________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. २४ अष्टप्रवचनमातृवर्णनम्
९९३ यणां योजने-शब्दादिषु व्यापारणे च यतमानो=यतनां कुर्वाणा यतिः संरम्भसमा रूभे-संरम्भः अभिघाताय यष्ठिमुष्टयादीनामुत्थापनम्, एतदपि संकल्पसूचकम् , अत उपचारात् संकल्पशब्दवाच्य भवति, समारम्भः परितापकरो मुष्टाभिः घातः, अनयोःसमाहारद्वन्द्वस्तस्मिन् , तथा-आरम्भे-प्राणिविराधनारूपे व्यापारे च प्रवनमानं कायं तथव-शास्त्ररीत्यैव तु-निश्चयेन निवर्तयेत् ॥२४॥२५॥ आदि को पार करने में, तथा (इंदियाणं जुजणे-इद्रियागां योजने) इन्द्रियों को उनके विषयभूत पदार्थों में व्यापारितकरने में (जयं जई-यतमानः यतिः) यतना पूर्वक प्रवृत्ति करने वाला यति (संरभ समारंभ आरभम्मि पवत्तमाणं कायं तहेव नियतिज-संरंम्भ समारम्भे आरम्भे च प्रवर्तमान कायं तथैव निवर्तयेत् ) संरम्भ, समारम्भ एवं आरम्भ में प्रवर्तमान अपने शरीर को शास्त्र में कही हुई विधि के अनुसार वहां से हटावे । इसका नाम कायगुप्ति है
___ मारने के लिये यष्टि मुष्टि आदि का उठाना यह काय का संरंभ है। यद्यपि संरम्भ शब्द का अर्थ संकल्प है परन्तु यहां इस प्रकार की प्रवृत्ति विना संकल्प नहीं हो सकती है, अतः उपचार से इस प्रकार के व्यापार को भी 'संरम्भ' इस रूप से कह दिया गया है। परिताप कारक मुष्टि आदि का अभिघात करना इसका नाम समारम्भ । प्राणिविराधनारूप व्यापार में शरीर का लगाना आरंभ है। शरीर को ऐसे व्यापारों में नहीं लगाना इसका नाम कायगुप्ति है ॥२४॥२५॥ ઉછલવામાં અર્થાત-વારંવાર ઉછળીને કોઈ ખાડા આદિને પાર કરવા માં તથા વિશાળ जंजणे-इन्द्रियाणां योजने छन्द्रयाने सेना विषयभूत पहाभा यात ४२वामा जय जई-यतमानः यतिः यतनापूर्व ४ प्रवृत्ति ४२वावाण। यति संरंभसमारंभे आरं. भम्मि पवत्तमाणं कायं तहेव नियत्तिज्ज-संरंम्भसमारम्भे आरम्भे च प्रवर्त्तमानं कायं तथैव निवर्तयेत् स२२ सभार न मने सालमा प्रवृत्तमान पोताना शरीरने શાસ્ત્રમાં કહેવામાં આવેલ વિધિ અનુસાર ત્યાંથી હઠાવે. સંરંભ સમારંભ, અને આરંભમાં પ્રર્વતમાન પિતાના શરીરને શાસ્ત્રમાં કહેવામાં આવેલ વિધિ અનુસાર ત્યાંથી હઠાવે તેનું નામ કાયગુપ્તિ છે.
મારવા માટે હાથનું તેમજ મુઠીનું ઉઠાવવું આ કાયને સંરંભ છે જો કે સંરંભ શબ્દનો અર્થ સંક૯૫ છે. પરંતુ અહીં એ પ્રકારની પ્રવૃત્તિ વગર સંકલ્પ થઈ શકતી નથી. આથી ઉપચારથી કાયાના આ પ્રકારના વ્યાપારને પણ “સરંભ” આ રૂપથી કહેવામાં આવેલ છે. પરિતાપ કારક મુઠી આદિને અભિઘાત કરે તેનું નામ સમારંભ. પ્રાણી વિરાધના રૂપ વ્યાપારમાં શરીરને લગાડવું એ આરમ્ભ છે. શરીરને આવા વેપારમાં ન લગાડવું તેનું નામ કાયગુપ્તિ છે. ૨૪રપા
उत्तराध्ययन सूत्र: 3
