________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. १८ उदायनराजकथा
४०१
सुवर्णकारोऽपि तदासकचित्ततया तामेव दिशं पे मागविरकालं स्थाणुवर्त्तत्रैव संस्थितः । ततस्तद्गतचित्तश्चिन्तयति -हासाप्रहासे विना ममेदं विश्वं दृष्टि हीनस्येव शून्यमिवाभाति । रत्नाभं तद्रूपं वीक्ष्य काचमणि तुल्यास्वेतासु रमणीषु को नाम निपुणो रमेत । तस्मान्मया तदर्थं यतितव्यम् । एवं विचार्य स सुत्रकारी राजकुले गत्वा प्रचुरं धनं दत्त्वा एवं डिण्डिममघोषयत् यः कश्चित्कु जो पंचशैल पर्वत पर है वहां आयें। इस तरह उसको अपना पता देकर वे दोनों देवियां बिजली की तरह वहीं पर अद्रश्य हो गई। सुवर्णकार इस दृश्य को देखकर उनमें आसक्त चित होने की वजह से बहुत समय तक वहीं पर स्थाणु की तरह निश्चल खडा २ जिस दिशा में ये अद्रश्य हुई थीं उसी दिशा की और देखता रहा । फिर बाद में इसको विचार आया कि अब मुझे यह संसार हासा प्रहासा देवियों के विना अन्धे को तरह शून्य जैसा ही नजर आ रहा है । अहा ! कितना आनंदमंद उनका रूपथा, इस रूपरासिके आगे तो इन रमणियों की कोई कीमत नहीं है । रत्नके सामने जिस प्रकार काच मणियों में निपुग जनको संतोष नहीं होता है, उसी प्रकार इस अनुपम रूप राशी के सामने मुझे इन रमणियों में संतोष होनेका नहीं है । इसलिये इस रूप के नये मार्ग में मुझे भ्रमण करने का सौभाग्य जैसे भी प्राप्त हो सके उस प्रकारका प्रयत्न करना चाहिये । इस तरह विचार कर उस सुवर्णकार ने शीघ्र ही राजकुल में जा कर वहां प्रचुर धन दिया और कहा कि आप इस प्रकार की घोषणा જે સમુદ્રની વચમાં આવેલા પચશૈલ પર્વત ઉપર છે, ત્યાં આવે, આ પ્રમાણે કહીને એ બન્ને દેવીએ વિજળીની માફક ત્યાંથી અંતર્ધ્યાન ખની ગઇ, સોની એ બન્નેમાં ખૂબજ આસકત બની ગયેલ હાવાથી ઘણા સમય સુધી એ જે દિશા તરફ અંતર્ધ્યાન થઈ હતી તે તરફ લાકડાના ફૂંઠાની જેમ હલ્યા ચલ્યા વગર ઉભે ઉભેા જોતા રહ્યો, આ પછી તેને વિચાર થયો કે, હવે મને આ સંસાર એ હાસા અને પ્રહાસા દેવીએના વગર આંધળાની માફક શૂન્ય જેવાજ દેખાય છે અહા ! કેવુ' આનંદપ્રદ એનુ રૂપ હતું! એ રૂપરાશીની સામે તે આ રમણીઓની કાઇ કિંમત નથી, રત્નની સામે જે રીતે કાચના ટુકડાથી સમજદાર મનુષ્યને સ ંતેષ થતા નથી એજ પ્રમાણે એ અનુપમ રૂપ વિતાની સામે મને આ રમણીઓની જરા સરખી પણ કિંમત લાગતી નથી. આ કારણે રૂપના નવા માર્ગમાં મારે માટે ભ્રમણ કરવાનું સૌભાગ્ય જે રીતે પ્રાપ્ત થઇ શકે એ પ્રકારે પ્રયત્ન કરવા જોઇએ. આ પ્રકારના વિચાર કરીને તે સેાની રાજ દરખારમાં પહેાંચ્યા. રાજાની સામે તેણે ઘણી સુવર્ણ મુદ્રાએ ભેટ મૂકી અને કહ્યું કે, આપ નગરભરનાં એવી ઘષણા કરાવી યા કે, “ જે કાઇ
૧૧
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
