________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. १९ मृगापुत्रश्चरितवर्णनम्
विस्फुरन्-इतस्ततश्चलन् अहम् अनेकशः बहुवारं भुवि पातितः, जोर्णवस्त्रवत् पाटितः, वृक्षवत् छिन्नः छेदितश्च ॥५४॥
किं च-- मूलम्--असीहि अयसीबण्णाहिं, भल्लीहिं पटिसेहि यं ।
छिन्नो भिन्नो विभिन्नो ये, उववण्णो पावकम्मुणा ॥५५॥ छाया-असिभिरतसीवर्णैः, भल्लीभिः पटिशैश्च ।
छिनो भिन्नो विभिन्नश्च, उपपन्नः पापकर्मणा ॥५५।। टोका--'असीहिं' इत्यादि।
हे मातापितरौ ! नरके पापकर्मणा पापकर्मप्रभावेण उपपन्ना उत्पन्नोऽहम् परमाधार्मिकैः अनसीवर्णैः अतसीवत्कृष्णवर्णैरसिभिः खङ्गैः, छिन्ना छेदितः,
भावार्थ - मृगापुत्रने मातापिता से दुःखों को भोगने के सिलसिले में यह कहा कि मैं पूर्वभवों में भोगे गये दुःखों को और कहातक सुनाऊं। नरकों में श्याम और शबल जाति के परमाधार्मिक देवोंने जो मेरी दुर्दशा की वह मैं ही जानता हूं। उन लोगोंने भय से कांपते हुए मुझे अनेकवार तो जमीन पर पटका तथा पटककर मेरे शरीर के जीर्णवस्त्र की तरह दो टुकड़े किये और फिर वृक्ष की तरह मुझे काटा ॥५४॥
फिर भी-'असीहिं' इत्यादि ।
अन्वयार्थ--हे माततात ! नरक में (पावकम्मुणा-पापकर्मणा) पापकर्म के उदय से (उववण्णो-उपपन्नः) उत्पन्न हुआ मैं परमाधार्मिक देवों द्वारा (अयसी वण्णाहिं असिहि-अतसीवर्णैः असिभिः) अलसी के पुष्प समान कृष्णवर्णवाली तलवारों से ( छिन्नो-छिन्नः ) छेदित किया गया हूं-तथा (भल्लिहि-भल्लीभिः) भालाओं से (भिन्नो-भिन्न:) - ભાવાર્થ – મૃગાપુત્રે માતાપિતાને દુઃખ ભોગવવાની બાબતમાં આમ કહ્યું કે, મેં પૂર્વભવમાં ભગવેલ દુઃખને વધારે કયાં સુધી સંભળાવું ? નરકમાં શ્યામ અને સબળ જાતિના પરમાધામિક દેવોએ જે મારી દુર્દશા કરી છે તેને હું જાણું છું. તે લેકાએ ભયથી કાંપી રહેલા એવા મને અનેક વખત જમીન ઉપર પછાડીને તથા જમીન ઉપર પછડાયેલા મારા શરીરને જુના વસ્ત્રની માફક ચીરી નાખ્યું અને ઝાડની માફક મને છેદી નાખે. પકા
qणी ५-"असीहिं" त्याle.
मा-क्याथ --डे मातापिता ! १२४भा पांवकम्मुगा-पापकर्मणा पा५४मना यथी उववण्णो-उपपन्नः उत्पन्न थये हुयभारामि हेवा व २. अयसीवण्णाहिं असिहि-अतसीवणः असिभिः मशीना सना वीणा गवाजी साया छिन्नो-छिन्नः छायो छु तथा भल्लेहि-भल्लैः मासासाथी भिन्नो-भिन्न :
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
