Book Title: Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
उत्तराध्ययनसूत्रे तथा—'तालणा' इत्यादि ।
ताडना=चपेटाद्याघातरूपा, तर्जना अङ्गुलिभ्रमणभूत्क्षेपादिरूपा । तथावधवन्धपरीषहौ वधो लकुटादिप्रहारः, बन्धः रज्ज्वादिभिहस्तादीनां वन्धनं, तावेव परिषही, वधबन्धपरीषहौ। तथा-भिक्षाचर्या भिक्षार्थपरिभ्रमणरूपा। तथा-याचना, च-पुनः याचनायां कृतायामपि अलाभता-अप्राप्तिरूपा। उपलक्षणत्वादन्यसकलपरीषहाश्च । एते सर्व दुःख' मिति दुःखरूपा भवन्ति । आवृत्त्या दुःखशब्दस्य सर्वत्रान्वयः कर्तव्याः। 'अलाभता' इत्यत्र स्वार्थिकस्तल् । यद्वा-कृतबहुब्रीहेरलाभशब्दात्तल ॥३२॥
तथा-'तालणा' इत्यादि ।
अन्वयार्थ-(तालणा तज्जणा चेव वहबंध परीसहा-ताडना तर्जनाथैव वधबंध परीषहौ) ताडना-तजना, वध, बंध (भिक्खायरिया जायणा अलाभता दुक्खं-भिक्षाचर्या याचना अलाभता) भिक्षाचर्या, याचना एवं अलाभता ये सब दुःखरूप है। थप्पड आदि मारने का नाम ताडना है। अंगुलि द्वारा संकेत करते हुए कुत्सित वचनों द्वारा अपमानित करना तर्जना है। लकडी आदि द्वारा आघात करने का नाम बध है। रज्जु आदि द्वारा हाथ आदि के बांधने का नाम बंध है।
भावार्थ-मृगापुत्र से मातापिता यह कह रहे हैं कि बेटा ! साधुचर्या इसलिये भी कठिन है कि उस में साधु ताडित होने पर कभी भी उसका प्रतिकार नहीं कर सकता है। उसको चाहे भी कोई जैसे चाहे वैसे मार सकता है। हरएक कोई डाट डपट कर सकता है। रस्सी आदि द्वारा उसके हाथ पैर भी बांध सकता है। ये सब दुःख
तथा-"तालणा" त्यादि
अन्वयार्थ:-भिक्खायरिया जायणा अलाभता दुक्खं-भिक्षाचर्या याचना अलामता दुःखं भिक्षायर्या, यायना अने माता से सण हु:५३५ छे. तालणा तज्जणा चेव वहबंध परीसहा-ताडना तर्जश्चैव वधवन्ध परीषहौ થપ્પડ વગેરેનું મારવું એનું નામ તાડના છે. આંગળીથી સંકેત કરીને કુત્સિત વચનેથી અપમાનિત કરવું તે તર્જના છે, લાકડી વગેરેથી આઘાત પહોંચાડે તેનું નામ વધે છે, દોરી વગેરેથી હાથ વગેરેને બાંધવા તેનું નામ બંધ છે.
ભાવાર્થ–મૃગાપુત્રને માતાપિતા આમ કહી રહ્યાં હતાં કે બેટા ! સાધુચર્યા એટલા માટે કઠણ છે કે જેમાં સાધુ મારવા છતાં પણ તેને પ્રતિકાર કરી શકતા નથી. તેમને કઈ પણ ચાહે તે પ્રકારે મારી શકે છે. હરકેઈ એને ધાકધમકી આપી શકે છે. દોરડાથી તેના હાથપગ બાંધી શકે છે. આ સઘળાં દુઃખ આવી પડતાં સાધુએ સમતાપૂર્વક સહન કરવાં જોઈએ, નહીં તે તે સાધુ નથી. જે થોડી
उत्त२॥ध्ययन सूत्र : 3