________________
१८२
प्रियदर्शिनी टीका अ. १८ सनत्कुमारचक्रर्तीकथा
सबोटयति, तथैव त्रोटितवानार्य पुत्रोऽपि नागपाशान् । अनन्तरं यक्षः कराघतिरार्यपुत्रस्योरस्य ताडयत् । आर्यपुत्रोऽपि मुष्टिमुद्यम्य तं यक्षमताडयत् । ताडितो यक्षो लोहमुद्गरेणार्यपुत्रमताडयत् । ततः आर्यपुत्रश्चन्दनतरुमुन्मूल्य तत्प्रहारेण यक्षं निपातितवान् । अथ कियत् कालानन्तरं स्वस्थतामुपगतो यक्षो विशालं गिरिमुत्थाप्य आर्यपुत्रस्योपरिक्षिप्तवान् । तेन गिरिप्रहारेणार्यपुत्रः समाहतः ततः कियत्कालानन्तरं लब्धसंज्ञ आर्यपुत्रस्तेन यक्षेण सह बाहुयुद्धेन योद्धुं प्रवृत्तः । घातप्रतिघातैर्युध्यमानयोस्तयोर्मध्ये न कोऽपि विजयं प्राप्तवान् । ततः कुमारेण करमुद्गराहतो यक्षः प्रचण्डवाताहततरुरिव भूमौ निपतितो मृत इव दृश्यते स्म । रज्जुको तोड फेंकता है उसी तरह उन नागपाशों को आर्यपुत्र ने तोड दिया । यक्ष ने हाथके आघातों द्वारा आर्यपुत्र को ताड़ित किया, परंतु आर्यपुत्रने भी उसको खूब मुठी बांध २कर पीटा। लोहमय मुद्गरा से जब यक्षने इनको मारना प्रारंभ किया तो इनने भी चंदन का वृक्ष उखाडकर उसके ऊपर फेंक दिया। उसके ऊपर गिरते ही वह घाम से नीचे गिर पडा । कुछ काल बाद जब यक्ष सचेत हुआ तो उसने आर्य पुत्र के ऊपर एक विशाल पर्वत उठाकर फेंका, इससे ये दबे जैसे हो गये । पहाड के प्रहार से इनको चोट पहुंची, परंतु स्वस्थ होते ही कुछ कालबाद इन दोनोंका बाहुयुद्ध होना प्रारंभ हुवा । लडते २ जब विजय किसी को नहीं मिला कोई भी हारने में नहीं आया तब कुमार ने हाथ में पकडे हुए मुद्गर से इनको ऐसा मारा कि जिस प्रकार आंधी के वेग से वृक्ष जमीन पर गिर पडता हैं, उसी तरह वह यक्ष गिर पडा और अध मरा हो गया। जब इस प्रकाદે તે તેવી રીતે એ નાગપાશને આ પુત્રે તોડી નાખ્યાં. યક્ષે આ પુત્ર ઉપર હાથથી જુલમ ગુજારવા શરૂ કર્યાં પરંતુ આ પુત્ર પણ તેનો એવાજ સજ્જડ સામનો કર્યા કે જેથી ઉલટ યક્ષનેજ સહન કરવુ પડયુ. તે પછી લેાઢાની ગદાના પ્રહારા તેણે રાજકુમાર ઉપર કરવા માંડયા. જેથી રાજકુમારે પણ એક ચંદન વૃક્ષને ઉખાડીને યક્ષના ઉપર ફેંકયુ.. એ ચત્તુન વૃક્ષના આઘાતથી યક્ષ નીચે પટકાઇ પડયા. ઘેાડા વખત અચેતન હાલતમાં તે જમીન ઉપર પડી રહ્યો આ પછી સચેત બન્યાં અને તેણે
આ પુત્ર ઉપર એક પર્વત ઉપાડીતે ફેંકયો. આ પર્યંતના ભાર તળે તે થોડા દબાયા અને થાડી ચાટ પહોંચી. પરંતુ સ્વસ્થ થઈને પછીથી અને આથમાથી કરવા લાગ્યા. લડતાં લડતાં જ્યારે બન્ને સમાનતાએજ રહ્યા. કાઇ હાર્યું નહીં. ત્યારે કુમારના હાથમાં એક લેાઢાનુ મુગળ (ગઠ્ઠા) આવી જતાં એનાથી યક્ષને એવા માર્યા કે, ભયંકર આંધીના વેગથી જેમ વૃક્ષ ઉખડીતે પડી જાય છે તેવી રીતે તે ચક્ષ પડી ગયે। અને અધમુવા બની ગયે।. જ્યારે
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૩
