________________
३९६
उत्तराध्ययन सूत्रे
नास्ति मे प्रयोजनम् । एवं विमृश्य संजातवैराग्यश्वतुरश्चतुर्थः प्रत्येकबुद्धो नगगतिः स्वहस्तेन लोचं कृत्वा शासनदेवतादत्तं सदोरक मुखवखिकारजोहरणादिकं साधुवेषं परिवृत्य पृथिव्यामप्रतिबद्धविहारेण विहरमाणोऽन्ते सिद्धिगति प्राप्तः । ॥ इति नगगतिराजकथा ॥
करकण्डू - द्विमुख-नमि- नगगति नामानश्वत्वारोऽपि प्रत्येक बुद्धाः महाशुक्रनाम के सप्तम देवलोके पुष्पोत्तर विमाने उत्कृष्ट - सप्तदशसागरोपमाणि सहैवोपित्वा ततः सहैवच्युताः सहैव गृहीतदीक्षाः क्रमेण सत्र मोक्षं समासादयन् । || इति चतुः प्रत्येकबुद्धकथा समाप्ता ॥
अस्थिर से की गई प्रीति स्वयं अस्थिरता का कारण होती है । इसलिये इन सब से ममत्व का परिहार करने में ही आत्मा का श्रेय है । ऐसा विचार कर राजा को अपने आप वैराग्यभाव जागृत हो गया । और उसी समय उन्होंने अपने हाथोंसे शिर के बालोंका लोच करके शाशनदेवता द्वारा दिये गये सदोरक मुख वस्त्रिका एवं रजोहरण आदि रूप मुनिका वेष धारण कर अप्रतिबद्ध विहार करना प्रारंभ किया। अन्त में समाधि मरण से प्राणोंका परित्याग कर नगगति मुनिराज ने सिद्धिगति को भी प्राप्त कर लिया। इस प्रकार यह चतुर्थ प्रत्येक बुद्ध नगगति की कथा है। करकण्डू, द्विमुख, नमि और नगगति ये चारों ही प्रत्येक बुद्ध महाशुक्र नामके सप्तम देव लोक में पुष्पोत्तर विमान में उत्कृष्ट सतरह सागरकी स्थिति लेकर साथ २ ही उत्पन्न हुए साथ २ ही वहांसे चले और साथ २ ही मुनि दिक्षा लेकर एक साथ ही मोक्ष गये ॥ ४७ ॥ અસ્થિરતાનુ કારણ હાય છે. આથી એ સઘળાના પરિત્યાગ કરવા તેમાં જ આત્માનુ શ્રેય છે. આવા વિચાર કરવાથી રાજાતે પેાતાના મનથીજ વૈરાગ્ય જાગી ગયા. અને એજ વખતે એમણે પેાતાના હાથથી માથાના વાળનેા લેચ કરીને શાસન દેવે આપેલ દોરાવાળી મુખવસ્ત્રિકા અને રજોહરણ આદિ મુનિવેષ ધારણ કરી અપ્રતિબદ્ધ વિહાર કરવાનો પ્રારંભ કર્યો. અ ંતે તેમણે સમાધિમરણથી દેહના પરિત્યાગ કરી નગગતિ મુનિરાજે સિદ્ધ ગતિને પ્રાપ્ત કરી આ પ્રમાણે આ ચેાથા પ્રત્યેક બુદ્ધ નગતિની કથા છે.
કરકણૢ દ્વિમુખ, નમિ અને નગગતિ એ ચારેય પ્રત્યેક યુદ્ધ મહાશુક્ર નામના સાતમા દેવલેાકમાં પુષ્પાત્તર વિમાનમાં ઉત્કૃષ્ટ સત્તર સાગરનીસ્થિતિવાળા બનીને સાથે સાથેજ ત્યાં ઉત્પન્ન થયા અને સાથે સાથે જ ત્યાંથી ચવીને સાથે સાથે જ દીક્ષા सने साथै भोक्षमां गया. ॥ ४७ ॥
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
