________________
८२३
प्रियदर्शिनी टीका अ. २३ श्रीपार्श्वनाथचरितनिरूपणम् समीपे समागत्यैवमुक्तवान्-भ्रातः! अहं ग्राभान्तरं गच्छामि ! ततस्तेनानुज्ञप्तः स मरुभूतिस्तत्समक्ष एवं ग्रामान्तरं प्रचलितः । कियदरं गत्वा स कापेटिकवेषं कृत्वा रात्रौ समागत्य विकृतस्वरेण कमठमुगच भो गृहपते ! दुरादायातः शीतातः पथिकोऽस्मि । अतो निवासार्थ स्थानं देहि, यत्र मां शीतं न बाधेत ! अज्ञा. तवस्तुस्वरूपः कमठोऽपि तमेवमाह-भोः कार्पटिक ! त्वमिहेव पाचवर्ति गृहे तिष्ठ । मरुभूतिस्तत्राऽलीकनिद्रया सुप्तः । कमठो वसुन्धरा च मरुभूतिमाके वचनों को सुनकर मरुभूति स्वयं इस बात को प्रत्यक्ष अपनी आंखों से देखने के लिये कमठ के पास पहुंचा। जाकर मरुभूतिने कहाभाई सा मैं दूसरे गांव को जाना चाहता हूं-अतः आपसे आज्ञा लेने के लिये आया हूं-आप आज्ञा दें। कमठने मरुभूति को जाने की आज्ञा देदी। मरुभूति कमठ के समक्ष ही वहां से ग्रामान्तर चला गया। कुछ दूर जाकर वह भिखारी के वेष में आकर रात्रि में स्वर परिवर्तित करके कमळ से बोला-भो गृहपते ! शीत से आक्रान्त मैं पथिक जो कि इस समय बहुत दूर से आने के कारण थक गया हूं यहाँ ठहरना चाहता हूं क्या आप मुझे ठहरने के लिये जगह दे सकते हैं। तथा जगह भी कृपाकर ऐसी दें कि जहां मुझे शीत न सतावे । भिखारी की बात सुनकर कमठने कहा-हे भिक्षुक ! तुम यहीं मेरे पास के घर में ठहर जाओ! मरुभूति आज्ञा पाकर वहीं पर ठहर गया और निद्रा का बहाना करके सो गया। पहिले की अपेक्षा कमठ और वसुઆ વાતને પિતાની સગી આંખથી જોવાના અભિપ્રાયથી કમઠની પાસે પહોંચે. અને જઈને કહેવા લાગ્યું કે, મોટાભાઈ હું બીજે ગામ જવા ઈચ્છું છું જેથી તમારી પાસે આજ્ઞા લેવા આવ્યો છું જેથી આપ આજ્ઞા આપે કર્મઠે મરૂભુતિને જવાની આજ્ઞા આપી. મરૂભૂતિ કમઠની રજા મળતાં જ ત્યાંથી બહારગામ જવા ચાલી નીકળ્યા. થોડે દૂર જઈને તે ભીખારીનો વેશ ધારણ કરીને તેમજ પોતાના અવાજને પણ ફેરવીને રાત્રીના સમયે પિતાને ઘેર આવી સાવ અણજાણ એવી રીતે કમઠને કહ્યું કે ગૃહપતિ ! ઠંડીથી ખૂબજ અકળાયેલે એ હું વટેમાર્ગુ છું અને ઘણે દૂરથી આવતું હોવાથી ઘણે જ થાકી ગયે છું જેથી અહીં કરવા માગું છું તે આપ મને આપને ત્યા રેકાઈ શકુ એ ખાતર સ્થળ આપી શકે છે ? અને જગ્યા પણ એવી આપો કે, જ્યાં મને ઠંડીનો ત્રાસ ભોગવ ન પડે. ભીખારીની વાત સાંભળીને કમઠે કહ્યું કે, હે ભિક્ષુક તમે અહીં મારી પાસે આ ઘરમાં રોકાવ. મરૂભૂતિ તેની આજ્ઞા મેળવીને ત્યાં રોકાઈ ગયો અને ઉંઘવાનું બહાનું કરીને ત્યાં સુઈ ગયો. પહેલાની માફક કમઠ અને વસુન્ધરા મરૂભૂતિ બહા
उत्त२॥ध्ययन सूत्र : 3
