________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. २९ एकान्तचर्यायां समुद्रपालदृष्टान्तः
६५३
हेआत्मन् ! तेषु समुपस्थितेषु मुनिः अकुकूजः सन् तानधिसहेट, अपि च- पुराकृतानि रजांसि कर्माणि क्षिपेत् = परीषहसनादिभिरपनयेत्, 'अतस्त्वमति तथैव कुरु' इति भावः ॥ १८ ॥ किंच
मूलम् --
पहायें रागं चं तहेवं दोस, मोहें च भिक्खूं संययं वियखणो । मेरुव्व वाण अकंपैमाणो, परीसंहे आयगुंते सहेजा ॥१९॥
छाया -- प्रहाय रागं च तथैव द्वेषं, मोहं च भिक्षुः सततं विचक्षणः । मेरुरिव वातेनाकम्पमानः परीषहानात्मगुप्तोऽसहत ||१९|| टीका- 'पहाय' इत्यादि ।
सततं निरन्तरं विचक्षणः =तत्वविचारपरायणो भिक्षुः समुद्रपालमुनिः रागम्-अभिमतेषु तथैव च द्वेषम् - अनभिमतेषु च पुनः - मोहं - मिध्यात्व हास्यादि रूपमज्ञानं प्रहाय = परित्यज्य वातेन मेरुरिव परीषहादिना अकम्पमानः=अ -अविचलन् परोषह तथा विविध प्रकार के आतंक इस शरीरको व्यथित करेंगे ही परन्तु इस स्थिति में कायरता सूचक 'हा मात हा तात !' इत्यादि शब्दों का प्रयोग न करते हुए तू उनको सहन कर इससे तुझको यह लाभ होगा कि तू पूर्वोपार्जित कर्मों का क्षपक वन जावेगा ॥ १८॥
फिर भी - 'पहाय' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - ( सययं - सततम् ) निरन्तर ( विक्खणो- विचक्षणः) तत्वों की विचारणा करने में तत्पर बने हुए (भिक्खू - भिक्षुः) उन समुद्रपाल मुनिने (रागं दोसं तहेव मोहम् पहाय - रागं द्वेषं तथैव मोहम् प्रहाय ) अभिमत विषयों में राग, अनभिमत विषयों में द्वेष तथा मिथ्यात्व हास्य
આત્મન્ ! શીત, ઉષ્ણ, દશમથક અને તૃણસ્પરૂપ પરીષહ તથા વિવિધ પ્રકારના આતંક આ શરીરને વ્યથિત કરે છે જ, પણ આ સ્થિતિમાં કાયરતાસૂચક હે માત ! હું તાત ! ઇત્યાદિ શબ્દોનો પ્રયોગ ન કરતાં તું એને સહન કર. આથી તને એ લાભ થશે કે તુ પૂર્વાપાત કર્મોના ક્ષય કરનાર બની જઈશુ. ૧૮૫
छतां पशु - "पहाय" इत्याहि.
२मन्वयार्थी— सययं-सततम् निरंतर वियक्खणे - विचक्षणः तत्वानी विद्यावा वामां तत्पर अनेसा मे समुद्रयास भुनिये रागं दोसं तहेत्र मोह पहाय - राग द्वेषं तथैव मोहं महाय अभिमत विषयामां राग, अनभिमत विषयोभां द्वेष तथा मिथ्यात्व हास्य याहि३य ज्ञानना परीत्याग उरी वारण मेरुव्व अकंपमाणो
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
