________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. १८ भरतचक्रवर्तीकथा
१४७ स हि स्वर्गसमृद्धिप्रतिस्पर्धिकायां तस्यामयोध्यायां स्थितो नवनिधानानां चतुदेशरत्नानां द्वात्रिंशत्सहस्रनरपतीनां द्विसप्ततिसहस्रपुरवराणां षण्णवतिकाटिग्रामाणां द्वात्रिंशत्सहस्रदेशानाम् , अष्टचत्वारिंशत् सहस्रपत्तनानामधीश्वरः, नवनवतिसहस्रद्रोणमुखानां परिरक्षकः, चतुरशीतिशतसहस्रहयगजरथानां पण्णवति कोटिपदातोनामधिपतिः, षोडशसहस्रदेवानां पट्ण्ड भरतक्षेत्रस्य चाधिपत्यमनुभवन् , चतुष्यष्टि सहस्रान्तःपुरीभिः सहान्वहं संक्रीडन् , स्वसम्पत्यनुसारेण सार्मिक वात्सल्यं कुर्वन् , जिनशासनं प्रदीपयन् , दीनहीनान् परिरक्षयंश्च कियन्तं कालं व्यतिक्रान्तवान् । हुई थी। चक्रवर्ती पद के उपलक्ष्य में इनको स्वर्गकी समृद्धि को भी मात करने वाली अयोध्या नगरी के शासक होनेका पद प्राप्त हुआ था। नवनिधि और चौदह रत्न के ये अधिपति थे। बत्तीस हजार मुकुटबंध राजा इनकी सेवा में रहते थे। बहत्तर ७२ हजार पुरोंके ये शासक थे। छयानवे ९६ करोड गावों में इनकी अखंड आज्ञा चलती थी। बत्तीस हजार देशों के सौभाग्य का निर्णय इनके हाथमें था। अडतालीस ४८ हजार पत्तनों के ये अधीश्वर थे। निन्नानबे ९९ हजार द्रोणमुखों के ये रक्षक थे। चौरासी ८४ लाख हाथी और इतने ही घोडे इनकी सेवामें थे। छयानवे ९६ करोड सैनिकों के ये स्वामी थे। सोलह १६ हजार देवों का तथा षटखंडमंडित भरतक्षेत्रका एकाधिपत्य इनके हाथ में था। इनके चौसठ ६४ हजार अन्तःपुर थे। ये अपनी विभूति के अनुसार सार्मिक वात्सल्य भी किया करते थे। પ્રાપ્ત થયું હતું. ભગવાને દીક્ષા અંગિકાર કર્યા પછી ભારતને ચક્રવતી પદની પ્રાપ્તિ થઈ હતી ચક્રવતી પદના ઉપલક્ષ્યમાં તેમને સ્વર્ગની સમૃદ્ધિને પણ ઝાંખી પડે. એવી અયોધ્યા નગરીના શાસક થવાને વેગ સાંપડયે હતો. નવનિધિ અને ચૌદ રત્નોના એ અધિપતિ હતા. બત્રીસ હજાર મુગટધારી રાજવીઓ તેમની સેવા માં २ ता. मांतर २ (७२०००) नग२ ५२ समनुशासन हेतु छन्तु रोड (૯૬૦૦૦૦૦૦૦) ગામોમાં તેમની અખંડ આજ્ઞા ચાલતી હતી. બત્રીસ હજાર (3२०००) शाना सौभाग्य निर्णय समना साथमा तl. २मतालीस २ (४८०००) पट्टयाना से अधीश्व२ ता. न०वा M२ (८६०५०) द्रोण भुभाना એ રક્ષક હતા. ચોર્યાશી લાખ (૮૪૦૦૦૦૦) હાથી અને એટલા જ ઘડાઓ એમની सेनामा हुता, छन्नु ४२७ (८१०००००००) सनीना से स्वामी त. सण હજાર (૧૬૦૦૦) દેવના તથા છ ખંડ મંડિત ભરતક્ષેત્રનું એકાધિપત્ય એમના હાથમાં હતું. તેમને ચોસઠ હજાર (૬૪૦૦૦) અન્તઃપુર હતા. તેઓ પોતાની વિભૂતિના અનુસાર સાધર્મિક વાત્સલ્ય પણ કર્યા કરતા હતા. જીનશાસનની પ્રભાવના
उत्त२॥ध्ययन सूत्र : 3