________________
॥ अथ एकविंशतितममध्ययनं प्रारभ्यते ॥ उक्तं महानिर्ग्रन्थी यं नाम विंशतितममध्ययनम् । सम्पति समुद्रपालीयं नाम एकविंशतितममारभ्यते । अस्य च पूर्वेण सहायमभिसम्बन्धः-पूर्वस्मिन्नध्ययनेऽनेकविधमनाथत्वमुक्तम् । तच्च परिचिन्त्य एकान्तचर्यया चरितव्यम् । सा एकान्नचर्येह समुद्रपालदृष्टान्तेन प्रोच्यते, इत्यनेन सम्बन्धेनायातस्यैतस्याध्ययनस्येदमादिमं मूत्रम्मूलम्--चंपाए पालिए नाम, सावंए आसिवाणिए।
महावीरस्त भगवंओ, सीसे सो उ महप्पणो ॥१॥ छाया-चम्पायां पालितों नाम, श्रावक आसीद वाणिजः ।
___ महावीरस्य भगवतः, शिष्यः स तु महात्मनः ॥१॥ टीका--'चंपाए' इत्यादि । अङ्गदेशे, चम्पायां नगया पालितो नाम वाणिजः वणिरु श्रावको देश
इक्कीसवां अध्ययन प्रारंभबीसवां अध्ययन कहा गया है। अब यह इक्कीसवां समुद्रपालीय नामका आध्ययन प्रारंभ होता है। इसका संबंध बीसवे अध्ययन के साथ इस प्रकार से है, पूर्व अध्ययन में जो अनेक प्रकार की अनाथता कहने में आई है सो साधु का कर्तव्य है कि वह इस अनाथता का अच्छी तरह विचार कर एकान्तचर्या से विहार करे। वही एकान्तचर्या इस अध्ययन में समुद्रपाल के दृष्टान्त द्वारा स्पष्ट की गई है। अतः इस संबंध से ही इस अध्ययन का प्रारंभ हुआ है। उसका यह सर्वप्रथम सूत्र है-'चंपाए' इत्यादि।
अन्वयार्थ--अंगदेश में (चंपाए-चंपायाम) चंपानाम की नगरी में (पालिए नाम-पालितः नाम) पालित इस नाम का एक (वाणिए सावए
येवीसमा अध्ययन प्रारमવીસમું અધ્યયન કહેવાઈ ગયું. હવે આ એકવીસમાં સમુદ્રપાલીય નામના અધ્યયનને પ્રારંભ થાય છે. આ અધ્યયનને વીસમા અધ્યયનની સાથેનો સંબંધ આ પ્રકારે છે–પૂર્વ અધ્યયનમાં જે અનેક પ્રકારની અનાથતા કહેવામાં આવેલ છે તે સાધુનું કર્તવ્ય છે કે, તેમણે આ અનાથાનો સારી રીતે વિચાર કરીને એકાન્તચર્યાથી વિહાર કરવો જોઈએ એ એકાન્તચર્યા આ અધ્યયનના સમુદ્રપાલના દષ્ટાંતથી સ્પષ્ટ કરવામાં આવેલ છે. આથી એ સંબંધથી જ આ અધ્યયનને प्रारम थाय छ मेनु या सर्व प्रथम सूत्र छ-"चंपाए" त्यादि.
मन्या-गशम चंपाए-चंपायाम या नामनी नगरीमा पालिए नाम
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
