Book Title: Niyamsara
Author(s): Kundkundacharya, Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008271/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updates paramAtmane nmH| zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta zrI niyamasAra mULa gAthAo, saMskRta chAyA, gujarAtI padyAnuvAda, zrIpadmaprabhamaladhAridevaviracita saMskRta TIkA ane tenA gujarAtI anuvAda sahita : anuvAdaka : hiMmatalAla jeThAlAla zAha bI.esa.sI. Wan : prakAzaka : zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha-364 250 4th Edition Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Thanks & our Request Shree Niyamsaar has been donated by Rajesh & Jyoti Shah, London, UK in memory of our beloved mother, Laxmiben Premchand Shah, London, UK. The donors have paid for it to be "electronised" and made available on the internet. Our request to you: 1) We have taken great care to ensure this electronic version of the Gujarati Shree Niyamsaar is a faithful copy of the paper version. However if you find any errors please inform us on rajesh@ AtmaDharma.com so that we can make this beautiful work even more accurate. 2) Keep checking the version number of the on-line shastra so that if corrections have been made you can replace your copy with the corrected one. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Version History Date Changes Version Number 001 Produced in HTML format. 11 September 2001 28 June 2002 002 Converted into "PDF" format. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates 484 Shree Kanji Swami Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates namaH zrI niymsaaraay| namaH zrI sdgurudevaay| prakAzakIya nivedana bhagavAna zrI kuMdakuMdAcAryadevapraNIta zrI samayasAra ane pravacanasAra jevAM uccatama paramAgamo bAda, tevI ja koTinA A trIjA paramAgama zrI niyamasArane gujarAtI bhASAmAM prasiddha karIne A saMsthA harSapUrvaka mumukSuonA hAthamAM mUke che. A zAstranA mULakartA bhagavAna zrI kuMdakuMdAcAryadava che ne TIkAkAra zrI padmaprabhamaladhArideva che. zrI padmaprabhadeva mahApavitra nigraMtha muni hatA; TIkAnAM kAvyomAM teozrIe karelA aneka alaMkAromAM temanI UMDI AdhyAtmiktAnI tema ja temanA viruddha brahmacaryajanI prabhA jhaLakI rahI che. zrI kuMdakuMdabhagavAnaracita zAstromAM samayasAra-pravacanasAra-paMcAstikAyasaMgraha jeTalAM prasiddhimAM che teTaluM A zAstra prasiddhimAM na hatuM. paraMtu mumukSuonAM saddabhAgye hamaNAM te vizeSa prasiddhimAM AvyuM che. AjathI lagabhaga 35 varSa pahelAM A zAstra saMskRta TIkA tathA tenA AdhAre bra, zItalaprasAdajIe karela hindI anuvAda sahita prasiddha thayuM hatuM ane have to te gujarAtI bhASAmAM paNa, mULa gAthA tathA saMskRta TIkAnA akSaraza: anuvAda sahita, bahAra paDe che. zrI kuMdakuMdabhagavAnanA "prAbhUtatraya"nI sAthe teozrInA A niyamasArane bheLavIne kahIe to kuMdakuMdaprabhunA "ratnacatuSTaya" tarIke A cAre pavitra paramAgamo jaina zAsanamAM jhaLakI UThe parama pUjya gurudevazrIe vIra saM. 2470 (vi. saM. 20OO)mAM niyamasAra upara pravacano karyA. te vakhate teozrInI UMDI daSTie temAMnA ati gaMbhIra bhAvone pArakhI lIdhA; ane AvuM mahimAvaMta paramAgama jo gujarAtI bhASAmAM anuvAdita thaIne jaladI prakAzita thAya to jijJAsuone ghaNA lAbhanuM kAraNa thAya evI bhAvanA jAgI. bhAIzrI hiMmatalAla jeThAlAla zAhe pUjya gurudevazrInI te bhAvanA jhIlIne niyamasAranA anuvAdanuM kArya zarU karyuM ane potAnI zaktine te kAryamAM kendrita karIne zakaya eTaluM zIdhra A anuvAdakArya temaNe pUruM karyuM. e rIte zrI samayasAra ane pravacanasAranI mAphaka A niyamasAra paNa pUjya gurudevazrInA prabhAvanI ja prasAdI che. AvAM AvA mahAna paramAgamonuM, UMDAM UMDAM rahasyothI bhareluM AdhyAtmika tattvajJAna samajAvIne pUjya gurudevazrI bhAratanA mumukSu jIvo para je parama upakAra karI rahyA che, te upakArane vANIthI vyakta karavAne A saMsthA asamartha che. A pavitra zAstranA gujarAtI anuvAdanuM mahA kArya karanAra bhAIzrI hiMmatalAla jeThAlAla zAhuM adhyAtmarasika vidvAna hovA uparAMta gaMbhIra, vairAgyazALI, zAMta ane vivekI sajjana che tathA kavi paNa che. mULa zAstrakAra munibhagavaMtonA hRdayanA UMDA bhAvonI gaMbhIratAne saMpUrNapaNe jALavIne Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates temaNe A akSaraza: anuvAda karyo che. jyAM jarUra paDI tyAM phUTanoTa dvArA ke kauMsa dvArA spaSTatA karI che. e uparAMta mULa gAthAsUtrono bhAvabharyo madhura padyAnuvAda paNa karyo che. A rIte zrI kuMdakuMdabhagavAnanAM samayasAra, pravacanasAra ane niyamasAra jevAM uttamottama zAstronA anuvAdanuM parama saubhAgya temane maLyuM che te mATe teo kharekhara abhinaMdanIya che. A niyamasArano gujarAtI anuvAda sarvAMgasuMdara banyo che. pUjya gurudevazrInI preraNA jhIlIne, atyaMta parizramapUrvaka Avo suMdara anuvAda taiyAra karI ApavA badala bhAIzrI hiMmatalAlabhAIno A saMsthA ghaNo ja AbhAra mAne che. A anuvAda amUlya che, kema ke mAtra, pUjya gurudeva ane jinavANImAtA pratyenI parama bhaktithI prerAIne potAnI adhyAtmarasiktA vaDa taiyAra karAyelA A anuvAdanAM mUlya kema AMkI zakAya ? bhAIzrI hiMmatalAlabhAIne A anuvAdakAryamAM pratasaMzodhana, prapharIDiMga vagere nAnAmoTAM aneka kAmomAM ghaNI ja kiMmatI sahAya bra, bhAIzrI caMdulAla khImacaMda jhobALiyAe ApI che; temano tathA bhAIzrI khImacaMda jeThAlAla zeTha, amRtalAla devakaraNa vorA vagere jemaNe jemaNe sahAya karI che te sarveno je AbhAra bhAIzrI hiMmatalAlabhAIe upodaghAtamAM vyakta karyo che temAM A saMsthA potAno sUra purAve che. A AvRttinI paDatara kiMmata lagabhaga nava rUpiyA thAya che, parantu A paramAgamano lAbha vizeSa pramANamAM mumukSuo laI zake te hetue aneka bhAIo taraphathI pradatta Arthika sahAya vaDe tenI kiMmata ghaTADIne sADA pAMca rUpiyA rAkhavAmAM AvI che. jemaNe jemaNe A Arthika sahAya ApI che te sarveno aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. mumukSu jIvo ati bahumAnapUrvaka saddagurugame A paramAgamano abhyAsa karIne tenA UMDA UMDA gaMbhIra bhAvone samajo ane aMtarguphAmAM birAjamAna zuddha kAraNaparamAtmAbhagavAnacaitanyadevane dekho. zrAvaNa vada 2, vIra saM. 2477; vi. saM. 2007 vakIla rAmajI mANekacaMda dozI -pramukhazrI di. jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha (saurASTra) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prakAzakIya nivedana (caturtha AvRtti prasaMge ) niyamasAranI A cothI AvRtti agAunI AvRtti pramANe ja chapAvI che. AgaLanI AvRttimAM je mudraNa-azuddhio hatI te prAyaH badhI sudhArIne A AvRtti bahu cIvaTathI mudrita karavAmAM AvI che. A AvRttinA mudraNa-zodhanakAryamAM bra caMdubhAI jhobALiyA, zrI praviNabhAI sArAbhAI zAha, zrI RSabhakumAra jaina (sAga2), manubhAI kAmadAra vageree sArI sevA ApI che, ane mudraNakArya 'kahAna mudraNAlaya 'nA mAlika zrI jJAnacaMdajI jaine alpa samayamAM kALajIpUrvaka sAruM karI ApyuM che, te badala te sarvano TrasTa AbhAra mAne che. A cothI AvRtti prakAzana khAte aneka mumukSuo taraphathI Arthika sahAya tarIke rUA. 1,00,255/- Avela che. A AvRttinI 1000 pratano kula kharca rUA. 1,06,165/- thayela che. temAM A prakAzana khAte rUA. 86,165/- lIdhela che. (bIjI 2kama niyamasAranI pachInI AvRttimAM levAmAM Avaze.) uparokta Arthika sahAya pachI A AvRttinI kiMmata rUA. 20/thAya che. temAMthI 50 TakA sva. zAMtilAla ratilAla zAha parivAra taraphathI kiMmata ghaTADavAmAM AvatA A zAstranI vecANa kiMmata rUA. 10/- rAkhavAmAM AvI che. vi. saM. 2056, zrAvaNa vada 2, bahenazrI caMpAbenanI-87mI janmajayaMtI sAhityaprakAzanasamiti, zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha-364250 (saurASTra) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates namaH sdgurve| upodaghAta (prathama AvRtti prasaMge) bhagavAna kuMdakuMdAcAryadevapraNIta A "niyamasAra' nAmanuM zAstra "dvitIya zrutaskaMdha'nAM sarvotkRSTa AgamomAMnuM eka che. dvitIya zrutaskaMdha "nI utpatti kaI rIte thaI te ApaNe paTTAvalionA AdhAre saMkSepamAM prathama joIe : AjathI 2477 varSa pahelAM A bharatakSetranI puNyabhUmimAM jagapUjya paramabhaTTAraka bhagavAna zrI mahAvIra svAmI mokSamArgano prakAza karavA mATe samasta padArthonuM svarUpa potAnA sAtizaya divyadhvani dvArA pragaTa karatA hatA. temanA nirvANa pachI pAMca zrutakevaLI thayA, jemAM chellA zrutakevaLI zrI bhadrabAhusvAmI thayA. tyAM sudhI to dvAdazAMgazAstranA prarUpaNathI nizcayavyavahArAtmaka mokSamArga yathArtha pravartato rahyo. tyArapachI kALadoSathI krame krame aMgonA jJAnanI bucchitti thatI gaI. ema karatAM apAra jJAnasiMdhuno ghaNo bhAga viccheda pAmyA pachI bIjA bhadrabAhusvAmI AcAryanI paripATImAM be samartha munio thayA-ekanuM nAma zrI dharasena AcArya ane bIjAnuM nAma zrI guNadhara AcArya. temanI pAsethI maLelA jJAna dvArA temanI paraMparAmAM thayelA AcAryoe zAstro guMthyAM ane vIra bhagavAnanA upadezano pravAha vaheto rAkhyo. zrI dharasena AcAryane agrAyaNIpUrvanA pAMcamAM vastu adhikAranA mahAkarmaprakRti nAmanA cothA prAbhRtanuM jJAna hatuM. te jJAnAmRtamAMthI anukrame tyArapachInA AcAryo dvArA pakhaMDAgama, dhavala, mahAdhavala, jayadhavala, gommadasAra, labdhisAra, kSapaNAsAra Adi zAstro racAyAM. A rIte prathama zrutaskaMdhanI utpatti che. temAM jIva ane karmanA saMyogathI thayelA AtmAnA saMsAraparyAyanuM-guNasthAna, mArgaNA AdinuM varNana che, paryAyArthika nayane pradhAna karIne kathana che. A nayane azuddha-dravyArthika paNa kahe che ane adhyAtmabhASAthI azuddhanizcayanaya athavA vyavahAra kahe che. zrI guNadhara AcAryane jJAnapravAdapUrvanA dazamAM vastunA trIjA prAbhUtanuM jJAna hatuM. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates te jJAnamAMthI tyArapachInA AcAryoe anukrame siddhAMto racyA. ema sarvajJa bhagavAna mahAvIrathI cAlyuM AvatuM jJAna AcAryonI paraMparAthI bhagavAna kuMdakuMdAcAryadevane prApta thayuM. temaNe paMcAstikAyasaMgraha, pravacanasAra, samayasAra, niyamasAra, aSTapAhuDa Adi zAstro racyAM. A rIte dvitIya zrutaskaMdhanI utpatti thaI. temAM jJAnane pradhAna karIne zuddhadravyArthika nayathI kathana che, AtmAnA zuddha svarUpanuM varNana che. bhagavAna kuMdakuMdAcAryadeva vikrama saMvatanI zarUAtamAM thaI gayA che. digaMbara jaina paraMparAmAM bhagavAna kuMdakuMdAcAryadevanuM sthAna sarvotkRSTa che. "maMAnna mAvAna vIro maM taM gautamI TLa mAnna $$Aryo nainadharmoDastu maM inampA'-e zloka dareka digaMbara jaina zAstrAdhyayana zarU karatAM maMgalAcaraNarUpe bole che. A parathI siddha thAya che ke sarvajJa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI ane gaNadhara bhagavAna zrI gautamasvAmI pachI turata ja bhagavAna kuMdakuMdAcAryanuM sthAna Ave che. digaMbara jaina sAdhuo potAne kuMdakuMdAcAryanI paraMparAnA kahevarAvavAmAM gaurava mAne che. bhagavAna kuMdakuMdAcAryadevanAM zAstro sAkSAt gaNadharadevanAM vacano jeTalAM ja pramANabhUta manAya che. temanA pachI thayelA graMthakAra AcAryo potAnA koI kathanane siddha karavA mATe kuMdakuMdAcAryadevanAM zAstronuM pramANa Ape che eTale e kathana nirvivAda Thare che. temanA pachI lakhAyelA graMthomAM temanAM zAstromAMthI thokabaMdha avataraNo lIdhelAM che. kharekhara bhagavAna kuMdakuMdAcArya potAnAM paramAgamomAM tIrthaMkaradevoe prarUpelA uttamottama siddhAMtone jALavI rAkhyA che ane mokSamArgane TakAvI rAkhyo che. vi. saM. 990mAM thaI gayelA zrI devasenAcAryavara temanA darzanasAra nAmanA graMthamAM *kahe che ke ""videhakSetranA vartamAna tIrthaMkara zrI sImaMdharasvAmInA samavasaraNamAM jaIne zrI padmanaMdinAthe (kuMdakuMdAcAryadave) pote prApta karelA jJAna vaDe bodha na Apyo hota to munijano sAcA mArgane kema jANata?' ' bIjo eka ullekha ApaNe joIe, jemAM kuMdakuMdAcAryadevane kaLikALasarvajJa kahevAmAM AvyA che : ""padmanaMdI, kuMdakuMdAcArya, vakragrIvAcArya, elAcArya gRdhrapicchAcArya-e pAMca nAmothI virAjita, cAra AMgaLa UMce AkAzamAM cAlavAnI jemane Rddhi hatI. jemaNe pUrvavidehamAM jaIne sImaMdharabhagavAnane vaMdana karyuM hatuM ane temanI pAsethI maLelA zrutajJAna vaDe jemaNe bhAratavarSanA bhavya jIvone pratibodha karyo che evA je zrI jinacaMdrasUribhaTTArakanA paTTanA AbharaNarUpa kaLikALasarvajJa (bhagavAna kuMdakuMdAcAryadeva) temaNe racelA A pakjhAmRta graMthamAM..........sUrIzvara zrI zrutasAgare racelI mokSaprAbhRtanI TIkA samApta thaI. '' Ama padmAmRtanI zrI zrutasAgarasUrikRta TIkAnA aMtamAM lakheluM che. bhagavAna kuMdakuMdAcAryadevanI mahattA batAvanArA * mULa zloka mATe 19muM pAnuM juo Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates AvA anekAneka ullekho jaina sAhityamAM maLI Ave che; *zilAlekho paNa aneka che. A rIte ApaNe joyuM ke sanAtana jaina saMpradAyamAM kaLikALasarvajJa bhagavAna kuMdakuMdAcAryanuM sthAna ajoDa bhagavAna kuMdakuMdAcAryanAM racelAM aneka zAstro che, jemAMthI thoDAMka hAlamAM vidyamAna che. trilokanAtha sarvajJadevanA mukhamAMthI vahelI zrutAmRtanI saritAmAMthI bharI lIdhelAM te amRtabhAjano hAlamAM paNa aneka AtmArthIone AtmajIvana arpe che. temanA paMcAstikAyasaMgraha, pravacanasAra, samayasAra ane niyamasAra nAmanA uttamottama paramAgamomAM hajAro zAstrono sAra AvI jAya che. bhagavAna kuMdakuMdAcArya pachI lakhAyelA ghaNA graMthonAM bIjaDAM A paramAgamomAM rahelAM che ema sUkSma dRSTithI abhyAsa karatAM jaNAya che. zrI paMcAstikAyasaMgrahamAM cha dravyanuM ane nava tattvanuM svarUpa saMkSepamAM kahyuM che. zrI pravacanasAramAM tenA nAma anusAra jinapravacanano sAra saMgharyo che ane tene jJAnatattva, myatattva ane caraNAnuyoganA traNa adhikAromAM vibhAjita karyuM che. zrI samayasAra A bharatakSetranuM sarvotkRSTa paramAgama che. temAM nava tattvonuM zuddhanayanI dRSTithI nirUpaNa karI jIvanuM zuddha svarUpa sarva taraphathI-Agama, yukti, anubhava ane paraMparAthI-ati vistArapUrvaka samajAvyuM che. zrI niyamasAramAM mokSamArganuM spaSTa satyArtha nirUpaNa che. jema samayasAramAM zuddhanayathI navatattvonuM nirUpaNa karyuM che tema niyamasAramAM mukhyatve zuddhanayathI jIva, ajIva, zuddhabhAva, pratikramaNa, pratyAkhyAna, AlocanA, prAyazcitta, samAdhi, bhakti, Avazyaka, zuddhopayoga vagerenuM varNana che. zrI niyamasAra bharatakSetranAM uttamottama zAstromAMnuM eka hovA chatAM prAbhUtatrayanI sarakhAmaNImAM tenI prasiddhi ghaNI ochI che. brahmacArI zItalaprasAdajI vi. saM. 197ramAM hiMdI niyamasAranI bhUmikAmAM kharuM ja lakhe che ke-"Aja sudhI zrI kuMdakuMdAcAryanA paMcAstikAyasaMgraha, pravacanasAra ane samayasAra e traNa ratno ja bahu prasiddha che. khedanI vAta che ke temanAM jevuM balake kaMI aMzomAM temanAMthI paNa adhika je niyamasAra-ratna che, tenI prasiddhi eTalI badhI ochI che ke koI koI to tenuM nAma paNa jANatA nathI.' A niyamasAra paramAgama mukhyatve mokSamArganA nirupacAra nirUpaNano anupama graMtha che. niyama" eTale je avazya karavA yogya hoya te arthAt ratnatraya. "niyamasAra' eTale niyamano sAra arthAt zuddha ratnatraya. A zuddha ratnatrayanI prApti paramAtmatatvano Azraya karavAthI ja thAya che. nigodathI mAMDIne siddhi sudhInI sarva avasthAomAM-azubha, zubha ke zuddha vizeSomAM-raheluM je nitya-niraMjana TaMkotkIrNa zAzvata ekarUpa zuddhadravyasAmAnya te paramAtmatattva che. te ja zuddha aMtaHtattva, kAraNaparamAtmA, parama pariNAmika bhAva * zilAlekhonA namUnA mATe 18muM pAnuM juo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vagere nAmothI kahevAya che. A paramAtmatattvanI upalabdhi anAdi kALathI anaMta anaMta duHkhane anubhavatA jIve eka kSaNamAtra paNa karI nathI ane tethI sukha mATenAM tenA sarva jhAvAM (dravyaliMgI muninAM vyavahAra-ratnatraya suddhAM) sarvathA vyartha gayAM che. mATe A paramAgamano ekamAtra uddeza jIvone paramAtmatattvanI upalabdhi athavA *Azraya karAvavAno che. zAstrakAra AcAryabhagavAne ane TIkAkAra munivare A paramAgamanA pAne pAne je anubhavasiddha parama satya pokAryuM che teno sAra A pramANe che : he jagatanA jIvo! tamArA sukhano ekamAtra upAya paramAtmatatvano Azraya che. samyagdarzanathI mAMDIne siddhi sudhInI sarva bhUmikAo temAM samAya che. paramAtmatatvano jaghanya Azraya te samyagdarzana che; te Azraya madhyama koTinI ugratA dhAraNa karatAM jIvane dezacAritra, sakalacAritra vagere dazAo pragaTa thAya che ane pUrNa Azraya thatAM kevaLajJAna ane siddhatva pAmI jIva sarvathA kRtArtha thAya che. A rIte paramAtattvano Azraya ja samyagdarzana che, te ja samyajJAna che, te ja samyaka cAritra che; te ja satyArtha pratikramaNa, pratyAkhyAna, AlocanA, prAyazcitta, sAmAyika, bhakti, Avazyaka, samiti, gupti, saMyama, tapa, saMvara, nirjarA, dharma-zukaladhyAna vagere badhuMya che. evo eka paNa mokSanA kAraNarUpa bhAva nathI je paramAtmatattvanA AzrayathI anya hoya. paramAtmatattvanA AzrayathI anya evA bhAvonevyavahArapratikramaNa, vyavahArapratyAkhyAna vagere zubha vikalparUpa bhAvone-mokSamArga kahevAmAM Ave che te to kevaLa upacArathI kahevAmAM Ave che. paramAtmatattvanA madhyama koTinA aparipakava Azraya vakhate te aparipakavatAne lIdhe sAthe sAthe je azuddhirUpa aMza vidyamAna hoya che te azuddhirUpa aMza ja vyavahArapratikramaNAdi aneka aneka zubha vikalpAtmaka bhAvArUpe dekhAva de che. te azuddhi-aMza kharekhara mokSamArga kema hoI zake ? te to kharekhara mokSamArgathI viruddha bhAva ja che, baMdha bhAva ja che-ema tame samajo. vaLI, dravyaliMgI munine je pratikramaNa, pratyAkhyAna vagere zubha bhAvo hoya che te bhAvo to dareka jIva anaMta vAra karI cUkayo che paraMtu te bhAvo tene kevaLa paribhramaNanuM ja kAraNa thayA che kAraNa ke paramAtmatattvanA Azraya vinA AtmAnuM svabhAvapariNamana aMze paNa nahi thatuM hovAthI tene mokSamArganI prApti aMzamAtra paNa hotI nathI. sarva jinaMdronA divya dhvanino saMkSepa ane amArA svasaMvedanano sAra e che ke bhayaMkara saMsAraroganuM ekamAtra auSadha paramAtmatattvano Azraya ja che. jyAM sudhI jIvanI dRSTi dhruva acaLa paramAtmatattva upara na paDatAM kSaNika * "huM dhruva zuddha AtmadravyasAmAnya chuM" evI sAnubhava zraddhApariNatithI mAMDIne paripUrNa lInatA sudhInI koI paNa pariNatine paramAtmatatvano Azraya, paramAtmatattvanuM AlaMbana, paramAtmatattva pratye jhoka, paramAtmatattva pratye valaNa, paramAtmatattva pratye saMmukhatA, paramAtmatatvanI upalabdhi, paramAtmatattvanI bhAvanA, paramAtmatattvanuM dhyAna vagere zabdothI kahevAya che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates bhAvo u52 2he che tyAM sudhI anaMta upAye paNa tenA kRtaka aupAdhika uchALA-zubhAzubha vikalpo-zamatA nathI, paraMtu jyAM te dRSTine paramAtmatattvarUpa dhruva AlaMbana hAtha lAge che tyAM te ja kSaNe te jIva (daSTi-apekSAe) kRtakRtyatA anubhave che, (daSTi-apekSAe ) vidhiniSedha vilaya pAme che, apUrva samarasabhAvanuM vedana thAya che, nija svabhAvabhAvarUpa pariNamanano prAraMbha thAya che ane kRtaka aupAdhika uchALA krame krame virAma pAmatA jAya che. A niraMjana nija paramAtmatattvanA AzrayarUpa mArge ja sarva mumukSuo bhUta kALe paMcama gatine pAmyA che, vartamAna kALe pAme che ane bhAvI kALe pAmaze. A paramAtmatattva sarva tattvomAM eka sAra che, trikALanirAvaraNa, nityAnaMda-ekasvarUpa che, svabhAva-anaMta-catuSTayathI sanAtha che, sukhasAgaranuM pUra che, klezodadhino kinAro che, cAritranuM mULa che, muktinuM kAraNa che. sarva bhUmikAnA sAdhakone te ja eka upAdeya che. huM bhavya jIvo ! A paramAtmatattvano Azraya karI tame zuddha ratnatraya pragaTa karo. eTaluM na karI zako to samyagdarzana to avazya karo ja. e dazA paNa abhUtapUrva ane alaukika che. Ama A parama pavitra zAstrane viSe mukhyatve paramAtmatattva ane tenA AzrayathI pragaTatA paryAyonuM varNana hovA chatAM, sAthe sAthe dravyaguNaparyAya, cha dravyo, pAMca bhAvo, vyavahAranizcayanayo, vyavahAracAritra, samyagdarzanaprAptimAM prathama to anya samyagdaSTi jIvanI dezanA ja nimitta hoya (mithyAdaSTi jIvanI dezanA nahi) evo abAdhita niyama, paMca parameSThInuM svarUpa, kevaLajJAna-kevaLadarzana, kevaLInuM icchArahitapaNuM vagere aneka viSayonuM saMkSipta nirUpaNa paNa karavAmAM AvyuM che. A rIte uparokta prayojanabhUta viSayone prakAzatuM A zAstra vastusvarUpano yathArtha nirNaya karI paramAtmatattvanI prApti karavA icchanAra jIvane mahA upakArI che. aMtaHtattvarUpa amRtasAgara para mITa mAMDI jJAnAnaMdanA taraMgo uchALatA mahA masta munivaronA aMtaravedanamAMthI nIkaLelA bhAvothI bhareluM A paramAgama naMdanavana samAna AhlAdakArI che. munivaronA hRdayakamaLamAM virAjamAna aMtaHtattvarUpa amRtasAgara parathI ane zuddhaparyAyorUpa amRtajharaNAM 52thI vaheto zrutarUpa zItaLa samIra jANe ke amRtazIkarothI mumukSuonAM cittane parama zItaLIbhUta kare che. AvuM zAMtarasamaya 52ma AdhyAtmika zAstra Aje paNa vidhamAna che ane parama pUjya gurudeva dvArA tenAM agAdha AdhyAtmika UMDANa pragaTa thatAM jAya che te ApaNuM mahA saddabhAgya che. 52ma pUjya gurudevane zrI niyamasAra u52 apAra bhakti che. teozrI kahe che: 'parama pAriNAmika bhAvane prakAzanAra zrI niyamasAra paramAgama ane tenI TIkAnI racanA chaThThA sAtamA guNasthAne jhUlatA mahA samartha munivaro vaDe dravya sAthe paryAyanI ektA sAdhatAM sAdhatAM thaI gaI che. jevAM zAstra ane TIkA racAyAM che tevuM ja svasaMvedana pote karI rahyA hatA. parama pAriNAmika Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates bhAvanA ataMra-anubhavane ja temaNe zAstramAM utAryo che; ekeka akSara zAzvata, TaMkotkIrNa, parama satya. nirapekSa kAraNazuddhaparyAya, svarUpa pratyakSa sahajajJAna vagere viSayonuM nirUpaNa karIne to munivaroe adhyAtmanI anubhavagamya atyaMta atyaMta sUkSma ane gahana vAtane A zAstramAM khullI karI che. sarvotkRSTa paramAgama zrI samayasAramAM paNa te viSayonuM AvuM khullI rIte nirUpaNa nathI. aho ! jema koI parAkramI kahevAto puruSa jaMgalamAMthI siMhaNanuM dUdha dohI Ave tema AtmaparAkramI mahA munivaroe jaMgalamAM beThAM beThAM aMtaranAM amRta dohyAM che. sarvasaMgaparityAgI nigraMthoe jaMgalamAM rahyAM rahyAM siddhabhagavaMto sAthe vAto karI che ane anaMta siddhabhagavaMto kaI rIte siddhi pAmyA teno itihAsa AmAM mukI dIdho che." A zAstramAM bhagavAna kuMdakuMdAcAryadevanI prAkRta gAthAo para tAtparyavRtti nAmanI saMskRta TIkA lakhanAra munivara zrI padmaprabhamaladhArideva che. teo zrI vIranaMdI siddhAMtacakravartInA ziSya che ane vikramanI 13mI zatAbdImAM thaI gayA che ema, zilAlekha vagere sAdhano dvArA, saMzodhakonuM anumAna che. "paramAgamarUpI makaraMda jemanA mukhamAMthI jhare che ane pAMca indriyonA phelAva rahita dehamAtra parigraha jemane hato" evA nigraMtha munivara zrI padmaprabhadeve bhagavAna zrI kuMdakuMdAcAryadevanA hRdayamAM rahelA parama gahana AdhyAtmika bhAvone potAnA aMtaravedana sAthe meLavIne A TIkAmAM spaSTa rIte khullA karyA che. A TIkAmAM AvatAM kaLazarUpa kAvyo atizaya madhura che ane adhyAtmamastIthI tathA bhaktirasathI bharapUra che. adhyAtmakavi tarIke zrI padmaprabhamaladhAridevanuM sthAna jaina sAhityamAM ati ucca che. TIkAkAra munirAje gadha tema ja padharUpe parama pAriNAmika bhAvane to khUba khUba gAyo che. AkhI TIkA jANe ke parama pAriNAmika bhAvanuM ane tadAzrita munidazAnuM eka mahAkAvya hoya tema mumukSu hRdayone mudita kare che. parama pariNAmika bhAva, sahaja sukhamaya munidazA ane siddha jIvonI paramAnaMdapariNati pratye bhaktithI munivaranuM citta jANe ke ubharAI jAya che ane te UbharAne vyakta karavA temane zabdo atizaya ochA paDatA hovAthI temanA mukhamAMthI prasaMgocita aneka upamA-alaMkAro vahyA che. bIjI aneka upamAonI mAphaka, mukti dIkSA vagerene vAraMvAra strInI upamA paNa lezamAtra saMkoca vinA bedhaDakapaNe ApavAmAM AvI che te Atmamasta mahA munivaranuM brahmacaryanuM atizaya jora sUcave che. saMsAra dAvAnaLa samAna che ane siddhadazA tathA munidazA parama sahajAnaMdamaya cheevA bhAvanuM ekadhAruM vAtAvaraNa AkhI TIkAmAM brahmaniSTha munivare alaukika rIte saryuM che ane spaSTapaNe darzAvyuM che ke munionI vrata, niyama, tapa, brahmacarya, tyAga, pariSahajaya ityAdirUpe koI paNa pariNati haThapUrvaka, khedayukta, kaSTajanaka ke narakAdinA bhayamUlaka hotI nathI paNa aMtaraMga Atmika vedanathI thatI parama paritRptine lIdhe sahajAnaMdamaya hoya che-ke je sahajAnaMda pAse saMsArIonAM Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kanakakAminIjanita kalpita sukho kevaLa upahAsapAtra ane ghora duHkhamaya bhAse che. kharekhara mUrtimaMta munipariNati samI A TIkA mokSamArga viharatA munivaronI sahajAnaMdamaya pariNatino tAdeza citAra Ape che. A kALe AvI yathArtha AnaMdanirbhara mokSamArganI prakAzaka TIkA mumukSuone samarpita karIne TIkAkAra munivare mahA upakAra karyo che. zrI niyamasAramAM bhagavAna kuMdakuMdAcAryadave 187 gAthAo prAkRtamAM racI che. tenA para zrI padmaprabhamaladhArideve tAtparyavRtti nAmanI saMskRta TIkA lakhI che. brahmacArI zrI zItalaprasAdajIe mULa gAthAono tathA TIkAno hiMdI anuvAda karyo che. vi. saM. 197ramAM zrI jainagraMtharatnAkara kAryAlaya taraphathI prakAzita hiMdI niyamasAramAM mULa gAthAo, saMskRta TIkA ane bra zItalaprasAdajIkRta hiMdI anuvAda pragaTa thayAM che. have prakAzana pAmatA A gujarAtI niyamasAramAM mULa gAthAo, teno gujarAtI padyAnuvAda, saMskRta TIkA ane te gAthA-TIkAno akSarazaH gujarAtI anuvAda pragaTa karavAmAM Avela che. jyAM vizeSa spaSTatA karavAnI jarUra jaNAI tyAM kauMsamAM athavA phUTanoTamAM spaSTatA karI che. zrI jainagraMtharatnAkara kAryAlaya dvArA prakAzita niyamasAramAM chapAyelI saMskRta TIkAmAM je azuddhio hatI temAMthI ghaNI azuddhio hastalikhita pratonA AdhAre AmAM sudhArI levAmAM AvI che. haju paNa AmAM koI koI sthaLoe azuddha pATha hoya ema lAge che paraMtu amane maLelI traNa hastalikhita pratomAMthI zuddha pATha nahi maLavAne lIdhe te azuddhio sudhArI zakAI nathI. azuddha pAThono anuvAda karavAmAM khAsa kALajI rAkhavAmAM AvI che ane pUrvApara kathana tema ja nyAya sAthe vadhAremAM vadhAre baMdhabesato lAge evo te pAThono anuvAda karyo che. A anuvAda karavAnuM mahAbhAgya mane prApta thayuM te mane ati harSanuM kAraNa che. parama pUjya saddagurudevanA Azraya taLe A gahana zAstrano anuvAda thayo che. paramopakArI sadagurudevanA pavitra jIvananA pratyakSa paricaya vinA ane temanA AdhyAtmika upadeza vinA A pAmarane jinavANI pratye leza paNa bhakti ke zraddhA kayAMthI pragaTata, bhagavAna kuMdakuMdAcAryadava ane temanAM zAstrono leza paNa mahimA kayAMthI AvatI ane te zAstronA artha-ukelanI leza paNa zakti kayAMthI hota? A rIte anuvAdanI samasta zaktinuM mULa zrI saddagurudeva ja hovAthI kharekhara to saddagurudevanI amRtavANIno dhodha ja-temanA dvArA maLelo aNamUla upadeza jayathAkALe A anuvAdarUpe pariNamyo che. jemaNe siMcelI zaktithI ane jemanI hUMphathI A gahana zAstrano anuvAda karavAnuM meM sAhasa kheDayuM hatuM ane jemanI kRpAthI te nirvighna pAra paDayo che. te parama pUjya paramopakArI sadagurudeva (zrI kAnajIsvAmI)nAM caraNAraviMdamAM ati bhaktibhAve vaMdana karuM chuM. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates parama pUjya bahenazrI caMpAbena pratye paNa, A anuvAdanI pUrNAhuti karatAM, upakAravazatAnI ugra lAgaNI anubhavAya che. jemanAM pavitra jIvana ane bodha A pAmarane zrI niyamasAra pratye, niyamasAranA mahAna rjA pratye ane niyamasAramAM upadezelA vItarAgavijJAna pratye bahumAnavRddhinAM viziSTa nimitta thayAM che, evAM te parama pUjya bahenazrInAM caraNakamaLamAM A hRdaya name che. A anuvAdamAM aneka bhAIonI hArdika madada che. mAnanIya murabbI vakIla zrI rAmajIbhAI mANekacaMda dozIe potAnA bharacaka dhArmika vyavasAyomAMthI samaya kADhIne Akho anuvAda bArIkAIthI tapAsyo che, yathocita salAha ApI che ane anuvAdamAM paDatI nAnImoTI muzkelIono potAnA vizALa zAstrajJAnathI niveDo karI Apyo che. bhAIzrI khImacaMda jeThAlAla zeTha paNa anuvAdano ghaNo bhAga cIvaTathI tapAsI gayA che ane potAnA saMskRta bhASAnA tema ja zAstronA jJAnanA AdhAre upayogI sUcanAo karI che. bALabrahmacArI bhAIzrI caMdulAla khImacaMda jhobALiyAe Akho anuvAda bahu ja jhIvaNaTathI tapAsI ghaNI upayogI sUcanAo karI che, hastalikhita pratonA AdhAre saMskRta TIkA sudhArI ApI che, zuddhipatraka, anukramaNikA, gAthAsUci, kaLazasUci vagere taiyAra karyA che, tema ja prapha tapAsyAM che-Ama atizaya parizrama ne kALajIpUrvaka sarvatomukhI sahAya karI che. kizanagaDhavALA bhAIzrI paM, maheMdrakumArajI pATanIe saMskRta TIkAmAM AvatA zlokonA chaMdonAM nAma lakhI mokalyAM che. A sarva bhAIono huM aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnuM chuM. temanI sahRdaya sahAya vinA A anuvAdamAM ghaNI UNapo rahI javA pAmata. A sivAya je je bhAIonI AmAM madada che te sarvano huM RNI chuM. A anuvAda meM niyamasAra pratyenI bhaktithI ane gurudevanI preraNAthI prerAIne, nija kalyANa arthe, bhavabhayathI DaratAM DaratAM karyo che. anuvAda karatAM zAstranA mULa AzayomAM kAMI pheraphAra na thaI jAya te mATe meM mArAthI banatI tamAma kALajI rAkhI che. chatAM alpajJatAne lIdhe temAM kAMI paNa Azaya phera thayo hoya ke bhUlo rahI gaI hoya to te mATe huM zAstrakAra zrI kuMdakuMdAcAryabhagavAna, TIkAkAra zrI padmaprabhamaladhArideva, paramakRpALu zrI sadgurudeva ane mumukSu vAMcakonI aMtaranA UMDANamAMthI kSamA yAcuM chuM A anuvAda bhavya jIvone zAzvata paramAnaMdanI prApti karAvo, e mArI hArdika bhAvanA che. je jIvo A paramezvara paramAgamamAM kahelA bhAvone hRdayagata karaze teo avazya sukhadhAma kAraNaparamAtmAno nirNaya ane anubhava karI, temAM paripUrNa lInatA pAmI, zAzvata paramAnaMdadazAne prApta karaze. jyAM sudhI e bhAvo hRdayagata na thAya tyAM sudhI AtmAnubhavI mahAtmAnA AzrayapUrvaka te saMbaMdhI sUkSma vicAra ane UMDuM aMtarazodhana ktavya Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates che. jyAM sudhI paradravyothI potAnuM sarvathA bhinnapaNuM bhAse nahi ane potAnA kSaNika paryAyo uparathI paNa daSTi chUTIne ekarUpa kAraNaparamAtmAnuM darzana thAya nahi tyAM sudhI jaMpavuM yogya nathI. e ja paramAnaMdaprAptino upAya che. TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhadevanA zabdomAM A parama pavitra paramAgamana phaLa varNavIne A upodaghAta pUrNa karuM chuM : "je nirvANasuMdarIthI utpanna thatA, paramavItarAgAtmaka, nirAbAdha, niraMtara ane anaMga paramAnaMdanuM denAruM che, je niratizaya, nityazuddha, niraMjana nija kAraNaparamAtmAnI bhAvanAnuM kAraNa che, je samasta nayonA samUhathI zobhita che, je paMcama gatinA hetubhUta che ane je pAMca indriyonA phelAva rahita dehamAtra-parigrahavALAthI racAyeluM che-evA A bhAgavata zAstrane jeo nizcayanaya ane vyavahAranayanA avirodhathI jANe che, te mahApuruSo-samasta adhyAtmazAstronA hRdayane jANanArAo ane paramAnaMdarUpa vItarAga sukhanA abhilASIo-bAhya-atyaMtara covIza parigrahonA prapaMcane parityAgIne, trikALa- nipAdhi svarUpamAM lIna nija kAraNaparamAtmAnA svarUpanAM zraddhAna-jJAna-AcaraNAtmaka bhedopacAra-kalpanAthI nirapekSa evA svastha ratnatrayamAM parAyaNa vartatA thakA, zabdabrahmanA phaLarUpa zAzvata sukhanA bhoktA thAya che." aSADa vadi ekama, vi. saM. 2007 hiMmatalAla jeThAlAla zAha Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zrI sadgurudeva-stuti (harigIta) saMsArasAgara tAravA jinavANI che naukA bhalI, jJAnI sukAnI maLyA vinA e nAva paNa tAre nahIM; A kALamAM zuddhAtmajJAnI sukAnI bahu bahu dohyalo, muja puNyarAzi phaLyo aho ! guru kahAna tuM nAvika maLyo. (anuSTrapa ) aho ! bhakta cidAtmAnA, sImaMdhara-vIra-kuMdanA ! bAhyAMtara vibhavo tArA, tAre nAva mumukSunAM. (zikhariNI) sadI daSTi tArI vimaLa nija caitanya nIrakhe, ane jJaptimAMhI darava-guNa-paryAya vilase; nijAlaMbIbhAve pariNati svarUpe jaI bhaLe, nimitto vahevAro cidaghana viSe kAMI na maLe. (zArdUlavikrIDita) haiyuM "sata sata, jJAna jJAna" dhabake ne vajavANI chUTe, je vaje sumumukSu sarva jhaLake; paradravya nAto tUTe; -rAgadveSa ruce na, jaMpa na vaLe bhAvaMdrimAM-aMzamAM, TaMkotkIrNa akaMpa jJAna mahimA hRdaye rahe sarvadA. | (vasaMtatilakA). nitya sudhAjharaNa caMdra ! tane namuM huM, karuNA akAraNa samudra ! tane namuM huM; he jJAnapoSaka sumegha ! tane namuM huM, A dAsanA jIvanazilpI ! tane namuM huM. ( sragdharA) UMDI UMDI, UMDethI sukhanidhi satanA vAyu nitye vaheMtI, vANI cimUrti ! tArI ura-anubhavanA sUkSma bhAve bharelI; bhAvo UMDA vicArI, abhinava mahimA cittamAM lAvI lAvI, khoyeluM ratna pAmuM, -manaratha manano; pUrajo zaktizALI ! -hiMmatalAla jeThAlAla zAha Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates Shree Kundkund Acharya http://www.AtmaDharma.com Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates OM bhagavAna kuMdakuMdAcAryadeva viSe ullekho vandyo vibhurbhuvi na kairahi kauNDakundaH kunda-prabhA-praNayi-kIrti-vibhUSitAzaH / yazcAru-cAraNa-karAmbujacaJcarIkazcakre zrutasya bharate prayataH pratiSThAm / / [yaMdragiri parvata 52nI zikSAdu] artha :-kundapuSpanI prabhA dharanArI jemanI kIrti vaDe dizAo vibhUSita thaI che, jeo cAraNonAM-cAraNaRddhidhArI mahAmunionAM-suMdara hustakamaLonA bhramara hatA ane je pavitrAtmAe bharatakSetramAM zratanI pratiSThA karI che, te vibhu kuMdakuMda A pRthvI para konAthI vaMdha nathI ? ..koNDakundo yatIndraH / / rajobhiraspRSTatamatvamantarbAhyepi saMvyaJjayituM yatIzaH / rajaHpadaM bhUmitalaM vihAya cacAra manye caturaMgulaM saH / / viMdhyaniri-zikSAmA Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates artha :-yatIzvara ( zrI kuMdakuMdasvAmI) raja:sthAna-bhUmitaLane-choDIne cAra AMgaLa UMce AkAzamAM cAlatA hatA te dvArA huM ema samajuM chuM ke, teozrI aMdaramAM tema ja bahAramAM rajathI (potAnuM) atyaMta aspaSTapaNe vyakta karatA hatA (-aMdaramAM teo rAgAdika maLathI askRSTa hatA ane bahAramAM dhULathI askRSTa hatA). jai paumaNaMdiNAho siimndhrsaamidivvnnaannenn| Na vibohai to samaNA kahaM samaggaM pyaannNti|| TTranaHIR ] artha :- (mahAvidehakSetranA vartamAna tIrthaMkaradeva ) zrI sImaMdharasvAmI pAsethI maLelA divya jJAna vaDe zrI padmanaMdinAthe (zrI kuMdakuMdAcAryadave) bodha na Apyo hota to munijano sAcA mArgane kema jANata? huM kuMdakuMdAdi AcAryo ! tamArAM vacano paNa svarUpAnusaMdhAnane viSe A pAmarane parama upakArabhUta thayAM che. te mATe huM tamane atizaya bhaktithI namaskAra karuM chuM. [ zrImad rAjacaMdra ] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya Version 002: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updafes 1. jIva adhikAra asAdhAraNa maMgaLa ane bhagavAna graMthartAnI pratijJA mokSamArga ane tenA phaLanA svarUpa nirUpaNanI sUcanA svabhAvaratnatrayanuM svarUpa ratnatrayanA bhedakaraNa tathA lakSaNa viSe kathana vyavahArakatva svarUpa aDhAra doSonuM svarUpa tIrthaMkara 52madevanuM paramAgamanuM svarUpa cha dravyonAM pRthaka pRthak nAma upayoganuM lakSaNa jJAnanA bheda svarUpa darzanopayoganuM svarUpa azhadarzananI tathA zudra ne azuddha paryASanI sUcanA svabhAvaparyAyo ane vibhAvaparyAyo 52mAgama zrI niyamasAranI * viSayAnukramaNikA * cAra gatinuM svarUpanirUpaNa rtRtva-bhoktatvanA prakAranuM kathana banne nonuM saphaLapaNa 2. ajIva adhikAra puddagaladravyanA bhedonuM kathana vibhAvapugalanuM svarUpa gAthA viSaya kAraNaparamANudravya ane kAryaparamANudravyanuM svarUpa 1 paramANunuM vizeSa na svabhAvapadaMgalanuM svarUpa 2 pudagalaparyAyanA svarUpanuM thana 3 pagalabanA kathanano upasaMhAra 4 dharma-adharma-AkAzanuM saMkSipta kathana 5 vyavahArakALanuM svarUpa tathA tenA vividha 6 bhedo 7 mukhya kALanuM svarUpa kALAdi amUrta acetana dronA svabhAvaguNaparyAyonuM thana 9 10 kALadravya sivAya pUrvokta dravyo ja paMcAstikAya che, e viSe na 11 13 cha dravyonA pradezanuM lakSaNa ane tenA saMbhavano prakAra 14 avavya saMbaMghI yanano upasaMhAra 15 3. zuddhabhAva adhikAra 16 ma ane upAya tattvanA svarUpanuM thana 18 nirvikalpa tattvanA svarUpanuM kathana 19 pravRtti Adi baMdhasyAno tathA udayanAM sthAnono samUha jIvane nathI, e viSe kathana 20 vabhAvasvabhAvonA svarUpathana dvArA 21 paMcamabhAvanA svarUpanuM na Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com gAthA 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 37 38 39 40 41 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates viSaya O 71 75 gAthA viSaya gAthA zuddha jIvane samasta saMsAravikAro nathI, nizcayamano-vacanaguptinuM svarUpa 69 evuM nirUpaNa - 42 nizvayakAyaguptinuM svarUpa zuddha AtmAne samasta vibhAvano abhAva bhagavAna ahaMta paramezvaranuM svarUpa che, evuM kathana 43 bhagavaMta siddha parameSThIonuM svarUpa zuddha jIvanuM svarUpa 44 bhagavaMta AcAryanuM svarUpa kAraNaparamAtmAne samasta paugalika vikAra adhyApaka nAmanA paramagurunuM svarUpa nathI, evuM kathana 45 sarva sAdhuonA svarUpanuM kathana saMsArI jIvomAM ane mukta jIvomAM vyavahAracAritra-adhikArano upasaMhAra ane taphAvata nahi hovAnuM kathana 47 nizcayacAritranI sUcanA kAryasamayasAramAM ane kAraNasamayasAramAM 5. paramArtha-pratikramaNa adhikAra taphAvata nahi hovAnuM kathana 48 zuddha AtmAne sakaLa knatvanA abhAva nizcayanaya ane vyavahAranayanA upAya viSe kathana paNAnuM prakAzana 49 bhedavijJAna dvArA krame nizcaya cAritra thAya heya-upAdeya athavA tyAga-grahaNanuM svarUpa 50 che, e viSe kathana ratnatrayanuM svarUpa pa1 vacanamaya pratikramaNa nAmanA 4. vyavahAracAritra adhikAra | sUtrasamudAyano nirAsa ahiMsAvratanuM svarUpa pa6 Atma-ArAdhanAmAM vartatA jIvane ja satyavratanuM svarUpa 57 pratikramaNasvarUpa kahela che,e viSe kathana | 84 | acauryavratanuM svarUpa 58 paramopekSAsaMyamadharane nizcayapratikramaNanuM brahmacaryavratanuM svarUpa | svarUpa hoya che, e viSe nirUpaNa parigraha parityAgavatanuM svarUpa 60unmArganA parityAga ane sarvajJa vItarAgaIryAsamitinuM svarUpa 61| mArganA svIkAra viSe varNana bhASAsamitinuM svarUpa 62 niHzalyabhAve pariNata mahAtapodhana ja eSaNAsamitinuM svarUpa 63. nizcayapratikramaNasvarUpa che, e viSe AdAnanikSepaNasamitinuM svarUpa 64 kathana pratiSThApana samitinuM svarUpa 65 triguptigupta evA parama tapodhanane vyavahAra manoguptinuM svarUpa 66 nizcayacAritra hovAnuM svarUpa vacanaguptinuM svarUpa 67 dhyAnanA bhedonuM svarUpa AsanUbhavya | 89 kAyaguptinuM svarUpa ane anAsannabhavya jIvanA pUrvApara pariNAmanuM svarUpa 83) 68 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 115 viSaya gAthA viSaya gAthA samyagdarzanazAnacAritrano saMpUrNa svIkAra AlocanAnA svarUpanA bhedonuM kathana 108 karavAthI ane mithyAdarzana-jJAna 8. zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra cAritrano saMpUrNa tyAga karavAthI nizcaya-prAyazcittanuM svarUpa 113 mumukSune nizcayapratikramaNa hoya che. cAra kaSAyo para vijaya meLavavAnA e viSe kathana 91 upAyanuM svarUpa nizcaya-uttamArthapratikramaNanuM svarUpa 92 "zuddha jJAnanA svIkAravALAne prAyazcita che" dhyAna eka upAdeya che, evuM kathana 93 evuM kathana 116 vyavahArapratikramaNanuM saphaLapaNuM kayAre nizcayaprAyazcita samasta AcaraNomAM parama kahevAya, e viSe kathana 94| | AcaraNa che, e viSe kathana 6. nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra zuddhakAraNaparamAtmatattvamAM aMtarmukha rahIne nizcayanayanA pratyAkhyAnanuM svarUpa je pratapana te tapa che ane e tapa anaMta catuTyAtmaka nija AtmAnA dhyAnano prAyazcitta che, e saMbaMdhI kathana 118 | upadeza | 96 nizcayadharmadhyAna sarva bhAvono abhAva parama bhAvanAnI saMmukha evA jJAnIne karavAne samartha che evuM kathana 119 zikhAmaNa 97 zuddhanizcayaniyamanuM svarUpa 12) baMdharahita AtmAne bhAvavA viSe zikhAmaNa - 98 nizcayakAyotsarganuM svarUpa 121 sakaLa vibhAvanA saMnyAsanI vidhi 9. parama-samAdhi adhikAra sarvatra AtmA upAdeya che, evuM kathana 1OO| parama samAdhinuM svarUpa | 122T saMsArAvasthAmAM ane muktimAM jIva samatA vinA dravyaliMgadhArI zramaNAbhAsane | ni:sahAya che, evuM kathana | 1/1| jarAya mokSanuM sAdhana nathI, e viSe etvabhAvanArUpe pariNamelA samyajJAnanuM kathana 124| lakSaNa || 102 paramavItarAgasaMyamIne sAmAyikavrata sthAyI Atmagata doSothI mukta thavAnA upAyanuM che, evuM nirUpaNa 125 kathana 103| parama mumukSunuM svarUpa 126 parama-tapodhananI bhAvazuddhinuM kathana 104 AtmA ja upAdeya che, evuM kathana 127 nizcayapratyAkhyAnane yogya evA jIvanuM rAgadveSanA abhAvathI aparipaMdarUpatA svarUpa 105] hoya che, te viSe kathana 128 nizcaya-pratyAkhyAna adhikArano upasaMhAra | 106 Arta-raudra dhyAnanA parityAga dvArA 7. parama-AlocanA adhikAra sanAtana sAmAyikavratanA svarUpanuM kathana | 129 nizcaya-AlocanAnuM svarUpa | 107 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updafes viSaya sukRtaduSkRtarUpa karmanA saMnyAsanI vidhi nava nokaSAyanA vijaya vaDe prApta thatA sAmAyikacAritranuM svarUpa parama-samAdhi adhikArano upasaMsara 10. 52ma-bhakti adhikAra ratnatrayanuM svarUpa vyavahAranayapradhAna siddhabhaktinuM svarUpa nija paramAtmAnI bhaktinuM svarUpa nizcayayogabhaktinuM svarUpa viparIta abhiniveza rakti AtmabhAva te ja nizcaya-paramayoga che, e viSe kathana bhakti adhikArano upasaMhAra 11. nizcaya-pa2mAvazyaka adhikAra niraMtara svavAne nizcaya Avazyaka hovA viSe thana na avaza 52jinayogIzvarane parama Avazyaka karma jarUra che, enuM bhedopacAra-ratnatrayapariNativALA vana avazapaNuM nahi hovA viSe na anyavaza evA azuddha-aMtarAtmajIvanuM lakSaNa anyavAna svarUpa sAkSAt svavaza paramaniyogIzvaranuM svarUpa zudghanizcaya-AvazyakanI prAptinA upAyanuM svarUpa zuddhopayogasaMmukha jIvane zikhAmaNa Avazyaka karmanA abhAvamAM tapodhana bahirAtmA hoya che, e viSe kathana gAthA viSaya 130 bAhya tathA aMta jalpano nisa svAtmAzrita nizcaya dharmadhyAna ane nizcaya 131 133 134 135 samasta vacanasaMbaMdhI vyApArano nirAsa 136 zuhaniAyadharmadhyAnasvarUpa pratikramaNa vagere 137 ja karavAyogya che, e viSe na sAkSAt aMtarmukha 52majinayogIne zikhAmaNa 139 vacanasaMbaMdhI vyApAranI nivRttinA hetanuM 140 kathana sajja tattvanI ArAdhanAno vidhi paramAvazyaka adhikArano upasaMhAra 12. zuddhopayoga adhikAra jJAnIne sva-para svarUpanuM prakAzapanuM kacita che, e viSe kzana kevaLajJAna ane kevaLadarzananA yugapad varnavApaNA viSe duSTAMta dvArA kathana AtmAnA svapa2prakAzakapaNA saMbaMdhI 144 virodha thana 145 ekAMte AtmAne paprakAzakSaNa levAnI 146 vAtanuM khaMDana vyavahAranayanuM saphaLapaNuM darzAvanAruM kathana 147 nizcayanayathI svarUpanuM kathana 148 zudghanizcayanayanI vivakSAthI paradarzananuM khaMDana 149 kevaLajJAnanuM svarUpa 141 zukaladhyAna e be dhyAno ja upAdeya che, e viSe na parama vItarAga cAritramAM sthita parama tapodhananuM svarUpa 142 143 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com gAthA 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 163 164 165 166 167 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates viSaya kevaLadarzananA abhAve sarvajJapaNuM hotuM nathI, e viSe kathana vyavahAranayanI pragaTatAthI kathana jIva jJAnasvarUpa che' ema vitarkapUrvaka | nirUpaNa guNa-guNImAM bhedano abhAva hovA viSe kathana sarvajJa vItarAgane vAMchAno abhAva hoya che, te viSe kathana kevaLajJAnIne baMdhanA abhAvanA svarUpa viSe kathana kevaLIbhaTTArakanA manarahitapaNA viSe kathana zuddha jIvane svabhAvagatinI prApti thavAnA upAyanuM kathana kAraNaparamatattvanA svarUpanuM kathana gAthA viSaya | | gAthA nispAdhi svarUpa jenuM lakSaNa che evA 168 | paramAtmatattva viSe kathana 178 169 sAMsArika vikArasamUhunA abhAvane lIdhe paramatattvane nirvANa che, e viSe kathana 170 paramanirvANayogya paramatattvanuM svarUpa paramatattvanA svarUpanuM kathana 171bhagavAna siddhanA svabhAvaguNonA svarUpanuM kathana 182 172 siddhi ane siddhanA ekatvanuM pratipAdana 183 siddhakSetrathI upara jIva-pudagalonA gamanano 173 niSedha 184 175 niyamazabdano ane tenA phaLano upasaMhAra bhivyane zikhAmaNa 176 zAstranA nAmakathana dvArA zAstrano | 177 upasaMhAra 187 18s Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jinajInI vANI [ rAga-AzAbharyA ame AviyA ] je gA jI vALI 2yuM sImaMdhara mukhathI phUlaDAM khare, enI kuMdakuMda gUMthe mALa re, - jinajInI vANI bhalI re. vANI bhalI, mana lAge raLI jemAM sAra-samaya ziratAja re, jinajInI vANI bhalI re......sImaMdhara, gUMthyAM pAhuDa ne gUMthya paMcAsti, gUMcyuM pravacanasAra re, jinajInI vANI bhalI re. gUMthya niyamasAra, gUMcyuM rayaNasAra, gUMthyo samayano sAra re, jinajInI vANI bhalI re......sImaMdhara, syAdavAda kerI suvAsa bharelo jinajIno kAranAda re, jinajInI vANI bhalI re. vaMduM jinezvara, vaMduM huM kuMdakuMda, vaMduM e 'kAranAda re, jinajInI vANI bhalI re.... sImaMdhara haiDe hujo, mArA bhAve hajo, mArA dhyAne hajo jinavANa re, jinajInI vANI bhalI re. jinezvaradevanI vANInA vAyarA vAjo mane dinarAta re, jinajInI vANI bhalI re..... sImaMdhara ---hiMmatalAla jeThAlAla zAha Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zrIsarvajJavItarAgAya namaH zAstra-svAdhyAyanuM prAraMbhika maMgalAcaraNa * oMkAraM bindusaMyuktaM nityaM dhyAyanti yoginaH / kAmadaM mokSadaM caiva (OM kArAya namo namaH / / 1 / / aviralazabdaghanaughaprakSAlitasakalabhUtalakalaGkA / munibhirupAsitatIrthA sarasvatI haratu no duritaan|| 2 / / ajJAnatimirAndhAnAM jJAnAJjanazalAkayA / cakSurunmIlitaM yena tasmai zrIgurave namaH / / 3 / / / / zrIparamagurave namaH, paramparAcAryagurave namaH 11 sakalakaluSavidhvaMsakaM, zreyasAM parivardhakaM, dharmasambandhakaM bhavyajIvamanaHpratibodhakArakaM, puNyaprakAzakaM pApapraNAzakamidaM zAstraM zrI samayasAranAmadheyaM, asya mUlagranthakartAraH zrIsarvajJadevAstaduttaragranthakartAraH zrIgaNadharadevAH pratigaNadharadevAsteSAM vacanAnusAramAsAdya AcAryazrIkundakundAcAryadevaviracitaM zrotAraH sAvadhAnatayA zRNavantu / / maMgalaM bhagavAn vIro maMgalaM gautamo gaNI / maMgalaM kundakundAryo jainadharmo'stu maMgalam / / 9 // sarvamaGgalamAMgalyaM sarvakalyANakArakaM / pradhAnaM sarvadharmANAM jainaM jayatu zAsanam / / 2 // Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAtmane nmH| zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta niyamasAra FFFFFFFFFFFFFFFFFFF -1 ka jIva adhikAra - FFFFFFFFFFFFFFFFFFF shriipdmprbhmldhaaridevvircittaatpryvRttiH| (matinI). tvayi sati paramAtmanmAdRzAnmohamugdhAn kthmtnuvshtvaanbuddhkeshaanyje'hm| sugatamagadharaM vA vAgadhIzaM zivaM vA jitabhavamabhivande bhAsuraM zrIjinaM vaa||1|| mULa gAthAono ane tAtparyavRtti nAmanI TIkAno gujarAtI anuvAda [ prathama, graMthanA AdimAM zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadavaviracita prAkRtagAthAbaddha A niyamasAra" nAmanA zAstranI "tAtparyavRtti" nAmanI saMskRta TIkA racanAra muni zrI padmaprabhamaladhArideva sAta zloko dvArA maMgaLAcaraNa vagere kare che: 1 [ zlokArtha:-] he paramAtmA! tuM hotAM huM mArA jevA (saMsArIo jevA) mohamugdha Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2] Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra anudum ) vAcaM vAcaMyamIndrANAM vktrvaarijvaahnaam| vande nayadvayAyattavAcyasarvasvapaddhatim // 2 // ( zAtinI ) siddhAntoddhazrIdhavaM siddhasenaM tarkAbjArkaM bhttttpuurvaaklNkm| zabdAbdhInduM pUjyapAdaM ca vande tadvidyADhyaM vIranandiM vrtiindrm|| 3 / / ane kAmavaza buddhane tathA brahmA-viSNu-mahezane kema pUjuM? (na ja pUchyuM.) jeNe bhavone jItyA che tene huM vaMduM chuM-tene prakAzamAna evA zrI jina kaho, sugata ko, giridhara kaho, vAgIzvara kaho ke ziva kaho. 1. [bhagavAnazrIkuMdakuMda [ zlokArtha:- ] "vAcaMyamIMdronuM ( -jinadevonuM ) mukhakamaLa jenuM vAhana che ane be nayonA Azraye sarvasva kahevAnI jenI paddhati che te vANIne (jinabhagavaMtonI syAdvAdamudrita vANIne ) huM vaMduM chuM. 2. [ zlokArtha:- ] uttama siddhAMtarUpI zrInA pati siddhasena munIndrane, tarkakamaLanA sUrya bhaTTa akalaMka munIndrane, zabdasiMdhunA caMdra pUjyapAda munIndrane ane tadvidhAthI (siddhAntAdi traNenA jJAnathI ) samRddha vI2naMdi munIMdrane huM vaMduM chuM. 3. 1. buddhane sugata kahevAmAM Ave che. sugata eTale (1) zobhanIktAne prApta, athavA (2) saMpUrNatAne prApta. zrI jinabhagavAna (1) moharAgadveSanA abhAvane lIdhe zobhanIktAne prApta che, ane (2) kevaLajJAnAdikane pAmyA hovAne lIdhe saMpUrNatAne prApta che; tethI temane ahIM sugata kahyA che. 2. kRSNane giridhara (arthAt parvatane dharI rAkhanAra) kahevAmAM AvyA che. zrI jinabhagavAna anaMta-vIryavAna hovAthI temane ahIM giridhara kahyA che. = 3. brahmAne athavA bRhaspatine vAgIzvara (arthAt vANInA adhipati) kahevAmAM Ave che. zrI jinabhagavAna divya vANInA prakAzaka hovAthI temane ahIM vAgIzvara kahyA che. = 4. mahezane (zaMkarane ) ziva kahevAmAM Ave che. zrI jinabhagavAna kalyANasvarUpa hovAthI temane ahIM ziva kahevAmAM AvyA che. 5. vAcaMyamIMdro muniomAM pradhAna arthAt jinadevo; mauna sevanArAomAM zreSTha arthAt jinadevo; vAyamIomAM iMdra samAna arthAt jinadevo. [ vAceMyamI = muni; mauna sevanAra; vANInA saMyamI.] - 6. tarkakamaLanA sUrya = tarkarUpI kamaLane praphullita karavAmAM sUrya samAna 7. zabdasiMdhunA caMdra zabdarUpI samudrane uchALavAmAM caMdra samAna Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] vi pitta jIva adhikAra (anunnum ) apavargAya bhavyAnAM zuddhaye svAtmanaH punH| vakSye niyamasArasya vRttiM tAtparyasaMjJikAm // 4 // ( AryA) guNadharagaNadhararacitaM zrutadharasantAnatastu suvyktm| paramAgamArthasArthaM vaktumamuM ke vayaM mandAH / / 5 // (anunnum ) asmAkaM mAnasAnyucaiH preritAni punaH punH| paramAgamasArasya rucyA mAMsalayA'dhunA / / 6 // ( anudum ) pNcaastikaayssddddrvyspttttvnvaarthkaaH| proktAH sUtrakRtA pUrvaM pratyAkhyAnAdisatkriyAH / / 7 / / alamalamativistareNa / svasti sAkSAdasmai vivaraNAya / [3 [ zlokArtha:-] bhavyonA mokSane mATe tema ja nija AtmAnI zuddhine arthe niyamasAranI 'tAtparyavRtti' nAmanI TIkA huM kahIza. 4. vaLI [ zlokArtha:- ] guNanA dharanAra gaNadharothI racAyelA ane zrutadharonI paraMparAthI sArI rIte vyakta karAyelA A paramAgamanA arthasamUhanuM kathana karavAne ame maMdabuddhi te koNa ? 5. tathApi [zlokArtha:-] hamaNAM amAruM mana paramAgamanA sAranI puSTa rucithI pharI pharIne atyaMta prerita thAya che. [e rucithI prerita thavAne lIdhe 'tAtparyavRti' nAmanI A TIkA racAya che. ] 6. 4 [ zlokArtha:- ] sUtrakAre pUrve pAMca astikAya, cha dravya, sAta tattva ane nava padArtha tema ja pratyAkhyAnAdi sankriyA kahela che (arthAt bhagavAna kuMdakuMdAcAryadeve A zAstramAM prathama pAMca astikAya vagere ane pachI pratyAkhyAnAdi sankriyA kahela che). 7. ati vistArathI basa thAo, basa thAo. sAkSAt A vivaraNa jayavaMta varto. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda atha sUtrAvatAra : NamiUNa jiNaM vIraM annNtvrnnaanndNsnnshaavN| vocchAmi NiyamasAraM kevalisudakevalIbhaNidaM / / 1 / / natvA jinaM vIraM anntvrjnyaandrshnsvbhaavm| vakSyAmi niyamasAraM kevlishrutkevlibhnnitm||1|| athAtra jinaM natvetyanena zAstrasyAdAvasAdhAraNaM mngglmbhihitm|| natvetyAdi- anekajanmATavIprApaNahetUna samastamoharAgadveSAdIn jayatIti jinH| vIro vikrAntaH, vIrayate zUrayate vikrAmati karmArAtIna vijayata iti vIra:zrIvarddhamAnasanmatinAtha- mahatimahAvIrAbhidhAnaiH sanAthaH paramezvaro mahAdevAdhideva have (zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadevaviracita) gAthAsUtranuM avataraNa karavAmAM Ave che: (harigIta) namIne anaMtotkRSTa darzanazAnamaya jina vIrane kahuM niyamasAra huM kevaLIzrutakevaLa parikathitane. 1. anvayArthaHganantavarajJAnanasvamAa] anaMta ane utkRSTa jJAnadarzana jemano svabhAva che evA (-kevaLajJAnI ane kevaLadarzanI) [ ninuM vIra ] jina vIrane [ natvA] namIne [ vanikRtavanimaNitama] kevaLI ane zrutakevaLIoe kaheluM [ niyamasAra] niyamasAra [ vakSyA]i huM kahIza. TIkA:-ahIM "nina natva' e gAthAthI zAstranA AdimAM asAdhAraNa maMgaLa kahyuM che. natvA' ityAdi padonuM tAtparya kahevAmAM Ave che: aneka janmarUpa aTavIne prApta karAvavAnA hetubhUta samasta moharAgadveSAdikane je jIte che te "jina" che. "vIra' eTale vikrAMta (-parAkramI), vIratA phorave, zaurya phorave, vikrama (parAkrama ) phorave, karmazatruo para vijaya meLave, te "vIra" che. evA vIrane-ke je zrI vardhamAna, zrI sanmatinAtha, zrI ativIra ane zrI mahAvIra e nAmothI yukta che, je paramezvara che, mahAdevAdhideva che, chellA tIrthanAtha che, je traNa bhuvananA sacarAcara dravya-guNa-paryAyone Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] pazcimatIrthanAthaH tribhuvanasacarAcaradravyaguNaparyAyaikasamayaparicchittisamarthasakalavimalakevalajJAnadarzanAbhyAM yukto yastaM praNamya vakSyAmi kathayAmItyarthaH / kaM, niyamasAram / niyamazabdastAvat samyagdarzanajJAnacAritreSu vartate, niyamasAra ityanena shuddhrtntrysvruupmuktm| kiMviziSTaM, kevalizrutakevalibhaNitaM-kevalinaH sakalapratyakSajJAnadharAH, zrutakevalinaH sakaladravyazrutadharAstaiH kevalibhiH zrutakevalibhizca bhaNitaM-sakalabhavyanikurambahitakaraM niyamasArAbhidhAnaM paramAgamaM vakSyAmIti viziSTeSTadevatAstavanAnantaraM sUtrakRtA pUrvasUriNA zrIkundakundAcAryadevaguruNA prtijnyaatm| iti sarvapadAnAM taatprymuktm| jIva adhikAra ( mAlinI ) jayati jagati vIraH zuddhabhAvAstamAraH tribhuvanajanapUjyaH pUrNabodhaikarAjyaH / natadivijasamAjaH prAstajanmadrubIja: samavasRtinivAsaH kevlshriinivaasH|| 8 / / eka samaye jANavA-dekhavAmAM samartha evA sakaLavimaLa (-sarvathA nirmaLa ) kevaLajJAnadarzanathI saMyukta chetene prAmIne huM chaM. zuM huM chu ? 'niyamasAra' huM chaM. 'niyama' zabda, prathama to, samyagdarzanajJAnacAritra mATe che. 'niyamasAra' ('niyamano sAra') ema kahetAM zuddha ratnatrayanuM svarUpa kahyuM che. kevuM che te? kevaLIo ane zrutakevaLIoe kaheluM che. 'kevaLIo 'te sakalapratyakSa jJAnanA dharanArA ane 'zrutakevaLIo ' te sakaLa dravyazrutanA dharanArA; evA kevaLIo ane zrutakevaLIoe kaheluM, sakaLa bhavyasamUhane hitakara, 'niyamasAra, nAmanuM paramAgama huM kahuM chuM. Ama, viziSTa iSTadevatAnA stavana pachI, sUtrakAra pUrvAcArya zrI kuMdakuMdAcAryadevagurue pratijJA karI. -A pramANe sarva padonuM tAtparya kahevAmAM AvyuM. [have pahelI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka duhe che:] [ zloartha:- ] zuddhabhAva vaDe * bhArano ( amano ) bheo nAza huryo che, trA * bhAra = (1) amaheva; (2) hiMsA; ( 3 ) bharA. [ Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6] Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda maggo maggaphalaM ti ya duvihaM jiNasAsaNe samakkhAdaM / maggo mokkhauvAo tassa phalaM hoi NivvANaM / / 2 / / mArgo mArgaphalamiti ca dvividhaM jinazAsane smaakhyaatm| mArgo mokSopAyaH tasya phalaM bhavati nirvANam / / 2 / / mokSamArgatatphalasvarUpanirUpaNopanyAso'yam / 4 -- samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH' iti vacanAt, mArgastAvacchuddharatnatrayaM, maargphlmpunrbhvpurndhrikaasthuulbhaalsthlliilaalNkaartilktaa| dvividhaM kilaivaM paramavItarAgasarvajJazAsane caturthajJAnadhAribhi: pUrvasUribhiH smaakhyaatm| paramanirapekSatayA nijaparamAtmatattvasamyakzraddhAnaparijJAnAnuSThAnazuddharatnatrayAtmakamArgo mokssopaayH| tasya zuddha bhuvananA janone je pUjya che, pUrNa jJAna jenuM eka rAjya che, devono samAja jene name che, janmavRkSanuM bIja jeNe naSTa karyuM che, samavasaraNamAM jeno nivAsa che ane kevaLazrI (-kevaLajJAnadarzanarUpI lakSmI) jenAmAM vase che, te vI2 jagatamAM jayavaMta varte che. 8. che mArganuM ne mArgaphaLanuM kathana jinavarazAsane; tyAM mArga mokSopAya che ne mArgaphaLa nirvANa che. 2. anvayArtha:[ mArga: mArzalan] mArga ane mArgaphaLa [ti haiM dviviSaM] ema be prakAranuM [binazAsane] jinazAsanamAM [samAravyAtam] kathana karavAmAM AvyuM che; [mArtta: mokSopAya: ] mArga mokSopAya che ane [tasya taM] tenuM phaLa [nirvA mati] nirvANa che. TIkA:-A, mokSamArga ane tenA phaLanA svarUpanirUpaNanI sUcanA (-te baMnenA svarUpanA nirUpaNanI prastAvanA ) che. 'samya varzanajJAnavAritrALi mokSamArga: ( samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritra mokSamArga che)' evuM (zAstranuM) vacana hovAthI, mArga to zudgharatnatraya che ane mArgaphaLa muktirUpI strInA vizALa bhAlapradeze zobhA-alaMkArarUpa tilakapaNuM che (arthAt mArgaphaLa muktirUpI strIne varavuM te che). A rIte kharekhara (mArga ane mArgaphaLa ema ) be prakAranuM, caturthajJAnadhArI ( -mana:paryayajJAnanA dharanArA) pUrvAcAryoe paramavItarAga sarvajJanA zAsanamAM Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] jIva adhikAra ratnatrayasya phalaM svaatmoplbdhiriti| (pRthvI). kvacid vrajati kAminIratisamutthasaukhyaM jana: kvacid draviNarakSaNe matimimAM ca cakre punH| kvacinjinavarasya mArgamupalabhya yaH paMDito nijAtmani rato bhaved vrajati muktimetAM hi sH|| 9 / / NiyameNa ya jaM kajaM taM NiyamaM nnaanndNsnncrittN| vivarIyapariharatthaM bhaNidaM khalu sAramidi vayaNaM / / 3 / / niyamena ca yatkAryaM sa niyamo jnyaandrshncaaritrm| viparItaparihArArthaM bhaNitaM khalu sAramiti vcnm||3|| kathana karyuM che. nija paramAtmatattvanAM sabhyazraddhAna-jJAna-anuSThAnarUpa zuddharatnatrayAtmaka mArga parama nirapekSa hovAthI mokSano upAya che ane te zuddharatnatrayanuM phala svAsmopalabdhi (nija zuddha AtmAnI prApti) che. [ have bIjI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [ zlokArtha-] manuSya kayAreka kAminI pratye ratithI utpanna thatA sukha tarapha gati kare che ane vaLI kayAreka dhanarakSAnI buddhi kare che. je paMDita kayAreka jinavaranA mArgane pAmIne nija AtmAmAM rata thAya che, te kharekhara A muktine pAme che. 9. je niyamathI rtavya evAM ratnatraya te niyama che; viparItanA parivAra arthe "sAra" pada yojela che. 3. anvayArtha sa: niyama:] niyama eTale [ niyamana 2] niyamathI (nakkI) [ yat vArya] je karavAyogya hoya te arthAt [ jJAnavarzanavAritram] jJAnadarzanacAritra. [ viparIta parihArtha ] viparItanA parihAra arthe (-jJAnadarzanacAritrathI viruddha bhAvonA tyAga mATe) [ar] kharekhara * zuddharatnatraya arthAt nija paramAtmatattvanI samyaka zraddhA, tenuM samyaka jJAna ane tenuM samyaka AcaraNa paranI tema ja bhedonI leza paNa apekSA rahita hovAthI te zuddharatnatraya mokSano upAya che; te zuddharatnatrayanuM phaLa zuddha AtmAnI pUrNa prApti arthAta mokSa che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda atra niyamazabdasya sAratvapratipAdanadvAreNa svbhaavrtntrysvruupmuktm| yaH sahajaparamapAriNAmikabhAvasthitaH svabhAvAnantacatuSTayAtmaka: zaddhajJAnacetanApariNAmaH sa niymH| niyamena ca nizcayena yatkAryaM prayojanasvarUpa jnyaandrshncaaritrm| jJAnaM tAvat teSu triSu paradravyaniravalaMbatvena niHzeSatontarmukhayogazakte: sakAzAt nijaparamatattvaparijJAnam upAdeyaM bhvti| darzanamapi bhagavatparamAtmasukhAbhilASiNo jIvasya zukrAntastavinAnanmabhuumisthaannijshuddhjiivaastikaaysmupjnitprmshrddhaanmev bhvti| [ sAra" ti vavanaM] "sArA" evuM vacana [ maLatana] kahyuM che. TIkA:-ahIM A (gAthAmAM), "niyama' zabdane "sAra" zabda kema lagADayo che tenA pratipAdana dvArA svabhAvaratnatrayanuM svarUpa kahyuM che. je sahaja parama pariNAmika bhAve sthita, svabhAva-anaMta catuSTayAtmaka "zuddhajJAnacetanA pariNAma te niyama (-kAraNaniyama) che. niyama (-kAryaniyama) eTale nizcayathI (nakI) je karavAyogya-prayojanasvarUpa-hoya te arthAt jJAnadarzanacAritra. te traNamAMnA darekanuM svarUpa kahevAmAM Ave che : (1) paradravyane avalaMkhyA vinA niHzeSapaNe aMtarmukha yogazaktimAMthI upAdeya (-upayogane saMpUrNapaNe aMtarmukha karIne grahaNa karavAyogya) evuM je nija paramatattvanuM parijJAna (jANavuM) te jJAna che. (2) bhagavAna paramAtmAnA sukhanA abhilASI jIvane zuddha aMta:tattvanA 'vilAsanuM janmabhUmisthAna je nija zuddha jIvAstikAya tenAthI UpajatuM je parama zraddhAna te ja darzana che. (3) nizcayajJAnadarzanAtmaka kAraNa 1. A parama pAriNAmika bhAvamAM "pAriNAmika' zabda hovA chatAM te utpAdavyayarUpa pariNAmane sUcavavA mATe nathI ane paryAyArthika nayano viSaya nathI; A parama pAriNAmika bhAva to utpAdavyayanirapekSa ekarUpa che ane dravyArthika nayano viSaya che. [ vizeSa mATe samayasAranI 320mI gAthAnI zrI jayasenAcAryadevakRta TIkA jAo ane bRhadravyasaMgrahanI 13mI gAthAnI TIkA jAo.] 2. A zuddhajJAnacetanA pariNAmamAM "pariNAma" zabda hovA chatAM te utpAdavyayarUpa pariNAmane sUcavavA mATe nathI ane paryAyArthika nayano viSaya nathI; A zuddhajJAnacetanA pariNAma to utpAdavyayanirapekSa ekarUpa che ane dravyArthika nayano viSaya che. 3. A niyama te kAraNaniyama che, kema ke te samyajJAnadarzanacAritrarUpa kAryaniyamanuM kAraNa che, [ kAraNaniyamanA Azraye kAryaniyama pragaTe che.] 4. vilAsa = kIDA; moja; AnaMda. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] jIva adhikAra cAritramapi nizcayajJAnadarzanAtmakakAraNaparamAtmani aviclsthitirev| asya tu niyamazabdasya nirvANakAraNasya viparItaparihArArthatvena sAramiti bhaNitaM bhvti| | ( ) iti viparItavimuktaM ratnatrayamanuttamaM prpdyaahm| apunarbhavabhAminyAM samudbhavamanaMgazaM yaami|| 10 / / NiyamaM mokkhauvAo tassa phalaM havadi prmnnivvaannN| edesiM tiNhaM pi ya patteyaparUvaNA hoi|| 4 / / niyamo mokSopAyastasya phalaM bhavati prmnirvaannm| eteSAM trayANAmapi ca pratyekaprarUpaNA bhvti|| 4 / / paramAtmAmAM avicaLa sthiti (-nizcaLapaNe lIna rahevuM) te ja cAritra che. A jJAnadarzanacAritrasvarUpa niyama nirvANanuM kAraNa che. te 'niyama" zabdane 'viparItanA parihAra arthe "sAra' zabda joDavAmAM Avyo che. [ have trIjI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM zloka kahevAmAM Ave che :] [zlokArtha-] e rIte huM viparIta vinAnA (-vikalparahita) anuttama ratnatrayano Azraya karIne muktirUpI strIthI udbhavatA anaMga (-azarIrI, atIndriya, Atmika) sukhane prApta karuM chuM. 10. che niyama mokSopAya, tenuM phaLa parama nirvANa che; vaLI A traNenuM bhedapUrvaka bhinna nirUpaNa hoya che. 4. avayArtha-niyama: ] ( ratnatrayarUpa) niyama [ mokSa pAya: ] mokSano upAya che; [ tarA 1. kAraNanA jevuM ja kArya thAya che; tethI svarUpamAM sthiratA karavAno abhyAsa ja kharekhara anaMta kALa sudhI svarUpamAM sthira rahI javAno upAya che. 2. viparIta = viruddha. [ vyavahAraratnatrayarUpa vikalpone parAzrita bhAvone-bAtala karIne mAtra nirvikalpa jJAnadarzanacAritrano ja-zuddharatnatrayano ja svIkAra karavA arthe "niyama' sAthe sAra' zabda joDayo che.] 3. anuttama = jenAthI bIjAM kAMI uttama nathI evuM; sarvottama; sarvazreSTha. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 10] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda ratnatrayasya bhedkrnnlkssnnkthnmidm| mokSaH saakssaadkhilkrmprdhvNsnenaasaaditmhaanndlaabhH| pUrvoktanirupacAraratnatrayapariNatistasya mhaanndsyopaayH| api caiSAM jJAnadarzanacAritrANAM trayANAM pratyekaprarUpaNA bhvti| katham, idaM jJAnamidaM darzanamidaM cAritramityanena viklpen| darzanajJAnacAritrANAM lakSaNaM vakSyamANasUtreSu jJAtavyaM bhvti| (maMvAkrAMtA) mokSopAyo bhavati yaminAM zuddharatnatrayAtmA hyAtmA jJAnaM na punaraparaM dRSTiranyA'pi naiv| zIlaM tAvanna bhavati paraM mokSubhiH proktametad buvA janturna punarudaraM yAti mAtuH sa bhvyH|| 11 / / chatta ] tenuM phaLa [5ramanirvAnuM mavati ] parama nirvANa che. [ pa ] vaLI (bhedakathana dvArA abheda samajAvavA arthe) [ BteSAM trayALa] A traNanuM [ pratyekapaI] bheda pADIne juduM juduM nirUpaNa [mavati] hoya che. TIkA:-ratnatrayanA bhedo pADavA viSe ane temanAM lakSaNa viSe A kathana che. samasta karmanA nAzathI sAkSAt meLavAto mahA AnaMdano lAbha te mokSa che. te mahA AnaMdano upAya pUrvokta nirUpacAra ratnatrayarUpa pariNati che. vaLI (nipacAra ratnatrayarUpa abhedapariNatimAM aMtarbhata rahelAM) A traNanuM-jJAna, darzana ane cAritranuM-juduM juduM nirUpaNa che. kaI rIte ? A jJAna che, A darzana che, A cAritra che-ema bheda pADIne. ( A zAstramAM) je gAthAsUtro AgaLa kahevAze temAM darzana-jJAna-cAritranAM lakSaNa jaNAze. [ have cothI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM zloka kahevAmAM Ave che.] [ zlokArtha-] munione mokSano upAya zuddharatnatrayAtmaka (zuddharatnatraya-pariNatie pariNamelo) AtmA che. jJAna AnAthI koI bIjAM nathI, darzana paNa AnAthI bIjAM nathI ja ane zIla (cAritra) paNa bIjAM nathI.-A, mokSane pAmanArAoe (atabhagavaMtoe) kahyuM che. A jANIne je jIva mAtAnA udaramAM pharIne Avato nathI, te bhavya che. 11. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] jIva adhikAra attAgamataccANaM saddahaNAdo havei sammattaM / vavagayaasesadoso sayalaguNappA have atto // 5 // AptAgamatattvAnAM zraddhAnAdbhavati samyaktvam / vyapagatAzeSadoSaH sakalaguNAtmA bhavedAptaH / / 5 / / vyvhaarsmyktvsvruupaakhyaanmett| AptaH shNkaarhitH| zaMkA hi sklmohraagdvessaadyH| AgamaH tanmukhAravindavinirgata samasta vastuvistArasamarthanadakSaH cturvcnsNdrbhH| tattvAni ca bahistattvAntastattvaparamAtmatattvabhedabhinnAni athavA jIvAjIvAsravasaMvaranirjarAbandhamokSANAM bhedAtsaptadhA bhvnti| teSAM samyak zraddhAnaM vyavahArasamyaktvamiti / AryA ) bhavabhayabhedini bhagavati bhavataH kiM bhaktiratra na samasti / tarhi bhavAmbudhimadhyagrAhamukhAntargato bhvsi|| 12 / / re! khAsa-khAgabha-tattvanI zraddhAthI samaDita hoya che; ni:zeSadoSavihIna je guNasakaLamaya te Asa che. 5. [77 anvayArthaH[ AptAgamatattvAnAM ] Apta, Agama ane tattvonI [ zraddhAnAt ] zraddhAthI [ samyaktvam ] sabhyatva [ bhavati ] hoya che; [ vyapagatAzeSadoSa: ] nA azeSa (samasta ) ghoSo ddUra thAya che jevo 4 [ sakalaguNAtmA ] samNagulAmaya puruSa [ AptaH bhavet ] te Apta che. TIkA:-A, vyavahArasamyaktvanA svarUpanuM kathana che. Apta eTale zaMkArahita. zaMkA eTale sakaLa moharAgadveSAdika (doSo ). Agama eTale AptanA mukhAraviMdamAMthI nIkaLelI, samasta vastuvistAranuM sthApana karavAmAM samartha evI catura vacanaracanA, tattvo bahi:tattva ane aMtaHtattvarUpa paramAtmatattva evA ( be ) bhedovALAM che athavA jIva, ajIva, Asrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa evA bhedone lIdhe sAta prakAranAM che. temanuM ( bhAratanuM khAgamanuM ane tattvanuM ) samyaI zraddhAna te vyavahArasamyatva che. [have pAMcamI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM zloka kahevAmAM Ave cheH ] [ zlokArtha:- ] bhavanA bhayane bhedanArA A bhagavAna pratye zuM tane bhakti nathI ? Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ] Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda chuhataNhabhIruroso rAgo moho ciMtA jarA rujA miccU / sedaM kheda mado rai vimhiyaNiddA jaNuvvego / / 6 / / kSudhA tRSNA bhayaM roSo rAgo mohazcintA jarA rujA mRtyuH / svedaH khedo mado ratiH vismayanidre janmodvegau / / 6 / / assttaadshdosssvruupaakhyaanmett| asAtAvedanIyatIvramaMdaklezakarI kSudhA / asAtAvedanIyatIvratIvrataramaMdamaMdatarapIDayA samupajAtA tRSA / ihalokaparalokAtrANAguptimaraNavedanAkasmikabhedAt saptadhA bhavati bhayam / krodhanasya puMsastIvrapariNAmo roSaH / rAgaH prazasto'prazastazca; dAna to tuM bhavasamudranI madhyamAM rahelA magaranA mukhamAM che. 12. bhaya, roSa, rAga, kSudhA, tRSA, mada, moha, ciMtA, janma ne rati, roga, nidrA, sveda, kheda, jarAdi doSa aDhAra che. 6. anvayArtha:[ kSudhA ] kSudhA, [tRSNA] tRSA, [bhayaM] bhaya, [oSa: ] roSa ( krodha ), [ YIT: ] rAga, [ moha: ] moha, [cintA ] ciMtA, [ kharA] jarA, [runA] roga, [mRtyu: ] mRtyu, [ sveva: ] sveda (52sevo ), [ gheva: ] kheda, [mava: ] mada, [rati: ] rati, [vismayanidre ] vismaya, nidrA, [ nannoddeau] janma ane udvega (A aDhAra doSa che). TIkA:-A, aDhAra doSanA svarUpanuM kathana che. (1) azAtAvedanIya saMbaMdhI tIvra athavA maMda kalezanI karanArI te kSudhA che (arthAt viziSTa-khAsa prakAranA-azAtAvedanIya karmanA nimitte thatI je viziSTa zarIra-avasthA tenA upara lakSa jaIne mohanIya karmanA nimitte thatuM je khAvAnI icchArUpa duHkha te kSudhA che). (2) azAtAvedanIya saMbaMdhI tIvra, tIvratara (-vadhAre tIvra ), maMda athavA maMdatara pIDAthI UpajatI te tRSA che (arthAt viziSTa azAtAvedanIya karmanA nimitte thatI je viziSTa zarIra-avasthA tenA upara lakSa jaIne mohanIya karmanA nimitte thatuM je pIvAnI icchArUpa duHkha te tRSA che ). (3) A lokano bhaya, paralokano bhaya, arakSAbhaya, aguptibhaya, maraNabhaya, vedanAbhaya ane akasmAtabhaya ema bhaya sAta prakAre che. (4) krodhI puruSano tIvra pariNAma te roSa che. ( 5 ) rAga prazasta ane Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] jIva adhikAra zIlopavAsagurujanavaiyAvRttyAdisamudbhavaH prazastarAgaH, strIrAjacaurabhaktavikathAlApAkarNanakautUhalapariNAmo hyprshstraagH| cAturvarNyazramaNasaMghavAtsalyagato mohaH prazasta itaro'prazasta ev| cintanaM dharmazuklarUpaM prazastamitaradaprazastameva / tiryaGmAnavAnAM vayaHkRtadehavikAra eva jarA / vAtapittazleSmaNAM vaiSamyasaMjAtakalevaravipIDaiva rujA / sAdisanidhanamUrtendriya - vijAtIyanaranArakAdi vibhAvavyaMjanaparyAyavinAza eva mRtyurityuktH| azubhakarmavipAka-janitazarIrAyAsasamupa jAtapUtigaMdhasambandhavAsanAvAsitavArbindusaMdoha: gheva:| [13 veva: aniSTalAbha: sahajacaturakavitvanikhilajanatAkarNAmRtasyaMdisahajazarIrakulabalaizvaryairAtmAhaMkArajano mdH| manojJeSu vastuSu paramA prItireva ratiH / paramasamarasIbhAva aprazasta hoya che; dAna, zIla, upavAsa tathA gurujanonI vaiyAvRttva vageremAM utpanna thato te prazasta rAga che ane strI saMbaMdhI, rAjA saMbaMdhI, cora saMbaMdhI tathA bhojana saMbaMdhI vikathA kahevAnA ne sAMbhaLavAnA kautuhalapariNAma te aprazasta rAga che. (6) *cAra prakAranA zramaNasaMgha pratye vAtsalya saMbaMdhI moha te prazasta che ane te sivAyano moha aprazasta ja che. (7) dharmarUpa tathA zukalarUpa ciMtana (ciMtA, vicAra) prazasta che ane te sivAyanuM (ArtarUpa tathA raudrarUpa ciMtana ) aprazasta ja che. (8) tiryaMco tathA manuSyone vayakRta dehavikAra (-vayane lIdhe thatI za2I2nI jIrNa avasthA) te ja jarA che. (9) vAta, pita ane kaphanI viSamatAthI utpanna thatI leva2 (-za2I2) saMbaMdhI pIDA te ja roga che. (10) sAdi-sanidhana, mUrta iMdriyovALA, vijAtIya naranArakAdi vibhAvavyaMjanaparyAyano je vinAza tene ja mRtyu kahevAmAM AvyuM che. (11) azubha karmanA vipAkthI janita, zArIrika zramathI utpanna thato, je durgaMdhanA saMbaMdhane lIdhe kharAba vAsavALA jaLabiMduono samUha te sveda che. (12) aniSTanI prApti (arthAt koI vastu aniSTa lAgavI) te kheda che. (13) sarva janatAnA (-janasamAjanA ) karNamAM amRta reDatA sahaja catura kavitvane lIdhe, sahaja (suMdara) za2I2ne lIdhe, sahaja (uttama ) kuLane lIdhe, sahaja baLane lIdhe tathA sahaja aizvaryane lIdhe AtmAmAM je ahaMkAranI utpatti te mada che. (14) manojJa (manapasaMda) vastuomAM 52ma prIti te ja rati che. * zramaNanA cAra prakAra A pramANe cheH (1) RSi, (2) muni, (3) yati ane (4) aNagAra. RddhivALA zramaNa te RSi che; avadhijJAna, mana:paryayajJAna, athavA kevaLajJAnavALA zramaNa te muni che; upazamaka athavA kSapaka zreNimAM ArUDha zramaNa te ti che; ane sAmAnya sAdhu te aNagAra che. A pramANe cAra prakArano zramaNasaMgha che. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates 14 ] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda bhAvanAparityaktAnAM kvacidapUrvadarzanAdvismayaH / kevalena zubhakarmaNA kevalenAzubhakarmaNA, mAyayA, zubhAzubhamizreNa devnaarktiryngmnussypryaayessuutpttirjnm| darzanAvaraNIyakarmodayena pratyasta-mitajJAnajyotireva nidrA iSTaviyogeSu viklavabhAva evodvegaH / ebhirmahAdoSairvyAptAstrayo lokAH / etairvinirmukto vItarAgasarvajJa iti| (15 ) 52ma samarasIbhAvanI bhAvanA rahita jIvone (52ma samatAbhAvanA anubhava rahita jIvone) kyAreka pUrve nahi joyeluM jovAne lIdhe thato bhAva te vismaya che. (16) kevaLa zubha karmathI devaparyAyamAM je utpatti, kevaLa azubha karmathI nAkaparyAyamAM je utpatti, mAyAthI tiryaMcaparyAyamAM je utpatti ane zubhAzubha mizra karmathI manuSyaparyAyamAM je utpatti, te janma che. (17) darzanAvaraNIya karmanA udayathI jemAM jJAnajyoti asta thaI jAya che te ja nidrA che. (18) iSTanA viyogamAM viklavabhAva (gabharATa) te ja udvega che.-A (aDhAra) mahA doSothI traNa loka vyAsa che. vItarAga sarvajJa A doSothI vimukta che. [vItarAga sarvajJane dravya-bhAva ghAtikarmono abhAva hovAthI temane bhaya, roSa, rAga, moha, zubhAzubha ciMtA, kheda, mada, rati, vismaya, nidrA tathA udvega kayAMthI hoya ? vaLI temane samudra jeTalA zAtAvedanIyakarmodaya madhye biMdu jeTalo azAtA-devanIyakarmodaya varte che te, mohanIyakarmanA taddana abhAvamAM, lezamAtra paNa kSudhA ke tRSAnuM nimitta kayAMthI thAya? na ja thAya; kAraNa ke game teTaluM azAtAvedanIyakarma hoya topaNa mohanIyakarmanA abhAvamAM du:khanI lAgaNI hoI zake nahi, to pachI ahIM to jyAM anaMtaguNA zAtAvedanIyakarma madhye alpamAtra ( -avidhamAna jevuM) azAtAvedanIyakarma varte che tyAM kSudhAtRSAnI lAgaNI kayAMthI hoya ? kSudhAtRSAnA saddabhAvamAM anaMta sukha, anaMta vIrya vagere kayAMthI saMbhave? Ama vItarAga sarvajJane kSudhA (tathA tRSA) nahi hovAthI temane kavalAhAra paNa hoto nathI. kavalAhAra vinA paNa temane ( anya manuSyone asaMbhavita evAM,) sugaMdhita, surasavALAM, saptadhAturahita 52maudArika zarIrarUpa nokarmAhArane yogya, sUkSma puddagalo pratikSaNa Ave che ane tethI zarIrasthiti rahe che vaLI pavitratAne ane puNyane evo saMbaMdha hoya che arthAt ghAtikarmonA abhAvane ane bAkI rahelAM aghAtikarmone evo sahaja saMbaMdha hoya che ke vItarAga sarvajJane te bAkI rahelAM aghAtikarmonA phaLarUpa 52maudArika zarIramAM jarA, roga ane parasevo hotAM nathI. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] jIva adhikAra [ 15 tathA coktam ''so dhammo jattha dayA so vi tavo visayaNiggaho jtth| dasaaTTadosarahio so devo Natthi sNdeho||'' tathA coktaM zrIvidyAnaMdasvAmibhi: (mAtrinI). 'abhimataphalasiddherabhyupAyaH subodhaH sa ca bhavati suzAstrAttasya cotpttiraaptaat| iti bhavati sa pUjyastatprasAdAtprabuddhaiH na hi kRtamupakAraM sAdhavo vismrnti||'' tathAdi vaLI kevaLI bhagavAnane bhavAMtaramAM utpattinA nimittabhUta zubhAzubha bhAvo nahi hovAthI temane janma hoto nathI; ane je dehaviyoga pachI bhavAMtaraprAsirUpa janma thato nathI te dehaviyogane maraNa kahevAtuM nathI. A rIte vItarAga sarvajJa aDhAra doSa rahita che.] e ja rIte (anya zAstramAM gAthA dvArA) kahyuM che ke [ gAthArtha-] te dharma che jyAM dayA che, te tapa che jyAM viSayono nigraha che, te deva che je aDhAra doSa rahita che; A bAbatamAM saMzaya nathI.'' vaLI zrI vidyAnaMdasvAmIe (zloka dvArA ) kahyuM che ke [ zlokArtha-] iSTa phaLanI siddhino upAya subodha che ( arthAt muktinI prAptino upAya samyajJAna che), subodha suzAstrathI thAya che, suzAstranI utpatti AtathI thAya che; mATe temanA prasAdane lIdhe Asa puruSa budhajano vaDe pUjavAyogya che (arthAt mukti sarvajJadevanI kRpAnuM phaLa hovAthI sarvajJadeva jJAnIo vaDe pUjanIya che), kemake karelA upakArane sAdhu puruSo (sajjano) bhUlatA nathI.' vaLI (chaThThI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka dvArA sarvajJa bhagavAna zrI neminAthanI stuti kare che): Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ] Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra (mAlinI ) zatamakhazatapUjyaH prAjyasadbodharAjya: smaratirasuranAthaH praastdussttaaghyuuthH| padanatavanamAlI bhavyapadmAMzumAlI dizatu zamanizaM no nemiraanndbhuumiH|| 13 / / Nissesadosarahio kevalaNANAiparamavibhavajudo / so paramappA uccai tavvivarIo Na paramappA / / 7 / / niHzeSadoSarahitaH kevalajJAnAdiparamavibhavayutaH / sa paramAtmocyate tadviparIto na paramAtmA / / 7 / / [bhagavAnazrIkuMdakuMda tiirthNkrprmdevsvruupaakhyaanmett| AtmaguNaghAtakAni ghAtikarmANi jJAnadarzanAvaraNAntarAyamohanIyakarmANi, teSAM [zlokArtha:- ] je so idrothI pUjya che, jemanuM sabodharUpI (samyajJAnarUpI ) rAjya vizALa che, kAmavijayI (laukAMtika) devonA je nAtha che, duSTa pAponA samUhano jemaNe nAza karyo che, zrI kRSNa jemanAM caraNomAM namyA che, bhavyakamaLanA je sUrya che (arthAt bhavyorUpI kamaLone vikasAvavAmAM je sUrya samAna che), te AnaMdabhUmi neminAtha (-AnaMdanA sthAnarUpa neminAtha bhagavAna ) amane zAzvata sukha Apo. 13. sau doSa rahita, anaMtajJAnadagAdi vaibhavayukta je, 5ramAtma te kahevAya, tadvipa2Ita nahi 52mAtma che. 7. anvayArtha:- ni:zeSavoSarahita: ] ( evA ) niHzeSa doSathI je rahita che ane [ OvalajJAnAviparamavimavayuta: ] kevaLajJAnAdi parama vaibhavathI je saMyukta che, [sa: ] te [paramAtmA racyate] paramAtmA kahevAya che; [ tadviparIta: ] tenAthI viparIta [paramAtmA na] te paramAtmA nathI. TIkA:-A, tIrthaMkara 52madevanA svarUpanuM kathana che. AtmAnA guNono ghAta karanArAM ghAtikarmo-jJAnAvaraNIyakarma, darzanAvaraNIyakarma, aMtarAyakarma ane mohanIyakarma-che; temano niravazeSapaNe pradhvaMsa karyo hovAthI (-kAMI Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] jIva adhikAra niravazeSeNa pradhvaMsanAnniHzeSadoSarahitaH athavA pUrvasUtropAttASTAdazamahAdoSanirmUlanAnniHzeSadoSanirmukta ityuktaH / sklvimlkevlbodhkevldRssttiprmviitraagaatmkaanndaadynekvibhvsmRddhH| yastvevaMvidhaH trikAlanirAvaraNanityAnandaikasvarUpanijakAraNaparamAtmabhAvanotpannakAryaparamAtmA sa eva bhagavAn arhan paramezvaraH / asya bhagavataH paramezvarasya viparIta guNAtmakAH sarve devAbhimAnadagdhA api saMsAriNa ityarthaH / tathA coktaM zrIkundakundAcAryadevaiH 'tejo diTThI NANaM iDDhI sokkhaM taheva IsariyaM / tihuvaNapahANadaiyaM mAhappaM jassa so ariho / ' "" tt [17 bAkI rAkhyA vinA nAza karyo hovAthI) je 'niHzeSadoSarahita' che athavA pUrva sUtramAM (chaThThI gAthAmAM ) kahelA aDhAra mahAdoSone nirmULa karyA hovAthI je 'niHzeSadoSarahita ' kahevAmAM AvyA che ane je 'sakavimaLa (-sarvathA nirmaLa ) kevaLajJAna-kevaLadarzana, 5ramavItarAgAtmaka AnaMda ityAdi aneka vaibhavathI samRddha' che, evA je 5ramAtmA-eTale ke trikALanirAvaraNa, nityAnaMdaekasvarUpa nija kA2Napa2mAtmAnI bhAvanAthI utpanna kAryaparamAtmA, te ja bhagavAna arhat paramezvara che. A bhagavAna paramezvaranA guNothI viparIta guNovALA badhA (devAbhAso), bhale devapaNAnA abhimAnathI dagdha hoya topaNa, saMsArI che.-Ama (A gAthAno) artha che. evI ja rIte (bhagavAna) zrI kuMdakuMdAcAryadeve (`pravacanasAranI gAthAmAM ) kahyuM che keH [ gAthArtha:-] teja ( bhAmaMDaLa ), darzana kevaLadarzana ), jJAna ( kevaLajJAna ), Rddhi (samavasaraNAdi vibhUti), saukhya (anaMta atIndriya sukha ), (iMdrAdika paNa dAsapaNe varte evuM) aizvarya, ane (traNa lokanA adhipationA vallabha hovArUpa) tribhuvana 1. nityAnaMda-ekasvarUpa nitya AnaMda ja jenuM eka svarUpa che evA. [ kA2Napa2mAtmA traNe kALe AvaraNarahita che ane nitya AnaMda ja tenuM eka svarUpa che. dareka AtmA zaktiapekSAe nirAvaraNa ane AnaMdamaya ja che tethI dareka AtmA kAraNaparamAtmA che; kA2Napa2mAtmAne bhAve che-teno ja Azraya kare che, te vyakti-apekSAe nirAvaraNa ane AnaMdamaya thAya che arthAt kAryaparamAtmA thAya che. zaktimAMthI vyakti thAya che, mATe zakti kAraNa che ane vyakti kArya che. Ama hovAthI zaktirUpa paramAtmAne kA2Napa2mAtmA kahevAya che ane vyakta 52mAtmAne kAryapa2mAtmA kahevAya che. 2. juo zrI pravacanasAra, dvitIya AvRtti, pAnuM 119. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 18 ] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda tathA coktaM zrImadamRtacandrasUribhiH (zArdutvavikrIDita) "kAntyaiva snapayanti ye dazadizo dhAmnA nirundhanti ye dhAmoddAmamahasvinAM janamano muSNanti rUpeNa ye| divyena dhvaninA sukhaM zravaNayoH sAkSAtkSaranto'mRtaM vandyAste'STasahasralakSaNadharAstIrthezvarAH suuryH||" tathA hi (matinI) jagadidamajagaca jJAnanIreruhAntabhramaravadavabhAti prasphuTaM yasya nitym| tamapi kila yaje'haM nemitIrthaMkarezaM jalanidhimapi dobhyaa'muttraamyuu_viicim||14 / / pradhAnavallabhapaNuM-AvuM jemanuM mAibhya che, te ata che. vaLI e ja rIte (AcArya deva) zrImadda amRtacaMdrasUrie (AtmakhyAtinA 24mA zlokamAM-kaLazamAM) kahyuM che ke [ zlokArtha-] jeo kAntithI daze dizAone dhue che-nirmaLa kare che, jeo teja vaDa atyaMta tejasvI sUryAdikanA tejane DhAMkI de che, jeo rUpathI janonAM mana harI le che, jeo divyadhvani vaDe (bhavyonA) kAnomAM jANe ke sAkSAt amRta varasAvatA hoya evuM sukha utpanna kare che ane jeo eka hajAra ne ATha lakSaNone dhAraNa kare che, te tIrthakarasUrio vaMdya che.'' vaLI (sAtamI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka dvArA zrI neminAtha tIrthakaranI stuti kare che): [zlokArtha-] jema kamaLanI aMdara bhramara samAI jAya che tema jemanA jJAnakamaLamAM A jagata tema ja ajagata (-loka tema ja aloka ) sadA spaSTapaNe samAI jAya che-jaNAya che, te neminAtha tIrthaMkarabhagavAnane huM kharekhara pUjuM chuM ke jethI UMcA taraMgovALA samudrane paNa (-dustara saMsArasamudrane paNa ) be bhujAothI tarI jAuM. 14. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] tassa muhuggadavayaNaM puvvAvaradosavirahiyaM suddhaM / Agamamidi parikahiyaM teNa du kahiyA havaMti taccatthA / / 8 / prmaagmsvruupaakhyaanmett| jIva adhikAra tasya mukhodgatavacanaM pUrvAparadoSavirahitaM shuddhm| Agamamiti parikathitaM tena tu kathitA bhavanti tttvaarthaaH|| 8 / / sahajavairAgyaprAsAdazikharazikhAmaNinA smarabhogasamudbhUtAprazastarAgAGgAraiH tasya khalu paramezvarasya vadanavanajavinirgatacaturavacanaracanAprapaJcaH pUrvAparadoSarahitaH, tasya bhagavato rAgAbhAvAt pApasUtravaddhiMsAdipApakriyAbhAvAcchuddhaH paramAgama iti parikathitaH / tena paramAgamAmRtena bhavyaiH zravaNAJjalipuTapeyena muktisundarImukhadarpaNena saMsaraNavArinidhi-mahAvartanimagnasamastabhavyajanatAdattahastAvalambanena akSuNNamokSaprAsAdaprathamasopAnena = [18 5ramAtmavANI zuddha ne pUrvApare nirdoSa je, te vANIne Agama kahI; teNe kahyA tattvArthane 8. anvayArthaH[ tasya mukhodgatavacanaM ] temanA mukhamAMthI nIDajelI vAzI } 4 [ pUrvAparadoSavirahitaM zuddham ] pUrvApara ghoSa rahita ( - bhAgaNapAchana virodha rahita ) bhane zuddha che, tene [Agamam iti parikathitaM ] bhAgama TuDesa che; [ tena tu ] ane tethe [ tattvArthAH ] tattvArthI [ kathitAH bhavanti ] 'hyA che. TIDA:-A, paramAgamanA svapanaM thana che. te (pUrvokta) paramezvaranA mukhakamaLamAMthI nIkaLela catura vacanaracanAno vistAra-ke je 'purvAparadoSa rahita ' che ane te bhagavAnane rAgano abhAva hovAthI pApasUtranI mAphaka hiMsAdi pApakriyAzUnya hovAthI 'zuddha' che te-paramAgama kahevAmAM Avela che. te paramAgame-ke je (paramAgama ) bhavyoe karNarUpI aMjalithI ( khobAthI ) pIvAyogya amRta che, je muktisuMdarInA mukhanuM darpaNa che (arthAt je 52mAgama muktinuM svarUpa darzAve che), je saMsArasamudranA mahA vamaLamAM nimagna samasta bhavya janone hastAvalaMbana (hAthano Teko) Ape che, je sahaja vairAgyarUpI mahelanA zikharano *zikhAmaNi che, je kadI nahi joyelA * ziNAmazi Toca uparanuM ratna; cUDAmaNi; kalagInuM ratna. (paramAgama sahaja vairAgyarUpI mahelanA zikhAmaNi samAna che, kAraNa ke paramAgamanuM tAtparya sahaja vairAgyanI utkRSTatA che. ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 20] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda pacyamAnasamastadInajanatAmahatklezanirnAzanasamarthasajalajaladena kathitAH khalu sapta tattvAni nava pdaarthaashceti| tathA coktaM zrIsamantabhadrasvAmibhi: ( ). 'anyUnamanatiriktaM yAthAtathyaM vinA ca vipriitaat| niHsandehaM veda ydaahstjjnyaanmaagminH||" (dariNI) lalitalalitaM zuddhaM nirvANakAraNakAraNaM nikhilabhavinAmetatkarNAmRtaM jinsdvcH| bhavaparibhavAraNyajvAlitviSAM prazame jalaM pratidinamahaM vande vandyaM sadA jinyogibhiH|| 15 / / (-ajANyA, ananubhUta, jenA upara pote pUrve kadI gayelo nathI evA) mokSa-mahelanuM prathama pagathiyuM che ane je kAmabhogathI utpanna thatA aprazasta rAgarUpa aMgArAo vaDe zekAtA samasta dIna janonA mahAkalezano nAza karavAmAM samartha sajaLa megha (-pANI bhareluM vAdaLuM) che, teNe-kharekhara sAta tattvo tathA nava padArtho kahyAM che. evI ja rIte (AcAryadeva) zrI samatabhadrasvAmIe (ratnakAMDazrAvakAcAramAM 42 mA zloka dvArA) kahyuM che keH "[ zlokArtha:-] je nyUnatA vinA, adhiktA vinA, viparItatA vinA yathAtatha vastusvarUpane niHsaMdehapaNe jANe che tene AgamIo jJAna (samyajJAna) kahe che.'' [ have AThamI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka dvArA jinavANInejinAgamane vaMdana kare che.] [ zlokArtha-] je (jinavacana) lalitamAM lalita che, je zuddha che, je nirvANanA kAraNanuM kAraNa che, je sarva jIvonA karmone amRta che, je bhavabhavarUpI araNyanA ugra dAvAnaLane zamAvavAmAM jaLa che ane je jaina yogIo vaDe sadA vaMdha che, te A jinabhagavAnanAM savacanane (samyaka jinAgamane ) huM pratidina vaMduM chuM. 15. 1. AgamIo = Agamavato; AgamanA jANanArAo. 2. lalitamAM lalita = atyaMta prasannatA upajAve evAM; atizaya manohara. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] jIva adhikAra | 21 jIvA poggalakAyA dhammAdhammA ya kAla aayaa| taccatthA idi bhaNidA NANAguNapajjaehiM sNjuttaa||9|| jIvAH pudgalakAyA dharmAdharmI ca kAla aakaashm| tattvArthA iti bhaNitAH nAnAguNaparyAyaiH sNyuktaaH|| 9 / / atra SaNNAM dravyANAM pRthakpRthak naamdheymuktm| sparzanarasanaghrANacakSuHzrotramanovAkkAyAyurucchvAsaniHzvAsAbhidhAnairdazabhiH prANaiH jIvati jIviSyati jIvitapUrvo vA jiivH| sNgrhnyo'ymuktH| nizcayena bhaavpraanndhaarnnaajjiivH| vyavahAreNa drvypraanndhaarnnaajjiivH| zuddhasadbhUtavyavahAreNa kevljnyaanaadishuddhgunnaanaamaadhaarbhuuttvaatkaary-shuddhjiivH| azuddhasadbhUtavyavahAreNa matijJAnAdivibhAvaguNAnAmAdhAra bhuuttvaadshuddhjiivH| zuddhanizcayena sahajajJAnAdiparamasvabhAvaguNAnAmAdhArabhUtatvAt padravya, pula, tema 4Ama, dharma, adharma-se bhAkhyA jine tattvArtha, guNaparyAya vidhavidha yukta je. 9. anvayArtha:- jIvAH ] po, [ pudgalakAyAH ] pusAyo, [dharmAdharmoM ] dharma, adharma, [ kAla: ] , [ca ] bhane [AkAzam ] 201za-[ tattvArthAH iti bhaNitAH ] me tattvArthI yA cha, 4o [ nAnAguNaparyAyaiH saMyuktAH] vividha gu-paryAyothI saMyuData cha. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM), cha dravyonAM pRthaka pRthaka nAma kahevAmAM AvyAM che. sparzana, 2sana, pra!, yakSa, zrotra, mana, vayana, Aya, Ayu bhane zvAsocchavAsa nmn| daza prANothI (saMsAradazAmAM) je jIve che, jIvaze ane pUrve jIvato hato te "jIva' che.-A saMgrahanaya kahyo. nizcayathI bhAvaprANa dhAraNa karavAne lIdhe "jIva' che. vyavahArathI dravyaprANa dhAraNa karavAne lIdhe "jIva" che. zuddha-saddabhUta-vyavahArathI kevaLajJAnAdi zuddhaguNono AdhAra hovAne lIdhe "*kAryazuddha jIva' che. azuddha-sadabhUta-vyavahArathI matijJAnAdi vibhAvaguNono AdhAra hovAne sIdhe azuddha ' cha. * dareka jIva zakti-apekSAe zuddha che arthAt sahajajJAnAdika sahita che tethI dareka jIva '12||shuddh 5' cha; 4 ||2||shuddh apane mAyecha-teno 4 ||shry 32 cha, te vyktiapekSAe Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 22] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda kaarnnshuddhjiivH| ayaM cetnH| asya cetngunnaaH| aymmuurtH| asyaamuurtgunnaaH| ayaM shuddhH| asya shuddhgunnaaH| aymshuddhH| asyaashuddhgunnaaH| pryaayshc| tathA galanapUraNasvabhAvasanAtha: pudglH| zvetAdivarNAdhAro muurtH| asya hi muurtgunnaaH| aymcetnH| asyaacetngunnaaH| svabhAvavibhAvagatikriyApariNatAnAM jIvapudgalAnAM svabhAvavibhAvagatihetuH dhrmH| svabhAvavibhAvasthitikriyApariNatAnAM teSAM sthitiheturdhrmH| paMcAnAmavakAzadAna zuddhanizcayathI sajajJAnAdi paramasvabhAvaguNono AdhAra hovAne lIdhe *kAraNazuddha jIva che. A (jIva) cetana che; AnA (-jIvanA) cetana guNo che. A amUrta che; AnA amUrta guNo che. A zuddha che; AnA zuddha guNo che. A azuddha che; AnA azuddha guNo che. paryAya paNa e pramANe che. vaLI, je galana-pUraNasvabhAva sahita che (arthAt chUTA paDavAnA ane bhegA thavAnA svabhAvavALuM che) te pugala che. A (pudgala) zvetAdi varNonA AdhArabhUta mUrti che; AnA mUrta guNo che. A acetana che; AnA acetana guNo che. "svabhAvagatikriyArUpe ane vibhAvagatikriyArUpe pariNata jIva-pudgalone svabhAvagatinuM ane vibhAvagatinuM nimitta te dharma che. svabhAvasthitikriyArUpe ane vibhAvasthitikriyArUpe pariNata jIva-pugalone sthitinuM zuddha (kevaLajJAnAdi sahita) thAya che arthAta "kAryazuddha jIva" thAya che. zaktimAMthI vyakti thAya che, mATe zakti kAraNa che ane vyakti kArya che. Ama hovAthI zaktirUpa zuddhatAvALA jIvane kAraNazuddha jIva kahevAya che ane vyakta zuddhatAvALA jIvane kAryazuddha jIva kahevAya che. [ kAraNazuddha eTale kAraNa-apekSAe zuddha arthAt zakti-apekSAe zuddha. kAryazuddha eTale kArya-apekSAe zuddha arthAta vyakti-apekSAe zuddha.] 1. caudamA guNasthAnanA aMte jIva UrdhvagamanasvabhAvathI lokAMte jAya te jIvanI svabhAva gatikriyA che ane saMsArAvasthAmAM karmanA nimitte gamana kare te jIvanI vibhAvagatikriyA che. eka chUTo paramANuM gati kare te pudagalanI svabhAvagatikriyA che ane pugalaskaMdha gamana kare te pudgalanI (-skaMdhamAMnA dareka paramANunI) vibhAvagatikriyA che. A svAbhAvika tema ja vaibhAvika gatikriyAmAM dharmadravya nimitta mAtra che. 2. siddhadazAmAM jIva sthira rahe te jIvanI svAbhAvika sthitikriyA che ane saMsAradazAmAM sthira rahe te jIvanI vaibhAvika sthitikriyA che. ekalo paramANu sthira rahe te pudagalanI svAbhAvika sthitikriyA che ane skaMdha sthira rahe te pudagalanI (skaMdhamAMnA dareka paramANunI) vaibhAvika sthitikriyA che. A jIva-pudgalanI svAbhAvika tema ja vaibhAvika sthitikriyAmAM adharmadravya nimitta mAtra che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] jIva adhikAra | [ 23 lkssnnmaakaashm| paMcAnAM vartanAhetuH kaalH| caturNAmamUrtAnAM zuddhaguNAH, paryAyAzcaiteSAM tthaavidhaashc| (matinI) iti jinapatimArgAmbhodhimadhyastharatnaM dyutipaTalajaTAlaM taddhi ssdddrvyjaatm| hRdi sunizitabuddhirbhUSaNArthaM vidhatte sa bhavati prmshriikaaminiikaamruupH|| 16 / / jIvo uvaogamao uvaogo NANadaMsaNo hoi| NANuvaogo duviho sahAvaNANaM vihAvaNANaM ti||10 / / (-svabhAvasthitinuM ane vibhAvasthitinuM) nimitta te adharma che. (bAkInAM) pAMca dravyone avakAzadAna (-avakAza devo te) jenuM lakSaNa che te AkAza (bAkInAM) pAMca dravyone vartamAnuM nimitta te kALa che. (jIva sivAyanAM) cAra amUrta dravyonA zuddha guNo che; temanA paryAyo paNa tevA (zuddha ja) che. [have navamI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka dvArA cha dravyanI zraddhAnuM phaLa varNave che.] [zlokArtha-] e rIte te padravyasamUharUpI ratnane-ke je (ratna) tejanA aMbArane lIdhe kiraNovALuM che ane je jinapatinA mArgarUpI samudranA madhyamAM raheluM che tene-je tIkSNa buddhivALo puruSa hRdayamAM bhUSaNArthe (zobhA mATe) dhAraNa kare che, te puruSa paramazrIrUpI kAminIno vallabha thAya che (arthAt je puruSa aMtaraMgamAM cha dravyanI yathArtha zraddhA kare che, te muktilakSmIne vare che). 16. upayogamaya che jIva ne upayoga darzana-zAna che; jJAnopayoga svabhAva tema vibhAvarUpa dvividha che. 10. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 24] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda jIva upayogamayaH upayogo jJAnadarzanaM bhvti| jJAnopayogo dvividha: svabhAvajJAnaM vibhaavjnyaanmiti|| 10 / / atropyoglkssnnmuktm| AtmanazcaitanyAnuvartI pariNAmaH sa upyogH| ayaM dhrmH| jIvo dhrmii| anayoH sambandhaH prdiipprkaashvt| jJAnadarzanavikalpenAsau dvividhH| atra jJAnopayogo'pi svabhAvavibhAvabhedAd dvividho bhvti| iha hi svabhAvajJAnam amUrtam avyAbAdham atIndriyam avinshvrm| tacca kAryakAraNarUpeNa dvividhaM bhvti| kAryaM tAvat sklvimlkevljnyaanm| tasya kAraNaM paramapAriNAmikabhAvasthitatrikAlanirupAdhirUpaM sahajajJAnaM syaat| kevalaM vibhAvarUpANi jJAnAni trINi kumatikuzrutavibhaGgabhAJji bhvnti| eteSAm upayogabhedAnAM jJAnAnAM bhedo vakSyamANasUtrayordvayorboddhavya iti| avayArtha: nIvaDa] jIva [ 35yomaya:] upayogamaya che. [3payoT:] upayoga [ jJAnavarzana mavati] jJAna ane darzana che. [ jJAnopayoT: dvividha: ] jJAnopayoga be prakArano che : [ svabhAvajJAna] svabhAvajJAna ane [ vimAvajJAnam ti] vibhAvajJAna. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM) upayoganuM lakSaNa kahyuM che. AtmAno caitanya-anuvartI (caitanyane anusarIne vartanAro) pariNAma te upayoga che. upayoga dharma che, jIva dharmI che. dIpaka ane prakAzanA jevo emano saMbaMdha che. jJAna ane darzananA bhedathI A upayoga be prakArano che (arthAt upayoganA be prakAra che : jJAnopayoga ane darzanopayoga). AmAM jJAnopayoga paNa svabhAva ane vibhAvanA bhedane lIdhe be prakArano che (arthAta jJAnopayoganA paNa be prakAra che : svabhAvajJAnopayoga ane vibhAvajJAnopayoga). temAM svabhAvajJAna amUrta, avyAbAdha, atIndriya ane avinAzI che, te paNa kArya ane kAraNarUpe be prakAranuM che (arthAta svabhAvajJAnanA paNa be prakAra che : kAryasvabhAvajJAna ane kAraNasvabhAvajJAna ). kArya to sakaLavimaLa (sarvathA nirmaLa ) kevaLajJAna che ane tenuM kAraNa parama pariNAmikabhAve raheluM trikALanirapAdhirUpa sahajajJAna che. kevaLa vibhAvarUpa jJAno traNa che : kumati, kuzruta ane vibhaMga. A upayoganA bhedarUpa jJAnanA bhedo, have kahevAmAM AvatAM be sUtro dvArA (11 ne 12 mI gAthA dvArA) jANavA. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] jIva adhikAra [ 25 (mAlinI) atha sakalajinoktajJAnabhedaM prabuvA parihRtaparabhAvaH svasvarUpe sthito yH| sapadi vizati yattacciccamatkAramAtraM sa bhavati prmshriikaaminiikaamruupH|| 17 / / kevalamiMdiyarahiyaM asahAyaM taM sahAvaNANaM ti| saNNANidaraviyappe vihAvaNANaM have duvihN|| 11 / / [ bhAvArtha -caitanyAnuvidhAyI pariNAma te upayoga che. upayoga be prakArano che : (1) jJAnopayoga ane (2) darzanopayoga. jJAnopayoganA paNa be prakAra che : (1) svabhAvajJAnopayoga ane (2) vibhAvajJAnopayoga. svabhAvajJAnopayoga paNa be prakArano che : (1) kAryasvabhAvajJAnopayoga (arthAt kevaLajJAnopayoga) ane (2) kAraNasvabhAvajJAnopayoga (arthAt *sahajajJAnopayoga). vibhAvajJAnopayoga paNa be prakArano che : (1) samyaka vibhAvajJAnopayoga ane (2) mithyA vibhAvajJAnopayoga (arthAt kevaLa vibhAvajJAnopayoga). samyak vibhAvajJAnopayoganA cAra bhedo (sumatijJAnopayoga, suzrutajJAnopayoga, suavadhijJAnopayoga ane mana:paryayajJAnopayoga) havenI be gAthAomAM kaheze. mithyA vibhAvajJAnopayoganA arthAt kevaLa vibhAvajJAnopayoganA traNa bhedo che : (1) kumatijJAnopayoga, (2) kuzrutajJAnopayoga ane (3) virbhAgajJAnopayoga arthAt kuavadhijJAnopayoga.] [ have dasamI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che :] naMdrakathita samasta jJAnanA bhedone jANIne je puruSa parabhAvone pariharI nija svarUpamAM sthita rahyo thako zIghra caitanyacamatkAramAtra tattvamAM pesI jAya che-UMDo UtarI jAya che, te puruSa paramazrIrUpI kAminIno vallabha thAya che (arthAt muktisuMdarIno pati thAya che). 17. asahAya, iMdrivihIna, kevaLa, te svabhAvika jJAna che; sujJAna ne ajJAna-ema vibhAvajJAna dvividha che. 11. * sahajajJAnopayoga parama pariNAmikabhAve sthita che tema ja traNe kALe upAdhi rahita che; temAMthI Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra6] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda saNNANaM caubheyaM madisudaohI taheva mnnpjN| aNNANaM tiviyappaM madiyAI bhedado cev|| 12 / / kevalamindriyarahitaM asahAyaM ttsvbhaavjnyaanmiti| saMjJAnetaravikalpe vibhAvajJAnaM bhaveda dvividhm|| 11 / / saMjJAnaM caturbhedaM matizrutAvadhayastathaiva mnHpryym| ajJAnaM trivikalpaM mtyaaderbhedtshcaiv||12 / / atra ca jnyaanbhedmuktm| nirupAdhisvarUpatvAt kevalam , nirAvaraNasvarUpatvAt kramakaraNavyavadhAnApoDham , mati, zruta, avadhi, mana:paryaya-bheda che sujJAnanA; kumati, kuavadhi, kuzruta-e traNa bheda che ajJAnanA. 12. anvayArthInuM vanama] je (jJAna) kevaLa, [ndriyaditama] indriyarahita ane [ sAM ] asahAya che, [ tata] te [ svabhAvajJAnanuM ti] svabhAvajJAna che; [ saMjJAnetaravindu] samyajJAna ane mithyAjJAnarUpa bheda pADavAmAM AvatAM, [ vimAvajJAna] vibhAvajJAna [ dvividhuM bhavet ] be prakAranuM che. [ saMjJAna] samyajJAna [vaturmavaM] cAra bhedavALuM che : [ gatizrutA vadhaya. tathA prava mana:paryaya ] mati, zruta, avadhi tathA mana:paryaya; [ajJAna ra va ] ane ajJAna (-mithyAjJAna) [ matyAH mevata:] mati AdinA bhedathI [ trivitpan] traNa bhedavALuM che. TIkA:-ahIM (A gAthAomAM) jJAnanA bheda kahyA che. je upAdhi vinAnA svarUpavALuM hovAthI kevaLa che, AvaraNa vinAnA svarUpavALuM hovAthI kama, iMdriya ane (deza-kALAdi ) vyavadhAna rahita che, eka eka (sarvane jANanAro) kevaLajJAnopayoga pragaTe che. mATe sahajajJAnopayoga kAraNa che ane kevaLajJAnopayoga kArya che. Ama hovAthI sahajajJAnopayogane kAraNasvabhAvajJAnopayoga kahevAya che ane kevaLajJAnopayogane kAryasvabhAvajJAnopayoga kahevAya che. 1 kevaLa = ekaluM; nirbheLa; zuddha. 2 vyavadhAna=ADa; paDado; aMtara; AMtara; vijJa. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] jIva adhikAra [27 aprativastuvyApakatvAt asahAyam, tatkAryasvabhAvajJAnaM bhavati / kAraNajJAnamapi tAdRzaM bhavatiA bhuta, nijaparamAtmasthitasahajadarzanasahajacAritrasahajasukhasahajaparamacicchaktinijakAraNaparicchettuM samarthatvAt tathAvidhameva / iti samayasArasvarUpANi zuddhajJAnasvarUpamuktam / ca yugapat idAnIM zuddhAzuddhajJAnasvarUpabhedastvayamucyate / anekavikalpasanAthaM matijJAnam upalibdhabhAvanopayogAcca avagrahAdibhedAcca bhubhuvidhaadibhedaadvaa| labdhibhAvanAbhedAcchrutajJAnaM dvividhm| dezasarvaparamabhedAdavadhijJAnaM trividham / RjuvipulamativikalpAnmana:paryayajJAnaM ca dvividhm| paramabhAvasthitasya samyagdRSTeretatsaMjJAnacatuSkaM bhvti| vastumAM nahi vyApatuM hovAthI (-samasta vastuomAM vyApatuM hovAthI ) asahAya che, te kAryasvabhAvajJAna che. kAraNajJAna paNa tevuM ja che. zAthI ? nija paramAtmAmAM rahelAM sahajadarzana, sahajacAritra, sahajasukha ane sahajapa2macitzaktirUpa nija kAraNa-samayasAranAM svarUpone yugapad jANavAne samartha hovAthI tevuM ja che. Ama zuddha jJAnanuM svarUpa kahyuM. have A ( nIce pramANe ), zuddhAzuddha jJAnanuM svarUpa ane bheda kahevAmAM Ave che : upalabdhi, bhAvanA ane upayogathI tathA `avagrahAdi bhedathI athavA bahu, bahuvidha vagere bhedathI matijJAna aneka bhedavALuM che. labdhi ane bhAvanAnA bhedathI zrutajJAna be prakAranuM che. deza, sarva ane paramanA bhedathI (arthAt dezAdhi, sarvAdhi ane paramAdhi evA traNa bhedone lIdhe ) avadhijJAna traNa prakAranuM che. RAmati ane vipulamatinA bhedane lIdhe mana:paryayajJAna be prakAranuM che. paramabhAvamAM sthita 1. matijJAna traNa prakAranuM che: upalabdhi, bhAvanA ane upayoga. matijJAnAvaraNano kSayopazama jemAM nimitta che evI arthagrahaNazakti (-padArthane jANavAnI zakti) te upalabdhi che; jANelA padArtha pratye pharIpharIne ciMtana te bhAvanA che; 'A kALuM che, ' A pILuM che' ityAdirUpe arthagrahaNavyApAra (-padArthane jANavAno vyApAra ) te upayoga che. , 2. matijJAna cAra bhedavALuM cheH avagraha, IhA (vicAraNA), avAya (nirNaya ) ane dhAraNA. [vizeSa mATe mokSazAstra (TIkA sahita) jIo. ] 3. matijJAna bAra bhedavALuM che: bahu, eka, bahuvidha, ekavidha, kSipra, akSipra, aniHsRta, niHsRta, anukta, ukta, dhruva ane adhruva. [vizeSa mATe mokSazAstra (TIkA sahita ) jIo. ] Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 28] niyamasAra [ bhagavAna zrIkuMdakuMda matizrutAvadhijJAnAni mithyAdRSTiM pariprApya kumatikuzrutavibhaMgajJAnAnIti nAmAntarANi prpedire| atra sahajajJAnaM zuddhAntastattvaparamatattvavyApakatvAt svruupprtykssm| kevalajJAnaM sklprtykssm| 'rUpiSvavadheH' iti vacanAdavadhijJAnaM viklprtykssm| tadanantabhAgavastvaMzagrAhakatvAnmanaHparyayajJAnaM ca viklprtykssm| matizrutajJAnadvitayamapi paramArthataH parokSaM vyavahArataH pratyakSaM ca bhvti| kiM ca ukteSu jJAneSu sAkSAnmokSamUlamekaM nijprmtttvnisstthshjjnyaanmev| api ca pAriNAmikabhAvasvabhAvena bhavyasya paramasvabhAvatvAt sahajajJAnAdaparamupAdeyaM na smsti| anena sahajacidvilAsarUpeNa sadA sahajaparamavItarAgazarmAmRtena apratihatanirAvaraNaparamacicchaktirUpeNa sadAntarmukhe svasvarUpAvicalasthitirUpasahajaparamacAritreNa trikaalessvsamyagdaSTie A cAra sabhyajJAno hoya che. mithyAdarzana hoya tyAM matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna "kumatijJAna", "kuzrutajJAna' ane 'virbhAgajJAna'--evAM nAmAMtarone (anya nAmone) pAme che. ahIM (upara kahelAM jJAnone viSe) sahajajJAna, zuddha aMta:tattvarUpa paramatattvamAM vyApaka hovAthI, svarUpa pratyakSa che. kevaLajJAna sakalapratyakSa (saMpUrNa pratyakSa) che. "viSyavadhe: ( avadhijJAnano viSaya-saMbaMdha rUpI dravyomAM che)' evuM (AgamanuM ) vacana hovAthI avadhijJAna vikalapratyakSa (ekadezapratyakSa) che. tenA anaMtamAM bhAge vastunA aMzanuM grAhaka (-jANanAruM ) hovAthI mana:paryayajJAna paNa vikalapratyakSa che. matijJAna ne zrutajJAna banne paramArthathI parokSa che ane vyavahArathI pratyakSa che. vaLI vizeSa e ke ukta (upara kahelAM) jJAnomAM sAkSAt mokSanuM mULa nijaparamatattvamAM sthita evuM eka sajajJAna ja che; tema ja sahajajJAna (tenA) pAriNAmikabhAvarUpa svabhAvane lIdhe bhavyano paramasvabhAva hovAthI, sahajajJAna sivAya bIjo koI upAya nathI. A sahajaciDhilAsarUpe (1) sadA sahaja parama vItarAga sukhAmRta, (2) apratita nirAvaraNa parama cilzaktinuM rUpa, (3) sadA aMtarmukha evuM svasvarUpamAM avicaLa sthitirUpa 1. sumatijJAna ne suzrutajJAna sarva samyagdaSTi jIvone hoya che. suavadhijJAna koI koI samyagdaSTi jIvone hoya che. mana:paryayajJAna koI koI munivarone-viziSTasaMyamadharone-hoya 2. svarUpapratyakSa = svarUpe pratyakSa svarUpa-apekSAe pratyakSa; svabhAve pratyakSa. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] jIva adhikAra [ 29 vyucchinnatayA sadA sannihitaparamacidrUpa zraddhAnena anena svabhAvAnaMtacatuSTayena sanAtham anAthamuktisundarInAtham AtmAnaM bhaavyet| ityanenopanyAsena saMsAravratatimUlalavitreNa brahmopadezaH kRta iti| (mAlinI) ( iti nigaditabhedajJAnamAsAdya bhavyaH pariharatu samastaM ghorsNsaarmuulm| sukRtamasukRtaM vA duHkhamuccaiH sukhaM vA tata upari samagraM zAzvataM zaM prayAti / / 18 / / sahaja parama cAritra, ane (4) traNe kALe avicchinna (atUTaka) hovAthI sadA nikaTa evI 52ma caitanyarUpanI zraddhA-e svabhAva-anaMtacatuSTayathI je sanAtha (sahita ) che evA AtmAneanAtha muktisuMdarInA nAthane-bhAvavo (arthAt sahajajJAnavilAsarUpe svabhAvaanaMtacatuSTayayukta AtmAne bhAvavo-anubhavavo ). (anunnum ) parigrahAgrahaM muktvA kRtvopekSAM ca vigrhe| nirvyagraprAyacinmAtravigrahaM bhAvayed budhaH / / 19 / / Ama saMsArarUpI latAnuM mULa chedavAne dAtaraDArUpa A upanyAsathI brahmopadeza karyo. [have A be gAthAonI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja pAMca zloko kahe che : ] [zlokArtha:-] e rIte kahevAmAM AvelA bhedonA jJAnane pAmIne bhavya jIva ghora saMsAranA mULarUpa samasta sukRta ke duSkRtane, sukha ke duHkhane atyaMta pariharo. tenAthI upara (arthAt tene oLaMgI jatAM), jIva samagra (paripUrNa) zAzvata sukhane pAme che. 18. 1. upanyAsa 2. sukRta [ zlokArtha:- ] parigrahanuM grahaNa choDIne tema ja zarIra pratye upekSA karIne budha puruSe avyagratAthI (nirAkuLatAthI) bhareluM caitanya mAtra jenuM zarIra che tene (-AtmAne) bhAvavo. 19. = = kathana; sUcana; lakhANa; prAraMbhika kathana; prastAvanA. duSkRta zubha ke azubha Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 30] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (zArdUviDita) zastAzastasamastarAgavilayAnmohasya nirmUlanAd dveSAmbhaHparipUrNamAnasaghaTapradhvaMsanAt paavnm| jJAnajyotiranuttamaM nirupadhi pravyakti nityoditaM bhedajJAnamahIjasatphalamidaM vandyaM jgnmNglm|| 20 / / (HvAzaitA) mokSe mokSe jayati sahajajJAnamAnandatAnaM nirvyAbAdhaM sphuTitasahajAvasthamantarmukhaM c| lInaM svasimansahajavilasaciccamatkAramAtre svasya jyotiHpratihatatamovRtti nityaabhiraamm|| 21 / / (nukuma) sahajajJAnasAmrAjyasarvasvaM shddhcinmym| mamAtmAnamayaM jJAtvA nirvikalpo bhvaamyhm|| 22 / / [zlokArtha-] mohane nirmULa karavAthI, prazasta-aprazasta samasta rAgano vilaya karavAthI ane parUpI jaLathI bharelA manarUpI ghaDAno nAza karavAthI, pavitra, anuttama, 'nirupadhi ane nitya-udita (sadA prakAzamAna ) evI jJAnajyoti pragaTa thAya che. bhedajJAnarUpI vRkSanuM A salphaLa baMdha che, jagatane maMgaLarUpa che. 20. [zlokArtha-] AnaMdamAM jeno phelAva che, je avyAbAdha (bAdhA rahita) che, jenI sahaja avasthA khIlI nIkaLI che, je aMtarmukha che, je potAmAM-sahaja vilasatA (khelatA, pariNamatA) cityamatkAramAtramAM-lIna che, jeNe nija jyotithI tamovRttine (-aMdhakAradazAne, ajJAnapariNatine) naSTa karI che ane je nitya abhirAma (sadA suMdara) che, evuM sahajajJAna saMpUrNa mokSamAM jayavaMta varte che. 21. [ zlokArtha-] sahajajJAnarUpI sAmrAjya jenuM sarvasva che evo zuddhacaitanyamaya mArA AtmAne jANIne, huM A nirvikalpa thAuM. 22. 1. anuttama = jenAthI bIjAM kAMI uttama nathI evI; sarvazreSTha. 2. nirupadhi = upadhi vinAnI; parigrahu rahitaH bAhya sAmagrI rahita, upAdhi rahita, chaLakapaTa rahita-saraLa. 3. salphaLa = suMdara phaLa; sAruM phaLa; uttama phaLa; sAcuM phaLa. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] jIva adhikAra [ 31 taha daMsaNauvaogo sasahAvedaraviyappado duviho| kevalamiMdiyarahiyaM asahAyaM taM sahAvamidi bhnnidN||13 / / tathA darzanopayogaH svasvabhAvetaravikalpato dvividhH| kevalamindriyarahitaM asahAyaM tata svabhAva iti bhnnitH|| 13 / / drshnopyogsvruupaakhyaanmett| yathA jJAnopayogo bahuvidhavikalpasanAthaH darzanopayogazca tthaa| svabhAvadarzanopayogo vibhaavdrshnopyogshc| svabhAvo'pi dvividhaH, kAraNasvabhAvaH kaarysvbhaavshceti| tatra kAraNadRSTi: sadA pAvanarUpasya audayikAdicaturNAM vibhAvasvabhAvaparabhAvAnAmagocarasya upayoga darzanano svabhAva-vibhAvarUpa dvividha che; asahAya, indrivihIna, kevaLa, te svabhAva kahela che. 13. anvayArtha:- tathA] tevI rIte [2nopayoT:] darzanopayoga [ svasvamAvetaravinyata: ] svabhAva ane vibhAvanA bhedathI [ phividha: ] be prakArano che. [ pvanam] je kevaLa, [ndriyarahita+] indriyarahita ane [masadIyaM] asahAya che, [ tat] te [ svabhAva: rUti maLata: ] svabhAvadarzanopayoga kahyo che. TIkA-A, darzanopayoganA svarUpanuM kathana che. jema jJAnopayoga bahuvidha bhedovALo che, tema darzanopayoga paNa tevo che. ( tyAM prathama, tenA be bheda che :) svabhAvadarzanopayoga ane vibhAvadarzanopayoga. svabhAvadarzanopayoga paNa prakArano che : kAraNasvabhAvadarzanopayoga ane kAryasvabhAvadarzanopayoga. tyAM kAraNadaSTi to, sadA pAvanarUpa ane audayikAdi cAra vibhAvasvabhAva 1. daSTi = darzana, [ darzana athavA daSTinA be artha che: (1) sAmAnya pratibhAsa, ane (2) zraddhA, jyAM je artha ghaTato hoya tyAM te artha samajavo. banne artho garbhita hoya tyAM banne samajavA.] 2. vibhAva = vizeSa bhAva; apekSita bhAva. [ audayika, aupathamika, kSAyopathamika ane kSAyika e cAra bhAvo apekSita bhAvo hovAthI temane vibhAvasvabhAva parabhAvo kahyA che. eka sahajaparamapAriNAmika bhAvane ja sadA-pAvanarUpa nija svabhAva kahyo che. cAra vibhAvabhAvono Azraya karavAthI paramapariNAmikabhAvano Azraya thato nathI. paramapariNAmikabhAvano Azraya karavAthI ja samyakatvathI mAMDIne mokSadazA sudhInI dazAo prApta thAya che.] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 32] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda sahajaparamapAriNAmikabhAvasvabhAvasya kAraNasamayasArasvarUpasya nirAvaraNasvabhAvasya svasvabhAvasattAmAtrasya paramacaitanyasAmAnyasvarUpasya akRtrimaparamasvasvarUpAvicalasthitisanAthazuddhacAritrasya nityazuddhaniraMjanabodhasya nikhiladuraghavIravairisenA vaijayantIvidhvaMsakAraNasya tasya khalu svruupshrddhaanmaatrmev| anyA kAryadRSTi: darzanajJAnAvaraNIyapramukhaghAtikarmakSayeNa jaataiv| asya khalu kSAyikajIvasya sakalavimalakevalAvabodhabuddhabhuvanatrayasya svAtmotthaparamavItarAgasukhasudhAsamudrasya yathAkhyAtAbhidhAnakAryazuddhacAritrasya sAdyanidhanAmUrtAtIMdriyasvabhAvazuddhasadbhUta vyavahAranayAtmakasya trailokyabhavyajanatApratyakSavaMdanAyogyasya tIrthakaraparamadevasya kevalajJAnavadiyamapi yugpllokaalokvyaapinii| parabhAvone agocara evo sahaja-paramapariNAmikabhAvarUpa jeno svabhAva che, je kAraNasamayasArasvarUpa che, nirAvaraNa jeno svabhAva che, je nija svabhAvasattAmAtra che, je paramacaitanyasAmAnyasvarUpa che, je akRtrima parama sva-svarUpamAM avicaLasthitimaya zuddhacAritrasvarUpa che, je nitya-zuddha-niraMjanajJAnasvarUpa che ane je samasta duSTa pAporUpa vIra duzmanonI senAnI dhajAnA nAzanuM kAraNa che evA AtmAnA kharekhara svarUpazraddhAnamAtra ja che (arthAt kAraNadaSTi to kharekhara zuddhAtmAnI svarUpazraddhAmAtra ja che). bIjI kAryadRSTi darzanAvaraNIya-jJAnAvaraNIyAdi ghAtikarmonA kSayathI utpanna thAya che. A kSAyika jIvane-jeNe sakaLavimaLa (sarvathA nirmaLa ) kevaLajJAna vaDe traNa bhuvanane jANyA che, nija AtmAthI utpanna thatA parama vItarAga sukhAmRtano je samudra che, je yathAkhyAta nAmanA kAryazuddhacAritrasvarUpa che, je sAdi-anaMta amUrta atIMdriyasvabhAvavALA "zuddhasaddabhUtavyavahAranayAtmaka che, ane je trilokanA bhavya janone pratyakSa vaMdanAyogya che, evA tIrthaMkara paramadevane-kevaLajJAnanI mAphaka A (kAryadaSTi) paNa yugapa6 lokAlokamAM vyApArI che. 1. svarUpazraddhAna = svarUpa-apekSAe zraddhAna. [ jema kAraNasvabhAvajJAna arthAt sahajajJAna svarUpapratyakSa che, tema kAraNasvabhAvadaSTi arthAt sahajadarzana svarUpazraddhAnamAtra ja che.] 2. tIrthaMkaraparamadeva zuddhasaddabhUtavyavahAranayasvarUpa che, ke je zuddhasaddabhUtavyavahAranaya sAdi-anaMta, amUrtika ane atIndriyasvabhAvavALo che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] jIva adhikAra [ 33 iti kAryakAraNarUpeNa svabhAvadarzanopayogaH proktH| vibhAvadarzanopayogo'pyuttarasUtrasthitatvAta tatraiva dRzyata iti| (rUndravajJA) dRgjJaptivRttyAtmakamekameva caitnysaamaanynijaatmtttvm| muktispRhANAmayanaM tduccairetena mArgoLa vinA na mokSa: 2rU I cakkhu acakkhU ohI tiNNi vi bhaNidaM vibhAvadihi tti| pajjAo duviyappo saparAvekkho ya nnirvekkho||14 / / cakSuracakSuravadhayastisropi bhaNitA vibhAvadRSTaya iti| paryAyo dvivikalpaH svaparApekSazca nirpekssH||14 / / ashuddhdRssttishuddhaashuddhpryaaysuucneym| A rIte kAryarUpe ane kAraNarUpe svabhAvadarzanopayoga kahyo. vibhAvadarzanopayoga have pachInA sUtramAM (14 mI gAthAmAM) hovAthI tyAM ja darzAvavAmAM Avaze. [ have 13 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe cheH ] [zlokArtha-] dazi-zakti-vRttisvarUpa (darzanazAnacAritrarUpe pariNamatuM) evuM je eka ja caitanyasAmAnyarUpa nija Atmatattva, te mokSecchuone (mokSano) prasiddha mArga che; A mArga vinA mokSa nathI. 23. cakSu, acakuM, avadhi-traNa darzana vibhAvika che kahyAM; nirapekSa, sva5rApekSa-e be bheda che paryAyanA. 14. anvayArtha valurazuravadhaya:] ca, acakSu ane avadhi [ tinna: ]i e traNe [vimAnaMdaEya: ] vibhAvadarzana [ti maLatA: ] kahevAmAM AvyAM che. [paryAyaH phivirutva: ] paryAya dvividha che: [svaparApekSa:] svaparApekSa (sva ne paranI apekSA yukta) [2] ane [ nirapekSa:] nirapekSa. TIkA-A, azuddha darzananI tathA zuddha ne azuddha paryAyanI sUcanA che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 34] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda matijJAnAvaraNIyakarmakSayopazamena yathA mUrtaM vastu jAnAti tathA cakSurdarzanAvaraNIyakarmakSayopazamena mUrtaM vastu pazyati c| yathA zrutajJAnAvaraNIyakarmakSayopazamena zrutadvAreNa dravyazrutanigaditamUrtAmUrtasamastaM vastujAtaM parokSavRttyA jAnAti tathaivAcakSurdarzanAvaraNIyakarmakSayopazamena sparzanarasanaghrANazrotradvAreNa tattadyogyaviSayAn pazyati c| yathA avadhijJAnAvaraNIyakarmakSayopazamena zuddhapudgalaparyaMtaM mUrtadravyaM jAnAti tathA avadhidarzanAvaraNIyakarmakSayopazamena samastamUrtapadArthaM pazyati c| atropayogavyAkhyAnAnantaraM pryaaysvruupmcyte| pari samantAta bhedameti gacchatIti pryaayH| atra svabhAvaparyAyaH SaDdravyasAdhAraNaH arthaparyAyaH avAGmanasagocaraH atisUkSmaH AgamaprAmANyAdabhyupagamyo'pi ca ssddddhaanivRddhiviklpyutH| anaMtabhAgavRddhiH asaMkhyAtabhAgavRddhiH saMkhyAtabhAgavRddhiH saMkhyAtaguNavRddhiH asaMkhyAtaguNavRddhiH anaMtaguNavRddhiH, tathA jema matijJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI (jIva) mUrta vastune jANe che, tema cakSudarzanAvaraNIya karmanA kSayopazamathI (jIva) mUrta vastune *dekhe che. jema zrutajJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI (jIva) zrata dvArA dravyazrute kahelA mUrta-amUrta samasta vastusamUhane parokSa rIte jANe che, tema acakSudarzanAvaraNIya karmanA kSayopazamathI (jIva) sparzana, rasana, ghANa ane zrotra dvArA tene tene yogya viSayone dekhe che. jema avadhijJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI (jIva) zuddhapudgalaparyata (-paramANu sudhInA) mUrtadravyane jANe che, tema avadhidarzanAvaraNIya karmanA kSayopazamathI (jIva) samasta mUrta padArthane dekhe che. (upara pramANe) upayoganuM vyAkhyAna karyA pachI ahIM paryAyanuM svarUpa kahevAmAM Ave pari sattAna memeti paryAya che. chatAMti paryAva: arthAt je sarva taraphathI bhedane pAme te temAM, svabhAvaparyAya cha dravyane sAdhAraNa che, arthaparyAya che, vANI ane manane agocara, che, ati sUkSma che, AgamapramANathI svIkAravAyogya tema ja cha hAni-vRddhinA bhedo sahita che arthAt anaMtabhAga vRddhi, asaMkhyAtabhAga vRddhi, saMkhyAtabhAga vRddhi, saMkhyAtaguNa vRddhi, asaMkhyAtaguNa vRddhi ane anaMtaguNa vRddhi sahita hoya che ane evI * dekhavuM = sAmAnyapaNe avalokavuM sAmAnya pratibhAsa thavo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [ 3pa kahAnajainazAstramALA] jIva adhikAra hAnizca niiyte| azuddhaparyAyo naranArakAdivyaMjanaparyAya iti| (mAlinI) atha sati parabhAve zuddhamAtmAnamekaM sahajaguNamaNInAmAkaraM puurnnbodhm| bhajati nizitabuddhiryaH pumAn zuddhadRSTi: sa bhavati prmshriikaaminiikaamruupH|| 24 / / (mAninI) iti paraguNaparyAyeSu satsUttamAnAM hRdayasarasijAte rAjate kaarnnaatmaa| sapadi samayasAraM taM paraM brahmarUpaM bhaja bhajasi nijotthaM bhavyazArdUla sa tvm|| 25 / / (pRthvI) kvacillasati sadguNaiH kvacidazuddharUpairguNaiH kvacitsahajaparyayaiH kvcidshuddhpryaaykaiH| rIte (vRddhinI jema) hAni paNa utArAya che. azuddhaparyAya nara-nArakAdi vyaMjanaparyAya che. [ have 14 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja traNa zloko kahe cheH ] [zlokArtha-] parabhAva hovA chatAM, sahajaguNamaNinI khANarUpa ane pUrNajJAnavALA zuddha AtmAne ekane je tIkSNabuddhivALo zuddhadaSTi puruSa bhaje che, te puruSa paramazrIrUpI kAminIno (muktisuMdarIno) vallabha bane che. 24. [ zlokArtha-De e rIte para guNaparyAyo hovA chatAM, uttama puruSonA hRdayakamaLamAM kAraNa-AtmA virAje che. potAthI utpanna evA te paramabrahmarUpa samayasArane -ke jene tuM bhajI rahyo che tene, he bhavyazArdUla (bhavyottama), tuM zIdhra bhaja; tuM te che. 25. [ zlokArtha-] jIvatatva kavacit sadguNo sahita *vilase che-dekhAya che, * vilasavuM = dekhAva devo; dekhAvuM jhaLakavuM; AvirbhUta thavuM; pragaTa thavuM. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 36] niyamasAra __ [mapAnazrIduI sanAthamapi jIvatattvamanAthaM samastairidaM namAmi paribhAvayAmi sakalArthasiddhayai sdaa|| 26 / / NaraNArayatiriyasurA pajjAyA te vihAvamidi bhnnidaa| kammopAdhivivajiyapajjAyA te sahAvamidi bhnnidaa||15 / / naranArakatiryaksurAH paryAyAste vibhAvA iti bhnnitaaH| karmopAdhivivarjitaparyAyAste svabhAvA iti bhnnitaaH|| 15 / / svbhaavvibhaavpryaaysNkssepoktiriym| tatra svabhAvavibhAvaparyAyANAM madhye svabhAvaparyAyastAvat dviprkaarennocyte| kAraNazuddhaparyAya: kaaryshuddhpryaayshceti| iha hi sahajazuddhanizcayena anAdyanidhanAmUrtAtIndriyasvabhAvazuddhasahajajJAnasahajadarzanasahajacAritrasahajaparamavItarAgasukhAtmakazuddhAntastattvasvarUpa svkavacit azuddharUpa guNo sahita vilase che, kavacita sahaja paryAyo sahita vilase che ane kavacit azuddha paryAyo sahita vikase che. A badhAthI sahita hovA chatAM paNa je e badhAthI rahita che evA A jIvatattvane huM sakaLa arthanI siddhine mATe sadA namuM chuM, bhAvuM chuM. ra6. tiryaya-nA24-heva-na2 paryAya vaimAvi , paryAya karmopAdhivarjita te svabhAvika bhAkhiyA. 15. anvayArtha:-[ naranArakatiryaksurAH paryAyAH] manuSya, n||26, tithaMya ne 3535 5yAyo [ te] te [vibhAvAH] vibhA5yAyo [iti bhaNitAH] vAma yA cha; [ karmopAdhivivarjitaparyAyAH] A~pAdhi rahita 5ryAyo [te] te [ svabhAvAH ] svamA5yAyo [iti bhaNitA:] hevAmA sAvyA cha. TIkAH-A, svabhAvaparyAyo ane vibhAvaparyAyonuM saMkSepakathana che. tyAM, svabhAvaparyAyo ane vibhAvaparyAyo madhya prathama svabhAvaparyAya be prakAre kahevAmAM Ave che. kAraNazuddhaparyAya ane kAryazuddhaparyAya. ahIM sahaja zuddha nizcayathI, anAdi-anaMta, amUrta, atIndriyasvabhAvavALAM ane zuddha evAM sahajajJAna-sahajadarzana-sahajacAritra-sahajaparamavItarAgasukhAtmaka zuddha-aMtaHtattvasvarUpa Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] jIva adhikAra [37 bhAvAnantacatuSTayasvarUpeNa sahAMcitapaMcamabhAvapariNatireva kAraNazuddhaparyAya ityrthH| sAdyanidhanAmUrtAtIndriyasvabhAvazuddhasadbhUtavyavahAreNa kevalajJAnakevaladarzanakevalasukhakevalazaktiyuktaphalarUpAnaMtacatuSTayena sArdhaM paramotkRSTakSAyikabhAvasya zuddhapariNatireva kaaryshuddhpryaayshc| athavA pUrvasUtropAttasUkSmaRjusUtranayAbhiprAyeNa SaDdravyasAdhAraNA: sUkSmAste hi arthaparyAyAH zuddhA iti boddhvyaaH| uktaH samAsataH shuddhpryaayviklpH| idAnI vyaMjanaparyAya ucyte| vyajyate prakaTIkriyate aneneti vynyjnpryaayH| kutaH, ? locanagocaratvAt pttaadivt| athavA sAdisanidhanamUrtavijAtIyaMvibhAvasvabhAvatvAt, dRshymaanvinaashsvruuptvaat| vyaMjanaparyAyazca-paryAyinamAtmAnamantareNa paryAyasvabhAvAt zubhAzubhamizrapariNAmenAtmA je svabhAva-anaMta catuSTayanuM svarUpa tenI sAthenI je pUjita paMcamabhAvapariNati (tenI sAthe tanmayapaNe rahelI je pujya evI pariNAmikabhAvanI pariNati ) te ja kAraNazuddhaparyAya che, evo artha che. sAdi-anaMta, amUrta, atIndriyasvabhAvavALA zuddhasaddabhUtavyavahArathI, kevaLajJAnakevaLadarzana-kevaLasukha-kevaLazaktiyukta phaLarUpa anaMta catuSTayanI sAthenI (-anaMta catuSTayanI sAthe tanmayapaNe rahelI) je paramotkRSTa kSAyikabhAvanI zuddhapariNati te ja *kAryazuddhaparyAya che. athavA, pUrva sUtramAM kahelA sUkSma RjAsUtranayanA abhiprAyathI, cha dravyone sAdhAraNa ane sUkSma evA te arthapayoya zuddha jANavA ( arthAt te arthaparyAyo ja zuddhaparyAyo che. ). (e rIte) zuddhaparyAyanA bheda saMkSepathI kahyA. have vyaMjanaparyAya kahevAmAM Ave che. jenAthI vyakta thAya-pragaTa thAya te vyaMjanaparyAya che. zA kAraNe ? paTAdinI (vastra vagerenI ) mAphaka cakSugocara hovAthI pragaTa thAya che ); athavA. sAdi-sAta mUrta vijAtIyavibhAvasvabhAvavALo hovAthI, dekhAIne nAza pAmavAnA svarUpavALo hovAthI pragaTa thAya che). paryAyI AtmAnA jJAna vinA AtmA paryAyasvabhAvavALo hoya che; tethI * sahajajJAnAdi svabhAva-anaMta catuyukta kAraNazuddhaparyAyamAMthI kevaLajJAnAdi anaMta caturyayukta kAryazuddhaparyAya pragaTe che. pUjanIya paramapariNAmikabhAvapariNati te kAraNazuddhaparyAya che. ane zuddha kSAyikabhAvapariNati te kAryazuddhaparyAya che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 38] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda vyavahAreNa naro jAtaH, tasya narAkAro nrpryaayH| kevalenAzubhakarmaNA vyavahAreNAtmA nArako jAtaH, tasya nArakAkAro naarkpryaayH| kiJcicchubhamizramAyApariNAmena tiryakkAyajo vyavahAreNAtmA, tsyaakaarstirykpryaayH| kevalena zubhakarmaNA vyavahAreNAtmA devaH, tasyAkAro devpryaayshceti| asya paryAyasya prapaJco hyAgamAntare dRSTavya iti| (matinI) api ca bahuvibhAve satyayaM zuddhadRSTi: shjprmtttvaabhyaasnissnnaatbuddhiH| sapadi samayasArAnnAnyadastIti mattvA sa bhavati prmshriikaaminiikaamruupH|| 27 / / mANussA duviyappA kmmmhiibhogbhuumisNjaadaa| sattavihA NeraiyA NAdavvA puddhvibhedenn|| 16 / / zubhAzubharUpa mizra pariNAmathI AtmA vyavahAre manuSya thAya che, teno manuSyAkAra te manuSyaparyAya che; kevaLa azubha karmathI vyavahAre AtmA nAraka thAya che, teno nAraka-AkAra te nArakaparyAya che; kiMcizubhamizrita mAyApariNAmathI AtmA vyavahAre tiryaMcakAyamAM janme che, teno AkAra te tiryaMcaparyAya che, ane kevaLa zubha karmathI vyavahAre AtmA deva thAya che, teno AkAra te devaparyAya che.-A vyaMjanaparyAya che. A paryAyano vistAra anya AgamamAM joI levo. [ have 15 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [ zlokArtha:-] bahu vibhAva hovA chatAM paNa, sahaja parama tattvanA abhyAsamAM jenI buddhi pravINa che evo A zuddhadaSTivALo puruSa, "samayasArathI anya kAMI nathI' ema mAnIne, zIghra paramazrIrUpI suMdarIno vallabha thAya che. 27. che karmabhUmija bhogabhUmina-bheda be manujo taNA, ne pRthvIbhede sasa bhedo jANavA nAraka taNA. 16. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] jIva adhikAra [ 39 caudahabhedA bhaNidA tericchA suragaNA cubbhedaa| edesiM vitthAraM loyavibhAgesu NAdavvaM / / 17 / / mAnuSA dvivikalpAH krmmhiibhogbhuumisNjaataaH| saptavidhA nArakA jJAtavyAH pRthviibheden|| 16 / / caturdazabhedA bhaNitAstiryaJcaH surgnnaashcturbhedaaH| eteSAM vistAro lokavibhAgeSu jnyaatvyH|| 17 / / cturgtisvruupniruupnnaakhyaanmett| manorapatyAni mnussyaaH| te dvividhAH, karmabhUmijA bhogbhuumijaashceti| tatra karmabhUmijAzca dvividhAH, AryA mlecchaashceti| AryAH punnykssetrvrtinH| mlecchAH paapkssetrvrtinH| bhogabhUmijAzcAryanAmagheyadharA jaghanyamadhyamottamakSetravartinaH ekadvitri tipaMcanA che cauda bhedo, cAra bhedo devanA; A sarvano vistAra che nirdiSTa lokavibhAgamAM. 17 anvayArtha:- manuSaT: vivenyaT: ] manuSyonA be bheda che: [ karmamarImobhUmisaMgAtA: ] karmabhUmimAM janmelA ane bhogabhUmimAM janmelA; [pRthvImenTena] pRthvInA bhedathI [ nArA:] nArako [ saptavidhA: jJAtavyA:] sAta prakAranA jANavA; [tiryaMnva:] tiryaMconA [ vaturvamevA: ] cauda bheda [ maLatA: ] kahyA che; [ sura:] devasamUhonA [ vaturmA:] cAra bheda che. [teSAM vistAra:] Amano vistAra [ no vimAneSa jJAtavya:] lokavibhAgamAMthI jANI levo. TIkA-A, cAra gatinA svarUpanirUpaNarUpa kathana che. * manunAM saMtAna te manuSyo che. teo be prakAranA chekarmabhUmi ane bhogabhUmija. temAM karmabhUmija manuSyo paNa be prakAranA cheH Arya ane sveccha. puNyakSetramAM rahenArA te A che ane pApakSetramAM rahenArA te mleccha che. bhogabhUmija manuSyo Arya nAmane dhAraNa kare che, jaghanya, madhyama athavA uttama kSetramAM rahenArA che * bhogabhUminA aMtamAM ane karmabhUminA AdimAM thatA kulakaro manuSyone AjIvikAnAM sAdhana zIkhavIne lAlita-pAlitA kare che tethI teo manuSyonA pitA samAna che. kulakarane manu kahevAmAM Ave che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 40] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda plyopmaayussH| ratnazarkarAvAlukApaMkadhUmatamomahAtamaHprabhAbhidhAnasaptapRthvInAM bhedAnnArakajIvAH saptadhA bhvnti| prathamanarakasya nArakA oksaagropmaayssH| dvitIyanarakasya nArakAH trisaagropmaayussH| tRtIyasya spt| caturthasya dsh| paMcamasya sptdsh| SaSThasya dvaaviNshtiH| saptamasya trystriNsht| atha vistarabhayAt sNkssepennocyte| tiryaJcaH sUkSma ndriyapryaaptkaapryaaptkbaadraikendriypryaaptkaapryaaptkdviiNdriypryaaptkaapryaaptktriindriypryaaptkaapy fkacaturindriyaparyAptakAparyAptakAsaMjJipaMcendriyaparyAptakAparyAptakasaMjJipaMcendriyaparyAptakAparyApa takabhedAcaturdazabhedA bhvnti| bhaavnvyNtrjyotiHklpvaasikbhedaaddevaashcturnnikaayaaH| eteSAM caturgatijIvabhedAnAM bhedo lokavibhAgAbhidhAnaparamAgame dRssttvyH| ihAtmasvarUpaprarUpaNAntarAyaheturiti pUrvasUribhiH sUtrakRdbhiranukta iti| ane eka palyopama, be palyopama athavA traNa palyopamanA AyuSavALA che. ratnaprabhA, zarkaraprabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA dhUmaprabhA, tama:prabhA ane mahAtama:prabhA nAmanI sAta pRthvInA bhedane lIdhe nAraka jIvo sAta prakAre che. pahelI narakanA nArako eka sAgaropamanA AyuSavALA che, bIjI narakanA nArako traNa sAgaropamanA AyuSavALA che, trIjI narakanA nArako sAta sAgaropamanA AyuSavALA che, cothI narakanA nArako dasa sAgaropama, pAMcamI narakanA sattara sAgaropama, chaThThI narakanA bAvIza sAgaropama ane sAtamI narakanA nArako tetrIza sAgaropamanA AyuSavALA che. have vistAranA bhayane lIdhe saMkSepathI kahevAmAM Ave che: tiryaMconA cauda bheda cheH (1-2) sUkSma ekaMdriya paryApta ane aparyApta, (3-4) bAdara ekaMdriya paryApta ane aparyApta, (5-6) hIndriya paryApta ane aparyApta, (7-8) TIMdriya paryApta ane aparyApta, (9-10) caturiMdriya paryApta ane aparyApta, (11-12) asaMjJI paMcaMdriya paryApta ane aparyApta, (13-14) saMjJI paMceMdriya paryApta ane aparyApta. devonA cAra nikAya (samUha) cheH (1) bhavanavAsI, (2) vyaMtara, (3) jyotiSka ane (4) kalpavAsI. - A cAra gatinA jIvonA bhedonA bheda lokavibhAga nAmanA paramAgamamAM joI levA. ahIM (A paramAgamamAM) AtmasvarUpanA nirUpaNamAM aMtarAyano hetu thAya tethI sUtrartA pUrvAcAryamahArAje (te vizeSa bhedo) kahyA nathI. [ have A be gAthAonI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloko kahe che: ] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] jIva adhikAra ( maMdAkrAMtA ) svarge vA'sminmanujabhuvane khecarendrasya daivAjayotirloke phaNapatipure nArakANAM nivaase| anyasmin vA jinapatibhavane karmaNAM no'stu sUti: bhUyo bhUyo bhavatu bhavataH paadpngkejbhktiH|| 28 / / ( zArdUlavikrIDita ) nAnAnUnanarAdhinAthavibhavAnAkarNya cAlokya ca tvaM kliznAsi mudhAtra kiM jaDamate puNyArjitAste nanu / tacchaktirjinanAthapAdakamaladvandvArcanAyAmiyaM bhaktiste yadi vidyate bahuvidhA bhogAH syurete tvayi / / 29 / / kattA bhottA AdA poggalakammassa hodi vvhaaraa| kammajabhAveNAdA kattA bhottA du Nicchayado / / 18 / / kartA bhoktA AtmA pudgalakarmaNo bhavati vyavahArAt / karmabhAvenAtmA kartA bhoktA tu nizcayataH / / 18 / / [ 41 [ zloDaartha:- ] ( SThineMdra !) haivayoge huM svargamAM ho, ma manuSyaloGamAM ho, vidyAdharanA sthAnamAM houM, jyotiSka devonA lokamAM houM, nAgeMdranA nagaramAM houM, nArakonA nivAsamAM houM, jinapatinA bhavanamAM houM ke anya game te sthaLe houM, (paraMtu ) mane karmano uddabhava na ho, pharI pharIne ApanA pAdapaMkajanI bhakti ho. 28. [ zlokArtha:- ] narAdhipationA anekavidha mahA vaibhavone sAMbhaLIne tathA dekhIne, huM jaDamati, tuM ahIM phogaTa kaleza kema pAme che! te vaibhavo kharekhara puNyathI prApta thAya che. te ( puNyopArjananI ) zakti jinanAthanA pAdapadmayugalanI pUjAmAM che; jo tane e jinapAdapadmanI bhakti hoya, to te bahuvidha logo tane ( ApoApa ) huze. 28. AtmA kare, vaLI bhogave pudgalakarama vyavahA2thI; ne karmajanita vibhAvano rDAdi che nizcaya thakI. 18. anvayArthaH-[ AtmA ] AtmA [ pudgalakarmaNaH ] puchgalarbhano [ kartA bhoktA ] - Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42] Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda krtRtvbhoktRtvprkaarkthnmidm| AsannagatAnupacaritAsadbhUtavyavahAranayAd dravyakarmaNAM kartA tatphalarUpANAM sukhaduHkhAnAM bhoktA ca, AtmA hi azuddhanizcayanayena sakalamoharAgadveSAdibhAvakarmaNAM kartA bhoktA ca, anupacaritAsadbhUta-vyavahAreNa nokarmaNAM kartA, upacaritAsadbhUtavyavahAreNa ghaTapaTazakaTAdInAM kartA / ityshuddhjiivsvruupmuktm| ( mAlinI ) api ca sakalarAgadveSamohAtmako yaH prmgurupdaabjdvndvsevaaprsaadaat| sahajasamayasAraM nirvikalpaM hi buddhA sa bhavati prmshriikaaminiikaantkaantH|| 30 / / (anuTum ) bhAvakarmanirodhena drvykrmnirodhnm| dravyakarmanirodhena saMsArasya nirodhanam / / 31 / / bhoktA [vyavahArAt] vyavahArathI [mavati] che [tu] ane [AtmA] AtmA [ rmanamAvena ] karmajanita bhAvano [i mool] rtA-bhoktA [ nizcayata: ] ( azuddha) nizcayathI che. TIkA:-A, rtRtva-bhotRtvanA prakAranuM kathana che. AtmA nikaTavartI anuparita asadbhUta vyavahAranayathI dravyakarmano rtA ane tenA phaLarUpa sukhadu:khano bhoktA che, azuddha nizcayanayathI samasta moharAgadveSAdi bhAvakarmano rDA ane bhoktA che, anuparita asadbhUta vyavahArathI (dehAda) nokarmano rtA che, upacarita asadbhUta vyavahArathI ghaTa-paTa-zakaTAdino (ghaDo, vastra. gADuM ityAdino) rtA che. Ama azuddha jIvanuM svarUpa kahyuM. [have 18 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja cha zloko kahe che: ] [zlokArtha:-] sakaLa moharAgadveSavALo je koI puruSa parama gurunA caraNa kamaLayugalanI sevAnA prasAdathI nirvikalpa sahaja samayasArane jANe che, te puruSa paramazrIrUpI suMdarIno priya kAnta thAya che. 30. [ zlokArtha:- ] bhAvakarmanA nirodhathI dravyakarmano nirodha thAya che; dravyakarmanA Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] jIva adhikAra [ 43 (vasaMtatina1) saMjJAnabhAvaparimuktavimagdhajIva: kurvan zubhAzubhamanekavidhaM sa krm| nirmuktimArgamaNumapyabhivAJchituM no jAnAti tasya zaraNaM na samasti loke|| 32 / / (vasaMtatina1) yaH karmazarmanikaraM parihRtya sarvaM nisskrmshrmnikraamRtvaaripuure| majuntamatyadhikacinmayamekarUpaM svaM bhAvamadvayamamuM samupaiti bhvyH|| 33 / / (mAlinI) asati sati vibhAve tasya cintAsti no na: satatamanubhavAmaH shuddhmaatmaanmekm| hRdayakamalasaMsthaM sarvakarmapramuktaM na khalu na khalu muktirnAnyathAstyasti tsmaat|| 34 / / nirodhathI saMsArano nirodha thAya che. 31. [zlokArtha-] je jIva samyajJAnabhAvarahita vimugdha (mohI, bhrAnta) che, te jIva zubhAzubha anekavidha karmane karato thako mokSamArgane lezamAtra paNa vAMchavAnuM jANato nathI; tene lokamAM (koI ) zaraNa nathI. 3ra. [zlokArtha:-] je samasta karmajanita sukhasamUhane parihare che, te bhavya puruSa niSkarma sukhasamUhurUpI amRtanA sarovaramAM magna thatA evA A atizayacaitanyamaya, ekarUpa, advitIya nija bhAvane pAme che. 33. [ zlokArtha:-1 (amArA AtmasvabhAvamAM) vibhAva asat hovAthI tenI amane ciMtA nathI; ame to hRdayakamaLamAM sthita, sarva karmathI vimukta, zuddha AtmAne ekane satata anubhavIe chIe, kAraNa ke anya koI prakAre mukti nathI, nathI, nathI ja. 34 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra ( mAlinI ) bhavini bhavaguNAH syuH siddhajIve'pi nityaM nijaparamaguNAH syuH siddhisiddhAH samastAH / vyavaharaNanayo'yaM nizcayAnnaiva siddhirna ca bhavati bhavo vA nirNayo'yaM budhAnAm / / 35 / / davvatthieNa jIvA vadirittA puvvabhaNidapajjAyA / pajjayaNaeNa jIvA saMjuttA hoMti duvihehiM / / 19 / / dravyArthikena jIvA vyatiriktAH pUrvabhaNitaparyAyAt / paryAyanayena jIvAH saMyuktA bhavanti dvAbhyAm / / 19 / / [ bhagavAnazrI 66 iha hi nayadvayasya sphltvmuktm| dvau hi nayau bhagavadarhatparamezvareNa proktau, dravyArthikaH paryAyArthikazceti / dravyamevArtha: prayojanamasyeti dravyArthikaH / paryAya evArthaH prayojanamasyeti pryaayaarthikH| na khalu. [ zlokArtha:-] saMsArImAM sAMsArika guNo hoya che ane siddha jIvamAM sadA samasta siddhisiddha ( mokSathI siddha arthAt paripUrNa thayelA ) nija 52maguNo hoya che-A pramANe vyavahAranaya che. nizcayathI to siddhi paNa nathI ja ane saMsAra paNa nathI ja. A budha puruSono nirNaya che. upa. pUrvokta paryAyothI che vyatirikta jIva dravyArthike; ne ukta paryAyothI che saMyukta paryAyArthika. 19. anvayArthaH-[ dravyArthikena ] dravyArthi naye [ jIvAH ] pUrva'thita paryAyathI [ vyatiriktAH ] * vyatirikta che; [ paryAyanayena ] [ saMyuktAH bhavanti ] te paryAyathI saMyukta che. [ dvAbhyAm ] A rIte che. TIkA:-ahIM banne nayonuM saphaLapaNuM kahyuM che. bhagavAna arhat paramezvare be nayo kahyA cheH dravyArthika ane paryAyArthika. dravya ja jeno artha eTale ke prayojana che te dravyArthika che ane paryAya ja jeno artha eTale * vyatirikta bhinna; rahita; zUnya. vo [ pUrvabhaNitaparyAyAt ] paryAyanaye [ jIvAH ] vo vo janne nayothI saMyukta Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] jIva adhikAra [45 ekanayAyattopadezo grAhyaH, kintu tdubhynyaayttopdeshH| sattAgrAhakazuddhadravyArthikanayabalena pUrvoktavyaJjanaparyAyebhyaH sakAzAnmuktAmuktasamastajIvarAzayaH sarvathA vyatiriktA ev| kutaH, ? "savve suddhA hu suddhaNayA'' iti vcnaat| vibhAvavyaMjanaparyAyArthikanayabalena te sarve jIvAssaMyuktA bhvnti| kiMca siddhAnAmarthaparyAyaiH saha pariNatiH, na punaryaMjanaparyAyaiH saha prinntiriti| kutaH? sadA nirNjntvaat| siddhAnAM sadA niraMjanatve sati tarhi dravyArthikaparyAyArthikanayAbhyAm dvAbhyAm saMyuktAH sarve jIvA iti sUtrArtho vyrthH| nigamo vikalpaH, tatra bhavo naigmH| sa ca naigamanayastAvat trividhaH, bhUtanaigamaH vartamAnanaigama: bhaavinaigmshceti| atra bhUtanaigamanayApekSayA bhagavatAM siddhAnAmapi vyaMjanaparyAyatvamazuddhatvaM ca sNbhvti| pUrvakAle te bhagavantaH saMsAriNa iti vyvhaaraat| kiM bahunA, sarve jIvA ke prayojana che te paryAyArthika che. eka nayane avalaMbato upadeza grahavAyogya nathI paNa te banne nayone avalaMbato upadeza grahavAyogya che. sattAgrAhaka (-dravyanI sattAne ja grahaNa karanArA). zuddha dravyArthika nayanA baLe pUrvokta vyaMjanaparyAyothI mukta tema ja amukta (siddha tema ja saMsArI ) samasta jIvarAzi sarvathA vyatirikta ja che. kema? "sabdha suddhAM du suddhAyA (zuddhanaye sarva jIva kharekhara zuddha che)" evuM (zAstranuM) vacana hovAthI. vibhAvavyaMjanaparyAyArthika nayanA baLe te sarva jIvo (pUrvokta vyaMjanaparyAyothI) saMyukta che. vizeSa eTaluM ke-siddha jIvone arthaparyAyo sahita pariNati che, paraMtu vyaMjanaparyAyo sahita pariNati nathI. kema? siddha jIvo sadA niraMjana hovAthI. (prazna:-) jo siddha jIvo sadA niraMjana che to badhA jIvo dravyArthika tema ja paryAyArthika banne nayothI saMyukta che (arthAt badhA jIvone banne nayo lAgu paDe che) evo sUtrArtha (gAthAno artha) vyartha Thare che. (uttara-vyartha nathI Tharato kAraNa ke-) nigama eTale vikalpa; temAM hoya te *naigama. te naigamanaya traNa prakArano che. bhUta naigama, vartamAna naigama ane bhAvI naigama. ahIM bhUta naigamanayanI apekSAe bhagavaMta siddhone paNa vyaMjanaparyAyavALApaNuM ane azuddhapaNuM saMbhave che, kemake pUrva kALe te bhagavaMto saMsArIo hatA evo vyavahAra che. bahu kathanathI zuM? sarva jIvo be nayonA * je bhUtakALanA paryAyane vartamAnavat saMkalpita kare (athavA kahe), bhaviSyakALanA paryAyane vartamAnavat saMkalpita kare (athavA kahe), athavA kaMIka niSpannatAyukta ane kaMIka aniSpannatAyukta vartamAna paryAyane sarvaniSpannavata saMkalpita kare (athavA kahe), te jJAnane (athavA vacanane) naigamanaya kahe che Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 46] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda nayadvayabalena zuddhAzuddhA ityrthH| tathA coktaM zrImadamRtacandrasUribhiH | (mAninI) 'ubhayanayavirodhadhvaMsini syAtpadAMke jinavacasi ramante ye svayaM vaantmohaaH| sapadi samayasAraM te paraM jyotiruccairanavamanayapakSAkSuNNamIkSanta ev||'' tathA di (mAninI) atha nayayugayuktiM laMghayanto na santaH prmjinpdaabjdvndvmttdvirephaaH| sapadi samayasAraM te dhruvaM prApnuvanti kSitiSu paramatokteH kiM phalaM sjjnaanaam|| 36 / / baLe zuddha tema ja azuddha che evo artha che. evI rIte (AcArya deva) zrImad amRtacaMdrasUrie (zrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAM cothA zloka dvArA) kahyuM che ke: ''[ zlokArtha:-] bane nayonA virodhane naSTa karanArA, syAspadathI aMkti jinavacanamAM je puruSo rame che, teo svayameva mohane vamI nAkhIne, anUtana (-anAdi) ane kunayanA pakSathI nahi khaMDita thatI evI uttama paramajyotine-samayasArane-zIdhra dekhe che ja.'' vaLI (A jIva adhikAranI chellI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe che): | [ zlokArtha-] jeo be nayonA saMbaMdhane nahi ullaMghatA thakA paramajinanA pAdapaMkajayugalamAM matta thayelA bhramara samAna che evA je puruSo teo zIdhra samayasArane avazya pAme che. pRthvI upara para matanA kathanathI sajjanone zuM phaLa che (arthAt jagatanA jainetara darzanonAM mithyA kathanothI sajjanone zo lAbha che)? 36 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] jIva adhikAra [47 iti sukavijanapayojamitrapaMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahazrIpadmaprabhamaladhArideva-viracitAyAM niyamasAravyAkhyAyAM tAtparyavRttau jIvAdhikAraH prthmshrutskndhH|| A rIte, sukavijanarUpI kamaLone mATe jeo sUrya samAna che ane pAMca indriyonA phelAva rahita dehamAtra jemane parigraha hato evA zrI padmaprabhamaladhArideva vaDe racAyelI niyamasAranI tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM ( arthAt zrImadbhagavatakuMdakuMdAcAryadavapraNIta zrI niyamasAra paramAgamanI nigraMtha munirAja zrI padmaprabhamaladhAridevaviracita tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM) jIva adhikAra nAmano pahelo zrutaskaMdha samApta thayo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 555555555 Wan Wan Wan 55555555 ajIva adhikAra Wan Wan Wan 5555555555555555555 athedAnImajIvAdhikAra ucyte| aNukhaMdhaviyappeNa du poggaladavvaM havei duviyappaM / khaMdhA hu chappayArA paramANU ceva duviyappo / / 20 / / aNuskandhavikalpena tu pudgaladravyaM bhavati dviviklpm| skandhAH khalu SaTprakArAH paramANuzcaiva dvivikalpaH / / 20 / / have ajIva adhikAra kahevAmAM Ave che. pudgldrvyviklpopnyaaso'ym| pudgaladravyaM tAvad vikalpadvayasanAtham, svabhAvapudgalo vibhaavpudglshceti| tatra svabhAvapudgalaH paramANuH, vibhAvapudgalaH skandhaH / kAryaparamANuH kAraNaparamANuriti 52mANu tema ja skaMdha e be bheda pudgaladravyanA; cha vikalpa che kaMdho taNA ne bheda be 52mANunA. 20 anvayArthaH[ aNuskaMdhavikalpena tu ] paramANu rakhane sTuMdha sevA je bhedhthI [ pudgaladravyaM ] 5chgaladravya [ dvivikalpam bhavati ] je bhehavAnuM che; [ skaMdhA: ] sdho [ khalu ] pareSa2 [ SaTprakArAH ] cha prAranA che [ paramANuH ca eva dvivikalpaH ] ane paramANunA je bhe che. TIA:-A, puchgasadravyanA lehonuM sthana che. prathama to puddagaladravyanA be bheda cheH svabhAvapuddagala ane vibhAvapuddagala. temAM, paramANu te svabhAvapuddagala che ane skaMdha te vibhAvapuddagala che. svabhAvapuddagala kAryaparamANu ane DAraeAparamAzu prema se prAre che dhonA cha prA2 che: ( 1 ) pRthvI, (2) 45, (3) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] ajIva adhikAra | [49 svabhAvapudgalo dvidhA bhvti| skaMdhAH SaTprakArAH syuH, pRthviijlcchaayaacturkssvissykrmpraayogyaapraayogybhedaaH| teSAM bhedo vakSyamANasUtreSUcyate vistrenneti| (anuduma) galanAdaNurityuktaH puurnnaatskndhnaambhaak| vinAnena padArthena lokayAtrA na vrtte||37 / / aithUlathUla thUlaM thUlasuhumaM ca suhumathUlaM c| suhumaM aisuhumaM idi dharAdiyaM hodi chabbheyaM / / 21 / / bhUpavvadamAdIyA bhaNidA aithUlathUlamidi khNdhaa| thUlA idi viNNeyA sppiijltellmaadiiyaa|| 22 / / chAyAtavamAdIyA thUledarakhaMdhamidi viyaannaahi| suhumathUle di bhaNiyA khaMdhA caurakkhavisayA y|| 23 / / chAyA, (4) (cakSu sivAyanI) cAra iMdriyonA viSayabhUta skaMdho, (5) karmayogya skaMdho ane (6) karmane ayogya skaMdho-AvA che bheda che. skaMdhonA bheda have kahevAmAM AvatAM sUtromAM (havenI cAra gAthAomAM) vistArathI kahevAze. [ have 20 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe che:]. [zlokArtha-] (pudgalapadArtha) galana dvArA (arthAt bhinna paDavAthI) "paramANu" kahevAya che ane pUraNa dvArA (arthAt saMyukta thavAthI) "skaMdha" nAmane pAme che. A padArtha vinA lokayAtrA hoI zake nahi. 37. atizUlavUla, dhUla, thulasUkSama, sUkSmaNUla, vaLI sUkSma ne atisUkSma-ema dharAdi pudgalaskaMdhanA cha vikalpa che. 21. bhUparvatAdika skaMdhane atizUlavUla jine kahyA, ghI-tela-jaLa ityAdine vaLI gUla skaMdho jANavA; 22. Ata5 ane chAyAdine dhUlasUkSma skaMdho jANaje, caturiMdrinA je viSaya tene sUkSmaNUla kahyA jine; 23 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 50] niyamasAra [mAyAnazrI.puM suhumA havaMti khaMdhA pAoggA kammavaggaNassa punno| tavvivarIyA khaMdhA aisuhamA idi pruuveNti|| 24 / / atisthUlasthUlAH sthUlAH sthUlasUkSmAzca sUkSmasthUlAzca / sUkSmA atisUkSmA iti dharAdayo bhavanti ssddbhedaaH|| 21 / / bhUparvatAdyA bhaNitA atisthUlasthUlAH iti skNdhaaH| sthUlA iti vijJeyAH srpirjltailaadyaaH|| 22 / / chAyAtapAdyAH sthUletaraskandhA iti vijaaniihi| sUkSmasthUlA iti bhaNitAH skandhAzcaturakSaviSayAzca / / 23 / / sUkSmA bhavanti skandhAH prAyogyAH karmavargaNasya punH| tadviparItAH skandhAH atisUkSmA iti prruupynti|| 24 / / vaLI karmavargaNayogya skaMdho sUkSma skaMdho jANavA, tenAthI viparIta skaMdhane atisUkSma skaMdho varNavyA. 24. anvayArtha:-[ atisthUlasthUlAH ] matisthUvasthUla, [ sthUlAH ] sthUta, [ sthUlasUkSmAH ca] sthUlasUkSma, [ sUkSmasthUlAH ca ] sUkSmasthUla, [ sUkSmAH] sUkSma ane [atisUkSmAH ] matisUkSma [iti] oma [dharAdayaH SaDbhedAH bhavanti ] pRthvI vagere dhon| cha me che. [ bhUparvatAdyA:] bhUmi, parvata vagere [atisthUlasthUlAH iti skaMdhAH ] atisthUlasthUla sthA [ bhaNitAH ] heyAmA bhAvyA cha; [ sarpirjalatailAdyAH ] ghI, 41, tela vagere [ sthUlAH iti vijJeyAH ] sthUla spo 4. [chAyAtapAdyAH ] ch|yaa, mAta5 (to) 42. [ sthUletaraskandhAH iti] sthUlasUkSma spo [vijAnIhi ] ] [ca] bhane [caturakSaviSayAH skandhAH ] yA2 chndriyon| viSayabhUta yAne [ sUkSmasthUlAH iti ] sUkSmasthUla [ bhaNitAH ] 5vAmA mAyA cha. [punaH ] vaNI [ karmavargaNasya prAyogyAH ] sqfune yogya [ skandhAH ] 24o [ sUkSmAH bhavanti] sUkSma cha; [tadviparItAH] tamanAthI viparIta (arthAta fune ayogya ) [skandhAH ] 24o [ atisUkSmAH iti ] atisUkSma [ prarUpayanti ] pAma Aye the. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] ajIva adhikAra [ pa1 vibhaavpudglsvruupaakhyaanmett| atisthUlasthUlA hi te khalu pudgalAH sumerukumbhiniiprbhRtyH| dhRtatailatakrakSIrajalaprabhRtisamastadravyANi hi sthuulpudglaashc| chAyAtapatamaHprabhRtayaH sthuulsuukssmpudglaaH| sparzanarasanaghrANazrotrendriyANAM viSayAH sUkSmasthUlapudgalAH shbdsprshrsgndhaaH| zubhAzubhapariNAmadvAreNAgacchatAM zubhAzubhakarmaNAM yogyAH suukssmpudglaaH| eteSAM viparItAH sUkSmasUkSmapudgalAH karmaNAmaprAyogyA ityarthaH / ayaM vibhaavpudglkrmH| tathA coktaM paMcAstikAyasamaye TIkAH-A, vibhAvapudgalanA svarUpanuM kathana che. sumeru, pRthvI vagere (ghana padArtho) kharekhara atipUlasthUla pugalo che. ghI, tela, chAza, dUdha, jaLa vagere samasta (pravAhI) padArtho pUla pudgalo che. chAyA, Atapa, aMdhakAra vagere sthUlasUkSma pudgalo che. sparzaneMdriya, rasaneMdriya, ghANaMdriya ane zrotraMdriyanA viSayo-sparza, rasa, gaMdha ane zabda-sUkSmaNUla pudgalo che. zubhAzubha pariNAma dvArA AvatAM evAM zubhAzubha karmone yogya (skaMdho) te sUkSma pudagalo che. AmanAthI viparIta arthAta karmone ayogya (skaMdho) te sUkSmaNUla pudgalo che. Ama ( A gAthAono) artha che. A vibhAvapudgalano krama che. [bhAvArtha-skaMdho cha prakAranA che: (1) kASThapASANAdika je skaMdho chedavAmAM AvatAM svayameva saMdhAI zaktA nathI te skaMdho atisthalacUla che. (2) dUdha, jaLa Adi je skaMdho chedavAmAM AvatAM pharIne svayameva joDAI jAya che te skaMdho sthUla che. (3) taDako, chAMyo, cAMdanI, aMdhakAra ityAdi je skaMdho sthUla jaNAtA hovA chatAM bhedI zakAtA nathI ke hastAdikathI grahI zakAtA nathI te skaMdho sthUlasUkSma che. (4) AMkhathI nahi dekhAtA evA je cAra indriyonA viSayabhUta skaMdho sukSma hovA chatAM sthala jaNAya che (-sparzaneMdriyathI sparzI zakAya che, jIbhathI AsvAdI zakAya che, nAkathI suMdhI zakAya che athavA kAnathI sAMbhaLI zakAya che) te skaMdho sUkSmaNUla che. (5) indriyajJAnane agocara evA je karmavargaNArUpa skaMdho te dho sUkSma che. (6) karmavargaNAthI nIcenA (karmavargaNAtIta) je atyaMta sUkSma dvi-aNukaparyata skaMdho te skaMdho sUkSmasUkSma che. ] evI ja rIte (zrImadabhagavakuMdakuMdAcAryadavapraNIta) zrI paMcAstikAyasamayamAM (*gAthA dvArA ) kahyuM che ke* jAo zrI paramazrutaprabhAvakamaMDaLa dvArA prakAzita paMcAstikAya, dvitIya AvRtti, pAnuM 130. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 ] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates uktaM ca mArgaprakAze niyamasAra 'puDhavI jalaM ca chAyA cauriMdiyavisayakammapAoggA / kammAtIdA evaM chabbheyA poggalA hoMti / / " (anunnum ) 'sthUlasthUlAstataH sthUlAH sthUlasUkSmAstataH pre| sUkSmasthUlAstataH sUkSmAH sUkSmasUkSmAstataH pare / / ' .. tathA coktaM zrImadamRtacandrasUribhiH [bhagavAnazrIkuMdakuMda vasaMtatilakA 'asminnanAdini mahatyavivekanATaye varNAdimAn naTati pudgala eva nAnyaH / rAgAdipudgalavikAraviruddhazuddhacaitanyadhAtumayamUrtirayaM ca jiivH||'' tathA hi '[gAthArtha:- ] pRthvI, jaLa, chAyA, cA2 indriyonA viSayabhUta, karmane yogya ane karyAtIta-ema puddagalo (skaMdho ) cha prakAranAM che.'' vaLI mArgaprakAzamAM (zloka dvArA ) kahyuM che keH '[ zlokArtha:-] sthUlasthUla, pachI skUla, tyArapachI sthUlasUkSma, pachI sUkSmasthUla, pachI sUkSma ane tyArapachI sUkSmasUkSma (-Ama skaMdho cha prakAranA che).'' evI rIte ( AcAryadeva zrImad amRtacaMdrasUrie ( zrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAM 44mA zloka dvArA ) kahyuM che ke [ zlokArtha:-] A anAdi kALanA moTA avivekanA nATakamAM athavA nAcamAM varNAdimAna puddagala ja nAce che, anya koI nahi; (abheda jJAnamAM puddagala ja aneka prakAranuM dekhAya che, jIva to aneka prakArano che nahi;) ane A jIva to rAgAdika puddagalavikArothI vilakSaNa, zuddha caitanyadhAtumaya mUrti che.'' vaLI ( A gAthAonI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva vividha prakAranAM puddagalomAM rita niha karatAM caitanyacamatkAramAtra AtmAmAM rati karavAnuM zloka dvArA kahe che): Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] ajIva adhikAra [ 53 (mAninI) iti vividhavikalpe pudgale dRzyamAne na ca kuru ratibhAvaM bhavyazArdUla tsmin| kuru ratimatulAM tvaM cicamatkAramAtre bhavasi hi prmshriikaaminiikaamruupH|| 38 / / dhAucaukkassa puNo jaM heU kAraNaM ti taM nneyo| khaMdhANaM avasANaM NAdavvo kjuprmaannuu|| 25 / / dhAtucatuSkasya punaH yo hetuH kAraNamiti sa jnyeyH| skandhAnAmavasAno jJAtavyaH kAryaparamANuH / / 25 / / kaarnnkaaryprmaannudrvysvruupaakhyaanmett| pRthivyaptejovAyavo dhAtavazcatvAraH teSAM yo hetuH sa kaarnnprmaannuH| sa eva jaghanyaparamANu: snigdharUkSaguNAnAmAnantyAbhAvAt samaviSamabaMdhayorayogya ityrthH| [ zlokArtha-] A rIte vividha bhedovALuM pudgala jovAmAM AvatAM, he bhavyazArdUla ! (bhavyottama!) tuM temAM ratibhAva na kara. caitanyacamatkAramAtramAM (arthAt caitanyacamatkAramAtra AtmAmAM ) tuM atula rati kara ke jethI tuM paramazrIrUpI kAminIno vallabha thaIza. 38. je hetu dhAtucatuSkano te kAraNANu jANavo; skaMdho taNA avasAnane vaLI kAryaparamANu kahyo. 25. anvayArtha puna:] vaLI [: ] je [ dhAtuvatuSya] (pRthvI, pANI, teja ne vAyue) cAra dhAtuono [ hetu:] hetu che, [1] te [IR" ti jJaya:] kAraNaparamANu jANavo; [InAmuM] skaMdhonA [avasAnaH] avasAnane (-chUTA paDelA avibhAgI aMtima aMzane ) [vAryaparamANu: ] kAryaparamANu [ jJAtavya: ] jANavo. TIkA-A, kAraNaparamANudravya ane kAryaparamANudravyanA svarUpanuM kathana che. pRthvI, jaLa, teja ne vAyu e cAra dhAtuo che; temano je hetu che te kAraNaparamANu che. te ja (paramANu ), eka guNa snigdhatA ke rUkSatA hetAM, sama ke viSama baMdhane ayogya evo jaghanya paramANu che-ema artha che. eka guNa snigdhatA ke rUkSatAnI Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 54] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda snigdharUkSaguNAnAmanantatvasyopari dvAbhyAm caturbhiH samabandhaH tribhiH pnycbhirvissmbndhH| aymtkssttprmaannH| galatAM padagaladravyANAma anto'vasAnastasmina sthito yaH sa kaaryprmaannuH| aNavazcaturbhedAH kaarykaarnnjghnyotkRssttbhedaiH| tasya paramANudravyasya svarUpasthitatvAt vibhAvAbhAvAt paramasvabhAva iti| tathA coktaM pravacanasAre ''ddhiA vA suvaqA vA maypariNAma samA va visamAM vA samado durAdhigA jadi bajjhaMti hi aadiprihiinnaa|| NiddhattaNeNa duguNo caduguNaNiddheNa bNdhmnnubhvdi| tuvei vA tiLavo nu dri pavAnanuroAA'' upara, be guNavALAno ane cAra guNavALAno *samabaMdha thAya che tathA traNa guNavALAno ane pAMca guNavALAno *viSamabaMdha thAya che, A utkRSTa paramANu che. gaLatAM arthAt chUTAM paDatAM pudgaladravyonA aMtamAM avasAnamAM (aMtima dazAmAM) sthita te kAryaparamANu che (arthAt skaMdho khaMDita thatAM thatAM je nAnAmAM nAno avibhAga bhAva rahe te kAryaparamANu che). (Ama ) aNuonA (-paramANuonA) cAra bheda cheH kArya, kAraNa, jaghanya ne utkRSTa. te paramANudravya svarUpamAM sthita hovAthI tene vibhAvano abhAva che, mATe (tene) parama svabhAva che. e ja rIte (zrImadabhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta) zrI pravacanasAramAM (165 mI ane 166 mI gAthA dvArA ) kahyuM che ke ""[ gAthArtha-] paramANu-pariNAmo, snigdha ho ke rUkSa ho, bekI aMzavALA ho ke eka aMzavALA ho, jo samAna karatAM be adhika aMzavALA hoya to baMdhAya che; jaghanya aMzavALo baMdhAto nathI. snigdhapaNe be aMzavALo paramANu cAra aMzavALA snigdha (athavA rUkSa) paramANu sAthe baMdha anubhave che; athavA rUkSapaNe traNa aMzavALo paramANu pAMca aMzavALA sAthe joDAyo thako baMdhAya che.'' * samabaMdha eTale bekI guNavALA paramANuono baMdha ane viSamabaMdha eTale ekI guNavALA paramANuono baMdha. ahIM (TakAmAM) samabaMdhanuM ane viSamabaMdhanuM ekeka udAharaNa ApyuM che te pramANe badhAya samabaMdho ane viSamabaMdho samajI levA. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ajIva adhikAra [ 55 kahAnajainazAstramALA ] tathA hi (anudum) skandhestaiH SaTprakAraiH kiM cturbhirnnubhirmm| AtmAnamakSayaM zuddhaM bhAvayAmi muhurmuhuH / / 39 / / attAdi attamajjhaM attaMtaM va iNdiyggejjhN| avibhAgI jaM davvaM paramANU taM viyaannaahi|| 26 / / AtmAdyAtmamadhyamAtmAntaM naivendriyairgraahym| avibhAgi yaddavyaM paramANuM tad vijaaniihi||26 / / prmaannuvishessoktiriym| yathA jIvAnAM nityAnityanigodAdisiddhakSetraparyantasthitAnAM sahajaparamapAriNAmikabhAvavivakSAsamAzrayeNa sahajanizcayanayena svasvarUpAdapracyavanatvamuktam , tathA paramANudravyANAM vaLI (25 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka dvArA pudgalanI upekSA karI zuddha AtmAnI bhAvanA kare che): cha prakAranA skaMdho ke cAra prakAranA aNuo sAthe mAre zuM che? huM to akSaya zuddha AtmAne pharI pharIne bhAvuM chuM. 39. je Adi-madhya aMtamAM pote ja che, avibhAgI che, je indrithI nahi grAhya che, paramANu jANo tehane. 26. anvayArthanuM mAtmAdri] pote ja jeno Adi che, [mAtmaHdhyak] pote ja jenuM madhya che ane [mAtmAntar] pote ja jeno aMta che (arthAt jenA AdimAM, madhyamAM ane aMtamAM paramANunuM nija svarUpa ja che), [gva rUndri: grAhyama] je indriyothI grAhya ( jaNAvAyogya ) nathI ane [vad vimafr] je avibhAgI che, [ta ] te [paramANuM dravya ] paramANudravya [vinAnIfe] jANa. TIkA-A, paramANunuM vizeSa kathana che. jema sahaja parama pariNAmikabhAvanI vivakSAno Azraya karanArA sahaja nizcayanayanI apekSAe nitya ane anitya nigodathI mAMDIne siddhakSetra paryata rahelA jIvonuM nija svarUpathI Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updates : 56 ] paMcamabhAvena paramasvabhAvatvAdAtmapariNaterAtmaivAdiH, madhyo hi AtmapariNaterAtmaiva, aMtopi svasyAtmaiva cendriyajJAnagocaratvAd ata: na paramANu anilAnalAdibhiravinazvaratvAdavibhAgI he ziSya sa paramANuriti tvaM taM jAnIhi / niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda ( anudum ) apyAtmani sthitiM buddhA pudgalasya jaDAtmanaH / siddhAste kiM na tiSThaMti svasvarUpe cidAtmani / / 40 / / eyarasarUvagaMdhaM dophAsaM taM have shaavgunnN| vihAvaguNamidi bhaNidaM jiNasamaye svvpyddttN|| 27 / / ekarasarUpagaMdhaH dvisparzaH sa bhvetsvbhaavgunnH| vibhAvaguNa iti bhaNito jinasamaye srvprktttvm|| 27 / / acyutapaNuM kahevAmAM AvyuM, tema paMcamabhAvanI apekSAe paramANudravyano pa2masvabhAva hovAthI 52mANu pote ja potAnI pariNatino Adi che, pote ja potAnI pariNatinuM madhya che ane pote ja potAno aMta paNa che (arthAt AdimAM paNa pote ja, madhyamAM paNa pote ja ane aMtamAM paNa paramANu pote ja che, kayAreya nija svarUpathI cyuta nathI ). je Avo hovAthI, indriyajJAnagocara nahi hovAthI ane pavana, agni ityAdi vaDe nAza pAmato nahi hovAthI, avibhAgI che tene, he ziSya ! tuM paramANu jANa. [have 26 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [zlokArtha:-] jaDAtmaka pudgalanI sthiti potAmAM ( -puddagalamAM ja) jANIne ( arthAt jaDasvarUpa puddagalo puddagalanA nija svarUpamAM ja rahe che ema jANIne), te siddhabhagavaMto potAnA caitanyAtmaka svarUpamAM kema na rahe? (jarUra rahe.) 40. be sparza, rasa-rUpa-gaMdha eka, svabhAvaguNamaya teha che; jinasamayamAMhI vibhAvaguNa sarvAkSapragaTa kahela che. 27. anvayArtha:[ yrasarupAMdha: ] je eka rasavALuM, eka varNavALuM, eka gaMdhavALuM ane [dvisparza: ] be sparzavALuM hoya, [sa: ] te [ svamAvazuLa: ] svabhAvaguNavALuM [mavet] che; [vimAvazuLa: ] vibhAvaguNavALAne [binasamaye] jinasamayamAM [sarvapratvam] sarvapragaTa ( sarva 1. samaya = siddhAMta; zAstra; zAsana; darzana; mata. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] ajIva adhikAra [57 svbhaavpudglsvruupaakhyaanmett| tiktakaTukakaSAyAmlamadhurAbhidhAneSu paMcasu raseSvekarasaH, zvetapItaharitAruNakRSNavarNeSvekavarNaH, sugandhadurgandhayorekagaMdhaH, karkazamRdugurulaghuzItoSNasnigdharUkSAbhidhAnAmaSTAnAmantyacatuHsparzAvirodhasparzanadvayam, ete paramANoH svabhAvaguNAH jinAnAM mte| vibhAvaguNAtmako vibhaavpudglH| asya dvayaNukAdiskaMdharUpasya vibhAvaguNAH sakalakaraNagrAmagrAhyA ityrthH| tathA coktaM paMcAstikAyasamaye "eyarasavaNNagaMdhaM dophAsaM sddkaarnnmsiN| khaMdhaMtaridaM davvaM paramANaM taM viyaannaahi||'' uktaM ca maargprkaasheindriyothI grAhya ) [ rUti maLata: ] kahela che. TIkAH-A, svabhAvapugalanA svarUpanuM kathana che. tIkho, kaDavo, kaSAyalo, khATo ane mITho e pAMca rasomAMno eka rasa; dhoLo, pILo, lIlo, rAto ane kALo e (pAMca) varNomAMno eka varNa sugaMdha ane durgadhamAMnI eka gaMdha; kaThora, komaLa, bhAre, haLavo, zIta, uSNa, snigdha (cIkaNo) ane rUkSa (lUkho) e ATha sparzomAMthI chellA cAra sparzomAMnA aviruddha be sparza A, jinonA matamAM paramANanA svabhAvaguNo che. vibhAvapudgala vibhAvaguNAtmaka hoya che. A "ddhi-aNukAdiskaMdharUpa vibhAvapudgalanA vibhAvaguNo sakaLa indriyasamUhu vaDe grAhya (jaNAvAyogya) che.-Ama (A gAthAno) artha che. evI rIte (zrImadabhagavakuMdakuMdAcAryadavapraNIta ) zrI paMcAstikAyasamayamAM (81 mI gAthA dvArA ) kahyuM che ke "[ gAthArtha:- ] eka rasavALo, eka varNavALo, eka gaMdhavALo ane be sparzavALo te paramANu zabdanuM kAraNa che, azabda che ane skaMdhanI aMdara hoya topaNa dravya che (arthAt sadAya sarvathI bhinna, zuddha eka dravya che).'' vaLI mArga prakAzamAM (zloka dvArA) kahyuM che ke:1. be paramANuothI mAMDIne anaMta paramANuono banelo skaMdha te vibhAvapudgala che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 58] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (anupura ) "vasudhAntyacatuHsparzeSu cintyaM sprshndvym| varNo gandho rasazcaika: paramANo: na cetre|'' tathA hi (mAninI). atha sati paramANorekavarNAdibhAsvanijaguNanicaye'smin nAsti me kaarysiddhiH| iti nijahRdi mattvA zuddhamAtmAnamekam paramasukhapadArthI bhaavyedbhvylokH|| 41 / / aNNaNirAvekkho jo pariNAmo so shaavpjjaao| khaMdhasarUveNa puNo pariNAmo so vihaavpjjaao|| 28 / / anyanirapekSo yaH pariNAmaH sa svbhaavpryaayH| svaruNa puna: pariNAma: sa vibhAva5ryAyaH 28 [zlokArtha:-] paramANune ATha prakAranA sparzomAMthI chellA cAra sparzomAMnA be sparza, eka varNa, eka gaMdha ane eka rasa samajavAM, anya nahi.'' vaLI (27 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zlokadvArA bhavyajanone zuddha AtmAnI bhAvanAno upadeza kare che): [zlokArtha-] jo paramANu ekavarNAdirUpa prakAzatA ( jaNAtA) nijaguNasamUhamAM che, to temAM mArI (kAMI) kAryasiddhi nathI. (arthAt paramANu to eka varNa, eka gaMdha vagere potAnA guNomAM ja che, to pachI temAM mAruM kAMI kArya siddha thatuM nathI );-Ama nija hRdayamAM mAnIne parama sukhapadano arthI bhavyasamUha zuddha AtmAne ekane bhAve. 41. pariNAma paranirapekSa teha svabhAvaparyaya jANavo; pariNAma skaMdhasvarUpa teha vibhAva5ryaya jANavo. 28. anvayArtha:- nyanirapekSa: ] a nirapekSa (anyanI apekSA vinAno) [ : pariNAma:] je pariNAma [ sa:] te [svabhAvaparyAyaH] svabhAvaparyAya che [puna:] ane Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] ajIva adhikAra [ 59 pudglpryaaysvruupaakhyaanmett| paramANuparyAyaH pudgalasya zuddhaparyAyaH paramapAriNAmikabhAvalakSaNaH vastugataSaTprakAra hAnivRddhirUpa: atisUkSmaH arthaparyAyAtmaka: sAdisanidhano'pi prdrvynirpeksstvaacchuddhsdbhuutvyvhaarnyaatmkH| athavA hi ekasmin smye'pyutpaadvyydhrauvyaatmktvaatsuukssmRjusuutrnyaatmkH| skandhaparyAyaH svajAtIyabandhalakSaNalakSitatvAdazuddha rUti (mAlinI) parapariNatidUre zuddhaparyAyarUpe sati na ca paramANo: skndhpryaayshbdH| bhagavati jinanAthe paMcabANasya vArtA na ca bhavati yatheyaM so'pi nityaM tthaiv|| 42 / / poggaladavvaM uccai paramANU NicchaeNa idrenn| poggaladavyo tti puNo vavadeso hodi khNdhss|| 29 / / [ graMthasvarUpeNa pariNAma: ] skaMdharUpe pariNAma [ sa: ] te [ vimApa: ] vibhAvaparyAya che. TIkAH-A, pudgalaparyAyanA svarUpanuM kathana che. paramANuparyAya pudgalano zuddhaparyAya che-ke je paramapAriNAmikabhAvasvarUpa che, vastumAM thatI cha prakAranI hAnivRddhirUpa che, atisUkSma che, arthaparyAyAtmaka che ane sAdi-sAnta hovA chatAM paradravyathI nirapekSa hovAne lIdhe zuddhasadabhUtavyavahAranayAtmaka che athavA eka samayamAM paNa utpAdavyayadhrauvyAtmaka hovAthI sUkSmaRjusUtranayAtmaka che. skaMdha paryAya svajAtIya baMdharUpa lakSaNathI lakSita hovAne lIdhe azuddha che. [ have TIkAkAra munirAja 28 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM zloka kahe cheH] [zlokArtha-] (paramANu ) pa2pariNatithI dUra zuddhaparyAyarUpa hovAthI paramANune skaMdhaparyAyarUpa zabda hoto nathI; jema bhagavAna jinanAthamAM kAmadevanI vArtA hotI nathI, tema paramANu paNa sadA azabda ja hoya che (arthAt paramANune paNa kadI zabda hoto nathI). 42. paramANune "pudgaladarava' vyapadeza che nizcaya thakI; ne skaMdhane "pudagaladarava" vyapadeza che vyavahArathI. 29. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 60] niyamasAra [bhagavAnazrIdu: pudgaladravyamucyate paramANurnizcayena itrenn| pudgaladravyamiti punaH vyapadezo bhavati skndhsy|| 29 / / pudgldrvyvyaakhyaanopsNhaaro'ym| svabhAvazuddhaparyAyAtmakasya paramANoreva pudgaladravyavyapadeza: shuddhnishcyen| itareNa vyavahAranayena vibhAvaparyAyAtmanAM skandhapudgalAnAM pudgalatvamupacArataH siddhaM bhvti| (mAlinI) iti jinapatimArgAd buddhatattvArthajAta: tyajatu paramazeSaM cetanAcetanaM v| bhajatu paramatattvaM ciccamatkAramAtraM paravirahitamantarnirvikalpe smaadhau|| 43 / / (anuSTubh ) pudgalo'cetano jIvazcetanazceti klpnaa| sA'pi prAthamikAnAM syAnna syaannisspnnyoginaam|| 44 / / anvayArtha:-[ nizcayena] nizcayathI [paramANuH] 52mAzune [pudgaladravyam ] '56ladravya' [ ucyate] upAya cha [punaH] ane [itareNa] vyavahArathI [skandhasya] dhane [pudgaladravyam iti vyapadezaH ] '56ladravya' me nAma [ bhavati] hoya che. TIkAH-A, pudgaladravyanA kathanano upasaMhAra che. zuddhanizcayanayathI svabhAvazuddhaparyAyAtmaka paramANune ja "pugaladravya" evuM nAma hoya che. anya evA vyavahAranayathI vibhAvaparyAyAtmaka skaMdhapudagalone pudgalapaNuM upacAra dvArA siddha thAya che. [ have 29 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja traNa zloko kahe cheH ] [ zlokArtha:-1 e rIte jinapatinA mArga dvArA tattvArthasamUhane jANIne para evAM samasta cetana ane acetanane tyAgo; aMtaraMgamAM nirvikalpa samAdhine viSe paravirahita (parathI 2hita) yityamA2mAtra 52matattpane mo. 43. gala acetana che ane jIva cetana che evI je kalpanA te paNa Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] ajIva adhikAra [61 (upendravajJA) acetane padagalakAyake'smina sacetane vA prmaatmtttve| na roSabhAvo na ca rAgabhAvo bhavediyaM zuddhadazA ytiinaam|| 45 / / gamaNaNimittaM dhammamadhammaM Thidi jIvapoggalANaM c| avagahaNaM AyA jiivaadiisvvdvvaannN|| 30 / / gamananimitto dharmo'dharma: sthiteH jIvapudgalAnAM c| avagAhanasyAkAzaM jiivaadisrvdrvyaannaam||30 / / dharmAdharmAkAzAnAM sNkssepoktiriym| ayaM dharmAstikAyaH svayaM gatikriyArahitaH diirghikodkvt| svabhAvagatikriyApariNatasyAyoginaH paMcahrasvAkSarocAraNamAtrasthitasya bhagavataH siddhanAmadheyayogyasya prAthamikone (prathama bhUmikAvALAone) hoya che, niSpana yogIone hotI nathI (arthAt jemane yoga paripakava thayo che temane hotI nathI). 44. [zlokArtha:-] (zuddha dazAvALA yatione) A acetana pudgalakAyamAM zreSabhAva hoto nathI ke sacetana paramAtmatatvamAM rAgabhAva hoto nathI:-AvI zuddha dazA yationI hoya che. 45. jIva-pudgalone gamana-sthAnanimitta dharma-adharma che; jIvAdi sarva padArthane avagAhahetu Abha che. 30. anvayArtha- dharma: ] dharma [ nIvapurAnAnAM] jIva-pudgalone [1mananimita: ] gamananuM nimitta che [2] ane [adharma:] adharma [ ristha7:] (temane) sthitinuM nimitta che; [sAvAzaM] AkAza [nIvAvisarvadravyApA] jIvAdi sarva dravyone [ vAhanaca] avagAhananuM nimitta che. TIkA-A, dharma-adharma-AkAzanuM saMkSipta kathana che. A dharmAstikAya, vAvanA pANInI mAphaka, pote gatikriyArahita che. mAtra (a, i, uM, 8. Q-evA) pAMca hRsva akSaranA uccAraNa jeTalI jemanI sthiti che, jeo "siddha" Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 62] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda SaTkApakramavimuktasya muktivAmalocanAlocanagocarasya trilokazikharizekharasya apahastitasamastaklezAvAsapaMcavidhasaMsArasya paMcamagatiprAntasya svabhAvagatikriyAhetuH dharmaH; api ca SaTkApakramayuktAnAM saMsAriNAM vibhaavgtikriyaahetushc| yathodakaM pAThInAnAM gamanakAraNaM tathA teSAM jIvapudgalAnAM gamanakAraNaM sa dhrmH| so'yamamUrtaH aSTasparzanavinirmukta: varNarasapaMcakagaMdhadvitayavinirmuktazca agurukalaghutvAdiguNAdhAraH lokamAtrAkAra: akhnnddaikpdaarthH| sahabhuvoH guNAH, kramavartina: paryAyAzceti vacanAdasya gatihetodharmadravyasya zuddhaguNAH zuddhaparyAyA bhvnti| adharmadravyasya sthitiheturvishessgunnH| asyaiva tasya dharmAstikAyasya gaNaparyAyAH sarve bhvnti| AkAzasyAvakAzadAnalakSaNameva vishessgunnH| itare dharmAdharmayorguNAH svasyApi sadRzA ityrthH| lokAkAzadharmAdharmANAM samAnapramANatve nAmane yogya che, jeo cha apakramathI vimukta che, jeo muktirUpI sulocanAnAM locanano viSaya che (arthAt jemane muktirUpI suMdarI premathI nihALe che), jeo trilokarUpI zikharInA zikhara che, jemaNe samasta kalezanA ghararUpa paMcavidha saMsArane (-dravya, kSetra, kALa, bhava ane bhAvanA parAvartanarUpa pAMca prakAranA saMsArane) dUra karyo che ane jeo paMcagatinA sImADe che-evA ayogI bhagavAnane svabhAvagatikriyArUpe pariNamatAM *svabhAvagatikriyAno hetu dharma che. vaLI che apakramathI yukta evA saMsArIone te (dharma) *vibhAvagatikriyAno hetu che. jema pANI mAchalAMne gamananuM kAraNa che, tema te dharma te jIva-pudgalone gamananuM kAraNa (nimitta) che. te dharma amUrta, ATha sparza rahita, tema ja pAMca varNa, pAMca rasa ane be gaMdha vinAno, agurulaghutvAdi guNonA AdhArabhUta, lokamAtra AkAravALo (-lokapramANa AkAravALo), akhaMDa eka padArtha che. ""sahabhAvI guNo che ane kramavartI paryAyo che'' evuM (zAstranuM ) vacana hovAthI gatinA hetubhUta A dharmadravyane zuddha guNo ane zuddha paryAyo hoya che. adharmadravyano vizeSaguNa sthitihetutva che. A adharmadravyanA (bAkInA) guNa-paryAyo jevA te dharmAstikAyanA (bAkInA) sarva guNa-paryAyo hoya che. AkAzano, avakAzadAnarUpa lakSaNa ja vizeSaguNa che. dharma ane adharmanA bAkInA guNo AkAzanA bAkInA guNo jevA paNa che. 1 zikharI = zikharavaMta; parvata. * svabhAvagatikriyA tathA vibhAvagatikriyAnA artha mATe 23muM pAnuM jAo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] ajIva adhikAra [ 63 sati na hyalokAkAzasya hrsvtvmiti| iha gamananimittaM yatsthiteH kAraNaM vA yadaparamakhilAnAM sthaandaanprviinnm| tadakhilamavalokya dravyarUpeNa samyak pravizatu nijatattvaM sarvadA bhvylokH|| 46 / / samayAvalibhedeNa du duviyappaM ahava hoi tiviyppN| tIdo saMkhejjAvalihadasaMThANappamANaM tu||31 / / samayAvalibhedena tu dvivikalpo'thavA bhavati triviklpH| atIta: sNkhyaataavlihtsNsthaanprmaannstu||31 / / -A pramANe (A gAthAno) artha che. (ahIM ema khyAlamAM rAkhavuM ke) lokAkAza, dharma ane adharma sarakhA pramANavALAM hovAthI kAMI alokAkAzane TUMkApaNuM-nAnApaNuM nathI (-alokAkAza to anaMta che). [ have 30 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] | [ zlokArtha-] ahIM ema Azaya che ke je (dravya) gamananuM nimitta che, je (dravya) sthitinuM kAraNa che, vaLI bIjAM je (dravya) sarvane sthAna devAmAM pravINa che, te badhAne samyaka dravyarUpe avalokIne (yathArthapaNe svataMtra dravyo tarIke samajIne ) bhavyasamUha sarvadA nija tattvamAM pravezo. 46. Avali-samayanA bhedathI be bheda vA traNa bheda che; saMsthAnathI saMkhyAtaguNa Avali pramANa atIta che. 31. anvayArtha:[ samayAvanimeTrena 1] samaya ane AvalinA bhedathI [ dvivi7:] vyavahArakALanA be bheda che [ athavA] athavA [ trivitva: mavati] (bhUta, vartamAna ane bhaviSyanA bhedathI) traNa bheda che. [batIta:] atIta kALa [ saMrakyAtAvatihatasaMsthAnakamApa: 1] (atIta) saMsthAnonA ane saMkhyAta AvalinA guNAkAra jeTalo che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 64] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda vyvhaarkaalsvruupvividhviklpkthnmidm| ekasminnabhaHpradeze yaH paramANustiSThati tamanyaH paramANurmandacalanAlaMdhayati sa samayo vyvhaarkaalH| tAdRzairasaMkhyAtasamayaiH nimiSaH, athavA nayanapuTaghaTanAyatto nimessH| nimeSASTakaiH kaasstthaa| SoDazabhiH kASThAbhiH klaa| dvaatriNshtklaabhirghttikaa| ssssttinaalikmhoraatrm| triNshdhoraatrairmaasH| dvAbhyAm mAsAbhyAm RtuH| Rtubhistribhirynm| ayanadvayena sNvtsrH| ityaavlyaadivyvhaarkaalkrmH| itthaM samayAvalibhedena dvidhA bhavati, atItAnAgatavartamAnabhedAt tridhA vaa| atItakAla-prapaMco'yamucyate-atItasiddhAnAM siddhaparyAyaprAdurbhAvasamayAt purAgato hyAvalyAdi-vyavahArakAla: sa kAlasyaiSAM saMsArAvasthAyAM yAni saMsthAnAni gatAni taiH sdRshtvaadnntH| anAgatakAlo'pyanAgatasiddhAnAmanAgatazarIrANi yAni taiH sadRza ityAmukte: mukte: TIkAH-A, vyavahArakALanA svarUpanuM ane tenA vividha bhedonuM kathana che. eka AkAzapradeze je paramANu rahelo hoya tene bIjo paramANu maMda gatithI oLaMge teTalo kALa te samayarUpa vyavahArakALa che. evA asaMkhya samayono nimeSa thAya che.. AMkha viMcAya teTalo kALa te nimeSa che. ATha nimeSanI kASThA thAya che. soLa kApyAnI kaLA, batrIza kaLAnI ghaDI, sATha ghaDInuM ahorAtra, trIza ahorAtrano mAsa, be mAsanI Rtu, traNa RtunuM ayana ane be ayananuM varSa thAya che. Ama Avali Adi vyavahArakALano krama che. A pramANe vyavahArakALa samaya ane AvalinA bhedathI be prakAre che athavA atIta, anAgata ane vartamAnanA bhedathI traNa prakAre che. A (nIce pramANe ), atIta kALano vistAra kahevAmAM Ave che. atIta siddhone siddhaparyAyanA 'prAdurbhAvasamayathI pahelAM vItelo je Avali Adi vyavahArakALa te, temane saMsAra-avasthAmAM jeTalAM saMsthAno vItI gayAM temanA jeTalo hovAthI anaMta che. (anAgata siddhone mukti thatAM sudhIno) anAgata kALa paNa anAgata siddhonAM je muktiparyata anAgata 1. prAdurbhAva = pragaTa thavuM te; utpanna thavuM te. 2. siddhabhagavAnane anaMta zarIro vItI gayAM; te zarIro karatAM saMkhyAtaguNI Avalio vItI gaI. mATe atIta zarIro paNa anaMta che ane atIta kALa paNa anaMta che. atIta zarIro karatAM atIta Avalio saMkhyAtagaNI hovA chatAM banne anaMta hovAthI bannene anaMtapaNAnI apekSAe sarakhAM kahyAM che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kAnajainazAstramALA ] ajIva adhikAra [65 skaashaadityrthH| tathA coktaM paMcAstikAyasamaye "samao Nimiso kaTThA kalA ya NAlI tado divaarttii| mAsoduayaNasaMvaccharo tti kAlo praaytto||'' tathA dine (mAtinI). samayanimiSakASThA satkalAnADikAdyAda divasarajanibhedAjjAyate kAla essH| na ca bhavati phalaM me tena kAlena kiMcid nijanirupamatattvaM zuddhamekaM vihaay|| 47 / / jIvAdu poggalAdo NaMtaguNA cAvi saMpadA smyaa| loyAyAse saMti ya paramaTTho so have kaalo||32 / / zarIro temanA jeTalo che. Ama (A gAthAno) artha che. evI rIte (zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadavapraNIta) zrI paMcAstikAyasamayamAM (25 mI gAthA dvArA ) kahyuM che ke "[gAthArtha-] samaya, nimeSa, kASThA, kaLA, ghaDI, dinarAta, mAsa, Rtu, ayana ane varSa-e rIte parAzrita kALa ( -jemAM paranI apekSA Ave che evo vyavahArakALa) che.'' vaLI ( 31 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [zlokArtha-] samaya, nimeSa, kASThA, kaLA, ghaDI, dinarAta vagere bhedothI A kALa (vyavahArakALa) utpanna thAya che; paraMtu zuddha eka nija nirupama tattvane choDIne, te kALathI mane kAMI phaLa nathI. 47. jIvothI ne pudgalathI paNa samayo anaMtaguNA kahyA; te kALa che paramArtha, je che sthita lokAkAzamAM. 32. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 66 ] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda jIvAt pudgalato'naMtaguNAzcApi saMprati smyaaH| lokAkAze saMti ca paramArthaH sa bhvetkaalH|| 32 / / mukhykaalsvruupaakhyaanmett| jIvarAzeH pudgalarAzeH skaashaadnntgunnaaH| ke te? smyaaH| kAlANavaH lokAkAzapradezeSu pRthak pRthak tiSThanti, sa kAlaH paramArtha iti| tathA coktaM pravacanasAre ''samao du appadeso padesamettassa dvvjaadss| vadivadado so vaTTadi pdesmaagaasdvvss||'' asyApi samayazabdena mukhykaalaannusvruupmuktm| anyacca anvayArtha:saMprati] have, [ nIvAt] jIvathI [punita: 2 gari] tema ja pudgalathI paNa [anaMtANI:] anaMtaguNA [samaya:] samayo che; [2] ane [tochAvAze saMti] je (kAlANuo) lokAkAzamAM che, [1:] te [paramArtha: ni: ma ] paramArtha kALa che. TIkAH-A, mukhya kALanA svarUpanuM kathana che. jIvarAzithI ane pudgalarAzithI anaMtaguNA che. koNa? samayo. kAlANuo lokAkAzanA pradezomAM pRthaka pRthaka rahelA che, te kALa paramArtha che. evI rIte (zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta) zrI pravacanasAramAM (138 mI gAthA dvArA) kahyuM che ke - [ gAthArtha-] kALa to apradeza che. pradezamAtra pudgala-paramANu AkAzadravyanA pradezane maMda gatithI oLaMgato hoya tyAre te varte che arthAt nimittabhUtapaNe pariName che.' AmAM (A pravacanasAranI gAthAmAM) paNa "samaya" zabdathI mukhyakAlANunuM svarUpa kahyuM che. vaLI anyatra (AcAryavara zrInemicaMdrasiddhAMtidevaviracita bRhadravyasaMgrahamAM 22 mI gAthA dvArA) kahyuM che ke: Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] ajIva adhikAra 'loyAyAsapadese ekkke je TThiyA hu ekkekkA / rayaNANaM rAsI iva te kAlANU asNkhdvvaanni||" tathA hi .. uktaM ca mArgaprakAze .. (anuSTum ) kAlAbhAve na bhAvAnAM pariNAmastadaMtarAt / na dravyaM nApi paryAya: sarvAbhAvaH prasajyate // (anunnum ) vartanAhetureSaH syAt kumbhakRccakrameva tt| paMcAnAmastikAyAnAM nAnyathA vartanA bhavet // 48 // (anunnum ) pratItigocarAH sarve jIvapudgalarAzayaH / dharmAdharmanama:AlA: siddhA: siddhAntapaAte 46 / / [67 ''[ gAthArtha:- ] lokAkAzanA eka eka pradeze je eka eka kAlANu ratnonA rAzinI mAphaka kharekhara sthita che, te kAlANuo asaMkhya dravyo che. vaLI mArgaprakAzamAM paNa (zrloka dvArA ) kahyuM che keH '[ zlokArtha:- ] kALanA abhAvamAM, padArthonuM pariNamana na hoya; ane pariNamana na hoya to, dravya paNa na hoya tathA paryAya paNa na hoya; e rIte sarvanA abhAvano (zUnyano ) prasaMga Ave.'' vaLI (32 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloko kahe che): [ zlokArtha:-] kuMbhAranA cakranI mAphaka (arthAt jema ghaDo thavAmAM kuMbhArano cAkaDo nimitta che tema ), A paramArthakALa (pAMca astikAyonI) vartanAnuM nimitta che. enA vinA, pAMca astikAyone vartanA (-pariNamana) hoI zake nahi. 48. [ zlokArtha:- ] siddhAMtapaddhatithI (zAstraparaMparAthI ) siddha evAM jIvarAzi, puddagala Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 68] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda jIvAdIdavvANaM parivaTTaNakAraNaM have kaalo| dhammAdicauNhaM NaM sahAvaguNapajjayA hoti||33 / / jIvAdidravyANAM parivartanakAraNaM bhvetkaalH| dharmAdicaturNAM svabhAvaguNaparyAyA bhvNti|| 33 / / kAlAdizuddhAmUrtAcetanadravyANAM svbhaavgunnpryaayaakhyaanmett| iha hi mukhyakAladravyaM jIvapudgaladharmAdharmAkAzAnAM paryAyapariNatihetutvAt privrtnlinggmityuktm| atha dharmAdharmAkAzakAlAnAM svajAtIyavijAtIyabaMdhasambandhAbhAvAt vibhAvaguNaparyAyAH na bhavaMti, api tu svabhAvaguNaparyAyA bhvNtiityrthH| te guNaparyAyAH pUrvaM pratipAditAH, ata evAtra saMkSepataH sUcitA iti| rAzi, dharma, adharma, AkAza ne kALa badhAMya pratItigocara che (arthAt cha ye dravyonI pratIti thaI zake che). 49. jIvapudagalAdi padArthane pariNamanakA2Na kALa che; dharmAdi cAra svabhAvaguNaparyAyavaMta padArtha che. 33. anvayArthInuM nIvAvidravyAnA] jIvAdi dravyone [ parivartanavaIRM{] parivartananuM kAraNa (-vartanAnuM nimita ) [ ti: bhavet] kALa che. [vavighatuLa] dharmAdi cAra dravyone [ svabhAva,paryAyA: ] svabhAvaguNaparyAyo [bhavaMti] hoya che. TIkAH-A, kALAdi zuddha amUrta acetana dravyonA svabhAvaguNaparyAyonuM kathana che. mukhyakALadravya, jIva, pugala, dharma, adharma ane AkAzanI (-pAMca astikAyonI) paryAyapariNatino hetu hovAthI tenuM liMga parivartana che (arthAt kALadravyanuM lakSaNa vartanAtutva che) ema ahIM kahyuM che. have (bIjI vAta e ke ), dharma, adharma, AkAza ane kALane svajAtIya ke vijAtIya baMdhano saMbaMdha nahi hovAthI temane vibhAvaguNaparyAyo hotA nathI, paraMtu svabhAvaguNaparyAyo hoya che-ema artha che. te svabhAvaguNaparyAyonuM pUrve pratipAdana karavAmAM AvyuM che tethI ja ahIM saMkSepathI sUcana karavAmAM AvyuM che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] ajIva adhikAra [ 69 (mAninI) iti viracitamucairdravyaSaTkasya bhAsvad vivaraNamatiramyaM bhavyakarNAmRtaM yt| tadiha jinamunInAM dattacittapramodaM / bhavatu bhavavimuktyai sarvadA bhvyjntoH|| 50 / / ede chaddavvANi ya kAlaM mottUNa atthikAya tti| NiddiTThA jiNasamaye kAyA hu bahuppadesattaM / / 34 / / etAni SaDdravyANi ca kAlaM muktvAstikAyA iti| nirdiSTA jinasamaye kAyAH khalu bhuprdeshtvm||34 / / atra kAladravyamantareNa pUrvoktadravyANyeva paMcAstikAyA bhvNtiityuktm| iha hi dvitIyAdipradezarahitaH kAlaH, 'samao appadeso' iti vcnaat| [ have 33 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che:] [ zlokArtha-e rIte bhavyonAM karNone amRta evuM je cha dravyonuM ati ramya dedIpyamAna (-spaSTa) vivaraNa vistArathI karavAmAM AvyuM, te jinamunionA cittane pramoda denAruM padravyavivaraNa bhavya jIvana sarvadA bhavavimuktinuM kAraNa ho. 50. jinasamayamAMhI kALa choDI zeSa pAMca padArtha je; te astikAya kahyA; anekapradezayuta te kAya che. 34. anvayArtha - kAnna muvI ] kALa choDIne [patAni pahadravyALi 2] A cha dravyone (arthAt bAkInAM pAMca dravyone) [ nisamaye] jinasamayamAM ( jinadarzanamAM ) [ stivAyA: ti] "astikAya" [nigin:] kahevAmAM AvyAM che. [vahupravezatvam ] bahupradezIpaNuM [vatu chAyA:] te kAyava che. TIkA:-A gAthAmAM kALadra sivAya pUrvokta dravyo ja paMcAstikAya che ema kahyuM che. ahIM (A vizvamAM) kALa dvitIyAdi pradeza rahita (arthAt eka karatAM vadhAre pradezo vinAno) che, kAraNa ke "samo 3pUveso (kALa apradezI che)" evuM (zAstranuM) vacana Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates 70 ] [bhagavAnazrIkuMdakuMda asya hi dravyatvameva, itareSAM paMcAnAM kAyatvamastyeva / bahupradezapracayatvAt kAyaH / kAyA iva kaayaaH| paMcAstikAyAH / astitvaM nAma sattA / sA kiMviziSTA ? sapratipakSA, avAntarasattA mahAsatteti / tatra samastavastuvistaravyApinI mahAsattA, pratiniyatavastuvyApinI hyvaantrsttaa| samastavyApakarUpavyApinI mahAsattA, prati-niyataikarUpavyApinI hyvaantrsttaa| anantaparyAyavyApinI mahAsattA, pratiniyataikaparyAyavyApinI hyvaantrsttaa| astItyasya bhAvaH astitvam / anena astitvena kAyatvena sanAthAH pNcaastikaayaaH| kAladravyasyAstitvameva, na kAyatvaM, kAyA iva bahupradezAbhAvAditi / ( AryA) iti jinamArgAmbhodheruddhRtA pUrvasUribhiH prItyA / SaDdravyaratnamAlA kaMThAbharaNAya bhvyaanaam|| 51 / / che. Ane dravyapaNuM ja che, bAkInAM pAMcane kAyapaNuM (paNa ) che ja. bahu pradezonA samUhavALuM hoya te 'kAya' che. 'kAya' kAya jevAM (-za2I2 jevAM arthAt bahupradezovALAM) hoya che. astikAyo pAMca che. astitva eTale sattA. te kevI che? mahAsattA ane avAMtarasattA-ema sapratipakSa che. tyAM, samasta vastuvistAramAM vyApanArI te mahAsattA che, pratiniyata vastumAM vyApanA2I te avAMtarasattA che; samasta vyApaka rUpamAM vyApanArI te mahAsattA che, pratiniyata eka rUpamAM vyApanArI te avAMtarasattA che; anaMta paryAyomAM vyApanArI te mahAsattA che, pratiniyata eka paryAyamAM vyApanArI te avAMtarasattA che. padArthano 'asti' evo bhAva te astitva che. niyamasAra A astitvathI ane kAyatvathI sahita pAMca astikAyo che. kALadravyane astitva ja che, kAyatva nathI, kAraNa ke kAyanI mAphaka tene bahu pradezono abhAva che. [have 34 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [ zlokArtha:- ] e rIte jinamArgarUpI ratnAkaramAMthI pUrvAcAryoe pratipUrvaka 1. sapratipakSa virodhI che.) 2. pratiniyata 3. asti = che. ( astitva = = pratipakSa sahita; virodhI sahita. ( mahAsattA ane avAMtarasatA paraspara niyata; nizcita; amuka ja. hovApaNuM ) = Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] ajIva adhikAra [ 71 saMkhejjAsaMkhejANaMtapadesA havaMti muttss| dhammAdhammassa puNo jIvassa asaMkhadesA hu||35 / / loyAyAse tAvaM idarassa aNaMtayaM have desaa| kAlassa Na kAyattaM eyapadeso have jmhaa|| 36 / / saMkhyAtAsaMkhyAtAnaMtapradezA bhavanti muurtsy| dharmAdharmayoH punarjIvasyAsaMkhyAtapradezAH khlu|| 35 / / lokAkAze tadvaditarasyAnaMtA bhavanti deshaaH| kAlasya na kAyatvaM ekapradezo bhvedysmaat||36 / / SaNNAM dravyANAM prdeshlkssnnsNbhvprkaarkthnmidm| padravyarUpI ratnonI mALA bhavyonA kaMThanA AbharaNane arthe bahAra kADhI che. pa1. aNasaMkhya, saMkhya, anaMta hoya pradeza mUrtika dravyane, aNasaMkhya jANa pradeza dharma, adharma tema ja jIvane; 35. aNasaMkhya lokAkAzamAMhI, anaMta jANa alokane, che kALa ekapradezI, tethI na kALane kAyatva che. 36. anvayArtha- mUrtasya ] mUrta dravyane [ saMdhyAta saMdhyAtAnaMtapraveza: ] saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta pradezo [ bhavanti] hoya che; [ dharmAdharmayo:] dharma, adharma [puna: nIvaca] tema ja jIvane [ar] kharekhara [masaMrakyAtapraveza:] asaMkhyAta pradezo che; [noro ] lokAkAzane viSe [tati] dharma, adharma tema ja jIvanI mAphaka ( asaMkhyAta pradezo) che; [ rUtarasya] bAkInuM je alokAkAza tene [ anaMtA: phezaT:] anaMta pradezo [avanti] che. [vAtaca] kALane [vAyatve na] kAyapaNuM nathI, [yaramAt] kAraNa ke [ praveza:] te ekapradezI [ bhavet] che. TIkAH-AmAM cha dravyonA pradezanuM lakSaNa ane tenA saMbhavano prakAra kahela che (arthAta A gAthAmAM pradezanuM lakSaNa tema ja cha dravyone keTalA keTalA pradeza hoya che te kahyuM che). Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updates 72 ] [bhagavAnazrIkuMdakuMda zuddhapudgalaparamANunA gRhItaM nabhaHsthalameva pradezaH / evaMvidhAH pudgaladravyasya pradezAH saMkhyAtA asaMkhyAtA anntaashc| lokAkAzadharmAdharmaikajIvAnAmasaMkhyAtapradezA bhavanti / itarasyAlokAkAzasyAnantAH pradezA bhavanti / kAlasyaikapradezo bhavati, ataH kAraNAdasya kAyatvaM na bhavati api tu dravyatvamastyevetti / niyamasAra (upendravandrA) padArtharatnAbharaNaM mumukSoH kRtaM mayA kNtthvibhuussnnaarthm| anena dhImAn vyavahAramArgaM buddhA punarbodhati zuddhamArgam / / 52 / / poggaladavvaM muttaM muttivirahiyA havaMti sesaanni| cedaNabhAvo jIvo cedaNaguNavajjiyA sesA / / 37 / / zuddhapuddagalaparamANu vaDe rokAyeluM AkAzasthaLa ja pradeza che (arthAt zuddha puddagalarUpa 52mANu AkAzanA jeTalA bhAgane roke teTalo bhAga te AkAzano pradeza che). puddagaladravyane *evA pradezo saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta hoya che. lokAkAzane, dharmane, adharmane tathA eka jIvane asaMkhyAta pradezo che. bAkInuM je alokAkAza tene anaMta pradezo che. kALane eka pradeza che, te kAraNathI tene kAyapaNuM nathI paraMtu dravyapaNuM che ja. [have A be gAthAonI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [ zlokArtha:-] padArthorUpI ( -cha dravyorUpI ) ratnonuM AbharaNa meM mumukSunA kaMThanI zobhA arthe banAvyuM che; enA vaDe dhImAna puruSa vyavahAramArgane jANIne, zudghamArgane paNa jANe che. para. che mUrta pudgaladravya, zeSa padArtha mUrtivihIna che; caitanyayuta che jIva ne caitanyavarjita zeSa che. 37. * AkAzanA pradezanI mAphaka, koI paNa dravyano eka paramANu vaDe vyapAvAyogya je aMza tene te dravyano pradeza kahevAmAM Ave che. dravye puddagala ekapradezI hovA chatAM paryAye skaMdhapaNAnI apekSAe puddagalane be pradezothI mAMDIne anaMta pradezo paNa saMbhave che. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] ajIva adhikAra pudgaladravyaM mUrtaM mUrtivirahitAni bhavanti zeSANi / caitanyabhAvo jIvaH caitanyaguNavarjitAni zeSANi / / 37 / / ajIvadravyavyAkhyAnopasaMhAroyam / teSu mUlapadArtheSu pudgalasya mUrtatvam, itareSAmamUrtatvam / jIvasya cetanatvam, itressaamcetntvm| svajAtIyavijAtIyabandhApekSayA jIvapudgalayorazuddhatvam, dharmAdInAM caturNAM vizeSaguNApekSayA shuddhtvmeveti| (mAlinI) iti lalitapadAnAmAvalirbhAti nityaM vadanasarasijAte yasya bhvyottmsy| sapadi samayasArastasya hRtpuNDarIke lasati nizitabuddheH kiM punazcitrametat / / 53 / / [ 73 anvayArtha:[ putitadravya] puddagaladravya [mUrta] mUrta che, [zeSALi] bAkInAM dravyo [ mUrtivihitAni] mUrtatva rahita [bhavanti ] che; [ nIva: ] jIva [ caitanyamAva: ] caitanyabhAvavALo che, [zeSALi] bAkInAM dravyo [ caitanyamuLavartitAni] caitanyaguNa rahita che. TIkA:-A, ajIvadravya saMbaMdhI kathanano upasaMhAra che. te (pUrvokta) mULa padArthomAM, puddagala mUrta che, bAkInA amUrta che; jIva cetana che, bAkInA acetana che; svajAtIya ane vijAtIya baMdhanI apekSAthI jIva tathA puddagalane (baMdhaavasthAmAM ) azuddhapaNuM hoya che, dharmAdicA2 padArthone vizeSaguNanI apekSAthI (sadA) zuddhapaNuM ja che. [have A ajIva adhikAranI chellI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva bloka kahe cheH ] [zlokArtha:-] e rIte lalita padonI paMkti je bhagottamanA vadanAraviMdamAM sadA zobhe che, te tIkSNa buddhivALA puruSanA hRdayakamaLamAM zIghra samayasAra (-zuddha AtmA) prakAze che. ane emAM zuM Azcarya che? 53. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 74] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda iti sukavijanapayojamitrapaMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahazrIpadmaprabhamaladhArideva-viracitAyAM niyamasAravyAkhyAyAM tAtparyavRttau ajIvAdhikAro dvitIyaH shrutskndhH|| A rIte, sukavijanarUpI kamaLone mATe jeo sUrya samAna che ane pAMca indriyonA phelAva rahita dehamAtra jemane parigraha hato evA zrI padmaprabhamaladhArideva vaDe racAyelI niyamasAranI tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM ( arthAt zrImadbhagavatakuMdakuMdAcAryadavapraNIta zrI niyamasAra paramAgamanI nigraMtha munirAja zrI padmaprabhamaladhAridevaviracita tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM) ajIva adhikAra nAmano bIjo zrutaskaMdha samApta thayo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates -3zuddhabhAva adhikAra 59555555555555555 athedAnI zuddhabhAvAdhikAra ucyte| jIvAdibahittacaM heyamuvAdeyamappaNo appaa| kammopAdhisamubhavaguNapajjAehiM vdiritto||38 / / jIvAdibahistattvaM heyamupAdeyamAtmanaH aatmaa| krmopaadhismudrvgunnpryaayairvytiriktH|| 38 / / heyopaadeytttvsvruupaakhyaanmett| jIvAdisaptatattvajAtaM paradravyatvAnna hyupaadeym| AtmanaH sahajavairAgyaprAsAda have zuddhabhAva adhikAra kahevAmAM Ave che. che bAhyatattva jIvAdi sarve heya, AtmA grAhya che, --je karmathI utpanna guNa5ryAyathI vyatirikta che. 38. anvayArtha:jIvAdibahistattvaM] (r)ula mAtatya [heyam] heya cha; [ karmopAdhisamudbhavaguNaparyAyaiH] A~pA4inita zuryAyothI [vyatirikta:] vyatirita [ AtmA ] 2mAtmA [AtmanaH ] mAtmAne [ upAdeyam ] upAya cha. TIkA:-A, heya ane upAdeya tattvanA svarUpanuM kathana che. jIvAdi sAta tattvono samUha paradravya hovAne lIdhe kharekhara upAdeya nathI. sahaja Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates 76 ] zikharazikhAmaNeH paradravyaparAGmukhasya paMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahasya paramajinayogIzvarasya svadravyanizitamaterupAdeyo bhAvAntarANAmagocaratvAd hyaatmaa| audayikAdicaturNAM niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda dravyabhAvanokarmopAdhisamupajanitavibhAvaguNaparyAyarahitaH, anAdinidhanAmUrtAtIndriyasvabhAvazuddha- sahajaparamapAriNAmikabhAvasvabhAvakAraNaparamAtmA hyaatmaa|atyaasnnbhvyjiivaanaamevNbhuutN nijaparamAtmAnamantareNa na kiNcidupaadeymstiiti| (mAlinI ) jayati samayasAraH sarvatattvaikasAraH sakalavilayadUraH prAstadurvAramAraH / duritatarukuThAraH zuddhabodhAvatAra: sukhajalanidhipUraH kleshvaaraashipaarH|| 54 / / vairAgyarUpI mahelanA zikharano je zikhAmaNa che, paradravyathI je parAbhukha che, pAMca indriyonA phelAva rahita dehamAtra jene parigraha che, je parama jinayogIzvara che, svadravyamAM jenI tIkSNa buddhi che-evA AtmAne ' AtmA' kharekhara upAdeya che. audiyaka Adi cAra bhAvAMtone agocara hovAthI je ( kA2Napa2mAtmA ) dravyakarma, bhAvakarma ane nokarmarUpa upAdhithI janita vibhAvaguNaparyAyo vinAno che, tathA anAdi-anaMta amUrta ahIMdriyasvabhAvavALo zuddha-sahajaparama-pAriNAmikabhAva jeno svabhAva che-evo kA2Napa2mAtmA te kharekhara 'AtmA ' che. atiAsanna bhavyajIvone evA nija paramAtmA sivAya (bI) kAMI upAdeya nathI. [have 38 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe che: ] = [zlokArtha:- ] sarva tattvomAM je eka sAra che, je samasta nAza pAmavAyogya bhAvothI dUra che, jeNe durvA2 kAmane naSTa karyo che, je pAparUpa vRkSane chedanAra kuhADo che, je zuddha jJAnano avatAra che, je sukhasAgaranuM pUra che ane je lezodadhino kinAro che, te samayasAra (zuddha AtmA ) jayavaMta varte che. 54. 1. zikhAmaNi Toca upa2nuM ratna; cUDAmaNi; kalagInuM ratna. 2. bhAvAMtaro = anya bhAvo.[ auyika, aupamika, kSAyopamika ane kSAyika-e cAra bhAvo paramapAriNAmikabhAvathI anya hovAne lIdhe temane bhAvAMtaro kahyA che. paramapAriNAmika-bhAva jeno svabhAva che evo kA2Napa2mAtmA A cAra bhAvAMtarone agocara che.] Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhabhAva adhikAra No khalu sahAvaThANA No mANavamANabhAvaThANA vA / No harisabhAvaThANA No jIvassAharissaThANA vA / / 39 / na khalu svabhAvasthAnAni na mAnApamAnabhAvasthAnAni vA / na harSabhAvasthAnAni na jIvasyAharSasthAnAni vA / / 39 / / [ 77 nirviklptttvsvruupaakhyaanmett| trikAlanirupAdhisvarUpasya zuddhajIvAstikAyasya na khalu vibhaavsvbhaavsthaanaani| prazastAprazastasamastamoharAgadveSAbhAvAnna ca maanaapmaanhetubhuutkrmodysthaanaani| na khalu zubhapariNaterabhAvAcchubhakarma, zubhakarmAbhAvAnna saMsArasukhaM, saMsArasukhasyAbhAvAnna hrsssthaanaani| na cAzubhapariNaterabhAvAdazubhakarma, azubhakarmAbhAvAnna duHkhaM, duHkhAbhAvAnna cAharSasthAnA cetiA jIvane na sthAna svabhAvanAM, mAnApamAna taNAM nahIM, jIvane na sthAno harSanAM, sthAno aharSa taNAM nahIM. 39. anvayArtha:[ nIvatsya ] jIvane [tu ] kharekhara [7 svabhAvasthAnAni ] svabhAvasthAno ( vibhAvasvabhAvanAM sthAno) nathI, [tta mAnApamAnamAvasthAnAni vA] mAnApamAnabhAvanAM sthAno nathI, [na harSamAvasthAnAni] harSabhAvanAM sthAno nathI [i] ke [ na saharSasthAnAni] aharSanAM sthAno nathI. TIkA:-A, nirvikalpa tattvanA svarUpanuM kathana che. trikALa-nirupAdhi jenuM svarUpa che evA zuddha jIvAstikAyane kharekhara vibhAvasvabhAvasthAno ( - vibhAvarUpa svabhAvanAM sthAno ) nathI; (zuddha jIvAstikAyane) prazasta ke aprazasta samasta moha-rAga-dveSano abhAva hovAthI mAna-apamAnanA hetubhUta karmodayanAM sthAno nathI; (zuddha jIvAstikAyane) zubha pariNatino abhAva hovAthI zubha karma nathI, zubha karmano abhAva hovAthI saMsArasukha nathI, saMsAra-sukhano abhAva hovAthI harSasthAno nathI; vaLI (zuddha jIvAstikAyane ) azubha pariNatino abhAva hovAthI azubha karma nathI, azubha karmano abhAva hovAthI du:kha nathI, du:khano abhAva hovAthI aharSasthAno nathI. [have 39 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 ] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [bhagavAnazrIkuMdakuMda niyamasAra (zArdUnavidrIDita) prItyaprItivimuktazAzvatapade niHzeSato'ntarmukha nirbhedoditazarmanirmitaviyadvimbAkRtAvAtmani / caitanyAmRtapUrapUrNavapuSe prekSAvatAM gocare buddhiM kiM na karoSi vAJchasi sukhaM tvaM sNsRterdusskRteH|| 55 / / No ThidibaMdhadvANA payaDiTThANA padesaThANA vA / aNubhAgaTThANA jIvassa Na udayaThANA vA / / 40 / / na sthitibaMdhasthAnAni prakRtisthAnAni pradezasthAnAni vA / nAnubhAgasthAnAni jIvasya nodayasthAnAni vA / / 40 / / atra prakRtisthityanubhAgapradezabandhodayasthAnanicayo jIvasya na smstiityuktm| nityaniruparAgasvarUpasya niraMjananijaparamAtmatattvasya na khalu jaghanyamadhyamotkRSTadravya [ zlokArtha:-] prIti-aprIti rahita zAzvata pada che, je niHzeSapaNe aMtarmukha ane nirbhadapaNe prakAzamAna evA sukhano banelo che, je nabhamaMDaLa samAna AkRtivALo (arthAt nirAkAra-arUpI ) che, caitanyAmRtanA pUrathI bhareluM jenuM svarUpa che, je vicAravaMta DAhyA puruSone goca che-evA AtmAmAM tuM ruci kema karato nathI ane duSkRtarUpa saMsAranA sukhane kema vAMche che? 55. = sthitibaMdhasthAno, prakRtisthAna, pradezanAM sthAno nahIM, anubhAganAM nahi sthAna jIvane, udayanAM sthAno nahIM. 40 anvayArtha:[ nIvatsya] jIvane [na sthitibaMdhasthAnAni] sthitibaMdhasthAno nathI, [prakRtisthAnAni] prakRtisthAno nathI, [ pravezasthAnAni vA] pradezasthAno nathI, [TM anubhAvasthAnAni] anubhAgasthAno nathI [ vA ] ke [ na havyasthAnAni] udayasthAno nathI. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM) prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAgabaMdha ane pradezabaMdhanAM sthAnono tathA udayanAM sthAnono samUha jIvane nathI ema kahyuM che. sadA *niruparAga jenuM svarUpa che evA niraMjana (nirdoSa ) nija paramAtmatattvane * niruparAga uparAga vinAnuM. [uparAga = koI padArthamAM, anya upAdhinI samIpatAnA nimitte thato upAdhine anurUpa vikArI bhAva; aupAdhika bhAva; vikAra; malinatA.] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhabhAva adhikAra krmsthitibNdhsthaanaani| jJAnAvaraNAdyaSTavidhakarmaNAM T tattadyogyapudgaladravyasvAkAraH prakRtibandhaH, tasya sthAnAni na bhavanti / azuddhAntastattvakarmapudgalayoH parasparapradezAnupravezaH pradezabandha:, asya baMdhasya sthAnAni vA na bhavanti / zubhAzubhakarmaNAM nirjarAsamaye sukhaduHkhaphalapradAnazaktiyukto hyanubhAgabandha:, asya sthAnAnAM vA na cAvakAzaH / na ca dravyabhAvakarmodayasthAnAnAmapyavakAzo'sti iti / tathA coktaM zrIamRtacandrasUribhiH (mAlinI) ' na hi vidadhati baddhaspRSTabhAvAdayo'mI sphuTamupari taranto'pyetya yatra prtisstthaam| anubhavatu tameva dyotamAnaM samantAt jagadapagatamohIbhUya smyksvbhaavm|| tathA hi kharekhara dravyakarmanA jaghanya, madhyama ke utkRSTa sthitibaMdhanAM sthAno nathI. jJAnAvaraNAdi avidha karmomAMnA te te karmane yogya evo je pudgaladravyano sva-AkAra te prakRtibaMdha che; tenAM sthAno (niraMjana nija 52mAtmatattvane ) nathI. azuddha aMtaHtattvanA ( -azuddha AtmAnA ) ane karmapuddagalanA pradezono paraspara praveza te pradezabaMdha che; A baMdhanAM sthAno paNa (niraMjana nija paramAtmatattvane ) nathI. zubhAzubha karmanI nirjarAnA samaye sukhaduHkharUpa phaLa devAnI zaktivALo te anubhAgabaMdha che; AnAM sthAnono paNa avakAza (niraMjana nija paramAtmatattvane viSe ) nathI. vaLI dravyakarma tathA bhAvakarmanA udayanAM sthAnono paNa avakAza (niraMjana nija 5ramAtmatattvane viSe ) nathI. evI rIte AcAryadeva ) zrImad amRtacaMdrasUrie ( zrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAM 11 mA zloka dvArA) kahyuM che keH [ 79 [ zlokArtha:- ] jagata moharahita thaIne sarva taraphathI prakAzamAna evA te samyak svabhAvane ja anubhavo ke jemAM A baAspaSTatva Adi bhAvo utpanna thaIne spaSTapaNe u52 taratA hovA chatAM kharekhara sthiti pAmatA nathI. 1 vaLI (40 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloka kahe che ): Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 80] niyamasAra [bhagavAna zrI ( anuSTubh ) nityazuddhacidAnandasaMpadAmAkaraM prm| vipadAmidamevocairapadaM cetaye pdm|| 56 / / ( vasaMtatilakA) yaH sarvakarmaviSabhUruhasaMbhavAni muktvA phalAni nijruupvilkssnnaani| bhakte'dhanA sahajacinmayamAtmatattvaM prApnoti muktimacirAditi saMzayaH kH|| 57 / / No khaiyabhAvaThANA No khayauvasamasahAvaThANA vaa| odaiyabhAvaThANA No uvasamaNe sahAvaThANA vaa|| 41 / / na kSAyikabhAvasthAnAni na kSayopazamasvabhAvasthAnAni vaa| audayikabhAvasthAnAni nopazamasvabhAvasthAnAni vaa|| 41 / / [zloDArtha:-] 4 nitya-zuddha yihAna63pI saMpahInI utkRSTa paae| cha bhane 4 vipadAonuM atyaMtapaNe apada che (arthAta jyAM vipadA bilakula nathI) evA A ja padane huM anumachu. 56. [zloArtha:-] (azuma tama 4 zuma) sarva bha3pI viSavRkSothI utpanna thadi, nijarUpathI vilakSaNa evAM phaLone choDIne je jIva hamaNAM sahajacaitanyamaya Atmatattvane bhogave che, te jIva alpa kALamAM muktine pAme che-emAM zo saMzaya che? pa7. sthAno na kSAyikabhAvanA, kSAyopathamika taNAM nahIM; sthAno na upazamabhAvanAM ke udayabhAva taNAM nahIM. 41. anvayArtha:-[na kSAyikabhAvasthAnAni] (r)pane kSAyibhAna sthAno nathI, [na kSayopazamasvabhAvasthAnAni vA] kSayopazamasyamApana sthAno nathI, [audayikabhAvasthAnAni] mohayitbhAvana sthAno nathI / vA] [ na upazamasvabhAvasthAnAni] 75zamasyamApana sthAno nathI. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhabhAva adhikAra caturNAM vibhAvasvabhAvAnAM svarUpakathanadvAreNa pNcmbhaavsvruupaakhyaanmett| karmaNAM kSaye bhavaH kSAyikabhAvaH / karmaNAM kSayopazame bhavaH kSAyopazamikabhAvaH / karmaNAmudaye bhava: audyikbhaavH| karmaNAmupazame bhava: aupazamika bhAva:| sakalakarmopAdhivinirmukta: pariNAme bhavaH pAriNAmikabhAvaH / eSu paMcasu tAvadaupazamikabhAvo dvividha:, kSAyikabhAvazca navavidha:, kSAyopazamikabhAvo'STAdazabheda:, audayikabhAva ekaviMzatibhedaH, paarinnaamikbhaavstribhedH| athaupazamikabhAvasya upazamasamyaktvam upazamacAritram c| kSAyikabhAvasya kSAyikasamyaktvaM yathAkhyAtacAritraM, kevalajJAnaM kevaladarzanaM 7, antarAyakarmakSayasamupajanitadAna-lAbhabhogopabhogavIryANi kSAyopazamikabhAvasya _matizrutAvadhimanaHparyayajJAnAni kumatikuzrutavibhaMgabhedAdajJAnAni trINi, cetiA catvAri, TIkA:-cAra vibhAvasvabhAvonA svarUpakathana dvArA paMcamabhAvanA svarUpanuM A kathana che. [ 81 *karmonA kSaye je bhAva hoya te kSAyikabhAva che. karmonA kSayopazame je bhAva hoya te kSAyopazamikabhAva che. karmonA udaye je bhAva hoya te audiyakabhAva che. karmonA upazame je bhAva hoya te aupamikabhAva che. sakaLa karmopAdhithI vimukta evo, pariNAme je bhAva hoya te pAriNAmikabhAva che. A pAMca bhAvomAM, aupamikabhAvanA be bheda che, kSAyikabhAvanA nava bheda che, kSAyopamikabhAvanA aDhAra bheda che, audiyakabhAvanA ekavIza bheda che, pAriNAmikabhAvanA traNa bheda che. have, aupamikabhAvanA be bheda A pramANe cheH upazamasamyaktva ane upazamacAritra. kSAyikabhAvanA nava bheda A pramANe cheH kSAyikasamyaktva, yathAkhyAtacAritra, kevaLajJAna ne kevaLadarzana, tathA aMtarAyakarmanA kSayajanita dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ne vIrya. kSAyopamikabhAvanA aDhAra bheda A pramANe cheH matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ne mana:paryayajJAna ema jJAna cAra; kumatijJAna, kuzrutajJAna ne vibhaMgajJAna = * karmonA kSaye karmonA kSayamAM; karmonA kSayanA saddabhAvamAM. [vyavahAre karmonA kSayanI apekSA jIvanA je bhAvamAM Ave te kSAyibhAva che. ] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 82 ] niyamasAra | bhaga nizrIkuMdakuMda cakSuracakSuravadhidarzanabhedAddarzanAni trINi, kAlakaraNopadezopazamaprAyogyatAbhedAllabdhayaH paJca , vedakasamyaktvaM, vedakacAritraM, sNymaasNymprinntishceti| audayikabhAvasya nArakatiryaGmanuSyadevabhedAd gatayazcatasraH, krodhamAnamAyAlobhabhedAt kaSAyAzcatvAraH, strIpuMnapuMsakabhedAlliGgAni trINi, sAmAnyasaMgrahanayApekSayA mithyAdarzanamekam , ajJAnaM caikam , asaMyamatA caikA , asiddhatvaM caikam , zuklapadmapItakApotanIlakRSNabhedAllezyAH SaT ca bhvnti| pAriNAmikasya jIvatvapAriNAmikaH, bhavyatvapAriNAmikaH, abhavyatvapAriNAmikaH, iti tribhedaaH| athAyaM jIvatvapAriNAmikabhAvo bhavyAbhavyAnAM sadRzaH, bhavyatvapAriNAmikabhAvo bhavyAnAmeva bhavati, abhavyatvapAriNAmikabhAvo'bhavyAnAmeva bhvti| iti pNcbhaavprpNcH| ___paMcAnAM bhAvAnAM madhye kSAyikabhAvaH kAryasamayasArasvarUpaH sa trailokyaprakSobhahetubhUtatIrthakaratvopArjitasakalavimalakevalAvabodhasanAthatIrthanAthasya bhagavataH siddhasya vA evA bhedane lIdhe ajJAna traNa; cakSudarzana, acakSudarzana ne avadhidarzana evA bhedane lIdhe darzana traNa; kALalabdhi, karaNalabdhi, upadezalabdhi, upazamalabdhi ne prAyogyatAlabdhi evA bhedane lIdhe labdhi pAMca; vedakasamyakatva; vedakacAritra ane saMyamasaMyamapariNati. audayikabhAvanA ekavIza bheda A pramANe che: nArakagati, tiryaMcagati, manuSyagati ne devagati evA bhedane lIdhe gati cAra; krodhakaSAya, mAnakaSAya, mAyAkaSAya ne lobhakaSAya evA bhedane lIdhe kaSAya cAra; strIliMga, puMliMga ane napuMsakaliMga evA bhedane lIdhe liMga traNa: sAmAnyasaMgrahanayanI apekSAe mithyAdarzana eka, ajJAna eka ne asaMyamatA eka; asiddhatva eka; zukalalezyA, pamalezyA, pItalezyA, kApotalezyA, nIlalezyA ne kRSNalezyA evA bhedane lIdhe vezyA che. pariNAmikabhAvanA traNa bheda A pramANe che: jIvatvapAriNAmika, bhavyatva-pAriNAmika ane abhavyatvapAriNAmika. A jIvatvapAriNAmikabhAva bhavyone tema ja abhavyone samAna hoya che; bhavyatvapAriNAmikabhAva bhavyone ja hoya che; abhavyatva-pariNAmikabhAva abhavyone ja hoya A rIte pAMca bhAvonuM kathana karyuM. pAMca bhAvo maLe kSAyikabhAva kAryasamayasArasvarUpa che; te (kSAyikabhAva) trilokamAM Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhabhAva adhikAra [83 bhvti| audayikaupazamikakSAyopazamikabhAvAH saMsAriNAmeva bhavanti, na muktaanaam| pUrvoktabhAvacatuSTayamAvaraNasaMyuktatvAt na muktikaarnnm| trikAlanirupAdhisvarUpaniraMjananijaparamapaMcamabhAvabhAvanayA paMcamagatiM mumukSavo yAnti yAsyanti gtaashceti| aMcitapaMcamagataye paMcamabhAvaM smaranti vidvaansH| saMcitapaMcAcArAH kiNcnbhaavprpNcprihiinnaaH||58 / / (mAlinI) sukRtamapi samastaM bhoginAM bhogamUlaM tyajatu prmtttvaabhyaasnissnnaatcittH| ubhayasamayasAraM sAratattvasvarUpaM bhajatu bhavavimuktyai ko'tra doSo muniishH|| 59 / / * prakSobhanA hetubhUta tIrthaMkarapaNA vaDa prApta thatA sakaLa-vimaLa kevaLajJAnathI yukta tIrthanAthane ( tema ja upalakSaNathI sAmAnya kevaLIne) athavA siddhabhagavAnane hoya che. audayika, aupathamika ane kSAyopathamika bhAvo saMsArIone ja hoya che, mukta jIvone nahi. pUrvokta cAra bhAvo AvaraNasaMyukta hovAthI muktinuM kAraNa nathI. trikALa nirupAdhi jenuM svarUpa che evA niraMjana nija parama paMcamabhAvanI (-pAriNAmikabhAvanI) bhAvanAthI paMcamagatie mumukSuo (vartamAna kALe) jAya che, (bhaviSya kALe ) jaze ane (bhUta kALe ) jatA. [ have 41 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloko kahe che: ] [ zlokArtha:- ] (jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIryarUpa) pAMca AcArothI yukta ane kAMI paNa parigrahaprapaMcathI sarvathA rahita evA vidvAno pUjanIya paMcamagatine prApta karavA mATe paMcamabhAvane smare che. 58. [ zlokArtha-] saghaLuMya sukRta (zubha karma, bhogIonA bhoganuM mULa che; parama * prakSobha = khaLabhaLATa [ tIrthakaranA janmakalyANakAdi prasaMge traNe lokamAM AnaMdamaya khaLabhaLATa thAya che.] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 84] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda caugaibhavasaMbhamaNaM jAijarAmaraNarogasogA y| kulajoNijIvamaggaNaThANA jIvassa No sNti||42 / / caturgatibhavasaMbhramaNaM jAtijarAmaraNarogazokAzca / nijIvamArgaNasthAnAni jIvasya no snti||42 / / iha hi zuddhanizcayanayena zuddhajIvasya samastasaMsAravikArasamudayo na smstiityuktm| dravyabhAvakarmasvIkArAbhAvAccatasRNAM nArakatiryaGmanuSyadevatvalakSaNAnAM gatInAM paribhramaNaM na bhvti| nityazuddhacidAnandarUpasya kAraNaparamAtmasvarUpasya dravyabhAvakarmagrahaNayogyavibhAvapariNaterabhAvAnna jaatijraamrnnrogshokaashc| caturgatijIvAnAM kula tattvanA abhyAsamAM niSNAta cittavALA munIzvara bhavathI vimukta thavA arthe te saghaLAya zubha karmane choDo ane *sAratattvasvarUpa evA ubhaya samayasArane bhajo. emAM zo doSa che? 59. caugatibhramaNa nahi, janma maraNa na, roga zoka jarA nahIM, kuLa, yoni ke jIvasthAna mArgaNasthAna jIvane che nahIM. 42. anvayArtha - nIvarca] jIvane [vatutimavasaMkrama ] cAra gatinA bhavomAM paribhramaNa [nAtinarAmarAro zo 1:] janma, jarA, maraNa, roga, zoka, [ jyoninIvamAgarathAnAni ] kuLa, yoni, jIvasthAno ane mArgaNAsthAno [no santi] nathI. TIkAH-zuddha nizcayanaye zuddha jIvane samasta saMsAravikArono samudAya nathI ema ahIM (A gAthAmAM) kahyuM che. dravyakarma tathA bhAvakarmano svIkAra nahi hovAthI jIvane nArakatva, tiryaMcatva, manuSyatva ane devatvasvarUpa cAra gationuM paribhramaNa nathI. nitya-zuddha cidAnaMdarUpa kAraNa parimAtmasvarUpa jIvane dravyakarma tathA bhAvakarmanA praznane yogya vibhAvapariNatino abhAva hovAthI janma, jarA, maraNa, roga ane zoka nathI * samayasAra sArabhUta tattva che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhabhAva adhikAra | [ 85 yonivikalpa iha nAsti ityucyte| tadyathA-pRthvIkAyikajIvAnAM dvAviMzatilakSakoTikalAni, apkAyikajIvAnAM saptalakSakoTikalAni, tejaskAyikajIvAnAM trilakSakoTikulAni, vAyukAyikajIvAnAM saptalakSakoTikulAni, vanaspatikAyikajIvAnAm aSTottaraviMzati-lakSakoTikulAni, dvIndriyajIvAnAM saptalakSakoTikulAni, trIndriyajIvAnAm aSTalakSakoTikulAni, caturindriyajIvAnAM navalakSakoTikulAni, paMcendriyeSu jalacarANAM sArdhadvAdazalakSakoTikulAni, AkAzacarajIvAnAM dvAdazalakSakoTikulAni, catuSpadajIvAnAM dazalakSakoTikulAni, sarIsRpAnAM navalakSakoTikulAni, nArakANAM paMcaviMzatilakSakoTikulAni, manuSyANAM dvAdazalakSakoTikalAni. devAnAM ssddviNshtilksskottikulaani| sarvANi sArdhasaptanavatyagrazatakoTilakSANi 2700000000000) pRthvIkAyikajIvAnAM saptalakSayonimukhAni, apkAyikajIvAnAM saptalakSayonimukhAni, tejaskAyikajIvAnAM saptalakSayonimukhAni, vAyukAyikajIvAnAM saptalakSa-yonimukhAni, nityanigodijIvAnAM saptalakSayonimukhAni, caturgatinigodijIvAnAM saptalakSayonimukhAni, caturgati (cAra gatinA) jIvonAM kuLa tathA yoninA bheda jIvamAM nathI ema (ve) kahevAmAM Ave che. te A pramANe pRthvIkAyika jIvonAM bAvIza lAkha karoDa kuLa che: appAyika jIvonAM sAta lAkha karoDa kuLa che: tejakAyika jIvonAM traNa lAkha karoDa kuLa che; vAyukAyika jIvonAM sAta lAkha karoDa kuLa che; vanaspatikAyika jIvonAM aThayAvIza lAkha karoDa kuLa che; vIMdriya jIvonAM sAta lAkha karoDa kuLa che; trIdriya jIvonAM ATha lAkha karoDa kuLa che; caturiMdriya jIvonAM nava lAkha karoDa kuLa che; paMcaMdriya jIvone viSe jaLacara jIvonAM sADA bAra lAkha karoDa kuLa che; khecara jIvonAM bAra lAkha karoDa kuLa che; cAra pagavALA jIvonAM daza lAkha karoDa kuLa che; sarpAdika peTe cAlanArA jIvonAM nava lAkha karoDa kuLa che; nArakonAM pacIza lAkha karoDa kuLa che; manuSyonAM bAra lAkha karoDa kuLa che ane devonAM chavvIza lAkha karoDa kuLa che. badhAM thaIne eka so sADI sattANuM lAkha karoDa (1975OOOOOOOOOOO) kuLa che. pRthvIkAyika jIvonAM sAta lAkha yonimukha che; aSkAyika jIvonAM sAta lAkha yonimukha che; tejakAyika jIvonAM sAta lAkha yonimukha che; vAyukAyika jIvonAM sAta lAkha yonimukha che; nitya nigodI jIvonAM sAta lAkha yonimukha che; caturgati (-cAra Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates 86 ] [bhagavAnazrIkuMdakuMda vanaspatikAyikajIvAnAM dazalakSayonimukhAni, dvIndriyajIvAnAM dvilakSayonimukhAni, trIndriyajIvAnAM dvilakSayonimukhAni caturindriyajIvAnAM dvilakSayonimukhAni, devAnAM caturlakSayonimukhAni, nArakANAM caturlakSayonimukhAni tiryagjIvAnAM caturlakSayonimukhAni, manuSyANAM caturdazalakSayonimukhAni / niyamasAra 3 sthUlasUkSmaikendriyasaMjJyasaMjJipaMcendriyadvIndriyatrIMdriya caturindriyaparyAptAparyAptaka bhedasanAthacaturdazajIvasthAnAni / gatIndriyakAyayogavedakaSAyajJAnasaMyamadarzanalezyAbhavyasamyaktvasaMjJyAhAravikalpalakSaNAni mArgaNAsthAnAni / etAni sarvANi ca tasya bhagavataH paramAtmanaH zuddhanizcayanayabalena na santIti bhagavatAM suutrkRtaambhipraayH| tathA coktaM zrImadamRtacaMdrasUribhiH gatimAM paribhramaNa karanArA arthAt itara ) nigodI jIvonAM sAta lAkha yonimukha che; vanaspatikAyika jIvonAM daza lAkha yonimukha che; DhIMdriya jIvonAM be lAkha yonimukha che; trIMdriya jIvonAM be lAkha yonimukha che; caturiMdriya jIvonAM be lAkha yonimukha che; devonAM cAra lAkha yonimukha che; nArakonAM cAra lAkha yonimukha che; tiryaMca jIvonAM cAra lAkha yonimukha che; manuSyonAM cauda lAkha yonimukha che. (badhAM thaIne 8400000 yonimukha che.) sUkSma ekeMdriya paryApta ne aparyApta, sthUla ekeMdriya paryAsa ne aparyAsa, DhIMdriya paryAsa ne aparyAsa, trIMdriya paryAsa ne aparyAsa, caturiMdriya paryAsa ne aparyApta, asaMjJI paMceMdriya paryApta ne aparyApta, saMjJI paMcaMdriya paryAsa ne aparyApta-evA bhedovALAM cauda jIvasthAno che. gati, indriya, kAya, yoga, veda, kaSAya, jJAna, saMyama, darzana, lezyA, bhavyatva, samyaktva, saMzitva ane AhAra-evA bhedasvarUpa (cauda) mArgaNAsthAno che. A badhAM, te bhagavAna paramAtmAne zudghanizcayanayanA baLe (-zudghanizcayanaye ) nathI-ema bhagavAna sUtrartAno (zrImaddabhagavakuMdakuMdAcAryadevano ) abhiprAya che. evI rIte ( AcAryadeva ) zrImad amRtacaMdrasUrie ( zrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAM 35-36 mA be zloko dvArA ) kahyuM che ke: Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhabhAva adhikAra [87 (matinI) "sakalamapi vihAyAbAya cicchaktiriktaM sphuTataramavagAhya svaM ca cicchktimaatrm| imamapari caraMtaM cAru vizvasya sAkSAta nayatu paramAtmAtmAnAtmanyanattamatA'' (anukuma) "cicchaktivyAptasarvasvasAro jIva iyaanym| ato'tiriktAH sarve'pi bhAvAH paudgalikA amii||'' tathA di (mAninI) anavaratamakhaNDajJAnasadbhAvanAtmA vrajati na ca vikalpaM sNsRte?rruupm| atulamanaghamAtmA nirvikalpaH samAdhi: parapariNatidUraM yAti cinmaatrmessH|| 60 / / "[ zlokArtha:-] cilzaktithI rahita anya sakaLa bhAvone mULathI choDIne ane cinzaktimAtra evA nija AtmAnuM ati TapaNe avagAhana karIne, AtmA samasta vizvanA upara suMdara rIte pravartatA evA A kevaLa (eka) avinAzI AtmAne AtmAmAM sAkSAt anubhavo.'' "[ zlokArtha-] caitanyazaktithI vyAsa jeno sarvasva-sAra che evo A jIva eTalo ja mAtra che; A cinzaktithI zUnya je A bhAvo che te badhAya paudgalika che.'' vaLI (42 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloka kahe che): [ zlokArtha:-] satatapaNe akhaMDa jJAnanI saddabhAvanAvALo AtmA (arthAt "huM akhaMDa jJAna chuM' evI sAcI bhAvanA jene niraMtara varte che te AtmA) saMsAranA ghora vikalpane pAmato nathI, paraMtu nirvikalpa samAdhine prApta karato thako parapariNatithI dUra, anupama, anA cinmAtrane (caitanyamAtra AtmAne) pAme che. 6O. 1. anagha = doSa rahita, niSpA5; maLa rahita. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 88] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda (wtharA) itthaM buddhvopadezaM jananamRtiharaM yaM jarAnAzahetuM bhaktiprahvAmarendraprakaTamukuTasadratnamAlArcitAM H / vIrAttIrthAdhinAthAduritamalakuladhvAMtavidhvaMsadakSaM ete saMto bhavAbdheraparataTamamI yAMti scchiilpotaaH|| 61 / / NiiMDo NibaMdo Nimmamo Nikkalo nniraalNbo| NIrAgo Niddoso NimmUDho Nibbhayo appaa|| 43 / / nirdaNDaH nirdvandvaH nirmamaH niHkala: niraalNbH| nIra: niSa: nirmUDha: nirmA: mAtmAnA 4rU II iha hi zuddhAtmanaH smstvibhaavaabhaavtvmuktm| [ zlokArtha-] bhaktithI namelA deveMdro mugaTanI suMdara ratnamALA vaDe jemanAM caraNone pragaTa rIte pUje che evA mahAvIra tIrthAdhinAtha dvArA A saMto janma-jarA-mRtyuno nAzaka ane duSTa maLasamUharUpI aMdhakArano dhvaMsa karavAmAM catura evo A prakArano (pUrvokta) upadeza samajIne, salhIlarUpI naukA vaDe bhavAbdhinA sAmA kinAre pahoMcI jAya che. 61. nirdaDa ne nirdadra, nirmama, niHzarIra, nIrAga che, nirdoSa, nirbhaya, niravalaMbana, AtamA nirmUDha che. 43. anvayArthanuM mAtmA] AtmA [ niSTha:] nirdaDa, [nirdandraH] nirda, [nirma: ] nirmama, [ni:] niHzarIra, [nirAsaMva:] nirAlaMba, [ nIrA :] nIrAga, [ nirdoSa: ] nirdoSa, [ nirmUDha:] nirmUDha ane [ nirmA:] nirbhaya che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM) kharekhara zuddha AtmAne samasta vibhAvano abhAva che ema kahyuM che. 1. nirdaDa = daMDa rahita. (je manavacanakAyAzrita pravartanathI AtmA daMDAya che te pravartanane daMDa kahevAmAM Ave che.) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhabhAva adhikAra manodaNDo vacanadaNDaH kAyadaNDazcetyeteSAM yogydrvybhaavkrmnnaambhaavaannirdnnddH| prazastAprazastasamastamoharAgadveSA-bhAvAnnirmamaH / nizcayena paramapadArthavyatiriktasamastapadArthasArthAbhAvAnnirdvandvaH / nizcayenaudArikavaikriyikAhArakataijasakArmaNAbhidhAnapaMcazarIraprapaMcAbhAvAnniH kalaH / nizcayena paramAtmanaH prdrvynirvlmbtvaanniraalmbH| mithyAtvavedarAgadveSahAsyaratyaratizoka nizcayena mU:, bhayajugupsAkrodhamAnamAyAlobhAbhidhAnAbhyantaracatu rdshprigrhaabhaavaanniiraagH| nikhiladuritamalakalaMkapaMkanirniktasamarthasahajaparamavItarAgasukhasamudramadhyanirmagnasphuTitasaha jA-vasthAtmasahajajJAnagAtrapavitratvAnnirdoSaH / sahajanizcayanayabalena sahajajJAnasahajadarzanasahajacAritrasahajaparamavItarAgasukhAdyanekaparamadharmAdhAranijaparamatattvaparicchedanasamarthatvAnni sAdyanidhanAmUrtAtIndriyasvabhAvazuddhasadbhUtavyavahAranayabalena [ 89 athavA trikAlatrilokavartisthAvara jaMgamAtmakanikhiladravyaguNaparyAyaikasamayaparicchittisamarthasakalavimalakevala manadaMDa, vacanadaMDa ane kAyadaMDane yogya dravyakarmo tathA bhAvakarmono abhAva hovAthI AtmA nirdaMDa che. nizcayathI 52ma padArtha sivAyanA samasta padArthasamUhano (AtmAmAM ) abhAva hovAthI AtmA nirdedra (dvaita rahita ) che. prazasta-aprazasta samasta moha-rAga-dveSano abhAva hovAthI AtmA nirmama (mamatA rahita ) che. nizcayathI audArika, vaikriyika, AhA2ka, taijasa ane kAryaNa nAmanAM pAMca zarIronA samUhano abhAva hovAthI AtmA niHzarIra che. nizcayathI paramAtmAne paradravyanuM avalaMbana nahi hovAthI AtmA nirAlaMba che. mithyAtva, veda, rAga, dveSa, hAsya, rati, arati, zoka, bhaya, jugupsA, krodha, mAna, mAyA ane lobha nAmanAM cauda atyaMta parigrahono abhAva hovAthI AtmA nIrAga che. nizcayathI samasta pApamaLakalaMkarUpI kAdavane dhoI nAkhavAmAM samartha,sahaja-paramavItarAga-sukhasamudramAM magna ( DUbelI, lIna ) pragaTa sahajAvasthAsvarUpa je sahajajJAnazarIra tenA vaDe pavitra hovAne lIdhe AtmA nirdoSa che. sahaja nizcayanayathI sahaja jJAna, sahaja darzana, sahaja cAritra, sahaja 5ramavItarAga sukha vagere aneka 52ma dharmonA AdhArabhUta nija 52matattvane jANavAmAM samartha hovAthI AtmA nirmUDha (mUDhatA rahita) che; athavA, sAdi-anaMta amUrta ahIMdriyasvabhAvavALA zuddhasaddabhUta vyavahAranayathI traNa kALanA ane traNa lokanA sthAvara-jaMgamasvarUpa samasta dravya-guNa-paryAyone eka samaye jANavAmAM samartha sakaLa-vimaLa (sarvathA nirmaLa ) kevaLajJAnarUpe avasthita thavAthI AtmA nirmUDha che. samasta pAparUpI zUravIra zatruonI senA jemAM pravezI zaktI nathI Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 90] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda jnyaanaavsthtvaannirmuuddhshc| nikhilduritviirvairivaahiniiduHprveshnijshuddhaantstttvmhaadurgnily-tvaannirbhyH| ayamAtmA yuvAdheya: tiA tathA coktamamRtAzItau (mAtinI). svaranikaravisargavyaMjanAdyakSarairyada rahitamahitahInaM zAzvataM muktsNkhym| arstimirruupsprshgNdhaambuvaayukssitipvnskhaannusthuuldikckrvaalm||'' tathA hi (mAninI) duraghavanakuThAraH prAptaduSkarmapAraH parapariNatidUraH praastraagaabdhipuurH| hatavividhavikAra: satyazarmAbdhinIraH sapadi samayasAra: pAtu maamstmaarH|| 62 / / evA nija zuddha aMta:tattvarUpa mahA durgamAM (killAmAM ) vasato hovAthI AtmA nirbhaya che. Avo A AtmA kharekhara upAdeya che. evI rIte (zrI yogeMdradevakRta) amRtAzItimAM (57 mA zloka dvArA) kahyuM che ke - "[ zlokArtha-] Atmatattva svarasamUha, visarga ne vyaMjanAdi akSaro rahita tathA saMkhyA rahita che (arthAta akSara ane aMkano AtmatattvamAM praveza nathI), ahita vinAnuM che, zAzvata che, aMdhakAra tema ja sparza, rasa, gaMdha ane rUpa vinAnuM che, pRthvI, pANI, agni ane vAyunA aNuo rahita che tathA skUla dicakra ( dizAonA samUha) rahita che.'' vaLI (43 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja sAta zloka kahe che): [okArtha-] je (samayasAra) duSTa pAponA vanane chedavAno kuhADo che, je duSTa karmonA pArane pahoMcyo che (arthAt jeNe karmono aMta ANyo che), je parapariNatithI dUra Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhabhAva adhikAra [91 (matinI) jayati paramatattvaM tattvaniSNAtapadmaprabhamunihRdayAbje saMsthitaM nirvikaarm| hatavividhavikalpaM kalpanAmAtraramyAd bhavabhavasukhaduHkhAnmuktamuktaM budhairyt|| 63 / / (mAlinI) anizamatulabodhAdhInamAtmAnamAtmA sahajaguNamaNInAmAkaraM tttvsaarm| nijapariNatizarmAmbhodhimajuntamenaM bhajatu bhavavimuktyai bhavyatAprerito yH|| 64 / / (DUtavinaMvita) bhavabhogaparAGmukha he yate padamidaM bhvhetuvinaashnm| bhaja nijAtmanimagnamate puna stava kimadhruvavastuni cintyaa|| 65 / / che, jeNe rAgarUpI samudranA pUrane naSTa karyuM che, jeNe vividha vikArone haNI nAkhyA che, je sAcA sukhasAgaranuM nIra che ane jeNe kAmane asta karyo che, te samayasAra mAruM zIdhra rakSaNa karo. 6ra. [zlokArtha-] je tattvaniSNAta (vastusvarUpamAM nipuNa) padmaprabhamuninA hRdayakamaLamAM susthita che, je nirvikAra che, jeNe vividha vikalpone haNI nAkhyA che, ane jene budhapuruSoe kalpanAmAtra-ramya evAM bhavabhavanAM sukhothI tema ja duHkhothI mukta (rahita ) kahyuM che, te paramatattva jayavaMta che. 63. [okArtha-] je AtmA bhavyatA vaDe prerita hoya, te AtmA bhavathI vimukta thavA arthe niraMtara A AtmAne bhajo-ke je (AtmA) anupama jJAnane AdhIna che, je sahajaguNamaNinI khANa che, je (sarva) tattvomAM sAra che ane je nija pariNatinA sukhasAgaramAM magna thAya che. 64. ja AtmAmAM lIna buddhivALA tathA bhavathI ne bhogathI parAmukha Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 ] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra (vrutavisaMvita ) samayasAramanAkulamacyutaM jananamRtyurujAdivivarjitam / sahajanirmalazarmasudhAmayaM samarasena sadA paripUjaye / / 66 / / [bhagavAnazrIkuMdakuMda (caMdravA) itthaM nijajJena nijAtmatattvamuktaM purA sUtrakRtA vizuddham / buvA ca yanmuktimupaiti bhvystdbhaavyaamyutmshrmnne'hm|| 67 / / (vasaMtatilakA AdyantamuktamanadhaM paramAtmatattvaM nirdvndvmkssyvishaalvrprbodhm| tadbhAvanApariNato bhuvi bhavyaloka: siddhiM prayAti bhvsNbhvduHkhduuraam|| 68 / / thayelA hai ti! tuM bhavahetuno vinAza karanArA evA A (dhruva) padane bhaja; adhruva vastunI ciMtAthI tAre zuM prayojana che? 65. [ zlokArtha:- ] je anAkuLa che, *acyuta che, janma-mRtyu-rogAdi rahita che, sahaja nirmaLa sukhAmRtamaya che, te samayasArane huM samarasa (samatAbhAva ) vaDe sadA pUjuM chuM. 66. = [ zlokArtha:-] e rIte pUrve nijajJa sUtrakAre AtmajJAnI sUtrartA zrImadabhagavakuMdakuMdAcAryadeve ) je vizuddha nijAtmatattvanuM varNana karyuM ane jene jANIne bhavya jIva muktine pAme che, te nijAtmatattvane uttama sukhanI prApti arthe huM bhAvuM chuM. 67. [ zlokArtha:- ] paramAtmatattva Adi-aMta vinAnuM che, doSa rahita che, nirdra che ane akSaya vizALa uttama jJAnasvarUpa che. jagatamAM je bhavya jano tenI bhAvanArUpe pariName che, teo bhavAnita duHkhothI dUra evI siddhine pAme che. 68. * acyuta askhalita; nija svarUpathI nahi khaseluM. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhabhAva adhikAra NiggaMtho NIrAgo Nissallo syldosnnimmukko| NikkAmo Nikkoho NimmANo Nimmado appaa|| 44 / / nirgrantho nIrAgo niHzalyaH skldossnirmuktH| ni:vAmo ni:dho nirmAno nirmamAtmA 44 / atrApi shuddhjiivsvruupmuktm| baahyaabhyntrcturviNshtiprigrhprityaaglkssnntvaannirgrnthH| sklmohraagdvessaatmkcetnkrmaabhaavaanniiraagH| nidaanmaayaamithyaashlytryaabhaavaanniHshlyH| zuddhanizcayanayena zuddhajIvAstikAyasya dravyabhAvanokarmAbhAvAt skldossnirmuktH| zuddhanizcayanayena nijaparamatattve'pi vaaNchaabhaavaanniHkaamH| nizcayanayena prazastAprazastasamastaparadravyapariNaterabhAvAnni: nigraMtha che, niSkAma che, ni:krodha, jIva nirmAna che, niHzalya tema nIrAga, nirmada, sarvadoSavimukta che. 44. anvayArthakSAtmA] AtmA [ ni9: ] nirgatha, nirAT: ] nIrAga, [ ni:za:] niHzalya, [savoSanirmup:] sarvadoSavimukta, [niHAma:] niSkAma, [ ni:odha:] niHkrodha, [ nirmAna: ] nirmAna ane [ nirma:] nirmada che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM) paNa zuddha jIvanuM svarUpa kahyuM che. zuddha jIvAstikAya bAhya-atyaMtara *covIza parigrahanA parityAgarUpa hovAthI nigraMtha che; sakaLa moha-rAga-dvaSAtmaka cetana karmanA abhAvane lIdhe nIrAga che; nidAna, mAyA ane mithyAtva-e traNa zalyonA abhAvane lIdhe niHzalya che; zuddha nizcayanayathI zuddha jIvAstikAyane dravyakarma, bhAvakarma ane nokarmano abhAva hovAne lIdhe sarvadoSavimukta che; zuddha nizcayanayathI nija parama tattvanI paNa vAMchA nahi hovAthI niSkAma che; nizcayanayathI prazasta-aprazasta samasta paradravyapariNatino abhAva hovAne lIdhe ni:krodha che; nizcayanayathI sadA parama samarasIbhAvasvarUpa hovAne lIdhe nirmAna che; nizcayanayathI niHzeSapaNe aMtarmukha * kSetra, makAna, cAMdI, sonuM, dhana, dhAnya, dAsI, dAsa, kapaDAM ane vAsaNa ema dasa prakArano bAhya parigraha che; eka mithyAtva, cAra kaSAya ane nava nokaSAya ema cauda prakArano abhyatara parigrahuM che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 94 ] [ bhagavAnazrI 66 paramasamarasIbhAvAtmakatvAnnirmAnaH / nizcayanayena krodhaH / niHzeSato'ntarmukhatvAnnirmadaH / uktaprakAravizuddhasahajasiddhanityanirAvaraNanijakAraNasamayasAra - svruupmupaadeymiti| tathA coktaM zrImadamRtacandrasUribhiH nizcayanayena sadA tathA hi " niyamasAra maMdAkrAMtA ) 'ityucchedAtparapariNateH kartRkarmAdibhedabhrAntidhvaMsAdapi ca suciraallbdhshuddhaatmtttvH| saJcinmAtre mahasi vizade mUrchitazcetano'yaM sthAsyatyudyatsahajamahimA sarvadA mukta eva / / " ( maMdAkrAMtA ) jJAnajyotiHprahataduritadhvAntasaMghAtakAtmA nityAnandAdyatulamahimA sarvadA mUrtimuktaH / svasminnuccairavicalatayA jAtazIlasya mUlaM yastaM vande bhavabhayaharaM mokSalakSmIzamIzam / / 69 / / hovAne lIdhe nirmada che. ukta prakAranuM (upara kahelA prakAranuM), vizuddha sahajasiddha nityanirAvaraNa nija kAraNasamayasAranuM svarUpa upAdeya che. evI rIte ( AcAryadeva ) zrImadda amRtacaMdrasUrie (zrI pravacanasAranI TIkAmAM 8 mA so' dvArA ) 'dhuM che e: "[ zloDaartha:- ] me rIte paraparizatinA acche 6 dvArA ( arthAt paradravya35 pariNamananA nAza dvArA) tema ja rDA, karma vagere bhedo hovAnI je bhrAMti tenA paNa nAza dvArA Akhare jeNe zuddha Atmatattvane upalabdha karyuM che-evo A AtmA, caitanyamAtrarUpa vizada (nirmaLa ) tejamAM lIna rahyo thako, potAnA sahaja (svAbhAvika) mahimAnA prakAzamAnapaNe sarvA mukta 4 raheze." vaLI (44 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [ zlokArtha:- ] jeNe jJAnajyoti vaDe pAparUpI aMdhakArasamUhano nAza karyo che, je Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhabhAva adhikAra [95 vaNNarasagaMdhaphAsA thiipuNsnnuNsyaadipjjaayaa| saMThANA saMhaNaNA savve jIvassa No sNti||45 / / arasamarUvamagaMdhaM avvattaM cednnaagunnmsiN| jANa aliMgaggahaNaM jiivmnnidditttthsNtthaannN|| 46 / / varNarasagaMdhasparzAH striipuNnpuNskaadipryaayaaH| saMsthAnAni saMhananAni sarve jIvasya no snti|| 45 / / arasamarUpamagaMdhamavyaktaM cetnaagunnmshbdm| jAnIhyaliMgagrahaNaM jiivmnirdissttsNsthaanm|| 46 / / iha hi paramasvabhAvasya kAraNaparamAtmasvarUpasya samastapaudgalikavikArajAtaM na smstiityuktm| nitya AnaMda Adi atula mahimAno dharanAra che, je sarvadA amUrta che, je potAmAM atyaMta avicaLapaNA vaDe uttama zIlanuM mULa che, te bhavabhayane haranArA mokSalakSmInA aizvaryavAna svAmIne huM vaMduM chuM. 69. strI-puruSa Adika paryayo, rasavarNagaMdhasparza ne saMsthAna tema ja saMhanana sau che nahiM jIvadravyane. 45. jIva cetanAguNa, arasarUpa, agaMdhazabda, avyakta che, vaLI liMgagrahaNavihIna che, saMsthAna bhAkhyuM na tehane. 46. anvayArtha:- varasatharaparzI:] varNarasa-gaMdha-sparza, [strIpunapuMsAdriparyAyA:] strI-puruSa-napuMsakAdi paryAyo, [ saMsthAnAni] saMsthAno ane [ saMdananAni] saMhanano-[ sarve] e badhAM [nIvaca] jIvane [no santi] nathI. | [ nIvar] jIvane [karasan] arasa, [ban] arUpa, [kathana ] agaMdha, [ savyas] avyakta, [ vetanATNama] cetanAguNavALo, [ zabda ] azabda, [ manninA pram ] aliMgagrahaNa (liMgathI agrAhya ) ane [ganirvisaMrathAna] jene koI saMsthAna kahyuM nathI evo [nAnIdi] jANa. TIkA:-ahIM (A be gAthAomAM) paramasvabhAvabhUta evuM che kAraNa paramAtmAnuM svarUpa tene samasta paugalika vikArasamUhuM nathI ema kahyuM che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updates 96 ] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda nizcayena varNapaMcakaM, rasapaMcakaM, gandhadvitayaM, sparzASTakaM, strIpuMnapuMsakAdivijAtIyavibhAvavyaMjanaparyAyAH, kubjAdisaMsthAnAni, vajrarSabhanArAcAdisaMhananAni vidyante pudgalAnAmeva, na jIvAnAm / saMsArAvasthAyAM saMsAriNo jIvasya sthAvaranAmakarmasaMyuktasya karmaphalacetanA bhavati, trasanAmakarmasanAthasya kAryayutakarmaphalacetanA bhavati / kAryaparamAtmanaH kAraNaparamAtmanazca zuddhajJAnacetanA bhavati / ata eva kAryasamayasArasya vA kAraNasamayasArasya vA zuddhajJAnacetanA sahajaphalarUpA bhavatiA ata: sahajazuddhajJAnacetanAtmAnaM nijakAraNaparamAtmAnaM saMsArAvasthAyAM muktAvasthAyAM vA sarvadaikarUpatvAdupAdeyamiti he ziSya tvaM jAnIhi iti| tathA coktamekatvasaptatau .. (maMvAAMtA) AtmA bhinnastadnugatimatkarma bhinnaM tayoryA pratyAsatterbhavati vikRtiH sA'pi bhinnA tathaiva / kAlakSetrapramukhamapi yattacca bhinnaM mataM me bhinnaM bhinnaM nijaguNakalAlaMkRtaM srvmett||" nizcayathI pAMca varNa, pAMca rasa, be gaMdha, ATha sparza, strI-puruSa-napuMsakAdi vijAtIya vibhAvavyaMjanaparyAyo, kubjAdi saMsthAno, vajrarSabhanArAcAdi saMhanano puddagalone ja che, jIvone nathI. saMsAra-avasthAmAM sthAvaranAmakarmayukta saMsArI jIvane karmaphaLacetanA hoya che, trasanAmakarmayukta saMsArI jIvane kArya sahita karmaphaLacetanA hoya che. kAryapa2mAtmAne ane kA2Napa2mAtmAne zuddhajJAnacetanA hoya che. tethI ja kAryasamayasArane ke kAraNasamayasArane sahajaphaLarUpa zuddhajJAnacetanA hoya che. AthI, sahajazuddha-jJAnacetanAsvarUpa nija kAraNaparamAtmA saMsArAvasthAmAM ke muktAvasthAmAM sarvadA ekarUpa hovAthI upAdeya che ema, ke ziSya ! tuM jANa. evI rIte ekatvasatimAM (zrIpadmanaMdI-AcAryadevakRta padmanaMdipaMcaviMtikA nAmanA zAstrane viSe ekatvasati nAmanA adhikAramAM 79 mA zloka dvArA ) kahyuM che keH 66 '[ zlokArtha:- ] mAruM ema maMtavya che ke-AtmA judo che ane tenI pAchaLa pAchaLa janAruM karma juduM che; AtmA ane karmanI ati nikaTatAthI je vikRti thAya che te paNa tevI ja rIte (AtmAthI ) judI che; vaLI kALa-kSetrAdika je che te paNa (AtmAthI ) judAM che. nija nija guNakaLAthI alaMkRta A badhuMya jude juduM che ( arthAt Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhabhAva adhikAra [ 97 tathA di (mAlinI) asati ca sati bandhe zuddhajIvasya rUpAd rahitamakhilamUrtadravyajAlaM vicitrm| iti jinapativAkyaM vakti zuddhaM budhAnAM bhuvanaviditametadbhavya jAnIhi nitym||70 / / jArisiyA siddhappA bhavamalliya jIva tArisA hoti| jaramaraNajammamukkA aTThaguNAlaMkiyA jenn|| 47 / / yAdRzAH siddhAtmAno bhavamAlInA jIvAstAdRzA bhvnti| jarAmaraNajanmamuktA aSTaguNAlaMkRtA yen|| 47 / / zuddhadravyArthikanayAbhiprAyeNa saMsArijIvAnAM muktajIvAnAM vishessaabhaavopnyaasoym| potapotAnA guNo ane paryAyothI yukta sarva dravyo atyaMta jude judAM che).'' vaLI ( A be gAthAonI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [ zlokArtha-] "baMdha ho ke na ho (arthAt baMdhAvasthAmAM ke mokSAvasthAmAM), samasta vicitra mUrtadravyajALa (anekavidha mUrtadravyono samUha) zuddha jIvanA rUpathI vyatirikta che'' ema jinadevanuM zuddha vacana budha puruSone kahe che. A bhuvanaviditane (A jagataprasiddha satyane), he bhavya ! tuM sadA jANa. 70. jevA jIvo che siddhigata tevA jIvo saMsArI che, jethI janamamaraNAdihIna ne aSTaguNasaMyukta che. 47. anyathArthanuM yAdazA:] jevA [ siddhAtmAna: ] siddha AtmAo che [ tAdazI:] tevA [ bhavam mAtrInA nIvA:] bhavalIna (saMsArI) jIvo [ bhavanti] che, [1] jethI (te saMsArI jIvo siddhAtmAonI mAphaka) [narAmaraNana"mup:] janma-jarA-maraNathI rahita ane [aSTapuLAnaMvRtA: ] ATha guNothI alaMkRta che. TIkAH-zuddhadravyArthika nayanA abhiprAya saMsArI jIvomAM ane mukta jIvomAM taphAvata nahi hovAnuM A kathana che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 98] niyamasAra [bhagavAnazrI kuMdakuMda ye kecid atyAsannabhavyajIvAH te pUrvaM saMsArAvasthAyAM saMsAraklezAyAsacittAH santaH sahajavairAgyaparAyaNAH dravyabhAvaliMgadharAH paramaguruprasAdAsAditaparamAgamAbhyAsena siddhakSetraM pariprApya nirvyAbAdhasakalavimalakevalajJAnakevaladarzanakevalasukhakevalazaktiyuktAH siddhAtmAnaH kAryasamayasArarUpAH kaaryshuddhaaH| te yAdRzAstAdRzA eva bhavinaH shuddhnishcynyen| yena kAraNena tAdRzAstena jarAmaraNajanmamuktAH smyktvaadyssttgunnpussttitussttaashceti| (anukuma ) prAgeva zuddhatA yeSAM sadhiyAM kdhiyaampi| nayena kenacitteSAM bhidAM kAmapi vedmyhm|| 71 / / asarIrA aviNAsA aNiMdiyA NimmalA visuddhppaa| jaha loyagge siddhA taha jIvA saMsidI nneyaa||48 / / je koI ati-Asanna-bhavya jIvo thayA, teo pUrve saMsArAvasthAmAM saMsAra-kalezathI thAkelA cittavALA thayA thakA sahajavairAgyaparAyaNa thavAthI dravya-bhAva liMgane dhAraNa karIne paramagurunA prasAdathI prApta karelA paramAgamanA abhyAsa vaDe siddhakSetrane pAmIne avyAbAdha (bAdhA rahita) sakaLa-vimaLa (sarvathA nirmaLa ) kevaLajJAna- kevaLadarzana-kevaLasukhakevaLavIryayukta siddhAtmAo thaI gayA-ke je siddhAtmAo kAryasamayasArarUpa che, *kAryazuddha che. jevA te siddhAtmAo che tevA ja zuddhanizcayanayathI bhavavALA ( saMsArI) jIvo che. je kAraNe te saMsArI jIvo siddhAtmAo jevA che, te kAraNe te saMsArI jIvo janmajarAmaraNathI rahita ane samyakatvAdi ATha guNonI puSTithI tuSTa che (-samyakatva, anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta vIrya, sUkSmatva, avagAhana, aguslaghu ane avyAbAdha e ATha guNonI samRddhithI AnaMdamaya [ have 47 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [zlokArtha-] je subuddhione tema ja kubuddhione prathamathI ja zuddhatA che, temanAmAM kAMI paNa bheda huM kayA nayathI jANuM? (temanAmAM kharekhara kAMI paNa bheda arthAt taphAvata nathI.) 71. azarIra ne avinAza che, nirmaLa, atIndriya, zuddha che, jyama loka-agre siddha, te rIta jANa sau saMsArIne. 48. * kAryazuddha = kArya-apekSAe zuddha. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhabhAva adhikAra [ 99 azarIrA avinAzA atIndriyA nirmalA vishuddhaatmaanH| yathA lokAgre siddhAstathA jIvAH saMsRtau jnyeyaaH|| 48 / / ayaM ca kaarykaarnnsmysaaryorvishessaabhaavopnyaasH| nizcayena paMcazarIraprapaMcAbhAvAdazarIrAH, nizcayena naranArakAdiparyAyaparityAgasvIkArAbhAvAdavinAzAH, yugapatparamatattvasthitasahajadarzanAdikAraNazuddhasvarUpaparicchittisamarthasahajajJAnajyotirapahastitasamastasaMzayasvarUpatvAdatIndriyAH, malajanakakSAyopazamikAdivibhAvasvabhAvAnAmabhAvAnnirmalAH, dravyabhAvakarmAbhAvAd vizuddhAtmAnaH yathaiva lokAgre bhagavantaH siddhaparameSThinastiSThanti , tathaiva saMsRtAvapi amI kenacinnayabalena saMsArijIvAH zuddhA iti| anvayArtha- yathA] jema [ nojhAro] lokAgre [ siddha:] siddhabhagavaMto [zarIraT:] azarIrI, [ kavinAza: ] avinAzI, [batIndriyA:] atIndriya, [ nirmAtA: ] nirmaLa ane [ vizuddhAtmAnaH] vizuddhAtmA (vizuddhasvarUpI) che, [tathA] tema [ saMskRta ] saMsAramAM [nIvA:] (sarva) jIvo [ zeyA:] jANavA. TIkA:-vaLI A, kAryasamayasAramAM ane kAraNasamayasAramAM taphAvata nahi hovAnuM kathana jevI rIte lokAgre siddhaparameSThI bhagavaMto nizcayathI pAMca zarIranA prapaMcanA abhAvane lIdhe "azarIrI' che, nizcayathI nara-nArakAdi paryAyonA tyAgagrahaNanA abhAvane lIdhe "avinAzI " che, parama tattvamAM sthita sahajadarzanAdirUpa kAraNa-zuddhasvarUpane yugapudga jANavAmAM samartha evI sahajajJAnajyoti vaDe jemAMthI samasta saMzayo dUra karavAmAM AvyA che evA svarUpavALA hovAne lIdhe "atIndriya" che, maLajanaka kSAyopathamikAdi vibhAvasvabhAvonA mAvane lIdhe 'nirmaLa' che ane dravyakarmo tathA bhAvakarmAnA abhAvane lIdhe 'vizuddhAtmA' che, tevI ja rIte saMsAramAM paNa A saMsArI jIvo koI nayanA baLe (koI nayanI) zuddha che. [ have 48 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 100] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (zArdUnavihita) zuddhAzuddhavikalpanA bhavati sA mithyAzi pratyahaM zuddhaM kAraNakAryatattvayugalaM samyagdRzi prtyhm| itthaM yaH paramAgamArthamatulaM jAnAti saddak svayaM sArAsAravicAracArudhiSaNA vandAmahe taM vym|| 72 / / ede savve bhAvA vavahAraNayaM paDucca bhaNidA hu| savve siddhasahAvA suddhaNayA saMsidI jiivaa|| 49 / / ete sarve bhAvAH vyavahAranayaM pratItya bhaNitAH khlu| sarve siddhasvabhAvAH zuddhanayAt saMsRtau jIvAH / / 49 / / nishcyvyvhaarnyyorupaadeytvprdyotnmett| [ zlokArtha:-] zuddha-azuddhanI je "vikalpanA te mithyAdaSTine haMmezAM hoya che; samyagdaSTine to haMmezAM (evI mAnyatA hoya che ke, kAraNatattva ane kAryatattva ane zuddha che. A rIte paramAgamanA atula arthane sArAsAranA vicAravALI suMdara buddhi vaDe je samyagdaSTi svayaM jANe che, tene ame vaMdana karIe chIe. 72. A sarva bhAva kahela che vyavahAranayanA Azraye; saMsArI jIva samasta siddhasvabhAvI zuddhanayAzraye. 49. anvayArtha{ te] A (pUrvokta) [sarve bhAva:] badhA bhAvo [ rava7] kharekhara [ vyavahAranAM pratItya] vyavahAranayano Azraya karIne [ maLatA:] ( saMsArI jIvomAM vidyamAna ) kahevAmAM AvyA che; [zuddhayA] zuddhanayathI [saMskRta ] saMsAramAM rahelA [sarve nIvA:] sarva jIvo [ siddharasvamAvA:] siddhasvabhAvI che. TIkAH-A, nizcayanaya ane vyavahAranayanA upAdeyapaNAnuM prakAzana (-kathana) che. 1 vikalpanA = viparIta kalpanA; khoTI mAnyatA; anizcaya; zaMkA; bheda pADavA. 2 pramANabhUta jJAnamAM zuddhAtmadravyanuM tema ja tenA paryAyonuM bannenuM samyaka jJAna hovuM joIe. potAne kathaMcit vibhAva5ryAyo vidhamAna che" evo svIkAra ja jenA jJAnamAM na hoya tene zuddhAtmadravyanuM paNa sAcuM jJAna hoI zake nahi. mATe "vyavahAranayanA viSayonuM paNa jJAna to grahaNa karavA yogya Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhabhAva adhikAra [1/1 ye pUrvaM na vidyante iti pratipAditAste sarve vibhAvaparyAyAH khalu vyavahAranayAdezena vidynte| saMsRtAvapi ye vibhAvabhAvaizcaturbhi: pariNatAH santastiSThanti api ca te sarve bhagavatAM siddhAnAM zuddhaguNaparyAyaiH sadRzAH shuddhnyaadeshaaditi| tathA coktaM zrImadamRtacandrasUribhiH (mAninI). ''vyavadaraNanA: cadapi 56vyAmih nihitapadAnAM haMta hstaavlmbH| tadapi paramamarthaM ciccamatkAramAtraM paravirahitamantaH pazyatAM naiSa kiNcit||'' pUrve je vibhAvaparyAyo "vidyamAna nathI' ema pratipAdita karavAmAM AvyA che te badhA vibhAvaparyAyo kharekhara vyavahAranayanA kathanathI vidhamAna che. vaLI jeo (vyavahAranayanA kathanathI) cAra vibhAvabhAve pariNata hovAthI saMsAramAM paNa rahyA che te badhA zuddhanayanA kathanathI zuddhaguNaparyAyo vaDe siddhabhagavaMto samAna che (arthAt je jIvo vyavahAranayanA kathanathI audayikAdi vibhAvabhAvovALA hovAthI saMsArI che teo badhA zuddhanayanA kathanathI zuddha guNo ane zuddha paryAyovALA hovAthI siddha sadeza che). evI rIte (AcAryadava) zrImad amRtacaMdrasUrie (zrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAM pAMcamAM zloka dvArA ) kahyuM che keH "[ zlokArtha:-] joke vyavahAranaya A prathama bhUmikAmAM jemaNe paga mUkayo che evA jIvone, arere! hastAvalaMbarUpa bhale hoya, topaNa je jIvo caitanyacamatkAramAtra, parathI rahita evA parama padArthane aMtaraMgamAM dekhe che temane e vyavahAranaya kAMI nathI.'' che" evI vivekSAthI ja ahIM vyavahAranayane upAdeya kahyo che, temano Azraya grahaNa karavA yogya che' evI vivakSAthI nahi. vyavahAranayanA viSayono Azraya (-AlaMbana, valaNa, saMmukhatA, bhAvanA) to choDavAyogya ja che ema samajAvavA 50mI gAthAmAM vyavahAranayane spaSTapaNe heya kahevAmAM Avaze. je jIvane abhiprAyamAM zuddhAtmadravyanA AzrayanuM grahaNa ane paryAyonA Azrayano tyAga hoya, te ja jIvane dravyanuM tema ja paryAyonuM jJAna samyaka che ema samajavuM, anyane nahi. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 102] niyamasAra [bhagavAna zrI.puM tathA hi (svAgatA) zuddhanizcayanayena vimuktau saMsRtAvapi ca nAsti vishessH| evameva khalu tattvavicAre zuddhatattvarasikAH prvdnti||73 / / puvvuttasayalabhAvA paradavvaM parasahAvamidi heyaM / sagadavvamuvAdeyaM aMtaratacaM have appaa||50 / / pUrvoktasakalabhAvAH paradravyaM parasvabhAvA iti heyaaH| svakadravyamupAdeyaM antastattvaM bhvedaatmaa|| 50 / / heyopaadeytyaagopaadaanlkssnnkthnmidm| ye kecid vibhAvaguNaparyAyAste pUrva vyavahAranayAdezAdupAdeyatvenoktAH shuddhvaLI (A 49 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [coDArtha:- ] 'zuddhanizcayanayathA bhuDitama tama 4 saMsAramA tayata nathI;' 2bhAma. 4 kharekhara, tattva vicAratAM (-paramArtha vastusvarUpano vicAra athavA nirUpaNa karatAM), zuddha tattvanA rasika puruSo kahe che. 73. pUrvokta bhAvo para-darava parabhAva, tethI heya che; mAtmA 4 che mAheya, aMta:tatpa35 nidravya hai. 50. anvayArtha:-[ pUrvoktasakalabhAvAH ] pUrvo'ta. sarva mApo [ parasvabhAvAH ] 5225 mAvo cha, [paradravyam ] 52dravya cha, [iti] tethI [ heyAH] heya cha; [antastattvaM] aMta:tattva [svakadravyam ] me spadravya-[AtmA ] mAmA-[upAdeyam ] upAya [bhavet ] che. TIs:-, heya-upAya athavA tyaa-6en| sva35nu 'thana . je koI vibhAvaguNaparyAyo che te pUrve (49 mI gAthAmAM) vyavahAranayanA kathana Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhabhAva adhikAra [103 nizcayanayabalena heyA bhvnti| kutaH? parasvabhAvatvAt, ata eva paradravyaM bhvti| sakalavibhAvaguNaparyAyanirmuktaM zuddhAntastattvasvarUpaM svdrvymupaadeym| asya khalu sahajajJAnasahajadarzanasahajacAritrasahajaparamavItarAgasukhAtmakasya zuddhAntastattvasvarUpasyAdhAraH sahajaparamapAriNAmikabhAvalakSaNakAraNasamayasAra iti| tathA coktaM zrImadamRtacandrasUribhi: (zArdUtavihita) "siddhAnto'yamudAttacittacaritairmokSArthibhiH sevyatAM zuddhaM cinmayamekameva paramaM jyotiH sdaivaasmyhm| ete ye tu samullasanti vividhA bhAvAH pRthaglakSaNAste'haM nAsmi yato'tra te mama paradravyaM samagrA api||'' tathA di dvArA upAdeyapaNe kahevAmAM AvyA hatA paraMtu zuddhanizcayanayanA baLe (zuddhanizcayanaya) teo heya che. zA kAraNathI ? kAraNa ke teo parasvabhAvo che, ane tethI ja paradravya che. sarva vibhAvaguNaparyAyothI rahita zuddha-aMta:tattvasvarUpa svadravya upAdeya che. kharekhara sahajajJAnasahajadarzana-sahajacAritra-sahajaparamavItarAga-sukhAtmaka zuddhaaMta:tattvasvarUpa A svadravyano AdhAra sahajaparamapariNAmikabhAvalakSaNa (-sahaja parama pariNAmika bhAva jenuM lakSaNa che. evo) kAraNasamayasAra che. evI rIte ( AcAryadeva zrImad amRtacaMdrasUrie (zrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAM 185 mAM zloka dvArA) kahyuM che ke "[ zlokArtha-] jemanA cittanuM caritra udAtta (-udAra, ucca, ujvaLa ) che evA mokSArthIo A siddhAMtanuM sevana karo ke-"huM to zuddha caitanyamaya eka parama jyoti ja sadAya chuM; ane A je bhinna lakSaNavALA vividha prakAranA bhAvo pragaTa thAya che te huM nathI, kAraNa ke te badhAya mane paradravya che." vaLI (A 50 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 104] niyamasAra [bhagavAna zrIkuM (zAlinI) na hyasmAkaM zuddhajIvAstikAyAdanye sarve pudgldrvybhaavaaH| itthaM vyaktaM vakti yastattvavedI siddhiM so'yaM yAti taamtypuurvaam||74 / / vivarIyAbhiNivesavivajjiyasaddahaNameva smmttN| saMsayavimohavibbhamavivajjiyaM hodi snnnnaannN|| 51 / / calamaliNamagADhattavivajiyasaddahaNameva smmttN| adhigamabhAvo NANaM heyovAdeyatacANaM / / 52 / / sammattassa NimittaM jiNasuttaM tassa jANayA purisaa| aMtaraheU bhaNidA daMsaNamohassa khyphudii|| 53 / / sammattaM saNNANaM vijudi mokkhassa hodi suNa crnnN| vavahAraNicchaeNa du tamhA caraNaM pvkkhaami||54 / / [zloArtha:-] 'zuddha stiyathA anya sevA 4 53 pusadravyana bhAyo te kharekhara amArA nathI'-Ama je tattvavedI spaSTapaNe kahe che te ati apUrva siddhine pAme che. 74. zraddhAna viparIta-abhinivezavihIna te samyakatva che; saMzaya-vimohanavibhrAMti virahita jJAna samyajJAna che. 51. cala mala-agADhapaNA rahita zraddhAna te samyakatva che; Adeya-heya padArthano avabodha samyajJAna che. pa2. jinasUtra samaktihetu che, ne sUtrajJAtA puruSa je te saMtaItubhokSayAhi bhane. 53. samyakatva, samyajJAna tema ja caraNa muktipaMtha che; tethI kahIza huM caraNane vyavahAra ne nizcaya vaDe. 54. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhabhAva adhikAra [105 vavahAraNayacaritte vavahAraNayassa hodi tvcrnnN| NicchayaNayacAritte tavacaraNaM hodi nnicchydo|| 55 / / viparItAbhinivezavivarjitazraddhAnameva smyktvm| saMzayavimohavibhramavivarjitaM bhavati sNjnyaanm|| 51 / / calamalinamagADhatvavivarjitazraddhAnameva smyktvm| adhigamabhAvo jJAnaM heyopaadeytttvaanaam|| 52 / / samyaktvasya nimittaM jinasUtraM tasya jJAyakAH purussaaH| antahetavo bhaNitA: darzanamohasya kssyprbhRteH|| 53 / / samyaktvaM saMjJAnaM vidyate mokSasya bhavati zRNu crnnm| vyavahAranizcayena tu tasmAcaraNaM prvkssyaami|| 54 / / vyavahAranayacaritre vyavahAranayasya bhavati tpshcrnnm| nizcayanayacAritre tapazcaraNaM bhavati nishcytH|| 55 / / vyavahAranayacAritramAM vyavahAranuM tapa hoya che; tapa hoya che nizcaya thakI, cAritra jyAM nizcayanaye. 55. anvayArtha:-[ viparItAbhinivezavivarjitazraddhAnam eva] viparIta *abhiniveza rahita zraddhAna te 4 [ samyaktvam ] sabhyatva cha; [ saMzayavimohavibhramavivarjitam ] saMzaya, vibhorDa ne vibhrama rahita (1) te [ saMjJAnam bhavati ] sabhyAna che. [calamalinamagADhatvavivarjitazraddhAnam eva] yata, malinatA bhane mauDhata rahita zraddhAna ta 04 [ samyaktvam ] sabhyaitya cha; [ heyopAdeyatattvAnAm ] heya bhane upAya tatvone [adhigamabhAvaH ] 8184135 mA te [jJAnam ] ( sabhya6) zAna che. [samyaktvasya nimittaM] sabhyaityanu nimitta [ jinasUtraM] nisUtra cha; [ tasya jJAyakAH puruSAH] nisuujn| 2 // puruSone [antarhetavaH] (sabhya ityanA) aMtaraM hetumo [bhaNitAH ] yA cha, [ darzanamohasya kSayaprabhRte: ] // 29 // tamane nimohn| kSayAhi che. [zRNu ] AimaNa, [ mokSasya ] bhokSane mATe [ samyaktvaM ] sabhyaitya hoya cha, [ saMjJAnaM ] * abhiniveza = abhiprAya; sAya. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 106 ] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda rtntrysvruupaakhyaanmett| bhedopacAraratnatrayamapi tAvad viparItAbhinivezavivarjitazraddhAnarUpaM bhagavatAM siddhiparaMparAhetubhUtAnAM paMcaparameSThinAM clmlinaagaaddhvivrjitsmupjnitnishclbhktiyukttvmev| viparIte harihiraNyagarbhAdipraNIte padArthasArthe hyabhinivezAbhAva ityrthH| saMjJAnamapi ca sNshyvimohvibhrmvivrjitmev| tatra saMzayaH tAvat jino vA zivo vA deva iti| vimoha: zAkyAdiprokte vastuni nishcyH| vibhramo hyjnyaantvmev| paapkriyaanivRttiprinnaamshcaaritrm| iti bhedopcaarrtntryprinntiH| tatra jinapraNItaheyopAdeyatattvaparicchittireva smygjnyaanm| asya samyaktvapariNAmasya bAhyasahakArikAraNaM vItarAgasarvajJamukhakamalavinirgatasamastavastupratipAdanasamarthadravyazrutameva tttvjnyaanmiti| ye mumukSavaH te'pyupacArataH padArthanirNayahetutvAt samyajJAna [ vidyate] hoya che, [varaNam] cAritra (paNa) [ mavati] hoya che; [tasmA] tethI [ vyavahAranizcaye tu] huM vyavahAra ane nizcayathI [varanuM pravakSyAmi] cAritra kahIza. [ vyavahAranayaritre] vyavahAranayanA cAritramAM [vyavahAranayaraca] vyavahAranayanuM [tapazcarAma] tapazcaraNa [ bhavati] hoya che; [ nizcayanayavAritre] nizcayanayanA cAritramAM [ nizcayata:] nizcayathI [ tapazcaraNam] tapazcaraNa [mavati] hoya che. TIkAH-A, ratnatrayanA svarUpanuM kathana che. prathama, bhedopacAra-ratnatraya A pramANe che: viparIta abhiniveza rahita zraddhAnarUpa evuM je siddhinA paraMparAhetubhUta bhagavaMta paMcaparameSThI pratyenuM caLatA-malinatA-agADhatA rahita UpajeluM nizcaLa bhaktiyuktapaNuM te ja samyakatva che. viSNubrahmAdikathita viparIta padArthasamUha pratyenA abhinivezano abhAva te ja samyakatva che-evo artha che. saMzaya, vimoha ne vibhrama rahita (jJAna) te ja samyajJAna che. tyAM, jina deva haze ke ziva deva haze (-evo zaMkArUpabhAva) te saMzaya che; zAkayAdikathita vastumAM nizcaya (arthAta buddhAdie kahelA padArthano nirNaya) te vimoha che; ajJAnapaNuM (arthAta vastu zuM che te saMbaMdhI ajANapaNuM) te ja vibhrama che. pApakriyAthI nivRttirUpa pariNAma te cAritra che. Ama bhedopacAra-ratnatrayapariNati che. temAM, jinapraNIta ya-upAdeya tattvonuM jJAna te ja samyajJAna che. A samyakatvapariNAmanuM bAhya sahakArI kAraNa vItarAga-sarvajJanA mukhakamaLamAMthI nIkaLeluM samasta vastunA pratipAdanamAM samartha evuM dravyazrutarUpa tattvajJAna ja che. je mumukSuo che temane paNa upacArathI padArthanirNayanA hetupaNAne lIdhe Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhabhAva adhikAra [ 107 aMtaraMgahetava ityuktAH darzanamohanIyakarmakSayaprabhRteH skaashaaditi| abhedAnupacAraratnatrayapariNaterjIvasya TaMkotkIrNajJAyakaikasvabhAvanijaparamatattvazraddhAnena, tatparicchittimAtrAMta-rmukhaparamabodhena, tadrUpAvicalasthitirUpasahajacAritreNa abhUtapUrva: siddhaparyAyo bhvti| yaH paramajinayogIzvaraH prathamaM pApakriyAnivRttirUpavyavahAranayacAritre tiSThati, tasya khalu vyavahAranayagocaratapazcaraNaM bhvti| sahajanizcayanayAtmakaparamasvabhAvAtmakaparamAtmani pratapanaM tpH| svasvarUpAvicalasthitirUpaM sahajanizcayacAritram anena tapasA bhvtiiti| tathA coktamekatvasaptatau (anuma) ''rzana nizcaya: pusi vadhastakoi rUgato sthitiratraiva cAritramiti yogaH shivaashryH||'' (samyaktapariNAmanA) aMtaraMga hetuo kahyA che, kAraNa ke temane darzanamohanIyakarmanA kSayAdika abheda-anu5cAra-ratnatrayapariNativALA jIvane, TaMkotkIrNa jJAyaka jeno eka svabhAva che evA nija parama tattvanI zraddhA vaDe, tajJAnamAtra (-te nija parama tattvanA jJAnamAtrasvarUpa) evA aMtarmukha paramabodha vaDe ane te-rUpe (arthAta nija parama tattvarUpe) avicaLapaNe sthita thavArUpa sahajacAritra vaDe *abhUtapUrva siddhaparyAya thAya che. je paramajinayogIzvara pahelAM pApakriyAthI nivRttirUpa vyavahAranayanA cAritramAM hoya che, tene kharekhara vyavahAranayagocara tapazcaraNa hoya che. sahajanizcayanayAtmaka paramasvabhAvasvarUpa paramAtmAmAM pratapana te tapa che; nija svarUpamAM avicaLa sthitirUpa sahajanizcayacAritra A tapathI hoya che. evI rIte ekatvasatimAM (zrIpAnaMdI-AcAryadevakRta padmanaMdipaMcaviMtikA nAmanA zAstrane viSe ekavasati nAmanA adhikAramAM 14mA zloka dvArA ) kahyuM che ke: "[zlokArtha-] AtmAno nizcaya te darzana che, AtmAno bodha te jJAna che, AtmAmAM ja sthiti te cAritra che; Avo yoga (arthAt A traNenI ektA) zivapadanuM kAraNa * abhUtapUrva = pUrve kadI nahi thayelo evo apUrva. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 108] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda tathA - (matinI). jayati sahajabodhastAdRzI dRSTireSA caraNamapi vizuddhaM tadvidhaM caiva nitym| aghakulamalapaMkAnIkanirmuktamUrtiH sahajaparamatattve saMsthitA cetanA c||75 / / iti sukavijanapayojamitrapaMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahazrIpadmaprabhamaladhArideva-viracitAyAM niyamasAravyAkhyAyAM tAtparyavRttau zuddhabhAvAdhikAraH tRtIyaH shrutskndhH|| vaLI ( A zuddhabhAva adhikAranI chellI pAMca gAthAonI TIkA purNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe che): ja jJAna sadA jayavaMta che, tevI (-sahaja) A daSTi sadA jayavaMta che, tevuM ja (-sahaja ) vizuddha cAritra paNa sadA jayavaMta che; pApasamUhurUpI maLanI athavA kAdavanI paMktithI rahita jenuM svarUpa che evI sahajaparamatattvamAM saMsthita cetanA paNa sadA jayavaMta che. 75. A rIte, sukavijanarUpI kamaLone mATe jeo sUrya samAna che ane pAMca indriyonA phelAva rahita dehamAtra jemane parigrahuM hato evA zrI padmaprabhamaladhArideva vaDe racAyelI niyamasAranI tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM (arthAta zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta zrI niyamasAra paramAgamanI nigraMtha munirAja zrIpadmaprabhamaladhAridevaviracita tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM) zuddhabhAva adhikAra nAmano trIjo zrutaskaMdha samApta thayo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 5555555555555555555555555 -4+ vya192yaritra aghi2. + athedAnI vyavahAracAritrAdhikAra ucyte| kulajoNijIvamaggaNaThANAisu jANiUNa jiivaannN| tassAraMbhaNiyattaNapariNAmo hoi pddhmvdN|| 56 / / kalayonijIvamArgaNAsthAnAdiSa jJAtvA jiivaanaam| tasyArambhanivRttipariNAmo bhavati prthmvrtm|| 56 / / ahiNsaavrtsvruupaakhyaanmett| kulavikalpo yonivikalpazca jIvamArgaNAsthAnavikalpAzca prAgeva prtipaaditaaH| atra punaruktidoSabhayAnna prtipaaditaaH| tatraiva teSAM bhedAn buddhvA tadrakSApariNatireva have vyavahAracAritra adhikAra kahevAmAM Ave che. 75sthAna, bhAsthAna, yoni, lApinIne, AraMbhathI nivRttirUpa pariNAma te vrata prathama che. pa6. anvayArtha:-[ jIvAnAm ] pona [kulayonijIvamArgaNAsthAnAdiSu] huNa, yoni, (r)vasthAna, bhaarg|sthaan 52 [ jJAtvA] 9Ine [tasya ] tmn| [ ArambhanivRttipariNAmaH ] bhAmathI nivRtti35 529 // te [ prathamavratam ] pahetuM vrata [bhavati] che. TIkAH-A, ahiMsAvratanA svarUpanuM kathana che. kuLabheda, yonibheda, jIvasthAnanA bheda ane mArgaNAsthAnanA bheda pahelAM ja (42 mI gAthAnI TIkAmAM ja) pratipAdita karavAmAM AvyA che, ahIM punaruktidoSanA bhayathI pratipAdita karyA nathI. tyAM kahelA temanA bhedone jANIne temanI rakSArUpa pariNati te ja Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 110] niyamasAra [bhagavAnazrI kuMdakuMda bhvtyhiNsaa| teSAM mRtirbhavatu vA na vA, prayatnapariNAmamantareNa sAvadyaparihAro na bhvti| ata eva prayatnapare hiMsApariNaterabhAvAdahiMsAvrataM bhvtiiti| tathA coktaM zrIsamantabhadrasvAmibhi: (ziravariLI) "ahiMsA bhUtAnAM jagati viditaM brahma paramaM na sA tatrArambho'styaNarapi ca ytraashrmvidhau| tatastatsiddhayarthaM paramakaruNo granthamubhayaM bhavAnevAtyAkSInna ca vikRtvessopdhirtH||'' tathA di ahiMsA che. temanuM maraNa thAo ke na thAo, *prayatnarUpa pariNAma vinA sAvadhaparihAra (doSano tyAga ) thato nathI. AthI ja prayatnaparAyaNane hiMsApariNatino abhAva hovAthI ahiMsAvrata hoya che. evI rIte (AcAryavara) zrI samaMtabhadrasvAmIe (bRhasvayaMbhUstotramAM zrI naminAtha bhagavAnanI stuti karatAM 119mA zloka dvArA ) kahyuM che keH "[ zlokArtha:-1 jagatamAM vidita che ke jIvonI ahiMsA parama brahma che. je AzramanI vidhimAM leza paNa AraMbha che tyAM (-te AzramamAM arthAt sagraMthapaNAmAM) te ahiMsA hotI nathI. mATe tenI siddhine arthe, (he naminAtha prabhu !) parama kaNAvaMta evA ApazrIe banne graMthane choDyA (-dravya tema ja bhAva banne prakAranA parigrahane tajI nigraMthapaNuM aMgIkRta karyuM), vikRta veza tathA parigrahamAM rata na thayA.'' vaLI (pa6 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe che): * munine (municocita) zuddhapariNatinI sAthe vartato je (haTha vagarano) dehaceSTAdikasaMbaMdhI zubhopayoga te vyavahAra-prayatna che. [ zuddhapariNati na hoya tyAM zubhopayoga haTha sahita hoya che; te zubhopayoga to vyavahAra-prayatna paNa kahevAto nathI.] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] vyavahAracAritra adhikAra [ 111 (mAlinI) trasahatipariNAmadhvAMtavidhvaMsahetu: sakalabhuvanajIvagrAmasaukhyaprado yH| sa jayatu jinadharmaH sthAvaraikendriyANAM vividhvdhviduurshcaarushrmaabdhipuurH|| 76 / / rAgeNa va doseNa va moheNa va mosbhaasprinnaam| jo pajahadi sAhu sayA bidiyavadaM hoi tssev|| 57 / / rAgeNa vA dveSeNa vA mohena vA mRssaabhaassaaprinnaam| yaH prajahAti sAdhuH sadA dvitIyavrataM bhavati tsyaiv|| 57 styvrtsvruupaakhyaanmett| atra mRSApariNAmaH satyapratipakSaH, sa ca rAgeNa vA dveSeNa vA mohena vA jaayte| sadA yaH sAdhuH AsannabhavyajIvaH taM pariNAmaM parityajati tasya dvitIyavrataM bhavati iti| [zloArtha:-] saatn| 529||m35. aNdhaa2n| nazano 4 hetu cha, sa. so'n| jIvasamUhane je sukhaprada che, sthAvara ekeMdriya jIvonA vividha vadhathI je bahu dUra che ane suMdara sukhasAgaranuM je pUra che, te jinadharma jayavaMta varte che. 76. viSa-rAga-vimohajanita mRSA taNA pariNAmane je choDatA munirAja, tene sarvadA vrata dvitIya che. 57 anvayArtha:-[ rAgeNA vA ] thI, [ dveSeNa vA] dvaSayI [ mohena vA ] athavA bhothI thatA [ mRSAbhASApariNAmaM] mRSA maapaan| 529||mne [ yaH sAdhuH ] 8 sAdhu [prajahAti] choDe cha, [ tasya eva ] tene 4 [ sadA ] saha. [ dvitIyavrataM ] [ii prata [ bhavati ] che. TIkA:-A, satyavratanA svarUpanuM kathana che. ahIM (ema kahyuM che ke ), satyano pratipakSa (arthAt satyathI viruddha pariNAma) te mRSApariNAma che; te (asatya bolavAnA pariNAma) rAgathI, dveSathI athavA mothI thAya che; je sAdhu-Asannabhavya jIva-te pariNAmane parityaje che (-samasta prakAre choDa che), tene bIjAM vrata hoya che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 112] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (zAMtinI) vakti vyaktaM satyamuccairjano yaH svargastrINAM bhUribhogaikabhAk syaat| asmin pUjyaH sarvadA sarvasadbhiH satyAtsatyaM cAnyadasti vrataM kim|| 77 / / gAme vA Nayare vA'raNNe vA pecchiUNa paramatthaM / jo muyadi gahaNabhAvaM tidiyavadaM hodi tssev|| 58 / / grAme vA nagare vA'raNye vA prekSayitvA prmrthm| yo muMcati grahaNabhAvaM tRtIyavrataM bhavati tsyaiv|| 58 / / tRtiiyvrtsvruupaakhyaanmett| vRtyAvRtto grAmaH tasmin vA caturbhirgopurairbhAsuraM nagaraM tasmin vA manuSyasaMcArazUnyaM vanaspatijAtavallIgulmaprabhRtibhiH paripUrNamaraNyaM tasmin vA pareNa visRSTaM [ have pa7 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che:] [ zlokArtha:- ] je puruSa ati spaSTapaNe satya bole che, te svarganI strIonA puSkaLa bhogono eka bhAgI thAya che (arthAt te paralokamAM ananyapaNe devAMganAonA bahu bhogone pAme che, ane A lokamAM sarvadA sarva sapuruSono pUjya bane che. kharekhara satyathI zuM bIjAM koI (caDiyAtuM) vrata che? 77. nagare, araNya, grAmamAM ko vastu paranI dekhIne choDe grahaNa pariNAma che, te puruSane vrata tRtIya che. 58. anvayArtha: prAme vA] grAmamAM, [nAre vA] nagaramAM [saraLe vA] ke vanamAM [ param artham] pArakI vastune [ prekSayitvA] dekhIne [ :] je (sAdhu) [grahamAvaM] tene grahavAnA bhAvane [muvati] choDe che, [ tasya va ] tene ja [ tRtIyavrata ] trIja vrata [ bhavati] TIkA:-A, trIjA vratanA svarUpanuM kathana che. jenA pharatI vADa hoya te grAma (gAmaDuM) che; je cAra daravAjAthI suzobhita hoya te nagara che; je manuSyanA saMcAra vinAnuM, vanaspatisamUha, velIo ane jhADanAM jhuMDa Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] vyavahAracAritra adhikAra [ 113 nihitaM patitaM vA vismRtaM vA paradravyaM dRSTvA svIkArapariNAmaM ya: parityajati, tasya hi tRtIyavrataM bhavati iti| (sA ) AkarSati ratnAnAM sNcymucaircauryymetdih| svargastrIsukhamUlaM krameNa muktyaMganAyAzca / / 78 / / dadguNa itthirUvaM vAMchAbhAvaM Niyattade taasu| mehuNasaNNavivajjiyapariNAmo ahava turiyvdN|| 59 / / dRSTvA strIrUpaM vAMcchAbhAvaM nivartate taasu| maithunasaMjJAvivarjitapariNAmo'thavA turiiyvrtm|| 59 / / cturthvrtsvruupkthnmidm| vagerethI gIcogIca bhareluM hoya te araNya che. AvAM grAma, nagara ke araNyamAM bIjAthI tajAyelI, mukAyelI, paDI gayelI athavA bhulAI gayelI paravastune dekhIne tenA svIkArapariNAmane (arthAta tene potAnI karavAnA-grahavAnA pariNAmane ) je parityaje che, tene kharekhara trIjAM vrata hoya che. [ have 58 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH] [ zlokArtha-] A ugra acaurya A lokamAM ratnonA saMcayane AkarSe che ane (paralokamAM) svarganI strIonA sukhanuM kAraNa che tema ja krame karIne muktirUpI strInA sukhanuM kAraNa che. 78. strIrUpa dekhI strI prati abhilASabhAvanivRtti je, vA mithunasaMjJArahita je pariNAma te vrata turya che. 59. anvayArtha - strIrUpe daa] strIonuM rUpa dekhIne [tAsu] temanA pratye [vAMcchAmAd nivartata] vAMchAbhAvanI nivRtti te [SathavA] athavA [ maithuna saMjJAvivarnitapariNAma:] maithunasaMjJArahita je pariNAma te [turIyavratam] cothuM vrata che. TIkAH-A, cothA vratanA svarUpanuM kathana che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 114] niyamasAra [ bhagavAna zrI kuMdakuMda kamanIyakAminInAM tanmanoharAGganirIkSaNadvAreNa samupajanitakautUhalacittavAMcchAparityAgena, athavA vedodayAbhidhAnanokaSAyatIvrodayena saMjAtamaithunasaMjJAparityAgalakSaNazubhapariNAmena ca brahmacaryavrataM bhavati iti| (mAninI) bhavati tanuvibhUtiH kAminInAM vibhUtiM smarasi manasi kAmiMstvaM tadA madvacaH kim| sahajaparamatattvaM svasvarUpaM vihAya vrajasi vipulamohaM hetunA kena citrm|| 79 / / savvesiM gaMthANaM cAgo NiravekkhabhAvaNApuvvaM / paMcamavadamidi bhaNidaM cArittabharaM vhNtss|| 60 / / sarveSAM granthAnAM tyAgo nirpekssbhaavnaapuurvm| paMcamavratamiti bhaNitaM cAritrabharaM vhtH|| 60 / / suMdara kAminIonAM manohara aMganA nirIkSaNa dvArA UpajatI kutUhalatAnAcittavAMchAnA-parityAgathI, athavA puruSavedodaya nAmano je nokaSAyano tIvra udaya tene lIdhe UpajatI maithunasaMjJAnA parityAgasvarUpa zubha pariNAmathI, brahmacaryavrata hoya che [ have pa9 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [ zlokArtha:-] kAminIonI je zarIravibhUti te vibhUtine, he kAmI puruSa! jo tuM manamAM smare che, to mArA vacanathI tane zo lAbha thaze? aho ! Azcarya thAya che ke sahaja paramatattvane-nija svarUpane-choDIne tuM zA kAraNe vipula mohane pAme che! 79. nirapekSa bhAvana sahita sarva parigrahono tyAga je, te jANavuM vrata pAMcamuM cAritrabhara vahanArane. 60. anvayArtha:nirapekSamAvanApUrvam ] nirapekSa bhAvanApUrvaka (arthAt je bhAvanAmAM 1. munine municocita nirapekSa zuddha pariNatinI sAthe vartato je (haTha vagarano) sarvaparigrahuM tyAgasaMbaMdhI Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] vyavahAracAritra adhikAra [ 115 iha hi pNcmvrtsvruupmuktm| sakalaparigrahaparityAgalakSaNanijakAraNaparamAtmasvarUpAvasthitAnAM paramasaMyaminAM parama-jinayogIzvarANAM sadaiva nizcayavyavahArAtmakacArucAritrabharaM vahatAM, bAhyAbhyantaracaturviMzatipa-rigrahaparityAga eva paraMparayA paMcamagatihetubhUtaM pNcmvrtmiti| tathA coktaM samayasAre paranI apekSA nathI evI zuddha nirAlaMbana bhAvanA sahita ) [ sarveSAM granthInAM tyAreT:] sarva parigrahono tyAga (sarvaparigrahatyAgasaMbaMdhI zubhabhAva) te, [vAritramAM vahata:] cAritrabhara vahanArane [paMcamavratam rUti maNitam ] pAMcamuM vrata kahyuM che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM) pAMcamA vratanuM svarUpa kahevAmAM AvyuM che. sakaLa parigrahanA parityAga svarUpa nija kAraNaparamAtmAnA svarUpamAM avasthita (sthira rahelA) paramasaMyamIone-parama jinayogIzvarone-sadAya nizcayavyavahArAtmaka suMdara cAritrabhara vahunArAone, bAhya-abhyatara covIza prakAranA parigrahano parityAga ja paraMparAe paMcamagatinA hetubhUta evuM pAMcamuM vrata che. evI rIte (zrImadabhagavakuMdakuMdAcAryadavapraNIta) zrI samayasAramAM (208mI gAthA dvArA) kahyuM che ke: zubhopayoga te vyavahAra aparigrahavrata kahevAya che. zuddha pariNati na hoya tyAM zubhopayoga haTha sahita hoya che; te zubhopayoga to vyavahAra-vrata paNa kahevAto nathI. [ A pAMcamA vratanI mAphaka anya vratonuM paNa samajI levuM.] 1. cAritrabhara = cAritrano bhAra; cAritrasamUha; cAritranI atizayatA. 2. zubhopayogarUpa vyavahAravrata zuddhopayogano hetu che ane zuddhopayoga mokSano hetu che ema gaNIne ahIM upacArathI vyavahAravratane mokSanI paraMparAhata kahela che. kharekhara to zubhopayogI munine muniyogya zuddhapariNati ja (zuddhAtmadravyane avalaMbatI hovAthI) vizeSa zuddhirUpa zuddhopayogano hetu thAya che ane te zuddhopayoga mokSano hetu thAya che. A rIte A zuddhapariNatimAM rahelA mokSanA paraMparAhetupaNAno Aropa tenI sAthe rahelA zubhopayogamAM karIne vyavahAravratane mokSano paraMparAtu kahevAmAM Ave che. jyAM zuddhapariNati ja na hoya tyAM vartatA zubhopayogamAM mokSanA paraMparAhatapaNAno Aropa paNa karI zakAto nathI, kema ke jyAM mokSano yathArtha paraMparA hetu pragaTayo ja nathI-vidhamAna ja nathI tyAM zubhapayogamAM Aropa kono karavo ? Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 116 ] niyamasAra [ bhagavAna zrIkuMdakuMda ''majjhaM pariggaho jadi tado ahamajIvadaM tu gcchej| NAdeva ahaM jamhA tamhA Na pariggaho mjjh||'' tathA hi (hariNI) tyajatu bhavabhIrutvAdbhavyaH parigrahavigrahaM nirupamasukhAvAsaprAptyai karotu nijaatmni| sthitimavicalA zarmAkArAM jagajjunadurlabhAM na ca bhavati mahaccitraM citraM staamstaamidm||80 / / pAsugamaggeNa divA avalogaMto jugappamANaM hi| gacchai purado samaNo iriyAsamidI have tss||61 / / prAsukamArgeNa divA avalokayan yugapramANaM khlu| pAchati purata: zramaM: satirmavettasthA 62 // ""[ gAthArtha-] jo paradravya-parigraha mAro hoya to huM ajIvapaNAne pAmuM. huM to jJAtA ja chuM tethI (paradravyarUpa) parigraha mAro nathI.' vaLI (6) mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [zlokArtha-] bhavya jIva bhavabhIpaNAne lIdhe parigrahavistArane choDo ane nirupama sukhanA *AvAsanI prApti arthe nija AtmAmAM avicaLa, sukhAkAra ( sukhamayI) tathA jagatajanone durlabha evI sthiti (sthiratA) karo. ane A (nijAtmAmAM acaLa sukhAtmaka sthiti karavAnuM kArya) sanduruSone kAMI mahA AzcaryanI vAta nathI, asatpaSone AzcaryanI vAta che. 80. avalokI mArga dhurA pramANa kare gamana munirAja je divase ja prAsuka mArgamAM, IryAsamiti tehane. 61. avayArtha - kamaLa: ] je zramaNa [prAsumAna] prAsuka mArge [ vivA] divase [ yuprimAI ] dhurA pramANa [ purata: ] AgaLa [vatu navanoveyana ] joIne [Tchati ] cAle che, * AvAsa = nivAsasthAna; ghara; raheThANa Ayatana. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] vyavahAracAritra adhikAra [117 atreryaasmitisvruupmuktm| yaH paramasaMyamI gurudevayAtrAdiprazastaprayojanamuddizyaikayugapramANaM mArgam avalokayan sthAvarajaMgamaprANiparirakSArthaM divaiva gacchati, tasya khalu prmshrmnnsyeryaasmitirbhvti| vyvhaarsmitisvruupmuktm| idAnIM nishcysmitisvruupmucyte| abhedAnupacAraratnatrayamArgeNa paramadharmiNamAtmAnaM samyag itA pariNati: smitiH| athavA nijaparamatattvaniratasahaja- paramabodhAdiparamadharmANAM saMhatiH smitiH| iti nizcayavyavahArasamitibhedaM buddhvA tatra paramanizcayasamitimupayAtu bhavya iti| [ 1 ] tene dUrvAsamiti: ] IryAsamiti [ ma ] hoya che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM) IryAsamitinuM svarUpa kahyuM che. je *paramasaMyamI guyAtrA (guru pAse javuM), devayAtrA (deva pAse javuM) vagere prazasta prayojanano uddeza rAkhIne eka dhoMsarA jeTalo mArga joto joto sthAvara tathA jaMgama prANIonI parirakSa (samasta prakAre rakSA) arthe divase ja cAle che, te paramazramaNane IryAsamiti hoya che. ( A pramANe) vyavahArasamitinuM svarUpa kahevAmAM AvyuM. have nizcaya samitinuM svarUpa kahevAmAM Ave che. abheda-anupacAra-ratnatrayarUpI mArge paramadharmI evA (potAnA) AtmA pratye samyaka iti" ( -gati ) arthAta pariNati te samiti che; athavA, nija paramatattvamAM lIna sahaja paramajJAnAdika paramadharmonI saMhati (-milana, saMgaThana) te samiti che. A pramANe nizcaya ane vyavahArarUpa samitibhedo jANIne temAM (-te bemAMthI) paramanizcaya samitine bhavya jIva prApta karo. [ have 61 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja cAra zloka kahe che: ] * paramasaMyamI munine (arthAt muniyogya zuddhapariNativALA munine) zuddhapariNatinI sAthe vartato je (haTha vagarano) IryAsabaMdhI (-gamanasaMbaMdhI, cAlavAsaMbaMdhI) zubhopayoga te vyavahAra IryAsamiti che. zuddhapariNati na hoya tyAM subhopayoga huTha sahita hoya che, te zubhopayoga to vyavahAra samiti paNa kahevAto nathI. [ A IryAsamitinI mAphaka anya samitionuM paNa samajI levuM.] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 118] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (maMvALAMtA) itthaM baddhA paramasamitiM maktikAntAsakhIM yo muktvA saMgaM bhavabhayakaraM hemarAmAtmakaM c| sthitvA'pUrve sahajavilasacicamatkAramAtre bhedAbhAve samayati ca yaH sarvadA mukta ev|| 81 / / (mAtinI) jayati samitireSA zIlamUlaM munInAM trasahatiparidUrA sthAvaraNAM hte| bhavadavaparitApaklezajImUtamAlA sklsukRtsiityaaniiksntossdaayii|| 82 / / (mAninI) niyatamiha janAnAM janma janmArNave'smin samitivirahitAnAM kaamrogaaturaannaam| munipa kuru tatastvaM tvanmanogehamadhye hypvrkmmussyaashcaaruyossitsumukteH|| 83 / / [ zlokArtha-] A rIte muktikAntAnI (muktisuMdarInI) sakhI paramasamitine mIne je jIva bhavabhayanA karanArA kaMcanakAminInA saMgane choDIne. aparva. sahaja-vilasatA (svabhAvathI prakAzatA), abheda caitanyacamatkAramAtramAM sthita rahI (temAM) samyaka "iti" (-gati) kare che arthAta samyapaNe pariName che, te sarvadA mukta ja che. 81. [ zlokArtha:-1 je (samiti) munione zIlanuM (-cAritranuM) mULa che, je traNa jIvonA ghAtathI tema ja sthAvara jIvonA ghAtathI samasta prakAre dUra che, je bhavadAvAnaLanA paritAparUpI kalezane zAMta karanArI tathA samasta sukRtarUpI dhAnyanA rAzine (poSaNa ApIne) saMtoSa denArI meghamALA che, te A samiti jayavaMta che. 82. [ zlokArtha:-] ahIM ( vizvamAM) e nakkI che ke A janmArNavamAM (bhavasAgaramAM) samitirahita kAmarogAtura (-icchArUpI rogathI pIDita) janono janma thAya che. tethI he muni! tuM tArA manarUpI gharamAM A sumuktirUpI suMdara strI mATe nivAsagRha (oraDo ) rAkha (arthAta tuM muktinuM ciMtavana karo. 83. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] vyavahAracAritra adhikAra [ 119 (mA ) nizcayarUpAM samitiM sUte yadi muktibhaagbhvenmokssH| bata na ca labhate'pAyAt saMsAramahArNave bhrmti|| 84 / / pesuNNahAsakakkasaparaNiMdappappasaMsiyaM vynnN| paricattA saparahidaM bhAsAsamidI vdNtss|| 62 / / paizUnyahAsyakarkazaparanindAtmaprazaMsitaM vcnm| parityajya svaparahitaM bhaassaasmitirvdtH|| 62 / / atra bhaassaasmitisvruupmuktm| karNejapamukhavinirgataM nRpatikarNAbhyarNagataM caikapuruSasya ekakuTuMbasya ekagrAmasya vA mahadvipatkAraNaM vcpaishuunym| kvacit kadAcit kiMcit parajanavikArarUpamavalokya tvAkarNya ca hAsyAbhidhAnanokaSAyasamupajanitam ISacchubhamizritamapyazubhakarmakAraNaM [zlokArtha-] jo jIva nizcayarUpa samitine utpanna kare, to te muktine pAme chemokSarUpa thAya che. paraMtu samitinA nAzathI (-abhAvathI), arere ! te mokSa pAmato nathI, paNa saMsArarUpI mahAsAgaramAM bhame che. 84. nijastavana, paraniMdA, pizunatA, hAsya, karkaza vacanane choDI sva5rahita je vade, bhASAsamiti tehane. 62. anvayArtha: vaizUnyadAcavazapanindrAtmaprazaMsita vanas] paizUnya (cADI), hAsya, karkaza bhASA, paraniMdA ane AtmaprazaMsArUpa vacano [ parityaSya ] parityAgIne [svarahita vata:] je svaparahitarUpa vacano bole che, tene [ bhASAsamitiH] bhASAsamiti hoya che. TIkA:-ahIM bhASAsamitinuM svarUpa kahyuM che. cADIkhora mANasanA mukhamAMthI nIkaLelAM ane rAjAnA kAnanI nikaTa pahoMcelAM, koI eka puruSa, koI eka kuTuMba ke koI eka gAmane mahA vipattinA kAraNabhUta evAM vacano te paizUnya che. kayAMka kayAreka koIka parajanonA vikRta rUpane avalokIne athavA sAMbhaLIne hAsya nAmanA nokaSAyathI utpanna thatuM, jarAka zubha sAthe mizrita hovA chatAM Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates 120] [bhagavAnazrIkuMdakuMda svasya puruSamukhavikAragataM hAsyakarma / karNazaSkulIvivarAbhyarNagocaramAtreNa pareSAmaprItijananaM hi krkshvcH| pareSAM bhUtAbhUtadUSaNapurassaravAkyaM bhUtAbhUtaguNastutirAtmaprazaMsA / etatsarvamaprazastavacaH parityajya zubhazuddhapariNatikAraNaM vaco bhASAsamitiriti / paranindA / svasya ca parasya ca tathA coktaM zrIguNabhadrasvAmibhiH tathA ca niyamasAra azubha karmanuM kAraNa, puruSanA mukhanA vikAra sAthe saMbaMdhavALuM, te hAsyakarma che. kAnanA chidranI najIka pahoMcavAmAtrathI je bIjAone aprIti upajAve che te karkaza vacano che. bIjAnAM vidyamAna-avidhamAna dUSaNapUrvakanAM vacano (arthAt paranA sAcA tema ja jaThA doSo kahenArAM vacano) te parinaMdA che. potAnA vidhamAna-avidhamAna guNonI stuti te AtmaprazaMsA che.-A badhAM aprazasta vacano parityAgIne sva tema ja pa2ne zubha ane zuddha pariNitanA kAraNabhUta vacano te bhASAmiti che. (mAlinI) "" -- samadhigatasamastAH sarvasAvadyadUrA: svahitanihitacittAH shaaNtsrvprcaaraaH| svaparasaphalajalpAH sarvasaMkalpamuktAH kathamiha na vimukterbhAjanaM te vimuktAH / / ' evI rIte ( AcAryava2 ) zrI guNabhadrasvAmIe (AtmAnuzAsanamAM 226mA zloka dvArA) kahyuM che keH * pracAra " [ zlokArtha:- ] jemaNe badhuM (vastusvarUpa ) jANI lIdhuM che, jeo sarva sAvadhathI dUra che, jemaNe svahitamAM cittane sthApyuM che, jemane sarva *pracAra zAMta thayo che, jemanI bhASA svaparane saphaLa (hitarUpa) che, jeo sarva saMkalpa rahita che, te vimukta puruSo A lokamAM vimuktinuM bhAjana kema na hoya ? ( arthAt AvA munijano avazya mokSanAM pAtra che.)'' vaLI (62 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che ): = vahIvaTa; kAma mAthe levuM te; AraMbha; bAhya pravRtti. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] vyavahAracAritra adhikAra [ 121 (anuduma ) parabrahmaNyanuSThAnaniratAnAM mniissinnaam| antarairapyalaM jalpaiH bahirjalpaizca kiM punH|| 85 / / kadakAridANumodaNarahidaM taha pAsugaM pasatthaM c| diNNaM pareNa bhattaM samabhuttI esnnaasmidii|| 63 / / kRtakAritAnumodanarahitaM tathA prAsukaM prazastaM c| dattaM pareNa bhaktaM saMbhuktiH essnnaasmitiH|| 63 / / atraissnnaasmitisvruupmuktm| tadyathA manovAkkAyAnAM pratyekaM kRtakAritAnumodanaiH kRtvA nava vikalpA bhavanti, na taiH saMyuktamannaM navakoTivizuddhamityuktam; atiprazastaM manoharama; haritakAyAtmakasUkSmaprANi [zlokArtha-] parabrahmanA anuSThAnamAM nirata (arthAt paramAtmAnA AcaraNamAM lIna) evA DAhyA puruSone-munijanone aMtarjalpathI (-vikalparUpa aMtaraMga utthAnathI) paNa basa thAo, bahirSalpanI (bhASA bolavAnI) to vAta ja zI ? 85. anumanana-kRta-kAritavihIna, prazasta, prAsuka azanane -paradattane muni je grahe, eSaNasamiti tehane. 63. anvayArtha parena ] para vaDe devAmAM AveluM, [ tavAritAnumodranarahita ] kRtakArita-anumodana rahita, [ tathA prAsu] prAsuka [prazaste 2] ane *prazasta [ ma ] bhojana karavArUpa [ saMputti:] je samyaka AhAragrahaNa [gSaNa samiti:] te eSaNAsamiti che. TIkA:-ahIM eSaNAsamitinuM svarUpa kahyuM che. te A pramANe mana, vacana ane kAyAmAMnA pratyekane kRta, kArita ane anumodanA sahita gaNIne temanA nava bhedo thAya che, temanAthI saMyukta anna nava koTie vizuddha nathI ema (zAstramAM) kahyuM che; atiprazasta eTale manohara (anna ); haritakAyamaya sUkSma prANIonA * prazasta = sAruM; zAstramAM prazaMseluM; je vyavahAre pramAdAdinuM ke rogAdinuM nimitta na hoya evuM. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 122] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda saMcArAgocaraM prAsukamityabhihitama; pratigrahocasthAnapAdakSAlanArcanapraNAmayogazuddhibhikSAzaddhinAmadheyairnavavidhapaNyaiH pratipattiM kRtvA zraddhAzaktyalabdhatAbhaktijJAnadayAkSamA'bhidhAnasaptaguNasamAhitena zuddhena yogyAcAreNopAsakena dattaM bhaktaM bhuMjAnaH tiSThati yaH paramatapodhana: tsyaissnnaasmitirbhvti| iti vyvhaarsmitikrmH| atha nizcayato jIvasyAzanaM nAsti paramArthataH, SaTprakAramazanaM vyavahArataH saMsAriNAmeva bhvti| tathA vo samayasAre (?) "NokammakammahAro leppAhAro ya kvlmaahaaro| ujja maNo vi ya kamaso AhAro chavviho yo||'' saMcArane agocara te prAsuka (anna)-ema (zAstramAM) kahyuM che. *pratigraha, ucca sthAna, pAdaprakSAlana, arcana, praNAma, yogazuddhi (mana-vacana-kAyAnI zuddhi ) ane bhikSAzuddhi-e navavidha puNyathI (navadhA bhaktithI) Adara karIne, zraddhA, zakti, alubdhatA, bhakti, jJAna, dayA ane kSamA-e (dAtAnA) sAta guNo sahita zuddha yogya-AcAravALA upAsaka vaDe devAmAM AveluM (nava koTie zuddha, prazasta ane prAsuka) bhojana je parama tapodhana le che, tene eSaNAsamiti hoya che. Ama vyavahArasamitino krama che. have nizcayathI ema che ke jIvane paramArthe azana nathI; cha prakAranuM azana vyavahArathI saMsArIone ja hoya che. evI rIte zrI *samayasAramAM (?) kahyuM che ke: "[ gAthArtha -] nokarma-AhAra, karma-AhAra, lepa-AhAra, kavala-AhAra, ojaAhAra ane mana-AhAra-ema AhAra kramazaH cha prakArano jANavo.'' * pratigrahu = "AhArapANI zuddha che, tiSTha, tiSTha, tiSTha (-UbhA raho, UbhA raho, UbhA raho)" ema kahIne AhAragrahaNanI vinati karavI te; kRpA karavA mATe vinati AdarasanmAna, [ Ama pratigrahu karavAmAM AvatAM, jo muni kRpA karI UbhA rahe to dAtAnA sAta guNothI yukta zrAvaka temane potAnA gharamAM laI jaI, ucca sthAne birAjamAna karI, paga dhoIne, pUjana kare che ane praNAma kare che. pachI mana-vacana-kAyAnI zuddhipUrvaka zuddha bhikSA de che. ] * ahIM uddhata karelI gAthA samayasAramAM nathI paraMtu pravacanasAramAM (prathama adhikAranI 20mI gAthAnI tAtparyavRtti-TIkAmAM) avataraNarUpe che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] vyavahAracAritra adhikAra azuddhajIvAnAM vibhAvadharmaM prati vyvhaarnysyodaahrnnmidm| idAnIM nishcysyodaahRtirucyte| tadyathA " jassa aNesaNamappA taM pi tavo tappaDicchagA smnnaa| aNNaM bhikkhamaNesaNamadha te samaNA aNAhArA / / tathA coktaM zrIguNabhadrasvAmibhiH .. (mAlinI) yamaniyamanitAntaH zAntabAhyAntarAtmA pariNamitasamAdhiH srvsttvaanukmpii| vihitahitamitAzI klezajAlaM samUlaM dahati nihatanidro nishcitaadhyaatmsaarH||" [123 -azuddha jIvonA vibhAvadharma viSe vyavahAranayanuM A (avataraNa karelI gAthAmAM ) udAharaNa che. have (zrI pravacanasAranI 227mI gAthA dvArA) nizcayanuM udAharaNa kahevAmAM Ave che. te A pramANe: '[gAthArtha:- ] jeno AtmA eSaNArati che ( arthAt je anazanasvabhAvI AtmAne jANato hovAne lIdhe svabhAvathI AhAranI icchA rahita che) tene te paNa tapa che; (vaLI) tene prApta karavA mATe (-anazanasvabhAvI AtmAne paripUrNapaNe prApta karavA mATe) prayatna karanArA evA je zramaNo temane anya (-svarUpathI jAdI evI) bhikSA eSaNA vinA (-eSaNAdoSa rahita ) hoya che; tethI te zramaNo anAhArI che.'' evI rIte ( AcAryava2 ) zrI guNabhadrasvAmIe ( AtmAnuzAsanamAM 225mA zloka dvArA ) kahyuM che keH '[zlokArtha:-] jeNe adhyAtmanA sArano nizcaya karyo che, je atyaMta yamaniyama sahita che, jeno AtmA bahArathI ane aMdarathI zAMta thayo che, jene samAdhi pariNamI che, jene sarva jIvo pratye anukaMpA che, je vihita (-zAstrAjJA mujabanuM) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 124] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda tathA di (zAlinI) bhuktvA bhaktaM bhaktahastAgradattaM dhyAtvAtmAnaM puurnnbodhprkaashm| taptvA caivaM sattapaH sattapasvI prApnotIddhAM muktivArAMganAM sH|| 86 / / potthaikamaMDalAiM gahaNavisaggesu pytprinnaamo| AdAvaNaNikkhevaNasamidI hodi tti nnidditttthaa||64 / / pustakakamaNDalAdigrahaNavisargayoH prytnprinnaamH| AdAnanikSepaNasamitirbhavatIti nirdissttaa|| 64 / / atraadaannikssepnnsmitisvruupmuktm| *hita-mita bhojana karanAra che, jeNe nidrAno nAza karyo che, te (muni) kalezajALane samULagI bALI nAkhe che.'' vaLI (63 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che ): [ zlokArca- ] bhaktanA hastAgrathI (-hAthanI AMgaLIothI) devAmAM AveluM bhojana laIne, pUrNa-jJAnaprakAzavALA AtmAnuM dhyAna karIne, e rIte sat tapane (-samyak tapane) tapIne, te sat tapasvI (-sAco tapasvI) dedIpyamAna muktivArAMganAne (-muktirUpI strIne) prApta kare che. 86. zAstrAdi grahatAM-mUktA muninA prayata pariNAmane AdAnanikSepaNa samiti kahela che Agama viSe. 64. anvayArtha:pustahabrama_nAAidaLavisarjAyo:] pustaka, kamaMDaLa vagere levA-mUkavA saMbaMdhI [prayatnapariNAma:] prayatnapariNAma te [kAvAnanikSepaNasamiti:] AdAnanikSepaNasamiti [ mavati] che [ti nirtiA ] ema kahyuM che. TIkA:-ahIM AdAnanikSepaNasamitinuM svarUpa kahyuM che. * hita-mita = hitakara ane mApasara Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] vyavahAracAritra adhikAra [125 apahRtasaMyaminAM sNymjnyaanaadyupkrnngrhnnvisrgsmysmudbhvsmitiprkaaroktiriym| upekSAsaMyaminAM na pustakakamaNDaluprabhRtayaH, ataste paramajinamunayaH ekAntato nispRhAH, ata eva baahyopkrnnnirmuktaaH| abhyantaropakaraNaM nijaparamatattvaprakAzadakSaM nirupAdhisvarUpasahajajJAnamantareNa na kimpyupaadeymsti| apahRtasaMyamadharANAM paramAgamArthasya punaH punaH pratyabhijJAnakAraNaM pustakaM jJAnopakaraNamiti yAvat, zaucopakaraNaM ca kAyavizuddhihetu: kamaNDalu:, saMyamopakaraNahetu: picch| eteSAM grahaNavisargayoH samayasamudravaprayatnapariNAmavizuddhireva hi AdAnanikSepaNasamitiriti nirdisstteti| (matinI) samitiSu samitIyaM rAjate sottamAnAM paramajinamunInAM saMhatau kssaaNtimaitrii| tvamapi kuru mana:paMkeruhe bhavya nityaM bhavasi hi prmshriikaaminiikaaNtkaaNtH|| 87 / / A, apahatasaMyamIone saMyamajJAnAdikanA upakaraNo letI-mUktI vakhate utpanna thatI samitino prakAra kahyo che. upekSAsaMyamIone pustaka, kamaMDaLa vagere hotAM nathI; te paramajinamunio ekAMte (-sarvathA ) nispRha hoya che tethI ja teo bAhya upakaraNa rahita hoya che. atyaMtara upakaraNabhUta, nija paramatattvane prakAzavAmAM catura evuM je nirupAdhisvarUpa sahaja jJAna tenA sivAya bIjuM kaMI temane upAdeya nathI. apahatasaMyamadharone paramAgamanA arthanuM pharIpharIne pratyabhijJAna thavAmAM kAraNabhUta evuM pustaka te jJAnanuM upakaraNa che; zaucanuM upakaraNa kAyavizuddhinA hetubhUta kamaMDaLa che; saMyamanuM upakaraNa-hetu pIMchI che. A upakaraNone letI-mUktI vakhate udbhavatI prayatnapariNAmarUpa vizuddhi te ja AdAnanikSepaNasamiti che ema (zAstramAM) kahyuM che. [ have 64 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che:] [ zlokArtha-] uttama paramajinamunionI A samiti samitiomAM zobhe che. 1. apahatasaMyamI = apahatasaMyamavALA muni. [ apavAda, vyavahAranaya, ekadezaparityAga, apahatasaMyama (hINo-ochAvALo saMyama), sarAgacAritra ane zubhopayoga-e badhAM ekArtha che.] 2. upekSAsaMyamI = upekSAsaMyamavALA muni. [ utsarga, nizcayanaya, sarvaparityAga, upekSAsaMyama, vItarAgacAritra ane zuddhopayoga-e badhAM ekArtha che.] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 126] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda pAsugabhUmipadese gUDhe rahie proprohenn| uccArAdicAgo paiTThAsamidI have tss|| 65 / / prAsukabhUmipradeze gUDhe rahite proprodhen| uccArAdityAgaH prtisstthaasmitirbhvettsy|| 65 / / munInAM kaaymlaadityaagsthaanshuddhikthnmidm| zuddhanizcayato jIvasya dehAbhAvAnna caanngrhnnprinntiH| vyavahArato deha: vidyate; tasyaiva hi dehe sati hyAhAragrahaNaM bhavati; AhAragrahaNAnmalamUtrAdayaH sNbhvntyev| ata eva saMyaminAM malamUtravisargasthAnaM nirjantukaM pareSAmuparodhena virhitm| tatra sthAne zarIradharma kRtvA pazcAttasmAtsthAnAduttareNa katicit padAni gatvA hyudaGmukhaH sthitvA tenA saMgamAM kSAMti ane maitrI hoya che (arthAt A samitiyukta munine dhIraja-sahanazIlatAkSamAM ane maitrIbhAva hoya che). have bhavya ! tuM paNa mana-kamaLamAM sadA te samiti dhAraNa kara, ke jethI tuM paramazrIrUpI kAminIno priya kAnta thaIza (arthAt muktilakSmIne varIza ). 87. je bhUmi prAsuka, gUDha ne uparodha jyAM parano nahIM, maLatyAga tyAM karanArane samiti pratiSThA5na taNI. 65. anvayArtha:- parovarodhena rahite] jene paranA uparodha vinAnA (-bIjAthI rokavAmAM na Ave evA), [] gUDha ane [prAsumUnipraveza] prAsuka bhUmipradezamAM [3IrAvityA :] maLAdino tyAga hoya, [tasya] tene [pratika samiti:] pratiSThApana samiti [mavet ] hoya che. TIkAH-A, munione kAyamaLAdityAganA sthAnanI zuddhinuM kathana che. zuddhanizcayathI jIvane dehano abhAva hovAthI annagrahaNarUpa pariNati nathI. vyavahArathI (jIvana) deha che; tethI tene ja deha hotAM AhAragrahaNa che; AhAragrahaNane lIdhe maLamUtrAdika saMbhave che ja. tethI ja saMyamIone maLamUtrAdikanA utsarganuM (-tyAganuM) sthAna jaMturahita ane paranA uparodha rahita hoya che. te sthAne zarIradharma karIne pachI je paramasaMyamI te sthAnathI uttara dizAmAM keTalAMka pagalAM jaIne uttaramukhe UbhA rahIne, Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] vyavahAracAritra adhikAra [127 cotsRjya kAyakarmANi saMsArakAraNaM pariNAmaM manazca saMsRtenimittaM, svAtmAnamavyagro bhUtvA dhyAyati yaH paramasaMyamI muhurmuhuH kalevarasyApyazucitvaM vA paribhAvayati, tasya khalu prtisstthaapnsmitiriti| nAnyeSAM svairavRttInAM yatinAmadhAriNAM kAcit smitiriti| (mAlinI) samitiriha yatInAM muktisAmrAjyamUlaM jinamatakuzalAnAM svaatmciNtaapraannaam| madhusakhanizitAsvAtasaMbhinnaceta:sahitamunigaNAnAM naiva sA gocarA syaat|| 88 / / (darajI) samitisamitiM buddhvA muktyaGganAbhimatAmimAM bhvbhvbhydhvaantprdhvNspuurnnshshiprbhaam| munipa tava saddIkSAkAntAsakhImadhunA mudA jinamatatapaHsiddhaM yAyAH phalaM kimapi dhruvm|| 89 / / kAyakarmono (-zarIranI kriyAono), saMsAranA kAraNabhUta hoya evA pariNAmano tathA saMsAranA nimittabhUta manano utsarga karIne, nija AtmAne avyagra (ekAgra) thaIne dhyAve che athavA pharIpharIne kalevaranuM (-zarIranuM) paNa azucipaNuM sarva taraphathI bhAve che, tene kharekhara pratiSThApana samiti hoya che. bIjA svacchedavRttivALA yatinAmadhArIone koI samiti hotI nathI. [ have 65 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja traNa zloka kahe che: ] [zlokArtha-] jinamatamAM kuzaLa ane svAtmaciMtanamAM parAyaNa evA yatione A samiti muktisAmrAjyanuM mULa che. kAmadevanA tIkSNa annasamUhathI bhedAyelA hRdayavALA munigaNone te (samiti) gocara nathI ja hotI. 88. [zlokArtha-] he muni! samitiomAMnI A samitine-ke je muktirUpI strIne vahAlI che, je bhavabhavanA bhayarUpI aMdhakArane naSTa karavA mATe pUrNa caMdranI prabhA samAna che. tathA tArI sa-dIkSArUpI kAntAnI (sAcI dIkSArUpI priya strInI) sakhI che tene-have pramodathI jANIne, jinamatakathita tapathI siddha thatA evA koI (anupama ) dhruva phaLane tuM pAmIza. 89. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 ] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra (vrutaviAMvita) samitisaMhatitaH phalamuttamaM sapadi yAti muni: prmaarthtH| na ca manovacasAmapi gocaraM kimapi kevlsaukhysudhaamym|| 90 / / [bhagavAnazrIkuMdakuMda kAlussamohasaNNArAgaddosAiasuhabhAvANaM / parihAro maNuguttI vavahAraNayeNa parikahiyaM / / 66 / / kaalussymohsNjnyaaraagdvessaadyshubhbhaavaanaam| parihAro manoguptiH vyavahAranayena parikathitA / / 66 / / vyvhaarmnoguptisvruupaakhyaanmett| krodhamAnamAyAlobhAbhidhAnaizcaturbhiH kaSAyaiH kSubhitaM cittaM kAluSyam / moho [zlokArtha:-] samitinI saMgati dvArA kharekhara muni mana-vANIne paNa agocara (-manathI aciMtya ane vANIthI akathya) evuM koI kevaLasukhAmRtamaya uttama phaLa zIghra pAme che. 90. kAluSya, saMjJA, moha, rAga, dveSa Adi azubhanA parihA2ne managupti che bhAkhela naya vyavahAramAM. 66. anvayArtha:[ RtuSyamohasaMjJA dveSAdyazumamAvAnAm] kalupatA, moha, saMjJA, rAga, dveSa vage2e azubha bhAvonA [parihAra: ] parihArane [ vyavahAranayana] vyavahAranayathI [manogupti: ] manoguti [ parithitA ] kahela che. TIkA:-A, vyavahAra *manoguptinA svarUpanuM kathana che. krodha, mAna, mAyA ane lobha nAmanA cAra kaSAyothI kSubdha thayeluM citta te kaluSatA * munine munitvocita zuddhapariNatinI sAthe vartato je (Tha vagarano) mana-Azrita, vacanaAzrita ke kAya-Azrita zubhopayoga tene vyavahAra guti kahevAmAM Ave che, kAraNa ke zubhopayogamAM mana, vacana kAya sAthe azubhopayogarUpa joDANa nathI. zuddhapariNita na hoya tyAM zubhopayoga Tha sahita hoya che. te zubhopayoga to vyavahAragRti paNa kahevAto nathI. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] vyavahAracAritra adhikAra [ 129 darzanacAritrabhedAd dvidhaa| saMjJA AhArabhayamaithunaparigrahANAM bhedaacturdhaa| rAgaH prazastAprazastabhedena dvividhH| asahyajaneSu vApi cAsahyapadArthasArtheSu vA vairasya pariNAmo dvessH| ityAdyazubhapariNAmapratyayAnAM parihAra eva vyavahAranayAbhiprAyeNa mnoguptiriti| (vasaMtatina) guptirbhaviSyati sadA paramAgamArthaciMtAsanAthamanaso vijitendriysy| bAhyAntaraGgapariSaGgavivarjitasya / shriimjinendrcrnnsmrnnaanvitsy|| 91 / / thIrAjacorabhattakahAdivayaNassa paavheuss| parihAro vayaguttI aliyAdiNiyattivayaNaM vaa||67 / / che. darzanamoha ane cAritramoha evA (be) bhedone lIdhe moha be prakAre che. AhArasaMzA, bhayasaMjJA, maithunasaMjJA ane parigrahasaMjJA evA (cAra) bhedone lIdhe saMjJA cAra prakAre che. prazasta rAga ane aprazasta rAga evA (be) bhedane lIdhe rAga be prakArano che. asahya jano pratye athavA asahya padArthasamUho pratye vairano pariNAma te dveSa che.-ityAdi *azubha pariNAmapratyayono parihAra ja (arthAt azubha pariNAmarUpa bhAvapApAgnavono tyAga ja) vyavahAranayanA abhiprAyathI manoguti che. [ have 66 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [ zlokArtha-] jenuM mana paramAgamanA arthonA ciMtanayukta che, je vijiteMdriya che (arthAta jeNe indriyone vizeSapaNe jItI che), je bAhya tema ja abhyatara saMga rahita che ane je zrIjinaMdracaraNanA smaraNathI saMyukta che, tene sadA guti hoya che. 91. strI-rAja-bhojana-corakathanI hetu che je pApanI tasu tyAga, hA alIkAdino je tyAga, gumi vacananI. 67. * pratyayo = Agnavo; kAraNo. (saMsAranAM kAraNothI AtmAnuM gopana-rakSaNa karavuM te gumi che. bhAvapApAnsavo tema ja bhAvapuNyAgnavo saMsAranAM kAraNo che.) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 130] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda strIrAjacaurabhaktakathAdivacanasya paaphetoH| parihAro vAgguptiralIkAdinivRttivacanaM vaa|| 67 / / iha vaagguptisvruupmuktm| atipravRddhakAmaiH kAmukajanaiH strINAM saMyogavipralaMbhajanitavividhavacanaracanA kartavyA zrotavyA ca saiva striikthaa| rAjJAM yuddhahetUpanyAso raajkthaaprpNcH| caurANAM cauraprayogakathanaM caurkthaavidhaanm| atipravRddhabhojanaprItyA vicitramaMDakAvalIkhaMDadadhikhaMDasitAzanapAnaprazaMsA bhktkthaa| AsAmapi kathAnAM parihAro vaagguptiH| alIkanivRttizca vaagguptiH| anyeSAM aprazastavacasAM nivRttireva vA vAggupti: tA tathA coktaM zrIpUjyapAdasvAmibhi: anvayArtha - papaheto: ] pApanAM hetubhUta evAM [strIraniyoramathAnivanaca] strIkathA, rAjakathA, corakathA, bhaktakathA ityAdirUpa vacanono [paridAra:] parihAra [vA] athavA [ atIphinivRtivacanaM] asatyAdikanI nivRttivALAM vacano [ vApti ] te vacanaguti che. TIkA:-ahIM vacanagutinuM svarUpa kahyuM che. jemane kAma ati vRddhi pAmyo hoya evA kAmI jano vaDe karavAmAM AvatI ane sAMbhaLavAmAM AvatI evI je strIonI saMyogaviyogajanita vividha vacanaracanA (strIo saMbaMdhI vAta) te ja strIkathA che; rAjAonuM yuddhahetuka kathana (arthAt rAjAo vaDe karavAmAM AvatAM yuddhAdikanuM kathana) te rAjakathAprapaMca che; coronuM coraprayogakathana te corakathAvidhAna che (arthAt coro vaDe karavAmAM AvatA corInA prayogonI vAta te corakathA che); ati vRddhi pAmelI bhojananI prIti vaDe meMdAnI purI ne khAMDa, dahIM-khAMDa, sAkara ityAdi aneka prakAranAM azana-pAnanI prazaMsA te bhaktakathA (bhojanakathA) che.-A badhI kathAono parihAra te vacanaguti che. asatyanI nivRtti paNa vacanagumi che. athavA (asatya uparAMta) bIjA aprazasta vacanonI nivRtti te ja vacanaguti che. evI rIte (AcAryavara) zrI pUjyapAdasvAmIe (samAdhitaMtramAM 17mA zloka dvArA) kahyuM che ke: Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] vyavahAracAritra adhikAra [ 131 (anupuma ) "pvaM tyavattA vadivaM tyamttarazeSatA SSa yo: samasena pravIpa: paramAtmana:zA'' tathA hi (maMdAkrAMtA) tyaktvA vAcaM bhavabhayakarI bhavyajIvaH samastAM dhyAtvA zuddhaM shjvilscciccmtkaarmekm| pazcAnmuktiM sahajamahimAnandasaukhyAkarI tAM prApnotyuccaiH prhtduritdhvaaNtsNghaatruupH|| 92 / / baMdhaNachedaNamAraNaAkuMcaNa taha psaarnnaadiiyaa| kAyakiriyANiyattI NiddiTThA kAyagutti ti||68 / / baMdhanachedanamAraNAkuMcanAni tathA prsaarnnaadiini| kAyakriyAnivRttiH nirdiSTA kaayguptiriti||68 / / "[ zlokArtha-] e rIte bahirvacanone tyAgIne aMtarvacanone azeSataH (saMpUrNapaNe) tyAgavAM.-A, saMkSepathI yoga (arthAt samAdhi) che-ke je yoga paramAtmAno pradIpa che (arthAt paramAtmAne prakAzanAra dIvo che ).'' vaLI (A 67 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [ zlokArtha-] bhavyajIva bhavabhayanI karanArI samasta vANIne choDI zuddha sahajavilasatA caitanyacamatkAranuM ekanuM dhyAna karIne, pachI, pAparUpI timirasamUhane naSTa karIne sahajamahimAvaMta AnaMdasaukhyanI khANarUpa evI te muktine atizayapaNe prApta kare che. 92. vadha, baMdha ne chedanamayI, vistaraNa-saMkocanamayI ityAdi kAyakriyA taNI nivRtti tanaguti kahI. 68, anvayArtha:- vaMthanabdranaHIRLAvanAna] baMdhana, chedana, mAraNa (-mArI nAkhavuM), AkuMcana (-saMkocavuM) [ tathA ] tathA [prasArAvani] prasAraNa (-vistAravuM) ityAdi Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 132] niyamasAra [ bhagavAnazrI kuMdakuMda atra kaayguptisvruupmuktm| kasyApi narasya tasyAntaraMganimittaM karma, baMdhanasya bahiraMgahetuH kasyApi kaayvyaapaarH| chedanasyApyantaraMgakAraNaM karmodayaH, bahiraMgakAraNaM pramattasya kaaykriyaa| mAraNasyApyantaraGgaheturAMtaryakSayaH, bahiraGgakAraNaM kasyApi kaayvikRtiH| AkuMcanaprasAraNAdihetuH sNhrnnvisrpnnaadihetusmuddhaatH| etAsAM kAyakriyANAM nivRttiH kaayguptiriti| (anukuma ) muktvA kAyavikAraM yaH zuddhAtmAnaM muhurmuhuH| saMbhAvayati tasyaiva saphalaM janma sNsRtau|| 93 / / jA rAyAdiNiyattI maNassa jANIhi taM mnnoguttii| aliyAdiNiyattiM vA moNaM vA hoi viguttii|| 69 / / [ kAyayiAnivRtti:] kAyakriyAonI nivRttine [ jhAyagupta: ti nirvidA ] kAyagupti kahI che. TIkA-ahIM kAyaguptinuM svarUpa kahyuM che. koI puruSane baMdhananuM aMtaraMga nimitta karma che, baMdhanano bahiraMga hetu koIno kAyavyApAra che; chedananuM paNa aMtaraMga kAraNa karmodaya che, bahiraMga kAraNa pramatta jIvanI kAmakriyA che; mAraNano paNa aMtaraMga hetu AMtarika (nikaTa) saMbaMdhano (AyuSyano) kSaya che, bahiraMga kAraNa koInI kAyavikRti che; AkuMcana, prasAraNa vagereno hetu saMkocavistArAdikanA hetubhUta samudyAta che.-A kAyakriyAonI nivRtti te kAyagupti che. [ have 68 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [zlokArtha-] kAyavikArane choDIne je pharIpharIne zuddhAtmAnI saMbhAvanA (samyaka bhAvanA) kare che, teno ja janma saMsAramAM saphaLa che. 93. manamAMthI je rAgAdinI nivRtti te managumi che; alIkAdinI nivRtti athavA mauna vAcAgupti che. 69 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] vyavahAracaritra adhikAra [ 133 yA rAgAdinivRttirmanaso jAnIhi tAM mnoguptim| alIkAdinivRttirvA maunaM vA bhavati vaagguptiH|| 69 / / nizcayanayena mnovaagguptisuucneym| sakalamoharAgadveSAbhAvAdakhaMDAdvaitaparamacidrUpe samyagavasthitireva nishcymnoguptiH| he ziSya tvaM tAvadacalitAM manoguptimiti jaaniihi| nikhilAnRtabhASAparihRtirvA maunavrataM c| mUrtadravyasya cetanAbhAvAd amUrtadravyasyeMdriyajJAnAgocaratvAdubhayatra vAkpravRttirna bhvti| iti nishcyvaagguptisvruupmuktm| (zArdUlavikrIDita) zastAzastamanovacassamudayaM tyaktvAtmaniSThApara: zuddhAzuddhanayAtiriktamanaghaM cinmaatrcintaamnnim| prApyAnaMtacatuSTayAtmakatayA sArdhaM sthitAM sarvadA jIvanmuktimupaiti yogitilakaH paapaattviipaavkH|| 94 / / anvayArtha:-[ manasaH ] manamAthI [ yA] 4 [ rAgAdinivRttiH] 2||2||nii nivRtti [tAm] tene [ manoguptim ] manoguti [jAnIhi ] 191. [alIkAdinivRttiH] asatyAhinI nivRtti [vA] athavA [ maunaM vA] bhauna [vAgguptiH bhavati] te vayanagupti je. TIkAH-A, nizcayanayathI manoguptinI ane vacanaguptinI sUcanA che. sakaLa moharAgadveSanA abhAvane lIdhe akhaMDa advaita paramacitUpamAM samyakapaNe avasthita rahevuM te ja nizcayamanogupti che. he ziSya! tuM tene kharekhara acalita manogupti jANa. samasta asatya bhASAno parihAra athavA maunavrata te vacanagupti che. mUrtadravyane cetanAno abhAva hovAne lIdhe ane amUrtadravya indriyajJAnathI agocara hovAne lIdhe banne pratye vacanapravRtti thatI nathI. A rIte nizcayavacanaguptinuM svarUpa kahevAmAM AvyuM. [ have 69 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [ zlokArtha-] pAparUpI aTavIne bALavAmAM agni samAna evo yogitilaka Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 134] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda kAyakiriyANiyattI kAussaggo sarIrage guttii| hiMsAiNiyattI vA sarIragutti tti NiddiTThA / / 70 / / kAyakriyAnivRttiH kAyotsarga: zarIrake guptiH| hiMsAdinivRttirvA zarIraguptiriti nirdissttaa|| 70 / / nishcyshriirguptisvruupaakhyaanmett| sarveSAM janAnAM kAyeSu bahvayaH kriyA vidyante, tAsAM nivRtti: kAyotsargaH, sa eva guptirbhvti| paMcasthAvarANAM trasAnAM ca hiMsAnivRttiH kaayguptirvaa| paramasaMyamadharaH paramajinayogIzvaraH yaH svakIyaM vapuH svasya vapuSA viveza tasyAparispaMdamUrtireva nishcykaaygptiriti| tathA coktaM tattvAnuzAsane (muniziromaNi ) prazasta-aprazasta manavANInA samudAyane choDIne AtmaniSThAmAM parAyaNa raheto thako, zuddhanaya ane azuddhanayathI rahita evA anagha (-nirdoSa) caitanyamAtra ciMtAmaNine prApta karIne, anaMta catuSTayAtmakapaNA sAthe sarvadA sthita evI jIvanmuktine pAme che. 94. je kAyakarmanivRtti kAyotsarga te tanagupti che; hiMsAdinI nivRttine vaLI kAyagupti kahela che. 70. anvayArtha:pyakriyAnivRtti ] kAyakiyAonI nivRttirUpa [ vAyo: ] kAyotsarga [ zarIraje mukti ] zarIrasaMbaMdhI gupti che; [T] athavA [hiMsavinivRtti:] hiMsAdinI nivRttine [ zarIrazutti: ti] zarIragupti [ nirveida ] kahI che. TIkA:-A, nizcayazarIraguptinA svarUpanuM kathana che. sarva janone kAyAsaMbaMdhI bahu kriyAo hoya che; temanI nivRtti te kAyotsarga che; te ja gupti (arthAt kAyagupti) che. athavA pAMca sthAvaronI ane trasonI hiMsAnivRtti te kAyagupti che. je paramasaMyamadhara paramajinayogIzvara potAnA (caitanyarUpa) zarIramAM potAnA (caitanyarUpa) zarIrathI pravezI gayA, temanI aparipaMdamUrti ja (-akaMpA dazA ja) nizcayakAyagupti che. evI rIte zrI tattvAnuzAsanamAM (zloka dvArA) kahyuM che ke Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] vyavahAracAritra adhikAra [135 (anupuma ) "utsRjya kAyakarmANi bhAvaM ca bhvkaarnnm| svAtmAvasthAnamavyagraM kAyotsargaH sa ucyte||'' tathA hi (nukuma ) aparispandarUpasya parispandAtmikA tnuH| vyavahArAdbhavenme'tastyajAmi vikRtiM tnoH|| 95 / / ghaNaghAikammarahiyA kevlnnaannaaiprmgunnshiyaa| cottisaadisayajuttA arihaMtA erisA hoti||71 / / ghanaghAtikarmarahitAH kevljnyaanaadiprmgunnshitaaH| catustriMzadatizayayuktA arhanta IdRzA bhvnti|| 71 / / bhagavato'rhatparamezvarasya svruupaakhyaanmett| AtmaguNaghAtakAni ghAtikarmANi ghanarUpANi sAndrIbhUtAtmakAni jJAnadarzanA ""[zlokArtha:-] kAyakiyAone tathA bhavanA kAraNabhUta ( vikArI) bhAvane choDIne avyagrapaNe nija AtmAmAM sthita rahevuM, te kAyotsarga kahevAya che.'' vaLI (A 7) mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [zlokArtha-] aparispaMdAtmaka evA mane parispaMdAtmaka zarIra vyavahArathI che; tethI huM zarIranI vikRtine tajuM chuM. 95. ghanaghAtikarma vihIna ne cotrIza atizaya yukta che, kaivalyajJAnAdika paramaguNa yukta zrI arvata che. 71. rahita, anvayArtha - ghanazAtirmuditA:] ghanaghAtI karma [ vovanajJAnAdriparamaguNasahitA:] kevaLajJAnAdi parama guNo sahita ane [ vArivaMzavatizayayup:] cotrIza atizaya saMyukta [ phaeNdazA:] AvA, [ santa:] ahaMto [avanti] hoya che. TIkA:-A, bhagavAna at paramezvaranA svarUpanuM kathana che. [ bhagavaMta ahato kevA hoya che?] (1) jeo AtmaguNonAM ghAtaka ghAtakarmo che ane Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 136 ] niyamasAra | [ bhagavAnazrIkuMdakuMda varaNAntarAyamohanIyAni tairvirhitaastthoktaaH| praaguptghaatictusskprdhvNsnaasaadittrailokyprkssobhhetubhuutsklvimlkevljnyaankevldrshnkevlshktikevlskhshtiaashc| niHsvednirmlaadictustriNshdtishygunnnilyaaH| IdRzA bhavanti bhagavanto'rhanta iti| (mAninI) jayati viditagAtraH smeranIrejanetraH sakatanilayagotra: pNdditaambhojmitrH| munijanavanacaitraH karmavAhinyamitra: sakalahitacaritraH shriisusiimaasuputrH|| 96 / / (mAninI). smarakarimRgarAjaH puNyakaMjAhirAjaH sakalagaNasamAja: srvklpaavniij:| sa jayati jinarAjaH prAstaduHkarmabIja: pdnutsurraajstyktsNsaarbhuujH|| 97 / / jeo ghana eTale ke ghATAM che-evAM je jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, aMtarAya ne mohanIya karmo temanAthI rahita varNavavAmAM AvelA; (2) je pUrve vAvelAM cAra ghAtikarmonA nAzathI prApta thAya che evAM, traNa lokane *prakSobhanA hetabhUta sakaLavimaLa (sarvathA nirmaLa) kevaLajJAna, kevaLadarzana, kevaLazakti ne kevaLasukha sahita; tathA (3) svadarahita, maLarahita ityAdi cotrIza atizayaguNonA raheThANarUpa -AvA, bhagavaMta ato hoya che. [ have 71 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja pAMca zloko kahe cheH ] [zlokArtha-] prakhyAta (arthAt paramaudArika) jemanuM zarIra che, praphullita kamaLa jevAM jemanAM netra che, puNyanuM raheThANa (arthAt tIrthaMkarapada) jemanuM gotra che, paMDitarUpI kamaLone (vikasAvavA mATe) jeo sUrya che, munijanarUpI vanane jeo caitra che (arthAt munijanarUpI vanane khilavavAmAM jeo vasaMtaRtu samAna che), karmanI senAnA jeo zatru che ane sarvane hitarUpa jemanuM caritra che, te zrI susImA mAtAnA suputra (zrI padmaprabha tIrthaMkara) jayavaMta che. 96. [zlokArtha-] jeo kAmadevarUpI hAthIne mAravA ) mATe siMha che, jeo * pralobhanA artha mATe 83 mA pAnAnuM padaTippaNa jAo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] vyavahAracAritra adhikAra (mAlinI ) jitaratipaticApaH sarvavidyApradIpaH pariNatasukharUpaH paapkiinaashruupH| hatabhavaparitApaH zrIpadAnamrabhUpaH sa jayati jitakopaH prhnnvidvtklaapH|| 98 / / (mAlinI) jayati viditamokSaH padmapatrAyatAkSaH prajitaduritakakSa: praastkNdrppkssH| padayuganatayakSaH tattvavijJAnadakSaH kRtabudhajanazikSaH proktnirvaanndiikssH|| 99 / puNyarUpI kamaLane (vikasAvavA) mATe bhAnu che, jeo sarva guNonA samAja ( -samudAya ) che, jeo sarva kalpita (ciMtita) denAra kalpavRkSa che, jemaNe duSTa karmanA bIjane naSTa karyuM che, jemanAM caraNamAM sureMdro name che ane jemaNe saMsArarUpI vRkSano tyAga karyo che, te jinarAja ( zrI padmaprabha bhagavAna ) jayavaMta che. 97. [ 137 [zlokArtha:-] kAmadevanAM bANane jemaNe jItI lIdhAM che, sarva vidyAonA jeo pradIpa (-prakAzaka) che, sukharUpe jemanuM svarUpa pariNamyuM che, pApane (mArI nAkhavA) mATe jeo yamarUpa che, bhavanA paritApano jemaNe nAza karyo che, bhUpatio jemanA zrIpadamAM (-mahimAyukta punita caraNomAM) name che, krodhane jemaNe jItyo che ane vidvAnono samudAya jemanI AgaLa DhaLI paDe che, te (zrI padmaprabhanAtha ) jayavaMta che. 98. [zlokArtha:- ] prasiddha jemano mokSa che, padmapatra (-kamaLanAM pAna ) jevAM dIrgha jemanAM netra che, *pApakakSAne jemaNe jItI lIdhI che, kAmadevanA pakSano jemaNe nAza karyo che, yakSa jemanA caraNayugalamAM name che, tattvavijJAnamAM jeo dakSa ( catura ) che, budhajanone jemaNe zikSA (zikhAmaNa ) ApI che ane nirvANadIkSA jeo uccaryA che, te (zrI padmaprabha jinendra) jayavaMta che. 99. * kakSA = bhUmikA; zreNI; sthiti; paDakhuM. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 138] niyamasAra [ bhagavAna zrIkuMdakuMda (mAlinI) madananagasurezaH kAntakAyapradeza: padavinatayamIzaH praastkiinaashpaashH| duraghavanahutAzaH kIrtisaMpUritAza: jayati jagadadhIzaH caarupdmprbheshH|| 100 / / NaTThaTThakammabaMdhA aTThamahAguNasamaNNiyA prmaa| loyaggaThidA NiccA siddhA te erisA hoNti|| 72 / / naSTASTakarmabandhA aSTamahAguNasamanvitAH prmaaH| lokAgrasthitA nityAH siddhAste IdRzA bhvnti|| 72 / / bhagavatAM siddhiparaMparAhetubhUtAnAM siddhaparameSThInAM svruupmtroktm| niravazeSeNAntarmukhAkAradhyAnadhyeyavikalpavirahitanizcayaparamazukladhyAnabalena naSTASTa [ zlokArtha:-] kAmadevarUpI parvatane mATe (arthAt tene toDI nAkhavAmAM) jeo (vajadhara) iMdra samAna che, kAnta (manohara) jemano kAyapradeza che, munivaro jemanAM caraNamAM name che, yamanA pAzano jemaNe nAza karyo che, duSTa pAparUpI vanane (bALavA) mATe jeo agni che, sarva dizAomAM jemanI kIrti vyApI gaI che ane jagatanA jeo adhIza (nAtha) che, te suMdara padmaprabheza jayavaMta che. 1OO. che aSTa karma vinaSTa, aSTa mahAguNe saMyukta che, zAzvata, parama ne loka-agravirAjamAna zrI siddha che. 72. anvayArthInuM naETVrmavanyA: ] ATha karmanA baMdhane jemaNe naSTa karela che evA, [amadA guNasamanvitA:] ATha mahAguNo sahita, [5rama:] parama, [to sthitI: ] lokanA agre sthita ane [ nitya:] nitya-[phaeNdazA: ] AvA, [te siddhAH] te siddho [ bhavatti] hoya TIkAH-siddhinA paraMparA hetubhUta evA bhagavaMta siddhaparameSThIonuM svarUpa ahIM kahyuM che. [ bhagavaMta siddho kevA hoya che?] (1) "niravazeSapaNe aMtarmukhAkAra, dhyAna-dhyayanA vikalpa rahita nizcaya-paramazukaladhyAnanA baLathI jemaNe ATha karmanA baMdhane naSTa karela che evA; 1. niravazeSapaNe = azeSata:; kAMI bAkI rAkhyA vinA; saMpUrNapaNe; sarvathA. [ paramazukaladhyAnano AkAra Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] vyavahAracAritra adhikAra [139 krmbNdhaaH| kssaayiksmyktvaadyssttgunnpussttitussttaashc| tritattvasvarUpeSu viziSTaguNAdhAratvAt prmaaH| tribhuvanazikharAtparato gatihetorabhAvAt lokaagrsthitaaH| vyavahArato'bhUtapUrvaparyAya prcyvnaabhaavaannityaaH| IdRzAste bhagavantaH siddhaparameSThina iti| (mAlinI) vyavaharaNanayena jJAnapuMjaH sa siddhaH tribhuvanazikharAgragAvacUDAmaNiH syaat| sahajaparamaciccintAmaNau nityazuddhe nivasati nijarUpe nizcayenaiva devH|| 101 / / ( ghara) nItvAstAn sarvadoSAn tribhuvanazikhare ye sthitA dehamuktAH tAn sarvAn siddhisiddhayai nirupmvishdjnyaandRkshktiyuktaan| siddhAn naSTASTakarmaprakRItasamudayAn nityazuddhAnanantAn avyAbAdhAnnamAmi tribhuvanatilakAn siddhisiimntiniishaan|| 102 / / (2) "kSAyika samyakatvAdi aSTa guNonI puSTithI tuSTa; (3) viziSTa guNonA AdhAra hovAthI tattvanAM traNa svarUpomAM parama (4) traNa lokanA zikharathI AgaLa gatihetuno abhAva hovAthI lokanA agre sthita; (5) vyavahArathI abhUtapUrva paryAyamAMthI (-pUrve kadI nahi thayelA evA siddhaparyAyamAMthI) Tyuta thavAno abhAva hovAne lIdhe nitya-AvA, te bhagavaMta siddhaparameSThIo hoya che. [ have 7ra mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja traNa zloka kahe che: ] [zlokArtha-] vyavahAranayathI jJAnakuMja evA te siddhabhagavAna tribhuvanazikharanI TocanA (caitanyaghanarUpa) nakkara cUDAmaNi che; nizcayathI te deva sahajaparamacaitanyaciMtAmaNisvarUpa nityazuddha nija rUpamAM ja vase che. 101. [ zlokArtha:-] jeo sarva doSone naSTa karIne dehamukta thaIne tribhuvanazikhare sthita arthAt svarUpa saMpUrNapaNe aMtarmukha hoya che.] 1. siddhabhagavaMto kSAyika samyatva, anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta vIrya, sUkSmatva, avagAhana, agurulaghu ane avyAbAdha e ATha guNonI puSTithI saMtuSTa-AnaMdamaya hoya che. 2. siddhabhagavaMto viziSTa guNonA AdhAra hovAthI bahi:tattva, aMtaHtattva ane paramatattva evA traNa - tattvasvarUpomAMthI paramatattvasvarUpa che. 3. cUDAmaNi = zikhAmaNi; kalagInuM ratna; Toca uparanuM ratna. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 140] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (anupuma) svasvarUpasthitAna zaddhAna praaptaassttgnnsNpdH| naSTASTakarmasaMdohAn siddhAn vaMde punaH punH|| 103 / / paMcAcArasamaggA pNciNdiydNtidppnniddlnnaa| dhIrA guNagaMbhIrA AyariyA erisA hoti||73 / / paMcAcArasamagrAH pNcendriydNtidrpnirdlnaaH| dhIrA guNagaMbhIrA AcAryA IdRzA bhvnti||73 / / atraacaarysvruupmuktm| jJAnadarzanacAritratapovIryAbhidhAnaiH paMcabhiH AcAraiH smgraaH| sparzanarasana che, jeo nirupama vizada (-nirmaLa) jJAnadarzanazaktithI yukta che, jemaNe ATha karmanI prakRtinA samudAyane naSTa karyo che, jeo nityazuddha che, jeo anaMta che, avyAbAdha che, traNa lokamAM pradhAna che ane muktisuMdarInA svAmI che, te sarva siddhone siddhinI prApti arthe huM namuM chuM. 102. [ zlokArtha-] jeo nija svarUpamAM sthita che, jeo zuddha che, jemaNe ATha guNarUpI saMpadA prApta karI che ane jemaNe ATha karmono samUhuM naSTa karyo che, te siddhone huM pharIpharIne vadhuM chuM. 103. paripUrNa paMcAcAramAM, vaLI dhIra guNagaMbhIra che, paMceMddhigajanA darpadalane dakSa zrI AcArya che. 73. anvayArtha: paMthAvArasamasyA:] paMcAcArothI paripUrNa, [paMcendriyavaMtiHnirvatanA:] pacaMdriyarUpI hAthInA madanuM halana karanArA, [ dhIrA:] dhIra ane [guNa mIra :] guNagaMbhIra[ dazA:] AvA, [kAvAryA: ] AcAryo [ bhavanti] hoya che. TIkA:-ahIM AcAryanuM svarUpa kahyuM che. [bhagavaMta AcAryo kevA hoya che?] (1) jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIrya nAmanA pAMca AcArothI paripUrNa; (2) sparzana, rasana, prANa, cakSu ane zrotra nAmanI pAMca kahAnajainazAstramALA ] vyavahAracAritra adhikAra [ 141 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ghraannckssuHshrotraabhidhaanpNcendriymdaandhsiNdhurdrpnirdlndkssaaH| nikhilaghoropasargavijayopArjita-dhIraguNagaMbhIrAH / evaMlakSaNalakSitAste bhagavanto hyAcAryA rUtiA tathA coktaM zrIvAdirAjadevaiH tathA hi (zArdUnavidrIDita) 'paMcAcAraparAnnakiMcanapatInnaSTakaSAyAzramAn caMcajjJAnabalaprapaMcitamahApaMcAstikAyasthitIn / .. sphArAcaMcalayogacaMcuradhiyaH sUrInudaMcadguNAn aMcAmo bhavaduHkhasaMcayabhide bhktikriyaacNcvH|| (harinI) sakalakaraNagrAmAlaMbAdvimuktamanAkulaM svahitanirataM zuddhaM nirvaannkaarnnkaarnnm| zamadamayamAvAsaM maitrIdayAdamamaMdiraM nirupamamidaM vaMdyaM zrIcandrakIrtimunermanaH / / 104 / / indriyorUpI madAMdha hAthInA darpanuM dalana karavAmAM dakSa (-paMcaMdriyarUpI madamatta hAthInA madanA cUrecUrA karavAmAM nipuNa ); (3-4) samasta ghora upasargo 52 vijaya prApta karatA hovAthI dhIra ane guNagaMbhIra;-AvAM lakSaNothI lakSita, te bhagavaMta AcAryo hoya che. evI rIte ( AcAryava2) zrI vAdirAjadeve kahyuM che keH ''[zlokArtha:- ] jeo paMcAcAraparAyaNa che, jeo akiMcanatAnA svAmI che, jemaNe kAyasthAnone naSTa karyAM che, pariNamatA jJAnanA baLa vaDe jeo mahA paMcAstikAyanI sthitine samajAve che, vipula acaMcaLa yogamAM (-vikasita sthira samAdhimAM) jemanI buddhi nipuNa che ane jemane guNo UchaLe che, te AcAryone bhaktikriyAmAM kuzaLa evA ame bhavaduHkharAzine bhedavA mATe pUjIe chIe.'' vaLI (A 73 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [zlokArtha:-] sakaLa indriyasamUhanA AlaMbana vinAnuM, anAkuLa, svastimAM lIna, zuddha, nirvANanA kA2NanuM kAraNa (-muktinA kAraNabhUta zukaladhyAnanuM kAraNa ), Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 142 ] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda rayaNattayasaMjuttA jiNakahiyapayatthadesayA suuraa| NikkaMkhabhAvasahiyA uvajjhAyA erisA hoti||74 / / ratnatrayasaMyuktAH jinakathitapadArthadezakAH shuuraaH| niHkAMkSabhAvasahitAH upAdhyAyA IdRzA bhvnti||74 / / adhyaapkaabhidhaanprmgurusvruupaakhyaanmetd| avicalitAkhaMDAdvaitaparamacidrUpazraddhAnaparijJAnAnuSThAnazuddhanizcayasvabhAvaratnatrayasaMyukta T:.. __jinendrvdnaarviNdvinirgtjiivaadismstpdaarthsaarthopdeshshuuraaH| nikhilaparigrahaparityAgalakSaNaniraMjananijaparamAtmatattvabhAvanotpannaparamavItarAgasukhAmRtapAnonmukhAstata nisskaaNkssaa-bhaavnaasnaathaaH| evaMbhUtalakSaNalakSitAste jainAnAmupAdhyAyA iti| "zama-damayamanuM nivAsasthAna, maitrI-dayA-damanuM maMdira (ghara)-evuM A zrI caMdrakIrti-muninuM nirupama mana (caitanyapariNamana) vaMdha che. 104. ratnatraye saMyukta ne ni:kAMkSabhAvathI yukta che, jinava2kathita arthopadeze zUra zrI vijhAya che. 74. anvayArthanuM ratnatrayasaMyuI: ] ratnatrayathI saMyukta, [ zUrA: fbanavathitapArthaveza: ] jinakathita padArthonA zUravIra upadezaka ane [ni:jhAMkSamAvasadita:] niHkAMkSabhAva sahita - [chuMdazaT:] AvA, [3]dhyAya] upAdhyAyo [ bhavanti] hoya che. TIkAH-A, adhyApaka (arthAt upAdhyAya) nAmanA paramagurunA svarUpanuM kathana che [ upAdhyAyo kevA hoya che?] (1) avicalita akhaMDa advaita parama citUpanAM zraddhAna, jJAna ane anuSThAnarUpa zuddha nizcaya-svabhAvaratnatrayavALA; (2) niMdranA mukhAraviMdathI nIkaLelA jIvAdi samasta padArthasamUhane upadezavAmAM zUravIra; (3) samasta parigrahanA parityAgarUpa je niraMjana nija paramAtmatattva tenI bhAvanAthI utpanna thatA parama vItarAga sukhAmRtanA pAnamAM sanmukha hovAthI ja niSkAMkSabhAvanA sahita; AvAM lakSaNathI lakSita, te jainonA upAdhyAyo hoya che. [ have 74 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] * zama = zAMti; upazama. dama = indriyAdinuM damana; jiteMdriyatA. yama = saMyama. * anuSThAna = AcaraNa; cAritra; vidhAna; amalamAM mUkavuM te. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] vyavahAracAritra adhikAra [143 (anuduma ) ratnatrayamayAna zaddhAna bhvyaaNbhojdivaakraan| upavedRnupAdhyAyAna nityaM vaM punaH puna: 206 / vAvAravippamukkA cuvvihaaraahnnaasyaarttaa| NiggaMthA NimmohA sAhU de erisA hoti||75 / / vyApAravipramuktAH cturvidhaaraadhnaasdaarktaaH| nirgranthA nirmohAH sAdhavaH IdRzA bhavanti / / 75 / / nirntraakhNdditprmtpshcrnnnirtsrvsaadhusvruupaakhyaanmett| ye mahAntaH paramasaMyaminaH trikAlanirAvaraNaniraMjanaparamapaMcamabhAvabhAvanApariNatAH ata eva smstbaahyvyaapaarviprmuktaaH| jnyaandrshncaaritrprmtpshcrnnaabhidhaancturvidhaaraadhnaasdaanurktaaH| baahyaabhyntrsmstprigrhaagrhvinirmukttvaannirgrnthaaH| sadA niraJjana [zlokArtha:-] ratnatrayamaya, zuddha, bhavyakamaLanA sUrya ane (jinakathita padArthonA) upadezaka-evA upAdhyAyone huM nitya pharIpharIne vaMduM chuM. 105. nigraMtha che, nirmoha che, vyApArathI pravimukta che, cauvidha ArAdhana viSe nityAnurakta zrI sAdhu che. 75. anvayArthaH vyApAravipramup:] vyApArathI vimukta (-samasta vyApAra rahita), [caturvidhArAdhanArUvAra:] caturvidha ArAdhanAmAM sadA rakta, [niW:] nirgatha ane [nirmohI: ] nirmoha:-[phaeNdazA:] AvA, [sava:] sAdhuo [ bhavatti] hoya che. TIkAH-A, niraMtara akhaMDita parama tapazcaraNamAM nirata (lIna) evA sarva sAdhuonA svarUpanuM kathana che. [ sAdhuo kevA hoya che?] (1) paramasaMyamI mahApuruSo hovAthI trikAlanirAvaraNa niraMjana parama paMcamabhAvanI bhAvanAmAM pariNamelA hovAne lIdhe ja samasta bAhyavyApArathI vimukta; (2) jJAna, darzana, cAritra ane parama tapa nAmanI caturvidha ArAdhanAmAM sadA anuraktaka (3) bAhya-abhyatara samasta parigrahanA grahaNa rahita hovAne lIdhe nigraMtha; tathA (4) sadA niraMjana nija kAraNasamayasAranA svarUpanAM samyaka zraddhAna, Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 144] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda nijakAraNasamayasArasvarUpasamyazraddhAnaparijJAnAcaraNapratipakSamithyAdarzanajJAnacAritrAbhAvA na-rmAdA: vo itthaMbhUtaparamanirvANasImaMtinIcArusImaMtasImAzobhAmasRNaghusRNarajaHpuMjapiMjaritavarNAlaMkArAvalokanakautUhalabuddhayo'pi te sarve'pi sAdhavaH iti| (kAryA) bhavinAM bhavasukhavimukhaM tyaktaM srvaabhissNgsNbNdhaat| makSa vimaMva nijAtmani vaMdyaM nastanmanaH saadhoH|| 106 / / erisayabhAvaNAe vavahAraNayassa hodi caarittN| NicchayaNayassa caraNaM etto uDDe pvkkhaami|| 76 / / IdRgbhAvanAyAM vyavahAranayasya bhavati caaritrm| nizcayanayasya caraNaM etadUrdhvaM prvkssyaami|| 76 / / samyaka parijJAna ane samyaka AcaraNathI pratipakSa evAM mithyA darzana, mithyA jJAna ane mithyA cAritrano abhAva hovAne lIdhe nirmoha-AvA, paramanirvANasuMdarInI suMdara seMthInI zobhArUpa komaLa kesaranA raja-pujanA suvarNaraMgI alaMkArane (kasara-rajanI kanakaraMgI zobhAne) avalokavAmAM kautuhalabuddhivALA te badhAya sAdhuo hoya che (arthAt pUrvokta lakSaNavALA, muktisuMdarInI anupamatA avalokavAmAM Atura buddhivALA badhAya sAdhuo hoya che). [ have 75 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [zlokArtha:-] bhavavALA jIvonA bhavasukhathI je vimukha che ane sarva saMganA saMbaMdhathI je mukta che, evuM te sAdhunuM mana amane vaMdha che. he sAdhu! te manane zIghra nijAbhAmAM maksa karo. 106. A bhAvanAmAM jANavuM cAritra naya vyavahArathI; AnA pachI bhAkhIza huM cAritra nizcayanaya thakI. 76. anvayArtha- kuMdamAvAyAma] AvI (pUrvokta) bhAvanAmAM [ vyavahAranayaraca] vyavahAranayanA abhiprAya [ cAritrama] cAritra [ mavati] che; [nizcayanayasya] nizcayanayanA abhiprAya [varaNam] cAritra [takUrNa ] AnA pachI [pravakSyAmi] kahIza. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] vyavahAracaritra adhikAra [ 145 vyvhaarcaaritraadhikaarvyaakhyaanopsNhaarnishcycaaritrsuucnopnyaaso'ym| itthaMbhUtAyAM prAguktapaMcamahAvratapaMcasamitinizcayavyavahAratriguptipaMcaparameSThidhyAnasaMyuktAyAm atiprazastazubhabhAvanAyAM vyavahAranayAbhiprAyeNa paramacAritraM bhavati, vakSyamANapaMcamAdhikAre paramapaMcamabhAvaniratapaMcamagatihetubhUtazuddhanizcayanayAtmaparamacAritraM draSTavyaM bhvtiiti| tathA coktaM mArgaprakAze (vaMzaraccha) "kusUlagarbhasthitabIjasodaraM bhavedvinA yena sudRssttibodhnm| tadeva devAsuramAnavastutaM namAmi ne vara punaH punaHA '' tathA di TIkA:-A, vyavahAracAritra-adhikAranuM je vyAkhyAna tenA upasaMhAranuM ane nizcayacAritranI sUcanAnuM kathana che. AvI je pUrvokta paMcamahAvrata, paMcasamiti, nizcaya-vyavahAra triguti ane paMcaparameSThInA dhyAnathI saMyukta, atiprazasta zubha bhAvanA temAM vyavahAranayanA abhiprAya parama cAritra che; have kahevAmAM AvanArA pAMcamA adhikArane viSe, parama paMcamabhAvamAM lIna, paMcamagatinA hetubhUta, zuddhanizcayanayAtmaka parama cAritra draSTavya (-dekhavAyogya) che. evI rIte mArgaprakAzamAM (zloka dvArA ) kahyuM che ke [ zlokArtha-] jenA vinA (-je cAritra vinA) samyagdarzana ane samyajJAna koThAranI aMdara paDI rahelAM bIja (anAja) jevAM che, te ja deva-asura-mAnavathI stavavAmAM AvelA jaina caraNane (-evuM je sura-asura-manuSyothI stavavAmAM AveluM jinokta cAritra tene) huM pharIpharIne namuM chuM.' vaLI ( A vyavahAracAritra adhikAranI chellI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe che): Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 ] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda mAryA ) zIlamapavargayoSidanaMgasukhasyApi muulmaacaaryaaH| prAhurvyavahArAtmakavRttamapi tasya paraMparA hetuH / / 107 / / iti sukavijanapayojamitrapaMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahazrIpadmaprabhamaladhArideva-viracitAyAM niyamasAravyAkhyAyAM tAtparyavRtau vyavahAracAritrAdhikAra: caturthaH shrutskndhH|| [ zlokArtha:-] AcAryoe zIlane ( -nizcayacAritrane ) muktisuMdarInA anaMga ( (-azarIrI ) sukhanuM mULa kahyuM che; vyavahArAtmaka cAritra paNa tenuM paraMparA kAraNa che. 107. A rIte, sukavijanarUpI kamaLone mATe jeo sUrya samAna che ane pAMca indriyonA phelAva rahita dehamAtra jemane parigraha hato evA zrI padmaprabhamaladhArideva vaDe racAyelI niyamasAranI tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM ( arthAt zrImaddabhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta zrI niyamasAra paramAgamanI nigraMtha munirAja zrI padmaprabhamaladhAridevaviracita tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM ) vyavahAracAritra adhikAra nAmano cotho zrutaskaMdha samApta thayo. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates FFFFFFFFFFFFFFFFFFFF -pa- F F paramArtha-pratikramaNa adhikAra na FFFFFFFFFFFFFFFFFFFF | (vaMzaratha) namo'stu te saMyamabodhamUrtaye smarebhakuMbhasthalabhedanAya vai| vineyapaMkajavikAzabhAnave virAjate maadhvsensuurye|| 108 / / atha sakalavyAvahArikacAritratatphalaprAptipratipakSazuddhanizcayanayAtmakaparamacAritrapratipAdanaparAyaNaparamArthapratikramaNAdhikAraH kthyte| tatrAdau tAvat pNcrtnsvruupmucyte| tathA atha pNcrtnaavtaarH| [ adhikAranA prAraMbhamAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zrI mAdhavasena AcAryadevane zloka dvArA namaskAra kare che.] [ zlokArtha:-] saMyama ane jJAnanI mUrti, kAmarUpI hAthInA kuMbhasthaLane bhedanAra ane ziSyarUpI kamaLane vikasavavAmAM sUrya samAna-evA he virAjamAna (zobhAyamAna ) mAdhavasenasUri! tamane namaskAra ho. 108. have, sakaLa vyAvahArika cAritrathI ane tenA phaLanI prAptithI pratipakSa evuM je zuddhanizcayanayAtmaka parama cAritra tenuM pratipAdana karanAro paramArtha-pratikramaNa adhikAra kahevAmAM Ave che. tyAM zarUAtamAM paMcaratnanuM svarUpa kahevAmAM Ave che. te A pramANeH have pAMca ratnonuM avataraNa karavAmAM Ave che: Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 148] niyamasAra [mAyAnazrI NAhaM NArayabhAvo tiriyattho mnnuvdevpjjaao| kattA Na hi kAraidA aNumaMtA va kattINaM / / 77 / / NAhaM maggaNaThANo NAhaM guNaThANa jIvaThANo nn| kattA Na hi kAraidA aNumaMtA va kattINaM / / 78 / / NAhaM bAlo vuDDho Na ceva taruNo Na kAraNaM tesiN| kattA Na hi kAraidA aNumaMtA va kattINaM / / 79 / / NAhaM rAgo doso Na ceva moho Na kAraNaM tesiN| kattA Na hi kAraidA aNumaMtA va kattINaM / / 80 / / NAhaM koho mANo Na ceva mAyA Na homi loho hN| kattA Na hi kAraidA anumaMtA Neva kattINaM / / 81 / / nAhaM naarkbhaavstiryngmaanussdevpryaayH| kartA na hi kArayitA anumaMtA naiva krtRnnaam|| 77 / / n||26 nahI, tiryaya-mAnava-hevaparyaya kuM nahI; itana, yina, anumaMtA kuMtano nahI. 77. huM mArgaNAsthAno nahIM, guNasthAna-jIvasthAno nahIM rtA na, kArayitA na, anamaMtA huM rtAno nahIM. 78. huNa-vRddha-yuvAna nahi,dutamana 124 nahIM; rtA na, kArayitA na, anumaMtA huM rtAno nahIM. 79, durAga-dveSana, mohanaDi, tebharnu 124 nahI; Sil na, bhArayitAna, anumaMtA huMno nahI. 80. huM krodha nahi, nahi mAna, tema ja lobha-mAyA chuM nahIM, Sil nAyitana, anumaMtA kuMtAno nahI. 81. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [148 nAhaM mArgaNAsthAnAni nAhaM guNasthAnAni jIvasthAnAni n| kartA na hi kArayitA anamaMtA naiva krtnnaam|| 78 / / nAhaM vAlo vRddho na caiva taruNo na kAraNaM tessaam| kartA na hi kArayitA anumaMtA naiva krtRnnaam|| 79 / / nAhaM rAgo dveSo na caiva moho na kAraNaM tessaam| kartA na hi kArayitA anumaMtA naiva krtRnnaam|| 80 / / nAhaM krodho mAno na caiva mAyA na bhavAmi lobho'hm| kartA na hi kArayitA anumaMtA naiva krtRnnaam|| 81 / / anvayArtha:-[ ahaM] I [nArakabhAvaH] 2.75ryAya, [tiryaGmAnuSadevaparyAyaH] tiryayaparyAya, manuSyaparyAya viparyAya [na] nathI; [ kartA na hi kArayitA] tamano (9) sal nathI, rayitA (-50vanA2) nathI, [kartRNAm anumaMtA na eva ] tinio anumo6 nathI.. [ahaM mArgaNAsthAnAni na] kuM bhAlusthAno nathI, [ahaM] 9 [ guNasthAnAni na ] gusthAno nathI, [jIvasthAnAni na ] 5sthAno nathI; [kartA na hi kArayitA] tamano hu~ StA nathI, rayitA nathI, [ kartRNAm anumaMtA na eva] utAno anumo6 nathI. [na ahaM bAla: vRddhaH] kuMjA nathI, vRddha nathI, [na ca eva taruNa:] tema 4 t29|| nathI; [ teSAM kAraNaM na] tamanu (iM) 1291 nathI; [kartA na hi kArayitA] tamano (huM) Sl nathI, 2yitA nathI, [kartRNAm anumaMtA na eva ] tino anubha6 nathI. [na ahaM rAgaH dveSaH ] hu~ 2 nathI, dveSa nathI, [na ca eva mohaH ] tama. 4 bhoI nathI; [ teSAM kAraNaM na] tamanu (I) 129 // nathI; [kartA na hi kArayitA] tamano (I) 5 nathI, 2yitA nathI, [ kartRNAm anumaMtA na eva ] 'tanio anumo66 nathI. [na ahaM krodha: mAnaH] huM ogha nathI, mAna nathI, [ na ca eva ahaM mAyA ] tama 4 hu~ bhAyA nathI, [ lobhaH na bhavAmi ] soma nathI; [kartA na hi kArayitA] tamano (Du) 5 nathI, yitA nathI, [kartRNAm anumaMtA na eva] utAno anumo. nathI. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 ] Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates rUtiA niyamasAra atra zuddhAtmanaH sakalakartRtvAbhAvaM drshyti| bahvAraMbhaparigrahAbhAvAdahaM tAvannArakaparyAyo na bhavAmi / saMsAriNo jIvasya bahvAraMbhaparigrahatvaM vyavahArato bhavati ata eva tasya nArakAyuSkahetubhUtanikhilamoharAgadveSA vidyante, na ca mama zuddhanizcayabalena zuddhajIvAstikAyasya / tiryakparyAyaprAyogyamAyAmizrAzubhakarmAbhAvAtsadA tirykpryaaykrtRtvvihiino'hm| manuSyanAmakarmaprAyogyadravyabhAvakarmAbhAvAnna me manuSyaparyAya: zuddhanizcayato smstiiti| nizcayena devanAmadheyAdhAradevaparyAyayogyasurasasugaMdhasvabhAvAtmakapudgaladravyasambandhAbhAvAnna me devaparyAyaH [bhagavAnazrIkuMdakuMda caturdazabhedabhinnAni mArgaNAsthAnAni tathAvidhabhedavibhinnAni jIvasthAnAni guNasthAnAni vA zuddhanizcayanayataH paramabhAvasvabhAvasya na vidyante / manuSyatiryakparyAyakAyavayaHkRtavikArasamupajanitabAlayauvanasthaviravRddhAvasthAdyanekasthUlakRzavividhabhedAH zuddhanizcayanayAbhiprAyeNa na me santi / TIkA:-ahIM zuddha AtmAne sakaLa rtRtvano abhAva darzAve che. bahu AraMbha tathA parigrahano abhAva hovAne lIdhe huM nAkaparyAya nathI. saMsArI jIvane bahu AraMbha-parigraha vyavahArathI hoya che ane tethI ja tene nAraka-AyunA hetubhUta samasta moharAgadveSa hoya che, paraMtu mane-zuddhanizcayanA baLe zuddhajIvAstikAyane-teo nathI. tiryaMcaparyAyane yogya mAyAmizrita azubha karmano abhAva hovAne lIdhe huM sadA tiryaMcaparyAyanA rtRtva vihIna chuM. manuSyanAmakarmane yogya dravyakarma tathA bhAvakarmano abhAva hovAne lIdhe mAre manuSyaparyAya zuddhanizcayathI nathI. 'deva' evA nAmano AdhAra je devaparyAya tene yogya surasasugaMdhasvabhAvavALAM puddagaladravyanA saMbaMdhano abhAva hovAne lIdhe nizcayathI mAre devaparyAya nathI. cauda bhedavALAM mArgaNAsthAno tathA teTalA (cauda) bhedavALAM jIvasthAno ke guNasthAno zudghanizcayanayathI 52mabhAvasvabhAvavALAne (-52mabhAva jeno svabhAva che evA mane) nathI. manuSya ane tiryaMcaparyAyanI kAyAnA, vayakRta vikArathI (-pheraphArathI ) utpanna thatA bALa-yuvAna-sthavira-vRddhAvasthAdirUpa aneka sthUla-kRza vividha bhedo zuddhanizcayanayanA abhiprAyo mAre nathI. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [151 sattAvabodhaparamacaitanyasukhAnubhUtinirataviziSTAtmatattvagrAhakazuddhadravyArthikanayabalena me sakalamoharAgadveSA na vidynte| sahajanizcayanayataH sadA nirAvaraNAtmakasya zuddhAvabodharUpasya sahajacicchaktimayasya sahajaksphUrtiparipUrNamUrteH svarUpAvicalasthitirUpasahajayathAkhyAtacAritrasya na me nikhilasaMsRtiklezahetavaH krodhamAnamAyAlobhAH syuH| athAmISAM vividhavikalpAkulAnAM vibhAvaparyAyANAM nizcayato nAhaM kartA, na kArayitA vA bhavAmi, na cAnumaMtA vA kartRNAM pudglkrmnnaamiti| nAhaM nArakaparyAyaM kurve, sahajacidvilAsAtmakamAtmAnameva sNciNtye| nAhaM tiryakparyAyaM kurve, sahajacidvilAsAtmakamAtmAnameva sNciNtye| nAhaM manuSyaparyAyaM kurve, sahajacidvilAsAtmakamAtmAnameva sNciNtye| nAhaM devaparyAyaM kurve, sahajacidvilAsAtmakamAtmAnameva sNciNtye| nAhaM caturdazamArgaNAsthAnabhedaM kurve, sahajacidvilAsAtmakamAtmAnameva sNciNtye| nAhaM mithyAdRSTayAdiguNasthAnabhedaM kurve , sahajacidvilAsAtmakamAtmAnameva sNciNtye| nAha sattA, avabodha, paramacaitanya ane sukhanI anubhUtimAM lIna evA viziSTa Atmatattvane grahanArA zuddhadravyArthikanayanA baLe mAre sakaLa moharAgadveSa nathI. sahaja nizcayanayathI (1) sadA nirAvaraNasvarUpa, (2) zuddhajJAnarUpa, (3) sahaja cilzaktimaya, (4) sahaja darzananA skUraNathI paripUrNa mUrti (-jenI mUrti arthAt svarUpa sahaja darzananA skUraNathI paripUrNa che evA) ane (5) svarUpamAM avicaLa sthitirUpa sahaja yathAkhyAta cAritravALA evA mane samasta saMsArakalezanA heta krodha-mAna-mAyA-lobha nathI. have, A (uparokta) vividha vikalpothI (bhedothI) bharelA vibhAvaparyAyono nizcayathI huM rtA nathI, kArayitA nathI ane pudgalakarmarUpa rjAno (-vibhAvaparyAyonA rtA je pudgalakarmo temano-) anumodaka nathI (ema varNavavAmAM Ave che ). huM nArakaparyAyane karato nathI, sahaja caitanyanA vilAsasvarUpa AtmAne ja bhAvuM chuM. huM tiryaMcaparyAyane karato nathI, sahaja caitanyanA vilAsasvarUpa AtmAne ja bhAvuM chuM. huM manuSyaparyAyane karato nathI, sahaja caitanyanA vilAsasvarUpa AtmAne ja bhAvuM chuM. huM devaparyAyane karato nathI, sahaja caitanyanA vilAsasvarUpa AtmAne ja bhAvuM chuM. huM cauda mArgaNAsthAnanA bhedone karato nathI, sahaja caitanyanA vilAsasvarUpa AtmAne Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 15ra] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda mekendriyAdijIvasthAnabhedaM kurve , sahajacidvilAsAtmakamAtmAnameva sNciNtye| nAhaM zarIragatabAlAdyavasthAnabhedaM kurve , sahajacidvilAsAtmakamAtmAnameva sNciNtye| nAhaM rAgAdibhedabhAvakarmabhedaM kurve, sahajacidvilAsAtmakamAtmAnameva sNciNtye| nAhaM bhAvakarmAtmakaSAyacatuSkaM kurve, sahajacidvilAsAtmakamAtmAnameva sNciNtye| iti paMcaratnAMcitopanyAsaprapaMcanasakalavibhAvaparyAyasaMnyAsavidhAnamuktaM bhvtiiti| (varasaMtatitavaI) bhavyaH samastaviSayAgrahamuktacintaH svadravyaparyayaguNAtmani dttcittH| muktvA vibhAvamakhilaM nijabhAvabhinnaM prApnoti muktimacirAditi pNcrtnaat|| 109 / / ja bhAvuM chuM. huM mithyAdaSTi Adi guNasthAnabhedone karato nathI, sahaja caitanyanA vilAsasvarUpa AtmAne ja bhAvuM chuM. huM ekaMdriyAdi jIvasthAnabhedone karato nathI, sahaja caitanyanA vilAsasvarUpa AtmAne ja bhAvuM chuM. huM zarIrasaMbaMdhI bAlAdi avasthAbhedone karato nathI, sahaja caitanyanA vilAsasvarUpa AtmAne ja bhAvuM chuM. huM rAgAdibhedarUpa bhAvakarmanA bhedone karato nathI, sahaja caitanyanA vilAsasvarUpa AtmAne ja bhAvuM chuM. huM bhAvakarmAtmaka cAra kaSAyone karato nathI, sahaja caitanyanA vilAsasvarUpa AtmAne ja bhAvuM chuM. (ahIM TIkAmAM jema rtA viSe varNana karyuM, tema kArayitA ane anumaMtA-anumodaka-viSe paNa samajI levuM.) A rIte pAMca ratnonA zobhita kathanavistAra dvArA sakaLa vibhAvaparyAyonA saMnyAsanuM (-tyAganuM) vidhAna kahyuM che. [ have A pAMca gAthAonI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe cheH ] [zlokArtha-] A pramANe paMcaratno dvArA jeNe samasta viSayonA grahaNanI ciMtAne Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [ 153 erisabhedabhAse majjhattho hodi teNa caarittN| taM diDhakaraNaNimittaM paDikkamaNAdI pvkkhaami|| 82 / / IdRgbhedAbhyAse madhyastho bhavati tena caaritrm| tadRDhIkaraNanimittaM pratikramaNAdiM prvkssyaami|| 82 / / atra bhedavijJAnAt krameNa nizcayacAritraM bhvtiityuktm| pUrvoktapaMcaratnAMcitArthaparijJAnena paMcamagatiprAptihetubhUte jIvakarmapudgalayorbhedAbhyAse sati, tasminneva ca ye mumukSavaH sarvadA saMsthitAste hyata eva madhyasthAH, tena kAraNena teSAM paramasaMyaminAM vAstavaM cAritraM bhvti| tasya cAritrAvicalasthitiheto: pratikramaNAdinizcayakriyA nigdyte| atItadoSaparihArArthaM yatprAyazcittaM kriyate ttprtikrmnnm| Adizabdena pratyAkhyAnAdInAM saMbhavazcocyata iti| choDI che ane nija dravyaguNaparyAyanA svarUpamAM cittane ekAgra karyuM che, te bhavya jIva nija bhAvathI bhinna evA sakaLa vibhAvane choDI alpa kALamAM muktine prApta kare che. 109. A bhedanA abhyAsathI mAdhyastha thaI cArita bane; pratikramaNa Adi kahIza huM cAritraDhatA kAraNe. 82. avayArthanuM rUMdamevAbhyAse] Avo bheda-abhyAsa thatAM [madhyastha: ] jIva madhyastha thAya che, [ tena vAritram bhavati] tethI cAritra thAya che. [ taddaDhIkaraNanimitta] tene (cAritrane) daDha karavA nimitte [pratidramAdri pravakSyAmi] huM pratikramaNAdi kahIza. TIkA:-ahIM, bhedavijJAna dvArA krame nizcaya-cAritra thAya che ema kahyuM che. pUrvokta paMcaratnothI zobhita arthaparijJAna (-padArthonA jJAna) vaDe paMcama gatinI prAptinA hetubhUta evo jIvana ane karmayugalano bheda-abhyAsa thatAM, temAM ja je mumukSuo sarvadA saMsthita rahe che, teo te ( satata bhedAbhyAsa) dvArA madhyastha thAya che ane te kAraNathI te parama saMyamIone vAstavika cAritra thAya che. te cAritranI avicaLa sthitinA hetue pratikramaNAdi nizcayakriyA kahevAmAM Ave che. atIta (-bhUtakALanA) doSonA parihAra arthe je prAyazcitta karavAmAM Ave che te pratikramaNa che. "Adi' zabdathI pratyAkhyAnAdino saMbhava kahevAmAM Ave che (arthAta pratikramaNAdimAM je "Adi' zabda che te pratyAkhyAna vagereno paNa samAveza karavA mATe che). Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 154] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda tathA coktaM zrImadamRtacandrasUribhiH (nanuduma ) ''vijJAnata: siddhA: siddhI ye rina chevanA. asyaivAbhAvato baddhA baddhA ye kila kecn||" tathA di (mAninI) iti sati muninAthasyocakairbhedabhAve svayamayamupayogAdrAjate muktmohH| zamajalanidhipUrakSAlitAMhaHkalaMka: sa khalu samayasArasyAsya bhedaH ka essH|| 110 / / mottUNa vayaNarayaNaM rAgAdIbhAvavAraNaM kiccaa| appANaM jo jhAyadi tassa du hodi tti paDikamaNaM / / 83 / / evI rIte (AcAryadeva) zrImad amRtacaMdrasUrie (zrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAM 131mA zloka dvArA ) kahyuM che ke: [zlokArtha:-] je koI siddha thayA che te bhedavijJAnathI siddha thayA che; je koI baMdhAyA che te tenA ja (bhedavijJAnanA ja) abhAvathI baMdhAyA che.'' vaLI (A daramI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe che): [zlokArtha-] e rIte jyAre muninAthane atyaMta bhedabhAva (bhedavijJAnapariNAma) thAya che, tyAre A (samayasAra) svayaM upayoga hovAthI, muktamoha (moha rahita) thayo thako, zamajalanidhinA pUrathI (upazamasamudranI bharatIthI) pApakalaMkane dhoI nAkhIne, virAje (-zobhe) che;-te A kharekhara, A samayasArano kevo bheda che! 110. racanA vacananI choDIne, rAgAdibhAva nivArIne, je jIva dhyAne Atmane, te jIvane pratikramaNa che. 83. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [ 155 muktvA vacanaracanAM rAgAdibhAvavAraNaM kRtvaa| AtmAnaM yo dhyAyati tasya tu bhavatIti prtikrmnnm|| 83 / / dainaM dainaM mumukssujnsNstuuymaanvaangmyprtikrmnnnaamdheysmstpaapkssyhetubhuutsuutrsmudyniraaso'ym| yo hi paramatapazcaraNakAraNasahajavairAgyasudhAsindhunAthasya rAkAnizIthinInAtha: aprazastavacanaracanAparimukto'pi pratikramaNasUtraviSamavacanaracanAM muktvA saMsAralatAmUlakaMdAnAM nikhilamoharAgadveSabhAvAnAM nivAraNaM kRtvA'khaMDAnaMdamayaM nijakAraNaparamAtmAnaM dhyAyati, tasya khalu paramatattvazraddhAnAvabodhAnuSThAnAbhimukhasya sakalavAgviSayavyApAravirahitanizcayapratikramaNaM bhvtiiti| tathA coktaM zrImadamRtacaMdrasUribhiH anvayArtha - vanaravanAM] vacanaracanAne [mundrA] choDIne, [rAmiAvavA2i ] rAgAdibhAvonuM nivAraNa [ kRtvA ] karIne, [1] je [mAtmAnaM] AtmAne [ dhyAyati] dhyAve che, [ Hca tu] tene [pratidramai ] pratikramaNa [ mavati ti] hoya che. TIkA-dine dine mumukSu jano vaDe uccAravAmAM Avato je vacanamaya pratikramaNa nAmano samasta pApakSayanA hetubhUta sUtrasamudAya teno A nirAsa che (arthAt tenuM AmAM nirAkaraNakhaMDana karyuM che). parama tapazcaraNanA kAraNabhUta sahajavairAgyasudhAsAgarane mATe pUrNimAno caMdra evo je jIva ( -parama tapanuM kAraNa evo je sahaja vairAgyarUpI amRtano sAgara tene uchALava arthAt temAM bharatI lAvavA mATe je pUrNa caMdra samAna che evo je jIva) aprazasta vacanaracanAthI parimukta (-sarva taraphathI chUTelo) hovA chatAM pratikramaNa sUtranI viSama (vividha) vacanaracanAne (paNa) choDIne saMsAralatAnAM mULa-kaMdabhUta samasta moharAgadveSabhAvonuM nivAraNa karIne akhaMDa-AnaMdamaya nija kAraNaparamAtmAne dhyAve che, te jIvane-ke je kharekhara paramatattvanAM zraddhAna, jJAna ane anuSThAnanI saMmukha che tene-vacanasaMbaMdhI sarva vyApAra vinAnuM nizcayapratikramaNa hoya che. evI rIte (AcAryadeva) zrImad amRtacaMdrasUrie (zrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAM 244mA zloka dvArA) kahyuM che ke: Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 156 ] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (mAlinI) ""namanamatinanairvivattharanarymih paramArthazcetyatAM nitymekH| svarasavisarapUrNajJAnavisphUrtimAtrAnna khalu samayasArAduttaraM kiNcidsti||" tathA di (gA ) atitIvramohasaMbhavapUrvArjitaM ttprtikrmy| Atmani sadbodhAtmani nityaM varte'hamAtmanA tsmin|| 111 / / ArAhaNAi vaTTai mottUNa virAhaNaM visesenn| so paDikamaNaM uccai paDikamaNamao have jmhaa|| 84 / / ArAdhanAyAM vartate muktvA virAdhanaM vishessenn| sa pratikramaNamucyate pratikramaNamayo bhvedysmaat|| 84 / / "[ zlokArtha-] bahu kahevAthI ane bahu durvikalpothI basa thAo, basa thAo; ahIM eTaluM ja kahevAnuM che ke A parama arthane ekane ja niraMtara anubhavo; kAraNa ke nija rasanA phelAvathI pUrNa je jJAna tenA skurAyamAna thavAmAtra je samayasAra (-paramAtmA ) tenAthI UMcuM kharekhara bIjAM kAMI paNa nathI (-samayasAra sivAya bIjAM kAMI paNa sArabhUta nathI).'' vaLI (A 83 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [ zlokArtha-] ati tIvra mohanI utpattithI je pUrve upArjeluM (karma) tene pratikramIne, huM sarbodhAtmaka (samyajJAnasvarUpa) evA te AtmAmAM AtmAthI nitya vartu chuM. 111. choDI samasta virAdhanA ArAdhanAmAM je rahe, te pratikramaNa kahevAya che pratikramaNamayatA kAraNe. 84. avayArtha:- virAdhanaM ] je (jIva) virAdhanane [ vizeSaNa ] vizeSataH [ mundrA ] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [ 157 atrAtmArAdhanAya vartamAnasya jantoreva prtikrmnnsvruupmuktm| yastu paramatattvajJAnI jIva: nirantarAbhimukhatayA zatruTayatpariNAmasaMtatyA sAkSAt svabhAvasthitAvAtmArAdhanAyAM vartate ayaM nirpraadhH| vigatAtmArAdhana: sAparAdhaH, ata eva niravazeSeNa virAdhanaM muktvaa| vigato rAdho yasya pariNAmasya sa viraadhnH| yasmAnnizcayapratikramaNamayaH sa jIvastata eva pratikramaNasvarUpa ityucyte| tathA coktaM samayasAre "saMsiddhirAdhasiddhaM sAdhiyamArAdhiyaM ca eyttuN| avagadarAdho jo khalu cedA so hodi avraadho||'' uktaM hi samayasAravyAkhyAyAM ca choDIne [RTdhanAyAM ] ArAdhanAmAM [ vartata ] varte che, [ 1 ] te (jIva) [ pratimAna] pratikramaNa [3vyate] kahevAya che, [yarazmA ] kAraNa ke te [prativramaNamaya: bhavet ] pratikramaNamaya TIkA-ahIM AtmAnI ArAdhanAmAM vartatA jIvane ja pratikramaNasvarUpa kahela che. je paramatattvajJAnI jIva niraMtara abhimukhapaNe (-AtmasaMmukhapaNe) atUTa (-dhArAvAhI) pariNAmasaMtati vaDe sAkSAt svabhAvasthitimAM-AtmAnI ArAdhanAmAM -varte che te niraparAdha che. je AtmAnA ArAdhana rahita che te sAparAdha che; tethI ja, niravazeSapaNe virAdhana choDIne-ema kahyuM che. je pariNAma "vigatarAdha" arthAt *rAdha rahita che te virAdhana che. te (virAdhana vinAno-niraparAdha ) jIva nizcayapratikramaNamaya che, tethI ja tene pratikramaNasvarUpa kahevAmAM Ave che. evI rIte (zrImadabhagavakuMdakuMdAcAryadavapraNIta ) zrI samayasAramAM (304 mI gAthA dvArA ) kahyuM che ke: "[ gAthArtha-] saMsiddhi, rAdha, siddha, sAdhita ane ArAdhita-e zabdo ekArtha che; je AtmA "apagatarAdha" arthAt rAdhathI rahita che te AtmA aparAdha che.'' zrI samayasAranI (amRtacaMdrAcAryadevakRta AtmakhyAti nAmanI) TIkAmAM paNa (187mAM zloka dvArA) kahyuM che ke * rAdha = ArAdhanA; prasannatA; kRpA; siddhi; pUrNatA; siddha karavuM te; pUrNa karavuM te. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 158] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (matinI) ''anava2tamanaMrtadhyate sAparAdha: spRzati niraparAdho baMdhanaM naiva jaatu| niyatamayamazuddhaM svaM bhajansAparAdho bhavati niraparAdhaH sAdhu shuddhaatmsevii||" tathA hi (matinI) apagataparamAtmadhyAnasaMbhAvanAtmA niyamida bhava: sAparAdha: mRta: sa: anavaratamakhaMDAdvaitacidbhAvayukto bhavati niraparAdhaH krmsNnyaasdkssH|| 112 / / mottUNa aNAyAraM AyAre jo du kuNadi thirbhaavN| so paDikamaNaM uccai paDikamaNamao have jmhaa|| 85 / / [zlokArtha-] sAparAdha AtmA niraMtara anaMta ( pudgalaparamANurUpa ) karmothI baMdhAya che. niraparAdha AtmA baMdhanane kadApi sparzato nathI ja, je sAparAdha AtmA che . niyamathI potAne azuddha sevato thako sAparAdha che; niraparAdha AtmA to bhalI rIte zuddha AtmAno sevanAra hoya che.'' vaLI ( A 84mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [zlokArtha-] A lokamAM je jIva paramAtmadhyAnanI saMbhAvanA rahita che (arthAt je jIva paramAtmAnA dhyAnarUpa pariNamanathI rahita che-paramAtmadhyAne pariNamyo nathI) te bhavArta jIva niyamathI sAparAdha gaNavAmAM Avyo che; je jIva niraMtara akhaMDa-advaita-caitanyabhAvathI yukta che te karmasaMnyAsadakSa (-karmatyAgamAM nipuNa ) jIva niraparAdha che. 112. je choDI aNa-AcArane AcAramAM sthiratA kare, te pratikramaNa kahevAya che pratikramaNamayatA kAraNe. 85. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [ 159 muktvAnAcAramAcAre yastu karoti sthirbhaavm| sa pratikramaNamucyate pratikramaNamayo bhvedysmaat|| 85 / / atra nizcayacaraNAtmakasya paramopekSAsaMyamadharasya nizcayapratikramaNasvarUpaM ca bhvtiityuktm| niyataM paramopekSAsaMyaminaH zuddhAtmArAdhanAvyatirikta: sarvo'pyanAcAraH, ata eva sarvamanAcAraM muktvA hyAcAre sahajacidvilAsalakSaNaniraMjane nijaparamAtmatattvabhAvanAsvarUpe yaH sahajavairAgyabhAvanApariNataH sthirabhAvaM karoti, sa paramatapodhana eva pratikramaNasvarUpa ityucyate , yasmAt paramasamarasIbhAvanApariNataH sahajanizcayapratikramaNamayo bhvtiiti| avayArthInuM : 1] je (jIva) [zanA vAraM] anAcAra [ muphtiA ] choDIne [kAvAre] AcAramAM [rizaramAva+] sthirabhAva [roti] kare che, [:] te (jIva) [ prativramam] pratikramaNa [3vyate] kahevAya che, [smAr] kAraNa ke te [pratimAmaya: mavet ] pratikramaNamaya che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM) nizcayacaraNAtmaka paramopekSAsaMyamanA dharanArane nizcayapratikramaNanuM svarUpa hoya che ema kahyuM che. niyamathI paramopekSAsaMyamavALAne zuddha AtmAnI ArAdhanA sivAyanuM badhuMya anAcAra che; tethI ja saghaLo anAcAra choDIne sahajacivilAsalakSaNa niraMjana nija paramAtmatattvanI bhAvanAsvarUpa *AcAramAM je (parama tapodhana ) sahajavairAgyabhAvanArUpe pariNamyo thako sthirabhAva kare che, te parama tapodhana ja pratikramaNasvarUpa kahevAya che, kAraNa ke te parama samarasIbhAvanArUpe pariNamyo thako sahaja nizcayapratikramaNamaya che. [have A 85 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloka kahe che: ] * sahajacaitanyavilAsAtmaka nirmaLa nija paramAtmatattvane bhAvavuM-anubhavavuM te ja AcAranuM svarUpa che; evA AcAramAM je parama tapodhana sthiratA kare che te pote ja pratikramaNa che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 ] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 1. sphurita 2. prasaMga niyamasAra (mAlinI) atha nijaparamAnandaikapIyUSasAndraM sphuritshjbodhaatmaanmaatmaanmaatmaa| = [bhagavAnazrIkuMdakuMda nijazamamayavArbhirnirbharAnaMdabhaktyA snapayatu bahubhiH kiM laukikAlApajAlaiH / / 113 / / ummaggaM paricattA jiNamagge jo du kuNadi thirabhAvaM / so paDikamaNaM uccai paDikamaNamao have jamhA / / 86 / / [ zlokArtha:- ] AtmA nija 52mAnaMdarUpI advitIya amRtathI gADha bharelA, 'sphuritasahaja-jJAnasvarUpa AtmAne nirbhara (-bharacaka) AnaMda-bhaktipUrvaka nija zamamaya jaLa vaDe snAna karAvo; bahu laukika AlApajALothI zuM prayojana che ( arthAta bIjA aneka laukika kathanasamUhothI zuM kArya sare ema che)? 113. = sragdharA ) muktvAnAcAramuccairjananamRtakaraM sarvadoSaprasaMgaM sthitvAtmanyAtmanAtmA nirupmshjaanNddRgjnyptishktau| bAhyAcArapramuktaH zamajalanidhivArbindusaMdohapUtaH so'yaM puNyaH purANaH kSapitamalakalirbhAti lokoddhsaakssii|| 114 / / [zlokArtha:-] je AtmA janma-maraNane karanArA, sarva doSonA prasaMgavALA anAcArane atyaMta choDIne, nirupama sahaja AnaMda-darzana-jJAna-vIryavALA AtmAmAM AtmAthI sthita thaIne, bAhya AcArathI mukta thayo thako, zamarUpI samudranA jalabiMduonA samUhathI pavitra thAya che, te A pavitra purANa (-sanAtana) AtmA maLarUpI klezano kSaya karIne lokano utkRSTa sAkSI thAya che. 114. parityAgI je unmArgane jinamArgamAM sthiratA kare, te pratikramaNa kahevAya che pratikramaNamayatA kA2Ne. 86. pragaTa. saMga; sahavAsa; saMbaMdha; joDANa. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [ 161 unmArgaM parityajya jinamArge yastu karoti sthirbhaavm| sa pratikramaNamucyate pratikramaNamayo bhvedysmaat|| 86 / / atra unmArgaparityAgaH srvjnyviitraagmaargsviikaarshcoktH| yastu zaMkAkAMkSAvicikitsA'nyadRSTiprazaMsAsaMstavamalakalaMkapaMkanirmukta: zuddhanizcayasadRSTi: buddhAdipraNItamithyAdarzanajJAnacAritrAtmakaM mArgAbhAsamunmArga parityajya vyavahAreNa mahAdevAdhidevaparamezvarasarvajJavItarAgamArge pacamahAvratapaMcasamititriguptipaMcendriyanirodha- SaDAvazyakAdyaSTAviMzatimUlaguNAtmake sthirapariNAmaM karoti, zuddhanizcayanayena sahaja- bodhAdizuddhaguNAlaMkRte sahajaparamacitsAmAnyavizeSabhAsini nijaparamAtmadravye sthirabhAvaM zuddhacAritramayaM karoti, sa munirnizcayapratikramaNasvarUpa ityucyate, yasmAnnizcayapratikramaNaM anvayArtha:: ] je (jIva) [unmA] unmArgane [parityajya ] parityAgIne [ninamA] jinamArgamAM [ristharamAva5] sthirabhAva [ roti] kare che, [ :] te (jIva) [ prati maNa ] pratikramaNa [3vyakta ] kahevAya che, [varamAt] kAraNa ke te [pratikramaNamaya: bhavet ] pratikramaNamaya che. TIkA:-ahIM unmArgano parityAga ane sarvajJavItarAga-mArgano svIkAra varNavavAmAM Avela che. je zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, anyadaSTiprazaMsA ane *anyadRSTisaMtavarUpa maLakalaMkapaMkathI vimukta (-maLakalaMkarUpI kAdavathI rahita) zuddhanizcayasamyagdaSTi (jIva) buddhAdipraNIta mithyAdarzanazAnacAritrAtmaka mArgAbhAsarUpa unmArgane parityAgIne, vyavahAre pAMca mahAvrata, pAMca samiti, traNa guti, pAMca iMdriyono nirodha, che Avazyaka ityAdi aThyAvIza mULaguNasvarUpa mahAdevAdhideva-paramezvara-sarvajJa-vItarAganA mArgamAM sthira pariNAma kare che, ane zuddhanizcayanaye sahajajJAnAdi zuddhaguNothI alaMkRta, sahaja parama caitanyasAmAnya ane (sahaja parama) caitanyavizeSarUpa jeno prakAza che evA nija paramAtmadravyamAM zuddhacAritramaya sthirabhAva kare che, (arthAt je zuddhanizcaya-samyagdaSTi jIva vyavahAra aThayAvIza mULaguNAtmaka mArgamAM ane nizcaya zuddha guNothI zobhita darzanajJAnAtmaka paramAtmadravyamAM sthira * anyadaSTisaMtava = (1) mithyASTino paricaya; (2) mithyASTinI stuti. (manathI mithyASTino mahimA karavo te anyadaSTiprazaMsA che ane mithyASTinA mahimAnAM vacano bolavAM te anyadaSTisaMstava che.) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates 162 ] niyamasAra paramatattvagataM tata eva sa tapodhanaH sadA zuddha iti / tathA coktaM pravacanasAravyAkhyAyAm tathA hi (zArdUnavidrIDita) 'ityevaM caraNaM purANapuruSairjuSTaM viziSTAdarairutsargAdapavAdatazca vicaradbahvIH pRthagbhUmikAH / Akramya kramato nivRttimatulAM kRtvA yatiH sarvatazcitsAmAnyavizeSabhAsini nijadravye karotu sthitim // ' .. ( mAlinI ) viSayasukhaviraktAH zuddhatattvAnuraktAH tapasi niratacittAH shaastrsNghaatmttaaH| guNamaNigaNayuktAH sarvasaMkalpamuktAH kathamamRtavadhUTIvallabhA na syurete|| 115 / / [bhagavAnazrIkuMdakuMda bhAva kare che,) te muni nizcaya pratikramaNasvarUpa kahevAya che, kAraNa ke tene paramatattvagata (-52mAtmatattva sAthe saMbaMdhavALuM) nizcayapratikramaNa che tethI ja te tapodhana sadA zuddha che. evI rIte zrI pravacanasAranI ( amRtacaMdrAcAryadevakRta tattvadIpikA nAmanI ) TIkAmAM (15mA zloka dvArA ) kahyuM che keH '[ zlokArtha:-] e pramANe viziSTa AdaravALA purANa puruSoe seveluM, utsarga ane apavAda dvArA ghaNI pRthaka pRthak bhUmikAomAM vyApatuM je caraNa ( -cAritra ) tene yati - prAsa karIne, kramazaH atula nivRtti karIne, caitanyasAmAnya ane caitanyavizeSarUpa jeno prakAza che evA nijadravyamAM sarvataH sthiti karo.'' vaLI (A 86 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che ): [zlokArtha:-] jeo viSayasukhathI virakta che, zuddha tattvamAM anurakta che, tapamAM lIna jemanuM citta che, zAstrasamUhamAM jeo matta che, guNarUpI maNionA samudAyathI yukta * Adara = kALajI; sAvadhAnI; prayatna; bahumAna. * matta = masta; ghelA; atizaya prItivaMta; ati AnaMdita. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [ 163 mottUNa sallabhAvaM Nissalle jo du sAhu prinnmdi| so paDikamaNaM uccai paDikamaNamao have jmhaa|| 87 / / muktvA zalyabhAvaM niHzalye yastu sAdhuH prinnmti| sa pratikramaNamucyate pratikramaNamayo bhvedysmaat|| 87 / / iha hi niHzalyabhAvapariNatamahAtapodhana eva nizcayapratikramaNasvarUpa ityuktH| nizcayato niHzalyasvarUpasya paramAtmanastAvad vyavahAranayabalena karmapaMkayuktatvAta nidAnamAyAmithyAzalyatrayaM vidyata ityupcaartH| ata eva zalyatrayaM parityajya paramaniHzalyasvarUpe tiSThati yo hi paramayogI sa nizcayapratikramaNasvarUpa ityucyate, yasmAt svruupgtvaastvprtikrmnnmstyeveti| che ane sarva saMkalpothI mukta che, teo muktisuMdarInA vallabha kema na thAya? (avazya thAya ja.) 115. je sAdhu choDI zalyane niHzalyabhAve pariName, te pratikramaNa kahevAya che pratikramaNamayatA kAraNe. 87. anvayArtha [ : tu sadu:] je sAdhu [7mAvaM] zalyabhAva [[vavA] choDIne [ ni:zanya] niHzalyabhAve [ pariNati] pariName che, [ :] te (sAdhu) [ pratikramaNam ] pratikramaNa [3vyate] kahevAya che, [ mAt] kAraNa ke te [pratikramaNamaya: savet] pratikramaNamaya TIkA:-ahIM niHzalyabhAve pariNata mahAtapodhanane ja nizcayapratikramaNasvarUpa kahela che. prathama to, nizcayathI niHzalyasvarUpa paramAtmAne, vyavahAranayanA baLe karmAMkathI yuktapaNuM hovAne lIdhe (-vyavahAranaye karmarUpI kAdava sAthe saMbaMdha hovAne lIdhe) "tene nidAna, mAyA ane mithyAtvarUpI traNa zalyo varte che' ema upacArathI kahevAya che. Ama hovAthI ja traNa zalyo parityAgIne je parama yogI parama niHzalya svarUpamAM rahe che tene nizcayapratikramaNasvarUpa kahevAmAM Ave che, kAraNa ke tene svarUpagata (-nija svarUpa sAthe saMbaMdhavALuM ) vAstavika pratikramaNa che ja. [ have A 87 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloka kahe che] 164] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (anuSTubh ) zalyatrayaM parityajya niHzalye paramAtmani / sthitvA vidvAnsadA zuddhamAtmAnaM bhaavyetsphuttm|| 996 / / (pRthvI) kaSAyakaliraMjitaM tyajatu cittamuccairbhavAn bhavabhramaNakAraNaM smarazarAgnidagdhaM muhuH / svabhAvaniyataM sukhaM vidhivazAdanAsAditaM bhaja tvamalinaM yate prabalasaMsRterbhItitaH / / 117 / / cattA aguttibhAvaM tiguttigutto havei jo sAhU / so paDikamaNaM uccai paDikamaNamao have jamhA / / 88 / / tyaktvA aguptibhAvaM triguptigupto bhavedyaH sAdhuH / sa pratikramaNamucyate pratikramaNamayo bhavedyasmAt / / 88 / / [ zloDaartha:- ] e zasyane parityAgI, niHzasya paramAtmAmAM sthita rahI, vidvAne sadA zuddha AtmAne sphuTapaNe bhAvavo. 116. [ zloArtha:- ] yati ! 4 ( bhitta) bhavabhramanuM arae che ane vAraMvAra kAmabANanA agnithI dagdha che-evA kaSAyaklezathI raMgAyelA cittane tuM atyaMta choDa; je vidhivazAt (-karmavazapaNAne lIdhe ) aprAsa che evA nirmaLa *svabhAvaniyata sukhane tuM prabaLa saMsAranI bhItithI DarIne bhaja. 117. = je sAdhu choDI agutibhAva trigusiguptapaNe rahe, te pratikramaNa kahevAya che pratikramaNamayatA kA2Ne. 88. anvayArthaH-[ yaH sAdhuH ] 4 sAdhu [ aguptibhAvaM ] aguptibhAva [ tyaktvA ] ne [ triguptiguptaH bhavet] triguptigupta rahe che, [ saH ] te ( sAdhu ) [ pratikramaNam ] prati bhe| [ ucyate ] 'hevAya che, [ yasmAt ] St } te [ pratikramaNamayaH bhavet ] pratimAmaya che. * svabhAvaniyata svabhAvamAM nizcita rahela; svabhAvamAM niyamathI rahela. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [ 165 triguptiguptalakSaNaparamatapodhanasya nishcycaaritraakhyaanmett| yaH paramatapazcaraNasara:sarasiruhAkaracaMDacaMDarazmiratyAsannabhavyo munIzvaraH bAhyaprapaMcarUpam aguptibhAvaM tyaktvA triguptiguptanirvikalpaparamasamAdhilakSaNalakSitam atyapUrvamAtmAnaM dhyAyati , yasmAt pratikramaNamayaH paramasaMyamI ata eva sa ca nizcayapratikramaNasvarUpo bhvtiiti| (hariNI) atha tanumanovAcAM tyaktvA sadA vikRtiM muniH sahajaparamAM guptiM sNjnyaanpuNjmyiimimaam| bhajatu paramAM bhavyaH zuddhAtmabhAvanayA samaM bhavati vizadaM zIlaM tasya triguptimayasya tt|| 118 / / mottUNa aTTarudaM jhANaM jo jhAdi dhammasukkaM vaa| so paDikamaNaM uccai jinnvrnnihitttthsuttesu||89 / / muktvArtaraudraM dhyAnaM yo dhyAyati dharmazuklaM vaa| sa pratikramaNamucyate jinavaranirdiSTasUtreSu / / 89 / / TIkA-trigutigusapaNuM (-traNa guti vaDe guptapaNuM) jenuM lakSaNa che evA parama tapodhanane nizcayacAritra hovAnuM A kathana che. parama tapazcaraNarUpI sarovaranA kamaLasamUhuM mATe pracaMDa sUrya samAna evA je atiAsannabhavya munIzvara bAhya prapaMcarUpa aguptibhAva tajIne, triguptigupta-nirvikalpaparamasamAdhilakSaNathI lakSita ati-apUrva AtmAne dhyAve che, te munIzvara pratikramaNamaya paramasaMyamI hovAthI ja nizcayapratikramaNasvarUpa che. [ have A 88 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [soDArtha:-] bhana-vayana-yanI vitine sahA tane, (bhabya muni samyAnana puMjamathI A sahaja parama guptine zuddhAtmAnI bhAvanA sahita utkRSTapaNe bhajo. triguptimaya evA te muninuM te cAritra nirmaLa che. 118. tajI Arta tema ja raudrane, dhyAve dharamane, zukalane, te pratikramaNa kahevAya che jinavarakathita sUtro viSe. 89. anvayArtha:-[ yaH ] 4 ( 4 ) [ ArauidraM dhyAnaM ] bhAta bhane raudra dhyAna [ muktvA ] Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 166 ] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda dhyaanviklpsvruupaakhyaanmett| svadezatyAgAt dravyanAzAt mitrajanavidezagamanAt kamanIyakAminIviyogAt aniSTasaMyogAdvA samupajAtamArtadhyAnam, caurajArazAtravajanavadhabaMdhananibaddhamahadveSajanitaraudradhyAnaM ca, etadvitayam aparimitasvargApavargasukhapratipakSaM saMsAraduHkhamUlatvAnniravazeSeNa tyaktvA, svargApavarganiHsImasukhamUlasvAtmAzritanizcayaparamadharmadhyAnam, dhyAnadhyeyavividhavikalpavirahitAntarmukhAkArasakalakaraNagrAmAtItanirbhedaparamakalAsanAthanizcayazukladhyAnaM ca dhyAtvA yaH paramabhAvabhAvanApariNataH bhavyavarapuMDarIka: nizcayapratikramaNasvarUpo bhavati, paramajinendravadanAravindavinirgatadravyazruteSu viditmiti| dhyAneSu ca caturpu heyamAdyaM dhyAnadvitayaM, tritayaM tAvadupAdeyaM, sarvadopAdeyaM ca cturthmiti|| choDIne [ dharmazutaM vA] dharma athavA zukala dhyAnane [ dhyAti] dhyAve che, [ :] te (jIva) [ fbanavanirveidasUtrey] jinavarakathita sUtromAM [pratimaNa ] pratikramaNa [3vya] kahevAya che. TIkAH-A, dhyAnanA bhedonA svarUpanuM kathana che. (1) svadezanA tyAgathI, dravyanA nAzathI, mitrajananA videzagamanathI, kamanIya (iSTa, suMdara) kAminInA viyogathI athavA aniSTanA saMyogathI UpajatuM je ArtadhyAna, tathA (2) cora-jora-zatrujanonAM vadha-baMdhana saMbaMdhI mahA vaiSathI UpajatuM je raudradhyAna, te banne dhyAno svarga ane mokSanA aparimita sukhathI pratipakSa saMsAradu:khanAM mULa hovAne lIdhe te bannene niravazeSapaNe (sarvathA) choDIne, (3) svarga ane mokSanA niHsIma (-behada) sukhanuM mULa evuM je svAbhAzrita nizcaya-paramadharmadhyAna, tathA (4) dhyAna ne dhyeyanA vividha vikalpo rahita, * aMtarmukhAkAra, sakaLa iMdriyonA samUhathI atIta (-samasta indriyAtIta) ane nirbhada parama kaLA sahita evuM je nizcaya-zukaladhyAna, temane dhyAIne, je bhavyavarapuMDarIka (-bhavyottama ) paramabhAvanI (pAriNAmika bhAvanI) bhAvanArUpe pariNamyo che, te nizcayapratikramaNasvarUpa cheema parama jinaMdranA mukhAraviMdathI nIkaLelAM dravyazrutamAM kahyuM che. cAra dhyAnomAM pahelAM be dhyAna heya che, trIjAM prathama to upAdeya che ane cothuM sarvadA upAdeya che. * aMtarmukhAkAra = aMtarmukha jeno AkAra arthAt svarUpa che evuM. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kAnajainazAstramALA] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [167 tathA coktam (anupuma ) "niSkriya karaNAtItaM dhyaandhyeyvivrjitm| antarmukhaM tu yaddhayAnaM tacchuklaM yogino viduH||'' (vasaMtatinA ) dhyAnAvalImapi ca zuddhanayo na vakti vyaktaM sadAzivamaye prmaatmtttve| sAstItyuvAca satataM vyavahAramArgastattvaM jinendra tadaho mhdindrjaalm|| 119 / / (vasaMtatitA ). sadbodhamaMDanamidaM paramAtmatattvaM muktaM vikalpanikarairakhilaiH smntaat| nAstyeSa sarvanayajAtagataprapaMco dhyAnAvalI kathaya sA kathamatra jaataa|| 120 / / evI rIte anyatra zloka dvArA) kahyuM che ke "[ zlokArtha:-] je dhyAna niSkriya che, iMdriyAtIta che, dhyAnadhyeyavivarjita (arthAt dhyAna ne dhyeyanA vikalpo rahita) che ane aMtarmukha che, te dhyAnane yogIo zukaladhyAna kahe che.'' [ have A 89 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloka kahe che:] [ zlokArtha:-] pragaTapaNe sadAzivamaya (niraMtara kalyANamaya) evA paramAtmatattvane viSe *dhyAnAvalI hovAnuM paNa zuddhanaya kaheto nathI. te che (arthAt dhyAnAvalI AtmAmAM che)' ema (mAtra) vyavahAramArge satata kahyuM che. huM jinaMdra! AvuM te tattva (te naya dvArA kahevuM vastusvarUpa), aho ! mahA iMdrajALa che. 119. samyajJAnanuM AbhUSaNa evuM A paramAtmatattva samasta vikalpasamUhothI sarvataH mukta (sarva taraphathI rahita) che. (Ama) sarvanayasamUha saMbaMdhI A prapaMca * dhyAnAvalI = dhyAnapaMkti; dhyAnaparaMparA. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 168] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMdamicchttphudibhaavaa puvvaM jIveNa bhAviyA suirN| sammattapahudibhAvA abhAviyA hoMti jiivenn|| 90 / / mithyAtvaprabhRtibhAvAH pUrvaM jIvena bhAvitAH sucirm| samyaktvaprabhRtibhAvA: abhAvitA bhavanti jiiven||90 / / aasnnaanaasnnbhvyjiivpuurvaaprprinnaamsvruupopnyaaso'ym| mithyAtvAvratakaSAyayogapariNAmAssAmAnyapratyayAH, teSAM vikalpAstrayodaza bhavanti 'micchAdiTThIAdI jAva sajogissa caramaMtaM' iti vacanAt, mithyAdRSTiguNasthAnAdisayogiguNasthAnacaramasamayaparyaMtasthitA ityrthH| anAsannabhavyajIvena niraMjananijaparamAtmatattvazraddhAnavikale ciraM bhAvitAH khalu paramAtmatattvamAM nathI to pachI te dhyAnAvalI AmAM kaI rIte UpajI ( arthAt dhyAnAvalI A paramAtmatattvamAM kema hoI zake) te kaho. 120. mithyAtva-Adika bhAvane cirakALa bhAvyA che jIve; samyakatva-Adika bhAva re! bhAvyA nathI pUrve jIve. 90. anvayArtha:- mithyAtvakamRtibhAva:] mithyAtvAdi bhAvo [ nIvena] jIve [pUrva ] pUrve [ suri{] sucira kALa (bahu dIrgha kALa) [ bhAvitA:] bhAvyA che; [sacavartamRtimAvA:] samyakatvAdi bhAvo [ nIvena] jIve [samAvitA: mavatti] bhAvyA nathI. TIkA:-A, Asannabhavya ane anAsannabhavya jIvanA pUrvApara (-pahelAMnA ane pachInA) pariNAmanA svarUpanuM kathana che. miyA mithyAtva, avrata, kaSAya ane yogarUpa pariNAmo sAmAnya pratyayo (Asravo) che; temanA bheda tera che, kAraNa ke * micchAviThThInAvI nAva saMnosta caramaMta' evuM (zAstranuM ) vacana che; mithyASTiguNasthAnathI mAMDIne sayogIguNasthAnanA chellA samaya sudhI pratyayo hoya che-evo artha che. niraMjana nija paramAtmatattvanA zraddhAna rahita anAsannabhavya jIve kharekhara sAmAnya * artha -(pratyayono, tera prakArano bheda kahevAmAM Avyo che-) mithyAdaSTiguNasthAnathI mAMDIne sayogakevaLIguNasthAnanA carama samaya sudhIno. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [169 sAmAnyapratyayAH, tena svarUpavikalena bahirAtmajIvenAnAsAditaparamanaiSkarmyacaritreNa samyagdarzanajJAnacAritrANi na bhAvitAni bhvntiiti| asya mithyaadRssttervipriitgunnnicysNpnno'tyaasnnbhvyjiivH| asya samyagjJAnabhAvanA kathamiti ceta tathA coktaM zrIguNabhadrasvAmibhiH | (anukuma ) "bhAvayAmi bhavAvarte bhAvanAH praagbhaavitaaH| mAvaye bhAvitA neti mavAmAvAya mAvanA:'' tathA di (mAlinI). atha bhavajalarAzau magnajIvena pUrva kimapi vacanamAtraM nirvRteH kAraNaM yt| tadapi bhavabhaveSu zrUyate vAhyate vA na ca na ca bata kaSTaM sarvadA jnyaanmekm||121 / / pratyayone pUrve sucira kALa bhAvyA che, jeNe parama vaiSkarparUpa cAritra prApta karyuM nathI evA te svarUpazUnya bahirAtma-jIve samyagdarzana, samyajJAna ane samyaphacAritra bhAvyAM nathI. A mithyASTi jIvathI viparIta guNasamudAyavALo ati-Asannabhavya jIva hoya che. A (atinikaTabhavya ) jIvane samyajJAnanI bhAvanA kayA prakAre hoya che ema prazna karavAmAM Ave to (AcAryavara) zrI guNabhadrasvAmIe (AtmAnuzAsanamAM ra38mA zloka dvArA) kahyuM che ke - "[ zlokArtha-] *bhavAvartamAM pUrve nahi bhAvelI bhAvanAo ( have ) huM bhAvuM chuM. te bhAvanAo (pUrva) nahi bhAvI hovAthI huM bhavanA abhAva mATe temane bhAvuM chuM (kAraNa ke bhavano abhAva to bhavabhramaNanA kAraNabhUta bhAvanAothI viruddha prakAranI, pUrve nahi bhAvelI evI apUrva bhAvanAothI ja thAya).'' vaLI ( A 90mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che):| [ zlokArtha-] je mokSanuM kAMIka kathanamAtra ( -kahevAmAtra) kAraNa che tene paNa * bhavAvarta = bhava-Avartaka bhavano cakarAvo; bhavanuM vamaLa; bhava-parAvarta. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 170] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda micchAdasaNaNANacarittaM caiUNa nnirvsesenn| sammattaNANacaraNaM jo bhAvai so paDikkamaNaM / / 91 / / mithyAdarzanajJAnacaritraM tyaktvA nirvshessenn| samyaktvajJAnacaraNaM yo bhAvayati sa prtikrmnnm|| 91 / / atra samyagdarzanajJAnacAritrANAM niravazeSasvIkAreNa mithyAdarzanajJAnacAritrANAM niravazeSatyAgena ca paramamumukSonizcayapratikramaNaM ca bhavati ityuktm| bhagavadarhatparamezvaramArgapratikUlamArgAbhAsamArgazraddhAnaM mithyAdarzanaM, tatraivAvastuni vastubuddhirmithyAjJAnaM, tanmArgAcaraNaM mithyAcAritraM ca, etatritayamapi niravazeSaM tyaktvA, athavA svAtmazraddhAnaparijJAnAnuSThAnarUpavimukhatvameva mithyAdarzanajJAnacAritrAtmakaratnatrayam , etadapi ( arthAta vyavahAra-ratnatrayane paNa ) bhavasAgaramAM DebelA jIve parve bhavabhavamAM ( ) bhavasAgaramAM DUbelA jIve pUrve bhavabhavamAM (-ghaNA bhavomAM) sAMbhaLyuM che ane AcaryuM (-amalamAM mUkayuM) che; paraMtu arere ! kheda che ke je sarvadA eka jJAna che tene (arthAta je sadA eka jJAnasvarUpa ja che evA paramAtmatatvane) jIve sAMbhaLyuM-AcaryuM nathI, nathI. 121. ni:zeSa mithyAjJAna-darzana-caraNane parityAgIne sujJAna-darzana-caraNa bhAve, jIva te pratikramaNa che. 91. anvayArtha - mithyAnajJAnavaritra] mithyAdarzana, mithyAjJAna ane mithyAcAritrane [niravazeSaNa] niravazeSapaNe [tyavasvI] choDIne [ sanyavettvajJAnavara[] samyagdarzana, samyajJAna ane sammacAritrane [:] je (jIva) [ bhAvayati] bhAve che, [1:] te (jIva) [pratimaNa ] pratikramaNa che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM), samyagdarzanajJAnacAritrano niravazeSa (-saMpUrNa) svIkAra karavAthI ane mithyAdarzanazAnacAritrano niravazeSa tyAga karavAthI parama mumukSune nizcayapratikramaNa hoya che ema kahyuM che. bhagavAna at paramezvaranA mArgathI pratikULa mArgAbhAsamAM mArganuM zraddhAna te mithyAdarzana che, temAM ja kahelI avastumAM vastubuddhi te mithyAjJAna che ane te mArganuM AcaraNa te mithyAcAritra che-A traNene niravazeSapaNe choDIne. athavA, nija AtmAnAM Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [ 171 tyktvaa| trikAlanirAvaraNanityAnaMdaikalakSaNaniraMjananijaparamapAriNAmikabhAvAtmakakAraNaparamAtmA hyAtmA. tatsvarUpazraddhAnaparijJAnAcaraNasvarUpaM hi nizcayaratnatrayamaH evaM bhagavatparamAtmasukhAbhilASI yaH paramapuruSArthaparAyaNaH zuddharatnatrayAtmakam AtmAnaM bhAvayati sa paramatapodhana eva nizcayapratikramaNasvarUpa ityuktH| (vasaMtatitA) tyaktvA vibhAvamakhilaM vyavahAramArgaratnatrayaM ca mtimaannijtttvvedii| zuddhAtmatattvaniyataM nijabodhamekaM zraddhAnamanyadaparaM caraNaM prpede|| 122 / / uttamaaTuM AdA tamhi ThidA haNadi muNivarA kmm| tamhA du jhANameva hi uttamaaTThassa pddikmnnN|| 92 / / zraddhAna-jJAna-anuSThAnanA rUpathI vimukhapaNuM te ja mithyAdarzana-jJAna-cAritrAtmaka (mithyA) ratnatraya che;-Ane paNa (niravazeSapaNe ) choDIne, trikALa-nirAvaraNa, nitya AnaMda jenuM eka lakSaNa che evo, niraMjana nija paramapariNAmikabhAvasvarUpa kAraNaparamAtmA te AtmA che; tenA svarUpanAM zraddhAna-jJAna-AcaraNanuM rUpa te kharekhara nizcayaratnatraya che;-Ama bhagavAna paramAtmAnA sukhano abhilASI evo je paramapuruSArthaparAyaNa (parama tapodhana ) zuddharatnatrayAtmaka AtmAne bhAve che, te parama tapodhanane ja (zAstramAM) nizcayapratikramaNasvarUpa kahyo che. | [ have A 91 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che:] [okArtha-] samasta vibhAvane tathA vyavahAramArganA ratnatrayane choDIne nijatattvavedI (nija Atmatattvane jANanAra-anubhavanAra) matimAna puruSa zuddha AtmatattvamAM niyata (-zuddhAtmatattvaparAyaNa ) evuM je eka nijajJAna, bIjAM zraddhAna ane vaLI bIjAM cAritra teno Azraya kare che. 122. AtmA ja uttama-artha che, tatrastha muni karmo haNe; te kAraNe basa dhyAna uttama-arthanuM pratikramaNa che. 92. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 172] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda uttamArtha AtmA tasmin sthitA nanti munivarAH krm| tasmAttu dhyAnameva hi uttamArthasya prtikrmnnm|| 92 / / tra nizcayottamArthaprati maLasvarupamun iha hi jinezvaramArge munInAM sallekhanAsamaye hi dvicatvAriMzadbhirAcArdattottamArthapratikramaNAbhidhAnena dehatyAgo dharmo vyvhaarenn| nizcayena navArtheSUttamArtho hyAtmA tasmin saccidAnaMdamayakAraNasamayasArasvarUpe tiSThanti ye tapodhanAste nityamaraNabhIravaH, ata eva karmavinAzaM kurvnti| tasmAdadhyAtmabhASayoktabhedakaraNadhyAnadhyeyavikalpavirahitaniravazeSeNAntarmukhAkArasakalendriyAgocaranizcayaparamazukladhyAnameva nishcyottmaarthprtikrmnnmityvboddh-vym| kiM ca, nizcayottamArthapratikramaNaM svAtmAzrayanizcayadharmazukladhyAnamayatvAdamRtakuMbhasvarUpaM bhavati, vyavahArottamArthapratikramaNaM vyavahAradharmadhyAnamayatvAdviSakuMbhasvarUpaM bhvti| anvayArthanuM uttamartha:] uttamArtha (-uttama padArtha) [ AtmA] AtmA che. [tarizmana ricatA] temAM sthita [ munivara :] munivaro [ varSa natti] karmane haNe che. [tasmAt tu] tethI [ dhyAnam va ] dhyAna ja [ di] kharekhara [ 3ttamArtha] uttamArthanuM [ prati maNa ] pratikramaNa TIkA:-ahIM (A gAthAmAM), nizcaya-uttamArthapratikramaNanuM svarUpa kahyuM che. jinezvaranA mArgamAM munionI sallekhanAnA vakhate, beMtAlIsa AcAryo vaDe, jenuM nAma uttamArthapratikramaNa che te ApavAmAM AvatuM hovAne lIdhe, dehatyAga vyavahArathI dharma che. nizcayathI-nava arthomAM uttama artha AtmA che; saccidAnaMdamaya kAraNasamayasArasvarUpa evA te AtmAmAM je tapodhano sthita rahe che, te tapodhano nitya maraNabhIra che; tethI ja teo karmano vinAza kare che. mATe adhyAtmabhASAe, pUrvokta *bhedakaraNa vinAnuM, dhyAna ane dhyeyanA vikalpo rahita, niravazeSapaNe aMtarmukha jeno AkAra che evuM ane sakaLa iMdriyothI agocara nizcayaparamazukaladhyAna ja nizcaya-uttamArthapratikramaNa che ema jANavuM. vaLI, nizcaya-uttamArthapratikramaNa svAbhAzrita nizcayazukaladhyAnamaya hovAthI amRtakuMbhasvarUpa che; vyavahAradharmadhyAnamaya hovAthI viSakuMbhasvarUpa che. evAM nizcayadharmadhyAna ane vyavahAra-uttamArtha pratikramaNa * bhedakaraNa = bheda karavA te; bheda pADavA te. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [ 173 tathA coktaM samayasAre "paDikamaNaM paDisaraNaM parihAro dhAraNA NiyattI y| jiMdA garahA sohI aTThaviho hoi viskuNbho||'' tathA coktaM samayasAravyAkhyAyAm (vasaMtatinA) 'yatra pratikramaNameva viSaM praNItaM tatrApratikramaNameva sudhA kutaH syaat| tatkiM pramAdyati janaH prapatannadho'dha: kiM nordhvamUrdhvamadhirohati nissprmaadH||" evI rIte (zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta) zrI samayasAramAM (306mI gAthA dvArA) kahyuM che ke " " [ gAthArtha-] pratikramaNa, pratisaraNa, parihAra, dhAraNA, "nivRtti, niMdA, garNa ane 'zuddhi-e ATha prakArano viSakuMbha che.'' vaLI evI rIte zrI samayasAranI (amRtacaMdrAcAryadevakRta AtmakhyAti nAmanI) TIkAmAM (189 mA zloka dvArA) kahyuM che ke "[ zlokArtha:-] (are! bhAI, ) jyAM pratikramaNane ja viSe kahyuM che, tyAM apratikramaNa amRta kayAMthI hoya? ( arthAt na ja hoya.) to pachI mANaso nIce nIce paDatA thakA pramAdI kAM thAya che? niSpamAdI thayA thakA UMce UMce kAM caDatA nathI ?' 1. pratikramaNa = karelA doSonuM nirAkaraNa karavuM te 2. pratisaraNa = samyakatvAdi guNomAM preraNA 3. parihAra = mithyAtvarAgAdi doSonuM nivAraNa 4. dhAraNA = paMcanamaskArAdi maMtra, pratimA vagere bAhya dravyonA AlaMbana vaDa cittane sthira karavuM te 5. nivRtti = bAhya viSayakapAyAdi icchAmAM vartatA cittane pAchuM vALavuM te 6. niMdA = AtmasAkSIe doSonuM pragaTa karavuM te 7. gaha = gurusAkSIe doSonuM pragaTa karavuM te 8. zuddhi = doSa thatAM prAyazcitta laIne vizuddhi karavI te Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 174] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda tathA hi (mundrAkrAMtA) AtmadhyAnAdaparamakhilaM ghorasaMsAramUlaM dhyaandhyeyprmukhsutpHklpnaamaatrrmym| buvA dhImAn sahajaparamAnandapIyUSapUre nirmajjantaM sahajaparamAtmAnamekaM prpede|| 123 / / jhANaNilINo sAhU paricAgaM kuNai svvdosaannN| tamhA du jhANameva hi savvadicArassa pddikmnnN|| 93 / / dhyAnanilInaH sAdhuH parityAgaM karoti srvdossaannaam| tasmAttu dhyAnameva hi sarvAticArasya prtikrmnnm||93 / / atra dhyaanmekmupaadeymityuktm| vaLI ( A 9ramI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [ zlokArtha:-] AtmadhyAna sivAyanuM bIjAM badhuM ghora saMsAranuM mULa che, (ane ) dhyAna-dhyayAdika sutapa (arthAt dhyAna, dhyeya vagerenA vikalpavALuM zubha tapa paNa) kalpanAmAtra ramya che;-AvuM jANIne dhImAna (-buddhimAna puruSa) sahaja paramAnaMdarUpI pIyUSanA pUramAM DUbatA (-lIna thatA) evA sahaja paramAtmAno ekano Azraya kare che. 123. rahI dhyAnamAM tallIna, choDe sAdhu doSa samastane; te kAraNe basa dhyAna sau aticAranuM pratikramaNa che. 93. anvayArthanuM dhyAnaninIna: ] dhyAnamAM lIna [ sAdhu: ] sAdhu [ sarvatoSAgAma] sarva doSono [ parityA] parityAga [ roti] kare che; [ tAt tu] tethI [ dhyAnam va] dhyAna ja [ di] kharekhara [sarvAtivIra ] sarva aticAranuM [prativramam] pratikramaNa che. TIkA:-ahIM ( A gAthAmAM), dhyAna eka upAdeya che ema kahyuM che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] [175 kazcit paramajinayogIzvaraH sAdhuH atyAsannabhavyajIvaH adhyAtmabhASayoktasvAtmAzritanizcayadharmadhyAnanilInaH nirbhedarUpeNa sthitaH, athavA sakalakriyAkAMDADaMbara vyavahAranayAtmakabhedakaraNadhyAnadhyeyavikalpanirmuktanikhilakaraNagrAmAgocaraparamatattvazuddhAnta 5ramArtha-pratikramaNa adhikAra tiSThati 7, sa ca niravazeSeNAntarmukhatayA prazastAprazastasamastamoharAgadveSANAM parityAgaM karoti, tasmAt svAtmAzritanizcayadharma- zukladhyAnadvitayameva sarvAticArANAM pratikramaNamiti / stattvaviSayabhedakalpanAnirapekSanizcayazukladhyAnasvarUpe (anuTum ) zukladhyAnapradIpo'yaM yasya cittAlaye babhau / sa yogI tasya zuddhAtmA pratyakSo bhavati svayam / / 124 / / je koI 52jinayogIzvara sAdhu-ati-Asannabhavya jIva, adhyAtmabhASAe pUrvokta svAtmAzrita nizcayadharmadhyAnamAM lIna thayo thako abhedarUpe sthita rahe che, athavA sakaLa kriyAkAMDanA ADaMbara vinAnuM ane vyavahAranayAtmaka bhedakaraNa tathA dhyAna-dhyeyanA vikalpa vinAnuM, samasta iMdriyasamUhathI agocara evuM je parama tattva-zuddha aMta:tattva, te saMbaMdhI bhedakalpanAthI *nirapekSa nizcayazukaladhyAnasvarUpe sthita rahe che, te (sAdhu) niravazeSapaNe aMtarmukha hovAthI prazasta-aprazasta samasta moharAgadveSano parityAga kare che; tethI (ema siddha thayuM ke) svAtmAzrita evAM je nizcayadharmadhyAna ane nizcayazukaladhyAna, te be dhyAna ja sarva aticAronuM pratikramaNa che. [have A 93 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [zlokArtha:-] A zukaladhyAnarUpI dIpaka jenA manomaMdiramAM prakAzyo, te yogI che; tene zuddha AtmA svayaM pratyakSa hoya che. 124. 1 bhedakaraNa bheda karavA te; bheda pADavA te. [samasta bhedakaraNa-dhyAna-dhyeyanA vikalpa suddhAMvyavahAranayasvarUpa che. ] 2 nirapekSa = udAsIna; niHspRha; apekSA vinAnuM. [nizcayazukaladhyAna zuddha aMtaHtattva saMbaMdhI bhedonI kalpanAthI paNa nirapekSa che.] Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 ] Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda- paDikamaNaNAmadheye sutte jaha vaNNidaM paDikkamaNaM / taha NaccA jo bhAvai tassa tadA hodi paDikkamaNaM / / 94 / / pratikramaNanAmadheye sUtre yathA varNitaM pratikramaNam / tathA jJAtvA yo bhAvayati tasya tadA bhavati pratikramaNam / / 94 / / atra vyavahArapratikramaNasya sphltvmuktm| yathA hi niryApakAcAryaiH samastAgamasArAsAravicAracArucAturyaguNakadambakaiH pratikramaNAbhidhAnasUtre dravyazrutarUpe vyAvarNitamativistareNa pratikramaNaM, tathA jJAtvA jinanItimalaMghayan cArucaritramUrtiH roti, tasya gAtramAtraparigrahasya sakalasaMyamabhAvanAM paMcendriyaprasaravarjita mahAmunerbAhyaprapaMcavimukhasya paramagurucaraNasmaraNAsattacittasya tadA pratikramaNaM bhvtiiti| pratikramaNanAmaka sUtramAM jyama varNavyuM pratikramaNane tyama jANI bhAve bhAvanA, tene tadA pratikramaNa che. 94 anvayArtha:[ pratimaNanAmadheye] pratikramaNa nAmanA [sUtre] sUtramAM [ yathA] je pramANe [pratimaNam] pratikramaNa [varjita] varNavavAmAM AvyuM che [tathA jJAtvA] te pramANe jANIne [ya: ] je [mAvayati] bhAve che, [tasya] tene [tavA] tyAre [pratimaLarbhavati] pratikramaNa che. TIkA:-ahIM, vyavahA2pratikramaNanuM saphaLapaNuM kahyuM che ( arthAt dravyazrutAtmaka pratikramaNasUtramAM varNavelA pratikramaNane sAMbhaLIne-jANIne, sakaLa saMyamanI bhAvanA karavI te ja vyavahA2pratikramaNanuM saphaLapaNuM-sArthakapaNuM che ema A gAthAmAM kahyuM che ). samasta AgamanA sArAsArano vicAra karavAmAM suMdara cAturya tema ja guNasamUhanA dharanAra niryApaka AcAryoe je pramANe dravyazrutarUpa pratikramaNanAmaka sUtramAM pratikramaNane ati vistArathI varNavyuM che, te pramANe jANIne jinanItine aNaullaMghato thako je suMdaracAritramUrti mahAmuni sakaLa saMyamanI bhAvanA kare che, te mahAmunine-ke je (mahAmuni) bAhya prapaMcathI vimukha che, paMceMdriyanA phelAva rahita dehamAtra jene parigraha che ane parama gurunAM caraNonA smaraNamAM Asakta jenuM citta che, tene-tyAre (te kALe ) pratikramaNa che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] paramArtha-pratikramaNa adhikAra [177 (raMdravajJA) niryApakAcAryaniruktiyukta muktiM sadAkarNya ca yasya cittm| samastacAritraniketanaM syAt tasmai namaH sNymdhaarinne'smai||125 / / (vasaMtatitA) yasya pratikramaNameva sadA mumukssostyiprtikrmnnmpynnumaatrmuccaiH| tasmai namaH sakalasaMyamabhUSaNAya zrIvIranandimuninAmadharAya nitym|| 126 / / iti sukavijanapayojamitrapaMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahazrIpadmaprabhamaladhArideva-viracitAyAM niyamasAravyAkhyAyAM tAtparyavRttau nizcayapratikramaNAdhikAraH paMcamaH shrutskndhH|| [ have A paramArtha-pratikramaNa adhikAranI chellI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva be zloka kahe che: ] [ zlokArtha-] niryApaka AcAryonI nirukti (vyAkhyA) sahita ( pratikamaNAdi saMbaMdhI) kathana sadA sAMbhaLIne jenuM citta samasta cAritranuM niketana (-dhAma) bane che, te A saMyamadhArIne namaskAra ho. 125. [zlokArtha:-] mumukSu evA jemane (-mokSArthI evA je vIranaMdI munine) sadA pratikramaNa ja che ane aNumAtra paNa apratikramaNa bilakula nathI, te sakaLasaMyamarUpI bhUSaNanA dharanAra zrI vIragaMdI nAmanA munine nitya namaskAra ho. 126. A rIte, sukavijanarUpI kamaLone mATe jeo sUrya samAna che ane pAMca iMdriyonA phelAva rahita dehamAtra jemane parigraha hato evA zrI padmaprabhamaladhArideva vaDe racAyelI niyamasAranI tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM (arthAta zrImadabhagavata-kuMdakuMdAcAryadavapraNIta zrI niyamasAra paramAgamanI nigraMtha munirAja zrI padmaprabhamaladhAridevaviracita tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM) nizcaya-pratikramaNa adhikAra nAmano pAMcamo zrutaskaMdha samApta thayo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 555555555555555555555555 + -- nizcaya-atyAdhyAna adhidhA2 // 5 athedAnIM sakalapravrajyAsAmrAjyavijayavaijayantIpRthuladaMDamaMDanAyamAnasakalakarmanirjarAhetubhUtaniHzreyasanizreNIbhUtamuktibhAminIprathamadarzanopAyanIbhUtanizcayapratyAkhyAnAdhikA ra: kthyte| tadyathA atra suutraavtaarH| mottUNa sayalajappamappAgayasuhamasuhavAraNaM kiccaa| appANaM jo jhAyadi paccakkhANaM have tss|| 95 / / muktvA sakalajalpamanAgatazubhAzubhanivAraNaM kRtvaa| AtmAnaM yo dhyAyati pratyAkhyAnaM bhvettsy|| 95 / / have nIce pramANe nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra kahevAmAM Ave che-ke je nizcayapratyAkhyAna sakaLa pravajyArUpa sAmrAjyanI vijaya-dhajAnA vizALa daMDanI zobhA samAna che, samasta karmonI nirjarAnA hetubhUta che, mokSanI sIDI che ane muktirUpI strInA prathama darzananI bheTa. ahIM gAthAsUtranuM avataraNa karavAmAM Ave che: parityAgI jalpa samastane, bhAvI zubhAzubha vArIne, je jIva dhyAne Atmane, pacakhANa che te jIvane. 95. sanvayArtha:-[ sakalajalpam ] samasta 485ne (-payanavistArane ) [ muktvA ] choDIne bhane [anAgatazubhAzubhanivAraNaM] manAyata zubha-azubhanu nivA295 [ kRtvA ] 'rIne [ yaH] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra [ 179 nishcynyprtyaakhyaansvruupaakhyaanmett| atra vyavahAranayAdezAt munayo bhuktvA dainaM dainaM punaryogyakAlaparyantaM pratyAdiSTAnnapAnakhAdyalehyarucayaH, etad vyvhaarprtyaakhyaansvruupm| nizcayanayataH prazastAprazastasamastavacanaracanAprapaMcaparihAreNa zuddhajJAnabhAvanAsevAprasAdAdabhinavazubhAzubhadravyabhAvakarmaNAM saMvara: prtyaakhyaanm| yaH sadAntarmukhapariNatyA paramakalAdhAramatyapUrvamAtmAnaM dhyAyati tasya nityaM pratyAkhyAnaM bhvtiiti| tathA coktaM samayasAre 'savve bhAve jamhA paccakkhAI pare tti nnaaduunnN| tamhA paccakkhANaM NANaM NiyamA muNeyavyaM / / '' je [mAtmAnaM] AtmAne [ dhyAti] dhyAve che, [taca] tene [pratyArathAna] pratyAkhyAna [ Ave] che. TIkA-A, nizcayanayanA pratyAkhyAnanA svarUpanuM kathana che. ahIM ema kahyuM che ke-vyavahAranayanA kathanathI, munio dine dine bhojana karIne pachI yogya kALa paryata anna, pAna khAdha ane lehyanI ruci choDa che; A vyavahAra-pratyAkhyAnanuM svarUpa che. nizcayanayathI, prazasta-aprazasta samasta vacanaracanAnA *prapaMcanA parihAra vaDe zuddhajJAnabhAvanAnI sevAnA prasAda dvArA je navAM zubhAzubha dravyakarmono tema ja bhAvakarmono saMvara thavo te pratyAkhyAna che. je sadA aMtarmukha pariNamanathI parama kaLAnA AdhArarUpa ati-apUrva AtmAne dhyAve che, tene nitya pratyAkhyAna che. evI rIte (zrImadabhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta) zrI samayasAramAM (34 mI gAthA dvArA) kahyuM che ke "[ gAthArtha:-] "potAnA sivAya sarva padArtho para che" ema jANIne pratyAkhyAna kare che-tyAge che, tethI pratyAkhyAna jJAna ja che (arthAta potAnA jJAnamAM tyAgarUpa avasthA te ja pratyAkhyAna che) ema niyamathI jANavuM.'' * prapaMca = vistAra. (aneka prakAranI samasta vacanaracanAne choDIne zuddha jJAnane bhAvavAthI te bhAvanAnA sevananI kRpAthI-bhAvakarmono ane dravyakarmono saMvara thAya che.) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 180] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda tathA samayasArakhyAkhyAyAM ca (mA ). "pratyAkhyAya bhaviSyatkarma samastaM nirstsNmohH| Atmani caitanyAtmani niSkarmaNi nityamAtmanA vrte||'' tathA di (maMpitA) samyagdRSTistyajati sakalaM karmanokarmajAtaM pratyAkhyAnaM bhavati niyataM tasya sNjnyaanmuurteH| sacAritrANyaghakulaharANyasya tAni syuruccaiH taM vaMdehaM bhavaparibhavaklezanAzAya nitym||127 / / kevalaNANasahAvo kevldsnnshaavsuhmio| vahevasattisadAvo so ki jiMtaU MALA 26 || evI rIte samayasAranI (amRtacaMdrAcAryadevakRta AtmakhyAti nAmanI) TIkAmAM paNa (228 mA zloka dvArA ) kahyuM che ke "[ zlokArtha-3 (pratyAkhyAna karanAra jJAnI kahe che ke- ) bhaviSyanA samasta karmane pacakhIne (-tyAgIne), jeno moha naSTa thayo che evo huM niSkarma (arthAt sarva karmothI rahita) caitanyasvarUpa AtmAmAM AtmAthI ja (-potAthI ja) niraMtara vartu chuM.' vaLI (A 95 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe che): [zlokArtha-] je samyagdaSTi samasta karma-nokarmanA samUhane choDe che, te samyajJAnanI mUrtine haMmezAM pratyAkhyAna che ane tene pApasamUhano nAza karanArAM evAM sata cAritro atizayapaNe che. bhava-bhavanA kalezano nAza karavA mATe tene huM nitya vaMduM chuM. 127. kevaladaraza, kevalavIraja, kaivalyajJAnasvabhAvI che, vaLI saukhyamaya che je te huM-ema jJAnI ciMtave. 96. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra [ 181 kevalajJAnasvabhAvaH kevaladarzanasvabhAvaH sukhmyH| kevalazaktisvabhAvaH sohamiti ciMtayet jnyaanii|| 96 / / anntctussttyaatmknijaatmdhyaanopdeshopnyaasoym| samastabAhyaprapaMcavAsanAvinirmuktasya niravazeSeNAntarmukhasya paramatattvajJAnino jIvasya zikSA proktaa| kathaMkAram ,? sAdyanidhanAmUrtAtIndriyasvabhAvazuddhasadbhUtavyavahAreNa , zuddhasparzarasagaMdhavarNAnAmAdhArabhUtazuddhapudgalaparamANuvatkevalajJAnakevaladarzanakevalasukhakevalazaktiyuktaparamAtmA yaH sohamiti bhAvanA kartavyA jJAnineti; nizcayena sahajajJAnasvarUpoham , sahajadarzanasvarUpoham, sahajacAritrasvarUpoham, sahajacicchaktisvarUpoham, iti bhAvanA kartavyA ceti tathA coktamekatvasaptatau anvayArtha - vanajJAnasvabhAva:] kevaLajJAnasvabhAvI, [vartanasvamAva:] kevaLadarzanasvabhAvI, [ suramaya:] sukhamaya ane [vatrazasvibhAva: ] kevaLazaktisvabhAvI [ sa: garama ] te huM chuM ti] ema [ jJAnI ] jJAnI [ ciMtaye ] ciMtave che. TIkA:-A, anaMtacatuSTayAtmaka nija AtmAnA dhyAnanA upadezanuM kathana che. samasta bAhya prapaMcanI vAsanAthI vimukta, niravazeSapaNe aMtarmukha paramatattvajJAnI jIvane zikhAmaNa devAmAM AvI che. kayA prakAre ? A prakAre -sAdi-anaMta amUrta atIMdriyasvabhAvavALA zuddhasaddabhUtavyavahArathI, zuddha sparza-rasa-gaMdha-varNanA AdhArabhUta zuddha pudgala-paramANunI mAphaka, je kevaLajJAna, kevaLadarzana, kevaLasukha ane kevaLazaktiyukta paramAtmA te huM chuM ema jJAnIe bhAvanA karavI; ane nizcayathI, huM sahajajJAnasvarUpa chuM, huM sahajadarzanasvarUpa chuM, huM sahajacAritrasvarUpa chuM ane huM sahajacinzaktisvarUpa chuM ema bhAvanA karavI. evI rIte ekatvasaptatimAM (-zrI padmanaMdIAcAryavarakRta padmanaMdipaMcaviMzatinA ekatvasaptati nAmanA adhikAramAM 20 mA zloka dvArA ) kahyuM che ke: Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 182] niyamasAra [bhAvAnazrI ( anuSTubh ) "kevalajJAnadRksaukhyasvabhAvaM tatparaM mhH| tatra jJAte na kiM jJAtaM dRSTe dRSTaM zrute shrutm||" tathA hi (mAlinI) jayati sa paramAtmA kevalajJAnamUrtiH sakalavimaladRSTi: shaashvtaanNdruupH| sahajaparamacicchaktyAtmaka: zAzvatoyaM nikhilamunijanAnAM cittapaMkejahaMsaH / / 128 / / NiyabhAvaM Navi muccai parabhAva Neva geNhae keiN| jANadi passadi savvaM so haM idi ciMtae nnaannii||97 / / nijabhAvaM nApi muMcati parabhAvaM naiva gRhNAti kmpi| jAnAti pazyati sarvaM sohamiti ciMtayed jnyaanii||97 / / [ zloDArtha:-] ta 525 te4 41, vaNazana bhane saujyasvabhAvI cha. te jANatAM zuM na jANuM? te dekhatAM zuM na devuM? tenuM zravaNa karatAM zuM na zravaNa karyuM?'' vaLI (A 96 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhabhrdhaari5 so he cha): [zloArtha:-] samasta muninon| hRyabhagano eMsa meyo 4 // ||shvt, kevaLajJAnanI mUrtirUpa, sakaLavimaLa daSTimaya (sarvathA nirmaLa darzanamaya), zAzvata AnaMdarUpa, sahaja parama caitanyazaktimaya paramAtmA te jayavaMta che. 128. nijabhAvane choDe nahIM, parabhAva kaMI paNa nava grahe, - sarvaI-oma zAnI thitaye.87. anvayArtha:-[ nijabhAvaM] 4 nimAyane [ na api muMcati] cho'to nathI, [kam api parabhAvaM] sis 55 52(bhAvane [na eva gRhNAti ] ahato nathI, [ sarvaM ] sarvane [ jAnAti Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates | [ 183 kahAnajainazAstramALA ] nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra atra paramabhAvanAbhimukhasya jJAninaH shikssnnmuktm| yastu kAraNaparamAtmA sakaladuritavIravairisenAvijayavaijayantIluMTAkaM trikAlanirAvaraNaniraMjananijaparamabhAvaM kvacidapi nApi muMcati, paMcavidhasaMsArapravRddhikAraNaM vibhAvapudgaladravyasaMyogasaMjAtaM rAgAdiparabhAvaM naiva gRhNAti, nizcayena nijanirAvaraNaparamabodhena niraMjanasahajajJAnasahajadRSTisahajazIlAdisvabhAvadharmANAmAdhArAdheyavikalpanirmuktamapi sadAmuktaM sahajamuktibhAminIsaMbhogasaMbhavaparatAnilayaM kAraNaparamAtmAnaM jAnAti, tathAvidhasahajAvalokena pazyati ca, sa ca kAraNasamayasArohamiti bhAvanA sadA kartavyA smygjnyaanibhiriti| tathA coktaM zrIpUjyapAdasvAmibhiH pazyati] jANe-dekhe che, [ : adam] te huM chuM [ ] ema [ jJAna] jJAnI [ ciMtaye] ciMtave che. TIkA-ahIM, parama bhAvanAnI saMmukha evA jJAnIne zikhAmaNa dIdhI che. je kAraNaparamAtmA (1) samasta pAparUpI bahAdura zatrasenAnI vijaya-dhajAne lUMTanArA, trikALa-nirAvaraNa, niraMjana, nija paramabhAvane kayAreya choDato nathI; (2) paMcavidha (pAMca parAvartanarUpa) saMsAranI vRddhinA kAraNabhUta, *vibhAvapudgaladravyanA saMyogathI janita rAgAdiparabhAvane grahato nathI; ane (3) niraMjana sahajajJAna-sahajadISTa-sahajacAritrAdi svabhAvadharmonA AdhAra-Adheya saMbaMdhI vikalpo rahita, sadA mukta tathA sahuja muktirUpI strInA saMbhogathI utpanna thatA saukhyanA sthAnabhUta-evA *kAraNaparamAtmAne nizcayathI nija nirAvaraNa paramajJAna vaDe jANe che ane te prakAranA sahaja avalokana vaDa (-sahaja nija nirAvaraNa paramadarzana vaDe) dekhe che; te kAraNasamayasAra huM chuM-ema samyajJAnIoe sadA bhAvanA karavI. evI rIte zrI pUjyapAdasvAmIe (samAdhitaMtramAM 20mA zloka dvArA) kahyuM che ke - * rAgAdiparabhAvanI utpattimAM pudgalakarma nimitta bane che. * kAraNaparamAtmA "pote AdhAra che ane svabhAvadharmo Adheya che' evA vikalpo vinAno che, sadA mukta che ane muktisukhanuM raheThANa che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 184] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (anupuma) "yadagrAhyaM na gRhNAti gRhItaM nApi muNcti| jAnAti sarvathA sarvaM ttsvsNvedymsmyhm||" tathA hi (vasaMtatineT) AtmAnamAtmani nijAtmagaNADhayamAtmA jAnAti pazyati ca pNcmbhaavmekm| tatyAja naiva sahajaM parabhAvamanyaM gRhNAti naiva khalu paudgalikaM vikaarm||129 / / (zArvavikrIDita). matsvAntaM mayi lagnametadanizaM cinmAtraciMtAmaNAvanyadravyakRtAgrahodbhavamimaM muktvAdhunA vigrhm| tacitraM na vizuddhapUrNasahajajJAnAtmane zarmaNe devAnAmamRtAzanodbhavaruciM jJAtvA kimnyaashne|| 130 / / "[ zlokArtha:-] je agrAhyane (-nahi grahavAyogyane ) grahatuM nathI tema ja gRhItane (-grahelAne, zAzvata svabhAvane) choDatuM nathI, sarvane sarva prakAre jANe che, te svasaMvedha ( tattva) vaLI ( A 97 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja cAra zloka kahe che ): [zlokArtha:-] AtmA AtmAmAM nija Atmika guNothI samRddha AtmAne-eka paMcamabhAvane jANe che ane dekhe che; te sahaja eka paMcamabhAvane eNe choDayo nathI ja ane anya evA parabhAvane-ke je kharekhara paudgalika vikAra che tene-e grahato nathI ja. 129. [ zlokArtha:-] anya dravyano Agraha karavAthI utpanna thatA A *vigrahane have choDIne, vizuddha-pUrNa-sahajajJAnAtmaka saukhyanI prApti arthe, mAruM A nija aMtara * Agraha = pakaDa; lAgyA rahevuM te; grahaNa. * vigraha = (1) rAgadveSAdi kalaha (ra) zarIra. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra 1 sukRtAtmaka 2 samarcana (zArdUnavidrIDita) nirdvandvaM nirupadravaM nirupamaM nityaM nijAtmodbhavaM nAnyadravyavibhAvanodbhavamidaM zarmAmRtaM nirmalam / pItvA yaH sukRtAtmakaH sukRtamapyetadvihAyAdhunA prApnoti sphuTamadvitIyamatulaM cinmaatrciNtaamnnim|| 131 / / = ( AryA ) ko nAma vakti vidvAn mama ca paradravyametadeva syAt / nijamahimAnaM jAnan gurucaraNasamarccanAsamudbhUtam / / 132 / / mArAmAM-caitanyamAtra-ciMtAmaNimAM niraMtara lAgyuM che-temAM Azcarya nathI, kAraNa ke amRtabhojanajanita svAdane jANIne devone anya bhojanathI zuM prayojana che? (jema amRtabhojananA svAdane jANIne devonuM dila anya bhojanamAM lAgatuM nathI, tema jJAnAtmaka saukhyane jANIne amAruM dila te sauSyanA nidhAna caitanyamAtra-ciMtAmaNi sivAya bIje kayAMya lAgatuM nathI.) 130. payaDiTThidiaNubhAgappadesabaMdhehiM vajjido appaa| so haM idi ciMtijjo tattheva ya kuNadi thirabhAvaM / / 98 / / [ zlokArtha:- ] dvaMdva rahita, upadrava rahita, upamA rahita, nitya, nija AtmAthI utpanna thatA, anya dravyanI vibhAvanAthI ( -anya dravyo saMbaMdhI vikalpo karavAthI) nahi utpanna thatAevA A nirmaLa sukhAmRtane pIne (-e sukhAmRtanA svAda pAse sukRta paNa duHkharUpa lAgavAthI ), je jIva sukRtAtmaka che te have e sukRtane paNa choDIne advitIya atula caitanyamAtra-ciMtAmaNine sphuTapaNe (-pragaTapaNe ) prApta kare che. 131. [ zlokArtha:- ] gurucaraNonA *samarcanathI utpanna thayelA nija mahimAne jANato koNa vidvAna 'A padravya mAruM che' ema kahe? 132. = [ 185 prakRti-sthiti-52deza-anubhavabaMdha virahita jIva je chuM te ja huM-tyama bhAvato, temAM ja te sthiratA kare. 98. sukRtavALo; zubhakRtyavALo; puNyakarmavALo; zubha bhAvavALo. samyak arcana; samyak pUjana; samyak bhakti. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 186] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda prakRtisthityanubhAgapradezabaMdhairvivarjita aatmaa| sohamiti ciMtayan tatraiva ca karoti sthirbhaavm|| 98 / / atra bandhanirmuktamAtmAnaM bhAvayediti bhavyasya shikssnnmuktm| zubhAzubhamanovAkkAkarmabhiH prakRtipradezabaMdhau syAtAma; caturbhiH kaSAyaiH sthityanubhAgabandhau staH; ebhizcaturbhirbandhairnirmukta: sadAnirupAdhisvarUpo hyAtmA sohamiti samyagjJAninA nirantaraM bhAvanA krtvyeti| (maMtAkrAMtA). prekSAvadbhiH sahajaparamAnaMdacidrUpamekaM saMgrAhyaM tairnirupamamidaM muktisaamraajymuulm| tasmAduccaistvamapi ca sakhe madvacaHsAramasmin zrutvA zIghraM kuru tava matiM ciccmtkaarmaatre|| 133 / / anvayArtha prakRtirityanumA|pravezavaMdhe: vivarNitaH] prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAgabaMdha ane pradezabaMdha rahita [mAtmA] je AtmA [sa: mam] te huM chuM-[ rUti] ema [ ciMtayana] ciMtavato thako, (jJAnI) [ tatra va 2] temAM ja [ sthiramAve roti ] sthirabhAva kare che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM), baMdharahita AtmAne bhAvavo-ema bhavyane zikhAmaNa dIdhI che. zubhAzubha manavacanakAyasaMbaMdhI karmothI prakRtibaMdha ane pradezabaMdha thAya che; cAra kaSAyothI sthitibaMdha ane anubhAgabaMdha thAya che; A cAra baMdha rahita sadA nirupAdhisvarUpa je AtmA te huM chuM-ema samyajJAnIe niraMtara bhAvanA karavI. [ have A 98 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [ zlokArtha-] je muktisAmrAjyanuM mULa che evA A nirupama, sahajaparamA-naMdavALA cikUpane (-caitanyanA svarUpane) ekane DAhyA puruSoe samyaka prakAre grahavuM yogya che; tethI, huM mitra! tuM paNa mArA upadezanA sArane sAMbhaLIne, turata ja ugrapaNe A caitanyacamatkAramAtra pratye tAruM valaNa kara. 133. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra mamattiM parivajjAmi Nimmamattimuvadvido / AlaMbaNaM ca me AdA avasesaM ca vosare / / 99 / / pekSAlakSaNalakSite mamatvaM parivarjayAmi nirmmtvmupsthitH| AlambanaM ca me AtmA avazeSaM ca visRjAmi / / 99 / / atra sakalavibhAvasaMnyAsavidhiH proktH| kamanIyakAminIkAMcanaprabhRtisamastaparadravyaguNaparyAyeSu mamakAraM saMtyajAmi / paramonirmamakArAtmani Atmani sthitvA hyAtmAnamavalambya saMsRtipuraMdhikAsaMbhogasaMbhavasukhaduHkhAdyanekavibhAvapariNatiM pariharAmi / ca tathA coktaM zrImadamRtacaMdrasUribhiH parivA~ chuM huM mamatva, nirmama bhAvamAM sthita huM rahuM; avalaMbuM chuM muja Atmane, avazeSa sarva huM parihatuM. 99. [ 187 anvayArtha:[ mamatva] huM mamatvane [ parivarttayAmi] pariva'' chuM ane [ nirmamatvam ] nirmamatvamAM [ upasthita: ] sthita rahuM chuM; [AtmA] AtmA [me] mAruM [AlambanuM ] AlaMbana che [ avazeSa ] ane bAkInuM [vistRnAmi ] huM tajI chuM. TIkA:-ahIM sakaLa vibhAvanA saMnyAsanI (-tyAganI ) vidhi kahI che. suMdara kAminI, kAMcana vagere samasta padravya-guNa-paryAyo pratye mamakArane huM ta chuM. 52mopekSAlakSaNathI lakSita nirmamakArAtmaka AtmAmAM sthita rahIne ane AtmAne avalaMbIne, saMskRtirUpI strInA saMbhogathI utpanna sukhaduHkhAdi aneka vibhAvarUpa pariNatine huM pariharuM chuM. evI rIte ( AcAryadeva ) zrImad amRtacaMdrasUrie (zrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAM 104mA zloka dvArA ) kahyuM che keH 1. kAMcana suvarNa; dhana. 2. nirmamakArAtmaka = nirmamatvamaya; nirmamatvasvarUpa. (nirmamatvanuM lakSaNa parama upekSA che.) 3. saMskRti = saMsAra Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 188] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda (ziravAranI) "niSiddhe sarvasmin sukRtadurite karmaNi kila pravRtte naiSkarmya na khalu munayaH sNtyshrnnaaH| tadA jJAne jJAnaM praticaritameSAM hi zaraNaM svayaM vidaMtyete paramamamRtaM tatra nirtaaH||" tathA di | (mattinI). atha niyatamanovAkkAyakRtsnendriyeccho bhavavanadhisamutthaM mohyaadHsmuuhm| kanakayuvativAMcchAmapyahaM sarvazaktyA prabalataravizuddhadhyAnamayyA tyjaami|| 134 / / AdA khu majjha NANe AdA me saNe caritte y| AdA paccakkhANe AdA me saMvare joge|| 100 / / "[ zlokArtha:-] zubha AcaraNarUpa karma ane azubha AcaraNarUpa karma-evA samasta karmano niSedha karavAmAM AvatAM ane e rIte niSkarma avasthA pravartatAM, munio kAMI azaraNa nathI; (kAraNa ke, jyAre niSkarma avasthA (nivRtti-avasthA) pravarte che tyAre jJAnamAM AcaraNa karatuM-ramaNa karatuM-pariNamatuM jJAna ja te munione zaraNa che; teo te jJAnamAM lIna thayA thakA parama amRtane pote anubhave che-AsvAde che.'' vaLI ( A 99 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [zlokArtha-] mana-vacana-kAyA saMbaMdhI ane samasta indriyo saMbaMdhI icchAnuM jeNe *niyaMtraNa karyuM che evo huM have bhavasAgaramAM utpanna thatA moharUpI jaLacara prANIonA samUhane tema ja kanaka ane yuvatInI vAMchAne atiprabaLa-vizuddhadhyAnamayI sarva zaktithI tajAM chuM. 134. muja jJAnamAM AtmA khare, darzana-caritamAM AtamA, pacakhANamAM AtmA ja, saMvara-cogamAM paNa AtamAM. 100. * niyaMtraNa karavuM = saMyamana karavuM; kAbU meLavavo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra [ 189 AtmA khalu mama jJAne AtmA me darzane caritre c| AtmA pratyAkhyAne AtmA me saMvare yoge|| 100 / / atra sarvatrAtmopAdeya ityuktH| anAdyanidhanAmUrtAtIndriyasvabhAvazuddhasahajasaukhyAtmA hyaatmaa| sa khalu sahajazuddhajJAnacetanApariNatasya mama samyagjJAne ca, sa ca prAMcitaparamapaMcamagatiprAptihetubhUtapaMcamabhAvabhAvanApariNatasya mama sahajasamyagdarzanaviSaye ca, sAkSAnirvANaprAptyupAyasvasvarUpAvicalasthitirUpasahajaparamacAritrapariNatermama sahajacAritre'pi sa paramAtmA sadA saMnihitazca, sa cAtmA sadAsannasthaH zubhAzubhapuNyapApasukhaduHkhAnAM SaNNAM sakalasaMnyAsAtmakanizcayapratyAkhyAne ca mama bhedavijJAnina: paradravyaparAGmukhasya paMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahasya, mama sahajavairAgyaprAsAdazikharazikhAmaNe: svarUpaguptasya pApATavIpAvakasya zubhAzubhasaMvarayozca , anvayArthaH ] kharekhara [ mana jJAne] mArA jJAnamAM [mAtmA ] AtmA che, [P ra] mArA darzanamAM [2] tathA [ varitre] cAritramAM [SAtmA] AtmA che, [pratyArathAne] mArA pratyAkhyAnamAM [ mAtmA] AtmA che, [me saMvare yon] mArA saMvaramAM tathA yogamAM (-zuddhopayogamAM) [ mAtmA] AtmA che. TIkA:-ahIM (-A gAthAmAM), sarvatra AtmA upAdeya ( grahaNa karavA yogya ) che ema kahyuM che. AtmA kharekhara anAdi-anaMta, amUrta, atIndriyasvabhAvavALo, zuddha, sahajasaukhyAtmaka che. sahaja zuddha jJAnacetanArUpe pariNamelo je huM tenA (arthAt mArA) samyajJAnamAM kharekhara te (AtmA) che; pUjita parama paMcamagatinI prAptinA hetubhUta paMcamabhAvanI bhAvanArUpe pariNamelo je huM tenA sahaja samyagdarzanaviSaye (arthAta mArA sahaja samyagdarzanamAM ) te (AtmA) che; sAkSAt nirvANaprAptinA upAyabhUta, nija svarUpamAM avicaLa sthitirUpa sahajaparamacAritrapariNativALo je huM tenA (arthAta mArA) sahaja cAritramAM paNa te paramAtmA sadA saMnihita (-nikaTa) che; bhedavijJAnI, paradravyathI parAmukha ane paMcedriyanA phelAva rahita dehamAtraparigrahavALo je huM tenA nizcayapratyAkhyAnamAM-ke je (nizcayapratyAkhyAna) zubha, azubha, puSya, pApa, sukha ane duHkha e chanA sakaLasaMnyAsasvarUpa che (arthAta e cha vastuonA saMpUrNa tyAgasvarUpa che) tema-te AtmA sadA Asanna (-nikaTa) rahelo che; sahaja vairAgyarUpI mahelanA zikharano zikhAmaNi, svarUpagupta ane pAparUpI aTavIne bALavA Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ] Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates tvaattisstthti| niyamasAra azubhopayogaparAGmukhasya zubhopayoge'pyudAsInaparasya sAkSAcchuddhopayogAbhimukhasya mama paramAgamamakaraMdaniSyandimukhapadmaprabhasya zudopayoge'pi ca sa paramAtmA sanAtanasvabhAva tathA coktamekatvasaptatau ( anudum ) "" ' tadekaM paramaM jJAnaM tadekaM zuci drshnm| cAritraM ca tadekaM syAt tadekaM nirmalaM tpH|| ( anudum) namasyaM ca tadevaikaM tadevaikaM ca mNglm| uttamaM ca tadevaikaM tadeva zaraNaM satAm / / (anuSTum ) AcArazca tadevaikaM tadevAvazyakakriyA / svAdhyAyastu tadevaikamapramattasya yoginH|| [bhagavAnazrIkuMdakuMda "" mATe pAvaka samAna je huM tenA zubhAzubhasaMvaramAM (te 5ramAtmA che), tathA azubhopayogathI parAbhukha, zubhopayoga pratye paNa udAsInatAvALo ane sAkSAt zuddhopayoganI saMmukha je huMparamAgamarUpI puSpa2sa jenA mukhamAMthI jhare che evo padmaprabha-tenA zuddhopayogamAM paNa te paramAtmA rahelo che kAraNa ke te (paramAtmA) sanAtana svabhAvavALo che. evI rIte ekatvasaptatimAM (-zrI padmanaMdI-AcAryavakRta padmanaMdipaMcaviMzatikAnA ekatvasaptati nAmanA adhikAramAM 39, 40 ne 41 mA zloka dvArA ) kahyuM che keH '[ zlokArtha:-] te ja eka (-te caitanyajyoti ja eka) 52ma jJAna che, te ja eka pavitra darzana che, te ja eka cAritra che ane te ja eka nirmaLa tapa che. [ zlokArtha:- ] satpuruSone te ja eka namaskArayogya che, te ja eka maMgaLa che, te ja eka uttama che ane te ja eka zaraNa che. [ zlokArtha:- ] apramatta yogIne te ja eka AcAra che, te ja eka Avazyaka kriyA che ane te ja eka svAdhyAya che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra [ 191 tathA di (mAlinI) mama sahajasudRSTau zuddhabodhe caritre sukRtduritkrmdvndvsNnyaaskaale| bhavati sa paramAtmA saMvare zuddhayoge na ca na ca bhuvi ko'pyanyosti muktyai pdaarthH|| 135 / / (pRthvI) kvacillasati nirmalaM vacana nirmalAnirmalaM kvacitpunaranirmalaM gahanamevamajJasya yt| tadeva nijabodhadIpanihatAdhamUchAyakaM satAM hRdayapadmasadmani ca saMsthitaM nishclm|| 136 / / ego ya maradi jIvo ego ya jIvadi syN| egassa jAdi maraNaM ego sijjhadi nniiro|| 101 / / vaLI ( A 100 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloka kahe che): [ zlokArtha:-] mArA sahaja samyagdarzanamAM, zuddha jJAnamAM, cAritramAM, sukRta ane duSkRtarUpI karmaThaMdranA saMnyAsakALamAM (arthAta pratyAkhyAnamAM), saMvaramAM ane zuddha yogamAM (-zuddhopayogamAM) te paramAtmA ja che (arthAt samyagdarzanAdi badhAMyano Azraya-avalaMbana zuddhAtmA ja che); muktinI prApti mATe jagatamAM bIjo koI paNa padArtha nathI, nathI. 135. [ zlokArtha-] je kayAreka nirmaLa dekhAya che, kayAreka nirmaLa tema ja anirmaLa dekhAya che, vaLI kayAreka anirmaLa dekhAya che ane tethI ajJAnIne mATe je gahana che, te ja-ke jeNe nijajJAnarUpI dIpaka vaDe pApatimirane naSTa karyuM che te (Atma-tattva) ja-sapuruSonA hRdayakamaLarUpI gharamAM nizcaLapaNe saMsthita che. 136. jIva ekalo ja mare, svayaM jIva ekalo janma are ! jIva ekanuM nIpaje maraNa, jIva ekalo siddhi lahe. 101. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 192] niyamasAra vAnazrIkuMdakuMda ekazca mriyate jIva: ekazca jIvati svym| ekasya jAyate maraNaM ekaH sidhyati niirjaaH|| 101 / / iha hi saMsArAvasthAyAM muktau ca niHsahAyo jIva ityuktH| nityamaraNe tadbhavamaraNe ca sahAyamantareNa vyavahAratazcaika eva mriyate; sAdisanidhanamUrtivijAtIyavibhAvavyaMjananaranArakAdiparyAyotpattau cAsannagatAnupacaritAsadatavyavahAranayAdezena svymevojjiivtyev| sarvaibadhabhiH parirakSyamANasyApi mahAbalaparAkramasyaikasya jIvasyAprArthitamapi svayameva jAyate maraNam; eka eva paramaguruprasAdAsAditasvAtmAzrayanizcayazukladhyAnabalena svAtmAnaM dhyAtvA nIrajAH san sadyo nirvaati| tathA coktam anvayArtha: nIva: : 2] jIva ekalo [ priyate] mare che [2] ane [ svayam 9:] svayaM ekalo [ nIvati] janme che; [ 2] ekalAnuM [mara nIyate] maraNa thAya che. ane [ Te:] ekalo [ nIranI:] raja rahita thayo thako [ sidhyatti ] siddha thAya che. TIkA:-ahIM ( A gAthAmAM), saMsArAvasthAmAM ane muktimAM jIva niHsahAya che ema kahyuM che. nitya maraNamAM ( arthAt samaye samaye thatA AyukarmanA niSekonA kSayamAM) ane te bhava saMbaMdhI maraNamAM, (bIjA koInI) sahAya vinA vyavahArathI (jIva) ekalo ja mare che tathA sAdi-sAta mUrtika vijAtIyavibhAvabhaMjanaparyAyarUpa nara-nArakAdiparyAyonI utpattimAM, Asannaanupacarita-asadabhUta-vyavahAranayanA kathanathI (jIva ekalo ja) svayameva janme che. sarva baMdhujanothI rakSaNa karavAmAM AvatuM hovA chatAM paNa, mahAbaLaparAkramavALA jIvanuM ekalAnuM ja, anicchita hovA chatAM, svayameva maraNa thAya che; (jIva) ekalo ja parama gurunA prasAdathI prApta svAbhAzrita nizcayazukaladhyAnanA baLe nija AtmAne dhyAIne raja rahita thayo thako zIghA nirvANa pAme che. evI rIte (anyatra zloka dvArA) kahyuM che ke Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra [ 193 (anuduma ) "svayaM karma karotyAtmA svayaM ttphlmshnte| svayaM bhramati saMsAre svayaM tasmAhi uktaM ca zrIsomadevapaMDitadevai: (vasaMtati71) "ekastvamAvizasi janmani saMkSaye ca bhoktuM svayaM svkRtkrmphlaanubndhm| anyo na jAtu sukhaduHkhavidhau sahAyaH svAjIvanAya militaM viTapeTakaM te||'' tathA hi (maMdrAkrAMtA). eko yAti prabaladuradhAjjanma mRtyaM ca jIva: karmadvandvodbhavaphalamayaM cArusaukhyaM ca duHkhm| bhUyo bhuMkte svasukhavimukhaH san sadA tIvramohAdekaM tattvaM kimapi gurutaH prApya tisstthtymussmin|| 137 / / [ zlokArtha-] AtmA svaye karma kare che, svayaM tenuM phaLa bhogave che, svayaM saMsAramAM bhame che ane svayaM saMsArathI mukta thAya che.'' vaLI zrI somadevapaMDitadeve (yazastilakacaMpUkAvyamAM bIjA adhikAranI aMdara ekatyAnuprekSA varNavatAM 119 mA zloka dvArA ) kahyuM che ke "[ zlokArtha:-] pote karelA karmanA phaLAnubaMdhane svayaM bhogavavA mATe tuM ekalo janmamAM tema ja mRtyumAM praveze che, bIjuM koI (strIputramitrAdika) sukha-du:khanA prakAromAM bilakula sahAyabhUta thatuM nathI; potAnI AjIvikA mATe (mAtra potAnA svArtha mATe strIputramitrAdika) dhutArAonI ToLI tane maLI che.'' vaLI ( A 101 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [zlokArtha-] jIva ekalo prabaLa duSkRtathI janma ane mRtyune pAme che; jIva ekalo sadA tIvra mohane lIdhe svasukhathI vimukha thayo thako karmavaMdvajanita phaLamaya (-zubha Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 194] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda ego me sAsado appA nnaanndNsnnlkkhnno| sesA me bAhirA bhAvA savve sNjoglkkhnnaa|| 102 / / eko me zAzvata AtmA jnyaandrshnlkssnnH| zeSA vAcA bhAva: sarve saMyo | nakSaMI: 202 / ekatvabhAvanApariNatasya samyagjJAnino lkssnnkthnmidm| akhilasaMsRtinandanatarumUlAlavAlAMbhaHpUraparipUrNapraNAlikAvatsaMsthitakalevarasaMbhavahetubhUtadravyabhAvakarmAbhAvAdekaH, sa eva nikhilakriyAkAMDADaMbaravividhavikalpakolAhalanirmuktasahajazuddhajJAnacetanAmatIndriyaM bhuMjAnaH san zAzvato bhUtvA mamopAdeyarUpeNa tiSThati, yastrikAlanirupAdhisvabhAvatvAt nirAvaraNajJAnadarzanalakSaNalakSitaH kAraNaparamAtmA; ye zubhAzubhakarmasaMyogasaMbhavAH zeSA bAhyAbhyantaraparigrahAH, svasvarUpA ane azubha karmanA phaLarUpa) suMdara sukha ane duHkhane vAraMvAra bhogave che; jIva ekalo guru dvArA koI evA eka tattvane (-avarNanIya parama caitanyatattvane) pAmIne temAM sthita rahe che. 137. mAro suzAzvata eka darzanazAnalakSaNa jIva che; bAkI badhA saMyogalakSaNa bhAva mujathI bAhya che. 102. avayArthanuM jJAnaHrzananakSaT: ] jJAnadarzanalakSaNavALo [zAzvata:] zAzvata [s:] eka [mAtmA ] AtmA [me] mAro che; [ zeSa: sarve] bAkInA badhA [ saMyonI nakSaT: bhAva:] saMyogalakSaNavALA bhAvo [ne vIhyA:] mArAthI bAhya che. TIkA:-ekatvabhAvanArUpe pariNamelA samyajJAnInA lakSaNanuM A kathana che. traNe kALe nipAdhika svabhAvavALo hovAthI nirAvaraNa-jJAnadarzanalakSaNathI lakSita evo je kAraNaparamAtmA te, samasta saMsArarUpI naMdanavananAM vRkSonA mULa pharatA kayArAomAM pANI bharavA mATe jaLapravAhathI paripUrNa dhoriyA samAna vartatuM je zarIra tenI utpattimAM hetubhUta dravyakarma-bhAvakarma vinAno hovAthI eka che, ane te ja (kAraNaparamAtmA) samasta kriyAkAMDanA ADaMbaranA vividha vikalparUpa kolAhalathI rahita sahajazuddha-jJAnacetanAne atIndriyapaNe bhogavato thako zAzvata rahIne mArA mATe upAdeyapaNe Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] dbAhyAste sarve; iti mama nizcayaH / nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra (mAlinI) atha mama paramAtmA zAzvataH kazcidekaH shjprmciccintaamnnirnityshuddhH| niravadhinijadivyajJAnadRgbhyAM samRddhaH kimiha bahuvikalpairme phalaM bAhyabhAvaiH / / 138 / / jaM kiMci me duccarittaM savvaM tiviheNa vosre| sAmAiyaM tu tivihaM karemi savvaM NirAyAraM / / 103 / / yatkiMcinme duzcaritraM sarvaM trividhena visRjaami| sAmAyikaM tu trividhaM karomi sarvaM niraakaarm|| 103 / / aatmgtdossnirmuktyupaaykthnmidm| rahe che; je zubhAzubha karmanA saMyogathI utpanna thatA bAkInA bAhya-atyaMtara parigraho, te badhA nija svarUpathI bAhya che.-Ama mAro nizcaya che. [have A 102 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [ zlokArtha:-] aho! mAro 52mAtmA zAzvata che, eka che, sahaja parama caitanyaciMtAmaNi che, sadA zuddha che ane anaMta nija divya jJAnadarzanathI samRddha che. Ama che to pachI bahu prakAranA bAhya bhAvothI mane zuM phaLa che? 138. je kAMI paNa duzruti muja te sarva huM trividhe ta; karuM chuM nirAkAra ja samasta caritra je trayavidhanuM. 103. [ 195 anvayArtha:[me] mAruM [ yak oivit] je kAMI paNa [ uzcaritra] du:cAritra [ sarva ] te sarvane huM [ triviSena] trividhe (mana-vacana-kAyAthI) [ vistRptAmi] tajuM chuM [tu] ane [trividha sAmAyilDaM] trividha je sAmAyika ( -cAritra) [ sarva] te sarvane [ nirALAraMomi] nirAkAra (-nirvikalpa ) karuM chuM. TIkA:-Atmagata doSothI mukta thavAnA upAyanuM A kathana che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 ] Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda bhedavijJAnino'pi mama paramatapodhanasya pUrvasaMcitakarmodayabalAccAritramohodaye sati yatkiMcidapi duzcaritraM bhavati cettat sarvaM manovAkkAyasaMzuddhayA saMtyajAmi / sAmAyikazabdena tAvaccAritramuktaM saamaayikchedopsthaapnprihaarvishuddhybhidhaanbhedaattrividhm| athavA jaghanyaratnatrayamutkRSTaM karomi; navapadArthaparadravyazraddhAnaparijJAnAcaraNasvarUpaM ratnatrayaM sAkAraM, tat svasvarUpazraddhAnaparijJAnAnuSThAnarUpasvabhAvaratnatrayasvIkAreNa nirAkAraM zuddhaM karomi ityrthH| kiM ca, bhedopacAracAritram abhedopacAraM karomi, abhedopacAram abhedAnupacAraM karomi iti trividhaM sAmAyikamuttarottarasvIkAreNa sahajaparamatattvAvicalasthitirUpasahajanizcayacAritraM, nirAkAratattvaniratatvAnnirAkAra cAritramiti / tathA coktaM pravacanasAravyAkhyAyAm ( mane pa2ma-tapodhanane, bhedavijJAnI hovA chatAM, pUrvasaMcita karmanA udayane lIdhe cAritramohano udaya hotAM jo kAMI paNa duHcAritra hoya, to te sarvane mana-vacana-kAyAnI saMzuddhithI huM samyak prakAre ta chuM. 'sAmAyika' zabdathI cAritra kahyuM che-ke je ( cAritra ) sAmAyika, chedopasthApana ane parihAravizuddhi nAmanA traNa bhedone lIdhe traNa prakAranuM che. (huM te cAritrane nirAkAra karuM chuM.) athavA huM jaghanya ratnatrayane utkRSTa karuM chuM; nava padArtharUpa paradravyanAM zraddhAna-jJAna-AcaraNasvarUpa ratnatraya sAkAra (-savikalpa ) che, tene nija svarUpanAM zraddhAna-jJAna-anuSThAnarUpa svabhAvaratnatrayanA svIkAra (-aMgIkAra ) vaDe nirAkAra-zuddha karuM chuM, ema artha che. vaLI (bIjI rIte kahIe to), huM bhedopacAra cAritrane abhedopacAra karuM chuM ane abhedopacAra cAritrane abhedAnupacAra karuM chuM-ema trividha sAmAyikane (-cAritrane ) uttarottara svIkRta ( aMgIkRta ) karavAthI sahaja parama tattvamAM avicaLa sthitirUpa sahaja nizcayacAritra hoya che-ke je (nizcayacAritra ) nirAkAra tattvamAM lIna hovAthI nirAkAra cAritra che. evI rIte zrI pravacanasAranI ( amRtacaMdrAcAryadevakRta tattvadIpikA nAmanI ) TIkAmAM (12mA zloka dvArA ) kahyuM che keH Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra 197. (vasaMtatinA) "dravyAnusAri caraNaM caraNAnusAri dravyaM mitho dvayamidaM nanu svypekssm| tasmAnmumukSuradhirohatu mokSamArga dravyaM pratItya yadi vA caraNaM prtiity||" tathA di (anukuma) cittattvabhAvanAsaktamatayo yatayo ymm| yataMte yaatnaashiilymnaashnkaarnnm|| 139 / / sammaM me savvabhUdesu veraM majjhaM Na kennvi| AsAe vosarittA NaM samAhi pddivjje||104 / / sAmyaM me sarvabhUteSu vairaM mahyaM na kencit| AzAm utsRjya nUnaM samAdhiH prtipdyte|| 104 / / "[ zlokArtha:-] caraNa dravyAnusAra hoya che ane dravya caraNAnusAra hoya che e rIte te banne paraspara apekSA sahita che; tethI kAM to dravyano Azraya karIne athavA to caraNano Azraya karIne mumukSu (jJAnI, muni) mokSamArgamAM ArohaNa karo.' vaLI (A 103 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [ zlokArtha:-] jemanI buddhi caitanyatattvanI bhAvanAmAM Asakta (rata, lIna) che evA yatio yamamAM prayatnazIla rahe che (arthAt saMyamamAM sAvadhAna rahe che )-ke je yama (-saMyama) yAtanAzIla yamanA (-du:khamaya maraNanA) nAzanuM kAraNa che. 139. sau bhUtamAM samatA mane, ko sAthe vera mane nahIM; AzA kharekhara choDIne prApti karuM chuM samAdhinI. 104. anvayArthanuM sarvabhUteSu] sarva jIvo pratye [+] mane [ sAcaM] samatA che, [ sAM ] 198] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ihAntarmukhasya paramatapodhanasya bhaavshuddhiruktaa| vimuktasakalendriyavyApArasya mama bhedavijJAniSvajJAniSu ca samatA; mitrAmitrapariNaterabhAvAnna me kenacijjanena saha vairama; sahajavairAgyapariNate: na me kApyAzA vidyate; paramasamarasIbhAvasanAthaparamasamAdhiM prpdye'hmiti| tathA coktaM zrIyogIndradevai: (vasaMtatirtA ) 'muktvAlasatvamadhisattvabalopapannaH smRtvA parAM ca samatAM kuladevatAM tvm| saMjJAnacakramidamaGga gRhANa tuurnnmjnyaanmntriyutmohripuupmrdi||'' tathA hi mAre [ vanavis] koI sAthe [ vaira 1] vera nathI; [nUna] kharekhara [ nazAnuM utkRSya ] AzAne choDIne [ samAdhi: pratipadyate ] huM samAdhine prApta karuM chuM. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM) aMtarmukha parama-tapodhananI bhAvazuddhinuM kathana che. jeNe samasta iMdriyonA vyApArane choDyo che evA mane bhedavijJAnIo tema ja ajJAnIo pratye samatA che: mitra-amitrarUpa (mitrarUpa ke zatrarUpa) pariNatinA abhAvane mane koI prANI sAthe vera nathI; sahaja vairAgyapariNatine lIdhe mane koI paNa AzA vartatI nathI; parama samarasIbhAvasaMyukta parama samAdhino huM Azraya karuM chuM (arthAt parama samAdhine prApta karuM chuM ). evI rIte zrI yogeMdradeve (amRtAzItimAM 21mA zloka dvArA) kahyuM che ke - ''[ zlokArtha-] he bhAI ! svAbhAvika baLasaMpanna evo tuM ALasa tajIne, utkRSTa samatArUpI kuLadevIne smarIne, ajJAnamaMtrI sahita mohazatruno nAza karanArA A samyajJAnarUpI cakrane zIdhra grahaNa kara.'' vaLI (A 104mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloka kahe che): Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra [ 199 (vasaMtatitA) muktyaGganAlimapunarbhavasaukhyamUlaM durbhaavnaatimirsNhticndrkiirtim| saMbhAvayAmi samatAmahamuccakaistAM yA saMmatA bhavati sNyminaamjsrm||140 / (rijI) jayati samatA nityaM yA yoginAmapi darlabhA nijmukhsukhvaardhiprsphaarpuurnnshshiprbhaa| paramayaminAM pravrajyAstrImanaHpriyamaitrikA munivaragaNasyoccaiH sAlaMkriyA jgtaampi||141 / / NikkasAyassa daMtassa sUrassa vvsaayinno| saMsArabhayabhIdassa paccakkhANaM suhaM hve||105 / / niHkaSAyasya dAntasya zUrasya vyvsaayinH| saMsArabhayabhItasya pratyAkhyAnaM sukhaM bhvet|| 105 / / [zlokArtha-] je (samatA) muktisuMdarInI sakhI che, je mokSasIkhanuM mULa che, je durbhAvanArUpI timirasamUhane (haNavA) mATe caMdranA prakAza samAna che ane je saMyamIone niraMtara saMmata che, te samatAne huM atyaMta bhAvuM chuM. 140. | [ zlokArtha-] je yogIone paNa durlabha che, je nijAbhimukha sukhanA sAgaramAM bharatI lAvavA mATe pUrNa caMdranI prabhA (samAna) che, je parama saMyamI-onI dIkSArUpI strInA manane vahAlI sakhI che ane je munivaronA samUhanuM tema ja traNa lokanuM paNa atizayapaNe AbhUSaNa che, te samatA sadA jayavaMta che. 141. akaSAya, udhamI, dAnta che, saMsArathI bhayabhIta che, zUravIra che, te jIvane pacakhANa sukhamaya hoya che. 105. anvayArthaH ni:vaSAyaca] je ni:kaSAya che, [;Anta] *dAnta che, [ sUra] zUravIra che, [ vyavasAyina:] vyavasAyI (-zuddhatA pratye udyamavaMta) che ane [ saMsAramayamIta] * dAnta = jeNe indriyonuM damana karyuM hoya evo; jeNe iMdriyono vaza karI hoya evo saMyamI. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 200] niyamasAra [ bhagavAna zrIkuMdakuMda nishcyprtyaakhyaanyogyjiivsvruupaakhyaanmett| sakalakaSAyakalaMkapaMkavimuktasya nikhilendriyavyApAravijayopArjitaparamadAntarUpasya akhilaparISahamahAbhaTavijayopArjitanijazUraguNasya nizcayaparamatapazcaraNaniratazuddhabhAvasya saMsAraduHkhabhItasya vyavahAreNa cturaahaarvivrjnprtyaakhyaanm| kiM ca puna: vyavahArapratyAkhyAnaM kudRSTerapi puruSasya cAritramahodayahetubhUtadravyabhAvakarmakSayopazamena kvacit kadAcit sNbhvti| ata eva nizcayapratyAkhyAnaM hitam atyAsannabhavyajIvAnAm; yataH svarNanAmadheyadharasya pASANasyopAdeyatvaM na tthaaNdhpaassaannsyeti| tataH saMsArazarIrabhoganirvegatA nizcayapratyAkhyAnasya kAraNaM, punarbhAvikAle saMbhAvinAM nikhilamoharAgadveSAdivividhavibhAvAnAM parihAra: paramArthapratyAkhyAnam, athavAnAgatakAlodbhava saMsArathI bhayabhIta che, tene [suravaM pratyArathAnaM] sukhamaya pratyAkhyAna ( arthAt nizcaya pratyAkhyAna) [ bhavet ] hoya che. TIkA:-je jIva nizcayapratyAkhyAnane yogya hoya evA jIvanA svarUpanuM A kathana che. je samasta kapAyakalaMkarUpa kAdavathI vimukta che, sarva iMdriyonA vyApAra upara vijaya meLavyo hovAthI jeNe parama dAntarUpatA prApta karI che, sakaLa pariSaharUpI mahA subhaTone jItyA hovAthI jeNe nija zUraguNa prApta karyo che, nizcaya-parama-tapazcaraNamAM 'nirata evo zuddhabhAva jene varte che ane je saMsAraduHkhathI bhayabhIta che, tene (yathocita zuddhatA sahita) vyavahArathI cAra AhAranA tyAgarUpa pratyAkhyAna che. paraMtu (zuddhatA vinAnuM) vyavahArapratyAkhyAna to kudRSTi (-mithyAtvI) puruSane paNa cAritramohanA udayanA hetubhUta dravyakarma-bhAvakarmanA kSayopazama vaDe kavacita kadAcita saMbhave che. tethI ja nizcayapratyAkhyAna ati-Asannabhavya jIvone hitarUpa che; kAraNa ke jema suvarNapASANa nAmano pASANa upAdeya che tema aMdhapASANa nathI. mATe (yathocita zuddhatA sahita) saMsAra ane zarIra saMbaMdhI bhoganI nirvegatA nizcayapratyAkhyAnanuM kAraNa che ane bhaviSya kALe thanArA samasta moharAgadveSAdi vividha vibhAvono parihAra te paramArtha pratyAkhyAna che 1 nirata = rata; tatpara; parAyaNa; lIna. 2 je pASANamAM suvarNa hoya che tene suvarNapASANa kahe che ane je pASANamAM suvarNa hotuM nathI tene aMdhapASANa kahe che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra [ 201 vividhAnta lpaparityAgaH zuddhanizcayapratyAkhyAnam iti| (dariNI) jayati satataM pratyAkhyAnaM jinendramatodbhavaM paramayaminAmetannirvANasaukhyakaraM prm| sahajasamatAdevIsatkarNabhUSaNamuccakaiH munipa zRNu te diikssaakaantaatiyauvnkaarnnm||142 / / evaM bhedabbhAsaM jo kuvvai jIvakammaNo nniccN| paccakkhANaM sakkadi dhari, so saMjado nniymaa|| 106 / / evaM bhedAbhyAsaM yaH karoti jIvakarmaNoH nitym| pratyAkhyAnaM zakto dhartuM sa saMyato niymaat|| 106 / / nishcyprtyaakhyaanaadhyaayopsNhaaropnyaasoym| athavA anAgata kALa utpanna thanArA vividha aMtarjalpono (-vikalpono) parityAga te zuddha nizcaya-pratyAkhyAna che. [have A 125mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [zlokArtha-] he munivara ! sAMbhaLa; niMdranA matamAM utpanna thatuM pratyAkhyAna satata jayavaMta che. te pratyAkhyAna parama saMyamIone utkRSTapaNe nirvANasukhanuM karanAruM che, sahaja samatAdevInA suMdara karNanuM mahIM AbhUSaNa che ane tArI dIkSArUpI priya strInA atizaya yauvananuM kAraNa che. 142. jIva-karma kerA bhedano abhyAsa je nitya kare. te saMyamI pacakhANa-dhAraNamAM avazya samartha che. 106. anvayArthayvaM] e rIte [ :: ] je [ nityama] sadA [ nIvarmaLo:] jIva ane karmanA [ mevAbhyAsaM ] bhedano abhyAsa [ karoti] kare che, [ sa: saMyata: ] te saMyata [ niyama7] niyamathI [pratyaradhyAnaM] pratyAkhyAna [batuM] dhAraNa karavAne [p:] zaktimAna che. TIkAH-A, nizcaya-pratyAkhyAna adhikAranA upasaMhAranuM kathana che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 202] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda yaH zrImadahanmukhAravindavinirgataparamAgamArthavicArakSamaH azuddhAntastattvakarmapudgalayoranAdibandhanasaMbandhayorbhedaM bhedAbhyAsabalena karoti, sa paramasaMyamI nizcayavyavahArapratyAkhyAnaM sviikrotiiti| | (svAtA) bhAvikAlabhavabhAvanivRttaH sohamityanudinaM muninaathH| bhAvayedakhilasaukhyanidhAnaM svasvarUpamamalaM mlmuktyai|| 143 / / (svI tA) ghorasaMsRtimahArNavabhAsvadyAnapAtramidamAha jinendrH| tattvata: paramatattvamajalaM bhAvayAmyahamato jitmohH|| 144 / / zrImad arhatanA mukhAraviMdamAMthI nIkaLelAM paramAgamanA arthano vicAra karavAmAM samartha evo je parama saMyamI anAdi baMdhanarUpa saMbaMdhavALAM azuddha aMta:tattva ane karmapudagalano bheda bhedAbhyAsanA baLathI kare che, te parama saMyamI nizcayapratyAkhyAna tathA vyavahArapratyAkhyAnane svIkRta (-aMgIkRta) kare che. A [ have A nizcaya-pratyAkhyAna adhikAranI chellI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva nava zloka kahe che: ] [ zlokArtha:-] "je bhAva kALanA bhava-bhAvothI (saMsArabhAvothI ) nivRtta che te huM chuM' ema munIzvare maLathI mukta thavA mATe paripUrNa saukhyanA nidhAnabhUta nirmaLa nija svarUpane pratidina bhAvavuM. 143. [ zlokArtha -1 ghora saMsAramArNavanuM A (parama tattva) dedIpyamAna nAva che ema jidradeve kahyuM che; tethI huM mohane jItIne niraMtara parama tattvane tattvataH (-pAramArthika rIte ) bhAvuM chuM. 144. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra 203 (mAchaitA) pratyAkhyAnaM bhavati satataM zuddhacAritramUrte: bhraantidhvNsaatshjprmaanNdcinnissttbuddheH| nAstyanyeSAmaparasamaye yoginAmAspadAnAM bhUyo bhUyo bhavati bhavinAM sNsRti?rruupaa||145 / / (zivarita) mahAnaMdAnaMdo jagati viditaH zAzvatamayaH sa siddhaatmnyuccairniytvstirnirmlgunne| amI vidvAnsopi smaranizitazastrairamihatAH kathaM kAMkSaMtyenaM bata kalihatAste jaDadhiyaH / / 146 / / (maMtrIzaitA) pratyAkhyAnAdbhavati yamiSu prasphuTaM zuddhazuddhaM saccAritraM durghtrusaaNdraattviivhniruupm| tattvaM zIghraM kuru tava matau bhavyazArdUla nityaM yatkiMbhUtaM sahajasukhadaM zIlamUlaM muniinaam||147 / / [zlokArtha:-] bhrAMtinA nAzathI jenI buddhi sahaja-paramAnaMdayukta cetanamAM niSThita (-lIna, ekAgra) che evA zuddhacAritramUrtine satata pratyAkhyAna che. parasamayamAM (anya darzanamAM) jemanuM sthAna che evA anya yogIone pratyAkhyAna hotuM nathI; te saMsArIone pharIpharIne ghora saMsaraNa (-paribhramaNa ) thAya che. 145. [ zlokArtha:-] je zAzvata mahA AnaMdAnaMda jagatamAM prasiddha che, te nirmaLa guNavALA siddhAtmAmAM atizayapaNe ane niyatapaNe rahe che. (to pachI,) arere ! A vidvAno paNa kAmano tIkSNa zastrothI IjA pAmyA thakA kalezapIDita thaIne tene (kAmane) kema icche che! teo jaDabuddhi che. 146. [ zlokArtha:-] je duSTa pAparUpI vRkSonI gIca aTavIne bALavAne agnirUpa che evuM pragaTa zuddha-zuddha satyAritra saMyamIone pratyAkhyAnathI thAya che; (mATe) he bhavyazArdUla! (-bhavyottama !) tuM zIdhra tArI matimAM tattvane nitya dhAraNa kara-ke je tattva sahaja sukhanuM denAruM che ane munionA cAritranuM mULa che. 147. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 204] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (mAlinI) jayati sahajatattvaM tattvaniSNAtabuddheH hRdayasarasijAtAbhyantare saMsthitaM yt| tadapi sahajatejaH prAstamohAndhakAraM svrsvisrbhaasvdbodhvisphuurtimaatrm|| 148 / / (pRthvI) akhaMDitamanArataM sakaladoSadaraM paraM bhvaaNbunidhimgnjiivttiyaanpaatropmm| atha prabaladurgavargadavavahnikIlAlakaM namAmi satataM punaH sahajameva tattvaM mudaa|| 149 / / (pRthvI) jinaprabhumukhAravindaviditaM svarUpasthitaM muniishvrmnogRhaantrsurtndiipprbhm| namasyamiha yogibhirvijitadRSTimohAdibhiH namAmi sukhamandiraM shjtttvmuccairdH|| 150 / / [ zlokArtha-] tattvamAM niSNAta buddhivALA jIvanA hRdayakamaLarUpa atyaMtaramAM je susthita che, te sahaja tattva jayavaMta che. te sahaja teje mohAMdhakArano nAza karyo che ane te (sahaja teja ) nija rasanA phelAvathI prakAzatA jJAnanA prakAzanamAtra che. 148. [ zlokArtha:-1 vaLI, je (sahaja tattva) akhaMDita che, zAzvata che, sakaLa doSathI dUra che. utkRSTa che. bhavasAgaramAM DubelA jIvasamuhane naukA samAna che ane prabaLa saMkaTonA sa dAvAnaLane (zAMta karavA) mATe jaLa samAna che, te sahaja tattvane huM pramodathI satata namuM chuM. 149. zlokArtha:-] je jinaprabhunA mukhAraviMdathI vidita ( prasiddha ) che, je svarUpamAM sthita che, je munIzvaronA manograhanI aMdara suMdara ratnadIpanI mAphaka prakAze che, je A lokamAM darzanamohAdi para vijaya meLavelA yogIothI namaskAra karavAyogya che ane je sukhanuM maMdira che, te sahuja tattvane huM sadA atyaMta namuM chuM. 15). Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra 205 (pRthvI) praNaSTaduritotkaraM prahatapuNyakarmavrajaM pradhUtamadanAdikaM prblbodhsaudhaalym| praNAmakRtatattvavit prakaraNapraNAzAtmakaM pravRddhaguNamaMdiraM prahRtamoharAtriM numaH / / 151 / / iti sukavijanapayojamitrapaMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahazrIpadmaprabhamaladhAridevaviracitAyAM niyamasAravyAkhyAyAM tAtparyavRtau nizcayapratyAkhyAnAdhikAra: SaSTha: sutatva: [zlokArtha-] jeNe pApanA rAzine naSTa karyo che, jeNe puNyakarmanA samUhane hADyo che, jeNe madana (-kAma) vagerene khaMkherI nAkhyA che, je prabaLa jJAnano mahela che, jene tattvavettAo praNAma kare che, je prakaraNanA nAzasvarUpa che (arthAt jene koI kArya karavAnuM nathI-je kRtakRtya che), je puSTa guNonuM dhAma che ane jeNe moharAtrino nAza karyo che, tene (-te sahaja tattvane ) ame namIe chIe. 151. A rIte, sukavijanarUpI kamaLone mATe jeo sUrya samAna che ane pAMca iMdriyonA phelAva rahita dehamAtra jemane parigraha hato evA zrI padmaprabhamaladhArideva vaDe racAyelI niyamasAranI tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM ( arthAta zrImadabhagavata-kuMdakuMdAcArya devapraNIta zrI niyamasAra paramAgamanI nigraMtha munirAja zrI padmaprabhamaladhAridevaviracita tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM) nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra nAmano chaThTho zrutaskaMdha samApta thayo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 555555555555555555555555 52bha-mAloyanA adhidhAra ' Wan AlocanAdhikAra ucyate NokammakammarahiyaM vihAvaguNapajjaehiM vdirittN| appANaM jo jhAyadi samaNassAloyaNaM hodi|| 107 / / nokarmakarmarahitaM vibhaavgunnpryyairvytiriktm| AtmAnaM yo dhyAyati zramaNasyAlocanA bhvti|| 107 / / nishcyaalocnaasvruupaakhyaanmett| audArikavaikriyikAhArakataijasakArmaNAni zarIrANi hi nokarmANi , jJAnadarzanA have AlocanA adhikAra kahevAmAM Ave che. te zramaNane AlocanA, je zramaNa dhyAve Atmane, nokarma karma-vibhAvaguNaparyAyathI vyatiriktane. 107. anvayArtha :- nokarmakarmarahitaM ] no'bha ne bhathI hita tathA [ vibhAva-guNaparyayaiH vyatiriktam ] vimA5yAyothI *yatiriti [ AtmAnaM ] AtmAne [ yaH] 4 [dhyAyati ] dhyAye cha, [ zramaNasya ] te zramAne [AlocanA] soyana [ bhavati ] che. s:-21, nishcy-poynaan|| 2135nuM dhthana che. dArika, vaikriyika, AhAraka, tejasa ane kAzmaNa zarIro te nokarmo che; jJAnAvaraNa, * yatiriti = 2hita; bhinna. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-AlocanA adhikAra [ 207 varaNAMtarAyamohanIyavedanIyAyurnAmagotrAbhidhAnAni hi drvykrmaanni| karmopAdhinirapekSasattAgrAhakazuddhanizcayadravyArthikanayApekSayA hi ebhirnokarmabhirdravyakarmabhizca nirmuktm| matijJAnAdayo vibhAvaguNA naranArakAdivyaMjanaparyAyAzcaiva vibhaavpryaayaaH| sahabhuvo guNAH kramabhAvinaH pryaayaashc| ebhiH samastaiH vyatiriktaM, svabhAvaguNaparyAyaiH saMyuktaM, trikAlanirAvaraNaniraMjanaparamAtmAnaM triguptiguptaparamasamAdhinA yaH paramazramaNo nityamanuSThAnasamaye vacanaracanAprapaMcaparAGmukha: san dhyAyati, tasya bhAvazramaNasya satataM nizcayAlocanA bhvtiiti| tathA coktaM zrImadamRtacaMdrasUribhiH (sA) "mohavilAsavijUMbhitamidamudayatkarma sklmaalocy| Atmani caitanyAtmani niSkarmaNi nityamAtmanA vrte||'' darzanAvaraNa, aMtarAya, mohanIya, vedanIya, Ayu, nAma ane gotra nAmanAM dravyakarmo che. *karmopAdhinirapekSa sattAgrAhaka zuddhanizcayadravyArthikanayanI apekSAe paramAtmA A nokarmo ane dravyakarmothI rahita che. matijJAnAdika te vibhAva-guNo che ane nara-nArakAdi vyaMjanaparyAyo te ja vibhAva5ryAyo che; guNo sahabhAvI hoya che ane paryAyo kramabhAvI hoya che. paramAtmA A badhAthI (-vibhAvaguNo ane vibhAvaparyAyothI) vyatirikta che. uparokta nokarmo ane dravyakarmothI rahita tathA uparokta samasta vibhAvaguNaparyAyothI vyatirikta tema ja svabhAvaguNaparyAyothI saMyukta, trikALa-nirAvaraNa niraMjana paramAtmAne trigutiguNa (-traNa guti vaDe guNa evI) paramasamAdhi vaDe je parama zramaNa sadA anuSThAnasamaye vacanaracanAnA prapaMcathI (-vistArathI) parAmukha vartato thako dhyAve che, te bhAvazramaNane satata nizcaya-AlocanA che. evI rIte (AcAryadava) zrImad amRtacaMdrasUrie (zrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAM 227 mA zloka dvArA ) kahyuM che keH "[ zlokArtha:-] mohanA vilAsathI phelAyeluM je A udayamAna (-udayamAM AvatuM) karma te samastane AlocIne (-te sarva karmanI AlocanA karIne), huM niSkarma (arthAt sarva * zuddhanizcayadravyArthikanaya karmopAdhinI apekSA rahita sattAne ja grahe che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 208] niyamasAra [ bhagavAna zrIkuMdakuMda uktaM copAsakAdhyayane (mAryA) ''Alocya sarvamenaH kRtakAritamanumataM ca nirvyaajm| AropayenmahAvratamAmaraNasthAyi niHshessm||" tathA hi AlocyAlocya nityaM sukRtamasukRtaM ghorasaMsAramUlaM zuddhAtmAnaM nirupadhiguNaM caatmnaivaavlmbe| pazcAduccaiH prakRtimakhilAM dravyakarmasvarUpAM nItvA nAzaM sahajavilasadbodhalakSmI vrjaami|| 152 / / AloyaNamAluMchaNa viyaDIkaraNaM ca bhAvasuddhI y| cauvihamiha parikahiyaM AloyaNalakkhaNaM sme||108 / / karmothI rahita) caitanyasvarUpa AtmAmAM AtmAthI ja (-potAthI ja) niraMtara vartu .' vaLI upAsakAdhyayanamAM (zrI samatabhadrasvAmIkRta ratnakAMDazrAvakAcAramAM 125 mA zloka dvArA ) kahyuM che ke [ zlokArtha-] karelA, karAvelA ane anumodelA sarva pApane kapaTarahitapaNe AlocIne, maraNaparyaMta rahenAruM, niHzeSa (-paripUrNa ) mahAvrata dhAraNa karavuM.' vaLI (A 107 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe che ): [ zlokArtha:-1 ghora saMsAranAM mULa evAM sukRta ane duSkRtane sadA AlocI AlocIne huM nijyAdhika (svAbhAvika) guNavALA zuddha AtmAne AtmAthI ja avalaMbuM chuM. pachI dravyakarmasvarUpa samasta prakRtine atyaMta nAza pamADIne sahaja-vilasatI jJAnalakSmIne huM pAmIza. 15ra. AlocanAnuM rUpa cauvidha varNavyuM che. zAstramAM, -AlocanA, AluMchanA, avikRtikaraNa ne zuddhatA. 108. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-AlocanA adhikAra [ 209 mAno vanamAluMchanamavivRtivaraNaM ja mAvazuddhicchA caturvidhamiha parikathitaM AlocanalakSaNaM smye|| 108 / / aalocnaalkssnnbhedkthnmett| bhagavadarhanmukhAravindavinirgatasakalajanatAzrutisubhagasundarAnandaniSyandyanakSarAtmakadivyadhvaniparijJAnakuzalacaturthajJAnadharagautamamaharSimukhakamalavinirgatacaturasandarbhagarbhIkRtarA ddhAntA-disamastazAstrArthasArthasArasarvasvIbhUtazuddhanizcayaparamAlocanAyAzcatvAro vikalpA bhvnti| te vakSyamANasUtracatuSTaye nigadyanta iti| anvayArtha- phuda ] have, [ nAno nanakSai] AlocanAnuM svarUpa [batAvana" ] Alocana, [nAnuM cham ] AluMchana, [vikRtikaraNa] avikRtikaraNa [2] ane [bhAvazuddhi ] *bhAvazuddhi [ caturvigha ] ema cAra prakAranuM [ samaye] zAstramAM [parivathitamU ] kahyuM che. TIkAH-A, AlocanAnA svarUpanA bhedonuM kathana che. bhagavAna ahaMtanA mukhAraviMdathI nIkaLelo, (zravaNa mATe Avela) sakaLa janatAne zravaNanuM saubhAgya maLe evo, suMdara-AnaMdasyadI (suMdara-AnaMdajharato), anakSarAtmaka je divyadhvani, tenA parijJAnamAM kuzaLa caturthajJAnadhara (mana:paryayajJAnadhArI) gautamamaharSinA mukhakamaLathI nIkaLelI je catura vacanaracanA, tenA garbhamAM rahelAM rAddhAMtAdi (siddhAMtAdi) samasta zAstronA arthasamuhanA sArasarvasvarUpa zuddha-nizcaya-parama-AlocanAnA cAra bhedo che. te bhedo have pachI kahevAmAM AvatAM cAra sutromAM kahevAze. [ have A 108 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] 1. pote potAnA doSo sUkSmatAthI joI javA athavA guru pAse potAnA doSonuM nivedana karavuM te vyavahAra-Alocana che. nizcaya-AlocananuM svarUpa 109 mI gAthAmAM kahevAmAM Avaze. 2. Aluchana = ( doSonu) Alucana arthAt ukheDI nAkhavuM te 3. avikRtikaraNa = vikArarahitatA karavI te 4. bhAvazuddhi = bhAvone zuddha karavA te Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 ] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirava [bhagavAnazrIkuMdakuMda niyamasAra (vRMdravA) AlocanAbhedamamuM viditvA muktyNgnaasNgmhetubhuutm| svAtmasthitiM yAti hi bhavyajIvaH tasmai namaH svAtmani niSThitAya / / 153 / / jo passadi appANaM samabhAve saMThavittu pariNAmaM / AloyaNamidi jANaha paramajiNaMdassa uvaesaM / / 109 / / yaH pazyatyAtmAnaM samabhAve saMsthApya pariNAmam / Alocanamiti jAnIhi paramajinendrasyopadezam / / 109 / / ihAlocanAsvIkAramAtreNa paramasamatAbhAvanoktA / ca: sahajavairAgyasudhAsindhunAthaDiMDIrapiMDaparipAMDuramaMDanamaMDalIpravRddhihetubhUtarAkAnizIthinInAthaH sadAntarmukhAkAramatyapUrvaM niraMjananijabodhanilayaM kAraNaparamAtmAnaM [ zlokArtha:- ] muktirUpI strInA saMgamanA hetubhUta evA A AlocanAnA bhedone jANIne je bhavya jIva kharekhara nija AtmAmAM sthiti pAme che, te svAtma-niSThitane (-te nijAtmAmAM lIna bhavya jIvane ) namaskAra ho. 153. samabhAvamAM pariNAma sthApI dekhato je Atmane, te jIva che AlocanA-jinava2vRSabha-upadeza che. 109. anvayArtha:[ya:] je ( jIva ) [ pariNAmas] pariNAmane [samabhAve] samabhAvamAM [ saMsthApya] sthApIne [AtmAnaM] (nija) AtmAne [pazyati] dekhe che, [JAtovanam] te Alocana che [ ti] ema [paramapninendrasya] parama jiveMdrano [ 35vezan] upadeza [ nAnIrdi ] jANa. TIkA:-ahIM, AlocanAnA svIkAramAtrathI paramasamatAbhAvanA kahevAmAM AvI che. sahajavairAgyarUpI amRtasAgaranA phINa-samUhanA zveta zobhAmaMDaLanI vRddhinA hetubhUta pUrNa caMdra samAna (arthAt sahaja vairAgyamAM bharatI lAvIne tenI ujjvaLatA vadhAranAra) je jIva sadA aMtarmukhAkAra (-sadA aMtarmukha jenuM svarUpa che evA ), ati apUrva, niraMjana nijabodhanA sthAnabhUta kA2Napa2mAtmAne niravazeSapaNe aMtarmukha nija svabhAvanirata sahaja Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-AlocanA adhikAra [ 211 zeSeNAntarmukhasvasvabhAvaniratasahajAvalokanena nirantaraM pazyati; kiM kRtvA ? pUrva nijapariNAmaM samatAvalaMbanaM kRtvA paramasaMyamIbhUtvA tiSThati; tadevAlocanA-svarUpamiti he ziSya tvaM jAnIhi paramajinanAthasyopadezAt ityAlocanAvikalpeSu prthmviklpo'ymiti| | (cazvara) AtamA hyAtmAnamAtmanyavicalanilayaM cAtmanA pazyatItthaM yo muktizrIvilAsAnatanusukhamayAn stokakAlena yaati| so'yaM vaMdyaH surezairyamadharatatibhiH khecarairbhUcarairvA taM vaMde sarvavaMdyaM sakalaguNanidhi tdgunnaapekssyaahm|| 154 / / (maMdrAkrAMtA) AtmA spaSTa: paramayaminAM cittapaMkejamadhye jJAnajyotiHprahataduritadhvAntapuMjaH puraannH| so'tikrAnto bhavati bhavinAM vAGamanomArgamasminnArAtIye paramapuruSe ko vidhiH ko nissedhH|| 155 / / avalokana vaDe niraMtara dekhe che (arthAta je jIva kAraNaparamAtmAne sarvathA aMtarmukha evuM je nija svabhAvamAM lIna sahaja-avalokana tenA vaDe niraMtara dekhe che-anubhave che); zuM karIne dekhe che? pahelAM nija pariNAmane samatAvalaMbI karIne, paramasaMyamIbhUtapaNe rahIne dekhe che; te ja AlocanAnuM svarUpa che ema, he ziSya! tuM parama jinanAthanA upadeza dvArA jANa.-Ama A. AlocanAnA bhedomAM prathama bheda thayo. | [ have A 109mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja cha zloka kahe che:] [zlokArtha-] A pramANe je AtmA AtmAne AtmA vaDe AtmAmAM avicaLa raheThANavALo dekhe che, te anaMga-sukhamaya (atikriya AnaMdamaya) evA muktilakSmInA vilAsIne alpa kALamAM pAme che. te AtmA surezothI, saMyamadharonI paMktiothI, khecarothI (-vidyAdharothI) ane bhUcarothI (-bhUmigocarIothI) vaMdha che. huM te sarvavadha sakaLaguNanidhine (-sarvathI vaMgha evA samasta guNonA bhaMDArane) tenA guNonI apekSAthI (-abhilASAthI) vaMduM che. 154. [zlokArtha-] jeNe jJAnajyoti vaDe pApatimiranA puMjano nAza karyo che ane je Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 212] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda evamanena padyena vyavahArAlocanAprapaMcamupahasati kila prmjinyogiishvrH| (pRthvI), jayatyanaghacinmayaM sahajatattvamuccairidaM vimuktsklendriyprkrjaatkolaahlm| nayAnayanikAyadUramapi yoginAM gocaraM sadA zivamayaM paraM prmduurmjnyaaninaam|| 156 / / (maMdAkrAMtA) zuddhAtmAnaM nijasukhasudhAvArdhimajjantamenaM buvA bhavyaH paramagurutaH zAzvataH zaM pryaati| tasmAduccairahamapi sadA bhAvayAmyatyapUrvaM bhedAbhAve kimapi sahajaM siddhibhuusaukhyshuddhm|| 157 / / purANa (-sanAtana) che evo AtmA paramasaMyamIonA cittakamaLamAM spaSTa che. te AtmA saMsArI jIvonA vacana-mano mArgathI atikrAMta (-vacana ane mananA mArgathI agocara) che. A nikaTa paramapuruSamAM vidhi zo ane niSedha zo ? 155. Ama A padha vaDa parama jinayogIzvare kharekhara vyavahAra-AlocanAnA prapaMcano 'upahAsa karyo che. sakaLa iMdriyonA samUhathI utpanna thatA kolAhalathI vimukta che, je naya ane anayanA samUhathI dUra hovA chatAM yogIone gocara che, je sadA zivamaya che, utkRSTa che ane je ajJAnIone parama dUra che, evuM A anaghacaitanyamaya sahajatattva atyaMta jayavaMta che. 156. [zlokArtha-] nija sukharUpI sudhAnA sAgaramAM DUbatA A zuddhAtmAne jANIne bhavya jIva parama guru dvArA zAzvata sukhane pAme che; tethI, bhedanA abhAvanI daSTie je siddhithI utpanna thatA saukhya vaDe zuddha che evA koI (adbhuta) sahaja tattvane huM paNa sadA ati-apUrva rIte atyaMta bhAvuM chuM. 157. 1 upahAsa = mazkarI; ThekaDI; hAMsI, tiraskAra. 2 anagha = nirdoSa, maLa rahita, zuddha. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-AlocanA adhikAra [ 213 (vasaMtatilakA) nirmuktasaMganikaraM paramAtmatattvaM nirmoharUpamanaghaM prbhaavmuktm| saMbhAvayAmyahamidaM praNamAmi nityaM nirvaannyossidtnuudrvsNmdaay|| 158 / / (vasaMtatilakA) tyaktvA vibhAvamakhilaM nijabhAvabhinnaM cinmAtramekamamalaM pribhaavyaami| saMsArasAgarasamuttaraNAya nityaM nirmuktimArgamapi naumyvibhedmuktm|| 159 / / kammamahIruhamUlacchedasamattho skiiyprinnaamo| sAhINo samabhAvo AluMchaNamidi samuddiTuM / / 110 / / karmamahIruhamUlachedasamarthaH svkiiyprinnaamH| svAdhInaH samabhAvaH AluMchanamiti smuddissttm|| 110 / / prmbhaavsvruupaakhyaanmett| [Alsrtha:- ] sarva saMtha nirmu'ta, nirbhA635, mana bhane 52(mAthI bhu'ta. yA A paramAtmatattvane huM nirvANarUpI strIthI utpanna thatA anaMga sukhane mATe nitya saMbhAvuM chuM ( -sabhya359 mApuMchu) bhane pramuMchu. 158. [zloDArtha:-] ni4 mAthI bhinna sevA saNa vimApane choDIne meM nirma citmAtrane huM bhAvuM chuM. saMsArasAgarane tarI javA mATe, abheda kahelA (jene jidroe bheda rahita kahyo che evA) muktinA mArgane paNa huM nitya namuM chuM. 159. che karmatarumUlachedanuM sAmarthya je pariNAmamAM, svAdhIna te samabhAva-nija pariNAma AluMchana kahyA. 110. sanvayArtha:-[ karmamahIruhamUlachedasamarthaH ] bha35. vRkSa- bhUNa chapAma samartha apo 4 [samabhAvaH ] sabhAmA535 [ svAdhInaH ] svAdhIna [svakIyapariNAmaH ] ni4 529||m [ AluMchanam iti samuddiSTam ] tane AKchana he che. TIkAH-A, paramabhAvanA svarUpanuM kathana che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 214] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda bhavyasya pAriNAmikabhAvasvabhAvena paramasvabhAvaH audayikAdicaturNAM vibhAvasvabhAvAnAmagocara: sa pNcmbhaavH| ata evodyodiirnnkssykssyopshmvividhvikaarvivrjitH| ataH kAraNAdasyaikasya paramatvam, itareSAM caturNAM vibhaavaanaamprmtvm| nikhilakarmaviSavRkSamUlanirmUlanasamarthaH trikAlanirAvaraNanijakAraNaparamAtmasvarUpazraddhAnapratipakSatIvramithyAtvakarmodayabalena kudRSTerayaM paramabhAvaH sadA nizcayato vidyamAno'pyavidyamAna ev| nityanigodakSetrajJAnAmapi zuddhanizcayanayena sa paramabhAvaH abhavyatvapAriNAmika ityanenAbhidhAnena na sNbhvti| yathA meroradhobhAgasthitasuvarNarAzerapi suvarNatvaM, abhavyAnAmapi tathA paramasvabhAvatvaM; vastuniSThaM, na vyvhaaryogym| sudRzAmatyAsannabhavyajIvAnAM saphalIbhUto'yaM paramabhAvaH sadA niraMjanatvAta; yata: sakalakarmaviSamaviSadrumapRthumUlanirmUlanasamarthatvAt nizcayaparamAlocanAvikalpasaMbhavAluMchanAbhidhAnam anena paramapaMcamabhAvena atyAsannabhavyajIvasya sidhyatIti bhavyane pAriNAmikabhAvarUpa svabhAva hovAne lIdhe parama svabhAva che. te paMcama bhAva audayikAdi cAra vibhAvasvabhAvone agocara che. tethI ja te paMcama bhAva udaya, udIraNA, kSaya, kSayopazama evA vividha vikAro vinAno che. A kAraNathI A ekane paramANuM che, bAkInA cAra vibhAvone aparamapaNuM che. samasta karmarUpI viSavRkSanA mULane ukheDI nAkhavAmAM samartha evo A paramabhAva, trikALa-nirAvaraNa nija kAraNaparamAtmAnA svarUpanI zraddhAthI pratipakSa tIvra mithyAtvakarmanA udayane lIdhe kudaSTine, sadA nizcayathI vidyamAna hovA chatAM, avidyamAna ja che (kAraNa ke mithyA-daSTine te paramabhAvanA vidhamAnapaNAnI zraddhA nathI). nityanigodanA jIvone paNa zuddhanizcayanayathI te paramabhAva 'abhavyatvapAriNAmika' evA nAma sahita nathI (paraMtu zuddhapaNe ja che). jema merunA adhobhAgamAM rahelA suvarNarAzine paNa suvarNapaNuM che, tema abhavyone paNa paramasvabhAvapaNuM che; te vastuniSTha che, vyavahAra-yogya nathI (arthAt jema merunI nIcenA suvarNarAzinuM suvarNapaNe suvarNarAzimAM raheluM che paNa te vaparAzamAM upayogamAM AvatuM nathI, tema abhavyonuM paramasvabhAvapaNuM AtmavastumAM raheluM che paNa te kAmamAM AvatuM nathI kAraNa ke abhavya jIvo paramasvabhAvano Azraya karavAne ayogya che). sudaSTione-ati Asannabhavya jIvone A paramabhAva sadA niraMjanapaNAne lIdhe (arthAt sadA niraMjanapaNe pratibhAsyo hovAne lIdhe) saphaLa thayo che; jethI, A parama paMcamabhAva vaDe ati-Asannabhavya jIvane nizcaya-parama-AlocanAnA bhedarUpe utpanna thatuM "AluMchana" nAma siddha thAya che, kAraNa ke te paramabhAva samasta karmarUpI viSama-viSavRkSanA vizALa mULane ukheDI nAkhavAmAM samartha che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] parama-AlocanA adhikAra maMdAkrAMtA ) eko bhAva: sa jayati sadA paMcamaH zuddhazuddhaH karmArAtisphuTitasahajAvasthayA saMsthito yaH / mUlaM mukternikhilayaminAmAtmaniSThAparANAM puLAhAra: svarasavisarApUrNapunya: purAna: / / 60 / / maMdAkrAMtA ) AsaMsArAdakhilajanatAtIvramohodayAtsA mattA nityaM smaravazagatA svAtmakAryapramugdhA / jJAnajyotirdhavalitakakubhmaMDalaM zuddhabhAvaM_ mohAbhAvAtsphuTitasahajAvasthameSA prayAti / / 161 / / kammAdo appANaM bhiNNaM bhAvei vimalaguNaNilayaM / majjhatthabhAvaNAe viyaDIkaraNaM ti viNNeyaM / / 111 / / [have A 110 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloka kahe cheH ] [ zlokArtha:- ] je karmanA dUrapaNAne lIdhe pragaTa sahajAvasthApUrvaka rahelo che, je AtmaniSThAparAyaNa (Atmasthita ) samasta munione muktinuM mULa che, je ekAkAra che (arthAt sadA ekarUpa che), je nija rasanA phelAvathI bharapUra hovAne lIdhe pavitra che ane je purANa (sanAtana ) che, te zuddha-zuddha eka paMcama bhAva sadA jayavaMta che. 160. [ 215 [zlokArtha:-] anAdi saMsArathI samasta janatAne ( janasamUhane ) tIvra mohanA udayane lIdhe jJAnajyoti sadA matta che, kAmane vaza ane nija Atma-kAryamAM mUDha che. mohanA abhAvathI A jJAnajyoti zuddhabhAvane pAme che-ke je zuddhabhAve dizAmaMDaLane dhavalita ( -ujjvaLa ) karyuM che ane sahaja avasthAne pragaTa karI che. 161. avikRtika2Na tene kahyuM je bhAvatAM mAdhyasthane bhAve vimaLaguNadhAna karmavibhakta AtamarAmane. 111. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 ] Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda karmaNaH AtmAnaM bhinnaM bhAvayati vimalaguNanilayam / madhyasthabhAvanAyAmavikRtikaraNamiti vijJeyam / / 111 / / iha hi zuddhopayogino jIvasya pariNativizeSaH proktaH / yaH pApATavIpAvako dravyabhAvanokarmabhyaH sakAzAd bhinnamAtmAnaM sahajaguNa -[ nilayaM madhyasthabhAvanAyAM bhAvayati tasyAvikRtikaraNa- ] abhidhAnaparamAlocanAyAH svarUpamastyeveti / (maMvAAMtA) AtmA bhinno bhavati satataM dravyanokarmarAzerantaHzuddhaH shmdmgunnaambhojiniiraajhNsH| mohAbhAvAdaparamakhilaM naiva gRhNAti so'yaM nityAnaMdAdyanupamaguNazciccamatkAramUrtiH / / 162 / / anvayArtha:[ madhyasthamAvanAyAt] je madhyasthabhAvanAmAM [ jarma: minnak] karmathI bhinna [AtmAnaM] AtmAne[ vimAnuLanilayaM] ke je vimaLa guNonuM raheThANa che tene[bhAvayakti ] bhAve che, [ avikRtinam ti vijJayak] te jIvane avikRtikaraNa jANavuM. TIkA:-ahIM zuddhopayogI jIvanI pariNativizeSanuM (khAsa pariNatinuM ) kathana che. pAparUpI aTavIne bALavA mATe agni samAna evo je jIva dravyakarma, bhAvakarma ane nokarmathI bhinna AtmAne-ke je sahaja guNonuM nidhAna che tene-madhyasthabhAvanAmAM bhAve che, tene avikRtikaraNa-nAmaka parama-AlocanAnuM svarUpa varte che ja. [have A 111mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja nava bloka kahe cheH ] [ zlokArtha:- ] AtmA niraMtara dravyakarma ane nokarmanA samUhathI bhinna che, aMtaraMgamAM zuddha che ane zama-damaguNarUpI kamaLono rAjahaMsa che (arthAt jema rAjahaMsa kamaLomAM keli kare che tema AtmA zAMtabhAva ane jiteMdriyatArUpI guNomAM 2me che). sadA AnaMdAdi anupama guNavALo ane caitanyacamatkAranI mUrti evo te AtmA mohanA abhAvane lIdhe samasta pa2ne -samasta paradravyabhAvone ) grahato nathI ja. 162. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] parama-AlocanA adhikAra [ 217 (maMchiitA) akSayyAntarguNamaNigaNaH zuddhabhAvAmRtAmbhorAzau nityaM vizadavizade kssaalitaaNh:klNkH| zuddhAtmA yaH prahatakaraNagrAmakolAhalAtmA jnyaanjyotiHprtihttmovRttiruccaishckaasti|| 163 / / (vasaMtatinA ) saMsAraghorasahajAdibhireva raudrai1HkhAdibhiH pratidinaM pritpymaane| loke zamAmRtamayImiha tAM himAnI yAyAdayaM munipatiH smtaaprsaadaat|| 164 / / (vasaMtatitA) muktaH kadApi na hi yAti vibhAvakAyaM tddhetubhuutsukRtaasukRtprnnaashaat| tasmAdahaM sukRtaduSkRtakarmajAlaM muktvA mumukSupathamekamiha vrjaami|| 165 / / [ zlokArtha:-] je akSaya aMtaraMga guNamaNiono samUha che, jeNe sadA vizada-vizada ( atyaMta nirmaLa) zuddhabhAvarUpI amRtanA samudramAM pApakalaMkane dhoI nAkhyAM che ane jeNe iMdriyasamUhanA kolAhulane haNI nAkhyo che, te zuddha AtmA jJAnajyoti vaDe aMdhakAradazAno nAza karIne atyaMta prakAze che. 163. [ zlokArtha-saMsAranAM ghora, *sahaja ityAdi raudra duHkhAdikathI pratidina paritata thatA A lokamAM A munivara samatAnA prasAdathI rAmAmRtamaya je hima-rAzi (baraphano Dhagalo ) tene pAme che. 164. [ zlokArtha-] mukta jIva vibhAvasamUhane kadApi pAmato nathI kAraNa ke teNe tenA hetubhUta sukRta ane duSkRtano nAza karyo che. tethI have huM sukRta ane duSkRtarUpI karmajALane sahaja = sAthe janmela arthAt svAbhAvika. [ niraMtara vartatI AkuLatArUpI duHkha to saMsAramAM svAbhAvika ja che. arthAta saMsAra svabhAvathI ja duHkhamaya che te uparAMta tIvra azAtA vagereno Azraya karanArAM ghora duHkhothI paNa saMsAra bharelo che.] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra18] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (anupuma ) prapadye'haM sadAzuddhamAtmAnaM bodhvigrhm| bhavamUrtimimAM tyaktvA pudglskndhbndhuraam|| 166 / / (anudum) anaadimmsNsaarrogsyaagdmuttmm| shubhaashubhvinirmuktshuddhcaitnybhaavnaa|| 167 / / (mAlinI) atha vividhavikalpaM paMcasaMsAramUlaM zubhamazubhasukarma prasphuTaM tdviditvaa| bhavamaraNavimuktaM paMcamuktipradaM yaM tamahamabhinamAmi pratyahaM bhaavyaami|| 168 / / (mAlinI) atha sulalitavAcAM satyavAcAmapItthaM na vissymidmaatmjyotiraadyntshuunym| tadapi guruvacobhiH prApya yaH zuddhadRSTi: sa bhavati prmshriikaaminiikaamruupH|| 169 / / choDIne eka mumukSumArge jAuM chuM ( arthAt mumukSuo je mArge cAlyA che te ja eka mArge cAluM chuM ). 165. [ zlokArtha-] pudgalaskaMdho vaDe je asthira che ( arthAt pudgalaskaMdhonA AvavAjavAthI je ekasarakhI rahetI nathI) evI A bhavamUrtine (-bhavanI mUrtirUpa kAyAne) choDIne huM sadAzuddha evo je jJAnazarIrI AtmA teno Azraya karuM chuM. 166. [ zlokArtha-] zubha ane azubhathI rahita zuddhacaitanyanI bhAvanA mArA anAdi saMsAraroganuM uttama auSadha che. 167. [zlokArtha-] pAMca prakAranA (dravya, kSetra, kALa, bhava ne bhAvanA parAvartanarUpa) saMsAranuM mULa vividha bhedavALuM zubhAzubha karma che ema spaSTa jANIne, je janmamaraNa rahita che ane pAMca prakAranI mukti denAra che tene (-zuddhAtmAne) huM namuM chuM ane pratidina bhAvuM chuM. 168. | rIte Adi-aMta rahita evI A Atmajyoti sulalita Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-AlocanA adhikAra [ 219 (mAninI) jayati sahajatejaHprAstarAgAndhakAro manasi munivarANAM gocaraH shuddhshuddhH| viSayasukharatAnAM durlabhaH sarvadAyaM paramasukhasamudraH shuddhbodho'stnidrH|| 170 / / madamANamAyalohavivajjiyabhAvo du bhAvasuddhi tti| parikahiyaM bhavvANaM loyaaloyppdrisiihiN|| 112 / / madamAnamAyAlobhavivarjitabhAvastu bhaavshuddhiriti| parikathito bhavyAnAM lokaalokprdrshibhiH|| 112 / / bhAvazuddhayabhidhAnaparamAlocanAsvarUpapratipAdanadvAreNa psNhaaropnyaaso'ym| zuddhanizcayAlocanAdhikAro (sumadhura ) vANIno ke satya vANIno paNa viSaya nathI; topaNa gurunAM vacano vaDe tene pAmIne je zuddha daSTivALo thAya che, te paramazrIrUpI kAminIno vallabha thAya che (arthAt muktisuMdarIno pati thAya che ). 169. 2 vALa mAya [zlokArtha-] jeNe sahaja tejathI rAgarUpI aMdhakArano nAza karyo che, je munivaronA manamAM vase che, je zuddha-zuddha che, je viSayasukhamAM rata jIvone sarvadA durlabha che, je parama sukhano samudra che, je zuddha jJAna che ane jeNe nidrAno nAza karyo che, te A (zuddha AtmA) jayavaMta che. 170. traNa loka tema alokanA draSTA kahe che bhavyane -madamAnamAyAlobhavarjita bhAva bhAvavizuddhi che. 112. anvayArtha-mavamAnamAyAnomavivarNitamAva: ] mada (madana), mAna, mAyA ane lobha rahita bhAva te [ bhAvazuddhi:] bhAvazuddhi che [ti] ema [ bhavyAnAma] bhavyone [tonoprama:] lokAlokanA draSTAoe [parithita:] kahyuM che. TIkAH-A, bhAvazuddhinAmaka parama-AlocanAnA svarUpanA pratipAdana dvArA zuddhanizcaya-AlocanA adhikAranA upasaMhAranuM kathana che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates 220] [bhagavAnazrIkuMdakuMda tIvracAritramohodayabalena puMvedAbhidhAnanokaSAyavilAso madaH / atra madazabdena madanaH kAmapariNAma ityarthaH / caturasaMdarbhagarbhIkRtavaidarbhakavitvena AdeyanAmakarmodaye sati sakalajanapUjyatayA, mAtRpitRsambandhakulajAtivizuddhayA vA, zatasahasrakoTibhaTAbhidhAnapradhAnabrahmacaryavratopArjitanirupamabalena ca dAnAdizubhakarmopArjitasaMpadvRddhivilAsena, athavA buddhitapovaikurvaNauSadharasabalAkSINarddhibhiH saptabhirvA, kamanIyakAminIlocanAnandena vapurlAvaNyarasavisareNa vA AtmAhaMkAro mAnaH / guptapApato mAyA / yuktasthale dhanavyayAbhAvo lobha:; nizcayena nikhilaparigrahaparityAgalakSaNaniraMjananijaparamAtmatattvaparigrahAt anyat paramANumAtradravyasvIkAro lobhaH / ebhizcaturbhirvA bhAvaiH parimuktaH zuddhabhAva eva bhAvazuddhiriti bhavyaprANinAM lokAlokapradarzibhiH paramavItarAgasukhAmRtapAnaparitRptairbhagavadbhirarhadbhirabhihita kRtiA niyamasAra ' tIvra cAritramohanA udayane lIdhe puruSaveda nAmanA nokaSAyano vilAsa te mada che. ahIM ' mada ' zabdano ' madana ' eTale ke kAmapariNAma evo artha che. (1) catura vacanaracanAvALA *vaidarbhakavitvane lIdhe, AdeyanAmakarmano udaya hotAM samasta jano vaDe pUjanIyapaNAthI, (2) mAtA-pitA saMbaMdhI kuLa-jAtinI vizuddhithI, (3) pradhAna brahmacaryavrata vaDe upArjita lakSakoTi subhaTa samAna nirupama baLathI, (4) dAnAdi zubha karma vaDe upArjita saMpattinI vRddhinA vilAsathI, ( 5 ) buddhi, tapa, vikriyA, auSadha, rasa, baLa ane akSINa-e sAta RddhiothI, athavA (6) suMdara kAminIonAM locanane AnaMda pamADanArA zarI2lAvaNyarasanA vistArathI thato je Atma-ahaMkAra (AtmAno ahaMkArabhAva) te mAna che. gupta pApathI mAyA hoya che. yogya sthaLe dhanavyayano abhAva te lobha che; nizcayathI samasta parigrahano parityAga jenuM lakSaNa ( svarUpa ) che evA niraMjana nija paramAtmatattvanA parigrahathI anya paramANumAtra dravyano svIkAra te lobha che.-A cAreya bhAvothI parimukta (rahita ) zuddhabhAva te ja bhAvazuddhi che ema bhavya jIvone lokAlokadarzI, paramavItarAga sukhAmRtanA pAnathI paritRpta advaitabhagavaMtoe kahyuM che. [have A 52ma-AlocanA adhikAranI chellI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva nava zloka kahe che: ] * vaidarbhakavi = eka prakAranI sAhityaprasiddha suMdara kAvyaracanAmAM kuzaLa vi Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-AlocanA adhikAra [ 221 (matinI) atha jinapatimArgAlocanAbhedajAlaM parihRtaparabhAvo bhavyalokaH smntaat| tadakhilamavalokya svasvarUpaM ca buddhA sa bhavati prmshriikaaminiikaamruupH|| 171 / / (vasaMtatinA ). AlocanA satatazaddhanayAtmikA yA nirmuktimArgaphaladA yminaamjsrm| zuddhAtmatattvaniyatAcaraNAnurUpA syAtsaMyatasya mama sA kila kAmadhenuH / / 172 / / (zAMtinI) zuddhaM tattvaM buddhalokatrayaM yad buvA buvA nirvikalpaM mumukssuH| tatsiddhayarthaM zuddhazIlaM caritvA siddhiM yAyAt siddhisiimntiniishH|| 173 / / [ zlokArtha:-] je bhavya loka (bhavyajanasamUha) jinapatinA mArgamAM kahela samasta AlocanAnI bhedajALane avalokIne tathA nija svarUpane jANIne sarva taraphathI parabhAvane choDe che, te paramazrIrUpI kAminIno vallabha thAya che ( arthAt muktisuMdarIno pati thAya che). 171. [ zlokArtha:-1 saMyamIone sadA mokSamArganuM phaLa denArI tathA zuddhaAtma-tattvamAM *niyata AcaraNane anurUpa evI je niraMtara zaddhanayAtmaka AlocanA te mane saMyamIne kharekhara kAmadhenurUpa ho. 172. [ zlokArtha-] mumukSu jIva traNa lokane jANanArA nirvikalpa zuddha tattvane barAbara jANIne tenI siddhine arthe zuddha zIlane (cAritrane) AcarIne, siddhirUpI strIno svAmI thAya che-siddhine pAme che. 173. * niyata = nizcita; dea; lIna; parAyaNa. [ AcaraNa zuddha Atmatattvane Azrita hoya che. ] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 222 ] niyamasArA [bhagavAnazrIkuMdakuMda (wtharA) sAnandaM tattvamajjajjinamunihRdayAmbhojakiMjalkamadhye nirvyAbAdhaM vizuddha smrshrghnaaniikdaavaagniruupm| zuddhajJAnapradIpaprahatayamimanogehaghorAndhakAraM tadvande sAdhuvandyaM jananajalanidhau laMghane yaanpaatrm|| 174 / / (dariNI) abhinavamidaM pApaM yAyA: samagradhiyo'pi ye vidadhati paraM brUmaH kiM te tapasvina eva hi| hRdi vilasitaM zuddhaM jJAnaM ca piMDamanuttamaM padamidamaho jJAtvA bhUyo'pi yAnti sraagtaam|| 175 / / (dariNA) jayati sahajaM tattvaM tattveSu nityamanAkulaM satatasulabhaM bhAsvatsamyagdRzAM smtaalym| paramakalayA sArdhaM vRddhaM pravRddhaguNairnijaiH sphuTitasahajAvasthaM lInaM mahimni nije'nishm|| 176 / / [ zlokArtha:-] tattvamAM magna evA jinamuninA hRdayakamaLanA kesamAM je AnaMda sahita birAjamAna che, je bAdhA rahita che, je vizuddha che, je kAmadevanA bANonI gahana (-durbhedya) senAne bALI nAkhavA mATe dAvAnaLa samAna che ane jeNe zuddhajJAnarUpa dIpaka vaDe munionA manogRhanA ghora aMdhakArano nAza karyo che, tene-sAdhuo vaDe vaMdya ane janmArNavane oLaMgI javAmAM naukArUpa te zuddha tattvane -huM vaMduM chuM. 174. [zlokArtha-] ame pUchIe chIe ke jeo samagra buddhivALA hovA chatAM bIjAne A navuM pApa kara' ema upadeze che, teo zuM kharekhara tapasvI che? aho ! kheda che ke teo hRdayamAM vilasita zuddhajJAnarUpa ane sarvottama *piMDarUpa A padane jANIne pharIne paNa sarAgatAne pAme che! 175. [zlokArtha-] tattvomAM te sahaja tattva jayavaMta che-ke je sadA anAkuLa che, je niraMtara sulabha che, je prakAzavaMta che, je samyagdaSTione samatAnuM ghara che, je parama kaLA * piMDa = (1) padArtha; (2) baLa. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-AlocanA adhikAra [ rara3 (dariLI) sahajaparamaM tattvaM tattveSu saptasu nirmalaM sakalavimalajJAnAvAsaM nirAvaraNaM shivm| vizadavizadaM nityaM bAhyaprapaMcaparAGmukhaM kimapi manasAM vAcAM dUraM munerapi tnnumH|| 177 / / | (DUtavinaMvita) jayati shaaNtrsaamRtvaaridhiprtidinodycaaruhimdyutiH| atulbodhdivaakrdiidhitiprhtmohtmssmitirjinH|| 178 / / (DUtavinaMvita) vijitajanmajarAmRtisaMcayaH prhtdaarunnraagkdmbkH| aghamahAtimiravrajabhAnumAn jayati yaH prmaatmpdsthitH|| 179 / / sahita vikasita nija guNothI vikaseluM (-khIleluM) che, jenI sahaja avasthA sphaTita (-prakaTita ) che ane je niraMtara nija mahinAmAM lIna che. 176 [zlokArtha-] sAta tattvomAM sahaja parama tattva nirmaLa che, sakaLa-vimaLa (sarvathA vimaLa) jJAnanuM raheThANa che, nirAvaraNa che, ziva (kalyANamaya) che, spaSTa-spaSTa che, nitya che, bAhya prapaMcathI parAbhukha che ane munine paNa manathI tathA vANIthI ati dUra che; tene ame namIe chIe. 177. ? (jina) zAMta rasarUpI amRtanA samudrane (uchALavA) mATe pratidina udayamAna suMdara caMdra samAna che ane jeNe atula jJAnarUpI sUryanA kiraNothI mohatimiranA samUhano nAza karyo che, te jina jayavaMta che. 178. [zlokArtha-] jeNe janma-jarA mRtyunA samUhane jItI lIdho che, jeNe dANa rAganA samUhane haNI nAkhyo che, je pAparUpI mahA aMdhakAranA samUhane mATe sUrya samAna che ane je paramAtmapadamAM sthita che, te jayavaMta che. 179. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 224] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda iti sukavijanapayojamitrapaMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahazrIpadmaprabhamaladhArideva-viracitAyAM niyamasAravyAkhyAyAM tAtparyavRtau paramAlocanAdhikAraH saptamaH shrutskndhH|| A rIte, sukavijanarUpI kamaLone mATe jeo sUrya samAna che ane pAMca iMdriyonA phelAva rahita dehamAtra jemane parigraha hato evA zrI padmaprabhamaladhArideva vaDe racAyelI niyamasAranI tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM ( arthAt zrImadbhagavakuMdakuMdAcArya devapraNIta zrI niyamasAra paramAgamanI nigraMtha munirAja zrI padmaprabhamaladhAridevaviracita tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM) parama AlocanA adhikAra nAmano sAtamo zrutaskaMdha samApta thayo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates FFFFFFFFFFFFFFFFFFFF -8 - zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra na FFFFFFFFFFFFFFFFFFFF athAkhiladravyabhAvanokarmasaMnyAsahetubhUtazuddhanizcayaprAyazcittAdhikAraH kthyte| vadasamidisIlasaMjamapariNAmo karaNaNiggaho bhaavo| so havadi pAyachittaM aNavarayaM ceva kaayvvo|| 113 / / vratasamitizIlasaMyamapariNAma: karaNanigraho bhaavH| sa bhavati prAyazcittam anavarataM caiva kartavyaH / / 113 / / nishcypraayshcittsvruupaakhyaanmett| paMcamahAvratapaMcasamitizIlasakalendriyavAGmanaHkAyasaMyamapariNAmaH paMcendriyanirodhazca sa khala pariNativizeSaH, prAyaH prAcuryeNa nirvikAraM cittaM prAyazcittam, anavarata have samasta dravyakarma, bhAvakarma tathA nokarmanA saMnyAsanA hetubhUta zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra kahevAmAM Ave che. vrata, samiti, saMyama, zIla, iMdriyarodharUpa che bhAva je te bhAva prAyazcitta che, je anavarata rtavya che. 113. anvayArtha - vratanatizIfsaMyamapariNAma:] vrata, samiti, zIla ne saMyamarUpa pariNAma tathA [ raNanirda: bhAva:] idriyanigraharUpa bhAva [sa:] te [ prAyazcitta ] prAyazcitta [ bhavati] che [ 4 ] ane te [ anavarad] niraMtara [vartavya: ] ktavya che. TIkAH-A, nizcaya-prAyazcittanA svarUpanuM kathana che. pAMca mahAvratarUpa, pAMca samitirUpa, zIlarUpa ane sarva iMdriyonA ne mana-vacanakAyAnA saMyamarUpa pariNAma tathA pAMca iMdriyono nirodha-e pariNativizeSa te prAyazcitta che. prAyazcitta eTale prAyaH citta-pracurapaNe nirvikAra citta. aMtarmukhAkAra parama-samAdhithI yukta, Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda cAntarmukhAkAraparamasamAdhiyuktena paramajinayogIzvareNa pApATavIpAvakena paMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigraheNa sahajavairAgyaprAsAdazikharazikhAmaNinA paramAgamamakaraMdaniSyandimukhapadmaprabheNa kartavya iti / (maMdrAAMtA) prAyazcittaM bhavati satataM svAtmaciMtA munInAM muktiM yAMti svasukharatayastena nirdhuutpaapaaH| anyA ciMtA yadi ca yaminAM te vimUDhAH smarArtAH pApA: pApaM vivadhati munnu: hiM punazcitranetan|| 180 || kohAdisagabbhAvakkhayapahudibhAvaNAe NiggahaNaM / pAyacchittaM bhaNidaM NiyaguNaciMtA ya Nicchayado / / 114 / / krodhAdisvakIyabhAvakSayaprabhRtibhAvanAyAM nirgrahaNam / prAyazcittaM bhaNitaM nijaguNaciMtA ca nizcayataH / / 114 / / 5rama jinayogIzvara, pAparUpI aTavIne (bALavA) mATe agni samAna, pAMca iMdriyonA phelAva rahita demAtra parigrahanA dhArI, sahajavairAgyarUpI mahelanA zikharanA zikhAmaNi samAna ane paramAgamarUpI puSparasa-jharatA mukhavALA padmaprabhu A prAyazcitta niraMtara kartavya che. [have A 113mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe cheH ] [ zlokArtha:- ] munione svAtmAnuM ciMtana te niraMtara prAyazcitta che; nija sukhamAM rativALA teo te prAyazcitta vaDe pApane khaMkherI muktine pAme che. jo munione (svAtmA sivAya) anya ciMtA hoya to te vimUDha kAmArta pApIo pharI pApane utpanna kare che.-AmAM zuM Azcarya che? 180. krodhAdi nija bhAvo taNA kSaya AdinI je bhAvanA ne AtmaguNanI ciMtanA nizcayathI prAyazcittamAM, 114. anvayArtha:[ odhAvisvIyamAvakSayaprakRtimAvanayAM] krodha vagere svIya bhAvonA ( -potAnA vibhAvabhAvonA ) kSayAdikanI bhAvanAmAM [nirprajJas] rahevuM [6] ane [ninamuLaviMtA ] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra iha hi sklkrmnirmuulnsmrthnishcypraayshcittmuktm| krodhAdinikhilamoharAgadveSavibhAvasvabhAvakSayakAraNanijakAraNaparamAtmasvabhAvabhAvanA yAM satyAM nisargavRttyA prAyazcittamabhihitam, athavA paramAtmaguNAtmakazuddhAntastattvasvarUpasahajajJAnAdisahajaguNaciMtA prAyazcittaM bhavatIti / ( zAlinI prAyazcittamuktamuccairmunInAM kAmakrodhAdyanyabhAvakSaye ca / kiM ca svasya jJAnasaMbhAvanA vA santo jAnantyetadAtmapravAde / / 181 / / [227 kohaM khamayA mANaM samaddveNajjaveNa mAyaM c| saMtoseNa ya lohaM jayadi khu e chuvihksaae|| 115 / / nija guNonuM ciMtana karavuM te [nizcayataH ] nizcayathI [prAyazcitta maLitat] prAyazcita kahyuM che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM ) sakaLa karmone mULathI ukheDI nAkhavAmAM samartha evuM nizcaya-prAyazcitta kahevAmAM AvyuM che. krodhAdika samasta moharAgadveSarUpa vibhAvasvabhAvonA kSayanA kAraNabhUta nija kAraNaparamAtmAnA svabhAvanI bhAvanA hotAM nisargavRttine lIdhe ( arthAt svAbhAvika-sahaja pariNita hovAne lIdhe) prAyazcitta kahevAmAM AvyuM che; athavA, paramAtmAnA guNAtmaka evA je zuddha-aMtaHtattvarUpa (nija) svarUpanA sahajajJAnAdika sahajaguNo temanuM ciMtana karavuM te prAyazcitta che. [have A 114mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [ zlokArtha:- ] munione kAmakrodhAdika anya bhAvonA kSayanI je saMbhAvanA athavA to potAnA jJAnanI je saMbhAvanA (-samyak bhAvanA) te ugra prAyazcitta kahela che. saMtoe AtmapravAdamAM Ama jANyuM che (arthAt jANIne kahyuM che ). 181. jIte kSamAthI krodhane, nija mArdavethI mAnane, Arjava thakI mAyA khare, saMtoSa dvArA lobhane. 115. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 228] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda krodhaM kSamayA mAnaM svamArdavena Arjavena mAyAM c| saMtoSeNa ca lobhaM jayati khalu cturvidhkssaayaan|| 115 / / ctusskssaayvijyopaaysvruupaakhyaanmett| jaghanyamadhyamottamabhedAtkSamAstisro bhvnti| akAraNAdapriyavAdino mithyAdRSTerakAraNena mAM trAsayitumudyogo vidyate, ayamapagato matpuNyeneti prathamA kssmaa| kAraNena saMtrAsakarasya tADanavadhAdipariNAmo'sti. ayaM cApagato matsakateneti dvitIyA kssmaa| vadhe satyamUrtasya paramabrahmarUpiNo mamApakArahAniriti paramasamarasIbhAvasthitiruttamA kssmaa| AbhiH kSamAbhiH krodhakaSAyaM jitvA, mAnakaSAyaM mArdavena ca, mAyAkaSAyaM cArjaveNa, paramatattvalAbhasantoSeNa lobhakaSAyaM ceti| anvayArtha:-oI kSamayA] krodhane kSamAthI, [manuM svamArvavena] mAnane nija mArdavathI, [mAyAM mArksavena] mAyAne AjIvathI [2] tathA [norma saMtoSaLa] lobhane saMtoSathI[ caturvidhavaSAyAna] ema caturvidha kaSAyone [ 7 nayati ] (yogI ) kharekhara jIte TIkA:-A, cAra kaSAyo para vijaya meLavavAnA upAyanA svarUpanuM kathana che. jaghanya, madhyama ane uttama evA (traNa) bhedone lIdhe kSamA traNa (prakAranI) che. (1) 'vinA-kAraNa apriya bolanAra mithyAdaSTine vinA-kAraNa mane trAsa devAno udyoga varte che, te mArA puNyathI dUra thayo; -Ama vicArI kSamA karavI te prathama kSamA che. (2) (mArA para) vinA-kAraNa trAsa gujAranArane 'tADanano ane vadhano pariNAma varte che, te mArA sukRtathI dUra thayo;"--Ama vicArI kSamA karavI te dvitIya kSamA che. (3) vadha thatAM amUrta paramabrahmarUpa evA mane nukasAna thatuM nathI-ema samajI parama samarasIbhAvamAM sthita rahevuM te uttama kSamA che. A (traNa) kSamAo vaDe krodhakaSAyane jItIne, mArdava vaDe mAnakaSAyane, Arjava vaDe mAyAkaSAyane tathA paramatattvanI prAsirUpa saMtoSathI lobhakaSAyane (yogI) jIte che. 1. tADana = mAra mAravo te 2. vadha = mArI nAkhavuM te 3. mArdava = naramAza; komaLatAH nirmAnatA. 4. Arjava = RjutA; saraLatA. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra [ 229 tathAcoktaM zrI guNabhadrasvAmibhi: (vasaMtatinaveT) 'cittasthamapyanavabuddhaya hareNa jADayAt kruddhA bahiH kimapi dgdhmnnggbuddhyaa| ghorAmavApa sa hi tena kRtAmavasthAM krodhodayAdbhavati kasya na kaaryhaaniH||'' (vasaMtatinavA) "cakraM vihAya nijadakSiNabAhusaMsthaM yatprAvrajannanu tadaiva sa tena mucyet| klezaM tamApa kila bAhubalI cirAya mAno manAgapi hatiM mahatIM kroti|'' (anuduma) 'bheyaM maayaamhaagaanmithyaaghntmomyaat| yasmin lInA na lakSyante krodhaadivissmaahyH||" evI rIte (AcAryavara) zrI guNabhadrasvAmIe (AbhAnuzAsanamAM 216, 217, 221 tathA 223 mA zloka dvArA ) kahyuM che ke "[zlokArtha-] kAmadeva (potAnA) cittamAM rahela hovA chatAM (potAnI) jaDatAne lIdhe tene nahi oLakhIne, zaMkare krodhI thaIne bahAramAM koIkane kAmadeva samajI tene bALI nAkhyo. (cittamAM rahelo kAmadeva to jIvato hovAne lIdhe) teNe karelI ghora avasthAne (-kAmavihavaLa dazAne) zaMkara pAmyA. krodhanA udayathI (-krodha utpanna thavAthI) kone kAryAni thatI nathI ?' [ zlokArtha:-] (yuddhamAM bharate bAhubalI para cakra choDayuM paraMtu te cakra bAhubalInA jamaNA hAthamAM AvIne sthira thaI gayuM.) potAnA jamaNA hAthamAM sthita (te) cakrane choDIne jyAre bAhubalIe pravrajyA lIdhI tyAre ja (turata ja) teo te kAraNe mukti pAmata, paraMtu teo (mAnane lIdhe mukti nahi pAmatAM) kharekhara lAMbA vakhata sudhI prasiddha (mAnakRta) kalezane pAmyA. thoDuM paNa mAna mahA hAni kare che!'' "[zlokArtha:-] jemAM ( -je khADAmAM) saMtAI rahelA krodhAdika bhayaMkara sarpo dekhI Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 230] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (darajI) "vanacarabhayAddhAvan daivAllatAkulavAladhiH kila jaDatayA lolo vAlavraje'vicalaM sthitH| bata sa camarastena prANairapi praviyojitaH pariNatatRSAM prAyeNaivaMvidhA hi vipttyH||" tathA di (mAryA) kSamayA krodhakaSAyaM mAnakaSAyaM ca maardvenaiv| mAyAmArjavalAbhAllobhakaSAyaM ca zaucato jytu|| 182 / / ukkiTTho jo boho NANaM tasseva appaNo cittN| jo dharai muNI NiccaM pAyacchittaM have tss|| 116 / / zakAtA nathI evo je mithyAtvarUpI ghora aMdhakAravALo mAyArUpI mahAna khADo tenAthI DaratA rahevuM yogya che.'' "[zlokArtha-] *vanacaranA bhayathI bhAgatI camarI gAyanuM pUMchaDuM daivayoge velamAM guMcavAI jatAM jaDatAne lIdhe vALanA gucchA pratye lolupatAvALI te gAya (potAnA suMdara vALane tUTavA nahi devAnA lobhane lIdhe) tyAM avicaLapaNe UbhI rahI gaI, ane arere ! te gAyane vanacara vaDe prANathI paNa vimukta karavAmAM AvI ! (arthAta te gAye vALanA lobhamAM prANa paNa gumAvyA !) jemane tRSNA pariNamI che temane prAyaH AvI ja vipattio Ave che.'' vaLI ( A 115mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [zlokArtha-] krodhakaSAyane kSamAthI, mAnakaSAyane mArdavathI ja, mAyAne ArjavanI prAptithI ane lobhakaSAyane zaucathI ( saMtoSathI ) jIto. 182. utkRSTa nija avabodhane vA jJAnane vA cittane dhAraNa kare che nitya, prAyazcitta che te sAdhune. 116. * vanacara = vanamAM rahenAra, bhIla vagere manuSya athavA vAgha vagere jaMgalI pazu. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra [ 231 utkRSTo yo bodho jJAnaM tsyaivaatmnshcittm| yo dharati munirnityaM prAyazcittaM bhvettsy|| 116 / / atra zuddhajJAnasvIkAravataH praayshcittmityuktm| utkRSTo yo viziSTadharmaH sa hi paramabodhaH ityrthH| bodho jJAnaM cittmitynrthaantrm| ata eva tasyaiva paramadharmiNo jIvasya prAyaH prakarSeNa cittN| yaH paramasaMyamI nityaM tAdRzaM cittaM dhatte , tasya khalu nizcayaprAyazcittaM bhvtiiti| (zaninI). yaH zuddhAtmajJAnasaMbhAvanAtmA prAyazcittamatra cAstyeva tsy| nirdhUtAMha:saMhatiM taM munIndra vande nityaM tdgunnpraaptye'hm|| 183 / / anvayArtha: tanca yva zAtmanaH] te ja (anaMtadharmavALA) AtmAno [...] je [3vRda: voca:] utakRSTa bodha, [ jJAnam] jJAna athavA [ vitta ] citta tene [: muni:] je muni [nitya rati] nitya dhAraNa kare che, [tasya ] tene [prAyazcittam bhavet ] prAyazcitta che. TIkA:-ahIM, "zuddha jJAnanA svIkAravALAne prAyazcitta che" ema kahyuM che. utkRSTa evo je viziSTa dharma te kharekhara parama bodha che-evo artha che. bodha, jJAna ane citta jAdA padArtho nathI. Ama hovAthI ja te ja paramadharmI jIvane prAya: citta che arthAt prakRSTapaNe citta (-jJAna) che. je paramasaMyamI evA cittane nitya dhAraNa kare che, tene kharekhara nizcaya-prAyazcitta che. [ bhAvArtha-jIva dharmI che ane jJAnAdika tenA dharmo che. parama citta athavA parama jJAnasvabhAva jIvano utkRSTa vizeSa dharma che. mATe svabhAva-apekSAe jIvadravyane prAyaH citta che arthAt prakRSTapaNe jJAna che. je paramasaMyamI AvA cittane (-parama jJAnasvabhAvane) zraddhA che ane temAM lIna rahe che, tene nizcayaprAyazcitta che.] [ have 116 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [zlokArtha-] A lokamAM je (munadra ) zuddhAtmajJAnanI samyaka bhAvanAvaMta che, tene prAyazcitta che ja. jeNe pApasamUhane khaMkherI nAkhyo che evA te munadrane huM tenA guNonI prApti arthe nitya vaMduM chuM. 183. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra3ra] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda kiM bahuNA bhaNieNa du varatavacaraNaM mahesiNaM savvaM / pAyacchittaM jANaha aNeyakammANa khyheuu|| 117 / / kiMbahunA bhaNitena tu varatapazcaraNaM maharSINAM srvm| prAyazcittaM jAnIhyanekakarmaNAM kssyhetuH|| 117 / / nishcypraayshcittm| iha hi paramatapazcaraNanirataparamajinayogIzvarANAM evaMsamastAcaraNAnAM prmaacrnnmityuktm| bhubhirstprlaaprlmlm| punaH sarvaM nizcayavyavahArAtmakaparamatapazcaraNAtmakaM paramajinayoginAmAsaMsArapratibaddhadravyabhAvakarmaNAM niravazeSeNa vinAzakAraNaM zuddhanizcayaprAyazcittamiti he ziSya tvaM jaaniihi| bahu kathana zuM karavuM? are ! sau jANa prAyazcitta tuM, nAnAkaramalayahetu uttama tapacaraNa trASirAjanuM. 117. avayArthanuM vaDunA ] bahu [ maLatena tu] kahevAthI [fa] zuM? [ gavarmAna] aneka karmonA [kSayadetu:] kSayano hetu evuM je [maharSINAmU ] maharSionuM [varatapazcaraNam ] uttama tapazcaraNa [ sarvama] te badhuM [ prAyazcitta nAnIdi] prAyazcitta jANa. TIkA:-ahIM ema kahyuM che ke parama tapazcaraNamAM lIna parama jinayogIzvarone nizcayaprAyazcita che; e rIte nizcayaprAyazcitta samasta AcaraNomAM parama AcaraNa che ema kahyuM bahu asat pralApothI basa thAo, basa thAo. nizcayavyavahArasvarUpa paramatapazcaraNAtmaka evuM je parama jinayogIone anAdi saMsArathI baMdhAyelAM dravya-bhAvakarmonA niravazeSa vinAzanuM kAraNa te badhuM zuddhanizcayaprAyazcitta che ema, he ziSya! tuM jANa. [ have A 117 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja pAMca zloka kahe che ] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra 233 (ThutavisaMvita) anazanAditapazcaraNAtmakaM shjshuddhcidaatmvidaamidm| sahajabodhakalAparigocaraM shjtttvmghkssykaarnnm|| 184 / / (zaninI) prAyazcittaM hyuttamAnAmidaM syAt svadravye'smin cintanaM dhrmshuklm| karmavAtadhvAntasadbodhatejolInaM svasminnirvikAre mhimni|| 185 / / (maMvALAMtA) AtmajJAnAdbhavati yaminAmAtmalabdhiH krameNa jnyaanjyotirnihtkrnngraamghoraandhkaaraa| kAraNyodbhavadavazikhAjAlakAnAmajasraM pradhvaMse'smin zamajalamayImAzu dhArAM vmntii|| 186 / / [zlokArtha-] anazanAditapazcaraNAtmaka (arthAt svarUpapratapanarUpe pariNameluM, pratAparvata eTale ke ugra svarUpapariNatie pariNameluM) evuM A sahaja-zuddha-caitanyasvarUpane jANanArAonuM sahajajJAnakaLAparigocara sahajatattva akSayanuM kAraNa che. 184. [ zlokArtha:-] je (prAyazcitta) A svadravyanuM dharma ane zukalarUpa ciMtana che, je karmasamUhunA aMdhakArane naSTa karavA mATe samyajJAnarUpI teja che ane je potAnA nirvikAra mahinAmAM lIna che-evuM A prAyazcitta kharekhara uttama puruSone hoya che. 185. [ zlokArtha:-] yamIone (-saMyamIone) AtmajJAnathI krame Atmalabdhi (AtmAnI prApti) thAya che-ke je Atmalabdhie jJAnajyoti vaDe iMdriyasamUhanA ghora aMdhakArano nAza karyo che ane je Atmalabdhi karmavanathI utpanna (bhavarUpI) dAvAnaLanI zikhAjALano 1. sahajajJAnakaLAparigocara = sahaja jJAnanI kaLA vaDe sarva prakAre jaNAvAyogya 2. agha = azuddhi; doSa; pApa. (pApa tema ja puNya bane kharekhara agha che.). 3 dharmadhyAna ane zukaladhyAnarUpa je svadravyaciMtana te prAyazcitta che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 ] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra ( upajAti) adhyAtmazAstrAmRtavArirAzermayoddhRtA sNymrtnmaalaa| vabhUva yA tattvavidAM sukaNThe sAlaMkRtirmuktivadhUdhavAnAm / / 187 / / ( upendravajrA ) namAmi nityaM paramAtmatattvaM munIndracittAmbujagarbhavAsam / vimuktikAMtAratisaukhyamUlaM vinaSTasaMsAradrumUlametat / / 188 / / [ bhagavAnazrI DuM6DuM6 NaMtANaMtabhaveNa samajjiyasuhaasuhakammasaMdoho / tavacaraNeNa viNassadi pAyacchittaM tavaM tmhaa|| 118 / / anantAnantabhavena samarjitazubhAzubhakarmasaMdohaH / tapazcaraNena vinazyati prAyazcittaM tapastasmAt / / 118 / / (zikhAonA samUhano) nAza karavA mATe tenA 52 satata zamajalamayI dhArAne jhaDapathI choDe che-parasAve che. 186. [ zlokArtha:- ] adhyAtmazAstrarUpI amRtasamudramAMthI meM je saMyamarUpI ratnamALA bahAra kADhI che te (ratnamALA) muktivadhUnA vallabha evA tattvajJAnIonA sukaMThanuM AbhUSaNa banI che. 187. [ zloartha:- ] munIdronA citta bhajanI ( - hRdaya majanI ) aMdara bheno vAsa che, 4 vimuktirUpI kAntAnA ratisauSyanuM mULa che (arthAt je muktinA artIdriya AnaMdanuM mULa che) ane jeNe saMsAravRkSanA mULano vinAza karyo che-evA A paramAtmatattvane huM nitya namuM chuM. 188. re ! bhava anaMtAnaMtathI arjita zubhAzubha karma je te nAza pAme tapa thakI; tapa tethI prAyazcitta che. 118. anvayArthaH[ anantAnantabhavena ] anaMtAnaMta bhavo vaDe [ samarjitazubhAzubhakarmasaMdohaH ] Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra [ 235 atra prasiddhazuddhakAraNaparamAtmatattve sadAntarmukhatayA pratapanaM yattattapaH prAyazcittaM bhvtiityuktm| AsaMsArata eva samupArjitazubhAzubhakarmasaMdoho dravyabhAvAtmaka: paMcasaMsArasaMvardhanasamarthaH paramatapazcaraNena bhAvazuddhilakSaNena vilayaM yAti, tataH svAtmAnuSThAnaniSThaM paramatapazcaraNameva shuddhnishcypraayshcittmitybhihitm| (maMdAkrAMtA) prAyazcittaM na punaraparaM karma karmakSayArthaM prAhuH santastapa iti cidaanNdpiiyuusspuurnnm| AsaMsArAdupacitamahatkarmakAntAravatijvAlAjAlaM zamasukhamayaM prAbhRtaM mokSalakSmyAH / / 189 / / upArjita zubhAzubha karmarAzi [ tapazcaraLana] tapazcaraNathI [ vinazyati] vinAza pAme che; [ taraH] tethI [ tA: ] tapa [prAyazcitta{] prAyazcitta che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM), prasiddha zuddhakAraNaparamAtmatattvamAM sadA aMtarmukha rahIne je pratapana te tapa prAyazcitta che (arthAt zuddhAtmasvarUpamAM lIna rahIne pratapavuM-pratApavaMta vartavuM te tapa che ane e tapa prAyazcitta che) ema kahyuM che. anAdi saMsArathI ja upArjita dravyabhAvAtmaka zubhAzubha karmono samUhu-ke je pAMca prakAranA (-pAMca parAvartanarUpa ) saMsAranuM saMvardhana karavAmAM samartha che te-bhAvazuddhi (bhAvazuddhi jenuM lakSaNa che evA) paramatapazcaraNathI vilaya pAme che; tethI svAtmAnuSThAnaniSTha (-nija AtmAnA AcaraNamAM lIna ) paramatapazcaraNa ja zuddhanizcayaprAyazcitta che ema kahevAmAM AvyuM che. [have A 118mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [ zlokArtha-] je (tapa) anAdi saMsArathI samRddha thayelI karmonI mahA aTavIne bALI nAkhavA mATe agninI jvALAnA samUha samAna che, zamasukhamaya che ane mokSalakSmI mATenI bheTa che, te cidAnaMdarUpI amRtathI bharelA tapane saMto karmakSaya karanAruM prAyazcitta kahe che, paraMtu anya koI kAryane nahi. 189. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 236 ] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda appasarUvAlaMbaNabhAveNa du svvbhaavprihaarN| sakkadi kAdaM jIvo tamhA jhANaM have savvaM / / 119 / / AtmasvarUpAlambanabhAvena tu srvbhaavprihaarm| zaknoti kartuM jIvastasmAd dhyAnaM bhavet srvm|| 119 / / atra sakalabhAvAnAmabhAvaM kartuM svAtmAzrayanizcayadharmadhyAnameva smrthmityuktm| akhilaparadravyaparityAgalakSaNalakSitAkSuNNanityanirAvaraNasahajaparamapAriNAmikabhAvabhAvanayA bhAvAntarANAM caturNAmaudayikaupazamikakSAyikakSAyopazamikAnAM parihAraM AtmasvarUpa avalaMbanArA bhAvathI sau bhAvane tyAgI zake che jIva, tethI dhyAna te sarvasva che. 119. anvayArthaH- kAtmasvapanampanamAvena tu] AtmasvarUpa jenuM AlaMbana che evA bhAvathI [ nIvaDa] jIva [ sarvamAvaparidAraM] sarvabhAvono parihAra [vartana zaknoti] karI zake che, [ tamAt] tethI [ dhyAnam] dhyAna te [ sarvam mavet] sarvasva che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM), nija AtmA jeno Azraya che evuM nizcayadharmadhyAna ja sarva bhAvono abhAva karavAne samartha che ema kahyuM che. samasta paradravyonA parityAgarUpa lakSaNathI lakSita akhaMDa-nityanirAvaraNa-sahajaparamapariNAmikabhAvanI bhAvanAthI audayika, aupathamika, kSAyika ane kSAyopathamika e cAra bhAvAMtarono *parihAra karavAne ati-Asannabhavya jIva samartha che, tethI ja te * ahIM cAra bhAvonA parivAramAM kSAyikabhAvarUpa zuddha paryAyano paNa parihAra (tyAga) karavAnuM kahyuM che tenuM kAraNa A pramANe che: zuddhAtmadravyanuM ja-sAmAnyanuM ja-AlaMbana levAthI kSAyikabhAvarUpa zuddha paryAya pragaTe che. kSAyikabhAvanuM-zuddha paryAyanuM (vizeSanuM)-AlaMbana karavAthI kSAyikabhAvarUpa zuddha paryAya kadI pragaTato nathI. mATe kSAyikabhAvanuM paNa AlaMbana tyAjya che. A ja kSAyikabhAvanA AlaMbanano tyAga tene ahIM kSAyikabhAvano tyAga kahevAmAM Avyo che. ahIM ema upadezya ke-paradravyonuM ane parabhAvonuM AlaMbana to dara raho. mokSArthIe potAnA audayikabhAvonuM (samasta zubhAzubhabhAvAdikanuM), pathamikabhAvonuM (jemAM kAdava nIce kahAnajainazAstramALA] zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra [ 237 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kartumatyAsannabhavyajIvaH samartho yasmAt, tata eva pApATavIpAvaka ityuktm| ataH paMcamahAvratapaMcasamititriguptipratyAkhyAnaprAyazcittAlocanAdikaM sarvaM dhyaanmeveti| (maMtAkrAMtA) yaH zuddhAtmanyavicalamanAH zuddhamAtmAnamekaM nityjyotiHprtihttmHpuNjmaadyntshuunym| dhyAtvAjalaM paramakalayA sArdhamAnandamUrti jIvanmukto bhavati tarasA so'ymaacaarraashiH|| 190 / / jIvane pApATavIpAvaka (-pAparUpI aTavIne bALanAro agni) kahyo che; Ama hovAthI pAMca mahAvrata, pAMca samiti, traNa guti, pratyAkhyAna, prAyazcitta, AlocanA vagere badhuM dhyAna ja che (arthAta paramapariNAmika bhAvanI bhAvanArUpa je dhyAna te ja mahAvrata-prAyazcitAdi badhuya che). [ have A 119mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che:]. [ zlokArtha-] jeNe nitya jyoti vaDe timirapuMjano nAza karyo che, je Adi-aMta rahita che. je parama kaLA sahita che ane je AnaMdamarti che-evA eka zaddha AtmAne je jIva zuddha AtmAmAM avicaLa manavALo thaIne niraMtara dhyAve che, te A AcArarAzi jIva zIdhra jIvanmukta thAya che. 190. besI gayela hoya evA jaLa samAna aupathamika samyakatvAdinuM), kSAyopathamikabhAvonuM (apUrNa jJAna-darzana-cAritrAdi paryAyonuM) tema ja kSAyikabhAvonuM (kSAyika samyakatvAdi sarvathA zuddha paryAyonuM) paNa AlaMbana choDavuM; mAtra paramapAriNAmikabhAvanuM-zuddhAtmadravyasAmAnyanuM-AlaMbana levuM. tene AlaMbanAro bhAva ja mahAvrata, samiti, guti, pratikramaNa, AlocanA, pratyAkhyAna, prAyazcitta vagere badhuMya che. (AtmasvarUpanuM AlaMbana, AtmasvarUpano Azraya, AtmasvarUpa pratye saMmukhatA, AtmasvarUpa pratye valaNa, AtmasvarUpa pratye jhoka, AtmasvarUpanuM dhyAna, paramapariNAmikabhAvanI bhAvanA, 'huM dhruva zuddha AtmadravyasAmAnya chuM' evI pariNati- e badhAMno eka artha che. ) 1. mana = bhAva 2. AcArarAzi = cAritrapuMja; cAritrasamUhurUpa. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 238] niyamasAra [bhagavAnazrIduhu~ suhaasuhavayaNarayaNaM rAyAdIbhAvavAraNaM kiccaa| appANaM jo jhAyadi tassa duNiyama have nniymaa||120 / / zubhAzubhavacanaracanAnAM rAgAdibhAvavAraNaM kRtvaa| AtmAnaM yo dhyAyati tasya tu niyamo bhvenniymaat||120 / / shuddhnishcyniymsvruupaakhyaanmett| yaH paramatattvajJAnI mahAtapodhano dainaM saMcitasUkSmakarmanirmUlanasamarthanizcayaprAyazcittaparAyaNo niyamitamanovAkkAyatvAdbhavavallImUlakaMdAtmakazubhAzubhasvarUpaprazastAprazastasamastavacanaracanAnAM nivAraNaM karoti, na kevalamAsAM tiraskAraM karoti kintu nikhilamoharAgadveSAdiparabhAvAnAM nivAraNaM ca karoti, punaranavaratamakhaMDAdvaitasundarAnandaniSyandyanupamaniraMjananijakAraNaparamAtmatattvaM nityaM zuddhopayogabalena saMbhAvayati, tasya niyamena zuddhanizcayaniyamo bhavatItyabhiprAyo bhagavatAM suutrkRtaamiti| choDI zubhAzubha vacanane, rAgAdibhAva nivArIne, 475 dhyAve sAmane,tene niyamathI. niyama cha. 120. anvayArtha:-[ zubhAzubhavacanaracanAnAm] zubhAzuma cayanarayanAnu bhane [ rAgAdibhAvavAraNam ] 2||2||himaayonu nivA29 [kRtvA] prazane [ya:] 4 [AtmAnam ] mAtmAne [dhyAyati] dhyAye cha, [tasya tu] tene [ niyamAt ] niyamathI (-nizcita55) [ niyamaH bhavet ] niyama cha. TIkAH-A, zuddhanizcayaniyamanA svarUpanuM kathana che. je paramatattvajJAnI mahAtapodhana sadA saMcita sUkSmakarmone mULathI ukheDI nAkhavAmAM samartha nizcayaprAyazcittamAM parAyaNa raheto thako mana-vacana-kAyAne niyamita (saMyamita) karyA hovAthI bhavarUpI velanAM mULa-kaMdAtmaka zubhAzubhasvarUpa prazasta-aprazasta samasta vacanaracanAnuM nivAraNa kare che, kevaLa te vacanaracanAno ja tiraskAra karato nathI paraMtu samasta moharAgadveSAdi 52mAyonu nivaa29|| 42 cha, vaNI anavarata5 (-niraMtara) 15, advaita, suM82-mAnahasyahI (suMdara AnaMdajharatA ), anupama, niraMjana nijakAraNaparamAtmatattvanI sadA zuddhopayoganA baLathI saMbhAvanA (samyaka bhAvanA) kare che, tene (te mahAtapodhanane ) niyamathI zuddhanizcayaniyama che ema bhagavAna sUtrakArano abhiprAya che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra [ 239 (darajI) vacanaracanAM tyaktvA bhavyaH zubhAzubhalakSaNAM sahajaparamAtmAnaM nityaM subhAvayati sphuttm| paramayaminastasya jJAnAtmano niyamAdayaM bhavati niyamaH zuddho muktyNgnaasukhkaarnnm|| 191 / / (mAninI) anavaratamakhaMDAdvaitacinnirvikAre nikhilanayavilAso na sphuratyeva kiNcit| apagata iha yasmin bhedavAdassamasta: tamahamabhinamAmi staumi sNbhaavyaami|| 192 / / (anuduma ) idaM dhyAnamidaM dhyeyamayaM dhyAtA phalaM ca tt| ebhirvikalpajAlairyanirmuktaM tnnmaamyhm||193 / / (anudum ) bhedavAdAH kadAcitsyuryasmin yogpraaynne| tasya muktirbhavenno vA ko jAnAtyArhate mte|| 194 / / [have A 120 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja cAra zloka kahe che:] [ zlokArtha-] je bhavya zubhAzubhasvarUpa vacanaracanAne choDIne sadA phuTapaNe sahajaparamAtmAne samyaka prakAre bhAve che, te jJAnAtmaka parama yamIne muktirUpI strInA sukhanuM kAraNa evo A zuddha niyama niyamathI (-avazya ) che. 191. [ zlokArtha:-] je anavaratapaNe (-niraMtara) akhaMDa advaita caitanyane lIdhe nirvikAra che temAM (te paramAtmapadArthamAM) samasta navavilAsa jarAya skurato ja nathI. jemAMthI samasta bhedavAda (-nayAdi vikalpa) dUra thayela che tene (te paramAtma-padArthane) huM namuM chuM, stavuM chuM, samyaka prakAre bhAvuM chuM. 192. [zlokArtha-] A dhyAna che, A dhyeya che, A dhyAtA che ane peluM phaLa che-AvI vikalpajALothI je mukta (-rahita) che tene (-te paramAtmatattvane) huM namuM chuM. 193. [zlokArtha-] je yogaparAyaNamAM kadAcita bhedavAdo utpanna thAya che (arthAta je Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 ] Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra kAyAIparadavve thirabhAvaM pariharattu appaannN| tassa have taNusaggaM jo jhAyai NivviyappeNa / / 121 / / [bhagavAnazrIkuMdakuMda kAyAdiparadravye sthirabhAvaM prihRtyaatmaanm| tasya bhavettanUtsargo yo dhyAyati nirvikalpena / / 121 / / nishcykaayotsrgsvruupaakhyaanmett| sAdisanidhanamUrtavijAtIyavibhAvavyaMjanaparyAyAtmakaH svasyAkAraH kaayH| Adizabdena kSetravAstukanakaramaNIprabhRtayaH / eteSu sarveSu sthirabhAvaM sanAtanabhAvaM parihRtya nityaramaNIyaniraMjananijakAraNaparamAtmAnaM vyavahArakriyAkAMDADambaravividhavikalpakolAhalavinirmuktasahajaparamayogabalena nityaM dhyAyati yaH sahajatapazcaraNakSIravArAMrAzinizIthinIhRdayAdhIzvaraH, tasya khalu sahajavairAgyaprAsAdazikharazikhAmaNernizcayakAyotsargo bhvtiiti| yoganiSTha yogIne kayAreka vikalpo UThe che), tenI ardhanA matamAM mukti thaze ke nahi thAya te koNa jANe che? 194. kAyAdi 52dravyo viSe sthirabhAva choDI Atmane dhyAve vikalpavimukta, kAyotsarga che te jIvane. 121. anvayArtha:- vyAyAvipadravya] kAyAdi 52dravyamAM [sthimAvat parikrRtya] sthirabhAva choDIne [z: ] je [ AtmAnan] AtmAne [nirvijvena] nirvikalpapaNe [dhyAyati] dhyAve che, [tasya ] tene [ tanUtsarga: ] kAyotsarga [bhavet ] che. TIkA:-A, nizcayakAyotsarganA svarUpanuM kathana che. sAdi-sAMta mUrta vijAtIya-vibhAva-vyaMjanaparyAyAtmaka potAno AkAra te kAya. 'Adi' zabdathI kSetra, ghara, kanaka, ramaNI vagere. A badhAmAM sthirabhAva-sanAtanabhAva pariharIne (-kAyAdika sthira che evo bhAva choDIne) nitya-2maNIya niraMjana nija kA2Napa2mAtmAne vyavahAra kriyAkAMDanA ADaMbara saMbaMdhI vividha vikalparUpa kolAhala vinAnA sahaja-52ma-yoganA baLathI je sahaja-tapazcaraNarUpI kSIrasAgarano caMdra (-sahaja taparUpI kSIrasAgarane uchALavAmAM caMdra samAna evo je jIva) nitya dhyAve che, te sahaja vairAgyarUpI mahelanA zikharanA zikhAmaNane ( -te parama sahaja-vairAgyavaMta jIvane ) kharekhara nizcayakAyotsarga che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra maMdAkrAMtA ) kAyotsargo bhavati satataM nizcayAtsaMyatAnAM kAyodbhUtaprabalatarasatkarmamukteH skaashaat| vAcAM jalpaprakaraviratermAnasAnAM nivRtteH svAtmadhyAnAdapi ca niyataM svaatmnisstthaapraannaam|| 195 / / (mAlinI) jayati sahajateja:puMjanirmagnabhAsvatsahajaparamatattvaM muktmohaandhkaarm| sahajaparamadRSTayA niSThitanmoghajAtaM ( ? ) bhavabhavaparitApaiH kalpanAbhizca muktam / / 196 / / (mAlinI) bhavabhavasukhamalpaM kalpanAmAtraramyaM tadakhilamapi nityaM saMtyajAmyAtmazaktyA / sahajaparamasaukhyaM ciccamatkAramAtraM sphuTitanijavilAsaM sarvadA cetyehm|| 997 / / [241 [have A zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAranI chellI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva pAMca zloka kahe che: ] [zlokArtha:-] je niraMtara svAtmaniSThAparAyaNa ( -nija AtmAmAM lIna) che te saMyamIone, kAyAthI utpanna thatAM ati prabaLa sat-karmonA (-kAyA saMbaMdhI prabaLa zubha kriyAonA tyAgane lIdhe, vANInA jalpasamUhanI viratine lIdhe ane mAnasika bhAvonI (vikalponI ) nivRttine lIdhe, tema ja nija AtmAnA dhyAnane lIdhe, nizcayathI satata kAyotsarga che. 195. [ zlokArtha:-] sahaja teja:puMjamAM nimatra evuM te prakAzamAna sahaja parama tattva jayavaMta che-ke jeNe mohAMdhakArane dUra karyo che (arthAt mohAMdhakAra rahita che), je sahaja parama dRSTithI paripUrNa che ane je vRthA-utpanna bhavabhavanA paritApothI tathA kalpanAothI mukta che. 196. [ zlokArtha:- ] alpa (-tuccha) ane kalpanAmAtraramya (-mAtra kalpanAthI ja ramaNIya Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 242] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (pRthvI) nijAtmaguNasaMpadaM mama hRdi sphurantImimAM samAdhiviSayAmaho kSaNamahaM na jAne puraa| jagatritayavaibhavapralayahetuduHkarmaNAM prabhutvaguNazaktiH khalu hatosmi hA sNsRtau||198 / / (mAryA) bhavasaMbhavaviSabhUruhaphalamakhilaM du:khakAraNaM buddhaa| Atmani caitanyAtmani sNjaatvishuddhsaukhymnubhuNkte|| 199 / / iti sukavijanapayojamitrapaMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahazrIpadmaprabhamaladhArideva-viracitAyAM niyamasAravyAkhyAyAM tAtparyavRttau zuddhanizcayaprAyazcittAdhikAraH aSTamaH shrutskndhH|| lAgatuM ) evuM je bhavabhavanuM sukha te saghaLuMya huM AtmazaktithI nitya samyaka prakAre taja chuM; (a) jeno nija vilAsa pragaTa thayo che, je sahaja parama saukhyavALuM che ane je caitanyacamatkAramAtra che, tene (-te Atmatattvane) huM sarvadA anubhavuM chuM. 197. [zlokArtha:-] aho! mArA hRdayamAM skurAyamAna A nija AtmaguNa-saMpadAne-ke je samAdhino viSaya che tene-meM pUrve eka kSaNa paNa jANI nahi. kharekhara, traNa lokanA vaibhavanA pralayanA hetubhUta duSkarmonI prabhutvaguNazaktithI (-duSTa karmonA prabhutvaguNanI zaktithI), arere ! huM saMsAramAM mAryo gayo chuM (-herAna thaI gayo chuM ). 198. [ zlokArtha:-] bhavotpanna (-saMsAramAM utpanna thatA ) viSavRkSanA samasta phaLane duHkhanuM kAraNa jANIne huM caitanyAtmaka AtmAmAM utpanna vizuddhasaukhyane anubhavuM chuM. 199. A rIte, sukavijanarUpI kamaLone mATe jeo sUrya samAna che ane pAMca iMdriyonA phelAva rahita dehamAtra jemane parigraha hato evA zrI padmaprabhamaladhArideva vaDe racAyelI niyamasAranI tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM (arthAt zrImadbhagavatkaMda-kuMdAcAryadevapraNIta zrI niyamasAra paramAgamanI nigraMtha munirAja zrI padmaprabhamaladhAri-devaviracita tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM) zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra nAmano AThamo zrutaskaMdha samApta thayo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates FFFFFFFFFFFFFFFFFFFF ka pa2ma-samAdhi adhikAra ka FFFFFFFFFFFFFFFFFFFF atha akhilamoharAgadveSAdiparabhAvavidhvaMsahetubhUtaparamasamAdhyadhikAra ucyte| vayaNoccAraNakiriyaM paricattA viiyraaybhaavenn| jo jhAyadi appANaM paramasamAhI have tss||122 / / vacanoccAraNakriyAM parityajya viitraagbhaaven| yo dhyAyatyAtmAnaM prmsmaadhirbhvettsy|| 122 / / prmsmaadhisvruupaakhyaanmett| kvacidazubhavaMcanArthaM vacanaprapaMcAMcitaparamavItarAgasarvajJastavanAdikaM kartavyaM prmjinyogiishvrennaapi| paramArthataH prazastAprazastasamastavAgviSayavyApAro na krtvyH| ata have samasta moharAgadveSAdi parabhAvonA vidhvaMsanA hetubhUta parama-samAdhi adhikAra kahevAmAM Ave che. vacanoccaraNakiriyA tajI, vItarAga nija pariNAmathI dhyAve nijAtmA jeha, parama samAdhi tene jANavI. 122. anvayArtha - vanovIrayiAM ] vacanoccAraNanI kriyA [parityajya] parityAgIne [vItarA bhAvena] vItarAga bhAvathI [1] je [mAtmAnaM] AtmAne [ dhyAti] dhyAve che, [ 10 ] tene [paramasamAdhi: ] parama samAdhi [ ma ] che. TIkAH-A, parama samAdhinA svarUpanuM kathana che. kayAreka *azubhavaMcanArthe vacanavistArathI zobhatuM paramavItarAga sarvajJanuM stavanAdika parama jinayogIzvare paNa karavAyogya che. paramArthathI prazasta-aprazasta samasta vacanasaMbaMdhI * azubhavaMcanArthe = azubhathI chUTavA mATe; azubhathI bacavA mATe; azubhanA tyAga mATe. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 244] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda eva vacanaracanAM parityajya sakalakarmakalaMkapaMkavinirmuktapradhvastabhAvakarmAtmakaparamavItarAgabhAvena trikAlanirAvaraNanityazuddhakAraNaparamAtmAnaM svAtmAzrayanizcayadharmadhyAnena TaMkotkIrNajJAyakaika-svarUpanirataparamazukladhyAnena ca yaH paramavItarAgatapazcaraNanirataH niruparAgasaMyataH dhyAyati, tasya khalu dravyabhAvakarmavarUthinIluMTAkasya prmsmaadhirbhvtiiti| svAna (vaMzaratha) samAdhinA kenaciduttamAtmanAM hRdi sphurantI smtaanuyaayiniim| yAvanna vidmaH sahajAtmasaMpadaM na madazAM yA viSayA vivAditA 200 | vyApAra karavAyogya nathI. Ama hovAthI ja, vacanaracanA parityAgIne je samasta karmakalaMkarUpa kAdavathI vimukta che ane jemAMthI bhAvakarma naSTa thayelAM che evA bhAve-parama vItarAga bhAvetrikALa-nirAvaraNa nitya-zuddha kAraNaparamAtmAne svAbhAzrita nizcayadharmadhyAnathI ane TaMkotkIrNa jJAyaka eka svarUpamAM lIna paramazakaladhyAnathI je paramavItarAga tapazcaraNamAM lIna, niparAga (nirvikAra) saMyamI dhyAve che, te dravyakarma-bhAvakarmanI senAne luTanAra saMyamIne kharekhara parama samAdhi che. [ have A 12mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe che: ] [ zlokArtha-] koI evI (-avarNanIya, parama) samAdhi vaDe uttama AtmAonA hRdayamAM skuratI, samatAnI anuyAyinI sahaja AtmasaMpadAne jyAM sudhI ame anubhavatA nathI, tyAM sudhI amArA jevAono je viSaya che tene ame anubhavatA nathI. 200. 1. anuyAyinI = anugAminI, sAthe sAthe rahenArI; pAchaLa pAchaLa AvanArI. (sahaja Atma-saMpadA samAdhinI anuyAyinI che.). 2. sahaja AtmasaMpadA muniono viSaya che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-samAdhi adhikAra [ 245 saMjamaNiyamataveNa du dhammajjhANeNa sukkjhaannenn| jo jhAyai appANaM paramasamAhI have tss||123 / / saMyamaniyamatapasA tu dharmadhyAnena shukldhyaanen| yo dhyAyatyAtmAnaM prmsmaadhirbhvettsy|| 123 / / iha hi smaadhilkssnnmuktm| saMyamaH sklendriyvyaapaarprityaagH| niyamena svaatmaaraadhnaattprtaa| AtmAnamAtmanyAtmanA saMdhatta ityadhyAtma tpnm| sakalabAhyakriyAkAMDADambaraparityAgalakSaNAntaHkriyAdhikaraNamAtmAnaM niravadhitrikAlanirupAdhisvarUpaM yo jAnAti, tatpariNativizeSa: _ svaatmaashrynishcydhrmdhyaanm| dhyAnadhyeyadhyAtRtatphalAdivividhavikalpanirmuktAntarmukhAkAranikhilakaraNagrAmAgocaraniraMjananijaparamatattvAvicalasthitirUpaM nishcyshukldhyaanm| ebhiH saMyama, niyama ne tapa thakI, vaLI dharma-zukaladhyAnathI, dhyAve nijAtmA jeha, parama samAdhi tene jANavI. 123. anvayArthanuM saMyamaniyamatapasaT 1] saMyama, niyama ne tapathI tathA [ dharma-dhyAna zuvartadhyAnena] dharmadhyAna ne zukaladhyAnathI [1] je [ mAtmAna] AtmAne [ dhyAti] dhyAve che, [tasya] tene [paramasamAdhi: ] parama samAdhi [ bhavet] che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM) samAdhinuM lakSaNa (arthAt svarUpa) kahyuM che. samasta iMdriyonA vyApArano parityAga te saMyama che. nija AtmAnI ArAdhanAmAM tatparatA te niyama che. je AtmAne AtmAmAM AtmAthI dhArI-TakAvI-joDI rAkhe che te adhyAtma che ane e adhyAtma te tapa che. samasta bAhyakriyAkAMDanA ADaMbarano parityAga jenuM lakSaNa che evI aMtaHkriyAnA *adhikaraNabhUta AtmAne -ke jenuM svarUpa avadhi vinAnA traNe kALe (anAdi kALathI anaMta kALa sudhI) nirupAdhika che tene-je jIva jANe che, te jIvanI pariNativizeSa te svAbhAzrita nizcayadharmadhyAna che. dhyAna-dhyaya-dhyAtA, dhyAnanuM phaLa vagerenA vividha vikalpothI vimukta (arthAt evA vikalpo vinAnuM), aMtarmukhAkAra (arthAt aMtarmukha jenuM svarUpa che evuM ), samasta idriyasamUhathI agocara niraMjana-nija-paramatattvamAM * adhikaraNa = AdhAra. (aMtaraMga kriyAno AdhAra AtmA che.) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 246 ] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda sAmagrIvizeSaiH sArdhamakhaMDAdvaitaparamacinmayamAtmAnaM yaH paramasaMyamI nityaM dhyAyati, tasya khalu prmsmaadhirbhvtiiti| (anukuma ) nirvikalpe samAdhau yo nityaM tiSThati cinmye| dvaitAdvaitavinirmuktamAtmAnaM taM nmaamyhm|| 201 / / kiM kAhadi vaNavAso kAyakileso vicittuvvaaso| ajjhayaNamoNapahudI samadArahiyassa smnnss||124 / / kiM kariSyati vanavAsaH kAyaklezo vicitropvaasH| adhyayanamaunaprabhRtayaH samatArahitasya zramaNasya / / 124 / / atra samatAmantareNa dravyaliGgadhAriNaH zramaNAbhAsinaH kimapi paralokakAraNaM naastiityuktm| avicaLa sthitirUpa (-evuM je dhyAna) te nizcayazukaladhyAna che. A sAmagrIvizeSo sahita (-A uparyukta khAsa AMtarika sAdhanasAmagrI sahita) akhaMDa advita parama caitanyamaya AtmAne je parama saMyamI nitya dhyAve che, tene kharekhara parama samAdhi che. [ have A 123mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] | [ zlokArtha-] je sadA caitanyamaya nirvikalpa samAdhimAM rahe che, te vaitAdvaita-vimukta (dvaita-advaitanA vikalpothI mukta) AtmAne huM namuM chuM. 201. vanavAsa vA tanakalezarUpa upavAsa vidhavidha zuM kare? re! mauna vA paThanAdi zuM kare sAmyavirahita zramaNane? 124. anvayArtha - vanavAsa:] vanavAsa, [Ayaneza: vicitropavAra:] kAyakalezarUpa aneka prakAranA upavAsa, [adhyayanamaunajhamRtaya:] adhyayana, mauna vagere (kAryo ) [samatArahitaca zrama[2] samatArahita zramaNane [ jhiM variSyati] zuM kare che (-zo lAbha kare che ) ? TIkA:-ahIM (A gAthAmAM), samatA vinA dravyaliMgadhArI zramaNAbhAsane kiMcita paralokanuM kAraNa nathI (arthAt jarAya mokSanuM sAdhana nathI) ema kahyuM che. kahAnajainazAstramALA] parama-samAdhi adhikAra | [ 247 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sakalakarmakalaMkapaMkavinirmuktamahAnaMdahetubhUtaparamasamatAbhAvena prAvRSi kAntAravAsAvAsena man grISme'titIvrakarakarasaMtaptaparvatAgragrAvaniSaNNatayA hyAzAMbaradazAphalena ca tvagasthibhUtasarvAGgaklezadAyinA mahopavAsena vA, sadAdhyayanapaTutayA ca, vAgviSayavyApAranivRttilakSaNena saMtatamaunavratena vA kimapyupAdeyaM phalamasti 3 kevaladravyaliMgadhAriNaH zramaNAbhAsasyeti / tathA coktam amRtAzItau tathA hi vRkSamUle vA * upAdeya (mAlinI) " girighnguhaadyaarnnyshuunyprdeshsthitikrnnnirodhdhyaantiirthopsevaa| prapaThanajapahomairbrahmaNo nAsti siddhiH mRgaya tadaparaM tvaM bhoH prakAraM gurubhyaH / / ' = sthityA ca kevaLa dravyaliMgadhArI zramaNAbhAsane samasta karyakalaMkarUpa kAdavathI vimukta mahA AnaMdanA hetubhUta 52masamatAbhAva vinA, (1) vanavAse vasIne varSARtumAM vRkSa nIce sthiti karavAthI, grISmaRtumAM pracaMDa sUryanAM kiraNothI saMtapta parvatanA zikharanI zilA upara besavAthI ane hemaMtaRtumAM rAtrimadhye digaMbaradazAe rahevAthI, (2) tvacA ane asthirUpa (mAtra hADacAmarUpa) thaI gayelA AkhA zarIrane kalezadAyaka mahA upavAsathI, (3) sadA adhyayanapaTutAthI (arthAt sadA zAstrapaThana karavAthI), athavA (4) vacanasaMbaMdhI vyApAranI nivRttisvarUpa satata maunavratathI zuM jarAya *upAdeya phaLa che? (arthAt mokSanA sAdhanarUpa phaLa jarAya nathI.) evI rIte (zrI yogIMdradevakRta) amRtAzItimAM (59 mA zloka dvArA ) kahyuM che keH ''[ zlokArtha:-] parvatanI UMDI guphA vageremAM ke vananA zUnya pradezamAM rahevAthI, iMdriyanirodhathI, dhyAnathI, tIrthasevAthI (tIrthasthAnamAM vasavAthI), paThanathI, japathI ane homathI brahmanI ( AtmAnI ) siddhi nathI; mATe, he bhAI! tuM guruo dvArA tenAthI anya prakArane zodha.'' vinA ca rAtrimadhye vaLI (A 124 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che ): pasaMda karavA jevuM; vakhANavA jevuM. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 248] niyamasAra [bhagavAnazrI.j (drutavilaMbita) anazanAditapazcaraNai: phalaM samatayA rahitasya yatena hi| tata idaM nijatattvamanAkulaM bhaja mune smtaakulmNdirm|| 202 / / virado savvasAvajje tigutto pihididio| tassa sAmAigaM ThAi idi kevlisaasnne||125 / / virataH sarvasAvadye triguptaH pihitendriyH| tasya sAmAyikaM sthAyi iti kevlishaasne|| 125 / / iha hi sakalasAvadhavyApArarahitasya triguptiguptasya sakalendriyavyApAravimukhasya tasya ca muneH sAmAyikaM vrataM sthaayiityuktm| athAtraikendriyAdiprANinikuraMbaklezahetubhUtasamastasAvadhavyAsaMgavinirmuktaH, prazastA [zloArtha:-] 5252. samatA rahita yatine anazana tapazca25othI 31 nathI; mATe, he muni ! samatAnuM *kulamaMdira evuM je A anAkuLa nija tattva tene bhaja. 202. sAvadhavirata, trigupta che, iMdriyasamUha niruddha che, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM zrI kevaLIzAsane. 125. anvayArtha:-[ sarvasAvadha virataH] 4 sarva sama vi2ta cha, [ triguptaH] 4 29 // guptiAko cha bhane [ pihitendriyaH] 49 driyone (niruddha) rI cha, [tasya] tene [ sAmAyika ] sAmAyi: [ sthAyi] sthAyI cha [iti kevalizAsane] sama vaNInA zAsanamA 'yuM che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM), je sarva sAvadha vyApArathI rahita che, je triguti vaDe che ane je samasta iMdriyonA vyApArathI vimukha che, te munine sAmAyikavrata sthAyI che ema kahyuM ahIM (A lokamAM) je ekaeNkriyAdi prANIsamUhane kalezanA hetubhUta samasta sAvadhanA * isamahira = (1) uttama 32; (2) vaMza5252rAna 12. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-samAdhi adhikAra [249 prazastasamastakAyavAGmanasAM vyApArAbhAvAt triguptaH, sparzanarasanaghrANacakSuHzrotrAbhidhAnapaMcendriyANAM mukhaistattadyogyaviSayagrahaNAbhAvAt pihitendriyaH, tasya khalu mahAmumukSoH paramavItarAgasaMyaminaH sAmAyikaM vrataM zazvat sthAyi bhvtiiti| | (maMeitA) itthaM maktvA bhavabhayakaraM sarvasAvadyarAziM nItvA nAzaM vikRtimanizaM kaayvaangmaansaanaam| antaHzuddhayA paramakalayA sAkamAtmAnamekaM vulpha naq: ritharamamayaM zuddha zItaM yAtiyA 202 // jo samo savvabhUdesu thAvaresu tasesu vaa| tassa sAmAigaM ThAi idi kevlisaasnne||126 / / yaH samaH sarvabhUteSu sthAvareSu traseSu vaa| tasya sAmAyikaM sthAyi iti kevlishaasne|| 126 / / *vyAsaMgathI vimukta che, prazasta-aprazasta samasta kAya-vacana-mananA vyApAranA abhAvane lIdhe trigupta (traNa gutivALo) che ane sparzana, rasana, dhrANa, cakSu ne zrotra nAmanI pAMca iMdriyo dvArA te te indriyane yogya viSayanA grahaNano abhAva hovAthI baMdha karelI iMdriyovALo che, te mahAmumukSu paramavItarAga-saMyamIne kharekhara sAmAyikavrata zAzvata-sthAyI che. [ have A 125 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [ zlokArtha-] A rIte bhavabhayanA karanArA samasta sAvadhasamUhane choDIne, kAyavacana-mananI vikRtine niraMtara nAza pamADIne, aMtaraMga zuddhithI parama kaLA sahita (parama jJAnakaLA sahita ) eka AtmAne jANIne jIva sthirathamamaya zuddha zIlane prApta kare che (arthAta zAzvata samatAmaya zuddha cAritrane prApta kare che). 203. sthAvara ane trasa sarva bhUtasamUhamAM samabhAva che, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM zrI kevaLIzAsane. 126. anvayArtha:- 1: ] je [ thAvarey] sthAvara [vA ] ke [ traroSa ] trasa [ sarvabhUteSu ] sarva jIvo * vyAsaMga = gADha saMga; saMga; Asakti. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 250] niyamasAra [ bhagavAna zrIkuMdakuMda paramamAdhyasthyabhAvAdyArUDhasthitasya paramamumukSoH svruupmtroktm| yaH sahajavairAgyaprAsAdazikharazikhAmaNiH vikArakAraNanikhilamoharAgadveSAbhAvAd bhedakalpanApoDhaparamasamarasIbhAvasanAthatvAtrasasthAvarajIvanikAyeSu samaH, tasya ca paramajinayogIzvarasya sAmAyikAbhidhAnavrataM sanAtanamiti vItarAgasarvajJamArge siddhmiti| (mAlinI) trasahatiparimukta sthAvarANAM vadhairvA paramajinamunInAM cittmuccairjsrm| api caramagataM yannirmalaM karmamuktyai tadahamabhinamAmi staumi sNbhaavyaami|| 204 / / (anupuma ) kecidadvaitamArgasthAH kecidvaitapathe sthitaaH| dvaitAdvaitavinirmuktamArge vartAmahe vym|| 205 / / pratye [+: ] samabhAvavALo che, [7] tene [sAmAyi] sAmAyika [ rathA]i sthAyI che [ti phevatizAsane] ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che. TIkA-ahIM, parama mAdhyasthabhAva vageremAM ArUDha thaIne rahelA parama-mumukSunuM svarUpa kahyuM che. je sahaja vairAgyarUpI mahelanA zikharano zikhAmaNi (arthAt parama sahaja-vairAgyavaMta muni) vikAranA kAraNabhUta samasta moharAgadveSanA abhAvane lIdhe bhedakalpanAvimukta parama samarasIbhAva sahita hovAthI trasa-sthAvara (samasta ) jIva-nikAyo pratye samabhAvavALo che, te parama jinayogIzvarane sAmAyika nAmanuM vrata sanAtana (sthAyI) che ema vItarAga sarvajJanA mArgamAM siddha che. [ have A 126 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja ATha zloko kahe che: ] [zlokArtha-] parama jinamunionuM je citta (caitanyapariNamana) niraMtara trasa jIvonA ghAtathI tema ja sthAvara jIvonA vadhathI atyaMta vimukta che, vaLI je (citta) aMtima avasthAne pAmeluM ane nirmaLa che, tene huM karmathI mukta thavAne arthe namuM chuM, stavuM chuM, samyaka prakAre bhAvuM chuM. 204. I jIvo advaitamArgamAM sthita che ane koI jIvo dvatamArgamAM sthita Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] 52ma-samAdhi adhikAra anudum ) kAMkSaMtyadvaitamanyepi dvaitaM kAMkSanti caapre| dvaitAdvaitavinirmuktamAtmAnamabhinaumyaham / / 206 / / ( anudum ) ahamAtmA sukhAkAMkSI svaatmaanmjmcyutm| AtmanaivAtmani sthitvA bhAvayAmi muhurmuhuH / / 207 / / (zivarinI ) vikalpopanyAsairalamalamamIbhirbhavakaraiH akhaMDAnandAtmA nikhilnyraashervissyH| ayaM dvaitAdvaito na bhavati tataH kazcidacirAt tamekaM vande'haM bhavabhayavinAzAya satatam / / 208 / / (zivarinI) sukhaM duHkhaM yonau sukRtaduritavrAtajanitaM zubhAbhAvo bhUyo'zubhapariNatirvA na ca na c| yadekasyApyuccairbhavaparicayo bADhamiha no ya evaM saMnyasto bhavaguNagaNaiH staumi tamaham / / 209 / / [251 che; dvaita ane advaitathI vimukta mArgamAM (arthAt jemAM dvaita ke advaitanA vikalpo nathI evA mArgamAM ) ame vartIe chIe. 205. [zlokArtha:- ] koI jIvo advaitane icche che ane anya koI jIvo dvaitane icche che; huM dvaita ane advaitathI vimukta AtmAne namuM chuM. 206. [ zlokArtha:-] huM-sukhane icchanAro AtmA-ajanma ane avinAzI evA nija AtmAne AtmA vaDe ja AtmAmAM sthita rahIne vAraMvAra bhAvuM chuM. 207. [ zlokArtha:- ] bhavanA karanArA evA A vikalpa-thanothI basa thAo, basa thAo. je akhaMDAnaMdasvarUpa che te (A AtmA) samasta nayarAzino aviSaya che; mATe A koI ( avarNanIya ) AtmA dvaita advaitarUpa nathI (arthAt dvaita-advaitanA vikalpothI 52 che). tene ekane huM alpa kALamAM bhavabhayano nAza karavA mATe satata vaMduM chuM. 208. [ zlokArtha:- ] yonimAM sukha ane duHkha sukRta ane duSkRtanA samUhathI thAya che Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra5ra ] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda (mAtinI) idamidamaghasenAvaijayantI harettAM sphuttitshjtejHpuNjduuriikRtaaNhH| prabalataratamastomaM sadA zuddhazuddhaM jayati jagati nityaM ciccmtkaarmaatrm|| 210 / / (pRthvI). jayatyanaghamAtmatattvamidamastasaMsArakaM mhaamunignnaadhinaathhRdyaarvindsthitm| vimuktabhavakAraNaM sphuTitazuddhamekAntataH sadA nijamahimni lInamapi sadRzAM gocrm|| 211 / / (arthAt cAra gatinA janmomAM sukhaduHkha zubhAzubha kRtyothI thAya che). vaLI bIjI rIte (-nizcayanaya), AtmAne zubhano paNa abhAva che tema ja azubha pariNati paNa nathI-nathI, kAraNa ke A lokamAM eka AtmAne (arthAt AtmA sadA ekarUpa hovAthI tene) cokkasa bhavano paricaya bilakula nathI. A rIte je bhavaguNonA samUthI saMnyasta che (arthAta je zubha-azubha, rAga-dveSa vagere bhavanA guNothI-vibhAvothI-rahita che) tene (-nityazuddha AtmAne ) huM stavuM chuM. ra09. [zlokArtha-] sadA zuddha-zuddha evuM A (pratyakSa ) caitanyacamatkAramAtra tattva jagatamAM nitya jayavaMta che-ke jeNe pragaTa thayelA sahaja teja:puMja vaDe svadharma-tyAgarUpa (moharUpa) atiprabaLa timirasamUhane dUra karyo che ane je pelI *agha-senAnI dhajAne harI le che. 210. Raa anagha (nirdoSa ) Atmatattva jayavaMta che-ke jeNe saMsArane asta karyo che, je mahAmunigaNanA adhinAthanA (-gaNadharonA) hRdayAraviMdamAM sthita che, jeNe bhavanuM kAraNa tajI dIdhuM che, je ekAMte zuddha pragaTa thayuM che (arthAt je sarvathA-zuddhapaNe spaSTa jaNAya che) ane je sadA (TaMkotkIrNa caitanyasAmAnyarUpa) nija mahinAmAM lIna hovA chatAM samyagdaSTione gocara che. 211. * agha = doSa; pApa. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] parama-samAdhi adhikAra [ ra53 jassa saNNihido appA saMjame Niyame tve| tassa sAmAigaM ThAi idi kevlisaasnne|| 127 / / yasya sannihitaH AtmA saMyame niyame tpsi| tasya sAmAyikaM sthAyi iti kevlishaasne|| 127 / / atrApyAtmaivopAdeya ityuktH| yasya khalu bAhyaprapaMcaparAGmukhasya nirjitAkhilendriyavyApArasya bhAvijinasya pApakriyAnivRttirUpe bAhyasaMyame kAyavAGmanoguptirUpasakalendriyavyApAravarjite'bhyantarAtmani parimitakAlAcaraNamAtre niyame paramabrahmacinmayaniyatanizcayAntargatAcAre svarUpe'vicalasthitirUpe vyavahAraprapaMcitapaMcAcAre paMcamagatihetubhUte kiMcanabhAvaprapaMcaparihINe sakaladurAcAranivRttikAraNe paramatapazcara paramaguruprasAdAsAditaniraMjananijakAraNaparamAtmA sadA sannihita iti saMyama, niyama ne tapa viSe AtmA samIpa che jehane, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM zrI kevaLIzAsane. 127. anvayArthanuM yaraca] jene [ saMya] saMyamamAM, [ niyama] niyamamAM ane [ tapasi] tapamAM [mAtmA] AtmA [ sannihita:] samIpa che, [10] tene [ sAmAyi$] sAmAyika [sthAyi] sthAyI che [ti chevatizAsane] ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM) paNa AtmA ja upAdeya che ema kahyuM che. bAhya prapaMcathI parADamukha ane samasta iMdriyavyApArane jItelA evA je bhAvI jinane pApakriyAnI nivRttirUpa bAhyasaMyamamAM, kAya-vacana-mano guNirUpa, samasta iMdriyavyApAra rahita atyaMtarasaMyamamAM, mAtra parimita (maryAdita) kALanA AcaraNa-svarUpa niyamamAM, nijasvarUpamAM avicaLa sthitirUpa, cinmaya-paramabrahmamAM niyata (nizcaLa rahelA) evA nizcayaaMtargataAcAramAM (arthAt nizcaya-abhyatara-niyamamAM), vyavahArathI *prapaMcita (jJAna-darzana-cAritratapa-vIryAcArarUpa ) paMcA-cAramAM (arthAt vyavahAra-tapazcaraNamAM), tathA paMcamagatinA hetubhUta, kAMI paNa parigrahaprapaMcathI sarvathA rahita, sakaLa durAcAranI nivRttinA kAraNabhUta evA parama tapazcaraNamAM (-A badhAmAM) parama gurunA prasAdathI prApta karAyelo niraMjana nija * prapaMcita = darzAvavAmAM AvelA vistAra pAmelA. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 254] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda kevalinAM zAsane tasya paradravyaparAGmukhasya paramavItarAgasamyagdRSTervItarAgacAritrabhAja: sAmAyikavrataM sthAyi bhvtiiti| (maMvALAMtA). AtmA nityaM tapasi niyame saMyame saccaritre tiSThatyuccaiH paramayaminaH shuddhdRssttermnshcet| tasmin bADhaM bhavabhayahare bhAvitIrthAdhinAthe sAkSAdeSA sahajasamatA praastraagaabhiraame|| 212 / / jassa rAgo du doso du vigaDi Na jaNei du| tassa sAmAigaM ThAi idi kevlisaasnne|| 128 / / yasya rAgasta dveSasta vikatiM na janayati t| tasya sAmAyikaM sthAyi iti kevlishaasne|| 128 / / kAraNaparamAtmA sadA samIpa che (arthAt je munine saMyamamAM, niyamamAM ane tapamAM nija kAraNaparamAtmA sadA nikaTa che), te paradravyaparAbhukha paramavItarAga-samyagdaSTi vItarAgacAritravaMtane sAmAyikavrata sthAyI che ema kevaLIonA zAsanamAM kahyuM che. [ have A 127 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [zlokArtha-] jo zuddhadaSTivaMta (samyagdaSTi) jIva ema samaje che ke parama munine tapamAM, niyamamAM, saMyamamAM ane satyAritramAM sadA AtmA Urdhva rahe che (arthAt dareka kAryamAM niraMtara zuddhAtmadravya ja mukhya rahe che) to (ema siddha thayuM ke) rAganA nAzane lIdhe *abhirAma evA te bhavabhayahara bhAvi tIrthAdhinAthane A sAkSAta sahaja-samatA cokkasa che. 21ra. nahi rAga athavA TheSarUpa vikAra janme jehane, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM zrI kevaLIzAsane. 128 avayArthanuM ] jene [2T: ] rAga ke [s: ] daiSa (nahi Upajato thako) [vikRtiM] vikRti [na tu nanayati] utpanna karato nathI, [taca] tene [sAmAyi$] sAmAyika [ rasthAyi] sthAyI che [ ti vatizIsane ] ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che. * abhirAma = manohara, suMdara, (bhavabhayanA haranArA evA A bhAvi tIrthakare rAgano nAza karyo hovAthI te manohara che.) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 52ma-samAdhi adhikAra iha hi rAgadveSAbhAvAdaparispaMdarUpatvaM bhavatItyuktam / yasya paramavItarAgasaMyaminaH pApATavIpAvakasya rAgo vA dveSo vA vikRtiM nAvatarati, tasya mahAnandAbhilASiNaH jIvasya paMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahasya sAmAyikanAmavrataM zAzvataM bhavatIti kevalinAM zAsane prasiddhaM bhavatIti / kahAnajainazAstramALA ] maMdAkrAMtA ) rAgadveSau vikRtimiha tau naiva kartuM samarthoM jJAnajyotiHprahataduritAnIkaghorAndhakAre / ArAtIye sahajaparamAnandapIyUSapUre tasminnitye samarasamaye ko vidhi: ko nissedhH|| 213 / / TIkA:-ahIM, rAgadveSanA abhAvathI apariskaMdarUpatA hoya che ema kahyuM che. pAparUpI aTavIne bALavAmAM agni samAna evA je paramavItarAga saMyamIne rAga ke dveSa vikRti utpanna karato nathI, te mahA AnaMdanA abhilASI jIvane-ke jene pAMca iMdriyonA phelAva rahita dehamAtra parigraha che tene-sAmAyika nAmanuM vrata zAzvata che ema kevaLIonA zAsanamAM prasiddha che. = [255 [have A 128 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [ zlokArtha:- ] jeNe jJAnajyoti vaDe pApasamUharUpI ghora aMdhakArano nAza karyo che evuM sahaja 52mAnaMdarUpI amRtanuM pUra (arthAt jJAnAnaMdasvabhAvI Atmatattva) jyAM nikaTa che, tyAM pelA rAgadveSo vikRti karavAne samartha nathI ja. te nitya ( zAzvata ) samarasamaya AtmatattvamAM vidhi zo ane niSedha zo? (samarasasvabhAvI AtmatattvamAM 'A karavA jevuM che ane A choDavA jevuM che' evA vidhiniSedhanA vikalparUpa svabhAva nahi hovAthI Atmatattvane daDhapaNe AlaMbanAra munine svabhAvapariNamana thavAne lIdhe samarasarUpa pariNAma thAya che, vidhiniSedhanA vikalparUpa-rAgadveSarUpa pariNAma thatA nathI.) 213. = 1 apariskaMdarUpatA akaMpatA; akSubdhatA; samatA. 2 vikRti vikAra; svAbhAvika pariNatithI viruddha pariNati. [ 52mavItarAgasaMyamIne samatAsvabhAvI zuddhAtmadravyano dRDha Azraya hovAthI vikRtibhUta (vibhAvabhUta ) viSamatA (rAgadveSapariNita ) thatI nathI, paraMtu prakRtibhUta (svabhAvabhUta) samatApariNAma thAya che.] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 256] niyamasAra [mapAnazrI:jo du aTTaM ca rudaM ca jhANaM vajjedi nniccso| tassa sAmAigaM ThAi idi kevlisaasnne||129 / / yastvArtaM ca raudraM ca dhyAnaM varjayati nityshH| tasya sAmAyikaM sthAyi iti kevlishaasne|| 129 / / ArtaraudradhyAnaparityAgAt snaatnsaamaayikvrtsvruupaakhyaanmett| yastu nityaniraMjananijakAraNasamayasArasvarUpaniyatazuddhanizcayaparamavItarAgasukhAmRtapAnaparAyaNo jIva: tiryagyonipretAvAsanArakAdigatiprAyogyatAnimittama ArtaraudradhyAnadvayaM nityazaH saMtyajati, tasya khalu kevaladarzanasiddhaM zAzvataM sAmAyikavrataM bhvtiiti| sukhAmRtapAnaparAyaNo jAvaH tirya (AryA) iti jinazAsanasiddhaM sAmAyikavratamaNuvrataM bhvti| yastyajati munirnityaM dhyaandvymaartraudraakhym|| 214 / / je nitya varjI Arta tema ja raudra bane dhyAnane, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM zrI kevaLIzAsane. 129. anvayArtha:-[ yaH tu] 4 [Arta ] sAta [ca] bhane [ raudraM ca] raudra [dhyAnaM] dhyAnane [nityazaH] nitya [varjayati] 14 cha, [tasya] tane [sAmAyikaM] sAmAyi [ sthAyi ] sthAyI cha [ iti kevalizAsane ] ama uvnniin| zAsanamA yuM che. TIkAH-A, Arta ane raudra dhyAnanA parityAga dvArA sanAtana (zAzvata) sAmAyikavratanA svarUpanuM kathana che. nitya-niraMjana nija kAraNasamayasAranA svarUpamAM niyata (-niyamathI rahelA) zuddhanizcaya-parama-vItarAga-sukhAmRtanA pAnamAM parAyaNa evo je jIva tiryaMcayoni, pratavAsa ane nArakAdigatinI yogyatAnA hetubhUta Arta ane raudra be dhyAnone nitya taje che, tene kharekhara kevaLadarzanasiddha (kevaLadarzanathI nakkI thayeluM) zAzvata sAmAyikavrata che. [have A 129 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [eoDArtha:-] me zata, 4 muni sAta ane raudra namana meM dhyAnAne nitya ta cha tene nizAsanasiddha (-nazAsanathI nahI thayej) aprata35 sAmAyi-prata cha. 214. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-samAdhi adhikAra [ 257 jo du puNNaM ca pAvaM ca bhAvaM vajjedi nniccso| tassa sAmAigaM ThAi idi kevlisaasnne||130 / / yastu puNyaM ca pApaM ca bhAvaM varjayati nityshH| tasya sAmAyikaM sthAyi iti kevlishaasne|| 130 / / shubhaashubhprinnaamsmupjnitsukRtduritkrmsNnyaasvidhaanaakhyaanmett| bAhyAbhyantaraparityAgalakSaNalakSitAnAM paramajinayogIzvarANAM caraNanalinakSAlanasaMvAhanAdivaiyAvRtyakaraNajanitazubhapariNativizeSasamupArjitaM puNyakarma, hiMsAnRtasteyAbrahmaparigrahapariNAmasaMjAtamazubhakarma, yaH sahajavairAgyaprAsAdazikharazikhAmaNi: saMsRtipuraMdhrikAvilAsavibhramajanmabhUmisthAnaM tatkarmadvayamiti tyajati, tasya nityaM kevalimatasiddhaM sAmAyikavrataM bhvtiiti| je nitya varje puNya tema ja pApa bane bhAvane, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM zrI kevaLIzAsane. 130. anvayArtha:- 1: 1] je [puSya 2] puNya tathA [TV bhAva ] pAparUpa bhAvane [ nityaza:] nitya [ varnayati] varje che, [ tarasya] tene [ sAmAyi] sAmAyika [ sthA]i sthAyI che [ rUti vavatizAsane] ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che. TIkAH-A, zubhAzubha pariNAmathI UpajatAM sukRtaduSkRtarUpa karmanA saMnyAsanI vidhinuM (-zubhAzubha karmanA tyAganI rItanuM) kathana che. bAhya-atyaMtara parityAgarUpa lakSaNathI lakSita paramajinayogIzvaronuM caraNakamaLaprakSAlana, caraNakamaLasaMvAhana vagere vaiyAvRtya karavAthI UpajatI zubha pariNati-vizeSathI ( viziSTa zubha pariNatithI) upArjita puNyakarmane tathA hiMsA, asatya, caurya, abrahma ne parigrahanA pariNAmathI UpajatA azubhakarmane, te banne karma saMsArarUpI strInA vilAsavibhramanuM janmabhUmisthAna hovAthI, je sahaja vairAgyarUpI mahelanA zikharano zikhAmaNi (je parama sahaja vairAgyavaMta muni) taje che, tene nitya kevaLImatasiddha (kevaLIonA matamAM nakkI thayeluM ) sAmAyikavrata che. 1 caraNakamaLasaMvAhana = paga dAbavA te; pagacaMpI karavI te. 2 vilAsavibhrama = vilAsayukta hAvabhAva; krIDA. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 258] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda (maMndrAkrAMtA) tyaktvA sarvaM sukRtaduritaM saMsRtermUlabhUtaM nityAnaMdaM vrajati sahajaM shuddhcaitnyruupm| tasmin sadRga viharati sadA zuddhajIvAstikAye pazcAduccaiH tribhuvanajanairarcitaH san jinaH syaat|| 215 / / (zivarijI) svataHsiddhaM jJAnaM duraghasukRtAraNyadahanaM mhaamohdhvaantprbltrtejomymidm| vinirmuktermUlaM nirupadhimahAnaMdasukhadaM yajAmyetannityaM bhvpribhvdhvNsnipunnm|| 216 / / | (zirina ) ayaM jIvo jIvatyaghakulavazAt saMsRtivadhUdhavatvaM saMprApya smrjnitsaukhyaakulmtiH| kvacid bhavyatvena vrajati tarasA nirvRtisukhaM tadekaM saMtyaktvA punarapi sa siddho na clti|| 217 / / [ have A 130 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja traNa zloka kahe che] [zlokArtha-] samyagdaSTi jIva saMsAranA mULabhUta sarva puNya pApane tajIne, nityAnaMdamaya, sahaja, zuddhacaitanyarUpa jIvAstikAyane prApta kare che; te zuddha jIvAsti-kAyamAM te sadA vihare che ane pachI tribhuvanajanothI ( traNa lokanA jIvothI) atyaMta pUjAto evo jina thAya che. 215. [zlokArtha-] A svata:siddha jJAna pApapuNyarUpI vanane bALanAro agni che, mahAmohAMdhakAranAzaka atiprabaLa tejamaya che, vimuktinuM mULa che ane *nirupadhi mahA AnaMdasukhanuM dAyaka che. bhavabhavano dhvaMsa karavAmAM nipuNa evA A jJAnane huM nitya pUjAM chuM. 216. [zlokArtha:-] A jIva aghasamUhanA vize saMskRtivadhUnuM patipaNe pAmIne (arthAta zubhAzubha karmonA vize saMsArarUpI strIno pati banIne) kAmajanita sukha mATe AkuLa mativALo * nirupadhi = chetarapiMDI vinAnA; sAcA; vAstavika. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-samAdhi adhikAra [ 259 jo du hassaM raI sogaM aratiM vajjedi nniccso| tassa sAmAigaM ThAi idi kevlisaasnne|| 131 / / jo dugaMchA bhayaM vedaM savvaM vajjedi nniccso| tassa sAmAigaM ThAi idi kevlisaasnne|| 132 / / yastu hAsyaM ratiM zokaM aratiM varjayati nityshH| tasya sAmAyikaM sthAyi iti kevlishaasne|| 131 / / yaH jugupsAM bhayaM vedaM sarvaM varjayati nityshH| tasya sAmAyikaM sthAyi iti kevlishaasne|| 132 / / navanokaSAyavijayena smaasaaditsaamaayikcaaritrsvruupaakhyaanmett| thaIne jIve che. kayAreka bhavyatva vaDe zIdhra muktisukhane pAme che, tyAre pachI pharIne tene ekane choDIne te siddha calita thato nathI (arthAt eka muktisukha ja evuM ananya, anupama ane paripUrNa che ke tene pAmIne temAM AtmA sadAkALa tRpta tRpta rahe che, temAMthI kadIye gruta thaIne anya sukha meLavavA mATe AkuLa thato nathI). 217. je nitya varje hAsyane, rati arati tema ja zokane, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM zrI kevaLIzAsane. 131. je nitya varje bhaya jugupsA, varjato sau vedane, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM zrI kevaLIzAsane. 132. avayArthanuM : 7] je [ racaM] hAsya, [tiM] rati, [zo] zoka ane [ araviM] aratine [ nityaza: ] nitya [varnayati] varja che, [ tasya] tene [ sAmAyi] sAmAyika [ sthApi ] sthAyI che [ rUti vatizAsa] ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che. [:] je [gupta] jugupsA, [ bhayaM] bhaya ane [ sarva vevuM] sarva vedane [ nityaza:] nitya [varnayati] varje che, [ ta2] tene [ sAmAyi$] sAmAyika [ rathA]i sthAyI che [ ti vanizAne ] ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che. TIkAH-A, nava nokaSAyanA vijaya vaDe prApta thatA sAmAyikacAritranA svarUpanuM kathana Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 ] Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda mohanIyakarmasamupajanitastrIpuMnapuMsakavedahAsyaratyaratizokabhayajugupsAbhidhAnanava nokaSAyakalitakalaMkapaMkAtmakasamastavikArajAlakaM paramasamAdhibalena yastu nizcayaratnatrayAtmakaparamatapodhanaH saMtyajati, khalu kevalibhaTTArakazAsanasiddhaparamasAmAyikAbhidhAnavrataM zAzvatarUpamanena sUtradvayena kathitaM bhvtiiti| tasya ( zivarinI) tyajAmyetatsarvaM nanu navakaSAyAtmakamahaM mudA sNsaarstriijnitsukhduHkhaavlikrm| mahAmohAndhAnAM satatasulabhaM durlabhataraM samAdhau nisstthaanaamnvrtmaanndmnsaam|| 218 / / jo du dhammaM ca sukkaM ca jhANaM jhAedi Niccaso / tassa sAmAigaM ThAi idi kevalisAsaNe / / 133 / / mohanIyakarmajanita strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arita, zoka, bhaya ane jugupsA nAmanA nava nokaSAyathI thatA kalaMkapaMkasvarUpa ( maLa-kAdavasvarUpa ) samasta vikA2samUhane 52ma samAdhinA baLathI je nizcayaratnatrayAtmaka parama tapodhana taje che, tene kharekhara kevaLIbhaTTArakanA zAsanathI siddha thayeluM parama sAmAyika nAmanuM vrata zAzvatarUpa che ema A be sUtrothI kahyuM che. [have A 131-132 mI gAthAonI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] = [ zlokArtha:-] saMsA2strIjanita *sukhaduHkhAvalinuM karanAruM nava kapAyAtmaka A badhuM (-nava nokaSAyasvarUpa sarva vikAra) huM kharekhara pramodathI ta chuM-ke je nava nokaSAyAtmaka vikAra mahAmohAndha jIvone niraMtara sulabha che ane niraMtara AnaMdita manavALA samAdhiniSTha (samAdhimAM lIna ) jIvone ati durlabha che. 218. je nitya dhyAve dharma tema ja zukala uttama dhyAnane, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM zrI kevaLIzAsane. 133. * sukhadu:khAvali sukhaduHkhanI Ali; sukhaduHkhanI paMkti-hAramALA. (nava nokaSAyAtmaka vikAra saMsArarUpI strIthI utpanna sukhaduHkhanI hAramALAno karanAra che.) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] parama-samAdhi adhikAra yastu dharma ca zuklaM ca dhyAnaM dhyAyati nityazaH / tasya sAmAyikaM sthAyi iti kevalizAsane / / 133 / / [ 261 prmsmaadhydhikaaropsNhaaropnyaaso'ym| yastu sakalavimalakevalajJAnadarzanalolupaH paramajinayogIzvaraH svAtmAzrayanizcayadharmadhyAnena nikhilavikalpajAlanirmuktanizcayazukladhyAnena ca anavaratamakhaMDAdvaitasahajacidvilAsalakSaNamakSayAnandAmbhodhimajjaMtaM sakalabAhyakriyAparAGmukhaM zazvadaMtaHkriyAdhi-karaNaM svAtmaniSThanirvikalpaparamasamAdhisaMpattikAraNAbhyAM tAbhyAM dharmazukladhyAnAbhyAM sadAzivAtmakamAtmAnaM dhyAyati hi tasya khalu jinezvarazAsananiSpannaM nityaM zuddhaM triguptiguptaparamasamAdhilakSaNaM zAzvataM sAmAyikavrataM bhvtiiti| anvayArthaH[ ya: tu] je [dharma 6] dharmadhyAna [zuvataM = dhyAnaM] ane zukaladhyAnane [nityaza: ] nitya [ghyAyati] dhyAve che, [ tasya] tene [sAmAyiO] sAmAyika [ sthAyi] sthAyI che [kRti jevanizAsane] ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che. TIkA:-A, parama-samAdhi adhikAranA upasaMhAranuM kathana che. je sakaLa-vimaLa kevaLajJAnadarzanano lolupa ( sarvathA nirmaLa kevaLajJAna ane kevaLadarzananI tIvra abhilASAvALo-bhAvanAvALo) 52ma jinayogIzvara svAtmAzrita nizcayadharmadhyAna vaDe ane samasta vikalpajALa rahita nizcaya-zukaladhyAna varDa-svAtmaniSTha (nija AtmAmAM lIna evI ) nirvikalpa 52ma samAdhirUpa saMpattinA kAraNabhUta evAM te dharma-zukala dhyAno vaDe, akhaMDa-advaita-sahaja-cidvilAsalakSaNa ( arthAt akhaMDa advaita svAbhAvika caitanyavilAsa jenuM lakSaNa che evA), akSaya AnaMdasAgaramAM magna thatA ( DUbatA ), sakaLa bAhyakriyAthI parAbhukha, zAzvatapaNe ( sadA ) aMtaHkriyAnA adhikaraNabhUta, sadAzivasvarUpa AtmAne niraMtara dhyAve che, tene kharekhara jinezvaranA zAsanathI niSpanna thayeluM, nityazuddha, triguti vaDe gupta evI 52ma samAdhi jenuM lakSaNa che evuM, zAzvata sAmAyikavrata che. [have A pa2ma-samAdhi adhikAranI chellI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe cheH ] Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra6ra] niyamasAra | [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (madrAkrAMtA) zadhyAne pariNatamatiH zaddharatnatrayAtmA dhrmdhyaanepynghprmaanndtttvaashrite'smin| prApnotyuccairapagatamahadduHkhajAlaM vizAlaM bhedAbhAvAt kimapi bhavinAM vaangmnomaargduurm|| 219 / / rUti sukavijanapayojamitrapaMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahazrIpadmaprabhamaladhArideva-viracitAyAM niyamasAravyAkhyAyAM tAtparyavRttau paramasamAdhyadhikAro navamaH shrutskndhH|| [ zlokArtha:- ] A ana9 (nirdoSa) paramAnaMdamaya tattvane Azrita dharma-dhyAnamAM ane zukaladhyAnamAM jenI buddhi pariNamI che evo zuddharatnatrayAtmaka jIva evA koI vizALa tattvane atyaMta pAme che ke jemAMthI (je tattvamAMthI) mahA du:khasamUhu naSTa thayo che ane je (tattva) bhedonA abhAvane lIdhe jIvone vacana ane mananA mArgathI dUra che. 219. A rIte, sukavijanarUpI kamaLone mATe jeo sUrya samAna che ane pAMca iMdriyonA phelAva rahita dehamAtra jemane parigraha hato evA zrI padmaprabhamaladhArideva vaDe racAyelI niyamasAranI tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM (arthAt zrImadbhagavat kuMdakuMdAcAryadavapraNIta zrI niyamasAra paramAgamanI nigraMtha munirAja zrI padmaprabhamaladhAridevaviracita tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM) parama-samAdhi adhikAra nAmano navamo zrutaskaMdha samApta thayo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 5555555555555555555555555 -10- 5 52ma-bhakti adhikAra Wan atha saMprati hi bhaktyadhikAra ucyte| sammattaNANacaraNe jo bhattiM kuNai sAvago smnno| tassa duNivvudibhattI hodi tti jiNehi paNNattaM / / 134 / / samyaktvajJAnacaraNeSu yo bhaktiM karoti zrAvakaH shrmnnH| tasya tu nirvRttibhaktirbhavatIti jinaiH prjnyptm||134 / / rtntrysvruupaakhyaanmett| caturgatisaMsAraparibhramaNakAraNatIvramithyAtvakarmaprakRtipratipakSanijaparamAtmatattva samyak have bhakti adhikAra kahevAmAM Ave che. zrAvaka zramaNa samyakatva-jJAna-caritranI bhakti kare, nirvANanI che bhakti tene ema jinadevo kahe. 134. anvayArtha:-[ yaH zrAvakaH zramaNa: ] 4 zrApa athavA zrama [ samyaktva-jJAnacaraNeSu] sabhyarzana, sabhyana ane sabhyadhyAtrinI [bhaktiM] mati [karoti ] . , [tasya tu] tene [nirvRtibhaktiH bhavati] nivRtimati (niAnI mahita) cha [iti] ama [ jinai: prajJaptama] hinome hya che. TIs:-21, rtntryn| sva35nu thana che. caturgati saMsAramAM paribhramaNanA kAraNabhUta tIvra mithyAtvakarmanI prakRtithI pratipakSa (viruddha) ni4 52mAtmatatpanasabhya shrddhaan-avlodh-aay29||s135 zuddharatnatraya Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra64] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda zraddhAnAvabodhAcaraNAtmakeSu zuddharatnatrayapariNAmeSu bhajanaM bhktiraaraadhnetyrthH| ekAdazapadeSu zrAvakeSu jaghanyAH SaT, madhyamAstrayaH, uttamau dvau ca, ete sarve zuddharatnatrayabhakti kurvnti| atha bhavabhayabhIravaH paramanaiSkarmyavRttayaH paramatapodhanAzca ratnatrayabhaktiM kurvnti| teSAM paramazrAvakANAM paramatapodhanAnAM ca jinottamaiH prajJaptA nirvRtibhaktirapunarbhavapuraMdhikAsevA bhvtiiti| (maMtAkrAMtA) samyaktve'smin bhavabhayahare zuddhabodhe caritre bhaktiM kuryAdanizamatulAM yo bhvccheddkssaam| kAmakrodhAdyakhiladuraghavAtanirmuktacetAH bhakto bhakto bhavati satataM zrAvakaH saMyamI vaa|| 220 / / pariNAmonuM je bhajana te bhakti che; ArAdhanA evo teno artha che. * ekAdazapadI zrAvakomAM jaghanya cha che, madhyama traNa che ane uttama be che.-A badhA zuddharatnatrayanI bhakti kare che. tema ja bhavabhayabhIru, paramanaiSpharmavRttivALA (parama niSkarma pariNativALA) parama tapodhano paNa (zuddha) ratnatrayanI bhakti kare che. te parama zrAvako ane parama tapodhanone jinavaroe kahelI nirvANabhakti-apunarbhava-rUpI strInI sevA-varte che. [have A 134 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe che: 1. jIva bhavabhayanA haranArA A samyakatvanI, zuddha jJAnanI ane cAritranI bhavachedaka atula bhakti niraMtara kare che, te kAmakrodhAdi samasta duSTa pApasamUhathI mukta cittavALo jIva-zrAvaka ho ke saMyamI ho-niraMtara bhakta che, bhakta che. ra20. * ekAdazapadI = jemanAM agiyAra pado (guNAnusAra bhUmikAo) che evA. [ zrAvakonAM nIce pramANe agiyAra pado cheH (1) darzana, (2) vrata, (3) sAmAyika, (4) proSadhopavAsa, (5) sacittatyAga, (6) rAtribhojanatyAga, (7) brahmacarya, (8) AraMbhatyAga, (9) parigrahatyAga, (10) anumatityAga ane (11) uSTiAhAratyAga. temAM chaThThA pada sudhI (chaThThI pratimA sudhI) jadhanya zrAvaka che, navamA pada sudhI madhyama zrAvaka che ane dasamAM athavA agiyAramAM pade hoya te uttama zrAvaka che. A badhAM pado samyakatvapUrvaka, haTha vinAnI sahaja dazAnAM che e dhyAnamAM rAkhavA yogya che.] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] parama-bhakti adhikAra mokkhaMgayapurisANaM guNabhedaM jANiUNa tesiM pi / jo kuNadi paramabhattiM vavahAraNayeNa parikahiyaM / / 135 / / mokSagatapuruSANAM guNabhedaM jJAtvA tessaampi| yaH karoti paramabhaktiM vyavahAranayena parikathitam / / 135 / / vyvhaarnyprdhaansiddhbhktisvruupaakhyaanmett| [ 265 ye purANapuruSAH samastakarmakSayopAyahetubhUtaM kAraNaparamAtmAnamabhedAnupacAraratnatrayapariNatyA samyagArAdhya siddhA jAtAsteSAM kevalajJAnAdizuddhaguNabhedaM jJAtvA nirvANaparaMparAhetubhUtAM paramabhaktimAsannabhavyaH karoti, tasya nirvRtibhktirbhvtiiti| mumukSorvyavahAranayena anuSTubh ) uddhUtakarmasaMdohAn siddhAn siddhivdhuudhvaan| saMprAptASTaguNaizvaryAn nityaM vande shivaalyaan|| 221 / / vaLI mokSagata puruSo taNo guNabheda jANI temanI je 52ma bhakti kare, kahI zivabhakti tyAM vyavahA2thI. 135. anvayArthaH-[ yaH ] 4 5 [ mokSagatapuruSANAm ] bhokSagata puruSono [ guNabhedaM ] gueAbheTa [ jJAtvA ] bhazIne [ teSAm api ] temanI | [ paramabhaktiM ] parama bhakti [ karoti ] 're che, [ vyavahAranayena ] te apane vyavahAranaye [ parikathitam ] nirvAlati DuDI che. TIkAH-A, vyavahAranayapradhAna siddhabhaktinA svarUpanuM kathana che. je purANa puruSo samastakarmakSayanA upAyanA hetubhUta kA2Napa2mAtmAne abhedaanupacAra-ratnatrayapariNatithI samyakapaNe ArAdhIne siddha thayA temanA kevaLajJAnAdi zuddha guNonA bhedane jANIne nirvANanI paraMparAhetubhUta evI pa2ma bhakti je Asannabhavya jIva kare che, te mumukSune vyavahAranaye nirvANabhakti che. [have A 135 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja cha zloko kahe che: ] [ zlokArtha:- ] jemaNe karmasamUhane khaMkherI nAkhyo che, jeo siddhivadhUnA (muktirUpI Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 266] niyamasAra [bhagavAnazrI. (AryA) vyavahAranayasyetthaM nirvRtibhaktirjinottamaiH proktaa| nizcayanirvRtibhaktI rtntrybhktirityuktaa|| 222 / / (AryA) niHzeSadoSadUraM kevlbodhaadishuddhgunnnilyN| zuddhopayogaphalamiti siddhatvaM prAhurAcAryAH / / 223 / / (zArdUlavikrIDita) ye lokAgranivAsino bhavabhavaklezArNavAntaM gatA ye nirvaannvdhuuttikaastnbhraashlessotthsaukhyaakraaH| ye zuddhAtmavibhAvanodbhabamahAkaivalyasaMpadguNAH tAn siddhAnabhinaumyahaM pratidinaM paapaattviipaavkaan|| 224 / / (zArdUlavikrIDita) trailokyAgraniketanAn guNagurUn jJeyAbdhipAraMgatAna muktizrIvanitAmukhAmbujaravIn svaadhiinsaukhyaarnnvaan| siddhAn siddhaguNASTakAn bhavaharAn naSTASTakarmotkarAn nityAn tAn zaraNaM vrajAmi satataM paapaattviipaavkaan|| 225 / / strInA) pati che, jemaNe aSTa guNarUpa aizvaryane saMprApta karyuM che ane jeo kalyANanAM dhAma che, te siddhone huM nitya vaMduM chuM. ra21. 1 pramANe (siddhabhagavaMtonI bhaktine) vyavahAranayathI nirvANabhakti jinavaroe kahI che; nizcaya-nirvANabhakti ratnatrayabhaktine kahI che. ra22. [ zloDArtha:- ] AyAsi siddhatvane ni:zeSa (samasta) hopathI dU2, 5-nAhi zuddha guNonuM dhAma ane zuddhopayoganuM phaLa kahyuM che. 223. [zloDaartha:-] 4o soye 5se. cha, 4o bhavabhayanA peza35. smudrn|| 5||2ne pAmyA che, jeo nirvANavadhUnA puSTa stananA AliMganathI utpanna saukhyanI khANa che ane jeo zuddhAtmAnI bhAvanAthI utpanna kaivalyasaMpadAnA (-mokSasaMpadAnA) mahA guNovALA che, te pApATavIpAvaka (-pAparUpI vanane bALavAmAM agni samAna) siddhone huM pratidina namuM chuM. 224. bo traNa lokanA agre vase che, jeo guNamAM moTA che, jeo Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-bhakti adhikAra [267 (vasaMtatitA) ye martyadaivanikurambaparokSabhaktiyogyAH sadA zivamayAH pravarAH prsiddhaaH| siddhAH susiddhiramaNIramaNIyavaktra paMkeruhorumakaraMdamadhuvratAH syuH / / 226 / / mokkhapahe appANaM ThaviUNa ya kuNadi NivvudI bhttii| teNa du jIvo pAvai asahAyaguNaM nniyppaannN|| 136 / / mokSapathe AtmAnaM saMsthApya ca karoti nirvRterbhktim| tena tu jIvaH prApnotyasahAyaguNaM nijaatmaanm|| 136 / / zeyarUpI mahAsAgaranA pArane pAmyA che, jeo muktilakSmIrUpI strInA mukhakamaLanA sUrya che, jeo svAdhIna sukhanA sAgara che, jemaNe aSTa guNone siddha (prApta) karyA che, jeo bhavano nAza karanArA che ane jemaNe ATha karmonA samUhane naSTa karela che, te pApATavIpAvaka (-pAparUpI aTavIne bALavAmAM agni samAna) nitya (avinAzI) siddhabhagavaMtonuM huM niraMtara zaraNa grahuM chuM. 225. [ zlokArtha:-] jeo manuSyonA tathA devonA samUhanI parokSa bhaktine yogya che, jeo sadA zivamaya che, jeo zreSTha che ane jeo prasiddha che, te siddhabhagavaMto susiddhirUpI ramaNInA ramaNIya mukhakamaLanA mahA makaraMdanA bhramara che (arthAt anupama muktisukhane niraMtara anubhave che). rara6. zivapaMtha sthApI Atmane nirvANanI bhakti kare, te kAraNe asahAyaguNa nija Abhane AtmA vare. 136. anvayArtha:- mokSAthe ] mokSamArgamAM [ AtmAnaM] (potAnA) AtmAne [ saMrathANa 2] samyaka prakAre sthApIne [ nivRteH ] nivRtinI (nirvANanI ) [ ma ] bhakti [ roti] kare che, [tena tu] tethI [ nIvaDa] jIva [gasarAyapui ] asahAya-guNavALA [ ninItmAnam ] nija AtmAne [ prApnoti] prApta kare che. 1. makaraMda = phUlanuM madha; phUlano rasa. 2. asahAyaguNavALo = jene koInI sahAya nathI evA guNavALo. [ AtmA svataHsiddha sahaja svataMtra guNavALo hovAthI asahAyaguNavALo che.] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra68] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda nijprmaatmbhktisvruupaakhyaanmett| bhedakalpanAnirapekSanirupacAraratnatrayAtmake niruparAgamokSamArge niraMjananijaparamAtmAnaMdapIyUSapAnAbhimukho jIvaH svAtmAnaM saMsthApyApi ca karoti nirvRtermuktyaGganAyAH caraNanaline paramAM bhaktiM, tena kAraNena sa bhavyo bhaktiguNena nirAvaraNasahajajJAnaguNatvAdasahAyaguNAtmakaM nijAtmAnaM praapnoti| ( dharA) AtmA hyAtmAnamAtmanyavicalitamahAzuddharatnatraye'smin nitye nirmuktihetau nirupmshjjnyaandRkshiilruupe| saMsthApyAnaMdabhAsvanniratizayagRhaM ciccamatkArabhaktyA prApnotyuccairayaM yaM vigalitavipadaM siddhisiimntiniishH|| 227 / / TIkA-A, nija paramAtmAnI bhaktinA svarUpanuM kathana che. niraMjana nija paramAtmAnuM AnaMdAmRta pIvAmAM abhimukha jIva bhedakalpanA-nirapekSa nirUpacAra-ratnatrayAtmaka nirUparAga mokSamArgamAM potAnA AtmAne samyaka prakAre sthApIne nivRtinAM-muktirUpI strInA-caraNakamaLanI parama bhakti kare che, te kAraNathI te bhavya jIva bhaktiguNa vaDe nija AtmAne-ke je nirAvaraNa sahaja jJAnaguNavALo hovAthI asahAyaguNAtmaka che tene-prApta kare che. [ have A 136 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [ zlokArtha:-] A avicalita-mahAzuddha-ratnatrayavALA, muktinA hetubhUta nirupamasahaja-jJAnadarzanacAritrarUpa, nitya AtmAmAM AtmAne kharekhara samyaka prakAre sthApIne, A AtmA caitanya camatkAranI bhakti vaDe 'niratizaya gharane-ke jemAMthI vipadAo dUra thaI che ane je AnaMdathI bhavya (zobhItuM) che tene atyaMta prApta kare che arthAt siddhirUpI strIno svAmI thAya che. 227. 1. niparAga = uparAga rahita; nirvikAra, nirmaLa; zuddha. 2. niratizaya = jenAthI koI caDiyAtuM nathI evA; anuttama; zreSTha: ajoDa. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-bhakti adhikAra [ ra69 rAyAdIparihAre appANaM jo du juMjade saahuu| so jogabhattijutto idarassa ya kiha have jogo||137 / / rAgAdiparihAre AtmAnaM yastu yunakti saadhuH| sa yogabhaktiyuktaH itarasya ca kathaM bhvedyogH|| 137 / / nishcyyogbhktisvruupaakhyaanmett| niravazeSeNAntarmukhAkAraparamasamAdhinA nikhilamoharAgadveSAdiparabhAvAnAM parihAre sati yastu sAdhurAsannabhavyajIva: nijenAkhaMDAdvaitaparamAnaMdasvarUpeNa nijakAraNaparamAtmAnaM yUnakti, sa paramatapodhana eva shuddhnishcyopyogbhktiyuktH| itarasya bAhyaprapaMcasukhasya kathaM yogbhktirbhvti| tathA coktam rAgAdinA parihAramAM je sAdhu joDe Atmane, che yogabhakti tehane; kaI rIte saMbhava anyane ? 137. anvayArtha-[ 1: sAdhu: ] je sAdhu [rApiridAre mAtmAne yuna]i rAgAdinA parihAramAM AtmAne joDe che (arthAt AtmAmAM AtmAne joDIne rAga vagereno tyAga kare che), [ sA ] te [ yorAmayuip:] yogabhaktiyukta (yoganI bhaktivALo) che; [phataraca 2] bIjAne [ yor: ] yoga [ 5tham] kaI rIte [ bhavet ] hoya? TIkA:-A, nizcayayogabhaktinA svarUpanuM kathana che. niravazeSapaNe aMtarmukhAkAra ( sarvathA aMtarmukha jenuM svarUpa che evI) parama samAdhi vaDe samasta moharAgadveSAdi parabhAvono parihAra hotAM. je sAdhu- Asannabhavya jIva-nija akhaMDa advaita paramAnaMdasvarUpa sAthe nija kAraNaparamAtmAne joDe che, te parama tapodhana ja zuddhanizcayaupayogabhaktivALo che; bIjAne-bAhya prapaMcamAM sukhI hoya tene-yogabhakti kaI rIte hoya ? evI rIte (anyatra zloka dvArA) kahyuM che ke Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 270] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda (anukuma ) " " AtmiprayatnasApekSA viziSTa yA manoti: tasya brahmaNi saMyogo yoga itybhidhiiyte||" tathA di (anukuma) AtmAnamAtmanAtmAyaM yunaktyeva nirntrm| sa yogAmayui : sthAnnizcayena munIzvara: 228 | savvaviyappAbhAve appANaM jo du juMjade saahuu| so jogabhattijutto idarassa ya kiha have jogo||138 / / sarvavikalpAbhAve AtmAnaM yastu yunakti saadhuH| sa yogabhaktiyuktaH itarasya ca kathaM bhvedyogH|| 138 / / atrApi puurvsuutrvnnishcyyogbhktisvruupmuktm| ""[ zlokArtha-] AtmaprayatnasApekSa viziSTa je manogati teno brahmamAM saMyoga thavo (-AtmaprayatnanI apekSAvALI khAsa prakAranI cittapariNatinuM AtmAmAM joDAvuM) tene yoga kahevAmAM Ave che.'' vaLI (A 137 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [zlokArtha-] je A AtmA AtmAne AtmA sAthe niraMtara joDe che, te munIzvara nizcayathI yogabhaktivALo che. 228. saghaLA vikalpa abhAvamAM je sAdhu joDe Atmane, che yogabhakti tehane; kaI rIte saMbhava anyane ? 138. avayArtha: : sAdhu: 7] je sAdhu [sarvavivenyAmAve mAtmAne puna$i] sarva vikalponA abhAvamAM AtmAne joDe che (arthAt AtmAmAM AtmAne joDIne sarva vikalpono abhAva kare che), [sa:] te [yomachiyup:] yogabhaktivALo che; [ rUtaratrya gha] bIjAne [ yon: ] yoga [ 4thamU ] kaI rIte [mavet ] hoya? TIkA:-ahIM paNa pUrva sUtranI mAphaka nizcaya-yogabhaktinuM svarUpa kahyuM che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] parama-bhakti adhikAra [ 271 atyapUrvaniruparAgaratnatrayAtmakanijacidvilAsalakSaNanirvikalpaparamasamAdhinA nikhilamoharAgadveSAdivividhavikalpAbhAve paramasamarasIbhAvena niHzeSato'ntarmukhanijakAraNasamayasArasvarUpamatyAsannabhavyajIvaH sadA yunaktyeva, tasya khalu nizcayayogabhaktirnAnyeSAm rUti (anukuma ) bhedAbhAve satIyaM syaadyogbhktirnuttmaa| tayAtmalabdhirUpA sA muktirbhavati yoginaam|| 229 / / vivarIyAbhiNivesaM paricattA jonnhkhiytccesu| jo juMjadi appANaM NiyabhAvo so have jogo|| 139 / / ati-apUrva niparAga ratnatrayAtmaka, nijacivilAsalakSaNa nirvikalpa parama samAdhi vaDe samasta moharAgadveSAdi vividha vikalpono abhAva hotAM, parama samarasIbhAva sAthe 'niravazeSapaNe aMtarmukha nija kAraNasamayasArasvarUpane je ati-Asannabhavya jIva sadA joDe che ja, tene kharekhara nizcayayogabhakti che; bIjAone nahi. [have A 138 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [ zlokArtha-] bhedano abhAva hotAM A anuttama yogabhakti hoya che; tenA vaDe yogIone AtmalabdhirUpa evI te (-prasiddha ) mukti thAya che. rara9. viparIta Agraha choDIne, jainAbhihita tattvo viSe je jIva joDe Amane, nija bhAva teno yoga che. 139. 1. niruparAga = nirvikAra; zuddha. [ parama samAdhi ati-apUrva zuddha ratnatrayasvarUpa che. ] 2. parama samAdhinuM lakSaNa nija caitanyano vilAsa che. 3. niravazeSa = pUrepUruM. [ kAraNasamayasArasvarUpa pUrepUruM aMtarmukha che.] 4. anuttama = jenAthI bIjuM kAMI uttama nathI evI; sarvazreSTha. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 272] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda viparItAbhinivezaM parityajyaS jainkthittttvessu| yo yunakti AtmAnaM nijabhAvaH sa bhvedyogH|| 139 / / iha hi nikhilaguNadharagaNadharadevaprabhRtijinamuninAthakathitatattveSu viparItAbhinivezavivarjitAtmabhAva eva nizcayaparamayoga ityuktH| aparasamayatIrthanAthAbhihite viparIte padArthe hyabhinivezo durAgraha eva vipriitaabhiniveshH| amuM parityajya jainakathitatattvAni nizcayavyavahAranayAbhyAM boddhvyaani| sakalajinasya bhagavatastIrthAdhinAthasya pAdapadmopajIvino jainAH, paramArthato gaNadharadevAdaya ityrthH| tairabhihitAni nikhilajIvAditattvAni teSu yaH paramajinayogIzvaraH svAtmAnaM yunakti, tasya ca nijabhAva eva paramayoga iti| anvayArthInuM viparItAmaniveza parityam] viparIta abhinivezano parityAga karIne [:] je [ nainavathitatattva6] jainakathita tattvomAM [mAtmAnaM] AtmAne [yuna]i joDe che, [ ninAmAva:] teno nija bhAva [ : yoT: mavet] te yoga che. TIkA-ahIM, samasta guNonA dharanArA gaNadharadeva vagere jinamuninAthoe kahelAM tattvomAM viparIta abhiniveza rahita AtmabhAva te ja nizcaya-paramayoga che ema kahyuM che. anya samayanA tIrthanAthe kahelA (-jaina darzana sivAya anya darzananA tIrthapravartaka kahelA) viparIta padArthamAM abhiniveza-durAgraha te ja viparIta abhiniveza che. teno parityAga karIne jainoe kahelAM tattvo nizcayavyavahAranayathI jANavAyogya che, sakalajina evA bhagavAna tIrthAdhinAthanAM caraNakamaLanA upajIvako te jaino che; paramArthe gaNadharadeva vagere evo teno artha che. temaNe (-gaNadharadeva vagere jainoe) kahelAM je samasta jIvAdi tattvo temAM je parama jinayogIzvara nija AtmAne joDe che, teno nijabhAva ja parama yoga che. [ have A 139 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] 1 deha sahita hovA chatAM tIrthaMkaradeve rAgadveSa ane ajJAnane saMpUrNa rIte jItyA che tethI teo sakalajina che. 2 upajIvaka = sevA karanAra; sevaka; Azrita; dAsa. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] parama-bhakti adhikAra [273 (vasaMtatilakA) tattveSu jainamuninAthamukhAraviMdavyakteSu bhvyjntaabhvghaatkessu| tyaktvA durAgrahamamuM jinayoginAtha: sAkSAdhunakti nijabhAvamayaM sa yogH|| 230 / / usahAdijiNavariMdA evaM kAUNa jogvrbhttiN| NivvudisuhamAvaNNA tamhA dharu jogavarabhattiM / / 140 / / vRSabhAdijinavarendrA evaM kRtvA yogvrbhktim| nirvRtisukhamApannAstasmAddhAraya yogvrbhktim|| 140 / / bhktydhikaaropsNhaaropnyaasoym| asmin bhArate varSe purA kila zrInAbheyAdizrIvarddhamAnacaramAH caturviMzatitIrthakaraparamadevAH sarvajJavItarAgAH tribhuvanavartikIrtayo mahAdevAdhidevAH paramezvarAH sarve [zloDArtha:-] // 6||hne (-64rota viparIta saminivezane) choDIne, jainamuninAthonA (-gaNadharadevadika jainamuninAthonA) mukhAraviMdathI pragaTa thayelAM, bhavya janonA bhavono nAza karanArAM tattvomAM je jinayogInAtha (jaina munivara) nija bhAvane sAkSAt joDe chateno se ni4 bhAvate yoga cha. 230. vRSabhAdi jinavara e rIte karI zreSTha bhakti yoganI, zivasaukhya pAmyA; tethI kara tuM bhakti uttama yoganI. 140. anvayArtha:-[ vRSabhAdijinavarendrAH] vRSabhA nivareMdro [evam] me rIte [ yogavarabhaktim ] yoganI uttama mati [kRtvA] prazane [nirvRtisukham ] nivRtisumane [ApannAH] bhyA; [tasmAt ] tethI [ yogavarabhaktim ] yoganI uttama matine [dhAraya ] tuM dhAraNa kara. TIkA-A, bhakti adhikAranA upasaMhAranuM kathana che. A bhAratavarSamAM pUrve zrI nAbhiputrathI mAMDIne zrI vardhamAna sudhInA covIza tIrthaMkaraparamadevo-sarvajJavItarAga, trilokavartI kIrtivALA mahAdevAdhideva paramezvaro-badhA, yathokta Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 274] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda evamuktaprakArasvAtmasaMbandhinI zuddhanizcayayogavarabhaktiM kRtvA paramanirvANavadhUTikApIvarastanabharagADhopagUDhanirbharAnaMdaparamasudhArasapUraparitRptasarvAtmapradezA jAtAH, tato yUyaM mahAjanAH sphuTitabhavyatvaguNAstAM svAtmArthaparamavItarAgasukhapradAM yogabhaktiM kuruteti| (zArdUtravidrahita) nAbheyAdijinezvarAn guNagurUn trailokyapuNyotkarAn shriidevendrkiriittkottivilsnmaannikymaalaarcitaan| paulomIprabhRtiprasiddhadivijAdhIzAMganAsaMhate: zakreNodbhavabhogahAsavimalAn zrIkIrtinAthAn stuve|| 231 / / (mAryA) vRssbhaadiviirpshcimjinptyopyevmuktmaargenn| kRtvA tu yogabhakti nirvANavadhUTikAsukhaM yaanti|| 232 / / prakAre nija AtmA sAthe saMbaMdha rAkhanArI zuddhanizcayayoganI uttama bhakti karIne, paramanirvANavadhUnA ati puSTa stananA gADha AliMganathI sarva Atma-pradeze atyaMta-AnaMdarUpI paramasudhArasanA pUrathI paritRpta thayA; mATe skUTita-bhavyatvaguNavALA he mahAjano! tame nija AtmAne parama vItarAga sukhanI denArI evI te yogabhakti karo. [ have A parama-bhakti adhikAranI chellI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva sAta zloko kahe cheH ] [ zlokArtha-] guNamAM jeo moTA che, jeo trilokanAM puNanA rAzi che (arthAta jemanAmAM jANe ke traNa lokanAM puNya ekaThAM thayAM che), deveMdronA mugaTanI kinArI para prakAzatI mANekapaMktithI jeo pUjita che (arthAt jemanA caraNAra-viMdamAM deveMdronA mugaTa jhUke che), (jemanI AgaLa) zacI Adi prasiddha iMdrANI-onA sAthamAM zakeMdra vaDe karavAmAM AvatAM nRtya, gAna ane AnaMdathI jeo zobhe che, ane zrI tathA kIrtinA jeo svAmI che, te zrI nAbhiputrAdi jinezvarone huM stavuM chuM. 231. [ zlokArtha:-] zrI vRSabhathI mAMDIne zrI vIra sudhInA jinapatio paNa yathokta mArge * sphaTita = prakaTita pragaTa thayela; pragaTa. * zrI = zobhA; sauMdarya, bhavyatA. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] parama-bhakti adhikAra [ 275 (kAryo) apunarbhavasukhasiddhayai kurvehaM shuddhyogvrbhktim| saMsAraghorabhItyA sarve kurvantu jantavo nitym|| 233 / / (zArdUttavivrIhita) rAgadveSaparaMparApariNataM ceto vihAyAdhunA zuddhadhyAnasamAhitena mnsaanNdaatmtttvsthitH| dharmaM nirmalazarmakAriNamahaM labdhvA guroH sannidhau jJAnApAstasamastamohamahimA lIye prbrhmnni|| 234 / / | (anukuma) nirvRtendriyalaulyAnAM tttvlolupcetsaam| sundarAnandaniSyandaM jAyate tttvmuttmm|| 235 / / (anuduma) atypuurvnijaatmotthbhaavnaajaatshrmnne| yatante yatayo ye te jIvanmuktA hi naapre|| 236 / / (pUrvokta prakAre ) yogabhakti karIne nirvANavadhUnA sukhane pAmyA che. ra3ra. [ zlokArtha:-] apunarbhavasukhanI (muktisukhanI ) siddhi arthe huM zuddha yoganI uttama bhakti karuM chuM; saMsAranI ghora bhItithI sarva jIvo nitya te uttama bhakti karo. 233. [ zlokArtha-] gurunA sAnnidhyamAM nirmaLasukhakArI dharmane prApta karIne, jJAna vaDe jeNe samasta mohano mahimA naSTa karyo che evo huM, have rAgadveSanI paraMparArUpe pariNata cittane choDIne, zuddha dhyAna vaDe samAhita ( -ekAgra, zAMta) karelA manathI AnaMdAtmaka tattvamAM sthita raheto thako, parabrahmamAM (paramAtmAmAM) lIna thAuM chuM. 234. [zlokArtha:-] idriyalolupatA jemane nivRtta thaI che ane tattvalolupa (tattva-prApti mATe ati utsuka ) jemanuM citta che, temane suMdara-AnaMdajharatuM uttama tattva pragaTe che. 235. ti apUrva nijAtmajanita bhAvanAthI utpanna thatA sukha mATe Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 276 ] niyamasAra [ bhagavAnazrI kuMdakuMda (vasaMtatitA) advandvaniSThamanaghaM paramAtmatattvaM saMbhAvayAmi tadahaM punrekmekm| kiM taizca me phalamihAnyapadArthasAthaiH muktispRhasya bhavazarmaNi niHspRhsy|| 237 / / rUti sukavijanapayojamitrapaMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahazrIpadmaprabhamaladhArideva-viracitAyAM niyamasAravyAkhyAyAM tAtparyavRtau paramabhaktyadhikAro dazamaH shrutskndhH||| je yatio yatna kare che, teo kharekhara jIvanmukta thAya che, bIjAo nahi. 236. [zlokArtha-] je paramAtmatattva ( rAgadveSAdi) iMdramAM raheluM nathI ane anA (nirdoSa, maLa rahita) che, te kevaLa ekanI huM pharIpharIne saMbhAvanA (samyaka bhAvanA) karuM chuM. muktinI spRhAvALA ane bhavanA sukha pratye niHspRha evA mane A lokamAM pelA anyapadArthasamUhothI zuM phaLa che? 237. A rIte, sukavijanarUpI kamaLone mATe jeo sUrya samAna che ane pAMca iMdriyonA phelAva rahita dehamAtra jemane parigraha hato evA zrI padmaprabhamaladhArideva vaDe racAyelI niyamasAranI tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM ( arthAt zrImadabhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta zrI niyamasAra paramAgamanI nigraMtha munirAja zrI padmaprabha-maladhAridevaviracita tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM) parama-bhakti adhikAra nAmano dazamo zrataskaMdha samApta thayo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Wan Wan Wan -11 Wan nizcaya-52mAvazyaka adhikAra Wan Wan 556666666 atha sAMprataM vyavahAraSaDAvazyakapratipakSazuddhanizcayAdhikAra ucyte| jo havadi aNNavaso tassa du kammaM bhaNati AvAsaM / kammaviNAsaNajogo Nivvudimaggo tti pijjutto / / 141 / / yo na bhavatyanyavazaH tasya tu karma bhaNantyAvazyakam / karmavinAzanayogo nirvRtimArga iti prarUpitaH / / 141 / / atrAnavaratasvavazasya nizcayAvazyakakarma bhvtiityuktm| have vyavahAra cha AvazyakothI pratipakSa zudghanizcayano ( zudghanizcaya-Avazyakano ) adhikAra kahevAmAM Ave che. nathI anyavaza je jIva, Avazyaka ka2ma che tehane; A karmanAzanayogane nirvANamArga kahela che. 141. anvayArtha:nya: anyavaza: na mavati] anyavaza nathI ( arthAt je jIva anyane vaza nathI ) [ tattva tu Avazyam rma manti] tene Avazyaka karma kahe che (arthAt te jIvane Avazyaka karma che ema 52ma yogIzvaro kahe che). [ rmavinAzanayoga: ] karmano vinAza karanAro yoga (-evuM je A Avazyaka karma ) [ nivRttimArga: ] te nirvANano mArga che [kRti pravita: ] ema kahyuM che. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM ), niraMtara svavazane nizcaya-Avazyaka-karma che ema kahyuM che. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 278] niyamasAra [ bhagavAna zrIkuMdakuMda yaH khalu yathAvidhi paramajinamArgAcaraNakuzalaH sarvadaivAntarmukhatvAdananyavazo bhavati kintu sAkSAtsvavaza ityrthH| tasya kila vyAvahArikakriyAprapaMcaparAGmukhasya svAtmAzrayanizcayadharmadhyAnapradhAnaparamAvazyakakarmAstItyanavarataM paramatapazcaraNanirataparamajinayogIzvarA vdnti| kiM ca yastriguptiguptaparamasamAdhilakSaNaparamayogaH sakalakarmavinAzahetuH sa eva sAkSAnmokSakAraNatvAnnivRtimArga iti niruktiyutpttiriti| tathA coktaM zrImadamRtacandrasUribhiH (saMvALAMtA) "AtmA dharma: svayamiti bhavana prApya zuddhopayogaM nityAnandaprasarasarase jJAnatattve niliiy| prApsyatyuccairavicalatayA niHprakampaprakAzAM sphUrjajjyotiH sahajavilasadratnadIpasya lkssmiim||'' vidhi anusAra paramajinamArganA AcaraNamAM kuzaLa evo je jIva sadAya aMtarmukhapaNAne lIdhe anyavaza nathI paraMtu sAkSAt svavaza che evo artha che, te vyAvahArika kriyAprapaMcathI parAmukha jIvane svAbhAzrita-nizcayadharmadhyAnapradhAna parama Avazyaka karma che ema niraMtara paramatapazcaraNamAM lIna paramajinayogIzvaro kahe che. vaLI, sakaLa karmanA vinAzano hetu evo je triguNigusa-paramasamAdhilakSaNa parama yoga te ja sAkSAta mokSanuM kAraNa hovAne lIdhe nirvANano mArga che. Ama nirukti arthAt vyutpatti che. evI rIte (AcAryadeva) zrImad amRtacaMdrasUrie (zrI pravacanasAranI tattvadIpikA nAmanI TIkAmAM pAMcamAM zloka dvArA ) kahyuM che ke: te zuddhopayogane prApta karIne AtmA svayaM dharma thato arthAta pote dharmapaNe pariNamato thako nitya AnaMdanA phelAvathI sarasa (arthAt je zAzvata AnaMdanA phelAvathI rasayukta che) evA jJAnatattvamAM lIna thaIne, atyaMta avicaLapaNAne lIdhe, dedIpyamAna jyotivALA ane sahajapaNe vilasatA (-svabhAvathI ja prakAzatA ) 1. "anyavaza nathI " e kathanano sAkSAt svavaza che" evo artha che. 2. nija AtmA jeno Azraya che evuM nizcayadharmadhyAna parama Avazyaka karmamAM pradhAna che. 3. parama yoganuM lakSaNa traNa guti vaDe guNa (-aMtarmukha ) evI parama samAdhi che. [ parama Avazyaka karma te ja parama yoga che ane parama yoga te nirvANano mArga che.] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-paramAvazyaka adhikAra [ 279 tathA di (maMpiA) Atmanyuccairbhavati niyataM saccidAnandamUrtI dharmaH sAkSAt svvshjnitaavshykrmaatmko'ym| so'yaM karmakSayakarapaTurnirvRterekamArga: tenaivAhaM kimapi tarasA yAmi zaM nirviklpm|| 238 / / Na vaso avaso avasassa kamma vAvassayaM ti boddhavvaM / jutti tti uvAaM ti ya Niravayavo hodi nnijjuttii|| 142 / / na vazo avazaH avazasya karma vA'vazyakamiti boddhvym| yuktiriti upAya iti ca niravayavo bhavati niruktiH|| 142 / / ratnadIpakanI niSkapa-prakAzavALI zobhAne pAme che (arthAta ratna-dIpakanI mAphaka svabhAvathI ja niSphapapaNe atyaMta prakAzyA-jANyA kare che).'' vaLI (A 141 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe che): vizatAthI utpanna Avazyaka-karmasvarUpa A sAkSAt dharma niyamathI (cokkasa) saccidAnaMdamUrti AtmAmAM (saci-AnaMdasvarUpa AtmAmAM) atizayapaNe hoya che. te A (Atmasthita dharma), karmakSaya karavAmAM kuzaLa evo nirvANano eka mArga che. tenAthI ja huM zIdhra koI (-abhuta) nirvikalpa sukhane prApta karuM chuM. ra38. vaza je nahIM te "avaza", "Avazyaka" avazanuM karma che; te yukti agara upAya che, azarIra tethI thAya che. 142. anvayArtha [ vaza: avaza:] je (anyane) vaza nathI te "avaza" che [vA] ane [avasarca pharma] avazanuM karma te [ bAvazyama] "Avazyaka' ti volphan] ema jANavuM; [ yu9i: ti] te (azarIra thavAnI) yukti che, [upAya: zuti 2] te (azarIra thavAno) upAya che, [ niravayava: mavati] tenAthI jIva niravayava (arthAt azarIra) thAya che. [niru9i:] Ama nikti che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 20] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda avazasya paramajinayogIzvarasya paramAvazyakakarmAvazyaM bhvtiitytroktm| yo hi yogI svAtmaparigrahAdanyeSAM padArthAnAM vazaM na gataH, ata eva avaza ityuktaH, avazasya tasya paramajinayogIzvarasya nizcayadharmadhyAnAtmakaparamAvazyakakarmAvazyaM bhavatIti boddhvym| niravayavasyopAyo yuktiH| avayava: kAyaH, asyAbhAvAt avyvaabhaavH| avazaH paradravyANAM niravayavo bhavatIti nirukti: vyutpttishceti| (maMvALAMtA) yogI kazcitsvahitanirataH zuddhajIvAstikAyAd anyeSAM yo na vaza iti yA saMsthitiH sA niruktiH| tasmAdasya prahataduritadhvAntapuMjasya nityaM sphUrjajjyotiHsphuTitasahajAvasthayA'mUrtatA syaat|| 239 / / TIkA:-ahIM, *avaza paramajinayogIzvarane parama Avazyaka karma jarUra che ema kahyuM che. je yogI nija AtmAnA parigraha sivAya anya padArthone vaza thato nathI ane tethI ja jene "avaza' kahevAmAM Ave che, te avaza paramajinayogIzvarane nizcayadharmadhyAnasvarUpa paramaAvazyaka-karma jarUra che ema jANavuM. (te parama-Avazyaka-karma) niravayavapaNAno upAya che, yukti che. avayava eTale kAya; teno (kAyano) abhAva te avayavano abhAva (arthAta niravayavapaNuM). paradravyone avaza jIva niravayava thAya che (arthAta je jIva paradravyone vaza thato nathI te akAya thAya che). A pramANe nirukti-vyutpatti-che. [have A 142 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [ zlokArtha-] koI yogI svahitamAM lIna raheto thako zuddhajIvAstikAya sivAyanA anya padArthone vaza thato nathI. Ama je susthita rahevuM te nirukti (arthAt avazapaNAno vyutpatti-artha) che. ema karavAthI (-potAmAM lIna rahI parane vaza nahi * avaza = parane vaza na hoya evA; svavaza; svAdhIna; svataMtra. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kAnajainazAstramALA] nizcaya-paramAvazyaka adhikAra [ 281 vaTTadi jo so samaNo aNNavaso hodi asuhbhaavenn| tamhA tassa du kammaM AvassayalakkhaNaM Na hve|| 143 / / vartate yaH sa zramaNo'nyavazo bhvtyshubhbhaaven| tasmAttasya tu karmAvazyakalakSaNaM na bhvet|| 143 / / iha hi bhedopacAraratnatrayapariNaterjIvasyAvazatvaM na smstiityuktm| aprazastarAgAdyazubhabhAvena yaH zramaNAbhAso dravyaliGgI vartate svasvarUpAdanyeSAM paradravyANAM vazo bhUtvA, tatastasya jaghanyaratnatrayapariNaterjIvasya svAtmAzrayanizcayadharmadhyAnalakSaNaparamAvazyakakarma na bhavediti azanArthaM dravyaliGgaM gRhItvA svAtmakAryavimukha: san paramatapazcaraNAdikamapyudAsya jinendramandiraM vA tatkSetravAstudhanadhAnyAdikaM vA sarvamasmadIyamiti mnshckaareti| thavAthI) *duritarUpI timira!jano jeNe nAza karyo che evA te yogIne sadA prakAzamAna jyoti vaDe sahaja avasthA pragaTavAthI amUrtapaNe thAya che. 239. varte azubha pariNAmamAM, te zramaNa che vaza anyane; te kAraNe AvazyakAtmaka karma che nahi tehane. 143. anvayArtha:] je [ kazumamAvena] azubha bhAva sahita [ vartata] varte che, [ 1: zrama":] te zramaNa [bacavaza: mavati] avavaza che; [ tasnAt] tethI [tae tu] tene [nAvazyanakSa varma ] AvazyakasvarUpa karma [na bhavet ] nathI. TIkA:-ahIM, bhedopacAra-ratnatrayaparitivALA jIvane avazapaNuM nathI ema kahyuM che. je zramaNAbhAsa-dravyaliMgI aprazasta rAgAdirUpa azubhabhAva sahita varte che, te nija svarUpathI anya (-bhinna) evAM paradravyone vaza che; tethI te jaghanya ratnatrayapariNativALA jIvane svAbhAzrita nizcaya-dharmadhyAnasvarUpa parama-Avazyaka-karma nathI. (te zramaNAbhAsa) bhojana arthe dravyaliMga grahIne svAtmakAryathI vimukha raheto thako parama tapazcaraNAdi pratye paNa udAsIna (bedarakAra) rahIne jinendramaMdira athavA tenuM kSetra, makAna, dhana, dhAnyAdika badhuM amAruM che ema buddhi kare che. * durita = duSkRta; duSkarma. (pApa tema ja puNya bane kharekhara durita che.) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 282] niyamasAra | [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (mAninI) abhinavamidamuccairmohanIyaM munInAM tribhuvnbhuvnaantaaNtpuNjaaymaanm| tRNagRhamapi muktvA tIvravairAgyabhAvAd vasatimanupamAM tAmasmadIyAM smrnti|| 240 / / (zArdUtravikrIDita) kopi kvApi munirbabhUva sukRtI kAle kalAvapyalaM mithyAtvAdikalaMkapaMkarahitaH saddharmarakSAmaNiH / so'yaM saMprati bhUtale divi punardevaizca saMpUjyate muktAnekaparigrahavyatikaraH paapaattviipaavkH|| 241 / / | ( ziravarijA) tapasyA lokesminnikhilasadhiyAM prANadayitA namasyA sA yogyA zatamakhazatasyApi sttm| pariprApyaitAM yaH smaratimirasaMsArajanitaM sukhaM reme kazcidbata kalihato'sau jddmtiH|| 242 / / [ have A 143 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja pAMca zloka kahe cheH ] [ zlokArtha-trilokarUpI makAnamAM rahelA (mahA) timirapuMja jevuM munionuM A (koI ) navuM tIvra mohanIya che ke (pahelAM) teo tIvra vairAgya-bhAvathI ghAsanA gharane paNa choDIne (pachI) "amAruM te anupama ghara!' ema smaraNa kare che! 240. [ zlokArtha-] kaLikALamAM paNa kyAMka koIka bhAgyazALI jIva mithyAtvAdirUpa maLakAdavathI rahita ane *saddharmarakSAmaNi evo samartha muni thAya che. jeNe aneka parigrahonA vistArane choDayo che ane je pAparUpI aTavIne bALanAro agni che te A muni A kALe bhUtaLamAM tema ja devalokamAM devothI paNa sArI rIte pujAya che. 241. [zlokArtha-] A lokamAM tapazcaryA samasta subuddhione prANapyArI che; te yogya * saddharmarakSAmaNi = saddharmanI rakSA karanAro maNi. (rakSAmaNi = ApattiothI athavA pizAca vagerethI potAnI jAtane bacAvavA mATe paheravAmAM Avato maNi ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] nizcaya-52mAvazyaka adhikAra AryA) anyavazaH saMsArI muniveSadharopi duHkhbhaangnitym| svavazo jIvanmuktaH kiMcinnyUno jinezvarAdeSaH / / 243 / / ( AryA) ata eva bhAti nityaM svavazo jinanAthamArgamunivarge / anyavazo bhAtyevaM bhRtyaprakareSu raajvllbhvt|| 244 / / jo caradi saMjado khalu suhabhAve so havei aNNavaso / tamhA tassa du kammaM AvAsayalakkhaNaM Na have / / 144 / / yazcarati saMyataH khalu zubhabhAve sa bhavedanyavazaH / tasmAttasya tu karmAvazyakalakSaNaM na bhavet / / 144 / / tapazcaryA so idrone paNa satata vaMdanIya che. tene pAmIne je koI jIva kAmAndhakArayukta saMsArathI nita sukhamAM 2me che, te jaDati arere! kaLithI haNAyelo che (-kaLikALathI IjA pAmelo che ). 242. [ 283 [zlokArtha:-] je jIva anyavaza che te bhale munivezadhArI hoya topaNa saMsArI che, nitya duHkhano bhogavanAra che; je jIva svavaza che te jIvanmukta che, jinezvarathI kiMcit nyUna che (arthAt tenAmAM jinezvaradeva karatAM jarAka ja UNapa che). 243. [ zlokArtha:- ] Ama hovAthI ja jinanAthanA mArgane viSe munivargamAM svavaza muni sadA zobhe che; ane anyavaza muni nokaranA samUhomAM *rAjavallabha nokara samAna zobhe che (arthAt jema AvaData vinAno, khuzAmatiyo nokara zobhato nathI tema anyavaza muni zobhato nathI). 244. saMyata rahI zubhamAM care, te zramaNa che vaza anyane; te kA2Ne AvazyakAtmaka karma che nahi tehane. 144. anvayArtha:[ya: ] je ( jIva ) [ saMyata: ] saMyata raheto thako [ag] kharekhara [ zubhamAve ] zubha bhAvamAM [ carati] care-pravarte che, [ sa: ] te [ anyavaza: bhavet] anyavaza * rAjavallabha = ( khuzAmatathI ) rAjAno mAnIto thayelo Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 284] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda atrApyanyavazasyAzuddhAntarAtmajIvasya lkssnnmbhihitm| yaH khalu jinendravadanAravindavinirgataparamAcArazAstrakrameNa sadA saMyataH san zubhopayoge carati, vyAvahArikadharmadhyAnapariNataH ata eva caraNakaraNapradhAnaH, svAdhyAyakAlamavalokayan svAdhyAyakriyAM karoti, dainaM dainaM bhuktvA bhuktvA caturvidhAhArapratyAkhyAnaM ca karoti, tisRSu saMdhyAsu bhagavadarhatparamezvarastutizatasahasramukharamukhAravindo bhavati, trikAleSu ca niyamaparAyaNa: ityahorAtre'pyekAdazakriyA-tatparaH, pAkSikamAsikacAturmAsikasAMvatsarika pratikramaNAkarNanasamupajanitaparitoSaromAMcakaMcuktidharmazarIraH, anazanAvamaudaryarasaparityAgavRttiparisaMkhyAnaviviktazayanAsanakAyaklezAbhidhAneSu SaTsu bAhyatapassu ca saMtatotsAhaparAyaNaH, svAdhyAyadhyAnazubhAcaraNapracyutapratyavasthApanAtmakaprAyazcittavinayavaiyAvRttyavyutsarganAmadheyeSu cAbhyantarataponuSThAneSu ca che; [ tasmAta ] tethI [ tasya tu] tene [pAvazyanakSanuM jharma] AvazyakasvarUpa karma [ na bhavet] nathI. TIkA:-ahIM paNa (A gAthAmAM paNa ), anyavaza evA azuddha-aMtarAtma-jIvanuM lakSaNa kahyuM che. je (zramaNa) kharekhara niMdranA vadanAraviMdamAMthI nIkaLelA parama-AcArazAstranA kramathI (rItathI) sadA sayata raheto thako zubhopayogamAM care-pravarte che; vyAvahArika dharmadhyAnamAM pariNata rahe che tethI ja *caraNakaraNapradhAna che: svAdhyAyakALane avalokko thako (-svAdhyAyayogya kALa dhyAna rAkhIne) svAdhyAyakriyA kare che, pratidina bhojana karIne caturvidha AhAranuM pratyAkhyAna kare che, traNa saMdhyAo vakhate (-savAre, bapore ne sAMje) bhagavAna arhat paramezvaranI lAkho stuti mukhakamaLathI bole che, traNe kALe niyamaparAyaNa rahe che (arthAt traNe vakhatanA niyamomAM tatpara rahe che), -e rIte aharniza ( divasa-rAta thaIne) agiyAra kriyAmAM tatpara rahe che; pAkSika, mAsika, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNa sAMbhaLavAthI UpajelA saMtoSathI jenuM dharmazarIra romAMcathI chavAI jAya che; anazana, avamaudarya, rasaparityAga, vRttiparisaMkhyAna, vivikta zayyAsana ane kAyakaleza nAmanAM cha bAhya tapamAM je satata utsAhaparAyaNa rahe che; svAdhyAya, dhyAna, zubha AcaraNathI Tyuta thatAM pharI temAM sthApanasvarUpa prAyazcitta, vinaya, vaiyAvRtya ane vyutsarga nAmanA * caraNakaraNapradhAna = zubha AcaraNanA pariNAma jene mukhya che evo Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-paramAvazyaka adhikAra [ 285 kuzalabuddhiH, kintu sa nirapekSatapodhanaH sAkSAnmokSakAraNaM svAtmAzrayAvazyakakarma nizcayataH paramAtmatattvavizrAntirUpaM nizcayadharmadhyAnaM zukladhyAnaM ca na jAnIte, ata: paradravyagatatvAdanyavaza ityuktH| asya hi tapazcaraNaniratacittasyAnyavazasya nAkalokAdiklezaparaMparayA zubhopayogaphalAtmabhiH prazastarAgAMgAraiH pacyamAna: sannAsannabhavyatAguNodaye sati paramaguruprasAdAsAditaparamatattvazraddhAnaparijJAnAnuSThAnAtmakazuddhanizcayaratnatrayapariNatyA nirvaannmupyaatiiti| (dari). tyajatu suralokAdikleze ratiM munipuMgavo bhajatu paramAnandaM nirvaannkaarnnkaarnnm| sakalavimalajJAnAvAsaM nirAvaraNAtmakaM sahajaparamAtmAnaM dUraM nyaanysNhteH|| 245 / / abhyatara tapanA anuSThAnamAM (AcaraNamAM) je kuzaLabuddhivALo che; paraMtu te nirapekSa tapodhana sAkSAt mokSanA kAraNabhUta svAbhAzrita Avazyaka-karma-nizcayathI paramAtmatattvamAM vizrAMtirUpa nizcayadharmadhyAnane tathA zukaladhyAnane-jANato nathI; tethI paradravyamAM pariNata hovAthI tene anyavaza anyavaza kahevAmAM Avyo che. jenuM cita tapazcaraNamAM lIna che evo A anyavaza zramaNa devalokAdinA kalezanI paraMparA pAmavAthI zubhopayoganA phaLasvarUpa prazasta rAgarUpI aMgArAothI zekAto thako, AsannabhavyatArUpI guNano udaya thatAM paramagurunA prasAdathI prApta paramatattvanAM zraddhAna-jJAna-anuSThAnasvarUpa zuddha-nizcaya-ratnatrayapariNati vaDe nirvANane pAme che (arthAt kayAreka zuddha-nizcaya-ratnatrayapariNatine prApta kare to ja ane tyAre ja nirvANane pAme che). [ have A 144 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] nivara devalokAdinA kaleza pratye rati taja ane *nirvANanA kAraNanuM kAraNa evA sahajaparamAtmAne bhajo-ke je sahajaparamAtmA paramAnaMdamaya che, sarvathA nirmaLa jJAnanuM raheThANa che, nirAvaraNasvarUpa che ane naya-anayanA samUhathI (sunayo tathA kunayonA samUhathI) dUra che. 245. * nirvANanuM kAraNa paramezaddhopayoga che ane paramazuddhopayoganuM kAraNa sahajaparamAtmA che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 286] niyamasAra bhagavAnazrI nizrIkuMdakuMda davvaguNapajjayANaM cittaM jo kuNai so vi annnnvso| mohaMdhayAravavagayasamaNA kahayaMti erisayaM / / 145 / / dravyaguNaparyAyANAM cittaM yaH karoti sopynyvshH| mohAndhakAravyapagatazramaNAH kthyntiidRshm|| 145 / / atrApyanyavazasya svruupmuktm| yaH kazcid dravyaliGgadhArI bhagavadarhanmukhAravindavinirgatamUlottarapadArthasArthapratipAdanasamarthaH kvacit SaNNAM dravyANAM madhye cittaM dhatte, kvacitteSAM mUrtAmUrtacetanAcetanaguNAnAM madhye manazcakAra, punasteSAmarthavyaMjanaparyAyANAM madhye buddhiM karoti, api trikAlanirAvaraNanityAnaMdalakSaNa nijakAraNasamayasArasvarUpaniratasahajajJAnAdizuddhaguNaparyAyA- NAmAdhArabhUtanijAtmatattve cittaM kadAcidapi na yojayati, ata eva sa tapodhano'pyanyavaza ityuktH| je citta joDe dravya-guNa-paryAyanI ciMtA viSe, teneya mohavihIna zramaNo anyavaza bhAkhe are ! 145. anvayArtha [ ] je [dravyaTUparyAyA] dravya-guNa-paryAyomAM (arthAt temanA vikalpomAM) [ vitta rAti] mana joDa che, [sa: ]i te paNa [banyavaza:] anyavaza che; [ modI nyAravyapatizramI: ] mohAndhakAra rahita zramaNo [chuMdazamU] Ama [ 5thayanti] kahe che. TIkA:-ahIM paNa anyavazanuM svarUpa kahyuM che. bhagavAna ahaMtanA mukhAraviMdathI nIkaLelA (-kahevAyelA) mULa ane uttara padArthonuM sArtha (-artha sahita) pratipAdana karavAmAM samartha evo je koI dravyaliMga-dhArI (muni) kayAreka cha dravyomAM citta joDe che, kayAreka temanA mUrta-amUrta cetana-acetana guNomAM mana joDe che ane vaLI kayAreka temanA arthaparyAyo ane vyaMjanaparyAyomAM buddhi joDe che, paraMtu trikALa-nirAvaraNa, nityAnaMda jenuM lakSaNa che evA nijakAraNasamayasAranA svarUpamAM lIna sahajajJAnAdi zuddhaguNaparyAyonA AdhAra-bhUta nija AtmatattvamAM citta kayAreya joDato nathI, te tapodhanane paNa te kAraNe ja (arthAta para vikalpone vaza thato hovAnA kAraNe ja) anyavaza kahevAmAM Avyo che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-paramAvazyaka adhikAra [ 287 pradhvastadarzanacAritramohanIyakarmadhvAMtasaMghAtAH paramAtmatattvabhAvanotpannavItarAgasukhAmRtapAnonmukhAH zravaNA hi mahAzravaNA: paramazrutakevalinaH, te khalu kathayantIdRzam anyavazasya svruupmiti| tathA coktam (anukuma ) "AtmakAryaM parityajya dRssttaadRssttviruddhyaa| yatInAM brahmaniSThAnAM kiM tayA pricintyaa||'' tathA di (anuduma) yAvacintAsti jantUnAM tAvadbhavati sNsRtiH| yarthedhanasanAthasya svAhAnAthasya vrdhnm|| 246 / / jemaNe darzanamohanIya ane cAritramohanIya karmarUpI timirasamUhano nAza karyo che ane paramAtmatattvanI bhAvanAthI utpanna vItarAgasukhAmRtanA pAnamAM je unmukha (tatpara) che evA zramaNo kharekhara mahAzramaNo che, parama zrutakevaLIo che; teo kharekhara anyavazanuM AvuM (-upara kahyA pramANe) svarUpa kahe che. evI rIte anyatra zloka dvArA) kahyuM che ke makAryane choDIne dara tathA aSTathI viruddha evI te ciMtAthI (-pratyakSa tathA parokSathI viruddha evA vikalpothI) brahmaniSTha yatione zuM prayojana che?'' vaLI (A 145 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [ zlokArtha:-] jema baMdhanayukta agni vRddhi pAme che (arthAt jyAM sudhI baMdhana che tyAM sudhI agninI vRddhi thAya che), tema jyAM sudhI jIvone ciMtA (vikalpo) che tyAM sudhI saMsAra che. 246. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 288] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda paricattA parabhAvaM appANaM jhAdi nnimmlshaavN| appavaso so hodi hu tassa du kammaM bhaNaMti aavaasN||146 / / parityajya parabhAvaM AtmAnaM dhyAyati nirmlsvbhaavm| AtmavazaH sa bhavati khalu tasya tu karma bhnnntyaavshym||146 / / atra hi sAkSAt svavazasya paramajinayogIzvarasya svruupmuktm| yastu niruparAganiraMjanasvabhAvatvAdaudayikAdiparabhAvAnAM samudayaM parityajya kAyakaraNavAcAmagocaraM sadA nirAvaraNatvAnnirmalasvabhAvaM nikhiladuraghavIravairivAhinIpatAkAluMTAkaM nijakAraNaparamAtmAnaM dhyAyati sa evAtmavaza ityuktH| tasyAbhedAnupacAraratnatrayAtmakasya nikhilabAhyakriyAkAMDADaMbaravividhavikalpamahAkolAhalapratipakSamahAnaMdAnaMdapradanizcayadharmazukladhyAnAtmakaparamAvazyakakarma bhvtiiti| parabhAva choDI, Atmane dhyAne vizuddhasvabhAvane, che Atmavaza te sAdhu, Avazyaka karama che tehane. 146. anvayArtha paramAve parityajya ] je parabhAvane parityAgIne [ nirmanaM-svabhAvas] nirmaLa svabhAvavALA [mAtmAnaM ] AtmAne [dhyAti] dhyAve che, [ : ur] te kharekhara [ gAtmavara: mavati] Atmavaza che [tarA tu] ane tene [kAvazyam ] Avazyaka karma [ maLatti] (jino) kahe che. TIkA:-ahIM kharekhara sAkSAt svavaza paramajinayogIzvaranuM svarUpa kahyuM che. je (zramaNa ) niruparAga niraMjana svabhAvavALo hovAne lIdhe audayikAdi parabhAvonA samudAyane parityAgIne, nija kAraNaparamAtmAne-ke je (kAraNaparamAtmA) kAyA, iMdriya ane vANIne agocara che, sadA nirAvaraNa hovAthI nirmaLa svabhAvavALo che ane samasta *duragharUpI vIra zatruonI senAnA dhvajane lUMTanAro che tene-dhyAve che, tene ja (-te zramaNane ja) Atmavaza kahevAmAM Avyo che. te abheda-anupacAra-ratnatrayAtmaka zramaNane samasta bAhyakriyAkAMDa-ADaMbaranA vividha vikalponA mahA kolAhalathI pratipakSa *mahA-AnaMdAnaMdaprada nizcayadharmadhyAna tathA nizcayazakaladhyAna-svarUpa paramAvazyaka-karma che. * duragha = duSTa agha; duSTa pApa (azubha tema ja zubha karma baMne duragha che. ) * parama Avazyaka karma nizcayadharmadhyAna tathA nizcayazukaladhyAnasvarUpa che-ke je dhyAno mahA AnaMda-AnaMdanAM denArAM che. A mahA AnaMda-AnaMda vikalponA mahA kolAhalathI viruddha che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-paramAvazyaka adhikAra [ 289 (pRthvI ) jayatyayamudAradhIH svavazayogivRndAraka: pranaSTabhavakAraNaH prhtpuurvkrmaavliH| sphuTotkaTavivekataH sphuTitazuddhabodhAtmikAM sadAzivamayAM mudA vrajati sarvathA nirvRtim|| 247 / / (anukuma) pradhvastapaMcabANasya pNcaacaaraaNcitaakRteH| avaMcakagurorvAkyaM kAraNaM muktisNpdH|| 248 / / (anuSTrama) itthaM buvA jinendrasya mArga nirvaannkaarnnm| nirvANasaMpadaM yAti yastaM vaMde punaH punH|| 249 / / (dutavinaMvita) svavazayoginikAyavizeSaka prhtcaaruvdhuuknkspRh| tvamasi nazzaraNaM bhavakAnane smrkiraatshrksstcetsaam|| 250 / / [ have A 146 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja ATha zloko kahe che: ] [ zlokArtha-] udAra jenI buddhi che, bhavanuM kAraNa jeNe naSTa karyuM che, pUrva karmAvali jeNe haNI nAkhI che ane spaSTa utkaTa viveka dvArA pragaTa-zuddhabodhasvarUpa sadAzivamaya saMpUrNa muktine je pramodathI pAme che, te A svavaza munizreSTha jayavaMta che. 247. [ zlokArtha-] kAmadevano jemaNe nAza karyo che ane (jJAna-darzana-cAritra-tapavIryAtmaka) paMcAcArathI suzobhita jemanI AkRti che-evA avaMcaka (mAyAcAra rahita) gurunuM vAkaya muktisaMpadAnuM kAraNa che. 248. [ zlokArtha-] nirvANanuM kAraNa evo je jinaMdrano mArga tene A rIte jANIne je nirvANasaMpadAne pAme che, tene huM pharIpharIne vaMduM chuM. 249. [zlokArtha-] jeNe suMdara strInI ane suvarNanI spRhAne naSTa karI che evA he Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 ] Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra (vrutaviAMvita ) anazanAditapazcaraNai: phalaM tanuvizoSaNameva na caaprm| tava padAMburuhadvayaciMtayA svavaza janma sadA saphalaM mama / / 251 / / (mAlinI) jayati sahajatejorAzinirmagnaloka: [ bhagavAnazrIkuMdakuMda svarasavisarapUrakSAlitAMhaH smNtaat| sahajasamarasenApUrNapuNyaH purANaH svavazamanasi nityaM saMsthitaH zuddhasiddhaH / / 252 / / (anunnum ) sarvajJavItarAgasya svavazasyAsya yoginaH / na kAmapi bhidAM kvApi tAM vidmo hA jaDA vym|| 253 / (anunnum ) eka eva sadA dhanyo jnmnysminmhaamuniH| svavazaH sarvakarmabhyo bahistiSThatyananyadhIH / / 254 / / yogIsamUhamAM zreSTha svavaza yogI ! tuM amAruM-kAmadevarUpI bhIlanA tIrathI ghavAyelA cittavALAnuM-bhavarUpI araNyamAM zaraNa che. 250. [ zlokArtha:- ] anazanAdi tapazcaraNonuM phaLa zarIranuM zoSaNa (-sukAvuM) ja che, bIjuM nahi. (paraMtu ) huM svavaza! (huM Atmavaza muni!) tArA caraNakamaLa-yugalanA ciMtanathI mAro janma sadA saphaLa che. 251. [zlokArtha:-] jeNe nija rasanA vistArarUpI pUra vaDe pApane sarva taraphathI dhoI nAkhyAM che, je sahaja samatA2sathI pUrNa bharelo hovAthI pavitra che, je purANa (sanAtana ) che, je svavaza manamAM sadA susthita che (arthAt je sadA manane-bhAvane svavaza karIne birAjamAna che ) ane je zuddha siddha che (arthAt je zuddha siddhabhagavAna samAna che)-evo sahaja tejarAzimAM magna jIva jayavaMta che. 252. [ zlokArtha:- ] sarvajJa-vItarAgamAM ane A svavaza yogImAM kayAreya kAMI paNa bheda nathI; chatAM arere ! ApaNe jaDa chIe ke temanAmAM bheda gaNIe chIe. 253. [ zlokArtha:- ] A janmamAM svavaza mahAmuni eka ja sadA dhanya che ke je Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-paramAvazyaka adhikAra [ 291 AvAsaM jaha icchasi appasahAvesu kuNadi thirbhaavN| teNa du sAmaNNaguNaM saMpuNNaM hodi jiivss||147 / / AvazyakaM yadIcchasi AtmasvabhAveSu karoSi sthirbhaavm| tena tu sAmAyikaguNaM sampUrNaM bhavati jiivsy|| 147 / / shuddhnishcyaavshykpraaptyupaaysvruupaakhyaanmett| iha hi bAhyaSaDAvazyakaprapaMcakallolinIkalakaladhvAnazravaNaparAGmukha he ziSya zuddhanizcayadharmazukladhyAnAtmakasvAtmAzrayAvazyakaM saMsAravratatimUlalavitraM yadIcchasi, samastavikalpajAlavinirmuktaniraMjananijaparamAtmabhAveSu sahajajJAnasahajadarzanasahajacAritra sahajasukhapramukheSu satatanizcalasthirabhAvaM karoSi, tena hetunA nizcayasAmAyikaguNe jAte mumukSorjIvasya bAhyaSaDAvazyakakriyAbhiH kiM jAtam, apyanupAdeyaM phlmityrthH| ata: paramAvazyakena ananyabuddhivALo raheto thako (-nijAmA sivAya anya pratye lIna nahi thato thako) sarva karmothI bahAra rahe che. ra54. AvazyakAthe tuM nijAbhasvabhAvamAM sthiratA kare; tenAthI sAmAyika taNo guNa pUrNa thAye jIvane. 147. anvayArthanuM ri] jo tuM [ lAvazya R4i] Avazyakane icche che to tuM [AtmasvabhAvey] AtmasvabhAvomAM [rizvaramAva ] sthirabhAva [ ro] kare che; [ tena tu] tenAthI [ nIvaca] jIvane [sAmAyiTI ] sAmAyikaguNa [ saMpUrNa mavati] saMpUrNa thAya che. TIkAH-A, zuddhanizcaya AvazyakanI prAptino je upAya tenA svarUpanuM kathana che. bAhya pa-AvazyakaprapaMcarUpI nadInA kolAhalanA zravaNathI (-vyavahAra ja AvazyakanA vistArarUpI nadInA kakaLATanA zravaNathI) parADamukha he ziSya! zuddhanizcaya-dharmadhyAna tathA zuddhanizcaya-zukaladhyAnasvarUpa svAbhAzrita Avazyakane-ke je saMsArarUpI latAnA mULane chedavAno kuhADo che tena-jA tuM icche che, to te samasta vikalpajALa rahita nirajana nija paramAtmAnA bhAvomAM-sahaja jJAna, sahaja darzana, sahaja cAritra ane sahaja sukha vageremAM-satata-nizcaLa sthirabhAva kare che; te hetuthI (arthAt te kAraNa vaDe) nizcayasAmAyikaguNa UpajatAM, mumukSu jIvane bAhya che AvazyakakriyAothI zuM UpasyuM? Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updates 292 ] [bhagavAnazrIkuMdakuMda niSkriyeNa apunarbhavapurandhrikAsaMbhogahAsapravINena jIvasya sAmAyikacAritraM sampUrNaM bhavatIti / tathA coktaM zrIyogIndradevaiH tathA hi niyamasAra (mAlinI ) .. ' yadi calati kathaJcinmAnasaM svasvarUpAd bhramati bahirataste sarvadoSaprasaGgaH / tadanavaratamaMtarmagnasaMvignacitto bhava bhavasi bhvaantsthaayidhaamaadhipstvm||" (zArdUnavidrIDita) yadyevaM caraNaM nijAtmaniyataM saMsAraduHkhApahaM muktizrIlalanAsamudbhavasukhasyoccairidaM kaarnnm| buddhetthaM samayasya sAramanaghaM jAnAti yaH sarvadA soyaM tyaktabahiHkriyo munipatiH paapaattviipaavkH|| 255 / / 'anupAdeya phaLa UpajyuM evo artha che. mATe apunarbhavarUpI ( muktirUpI ) strInAM saMbhoga ane hAsya prApta karavAmAM pravINa evA niSkriya pa2ma-AvazyakathI jIvane sAmAyikacAritra saMpUrNa thAya che. evI rIte ( AcAryava2 ) zrI yogIMdradeve ( amRtAzItimAM 64 mA zloka dvArA) kahyuM che keH ''[zlokArtha:-] jo koI prakAre mana nija svarUpathI calita thAya ane tenAthI bahAra bhame to tane sarva doSano prasaMga Ave che, mATe tuM satata aMtarma ane `saMvigna cittavALo thA ke jethI tuM mokSarUpI sthAyI dhAmano adhipati thaze. '' vaLI (A 147 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che ): [ zlokArtha:-] jo e rIte (jIvane ) saMsAraduHkhanAzaka niSThAtmaniyata cAritra 1 anupAdeya haiya; nApasaMda karavA jevuM; nahi vakhANavA jevuM. 2 saMvigna = saMvegI; vairAgI; virakta. 3 nijAtmaniyata nija AtmAne vaLageluM; nija AtmAne avalaMbatuM; nijAtmAzrita; nija AtmAmAM ekAgra. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] nizcaya-pa2mAvazyaka adhikAra AvAsaeNa hINo pabbhaTTho hodi caraNado samaNo / puvvuttakameNa puNo tamhA AvAsayaM kujjA / / 148 / / Avazyakena hInaH prabhraSTo bhavati caraNataH zramaNaH / pUrvoktakrameNa punaH tasmAdAvazyakaM kuryAt / / 148 / / atra zuddhopayogAbhimukhasya shikssnnmuktm| atra vyavahAranayenApi samatAstutivaMdanApratyAkhyAnAdiSaDAvazyakaparihINaH zramaNazcAritraparibhraSTa iti yAvat, zuddhanizcayena paramAdhyAtmabhASayoktanirvikalpasamAdhisvarUpaparamAvazyakakriyAparihINazramaNo nizcayacAritrabhraSTa ityarthaH / pUrvoktasvavazasya paramajinayogIzvarasya nizcayAvazyakakrameNa svAtmAzrayanizcayadharmazukladhyAna [ 293 hoya, to te cAritra muktizrIrUpI (muktilakSmIrUpI) suMdarIthI utpanna thatA sukhanuM atizayapaNe kAraNa thAya che;-Ama jANIne je (munivara) nirdoSa samayanA sArane sarvadA jANe che, te A munipati-ke jeNe bAhya kriyA choDI che te-pAparUpI aTavIne bALanAro agni che. 255. Avazyake virahita zramaNa cAritrathI prabhraSTa che; tethI yathokta prakAra Avazyaka karama ktavya che. 148. anvayArtha:[ Avazyaona dIna: ] Avazyaka rahita [ zrama: ] zrama[ gharaLa:ta] caraNathI [ zraMda: mavati] prabhraSTa (ati bhraSTa ) che; [ tasmAt puna: ] ane tethI [ pUrvomeLa ] pUrvokta kramathI (pUrve kahelI vidhithI ) [ Avazya churyAt] Avazyaka karavuM. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM ) zuddhopayogasaMmukha jIvane zikhAmaNa kahI che. ahIM ( A lokamAM ) vyavahAranaye paNa, samatA, stuti, vaMdanA, pratyAkhyAna vagere cha AvazyakathI rahita zramaNa cAritraparibhraSTa (cAritrathI sarvathA bhraSTa) che; zudghanizcaye, 52maadhyAtmabhASAthI jene nirvikalpa-samAdhisvarUpa kahevAmAM Ave che evI parama Avazyaka kriyAthI rahita zramaNa nizcayacAritrabhraSTa che;-Ama artha che. (mATe ) svavaza 52majinayogIzvaranA nizcaya-Avazyakano je krama pUrve kahevAmAM Avyo che te kramathI ( -te vidhithI ), svAtmAzrita evAM nizcaya-dharmadhyAna ane nizcaya-zukaladhyAnasvarUpe, parama Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 294] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda svarUpeNa sadAvazyakaM karotu prmmuniriti| (maMdAkrAMtA) AtmAvazyaM sahajaparamAvazyakaM caikamekaM kuryAduccairaghakulaharaM nirvRtermuulbhuutm| so'yaM nityaM svarasavisarApUrNapuNyaH purANa: vAcAM dUraM kimapi sahajaM zAzvataM zaM pryaati|| 256 / / (anuchuma ) svavazasya munIndrasya svaatmcintnmuttmm| idaM cAvazyakaM karma syAnmUlaM muktishrmnnH|| 257 / / AvAsaeNa jutto samaNo so hodi aNtrNgppaa| AvAsayaparihINo samaNo so hodi bhirppaa||149 / / muni sadA Avazyaka karo. | [ have A 148 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloka kahe che: ] [ zlokArtha:-] AtmAe avazya mAtra sahaja-parama-Avazyakane ekane ja ke je *aghasamUhanuM nAzaka che ane muktinuM mULa (-kAraNa ) che tene ja-atizayapaNe karavuM. (ema karavAthI, ) sadA nija rasanA phelAvathI pUrNa bharelo hovAne lIdhe pavitra ane purANa (sanAtana ) evo te AtmA vANIthI dUra (vacana-agocara) evA koI sahuja zAzvata sukhane pAme che. 256. [ zlokArtha-] svavaza munIMdrane uttama svAtmaciMtana ( nijAtmAnubhavana ) hoya che; ane A (nijAtmAnubhavanarUpa) Avazyaka karma (tene) muktisaunuM kAraNa thAya che. 257. Avazyake saMyukta yogI aMtarAtmA jANavo; Avazyake virahita zramaNa bahiraMga AbhA jANavo. 149. * a = doSa; pApa. (azubha tema ja zubha bane agha che. ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] nizcaya-paramAvazyaka adhikAra [ 295 Avazyakena yuktaH zramaNaH sa bhvtyNtrNgaatmaa| AvazyakaparihINaH zramaNaH sa bhavati bhiraatmaa|| 149 / / atrAvazyakakarmAbhAve tapodhano bahirAtmA bhavatItyuktaH / abhedAnupacAraratnatrayAtmakasvAtmAnuSThAnaniyataparamAvazyakakarmaNAnavaratasaMyuktaH svavazAbhidhAnaparamazramaNaH sarvotkRSTo'ntarAtmA, SoDazakaSAyANAmabhAvAdayaM kSINamohapadavIM pariprApya sthito mhaatmaa| asNytsmygdRssttirjghnyaaNtraatmaa| anayormadhyamAH sarve mdhymaantraatmaanH| nizcayavyavahAranayadvayapraNItaparamAvazyakakriyAvihIno bhiraatmeti| uktaM ca mArgaprakAze (anuduma) ''hirAtmAntarAtmati cAnyasamayo dvidhAmAM bhiraatmaanyordehkrnnaadyuditaatmdhiiH||" anvayArtha:kAvana yup:] Avazyaka sahita [zrama": ] zramaNa [sa:] te [ gaMtaraMgAtmA] aMtarAtmA [bhavati] che; [sAvarayaparirIkha:] Avazyaka rahita [ zramajI:] zramaNa [sa:] te [vadizAtmA ] bahirAtmA [bhavati ] che. TIkA:-ahIM, Avazyaka karmanA abhAvamAM tapodhana bahirAtmA hoya che ema kahyuM che. abheda-anupacAra-ratnatrayAtmaka * svAtmAnuSThAnamAM niyata paramAvazyaka-karmathI niraMtara saMyukta evo je "svavaza" nAmano parama zramaNa te sarvotkRSTa aMtarAtmA che; A mahAtmA soLa kaSAyonA abhAva dvArA kSINamopadavIne prApta karIne sthita che. asaMyata samyagdaSTi jaghanya aMtarAtmA che. A benI madhyamAM rahelA sarve madhyama aMtarAtmA che. nizcaya ane vyavahAra e be nayothI praNIta je parama Avazyaka kriyA tenAthI je rahita hoya te bahirAtmA che. zrI mArgaprakAzamAM paNa (be zloka dvArA) kahyuM che keH "[ zlokArtha:-] anyasamaya (arthAt paramAtmA sivAyanA jIvo) bahirAbhA ane aMtarAtmA ema be prakAre che; temAM bahirAtmA dehu-iMdriya vageremAM AtmabuddhivALo hoya che.' * svAtmAnuSThAna = nija AtmAnuM AcaraNa. (parama Avazyaka karma abheda-anupacAraratnatraya-svarUpa svAtmAcaraNamAM niyamathI raheluM che arthAta te svAtmAcaraNa ja parama Avazyaka karma che.) 296] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (anuSTubh ) "jaghanyamadhyamotkRSTabhedAdavirataH sudRk / prathamaH kSINamohontyo madhyamo mdhymstyoH||" tathA hi (maMdAkrAMtA) yogI nityaM sahajaparamAvazyakarmaprayuktaH sNsaarotthprblsukhduHkhaattviiduurvrtii| tasmAtso'yaM bhavati nitarAmantarAtmAtmaniSTha: svAtmabhraSTo bhavati bahirAtmA bhistttvnisstthH|| 258 / / aMtarabAhirajappe jo vaTTai so havei bhirppaa| jappesu jo Na vaTTai so uccai aNtrNgppaa||150 / / antarabAhyajalpe yo vartate sa bhavati bhiraatmaa| jalpeSu yo na vartate sa ucyte'ntrNgaatmaa|| 150 / / [coDArtha:- ] aNtraatmaan|| 45nya, madhyama bhane utkRSTa sevA (7) maho cha; avirata samyagdaSTi te pahelo (jaghanya) aMtarAtmA che, kSINamoha te chello (utkRSTa) aMtarAtmA che ane te benI madhyamAM rahelo te madhyama aMtarAtmA che.'' vaLI (A 149 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [easIrtha:-] yogI saha saha4 52 Avazya bhathI yuta 2heto tho saMsArajanita prabaLa sukhadu:kharUpI aTavIthI dUravartI hoya che tethI te yogI atyaMta AtmaniSTha aMtarAtmA che; je svAbhAthI bhraSTa hoya te bahi:tattvaniSTha (bAhya tattvamAM lIna) bahirAbhA che. 258. -aMta2.45mAvata, are! baDizamacha; jalpo viSe varte nahIM, te aMtarAtmA jIva che. 150. anvayArtha:-[ yaH ] 4 [antarabAhyajalpe ] aMta 485vi [ vartate ] varte cha, [ saH ] te [bahirAtmA ] mhiraatm| [bhavati] cha; [ yaH] 4 [jalpeSu ] 48poma [na vartate ] partato nathI, [ saH] te [antaraMgAtmA] aMtarAtmA [ ucyate] ThevAya che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-paramAvazyaka adhikAra [ 297 baahyaabhyntrjlpniraaso'ym| yastu jinaliMgadhArI tapodhanAbhAsaH puNyakarmakAMkSayA svAdhyAyapratyAkhyAnastavanAdibahirjalpaM karoti, azanazayanayAnasthAnAdiSu satkArAdilAbhalobhassannantarjalpe manazcakAreti sa bahirAtmA jIva iti| svAtmadhyAnaparAyaNassan niravazeSeNAntarmukha: prazastAprazastasamastavikalpajAlakeSu kadAcidapi na vartate ata eva paramatapodhanaH saakssaadNtraatmeti| tathA coktaM zrImadamRtacaMdrasUribhiH (vasaMtatinA) " svecchAsamucchaladanalpavikalpajAlAmevaM vyatItya mahatIM nypksskkssaam| antarbahi: samarasaikarasasvabhAvaM svaM bhaavmekmupyaatynubhuutimaatrm||'' TIkA:A, bAhya tathA aMtara jalpano nirAsa (nirAkaraNa, khaMDana) che. je jinaliMgadhArI tapodhanAbhAsa puNyakarmanI kAMkSAthI svAdhyAya, pratyAkhyAna, stavana vagere bahirSalpa kare che ane azana, zayana, gamana, sthiti vageremAM( -khAvuM, sUvuM, gamana karavuM, sthira rahevuM ityAdi kAryomAM) satkArAdinI prAptino lobhI vartato thako aMtarjalpamAM manane joDe che, te bahirAtmA jIva che. nija AtmAnA dhyAnamAM parAyaNa vartato thako niravazeSapaNe (saMpUrNapaNe ) aMtarmukha rahIne (parama tapodhana ) prazasta-aprazasta samasta vikalpajALomAM kayAreya vartato nathI tethI ja parama tapodhana sAkSAt aMtarAtmA che. evI rIte (AcAryadeva ) zrImadda amRtacaMdrasUrie (zrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAM 90 mA zloka dvArA ) kahyuM che ke - "[ zlokArtha:-1 e pramANe jemAM bahu vikalponI jALo ApoApa UThe che evI moTI nayapakSakakSAne (navapakSanI bhUmine) oLaMgI jaIne (tattvavedI) aMdara ane bahAra samatA-rasarUpI eka rasa ja jeno svabhAva che evA anubhUtimAtra eka potAnA bhAvane (-svarUpane) pAme che.'' Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 ] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates tathA hi niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda maMdAkrAMtA ) muktvA jalpaM bhavabhayakaraM bAhyamAbhyantaraM ca smRtvA nityaM samarasamayaM ciccmtkaarmekm| jJAnajyotiHprakaTitanijAbhyantarAMgAntarAtmA kSINe mohe kimapi paramaM tattvamantardadarza / / 259 / / jo dhammasukkajhANamhi pariNado so vi aMtaraMgappA / jhANavihINo samaNo bahirappA idi vijANIhi / / 151 / / yo dharmazukladhyAnayoH pariNataH sopyntrNgaatmaa| dhyAnavihInaH zramaNo bahirAtmeti vijAnIhi / / 151 / / atra svaatmaashrynishcydhrmshukldhyaandvitymevopaadeymityuktm| vaLI (A 150 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che ): [zlokArtha:-] bhavabhayanA karanArA, bAhya tema ja atyaMta2 jalpane choDIne, samarasamaya ( samatArasamaya ) eka caitanyacamatkArane sadA smarIne, jJAnajyoti vaDe jeNe nija atyaMtara aMga pragaTa karyuM che evo aMtarAtmA, moha kSINa thatAM, koI (addabhuta) 52ma tattvane aMdaramAM dekhe che. 259. vaLI dharmazukaladhyAnapariNata aMtarAtmA jANaje; ne dhyAnavirahita zramaNane bahiraMga AtmA jANaje. 151. anvayArtha:[ ya: ] je [ dharmazuvatadhyAnayo: ] dharmadhyAna ane zukaladhyAnamAM [pariAta: ] pariNata che [ sa: avi] te paNa [antarazAtmA] aMtarAtmA che; [ dhyAna-vihIna: ] dhyAnavihIna [ zramaNa: ] zramaNa [ vahirAtmA ] bahirAtmA che [ti vinAnIhi] ema jANa. TIkA:-ahIM (A gAthAmAM), svAtmAzrita nizcaya-dharmadhyAna ane nizcaya-zukaladhyAna e be dhyAno ja upAdeya che ema kahyuM che. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-paramAvazyaka adhikAra 299 iha hi sAkSAdantarAtmA bhagavAn kssiinnkssaayH| tasya khalu bhagavataH kSINakaSAyasya SoDazakaSAyANAmabhAvAt darzanacAritramohanIyakarmarAjanye vilayaM gate ata eva sahajacidvilAsalakSaNamatyapUrvamAtmAnaM zuddhanizcayadharmazukladhyAnadvayena nityaM dhyaayti| AbhyAM dhyAnAbhyAM vihIno dravyaliMgadhArI dravyazramaNo bahirAtmeti he ziSya tvaM jaaniihi| (vasaMtatitA ) kazcinmuniH satatanirmaladharmazukladhyAnAmRte samarase khalu vrtte'sau| tAbhyAM vihInamuniko bahirAtmako'yaM pUrvoktayoginamahaM zaraNaM prpdye|| 260 / / kiM ca kevalaM zuddhanizcayanayasvarUpamucyate (1nuduma ) bahirAtmAntarAtmeti vikalpaH kudhiyaamym| sudhiyAM na samastyeSa sNsaarrmnniipriyH|| 261 / / ahIM (A lokamAM) kharekhara sAkSAt aMtarAtmA bhagavAna kSINakaSAya che. kharekhara te bhagavAna kSINakaSAyane soLa kaSAyono abhAva hovAne lIdhe darzana-mohanIya ane cAritramohanIya karmarUpI yoddhAonAM daLa nAza pAmyAM che tethI te (bhagavAna kSINakaSAya) *sahajacivilAsalakSaNa ati-apUrva AtmAne zuddhanizcaya-dharmadhyAna ane zuddhanizcayazukaladhyAna e be dhyAno vaDe nitya dhyAve che. A be dhyAno vinAno draliMgadhArI dravyazramaNa bahirAbhA che ema huM ziSya ! tuM jANa. [ have ahIM TIkAkAra munirAja zloka kahe che:] [ zlokArtha:-] koI muni satata-nirmaLa dharmazukaladhyAnAmRtarUpI samarasamAM kharekhara varte che; (te aMtarAtmA che; ) e be dhyAno vinAno tuccha muni te bahirAtmA che. huM pUrvokta (samarasI) yogInuM zaraNa grahuM chuM. ra6O. vaLI (A 151 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja vaDe zloka dvArA ) kevaLa zuddhanizcayanayanuM svarUpa kahevAmAM Ave che: | [ zlokArtha-] (zuddha Atmatatvane viSe) bahirAbhA ane aMtarAtmA evo A * sahajacivilAsalakSaNa = jenuM lakSaNa (-cihna athavA svarUpa ) sahaja caitanyano vilAsa che. evA Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 300] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMdapddikmnnphudikiriyN kuvvaMto Nicchayassa caarittN| teNa du virAgacarie samaNo abbhuTThido hodi|| 152 / / pratikramaNaprabhRtikriyAM kurvan nizcayasya caaritrm| tena tu virAgacarite zramaNobhyutthito bhvti|| 152 / / paramavItarAgacAritrasthitasya paramatapodhanasya svruupmtroktm| yo hi vimuktaihikavyApAra: sAkSAdapunarbhavakAMkSI mahAmumukSuH parityaktasakalendriyavyApAratvAnnizcayapratikramaNAdisatkriyAM kurvannAste, tena kAraNena svasvarUpavizrAntilakSaNe paramavItarAgacAritre sa paramatapodhanastiSThati iti| vikalpa kubuddhione hoya che; saMsArarUpI ramaNIne priya evo A vikalpa subuddhione hoto nathI. ra61. pratikramaNa Adi kriyA-caraNa nizcaya taNuM-karato rahe. tethI zramaNa te vItarAga caritramAM ArUDha che. 152. anvayArthanuM pratidramaprakRtikriya] pratikramaNAdi kriyAne[ nizcayarca cAritram ] nizcayanA cAritrane-[pharvana] (niraMtara) karato rahe che [tena tu] tethI [ zrama":] te zramaNa [virA/varite] vItarAga cAritramAM [ myutthita: mavati] ArUDha che. TIkA:-ahIM parama vItarAga cAritramAM sthita parama tapodhananuM svarUpa kahyuM che. jeNe aihika vyApAra (sAMsArika kAryo) tajela che evo je sAkSAt apuna-rbhavano (mokSano) abhilASI mahAmumukSu sakaLa iMdriyavyApArane choDayo hovAthI nizcaya-pratikramaNAdi salkiyAne karato sthita che (arthAt niraMtara kare che), te parama tapodhana te kAraNe nijasvarUpavizrAMtilakSaNa paramavItarAga-cAritramAM sthita che (arthAt te parama zramaNa, nizcayapratikramaNAdi nizcayacAritramAM sthita hovAne lIdhe, jenuM lakSaNa nija svarUpamAM vizrAMti che evA paramavItarAga cAritramAM sthita che). [ have A 15 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-paramAvazyaka adhikAra | 301 (maMdAkrAMtA) AtmA tiSThatyatulamahimA naSTadRkazIlamoho yaH saMsArodbhavasukhakaraM karma muktvA vimukteH| mUle zIle malavirahite so'yamAcArarAziH taM vaMde'haM smrssudhaasindhuraakaashshaaNkm|| 262 / / vayaNamayaM paDikamaNaM vayaNamayaM paccakhANa NiyamaM c| AloyaNa vayaNamayaM taM savvaM jANa sajjhAyaM / / 153 / / vacanamayaM pratikramaNaM vacanamayaM pratyAkhyAnaM niyamazca / AlocanaM vacanamayaM tatsarvaM jAnIhi svaadhyaaym|| 153 / / sklvaagvissyvyaapaarniraaso'ym| pAkSikAdipratikramaNakriyAkAraNaM niryApakAcAryamukhodgataM samastapApakSayahetubhutaM dravyazrutamakhilaM vAgvargaNAyogyapudgaladravyAtmakatvAnna grAhyaM bhavati, pratyAkhyAna [zloArtha:-] nimoha bhane yAtribho 4 // naSTa thayA cha po 4 atula mahimAvALo AtmA saMsArajanita sukhanA kAraNabhUta karmane choDIne muktinuM mULa evA maLa cAritramAM sthita che, te AtmA cAritrano paMja che. samarasarUpI sudhAnA sAgarane uchALavAmAM pUrNa caMdra samAna te AtmAne huM vaMduM chuM. ra6ra. 2.! vayanamaya pratibhA , niyamI, vayanamaya 52544, je vacanamaya AlocanA, saghaLuMya te svAdhyAya che. 153. anvayArtha:-[ vacanamayaM pratikramaNaM] vayanamaya pratimA , [ vacanamayaM pratyAkhyAnaM] vayanamaya pratyAbhyAna, [ niyama:] (vayanamaya) niyama [ca] bhane [vacanamayam AlocanaM] vayanamaya mAtoyanA-[ tat sarvaM] se madhu [ svAdhyAyam ] (prazasta adhyavasAya35) svAdhyAya [ jAnIhi ] Plu. TIs:-1, samasta vayanasaMbaMdhI vyApA2no nirAsa (ni207291, 5) che. pAkSika Adi pratikramaNakriyAnuM kAraNa evuM je niryApaka AcAryanA mukhathI Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 302] niyamasAra [ bhagavAna zrIkuMdakuMda niyamAlocanAzca / paudgalikavacanamayatvAttatsarvaM svAdhyAyamiti re ziSya tvaM jAnIhi iti| (maMtAkrAMtA) muktvA bhavyo vacanaracanAM sarvadAtaH samastAM nirvaannstriistnbhryugaashlesssaukhyspRhaaddhyH| nityAnaMdAdyatulamahimAdhArake svasvarUpe sthitvA sarvaM tRNamiva jagajjAlameko ddrsh|| 263 / / tathA coktam 'pariyaTTaNaM ca vAyaNa pucchaNa aNupekkhaNA ya dhmmkhaa| thudimaMgalasaMjutto paMcaviho hodi sjjhaau||'' nIkaLeluM, samasta pApakSayanA hetubhUta, saghaLuM dravyazruta te vacanavargaNAyogya pudgala-dravyAtmaka hovAthI grAhya nathI. pratyAkhyAna, niyama ane AlocanA paNa (pudgala dravyAtmaka hovAthI) grahaNa karavAyogya nathI. te badhuM paudgalika vacanamaya hovAthI svAdhyAya che ema he ziSya ! tuM jANa. [ have ahIM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [ zlokArtha-] Ama hovAthI, muktirUpI strInA puSTa stanayugalanA AliganasaukhyanI spRhAvALo bhavya jIva samasta vacanaracanAne sarvadA choDIne, nityAnaMda Adi atula mahimAnA dhAraka nijasvarUpamAM sthita rahIne, ekalo (nirAlaMbapaNe) sarva jagatajALane (samasta lokasamUhane) tRNa samAna (tuccha ) dekhe che. ra63. evI rIte (zrI mUlAcAramAM paMcAcAra adhikArane viSe 219 mI gAthA dvArA) kahyuM che "[ gAthArtha -1 parivartana (bhaNeluM pAchuM pheravI javuM te), vAcanA (zAstravyAkhyAna), pRcchanA (zAstrazravaNa), anuprekSA (anityatvAdi bAra anuprekSA) ane dharmakathA (63 zalAkApuruSonAM caritro)-Ama pAMca prakArano, *stuti tathA maMgaLa sahita, svAdhyAya che.'' * stuti = deva ane munine vaMdana. (dharmakathA, stuti ane maMgaLa thaIne svAdhyAyano pAMcamo prakAra gaNAya che.) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] che. nizcaya-pa2mAvazyaka adhikAra jadi sakkadi kAduM je paDikamaNAdiM karejja jhANamayaM / sattivihINo jA jai saddahaNaM ceva kAyavvaM / / 154 / / yadi zakyate kartum aho pratikramaNAdikaM karoSi dhyAnamayam / zaktivihIno yAvadyadi zraddhAnaM caiva kartavyam / / 154 / / atra zuddhanizcayadharmadhyAnAtmakapratikramaNAdikameva krtvymityuktm| muktisuMdarIprathamadarzanaprAbhRtAtmakanizcayapratikramaNaprAyazcittapratyAkhyAnapramukhazuddhanizcayakriyAzcaiva kartavyAH saMhananazaktiprAdurbhAve sati haMho munizArdUla paramAgamamakaraMdaniSyandimukhapadmaprabha sahajavairAgyaprAsAdazikharazikhAmaNe paradravyaparAGmukhasvadravyaniSNAtabuddhe paJcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigraha / zaktihIno yadi dagdhakAle'kAle kevalaM tvayA nijaparamAtmatattvazraddhAnameva kartavyamiti / karI jo zake, pratikramaNa Adi dhyAnamaya karaje aho ! ktavya che zraddhA ja, zaktivihIna jo tuM hoya to. 154. anvayArtha:[ yavi ] jo [rtum zavayate] karI zakAya to [ao] aho ! dhyAnamayam ] dhyAnamaya [pratimAviO] pratikramaNAdi roSi] kara; [vi ] jo [ zaktivihIna: ] tuM zaktivihIna hoya to [ yAvat] tyAM sudhI [zraddhAnuM 6 va] zraddhAna ja [ rtavyam ] ktavya che. TIkA:-ahIM, zudghanizcayadharmadhyAnasvarUpa pratikramaNa vagere ja karavAyogya che ema kahyuM = [ 303 sahaja vairAgyarUpI mahelanA zikharanA zikhAmaNa, paradravyathI parAbhukha ane svadravyamAM niSNAta buddhivALA, pAMca iMdriyonA phelAva rahita dehamAtra parigrahanA dhArI, paramAgamarUpI *makaraMda jharatA mukhakamaLathI zobhAyamAna hai munizArdUla! (athavA paramAgamarUpI makaraMda jharatA mukhavALA hai padmaprabha munizArdUla!) saMhanana ane zaktino *prAdurbhAva hoya to muktisuMdarInA prathama darzananI bheTasvarUpa nizcaya-pratikramaNa, nizcayaprAyazcitta, nizcayapratyAkhyAna vagere zudghanizcayakriyAo ja ktavya che. jo A * makaraMda puSpa-2sa; phUlanuM madha. * prAdurbhAva pedA thavuM te; prAkaTaya; utpatti. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 ] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda ( zivarinI ) asAre saMsAre kalivilasite pApabahule na muktirmArge'sminnanaghajinanAthasya bhvti| ato'dhyAtmaM dhyAnaM kathamiha bhavennirmaladhiyAM nijAtmazraddhAnaM bhavabhayaharaM svIkRtamidam / / 264 / / jiNakahiyaparamasutte paDikamaNAdiya parIkkhaUNa phuDaM / moNavvaeNa joI NiyakajjaM sAhae NiccaM / / 155 / / jinakathitaparamasUtre pratikramaNAdikaM parIkSayitvA sphuttm| maunavratena yogI nijakAryaM sAdhayennityam / / 155 / / iha hi sAkSAdantarmukhasya paramajinayoginaH shikssnnmidmuktm| dugdhakALarUpa ( hInakALarUpa) akALamAM tuM zaktihIna ho to tAre kevaLa nija paramAtmatattvanuM zraddhAna ja staMbha che. [have A 154 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [zlokArtha:-] asAra saMsAramAM, pApathI bharapUra kaLikALano vilAsa hotAM, A nirdoSa jinanAthanA mArgane viSe mukti nathI. mATe A kALamAM adhyAtmadhyAna kema thaI zake? tethI nirmaLabuddhivALAo bhavabhayano nAza karanArI evI A nijAtmazraddhAne aMgIkRta kare che. 264. pratikramaNa-Adi spaSTa 52khI jina-52masUtro viSe, munie niraMtara maunavrata saha sAdhavuM nija kAryane. 155. anvayArtha:- binathitaparamasUtre] jinakathita 52ma sUtrane viSe [prati-maLAviLa dam parIkSayitvA] pratikramaNAdikanI spaSTa parIkSA karIne [maunavratena ] maunavrata sahita [yonI] yogIe [nikhAryak] nija kAryane [ nityak] nitya [ sAdhayet ] sAdhavuM. TIkA:-ahIM sAkSAt aMtarmukha 52majinayogIne A zikhAmaNa devAmAM AvI che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-paramAvazyaka adhikAra [ 305 zrImadarhanmukhAravindavinirgatasamastapadArthagarbhIkRtacaturasandarbha dravyazrute zuddhanizcayanayAtmakaparamAtmadhyAnAtmakapratikramaNaprabhatisatkriyAM baddhA kevalaM svakAryapara: paramajinayogIzvara: prazastAprazastasamastavacanaracanAM parityajya nikhilasaMgavyAsaMgaM muktvA caikAkIbhUya maunavratena sArdhaM samastapazujanaiH niMdyamAno'pyabhinnaH san nijakArya nirvANavAmalocanAsaMbhogasaukhyamUlamanavarataM saadhyediti| (maMtAkrAMtA) hitvA bhItiM pazujanakRtAM laukikImAtmavedI zastAzastAM vacanaracanAM ghorsNsaarkiim| muktvA mohaM kanakaramaNIgocaraM cAtmanAtmA svAtmanyeva sthitimavicalAM yAti muktvai mumukSuH / / 265 / / (vasaMtatinA) bhItiM vihAya pazubhirmanujaiH kRtAM taM muktvA muniH skllaukikjlpjaalm| AtmapravAdakuzalaH paramAtmavedI prApnoti nityasukhadaM nijtttvmekm||266 / / zrImad ahaMnA mukhAraviMdathI nIkaLela samasta padArtho jenI aMdara samAyela che evI caturazabdaracanArUpa dravyazratane viSe zuddhanizcayanayAtmaka paramAtmadhyAnasvarUpa pratikramaNAdi salkiyAne jANIne, kevaLa svakAryamAM parAyaNa paramajinayogIzvare prazasta-aprazasta samasta vacanaracanAne parityAgIne, sarva saMganI Asaktine choDI ekalo thaIne, maunavrata sahita, samasta pazujano (pazu samAna ajJAnI mUrkha manuSyo) vaDe niMdavAmAM Avato hovA chatAM *abhinna rahIne, nijakAryane-ke je nijakArya nirvANarUpI sulocanAnA saMbhogasaukhyanuM mULa che tene-niraMtara sAdhavuM. [have A 155 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloka kahe cheH ] [ zlokArtha-] AtmajJAnI mumukSu jIva pazujanakRta laukika bhayane tema ja ghora saMsAranI karanArI prazasta-aprazasta vacanaracanAne choDIne tathA kanaka-kAminI saMbaMdhI mohane tajIne, muktine mATe pote potAnAthI potAnAmAM ja avicaLa sthitine pAme che. ra65. [zlokArtha-] AtmapravAdamAM (AtmapravAda nAmanA zrutamAM ) kuzaLa evo * abhinna = chinnabhinna thayA vagarano; akhaMDita; ayyata. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 306 ] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda NANAjIvA NANAkammaM NANAvihaM have lddhii| tamhA vayaNavivAdaM sagaparasamaehiM vjjijjo||156 / / nAnAjIvA nAnAkarma nAnAvidhA bhvellbdhiH| tasmAdvacanavivAdaH svprsmyairvrjniiyH|| 156 / / vaagvissyvyaapaarnivRttihetuupnyaaso'ym| jIvA hi nAnAvidhAH muktA amuktAH bhavyA abhavyAzca , saMsAriNa: trasAH sthaavraaH| dvIndriyatrIndriyacaturindriyasaMDyasaMjJibhedAt paMca trasAH, pRthivyaptejovAyuvanaspatayaH sthaavraaH| bhAvikAle svabhAvAntacatuSTayAtmasahajajJAnAdiguNaiH bhavanayogyA bhavyAH eteSAM viparItA paramAtmajJAnI muni pazujano vaDe karavAmAM AvatA bhayane choDIne ane pelI ( prasiddha ) sakaLa laukika jalpajALane (vacanasamUhane) tajIne, zAzvatasukhadAyaka eka nija tattvane pAme che. ra66. che jIva vidhavidha, karma vidhavidha, labdhi che vidhavidha are! te kAraNe nijaparasamaya sahu vAda parihartavya che. 156. avayArtha: nAnAnIvA: ] nAnA prakAranA jIvo che, [nAnArma ] nAnA prakAranuM karma che, [ nAnAvidhI tabi: ma ] nAnA prakAranI labdhi che; [ tAt] tethI [svaparasamalai:] svasamayo ane parasamayo sAthe (svadharmIo ane paradharmIo sAthe) [ vanati vacanavivAda [varNanIya:] varjavAyogya che. TIkAH-A, vacanasaMbaMdhI vyApAranI nivRttinA hetunuM kathana che (arthAta vacanavivAda zA mATe choDavAyogya che tenuM kAraNa ahIM kahyuM che ). jIvo nAnA prakAranA cheH mukta ane amukta, bhavya ane abhavya, saMsArIo-trasa ane sthAvara. DhIMdriya, trIdriya, caturiMdriya tathA (paMcaMdriya) saMjJIne (pacaMdriya) asaMjJI evA bhedone lIdhe trasa jIvo pAMca prakAranA che. pRthvI, pANI, teja, vAyu ane vanaspati e (pAMca prakAranA) sthAvara jIvo che. bhaviSya kALe svabhAva-anaMta-catuTyAtmaka sahajajJAnAdi guNorUpe *bhavanane yogya (jIvo) te bhavyo che; AmanAthI viparIta ( jIvo) te * bhavana = pariNamana thavuM te. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-paramAvazyaka adhikAra [ 307 hybhvyaaH| karma nAnAvidhaM dravyabhAvanokarmabhedAt, athavA mUlottaraprakRtibhedAcca , atha tiivrtrtiivrmNdmNdtrodybhedaadvaa| jIvAnAM sukhAdiprApterlabdhiH kAlakaraNopadezopazamaprAyogyatAbhedAt pnycdhaa| tataH paramArthavedibhiH svaparasamayeSu vAdo na kartavya iti| (zivarijI) vikalpo jIvAnAM bhavati bahudhA saMsRtikaraH tathA karmAnekavidhamapi sadA jnmjnkm| asau labdhi nA vimalajinamArge hi viditA tataH kartavyaM no svprsmyairvaadvcnm|| 267 / / lakSUNaM Nihi ekko tassa phalaM aNuhavei sujnntte| taha NANI NANaNihiM bhuMjei caittu paratattiM / / 157 / / kharekhara abhavyo che. dravyakarma, bhAvakarma ane nokarma evA bhedone lIdhe, athavA (ATha) mULa prakRti ane (eka so ne aDatALIsa) uttara prakRtirUpa bhedone lIdhe, athavA tIvrata, tIvra, maMda ne maMdatara udayabhedone lIdhe, karma nAnA prakAranuM che. jIvone sukhAdinI prAptirUpa labdhi kALa, karaNa, upadeza, upazama ane prAyogyatArUpa bhedone lIdhe pAMca prakAranI che. mATe paramArthanA upazama ane prAyogyatArUpa bhedone lIdhe pAMca prakAranI che. mATe paramArthanA jANanArAoe svasamayo ane parasamayo sAthe vAda karavAyogya nathI. [ bhAvArtha - jagatamAM jIvo, temanA karma, temanI labdhio vagere aneka prakAranAM che; tethI sarva jIvo samAna vicAranA thAya te banavuM asaMbhavita che. mATe para jIvone samajAvI devAnI AkuLatA karavI yogya nathI. svAbhAvalaMbanarUpa nija hitamAM pramAda na thAya ema rahevuM e ja rtavya che.] [ have A 156 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che] [ zlokArtha-] jIvonA, saMsAranA kAraNabhUta evA (trasa, sthAvara vagere) bahu prakAranA bhedo che; evI rIte sadA janmanuM utpanna karanAruM karma paNa aneka prakAranuM che; A labdhi paNa vimaLa jinamArgamAM aneka prakAranI prasiddha che; mATe samayo ane parasamayo sAthe vacanavivAda ktavya nathI. ra67. nidhi pAmIne jana koI nija vatane rahI phaLa bhogave, tyama jJAnI parajanasaMga choDI jJAnanidhine bhogave. 157. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 308] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda labdhvA nidhimekastasya phalamanubhavati sujntven| tathA jJAnI jJAnanidhiM bhuMkte tyaktvA prttim|| 157 / / atra dRSTAntamukhena shjtttvaaraadhnaavidhiruktH| kazcideko daridraH kvacit kadAcit sukRtodayena nidhiM labdhvA tasya nidheH phalaM hi saujanyaM janmabhUmiriti rahasye sthAne sthitvA atigUDhavRttyAnubhavati iti dRssttaantpkssH| dArTAntapakSe'pi sahajaparamatattvajJAnI jIvaH kvacidAsannabhavyasya guNodaye sati sahajavairAgyasampattau satyAM paramagurucaraNanalinayugalaniratizayabhaktyA muktisundarImukhamakarandAyamAnaM sahajajJAnanidhiM pariprApya pareSAM janAnAM svarUpavikalAnAM tatiM samUha dhyAnapratyUhakAraNamiti tyjti| anvayArtha:{s:] jema koI eka (daridra mANasa) [nidhim] nidhine [ na ththA] pAmIne [sukhanatvena] potAnA vatanamAM (guptapaNe) rahI [ tasya chattama ] tenA phaLane [anubhavati] bhogave che, [tathA] tema [ jJAnI] jJAnI [5ratati ] parajanonA samUhane [ tyavattA ] choDIne [jJAnanidhi ] jJAnanidhine [ muM$] bhogave che. TIkA:-ahIM daSTAMta dvArA sahaja tattvanI ArAdhanAno vidhi kahyo che. koI eka daridra manuSya kavacit kadAcit puNyodayathI nidhine pAmIne, te nidhinA phaLane saujanya arthAta janmabhUmi evuM je gupta sthAna temAM rahIne ati guptapaNe bhogave che; Ama daSTAMtapakSa che. "dASTatapakSe paNa (ema che ke)-sahajaparamatattvajJAnI jIva kavacit AsannabhavyanA ( AsannabhavyatArUpa) guNano udaya thatA sahajavairAgyasaMpatti hotA, parama gurunA caraNakamaLayugalanI niratizaya (uttama) bhakti vaDe musiMdarInA mukhanA 'makaraMda samAna sahajajJAnanidhine pAmIne, svarUpavikaLa evA para janonA samUhane dhyAnamAM vidyunuM kAraNa samajIne taje che. [have A 157 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloka kahe che.] 1. doSTata = daSTAMta vaDe samajAvavAnI hoya te vAta; upameya. 2. makaraMda = puSpa-rasa phUlanuM madha. 3. svarUpavikaLa = svarUpaprAti vagaranA ajJAnI. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] nizcaya-paramAvazyaka adhikAra | 300 (zAlinI) asmin loke laukika: kazcideka: labdhvA puNyAtkAMcanAnAM smuuhm| gUDho bhUtvA vartate tyaktasaMgo jJAnI tadvat jJAnarakSAM kroti|| 268 / / (maMdAkrAMtA) tyaktvA saMgaM jananamaraNAtaMkahetuM samastaM kRtvA buddhayA hRdayakamale puurnnvairaagybhaavm| sthitvA zaktyA sahajaparamAnaMdanirvyagrarUpe kSINe mohe tRNamiva sadA lokmaalokyaamH|| 269 / / savve purANapurisA evaM AvAsayaM ca kaauunn| apamattapahudiThANaM paDivajja ya kevalI jaadaa||158 / / sarve purANapuruSA evamAvazyakaM ca kRtvaa| apramattaprabhRtisthAnaM pratipadya ca kevalino jaataaH|| 158 / / [odhArtha:- ] dobha o me sauDi 4- Ydhyane dIdhe dhnn| samUhane pAmIne, saMgane choDI gupta thaIne rahe che; tenI mAphaka jJAnI (paranA saMgane choDI guptapaNe 26) zAnanI 26 // . cha. 268. [zloArtha:-] 4nmm29||35 roganA hetu(bhUta samasta saMgane cho0ne, hRya-bhagama buddhipUrvaka pUrNarAgyabhAva karIne, sahaja paramAnaMda vaDe je avyagra ( anAkuLa) che evA nija rUpamAM (potAnI) zaktithI sthita rahIne, moha kSINa hotAM, ame lokane sadA tRNavat avatohI chIsa. 268. sarve purANa jano aho e rIte Avazyaka karI, apramatta Adi sthAnane pAmI thayA prabhu kevaLI. 158. anvayArtha:-[ sarve ] sarva [ purANapuruSAH] pu2|5|| puruSo [ evam ] me zata [ Avazyaka ca] 1. buddhipUrva = sm4|puurv; vive'pUrva; viyArapUrvas. 2. zaDita = sAmathrya; jaNa; vIrya; puruSArtha. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 310] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda prmaavshykaadhikaaropsNhaaropnyaaso'ym| svAtmAzrayanizcayadharmazukladhyAnasvarUpaM bAhyAvazyakAdikriyApratipakSazuddhanizcayaparamAvazyakaM sAkSAdapunarbhavavArAMganAnaGgasukhakAraNaM kRtvA sarve purANapuruSAstIrthakaraparamadevAdayaH svayaMbuddhAH kecid bodhitabuddhAzcApramattAdisayogibhaTTArakagaNasthAnapaMktimadhyArUDhAH sA : kevalinaH sakalapratyakSajJAnadharAH paramAvazyakAtmArAdhanAprasAdAt jaataashceti| (zArdUtravikrIDita) svAtmArAdhanayA purANapuruSAH sarve purA yoginaH pradhvastAkhilakarmarAkSasagaNA ye viSNavo jissnnvH| tAnnityaM praNamatyananyamanasA muktispRho nispRhaH sa sthAna sarvananArvitAMghivamana: pApATavIpAvavaE: 270 || Avazyaka [ kRtvA ] karIne, [ apramattaprakRtisthAnaM] apramattAdi sthAnane [pratipada 2] prApta karI [vatina: nAtA:] kevaLI thayA. TIkA:-A, paramAvazyaka adhikAranA upasaMhAranuM kathana che. svAbhAzrita nizcayadharmadhyAna ane nizcayazukaladhyAnasvarUpa evuM je bAhya-AvazyakAdi kriyAthI pratipakSa zuddhanizcaya-paramAvazyaka-sAkSAtu apunarbhavarUpI (muktirUpI) strInA anaMga (azarIrI) sukhanuM kAraNa-tene karIne, sarve purANa puruSo-ke jemAMthI tIrthaMkara-paramadeva vagere svayaMbuddha thayA ane keTalAka bodhitabuddha thayA teo-apramattathI mAMDIne sayogIbhaTTAraka sudhInA guNasthAnonI paMktimAM ArUDha thayA thakA, paramAvazyakarUpa AtmArAdhanAnA prasAdathI kevaLIsakaLapratyakSa-jJAnadhArI-thayA. [ have A nizcaya-paramAvazyaka adhikAranI chellI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva be zloka kahe cheH ] zlokArtha-] pUrve je sarva purANa puruSo-yogIo-nija AtmAnI ArAdhanAthI samasta karmarUpI rAkSasonA samUhano nAza karIne *viSNu ane jayavaMta thayA (arthAt sarvavyApI jJAnavALA jina thayA), temane je muktinI spRhAvALo niHspRha jIva ananya manathI nitya praName che, te jIva pAparUpI aTavIne bALavAmAM agni samAna che ane * viSNu = vyApaka. (kevaLI bhagavAnanuM jJAna sarvane jANatuM hovAthI te apekSAe temane sarva vyApaka kahevAmAM Ave che.) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] nizcaya-52mAvazyaka adhikAra maMdAkrAMtA ) muktvA mohaM kanakaramaNIgocaraM heyarUpaM nityAnandaM nirupamaguNAlaMkRtaM divyabodham / cetaH zIghraM praviza paramAtmAnamavyagrarUpaM tadhvA dharma paramamujta: zarmaLe nirmalAya|| 276 / / [ 311 iti sukavijanapayojamitrapaMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahazrIpadmaprabhamaladhArideva-viracitAyAM niyamasAravyAkhyAyAM tAtparyavRttau nizcayaparamAvazyakAdhikAra ekAdazamaH shrutskndhH|| tenAM caraNakamaLane sarva jano pUje che. 270. [ zlokArtha:- ] heyarUpa evo je kanaka ane kAminI saMbaMdhI moha tene choDIne, he citta! nirmaLa sukhane arthe 52ma guru dvArA dharmane prApta karIne tuM avyagrarUpa (zAMtasvarUpI ) 52mAtmAmAM-ke je (52mAtmA ) nitya AnaMdavALo che, nirupama guNothI alaMkRta che ane divya jJAnavALo che temAM-zIghra praveza kara. 271. A rIte, suvijanarUpI kamaLone mATe jeo sUrya samAna che ane pAMca iMdriyonA phelAva rahita dehamAtra jemane parigraha hato evA zrI padmaprabhamaladhArideva vaDe racAyelI niyamasAranI tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM ( arthAt zrImaddabhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta zrI niyamasAra paramAgamanI nigraMtha munirAja zrI padmaprabha-maladhAridevaviracita tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM ) nizcaya-52mAvazyaka adhikAra nAmano agiyAramo zrutaskaMdha samApta thayo. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 5555555555555555555555555 -12- ' Wan * zuddhopayoga adhibhAra * + Wan atha sakalakarmapralayahetubhUtazuddhopayogAdhikAra ucyte| jANadi passadi savvaM vavahAraNaeNa kevalI bhgvN| kevalaNANI jANadi passadi NiyameNa appANaM / / 159 / / jAnAti pazyati sarvaM vyavahAranayena kevalI bhgvaan| kevalajJAnI jAnAti pazyati niyamena aatmaanm|| 159 / / atra jJAninaH svaparasvarUpaprakAzakatvaM kthNciduktm| AtmaguNaghAtakaghAtikarmapradhvaMsanenAsAditasakalavimalakevalajJAnakevaladarzanAbhyAM vyavahAra have samasta karmanA pralayanA hetubhUta zuddhopayogano adhikAra kahevAmAM Ave che. jANe ane dekhe badhuM prabhu kevaLI vyavahArathI; jANe ane dekhe ane prabhu kevaLI nizcaya thakI. 159. anvayArtha:-[vyavahAranayena] vya162-yathI [ kevalI bhagavAn ] upajI bhApAna [ sarvaM] madhu [jAnAti pazyati] ) cha bhane 5 cha; [ niyamena] nizcayathI [ kevalajJAnI] uvaNazAnI [AtmAnam ] mAmAne (potAne ) [ jAnAti pazyati ] 80 cha bhane 65 je. TIkA:-ahIM, jJAnIne sva-para svarUpanuM prakAzakapaNuM kathaMcita kahyuM che. 'parAzrito vyavahAra: (ya162. 52||shrit cha)' mej (2||straanu) vayana chopAthI, Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga adhikAra [ 313 nayena jagattrayakAlatrayavartisacarAcaradravyaguNaparyAyAna ekasmin samaye jAnAti pazyati ca sa bhagavAn paramezvaraH paramabhaTTArakaH parAzrito vyavahAraH iti vcnaat| zuddhanizcayataH paramezvarasya mahAdevAdhidevasya sarvajJavItarAgasya paradravyagrAhakatvadarzakatvajJAyakatvAdivividhavikalpavAhinIsamudbhUtamUladhyAnASAda:*(?) sa bhagavAn trikAlanirupAdhiniravadhinityazuddhasahajajJAnasahajadarzanAbhyAM nijakAraNaparamAtmAnaM svayaM kAryaparamAtmApi jAnAti pazyati c| kiM kRtvA ? jJAnasya dharmo'yaM tAvat svaparaprakAzakatvaM prdiipvt| ghaTAdipramiteH prakAzo dIpastAvadbhinno'pi svayaM prakAzasvarUpatvAt svaM paraM ca prakAzayati; AtmApi vyavahAreNa jagattrayaM kAlatrayaM ca paraM jyotiHsvarUpatvAta svayaMprakAzAtmakamAtmAnaM ca prkaashyti| uktaM ca SaNNavatipASaMDivijayopArjitavizAlakIrtibhirmahAsenapaNDitadevai: vyavahAranayathI te bhagavAna paramezvara paramabhaTTAraka AtmaguNono ghAta karanArAM ghAtikarmonA nAza vaDe prApta sakaLa-vimaLa kevaLajJAna ane kevaLadarzana vaDe trilokavartI tathA trikALavartI sacarAcara dravyaguNaparyAyone eka samaye jANe che ane dekhe che. zuddhanizcayathI paramezvara mahAdevAdhideva sarvajJavItarAgane, paradravyanAM grAhakatva, darzakatva, jJAyakatva vagerenA vividha vikalponI senAnI utpatti muLadhyAnamAM abhAvarUpa hovAthI ( ?), te bhagavAna trikALa- nipAdhi, niravadhi (amaryAdita), nityazuddha evAM sahajajJAna ane sahajadarzana vaDe nija kAraNaparamAtmAne, pote kAryaparamAtmA hovA chatAM paNa, jANe che ane dekhe che. kaI rIte? A jJAnano dharma to, dIvAnI mAphaka, svapara-prakAzakapaNuM che. ghaTAdinI pramitithI prakAza-dIvo (kathaMcita ) bhinna hovA chatAM svayaM prakAza svarUpa hovAthI sva ane parane prakAze che; AtmA paNa jyotisvarUpa hovAthI vyavahArathI triloka ane trikALarUpa parane tathA svayaM prakAza-svarUpa AtmAne (potAne) prakAza 96 pAkhaMDIo para vijaya meLavavAthI jemaNe vizALa kIrti prApta karI che evA mahAsenapaMDitadeve paNa (zloka dvArA ) kahyuM che ke - * ahIM saMskRta TIkAmAM azuddhi lAge che tethI saMskRta TIkAmAM tathA tenA anuvAdamAM zaMkAne sUcavavA praznArthanuM cita karyuM che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 314] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (anukuma ) "yathAvadvastunirNItiH samyagjJAnaM prdiipvt| tatsvArthavyavasAyAtma kathaMcit pramiteH pRthk||" atha nizcayapakSe'pi svaparaprakAzakatvamastyeveti satataniruparAganiraMjanasvabhAvaniratatvAt, svAzrito nizcayaH iti vcnaat| sahajajJAnaM tAvat AtmanaH sakAzAt saMjJAlakSaNaprayojanena bhinnAbhidhAnalakSaNalakSitamapi bhinnaM bhavati na vastuvRttyA ceti, ataHkAraNAt etadAtmagatadarzanasukhacAritrAdikaM jAnAti svAtmAnaM kAraNaparamAtmasvarUpamapi jaanaatiiti| tathA coktaM zrImadamRtacaMdrasUribhi: "[ zlokArca- ] vastuno yathArtha nirNaya te samyajJAna che. te samyajJAna, dIvAnI mAphaka, svanA ane (para) padArthonA nirNayAtmaka che tathA pramitithI (jJatithI) kathaMcit bhinna have "svAzrito. nizcaya: (nizcaya svAzrita che)' evuM (zAstranuM ) vacana hovAthI, ( jJAnane) satata *niruparAga niraMjana svabhAvamAM lInapaNAne lIdhe nizcayapakSe paNa svaparaprakAzakapaNuM che ja. (te A pramANe) sahajajJAna AtmAthI saMjJA, lakSaNa ane prayojananI apekSAe bhinna nAma ane bhinna lakSaNathI (tema ja bhinna prayojanathI) oLakhAtuM hovA chatAM vastuvRttie (akhaMDa vastunI apekSAe ) bhinna nathI; A kAraNane lIdhe A (sahajajJAna ) Abhagata (AtmAmAM rahelAM) darzana, sukha, cAritra vagerene jANe che ane svAtmAnekAraNa paramAtmAnA svarUpane-paNa jANe che. (sahajajJAna svAtmAne to svAzrita nizcayanayathI jANe ja che ane e rIte svAtmAne jANatAM tenA badhA guNo paNa jaNAI ja jAya che. have sahajajJAne je A jANyuM temAM bhedaapekSAe joIe to sahajajJAnane mATe jJAna ja sva che ane te sivAyanuM bIjuM badhuM-darzana, sukha vagere-para che; tethI A apekSAe ema siddha thayuM ke nizcayapakSe paNa jJAna svane tema ja parane jANe che.) evI rIte (AcAryadeva) zrImad amRtacaMdrasUrie (zrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAM 192 mA zloka dvArA ) kahyuM che ke - * niparAga = uparAga rahita; nirvikAra. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga adhikAra [315 (mAchaitA). "bandhacchedAtkalayadatulaM mokssmkssyymetnityodyotsphuttitshjaavsthmekaantshuddhm| ekAkArasvarasabharatotyantagaMbhIradhIraM pUrNa jJAnaM jvalitamacale svasya lInaM mhimni||'' tathA hi ( dhara) AtmA jAnAti vizvaM hyanavaratamayaM kevalajJAnamUrtiH muktizrIkAminIkomalamukhakamale kAmapIDAM tnoti| zobhA saubhAgyacihnAM vyavaharaNanayAddevadevo jineza: tenoccairnizcayena prahatamalakaliH svasvarUpaM sa vetti|| 272 / / jugavaM vaTTai NANaM kevalaNANissa dasaNaM ca thaa| diNayarapayAsatAvaM jaha vaTTai taha muNeyavvaM / / 160 / / "[ zlokArtha:-] karmabaMdhanA chedathI atula akSaya (avinAzI) mokSane anubhavatuM, nitya udhotavALI (jeno prakAza nitya che evI) sahaja avasthA jenI khIlI nIkaLI che evuM. ekAMtazuddha (-karmano mela nahi rahevAthI je atyaMta zuddha thayuM che evuM ), ane ekAkAra (eka jJAnamAtra AkAre pariNamelA) nijarasanI atizayatAthI je atyaMta gaMbhIra ane dhIra che evuM A pUrNa jJAna jhaLahaLI UThayuM (-sarvathA zuddha Atmadravya jAjvalyamAna pragaTa thayuM che, potAnA acaLa mahinAmAM lIna thayuM.'' vaLI (A 159 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva zloka kahe che): [ zlokArtha-] vyavahAranayathI A kevaLajJAnamUrti AtmA niraMtara vizvane kharekhara jANe che ane muktilakSmIrUpI kAminInA komaLa mukhakamaLa para kAmapIDAne ane saubhAgyacihnavALI zobhAne phelAve che. nizcayathI to, jemaNe maLa ane kalezane naSTa karela che evA te devAdhideva jineza nija svarUpane atyaMta jANe che. 27ra. je rIta tApa-prakAza varte yugapade Adityane, te rIta darzana-jJAna yugapada hoya kevaLajJAnIne. 16O. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 ] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates che. niyamasAra yugapad vartate jJAnaM kevalajJAnino darzanaM ca tthaa| dinakaraprakAzatApau yathA vartete tathA jJAtavyam / / 160 / / [bhagavAnazrIkuMdakuMda iha hi kevalajJAnakevaladarzanayoryugapadvartanaM dRssttaantmukhenoktm| atra dRSTAntapakSe kvacitkAle balAhakaprakSobhAbhAve vidyamAne nabhassthalasya madhyagatasya sahasrakiraNasya prakAzatApau yathA yugapad vartete, tathaiva ca bhagavataH paramezvarasya tIrthAdhinAthasya jagattrayakAlatrayavartiSu sthAvarajaMgamadravyaguNaparyAyAtmakeSu jJeyeSu sakalavimala-kevalajJAnakevaladarzane ca yugapad vartete / kiM ca saMsAriNAM darzanapUrvameva jJAnaM bhavati iti / tathA coktaM pravacanasAre .. 'NANaM atyaMtagayaM loyAloesu vitthaDA ditttthii| NaTThamaNiTTaM savvaM idvaM puNa jaM tu taM laddhaM / / " anvayArtha:[ jevalajJAnina: ] kevaLajJAnIne [jJAna] jJAna [tathA ] tema ja [ varzana ] darzana [ yupar] yugapadda [ vartete ] varte che. [vinaxprAzatAau] sUryanA prakAza ane tApa [ yathA ] jevI rIte [ vartete ] ( yugapada) varte che [ tathA jJAtavyas] tevI rIte jANavuM. TIkA:-ahIM kharekhara kevaLajJAna ane kevaLadarzananuM yugapadda vartavApaNuM dRSTAMta dvArA kahyuM ahIM daSTAMtapakSe koI vakhate vAdaLAMnI khalela na hoya tyAre AkAzanA madhyamAM rahelA sUryanA prakAza ane tApa jevI rIte yugapada varte che, tevI ja rIte bhagavAna 5ramezvara tIrthAdhinAthane trilokavartI ane trikALavartI, sthAvara-jaMgama dravya-guNaparyAyAtmaka zeyomAM sakaLa-vimaLa (sarvathA nirmaLa ) kevaLajJAna ane kevaLadarzana yugapa varte che. vaLI (vizeSa eTaluM samajavuM ke), saMsArIone darzanapUrvaka ja jJAna hoya che (arthAt prathama darzana ane pachI jJAna thAya che, yugapadda thatAM nathI ). evI rIte ( zrImaddabhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta ) zrI pravacanasAramAM (61 mI gAthA dvArA) kahyuM che keH 66 [ gAthArtha:- ] jJAna padArthonA pA2ne pAmeluM che ane darzana lokAlokamAM vistRta Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga adhikAra [317 anyacca "daMsaNapuvvaM NANaM chadamatthANaM Na doNNi uvoggaa| jugavaM jamA kevaliNAhe jugavaM tu te dovi||'' tathA hi (aizvarA) vartete jJAnadRSTI bhagavati satataM dharmatIrthAdhinAthe sarvajJe'smin samaMtAt yugapadasadRze vishvlokaiknaathe| etAvuSNaprakAzau punarapi jagatAM locanaM jAyate'smin tejorAzau dineze hatanikhilatamastomake te tthaivm|| 273 / / che; sarva aniSTa nAza pAmyuM che ane je iSTa che te sarva prApta thayuM che.' vaLI bIjAM paNa (zrI nemicaMdrasiddhAMtidevaviracita bRhadravyasaMgrahamAM 44 mI gAthA dvArA) kahyuM che ke ""[ gAthArtha-] chamasthone darzanapUrvaka jJAna hoya che (arthAt pahelAM darzana ane pachI jJAna thAya che), kAraNa ke temane banne upayogo yugapad hotA nathI; kevaLInAthane te banne yugapadda hoya che.'' vaLI (A 160 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja cAra zloka kahe che): [ zlokArtha:-] je dharmatIrthanA adhinAtha (nAyaka) che, je asadeza che (arthAta jenA samAna anya koI nathI, ane je sakaLa lokanA eka nAtha che evA A sarvajJa bhagavAnamAM niraMtara sarvataH jJAna ane darzana yugapad varte che. jeNe samasta timirasamUhano nAza karyo che evA A tejarAzirUpa sUryamAM jevI rIte A uSNatA ane prakAza (yugapa) varte che ane vaLI jagatanA jIvone netra prApta thAya che (arthAt sUryanA nimitte jIvonAM netra dekhavA lAge che), tevI ja rIte jJAna ane darzana (yugapa) hoya che ( arthAt tevI ja rIte sarvajJa bhagavAnane jJAna ane darzana ekIsAthe hoya che ane vaLI sarvajJa bhagavAnanA nimitte jagatanA jIvone jJAna-darzana pragaTa thAya che). ra73. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 318] niyamasAra | [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (vasaMtatinavaI) sadbodhapotamadhiruhya bhavAmburAzimulaMdhya zAzvatapurI sahasA tvyaaptaa| tAmeva tena jinanAthapathAdhunAhaM yAmyanyadasti zaraNaM kimihottmaanaam|| 274 / / | (maMdAkrAMtA) eko devaH sa jayati jinaH kevalajJAnabhAnuH kAmaM kAntiM vadanakamale saMtanotyeva kaaNcit| muktestasyAH samarasamayAnaMgasaukhyapradAyA: ko nAlaM zaM dizatumanizaM premabhUmeH priyaayaaH|| 275 / / (anukuma) jinendro muktikAminyAH mukhapadme jagAma sH| alilIlAM punaH kaammnnggsukhmdvym|| 276 / / huM jinanAtha !) sajJAnarUpI nAvamAM ArohaNa karI bhava-sAgarane oLaMgI jaIne, tuM jhaDapathI zAzvatapUrIe pahoMcyo. have huM jinanAthanA te mArge (-je mArge jinanAtha gayA te ja mArge) te ja zAzvatapurImAM jAuM chuM; (kAraNa ke) A lokamAM uttama puruSone (te mArga sivAya) bIjAM zuM zaraNa che? 274. [zlokArtha-] kevaLajJAnabhAnu (-kevaLajJAnarUpI prakAzanA dharanArA sUrya) evA te eka jinadeva ja jayavaMta che. te jinadeva samarasamaya anaMga (-azarIrI, atIMdriya) saukhyanI denArI evI te muktinA mukhakamaLa para kharekhara koI avarNanIya kAntine phelAve che; (kAraNa ke ) koNa (potAnI ) snehALa priyAne niraMtara sukhotpattinuM kAraNa thatuM nathI ? 275. [ zlokArtha-] te jinaMdradeve muktikAminInA mukhakamaLa pratye bhramaralIlAne dhAraNa karI (arthAt teo temAM bhramaranI jema lIna thayA) ane kharekhara advitIya anaMga (Atmika) sukhane prApta karyuM. 276. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga mAghAra [318 NANaM parappayAsaM diTThI appappayAsayA cev| appA saparapayAso hodi tti hi maNNase jadi hi||161 / / jJAnaM paraprakAzaM dRSTirAtmaprakAzikA caiv| AtmA svaparaprakAzo bhavatIti hi manyase yadi khlu|| 161 / / AtmanaH svprprkaashktvvirodhopnyaaso'ym| iha hi tAvadAtmanaH svaparaprakAzakatvaM kathamiti cet| jJAnadarzanAdivizeSaguNasamRddho hyAtmA, tasya jJAnaM zuddhAtmaprakAzakAsamarthatvAt paraprakAzakameva, yadyevaM dRSTirniraMkuzA kevalamabhyantare hyAtmAnaM prakAzayati cet anena vidhinA svaparaprakAzako hyAtmeti haMho jaDamate prAthamikaziSya, darzanazuddherabhAvAt evaM manyase, na khalu jaDastvattassakAzAdaparaH kshcijjnH| atha hyaviruddhA syAdvAdavidyAdevatA samabhyarcanIyA sdbhirnvrtm| tatraikAntato jJAnasya paraprakAzakatvaM na samasti; na kevalaM syAnmate darzana prakAzaka AtmanuM, paranuM prakAzaka jJAna che, ni4525004, -setu4 mAnyatA ayathArtha cha. 161. anvayArtha:-[ jJAnaM paraprakAzaM] zAna 5257.4 [ca] bhane [dRSTi: AtmaprakAzikA eva] rzana svapramaza 4 cha [AtmA svaparaprakAzaH bhavati] tathA saam| sva52 cha [iti hi yadi khalu manyase ] semI 252 tuM mAnato hoya to tamA virodha Ave che. TIkA-A, AtmAnA svaparaprakAzakapaNA saMbaMdhI virodhakathana che. prathama to, AtmAne svaparaprakAzakapaNuM kaI rIte che? (te vicAravAmAM Ave che.) AtmA jJAnadarzanAdi vizeSa guNothI samRddha che; tenuM jJAna zuddha AtmAne prakAzavAmAM asamartha hovAthI paraprakAzaka ja che; e rIte niraMkuza darzana paNa kevaLa abhyataramAM AtmAne prakAze che (arthAta svaprakAzaka ja che). A vidhithI AtmA svaparaprakAzaka che."--Ama huM jaDamati prAthamika ziSya! jo tuM darzanazuddhinA abhAvane lIdhe mAnato hoya, to kharekhara tArAthI anya koI puruSa 47 ( bhuI) nathI. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 320] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda darzanamapi zuddhAtmAnaM pshyti| darzanajJAnaprabhRtyanekadharmANAmAdhAro hyaatmaa| vyavahArapakSe'pi kevalaM paraprakAzakasya jJAnasya na cAtmasambandhaH sadA bahiravasthitatvAt, AtmapratipatterabhAvAt na sarvagatatvam; ataHkAraNAdidaM jJAnaM na bhavati, mRgatRSNAjalavat prtibhaasmaatrmev| darzanapakSe'pi tathA na kevalamabhyantarapratipattikAraNaM darzanaM bhvti| sadaiva sarvaM pazyati hi cakSuH svasyAbhyantarasthitAM kanInikAM na pshytyev| ataH svaparaprakAzakatvaM jnyaandrshnyorviruddhmev| tataH svaparaprakAzako hyAtmA jJAnadarzanalakSaNa iti| tathA coktaM zrImadamRtacandrasUribhi: mATe aviruddha evI syAdvAdavidyArUpI devI sajjano vaDe samyaka prakAre niraMtara ArAdhavAyogya che. tyAM (svAvAdamatamAM), ekAnta jJAnane paraprakAzakapaNuM ja nathI; syAdvAdamatamAM darzana paNa kevaLa zuddhAtmAne ja dekhatuM nathI (arthAt mAtra svaprakAzaka ja nathI). AtmA darzana, jJAna vagere aneka dharmono AdhAra che. (tyAM) vyavahArapakSe paNa jJAna kevaLa paraprakAzaka hoya to, sadA bAhyasthitapaNAne lIdhe, ( jJAnane) AtmA sAthe saMbaMdha rahe nahi ane (tethI) *AtmapratipattinA abhAvane lIdhe sarvagatapaNuM (paNa) bane nahi. A kAraNane lIdhe, A jJAna hoya ja nahi (arthAt jJAnanuM astitva ja na hoya), mRgatRSNAnA jaLanI mAphaka AbhAsamAtra ja hoya. evI rIte darzanapakSe paNa, darzana kevaLa *abhyatarapratipattinuM ja kAraNa nathI, (sarvaprakAzananuM kAraNa che); (kema ke) cakSu sadaiva sarvane dekhe che, potAnA abhyataramAM rahelI kIkIna dekhatuM nathI (moTe cakSunI vAtathI ema samajAya che ke darzana abhyatana dekha ane bAhyasthita padArthone na dekhe evo koI niyama ghaTato nathI). AthI, jJAna ane darzanane (bannene ) aparaprakAzakapaNuM aviruddha ja che. mATe (e rIte) jJAnadarzanalakSaNavALo AtmA svaparaprakAzaka che. evI rIte (AcAryadeva ) zrImad amRtacaMdrasUrie (zrI pravacanasAranI TIkAmAM cothA zloka dvArA) kahyuM che ke: * Atmapratipatti = AtmAnuM jJAna ane jANavuM te. * abhyatarapratipatti = aMtaraMganuM prakAzanaH svane prakAzavuM te. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhopayoga adhikAra [ 3ra1 ( dhara). "jAnannapyeSa vizvaM yugapadapi bhavadbhAvibhUtaM samastaM mohAbhAvAdyadAtmA pariNamati paraM naiva ninkrmaa| tenAste mukta eva prasabhavikasitajJaptivistArapItajJeyAkArAM trilokI pRthagapRthagatha dyotayan jnyaanmuurtiH||" tathA di (maMtawitA) jJAnaM tAvat sahajaparamAtmAnamekaM viditvA lokAlokau prakaTayati vA tadvataM jnyeyjaalm| dRSTi: sAkSAt svaparaviSayA kSAyikI nityazuddhA tAbhyAM devaH svaparaviSayaM bodhati jnyeyraashim|| 277 / / NANaM parappayAsaM taiyA NANeNa daMsaNaM bhinnnnN| Na havadi paradavvagayaM dasaNamidi vaNNidaM tmhaa|| 162 / / ""[ zlokArdha -] jeNe karmone chedI nAkhyAM che evo A AtmA bhUta, vartamAna ane bhAvi samasta vizvane (arthAt traNe kALanA paryAyo sahita samasta padArthone) yugapad jANato hovA chatAM mohanA abhAvane lIdhe pararUpe pariNamato nathI, tethI have, jenA samasta jJayAkArone atyaMta vikasita jJatinA vistAra vaDa pote pI gayo che evA traNe lokanA padArthone pRthaka ane apRthak prakAzato te jJAnamUrti mukta ja rahe che.'' vaLI (A 161 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [ zlokArtha-] jJAna eka sahajaparamAtmAne jANIne lokAlokane arthAt lokAlokasaMbaMdhI (samasta) zeyasamUhane pragaTa kare che (-jANe che). nitya-zuddha evuM kSAyika darzana (paNa) sAkSAta svaparaviSayaka che (arthAt te paNa svaparane sAkSAt prakAze che). te banne ( jJAna tema ja darzana) vaDe Atmadeva svaparasaMbaMdhI jJayarAzine jANe che (arthAt Atmadeva svapara samasta prakAzya padArthone prakAze che). 277. parane ja jANe jJAna to daga jJAnathI bhinna ja Thare, darzana nathI paradravyagata-e mAnyatA tuja hoIne. 162. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 ] Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates che. niyamasAra jJAnaM paraprakAzaM tadA jJAnena darzanaM bhinnm| na bhavati paradravyagataM darzanamiti varNitaM tasmAt / / 162 / / [bhagavAnazrIkuMdakuMda pUrvasUtropAttapurvapakSasya siddhaantoktiriym| kevalaM paraprakAzakaM yadi cet jJAnaM tadA paraprakAzakapradhAnenAnena jJAnena darzanaM bhinnmev| paraprakAzakasya jJAnasya cAtmaprakAzakasya darzanasya ca kathaM sambandha iti cet sahyaviMdhyayoriva athavA bhAgIrathI shriiprvtvt| AtmaniSThaM yat tad darzanamastyeva, nirAdhAratvAt tasya jJAnasya zUnyatApattireva, athavA yatra tatra gataM jJAnaM tattaddravyaM sarvaM cetanatvamApadyate atastribhuvane na kazcidacetanaH padArthaH iti mahato duussnnsyaavtaarH| tadeva jJAnaM kevalaM na paraprakAzakam ityucyate he ziSya tarhi darzanamapi kevlmaatmgtmitybhihitm| tataH khalvidameva samAdhAnaM siddhAntahRdayaM jJAna na . anvayArtha:[ jJAnaM paraprAzaM] jo jJAna (kevaLa) 52prakAzaka hoya [tavA] to [jJAnena] jJAnathI [ varzana] darzana [mitram ] bhinna Thare, [ varzanam padravyAtaM na bhavati kRti varjita tasmAt] kAraNa ke darzana padrabhagata (paraprakAzaka) nathI ema (pUrva sUtramAM tAruM mantavya ) varNavavAmAM AvyuM che. TIkA:-A, pUrva sUtramAM (161 mI gAthAmAM) kahelA pUrvapakSanA siddhAMta saMbaMdhI kathana jo jJAna kevaLa 52prakAzaka hoya to A paraprakAzanapradhAna (paraprakAzaka) jJAnathI darzana bhinna ja Thare; (kAraNa ke) sahyAcala ane viMdhyAcalanI mAphaka athavA gaMgA ane zrIparvatanI mAphaka, pa2prakAzaka jJAnane ane AtmaprakAzaka darzanane saMbaMdha kaI rIte hoya ? je AtmaniSTha (-AtmAmAM raheluM) che te to darzana ja che. ane pelA jJAnane to, nirAdhArapaNAne lIdhe (arthAt AtmArUpI AdhAra nahi rahevAthI), zUnyatAnI Apatti ja AveH athavA to jyAM jyAM jJAna pahoMce ( arthAt je je dravyane jJAna pahoMce ) te te sarva dravya cetanapaNAne pAme, tethI traNa lokamAM koI acetana padArtha na Thare e moTo doSa prApta thAya. mATe ja (upara kahelA doSanA bhayathI ), huM ziSya ! jJAna kevaLa 52prakAzaka nathI ema jo tuM kahe, to darzana paNa kevaLa Atmagata (svaprakAzaka) nathI ema paNa (temAM sAthe ja) kahevAI gayuM. tethI kharekhara siddhAMtanA hArdarUpa evuM A ja Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhopayoga adhikAra [ 323 darzanayoH kathaMcit svprprkaashtvmstyeveti| tathA coktaM zrImahAsenapaMDitadevaiH "jJAnAdbhinno na nAbhinno bhinnAbhinnaH kthNcn| jJAnaM pUrvAparIbhUtaM so'yamAtmeti kiirtitH||'' tathA hi (maMdrAkrAMtA). AtmA jJAnaM bhavati na hi vA darzanaM caiva tadvata tAbhyAM yuktaH svaparaviSayaM vetti pshytyvshym| saMjJAbhedAdaghakulahare cAtmani jJAnadRSTayo: mevo nAto na ravanu paramArthena vaDhayuSya va:.. ra78 | samAdhAna che ke jJAna ane darzanane kathaMcit svaparaprakAzakapaNuM che ja. evI rIte zrI mahAsenapaMDitadeve (zloka dvArA ) kahyuM che keH "[ zlokArtha:-] AtmA jJAnathI (sarvathA) bhinna nathI, (sarvathA) abhinna nathI, kathaMcit bhinnabhinna che; *pUrvAparabhUta je jJAna te A AtmA che ema kahyuM che.'' vaLI ( A 16 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [ zlokArtha-] AtmA (sarvathA) jJAna nathI, tevI rIte (sarvathA) darzana paNa nathI ja; te ubhayayukta (jJAnadarzanayukta) AtmA svapa2 viSayane avazya jANe che ane dekhe che. aghasamUhanA (pApasamUhanA) nAzaka AtmAmAM ane jJAnadarzanamAM saMjJAbhede bheda Upaje che (arthAt saMjJA, saMkhyA, lakSaNa ane prayojananI apekSAe temanAmAM upara kahyA pramANe bheda che), paramArthe agni ane uSNatAnI mAphaka temanAmAM (-AtmAmAM ane jJAnadarzanamAM ) kharekhara bheda nathI (-abhedatA che). 278. * pUrvApara = pUrva ane apara pahelAnuM ane pachInuM. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 3ra4] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda appA parappayAso taiyA appeNa daMsaNaM bhinnnnN| Na havadi paradavvagayaM daMsaNamidi vaNNidaM tmhaa|| 163 / / AtmA paraprakAzastadAtmanA darzanaM bhinnm| na bhavati paradravyagataM darzana miti varNitaM tsmaat|| 163 / / ekAntenAtmanaH prprkaashktvniraaso'ym| yathaikAntena jJAnasya paraprakAzakatvaM purA nirAkRtam, idAnImAtmA kevalaM paraprakAzazcet tattathaiva pratyAdiSTaM, bhaavbhaavvtorekaastitvnirvtttvaat| purA kila jJAnasya paraprakAzakatve sati tadarzanasya bhinnatvaM jnyaatm| atrAtmanaH paraprakAzakatve sati tenaiva darzanaM bhinnmityvseym| api cAtmA na paradravyagata iti cet tddrshnmpybhinnmityvseym| tataH khalvAtmA svaparaprakAzaka iti yaavt| yathA parane ja jANe jIva to daMga jIvathI bhinna ja Thare, darzana nathI paradravyagata-e mAnyatA tuja hoIne. 163. anvayArtha: AtmA TRUST] jo AtmA (kevaLa) paraprakAzaka hoya [ tavA] to [ AtmanA] AtmAthI [varzana] darzana [fmannam] bhinna Thare, [rzana pUradravya tuM na bhavati ti varNita tasnAt] kAraNa ke darzana paradravyagata (paraprakAzaka) nathI ema (pUrve tAruM mantavya) varNavavAmAM AvyuM che. TIkA-A, ekAMte AtmAne paraprakAzakapaNuM hovAnI vAtanuM khaMDana che. jevI rIte pUrve (16 mI gAthAmAM) ekAMte jJAnane paraprakAzakapaNuM khaMDita karavAmAM AvyuM, tevI rIte have jo "AtmA kevaLa paraprakAzaka che" ema mAnavAmAM Ave to te vAta paNa tevI ja rIte khaMDana pAme che, kAraNa ke *bhAva ane bhAvavAna eka astitvathI racAyelA hoya che. pUrve (16 mI gAthAmAM) ema jaNAyuM hatuM ke jo jJAna (kevaLa) paraprakAzaka hoya to jJAnathI darzana bhinna Thare ! ahIM (A gAthAmAM) ema samajavuM ke jo AtmA (kevaLa) paraprakAzaka hoya to AtmAthI ja darzana bhinna Thare ! vaLI jo "AtmA * jJAna bhAva che ane AtmA bhAvavAna che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check htip://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhopayoga adhikAra [ 325 kathaMcitsvaparaprakAzakatvaM jJAnasya sAdhitam asyApi tathA, dharmadharmiNorekasvarUpatvAt paavkossnnvditi| (maMdAkrAMtA ) AtmA dharmI bhavati sutarAM jJAnadRgdharmayuktaH tasminnaiva sthitimavicalAM tAM pariprApya nityam / samyagdRSTirnikhilakaraNagrAmanIhArabhAsvAn muktiM yAti sphuTitasahajAvasthayA saMsthitAM taam|| 279 / / NANaM parappayAsaM vavAhAraNayeNa daMsaNaM tamhA / appA parappayAso vavahAraNayeNa daMsaNaM tamhA / / 164 / / jJAnaM paraprakAzaM vyavahAranayena darzanaM tasmAt / AtmA paraprakAzo vyavahAranayena darzanaM tasmAt / / 164 / / paradravyagata nathI ( arthAt AtmA kevaLa paraprakAzaka nathI, svaprakAzaka paNa che)' ema (ve ) mAnavAmAM Ave to AtmAthI darzananuM (samyak prakAre) abhinnapaNuM siddha thAya ema samajavuM. mATe kharekhara AtmA svaparaprakAzaka che. jema (162 mI gAthAmAM ) jJAnanuM cit svaparaprakAzaka-paNuM siddha thayuM tema AtmAnuM paNa samajavuM, kAraNa ke agni ane uSNatAnI mAphaka dharmI ane dharmanuM eka svarUpa hoya che. [have A 163 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [ zlokArtha:- ] jJAnadarzanadharmothI yukta hovAne lIdhe AtmA kharekhara dharmI che. sakaLa iMdriyasamUharUpI himane (naSTa karavA) mATe sUrya samAna evo samyagdaSTi jIva temAM ja (jJAnadarzanadharmayukta AtmAmAM ja) sadA avicaLa sthiti prApta karIne muktine pAme che-ke je mukti pragaTa thayelI sahaja avasthArUpe susthita che. 279. vyavahA2thI che 52prakAzaka jJAna, tethI dRSTi che; vyavahA2thI che 52prakAzaka jIva, tethI daSTi che. 164. anvayArtha:[ vyavahAranayena] vyavahAranayathI [jJAnaM] jJAna [paraprAi] 52prakAzaka che; [ tasmAt ] tethI [ varzanam] darzana 52prakAzaka che. [ vyavahAranayana ] vyavahAranayathI [ AtmA ] AtmA Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 3ra6] niyamasAra [ bhagavAna zrI kuMdakuMda vyavahAranayasya sphltvprdyotnkthnmaah| iha sakalakarmakSayaprAdurbhAvAsAditasakalavimalakevalajJAnasya pudgalAdimUrtAmUrtacetanAcetanaparadravyaguNaparyAyaprakaraprakAzakatvaM kathamiti cet, parAzrito vyavahAraH iti vacanAt vyvhaarnybleneti| tato darzanamapi taadRshmev| trailokyaprakSobhahetubhUtatIrthakaraparamadevasya zatamakhazatapratyakSavaMdanAyogyasya kAryaparamAtmanazca tadvadeva prprkaashktvm| tena vyavahAranayabalena ca tasya khalu bhagavataH kevaladarzanamapi taadRshmeveti| tathA coktaM zrutabindau (mAninI). "jayati vijitdosso'mrtymy'ndrmauliprvilsdurumaalaabhyrcitaaNdhirjinendrH| trijagadajagatI yasyedRzau vyaznuvAte samamiva viSayeSvanyonvRttiM nisseddhm||'' [pUrayvaza: ] paraprakAzaka che; [ tasmA ] tethI [rzanama ] darzana para prakAzaka che. TIkAH-A, vyavahAranayanuM saphaLapaNuM darzAvanAruM kathana che. samasta (jJAnAvaraNIya) karmano kSaya thavAthI prApta thatuM sakaLa-vimaLa kevaLa-jJAna pudgalAdi mUrta-amUrta cetana-acetana paradravyaguNaparyAyasamUhanuM prakAzaka kaI rIte che-evo ahIM prazna thAya, to teno uttara ema che ke-"pazrito vyavahAra: (vyavahAra parAzrita che)' evuM (zAstranuM) vacana hovAthI vyavahAranayanA baLe ema che (arthAt paraprakAzaka che); tethI darzana paNa tevuM ja (-vyavahAranayanA baLe paraprakAzaka) che. vaLI traNa lokanA *prakSobhanA hetubhUta tIrthaMkara-paramadevane-ke jeo so idronI pratyakSa vaMdanAne yogya che ane kAryaparamAtmA che temanejJAnanI mAphaka ja (vyavahAranayanA baLe) paraprakAzakapaNuM che; tethI vyavahAranayanA baLe te bhagavAnanuM kevaLadarzana paNa tevuM ja che. evI rIte zratabindumAM (zloka dvArA) kahyuM che ke[ zlokArtha-] jemaNe doSone jItyA che, jemanAM caraNo deveMdro tema ja nareMdronA * prakSobhanA artha mATe 83 mA pAnAnuM padaTippaNa jAo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga adhikAra [ 327 tathA di (mAlinI) vyavaharaNanayena jJAnapuMjo'yamAtmA prakaTatarasudRSTiH srvlokprdrshii| viditasakalamUrtAmUrtatattvArthasArtha: samavati paramazrIdifmanIvarAma": 280 | NANaM appapayAsaM NicchayaNayaeNa daMsaNaM tmhaa| appA appapayAso NicchayaNayaeNa daMsaNaM tmhaa|| 165 / / jJAnamAtmaprakAzaM nizcayanayena darzanaM tsmaat| AtmA AtmaprakAzo nizcayanayena darzanaM tsmaat|| 165 / / mugaTomAM prakAzatI kImatI mALAothI pUjAya che (arthAt jemanAM caraNomAM idro tathA cakravartIonAM maNimALAyukta mugaTavALAM mastako atyaMta jhUke che), ane (lokAlokanA samasta ) padArtho ekabIjAmAM praveza na pAme evI rIte traNa loka ane aloka jemanAmAM ekI sAthe ja vyApe che (arthAt je jinaMdrane yugapa jaNAya che), te jinaMdra jayavaMta che.' vaLI ( A 164 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [zlokArtha-] jJAnakuMja evo A AtmA atyaMta spaSTa darzana thatAM (arthAt kevaLadarzana pragaTa thatAM) vyavahAranayathI sarva lokane dekhe che tathA ( sAthe vartatA kevaLajJAnane lIdhe ) samasta mUrta-amUrta padArthasamUhune jANe che. te (kevaLadarzana-jJAnayukta) AtmA paramazrIrUpI kAminIno (muktisuMdarIno ) vallabha thAya che. 28O. nizcayanaye che nijaprakAzaka jJAna, tethI daSTi che; nizcayanaye che nijaprakAzaka jIva, tethI daSTi che. 165. anvayArtha - nizcayanayena] nizcayanayathI [ jJAnama] jJAna [batmapravAzaM] svaprakAzaka che; [ tasnAt] tethI [rzana ] darzana svaprakAzaka che. [nizcayanana] nizcayanayathI [mAtmA] AtmA [ tmipraveza:] svaprakAzaka che; [tasmAr] tethI [varNanam ] darzana svaprakAzaka che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 328] niyamasAra [ bhagavAna zrI kuMdakuMda nizcayanayena svruupaakhyaanmett| nizcayanayena svaprakAzakatvalakSaNaM zuddhajJAnamihAbhihitaM tathA sakalAvaraNapramuktazuddhadarzanamapi svprkaashkprmev| AtmA hi vimuktasakalendriyavyApAratvAt svaprakAzakatvalakSaNalakSita iti yaavt| darzanamapi vimuktabahirviSayatvAt svprkaashktvprdhaanmev| itthaM svarUpapratyakSalakSaNalakSitAkSuNNasahajazuddhajJAnadarzanamayatvAt nizcayena jagattrayakAlatrayavartisthAvarajaMgamAtmakasamastadravyaguNaparyAyaviSayeSu *AkAzAprakAzakAdivikalpavidUrassan svasvarUpe *saMjJAlakSaNaprakAzatayA (?) niravazeSeNAntarmukhatvAdanavaratam akhaMDAdvaitaciccamatkAramUrtirAtmA tisstthtiiti| (maMtAkrAMtA) AtmA jJAnaM bhavati niyataM svaprakAzAtmakaM yA dRSTi: sAkSAt prahatabahirAlaMbanA sApi caissH| ekAkArasvarasavisarApUrNapuNyaH purANa: svasminnityaM niyatavasatirnirvikalpe mhimni|| 281 / / TIkAH-A, nizcayanayathI svarUpanuM kathana che. ahIM nizcayanayathI zuddha jJAnanuM lakSaNa svaprakAzakapaNuM kahyuM che tevI rIte sarva AvaraNathI mukta zuddha darzana paNa svaprakAzaka ja che. AtmA kharekhara, teNe sarva iMdriyavyApArane choDayo hovAthI, svaprakAzakasvarUpa lakSaNathI lakSita che; darzana paNa, teNe bahiviSayapaNuM choDyuM hovAthI svaprakAzaka-pradhAna ja che. A rIte svarUpapratyakSa-lakSaNathI lakSita akhaMDa-sahajazuddhajJAnadarzanamaya hovAne lIdhe, nizcayathI, triloka-trikALavartI sthAvara-jaMgamasvarUpa samasta dravyaguNaparyAyarUpa viSayo saMbaMdhI prakAzya-prakAzakAdi vikalpothI ati dUra vartato thako, svasvarUpasaMcetana jenuM lakSaNa che evA prakAza vaDe sarvathA aMtarmukha hovAne lIdhe, AtmA niraMtara akhaMDa-advaita-caitanyacamatkAramUrti rahe che. [ have A 165 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [zlokArtha-] nizcayathI AtmA svaprakAzaka jJAna che; jeNe bAhya AlaMbana naSTa karyuM * ahIM kAMIka azuddhi hoya ema lAge che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhopayoga adhikAra appasarUvaM pecchadi loyAloyaM Na kevalI bhagavaM / jai koi bhaNai evaM tassa ya kiM dUsaNaM hoi|| 166 / / AtmasvarUpaM pazyati lokAlokau na kevalI bhgvaan| yadi kopi bhaNatyevaM tasya ca kiM dUSaNaM bhavati / / 166 / / zuddhanizcayanayavivakSayA paradarzanatvanirAso'yam / vyavahAreNa pudgalAditrikAlaviSayadravyaguNaparyAyaikasamayaparicchittisamarthasakalavimalakevalAvabodhamayatvAdivividhamahimAdhAro'pi sa bhagavAn kevaladarzanatRtIyalocano'pi kevalasvarUpapratyakSamAtravyApAra niHzeSato'ntarmukhatvAt paramanirapekSatayA nirataniraMjananijasahajadarzanena saccidAnaMdamayamAtmAnaM nizcayataH pazyatIti zuddha [ 329 che evuM (svaprakAzaka) je sAkSAt darzana te-rUpa paNa AtmA che. ekAkAra nijarasanA phelAvathI pUrNa hovAne lIdhe je pavitra che ane je purANa (sanAtana ) che evo A AtmA sadA potAnA nirvikalpa mahimAmAM nizcitapaNe vase che. 281. prabhu kevaLI dekhe nijAtmAne, na lokAlokane, -jo koI bhAkhe ema to temAM kaho zo doSa che ? 166. anvayArtha:[ jevI mAvAn] (nizcayathI) kevaLI bhagavAna [Atma-svayaM ] AtmasvarUpane [ pazyati ] dekhe che, [na toLAtoau] lokAlokane nahi-[ a ] ema [ vi ] jo [ja: api maLati] koI kahe to [tasya = oi dUSaNaM mati] tene zo doSa che? (arthAt kAMI doSa nathI.) TIkA:-A, zudghanizcayanayanI vivakSAthI paradarzananuM (52ne dekhavAnuM) khaMDana che. joke vyavahArathI eka samayamAM traNa kALa saMbaMdhI puddagalAdi dravyaguNaparyAyone jANavAmAM samartha sakaLa-vimaLa kevaLajJAnamayatvAdi vividha mahimAono dharanAra che, topaNa te bhagavAna, kevaLadarzanarUpa tRtIya locanavALo hovA chatAM, 52ma ni2pekSa-paNAne lIdhe niHzeSapaNe (sarvathA ) aMtarmukha hovAthI kevaLa svarUpapratyakSamAtra vyApAramAM lIna evA niraMjana nija sahajadarzana vaDe saccidAnaMdamaya AtmAne nizcayathI dekhe che (paraMtu lokAlokane nahi)-ema je koI paNa zuddha aMta:tattvano vedanA2 (jANanAra, Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 330] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda nizcayanayavivakSayA yaH kopi zuddhAntastattvavedI paramajinayogIzvaro vakti tasya ca na khalu dUSaNaM bhvtiiti| (maM#iitA) pazyatyAtmA sahajaparamAtmAnamekaM vizuddhaM svaantHshuddhyaavsthmhimaadhaarmtyntdhiirm| svAtmanyuccairavicalatayA sarvadAntarnimagnaM tasminaiva pravRtimati vyAvaIRprayaMvadA 282 // anubhavanAra) parama jinayogIzvara zuddhanizcayanayanI vivakSAthI kahe che, tene kharekhara dUSaNa nathI. [have A 166 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che. ] | [ zlokArtha:-] (*nizcayathI) AtmA sahuja paramAtmAne dekhe che-ke je paramAtmA eka che, vizuddha che, nija aMtaHzuddhinuM raheThANa hovAthI (kevaLajJAna-darzanAdi) mahimAno dharanAra che, atyaMta dhIra che ane nija AtmAmAM atyaMta avicaLa hovAthI sarvadA aMtarmagna che: svabhAvathI mahAna evA te AtmAmAM *vyavahAraprapaMca nathI ja (arthAta nizcayathI AtmAmAM lokAlokane dekhavArUpa vyavahAravistAra nathI ja ). 282. * ahIM nizcaya-vyavahAra saMbaMdhI ema samajavuM ke jemAM svanI ja apekSA hoya te nizcaya-kathana che ane jemAM paranI apekSA Ave te vyavahArakathana che; mATe kevaLI bhagavAna lokAlokaneparane jANe-dekhe che ema kahevuM te vyavahArakathana che ane kevaLI bhagavAna svAtmAne jANedekhe che ema kahevuM te nizcayakathana che. ahIM vyavahArakathanano vAcyArtha ema na samajavo ke jema chadmastha jIva lokAlokane jANato-dekhato ja nathI tema kevaLI bhagavAna lokAlokane jANatA-dekhatA ja nathI. chamastha jIva sAthe sarakhAmaNInI apekSAe to kevaLI bhagavAna lokAlokane jANe-dekhe che te barAbara satya che yathArtha che, kAraNa ke teo trikALa saMbaMdhI sarva dravyaguNaparyAyone yathAsthita barAbara paripUrNapaNe kharekhara jANe-dekhe che. "kevaLI bhagavAna lokAlokane jANe-dekhe che" ema kahetAM paranI apekSA Ave che eTaluM ja sUcavavA, tathA kevaLI bhagavAna jema ane tadarUpa thaIne nijasukhanA saMvedana sahita jANe-dekhe che tema lokAlokane (parane) tarUpa thaIne parasukhadu:khAdinA saMvedana sahita jANatA-dekhatA nathI, paraMtu parathI taddana bhinna rahIne, paranA sukhaduHkhAdinuM saMvedana karyA vinA jANe-dekhe che eTaluM ja sUcavavA tene vyavahAra kahela che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zuddhopayoga adhikAra muttamamuttaM davvaM ceyaNamiyaraM sagaM ca savvaM ca / pecchaMtassa du NANaM paccakkhamaNiMdiyaM hoi / / 167 / / kahAnajainazAstramALA ] mUrtamamUrtaM dravyaM cetanamitarat svakaM ca sarvaM c| pazyatastu jJAnaM pratyakSamatIndriyaM bhavati / / 167 / / kevalabodhasvarUpAkhyAnametat / SaNNAM dravyANAM madhye mUrtatvaM pudgalasya paMcAnAm amUrtatvam; cetanatvaM jIvasyaiva pNcaanaamcetntvm| mUtAmUrtacetanAcetanasvadravyAdikamazeSaM trikAlaviSayam anavarataM pazyato bhagavataH zrImadarhatparamezvarasya kramakaraNavyavadhAnApoDhaM cAtIndriyaM ca sakalavimalakevalajJAnaM sakalapratyakSaM bhavatIti / tathA coktaM pravacanasAre mUrtika-amUrtika cetanAcetana svapara sau dravyane je dekhato tene atIMdriya jJAna che, pratyakSa che. 167. [ 331 anvayArtha:[ mUrtam amUrtas] mUrta-amUrta [ cetanamrUtarat] cetana-acetana [dravya ] dravyone[ sva = sarva svane tema ja samastane [pazyata: tu] dekhanAranuM ( jANanAranuM ) [ jJAnam ] jJAna [ atIndriyaM] atIMdriya che, [ pratyakSad bhavati] pratyakSa che. TIkA:-A, kevaLajJAnanA svarUpanuM kathana che. cha dravyomAM puddagalane mUrtapaNuM che, (bAkInAM) pAMcane amUrtapaNuM che; jIvane ja cetanapaNuM che, (bAkInAM ) pAMcane acetanapaNuM che. trikALa saMbaMdhI mUrta-amUrta cetana-acetana svadravyAdi azeSane (sva tema ja pa2 samasta dravyone) niraMtara dekhanAra bhagavAna zrImad arhatparamezvaranuM je krama, iMdriya ane *vyavadhAna vinAnuM, atIMdriya sakaLa-vimaLa (sarvathA nirmaLa ) kevaLajJAna te sakalapratyakSa che. evI rIte zrImaddabhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta ) zrI pravacanasAramAM (54 mI gAthA dvArA ) kahyuM che ke: * vyavadhAnanA artha mATe 26 mA pAnAnuM padaTippaNa juo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 33ra ] niyamasAra [ bhagavAna zrIkuMdakuMda "jaM pecchado amuttaM muttesu adidiyaM ca pcchnnnnN| sayalaM sagaM ca idaraM taM NANaM havadi paccakkhaM / / '' tathA hi (maMeitA) samyagvartI tribhuvanaguruH zAzvatAnantadhAmA lokAlokau svaparamakhilaM cetanAcetanaM c| tArtIyaM yannayanamaparaM kevalajJAnasaMjJaM tenaivA rita-dimA tIrthanAtha jinendra: 28rU I puvvuttasayaladavyaM NANAguNapajjaeNa sNjuttN| jo Na ya pecchai sammaM parokkhadiTThI have tss|| 168 / / pUrvoktasakaladravyaM nAnAguNaparyAyeNa sNyuktm| yo na ca pazyati samyak parokSadRSTirbhavettasya / / 168 / / "[ gAthArtha-] dekhanAranuM je jJAna amUrtane, mUrta padArthomAM paNa atIndriyane, ane pracchannane e badhAMyane-svane tema ja paradekhe che, te jJAna pratyakSa che.'' vaLI (A 167 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [ zlokArtha:-] kevaLajJAna nAmanuM je trIjAM utkRSTa netra tenAthI ja jemano prasiddha mahimA che, jeo traNa lokanA guru che ane zAzvata anaMta jemanuM *dhAma che-evA A tIrthanAtha jinaMdra lokAlokane arthAta sva-para evAM samasta cetana-acetana padArthone samyaka prakAre (barAbara) jANe che. 283. vidhavidha guNo ne paryayo saMyukta dravya samastane dekhe na je samyaka prakAra, parokSa dRSTi tehane. 168. anvayArthInuM nAnA guNaparyAyeLa saMyuk] vidhavidha guNo ane paryAyothI saMyukta [pUrvojIttadravyuM] pUrvokta samasta dravyone [ ] je [sabhya ] samyaka prakAre ( barAbara) * dhAma = (1) bhavyatA; (2) teja; (3) baLa. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zuddhopayoga adhikAra atra kevaladRSTerabhAvAt sakalajJatvaM na samastItyuktam / pUrvasUtropAttamUrtAdidravyaM samastaguNaparyAyAtmakaM, mUrtasya mUrtaguNAH, acetanasyAcetanaguNAH, amUrtasyAmUrtaguNAH, cetanasya cetanaguNAH, SaDDhAnivRddhirUpAH sUkSmAH paramAgamaprAmANyAdabhyupagamyAH arthaparyAyAH SaNNAM dravyANAM sAdhAraNAH, naranArakAdivyaMjanaparyAyA jIvAnAM paMcasaMsAraprapaMcAnAM, pudgalAnAM sthUlasthUlAdiskandhaparyAyAH, caturNAM dharmAdInAM zuddhaparyAyAzceti, ebhiH saMyuktaM taddravyajAlaM yaH khalu na pazyati, tasya saMsAriNAmiva parokSadRSTiriti / kahAnajainazAstramALA ] (vasaMtatinA) yo naiva pazyati jagattrayamekadaiva kAlatrayaM ca tarasA sakalajJamAnI / pratyakSadRSTiratulA na hi tasya nityaM sarvajJatA kathamihAsya jaDAtmanaH syAt / / 284 / / [na ca pazyati] dekhato nathI, [ tattva ] tene [ parokSadaSTi: bhavet] parokSa darzana che. TIkA:-ahIM, kevaLadarzananA abhAve (arthAt pratyakSa darzananA abhAvamAM ) sarvajJapaNuM hotuM nathI ema kahyuM che. = [ 333 samasta guNo ane paryAyothI saMyukta pUrvasUtrokta (167 mI gAthAmAM kahelAM ) mRdi dravyone je dekhato nathI; arthAt mUrta dravyanA mUrta guNo hoya che, acetananA acetana guNo hoya che, amUrtanA amUrta guNo hoya che, cetananA cetana guNo hoya che; SaT (cha prakAranI ) hAnivRddhirUpa, sUkSma, paramAgamanA pramANathI svIkA2vA-yogya arthaparyAyo cha dravyone sAdhAraNa che, naranArakAdi vyaMjanaparyAyo pAMca prakAranA *saMsA2prapaMcavALA jIvone hoya che, puddagalone sthUla-sthUla vagere skaMdhaparyAyo hoya che ane dharmAdi cAra dravyone zuddha paryAyo hoya che; A guNaparyAyothI saMyukta evA te dravyasamUhane je kharekhara dekhato nathI;-tene (bhale te sarvajJapaNAnA abhimAnathI dagdha hoya topaNa ) saMsArIonI mAphaka parokSa dRSTi che. [have A 168 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] * saMsAraprapaMca saMsAravistAra. (saMsAravistAra dravya, kSetra, kALa, bhava ane bhAva-evA pAMca parAvartanarUpa che. ) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 ] Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda loyAloyaM jANai appANaM Neva kevalI bhgvN| jai koi bhai evaM tassa ya kiM dUsaNaM hoi / / 169 / / lokAlokau jAnAtyAtmAnaM naiva kevalI bhgvaan| yadi ko'pi bhaNati evaM tasya ca kiM dUSaNaM bhavati / / 169 / / vyvhaarnypraadurbhaavkthnmidm| sakalavimalakevalajJAnatritayalocano bhagavAn apunarbhavakamanIyakAminIjIvitezaH SaDdravyasaMkIrNalokatrayaM zuddhAkAzamAtrAlokaM ca jAnAti parAzrito vyavahAra iti mAnAt vyavahAreNa vyavahArapradhAnatvAt, niruparAgazuddhAtmasvarUpaM naiva jAnAti, yadi vyavahAranayavivakSayA kopi jinanAthatattvavicAralabdha: ( dakSaH) kadAcidevaM vakti cet, tasya [zlokArtha:- ] sarvajJatAnA abhimAnavALo je jIva zIghra eka ja kALe traNa jagatane ane traNa kALane dekhato nathI, tene sadA (arthAt kadApi ) atula pratyakSa darzana nathI; te jaDa AtmAne sarvajJatA kaI rIte hoya? 284. prabhu kevaLI jANe triloka-alokane, nahi Atmane, -jo koI bhAkhe ema to temAM kaho zo doSa che ? 169. anvayArtha:[ jevalI mAvAn] ( vyavahArathI ) kevaLI bhagavAna [oLA-loo] lokAlokane [ khAnAti] jANe che, [na va AtmAnan] AtmAne nahi[vi] ema [ vi] jo [ : avi maLati] koI kahe to [tasya tha idUSaNaM mati] tene zo doSa che? (arthAt kAMI doSa nathI.) TIkA:-A, vyavahAranayanI pragaTatAthI kathana che. ' parAzrito vyavahAra: vyavahAranaya parAzrita che)' evA (zAstranA ) abhiprAyane lIdhe, vyavahAre vyavahAranayanI pradhAnatA dvArA (arthAt vyavahAre vyavahAranayane pradhAna karIne ), 'sakaLa-vimaLa kevaLajJAna jemanuM trIjuM locana che ane apunarbhavarUpI suMdara kAminInA jeo jIviteza che (muktisuMdarInA jeo prANanAtha che) evA bhagavAna cha dravyothI vyAsa traNa lokane ane zuddha-AkAzamAtra alokane jANe che, niruparAga (nirvikAra) zuddha AtmasvarUpane nathI ja jANatA ' -ema jo vyavahAranayanI vivakSAthI Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhopayoga adhikAra [ 335 na khalu duussnnmiti| tathA coktaM zrIsamantabhadrasvAmibhi: (aparaMvatra) "sthitijanananirodhalakSaNaM caramacaraM ca jgtprtikssnnm| iti jina sakalajJalAMchanaM vacanamidaM vadatAMvarasya te||" tathA hi (vasaMtatinA ) jAnAti lokamakhilaM khalu tIrthanAtha: svAtmAnamekamanaghaM nijsaukhynisstthm| no vetti so'yamiti taM vyavahAramArgAd vaktIti ko'pi munipo na ca tasya dossH|| 285 / / koI jinanAthanA tattva vicAramAM nipuNa jIva (-jinadeve kahelA tattvanA vicAramAM pravINa jIva) kadAcit kahe, to tene kharekhara dUSaNa nathI. evI rIte (AcAryavara) zrI samatabhadrasvAmIe (bRhasvayaMbhUstotramAM zrI munisuvrata bhagavAnanI stuti karatAM 114 mA zloka dvArA ) kahyuM che ke "[ zlokArtha:-] he jinaMdra! tuM vaktAomAM zreSTha che; "carAcara (jaMgama tathA sthAvara) jagata pratikSaNa ( pratyeka samaye) utpAdavyaya thrIlakSaNavALuM che" evuM A tAruM vacana (tArI) sarvajJatAnuM cihna che.'' vaLI (A 169 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [ zlokArtha-] tIrthanAtha kharekhara AkhA lokane jANe che ane teo eka, anagha (nirdoSa), nijasaukhyaniSTha (nija sukhamAM lIna) svAtmAne jANatA nathI--ema koI munivara vyavahAramArgathI kahe to tene doSa nathI. 285. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 336 ] niyamasAra [ bhagavAna zrIkuMdakuMda NANaM jIvasarUvaM tamhA jANei appagaM appaa| appANaM Na vi jANadi appAdo hodi vidirittaM / / 170 / / jJAnaM jIvasvarUpaM tasmAjjAnAtyAtmakaM aatmaa| AtmAnaM nApi jAnAtyAtmano bhavati vytiriktm|| 170 / / atra jJAnasvarUpo jIva iti vitrkennoktH| iha hi jJAnaM tAvajjIvasvarUpaM bhavati, tato hetorakhaMDAdvaitasvabhAvanirataM niratizayaparamabhAvanAsanAthaM muktisuMdarInAthaM bahirvyAvRttakautUhalaM nijaparamAtmAnaM jAnAti kazcidAtmA bhavyajIva iti ayaM khalu svbhaavvaadH| asya viparIto vitarkaH sa khalu vibhAvavAda: praathmikshissyaabhipraayH| kathamiti cet, pUrvoktasvarUpamAtmAnaM khalu na jAnAtyAtmA, svarUpAvasthitaH sNtisstthti| yathoSNasvarUpasyAgneH svarUpamagniH kiM jAnAti, che jJAna jIvasvarUpa, tethI jIva jANe jIvane; jIvane na jANe jJAna to e jIvathI juduM kare! 170. anvayArthanuM jJAna] jJAna [ nIvasvarupa] jIvanuM svarUpa che, [tasmA] tethI [ mAtmA] AtmA [ tmiruM] AtmAne [nAnAti] jANe che; [gAtmAnuM ja gari nAnAti] jo jJAna AtmAne na jANe to [Itma:] AtmAthI [ vyatirin] vyatirikta (jAdu ) [ mavati] Thare ! TIkA:-ahIM (A gAthAmAM) "jIva jJAnasvarUpa che" ema vitarkathI (dalIlathI) kahyuM prathama to, jJAna kharekhara jIvanuM svarUpa che; te hetuthI, je akhaMDa advaita svabhAvamAM lIna che, je niratizaya parama bhAvanA sahita che, je muktisuMdarIno nAtha che ane bahAramAM kautuhala vyAvRtta karyuM che (arthAt bAhya padArtho saMbaMdhI kutUhalano jeNe abhAva karyo che ke evA nija paramAtmAne koI AtmA-bhavya jIva-jANe che.-Ama A kharekhara svabhAvavAda che. AnAthI viparIta vitarka (-vicAra) te kharekhara vibhAvavAda che, prAthamika ziSyano abhiprAya che. 1. niratizaya = jenAthI bIjAM koI caDiyAtuM nathI evI; anuttama zreSTha; ajoDa. 2. kautUhala = iMtejArI; utsuktA; Azcarya; kautuka. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga adhikAra [ 337 tathaiva jJAnajJeyavikalpAbhAvAt so'yamAtmAtmani tisstthti| haho prAthamikaziSya agnivadayamAtmA kimcetnH| kiM bhnaa| tamAtmAnaM jJAnaM na jAnAti ceda devadattarahitaparazuvat idaM hi nArthakriyAkAri, ata eva AtmanaH sakAzAd vyatiriktaM bhvti| tanna khalu sammataM svbhaavvaadinaamiti| tathA coktaM zrIguNabhadrasvAmibhi: (anuSTrama "jJAnasvabhAvaH syAdAtmA svbhaavaavaaptircyutiH| tasmAdacyutimAkAMkSan bhaavyejjnyaanbhaavnaam||'' te (viparIta vitarka-prAthamika ziSyano abhiprAya) kayA prakAre che? (te A prakAre che:-) "pUrvoktasvarUpa (jJAnasvarUpa) AtmAne AtmA kharekhara jANato nathI, svarUpamAM avasthita rahe che (-AtmAmAM mAtra sthita rahe che). jevI rIte uSNatAsvarUpa agninA svarUpane (arthAt agnine) zuM agni jANe che? (nathI ja jANato.) tevI ja rIte jJAnajJaya saMbaMdhI vikalpanA abhAvathI A AtmA AtmAmAM (mAtra sthita rahe che (-AtmAne jANato nathI)." (uparokta vitarkano uttara:-) "he prAthamika ziSya! agninI mAphaka zuM A AtmA acetana che (ke jethI te potAne na jANe ) ? vadhAre zuM kahevuM? (saMkSepamAM, ) jo te AtmAne jJAna na jANe to te jJAna, devadatta vinAnI kulaDInI mAphaka, *arthakriyAkArI na Thare, ane tethI te AtmAthI bhinna Thare! te to (arthAta jJAna ne AtmAnI sarvathA bhinnatA to) kharekhara svabhAvavAdIone saMmata nathI. (mATe nakkI kara ke jJAna AtmAne jANe che.)" evI rIte (AcAryavara) zrI guNabhadrasvAmIe (AtmAnuzAsanamAM 174 mA zloka dvArA ) kahyuM che ke "[ zlokArtha-] AtmA jJAnasvabhAva che; svabhAvanI prApti te azruti(avinAzI * arthakriyAkArI = prayojanabhUta kriyA karanAruM. (jema devadatta vagaranI ekalI kuhADI arthakriyA -kApavAnI kriyA-karatI nathI, tema jo jJAna AtmAne jANatuM na hoya to jJAne paNa arthakriyA-jANavAnI kriyA-na karI; tethI jema arthakriyAzUnya kuhADI devadattathI bhinna che tema artha kriyAzUnya jJAna AtmAthI bhinna hovuM joIe! paraMtu te to spaSTapaNe viruddha che, mATe jJAna AtmAne jANe ja che.) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 338] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda tathA di (maMpitA) jJAnaM tAvadbhavati sutarAM zuddhajIvasvarUpaM svAtmAtmAnaM niyatamadhunA tena jAnAti caikm| tacca jJAnaM sphuTitasahajAvasthayAtmAnamArAt no jAnAti sphuttmviclaadbhinnmaatmsvruupaat|| 286 / / tathA coktam 'NANaM avvidirittaM jIvAdo teNa appagaM munni| jadi appagaM Na jANai bhiNNaM taM hodi jiivaado||'' appANaM viNu NANaM NANaM viNu appago Na sNdeho| tamhA saparapayAsaM NANaM taha daMsaNaM hodi|| 171 / / AtmAnaM viddhi jJAnaM jJAnaM viddhayAtmako na sNdehH| tasmAtsvaparaprakAzaM jJAnaM tathA darzanaM bhvti||171 / / dazA) che; mATe amyutine (avinAzIpaNAne, zAzvata avasthAne) icchanAra jIve jJAnanI bhAvanA bhAvavI.'' vaLI (A 170 mI gAthAnI TIkAnA kaLazarUpe TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [zlokArtha-] jJAna to barAbara zuddhajIvanuM svarUpa che; tethI ( amAro) nija AtmA hamaNAM (sAdhaka dazAmAM) eka (potAnA) AtmAne niyamathI (nizcayathI) jANe che. ane, jo te jJAna pragaTa thayelI sahaja avasthA vaDe sIdhuM (pratyakSapaNe) AtmAne na jANe to te jJAna avicaLa AtmasvarUpathI avazya bhinna Thare ! 286. vaLI evI rIte (anyatra gAthA dvArA) kahyuM che ke jJAna jIvathI abhinna che tethI te AtmAne jANe che; jo jJAna AtmAne na jANe to te jIvathI bhinna Thare !'' re! jIva che te jJAna che, ne jJAna che te jIva che; te kAraNe nijaparaprakAzaka jJAna tema ja daSTi che. 171. anvayArtha:[ mAtmAnuM jJAna viddhi ] AtmAne jJAna jANa, ane [ jJAnam gAtma: Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhopayoga adhikAra [338 guNaguNinoH bhedaabhaavsvruupaakhyaanmett| sakalaparadravyaparAGmukhamAtmAnaM svasvarUpaparicchittisamarthasahajajJAnasvarUpamiti he ziSya tvaM viddhi jAnIhi tathA vijJAnamAtmeti jaaniihi| tattvaM svaparaprakAzaM jJAnadarzanadvitayamityatra saMdeho naasti| (anuSTubh ) AtmAnaM jJAnadRgrUpaM viddhi dRgjnyaanmaatmkN| svaM para ceti yattattvamAtmA dyotayati sphuttm|| 287 / / jANaMto passaMto IhApuvvaM Na hoi kevlinno| kevaliNANI tamhA teNa du so'baMdhago bhnnido||172 / / jAnan pazyannIhApUrvaM na bhavati kevlinH| kevalajJAnI tasmAt tena tu so'bandhako bhnnitH|| 172 / / viddhi ] ALL mAtmA cha ama. 181;-[ na saMdehaH ] mAmai saMdeha nathI. [ tasmAt ] tathA [ jJAnaM] zAna [tathA] tebha. 4 [ darzanaM] rzana [ svaparaprakAzaM] sva52prAza [bhavati] che. TIkA:-A, guNa-guNImAM bhedano abhAva hovArUpa svarUpanuM kathana che. he ziSya! sarva paradravyathI parAmukha AtmAne tuM nija svarUpane jANavAmAM samartha sahajajJAnasvarUpa jANa, tathA jJAna AtmA che ema jANa. mATe tattva (-svarUpa) ema che ke jJAna tathA darzana banne svaparaprakAzaka che. AmAM saMdeha nathI. [ have A 171 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [zloDArtha:-] mAmAne narzana35 ||9ane nizanane mAtmA 191; sva. ane para evA tattvane (samasta padArthone) AtmA spaSTapaNe prakAze che. 287. jANe ane dekhe chatAM icchA na kevaLIjinane; ne tethI 'upazAnI' te 'a' mAyA mAne. 172. anvayArtha:-[jAnan pazyan ] t| ane hepata hovA chatai, [ kevalinaH] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 ] Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra tathA hi [bhagavAnazrIkuMdakuMda sarvajJavItarAgasya vaaNchaabhaavtvmtroktm| bhagavAnarhatparameSThI sAdyanidhanAmUrtAtIndriyasvabhAvazuddhasadbhUtavyavahAreNa kevalajJAnAdizuddhaguNAnAmAdhArabhUtatvAt vizvamazrAntaM jAnannapi pazyannapi vA manaHpravRtterabhAvAdIhApUrvakaM vartanaM na bhavati tasya kevalinaH paramabhaTTArakasya, tasmAt sa bhagavAn kevalajJAnIti prasiddhaH, punastena kAraNena sa bhagavAn abandhaka iti / tathA coktaM zrIpravacanasAre .. Na vi pariNamadi Na geNhadi uppajjadi Neva tesu aTThesu / jANaNNavi te AdA abaMdhago teNa pnnnntto||" kevaLIne [IhApUrva] icchApUrvaka (vartana) [7 mavati] hotuM nathI; [tasmAt] tethI temane [ zevalajJAnI] ' kevaLajJAnI' kahyA che; [tena tu] vaLI tethI [sa: avandha: mati: ] abaMdhaka kahyA che. TIkA:-ahIM, sarvajJa vItarAgane vAMchAno abhAva hoya che ema kahyuM che. bhagavAna adbhuta parameSThI sAdi-anaMta amUrta atIMdriyasvabhAvavALA zuddhasaddabhUtavyavahArathI kevaLajJAnAdi zuddha guNonA AdhArabhUta hovAne lIdhe vizvane niraMtara jANatA hovA chatAM ane dekhatA hovA chatAM, te parama bhaTTA2ka kevaLIne manapravRttino (mananI pravRttino, bhAvamanapariNatino abhAva hovAthI icchApUrvaka vartana hotuM nathI; tethI te bhagavAna ' kevaLajJAnI ' tarIke prasiddha che; vaLI te kAraNathI te bhagavAna abaMdhaka che. evI rIte ( zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta ) zrI pravacanasAramAM (52 mI gAthA dvArA) kahyuM che ke: [gAthArtha:- ] (kevaLajJAnI ) AtmA padArthone jANato hovA chatAM te-rUpe pariNamato nathI, temane grato nathI ane te padArthorUpe utpanna thato nathI tethI tene abaMdhaka kahyo che.'' vaLI (A 172 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga adhikAra [ 341 ( maMdAkrAMtA) jAnana sarvaM bhavanabhavanAbhyantarasthaM padArthaM pazyan tadvat sahajamahimA devadevo jineshH| mohAbhAvAdaparamakhilaM naiva gRhNAti nityaM jJAnajyotirhatamalakaliH srvlokaiksaakssii|| 288 / / pariNAmapuvvavayaNaM jIvassa ya baMdhakAraNaM hoi| pariNAmarahiyavayaNaM tamhA NANissa Na hi bNdho|| 173 / / IhApuvvaM vayaNaM jIvassa ya baMdhakAraNaM hoi| IhArahiyaM vayaNaM tamhA NANissa Na hi bNdho|| 174 / / pariNAmapUrvavacanaM jIvasya ca baMdhakAraNaM bhvti| pariNAmarahitavacanaM tasmAjjJAnino na hi bNdhH|| 173 / / IhApUrvaM vacanaM jIvasya ca baMdhakAraNaM bhvti| IhArahitaM vacanaM tasmAjjJAnino na hi bNdhH|| 174 / / [zlokArtha-] sahajamahimAvaMta devAdhideva jineza lokarUpI bhavananI aMdara rahelA sarva padArthone jANatA hovA chatAM, tema ja dekhatA hovA chatAM, mohanA abhAvane lIdhe samasta 52ne (-ocha 59 52 pArthane) nitya (-pi) ahatA nathI 4; (paraMtu) bhae jJAnajyoti vaDe maLarUpa kalezano nAza karyo che evA te jineza sarva lokanA eka sAkSI (uvaNa tadraSTA) cha. 288. pariNAmapUrvaka vacana jIvane baMdhakAraNa thAya che; pariNAma virahita vacana tethI baMdha thAya na jJAnIne. 173. abhilASapUrvaka vacana jIvane baMdhakAraNa thAya che; abhilASa virahita vacana tethI baMdha thAya na jJAnIne. 174. sanvayArtha:-[pariNAmapurvavacanaM ] 525||mpuurv ( mn525||mpuurv) yayana [jIvasya ca] apane [ baMdhakAraNaM] baMdhana // 29 // [ bhavati ] cha; [ pariNAmarahitavacanaM ] (nIne) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 ] Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda iha hi jJAnino bNdhaabhaavsvruupmuktm| samyagjJAnI jIvaH kvacit kadAcidapi svabuddhipUrvakaM vacanaM na vakti svamanaHpariNAmapUrvakamiti yAvat / kutaH ? amanaskA: kevalinaH iti vcnaat| ataH kAraNAjjIvasya manaHpariNatipUrvakaM vacanaM baMdhakAraNamityarthaH, manaHpariNAmapUrvakaM vacanaM kevalino na bhavati; IhApUrvaM vacanameva sAbhilASAtmakajIvasya baMdhakAraNaM bhavati, kevalimukhAravindavinirgato divyadhvaniranIhAtmakaH samastajanahRdayAhlAdakAraNam; tataH samyagjJAnino baMdhAbhAva iti / pariNAmarahita vacana hoya che [tasmAt] tethI [ jJAnina: ] jJAnIne (kevaLajJAnIne) [fdde ] kharekhara [ vaMdha: na] baMdha nathI. [phThApUrva] icchApUrvaka [vazvanaM vacana [nIvasya ca jIvane [vadhAraLa] baMdhanuM kAraNa [ bhavati] che; [{hArahita vavanaM] (jJAnIne) icchArahita vacana hoya che. [tasmAt ] tethI [ jJAnina: ] jJAnIne (kevaLajJAnIne ) [fs] kharekhara [ baMdha: 7] baMdha nathI. na TIkA:-ahIM kharekhara jJAnIne (kevaLajJAnIne) baMdhanA abhAvanuM svarUpa kahyuM che. samyAnI kevaLajJAnI ) jIva kyAMya kyAreya svabuddhipUrvaka arthAt svamanapariNAmapUrvaka vacana bolato nathI. kema ? 'amanA: jevalina: (kevaLIo manarahita che ) evuM (zAstranuM) vacana hovAthI. A kAraNathI (ema samajavuM ke)-jIvane manapariNatipUrvaka vacana baMdhanuM kAraNa che evo artha che ane manapariNatipUrvaka vacana to kevaLIne hotuM nathI; (vaLI ) icchApUrvaka vacana ja *sAbhilASasvarUpa jIvane baMdhanuM kAraNa che ane kevaLInA mukhAraviMdamAMthI nIkaLato, samasta janonAM hRdayane AhlAdanA kAraNabhUta divyadhvani to anicchAtmaka (icchA-rahita ) hoya che; mATe samyajJAnIne (kevaLajJAnIne) baMdhano abhAva che. [have A 173-174 mI gAthAonI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja traNa zloka kahe cheH ] *sAbhilASasvarUpa = jenuM svarUpa sAbhilASa (icchAyukta ) hoya evA Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhopayoga adhikAra [ 343 (maMdrAkrAMtA) IhApUrvaM vacanaracanArUpamatrAsti naiva tasmAdeSaH prakaTamahimA vishvlokaikbhrtaa| asmin baMdhaH kathamiva bhaveTravyabhAvAtmako'yaM mohAbhAvAnna khalu nikhilaM raagrossaadijaalm|| 289 / / (maMdrAkrAMtA) eko devastribhuvanagururnaSTakarmASTakArdha: sadbodhasthaM bhuvanamakhilaM tadgataM vstujaalm| ArAtIye bhagavati jine naiva baMdho na mokSaH tasmin kAcinna bhavati punarmUrcchanA cetanA ca / / 290 / / (mAtA) na hyetasmina bhagavati jine dharmakarmaprapaMco rAgAbhAvAdatulamahimA rAjate viitraagH| eSaH zrImAn svasukhanirataH siddhisImantinIzo jJAnajyotizchuritabhuvanAbhogabhAgaH smntaat|| 291 / / [ zlokArtha:-] AmanAmAM (kevaLI bhagavAnamAM) icchApUrvaka vacanaracanAnuM svarUpa nathI ja; tethI teo pragaTa-mahimAvaMta che ane samasta lokanA eka (ananya) nAtha che. temane dravyabhAvasvarUpa evo A baMdha kaI rIte thAya? (kAraNa ke ) mohanA abhAvane lIdhe temane kharekhara samasta rAgadveSAdi samUhuM to che nahi. 289. [zlokArtha-] traNa lokanA jeo guru che, cAra karmano jemaNe nAza karyo che ane Akho loka tathA temAM rahelo padArthasamUha jemanA sajJAnamAM sthita che, te (jina bhagavAna) eka ja deva che. te nikaTa (sAkSAta) jina bhagavAnane viSe nathI baMdha ke nathI mokSa, tema ja temanAmAM nathI koI mUrchA ke nathI koI cetanA (kAraNa ke dravyasAmAnyano pUrNa Azraya che). 29). [zlokArtha-] A jina bhagavAnamAM kharekhara dharma ane karmano prapaMca nathI (arthAta 1. mUcha = bebhAnapaNuM, bezuddhi; ajJAnadazA. 2. cetanA = bhAnavALI dazA; zuddhi, jJAnadazA. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 344] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMdatthaannnnisejjvihaaraa IhApuvvaM Na hoi kevlinno| tamhA Na hoi baMdho sAkkhaTuM mohnniiyss|| 175 / / sthAnaniSaNNavihArA IhApUrvaM na bhavanti kevlinH| tasmAnna bhavati baMdha: sAkSArthaM mohniiysy|| 175 / / kevlibhttttaarksyaamnsktvprdyotnmett| bhagavataH paramArhantyalakSmIvirAjamAnasya kevalinaH paramavItarAgasarvajJasya IhApUrvakaM na kimapi vartanam; ataH sa bhagavAn na cehate manaHpravRtterabhAvAta; amanaskA: kevalina: iti vacanAdvA na tiSThati nopavizati na cehApUrvaM zrIvihArAdikaM kroti| sAdhakadazAmAM je zuddhi ane azuddhinA bhedaprabhedo vartatA hoya che te jina bhagavAnamAM nathI); rAganA abhAvane lIdhe atula-mahimAvaMta evA te (bhagavAna) vItarAgapaNe virAje che. te zrImAna (zobhAvaMta bhagavAna) nija sukhamAM lIna che, muktirUpI strInA nAtha che ane jJAnajyoti vaDe temaNe lokanA vistArane sarvataH chAI dIdho che. 291. abhilASapUrva vihAra, Asana, sthAna nahi jinadevane, tethI nathI tyAM baMdha; baMdhana mohavaza sAkSArthane. 175. anvayArtha:vanina: ] kevaLIne [2thAnaniSavorvidarA: ] UbhA rahevuM, besavuM ane vihAra [pUrva ] icchApUrvaka [ na bhavanti] hotAM nathI, [ tAt] tethI [ vaMdha: je mavati] temane baMdha nathI; [ modanIyasya ] mohanIyavaza jIvane [sAkSArtham] iMdriyaviSayasahitapaNe baMdha thAya che. TIkAH-A, kevaLIbhaTTArakane manarahitapaNAnuM prakAzana che ( arthAt ahIM kevaLIbhagavAnanuM manarahitapaNuM darzAvyuM che). ahaMtayogya parama lakSmIthI virAjamAna, paramavItarAga sarvajJa kevaLIbhagavAnane icchApUrvaka kAMI paNa vartana hotuM nathI; tethI te bhagavAna (kAMI ) icchatA nathI, kAraNa ke manapravRttino abhAva che; athavA, teo icchApUrvaka UbhA rahetA nathI, besatA nathI ke zrIvihArAdika karatA nathI, kAraNa ke "amana#T: phevattina: (kevaLIo manarahita che)" evuM zAstranuM vacana che. mATe te tIrthaMkara-paramadevane dravyabhAvasvarUpa caturvidha baMdha (prakRtibaMdha, Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga adhikAra [ 345 tatastasya tIrthakaraparamadevasya dravyabhAvAtmakacaturvidhabaMdho na bhvti| sa ca baMdhaH punaH kimarthaM jAtaH kasya saMbaMdhazca ? mohanIyakarmavilAsavibhitaH, akSArthamindriyArthaM tena saha ya: vartata iti sAkSArthaM mohanIyasya vazagatAnAM sAkSArthaprayojanAnAM saMsAriNAmeva baMdha iti| tathA coktaM zrIpravacanasAre "ThANaNisejjavihArA dhammuvadeso ya Niyadayo tesi| arahaMtA ne mAyAvAra tthIlA'' (zArdUtavikrIDita) devendrAsanakaMpakAraNamahatkaivalyabodhodaye muktizrIlalanAmukhAmbujaraveH sddhrmrkssaamnneH| sarvaM vartanamasti cenna ca manaH sarvaM purANasya tat so'yaM nanvapariprameyamahimA paapaattviipaavkH|| 292 / / pradezabaMdha, sthitibaMdha ane anubhAgabaMdha) thato nathI. vaLI, te baMdha (1) kayA kAraNe thAya che ane (2) kone thAya che? (1) baMdha mohanIyakarmanA vilAsathI utpanna thAya che. (2) "akSArtha eTale indriyArtha (idriya-viSaya); akSArtha sahita hoya te "sAkSArtha '; mohanIyane vaza thayelA, sAkSArtha-prayojana (-idriyaviSayarUpa prayojanavALA) saMsArIone ja baMdha thAya che. evI rIte (zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta) zrI pravacanasAramAM (44 mI gAthA dvArA ) kahyuM che ke "[ gAthArtha-] te ahaMtabhagavaMtone te kALe UbhA rahevuM, besavuM, vihAra ane dharmopadeza, strIone mAyAcAranI mAphaka, svAbhAvika ja prayatna vinA ja hoya che.'' [ have A 175 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] dronAM Asana kaMpAyamAna thavAnA kAraNabhUta mahA kevaLa-jJAnano Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 346] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMda Aussa khayeNa puNo NiNNAso hoi sespyddiinnN| pacchA pAvai sigdhaM loyaggaM smymettenn|| 176 / / AyuSaH kSayeNa punaH nirmAzo bhavati shessprkRtiinaam| pazcAtprApnoti zIghraM lokAgraM samayamAtreNa / / 176 / / zuddhajIvasya svbhaavgtipraaptyupaayopnyaaso'ym| svabhAvagatikriyApariNatasya SaTkApakramavihInasya bhagavataH siddhakSetrAbhimukhasya dhyAnadhyeyadhyAtRtatphalaprAptiprayojanavikalpazUnyena svasvarUpAvicalasthitirUpeNa paramazukladhyAnena AyuHkarmakSaye jAte vedanIyanAmagotrAbhidhAnazeSaprakRtInAM nirnAzo bhvti| zuddhanizcayanayena udaya thatAM, je muktilakSmIrUpI strInA mukhakamaLanA sUrya che ane saddharmanA *rakSAmaNi che evA purANa puruSane badhuM vartana bhale hoya to paNa mana saghaLuMya hotuM nathI; tethI teo (kevaLajJAnI purANapuruSa) kharekhara agamya mahimAvaMta che ane pAparUpI vanane bALanAra agni samAna che. 292. AyukSaye tyAM zeSa sarve karmano kSaya thAya che; pachI samayamAtre zIdhra te lokAgra pahoMcI jAya che. 176. anvayArtha puna:] vaLI (kevaLIne) [ AyuSa: kSayeLa] AyunA kSayathI [ zeSapravRtInAn] zeSa prakRtiono [ nirvAza: ] saMpUrNa nAza [ mavati] thAya che; [ pazcAt] pachI te [ zIghaM] zIdhra [ samayamAtrA ] samayamAtramAM [ no1] lokAgre [prApnoti] pahoMce che. TIkA-A, zuddha jIvane svabhAvagatinI prApti thavAnA upAyanuM kathana che. svabhAvagatikriyArUpe pariNata, cha *apakramathI rahita, siddhakSetrasamukha bhagavAnane parama zukaladhyAna vaDe-ke je (zukaladhyAna) dhyAna-dhyaya-dhyAtA saMbaMdhI, tenI phaLaprApti saMbaMdhI ane tenA prayojana saMbaMdhI vikalpo vinAnuM che ane nija svarUpamAM avicaLa sthitirUpa che tenA * rakSAmaNi = ApattiothI athavA pizAca vagerethI potAnI jAtane bacAvavA mATe paheravAmAM Avato maNi. (kevaLIbhagavAna saddharmanA rakSaNa mATe-asaddharmathI bacavA mATe-rakSAmaNi che.) * saMsArI jIvane anya bhavamAM jatAM "cha dizAomAM gamana thAya che tene "cha a5krama" kahevAmAM Ave che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga adhikAra [ 347 svasvarUpe sahajamahimni lIno'pi vyavahAreNa sa bhagavAn kSaNArdhena lokAgraM praapnotiiti| (anukuma ) SaTkApakramayuktAnAM bhavinAM lakSaNAt pRthk| siddhAnAM lakSaNaM yasmAdUrdhvagAste sadA zivAH / / 293 / / (maMtAkrAMtA) bandhacchedAdatulamahimA devavidyAdharANAM pratyakSo'dya stavanaviSayo naiva siddhaH prsiddhH| lokasyAgre vyavaharaNataH saMsthito devadevaH svAtmanyuccairavicalatayA nishcyenaivmaaste|| 294 / / (anuduma) paMcasaMsAranirmuktAna pNcsNsaarmuktye| paMcasiddhAnahaM vaMde pNcmokssphlprdaan|| 295 / / vaDe-Ayukarmano kSaya thatAM, vedanIya, nAma ne gotra nAmanI zeSa prakRtiono saMpUrNa nAza thAya che (arthAt bhagavAnane zukaladhyAna vaDe Ayukarmano kSaya thatAM bAkInAM traNa karmono paNa kSaya thAya che ane siddhakSetra tarapha svabhAvagatikriyA thAya che). zuddhanizcayanayathI sahajamahimAvALA nija svarUpamAM lIna hovA chatAM vyavahAre te bhagavAna ardha kSaNamAM (samayamAtramAM) lokArce pahoMce che. | [ have A 176 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja traNa zloka kahe che. ] jeo cha apakrama sahita che evA bhagavALA jIvonA (-saMsArIonA) lakSaNathI siddhonuM lakSaNa bhinna che, tethI te siddho UrdhvagAmI che ane sadA ziva (niraMtara sukhI) che. 293. [zlokArtha-] baMdhano cheda thavAthI jemano atula mahimA che evA (azarIrI ane lokAgrasthita) siddhabhagavAna have devo ane vidhAdharonA pratyakSa stavanano viSaya nathI ja ema prasiddha che. te devAdhideva vyavahArathI lokanA agra susthita che ane nizcayathI nija AtmAmAM ema ne ema atyaMta avicaLapaNe rahe che. 294. vya, kSetra, kALa, bhava ne bhAva-evAM pAMca parAvartanarUpa) pAMca Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 348] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda jAijaramaraNarahiyaM paramaM kammaTThavajjiyaM suddhaM / NANAicausahAvaM akkhayamaviNAsamaccheyaM / / 177 / / jAtijarAmaraNarahitaM paramaM karmASTavarjitaM shuddhm| jJAnAdicatuHsvabhAvaM akssymvinaashmcchedym|| 177 / / kaarnnprmtttvsvruupaakhyaanmett| nisargataH saMsRterabhAvAjjAtijarAmaraNarahitam, paramapAriNAmikabhAvena paramasvabhAvatvAtparamam, trikAlanirupAdhisvarUpatvAt karmASTakavarjitam, dravyabhAvakarmarahitatvAcchuddham, sahajajJAnasahajadarzanasahajacAritrasahajacicchaktimayatvAjjJAnAdicatu:svabhAvam , sAdisanidhana prakAranA saMsArathI mukta, pAMca prakAranA mokSarUpI phaLane denArA (arthAta dravya-parAvartana, kSetraparAvartana, kALaparAvartana, bhavaparAvartana ne bhAvaparAvartanathI mukta karanArA), paMcaprakAra siddhone (arthAta pAMca prakAranI muktine-siddhine-prAya siddhabhagavaMtone) huM pAMca prakAranA saMsArathI mukta thavA mATe vaMduM chuM. 295. karmASTavarjita, parama, janmajarAmaraNahIna, zuddha che, jJAnAdi cAra svabhAva che, akSaya, anAza, abdha che. 177. anvayArthaH- paramAtmatattva) [ MAtinarAmaraNarahitama] janma-jarA-maraNa rahita, [52mam] parama, [ TavarNitam ] ATha karma vinAnuM, [zuddhan] zuddha, [ jJAnAvitu:svamAvat ] jJAnAdika cAra svabhAvavALuM, [ akSayam ] akSaya, [vinAza ] avinAzI ane [kacchedyam ] acchadha che. TIkAH- jeno saMpUrNa Azraya karavAthI siddha thAya che evA) kAraNa5rama-tattvanA svarUpanuM A kathana che. (kAraNaparamatattva AvuM che:-) nisargathI (svabhAvathI ) saMsArano abhAva hovAne lIdhe janma-jarA-maraNa rahita che; parama-pAriNAmikabhAva vaDa paramasvabhAvavALuM hovAne lIdhe parama che; traNe kALe nipAdhi-svarUpavALuM hovAne lIdhe ATha karma vinAnuM che; dravya karma ane bhAvakarma rahita hovAne lIdhe zuddha che; sahajajJAna, sahajadarzana, sahajacAritra ane sahajacinzaktimaya hovAne lIdhe jJAnAdika cAra svabhAvavALuM che; sAdi-sAMta, mUrta iMdriyAtmaka vijAtIyavibhAvavyaMjanaparyAya rahita hovAne lIdhe akSaya che; prazasta-aprazasta kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga adhikAra [ 349 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mUrtendriyAtmakavijAtIyavibhAvavyaMjanaparyAyavItatvAdakSayam, prazastAprazastagatihetubhUtapuNyapApa-karmadvandvAbhAvAdavinAzam, vdhbNdhcchedyogymuurtimukttvaadcchedymiti| (mAlinI) avicalitamakhaMDajJAnamadvandvaniSThaM nikhilduritdurgvaatdaavaagniruupm| bhaja bhajasi nijotthaM divyazarmAmRtaM tvaM sakalavimalabodhaste bhavatyeva tsmaat|| 296 / / avvAbAhamaNiMdiyamaNovamaM puNNapAvaNimmukkaM / puNarAgamaNavirahiyaM NicaM acalaM aNAlaMbaM / / 178 / / avyAbAdhamatIndriyamanupamaM punnypaapnirmuktm| punarAgamanavirahitaM nitymclmnaalNbm|| 178 / / gatinA hetubhUta puNya-pApakarmarUpa dhaMdhano abhAva hovAne lIdhe avinAzI che; vadha, baMdha ane chedane yogya mUrtithI (mUrtiktAthI) rahita hovAne lIdhe acchedya che. [have A 177 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH] [zloArtha:-] aviyaNa, ma na35, maniSTha ( 2pAhi ma nahi 268) ane samasta pApanA dustara samUhane bALavAmAM dAvAnaLa samAna-evA svotpanna (potAthI utpanna thatA ) divyasukhAmRtane (-divyasukhAmRtasvabhAvI Atmatattvane)-ke jene tuM bhajI rahyo che tene-ma; tethI tane saNa-vimAna (vaNAna) thaze 4.286. anupama, atIndriya, puNya pApavimukta, avyAbAdha che, punarAgamana virahita nirAlaMbana, sunizcaLa, nitya che. 178. anvayArtha:-( 52mAtmatattva) [avyAbAdham ] 2sayA5, [atIndriyam ] tadriya, [anupamam ] anupama, [puNyapApanirmuktam ] puNyA5 vinAnu, [punarAgamana-virahitam ] punarAgamana Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 350] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda atrApi nirupaadhisvruuplkssnnprmaatmtttvmuktm| akhiladuraghavIravairivarUthinIsaMbhramAgocarasahajajJAnadurganilayatvAdavyAbAdham , sarvAtma-pradezabharitacidAnandamayatvAdatIndriyam, triSu tattveSu viziSTatvAdanaupamyam , saMsRtipuraMdhikAsaMbhogasaMbhavasukhaduHkhAbhAvAtpuNyapApanirmuktam , punarAgamanahetubhUtaprazastAprazastamoharAgadveSAbhAvAtpunarAgamanavirahitam, nityamaraNatadbhavamaraNakAraNakalevarasaMbandhAbhAvAnnityam , nijaguNaparyAyapracyavanAbhAvAdacalam , prdrvyaavlmbnaabhaavaadnaalmbmiti| tathA coktaM zrImadamRtacaMdrasUribhiH rahita, [ nitya] nitya, [ bAtamU ] acaLa ane [ sanAtaMvar] nirAlaMba che. TIkA:-ahIM paNa, nipAdhi svarUpa jenuM lakSaNa che evuM paramAtmatattva kahyuM che. (paramAtmatattva AvuM che:-) samasta duSTa agharUpI vIra zatruonI senAnA dhAMdhalane agocara evA sahajajJAnarUpI killAmAM raheThANa hovAne lIdhe avyAbAdha (nirvigna) che; sarva Atmapradeza bharelA cidAnaMdamayapaNAne lIdhe atIndriya che; traNa tattvomAM viziSTa hovAne lIdhe (bahirAtmatattva, aMtarAtmatattva ane paramAtmatattva e traNemAM viziSTa-khAsa prakAranuM-uttama hovAne lIdhe ) anupama che; saMsArarUpI strInA saMbhogathI utpanna thatAM sukhaduHkhano abhAva hovAne lIdhe puNyapApa vinAnuM che; punarAgamananA hetubhUta prazasta-aprazasta moharAgadveSano abhAva hovAne lIdhe punarAgamana rahita che; nitya maraNanA ane te bhava saMbaMdhI maraNanA kAraNabhUta kalevaranA (zarIranA) saMbaMdhano abhAva hovAne lIdhe nitya che; nija guNo ane paryAyothI cuta nahi thatuM hovAne lIdhe acaLa che; paradravyanA avalaMbanano abhAva hovAne lIdhe nirAlaMba che. evI rIte (AcAryadava) zrImad amRtacaMdrasUrie (zrI samayasAranI AtmakhyAti nAmanI TIkAmAM 138 mA zloka dvArA) kahyuM che keH 1. adhyAtmazAstromAM ghaNAM sthaLe pApa tema ja puNya bannene "a" athavA "pApa" kahevAmAM Ave che. 2. punarAgamana = (cAra gatimAMnI koI gatimAM) pAchA AvavuM te; pharIne janmavuM te. 3. nitya maraNa = samaye samaye thato AyukarmanA niSakono kSaya Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhopayoga adhikAra [351 (maMvALAMtA) "AsaMsArAtpratipadamamI rAgiNo nityamattAH suptA yasminnapadamapadaM tdvibudhydhvmNdhaaH| etaitetaH padamidamidaM yatra caitanyadhAtu: zuddha: zuddha: sva2samarata: sthAthimavatvametA'' tathA di (zArdutvavikrIDita) bhAvAH paMca bhavanti yeSu satataM bhAvaH-para: paMcama: sthAyI saMsRtinAzakAraNamayaM samyagdRzAM gocrH| taM muktvAkhilarAgaroSanikaraM buvA punarbuddhimAn eko bhAti kalau yuge munipatiH paapaattviipaavkH|| 297 / / ""[ zlokArtha-] ( zrI guru saMsArI bhavya jIvone saMbodhe che ke.) he aMdha prANIo ! anAdi saMsArathI mAMDIne paryAye paryAye A rAgI jIvo sadAya matta vartatA thakA je padamAM satA che-UMdhe che te pada arthAta sthAna apada che-apada che, (tamAruM sthAna nathI,) ema tame samajo. (be vAra kahevAthI ati kaNAbhAva sUcita thAya che.) A tarapha Avo-A tarapha Avo, (ahIM nivAsa karo, ) tamAruM pada A che-A che jyAM zuddha-zuddha caitanyadhAtu nija rasanI atizayatAne lIdhe sthAyIbhAvapaNAne prApta che arthAt sthira che-avinAzI che. (ahIM "zuddha" zabda be vAra kahyo che te dravya ane bhAva bannenI zuddhatA sUcave che. sarva anya-dravyothI judo hovAne lIdhe AtmA dravya zuddha che ane paranA nimitte thatA potAnA bhAvothI rahita hovAne lIdhe bhAve zuddha che.)'' vaLI (A 178 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [ zlokArtha:-] bhAvo pAMca che, jemAM A parama paMcama bhAva ( parama pariNAmika bhAva) niraMtara sthAyI che, saMsAranA nAzanuM kAraNa che ane samyagdaSTione gocara che, buddhimAna puruSa samasta rAgadveSanA samUhane choDIne tema ja te parama paMcama bhAvane jANIne, ekalo, kaLiyugamAM pApavananA agnirUpa munivara tarIke zobhe che (arthAta je buddhimAna puruSa parama pAriNAmika bhAvano ugrapaNe Azraya kare che, te ja eka puruSa pApavanane bALavAmAM agni samAna munivara che). 297. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 352 ] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMdannvi dukkhaM Navi sukkhaM Navi NIDA Neva vijjade baahaa| Navi maraNaM Navi jaNaNaM tattheva ya hoi NivvANaM / / 179 / / nApi du:khaM nApi saukhyaM nApi pIDA naiva vidyate baadhaa| nApi maraNaM nApi jananaM tatraiva ca bhavati nirvaannm|| 179 / / iha hi sAMsArikavikAranikAyAbhAvAnnirvANaM bhvtiityuktm| niruparAgaratnatrayAtmakaparamAtmanaH satatAntarmukhAkAraparamAdhyAtmasvarUpaniratasya tasya vA'zubhapariNaterabhAvAnna cAzubhakarma azubhakarmAbhAvAnna duHkham, zubhapariNaterabhAvAnna zubhakarma zubhakarmAbhAvAnna khalu saMsArasukham , pIDAyogyayAtanAzarIrAbhAvAnna pIDA, asAtA jyAM du:kha nahi, sukha jyAM nahIM, pIDA nahIM, bAdhA nahIM, jyAM maraNa nahi, jyAM janma che nahi, tyAM ja mukti jANavI. 179. anvayArtha:nna pa phu:6] jyAM duHkha nathI, [ na pa sauraa] sukha nathI, [na pi vIDa] pIDA nathI, [ va vAdhA vidyate] bAdhA nathI, [2 pi marai ] maraNa nathI, [2 pi nanana] janma nathI, [ tatra kava ra nirvANan bhavati tyAM ja nirvANa che (arthAt duHkhAdipati paramatattvamAM ja nirvANa che). TIkA:-ahIM, (paramatattvane) kharekhara sAMsArika vikArasamUhanA abhAvane lIdhe nirvANa che ema kahyuM che. satata aMtarmukhAkAra parama-adhyAtmasvarUpamAM lIna evA te niruparAga-ratnatrayAtmaka paramAtmAne azubha pariNatinA abhAvane lIdhe azubha karma nathI ane azubha karmanA abhAvane lIdhe duHkha nathI; zubha pariNatinA abhAvane lIdhe zubha karma nathI ane zubha karmanA abhAvane lIdhe kharekhara saMsArasukha nathI; pIDAyogya 1. nirvANa = mokSa; mukti. [ paramatattva vikArarahita hovAthI dravya-apekSAe sadA mukta ja che. mATe mumukSue ema samajavuM ke vikArarahita paramatattvanA saMpUrNa AzrayathI ja (arthAt tenA ja zraddhAna-jJAna-AcaraNathI) te paramatattva potAnA svAbhAvika muktaparyAya pariName che.] 2. satata aMtarmukhAkAra = niraMtara aMtarmukha jeno AkAra arthAt rUpa che evA 3. niruparAga = nirvikAra; nirmaLa. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhopayoga adhikAra [ 353 vedanIyakarmAbhAvAnnaiva vidyate bAdhA, paMcavidhanokarmAbhAvAnna maraNam, paMcavidhanokarmahetubhUtakarmapudgalasvIkArAbhAvAnna jananam / evaMlakSaNalakSitAkSuNNavikSepavinirmuktaparamatattvasya sadA nirvANaM bhavatIti / (mAlinI) bhavabhavasukhaduHkhaM vidyate naiva bAdhA jananamaraNapIDA nAsti yasyeha nitym| tamahamabhinamAmi staumi saMbhAvayAmi smarasukhavimukhassan muktisaukhyAya nitym|| 298 / / (anunnum ) AtmArAdhanayA hInaH sAparAdha iti smRtH| ahamAtmAnamAnandamaMdiraM naumi nityshH|| 299 / / *yAtanAza2I2nA abhAvane lIdhe pIDA nathI; azAtAvedanIya karmanA abhAvane lIdhe bAdhA nathI; pAMca prakAranAM nokarmanA abhAvane lIdhe maraNa nathI; pAMca prakAranAM nokarmanA hetubhUta karmapuddagalanA svIkAranA abhAvane lIdhe janma nathI.-AvAM lakSaNothI lakSita, akhaMDa, vikSeparahita paramatattvane sadA nirvANa che. [have A 179 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloka kahe cheH ] [ zlokArtha:- ] A lokamAM jene sadA bhavabhavanAM sukhaduHkha nathI, bAdhA nathI, janma, maraNa ane pIDA nathI, tene (te 5ramAtmAne) huM, muktisukhanI prApti arthe, kAmadevanA sukhathI vimukha vartato thako nitya namuM chuM, stavuM chuM, samyak prakAre bhAvuM chuM. 298. [zlokArtha:-] AtmAnI ArAdhanA rahita jIvane sAparAdha (-aparAdhI) gaNavAmAM Avyo che. tethI ) huM AnaMdamaMdira AtmAne (AnaMdanA gha2rUpa nijAtmAne) nitya namuM chuM. 299. * yAtanA = vedanA; pIDA. (zarI2 vedanAnI mUrti che.) Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354] Version 002: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates [bhagavAnazrIkuMdakuMda Navi iMdiya uvasaggA Navi moho vimhio Na NiddA ya / Naya tiNhA va chuhA tattheva ya hoi NivvANaM / / 180 / / niyamasAra nApi indriyAH upasargAH nApi moho vismayo na nidrA ca / na ca tRSNA naiva kSudhA tatraiva ca bhavati nirvANam / / 180 / / prmnirvaannyogyprmtttvsvruupaakhyaanmett| akhaMDaikapradezajJAnasvarUpatvAt sparzanarasanaghrANacakSuHzrotrAbhidhAnapaMcendriyavyApAra: devamAnavatiryagacetanopasargAzca na bhavanti, kSAyikajJAnayathAkhyAtacAritramayatvAnna darzanacAritrabhedavibhinnamohanIyadvitayamapi, bAhyaprapaMcavimukhatvAnna vismayaH, nityonmiilitshuddhjnyaansvruuptvaann nidrA, asAtAvedanIyakarmanirmUlanAnna kSudhA tRSA c| tatra paramabrahmaNi nityaM brahma bhavatIti / nahi iMdriyo, upasarga nahi, nahi moha, vismaya jyAM nahIM, nidrA nahIM, na sudhA, tRSA nahi, tyAM ja mukti jANavI. 180. anvayArtha:[ + api phandriyA: upasargA: ] jyAM iMdriyo nathI, upasargo nathI, [7 api moha: vismaya: ] moha nathI, vismaya nathI, [TM nidrA 7 ] nidrA nathI, [na ca tRSNA ] tRSA nathI, [ na va kSudhA ] kSudhA nathI, [taMtra va = nirvAnam mati] tyAM ja nirvANa che (arthAt iMdriyAdirahita 52matattvamAM ja nirvANa che ). TIkA:-A, 52ma nirvANane yogya paramatattvanA svarUpanuM kathana che. (52matattva ) *akhaMDa-ekapradezI-jJAnasvarUpa hovAne lIdhe (tene ) sparzana, rasana, ghrANa, cakSu ne zrotra nAmanI pAMca iMdriyonA vyApAro nathI tathA deva, mAnava, tiryaMca ne acetanakRta upasargo nathI; kSAyikajJAnamaya ane yathAkhyAtacAritramaya hovAne lIdhe (tene ) darzanamohanIya ane cAritramohanIya evA bhedavALuM be prakAranuM mohanIya nathI; bAhya prapaMcathI vimukha hovAne lIdhe (tene ) vismaya nathI; nitya-prakaTita zuddhajJAnasvarUpa hovAne lIdhe (tene) nidrA nathI; azAtAvedanIya karmane nirmULa karyuM hovAne lIdhe (tene) kSudhA ane tRSA nathI. te 52ma brahmamAM (-paramAtmatattvamAM) sadA brahma (-nivArNa ) che. * khaMDarahita abhinnapradezI jJAna 52matattvanuM svarUpa che tethI 52matattvane iMdriyo ane upasargo nathI. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga adhikAra [ 355 tathA coktamamRtAzItau (mAninI) "jvarajananajarANAM vedanA yatra nAsti paribhavati na mRtyu gatirno gatirvA / tadativizadacittairlabhyate'Gge'pi tattvaM gunngurugurupaadaambhojsevaaprsaadaat||" tathA hi (saMrakriAMtA) yasmin brahmaNyanupamaguNAlaMkRte nirvikalpe'kSAnAmuccairvividhaviSamaM vartanaM naiva kiNcit| naivAnye vA bhaviguNagaNAH saMsRtermUlabhUtAH tasminnityaM nijasukhamayaM bhAti nirvaannmekm||300 / / evI rIte (zrI yogIMdradevakRta ) amRtAzItimAM (pa8 mA zloka dvArA ) kahyuM che ke: [ zlokArtha-] jyAM (je tattvamAM) jvara, janma ane jarAnI vedanA nathI, mRtyu nathI, gati ke Agati nathI, te tattvane ati nirmaLa cittavALA puruSo, zarIramAM rahyA chatAM paNa, guNamAM moTA evA gurunAM caraNakamaLanI sevAnA prasAdathI anubhave che.'' vaLI (A 180 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che): [zlokArtha-] anupama guNothI alaMkRta ane nirvikalpa evA je brahmamAM (AtmatatvamAM) IdriyonuM ati vividha ane viSama vartana jarA paNa nathI ja, tathA saMsAranA mULabhUta anya (moha-vismayAdi) *saMsArIguNasamUho nathI ja, te brahmamAM sadA nijasukhamaya eka nirvANa prakAzamAna che. 3OO. * moha, vismaya vagere doSo saMsArIonA guNo che-ke je saMsAranA kAraNabhUta che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 3pa6 ] niyamasAra nazrIkuMdakuMda Navi kammaM NokammaM Navi ciMtA Neva attttruddaanni| Navi dhammasukkajhANe tattheva ya hoi NivvANaM / / 181 / / nApi karma nokarma nApi cintA naivaartraudre| nApi dharmazukladhyAne tatraiva ca bhavati nirvaannm|| 181 / / sakalakarmavinirmuktazubhAzubhazuddhadhyAnadhyeyavikalpavinirmuktaparamatattvasvarUpAkhyAnameta tA sadA niraMjanatvAnna dravyakarmASTakaM, trikAlanirupAdhisvarUpatvAnna nokarmapaMcakaM ca, amanaskatvAnna ciMtA, audayikAdivibhAvabhAvAnAmabhAvAdAtaraudradhyAne na staH, dharmazukladhyAnayogyacaramazarIrAbhAvAttadvitayamapi na bhvti| tatraiva ca mahAnaMda iti| jyAM karma nahi, nokarma, ciMtA, Artaraudrobhaya nahIM, jyAM dharmazukaladhyAna che nahi, tyAM ja mukti jANavI. 181. anvayArtha- na pi varSa norma ] jyAM karma ne nokarma nathI, [ pi cintA ] ciMtA nathI, [ na va zArtarod] Arta ne raudra dhyAna nathI, [pi gharmazuvannadhyAne] dharma ne zukala dhyAna nathI, tatra va ra nigama bhavati] tyAM ja nirvANa che (arthAta karyAdirahita paramatattvamAM ja nirvANa che). TIkA:-A, sarva karmothI vimukta (-rahita) tema ja zubha, azubha ne zuddha dhyAna tathA dhyeyanA vikalpothI vimukta paramatattvanA svarUpanuM kathana che. (paramatattva) sadA niraMjana hovAne lIdhe (tene) ATha dravyakarma nathI; traNe kALe nirupAdhisvarUpavALuM hovAne lIdhe (tene) pAMca nokarma nathI; mana rahita hovAne lIdhe ciMtA nathI; audayikAdi vibhAvabhAvono abhAva hovAne lIdhe Arta ne raudra dhyAna nathI; dharmadhyAna ne zukaladhyAnane yogya carama zarIrano abhAva hovAne lIdhe te be dhyAna nathI. tyAM ja mahA AnaMda [have A 181 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhopayoga adhikAra maMdAkrAMtA ) nirvANasthe prahataduritadhvAntasaMghe vizuddhe karmAzeSaM na ca na ca punardhyAnakaM taccatuSkam / tasminsiddhe bhagavati paraMbrahmaNi jJAnapuMje kAcinmuktirbhavati vacasAM mAnasAnAM ca dUram / / 301 / / vijjadi kevalaNANaM kevalasokkhaM ca kevalaM viriyaM / kevaladiTThi amuttaM atthittaM sappadesattaM / / 182 / / vidyate kevalajJAnaM kevalasaukhyaM ca kevalaM vIryam / kevaladRSTiramUrtatvamastitvaM sapradezatvam / / 182 / / bhagavataH siddhasya svabhAvaguNasvarUpAkhyAnametat / niravazeSeNAntarmukhAkArasvAtmAzrayanizcayaparamazukladhyAnabalena jJAnAvaraNAdyaSTavidhakarmavilaye jAte tato bhagavataH siddhaparameSThinaH kevalajJAnakevaladarzanakevalavIrya [ 357 [ zlokArtha:- ] je nirvANamAM sthita che, jeNe pAparUpI aMdhakAranA samUhano nAza karyo che ane je vizuddha che, temAM (-te paramabrahmamAM) azeSa (samasta ) karma nathI tema ja pelAM cAra dhyAno nathI. te siddharUpa bhagavAna jJAnapuMja 52mabrahmamAM koI evI mukti che ke je vacana ne manathI dUra che. 301. daga-jJAna kevaLa, saukhya kevaLa, vIrya kevaLa hoya che, astitva, mUrtivihInatA, sapradezamayatA hoya che. 182. anvayArtha:[ valajJAnaM ] ( siddhabhagavAnane ) kevaLajJAna, [ovanadi: ] kevaLadarzana, [ OvanasauvyuM 6] kevaLasukha, [ vhevataM vIryam ] kevaLavIrya, [ amUrtattvam] amUrtatva, [ astitva ] astitva ane [ sapravezatvam ] sapradezatva [vidyate] hoya che. TIkA:-A, bhagavAna siddhanA svabhAvaguNonA svarUpanuM kathana che. niravazeSapaNe aMtarmukhAkAra (-sarvathA aMtarmukha jenuM svarUpa che evA ), svAtmAzrita nizcaya-paramazukaladhyAnanA baLathI jJAnAvaraNAdi ATha prakAranAM karmono vilaya thatAM, te kAraNe bhagavAna siddhaparameSThIne kevaLajJAna, kevaLadarzana, kevaLavIrya, kevaLasukha, amUrtatva, astitva, Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 358] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMdakevlsaukhyaamuurttvaastitvsprdeshtvaadisvbhaavgunnaa bhavaMti iti| (vAkyAMtA) bandhacchedAdbhagavati punarnityazuddha prasiddha tasminsiddhe bhavati nitarAM kevljnyaanmett| dRSTiH sAkSAdakhilaviSayA saukhyamAtyaMtikaM ca zaktyAdyanyadguNamaNigaNaMH zuddhazuddhazca nitym|| 302 / / NivvANameva siddhA siddhA NivvANamidi smudditttthaa| kammavimukko appA gacchai loyggpjjNtN|| 183 / / nirvANameva siddhAH siddhA nirvANamiti smuddissttaaH| karmavimukta AtmA gacchati lokaagrpryntm|| 183 / / siddhisiddhyorektvprtipaadnpraaynnmett| sapradezatva vagere svabhAvaguNo hoya che. [have A 182 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [ zlokArtha-] baMdhanA chedane lIdhe, bhagavAna tema ja nityazuddha evA te prasiddha siddhamAM (siddhaparameSThImAM) sadA atyaMtapaNe A kevaLajJAna hoya che, samagra jeno viSaya che evuM sAkSAta darzana hoya che, *AtyaMtika saukhya hoya che tathA zuddhazuddha evo vIryAdika anya guNarUpI maNiono samUha hoya che. 302. nirvANa che te siddha che ne siddha te nirvANa che; sau karmathI pravimukta AtmA loka-agre jAya che. 183 anvayArthaH nirvAgat siddhA: ] nirvANa te ja siddho che ane[ siddha: nirvANa{] siddho te nirvANa che [ rUti samudi: ] ema (zAstramAM) kahyuM che. [varmavimu: mAtmA] karmathI vimukta AtmA [ novAparyantam ] lokAgra paryata [Rti] jAya che. TIkAH-A, siddhi ane siddhanA etvanA pratipAdana viSe che. * AtyaMtika = sarvazreSTha; anaMta. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga adhikAra [ 359 nirvANazabdo'tra dviSTho bhvti| kathamiti cet, nirvANameva siddhA iti vcnaat| siddhAH siddhakSetre tiSThaMtIti vyavahAraH, nizcayato bhagavaMtaH svasvarUpe tisstthti| tato hetornirvANameva siddhAH siddhA nirvANama ityanena krameNa nirvANazabdasiddhazabdayorekatvaM saphalaM jaatm| api ca yaH kazcidAsannabhavyajIvaH paramaguruprasAdAsAditaparamabhAvabhAvanayA sakalakarmakalaMkapaMkavimuktaH sa paramAtmA bhUtvA lokAgraparyantaM gcchtiiti| (mAninI) atha jinamatamuktermuktajIvasya bhedaM kvacidapi na ca vidmo yuktitshcaagmaac| yadi punariha bhavyaH karma nirmUlya sarvaM sa bhavati prmshriikaaminiikaamruupH|| 303 / / nirvANa zabdanA ahIM be artha che. kaI rIte? 'nirvANa te ja siddho che" evuM (zAstranuM) vacana hovAthI. siddho siddhakSetre rahe che ema vyavahAra che, nizcayathI to bhagavaMto nija svarUpe rahe che; te kAraNathI "nirvANa te ja siddho che ane siddho te nirvANa che" evA A prakAra vaDe nirvANa zabdanuM ane siddhazabdanuM ekatva saphaLa thayuM. vaLI, je koI Asannabhavya jIva paramagurunA prasAda vaDa prApta paramabhAvanI bhAvanA vaDe saMkaLa karmakalaMkarUpI kAdavathI vimukta thAya che, te paramAtmA thaIne lokAgra paryata jAya che. [have A 183 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [zlokArtha-] jinasaMmata muktimAM ane mukta jIvamAM ame kayAMya paNa yuktithI ke AgamathI bheda jANatA nathI. vaLI, A lokamAM jo koI bhavya jIva sarva karmane nirmULa kare che, to te paramazrIrUpI (muktilakSmIrUpI) kAminIno vallabha thAya che. 303. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 360] niyamasAra [bhagavAnazrIkuMdakuMdajiivaann puggalANaM gamaNaM jANehi jAva dhmmtthii| dhammatthikAyabhAve tatto parado Na gcchNti||184 / / jIvAnAM pudgalAnAM gamanaM jAnIhi yaavddhrmaastikH| dharmAstikAyAbhAve tasmAtparato na gcchNti|| 184 / / atra siddhakSetrAdupari jIvapudgalAnAM gamanaM nissiddhm| jIvAnAM svabhAvakriyA siddhigamanaM, vibhAvakriyA SaTkApakramayuktatvam; pudgalAnAM svabhAvakriyA paramANugatiH, vibhAvakriyA vynnukaadiskndhgtiH| ato'mISAM trilokazikharAdupari gatikriyA nAsti, parato gatihetordharmAstikAyAbhAvAta; yathA jalAbhAve matsyAnAM gatikriyA naasti| ata eva yAvaddharmAstikAyastiSThati tatkSetraparyantaM svabhAvavibhAvagatikriyApariNatAnAM jIvapudgalAnAM gtiriti| dharmAsti jyAM lagI, tyAM lagI jIva-pudgalonuM gamana che; dharmAstikAya-abhAvamAM AgaLa gamana nahi thAya che. 184. anvayArthanuM yAvat dharmAstiva:] jyAM sudhI dharmAstikAya che tyAM sudhI [ nIvAnAM putnInAM] jIvonuM ane pudgalonuM [mana] gamana [nAnIdi] jANa; [ dharmAstiyAmAve] dharmAstikAyanA abhAve [tamAn purata:] tethI AgaLa [Rti] teo jatAM nathI. TIkA:-ahIM, siddhakSetrathI upara jIva-pudgalonA gamanano niSedha karyo che. jIvonI svabhAvakriyA siddhigamana (siddhakSetramAM gamana) che ane vibhAvakriyA (anya bhavamAM jatAM) cha dizAomAM gamana che; pudgalonI svabhAvakriyA paramANunI gati che ane vibhAvakriyA *ddhi-aNukAdi skaMdhonI gati che. mATe AmanI (jIva-pudagalonI) gatikriyA trilokanA zikharathI upara nathI, kAraNa ke AgaLa gatita (gatinA nimi dharmAstikAyano abhAva che; jema jaLanA abhAve mAchalAMnI gatikriyA hotI nathI tema. AthI ja, jyAM sudhI dharmAstikAya che te kSetra sudhI svabhAvagatikriyA ane vibhAvagatikriyArUpe pariNata jIva-pudagalonI gati hoya che. * dvi-aNukAdi skaMdho = be paramANuthI mAMDIne anaMta paramANunA banelA skaMdho Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga adhikAra [361 (anuSTrama) trilokazikharAdUrdhvaM jiivpudglyordvyoH| naivAsti gamanaM nityaM gtihetorbhaavtH|| 304 / / NiyamaM Niyamassa phalaM NiddiSTuM pavayaNassa bhttiie| puvvAvaravirodho jadi avaNIya pUrayaMtu smynnhaa|| 185 / / niyamo niyamasya phalaM nirdiSTaM pravacanasya bhktyaa| pUrvAparavirodho yadyapanIya pUrayaMtu smyjnyaaH|| 185 / / zAstrAdau gRhItasya niyamazabdasya tatphalasya copsNhaaro'ym| niyamastAvacchuddharatnatrayavyAkhyAnasvarUpeNa prtipaaditH| tatphalaM paramanirvANamiti prtipaaditm| na kavitvadAt pravacanabhaktyA pratipAditametat sarvamiti yaavt| yadyapi [ have A 184 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe che: ] [ zlokArtha-] gati hetunA abhAvane lIdhe, sadA ( arthAt kadApi) trilokanA zikharathI UMce jIva ane pudgala bannenuM gamana hotuM nathI ja. 304. pravacana-subhakti thakI kahyAM meM niyama ne taLa aho ! yadi pUrva-apa2 virodha ho, samayajJa teha sudhArajo. 185. anvayArtha:- niyama:] niyama ane [ niyama chatta] niyamanuM phaLa [pravacanaca bhayA] pravacananI bhaktithI [nirveidam] darzAvavAmAM AvyAM. [ ri] jo (temAM kAMI ) [pUrvAparavirodha:] pUrvApara (AgaLapAchaLa ) virodha hoya to [samayajJA:] samayajJo (AgamanA jJAtAo ) [ manIya] tene dUra karI [pUrayaMta ] pUrti karajo. TIkAH-A, zAstranA AdimAM levAmAM AvelA niyamazabdano ane tenA phaLano upasaMhAra che. prathama to, niyama zuddharatnatrayanA vyAkhyAnasvarUpe pratipAdita karavAmAM Avyo; tenuM phaLa parama nirvANa tarIke pratipAdita karavAmAM AvyuM. A badhuM kavipaNAnA abhimAnathI nahi paNa pravacananI bhaktithI pratipAdita karavAmAM AvyuM che. jo (temAM kAMI ) pUrvApara doSa hoya Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 362] niyamasAra bhagavAnazrIkuMdakuMdapuurvaaprdosso vidyate cettadoSAtmakaM luptvA paramakavIzvarAssamayavidazcottamaM padaM kurvntviti| (mAlinI) jayati niyamasArastatphalaM cottamAnAM hRdayasarasijAte nirvRteH kaarnntvaat| pravacanakRtabhaktyA sUtrakRdbhiH kRto yaH sa khalu nikhilbhvyshrenninirvaannmaargH|| 305 / / IsAbhAveNa puNo keI jiMdaMti suMdaraM mggN| tesiM vayaNaM socA'bhattiM mA kuNaha jinnmgge|| 186 / / IrSAbhAvena punaH kecinnindanti sundaraM maargm| teSAM vacanaM zrutvA abhaktiM mA kurudhvaM jinmaarge|| 186 / / iha hi bhavyasya shikssnnmuktm| to samayajJa parama-kavIzvaro doSAtmaka padano lopa karIne uttama pada karajo. [have A 185 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja zloka kahe cheH ] [zlokArtha:-] muktinuM kAraNa hovAthI niyamasAra tema ja tenuM phaLa uttama puruSonAM hRdayakamaLamAM jayavaMta che. pravacananI bhaktithI sUtrakAre je karela che (arthAt zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadave je A niyamasAra racela che), te kharekhara samasta bhavyasamUhane nirvANano mArga che. 305. paNa koI suMdara mArganI niMdA kare IrSA vaDe, tenAM sUNI vacano karo na abhakti jinamAraga viSe. 186. anvayArtha - punaH] paraMtu [ imAvena] IrSAbhAvathI [ vita] koI loko [ sundra mAma] suMdara mArgane [ nindanti] niMde che [teSAM vana] temanAM vacana [mRtvA] sAMbhaLIne [binamA] jinamArga pratye [ gama$i] abhakti [mA ruthvam ] na karajo. TIkA:-ahIM bhavyane zikhAmaNa dIdhI che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zuddhopayoga adhikAra kahAnajainazAstramALA ] kecana maMdabuddhayaH trikAlanirAvaraNanityAnaMdaikalakSaNanirvikalpakanijakAraNapara samatsarapariNAmena mithyA-darzanajJAnacAritraparAyaNAH mAtmatattvasamyakzraddhAnaparijJAnAnuSThAnarUpazuddharannatrayapratipakSamithyAtvakarmodayasAmarthyena IrSyAbhAvena mArgaM sarvajJavItarAgasya sundaraM mArgaM pApakriyAnivRttilakSaNaM bhedopacAraratnatrayAtmakamabhedopacAraratnatrayAtmakaM kecinnindanti teSAM svarUpavikalAnAM kuhetudRSTAntasamanvitaM kutarkavacanaM zrutvA hyabhaktiM jinezvarapraNItazuddharatnatrayamArge he bhavya mA chuSpa, punarmutti: rtavyatiA (zArdUnavidrIDita) [ 363 dehavyUhamahIjarAjibhayade duHkhAvalIzvApade vizvAzAtikarAlakAladahane shussynmniiyaavrne*| nAnAdurNayamArgadurgamatame dRGmohinAM dehinAM jainaM darzanamekameva zaraNaM janmATavIsaMkaTe / / 306 / / koI maMdabuddhio trikALa-nirAvaraNa, nitya AnaMda jenuM eka lakSaNa che evA nirvikalpa nija kA2Napa2mAtmatattvanAM sabhyazraddhAna-jJAna-anuSThAnarUpa zudgharatnatrayathI pratipakSa mithyAtvakarmodayanA sAmarthya vaDe mithyAdarzana-jJAna-cAritraparAyaNa vartatA thakA IrSAbhAvathI arthAt matsayukta pariNAmathI suMdara mArgane-pApakriyAthI nivRtti jenuM lakSaNa che evA bhedopacAra-ratnatrayAtmaka ane abhedopacAra-ratnatrayAtmaka sarvajJa-vItarAganA mArgane-niMde che, te svarUpavikaLa (svarUpaprAti rahita ) jIvonAM kuhetu-kudaSTAMtayukta kutarkavacano sAMbhaLIne jinezvarapraNIta zuddharatnatrayamArga pratye, he bhavya! abhakti na karaje, paraMtu bhakti kartavya che. [have A 186 mI gAthAnI TIkA pUrNa karatAM TIkAkAra munirAja be zloka kahe cheH ] [ zlokArtha:- ] dehasamUharUpI vRkSapaMktithI je bhayaMkara che, jemAM du:khaparaMparA-rUpI jaMgalI pazuo ( vase) che, ati karALa kALarUpI agni jyAM sarvanuM bhakSaNa kare che, jemAM buddhirUpI jaLa ( ?) sukAya che ane je darzanamoyukta jIvone aneka kunayarUpI * ahIM kAMIka azuddhi hoya ema lAge che. Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 364] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda tathA di (zArdUtravikrIDita) lokAlokaniketanaM vapurado jJAnaM ca yasya prabhostaM zaMkhadhvanikaMpitAkhilabhuvaM shriinemitiirtheshvrm| stotuM ke bhuvanatraye'pi manujAH zaktAH surA vA puna: jAne tatstavanaikakAraNamahaM bhktirjine'tyutsukaa|| 307 / / NiyabhAvaNANimittaM mae kadaM nniymsaarnnaamsudN| NacA jiNovadesaM puvvAvaradosaNimmukkaM / / 187 / / jinabhAvanAnimittaM mayA kRtaM niymsaarnaamshrutm| jJAtvA jinopadezaM puurvaaprdossnirmuktm|| 187 / / mArgone lIdhe atyaMta *durgama che, te saMsAra-aTavIrUpI vikaTa sthaLamAM jaina darzana eka ja zaraNa che. 306. vaLI [zlokArtha-] je prabhunuM jJAnazarIra sadA lokAlokanuM niketana che (arthAt je neminAthaprabhunA jJAnamAM lokAloka sadA samAya che-jaNAya che), te zrI neminAtha tIrthezvarane-ke jemaNe zaMkhanA dhvanithI AkhI pRthvIne dhrujAvI hatI temane-stavavAne traNe lokamAM koNa manuSyo ke devo samartha che? (to paNa ) temane stavavAnuM ekamAtra kAraNa jina pratye ati utsuka bhakti che ema huM jANuM chuM. 307. nijabhAvanA arthe racyuM meM niyamasAra-suzAstrane, sau doSa pUrvApara rahita upadeza jinano jANIne. 187. anvayArthapUrvAparonikp] pUrvApara doSa rahita [ fnanopaveza ] jinopadezane [ jJAtvA] jANIne [mayA] meM [ ninamAvanAnimitta] nijabhAvanAnimitte [ niyamasaranAmathuta"] niyamasAra nAmanuM zAstra [vRtam ] karyuM che. * durgama = muzkelIthI oLaMgI zakAya evuM; dastara. (saMsAra-aTavIne viSe aneka kunayarUpI mArgomAMthI satya mArga zodhI kADhavo mithyASTione atyaMta kaThina che ane tethI saMsAraaTavI atyaMta dustara che.) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA ] zuddhopayoga adhikAra [ 36pa zAstranAmadheyakathanadvAreNa shaastropsNhaaropnyaaso'ym| atrAcAryAH prArabdhasyAntagamanatvAt nitarAM kRtArthatAM pariprApya nijabhAvanAnimittamazubhavaMcanArthaM niyamasArAbhidhAnaM zrutaM paramAdhyAtmazAstrazatakuzalena mayA kRtm| kiM kRtvA ? pUrvaM jJAtvA avaMcakaparamaguruprasAdena buddheti| kam ? jinopadezaM viitraagsrvjnymukhaarvindvinirgtprmopdeshm| taM puna: kiMviziSTam ? pUrvAparadoSanirmuktaM puurvaaprdosshetubhuutsklmohraagdvessaabhaavaadaaptmukhvinirgttvaannirdossmiti| kiJca asya khalu nikhilAgamArthasArthapratipAdanasamarthasya niyamazabdasaMsUcitavizuddhamokSamArgasya aMcitapaJcAstikAyaparisanAthasya saMcitapaMcAcAraprapaJcasya SaDdravyavicitrasya saptatattvanavapadArthagarbhIkRtasya paMcabhAvaprapaMcapratipAdanaparAyaNasya nizcayapratikramaNapratyAkhyAna TIkA:-A, zAstranA nAmakathana dvArA zAstranA upasaMhAra saMbaMdhI kathana che. ahIM AcAryazrI (zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadava ) prAraMbhelA kAryanA aMtane pahoMcavAthI atyaMta kRtArthatAne pAmIne kahe che ke seMkaDo parama-adhyAtmazAstromAM kuzaLa evA meM nijabhAvanAnimitte-azubhavaMcanArthe niyamasAra nAmanuM zAstra karyuM che. zuM karIne (A zAstra karyuM che) ? pahelAM *avaMcaka parama gurunA prasAdathI jANIne. zuM jANIne? jinopadezane arthAta vItarAga-sarvajJanA mukhAraviMdathI nIkaLelA parama upadezane. kevo che te upadeza? pUrvApara doSa rahita che arthAt pUrvApara doSanA hetubhUta sakaLa moharAgadveSanA abhAvane lIdhe je Apta che temanA mukhathI nIkaLelo hovAthI nirdoSa che. vaLI ( A zAstranA tAtparya saMbaMdhI ema samajavuM ke), je (niyamasAra-zAstra) kharekhara samasta AgamanA arthasamUhunuM pratipAdana karavAmAM samartha che, jeNe niyama-zabdathI vizuddha mokSamArga samyaka prakAre darzAvyo che, je zobhita paMcAstikAya sahita che (arthAt jemAM pAMca astikAyanuM varNana karavAmAM AvyuM che), jemAM paMcAcAra-prapaMcano saMcaya karavAmAM Avyo che (arthAta jemAM jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcArarUpa pAMca prakAranA AcAranuM kathana karavAmAM AvyuM che), je cha dravyothI vicitra che (arthAt je cha dravyonA nirUpaNathI vidhavidha prakAranuM-suMdara che), sAta tattvo ane nava padArtho jenI aMdara samAyelAM che, je pAMca bhAvarUpa vistAranA pratipAdanamAM parAyaNa che, je nizcaya-pratikramaNa, nizcayapratyAkhyAna, nizcaya-prAyazcitta, parama-AlocanA, niyama, * avaMcaka = chetare nahi evA niSkapaTI; saraLa; RA. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 366] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda prAyazcittaparamAlocanAniyamavyutsargaprabhRtisakalaparamArthakriyAkAMDADaMbarasamRddhasya upayogatrayavizAlasya paramezvarasya zAstrasya dvividhaM kila tAtparyaM. satratAtparya zAstratAtparyaM ceti sUtratAtparya padyopanyAsena pratisUtrameva pratipAditam, zAstratAtparyaM tvidmupdrshnen| bhAgavataM zAstramidaM nirvANasuMdarIsamudbhavaparamavItarAgAtmakaniAbAdhanirantarAnaGgaparamAnandapradaM nirati-zayanityazuddhaniraMjananijakAraNaparamAtmabhAvanAkAraNaM samastanayanicayAMcitaM paMcamagatihetubhUtaM paMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigraheNa nirmitamidaM ye khalu nizcayavyavahAranayayoravirodhena jAnanti te khalu mahAntaH samastAdhyAtmazAstrahRdayavedina: paramAnaMdavItarAgasukhAbhilASiNaH parityaktabAhyAbhyantaracaturviMzatiparigrahaprapaMcA: trikAlanirupAdhisvarUpaniratanijakAraNa vyutsarga vagere sakaLa paramArtha kriyAkAMDanA ADaMbarathI samRddha che (arthAt jemAM paramArtha kriyAonuM puSkaLa nirUpaNa che) ane je traNa upayogathI susaMpanna che (arthAt jemAM azubha, zubha ne zuddha upayoganuM puSkaLa kathana che)-evA A paramezvara zAstranuM kharekhara be prakAranuM tAtparya che. sUtratAtparya ane zAstratAtparya. sUtratAtparya to padyakathanathI dareka sUtrane viSe (-padya dvArA dareka gAthAnA aMte) pratipAdita karavAmAM AvyuM che. ane zAstratAtparya A nIce pramANe TIkA vaDe pratipAdita karavAmAM Ave che. A (niyamasAra-zAstra ) bhAgavata zAstra che. je (zAstra) nirvANasuMdarIthI utpanna thatA, paramavItarAgAtmaka, nirAbAdha, niraMtara ane 'anaMga paramAnaMdanuM denAruM che, je niratizaya, nityazuddha, niraMjana nija kAraNaparamAtmAnI bhAvanAnuM kAraNa che, je samasta nayonA samUhathI zobhita che, je paMcama gatinA hetubhUta che ane je pAMca iMdriyonA phelAva rahita dehamAtra-parigra-vALAthI (nigraMtha munivarathI) racAyeluM che-evA A bhAgavata zAstrane jeo nizcayanaya ane vyavahAranayanA avirodhathI jANe che, te mahApuruSosamasta adhyAtmazAstronA hRdayane jANanArAo ane paramAnaMdarUpa vItarAga sukhanA abhilASIo-bAhya-atyaMtara covIza parigrahonA prapaMcane parityAgIne, 1. bhAgavata = bhagavAnanuM daivI; pavitra. 2. nirAbAdha = bAdhA rahita; nirvighna. 3. anaMga = azarIrI; Atmika; atIndriya 4. niratizaya = jenAthI koi caDiyAtuM nathI evA; anuttama; zreSTha; ajoDa. 5. hRdaya = hArda, rahasya; marma. (A bhAgavata zAstrane jeo samyaka prakAre jANe che, teo samasta adhyAtmazAstronA hArdanA jJAtA che.). Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kahAnajainazAstramALA] zuddhopayoga adhikAra [367 paramAtmasvarUpazraddhAnaparijJAnAcaraNAtmakabhedopacArakalpanAnirapekSasvastharatnatrayaparAyaNA: santaH zabdabrahmaphalasya zAzvatasukhasya bhoktAro bhvntiiti| (matinI) sukavijanapayojAnandimitreNa zastaM lalitapadanikAyairnirmitaM shaastrmett| nijamanasi vidhatte yo vizuddhAtmakAMkSI sa bhavati prmshriikaaminiikaamruupH|| 308 / / (anupuma) pdmprbhaabhidhaanoddhsindhunaathsmudbhvaa| upanyAsormimAleyaM stheyAccetasi sA staam||309 / / (jhanama) asmin lakSaNazAstrasya viruddhaM padamasti cet| luptvA tatkavayo bhadrAH kurvantu pdmuttmm|| 310 / / trikALa-nirupAdhi svarUpamAM lIna nija kAraNaparamAtmAnA svarUpanAM zraddhAna-jJAna-AcaraNAtmaka bhedopacAra-kalpanAthI nirapekSa evA svastha ratnatrayamAM parAyaNa vartatA thakA, zabda-brahmanA phaLarUpa zAzvata sukhanA bhoktA thAya che. [ have A niyamasAra-paramAgamanI tAtparyavRtti nAmanI TIkAnI pUrNAhuti karatAM TIkAkAra munirAja zrI padmaprabhamaladhArideva cAra zloka kahe cheH ] [ zlokArtha-] sakavijanarUpI kamaLone AnaMda denArA (-vikasAvanArA) sUrya lalita padasamUho vaDe racelA A uttama zAstrane je vizuddha AtmAno AkAMkSI jIva nija manamAM dhAraNa kare che, te paramazrIrUpI kAminIno vallabha thAya che. 308. [zlokArtha-] padmaprabha nAmanA uttama samudrathI utpanna thatI je A UrmimALA-kathanI (TIkA), te satparuSonAM cittamAM sthita raho. 309. mAM jo koI pada lakSaNazAstrathI viruddha hoya to bhadra kavio teno lopa karIne uttama pada karajo. 310. 1. svastha = nijAbhasthita. (nijAtmasthita zuddharatnatraya bhedopacAra-kalpanAthI nirapekSa che. ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 368] niyamasAra [ bhagavAnazrIkuMdakuMda (vasaMtatinA) yAvatsadAgatipathe rucire vireje tArAgaNaiH parivRtaM sklendubiNbm| tAtparyavRttirapahastitaheyavRttiH stheyAtsatAM vipulacetasi taavdev|| 311 / / rUti sukavijanapayojamitrapaMcendriyaprasaravarjitagAtramAtraparigrahazrIpadmaprabhamaladhArideva-viracitAyAM niyamasAravyAkhyAyAM tAtparyavRttau zuddhopayogAdhikAro dvAdazamaH shrutskndhH|| samAptA ceyaM taatpryvRttiH| [zlokArtha-] jyAM sudhI tArAgaNothI viMTaLAyeluM pUrNacaMdrabiMba ujvaLa gaganamAM virAje (zobhe), barAbara tyAM sudhI tAtparyavRtti (nAmanI A TIkA)-ke jeNe heya vRttione nirasta karI che (arthAta jeNe choDavAyogya samasta vibhAvavRttione dUra pheMkI dIdhI che) tesapuruSonA vizALa hRdayamAM sthita raho. 311. A rIte, sukavijanarUpI kamaLone mATe jeo sUrya samAna che ane pAMca iMdriyonA phelAva rahita dehamAtra jemane parigraha hato evA zrI padmaprabhamaladhArideva vaDe racAyelI niyamasAranI tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM (arthAt zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadavapraNIta zrI niyamasAra paramAgamanI nigraMtha munirAja zrI padmaprabha-maladhAridevaviracita tAtparyavRtti nAmanI TIkAmAM) zuddhopayoga adhikAra nAmano bAramo zrutaskaMdha samApta thayo. Ama (zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta zrI niyamasAra paramAgamanI nigraMtha munirAja zrI padmaprabhamaladhAridevaviracita) tAtparyavRtti nAmanI saMskRta TIkAno zrI hiMmatalAla jeThAlAla zAha kRta gujarAtI anuvAda samApta thayo. samApta Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zAstronA artha karavAnI paddhati vyavahAranaya svadravya-padravyane vA tenA bhAvone vA kAraNa-kAryAdikane koInA koImAM meLavI nirUpaNa kare che mATe evA ja zraddhAnathI mithyAtva che tethI teno tyAga karavo. vaLI nizcayanaya tene ja yathAvatuM nirUpaNa kare che tathA koIne koImAM meLavato nathI tethI evA ja zraddhAnathI samyakatva thAya che mATe tenuM zraddhAna karavuM. prazna- jo ema che to jinamArgamAM baMne nayonuM grahaNa karavuM kahyuM che, tenuM zuM kAraNa? uttara:- jinamArgamAM koI ThekANe to nizcayanayanI mukhyatAsahita vyAkhyAna che tene to "satyArtha ema ja che'' ema jANavuM, tathA koI ThekANe vyavahAranayanI mukhyatA-sahita vyAkhyAna che tene ""ema nathI paNa nimittAdinI apekSAe A upacAra karyo che' ema jANavuM; ane e pramANe jANavAnuM nAma ja baMne nayonuM grahaNa che. paNa baMne nayonA vyAkhyAnane samAna satyArtha jANI, "A pramANe paNa che tathA A pramANe paNa che?' evA bhramarUpa pravartavAthI to baMne nayo grahaNa karavA kahyA nathI. prazna- jo vyavahAranaya asatyArtha che to jinamArgamAM teno upadeza zA mATe Apyo? eka nizcayanayanuM ja nirUpaNa karavuM hatuM? uttara- evo ja tarka zrI samayasAramAM karyo che tyAM A uttara Apyo che ke jema koI anArya-malecchane malecchabhASA vinA artha grahaNa karAvavA koI samartha nathI, tema vyavahAra vinA paramArthano upadeza azakaya che tethI vyavahArano upadeza che. vaLI e ja sUtranI vyAkhyAmAM ema kahyuM che ke e pramANe nizcayane aMgIkAra karAvavA mATe vyavahAra vaDa upadeza ApIe chIe paNa vyavahAranaya che te aMgIkAra karavA yogya nathI. --zrI mokSamArgaprakAzaka Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates * zrI niyamasAranI varNAnukrama gAthAsUcI ke uM gAthA | pRSTha 86 160 140 273 21 Po 26 102 101 | 34 49 27 | 100 153 144 76 106 201 a aithUlathUla thUlaM aNukhaMdhaviyappeNa du aNNaNirAvekkho jo attAgamataccANaM attAdi attamajjhaM appasarUvaM pecchadi appasarUvAlaMbaNa appANaM viNu NANaM | appA parappayAso arasamarUvamagaMdhaM avvAbAhamaNiMdiya asarIrA aviNAsA aMtarabAhirajappe A Aussa khayeNa pUNo AdA khu majjha NANe ArAhaNAi vaTTA AloyaNamAluMchaNa AvAsaM jai icchasi AvAsaeNa jutto AvAsaeNa hINo gAthA | pRSTha ummaggaM paricattA 49 | usahAdijiNavariMdA 48 58 | ego me sAsado appA ___ 11 | ego ya maradi jIvo 55 | ede chaddavvANi ya 166 329 | ede savve bhAvA 119 / 236 | eyarasarUvagaMdhaM 171 | 338 | erisabhedabhAse 163 | 324 | erisaya bhAvaNAe 95 | evaM bhedabhAsaM 178 | 349 | ka 48 98 | kattA bhottA AdA 150 296 | kadakAridANumodaNa | kammamahIruhamUla 176 | 346 | kammAdo appANa 100 188 | kAyakiriyANiyattI 84 | 156 | kAyAIparadavve 108 / 208 | kAlussamohasaNNA 147 291 ki kAhadi vaNavAso 149 / 294 | kiM bahuNA bhaNieNa du 148 | 293 | kulajoNijIvamaggaNa kevalaNANasahAvo 186 | 362 | kevalamiMdiyarahiyaM 174 | 341 | kohaM khamayA mANaM kohAdisagabbhAva 18 | 110 70 121 / 66 124 | 117 | 121 213 215 134 240 128 246 232 109 180 25 227 226 96 IsAbhAveNa puNo IhApuvvaM vayaNaM kohAdira 115 114 | / 116 116 ukkiTTho jo boho uttamaaTuM AdA 230 ga | 171 | gamaNaNimittaM dhamma Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAme vA Nayare vA gha ghaNaghAikammarahiyA ca caugaibhavasaMbhamaNaM caudahabhedA bhaNidA cakkhu acakkhU ohI atibhAvaM calamaliNamagADhatta cha chAyAtavamAdIyA chuhataNDabhIruroso ja jaM kiMci me duccaritaM jadi sakkadi kAduM je jassa rAgo du doso du jassa saNihido appA jAijaramaraNarahiyaM jANato pasto jANadi passadi savvaM jA rAyAdiNiyattI jArisiyA siddhappA jiNakahiyaparamasutte jIvANa puggalANaM jIvAdibahittaccaM jIvAdI davvANaM jIvAdu puggalAdo jIvA poggalakAyA jIvo uvaogamao jugavaM vaTTai NANaM gAthA 58 71 42 17 14 88 52 | w 23 6 103 154 128 127 177 172 159 69 47 155 184 38 33 32 9 10 160 pRSTha 112 jo caradi saMjado khalu jo Na havadi aNNavaso 135 | jo du ahaM ca rudda ca dugaMchA bhayaM vedaM jo du dhammaM ca sukaM ca jo du puNNaM ca pAva ca jo du hassaM raI sogaM jo dhammasukajhANa 104 jo parasadi appANaM jo samosavvabhUdesu 49 jha 12 jhANaNilINo sAhU | 84 39 33 164 2 195 | ThANaNisejjavihArA 303 Na 254 NahaDakammabaMdhA 253 | NamiUNa jiNaM vIraM 348 NaraNArayatiriyasurA 339 | Na vaso avaso avasa 312 vi iMdiya uvasaggA vi kammaM NokammaM vidukkhaM vi sukkhaM NaMtANaMtabhaveNa sa 132 r 97 | 304 360 NANaM appapayAsaM 75 NANaM jIvasarUvaM 68 NANaM parappayAsaM 65 NANaM parappayAsaM 21 NANaM parappayAsaM 23 NANAjIvA NANA 315 pRSTha 273 141 277 129 256 132 259 133 260 257 259 298 210 249 gAthA 144 130 131 151 109 126 93 175 174 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com 344 72 1 15 36 142 279 180 354 189 356 179 352 198 234 165 327 170 336 161 319 162 321 164 325 156 306 138 4 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthA| pRSTha 94 152 98 146 | 173 | 73 | 176 300 185 288 341 140 80 105 44 43 NAhaM koho mANo NAhaM NArayabhAvo NAhaM bAlo buDDho NAhaM maggaNaThANo NAhaM rAgo doso NikkasAyassa daMtassa | NiggaMtho NIrAgo NiiMDo dvaMdvo NiyabhAvaNANimittaM NiyabhAvaM Navi muccai NiyamaM Niyamassa phalaM NiyamaM mokkhauvAyo NiyameNa ya jaM kajjaM NivvANameva siddhA Nissesadosarahio NokammakammarahiyaM No khaiyabhAvaThANA No khalu sahAvaThANA No ThidibaMdhaTThANA gAthA | pRSTha 148 pa 77 | 148 | paDikamaNaNAmadheye 79 | 148 | paDikamaNapadikiriyaM 78 148 | payaDiTTidiaNubhAga 148 | paricattA parabhAvaM 199 | pariNAmapuvvavayaNaM 93 | paMcAcArasamaggA ___88 | pAsugabhUmipadese 187 364 | pAsugamaggeNa divA 97 | 182 | poggaladavvaM muttaM 185 361 | puvvuttasayaladavvaM 9| puvvuttasayalabhAvA 7 | pesuNNahAsakakkasa183 | 358 | poggaladavvaM uccai 7 | 16 | potthaikamaMDalAiM 107 206 80 | baMdhaNachedaNamAraNa 126 116 72 332 37 168 | 50 102 3 29 | 59 124 64 41 121 77 40 78 | bhUpavvadamAdIyA 22 49 tassa muhaggadavayaNaM taha daMsaNauvaogo tha thIrAjacorabhattaka 67 da 19 | maggo maggaphalaM ti ya | 31 madamANamAyalohavi | mamattiM parivajAmi 129 | mANussA duviyappA micchattapahudibhAvA 113 | micchAdasaNaNANa145 | 286 | mattamamattaM davvaM |44 mokkhapahe appANaM mokkhaMgayapurisANaM 25 53 | 26 112 | 219 99 | 187 38 90 168 170 167 136 | 267 135 / | 265 / dakhUNa icchirUvaM davvagaNapaz2ayANaM davvattthieNa jIvA dha | dhAucaukkassa puNo Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates gAthA 75 182/ mottUNa aTTarudaM mottUNa aNAyAraM mottUNa vayaNarayaNaM mottUNa sayalajappamamottUNa sallabhAvaM pRSTha 143 357 | 248 104 371 95 51 / 139 | 74 57 137 rayaNattayasaMjuttA rAgeNa va doseNa va rAyAdIparihAre la labhrUNaM Nihi ekko loyAyAse tAva loyAloyaM jANai gAthA | pRSTha 165 | vAvAravippamukkA 85 | 158 | vijudi kevalaNANaM 154 virado savvasAvajje 178 | vivarIyAbhiNivesavi87 163 | vivarIyAbhiNivesaM sa | 142 | saNNANaM caubheyaM samayAvalibhedeNa du 269 / sammattaNANacaraNe sammattassa NimittaM 157 | 307 | sammattaM saNNANaM 36 71 | sammaM me savvabhUdesu 169 334 | savvaviappAbhAve savve purANapurisA 143 | 281 | savvesiM gaMthANaM 45 95 | saMkhejjAsaMkhejA113 | 225 | saMjamaNiyamataveNa du 153 | 301 | suhaasuhavayaNarayaNaM 122 | 243 | suhamA havaMti khaMdhA 55 105 12| 26 31 63 134 263 104 54 104 104 197 138 270 158 309 60 114 71 245 120 | 238 24 | 50 vaTTadi jo so samaNo vaNNarasagaMdhaphAsA vadasamidisIlasaMjamavayaNamayaM paDikamaNaM vayaNoccAraNakiriyaM vavahAraNayacaritte / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates uddhRta gAthA-zlokonI varNAnukrama sUcI pRSTha 145 182 247 229 ___ a anavaratamanantaianyUnamanatiriktaM abhimataphalasiddhealamalamatijalpaiasminnanAdini ahiMsA bhUtAnAM A AcArazca tadevaikaM AtmakAryaM parityajya AtmaprayatnasApekSA AtmA dharma: AtmA bhinnaAlocya sarvamenaH AsaMsArAtpratipada- 87 229 296 326 123 pRSTha kusUlagarbha158 | kevalajJAnadRksaukhya20 ga 15 | girigahanaguhA156 52 | cakraM vihAya nija 110 cicchaktivyApta cittasthamapyanava190 ja 287 | jaghanyamadhyamotkRSTa270 jayati vijitadoSo278 | jassa aNesaNamappA 96 | jaM pecchado amuttaM 208 | jAnannapyeSa vizvaM 351 | jvarajananajarANAM jJAnasvabhAvaH syAdAtmA 94 | jJAnAdinno na nAbhinno 162 ThANaNisejjavihArA 135 Na 46 | Na vi pariNamadi Na NANaM atyaMtagayaM 193 | NANaM avvidirittaM 57 | NiddhattaNeNa duguNo 131 | NiddhA vA lukkhA vA NokammakammahAro 67 ta 18 | tadekaM paramaM jJAnaM tejo diTTI NANaM / 321 355 337 323 ityucchedAtparapariNateH ityevaM caraNaM 345 utsRjya kAyakarmANi ubhayanayavirodha 340 jacitagaya 316 338 ekastvamAvizasi eyarasavaNNagaMdhaM evaM tyaktvA bahirvAcaM 54 122 kAlAbhAve na bhAvAnAM kAMtyaiva snapayaMti / 17 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pRSTha / 314 173 184 292 123 67 darzanaM nizcayaH puMsi daMsaNapuvvaM NANaM dravyAnusAri caraNaM na namasyaM ca tadevaikaM na hi vidadhati niSiddhe sarvasmin niSkriya karaNAtItaM pa paDikamaNaM paDisaraNaM pariyaTTaNaM ca vAyaNa paMcAcAraparAnnakiMcanapuDhavI jalaM ca chAyA pratyAkhyAya bhaviSya 230 58 101 pRSTha | ya 107 | yathAvadvastunirNItiH 317 | yatra pratikramaNameva 197 | yadagrAhyaM na gRhNAti yadi calati kathaJci190 yamaniyamanitAntaH 79 la 188 | loyAyAsapadese 167 va | vanacarabhayAddhAvan 173 | vasudhAntyacatuHsparzeSu 302 | vyavaharaNanayaH syA141 52 | sakalamapi vihAyA180 | samao Nimiso kaTThA samao du appadeso 315 | samadhigatasamastAH 295 | savve bhAve jamhA saMsiddhirAdhasiddha 169 | siddhAnto'yamudAtta- / 154 | so dhammo jattha dayA 229 sthitijanananirodhalakSaNaM sthUlasthUlAstataH 116 | svayaM karma karotyAtmA 198 | svaranikaravisarga207 | svecchAsamucchalada 87 65 66 120 179 157 bandhacchedAtkalayadatulaM bahirAtmAntarAtmeti bha bhAvayAmi bhavAvarte bhedavijJAnataH siddhAH bheyaM mAyAmahAgartA 103 335 12 193 majjhaM pariggaho jai muktvAlasatvamohavilAsavibhita 90 297 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com