Book Title: Vairagyarasamanjari
Author(s): Labdhisuri, Hiralal R Kapadia
Publisher: Naginbhai Manchubhai Jain Sahityoddhar Fund, Surat
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004894/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. zaTha nagInabhAI maMchabhAI jene sAhityavhAre pratyaka AcArya zrIma-vijyalabdhi surizvara-viracita zrI vairAgya rasa. maMjarI. A prakAraka zeTha nagInabhAI maMchubhAI. je sAruM kara mATe bhAIcaMda nagInabhAI jhaverI. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha nagInabhAI maMchubhAI jaina sAhitya ddhAre granthAMka 5 zrI mad vijayalabdhi surIzvara viracita vairAgyarasamaMjarI. - anuvAdaka ane vivecaka - che. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA ema. e. stuti-cadhazatikA, tatvArthAdhigamasUtra, ruSabha-paMcAzikA vagerenA anuvAdaka. : prakAzaka : : zeTha nagInabhAI maMchubhAI jaina sAhitya dvAra kuMDa mATe bhAIcaMda na gI na bhAI jhaverI surata vIra saMvata 2456 saM. 1986] prathama AvRtti [ I. sa. 1930, prata 1000 mUlya rU. 1-4-0 MIZNVANTSIZN VIZIT SIMIZZq _|||||IEAnAWARI Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A graMtha pharIthI chApavA chapAvavA vigerene sarva hakaka A kuMDanA kAryavAhakane ja AdhIna che. Published by: Bhaichand Naginbhai Javeri Anandabhuvan, Ciopipura, Surat for Shoth Naginbhai Manchhubhai Javeri Sal:ityoddlar Fund, Surat. Printed by: Chimanlal Ishwarlal Mehta, Vasant P. Press, Gheo Kanta Road, Ahmedabad Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha nagInabhAI maMchubhAI jhaverI, surata. janma vikrama 1914 svargavAsa vikrama 1977 vaizAkha kRSNa 3. "kArtika zukala 10, Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upaghAta prAraMbhamAM pUrvAcAryonI kRtio paikI upAdhyAya zrImad caMdratilaka viracita saMskRta mahAkAvya zrI abhayakumAranuM bhASAMtara janasamUha sammukha raju karyA bAda vidyamAna AcAryanI kRtinuM bhASAMtara raju karavAno A prathama prasaMga che. nyAyAnidhi jainAcArya zrI 1008 zrImad vijayAdasUrIzvara paTTaprabhAvaka jainAcArya zrI 1008 zrImad vijayakamaLasUrIzvara mahArAjanA ziSyaratna AcAryazrI 1008 zrImad vijayalabdhisUrIzvarajInA muMbAInA cAturmAsa vakhate teo pAse amArA phaMDa mATe kaI graMtha taiyAra karAvavAnI vinaMti thatAM teo taraphathI taiyAra thaelA saMskRta vairAgyarasamaMjarInA pustaka tarapha amAruM dhyAna kheMcavAmAM AvyuM. ane tenuM bhASAMtara karavAthI sAmAnya varga paNa lAbha laI zake evA hetuthI A graMthanuM bhASAMtara karAvavA nakakI karyuM ane te mATe jANItA prephesara hirAlAla rasikadAsa kApaDiyA ema. e. pAse bhASAMtara tathA vivecana taiyAra karAvavAmAM AvyAM che. A graMthamAM vairAgyane viSaya ghaNuM sArI rIte cavAmAM Avyo che, je vAMcakone khAsa upayogI thaI paDaze evI AzA rAkhIe chIe. graMtha taiyAra thayA bAda graMthakartA AcAryazrIne keTaleka bhAga vaMcAvavAmAM AvyuM hatuM temaja samagra graMthanuM zuddhipatra temanI pAse taiyAra karAvavAmAM AvyuM che jethI zAstrIya daSTie bhUla rahe nahiM. te chatAM je kAMI nyUnatA rahI jatI hoya te tarapha vidvAna vAMcaka varga amAruM dhyAna kheMcavA kRpA karaze te bIjI AvRtti vakhate sudhAro karavAmAM Avaze. AzA che ke jAhera prajA amArA A prayAsane Teko Apaze ane tema karI bIjAM pustakane aDadhI kIMmate pracAra karavAmAM madada karaze. atre A phaMDane TuMka ItihAsa raju kare 5 dhArIe chIe. mahUma zeTha nagInabhAI maMchubhAI jhaverIe pitAnI pAchaLa rU. 25000) aMke paccIsa hajAranI rakama kADhI jaina dharmanAM pustake prasiddha karavA mATe eka Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdyAta phaMDa sthApavA pitAnA putro tathA baMdhuone jaNAvyuM hatuM. temAM teozrInA vaDIla putra mahaMma zeTha motIcaMda nagInabhAI jhaverIe rU. 5000) aMke pAMca hajAranI rakama ApI che te umeratAM A phaMDa kulle rUA. 30000) nuM thayuM che. tene mukhya hetu jena zvetAMbara mUrtipUjaka sAhityanA prAcIna tathA arvAcina grantha mukhyatve gujarAtI tathA hiMdI bhASAmAM prasiddha karI sastI kIMmate vecavAne che. A sthaLe parama pUjya Agame ddhAraka sAkSaraziromaNi AcArya 1008 zrImad sAgarAnaMda surIzvarajIne AbhAra mAnatAM ane atyaMta harSa thAya che. teozrInI salAhathI ja A phaMDa sthApavAmAM AvyuM che ane mahema zeTha nagInabhAI maMchubhAIne teozrI tarapha saMpUrNa bhAva hovAthI teozrInA upadezanuM ja A pariNAma che. vi. saM. 1986 gopIpurA-surata che I bhAIcaMdabhAI nagInabhAI jhaverI ane bIjAo. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMcida vaktavya pka vahu jana darzanamAM vairAgyanI sAmagrI jaina darzana e vItarAge prarUpele mAge che eTale emAM vairAgyane pradhAna pada ApeluM jaNAya te svAbhAvika che. sAcI ke kAlpanika jaina kathAonuM dhyeya prAyaH azubha karmanA kaTu vipAkanuM Abehuba citra AlekhavAnuM hoI vArtAomAM chevaTe pUrva bhavana vRttAntane ulekha najare paDe che. A raju karavAmAM cetana cetIne cAle ane tema thatAM te sAMsArika upAdhiothI mukta thAya e udeza kathAkAra hoya evuM anumAna karAya che. AvI paristhitimAM vairAgyanI bhAvanAne puSTa karanArI-- adhyAtma-dazAne vikasita karanArI sAmagrInI jaina sAhityamAM sulabhatA jaNAya che temAM zuM Azcarya ? kintu adhyAtmaviSayaka granthane bAju upara rAkhIe ane jemanA nAmamAM paNa vairAgya pada guMthAyeluM hoya evA granthonI tapAsa karIe to tenI saMkhyA atizaya alpa najare paDe che. vairAgakulaka, zatArdhika zrIsemaprabhasUrikRta zagAvairAgyataraMgiNI temaja zrI divAkaramunikata zaMgArarAgyataraMgiNI te nAnI nAnI kRtio che. praDha ane pANDityapUrNa kRti tarIke te nyAyAcArya nyAyavizArada mahAmahopAdhyAya zrIyazavijayagaNie racelI vairAgyakapalatAne ja nirdeza karI zakAya tema bhAse che. munivara zrIsiddharSikRta upamitibhavaprapaMcA kathAnI rUpaka-paddhati AmAM dRSTigocara thAya che. bhASAMtara sahita ane pUrvArdha . sa. 1901 mAM bahAra paDyo hate tene Aje ATalAM badhAM varSa thaI gayAM te paNa tene apUrNa vibhAga prasiddha thaye nathI e khedakAraka kathanI che. A dizAmAM prayAsa karavAnI mArI pUrepurI umeda hatI ane che, chatAM te mATe suga nahi maLavAthI te pAra paDI nathI. prastuta vairAgyarasamaMjarInA anuvAdAdinuM kArya hAtha dharatAM pUrva e saMbaMdhamAM zrI vijayalabdhisUrinuM temaja A pustakanA prakAzakanuM khAsa dhyAna meM kheMcyuM hatuM, paraMtu prasiddhi mATe dravyAdinI yatheSTa anukUlatA nahi hovAthI e vicAra sakriya thatuM aTakyo. 1 A madIya anuvAda ane spaSTIkaraNa pUrvaka "jaina svayaMsevaka maMDaLa" ira taraphathI i. sa. 1923 mAM prasiddha thayela che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMcit vaktavya vairAgyarasamajarI mATe prastAva-- svapajJa bhASya ane brahavRtti sAthe prasiddha thatA tatvArthAdhigamasUtranA dvitIya vibhAganI prastAvanA mATe sAkSararatna jainAcArya zrI vijayanemisUri pAsethI viziSTa sAmagrI meLavI mArI saMpAdaka tarIkenI pharaja bajAvavA huM amadAvAda javA nIkaLyo hato tevAmAM mArgamAM huM mArI janmabhUmi suratamAM sahaja rokAye. A vakhate mane vairAgyarasamaMjarInuM pustaka enA praNetA taraphathI prathama samAgama bheTa maLyuM. tyAra bAda e sUrijInuM (muMbaInA parA) aMdherImAM Agamana thatAM huM temanA darzanArthe gaye. te samaye mArA hAthamAM zrIbhana munivaryakRta stuticaturvizatikAnuM daLadAra pustaka joI temaNe vairAgyarasamaMjarIne AvI rIte taiyAra karAvavAnI abhilASA pradarzita karI. meM te vairAgyekalpalatAnuM sUcana karyuM ane vAta eTalethI paDatI mUkI. sUrijInI mehamayI nagarImAM cAturmAsa mATe padharAmaNI thatAM pharIthI A prazna upasthita thayela ane graMthakAra temaja prakAzaka sAthenA vATAghATa pachI A kAma AraMbhAyuM. atyAre jaina munimaMDaLamAM gIrvANa girAmAM pabaddha kAvya racanArA ochA che e vAtane dhyAnamAM rAkhIne temaja vaLI A kRtimAM pracaliMgI jevA praDha granthanI cha yArUpe prAyaH paMcama gucachaka racAyelo che evuM granthakAra taraphathI spaSTa sUcana thavAthI temaja AnA spaSTIkaraNamAM anyAnya kathAone paNa samAveza karavAnuM hovAthI e dizAmAM paNa mane abhyAsa karavAnI taka maLI zakaze tema jaNAyAthI meM A kArya mATe hA pADI. kArya-kama lagabhaga 50 mAM jeTaluM granthanuM kalevara prathamathI niNata thayeluM hovAthI spaSTIkaraNane gaNa rAkhI sauthI prathama meM Ane gUrjara girAmAM anuvAda taiyAra karavA mAMDyo. roja cheDA cheDA kalekanuM bhASAMtara taiyAra karI huM sUrijI pAse sAyaMkAle cAreka vAge jatuM hatuM, kemake teo baporanA prAyaH ekathI cAra sudhI mauna sevatA hatA. mane e nivedana karatAM AnaMda thAya che ke anuvAda karatI veLA mane jyAM jyAM mULa lekomAM keTaleka pheraphAra kare jarUrI jaNAya te tarapha meM sUrijInuM savinaya lakSya kheMcyuM tyAre temaNe tyAM tyAM pramArjana karyuM. AthI A dvitIya AvRtti vizeSa AdaraNIya banI che ane vaLI ethI to prathama AvRtti karatAM AmAM ghaNe sthaLe bhinnatA jovAya che. bAlabrahmacArI svargastha zrIvijayakamalasUrIzvaranA upadezathI rA. jhaveracaMda pannAjInA bhrAtRja rA. mohanalAla pItAMbaradAse AnI prathama AvRtti "buhArIthI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMcida vaktavya vi. saM. 1982 mAM bahAra pADI hatI. AmAM samagra (642) kene A pustakanI peThe judA judA adhikArasUcaka gucchamAM vibhakta na karatAM ekasAmaTA ApavAmAM AvyA hatA. vaLI patrAkAre bahAra pADela A pustakanA hAMziyAmAM viSane sthaLa nirdeza-sAmAnya ja ullekha karavAmAM AvyuM hatuM. A dvitIya AvRttimAM meM yathAmati lekane ekatrita karI tene vividha gucchamAM guMcyA che. lagabhaga pratyeka kalekanA viSayane ulekha karI granthanI viSaya-vipulatA skuTa karavA prayAsa karyo che. vizeSamAM mULa lekagata bhAva temaja pAribhASika zabdAdi samajAvavA mATe jaina temaja ajaina granthane AdhAra laI meM spaSTIkaraNa taiyAra karyuM che. A mATe huM te te graMthanA praNetAne RNI . samyakatvanA 67 prakAre upara prakAza pADanArI kathAo paikI prastutamAM jene granthakAre nAma-nirdeza karyo che te paikI ghaNIkharI saMkSepamAM atre upasthita karavAmAM AvI che eTale vairAgyane viSaya ke tAtvika pratipAdana jeNe zuSka jaNAya tene A dArA pitAnA cittanuM raMjana karavAnI vAnagI maLI raheze. sAmAnya strIsamUha paNa A grathane lAbha laI zake evI granthakAranI IcchAne anulakSIne sAdI ane saraLa bhASAmAM anuvAdAdi taiyAra karavA mATe banatI kALajI rAkhavAmAM AvI che. ' - 39bhA phrma sudhInAM mudraNa-patra (pr ofs) zodhavAnuM kArya meM ekalAe mArI manda mati anusAra karyuM che, jyAre bAkInAM bIjI vAranAM mudraNa-5 tapAsI javAmAM graMthakAra taraphathI sahAyatA maLI che. bhASAMtara temaja pachIkaraNamAruM samagra lakhANa chApavA ApavA pUrve te mATe bhAge thakArane meM vAMcI saMbhaLAvyuM hatuM. ekaMdara rIte sAvadhAna citte A graMthanuM kArya meM karyuM che. vaLI khuda granthakAre enuM zuddhipatraka paNa taiyAra karI mokalavA kRpA karI che temaja tyAM rahI gayelI eka be viziSTa bAbatane meM paNa AlocanamAM khulAso karyo che. chatAM akSarajakanA pramAdathI chapAtI veLA bIbAM tUTI ke UDI javAthI ke kSapazamanI vicitratAthI je kaI dRSTi-deSa ke mati-deSa A granthamAM udubhavavA pAmyo hoya te badala sahRdaya sAkSaronI huM kSamA yAcuM chuM ane sAthe sAthe A pustakamAM je khalanAo temanI najare paDe te mane nivedana karavAnI kRpA karavA huM temane vinavuM chuM. aMtamAM samagra brahmANDanuM kalyANa thAo e bhAvanA bhAvo huM viramuM chuM. bhagatavADI, bhUlezvara, sujJa tene sevaka 1. muMbaI ? jJAnapaMcamI vIra saM. 24pa6. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA viSaya pRSThaka pa-7 upaghAta kiMcit vaktavya anukramaNikA Alecana viSaya-sUcI zuddhipatraka mULa graMtha anuvAdAdi sahita 9-14 1-17 18-26 1-476 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Alocana jIvananA udezane nirNaya karavAnI AvazyakatA- A jagamAM aneka manuSyo evA che ke jemaNe potAnA jIvanamAM karyo udeza siddha kare che tene kadApi vicAra sarakhe paNa karyo nathI, paraMtu jyAM sadhI udeza nakkI na karAya tyAM sudhI jIvananI sthiti sukAna vinAnI naukA jevI che ane tene aMge karAyelA prayatna prAyaH niSphaLa jAya che. manuSya-jIvana e sarvotkRSTa che ane e addabhuta jIvana che. e jIvana dvArA aneka asAdhAraNa kAryo thaI zake tema che. jaganI mahAvibhUtio tarIke paMkAyelI punita vyaktinA jIvananuM avalokana karavAthI jaNAze ke temaNe aneka ucca ane ujavaLa kartavya vaDe potAnuM jIvana sArthaka, recaka ane sukhaprada banAvyuM che. tenuM mukhya kAraNa e che ke uddeza vinAnuM jIvana gALanAranI jema pitAnuM asAdhAraNa parAkrama veDaphI nAMkhavAne prasaMge temaNe AvavA ja dI nathI. temaNe prathamathI ja potAnA uddezane nirNaya karyo, enI suspaSTa rUparekhA derI, pitAnA manane tene viSe etaprata karyuM, pitAnI samagra zaktio sAdhyanI siddhi mATe kAme lagADI ane tema karI mahApada meLavyuM, vijaya meLa, siddhi sAdhI ane jIvananI pUrepUrI saphaLatA karI. sAthe sAthe saMsArasAgaramAM vyAmoharUpa khaDaka sAthe aphaLAI maratI jIvana-naukAonA rakSaNa mATe temaNe apUrva dIvAdAMDI pUrI pADa. AthI e phalita thAya che ke uddezane nirNaya na karanAre mAnava pitAnA baLane vyartha kSaya kare che. tenuM jIvana nisattva, niteja ane mRtaprAya che. be suMdara ghAsanI gaMjIo vacce Ubhe rahele gadheDe kaI chamAMthI ghAsa khAvuM tene nirNaya na karavAthI bhUkhe mare tevI zocanIya sthiti uddeza vihIna jIvana gALanAranI che. enA je gamAra duniyAbharamAM maLavuM muzkela che. paristhiti AvA prakAranI hovAthI dareka samaju manuSya game te eka ucca udeza dhAraNa karI tene siddha karavA pUrate prayAsa kare joIe. tema karatAM karatAM je ethI vadhAre ucca udeza lakSyamAM Ave te tene siddha karavA mathavuM joIe. ema karatAM karatAM pariNAme mAnava maTIne te deva bane, devane paNa deva thAya ane avarNanIya evA parama padane paNa pAme. paraMtu A badhuM kyAre? jIvanane ucca uddeza nakkI karI tene siddha karavA parNa prayatna kare tyAre. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Alecana A graMthamAM sUcavAyeluM sAdhya-vairAgyavAsita jIvana-- A graMthamAM jIvanane mukhya uddeza saMsAra-vAsanAone vaza na thatAM vairAgya-raMgathI AtmAne raMga e darzAvavAmAM Avyo che te vAstavika che, kemake vairAgya ja vyaktinI AdhyAtmika pragatirUpa ni zreNinuM prathama pagathiyuM che. pracalita vaiSayika sukha paratve ane sAme najara AgaLa cAlU rahelI bIjI kSaNabhaMgura bAbate prati udAsIna rahI enA karatAM zuddhatara bAbatethI uddabhavatA AnaMdano cheda lAgave e dvitIya pagathiyuM che. carmacakSune dekhAtI bAhya vastuo upara avalaMbI raheluM sukha e vAstavika sukha na hoI aMtaHkaraNanI sanAtana prasannatA e ja kharuM sukha che e daDha vizvAsa che ke pachI AtmAnaMdanI prApti mATenA prayAsane gaNeza maMDAya che. manuSyanI AdhyAtmika unnatine AraMbha ahIMthI ja thAya che. tyArabAda kharI juvAnInA bahAramAM paNa viSapabhegane turacha gaNI tamAma ezvaryane Thokare mArI vAgyarIpikA hAthamAM laI duHsAdhya nirvANunA sukhanI prApti mATe gRhatyAga karavA mumukSu lalacAya e svAbhAvika che, paraMtu e 5 cho na paDe te mATe jJAna-garbhita vairAgyanI AvazyakatA che. rome rema evI bhAvanA prasarI javI joIe ke sanAtana zAMti ane anAhata AnaMdanI pavitra pratimA rUpa AtmaramathatAnI ArAdhanA sivAyanuM jIvana-vahana nitAnta nisAra ane niprayojana che. - vairAgyanI zuddha bhAvanAne je jhIlI na zake te bhale gRhastha tarIkenuM jIvana gujAre bAkI jenAmAM e bhAvanAne sakriya karavAnuM zurAtana che te te sarvavirati aMgIkAra karI pitAnA uddezane phaLIbhUta kare ane samagra vizvanI sAthe maitrIbhAva dhAraNa kare, sadabhAvanAthI pitAnA AtmAne vibhUSita kare. AtmaramaNatAne AnaMda sAcI zramaNatAthI vibhUSita AtmA sAMsArika Adhi, vyAdhi ane upAdhi sAme paDakAra kare, premarUpa khaDjha ane dharyarUpa DhAlane hAthamAM rAkhI, abha yatArUpa kavaca grahaNa karI, AstikatArUpa zirastrANa sajI samatArUpa rathamAM besI vijaya prApta kare; sAdhutAbharyA saMnyAsane siddha kare, ane tenA ullAsa ane utsAhathI paripUrNa jIvanamAM AnaMda ane amRtatvanA AMdolananA sAmIpya ane sAyujyane sAkSAtkAra kare. 1 sadabhAvanA e decchA che, e amara AtmAnI parama pavitra, preraNAtmaka, praphulla ane prANaprakAzinI anujJA che, sArthaka jIvananI saccidAnaMda svarUpiNI che ane paribrahmanI ojasvinI lIlA che. . Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchakAMka Alocana kiMcidra vakatavyamAM sUcavyA mujaba vairAgyarasamaMjarIne meM pAMca gucchamAM vibhakta karI che. A pratyekanuM nAma, targata viSaya ane tenuM blekapramANa nIce mujaba raju karavAmAM Ave che - zIrSaka kAMka pRSThaka mana:prabodha 1-48 1-41 Atma-viveka 164 42-77 narakavarNana 1-23 98-84 tatva-trayI 1-340 85-291 dharma-caryA 1-166 ra92448 khalanAnuM pramArjana- zuddhipatrakamAM moTe bhAge te chapAtI veLA bIbAM tUTI ke UDI javAthI upasthita thayelI azuddhionuM pramArjana karavAmAM AvyuM che. e saMbaMdhamAM kaze. vizeSa nirdeza na karatAM je khalanAo sudhAravI tyAM rahI gayelI jaNAya che tenI atra TuMka neMdha levI Avazyaka samajAya che. jemake 96 mA pRSThanA mathALe ApelAM be padyo. A padya tasvanirNayaprAsAda (pR. 433)mAMthI meM uddhata karyA hatAM, paraMtu tyAM enuM Adya caraNa azuddha hatuM. hAlamAM gazAsa (pra. 2, kale. 14)nI paNa vRttinA 63 patramAM e mArI najare paDayAM. enA AdhAre Adya caraNa chAyA sahita nIce mujaba hevAnuM sUcavuM chuM - - "jI Tevo roNI re mayadune f seva ( [ sA reva pAreva sarva ! zas ] vizeSamAM A vRttimAM prathama padyanA aMtima ane dvitIya padyagata prAthamika caraNene vinimaya jovAya che. vaLI 173 mA pRSThanA aMtamAM ApelI gAthA uttarAdhyayana (a. 16)nI 16 mI gAthA che ane enI sAthe meLavatAM AnuM cothuM caraNa azuddha jaNAya che eTale ene badale zuddha caraNa chAyA sahita nIce mujaba sudhArI levA bhalAmaNa che? "sura wta te" [ sura aa jota ta ] graMthakAranA vaMza vagerene paricaya atyAre je tapAgacchIya munivare saccAritra vaDe saMskRti ane tatvajJAna mATe mazahura evI A "bhAratabhUmine pAvana karI rahyA che te paikI ghaNAkharA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Alocana muniratna zrImad buddhivijaya (buTerAyajI) mahArAjazrInA saMtAno che. A mahAtmAnA suprasiddha ziSya paikI zrIvijayAnaMdasUrIzvaranA prapatra hovAnuM mAna A granthakArane maLe che. emanA (zrIvijayalabdhisUrinA) prapitAmahanuM nAma te pautya temaja pAzcAtya paDitamAM suprasiddha che. nyAyanidhi zrIvijayAnaMdasUrIzvara (AtmArAmajI mahArAja)nI yazapatAkA cAre dizAmAM Aje paNa pharakI rahI che. ajJAnarUpI aMdhakAramAM athaDAtA janene mArgadarzaka, samayocita, pratibhAzALI ane vidva-vargane vallabha evA ajJAnatimirabhAskara, jainatattvAdaza, tatvanirNayaprAsAda, "navatatvasaMgraha Adi aneka granthonA sUtradhAra, jaina sAhityanA sAcA sevakanA alaMkAra, amerikA jevA videzamAM vasatA janane sva. vIracaMda rAghavajI gAMdhI bAru eN hai dvArA satya tattvAmRtanuM yatheSTa pAna karAvanAra, sva. hai. hernala jevAne pitAnI vidvattAthI mugdha banAvanAra, sthAnakavAsI, AryasamAjI jevAnA brAnta vicAronuM nirbhayatAthI nirasana karanAra, vividha guNethI vibhUSita, ziSya-praziSyAdinA mukhya AdhAra ane sugrahItanAmadheya paMjAbakesarI zrIvijayAnaMdasUrIzvaranA vaMzanI uttarottara vRddhi ane emanA bhakta varganI vipulatA A vAtane samarthita pAzcAtya vidvAne sAthe patravyavahArane prAraMbha karanArAmAM prathama ane tema karIne jaina dharmanAM vipakArI tanuM 'jarmanI jevA dUra dezamAM bIja panArA A mahAtmAne mArA saddagata pUjya pitAmaha ane pitAzrI upara nisIma upakAra che e vAtanuM atra sUcana karatAM mane Ananda thAya che. mane A prabhAvazALI mahAnubhAvanA darzana-vandanane lAbha maLe nathI, kintu sadabhAgye emanA suzikSita ziSya-praziSyAdi paikI keTalAkanA te viziSTa samAgamane paNa lAbha mane maLe che. A prasaMge, mane sAhitya-kSetramAM avAra navAra amUlya sahAyatA ApanArA dakSiNavihArI munirAja zrIamaravijaya ane temanA ziSyavarya zrI caturavijaya, pUjyapAda prarvataka munivarya zrImata kAMtivijaya ane temanA ziSyavarya zrI caturavijaya, munIzvara zrIhaMsavijaya, mArA svargastha pitAzrInA satI ane gADha dharmasnehI zrIvijayavallabhasUri, mArA pitAmaha sAthe vizeSataH dharma paricaya rAkhanAra zrIvijayadAnasUri pramukhanAM zubha nAmene nirdeza karavA huM lalacAuM chuM. prastuta granthakAra zrImad vijayAnaMdasUrIzvaranA vidvAna ziSyaratna zrI. lamIvijaya munIzvaranA eka ziSya thAya che, jyAre jAti ane dharmathI sAcA 1 A graMtha mukhyatayA hiMdI bhASAmAM racAyelo che. Aja dina sudhI e aprasiddha rahyo te sarvedAcAryanI vAta che. hAlamAM enuM saMpAdana kArya A sevake hAtha dharyuM che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Alocana brAhmaNa, bAlabrahmacArI, puNyapratApI, svargastha zrImad vijayakamalasUrivaranA * cAra ziSyo paikI eka che. A sUrivare vizvanA mImAMsaka sahRdayane mATe mata-mImAMsA racI che. ahiMsAnA pracAranI dhagaza dharAvanArA puNyaleke vRddhAvasthAmAM paNa senApAsa khela samazera bahAdura nAmadAra gAyakavADa zrImaMta sarakAra sayAjIrAva mahArAjanA AmaMtraNane mAna ApI ahiMsA saMbandhI bhUri bhUri upadeza Apyo hato. temanA A vidvAn ziSya gurukRpAnA prasAdIrUpa vairAgyarasamaMjarI racI che. gUrjara girAmAM pUjAo, stavane vagere racI bhaktirasane puSTa karanAra, paMjAba jevA dUra dezamAM lagabhaga sAta varSa viharanAra temaja urdU bhASAnA paNa jANakAra A sUrine janma zrIyuta pitAMbaradAsanI dharmapatnI metIbAInI kukSithI gujarAtamAMnA "EyaNa gAmanI najadIkamAM AvelA bAlasAsaNa gAmamAM thayo hato. emaNe vikrama saMvata 195lmAM zrIvijayakamalasUrivara khase dIkSA grahaNa karI te vakhate emanuM nAma labdhivijaya pADavAmAM AvyuM. anyatra sUcavAyuM che tema anya darzana sAthe vAda-vivAda karavAnI emanI vAkapaTutAthI, jAhera bhASaNa ApavAnI emanI vastRtvakalAthI temaja emanA vividha granthonA avakanathI prasanna thaI vi. saM. 1971mAM emanA guruvarya IDaranA zrIsaMghanI vinati svIkArI emane jainaratna vyAkhyAna vAcaspatine IlkAba ApyuM hatuM. A nagaramAM rahIne temaNe gIrvANa girAmAM me dazI kathA racI hatI ke je bhAvanagaranI "zrI jaina AtmAnaMda sabhA" dvArA prasiddha thaI che. vi. saM. 1981mAM chANImAM zrIvijayakamalasUrie A graMthakArane temaja upAdhyAya zrIvIravijayanA ziSyavarya paM. zrIdAnavijayane (atyAre zrIvijayadAnasUrine) AcArya-padavI ApI hatI. sUrijI sAthe phakta eka cAturmAsa eTale ja mAro paricaya hovAthI emanA jIvana-vRttAnta paratve huM vizeSa prakAza pADI zakuM tema nathI eTale temanI anyAnya kRtione huM nirdeza karuM chuM. 1 AthI samajAya che ke prastuta graMthakArane traNa gurubhAIo che. enAM nAme anukrame hIMmatavijaya, nemavijaya ane lAvaNyavijya che. atyAre e traNe vidyamAna che. 2 AthI prastuta graMthakAranI guru-paraMparA nIce mujaba che - zrIvijyalabdhisUri-zrIviyarmalarivara-zrIlakSmIvijaya-zrIvijayAnaMdasarIzvara-zrIbuTerAyajI munipuraMdara. 3 Ano pUrvAddha I. sa. 1921 mAM prasiddha thaye hatuM, paraMtu uttarArdha hajI bahAra paDyo nathI te tenuM satvara prakAzana karavA tenA kAryavAhakane mArI namra sUcanA che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 nAma hiMdI 1 1980 Alecana granthakAranI kRtio- bhASA 2canA-thala racanA-samaya dayAnandakutarkatimirataNi hiMdI vi. saM. 16pa mUrtimaMDana hiMdI ludhihAnA-vyAkhyAna-saMgraha ka 1965 avidyAMdhakAramArtaDa hukyArapura , 1967 hI aura bhI mulatAna 5 1968 merutrAdazI kathA saMskRta IDara 1971 pUjA tathA stavanAdi saMgraha gUjarAtI vAgyarasamaMjarI saMskRta buhArI ke 1992 A pramANe vividha viSayanA graMthe gUjarAtI, hiMdI ane saMskRta ema vividha bhASAmAM racavA uparAMta A sUrijIe pUrvAcAryakRta graMthanuM saMzodhana karavAmAM paNa bhAga lIdhe che ema kapUramaMjarInI sAkSara munirAja zrI caturavijayanI prastAvanA uparathI jaNAya che. A pramANe Alecana huM pUrNa kare te pUrve eTaluM nivedana karavuM anucita nahi gaNAya ke upara sUcavelI temanI pratyeka kRti mArA vAMcavAmAM AvI nathI eTaluM ja nahi paNa keTalIka to e joI paNa nathI. AthI huM pratyekanA guNa deSanI rUparekhA AlekhI zakuM tema nathI. avaziSTa samagra kRtio mATe paNa tema karavA jeTalo mAre samaya ke abhilASa nathI. hI Ara bhI ane mUrtimaMDana e be pustakonuM vihaMgamadaSTie avelekana karatAM mane jaNAyuM che ke graMthakAre pratipAdana-zailIthI e racyAM che. A mATe temane hArdika abhinaMdana Apate ane sAthe sAthe atyAre alabhya thaI paDelAM A pustakonI dvitIya AvRtti taiyAra karAvavA tarapha tathA AvI zailIthI anya pustake racavA tarapha temanuM savinaya lakSya kheMcate temaja A granthanuM anuvAdAdi kArya karIne meM je puNya hAMsala karyuM hoya tenI nimittatAne aMge granthakArane upakAra mAnate huM viramuM chuM. bhUlezvara, muMbaI. zramaNe pAsaka zrAvaNa kRSNa dvAdazI vi. sa. 185 I hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A viSaya-sUcI che f=== ======= padyaka ' viSaya paghAka viSaya prathama gucha-mana:prabodha kulakane artha ane tenAM udAharaNe 1 maMgalAcaraNa ane viSyanirdeza bhajana, pAzaka, dhAnya, dhRta, ratna, maMgalAcaraNane hetu svapna, caka, carma, yuga ane para(vIsa tIrthaMkaranAM nAme) mANunAM dRSTate. zrIvAsupUjyane namaskAra karavAnuM manuSya--janmanI saphalatA kAraNa mekSanuM svarUpa (zrI RSabhadevAdine praNAma karavArUpa kamalAnI kuTilatA maMgalAcaraNo) sAMsArika ane mauktika sukha (buhArIne sthala-nirdeza) (rajajunuM svarUpa) anubandha-catuSTaya 9gane nirodha zrIvAsupUjyane paricaya yegane artha nAmakaraNa saMdhya vinAnuM sAdhana lokanuM lakSaNa 10 mananI uchuMkhalatA vAsupUjya vyutpatti-artha cittanuM damana 2 jIvananI anityatA kaSAya-vicAra kAlanI karAlatA dhAdithI hAni aMgrejI avataraNa kodhAdinI sthiti mukti-maMdira 11 vANIne saMyama (muktanI avagAhanA) vANInI sApekSatA 3 mekSa mATenI sAmagrInI durlabhatA 12 dehanuM damana 4-8 mAnava-jIvana ane jaina zAsananI "azreya eTale zuM? prApti tapAvelA lekhaMDanA goLAnI upamA manuSya-bhavanI durlabhatA saMdhinI AvazyakatA 1 kesamAM sucavela viSaya Tipazupane samajavo. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padyAMka ' viSaya 13-14 nA nirodhanuM sAdhana 15 jJAnanuM zaraNa vyatikama-vicAra 16 satiSanuM sevana tRSNAnI zAMti padyAMka viSaya 33 vithI viDaMbanA 34 viSayAsaktanI gati 3pa zubha dhyAnanI bhalAmaNa 36 kAmIne zArApadezathI zuM ? 37 hRdayanuM valeNuM samudra-maMthana 38 vizvamAM viSane pracAra 39 viSene parityAga 40 Atmahita vinA aMdhAruM 41 AtmAnuM pathya 4ra-43 viSayAturanI sukhanI abhilASA 44 sukhanI prAptine mArga 45 saMvegane Azraya 46 saMpattinI anicchA 47 saMpattithI vipatti 48 dhananA parigrahane parityAga aMgrejI avataraNa 17 saMsArane indrajALanI upamA upamAne heta. 18 samatAne prabhAva samatAthI svapara sukha 19 samAna bhAvathI parama sukha samatAzALInuM sthAna ra0 maraNanuM cintana maraNanuM vismaraNa 21 saMsArane viSe anAsakti rara saMsArI jIvananI anityatA ra3 azubha vikalpa-jAla ra4 pravajyA-prasaMge muMjhavaNa ra5 zubha kAryamAM vijJa rada cintAthI banjana ra7 icchAnI amaryAdA ra8 kAmAdithI kaSTa cha abhyantara zatruo 8 mehathI viDaMbanA u0 kAryanI siddhi u1 viSane pahelethI tyAga viSayane vyutpatti-artha padya-vani ura prastutanI puSTi dvitIya gucchaka-Atmaviveka 1-ra kArAgRha samAna dehane viSe meha 3 mamatvathI muzIbata kezeTAne kI * brAnta citta 5 upamAne sAkSAtkAra padyane niSkarSa kezapAza, lalATa, tilaka, bhavAM, netra, nAsikA, karNa, kapila, adhara, mukha, kaMTha, kara, kaTi, nitaMba, Uru. ane caraNa e avayavenuM varNana Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmAMka 6 anucitta prazaMsA padmanuM tAtpa 7 yitAnA deha 8 macchImAra madana 9 uttama sukhanA mA ramaNInA saMcAga 10 dharmanAkAnuM bhaMgANa upamA-parAmarza 11 dha rUpa hADInuM nimajjana 12 jinezvarAnI prarUpaNA jaina darzanamAM nArIne nirdeza 12 deha ane jIvanA sacAga 14 prastutanu" samana 15 Azcarya kArI ghaTanA 16 svajananA saMyoga 17 viSayAne viSanI upamA 18 dharmanuM sthApana padyArtha-vicAra 19 saaASajanya sukhanI parAkASThA 20 sattAthI udAratA 21 saaASa samAna sukha niha 22 a thI ana 23 yAcakatAthI laghutA 24 kartavya vimukhatA 25 kathana ane kriyAmAM bhinnatA ra6 bAhya ane AMtarika svarUpamAM viSaya aMtara ra7 bahAranA dekhAva ane aMdarathI pAla padmAMka 28 khoTI dizAmAM prayAsa 29 saMsAranI asAratA 30 muktinI prApti mATe cantana 31 samAdhirUpa mantranI balihArI 3ra mantranI zodha 33 sukhI kANu ? 34 duHkhanuM mULa 35 bhUkhanA uddagAra 36-37 siddhi sundarInuM svAmitva 38-39 utkRSTa kalyANa mATenI taiyArI viSaya 40-42 cittanI anukULatA prArthanAnI rIti aMgrejI avataraNa 43-44 phAgaDha mAMmAM 45 46 ratnAkara banavAnA upAya 47 indriyAnuM kramana 48 vajayane mAga 49 munipada mATenI lAyakAta 50 sAcA muni kANu ? ( ceSit'nI vyutpatti ) 51-para jJAna-dIpakano mahimA 53-54 tattvarUpa vRkSanu AreNi 55 cittane bhalAmaNa 56 lahIna pravRtti 57 rasa-zUnyatA 58 Azcarya janaka dhaTanA padyanA sAra Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paghAMka viSaya paDyAMka viSaya pa9 maraNane prasaMga caturtha gucchaka-tatvatrayI 60 pramAdane parityAga 1-2 samyaktvanI prApti 61-63 dIkSAthI satvara mukti | 3 kudevAdine tyAga 64 upasaMhAra 4 sudevAdinI upAsanA jJAnanuM mAhAsya 5 sanmArganuM ajANapaNuM jJAnane mahimA 6 mithyAtvanuM svarUpa 7 mithyAtvanI vyAkhyA ane tenA prakAre tRtIya gucchaka-naraka-varNana 8 kudevAdinuM lakSaNa 1-2 pApane puSTi ApanArAM sAdhana 9 sudevAdinuM lakSaNa 3-4 narakanAM duHkhane prastAva sudeva-kudevanuM nirUpaNa 5 paramadhArmikanuM Agamana 10 samyaktvathI mokSa da zarIranI vetaraNa 11 kalyANa-mArgane dIpaka 7 dehanuM AraphAlana 12 sabhyatvanuM gaurava 8 vAkuMbhamAM raMdhAvuM ajaina darzanamAM samyaktvane mahimA du zaraNa mATe pakAra 13 samyakatvIone abhinaMdana 10-11 ThagabAjI 14 samyakatva vinA zunyatA 12 tAMbA ane kalAinA rasanuM pAna 15 kukarmIonuM bhava-bramaNa 13-14 asivanamAM praveza 16-17 maharSionA upadezanI 15 haratAdinuM chedana avagaNanA 16 vaitaraNImAM prakSepa 18 takaenI bAlizatA 17 zakiTanuM vAhana 19 kRSNapakSIonI adhikatA 18 kAyAnA cUrecUrA 20 dharmIne kheda 18 hiMsAnuM phaLa 21 sAvadhAna prastutanuM samarthana rara ajJAnIone bakavAda 20 konI punarAvRtti 23 saMyamIonuM saMmelana 21 mAMsa khAvAnuM phaLa 24 kRpALu munIzvarane namarakAra rara zIkhAmaNuM 25 prabhu-pUjananuM phaLa 23 durgatinuM nivAraNa 26 pUjAthI lAbha (27 prastutanI puSTi Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paghAMka viSaya vAMka viSaya bhAvArthanuM mULa geLa khAnArA gurunuM daSTAnta 28 jagannAthanA snAnAdine mahimA ! 53 sugurune parama upakAra 28 prabhu-praNAmAdine pratApa gurune apratima upakAra 30-31 maratakAdinI saphalatA 54 sadagurathI sugati 32-33 anucita pravRttinuM phaLa atimukta munIzvara 34 mAnavajanmanI niSphaLatA papa prastutanuM samarthana 35 jaDamUtine paNa asAdhAraNa prabhAva daDhaprahArInuM udAharaNa 36-37 mUrti dvArA kevalajJAna pada ratnaparIkSaka gura 38 prastutanuM samarthana gurunuM gaurava nAgaketunI kathA 57 prabhunI sAvadha sevAnuM phaLa 39 sthAnakavAsIonI gerasamaja zrIkRSNanuM neminAthane vaMdana sAsu ane vahune vRttAnta 58 tyAganuM anudana 40 mUtionuM khaMDanA 58 guru-pUjana vinAnA mAnavInI 41-4ra Izvarane prabhAva pAzavatA 43 jaDa dUrabInanI zakti 60 sadagurunI sevAnuM phaLa 44 mUrtinI sakAraNatA dila kugurune parityAga 45 mUrtinI siddhi kugurune nava gajanA namaskAra sAkSirUpa sUtra 62 sudharmanuM sevana 46 mUrtinindakanI bAlizatA 23 sudharmathI zubha kulAdi mUrtipUjA 64 sukha mATe saMzodhana mUrtinI sAdhanA dapa dharmanuM zaraNa 47 prabhunI pratimAnA pUjananuM phaLa da6 sudharmanuM gaurava 48 saddaguranuM sevana dharmane mahimA 49 prastutanI puSTi (aMgrejI avataraNa) 50 guNanI rakSakatA 67 dharmanuM Alekhana 51 sugurunI vANI 68 adharma ane dharmanAM phaLa kugurunuM svarUpa 69 dharma-adharmanI siddhi para kuNune vinAza 70 dharmanI asara Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya paghAMka viSaya paDyAMka 1 dharmathI zubha gati ane adharmathI lekettara dharmanI zreSThatA adhama gati 97-98 anekAntanuM sevana chara sAMsArika sukhathI atRpti ekAntavAdanuM digdarzana 73 nisAra padArthomAM asaMtoSa ekAntavAdIonA mate 74-5 jaina zAsananI prAptithI AnaMda 99 ekAntanA tyAgathI uttama sukha 76 harSane hetu 100 abrAnta cittane sukha 77 bhAgya pramANenI abhilASA 101 samatAthI utkRSTa sukha 78 prastutanuM samarthana 10ra tAttvika avakanathI uttama sukha 70-80 alpajJane gumAna ane tattva 103 dharma-vAsanAne prabhAva 10 prastutanI puSTi jJanI nirabhimAnatA 81 upadezakane anupama upakAra 105 nirvikArInA dhyAnanI mahattA | 106 maitrI Adi bhAvanAnuM mAhA 8ra dharmopadezakanA baNane apratIkAra 83 dharma-janya upakAranI niHsImatA mitrI vagere cAra bhAvanAnuM svarUpa ja dharmanA ArAdhakanI prabhutA 107 nirvikalpa manane sukha 8pa dharmanA virAdhakanI durdazA ATha karmo 86 dharmanI surakSA - 108 vizuddha dharmanA pAlanane pratApa 87 dharmanI vRddhithI lAbha gharmanuM rakSaNa 88 duddhAramAM dharmanI advitIyatA - 109 dharmanA cAra prakAra traNa mitranI kathA 110 dAnathI lAbha 89 aMtima avasthAmAM kareluM dharmanuM ( 111 dAnathI durgatinuM nikaMdana ArAdhana 11ra dAnanI prazaMsA karavAnuM kAraNa 90 dharmanI baMdhutA | 113 dAnathI karmano vinAza 91 dharmarUpa rasAyananI balihArI 114 dAnathI satinI prApti 9ra-93 dharmathI ja sukha rakAranI kathA 94 dharmane viSe apramAda padyArthanuM saMtulana 95 dharmanuM ArAdhana 11pa dharmopaSTabha-dAnanuM nirUpaNa 96 laukika ane lekettara dharmamAM 116 dAnathI ratnanuM saMpAdana bhinnatA prastuta kathA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya paghAMka viSaya padyaka 117 dAnathI saMsAra-taraNa (ura dhana-saMcayathI duHkha zAlibhadrane vRttAnta 133 tyAgathI sukha 118 paropakArathI jIvananI sArthakatA dAnanA prakAre 118 popakAra vihIna jIvananI [ 134 zILane mahimA nisAratA dAnAdine kema 1ra0 jJAna-dAnanI zreSThatA 135 zILathI nIgitA AhArAdi dAnanI tulanA 136 zILathI saMrakSaNa 12 jJAna-pracAra mATe puratakanuM prakAzana zILane prabhAva 1rara abhayadAnanI AvazyakatA 137 brahmacaryanA pAlanane prabhAva abhayadAnanA prakAre 138 vIryanA rakSaNa mATe zILanuM pAlana 1ra3 saMpattino saddavyaya zIlabhraSTanI viDaMbanA dravyane vyaya 140 zIlabhraSTa paMDitanI avadazA (24 anukaMpAdAnanI vyAkhyA 141 vivekanI khAmI ripa supAtra-kupAtranI vicAraNA 14ra zIlanuM sevana padyane sArAMza zrI jaMbusvAmIne vRttAnta, zrI(kupAtra ane apAtra viSe sudarzananI kathA, zrIstha bhadranuM digaMbarIya pATha) caritra 1ra6 duSTa chene paNa dAna devAne 143 brahmacaryathI moTAI adhikAra 144 bhogomAM nirmohatA 127 sAmudAyika dAnathI lAbha 145-146 bhega pachInI sthiti 1ra8 dayAnA prAdurbhAvamAM kupAtranI paNa 147 zIla-ratnanuM rakSaNa zIlanA rakSaNa mATe prayAsa devadUSyanuM dAna brahmacaryane artha ane tenA bhede 129 supAtra karatAM kupAtrane dAna devAnI abrahmathI hiMsA vizeSa AvazyakatA (sUma ane sthUla maithuna) 130 prastutanuM samarthana 148 tapanuM gaurava raMkanI kathA-saMprati rAjezvarane 14 tapanuM ArAdhana pUrva bhava arjuna mAlInI kathA 131 lakSmInI traNa gatio 150 tapathI mukita Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAna paghAMka viSaya paDyAMka viSaya 1pa1 karmone nAza karavAmAM tapanI 16 7 vyAhane tyAga advitIyatA 168 AyuSyanI maryAdA upara tapathI nikAcita karmane paNa 169 mamatA mATe anavakAza vinAza 170 svajananI zreNine samAveza nikAcita artha 171 tyajelA dehanI saMkhyA 1pa3 tapathI siddhinI saMpatti | 17ra saMsAramAM paribhramaNa 1pa tapathI AtmAnI vizuddhi 173 kuTuMbanI chinnabhinnatA 1papa tapathI karmabaMdhanane ucheda 174 vilApanI niSkalatA upara tapathI karma-javarane saMhAra - 175-176 jenI gatie viSe tapane mahimA tapanuM svarUpa 177 bhane cetavaNI 57 bAhya tapanA cha prakAre - 178-180 khulyunI vizvavyApI sattA bAhya tapanA cha prakAranI { 18 zAzvata sukha mATe prayAsa AlocanA anazanAdinuM digdarzana 182 devAnuM paNa vana 158 atyaMtara tapanA cha prakAro 183 roga ane vinAzanuM sAmrAjaya 158 tapanA kula bAra bhede - 184-85 sthitiomAM parivartana tapanI vividhatA 18 prathama bhAvanAne sAra 160 tapa vinA muktine asaMbhava vivecanane sAra 16 la zubha manovRtti 187 azaraNa bhAvanA 16 ra bhAvanA vaDe vividha dharmanI 188 dharmanuM zaraNa anAtha munIzvara prastutanI puSTi 189 kRtA tenI pUratA 163 bhAvanAthI mukti | 100 zaraNahIna saMsAra 164 anitya bhAvanA | 101 dharmanI gahana gati sAMsArika padArthonI asthiratA ! dharmanI balihArI 165 AyuSyanI kSaNabhaMguratA 192-193 dharmanI sahAyatA AvIci-maraNa dvArikAne dAha 166 dharma mATe udyama 194jIvonuM dahana prastutanuM daTIkaraNa 185 vaidyonI nimpAyatA rAjIvanatA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAka viSaya sthiti 196 mRtyu sAme dharmanA ja paDakAra 197 azaraNa jIvAnI duHkhada 198 prastutanuM poSaNa 199 azaraNa bhAvanAne sa Mdeza dharmanuM rakSaNa 200 dharmanuM zaraNu 201 saMsAranuM svarUpa 202 kSaNika sukhathI atRpti 203 viSayonA svAda padya-trayInA parAmarza 204 janma ane viSayanI sarakhAmaNI 205 sasAramAM priyatAnA abhAva 206 devatAonI paNa durdazA 207 saMsArane dhikkAra 208 saMsAranI gahana gati 209 paDitanI gati 210 krIndriyatAnI aprApti 211 sagapaNAmAM vicitra parivartana 212 sabadhAnA viparyAsa 213 prastutanuM vivaraNa 214 samagra bhavA ane dehAnuM dhAraNa 215 saMgIta ane vilApa 216 ajJAnathI mahAviDaMbanA 217 saMsAramAM paribhramaNa 218 saMsAra-samudranuM dustaraNa 219 saMsArane viSe udAsInatA ane dharma upara rAga 220 cAra gatimAM rakhaDapaTTI padmAMka viSaya 221 caturgatinAM kaSTAnI rUparekhA 222-223 nigodane viSe asahya vedanA 224 vanaspatikAyamAM anaMta kALa sudhI rakhaDapaTTI 225 vikalendriyamAM utpatti 226 paMcendriya tiryaMcanAM duHkhA 227 prastutanuM vivaraNa 228 pApInI durgati 229 hiMsAnA parityAga 230 nArInA garbhomAM utpatti 231 garbha mAM vedanA rAma-kRpAnI saMkhyA 232 bAra varSanA garbhavAsa utkRSTa bhava-sthiti ane kAya-sthiti ( tiryaMce!nI utkRSTa sthiti ) 233 janma-samayanI pIDA ane jananInI dazA 234 manuSya-bhavamAM duHkhA 235 deva-gatimAM duHkhA 236 prastutanuM spaSTIkaraNa 237 divyAMganAnuM apaharaNa kRSNarAjInuM svarUpa 238 indrane hAthe mAra 239 cyavana-samayanuM duHkha 240 devone paNa sukhanA phAMphAM 241 mekSa mATe prayAsa 242 saMsAra-bhAvanAnI zIkhAmaNa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viga paghAMka viSaya paghAMka viSaya 243 ekava-bhAvanA 26 2 dehanI malinatA 244 duHkhamAM bhAgIdArano abhAva puruSAdinAM dvAranI saMkhyA 245 dharmanuM ja sAhacarya 263-264 maLane vahana karanArA bhAvArthanuM saMtulana agyAra dvAra 246 paTelemAM ekAkI gamana manuSyanA dehanuM svarUpa padyane niSkarSa (sAta dhAtuo, vividha mApa) 247 duHkha bhegavavAmAM ekAkIpaNuM | ra6pa dehanI apavitratA 248 dehane paNa anitya saMbaMdha ra6 apavitra dehathI dharmanuM ArAdhana 249 saMsArarUpa araNyamAM jIvanI dazA ra6 7 azuci-bhAvanAno upadeza 250 jIvananA gamana ane AgamananI | 268 Astrava bhAvanA avasthA ra69 AsavanuM rokANa 251 maraNa vakhate jIvane kuTuMbAdine ! 270-71 4ra A ne parityAga kAyikAdi ra5 kriyAo 2para ekava-bhAvanAne sAra 27 - 273 puNyanuM upArjana 42 zubha karmone baMdha hAva bhAva ra53 anyatva-bhAvanA 274 8 prakAranAM azubha karmone baMdha 254 maraNa samaye sagAonuM ra75 Asava bhAvanAnuM phaLa anargamana ra76 saMvara bhAvanA 255 deha ane jIvanI judAI ra73 saMvaranA be prakAranI yathAyogya 256 anyatva-bhAvanAvALAne zokane saMbhAvanA abhAva agi-kevalI 257 saMsAramAM sva ane paranA bhedanI 278 saMvaranI dvividhatA asaMgati 279 dravya-saMvaranuM lakSaNa 258 maraNa-samayanI musApharI 280 bhAva-saMvaranuM lakSaNa 259 kartA ane bhakatAnI ekatA ra81 saMvaranA samyaka sevanathI siddhi (visarga-saMdhi) saMvanA pa7 prakAro 260 anyatva bhAvanAthI lAbha 282 saMvara-bhAvanAthI bodha 261 azuci-bhAvanA 283 nirjarA-bhAvanA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paghAMka darzana viSaya paghAMka viSaya 284 sakAma nirjarA guNa | deza, karma-bhUmi vagerenuM diga285 nirjarAnA sAhacaryathI mukti ra86 vino vinAza (devaku ane uttarakuru.) ra87 sakAma nijerAnuM lakSaNa (rapA Arya-deza ane tenI rAjadhAnIo) ra88 akAma nirjarAnuM lakSaNa ane pa6 aMtarIpe tenuM phaLa 302 akarmabhUmi ane aMtaradvIpamAM samyakatvanI durlabhatA 289 nirjarA-bhAvanAnI asara ra90 leka-bhAvanA 303 kudharmane samyakatvanA lAbhane jaMbudvIpa vagerenI racanA ItyAdi abhAva ra81 dhAtakI dvIpa vagere 304 ubhAgIomAM samyakatvane ra9ra dvIpa, samudra ane vimAnanI abhAva siMkhyA | 305 atyaMta viSayAsaktane viSe 203 bhuvane, narakAle ane je- rAkhyakAvane abhAva tiSkanAM vimAnonI saMkhyA 106 pApIo mATe samyaka vane ara94 lokanA sarva pradezomAM jIvanAM rasaMbhava janma-maraNo 307 ahaMkArAdithI dUSitane samyaka295 saMsAranA saMhAra sArU salAha tvanA sAMsA ra96 leka-bhAvanAnI bhalAmaNa 308 haDahaDatA DhaSImAM dharmane a297 badhi-bhAvanA samyagdarzananuM mahatva (vIrasena ane sUrasenanI kathA) 30-310 apeya ane abhakSyamAM ra98 samyakatvanuM niratara bhajana laTuM banelAomAM samatvane ra89 naraka ane tiryaMcagatimAM samyaka duHsaMbhava tvanAM phAMphAM 311 samyakatva mATe nAlAyaka che 300 anArya-dezamAM dharma saM. 312 ajJAnathI durdazA. bhava 313-314 dharma mATe rasthAna 301 Arya-dezabAM paNa keTalAkane 315 kika ane leuttara dharmamAM samyakatvanI aprApta aMtara bhAva Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMka viSaya 316 samAna jAtimAM aMtara 317 dharma-adharma mAM tAvata bhAvArthanI sa'tulanA 318 chetarAyelAne aphasa 319 suparIkSakane chetarapa`DIthI niyatA 12 suvarNanI peThe zAstranI parIkSA 320 paramAnA grAhakeAnI alpa saMkhyA 321 dharmanI parIkSA karavA mATenI lAyakAta 72 kaLA 3rara samyakatvazALIAnuM saubhAgya samyaktvane ratnanI upamA 323 vItarAga-dharmanI aprApti 324 saMsAramAM rajhaLatA jIvane viSe dharmanA prAgabhAva 325 dharma --ratnanuM saMrakSaNa 326 bedhi-bhAvanAnu phaLa 327-3ra8 paramezvaranI pichAna 18 dUSaNe 329-330 bhava--sthitinA paripAka vinA paramezvaranI aprApti 331 paramezvaranI paricaryA 33ra sadupAsanAnuM mahAphaLa 333 muktinA rAjamArga 334 mukti mATe piNDasthAdi dhyAne dhyAtAnuM svarUpa padmAMka viSaya 335 dhyAnanA cAra prakAra 336 pitha-dhyAnanuM lakSaNa piNDastha-dhyeyanA pAMca prakArApArthivI, AgneyI, vAyavI, vA ruNI ane tattvabha dhAraNI 337 padmatha-dhyAnanuM lakSaNa pavastha-dhyAnanuM svapa 338 rUpastha-dhyAnanuM lakSaNa rUpastha-dhyAnanuM svarUpa prAtihAryonuM digdarzana samavasaraNanuM svarUpa 339 rUpAtIta-dhyAnanuM lakSaNa 340 yAtAnI dhyeyarUpatA mahAnArA paMcama gucchaka-dha carcA 1 aMtarAtmAnI prApti mATe sAdhana 2 AtmAnI paramAtmatA 3 dhAti-ka nA kSayathI sarvajJatA 4 adhAti-karmanA nAzathI pUrNa paramAtmapaNa' 5 tIrthaMkara-nAma-karmanA vipAka tIrthaMkaranI dezanA dezanAnI saphalatA dezanA ApavAnuM kAraNa dezanAnuM rahasya 6. samyaktvanuM sthAna ( cogazAstra ane tattvArthamAMnA samyaktvanAM lakSaNonA samanvaya) samyaktvanuM digdarzana dharmanA prakAra Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- -- - --- paghAMka viSaya paghAMka viSaya 7 sabhyatva vinAnAM jJAna ane cA- ra0 samyakatvanuM astitva jANavAne ritranI nipULatA upAya 8 samyakatva vinAnA dharmanI niH- 21 samyakAvanAM liMgane prastAva rasAratA liMganI saMkhyA prastutanuM puSTikaraNa samAdi liMgamAM zuzraSA vagere. 9 samyakatva pUrvakanAM vratothI mikSa na aMtarbhAva 10 zrAvakanAM bAra vrato zamA dine kama zrAddha-tratonuM pradAna 23 liMga kahevAnuM kAraNa zrAvakane artha liMganuM tAtparya 11 zrAddhatratone upakrama 24 prazamanuM svarUpa 12-13 mUla parigrahano tyAga I- konA upazamane samyaktvanuM liMga tyA to jANavuM? 14 dazamA ane agyAramA vrato 25 anaMtAnubaMdhI kaSAnA upaAdi zabdane hetu zamane zama mAnavAthI udabhavatA 1pa tratadhArIonI gati doSe 16 saMkhyakAva vinA janmanI nira- samAsane vigraha rthakatA paghanuM tAtparya 17 nave taveno nirdeza ra6 vyavahArathI paNa vyAghAta kamane upanyAsa tAtparyane pariphAda- zreNika nRpatinuM udAharaNa 18 samyapha vanuM lakSaNa ra7anaMtAnuM baMdhanI itara kAthI syAdvAdane vicAra vizeSatAno abhAva nono UhApoha nanuM nirUpaNa anaMtAnuM kapAyonI ItarathI tAra vaNInI zakyatA nayavAdanuM svarUpa naya-dezanAnI pRthakatA ane 28 anaMtAnubaMdhInI kathAnI sthiviziSTatA ti dvArA paNa avizeSatA nikSepa prastutanuM vivaraNa 19 sabhyatvanI prAptinuM sAdhana ra8 dUSaNane prasaMga mApatuSa munivarane vRttAnta bhAvArtha Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paghAMka viSaya paghAMka viSaya 30 anya Apatti 46 muktinA sukhanI rUparekhA dezathatine artha 47 vicakSaNenA vacananI satyatA 31 asagrahanuM svarUpa mekSanuM sukha padAnuM tAtparya (pulidanI kathA) 3ra mithyAbhinivezanuM liMga 48 mahAvratadhArI sAdhuone abhinaMdana gItArthanuM svarUpa 49 sAdhunAM lakSaNa mithyAbhinivezane jANavAnI | 50 sAcA sAdhunuM svarUpa rIta 51 cAritranI abhilASA mithyAbhinivezathI durdazA (agItArtha pAse dIkSA na levI) 33 vAratavika zamathI samyakatvanuM tAtparyanuM digdarzana anumAna para A maniMdA yathArtha zamanuM svarUpa pa3 saMgAthanI IcachA 34 saMveganuM varNana pa4 sarvavirati ane dezaviratinI tArIpha upa viSe sevananI prAraMbhika ane ! pa5 madanane parAsta karanArAnI saMtuti prAntika dazA pa6 kAmadeva pramukha zrAvakenI prazaMsA viSaya--janya sukha kAmadevanI kathA 36 viSayAtura jIvane dhikkAra | pa7 cAritranA abhilASI saMgInI 37 kAmAturane mati-brama 38 abrahmacArIne kRminI upamA | paTa vignanAM kAryo 38 viSNa-sevanamAM sukhanI brAnti { zAsana-mAlinyathI durdazA mati-viparyaya 59 saMvignanI abhilASA 40 viSayasevanathI pApanuM upArjana | 60 dravyano sadupayoga 41 narakAdi gatimAM kaSTa 61 saMvega-kriyAnuM phaLa 4ra viSayamAM vAratavika sukhane abhAva dara nirvedanuM nirUpaNa 43 viSayanI AzAthI paNa durdazA 63 nirvedInI vicAra-zreNi kaMDarIkanI kathA 64 nArakanAM duHkho viSaya-vicAra 6pa nArakanAM duHkhanI parAkASThA 44 vinA tyAga mATenI taiyArI 66 ajJAnInI rakhaDapaTTI 45 muktinA sukhanI parAkASThA } 6 7 manuSya-gatimAM dAsAnudAsatva | gati Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAka viSaya paghAMka viSaya 68 manuSya-gatimAM gAdithI kaSTa zakaTAdinA upadezanI manAI 68 aniSTa vastunA samAgamathI saMtApa 91 maMtrAdinA kathanane niSedha 70 devagatimAMthI ekendriya tarIkenA 9ra kupAtrane dAna ApavAne niSedha avatArane cItAra pArthane parAmarza devonI gati 93 anukaMpAnuM anumAna 71 bhUta ane bhAvi duHkhanuM pari. anukaMpAnuM sUcana 94 Astitha praratAva kara devendrAdinI saMpattinI anityatA AritakyarUpa liMganuM astitva 73 nivignane sAvadha vyApArathI kheda | AtmAnI siddhi 74 nirviksanA hAthe susAdhunuM sanmAna 9 vijJAna kSaNavAdanI duSitatA chapa nirvedanuM sUcana kRtanAza ane akRtAgama 76 anukaMpAno vicAra 9da saMtAnanI avAstavikatA 77 mithyAvIne kevI rIte sajAga padyArthIne prasphoTa 97 sukha-duHkhanA saMvedanamAM hetutA jJAnanI sukha-duHkhathI bhinnatA 78 jinAlayanA darzanathI samyakatva 6 niSkalaMka pratimAnA pUjanathI sa | 98 zarIre zarIre jIvananI pRthaktA * | padyArthInuM vizadIkaraNa myakatva 80 alaikika madrAnuM darzana | 99 jIvanI dehavyApakatA saMkeca ane vikAsa 81 mudrAthI sudeva ane kudevane viveka padyArtha 82-84 jinezvaranuM maMdira baMdhAvanArane 100 dharmAstikAyAdinI jaDatA viSe deSano abhAva dharmAstikAyAdinuM svarUpa jina-maityanuM niSpAdana 101 pudgalenuM vAstavika astitva 85 pusatakanA lekhananI AvazyaktA pudgalo eTale zuM? 86 sUtra-lekhananuM phaLa jJAnAtanuM nirasana 87 dharmasAdhaka sAdhanonuM saMpAdana : 10 puNya ane pApanI vyAkhyA 88 sAdhune bhaNAvavAmAM sahAyatA { 103 AzronA be prakAro 89 jinacaitya banAvanAranI dayAlunA 104 zubha AzravanuM svarUpa banAvavA ? Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paghAMka padyAMka viSaya 105 suzAsUnuM lakSaNa | 124 traNa liMgo 106 saMvaranI dvividhatA 1rapa trividha liMganAM udAharaNo 107 tapazcaryAthI nirja cilatiputranuM caritra 108 baMdhanA hetuo nardiSeNa prabandha 1ra6-1ra7 daza prakArano vinaya 109 anAdi siddha matane nirAza bhuvanatilakanuM udAharaNa 110 prakRtinA baMdhanI asaMgati 128 samyakatvanI zuddhi 111 tIrthanA rakSaNAdi mATe paNa mukta- 1ra8 mAnasika ane vAcika zuddhinI nA Agamanane asaMbhava vyAkhyA 11 ra mokSanuM svarUpa 130 kAyika zuddhinuM lakSaNa 113 muktanI avagAhanA 131 zuddhionAM udAharaNo 114 jJAnAvaraNIya karmane nAza vinA jayasenA vRttAMta sarvazatAne abhAva kAlikAcAryanI kathA 115 yavanAdinAM tattvano bahiSkAra vajakarNane chatta na 116 jina-prarUpaNAne anya darzanamAM 13ra 'pAMca kaNo aMzataH svIkAra - 133 pAMca dUSaNa paratve udAharaNa piyAnI kathA 117 AstikanI jana zAsanane viSe jitazagunI kathA sacoTa zraddhA dugandhAnuM udAharaNa 118 sukSmatama tattvanI paNa prarUpaNA ! sumatinI kathA viSe saMpUrNa zraddhA RSidattAnI kathA 110 AstiSyanI sAbItI 134 ATha prabhAvake 120 samyakatvanAM sAdhano mATe praratAvA 135-136 prabhAvakanAM nAma 121 saMkhyatvanA 67 prakAre 137-138 pAMca bhUSaNo cintAmaNi karatAM samyakatva- 139 bhUSaNa saMbaMdhI daSTAMta ratnanuM mahatva sulasAnuM caritra 120-123 cAra zraddhAna devapAlanI kathA pAkhaMDano artha udArInuM udAharaNa puSpacUlAne vRtAnta kAminInI kathA jamAlino vRttAnta trivikumanI kathA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya paghAMka ' viSaya padyaka 140-141 zamAdi liMga paranAM ! 149 samyakatvanI cha bhAvanAo udAharaNe 15-1pa1 prastutanuM spaSTIkaraNa ragaDuMka munivaranI kathA upara sabhyatvanAM cha sthAne prastAve harivahanane prabaMdha padrazekharanuM udAharaNa 153 sabhyanuM dvitIya sthAna 14ra kutIthikanA devanA pUjana-vaMdanane 154 , trIjuM sthAna tyAga 155 cothuM sthAna 143 pahelI ane bIjI yatanA udAharaNa 1pa6 , pAMcamuM sthAna saMgrAmazaranuM dRSTAMta 157 , chaThuM rathAna 144 trIjI ane ethI yetanAnuM ravarUpa 158 chaThThA sthAnanuM udAharaNa 145 pAMcamI ane chaThThI yatanAnuM udAharaNa 159 jinezvaranA upadezanuM phaLa sadAlaputrane vRttAnta 160-161 prabhunuM mokSagamana 146-147 cha AkAra 148 cha AkAranAM udAharaNa 162 muktinuM sukha kezA gaNikAne vRttAnta 163 manuSyAdi sAmagrI saphaLa karavAne sudharma rAjAnI kathA upadeza acaMkArI bhaTTAne prabaMdha mAnavAdika sAmagrInI saphaLatA sulasanI kathA 164 graMthano paricaya nami rAjarSinuM caritra - 16pa-168 graMthakAranI ladhutA vagere Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha x - ja se 1ra ra 3 3 7 6 6 9 9 7 7 14 17 ERRE K 18 19 21 28 31 33 33 36 22 * * * * * * paMkti 31 15 V . 17 19 333 334 35 23 30 3 10 1 eraTa 4 24 1 Ta ra 1 10 23 18 19 G 21-22 17 10 22 28 28 pa 23 zuddhipatraka. azuddha ziSya vadhatA pavastha 6 zathI kamaprakRti rati zrA Avata cakravatI pracI samaya sveno AyuSya kApaDAne vIjaLIne suMdarIyaM kakSa bho lasadvAcA adhina vyAghrapota kariSyAmada parAkAritam zuddha praziSya vA padaya uddezathI karmaprakRti O stuti zrI Ata cakravartI prAca samartha zyeno AyuH kApaDIne vIjaLInI suMdarayaM lakSaM mo: lasadvacAM adhIna vyAnapotaM kariSyAmyadaparaiH kAritam spaSTI AThamA paMcaliMgI' pAMcamA dharmacarcA' artha karatAM karatAM artha telanuM talanuM zAradA zArada mudye caccumadhye mugve cacumadhye varga vaga banAvelI ATAnI banAveluM leDhAnuM yaMtra gALI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azuddha zuddha paMkti 9 50 53 A A 54 54 13 54 54 A che baLathI zobhanArI baLane zeSanArI trANAM khINAM tIrthakAra- tIrthakarAtattadguNasurendrairapi tattadguNaiH surendrarapi nirAMtazayaM niratizayaM kSamAyAM kSamA suratve satyapi duHkhI devatve duHkhI satyapi talIna mArA tArA no niSpakSe niSpakSa pItaM talAna 61 nA cha cha pAtaM phUpane durvikalpanikaraiH durvikalpanikaraiH nIrazca nAha nahi tadulacArika taMdulacArika zikhAdabhUtaM zikhodbhUtaM rasazanyo rasazanyaM 70 170 us phira 78 tvaM tbamatrato tvamaveto adharma adharbha bhavAnA upadezanI 103 1 jAIne 104 106 teNe do deza bhavAMnA upadezanI joIne cUrNi tene Da DUbI jaM tevA gayA saMbhave 1 ja 114 118 119 120 127 29 26 15 teva gayAM sabhave Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha paMkti 127 17 130 pitAnuM azuddha pitAnuM upadezakenuM samAna upadezakenuM sAmAnya 132 1.39 hida 0 140 143 144 146 147 147 zeThANuM 150 150 150 zera 151 151 154 154 154 157 (jinezvaranI) na lAyaka nAlAyaka sarva duHkha0 sarvaduHkha0 nRpatine parvatane yenogratapastapama- yenogratapastaptamaparAdhaM parAdhaM nijarUpakasya nijakarUpasya zeThANI rAjAnuM rAjanuM rajAo rAjAe premamAM premathI ghera saMdhAya sadhAya gharAzcama jJana jJAna dAra sArAza sArAMza brAhmaNone brAhmaNane kupAtro daMsatA DesatA pAtra saMnyAsI susAdhu suparisudvA suparisuddhA iti zIyaLa zILa balaM brahmacaya brahmacarya nAraka nArada kahevuM zakya nathI thaI zakatI nathI nArako'pi nArado'pi dari 157 161 163 167 pAtraM 171 171 22 172 174 174 174 174 174 6 10 18 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha azuddha 174 21 6 175 177 179 180 181 181 186 186 187 187 187 187 188 189 190 191 dIdhuM A vAtane keNa paraMparAthI A vAta svIkAre ? svIkArAya. lokadRSTayA lokadRSTayA jaba ja kumArane jaba kumArane karatA karAtA zreNI gAya gAyo maLanuM maLatuM ziyALAmAM ziyALAmAM abhigaha abhigraha ekale eTale surivarSe sUrivarSe dIdhI harmya SaDabhI SaDbhI lokAttaraH lokottaraH zIkaLa zIla bAkI jeNe kuzIla kuzIla te sevyuM che teNe rahyuM ja che avataravuM paDayuM che bhojana karyA chatAM bhega bhegavyA chatAM saMteSa thatuM nathI. tene saMtoSa thaye nathI. mAya mAyA munino'pi munerapi bhagavAna darjunAlaya darjunAlaya ajuna arjuna pADIsa pArIza ochAmAM ochuM echAmAM ochI niSThIvanAlepanAda niSThIvanAlepamAda talanAM chotarAne baLane arka ane anA 191 13 191 191 191 191 193 194 196 197 199 14 202 203 203 205 19 22 22 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 pRSTha paMkti 206 13 207 25 208 21 211 211 211 212 212 213 azuddha upaleka upalaka Azraya Azraya kAryotsarga kotsarga kSIrarasAsvadI kSIrarasAsvAdI prakAranA prakArane T : stUraNakAH chotarA ropavA chotarAM ropavA AsAkta Asakti dehodbha dehodbhUtaM hyApekSate hyApekSate upekSA apekSA rahelA rahIne auSadha auSadhi pA Naiva pAtraNeva saMsAre'nte saMsAre'nante huso 216 216 217 228 230 233 233 19 bahuso 233 234 4 ja vAra. sure paNa ananta che anaMta vAra suro che. saMbaMdhane saMbadhano ' gIta sapriyeNa tvayA gItaM ca priyayA 235 11 saha paribhramaNa kAI 1 vedanA DAma navANuM 237 238 240 240 246 246 250 251 253 ra55 ra55 paribhra Na ke. ve nA dAma nevANuM vizrAmamandire mandiramAM bhaktA sumalam nirmalatA sarveSu pApnuvanti 15. 14 20 vizrAmasthale sthAnamAM bhaktA niyA: nirmalatAM sattveSu prApnuvanti Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha pati 256 27 15 258 290 261 264 265 265 bAdha 217 azuddha zuddha traNa avAMtara bheda traNa avAMtara bhedadhyAnamAM lIdhA nathI mAMthI eka miyA tvane bhedalaI bIjA be avAMtara bhede dhyAnamAM lIdhA nathI. varanA saMvaranA savato sarvato bhAvana bhAvanA adholAke adholoke zreNi zreNi bodhi tIrtha 2 tIrthaMkara vastavika vAstavika parityannapi parityajannapi tadbhAvA'pi tadbhAvo'pi bodhavihIna bodhivihIna bodhibIja bodhibAja kamabhUmi karmabhUmi bUdvIpamAM 'jabUdvIpamAM hevAthI hovAthI athota arthAta zastrothI zAstrothI paMDita paMDita evaM va evaM vai dhama avidyamAna suMdara siddha thatA bhavecittai bhavecitta bhayathI bhayathI bhavantiH bhavanti zvara jinezvara digata digaMta ja 277 270 ra72 ra7ra 275 10 dharma vidyamAna ra75 ra77 10 277 21 ra78 18 283 2871 288 27 293 20 294 viroSama vizeSam Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 303 311 313 313 313 315 31} 316 316 3 7 317 317 317 317 318 318 319 319 319 320 320 321 321 324 324 327 328 336 339 339 340 341 342 344 paMkti 16 18 14 17 17 18 18 11 15 } naTara 7 12 3 ra 23 11 23 27 ' 20 22 24 11 3 rara 22 5 17 18 17 che azuddha 24 rUpane svarUpane liGginyevetarat liGgini netarat : yata yat A matane maLatA nathI matane maLatA ja che tattadartha tatvArtha AkI ahIM prAdubhAva samya tva nahi teA 3 ma sace samyakatva avaraddhabi paDivAiMti 1 tAtpaya ca izata yavALI d suMdarInA liMga pratyAthI anantA badhI vaye varata ubhaDaphaNaNaM avasese suvihihi DhakelI pravrajyA zasyaM yuddhe viSAkanuM prAdurbhAva samyaktva ema mAnavAthI upazama sAthe kAya samyaktva avaraddhevi paDiyAyaMti jIva tAtparya caturvizata udayavALI rahA suMdarInA liga ItyAdithI anantAnubaMdhIne varja virati ubhaDakaNeNaM avase se hiM suvihipahi beMkelI bhAva pravrajyA sasya vipAkanuM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 344 paMkti 18 zuddha kAraNa svarUpa tyaktAha 349 azuddha kAraNe svarUpa svaktAha jitazatra bhale yAra jitazatru 350 35ra 358 359 362 13 13 9 kaleTa tyAre prabhunI bhunI joke 378 380 15 che 386 387 388 340 343 22 12 388 tenA tene pita pite mAne mAne apAramAthaka aparamArthika jJAnAtavAdI jJAnAdvaitavAdI avarathA avasthA siddha pravRttio prakRtio yukta astikatAne yuddhamAM AstikatA prasiddha kare che. prasiddha thAya che. zrata-jJAnathI zrutajJAnathI chidravALe chidravALuM hRdaya alakRta alaMkRta abaDa aMbaDa pitAnA DAbhA pitAnI DAbhI baMnee baMnee 402 49 418 ya 425 431 435 440 441 445 12 451 mastakasthAyitaM mastakasthAyina prANipAta praNipAta karAti karoti 669 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saddharmarakSaka sadgata jainAcArya zrI 1008 zrImad vijayakamalasUrIzvarajInA zAsanaprabhAvaka paTTadhara-jenaratna vyAkhyAna vAcaspati-- *** neueuZUENZUELPUPUCUPUPUZURU UPUPUPUCUELEUCLEUCUCURUPLCLCLCLCLCLCLPUDUPLEUPOPIPnPnP " AcArya zrI 1008 zrImad vijayalabdhisarIzvarajI mahArAja ?? Acharya Shrimad Vijaya Labdhi Sooreesvarji Maharaj. ke "AcArya zrI 1008 zrImad vijayalabdhisUrIzvarajI mahArAja | UEULUPULUCULUPUPURUPL anPUG CUCL LCLCLCLCLCLCLCLCLCLCLCLCLE HKHHKHHKHHKHHKHHKHHKHHKHHKHHKHHl KHHKHHKHHKHHKHHKHHKHHb vKHtbtbHbtKHHKHHKHHKHHKHHKHtKHtbtbHbt janma vikrama saM.-1939. bAlazAsana (gujarAta). jainaratna vyA0 vAcaspatipada-1971, IDara (mahIkAThA dIkSA vikrama sa.-1959. voru (gujarAta). 'gaNI panyAsa, AcAryapada-1981, chANI (gujarAta). Jain Education international For Private & Personal use only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nama: saMjJAti saddharmarakSaka-zrImadvijayakamalamUrizekharapaTTadhara-vyAkhyAnavAcaspati-- zrIvijayalabdhisUriviracitA vairAgya samarI ("nu duv 'chattA niyA) prathama gucchaka-mana:prabodha praNipatya paramaM jyoti-devI sarasvatI svagurUMzca mudA / zrI'vijhAmbira-"para" vize majA ? -AryAgIti zrI vAsupUjya'mAnamya, 'buhArI 'nagarIsthitam / kriyate svAtmabodhAya, 'vairAgyarasamaJjarI' // 1 // maMgalAcaraNa ane viSayanirdeza lekArtha-buhArI nagarImAM rahelA ane (jJAnAdi aMtaraMga) lakSmIthI yukta evA vAsupUjyanI pratimA)ne praNAma karI, potAnA athavA bhavya AtmAnA bodhane mATe vairAgyarasamaMjarI(nI zrIvijayalabdhisUri dvArA racanA) karAya che.- 1 maMgalAcaraNane hetu- spaSTIkaraNa-ziSTAcAranuM paripAlana karavAnA u zathI, nirvine grantha pUrNa racI zakAya tevA irAdAthI ke anya koI hetapUrvaka prAyaH dareka granthakAra granthanA prAraMbhamAM pitAnA ISTa devatAnI stuti kare che. A vairAgyarasamaMjarInA kartA vyAkhyAna-vAcaspati jainAcArya zrI vijayaladhisUrie paNa A praNAlikAne svIkAra karyo che ema temaNe jenenA bAramA tIrthaMkara zrIvAsupUjyane - 1 Ama chatAM paNa kAdambarI temaja tenI TIkA ityAdi grantha apUrNa rahI gayelA najare paDe che. AvI paristhitimAM vininuM baLa maMgalAcaraNa karatAM vadhAre hovuM joIe ema sUcavAya che. 2 jaina zAstra pramANe kAla-cakranA pADavAmAM AvelA utsarpiNI ane avasarpiNIrUpa vibhAgo paikI pratyeka daramyAna A bhAratavarSa vagere kSetramAM covIsa vIsa tIrthakare uddabhave che. A vyaktio koI anAdisiddha IzvaranA avatArarUpa nathI, paraMtu te sarve svataMtra astitva bhogave che. A avasarpiNImAM 'bharatakSetramAM (1) RSabha, (2) ajita, (3) saMbhava, (4) abhinaMdana, (5) sumati, (4) papabha, (7) supArtha, (8) candraprabha (9) suvidhi Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ prathama karelA namaskAra uparathI joI zakAya che. AthI maMgalAcaraNanA pADavAmAM AvatA (1) namaskAra, (2) AzIrvAda ane (3) vastusaMkIrtanarUpa traNa prakAro paikI A prathama che ema samajAya che. zrIvAsupUjyane namaskAra karavAnuM kAraNu sAmAnya rIte jana granthakAro Asana upakArI carama (covIsamA) tIrthakara zramaNa bhagavAna mahAvIrane vandana karavA pUrvaka ke Adya tIrthakara nAbhi-nandana zrISabhadevane praNAma karI granthanI zarUAta kare che. keTalAka granthakAre soLamAM tIrthakara zrIzAtinAthane, bAvIsamA tIrthaMkara zrIneminAthane ke tevIsamA tIrthakara zrI pArzvanAthane athavA te A pAMce leka-priya tIrthakane praNipAta karI granthane prAraMbha kare che. A vividha prakAro (10) zItala, (11) zreyAMsa, (12) vAsupUjA, (13) vimala, (14) anaMta, (15) dharma, (16) zAnti, (17) kundu, (18) ara, (18) mali, (20) munisuvrata, (21) nami, (22) nemi, (23) pArtha ane (24) vIra ema covIsa tIrthakare thayA che. 1 juo yAkinImahattarAsuta zrIharibhadrasUrikUta paddazanasamuccaya tathA tenI zrIguNaratnasUrikRta taka rahasyadIpikA nAmanI vRtti, sahastrAvadhAnI zrImunisundarasUrikRta saivighoSThI, upAdhyAya zrIkIrtivijayagaNikRta vicAraratnAkara ityAdi. 2 juo zrImamaNDanarikRta yugAdidezanA. 3 juo mahopAdhyAya zrImAnucandramaNikRta zrI bhAnucandranAmamAlA. 4 juo zrIzivazarmasUrikRta kammapayaDI (kama prakRtinI zrImalayagiririkRta vikAno prAraMbhika ka 5 juo zatArthika zrI somaprabhasUrikRta sinduraprakara, zrI jJAnavimalasarikRta zrIpAlacaritranuM Adya padya, zrIvibudhavimalasUrikRta samyakatvaparIkSA ane upadeza zatakane prAraMbha tathA mahopAdhyAya zrIvinayavijayagaNikRta lekaprakAzanI zarUAta 6 zrI munisundarasUrikRta upadezaratnAkara, upAdhyAya zrIratnacandagaNikRta pradyumnacaritra, zrIharibhadrasUrikRta samyakatva-saMtatinI zrIsaMghatilakasurita TIkA, zrImacaritragaNikRta guraguNaratanAkakAvya, pati satyarAjagaNikRta pRthvIcandracaritra, nyAyavizArada nyAyAcArya mahApAdhyAya zrIyazovijayagaNikRta adhyAtmasAra ityAdinAM prAraMbhika pagho A vAtanuM samarthana kare che. zrI prabhAcandrasUripraNIta prabhAvaka caritramAM zrI neminAtha sivAyanA cAra tIrthaMkaranI rasuti najare paDe che. zrI vardhamAnasUrikata zrIvAsupUjyacaritramAM maMgalAcaraNamAM prathama zrInAbheyanI, tyAra pachI zrIvAsupUjyanI ane tyAra bAda bAvIsamA, trevIsamA ane cAvIsamA to karenI ema pAMcanI stuti karI che. eTale ke atra zrIzAntinAthanI stuti karavAmAM AvI nathI. Ane badale zrIvAsapUjayanI stuti karavAnuM kAraNa e saMbhave che ke samagra grantha zrIvAsupUjyanA guNa-gAnarUpa che. jIvasamAsamAM koI paNa tIrthaMkarano nAma-nirdeza karyA vinA jovIse jinezvaranI rastuti karavAmAM AvI che, Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda mAne eka paNa prakAra atra daSTigocara thatuM nathI. AnuM zuM kAraNa che e sahaja prana upasthita thAya che. Ane uttara prAraMbhika padyanA dvitIya caraNa tarapha daSTipAta karatAM phere che ke A granthanI racanA buhArI gAmamAM thayelI che. tyAM eka ja jinAlaya AveluM che. A jinAlayamAM zrIvAsupUjya mULa nAyaka tarIke virAje che. emanI prAbhAvika mUrtinA darzana-vandana pUrvakanI A kRti che. anubadha-catuSTaya sAmAnya rIte maMgaLa dvArA (1) saMbaMdha, (2) adhikArI, (3) viSaya ane (4) prajana e cAra anubaMdhane nirdeza karAya che. kahyuM paNa che ke - "vazvAdhidArI viSaya vana ! vinAnuvarSe prathA, mAruM naiva za | _anuSyapa arthAt saMbaMdha, adhikArI, viSaya ane hetu e cAra anubaMdha vinAnuM, granthanI AdimAM kareluM maMgaLa prazaMsanIya nathI. atre te cAra anubaMdhe paikI viSayarUpa eka ja anubaMdhane sAkSAt ullekha che, joke bAkInA upalakSaNathI ghaTAvI zakAya tema che. vairAgya-rasanuM piSaNa e A granthane "viSaya" yAne "abhidheya" che. vairAgyanI bhAvanAnI jAgRti e vAcaka-varganuM "anantara prayajana che, jyAre e temaja parepakAra e granthakAranuM "anantara prayojana che; bAkI mukti-gamana e te baMnenuM pArasparika prajane che. pratipAdya-pratipAdaka bhAva e "saMbandha che, kemake vairAgyanA rasanI puSTi e "pratipAdya che ane A graMtha tene prati pAdaka che. vairAgyanA abhilASIo A granthanA adhikArI che. zrIvAsupUjyano paricaya vasupUjya rAjA ane jayA rANInA panotA putra te A bAramAM tIrthakara zrAvAsupUjya che. temanA janmathI apApurI pAvana thaI hatI. A prabhu garbhamAM AvyA tyAre Indra vAraMvAra AvI hiraNyanI vRSTi karI emanA 1 A gAma surata jIllAnA bAraDolI tAlukAmAM AveluM che. TADhili relvenA maDhI' sTezanathI te bAra mAIla che ane tyAM javA mATe A sTezanathI moTara maLI zake che; unAI relvethI paNa javAya che, paraMtu tema karanArane 'bilimorA" utarI che mAIla cAlavuM paDe. tema karatAM te buhArI pahoMce. 2 Ano vyutpatti-artha temaja enA nikSepano thoDeka vicAra nyAyatIrtha nyAyavizArada upAdhyAya zrImaMgalavijayakRta jainatarapradIpanA Aha tadanadIpikA nAmanA vistRta vivecana (pR. 2, 15-153)mAM meM karyo che. vizeSa jijJAsune te huM zrIjinabharANi kSamAzamaNakRta vizeSAvazyaka temaja tenI mAladhArIya hemacandrasUrie racelI bRhadravRtti (patrAMka 17-40) jevA bhalAmaNa karuM chuM. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ prathama mAtApitAnI bhakti karatA hatA tethI athavA vasuone teo pUjya hatA ethI temanuM vAsupUjya nAma pADavAmAM AvyuM hatuM. mahiSa (pADA)nA lakSaNathI lakSita dehavALA, "kAzyapa trIya tathA rAtA varNanA A tIrthakaranuM zarIra sittera (70) dhanuSya jeTaluM UMcuM hatuM. teo 18 lAkha varSa paryata grahavAsamAM -gRhasthAzramamAM rahyA hatA. tyAra bAda temaNe jJAnagarbhita vairAgya pUrvaka dIkSA grahaNa karI hatI. temane dIkSA-paryAya 54 lAkha varSane hate. eka mAsanA upavAsa pUrvaka caMpApurImAM 7ra lAkha varSanuM AyuSya pUrNa thatAM 600 zramaNe sahita teo nirvANapadane pAmyA. A tIrthakare pANigrahaNa karyuM hatuM ke nahi te saMbaMdhamAM vetAMbara sampradAyamAM mata-bheda che. kalikAlasarvajJa zrIhemacandrasUrikRta triSaSTizilAkApurUSacaritra (pa. 4, sa. 2, le. 88)mAM emane apariNIta-bAlabrahmacArI tarIke oLakhAvyA che, jyAre zrIvardhamAnasUrie racelA vAsupUjyacaritra (sa. 3, le. 508-1516)mAM emaNe lagna karyAne ulekha che. nAmakaraNa anuSya, chaMdamAM racAyelI 64ra lekapramANuka ane gIrvANa girAmAM guthAyelI vairAgyarasamaMjarInA saMbaMdhamAM atra vizeSa vicAra na karatAM tenuM 1 sarakhAvo zrIAvazyakasUtranI jJAnAditya zrIbhadrabAhusvAmIe racelI niryuktinI 1085 mI gAthAne uttarArdha - ghUgharA vAva mitta teja ghaNuputro " [ pUjayati vAsavo yamabhikSaNaM tena vAsupUjyaH] A saMbaMdhamAM kalikAlasarvajJa zrI hemacandrasUrIzvare abhidhAna-cittAmaNinI svapajJa TIkA (pR. 11)mAM kahyuM che ke - " vasupUjyanRpateraya vAsupUjyaH, yadvA garbhasthe'smin vasu-hiraNyaM tena vAsavo rAjakulaM pUjitavAniti, vasavo devavizeSAsteSAM pUjyo vA vasupUjyaH, prajJA vAsupUSaya:." 2 A rahyuM e padya - "pAdau prakSAlya kalyANa-pradau kalyANa dAnavAn / gRpa zrIvAsupUkAya, jyAM na pra purA " 3 Ane "leka' kahevAmAM Ave che ane tenuM lakSaNa e che ke - " zloke SaSThaM guru jJeyaM, sarvatra laghu paJcamam / trivatu para , rIdhe sAmAnya: " arthAta zlokamAM pratyeka caraNane cha varNa guru ane pAMcaso varNa lA hoya che ane bIjA tathA cothA caraNamAM sAtamo akSara guru, jyAre bAkInAM be caraNamAM te dIrgha hoya che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda A nAma kema rAkhavAmAM AvyuM te para IsAre karIzuM. e te suvidita vAta che ke granthanuM amuka nAma rAkhavAmAM kaMI nahi ne kaMI kAraNa hoya che. keTalAMka nAme kevaLa viSayane vyakta karanArA hoya che, jemake jIva-vicAra, navatatva, vAcakavarya zrIumAsvAmikRta tatvArthAdhigamasUtra ityAdi keTalAMka nAmenA antamAM sAkSara-samAjamAM priya thaI paDela pada daSTigocara thAya che; keTalAMka nAmo kRtionAM prAraMbhika padone AbhArI hoya che. jemake zrImAnatuMgasUrikRta bhaktAmara stotra, AcArya zrI siddhasena divAkarakRta kalyAmaMdira-statra, zrI prabhasUrikRta siraprakara, nAsadIyata ItyAdi. A uparathI samajAya che ke "vairAgyarasamaMjarI e nAma viSayanuM ghAtaka che eTaluM ja nahi, paraMtu temAM lokapriya "maMjarI' pada aMtamAM AveluM che. arthAt jema sAhityamAM vArtika, samuccaya, bindu, mukha, alaMkAra, mImAMsA, taraMgiNI, tilaka, darpaNa, dIpikA, parIkSA, pradIpa, ratnAkara, zekhara AdinA aneka yugonuM pravartana thayuM ane thAya che tema maMjarIne paNa eka yuga hevAnI pratIti nimna-likhita nAme karAve che -- anekArthamaMjarI, karNAlaMkAramaMjarI, karamaMjarI, jJAnamaMjarI, tilakamaMjarI, bhASAmaMjarI, raMbhAmaMjarI, rUpamaMjarI, vicAramaMjarI, vivekamaMjarI, saMyamamaMjarI, syAdvAdamaMjarI ItyAdi. vyAghrakarAlakAlena, mukhAttajantuke jiiv!| jIvanaM caJcalaM lAke, tasmAda yAhi zivAlayam // 2 // jIvananI anityatA- le-"je saMsAramAM vAghanA jevA vikarALa mRtyue (athavA mRtyurUpanAthe) pitAnA mukhamAM sarva jIvone grahaNa karyA che, te (A) saMsAramAM (jIvanuM) jIvana caMcaLa che, vAte (he cetana !) tuM mokSamandire jA. - 2 spaSTI-A saMsAramAM e kaI prANI jagyA nathI (ke janmaze nahi) ke je kALanA paMjAmAM na sapaDAye heya. A kALanuM rolekyamAM sAmrAjya che. kemake kaI gahana guphAmAM bharAI javAthI, pAtALamAM lapAI javAthI, 1 A paghamAM mRtyune jema vAghanI upamA ApI che, tevI vAta nIcenA padyamAM paNa jovAya che?--__n mantratantrabhaiSajya-karaNAni zarIriNAm / nANAya saraLagyAgha-muarTaravAranAM che ? Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ prathama sAgaranA taLiye saMtAI javAthI ke svargamAM jaI besavAthI mRtyunI avagaNanA thaI zakatI nathI. bIjA aMganI zrIlIlAMkAcArya kRta vRttinA 51mA patramAM kahyuM paNa che ke "garbhasthaM jAyamAnaM zayanatalagataM mAturutsaGgasaMsthaM bALaM vRddhaM yuvAnaM pariNatavayasaM vizva(vIra?)mArya khalaM vaa| vRkSAgre zailazaGge nabhasi pathi jale koTare paare vA pAtAle vA praviSTaM harati ca satataM durnivAryaH kRtAntaH // 51 -stragdharA (7, 7, 7 ). arthAta jenuM du:khe nivAraNa thaI zake e (kALarUpa) yama garbhamAM rahelA, utpana thatA, zayyAnI sapATI upara rahelA ke mAtAnA meLAmAM rahelA, bALaka, vRddha, juvAna ke jIrNa avasthAvALA, parAkramIne, Aryane ke luccAne, jhADanI Toce, parvatanA zikhara upara, AkAzamAM, mArgamAM, jaLamAM, kaTaramAM, pAMjarAmAM rahelA ke pAtAlamAM pravezelA jIvane sarvadA harI le che. moTA moTA dhavaMtari jevA kuzaLa vaidyo, phoTogrApha, phenogrApha, erapleIna, vAyarlesa TeligrAphI, brakAsTa ke duniyAne AzcaryamAM garakAva kare evI zodha kheLa karanArA vaijJAnika mRtyu sAme TakI zake tema che? paganI pAnIthI pRthvIne dhrujAvanArA dharaNIdharo, merune daMDa banAvI pRthvIne chatranI mAphaka dhAraNa karI zake evA bAhubaliene paNa kALa kaLIe karI gayo che ane karI jAya che. amRta samAna madhura ane bhavatAriNI dezanA ApanArA ane vaja-Sabha-nArA saMhananavALA (uttama bAMdhAvALA dehavALA) evA tIrthakarenuM paNa sarvabhakSI kALe dAkSiNya sAcavyuM nathI, te pAmaranI zI vAta? A vAta nimnalikhita gAthAmAM jhaLakI UThe che-- 1 A vAtanA samarthanAthe nimnalikhita padya vicArIzuM - " ADhayaM niHsvaM nRpaM rajhU, mUrkha sajjana khalam / vizeSa saMda, samavartI pravartate " - anu. arthAta tavaMgara ke garIba, rAjA ke raMka, paNDita ke bhUkha, sajajana ke durjana e tamAmane niSpakSapAtapaNe saMhAra karavA kALa sarvadA pravarte che. 2 A saMbaMdhamAM aMgreja kavirAja 2 (Gray)ne udgAra e che ke- " The boast of heraldry, the pomp of power, And all that beauty, all that wealth ever gave, Await alike the inevitable hour; The Paths of glory lead but to the grave. Can storied urn or animated bust, Back to its mansion call the fleeting breath? Can honour's voice provoke the silent dust Or flattery soothe the dull cold ear of Death'?" Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zu-74 ] sAnuvAda "titthayarA gaNahArI, suravaiNo cakkikaisavA rAmA / saMhariyA hayavihiNA, sesajiesuM ca kA gaNanA ? ||"-maayo marthAt duSTa vidhaye (Ne) tIrtha42, gadhara, chandrI, yavatImA, vaasudev| ane baLarAmane saMhAra karyo che, te bAkInA (pAmara) jenI te zI gaNanA? AthI samajAya che ke krara kALanA upara kaIne kAbu nathI-enA kAryane aTakAvI zakAya tema nathI. A saMbaMdhamAM zrI mahAvIranA jIvananA eka prasaMga tarapha uDatI najara pheMkIzuM. A prabhunA nirvANa-samaye InDe emane AyuSya apAze vadhAravA vinati karI ke jethI emanA anuyAyIone dharma-dhyAnamAM bhasma graha pIDA na kare. paraMtu e vakhate emaNe Indrane zo javAba Apyo? e ja ke "ho zukra ! surAlayazcalati cet prAcI parityajya ce dAdityo'pyudartha prayAti jaladhiH sImAM ca cenmuJcati / Ayuna truTitaM tathApi bhuvane sandhAtumatra kSamaH ___ ko'pyevaM kSaNamekamAha bhagavAn zrI vardhamAna'prabhuH ||"-shaaii arthAt he hari ! svarga calAyamAna thAya, pUrva dizAne cheDIne sUrya pazcima dizAmAM Uge ke samudra maryAdA mUke te paNa guTelA AyuSyane eka kSaNa jeTaluM paNa sAMdhavAne mATe A brahmADamAM kaI paNa samartha nathI (ema zrIvardhamAna prabhue kahyuM). 1 chAyA--. tIrthaGkarA gaNadhArI surapatayaH cakrikezavA rAmAH / saMhRtA hatavidhinA zeSajIveSu ca kA gaNanA ? // 2 saNAvA" AH kaSTaM pratipAlaya trijagatInAtha ! prasadya kSaNaM yat tIrtha na vibAdhate tava dRzA nistejito bhasmakaH / ityukte hariNA jagAda ya idaM kasyApi naitad bhaveta sa zrI vIra jinaH praNaTavRjinaH puSNAtu vaH sampadam // " ___-zAIsaviDita (12, 7) 3 sarakhAvo ditIya aMga-zrI sUtrakRtAMganA dvitIya vaitAlIya adhyayananA prathama uzagata nimna-likhita sUtra - " saMbujjhaha, kiM na bujjJaha, saMbohI khalu pecca dullahA / No hUvaNamaMti rAio, no sulabhaM puNarAvi jIviyaM // 1 // DaharA buDDhA ya pAsaha gabbhatthA vi cayaMti mANavA / seNe jaha vaTTayaM hare evaM Aukhayammi tuTTaI // 2 // " [ sambudhyadhvaM kiM na budhyadhvaM sambodhiH khalu pretya durlabhA / no khalu upanamanti rAtrayo no sulabhaM punarapi jIvitam // bAlA vRddhAzca pazyata garbhasthA api cyavanti maanvaaH| sveno yathAvartakaM haret evamAyuSyakSaye truTyati (jIvAnAM jIvitam)] Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ prathama A uparathI jovAya che tema kALarUpa pizAca samagra vizvane gaLI jAya che. enI ApakhudI sattA sAme azaraNa, anAyaka, arAjaka, pratIkAra rahita evA A vizvamAM keI AMgaLI paNa UMcI karI zake tema nathI. AvI paristhitimAM anaMta kALa sudhI jIvavAnI IcchAvALA e zuM karavuM? ene uttara e che ke vairAgya-raMgathI pUrepUrA raMgAvuM, janma-maraNane chellI salAma karAvanArI bhAgavatI dIkSA-lalanA sAthe lagna karavA, saMyama-sAmrAjyanI zItala chAyAnuM zaraNuM levuM ane tema karI mukti-mahilAnA maMdire padhAravuM. mukti-maMdira- * mukti-maMdira kahe ke nirvANa-nagara kaho, zivAlaya kahe ke zivapurI kahe, siddhi-kSetra kahe ke mokSa-mahela kahe e eka ja che. jJAnAvaraNIyAdi AThe karmothI mukta thayelA, jJAnAdi anaMta-catuSTayane pAmelA, deha rahita banelA, Atma-ramaNatAmAM lIna evA siddha paramAtmAonuM-IzvarenuM nivAsasthAna te "zivAlaya che. jenonI A eka viziSTa mAnyatA che ke kaI paNa jIva janma-maraNathI rahita evI mukti meLave, tyAre te lokanA agra bhAgamAM virAje che. spaSTa zabdomAM kahIe te jaina daSTi pramANe AkAzanA be vibhAge kalapavAmAM AvyA che. eka vibhAgamAM jI, pudagalo vagere padArtho vidyamAna che, jayAre bIjA vibhAgamAM kevaLa AkAza astitva dharAve che, AkAza sivAya ke padArthane mATe tyAM sthAna nathI. prathama vibhAgane "kAkAza" yAna 'ka' evI saMjJA ApavAmAM AvI che, jyAre dvitIya vibhAgane "alakAkAza" yAne "aleka kahevAmAM Ave che. keIe paNa nahi banAvela ke koIe paNa nahi pakaDI ke jhAlI rAkhela evo ane svayaMsiddha tathA nirAdhAra AkAzamAM rahele e A loka keDa upara hAtha rAkhI paga pahoLA karI UbhA rahelA manuSyanI AkRtine maLo che, enI ekaMdara UMcAI cauda rajajunI che. enA alaka, madhya (tiryaga)loka ane Urdhva-leka ema traNa vibhAge che. A vibhAgo ApaNe je dvIpamAM vasIe chiye e jambudvIpanA madhyamAM AvelA mera parvatanA madhya bhAgamAM rahelA ATha caka-pradeze AzrIne pADavAmAM AvyA che. ApaNe je pRthvI upara 1 A raMga bahAranA dekhAva pUrato na hovo joIe, nahi te aMte zrIratnAkarasUri pite racelI paccIsImAM nimnalikhita navamAM padhamAM kahe che tema pazcAttApa karavAno vAre Avaze - " vairAgyaraGgaH paravaJcanAya, dharmopadezo janaraJjanAya / vAra vicADavA eDamUta, viya suve dAdA mIrA! "--upara 2 AnI mAhitI mATe juo zrISabha paMcAzikAnuM mAruM spaSTIkaraNa (pR. 5). Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda chiye, te pRthvI uparanA sarve dvIpa ane sAgarane temaja sUryAdinAM vimAnane jhAlaranI AkRtivALA madhya-lekamAM samAveza thAya che. AnI upara trAsananA AkAravALo ane ardha-lokanA jeTalI UMcAIvALo eTale ke sAta rajajumAM navo yojana nyUna eTalI UMcAIvALe Urdhva-leka che. Ano AkAra muraja jevuM che. A Urdhva-lekamAM vaimAnike vAsa che. puruSAkAra lekanuM udara ane ura sthAna te bAra prakAranA kalpapapana devenuM sthAna che, jyAre kalpAtIta vaimAnikemAMthI je denAM vimAna lekanI Deka (grIvA)ne ThekANe che, te "greveyaka" kahevAya che. tenI uparanAM pAMca vimAna sarvottama hovAthI "anuttara" kahevAya che. A vimAne lekanA mukhasthAnamAM che. A pAMcamAM paNa uttama ane "sarvArthasiddhanA nAmathI oLakhAtA vimAnathI bAra yeAjana UMce "siddhi-zilA" che. A paNa eka prakAranI pRthvI che, jene ISa-prAzmArA" paNa kahevAmAM Ave che. e lekanA lalATa-sthAne che. ene vistAra-viSkabha ane AyAma manuSyalekanA jeTale eTale ke 45 lAkha ejanane che. A pRthvIne veta UghADelI cattI (uttAna) chatrInI upamA ApavAmAM Ave che ane te parimalathI paripUrNa pavitra, dedIpyamAna, madhyamAM ATha ejana jeTalA vidhvaMbha ane AyAmavALI ane aMtamAM mAkhInI pAMkhanI jema pAtaLI che. A siddhi-zilAnI upara eka yojanAnA aMte lekane aMta Ave che. lekanA A agra bhAgane spazIne siddhanA vase che. teo A jananA covIsamA bhAgamAM vase che. A rojana pUrNa thatAM alokAkAzano prAraMbha thAya che. A vivecana uparathI kaI ema kahevA taiyAra thAya ke A bhAgamAM je jIva varase te mukta yAne siddha kahevAya che te kathana ativyAti doSathI dUSita che. enuM kAraNa e che ke A samagra leka sUkSama nigedathI paNa vyApta che, eTale ke siddhanA jIvanA pradeza upara paNa A cha vase che, te pachI temanA nivAsa-sthAnamAM teo rahe che ema kahevAmAM zI harakata che? AthI ja karIne anaMtajJAnAdithI alaMkRta evA je jIve A sthAnamAM vasatA hoya te "mukta" kahevAya ema sutarAM samajAya che ane granthakAra paNa sUkSma nigodarUpe zivA layamAM rahevAnuM sUcavatA nathI, paraMtu kevalajJAna prApta karI te pradezane alaMkRta karavAnuM nirdeza che. 1 2000 dhanuSyano eka gAu evA cAra gAu maLIne eka yojana thAya che. 2 mULa zarIra karatAM be tRtIyAMza jeTalI mokSamAM avagAhanA hoya che ane muktie janArane dehanI utkRSTa UMcAI 500 dhanuSyanI che. eTale AnI avagAhanA 1000 dhanuSya ' yAne ra yojana che, e sahaja samajAya che. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasama'jarI sarva kArya parityajyA - vazyakaM tat sadA bhaja / mokSaprayANasAhAyyA, sAmagrI khalu durlabhA // 3 // mekSa mATenI sAmagrInI dula bhatA-- zlA--"(huM cetana ! ) sarva kArya nA tyAga karIne (mAkSa-prayANarUpa) te Avazyaka kriyAne sadA bhaja, ( kemake) muktie javAmAM madadagAra sAmagrI(nI pharIthI prAApta) kharekhara durlabha che."-3 10 Le gambhIranIradhau nyasta- mauktikaprAptivajjanuH / samIjA-yuvaklR vADasti, mAnuvyuM samavAvya tat // 4 // USare zasyavat tasmAd, durlabhaM kalpavat tathA / sukulatvaM marAviva, labdhvA tatrApi durlabham // 5 // bhAvibhadratvato bhavyo, bhavasthityAH prapAkataH / suguruvAkyataH svasmAt karmagranthivibhedataH // 6 // 6 // prApnoti zAsana jainaM, raGkagehe nidhAnavat / vyAdhigrastanRNAM vaidya, ivAtipuNyayogataH // 7 // tasmAddhitaM vidhAtavya - mAtmano nAhitaM kadA | yena cAtyantikaM saukhyaM, mokSa ekAntikaM bhavet |8|- kulakam mAnava-jIvana ane jaina zAsananI prApti-- zlA-"gahana samudramAM phai"kelA motInA lAbhanIjema athavA dhAMsarAnI khIlI ane dhAMsarA(nA meLApa)nI peThe mAnava-janma durlabha che. te pAmyA bAda Upara kSetramAM dhAnyanI jema temaja marU (mAravADa)mAM kalpavRkSa peThe sArUM kuLa maLavuM durlabha che, tenA karatAM paNa atizaya durlabha evuM jaina zAsana ( samyaktva ), vi SyamAM kalyANa thanAra heAvAthI, bhava-sthitinA paripAkane lIdhe, saddagurunA vacanathI ke peAtAnI meLe karma granthinA chedanathI puSkaLa puNyanA yogathI bhavya (jIva) pAme [ prathama 1 samyaktvanI prApti nisarga ane adhigama ema e prakAre che e vAta prakArAMtarathI atra darzAvavAmAM AvI che. chatAM A badhAM paraspara kArya-kAraNa bhAvathI joDAyela hAya ema jaNAya che.jemake bhaviSyamAM bhadra thanAra hoya te! bhava-sthiti pArka ane gurunI sANInA yAga maLe te bhaviSyamAM kalyANa thAya. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnuvAda gucchaka ] che. A prApti kaMgAlanA gharamAM nidhAna athavA regI janene (kuzaLa) vaidyanA lAbha jevI che. tethI karIne (athata jaina zAsananI prAptinI durlabhatAne lIdhe jIve pitAnA) AtmAne kalyANakArI kArya karavuM, paraMtu ahitakArI karavuM nahi, jethI karIne mekSamAM Atyantika ane ekAntika sukha maLe."--14-8 manuSya-bhavanI durlabhatA spaSTI-vaTa vRkSane viSe puSa, svAti nakSatramAM vRSTi, kali-kAlamAM devanuM darzana, samudramAMthI dakSiNAvarta zaMkhanI prApti ItyAdi jema durlabha che tema manuSyajanma atizaya durlabha che. prathama te e ja dhyAnamAM rAkhavuM Avazyaka che ke ananta kALa paryata avyavahAra-rAzimAM arthAt jyAM viveka-STi bahera mArI gayelI kahI zakAya-jyAM cetanatvanA upara meTuM mIThuM vaLI javAne bhaya rahe hoya eTalI hada sudhInI AtmAnI avanati ane adhogatirUpa sUkSama nigedamAM saDaDyA pachI bhavyatAnA paripAkane laIne vyavahAra-rAzimAM avAya che. keTalAe bha sudhI pRthvIkAya, jalakAya, agnikAya, vAyukAya ane vanaspatikAyamAM bhamyA pachI zrIndriyatA meLavAya che. trIndriyatA ane tethI ucca caturindriyatA meLavatAM mahA musIbata paDe che. vaLI paMcendriyatA ne temAM paNa tiryaMcAdi tarIke utpanna na thatAM mAnava tarIke janma meLavatAM te kaThe prANa Ave che. A uparathI manuSya-janmanI durlabhatA siddha thAya che. ene Abehuba khyAla Ave te mATe zAstrakAre nimna-sUcita daza daSTAnta vaDe tenI durlabhatA darzAve che. zrIuttarAdhyayana sUvanI cAda pUrvadhara zrIbhadrabAhuvAmIe racelI niryuktinA 145mA patramAM kahyuM che ke 1 A pramANe paraspara saMbaMdhavALA cAra padyathI vadhArenA samUhane "kulaka" kahevAmAM Ave che. A vAtanI puSTi arthe nimnalikhita padha vicArIzuM - "jJANAM gumamiti ghora, trimika vipakSamAM TAi jatufma: thAta, tadartha "DhavA rakRta " arthAta be saMbaddha kalokAne "yugma', traNane "vizeSaka', cArane "kalApaka" ane ethI vadhAre padyanA samudAyane kulaka' kahevAmAM Ave che, A kulakanAM udAharaNo kavIzvara kAlidAsakRta raghuvaMza (sa. 1, . 5-8)mAM, kavirAja mAdhakRta zizupAlavadha (sa. 1. ka. 1-10)mAM, caturvizatijinadezanA saMgraha (patrAMka 15, 16, 27, 36-37, 55)mAM ityAdi kRtiomAM najare paDe che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ prathama - " cullaga 1 pAsaga 2 dhanne 3 jUe 4 rayaNe 5 a suviNa 6 cake 7 a / vaM 8 nu 1 paramANU 20 phiddetA jugamA 220 -AryA arthAt (1) bhajana, (2) pAza, (3) anAja, (4) jugAra, (5) ratna, (6) svapna, (7) cakra, (8) carma, (9) dhaMsarI ane (10) paramANue manuSya-prApti saMbaMdhI daza udAharaNa che. joke A granthamAM phakta dhuMsarInA ja dRSTAntane nirdeza che, chatAM upalakSaNathI bIjAM samajI laI A saMbaMdhamAM theDo UhApoha uttarAdhyayananI bUvRtti (patrAMka 145-150) anusAra karavAmAM Ave che - (1) bhojananuM deTAnta keI brAhmaNanA upara brahmadatta rAjA prasanna thayA eTale teNe tene IcchAmAM Ave te mAMgavA kahyuM. brAhmaNe tene vicAra karIne ghere gherathI, vArA dITha bhajana ane dakSiNa maLe evI abhilASA darzAvI. AthI A cakavartI cakita thaye, paraMtu tene evI phuraNa thaI ke puSparAvarta je megha dharaNI upara vase, te paNa patthara upara te tenA pramANamAM ja pANI rahe jevuM jenA bhAgyamAM hoya tevuM tene maLe. brAhmaNanI mAgaNe rAjAdhirAje kabUla rAkhI ane sauthI prathA potAne ghera bhAjana karAvI eka sonAmahora dakSiNa tarIke ApI vidAya karyo. cakavartInA 96 kareDa gAmeAmAM cUlA dITha bhejana karatAM karatAM cakavartIne tyAM bhajana karavAne pharI vAre Ave muzkela che. enAthI paNa adhika durlabha te manuSyajanmanI prApti che. (2) pAkanuM dRSTAnta khajAne tara karavA mATe cANakaye eka devanuM ArAdhana karI divya pAsAo meLavyA. A pAsA vaDe je kaI bAjI rame, tenI kadI hAra thAya nahi. divya pAsA temaja sonAmahorothI bharelo thALa ApIne cANakaye chuta-kIDAmAM pravINa puruSane meTA rastA upara jugAra khelavA mekalyA. eNe lekene bhegA karI kahyuM ke je mane te tene huM A thALa ApuM ane je huM jItuM te phakta eka senAmahora lauM. ghaNe jaNA enI sAthe rame, paraMtu ke tene harAvavA bhAgye ja samartha thAya tema manuSya-bhava maLavo durlabha che. (3) dhAnyanuM dRSTAnta- bharatakSetramAM jeTalI jAtanAM dhAnya maLatAM hoya te badhAM ekaThAM karI emAM 1 chAyA-bhojnN pAzako dhAnyaM dhUta ratnaM ca svapnaH cakraM ca / carma yugaM paramANuH daza dRSTAntA manujalAbhe // 2 dhAnyanA java, ghauM ityAdi covIsa prakArano ullekha dazavakAlika sUtranI yAkinI mahattarAsuta zrIharibhadrasUrikRta vRtti (patrAMka 183)mAM che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda sarasavane eka prastha (pAlI) nAMkhI gharaDI DozIne te badhAM judAM karavAne hukama karavAmAM Ave te te DozI devage ja tema karI zake, kintu manuSya-bhava maLavo te ethI paNa durlabha che. (4) dhUtanuM daSTAnta- keI eka rAjAne ekase ATha thAMbhalAvALI sabhA hatI. dareka thAMbhalA upara 108 hAMsiyA (esa) hatA. tene putra rAjya meLavavAnI vAMchAthI vicAravA lAgyuM ke rAjA gharaDo thayo che, te ene mArIne huM rAjya grahaNa karyuM. pradhAna tene Azaya jANI gaye eTale teNe rAjAne samajAvyuM ke tamAre putrane belAvI kahevuM ke je rAjya jaladI levAne tAro vicAra hoya, te tuM mArI sAthe ghata rama; paraMtu sarata e che ke jyAre e ATha dAva eka sAmaTA tArA paDe tyAre tuM eka hAMsiya jIte, kinta vacce mAre dAva paDe to AkhI bAjI gaTa gaNAya ane pAchA pharIthI tAre prayatna karI rahyo. AvI sarata hovA chatAM 108 staMbhe. jItavA jeTale aMze durlabha che, tenAthI paNa manuSya-janma maLa vadhAre muzkela che. (5) ratnanuM daSTAnta- keI eka vepArI pAse aneka ratnane bhaMDAra hatuM, paraMtu kaMI paNa dahADe te eke ratna bahAra kADhatuM na hatuM. eka veLA te paradeza gaye, tevAmAM tenA putrae vicAryuM ke pitA lAbhane lIdhe ranne bahAra kADhatA nathI; ethI ApaNA gharamAM kareDane mAla hovA chatAM bIjA koTidhvanI mAphaka ApaNe ghara upara dhvajA caDAvI zakatA nathI. dezAvarathI vepArIo AvatAM temaNe te rane vecI nAkhyA ane pite kaTibraja banyA. pitA paradezathI pAchA padhAryA tyAre temaNe joyuM te ratna na maLe; te te paradezIone vecI nAkhelAM jaNAyAM. AthI teNe putrane te rane jaladI pAchAM lAvavA pharamAvyuM, paraMtu te rane pAchAM maLavAM durlabha che enA karatAM paNa manuSya-bhava atidurlabha che.' (6) svamanuM dRSTAnta--- eka veLA eka kArpeTika (kApI) temaja eka bIjo purUSa sUtA hatA. tevAmAM banene eka sarakhuM candranuM pAna karyAnuM svapna AvyuM. kApaDIe (bhikSuke) guru pAse jaIne kahyuM ke guna ! je mAga rAta saMpUrNa caMdra va pAra vidhA. A sAMbhaLI gurue svapnanA phaLane javAba ApatAM kahyuM ke dazA ! sAra te vAta ghe guvArI fmA ane thayuM paNa teja. pele bIjo AdamI vidhesara snAna karI phUla phaLa hAthamAM laI svapna 1 kRSNarSIya zrI jayasiMhusUrikRta mArapAlacaritra (le. pa-107)mAM ratnanuM dRSTAnta che, paraMtu te AnAthI jUduM che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ prathama pAThaka (nimittiyA) pAse gayo. teNe vicAra karI kahyuM ke tuM sAtame divase rAjA thaze. evAmAM eka gAmane rAjA sAtame divase maraNa pAmyA. tene putra na hovAthI divya karI gAmanA lokoe A puruSane rAjya-pada ApyuM. vakhata jatAM kApaDAne khabara paDI ke A puruSane ane mane eka ja jAtanuM svapna AvyuM hatuM, paraMtu meM barAbara vidhi sAcavI nahi, tethI te mane phaLyuM nahi. vAte Aje pharIthI evuM svapna Ave te prayatna karuM. paraMtu A prayAsamAM tene saphaLatA maLavI jema duHzakya che, tema mAnavabhava durlabha che. (7) cakanuM daSTAnta- "Indrapura " nAmanA nagaramAM Indradatta nAmane eka rAjA hatA. tene bAvIsa putro hatA. temanA upara rAjAnA cAra hAtha hatA. eka veLA A rAjA amAtyanI putrIne paraNya, paraMtu tene te vakhate teNe joI te joI. ekadA tusnAna karelI ene jotAM rAjAe AsapAsanA mANasane pUchayuM ke A koNa che? uttara maLyA ke e tamArI patnI che. rAjA tenI sAthe eka rAta rahyo. A strIne garbha rahyo. amAtye tene kahI mUkyuM hatuM ke jyAre tane garbha rahe tyAre te vAta tuM mane kaheje. e kabulAta mujaba putrIe pitAne vAta karI. divasa, muhUrta ane rAjA sAthenI vAtacita e badhuM teNe eka patra upara lakhI lIdhuM; paraMtu te vAta prakaTa karI nahi. navame mahine Ane putra Avyo. evAmAM dAsI-vargamAM paNa te ja divase azcika, parvata, bAhula ane sAgara ema cAra putrane janma thaye. amAtye pitAnI putrIne putrane kalAcArya pAse bhaNavA mUkyo. te gaNitAdi zIkhe temaja teNe badhI kaLAo paNa jANI lIdhI. rAjAnA bAvIsa putro paNa A kalAcArya pAse zIkhatA hatA. teo AcAryane piTatA hatA, tenI avagaNanA karatA hatA ane tene game tema kahetA hatA. paraMtu jyAre AcArya temane mAratA tyAre teo pitAnI mAtA pAse jaIne AcAryane Thapake apAvatA hatA. AthI teo ThoTha rahI gayA. A samaye "mathurAmAM jitazatru rAjA rAjya karato hato. tene nirvati nAmanI kumArI putrI hatI. te eka divasa zaNagAra sajIne rAjA pAse AvI. tene joIne rAjAe kahyuM ke tane ce tenI sAthe tuM lagna karaje. putrIe javAba Ape ke je zUravIra haze tene huM paraNIza. ane te mane rAjya Apaze. Ama kahI te "Indrapura" nagare gaI. tyAM tene AvelI joI tyAre Indradatta rAjA khuzI tha ane pitAne bIjAothI adhika bhAgyazALI mAnavA lAgyA. nagarane patAkAthI zaNagAravAmAM AvyuM. eka akSamAM ATha cako sthApyAM, tenI sAme zAlabhaMjikA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda ( putaLI) sthApI tenI DAbI AMkha vadhe tene A paraNe evI pratijJA jAhera thaI. Indradatta pitAnA bAvIsa putra sAthe A sthaLe AvyuM. tenA putroe vArApharatI prayAsa karyo, paraMtu koIne AmAM phatteha maLI nahi. AthI rAjA nirAza thayo. pradhAne te vakhate rAjAne kahyuM ke Apano eka bIjo putra ke je mAre pitra che te A vedha karI zakaze. putra bAbata rAjAne abhijJAna (eMdhANa) dvArA khAtarI karAvI eTale te putra putaLInI AMkha vIMdhavA dhanuSya hAthamAM lIdhuM. A samaye pelA cAra dAsI-putro cAra dizAmAM UbhA rahI vina karavA lAgyA. vaLI be pura pAse UbhA rahI dhamakI ApavA lAgyA ke je tArAthI kAma nahi sare, te ame tAruM mAthuM uDAvI daIzuM. kaLAcArya paNa khalanA thaze te mArI nAMkhavAmAM Avaze ema bIka batAvavA lAgyA. bAvIsa putre paNa A nizAna cUkI jAya e prayatna karavA lAgyA. chatAM A 2 janenI paravA na karatAM eka citte ATha ca konuM aMtara dhyAnamAM rAkhI teNe putaLInI DAbI AMkha vIMdhI nAMkhI. A vakhate lokoe harSa thI jaya-nAda karyo. jema A vedha duSkara che tema manuSya-janma paNa durlabha che ema A udAharaNathI sUcavAya che. (8) rAmanuM daSTAMta eka lAkha jana vistAravALuM taLAva che. temAM lIla (sevAlI bAjhI gaI che. paraMtu eka divasa pavana phUMkAvAthI te jarA dUra thatAM temAM eka chidra paDayuM ke jemAMthI kAcabA pitAnI Doka bahAra kADhI zake. A taLAvamAM rahelo kAcabo so varSe pitAnI garadana prasAre che. tene A veLA te chidramAMthI candranuM darzana thayuM. AthI teNe e manasubo karyo ke mArA kuTuMbIone A huM batAvuM. ema vicArI te pitAnA svajanene bolAvI lAvyo eTalAmAM te te chidra pUrAI gayuM ane candra-darzana karAvavAnA tenA mane ratha te manamAM ja rahI gayA. pharIthI A mATe te ghaNae phAMphAM mAre, paraMtu temAM te bhAgye ja phatehamaMda thAya tema manuSyajanma maLavo e sahelI vAta nathI. (9) yuganuM daSTAnDa keI eka puruSa svayaMbhUramaNa" samudranA pUrva kinArethI yuga (dhaMsarA)ne nAkhe ane pazcima kinArethI tenI aMdara nAMkhavAnI (samIlA khIlI)ne nAkhe. pachI te bane bhegA thaI khIlI dhUMsarAnA chidramAM ApoApa AvI javI jema durlabha che, tema manuSya-janma maLa durlabha che. (10) paramANanuM daSTAnta- keI eka sura eka staMbhane cUrecUra karI tenA paramANuone naLImAM bhare ane "meru parvatanI cUlA upara caDI phUMka mArI tene uDAvI de. tyAra pachI te paramANuone ekatrita karI pharI staMbha banAvavAmAM jeTale aMze te saphaLa thAya enAthI paNa oche aMze manuSya--janma pharIthI maLI zake che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ prathama manuSya-jamanI salatA manuSyabhava maLe eTale gaMgA nhAyA ane ghera utaryA ema samajavAnuM nathI. eTalAthI kArya-siddhi thaI gaI arthAt mokSa maLI gayo ema mAnavuM te manamAM motInA coka pUravA jevuM che (joke e te soe so TakA sAcI vAta che ke A bhava vinA mekSa nathI ane enI prApti atidurghaTa che). uttarAdhyayananI niyukti (patrAMka 144)mAM kahyuM che ke - "mANussa khitta jAI kula, rUvArogga AuyaM buddhI / sAbuda kA hai-namo Tokti (AruM 12 -AryA arthAt A saMsAramAM manuSyatva, (Arya) kSetra, (uca) jAti, (zubha) kuLa, (sundara) rUpa, (abAdhya) Arogya, (dIrgha) AyuSya, (uttama) mati, (dharma- zravaNa, avagraha (tenuM avadhAraNa),(sAcI ane sacoTa) zraddhA ane (kalyANakArI) saMyama ( uttarettara vizeSataH) durlabha che. phuTa zabdomAM kahIe te pUrva puNyathI keI jIva manuSya tarIke utpanna thaye, paraMtu dharmasahAyaka sAmagrIvALA Arya dezamAM teno janma na thaye te e bhava nirarthaka che. dhAro ke Arya kSetramAM janma te thaye, paraMtu ucca jAti ke zubha kuLane badale vAgharI, mAchI jevA hiMsaka vaMzamAM utpatti thaI, te AthI zuM vaLyuM? mAnI laIe ke prabaLa puNyanA prabhAvathI uttama kuLamAM janma paNa thayo, paraMtu je rUpa (paMcendriyatA) ane ethI adhika Avazyaka Arogya ane AyuSyane suga na maLe, te mAnavabhava eLe gayo gaNAya ke bIjuM kaMI? svIkArI laIe ke kSetrathI te AyuSya sudhInI samagra sAmagrI maLI, paraMtu je e jIva akkalane othamIra hoya te te kevI rIte mekSasAdhana karI zake? vaLI sumati paNa maLI, chatAM dharma- zravaNane lAbha maLave ane te sAMbhaLyA pachI tenuM manana karyA bAda temAM zraddhA thavI-manane DAmADeLa thatuM aTakAvavuM e kaMI bALakane khela nathI. zraddhA thayA pachI paNa tadanusAra vartana karavuM-saMyama le e hAdurlabha che. mekSanuM svarUpa dharma, artha, kAma ane mokSa e cAra puruSArtho-vaga-catuSTaya paikI mekSane uttama gaNavAmAM Ave che, kemake dharma karavAthI je puNya upArjana thAya 1 chAyAmaanussyN kSetraM jAtiH kulaM rUpaM Arogya AyuSyaM buddhiH / avaLa savagrA (vAva va) dA raMgama stra Turjari || 2 A hakIkata sundara zabdomAM nyAyA. zrIyazavijaye "zrIpAla rAjAnA rAsa'nA caturtha khaMDanI sAtamI DhAlamAM raju karI che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ]. sAnuvAda che, te mokSa-gamanamAM pratibandhaka hovAthI senAnI beva jevuM che, artha te anarthajanaka che, kemake enA upArjanamAM, rakSaNamAM ane vyayamAM musIbate veThavI paDe che ane kAma te prAraMbhe sukhadAyaka paraMtu aMtamAM kaTu phaLa ApanAra che. ethI karIne mokSa e ja sarvottama che. A vAtane lakSyamAM rAkhIne zrIdevAnandasUri samayasAranA prAraMbhamAM kathe che ke - "satranuM notaravavaMta, vattA sudaM to jItavAna, vidati nagche ? - anu arthAt sarva cAra vargamAM mokSane uttama mAne che, kemake (dharmAdi trivargamAM kharekhara ekAntika sukha (temanA) jevAmAM AvyuM nathI. saMsArInuM sukha viSaya-janya che, eTale vAstavika rIte te duHkha ja che. vizeSamAM A vaiSayika sukha 4 anitya, kheda-janaka, bhayAvaha, parAdhIna, pariNAme nIrasa ane duHkhadAyI hovAthI mokSanA sukha sAthe ene mukAbalo thaI zake nahi. are prazama-sukha paNa ekSa-sukha AgaLa pANI bhare che, te AnuM chuM gajuM? zrIjinezvarasUrikRta paMcaliMgImAM saMgaliMganA adhikAramAM kahyuM paNa che ke 1 sarakhAvo 47mA ane 48 mA padyo temaja vicAro zatArSika zrI somaprabhAcAryakita sinduraprakara (sUkti muktAvalI)nuM nimnalikhita padhaH " nimnaM gacchati nimnageva nitarAM nidreva viSkambhate caitanya madireva puSyati madaM dhUmyeva date'ndhatAma / cApalyaM capaleva cumbati davajvAleva tRSNAM naya yuddhAnaM kurADane jamasyA vera jhimbati karU "-zArdula arthAta lamI nadInI peThe nIce prati jAya che, nidrAnI mAphaka citanyane te vigha kare che, dArUnI peThe te abhimAnane piSe che, dhumADAnA goTegoTAnI jema te AMdhaLA banAve che, vIjaLIne jema te caMcaLatAne cuMbana kare che, dAvAnaLanI jema te tRSNAne ullAsa kare che ane vArAMganAnI jema te svechA pUrvaka paribhramaNa kare che. 2 chAyA sarvajJA mokSamAkhyAnti caturvarge uttamam / sukhaM tatastrivaNe dRSTamekAntikaM na khalu / 3 A uparathI samajI zakAya che ke ekatika sukha te mekSamAM ja che. 4 sarakhAvo paMcaliMgInI chAjinapatirikRta vRttinA 63mA patramAM sAkSI ApeluM nimnalikhita padya - mAku: jamana-maMgavaduhai taiH purAvA . nityakrama mamartha, karAmanuSaM tatra vitaraH | "-AryA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ prathama akkhayamakilesasAhaNamalajjaNIyaM vivAgasuMdarIyaM / paradunihiMto tAlaihiM haM rara -AryA mukkhassa suhaM tA tassa sAhaNe iddahujjamo jutto| pannA vividha sthapAdana sAduLa niraje che 23 _AryA arthAt avinAzI, akaSTasAdhya, (strI-purUSanA saMgama vinA utpanna thatuM hevAthI) zaramAvuM na paDe evuM ane pariNAme suMdara evuM prazama-sukha che. enAthI paNa anaMtAnaMta guNuM mekSanuM sukha che, vAste tenA (cAritrarUpa) sAdhanane viSe have udyama karavo yukta che. (cAritrane viSe udyamazIla ane ethI karIne) paramArthanA sAdhaka evA te sAdhuo sadA dhanya che. makSa e sarva karmanA kSayathI udbhavatuM, janma, jarA, maraNa, rega, zoka, bhaya vagere saMsAranA vikArothI rahita, kAntika, AtyaMtika, amanda AnadathI sundara ane parama padane pAmela Atma-svarUpa che. kahyuM paNa che ke" kRtsnakarmakSayAnmokSo, jnmmRtsvaadivrjitH|| sarvavAdhAvinA, kAttasuvataH " anuva A mokSanuM sukha utkaMThAthI rahita, duHkhathI para, abAdhita, sarva kalyANomAM ziremaNi, svAbhAvika, svatantra ane zAzvata che. kahyuM paNa che ke- " aparAyattamautsukya-rahitaM niSpatikriyam / purva kAmAvi tatra, ni mAnatapa -anu 4paramAnandarUpaM tad, gIyate'nyavicakSaNaiH / rUlya sarathA-rAlyA jAte sUtra che"--ana AvA apUrva sukhanA adhikArI mAnava, dAna ke deva nathI, paraMtu e te siddhAne mATe sarajAyeluM che. devendrastava nAmanA payajJAmAM kahyuM paNa che ke"n vi atyi mANusANaM, te sukkhaM Na vi ya savvadevANaM / ja siddhALa suvarva, sAva vAcALa 2014 | _AryA 1 chAyA- akSayamaklezasAdhanamalajjanIyaM vipAkasundarakam / prAmakuma-mAnatAnajoH sAtamU | mokSasya sukhaM tasmAt tasya sAdhane idAnImudyamo yuktH| dhanyAsta eva paramArthasAdhakAH sAdhavo nityam // 2-4 A parve paMcaliMgInI vRttimAM 63mA patramAM sAkSIrUpe ApelAM che. 5 chIyA-- nApi asti mAnuSANAM tat sukhaM nApi ca sarvadevAnAm / yat siddhAnAM sukhamavyAvAdha(tva mupagatAnAm // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda vizeSamAM A mekSa-sukha eTaluM badhuM te vizALa che ke A brahmADamAM samAI paNa na zake. AnI pachInI gAthAmAM kahyuM paNa che ke- " siddhassa muho rAsI, savvaddhApiMDio jai havijja / baMtAnavajumA, saccA na mArUnnA | ravA AryA A saMbaMdhamAM zrIvAsenasUrinA ziSyaratna ane nemicaritranA kartA zrIharisena) munirAje racelI kapUramaMjarInuM nimna-likhita padya paNa mananIya thaI paDaze - " mukteH saukhyapramANaM bhavatu suragiriH so'sti vA yojanAnAM ____ kakSaM vAdhiH svayambhUramaNa iti punaH so'sti rjjuprmaannH| lokAtItaM tadetajinapatirapi vA nopamAtuM pragalbho mUmoghanurti sthAnamanuvakana cakravayaM puSTi: I77I--sa arthAt kaI ema kahevA taiyAra thAya ke siddhinA sukhanuM mApa suragiri (merU) ha, (te te yukta nathI, kemake) e te lAkha jana (eTale ja UMco) che. (AthI te ema vade ke ) enuM mApa "svayaMbhUramaNa' samudra jeTaluM ho (te te paNa vyAjabI nathI, kAraNa ke) enuM mApa te karajaju (jevaDuM ja vipula) che, tethI 1 chAyA siddhasya sukharAziH sarvAddhApiNDito yadi bhavet / anantaguNavargabhaktaH sarvAkAze na mAyAt // 2 AnuM saMzodhana A granthakAre (zrIvijayalabdhisUrie) karyuM hatuM ema " jaina dharma prasAraka sabhA" taraphathI I. sa. 1919 mAM prasiddha thayelA A granthanI vidvAna munirAja zrI caturavijaye yojelI prastAvanA uparathI jANI zakAya che. 3 "rAja' tarIke paNa oLakhAtA A rAjInuM svarUpa nIce mujabanI gAthAmAMthI spare che - " joyaNalakakhapamANaM, nimesamitteNa jAi jaM devo| mAte ja kamaLa, vi "zuM" viMtikA "AryA [ yojanalakSapramANaM nimeSamAtreNa gacchati yada devH| SaNmAsena ca gamanaM ekAM rajju jino vadanti / / ] arthAta nimeSa mAtramAM-AMkhanA palakArAmAM lAkha jana janA deva cha mahinAmAM jeTaluM jAya, tene jinavare eka "raju" kahe che. A saMbaMdhamAM ratnasaMcaya (gA. 19-20 )mAM kahyuM che tema eka 1000 bhAranA mApavALA khUba tapelA lokhaMDanA geLAne parAkramI deva jorathI nIce pheMke te te geLo ghasAto ghasAta ciMDA gatie AvatA Avate cha mahinA, cha divasa, cha pahora ane cha ghaDImAM jeTaluM aMtara kApe, te aMtara "rajanuM kahevAya che, Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. vairAgyarasamaMjarI [ prathama karIne jema koI pulinda (bhillane rAjA) anya svajanane pRthvI patinA bhoganA anubhavane nirdeza karavA zaktimAna nathI tema e lekAtIta hAI jinezvara paNa ene upamA dvArA varNavavA samartha nathI. prathamaM zreyaso'rtha bho, ruNaddhi yogamAtmanaH / anirodhAdayaM hA hA, sAdhayatyazubhaM na kim ? // 9 // gane nirodha- le -"he (cetana !) kalyANane mATe tuM sauthI prathama potAnA vyApArane rika, kemake kharekhara nahi rokela vyApAra are re zuM zuM azubha (kArya ) sAdhate nathI - yegane artha spachI-tattvArthAdhigamasUtranA chaThThA adhyAyanA pahelA ane bIjA sUtramAM yoga eTale zuM te sUcavatAM vAcakavarya umAsvAti kathe che ke - zAvavAmanaH jarma co sa grAhyaH | arthAt zArIrika, vAcika ane mAnasika kiyA yAne zarIra, vacana ane mana saMbaMdhI vyApAra (pravartana) te "ga" che. A vega "Asava' yAne karma AvavAnuM kAraNa che. A yoga je zubha hoya to te puNyano Asava che ane je te azubha hoya te te pApane Asrava che. hiMsA, cerI ItyAdi kAyika azubha yoga che. niMdA karavI, jUThuM bolavuM ityAdi vAcika azubha yoga che; ane keIne marivA, lUTavAne ItyAdi vicAra e mAnasika azubha coga che. AthI viparIta svarUpavALo zubha coga jANo. saMbodhyA vinAnuM saMbodhana--- - A padyamAM saMbadhanavAcaka "sa" zabda che, paraMtu saMbodhyA nathI, te te adhyAhArya che; ethI zuM A prayoga samucita che evo prazna uThe che. enA uttara tarIke AvA pragavA upadezazatakanuM nimna-likhita chaThuM padya raju karavAmAM Ave che - " 'kacavarasamaH saMsAro'yaM janurmaraNAdikA ____ szucicitamRtizcAhivyAlAzvakutsitadehabhRt / 1 Ano artha e che ke A saMsAra kacarA jevo che. janma-maraNa ItyAdi azucithI e vyApta che. vaLI marelA kUtarA, sApa, vAdya, hAthIo ke cittAo tathA ghoDAonA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka 1 sAnuvAda kimuta ramate tasmin haMsaH sumAnasamandiro mavasRSiA mujabanyA utaratA tatra mo -hariNI (4, 6, 7) AvA prayogane samarthana karanAruM nIce mujabanuM eka padya munirAja zrI jyotirvijaye racelA tasvAmRtamAM paNa maLI Ave che. u gva sA trAtA, navAnAM TIra tasmata hata mo vastra, tatranattamuravAre A 7ra / - anu Ane artha e che ke jene duHkhanA saMkaTamAMthI sadA bacAvanAra dharma ja che, vAste he (bhavyo ) ananta sukhane ApanAra te (dharmane viSe tame prayatna kare. kapUramaMjarInuM nimna-likhita padya paNa AvuM udAharaNa pUruM pADe che - " zrIrAmavad bho naya eva sevyaH prajAnurAgavratavittamUlam / ko dakSiNAvartamupetya zaGkha mudhA zAmavitravaM vA? II7%A-upajAti Ane bhAvArtha e che ke he (leka!) prajAnA raMjanarUpa vrata ane dravyanA mULarUpa naya (nIti) zrIrAmanI jema tamAre sevavA cogya che. dakSiNAvarta zaMkha ke zyAmala citraka (citravallI) prApta karyA bAda tene kaNa phegaTa tyajI de? manomattakarI loke, kumatikariNIyutaH / kaSAyakalabhairyuktaH, kiM kiM nonmUlayennanu ? // 10 // mananI ukhalatA le-"durbuddhirUpI hAthiNI temaja kaSAyarUpa tenAM baccAMothI yukta e manarUpa madonmatta hAthI (A) lekamAM zuM zuM ukheDato nathI ?" 10 spaSTI-pUrvokta padyamAM yogane nirAdha karavAnuM sUcavI granthakAre A padyamAM prathama mAnasika yoganA upara aMkuza meLavavA kathana karyuM che. kAraNa ke e te so kaI jANe che tema jeNe manane jItyuM teNe sarva jItyuM. jyAM mana upara Atma-sattA jhAmI gaI ke kAyika ane vAcika pravRttio paNa aMkuzamAM AvI kharAba zarIrothI e bharelo che. e bhavarUpa kIDAonA samUhamAM zubha mAnasarUpa mandiravALo e (haMsarUpa) AtmA metInI bhrAntithI kema rame che? he jIva!) temAM tAre prema kevo che !!! 1 zrIhaMsaviyajI jaina kI lAyabrerI graMthamAlAne caturtha puSpa tarIke A graMtha i. sa. 1918mAM prasiddha thaye hato. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ prathama ja javAnI, kemake kevAM vacana uccAravAM ke kevI kAyika ceSTA karavI e mananI AjJAne adhIna che. mana e ja saMsAra-cakanuM kAraNa che. ene mokaLuM mUkavAthI cekhA jevaDe taMdula majya sAtamI narake jAya che. are ene nigraha karavAmAM kaccAsa rahI jAya te moTA maharSiene mATe paNa sAtamInarake sidhAvavAnI paristhiti UbhI thAya che ane enA upara je vijaya meLavAya te kSaNa vAramAM svarga te zuM paNa siddha-sundarInA mahele pahocAya che. A pramANe mananI mahattA joIne te sahasAvadhAnI zrI munisundarasUri adhyAtmakalpakamanA navamA adhikAranA nimnalikhita pAMcamA padya dvArA kartha che ke-- " vaza mano yasya samAhitaM syAt kiM tasya kArya niyamairyamaizca ? / hataM mano yasya ca durvikalpaiH # ta ja niza? "--upajAti arthAta jenuM citta samAdhiyukta hoI pitAne vaza varte, tene niyamo ane yamathI zuM? temaja kuvikalpathI jenuM mana haNAyeluM che, tene niyama ane yame zA kAmanA ? - manane vaza thavAthI ze geralAbha che temaja ene vaza karavAthI zuM phAyade che tenuM Abehuba citra mArA jeve mandImati zuM Alekhe? vAste pAThaka mahAzayanA vimaLa kara-kamalamAM dhanAzrI rAgamAM gavAtuM nimnalikhita pada arpaNa karavA lalacAuM to kema ? jaba laga Ave nahi mana ThAma--Teka jaba laga kaSTa kriyA savi niSphaLa, je gagane citrAma. jaba laga. 1 karanI bina tuM kare re meTAI, brahmavratI sujha nAma; Akhare phala na lahe ryo jaga, vyApArI binu dAma. jaba laga. 2 muMDa muMDAvata saba hI gaDariyA, hariNa rejha bana dhAma; jaTAdhAra vaTa bhasma lagAvata, rAsala sahata he dhAma. jaba laga. 3 ete para nahIM vegakI racanA, je nahi mana vizrAma; citta aMtara paTa chalake citavata, kahA japata mukha rAma. jaba laga. 4 1. AnI mAhitI mATe juo vaSabhapacAzikAnuM spaSTIkaraNa (pR. 13-141). 2. A saMbaMdhamAM zrI prasannacaMdra rAjarSinuM daSTAMta vicAravuM. AnI dhULa rUparekhA ahitadarzanadIpikA(pR. 88-89)mAMthI maLI zakaze. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda vacana kAya gepe daDha na kare, citta turaMga lagAma; tame na lahe ziva sAdhana, jaryuM kaNa ane gAma. jaba laga. 5 paDhe jJAna dhare jama kiriyA, na phirAvo mana ThAma; AnaMdaghana sujasa vilAsI, pragaTe AtamarAma. jaba laga. 6" A samagra kathananA upasaMhAra tarIke maitrAyaNyapaniSaddha cethA prapAThakanuM nimna-likhita padya raju karavuM anAvazyaka nahi gaNAya "mana gva manuSyA, kAraNaM vanya-makSa .. vanyAya viparAdi, mole nirvighaI matam II"anuva kaSAya-vicAra- zrIbhaktAmarastotranI pAdapUrtirUpa kAvyasaMgrahanA prathama vibhAga (pR. 32-37)mAM "kaSAyamImAMsA'nA zIrSaka dvArA ane traSabha paMcAzikAnA spaSTIkaraNa (pR. 90 )mAM "kaSAyanI vyutpatti" e mathALA heThaLa kaSAye saMbaMdhI meM vicAra karelo hovAthI e saMbaMdhamAM vizeSa UhApoha na karuM te te asthAne nahi gaNAya. kaSa" ane "Aya" e be zabdo maLIne "kaSAya bane che. Ane artha samajAvatAM vAdivetAla zrI zAntisUri uttarAdhyayanasUtranI bRhad vRtti (patrAMka 19)mAM kathe che ke ___ "kaSyate'smin prANI punaH punarAvRttibhAvamanubhavati kapopalakaSyamAnakanakavaditi kapaH-saMsArastasmin A-samantAdayante-gacchantyebhirasumanta iti kaSAyAH, yadvA kaSAyA iva kaSAyAH, yathAhi tuvarikAdikaSAyakaluSitavAsasi majiSThAdirAgaH zliSyati ciraM cAvatiSThate, tathaitatkaluSita Atmani karma sambadhyate ciratarasthitikaM ca jAyate, tadAyattatvAt tasthiteH" arthAt jema senAne kasoTI upara kasavAmAM Ave che tema jemAM prANI pharI pharIne gamanAgamana anubhave che te "kaSa" eTale saMsAra che. emAM sarva bAjuthI prANIo A vaDe jAya che, ethI te "kaSAya' kahevAya che. athavA kaSAyanA jevA hoya te "kaSAya che. jema tuvera vagere kaSAyathI kaluSita vastramAM majIThAdinA raMga bese che ane lAMbA vakhata sudhI rahe che tema A kaSAyathI kaluSita thayelA AtmAmAM karmane AleSa thAya che ane te karma cirakALa paryata 1 anya zabdomAM kahIe te "jaLAte-paracatte jana: eg minnI kaSa:- saMsAraH, tamayante-prApnuvanti jantavo'neneti kaSAyaH" Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ prathama rahe che. A kaSAyanA eka ekathI utaratA baLavALA ane ethI karIne ochA ahitakArI evA (1) anantAnubandhI, (2) apratyAkhyAna, (3) pratyAkhyAna ane (4) saMjavalana ema cAra prakAro che. temAM anantAnubandhI kaSAya samyagadarzanane ghAtaka che. enA udaya daramyAna samyagdarzana saMbhavatuM nathI ane pahelAM utpanna thayuM hoya te tene nAza thAya che. apratyAkhyAna kaSAyanA udaya daramyAna vrata (virati)ne mATe avakAza nathI. pratyAkhyAna kaSAyanI haiyAtImAM dezavirati yAne zrAvakapaNuM maLI zake che, paraMtu sAdhu-dharma (saMyama-dIkSA) mATe sthAna nathI. saMjavalana kaSAyanA astitvamAM yathAkhyAta-cAritrane prAdurbhAva thato nathI. A pratyeka kaSAyanA (1) krodha, (2) mAna, (3) mAyA ane (4) lebha ema cAra cAra prakAre che. enAthI zI kharAbI thAya che te viSe vizeSa kahevAnI kazI jarUra nathI eTale e pratyekanA parAkramanA pradarzanarUpa ekeka padya vicArIzuM. kedhanA saMbaMdhamAM zrIsamaprabhasUri sUktimuktAvalImAM nimnalikhita pagha dvArA evA udgAra kADhe che ke" santApaM tanute bhinatti vinayaM sauhArdamutsAdaya__tyudvegaM janayatyavadyavacanaM mUte vidhatte kalim / kIrti kRntati durmatiM vitarati vyAhanti puNyodartha jo zurti sAtamurata : : saMtAna kA-zArdUla0 arthAt je kepa sattApane vistAre che, vinayane bhede che, mitratAno vinAza kare che, ucATa utpanna kare che, asatya vacanane janma Ape che, kaMkAsa kare che, AbarUne haNe che, dubuddhi Ape che, puNyanA udayano nAza kare che ane kugati Ape che, te dUSita ke sajajanene tyajavA gya che. mAna paratve A sUrivarcanuM kahevuM e che ke" aucityAcaraNaM vilumpati payovAha nabhasvAniva pradhvaMsaM vinayaM nayayahiriva prANaspRzAM jIvitam / kIti kairaviNIM mataGgaja iva pronmUlayatyaJjasA mAnA nIra rUpAranAra nita triva -LA | dhare ! -zArdUla0 arthAt jema pavana meghane vikherI nAMkhe che. tema mAna ucita AcaraNane 1 jana zAstramAM pADavAmAM AvatA karmonA jJAnAvaraNIyAdi ATha prakAromAMnA ekanuM nAma mohanIya che. enA darzanamohanIya ane cAritramehanIya evA be prakAre che. temAM cAritramehanIyanA kapAya ane nekapAya evA je vibhAge che te paikI A eka che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] mAnuvAda 5 66 vinAza kare che. jema sarve jIvanano nAza kare che, tema mAna prANIonA vinayanA saMhAra kare che. jema hAthI candra-kamaleAnI latAne jaDamULathI ukheDI nAMkhe che, tema mAna kIrtinA satvara uccheda kare che. jema nIca ( mAnava ) upakAranA samUhano nAza kare che, tema mAna manuSyAnA trivargane haNe che. mAyA paratve temanA e mudrAlekha che ke~~ kuzalajananavandhyAM satya sUryAstasandhyAM kugatiyuvatimAlAM mohamAtaGgazAlAm / zamakamala himAnIM duryazorAjadhAnIM vyasanatamarAyAM kUto mukhya mAyAk arthAt sukhane utpanna karavAmAM vAMjhaNIrUpa, satyarUpa sandhyA samAna, durgatirUpa diyetAnI ( vara )mAlA zALA ( mandhanasthAna ) tulya, zAMtirUpa sUrya-kamalanA saMhAra karavAmAM baraphanA samUharUpa, apakItinI rAjadhAnI ane seMkaDo vyasanonI madadavALI mAyAne (he bhavya ! ) tuM dUrathI tyajI de. b // " -mAlinI (8,7) sUryanA asta karAvavAmAM jevI, meharUpa kuMjaranI lAbhane teA emanA taraphathI evuM pramANapatra ( certifie&te ) maLyuM che kemuulN mohaviSadramasya sukRtAmbhorAzi kumbhodbhavaH 64 krodhAneraraNiH pratApataraNipracchAdane toyadaH / krIDA kalervivekazazinaH svarbhAnurApannahI sindhuH hrItihatA jAvamAM homa, pAyAnuM 68]] 'jha -zArdUla. arthAt ajJAnarUpa viSa-vRkSanA mULarUpa, puNyarUpa sAgarane (zASavAmAM) agastya samAna, krodharUpa agnine (utpanna karanAra) araNa(nA kASTha)rUpa, pratAparUpa sUryane DhAMkI devAmAM vAdaLA jevA, kalahanA krIDA-sthAnarUpa, vivekarUpa candrane (gaLI javAmAM) rAhu jevA, kaSTarUpa nadIonA saMgama mATe ) samudra tulya ane kIrtirUpa velanA samudAyane ( ukheDI nAMkhavAmAM) kuMjara jevA lAbhanA parAbhava kare. A uparathI oi zakAya che ke kaSAyAne pASavA e saMsArane puSTa karavA kharAkhara che, jyAre ene zASavA te saMsAra-sAgaranA zeSaNarUpa che. A bhAva bhakta-parijJA nAmanA payannAnI nimna-likhita gAthAmAM jhaLakI UThe che: " 16 pratimaNa vava, maiM 2 mudde puttama tiova / te bALa sAyALa, yuliyahelaJa savva // ? / "--AryA 1 chAyA yadatitIkSNaM duHkhaM yacca sukhamuttamaM trilokyAm / tajjAnIhi kaSAyANAM vRddhi -kSayahetukaM sarvam // 4 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [prathama arthAt trailokyamAM je atyaMta duHkha temaja uttama sukha che te sarva kaSAyanI vRddhi ane kSayane anukrame AbhArI che, ema jANa. A uparathI kaSAyanI kaluSatAnuM manana karI enAthI dUra rahevA mathatA AtmAnA udgAre, evA saMbhave ke"bndho ! krodha ! vidhehi kiJcidaparaM svasyAdhivAsAspadaM bhrAtarmAna ! bhavAnapi pracalatu tvaM devi ! mAye ! vraja / ho lobha ! sakhe ! yathA'bhilaSitaM gaccha drutaM vazyatAM nI zAntAya saMti traNavA gurAma 87I-zArdUla0 --zrIpadyAnanda kavikRta vairAgyazataka arthAt he bAndhava dha ! tuM tAruM nivAsasthAna (mArA sivAya) bIjuM koI banAva. he bhAI abhimAna ! Apa paNa cAlavA mAMDe. he mAyA devI ! tuM paNa sidhAva. he mitra lebha ! tuM paNa tArI IcchAmAM Ave tyAM satvara jA. kemake) huM atyAre guruonI zAMta rasathI zobhatI vANane vaza thaye chuM. have AgaLa upara jANavA lAyaka anantAnubandhI Adi cAre prakAranA konI sthitine vicAra karI A prakaraNa pUrNa karIzuM anantAnubandhI ItyAdi cAra prakAranA koine parvatane viSe, bhUmimAM, retImAM ane jaLamAM pADelI rekhA sAthe sarakhAvavAmAM AvyA che. temAM sauthI ugramAM ugra e anantAnubaMdhI koi maraNa paryata rahe che. AvA koi pUrvaka maraNa pAmanAra jIva narakamAM utpanna thAya che. apratyAkhyAna kodhanI ATha mAsanI sthiti che. evA krodhamAM je maraNa pAme te tirya-gatimAM janme che. pratyAkhyAna koinI eka divasa, pakhavADiyA, mahinA ke cAturmAsa jeTalI sthiti che. maraNa-samaye A koI udayamAM Avyo hoya te te manuSya tarIke janme. saMjavalana kodhI marIne devagatimAM utpanna thAya che. enA konI sthiti atizaya ochI che. juo tasvAthadhiMgAmasUtra (a. 8, sU. 10)nuM paNa bhASya (pR. 144-145). aniruddhA vacaHzreNI, mhaa'nrthvidhaayinii| nirapekSA bhavatyeva, tat tasyAH saMyamaM kuru // 11 // vANune saMyama- pleTa--" nahi rekavAmAM AvelI evI apekSA vinAnI vacananI zreNi moTA anarthane karanArI thAya che ja, vArate tenA upara (he jIva!) tuM kAbu rAkha."--11 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda vANInI sApekSatA spaSTI-jaina darzanamAM vAraMvAra sUcavavAmAM Ave che ke vacana sApekSa hAya arthAt syAdvAdathI lakSita heyaanekAntAtmaka hoya te ja te upAdeya che-satya che-lAbhakArI che, paraMtu je te nirapekSa hoya, te te asatya heI anarthakArI che. azreyaHpathikaH kAyaH, taptAyogolako mataH / tasmAcchreyaHpravRttibhAk, kartavyastasya saMyamaH // 12 // dehanuM damana -"aviratinA mArge janAre deha pelA lekhaMDanA goLA je manAya che (arthAta jema tapele lekhaMDane goLa jenA aDakavAmAM Ave te dAjhe, tema A deha paNa prANIone upadravakArI che), tethI karIne tene kalyANanA kArya karanAra evo saMyama karavo-arthAt AvA dehane vaza kare."--1ra azreyA eTale zuM?- spaSTITa-azreyaH ne artha avirati kare te kevI rIte yuktisaMgata che e praznanA uttara tarIke nivedana karavAnuM ke dazavaikAlikasUtranA cothA adhyayananA upadeza-adhikAranI nimnalikhita "socA bAjarU pAchA, rojha gArU pAva | ubhayaM pi jANae socA, jaM cheyaM taM samAyare // 11 // " -gAthAnI vRttimAM zrIharibhadrasUri rAjyane artha karatAM kahe che ke - "kalyo-mokSastamaNati-prApayatIti kalyANaM-dayAkhyaM saMyamasvarUpaM " arthAt jema atra kalyANathI saMyama samajavAnuM che, tema prastutamAM "zreyaH "thI "saMyama yAne "virati artha kare te vyAjabI che. tapAvelA lokhaMDanA geLAnI upamA A padyamAM avirata jIvane lekhaMDanA goLAnI upamA ApavAmAM AvI che te zAstrokta che, kemake zrIratnazekharasUrikRta zrAddhapratikamaNusUtranI panna vRtti ( patrAMka 108-109)mAM nIce mujabanuM sAkSIbhUta padya najare paDe che - 1 chAyA----- zrutvA jAnAti kalyANaM zrutvA jAnAti pApakam / ubhayamapi jAnAti zrutvA yat chekaM tat samAcaret // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ prathama phArapphuliMgabhAsura-ayagolayasanniho imo niccaM / virapAva nIvo, rU satA samaya unA -AryA arthAta moTA taNakhAnA jevA prakAzita lekhaMDanA geLA samAna A avirata ane (ethI karIne pApI jIva sarvadA sarva bAjuthI samasta jene bALe che. saMdhinI AvazyakatA kyAre saMdhi karavI joIe e saMbaMdhamAM kahyuM che ke"saMdire nityA, nityAghAtRpakSanA nicA samAre vAva tu, sA vilApekSatte "--anu. arthAta eka padane viSe, dhAtu ane upasargo paratve temaja samAsamAM saMdhi avazya karavI joIe, paraMtu vAkyamAM te karavI ke nahi te vivakSAne adhina che. zAstrAbhyAsasahAyena, jIvena kriyate sukham / taniravatato !, rastrANA rata mA zarU yatastatrAsti sayuktiH, mnobodhprdaayikaa| prathamaM dazyate sA'tra, pazcAdanye guNA api ||14||-yugmm roganA nidhanuM sAdhana -"A (ga)no niSedha (saMyama) zAstranA abhyAsanI madadathI jIva sahelAithI karI zake che, vArate he jIva ! tuM zAstranA abhyAsamAM lIna thA. kemake temAM cittane samajAvI zake evI je sundara yukti che te ahIM prathama batAvAya che ane pachIthI bIjA guNo (arthAt bIjA viSaye saMbaMdhI sacoTa yuktio) paNa darzAvAze."--13-14 janma-mRtyu-jarAjAta-vedasA dagdhadhAmani / jJAnodadhimihAzritya, 'mudaM yAhi varaM manaH! // 15 // jJAnanuM zaraNa zlo-"janma, maraNa ane ghaDapaNarUpa agnithI baLelA A (saMsArarUpa) sthaLamAM jJAnarUpa sAgara (jevA zAstra)ne Azraya laI citta ! tuM uttama AnaMda pAma. "--15 1 chAyA sphArasphuliGgabhAsurAyogolakasannibho'yaM nityam / aviratapApI jIvo dahati samantAt samastAn jIvAn / 2 "mura zabda akArAnta paNa che. A saMbaMdhamAM juo sarasvatI-bhaktAmaranuM spaSTIkaraNa (pR. 1 ). Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sonuvAda vyatikama-vicAra- spaSTI-A padyamAM "mRtyu" pUrve 'jarAne nirdeza na karatAM tyAra pachI tema karavAmAM AvyuM che ethI vyatikrama hevAnI zaMkA uddabhave che, paraMtu Ama karavAmAM granthakArane Azaya maraNa pachI paNa janma, jarA ItyAdi che e sUcavavAne heya ema jaNAya che eTale ke jema khristio, musalamAna vagere A dehane aMta thatAM pharIthI A saMsAramAM janmane saddabhAva svIkAratA nathI, tevI mAnyatAthI jene judA paDe che. vizeSamAM A zlokamAM jema vyatikama che tema tasvAmRtanA nimnalikhita kalekamAM paNa che - 1nara-maraNa-1La, sAvava-jJAnarmaparA rAmagaM kuharta catu, vai vaidyoDamathI te . 44 -anuva kiM citta ! cintitaivyai-rasthirairasukhAvahaiH ? / tebhyastRSNAzamaste na, tat santoSarasaM piba // 16 // sapanuM sevana- --"he mana ! ciMtita kintu anitya ane duHkhadAyI evA padArthothI zuM ? AnAthI tArI tRSNA zAMta nahi thAya, mATe tuM saMteSarasanuM pAna kara."--16 tRNAnI zAMti- spaSTI--je nadIonAM jaLathI sAgara ane samudranA jaLathI vaDavAnala tRpta thAya, aneka jInA prANa lIdhA pachI paNa yamarAjane saMtoSa maLe athavA aneka kASTho maLavAthI agni zAMta thAya, te tRSNAnI tRpti saMbhave. 'tRSNA" kahe ke "AzA" kaho te eka ja che; e te jIvane cAmajUnI jema vaLagI rahe che. zrI zaMkarAcArye carpaTapaMjarikAmAM kahyuM paNa che ke" aGgaM galitaM palitaM muNDaM, dazanavihInaM jAtaM tuNDam / vRddho pati mRtvA , tapa na mutratyAzA fine I 6 _pAdakulaka arthAt aMga gaLI gayuM, mAthAmAM paliyA AvyA ane mukha dAMta vagaranuM thaI gayuM. (evI avasthA pAmele) vRddha daMDo hAthamAM laIne jAya che. to paNa hajI AzA tenA piDane pIcho choDatI nathI. AzA paratve maharSi zrIbhatRharikRta vairAgyazatakanuM sAvayava rUpakAlaMkArathI alaMkRta nimnalikhita padya mananIya che"mArA nAma nI manorathanAM taLAtA rAgagrAhavatI vitarkavihagA dhairyadrumadhvaMsinI / 1 Ano artha e che ke ghaDapaNa, maraNa ane regenI je samyakatva ane jJAnarUpa auSadha vaDe zAMti kare che, te kharekhara vaidya kahevAya che. * * * * Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. vairAgyarasamaMjarI [prathama mohAvartasudustarA'tigahanA prottuGgacintAtaTI tavA pAmatA vizuddha mana natti yofzvara: -zArdUla0 arthAt (sArAM sArAM bhejana, mUdhura pAna, sundara vastra, amUlya alaMkAra, saLa varSanI sundarIne samAgama ityAdi saMbaMdhI) maratha rUpa jaLavALI, tRSNAo rUpa mejathI vyAsa, rAga (zreSa, meha ityAdi rUpa magarothI yukta, vitarkarUpa (kAraDava ItyAdi) pakSIothI yukta, dhIrajarUpa jhADane nAza karanArI, meha (eTale ajJAna tenI vRttirUpa daMbha, darpa ityAdi)rUpa vamaLane lIdhe atyaMta kaThe tarI zakAya tevI, atizaya UMDI tathA meTI cintArUpa kAMThAvALI evI (je pravAharUpe avicchinna) AzA kharekhara nadI che. tene (jJAnarUpa nikA vaDe) pAra pAmelA ane (ethI karIne te) nirmaLa manavALA girAje (advitIya) AnaMda anubhave che. A uparathI ApaNe joI zakIe chie ke jeo jheranI mAMjara jevI ane junI madirA jevI AzAne adhIna thayA nathI, kintu tene vaza karI lIdhI che. teo sukhI che. bAkI je tRSNAnA taraMgomAM UMcA nIcA thAya che teo duHkhI che, daridrI che. uparyukta vairAgyazatakamAM kahyuM paNa che ke " vayamiha parituSTA valkalaistvaM dukUlaiH ___sama iha paritoSo nirvizeSo vizeSaH / sa tu bhavatu daridro yasya tRSNA vizAlA manasi ja paratuvTe thavAnuM che ? rAmAlinI arthAta (he rAjana !) ame ahIM jhADanI chAlanAM vathI saMtuSTa chIe, jyAre tuM rezamI cInAI vathI tRpta che. (AthI karIne ApaNe benA) saMtoSamAM kaze aMtara nathI. jenI dhana meLavavAnI vAMchA vizALa hoya te bhale daridra ha. bAkI mane saMtuSTa thatAM koNa dhanADhaya che ke koNa daridra che? citta ! bhavasvarUpaM tvaM, cintayasva nirantaram / indrajAlasamaM sarva, yadA saukhyaM samIhase // 17 // saMsArane IndrajALanI upamA- zle - he mana ! jyAre tuM sukhanI IcchA rAkhe che, te pachI (A) saMsAranA samagra svarUpane tuM sadI indrajALanA jevuM mAna."--17 1 sarakhA grIna (Green)nI nimnalikhita ukti - "A mind content both crown and kingdom is " tathA "My mind to me a kingdom is; Such perfect joy therein I find, As far exceeds all earthly bliss That world affords or grows by kind; Though much I want what most men have, Yet doth my mind forbid me crave.'' Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] upamAnA hetu-- spaSTI--atra je saMsArane endrajAlika sUcavyeA che, te tenI aniyatAne uddezIne che. jaina maharSie vedAntIenI jema jaga mAyArUpa ke bahenI mAphaka zUnyasvarUpI mAnatA nathI. bAkItenI caMcalatA ane niHsAratA darzAvavAne teo ene gandharva nagarI, svapna, mRgatRSNA ( jhAMjhavA) ityAdinI upamA Ape che. sAnuvAda mitra-divAM thatA tulyA, pravRttistatra mAnasa ! / aneruM murtta sahi, rukSyane ttva na saMcayaH // 8 // rasamatAnA prabhAva zlA--hai citta ! jyAre tArU vartana dostadArI ane duzmanAne uddezIne samAna thaze ( arthAt tuM samatAne bhajaze ) tyAre tane anahada sukha maLaze temAM jarA paNa saMzaya nathI."-18 * TevanArajyotulya, tutve mudde maLA taLe / joi-jAgranayozcitta !, tavA te paramaM sulam ||zv // zlA--(svargamAM utpanna thayelA) devAnA sukhamAM ane (narakamAM utpanna thayelA) nArIkAnA duHkhamAM temaja ratnamAM ane dhAsanAM tathA mATInA DhephAmAM ane senAmAM tuM samAna bhAvathI ) raheze, tyAre he citta ! tane utkRSTa sukha maLaze. . ---19 31 1 jue dvitIya gucchakanuM 28 muM padya. 2 samatA jema potAne lAbhakArI che tema te parane paNa kalyANakArI che arthAt samatAzALInA samAgamamAM AvatAM jAtivairavALAM krUra prANIe paNa zAMta thai jAya che. zrIjIbhacandrasurikRta jJAnArNava (50 24, zlA 26)mAM kahyuM paNa che ke- " sAraGgI siMhazAvaM spRzati sutadhiyA nandinI vyAghrapota mArjArI sabAla praNayaparavazA kekikAntA bhujaGgam / vairANyAjanmajAtAnyapi galitamadA jantavo'nye tyajanti khristrA sAmyuM hatuM prAmitajIvaM yonina kSoLonnam ||'---agdharA A padya sAkSIrUpe samyakatva-kaumudInA pAMcamA patramAM najare paDe che. 3 A bhAvane sphuTa karanArUM nimnalikhita padya vicArazaH------ tr 'ahau vA hAre vA kusumazayane vA harSAdi vA maNau vA loSThe vA balavati ripau vA suhRdi vA / tRNe vA khaiNe vA mama samadRzI yAntu divasAH cita pujjALye ziva ! ziva ! ziveti marupataH ||"-zikhariNI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [prathama samatAzALInuM sthAna- spaSTI-mahAbhAratanA zAMtiparva (a) 233)mAM samabhAvamAM rahenArane sarva puruSamAM ziromaNi gaNyo che ema enA vaMzastha chaMdamAM racAyelA nimnalikhita padya uparathI joI zakAya che " yamarthasiddhiH paramA na harSayet, tathaiva kAle vyasanaM na mohayet / sukhaM ca duHkhaM ca tathaiva madhyama, niSevate yaH sa dhurandharo naraH // 6 // " durvAraM maraNaM citta !, pratyAsannaM dine dine / cintanIyaM tvayA zeSa-vikalpajAlakaiH kimu ? // 20 // maraNanuM cintana-- - jene dura karIne (paNa) rokI (na) zakAya evA ane divase divase pAse AvatA jatA maraNanI (ja he citta !) tAre cintA karavI joIe; e sivAyanA bIjA tarka-vitarkonI jALa(ne vicAra karavA)thI zuM? -ra0 maraNanuM vismaraNa- spaSTI--A padyamAM anya kaI vastunI cintA karavAnuM mAMDI vALI phakta maraNanI ja cintA karavAne je upadeza ApavAmAM AvyuM che te yathArtha che, kemake A saMsAranA vilAsamAM otapreta banelo prANu zekhasalphInI mAphaka havAI killA caNavAmAM ne caNavAmAM pratikSaNa tenI samIpa AvatA mRtyune bhUlI jAya che. kahyuM paNa che ke " kariSyAmi kariSyAmi, kariSyAmIti cintayA / parigrAmi pariNAma, pariNAmati vikRta - anu. gopannA-ravA-yAniva mana !! yatra pravartate tatra, vairAgyaM vahase na kim ? // 21 // saMsArane viSe anAsakti-- zle -"he mana ! janma, ga, ghaDapaNa, zoka, maraNa ItyAdine samUha jemAM pravarte che, te (saMsAra)ne viSe tuM vairAgya kema dhAraNa karato nathI - gatAgataM sadA jIvaM, kurvantaM svshriirke| zvAsa re vira !, taM vaM nAnAsi jiM nahi? mArA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 gucchaka] sAnuvAda saMsArI jIvanI anityatA -"sarvadA pitAnA dehamAM ucchavAsa ane vizvAsanA bahAnAthI gamana ane Agamana karatA te (arthAta saMsArI) jIvane zuM tuM jANato nathI ? rara etat kRtamidaM kurve, kariSyAmIdakaM dhruvam / dhyAyato vyAkulasyeti, vAsarA yAnti niSphalAH // 23 // azubha vikalpa-jALa zle - "A meM kahyuM, A huM karuM chuM ane A huM nakkI karIza ema cintana karatA vyAkuLa (jIva)nA divaso niSphaLa jAya che."--23 vivAhitA sutA nAsti, pAThito bAlako na ca / pravrajeyaM kathaM haho, vyavasthAmantareNa hA // 24 // pravajyA-prasaMge muMjhavaNa -" ( hajI te ) meM putrIne paraNAvI nathI, bALakane bhaNAve nathI (temaja kuTuMbanuM poSaNa thAya eTaluM kamAye nathI) te hAya (AvI) vyavasthA (ryA vinA huM kevI rIte dIkSA lauM ? -4 prabhUkte sundare mArge, vicAro'yaM prvrtte| kadarthitaH kRtAntena, vaktumevaM na pAryate // 25 // 1 sarakhA zrIamitagatikRta subhASitaratnasaLehanuM nimnalikhita padya - " kArya yAvadidaM karomi vidhivat tAvat kariSyAmada stat kRtvA punaretadadya kRtavAnetat parAkAritam / ityAtmIyakuTumbapoSaNaparaH prANI kriyAvyAkulo mRtyoti varadaM vratamati racayiH rU08 -zAla0 arthAta A kArya huM vidhisara karuM chuM. e thaI raheze eTale A karIza. te thaI rahetAM vaLI Aje A karyuM, A anya pAse karAvyuM. A pramANe pitAnA kuTuMbanuM piSaNa karavAmAM tatpara, kAryothI vyAkuLa tathA vaLI jenI buddhi haNAI gaI che temaja jeNe dharmakriyA choDI dIdhI che evo jIva maraNanA hAthamAM pakaDAya che, Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [prathama zubha kAryamAM vina- le.--"A vicAra prabhue kathelA suMdara mArgamAM pravarte che, paraMtu) kALa vaDe kudarzana pAmatI veLA e pramANe bolavAnuM zakya nathI."--rapa re citta ! vividhAM cintAM, muhurmuhuH krissysi| bhavArNavaM tadA ghoraM, kadApi na tariSyasi // 26 // citAthI bandhana-- kSe --"he mana ! jo tuM (anupayogI evI) vividha cintA vAraMvAra karIza, to ghara saMsAra-samudra kadApi tarI zakIza nahi."--26 dIno dhanI dhanI rAjA, rAjA devaH surstthaa| surezaH siddhipurvAsI, bhaveyamiti vAJchati // 27 // icchAnI amaryAdA- le --"garIba huM tavaMgara thAuM, dhanika rAjA thAuM, nRpati deva thAuM, deva Indra thAuM ane Indra (tapa japa karyA vinA vagara mahenate) siddhi-purIne rahevAsI thAuM ema jIva icche che."--27 pravizacchalyavaJcitta !, prakRtyaiva vythaakraaH| kAmakrodhAdayo nityaM, sarve'pyAntarikArayaH // 28 // kAmAdithI kaSTa- --"he mana ! kAma, krodha ityAdi sarve AMtarika zatrao svabhAvathI ja praveza karatA zalyanI peThe sarvadA duHkhadAyI che."--28 tAnupekSya mahAmUDha !, bAhyazatruSu dhAvasi / yadbhAve yadabhAvo na, dhig dhiga mohaviceSTitam // 29 // 1 "ityAdi thI lobha, meha, mada ane matsara samajavA, kemake aneka sthaLe A chanA vargane vijaya sucavAya che. juo kavirAja zrIbhAvakRta kirAtAjuMnIya (sa0 1)no nimnalikhita navamo leka: " kRtAriSaDvargajayena mAnavI-magamyarUpAM padavI prpitsunaa| vimatha nahimatanidrA, vitare te SKI-vaMzastha Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sonuvAda 35 gucchaka ] mehathI viDaMbanA-- - --"te (SaDari)nI upekSA karIne he mahAmUrkha ! je (SaDari)nI haiyAtImAM jene abhAva thAya tema nathI evA bAhya dusamane prati tuM deDe che, vArate (tArI AvI) mehagarbhita ceSTAne dhikkAra che, dhikkAra che."---ra9 mitratAM kuru bAhyeSvA-ntarikeSu ca zatrutAm / sAdhayasi tadA kArya-manyathA ripurAtmanaH // 30 // kAryanI siddhi- bhale --"je tuM bAhya (zatruo) sAthe detI karaze ane krodhAdi) AMtarika (dumane) sAthe duzmanAvaTa rAkhaze te tuM tAruM kArya sAdhI zakaze nahi te tuM tArI jAtane zatru che.---30 madhurAH kaTukA ye syu-rAdau cAnte manastvayA / tyAjyAH svayaM hi gantAro, viSayA duHkhadAyinaH // 31 // viSayene pahelethI tyAga-- bhale --"he citta ! prAraMbhamAM madhura paraMtu pariNAme kaDavA evA te viSayene tAre tajI devA joIe, kemake te pote ja jatA rahenArA che (ane ethI karIne) dukhadAyI che."-31 1 A saMbaMdhamAM vicAretasvAmRtanuM nimnalikhita padya - " roSe roSa paraM kRtvA, mAne mAnaM vidhAya ca / na sa ricA , vAtmAna khurNa suda / 22 rU ."--anu. arthAta (he cetana!) krodhanA upara (ja) atyaMta gusse thaIne, garva sAthe (ja) abhi mAna rAkhIne ane saMganI (ja) sebatane tyAga karIne tuM tArA AtmAne adhIna evuM (mekSanuM) sukha (prApta) kara. atra svAdhIna sukhanI vAta karI tenuM kAraNa dekhItuM che ke, parAdhIna sukha te vaLI sukha kahevAya ja kema ? A bhAva tasvAmRtanA nimnalikhita padyamAM zobhI rahyo che - " AtmAdhInaM tu yat saukhyaM, tat saukhyaM varNitaM budhaiH / rAdhA tu gata sauharSa, suyameva ja tatva guma rU06 -anuarthAt je sukha AtmAne adhIna che tene (ja) paDitoe sukha kahyuM che. (bAkI) je parAdhIna sukha che, te sukha nahi paNa duHkha ja che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 vairAgyarasama jarI viSayane vyutpatti atha spaSTI--zrIdevaguptasUriSkRta navatattvaprakaraNanuM vivaraNa karatAM trIjA patramAM upAdhyAya zrIyazeAdeve viSayanI vyutpatti nIce mujaba sUcavI cheH-- " viSIyantyanta janmayAzena mi: mALina vRtti ' viSayAH ' R arthAt jenAthI karmarUpa pAzathI jIvA baMdhAya che te viSaya' che. padya ni spaSTI-~~A padya dvArA granthakAre je vAtanuM sUcana karyuM che, te rAjiSa zrIbhartRharikRta vairAgyarAtakanA nimna-likhita " avazyaM yAtArazcirataramuSitvA'pi viSayA viyoge ko bhedastyajati na jano yat svayamamUn / [ prathama vrajantaH svAtantryAdatulaparitApAya manasaH svayaM tyA hete mamuravamananta vitti // 2 ||"--zikhariNI --padyamAM jhaLakI UThe che. kahevAnuM tAtparya e che ke viSayeA lAMbA vakhata sudhI rahIne paNa avazya jatA rahenArA che; te vakhate teo jIvAnI sAthenA dIrgha kALanA paricayane dhyAnamAM levAnA nathI. ethI karIne jIva temane tyajI de tethI thatA vicega ke teo jIvane cheDI de tethI thatA viyAga e emAM zuM ka che ? AthI karIne viSayeA svataMtrapaNe jIvane UDI jAya ane tema thatAM tenA manane asAdhAraNa paritApa thAya te karatAM jIva peAte ja Ane pahelethI tyajI de--enI sAthe paricaya na kare ane potAnI rAjIkhuzIthI AvatA veMta ja temane vidAya karetemanA pAzamAM na sapaDAya tA tethI tene A viSayeA dvArA ananta zAMti-sukhaparama AnaMda maLe. A viSayanA saMbaMdhamAM kirAtArjunIyanA 11mA sarganA nimna-likhita padmAmAM kahyuM paNa che ke-~~ 66 zaradambudharacchAyA, gatvaryo yauvana zriyaH / bApAtaramyA viSayA, paryantaritApinaH // 22 II-anu. antakaH paryavasthAtA, janminaH santatApadaH / kRtti tyA2e maLe maLyo, muttAyuttiSThate khanaH // 2 ||"-anu arthAt zaraN (Rtu )nAM vAdaLAMnI chAyAnI jema juvAnInI lakSmIe jatI rahenAra che. viSayA prAraMbhe maneAhara paraMtu prAnta saMtApakAraka che. niraMtara Apatti Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 gucchaka] sAnuvAda vALA prANI pAse yama AvanAra che. ethI karIne tyajavA lAyaka saMsAramAM bhavya manuSya muktine mATe taiyAra thAya che. mukhamiSTeSu cedeSu, prathamaM na vimuhyasi / santAeM lapsyase ceta-stadA tvaM na kadAcana // 32 // prastutanI puSTi-- le --"zarUAtamAM mIThA evA A (vi )mAM je tuM prathama mugdha thato na hoya, te (pAchaLathI) tane kadApi saMtApa na thAya."--3ra ApAtaM prekSase tabad, vipAkaM prekSase ydaa| viSayANAM tadA cetaH !, na syAd viDambanA tava // 33 // "viSayothI viDaMbanA- klA --"he mana ! jema tuM viSanA prAraMbhane jue che tema che tuM tenA vipAkane (paNa) joto hoya, te tane tenI viDaMbanA thAya nahi."---33 etatpApAtmakeSveva, duHkhadeSu ratistava / zvabhre gatAgatiM kuryA, na prayAsi kadA zive // 34 // viSayAsaktanI gati zle-"jo pApasvarUpI ane duHkhadAyaka evA (A viSa)ne viSeja jo tArI prIti hoya te tuM narakamAM jAva Ava kara, kintu mekSe te tuM kadI janAra nathI."---34 viSayAn viSamAn dhyAtvA, santApaM prApsyasi bahum / tatastAdRk kuru dhyAnaM, nivRtiH paramA yataH // 35 // zubha dhyAnanI bhalAmaNa ple --" viSama viSayonuM dhyAna dharIne huM bahu satApa pAmaze, vArate tuM evI jAtanuM dhyAna dhara ke jethI tene utkRSTa zAMti thAya."---35 1 sparzanendriyanA viSayane vaza thayela prANI kevI karthanA pAme che tenI thoDI ghaNI mAhitI zrIcaturvizatijinAnandastutinA spaSTIkaraNa (pR148-150)mAMthI maLI zakaze. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ prathama zIrNe zareNa kAmasya, manaHkumbha! tvayi katham / AtmanairmalyadaM stheyAH, sarvajJavacanAmRtam ? // 36 // kAmIne zAstropadezathI zuM? --"he cittarUpa kaLaza ! madanarUpa bANathI bhagna thayelA evA tAre viSe kevI rIte AtmAne pAvana karanAruM sarvazanA vacanarUpa amRta rahI zakaze ? -36 mathito'nekazo duHkha, re re hRdysaagr!| tathApi nirgataM naiva, ratnaM sudhAmayaM katham ? // 37 // hRdayanuM valeNuM-- le -"he hRdayarUpa samudra ! duHkhothI aneka rIte tArUM maMthana thayuM, te paNa kema ( vivekarUpa) amRta-ratna temAMthI bahAra na ja nIkaLyuM ?" -37 samudramaMthana spaSTI-purANamAM sUcavavAmAM AvyuM che tema "kSIrasamudranuM "mandarAcaLarUpa manthana-daDa ane vAsukI nAgarUpa jaju vaDe deva ane dAnavoe manthana karyuM tyAre temAMthI (1) lakSamI, (2) kaistubha, (3) pArijAtaka, (4) sura, (5) dhavaMtari, (6) caMdramA, (7) kAmadhenu, (8) airAvata, (9) raMbhA, (10) azva, (11) jhera, (12) madirA, (13) zaMkha ane (14) amRta ema 14 ratna nIkaLyAM hatAM. 1 uttara padyamAM granthakAra ema prabodhe che ke hRdayarUpa sAgaranuM aneka rIte A jIve manthana karyuM tene te viSarUpa ja ratna maLyuM, kintu vivekAtmaka amRtaratna to na ja prApta thayuM, viSaM yanirgataM tvattaH, tat tu vyAptaM jagattraye / yenAkulaM jagat sarve, pratyakSeNa vilokyate // 38 // 1 sarakhAve " lakSmIH kaustubhapArijAtakasurA dhanvantarizcandramA gAvaH kAmadudhAH surezvaragajo rmbhaadidevaanggnaaH| azvaH saptamukho viSaM haridhanuH zaGkho'mRtaM cAmbudhe ratnAnIha caturdaza pratidinaM kurvantu vo maGgalam // " Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sonuvAda vizvamAM viSane pracAra lo.--"(ene badale ulaTuM) tArAmAMthI je jhera nIkaLyuM te (svarga, maryAM ane pAtALarUpa athavA ardha-leka, tirya-leka ane Urdha-lekarUpa) tribhuvanamAM prasarI gayuM, jethI karIne samarata jagata pratyakSa AkuLa (vyAkuLa) dekhAya che."---38 saMyoge kSaNika saukhyaM, viyoge'nntvednaaH| viSayA hA ! dadatyeva, tasmAt tyAjyA vivektH||39|| viSano parityAga-- kSe--"are re viSe (tene) saMga thatAM kSaNika sukha ane viga thatAM apAra duHkha Ape che, tethI karIne viveka pUrvaka tene tyAga karavo joIe."---39 dAnena tapasA kiM vA ? bAhyakaSTena kiM tava ? / paThitenApi kiM bhUyA-dAtmapathyaM na cetasi? // 40 // Atma-hita vinA aMdhArUM-- leha--dho AtmAnuM pathya ( hita) tArA cittamAM nathI, te pachI tArAM dAna, tapazcaryA, bAhya kaSTa ane bhaNatara paNa zA kAmanAM ?" 40 bhogAd virama cetastvaM, vairAgye tu ramasva bhoH ! / etat pathyaM dhRtaM cet syAt, kriyAkaSTairalaM tava // 41 // AtmAnuM pathya-- ---"he (citta)! tuM bhoga (bhogavavA)thI aTaka ane (ene badale) vairAgyamAM ramaNa kara. jo A pazcane te dhAraNa karyuM che, te tAre kriyA-kaSTothI saryuM."-41 bahucchidraM gRhaM kRtvA, cArucandanakASThakaiH / phaNinivAsite sthAne, puSpazayyAM vidhAya ca // 42 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ prathama nidrAmicchati yat ka-stadvada vissyraagtH| muktvA viraktabhAvaMhA, mUDhaH saukhyaM samIhate ||43||-yugmm viSayAturanI sukhanI abhilASA- le.--"sarponA nivAsasthaLamAM manahara caMdananAM lAkaDAMthI ghaNAM chidrovALuM ghara banAvIne (mAlatI) puSpanI pathArI pAtharIne (subethI tyAM) nidrA levA jema koI Icche, tema viSaya taraphanI prItine laIne vairAgyane mUkIne are re tuM mUrkha (mAnavI) sukhanI abhilASA rAkhe che."---4-43 aizvaryamIhase cet tvaM, sarvadaiva sukhapradam / dhAraya tvaM tadA svasmin, jJAnaratnaM sukhAkaram // 44 // sukhanI prAptine mArga glo-"jo tuM sarvadA sukhakArI evI prabhutAne Icche che ja, te tuM sukhanI khANarUpa jJAna-ratnane tAre viSe dhAraNa kara."---44 dravyAdInAM grahaM tyaktvA, tvaM sNvegmnusr| AmUlacUlato yena, Tyati bhavasantatiH // 45 // saMvegane Azraya-- -"dhana vagere (arithara padArtho)no mamatva choDIne tuM saMvegane anusarajo jethI karIne tArI bhavenI zreNi mULathI te aMta sudhInI tUTI jaze."--4pa sakhedaivibhavaiH kiM te, kAmitairviphalairbhavet / santoSamAzaye dhehi, yAhi ca paramaM sukham // 46 // 1 saMga eTale viSaya prati udAsInatA. AnI vizeSa mAhitI mATe juo AThamo paMcaliMgI" gucchaka. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sonuvAda gucchaka ] saMpattinI anicchA-- gle---"khedakArI ane (vaLI) niSphaLa evA Icchita vaibhavothI sa. tArA manamAM tuM saMtoSa dhAraNa karI ane ema karIne) tuM uttama sukha pAma."-46 arjane yasya klezo'sti, arjitasyApi rakSaNe / moho nAze ca santApaH, svaM prakRtyaiva duHkhadam // 47 // saMpattithI vipatti zve--"jene meLavavAmAM kaSTa che ane kamAyA pachI jenuM rakSaNa karavAmAM paNa meha che ane jeno nAza thatAM saMtApa thAya che te dhana svabhAvathI ja duHkhadAyaka che."--147 kugativatmade tasmin , rAjA-'gni-cauragrAhyake / taravattinatazcitta!, caMga tathA parighamA 48 dhananA parigrahane tyAga- 2 le - "kugatinA mArge laI janArA ane rAjA, Aga ane cArathI grahaNa karAtA evA te (dravya)ne viSe tAttvika cintana karI te citta ! tuM enA parigrahane choDI de."-48 parigrahathI paritApa spaSTI-vAstavika rIte vicAra artha karatAM anarthanuM mULa che. A saMbaMdhamAM zrIsUtrakRtAMganI TIkAmAM zrIzIlAMkAcArya 13 mA patramAM sAkSIrUpe je po Ape che, tene nirdeza kare anucita nahi gaNAya - " mamAhamiti caiSa yAvadabhimAnadAhajvaraH kRtAntamukhameva tAvaditi na prazAntyunnayaH / yazaHsukhapipAsitairayamasAvanoMttaraH paripata toDa pAthathapAtha zA-pRthvI dveSasyAyatanaM dhRterapacayaH kSAnteH pratIpo vidhi pkSepasya muhRnmadasya bhavanaM dhyAnasya kaSTo ripuH / duHkhasya prabhavaH sukhasya nidhanaM pApasya vAso nijaH rAjJapi rijharo da va checA nArA jArA.zArdUla0 1 sarakhA"manAmane duHg-kitAnAM ja rakSA arjitAnAM vyaye duHkhaM, dhigartha duHkhabhAjanam // " Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya gucchaka Atmaviveka asthisthUNA te kAye, snAyubandhanibandhane / vacA-mAMsa-vattAanna, phandriyajJayotkRo // ? // svakarmanigaDAbaddho, jIvo guptigRhopame / vasati taMtra vitta !stra, mAruM mA mA vRthA H ||2||--yumama kArAgRha samAna dehane viSe mAha---- zlA---" hADakAM rUpa thAMbhalAthI TekavAyelA, snAyurUpa bandha vaDe badhAyelA, cAmaDI, mAMsa ane carakhIthI DhaMkAyelA, indriyo rUpa koTavAlathI rakSaNa karAyelA ane kedakhAnAnI upamAvALA evA je ( deha )mAM peAtAnAM karma rUpa eDIthI baMdhAyelA jIva vaseche, temAM he citta! tu phAgaTa meAha na kara, na kara."1-2 - kozikAra kRmeH pazya, duHkhaM veSTayataH sataH / duHkhaM bhAvi tavApyevaM, mamatvasahitasya hA // 3 // mamatvathI musIbata-zlA pAtAnI jAtane vIMTatA kAzeTAnA kIDAnu du:kha tuM jo. mamatAthI yukta evA tane paNa evuM duHkha hAya tharo. '--3 kozeTAnA kIDA-- spaSTI--rezamanA kIDA e kaMsArI jevuM prANI che. zeturanAM pAMdaDAM upara mUkAyelAM rAInA dANA jevaDAM pILA raMganAM cArase IMDAM garamIthI sevAya che eTale temAMthI kALAza paDatI iyaLa janme che. janmatAM tezeturanAM pAMdaDAM khAvA maMDI paDe che ane puSTa thAya tyAM sudhI te khAyA kare che. keTalAka mulakAmAM rezamanA kIDAne ucheravA mATe khAsa jagyA hoya che. tyAM tene pALanArA kapaDA upara iMDAM rAkhe che. temAMthI iyaLa janmatAM tene zeturanAM pAMdaDAM khAvA Ape che. te cha sAta aThavADiyAM jIve che teTalAmAM teA cAra pAMca vakhata peAtAnI khAla utAre che. te pUrepUrI mATI thayA vinA kAMtavA mAMDatI nathI. tenA mAM 1 jue kanyAvAcanamALA pustaka bIjuM, pATha 80 mA. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda nIce be chidro hoya che. temAMthI cIkaNe padArtha kare che. te havAmAM sakhata thayA pachI tene bArIka tAra thAya che. A tArane kezaTe banAvI iyaLa temAM bharAI bese che. tyAM beThAM beThAM paNa tArathI te pitAnuM zarIra vIMTI le che. AvI rItanI khAsI suMvALI pathArImAM te traNeka aThavADiyAM sudhI nirAMte UMghe che. A daramyAna tenuM rUpAntara thAya che. te jAge che tyAre te pataMgIA ke kaMsArIrUpe bahAra nIkaLe che. A vakhate tene pAMkho ane tenA upara suMdara rIte zebhatAM pIchAM hoya che. sAdhAraNa pataMgIA karatAM tenI pAMkha nAnI ane zarIra beThAghATanuM tathA bharAu hoya che. kedakhAnAmAMthI te chuTI thaI tethI jANe tene AnaMda mAte na hoya tema kUdatI AmathI tema te UDe che. niHsAre'traiva saMsAre, sAraM saarnggaalocnaa| evaM bhramitacetAstvaM, kutaste nirvatirbhavet ? // 4 // bhAta citta- kSe-- "(he jIva!) asAra evA A saMsAramAM mRganayanA ja sAra che ema jenuM citta bhamI gayuM che tevo tuM che. eTale tene nivRtti (nirAMta) kayAMthI maLe ? "--- strImukhaM paDujenAtra, paamrennopmiiyte|| sa tatra bhramarIbhUya, mRtvA sAkSAt karoti tat // 5 // upamAne sAkSAtkAra-- ple --"A duniyAmAM vanitAnA vadanane pAmara kamaLanI upamA Ape che eTaluM ja nahi, paNa te temAM bhamarArUpa banI mArIne te upamAne sAkSAtkAra kare che."---5 1 je tArathI te keTa banAve che tene rezama" kahevAmAM Ave che ane A tAra pitAnI AsapAsa vIMTALIne je ghara te banAve che tene "kAze" kahevAmAM Ave che. A keze eka ja tAMtaNAne banelo hoya che. tene yuktithI ukelavAmAM Ave te te guMcavAI na jatAM 600 thI 1200 vAra eTale lAMbe nIkaLe che. kezeTAmAMthI rezama kADhavAne mATe tenuM upaluM paDa juduM pADavuM paDe che ane te mATe tene nA pANImAM boLI rAkhavuM paDe che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasama jarI 44 pathanA niSpha---- spaSTI--A padyamAMthI eartha nIkaLe che ke jema kamaLane viSe Asakta thayelA bhamarA sUryAsta thavAnA samaya sudhI tenAthI nivRtta thatA nathI ane aMtamAM AkhI rAta sudhI temAM goMdhAi rahe che ane kAika vAra te sUryadaya pUrve kAi prANInA sapATAmAM AvI jAya, te tyAMne tyAM maraNa pAme che tema je mAnava mahilAnA mukhane kamaLa samajI tenA rAgI ane che te maraNAnta kaSTa bhAgave che. valA-jIla-nambAha--snAyu-rahamRta thavuH / candrAdyupamayA moha - ceSTitenaiva kathyate // 6 // anucita praza'sA---- (6 zlA. carabI, phephasAM, (karUpa) kAdava, snAyu ane lohIthI bharelA dehane mAnI ceSTAvALA ja mAnavI candra vagerenI upamA Ape che. ''--d spaSTI ~~~A padya dvArA granthakAre kavi-varga taraphathI vinetAnA vadana vagerene candrAdinI je upamAo apAya che tenuM sUcana karyuM che. kayA avayavane kai upamA apAya che e vAta saMskRtajJAthI ajANI nathI. A saMbaMdhamAM subhASitaratnabhADAgAranuM navarasaprakaraNa (pR. 269-282) sundara prakAza pADe che. AvuM samuccayAtmaka varNana gUrjara girAmAM gUMthAyelI ane sva vaidya zAstrI maNIzaMkara zeviMdajIe racelI muktAnA 27 mA prakaraNa (pR. 213 -224)mAM jovAmAM Ave che. A be granthAnA AdhAre keTalIka hakIkata atra rajI karavAmAM Ave cheH-~ [ dvitIya kezapAza----kAmI janAnA manarUpa matsyane pakaDavA mATe madane pAtharelI jALa, sukharUpa candramAMthI jharatA amRtanuM pAna karavA AvelI nAgaNu, vadanarUpa kamaLanA makaraMda pIvAne ekaDI maLelI bhramaronI zreNi, mukhanI kAMtine gaMgAnA pravAha dhArI tene maLavA Avela yamunAnA pravAha, yuvakeAnA cittarUpa 1 sarakhAve| nimnalikhita padyaH 66 rAtrirgamiSyati bhaviSyati suprabhAtaM bhAsvAnudeSyati hasiSyati paGkajazrIH / itthaM vicintayati kozagate dvirephe hA mULataH mahimA gaJa GajJaddAra 'vasaMtatilakA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda azvane vaza karavA kAmadeve taiyAra karela cAbuka ItyAdi je upamAo kezapAzane apAya che te paikI keTalIka nimna-likhita padyamAM najare paDe che - "na jImUtacchedaH, sa hi gaganavihArI, na ca tamo na tasyendomaitrI, na ca madhu rAste hi mukhraaH| na picchaM, tat kekinyucitamasito'yaM na ca maNi gRtuvA jJAtaM vanavipAro pRdizaH I "-zikhariNI arthAta A kaMI meghane kakaDe nathI, kemake te te gaganamAM vicare che. vaLI A kaMI aMdhakAra nathI, kAraNa ke tene candra sAthe dastI nathI. A bhamarA paNa nathI, kemake te te mukhara (guMjArava karanArA) hoya che. A pIMchuM paNa nathI, kemake te te merane viSe hoya che. A kRSNa maNi paNa nathI, kemake A te mRdu che. ( tyAre A che zuM?) hA, jANyuM, e te hariNAkSIne ghana kezapAza che. lalATa-kasturInA tilakarUpa kalaMkane anubhava karavA Avela aSTamIne candra, kAmadevane birAjavAnI sphaTikamaya pIThikA. lalATagata tilaka-netrarUpa kamaLamAMthI tene svIkAra kare e vicAvavA bhI gayeluM bhramaranuM baccuM, manmatha mahIpAlanI mudrA. A saMbaMdhamAM kahyuM paNa che ke- " keyUra na kare pade na kaTakaM maulau na mAlA punaH ___ kastUrI tilakaM tathApi tanute saMsArasArazriyam / sarvAdhikyamalekhi bhAlaphalake yat subhruvo vedhasA nAnIH pu tatra janmathamaNIpAna mudrA chatA -zArdula arthAt karamAM keyUra nathI, pagamAM kaDuM nathI, mastaka upara mALA nathI, chatAM kasturInuM tilaka saMsAranI sArarUpa lakSamIne vistAra kare che. brahmAe sundara bhavAvALI strInA lalATarUpa pATiyA upara sarvathI adhika e je lekha lakhe, te saMbaMdhamAM madarUpa mahIpatie karelI (e) mudrA (mahera) hoya ema ame jANIe chIye. bhamaro-kAmI jane upara kaTAkSarUpa bANa pheMkavA mATe kAmadeve goThavelI kamAne, madonmatta banelA vaivanarUpa kuMjaranI mada-lekhAo. 1 kaTAkSane uddezIne ema paNa kahevAya ke te gaNeziyAo che. AnAthI hRdayarUpa bhIMtane phADIne madana yuvakenA caitanyarUpa sarvasvanuM haraNa kare che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasama jarI [ dvitIya netra--juvAnAnA dehane zramita ane temanA cittane bhramita karanAra viSa, khaMjana, haraNa, kamaLa vagerene zaramAvanArI vastu, kurukSetra. A saMbaMdhamAM eTaluM ja kahevuM khasa thaze ke 46 " coranetrenaranupaNAnamAM, nimeSathangena meiSa chUTTa ? / sAraH muSottamaya prayatne-vidhAtumetayane vidhAnu ||"--upajAti arthAt A nayanAne racavA mATe cakeAranAM netra, haraNanAM leAcana ane kamaLeAnAM amRta jevA udbhagAramaya sArane zuM brahmAe prayatnA pUrvaka nimeSarUpa yatna dvArA kheMcI kADhayA che? nAsikA--dAMtanI zreNirUpa dADimanI kaLIonuM bhakSaNa karavA taiyAra thayela pepaTanI cAMca, telanuM kusuma, DAkhA ane jamaNA netrane parasparanA camatkAranI adekhAi thatI aTakAvavA vidhAtAe madhyamAM goThavelI seAnAnI pALa. 3 karNa mukhamAM hi samAtA lAvaNyanA pravAhane Azraya ApanArA kUvA, netrAnI aNIene bahu dUra jatI aTakAvavA brahmAe taiyAra karelA sImADAnI nizAnIo, rasa-rahasyane bharI rAkhavAnAM pAtra. kapAlA--lAvaNyane nAcavAnI raMgabhUmie, pRthvInA pUrva ane pazcima goLArdha, caMdranA e goLa kaTakA, zaMkararUpa harIphane harAvavA kasarata karavA sArU taiyAra karelA daDA. adhar--drAkSA ane amRta karatAM madhura, paravALA, biMba phaLa ane padhruva sAthe Takkara jhIlanAra. A viSe ema kahevAya che ke " sunnatocaladhyeya, ghanekTronindritA saropramudrA jAvaya samudratyeva viTTama: || "-anu mukha--kalaMka vagarano zAradA pUrNimAnA candra, amRtane madhuratAnA abhyAsa karAvanAra upAdhyAya. 1 sarakhAve " zramayati zarIramadhikaM bhramayati cetaH karoti santApam / moha murudhdha hate, viviSama vIkSanuM tattvA: || '-Aryo saMyuktta:, ne catrAnudhAti / " anuna: tannatraM tu kSetra-miti mukhya! muzAmatte ||'anu. kecit tilasya kusumaM zukacaccumanye nAsAM vadanti kathayAmyahamanyadeva | saMrakSito nijazarAsanasannidhAne ara haidalaikamayo niSaGgaH // 2 3 "C vasata Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sonuvAda 49 gucchaka] kaMTha--kekilAnA paMcama svara ane sarasvatInI vINane lajijata karanAra, gAyana saMbaMdhI traNa grAmenI tIjorI jevI traNa rekhAthI aMkita anaMganA digvijayanA prayANane zaMkha. kahyuM paNa che ke " ayaM trayANAM grAmANAM, nidhAnaM mdhurdhvniH| revAramatavAyA, trad a --anu kara--kamaLanI nALa. kaTi-siMhanA jevI. nitaMba-kAmadevane birAjavAnuM siMhAsana, kaMdarpanI prazastinuM phalaka Ura-kAmadevanA vijayastaMbha, keLanA thAMbhalA, hAthInI sUMDha. A saMbaMdhamAM vicAro nimna-likhita padya - dara-zazcarA mAtA. sAtA vAnamayo, vinayataw wAge che _AryA caraNa-kamaLa. vicAro nimnalikhita padya - vaLama tarI, rANAvAtana saMtratA madhyAhata mRmArA-DaDasTimiLivitapurathAnAta "--AryA A pramANe atra keTalAka avayavonuM AchuM citra AlekhyuM che. A zRMgArAtmaka sAmagrIne vairAgyarUpe pariNAvavAnuM ajaba kArya zrIsemaprabhasUrie gAravairAgyataraMgiNa dvArA karI batAvyuM che. zrIdivAkara munirAje racelI zRMgArarAgyataraMgiNuM paNa manana karavA jevI che, eTaluM sUcavI ApaNe AgaLa prayANa karIzuM. padhanuM tAtparya- A paghathI ema sUcavavAmAM Ave che ke kharI rIte strInuM zarIra svataH sArabhUta nathI. Ama chatAM kAmI jananuM e kIDA-sthAna kema banyuM che eno uttara A padyamAMthI temaja maharSi bhatRharikRta vairAgyazatakanA nimna-likhita padyamAMthI maLI Ave che - "hatanI mAMsI janajAvibhumitI mukha zleSmAgAraM tadapi ca zazAGkena tulitam / sravanmUtraklinaM karivaraziraHspadhi jaghanaM mudurnivaM vinavize zrAddA-zikhariNI Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 vairAgyarasama jarI [ dvitIya arthAt stane e mAMsanI gAMThe che, chatAM tene senAnA kaLazeAnI upamA apAya che. mukha e zleSmanuM ghara che, tApaNa tene andra sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jana jharatA sUtrathI A che, chatAM tene kuMjararAjanA mastaka (kumbhasthaLa )nI spardhA karanArUM ( AlekhavAmAM Ave ) che. A pramANe vAraMvAra nindavA ceAgya rUpane te te vizeSa kalpanAmAM catura evA kavivarge zreSTha manAvyuM che-manAvyuM che. kahevAnuM tAtparya e che ke jayAre stana e mAMsanA piDA che, te tenuM mardana karavuM te cegya nathI. sukha e kapha, lALa, dAMtano mela ityAdi durgandhI padArthAthI vyApta che, teA pachI te cuMbanane lAyaka kema gaNAya ? jyAre jaghana mUtra vaDe apavitra banyuM che, te saMbhAganA pAtra tarIke tene kema upayoga thAya ? A pramANe jyAre kAminInAM avayavA ninda che, te tenI sAthe bhAga bhagavavA zuM ucita gaNAya ? eka sthaLe tA kAminIne narakanI upamA ApatAM kahyuM che ke " dvArA'yisaTnamaliyumna matyujjvalaM tat kaluSaM vasAyAH / stanau ca pInau pizitAstra piNDau sthAnAnare di nazo na joSita ? / -.-upajAti arthAt hAsya e hADakAnuM pradarzana che, ( kemake hasatI veLA dAMta dekhAya che ane te hADAM nathI teA khIjuM zuM che ? ) atyaMta nirmaLa netra-yugala te carabInI kALAza che ane pIna paceAdhara mAMsanA ane leAhInA piNDa che. AthI zuM nArI anya sthAnamAM utarI AvelI naraka nA ? rakhAya A samagra kathanane sArAMza e che ke nidgha vastumAM Adara che te mehane AbhArI che. A badhA mehanA mahimA che ema zrIbhartRhari uddeSaNa kare che. jIe zrIbappabhaTTisUriSkRta rAturva zaktikAnuM spaSTIkaraNa ( pR. 61 ). rIva-mAMsa-hAthe TunanaiH paripUtim / 1911 zarIra ceSitAM jJAvA, tatra ji ramate vRthA ? // 7 // dacitAnA deha zlA.~~ viSTA, mAMsa, lohI vagere durgandhI ( padArtho )thI sundarIonuM zarIra bharapUra che ema jANyA pachI (paNa) temAM (he cetana ! ) tuM kema ramaNa kare che?''7 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvAda gucchaka ] 49 baDizaM strIjanaM kSiptvA, manastvAM makaradhvajaH / zabdAdidrahamInaM hA, pacati rAgapAvake // 8 // macchImAra madana- -"he mana ! zabdAdi (vi)rUpa jaLAzayane viSe mAchalA jevA tArI pAse lalanAnaMga rUpa baDizane pheMkIne madana(rUpa macchImAra) tane rAgarUpa agnimAM pakAve che."-8 stokamapi vikAraM te, kurvanti nAGganA yadA / hasita-lalitAdibhi-stadA te paramaM sukham // 9 // uttama sukhane mArga- le - " jayAre hAsya, vilAsa ityAdi vaDe (paNa) te vanitAo tAre viSe jarA paNa vikAra utpanna nahi karI zake tyAre tane parama sukha maLaze."----9 spaSTI-ramaNanI ramaNIyatA ane tenA hAva-bhAvo e puruSone vikAranI pAzamAM sapaDAvanArAM pralobhane che. enAthI je puruSa aMjAI jAya che tenI agati sarajAyelI che, tene mAthe duHkhanAM jhADa ugavAM bAkI che. jema DuMgara dUrathI raLiyAmaNo che, paraMtu pAse janArane te bIhAmaNuM thaI paDe che tema dayitAnA darzana AlAda-janaka che, paraMtu tene saMga saMhAra kAraka che. A hakIkata phuTa zabdomAM bhApariNAnI nimnalikhita gAthAmAM najare paDe che - " ramaNIasaNAo, somAlaMgIo gunnnivddhaao| navamAtramArA, 3 dAMti priyaM trigAvo !A-AryA kiMtu mahilANa tAsiM, daMsaNa-suMderajaNiamohANaM / mAruM mArA re vaNamAsA(gA) va vikhari | 20 || 1 mAchalAMne jALamAM phasAvavA mATe tene khAvA mATe banAvelI ATAnI goLI baDiza' kahevAya che. 2 chAyA ramaNIyadarzanAH sukumAlAGgyo guNanibaddhAH / navamAlatImAlA iva haranti hRdayaM mahilikAH / / kintu mahilAnAM tAsAM darzana-saundaryajanitamohAnAga / AliGganamacirAda dadAti vadhyamAlA(nA)nAmiva vinAzama // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 vairAgyarasama jarI ramaNINa daMsaNaM caitra, suMdara hou saMgamasuheNaM / gaMdhuSiya muddo mAphera maruga puLa vinAau2A2-AryA vitta ! cetti zveta vaM, gauromAM gAtrasare ! lagnA stanagirau bhagnA, bhAvinI dharmanaustava // 10 // dharma -nAkAnu bhaMgANa-- zlA--" huM mana ! tuM cittamAM caitI leje ke sundarIonA zarIrarUpa samudramAM rahelA pAdhararUpa parvatanI sAthe tArI dharmarUpa ADI athaDAtAM te bhAMgI jaze. ". -10 upamA-parAmarzaspaSTI~~ ~~A padyamAM stanane girinI upamA ApI che te zuM vyAjamI che evA prazna UDAvanAranuM subhASitaratnabhADAgAra ( pR. 29 )gata nimna-likhita padya dvArA dhyAna kheMcavuM anAvazyaka nahi gaNAyaH-- "C tuGgAbhoge stanagiriyuge prauDhabimbe nitambe sImAdezaM harati nRpatau yauvane jRmbhamANe / madhyat bhIruH kvacidapi yayau padmapatrekSaNAyAH [ dvitIya zUnyaM mathathavitti tataH vivantI yanti / / '-mandAkrAntA " citta ! cetasi ceta tvaM strIzarIrArNave tava / araaradh magna, dharmanaurnAzameSyati // 11 // mAM, ?? ! 1 chAyA ramaNInAM darzanameva sundaraM bhavati saGgamasukhena / gandha eva surabhimalatyA mardanaM punarvinAzaH // 2 Ano artha e che ke manehara dekhAvavALI atyaMta nAjuka aMgavALI ane dorAthI ( pakSAntaramAM guNAthI ) gUMthAyelI zvetana mAlatI ( puSpA )nI mALA jevI hiraNAkSIe hRdayane hare che kintu dekhAva ane khUbasuratIthI meAha pamADanArI te mahilAone karAtuM AliMgana vadhyuM-AlAna peThe nAza kare che. mAlatInI sugaMdhanI jema sundarIonuM darzana ja sundara che, paraMtu A puSpanA mardananI jema tenuM saMgama-sukha vinAzakArI che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zu27 ] sAnuvAda dharmarUpa heDInuM nimajjana-- ple--he mana ! tuM cittamAM cetI le ke netrarUpa vamaLavALA evA dayitAnA deharUpa dariyAmAM rahelI tArI dharmarUpa naukA nAza pAmaze."--11 spaSTI-adhyAtma-vairAgya saMbadhI granthamAM strI-mamatvamocanane adhikAra badhA najare paDe che tema A gucchakamAM paNa cothAthI agyAramA padya dvArA ane aSTama gucchakamAM 18 mA padya dvArA tenA dehanI azucitA varNavIne, caturtha gucchakamAM 90 mA padyamAM sundarIne svArtha sUcavIne ane chaThThA gucchakamAM 82-83 mA padya dvArA vanitAne tenA vallabha sAthe parabhavamAM nahi saMcaranArI ullekhIne nArInI saMgati nahi karavAno-enAthI virakta rahevAne upadeza A granthakAre Ape che. vairAgyanA upadezakone hAthe vanitAne viSavallI, vajAzani, vyAdhi, vAghaNa, vagere vizeSaNathI navAjavAmAM AvI che. enI parakAkAnuM citra tandula-vaicArika nAmanA prakIrNaka (pannA)gata nimnalikhita paMktio pUruM pADe che - 1"jAo vi a imAo itthiyAo aNegehiM kaivarasahassehiM vivihapAsapaDibaddhehiM kAmarAgamohe hiM vanniyAo tAo vi erisAo, taMjahA pagaivisamAo (piyarusaNAo katipayai caDupparunnAto avakahasiyabhAsiyavilAsa. vIsaMbhabhUyAo aviNayavAtulIu mohamahAvattiNIo visamAo ) 1 piyavayaNavallarIo 2 kaiyavapemagiritaDIo 3 avarAhasahassaghariNIo 4 pabhavo sogassa 5 viNAso balassa 6 mUNA purisANaM 7 nAso lajjAe 8 saMkaro a. viNayassa 9 nilayo niaDINa 10 khANI vairassa 11 sarIraM sogassa 12, bheo majjAyANaM 13, Asao rAgassa 14, nilao duccariyANaM 15, mAie saMmoho 16, khalaNA nANassa 17, calaNaM sIlassa 18, vigdho dhammassa 19, arI sAhUNa 20, dUsaNaM AyArapattArNa 21, ArAmo kammarayassa 22, phaliho mukkhamaggassa 23, bhavaNaM dariddassa 24, avi AI tAo AsIviso vi va kuviyAo 25, mattagao vi va mayaNaparavasAo 26, bagghI vi va duhRhiayAo 27 taNacchannakUvo vi va appagAsahiayAo 28 mAyAkArao vi va uvayArasayAvaMdhaNapaottIo 29, Ayarisavi pi va duggijjhasambhAvAo 30, phuphayA vi va aMtodahanasIlAo 31, naggayamaggo vi va aNavaTThiacittAo 32, aMto duTThavaNo vi va kuhiyahiyayAo 33, kaNhasappo vi va avissasaNijjAo 1 AnI saMskRta aya! mATe jue! catura prakIrSaka dazakanAM 4 51 pA. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasama jarI [ dvitIya 34, saMthAro viva channamAyAo 35 saMjjhanbharAgo vi va muhuttarAgAo 36, samuddavIcIo viva cala sabhAvAo 37, maccho vi va dupafrayattaNasIlAo 38, vAnaro viva calacittAo 39 maccU vi va nivvasesAo 40, kAlo viva niraNukaMpAo 41, varuNo vi va pAsahatthAoM 42, salilamitra ninnagAmiNIo 43, kiviNovi va uttANahatthAo 44, narao vi va uttAsaNijjAo 45, kharo iva dussIlAo 46, dussa viduddamA 47, bAlo iva muhuttahiyayAo 48, aMdhakAramiva dupavesAo 49, sillI vi va aNalliyaNijjAo 50, duTThagAhA iva vAvI - aNavagAhAo 51, ThANabhaTTo vi va isaro appasaMsaNijjAo 52 kiMpAgaphalamiva muhamahurAo 53, ritamuTTI vi va bAlalobhaNijjAo 54, maMsapesI gahaNamiva sovadavAoM 55, jalIyacuDalI viva amuccamANaDahaNasIlAo 56, ariTThamiva dullaMghaNijjAo 57, kUDakarisAvaNo viva kAlavisaMvAyaNasIlAo 58, caMDasIlo viva dukkharakhiyAo 59, avisAo 60, duchiyAo 61, dukhacarAo 62, aMgabhIrAo 63, assisaNijjAo 64 aNavatthiyAo 65 dukkhararUkhiyAo 66, dukhapAliyAo 67, araikarAo 68, kakakasAo 69, daDhaverAo 70, rUvasohaggama ummattAo 71, arraskuDilahiyAo 72, kaMsAragaivANabhUyAo 73, kulasayaNamittabheyaNakAriyAo 74, paradosapagAsiyAo 75, kayagyAo 76, balasohiyAo 77 etaharaNako lAo 78, caMcalAo 79, jAiyabhaMDovagAro vi va ( jaccabhaMDovagA iva ) muharAgavirAgAo 80, avi yAI tAo aMtaraM bhaMgasaya 81, a. rajjuo pAso 82, adAruyA aDavI 83, aNAlassa nilao 84, a (Na) - ikhA veyaraNI 85, anAmio vAhI 86, aviogo vipalAvo 87, arU uvasaggo, 88, raito cittavivbhamo 89, savvaMgao dAho 90, aNabhappasUyA ( abbhA) vajjAsaNI 91, asalilappavAho 92, samuddarao 93 // " arthAt vividha pAzethI baMdhAyelA ane kAma-rAgathI mUDha anelA evA aneka kavIzvarAe je vanitAnAM aMgopAMganuM gaMgArAtmaka varNana karyuM che, te kharekhara AvI che eTale ke te svabhAve viSama che (temane krodha vahAlA che, keTalIka atyaMta khuzAmata karanArIe, bahArathI zANI lAge evI rIte hasanArI, beAlanArI, vilAsa karanArI (ane ethI uparathI) vizvAsabhUta, avinayanA pracaNDa vAyu, meharUpa mahAsamudranI AvartinIkA, viSama vaThThala vacanonI velaDIe, kapaTa ane vhArarUpa pahADamAMthI vahetI siratA, hArA aparAdhanI nivAsa-bhUmie, zekanI utpatti, Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda parAkramane prarvasa, puruSanuM katalakhAnuM, lajajAne vinAza, avinayane mahole, kapa TenuM ghara, duzamanAvaTanI khANa, zokanuM zarIra, maryAdAone bheda karavAvALI), rAgane Azraya, duSTa caritranuM ghara, mAtAne mohAnuM kAraNa), jJAnanI skUlanA, zILanuM kSobhana, dharmamAM vina, sAdhuone zatru, sadAcArIonuM dUSaNa, kamarajane bagIce, mekSamArganI argalA, daridratAnuM bhavana, AzIviSa sarSanI jema krodhI, manmatta kuMjaranI jema kAmAtura, vAghaNanI peThe duSTa hRdayavALI, ghAsathI DhaMkAyelA kUvAnI jema gupta aMtaHkaraNavALI, kapaTInI peThe seMkaDe uparanA upAyane janArI, daNagata pratibiMbanI paDe durgADha sadubhAvavALI, chANAnI AganI jema aMdarathI dahanazIla, parvatanA mArganI jema anavasthita cittavALI, AMtarika duSTa gumaDAnI jema kuthita hRdayavALI, kALA sApanI jema avizvAsapAtra, zaccAnI peThe (arthAt pathArI jema cAdarathI DhAMkelo hoya tema) guNa mAyAvALI, saMdhyAnA vAdaLanA raMganI jema be ghaDI rAgavALI, sAgaranA kalelanI peThe caMcaLa svabhAvavALI, mAchalAMnI jema duSparivartanazIla, vAMdarAnI jema caMcaLa cittavALI, maraNanI peThe nirvizeSa (eTale jema maraNa jenI pAchaLa paDe che tene pIcho choDatuM nathI tevI), kALanI jema nirdaya, varuNanI peThe hAthamAM phasAvALI, jaLanI jema nIce janArI, kaMjusanI jema cattA hAthavALI, narakanI jema trAsa upajAvanArI, gadheDAnI jema kharAba zILavALI, duSTa ghoDAnI peThe vaza na karI zakAya tevI, bALakanI jema kSaNika hRdayavALI, aMdhArAnI peThe duHkhe praveza karI zakAya tevI, jheranI velanI peThe anAzraNaya, duSTa grAhanI jema navIna gRhane vyApta karanArI, sthAnabhraSTa IzvaranI jema astuti-pAtra, kiMpAkanAM phaLanI peThe mukhe mIThI, khAlI muDInI jema bALakane lebhAvanArI, mAMsanA baDanA grahaNanI peThe upadravakArI, baLatI ghAsanI puLInI jema nahi choDanAra dahanazIla, durbhAgyanI peThe durlaMghanIya, khoTA kApaNa (eka jAtanA sikkA)nI peThe visaMvAdasvabhAvI, kevInI peThe dukhe rakSaNa karAya evI, atyaMta jherIlI, nindrita, duSTa upacAra vALI, chAcharI, vizvAsa karavAnA mATe nAlAyaka, asthira, karme rakSaNa karAya evI, mahAmahenate jALavI zakAya tevI, dveSakArI, kaThora, tIvra duzamanAvaTavALI, rUpa ane saubhAgyane garva dhAraNa karanArI, sApanI cAlanI jema kuTila ataHkaraNavALI, jaMgalamAM gamana mATe sthAnarUpa, kuLa ane svajanamAM bheda-bhAva utpana karanArI, pArakAne do prakaTa karanArI, kRtana, baLathI zobhanArI, ekAntane haranArA sUare, caMcaLa, mAMgI lAvelA vAsaNanI peThe mukharAga vinAnI, aMdarathI saMkaDe bhAMgAvALI, rajaju vinAne pAza, lAkaDAM vinAnuM araNya, anAlisTanuM ghara (arthAt kAma-rAgamAM ALasane sadA tyAga karanArI), na joI zakAya evI vitaraNa, nAma vinAne rega, viyoga vinAne vipralApa, roga vagarane upasa, sagI cittane vibhrama, samagra sthaLe vyApta tApa, vAdaLa vinAnI vijaLI, jaLa vinAne pravAha, sAgarane vega. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [dvitIya mahAnizItha nAmanA chedasUtramAM paNa AvuM varNana najare paDe che. A pramANene jaina AgamamAM nArIne nirdeza thayela joI kaI paNa manasvInA manamAM evo prazna jarUra ja udbhave ke zuM A akhila brahmADamAM puruSa ja pavitratAnI pratimA che ane zuM temanuM ja cAritra AdarzarUpa che ke jethI karIne A saMsAramAM asAramAM asAra padArtha tarIke abalAne ullekha karavAmAM Ave che ? AthI zuM evI zaMkA upasthita nathI thatI ke vairAgyanA upadezake nara hevAthI teo puruSa-pakSapAtI banI dayitAjI havAnuM sUcana thAya che ? AnuM samAdhAna samartha vidvAna kalikAlasarvajJa hemacandrasUrinA zabdomAM raju karavuM prAsaMgika thaI paDaze. " yat strANAM dopabahulatvamucyate, puruSeSvapi hi samAnametat / te'pi krUrAzayAH, ropavaghu, nArti, kRtajJA, svAmioni, revAjavaccaya datte . taddarzanena ca mahApuruSANAmavajJA kartuM na yujyate, evaM strINAmapi / yadyapi kAsAzcid doSabahulatvamupalabhyate, tathApi kAsAzcid guNabahulakhamapyasti / tIrthakAradijananyo hi strItve'pi tattadguNasurendrarapi pUjyante, munibhirapi stUyante / laukikA apyAhuH 'nitizayaM garimANa, tena yuktyA vadanti vidvAMsaH / te ma ivata jarma, gAtAmaf ya yuvati - AryA kAzcana svazIlaprabhAvAd agni jalamiva, viSadhara rajjumiva, sarita sthalamiva viSamamRtamiva kurvanti / caturvarNe ca sadhe caturthamaGgaM gRhamedhistriyo'pi / sulasA. prabhRtayo hi zrAvikAstIrthakarairapi prazasyaguNAH, surendrairapi svargabhUmiSu punaH punarvahumatacAritrAH, prabalamithyAtvairapi akSobhyasamyaktvasampadaH, kAzcit caramadehAH, kAzcid dvitribhavAntaritamokSagamanAH zAstreSu zrayante / tad AsAM jananInAmiva, bhaginInAmiva, svaputrINAmiva vAtsalya yuktiyuktamevotpazyAmaH / " arthAt strIomAM je denI puSkaLatA kahevAya che, tema puruSomAM paNa te bAbata samAna che (eTale ke teo paNa doSagrasta che). teo paNa kara AzayavALA, doSabahula, nAstika, kRtadana, vAmane keha karanArA temaja deva ane gurune ThaganArA levAmAM Ave che, A dekhAvathI jema mahApuruSane tiraskAra kare ucita nathI, tema strIone paNa. joke keTalIka kAminIomAM doSabahulatA mAluma paDe che, te paNa keTalAkamAM guNabahulatA paNa che. tIrthakara pramukhanI mAtAe strI hovA chatAM paNa te te guNenA gauravathI yukta hovAne lIdhe Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 gucchaka] sAnuvAda surendrane pUjanIya ane munionI stutine pAtra banI che. lekika vidvAnoe paNa kahyuM che ke vidvAne vanitAnA ucca garavane eTalA mATe prazaMse che ke te kaI evA garbhane vahana kare che ke je jagane guru bane che. keTalIka strIo pitAnA zILanA prabhAvathI agnine jaLarUpa, sApane raDArUpe, nadIne jamIna tarIke ane jherane amRtarUpe pariNAve che. caturvaNa saMghanuM gRhasthanI jema strIo paNa cothuM aMga che. sulasA jevI zrAvikAnA guNonI tIrthakaree paNa prazaMsA karI che. svarganA samrAToe paNa tenA cAritranI bhUri bhUri anudanA karI che. temanA samyakatvane prabaLa mithyAtvIo paNa bha pamADI zakyA nathI. keTalIka caturAo caramadehI che. keTalIka sundarIo be traNa bhavamAM mokSe janAra che e zAmAM ullekha che. tethI karIne jananInI jema, bhaginInI peThe tathA putrInI mAphaka emanuM vAtsalya karavuM te yukti-saMgata che ema ame joIe chiye. AcAryavaryanA A ugAre gaiArIonA garavA viSe ke spaSTa ane abhinaMdanIya prakAza pADe che e bAbata skuTa rIte pAThaka mahAzayanA dhyAnamAM AvI haze. zIlopadezamAlAnI 79mI gAthAmAM tenA kartA zrI jayakItisUrie strInI kALI bAju cItarI che, paraMtu temaNe paNa 103 mI ane 10lmI gAthAomAM ujajavala pakSa tarapha prakAza pADyo che; prastuta graMthakAre paNa samyakatvanA 67 prakAranAM uMdAharaNo raju karatAM Adarza tarIke nArIonAM nAme pUvAcAryonI jema nirdeza karyo che eTale ke temaNe sundarIone zakhaNa ja ullekha nathI. A UhApoha uparathI eTaluM te jarUra samajAyuM haze ke vairAgyavAsita jainAcAryone vanitAonA verI gaNavA te yukti-yukta nathI. A hakIkatane samarthita karanArA jainAcAryone so koI abhinaMdana ApI zake evA udgAre kapUramaMjarInAM nimnalikhita pamAM maLI Ave che - " dharmaH puMprabhavo yadetadidamevAryA'pi pUjyA puna: __ yasyA dharmasamudbhavo gurujaneSvapyunnatirya purA / saunandeyanRpe'nnikAsutagurau zrIcandanAyAM na ki grAma gswvatatA vija pravINaku? I 67 -zAla arthAta "dhama purisapamavo" e zrIdharmadAsagaNikRta upadezamAlAnI 16 mI gAthAnA prAraMbhika pada anusAra dharmanI utpatti puruSathI che ema kahevuM yathArtha che, paraMtu sAthe sAthe AryA (mahAsatI) pUjya che, kemake AryAnI pAsethI pUrva gurujanoe paNa puya ane unnati(nA mArga) prApta karela che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada vairAgyarasama'jI [dvitIya sunandAnA putra (bAhubali) rAjAne viSe brAhmI, anikAsuta nAmanA gurune viSe puSpAvatInI putrI (puSpacUlA) ane zrIracandanAne viSe mRgAvatI kharekhara meAkSanA heturUpa nathI banI ? atyAra sudhInA ullekhathI tA nArI ninda nathI eTaluM ja samajAyuM haze, parantu pramadA te puruSathI paNa adhika che e vAta te nimna--likhita padyamAM jhaLakI uThe che.- 44 at puMso'pyadhikA tripakSavizadA puMratnakhAniryataH svAminyA marudevayA tu sadRzI bhUtA na bhAvinyapi / vizvAcya jinacakriNau prathamato yatputrapautrAvo cA mALetra mumeDampamUchiyapusthAnA troH ||7||"-zArdUla arthAt nArI narathI paNa adhika che, kemake te (mAtR-pakSa, pitRpakSa, ane zvasura-pakSa ema ema) traNa padmAne (jyAre puruSa e ja pakSane) nirmaLa kare che temaja te puruSarUpa ratnAnI khANa che. vaLI svAmInI madevI jevI te koi mahilA thai nathI ane thaze paNa nahe ke sAthI prathama te ahe| jenA putra ane pAtra vizvane vaMdanIya evA prathama tIrthaMkara ane cakravartI thayA ane je prabhu (zrIRSabhadeva)nI pahelAM ja zivapura prati prasthAna karI gai. A uparathI samajI zakAyuM haze ke vizveApakArI upadezakeAne pakSapAtanA cazmA caDAvelAnI upamA ApavA uzkerAi javuM e nyAyasaMgata nathI. alabatta jaina temaja ajaina dharmAdezakoe vairAgya-viSayanuM vivecana karatI veLAe 'tarUNI tyAjya che" evA sacATa upadeza ApyA che, arthAt prasaMgavazAt pramadAne pradhAnatA ApI tenA tarapha meAhanI Tie na jovAnI temaNe puruSane anupama salAha ApI che. kahevAnuM tAtparya e che ke jema meAhinI tarapha mehanI najare nihALavAthI puruSonuM adhaHpatana thAya tevI ja rIte puruSo tarapha anucita pyAra rAkhavAthI nArI paNa narakavAsinI khane. AthI e phalita thAya che ke mehanI muMjhavaNa' kaheA ke 'viSaya-vAsanA' kaheA e ja durgatinuM dvAra che; ane nahi ke 'nara' athavA 'nArI'. saMsAra-sAgara tarI javAnuM anupama nAva rAga ane dveSane saMhAra che ane ema karavA kammara kasavI e ja A upadesakeAnuM mananIya kathana che. siddhAntavAsicittAnAM, jinAnAM jagatAM matam / idaM pravacanaM yasya nirvikArAH prarUpakAH // 12 // 1 AnA vRttAnta mATe jIe! navamA gucchakanA cothA padyanuM spaSTIkaraNa, Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] jinezvarAnI prarUpaNA-- sAnuvAda AA--"jemanuM citta siddhAntAne viSe rahelu che evA jagane jinAnu A pravacana mAnya che ke je siddhAntanI prarUpaNA karanArA jinA avikArI che."--12 svasya dehe'pi jIvasya, saMyogo nahi zAzvataH / tadanyeSAM kathaM bhAvI ?, tasmAnmohaM parityaja // 13 // deha ane jIvanA saMcAga- lA--' peAtAnA dehanI sAthe paNa jIvanA saMcAga nitya nathI, te anyAnI sAthe kAMthI hAya ! mATe tuM mehanA tyAga kara. '-13 saMyogAzca viyogAzca, pAnIyabudabudA iva / jAyante prANinAM loke, nazyanti kSaNamAtrataH // 14 // prastutanuM samana--- zlA.--" (A) leAkamAM jIvAnA sacogA ane viyogA jaLanA parapATAnI peThe paLa mAtramAM utpanna thAya che ane paLa mAtramAM nAza pAme che."-14 G prakRticapalAH prANA- stiSThanti mahadadbhutam / nadyudyotaH kSaNArdhvaM vidyutaH kvApi dRzyate // 15 // AzcaryakArI ghaTanA-- klA.--" vabhAvathI caMcaLa evA prANA Take che e moTI navAi che, kemake vIjaLInA camakArA (tA) eka kSaNathI vadhAre kadApi jovAmAM AvatA nathI. -15 yAvajjammasahasraM syAda, viyogaH saujanastava / saMyeLa: stravAsIne, mUDha ! tti tuM kSamItte ? ddA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasama jarI [ dvitIya svajananA sacoga~~ glA--" hajAro janma sudhI je vajanano viyoga thanAra che. tenA sacoga atyaMta ceDA vakhatanA che, teA hai mUrkha` ! tuM tenI kema icchA rAkhe che ? '-16 Ying 58 Zao ApAtamAtrato ramyAna, hRdaya ! priyasaGgamAn / dAruNAn pariNAme tAn, miSTaviSamiva tyaja // 17 // viSyAne viSanI upamA- zlA--' huM hRdaya ! kevaLa prAra Mbhe maneAhara paraMtu pariNAme bhayaMkara evA te priya (janAnA) saMgamAnA mIThA jheranI mAphaka tuM tyAga kara. '~~~~ ~~17 * tapaH santoSayormagne, dayayA vAsite tathA / matti thAyate dhamA~, TUrIjhatamAnaH // 28 // dharmanuM sthApana---- zlA--" tapazcaryA ane sattASamAM lIna ane dayA vaDe vAsita evA manamAM kumA ne dUra karanAro dharma Take che. "--18 padhArtha vicAra- spaSTI-A padyathI dharma kayAM Take chete jaNAya che, paraMtu te kevI rIte utpanna thAya che, kevI rIte te puSTa bane che ane kevI rIte tene nAza thAya che e jANavuM khAkI rahe che. A saMpUrNa hakIkatanA uttara mahAbhAratanA nimna-likhita padyamAMthI maLI Ave che-- " satyena paTe dharmo, yAtAnena trayaMte / kSamAM sthApyo dharma, oSAt dhamAM vinati || '-anu. arthAt satya e dharmanI utthAnikA che, dayA karavAthI te vadhe che, kSamAthI e sthira thAya che ane dhathI enA nAza thAya che. Luan 1 A praznone sUcavanArUM padya mahAbhAratamAM nIce mujaba maLI Ave cheH-- tr kathamutpadyate dharmaH ? kathaM dharmo vivardhate ? | thaM ca sthAvyate dharma: ? jUtha dhamo vinazyati ? ||"-anu Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda santoSAmRtamagnasya, sukhaM yat te prajAyate / tat kutazcintanAsakta-syAsantuSTasya mAnasa ! // 19 // saMtASajanya sukhanI parAkASThA zlo--" hai citta ! sASurUpa amRtamAM magna thayelA evA tane ( te vakhate ) je sukha utpanna thAya che, te sukha cintaneAmAM Asakta ane asatuSTane kyAMthI hoya ? ''--19 udAratvaM gurutvaM ca, saubhAgyaM ca tadeva hi / sA kIrtistat sukhaM ceta--stvaM santoSe'si tatparam // 20 // satASathI udAratA vagere- zlA.--" he citta ! jo tuM sateAkhamAM tatpara che, te (tane) te udAratA, te gutA, te subhagatA ane te AbarU hastagata che. '- 20 Le santoSatatpare jIva !, sampadA sarvadA tava / anyathA cakrisurave, satyapi duHkhI sarvathA // 21 // saOASa samAna sukha nahi---- * 59 Aaa" he jIva ! jo tuM satAmAM tahvAna thayA che, teA (samagra) sapatti sarvAMdA tArI (ja) che; nahi teA cakravatI ke deva hovA chatAM paNa tuM sarva rIte duHkhI che. "--ra1 Le arthI dInatvamApnoti, bhaya gava dhRtArthakaH / roja nadArtho jo, nirAza tiSTha re manaH ! // 22 // arthathI anartha- zlA--" A lokane viSe paisAnA abhilASI dvInatAne pAme che. jeNe 1 sarakhAvA zrIzaMkarAcAryamRta dvAdazapaMjarikA stotranuM nimna-likhita padyaH-- << arthamanartha bhAvaya nityaM nAsti tataH sukhalezaH satyam / putrAti dhanamAnAM mIti:, sayaMtraNa vihitA nItiH // 2 !" Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ dvitIya paiso meLavyuM che te bhaya pAme che ane abhimAna rAkhe che ane jene paise jato rahyuM che te zekA pAme che, mATe) he mana ! tuM AzA rahita rahe. rara arthitvena samaM sAra, Antariko vinshyti| anyathA tadavasthe'pi, laghutvaM jAyate katham ? // 23 // vAcakatAthI ladhutA-- zle -"yAcatA (arthAta paisA mAMgatA nI sAthe Antarika sAra nAza pAme che; ema na hoya te tenI te dazAmAM ladhutA kema utpanna thAya che?" ra3 dUyase duHkhato nityaM, sadA saukhyaM smiihse| tAM kriyAM na karoSyevA-vApyate ca yayA sukham // 24 // kartavya-vimukhatA-- zle.--"tuM roja duHkhathI dubhAya che ane sadA sukhanI icchA rAkhe che, (chatAM) te kriyA tuM karato ja nathI ke jethI sukha maLe."---24 karmaNi duSTacaNDAlo, vyAkhyAyAM gautmaayse| zocasi naiva mUDheti, bhAvinI kA gatirmama // 25 // kathana ane kriyAmAM bhinnatA-- ple -"he jIva! kRtyamAM duSTa caMDALa (je) tuM vyAkhyAna karavAmAM gatama jevo bane che. (AthI) are re tArI zI gati thaze, te tuM kharekhara kema zocato nathI ?"--25 rUpeNa surazaileza-sadRzo'pi kukarmakaH / dhiga dhiga te bAhyasaundarya-mantare malinAtmaka ! // 26 // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda bAhya ane AMtarika svarUpamAM aMtara- zlo--" rUpamAM ( sAnAnA ) meranA jevA ( DhAi karIne ) paNa tu kukarmI che, vAste huM aMdarathI malina svabhAvI ! tArI bAhya sundaratAne dhikkAra che dhikkAra che. "--26 dadata upadezaM te, zaurya vacasi yad bhavet / tacchaurya kAya- manaso - bhavecca hastagaM zivam // 27 // bahAranA dekhAva ane aMdarathI peAla- (C/ --- Aaa ( he cetana ! itara janAne) upadeza ApatI veLA tArI vANImAM je zUrAtana hoya che, te zAya tArI kAyA ane cittamAM hAya tA tA mekSa mArA hAthamAM Ave. "- 27 mudhA mUDhairhi saMsAro, madhyate sAramipsubhiH / prakSaLa mire jheDajja, nIyamya vijoDanAt ? mAravA khoTI dizAmAM prayAsa - glA~~ sAranI icchAvALA mukhya phogaTa sasAranu manthana kare che, kemake pANIne valAvIne kAie A saMsAramAM mAkhaNa meLavyuM ke ? ''-28 tuSavapanavat sAraH, saMsAre nAtra vidyate / gandharvanagarItulyA, vyavasthA dRzyate'khilA // 29 // saMsAranI asAratA---- zlA~~ chetarAne rApavAnI jema A saMsAramAM sAra nathI. (ahIM te) " badhI vyavasthA gandharva-nagarI jevI dekhAya che. ==29 Zhu muktvA tvaM sakalAM cintA - mekAM cintAM manaH ! kuru / tAM yayA nivRtisthAne, sukhaM bhuGkSva nirantaram // 30 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [dvitIya muktinI prApti mATe cintana- zlo --"he citta ! tuM (bIja) badhI cintAone choDIne te eka (ja) cintA kara ke jethI tuM niraMtara mukti-mahelamAM sukha bhogavI zake."--30 matra- tamurkha, hRA ravamI | samAdhimekamantraM no, yAvat tAvat kathaM sukham ? // 31 // samAdhirUpa mancanI balihArI le---"he mUrkha ! are re mantra, tatra ityAdi vaDe tuM sukha meLavavA)nI IcchA rAkhe che, paraMtu) jyAM sudhI samAdhirUpa asAdhAraNa mantra ( tArI pAse) nathI, tyAM sudhI tane kema sukha saMbhave ?"---31 samAdhidAyakaM mantraM, namaskAraM vimucya hA / mUDhA gaveSayantyanya-mantrakaM duHkhavyAkulAH // 32 // matranI zodha oM --"samAdhi ApanArA (paMcaparameSTIne praNAmarUpa) namarakAra mansane mUkIne are duHkhathI vyAkuLa banelA) mUrkha anya mancanI zodha kare che."--rUra auddhatyAgnipradagdhA ye, mAna-mAyAhatAzca ye / rasanendriyalubdhAzca, teSAM saukhyaM kuto bhavet ? // 33 // sukhI koNa?-- le-"uddhatAIrUpa AgamAM baLelA, mAna ane mAyAthI macelI ane rasanA (jIbha) IndriyamAM laMpaTa evA je (jIva) che, temane sukha kyAMthI hoya ? -33 1 AnuM svarUpa aMgrejI bhASAmAM vAyakusumAMjali (rU. 4, kSetra 39)nA spaSTIkaraNamAM AlekhavAmAM AvyuM che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda rahasyazUnyahRdayA, AtmabhAva bahirmukhAH / ratA gahitratAne ca, temAM sauE jIto maveta ? ||rzA duHkhanuM mULa * glA.-- jemanuM hRdaya rahasyathI zUnya che ( arthAt je sAra grahaNa karI zakyA nathI ) ane jee Atmika bhAva tarapha jotA nathI temaja je gALo devAmAM Asakta che, temane kyAMthI sukha sabhave ? ----34 niSpakSe sugurumajJA, jAnanti pakSapAtinam / bhuktadhatturakAH zvetaM yathA pItaM vadanti te // 35 // mUrkhanA uddagAra- glA" jemaNe dhaturo khAdhA hoya te jema sapheda (raMga)ne pILA kahe che tema murkha (mAnavIo) niSpakSapAtI sadgurUne pakSapAtI kahe che. "----35 varNa-viparyaya-- spaSTI--jema dhaMtUrA khAnAra sapheda vastune pILI gaNe che, tema je pittathI pIDAtA hAya tenI paNa AvI dazA thAya che. A saMbaMdhamAM kAvyaprakAza(nA dazamA ullAsa )nI kAvyapradIpa nAmanI praticchAyA-vRtti (pR. 250)mAM arthAntaranyAsanA udAharaNa tarIke zrIgovinda Thakure ApelA nimna-likhita zloka rajI karIe. " nigarApAdyutamanasA-patijImeya mAti viparItam / kRti pittotaH, zazi zudraM ravi otama / / *'-A 63 1 zveta zaMkhanA varNanA viparyaMyanI hakIkata kalyANamaMdira stotranA nimnalikhita padyamAM STigeAcara thAya cheH-~~ " tvAmeva vItatamasaM paravAdino'pi sUna vimeza! daridAvidhiyA prapannAH| kiM kAcakAma libhirIza ! sito'pi zaGkho no vRddhatte vividhathaLavicace ? || 68 // 'vasanta. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Y vairAgyarasamaMjarI [dvitIya mAdyasi tvaM na lakSmyA ca, rAgAdInAM kze nahi / yoSidbhihiyase naiva, muhyate viSayairnahi // 36 // mucyase naiva toSeNa, necchayA''liGganyase ydaa| pAtyase naiva pApezcetU, tadA muktiH priyA tava ||37||-yugmm siddhirUpa sundarInuM svAmitva yo0--" tu panathI hI to nahoya, 2||hine zathatI na hoya, vanitAothI (tArUM mana) haratuM na ja hoya, viSane viSe tuM mohita banato na ja hoya, saMtoSa vaDe tuM tyajAte na ja heya, icchAthI tuM AliMgAte na ja hoya mane pApAthI tu patita na or to hAya, to bhusti tArI bhaDitA thaze."-36-37 anabhiSaGgataH sngg-mpriitiprihaartH| dveSaM mohaM ca sadjJAnAt, krodhaM ca kSamayA tathA // 38 // mArdavAdabhimAnaM ca, mAyAmArjavato jaya / lobha santoSatazcitta!, tadA te paramaM zivam ||39||--yugmm utkRSTa kalyANa mATenI taiyArIo-- ___to--" ni:sagathI saMgane, prItine 2 rIne dvaSane, sAyA jJAna vaDe mehane, kSamA vaDe krodhane, namratA vaDe garvane, saralatA vaDe kapaTane ane saMtoSa vaDe lebhane he citta! tuM jItaje eTale tArUM utkRSTa kalyANa thaze. " -38-39 asaMyame'rati cet tvaM, saMyame surati tthaa| bhavAd bhayaM vidhatse cet , pApamArga jugupsase // 40 // pratikUlA-'nukUleSu, zoka-hA~ vimuJcasi // jinezacaraNe citta !, bhaktibhAvaM dadhAsi ca // 41 // tacchAsanasamaM loke, dhanyamanyaM na manyase / tadA prasAdAccetaste, karasthA nivRtirmama ||42||-vishesskm Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda cittanI anukULatA-- - citta! jyAre tuM aviratine viSe aprIti ane sarva viratine viSe atyaMta prIti rAkhaze, vaLI bhavathI bIte raheze ane pApa-mArganI jugupsA karaze temaja tuM pratikULa dazAmAM harSa ane anukULa dazAmAM zekathI mukta raheze, tathA vaLI jinezvaranAM caraNanI bhakita karaze temaja enA (arthAta jinanA) zAsananA samAna anya kai zAsanane dhanya mAnaze nahi tyAre huM citta ! tArI maherabAnIthI mukita mArA hAthamAM Avaze."-40-4ra prArthanAnI rIti spaSTI-e te suvidita vAta che ke jeTalI mIThA zabdonI duzamana upara paNa asara thAya che, teTalI kaDavAM vacananI thatI nathI. zatrune paNa vaza karavAne jyAre A uttama upAya che, te mitrane anukULa karavAmAM te akasIra IlAja nIvaDe emAM te kahevuM ja zuM? saMsAramAM rakhaDate jIva ekendriyamAMthI sarI paMcendriyanI padavI prApta kare te samaye tene mana sAthe saMbaMdha vyakata thAya che. A mana sAthenI lAMbI mitrAcArIne laIne java tene pitAne anukULa banavA mATe madhura vAkyothI vInave emAM kazuM khoTuM nathI. AvI praNAlikA A padyamAM AdaravAmAM AvI che, paraMtu e prAcIna paddhatinuM anukaraNa che ema zrI munisundarasUrikRta adhyAtmakalpadrumanA navamA adhikAranA nimnalikhita dvitIya padyathI pratIta thAya che. " veto'rthaye mayi ciratnasakha ! prasIda kiM duvikalpanikaraiH kSipase bhave mAm / baddho'aliH kuru kRpAM bhaja sadvikalpAn vi kRtArtha thato naTu vimena / 2 / ". vasaMta arthAt he mana ! huM mArA junA desta ! huM tane vinavuM chuM ke tuM mArA upara 1 manusmRti (a. 4 )mAM te satya kathana paNa priya hoya te belavuM e upadeza che. tyAM kahyuM paNa che ke " satyaM ayAt priyaM brUyAd, na brUyAt satyamapriyam / priya = nAgU vadhA-seka dharma: sanAtana: || zarU8 i aMgreja kavi milTana (Milton) paNa kahe che ke" Fair words hurt never a bone; But foul words break many a one. All words have power to suage, The tumours of a troubled mind." Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ dvitIya prasanna thA. duSTa vikalponA samUho vaDe tuM mane zA mATe saMsAra (kUpa)mAM nAMkhe che? huM tArI pAse hAtha joDIne Ubho chuM (ane tene prArthanA karuM chuM) ke tuM mArA upara maherabAnI kara, zubha vikalpane Azraya kara ane ApaNI mitrAcArIne sArthaka kara; kemake narakathI bhaya pAmuM chuM. niyamya nijamAtmAnaM, raagdvessvinigrhH| vihito naiva dhyAnAgni-rdagdhakarmA'pi nAbhavat // 43 // na tathA viSayAstyaktA, mAnasaM na vazIkRtam / tataH vinI mU!, muttaraze punaH punaH? kAnapuSpa phogaTa phAMphAM-- le-pitAnI jAtane kAbumAM rAkhIne te rAga ane dveSane dabAvI dIdhA nathI ja, temaja dhyAnarUpa agni vaDe teM karmone bALyAM paNa nathI. vaLI teM viSayane paNa tyAga karyo nathI ja tathA te manane vaza karyuM nathI ja, to pachI mUrkha ! vAraMvAra tuM siddhinA sukhanI kema IcchA kare che ? -43 44 gRhNanmedhaiH pravizadbhi-naMdInIrazca nIradhiH / apakarSe na cotkarSa, bhajatyatra kadAcana // 45 // evaM bhogA-'pabhogairna, cittotkarSA-'pakarSakau / bhajase tvaM samatvena, bhAvI ratnAkarastadA ||46||-yugmm ratnAkara banavAno upAya le"(samudramAMthI jaLane) grahaNa karatA e vaDe apakarSane ke nadIenAM potAnAmAM praveza pAmatAM jaLa vaDe utkarSane A lekamAM jema sAgara kadApa bhajato nathI, tema bhega(nAM sAdhane maLavAthI) utkarSane ane tenA abhAvamAM apakarSane he citta ! tuM nahi bhaje ane samabhAve rahIza tyAre tuM ratnAkara thaIza."--45-46 prakRtyA capalAnazvAn, pnycendriysvruupkaan| vivekarazminA cetaH !, sukhArthI ceda vazIkuru // 47 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnuvAda gucchaka ] indriyanuM damana - citta ! je tuM sukhane abhilASI haiya, to svabhAvathI caMcaLa evA pAMca indriyarUpa ane tuM vivekarUpa lagAmathI vaza kara"-47 zubhadhyAnabalAcchavU , rAgAdizced vihnyte| tadA tribhuvane cetaH!, sarvathA vijayastava // 48 // vijayane mArga-~ zle -"he citta ! jyAre tuM zubha dhyAnanA baLathI rAgAdi ripune haNI nAMkhaze tyAre zailethamAM sarvathA tAra vijya thaze." -48 samprAptasarvaprAptavya-syamaH punnyyogtH| tathApi viSayAzaMsA, munistvaM naiva bhUtale // 49 // muni pada mATenI lAyakAta - -"sarva (janene) meLavavA lAyaka saMyama puNyanA vegathI te prApta karyo che, to paNa hajI (tene) viSayanI AzA (rahe) che; vArate A pRthvI upara tuM vAstavika muni nathI ja. (AthI te tuM nAmadhArI muni kahevAya.-49 sAcA muni keNa?--- spaSTI-muni e pada kharekharUM sArthaka kareluM kyAre gaNAya e saMbaMdhamAM camatkArika sAvacUri tetra-saMgraha tathA vaMkacUliyA sUtra-sArAMza' nAmanA granthamAM chapAyelA ane zrImalliNa munivare racelA sajanacittavallabha kAvyamAMnAM traNa padya vicArIe. 1 kavivara zrIvyAsa te tyAM sudhI kahe che ke - " dhanena kiM yanna dadAti nAznute ? balena kiM yena ripuM na bAdhate / / ghana ni ja dharmamAvata? dimAmanA be ja vitendrio vo? 2vA-vaMza arthAta je dhana jIva (anyane) Apato nathI ke pita) bhagavato nathI te dhana zA kAmanuM ? je baLathI jIva zatrune pIDA pamADI zakatA nathI te sAmarthyathI zuM ? je zratanI madadathI jIva dharma-kriyA na kare te vidyAthI saryuM ane jeNe indrio upara vijaya meLavyo nathI temaja jeNe vAsanAone vaza karI nathI evA jIvathI zuM ? Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [dvitIya " kiM vastratyajanena bho munirasAvetAvatA jAyate ? veDena cyutapannago gataviSaH kiM jAtavAn bhUtale ? | mUlaM kiM tapasaH ? kSamendriyajayaH satyaM sadAcAratA rAhI vimarti jaina sa varjiA mata va ArA_zAla arthAt he (cetana) ! kevaLa vastrane tyAga karavAthI-digaMbara banavAthI zuM? zuM eTalAthI muni thavAya che? viSathI mukta karAyela sarpa zuM jagatamAM nirviSa bane ke? tapazcaryAnuM mULa zuM che? kSamA, indriyane vijaya, satya ane sadAcAra, (Ama chatAM) je muni rAgAdine dhAraNa kare che te kevaLa liMgadhArI yuti kahevAya-nAmamAtrathI yati gaNAya. " kiM dIkSAgrahaNena bho yadi dhanAkAGkSA bhaveccetasi kiM gArhasthyamanena veSadharaNenAsundaraM manyase ? / dravyopArjanacittameva kathayatyabhyantarasthAGgaja no verijhamatifmakSone sampare ! ko -zArdula arthAt (he muni !) je tArA cittamAM dhananI AkAMkSA hoya te A te dIkSA lIdhI tethI zuM? zuM gRhasthapaNane tuM A veSa dhAraNa karatAM kharAba gaNe che? dravya meLavavAnuM mana ja aMdara rahelA kAmanuM nivedana kare che-vikAra darzAve che, kemake jo ema na hoya te munine (dravya ane dayitArUpa) parigrahane grahaNa karavAnI mati heya (ja) nahi. sAcA sAdhunuM lakSaNa te e che ke - " dehe nirmamatA gurau vinayatA nityaM zrutAbhyAsatA cAritrojjavalatA mahopazamatA saMsAranirvedatA / antarbAhyaparigrahatyajanatA dharmajJatA sAdhutA tAvo ! sAputrane rakSafmAM laMsAvina rA-zArdula arthAt zarIrane viSe mamatvane abhAva, gurune viSe namratA, niraMtara zAstranuM abhyAsapaNuM, cAritranI nirmalatA, moTuM upazamapaNuM, saMsArane viSe vairAgyapaNuM, Atarika temaja bAhya parigrahane tyajavApaNuM, dharmane jANavApaNuM ane sAdhupaNuM, A sAdhunuM lakSaNa che sAdhu! saMsArane nAza karanAruM che. A saMbaMdhamAM digaMbara munivarya zrI amitagatikRta subhASitaratnasanDehane nimnalikhita zleka paNa mananIya che - Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda " madamadanakaSAyArAtayo nopazAntA na ca viSayavimuktirjanmaduHkhAnna bhItiH / na tanusukhavirAgo vidyate yasya janto vita jAti rIkSA ta purU, na purgha zA mAlinI arthAt je jIve darpa, kaMdarpa ane (kodhAdi) kaSAyarUpa duzmananuM damana karyuM nathI, vaLI jeNe viSayano tyAga karyo nathI temaja jene janmanA duHkhathI bhaya nathI, vizeSamAM jene zArIrika sukha pratine rAga jato rahyo nathI, tenI dIkSA jagatmAM bhegane mATe che, nahi ke mekSane mATe. sadajJAnayAnapAtraM ced , muzcasi na kadAcana / na hiyase tadA cetaH !, yossitsritprvaahtH||50|| jJAna-naikAno prabhAva bhale -"jo tuM zuddha bodharUpa vahANane kadApi tyajI nahi de, te he citta ! amadArUpa pANInA pravAhamAM tuM kadApi ghasaDAI nA jAya."--50 jIve supAtrabhUte ca, mohavartiyute tthaa| snehaM niSThAM nayana dIpo, mithyAtamovinAzakaH // 51 // gehasyeva tvadantazcet, jJAnAtmA prakaTIbhavet / tA di , majUrva mama mAnava! parA-puNA jJAna-dIpakane mahimA ple _"jema gharamAM (dI saLagAvatAM aMdhakAra nAza pAme che, tema meharUpa battIthI yukta evA ane supAtrarUpa (saMsArI) jIvane viSe snehane aMta ANI mithyAtvarUpa aMdhakArane saMhAra karanAra jJAnavarUpI dIpaka tArI aMdara prakaTa thaze, tyAre te citta ! tuM tArUM sarva paryApta thayeluM mAnaje tArI jAtane kRtakRtya gaNaje."---51-para 1 juo stuti caturvizatikAnuM spaSTIkaraNa (5. 105). 2 tadulacArikana pama padyathI nArIvAcaka zabdonI vyutpattio ApavAmAM AvI che. temAM "pita ' mATe nIce mujaba ullekha che - " puruSAn yoganiyogavaze sthApayantIti yoSitaH." Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ dvitIya gurugirizikhAdbhUtaM, bhavavairAgyaskandhakam / dharmArthipakSibhI ruddhaM, tattvarUpa paraM tarum // 53 // satvarIbhUya citta ! tvaM, samAruhya ca taM khalu / jJAnAtmakaM phalaM prApya, tato muktirasaM piba // 54 // yugmam tasvarUpa vRkSanuM ArehaNa- bhale --"moTA pahADanI Toca upara UgelA, saMsArathI viraktatArUpa thaDavALA tathA dharmanA abhilASIrUpa pakSIo vaDe vIMTAyelA evA tattvarUpa uttama jhADanI upara utAvaLo caDhIne jJAnarUpa phaLane grahaNa karI temAMthI te citta! tuM kharekhara muktine rasa pI."-53-54 rAgAdivandhanataru-munmUlya vittahastika ! / yAhi dharmavane yena, syAnivRtiH sukhAvahA // 55 // cittane bhalAmaNa- le -"rAgAdi bandhanarUpa jhADane mULamAMthI ukheDIne he cittarUpa hAthI ! dharmarUpa vanamAM tuM jA ke jethI karIne tane sukhakArI nivRti maLe.'-55 sarvasiddhAntamadhye svaM, dIva carasi dhruvam / anyathA jIvanaM te kiM, sArahInaM vilokyate? // 56 // phalahIna pravRtti - -- "badhA Agamane viSe tuM kaDachInI mAphaka phare che. je ema na heya te tArUM jIvana sAra vinAnuM kema dekhAya che? - 6 prAGmaharSIyacitrANi, caritrANi vilaakse| citta ! kiM prastaro'si yada, rasazUnyo vibhAvyase? // 57 // 1 nyAyanidhi jainAcArya zrAvijayAnaMda surIzvara (AtmArAmajI mahArAja - kata teM terA rUpa na pAyA re ajJAnI' e Adya padavALA pada (pR.142-143)mAM nIce mujabane ullekha che - jese karachI phira vyaMjanamAM svAda kachu ya na pAyo re." Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] rasa-zUnyatA---- Aaa. pUrve thai gayelA mahiSaonAM adbhuta caritrA tu jue che, chatAM (he cetana !) zu tu... patthara che ke jethI rasavihIna jaNAya che ?''----57 sAnuvAda , suSuptiM saGgato jIvaH prAtaruttiSThatIha tat / mahaccitraM vijAnIyA, jIvanaM kRtrimaM yataH // 58 // Azcaryajanaka ghaTanA zlA" A saMsAramAM (rAtre) suSupti ( dazA)ne pAmelA ( arthAt maraNatulya banelA ) jIva savAra thatAM UDe che, te mATuM Azcarya che--ahe| mahAbhAgya che ema tu jANa; kemake jIvana kRtrima che enA bharAsA rakhAya tema nathI."--58 71 dhanA sAra---- spaSTI--jIvana je svAbhAvika hAya, te rAtre sui gayA pachI paheA phATatAM UThAya emAM kazI navAi nahi; paraMtu keTalAka sUtA, te sUtA, te evI gheAra nidrA le che kerIthI UThatA ja nathI. AthI samajAya che ke ApaNe bIje dahADe UDI zakIe chiye e acaMbA jevuM che, e ApaNA puSNeAdaya sUcave che. AvA arthavALA nimna-likhita be padyA vicAravAM asthAne nahi gaNAyaH-- 66 ucchvAsAvadhayaH prANAH, sa cocchUvAsaH samIraNaH / samIraLAcaruM nAthad, canIti tadbhutam IIII '"anu. " maraNaM prakRtiH zarIriNAM, vikRtirjIvitamucyate budhaiH / kSaLamavyatiSThate zvasana, ti nannunanu jAmavAnau / / "- vaitAlIya ---vaMza sa. 8, zlA. 87 arthAt ucchvAsAnI jeTalI sImA che, eTalA prANa che. eTale ke ucchvAsa baMdha thatAM prANanA rAma ramI jAya che. vaLI e ucchvAsa te vAyu che ane vAyu karatAM ( jagamAM) kai vizeSa caMcaLa (padArtha) nathI. ethI jIva jIve che e AzcaryakArI ghaTanA che. vicakSaNA vadhe che ke maraNa e jIveAnI prakRti che, jyAre jIvana e vikRti che. jIva eka kSaNa paNa zvAsa letA Take che, te kharekhara tenA lAbha sUcave che. 1 Ane 'viyeAginI ' ane ' sundarI * paNa kahevAmAM Ave che, Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 vairAgyarasamaMjarI [dvitIya A hakIkatanA samarthanArthe zekha sAdInI gulIstAM bestAM (puSpavATikA)nI nIce mujabanI zahera ApavI ucita samajAya che - "khere kuna ayaphalAno ganImata zumAra umra jAM peztarake bAMga bara Ayada phalAM namAMda" arthAt he mAnavI! tuM umarane ahebhAgya mAna, kemake phalANe na rahe evI vANI (lekanA mukhathI) bahAra Ave te pahelAM tuM kherAta karI le. dine naSTe yathA rAtrau, pramIlA prANinAM bhvet| AyuSkarme tathA naSTe, dIrghanidrA bhaviSyati / 59 // bharaNa no prasa __soo--"ma visano mata mAvatAM zatre nidrA yAve che, tema maAyuSya-manI nAza yatA nidrA (bha291) anubhavaze."---58 pazcAttApe bhaveda bhUri-duHkhayonau gate sati / tasmAt pUrva pramAdaM tvaM, cetastyaktvA sukhIbhava // 60 // prabhAhanI parityAga-- --"humAyA yonimA gayA pachI pu071 prtaave| yaza, tethIle bhana ! prabhAhano pahenethI tyA rItu subhI thA."-10 dIkSayA devasikyA'pi, yadi muktina bhAvinI / dhruvaM vaimAniko devo, bhavyo bhavati sAdhukaH // 61 // yadvaitat sthUlamAnaM syAt, tIvra bhAve kSaNAd yataH / sarvakarmakSayaM kRtvA, muktiryAti na saMzayaH // 62 / / yaduktaM varSakoTayA'pya-jJAnI karmakSayaM nayet / jJAnI tacchvAsamAtreNa, kSapayet karma dAruNam // 3 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sonuvAda dIkSAthI satvara mukita- -"eka divasanI dIkSA vaDe kadAca muni nahi maLe, paraMtu bhavya sAdhu jarUra vaimAnika deva te thAya ja. athavA to A sthaLa mApa che, kemake je bhAva utkRSTa hoya to eka kSaNamAM sarve karmone kSaya karIne (khapAvIne) te mekSe jAya emAM saMdeha nathI. kemake kahyuM paNa che ke ajJAnI (jana) jeTalA karmane kSaya karoDa varSe kare teTalAM dhAraNa karma jJAnI eka zvAsa mAtramAM khapAve.- 13 matveti manasA samyag , kAyena vacasA'pi ca / jJAnavRddhiM nayannityaM, sucAritraM prapAlaya // 6 // upasaMhAra- bhale A pramANe manathI mAnIne (he bhavya jIva !) zubha zarIra ane vacana vaDe jJAnamAM vadhAro karato tuM sadA sundara cAritra pALa."--64 1 sarakhA thIamaracaMdramarina padmAnaMda mahAkAvya (sa. pa)nuM nimnalikhita padha- " adhApi kiJcidapi naiva me gataM dIkSAM zrayAmi varato'dhunA'pi cet / datte yadekadinamapyamI zritA mukti na cet tadapi kalpayed didham // 130 // " anyatra kahyuM paNa che ke"gmvila ji , pavanavAgo achULamAM jai dhi na pAvai mukkhaM, avassa vemANio hoii||" [ praviNa iSavA pravrayApuvmatoDanamAH | yadyapi na prApnoti mokSaM, avazyaM vaimAniko bhavati // ] 2 sarakhAvo maraNa samAdhi nAmanA prakIrNa (pannA)nI nimnalikhita gAthA - " sannAI ja ra vAgyA vAtAvarIfi ___ taM nANI tihiM gutto khavei ussAsamitteNaM // 135 / / " [ yadajJAnI karma kSapayati bahukAbhivarSakoTIbhiH / tata jJAnI trimita kSayati chavAsanA 0 ]. A padya mahApratyAkhyAna nAmanA prakIrNakamAM 11mI gAthArUpe che. 10 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 vairAgyarasamaMjarI [[ dvitIya jJAnanuM mAhAtmya spaSTI-50 mA padyamAM jJAnane vahANanI upamA ApI, para mA paghamAM Atma-ghaTamAM jJAnadIpaka prakaTAvavAnI bhalAmaNa karI, pa4 mA padyamAM jJAna-phala prApta karavA upadeza ApI, 63 mA padyamAM jJAnanuM prAbalya sUcavI ane A paghamAM temAM vadhAro karavA upadeza ApI granthakAre jJAnanuM gaurava gAyuM che. ApaNe paNa A sUramAM namra sUra pUrIe. sUktamuktAvalInA 43 mAM adhikAramAM kahyuM che tema"jnyaanN syAt kumatAndhakArataraNini jagallocanaM jJAna nItitaraGgiNIkulagirioNna kaSAyApaham / jJAnaM nitivazyamantramamalaM jJAnaM manaHpAvanaM jJAna svAtikALa jJAne nihAna zivaH gA-zArdula arthAt jJAna e kudarzanarUpI aMdhakArane nAza karanAra sUrya che, jJAna e vizvanuM netra che, jJAna e nItirUpa nadInI utpattirUpa kula-giri che, jJAna kaSAyane dUra karanAruM (rAmabANa auSadha) che, jJAna e mukti(rUpa vanitA)ne vaza karanAre maMtra che, nirmaLa jJAna e cittane pAvana karanAra (guru) che, jJAna e svarga-gati pratinA pramANamAM paTaha (samAna) che ane jJAna e lakSmInuM nidAna ( kAraNa) che. jJAnane mahimA " 2muI jahA samuttA Na, NAsaI kayavaraMmi paDiyA vi / jIvo tathA mago, jaLasa jagavi saMsAre che ?' AryA nA gi , guru bALaka nara dizA mavAra, jAne jANe ko tarapha che -AryA -AvazyakanI hAribhadrIya vRttinuM para7 muM patra 1 AvI upamA upadezataraMgiNInA 14pamA patragata nimnalikhita padyamAM najare paDe che - " yAnapAtrasamaM jJAnaM, buDatAM bhavaSAridhau / moTApArAre, zA mArtaews "--anu. 2-3 chAyA sUciryathA sasUtrA na nazyati kacavare patitA'pi / jIvastathA sasUtro na nazyati gato'pi saMsAre // jhAnaM gRhaNAti jJAnaM guNayati jJAnena karoti kRtyAni / bhavasaMsArasamudraM jJAnI jJAne sthitastarati // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sonuvAda harSa arthAt jema sUtra (dorA)thI yukta seAya kacarAmAM paDelI hAya te paNa nAza pAmatI nathI ( paraMtu dArAne lIdhe te hAthamAM AvI zake che), tema sUtra ( zAstra--khAdha )thI yukta evA jIva saMsAramAM gayA hovA chatAM naSTa thatA nathI. jJAnamAM rahele jJAnI jJAna vaDe jJAna grahaNa kare che, jJAnamAM vadhAro kare che, kRtya kare che ane bhava-saMsArarUpa sAgarane tarI jAya che. bhagavadgItA ( 0 4)mAM paNa jJAnanA guNa gAyA che eTaluM ja nahi, paNa tyAM paNa 63 mA padyagata bhAva pradIpta thayelA jaNAya che. kahyuM che ke" caiAMsi sami,oni-ma"sAt jJe'rjIna !! jJAnAgni: sarvamaLi, mamasAt bruhaste tathA // 27 ||-anu. na hi jJAnena sadRzaM pavitramiha vidyate / tat svayaM yogasaMsiddha, jANenAmani vivRttiyA 28 // '-anu. arthAt he arjuna! jema prajvalita agni kASThAne bALIne bhasmIbhUta kare che, tema jJAnarUpa agni samasta karma(rUpa samidhA )ne bALIne khAkha kare che. A saMsAramAM kharekhara jJAna jevI keAi pavitra cIja nathI. kALe karIne (jJAna-)yAgathI svayaM sasiddha banela (cegI ) AtmAmAM tene meLave che. maraNusamAdhinI nimnalikhita 292 mI gAthA paNa A vAtane puSTi Ape che. 68 1, 'jaha aggimiva pavale khaDapUliya khipyameva jhAmei / taha nALI vi sAmAM varSepha mAmamitteLa / --AryA jJAna ane jJAnInA kathaMcit abheda che e vicAratAM bahuzrutanI bali hArI che ema keANa niha kahe ? maraNusamAdhinI nimna-likhita gAthAmAM kahyuM paNa che ke " bhaI subahusuyANaM savvapayatthesu pucchaNijjANaM / nAgeLa kheDayAre uddhi vi cattu siddhenu // 342 | ... AryA / chAyA~ 2 chAyA yathA agnau vA prabale tRNapUlikA kSiprameva dadyate / tathA jJAnI api svakarma kSapayati ucchvAsamAtreNa // bhadraM subahuzrutebhyaH sarvapadArtheSu pracchanIyebhyaH / jJAnena ye'vatArayanti siddhiM prati gatAn siddhAna // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ dvitIya arthAt siddhi( kSetramAM paNa gayelA mukta (paramAtmAe)ne je jJAna vaDe avatAre che- oLakhAve che, te samagra padArthone viSe pracchanIya bahutAnuM kalyANa heje. vizeSamAM A prakIrNakanI 15 mI gAthAmAM kahyuM che ke- " 'raMkAra nIra gunA, viSNu puNAgo nI linavALA na vidi, tAMti haMsAtAro ja che -AryA ayAM jema candramAMthI candraprabhA (cAMdaraNuM) nIkaLe che prakaTe che, tema bahuzrutanA mukhamAMthI jina vacana nIkaLe che ke jenuM zravaNa karIne suvihita (jane) saMsArarUpa arayane tarI jAya che. AvAM vacane atyAre lipibaddha thayelA che ane te pustakarUpe maLI zake che, paraMtu sArAM pustako vAMcavA mATe utsAha ane phurasada kene che? je sArAM pustakanI kIMmata samaje che, tenA saMbaMdhamAM to ema kahevuM vadhAre paDatuM nahi gaNAya ke- " yasyAsti sadgranthavimazabhAgya kiM tasya zuSkaizcapalAvinaudeH ? " athAMnuM suMdara prakhya vAMcavA vicAravAnuM jene sadbhAgya prApta thayuM che, tene caMcaLa lakamInA zuSka vidothI zuM ? (e tene mana nirmAlya che.) A saMbaMdhamAM svapaDhiyAranA udgArane sthAna ApavuM asthAne nahi lekhAya - sAna e AkAza che, ane pustako e temAM zobhI rahelA caLakatA tArAo che; jJAna e samudra (che, ane pustaka te nai lAbha laI zakAya tevAM vahANa che; jJAna e sUrya che, ane ApaNA gharamAM AvI zake evo tene prakAza te pustaka che; jJAna e sAnAnI khANa che, ane pustaka te temAMthI banAvelA ApaNane baMdhabesatA thAya tevA dAgInA che; jJAna e moTAmAM moTI kiMmatI naTe che, ane pustake te ApaNA rAjanA upayogamAM AvI zake evA calaNI sIkkAo che; jJAna vAyuM che, ane pustako te vAyune kheMcI lAvI kaMDaka ApanAra paMkhAo che; rAna e agni che, ane pustakA te e agnithI ' chAyA - candrAt nirgacchati jyotsnA bahuzrutamukhAt nirgacchati jinavacanam / yat zusvA suvihitAstara ti maMmArakAntAram / / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 gucchaka ] sAnuvAda prakaTAvelA dIvA che; jJAna e pRthvI che, ane pustake te ApaNane rahevA lAyaka makAne che; jJAna te anAjane bhaMDAra che, ane pustake te keDAra che; jJAna te megha che, ane pustake te ApaNA gharamAM rahI zake tevAM pANI bharelAM mATalAM che ane jJAna te sarva zaktimAna paramAtmA che, ane pustaka te ene rasto dekhADanArA pUjanIya de che. " A samagra ullekhane sArAMza tasvAmRtamAM sUcavyA mujaba e che ke - " sarva dvandvaM parityajya, nibhRtenaantraatmnaa| jJAnAmRta sAthe, virAhanimuttama zA-anuva arthAta (rAga ane drapa jevA) sarva kone tyAga karIne, nizcaLa antarAtmA vaDe cittane AnaMdajanaka ane uttama evA jJAnAmatanuM sarvadA pAna karavuM joIe. id. i mIna : Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya gucachaka-naraka-varNana kadAcid rAgaraktaM cet , karhicid dveSavyAkulam / kadAcinmohamUDhaM hA, kadApi krodhatApitam // 1 // abhimAnahataM mAyA--vyAptaM lobhvshiikRtm| uttaramuparbayatve, hahAnna muripAtaram ArA--puSpa pApane puSTi ApanArAM sAdhane- le - "koI veLA rAgamAM Asakta banI, kadApi dveSathI vyAkuLa thai, kaI vAra mehathI mugdha banI, arere kavacita krodhathI tapI jaI, abhimAnathI haNAI, kapaTathI vyApta banI ane lebhane vaza thaI A pramANe mana hAya meTuM pApa A lemAM kare che. " -1-ra gatvA vaM narake re re, paramAdhArmikanirmitam / yad yad duHkhaM tvayA soDhaM, vadituM tanna pAryate // 3 // tathApi varNikAmAtraM, kathyate zaNu bhAvuka ! / zrusvA sagRhya cAritraM, bhava svrgaapvrggH||4|| yugyam narakanA dukhano prastAva- -" 'narake jaine paramadhAmikane hAthe he bhavya teM je je duHkha sahana karyuM, te hAya hAya kahyuM jAya tema nathI. topaNa (enI) vAnagI mAtra 1-3 anyAnya mata pramANenI narakanI saMkhyA ane tenAM nAme, nArakInuM duHkha ane paramAdhArmikanI rUparekhA mATe juo zrI caturvizatajinAnandastutinuM mAruM spaSTIkaraNa (pR. 11-19). ja jema A granthakAra kartha che ke narakanI vedanA varNavatAM pAra Ave tema nathI, tema taravAmRtanA katAM paNa kahe che ke" taptatailakamallISu, pacyamAnena yat tvayA / :, ta nava pAse 24kA " - anu. athota tapAvelA telanI kaDAimAM pakAvAtA evA te je asAdhAraNa duHkha bhogavyuM te kahetAM pAra Ave tema nathI ja, Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 79 kahevAmAM Ave che te tuM sAMbhaLI ane tema ryA bAda cAritranuM rUDI rIte prahaNa karIne tuM varge ane aMte) mokSe janAro thA."-3-4 tatrotpanne tvayi bhrAtaH!, mahAkAyA bhayaGkarAH / AvirbhUtA mahAkurAH, paramAdhArmikAsurAH // 5 // paramadhAmikenuM Agamana - tyAM tuM jayAre utpanna thaye tyAre he bhAI! moTA zarIravALA, bhayaMkara ane atizaya ghAtakI evA paramAdhArmika asure tyAM AvI caDyA." -5 kartaryA karttayantaste, gAtraM te rasataH stH| hasanti durnayA aGgaM, kurvantaH khnnddkhnnddshH||6|| zarIranI vetaraNa-- bhale -"tuM rudana kare che chatAM tArA zarIrane kAtarathI kAtaratA ane (tema karI) tArA dehanA TukaDe TukaDA karatA hatA, te anItivALA (dAna) hase che." tathApi pAradasthityA, milite jIva ! gAtrake / svAM gRhItvA palAyantaM, pAtayanti bhuvastale // 7 // dehanuM AsphAlana- -"(A pramANe tArI kAyAnA kakaDA karavA) chatAM tAruM zarIra pArAnA jevI rithativALuM havAthI jyAre eka thaI jAya che-saMdhAI jAya che eTale nAsI jatA evA tane teo pakaDIne pRthvI upara pachADe che.''-7 tIvrajvalitajvAlAyA-manicchantaM haThAddhi te / prakSipya vajrakumbhyAM tvAM, pacanti duHkhamodinaH // 8 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [tRtIya vajakuMbhamAM raMdhAvuM-- --"(tyAra pachI) tatra rIte baLatI vALAvALI vAbhImAM tArI icchA virUddha tane haThathI nAMkhIne (pArakAnA) duHkhamAM AnaMda mAnanArA te asure tane rAMdhe che."-~ tRSAturo rudannAttha, tAn bho bho mAtaro ! mama / pitA ! stroto ! , suda nakSata rakSata ? zaraNa mATe pokAra -- ble--tarasathI AkuLa banele tuM raDato raDato temane kahe che ke he mArI mAtAo ! he mArA pitAo ! he mArA badhuo ! tame mane duHkhamAMthI bacAve bacAve."-- pAyayata jalaM zIta-miti dInavaco yadA / zrutaM tairmadhurairvAkyaiH, proktAH samIpagAstadA // 10 // AkRSya vajrakumbhItaH, salilaM zItalaM tathA / arpayata varAkaM tat, tatheti pratipadyate // 11 ||-yugmm ThagabAjI-- bhale -"mane zItaLa jaLa pIvaDAvo evuM tAruM) dIna vacana jayAre temaNe sAMbhaLyuM, tyAre teo potAnI samIpa rahelA (anya para dhArmika)ne (tane ThagavAnA uddezathI) madhura vALethI kahevA lAgyA ke A rAMkane vAkuMbhamAMthI (bahAra) kheMcI kADhIne ThaMDuM pANI Ape. te (vacana) tathati' (kahI) temaNe ravIkAryuM."--10-11 tapte tAmra-trapU kSiptvA, bhAjane pAyayanti te / sandaMzakena sandhRtya, mukhaM vyAdAya pApinaH // 12 // tAMbA ane kalAinA rasanuM pAna le - "(tyAra pachI) te pApIo tane pakaDI rAkhI sANasA vaDe Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aka] guchaka ] sAnukAra tAruM mukha paheluM karIne tene tapAvelAM tAMbA ane kalAi(ne rasa) pIvaDe asahyoSNatayA dagdho, netre nimIlya muunychitH| patito dharaNIpIThe, kAlAdAyAtacetanaH // 13 // hise'sivanaM tvaM tad , gAtracchedanakArakam / ziziratvabhramAt te tvAM, nayanti tatra duHkhdaaH||14||-yugmm asivanamAM praveza zlo---"sahana nahi thaI zake evI garamIthI dAjhele, AMkha mIMcIne muccha avasthAmAM bhUmi upara paDI rahele ane vakhata jatAM caitanyane pAmele-bhAnamAM Avele evo tuM ThaMDakanI AzAthI zarIrane chedI nAkhanArA asivanane icche che tyAre te duHkha ApanArAo tene tyAM laI jAya che."--13-14 chidyate hastapAdAdi-stava tttruptrkaiH| tIkSNakhaDDopamaistatra, rodiSi karuNasvaram // 15 // hastAdinuM chedana bhale --" tyAM aNIdAra taravAranAM jevAM tenAM tara-patra vaDe tArA hAtha, paga vagere (avaya) chedAI jAya che, eTale tuM karaNa svare poka mUke che."--15 vaitaraNyAM taraGgiNyAM, prkssipto'dhrmishaalaiH| vyAkulIbhUya tatrApi, prApnoSi tvaM viDambanAH / / 16 / / vaitaraNImAM prakSepa-- -"pachIthI adharmaziromaNi vaDe vaitaraNI nadImAM naMkhAyele tuM tyAM paNa AkuLa-vyAkuLa banI viDaMbanAone pAme che."--16 prAptatIraM gRhItvA tvAM, zakaTaM vAhayanti te| bhUribhArabharaM nIcA-studantastIkSNayA''rayA // 17 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAparamaMjarI [ pratIya zakaTanuM vAhana-- --"(A nadIne) kAMThe AvelA evA tane pakaDIne (te) nIca asuro) tIrNa (paroNAnI) Ara vaDe pIDA pamADatA tArI pAse meTA bAjAthI ladAyeluM gADuM vahana karAve che."---17 parizrAnto yadA'si tvaM, calituM naiva zakyase / tadA tairmudgarairhatvA, cUryase kssnnmaatrtH||18|| kAyAnA cUrecUrA-- -" jyAre tuM (tema karatAM) thAkI jAya che ane cAlavAne asamartha bane che, tyAre kSaNa mAtramAM teo garIo vaDe tane haNIne tAre cUrecUro karI nAMkhe che."--18 punaH sammilite gAtre, bodhayantyasurAzca tvaam| pUrvahiMsAdinA baddhaM, tasyAmUni phalAni ca // 19 // ahiMsAnuM phaLa-- lA-"pharIthI jayAre tAro deha saMdhAI gayo, tyAre asuro tane bedha karAvavA lAgyA ke pUrve hiMsAdi vaDe je (duSTa karma) teM bAMdhyuM hatuM tenAM A phaLe che."---10 spaSTI-A padhamAM hiMsAthI naraka-gatinI tIvra vedanA bhegavavI paDe che ema je sUcavyuM che tenI bhaktaparijhAnI nimnalikhita gAthA vizeSatA sAkSI pUre cheH *nAvarUAruM TuvAvArUM huMti jarUAvaraNa nI rakSA saMvADuM tAruM dilANAruM niSa vijJAnarfE . 14 _AryA arthAt caturgatine prApta thayelA jIvane jeTalAM duHkha thAya che te sarve hiMsAnAM phaLe che ema nipuNapaNe jANa. 1 juo pR. 8. 2 chAyA yAvanti duHkhAni bhavanti caturgatigatasya jIvasya / sarvANi tAni hiMsAphalAni nipuNaM vijAnIhi // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sanuvAda AsphAlyase zilAyAM tvaM, kuntAgairbhidyase punH| chi vAparaeN!, pIca yanTaveLA . 20 kaSTanI punarAvRtti ple -(Ama kahIne) karIthI teo tane patthara upara aphALe che, bhAlAnI aNuothI tane bheTe che, karapIthI chede che ane are re ! yaMtra (dhANI)-karmathI tane pIle che."--20 agnipakvAni te'Ggoya-mAMsakhaNDAni khAdyase / kathyase palalaM jagdhvA, tvamatraito yatastataH // 21 // mAMsa khAvAnuM phaLa- le -"tArA zarIranA mAMsanA TukaDAone agnimAM pakAvIne tene teo khavaDAve che ane kahe che ke mAMsa khAvAthI tuM ahIM AvyuM che, vArate tuM khA."-rA evaM tvaM nArakIbhUya, duHkhI jAtaH kukrmtH| kuru tathA yathA naiva, punastatra gatirbhavet // 22 // zIkhAmaNa - le - "A pramANe tuM kukarmathI nAraka thaI duHkhI thaye, (vAte) tuM (ve) e (prayAsa) kara ke jethI pharIthI tAre tyAM javuM na paDe. ---- 1 mAMsa khAvAne niSedha phakta jana daSTie ja che ema nathI, kintu nyAyatIrtha nyAyavizArada munirAja zrInyAyavijaye adhyAtmatavAloka ( 5. 3, le. 20 nI paNa gUrjara vyAkhyAmAM sUcavyuM che tema mahAbhArata, manusmRti ityAdi ajaina dharmazAstro paNa sakhata zabdomAM teno niSedha kare che. vizeSamAM mAMsane AhAra karavAthI nazkanuM AyuSya baMdhAya che ema sthAnAMga (sR. 373, patra 285)nA nimnalikhita mudrAlekhathI siddha thAya che - " uhi ThANehi jIvA NeraiyattAe kamma pakerati, te javA-mahAraMbhattAe, mahApariggahayAe, paMcidiyavaheNaM, kuNimAhAreNaM." Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virAgyarasamaMjarI [ tRtIya tatra tirazci yonau ca, gatyabhAvaH sadA bhavet / tatvatrayyAM yadA magna-mAnasastvaM bhaviSyasi // 23 // durgatinuM nivAraNa- le --"jyAre deva, guru ane dharma) e traNa tanA samUhamAM tArU citta parovAI jaze tyAre tyAM (eTale ke narakagatimAM) temaja tiryaMcanI nimAM javAnuM (huM cetana !) tAre mATe sadAne mATe ja raheze. "--23 * thA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha gucachaka-tatvatrathI - sudevaH sadgurudharma, etat tattvatrayaM param / jJAtvA dRDhasthita kArya, cetasi yena prApsyase / / 1 // samyaktvaM nirmala ratnaM, durlabha bhvniirdhau| yadane laukikaM ratnaM, kAcavaNDAyate'khilam ||2||-yugmm samyakatvanI prApti le --"sudeva, suguru ane sudharma e uttama tattva-trayIne jANIne (he cetana ) citamAM tene dRDha rithativALuM banAva jethI karIne nirmaLa, saMsArasAgaramAM durlabha ane jenI AgaLa sarva laukika ratna kAcanA kakaDA jevA thaI rahe che tevuM samyaktane tuM meLavI zakIza."---1 kudevaM kuguruM jJAtvA, kudhamai tvaM tathA sadA / mirjhavaeNtaH!, re tie: tataH sArU kadevAdine tyAga- ple --"kudeva, kuguru ane dharmane A (eTale cha padhamAM sUcavavAmAM A vanArAM) lakSaNethI jANIne te citta ! tuM tenAthI sarvadA AnaMdapUrvaka ra raheje."- 3 sudevaM suguruM jJAtvA, sudhamai bhAvataH punH| sevasva nityametAni, trINi tattvAni lkssnnaiH||4|| sudevAdinI upAsanA-- le --"sudeva, sugara ane sudharmane lakSaNapUrvaka jaNane e traNa tattvone tuM niratara bhAvathI bhaja. - Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyasama jarI [ caturtha labdhAyAM sarvasAmagryAM, mithyAtvatimirAndhakAH / sabhyavavIpadInA hA!, sasvayaM naiva nAnate // T|| sanmArganu ajANapaNu -- 66 zlA sarve sAdhanA meLavyAM chatAM mithyAtvarUpa andhakArathI AMdhaLA (banelA) ane samyaktvarUpa dIpaka vinAnA ( jatA ) arere sanmAne jANatA ja nathI. ''-p da kudeve kugurau loke, dharme ca kutsite tathA / devAdidhIhi mithyAtvaM jAnIhi duHkhadAyakam // 6 // " mithyAtvanuM svarUpa- Aaa" kudeva, kuguru ane kudharma ne viSe sudeva, suguru ane sudharmanI je buddhi che, tene tuM nakkI du:khadAyI mithyAtva jANu. 6 " mithyAtvanI vyAkhyA viparIta enuM spaSTImithyAtva ane samyakRtvane bApe mAyA vera che, e e ekekanA kaTTA zatru che; AthI karIne samyaktvanA lakSaNathI lakSaNa hAya ane che e svAbhAvika ghaTanA che. ceAgazAstranA dvitIya prakAzanA prAraMbhamAM zrIhemacandra sUrivara kathe che ke 66 yA deve devatAbuddhi-gurau ca gurutAmatiH / meM 6 meghI zuddhA, mukhyavasa'mitramute ||rA-anu adeve devabuddhi, gurudhIragurau ca yA / paLa dharmavRttitha, vidhyAstra viyayAta !!Dra|!~~anu arthAt (sAcA) devane viSe devapaNAnI mati, (sa)gurune viSe gurupaNAnI buddhi ane ( vAstavika rIte zubha dharmane viSe dharmanI buddhi e 'samyakatva' kahevAya che. kudevane viSe (mu)devanI sati, kugurune viSe (su)gurunI buddhi ane adharmane viSe (su)dharmanI mati e samyakRtvathI viparIta hAvAne lIdhe mithyAtva ' kahevAya che. A mithyAtvanA (1) Abhigrahika, (2) anAbhigrahika, (3) Abhinivezika, (4) sAMziyaka ane (5) anAlegika ema pAMca prakAre che. A vAtanI nimna-likhita gAthA sAkSI pUre cheH- Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YG! ] sAjIvAda ""AbhigahiyaM aNabhi-gahaM ca taha abhiNivesiyaM cetra / saMmathamaLAmonuM, vizvachatta vaiSadA dopha ||".-AryA 1 pAkhaMDInuM mithyAtva 'Abhigrahika' che. je sarva devAne--kudevAne temaja sudevAne deva mAne che, evI rIte jee guru ane suguru tathA dharma ane adharmamAM bheda jotA nathI temanuM mithyAtva 'anAbhigrahika ' che. je vastusthiti jANe che, samaje che, chatAM abhinivezane vaza thai viparIta prarUpaNA kare che, temanuM mithyAtva 'Abhinivezika ' che. deva, guru ane dharmanI vAstavikatA mATe jee zaMkAzIla che temanuM mithyAtva ' sAMzayika ' jANavuM. vicArazUnyanuM, ekendriyAdi jIvanuM, vizeSa vivekathI vimukhanuM mithyAtva bhogika samajavuM. . anA anya rIte vicAratAM mithyAtvanA daza prakArA paNa paDe che. A vAtanuM sthAnAMga sUtranA dezamA sthAnaka ( patrAMka 487 )gata nimna-likhita sUtra samarthana kare cheH-- 87 C " dasavidhe micchatte pannattaM, taM jahA - adhamme dhammasaNNA 1, dhamme adhammasaNNA 2, amagge maggasaNNA 3, magge unmaggasaNNA 4, ajIvesu jIvasannA 5, jIvesu avasannA 6, asAhu sAhusannA 7, sAhusu asAhusaNNA 8, amuttesu muttasannA 9, mutte amuttamaNNA / ( mU0 724 ) abhigrahikamanabhigrahaM ca tathA AbhinivezikaM caiva / sAMzayikamanAbhogaM mithyAtvaM paJcadhA bhavati // arthAt zrutanA lakSaNathI alakSita heAvAthI anAgamarUpa temaja apauruSeya evA dhane viSe AgamanI buddhidharmanI mati te mithyAtvanA prathama prakAra che. kaSa, chedya vagerethI zuddha ane Apta puruSanA kathanarUpa samyak-zrutane viSe adharmanI buddhi te mithyAtvanA bIjo prakAra che. viparIta zraddhAna, jJAna ane cAritrarUpa hovAthI, mekSa meLavavA mATe anucita evA mArgane viSe sumArganI buddhi te 1 chAyA 2 chAyA dazavidhaM mithyAtvaM prajJaptaM, tadyathA-adharme dharmasaMjJA, gharme adharmasaMjJA. amArge mArgasaMjJA, mArge unmArgasaMjJA, ajIveSu jIvasaMjJA, jIveSu ajIvasaMjJA, asAdhuSu sAdhusaMjJA amukteSu muktasaMjJA, mukteSu amuktasaMjJA / 3 jemake sarva puruSo rAgI temaja asarvajJa che, puruSa hAvAne lIdhe, mArI mAphaka; AthI teo anAta che. jemanAmAM anA tatvane abhAva DAya temaNe upadezeluM zAstra dharma kahevAya. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 vairAgyasama jarI [ caturtha trIjo prakAra che. evI rIte samyagdarzanAdipa sumArgane viSe kumArganI buddhi te ceAtheA prakAra che. AkAza, paramANu vagere ajIva padArthAne viSe jIvanI buddhi te pAMcame prakAra che. ucchvAsAdi prANidharmonA ghaTamAM abhAva hAvAthI te ajIva che, tema pRthvIkAyAdi jIvAmAM A dharmono abhAva hovAthI te ajIva che, ema jIvAne viSe ajIvanI buddhi te chaThTho prakAra che. cha prakAranA jIvanikAyanA vadhathI avimukha tathA abrahmacArI evA asAdhuone viSe sAdhunI buddhi te sAtame prakAra che. ALapaNAthI dIkSA lIdhelI hAvAthI emane putra nathI, anuputrasya gatinaipti e sUtrathI emanA uddhAra thanAra nathI, vaLI ee snAna paNa karatA nathI, vAste asAdhu che ema brahmacaryAdi guNAthI alaMkRta sAdhuone viSe asAdhunI buddhi te AThame prakAra che. leAka-vyApAramAM pravRtta ane karmAthI rahita nahi evA janane viSe muktanI buddhi te navame prakAra che. samagra karmAthI rahita, anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta sukha ane anaMta vIryathI vibhUSita mahAnubhAvAne viSe amuktanI buddhi te dazamA prakAra che.pa mithyAtvathI hAni-- A padyamAM granthakAre mithyAtvane du:khadAyI kahyuM che te yukta che. A saMbaMdhamAM ceAgazAstranI svApara vRttinA 58 mA patramAM prakAzAyuM che ke-- 6 mithAstuM mo jozo, mithyAstra vaE samaH / miyANaM prama: zatru-miththAstra pama triSara ||!!!---anuva janmanyekatra duHkhAya, rogo dhvAntaM ripurviSam / kavi nammasa dveSu, mithyAtvacidismitama rA'--anu. arthAt mithyAtva sauthI moTo roga che. e utkRSTa aMdhakAra che. e meTAmAM nimna-likhita padyagata kalpanA bhrAntimUlaka che kSiti-nai-pavana-TutArAna-canemAnA-DaDArA-candra-sUryATM | iti mUrttayo mahezvarasambandhinyo bhavantyaSTau // " 2 joke A sAdhue sarva pApanuM sevana kare che, chatAM brahma-mudrAnuM te dhAraNa karatA hAvAthI sAdhu che. 3 " aLimAvavidha prAttva-zcarya kRtinaH savA | ck modante nivRtAtmAnastIrNAH paramadustaram // " 4 anAditva hovAne lIdhe jema AkAza ane AtmAnA sayAgane uccheda asaMbhavita che, tema jIvanA ane anAdi karmanA saMyogane naSTa karavA te azakya che. AthI mukta jIvA saMbhavatA nathI, athavA mukAtI olavAi gayelA dIpaka sAthe tulanA thatI hovAthI AtmAnuM astitva nahi rahetuM hovAthI mukta nathI. 5 A vivecana temaja TippA sthAnoMga-vRtti anusAra che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda meTo duzmana che. e utkaTa ( atidAruNa ) jhera che. (kamaka) rAga, aMdhakAra, zatru ane jhera e te eka (ja) janmamAM duHkhadAyI che, jyAre cikitsA rahita mithyAtva te hajAro janmamAM paNa duHkhAvaha che. rAga-dveSayuto devo, yaH kudevaH sa kathyate / kAJcanakAminIlubdhaH, kuguruyoM gurUyate // 7 // hiMsayA sahito yo'tra, dharmaH so'sti kudharmakaH / etattraye nimannA ye, saMsAre saMsaranti te // 8||-yugmm kudevAdinuM lakSaNa bhale -"je deva rAga ane dvaSathI yukta hoya te udeva kahevAya che. je senAmAM ane sundarImAM laMpaTa heI guru hevAne DALa kare che te guru che. A jagatamAM je dharma hiMsAthI yukta che te kudharma che. A traNamAM jeo Asakta che, teo saMsAramAM rajhaLe che."---7-8 vItarAgaH sudevaH syAd, vratasthaH sugurustathA / dayApradhAnadharmoM hi, zuddho dharmaH prkiirtitH|| 9 // sudevAdinuM lakSaNa zle-"rAga rahita hoya te "sudeva che. je (mahA)trate pALatA hoya, te sugura che; ane dayApradhAna dharma te ja sudharma kahevAya che." sudeva-devanuM nirUpaNa... spaSTI-pUrvokta padyamAM sUcavyA mujaba je rAgI hoya, je dveSI hoya te kudeva che; jyAre jenAmAM rAga-dveSane abhAva che, je vItarAga che te "sudeva che. A vAta phuTa rIte yogazAstranA dvitIya prakAzamAM nimnalikhita parvo dvArA joI zakAya che - "sarvajJo jitarAgAdi-doSastrailokyapUjitaH / varicatArthanArI 2, vona vmezvara kA' -anu. 12 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [caturtha vairAgyarasamaMjarI " vI-satrA-DAkUTAddhi-ghasattA niprA nuraparA-sevA purva muge dA--anu. arthAt je sarvajJa che, jeNe rAgAdi de upara vijaya meLavyuM che, jene tribhuvana pUje che ane je jevI vastu hoya tevI tenI prarUpaNA kare che, te deva", "aham " yAne "paramezvara che athavA te uttama ezvaryavALA "ahaMna" deva" che. jeo sundarI, zAstra, japamALA vagere rAgAdinAM cihuthI kalaMkita che ane jeo (anya jane upara) nigraha tathA anugraha karavAmAM (eTale ke ruTa thatAM zApa devA mATe ane tuSTa thatAM varadAna ApavA mATe) taiyAra che, te deve mukti mATe nathI-temanI sevAthI siddhinuM saMpAdana thAya tema nathI. ApaNe ajaina sAhitya tarapha daSTipAta karIzuM te brahmA pramukha deve sarAgI AlekhelA jaNAya che, kemake temane patnI che. jemake brahmAnI patnI sAvitrI, viSNunI lakSmI, zivanI pArvatI, kArtikeyanI devasenA, indranI zacI, ravinI ratnA, caMdranI rohiNa, bRhaspatinI tArA, agninI svAhA, madananI rati, yama (zrAddhadeva)nI dhamANuM ItyAdi. A sAhitye hada kI. che. tyAM evuM spaSTapaNe nirdezAyuM che ke brahmAdi strIlaMpaTa paNa hatA. brahmAnA saMbaMdhamAM AvI vAtane matsya-purANanA tRtIya adhyAyanAM nimna-likhita padya jAhera kare che - "gA zii , nA pAvana go rajitAya tannA jozane chA rUA--anu. 1-3 A anukrame rAga, dveSa ane mehanuM sUcana kare che; kemake vItarAgane vanitAno saMga saMbhave nahi, zastranuM dhAraNa e zatrutA siddha kare che ane japamALA vismaraNanuM smaraNa karAve che. taka rahasyadIpikA (patra 45)mAM temaja zrIharibhadrasUrikRta aSTakanI vRttimAM kahyuM paNa che ke - " rAgo'GganAsaGgamanAnumeyo, dveSo dvissdaarnnhetigmyH| eka vRttAnamoSaNA, no jaza levaH vaivamardana "-upajAti A bhAvArtha yogazAstranI paNa vRtti (patra 61)mAMnA nimnalikhita padyamAM jevAya che - "zrIsaGgaH kAmamAcaSTe, dveSaM cAyudhasaGgrahaH // cAnI vAkSasUhi- 4 mavetyuH '--anu. 4 A devamAM hiMsA, asatya, adattAdAna ane parigraharUpa dUSaNo paNa jaNAya che. pratIti karavAnI abhilASA jene thatI hoya tene upadeza ratnAkaranAM 153mA ane 154mAM pa jevA bhalAmaNa che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ! sAnuvAda AvirbhUtaM tato vaktraM, dakSiNaM pANDu gaNDavat / viramagAro , pAvApura tarA ILA-anu caturthamabhavat pazcAd , vAmaM kAmazarAturam / tatoDama ta, mAturatA tathA rUThI--anu. teno vaktramabhavat , paJcamaM tasya dhiimtH| gAdhirmavanaTAIma, tas varadaM vANota mAmu: 4"--anu. brahmA ane viSNu paratve AnAthI paNa bIbhatsa varNana brahmavaivarta purANa (a) 4)mAM najare paDe che. - kRSNanuM gopIo sAthenuM anucita vartana kAvyapradIpa (pR. 142)nA nimnalikhita padya uparathI phure che- chApavuta ! ne mAtaf fahatyA? kintvevaM vijanasthayorhata janaH sambhAvayatyanyathA / ityAmantraNabhagisUcitavRthA'vasthAM na khedAlasA mAjhithana pustrotsAtiva, hari Hd a -zArdUla0 nyAyasiddhAntamuktAvalI vageremAM gepInAM vastro cArI javAne kRSNa upara AkSepa mUkAya che ema nimnalikhita padya kahI Ape che-- 1 AMthI paNa atyaMta asabhya vartananA upara pativratA satIomAM Apela satI vRndAne vRttAnta vizeSa prakAza pADe che. A satInuM zIyaLa rUpaparAvartana dvArA khaDita karanAra kRSNane satI A sarvathA anucita kRtya mATe zApa Ape che. A uparAMta kRSNanI kapaTatA vagereno nirdeza nimnalikhita paghamAMthI tAravI zakAya che.---- " tyaktvA padmAmanindyAM madanazarahatI gopanArI siSeve nidrAvidrANacittaH kapaTazatamayo dAnavArAtighAtI / rAgadveSAvadhUto dhupatisutarathe sArathiryo'bhavat te kuLa prema nA karAtArtha nANamagrfs | "--agdharA -subhASita ratnasanTAha 0 656 arthAta pavitra lakSmIne tyajIne kAmadevanA bANathI haNAyelA je murAri (karNa) gopInuM sevana karyuM, vaLI jemanuM mana nidrAthI jAgRta thayuM che, jeo saMkaDa kapaTathI pUrNa che temaja jeo dAnavarUpa huramanonA vinAzaka che, nathI vaLI jeo rAga-dveSathI bhita che ane jeo indranA putra (arjuna)nA sArathi (ratha hAMkanAra) thayA, te nArInI sAthe yAranI jema atirAya pAra kara murAri (sano AnuM kahetA nathI. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [caturtha " nUtanajaladhararucaye, gopavadhUTIdukUlacorAya / ta kRSNAya namaH, saMsAramadIyA vInAya che ''-AryA zaMkaramAM strIlaMpaTatA hovAnuM sAhityadarpaNa (pari. 7, pR. 410)nA nimnalikhita padyathI sakure che - " sandhyAM yat paNipatya lokapurato baddhAJjaliryAcase ___dhatse yacca nadI vilajja ! zirasA taccApi soDhaM myaa| zrIrjAtA'mRtamanthane yadi hareH kasmAd viSaM bhakSitaM hIue! I fmati phara: ghag a IP" -zArdula brahmA ane viSNunI jema enuM paNa ninta varNana karavAnuM purANe bhUlI gayA nathI, bhAgavata purANa (ska. 8, a. 8-9)mAM mohinI-svarUpanA darzanathI mahAdevanI je dazA varNavI che te kayA sahRdayane sAle tema nathI? kumArasaMbhavamAM mahAdeva ane pArvatIne jaganA mAtA-pitArUpe saMbodhyA pachI kathana karanAra kavIzvara kAlidAsanA A kRtyane sAkSara uchaMkhalatA tarIke gaNe che, te AvA anucita varNananI je parAkASThA purANomAM najare paDe che tene mATe te teo kevuM pramANapatra Ape e pAThakamahodaya svayaM vicArI leze. A sthaLa vivecana uparathI paNa brahmAdinI kAmAturatA ane kAminInI kiMkaratA sphaTa thaI haze. have A deva zastradhArI paNa che e vAta zrIharibhaka sUrikRta lakatasvanirNayanA nimnalikhita padya dvArA joI laIe-- 1 kRSNane uddezIne evA evA anucita AkSepa mUkAyA che ke jenA pratIkAra mATe baMga sAhitya samrATa zrIyuta baMkimacane baMgALI bhASAmAM pustaka racavAnI pharaja paDI. AmAM ghaNuM kharuM nidhu varNana rUpakanI madadathI anyarUpe AlekhavAno prayatna thayelA che. jaina darzanamAM to zrIkRSNane vyabhicArI ke cAra tarIke oLakhAvelA nathI ja. tyAM te emane have pachI tIrthakara thanAra vyakti tarIke jainAnA sudeva havAnI lAyakAta meLavelA tarIke varNavyA che, ra AnA artha mATe juo caturvizatikAne mArA upadhAta (pR. 30). che vizeSa pratAtinA abhilASI mATe zrIbhatRharikRta zugArazatakanI nima likhita Ai cheka upasthita karavAmAM Ave che - zambhu-svayambhu-harayo hariNekSaNAnAM yenAkriyanta satataM gRhakumbhadAmA vAcAmagocaracaritravicitritAya . . ja jo pAne pAna ! | ''- vasanna Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda " zakraM vajradharaM balaM haladharaM viSNuM ca cakrAyudhaM skandaM zaktidharaM zmazAnanilayaM rudraM trizUlAyudham / etAn doSabhayArditAn gataghRNAn bAlAn vicitrAyudhAn nAnALig vAta kaDhAnuM #tAna namaye yuvA? II 28 " -zArdUla0 arthAt vajane dhAraNa karanAra indra, haLane dhAraNa karanAra balarAma, cakarUpa hathiyAravALA viSNu, zaktine dhAraNa karanAra skanda, smazAnamAM nivAsa karanArA ane trizUlarUpa zastrane dhAraNa karanArA sakane-deASa ane bhayathI pIDita, nirdaya, ajJAnI, vicitra zastravALA ane vividha IvenA upara zastra ugAmavAne taiyAra thayelA evA A devane karyo vibudha namana kare? A saMbaMdhamAM subhASita-ratnasohane nimnalikhita leka joI laIe - " ye saGgRhyAyudhAni kSataripurudhiraiH piJjarANyAptarekhA __ vaneSvAsAsicakrakrakacahalagadAzUlapAzAdikAni / raudrabhUbhAcakatrAH sakalabhavabhRtAM bhItimutpAdayante je naiva manina ujata yudhA !#mayuH iddA-gu arthAta mArI nAkhelA duzmanA lehIthI kharaDAyelAM evAM vA, bANa, taravAra, caka, karavata, haLa, gadA, zULa, pAza vagere Ayudhone sArI rIte grahaNa karIne arthAta je kAmadeve mahAdeva, brahmA ane viSNune mRgalocanAonA gharanA pANI bharanArA neka banAvyA, te vANIne agAcara (eTale ke jene vacana dvArA vyavahAra na thaI zake evA ) caritra vaDe vicitra madanane namaskAra A uparathI samajya che ke A deva kAmAtura che ane ethI karIne temane deva tarIke vajana karavuM ucita nathI. A saMbaMdhamAM paMDita zrI jayakItirikRta zIlapadezamAlAmAM kahyuM paNa che ke" pUijjati sivattha, kehi di jaDa kAmagaddahA devA / jayAvger- kiM du pUti te kUta? . rara . ''- AyA pUjyante zivArtha kerapi yadi kAmagardabhA devAH / gartAzakarapramukhAn kiM na khalu pUjayanti te mUDhAH ? // ] arthAta je (mithyAtvarUpa madirAthI) mUDha ja kAma karIne gadheDA jevA devone mela mATe pUje che, teo khADAmAM rahetA bhuMDa vagere pazuone kharekhara kema pUjatA nathI ? (kemake AvA devomAM ane bhuMDamAM kazu aMtara nathI.) Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [[caturtha jemaNe rekhA prApta karI che tathA vaLI jeo bhayaMkara bhavAnA bhaMgavALA vadanavALA che temaja jeo samagra saMsArI ane bhaya utpanna kare che, teo je deva hoya, te he vicakSaNe! kaho ke ( tyAre ) zikArIe keNa hoya? purANakArone hAthe brahmAdinI jeTalI mazkarI-phajetI thaI che tenAthI te hada vaLI gayelI gaNAya. A badhA deva vipattine haThAvI na zakyAnuM karuNAjanaka dazya lekatattvanirNayanuM nimnalikhita padya pUruM pADe che - " brahmA lUnazirA haridRzi sarug vyAluptazizno haraH sUryo'pyullikhito'nalo'pyakhilayuk somaH kalaGkAGkitaH / sva tho'pi visaMsthulaH khalu vapuHsaMsthairupasthaiH kRtaH sAravaDhanAr mati vinIya mULAkAraza -zArdUla0 arthAt brahmAnuM mastaka chedAI gayuM. viSNunA netramAM roga thayo. mahAdevanuM liMga tUTI gayuM. sUryane deha paNa cholAI gaye. agni sarvabhakSI thaye. candra kalaMkI banyo. Indra sahastra bhagathI duSTa dehavALo thayo. (A uparathI phalita thAya che ke ) sanmArgathI bhraSTa thavAthI prabhune paNa prAye vipatti AvI A zlekamAM mahAdevanA zire je vipatti AvI paDyAnuM sUcavAyuM che, te uparathI jANe mahAdevanI IzitAne koTa tUTI jato joI zrIakalaMkadeve kahyuM paNa che ke" fi chinna i vAtamAM cUstrAunaH jaya sthAna nAthaH kiM bhakSyacArI yatiriti ca kathaM sAGganaH sAtmajazca ? / AjaH kiM vajanmA sakalaviditi kiM vetti nAtmAntarAyaM ? sakSepA mArja pazupatAsu joDatra dhImAnuvtte ? - arthAta je mahAdeva Izvara che, te aSionA zApathI enuM liMga kema tuTI gayuM? jo e nirbhaya che to enA hAthamAM trizULa kema che? jo e (tribhuvanane) svAmI che, te bhIkha mAgIne kema nirvAha kare che? jo e muni che, te ene patnI ane putra kema che ? vaLI jyAre A nakSatramAM ene janma le che, te 1 atra varNavelA dareka prasaMganuM savistara varNana zrIbhAvaprabhasUrikRta jainadharmavarastotranI svapajJa tti (pR. 82-84)mAM ApeluM che. A grantha TuMka samayamAM 'zrIAgodaya samiti " taraphathI bahAra paDanAra che. AnuM sthUla svarUpa tattvanirNayaprAsAda (pR. 130138 )mAM hiMdI bhASAmAM najare paDe che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka sAnuvAda e janmarahita kema kahevAya ? vaLI je e sarvajJa che, te e pitAne aMtarAya kema jANatuM nathI ? TuMkamAM rUDI rIte kathana karAyuM che ke AvA pazupatinI ke buddhimAna apazu (eTale mAnava) upAsanA kare ? A pramANe purANadimAM je varNana ApelAM che, tene deva-parIkSA prasaMge cheDo ghaNe citAra jaina maharSioe khaDe karyo che. paraMtu AthI ema na samajavuM ke teo brahmAdinA dveSI che. e te jema keI paNa niSpakSapAtI AvAM purANanAM kathanane kalpita gaNe ane zuddha caritrazALI devenI sevA kare, tema na munivaroe paNa karyuM che. are temaNe paNa brahmAdi nAma vaDe paramezvaranI stuti karI che. A vAtanA samarthanArthe grantha-garavanA bhayathI lokatatvanirNayamAMthI eka ja padya raju karuM chuM - " tyaktasvArthaH parahitarataH sarvadA sarvarUpaM sarvAkAraM vividhamasamaM yo vijAnAti vizvam / brahmA viSNubhavatu varadaH zaGkaro vA haro vA caNAnya varitamAM mAvatarUM kapa nA rU7 | >>__mannA arthAt jeNe svArthane tyAga karyo che, je anyanA kalyANamAM Asakta che, je sadA sarvasvarUpa (jaDa-cetanarU5), (parimaMDala, vRtta, caturasa, Ayatana vagere) sarva AkAravALA, ane utpAda, vyaya ane dhrauvyanI apekSAe vividha evA vizvane ananya sadaza jANe che temaja jenuM caritra acinya temaja advitIya che tene-bhale pachI tenuM nAma brahmA hai, viSNu hA, zaMkara ho ke hara hai, (deva tarIke) bhAvapUrvaka svIkAruM chuM. A nirUpaNathI devanuM lakSaNa vItarAgatva hovuM joIe ema samajAyuM haze, chatAM koI prANa "sarAgIne sudeva gaNavA taiyAra hoya te te mahAnubhAvane uddezIne huM kahIza ke - 1 juo yogazAstranI paNa vRtti (5. 61), digaMbara munirAja zrI amitagatikata gharmaparIkSA ane zrI hemacari (?)kRta saMdehasamuccaya. (A dvijavadanacapeTA paNa kahevAya che. A eka grantha dvAcArye race che ane tenuM nAma dvijavaMdana vajasutrI che. juo jainagranthAvalI pR. 161. upadezaratnAkaranA 155mA patramAM zaivamukhavajasUcI tarIke je granthane nirdeza che, te A te nahi hoya?) 2 AvA bhAvArthanA vizeSa jijJAsune vIra-bhaktAmara (pR. 55-57) temaja zrIbhaktAmara stotranI mArI saMskRta bhUmikA jevA vinati che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 vairAgyarasama jarI " "rAgI devo dosI devo nAmimi (?) devo rattA mattA kaMtAsattA je gurU te vi pujjA // 1 // majje dhammo se dhammo jIvahiMsAi dhammo hA hA kaTTu naho loo aTTama kurNato || 2 || 12 arthAt me deva rANI hoya, ne dveSI hoya....te pAzu heva che, valI rAtrI, mahonmatta, kAminImAM Asakta evA je gurue che tee paNa pUjanIya che temaja madya(pAna)mAM dharma, mAMsa(khAvA)mAM dharma ane jIva-hiMsAmAM paNa dharma che te hAya hAya kaSTa, avyavasthita vicAra (azubha vikalpa) karanAra loka nAza pAmyA che. vizeSamAM sarAgIne sudeva gaNavAnuM sAhasa karanAra zakara sivAya anya devane sudeva tarIke hi svIkArI zake, kemake enI sAthe sarAgatvamAM koi barAbara karI zake tema nathI. maharSi zrIbhartRharie kahyuM paNa che ke" eko rAgiSu rAjate priyatamAdehArdhahArI haro nIrAgeSu jino vimuktalalanAsaGgo na yasmAt paraH / durvArasmarabANapatragaviSavyAviddhamugdho janaH zeSaH kAmaviDambanAn na viSayAn bhoktuM na moktuM kSamaH // " - zAhUsa0 - vairAgyazato. 17 etattrayaM sumanyante, te narA zivagAminaH / naradevabhavAn kRtvA, bhavanti svalpakAlataH // 10 // samyaktvathI mekSa-- Aaa--" je manuSyo A traNane viSe zuddha zraddhA rAkhe che, te nara ane devanA bhavA karI TuMka samayamAM mokSe jAya che. '-10 Zao 1 tAtparya [turtha 2 3 rAgI devo dveSI devo.. . devI raktA mattAH kAntAsaktA ye guravaste'pi pUjyAH / madhe dharmo mAMse dharmo jIvahiMsAyAM dharmo hA hA kaSTaM naSTo lokaH azubhavikalpaM kurvan // tattvanirNayaprasAda ( pU. 433 ). A hakIkata nimnalikhita padyamAM jhaLakI UThe cheH---- " sarAgo'pi hi devazced, gururabrahmacAryapi kRpAhano'pi dharmaH syAt kaSTaM naSTaM hahA jagat // " - anu0 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda 97 etatsamyaktvadIpena, nirasya mohajaM tmH| gacchanti zreyaso mArge, narA dAga labdhacetanAH // 11 // kalyANamAganA dIpaka gle_caitanya pAmelA (mAnavo sudevAdi tattvatrayamAM suzraddhArUpa) A samasvarUpa dIvA vaDe mohajanya (ajJAnarUpI aMdhakArane dUra phekI daI kalyANane mArga jAya che."--11 mUlaM dharmataroretad, hAraM mokSasya kathyate / yAnapAtraM bhavAbdhau ca, guNAnAmAspadaM matam // 12 // samyakatvanuM gaurava--- le --"A (samyaphava) dharmarUpa vRkSanuM mULa, meSa rUpa nagara)ne daravAjo ane saMsArarUpa samudrane viSe naikA kahevAya che temaja te (sarva) guNonuM (utpatti-) rathAna manAya che."--12 ajaina darzanamAM samyakatvane mahimA spaSTI-A padyamAM yathArtha zraddhA upara bhAra mukavAmAM Avyo che te vAstavika che, kemake ajaina zAstromAM paNa mukti mATe zraddhAnI AvazyaktA svIkAravAmAM AvI che. bhagavadgItA (a. 4)mAM kahyuM che ke"kavirAma jJAnaM, tarasa saMcartakriyA jJAnaM labdhvA para zAnti-macireNAdhigacchati // 39 // vajJAthathAna, rANAsmA vinati ! nAthe joDarita na karo, na suvuM saMpanmanA che ja che " arthAt zraddhazALI jJAna meLave che ane temAM tallIna banelI ane Indri upara kAbu meLavelI (vyakita) jJAna pAmIne TuMka samayamAM uttama mukti pAme che. mUrkha, azraddhALu temaja saMzayazIla prANI to nAza pAme che. saMzayAtmAne A loka ke para leka nathI temaja sukha nathI. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ caturtha vairAgyarasamaMjarI sarvalakSmyA nidhAnaM hi, kAraNaM tIrthakRcchyiH / dhanyAste pAlayantIha, ye samyaktvaM sukhAkaram // 13 // samyakatvIone abhinaMdana... --"sarva saMpattinA bhaMDAra, tIrthakaranI lakSmInA hetu ane sukhanI khANurUpa evuM samyakatva jeo A saMsAramAM pALe che, teo dhanya che."--13 aGkasthAne hi samyaktvaM, sarva zUnyaM tataH param / aGkasya rakSaNe jAte, zUnyAni phaladAni ca // 14 // samyakatva vinA zyatA glo --"samyakatva e aMkane sthAne che, kemake enA vinA sarva zUnya che. aMkanuM rakSaNa thatAM mIDAMo paNa phaladAyaka (bane) che-tenI gaNanA thAya che."--14 kutarkagrahagrastA hA, kecid dharma bhirmukhaaH| dUSayanti kukarmANo, hArayanti janutthA // 15 // kukarmIonuM bhava-bhramaNa --"kutakarUpa grahothI sapaDAyelA ane bahirmukha (AIbara sevanArA evA keTalAka kukama dharmane doSa de che ane potAne) janma phegaTa hArI jAya che."--15 pUrvarSINAM samarthAnAM, kathanaM naiva rocate / adharmibhyazca mUrkhebhyaH , pramehibhyo ghRtaM yathA // 16 // maharSienA upadezanI avagaNanA ple -"jema pramehathI pIDAtA (ja)ne ghI catuM nathI ja, tema adharma ane mUrkha (mAnavIone) pUrve thaI gayelA samartha RSionuM kathana sacika thatuM nathI ja."--16 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnuvAda gucchaka] svakIyAM kalpanAM mUDhA, manyante tatvadhAriNIm / pUrvIyANAM tathA naiva, kukarmaprahatA jaDAH // 17 // ple -" jema (te) murakhAo potAnI kalpanAne tAtvika gaNe che tema kukarmathI haNAyelA te ja prAcIna (mahAnubhAvo)nI ka9panAne gaNatA nathI ja.".17 te samyaktvaM samuddAlya, kutkbhraantcittkaaH| svakIyakalpanAkAcaM, hA hA rakSanti ytntH||18|| kutarthIonI bAlizatA --"kta vaDe bhramita thayelA cittavALA te (jeDA) samyakatva (ratna) ne pheMkI daIne arere pitAnI kalpanArUpa kAcanuM yatnapUrvaka rakSaNa kare che."--18 adhunA paJcame kAle, vizeSAH kRssnnpaakssikaaH| bhAvino bharate savye, ityasti pUrvabhASitam // 19 // kRSNapakSIonI adhikatA-- le -"atyAre pAMcamA ArAmAM dakSiNa bhAratamAM kRSNapakSIo vizeSa hoya ema prAcIna kathana che."--19 pratyakSa lakSyate tat tu, teSAM durbhAgyayogataH / unnatirdutigAnA, cetastudati dharmiNAm // 20 // dhamane kheda - -"temanI kamanasIbInA yoge te (vAta) pratyakSa jaNAya che. kamo (atyAre) durgatie janArAonI unnati dharmIonA manane kheda paDa che. mAM vahu rAtAvyAM ! fire phurA TUTE sAvadhAnaM manaH kRtvA, nijaM rakSata rakSata // 21 // 1 1 stuti-caturvizatikA (pR. 198-99 ). 2 juo vIra-bhaktAmara (pR. 84 ). 3 juo mahAnithi . Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 sAvadhAna Aaa 2 kharekhara A vIsamI) sadImAM AvA samUheA pAyA che, vArate manane sAvadhAna karI potAnI jAtanuM (hai banyA ! ) tame AnAthI rakSaNa karo, rakSaNa karo. '".-21 - vairAgyarasama jarI (( [ caturtha mithyAtvapoSakA mUrkheH, kathyante dharmadhAriNaH / ce dharmaLio ho, sAt vanti vighAtinaH // 22 // ajJAnIone bakavAda (4 Aaa jagamAM mithyAtvane pASanArAone mUrakhAA dharmadhArI kahe che, jyAre jeA dhama pALe che temane vidhAtaka kahe che. ....rara ye samyaktvavatasthAH syuH, taiH sammilya prayatnataH / rASTravirodhinAM rodha, ye dveSAM vivardhanam // 2rU // sacamIAnuM saMmelana- zlA--" je samyaktvadhArI che temaja je (dezavirati ke rA vira tirUpa) vrata pALe che, temaNe prayatna pUrvaka ekaThA maLIne zAstranA virodha karanArAAnA nirAdha karavA joie temaja pAtAnI puSTi karavI joie."-23 Zao sudharmAda bhrazyato lokAn, ye rakSanti kRpAlavaH / dhanyAste kRtapuNyAste, tAnanvahaM namAmyaham // 24 // kRpALu punIzvarAne namaskAra " kalA eN- kRpALu (mahAbhAgyA) sudhathI bhraSTa thatA lokone bacAve che, te dhanya che ane temane huM pratidina praNAma karUM chuM."--24 R tIrthezAnAM trikAlArcA, kartavyA svargadAyikA / bodhisaulabhyalAbhAya, bodhidurgativArikA // 25 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] prabhu-pUjananuM phaLa~~ zle'" samyaktvanA sahelAithI lAbha evI tIrthaMkarAnI pUjA ( savAre, bapore ane samyaktva e durgatine nivAre che. . 25 sAnuvAda 101 thAya te mATe - sva ne ApanArI sAMje ema ) trikALa karavI, kemake saMsAranIradhau pUjA, yAnapAtrasamA matA / zivapratIvita pUnA, varNa vAmUimRtam // ra // pUjAthI lAbha- 46 aaa~~ saMsAra -samudramAM pUrjA vahANa jevI manAya che. kalyANanA upara prakAza pADanArI pRA daridratArUpa parvatAne ( bhedavAmAM ) vA (jevI) che." 26 . sarvakalyANakatra syAda, nRsurIvaibhavapradA / yuvAno payamAM dhArA, proH jUnA pururjamAM // 27 // prastutanI puSTi~~ 66 lA~~ pUjA sarva maMgaLAne karanArI ane mAnava ane devanA vaibhavAne ApanArI che. duHkharUpa agnine viSe jaLAnI dhArA jevI prabhunI pUjA atyaMta durlabha che. "--27 spaSTI- A temaja enI pUrvenuM padma upadezatara giNInA 216mA putragata nimna-likhita padyanI chAyArUpa jaNAya che: * " saMsArAmbodhiveDA zivapurapadavI durgadAridryabhUbhRdbhane dambholibhUtA suranaravibhavaprAptikalpadrukalpA / duHkhAgnerambudhArA sakalasukhakarI rUpasaubhAgyabhatra ', pUjA tIrthazvarANAM bhavatu bhavabhRtAM sarvakalyANakartrI // " agU0 Le snapayanti jagannAthaM, tatkarmarajasAM zamaH / ye pUnaryAnna tattvArI, pUgyante naLatAM nanaiH // 28 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 [ caturtha jagannAthanA snAnAdino mahimA zlA" je jagatanA nAthane snAna karAve che, temanA karma rUpI rajakaNA zAMta thai jAya chedhovAi jAya che. jemAM enAM caraNanuM pUjana kare che, temanA pagAne duniyAnA mAnavA pUje che. '8 vairAgyarasamajathI ye vandante ca te vandyA, dhyeyA dhyAyanti tIrthapAn / geyA gAyanti ye stotra - rbhavanti khalu bhAvukAH // 29 // prabhu-praNAmAdinA pratApa- zle." je bhavya (janA) tIrthapatine vandana kare che, te vandanIya bane che ane jae enu dhyAna dhare che, te ( vaya anyanA ) dhyAnano viSaya bane che. je stuti dvArA nAthanA ( guNa ) gAya che, vecyA kharekhara ( jagatane ) guNa gAvA lAyaka bane che." 28 WRO spaSTI---A temaja pUrva padhagata bhAva upadezatara gaNInA 194mA patramAM ApelA nimna-likhita padyamAM tarI Ave cheH-- "I yaH puSpairjinamarcati smitasurakhI locanaiH so'ryaM yastaM banda ekazastrijagatA so'harnizaM vandyate / yastaM stauti paratra vRtradamanastomena sa stUyate catuM thAyati traNa manidhanaH ma thAyate enimiH '--zArdUla '- nijaM mauliM namaskRtya, tIrtheza saphalIkuru / takuLavaMta jaLI, rasanAM jInapAnataH // rU. || netre taddarzanenaiva, pANI pUjanakarmaNA / caityAgamena pAdau ca, manaH saMsmaraNAt tathA // 31 // yugmama mastakAdinI saphalatA~~ 2 10-" " he cetana !) tIrthaMkara prati pAtAnuM marataka (ke mugaTa) namAvIne tene tu samULa kara ane tenA guNA sAMbhaLIne kAnAne ane anA guNo gAine jIbhane, Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucachaka ] sAnuvAda 103 tenA ja darzanathI nahi ke nATaka, ceTaka, bhavAI, sarakasa jAIne ) AMkhane, tene pUjIne hAthane, maMdire jaIne pagane ane tenuM samaraNa karIne manane tuM saLa kara, "---30-11 prAtarutthAya ye lokA, bAlAdilAlane ratAH / zAkapAnaprasaktAzca, prabhupUjAvivarjitAH // 32 // te loke pazubhistulyA, vRthA tairjanma hAryate / pUjanaM lokanAthasya, nApyate darzanaM tathA // 33 ||-yugmm anucita pravRttinuM phaLa lo --"savAranA UThIne je leke prabhunI pUjA karavAnuM) choDI daIne bALakane lADa laDAvavAmAM magna bane che ane zAka ane pAnamAM Asakti dharAve che, te jagatamAM pazu samAna che ane teo potAne janma eLe gumAve che, kemake teo jagannAthanuM pUjana ke darzana pAmatA nathI.--3ra-33 pUjito na nuto dhyAto, jino yairna ca vanditaH / janma nirarthakaM teSA-maraNye mAlatI yathA // 34 // mAnava-janmanI niSkalatA- zleTa--"jemaNe jinezvaranI pUjA ane stuti karI nathI, temaja tenuM dhyAna dharyuM nathI ke tene vandana karyuM nathI, temane janma vanamAMnI mAlatInI peThe nirarthaka che. "-34 kavi hukamorti, dUra sakrayAnA prabhubhAvaprakAzAya, yato'sAdhAraNA'sti saa||35|| jaDa mUrtine paNa asAdhAraNa prabhAva zle -"sudevanI mUrti jaDa hovA chatAM zubha dhyAnamAM tatpara banela (janoe) tene pUjavI joie, kemake prabhunA bhAvanuM ghAtana karavAmAM te ajoDa che."-35 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 vairAgyarasamaMjarI [ caturtha yathA citragatA grAmAH, sAkSAd bodhavidhAyakAH / tadantareNa na jJAnaM, jJAne'sAdhAraNA matAH // 36 / / jaDarUeM yathA bhojyaM, buddhibalavivardhakam / tathA mUrtirinerAnAM, vijJAna rU7 -gar mUrti dvArA kevalajJAna-- ple -"jema nakazAmAM darzAvelA gAme sAkSAta bodhadAyaka che ane tenA vinA tenuM jJAna (thatuM) nathI, ane tethI tene asAdhAraNa mAnavAmAM Ave che temaja jema jaDasvarUpI bhejana buddhinA baLamAM vadhAre karanAra che tema jinezvaranI mUrti kevalajJAnane ApanArI che."--16-17 kalpasUtre samAyAti, caritraM nAgakaitavam / ujjvalaM kevalaM lebhe, jinamUrtarupAsanAt // 38 // prastutanuM samarthana- slo --"kalpasUtranI TIkA)mAM nAgaketunuM caritra Ave che. (temAM kahyuM che ke, jinezvaranI pratimAnI sevAthI teNe nirmaLa kevalajJAna meLavyuM."--38 spaSTI-nAgaketunI kathA mULa kalpasUtramAM nathI. paraMtu paryuSaNa-pUrva-samaye Avazyaka kriyAone ullekha karatAM AnA TIkAkAra mahopAdhyAya zrIvinayavijayagaNi adhikAmAM ene nirdeza kare che. TIkAne sUtrathI abhinna gaNI nyakAre Avo ullekha karI kevaLa sUtra temane mAnya nathI, paraMtu paMcAgImAM temane pUrNa vizvAsa che e sUcana karyuM che. nAgaketunI kathA candrakAntA" nagarImAM vijayasena nAmane rAja rAjaya karate hate. enA rAjyamAM zrIkAnta nAmane vyavahArI ane tenI zrI sakhI nAmanI patnI rahetAM hatAM. devanI aneka vAra stuti karatAM A daMpatIne eka putrane prasava thayo. paryuSaNa parva AvatAM kuTuMbamAM a6manI vAta cAlI, te A bALake sAMbhaLI. ethI ene jAtismaraNa jJAna thayuM ane eNe ama karyo. 1 jue zreSThi devacaMda lAlabhAI jaina pustakAra pranyAMka 61nA sAtamA AThamA po. 2 sUtra, niyukti, cUNi, bhAga ane bIkAne "paMcAMgI' kahevAmAM Ave che, Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda stanapAna karavAthI vimukha ane ethI karIne mAlatI puSpanI jema karAI gayele tene joIne tenA mAtApitAe vividha upAye jyA, chatAM kAlAMtare te mUracha pAmyo eTale svajane tene marI gayela dhArIne bhUmimAM dATe AvyA. A tarapha rAjAne khabara paDI ke putranA maraNathI AghAta pahoMcatAM zrIkAntanA rAma ramI gayA che eTale tenuM dhana laI levA mATe teNe subhaTane mokalyA. evAmAM amanA prabhAvathI dharaNendranuM Asana kaMpyuM. ava dhijJAnathI sarva vRttAnta jANI A pRthvI upara te Avyo. teNe te dATelA bALaka upara amRta chAMTayuM ane pachI brAhmaNanuM rUpa dharI teNe pelA subhaTone dhana letAM aTakAvyA. te sAMbhaLIne rAjA pite tyAM Avyo ane brAhmaNane kahevA lAgyA ke aputranuM dhana letAM tuM kema vacce paDe che ? dharaNe uttara ApyuM ke he nRpa ! zrIkAntane putra jIve che. rAjAe kahyuM kyAM chebatAva joIe. bhUmimAMthI nidhAnanI jema te bALakane bahAra kADhI lAvI vipre rAjAne sAkSAkAra karAvyuM. AthI sarve cakti thaI gayA ane kahevA lAgyA ke he nAtha ! tame koNa che ? vipre javAba Apyo ke huM dharaNa nAmane nAgarAja chuM ane A bALake karelA admanA prabhAvathI AkarSAI ene madada karavA atra Avyo chuM. rAjA pramukha nAgarikee Ane ATalI nAnI umaramAM adRma kema karyo e prazna karyo eTale dharaNendra kahevA mAMDayuM ke pUrva bhavamAM A bALaka kaI vaNikane putra hatA. nAnapaNamAM enI mAM gujarI gaI. sAvakI mAtA ene bahu duHkha detI hatI tethI eka vAra kaMTALI jaI teNe te hakIkata pitAnA mitrane kahI. te pUrva janmamAM kaI paNa jAtanI tapazcaryA karI nathI tethI A bhavamAM tuM duHkhI thAya che ema kahI teNe tene dilAso Ape. paryuSaNa AvatAM jarUra aThThama karIza evo manamAM nizcaya karI eka ghAsanI jhupaDImAM te suI gaye. apara mAtAe A vakhate A avasara joIne te jhupaDImAM eka aMgAre nAMkhe, eTale te baLI gaI ane sAthe sAthe A bALaka paNa paMcatvane pAmyA. ama karavAnI zubha bhAvanAthI A zrIkAntane ghera avataryo che ane pUrva janmanI vAta yAda AvatAM teNe ama karyo che. A bALaka laghukama che ane A ja bhavamAM mekSe janAra che. vaLI he rAjA ! e tane upakArI thaI paDaze, vAste tuM enuM barAbara rakSaNa karaje ema kahI nAgarAje pitAne hAra bALakanA gaLAmAM Arogya ane pite pitAne sthAnake ja rahyo. tyArabAda svajanoe zrIkAntanuM mRtakArya karI A bALakanuM nAgaketu evuM nAma pADyuM. bALapaNathI indriyone vaza rAkhatA te uttama zrAvakapaNAne pALavA lAge. 14 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyasana jarI [ caturtha eka divasa vijayasena rAjAe cArI nahi karI hovA chatAM cAranuM taheAmata mUkI eka jaNane mArI naMkhAvyeA. te marIne vyaMtara thayeA. teNe vera levAnI icchAthI AkhA nagaranA ghATa ghaDavA mATe zilA viSuvI. teNe rAjAne lAta mArIne siMhAsana uparathI gabaDAvI dIdho. rAjAne lehInI ulaTI thavA lAgI ane sarve bhayabhIta banI gayA. A vakhate sakaLa saMghanuM rakSaNa karavAnA irAdAthI nAgaketu mahelanI Toca upara caDhayo ane zilAne hAtha vaDe sparza karyAM eTale AnA tapanA tejane nahi sahana karavAthI te yaMtare zilA saMharI lIdhI ane Ane praNAma karyAM, nAgaketunA vacanane mAnya karI rAjAno upadrava paNa dUra karyAM. 106 eka veLA nAgaketu jinendranI puSpa vaDe pUjA karatA hatA, tevAmAM temAM rahelA sarpa teNe dRsyA, paNa teNe tenI darakAra na karI ane peAtAnI zubha bhAvanAmAM te masta rahyA. AthI teNe nirmaLa kevalajJAna utpanna thayuM. zAsanadevatAe temane muninA veSa arpaNa karyAM eTale te anyAnya gAma ane nagarIne pAvana karavA lAgyA. antamAM AyuSya pUrNa karI A mahAtmA mukti ramaNIne varyAM. zvazrU vadhvorvRthA mUrkhervRttaM mUrtI prakalpitam / yato nAmApi tatsadRk kiM gRhyate takairhi tat ? // 39 // sthAnakavAsIenI gerasamaja--- aaa mUrkha (sthAnakavAsIoe) sAsu ane vahunA vRttAnta mUrtimAM nakAmA kalpyA che. kemake nAma paNa tenA jevuM che chatAM te zA mATe teo le che ''-39 sAsu ane vahune vRttAnta spaSTI~mUrtinI pUjAne niSedha karanArA sthAnakavAsIe pAtAnA bhakta janAne mUrtinA darzana-vaMdanathI 'cita rAkhavA mATe nIce mujabanI vArtA sabhaLAve cheH koi eka nagaramAM lakSmIcaMda nAmanA zeTha vasatA hatA. tene lakSmI nAmanI patnI hatI. jinezvaranI trikAla pUjA karanArA A daMpatIne tyAM devacaMda nAme putra utpanna thayA. te umara lAyaka thayA. eTale tenuM dhanadatta zeThanI (pratimA-dreSiNI) putrI dhanavatI sAthe lagna karyuM. dhanavatI sAsare AvI tyAra khAdya eka divasa te tenI sAsu sAthe jina-maMdire gai. tyAM daravAjAmAM pesatA siMhanuM citra joine pote DarI gai hoya evA teNe DALa karyAM. A joine sAsue kahyuM ke vahu! zA mATe gabharAya che ! A te pattharanA siMha che; te kaMi mArI zakavAnA nathI. vahu elI ThIka tyAre. pachI sAsu ane vahu Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka sAvA 10: gabhArA pAse gayA. tyAM vahue prabhunI pratimAne praNAma na ryA. tethI sAsue tene tenuM kAraNa pUchyuM. dhanavatIe javAba Apyo ke A to pASANa che, prabhu kyAM che ke huM tene vaMdana karUM? sAsujI! tame ja hamaNe kahyuM ke pASANane siMha kaMI ijA karI zakatuM nathI to tevI rIte pattharanI mUrtine pUjavAthI ke vAMdavAthI zuM ? arthAt ethI kaze lAbha nathI. A pramANe bodha ApI vahue sAsune maMdire jatI aTakAvI. mUrtipUjaka vetAMbara mUrtipUjA saMbaMdhI eka kathA nIce mujaba raju kare che - pRthvIbhUSaNa" nagaramAM dhanadatta nAmane eka zeTha raheto hato. tene dhana vatI bhAryAthI dhanadeva nAmanA putra thayo. A samagra kuTuMba jina-pratimAnA darzana-vandananI vimukha hatuM. dhanadeva maTe thayo eTale ene enA mAbApe jinadAsanI mUrtipUjaka putrI jinamati sAthe paraNAvyo. A lalanA pitAnA sAsarIA mUti-pUjAnI viruddha che te prathamathI jANatI hatI. e sAsare gaI eTale enI sAsue ene sAdhuo pAse sthAnake AvavA kahyuM. e vAta eNe aMgIkAra karI. roja te pitAnA sAsujInI sAthe sAdhunA darzanArthe jatI hatI. evAmAM eka dahADe sAdhue tene upadeza Apyo ke he zrAvikA ! amArA darzana karyA vinA bhejana na karavuM e tuM niyama le. jinamatie dhanavatI sAmuM joyuM. sAsujIe hA pADI eTale eNe e niyama lIdhe. keTaloka kALa vItyA bAda sAdhu anyatra vihAra karI javA taiyAra thayA. temanA bhakta temane thoDe sudhI vaLAvavA gayA. teo tyAMthI pAchA pharavA lAgyA, paraMtu jinamati te temanI sAthene sAthe ja cAlavA lAgI. dhanavatIe tene ghaNI samajAvI, kintu teNe te kahyuM ke mAre niyama mAre pALa joIe. AthI sAdhue kAgaLa upara pitAnuM citra AlekhI ApyuM ane kahyuM ke AnA darzana karavAthI tAre niyama sacavAI raheze. jinamatie javAba Apyo ke ApanI zI gati thaze te Apa jANe che ? uttara maLe ke nA. te ApanI mUrtine mAnavI ane sarvajJa vItarAga devAdhidevanI mUrtine na mAnavI te kyAne nyAya? AkhA kuTuMbane teNe samajAvavA mAMDayuM ke jue, ApanA paMthanA munio paNa mUrtine mAne che. te ApaNe tema karIne temAM zI hAni che? A samaye koI bolI UThayuM ke pattharanI gAyane dehavAthI dUdha maLe ke ? jo nahi maLe te pattharanA devane pajavAthI zuM ? Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 vairAgyarasamaMjarI [ caturtha jinamatie pratyuttaramAM kahyuM ke zuM gAyanA nAmanI mALA japavAthI dUdha maLe kharuM? nA, to pachI tamArA kathana mujaba prabhunA nAmane jApa kare te paNa vyartha che ane chatAM tame tema te kare che. AthI e spaSTa thAya che ke jema bhagavAnanA nAmanI mALA pheravavI sArthaka che tema tenI pratimAne pUjavI te samucita che. jene bhAva-nikSepa sAco hoya tenA nAma ane sthApanArUpa nikSepa paNa sAcA che ema teNe pitAnA sAsarIAne savistara samajAvyuM ane temane mUrti-pUjaka banAvyA. kiyantaH kathayantIha, yavanaimUrtayo hatAH / prabhAvastAsu ceda bhUyAt , kathamevaM prajAyate ? // 40 // mUrtinuM khaMDana bhale -"keTalAka atra kahe che ke ( suprasiddha) murtione yavane nAza karyo che. je teno prabhAva hoya ( arthAta mUrtimAM kaMI sattva heta) to ema kema thAya?" etadevottaraM cAsya, tebhyo vitIryate mayA / mUrtihonezvarasyApi, gAliM dadate nAstikAH // 41 // kiM tasyApi prabhAvo na, tasmAt tyAgo vidhIyate / hastidantA hi bhinnAH syu-zcarvaNe darzane tthaa||42||-yugmm izvarano prabhAva pleTa - "huM evA uttara te janA)ne ApuM chuM ke nAritaMka mUrti rahita evA Izvarane paNa gALa de che. to zuM tene paNa kaMi prabhAva nathI je nathI te Izvarane tyAga karavo joIe. chatAM ema karatuM nathI eTale ) hAthInA dAMta cAvavAnA ane jovAnI jIda hoya che e kahevata AthI caritArtha thAya che.''-4-jara dUradarzanayantrasya, jaDasya shktirtaa| yada darasthitavastUnAM, bodhe'sAdhAraNaM matam // 43 // Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanuvAda 100 gucchaka ] jaDa dUrabInanI zakti-- le -"he cetana ! jaDa avA dUrabInamAM addabhuta zakti rahelI che ke je dUra rahelA padArthonuM jJAna karAvavAmAM advitIya gaNAya che. "-4 RSabhAda vardhamAnAntaM, nAmApi syAjjaDAtmakam / dUNDhakairgRhyate yAvat, tAvanmUrtyAH prayojanam // 44 // mUrtinI sakAraNatA zleTa-"SabhathI vadhamAna sudhInA tIrtha)nAM nAme paNa jaDasvarUpI che. jayAM sudhI DIAo (sthAnakavAsI) tenuM grahaNa kare che tyAM sudhI mUrtinuM prayojana che te sahetuka che." 44 strIcitrAM vasatiM muktvA, munirvAsaM dadhAti ca / iti rAddhAntaproktaM yat, taddhi mUrtyAH prasAdhakam // 45 // mUrtinI siddhi- zlo-"vaLI caturAnA citravALA sthAnane choDIne ( anyatra ) muni nivAsa kare ema je siddhAntamAM kahyuM che te paNa) mUtine siddha kare che. ''-45 sAsirUpa sUtra spaSTI-A padhamAM je siddhAntane sAkSarUpe ullekha karavAmAM AvyA che, te dazavaikAlika sUtra hoya ema bhAse che. enA 'AcAra--praNidhi" nAmanA AThamA adhyayanamAM kahyuM che ke - "jimitti naLA, nA iva mugArca mAM pi , riddei samAre che 11 || " arthAt sAdhue strInA citrane javuM nahi. alaMkAravALI (ke ta vinAnI vanitA tarapha paNa eNe daSTipAta karavA nahi. je kadAca A tarapha dRSTi paDI jAya te jema sUryane jotAM daSTi pAchI kheMcI levAya che tema teNe te kheMcI levI joIe. 1 chAyA - citrabhitti na nirIkSeta nArI bA svala kRtAm / mArapAra fuSa guNakA : fsapaws ! Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 vairAgyarasamaMjarI [caturtha jyAre A pramANe pramadAnI pratikRtine paNa nirakhavAnI sAdhune manAI che, te pachI evA sthAnamAM tene nivAsa karavAnI te anujJA na ja hoya e svAbhAvika che. OMkAraM vaidikA yAva-japanti mUrtibodhakam / tAvat tatkhaNDanaM teSAM, pAdakhaNDanavad bhavet // 46 // mRtinindakanI bAlizatA le-" jyAM sudhI vaidika (vedanA anuyAyIo) mUrtine badha karAvanArA kArane jApa jape che, tyAM sudhI temanA dvArA thatuM mUtinuM khaMDana te pitAnA pagane khaMDana samAna che-hAthe karIne pitAnA pagamAM kahADo mAravA barAbara che. e-46 mUrtipUjA spaSTI-A pramANe uparokta padya dvArA mUrti-pUjana zAstrAnusAra che ema A granthakAre atra pratipAdana karyuM che. A uparAMta mUrtimaMDana nAmanI pitAnI kRtimAM paNa A viSayane granthakAre piSyo che. meM paNa A viSayanI sthaLa rUparekhA nyAyakusumAMjalinA anuvAda (pR. 273-ra79)mAM AlekhI che. A saMbaMdhamAM gujarAtI bhASAmAM munirAja zrIvidyAvijaye racele zrImUrtimaMDana-praznottara grantha sAre prakAza pADe che. gIrvANa girAmAM zrIyazavijayagaNie pratimAzataka nAmane grantha racI A viSaya upara divya prakAza pADyo che eTaluM ja nahi, paNa AnI pajJa vRtti racIne A viSayanA jijJAsune vizeSa anukULatA karI ApI che. vizeSamAM zrIbhAvaprabhasUrie A grantha paratve avacUri paNa racI che. nyAyatIrtha nyAyavizArada munirAja zrInyAyavijayakRta adhyAtmatattvAlakanI zrIyuta motIcaMda jhaveracaMde jelI aMgrejI prastAvanAmAM mUrtipUjAnI virUddhamAM je dalIlo karavAmAM Ave che, tenuM nirasana karavAmAM AvyuM che, eTale aMgrejI jANanA rAne A paNa jevA bhalAmaNa che. A pramANenuM mUrtipUjA pratipAdana karanAruM jaina sAhitya najare paDe che. khAsa karIne zvetAMbaramAM sthAnakavAsI paMthanI utpatti thayA bAda A viSaya carcA hoya ema bhAse che. 1 A prakhya dvArA sthAnakavAsI, AryasamAja, sIkha ane musalamAnane pratipAdana zailI dvArA samajAvavA prayAsa thayo che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucha | sonuvAda 11 mUrtinuM svarUpa prabhunI mUrti gRhatyamAM hoya te te kevI, kevaDI ane zAnI banelI hovI joIe temaja maMdiramAM hoya te te saMbaMdhI zI vastu-sthiti che e para AcAradinakara (pR. 142) prakAza pADe che. mUrtinI pratiSThAnA saM baMdhamAM paNa tyAM ullekha che. atra te grantha-garanA bhayathI A dizAmAM prayANa na karatAM nimna-likhita hakIkata raju karI saMtoSa mAnavAmAM Ave che. tIrthaMkaranI mUrti Indra, indrANI pramukha parikara sahita hoya che athavA te vinAnI paNa hoya che. parikara vinAnI, prabhunI pratimA ekala mUrti kahe vAya che. bhagavAnanI eka ja mUti vacamAM beThelI hoya ane AsapAsa idrAdi parikara hoya te tene eka-tIrtha saMbodhavAmAM Ave che. mULanAyakanI mUrti beThelI hoya ane tenI banne bAjue prabhunI be pratimAo UbhI hoya tathA sAthe sAthe AsapAsamAM parikara hoya to te tritIrtha kahevAya che. tritIrthagata bane UbhI pratimAonI upara parikaramAM prabhunI bIjI beThelI mUrtio hoya te te paMcatIthI kahevAya che. AthI e phalita thAya che ke bhagavAnanI mUrtio beThelI ja ke UbhI hovI joIe ema nathI. keTalIka mUrtio kAusaggIAnA nAmathI paNa oLakhAya che. AmAM bhagavAna kArga-mudrAmAM UbhA rahelA AlekhavAmAM AvelA hoya che. cetasIti vicArya tvaM, prabhupUjAparo bhv| yena tvAM bAdhate naiva, mithyAmArgaH kadAcana // 47 // prabhunI pratimAnA pUjananuM phaLa- bhale -"A pramANe manamAM vicAra karIne tuM prabhunuM arcana karavA tatpara thAke jethI mithyAtvane mArga kadApi tane pIDA na kare." - 7 gurUNAM vandanaM kArya, sarvadA karmavArakam / vratasthAnAM yatastebhyo, vratalAbho bhaviSyati // 18 // 1 AnAM prAsaMgika padyo temaja e saMbaMdhI gUjarAtImAM ullekha mATe juo zrIAgodaya samiti taraphathI prakAzita jainadharmavaraoNtranI madIya AvRtti (pR. 71-72) 2 je mUrti pradhAna gaNAtI hoya ane jenA nAmathI maMdirane paNa saMbodhavAmAM AvatuM hoya te "mULanAyaka' kahevAya che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 vairAgyarasamaMjarI [ caturtha sadagurunuM sevana- ble- " duSTa) karmane rokanAruM evuM vandana (pAMca mahAvratone pALanArA zuone sadA karavuM, kemake temanI taraphathI tane lAbha thAya che."-48 ajJAnaM nAzayelloke, AgamArtha prabodhayet / yo hi mArgapradAtA syAt, sa guruH sevyatAM sadA // 49 // prastutanI puSTi--- - je bura lekane viSe ajJAnano nAza kare, AgamanA arthane baMdha karAve ane je te sAcA mArganA dAtA hoya, te gurunI sadA sevA karavI."-49 pitA mAtA tathA bhrAtA, bhaginyAdi kuTumbakam / na rakSet patato jIvAna, kRpAluM suguruM vinA // 50 // gurunI rakSatA- zlo-- "yALu gura vinA pitA, mAtA, bhAI, bena pramukha kuTuMba (dharma) mArgathI bhraSTa thatA jIvone bacAve tema nathI.'-50 sugurUditavAkyebhyo, yathA bodhaH prajAyate / na tathA kugurubhyo'sti, yataste dUSitAH svayam // 51 // sugurunI vANuM-- zle "sadaguruonAM vALethI jevuM jJAna thAya, tevuM jJAna kuguruonAM vacanathI thatuM nathI, kemake teo jAte duSaNasahita che."---51 kugurunuM svarUpa spaSTI-suguru ane kugurunuM aMtara dhyAnamAM Ave teTalA mATe ApaNe nimnalikhita traNa parve vicArIe - " vAGamAtrasArAH paramArthavAhyA na durlabhAzcitrakarA mnussyaaH| Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda durlabhA ye jagato hitAya zlA meM sthitA dharmamudrAnti !! --upajAti 8 kecit pracAlamiva raGgabhRtaH svayaM syuH kecicca cUrNakaNavat pararaGgayogyAH / aritotrafia saurabhapuragaurA dhanyAH punaH stravararnatAM makhanti-vasanta. AtmamabodhavirahAda vizuddhabuddhe prabodhanavidhiM prati ko'dhikAraH ? | sAmarthyamasti tarituM sarito na yasya tasya matArAvarA varatArottiH / / '-vasata. arthAt kevaLa vANIrUpa sAravALA paraMtu paramArthathI vimukha evA citrakArI manuSyA durlabha nathI. (kintu) jeo dharma(mArga)mAM rahI vizvanA kalyANa mATe dharma kathe che tee durlabha che. kahevAnI matalaba e che ke meTI meATI DaMphAse mAranArAo, lAMkhAM lAMmAM ane chaTAdAra bhASaNA karanAra upadezakeAnI A ja gatamAM khATa nathI; nyUnatA te raheNI ane karaNImAM ekatA sAcavanAranI ja che. 4 keTalAka (guruo) paravALAnI jema peAte jAte raMgadhArI hAya che eTale ke pote dharmanA raMgathI raMgAyelA hoya che, paraMtu anyane te raMgI zake tema nathI; vaLI keTalAka cUnAnA kaNIAnI peThe pArakAne raMgavAnI yAgyatA dharAve che, arthAt svayaM dharmavimukha hoi anyane dharmI banAvavAnA prayAsa kare che. suvAsanA pUrathI ujajavaLa evA jee kesaranI jema petAne ane anyane raMge che, temane zAkhAsI ghaTe che. 113 peAtAnA AtmAne pratidha nahi pamADI zakelA haiAvAthI asvaccha mativALAne anyane bedha pamADavAnA ze| adhikAra che ? jenAmAM tara MgiNI tarI javAnuM pANI nathI, tenuM parane tAravAnuM kathana chetarapiMDIthI tarALa che. Le * ye svayaM buDitAH santi, tArayeyurna te parAn / guDamadadguroratra, dRSTAntaH siddhikArakaH // 52 // GaguruthI vinAza -" jeo jAte (bhava-sAgaramAM) DUbelA che, te bIjAne kevI rIte tAre ? A hakIkatane goLa khAnAra gurunuM dRSTAnta siddha kare che, ''--pUr 15 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasama jarI 114 geALa khAnArA gurunuM udAharaNa-- spaSTI--kAi eka zeThanA putrane pratidina puSkaLa gALa khAvAnI kuTeva paDI hatI. AthI tene Akhe zarIre khujalI utpanna thai. enA pitAe vicAryuM ke jo A peAtAnI kuTeva sudhAraze nahi te AgaLa jatAM bhaya kara vyAdhithI sapaDAze; mATe amuka sthaLe guru che tyAM huM ene lai jAuM ane temanI mAraphata upadeza apAvI AnI kuTeva cheDAvu. samaya maLatAM pitA putrane laIne guru pAse AvI pahoMcyA ane teNe sa vRttAntathI gurune vAkephagAra karyA. gurue daza divasa tyAM rahevA sUcavyuM, joke upadeza ApavAmAM kaMi eTalA badhA divasanI jarUra na hatI. guru jAte A kuTevamAM phasAyelA hatA tethI temanI sthiti paNa A zeThanA putra jevI kaphoDI hatI. potAnA zarIra upara kapaDuM oDhI rakhIne teo sAta divasa sudhI eka eraDImAM besI rahyA. ATalA vakhatamAM gALa khAvAnI temanI je Adata paDI gai hatI te chuTI gai. khIjA traNa divasamAM te temanA deha nirmaLa banI gayA. pachI guru bahAra nIkaLyA ane pelA zeThanA putrane atizaya gALa khAvAthI zeA geralAbha thAya che tenuM bhAna karAvyuM, A upadezanI evI suMdara asara thai ke pelA chekarAe peAtAnI kuTevane tyAM ne tyAM ja tilAMjali ApI dIdhI. [ caturtha prasaMgAnusAra zeThe gurune kahyuM ke sAhekha ! Ane durvyasanamAMthI mukta karavA mATe Apane ahu ja alpa samaya lAgyA che, chatAM daza divasa vyartha vilaMba zA sArU sahana karAbve ? gurue uttara ApyA ke zeTha ! huM svayaM kuTevathI sapaDAyelA hatA. mArUM zarIra paNa khujalInA rogathI grasta hatuM. Ave samaye jo huM upadeza ApuM te tene tamArA putra upara zA prabhAva paDe ? vAste sAthI prathama meM mArI jAtane sudhArI ane huM pote nIrogI banyA. tyAra khAda meM je upadeza ApyuM tenuM kevuM iSTa ane zIghra pariNAma AvyuM te to tame ane meM bannee joyuM. sArAMza--A kathA uparathI sAra e levAnA che ke je svayaM patita yAne durAcArI heAya tenA upadezanI bIjA upara jhAjhI asara thatI nathI, kemake je pAte tarI zakate na hoya ane jAte taravAthI ajJAta hAi khI rahelA hAya te anyane kevI rIte tArI zake ? mATe prathama pote sadAcArI banyA bAda je manuSya bIjAne sudhAravA-sadAcArI anAvavA prayatna kare che, te bahALe bhAge peAtAnA prayAsamAM saphaLatA meLave che eTale ke sAmAnA hRdaya-paTa upara sacATa chApa pADI zake che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 115 jinAnAM zAsanaM loke-'dyAvadhiM yad vilokyate / gurUNAmupakAro'yaM, paJcamAnte prayAsyati // 53 // suguruno parama upakAra- bhale - atyAra sudhI lokamAM tIrthakaronuM zAsana jovAya che te guruone upakAra che ane te upakAra pAMcamA (ArA)nA aMtamAM jato raheze."---53 gurane apratima upakAra spaSTI-jagatamAM aneka prakAranA upakArI jane jaNAya che, paraMtu te sarvamAM gurunI tole koI AvI zake tema nathI. mAtA, pitA ane svAmIne upakAra paNa gurujanya upakAranI sAthe harIphAI karI zake tema nathI. vAcakamukhya zrIumAsvAti prazamaratimAM A vAtane nirdeza karatAM kathe che ke " duSpatikArau mAtA-pitarau svAmI guruzca loke'smin / tatra juAimutra 1, mRdutAkAra: 77 -AryA vaLI guru vaDe jJAna thAya che. e saMbaMdhamAM paNa emane nimnasUcita mudrAlekha mananIya che - gurattA cama-chAtrAmAM mavati Do. taNA purAdhana-La tirakSiA pavitavya che ? -AryA arthAta zAnA sarva prAraMbhe gurune adhIna che, e mATe hitecchae gurunA ArAdhanamAM tatpara rahevuM joIe. atimuktaM nayenmuktiM, gautamaM ko guruM vinA ? / gautama mAninaM muktiM, vinA vIraM nayecca kaH ? // 54 // sadaguthI sugati- zle --"autama jevA guru vinA atimuktine mikSa koNa laI jAya che ane ahaMkArI gautamane mahAvIra vinA mukita bhaNI keNa dorI jAya?"-pa3 atimukta munIzcara- spaSTI- zrIatimukta munirAjanuM je jIvanacaritra aMtakRdazAMga nAmanA AThamA aMganA chaThThA varga (patrAMka 23-2.)mAM najare paDe che, tenA AdhAre enI sthala rUparekhA atra nIce mujaba AlekhavAmAM Ave che- 1 juo vIrabhaktAmara (pR. 22-25). Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasama jarI [ caturtha 'peAlAsapura' nagaramAM vijaya nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. tene zrI nAmanI rANIthI atimukta nAmano putra thayA. e cha varSanA thayA tevAmAM zrImahAvIra prabhu A nagaranI bahAra AvelA zrIvana' nAmanA udyAnamAM sameAsaryAM. eka veLA zrIgAtamasvAmI (indrabhUti) gocarIne mATe pharatAM A kumAranI samIpa AvI paheAMcyA. emane joine kumAre pUchyuM ke Apa kANu che ? gAtama gaNadhare javAba ApyA ke ame sAdhu chiye ane bhikSA mATe pharIe chIe. AthI bhagavan ! mArI sAthe padhAre, huM Apane bhikSA apAvuM, ema kahI atimukte temanI AMgaLI jhAlI ane temane potAnA rAjamahele laI AnyA. zrIdevI muniratnane AvelA joi harSita thai ane teNe temane sadbhAva pUrvaka AhAra ApyA. khALa kintu buddhithI abALa evA atimukta rAjakumAre zrIindrabhUti gaNadharane prazna karyA ke Apa kAM raheA che ? temaNe javAba ApyA ke amArA gurudeva zrImahAvIrasvAmInI pAse 'zrIvanamAM ame vasIe chiye. A sAMbhaLIne rAjakumAra temanI sAthe tyAM javA taiyAra thayA ane tema karavA mATe gaNadhara mahAtmAnI AjJA mAgI. temaNe kahyuM ke vaivALupiyA ! ahAsuda' ( devAnupriya ! jema sukha upaje tema kara). zrImahAvIra prabhu pAse AvI rAjakumAre temane vaMdana karyuM ane temanA mukhacandramAMthI jharatI amRta--dezanAnuM pAna karyuM. ghera AvI te potAnA mAtApitAne kahevA lAgyA ke huM A saMsAra thI kheda pAmyA chuM, vAste mane dIkSA levAnI rajA ApeA. mAtApitA khelyA ke vatsa ! tuM khALaka che eTale dharma kevA hAya, dIkSA kevI hAya te tuM zuM jANe ? rAjakumAra melyA ke "tuM caiva nALami taM cepana yAjJami, na caitra na caLAmi te ceya jJAmi " arthAt he mAtApitA! je huM jANuM chuM te nathI jANatA ane je huM nathI jANatA te jANuM chuM. temaNe pUchyuM ke e kevI rIte ? kumAra khelyA ke je huM jANuM chuM te e ke je janmyo te jarUra maravAno, vaLI huM nathI jANatA te e ke te kayAre ane kayAM maravAno; vaLI huM nathI jANatA te e ke kevAM karma karavAthI jIva narakAdi gatimAM utpanna thAya che, paraMtu huM jANuM chuM ke jIva potAnAM karelAM karmane lIdhe ja narakAdi gatimAM bhame che. mAtApitAne rAjI karI niSkramaNa -utsavane aMge prabhu pAse dIkSA apAvI. A pramANe uttara ApI dIkSA levA mATe teNe temanI anujJA meLavI. meTI dhAmadhuma karI mAtApitAe tene vIra A vakhate temanI uMmara 17 varSanI hatI. prabhue tene zikSaNa ApavA mATe virAne sUcanA karI. 116 1 A eka AzrayaM samajavuM, kemake A varSe pUrve dIkSA ApavAne adhikAra nathI. bhagavatI sUtra (rA. 5, u. 4, sU. 188)nI TIkAmAM zrIabhayadevasUri ema kahe che ke 'chavvarito pavvaio niggaMthaM roiUNa pAvayaNaM ' ti etadeva cAzcaryamiha, anyathA varSASTakAdArAnna pravrajyA syAt 86 6 '' Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda 117 eka divasa A atimukta bAlamuni sthaviro sAthe thaMDila (dIdhezakALe) gayA. mArgamAM jalavRSTithI khADImAM pANI bharAyuM hatuM, temAM bALakone khAkharanAM pAMdaDAMnI heDI banAvI tarAvatAM temaNe joyAM, eTale temaNe paNa pitAnuM pAtra taratuM mUkyuM ane kahevA lAgyA ke juo, mAruM nAvaDuM kevuM tare che! sthaviree Ama karatAM temane rokyA ane pachIthI prabhu pAse AvI temAMthI keTalAke kahyuM ke bhagavAna ! A cha varSano bALaka cha kAya jIvanuM rakSaNa karavAthI ajJAta rahI hAla to tenuM upamardana kare che. prabhue pratyuttara Ape ke A bALakanI tame niMdA karaze nahi. te tamArA karatAM vahele kevalI thanAra che, vAte tame tene samajAvI samajAvIne bhaNAve. thaDA samayamAM te A bAlamunie agyAra aga sudhIne abhyAsa karI lIdhuM. eka divase raste jatAM bALakone jaLamAM nAvaDAM tarAvatAM temaNe joyAM. pite paNa AvI bAlakrIDA pUrve karI hatI te yAda AvI eTale e mATe AtmAnI niMdA karatAM tenI gahaNa karatAM teo samavasaraNamAM AvyA. tyAM IpathikI (pratikamaNa zrutaskaMdha)ne pATha karatAM artha vicAratAM jatAM sAmaTTI e pada AvatAM pitAnI jAtanI teo vizeSa niMdA karavA lAgyA. zubha bhAvanA bhAvatAM zukla dhyAnamAM ArUDha thaI jJAnAvaraNIyAdi cAra ghAti-karmone khapAvI teo kevalI thayA. A pramANe nava varSanI nAnI umare A munirAja sarvajJa thayA. devee A prasaMge mahatsava karyo ane pelA sthaviree emane praNAma karyA. AyuSya karma pUruM thatAM A mahAnubhAva mukti-mahilAnA mahele padhAryA. dRDhaprahArikaM pApaM, gurumRte nayeddhi kaH ? / muktiM tyAgaM samAtra, guruvo hi kRpAlavaH // 55 // prastutanuM samarthana- le -"dIkSA ApIne guru vinA (bIjo) keNu pApI dRDhaprahArIne mekSe laI jAya kemake guru kRpALu hoya che.-55 daDhaprahArInuM udAharaNa spaNI koI eka nagaramAM eka brAhmaNa vasate hato. te uddhatAIne avatAra hato. anyAya karavAmAM te ekako hate. pApAcAramAM te pravINa hato. tenAmAM AvAM aneka apalakSaNo joIne to koTavALe tene gAmabahAra kADhI mUkayo. AthI te rakhaDate rakhaData eka aTavImAM jaI caDaze. tyAM tene cAranA nAyakane samAgama thaye. keTalAka divasa te tyAM rahyo tyAra pachI nAyake tene pitAnA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 vairAgyarasamaMjarI [[caturtha putra tarIke pALe. yuddhanA prasaMge ene majabUta prahAra karato joI enA sAthIoe enuM daDhaprahArI nAma pADyuM. kAlAMtare nAyakanuM maraNa thatAM ene nAyaka tarIke temaNe sthApe. eka divasa cerenuM meTuM lazkara laIne daDhaprahAro "kuzasthaLa" gAmamAM dAkhala thaye ane chUTe hAthe tene lUTavA lAge. A gAmamAM eka garIba brAhmaNa sahakuTuMba rahete hato. keTalAe divasathI tenAM nAnAM bALake tenI pAse bIranI yAcanA karatAM hatAM. temanA mAratha te Aje mahAmahenate pUrA karI zakyo hato. khIra taiyAra thatAM te snAna karavA nadIe gaye. evAmAM A ceremAMthI keTalAka ene ghera AvI caDyA. kharekhara, daiva durbalane ja mAre che. gharamAM kaMI mAla hAtha nahi Abe, paraMtu enI najara khIra upara paDI eTale tenuM vAsaNa temaNe jhaTa upADyuM. A joIne bALakonA te hozakoza ja UDI gayA. eka be chokarAM hIMmata karIne pitAnA pitAne A vRttAntathI vAkephagAra karavA nadI tarapha doDayA. rastAmAM pitAne temaNe A vAta kahI. eTale kodhathI tenAM netra lAlacoLa banI gayAM. te te ghara bhaNI dhasyo. raste cAlatAM AjubAjumAMthI eka meTA daravAjAnI jabaradasta bhegaLa laI te coro upara tUTI paDaze. ane jotajotAmAM keTalAkane teNe rAmazaraNa karI dIdhA. bAkInA jeo tyAMthI agiArI gaNa gayA teTalA matanA paMjAmAMthI bacI gayA. A pramANe cArenI dazA thayelI jANIne daDhaprahArI pote tyAM AvI pahoMce. potAnA sAthIone saMhAra thayele jaI tenA kodhane pAra rahyo nahi. pilA brAhmaNane ThAra mAravAnA hetuthI je te AgaLa vadhe che tevAmAM te eka STa puSTa gAya tenI ADe AvI. Ane vinarUpa gaNIne eNe eka ja phaTake tarata ja svadhAma pahoMcADI dIdhI brAhmaNa upara vera levAnA IrAdAthI vaLI te AgaLa ghase che eTalAmAM enI sagarbhA patnI vacamAM rokavA AvI. AthI daDhaprahArIe garbha sahita tenA paNa eka ja prahAre be TukaDA karI nAMkhyA. AgaLa vadhI brAhmaNane jAna laI veranI vasulAta karI tyAre te jhaM. jarA zAMta thatAM tenI najara A pramANenA atyAcArathI atizaya Akanda karatAM bALaka upara paDI. eka te temanI nirAdhAra sthiti ane karuNAjanaka vilApa, vaLI bIjI bAju garbhanuM taraphaDavuM ane gAyane vadha e dekhAva ghAtakImAM ghAtakI khATakInuM hRdaya paNa pIgaLAve te hato eTale enI asara daDhaprahArI upara paNa thaI.te jarA vAra che ane dayAnA aMkuranI sAthe tenA manamAM pazcAttApanA phaNagA paNa phUTavA lAgyA. hAya hAya, eka pApI peTa mATe meM ke bhayaMkara anartha Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda arere A bALakone meM tadana nirAdhAra karI mUkaDyA! mArUM ugra baLa aja. mAvavAnuM zuM A ja sthAna ! mArA jevA adhamAdhamanuM rorava narakamAM paNa ThekANuM paDavuM muzkela che. ahIM mArI zI vale thaze? AvAM dAruNa pApathI huM kevI rIte mukta thaI zakIza? mAre chuTakAre koI mahApuruSa dvArA thAya te thAya. AvA vicAramAM ne vicAramAM te gamagIna cahere raste kApavA lAgyuM. teNe cerIne dhaMdhe mUkI devA nizcaya karyo hato eTale pitAnA sevatIone te zodhavA Ubhe na rahe. teo paNa gAmamAMthI meLavelA mAlane laIne pakaDAI javAnI bIkathI jaMgala bhaNI cAlatA thayA hatA. daDhaprahArI gAmanI bahAra eka jhADa nIce AvI beThe. A vakhate tenA hRdaya-sAgaramAM vairAgyanA kalela kalela karI rahyA hatA. tenuM citta sAtvika bhAvane varI rahyuM hatuM. pazcAttApa pitAnI sattA pUra josathI jamAvate jato hato. karmarUpa anAdi kALane ko zatru tenAthI dUra bhAgavAnI gaDamathalamAM paDyo hato. tenuM pavitra banatuM jatuM aMtaHkaraNa saMtanA samAgama mATe talapApaDa banI rahyuM hatuM. jevuM thavAnuM hoya che tevI mati ane sAmagrI upasthita thAya che e nyAya anusAra daDhaprahArInI abhilASAne pUrNa karanAra jANe sAkSAt kalpavRkSa hoya teva cAraNamunivare tyAM AvI caDyA. temanA caraNAraviMdamAM te namI paDyo ane pitAnAM pApothI mukata thavA mATe upAya batAvavA temane vinavavA lAgyo. daDhaprahArInI A paristhiti jotAM te yogane rogya adhikArI jaNa eTale e mahAtmAoe tene AtmA ane dehanI pRthatAno viveka karAvyo. sAthe sAthe temaNe tene Asava, saMvara ane nirjarA nuM svarUpa samajAvyuM ane kSamAne viziSTa vivecanapUrvaka pATha bhaNAvyo. tenuM hRdaya vairAgyavAsanAthI pallavita thatAM tene dIkSA ApI temaNe pitAnI viddhArakatA siddha karI batAvI. A samaye daDhaprahArIe evI bhISaNa pratijJA karI e durvAhya abhigraha dhAraNa karyo ke jyAM sudhI A gAmanA leke mArAM pApI kRtyanuM smaraNa karAvatA raheze tyAM sudhI huM ahIM ja AhAradine tyAga karI kAryotsarga-mudrAe prabhunA dhyAnamAM magna rahIza. jenA hRdayamAM varAgya-rasanuM jharaNuM anyanA upadeza vinA vahetuM thayuM hoya, jene sAMsA rika sukha e duHkho che evuM sacoTa jJAna thayuM hoya, je yathArtha jJAnane anukuLa vartana rAkhavAne kaTibaddha thayo hoya, jenA pariNAmanI dhArAo uttarottara zuddhatAne saMgama sAMdhI rahI che, jenI rageragamAM mukti meLavavAnI AturatA vadhatI jatI hoya tevA sAdhune guru sAthenA lAMbA sahavAsanI ke gurukulavAsanI AvazyaktA nathI. e pramANe vicAra karI cAraNa munIzvaree daDhaprahArI munine tyAM sthiratA karavA anujJA ApI ane pote gagana-mArge anyatra javA upaDI gayA. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ caturtha 120 vairAgyarasamaMjarI savAra paDatAM daDhaprahArI gAmanA uttara daravAje AvI dhyAnAvasthAmAM ArUDha thayA. gAmabahAra jatAM keTalAka lekee emane tarata oLakhyA. sAdhune veza jotAM teo emane chUrti mAnavA lAgyA. emanI A sthitinI vAta vAyu vege gAmamAM prasarI gaI. judA judA mAne tyAM AvI pahoMcyA ane pitAne, pitAnAM pitA, mAtA, bhrAtA, patnI, putrI, putra ke sagAMvahAlAMmAMthI je koIne A munie duHkha dIdhuM hatuM te yAda lAvIne temanAmAMthI keTalAka lAkaDI vaDe, te koI hAtha vaDe te kaI patthara vaDe emanI pUjA karavA lAgyA. vaLI keTalAka emane puSpAMjali saMbhaLAvavA lAgyA. nirbharsanA karavAmAM temaNe kaccAsa na rAkhI, paraMtu daDhaprahArIe pitAnuM citta daDha rAkhIne temAM vikAra utpanna thavA na ja dIdhe. teo pote udvigna na thatAM zAMtithI gALAgALI ane mAraThoka sahana karI gayAM ane tema karI temaNe saMkaDe duSTa kamene khapAvI nAMkhyAM. deDha mahinA sudhI kSamAthI tene baMdhana, tADana, tarjana sahana karyA, eTale lekene paNa gusse zAMta paDI gaye. gALa devA ke mAravA AvatuM jyAre kaI jaNAyuM nahi eTale A zramaNa pUrvanA daravAje jaI pahelAnI jema dhyAnastha thaI rahyA. tyAM paNa jyAre doDha mahine vItyA pachI tenAM kukarmo yAda karAvanAra lekenI AvajA baMdha paDI eTale teo dakSiNa daravAje ane pachIthI pazcima daravAje deha deDha mahinA sudhI rahyA. A pramANe cha mahinA nirAhArapaNe temaNe apUrva zAMtithI pasAra karyA. AthI temanAM bairya ane dhyAna temaja temane viveka ane temanI kSamA parAkASThAe pahoMcyAM. deha uparathI paNa temanI mamatA utarI gaI. AtmaramaNatA sivAya anya koI sthaLe temane AnaMda AvatA baMdha thaye. rame remamAM Atma-bhAva pradIpta thayo. samAnatAnI-vizvabaMdhutvanI anupama bhAvanA vikasita thaI zuddha pariNAmanI uttarettara vRddhi thatI gaI. meganI aMtima ane ananya avasthAmAM temaNe praveza karyo. A pramANe nI anukaraNIya avasthAmAM temaNe carAcara jagatane sAkSAtkAra karAvanAruM anupama kevalajJAna prApta karyuM ane te samayamAM AyuSyAdi cAra aghAtikamene paNa kSaya thatAM parama pada prApta karyuM. AvA apUrva vIranA saMbaMdhamAM vizeSa zuM kahevuM ? eTale "rAje pUra pUrA " A satya sUktinuM samarthana karanArA A mahAtmAne kaTiza vaMdana karI ApaNe A prakaraNa pUrNa karIe. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda amUlyaM mAnavaM ratnaM, maNikAraM guruM vinA / strInvATikAmagnA, na jAnanti kadAcana // 56 // ratna-parIkSaka guru-- zlA-- -" lADI, gADI, ane vADImAM Asakta banelA ( jIve ) jhaverI samAna gurunA upadeza vinA mAnava-bhavarUpa amUlya ratnane kadApi oLakhatA nathI. "-56 gurunuM gAva-- spaSTI~~ --A gucchakamAM 48 mAthI te 51 mA sudhInAM paghAmAM temaja 50 mAthI te A paryantanAM padyamAM granthakAre gurunA prabhAvanI rUparekhA AlekhI che. ApaNe paNa A viSayanI puSTi arthe sAmAnyaguNApadezakulakamAM je nimnalikhita ullekha che tenI noMdha laieH k jaha duddhaM gheNUo dumAu puSpaM jalAu jaha kamalaM / AcAraparvadu:yamunivavAmo tada muLA tri // 28 -Aryo jaM dakkho'vi na pekkha gurusikkhAvajjio guNavisesaM / jaha nimmalA vicakkhU payAsarahiyANaM ghaDapaDAi // 19 // - 1 fast fast suvannAgAraM viNA na hemattaM / nadda ddapha taddA mantro muharadiyo maLiyamuLanivahaiM // 20 ||'~3 arthAt jema 3 gAyamAMthI dUdha, jhADamAMthI phUla ane jaLamAMthI kamaLa maLe che, tema 2(paMca) AcAramAM tatpara tathA mahuzruta evA gurunI zikSAthI guNA paNa maLe che. jema prakAza vinAnA janAnuM nirmaLa netra paNa ghaTa, paTa vagerene joI zakatuM nathI, tema guru-zikSA vinAnA guNavizeSane joi zakatA nathI. 1 jue prakaraNasamuccaya (pR. 31-33 ), 2 chAyA yathA dugdhaM dhenodrumAt puSpaM jalAd yathA kamalam | AcAraparabahuzrutaguruzikSAyAH tathA guNA api // yada dakSo'pi na prekSate guruzikSAvarjito guNavizeSam / yathA nirmalamapi cakSuH prakAzarahitAnAM ghaTApaTAdIni // vipulospi mamauliH suvarNakAraM vinA na hematvam | yathA labhate tathA bhavyo gururahito bhaNitaguNanivaham // 3 jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIcAra. 16 15 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ caturtha jema tenI vinA senAne mATe mugaTa paNa suvarNatvane pAmate nathI, tema guru(nA samAgamathI) rahita e bhavya kahelA guNonA samudAyane pAmate nathI. govinda iva vandante-'nalasA ye janA hi te| nArakAdikSayaM kutvA, bhaveyuH svargamokSagAH // 57 // prabhunI sAvadha sevAnuM phaLa- -"goviMda ( kRSNa vAsudeva)nI jema apramAdIpaNe je jane prabhune praNAma kare che, teo kharekhara nArakAdi (gatinA marmane nAza karI varge (ane ane mokSe jAya che."_pa7 zrIkRSNanuM neminAthane vandana- "mathurA nagarImAM zUra nAmanA rAjAne zeri ane suvIra nAmanA be putra hatA. zarine aMdhakavRSNui pramukha ane suvIrane bhejavRSNi pramukha putra thayA. aMdhakavRSNine subhadrA nAmanI patnIthI (1) samudravijaya, (2) akSebhya, (3) timita, (4) sAgara, (5) himavAnuM, (6) acaLa, (7) dharaNa, (8) pUraNa, (9) abhicaMdra ane (10) vasudeva e nAmanA daza putra thayA. A daza "dazAhanA nAmathI prasiddhi pAmyA. samudravijayanI zivA nAmanI patnIe neminAthane (ke jemane ariSTaneminA nAmathI paNa oLakhavAmAM Ave che temane) janma ApyuM. emane jene bAvIsamA tIrthaMkara tarIke mAne che. vasudevane devakIthI sAta putra thayA. te paikI chellA putra kRSNanA nAmathI vikhyAta che. A kRSNanuM bIjuM nAma gevinda paNa che. mukti-mahilAnI dUtIrUpa dIkSA grahaNa karI, kevaLajJAnane prApta karI ane tIrtha pravartAvI pitAnA tIrthaMkara-nAma-karmane caritArtha karanAra zrI neminAthane temaja temanA samagra zramaNa-maNaDaLane zrIkRSNa eka veLA dvAdazAvarta vaMdanA karI. pachI zrIkRSNa prabhune kahyuM ke munione vandana karavAthI Aje mane eTale badhA thAka lAge che ke jeTale 360 yuddha karatAM paNa mane lAgyuM nathI. sarva uttara Ape ke he vAsudeva! tame Aje puSkaLa puNya, kSAyika samyaktva ane tIrthaMkara nAmakarma upArjana karyo che. vizeSamAM tame sAtamI narakane egya evA karmapudgalene khapAvIne trIjI narakane egya AyuSya-karma bAMdhyuM che ke jene tame A bhavanA antamAM nikAcita karaze. A sAMbhaLIne zrIkaNe javAba Ape. ke he nAtha ! ema hoya te pharIthI huM munivarene vandana karuM ke jethI narakanA Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda AyuSya-karmane samULa kSaya thaI jAya. prabhue temane samajAvyuM ke A vandanA dravya-vandanA thaze, pahelAnI jema te bhAva-vandanA nahi thAya eTale dhAreluM phaLa maLI zakaze nahi. tyAginAM vandane tyAgA-numodo bhavati dhruvam / tyAgAnumodanAd bhAvI, tyAgaguNo nijAtmani // 58 // tyAganuM anumodana zle -"kaMcana ane kAminInA tyAgI (mahAmA)ne vaMdana karavAthI nakI tyAganI anumodanA thAya che ane te anumodanAthI pitAnA AtmAmAM tyAgano guNa (prakaTa) che."--18. AlasyAdinibaddho yaH, suguruM naiva vandate / zaGgapucchavihInaHsa, mantavyaH pazureva ca // 59 // gu--pUjana vinAnA mAnavInI pAzavatA zkeTa--" ALasa vagerethI jakaDAyela je (jIva) sugurune vaMdana nathI ja karate, tene zIMgaDAM ane puchaDA vinAne pazu ja mAnavo.-59 matveti suguruM nityaM, sevasva zubhabhAvataH / yena mithyAmataM tvAM na, bAdhate kvApi mAnasa ! // 60 // sadgunI sevAnuM phaLa ble--"A pramANe vicArIne he citta ! tuM zubha bhAvapUrvaka sadgunI sarvadA sevA kare ke jethI mithyAdarzana tane koI vAra paNa pIDA na kare."--60 kuguruH parihartavyo, vijJAnAlaGkRto'pi hi| viSapAtragatA kiM na, sudhA nihanti jIvitam ? // 61 // 1 sarakhA- "suna fo , vidarADaDharAtoDa ! maNinA : :, kima mAra; ? ! " Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 vairAgyarasamaMjarI [ caturtha kugurune parityAga- zleTa--"jJAnathI vibhUSita hoya to paNa tevA kugurune jarUra tyAga kare; kemake zuM jheranA pAtramAM raheluM amRta paNa jIvanano vinAza karatuM nathI ?"-61 kugurune nava gajanA namaskAra- spaSTI-A padya dvArA vidvAna kugurune paNa saMga na kare e sUcavAyuM che, kemake kuguru duSTa sarSa karatAM paNa vizeSa hAnikAraka che. kahyuM paNa che ke ""phAra, juharatAni purU pADuM. to vari so dit, I gva ma - AryA arthAt sApathI eka vAra mRtyu thAya che, jyAre kugurunI sevAthI anaMta maraNe anubhavavAM paDe che. tethI sApane pakaDe te sAruM, paraMtu kugurunI sevA karavI te kalyANakArI nathI. sudharmaH sevanIyo'sti, rogAtairiva bhessjm| karmakaphAdikaM hantA, sa eva paramauSadham // 2 // sudharmanuM sevana-- le -"rogIo jema auSadhane seve che, tema (bhavya prANIoe) sudharma ArAdha joIe. kemake) kamarUpa kapha vagerene vinAza karanAro te uttama auSadha sudharmAt sukule janma, sampadArogyameva ca / vidyAsiddhiH prasiddhizca, bhavatIti sa sevyatAm // 63 // sudhamathI zubha kuLAdi- ple---"sudharmathI zubha kuLamAM janma, saMpatti, Arogya, vidyAnI siddhi ane kIrti maLe che; vAte ene bhajavo joIe."--63 1 chAyA--- sarpa ekaM maraNaM kugururanantAni karoti maraNAni / tasmAt vara so gRhIto na kugurusevanaM bhadram // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 gucchaka ] sAnuvAda dharmAda dhanaM dhanAt kAmaH, kAmAt saukhyaM prajAyate / kAryArthI kAraNaM tvaM ce-danveSayestadA sukham // 64 // sukha mATe saMzodhana-- le.--"dharmathI dhana, dhanathI kAma ane kAmathI sukha utpanna thAya che. vArate je te kAryane athI hoya te tenuM kAraNa zodha eTale tane sukha maLaze."--64 dharma eva bruDajantUn , kUpAnnirgamako mataH / rajjurivAtra bho tasmAd, dharmasevAparo bhava // 65 // dharmanuM zaraNu le. --"A duniyAmAM he jIva ! dharma ja saMsArarUpa) kuvAmAM DubI jatA jene temAMthI bahAra kADhavA mATe doraDA jevo gaNAya che, vArate (dharma) karavAmAM tuM tatpara rahe."-65 dAridrayabhedako dharmaH, sarvavAJchitapUrakaH / dharmaH kalpataruH sAkSAd , dharma eva satAM gatiH // 66 // sudharmanuM gaurava -"dharma e daridratAne nAza karanAra che ane sarva manorathane pUranAra che. dharma e sAkSAta kalpavRkSa che. dharma ja sajajanenI gati che."---66 dhamane mahimA- spaSTI-A pramANe granthakAre pAMca pa dvArA dharmane mahimA gAya che, e uparathI dharma e AtmAnuM Avazyaka aMga che evI pratIti thaI haze. ene vizeSa daDha karavA mATe dharmathI zuM zuM prApta thAya che tenuM digdarzana karI laIe. dharma karavAthI prANI bhUpati bane che. are te baLarAma, vAsudeva, cakavatI, deva, Indra, ahamindra ane cheka arihaMtanuM pada paNa prApta kare che. A 1 sarakhAvo- " dharmAda dhanaM dhanata eva samastakAmAH kAmebhya eva sukhamindriyaja samastam / kAryArthinA hi khalu kAraNameSaNIyaM dha vidheya zuti tava sanita " vasanta che Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 vairAgyarasama jI [ caturtha pramANe dharma svarga temaja meAkSa Ape che. e sarvAMttamamaMgaLa che. 1 e mAtAnI jema AtmAne pAdhe che, pitAnI jema tenuM pAlana kare che, mitranI jema AnaMda Ape che, bandhunI peThe sneha rAkhe che, gurunI mAphaka nirmaLa guNA saMkramAve che ane svAmInI peThe prakAma pratiSThAnI prApti karAve che. vaLI kukarmanA hRdayamAM sphATa karavAmAM enuM zUrAtana samAyeluM che, jaDatArUpa vahIne jaDamULathI ukheDI nAMkhavAmAM enI kRtakRtyatA rahelI che ane durgatine dUrakarI sugati ApavAmAM enI alihArI che. vadhAre zuM kahevuM? enA vinAnAM mAnavane chAyA vinAnAM jhADa, jaLa rahita sarovara, sugandha vinAnAM phUla, dAMta vinAnA hAthI, pradhAna vinAnAM rAjya, vara vinAnI jAna, deva vinAnAM caitya, candra vagaranI rAtri, caritra vihIna sAdhu, zastra vinAnAM sainya ane AMkha vagaranAM mukha sAthe sarakhAvI zakAya tema che. * zaraNaM dharma evAtra, karmakRte sadAbhrame / tuvannupUraLa, sahita manana // 67 // dharmanuM Alabana~~ ' zlA- karmane lIdhe upasthita thayelA tathA sadA bhramaNazILa evA temaja duHkhanA puSkaLa pUrathI yukta evA A saMsArarUpa cakaDALamAM dharma ja zaraNa che. ' -67 1 sarakhAve| zrIdazavaikAlika sUtranuM suvarNasiddhidyotaka Adya sUtra tr dhammo maMgalamukkaTThe ahiMsA saMjamo tavo / '' devA vi taM namasaMti, jassa dhamme sayA maNo // 1 // [ dharmo maGgalamutkRSTamahiMsA saMyamastapaH / ', devA api taM namasyanti yasya dharme sadA manaH // 2 sarakhAveA dazavaikAlakanI zrIharibhadrasUriSkRta TIkAmAM sAkSIrUpe likhita blekaH-- * durgatiprasRtAn jIvAn, yasmAd dhArayate tataH / dhatte caitAn zubhe sthAne, tasmAd dharma iti smRtaH // '' 3 dharmanA mahattva paratve eDamaMDa pIla (Edmund Peal )nA udgAra e che ke~~~ " Is not religion rightly understood, ] ApelA nimna- A pledge of peace, the bond of brotherhood, A shield against whatever would destroy, Fraternal concord and domestic joy?" Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAvAda kazcid duHkhI sukhI kazcid, rogI kazcinnirAmakaH / nivRddhivRddhimAn tri-dharmadhamato mavet // 68 // adhama ane dharmAMnAM phaLeA-- AA-kAi du:khI to kAi sukhI, kAi rAgI te kAi nIrogI, koi mUrkha te kAi buddhizALI e adhama ane dharmathI sabhave. ..-68 bhAi aGkurAcca yathA vIja-madRSTamapi siddhayati / sukhaduHkhAt tathA dharmA-dharmo prAcyau prasiddhayataH // 69 // dharma-adhamanI siddhi-- 129 Ia zlA--aMkurane jovAthI, nahi dekhAtuM evuM paNa bIja jema sidda thAya che, tema sukha ane duHkhathI, pUrva (janmamAM karela) dharma ane adhama sAbIta thAya che. ~69 dharmAt kaThorakarmA'pi, svasmin tattvaM dadhAti ca / svasthAnaM kriyate kiM na zilAyAmapi mRdghaTaiH ? // 70 // dhanI asara-- zle.-~~ - dharma karavAthI kaMThAra karma karanArA paNa potAnA AtmAmAM (dharmanuM kaMi nahi ne kaMika ) tattva paNa sthApana orI zake che, kemake mATInA dhaDA zuM pattharamAM paNa petAnuM sthAna karatA nathI ke ? ( arthAt je zilAmAM mATIne ghaDe rAja mUkavAmAM AvatA haiAya tyAM AMkA paDI jAya che. ) '', '==9deg nimnordhvaM yAti jIvo'trA - zubhazunaiH svakarmabhiH / TaTAnta yonanIyau dvi, patrasAvArinau // 9 // dharmAMthI zubha gati ane adhama thI adhama gati Aaa. A lAkamAM jIva potAnAM sArAM narasAM karmo vaDe UMce nIce jAya che. AnA sabaMdhamAM kuvA ane mahela banAvanAranAM udAharaNe anukrame dhaTAvavAM. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 vairAgyarasama jarI [ caturtha (arthAt jema kuvA banAvanAra nIce nIce utaratA jAya che ane mahela banAvanAra upara upara caDhatA jAya che tema zubhakamI jIva ucca gatimAM jAya che, jyAre azubhakI jIva nIca gatimAM jAya che. ) "; } \ -- sukalatre sute rAjye, prApte'tha ratnasaJcaye / svargasaukhye tathA prApte, na santoSo mahAtmanAm // 72 // sAMsArika sukhathI atRpti- blA" sArI strI, putra, rAjya, ratnano bhaMDAra temaja ravanuM sukha maLe tApaNa tethI mahAtmAone satASa thatA nathI, '- hara Le svalpakAlasthitIMstucchAn, zUnyAMstAn paramArthataH / jJAvA padArthAt pujJaH -stevu santovamAnuM mavetu ?rUA niHsAra padArthomAM asatASa- zlA.--" paramArthathI te (prasiddha) padArthone atizaya alpa sthiAtavALA, tuccha ane zUnya jANyA bAda kayA sujJa (jIva) tene viSe saaASI bane ? '~~73 zrIjainaM zAsanaM prApya, duHkhabhISme bhavodadhau / trAjJA: potAyamAna di, nRtyanti nimarzaH // 74 // yato mArgaH kSaNAdeva, zrIsarvajJa prarUpitaH / zamAmRtarasAsvAda, dadAti bhAgyazAline // 75 // yugmam jaina zAsananI prA!mathI AnaMda- zle- du:khathI bhayaMkara evA bhava-sAgaramAM nAva samAna zrIjaina zAsanane pAmIne harSita banI sujJA nAce che, kemake zrIsarvajJe prarUpelA mArga bhAgyazALIne kSaNamAM ja zamarUpa amRtano rasa cakhADe che, ".-74-p anantasukhadaM mokSaM, jIvaM nayati nizcitaH / harSodrekasya kiM naiva, kAraNaM sa prajAyate // 76 // Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnuM pada muka ] 129 harSano -- le---"te (mArga) jIvane ananta sukhane ApanArA mokSe laI jAya che, (to pachI te harSanA atizaya hetu kema na thAya ? - 6 bhAgyAnukAraM vAJchanti, phalaM sarve'pi dehinaH / zvA tuSTaH khaNDamAtreNa, kesarI na tathA bhavet // 77 // bhAgya pramANenI abhilASA-- --badhAe jIvo bhAgyAnusAra phaLa icche che. kemake kUtara kevaLa roTalInA TukaDAthI rAjI thAya che, jayAre siMha tema thatuM nathI."--77 bIhikaNamapi prApya, mUSakaH khalu nRtyati / gajendro'vajJayA bhuGkte, puSkale'pi subhojane // 78 // prastutanuM samarthana- loha"khAne (eka) dAge paNa maLatAM uMdara kharekhara nAce che, jayAre kejararAja te puSkaLa bhajana hevA chatAM avajJAthI te khAya che."--78 adRSTatattvA ye mUDhAH, tucchacittA mnaagpi|| rAjyAdilAbhamApyAtra, jAyante te madoddharAH // 79 // dRSTajinoktatattvA ye, samyaktvazAlinaH punaH / dharmabhAvaratA naivaM, bhavanti mdvihvlaaH||80 ||-yugmm alpajJane gumAna ane tatvajJanI niranimAnatA kale-"jemaNe ta joyAM nathI, je ala vinAnA che ane jemanuM citta tuccha che. teo rAjayAdine a9pa paNa lAbha maLatAM madenmatta banI jAya che. (paraMtu) jemaNe tIrthaMkare kathelAM to avalakayAM che, te mukhyatvathI alaMkRta ane dharmabhAvamAM magna evA (jana) ahaMkArI banatA nathI. -79-80 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1.30 vairAgyarasamaMjarI yena dezanayA nItAH, zrIjainaM varazAsanam / gujArI samatena, na jova jJatItare 5 8 // upadezakano anupama upakAra-- ** zlA" jemaNe dezanA dvArA (bhavya prANIone) uttama zrIjaina zAsana prati deryA che, temanA samAna upakArI (A) pRthvInI sapATI upara kAi nathI,''-81 upakArazatairatra, bhavakoTizatairapi / dharmapivezavAtaLAM, niyona vidhIyate // 82 // [ caturtha dharmopadezakanA RNanA apratIkAra- zlA--" karADA bhavA sudhI paNa karelA sekaDA upakArAthI dharmanA upadezaMkAnu RNa vALI zakAtu nathI. "---82 yadupadezadAtRNAmupakAre'sti nAvadhiH / tavA sudarbhamAvo-vAre 2 thaM maveta ? // 83 // dharma-janya upakAranI niHsImatA-- lA--"jenA upadeza karanArAnA RNane dUra karavA mATenA upakAranI sImA nathI, te dha-bhAvanA upakArane viSe maryAdA karyAMthI hAya ! 83 dharmAdadhigataizvaryo, yo nityaM taM ca sevate / sAtti cumatirmAvI, chatajJeSu somaniH // 82 / / dhama'nA ArAdhakanI prabhutA-- zlA.-- dharmathI prabhutA jeNe prApta karI che evA je jIva sadA tene eTale ke dharmane seve che, te zubha gatine pAmaze temaja te kRtajJAnA saradAra che."-84 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 gu sAnuvAda 'dharmAdadhigataizvaryo, yastameva nihanti ca / nAsya zubhagateAbho-kRtajJAnAM ziromaNeH // 85 // dharmanA virAdhakanI durdazA - 1.--" thA laNe azya bheSavyu cha / 75 tene // 4 cha, tene zubha gatine lAbha maLe nahi temaja te akRtamAM ziromaNi che."-85 vane raNe jale vahnau, zatruNAM nicaye sthitam / bhayAkrAnte ca kAntAre, dharma eko hi rakSati // 86 // dharmanI surakSA--- -" vanamA, 24mA bhA, 201mA, zatruyAnA samUhamA (2|ysaa) sayAna vanamA (sapAyesA )tu dharma (01) 22e| are cha. "-86 'dharma vardhayato vRddhiH, kSayaM kSapayato bhavet / dharmavRddhistataH kAryA, svakIyAM vRddhimicchatA // 87 // dharmanI vRddhithI lAbha leTa--"dharmane vadhArA karavAthI potAnI tAttvika) vRddhi thAya ane tene ghaTADo karavAthI tene nAza thAya; vAte potAnI vRddhi karavAnI icchAvALAe dharmanI vRddhi 62vI. "-87 triSu mitreSu dharmo'yaM, sAmAnyapaGktigaH kRtaH / tathApi duHkhanistAre, sarveSAmupari sthitaH // 88 // / s2paaye| sUtabhutAlI (5. 7)gata nimna- lipata :-- "dharmAdadhigataizvaryo, dharmameva nihanti yH| kathaM zubhagatirbhAvI ?, sa svAmidrohapAtakI // 19 // " 2 sarakhAvA manusmRtine mulekha___"dhrm eva hato hanti dharmo rakSati rakSitaH // " Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ caturtha duHkhAdvAramAM dharma nI advitIyatA- lA.~~'traNa mitrAmAM A dharma ne samAna paMkitanA gaNavAmAM Ave che, paraMtu duHkhamAMthI uDDAra karavAmAM te sAnI upara rahelo che. "-88 traNa mitronI kathA-- spaSTI---'kSitipratiSTha' nagaramAM jitarAtru nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. ene sAmadatta nAmanA purohita hatA. A purAhitane sahamitra, parvamitra ane praNAmamitra ema traNa mitro hatA. temAM sahamitra khAvA, pIvA vagere kAryamAM enI sAthe ne sAthe hAjara rahetA. pamitrane utsava prasaMge te satkAra karatA hatA, jyAre praNAmamitra sAthe mArgamAM darzana thAya tyAre namaskAra karavA pUratA ja saMba Mdha hateA. 32 upara rAjA eka veLA sAmadatta rAjAne koi aparAdha karyA eTale tene keda karavA rAjA tatpara thayA. sAmadatta tenA abhiprAya jANI gayA tethI te rAteArAta sahamitrane tyAM gaye ane kahevA lAgyA ke huM bAMdhava ! mArA ruSTa thayeA che, vAste thoDAka divasa mane tAre tyAM guptapaNe rahevA de ane A pramANe Apatti kAlamAM mArI rakSA karI mitratAne tuM sArthaka kara. A sAMbhaLI sahamitre javAba Apyo ke jayAre tArA upara rAjA gusse thayA che tyAre jo huM tane Azraya ApuM te mArUM paNa AvI bane. mATe AvI khalA keNa vahAre ? tArA jevA ekanI khAtara huM mArA kuTuMbakabIlAnuM aniSTa thavA nahi dauM, vAste tuM ahIMthI rastA mApa. sahamitre A pramANe sAmadattanuM apamAna karyu eTale te pamitrane ghera gayA ane tene pAtAnA upara AvI paDelI ApattithI vAkepha gAra karyA. badho vRttAnta taNyA bAda AdarapUrvaka parvamitre kahyuM ke bhAI ! vividha ni viSe aneka tarehanA mIDAM vAdaka snehanA prakAra vaDe te mArA prANAne paNa kharIdI lIdhA che, te Ave prasaMge huM tane sahAya na karUM te huM kevA kRtaghna gaNAuM ? paraMtu tane Azraya ApavAthI rAjA mArA kuTuMbane kanaDe e mArAthI joyuM jAya tema nathI. eka tarapha vAgha ane bIjI tarapha nadI evA nyAya mAre mATe upasthita thayA chuM. mAre ghaNAM khAlabaccAM che, te tuM jANe che te tenA upara rahemanajara rAkhI ane tuM anyatra jA. tArUM kalyANa thajo evI mArI zubha bhAvanA che. daiva viparIta haiAya tyAre putra paNa parAyA bane che ema vicAra karatA karatA purAhita parvamitrane gherathI bahAra nIkaLyA. je be mitro upara pote gheADoka paNa upakAra karyAM hatA temanI taraphathI kevI sahAyatA maLI te me Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] 133 jAte anubhavyuM. eTaNe praNAma-mitranI AzA rAkhavI phrAkaTa che chatAM DumatA mANasa jema taNakhalAne paNa pakaDavA taiyAra thAya tema huM enI pAse jAu to khaza ema purAhita vicAryuM ane tyAM gayA. praNAmamitra purohitane peAtAne ghera AvatA joyA eTale te tarata ja UbhA thayA ane be hAtha joDI bolyA ke huM mitra! tame bhale padhAryAM. paraMtu tamArI mukhamudrA AvI nisteja kema che? tamAre je kai kAma hoya te mane kaheA, huM te jarUra karIza. A pramANe AzvAsana maLatAM purahite pAtAnI kathanI saMbhaLAvI. praNAmamitre sAnuvAda tane Azraya ApavAnI saMmati darzAvI ane khelyA ke he bhAI ! tamArA premAmRtathI pAvita vacanA vaDe huM tamArA RNI chuM. Aje aNI banavAnA AvA zubha avasara AvI pahoMcyA che te huM ene saharSa vadhAvI lau chuM. tame nirbhaya raheA. mArA jIvatAM tamArA vAMkA vALa paNa nahi thavA dauM ema kahI praNAmamitre potAnA khabhA upara be bhAthAM caDAvyAM ane dhanuSyane pratyaMcA sahita hAthamAM lIdhuM. pachI jitazatru rAjAnI sImA iMDI javAne tatpara thayelA purAhitane AgaLa rAkhI teNe cAlavA mAMDayuM, cAlatAM cAlatAM purohita vAMchita sthaLe AvI pahoMcyA. tyAM te nirbhayapaNe rahI pAtAnA divasA sukhe gujAravA lAgyA. A kathAne upanaya e che ke sAmadatta samAna saMsArI jIva che ane sahamitra tulya zarIra che. jIva A zarIrane niraMtara satkAra kare che tApaNu jyAre maraNanI nobata vAge che tyAre A zarIra ahIM ja paDyuM rahe che, enI sarvadA sAra saMbhALa lenAra jIvanI sAthe e eka DagaluM paNa jatuM nathI. parva mitra samAna sagAMvahAlAM svajano ane baMdhue che. teo paNa cATA sudhI mRtakanI pAchaLa jaI pAchA phare che. praNAmamitra tulya dharma che. te saMkaTa samayamAM sahAya karavAmAM ekkA che. e te paralAkamAM paNa chAyAnI jema jIvanI sAthe saMcare che ane pAtAnI mitratAne kRtArtha kare che. yadi paryantakAle'pi dharme prItirvidhIyate / aai svarga kRtvA, kartavyAt svaM vimuJcati // 89 // aMtima avasthAmAM karelu dharmanuM ArAdhana kalA. aMta-samaye paNa dharmane viSe prema rAkhaze, teA (huM cetana !) dharma tane svargagAmI banAvIne pAtAnI jAtane kartavyathI mukta karaze ( arthAta potAne kRtakRtya mAnaze), ''--86 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 vairAgyarasamaMjarI [ caturtha mAtA pitA sutA daar-bhraatRjaayaadyo'khilaaH| svArthaniSThA matA eko, dharmaH paramabAndhavaH // 9 // dharmanI baMdhutA-- zle--jananI, janaka, putrI, bhejAI pramukha sarve (kuTuMbIo) vAthI gaNAya che. ekale dharma (ja) parama bAva che. "--90 rasAyanAd yathA loke, kazcid rogaH prazAmyati / dharmarasAyanAda haMho, sarvarogavinAzanam // 91 // dhamarUpa rasAyananI balihArI- zlo --"he cetana ! A lekamAM rasAyanathI to koIka roga ja rahe che, jayAre dharmarUpa rasAyanathI to (kAmAdi sarva rogane nAza thAya che."--91 sarvaM jagadagataM vastu, vidyate netrayoH pthi| tat sarvaM pudgalAjAta-mekasmAnnAtra saMzayaH // 92 // tathA yat yat sukhaM cAtra, paratrApi ca vidyate / trikAlabhAvi tat sarva-mekasmAd dharmato bhavet ||93||-yugmm dharmathI ja sukha- ple --"jema duniyAmAM rahelI je dareka varatu daSTigocara thAya che, te sarva eka pudgalamAMthI banelI che emAM saMdeha nathI, tema A lekamAM temaja para lemAM je je trikAlabhAvi sukha che, te saghaLuM eka dharmathI (ja) thAya che, emAM jarA paNa saMzaya nathI). "- rahyuM evaM sarvepsite saukhye, yo dharmaH kAryakRnmataH / sarvAniSTahare tasmin, kenAlasyaM vidhIyate ? // 94 // dharmane viSe apramAda-- kle -"A pramANe sarva vAMchita sukhane viSe je dharma siddhaharata manAya Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guchaka ] sAnuvAda 135 che, te saghaLAM aniTone kara karanAra ! (dharmane viSe koNa ALasa kare ?" -94 yastrivargeSu mukhyo'sti, paratreha hitprdH| karmarAzivinAzI yaH, sa sevyaH zrIjinoditaH // 95 // dharmanuM ArAdhana-- zle.--"je trivargamAM pradhAna che tathA je A lekamAM temaja palekamAM kalyANakArI che, te karmanA samUhane saMhAra karanAro ane zrI tIrthakare kahele (e dharma) e." -95 dharmazabde samAne'pi, laukike cetraagme| anto'tyantavibhedo'sti, yathA dugdhe snuhIgavoH // 96 // laikika ane lekottara dharmamAM bhinnatA zkeTa--" ke dharma e zabda laikika temaja lettara zAstramAM samAna che, chatAM jema theranA ane gAyanA dUdhamAM aMdarathI atizaya bhinnatA che tema A bemAM lekettara dharmanI zreSThatA- spaSTI-jema kAcamAM ane ratnamAM, keyalAmAM ane hIrAmAM, sarasavamAM ane merumAM tathA khAbocIAmAM ane mahAsAgaramAM aMtara che tema lokika ane lakattara dharmamAM aMtara che. AthI karIne te Ama jane kettara mArganuM avalaMbana levA utsuka hoya che. A mArganI vizeSatA zaraNutA, temaja ISTatA paratve adhyAtmasAranA chaThThA prabaMdhagata Agama-stuti adhikAranuM nimna- likhita Adya padya raju karavuM anucita nahi gaNAya -- " utsarpadvyavahAranizcayakathAkallolakolAhala. trasyadurnayavAdikacchapakulabhrazyatkupakSAcalam / udyAktinadIpravezasubhagaM syAdvAdamaryAdayA yuktaM zrIjinazAsanaM jalanidhi muktvA paraM nAzraye // 1 // - 200 arthAt vyavahAra ane nizcayanI kathArUpa vadhatA jatA ( uchaLatA ) taraMgenA kolAhalathI trAsa pAmatA durnayavAdI (ekAntavAdIrUpa kAcabAonA Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 vairAgyamaMjarI || caturtha samudAya vaDe jemAM kupakSarUpa pahADe bhedAI jAya che, je uganI (vistAra pAmatI) yuktirUpI saritAonA praveza vaDe manahara che temaja je syAdvAda (anekAntavAda)rUpa sImAthI yukta che, te zrIjaina zAsanarUpa samudrane choDIne huM anyane Azraya karato nathI. sarvamekAntikaM puSyAd, darzanaM mohamohitam / mohanirmuktaM jainendra, vastusthityA yathAsthitam // 97 // anekAntaM yatastena, vigrahavarjitaM manaH / rAgadveSavinirmuktaM, prApnoti paramaM sukham // 98 ||-yugmm anekAntanu sevana--- bhale --"mehathI mugdha baneluM dareka darzana ekAntane poSe che, jayAre mehathI rahita evuM jinezvaranuM darzane yathAthita anekAntane poSe che. kemake enAthI kalaha rahita baneluM mana rAga ane dveSathI mukta banI uttama sukha pAme che."--97-98 ekAtavAdanuM digdarzana spaSTI-anekAntavAda kaho ke syAddhada kaho te eka ja che. AnI mudrAthI aMkita banelA darzanamAM asadu doSanAM AropaNa vAste ke paranI nindA mATe avakAza nathI. enAthI vAsita banelA cittane klezane kaTu anubhava thatuM nathI. A saMbaMdhamAM adhyAtmasAranA cha prabaMdhamAM kahyuM paNa che ke" duHsAdhyaM paravAdinAM paramatakSepaM vinA svaM mataM tatkSepe ca kaSAyapaGkakaluSaM cetaH samApadyate / so'yaM niHsvanidhigrahavyavasito vetAlakopakramo nArtha hitAvahai jhina te taravAnA pArakA-zArdUla arthAt para vAdIone ( eTale ke anya darzananA anuyAyIone ) para matane tiraskAra karyA vinA pitAne mata sAdha duSkara che, ane te tiraskAra karavAthI citta kapAyarUpa kAdavathI kaluSita bane che. e (tiraskArAdi vyApAra) nirdhananA nidhAnanuM grahaNa karavAmAM udyama karanArA vetAla (eTale bhUtanA AvezavALA mRtakonA kone vega che. A vega tatvanI prasiddhinA abhilASIone, sakaLa (jagatuM)ne hitakArI evA jaina darzanane viSe nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke jaina darzana syAdvAda-raMgathI Abehuba raMgAyeluM che eTale e madhyasthabhAvathI paripUrNa che. emAM pitAnI DaMphAsa mAravAnI 1-2 A saMbaMdhamAM juo stuti-caturvizatikA (pR. 11ra-115) Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka | sAnuvAda 16 ke pArakAne halakA pADavAnI vRtti nathI. vastu-sthitinuM avalokana karAvavuM e ja enuM dhyeya che. AthI te pratyeka darzanamAM kaMi ne kaMi satyatA rahelI che evI udaghASaNA e karI zake che temaja e sarvane eka ja raMgamaMDapamAM ekatrita paNa karI zake che. vizeSamAM cittanI nirmalatA soMdhavAmAM A anupama sAdhananI garaja sAre che. saMkucita dRSTine te e tilAMjali ApI vizvabaMdhutvanI AdaraNIya ane anukaraNIya bhAvanA e khaDI kare che. je syAdvAdane AvA apUrva pratApa che, tenA saMbaMdhamAM kAzI hiMdu vizvavidyAlayanA darzanazAstranAM mukhya adhyApaka zrIyuta phaNibhUSaNa adhikArI ema. e. mahAzayanuM e kathana che ke~~ "syAdvAdanA siddhAnta ghaNA mahattvapUrNa ane kheMcANukAraka che. e siddhAntamAM jaina dharmanI vizeSatA tarI Ave che. ane e ja syAdvAda jaina darzana'nI advitIya sthiti prakaTa kare che. chatAM keTalAkeAne mana syAdvAda e eka gUDha zabda, tathA keTalAkeAne te te upahAsyAspada paNa lAge che. jaina dharmamAM e eka zabda dvArA je siddhAMta jhalakI rahyA che, te na samajI zakavAthI ja keTalAkeAe tene upahAsa karyAM che; e ajJAnatAne pratApe ja keTalAkeAe temAM doSo tathA bhinna bhinna arthAnAM AropaNa karyuM che. huM te eTale sudhI kahevAnI hiMmata karM chuM ke vidvAna zaMkarAcArya jevA puruSa paNa e doSathI aLagA nathI rahI zakA. temaNe paNa e syAdvAda dharma prati anyAya karyo che. sAdhAraNa yeAgyatA vALA mANasA evI bhUla kare te te mApha karI zakAya, paNa mane spaSTa vAta kahevAnI rajA maLe to huM kahIza ke bhAratanA evA mahAn vidvAn mATe evA anyAya sarvathA akSamya che.' joke huM pote e maharSi prati atizaya AdarabhAvathI nihALuM chuM, tathApi mane ema cokhkhuM dekhAya che ke temaNe 'vivasana samaya" arthAt nAgA leAkeAnA siddhAMta evuM je anAdara sUcavatuM nAma jaina dharmanA zAstrA viSe vAparyuM che, te kevaLa mULa jaina graMthAne abhyAsa nahIM karavAnuM pariNAma che. syAdvAda eka bhAre satya tarapha ApaNane dorI ntaya che. huM e vAta upara khAsa bhAra mUkavA mAguM chuM ke vizvanA athavA tenA kei eka bhAgane jovA mATe mAtra eka kiANa sarvathA pUrNa na lekhI zakAya. bhinna bhinna dRSTikANathI joie te ja akhaMDa satya joi zakIe. kharUM jotAM A vizva asaMkhya tattva tathA paryAyanA samudRAyarUpa che, ane ApaNA yathArtha jJAna prAptinAM sAdhanA eTalAM apUrNa che ke ApaNA paricita draSTikANathI bhAgye ja pUrNa satya pAmI zakIe. kevaLa sarvajJa ja pUrNa satyane pUrNapaNe jANI zake che. ApaNe te ekAM 1. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { caturtha 138 vairAgyarasamaMjarI gika vicAra ane apUrNa spaSTIkaraNanA atyAre adhikArI gaNAIe ApaNe pUrNa gatyane kadApi thAya na ApI zakIe. - AvI sthitimAM madvisene jinendra bhagavAna mahAvIranI stutiarthe je cogya zabda vAparyA che te mane yAda Ave che. 'anyo'nyapakSapratipakSamAvAd ___ yathA pare matsariNaH pravAdAH / nayAnazeSAnavizeSamicchan na pakSapAtI samayastathA te // ' arthAta-he bhagavAn ! Apane siddhAMta niSpakSa che. kAraNa ke eka ja vastu keTalI asaMkhya dRSTithI joI zakAya che te Ape amane batAvyuM che. pahelAM e ke je kevaLa siddhAMtabhedanI khAtara parasparamAM IrSyA-matsara dharAve che te sthiti ApanA syAdvAda-darzanamAM nathI saMbhavatI." ekAntavAdIonA mate- ekAnta kaho ke durnaya kahe, nayAbhAsa kahe ke nayanuM anucita sevana kahe e badhuM eka ja che. jaina siddhAntanuM e maMtavya che ke ajaina darzane naigamAdinanI maryAdAnuM ullaMghana kare che, teo ItaranAne tiraskAra kare che arthAt anyAnya daSTikoNathI-aneka daSTibinduthI vastunuM avalekana na karatAM eka ja daSTithI tene nihALe che. AthI vastu-sthiti upara teo yathAyogya prakAza pADI zakatA nathI. temanAM dRSTibinduonI tAravaNI karatAM nyAyAcArya upAdhyAya zrIyazevijaya adhyAtmasAranA cha prabaMdhamAM Agama-stuti-adhikAramAM maLe che ke , bauddhAnAmRjumUtrato matamabhRd vedAntinAM saGgrahAt ___ sAGkhyAnAM tata eva naigamanayAd yogazca vaizeSikaH / zabdabrahmavido'pi zabdanayataH sarvairnayairgumphitA nainI TiritINa mArataratA pratyakSa ra0 zA-zArdUla0 arthAt (vartamAna vastuone ja mAnanArA suratanA zi) baddhonuM darzana RjusUtra nayamAMthI udbhavyuM. (advaitanuM ja pratipAdana karanArA) vedAntIone mata saMgraha nayane avalaMbe che. (AtmAne akartA mAnanArA sAmenA maMtavyanI paNa e ja dazA che. sAmAnya ane vizeSane sarvathA bhinna mAnanArA) gotama ane kaNuMdanA anuyAyIo evA) naiyAyika ane vaizeSikenA matanI utpatti nigama nayane AbhArI che. zabdane ja brahma mAnanArA (arthAta vedavAkya ja brahma che ane te ja dharmanuM pratipAdaka che ema mAnanArA mImAMsako)ne mata zabdanayamAMthI 1 "malisena" e nirdeza bhrAntimUlaka che. ene badale zrI hemacandrasUrinuM nAma cheie, kemake atra Apela sAkSIbhUta padya "anyayogavya dikA drAviMzikAranuM 7muM paDyuM che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 139 nIkaLyo che, paraMtu jaina darzana te samasta na vaDe guMphita che tethI A darzana viSenuM atyaMta sArapaNuM pratyakSathI jovAya che. ahaGkAravinirmuktaM, niHsaGgaM nirmalaM tathA / vanitAbard, rAtti para suvA 21 / ekAntanA tyAgathI uttama sukha -"garvathI mukta, saMga rahita temaja nirmaLa evuM citta ekAntanI hadane tyajI devAthI uttama sukha meLave che."-98 sarvato niHspRhIbhUya, mithyAbhrAntimapAsya ca / zuddhatattve vilInaM ca, prApnoti paramaM sukham // 10 // aSAta cittane sukha-- le ---"sarvathA IcchA rahita banI ane beTA bramane dura karI zuddha tatvamAM magna baneluM mana parama sukha pAme che. "-100 jinezacaraNe raktaM, samaM maanaa-'pmaanyoH| saddharmadhyAnato cetaH, prApnoti paramaM sukham // 101 // samatAthI utkRSTa sukha- ple -" jinezvaranAM caraNamAM Asakta ane mAna temaja apamAnamAM samAna (daSTivALuM) evuM citta zubha dharmanA dhyAnathI utkRSTa sukha meLave che."--101 tattvajJAnazA dRSTe, shbdaadivissye'khile| samIbhUya zubhaM cittaM, prApnoti paramaM sukham // 102 // tAvika avalokanathI uttama sukha- balo -"zabdAdi samarata viSene tavajJAnanI daSTithI joyA bAda temAM samAna rahenAruM sundara gijA unAma sukha pAme che."--102 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasama jarI jinendravAsitaM cittaM pUjAhiMsApralagnayoH / puMsoH samaM zame lInaM prApnoti paramaM sukham // 103 // dharma-vAsanAnA prabhAva lA--" (jinezvaranI) pUjA karanArA temaja hiMsA karanArA puruSone viSe samabhAvavALu, jinendranAM tavAthI vAsita temaja zamamAM lIna evuM citta parama sukha meLave che. ''-103 240 prabhutyaktapadArtheSu taddharmapUrNavAsitam / nihitamAvanAkhyAnaM, prAkroti paramaM sutram // 204 || glA~ prabhue tyajI dIdhelA padArthAna viSe nila bhAvanAthI vyApta ane tenA dharmathI pUrNa vAsita evuM citta parama sukha pAme che.''~~~104 [ caturtha nirvikArijinadhyAnAtu, manohAriSu vastuSu / rAmAdiSu samIbhUya prApnoti paramaM sukham // 105 // nivikArInA dhyAnanI mahettA AaaN nirvikArI (vItarAga) tIrthaMkaranA dhyAnathI citta, cittane cAranArI vanitAdi vastune viSe samAna ( bhAvavALuM ) banI uttama sukha meLave che. ''-105 maitrI pramoda - kAruNya- mAdhyasthyavAsitaM manaH / prabhozcaritramAlocya prApnoti paramaM sukham // 106 // maMtrI Adi bhAvanAnuM mAhAtmya 14 Aaa - maitrI, pramAda, karuNA ane mAdhyastha ( a cAra bhAvanA )thI bhAvita mana prabhunA caritranuM manana karI uttama sukha pAme che, 106 maitrI vagere cAra bhAvanAonuM svarUpa pachI maMtrI, pramAda, kAruNya ane mAdhyastha ema bhAvanAnA cAra pra kArA je atre sUcavavAmAM AvyA che, tenA prAcInamAM prAcIna ullekha zrI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 gucchaka ] sAnuvAda umAsvAtikRta tatvArtha (a. 8, sU. 7)mAM levAya che. emanI pUrve kaI maharSie A nirdeza karyo hoya te te jANavAnuM sAdhana najare paDatuM nathI. A bhAvanAnA svarUpa upara tatvArthanuM paNa bhASya temaja tenI zrasiddhasenagaNikRta TIkA (pR. 5-59) prakAza pADe che. A hakIkatane kalikAlasarvajJa hemacandrasUrie padyamAM gUMthI che ane te emanI paNa vRttithI vibhUpita egazAstra nAmanI kRtinA cothA prakAzamAM (336mA ane 337mA patramAM) daSTigocara thAya che. tyAM maMtrI vagere cAra bhAvanAnAM anukrame nIce mujaba lakSaNo ApelAM che - " mA kArSIt ko'pi pApAni, mA ca bhUt ko'pi duHkhitaH / muLatAM baLeSA, patitrI nite . 228 anu. apAstAzeSadoSANAM, vastutatvAvalokinAma / mu pakSapAto vA, te poH prAtiMta che ? " dIneSvArteSu bhIteSu, yAcamAneSu jIvitam / paravara yuddhiA, "jaLathamithI 20 - karakarmasu niHzaGka, devtaagurunindie| gAbhazaMsA caulA, madhyarAtim 2 arthAt kaI paNa jIva pApa na kare, koI paNa duHkhI na thAo temaja (samasta) jagata paNa mukti pAme evI buddhi triI kahevAya che. sarve che jemaNe dUra karyA che temaja jemaNe padArthanAM tanuM avelekana karyuM che tevA (mahAnubhAvo)nA guNane viSe je pakSapAta che te pramAda' gaNAya che. dIna, Arta, bhayabhIta ane jIvananI yAcanA karanArAne vize temane pratIkAra karavAmAM ratatpara mati te kArya" kahevAya che. niHzaMkapaNe ghAtakI kAryo karanArA, bedhaDaka (sAcA) deva ane gurune nindanArA temaja potAnI baDAI hAMkanArane viSe upekSA karavI te "mAdhyastha kahevAya che. 1 jagatane artha e che ke-- "tAMstAna. deva-mAnuSa-tiryaka nArakaparyAyAnatyartha gacchatIti jagat. " 2 sarvara sAkSAta pratIkAra azakaya hovAthI Ama kahyuM che. A saMbaMdhamAM vRttimAM "yA tu azakyapratIkAreSu sarvAta jantUn mocayitvA mokSaM yAsyAmI. tta avatAnAM ja na jA , vAkSAtyAn, 7 ghave mamAripu muktA mayA moktavyamiti, saMsArocchada prasaGgena satrasaMsAriNAM muktayabhAvAt , tasmAda yAGamA vametat mugdhajanapratAraka saugatAnAM kAruNyama / " Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 vairAgyarasamaMjarI [caturtha A saMbaMdhamAM vizeSa vicAra karatAM samajAya che ke "ffmarA re (pA. dhA. 743) e dhAtupADamAM sUcavyA mujaba sneha arthavALA mit dhAtu uparathI "mitra' zabda bane che. mitrane bhAva te maitrI' che. game te eka jIva upara sneha rAkhavo enuM nAma maitrI nathI, kemake e prema te vAgha jevAM kara prANIo paNa pitAnAM baccAM upara rAkhe che. maitrI bhAvanA te tyAre ja sArthaka gaNAya ke jyAre brahmANDanA sarva jI upara premabhAva prakaTe. upakArI ke anupakArI sarva je pApamaya AcaraNa karatAM aTake ane tema thatAM duHkhanA anubhavamAMthI bace evI udAra bhAvanA te "maitrI' che. vaMditA sUtranI 49 mI gAthAmAM kahyuM che tema jyAre sarva jIvone--aparAdhIone-dumane paNa khamAvavAnI ane samagra jInI saraLa hRdayathI kSamA yAcavAnI vRtti jAge ane sAthe sAthe rome romamAM mAre sakaLa jI sAthe dastI hAje ane koInI paNa sAthe duzmanAvaTa na hAje evI apUrva bhAvanA vyApe tyAre te bhAvanA "Adarza maMtrI gaNAya ane e bhAvanAthI je AtmA bhAvita bane te pitAnuM kalyANa te jarUraja karI zake. samyaktvAdi guNoe karIne adhika evA vratadhArIone joIne AnaMda pAmavo te ameda bhAvanA che. AnuM bIjuM nAma "vinayapraga" che. jenAthI karmo nAza pAme te "vinaya kahevAya che. tene prema eTale anuSThAna samajavuM. jJAna ane kriyArUpa muktinAM aMgenI ArAdhanA karanArA mahAnubhAnA kSApazamAdika bhAvathI Avarjita zama, dama, ucitatA, gaMbhIratA, dhIraja ityAdi guNone laIne temane vandana, rasuti, varNavAda ane payAvRtya dvArA pakSapAta kare te prameda-bhAvanA che. mati-ajJAna, yuta-ajJAna ane virbhAgajJAnanA baLathI kuzAne pravartAvI 1 midyatIti mitram / 2 A rahI te gAthA - " khAmemi savvajIve savve jIvA khamaMtu me / mittI je samUhu vera anna na jAvuM che "--anu. [ kSamayAmi sarvajovAn sarve jIvAH sAmyantu me / maitrI me sarvabhUteSu vairaM mama na kenacit // ] 3 vizeSAvazyakanI tRtIya gAthAmAM kahyuM che ke-- narrrrde mohA" [sirfthAmAM kSa:]. 4 varNa eTale yarA, tenI prasiddhi te varNavAda athAMta pAMsA. 5 bALa, glAna, upavAsI munionI anna, pA, va, pAtra, Azraya Adi kAra sevA karavI te payAvRnya" che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 143 pitAnI jAtane temaja anya janane paNa saMsAramAM saMDovatA ane ethI karIne dayAne pAtra banatA jane dAna kahevAya che. navA navA viSanI prAptithI ane prApta karelA viSayanA paribhegathI jemanAmAM tRNArUpa agni prakaTaLyo che ane jeo e agnimAM bhaDabhaDa baLI rahyA che teo "Arta che. jeo hitanI prApti ane ahitanA tyAgane viSe viparIta vRttivALA che temaja jeo dhana kamAvA mATe tathA tenuM rakSaNa karavA mATe karthanA sahana kare che temaja tene nAza thatAM paritApa bhogave che teo paNa "Arta che. vividha duHkhathI pIDAyelA evA anAtha, kRpaNa, bALa, vRddha vagere jene "bhIta kahevAya che. dIna, ArtA, bhIta temaja duzmanothI gherAyelA, rogathI pIDAyelA ane mRtyunA mukhamAM sapaDAyelA hovAthI prANa-dAna mATe yAcanA karanArA jene hitakArI upadeza dvArA ke deza-kAlanI apekSAe anna pAnAdi vaDe sahAyatA karavI te kAruNya-bhAvanA che. gamya, agamya, bhaThya, abhakSya, piya, apeya, kartavya, akartavya ItyAdi viveka vinAnA, RSi-hatyA, bAla-hatyA, strI-hatyA ane hatyA jevA krUra karmo karanArA, bedhaDaka rIte chaDeka deva ane gurunI niMdA karanArA temaja pitAnI prazaMsA karavAvALA ja dharmopadezane mATe na lAyaka hovAthI temanI upekSA karavI te "mAdhyastha-bhAvanA che. A samagra kathanane sAra upAdhyAya zrIvinayavijayakRta zAntasudhArasanA teramAM prakAzamAMnA nimnalikhita padyamAM tAravI kADhele jaNAya che - " maitrI pareSAM hitacintanaM yad bhavet pramodo guNapakSapAtaH / kAruNyamArtAGgirujAM jihI sukSai suvicAmulA | | upajAti arthAt pArakAnA hitanI ciMtA te maitrI'; guNene pakSapAta te prame; duHkhI jInA regone dUra karavAnI icchA te "kAraNya', ane duSTa buddhivALAonI upekSA te "mAdhyastha (upekSA) che. - mArA nAnA nAka-* 1 nAlAyaka kahevAnuM kAraNa e che ke jema puSkarAva megha varase paNa magaphaLIo patthara palaLe nahi tema A jIvonuM hRdaya paNa evuM niSkara hoya che ke koI paNa rIte dhArmika upadezanI temane asara na ja thAya. ra A prakAzamAM maitrI bhAvanAnuM svarUpa AlekhavAmAM AvyuM che. A pachInA traNa prakAze bAkInI traNa bhAvanAo upara prakAza pADe che. A pratyeka prakAzamAM ekekI bhAvanA paratve geya (gAI zakAya tevuM) padyASTaka paNa che. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 viracarasamaMjarI | caturtha aSTakarmavinirmukta, prabhoH pAdaprasAdataH / karmavikalpato muktaM, prApnoti paramaM sukham // 107 // nirvikalpa manane sukha kle - "ATha karmothI mUkAyelA prabhunA caraNanI kRpAthI karma-vikalpathI tyajAyeluM mana parama sukha meLave che."--107 ATha karmo- spaSTI-(1) nAnAvaraNIya, (2) darzanAvaraNIya, (3) mihanIya, (4) vedanIya, (5) nAma, (6) gotra, (7) AyuSya ane (8) aMtarAya e ATha karmo che. enA ucchedathI kayA kayA guNane prAdurbhAva thAya che te vAta temaja karmanI siddhi e hakIkata nyAyakusumAMjali (pR.32-332, 23-24)nA spaSTIkaraNa. mAM meM vicArI che, jyAre A karmone lagatI vizeSa hakIkata AhatadarzanadIpikAnA tRtIya adhikAramAM meM AlekhI che. evaM vizuddhadharmeNa, cittaM bhavati nirmalam / sarva duHkhavinirmuktaM, prApnoti paramaM sukham // 108 // vizuddha dharmanA pAlanane pratApa e pramANe vizuddha dharmathI mana nirmaLa thAya che ane saghaLAM dukhathI rahita thayeluM te parama sukha pAme che. 108 dharmanuM lakSaNa - spaSTI-zrIamaracaMdrasUri dharmanuM lakSaNa darzAvatAM pakvAnaMda mahAkAvyanA bIjA sargamAM 176mA padyamAM kathe che ke - " dehaspRzAM durgatipAtakAbhyAM dhartA tato 'dharma' iti prtiitH| dAnAdibhedaiH sa ctuHprkaarpaMkhAravitA caturthI "-indravajA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka | sAnuvAda 14pa arthAt dehadhArI (jI)ne durgati ane pApathI uddhAra karanAra dharma kahevAya che. naraka, tiryaMca, manuSya ane devagatirUpa cAra prakAranA saMsAranA vistArane haranA e dharma dAna vagere bethI cAra jAtano che. so'pi caturvidhaH prokto, virAgibhirjinezvaraiH / dAna-zIla-tapo-bhAvai- gudrArakaro nRNAm // 109 // dharmanA cAra prakAra- ple -"vitarAga jineroe mAnavone satvara uddhAra karanArA te (varma) ne paNa dAna, zILa, tapa ane bhAva ema cAra prakArane ka che."--109 dAnaM durgatihAri syAdra, dAnaM sadgatidAyakam / sarve AdAnamicchanti, dAnaM tu viralA janAH // 110 // dAnathI lAbha- bale "dAna ne durgatine haranArUM che ane sugatine ApanAruM che. sarve manuSya levAnI icchA rAkhe che; paraMtu ApavAnI te viralA ja icchA rAkhe che-evI IcchA rAkhanAra te kaika ja che."--110 dA dAne dhAturAkhyAti, dA tatra naiva durgtiH| evaM tu dAnasaMyogAd, dAnAda durgatirvAryate // 111 // dAnathI durgatinuM nikandana lo. "dAna arthavALo ' dhAtu kahe che ke jayAM dA' hoya tyAM durgati nathI. evI rIte ? ane "na' nA saMgathI banelA dAnathI durgatinuM nivAraNa thAya che."-111 pavRkSamahiSyAde-dadata eva vardhanam / anyathA kSaya evAsti, tasmAd dAnaM prazasyate // 112 // 19 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 dAnanI praza'sA karavAnuM kAraNa---- zlo --" kuvA, jhADa, bheMsa vagere ApatA rahevAthI temAM vadhAro thAya che. gema na karavAmAM Ave te tenA nAza thAya che. vArate dAnanI prazaMsA karAya che.''-112 vairAgyarasamajavI saMsArAbdhau bhaved dAnaM, sattaraNDaM sukhAvaham / karmabhUbhRdvinAze hi dAnaM vajrasamaM matam // 113 // dAnathI kama'nA vinAza--- zlo--" saMsAra-samudramAM dAna sukhakArI hoDIche. vaLI te karma-nRpatino nAza karavAmAM vajra samAna manAya che. ''-113 sadgateH kAraNaM dAnaM yena sAvadyakArakaH / rathakAro gataH svarga, balabhadrapradAnataH // 114 // dAnathI sadagatinI prApti--- [ caturtha rathakAranI kathA M zlA.--" dAna sagatinA hetu che; kemake pApa karanAra rathakAra, alabhadra (munIzvara)ne dAna devAthI varSe gayA."-114 spaSTI-vAsudeva zrIkRSNane baLarAma nAmanA meoTA bhAI hatA. dIkSA lIdhA pachI eka divasa teo nagaramAM jai caDayA. tyAM kuvAne kAMThe UbhelI strIe temanuM rUpa joi acaMbe pAmI gai. eka mahilA tA A munivaranuM manohara rUpa jovAmAM evI tallIna banI gai ke ghaDAne sthAne peAtAnA putranA kaMThamAM teNe doraDuM nAMkhyuM. ghaDo jANIne jevI te tene kuvAmAM nAMkhe che ke tevI ja A munIzvare tene rokI. A prasaMge munivare vicAra karyAM ke arere mAruM rUpa narakanuM kAraNa bane che, vAste AjathI have mAre kadApi zaheramAM ke gAmaDAmAM vihAra na karaveA. A pramANenA abhigraha karI teo vanamAM rahevA lAgyA. tyAM kaI sA AvI caDe te ja te pAraNuM karatA. AthI te temanI stuti karatAM upadezataraMgiNImAM tenA kartA zrIratnamaMdiragaNi kathe che ke-- Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 gucchaka ] sAnuvAda " 'jeNuggatavaM tattaM avarAhaM daTTha niayarUvassa / tuja (4) rivarasidare so apamahAmunI nAra -AryA eka divasa lAkaDAne athI kaI rathakAra je vanamAM A munirAja nivAsa karI rahyA hatA tyAM AvI caDyo. aDadhI chedAI gayelI zAkhA heThaLa besIne te bhejana karavA jate have evAmAM tenI najara baLarAma munivara upara paDI. A maharSi mRga sAthe tyAM AvyA evAmAM pracaMDa vAyuthI pilI zAkhA tUTI paDI ane A traNenA prANa gayA. paraMtu te traNenI sagati thaI-pAMcamA devalokamAM teo utpanna thayA. A saMbaMdhamAM kahyuM che ke__ " rAmo tavalpabhAvA supattadANAu jhatti rhkaaro| gumagarU(3) harino saMpattA vaMmA II dUra / _AryA -upadezataraMgiNI (pR. 31 ) padyArtha-satulana- A temaja pUrvokta padyane bhAva upadezataraMgiNuM (pR. 30)mAMnA nIce mujabanA padyamAM daSTigocara thAya che-- "saMsAravArAMnidhiyAnapAtraM dAnaM nidAnaM sugatevibhAti / sAvadhakAro rathakArajIvo risato var vastramakatAnAta dazA"---upajAti Ta--vA-sAjhidAnataH i dharmopaSTambhadAnaM syA-dAdhivyAdhivinAzakam // 115 // dharmopaSTabha-dAnanuM nirUpaNa -"vastra, pAtra, anna, ASadha, nivAsa ityAdinA dAnathI, mAnasika ciMtA ane rogane nAza karanArUM "dharmopalaMdAna thAya."--115 saktadAnajapuNyena, rakasya kasyacid ythaa| karkarAH patnItoSAya, gRhItA maNayo'bhavan // 116 // '1-2 chAyA - - " yenogratapastapamaparAdhaM dRSTvA nijarUpakasya / tuGgagirivarazikhare sa rAmamahAmunirjayatu || rAmastapaHprabhAvAt supAtradAnAda jhaTiti rathakAraH / anuyAnAda hariNaH samprAptA brahmaloke( kama ) // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 vairAgyarasama jarI dAnathI ratnAnu saMpAdana.--- zle.~~' sAcavAnu dAna devAthI utpanna thayelA puNyathI, patnInA satAyA kAika rake grahaNa karelA kAMkarA ratnA thai gayA."--116 prastuta kathA spaSTI-upaderAtaraMgiNI (pR. 31)mAM A kathAnA prAraMbha karatAM kahyuM che ke " munitrApAtheya-mastupujyena cit / niyatA nIvI, bAlA sAmaLImathI 5gA'-anu. 'rAjagRha' nagaramAM dhanasAra nAmanA eka vyavahArI rahetA hatA. eka eka divasane AMtare te upavAsa karatA hatA. rAja savAre ane sAMje ema be vAra pratikramaNa karatA hatA. trikAla jina-pUjA karI pAtAnA mAnava-jIvana ne te sAka karatA hatA. lakSmI bhAgye ja cirasthAyinI hAya che e vAta A samRddhizALI zeThanA sabaMdhamAM paNa kharI paDI. pAtAnA nirvAha karavA jeTaluM paNa tenI pAse dravya na rahyuM. AthI patnInI preraNAthI bhAthA tarIke sAthavA laine te 'gAra' gAmamAM vasatA potAnA sALA kane paisA mAMgavA gayA. paraMtu garIbanA kANu elI che ? paisA maLavA te bAmbu para rahyA, kintu sALAe tenuM apamAna karI tene vidAya karyA. tyAMthI dhanasAra vIle me pAchA pharyA ane eka nadIne kAMThe AvI pahoMcyA. tyAM eka munirAjanA darzananA teNe lAbha maLyA. eka mAsanA upavAsI A mahirSane teNe rAAthavA vaDe pAraNuM karAvyuM, patnI pUche to zA javAba devA tenA vicAra AvatAM teNe gALa ane suMdara varNanA kAMkarAethI pAtAnI nIlI bharI lIdhI ane ghara bhaNI cAlavA mAMDayuM. ghera AvyA pachI jyAre nIvI joitA temAM kAMkarAne badale ghaNAM mUlyavALAM ratnA najare paDayAM. A badhA zArAna-devatAnA prabhAva jANI vyava hArI rAjI thayA ane tenA divasa pahelA karatAM paNa vadhAre sArI rIte pasAra thavA lAgyA. [ caturtha ga bhUyAMso bhavatastIrNA, dAnapuNyaprabhAvataH / zAlibhadrabhavaM pazya, dAnamAhAtmyasUcakam // 117 // jJAnathI sa'sAra-taraNu lA-" dAnanA puNyanA prabhAvathI ghaNA( jenA ) saMsArathI tarI gayA che. Zhu Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 149 (dAkhalA tarIke) dAnano mahimA sUcavanArA zAlibhadranA bhava tarapha (he cetana !) tuM najara kara."--117 zAlibhadrano vRttAnta- spaSTI-barAjagRhanI pAse AvelA "zALi' nAmanA gAmamAM dhanyA nAmanI kaI duHkhI strI rahetI hatI. tene saMgamaka nAmane bAlaka-putra vAcharaDAM carAvI divasa pasAra karate hate. eka veLA keI parvotsava AvatAM ghere ghera pAyasanna (khIra)nAM bhejana thatAM joI A mugdha bALake pitAnI dIna mAtA pAse AnI mAMgaNI karI. te bolI he vatsa ! huM daridrI chuM eTale tAre mane ratha kevI rIte pUro pADuM? ajJatAthI bALake mAgaNa cAlU rAkhI eTale dhanyA pitAnA pUrva vaibhavane yAda karI codhAra AMsue meTe ghATe rudana karavA lAgI. pADozaNe te sAMbhaLI tyAM doDI AvI ane tenuM duHkha dUra karavA badhIe maLIne dUdha vagere sAmagrI ANI ApI. dhanyAe khIra rAMdhI ane pitAnA putrane khAvA mATe eka thALImAM kADhI ApI pite gRha-kArya karavA lAgI. evAmAM koI mAsakSamaNa munivara pAraNA mATe tyAM AvI caDayA. temanA darzana thatAM saMgamakane eve sadvicAra phuryo ke ahe ! dhanyabhAgya chuM ke mArA jevA garIbane ghera sacetana ratnaciMtAmaNi jevA, jaMgama kalpavRkSa tulya ane apazu kAmadhenu samAna A munivaranAM pagalAM thayAM che. mArA jevA pAmarane AvA uttama pAtrane vaiga kyAMthI hoya? chatAM Aje padayathI citta, vitta ane pAtra e triveNI saMgama thaye che vAste A khIranuM muni ratnane dAna dauM A pramANe vicArI teNe te bIra munivarane ApI. kRpALu munIzvare tenA anugrahAthe te grahaNa karI ane cAlatA thayA. evAmAM dhanyA tyAM AvI pahoMcI. enI najara bALaka upara paDI. thALImAM khIra na dekhavAthI saMgamaka te khAI gayA haze ema dhArI bIjI vAra teNe te ApI. A bALake enuM AkaMTha bhejana karyuM tethI ajIrNa thatAM te ja rAtre te maraNane zaraNa thaye. munidAnanA prabhAvathI te marIne "rAjagRhI nagaramAM gabhadra zeDanI bhadrA nAmanI patnInI kukhe avataryo. svamamAM bhadrAe pAkeluM zAtrinuM kSetra jevuM ane te vAta patine nivedana karI eTale javAba maLe ke putra thaze. huM cupAtre dAna dauM, dhArmika kriyAmAM rasa lauM e dehada bhadrAne thA. bhadra buddhivALA gaMbha te pUrNa karyo. yathAsamaya bhavAe putraratnane janma Ape ane tenuM zAlibhadra evuM nAma pADayuM. A putra umara lAyaka thatAM, te nagaranA Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 vairAgyarasama jarI [ caturtha zreSThIonI batrIsa kanyAo sAthe tenuM pANigrahaNa karAvavAmAM AvyuM, rAtadahADA te A yuvatienI sAthe bhAga bhagavavAmAM vyatIta karatA hate. eka divase gAbhadra zeThe paramAtmA vIranI pAse pAramezvarI dIkSA grahaNa karI. temaNe vidhi pUrvaka anazana karyuM ane kALa karIne teo svargamAM utpanna thayA. tyAM avidhajJAna vaDe peAtAnA putrane joi tenA puNya-maLathI prerAine pratidina divya vastra ane alaMkAranI tetrIsa peTIothI tenA teo satkAra karI putra-vAtsalyane padghavita karavA lAgyA. ekdA kAi paradezI vyApArI ratna-kamala laIne 'rAjagRha'nagaranA adhi pati zreNika rAjA pAse AvyeA. paraMtu e kaMbalanuM mUlya bahu hatuM tethI te rAjA `kharIdI zakyA nahi. pharatA pharatA A vyApArI zAlibhadrane ghera AvI caDayA. bhadrA zeDANIe me mAgyuM mUlya ApIne kaMkhalo kharIdI lIdhI. zreNikanI patnI cillaNA rANIne eka ratnakaMbala kharIdavAnI icchA thai eTale teNe rAjAne vyApArIne melAvavA vinaMti karI, vyApArI AvyA, paraMtu badhI kAMkhalA bhadrA zeThANIe kharIdI lIdhI hAvAthI tenI pAse have eka paNa kaMbaLa vecavA mATe na hatI, eka kaMmaLa kharIdatA huM pAte acakAyA hatA, jyAre mArA nagaranI eka zeThANIe badhI kabalA kharIdI lIdhI e jANI rAjAne harSa ane Azcarya thayAM. eka kaMkhala levA mATe rAjAe eka catura puruSane bhadrA zeThANI pAse mAkalyA. zeThANIe uttara ApyA ke meM te paga lUchavA mATe A seALa kaMkhalAnA e kakaDA karI zAlibhadranI patnIne vaheMcI ApI che. vAste jo evA kakaDAnA rAjAjIne khapa hAya to te pUchIne sukhethI lai jAo. A vAta sAMbhaLatAM rAjAnA acAno pAra rahyo nahi. te zAlibhadrane jovAne utsuka anyA ane tene khelAvI lAvavA eka mANasane melyA. bhadrA rAjA pAse AvI ane kahyuM ke he rAjAn ! mArA putra kadApi gharanI bahAra nIkaLatA nathI, vAste Apa mAre ghera padhArA. kautukathI zreNike e AmaMtraNa svIkAryuM, bhadrA ghera AvI ane teNe rAjamahelathI te potAnA makAna sudhInA mArge vicitra ratnAdi vaDe khUba zaNagAryAM. suvarNanA staMbhA, tAraNA, meAtInA sAthIA ane divya vastranA caMdaravAthI alaMkRta ane sugaMdhI dravyeAthI vAsita gharamAM ra.Ae praveza karyA. tA rAjAne ema lAgavA mAMDayuM ke pAte divya vimAna upara ArUDha thai rahyA che. A sAta mALanA bhuvanamAM rAjA Ama tema najara doDAvatA ane pratikSaNa saMpatti joi cikata thatA cAthe mALe AbyA ane tyAM suzAbhita siMhAsana upara kheDA, eTale zeThANIe zAlibhadrane kahevaDAvyuM ke he putra ! zreNika ahIM Avela che, vAste tuM tene jovA Ava. AnA uttara maLyo ke jeTaluM mUlya ApavuM Agya jaNAya teTaluM ApI e 'zreNika' nAmanI vastune tame kharIdI le. emAM Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 151 mane nAhaka zA sArU belA cho ? bhadrAe kahAvyuM ke A kaI vecAtI levA jevI cIja nathI, paraMtu A te ApaNA svAmI che-rAjA che. A vacana zAlibhadra sAMbhaLyuM eTale tene kheda thayo ke zuM hajI mAre mAthe svAmI che? mAtAnA Agrahane mAna ApI te potAnI patnIo sAthe nIce utaryo ane vinayathI rAjAne vaMdana karyuM. rAjAe tene pitAnA putranI peThe premamI vadhAvyo ane pitAnA khoLAmAM besADe. thoDIvAre bhadrA hAtha joDIne bolI ke he nRpati ! ene cheDI do. mAro putra mAnava hevA chatAM te manuSyanI gaMdhathI bAdhita thAya che. AthI rAjAe tene mukta karyo, eTale te sAtame mahele pitAnI patnIo sAthe cAlato thaye. havethI zAlibhadranA manamAM saMsAranI asAratAnA vicAro ghoLAvA lAgyA. evAmAM cAra jJAnanA dhAraka dharmapa nAmanA munivara udyAnamAM padhAryAnI tene khabara maLI. AthI te tyAM gayo ane tyAM temanI dezanA sAMbhaLI teNe prazna pUche ke he munivara ! ApaNe mAthe ke svAmI na rahe e mATe zuM karavuM ucita che? muni bolyA ke dIkSA levAthI e kArya siddha thaze ane vizeSamAM belethanuM svAmIpaNuM maLaze. munIzvaranI rajA laI zAlibhadra ghera Abe ane mAtAnI saMmati mAMgI. bhadrAe kahyuM ke he putra! tuM dIkSA levA taiyAra thayo che te yukta che, kemake tArA jevA putrane dharma pitAnuM anukaraNa karavuM ghaTe. paraMtu A kaMI mAIkAMgalAne ke kAyarano mArga. nathI. A dIkSA lenAramAM pUrepUruM vIrya pheravavAnI zakti hovI joIe, kemake lekhaDanA caNA cAvavA ke taravAranI dhAra upara cAlavuM te saheluM che, paraMtu A kArya te ane temAM paNa divya bhegothI lAlita-pAlita thayelA tArA jevA mATe te e atiduSkara che, chatAM je tAre nizcaya daDha haya, tArAmAM vairAgyanI utkaTa bhAvanA jAgI hoya te tuM e mArgane sukhethI grahaNa karaje. atyAre te dhIre dhIre bhegone tyajavAne tuM abhyAsa kare ane pachI dIkSA grahaNa karI tene tuM dIpAvaje. mAtAnI anujJA maLavAthI zAlibhadra roja eka eka patnI ane eka zayyAne tyAga karavA lAge. - zAlibhadranI sauthI nAnI benane A vAtanI khabara paDI. tevAmAM te pitAnA pati dhanyane snAna karAvatI hatI eTale tenI AMkhamAM AMsuo AvyA. dhanya te joyuM ane rudana karavAnuM kAraNa pUchyuM. satya hakIkatathI vAkephagAra thatAM dhanya Takera karI ke eka eka patnIne cheDe te kaMI bahAdura mANasanuM kAma nathI. e te ziyALa jevA bIkaNanuM kartavya che. tAre bhAI te kamatAkAta jaNAya che. A sAMbhaLIne dhanyanI bIjI patnIo bolI uThI ke dIkSA levI sahelI che te tame kema letA nathI? dhanya javAba Ape ke AjanI A Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 vairAgyarasamaMjarI [caturtha ghaDI dhanya che ke dIkSA levAmAM vighnarUpa evI tamee mane A kAryamAM anu kuLatA karI ApI. basa have huM avazya dIkSA laIza. A sAMbhaLI patnIo gabharAI gaI ane belI UThI ke he nAtha ! prasanna thAo. ame te mazkarImAM Ama kahyuM hatuM ane Apa te tene sAcuM mAnI beThA che. paraMtu dhanya pitAne nizcaya na phera eTale enI AThe patnIoe paNa pravajyA grahaNa karavA patinI paravAnagI mAgI ane meLavI. A arasAmAM zrI mahAvIra svAmInuM vaibhAragiri upara samavasaraNa thayuM. dhanyane tenI dharmamitra dvArA khabara maLatAM te tarata ja pitAnI patnIo sahita tyAM gayo ane A badhAe prabhu pAse dIkSA lIdhI. zAlibhadrane A vAtanI jANa thaI eTale te paNa tyAM AvI pahoMce ane prabhu pAse teNe paNa dIkSA grahaNa karI. A temaja dhanya munivara bane anukrame bahuzruta thayA ane evI tIvra tapazcaryA karavA lAgyA ke mAMsa ane lehI vagaranA dehavALA teo cAmaDAnI dhamaNa jevA dekhAvA lAgyA. eka divasa A baMne munivare vIra prabhunI sAthe pitAnI janmabhUmi "rAjagRhamAM AvyA. mAsakhamaNanA pAraNane mATe gocarI javA vAste e baMnee prabhunI AjJA mAMgI A prasaMge prabhue zAlibhadrane kahyuM ke Aje tamAruM pAraNuM tamArI mAtAne hAthe thaze. huM ema IcchuM chuM ema kahI zAlibhadra dhanyanI sAthe nagaramAM gayA. baMne munirAja bhadrAnA gRhadvAra pAse AvI UbhA rahyA, paraMtu ugra tapazcaryAthI temanAM zarIra evAM kRza thaI gayAM hatAM ke koIe temane oLakhyA nahi. vizeSamAM bhadrA zeThANI te vIra prabhu, pitAnA putra ane jamAIne vAMdavA javA mATe taiyArI karavAmAM graMthAyelI hatI eTale tenI paNa najara temanA upara na paDI. kSaNavAra bhI A munivare pAchA pharyA. nagaranA daravAjAmAMthI teo bahAra nIkaLavAnI taiyArImAM hatA e arasAmAM zAlibhadranI pUrva bhavanI mAtA banyA dahIM ghI vecavAne AvatI sAmI maLI. zAlibhadrane jotAM ja tenA stanamAMthI dUdha jharavA mAMDayuM. pachI baMne munirannene vaMdana karI teNe bhakitapUrvaka temane dahIM vaharAvyuM. A laIne zAlibhadra prabhu pAse AvI kahevA lAgyA ke ApanA kahevA pramANe banyuM nahi. prabhue khulAse karyo ke jenI pAsethI tamane dahIM maLyuM te tamArI pUrvanI jananI hatI. pachI dahIM vaDe pAraNuM karI A baMne munivare prabhunI AjJA laI "vaibhAragiri upara anazana karavA mATe gayA. zilAtala upara pratilekhana karIne te baMne munizvaroe pAdapapagamana nAmanuM anazana aMgIkAra karyuM. A tarapha bhadrA zeThANI temaja zreNika nRpati zrIvIranI pAse AvyA. prabhune praNAma karI bhadrAe pitAnA putra ane jamAI kema dekhAtA nathI temaja 1 juo A gucchakanA 1pa9mA padyanuM spaSTIkaraNa. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuM pada 153 teo mAre tyAM bhikSArthe kema na AvyA e prazna karyo. ene javAba ApatAM prabhue kahyuM ke teo tamAre tyAM AvyA hatA, paraMtu tamAruM citta ahIM AvavAmAM parovAyeluM hovAthI tenI tamane khabara na paDI. hamaNA ja teo "vaibhAragiri upara anazanArthe gayA che. A sAMbhaLIne tarata ja bhadrA ane zreNika "vaibhAragiri tarapha cAlI nIkaLyAM. tyAM pASANanI pratimA na hoya tema sthira UbhelA be munivaro upara temanI najara paDI. bhadrA to temanAM kaSTone joIne chAtI phATa rudana karavA lAgI ane bolatI gaI ke he vatsa! tame mAre ghera AvyA te paNa huM abhAgaNI tamArA darzana-vaMdanane lAbha na pAmI, tethI aprasanna thAo nahi. mArA prati eka vAra te daSTipAta kara. he putra! tame te A zarIrane tyAga karI mArA A mane rathane bhAMgavA tatpara banyA che. he munie ! huM kaMI Apane vina karavA AvI nathI, paraMtu mArAthI A duHkha joyuM jatuM nathI. A sAMbhaLIne zreNike zeThANIne AzvAsana ApatAM kahyuM ke he zeThANI ! tamAre to ulaTuM magarUra thavuM joIe ke AvA vIra-putranI tame mAtA thAo che. vizeSamAM jemaNe vIra prabhune Azraya lIdhe heya temanAmAM hIna sattvatA saMbhave ja nahi, vAte tame harSane sthAne kheda na karo. A pramANe bhadrAne samajAvI ane munivarane bhaktipUrvaka vaMdana karI rAjA zeThANI sAthe svasthAnake gayo. atra dhanya ane zAlibhadrakALa kara 'sarvArthasiddha vimAnamAM tetrIsa sAgaropamanA AyuSyavALA ekAvatArI deva thayA. tyAMthI cavIne tene mokSe jaze. A prasaMge mahAnubhAva zAlibhadranI ApaNe jeTalI prazaMsA karIe teTalI ochI che eTale upadezatarAMgaNakAranA zabdamAM eTaluM ja kahIzuM ke-- "nuttara rAmanuttara . __'pyanuttaraM mAnamanuttaraM yazaH / zrIzAli bhadrasya guNA anuttarA nuttara guttara ghama I _indravaMzA (4) paropakAra evAsti, svopakAro mato budhaiH / paropakArahInasya, nIcastha jIvanena kim ? // 118 // 1 A eka bahu moTo kALa darzAvanAro zabda che. asaMkhya vane emAM aMtarbhAva thaI jAya che. enI viziSTa mAhitI mATe juo AhutadarzanadIpikA (pR. 78-82). Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ caturtha 154 vairAgyarasamaMjarI paropakArathI jIvananI sArthakatA--- -"paropakAramAM ja potAno upakAra rahelo che ( arthAta paramArthamAM ja svArtha saMdhAya che) ema sujJo mAne che. paropakAra vinAnA nIcanuM jIvana zA kAmanuM che?'-118 pazavo'pi varAzcama-dugdhAyairupakAriNaH / paropakArazUnyasya, narasya jIvitaM ca dhik // 119 // paropakAra vihIna jIvananI nisAratA -"cAmaDuM, dUdha vagerethI pazuo paNa paranA upara upakAra kare che, (te pachI ) paropakAra nahi karanArA mAnavanA jIvanane phiTakAra che."--119 jJAnadAnaM varaM prokta-mantajyotiHprakAzakam / jovo'tattvAni tattvAni, jJAtvA syAt sukhbhaajnm||120|| jJAna-dAnanI zreSThatA-- -"( sarve dAnamAM ) antaHkaraNamAM joti prakaTAvanArUM jJAna-dAna *uttama che, kemake enA vaDe ata temaja ta jANIne jIve sukhanuM bhajana bane (che). "--1ra0 AhArAdi dAnanI tulanA spaSTI-AhAra-dAna, auSadha-dAna, abhaya-dAna ane jJAna-dAna ema dAnanA cAra prakAra pADI zakAya che. temAM AhAra-dAna eka divasanI sudhA maTADI zake che, auSadha-dAna aneka dinathI pIDAtA rogIne regathI mukta kare che ane abhayadAna eka janmane mATe jIvane nirbhaya banAve che, jyAre jJAna-dAna te jIvane sadAne mATe ajara, amara, sudhAdithI mukta ane nirbhaya banAvavA samartha che. A pramANe cAra prakAranA dAnanI uttarettara vizeSatAne vicAra karatAM jJAna-dAnane zreSTha mAnavAmAM kaye manISI AnAkAnI kare ? kemake prathamanAM traNa dAne te eka bhava sudhI athavA te te janmamAM paNa amuka vakhata sudhI ja jIvane sahAyatA Ape che, jyAre jJAna-dAna bhavabhava upakArI che. vaLI AhArAdi traNa dAne te zArIrika bAdhAone vinAza karavA samartha che arthAta te zarIrane sahAyaka che, jyAre jJAna-dAna te Atmika vikAsamAM AtmAnA 1 juo pR. 166. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucha ] sAnuvAda 155 guNe khIlavavAmAM madadagAra che. vizeSamAM sAMsArika vAsanArUpa kAdavamAM nimagna thayelA ane uddhAra karavAnI, temane tyAga-mArga caDhAvavAnI tAkAta te jJAna-dAnamAM che. vAste te sarvottama gaNAya te sayuktika che. vizeSamAM- vIchUpAsama , rasAyanamanISadha .. ganAkSaaizvarya, jJAnamAkunIpika -anuva arthAt jJAna e amRtane paNa Takkara mAre che, kemake e kaMI sudhAnI jema samudramAMthI utpanna thatuM nathI. enI sAthe rasAyana paNa harIphAI karI zake tema nathI, kemake rasAyana te oSadhajanya che ane A te vagara auSadhanuM rasAyana che. AnuM aizvarya ora ja che, kemake e koInI apekSA rAkhatuM nathI. tadjJAnasya pracAraH syAt, pustakAnAM prcaartH| tato dravyavyayenApi, kartavyaH sa manISiNA // 121 // jJAna-pracAra mATe pustakanuM prakAzana- ple -" jJAnane phelAvo puratonA pracArathI thAya che, vArate buddhizALIe paisA kharacIne paNa tene pracAra karavo joIe."--121 dAtavyamabhayaM dAnaM, nirbhayapadadAyakam / sarvalAbhAn parityajya, jIvo jIvanamicchati // 122 // abhayadAnanI AvazyakatA-- zle --" nirbhaya padane ApanAruM abhayadAna devuM joIe kemake (bIjA) badhA lAbhane choDIne java jIvana icche che."--1rara abhayadAnanA prakAre- spaSTI-A padya abhayadAnanA svarUpa upara prakAza pADe che. vicAra karIzuM te jaNAze ke abhayadAnanA dravya-abhayadAna ane bhAva-abhayadAna evA je zAstromAM be prakAro pADavAmAM Ave che te paikI A prathama prakAranI vyAkhyA che, kemake enA bAhya prANanI rakSA karavI te dravya-abhayadAna che, jyAre samyakatvapUrvaka AtmAnanuM jIvane dAna devuM te "bhAva-abhayadAna" che. gRhastha Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 vairAgyarasamaMjarI [ caturtha sadguruo mATe prAdurbhAva thAya moTe bhAge dravya-abhayadAna devAne samartha che, jyAre tyAgI bhAge bhAva-abhayadAna devAne zaktizALI che. jJAnAdi guNAnA te vAste bedhAdi dvArA prayatna karI je abhayadAna devAya che te dravya-abhayadAna karatAM anaMta guNuM uttama che. AvuM dAna denArA cauda rajI pramAnA lekamAM rahelA samagra jIveAnI dayA kare che ema samajavuM khoTuM nathI. keSAJcit puNyahInAnAM vezyAdiSu vyayo bhavet / supAtre bhAgyayuktAnAM svadravyasya vyayo bhavet // 123 // sa'patinA sadya- zlA--" puNya rahita keTalAka vAnu dravya vezyAdiAmAM kharacAya che, jyAre bhAgyazALIonu dravya supAtramAM vaparAya che.''-123 dravyanA vyA " Finan spaSTI- --A padyamAM je vAta kahevAmAM AvI che, tene nimna-likhita padya sphuTa kare cheH-- " ekeSAM duHkhalabdhAnapaharati haThAt pArthivo'rthAnakasmAdanyeSAM kRSNavarmA dati viSayiNAM yAti vezyAgRheSu / snAtre vivegRhe vA vibudhapatipaterahaitaH puNyabhAjAM vahvAro joyoga pratinimareSAM ca sakSAyuyoga / ''--20 arthAt keTalAkanAM du:khe meLavelAM drabyAne ekAeka baLAtkArathI rAjA harI le che, keTalAkanAM drabyAne Aga svAhA karI jAya che, vaLI keTalAka kAma janAnI lakSmI vezyAnA gharAmAM jAya che, jyAre puNyazALI jIvAnI lakSmI deveAnA nAthanA paNa nAtha evA tIrthaMkaranA snAtrane viSe, tenI pratimA mATe ke tenuM caitya banAvavA arthe vaparAya che, athavA dararoja teno upayoga sajjana ane sAdhunA yoga thatAM temane vastra vagere pUrAM pADavAmAM thAya che. duvita-TInadInepa, trituvahevu cat / cAmAvena phInetA-nunpAnamukhyatve 224 // Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnuvAda guchaka ] 157 anukaMpAdAnanI vyAkhyA-- -." duHkhI, dIna, hIna, daridra tathA dubaLAne dayAbhAvathI je ApavAmAM Ave te 'anukaMpAdAna kahevAya che."--124 kSarAne ma ma tha !, vAtrApAtravivAranA dayayA dIyate yat tu, sarvajana niSidhyate // 125 // supAtra-kumAranI vicAraNA-- le -"he bhavya ! mokSa ApanArA dAnane viSe supAtra-kupAtranA vicAra ( mATe rathAna) che; paraMtu je dayAthI apAya che, temAM sarvazIe ( kupAtrane paNa) niSedha karyo nathI. " 125 padyane sArAza- spaSTI---A padhathI granthakAra ema sUcave che ke anukaMpAthI apAtA dAna mATe pAtra ke kupAtrane vicAra karavAnI jarUra nathI. atre e umeravuM anAvazyaka nahi gaNAya ke A hakIkata kevaLa vetAMbara saMpradAyane ja mAnya che ema nathI, kinta digaMbare paNa ema ja mAnatA hoya ema paMcAdhyAyInA dvitIya adhyAyane nimnalikhita padyathI jaNAya che__"kupaatraayaapypaatraay, dAnaM deyaM yathocitam / patrayuddha niSiddha sthA-nipaTuM na chUpAvavA II7rUnI "--anu. kahevAnI matalaba e che ke kupAtra temaja apAtrane pAtra-buddhithI dAna na daI zakAya. tema karavuM te mithyAtva-bhAvane piSavA barAbara che, kemake pAtra te 1 sarakhA upade zataraMgiNI ( pR. 38 )nuM avataraNa: " iyaM mokSaphale dAne, pAtrApAtra vicAraNA / cArA tu - if stars | 22 "---anu. 2-3 kupAtra ane apAtranuM svarUpa sAgaradhamamRtanA nimnalikhita padhamAM nIce mujaba najare paDe che: " utkRSTapAtramanagAramaNuvratAhaya madhyaM vratena rahitaM sudRzaM jaghanyama / Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 vairAgyarasamaMjarI [ caturtha samyagdaSTi ja hoI zake. vaLI pAtrane dAna devAmAM bhakti ane zraddhA kAraNa bhUta che, jyAre kupAtra ke apAtrane dAna detI veLA dayA e hetu che. upadezataraMgiNa (pR. 12)mAM te tyAM sudhI kahyuM che ke" pAtre dharmanibandhanaM taditare prodyaddayAkhyApaka mitre prItivivardhakaM ripujane vairApahArakSamam / bhRtye bhaktibharAvaha narapatau sammAnapUjApadaM mA ja azAM jIvatara na vadhyo nija II -zArdUla0 arthAta pAtrane dIdheluM dAna dharmanuM kAraNa bane che, apAtrane dIdheluM dAna udaya pAmatI dayAnuM kathana kare che, mitrane ApeluM dAna anehamAM vadhAro kare che, zatrujanane ApeluM dAna duzmanAvaTane dUra karavAmAM samartha bane che, nokarane ApeluM dAna bhaktinA samUhane bhajanAruM thAya che, rAjAne ApeluM dAna samAna ane pUjA ApanAruM thAya che ane bhaTTa vagerene ApeluM dAna kIrtikArI thAya che. e pramANe aho kaI paNa sthaLe dIdheluM dAna niSphaLa jatuM ja nathI. A uparathI ema phalita thatuM nathI ke supAtradine dAna ApavAthI tenAM phaLamAM kaMI vizeSatA saMbhavatI nathI; kemake upadezatarAgeNI (pR. 13)mAM kahyuM nidarzanaM vratanikAyayuta kupAtra kumokita nAmagrafmahuM hi for II"-vasanta arthAta samyagdarzana temaja mahAtathI alaMkRta eTale ke ochAmAM ochA che guNasthAnake ArUDha evA munivaryane "uttama pAtra" tuM jANa. aNuvratathI vibhUSita arthAta pAMcame guNasthAnake rahelA mAnavane "madhyama pAtra', tothI rahita kintu samyagadaSTivALA janane eTale ke caturtha guNasthAnavatI manuSyane "jaghanya pAtra', samyagadarzanathI rahita kintu vatanA samUhathI yukta evAne "kupAtra " ane samyagdarzana temaja vrata e baMnethI vimukha janane apAtra' tuM jANu A padyanA pravadhemAM sacavAyelA artha nimnalikhita gAthAmAM jovAya che. - " uttamapattaM sAha majjhimapattaM ca sAvayA bhaNiyA / varasamaDhiI , naha#vsaM mukavuM ! "-AryA [ uttamapAtraM sAdhurmadhyamapAtraM ca zrAvakA bhaNitAH / aviratasamyagdRSTirjaghanyapAtraM jJAtavyam // ] 1 A padya dharmapakumanA tRtIya pallavamAM 4ra mA karUpe paNa che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 1pa9 " Ane nimbe sutIrthe kacavaranicaye zuktimadhye'hivatre auSadhyAdau viSadrau gurusarasi girau pANDubhUkRSNabhUmyoH / ikSukSetra kapAyadrumavanagahane meghamuktaM yathA'mbha-- tata pAve page nayanananadha rAmANAti - arthAta jema AMbAne viSe, lIMbaDAmAM, sutIrthamAM, kacarAnA DhagalAmAM, zuktinI madhyamAM, sarSanA mukhamAM, ASadhI vagerene viSe, jheranA jhADamAM, meTA taLAvamAM, pahADa upara, pAMDa bhUmimAM, kRSNa bhUmimAM, zeraDInA khetaramAM temaja kaSAyarUpa vRkSonA ghADA jaMgalamAM meghamAMthI varaseluM pANI vividharUpe pariName che tema pAtrane viSe temaja kupAtrane viSe nItipUrvaka utpanna kareluM evuM pitAnuM dhana apAtAM te judA judA vipAkane pAme che. niSedhacaritra (sa. 5)mAM paNa supAtra-dAnane ja zreyaskara kahyuM che. A rahyo che ke - __ " pUrvapuNyavibhavavyaya baddhAH, sampado vipada eva vimRSTAH / patra kramAmA, tA, zAnnidharvidhidara ra7 -vAgatA arthata pUrva (bhavanA) puNyanA mAhAtmyanA nAzathI prApta thayelI saMpattiene vicAra karatAM te vipattio ja che. jyAre te saMpattirUpa vipattio hoya che tyAre e saMpattionuM pAtranA hasta-kamalamAM arpaNa karavuM ( dAna devuM) te zAntikArI vidhi che temaja tema vede athavA brahmAe joyuM che. atre e paNa umeravuM anAvazyaka nahi gaNAya ke pAtratA te phakkA nAmanI ja na hovI joIe, kinatu te vAstavika-sAvartha hovI joIe. A saMbaMdhamAM upadezataraMgiNI (pR. 13)mAMne nimnalikhita leka mananiya samajAya che - " bhaume maGgalanAma viSTiviSaye bhadrA kaNAnAM kSaye vRddhiH zItaliketi tIvrapiTake rAjA rajaHparvaNi / miSTatvaM lavaNe viSe ca madhuraM raikaNTikAdya (?) yathA patravaM nANu hari nA tathA nArthataH -zArdula 1 "stradhAH " e paNa pATha che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 vairAgyarasamaMjarI [caturtha arthAt spaSTa zabdomAM kahevAmAM Ave te bhAmanuM bIjuM nAma maMgaLa che, paraMtu e graha nA thI maMgaLa hovA chatAM amaMgaLakArI-duSTa gaNAya che. evI rIte viSTi nAmanuM kAraNa sarva karaNamAM adhama che, chatAM enuM apara nAma bhadrA che. karNane kSaya thatAM tene vRddhi kahevAmAM Ave che. tIvra gumaDAM nIkaLavAM chatAM te zItaLA kahevAya che. raja:parva (hoLI)mAM rAjA kahevAya che te nAmadhArI che; vastutaH te tevo nathI ja. lavaNane mIThuM kahevAmAM Ave che, paraMtu teno svAda to khAro che. viSane madhura e paryAyavAcI zabada che. vezyAnuM bIjuM nAma pAtra paNa che. re (lakSmI athavA sonuM), kaTikA (koTa) ityAdinI peThe (?) A apara nA nAmathI ja manahara che, nahi ke arthathI paNa. AthI te pAtranI vyutpatti darzAvatAM paDita jana kaLe che ke - " pAkAreNocyate pApaM, kArastrANavAcakaH / akSarone, patramAdunIfpaNa anu vaLI yAjJavalkakya kahe che ke - " na vidyayA kevalayA, tapasA vA'pi pAtratA / vatra vRzire joye, taddhi pAtra kArtita '....anu. doSaduSTe'pi jIve'pi, dayAM kuryudayAlavaH / saMharenna nirjA jyotsnA, candrazcaNDAlavezmataH // 126 // duSTa jIvone paNa dAna devAne adhikAra- le -"dee karIne duSTa evA jIva prati paNa dayALu dayA kare, kemake candra pitAnuM cAMdaraNuM ( brAhmaNanA gharamAM ja rahevA daI) caMDALanA gharathI harI leto nathI."--126 A padya avataraNarUpe upadezataraMgiNI (pR. rara )mAM che. 2 sarakhAvo upadezataraMgiNa (pR. 38)gata nimnalikhita padA" niguNeSvapi sattveSu, dayAM kurvanti sAdhavaH / nadi saMdarate korAM , zarvi44may . "- anu Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurachaka ] sAnuvAda kSArAbdhau varSaNe'pyambho, muktAtvaM bhajate kvcit| sarvebhyo dadato'pyevaM, pAtrayogaH kvacid bhavet // 127 // sAmudAyika dAnathI lAbha-- -"jema khArA samudramAM vRSTi thatAM tenuM jaLa kadAcita khetI bane che tevI rIte sarvane dAna devAthI koIka vAra (supAtrane (paNa) ga thAya."--1ra7 dayAbhAvasamutpanne, pAtrApAtro na zocyatAm / devadUSyaM mahAvIro, dadau viprAya duHkhine // 128 // dayA prAdurbhAvamAM kupAtranI paNa gaNanA-- pleTa--"yA-bhAva utpanna thatAM (prANIne) supAtra-kupAtrano vicAra karavo nahi. jemake mahAvIre duHkhI brAhmaNone (a) devadUSya ApyuM."--128 devadUSyanuM dAna spaSTI-jema dareka tIrthakara dIkSA le te pUrve vArSika dAna de che tema zramaNa bhagavAna mahAvIre dAna dIdhuM hatuM. A veLA temanA pitAzrIne mitra eka daridra brAhmaNa paradeza gaye hate. durbhAgyane lIdhe te kazuM paNa kamAyA vinA tyAMthI pAcho pitAne ghera Ave eTale tenI patnIe tenI jhATakaNI kADhatAM kahyuM ke he abhAgyaziromaNi ! jyAre bhagavAne suvarNane varasAda varasAvyuM tyAre te paradeza gaye hatuM ane hamaNA vaLI keDI kamAyA vinA pAchA AvyA che te tuM ahIMthI cAlyo jA, tAruM meTuM mane na batAva athavA hajI paNa tuM e jaMgama kalpataru samAna zrImahAvIra pAse jaI yAcanA kara ke jethI tAruM dArigha nAza pAme. kemake kahyuM paNa che ke-- 1-rasarakhA upadezataraMgiNI (pR. 38, 10 )gata nimna likhita po-- varSan kSArArNave'pyabdo. muktAtvaM kvApi jAyate / vi ahato vAtu, pAtronA mata "--anu. " dAnakSaNe mahecchAnAM, kiM paatraapaatrcintyaa?|| dInAya devadadhyAdha yathA'dAta kRpayA prabhuH // ." " Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyasamaMjarI [ caturtha " nApAna kAnAna, puratuM zukroDapa ft nIyA, ravIne kSatriAthamika -atula arthAt jemaNe pahelAM dAna dIdhAM che teo pharIthI paNa tema karavA samartha che, kemake nadInA sUkAI gayelA mAgane paNa jaLanA artha e khede che. strInAM AvAM vacane sAMbhaLI e brAhmaNa prabhu pAse Avyo ane temane vinavavA lAge ke he dayAnA sAgara !he jagadAdhAra ! vipakArI evA Ape samagra brahmAMDanA dAridrane jaDamULathI nAza karyo, paraMtu te vakhate tyAM huM abhAgI hAjara hatuM nahi. vizeSamAM anya sthaLethI paNa mane kaMI maLyuM nathI eTale nipuNya, nirAzraya ane nirdhana e huM Aje Apane zaraNe Avyo chuM. mArA jevAnuM dArigha dUra karavuM e Apa jevAne mATe tadana sahelI vAta che, kemake kahyuM paNa che ke " sampUritAzepamahItalasya ___ payodharasyAdbhutazaktibhAjaH / kiM tumbapAtrAparipUraNAya mata pravAsa jaLasfpa sUnama ? ''- upajAti arthAt akhila mahItalane jeNe bharI dIdhuM che evA ane adbhuta zaktithI yukta evA meghane tuMbaDI bharavAne mATe jarA paNa prayAsa kharekhara kare paDe? A pramANe yAcanA karatA brAhmaNanA upara dayA AvavAthI prabhue dIkSAsamaye indra je devadUSya vastra pitAnA khabhA upara mUkyuM hatuM temAMthI aDadhuM ApyuM. prabhune te vastra nirarthaka ja hatuM tema chatAM AkhuM na ApatAM aDaghAnuM dAna dIdhuM, te saMbaMdhamAM judA judA munivaree judA judA abhiprAya darzAvyA che, jemake keTalAkanuM mAnavuM ema che ke aDadhAnuM dAna te prabhunI saMtati vastra-pAtrane viSe mUcchavALI thaze ema sUcana kare che, jyAre keTalAka 1 prabhue dIkSA lIdhA pachI tera mahinA sudhI vastra rAkhyuM te savastraka dharmanA parapaNu mATe samajavuM temaja prathama pAraNuM bRhasthanA pAtramAM karyuM te sapAtra dharmanI prarUpaNA mATe jANavuM ema subAdhikAkAranuM kahevuM che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guchaka ] sAnuvAda 163 nI mAnyatA e che ke prathama pate brAhmaNa kuLamAM avatarelA tenA saMskAranuM A pariNAma che.' A brAhmaNa to e vastra laIne tenA cheDA vaNAvavA mATe vaNakarane tyAM gaye. tyAM badhe vRttAnta sAMbhaLatAM teNe brAhmaNane kahyuM ke tuM bhagavAnanI pAchaLa pAchaLa jA; mamatA vinAnA ane kRpAnidhAna vIra bAkInuM aDadhuM vastra paNa tane Apaze. pachI tuM te laIne Avaje eTale e be kaTakAne huM evI rIte sAMdhI ApIza ke tenA lAkha dInAra upajaze ane ApaNe be jaNA te aDadhA aDadhA vahecI laIzuM. vaNakaranI preraNAthI A vipra te prabhune zodhavA saMcaryo. prabhune meLApa thatAM lajajAthI te kaMI bolI zakyo nahi, paraMtu eka varSa paryata te tenI pAchaLa pAchaLa bho. tyAra bAda dakSiNavAcAla puranI pAse "vAlukA nadIne kAMThe kAMTAmAM devadUSya vastra UDIne bharAyuM eTale prabhue te tarapha daSTi karI. A prasaMga paratve paNa judA judA abhiprAya che. koInuM mAnavuM ema che ke mamatvathI prabhue joyuM; zuddha ke azuddha sthaLamAM vastra paDyuM che e jANavA mATe prabhue najara karI ema keTalAka mAne che; ekAeka emanI daSTi gaI ema paNa mAnyatA che, amArI saMtatine vastra-pAtranI sulabhatA raheze ke durlabhatA te vicArathI prabhue daSTipAta karyo evI paNa keTalAkanI mAnyatA che. upAdhyAya zrIvinayavijaye subebrikAmAM ema sUcavyuM che ke vRddhonuM mAnavuM e cheke kAMTAmAM vastra bharAvAthI pitAnuM zAsana kaMTakanI bahulatAvALuM thaze ema jANIne nilebhatAne laIne prabhue te levA vicAra paNa na karyo. brAhmaNa to ardha vastra maLatAM khuzI khuzI thaI gayA ane vaNakara pAse jaI tenuM cagya mUlya meLavI AnaMda pAmyo. kupAtra'pi supAtrAt tu, dayAM kuryAda vizeSataH / dazantaM dandazUkaM kiM, bodhayAmAsa na prabhuH ? // 129 // 1-2 sarakhAvo AvazyakanI zrIharibhadrarikRta vRttinAM 187 mA ane 195mA patra. 3 sarakhAvo upadezataraMgiNI (pR. 10 )gata nimnalikhita padhA"#girfari vsudhaH kun vizeSataH | karavA vAjate , vIra: pravaSatha yathA "--anu. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 vairAgyarasamaMjarI [caturtha supAtra karatAM kupAtrane dAna devAnI adhika AvazyakatA zle -"A lekamAM supAtra karatAM kupAtrane viSe te ( bhavya jIva) vizeSe karIne dayA kare, kemake zuM (vIra) prabhue satA evA (ca zika daSTiviSa) sarpane bodha na Ave ?"--129 dayayA'dAyi kiM naivA-cAryeNa hastimUriNA? / raGkAya sAdhavo veSo, bhojanAyopakAriNA // 130 // prastutanuM samarthana - le -"vaLI zuM upakArI Aryaharitarie dayAthI raMkane bhejanA mATe sAdhu-veSa Aye na hato ?"--130 raMkanI kathA (saMprati rAjezvaranA pUrva bhava)- spaSTI-eka veLA saMpati narezvara pharatA pharatA "ujajayinI nagarImAM AvyA. te veLA jIvaMtasvAmInI pratimAnI rathayAtrA jevAne mATe zrIAryamahAgirisUri ane zrI AryasuhastisUri tyAM padhAryA. te baMnene parivAra bahu meTa hovAthI teo pRthaka pRthak sthaLe utaryA. jIvaMtasvAmInA rathane varaghoDo nIkaLe temAM A be AcAryae temaja sakaLa saMghe bhAga lIdho. ratha nagaramAM pharato pharate rAjadvAra AgaLa AvI pahoMce. te samaye saMpratinI najara zrI AryasuhastisUri upara paDI. temane jotAM ene vicAra thavA lAge ke meM emane pUrve koI sthaLe joyA hoya ema jaNAya che, paraMtu kyAM ane kyAre te yAda AvatuM nathI. A pramANe vicAra karatAM karatAM tene mUccha AvI gaI. jokara cAkare doDI AvyA ane temaNe tene caMdananA lepa vagere zItaLa upacAra karyA. thoDI vAre rAjA beThe the. A samaye ene jAtismaraNa jJAna thayuM hatuM. tenA prabhAvathI eNe jANyuM ke zrI AryasuhastisUri te mArA pUrva janmanA guru che. tarata ja te temane vaMdana karavA gayA ane paMcAMgathI pIThane sparza pUrvaka praNAma karI teNe pUchayuM ke he bhagavana ! jaina dharmanA ArAdhananuM phaLa zuM? sUrijIe uttara ApyuM ke svarga ane apavarga (mokSa). vaLI rAjAe pUchyuM ke sAmAyikanuM zuM phaLa che? rAjyAdine lAbha e avyakta sAmAyikanuM phaLa che; vyakta sAmAyikathI te mokSa paNa maLe che, e javAba maLe. eTale rAjAe 1 AnA vRttAnta mATe juo vIrabhaktAmara ( pR. 80-81 ). 2 zrI mahAvIra svAmInA jIvatAM je emanI pratimA bharAI hatI te. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 gucchaka ] sAnuvAda kahyuM ke sAcI vAta che, paraMtu huM koNa chuM te dhyAnamAM Ave che? upayoga ApatAM sUrijIe tene oLakhe ane nIce mujaba tene pUrva bhava kahI saMbhaLAvyA ame pahelAM eka vAra zrI AryamahAgiri sAthe "kauzAMbI" gayA hatA. amArA bahoLA parivArane laIne ame jude jude sthaLe nivAsa karyo, te samaye bhayaMkara dukALa paDe, chatAM loko amArA upara bhakti rAkhatA hevAthI temanA taraphathI amane AhAra pANI maLatAM rahyAM. eka vAra amArA sAdhuo bhikSA mATe eka zeThane ghera gayA. temanI pAchaLa eka raMka paNa enA gharamAM dAkhala thayo. sAdhuone mAdaka vagere yatheSTa bhejana maLyuM te eNe joyuM, eTale sAdhuo bahAra nIkaLatAM te emanI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAge ane bhojana mATe yAcanA karavA lAgyA. sAdhuoe javAba Apyo ke e vAta amArA guru jANe, ame te emane adhIna chiye eTale AmAMthI kazuM ApI zakIe tema nathI. AthI te A sAdhuonI sAthe temanA utAre Avyo. amArI pAse paNa tene bhojananI yAcanA karI eTale ame upaga mUkI joyuM te jaNAyuM ke bhavAMtaramAM A pravacanane AdhAra bananAra che. AthI ame kahyuM ke jo tuM dIkSA le te tane AhAra ApIe. raMke vicAra karyo ke atyAre huM mahAkaSTa uThAvI rahyo chuM te tenI AgaLa dIkSAnuM kaSTa zA hi. sAbamAM che ? vaLI dIkSA letAM yaSTa bhejana maLaze te juduM. AthI teNe dIkSA lIdhI ane ame te dharAye tyAM sudhI tene modakAdi khAvA ApyA. teNe evuM AkaMTha bhojana karyuM ke vAyune paNa Ava jA karavAnI jagyA rahI nahi. te ja divase rAtanA zvAsa rUMdhAI javAthI te maraNa pAme. madhyasthabhAvamAM vartate A raMka sAdhu marIne tuM "avantIpati kuNAlanA saMprati nAmanA putra tarIke hAla tuM avataryo che." dazA vittasya tistraH syurdAnabhogavinAzakAH / / dAnarUpA pradhAnA syAdra, yato ve duHkhadAyike // 131 // lakSamInI traNa gatio- --"lakSmInI dAna, bega ane nAza ema traNa avarathAo che. temAM dAnarUpa dazA uttama che, jayAre bIjI be duHkhadAyI che."--131 1 AnuM vizeSa caritra jANavAnI utkaMThA jene thatI hoya, teNe pariziSTaparvane 11 mo sarga je. 2 sarakhAvo upadezataraMgiNI (pR. 10)nuM nIce mujabanuM padya - " dAnaM bhogo nAza-stitro gatayo bhavanti vittasya / tho na rAti 7 muhu, tasya tRtIyA tirmavati che "--AryA Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ caturtha vairAgyasamaMjarI dAnaM deyaM sati dravye, saJcayo na sukhAvahaH / makSikAsazcitaM pazya, haranti pAmarA madhu // 132 // 1 dhana-saMcayathI duHkha-- le- "paisA hoya te dAna devuM joie, kemake saMgraha kare te) sukhakArI nathI. he cetana ! tuM) je, (madhamAkhIoe ekaThA karelA madhane pAmara harI jAya che.'--13ra tyAgo hi saukhyakAri syAt, kevala saJcayo nahi / bhuktAnAM saJcaye pazya, dazA bhavati kIdRzI // 133 // tyAgathI sukha- le.--" tyAga e jarUra sukhakArI che, nahi ke kevaLa saMgraha. je khAdhelAne saMgraha ja thAya ane tyAga na ja thAya to kevI dazA thAya ? "-133 dAnanA prakAro spaSTI-A pramANe dAnanuM prakaraNa samApta karIe te pUrve dAnanA prakAre viSe cheDe ghaNe vicAra karI laIe. sauthI prathama to A vairAgyarasamaMjarInA kartAe dAnanA je prakAro pADyA che tenI noMdha laIzuM to jaNAze ke temaNe (1) dharmo chuMbha-dAna, (2) jJAna-dAna, (3) abhayadAna ane (4) anukaMpAdAna ema cAra bheda pADyA che. jJAna-dAna, abhayadAna ane upagraha-dAna ema paNa dAnanA traNa prakAre paDe che e vAta upadezataraMgiNI (pR. 141 )nA nimnalikhita padya uparathI jANI zakAya che - "jJAnAmayopagrahadAnabhedAta __ tacca tridhA sarvavido vadanti / tatrApi nirvANapathapradIpaM jJAna ne vara vanta | 8 | "-indravajA 1 sarakhAvo upadezataraMgiNInuM (pR. 10) nIce mujabanuM padya - " dAtavyaM bhoktavyaM, sati vibhave saJcayo na kartavyaH / vzera madhurArI, nagnitamartha gharavALe "--AryA 2 A padya dvArA vividha dAnamAM jJAnanI zreSThatA vaNavAmAM AvI che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujjIka ] sAnuvAda 167 A uparAMta sAvika, rAjasa ane tAmasa ema paNa dAnanA traNa prakAro paDe che. A saMbaMdhamAM avataraNarUpe zrIratnamaMdiragaNi uparyukta grantha (pR. 33)mAM kathe che ke g "TrAigiti carU nAma, TrAyate jIjAne | S kSetre jAje A mATe ja, tam yAnaM 'sAvi' mRtam Ga -anu. arthAt kSetra, kALa ane bhAvane viSe, devu joie ema vicArIne je dAna anupakArIne apAya che te 'sAtvika' gaNAya che. AvuM dAna zrIzAlibhadrAdie dIdheluM jANavuM. rAjasa dAnanuM lakSaNa ema sUcavAyuM che ke * yat tu pratyupakArAya phalamuddizya vA punaH / marIyate riddhikuM, tad vAna 'narsa" smRtam IInI '-anu arthAt upakAranA badalA vALavA mATe athavA phaLanI AzAthI je dAna devAya che te ' rAjasa 'kahevAya che, candanabAlAnI pADozI DezInuM atra dRSTAnta ghaTAvI levuM. tAmasa dAnanA saMbaMdhamAM evuM kathana che ke--- "jodhAtu traNAmiyonAr tra, manomArya vinAvi vA cak TIcare hituM vastu, tavuM vAne tAmasa" mRtam ||7|| anu. arthAt krodhathI, khaLAtkArane laine athavA mananA bhAva vinA paNa je hita kArI vastunuM dAna devAya te tAmasa' kahevAya che. bhagavadgItAnA 17 mA adhyAyamAM vIsamAthI bAvIsamA padya dvArA A viSaya upara prakAza pADavAmAM AvyA che eTaluM ja nahi paraMtu meTe bhAge enA e zabdomAM A trividha dAnanAM lakSaNA raju karavAmAM AvyAM che. dAnanA cAra prakAro paratve ApaNe 154mA pRSThamAM isArA karI gayA chIe. 1 A rahyAM te paddo:-~~ dAtavyamiti yaha dAnaM dIyate'nupakAriNaM / Dhero vAhe A pAtra 1, ta? TrAna 'ttAvira smRtam ||-anu yat tu pratyupakArArtha, phalamuddizya vA punaH / phIyate ca riddiSTa, tevuM 'rAgata muddAdvatamU ||-anu. adezakAle yad dAna-mAtrebhyazca dIyate / asatkRtamavajJAna, tat tAmasamudAhRtam // (6 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 vairAgyasamaMjarI [caturtha dAnanA (1) abhayadAna, (2) supAtradAna,(3) anukaMpA-dAna, (4) ucitadAna ane (5) kIrtidAna ema pAMca prakAro paNa paDe che. temAMnAM prathamanAM be dAne mukti mATe che, jyAre bAkInAM traNa bhukti (ga) mATe che. A vAtanI puSTi mATe nimnalikhita gAthA raju karavAmAM Ave che - " "mamAM sugharA, aNu rie uttivALuM vA Dhoda vi muvI mAga, iva mojAze viMti ! ". AryA sthAnAMganA 745 mA sUtramAM dAnanA daza prakAre nimnalikhita padya dvArA sUcavAyA cheH "anukaMpA siMgare vaiva, mane jiteti cA 4wAte mArA , ane vaLa sattane -anu. dhamme ta aTThame vRtte, kAhIti ta kataMti ta / " arthAtu anukaMpA-dAna, saMgraha-dAna, bhaya-dAna, kAruNya-dAna, lajajA-dAna, garava-dAna, adharma-dAna, dharma-dAna, kariSyad -dAna ane kRta-dAna ema dAnanA daza prakAro che. A pratyekanuM svarUpa dhyAnamAM Ave te mATe zrIabhayadevasUri sthAnAMganI TIkAmAM nirdeze che tema vAcakamukhya pUjyapAda zrIumAsvAtie racelI AryAe arthasahita raju karavAmAM Ave che. " kRpaNe'nAthadaridre vyasanaprApte ca rogazokahate / yad dIyate kRpArthAdanukampA tad bhaved dAnam // " arthAtu paNa, anAtha, daridra, saMkaTamAM sapaDAyelA temaja roga ane zekathI haNAyelAne maherabAnInI rUe dAna devuM te "anukaMpAdAna che. 1-3 sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, jina-pratimA, jina-catya ane jaina Agama e sAta kSetromAM sarvasvanuM arpaNa karavuM te "supAtradAna" che. pitAnA adhikAra ane sAmartha anusAra deza, kALa, kuLa ItyAdine egya evuM je dAna devuM te "ucita dAna" che. thAka, bhATa, bAroTa vagerene je dAna devuM te "kIrtidAna " che. 4 A gAthA upadezataraMgiNI (pR. 15 )mAM che. AvA bhAvavALuM padya jainadharmavaraaizanI sarvopaNa vRtti (B. ra7)mAM che. AnI chAyA nIce mujaba che-- abhayaM supAtradAnaM anukampA ucitaM kIrtidAnaM c| dvAbhyAmapi mokSo bhaNitaH trINyapi bhogAdikaM dadati // che jenadharmavarastotranI svopaNa vRttimAM lagabhaga A matalabanI eka gAthA che temaja tene artha paNa tyAM 39 mA pRSThamAM najare paDe che. A gAthA bahu thoDA pheraphAra sAthe upadezatagaNuM (pR. 14 )mAM TAMcaNa rUpe nirdezAyelI che ane tene bhAvArtha paNa tyAM sucavavAmAM Avyo che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda gamyuTaze ne vAcA zizna vIte sArtham | tat saGgrahato'bhimataM munibhirdAnaM na mokSAya // " arthAta saMpattimAM ke vipattimAM sahAya karavA mATe je kaMI dAna devAya che tene munie "saMgraha-dAna kahe che, paraMtu te kaMI mekSane mATe nathI. "rAnAraHTohitamadhusuvAvaruMneurzag | yad dIyate bhayArthAt tad bhayadAnaM budhai yam // " arthAt rAjA, koTavAla, purohita, madhumukha, mAvaThTha mavAlI?) temaja daMDa ane pAzavALAne viSe bhayathI je dAna devAya che tene vidvAnoe "bhaya-dAna" jANavuM __" abhyarthitaH pareNa tu yad dAnaM janasamUhamadhyagataH / __ paracittarakSaNArtha lajjAyAstad bhaved dAnam // " arthAta paranI vinati thatAM, jana--samUhanI madhyamAM rahale prANuM pArakAnA mananI rakSA mATe je dAna Ape te "lajajA-dAna" che. " naTanatamuSTikebhyo dAnaM smbndhivndhumitrebhyH| ___ yad dIyate yazo'rtha garveNa tu tad bhaved dAnam // " arthAta nATakIA, nAcanArA, muSTika (muthI prahAra karanArAo), saMbadhIo, badhuo ane mitrone kIrtinI khAtara athavA abhimAna pUrvaka je dAna devAya che te gerava-dAna" che. " hisaa'ntcauyaudytprdaarprigrhprsktebhyH| ca tIre ra pa takaLAnAra " arthAta hiMsA, asatya ane cArIne viSe tatpara temaja paradAra ane parigrahamAM Asakta evAne je dAna devAya te "adharma-dAna jANavuM. - " samAjasujo, vartAne jo yupAmyA akSayamatulamanantaM tad dAnaM bhavati dharmAya // " " mIThuM belanAra, khuzAmatIo. re A dAna paNa muktine mATe nathI kahyuM paNa che ke" bhayaM lobhastathA sneha-strayo dAnasya hetavaH / / je sAtAra traNaM mulyA, dhArate muniifH | "--anura arthAta bhaya, lebha ane neha e traNa dAnanAM kANo che. A traNane choDIne jeo dAna de che teo dhanya che ane teo muni-mI che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 virAgyarasamaMjarI [ caturtha arthAt taNakhalA ane maNione samAna gaNanArA temaja saMnyAsI evA supAtrane je dAna devAya te dharma-dAna jANavuM. __" zatazaH kRtopakAro dattaM ca sahasrazo mamAnena / ahamapi dadAmi kiJcit pratyupakArAya tad dAnam // arthAt mArA upara seka rIte upakAra karyo che temaja hajAra rIte mane dAna dIdhuM che. vAstu pratyupakArArthe huM paNa ene kaMIka ApuM e (1dazA prakAranuM) dAna che. zIlaM vighnaharaM sarva-sampadA dAyakaM matam / prANAdhAraM suvRttasya, vaMzazobhAvivadharkam // 134 // zILano mahimA --"zaLa vinAne vinAza karanAruM, sarva saMpattione ApanAruM, saccaritrane jIvana-AdhAra ane vaMzanI zobhAne vizeSataH vadhAranArUM manAya che. "---114 dAnAdine kama spaSTI-anya ne sukha thAya te mATe, temanuM duHkha dUra karavAne mATe tana, mana ane dhanathI madada karavI e manuSyanuM lakSaNa ane bhUSaNa che. paratu yAda rAkhavuM joIe ke tyAga karavAnI vRttivALe ja dAtAra banI zake che. je dhana agyArame prANu gaNAya che tenuM dAna tenA uparanI mamatA ochI thatAM arthAt tyAga-buddhi spharatAM thaI zake che. kahevAnI matalaba e che ke jeTalA aMze para jInA upakArArthe tana, mana, ane dhanathI sahAyatA karAya che teTale aMze tyAga-bhAva prakaTe che. tIrthaMkare dIkSA le te pUrva sAMvatsarika dAna de che. tyAra bAda uttama zIyalanI mUrtirUpa dikSA teo grahaNa kare che. tadanaMtara bAhya ane AtyaMtara tapazcaryAnuM teo sevana kare che. A Alya. tara yAne bhAva-tapanA prabhAvathI AtmAnI zuddha bhAvanA bhAvIne tIrthakare kevalajJAna upArjana kare che. eTale A dRSTie jotAM dAnAdi kama sahetaka hoya ema samajAya che. vaLI dAna devuM e jeTalI sahelI vAta che teTalI sahelI vAta zIyaLa pALavAnI nathI. vaLI AnAthI tapazcaryA karavI e te 1 kAraNe-dAna ane kariSya-dAna viSe ullekha nathI. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guka 1 sAnuvAda 171 vizeSa vikaTa mA che ane nirmaLa bhAvanAomAM ArUDha thavuM e sauthI agharuM kArya che. Ane laIne paNa A pramANene kama sUcavAto hoya ema bhAse che. anya rIte vicAra karIe te dAna-dharmanI siddhi thatAM zIla-dharmanA sevana mATe yogyatA prApta thAya che. A gyatA maLatAM tapa-dharmanA ArAdhana mATe adhikAritva maLe che. A lAyakAta maLI jatAM bhAvanA bhAvavAnuM sAmarthya khaDuM thAya che. AthI paNa dAnAdi kamanI sakAratA siddha thatI jaNAya che. A saMbaMdhamAM zrIharibhakarikana pacavastagata stavaparijJAnI nimnalikhita gAthAone nirdeza kare Avazyaka samajAya che " saMtaM vajjhamaNicaM thANe dANaM pi jo na viyarei / iya khuDago kaha so solaM aiduddharaM gharai ? // 1308 // assIlo a Na jAyai suddhassa tabassa haMdi visao vi / jahasattIe'tavassI bhAvai kaha bhAvaNAjAlaM ? // 1309 // itthaM ca dANadhammo davvatthayarUvamo (go!) gaheabbo / senA 3 supariNA mAvasthara II 2320 2 arthAta vidyamAna, bAhya (AtmAthI bhina) ane azAzvata evuM (piDAdi) dAna paNa je (zuddhatAne lIdhe) sthAnamAM (gya pAtrane viSe) ApatuM nathI, te kSudra kevI rIte atizaya durdhara evA zILane dhAraNa karI zake ? zIlarahita e vaLI zuddha tapazcaryAne viSaya paNa na thAya. yathAzakti atapasvI paNa bhAvanAnA samUhane kevI rIte bhAve? A kamane viSe dAna-dharmane dravya-stavarUpe grahaNa kare joIe ane bAkInAM suparizuddha zIlAdine bhAvastavarUpe jANavAM joIe. 1 chAyA sada bAhyamanityaM sthAne dAnamapi yo na vitarati / evaM kSudrakaH kathaM sa zIlamatidurdharaM dhArayati ? // azIlazca na jAyate zuddhasya tapaso handi viSayo'pi / yathAzaktayA'tapasvI bhAvayati kathaM bhAvanAjAlam ? // itthaM ca dAnadharmA dravyastavarUpako gRhotavyaH / zeSAstu suparizuddhA jJeyA bhAvastavasvarUpAH // 2 pratimAzatakanI pajJa vRtti (pR. ra41 )mAM A gAthAo sAthe najare paDe che. DAka pheraphAra Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasama jarI [ caturtha A vAtane lakSyamAM rAkhIne granthakAra have zIlanA adhikAranA prAraMbha karatA hoya ema lAge che. 172 ye zIlazIlitA loke, duHkhazalyairna kIlitAH / suprAptazubha saMyogA, nIrogAste bhavanti hi // 135 // zILathI nIrAgitA zlo- lokamAM je ( jgyA ) zIlathI yukta che te duHkharUpa zalyathI bhoMkAyelA nathI. zubha sayeAgane sArI rIte pAmelA te che.'-135 jIve nIrAgI ja hoya bhUtavyantaramuSTayAdi-prayogA niSphalAH same / prayuktAH zIlayukteSu, zIlAd duHkhaM praNazyati // 136 // zILathI sarakSaNa Ia tA-zIlathI yukata (janA)ne viSe mRta, bhyantara, muDa ityAdinA sarve prayogA nirarthaka jAya che, kemake zIlathI du:kha nAza pAme che, '-136 zILanA mahimA spaSTIma temaja pUrvanAM be padyA dvArA granthakAre zILane mahimA varNavyo che. atra dharmakapaDumana caturtha palavamAM je kahyuM che te nivedana karI ApaNe paNa zILanA guNA gAieH- " zIlaM kIrtisitAtapatrakalazaH zIlaM zriyaH kArmaNaM zIlaM bhAvayadhizItakiraNaH zIlaM guNAnAM nidhiH / zIlaM saMsRtikAnane kadalikA zIlaM khaniH zreyasAM zIjI savajItAvantasamaya: zItraM tu mukttitram | 8 || 3"--zArdUla0 arthAt zIyaLa kItirUpa zveta chatrAne viSe kaLaza che. zILa lakSmInuM kAmaNu che. zILa bhAvarUpa sAgarane (praphullita karanAra ) caMdra che. zILa guNAne nidhi che. zILa e saMsArarUpa jaMgalane viSe keLa che. zILa kalyANAnI khANu che. zILa sattvarUpa velIne vikasita karanAre vasantanA samaya che. (vizeSa zuM kahevuM ? ) zILa e muktine ApanArI vastu che. sAthe sAthe brahmacaryanA prazaMsAkArI upadezataraMgiNI ( pR. 88 )gata kathananuM paNa manana karI laieH--- Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 ] mAnuvAda " sImA khAniSu vajrakhA niragadaGkAreSu dhanvantariH karNastyAgiSu devatAsu kamalA dIpotsavaH parvasu / oGkAraH sakalAkSareSu guruSu vyoma sthireSu kSitiH zrIrAma nayatatpareSu paramaM brahma vrateSu vratam // 45 // " -- zAI sa0 arthAt jema khANAmAM hIrAnI khANa sImArUpa che-sarvottama che, vaidyomAM dhanvaMtarI, hAnIthe bhAM aNuM, devatAo mAM lakSmI, paryobhAM dIvANI, samasta akssrAmAM OMkAra, moTI vastuemAM AkAza, sthira (padArtha!)mAM pRthvI ane nItimAM tatpara (mAnavAmAM ) zrIrAma uttama che. tema teAmAM brahmacarya vrata zreSTha che. ' A hakIkatane dha kalpadrumanA caturthAM pallavamAM TAMcaNarUpe nimna-li khita sAtamuM padya puSTi Ape che.- (: pIyUSa pauSadhiSu zAkhipu kalpazAkhI cintAmaNirmaNiSu dhenuSu kAmadhenuH / dhyAnaM tapassu sukRteSu kRpA vrateSu brahmavrataM kSitipatitvamurIkaroti // "vasaMta ) arthAt jema ASidhaomAM amRta, vRkSAmAM kalpavRkSa maNiemAM cintA maNi, gAyAmAM kAmadhenu, tapazcaryAomAM dhyAna, ane satkAryAMmAM dayA narendratAne bhogave che tema tratAmAM brahmacarya vrata rAjApaNuM bhogave che. brahmacaryanI mahattA paratve jaina zAstra tA tyAM sudhI kahe che ke-kkodd, ahavA kArei kaNaijiNabhavaNaM / tassa na tatti punnaM, jatti baMbhavvae dharie // 1 // - AryA devadANA, jakharakkhasa kiMnarA | bhAriM namasaMti, dukkaraM te karaMti ye // 2 // - anu0 1. chAyA----- yo dadAti kanakakoTiM athavA kArayati kanakajinabhavanam / tasya na tAvat puNyaM yAvad brahmavrate dhRte // devadAnavagandharvA yakSarAkSasa kinnarAH / brahmacAriNaM namasyanti duSkaraM yat kurvanti te // 173 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 vairAgyarasamajI ANA isarivA iDDI rajjaM ca kAmabhogA ya / jijJo huM 2 maLyo trAsanA siddhi naimatro // 2 ||-AryA kalikAo va jaNamArao vi sAvajjajoganirao vi / baM nAro vi sinnapha te vastu soma mArUM // 4 ||'-AryA arthAt je suvarNanI kADInuM dAna de athavA je seAnAnuM jinagRha khanAve tenuM puNya paNa brahmacaya pALanArAnA jeTaluM nathI. jeo duSkara evuM brahmacarya pALe che temane deva, dAnava, gaMdharva, yakSa, rAkSasa ane kiMnarA paNa namaskAra kare che, AjJA, azvarya, Rddhi, rAjya, Icchita bhAge, AbarU, parAkrama, svarga ane meAkSa paNa brahmacaryathI samIpa che. kajIe karanAra, manuSyaneA ghAtaka, ane pApamaya vyApAramAM Asakta evA paNa nAraka siddhi pAme che, te kharekhara zILanA mahimA che. ajaina darzananuM paNa kahevuM e che ke- " rAghuSitAvi, yA gatizraddhavAriLa | na sA Rtu dve, vavatuM rAjyA yudhiSThira ! | "-anu. "vatathato yenA, trAyatu taH / ' ' ', ekataH sarvapApAni, madyamAMsaM tu ekataH // arthAt eka rAta brahmacarya pALanArAnI je gati thAya che, huM yudhiSThira hajAra yajJAthI paNa kahevu zakaya nathI. eka tarapha cAra vedo ane eka tarapha brahmacarya; eka bAju sarva pApA ane eka bAju madya ane mAMsa. brahmacaryanA prabhAva varNavatAM pAra Ave tema nathI. kamane paNa brahmacarya pALanAra pAMcamA devalAkamAM jAya che ane devA paNa ene namaskAra kare che.ra 1 chAyA-- AjJA aizvarya vA RddhiH rAjyaM ca kAmabhogAzca / kIrtirbalaM ca svargamAsannAH siddhibrahmataH // kalikArakazca janamArako'pi sAvadyayoganirato'pi / yad nArakospi sidhyati tat khala zIlasya mAhAtmyam // 2 sarakhAve.--- (c [ caturtha kAraNa vaMbhaceraM dharatI bhavvA u je asuddhamaNA / soufmma baMbhalAe tANaM niyameNa uvavAo // ,, [ kAyena brahmacarya dhArayanti bhavyAstu ye zuddhamanasaH / kalpe brahmaloke teSAM niyamenopapAtaH // ] cakravartInAM cauda ratnA paikI azvane jorajulamathI brahmacarya paLAvavAmAM Ave che; A pramANe potAnI marajI viruddha brahmacarya pALavA chatAM te svarge jAya che ema kahevAya che, paraMtu kAi spaSTa prAmANika ullekha jovAmAM Ave nahi tyAM sudhI A vAtane kANa svIkAre ? Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda zarIranagarIrAjye-'bhiSikto viirybhuuptiH| yAvat sa rAjate rAjA, tAvat saukhyaM nirantaram // 137 // brahmacaryanA pAlanane prabhAva--- bhale deharUpI nagarInA rAjayane viSe abhiSeka karAyele vIryarUpa rAjA jyAM sudhI rAjA tarIke birAje che, tyAM sudhI niraMtara sukha che." 137 samarthaM sarvathA bho bho, zIlaM tadrakSaNe matam / rakSayitvA tataH zIlaM, rakSaNIyaH sa bhUpatiH // 138 // vIryanA rakSaNa mATe zIlanuM pAlana -"he bhavya ! te (vIryanuM rakSaNa karavAmAM zILa sarvathA samartha gaNAya che, tethI karIne zILanuM rakSaNa karI te ( vIrya) nRpatine bacAve joIe."- 168 ye tu zIlAt paribhraSTAH, kSayAdirogadhAriNaH / duHkhinaH syuramutrAtra, lokadRSTayA'pyadhaskRtAH // 139 // zIlabhaTTanI viDabanAo- le - "A zIlathI bhraSTa thAya che, teo kSaya vagere bhayaMkara rogathI prasta temaja A lekamAM tathA paralekamAM dukhI ane lekanI dRSTie paNa tirarakArane pAtra bane che. "--139 1 sarakhA arthadIpikAnA 84 mA patramAM TocaNarUpe ApeluM padya - law: hera: cha phUcha, mirjhAnistrA : ! rfjamAvasthApi, mAthAnA ja ! "--anu Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 vairAgyarasamaMjarI [ caturtha hA hA kSaNikasaukhyAya, lokakhyAtA vipazcitaH / pratyakSaM gardabhAyante, hatyA svAM kIrtimujjvalAm // 140 // zIlabhraSTa paritAnI avadazA- kale - hAya hAya kSaNika sukhane mATe potAnI AcaraNa kare che. ''-140 lAkamAM paDita tarIke paMkAyelA puruSo paNa ) ( nirmaLa kArtinA vinAza karI pratyakSa rIte gadheDA jevuM asthi mAMsavasAcarma-puje hA mUDhamAnasAH / pRthagbhUte ghRNAM kuryuH, saMyukte'bhilaSanti kim ? // 141 // vivekanI khAmI- 66 -- zlA ~ hADakAM, mAMsa, carabI ane cAmaDInA samuha jyAre pRthak hAya che, tyAre muDha cittavALAe tiraskAra kare che. paraMtu hAya ! jyAre te salagna haiAya che, tyAre tenI te kema icchA kare che ? "-1/1 neminAthaM ca sarvajJaM, jambU zreSThisudarzanam / sthUlabhadraM ca yogIzaM, natvA zIlaM prapadyatAm // 142 // zIlanuM sevana --'sarvajJa 'neminAthane, kevalI jabu(svAmI)ne, sudarzana zreNIne ane yogIdhara sthUladrane namarakAra karI zIlane bhajo. "-1kara zrIja'svAmInA vRttAnta spaSTI----- rAjagRha ' nagaramAM zreNika rAjA rAjya karatA hateA. te samaye e nagaramAM RSabhadata nAmano eka zreSThI rahetA hatA. tenI patnInuM nAma dhAraNI hatuM. pAtAne putra na hatA tethI dhAraNI rAja udvigna rahetI 1 emanA viSenI cUtra mAhitI mATe mA naimizranAmaranuM spaSTIkaraNa ( pR. 9 / " ). Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 177 hatI. enI udAsInatA dUra karavA mATe eka dahADo RSabhadatte tene premapUrvaka kahyuM ke cAla, ApaNe "vaibhAragiri jaIe ane tyAMnA udyAnamAM kIDA karIe. dhAraNIe te vAta kabUla karI eTale suMdara rathamAM pite besI ane patnIne besADI, mArgamAM jovA lAyaka padArtho tarapha tenuM dhyAna kheMcate jAte vaibhAragiri " upara te AvI pahoMcyo. rathamAMthI utaryA bAda A yugala A girinA udyAnanI zobhA jovAmAM gUMthAyuM. evAmAM ekAeka RSabhadatta. nI dRSTi siddhaputra yazamitra upara paDI. tene joIne zreSThIe pUchyuM ke tame kema ahIM AvyA cho? siddhaputre javAba Apyo ke huM paMcama gaNadhara zrIsudharmAsvAmI atra padhAryA che temane vaMdana karavA jAuM chuM. A sAMbhaLI A dhaNI-dhaNIANuM paNa siddhaputranI sAthe sAthe gaNadhara mahArAjanI pAse AvI pahoMcyAM. jaMbudvIpane lagatI hakIkata sAMbhaLyA bAda dhAraNue prazna pUche ke mane putra thaze ke nahi ? siddhaputre kahyuM ke A sAvagha prazna guru mahArAjane pUche ucita nathI. huM nimitta-jJAnanA baLathI tane uttara ApuM chuM ke tane jaba nAmane uttama guNavALe putra thaze. pachI guruzrInA caraNAraviMdane narmane traNe jaNa vaibhAragiri parathI utarI potapotAne ghera gayAM. ekadA dhAraNae svapnamAM zveta siMha joyo ane te vAta patine kahI. RSabhadatte kahyuM ke he lalanA ! tArI kukhe putra-ratna avataraze. e arasAmAM brahma devakathI vidyamAlIne jIva AvIne A strInI kukSirUpa zakitane viSe motInI jema avataryo. nava mAsa ane sADA sAta divasa vyatIta thatAM dhAraNue, ati tejasvI putrane janma ApyuM. AnuM nAma jabU pADavAmAM AvyuM. zeTha ne zeThANuM te Ane ramADavAmAM ane lADa laDAvavAmAM ja pitAne samaya gALavA lAgyAM. kAlAMtare A kumAra yuvAvasthAne pApe eTale tenuM pANigrahaNa thAya te mATe tenAM mAbApa vicAra karavA lAgyAM. A avasare te ja nagaramAM vasatA samudraSyi , samudradatta, sAgaradatta, ane kuberadatta e cAra mahebhya ziromaNio temaja "kuberasena, zramaNadatta, vasuSeNu ane "vasupAlita e cAra zeThiyAo gaSabhadattanI pAse vinati karavA AvyA ke he zreSThina ! amAre rUpa ane lAvaNyanA 1- A pratyekanI priyAnuM nAma anukrame padmAvatI, kanakamAlA, vinayazrI, ghanazrI, kanakavatI, zrINuM, vIramatI ane jayasenA hatuM. vidyamAlInI cAra devoo cavIne padmAvatI pramukha cAra strIonI putrIrUpe avatarI hatI. temanAM samudrazrI, padmazrI, padmasenA ane kanakasenA evAM nAma pADavAmAM AvyAM hatAM. kanakavatIne nabha senA nAmanI putrI hatI, jyAre bAkInI traNa vanitAone kanakazrI, kanakavatI ane jayazrI nAmanI kanyAo hatI. 23 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 vairAgyarasama jarI [caturtha bhaMDArarUpa, kalA-samudramAM pAraMgata, guNonI svAminI ane maneharatAmAM apsarAne paNa parAsta karanArI ekeka kanyA che. hAlamAM vivAhanA kalyANa mitrarUpa yauvana temane prApta thayuM che, te kuLa, zILa, vaya, rUpa vagere guNethI anurUpa evA tamArA putra sAthe temanuM pANigrahaNa ho. zeThe temanI A vinati ghaNA harSathI svIkArI, samudrathI vagere ATha kanyAone paNa potAnuM yegya sthaLe sagapaNa thayeluM jANI AnaMda thayo. samaya jatAM zrI sudharmAsvAmInuM A nagaramAM Agamana thayuM te jANIne romAMcita thayele jaba kumAra temanI vANInuM pAna karavA gaye. temanA mukhAraviMdamAMthI amRtanA jharaNa jevI anupama dezanA kaNanecara thatAM A kumAranA hRdayamAM nibhaMgIne durlabha e bhava-vairAgya utpanna thaye. AthI huM mArA mAtApitAnI rajA laIne AvuM tyAM sudhI Apa A udyAnamAM dharmavRkSanI zobhAne dhAraNa karaze evI gaNadharadevane prArthanA karI ratha upara ArUDha thaI te ghara bhaNI cAlyA. nagaranA eka daravAje te AvyA tyAM te atyaMta saMkIrNa jaNAye eTale kAla-kSepanA bhayathI te bIje daravAje gaye. tyAM paNa laDAInI taiyArI thatI joI te pAcho vaLe, kemake tene evo zubha vicAra thaye ke huM virati rahita kadAca marI jAuM te mArI durgati thAya. zrIsudharmAsvAmI pAse AvI temane praNAma karI teNe jIvana paryata trividha brahmacaryanI anujJA mAgI. te svIkAratAM kAmavikArane tilAMjali ApI jabakumAra saharSa pitAne ghera AvyuM. huM dIkSA levA Atura chuM, vAte mane Apa pU anujJA Ape evI temaNe pitAnA mAtApitAne vinati karI, paraMtu te mAnya na rAkhatAM temaNe kahyuM ke eka vAra tuM AThe kanyAnuM pANigrahaNa karI amane AnaMda Apa. tyArabAda tuM sukhethI dIkSA leje. te sAMbhaLI ja kumAre hA pADI, paraMtu sAthe sAthe kahyuM ke tamAruM kArya thaI jAya eTale mane dikSA letAM rokazo nahi. gaSabhadatta AThe kanyAnA pitAne bolAvI potAne putra paraNIne tarata ja dIkSA lenAra che e vAtathI vAkephagAra karyA ane kahyuM ke tamAre sagApaNa rada karavuM hoya te mukhethI tema karo. A sAMbhaLIne zokAtura banelA te AThe jaNaoe masalata karavA pitAne parivAra bhego karyo. A samayane vArtAlApa sAMbhaLI AThe kanyAoe kahyuM ke game tema thAo; amAre te A bhavamAM jabrakumAra ja svAmI che, anya nahi, AvI kanyAonI makakamatA jotAM anukULa divase lagnanA gaNeza maMDAyA ane moTI dhAmadhUma pUrvaka tenI pUrNAhuti thaI. ATha vadhuo sAthe ja bUkumArane pitAne ghera AvelA jaI dhAraNa ane RSabhadattanA harSane pAra rahyo nahi. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNaka 1 sAnuvAda 179 | sarva alaMkArothI vibhUSita, sAkSAta kAmadeva jevA ja bakumAra ATha patnIo sahita zayanagRhamAM gayA, paraMtu temanI eka rUvAMTImAM paNa kAmavikAra thaye nahi. temanI A dhIratA alaikika na gaNAya te bIjuM zuM ? kumArasaMbhava (sa. 1, le. pa9)mAM kahyuM paNa che ke- " vikArahetA sati vikriyante yeSAM na cetAMsi ta eva dhiiraaH|" A prasaMge jayapuranA vidhya rAjAne mATe putra prabhAva ja bUkumAranA gharamAM corI karavAnA IrAdAthI dAkhala thayo. pitAe kaniSTha putrane rAjya ApyuM hatuM tethI pitAnuM apamAna thayeluM samajI pite nagara bahAra "viMdhyAcaLanI pAse eka gAma vasAvI rahete hatA ane khAtara pADIne, lokene lUTIne, cerI karIne te pitAnI AjIvikA calAvato hato. evAmAM tenA cAra puruSae tene jaMbakumAranI samRddhi kuberane paNa kare besADe tevI che evI bAtamI ApI. te sAMbhaLIne te A avasare avasthApinI vidyA vaDe jaba sivAya anya sarva jAgatA lekane nidrAvaza karI daI potAnA parivAra sahita svecchAe lUTaphATa calAvavA lAge. jabumAra mahApuNyazALI hovAthI vidyAnI tenA upara asara thaI nahi. pitAnuM ghara lUMTAtuM jaI A mahAtmAne kepa ke kSebha thaye nahi. paraMtu lIlApUrvaka teo bolyA ke he re ahIM sUtelA, vizvAsu ane mArA AmaMtraNathI AvelA paroNAone na aDake, temane paheregIra jAgato beTho chuM. A zabdo kAne paDatAM core stabdha thaI gayA ane prabhava paNa cotarapha jevA lAge. hAthiNIo vaDe hAthInI jema ATha suMdara suMdarIothI yukta jabakumAra tenI najare paDyA eTale teNe je kumArane pitAnI oLakhANa ApI ane kahyuM ke mArI avasthApinI ane tAleghATinI be vidyA Apa le ane tenA badalAmAM mane svaibhinI ane mekSiNa vidyA Ape. jabakumAre pratyuttara Ape ke he prabhava ! savAra paDatAM te A AThe navIna paraNelI patnIone parityAga karI huM dIkSA levAne chuM, hamaNuM paNa huM bhAva-sAdhu thayela chuM; tethI tArI avasthApinI vidyA mArA upara kaze prabhAva pADI zakI nathI, bAkI mArI pAse koI vidyA nathI. vaLI tRNanI jema lakSamIne sarvathA tyAga karI zarIra uparanI paNa mamatA-DAkaNane dezavaTe daI huM mukti-ramaNanI lagnapatrikA tulya dIkSAne svIkAra karanAre chuM eTale tArI vidyAo mAre zA kAmanI ? pachI prabhave avasthApinI vidyA saMharI lIdhI ane navIna patnIo sAthe viSaya-sukha bhogavyA bAda yogya samaye dIkSA levAnI jabasvAmIne sUcanA karI. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 vairAgyasama jarI [ caturtha 10 11 16 parantu jaMSNakumAre kahyuM ke viSaya-bhega te viSa-bhega che, emAM puSkaLa du:kha che ane sukha te mAneluM sukha paNa atisvalpa che temaja e upara madhubindu puruSanI, kuberadattanI ane mahezvaradattanI traNa kathAo saMbhaLAvI. AnA pratyuttararUpe ekeka patnIe anukrame 'khaka kheDutanI, vAnaranI, nUpurapaMDitA ane ziyALanI, zaMkhadhamakanI, buddhi ane siddhinI, iMgmaTThaTanA putranI, mAsAhasa pakSInI ane nAgazrInI kathA kahI. paraMtu A pratyeka kathAnuM kAgaDA, aMgArakAraka, vidyummAlI, vAnara, jAtiyaMta azva, sAllaka, traNa mitra, ( jue pR. 132-133 ) ane lalitAMganA dRSTAntathI ja akumAre evuM ni rasana karyuM ke AThe patnIe pratibadha pAmI gaI ane patidevane khamAvatAM elI UThI ke he nAtha ! jema Apa saMsAra-samudra taravA icche che. tema amane paNa tAro, kemake Apa paropakArImAM zireAmaNu che. A hakIkata sAMbhaLIne jakumAranA mAtA, pitA, sAsu, sasarA ane tenA baMdhujanA paNa dIkSA levA taiyAra thayA. A tarapha prabhava paNa bestheA ke huM paNa mArA mAtApitAnI rajA lai jaladIthI AvuM chuM. kemake mAre paNa dIkSA levI che. ja bhrakumAre kahyuM ke he mitra ! A zubha kAryamAM DhIla na karaze. prAtaHkAla thatA meATA manavALA jamakumAre snAna karyuM, sarvAM a Mge agarAga karyAM ane amUlya AbhUSaNeA dhAraNa karyo. pachI anAdatta nAmanA devathI sAnnidhya karatA A kAzyapagotrI mahAnubhAva meTI zibikAmAM ArUDha thayA ane sudharmAsvAmI je udyAnamAM birAjatA hatA tyAM saparivAra AvI paheAMcyA. zikhikAmAMthI nIce utarI gaNadharadevane paMcAMga praNAma karI temaNe aMjali joDI vijJapti karI ke huM tAraNahAra ! A saMsArasAgaramAM nakA samAna dIkSA ApI mane ane mArA sagAMvahAlAMne Apa ApanAM RNI manAvA. AnA svIkAra karI gaNadhara mahArAje vidhipUrvaka temane dIkSA ApI. vizeSamAM bIje divase prabhavasvAmI AvatAM temane paNa dIkSA ApI jakumAranA ziSya tarIke sthApyA. ekadA gaNadhara zrIsudharmAsvAmI ja qhasvAmI pramukha ziSya-ratne sahita 'ca'pA' nagarIe padhAryAM. te vakhate e nagaranA kuNika rAjA saparivAra temane vAMdavA AvyA. ja bUkumAranuM alaikika rUpa joine te cikata thai gayA 1-7 A kathA mATe jue pariziSTa parva (sa. 2, zlA. 191-219, 224-309, 315-353, 356-378, 407=430, 446-64, 694-717.) 8-11 jue pariziSTaparva (sa.3, zlA. -41,108-121, 142-147, 186-212) 12-15 jue pariziSTaparva (sa. 2, zlo. 379-805, 432-443, 43-691, 720-745). 16-19 jue pariziSTaparva (sa. 3, zleA.4pa-106, 123-140, 149-179,214-265). Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 181 ane temanA pUrva vRttAnta sAMbhaLye tyAre tene zAMti thai. A samaye gaNadhara deve eTaluM umeryuM ke pUrva janmanA tapathI A mahAtmAne AvuM alaikika rUpa, teja ane sAbhAgya prApta thayAM che. vaLI tee caramazarIrIche. ane chelrA kevalI che. vizeSamAM temanA mekSa-gamana bAda koine mana:paryAyajJAna ke paramAvidhajJAna paNa thaze niha. vaLI AhAraka zarIranI labdhi, jinakalpa, pulAkalabdhi, upazamaNi temaja kSapaka zreNi, tathA parihAravizuddhi, sUkSmarsaparAya ane yathAkhyAta e traNa prakAranAM cAritrA eTale ke kule e daza vastuomAMthI eka paNa kAine prApta thaze nahi. A pramANenI dezanA sAMbhaLI kaNika parivAra sahita gaNadharadevane praNAma karI peAtAnA nagaramAM pAcho pharyAM ane gaNadhara mahArAja paNa anyatra vihAra karI gayA. zrIsudharmAsvAmIe pacAsa varSanI umare dIkSA lIdhI hatI. trIsa varSa sudhI temaNe zrImahAvIrasvAmInI sevA karI hatI. temanA nirvANa pachI tIrtha pravartAvatA teo chadmasthapaNe bAra varSa rahyA. tyAra pachI eTale 92 me varSe temane kevalajJAna prApta thayuM. ATha varSa paryaMta te aneka bhabyAne pratiedha pamADatA A pRthvIne pAvana karatA rahyA. seA varSa pUrNa thatAM nirvANu samaya najadIka jANI temaNe potAnI pATe zrIja busvAmIne sthApyA ane AyuSya pUrNa thatAM teo mekSe gayA. A tarapha zrIja khUsvAmI paNa ugra tapa karI, kevaLajJAna pArsI, bhavya prANIone yathArtha upadeza ApI ane zrImahAvIrasvAmInA meAkSa-divasathI ceAsaTha varSa vItyA bAda zrIprabhavasvAmIne paTTadhara banAvI sarva karmanA kSaya thatAM parama padane pAmyA. A pramANe Agale divase ATha ATha rUpe raMbhA jevI ramaNIe sAthe pANigrahaNa karI, rAtre patnIone paNa pratidha pamADI bhAva-sAdhu rUpe rahI ane savAra paDatAM dIkSA laI bharatakSetramAM e dvArA advitIyatA prApta karI mukti-ramaNIne varelA vIra puruSane sahasradhA vaMdana karatA ane temanA jIvanavRttAnta sUcavavAmAM je nyUnatA rahI gai hAya te badala sunna jane pAse kSamA yAcA huM A prakaraNa pUrNa karUM chuM. zrIsudarzananI kathA-- * caMpA ' nagarImAM arhadAsa nAmanA eka zeTha rahetA hatA. subhaga karIne eka geAvALa tenI gAya cAratA hatA. eka divasa gAyA carAvIne Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 vairAgyarasama jarI [caya sAMjanA te gAma bhaNI AvatA hatA tevAmAM tenI najara vastra nahi DhelAM hAvAthI dhrujatA evA eka kAyAtsarga-mudrAmAM rahelA mune upara paDI. sakhata TADhamAM paNa dhyAnamAM temane masta joi te temanI prazaMsA karatA ghera Avye. bIje divase sUryadaya thayA te pahelAM gAye carAvavA te gherathI nIkaLye ane raste jatAM te ja sthaLamAM munine temaja UbhelA joyA. AthI tene ghaNI ajAyakhI thai ane te temanI pAse jai beThA. evAmAM sUrya ugatAM munivara 8 name diMtALa 'ema belI AkAza--mArge UDI gayA. subhaga ema samantyA ke A maMtrathI AkAzamAM UDAya che. pachI te rAja enuM dhyAna dharavA lAgyA. ekadA tene ema karatA bei zeThe tene pUrNa navakAra (namaskAra) maMtra zIkhavyeA. tyArathI te AkhA maMtranA jApa japavA lAgyeA. eTalAmAM comAsuM AvyuM. eka vakhata te gAye carAvavA vagaDAmAM gayA hatA tevAmAM ativRSTi thavAthI vacamAMnI nadImAM pUra AvyuM ane te ghara bhaNI AvavA asamartha anya. eTale teNe uDavAnA irAdAthI pUrvakti maMtranuM smaraNa karyuM. paraMtu te vacamAM eka khIlA upara jai paDayo ane maraNa pAmI A ahaMndAsane tyAM putrapaNe avataryAM. tenuM nAma sudarzana pADavAmAM AvyuM. moTA thatAM tenuM eka zrImaMtanI maneAramA nAmanI kanyA sAthe lagna thayuM ane vakhata jatAM tene putrA paNa thayA. A gAmamAM eka kapila nAmanA purohita rahetA hatA. te sudarzanane dilejAna dAsta hatA. ethI eka divase purohite peAtAnI patnI kapilA AgaLa tenI ghaNI tArIpha karI. tethI te tenA upara rAgI thai gaI. adhurAmAM pUrUM eka divasa te sudanane jovAno paNa tene lAga maLyA. AthI avasara sAMdhI ekadA kapilA sudarzanane ghera gaI ane kahyuM ke tamArA mitranA zarIre Aje ThIka nathI, vAste jaladI mArI sAthe padhAro. sudarzanane prapaMcanI khabara na hatI eTale e te! AnI sAthe cAlI nIkaLyeA. purAhitane ghera AvatAM divAnakhAnAmAM mitrane nahi dekhatAM sudane tene viSe pUchyuM eTale kapilAe javAba ApyA ke tamArA mitra aMdaranA khaMDamAM che. A pramANe sudanane gharanA aMdaranA bhAgamAM melI, bahAranA daravAjA baMdha karI A strI AnI pAse AvI nirlajjapaNe viSaya-sevana mATe vinati karavA lAgI. mune tene kahyuM ke huM te napuMsaka chuM, eTale mArAthI tArUM kAMi vaLI zakaze niha. Ama samajAvI sudarzana peAtAne ghera pAchA pharyAM. eka divasa A gAmanA rAjA kapila ane sudarzanane sAthe lai nagara bahAra pharavA nIkaLyA. te vakhate devayAge A rAjAnI abhayA rANI kapilAnI Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 183 sAthe bahAra pharavA nIkaLI hatI. muzananI priyA maneramAM paNa pitAnA che putra sAthe havA khAvA AvI hatI. tene joI kapilAe rANIne pUchayuM ke A koNa? uttara ApatAM rANIe kahyuM ke zuM tuM jANatI nathI ? A te sudarzana zeThanI patnI che. pachI kapilAe pitAnI badhI banelI bInA abhayAne kahI saMbhaLAvI. eTale rANIe kahyuM ke are bheLI! sudazane pitAne napuMsaka jaNAvI tane chetarI, kemake napuMsakane vaLI putro heya kharA ke ? kapilAe javAba Ape ke rANI sAhebA ! e sAcuM haze, paraMtu ApanI caturAI te tyAre ja sapramANa lekhAya ke jayAre tame enI sAthe eka vAra paNa viSayasevana karo. rANIe kahyuM ke emAM zuM ? jA, tene tema karyAnI pratIti karAvI ApuM tyAre ja huM abhayA sAcI. pitAnI pratijJA pUrNa karavA mATe rANe rAta divasa taka vicArI rahI hatI. evAmAM eka divasa rAjA vagere vanamAM vinadArthe gayA. A samaye lAga maLatAM paMDitA nAmanI pitAnI dAsI dvArA abhayAe, zUnya gRhamAM kAryotsarga mudrAmAM UbhA rahelA sudarzanane jabarajastIthI UMcakAvI pI rIte pAlakhImAM besADI kAmadevanI mUrtinA kapaTathI aMtaHpuramAM ANI mUkAvyA. kAma-vilAsamAM tene phasAvavA mATe abhayAe hAvabhAvane upaga karyo. eTalethI pattA na khAvAthI cuMbana ane AliMga paNa karyo, paraMtu sudarzane tenI vAta svIkArI ja nahi. bhaya pamADavA mATe aneka dhamakIo paNa ApI, paraMtu zeThanA upara tenI kazI asara thaI nahi. AthI tene jAna levA mATe teNe ekAeka cIsa pADI eTale cekIdAre deDI AvyA. teo Ane aparAdhI tarIke rAjA pAse laI gayA. rAjAe khulAse karavA kahyuM, paraMtu kharI vAta kahetAM abhayAnA rAma ramI jAya e bIkathI sudarzana mUMgA rahyA. AthI tene aparAdhI samajI rAjAe zULInI sajA pharamAvI. aneka kadarthane pUrvaka tene zULI upara caDAvavAne cokIdArone laI jatAM joI manoramAe abhigraha karyo ke jyAM lagaNuM mArA patideva uparathI kalaMka utare nahi tyAM sudhI huM A mArA gharadaherAsaramAM kAusagadhyAne rahIza. A tarapha zeThane zULIe caDAvyA te sULI sonAnuM siMhAsana banI gaI. te paNa tene mArI nAkhavA mArAoe ghA karyA, paraMtu ethI paNa tenuM maraNa na thatAM AzcaryakAraka ghaTanA banI. te e ke gaLAmAM ghA thatAM te ghA motInI mALArUpe, mastaka upara ghA thatAM te mugaTarUpe, kAna paranA ghA kuMDaLarUpe ane hAtha uparanA kaDAMrUpe pariNamyA. game teTalA ghA karavA chatAM tenuM maraNa na nIpajayuM. A vAtanI rAjAne khabara paDatAM te tyAM AvyA ane zeThanI kSamA Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 vairAgyarasamaMjarI [ caturtha yAcI hAthI upara tene sanmAnapUrvaka besADI te gAmamAM AvyuM. A vAtathI vAkephagAra thatAM aneramAe kAusagga pAryo. pachI rAjAnA atyaMta AgrahathI zeThe kharI sthiti kahI eTale rAjA kepe kaLakaLI UTho ane rANIne ane dAsIne gAma bahAra kADhI mUkavA hukama kAvyo, rANuM te zaramanI mArI tyAM ja marI gaI. paraMtu paMDitA "pATalIpura" gaI ane tyAM jaI teNe vezyAne dhaMdhe Adaryo. sudarzana zeThane vairAgya thatAM temaNe dIkSA lIdhI. vihAra karatAM karatAM sudarzana munirAja "pATalIpura jaI caDyA. paMDitAe temane oLakhyA. pite kAmAtura thavAthI temane gocarIne bahAne phosalAvIne te pitAne ghera teDI lAvI. teNe ghaNuM ghaNuM kadathanAo karI joI, paraMtu pitA pAse avaLe paDate jANe temane choDI mUkyA. munirAja tyAMthI mukta thatAM smazAnamAM gayA ane kAryotsarga-mudrAmAM rahyA. evAmAM abhayA rANI marIne vyaMtarI thaI hatI teNe temane joyA eTale pUrva bhavanA verathI te tene aneka anukULa temaja pratikULa upasarga karavA lAgI. munivara te merunI jema nizcaLa rahyA ane ulaTa kevaLajJAna pAmyA. pachI emaNe dezanA ApI vyaMtarIne temaja paMDitAne pratibaMdha pamADyA. chevaTe te benI paNa sadgati thaI. sarvajJa sudarzana mahArAja paNa AyuSya pUrNa thatAM nirvANa nagarIe saMcaryA. sthUlabhanuM cariva- spaSTI-A "bharatakSetramAM "pATalIputra nagaramAM navame naMda rAjA rAjya karatuM hatuM. tene mahAbuddhizALI zakaTAla nAmane maMtrI hatA. A maMtrIne sAkSAt lakSmI jevI ane zIla-bhUSaNathI vibhUSita lakSmIvatI nAmanI patnI hatI. A daMpatIne be putro hatAH-(1) catura, guNa ane bhadra AkRtivALo sudhAkara samAna sthUlabhadra ane (2) naMda rAjAnI atyaMta sevA karanAre ane ethI karIne tene atipriya thaI paDele e zrIyaka. A uparAMta yakSA, yadinnA, bhUtA, "bhUtadinakA, seNa, veNu ane reNuM ema sAta putrIo paNa hatI. A nagaramAM rUpamAM urvazIne paNa harAve evI ane kaLAnA maMdira samAna kezA nAmanI vezyA rahetI hatI. Ane ghera sthUlabhadra paDyo pAtharyo rahetuM hatuM, jyAre zrIyaka naMda rAjAne aMgarakSaka thaI rahyo hate. kAvya, vAda ane vyAkaraNamAM atizaya nipuNa eve vararAri brAhmaNa A nagaramAM vasate hate. te pratidina navAM navAM 108 kAvya banAvI rAjAne 1 A pramANenAM nAme zrIjayAnaMdasUrita zrIsthalabhadracaritra (bho. 10)ne AdhAre ApyAM che. pariziSTa parva (sa. 8 ) mAM yadattA ane bhUtadattA evAM nAme che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guccha ] sAnuvAda 185 raMjana karavA mathatuM, paraMtu A mithyAdaSTi che ema dhArIne zakaTAla maMtrI tenI prazaMsA karate nahi ane ethI rAjA tene tuSTidAna Apate nahi. AthI varasacie maMtrInI patnIne prasanna karI ane tenI dvArA pitAnAM kAvyonI prazaMsA karAvavAnuM kArya pAra pADayuM. AthI pratidina rAjA taraphathI Ane 108 sonAmahAre maLatI. keTalAka divaso gayA bAda maMtrIe rAjAne kahyuM ke ATaluM badhuM dAna kema Ape che? rAjAe kahyuM ke huM te tame kAvyanI prazaMsA kare che tethI ApuM chuM. maMtrIe kahyuM ke A brAhmaNa te anyanAM banAvelAM kAvyone pitAnA tarIke oLakhAve che. je pratIti karavI hoya te mArI sAte putrIo paNa enAM belelAM kAvya tarata ja belI batAvaze. vastusthiti evI hatI ke sauthI moTI putrI eka vAra boleluM yAda rAkhI zakatI hatI. bIjI be vAra bolAyeluM ane e pramANe sAtamI sAta vAra belAyeluM. bIje divase vararaci vipra sabhAmAM Avyo tyAre A sAte putrIone paDadAmAM besADavAmAM AvI hatI. te 108 zleka pite navA banAvIne lAvyo hate te che. eTale te sAte bAlikAoe paNa barAbara ke belI batAvyA. AthI rAjAe gusse thaIne tuSTidAna ApavuM baMdha karyuM. tyAra pachI varasacie gaMgAne kinAre jaI jaLamAM eka yaMtra goThavyuM ane temAM 108 sonAmahora mUkI. prabhAte gaMgAnI te stuti karI caraNa vaDe yaMtra dabAvate eTale 108 senAmahera uchaLIne tenA hAthamAM paDatI. A pramANe tene karate joI lake tenI khUba tArIpha karavA lAgyA. AthI eka dahADe sAMjanA zakaTAle carapuruSane tapAsa karavA mUko . te chAne mAne jhADanI bakholamAM saMtAI rahyo. evAmAM vararaci tyAM AvyuM ane 108 sonAmahero jaLamAM rAkhIne ghara bhaNI cAlate thayo. thoDIka vAra pachI pelA carapuruSe tyAMthI mahere laI lIdhI ane enI piTalI pradhAnane seMpI dIdhI. A sAthe laIne pradhAna rAjAne teDIne savAre tyAM gaye. vararaci tyAM AvyA eTale pitAne camatkAra dekhADavA teNe gaMgAnI stuti lalakArI, yaMtra paNa dabAvyuM, paraMtu mahAre na maLI. Akhare pradhAne tene te piTalI ApI. ethI jhAMkho jhapa paDI gayuM ane vera vALavAne prasaMga zedhavA lAge. vakhata jatAM zrIyakanA lagnane prasaMga AvyuM. A vakhate rAjAne bheTa karavA mATe maMtrIe zastro taiyAra karAvavA mAMDyAM. te vAtanI dAsI dvArA varasacine khabara paDI eTale nAnAM nAnAM bALakone caNA vagere ApIne evuM bolatAM zIkhavyuM ke are rAjA jANatA nathI ke A zakaTAla zuM karaze? naMdane mArIne tenI gAdI para zrIyakane sthApaze. A vAta AkhA nagaramAM prasarI 24 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 vairAgyarasama jarI [ caturtha gaI ane te rAjAne kAne paNa pahoMcI. rAjAne vahema paDyo ane te matrInuM nikandana kADhavA tatpara thayA. avasara thatAM maMtrI hAjara thayA tyAre rAjA kApa karIne vimukha thai beThA maMtrI enA bhAva samajI gayA ane ghera jai eNe zrIyakane kahyuM ke tuM kAle rAjasabhAmAM mArUM mastaka chedI nAMkhaje, kemake rAjA ApaNA samagra kuTuMbane! saMhAra karavA adhIrA banyA che. huM mukhamAM tAlapura viSa rAkhIza eTale tane pitRtyAnuM pApa nahi lAge. bahu bahu samajAvavAthI bIje divase zrIyake rAjAnA dekhatAM pitAnuM mAthuM kApI nAMkhyuM. rAjAe zrIyakane kahyuM ke AvuM akArya te kema karyuM ? javAba maLye ke svAmInA verIneA ghATa ghaDavA e sevakanuM kartavya che. AnI uttarakriyA thayA bAda naMda nRpatie zrIyakane pradhAna-mudrA svIkAravA kahyuM eTale teNe sUcavyuM ke pitAnA prasAdathI niraMkuzapaNe mArA vaDIla bhAi sthUlabhadra kAzAne ghera Aje khAra vathI bhoga bhagavI rahyo che, tene khelAvIne e Ape, rAjAe sthUlabhadrane khelAvI maMgAvye ane pradhAna-mudrA aMgIkAra karavA kahyuM. eTale vicArIne-AleAcIne javAba ApIza evA uttara maLyA. rAjAe Agraha karyAM ke tuM hamaNA ja AleAcI le. AthI sthUlabhadra pAsenI azAka vADImAM jai vicAravA beThA ke nAraka jIvAnI peThe sevaka janAne khAvA pIvA ke sUvAne paNa sukhe avasara maLatA nathI vaLI peAtAnA ane pArakAnA dezanI citAmAM DUbelA adhikArIonA cittamAM pUrNa kuMbhamAM jaLanI jema priya pramadAne sthAna maLanuM nathI. vizeSamAM niHsvArthapaNe sevA karanArane paNa dupta jano satAve che. rAjAnA kalyANa mATe bya ane deha paNa pAtharavAM paDe che. AnA karatAM sujJa janA peAtAnA AtmA mATe AtmA prayAsa kare to zuM khoTuM ? AvI vicAra-mAlAmAM gUMthAyelA sthUlabhadraM tyAM ja kezane paMcamuSTi lAgna karyAM, 'ratnakaMmaLanAM tAMtaNAMthI rajoharaNa manAvI lIdhuM ane rAjasabhAmAM AvI rAjAne dharma lAbha daI kahI saMbhaLAvyuM ke meM A AlecyuM. rAjasabhAmAMthI bahAra nIkaLI smazAna mArge thai zrIsaMbhUtivijayasUri pAse jaine sAmAyikanA uccAra pUrvaka temaNe dIkSA lIdhI. TuMka samayamAM tee zAstramAM pAraMgata thayA. anyaDhA varSAkALa AvatAM guruvaryane praNAma karI 1 AnA guNAnuM ema varNana karAya che ke evI prakhara ThaMDI paDatI hoya ke ghI paNa patthara jevuM karI naya tyAre tenA upara A kabaLa DhAMkavAmAM Ave te te ghI sarvathA pIgaLI ya. bhara UnALAmAM pANI jevuM pravAhI banI gayeluM ghI A kabaLanA yAgathI patthara jevuM karI naya. mA pramANe rizayALa mAM ThaMDIthI ane unALAmAM garamIthI A kaMbaLa rakSaNa kare che. cemAsAmAM te zaradIthI ane garamIthI kheMcAve che. enuM mUlya savA lAkha sAnaiyA gaNAya che. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guchaka] sAnuvAda 187 munivare abhigraha levA lAgyA. eke evo niyama lIdhuM ke huM siMhanI guphAmAM dvAra AgaLa cAra mahinA sudhI upavAsa karI kAryotsargapaNe rahIza. bIjAe abhigaha karyo ke huM daSTiviSa sarpanA dara AgaLa e pramANe cAra mahinA sudhI upavAsa karI kAryotsarga paNe rahIza. trIjAe kahyuM ke kUvAnA bhAravaTa upara huM cAra mAsa rahIza. A prasaMge sthUlabhadde paNa evI pratijJA karI ke he gurudeva! Apa anujJA Ape te huM kezA vezyAne tyAM kAmazAstramAM varNavelAM vividha citrothI sazabhita citrazALAmAM cAra mahinA rahuM ane tenA tyAMnI bAre batrIsI rasoIne AhAra karUM. guru mahArAje anumati ApI eTale sthUlabhadra kezAne tyAM AvyA. cAturmAsa pUrNa thatAM pelA traNa munie abhigraha pUrNa karI guru mahArAja pAse AvyA eTale aho duSkAraka tamane kuzaLa che ema sUrivarSe kaMIka UbhA thaIne kahyuM, paraMtu sthalabhadrane udezIne te he duSkara duSkarakAraka ! he mahAnubhAva ! tame kuzaLa che ema tadana UbhA thaIne kahyuM. AthI e traNa munio sthUlabhadranI adekhAI karavA lAgyA ane vicAravA lAgyA ke maMtriputra hevAthI guru enuM bahumAna kare che. pharI cAturmAsane prasaMga AvatAM siMhaguphAvAsI munie guru pAse pratijJA lIdhI ke huM paNa A cAturmAsa sthUlabhadranI peThe kozA vezyAne tyAM pasAra karIza. gurue kahyuM ke he vatsa ! A AkarA abhigraha kara yukta nathI, kemake ene nibhAva te meru parvata jevA acaLa sthUlabhadra ja karI zake. vaLI Ama karavA jatAM te tuM tAruM vrata paNa I besIza. chatAM gurunuM vacana na gaNakAratAM teo kezAne tyAM AvyA. pahele ja divase barasa bhejana khAvAthI ane lAvaNyanI mUrti jevI kezAne levAthI muninuM citta caLyuM ane te kezAne bhega bhegavavA mATe vinavavA lAgyA. tene pratibaMdha pamADavA mATe kezAe kahyuM ke dhana-dAnathI ame vaza thaIe chIe. vAstu tame nepAla dezamAM jAo ane tyAMthI ratnakaMbala laI Ave. varSA Rtu hatI te paNa dhyAnamAM na letAM kAmArthe muni te tyAM gayA ane kaSTa sahana karIne te laI AvI kezAne ApI. teNe paga lUchIne khALamAM te phekI dIdhuM. eTale munie kahyuM ke are tane akkala che ke nahi ? AvI amUlya vastune mATe A sthAna hoya ? kezAo pratyuttara Apyo ke he mUDha ! tArA ratnamaya AtmAne tuM narakamAM nAMkhavA taiyAra thayA che tene te tuM vicAra kara. A sAMbhaLI muninuM bramita magaja ThekANe AvyuM ane guru pAse AvI tenI AlecanA lIdhI. A pramANe sthUlabhadrathI pratibodha pAmelI kozAe munivarane saMyamazikharathI kAma-khINamAM gabaDatA aTakAvyA. e uparathI ApaNe sthUlabhadranI pratibodha Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 [caturtha vairAgyarasamaMjarI zailInI tArIpha karI zakIe. vizeSamAM A vezyA eka rathakArane paNa sanmArge caDAve che e tarapha khyAla ApatAM te A zuddha zrAvikAnI paNa prazaMsA karavI durasta samajAya che. kAlAMtare bAra varSane dukALa paDyo eTale sAdhuo pitAnA nirvAha mATe samudrane tIre AvelA gAmamAM gayA. ane bhaSaNa kALa daramyAna abhyAsa cAlu na rahevAthI bAramuM aMga bhUlI gayA. nepAla dezamAM zrIbhadrabAhusvAmI cAdapUrvadhara hatA. tenI pAsethI te zIkhI levA mATe saMghe zrIsthUlabhadra pramukha pAMcase munivarene mekalyA, paraMtu vAcanA alpa maLe che ema vicArI 49 te ceDA vakhatamAM pAchA pharyA. phakta zrIsthUlabhadra ATha varSa sudhI tyAM rahyA. ane ATha pUrva saMpUrNa bhaNyA. ekadA pUrvadhare temane kahyuM ke he vatsa! tAre utsAha kema maMda paDI gayuM che ? zrIsthUlabhadra uttara Apyo ke vAcanA mane pUrepUrI maLatI nathI, bAkI hatotsAha thayuM nathI. zrIbhadrabAhue kahyuM ke he vatsa ! have mArUM mahAprANa dhyAna pUruM thavA AvyuM che eTale vizeSa vAcanA huM ApI zakIza. tadanatara temaNe zrIsthalabhadrane be vastu nyuna daza pUrva paryata bhaNAvyA. eka divasa vihAra karatAM karatAM zrIbhadrabAhasvAmI zrIsthUlabhadra sahita pATalIpura padhAryA. tyAM zrIsthalabhadranI, zrIyakanI sAthe dIkSA laI sAdhvI banelI yakSAdi bene vAMdavA AvI. temaNe te samaye siMhanuM rUpa vikavyuM. AthI bhayabhIta thaI teo pAchI pharI ane zrIbhadrabhAsvAmIne pharIthI pUchyuM ke amArA bhAI kyAM che ? temaNe javAba Apyo ke siMharUpe jene tame joyA teja; pharIthI jAo maLaze. tyArabAda teo tyAM jaI vaMdanA karI AvI. kAlAMtare zrIsthUlabhadra vAcanA levA AvyA eTale gurue temane agya jANI nA pADI; paraMtu sakaLa saMghanA AgrahathI, have pachI koIne zeSa pUrvo na bhaNAvavA evI pratijJA levaDAvyA bAda bAkInAM pUrvenI mULamAtra vAcanA ApI. AthI zrIsthalabhadra munirAja caTapUrvadhArI banyA. temane paTTadhara namI zrIbhadrabAhusvAmI samAdhipUrvaka svargastha thayA. kAlAMtare AryamahAgiri ane Aryasuhasti evA be pitAnA ziSyone zrIsthalabhadra agyAra aMga ane daza pUrve bhaNAvyA ane temane AcArya-pada upara sthApI A mahAtmA kALa karI svarge gayA. A pramANe jemanA jIvana-vRttAntanI sthUla rUparekhA AlekhI che teo keI sAdhAraNa vyakti nathI. emanI apUrvatA te kaI ora ja che. sAmAnya rIte tIrthakaronAM nAme paNa jeTalI vIsIo sudhI amara rahetA nathI tenAthI paNa adhika cheka 84 vIsIo sudhI A mahAtmAnuM nAma amara rahenAra che. A vAta koIne gaLe na utare to tenI khAtara upadezataraMgiNI (pR. 87)nI 1 pUrvanuM eka prakaraNa. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuracha ] sAnuvAda nimna-likhita paMkti TAMcaNarUpe rajI karavAmAM Ave cheH-- 'sthUlabhadranAmasmaraNaM caturazItijinacaturviMzatikAM yAvad bhaviSyati " A ceAgIzvaranI ApaNe jeTalI stuti karIe teTalI ochI che AkAza jevaDA kAgaLa hAya, meru' jevaDI kalama hAya, 'svayaMbhUramaNa' samudra jeTalI zAhI hAya ane svayaM sarasvatI lekhikA hAya tepaNa emanA guNAnuM savistara vana thaI zake tema nathI. eTale ApaNe zrIjayAnaMdasUriSkRta zrIsthUlabhadracaritra (pR. 35-36)mAMnAM keTalAMka ( nimnasUcita ) padyonA ullekha karI satASa mAnavA paDaze. "" 66 'zrIsthUlabhadra ! zakaTAlakulAvataMsa ! vizvatrayIvimalamAnasarAjahaMsa ! | samyaksalIlazucizIlaguNaikazaMsa ! jIyAH prabho ! racitasiddhiramAriraMsa || 549 // - vasaMta girau guhAyAM vijane vanAntare 189 vAsaM zrayanto vazinaH sahasrazaH / harmye'tiramye yuvatIjanAntike vazI sa ekaH zakaTAlanandanaH || 550 // --dravaMzA 'yo'gnau praviSTo'pi hi naiva dagdha richanno na khaDgAgrakRtapracAraH / kRSNAhirandhre'pyuSito na daSTo nAkto'JjanAgAranivAsyo yaH || 551 || - ndralA vezyA rAgavatI sadA tadanugA pahubhI rasairbhojanaM zubhraM dhAma manoharaM vapuraho navyo vayaHsaGgamaH / kAlo'yaM jaladAvilastadapi yaH kAmaM jigAyAdarAt taM vande yuvatiprabodhajanakaM zrIsthUlabhadraM munim ||552||aa-shaahuu0 zrImato'pi zakaTAsutaM vicArya manyAmahe vayamamuM bhaTamekameva | 1-3 A traNa padyo upadezataraMgiNI ( pR. 89 )mAM paNa najare paDe che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha vairAgyarasamaMjarI devo'dridurgamadhiruhya jigAya mohaM thoDarAyaNa tu vaza vizva 60-vasaMta lokottarA guNagaNAH kila yasya zasyA ___ lokAttaraH vimalazIlamalaM salIlam / lokottaraM sakalacitrakaraM caritraM rozottara sa nAtAjIrAjUnu davAvasaMta zrIzAntinAthAdaparo na dAnI zAmapi na mAnI zrIzAlibhadrAdaparo na bhogI zrIdhUmApa na thA !"upajAti arthAta he zrIsthUlabhadra! he zakaTAlanA kulanA bhUSaNa !he zailezvarUpa mAnasa (sarevara)ne viSe rAjahaMsa ! he yathArtha lIlA pUrvaka pavitra zILarUpaguNanA advitIya kathana karanAra! he muktirUpI mahilA sAthe ramaNa karavAnI abhilASA racanAra!he prabhu! tuM jayavaMte varta. parvata upara, guphAmAM ke nirjana vanamAM vAsa karanArA saMyamIo hajAre che, paraMtu atizaya mahara evA mahelamAM yuvatijananI pAse rahenAra saMyamI te eka zakaTAlane (ja) nandana che. kemake agnimAM praveza karavA chatAM e dAjha nathI, taravAranI dhAra upara, cAlavA chatAM te chedA nathI, kALA sApanA daramAM paNa vasavA chatAM te daMsAyo nathI temaja kAjaLanI koTaDImAM nivAsa karyA chatAM te lepAyo nathI. vezyA sadA nehavALI temaja anugAminI hatI, chae rasavALuM bhejana hatuM, suzobhita dhAma hatuM, manahara zarIra hatuM, navIna umarane saMgama hatuM, vaLI A kALa paNa meghathI vyApta ha; chatAM paNa jeNe AdarathI kAmane che, te pramadAne pratibaMdha pamADanArA muni zrIsthUlabhadrane huM vaMdana karuM chuM. vicAra karatAM ame te zakaTAlanA putrane zrInemi(nAtha) karatAM paNa (caDhiyAtA) advitIya vIra mAnIe chiye, kemake (neminAtha) deve te durganuM adhihaNa karI mehane che, jyAre A saMyamIe te ratinivAsamAM praveza karI teNe che. jenA prazaMsApAtra guNonA samUho alaukika che, jenuM nirmaLa atyaMta lIlAvALuM zIyala lakattara che, samasta (jI)ne AzcaryakArI evuM jenuM caritra lakattara che, te lekettara zakaTAla-suta jayavaMte che. zrIzAtinAthathI keI anya adhika dAnI nathI, darzANabhadra karatAM keI adhika abhi Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka sAnuvAda 196 mAnI nathI, zrIzAlibhadra karatAM kAi vadhAre bhAgI nathI temaja zrIsthUlabhadra karatAM kAI caDhiyAtA cAgI nathI. mahattvaM mAnave prAptaM yena zIlaM prapAlitam / " -rAtamAviyonithu, zIruM tu mane mane rA brahmacaryathI mATAi-- zlA. jeNe (jagamAM) zIkaLa pALyuM che, tene mAnavAmAM meATAi maLI che; bAkI jeNe kuzIla sevyuM che, teNe bhaveAlavamAM kUtarA, gadheDA vagere cAniAmAM avataravuM paDayuM che. ''-143 bhave bhave tu bhukteSu satsvapi na prajAyate / " monevu evu vRttipte, mA mudyu tevu mAnala ! zA bhAgAmAM nirmAMhatA-- Aaa (anata) bhavAmAM (vividha ane puSkaLa) bhAjana karyA chatAM, je bhAgAne viSe sASa thatA nathI, te bhAgAmAM hai catta ! tuM meha na rAkha. ''-144 pumaH punaH padArthAnAM rAziSTo'tra kenacit / mAyendrajAlato naSTe, tasmin rAzirna dRzyate // 145 // hAvabhAvAdibhirevaM, bhuktA bhogAzca lakSazaH / vidyate saJcayasteSAM na ca bhogAntare kSaNe // 146 // - yugmam bhAga pachInI sthiti aaa pUrI pharIne padArthanA Dhagalo atra kAie joyA che. te mAya.: {" Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19ra vairAgyarasamaMjarI caturtha ke indrajAlathI nAza pAmatAM dekhAtuM nathI tema hAva-bhAva vagere bhege lAkha rIte bhegavyA, paraMtu bhoga bhogavI rahyA pachInI paLamAM tene saMgraha (dekhAte) nathI."-145-146 mohamAyAmato muktvA, tyaktvA viSayavAsanAm / zIlaratnaM mahadratnaM, rakSaNIyaM prayatnataH // 147 // zIla-ratnanuM rakSaNa --"ethI karIne meha ane mAyAne mUkIne temaja viSayanI vAsanAne tyajIne mahAratnarUpazIla-ratnanuM prayatna pUrvaka rakSaNa karavuM te ja ISTa che)."--147 spaSTI-A padyamAM zIla-ratnanuM prayatnapUrvaka rakSaNa karavAne je upadeza ApavAmAM Avyo che te asthAne nathI, kemake enuM rakSaNa karavuM e vikaTamAM vikaTa kArya che. A vAta bhakta-pariNAnI nimnalikhita gAthAothI phuTa thAya che - ""nIaMgamAhiM supoharAhiM uppicchamaMtharagaIhiM / mastri inignAdi va virapurA vi mirjAti rA-AryA 1 chAyAnocairgmaabhiH supayodharAbhirutprekSyamantharagatibhiH / mahilAbhinimnagAbhiriva girivaragurukA api bhidyante / 2 A padyamAM jema nArIne nadInI upamA ApavAmAM AvI che tema A bhaktapariNAnI nimna-likhita gAthAmAM A upamA jhaLakI rahI che - siMgArataraMgAe vilAsavelAi juvvaNajalAe / simair6 kuLa nAripa ja yuti ? | 226 II-AryA [ sUtarAya visTADhAyAM vanarAzA .. prahasitaphenAyAM munayo nArInadyAM na bruDanti ? // ] arthAta zaMgArarUpa kaelavALI, vilAsarUpa velAvALI, yauvanarUpa jaLavALI, hAsyarUpa phiINavALI vanitArUpa saritAmAM (kyA kayA) munio arere DUbatA nathI ? Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 193 "mahilAsaMsaggIe aggI iva jaM ca appasArassa / paf a maLaze munino vi daMta sighaM uttama vicArU rabA -AryA athata nIce javAvALI, sundara jaLane dhAraNa karanArI, unmelA karavA lAyaka maMda gativALI nadIo jema parvatane bhede che tema nIca (jane)ne Azraya lenArI, sundara stanavALI, uprekSya maMthara cAlavALI mahilAo parvata jevA sudaDha guruone bhedI nAMkhe che, vaza karI le che, kAmAtura banAvI de che, jema agninA saMsargathI mINa ogaLI jAya che tema bhAminInI saMgatithI AtmAne sArarUpa mAnanArA muninuM mana paNa satvara pIgaLI jAya che, e paNa pitAnI bhUmikAthI gabaDI paDe che. A pramANe brahmacaryane adhikAra pUrNa karIe te pUrve enA saMbaMdhamAM be traNa bAbatene vicAra kare Avazyaka samajAya che. prathama te brahmacaryane artha zuM te vicAratAM samajAya che ke trA ivarAti brahmacaryanuM " arthAt Atma-svarUpamAM vicaravuM-Atma-ramaNatA sAdhavI te "brahmacarya che. A vikaTa kAryamAM uttIrNa thavA mATe vIryanA nidhanI khAsa AvazyakatA che. ethI karIne vIrya-nirodhane paNa "brahmacarya' kahevAmAM Ave che. brahmacaryanA adhikArI AchIne be bheda che-(1) sAdhunuM brahmacarya arthAt kaI paNa strI sAthe kadApi mAnasika, vAcika ke kAyika viSayanuM sevana na karavuM te ane (2) gRSThasthanuM brahmacarya yAne svadArAsateSa vrata eTale maryAditapaNe pitAnI patnI sAthenuM viSaya-sevana. 1 chAyA-- mahilAsaMsargeNa agniriva yacca AtmasArasya / madanamiva mano munino'pi hanta zIghrameva vilIyate // 2 zrAddhapratikamaNusUtranI pajJa vRttinA 82 mA patramAM sUcavyuM che tema sUkSma ane sthUla ema maithunanA be bheda paDe che. temAM kAmanA udayathI indriyane viSe jarAka vikAra thAya te "sUkSma maithuna che, jyAre mana, vacana ane kAyAthI audArika temaja vekiya dehadhArI lalanAne saMbhoga kare te "dhULa maithuna che. AthI sUkSma maithunathI viramavuM te sUma brahmacarya ane sthUla maithunathI viramavuM te sthUla brahmacarya ema paNa brahmacaryanA be bheda pADI zakAya. 3 maryAditapaNe ema kahevAnuM kAraNa e che ke amuka divase te svadArA paNa agamya che evA zAstromAM ullekha che, jemake manusmRti (a. 4, le. 128) kahe che ke-- Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 vairAgyarasamaMjarI [ caturtha atre e umeravuM nirarthaka nahi gaNAya ke gRhastha-dharma pALyA vinA sAdhu-dharma aMgIkAra na ja thaI zake e mAnyatA bhUlabharelI che. kahevAnI matalaba e che ke-- putra rihita, naiva ja naia =" e vAkyathI bhaDakavAnI jarUra nathI. kemake khuda manusmRti (a. pa, le. 159)mAM kahyuM ke ke-- "mane zani strALa, kumAtrahmacAriNAma vivaM matAni vinAnA-mavA sTasannata -anu. arthAt aneka hajAra avivAhita brahmacArI brAhmaNa kumAra vaMzanI vRddhi karyA vinA svarga gayA. A uparathI te ema paNa kahI zakAya ke sarvathI brahmacaryanA pAlana jevI keI uttama cIja nathI. hA, e mATenI gyatA hovI joIe; nahi te nAmathI ane veSathI muni gaNavI brahmacaryanuM pAlana nahi karanArA je. keI adhama nathI. A saMbaMdhamAM bhagavAn manu (8) kahe che ke- raMtu anita mUvI, punaH veta maithuna pafIvepALa, vijhAyAM jAte kRSiH '--anu. " amAvAsyAmaSTamI ca, paurNamAsI caturdazIm / vacAra manniA -matI nAto : "-anu arthAta amAsa, AThema, pUnema ane caudasa e cAra tithiomAM temaja tukALamAM nAtaka brAhmaNe brahmacarya pALavuM joIe. A saMbaMdhamAM viSNupurANamAM e ullekha che ke - " caturdazyaSTamI caiva, amAvAsyA ca pUrNimA / parvANyetAni rAjendra !, ravisaikrAntireva ca // tailakhImAMsasambhogI, parvasveteSu vai pumAna / viNmUtrabhojanaM nAma, prayAti narakaM mRtaH / / arthAta caudasa, AThama, amAsa ane pUnama temaja ravi-saMkrAnti e he rAjendra ! pa che, A parvane viSe je puruSa tela, mAMsa, ane strIne bhoga kare, te kharekhara marIne "vimUtrajana" nAmanI narake jAya che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] mAnuvAda 195 pravajyA arthAt je grahaNa karyAM bAda-saMnyAsa mArgamAM ArUDha thayA pachI--dIkSA aMgIkAra karyAM bAda maithuna seve che, te viSDAmAM sATha hajAra varSAM sudhI kIDA thAya che. muni tarIke pa MkAtI vyakitae te dakSasmRti (a. cha)nAM nimna likhita padyamAM sUcavelAM maithunanAM AThe aMgAne tyAga karavA joieH " smaraNaM kIrtanaM keliH, prekSaNaM guhyabhASaNam // saGkalpo'dhyavasAyava, kriyAnivRttireva ca / etanmaithunamaSTAGga, pravadanti manISiNaH // arthAt smaraNa, kIna, kIDA, darzana, guhya bhASaNa, saMkalpa, ayyavasAya ane kupravRtti e maithunanAM ATha aMgeA che ema vidvAne vade che. maithuna sevavAnI zAstramAM je manAi che tenuM kAraNa e che ke e hiMsAtmaka kAryAM che. A saMbandhamAM jaina zAstranuM mAnavuM ema che ke 'd 1 adhama te zuM paNa adhamAdhama kahIe to echuM che. evA nAmadhArI ane veSathI jagatane chetaranArA muni-pizAcane manuSya gaNavA e paNa pApa che, kemake je gRhastha paradArAnuM sevana kare tenA A kAryane paNa manusmRti amAnuSika tarIke gaNAve che. tyAM cethA adhyAya (klA. 134)mAM kahyuM che ke-- r nahIdRzamanAyuSyaM loke kiJcana vidyate / cAlurA puSacaida, payopasevanam |"-anu. sindUraprakaranA 37 mA padyamAM paNa kahyuM che ke dattastena jagatya kIrtipaTahI gotre maSIkUrcakacAritrasya jalAJjalirguNagaNArAmasya dAvAnalaH / saGketaH sakalApadAM zivapuradvAre kapATo dRDhaH zIlaM yena nijaM viluptamakhilaM trailokya cintAmaNiH // " - zAhUsa0 te arthAt traNa leAkamAM cintAmaNi samAna evA potAnA zILanuM jeNe khaMDana karyuM che, teNe duniyAmAM apakIrtinA paTaha vagaDAvyA che, peAtAnA kuLamAM kAjaLanA sUcaDA pheravyA che, cAritrane jalAMjali ApI che, gunA samUhapa bagIcAmAM dAvAnala prakaTAvyA che, samasta vipattione saMketa karyo che ane mekSa nagaranA dvAra upara majabUta kapATa lagAvyA che, - Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 vairAgyarasamajavI " "mehaNasannArUDho navalakhkhaM haNei suhumajIvANaM / jhiLA vananta sadigantra yajJeLa / ''-AryA arthAt maithuna-saMjJAne viSe ADha thayelA jIva nava lAkha sUkSma jIveAne haNe che, ema so prarUpyuM che; vAste prayatna pUrvaka tenA upara zraddhA rAkhavI. bhAgavata purANamAM evA ullekha che ke-- " cAntAmilAndhatAmizrA-nauvAvAstu yAtanAH / mutte naro vA nArI va1, mithaH sona nirmitAH || ''--anu. arthAt anyAnya saMgathI utpanna thayelI evI je tAmistra, aMdhatAmistra, rorava vagere yAtanAo che tene nara ane nArI bhagave che. [ caturtha tapastriviSTape pUjyaM, tapasA''varjitAH surAH / sarve'pi kiGkarAyante tat tapo bho vidhIyatAm // 148 // tapanuM gaiArava-- glA--je tapa trailokyamAM pUjanIya che ane jenAthI vaza thayelA sarve devA paNa cAkara jevA thai rahe che, te tapa karo. "-148 saptAnAM ghAtako yo bhU--darjunAhyayamAlikaH / tapasA siddhimApat sa, tat tapo bho vidhIyatAm // 149 // tapanuM ArAdhana~~ le-"sAtanA khunI evA arjuna mALI je tapathI nirvANa pAmyA te tapa tame karA. '"-149 arjunamAlInI kathA-- spaSTI--samyaktvanAM traNa liMgo paikI Agama-zuzruSAnA arthAt jinapraNIta AgamanuM zravaNa karavAnI abhilASArUpa prathama liMganA udAharaNa 1 chAyA maithuna sArUDho navalakSIM hanti sUkSmajIvAnAma | kevalinA prajJaptaM zraddhAtavyaM prayatnena || Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guchaka ] sAnuvAda tarIke sudarzana zreSThIne samyakatvasaptatinI TIkAnA 48 mAM patrathI nirdeza thayela che. A kathAnakamAM arjunamAlI mukhya bhAga bhajave che. ene vRttAnta atakRzAMganA 18 mA patrathI zarU thAya che. tyAM e adhyayanane "garapANi" tarIke oLakhAvela che. e kathAne sAra nIce mujaba raju karavAmAM Ave che - yuvatinA vadananI jema sadakSa, mahAdevanA aMganI jema garIthI saMgata, puruSottamanA vakSasthaLanI peThe lakSmIthI yukta ane devanagaranI jema vividha vibudhethI vibhUSita evuM "magadha dezanA maMDanarUpa "rAjagRhI nagara hatuM. tyAM kadanI jema bahu dravya, guNa ane kriyAvALe, sAMkhyanI peThe pradhAna puruSa vaDe pramANita, zaiddhanI peThe Ayatanane jANanAra ane zrIvIranI ArAdhanA vaDe puNyanI zreNIne pAmela e zreNika nAmane rAjA rAjya karato hato. khuda 'sudharmA sabhAmAM tene adhipati A zreNikanA samyaktvanI prazaMsA karate hate. e nagaramAM arjuna nAmano mAlAkAra (mALI) rahetuM hatuM. tene surasundarInA sandaryane zaramAvanArI badhumatI nAmanI priyA hatI. dararoja pitAnI priyAne sAthe rAkhIne arjuna nagaranA udyAnamAM rahelA pitAnA kuLadevatA muddagarapANi yakSanI uttama sugaMdhI puSpa vaDe pUjA karatA hatA. ekadA dAna devAmAM zUravIra evA A nagaranA janoe mahotsavane prAraMbha karyo. te vakhate kAle savAre kusumanuM meM mAMgyuM mUlya maLaze evA vicArathI arjuna sAMjanA suMdara kusumAne karaMDiye bharI pitAnI priyA sAthe yakSanA mandiramAM AvI pahoMcyA. tyAM ja gaThiyAo UbhA hatA. temanI najara A daMpatI upara paDI. badhumatIne joIne teo mehita banI gayA. te duSTae paraspara evI masalata karI ke A mALIne bAMdhIne enA dekhatAM ja ApaNe enI priyA sAthe kIDA karIe. A pramANene manasubo karI teo bAraNAnI pAchaLa saMtAIne UbhA rahyA. A tarapha ajuna yakSanA mandiramAM dAkhala thaye ane eka citte tenI pUjA karavA lAgyo. evAmAM ekAeka te geThiyAo tenA upara tUTI paDyA ane tene bAMdhI lIdhuM. tyArabAda teo tenI samakSa kukarma karavA maMDI paDyA. A joIne arjunanA kodhane pAra rahyA nahi. kahyuM paNa che ke " pighAtAdiduHkhAni, sahante valino'pi hi / ziyALa tuve, phroDA ja titikSatti -anu. sahyante prANibhirbAda, pitR-mAtRparAbhavAH / mAparAmarva soDuM, to na ja la: I-", Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 vairAgyarasamajavI [caturtha arthAt parAkramI paNa pitRhatyA vagere duHkho sahana kare che, parantu priyAnA apamAnajanya duHkha raMka paNa khamI zakatA nathI. pitA ane mAtAnA parAbhavane prANIo ThIka sahana karI jAya che, kintu patnInA parAbhavane te tiryaMceA paNa sahana karavA samartha nathI. A arjuna kApanA AvezamAM kaThoramAM kaThora vacano vaDe mudgaNane ke| ApavA lAgyA ke he guhyaka ! tuM kharekhara patthara ja che, deva nathI; nahi te tArA dekhatAM A pApIo AveA adhama anAcAra sevI zake kharA ? tArAmAM kaMi paNa sattva hota tA mArI priyAne A duSTo AvI rIte tArI samakSa raMjADI na ja zakata. A sAMbhaLIne yakSane pitto khasI gayA eTale te aTa daIne arjunanA zarIramAM pesI gayA. AthI pracA sUtaranA tAMtaNAnI jema arjunanAM baMdhanA tUTI gayAM. vizeSamAM A mALInA dehamAM rahelA yakSe hajAra pala jeTalA bhArI mulgara upADayA ane e vaDe andhumatI ane pelA cha geThiyAonA cUro karI nAMkhyA. A divasathI mAMDIne pratidina jyAre A yakSa eka strI ane cha puruSanA saMhAra karI rahe che tyAre ene zAMti thAya che. A vRttAntanI zreNikane khabara paDatAM teNe pahu vagaDAvI nAgirakeAne cetavaNI ApI ke jyAM sudhI arjuna sAta mAnavane saMhAra karI na le tyAM sudhI kAie nagara khahAra javuM nahi. A arasAmAM zrIvIra prabhu udyAnamAM sameAsaryAM; parantu arjunanA bhayathI kAi emane vaMdana karavAne javAnI icchA karatuM nahi. A nagaramAM sudarzana nAmanA zeTha rahetA hatA. te vIranI vANInA rasika hatA. tethI temaNe peAtAnAM mAtApitAne vinati karI ke huM pUjyA ! vIra prabhune vandana karavA mATe javAnI mane anujJA Ape. A sAMbhaLIne tee eTalI UThavyAM ke he vatsa ! hAlamAM tyAM javAnI tuM vAta karIza nahi; tyAM te arjuna bhAre upadrava macAvI rahyA che; tuM ahIM ja rahIne prabhune bhAva-vaMdana karI le ane pUrve sAMbhaLelI temanI dezanAnI bhAvanA bhAva. sudarzane uttara ApyA ke bhagavAt sAkSAt ahIM padhAryA che te pachI temanI vANIrUpa sudhAnuM pAna karyAM vinA mane bhAjana karavuM pe nahi. vaLI AvA pAnathI puSTa thayelA mane arjuna zuM karI zakavAnA che, tethI je thanAra hoya te thAe ema kahI mAbApanI rajA lai zeThe vaMdana mATe nIkaLI paDacA. cAlatA cAlatA te mudgarapANi yakSanA mandira samIpa AvI pahoMcyA. evAmAM arjunanI najara tenA upara paDI eTale te te ekadama muddAra uchALatA uchALatA jANe yamarAja hAya tema zeDanI sAme dhasyA. zeThe tene peAtAne mAravA AvatA Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sonuvAda eTale nirbhaya citte bhUminuM vastranA cheDA vaDe pramArjana karI jinene namaskAra karI, vidhipUrvaka vratane uccArI, cAra zaraNa svIkArI, sarva jene khamAvI, duSkRtyanI niMdA ane sukRtanI anumodanA karatA ane sAkAra anazana aMgIkAra karI, upasargamAMthI bacI jaIza te ja kAusagA pADIza ema vicArI paMcaparameSThI maMtranuM smaraNa karatA teo kAryotsarga-dhyAnamAM ArUDha thayA. arjuna temanI cheka pAse AvyA, paraMtu tenA zarIramAM peThelo yakSa A zeThane kaMI karI zakyo nahi. ulaTa bhayabhIta thaIne pitAnA mugarane laIne arjunanA zarIramAMthI te nAsI chUTe. tema thatAM dAyelA jhADanI jema arjuna bhUmi upara DhaLI paDyo. kSaNavAra pachI cetana AvatAM ane AMkha UghADI, eTale tenI daSTi sudarzananA upara paDI. upasarga dUra thayela joI zeThe dhyAna dharavuM choDI dIdhuM. ane temane pUchayuM ke tame koNa cho ane kyAM jAo che? sudarzane uttara Apyo ke huM zramaNane upAsaka (zrAvaka) chuM ane zrI vIra paramAtmAne vaMdana karavA temaja temanI dezanA sAMbhaLavA jAuM chuM. ane kahyuM ke mane paNa e mane ratha thAya che eTale pachI baMne jaNA zrIvIranA samavasaraNamAM gayA ane temanI dezanA sAMbhaLavA beThA. tyAM temane kAne evA akSare paDyA ke-- " mAnuSyamAryaviSayaH mukulaprasUtiH zraddhAlutA guruvacAzravaNaM vivekaH / mohAndhite jagati sampati siddhisaudha pAnapatiparva sukRtopajagyA II-vasanta saMsArakUpAjjananApamRtyu jarAmahAkSArajalAbhipUrNAt / ahaMdracorajjumRte'bhibhagnAn nAna samuhartama na vAva " - upajAti arthAta atyAre mohathI aMdha banelA bhUmaMDaLamAM manuSyapaNuM, Arya deza, sukuLamAM janma, zraddhA, gurunI vANInuM zravaNa ane viveka e muktirUpI mahelanI nIsaraNanI paddhati puNya vaDe prApta thAya che. janma, apamaraNa ane ghaDapaNa rUpa atyaMta khArA jaLathI paripUrNa evA saMsArarUpa kUvAmAM DUbatA janene uddhAra karavA mATe arihaMtanI vANIrUpa doraDA sivAya anya kaI samartha nathI. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasama'jarI [ caturtha A pramANenI dharmadezanA sAMbhaLI sudarzana khuzI thayA ane yathAzakti niyama grahaNa karI jinezvarane namana karI svasthAnake gayA. arjuna te bhAgavatI dezanArUpa amRtanuM zravaNa-puTa vaDe pAna karI saMvega-raMgathI raMgAyA, ethI temaNe ochAmAM ochuM chanI tapazcaryAM karavI evA abhigraha pUrvaka zrIvIranI pAse dIkSA lIdhI. tyArakhAi geAcarIe javuM, AvavuM ItyAdi prasaMge kuSita manuSyanA hAthe tADana, tarjana, Akreza, karthanAdinI lahANI maLatAM te sarva kaSTAne samabhAve tee sahana karavA lAgyA. cAra mAsa vItI jatAM be mAsanI temaNe saMleSaNA karI. e pramANe cha mAsa vyatIta thatAM zukla dhyAna dvArA karmarUpa incanane bALI nAMkhI, parama gRhaNIya kevalajJAna prApta karI aghAtikarmano paNa kSaya thatAM teo mukti-mandire padhAryAM. sudarzana zeTha paNa cirakALa paryaMta jina-zAsananI prabhAvanA karI, yathAvidhi tA pALI svarge gayA. 200 gohatyAdimahApApAna - mukto dRDhaprahArikaH / ghoreNa tapasA jAta- stat tapo bho vidhIyatAm // 150 // tapathI mukti zlAdhAra tapa dvArA govadha vagere mahApApothI dRDhaprahArI mukta thayo, mATe tame tapa karI. ''-150 dhAturaktapalAnAM hi, zoSakaM duSkaraM tapaH / tathApi karmanAze'nyat, kAraNaM na satAM matam // 151 // karmInA nAza karavAmAM tapanI advitIyatA-- zlA--" joke tapa dhAtu, lohI ane mAMsane zeSanArUM che, chatAM kane nAza karavAmAM AnA jevu bIju kAi sAdhana sajjanAne mAnya nathI. "-151 nikAcitAni karmANi, nIyante bhogataH kSayam / khyAto'yamapi siddhAnta - stapenAdarito nahi // 152 // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 201 tapathI nikAcita karmane paNa vinAza-- -nikAcita karmane bhegathI kSaya thAya che evA jaina samudAyamAM) pracalita siddhAntane paNa tapa Adara karato nathI."--15ra nikAcitane artha-- spaSTI-hIra ane nIranI jema athavA agni ane tapAvelA lekhaMDanA goLAnI jema AtmA ane karmanuM ekameka thaI javuM te badha" kahevAya che. A pramANenA bandhanA aneka prakAre che. keI karmane AtmA sAthe zithila bandha hoya che te kene gADha, te vaLI keIne atigADha babdha hoya che. je karma atyata gADha rIte baMdhAyeluM hoya che ane moTe bhAge jene bhagavyA vinA chuTake ja thatuM nathI tene nikAcita kahevAmAM Ave che. je karmane nikAcita bandha na thayA hoya tene te zubha bhAvanAonA prabaLa vegathI bhagavyA vinA paNa AtmA pitAnA pradezamAMthI hAMkI kADhI zake che. tapo'gnidagdhakarmANa, AtmabhAve sthitAH sadA / nirahaGkAriNo jIvA, labhante mokSasampadam // 153 // tapathI siddhinI saMpatti-- le -"tapazcaryArUpa agnithI jemaNe kamene bALI nAMkhyAM che tathA jeo sadA AtmabhAvamAM rahelA che evA nirabhimAnI jIvone siddhinI saMpadA sAMpaDe che."--153 yathA'gnau patitaM svarNa, malakSayAd vizudhyati / tathA tapo'gninA''tmA'yaM, karmakSayAd vishudhyti||154||' tapathI AtmAnI vizuddhi -jema agnimAM paDeluM (tapAveluM) senuM melane nAza thavAthI 1 sarakhAvo upadezataraMgiNuM (pR. 92) nuM nimnalikhita padya - tarottamapi kIttera, kuSa vaddhinA thA. tapasfjA samAja tathA vo virUddhati 20 | "--anu. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 vairAgyarasama jarI [ caturtha zuddha thAya che, tema taparUpa agnithI kA kSaya thavAthI A AtmA niLa bane che. ''--154 atitApaprataptaM hi yathA'ryamaJjarIphalam / bandhanAnmucyate tapasA tathA''tmA karmabandhanAt // 155 // tapathI ka-adhananA uccheda- O ..."jema atizaya tApathI tapatAM AryamaMjarI (ara DA)nuM phaLa bandhanathI chUTuM thAya che, tema tapa vaDe AtmA karmanA bandhanathI mukta ane che. '-155 yathA laGganato yAti, jvaro duHkhapradAyakaH / tathA hi tapasA yAti, kArmiko duHkhado jvaraH // 156 // tapathI kama-jvaranA saMhAra--- AA-jema lAMdhaNa karavAthI duHkhadAyI tAva jarUra jatA rahe che, tema tapa vaDe duHkhakara kArmika jvara nakkI jatA rahe che. "--156 tapanA mahimA- spaSTI--A granthakAre A temaja pUrvokta padyomAM tapano mahimA varNavyA che, ApaNe paNa e viSayanI puSTirUpa thADAMka pagho vicArIe. 148 mA padyamAM tapa trailAkacamAM pUjanIya che ema je kahevAmAM AvyuM che tenuM upadezataraMgiNI (pR. 93)nuM nimna-likhita padya savizeSa samarthana kare che:-- yat kuSThAdigariSTharogaviratiniSThIvanAlepanAd mUtrasparzavazena kAJcanakalA yallohadhAtuSvapi / Li ratnAnAM karapallavaNato yaccAkSayatvonnati -- tat vizvatrayavamatkrutazuLa bIyAs tavaH nitam / / [A'-zArdUla vizeSamAM tapathI aneka lAbhA darzAvatAM upadeza tara'giNInA 90 mA patramAM kahyuM che ke-- * Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 44 cakre tIrthakaraiH svayaM nijagade taireva tIrthezvaraiH o zrIheturbhavahAri dAritarujaM sannirjarAkAraNam / sadyo vighnaharaM hRSIkadamanaM mAGgalyamiSTArthakRd sevA paLamAve ane tamAp vidheya tavaH // ? ||'-zArdUla0 arthAt (RSabhadeve eka varSa paryaMta, vIra prabhue cha mahInA paryaMta ema) tIrthaMkarAe pote tapa karyuM temaja te ja tIrthaMkarAe tenI prarUpaNA karatAM kahyuM ke tapa ( suvarNa puruSAdi siddhirUpa ) lakSmInuM kAraNa che, (cillAtIputra jevAne) bhavanA nAza karanArUM (sAdhana) che, ( zrIpAla rAjAnI peThe rAgIonA) rAganA uccheda karanArUM che, sAcI nirjarAnA hetu che, ( dvArikAnA dAha vagere ) vighnAne tarata ja dUra karanArUM che, indriyAnuM damana karanArUM che, maMgaLarUpa che, ( cakravatI Ane khaMDa-sAdhanAnI jema) trAMti arthane ApanArUM che, ( rikezI ane alamuninI mAphaka) devAnuM AkarSaNa karanArUM che temaja kaMdarpanA darpane daLanArUM che; vAste tapazcaryAM karavI joie. A pramANenA tapathI anekavidha lAbho heAvA chatAM jeo tapa nathI karatA temane uddezIne zAstrakAra kahe che ke-- 3 " sthAlyAM vai mayyAM pacati tilakhalaM cAndanairindhanaudhaiH sauvarNairlAGgalAyairvilikhati vasudhAmarkatUlasya hetoH / chavA karpUrakhaNDAn timiha kurute kodravANAM samantA tAyAtaH mammumAM na pati vipurNa camto mamAyaH || "--aga0 arthAt je manda bhAgyavALA mAnava karma-bhUmimAM utpanna thavA chatAM mahAn tapa AcaratA nathI, te ravaisUryanI khanAvelI thALImAM cantananAM IMdhaNanA samUhAthI talanAM chetarAMne rAMdhe che, vaLI te arka ane rUne mATe sAnAnA haLAnA agra bhAgeAthI pRthvIne kheDe che temaja kapUranA khaMDAne chedIne cAre bAjue te kedravAnI vADa kare che. tapanuM svarUpa-- je tapanA ATalA badhA mahimA varNavavAmAM Ave che te tapanuM svarUpa samajavuM joie. te samajyA vinAnuM tapa sArthaka thatuM nathI. ajJAna-tapazcaryAMnuM vizeSa phaLa maLatuM nathI. kahyuM paNa che ke-- 1 jue stuticatuvi zatikA ( pR. 38 ). . 2 'viThUra' gAmamAM saMskAra pAmeluM ratna. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 vairAgyarasamaMjarI [caturtha " "sahi vAsasahassA tisattakhuttodaeNa dhoeNa / majuvine tAmaLiTgannAbatapu rijhaut | "--AryA " tAmalitApasatapasA siddhayanti jinendrazAsane sapta / ajJAnI tu ropAta, 4 cAvIrAnapuro - ,, -upadezataraMgiNuMnuM 8 muM patra. arthAt ekavIsa vAra jaLa vaDe bhojana dhoIne khAvuM e pramANe sATha hajAra varSe paryata tAmalie tapa karyuM, paraMtu te ajJAna-tapa hevAthI tenuM tene alpa phaLa maLyuM. jinendranA zAsanamAM sAta (manuSya) tAmali tApasa jeTalI tapazcaryA karavAthI siddha thAya, jyAre ajJAnanA doSane laIne (tAmali tApasa) te IzAna devalekamAM (ja) ga (ethI ucca gati na pAmI zaka). vaLI tapa karavAnuM kAraNa nirjarA che e vAta lakSyamAM rAkhavI joIe, kemake pUjA, lebha ke prasiddhine mATe tapa kare te kevaLa zarIrane zoSavA barAbara che. enAthI kaMI tapanuM phaLa maLatuM nathI.' kahevAnuM tAtparya e che ke pAgalika sukhanI vAMchAthI kaSTa sahana karavuM ke lekasaMjJAthI bhayabhIta banI ke parAdhInatAne laIne dInapaNe AhArane tyAga kare te tapa nathI, kemake e te AsavanuM mULa che, kaSAyanA udayathI Azrita che ane temAM karmabaMdhatA rahelI che. Ane te zrI prajJApanA sUtranI vRttimAM kahyuM che tema pUrva bhavanA aMtarAya-karmanA udaya ane asAtavedanIyanA vipAka tarIke oLakhAvAya che. vizeSamAM AcArAMganI cUrNimAM kahyuM paNa che ke - " 4tyag(#) satrama vivA AthI karIne e vAta spaSTa thAya che ke IndriyonA sukhanI navIna navIna lAlasAthI rahita ane nirmaLa Atma-dravyanA sAdhakanuM kaSTa-sevana te tapa che. 1 chAyA- SaSTi varSasahastrANi trisaptakRtva udakena dhautena / anucINe tAmalinA ajJAnatapa iti alpaphalam // 2 AnA vRttAnta mATe juo bhagavatI (za. 3, u. 1, se. 134-136). 3 sarakhA- " pUjAlobhaprasiddhayartha, tapastapyeta yo'lpadhIH / zokha patha sArIratha, vizcita tAH 16 --anu. 4 chAyA aGgArthamuktaM sarvamapi vipAkaH / Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 gucchaka ] sAnuvAda atre e dhyAnamAM rAkhavuM ke jema paisA kamAvavAnI icchAvALA TADha taDake AnaMdapUrvaka veThe che, tema tatvajJAnanA arthIio temaja bhavathI udvigna banelA mahAnubhAne anazana vagere tapa duHsaha nathI. kAryane abhilASI kAraNane viSe pramAda seva nathI, ethI karIne paramAnaMdarUpa kArya kartA anazana vagere tapanuM kaSTa uThAvavAmAM duHsahatA sukhethI sahana kare che, ulaTuM ema karavAmAM tene AnaMda Ave che, nahi ke kaMTALe yA glAni. hA, eTaluM jarUra umeravuM paDaze ke - " tadeva dvi tapaH kArya, duniM yatra no bhavet / zena vori na hayagna, zIyanta nendriyana vA ! -anuva jJAnasAranA 31mA tapasSTakanA A sAtamAM padyagata bhAva maraNusamAdhinI nimna-likhita gAthAmAM jhaLakI UThe che - "so nAma aNasaNatavo jeNa maNo maMgulaM na ciMtei / jona ravidALa, teja nokhA na rAtiA 224 -AryA [ tad nAma anazanatapo yena mano'niSTaM na cintayati / yena na indriyahAniryena ca yogA na hIyante // ] arthAt te tapa kare joIe ke jenAthI mana aniSTa ciMtA na kare tathA Indriyene hAni na pahoMce temaja ( kAyika, vAcika ane mAnasika vyApArarUpa ) yogone alanA na thAya. A uparathI kevI tapazcaryA karavI ISTa che te samajAyuM haze, chatAM te vAta vizeSa spaSTa thAya te mATe uparyukta tapeDaNakanuM chaThuM padya vicArI laIe -- ___" yena brahma jinAcarcA ca, kaSAyANAM tathA hRtiH| sAnuvanyA vinAjJA 1, tatra tA: zuSyi "--anu. arthAta je tapamAM brahmacarya ( viSayane viSe anAsakti), jinenI pUjA ( tAtvika bhakti ) kaSAnA saMhAra ane jinanI sApekSa AjJA mATe pUrepUro avakAza che, te zuddha tapa IcchavA yogya che-AdaraNIya che, anukaraNIya che. vizeSamAM paMcavastunI paNa TIkAnA 131 mA patramAM avataraNarUpe ApeluM nimna-likhita padya paNa dhI laIe - "kAyo na kevalamayaM paritApanIyo mRSTai rasaibahuvidhairna ca lAlanIyaH / cittendriyANi na caranti yathotpatheSu vAni cena ra tathA varita ninAnA II"--vasaMta Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra06 vairAgyarasamaMjarI [ caturtha tapanA nAma-tapa, sthApanA-tapa, dravya-tapa ane bhAva-tapa ema cAra prakAra pADI zakAya che. temAM nAma-tapa ane sthApanA-tapa suprasiddha che, jyAre AhArane tyAga ItyAdi dravyatapa che ane Atma-svarUpane viSe ekAgratA e bhAva-tapa che. prastutamAM dravya-tapa pUrvakanA bhAva-tapanuM grahaNa karavuM. e pratyekanA je cha cha prakAra paDe che, te granthakAra uttara padyamAM sUcave che. anazanamUnodarya, vRttikSepo rasAtyayaH / kAyaklezaH sulInatvaM, vikalpAH santi bAhyataH // 157 // bAhya tapanA cha prakAre zle --"anazana, Unadarya, vRttine saMkSepa, rasane tyAga, kAyaphleza ane saMlInatA e bAhya tapanA cha prakAre che."--157 bAhya tapanA cha prakAranI AlocanA spaSTI-taravAthadhiMgAmasUtranA navamA adhyAyanA 119 mA sUtra (pR. 225)mAM sulInatAne badale vivikta-zasyAsana che. AthI upaleka daSTie vicAra karanArane ema bhAse ke atra graMthakAranI khalanA thAya che, paraMtu te vAta yukta nathI. kemake eka te anyAnya graMthe A vAtane puSTi ApatA jaNAya che. dAkhalA tarIke maraNasamAdhinI nimna-likhita " aNasaNamUNoyariyA, vitticcheo rasassa paricAo / vANa jije, chaThTho laMchInA vaiva _AryA -gAthA temaja zrIharibhasUrikRta paMcavastunA "upasthApanA" vastugata nimnalikhita- " aNasaNamUNoariA vittIsaMkhevaNaM rsccaao| #Arito laMgA ya va to ho 840 _AryA 1 A rahyuM te sUtra- "anAmauvartha-vRttiparisAdavAna-rasArityAga-vicAravAyarA vA tA. " 2-3 chAyA-- anArakUnavari vRtti che rasahya ricAH | karaNa : 6g iTInatA vaiSa ! anazanamUnodarikA vRttisakSepaNaM rasatyAgaH / kAyaklezaH saMlInatA ca bAhyaM tapo bhavati // 4 A gAthA zrIharibhadrasUrikRta paMcAzakanA 10mA paMcAzakamAM bIjI gAthArUpe che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 207 gAthA paNa sAkSI pUre che. bIjuM saMsInatAnA Indriya, kaSAya, ga ane vivakatacaryA ema je cAra bheda paDe che temAM viviktazayyAsana AvI ja jAya che. anazanAdinuM digdarzana- azana" eTale AhAra; AthI anazana eTale AhArane tyAga. A anazananA be prakAre che-(1) Itvara (thoDA kALanuM) ane (2) yAvajachavika (jIdagI sudhInuM). temAM Ilvara anazana te upavAsathI mAMDIne te A tIrtha AzrIne cha mAsa sudhI anAhAra. mAvajIvikanA (1) pAdapepagamana, (2) IginI ane bhaktapratyAkhyAna ema traNa bheda che. temAM paNa pAdapapagamananA vyAghAta ane avyAghAta ema be prakAro che. AyuSya hovA chatAM, jyAre vyAdhi upasthita thaI mahAvedanA thatAM AyuSyane upakrama lAge--AghAta pahoMce ane tema thatAM kALa karI jAya che te savyAghAta pAdapapagamana anazana" kahevAya che. zarIra jarjarita thaI jatAM caturvidha AhAranA tyAgarUpa pratyAkhyAna laI, nijIva sthaLamAM jaI tyAM vRkSanI mAphaka eka paDakhe aparispaMdapaNe UbhA rahI-kaIka paNa kAyika ke vAcika ceSTA nahi karatAM nirmaLa dhyAnamAM ArUDha thaI prANe cAlyA jAya tyAM sudhI anazana karavuM te avyAghAta pAdapapagamana anazana che. zratamAM vidhAna karelI kriyAvizeSane IginI kahevAmAM Ave che. e viSayaka maraNa te "IginI-maraNa" kahevAya che. Ane ArAdhaka paNa pravajyAdi pratipattinA kamapUrvaka AyuSya pUruM thavA AvyuM che ema jANIne pitAnAM upakaraNane grahaNa karI, sthAvara ane jaMgama prANuM thI rahita evA spaMDilamAM ekale rahI caturvidha AhAranA tyAgarUpa pratyAkhyAna karI chAyAthI taDake ane taDakethI chAMyaDe javAnI ceSTA sahita samyaga jJAnamAM parAyaNa rahI deha choDe che. A be te aparikarma che, jyAre saparikame evuM bhakata-pratyAkhyAna te gacchamAM rahelA sAdhu paratve che. A anazana karanArA keI veLA trividha AhArano ane keI veLA catuvidha AhArane tyAga kare che. aMtamAM samagra pratyAkhyAna karI, mRdu saMthArAne Azcarya laI zarIra temaja upa 1 juo paMcAzakanI thIabhayadevasUrikRta TIkAnuM 22 muM patra. 2 azubha mArge jatI indriyane kabajAmAM rAkhavI te indriya-saMlInatA, kaSAyanI nivRtti te kapAya-saMlInatA, azubha yegathI nivRtta thavuM te yaMga-saMlInatA ane strI, pazu, napuMsaka vagere vikAretpAdaka jIvonA saMsargavALAM sthAnene tyAga karI zubha sthAnamAM rahevuM te viviktazayyAsana che. 3 A "bhakta-pariNA" paNa kahevAya che. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 vairAgyarasama jarI [ caturtha samIpa karaNanI mamatA tyajI dai, pote namaskAra maMtranuM dhyAna dharatA athavA vartI sAdhu pAse sAMbhaLatA dehanuM urtana, parivartana vagere karatA samAdhipUrvaka kALa kare te bhakata--pratyAkhyAna-maraNa" jANavuM, avama eTale UNuM (Una) UNuM; peTa rahe tema AhAra levA te 'avamAdarya' che. AthI A UnAdaryuM paNa kahevAya che. mahAyatnapUrvaka mAM UMghADIne jevaDA kALIyA karAya te utkRSTa kavala ane mehu saMkeAcyA khAi je kALI karAya te avakRSTa kavala che. A baMne prakAranA kavaleAne cheoDIne madhyama kavaleAne lakSyamAM letAM avamAMndaryanA alpa-AhAra-avamAdarya, upArdha-avamaiAdarya ane kiMcit- nyUna avamAdarya ema traNa bheda paDe che. puruSanA AhAra 32 kavalanA gaNAya che, jyAre strInA 28 nA gaNAya che. eka kALIAthI mAMDIne ATha kALIAe jeTalA khArAka levA te ' alpa-AhAra-avamAdarya' che. khAra kALIAnA AhAra te upAardha-avamAdarya' che, kemake cAra kALIA vadhatAM aDadhA aDadha AhAra thAya. pUrepUre AhAra na karatAM eka kALIe Ache. AhAra karavA te 'kicit--nyUna-avamAdarya' che. vRttisaMkSepa, vRttieeda ane vRtiparisaMkhyAna e ekAryaka che. vRtti eTale jIvana, AjIvikA, AhAra, vastra ItyAdi je dravyeA vaDe AjIvikA cAlatI hAya tene sakSepa karavA paratve dravya, kSetra, kALa, ane bhAtra AzrIne jUdA jUdA abhigraha dhAraNa karavA te vRttisaMkSepa che. rasa eTale dUdha, dahIM, ghI, gALa, tela ane pakavAnna. e cha rasika padAthe AtmAmAM vikAra utpanna kare che. vAste te 'vikRti' kahevAya che. tenA tyAga cAne parihAra te rasa-parityAga' che. madya, mAMsa, madha, mAkhaNa vagere mahAvikRtionu pratyAkhyAna temaja nIrasa-lUkhA bhAjananA abhigraha ityAdi rasa-parityAganA aneka bhede che. kAya eTale zarIra ane kleza eTale khAdhA-pIDA. Agamane anusaranArI temaja nirjarAnA kAraNarUpa evI zArIrika pIDA te 'kAya-phleza' che. enA paNa aneka prakAro che. jemake vIrAsana, utkaMThukAsana, dar3Ayatazayana, vagere temaja AtApanA, ziyALAmAM ADhavAnAnA asvIkAra, kezane lAca ityAdi. ga Le * vaiyAvRttyaM ca svAdhyAyaM dhyAnaM ca vinayaM tathA / vhAyobhana vinAnIyA, prAyazcitta tathA tattvaH // pu8 // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda 200 kSe - "vaiyAvRtta, svAdhyAya, dhyAna, vinaya, kAryotsarga ane prAyazcitta ene (Abhyantara) tapa jANa"-158 AntarikA ime bhedAH, tapasAM SaT satAM mtaaH| pUrvoktairmilane jAtA, dvAdaza saukhykaarkaaH|| 159 // tapanA kula bAra bheda- zlo-"tapanA A che atyantara prakAre sajajoe mAnyA che. e pUrvokta bAhya tapanA be prakAro sAthe maLI sukhAkArI bAra tapa bane che."--159 tapanI vividhatA- spaSTI-jenA darzana pramANe tapanA bAra bheda ApaNe joyA. anya vivakSA pramANe tenA traNa bhedo paNa pADI zakAya che. A prayatna bhagavadgItAmAM thayeluM jovAya che. enA 17 mA adhyAyamAM zArIrika, vAcika ane mAnasika ema trividha tapanAM lakSaNo nIce mujaba ApavAmAM AvyAM cheH "seva-ji-judAjJa - sAmAnava ! trArthafkSA 2, "sArI tapa 4 -anuva anudvegakaraM vAkyaM, satyaM priyahitaM ca yat / vAdhyAyAsanuM vaiva, vAma tAre - manaHprasAdaH saumyatvaM, maunmaatmvinigrhH|| mAvasaMzudritita, tapo 'mAnamukayate 26 - , arthAt deva, brAhmaNa, guru ane vicakSaNanI pUjA, mala-zuddhi, brahmacarya ane ahiMsA e "zArIrika tapa che. anyane uga na utpanna kare evuM, sAcuM, priya ane hitakArI vacana bolavuM temaja svAdhyAya-zAstrAbhyAsa kare te "vAcika tapa che. cittanI prasannatA, prazAntatA, mana, Atma-saMyama ane bhAvanI vizeSa zuddhi e "mAnasika tapa che. 1 zAstramAM Ane badale "butsarga" no ullekha che, paraMtu tenA gaNa, zarIra, upAdhi ane AhAra ema je cAra bhede darzAvyA che te paikI atra eka prakAranA nirdezathI bAkInA samajI levA. 2 A che anyUri tApI vizeSa mAhitI mATe juo Ahutadarzanano cho ullAsa, Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 vairAgyarasamaMjarI || caturtha zarIranA rega ane mananI malinatAne nAza karanAruM A trividha tapa AdaraNIya che. jaina daSTie paNa e upAdeya che. prakArAntarathI dAnanI jema A adhyAyanAM nimnalikhita padyo dvArA tapanI vividhatA darzAvavAmAM AvI che-- " zraddhayA parayA taptaM, tapastat trividhaM nraiH| mAlimithu, "sAvi parivAre A 27 -anu satkAra-mAnapUjArtha, tapo dambhena caiva yat / biyate tari goruM, "rAjasa' vadhum II 28 - mUhagrAheNAtmano yat, pIDayA kriyate tapaH / varasanArtha vA, tara "tAmaNa'mukADhatama - arthAta phaLanI abhilASA nahi rAkhanAra evA janoe zreSTha zraddhA vaDe kareluM e trividha tapa "sAtvika" kahevAya che. satkAra, mAna ane pUjA mATe kapaTa pUrvaka je tapa atra karAya che. tene "rAjasa kahevAmAM Ave che ane te caMcaLa ane azAzvata che. arthavihIna Agraha (abhiniveza)thI potAnA dehane pIDArUpa ane bIjAne nAza karavA mATe je tapa karAya che, tene "tAmasa" kahevAmAM Ave che. A traNa tapamAM sAtvika tapa ja AcaraNIya che; bIjA be te tapanA nAmane kalaMkita kare che, kemake tapanA ajIrNarUpa krodha, tenA vikArarUpa ahaMkAra ane tenA zalyarUpa kapaTane AmAM seLe soLa AnI hAtha che ane jyAM A tripuTInuM sAmrAjya sthapAyuM haya, jyAM enI nAdirazAhI vartatI hoya tyAM tapanAM mahattva, vAstavikatva ane zreyaskaratvanA upara meTuM mIThuM vaLI jAya che. sadA''rAdhyA yadA ceto !, muktisaukhyaM samIhase / yatastapo'ntarA naiva, muktigAmi bhaviSyasi // 160 // taya vinA muktine asaMbhava-- -"he mane ! je tuM muktinA sukhanI abhilASA rAkhatuM hoya to tAre A bAra prakAranA tapanuM niraMtara sevana karavuM joIe, kemake tapazcaryA karyA vinA tuM me jaI zakIza nahi. - 60 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanuvAda muka ] 211 tapobhAvanimagnAtmA, kubhAve naiva rajyate / yathA kSIrarasAsvadI, na kSArAmbu samIhate // 161 // zubha manovRtti- --jema phIra rasano AsvAda lenAra khArA jaLane icchato nathI ja tema tapa-bhAvamAM magna banele AtmA azubha bhAvamAM Asakta thatuM nathI ja."--161 kathite trividhe dharme, bhAvanA''tmA pracakSyate / tAM vinA sa tridhA dharmo, nirjIva iva lakSyate // 162 // bhAvanA vaDe vividha dharmanI sajIvanatA- le -"uparyukta traNa prakAranA dharmamAM bhAvanA AtmA kahevAya che, (kemake) tenA vinA e traNa prakAranA dharma nirjIva jevA jaNAya che.-16ra prastutanI puSTi-- spaSTI-A padyamAM bhAvane caturvidha dharmamAM pradhAna gaNa enA vinA bAkInA dharmo akiMcitkAra batAvAyA che. e hakIkatanuM samarthana karanArAM nimnalikhita padyo mananIya thaI paDaze -- " dhanaM dattaM vittaM jinavacanamabhyastamakhilaM kriyAkANDaM caNDaM racitamavanau suptamasakRt / tapastInaM taptaM caraNamapi cINa cirataraM mAratuSaaqnavA maF I88 -zikhariNI -sindharapakara jAmika saramA narnArA dAmirva, mauNDaumUraNakAH samastapazavo nAgnyaiH kharA bhasmabhiH / kaSTAGgIkaraNaidrumAH zukavarA pAThaikA dhyAnakaiH kiM siddhayanti na bhAvazuddhivikalAH syuzcet kriyAH stphlaaH||" -zArdUla0 1-2 juo guruguNaSatrizataSaviMzikA kulakanuM sAtamuM patra. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 vairAgyasamaMjarI [ caturtha arthAt ghaNuM dravya dAnamAM apAyuM, samasta jina pravacananA abhyAsa karAye, pracaMDa kriyA--kAMDanuM AcaraNa thayuM, bhUmi upara aneka vAra zcaryA karAI, lAMkhA kALa sudhI cAritra paNa sevAyuM, parantu na hoya te A badhuM chetarA ropavA jevuM che. suvAyuM, uma tapaje manamAM bhAva tApa sahana karavAthI ja kArya sarI jatu hAya tA pataMgIAe dIpakanI javAlAe sahe che. temane mukti kema maLatI nathI ? jaLamAM snAna karavAthI eDA pAra paDe tema hAya tA jaLacaro roja jaLamAM ja rahe che temanuM zuM ? mATI jaTA dhAraNa karavAthI lAbha thatA hoya teA vaDA kema mekSe sidhAvatA nathI ? muMDana karAvavAthI dahADA vaLI jatA hAya, te gheTAMo mATe mekSanA daravAjA khullA hAvAjoe. nAgA rahevAthI kAma siddha thatuM hoya, te pazuone kacAranIe siddhisu darI varI cUkI hAta. zarIre rAkha lagADavAthI siddhi thatI hoya te gadheDAe kayAM e kAmAM pAchA paDe tema che ? kaSTA aMgIkAra karavAthI zukravAra vaLe tema hAya teA jhADanI mukti thavI joie. pADAthI tema thatu hAya tA pepiTAne ane dhyAnathI tema thatuM hAya tA pagalAMone meAkSa maLavA joie. parantu Ama thatuM teA nathI, ethI sAkhIta thAya che ke bhAvanI zuddhithI rahita kriyAe sundara phaLane ApatI nathI. bhAvanA zAstrakAraizca khyAtA dvAdazabhedataH / sarvanumakurA ho, dhyAtAztAH zivavA matAH // 63 // bhAvanAthI mukta- glA'zAstrakArAe bhAvanAne khAra prakAranI varNavI che. lekAmAM sa zubhane karanArI e bhAvanAjhmAnuM dhyAna dharAtAM te meAkSane ApanArI manAya che. "-163 yad yad netragataM loke, tat tat sarvaM vinAzi hi / vyAmoddo niSThajateSu, TuvAnajIviSAya // 64 // aninya bhAvanA "( aaa-- lokamAM je je draSTigAcara thAya che te sa kharekhara vinAzI che, (tethI) tene viSe AsAta duHkharUpa Aga lagADanAra hAvAthI niSphaLa che. "-164 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 gucchaka] sAnuvAda sAMsArika padArthonI asthiratA- spaSTI-A padyamAM je ema kahevAmAM AvyuM che ke je je padArtha ApaNI najare paDe che te anitya che te vAtane zrIvibudhavimalasRrikRta upadeza zatakanuM nimnalikhita padya samarthana kare che" anityaM saMsAre bhavati sakalaM yannayanagaM vapurvittaM rUpaM maNikanakago'zvadipajanam / puraM rAmA bhrAtA janakajananInandanakulaM teNI varApa mAmAnA | | _zikhariNI arthAt saMsAramAM je je nayanacara thAya che te badhuM anitya che. jemake deha, divya, rUpa, maNi, suvarNa, gAya, gheDe, hAthI, leka, nagara, ramaNI, bhAI, pitA, mAtA, putra, kuLa, zarIrajanya parAkama, bolavAnI cAlAkI ane bhAgya. payaHsthApakakumbhasya, yathA nAzaH pale pale / tathA''vIcyAkhyanidhanA--dAyunAzaH kSaNe kSaNe // 165 // AyuSyanI kSaNabhaMguratA bhale -" jema jaLamAM rahelA kAcA ghaDAne vinAza prati La thAya che, tema AvIci nAmanA maraNathI AyuSyane vinAza kSaNe kSaNe thAya che."165 AvicI maraNa- spaSTIka-je bhavane mATe jIva jeTaluM AyuSya-karma bAMdhI lAvyA hoya tenuM bhagavAI rahevuM te "maraNa che. vicAra karatAM samajAya che ke pratisamaya AyuSya-karma aMzataH te bhagavAI ja rahyuM che. eTale pratisamaya AMzika maraNa thAya che. AvA maraNane jaina zAstrakAre "AvIci-maraNa" tarIke oLakhAve che. nityAni pILa, vimavo naiva zAzvataH nityaM sannihito mRtyuH, kartavyo dharmasaGgrahaH // 166 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 sAnuvAda [[caturtha dharma mATe udyama-- ---"zarIre anitya ja che,patti zAzvata nathI ja ane maccha samI AvatuM jAya che ja; vArate dharmane saMgraha kare joIe. "--1 dada prastutanuM daDhIkaraNa spaSTITa-anitya saMsAramAM dharmakaraNI ja sArabhUta che. parabrahmamAM lIna thavuM e ja jIvananuM sAlya che. A vAta nimna-likhita padyamAMthI tAravI zakAya che - " AyuH kallolalolaM katipayadivasasthAyinI yauvanazrI rthAH saGkalpakalpA ghanasamayataDidvibhramA bhogapUrAH / kaNThApleSopagUDhaM tadapi na ciraM yat priyAbhiH praNItaM brahmaNyAsaktacittA bhavata bhavabhayAmbhodhipAraM tarItum ||"arthAt AyuSya (jaLanA) majAnA jevuM capaLa che. vanarUpa lakSmI keTalAka divasa (ja) rahenArI che. pratye saMkalpanA samAna che ane bheganI le varSAkAlanI vIjaLInA vilAsa jevI che. vaLI kAntAonuM AkaMTha gADha AliMgana paNa dIrghakAlIna nathI. vAste (he bhavya !) saMsArarUpa bhayAnaka sAgarane pAra pAmavA mATe tame brahmane viSe Asakta cittavALA bane. A hakIkatanI puSTi arthe upadezazatakanuM nimnalikhita padya paNa joI laIe - " gaganadhanupA meyaM dehaM payodhitaraGgavad bahu dhanamidaM tvAyurvAyuryathA jagatItale / sutanuyuvatisneho leho viSAktakRpANajo vivaDhaputra para laya vitAmata che ... hariNI arthAt zarIrane megha-dhanuSya sAthe sarakhAvavuM yogya che, A vipula lakSmI e samudranA taraMga jevI (caMcaLa) che, AyuSya e pRthvInI sapATI uparanA pavana jevuM asthira che, ane sundara zarIravALI vanitAne prema e jherathI vyApta khaDjhane cATavA barAbara che. ethI karIne zAzvata sukhane ApanAra ane karmane kSaya karanAre dharma kare. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 215 anantAH pUrvajAste na, sthitAstatra kathaM nu tvam / sthAsyatIti vicintyAtra, vyAmohaM na vidhehi bho // 167 // vyAhane tyAga-- zle -"je saMsAramAM kharekhara tArA ananta pUrvajo na TakI zakyA, tyAM tuM kevI rIte TakI rahIza? ema vicArIne Ane viSe tuM vyAha sarvathA tyajI de."--167 narANAM saJcayA ye ya, AyAnti netrayoH pathi / prAyo varSazatAdUrva, nAtra ko'pyavaziSyate // 168 // AyuSyanI maryAdA --"narenA je je samudAya daSTi-pathamAM Ave che, temAMthI maTe bhAge so varSa pachI ahIM koI bAkI rahenAra nathI."--168 mAyendrajAlavat sarve, vidyutkAntirivAthavA / kSaNadRSTe kSaNAnnaSTe, pratibandho'tra ko bhuvi ? // 169 // mamatA mATe avakAza-- leva--A saMsAramAM badhuM mAyAthI racAyelI indrajaLa jevuM che, athavA e vIjaLInA jhabakArA jevuM che. eka paLamAM najare paDatA ane anya kSaNamAM lepa thatA evA jagatamAM zuM mamatva hoI zake ? "--168 gRhItvA yA muhurmuktAH, svajanazreNayo bhave / na mAnti saGgrahItAstAH, sarvAkAze kathaJcana // 170 // svajananI zreNine samAveza-- leva---" bhavamAM je svajanonI zreNione vAraMvAra grahaNa karIne tyajI dIdhI tene saMgraha karavAmAM Ave to samarata AkAzamAM keme karI te mAya nahi.'-170 ka Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [[caturtha 216 vairAgyarasamaMjarI yAni muktAni jIvena, zarIrANi bhave bhave / / bindubhiH sAgarAnantai-steSAM saGkhyA na vidyte||171|| tyajelA dehanI saMkhyA - lo --"bhave bhave che je zarIrane tyAga karyo che, tenI saMkhyA samudranA ananta biMduothI paNa darzAvI zakAya tema nathI.-101 bambhramItyatra yoniSTho, jIvo muktiM labheta na / vana-mRtyu-s-utta, pAtA ravirAna che 72 . saMsAramAM paribhramaNa - --"(8400000) lAkha eniomAM rahele jIva A saMsAramAM vAraMvAra bhaTake che. janma, maraNa ane ghaDapaNathI prerita e e jIva pAtAlamAM pesavA chatAM mukti meLavato nathI.-1ra vAtAhato yathA patra-puJjo yAti pRthak pRthak / tatheSTaM hA kuTumbaM te, karmavAyuhataM bhavet // 173 // kuTuMbanI chinnabhinnatA - leva--"jema pavana lAgatAM pAMdaDAne samUha jude thaI jAya che, tema karmarUpa pavanathI haNAtAM tAruM iSTa kuTuMba (paNa) vikherAI jAya che."--173 hA mAtare pitarbandho, hA priye ! hA sutA! mama / iti vilapato jIvAn, kRtAnto na hyupekSate // 174 // vilApanI niSphaLatA- --"hA mArI mA !. A mArA bApA ! he mArA bhAI ! e mArI priyA ! hA mArA putra ! ema vilApa karatA jIvonI yama upekSA karato nathI."--174 - 1 eni eTale utpattisthAna. e sambandhamAM vizeSa mAhitI mATe juo nyAyakarAmajali (sta, . 1) nuM spaSTIkaraNa. ( pR. 301-32 ) Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurachaH ] sAyaM vRkSe yathoSitvA bhinnadigAgatAH khagAH / prAtaH prayAnti kutrApi, jJAyante dizi no janaiH // 175 // tathA gRhatarau jIvA, gatinAnAdigAgatAH / 'uSitvA paJca divasAn, na jJAyante gatAH kva ca // 176 // sonuvAda - yugmam zle'judI judI dizAmAMthI AvelA pakSIe jema sAMje jhADa upara vAse karIne savAre kai dizAmAM jAya che te mAnavAthI jaNAtuM nathI tema vividha gatirUpa bhinna bhinna dizAomAMthI AvelA ane gRharUpa vRkSane viSe pAMca divasa rahelA voDyAM gayA te nAtu N nathI."- 175-179 Zao Zao aprAptapuSpaphalakaM, hA lokatrayaM kramelakaiH / khAdyate mRtyurUpairbho, bhavyA ! budhyata budhyata // 177 // bhavyAne cetavaNI-- ^lA0--" bhyAM (sabhyatva35 ) sa ne ( virati35 ) iNa prApta nathI evA trailokyane maraNarUpa UMTA khAi jAya che, tethI huM bhaLye ! tame ceteA, yete|."-177 garbhastha yonigaM cAtra, nirgacchantaM ca nirgatam / bAlaM pravardhamAnaM ca, taruNaM sthaviraM tathA // 178 // pRthvIpati tathA ra, mUrkha pANDityazAlinam / sukhinaM duHkhinaM mRtyuH, surUpaM rUpavarjitam // 179 // sarujaM nIrujaM cApi, durbalaM balinaM tathA / hanti carAcaraM sarve, jvaladdAvAnalo yathA // 180 // - vizeSakam evA pATha dezanAzatakamAM hAvAnuM sUcavAya 1 " vasiUNa paMca divasehiM' che, paraMtu bhane te upalabdha nathI. 28 217 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 vairAgyarasamaMjarI [caturtha mRtyunI vizvavyApI sattA le -" A saMsArane viSe jema pradIpta dAvAnala jaMgama ane thAvara sarva vastuone nAza kare che tema garbhamAM rahelAne, yonimAM rahelAne, tyAMthI bahAra nIkaLatAne tathA nIkaLelAne, bALakane, vRddhi pAmatAne, taruNane, virane, pRthvI patine, raMkane, mUrkhane, paMDitane, sukhIne, duHkhIne, sundara rUpavALAne, kadarUpAne, rogIne, nIrogIne, nirbaLane temaja sabaLane mRtyu mArI nAMkhe che."--178-180 tyajanIyaM zarIraM syAt, kdaacidpyshaashvtm| tadannAdiparityAgAd, labhadhvaM zAzvataM sukham // 18 // zAzvata sukha mATe prayAsa-- le -"anitya (hevAthI) koI divasa te (A) zarIrane tyajavuM (ja) paDaze. tethI anna vagereno tyAga karI che bhale !) zAzvata sukha pAmo."--181 sarvArthasiddhavAsyatrA-yuSi jINe patet suraH / triarAkSAgarAyu-DAM vara apanA mata? ?8rA denuM paNa avana- le-"AyuSya jIrNa thatAM pUrNa thAya eTale "sarvArthasiddhamAM rahetA ane 33 sAgaropamanA AyuSyavALe deva paNa atre paDe che-eve che, te bIjAonI te zI gaNatrI ?"--18ra sa pradezo'pi nAstyeva, loke'tra trividhe'pi ca / yatra vyAdhigato naSTo, na jIvo nijakarmabhiH // 183 // 1 juo pR. 6. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 gurachaka ] sAnuvAda rega ane vinAzanuM sAmrAjya le-"(svarga, matsya ane pAtALa ema) traNa prakAranA lekamAM paNa e pradeza nathI ja ke jyAM jIva potAnA karmothI rogagrasta ke nAzavaMta na the hoya.--183 svAmI saJjAyate dAso, dAsaH svAmI bhavet tathA / asuhRd mitratAM yAti, mitraM yAti ca zatrutAm // 184 // yat prAtastanna madhyAhne, yanmadhyAhe na tanizi / ityanityatayA vyApte, vRthA moho vidhiiyte||185||-yugmm sthitiomAM parivartana -"zeTha nokara bane che ane cAkara svAmI thAya che; duzamana dastadAra thAya che ane mitra zatru bane che. vaLI je savAre hoya che te khare bapore nathI ane je madhyAhune che te rAtre nathI. ema anityatAthI vyApta jagatane viSe maha phegaTa rakhAya che."--184-185 idRgbhavasvarUpe kiM, muhyasi mUDhamAnasa ! / evaM bhAvanayA sUtra-mAdyayA sUcyate hitam // 186 // prathama bhAvanAno sAra-- le -"he mUDha mana ! AvI jAtanA bhavanA svarUpane viSe tuM kema meha pAme che e pramANenuM kalyANakArI sUtra prathamanI bhAvanA vaDe sUcavAya che."--186 vivecanane sAra- spaSTI-anitya bhAvanAne vyakta karanArAM A samagra padyano sArAMza zAntiparva (a. 338)nA nimnalikhita padyamAM zobhI rahyo che - " nimeSamAtramapi hi, vayo gacchanna tiSThati / cArI nig, nityaM minunsipera?"--anu. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 vairAgyarasamaMjarI [caturtha arthAt pasAra thaI jatI umara AMkhanA eka palakArA jeTalo vakhata paNa thaMbhI jatI nathI, te anitya evA pitAnA zarIramAM kaI cIja nitya manAya ? vidyate zaraNaM nAtra, maraNe kasyacid bhave / azaraNA nRdevendrA, brajanti yamadhAmani // 187 // azaraNa bhAvanA- zleTa-keinA paNa maraNane viSe A saMsAramAM koI zaraNa (rUpa) nathI. rAjAo ane indro (paNa) zaraNa rahita hoI yamanA dhAme sidhAve che."--187 bhISmarogabharAkAnte-'nAthe nAtho'bhavannahi / zirachatADatra, rAI dharmanA che ?88 dharmanuM zaraNa ---" jayAre anAtha (muni) bhayaMkara roganA samUhathI prerata thayA, tyAre koI zaraNadAyaka vAmI na thaye (AthI) temaNe dharmanuM zaraNa lIdhuM."--188 anAtha munIzvara spaSTI-marakata vagere ratnathI athavA uttama ghoDA, hAthI ityAdi vaDe samRddha magadhezvara zreNika rAjA eka divase azva-krIDA karavA mATe nagarathI bahAra nIkaLe ane "maMDitakukSi nAmanA caityamAM-udyAnamAM gaye. vividha vRkSo, latAo, kusuma ane pakSIothI alaMkRta te udyAna nandana vananA jevuM zobhatuM hatuM. tyAM eka jhADanA mULa pAse beThelI sAdhu, saMta, susamAhita, sukumAra, sukha bhogavavA yogya athavA zubhacita vyakti upara enI najara paDI. A muninuM rUpa vagere joIne tene atizaya acaMbe thaye ane te bolI UThaDyo ke 1-3 kaI paNa ziSTa puruSa "sAdhu kahevAya che. tenAthI vizeSatA sUcavavA "saMta" zabdano prayoga karyo che. nino paNa bahArathI saMyama pALanArA hoya che, vAste tene vyavacheda karavA mATe "susamAhita' vizeSaNa lagADyuM che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda " 12o vaso gaDho vaM, gaddo gannaya somayA | gaddo vattI go muttI, baddo mohai asaMyA // 6 ||'-anu uttarAdhyayana, a. 20 arthAt ahA varNa ! ahA rUpa ! ahA AryanI sAmyatA ! ahA kSamA ! ahA nibhitA ! ane aheA bhAgane viSe niHspRhatA ! A munirAjane vaMdana karIne ajali joDIne zreNike temane prazna karyAM ke huM Arya ! tame tarUNa che, chatAM tame A bhega-kAlamAM pravrajyA kema grahaNa karI che ? vaLI tame rAgagrasta paNa jaNAtA nathI, kemake saMyama pALavAmAM te kaTibaddha che. munivare javAba ApyA ke he mahArAja ! huM anAtha chuM. mArA kAi nAtha nathI temaja vaLI mArA upara anukaMpA rAkhe evA kAi mane mitra maLye nathI; AthI meM yuvAvasthAmAM dIkSA grahaNa karI che. A sAMbhaLIne rAjAe hasIne kahyuM ke ApanI rUpa-saMpatti vagere jotAM Apa anAtha hA e manAtuM nathI, chatAM anAthatAne ja lIdhe jo Ape dIkSA grahaNa karI hAya teA huM Apa jevA pUjyAnA nAtha thAuM ane mArA jevA Apane svAmI ane pachI Apane mitro, jJAti, bhAga vagere badhuM sulabha che. AnA pratyuttara ApatAM munivare kahyuM ke 8 3baLA vi baLado'sa, seLiya ! mAhiyA ! | baLLA gaLAho saMto, hrada nAdo vitti ? // 22 'anu. --uttarAdhyayana, a. 20 arthAt he zreNika ! he ' magadha 'nA adhipati ! tuM tArI jAte paNa anAtha che ane jAte anAtha hAi tuM (anyane) nAtha kevI rIte thaiza? A sAMbhaLIne vizeSa saMbhrAMta ane cikata thayelA rAjA bolyA ke mAre gheADA, hAthI, manuSya che, vaLI mA pura ane aMta:pura che; ethI karIne te huM manuSya saMbandhI bhAgA bhogavuM chuM. vizeSamAM mArI sarva abhilASAe pAra paDatI hovA chatAM huM anAtha kevI rIte huM ? tethI he pUjya ! Apa asatya na do. munie kahyuM ke he 1 chAyA-- aho varNaH aho rUpam aho Aryasya saumyatA / aho kSAnti: aho mukti: aho bhoge'saGgatA // 2 sarakhAveza-- yatrAkRtistatra guNA vasanti / " AtmanA'pi anAtho'si zreNika ! magadhAdhipa ! | AtmanA'nAthaH san kathaM nAtho bhaviSyasi ? | 3 chAyA 221 66 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 vairAgyarasamaMjarI [caturtha rAjana ! tuM anAthane artha samajato nathI, mArA kathanane Azaya tArA dhyAnamAM AvatuM nathI, tethI tuM mane mRSAvAdI gaNe che. AthI tuM mArI vAta dhyAnapUrvaka sAMbhaLa eTale ke manuSya anAtha gaNAya che ane meM je anAthapaNuM kahyuM che te kevI rIte baMdhabesatuM Ave che te samajAze. jUnAM nagarone bhedanArI arthAt pitAnA guNo vaDe asAdhAraNa evI zAMbI' nagarI che. tyAM puSkaLa dhana ekaThuM karanArA mArA dhanasaMcaya nAmanA pitA vasatA hatA. he magadheza ! prathama vayamAMvanAvasthAmAM mane asAdhAraNa netravedanA utpana thaI ane ethI sarva avayavomAM atyaMta dAha pedA thayo. jema keI kepe kaLakaLele zatru zarIranAM kAna, nAka vagere chidromAM tIkSaNa zastra veMcI ghAle ane tethI jevI vedanA thAya tevI mane netra-pIDA thatI hatI. vizeSa zuM kahevuM? IndranA vajanI peThe bhayaMkara ane sAmAne paNa jotAM kaMpArI chUTe evI ghera vedanA huM bhagavate hato. khAna, pAna ane ramaNa paNa mane sUjhatAM na hatAM. A vyAdhine dUra karavA mATe hoziyAre ghe, vidyA ane maMtrathI cikitsA karanArA cAlAka jane, asAdhAraNa zastra-kuzaLa athavA zAstrakuzaLa hakI, temaja jaDIbuTTIonA jANakAra puruSo mArI sevAmAM hAjara hatA eTaluM ja nahi, paraMtu vaidya, oSadha, regI ane sAravAra karanAranA marmane jANanArA athavA vamana, virecana, mardana ane svedana athavA ajana, baMdhana, lepana ane mardana ema cAre prakAre zAkta rIti pramANe vividha jane mArI cikitsA karatA hatA, paraMtu AgumAtra paNa teo mAruM duHkha dUra na karI zakyA. A pramANe duHkha dUra karavArUpa mArI anAthatA hatI. mArI khAtara sarva uttama vastuone paNa tyAga karI beThelA evA mArA pitA, mAre duHkhe aDadhI thaI gayelI mArI mAtA, mArAM sagAM meTAM ane nAnAM bhAIo ane bane temaja mArI pAchaLa prANa pAtharatI, pativratA, codhAra AMsue raDatI, mArI rajA hovA chatAM nahi khAtI ke nahi pItI temaja snAna vagerene paNa tilAMjali ApIne covIse kalAka mArI pAse ne pAse sevA karavA cAre page paDI rahelI mArI ardhAganA paNa mane duHkhamAMthI choDAvI zakyAM nahi. AthI bIjI kaI anAthatA hoya? huM be ke je vedanA mane duHsaha jaNAya che te meM A anaMta saMsAramAM aneka vAra bhegavI che. have te je eka vAra A vedanAthI mukta thAuM te saMsArane uccheda karanArI dIkSA grahaNa karuM ke jethI mAre pharIthI AvI pIDA na bhegavavI paDe. A pramANe kahIne vicAramAM ne vicAramAM huM suI gayo. rAtri pUrI thatAM te mArI vedanA maTI gaI eTale savAranA mArA vaDIlenI rajA laI, kSamA dhAraNa karI, Indriya ane manane kAbUmAM rAkhI meM pAramezvarI dIkSA aMgIkAra karI ane tema karIne huM anAtha maTIne Aje pitAne ane pArakAne, trasene ane sthAvarenA Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 223 paNa nAtha bane chuM. ratna-trayInA lAbhArUpa ga ane pramAdanA parityAga pUrvakanA tenA rakSaNarUpa kSemathI huM yogakSemakRta chuM ane paNa huM dharmamAM sthira karuM chuM. AthI samajAyuM haze ke duSkRtya karavAmAM mazagula banele AtmA ja vaitaraNI nadI che, e ja zAlmali taru che, e ja duHkhane kartA che ane ene e AtmA jyAre sukRtya karavAmAM pitAnuM zurAtana ajamAve che tyAre e ja kAmadhenu che, naMdana vana che, uttama mitra che ane sukhe kartA ane bhoktA che. vaLI che pRthvInAtha ! tane anAthatA bIjI rIte paNa samajAvuM chuM. nircanthadharmane pAmyA bAda keTalAka ja jinezvare pharamAvelAM anuSThAne sevavAmAM zithila bane che, te paNa eka jAtanI anAthatA che temaja jeo sarvathA ni:satva hoI pravajyA aMgIkAra ja karatA nathI teo paNa anAthatAthI dUSita che. | uttarAdhyayananA vIsamA adhyayanamAM te pAMca samiti vagerethI rahita sAdhune uddezIne tyAM sudhI kahyuM che ke" ' ciraM pi se muMDaI bhavittA, atthiravvae tava niyamehi bhaTTe / ciraM pi appANaM kilesaittA, na pArae hoi hu saMparAe // 4 // polleva muTThI jaha se asAre, ayaMtie kUDakahAvaNe vA / rADhAmaNI veruliappagAse, amahagghae hoi hu jaannesu|| kusIlaliMgaM iha dhAraittA, isijjhayaM jIviya vRhaittA / asaMjae saMjaya lappamANA, viNighAyamAgacchai se ciraM pi // 43 // " arthAta te sAdhvAbhAsa asthira tratavALA ane tapa ane niyamathI bhraSTa thayela cirakALa paryata mAtra muMDanane ja viSe rucivALo hoI lAMbA vakhata sudhI pitAnI jAtane kaleza pamADI saMsArane pAra pAmato nathI-saMsAramAM rajhaLyA kare che. e muMDarucivALe dravyasAdhu pilI muThThInI jema asAra che-enuM aMtaHkaraNa dharmavihIna hovAthI khAlI muThThInI peThe e sAra vinAne che, beTA rUpiyAnI jema 1 chAyAcirmpi sa muNDarucirbhUtvA'sthiravratastaponiyamebhyo bhraSTaH / ciramapi AtmAnaM klezayitvA na pArago bhavati hu samparAyasya // zuSireva muSThiryathA so'sAro'yantritaH kUTakArSApaNo pA / kAcamaNivaiDUryaprakAzo'mahAghako bhavati hu jJApakeSu // kuTikamida dhAracitya naiSidavarSa vitA kardhAriyA asaMyataH saMyataM lapana vinidhAtamAgacchati sa ciramapi // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 vairAgyarasamaMjarI [ caturtha upekSA karavA lAyaka che; kAraNa ke vairyanA jevA caLakATavALe kAca maNinA parIkSakane hAthe mUlyavAna karatuM nathI. sAdhunA AcArathI patita eve te pArthasthAdi kuzIlanA liMgane dhAraNa karate temaja AjIvikAne mATe rajoharaNa (e) vagere RSivajane vadhAro, A veSa ja pradhAna che ema kahIne asaMyamI hovA chatAM saMyamI hovAno dAvo karanAra lAMbA vakhata sudhI A saMsAramAM vividha pIDAe pAme che. AnuM kAraNa dekhItuM che, kemake jema kAlaphUTa jhera khAtAM te prANane hare che ane viparIta paNe grahaNa kareluM zastra pitAne ja ghANa kADhe che tema viSayethI vyApta e dharma AtmAne haNe che, kemake zuM maMtrAdi vaDe vaza karavA dhArelo vaitAla vaza na thAya te pachI te maMtrasAdhakane jIvate mUke ke? kahevAno matalaba e che ke svachaMdI banelo, mahAtenI virAdhanA karanAre, rasanendriyane AdhIna banele ane nirarthaka pazcAttApa karanAre sAdhu A leka ane paralokamAM konI paraMparA vaherI le che ane svaparanuM rakSaNa karavAmAM asamartha nIvaDe che eTale te sAdhu paNa anAtha ja che. A pramANe sAdhuone hitakAraka mahAkRta anAtha munie rAjAne kahI saMbhaLAvyuM. tethI khuzI thayele rAjA hAtha joDIne be ke he karmarUpa zatru pratye bhayaMkara ! he indriye ane mananuM damana karavAmAM ekkA samAna! he mahApratijJA pAlaka! he mahAyazasvI muniratna ! Ape mane anAthatAne sAco sAkSAtkAra karAvyo che. meM ajANapaNe je ApanA nAthe thavAnI vAta kahI hatI temaja meM je Apane mRSAvAdI mAnyA hatA te badala huM kSamA cAhuM chuM. Ape dIkSA kema lIdhI e prazna pUchIne meM je ApanA dhyAnamAM vina karyuM te badala mAphI mAguM chuM temaja bhega bhegavavA mATe meM je Apane nimaMtraNa ApyuM hatuM te mArA aparAdhane jato karavA huM Apane vAraMvAra vinavuM chuM. e pramANe kahI vaMdanAdi karIne zreNika rAjA svasthAnake gayA. utsaGge koDamAnaM ca, suptaM mAtuH smiipgm| AryamanAryamiSTaM cA-niSTaM haret kRtaantkH|| 189 // kRtAntanI krUratA- ---"mAtAnA khoLAmAM ramatA ke tenI pAse sUtelA, Arya, anArya, vahAlA ke aLakhAmaNA e sarvanuM yama haraNa kare che."-189 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka | na ko'pi zaraNa loke, kuryAd dharmabhRte tava / pUrva rAvajIne traM, nipuraH IndranuM sAtti ? // 260 // zaraNdIna sasAra zle t ( he cetana ! ) A lokamAM dharma vinA kAi bIjo tAro bacAva kare tema nathI. A pramANe zaraNa karavA lAyaka ( vyakita )thI hIna evA A jagamAM puNya rahita evA tu kema kheta pAme che. '-10 tA sapuNyo dharmamAcarya, sAraNyaM karoti ca / azaraNyamimaM lokaM, dharmasya gahanA gatiH // 191 // dharmanI gana gati~~ zle.--.. puNyazALI jIva dharmanuM AcaraNa karI A azaraNya jagatane zaraNya banAve che (temAM kazI navAi nathI, kemake) dharmonI gati gUDha che. ''-191 dhanI akSihArI---- pa spaSTI--dharmanA jeTalA vakhANa karIe teTalA gheADA che. AthI atre te nimna-likhita sUkta rajI karI viramIzuM:--- "dhaH sarvasukhAkaro hitakarI dharmA 66 va samApyate zivamukhaM tasmai namaH | dharmAtparaH suhRd bhasmUdayA dharma calama ce AMtine huM dharma ! mAM vAya !''-zArdUla0 arthAt dharma sarva sukhanI khANa che ane kalyANakArI che. DAhyA mANasA dharmanA sacaya kare che. dhathI ja mAnuM sukha maLe che. (vAste) dharmane namaskAra hAjo sa MsArIAne dharma sivAya anya mitra nathI. dharmanuM mULa dayA che. dharmamAM huM citta parAvuM chuM. huM dharma ! tuM mArUM niraMtara rakSaNa karaje. yadA dvaipAyanenAtra, dagdhA dvAravatI purI / na jajJe zaraNaM kRSNA, vAsudevapade sthitaH // 992 // g Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara6 vairAgyarasama jarI dhanaJjayena paJcatva - mApire'nekazo janAH / dharmeNa mocitAstatra, rucyaGgIkRtasaMyamAH // 193 // yugmam dharmanI sahAyatA~~ ; gleza--" jyAre A lokamAM dvaipAyane ' dvArikA nagarI bALI, tyAre vAsudevanI padavI bhAgavatA kRSNa paNa zaraNa na thayA. (A) AgamAM aneka jane (baLI) maryA. jemaNe rucithI sayama ravIkArya temane temAMthI dharma cheDAvyA. ' --192-193 [ caturtha dvArikAnA dAha- ' " spaSTI-eka veLA zrIneminAthanI dezanA sAMbhaLIne zrIkRSNe temane pUchyuM ke he bhagavan ! A dvArakA nagarInA, yAdavAnA ane mArA zI rIte vinAza thaze ? prabhu belyA ke zoryapura'nI bahAra AzramamAM rahenArA parAsara nAmanA pavitra tApasane nIca kuLanI kanyAthI dvaipAyana nAmane putra thayA che. indriyAne vaza karI brahmacaryane pALatA A dvaipAyana RSi dvArakA'nI samIpa AvI raheze. tene tamArA zAMba vagere putro temaja anya yAdavA midarAthI madonmatta banI mAraze. tethI gusse thai te tApasa sarvene bALI mUkaze ane tamArA nAza tamArA bhAi jarAkumArathI thaze. A sAMbhaLIne ApattimAMthI khacavAne mATe koie dArU pIve nahi evA vAsudeve hukama kADhyo ane jeTalI midarA nagarImAM hatI te badhI pAsenA parvatanI 'kAdambarI' guphAmAM reDAvI dIdhI. AnI AsapAsa sundara sugaMdhI puSpA ugavAthI A madirA lahejatadAra banI gaI. eka veLA zAkhane kAi sevaka pharatA pharatA tyAM AvI caDayo. ghaNI tarasa lAgelI hAvAthI teNe A dArU pIdhe ane tenA svAdathI khuzI thaI A madirAnI eka masaka bharIne teNe zAMmane bheTa karI. A pItAM te zAMba rAjI rAjI thai gayA. pachI AnuM vizeSa pAna karavAne te peAtAnA bhAIo vagerenI sAthe kAdaMbarI' guphA pAse gayA ane tyAM besIne dharAine midarA pIdhI. midarAthI cakacUra banelA A yAdavAnI dvaipAyana RSi taraph najara paDI eTale zAMba bolI UThayo ke A tiSathI ApaNI nagarInuM ane kuLanuM AvI banavAnuM che, vAste Ane ja yamadhAma pahoMcADavA te ThIka che. A pramANenAM vacana sAMbhaLI yadukumAroe RSine mAra mAravAmAM kaccAsa na rAkhI. tene adhamuA karI tee nagaramAM pAchA pharyAM. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 227 A vRttAntathI vAsudeva vAkephagAra thatAM daipAyana RSine zAMta karavA teo baLarAma sahita temanI pAse AvyA. temaNe A RSine ghaNuM e samajAvyA, paraMtu e kaSie javAba Apyo ke tamArA putroe mane mAryo tyAre meM sarva leka sahita "dvArakAne bALI mUkavAnuM niyANuM bAMdhyuM che eTale tamArA sAMtvanathI sa; tame be jaNA ja bacI jaze. samaya jatAM kaipAyana maraNa pAmI agnikumAra-nikAyamAM deva thaye pUrvenuM vera yAda AvatAM te satvara dvArakAmAM AvyuM, paraMtu tyAM leke dAhane aTakAvavA dharma-kiyA karatA hatA eTale te kaMI karI zakyo nahi; AthI lAge maLe te lAbha levA te utsuka rahevA lAge. A pramANe lagabhaga agIyAra varSa vItI gayAM evAmAM bArame varSe jyAre loko svecchAcArI banI dharma-mArgathI bhraSTa thayA, tyAre chidrane zodhI rahelA dvaipAyanane pitAnuM pita prakAzavAne prasaMga prApta thaye. teNe nagarImAM aneka upadrave karavA zarU karyA. cAre bAjuthI lAkaDAM ane ghAsane lAvI lAvIne teNe nagarImAM meTe Dhagale karyo. sAthe sAthe bALI mUkavAne mATe 60 kuLakoTi bahAra rahenArA ane 72 kulakeTi dvArakAmAM rahelA yAdavene ekaThA karI teNe bhayaMkara Aga lagADI. AmAM bALakone ke vRddhone baLatAM joIne paNa A asurane dayA na AvI. kRSNa ane baLarAme, vasudeva, devakI ane rohiNane bacAvI levA mATe rathamAM besADyA, paraMtu baLadee eka DagaluM paNa AgaLa bharyuM nahi. eTale vAsudeva ane baLarAma pite te rathane kheMcavA lAgyA. mahAmusIbate teo nagarInA daravAjA pAse AvI zakyA. eTalAmAM dvAra baMdha thaI gayAM, paraMtu vAsudeve paganI pAnInA prahArathI tene bhAMgI nAMkhyAM. rathane AgaLa kheMcI javA banne bhAIoe pUrNa prayAsa karyo, paraMtu temanuM kazuM vanyuM nahi. te vakhate pAyane AvIne temane kahyuM ke tamArA be jaNa sivAya A AgamAMthI keI bacI zake tema nathI, vAste mahenata karavI mAMDI vALo. nirAza thaI Akhare mAbApane mUkIne temanI rajA pUrvaka teo anyatra cAlyA gayA. dvaipAyane te pitAnuM jora pUrepUruM ajamAvyuM. cha mahinA sudhI nagarIne bALI ane temAM pUrvokta yAdavane bhasmIbhUta karyA tyAre ene TADhaka vaLI. A pramANe dvaipAyane nagarIne bALI te daramyAna balarAmane putra ku vAraka ke je caramazarIrI hatI te mahelanA agra bhAge jaI ema belavA lAge ke A vakhate huM zrIneminAthane vratadhArI ziSya chuM, vaLI huM A bhavane aMte mekSe janAra chuM, te huM agnithI kema baLI maruM? te A pramANe chelate hate evAmAM eka ubhaka devatA tyAM AvI tene prabhu pAse laI Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 rAmajI [caturtha gaye. A samaye prabhu pAMDanA dezamAM samAyAM hatA. tyAM A kuvArake dIkSA aMgIkAra karI. A pramANe eNe pitAnuM rakSaNa karyuM ane AtmakalyANa sAdhyuM. - - pASino kAraka jIvAtItaH jiyA dandahImAtra duHkhAgnI, bI caTakapotavat // 194 // jInuM daha - --"jema agnimAM caklInuM baccuM baLI mare che tema atra mAnasika ane zArIrika pIDAthI haNole, kuTuMbamAM rahele ane tene priya e jIva duHkharUpa AgamAM atyaMta baLe che. " -- 4 S T IT marAjArA zistrAva vadhe che vRtti na karo, kAra tavat | 265 I vonI nimAyata --- 2.- " oho ! raNanI rAmapa rahelA jIvanuM rakSaNa karI zakatA nathI.(ethI te) mRtyarUpa vAgha bArInA baccAnI jema jIvane laI jAya che."--185 puraNa nai roja, janAra che audaza-ittinA 4 jhuyutara uddA mRtyu sAme dharmane ja paDaze le - "dha vinA mRtyuthI jIvane paisA, mane, tane, hAthanAM baLe, auSadha, maNi ke vidyA mUkAvI zakatAM nathI. "-13 4 1 juko stutica viMzatikA ( pR. 32 ) Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] kara rasaMvattoDa , solAra pAvara: he vagara ni, sA sini 27 azarapha nI dukhada pati zle, "A saMsAramAM zaraNa vinA je te viyegI jIvo janma, ghaDapaNa ityAdi dukhe pAme che."-- 11 vAyu vacharAjJa-~ : nA 7 = ! briA nakkI gaI - ii ta: "STD 1 28 prastuta piSaNa--- le --"A jagatamAM zaraNathI vihIna evA vAsudevo, baLade, cakavatao ane varganA sAra : ' e che , ' huM tane !) tuM dharmanuM rUDI rIte AcaraNa kara. -- ' - gumArazakti AMdakarI de che tamannura ane jas , zA basa 22 aNu bhAvanAne sa -. zle-- " A ( azara bhAvanA kahe ke he - A lekamAM dharma ja tArUM zaraNa che; (vAse) tene nIkAra pharI tuM ( azaraNa) bhAvanAne sArthaka kara, "- 199 dharmanuM rakSaNa-- spaSTI - saMsAramAM (1) tIkara, (2) ri, (3) sAdhu ane (4) sarvajJaprarUpata dharma e cAra zaraNa karavA lAyaka padArtho che. e cAra zaraNe gayela dhanya jIva cAturgatine uchedaka nI paMcamI gati pAse che. catuH zaraNa prakIrNakamAM kahyuM paNa che ke --- Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ [yaturtha 230 vairAgyasamaMjarI " 1 arihaMta siddha sAhU, kevalikahio suhAvaho dhammo / ee cauro caugai-haraNA saraNaM lahai dhanno // 11 // " atre e dhyAnamAM rAkhavuM ke game tevA dharmanuM-kevaLa nAmadhArInuM-dharmanA bahAnA heThaLa adharmane pracAra karanArA dhatiMganuM zaraNa levAthI kaMI zukavAra vaLe nahi, e te je dharmanA prarUpaka sarvajJa hoya, jenI prApti prabaLa puNyane AbhArI hoya, jenAmAM mokSa-sukha prApta karAvavAnI zakti hoya, je kaluSita karmane kaTTo zatru hoya, je zubha karmane utpAdaka hoya, jenA Adi ane aMta ramya hAya, je trikAlabhaassit-vichinn rAya, rema, 421, bha2, vyAdhi vgeren| vinaazaka haya, je amRtanI peThe saMmAnita haya, jeNe madananuM ane mehanuM mardana karyuM hoya, jeNe vireAdha sAthe vera hoya, je naraka-gatine viredhaka hoya, je guNa-gaNane piSaka hoya ane je khAlI bakavAda karanArAonA mAnane moDanAre hoya te dharma zaraNya che-vandha che-sarvathA sevanIya che. 1 chAyAarhantaH siddhAH sAdhava: kevalikathitaH sukhAvaho dharmaH / etAMzcaturazcaturgatiharaNAn zaraNaM labhate dhanyaH // 2 A hakIkata catu zaraNanI nimna-likhita gAthAone AdhAre ApI che - " pavarasukarahi pattaM pattehi vi navari kehi vi na pattaM / taM kevalipannataM dhamma saraNaM pavanno'haM // 42 // [pravarasukRtaiH prAptaM pAvarapi paraM kairapi na prAptam / taM kevaliprajJaptaM dharma zaraNaM prapanno'ham // ] patteNa apatteNa ya pattANi a jeNa narasurasuhAI / mukkhasuhaM puNa patteNa navari dhammo sa me saraNaM // 43 // [pAtreNa apAtreNa ca prAptAni ca yena narasurasukhAni / mokSasukhaM punaH pA- Naiva dharmaH sa me zaraNam // ] niddaliakalusakammo, keyasuhajammA khalIkayaahammo / pamuhapariNAmarammo, saraNaM me hou jiNadhammo // 44 // [nirdalitakaluSakarmA kRtazubhajanmA khalIkRtAdharmaH / pramukha-pariNAmaramyaH zaraNaM me bhavatu jinadharmaH // ] kAlattae vi na mayaM, jammaNa-jara-maraNa-vAhisayasamayaM / amayaM va bahumayaM, jiNamayaM ca saraNaM pavanno'haM // 45 // kAlatraye'pi na mRtaM janma-jarA-maraNavyAdhizatazamakam / amRtamiva bahumataM jinamataM ca zaraNaM prapanno'ham // ] Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 zu27 ] sAnuvAda janmajarAmRtidhvastAH, shokrogprpiidditaaH| prApnuvanti sahasrANi, duHkhAni prANino bhave // 20 // saMsAra-bhAvanA-- kaleva--" janma, ghaDapaNa ane maraNathI marAyelA ane zaka ane rogathI atizaya pIDita prANIo saMsAramAM hajAro dukhe pAme che. -ra00 saMsAre tat sukhaM nAsti, yanna bhuktaM bhave bhave / yatra jAto mRto naiva, sA yoni va vidyate // 201 // saMsAnu 2135-- le --"(A) saMsAramAM evuM sukha nathI ja ke je bhavo bhavamAM bhagavyuM na hoya. evI koI yoni nathI ja ke jyAM janma ane maraNa na thayA hoya."--201 yadi tvaM taiH sukhairjIva !, santoSabhAg na cAbhavaH / kSaNikairvartamAnaistaiH, kathaM tRptirbhaviSyati ? // 202 // kSaNi supathI yatRti-- kle -"he jIva! tane e sukhothI paNa tRpti nathI thai, te Adhunika kSaNika sukhothI tane kema saMtoSa thaze ?"--202 pasamiakAmapamohaM, diThThAdiDhesu nakaliaviroha / sivasuhaphalayamamohaM dhamma saraNaM pavanno'haM // 46 // [prazamitakAmapra mohaM dRSTAdRSTayonakalitavirodham / zivasukhaphaladamamoghaM dharma zaraNaM prapanno ham // ] narayagaigamaNarohaM guNasaMdohaM pavAinikakhohaM / nihaNiavammahajohaM dhamma saraNaM pavanno'haM // 47 // " narakagatigamanarodhaM guNasandohaM pravAdiniHkSobham / nihatavarmayogha dharma zaraNaM prapanno'ham // ] Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 De || caturtha jaththarajarI jo tuM ja jAti, uda dAja mukavAnA karavI ja jovA mAM vAtavarmave ra0rUA nina Ada - le ..." talanA chetarA kAna paNa) kAI (paNa) padArtha nathI ke je jIve bhogavyo ane cheDA nahi. he. vArate A sarve ne AsvAda vamana jevo che." -203 patnanayana pIra -- pIra----sarakAramAM 0 0 0 0 conio paMkI pratyekamAM A jIva eka deka vAra jaI AvyuM che ema nahi, hi; ad vAra temAM te utpanna thayo che. vaLI o lekamAM vALanA e bhAga je de paNa e ke pradeza nathI ke jyAM jIvanA aneka janma-maraNa na thayA hoya. A apAra saMsAramAM A jIvanI mAtA paNa e nahI badalI thaI mukI che ke jenA stanapAnathI prApta thayeluM dUdha eka sAMgarA paNa ya nahi temaja A ghara saMsAramAM duHkhathI vyAkuLa banelA ave eTalI vAra sedana karyuM che ke e jaLane ekaThuM karavAmAM Ave to sAmA paNa tanI mAMgaLa kaMI hisAbamAM na rahe. A saMsAra-cakemAM bhamatA jIve samagra pagalAne AhAra karyo che ane tene pariNAmAvyA che, paraMtu tene tRpta thaI nathI. kataru, devakuru, uttarakuru jevAM ramya sthAnamAM mAnava, vidyAdhara ane deva tarIke paNa janma thaye, te paNa jIvane laganI tRpaNa kaTa nahiM. AvatI ane devendronI rAjya-ddhi bhegavavA chatAM A jIvanI tRNa tRpta thaI nahiM, to zuM zudra, nIrasa, alpakAlIna, kaSTasAdhya bhAgathI ene kRti thaze ke ? { A haThokI ra madhamAM mahApA kaNakane nagna-likhita gAthAo gayA ane ra karavAmAM roke che. " gurakhA ha gha, gori'mudAre rasate hastAkyuM che [ caturata phAsTa ja pramukha tarahRAA che na Da" : grupa che " natthi kira to patA, lora bAlagakoDimitto vi / saMsAre saMsarato atya na jAo au bAvi // 39 // " [ jAta vika che ke rAjA vAcako mAjhApa navAra sarana vera na khAtA mRtA che. iaa ? Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha ] sAnunAha . 233 mahAnidhinibhaM janma, viSayAsvasthikhaNDavat / jAyante januSA yena, sarvANyapi sukhAni hi // 204 // janma ane viSayanI sarakhAmaNI- sI.--" 43 vAMye sumo bhane cha, te mahAmAra vo ( amUlya) ma ane viSayo to hAnA hune cha. "-204 janitA grasitAH sarve, eSa sarvezca praasitH| janito bhavakAntAre, nAsti kaH kasya vallabhaH // 205 // -"saMsArarUpa araNyamAM A jIve sarvane janma Ape che ane sarvane grAsa karyo che. tema e paNa sarvathI grasita thayo che temaja ene paNa sarvee sanma Ayo che. tethI 3 D priya nathI."-205 " pIyaM thaNaacchIraM, sAgarasalilAo bahutaraM hujjaa|| saMsAraMmi aNaMte mAINaM annamannANaM // 37 // " [ pItaM stanakSIraM sAgarasalilAda bahutaraM bhavet / saMsAre'nte mAtRNAmanyAnyAsAm // ] 'bahuso vi mae ruNNaM, puNo puNo tAsu tAsu jAIsu / nayaNodayaM pi jANasu bahuyaya sAgarajalAo // 38 // " [ bahuzo'pi mayA ruditaM punaH punastAsu tAsu jAtiSu / nayanodakamapi jAnIhi bahutaraM sAgarajalAt // ] " saMsAracakyAle savve te puggalA mae huso / AhAriyA va pariNAmiyA ya ya'haM gao tittiM // 52 // " [ saMsAracakravAle sarve te pudgalA mayA bahuzaH / AhAritAzca pariNAmitAzca na cAhaM gatastRptim // ] "kappatarusaMbhadhesu, devuttarakuruvasapasUpasu / upadhAe Na ya titto, na ya naravijjAharasuresu // 60 // " [ kalpatarusambhadheSu devakuruttarakuruvarSaprasUteSu / upapAtena ca tRpto na ca nara-vidyAdhara-sureSu // ] " devida-cakkaTTittaNAI rajjAI uttamA bhogA / pattA aNaMtavutto, na ya'haM titti gao tehiM // 62 // " [ devendra-cakravartitvAni rAjyAni uttamA bhogAH / prAptA anantakRtvo na cAhaM tRpti gatastaiH // / Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 vairAgyarasamaMjarI [caturtha sarve'pi vibudhA Asan, nRtiynyco'pynntshH| atravAjAmita, suvino mavAre vArevA devatAonI paNa durdazA- le -"saMsAra-samudramAM sarve sura paNa ananta vAra manuSya ane tiryaMca tarIke utpanna thayA che eTaluM ja nahi, paraMtu narakanI javAlAothI AkAnta thaI dukhI (paNa) thayA che. -ra06 dhig dhigasAraM saMsAra, devastiryakSu jAyate / mRtvA hA rAjarAjo'pi, zvabhrajvAlAsu pacyate // 207 // saMsArane dhikkAra- lo--" dhikkAra che, dhikkAra he A asAra saMsArane ke jemAM deva marIne timAM janme che ane rAjAdhirAja paNa narakanI javAlAomAM raMdhAya che. -ra07 saMsArasya gatigUDhA, yuvA svruupgrvitH| mUlA hIreSa, zIro mavati nizcitaH 208 saMsAranI gahana gati ple -"saMsAranI gati gahana che. pitAnA rUpathI chAkI gayele yuvaka marIne pitAnA zarIramAM rahelA kIDAomAM nakkI kIDA tarIke avatare che. _208 hA hA kaSTaM mahAkaSTaM, baliSThA karmasantatiH / yena vizArado mo, mRtvaikAkSeSu jAyate // 209 // paDitanI gati le --"hA hA kaSTa che. mahAkaNa che. karmane pravAha sarvathI baLavALI che ke jethI vidvAna mAnava marIne ekendrimAM utpanna thAya che. -ra09 muko'ndho badhiro jIvo, rsnendriyvrjitH| bhramatyanantasaMsAre, dvIndriyavaM labheta na // 21 // Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YOE ] indriyatAnI aprApti zlA--" mUgA, AMdhaLA, baherA, jIbha vinAnA jIva apAra saMsAramAM bhame che, paraMtu dvIndriyatAne pAme nar3ei. '-210 ma sAvAda Le mAtA mRtvA bhavet patnI, patnI mAtA prajAyate / snuSA svatA pitA putraH putraH pitRtvamApnuyAt // 211 // sagapaNeAmAM vicitra parivartata~~ Aaa--" jananI marIne patnI thAya ane priyA marIne mAtA tarIke utpanna thAya. putra-vadhU bena thAya, pitA putra thAya ane putra te pitApaNuM pAme."-211 235 (1 bandhurApnoti zatrutvaM zatrurbAndhavatAM vrajet / svajano'pi paro loke, paraH svAjanyamApnuyAt // 212 // sabaMdhe nA vipAsa~~ zlA--'jagamAM bAndhava duzmana bane ane zatru mitra thAya. svajana para thAya ane para svajanatA pAme. "-212 kundhurmRtvA karI loke, karI kunthuH prajAyate / 1 naraH strItvaM bhajeda yoSit, klIbatvaM ca prapadyate // 213 // prastutanuM vivaraNu lA.- "6 rA lekamAM mutyu marIne kuMjara tarIke janme, nara nArIpaNAne bhaje ane nArI napusakatA pAme. ''-ra13 apUrva nAsti tajjanma, deho'pi yo dhRto nahi / na ca mukto'tra jIvena, bhramatA hA bhavATavau // 214 // samagra bhavA ane dehAnu dhAraNa-- zlo. evA keAi apUrva janma nathI ke evA detu nathI ke je bhava-- araNyamAM bhamatA jIvathI dhAraNa karavAmAM ke cheDavAmAM AvyA nahi haiAya."-214 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyasamaMjarI [caturtha kutracinmadhuraM gItaM, gItaM sapriyeNa tvayA / vilapitaM tathA priya-muktena hA muhurmuhuH // 215 // saMgIta ane vilA - zleTa-keika sthaLe priyAnI sAthe te madhura gIta gAyuM temaja priyAthI tyajAyelA evA te hAya vAraMvAra vilApa (5) karyo."---ra15 ajJAnaM hA mahat kaSTa, tasmAt kaSTakaraM nahi / saMsArasAgaraM ghoraM, yenAvRto'vagAhate // 216 // ajJAnathI mahAvihebanA- zkeTa--"arere ajJAna moTuM kaSTa che ke jenAthI gherAyele (jIva) ghera saMsAra-sAgaramAM DUbe che. te mATe enAthI vizeSa kaNakArI koI nathI."--216 karmacakre bhramannAtmA, samprApyeva surAlayam / ranvA prAghUrNakastatrA-yAtyatra prANajAlayam // 217 // saMsAramAM paribhramaNa- le---"karUpa cakrane viSe bhamate prANI vane pAmI tyAM paNa tarIke krIDA karIne pAcho ahiMyA aMtyajanA gharamAM Ave che (avatare che)."--17 cAturgatikagambhIraH, saMsAro'yaM mahodadhiH / dustaro jIvapAThInA, bhramanti yatra duHkhinaH // 218 // saMsAra-samudranuM dustaraNa zleTa-"jayAM duHkhI jIvarUpa pADIne bhame che, te caturgatithI yukta tathA (mithyAtva ane aviratithI) gaMbhIra e A saMsArarUpa sAgara dukhe tarI zakAya tema che."--218 1 eka jAtanAM mAchalAM. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 zu ] sAnuvAda duHkhadAvAnale prANin !, bhave kA'sti rtistv?| mUDhApAsya bhavAt prIti, jainadharme rato bhava // 219 // saMsArane viSe udAsInatA ane dharma upara rAga- -"he mUrkha jIva ! duHkhanA dAvAnalarUpa saMsAramAM tArI zI prIti che? saMsAra taraphane prema dUra karIne tuM jaina dharmane rAgI thA."--219 kadA rogaiyuto jAtaH, kadA bhogena vyAkulaH / kadA devaH kadA tiryaka, kadA ca nara-nArako // 220 // cAra gatimAM rakhaDapaTTI- pro0--"TI/3 vAra tu rogAthA asta pane che toDA vAra nAgomA vyaakuLa rahe che. tuM kaI vAra deva to kaI vAra tiryaMca, koI vAra mAnava te koI vAra nA24 tarI cha."-220 / cAturgatikasaMsAre, duHkhAni vividhAni c| anubhatAni jIvena, dazyante lezato mayA // 22 // caturgatinAM kaSTonI rUparekhA -cAra gatirUpa saMsAramAM jIve je vividha duHkha anubhavyAM che tene vezApu thuH "-221 nigodeSu vasajIvaH, saGkhyAtItamanehasam / duHsahaM labhate duHkha-mekocchvAse kutA bhavAH // 222 // saptadaza sadA yena, duHkhasImA kathaM bhavet ? / tato nirgasya pRthvyAdi--catuSke bambhramIti haa||223||-yugmm Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 vairAgyarasamajarI [caturtha nigadane viSe asahya venA- le -"nigodamAM asaMkhyAta kALa vasate jIva asahya dukha pAme che; eka zvAsamAM (to) jeNe (tyAM vasatAM) sattara bha karyo che tenA duHkhanI hada kema hoya? tyAMthI nIkaLIne pRthvIkAyAdi catuSTayane viSe arere te jIva vAraMvAra bhame che."--rarararara3 utsarpiNIrasaGkhyAtAH, tiSThati tatra duHkhitaH / jovo vanaspatI prApta-stA anantA hi bhrAmyati // 224 // vanaspatikAyamAM anaMta kALa rakhaDapaTTI-- -"tyAM duHkhI (avasthAmAM) asaMkhyaya utsapiNIo rahe che-pasAra kare che. pachI te jIva vanaspati(kAya)mAM (janma) pAmIne anaMta utsarpiNIo paryata jarUra tyAM rakhaDe che."-rara4 tato nirgatya jantuH sa, vikalAkSeSu jAyate / saGkhyAtAnyatra varSANi, vasati duHkhapUritaH // 225 // vikalendriyamAM utpatti-- ple-"tyAMthI nIkaLIne prANI vikalendriyamAM utpanna thAya che ane ahIM dukhI sthitimAM) saMkheya varSo rahe che."--25 tataH paJcAkSajIveSu, jAyate jalagAdiSu / hanyate duSTakaivata-bahiH kRSTvA kukarmabhiH // 26 // paMcendriya tiryaMcanAM dukhe le -" tyAMthI jaLacara vagere pacendriya mAM te utpanna thAya che. tyAM duSTa kukarmI dhIvare tene bahAra kheMcI kADhIne mArI nAMkhe che."--rara6 1 juo hRSabha paMcAzikAnuM spaSTIkaraNa (pR. 101-103). 2 saMkhyA na thaI zake teTale, A janeno pAribhASika zabada che. 3 pRthvIkAya, aSkAya, tejaskAya ane vAyukAya. 4 be, traNa ane cAra IndriyavALA jIvone "vikasendriya kahevAmAM Ave che. 5 "vagerethI sthalacara ane khecara samajavA. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] kSuttRSAbhAravAhAGga cchedanirlAJchanAdibhiH / TuHvitA: parAvo joje, dazyanta nhA par3e pare // 227aa prastutanuM viSNu--- le *~ -"arere! bhUkha, tarasa, bhAranu vahana, aganuM chedana temaja nirlIMchana vagerethI duHkhI thatA evA pazue jagatamAM pagale pagale dekhAya che."--rara7 pApInI duti-zle. sAnuvAda . pakSiNAmapi pApA hA, rasanendriyalubdhakAH / prALAnuM haranti niHzA, nRvA te myuai nArA:228 le che. e ni yA marIne khaccita nAraka thAya che."-228 nArake yAni duHkhAni tAnyuktAni ca pUrvataH / vA cAI, jJAtvA naiva kadA kAryA, hiMsA tannarakapradA // 229 // rasanA-indriyamAM laThThu banelA pApI (vA) pakSIonA paNa prANa 'imAnA parityAga- zle-- nArakane je je duHkhA (bhAgavavA paDe) che, te pUrve kahevAi gayAM che. te jANIne narakadAyinI hiMsA kadApi na ja karavI."--229 ga evaM duHkhAni tiryakSu, prApya jIvaH punastataH / nAyate yonitAM name, narALAM narovame ghararU0nA 239 * nArInA gamamAM utpatti- zle.--" A pramANe tiryaMcAne viSe duHkho pAmIne jIva tyAMthI vaLI mAnavI srIonA naraka jevA garbhamAM utpanna thAya che..-230 1 jIgmA ( pR. 7983 ). Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2e. [ caturtha vairAgyarasamaMjarI pratiromoSNasUcibhi-stApyamAnasya dehinH|| yat kaSTaM jAyate tasmAd, garbhe tvaSTaguNA vyathA // 231 // garbhamAM vedanA- leha--rUvADe rUvAMDe garama karelI se vaDe dAma devAthI jIvane jeTaluM duHkha thAya che tenAthI ATha guNI vedanA garbhamAM thAya che."---ra31 rema-panI saMkhyA spaSTI-dADhI ane mAthAnA vALane na gaNIe te samagra zarIramAM nevANu lAkha rama-kUpa che-ruvAMTInAM chidro che, jyAre dADhInA ane mAthAnA vALa sAthe tenI saMkhyA sADA traNa karoDanI thAya che. A hakIkatane pravacanasAroddhAranI nimna-likhita gAthA puSTi Ape che -- " taha ceva sabbadehe navanaI lakkha romakUvANaM / gadA joyo puLo vai i 280'-AryA adhomukhA hi tiSThanti, garbhe vAgRhe hhaa| jaTharAgnipradIpte'tra, dvAdazAbdAni kecana // 232 // bAra vaSane gamevAsa-- le-"jaTharAgni vaDe pradIpta evA A viSThAnA gRharUpa garbhamAM Udhe mastake keTalAka che te kharekhara bAra varSa sudhI arere rahe che."--rakara utkRSTa bhava-sthiti ane kAya-sthiti- spaSTITa--A padyamAM manuSya garbhAvasthAmAM bAra varSa sudhI rahe che ema je kahyuM che tene pravacanasAradAranI nimnalikhita- 1 juo stuti-caturvizatikAnuM spaSTIkaraNa (pR. 105). 2 chAyA- tatra caiva sarvadehe navanavatirlakSAni romakUpAnAm / ardhacaturthAH koTyaH samaM punaH kezazmabhiH / jema manuSyanI utkRSTa garbha-sthiti bAra varSanI che tema tiyAnI ATha varSanI che. A hakIkata upara pravacanasAre dvAranI nIce mujabanI gAthA ajavALuM pADe che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 241 'gabbhahiI maNussINukiTThA hoi varisabArasagaM / jamaed 2 jAnarAja cAvI varasAruM I ? rUdda"--AryA -gAthA samarthana kare che eTaluM ja nahi, paNa vizeSamAM e vAtane paNa skuTa kare che ke koI jIva bAra varSa sudhI garbhadazAmAM rahI maraNa pAmI pharIthI tenA te zarIramAM utpanna thaI bAra varSa sudhI garbhAvasthAmAM jIvI zake che ane e pramANe pApI jIva utkRSTataH cAvIsa varSa sudhI garbhamAM rahe che. lApatte rajhoyAM, yathAsura sUtA sUvA niyante mArayante ca, mAtaraM ke'pi jantavaH // 233 // janmasamayanI pIDA ane jananInI dazA le -"janma-samaye pIDAthI AkuLa banelA jIvo mRta tulya janme che. keTalAka che te ( tarata ja) marI jAya che ane keTalAka te mAtAnuM paNa maraNa nIpajave che."-ra33 bAlyayauvanavArdhakye-'zucikAmajarAture / mAnave'pi bhave duHkhaM, samastyevamanekadhA // 234 // manuSya-bhavamAM dukhe- le - azuci, kAma ane jarAthI anukrame vyApta evAM bALapaNa, juvAnI ane ghaDapaNathI yukta evA manuSya-bhavamAM paNa A pramANe aneka prakAranuM duHkha che."--234 'ukkiTThA gambhaThiI tiriyANaM hoi aTTha varIsAI / mApuraNagrzadra phatto gama kudaruM !! zarU2 -" AryA [ utkRSTA gasthitistirazcInAM bhavati aSTau varSANi / manuSyastrINAmutkRSTAmito garbhasthiti vakSye // ] 1 chAyA- garbhasthitimanuSyatrINAmutkRSTA bhavati varSadvAdazakam / garbhasya ca kAyasthitirnarANAM caturvizatirvarSANi // 31 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 vairAgyarasamaMjarI [caturtha kecit puNyaM vidhAyAtra, sAmAnyaM devayoniSu / kilbiSikAdayo jAtA, duHkhinaH kiGkarA iva // 235 // deva-gatimAM duHkho- -"keTalAka ahiMyA sAdhAraNa puNya karIne deva-niomAM cAkarenI jema duHkhI evA kibiSikAdi tarIke utpanna thAya che."--ra35 nitAntasevayA citte, khidyanti te muhurmuhuH / tathA parazriyaM dRSTvA-'dhikAM nyUnAM ca svAM zriyam // 236 // prastutanuM spaSTIkara le -"teo niraMtara cAkarI karavAthI temaja pitAnI saMpatti ochI ane pArakAnI ethI vadhAre joine vAraMvAra manamAM kheda pAme che."-ra36 paradevIM surUpAM te, saMhRtya kAmavihvalAH / kRSNarAjIvimAneSu, lInAH syustaskarA iva // 237 // divyAMganAnuM apaharaNa ple -"kAmAtura thayelA teo coronI jema sundara rUpavALI pArakI devInuM haraNa karI kRSNarAjI vimAnane viSe rahe che."-ra3 kRSNarAjInuM svarUpa- | spaSTI-pAMcamA brahmaloka nAmanA devalokamAM trIjuM riTha nAmanuM prastaTa che. ahIM "tamaskAyanI sthiratA che. tenA riSTha nAmanA Indra-vimAnanI cAre bAjue sacitta-acitta pRthvInA pariNAmarUpa kRSNa pudgalanI zreNimaya be be kRSNarAjIo che. pUrva dizAnI be kurAjIe dakSiNa uttara pahelI ane pUrva pazcima vistIrNa che. dakSiNa dizAnI be kRNarAjI pUrva pazcima pahelI ane uttara dakSiNa vistIrNa che. uttara dizAnI be kRSNarAjIe dakSiNanI jema pUrva pazcima pahelI che ane pazcima dizAnI be kRSNarAjI pUrvanI jema dakSiNa uttara pahelI che. pUrva ane pazcima dizAmAM ekeka je bahAra kaNarAjI che te baMne jaNa che ane dakSiNa ane uttara dizAmAM ekeka je bahAra kRSNarAjI che te baMne vikeNa che. AtyaMtara cAre kRSNarAjIe catuSkoNa che. 1 enA svarUpa mATe juo kSetralekaprakAza (sa. 27, ple. 16115). Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurachaka] sAnuvAda (43. pUrva dizAmAMnI atyaMtara kRSNarAjI dakSiNa dizAmAMnI bahAranI (dakSiNa bAhya) kuNarAjIne sparze che. evI rIte dakSiNa atyaMtara kaNarAjI pazcima bAhyane, pazcima atyaMtara uttara bAhya ane uttara atyaMtara pUrva bAhyane sparze che. A AThe kRSNarAjIonuM saMthAna akSavATakanA jevuM che. Ane viSkabha ( vistAra ) siMkhyAta janane che, jyAre tene parikSepa ( paridhi ) ane AyAma (dIrghatA) asaMkhyAta yAjananA che. tamaskAyanuM mApa kADhavA mATe gya e deva zAstramAM varNavelI gati pUrvaka eka kRSNarAjInA cheDAthI gamana kare te pakhavADIyAmAM te tenA keTalAka bhAga sudhI ja jaI zake ane keTaleka bhAga te bAkI rahe. tamaskAyanI peThe A kaNarAjIomAM paNa gRha (gAma) vagerene saMbhava nathI temaja ahIM sUrya, candra ke tenAM kiraNone mATe sthAna nathI. ahIM megha-vRSTi, vIjaLI, garjanA vagere je thAya te devakRta jANavI. e kaMI nAgakumAra devatAe karela che, ema na samajavuM kemake bhagavatInI TIkAmAM kahyuM che ke asura evA nAgakumAre ahiMyA sudhI Ave e saMbhavita vAta nathI. A kRSNarAjIonAM (1) megharAjI, (2) maghA, (3) mAghavatI, (4) vAtaparigha, (5) vAta-pratikSobha,(6) deva-parigha ane (7) deva-pratikSebha evAM sAta sAthe nAmAMtara che. ATha kRSNarAjIenAM AMtarAomAM ATha lekAntika-vimAne che. jemake AtyaMtara pUrva ane uttara kRSNarAjIonI vacce "arcis" nAmanuM vimAna, bAhA ane AtyaMtara be pUrvanI kRNarAjIonI vacce arcirmAlI," Abhyatara pUrva ane dakSiNa vacce virecana, bAhya ane AtyaMtara be dakSiNanI vacce prabhaMkara, AtyaMtara dakSiNa ane pazcima vacce "caMdrAbha," bAhya ane atyaMtara pazcimanI vacce "sUrAbha', AtyaMtara pazcima ane uttaranI vacce "zukrAbha ane bAhya ane AtyaMtara uttara vacce "supratiSThAbha' vimAna che. badhI kRSNarAjIonI madhyamAM "rikAbha' nAmanuM navamuM vimAna che. A vimAnamAM anukrame (1) sArasvata, (2) Aditya, (3) vahi, (4) varuNa, (5) gardaya, (6) tuSita, (7) avyAbAdha, (8) Agneya ane (9) riSTha e nAmanA kAtika de vase che. A vimAnI sthApanA mATe sthAnAMga (sU. 624)nI zrIabhayadevasUrikRta vRttinuM 432 muM patra jevuM 1 prekSakone besavA mATe banAveluM eka jAtanuM Asana, akhADA jevuM sthAna. 2 kaI mahardika deva traNa capaTI vagADIe eTalAmAM jaMbuddIpanI ekavIsa vAra pradakSiNA karIne pAcho Ave e gatine atra nideza che. 3 AnuM bIjuM nAma "mA" che. juo pravacanasAre dvAranI vRttinuM 4ra1 muM patra. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 vairAgyarasamajarI [ caturtha jJAtvendrastAn sthitAMstatra, tsaruNA hanti mastake | krandanti pIDayA yAvat, SaNmAsIM te mRtA iva // 238 // indrane hAthe mAra zlA--'tyAM (A pramANe) tee rahyA che e jANIne indra khaDganI mUTha vaDe temanA mastaka upara dhA kareche. (ethI karIne) te cha mahInA sudhI marI gayA hAya tema pIDAthI AkraMda kare che."---238 bhAvinIM durgatiM jJAtvA svasya kecicca duHkhinaH / ArttadhyAnena jAyante, tajjJA jAnanti te'thavA // 239 // cyavana-samayanuM duHkha aaa--" pAtAnI thanArI dutine jANIne keTalAka Ata dhyAnathI duHkhI thAya che. te duHkhane kyAM te tee jANe cheathavA tenA jANakArA jANe che."--239 IrSyA mAnavikAreNa, krodhalobhabhayAdibhiH / pAchuMjAnAM ca levAnA--mavi saunyaM to mavet ? |240nI devone paNa sukhanA phAMphA~~ aAIrSyA ane ahaMkAranA vikArathI temaja krAdha, lAbha, bhaya ityAdithI vyAkuLa evA devAne paNa kyAMthI sukha hAya ! "--240 evaM duHkhamayaM jJAtvA, jaganmokSaM sukhAvaham / mokSamArge manaH dhruSNa-ratAto cothamAM mava // 24 // mekSa mATe prayAsa-- (6 A pramANe sa'sArane duHkhamaya ane meAkSane sukhakArI jANI (he jIva !) tuM meAkSa-mArgane viSe mana kara ane te meLavavA mATe udyamI thA.''-241 zlA -- Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 gucchaka ] sAnuvAda bhAvaneyaM subhavyebhya, evaM bodhaM dadAti ca / bhAvyA'haM mAnase nityaM, mucyante jantavo mayA // 24 // saMsAra-bhAvanAnI zIkhAmaNa- le-A bhAvanA subhavya (cho)ne ema badha Ape che ke mAruM sarvadA dhyAna karavuM kemake huM jene saMsArarUpa kedakhAnAmAMthI) choDAvuM chuM ">-242 AyAti jIva ekAkI, gacchatyekAkI jAyate / duHkhAnAM bhAjanaM cekaH, sambandho vastuto na hi // 243 // ekatva-bhAvanA loha-jIva ekale Ave che ane jAya che, eTale janme che ane ekle duHkhane bhAjana thAya che, kemake kharI rIte jIvane anya vastu sAthe saMbaMdha nathI.'-ra43 phalaM bhuGkte sa ekAkI, vicitraM kRtakarmaNaH / dravyAdiSveva dAyAdA, duHkhe ko'pi na vartate // 244 // dukhamAM bhAgIdArane abhAva- - karelA karmanuM vicitra phaLa te e bhagave che. dravyAdimAM jema bhAgIdAro thAya che, tema duHkhamAM kaI bhAgIdAra thatuM nathI."--244 mAtA pitA na ja brAtA, putra putrI priyA nuSa sambandhI sahago nAsti, dharma evAnugo bhavet // 245 // dharmanuM ja sAhacarya-- zla-"mAtA, pitA, bhAI, putraputrI, patnI, putravadhU ke anya saMbaMdhI koI (maraNa vakhate ) sAthe jatuM nathI. kevaLa dharma sAthe jAya che. "-245 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 vairAgyarasamaMjarI [ cata bhAvArthanuM saMtulana- spaSTI-A vAtanI puSTi arthe vicAre mahAbhAratanA zAMtiparva (a, 329)nA nimna-likhita leka - "manuSya jIvanAro, nirtane rAkhavAmAM gathI ziva puSa, jJAtA kudaratathA anu evamabhyAhate loke, kAlenopanipIDite / sumAru paiyA , dharma nA luha ! "--anu dravyaM tiSThati dhAmni te, rAmA vizrAmamandire / smazAne svajanAH sarve, svameko paralokagaH // 246 // paralekamAM ekAkI gamana- -"dhana dharamAM, patnI vizrAma-maniramAM ane sarve svajana smazAnamAM rahI jAya che, jayAre tuM ekale paraleka jAya che."--246 padyane niSkarSa- spaSTI --uparyukta padyane bhAva te nimnalikhita padyamAMthI pratibiMbita thayele jaNAya che - " dravyANi tiSThanti gRheSu nAryoM vizrAmabhUmau svajanAH smazAne / deM citAyAM paralokamArge januNo vAcava jIva "-indravajA bhuGkte svadarjitaM dravyaM, kuTumbaM harSanirbharam / duHkhaM tu narakAdau kha-mekAkI hA sahiSyase // 247 // duHkha bhegavavAmAM ekAkIpaNuM- -"tAruM kamAyeluM dhana harSabhera kuTuMba bhogave che, paraMtu narakAdimAM duHkha te tuM ekale arere sahana kare che."--ra47 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 gucchaka ] sAnuvAda yadartha kriyate pApa, dainyamAlambyate tathA / pahoca7mI na, tanyaH 1 mAdhyati? rachaTA dehane paNa anitya saMbaMdha le -"jene arthe tuM pApa kare che ane dInatA seve che, te deha paNa sAthe Avato nathIto bIjo koNa Avaze?"--248 ekAkI niHsahAyo'tra, jIvo'Tati bhvaattvau| rUpairnAnAvidhaiH karma-hato duHkhI nirantaram // 249 // saMsAra-araNyamAM jIvanI dazA bhale --"karmathI haNAyela tathA sarvadA duHkhI evo jIva ekale ane sahAya vinA saMsArarUpa vanamAM vividha rUpe bhaTake che. " - 249 yathA''gacchati jIvo'tra, kaTisUtreNa varjitaH / tathA gacchati hyekAkI, muktvA sarva dhanAdikam // 25 // jIvananA gamana ane AgamananI avasthA- aa-"jema ahiMyA jIva kaMdarAthI rahita banI Ave che tema dhana vagere saghaLuM mUkIne te ekale jAya che. " rapa0 anAtho yAti jovo dru-puSpANIva svakarmabhiH / vAyubhirdA hato muktvA, priyaputradhanAdikam // 25 // maraNa vakhate jIvane kuTuMbAdine viye. - ple_ rama pavanathI haNAyelAM jhADanAM puSe jhADane choDIne anya sthaLe jAya che tema karma vaDe haNAyele anAtha chava vahAlAM putra, dhana vagerene mUkIne paralokamAM saMcare che. -rapa1 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 virAgyarasamaMjarI [ caturtha sarvathA te hi ekatvaM, bhAvanA paatthdaayikaa| hAvAdibhAvalagnaM te, cittaM vArayati kSaNAt // 252 // ekatva-bhAvanAne sAra- bhale -"(he jIva !) badhI rIte tuM ekale ja che ema A bhAvanA bhaNAve che ane tema karIne hAva vagere bhAvene viSe coTelAM tArA cittane te kSaNamAM ukheDI nAkhe che."--rapara hAva-bhAva spaSTI-hAva eTale kAma-vAsanAne uttejina karanArI ceSTA. AnuM lakSaNa eka sthaLe ema darzAvavAmAM AvyuM che ke- rIvAre saMyukta, mUtrAphiviziSTatA mAvAtISata zo ya, sa 'hA' rUti vAcchate . "--anu. arthAt bhAvathI DokanA recakathI yukta temaja bhavAM, netra vagerene vikAza karanAre e je kaMIka prakAza che te "hAva" kahevAya che. anyatra kahyuM che ke 'hAvo mukhavikAraH syAd, bhAvazcittasamudbhavaH / vijhA netrovo, vizvano samudrava -anu. aMta hAva e mukhano vikAra che, bhAva cittamAMthI utpanna thAya che, vikAra netrajanya jANa ane vibhramanuM utpatti-sthAna bhavAM che. dravyamanyat sutAdyanyad, yoSitAdi tathaiva ca / zarIramapi te'nyacca, sarvamanyad mataM jinaiH|| 253 // anyatva-bhAvanA - lo-"(AtmAthI) dhana alaga che, putrI pramukha (parivAra) pRthapha che, vanitA vagere judAM che, zarIra paNa bhinna che. A pramANe tArAthI bIje) badhuM pRthak che, ema jinezvare mAne che. -rapa3 mahAkuTumbayuktaSu, gRheSu teSu ye jnaaH| jAttA maraNakAle tu, naiva tairanujagmire // 254 // 1 jue saMskRta TIkA-catuSTayathI samalaMkRta zrIbhanastuti (pR. 10). Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda maraNa-samaye sagAMonuM ananugamana- zlA.' moTA kuTuMbathI yukta te (suprasiddha) dharAmAM je jatA janmyA temanA maraNa-samaye te temanI pAchaLa temanAM ATalAM badhAM sagAMmAMthI krAi gayuM nathI."-254 Le * kSaNika eva deho'tra, jIvastu zAzvato mataH / karmaNA hi tayoryogaH, kimanyatvamataH param ? // 255 // deha ane jIvanI judAi ( Aaa A saMsAramAM deha kSaNabhaMgura ja che, jyAre jIva tA nitya gaNAya che; kemake A benA karma vaDe saMbadha thayo che, te AnAthI vizeSa judAi zI hAi zake ? " 255 ' ... anyatvabhAvanAvyApta - vAsanAvAsitA narAH / na zocanti priye putre, mRte'pi hi kadAcana // 256 // anyatya-bhAvanAvALAne zAkanA abhAva~ 249 zlA.priya putra maraNa pAme tApaNa anyatva bhAvanAthI vyApta evI vAsanAthI vAsita mAnavA kadApi tenA zAka karatA nathI. '-256 " kaH kasya svajanaH ko vA paro'pyasti bhavAmbudhau ? | matsyA iva bhramatyatra milanti yAnti dUrataH // 257 // sasAramAM sva ane paranA bhedanI asaMgati zlA--" A saMsArasAgaramAM kANa kAnA sagA che ane kANa vaLI pArakA che ? ( kemake jIvA ) mAchalAMnI jema A saMsAramAM bhame che, maLe che ane dUra jAya che."-257 svakIyAn sajjanAn tyaktvA tyaktvA gRhAdivaibhavam / paralokaM ca hA yAnti, jIvAH pAnthikaduHkhinaH // 258 // 32 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 vaizaSyarasama jarI maraNa-samayanI musApharI >lepha chapAtAnA sajjanAne mUkIne ane ghara ityAdi vaibhavane cheDIne (sasAranA) duHkhI musAra chA paraloka prati prayANa kare che. '-258 [ caturtha yasyodare bhavecchalyaM, 'saiva duHkhena pIDayate / tathA'nyaizca kRtaM karma, kadApyanyairna bhujyate // 259 // kartA ane be ktAnI ekatA-~ zlo--" jema jenA peTamAM zaLa thayuM hoya, te ja duHkhathI pIDAya che, tema anya (jIvAe) karelu ka` kadApi anya bhAgale nahi. ''-59 dharmavRddhikaro hyevaM bhAvo'nyatvamudAhRtaH / " ananyatve ja mokSya, vRddhiva taudazyate // 260 // anya-bhAvanAthI lAbha-~~ Hello- *? A pramANe dharmonI vRddhi karanArI anya va-bhAvanA kahevAya che. ekatA (mAnavAmAM) tA meAhanI vRddhi kharekhara vAraMvAra jovAya che. "-260 * + yathA vArAMnidhau kSAre, vastu kSAratvamApnuyAt / tadvaddhi patitaM kAye, nirmalaM samalaM bhavet // 261 // aziya-bhAvanA- zlA.--jema khArA samudramAM (mIThI) vastu paDe teApaNa te khArAzane pAme ja, tema (gadA) dehamAM nirmULa vatu paDe tApaNa te milana ane ja. '-261 1 pANini vyAkaraNa ( a. 6, pA. 1)nA nimna likhita sUtrane AdhAre sA saMdhi thayelI cheH-- ,, 1 " so'ci lope cet pAdapUraNam arthAt RcAnA temaja zleAkanA pAdanI pUrti mATe saH 'mAMnA visarganA lepa thayA bAda paNa saMdhi thAya che. A mATe nIce mujabanuM udAharaNa raju karAya che.- 66 saiSa dAzarathI rAmaH, saiSa rAjA yudhiSThiraH / saiSa karNI mahAtyAgI, saiSa bhImo mahAbalaH // ' Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda sa kAyo hA kathaM zucyAH, sthAnaM bhavati bhAvuka ! | nava dvArAni yayAtra, avanti majamuntram // 262 // dehanI malinatA-- zlA~~ hai bhavya ! A sasAramAM jenAM nava dvArAmAMthI atizaya maLa vahe che, te dehu hAya ! kevI rIte pavitratAnuM sthAna che ! "262 puruSAdinAM dvArAnI sa'khyA---- spaSTI-puruSane e kAna, e AMkha, be nasakeArAM, eka mukha, eka zud (mala-dvAra) ane eka upastha (guhya sthAna) ema nava dvArA (chidro) che, jyAre strIne A uparAMta e stanA eTale kule agyAra dvArA che. A te manuSya-gati AzrIne vAta thai. tiryaMca-gatimAM te be AMcaLavALI prakarI vagerene agyAra, cAra AMcaLavALI gAya vagerene tera ane ATha AMcaLavALI sUkarI vagerene padara dvArA che. - mAMsazirAvasAsnAyu kI kasamalapUrite / nArInAmIDho veDhe, strAntAnte vayo'vijAH radda dvArANyekAdazasAM hi, dehe vahanti sumalam / gAmalAranitusthAni, cavA moTuM vrata ha ra64|| 251 maLane vahana karanArAM agyAra dvArA--- 64 zlA mAMsa, zirA, carabI, snAyu, hADakAM temaja maLathI bharapUra evA A nArIonA dehamAM sarve kavi tramita thayA che, kemake AnA dehamAM 1 keTalAka strInI yenei me gaNe che eTale temanA hisAbe bAra dAra che. 2 sarakhAvA AcArAMga-vRtti (patra 177-138 )gata avataraNa:-~~~ " maMsa hiruhiraNhAruSaNaddha kalamalaya meyamajjA | puNNaMma cammakose duggaMdhe asuibIbhacche || saMcArimajaMtagalaMtavaccamuttaM tase apuNNaMmi / dehe hujA kiM rAgakAraNaM asuiheDaMmi ? || [ mAMsAsthirudhirasnAyvavanadvakalmaSa medamajAbhiH / pUrNa dharmako durgandhe'zucibIbhatse || saJcAraka (sravad ) yantragaladva camUtrAntasyedapUrNe | dehe bhavet kiM rAgakAraNa mazuci hetau ? // ] 39 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 vairAgyarasamaMjarI [caturtha gAmanI merInI jema agyAra dvArathI niratara maLa vahe che. vArate (he bhavya !) tuM ene viSe) meha mUkIne vrata (grahaNa) kara."--ra63-64 manuSyanA dehanuM svarUpa-- spaSTI--nara ane nArI baMnenA dehamAM mAMsa, zirA, snAyu, hADakAM vagere che. e saMbaMdhamAM viziSTa mAhitI talavecArikanI 83mI gAthAthI maLI Ave che. pravacanasArakAranI 1367 mI gAthAthI mAMDIne te 1383 mI gAthAmAM paNa A hakIkata maLI Ave che. jema vAMsane pa heya che tema manuSyanA zarIramAM pRSTha-vaMza (karoDa)nI graMthirUpa 18 saMdhio che. A paikI bAra saMdhiomAMthI bAra pAMsaLIo nIkaLe che. te baMne bAjune DhAMkIne temaja chAtInA uparanA hADakAnI sAthe joDAIne pazvakanA AkAre rahelI che. bAkInI cha saMdhiomAMthI cha pAMsaLIo nIkaLe che ane te be bAjune DhAMkIne hRdayanI baMne bAjue, chAtIne nIce ane zithila kukSinI upara paraspara maLelI rahe che. A kaTAha kahevAya che. mukhamAM rahelI ane mAMsanA aMDarUpa jIbha AbhAMgulathI sAta AMgaLanI che. enuM vajana cAra 1 palanuM che, jyAre AMkhanA be mAMsanA geLAnuM vajana be palanuM che. hADakAnA khaMDarUpa cAra kapALonuM mastaka baneluM che. hRdayamAM raheluM mAMsa vajanamAM sADA traNa pala che, jyAre kALajAnuM mAMsa vajanamAM pacIsa palanuM che. - puruSanA zarIramAM nAbhimAMthI utpanna thayelI evI sAtase zirAo che. temAM 160 zirAe nAbhithI mastakamAM jAya che. A zizae rasa laI jAya che, vAste e "ra hAriNI' kahevAya che. enA anugrahathI kAna, AMkha, nAka, ane jIbhane anugraha thAya che ane ene vighAta thatAM kAna vagerene vighAta thAya che. paganA taLIA sudhI gayelI evI 160 zirAo che. enA anutrahathI jaMghAmAM sAmarthya Ave che, jyAre enA upaghAtathI mastakamAM vedanA, aMdhatA vagere uddabhave che. vaLI gudapraviSTa evI paNa 160 zirAo che. ene laIne vAyu, mUtra ane purISa (viSThA) pravarte che.ene vighAta thatAM arza, pAMDuraMga, ane vegane nirodha thAya che. bIjI tirya dizAmAM hathelI sudhI gayelI zirAnI saMkhyA 100nI che. tenA anugrahathI bAhumAM baLa ane upaghAtathI peTamAM pIDA vagere udbhave che. zleSmane dhAraNa karanArI 25 zirAo che. pittane dhAraNa karanArI paNa eTalI ja che. zuka nAmanI sAtamI dhAtune dhAraNa karanArI zirAo daza che. nArIonA dehamAM 670 zirAo che ane napuMsakanA zarIramAM 680 1 eka jAtanuM mApa, 4 kartha yAne 64 mA. 2 rasa, rudhira, mAMsa, meda, asthi, majA ane zukra e sAta dhAtuo che. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 253 zirAo che. hADakAnA bandhanarUpa snAyuonI saMkhyA navasonI che. ane ghamanInI saMkhyA navanI che. prANInA zarIramAM lohI ane mUtra eka eka Ahaka jeTaluM, carabI aDadhA ADhaka jeTalI, mastuluMga (magaja) ane purISa eka eka prasthaka jeTaluM, mUtraka ADhaka pramANanuM, pitta ane zleSma eka eka kula(Da)va jeTalA ane zuka aDadhA kula(Da)va jeTaluM che. vizeSamAM zarIramAM 106 saMdhi (sAMdhAo) che, 107 marmasthAne che, 300 hADakAM che ane pa00 pezIo che. saurabhyazAlino bhuktAH, padArthAH kSaNamAtrataH / azucibhAvamApnuyu-staM kAyaM ko vadecchucim ? // 265 // dehanI apavitratA ple -"jenAthI sugaMdhI padArtho khavAtAM kSaNamAtramAM te azucipaNane pAme, te dehane koNa pavitra kahe "--26pa azucikAyato bhavya !, zuciM dharma samAzraya / paDheruhaM yathA pavaM, tyaktvA nirmalatA vrajet // 266 // apavitra dehathI dharmanuM ArAdhana zla--"jema (kAdavamAM ugatuM) kamaLa kAdavane tyajIne ravacchatA pAme che, tema he bhavya ! apavitra zarIrathI tuM pavitra dharmane Azraya le."-266 1 sarakhA pravacanasAroddhAranI nimna-likhita gAthA:" tosUNAi itthINa pIsahINAI huti saMDhassa / mA dAi tathaiAM nA jamo che teafjha | zarU76 "AryA [ rAjani nAM viMtidInAni mati goga nava snAyUnAM zatAni nava dhamanyazca dehe // 2-4 A badhAM eka jAtanAM mApa che. AtaMka eTale 4 ghasya (ra) yAne eka pAlI athavA 32 pasalI. prasthA eTale 4 kuDava ane kuDava eTale 8 pasalI. vAcaspati-kerA pramANe 8 muThThI= kuMcita 8 kuMci= puSkala: 4 puSkala=1 Aka. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 vairAgyarasamaMjarI [caturtha azucibhAvanA jIva--mevaM dhrmshuciprdaa| bodhayennaikayuktibhiryojayet kSaNataH zivam // 267 // azuci-bhAvanAne upadeza- le - "A pramANe dharmarUpa pavitratAne ApanArI azuci-bhAvanA jIvane aneka yuktiothI bodha Ape ane kSaNamAM kalyANa sAthe yoje."--267 kAsAro vArimArgaH syAt, jalaprAcuryadhArakaH / Azravaughezca jIvo'yaM, karmarAziM tathA''pnuyAt // 26 // Asava-bhAvanA- zleTa--"jema saravara jaLanA mArgethI jaLanI vipulatAne dharanArUM thAya tema A nA samUhathI A jIva karma-rAzine pAme."--268 karmarAziprabhAveNa, duHkhaM tvaM prApsyase bahu / viSayayogAdimArgasya, rodhArtha kuru pAlikAm // 269 // AsavanuM rekANu- le --" karmanA DhagalAnA prabhAvathI (he jIva ! ) tuM ghaNuM kaSTa pAme che, tethI viSaya, ga vagerenA mArgane rokavA mATe tuM pALa kara."--69 paJcAvatAni paJcaive-ndriyANi ca kssaaykaaH| javA yotiya-mine satAvAra che ra70 che. kAyikyAdikriyAyuktA, netrayugamitA ime| dUrIkAryAstvayA loke-'gnnitduHkhdaaykaaH||27||-yugmm kara Avene parityAga- --"pAMca atra, pAMca indri, krodhAdi cAra kaSA ane vaNa 1 juo pR. 55. 2 juo pR. 20. 3 hiMsA, asatya, corI, abrahma ane parigraha e pAMca avata che. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 255 (ga) e sattara A kAyikI vagere kriyAothI yukata thaI 4ra nI saMkhyAne pAmelA temaja lekamAM agaNita dukha denArA evA A (A )ne tAre dira karavA joIe. ''-270-271 kAyikAdi 25 kriyAo spaSTI-zubha karmo ane azubha karmonuM jenA vaDe AvavuM thAya te "Astra' kahevAya che. zubhAzubha karmanA AgamanamAM pAMca Indriya, dhi, mAna, mAyA ane lebha e cAra kaSAyo, pAMca adyate, ma ga, vacanaga ane kAya-ga e traNa temaja kAyikAdi pacIsa kriyAo kAraNarUpa che. vAste A pa+4+5+3+25=42 kAraNe "Asava' kahevAya che. temAM atra sthAna zUnya na rahe te mATe 25 kriyAone kevaLa nIce mujaba nAma-nirdeza karavAmAM Ave che; bAkI tenA svarUpa mATe te AhatadanadIpikAne trIjo ullAsa jevA bhalAmaNa che?--- (1) kAyikI, (2) AdhikaraNikI, (3) prASikI, (4) pAritApanikI, (pa) prakRtipAtikI, (6) AraMbhikI, (7) pArigrahikI, (8) mAyApratyanikI, (9) mithyAdarzana pratyacikI, (10) apratyAkhyAnikI, (11) dRSTikI, (12) pRSTikI, (13) prAtityakI, (14) sAsane paripAtikI, (15) naizastrakI, athavA naiSTikI. (16) svAhastikI, (17) AjJAnikI, (18) vaidAraNikI, (19) anAgikI, (20) anavakAMkSApatyayikI, (21) prAyogikI (22) sAmudAyikI, (23) premikA, (24) daiSikI, ane (25) IpathikI.1 maitrIbhAvena sarveSu, guNiSu ca pramodataH / mAdhyasthyenAvinIteSu, kRpayA kleziteSu ca // 272 // manasA vAsitenaiva, kecana punnyshaalinH| pApnuvanti zubhaM karma, netrayugaprakArakam // 273 ||-yugmm puNyanuM upArjana- ple - sarva (jIva)ne viSe maitrI bhAva, guNIone viSe prameha, durvinItane viSe madhyasthatA ane duHkhIone viSe karaNa vaDe vAsita manathI koika puNyazALI (prANIo) sara prakAranAM zubha karma bAMdhe che."--ra7ra-ra73 kara zubha kamene badha- spaSTI -zubhAzubha karmarUpa jaMjIrathI jakaDAyele jIva caturgatirUpa saMsAra1 juo navatatva (gA. 22-24). Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2pa6 vairAgyarasamajarI [caturtha mAM bhamyA kare che. A karmanA ghAti ane aghAti evA be mukhya bheda che. temAM ghAti-karma AtmAnA mULa guNane nAza karanAra hovAthI te azubha che. aghAti-karma ubhayasvarUpa che. temAM saMkilaSTa adhyavasAyavALo jIva je aghAti-karma bAMdhe che te azubha che, jyAre vizuddha adhyavasAyavALe jIva je aghAti-karma bAMdhe che te zubha che. karmanA bheda-vikalpamAM tenAM babdha, sattA, udaya, udIraNa vagere aneka kAraNe che. te paikI ava bandha AzrIne ja vicAra karavAnuM che. zubha karmane bandha puNyane bandha kahevAya che, jayAre azubha karmane anya pApane baMdha kahevAya che. prakRtibaMdha AzrIne ghAni-karmane jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya ane aMtarAya e cAra prakAra che, jyAre aghAti-karmanA vedanIya, nAma, getra ane AyuSya e cAra prakAre che. temAM vaLI vedanIyanA sAtavedanIya ane asatAvedanIya e be bheda che. jJAnAvaraNanA pAMca, darzanAvaraNanA nava, mehanIyanA chavvIsa ane aMtarAyanA pAMca bhede che eTale ekaMdare 45 ghAtikarmo che. nAmakarmanA nIce mujaba 103 prakAre che - (1) gati-nAma-karmanA cAra bheda, (2) jAti-nAma-karmane pAMca bheda, (3) zarIra-nAma-karmanA pAMca bheda, (4) upAMga-nAmakarmanA traNa bheda, (5) bampana-nAma-karmanA paMdara bheda, (6) saMghAtana-nAma-karmanA pAMca bheda, (7) saMhanana-nAma-karmanA cha bheda, (8) saMsthAna-nAma-kamanA cha bheda, (9) varNa-nAma-karmanA pAMca bheda, (10) gaMdha-nAma-karmanA be bheda, (11) rasa-nAmakarmanA pAMca bheda, (12) sparza-nAma-karmanA ATha bheda, (13) AnupUrvI--nAmakarmanA cAra bheda ane (14) vihAgati-nAma-karmanA be bheda, A pramANenI cAda piMDa prakRtionA uttara bhedanI saMkhyA 4+5+5+3+155+6+para+pa +8+4+ra75 nI thAya che. temAM parAghAtAdi ATha, trisa-dazaka ane sthAvara 1-2 A benA bheda-prabhede viSe vizeSa mAhitI mATe juo Ahatadarzana dIpikAne caturtha ullAsa. 3 mehanIya karmanA sAmAnya rIte 28 bhede gaNAya che, paraMtu ahIM tenA darzanamohanIya ane cAritramohanIya e be mukhya be paikI prathamanA traNa avAMtara bhede dhyAnamAM lIdhA nathI, jyAre bIjAnA te 25 bheda gaNyA che. 4 A caudane piMDa-prakRti kahevAnuM kAraNa e che ke e darekanA avAMtara bhede che. 5 AthI parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udyota, agurulaghu, tIrthakara, nirmANa ane upaghAta samajavAM. 6 trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, subhaga, susvara, Adaya ane yaza ene "tra-dazaka kahevAmAM Ave che. 7 sthAvara, sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa, asthira azubha, durbhaga, duHsvara, anAdeya ane ayaza ene "sthAvara-dazaka' kahevAmAM Ave che. A prakRtie trasa-dazakanI vidhinI che. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sonuvAda 257 dazake e 28 1pratyeka-prakRti umeratAM enI saMkhyA 75+8+10+10=103 nI thAya che. jo anyana-nAma-karmanA temaja saMghAtana-nAma-karmanA bheddAnA zarIranA pAMca bhedamAM aMtarbhAva karIe tA 103 mAMthI 20 ochA thAya eTale 83 nI saMkhyA thAya. temAM paNa vaLI varNa rasa, gaMdha ane spardhAnA avAMtara bhedo na gaNatAM tene ekeka ja gaNIe teA khIjA 15 ochA thAya. eTale 83 16=67 thAya. gotranA ucca ane nIca ema be prakAro che, jyAre AyuSyanA narakAdi cAra prakArI che. 2 45 ghAti-kame+ uparAMta asAtAvedanIya, nIca gotra ane naraka-AyuSya temaja 67 nAma prakRtimAMnA varSoMcatuSkane prazasta temaja aprazasta ema e bhede gaNatAM 71 thAya te paikI 34 eTale kule 45+1+1+1+34=82 azubha karyAM che. bAkI rahelAM karyAM zubha che ane tenI saMkhyA sAtAvedanIya, tiryaMca Adi traNa AyuSya, avaziSTa 337 nAma-prakRti ane ucca gotra maLIne 1+3+30+1=42 nI che. ga raudrArtadhyAnayogena, kaSAyaviSayAdibhiH / badhnantyazubhakarmANi, kecit dadyazItidhA'tra hA // 274 // 82 prakAranAM azubha karmonA baMdha- zlA.-- rAtra ane A dhyAnarUpa (mAnasika) vyApArathI temaja kaSAyo, 1 jenA avAMtara bhedo paDatA nathI te prakRti pratyeka-prakRti' kahevAya che. 2 A saMbaMdhamAM spaSTatAnI khAtara 82 ema gaNAvI zakAya ke 5 jJAnAvaraNa, 5 aMtarAya, 9 darzanAvaraNu, nIca gAtra, asAtAvedanIya, mithyAtva-mehanIya, 25 kaSAya, sthAvaradarzaka, narakanI gati, enI AnupUrvI ane enuM AyuSya e narka-trika ane tiryaMca gati ane enI AnupUrvI e tiryaMc-ki eTale 5+5+9+1+1+1+25+10+3+ra arthAt dara temaja ekendriya jAti, dvIndriya jAti, trIndriya jAti, caturindriya jAti ema cAra jAti, azubha vihAyeAgati, upadhAta, azubha varNa, azubha gaMdha, azubha rasa, azubha sparza, vajraRSabhanArAca saMhanana sivAyanAM pAMca saMhananA ane samacatusra saMsthAna sivAyanAM pAMca saMsthAnA eTale 4+1+1+1+1+1+1+5+5=20 arthAt kule 61120=92, 3 e nIce mujaba cheH-~~ manuSya-gati, manuSya-AnupUrvI, deva gati, deva-AnupUrvI, paMcendriya-jAti, audArikAdi pAMce zarIra, audArikAdi traNe upAMgA, vaRSabhanArAca saMhanana, samacaturasra saMsthAna, zubha varNacatuSTa, agurulaghu, parAdhAta, ucchvAsa, Atapa, udyota, zubha vihAyeAti, nirmANu, trasadazaka ane tIrthaMkara nAca karyuM. 33 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 vairAgyarasamaMjarI [caturtha viSa ityAdi vaDe kaIka A saMsAramAM arere 8ra prakAre azubha karmo bAMdhe che.--274 AzravabhAvanA loke, karmasaJcayavArikA / AvAjjIvamAkRSya, nayati sAMvaraM padam // 275 // Asava-bhAvanAnuM phaLa- le -"lekane viSe karmanA rAzine aTakAvanArI Ava-bhAvanA jIvane AAvamAMthI kheMcIne saMvara-pada tarapha dorI jAya che."--rakapa AzravANAM nirodhena, saMvaro dvividho bhavet / sarvato dezatazcApi, tatsvarUpaM nizamyatAm // 276 // saMvara-bhAvanA-- le -"A ne aTakAvavA te saMvara' che. e sarvathI ane dezathI ema be prakAre che. tenuM svarUpa (he bhavya !) tuM sAMbhaLa."--276 ayogikevaliSvAdyaH, sarvataH saMvaro bhavet / dvitIyaH puna ekahi-prabhRtyAvarodhiSu // 277 // saMvaranA be prakAranI yathAyogya saMbhAvanA-- le--agi-kevalIone viSe prathama prakArane sarvathI saMvara hoya; jayAre bIjo prakAra eka, be ItyAdi Ane rokanArAone viSe heya."-ra77 agi-kevalI-- spaNI kevalI kahe, kevalajJAnI kaho ke sarvajJa kahe te eka ja che. A jIvanmukata paramAtmAonA be prakAra che. kAyika, vAcika ane mAnasika gone jemanAmAM sadbhAva che teo "sagi-kevalI" kahevAya che. sogikevalInI avasthAnI sthiti jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkarSathI karoDa pUrvathI kaMIka nyuna che. je sami-kevalInA vedanIya, nAma ane gotra e traNa karmonI sthiti tathA tenA paramANuo AyuSya-karmanI sthiti ane tenA paramANuothI Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurachaka ] sAnuvAda rapa0 adhika che teo samudraghAta kare che. arthAta teo evI kriyA kare che ke je dvArA vedanIya, nAma ane getra e traNa karmonI sthiti ane paramANuone AyuSya-karmanI sthiti ane paramANuonI sAthe samAna banAve che, adhikatA dUra kare che. AthI samajAya che ke je sogikevalIonA vedanIya vagere traNa karmanI sthiti tathA paramANu AyuSyakarmanI sAthe maLatA pramANamAM hoya che temane samaddaghAta kare paDatuM nathI. paraMtu sarve sagikevalI sogi-avasthAnA aMtamAM eka evA apUrva dhyAna mATe yogane nirodha kare che ke jethI utkRSTa nirjarAnA hetubhUta tathA vezyAthI rahita temaja atyaMta sthiratArUpa teo bane che. keganA nirodhane kama zAstrakAre ema darzAve che ke prathama bAdara kAyagathI teo bAdara maga ane bAdara vacanagane teo reke che. pachI e sUkSma kAya-gathI bAdara kAya-gane zake che ane pachI e sUkSma kAyavegathI anukrame sUkSma maga ane sUkSma vacanayegane teo nidhi kare che. aMtamAM sUkSma kriyAzanivRtti zukla dhyAnanA baLathI sUkSama kAyayogane paNa reke che. A pramANe sarva rogane nirodha thatAM teo agi-kevalinI dazA prApta kare che arthAta teramA guNasthAnakamAMthI cidamAM guNasthAnake ArUDha thAya che. uparyukta dhyAnanI sahAyatAthI pitAnA dehamAMnA mukha, udara vagere pilA bhAgane AtmAnA pradeza vaDe teo pUrI de che. emanA Atma-deza eTalA badhA saMkucita banI jAya che ke te zarIranA trIjA bhAgamAM samAI jAya che. A pachI samucchinna kiyADapratipAti zula dhyAnane prApta karI a, I, uM, 4 ane e pAMca akSare bolatAM jeTalo samaya jAya eTalA vakhatanuM zilezI karaNa kare che. meru girirAjanA jevI nizcaLa avasthA athavA sarva saMvararUpa ga- nidhanI avasthA zailezI kahevAya che. A avasthAmAM vedanIya, nAma ane getra karmanI guNa-zreNithI ane AyuSya-karmanI yathAsthita zreNithI nirjarA karavI te zailezI karaNa" che. A karaNane prApta karyA pachI agi-kevalI AnA atima samayamAM bhapAhi vedanIyAdi cAre aghAti karmone sadAne mATe kSaya karI eka samaya mAtramAM juUrdhva gatithI UbhI sIdhI lITIe siddhi-kSetramAM jaI vase che. pratyekamapi sa dvedhA, dravyabhAvatayA mtH| zrutvA bhAve mano deyaM, bhAvataH pArago yataH // 27 // Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 vairAgyarasamaMjarI [[caturtha savAranI dvividhatA-- - "A pratyekanA dravya ane bhAvathI be prakAra che. vArate ene sAMbhaLIne bhAvamAM mana parovavuM, kemake bhAva-saMvarathI pAra pamAya che."--278 karmaNAM pudgalAdAna-mAtmani tasya rodhanam / savato dezato yat tad, dravyataH saMvaro mataH // 279 // dravya-saMvaranuM lakSaNa bhale -" karmonA pugalanuM je AtmAne viSe grahaNa (karAtuM hoya, tene saze ke aMzathI nirodha (ka) te dravya-saMvara jANave."--279 kriyAyA bhavahetukyAH , chedanaM srvdeshtH| ramatta zuddhI cata, saMva mAvatare jatA ra8nA bhAva-saMvaranuM lakSaNa - ple -"saMsAranA heturUpa kriyAne sarvathI ke dezathI uccheda (kavi) te AtmAne zuddhakArI bhAva-saMvara' gaNAya che. "--280 saMsevya saMvaraM jIvA, gatA muktimahatpuri / sevadhvaM saMvaraM tad bho, saptapaJcAzadAtmakam // 28 // saMvaranA samyaku sevanathI siddhi- zle --"saMvaranuM rUDI rIte sevana karIne je nirvANarUpa maTI nagarIne pAmyA che. tethI karIne he (bho !) tame sattAvana prakAranA saMvarane se."--281 saMvaranA pa7 prakAre- spaNI-Isamiti, bhASA-samiti, eSaNa samiti, AdAna-nikSepasamiti ane parijhApanikA-samiti e pAMca samitio, manemi, vacanagupti ane kAya-gupti e traNa guNi, kSudhA, tRSA, zIta, uSNa, deza, alaka, arati, strI, caryA, nadhikI zayyA, AkAza, vadha, yAcanA, alAbha, ga, tRNasparza, mala, satkAra, prajJA, ajJAna ane samyaktva paratvenA bAvIsa Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guvaka ] sAnuvAda 261 parISahe, kSamA, mRdutA, RjutA, nirlobhatA, tapa, saMyama, satya, ca, aparigraha ane brahmacarya e daza sAdhu-dharmo, anitya, azaraNa, saMsAra, ekatva, anyatva, azucisva, Asava, saMvara, nirjarA, leka, bedhi ane dharmasvAkhyAta viSayaka bAra bhAvanA, sAmAyika, chede pasthApana, parihAravizuddhi, sUkSama saMparAya ane yathAkhyAta e pAMca cAritro ema pa+3+2+10+125 saMvaranA sUttAvana bhede thAya che. A pratyekanA svarUpa mATe juo AhUtadanadIpikAne pAMcame ullAsa. evaM zAsti sadAtmAnaM, bhAvaneyaM guNAkarA / sarve ne hunnI, mA rASTrivimavitA 28rA saMvara-bhAvanAthI bedha- --"guNonI khANarUpa, sarva karmone nAza karanArI, ane bhAgyazALIoe vizeSa karIne bhAvelI A bhAvanA bhavya AtmAne e pramANe bodha Ape che."--28ra tapasAM dvAdaza khyAtA, bhedAste nirjarA mtaa| yayA svargApavargoM ca, samAyAtaH svayaMvarau // 283 // nirjarA-bhAvanA - le -"tapanA je (pUrva) bAra bheda kahyA che te nirjarA' manAya che ke jenAthI svarga ane makSa potAnI meLe varavA Ave che. "-ra83 nirjarA kAraNaM mukte-janmamRtyuprahArikA / nirjarA bhAvato dhAryA, sA sakAmA guNAvahA // 28 // sakAma nirjarA guNa-- ---"nirjarA nirvANanuM kAraNa che temaja e janma ane maraNane haranArI che. A nirjarAne bhAvathI dhAraNa karavI, kemake e sakAma nirjarA guNakArI che."-ra84 1 AnA lakSaNa mATe juo pR. 262. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 | caturtha vairAgyarasamaMjarI nirjarAM dhArayitvaiva, jajJire shivgaamukaaH| jinAste nikhilAstena, nirjarAM sahacarauM kuru // 285 // nirjarAnA sAhacaryathI mukti- ble--nirjarAne dhAraNa karIne ja saghaLA jine melagAmI thayA che, vAte (he bhavya !) tuM (e) nirjarAne sukhI banAva."--285 vighnaughaM nAzayatyeSA, yathA dhvAntaM raveH kraaH| ambudaM pavano sarpAna, durdAntAn garuDastathA // 28 // nirjarAthI vidanene vinAza zle--jema sUryanAM kiraNe aMdhArAne, pavana meghane ane gaDu dukhe karIne tAbe thanArA sarpone nAza kare che, tema A be nirjara) vinA samudAyane vinAza kare che. "-ra86 karmaNAM me kSayo bhUyA--diti bhAvanayA kRtam / tapo dvAdazadhA sA tu, sakAmA nirjarA matA // 287 // kAma nirjarAnuM lakSaNa-- ple --"mArAM karmone kSaya thAya evI bhAvanA pUrvaka bAra prakAranuM je tapa karAya te "sakAma-nirjarA manAya che."-ra87 vaiparItyena yat kuryA-dakAmA sA nigdyte| AdyA muktipradA'nyA tu, laukikaM zarma yacchati // 28 // akAma nirjarAnuM lakSaNa ane tenuM phaLa-- le - "AthI viparIta paNe (arthAta evI bhAvanA vinA) je karAya te "akAma nirjarA kahevAya che. prathama prakAranI nirjarA mokSa Ape che, jyAre bIjI jAtanI nirjarA te laikika sukha samarpe che. -ra88 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda subhAvaneyaM bhavyAnAM, yojayet tapasi dhruvam / cetAMsi puNyapUtAnAM, karmakandaprabhedikA // 289 // nirjarA-bhAvanAnI asara-- le--karmarUpa kandane bhedanArI A (sundara) bhAvanA puNya vaDe pavitra banelA bhavyanAM cittAne nakkI tapazcaryAne viSe yoje."--189 jambUdvIpo'tra sarveSAM, dvIpAnAM madhyago mtH| tiryagloke tamAveSTya, lavaNAbdhirbahiH sthitaH // 290 // leka-bhAvanA che -"A tirthagalekamAM 'jabUdvIpa badhA dvIpanI madhyamAM rahelo che, ema ( zAstrakAre) mAne che. tene bahArathI vIMTIne "lavaNa" samudra rahela che."-ra90 jaMbadvIpa vagerenI racanA ItyAdi- spadI -jhAlaranA AkAra jevA madhya lekamAM asaMkhya dvIpa ane samudro che. dvIpanI pachI samudra ane samudranI pachI dviIpa e rIte A geDavAyelA che. chevaTe "svayaMbhUramaNa nAmane samudra che. A dvIpa ane samadranI racanA ghaMTInA paDa ane thALAnA jevI che arthAta jambudvIpa lavaNa samudrathI veSTita che, dhAtakI khaMDa kAledadhithI ItyAdi. jaMbudvipa thALI je goLa che, jyAre bIjA badhA dvIpa ane samudrone AkAra valaya yAne cUDI jevuM che. kahevAno matalaba e che ke jaMbudvIpa lavaNAdikanI peThe cUDInA AkArane nathI, kintu te kuMbhAranA cAka jevuM che. e samagra dvIpa ane samudromAM vacce vacce che ane enI vacamAM meru parvata Avela che. jaMbudvIpane vistAra lAkha yojanane che. lavaNuM samudrane vistAra enAthI bamaNe che, e pramANe uttarottara dvIpa-samudra bamaNA bamaNa vistAravALA che. - valayanA AkAranA dhAtakI khaMDanA pUrvArdha temaja pazcimamAM pUrvathI pazcima phelAyelA cha cha varSadhara parvata che. te badhA eka bAjue kAledadhine sparze che, jyAre bIjI bAjue lavaNe dadhine sparze che. : himavAna, mahAhimAna, nidhi, nIla, kamI ane zikharI e cha varSadhara-vazadhara che, parva Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [caturtha 264 vairAgyarasamaMjarI dhAtakI taM tathA''veSTaya, dvIpastiSThati taM tthaa| veSTvA kAlodadhirAste, dvIpo'sti puSkaraH punaH // 291 // dhAtakI dvIpa vagere... ' le--tene cAre bAjue vIMTIne dhAtakI hIpa rahe che ane ene vIMTIne 'kAla' samudra ane vaLI enI AsapAsa puSkara dvIpa che."--291 saGkhyAtItAstato loke, hyevaM dIpAbdhayo mtaaH| Urdhvaloke'pyasaGkhyAni, vimAnAni ca svargiNAm // 296 dvIpa, samudra ane vimAnonI saMkhyA ple - "A pramANe lekane viSe asaMkhya dvIpa ane samudra che ane lekamAM devatAonA asaMkhya vimAna che."-ra9ra U adholAke'pyasakhyAni, bhuvanAni nrkaalyaaH| jyotirdhAmAni tiryakSu, teSAM saGkhyA na vidyate // 293 // bhuvane narakAlayo ane tiSkanAM vimAnanI saMkhyA bhale -"alamAM asaMkhya bhuvana ane narakAla che. tirya-lemAM AvelAM jatiSkanAM sthaLe (vimAna)nI saMkhyA (thaI zake tema) nathI. -ra93 evaM bhave vizAle'tra, jIvo jAto mRto nhi| yatra so'tra pradezo na, manuSyAkRtidhArake // 294 // ' lekanA sarva pradezamAM jIvanAM janma-maraNe- lo-"A pramANe vizALa ane manuSyanA AkArane dhAraNa karelA evA A lemAM evo (eka paNu) pradeza nathI ke jayAM A jIva ja ke maryo nahi heya."=294 1 juo pR. 23ra. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] tasmAd dharme gRhItvA tvamanAdyanantakaM jagat / anAdisAntakaM kuryAH, svasmin muktimavApya bhoH // 295 // sonuvAda -- saMsAranA sahAre sArU salAha-- eza-- ethI karIne he (bhavya !) dharma'nuM grahaNa karI mukti pAmI anAdi ananta evA jagane tuM potAnAmAM anAdi sAnta kara. '-295 Zao itthaM jJApayatIyaM tvAM ceto ! lAbhapradAyikA / bhAvanA bhavasantatyA, vallyA nAze kuThArikA // 296 // lAka-bhAvanAnI bhalAmaNa---- a0~~A pramANe hai citta ! tane bhavAnI zreNirUpa velanA nAza karavAmAM kuhADI samAna A lAbhakArI bhAvanA beAdha karAve che."-ra96 sarvaratneSvatizreSThaM, bodhiratnaM prakIrtitam / jinezai rakSaNIyaM tata, prANaiH kaNThagatairapi // 297 // mAdhi-bhAvanA 265 zle'jinezvarAe sarva ratnAmAM je samyakatva-ratnane atizaya zreSTha kahyuM che, tenuM kahe prANa Ave tApaNa rakSaNa karavuM joie.'-ra90 rasamyagdarzananuM mahattva spaSTI--A padyamAM samyakRtyano sarvAMttama ratna tarIke ullekha che te vyAjabI che, kemake zrIbhadrabAhusvAmIe racelA upasargahara OAtramAM kahyuM paNa che ke " jaMtu samatte ke, cintAmaMdivAyaradiNa / jAti avizvega, nIvA gayarAmAM DhALa || 4 || " AryA 1-3 jue pR. 85, 97-98 ane 280, 4 chAyA-- taba samyaktve Rbdhe cintAmaNikalpapAdapAbhyadhike / prApnuvanti avighnena jovA ajarAmaraM sthAnam // 34 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ caturtha arthAtu (he pArzva jinezvara !) cintAmaNi ane kalpavRkSathI adhika mAhAmyavALuM tAruM samyakatva pAmyA bAda je ajarAmara pada yAne mikSa nividane pAme che. samyaktvanI mahattA te tyAM sudhI che ke tIrthe 2 devanA bhavanI gaNanA paNa A pAmyA pachI thAya che. vaLI AnA vinA samyagujJAna ke samyapha cAritrane paNa saMbhava nathI, kemake enA abhAvane laIne tene prakharamAM prakhara jJAnI ane saMyamI evA abhavyanI paNa kazI vAstavika kIMmata aMkAtI nathI. saMkhyAbaMdha jene muktimArganA mu-phara banAvavAnI tAkAtavALI sacoTa upadeza-zailI hevA chatAM enuM utkRSTa sADA nava pUrvanuM jJAna ke mAkhInI pAMkha paNa na dUbhave e ene atikaThina saMyama lekhe gaNAtAM nathI. bhavya jIva paNa jyAM sudhI samyagdarzanathI vibhUSita na hoya tyAM sudhI tene sarva sAvadya vyApAranA tyAgarUpa saMyama paNa mAra saMyama jevo che. sarva kathelA dharmamAMthI jene ghaNuM kharuM , nahi jevA bhAga tarapha ja aruci hoya, te tevAone paNa samyakatva nathI ema zAstrakAro kahe che. eka akSara mAtra racato na hoya tevA ane vaLI nahi catA bhAga saMbandhI navIna mArga darzAvatA ane tene sAcA siddha karavA mATe anyAnya prabaLa yukitao raju karanAra temaja jemanA saMyama tarapha AMgaLI paNa cidhI na zakAya tevA mahAnubhAvone paNa zAstrakAroe ninavane IlkAba ApI dIdhuM. samyakatvathI vAstavika dharmanI zarUAta thAya che. enA vinA dharmanI ImArata caNAI zakAtI nathI. sAdhu-dharma temaja zrAvaka-dharmane e majabuta pAya che ethI te samyaktvarUpa netra vinAnA je bhAva-aMdha che temaja tevA mithyAdaSTinAM vrata, japa vigere nakAmAM che. AcArAMganA samyaktva nAmanA cethA adhyayananI niryuktimAM paNa kahyuM che ke" "kuNamANo vi ya kiriya paricayato vi sayaNadhaNabhoe / lito va suda 3 = najarU go pUrALo 220 I-AryA kuNamANo vi nivitti paricayato vi synndhnnbhoe| hiMtara vi raNa 34 umara vizvarUSa 202 - 1 chAyAkurvnnpi ca kriyA parityajannapi svajanadhanabhogAn / dadadapi duHkhasya uraH na jayatyandhaH parAnokam // kurvapi nivRtti parityannapi svajanadhanabhogAn / dadadapi duHkhasya uraH mithyAdRSTina sidhyati tu // 2 sarakhA adhyAtmisAranA cothA prabaMdhanA trIjA ane cothA leke, Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 267 arthAta vividha yiA karate, svajanane, dhanane ane game tyAga karate temaja duHkhane potAnuM hRdaya Apo evo paNa AMdhaLe manuSya jema para sinyane jItI zakatA nathI tema jaina darzanamAM kahela pAMca yamadirUpa nivRttimArgane anusaratA, svajana, dhana ane bhegane paNa tyajI beThe lo ane paMcAgni kaSTa vagere duHkhane hRdayamAM sthAna Apate e mithyAdiSTi mukti pAmato nathI. A te ajaina kriyA-kAMDa karanArAnI vAta thaI, parantu mithyAdaSTi hAI khuda jeNe jaina bhAgavatI dIkSA lIdhI hoya te paNa-utkRSTa dravya-saMyamane pAlaka paNa samyaktvI karatAM nIcA darajajAne che. kahyuM paNa che ke" so davvasaMjameNaM pagarisarUve jiNuvaTTiNaM / tamAro vi ja khaMDhuM parikSAmAM utta."-AryA vizeSamAM zrIharibhadrasUrirAja te tyAM sudhI kahe che ke - 1 eka veLA kaI nagaramAM udayasena nAmano rAjA rAjya karatA hatA. tene vIrasena ane sUrasena nAmanA be putro hatA. temAM vIrasena AMdhaLe hato. tethI tene yogya evI gAMdhavodi kALAo te zIkhe, jyAre sUrasena dhanurvidyA zIkhe ane lekamAM ethI tenI vizeSa tArIpha thavA lAgI. A sAMbhaLIne vIrasene potAnA pitAne vanati karI ke mane paNa dhanurvidyA zIkho. rAjAe tene vizeSa Agraha joI dhanuvaMgha ne upAdhyAyane tene te zIkhavA sUcavyuM. uttama upAdhyAyanA pega upadezathI, prajJAnI atazayatAne laIne temaja abhyAsa karavAnI tenI khaMtathI te zabdavedhI bane. ekadA pararAjya sAthe yudano prasaMga AvatAM pitAnI anujJA laI te aMdha hovA chatAM vaDhavA gayo duzmananA sainyane teNe jotajotAmAM parAsta karI nAMkhyuM. evAmAM dumane ne khabara paDI gaI ke A te aMdha che ane zabda sAMbhaLIne bANa mArI te ApaNane herAna kare che. AthI duzmanoe mauna sevyuM ane tene bAMdhI lIdhe. pitAnA bhAinA parAbhavathI vAkephagAra thatAM sUrasena raNakSetramAM gayo ane duzamananA sainyane harAvIne pitAnA bhAIne choDAvI lAvyo. A pramANe vIrasena dhanurvidyAmAM nipuNata hovA chatAM netra rahita hevAthI iSTa siddhi sAdhI zakya nahi tevI ja rIte bhAva-aMdha jane-mithyA che aneka prakAranA dravya-saMyama pALavA chatA vAstavika siddhi-mukita melavI zakatA nathI. 2 chAyA sa dravyasaMyamena prakArUpe jinopadiSTena / tadbhAvA'pi na samyaktvamevamidaM prakapaguNa iti // Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 vairAgyarasamaMjarI [caturtha "bA ki ja va La vaforga | grformmAvata ta vaMza va sa So _AryA arthAta jema kevalajJAna prApta thatAM te ja bhavamAM tene mokSa maLe che tema prakarSa guNapaNAe prApta thayela samyaktvathI mokSanI prApti durlabha nathI. vyavahAra-rAzine pAmelA sarva jI-abha paNa dravya-saMyamanA adhikArI banyA che. utkRSTa dravya-saMyama pALIne teo navamA zaiveyaka sudhI musApharI paNa karI AvyA che. paraMtu samagra jIvee hajI samyaktva prApta karyuM nathI. A pramANenI samyaktvanI mahattA ane durlabhatAne lakSIne te AcArAMganI vRttimAM zrI zIlAM sUrivara kahe che ke "avAcyabhavazatadurApa kamavivarabhUtaM samyaktvaM kSaNamapyekaM tatra na prmaadvatA mA " arthAt saMkaDo bhavemAM durlabha ane karmane vivararUpa samyakatva (ratna)ne meLavyA bAda te tarapha eka kSaNa paNa gaphalatI rAkhavI nahi; nahi te A ratnane prApta karavA mATe UThAvelI mahAmahenata upara pANI pharI vaLe tema che. ekendriyAdijI yeSu, bo gavihInayoniSu / durlabhaM bodhiboja syat, tasmAda bodhi sadA bhaja // 298 // samyatvanuM niraMtara bhajana-- - "samyaphavathI rahita nivALA ekendriya pramukha jIne viSe samyaphatvanuM bI durlabha che, vAte (he jIva !) tuM samyaktvane sarvadA bhaja"-ra98 nArakANAM kathaM bodhi-rupdessttrnnaambhaavtH?| ti zvAM duHkha gyAnAM, borilAbho'sti durlabhaH // 299 // 1 chAyA yathA kevale prApte senaiva bhavena varNito mokSaH / prakarSaguNabhAvAt tathA samyaktve'pi sa samayaH // 2 sarakhA paMcAzakanI TIkAnA cha patragata ullekha Resi na g? je vAstu zA | mano viLa no na ja na moku ro maLi che."-AryA [ savajIvAnAM yasmAt sutra paiveyaSu upagataH / / bhaNito jinaH sa na ca liGga moktuM yatA bhaNitam // ] Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka 1 sAnuvAda naraka ane tiryaMca gatimAM samyakatvanA phA- zle -"nArakane upadezakone abhAva hovAthI temanAmAM kevI rIte samyakatva saMbhave ? vaLI duHkhathI baLI rahela tirthane (paNa) samyaktvanI prApti durlabha che."--299 anAryabarbarAdiSu, dezeSvapi kuto bhavet ? / dharmabhAvo manuSyANAM, dayAvimuktacetasAm // 30 // anArya dezomAM dharmane saMbhava- "le - "anArya barbara vagere dezomAM paNa nirdaya cittavALA manuSyane dharmanI bhAvanA kyAMthI hoya ? "--300 AryadezeSvapi mUkA, andhA rogAtadehinaH / badhirA bodhilAbhaM hA, prApnuvanti na kecana // 301 // Arya dezamAM paNa keTalAkane samyakatvanI aprApti ---"Arya dezomAM paNa muMgA, AMdhaLA, rogathI pIDita dehavALA temaja baherA evA keTalAka (mAno) hAya samyakatvanA lAbhane pAmatA nathI."--301 Arya deza, kamabhUmi vagerenuM digdarzana- spaSTI-manuSyanA saMmUchima ane garbhaja evA mukhya be prakAre che. te paikI garbhajanA (1) karmabhUmaka, (2) akarmabhUmaka ane (3) AMtaradvIpaka ema traNa peTA vibhAgo che. temAM kRSi, vANijya vagere karmo vAte athavA mekSanA anuSThAna mATe je bhUmimAM avakAza che te karmabhUmi kahevAya che. AvI karmabamio paMdara che-pAMca bharata, pAMca arAvata ane devakura ane uttarakaru. 1 juo RSabhapaMcAzikAnuM spaSTIkaraNa (pR. 59-60 ). 2-3 "mahAvideha kSetrane viSe niSadha' parvatanI uttare ane meru parvatanI dakSiNe so kAMcanagiri, citro temaja vicitraTathI vibhUSita devakura' che ene vikhaMbha 11842 janane che. e pramANe "merunI uttare ane "nIlavAnanI dakSiNe citrakUTa ane vicitrakUTane badale be dhamakI parvatathI alaMkRta 'uttarakuruM che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [caturtha virAgyarasamaMjarI sivAyanA bhAgavALA pAMca mahAvideha. spaSTa zabdomAM kahIe te " bUdvIpamAM cha varSadhara parvata hevAthI bharata, haimavata, hari, mahAvideha, ramyA, hairaNyavata ane airAvata ema enA sAta kSetro paDe che. A kSetrane vaMza, varSa ane vAsyanA nAmathI paNa oLakhAvavAmAM Ave che ane vyavahAra-siddha dizAnA niyama anusAra eTale ke sUryane je dizAmAM udaya thAya te pUrva ItyAdi niyama mujaba e sAte kSetre meru parvatanI dakSiNe AvelA che. arthAta "bharatInI uttare haimavata', himavatanI uttare hari ema uttarottara kSetra pUrva pUrvanI uttare che, ane meru parvata sAte kSetronI uttare Avelo che. "bharatakSetramAM je dizAmAM sUrya asta thAya che te dizAmAM arAvata' kSetramAM sUrya uge che tethI tyAM paNa sUryodaya tarapha mukha rAkhatAM "meruM uttara dizAmAM ja jaNAya che. dhAtakI" khaMDanA pUrvArdhamAM temaja pazcimAI mAM paNa cha cha varSadhara parvate hovAthI pratyeka arthamAM sAta sAta kSetro che. je cha cha varSadharane piDAnI nAbhimAM lAgelA ArAnI upamA apAya te A varSadharene lIdhe eka bIjAthI judA paDelAM sAta bharatAdi kSetrane ArAnI vacamAM rahelA aMtaranI upamA ApI zakAya. atre e dhyAnamAM rAkhavuM ke "jabUdvIpamAM AvelA meru, varSadhara ane varSanAM je nAmo che, te ja nAmo dhAtakI" baMDanA meru vagerenAM che. dhAtakI khaMDamAM be "meru, bAra varSadhara ane coda kSetro che. AthI A khaMDamAM be "bharata', be haimavata' ema eka ja nAmanAM banne kSetro che. A hakIkata "pukarAIne paNa lAgU paDe che. AthI ekaMdara kSetronI saMkhyA 35nI thAya che. temAM pAMca "bharata ane pAMca rAvata pikI pratyekamAM 125 Arya-deza che, arthAt kule 255 Arya-deza che. vaLI pratyeka "mahAvidehamAM batrIsa vijaya che eTale 160 vijone paNa Aryadeza tarIke ullekha che. A dezamAM janmelA manuSya kSetra-Arya' kahevAya che. 1 AnAM temaja tenI rAjadhAnIonAM nAme pravacanasA dvAranA ra75mA dvAramAM sUcavyA pramANe nIce mujaba che - (1) magadha, rAjagRha' (2) aMga, capA (3) vaMga, tAmalimI; (4) kaliMga, kAMcanapura, (5) kAzI, vANArasI, (6) kerAlA, sAketa: (7) kara, gajapura: () kuzArta, saurika (9) pAMcAla, kAMpilya: (1) jaMgala, ahicchatrA(11) rASTra, kAravatI: (12) videha, mithilA, (13) vatsA, kauzaMbI, (14) zAMDi ya, naMpura: (5) malayA, dilapura (16) vairATa, vatsA, 17) acchA, varuNAH (12) darzANa, mRttikAvatI: (19 cedI, zukimatI (20) siMdhu pauvIra, vItabhaya (vaDodarA); (21) sUrasena mayurA (22) bhagI, pApA; (ra3) va4 mAsapurI; (24) kuNAlA, zrAvastI (25) lADhA, koTavarSa; (2pA) kekyane aSpo bhAga, taMbikA. A hAranI TIkAmAM keTalAMka matAMtare paNa nirdeza che. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucachaka ] sAnuvAda ra71 AthI samajAya che ke pAMca 'bharata, pAMca rAvata" ane pAMca mahAvideha e paMdara karmabhUmio che, jyAre bAkInAM vIsa kSetro temaja pratyeka mahAvidehamAMnA devakuru ane uttarakuru e maLIne daza athAt A trIsa bhUmio "akarmabhUmi" yAna "gabhUmi kahevAya che. pa6 aMtaradvIpena paNa "akarmabhUmi tarIke nirdeza karAya che. arthAta e badhA kSetranI apekSAe anArya dezo che. 56 aMtaradvIpe-- himavAnuM parvatanA AgaLanA ane pAchaLanA bhAgamAM temaja cAra khuNAomAM traNase jana jeTalA lavaNa-samudrane avagAhIne cAra aMtarIpe che. jemake ekeka, AbhAsika, vaiSANika ane nAgalika. A pratyekane AyAma traNa janane che. evI rIte cArase jana jeTalA lavaNa-samudrane avaga hIne cArase jananA AyAmavALA cAra & ema cheka navase jana jeTalA lavaNa-samudrane avagAhIne navase yejananA AyAmavALA cAra dviIpa che. AnAM nAme anukrame hayakarNa, gajakarNa, mekarNa ane zakuMlIka Adarzamukha, meMmukha, amukha ane gomukha, azvamukha, hastimukha, sihamukha ane vyAghamukha; azvakarNa, harikaNa, karNa ane akarNa prAvaraNa; ulkAmukha, meghamukha, vidyummukha ane vighukta; ghanadaMta, laSTadaMta, gUDhata ane zuddhadaMta. A pramANe rAvata" kSetrane vibhAga karanArA zikharI parvata AzrIne paNa A ja nAmanAM 28 aMtaraddhape che. e pramANe kule pa6 aMtarIpa che. juo pravacanasAroddhAra (dvA. 262 ). akarmabhUmijAzcAnye, antrdviipvrtinH| buddhibalavihInA ye, bodhisteSAM tu durlabhaH // 302 // akarmabhUmi ane aMtaradvIpamAM samyatvanI dula latA le.--"vaLI akarmabhUmimAM utpanna thayelA temaja antaradvIpamAM rahetA evA anya mAne ke jeo buddhibaLathI rahita che temane samyaktva durlabha che."--302 1 haimavata, hari, ramyaka ane hairaNyavata e nAmanAM pAMca pAMca kSetro maLatAM vIsa thAya che. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 272 vairAgyarasama jI [ caturtha kudharmAbhimukhAH kecita, sudharme na vidanti hA / voSijAma hamate na, dharmaprIhitAH // 30rU // kudharmIne samyaktvanA lAbhanA abhAva-- le "aksAsa ! kudharma tarapha abhimukha jANatA nathI. kudharma rUpa (du) grahathI duHkhI hAi te nathI."-303 devarAdhakA ye syuH kutsitAgamavAsitAH / kuliGgadhAriNo loke, bodhihInA bhramanti te // 304 // evA keTalAka (janA ) sudhama samyaktvanA lAbhane meLavatA unmArgIomAM samyaktvane abhAva-- AA--"jeA devanuM ArAdhana kare che, duSTa zastrAthI vAsita che temaja kuliMga (kharAba cinha)ne dhAraNa kare che, te samyaktvathI vihIna rahI jagamAM bhame che."-304 saMsArazUkarAH kecid duSTAH paNDitamAninaH / viSayaDhuMme manA, pUre tiSThanti joSitaH rUA atyaMta viSayAsaktane samyaktvanA alAbha- lA--"duSTa, pAtAnI jAtane paDita mAnanArA ane saMsArane viSe bhUMDa jevA keTalAka jIvA viSayarUpa kAdavamAM magna hAi samyaktvathI dUra rahe che.''-305 * AlasyopahatAH pApA, anye mohena mohitAH / pAvivazIbhUtA, nUre tiSThanti sroSitaH pApI mATe samyaktvanA asaMbhava-- zle. . ALasa vaDe haNAyelA, pApI, mehathI mugdha banelA ane kaSAyane vaza evA evA keTalAka jIvA samyaktvathI dUra rahe che." 306 // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sonuvAda gucchaka ] ra73 tIvamAnahatA anyA-varNavAde ratAH sdaa| hArayanti nRjanmApi, teSAM bodhiH kuto bhavet ? // 307 // ahaMkArAdithI dUSitane samyaktvanA sAMsA pleTa--"atyaMta abhimAnathI haNAyelA temaja sarvadA anyanI nindA karavAmAM mazagUla evA je (cha) manuSya-janma paNa hArI jAya che, temane samyatva (to) kyAMthI (ja) heya -307 sarpA iva karAlA ye, dvessaagniprijvaalitaaH| haniSyAmaH svamanyaM vA, teSAM dharmaH kuto bhavet ? // 308 // haDahaDatA devImAM dharmane abhAva... le -"sApanI jevA bhayaMkara ane mArIzuM athavA jAte marazuM evA zreSarUpa AgamAM baLatA je jIve che, temane dharma kayAMthI hoya ?"--308 viSayeSu vilagnAnAM, madirA''saktacetasAm / mAMsAdyabhakSyaraktAnAM, nidrAdhvastamatimatAm // 309 // bhaktakathAprasaktAnAM, cauradezakathAkRtAm / vigrahe baddhacittAnAM, bodhilAbho'sti durlbhH||310||-yugmm apeya ane abhakSyamAM laghu banelAomAM samyane saMbhava- kale-viSayane viSe atyaMta lIna, dArUne viSe Asakta manavALA, mAMsa vagere abhakSya padArthomAM Asakta, vaLI nidrAthI jemanI buddhi nAza pAmI gaI che evA, bhakta-kathAne atyaMta rAgI, cora ane dezanI kathA karanArA ane laDAI (karavA mATe) utsuka manavALA evAne sabhyatvanI prApti durlabha che." -309-310 1 Ama-nAzanI wine, wenol and war prasthAna thI che. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 caturtha vairAgyarasamaMjarI zokazalyayutAH kecit, kecit kaarpnnydosstH| bhayato'pi labhante na, bodhilAbhaM sudurlabham // 311 // samyakatva mATe nAlAyaka che -- la-"zokarUpa kAMTAthI yukta vidhAyelA) evA keTalAka temaja kaMsujAInA doSathI tathA bhayathI (jharata evA keTalAka atyaMta durlabha evA samyakatvanA lAbhane pAmatA nathI."-311 ajJAnopahatA ye'smin, zvetaM kRSNaM vidanti n| dvipadA vRSabhAste'bdhau, bodhihInA bruDanti hA // 312 // ajJAnathI durdazA-- "le -"ajJAnathI mAryA gayelA evA je (jIvo) dhiLI ke kALI (bAju) jANatA nathI, te paga baLada sabhyatvathI rahita he A (bhavasAgaramAM) arere Dube che.--31ra anye'pi kautukAkIrNA, digdezodyAnakAdiSu / prekSaNagItavAdyAni, zRNvantaH saJcaranti ye // 313 // mantratantravidhau dakSAH, kudrshnkdaagrhaaH| kuhetubhirvimUDhA hA, teSAM dharmo na cetasi ||314||-yugmm dharma mATe sthAna kale - bIjA paNa kautukethI AkIrNa banelA, tathA nATakanAM gAyane ane vAritrane sAMbhaLatAM dizA, deza, bagIcA vageremAM jeo saMcare che temanA manamAM temaja maMtra-taMtranI vidhimAM kuzaLa, kudarzanane viSe kadAgrahI ane kahetuAthI atizaya mUDha banelA evAnA cittamAM dharma hete nathI."--313-314 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurachaka] sAnuvAda 275 yathA'rkakalpayosto -starutvasadRze'pi hi / mitho'ntaraM mahata tadvad, dharmayolaukikAnyayoH // 315 // laukika ane lakattara dharmamAM aMtara- le -"AkaDAmAM ane kalpatamAM jhADa5NArUpa samAnatA che, chatAM paNa te bemAM jema moTuM antara che, tema laikika temaja alaikika dharmomAM (paNa) puSkaLa aMtara che. -315 4 - cintAmaNau gharaTTe ca, prastaratve same'pi bhoH| yathA'ntaraM mahat tadvada, viddhi kAJcana-loSThayoH // 316 // samAna jAtimAM aMtara- zle--"ciMtAmaNi ane ghaMTImAM patharAnI apekSAe samAnatA che chatAM jema temAM ghaNuM aMtara che tema senA(rUpa jaina dharma)mAM ane mATInA DhephA(rUpa ajaina dharma)mAM puSkaLa aMtara che ema ( cetana!) tuM jANa. -316 evaM va dharmazabde'pi, samAne mahadantaram / suparIkSya tato grAhyo, dharmoM vidyaavickssnnaiH||317|| dharma-adharmamAM taphAvata le--"A pramANe "dharma zabda samAna hovA chatAM te te zabdamAM moTuM AMtarUM che, tethI rUDI rIte parIkSA karyA pachI vidyAcaturae dharmanuM grahaNa karavuM joIe."-317 bhAvArthanI saMtulanA spaSTI --A padyamAMthI je bhAva nIkaLe che te zrIharibhadrasUrIzvarakRta dharmabindunI zrImunicandrasUrikRta vRttinA raramA patragata nimna-likhita avataraNamAM jhaLakI UThe che - " taM zabdamAtreNa vadanti dharma vizva'pi lokA na vicArayanti / 1 juo pR. 135. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [caturtha parAgarasamajarI sa zabdasAmye'pi vicitrabhedai uMmare zrIdavAnI -upajAti lakSmI vidhAtuM sakalAM samartha sudurlabhaM vizvajanInamenam / parIkSya gRhNanti vicAradakSAH suvarNavat vannanamItarittA II"--upajAti pittalaM kAJcanaM matvA, gRhItvA vikrINAti yH| jJAtri paramArthatA , rocate muhurta rUphavA chetarAyelAne akasesa-- le -"je pittaLane (pILA varNavALuM joI) senuM mAnI grahaNa karI vecavA nIkaLe che, te vAratavika rIte tene beTuM jANatAM vAraMvAra atyaMta sadana kare che."-318 kanakaM yaH parIkSyAtra, kaSa-ccheda-pratApataH / galAti vacyate naiva, tathA dharmavizAradaH // 319 // suparIkSakane chetarapiMDIthI nirbhayatA - ple -" jema kasavuM, chedavuM, tapAvavuM (e kriyA) vaDe sonAnI parIkSA karI che tene le che, te chetarAtA nathI tema dharmamAM pravINa (puruSa paNa aneka dharmonI parIkSA karyA pachI sudharmane grahaNa karatAM chetarAtA nathI)."--319 suvarNanI peThe zAstranI parIkSA spaSTI--koI paNa zAstrane pramANarUpa gaNatAM pahelAM suvarNanI jema tenI kasoTI karI levI joIe arthAt kaSa, cheda ane tApa e trividha parIkSA karatAM je dhAtunI suvarNarUpe pratIti thAya tene te rUpe mAnavI e jema satya temaja vallabha hakIkata che, tema zAstra mATe paNa AvI parIkSA karavI atyaMta Avazyaka che. vidhi ane pratiSedha e "kaSa' gaNAya che. kahyuM paNa che ke 1-2 aviddha kartavyanA arthane upadeza karanAruM vAkya vidhi' che, jemake kalyANanA abhilASIe tapa karavuM, jyAre kaI paNa jIvanI hiMsA na karavI, jUThuM na bolavuM e pratiSedha che. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka | sAnuvAda ra77 - grAnnayALa no ja vidI paNa "vAsI ' |_AryA arthAta jIvahiMsA ItyAdi pApasthAnakone pratiSedha temaja dhyAna, abhyAsa ityAdinuM vidhAna te dharma-kaSa' che. kahevAnuM tAtparya e che ke je dharmamAM Dagale ne pagale sulakSaNavALA puSkaLa vidhi ane pratiSedha najare paDe te dharma "kaSa-zuddha jANa. paraMtu "pasthitA karavA, rAmu rUpa viSNunA A karanAraipa di, vadhe topo na vidyatte ! "--anu. arthAta jema viSNue asurone saMhAra karyo tema anya dharmamAM rahelA jIne ucheda kara joIe, kemake temane mArI nAMkhavAmAM kazo doSa nathI e matalabanAM kathana je dharmamAM hoya te dhama kaSa-zuddha nathI. dharma-cheda eTale zuM te nimnalikhita gAthA uparathI joI zakAya che saMmArU parizuddha to zu pakSama che. uttara AryA athata bAhya anuSThAna vaDe jene bAdhA pahoMcatI nathI, te nakkI parizaddha che. dharmane viSe A cheda kahevAya che. kahevAnI matalaba e che ke jene AvirbhAva thaye nathI evA vidhi ane pratiSedhanA saMbhava mATe temaja jene prAdurbhAva thaye che tenA pAlana vAte bhikSATana vagere bAhya kriyArUpa je ceSTA che tenuM kathana te cheda' che. jema kaSathI zuddha dhAtune viSe AMtarika azuddhinI zaMkA rahevAthI suvarNa parIkSaka tene chedI jue che tema kaSathI zuddha jaNAtA dharmanA chedanI vicakSaNa apekSA rAkhe che. A cheda te bIje kaMI nahi paNa te vizuddha bAhya ceSTA che. vizuddha ceSTA e che ke jyAM avidyamAna vidhi ane pratiSedha abAdhita svarUpI hoI pitAnA AtmAne meLave che ane AtmAne 1-2 chAyApraannissdhaadikaanaaN pApasthAnAnAM yastu pratiSedhaH / dhyAnAdhyanAdInAM yazca vidhireSa dharmakaSaH / / bAhyAnuSThAnena yena na bAdhyate tanniyamAt / sambhavati ca parizuddhaM sa punardharme cheda iti / 3 sarakhA- " vidhipratiSedhayorabAdhayorabAdhakasya samyakatyapAlanopAyamUtasya anudAca phri che:"! Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra78 vairAgyarasamaMjarI [caturtha meLavelA te aticArarUpa apacArathI rahita banI uttarottara vRddhine anubhava kare che. je dharmamAM AvI ceSTAnuM savistara kathana heya te dharma cheda-zuddha jANa. chedathI paNa zuddha suvarNa jevI jaNAtI dhAtu tapAvyA vinA melane laIne potAnA suvarNatvane pUrNa rIte jAhera karI zakatI nathI tema kaSa ane chedathI nirmaLa dharmane paNa vAstavika svabhAva tAparUpa parIkSA vinA prakaTa thato nathI. kaSa ane chedanA pariNAmI kAraNarUpa je bhAve che tenuM kathana te "tApa" che. anya zabdomAM kahIe te banya, mekSa vagerene sabhAva ane tenA nibaMdharU5 AtmAdinI sattArUpa vAda te "pApa" che. kahyuM paNa che ke-- "jIvAibhAvavAo bandhAipasAhago ya iha tAvo / pahaM ripharo ghamo vattAyuvera -AryA A samagra kathanane sArAMza e che ke mana, vacana ane kAyAthI karavuM, karAvavuM, ane anumodavuM ema traNa prakAre sUkSma ane bAdara jIvenI hiMsA vagerene niSedha ane rAgAdine nigraha karanArA dhyAna ane tapazcaryAnuM sevana je zAstramAM pharamAvavAmAM AvyAM hoya te kaSazuddha zAstra gaNAya che. jyAM samiti, gupti vagerethI yukta vidhi-pratiSedhanA upAyarUpa anuSThAnane nirdeza heya te zAstra "cheda-zuddha' jANavuM. AtmA che, te pariNAmI che, te vicitra karmathI baMdhAya che, tene viga thatAM te mukta bane che ItyAdi suMdara kathanavALuM zAstra te "tApa-zuddha jANavuM. 1 chAyAjiivaadibhaavvaado bandhAdiprasAdhakaca iha tApaH / etaiH parizuddho dharmo dharmatvamupaiti // 2 sarakhA- " suhumo asesavisao sAvajje jattha atthi paDiseho / orgvikavrahaM brAhu paNa "-AryA [psUkSmo'zeSaviSayaH sAvadhe yatrAsti pratiSedhaH // rAgAdivyuDayanasahaM dhyAnAdi ca eSa kaSazuddhaH // ] 3 kahyuM paNa che ke-- " epaNa na vAhijjaha saMbhavA ya taM durga pi niyameNa / gharavALA kutto to chepaLa suddho tti "--AryA [ etena ma bAdhyate sambhavati ca tad dvayamapi niyamena | etavacanena zuddho yaH sa chedena zuddha iti // ] Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda dRzyante dAninaH zUrA, vidvAMso rUpabhAjinaH / paramArthagrahaNe nitya - mudyatA viralA narAH // 20 // paramAnA grAhakAnI alpa sakhyA- zrlA--" dAtAo, parAkramI, paNDitA, surUpI (DhagalAbaMdha) jovAya che, (paraMtu) paramA nu gaDaNa karavAmAM sadA udyamI evA mAnavA (te) viralA (ja) che."--320 26 209 dvAsaptatikalAvijJAH, svarNaratnaparIkSakAH / sAmarthyavijJInAte'va, santi dharmaparIkSane zA dha'nI parIkSA karavA mATenI lAyakAta- zle--" je 72 kaLAnA jANakAra tathA sAnA ane ratnanI parIkSA karanArA che, teo paNa dharmanI parIkSA karavAmAM baLa vinAnA che. '-321 72 kaLAo- spaSTI----kalpasUtra (sU. 211)nI maheApAdhyAya zrIvinayavijayakRta sumeAdhikA nAmanI TIkAmAM nIce mujabanI cha2 kaLAe gaNAvAI che-- (1) likhita, (2) gaNita, (3) gIta, (4) nRtya, (5) vAgha, (6) paThana, (7) zikSA, (8) jyAtiSa, (9) chaMda, (10) alaMkAra, (11) vyAkaraNa, (12) nirukita, (13) kASpa, (14) kAtyAyana, (15) nighaTTu, (16) hAthI upara esavuM, (17) gheADA upara besavuM, (18) e benI zikSA, (19) zastranA abhyAsa, (20) rasa, (21) maMtra, (22) yaMtra, (23) viSa, (24) khanya, (25) gadhavAda, (26) prAkRta, (27) saMskRta, (28) paizAcika, (29) apabhraMza, (30) smRti, (31) purANa, (32) vidhi, (33) siddhAnta, (34) tarka, (35) vaidaka, (36) veda, (37) Agama, (38) saMhitA, (39) itihAsa, (40) sAmudrika, (41) vijJAna, (42) AcAyaeNka-vidyA, (43) rasAyana, (44) 358, (45) vidyAnuvAdanuM darzana, (46) saMskAra, (47) dhUrtanuM saMkhaLaka, (48) maNi-karma, (49) vRkSanI cikitsA, (50) khecarca, (51) arIkalA, (para) indrajAla, (53) pAtAla-siddhi, (54) yatraka, (55) rasAi, (56) sarvakaraNI, (57) prAsAdanuM lakSaNu, (58) Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28. vairAgyarasamaMjarI [ caturtha paNa, (59) citra, pattharanuM karma, (60) lepa-karma, (61) carma-karma, (2) patracheda, (63) nakhazkeda, (64) patra-parIkSA, (65) vazIkaraNa, (66) lAkaDuM ghaDavuM, (67) deza-bhASA, (68) gADa, (69) gAMga, (70) dhAtu-karma, (71) kevali-vidhi ane (72) zakuna-ta. saubhAgyazAlinaste syu-labdhaM yairbhavasAgare / bodhiratnaM mahAnaya, zivasampatpradAyakam // 322 // samyatvazALInuM saibhAgya le- "saMsAra samudramAM atizaya amUlya ane muktinA vaibhavane ApanAruM evuM samyaktva-ratna jemaNe meLavyuM che, teo saibhAgyazALI che."--3rara sabhyatvane ratnanI upamA-- spaSTI--graMthakAra samyakatvane ratnanI-amUlya ratnanI je upamA Ape che te asthAne nathI, kemake jema pArasamaNine sparza thatAM letuM suvarNa banI jAya che tema samyakUvathI AtmA alaMkRta banatAM te ajJAnI maTIne jJAnI gaNAya che ane tenuM pUrvokta AcaraNa je mithyA gaNAtuM hatuM te samyaphUnyathArtha lekhAya che. samyaktvamAM AvuM baLa hevAthI tene amUlya ratna kahevuM te zuM atizakti che ? . padArthA laukikAH prAptA, bhramatA'nekazo bhve| na prApto vItarAgokta-dharmo jIvena bhAvataH // 32 // vItarAga-dhamanI aprati- ple -"saMsAramAM bhaTakatA che aneka laikika padArtho meLavyA, paraMtu vItarAge kathele dharma bhAvathI meLa nahi."--323 aprApsyad yadi dharma sa, tadA''psyanna kathaM zivam / gve vicArato nIve, gamaraH tatti rUrakA Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnuvAda gucchaka | ra81 saMsAramAM rajhaLatA jIvane viSe dharmane prAgabhAva -"jo jIve (bhAvathI) dharma prApta karyo hota, to ATale te mise kema na gayo hota ? A pramANe vicAra karavAthI jIvane viSe (dharma) prAgabhAva (arthAta pUrve abhAva hate ema) siddha thAya che. -3ra4 adhunA durlabhaM prAptaM, tad ratnaM punnyyogtH| mA hArSIDhabhAvena, zAstraviruddhavartanaiH / / 325 // dhama-ratnanuM saMrakSaNa-- zle-"(he jIva!) hamaNA tane te durlabha (dharmarUpa) ratna puSyanA vege maLyuM che to mUrkhAIthI zAstrathI virUddha AcaraNa karIne te tene gumAvIza nahi."--3rapa bodhisaMrakSaNe dhyAnAkarSaNaM pApamarSaNam / bhAvaneyaM karoti drAka, tato'syAM tvaM rato bhava // 32 // bodhi-bhAvanAnuM phaLa-- -"samyakatvanA rakSaNane viSe A bhAvanA pApano nAza karanArA evA yAnanuM satvara AkarSaNa kare che, mATe tuM emAM Asakta thA, "- rada dUSaNASTAdazatyakta, ucyate sa jinottmH| yathArthatattvaprakhyAtA, durlabhaH paramezvaraH // 327 // to miththApavaH , micchAdikuMvarajaiH . anataritaH sADaDataitra, darabArona sTArse rU28-guws Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 vairAgyarasamaMjarI [ caturtha paramezvaranI pIchAna-- le -"je 18 dUSaNothI mukta hoya te jinezvara kahevAya che. yathArtha tane vadanAro e A paramezvara durlabha che, kemake misyAdraSTie atyaMta phelAvelAM mithyAtvarUpa aMdhakArathI te sarvadA AvRta che ane te (A) lekamAM hRdayanA prakAzathI ja jaNAya che."--3ra7-328 18 dUSaNe-- pachI ---A padyamAM paramezvaramAM je 18 dUSaNane abhAva kaho che te dUSaNe nIce mujaba che-- (1) dAnAtarAya, (2) lAbhAntarAya, (3) vIryAntarAya, (4) bhegAntarAya, (5) upabhegAntarAya, (6) hAsya, (7) rati, (8) arati, (9) bhaya, (10) dhRNA, (11) zeka, (12) manmatha, (13) mithyAtva, (14) ajJAna, (15) nidrA, (16) avirati, (17) rAga ane (18) iSa. tatprakAzo bhavetU tasya, siddhAntasyAvagAhanAt / AcchAdito'sti so'pyatra, mithyAtvAsaktacetasAm // 329 / ataH to mAcira!, turrama paramezvaradA dharmasya kathako loke, pAkAbhAve bhavasthiteH // 330 // bhava-sthitinA paripAka vinA paramezvaranI aprApti - - "(A) jagatamAM siddhAntanI avagAhana karanArAne tene prakAza thAya, paraMtu) te (siddhAMta) paNa mithyAtvathI vAsita manavALAone (to) A. dita che. ethI karIne hemana ! meM kahyuM ke bhavarithati pADyA vinA lokamAM dharma kahenAro paramezvara maLavo muzkela che. -hara0-730 1 padArthonA upara prati. 2 ratine viparyaya. 3 sukhanA abhijJanI sukhanA saMsmaraNa pUrvakanI sukhamAM ke tenA sAdhanamAM--abhISTa viSayamAM vRddhi. 4 duHkhanA abhijJane duHkhanA saMsmaraNa pUrvaka duHkha prati athavA dukhanA sAdhana prati ke. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sInuvAdi 283 militaH sa mahApuNyAt , sevyatAM sevyatAM sadA / sevAprAcuryato bhUyAt , sulabhaH sa bhavAntare // 331 // paramezvaranI paricaryA- -"te (paramezvara Aje) moTA puNya maLyo che, (vAta) tuM tenI sadA sevA kara, sevA kara (ke je) sevAnI adhikatAne laine bhavAntaramAM (paNa) tenI prApti sulabha thAya. --331 tatsevA syAt taduktAnAM, tattvAnAM zraddhayA tthaa| tajjJAnena tadAcAraH, kuryAt sA tAdRzaM naram // 332 // sapAsanAnuM mahAphaLa le --"teNe kahelAM to viSe zraddhA rAkhavAthI, tenuM jJAna meLavavAthI ane tenA jevAM AcaraNa karavAthI tenI sevA thAya-tenI upAsanA karI gaNAya ane evI) te sevA (sevA karanArA) mAnavane te (Izvara)nA samAna banAve." pharI bhAvaneyaM bhaveJcittai, yasya durgtidaarikaa| sadgatau gAmukIbhUya, svalpakAlena sidhyati // 333 // mukitane rAjamArga - bhale -"durgatine nAza karanArI evI A (dharmavAkhyAta nAmanI bhAvanA jenA manamAM thAya te saddagatigAmI thai atizaya apa kALamAM siddhi pAme."--133 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 vairAgyarasamaMjarI bhAvanAbhiryadaitAbhizcittanairmalyadhAriNAm / viSNuyaMti mane? vAna, ta: muttivALate rUrU4|| mukti mATe piNDasthAdi yAnA-- zrlA--"jyAre A bhAvanAothI cittanI nirmaLatA dhAraNa karanArAone piNDastha vagere dhyAna thAya tyAre temane mukti maLe. -334 [ caturtha yAtAnuM svarUpa spaSTI~~~prANa paraleka sidhAvI jAya chatAM saMyamanI dhuraMdharatAne na gheADanAra, anya jIvAne peAtAnA samAna jonAra, potAnA svarUpathI calita na thanAra, TADha, pavana, taDakA vagerethI kheda na pAmanAra, ceAgAmRtarUpa rasAyananuM pAna karavAnI icchAvALA, rAga-dveSathI nahi dakhAyelA, krodha, mAna, mAyA ane leAbhathI aSita, Atma-bhAvamAM cittane ramaNa karAvanAra, sarva kriyAAmAM nirlepa, kAma-bhAgethI virakta, peAtAnA dehane viSe pazu niHspRha, saMvegarUpa sAvaramAM nimagna, zatru ane mitrane viSe, niMdA ane stutine viSe ema sarvatra samabhAvamAM rahenAra, rAjA hAya ke raMka heAya te baMnenA tulya kalyANane icchanAra, samagra jIve. upara karuNA karanAra, sAMsArika sukhathI vimukha, upasarvAM sahana karavAmAM merunI peThe dhIra, caMdranI jema AnaMdakArI ane pavananI jema saMga rahita evA buddhizALI jana dhyAna dharavAne lAyaka gaNAya che. juo yAgazAstranI svASajJa vRttino sAtameA prakAza (zlA. ra-7). piNDasthaM ca padasthaM ca rUpasthaM rUpavarjitam / dhyAnacatuSTayaM loka, AtmabhAvavibodhakam // 335 // dhyAnanA cAra prakAza zle " piNDaratha, patha, rUpastha ane rUpAtIta ama leAkamAM cAra prakAratuM dhyAna AtmabhAvanAne jAgRta kare che. 335 '' -- Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 285 'piNDasthaM tad bhaved dhyAnaM, kAyasthaH prmeshvrH| niSkarmazcintyate citte, jJAnavAn pArado jinaH // 336 // piDa dhyAnanuM lakSaNa kSe -"zarIradhArI, (ghAti-kamarahita, jJAnI, (saMsArane) pAra pamADanAra ane vItarAga evAne paramezvararUpe cittamAM ciMtavavA te "picchathe " thAna che. ''-336 piMDastha dhyeyanA pAMca prakAre-- spaSTI --jJAnI puruSoe dhyAnanA AlaMbanarUpe piMDasthAdi pAMca prakAranA dhyeya batAvyAM che. temAM piMDasthane vyutpatti-artha e che ke "froDuM-zarIraM tatra tirIti pizcA " arthAta "piMDa eTale "zarIra, temAM rahenAra te "piMDastha" kahevAya che. A piMDastha dhyeyanI (1) pArthivI, (2) AgneyI, (3) vAyavI, (4) vAruNI ane (5) tattvabhU ema pAMca dhAraNAo che. temAM "pArthivI dhAraNAnuM svarUpa e che ke eka rajaju lAMbo ane teTale paheLo kSIra samudra ciMtave. temAM jaMbUdviIpanI mAphaka eka lAkha jananA vistAravALuM ane hajAra pAMkhaDIvALuM suvarNana jevuM kamaLa ciMtavavuM. te kamaLanA kezanI zreNinI aMdara dedIpyamAna, pILI prabhAvALI ane enA jevaDI kaNikA ciMtavavI. te karNikA upara eka veta siMhAsana ane tenA upara karmane ucacheda karavA mATe taiyAra evA AtmAne beThele ciMtave. A prakAranuM ciMtana te "pArthivI dhAraNA che. AgneyI dhAraNuM pachI nAbhinI aMdara soLa pAMkhaDIvALuM kamaLa ciMtavavuM. te kamaLanI kaNikAmAM marda e mahAmantra ane tenI soLa pAMkhaDIomAM anukrame , mA, 6, 6, 3, 4, 25, 2, 2, su, , , , gau, muM, sa: e sALa svare sthApavA. pachI hRdayamAM ATha pAMkhaDInuM kamaLa ciMtavavuM ane temAM anukrame jJAnAvaraNAdi ATha karmonuM sthApana karavuM ane pUrvokta kamaLa upara jhUlatuM hoya tema A kamaLanuM mukhanIcuM rAkhavuM. pachI repha, bindu ane kaLAthI yukta mahAmaMtramAMnA Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 vairAgyarasamaMjarI | caturtha akSaranA rephamAMthI dhIme dhIme nIkaLatI dhUmADAnI zikhA ciMtavavI. tyAra bAda temAMthI agninA taNakhAo temaja agninI javAlAone nIkaLatAM ciMtavavAM ane e javALAonA samudAyathI hRdayagata ATha pAMkhaDIvALA kamaLane mahAmaMtranA dhyAnathI utpanna thayelA agni vaDe baLatuM ciMtavavuM. pachI zarIranI bahAra traNa khUNAvALA agninA samUhane baLato temaja svastikathI alaMkRta tathA agni-bIja "rathI yukata ciMtavavo. pachI zarIranI aMdara mahAmaMtranA dhyAnathI uddabhavelI agninI javALAethI temaja bahAranA agninA samUhanI javALAthI karIne deha temaja ATha pAMkhaDIvALA kamaLane bhasmIbhUta karI zAMta thavuM e "AgneyI dhAraNA che. vAyavI dhAraNA pachI tribhuvananA vistArane pUrI deta, parvatane calita karate ane samudrone kSebha pamADate e pracaMDa pavana ciMtava. pUrve deha ane kamaLane bALIne je rAkha karI hatI tene A pavana vaDe uDADI devI ane prabaLa abhyAsathI te pavanane zAMta kare. A vAyavI yAne "mArutI dhAraNA che. vANI dhAraNuM- amRta samAna vRSTi karanArA, meghanI mALAothI vyApta evA AkAzane ciMtavavuM. pachI ardhacaMdranA AkArathI yukta kalA-bindu sahita varuNa-bIja jaine smaravuM. tyAra bAda varuNa-bIjathI utpanna thayelI amRtatulya vRSTi vaDe AkAzane bharI daIne pUrva uDADelI rAkhane dhoI nAMkhavI ane vAruNamaMDaLane zAMta karavuM. A 'vAruNI dhAraNA che. tattvabhU dhAraNa uparyukta cAra dhAraNa karyA bAda zuddha buddhivALA vegIe sAta dhAtuthI rahita, pUrNa caMdranA jevI nirmaLa kAMtivALA ane sarvajJa sarakhA pitAnA AtmAnuM smaraNa karavuM. pachI siMhAsana upara ArUDha thayelA, sarva atizayothI suzobhita, samagra karmone nAza karelA, kalyANa ane mahimAthI vibhUSita, potAnA dehamAM rahelA nirAkAra AtmAne yAda kare. A tattva dhAraNA che. A piMDasthanA abhyAsI yogIe ziva-gukha pAme che. arhanmayAni hRtya , yAni mantrapadAni ca / cintyante zazizubhrANi, tat 'padasthaM mataM budhaiH // 337... library.org Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda pada-dhyAnanuM lakSaNa le - "anmaya ane candranAM jevA ujajavaLa je ma7- pade hRdaya kamaLamAM ciMtavAya che te (dhyAnane) vibudha bAda mAne che."--337 padastha dhyAnanuM svarUpa spaSTI-padastha dhyAnanI vividha rItio gazAstranA AThamA prakAzamAM batAvAI che. grantha-gairavanA bhayathI atra eka ja nirdeza karIzuM. jemake nAbhirUpa kaMda upara rahelA ane seLa pAMkhaDIvALA kamaLanI dareka pAMkhaDIe seLa svaranI paMkita paikI ekekane bhamatI ciMtavavI. hRdayamAM rahelA vIsa pAMkhaDIvALA temaja kaNikAthI yukta evA kamaLamAM ka thI ja sudhInA 25 vaNe ciMtavavA arthAtu kaNikAmAM ane pAMkhaDIomAM bAkInA varNa ciMtavavA. A uparAMta mukhamAM rahelA ane ATha pAMkhaDIvALA evA kamaLanI kalpanA karavI. temAM thI sudhInA vaNIne pAMkhaDIomAM sthApita karavA. A pramANe A mAtRkAnuM smaraNa karavuM te padastha-dhyAna che ane ene dhyAtA zruta-sAgarane pAragAmI thAya. samavasaraNastho yo, jinaH saprAtihAryakaH / tabimba cintyate citte, 'rUpasthaM tadudIritam // 338 // rUpastha dhyAnanuM lakSaNa -samavasaraNamAM rahelA prAtihAryothI yukta evA je tIrthakara che, tenI pratimAnuM cittamAM je cintana thAya te "rUparathI (dhyAna) kahevAya che.--338 rUpastha dhyAnanuM svarUpa-- spaSTI--pastha dhyAnanuM svarUpa AlekhatAM zrI hemacaMdra sUrIzvara - zAstranA navamA prakAzamAM kartha che ke muktirUpa lakSmIne prApta karavAnI taiyArIvALA, sarva kamene jemaNe saMhAra karyo che evA, dezanA-samaye devee vipharvela traNa pratibiMba pUrvaka cAra mukhathI yukta, samasta bhuvanene abhayadAna ApI rahelA, caMdramaMDalanA jevAM ujajavaLa traNa chatrothI zobhatA, dedIpyamAna bhAmaMDaLanA vistAra vaDe jeNe sUryanA tejanI viDaMbanA karI che evA, divya dardUbhi nAda ane gItanA sAmrAjyanI saMpadAthI yukta, guMjArava Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 varAgyarasamaMjarI [ catutha karatA bhamarAonA jhaMkArathI vAcAla banelA azoka vRkSa vaDe zobhatA, samavasaraNanI vaccovaca siMhAsana upara ArUDha thayelA, be bAju cAmaro vaDe vIMjhAtA, sura ane asuronAM mukuTonAM ratnathI jenAM caraNanA nakhonI kAMti pradIpta thaI che evA, jenI parSadAnI bhUmikA divya puSanA DhagalAthI vyApta che evA, jenA manahara dhvaninuM mRgalAonA samudAye UMcI Doka karIne pAna karI rahyA che evA, jAti-vairane bhUlI jaIne jenI dezanA sAMbhaLavA mATe siMha, vAgha vagere pazuo upasthita thayA che evA, samavasaraNamAM rahelA, cetrIse atizayathI yukta ane kevalajJAna vaDe prakAzatA evA parameSThI arihaMta prabhunA rUpanuM AlaMbana karIne je dhyAna karAya che te rUpastha" dhyAna che. AnuM svarUpa prakAratarathI darzAvatAM sUripuraMdara kahe che ke rAga, dveSa ane atyaMta mehanA vikArethI akalaMkita, zAMta, kAMta, manehara, samagra lakSaPthI lakSita, ajenene aparicita evI gamudrAthI mane raMjaka, netrane atizaya AnaMda ane adbhutatA ardhanAra, jinezvaranI pratimAnA rUpanuM nirmaLa citte nirnimeSa daSTie dhyAna dharavuM te "rUpasthi" dhyAna che. prAtihAryonuM digdarzana-- prAtihArya paratve Doka vicAra stuti-caturvizatikAnA spaSTIkaraNa (pR. ralpa-ra6)mAM meM karyo che temaja te sambandhI keTaluMka vivaraNa zrIbha ktAmara nI pAdapUrtirUpa kAvyasaMgrahanA dvitIya vibhAgagata zrIpAbhaktAmaranA spaSTIkaraNa (pR. 159-164)mAM meM umeryuM che. AthI atra zrI jJAnasAgarasUrikRta namanasurApuramausTimauDhi thI zarU thatA temaja 16 padyAtmaka evA zrI pArzvajina-tramAMthI eka vRkSa vagere ATha pratihAryo para prakAza pADatAM ane vasaMtatilakA chaMdamAM racAyelAM evAM ATha padya nIce mujaba bhASAMtara sahita raju karI saMtoSa mAnavAmAM Ave che - " svAminnazokatarureSa janAnazeSAn dharma dizanniva ravairalinAM karoti / prAjyaprabhAvabhavanasya bhavAdazasya saGgAnna ke vimatayo'pi bhavantiH tajjJAH ? // 7 // arthAt he nAtha ! samasta janene dharma dekhADato heya tema A azeka vRkSa bhramaranA nAdothI sUcave che. mahAprabhAvanA maMdirarUpa Apa jevAnI saMgatithI jyA vimatio paNa tamsa (tenA jANakAra) thatA nathI ? Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda 289. " manye purastava vikasvarapaJcavarNa jAnupramANakusumaprakaracchalena / vizvAdhipasya bhavato bhayataH smareNa mucyanta paJca vizikhAH saviSAdamIza ! // 8 // " athata huM mAnuM chuM ke nAtha ! vizvapati evA ApanA bhayathI madane ApanI samakSa khIlelAM, paMcaraMgI ane jAnupramANaka punA samudAyanA chaLathI (pitAnAM) pAMce bANe sakhedapaNe choDI dIdhAM. roSa vadatAzrI: suzo: ___sAmyaM kathaM bhavatu te vadanasya deva / nityaM zriyaH kulagRhasya hi yasya gAva tAI ghana rAmacarita mubAramAnAra che ! " arthAt he deva ! sadA lakSmInA kulagRharUpa evA jenI vANIe amRtanA tulya haI sadA mAnavanA tApane zAMta kare che e je tuM che tenA vadananI sAthe rAtri, kalaMka ane jaDatAne Azraya lenArA caMdranI kevI rIte samAnatA hoya ? "aio jIvanagdhAjana ! vAha! candrAMzucArucamarAvaliruttarantI / maulegireriva nadI jalapUrapUrNA pArSadroDA tava deva ! vimAna zunnA | 20 | " athaoNt tribhuvanavAsI prANIonAM lecanane viSe amRtanA aMjana samAna temaja manahara rUpavALA he deva ! tArI baMne bAjue vIMjAtI, dedIpyamAna temaja caMdranA kiraNanA jevI manahara cAmarenI zreNi parvatanA zikharathI nIkaLatI temaja jaLanA pUrathI pUrNa evI ujajavaLa nadI jevI zobhe che. " bhivA vibho ! narasurAsurasampado'sau siMhaH suvarNamaNinirmitamAsanaM te / saMzritya vijJapayatIva yathA bhavAbdhe mau nAtha ! tAraya pazuM pazujAtyapetam / / 11 // " arthAta he prabhu ! mAnava, deva ane dAnavanI saMpattione bhedIne suvarNa ane maNinA banAvelA tArA Asanane Azraya laIne e siMha tane ema 36 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [caturtha 290 vaiirAgyarasamaja vinati karatuM hoya ema jaNAya che ke he nAtha ! pazu-jAtithI dUra thayelA evA pazurUpa mane tuM saMsAra-sAgarathI tAra. " sambhAvayAmi bhavatastanusambhavena bhAmaNDalena zitinA jina : bhAsureNa / pUrNa nabhastalamidaM sakalaM yadIti no tata kartha maratApa(ma?)fmaDha vamUvI . 2." athAt he vItarAga ! ApanA dehamAMthI udbhavelA kALA temaja dedIpyamAna evA bhAmaMDaLa vaDe je A samagra AkAza-tala pUrNa hoya te huM ema saMbhAvanA karuM chuM ke e kema marakata (maNinA) jevuM na thayuM ? " vyomasthita stridazadundubhireSa hRdyaH puMsAM nadaniti vibho ! vadatIva nityam / bho bho jagatrayapatirjagadarthavedI nAtaH paro'sti bhuvane tadamuM zrayadhvam // 13 // " arthAt he nAtha ! AkAzamAM rahela, mahara ane devee (vagADela) duMdubhi avAja karatAM ema kahe che ke he ( bhavya jane !) A jagatamAM AnA sivAya anya koI vailokyane nAthe nathI temaja jagatanA arthane jANanAra nathI, vAte tame ene bhaje. "lokatrayaikatilakaM praNamantyamuM ye __ te kIrtikevalazivatrayamAzrayante / kundendusundarataraM trijagajjanAnAM chatrapai tava niyatI re ! | 24 ." athata he Izvara ! kunda ane candra karatAM paNa vizeSa suMdara evAM tArAM traNa chage gela(vAsI) mAnavene e nivedana karatAM hoya ema mane lAge che ke jeo A tribhuvananA tilakane praNAma kare che teo kIrti, kevalajJAna ane mokSa e traNane pAme che. samavasaraNanuM svarUpa --- samavasaraNanI AchI ke gherI rUparekhA stuticaturvizatikAnA spaSTIkaraNa (pR. 291-ra9)mAM temaja zrIvIrastutinA spaSTIkaraNa (pR. 253-256)mAM meM AlekhI che. AthI atra eTaluM ja umerIza ke AnuM TuMkuM ane mane vedhaka Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurachaka ] sAnuvAda 2 varNana zrIguNacaMdragaNikRta mahAvIracaritramAM prAkRta bhASAmAM AlekhAyeluM che. enI jijJAsue e graMthanuM rapa1muM patra jevuM. jyotizcinmayarUpo hi, siddho'mUrtI nirajjanaH / smaryata Izvaro yatra, 'rUpAtItaM' prakIrtitam // 339 // rUpAtIta dhyAnanuM lakSaNa--- le -"je (dhyAna)mAM jayoti svarUpI, jJAnamaya, siddha, amUrta ane nirajana evA IzvaranuM smaraNa thAya tene rUpAtIta' kahevAmAM AvyuM che."--339 etaccatuSTayaM dhyAyan , dhyAtA dhyeyapadaM vrajet / kITako bhramarIdhyAnAna-bhramarItvaM yathA'znuyAt // 340 // dhyAtAnI dhyeyarUpatA leM -jema kIDA bhamarAnA dhyAnathI bhamarApaNAne pAme che tema A cAranuM dhyAna karatAM dhyAna karanAra kaceya dhyAna karavA gya) padane pAme che."--340 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama zucchaka--dharma-caryAM pUrvoktazikSayA jIva !, yadA tvaM saMyuto bhaveH / tadA'ntarAtmabhAvena yojito hi bhaviSyasi // 1 // aMtarAtmAnI prApti mATe sAdhana vlA.--"hai cetana ! pUrve kahelI zikSAthI jyAre tuM yukta thaiza, tyAre tu Antarika Atma-bhAvathI joDAiza,'-1 antarAtmA nilIyeta, paramAtmani punaryadA / prApya tenaikyamAtmaiva paramAtmapadamApnuyAt // 2 // AtmAnI paramAtmatA---- zlA~~'vaLI jyAre aMtarAtmA paramAtmAmAM lIna thAya, tyAre ja tenI sAthe ekatA pAmI AtmA ja paramAtma-pada pAme."-2 nirmathya ghAtikarmANi, kevalajyotirApya ca / hastAmalakavad vizvaM pazyati sa carAcaram // 3 // ghAti-3nA kSayathI sarvajJatA- zle.--'(cAra) dhAti-karmAne kSaya karI kevalajJAnarUpa prabhA pAmIne te carAcara vizvane hAthamAM AmaLAnI jema dekhe che."-3 * vilInasakalaklezo, ghAtikarmakSaye sati / sadehaH paramAtmA'pi, videhasadRzo bhavet // 4 // aghAti-kanA nAzathI pUrNa paramAtmapaNu -- glA0-4nA sarva phlezA zAMta thai gayA che evA te dehadhArI uttama AtmA paNa adhAti-kamane nAza thatAM deDa rahita paramAtmA jevA thAya."--4 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnuvAda garIka ] ra4 tIrthakRtkarmavedAya, karmabhedAya dehinAm / dezanAM sa yakAM dadyAda, tallezo'tra vilikhyate // 5 // tIrthaMkara-nAma-kamane vipAka le -"tIrthaka-nAma-karma davAne mATe ene vipAka udaya anubhavavA mATe temaja jenAM karmone bhedavAne mATe teNe (eTale ke tIrthakare ) je dezanA ApavI joIe tene aMza ahIM lakhavAmAM Ave che."--pa tIrthakaranI dezanA-- spaSTI--dezanA" e "di dhAtu uparathI banele zabda che. ene artha nirdeza, saMdeza, upadeza thAya che. eka vakhate rAmarAjyanA nAmathI mazahura evI ApaNI A mAtRbhUmie atyAra sudhImAM AtmannitimAM sAdhanabhUta anekavidha dezanArUpa saritAone zira upara dhAraNa karI che. eka rIte vicArIe te ApaNuM e ahobhAgya che ke AtmalakSmIne akhUTa khajAne ApaNuM khaMDamAM- eziyA khaMDamAM ja prakaTa thaye che. paramAtmA mahAvIra, bhagavAna buddha, zrIkRSNa vAsudeva, hajarata mahaMmada payagaMbara, Isu khrista ane jarAsta jevA mahAnubhAne janma ApI A pUrva khaMDa apUrvatAne pAme che. aneka RSivaroe adhyAtma jevA agamya ane asAdhAraNa mArga upara bAlajI paNa cAlI zake te mATe vividha varNanI rezanIrUpa pitAnI vAgdhArA vahetI mUkI che. temAMnI eka kalakalaninAdinI, akhaMDita pravAhavALI ane trikAlAbAdhita tatvavALI taraMgiNIne atra nirdeza karavAmAM Ave che. A saritAnA utpAdaka parama pUjya sarvajJa jinezvara che. temanI dezanAnI mukhya khubI kahe ke temanI vANInI alaikika balihArI kahe che te syAdvAdazailInuM samucita ane sagIya sevana che. brahmA, viSNu ane zivarUpa trividha divya zaktirUpe pUjAyela, utpAda, daivya ane vyayarUpa triraMgI tathI taraMgita taraMgiNe te jinezvaranI-tIrthaMkaranI dezanAnI utthAnikA che, bhUmikA che. e tene amara AtmA che. cAra vidyAnA pAraMgata vipravarya zrIgautamasvAmI pramukha gaNadharone Agama racavAmAM adbhuta prakAza pADanArI e jhaLahaLatI ti 1 muMbaImAM zrIgeDIjInA upAzrayamAM samAjanA utkarSanA tIvra abhilASI zrI vijayavallabhasUrinA ziSya munirAja zrIsamudravijayanA adhyakSapaNuM nIce vikrama saMvata 198panA caitra zukla terasane dine zrI mahAvIra-jayaMtI ujavavAmAM AvI te vakhate meM devAryanI dezanA e nibaMdha vAMcI saMbhaLAvyuM hatuM. temAMthI thoDoka bhAga sArarUpe ahIM ApavAmAM Ave che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama che. samAM jene samAveza thAya che evA cetana ane jaDa tanuM paMcama gaNadhara zrI sudharmasvAmIe je citra AlekhyuM che tenI suMdaratA, saMskAritA ane abhijAtatA kone AbhArI che? e citrane uThAva, enA raMganI milAvaTa, ene mATe vaparAyelI pIMchIne kumAza ane enuM kezalya prazaMsApAtra banyuM che te temAM kene hAtha che ? kahevuM paDaze ke vIsamA tIrthaMkara zramaNa bhagavana mahAvIranI apratima, AdaraNIya ane anukaraNIya vANInA sahakArane; tene anaMta digaMtanA darzana karAvanArI paSTika ane pratsAhika dezanAnI sahAyatAne. je dezanA ApavA pUrva carAcara jagatanuM hastAmalakata jJAna prApta karAyuM hoya te dezanAnuM mUlya kema aMkAya ? dravya kSetra, kALa ane bhAvanA pUrepUrA cikitsakanI vANInuM pANI kevI rIte mapAya? suMdara, sArthaka ane sukhI jIvananA ghaDataramAM ane bhAga bhajavanArI, bhASA-sASThavathI bharapUra ane madhuratAnI khANurUpa jina-vANInA pratidhvanio bhagavatI sarasvatInI vINAmAMthI saMbhaLAya che ema kahevuM zuM vadhAre paDatuM che ? tIrthaMkaranI vANInI mIThAza, asaMdigdhatA, agrAmyatA, rasikatA, kemalatA, manaharatA, hRdayaMgamatA, janagAmitA, sarvasparzitA ItyAdinI jeTalI prazaMsA karAya teTalI ochI che. vicAra-vipulatAthI vibhUSita, zabda-lAlityathI lalita, vizuddha varNanazailIthI aMkita, kSudra ane malina vicAra temaja azuddha ane anucita vartananI apavitra rajakaNone dUra karanArI temaja jAti-vairane jalAMjali ApanArI dezanA ardhamAgadhI bhASAmAM apAya che. A vAtanI samavAyAgAdi AgAme sAkSI pUre che. sAmAnya janatA ene lAbha laI zake te mATe A bhASAne upaga karAya che. A bhASA saMskRta nathI e viSe te be mata nathI. A bhASAnI gahanatA ane sAthe sAthe sukemalatA sujJa manuSyanuM mastaka kaMpAve che. zaMbhurahasya nAmanA ajaina graMthamAM prAkRtane saMskRta karatAM paNa ucca sthAna ApavAmAM AvyuM che. ethI paNa A bhASAnI sahRdayatA samajI zakAya che. vizeSamAM mULathI 1 AthI zuM samajavuM e saMbaMdhamAM nyAya-vyAkaraNa-tIrtha paM. haragoviMdadAse yojele pAIa-samahaSNavo'nA cethA aMkane upaghAta (pR. 21-27 ) je. 2 A rahyo te ullekha - "mA DUmAla mArANkhamarrat" [ bhagavAMdhArdhamAgadhyA bhASayA dharmamAcaSTe ] 3 juo AhatadanadIpikA (pR. 134). Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sonuvAda 25 mIThI evI A bhASAmAM apAtI dezanArUpa suvarNane denA dundabhinA nAdarUpa sugaMdhane suga maLe che. kahevAnuM tAtparya e che ke jyAre tIrthaMkara mAlakezAdi rAgabaddha dezanA ApatA hoya tyAre temanA anupama sUramAM sure sUra pUre che. keI koyalakaMThI gAyaka saMgIta zAstra anusAra gAI rahyo hoya ane temAM vAditrane sahakAra saMdhAya te pachI e sUranI mIThAza kevI jAme? evI ja rIte ahIM uttama svareccAra pUrvaka-svaranA uccAraNanA saMpUrNa utkarSamaya dezanA sarvottama saMhanana ane anupama saMsthAnavALA tIrthaMkaranA kaMThamAMthI bahAra nIkaLatAM te saMgItamaya saMdezane svAMga sajelI jaNAya to temAM zuM Azcarya che ? ene tAnapalaTo anekanA jIvanamAM palaTe pedA kare che temAM zI abhutatA che ? A vANInI mIThAza kevaLa zabda-guMthana pUratI ke zabda citranI pratimA khaDI karavA pUratI ja nathI. paraMtu emAM te akhila bhUmaMDalane mahAmAMgalika mahAmaMtra samAyeluM che. jaganA sarva prANIo para dayAbhAva rAkha, keIne paNa kaSTa thAya evI rIte na vartavuM, sadAcArathI sane uddhAra che (bhale pachI te zUdra kayAM na hoya, are tiryaMca paNa hoya ne) e ene sAra che. dezanAnI saphaLatA-- ajeya baLa ane saMpUrNa AtmavizvAsathI vibhUSita, pakSapAtathI parAmakha ane saralatA, nirbhayatA ane sarvajJatAnI mUrtirUpa evA tIrthakaranI dezanA recaka, zikSAprada, ane mArgadarzaka nIvaDe e svAbhAvika che kemake AtmalAghA ke paranindA mATe emAM sthAna ja nathI, e be rANIonA adhapatana pachI te AvI dezanAne prAdurbhAva thAya che. kahevAno matalaba e che ke tIrthakaranA saMdezanI saphaLatA thavAmAM emanI sagIya satyavAditA, sahadayatA ane indriya-saMyati (viSayamAM saMpUrNa Asaktine abhAva) kAraNabhUta che. dezanA ApavAnuM kAraNuM-- atra e nivedana karavuM Avazyaka samajAya che ke lakSmI meLavavA mATe ke kIrti saMpAdana karavA mATe ke puNyanuM upArjana karavA mATe tIrthaMkara upadeza ApatA nathI. A te kRtakRtyanI vANuM che. dIkSA lIdhI te pUrve jemaNe eka varSa paryata dAna dIdhuM, traNa abaja, aThyAsI koDa ane eMsI lAkha suvarNanuM dAna daI je dAnavIra banyA te vyakti zuM dhananI AzA rAkhe ? jemanA avatAra-samayathI mAMDIne te mAkSagamananA kALa paryata jemane kIrti paTaha cosaTha Indro vagADI aNamUle lahAve le che temane kIrtinI AkAMkSA heI kharI ? tIrthaMkaranAmakarmarUpa puNya prakRtine vecavAne mATe, e karmane bhogavavA mATe te jeo dharmopadeza kArya karI rahyA che temane zuM puNyanuM pralobhana saMbhava che ke ? Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama A uparathI samajAya che ke tIrthaMkara-nAma-karmanAM daLiyAM khapAvavA mATe tIrtha kara dezanA de che, paraMtu jema dALa bhegI DhokaLI caDI jAya che tema A dezanAnA zravaNathI bhavya jIne apUrva lAbha thAya che. ene lakSmIne dharmadezanAnuM phaLa zrIguNacandragaNikRta mahAvIracaritranA 2paramA patramAM nirdezAyuM hoya ema jaNAya che. dezanAnuM rahasya je dezanAnA ApaNe A pramANe guNa gAyA che ane gAIe te saMbaMdhamAM eka vAtane nirdeza kara rahI jAya che te e che ke dezanA ApanAra kevaLa pite sarvajJa che, anya koI thayA nathI ke thaze nahi evuM ekadezIya ane ata eva asatya tatva na prarUpatAM pitAnA jevA sarvajJa thayA che ane thaze, strIo paNa sarvajJatA temaja siddhine pAmI zake che, evI ulleSaNa kare che. AnuM prabaLa pramANa Agame che. vizeSamAM bhagavana mahAvIrane pUrva tIrthakaree je kahyuM che te huM kahuM che, evA ullekha karanAra tarIke AgAmomAM AlekhavAmAM AvyA che e uparathI A vAta phalita thAya che. A te ApaNe tIrthakara devenI dezanAne vicAra karyo. dezanA saMbaMdhI De ghaNo UhApoha AcArAMga (a, 2, 3, 6, sU. 101-102)nI zrInIlakasUrikRta vRtti temaja ApapAtika sUtra (sU.34)mAM najare paDe che. graMthagIravanA bhayathI atra eTaluM ja nivedana karIza ke je je rIte bodha pAme tene te rIte upadeza Ape ucita che. arthAta dravya kSetra, kALa ane bhAvano khyAla rAkhavo joIe. anya darzanIya rAjAne upadeza ApatI veLA te e khAsa vicAravuM joIe ke zuM te abhigRhIta mithyAdaSTi che ke anabhigRhIta ke te saMzayazILa che ? je te abhigrahIta mithyAdiSTa hoya te tIrthikonI jALamAM sapaDAvAthI te te che ke potAnI meLe ja te te che ? AvI tapAsa karyA vinA tene ema kahevAmAM Ave ke tarAnAsama, tAsino dhvArA dazadhvajasamA vezyA, dazavezyAsamo nRpaH // " arthAt daza katalakhAnA calAvanArA eTale kuMbhAra, daza kuMbhAra jeTalo vaja (pIThuM rAkhanAra), daza vajanA samAna vezyA ane daza vezyA tulya rAjA pApI che te te rAjA gusse thAya eTaluM ja nahi paNa sakaLa saMghane bhayaMkara AphatamAM nAMkhe. AthI e vAta spaSTa thAya che ke vyaktinI parIkSA karyA vinA tene upadeza Apavo te avidhi ( 1 vyakti mizrAdaSTi che ke bhadrapariNAma che? kayA AzayathI e pUche che ? te kene deva tarIke namana kare che ? te kyA darzanano che ? A dravya saMbaMdhI AlocanA thaI. ahIM vaiSNanuM jora che ke zivanuM ke jainonuM ke utsarga cinuM e kSetra paratvenI AlocanA che. A ko kALa che? duSamAdika ke durlabhadravyakAla ? A kAla saMbaMdhI AlocanA che. pUchanAramAM rAga ane dveSathI para e madhyastha bhAva che ke nahi e bhAvaviSayaka AlecanA che. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guipha mAnuvAda 197 che ane tevI avividha pUrvakanA upadeza A leAkamAM khAdhAkArI che eTaluM ja hi . paNa paralekamAM pazu guNakArI nathI. vaLI akSaradeAvida samAjamAM pakSa, hetu ane udAharaNunA Adara karyAM vinA prAkRta bhASAmAM upadeza ApavA te paNa avidhi che. A pramANe karavAthI to kevaLa pravacananI hIlanA thAya ane ka-andha thAya. vAste je vidhi na jANyute hAya tene mAna dhAraNa karavuM te zreyaskara che. kahyuM paNa che ke da 'sAvajjava jANaM vayaNANaM jo na yANAi visesaM / puttuM pi tarasa na svayaM miMga puLa vesaLa dAra ? --AryA arthAt je sAvadya ane niravadya vacanAnI vizeSatAthI ajANa che tene khelavuM paNa ucita nathI, te tene mATe dezanA ApavAnI te vAta ja zI ? vaLI je padArtha hetugamya heAya tyAM hetunA upayAga ane Agamagamya hoya tyAM AgamanA upayAga kare te te siddhAntanA ArAdhaka che; ethI ulaTuM kArya karanAra jaina zAsanane virAdhaka che. gItArtha-nizIthanA jANakAra munei dezanA ApavAne lAyaka che ane e dezanAnA traNa prakAro cheRtyAdi hakIkata mahApAdhyAya zrImAnavijayakRta dhasaMgrahamAM maLI Ave che, paraMtu te saMbadhamAM atra granthagauravanA bhayathI vicAra karavA banI zake tema nathI. sarveSAM dharmabhedAnAM samyaktvaM prathamaM matam / sudeve sugurau zuddha- dharme zraddhAnato bhavet // 6 // samyaktvanuM sthAna-- 66 zlo-- dharma nA sarva prakAromAM samyaktva prathama ( sthAne) che. sudevamAM ( deva-buddhirUpa ), sugurumAM ( guru-buddhirUpa ) ane sudha mAM ( dharma -matirUpa ) zraddhA rAkhavAthI te thAya che. 1. ''-6 1 chAyA sAvadhAnavadyayorvacanayoryo na jAnAti vizeSama | vamapi tasya na kSamaM kimaGga punardezanAM kartum ? // 2 sarakhAve| kalikAlasarvajJa zrIhemacaMdrasUriSkRta yogazAstranA dvitIya prakAzanuM nimna likhita dvitIya padyaH-~-~~ 3 / Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 vairAgyasamaMjarI [ pacama samyakatvanuM digdarzana spaSTI-AhatadarzanadApikA (50 69)mAM samyaktva saMbaMdhI vizeSa vicAra kareluM hovAthI atra tenuM saMkSipta svarUpa AlekhIzuM. samyaktva, samyagdarzana, darzana, bedhi, samakita e badhA samAnArthaka zabda che. jinezvare prarUpelAM tane viSe sAcI zraddhA te "samyaktva che. A suzraddhA dharmanuM mULa che, puNya-purInuM dvAra che, nirvANa-mahelanI pIThikA che ane samasta saMpatti onuM nidhAna che. enA je samagra saMsAramAM kaI sadara banyuM ke mitra nathI. AthI karIne te taittarIyopaniSaddanA brahmAnaMdavallInA cethA anu vAkamAM kahyuM paNa che ke "taza kava ra >> manusmRtinA chaThThA adhyAyanA nimnalikhita 74 mA padyamAM te tyAM sudhI kahyuM che ke - "samyagdarzanasampannaH, karmabhina nibadhyate / darzanena vihInastu, saMsAraM pratipadyate // " arthAta jeNe samyagdarzana prApta karyuM che, te karmothI baMdhAtuM nathI, paraMtu je enA vinAne che, te saMsAramAM rakhaDe che. samyagdarzana-khAsa karIne pazamika ane kSAyika samyakatva e eka prakArane Atmika bhAva chedeva, guru ane dharmarUpa tatvatrayInuM samyak avalelekina che. kahyuM paNa che ke - " yA deve devatAbuddhi-gurau ca gurutAmatiH / / dharma ja dharmathIH sudA, jaLasvamidamudate " A paghagata samyaktvanuM lakSaNa sAdhyamAM sAdhanane upacArarUpa che. vAcakavarya zrIumAsvAtikRta tatvArthAdhigamasUtra (a. 1, se. 2)gata tavArA sagAne " e anaupacArika-yathArtha lakSaNa che. vizeSamAM ghamasaMgrahanA 36mA patramAM kahyuM che tema A vatio ane zrAvakanA sAdhAraNa samyaktvanuM lakSaNa che; bIjuM lakSaNa te gRhasthoe deva, guru ane dharmane viSe pUjya, upAsyatva ane anuSThayatvarUpa upaga rAkhavo joIe e sUcavavA arthe che temaja vaLI deva ane gurune jIva-tattvamAM ane dharmane zubha Azrava ane saMvaramAM aMtarbhAva thAya che eTale zAstrIya virodha nathI. mULa paMktio nIce mujaba che - "gajha vinoratA viiira gativALa kApAra zAkvlkssnnmuktN, zAstrAntare tu gRhasthAnAM devagurudharmeSu pUjyatvopAsyatvAnuSTheyatva. lakSaNopayogavazAda devagurudharmatattvapratipattilakSaNaM samyaktvaM pratipAditaM, tatrApi jevA guNavajha kIvata, dharma gumAre savAre vArattamakatAtti zAkSAttaravizeSa: " Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka che sAnuvAda "tevo muLa musAduLa nigamathe bhaTTa pramANe iccAi suho bhAvo, sammattaM biti jggurunno||" mukti-mahelanA prasthAna-trayI paikI eka, Adima ane atyanta Avazyaka prasthAnarUpa samyagdarzananuM yAcita varNana mArA jevA mATe zuM zakya che? nahi ja, te pachI ATalethI viramavAmAM Ave che. dharmanA prakAro apekSA apekSA pramANe dharmanA judA judA prakAre saMbhave che. jemake gRhastha dharma ane zramaNa-dharma ema dharmanA be bhedo paDe che. ahiMsA, saMyama ane tapa ema enA traNa prakAre jovAya che. dAna, zIla, tapa ane bhAva ema cAra prakAre che, paraMtu A paikI game te prakAranI sArthakatA te samyakRtva heya te ja che; enA vinA je dharmanuM sevana thAya tenI kazI kImata nathI. cAritrajJAnahIno'pi, samyaktvI zlAghyate sadA / yataH sidhyati samyaktvI, jJAnacAritrabhannahi // 7 // samyakatva vinAnAM jJAna ane cAritranI niSphaLatA- bleTa--"(zuddha) cAritra ane (rUDA) jJAnathI rahita e samyaktvI 1 chAyA--- ahan devo guravaH susAdhavaH jinamataM mama pramANam / ityAdi zubho bhAvaH samyaktvaM bruvate jagadguravaH // 2 sarakho bhaktaparijJAnI nimnalikhita 66mI gAthA: saMsAmo mago, saMkhamaNa nA nizALa | sijjhati caraNarahiA, daMsaNarahiA na sijhaMti // " darzanabhraSTo bhraSTo darzanabhraSTasya nAsti nirvANam / sidhyanti caraNarahitA darzanarahitA na sidhyanti // temaja -- "RAda bajJAna-vidhumafka na ! na punanicAritre, mithyaatvvissduussite|| jJAnacAritrahIno'pi, zrUyate aNikaH kila / macInamardarata nI ppare che Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 vairAgyarasamajarI { paMcama sarvadA vakhaNAya che ( nahi ke e vinAnA jJAnI ke cAritravAna); kemake samatvAna mekSe jAya che, nahi ke jJAna ke enAthI vimukha) cAritra yukata vyakita"-7. cintAmaNi-kAmakumbha-kalpavRkSAdhikapradam / samyaktvaM tad vinA dharma, USare bIjavApavat // 8 // samyakatva vinAnA dharmanI nisAratA- blA-"samyakatva e cintAmaNi, kAmakumbha ane kalpavRkSathI adhika (phaLa) ApanAruM che. enA vinAne dharma te uSara (kSetra)mAM bIja vAvavA jevuM che."----prastutanuM puSTIkaraNa- spaSTI-samyaktva vinAnI dharma-kriyA saphaLa thatI nathI e vAtane zrIharibhasUrikRta dharmabindunI zrImunicandrasUrikRta vRttinA 31mA patramAM TAMcaNarUpe ApelA nimnalikhita glaeNke puSTa kare che--"zAnIvAre kSetre, niSidanAra jAnA = trAuna konti, nIve fmAvavAd -anu. saMyamA niyamAH sarve, nAzyante'nena pAvanAH / lavANAnava, pApA patrazAstranA ! ''anuarthAt jema USara kSetramAM vAvelAM dhAnya kadApi ugatAM nathI tema mithyAtvathI vAsita jIvamAM te ugI nIkaLatAM nathI. jema pralaya-kAlanA agnithI phaLadra5 jhADa nAza pAme che, tema mithyAtvathI sarva pavitra saMyama ane niyamane vinAza thAya che. AthI karIne te dharmabindu (a. 3)mAM tyAM sudhI kahyuM " sati samyagdarzane nyAyyamaNuvratAdInAM grahaNa, nAnyatheti " arthAt samyagdarzananI haiyAtImAM ja, nahi ke tenI gerahAjarImAM aNuvrata vagerenuM grahaNa vyAjabI che. A saMbaMdhamAM mahepAdhyAya zrIyazavijaya kahe che ke " ato mArgapravezAya, vrataM mithyAzAmapi / Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka sAnuvAda 301 eTale ke ethI karIne dhIra mativALA (mahAnubhAve) mArgamAM praveza karAvavA khAtara mithyAdaSTiomAM paNa dravya-samyaktvane Arepa karyA bAda temane vrata Ape che-grahaNa karAve che. ahiNsaastymstey-brhmcryaaprigrhaaH| samyaktvasahitA ete, niyamA mokSadAyinaH // 9 // samyakatva pUrvakanAM trathI mela- le-"ahiMsA, satya, adattAdAna, brahmacarya ane aparigraha e (pAMca mahA)trata sabhyatvathI yukta hoya te) ja mokSa arpe che"--9 saMyamasya balAbhAve, zrAvakANAM vratAni ca / dvAdaza gRhItavyAni, samyaktvoccArapUrvakam // 10 // zrAvakanAM bAra vate kalola-"cAritra levAnI zaktinA abhAvamAM zrAvakanAM bAra vrato samyakatvanA uccAra pUrvaka grahaNa karavAM joie."--10 zrAddha-ghatenuM pradAna-- spaSTI--gRhasthapaNAmAM rahIne pALI zakAya tevAM vate zrAvakane grahaNa karAvavAmAM Ave te pUrve tene sarvottama sarvaviratirUpa dharmanuM kathana karavuM joIe evI je hakIkata A padyamAMthI spharatI hoya te te dharmabinA dvitIya adhyAyanA 32 mAM patragata nimnalikhita paMktine AbhArI hoya ema samajAya che - ___" uttamadharmapratipattyasahiSNostatkathanapUrvamupasthitasya vidhinA'NuvatAdidAnamiti // 8 // sahiSNoH prayoge'ntarAya iti // 9 // anumatizcetaratreti // 10 // " Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 verAgyarasamaMjarI paMcama kahevAnuM tAtparya e che ke je kaI bhavabhIru bhavya dharmanA grahaNa mATe udyamazIla banyA hoya tenI AgaLa guru prathama kSamA, mArdava ItyAdi dazavidha yatidharmanuM savistara varNana kare, kemake e yati-dharma ja sarva karma- rogane dUra karanAruM anupama auSadha che. je A bhavya Ave samaye paNa viSaya-sukhanI pipAsAne laIne uttama evI sarvaviratine svIkAra karavA asamartha hoya te tene aNuvratAdinuM pradAna karavuM, paraMtu tema karavA pUrve yati-dharmanuM kathana karavuM ja joIe, kemake je dhama-grahaNa mATe prayatna karI rahyo che tene je yatidharma na saMbhaLAvAya te chatI zaktie tene sarvavirati levAmAM aMtarAyabhUta thavAne doSa lAge temaja dezavirati svIkAravAthI je sAvadya aMzane tyAga rahI jAya temAM anumati hevAnuM dUSaNa udbhave. zrAvakane artha " rAjanIti thAya e vyutpattivALA zrAvaka zabdathI zuM samajavuM tene uttara nimna-likhita padya pUruM pADe che - " zraddhAlutAM zrAti jinendrazAsane dhanAni kSetreSu vapanyanAratam | karoti puNyAni susAdhusevanA te "zAvAduttimAtA -vaMzI arthAta zrItIrthakaranI AjJAne viSe jene AsthA che, je niraMtara (sAdhu pramukha) 1 zrAvakane mATe prAkRta bhASAmAM "savaga' zabda che. ene artha samajAvatAM zrIharibhavari saMbadhaprakaraNamAM zrAvaka-dhamAMdhikAramAM kahe che ke - " saMpannadasaNAI paidiyahaM jaijaNA suNeI a| sAmAjiM ghara no chu te "sAvaLa' || "-- AryA | naLAbadaphanaHi kativi tijanAnaH rAjafe | nAkhAvAra mAM vasuM te chAparva ! 2 zrAddhaguNavivaraNamAM te evo ullekha che ke* prANutAM kAti rAti zAsa dhanaM vapedAzu vRNoti darzanam / kRntatyapuNyAni karoti maMyama te "prAsaM' vrgro vikSar: | "--vaMzasthA jhAnita garA gharvina, vAparelA: ! jAgRtta taina, "zASaka' zasfmAre " anuSa Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 33 uttama sAta) kSetromAM dravya vAve che-vApare che ane je zuddha zramaNanI sevAthI puNya (prApta) kare che, tene uttama (puruSa) 'zrAvaka' kahe che. zrAvaka kahe ke zrAddha kaheA te eka ja che. enA vizeSa paricaya zrAdguNavivaraNa, dha bindu vagere graMthamAM najare paDe che. sthUla hiMsAmRSAsteyA'brahmataH prapalAyitAH / zrAddhavratAni catvAri, teSvAdyAni bhavanti hi // 11 // zrAddhatratAnA upakrama- zlo-" sthaLa hiMsA, La asatya, sthULa corI, sthaLa abrahmathI je nAsI chuTayA che nivRtta thayA che temanAmAM (prathamanAM) cAra zrAvaka-tratA che."--11 3 parigrahANAM saGkoce, paJcamaM vratamucyate / dizAM niyamane SThaM, bhogopabhogavarjanam // 12 // dezataH saptamaM jJeya-- manarthadaNDavarjanam / aSTamaM navamaM cAsti, sAmAyikavrataM matam // 13 // - yugmama sthUla parigrahanA tyAga ityAdi tranA zlA~ " parihAnA saMkAca te pAMcamuM vrata che ane dizAnA niyama karavAthI huM khriparimA vrata (thAya) che. bhAga ane upabhoganA aMzathI tyAga te sAtamuM bhagApabhAgaparimANa vrata che. anaCdaMDanuM viramaNa te AThamuM vrata - NavuM ane sAmAyika te navamuM gaNAya che. "-12-13 -- 1 A saMbaMdhamAM nimnalikhita padya manana karavA jevuM jaNAya che:" pAMce cUkaye triDuM mUkie, cittuM na jANu nAkhuM; jiMga DhaMDhera vAie,muhui 'zrAvaka' nAmuM. pacAzakamAM / kahyuM che ke~~ " paraloyahiyaM sammaM jo jiNavayaNaM suNei uSautto / prakRttivyamavinamA muddono 'sAyano' vastra | 2 || 19 [ paralokahitaM samyag yo jinavacanaM zRNoti upayuktaH / atitIvramaeNnizamAta sUSTi: (jIvana: sa ) zrAvajhoDa4 || ] Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 vairAgyarasamaMjarI [ prathama dezAvakAzikaM nAma, dazamaM vratamucyate / parvAdau pauSadhaM kRtvA, pAlyamekAdazaMvatam / / 14 / / dazamA ane agyAramA vrata --"dezAvakAzika dazamuM vrata kahevAya che. pUrva vagere (divasomAM) paiSadha karI pauSadha nAma agyAramuM vrata pAlavuM joIe."--14 Adi zabdane hetu spaSTI--graMthakAra tapAgacchIya che ane tethI teo kharataragacchIya jenenI jema parvane ja divase pauSadha kare e vAta svIkAratA nathI, paraMtu anya divase paNa pauSadha laI zakAya che evuM temanuM maMtavya che. A maMtavyanA sUcana mATe temaNe Adi zabdano prayoga karyo hoya ema jaNAya che. atithisaMvibhAgena, kriyate dvAdazavatam / svargagA hi vratasthAH syuH, pazavo vrtvrjitaaH|| 15 // vratadhArIonI gati le-- "atithinI sAthe saMvibhAga karavAthI bAramuM vrata thAya che. e pramANe bAra vrato pAlavA joIe, kemake vratadhArI (cha) varge jAya, jayAre vrata rahita (jIva) pazu thAya-tiryaMca gatimAM utpanna thAya."--15 mahAvratAni labdhAni, naiva dvAdaza vratAni ca / samyaktvaM yena no labdhaM, tasya janma nirarthakam // 16 // samyaktva vinA janmanI nirarthakatA --pAMca mahAvrato, bAra trate ke samyakatva (paNa) jeNe prApta karela nathI tene janma nirarthaka che-eLe gaye che."--16 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 305 305 jIvAjIvau tathA puNya-pApe cAzravasaMvarau / nirjarAbandhamokSAzca, tatvAnyevaM matAni hi // 17 // nava tattvono nirdeza- bhale -" jIva, ajIva, puSya, pApa, Azrava saMvara, nirjarA, banyA ane mokSa e pramANe nava ja na gaNAya che."--17 kamane upanyAsa- spaSTIka-avaje kamapUrvaka tattvane nirdeza kare che tenavatatvanI nimnalikhita " gIvALIvA godf pAvAvasaMvata nijhANA. baMdho mukakho ya tahA nava tattA huMti nAyavvA // " -Adya gAthAnA anukaraNanuM pariNAma jaNAya che. puNya ane pApane Azrava ke baMdhamAM aMtarbhAva karatAM tenI saMkhyA sAtanI paNa thAya che ane tenA suprasiddha krama pramANe baMdhane saMvaranI pUrve nirdeza karAya che temaja e kama te sahetuka che e vAta meM AhaMtadanadIpikA (pR. 3-4)mAM vicArI che, paraMtu atratya kama mATe zuM kAraNa che te mArA samajavAmAM AvatuM nathI, kemake e kramamAM pari. vartana paNa jovAya che. e vAtanI pratIti karavI hoya te A pachInA padyanuM TippaNa jevuM (pR. 306). syAdvAdasahitaM teSAM, nayanikSepapUrvakam / yajjJAnaM tattu samyaktvaM, dharmAdhAraM prkortyte|| 18 // samyakatvanuM lakSaNa -"cAddavAda sahita temaja naya ane nikSepa pUrvaka A (to)nuM je jJAna che te dharmanA AdhArarUpa "samyakatva' kahevAya che."--18 syAdvAdane vicAra- spaSTI-136mAthI 138mA sudhInAM pRSThomAM syAdvAda saMbaMdhI ApaNe Doka isAra karI gayA chIe. enuM svarUpa te eTaluM vizALa che ke tene yathAyogya nirdeza karatAM eka saMpUrNa graMtha thaI jAya. vizeSamAM A saMbaMdhamAM meM nyAyakusumAMjale (rU. 3, le. ra2, 26, 29, 31)nA temaja stuticaturvizatikA 39 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama (pR. 112-115)nA spaSTIkaraNamAM cheDe ghaNe ullekha karyo che eTale ahIM te tenA svarUpa paratve vyAyakhaMDakhAdya (le. 2)nI nyAyAcArya mahopAdhyAya zrIyazavijayakRta TIkAnI syAdvAdanA lakSaNa upara prakAza pADatI nignalikhita paMkti raju karI saMtoSa mAnavo ucita samajAya che jAtra nAnApati: rAjA, jitu gallAmena tapadhdyotksyaatpdsmbhivyaahRtvaakyvishess iti " arthAta vivigha viruddha dharmonuM eka sthAnamAM pratipAdana karanAra syAdAda nathI, paraMtu apekSAnA bhedathI viruddha dharmonA virodhanA ghAtaka "yApadathI vyavahAra karate vAkyavizeSa che. A syAdvAda-ratnAkaranI choLo anya dArzanika udyAnane paNa pallavita karI rahI che. dAkhalA tarIke vedamAM je eka ThekANe aneka deva mAnelA che ane bIje ThekANe deva eka ja che ema paraspara virodhAtmaka je be kathano najare paDe che tenuM samAdhAna karatAM zrIyAskAcArya kathe che ke 'etat tu nararASTramiva syAt / arthAta puSkaLa no maLIne eka rASTa thAya che eTale samaSTirUpe rASTra eka che paraMtu vyaSTirUpe joIe te te vividha prakAranA nararUpa che. e pramANe rASTrarUpa ekatva ane nararUpe nAnAtva jema siddha thAya che tema atra samajavuM. nane UhApeha- vAyakusumAMjali (rU. 3, lo. 19, 36 )ne temaja stuticatuviMzatikA( le. 3)nA sapaSTIkaraNamAM tathA AhatadarzanadIpikA (pR. 22-330)mAM naya saMbaMdhI meM vistRta UhApoha karyo che eTale atre e saMbaMdhamAM vizeSa kahevA jevuM rahetuM nathI. chatAM paM. sukhalAlajIkRta tatvArthasUtranA vivecanamAMthI eka be mananIya hakIkata noMdhavI Avazyaka samajAya che. 1 sarakhAvo siddhapaMcAzika, dharmaratnavRtti, kamaLyavRtti vagerenA kato zrIdevendrasUrIzvarane mudrAlekha - "jia 1ajia 2 punna 3 pAvAsava 5 saMvara 6 baMdha 7 mukakha 8 nijjaraNA 9 // kevi Hdaha6 taLe na vaLargvaghume che " [ jIyo'jIvaH puNyaM pApamAsravaH saMvaro bandho mokSo nirjaraNA / yena zraddhIyate tatvaM samyaktvaM kSayAdibahubhedama in ] Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnuvAda gucchaka nayAnuM nirUpaNa- koi paNa viSayanuM sApekSapaNe nirUpaNa karanArA vicArane 'naya' kahevAmAM Ave che. AthI nayAnuM nirUpaNa karavuM ane artha vicAronuM vargIkaraNa karavuM evA thAya che. nayAnuM vargIkaraNa traNa jIddI judI rIte thayeluM jaina darzanamAM najare paDe cheH-(a) eka par'parA sIdhI rIte pahelethI ja (1) naigama, (2) saMgraha, (3) vyavahAra, (4) anusUtra, (5) zabda, (!) samabhirUDha ane (7) evaMbhUta ema nayanA sAta prakAro varNave che (A paraMparA zvetAMbarIya AgamAmAM ane diga barIya granthemAM che); (A) nAgama sivAyanA cha bhedo svIkAranArI tArkikacakracUDAmaNi zrIsiddhasena divAkaranI para parA; ane (i) vAcakavarya zrIumAsvAtinI ke jee tattvArthasUtra ane tenA svapajJa bhASyamAM nayanA naigamathI mAMDIne zabda sudhInA pAMca bhede ane zabdanA sAMprata, samabhirUDha ane evabhUta ema zabdanA traNa uttara bhedane ullekha kare che. 307 nayavAdanuM svarUpa nayavAda eTale vicArAnI mImAMsA. A vAdamAM mAtra vicArAnAM kAraNeA, tenAM pariNAma ke tenA viSayanI ja carcAnA samAveza thAya che ema nahi, kintu emAM paraspara virodhI jaNAtAM paraMtu vAstavika rIte jotAM avirodhI evA vicArAnA avirodhIpaNAnA kAraNanuM gaveSaNu mukhyapaNuM che eTale ke virAdhI dekhAtA vicArAnA vAstavika avirodhanuM mULa tapAsanAra ane tema karI tevA vicArAnA samanvaya karanArUM zAstra te 'nayavAda' che. avirodhanuM mULa vicArakanI dRSTi-tAtparyamAM raheluM che. A dRSTine jaina zAsamAM apekSAnA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. tethI nayavAda apekSAvAda' paNa kahevAya che, naya-dezanAnI pRthaktA ane viziSTatA naya ane zruta e baMne vicArAtmaka jJAna che chatAM e emAM taphAvata che; kemake kAi paNa viSayane sAthe sparzI karanAra athavA tema karavAne prayatna karanAra vicAra 'zrata' che, jyAre te viSayane mATe eka aMge ja sparza karI besI rahenAra vicAra 'naya' che. AthI samajI zakAya che ke naya e zruta pramANanA aA che. koi paNa viSaya paratve aMze aMze vicAra utpanna thaIne ja chevaTe te vizALatA ke samagratAmAM pariName che, je kramapUrvaka vicAra utpanna thAya che te ja krame tavodhanA upAya tarIke tenuM varNana karavuM joIe ema mAnatAM svAbhAvika rIte ja nayanuM nirUpaNa jaina zAstromAM zrutapramANathI khuduM karavAmAM AvyuM che. vaLI keAi viSayamAM game teTaluM samagra jJAna hAya tepaNu vyava hAramAM tene upayoga aMze aMze thatA heAvAthI samagra vicArAtmaka zruta karatAM aMzavicArAtmaka nayanuM nirUpaNa jIvuM karavAnuM prApta thAya che. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ paMcama zruta e Agama-pramANa heAvAthI nayavAdanA Agama-pramANamAM aMtarbhAva thAya che. Agama-pramANa tA jainetara darzano paNa svIkAre che. tema chatAM paNa nayavAdanI judI dezanAne kAraNe jaina tattvajJAnanI vizeSatA manAya che. Anu kAraNa nayavAdanI judI pratiSThA jaina darzane je hetuthI karI che te ja che. e hetu e che ke sAmAnya rIte manuSyanI jJAnavRtti adhurI che, ane asmitA-abhinivezanI bahulatA che. jethI karIne jyAre te kAi paNa khakhatamAM amuka vicAra kare che tyAre te vicArane chevaTanA ane saMpUrNa mAnavA prerAya che. A preraNAthI te bIjAnA vicArane samajavAnI dhIraja khAi bese che; chevaTe peAtAnA AMzika jJAnamAM saMpUrNatAnA Aropa karI le che. AvA Aropane lIdhe eka ja vastu paratve sAcA paNa judA judA vicAra dharAvanArAe vacce athaDAmaNI UbhI thAya che ane tene lIdhe pUM ane satya jJAnanu' dvAra baMdha thai jAya che; tethI satya ane pUrNa jJAnanu dvAra ughADavA ane viSamatA ane vivAdane dUra karavA nayavAdanI pratiSThA karavAmAM AvI che ane e dvArA ema sUcavAyuM che ke dareka vicAraka peAtAnA vicArane AgamapramANu kahyA pahelAM tapAsI jue ke te vicAra pramANanI keTie mUkAya tevA savAzI che ke nahi. AvuM sUcana karavuM e ja e nayavAda dvArA jaina darzananI vizeSatA che. nikSepa-- samagra vyavahAranuM ke jJAnanI Apa lenu' sAdhana bhASA che. bhASA zabdonI banelI che. eka ja zabdanA prayAjana ke prasaMga pramANe aneka arthamAM upayoga karAya che. dareka zabdanA ochAmAM ochA cAra a jovAya che. e ja cAra arthe e zabdanA-arthasAmAnyanA cAra vibhAga che. e vibhAga ja 'nikSepa' yAne 'nyAsa' kahevAya che. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra nikSepa che. e jANuvAthI tApa samajavAmAM saralatA thAya che. enAthI eTaluM pRthakkaraNa thaI jAya che ke meAkSamArgarUpe samyagdarzana Adi artha ane tattvarUpe jIvAjIvAdi a amuka prakAranA hovA joie, khInna prakAranA nahi. A cAre nikSeponI rUparekhA me ArhatadarzanadIpikA (pR. 147-158)mAM AlekhI che. eTale ahIM tenuM punarAvartana karavAnI jarUra jote nathI. 38 tattvajJAnavihIno'pi tattvazraddhAnamAtrataH / samyaktvaM labhate kazcin - mASatuSamunIzavat // 19 // samyaktvanI prAptinuM sAdhana zlA--" tattva-jJAnathI rahita hAvA chatAM tattvone viSe kevaLa zraddA Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 309 hovAthI kaI bhASa0Sa munivaranI jema samyakatva pAme che. 1-10 mAtuSa munivarane vRttAnta- spaSTI-munipravara zrImApatuSane lokabaddha vRttAnta paMcAlakanI zrIabhayadevasUrikRta vRttimAM najare paDe che. AnA A leke zrIdevagusasUrikRta navatatva prakaraNanA upAdhyAya zrIyazedevakRta vivaraNamAM uddhata karAyelA che. AnA AdhAre A muniratnanA jIvananI rUparekhA atra nIce mujaba AlekhavAmAM Ave che - guNanA ratnAkara, kRtanA atha ziSya vaDe sevita, svArthanuM dAna devAmAM megha samAna ane saMghAdinuM kArya karavAmAM tatpara evA eka AcArya hatA. temane eka baMdha hatA. A bhAI viziSTa kRtathI rahita, svArthaparAyaNa temaja svecchA pUrvaka nidrA lenArA hatA. eka divasa AcArya kAma karIne thAkI gayA hatA. tema chatAM avasarane nahi oLakhanArA ane mugdha buddhivALA ziSyoe temanI pAse vyAkhyAna karAvyuM. zramane lIdhe teo vyAkhyAna ApavA samartha thayA nahi, paraMtu temanuM citta khinna thayuM ane teo vicAravA lAgyA ke mAro bhAI dhanya che, puNyazALI che, kemake te nirguNa hevAthI sukhe suve che ane hare phare che, jyAre ame te adhanya che, kemake amArA guNone laIne amAre parataMtratA prApta thaI che ane ethI ame jhaMpIne besI zakatA nathI. A pramANenA ciMtana dvArA jJAnanI avajJA karavAthI A AcArye atizaya ugra jJAnAvaraNIya karma bAMdhyuM, paraMtu temaNe tenI AlocanA karI nahi. teo kALa karIne svarga saMcaryA. tyAMthI cyavane teo koI sArA kuLamAM avataryA. kAlAMtare sAdhunA samAgamathI teo jaina dhamI thayA eTaluM ja nahi paraMtu temaNe mokSadAyinI dIkSA paNa grahaNa karI. tyArabAda teo sAmAyika kRtane abhyAsa karavA lAgyA. kintu peluM jJAnAvaraNIya karma udayamAM AveluM hovAthI eka pada paNa temane yAda rahetuM nahi, joke bahumAna pUrvaka vAraMvAra prayAsa te temane cAlu ja hate. gurue temane pATha karavA mATe azakta jANyA, tethI sAmAyika zratane saMkSepathI artha saMbhaLAvyo ke mA rutha mA suNa arthAt ruSTa ke tuSTa thavuM nahi, eTale ke rAga ane dveSathI AghA rahevuM. ATale artha paNa teo bhUlI jatA. 1 sarakhA paMcAzakanA sAdhuvidhi nAmanA agyAramAM pacAzakanI nimna-likhita sAtamI gAthA:-- " gurupArataMtaNANaM saddahaNa eyasaMgayaM ceva / wtta 3 varita mAnatu (fr)f I " [ gurupAratantryANAM zraddhAnaM etatsaGgataM caiva / yatastu cAritriNAM mASatuSAdInAM nirdiSTam // 1 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 vairAgyarasamajarI [ paMcama mahAmahenata karatAM vaLI te yAda AvatAM teo mApatu ema gokhavA mAMhatA. jyAre A paNa vaLI teo bhUlI jatA tyAre teo mUgA rahetA. e joIne bALako hasatAM ane kahetAM ke mAvatapa sAdhue mauna dhAraNa karyuM che. A pramANe bALakone mazkarI karatAM joIne paNa A munivara te ema ja vicAratA ke ThIka thayuM, A bALakee mane "mASatuSa pada yAda karAvI ApyuM. pachI teo ene pATha karavA mAMDatA eTale bIjA sAdhuo te sAMbhaLIne temane zIkhavatA ke mAM jaLa mA ema gokho. pachIthI A muniratna tema karatA hatA. A pramANe sAmAyikane artha dhArI rAkhavAne mATe paNa asamartha munirAja vakhata jatAM gurubhakitane laIne kevalajJAna prApta karI zakyA arthAt sarvajJa paNa banyA ane zivaramaNIe temanA kaMThamAM vara-mAlA paNa AropI. samyaktvaM vidyate jIve, na veti jJAyate katham ? / iti pRSTe prabhubayAta, jAnIyAt paJcaliGgataH // 20 // sabhyatvanuM astitva jANavAne upAya ple -" (amuka) jIvamAM samyakatva che ke nahi te kema jaNAya ema prabhune pUchatAM teo pAMca liMga vaDe te jaNAya ema kahe. '' ra0 prabho ! tAni ca kAni syu-steSAM vyAkhyApurassaram / svarUpe zrAvyatAM yena, tacchatvA tIryate jagat // 21 // samyakatvanAM liMgane prastAva ple --"he nAtha ! te (liMge) kyAM che tenuM ravarUpa tenI vyAkhyA sahita zravaNa karavo ke jethI (A) saMsAra-samudra tarI javAya."- 1 murAda rAju zrAddha !, % kriAni mAvataHA ---nirvA- DawADaDatipana 22 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnuvAda liMganI saMkhyA--- kalA --"prabhue kahyuM ke he bAvaka ! zama, saMga, nirveda, anukazmA ane AstikatA e kharekhara pAMca liMga tuM bhAvapUrvaka sAMbhaLa. 7-2 mAdi liMgomAM zuzraSA vagerene aMtarbhAva spadI --A padya zamAdi pAMca ligono nirdeza karAyo che, paraMtu atra koI evI dalIla kare ke - " sussUsa dhammarAgo gurudevANaM jahA smaahiie| verAvane navA saMiikrayA uttaruM -AryA arthAt (1) zuSA, (2) dharmane viSe rAga ane (3) guru ane devanI samAdhi anusAra vaiyAvRjya karavAno niyama e traNa samyagdaSTinAM lige che te tenuM zuM? Ane uttara e che ke A traNa liMgane zamAdi pAMca liMgomAM nIce mujaba aMtarbhAva thatuM hovAthI liMgonI saMkhyAmAM pheraphAra paDatuM nathI. zuzraSAne AstikyamAM aMtarbhAva thAya che, kemake jema yuvaka hoya te tenAmAM caturAI saMbhave che tema AstikyanI haiyAtImAM ja zuzraSAne sadbhAva che eTale ke zuzraSA e AstikyanuM kArya hevAthI zuzraSAne AstikyamAM samAveza mAnava samucita che. dharmane viSe rAga ane guru ane devanA vaiyAvRtyane niyama e baMnenI utpatti saMvegane AbhArI hovAthI e bene saMvegamAM aMtarbhAva karAya che, kemake rUpane viSe udyata evA vihAranA pariNAma sivAya anya koI dharmano rAga nathI temaja pratidina sva zarIra, dhana ItyAdine caitya ane sAdhunA upayogamAM javAnA adhyavasAya sivAya anya kaI vaiyAvRjyane niyama nathI. samAdine kama prastuta padyamAM zama, saMvega e kama pUrvaka pAMca liMgonuM kathana karavAmAM AvyuM che tenuM zuM kAraNa che evI sahaja jijJAsA thAya. e vAta te sAcI che ke A kama cheka tattvArthasUtranA bhASyamAM paNa najare paDe che. zrI amara cakasUkRita padmAnaMda mahAkAvyanA bIjA sargamAMnA nimnalikhita-- "saMja- niza - gujA ''stikyAGkasamyaktvamupAzritAnAm / iyaM tu dezAd viratiyatitvA nurAmanAM vRdhinAM thAta ! 28jhA ) Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 vairAgyarasamaMjarI paMcama -padya (pR. 39)mAM uparyukta kamamAM pheraphAra jovAya che. zrIratnazekharasUrikRta guNasthAnakamArohanA nimnalikhita padyamAM paNa A krama paratve viparyAsa jevAya che, kemake temAM anukaMpAvAcaka kRpAne Adya sthAna apAyuM che.-- WI-kAma-vera-nirvekADaDarikSA , guNA bhavanti yaccitte, sa syAt smyktvbhuussitH||21||" AvA apavAdane bAda karIe to samAdirUpe kama najare paDe che. ethI enuM kAraNa tapAsatAM paMcaliMgInA vRttikAra trIjA patramAM kartha che ke mithyAbhinivezanI vyAvRttirUpa zama, samyakatvanuM prathama kArya hovAthI tene siAthI prAraMbhamAM nirdeza karAyo che. mithyAbhinivezathI yukta jIvane saMvega heta nathI, kemake evA jIvanuM aMtaHkaraNa kutIrthAdi AgamathI vAsita hoI te vAstavika mokSane svarUpathI anabhijJa hoya che eTale vastutaH tene mokSanI abhilASA hotI nathI, vAte zama pachI saMvegane sthAna apAya che. vaLI jenAmAM vega nathI tene viSe nirvedane saddabhAva nathI, kemake naraka vagerenAM duHkhanI sAthe tenA AtmAnI tanmayatAnA vegane abhAva che. AthI saMvega pachI nirvedane nirdeza karAya che. vaLI nirvedathI vimukhane viSe anukaMpAne saMbhava nathI. je jIva bIjA badhAne pitAnA jema gaNatuM hoya tenAmAM anukaMpA hoya, paraMtu nirveda rahita jIva ahika sukhane abhilASI hovAthI tenAmAM anukaMpAne avakAza nathI. AthI anukaMpAne nirveda pachI sthAna apAya che. vaLI anukaMpAthI rahita jIvamAM vAstavika Astikya nathI, kemake kharI rIte te anukaMpAthI alaMkRta jIvane viSe ja tAvika AstiSpane nizcaya hoya eTale ke A kAraNathI anukaMpa pachI Astikane ullekha karAya che. samyakatvanA kAryarUpe paNa zAdinI A kama pUrvakanI utpatti hovAthI A kama jAya che. athavA Astikya sarvavyApI hovAne laIne tenI bahaviSayatA hovAthI tene aMtamAM nirdeza karAya che athavA pazcAnupUrvI pramANe AstikyAdi krama pUrvaka AnI utpatti hovA chatAM temaja pAThanI prasakita hovA chatAM pradhAna nyAyane AzrIne samAdi kamane upanyAsa samaje. tat sadbhAgyabharailabdha--mekaikamapi darzanam / lInaM ca gamayatyeva, tena liGgaM prakIrtyate // 23 // liMga kahevAnuM kAraNa zle --"sadbhAgyanA samUhathI prApta thayeluM te eka eka lakSaNa paNa Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 313 AtmAmAM rahelA samyatvanuM sUcana kare che, mATe ene "liMga" kahevAmAM Ave che. -ra3 liMganuM tAtparya- pachI.--dhUmADo najare paDatAM jema agninuM anumAna karAya che ane vaja jotAM maMdiranuM anumAna thAya che tema samAdine je AtmAmAM sAva jaNAya tenAmAM samyaktva hevAnuM anumAna karAya che. atyAre "bharatakSetramAM tIrthakarane, sarvane, gaNadharadeva jevA atIndriya jJAnIono abhAva hovAthI amuka vyakti samyakatvathI vibhUSita che ke te mithyAtvI che tene sarvathA nirNaya karI zakAya tema nathI. te paNa jenAmAM samAdi lige paikI eka paNa liMga hevAne sunizcaya thato hoya te vyakti jarUra ja samyaktvathI alaMkRta che ja ema kahevuM jarAe khoTuM nathI. atre e dhyAnamAM rAkhavuM ke jayAM liMga hoya tyAM liMgI hoya ja, paraMtu liMgInA sadUbhAvamAM liMga hoya ja e niyama nathI. kahyuM paNa che ke"jije ja matratyeva, f arNa purA 2 vicAra visa, grI H "--anu. mithyAtvopazamo jJeyaM, liGgamupazamAtmakam / cAritramohanIyaM yata, kaSAyAH kathitAH khalu // 24 // prazamanuM svarUpa kSe-mithyAtvane dabAvI rAkhavuM tene upazama-svarUpI liMga jANavuM, nahi ke kAnA nirodhane, kemake kAne te kharekhara cAritramohanIya kahevAmAM AvyA che."--24 kenA upazamane samyatvanuM liMga gaNavuM - spaSTI -- A padya dvArA graMthakAra ema pratipAdana karavA mAMge che ke mithyAbhiniveza yAne viparIta mAnasika nizcaya arthAt sarvajJanA vacanathI viparIta arthane viSe pakSapAtane upazama te "zama che, nahi ke anantAnubaMdhI kaSAyone upazama. AnuM kAraNa e che ke mithyAtvanA kSapazamathI samyakRtva 1 kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdra sUrIzvara A matane maLatA thatA nathI ke teo matAMtara tarIke eno nirdeza kare che, kemake e rivare to gizAstra pra. 2, leka 15 )nA rapajJa bhASyamAM evo spaSTa ullekha karyo che ke - "phAma: karama: jAmanatAnuvadhinAM upAcAiiAmanA." yo Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 vairAgyarasamaMjarI paMcama uddabhave che. vaLI jema sUryane udaya thatAM tene virodhI aMdhakAra dUra thaI jAya che tema samyakatvane prAdurbhAva thatAMnI sAthamAM ja mithyAtvanA kAryarUpa mithyAbhinivezane ke je samyaktvane virodhI che tene nAza thaI jAya che. vAste mithyAnivezane upazama e samyakatvanuM kArya hovAthI samyaktvanuM anumAna karAve che-e enuM liMga che. kemake jenA pachI je nakakI utpanna thAya che te tenuM kArya gaNAya che e nyAya pUrvaka mithyAbhinivezana upazama e samyaktvanuM kArya che. jema dhUmADA vaDe agninuM anumAna karAya che tema AnA vaDe samyakatvanuM anumAna karAya che. nahi ke anaMtAnubaMdhI kaSAyanA upazama vaDe; vAte A enuM liMga che. dezavirati athavA sarvaviratirU5 cAritrane AcchAdana karanArUM karma "cAritramohanIya kahevAya che. A cAritramehanIyanA soLa kaSAya ane nava nakaSAye ema paccIsa bhedo che. AthI karIne kaSA cAritramohanIyarUpa hevAthI teo cAritranuM AvaraNa karI zake, nahi ke samyaktvanuM kemake ekanuM kArya bIjAthI na thAya; nahi te mATInA piMDathI paNa paTa taiyAra thAya. ema bhale thAya ema kahevuM yukta nathI. nahi te sarva keI sarva keInuM kAraNa mAnavuM paDaze. vaLI A pramANe cAritrahanIya ja jyAre samyaktvanuM AvaraNa karI zake tema che te darzanamohanayane enAthI bhinna zA sArU mAnavuM ? kemake darzana mehanIyanuM kArya te cAritramohanIya kare che ane ema mAnatAM mehanIyanI dvividhatAnI bhajanA svIkAravI paDaze. je jene virodhI hoya tenA abhAvathI tenuM astitva jaNAya. jemake aMdhakArane abhAva prakAzane jaNAve che. aMdhakAra e prakAzane virodhI che te aMdhakAranA abhAvamAM prakAzanuM astitva jaNAya che. evI rIte kaSA e cAritranA virodhI che, vAste kaSAyanA upazamathI-enA abhAvathI cAritrane udaya thAya, nahi ke samyakatvane. AgamamAM kaSAyane cAritranA virodhI gaNyA che. kahyuM paNa che ke - " savve vi hu aiyArA saMjalaNANaM u udayao hoti / mUrijI juna dorU rAsa jAvALuM -AryA arthAt sarve aticAre saMjavalana kaSAyenA udayathI hoya che, jyAre anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnAvaraNa ane pratyAkhyAnAvaraNa kAdhAdi bAra kaSAyonA 1 chAyA-- sarve'pi khalu aticArAH sajvalanAnAM tu udayAd bhavanti / mUlacchedyaM punarbhavati dvAdazAnAM kaSAyANAm // Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] mAnuvAda pa udayathI aticAronA samUha ADamAM mUla nAmanA prAyazcitathI-akramathI chedAya che. A pramANe kaSAyAno udaya cAritranA AvAraka thAya che. te pachI anaMtAnuaMdhInA upazamathI samyaktvanuM anumAna kema thAya ? kemake te kaSAye| cAritramehanIyanA udayarUpa heAvAthI tene samyakRtvanI sAthe svAbhAvika saMbaMdhane abhAva che. ane jo asaMbaMdha paNa anumApaka gaNAya teA hara koi hara kAinA anumApaka thai paDe. vAste anantAnukha dhI cAritramehanIyarUpa heAvAthI tenA upazama kaMi samyaktvanuM liMga nathI. atra koI zaMkA uDAve ke A hakIkata Agamaviruddha che, kemake vaMcAzaka (gA. 3)nI vRttigata nimna-likhita 64 paDha millayANa udaye niyamA saMoyaNAkasAyANaM / sAyaMsaLahama masiddhiyA vi na daMti ||"-A -padyamAM kahyuM che ke tadbhava melle janArAne paNa anantAnuadhI kaSAyanA udaya daramyAna nakkI samyaktvanA lAbhanA abhAva che. AthI e nizcaya thAya che ke anaMtAnubaMdhInA upazama te samyaktvanA lAbhanu kAraNa che. vaLI zrAvakaeNpra jJaptimAM paNa kahyuM che ke~~ tyahA sammattaM tapisamAIyA | padamalAgotramA vivayA aiti nAyaththA ''AryA * arthAt te te padArthIne viSe zraddhA te samyakRtva' che. anaMtAnubaMdhI kaSAyAnA upazamAdi prazamAdi jANavA. ahIM paNa anaMtAnuba dhI kaSAyAnA upazamAdinI apekSAe prazamAdinuM liMgatva kahevAyuM che. AthI karIne mithyAbhinivezanA upa zamane samyaktvanuM liMga kema kahevAya ? A zaMkAnuM nirasana e che ke mithyAtvanA kSacApazamarUpa svakAraNanI vidyamAnatAthI samyaktvanI utpatinA ane tenA abhAvathI anutpattinA saMbhava che, chatAM paNa parmi yajJa e gAthA vaDe anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayane viSe samyakUMtvanA lAbhanA abhAvanuM je varNana che te samyaktvanI prAptinA samaye anaMtAnu 1-2 chAyA prathamANAmudaye niyamAt saMyojanAkaSAyANAm / samyagdarzanalAbhaM bhavasiddhikA api na labhante // tattadarthazraddhAnaM samyaktvaM tasmin prazamAdikAH / prathamakaSAyopazamAdyapekSayA bhavanti jJAtavyAH || Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama baMdhI kaSAyane nakkI kSapazama hoya che te darzAvavA vAte che temaja samyaktvanA lAbhanA niSedhaka mithyAtvanuM anaMtAnubaMdhI kaSAyo sAthenuM sahacAripaNAne laIne tathA enuM samyaktvanA lAbhanI pUrva astitva hovAne laIne anaMtAnubaMdhI kaSAyane paNa udaya samyakatvanA lAbhane vinAza kare che e pramANenuM enuM sAmarthya jaNAvA mATe che. vaLI vAstavika rIte mithyAtvanA udayathI samyakAvanA lAbhane abhAva hovA chatAM inirNaarat e gAthA vaDe anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayathI taddabhava mokSe janArAne paNa samyakatvane lAbha thato nathI ema je kahyuM temAM kaze virodha Avato nathI. vaLI ATalA kathanane AdhAre kaMI ane tAnubaMdhI kaSAyone upazama te samyaphatvanuM liMga che ema siddha thatuM nathI. kemake atra nIce mujaba cAra vikalpa uddabhave che - - (1) jema dhUmADe e agninuM kArya che te zuM anaMtAnubaMdhI kaSAyane upazama e sabhyatvanA kAryarUpa liMga che? (2) athavA jema kALuM mesa jevuM vAdaLa caDI AvyuM hoya te te bhAvi vRSTinA kAraNarUpa che tema zuM A kAraNarUpa liMga che? (3) athavA zuM A kArya ane kAraNa ema ubhayarUpa che? (4) athavA bagalA vagere jaLacara pakSIone na cheDanAra hovAthI A pradeza jaLAzayavALo ho joIe e anumAnanI peThe bemAMthI te erUpa nathI- anubhayarUpa che? A kI prathama vikalpa te svIkArI zakAya tema nathI, kemake anaMtAnubaMdhI kaSAyonA upazamanI utpatti samyakatvanI pUrve thAya che eTale A upazamane samyaktvanuM kArya na ja gaNI zakAya. samyakatvanA pUrva kALamAM thanArA mithyAtvanA kSayopazamanI veLAe ja anaMtAnubaMdhI kaSAnA upazamane paNa prAdubhAva thAya che ane e to suvidita vAta che ke kAraNa pahelAM kArya saMbhavatuM ja nathI. bIjo vikalpa paNa AdaraNIya nathI, kemake mithyAtvane kSopazama ja sabhya tvanA lAbhanuM kAraNa hovAthI enuM eTale mithyAtvanA kSapazamanuM anaMtAnubaMdhI kaSAyanA upazama sAthe sAhacaryuM hovAthI samyakatvanA heturUpe e saMbhavatuM nathI. AnI pratIti zI ema koI pUche te tene uttara e che ke pUrva sUrioe e pramANe kathana karyuM che. jemake paMcAzakanI vRttimAM zrIabhayadevasUrie kahyuM che ke " samyaktvahetomithyAtvakSayopazamAvasare jJAnAvaraNAnantAnuvandhikaSAya 4LavAritrakrIyArmiLApa lAgaDavameva mata vi." Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 317 A vAtanuM zrIbhadrabAhasvAmIne nimna-likhita mudrAlekha paNa samarthana kare che - 47 1se ya sammatte pasatthasampattamohaNIyakammANuveyaNovasamasamutthe " trIjo vikalpa paNa svIkArI zakAya tema nathI, kemake enI kAryatA temaja kAraNatA zuM kAma karIne che ke ekI sAthe che e prazna UThe che. kamasara che ema te kahevAya tema nathI, kemake nahi te pUrvokata doSa upasthita thAya che. ekI sAthe che ema paNa kahevAya tema nathI, kAraNa ke e vAta asaMbhavita che. te ja tenuM ja samakAle kArya ane kAraNa hoya e saMbhavatuM ja nathI. cothe vikalpa paNa asthAne che, kAraNa ke pratibaMdhanI asiddhi che. spaSTa zabdomAM kahIe te anaMtAnubaMdhI kaSA cAritramehanIyarUpa hevAthI e kaSAyenA upazamane cAritranI ja sAthe saMbaMdha hoI zake. vaLI samyakatva vinA cAritra saMbhavatuM nathI. eTale e dvArA ja samyakatva sAthe saMbaMdha che. AthI karIne anaMtAnubaMdhI kaSAyone u ma sAkSAt cAritrane ja jaNAve, nahi ke samyakatvane. vaLI samyakatva sa the ke upazamane svAbhAvika sambandha nahi hovAthI kevI rIte A upazama ekAeka samyakatvanuM liMga banI jAya ? je anaMtAnubaMdhI kaSAne samyakatvamehanIyarUpe svIkAravAne kaI kadAgraha rAkhe te darzanamohanIyanA suprasiddha zAstrAnusArI traNa prakArone badale cAra mAnavAne prasaMga prApta thaze. zrAvakaprajJaptinI je upara gAthA ApavAmAM AvI che tene Azaya paNa e che ke anaMtAnubaMdhI kaSAyane mithyAtvanI sAthe sahacArIpaNAne saMbaMdha che ethI temaja tenI atyaMta tIvratAne laIne te kaSAne samyakatvanA nirodhaka gaNIne e kaSAyanI utkaTatAne prakaTa karavA mATe ja enA upazamane prazama tarIke varNavyo che, nahi ke mithyAbhimAnivezanA upazamanuM samyakatvanA liMgarUpe 1 chAyA--- taJca samyakatvaM prazastasamyaktvamohanIyakarmAnuvedanopazamasamuttham 1 sarakhAvo- "vikriyanAma nagnastha vA vALA " [ kevalikajJAnalAbho nAnyatra kSaye kaSAyANAm ] Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama nirasana karavA mATe kemake enI liMga tarIkenI pratIti te Agama ane yuti karAvI ja rahyA che. AthI karIne te kevalajJAnAvaraNane kSaya thatAM kevalajJAnane lAbha thAya che tema chatAM kakSAnuM sAmarthya darzAvavA mATe AgamamAM kaSAyanA kSayathI te kevalajJAnanI labhyatA darzAvAI.1 evI rIte zrAvakaprajJaptinI nimna-lakhita"evN ca payaIe kammANaM viyANiu vA vivAgamasuI ti / vAra vi na pUrU vasavaso havAI pi ''-AryA -gAthAmAM varNavelo krodhane upazama pUrva kahelA tAtparya anusAra samaje. A pramANenI kaSAyanI baliSThatA AvazyakamAM tenI niryuktimAM zrIbhadrabAhasvAmIe nIce mujabanI gAthA dvArA darzAvI che - "2uvasAmaM uvaNIyA guNamahayA jiNacaritta sarisaM pi / TDhavAti vasAvA # puna teNe sAthe ? AryA athata udAtta guNavaDe upazamAvI dIdhelA kaSAya, jinanA samAna cAritravALA upazAmakane paNa jyAre saMyamathI pADe che saMsAramAM paribhramaNa karAve che, te pachI avaziSTa sarAgIne pADe emAM zI navAI? A pramANe jyAre kevalajJAnanI utpattinA pratirodhAdika para kAryone viSe paNa kaSAnuM amegha baLa che te pachI tenA pitAnA kAryane viSe te kahevuM ja zuM? tethI karIne kaSAyo cAritranA pratibandhaka hovAthI e kaSAyone upazama te samyakatvanuM liMga nathI. caturvizatisatkarmI, mithyAtvaM nAnyathA''pnuyAt / sakaSAye ca samyaktvaM, sAsvAdanaM kathaM bhavet ? // 25 // 1 chAyA- evaM ca prakRtyA karmaNAM vijJAtu vA vipAkamasukhamiti / aparAddhe'pi na kupyati upazamataH sarvakAle'pi // 2 A vizeSAvazyakamAM 1306mI gAthA rUpe che. enI chAyA nIce mujaba che--upshaammupniitaa guNamahattvAt jinacaritrasadRzamapi / pratipAtayanti kaSAyAH kiM punaH zeSa sarAgArthe ? // Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka | sAnuvAda 319 anaMtAnubaMdhI kAryonA upazamane zama mAnavAthI udbhavatA - kale -"ema ja na hoya to jemAM mehanIya vIsa karmonI sattA rahelI che e va mithyAtvane pAme nahi. vaLI kaSAyathI yukta jIvamAM sAravAdanA samatva kevI rIte hoya ? -rapa samAsane vigraha- spaSTI--satti 4 tAni vAmana ja jamaNa, vArveizanaiH saraLa samAhAraH catuvizatisatkarma, caturviMzatisatkarma vidyate yasya sa caturviMzatisatkarmoM. padyanuM tAtpaya- dhAro ke koIka samyagdaSTie anaMtAnubaMdhInI visaMjanA karI. tyAra bAda tathAvidha vadhatA prazasta adhyavasAyanA abhAvathI teTalethI ja thAkI jaI teNe mithyAtvAdina kSayane mATe udyama karyo nahi. tyAra pachI kAlAMtare tathArUpa sAmagrInA abhAvane laIne te mithyAtvane pAmyuM. pachIthI mithyAtvanA kAraNane lIdhe pharIthI paNa teNe anaMtAnubaMdhI kaSAyane baMdha karavA prAraMbha karyo. tyAra bAda jyAM sudhI te saMkrama-AvalikAnI sAthe saMbaddha bandha-AvalikAnuM AkamaNu karatA nathI tyAM sudhI anaMtAnubaMdhI kaSAyonA udayane abhAva hovAthI te caturvizatisatkama che. A sthitimAM te mithyAtvane pAmate nathI. jo ema na mAnavAmAM Ave te kaSAyanA upazamane samyaktvanuM liMga mAnavuM paDe, kahevAno matalaba e che ke atra kaSAyanA upazamane liMga mAnanAra evuM anumAna kare che ke jeNe kaSAyane upazama karyo che te samyakatvazALI che. jemake zreNika nRpati. te pramANe ahIM paNa vivAda khAtara upasthita karelI vyaktie kaSAyane upazama karyo che, vAste te paNa samyaktvazALI che. paraMtu A anumAna anucita che; kAraNa ke caturvizAMtisakamI mithyAtvane pAmelo hovA chatAM anaMtAnubaMdhI kaSAyenA baMdha-samayane viSe anaMtAnubaMdhIne anudayavALe hovAthI A anumAnamane hetu vyabhicArI che. vyabhicAramAM upAdhine saMbhava hevAthI avazya hetunI aprajatA rahelI che tema ahIM paNa mithyAtvanA pazamAdithI yukatapaNuM e upAdhi che. zreNika vagere vyaktio kaI anaMtAbaMdhInA upazamathI alaMkRta hoI samyagdaSTi nathI, kintu temaNe mithyAtvane kSaya vagere karela hovAthI tema che. vivAdAdhiSThita vyaktie anaMtAnubaMdhIne upazama karyo hovA chatAM teNe mithyAtvane kSaya vagere na karela hovAthI te Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [paMcama 3ra 4 vairAgyarasamaMjarI samyagdaSTi nathI te temAM zuM deSa che? tethI karIne jo kaSAyAnA upazamane liMga mAnavAmAM Ave te caturvizatisatkamane mithyAtva hoya nahi, kemake kaSAyone upazama samyakatvanuM liMga che paraMtu A hakIkta ISTa nathI; vAste kaSAyone upazama te samyakatvanuM liMga nathI. keIka anAdimithyAdaSTi keIka prakAre aMtarmuhUrta kALa jeTalI sthitivALA aupazamika sabhyatvane pAmyA. jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI cha AvalikA paryata A samyaktvanI sthiti hovAthI kAMIka duSTa adhyavasAyane laIne anaMtAnubaMdhInA udayathI hajI paNa mithyAtvane dUra nahi karate samyakutvanA lAbhathI te vacita rahe che. A vyakti mithyAtvane abhimukha hovAthI samyakatvanuM vamana karatI tenA rasane AsvAda le che. anaMtAnubaMdhInA udayavALI hovAthI atyaMta nikaTa mithyAtvanA dayavALI hovAne lIdhe A samyakatvazALI nathI ema te kahevAya tema nathI, kAraNa ke ethI siddhAnta sAthe virodha Ave che. zrI abhayadevasUrie kahyuM paNa che ke "1khaiyAI sAsAyaNasahiyaM ca uvihaM tu vinneyaM / te praznamaMte pitta marivaM tu AryA jene abhAva jenuM liMga hoya te tenI vidyamAna dazAmAM paNa hoya che jemake vRSTine abhAva te thaI gayelA vAyu ane meghanA saMganuM liMga che vArate te vRddhinI vidyamAna dazAmAM paNa che e hakIkata barAbara nathI. A pramANe kaSAyane upazama samyakatvanuM liMga hoya te kaSAyanA udayamAM te na hovuM joIe, kintu kaSAyanA udayamAM paNa sAsvAdana-samyakatva hoya che, vAste kaSAyone upazama te samyaktvanuM liMga nathI. vyavahArakara liGga-mAdimAnAM zamo nhi| yatasturye guNe santi, dvAdazAnye kssaaykaaH||6|| vyavahArathI paNa vyAghAta kaleTa--"prathama ( arthAta anantAbandhI cAra) kalAne upazama te 6 chAyA -- kSAyikAdi sAsvAdanasahitaM caturvidhaM tu vijJeyam / tata samyaktvabhraMze mithyAtvamaprAptirUpaM tu // Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 321 vyavahAranI DhaSTie paNa liMga nathI, kemake cAthA guNasthAnakamAM bIjA bAra kaSAye hAya che. '26 tAtpayanA pariphoTa-- spaSTI sAmAnya rIte avistapaNAne lIdhe chadmasthAne mAhya asAdhAraNa lakSaNe! vaDe je AMtarika tattvanu jJAna thAya che tene atra 'vyavahAra' samajavA, kemake pratyakSajJAnIe ja niHzeSa paryAyathI yukta rUpe vizeSataH aviparItapaNe te tattvA jANI zake che. A vyavahAranA hetu liMga che. A pramANe jyAre liga e vyavahAranA hetu che teA kaSAyanA upazamarUpa liMga vaDe ja samyaktvanA dharUpa vyavahAranI siddhi thatI hAvAne lIdhe anya upanyAsanI zI jarUra che ? Ama prazna UThAvavA niraka che, kemake Azaya samajavAmAM bhUla thAya che. AnuM kAraNa e che ke aviparItapaNe jaNAyeluM liMga sAdhyanI siddhinuM sAdhana che, nahi ke ajJAta athavA viparItapaNe jaNAyeluM liMga. jemake nahiM jaNAyelA dhUmADA athavA teA dhUmasa vagererUpe jaNAtA dhUmADA agninu anumAna karAvavA asama che. AthI karIne jaNAyelA evA kaSAyAnA upazama liMga thaze ema mAnavuM anucita che, kemake tevA jJAnanA upAyanA abhAva che, kAraNa ke kaSAyeA aneka hovAne lIdhe anaMtAnuba dhIne ja A upazama che ema jANavu zakya nathI, kemake aviratasamyagUSTi ' nAmanA cAthA guNasthAnamAM khAra kyAyAnA udaya hAya che. kahevAnI matalaba e che ke ceAthe guNasthAnake samyaktva che. tenu kaSAyanA upazama vaDe anumAna karavuM iSTa che. temAM vaLI apratyAkhyAnAvaraNu, pratyAkhyAnAvaraNa ane sajvalanarUpa krodhAdi cAra kaSAyA eTale ekadara khAra kaSAyeAja udayamAM Ave che. A pramANenI paristhiti hAvAthI amArA manAratha siddha thAya che, kemake svarasa vaDe ja anaMtAnubaMdhInA upazamanI siddhi thatI hAvAthI liMgapaNAnI siddhi thAya che. Ama jo kahevAmAM Ave te te yuktithI vila che. kAraNa ke te jJAnanI gaveSaNA khAkI che temaja tenI uttpattinA adyApi abhAva che. kAraNake A kaSAyAnuM adhikarazu AtmA che ane e AtmA ApaNA jevAne atIndriya che. ethI karIne arthAt enI atIndriyatAne laine kaSAyeAnuM paNa atIndriyatna che. jemake paramANue atindriya che. tagata rUpAdi paNa atIndriya che. tethI karIne e AtmAmAM kevaLa anaMtAnubaMdhInA udaya thatA hota 41 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 vairAgyasamaMjarI paMcama tA tA koikaliMga vaDe tenuM jJAna thAta; ane tyAra bAda koIka susAdhana dvArA tenI vyAvRtti thatAM tenA upazamanuM paNa kathaMcit jJAna thatAM kaSAyAnA upazamanuM liMgapaNuM siddha thAta. parantu vastusthiti tevI nathI, kemake anya khAra kaSAyAnI tyAM haiyAtI haiAvAthI te khAranAthI ana tAnubandhI kaSAyAnI pRthaktA jANavI iSTa che, paraMtu tenuM jJAna zakya nathI. kAraNa ke anaMtAnubaMdhI kaSAyeA ane bIjA khAra kaSAyA sajAtIya che. sajAtIyatA heAvA chatAM jema va, avayava, saMsthAnAdirUpa vyAvartaka dharmane laine zAkhaleya, mAhuleyAdi gepiDAnA bhedo samajAya che tema ahIM paNa anaMtAnubandhI ane itara kaSAyAnA vaccenA bheda spaSTa jANI zakAze, kemake duSTa, aniSTa, kaThora, mArmika bhASA, prANInA prANa levArUpa nirapekSa krUra kame+ vagere kAryarthI anaMtAnubandhI kaSAcAnA itara kaSAyAthI bheda jaNAya che ema kahevuM te yuktisaMgata nathI. enuM kAraNa e che ke ana tAnukhandhI ane itara kaSAyAnI atizaya samAnatAne laIne vyAvakanI utpattinA abhAva che. jayAM vaNa, saMsthAna vagerenuM atyanta sAdharmsa che, tyAM gopiMga sAthe lAMkhA vakhatanA paricayamAM AvelA gAvALAnI paNa e piDAnI pRkatA karavAmAM bhUla thAya che teA kaSAyanAM kAryAnI atyanta sajAtIyatA hAvA viparyAsa thavAnA pUrNa saMbhava che, tethI karIne upAyanA abhAvane laine kaSAyanA upazamanA medhanA abhAva hAvAthI tenuM liMgapaNuM ame svIkAratA nathI. atyanta asabhya, karkaza, marmaghAtaka vacanA, niHzaMkapaNe jIvAnA saMhAra, jIvanA vadharUpa tIvra saMkalparUpa kriyAe anaMtAnubandhI kaSAyenA hRdayamAM ja sabhave che ane nahi ke itara kaSAyeAnA; vAste A kriyAo vyAvartaka dharmanI garaja sAre che e kathana asaMgata che. kAraNa ke AvI kriyAe te jemanAmAM ana tAnuMbandhI kaSAyAne udaya nathI evA janamAM paNa jovAya che. dAkhalA tarIke vicArA zreNika nRpatinuM nIce mujabanuM udAharaNaH-- zrImahAvIrasvAmInI dezanA sAMbhaLIne jemaNe jIvAdi tattvanuM jJAna meLavyuM hatuM, sura ane asura paNa jemane pravacana pratyenI zraddhAne viSe kSeAlayamADI zake tema na hatA, temaja je TuMka samayamAM siddhi--suMdarInA samAgama prApta karanAra hatA tathA vaLI jee kSAyika samyaktvI pazu hatA te zreNika kSitipatie samagra anta:pura bALI mUkvA abhayakumArane AjJA ApI. prasa ga ema manyA hatA ke eka ziyALAnI rAtrie A zreNika narezvaranI cillaNA rANInA hAtha AvaraNunI mahAra rahI javAthI ThaMDIne lIdhe ekadama zIta banI gayA ane tenuM bhAna thatAM Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda sara te khelI UThI ke tyAre tenuM zuM ? Ate te pheNa te jAgI UThele rAjA jANI na zakyuM ane tethI te vahemAyA; bAkI cillaNA tA divasanA nadIne kinAre dhyAnamAM ArUDha anelA ane kuza zarIravALA munine joyA hatA tenI atyAre A ThaMDImAM zI dazA thatI haze e matalabathI A pramANe belI hatI. rAjA kharI hakIkatathI aparicita hatA eTale tenAM netre krodhathI lAlaceALa anI gayAM. tenAM bhavAM paNa caDI gayAM. tenA dAMta paNa pIsAi gayA ane tenA zarIre paNa parasevAnA be jhokhA chUTI gayA ane tenA manamAM te e ja vicAra ghALAyA karyA ke cAvIse kalAka jenI dekharekha rakhAya che evI A cillaNAnI jyAre A dazA che, te khAkInA aMtaHpura viSe teA kahevuM ja zu ? savAra paDatAM AvezamAM ne AvezamAM rAjAe samasta aMtaHpurane bhasmIbhUta karavA abhayakumArane hukama karyAM. krAya jarA zAMta paDatAM te mahAvIra prabhu pAse gayA ane temane vaMdana karI peAtAnA saMdehane dUra karavA mATe bhagavAnane teNe pUchyuM ke cillaNA pativratA che ke kema ? prabhue uttara ApyA ke te te pativratA ja che. A sAMbhaLatAM ja te ekadama UThayo ane pazcAttApanA mA hAMphaLA phAMphaLA mahela tarapha javA nIkaLyeA. A tarapha buddhinA nidhAna abhayakumAre vicAra karyAM ke kAika asat vikalpathI tAtanI buddhi vijJala thai javAthI temaNe mane Aveza anucita Adeza karyAM che. AthI teNe aMtaHpuranI AsapAsanI jhupaDIone Aga lagADI, paraMtu aMtaHpurane sahIsalAmata rAkhyuM. tema karI te prabhunA samavasaraNa prati javA nIkanyA. rastAmAM ja zreNika maLyA. teNe pUchyuM' ke mArA hukama pramANe karyuM ke ? abhayakumAre hA pADI. AthI jeNe anaMtAnuba`dhI cAre kAyA temaja da natrikanA sarvathI kSaya karyAM che evA A rAjAne pi-te khasI gayA. peAte kSAyika samyakI heAvA chatAM ane abhayakumAra samagra sAmrAjyanI dhurAne dhAraNa karanAra, apratima AtpAtikI vagere buddhi-catuSTaya vaDe bRhaspatine paNa zaramAvanAra, Dagale ne pagale jinazAsananI prabhAvanA karanAra temaja badhA putrAmAM zirAmaNa evA hAvA chatAM jhaTa e rAjAe peAtAnA A vahAlA putrane sabhaLAvI dIdhuM ke tyAre tu' kema tyAM na maLI mue ? agnimAM paDI AtmahatyA karavAthI ze. lAbha ema vicArI abhayakumAra te cAlatA thaye ane prabhu pAse jai teNe dIkSA lIdhI. A udAharaNa uparathI anatAnumantrI kaSAyanA udayavALA jevAM kaThAra vacana ele tevAM, balke tethI paNa vadhAre kaDavAM ane prANaghAtaka vacanA kSAyika samyInA mukhamAMthI jhare che ema zuM nathI jovAtuM ? te AvI paristhitimAM Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama karkaza bhASAne anaMtAnubaMdhI kaSAyane oLakhAvanArI tarIke vyAvartakarUpe svIkArAya kharI ke ? - vaLI prathama tIrthaMkara zrISabhadevanA prathama zrAvaka (samyagdaSTi) ane A bharatakSetranA nAtha zrIbharate raNasaMgrAmamAM potAnA bhAI bAhubaline vadha karavA caka mUkyuM, AthI zuM phalita thAya che ? zuM anaMtAnubandhI kaSAyone upazama karelAmAM jIvaleNa kiyA saMbhavatI nathI ke ? anaMtAnubandhI kaSAyane keLIo karI gayelA evA bAhubalie pitAnA vaDIla badhu bharatane caka sahita cUrecUrA karavAne saMkalpa karyo e zuM batAvI Ape che ? e ja ke AvA ghera saMkalpa anaMtAnubaMdhI kaSAnI avidyamAna dazAmAM paNa jovAya che. bhArata ane bAhubali samyagdaSTi hatA eTale enAmAM anaMtAnubaMdhIno upazama te hato ja; chatAM jyAre temanAmAM anukrame karkaza bhASA, duSTa kAyika ceSTA ane atyaMta malina vicAra jovAya che te pachI AvI ceSTAothI anaMtAnubandhI kaSAyonI Itara kaSAyethI tAravaNI karI zakAya che ema kema ja kahevAya? ane jyAre na kahevAya te pachI enA upazamane liga tarIke kema ja svIkArAya ? bhASAkarkazabhAvena, praannihiNsaadibhaavtH| AdimAnAM vizeSo na, tena liGgaM na tacchamaH // 27 // anantAnubaMdhInI itara kapAyethI vizeSatAone abhAva- zle--"(pUrva padyanA uttararUpe) vacananI kaThoratA ane jenI hiMsA ityA dathI Adya (arthAtu anantAnubaMdhI) kaSAyenI vizeSatA che-anyathI teo judA paDe che ema je kahevAmAM Ave te te yukta nathI. tethI karIne anantAbadhIne zama te (samyakatvanuM) liMga nathI."-ra7 anaMtAnubaMdhI kaSAyonI itarathI tAravaNanI zakyatA- - spaSTI-mithyAdaSTine viSe rahelA anaMtAnubandhI kaSAyonI samyagdaSTine viSe rahelA apratyAkhyAnAdi kaSAyathI bhinatA hovA chatAM mithyASTi temaja samyadRSTimAM duSTa bhASA vagerenI samAnatA jaNAya che e vAta sAcI che. dAkhalA tarIke kaIka mithyASTie catuHsthAnIya rasarUpe pariNamelA ane tIvra udayavALA anaMtAnubaMdhI kaSA vaDe apratyAkhyAnAdi kaSAne baMdha karyo. kAlAMtare eNe samyapha Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 3rapa tyAdi guNasthAna prApta karyuM. tene viSe koIka rIte kAraNane anurUpa evA catusthAnIya rasarUpe pariNamelA apratyAkhyAnAdi kaSAyanA udaya daramyAna anaMtAnubaMdhI kaSAnA udayavALAnI sAthe duSTa bhASA vageremAM samAnatA saMbhave che. AthI vizeSatA jaNAtI nathI ethI karIne ema kahevuM asthAne che ke baMne ekasvarUpa che, kemake je je ApaNane upalabdha na hoya te te nathI ema nathI. jo Ama nahi mAnavAmAM Ave te pRthvInA garbhamAM rahelA nidhAna vagere ApaNane anupalabdha hovAthI te hovA chatAM tenuM astitva UDI jaze. kemake atIndriya jJAnIone tenI te prakAranI vizeSatAnI upalabdhi che. jethI karIne ja anaMtAnubaMdhInA upazamane bAdha nahi hovAne lIdhe ene liMga ame kahetA nathI. athavA te zreNika pramukhamAM anaMtAnubaMdhI kaSAyone viccheda-te khapI javAthI tene udbhavate apagama thavA chatAM te vicchedanI tenAmAM duSTa bhASAdi hevAthI te jaNAtuM nathI, kemake tenA jevI duSTa bhASAne te ApaNA jevA anaMtAnubaMdhI kaSAnA udayarUpe ja jANe che. AthI karIne anaMtAnubaMdhInA upazamane samyaktvanA liMga tarIke kema svIkArAya ? pakSAdisthitibhAve'pi, vizeSo na bhaviSyati / atyAhanamAna hiM, titika ra8 aa anaMtAnubandhI kakSAnI sthiti dvArA paNa avizeSatA-- -"pakhavADiyuM vagere rithatinI dRSTie paNa pRthatA saMbhavatI nathI, kemake (ema mAnavAthI to) apratyAkhyAnane sevanArA (evA subAvako)ne paNa tiryaMca gatine prasaMga prApta thAya che."--28 prastutanuM vivaraNa - spaNI --"pavaravamAsavajIrabAvaLIvANunAkina vAparo revanatithinA phelAvo maLiyA " -AryA athata saMvalana, pratyAkhyAnAvaraNa, apratyAkhyAnAvaraNa ane anaMtAnubaMdhI kaSAye anukrame udayarUpe prANIne eka pakhavADIyA, cAra mAsa, eka varSa 1 chAyA- pakSavAnumatasaMgharAyAvaravAnuzamijA mA ! devanaratiryaGanArakagatisAdhanahetavo bhaNitAH // Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 vairAgyarasamajarI [paMcama ane chaMdagI paryaMta anusare che. vaLI A kaSAye kamazaH devagati, manuSyagati, tiryaMcagati ane narakagatinA hetue che. A uparathI anaMtAnubaMdhI kaSAyenA upazamane liMga mAnanAra ema sUcavavA mathe che ke duSTa bhASAdi vaDe mAnI laIe ke anaMtAnubaMdhI kaSAyonI itara kaSAyathI bhinnatA siddha thatI nathI te paNa jIMdagI paryata rahe che e dvArA temaja narakagatinA heturUpa che e dvArA paNa anaMtAnubaMdhInI Itara kaSAyethI vizeSatA spaSTa jaNAI Ave che. eTale A pramANe vizeSatAnuM jJAna thatuM hovAthI anaMtAnubaMdhI kaSAyenA upazamane samyakatvanA liMga tarIke svIkAravuM samucita che. upara sUcavyA mujaba je vizeSatA svIkAravAmAM Ave te nIce mujaba dUSaNa uddabhave che -- A aviratine lIdhe dAruNa naraka vagerenAM duHkharUpa phaLo bhegavavA paDe che temaja karma-baMdha thAya che, jyAre viratinA pratApe svarga ane apa vanuM nisIma sukha maLe che ema jANavA chatAM apratyAkhyAna kaSAyanA udayathI samyagdaSTi jIva virati pAmate nathI, ethI A avirata samyagdaSTi jIvane tiryaMcagatine prasaMga che, kemake eNe tiryaMcagatimAM javA gya AyuSyane baMdha karyo che. vaLI ApanA mata pramANe apratyAkhyAna kaSAyane udaya tiryaca-gatine hetu hevAthI tene te udaya che. paraMtu A vAta ThIka nathI, kemake jemaNe AyuSyane baMdha karyo nathI evA samyagdaSTie vaimAnika devagatine ja AyuSyane baMdha kare che. kahyuM paNa che ke 1 sarakhA kaSAyanI A sthiti sAthe pR. 26 temaja karmavipAka nAmanA pahelA karmagraMthanI nimnalikhita gAthA- " jAjIvavarisacaumAsapakkhagA narayatiriyanaraamarA / sammANusavva viraIahakkhAyacarittaghAyakarA // 18 // " [ yAvajjIvavarSacAturmAsapakSagA narakatiryanarAmarAH / samyaktvANusarvaviratiyathAkhyAtacAritraghAtakarIH // ] atra je kaSAyanI sthiti nirdezI che te vyavahAra-naya pUrvaka samajavI. kemake zrIbAhubali vagerene saMjavalana kaSAya te eka varSa paryatana hatuM temaja zrIprasannacaMdra rAjarSinA saMbaMdhamAM anaMtAnubaMdhI kaSAyane udaya aMtarmuhUrta sudhIno hato. vaLI anaMtAnubadhI kaSAyane udaya rahevA chatAM paNa keTalAka mithyAdaSTione utpAda raiveyakamAM thayAnuM varNana zAstramAM maLI Ave che. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda 327 " sammadihI jIvo vimANavajja na baMdhae AuM / kavi na mAgato savA vALo -AryA AthI samajAya che ke anaMtAnubaMdhI kaSAyanI tAravaNI karavI zakaya che; balka chadmasthane mATe prAyaH azakya che. samyaktvasya kathaM lAbho, mithyAdRSTabhaviSyati / yAvajjIvakaSAyANA-mudaye tada vicAryatAm // 29 // dUSaNane prasaMga gle_vaLI jIvana paryata rahenArA evA (anantAnubaMdhI) kaSAyenA udaya daramyAna mithyAdRSTine kevI rIte samyakatvanI prApti saMbhavaze e paNa vicArI le."--28 bhAvArtha-- spaSTI--anaMtAnubaMdhI kaSAyonA upazamane samyaktvanuM liMga mAnyuM che ane vaLI A padyamAM ene jIvana paryata udaya mAne che te tethI samyaka tvanI prApti mATe avasara rahetuM nathI. paraMtu A hakIkta ISTa nathI-vyabhicArI che; kemake te ja bhAvamAM puSkaLa mithyASTione keIka susAmagrI vaDe samyaktvane lAbha maLyAnuM sAMbhaLavAmAM Ave che. prAgabaddhAyuSAM loke, dezasAdhusvadhAriNAm / bhaveda devAyuSo'bhAvo, mnujaayuHprsngntH||30|| anya Apatti-- kSe -"A lekamAM pUrve AyuSya( -karma) jeNe bAMdhyuM nathI evA tathA dezaviratine dhAraNa karanArA ne (eTale ke pratyAkhyAnakaSAyI zrAvakone) mATe manuSyanA AyuSyane prasaMga hevAne lIdhe devanA AyuSyane abhAva thaze. e-30 1 chAyA-- samyagdRSTi yo vimAnavajyaM na badhnAti aayuH| . yadyapi tyaktasamyakatvaH athavA baddhAyuSkaH pUrvam / Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra8 vairAgyarasamajarI [paMcama dezayatine artha spaSTI-dezayatine artha nIce mujaba be rIte vicArI zakAya che - "sarvasAvadyayogasya deze-ekavataviSayasthUlasAvadhayogAdau sarvavrataviSayAnumativarjasAvadyayogAnte patiH-viratiryeSAM te dezayatayaH, dezena-ekadezena vA sthUlapANAtipAtaviramaNAdinA yatayaH-sAdhavaH " arthAt (1) samagra sAvadha veganA dezane viSe eTale ke eka vratanA viSayarUpa dhULa sAvadya gAdine viSe sarve vratanA viSayanI anumatine choDIne sAvadya keganA aMtane viSe yati eTale virati che jemane evA athavA (2) dezathI eTale eka dezathI athavA skUlaprANAtipAtanA viramaNa ItyAdi dvArA yati eTale sAdhu te dezayati jANavA. AthI samajAya che ke dezayati eTale dezavirati yAne pAMcamA guNasthAne rahele zrAvaka, nahi ke sarva varatinA ArAdhaka munivara; kemake pratyAkhyAnAvaraNanA udayathI sarvaviratinA pariNAmane abhAva che. pUrve sUcavAyuM che ke pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyanA udayavALAne manuSyagatinA AyuSyane baMdha che. te A dezayati manuSyanA AyuSyanA baMdhane gya Tharyo paraMtu A vAta asaMgata che, kemake dezayatine jaghanyathI saudharma devalokamAM ane utkRSTathI "azruta" devalekamAM upapAta che. brahagrahaNumAM kahyuM paNa che ke-- "avirAhiyasAmaNNassa sAhuNo sAvagassa ya jhnno| so varSavA mAgo taiyahiM . ra72 >> AryA ahIM anAnupUrvI paNa vyAkhyAnuM aMga che e jaNAvavA mATe apratyAkhyAnAdinA udayanA kamathI aniSTa prasaMge batAvyA che. anyathA pazcAnupUvathI pratyAkhyAnAvaraNAdinA udayanA krama pUrvaka ane pUrvanupUrvIthI anantAnubaMdhI vagerenA udayanA kamathI tene udbhAva kare yukta gaNata. samyagdaSTi temaja miAdaSTine viSe saMjavalanA udayanI avizeSatAthI devagatinA heturUpe tene nirdeza hovAthI vastutaH aniSTa prasaMgane upanyAsa thayA che. 1 chAyA avirAdhitazrAmaNyasya sAdhoH zrAvakasya ca jaghanyena / saudharme upapAto bhaNitatrailokyadarzimiH // ... Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda anaMtAnubaMdhI kaSAyanA upazamane samyaktvanuM liMga mAnanAra ema kahevA taiyAra thAya che ke he mithyAbhinivezanA upazamane samyakatvanuM liMga mAnanAra! Apane paNa " paravaghawwAna " vALI gAthA mAnya che. to pachI ApanA mata pramANe paNa anaMtAnubaMdhI kaSAyane yAjajIva udayahovAthI samyakatvanA abhAvane ane narakagatinA saddabhAvano prasaMga temaja avirata samyagdaSTi vagerene tiryaMca gati Adine prasaMge upasthita thAya che te tenuM Apa kevI rIte nirAkaraNa kare che ? e te Apa jANatA ja haze ke-- catroma: so sopha, pittAza tattama | taiyAra no und, tAdazavirAje che.......anu. arthAta jyAM baMne pakSamAM samAna doSa hoya tyAM parihAra paNa samAna che. tevA arthane vicAra karatI veLA ekane prazna kare te yogya nathI. Ane bacAva e che ke mithyAtvanA udayanA sahakArI temaja tIvra vipAkavALA ja anantAnubandhI vagere kaSAyone kaIka ja cho azrIne utkRSTathI yAjajIva udaya svIkArAya che ane evA udayane laIne temanI naraka-gati mAnavAmAM AvI che evo ame te artha karIe chIe. Ano kRtArtha karavA jatAM te te janmamAM keine paNa samyakatvAdinA lAbhano abhAva nimnalikhita gAthAgata artha sAthe virodha Ubho thaze. tArAM ja sAruM natirivAra evI rIte apratyAkhyAnAvaraNa kaSAye paratve paNa Ape anukrame darzAvelI tiryaMcagati ane manuSya--gatinI hetutAno prasaMga paNa amArA pakSamAM udbhavatuM nathI, kemake samyakatvane pAmelA evA temane paNa tenA vipAkane laIne devagatinI nimittatA che. atattvarucirUpo yo 'sadgrahaH sa tu no bhavet / anantAnAM yato mithyA--bhAvena sa prajAyate // 31 // 1 chapA-- vadhe tu je nitani tafor rfm Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 vairAgyasamaMjarI [ paMcama asagrahanuM svarUpa le atatvane viSe abhilASArUpa che ane Agraha ( kadAgraha) che te anaMtAnubandhI kaSAyonuM (svarUpa ) na hoya, kemake te (asathraha) te mithyAvathI udbhave che."--31 padyanuM tAtparya- spaSTI-atane viSe ruci yAne tavanI buddhi te mithyAtvanuM svarU5 che, kemake kahyuM paNa che ke - "are revatAddhi- jumAvanA | gata tajavavuci, nikhAravAlApa ''--anu vaLI anantAnubaMdhI kaSA prajavalanAdi svarUpI hevAthI sAmAnya rIte cAritranA pratibaMdhaka tarIke prasiddha che, ethI atane viSe tenI buddhi e kaMI anaMtAnubaMdhI kaSAnuM svarUpa nathI. je anaMtAnubaMdhI kaSAne atatvane viSe rucirUpa mAnavAmAM Ave te asaduDa e temanuM kArya kahevAya, kemake kArya kAraNane anurUpa hoya che. ane tema thatAM asadugrahane upazama te samyakatvanuM kArya hovAthI tenuM liMga gaNAya. dAkhalA tarIke ApaNuM pakSamAM atatvane viSe rucirUpa mithyAtva che. enuM kArya mithyAbhiniveza che. vAste mithyAbhinivezane upazama te samyapha tvanuM liMga che, kemake e samyaphatva kArya che. A yukti anusAra anaMtAnubaMdhI kaSAye atatvane viSe ruci rUpa nahi hovAthI temaja asadugraha e mithyAbhinivezanuM kArya hevAthI anaMtAnubaMdhIne upazama te samyaktvanuM liMga kahevAya nahi. AthI karIne asaha e mithyAbhinivezanuM kArya che te mATe mithyAbhiniveza kahevAya ane tema thatAM asadgahane upazama samyaktvanuM liMga gaNAya; nahi ke anya koIne upazama. sUtrArthAddhi viyuktA yA, gItArthazca nivaaritaa| ceSTA susAdhnuyAt mithyA-bhinivezaM sa cAnyakat // 32 // 1 atattva kaho ke kutarUM kaho te eka ja che. enAthI rAga-devanAM dyotaka kAminI, zastra, parigraha vagerethI kalaMkita dene, parigraha, AraMbha, daMbha, abrahma vageremAM tallIna banelA guraone temaja yAjJika hiMsAne dharma mAnanArA vedAdi darzanane nirdeza karAyo che. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33. gucchaka ] sonuvAda 33 mithyAbhinivezanuM liMga ple -"sUtra ane tenA arthathI vihIna ( arthAta Agama temaja tenA arthanI vidhinI) temaja gItAryo dvArA niSedhAyelI evI ceSTa mithyAbhinivezane sArI rIte sAdhI zake ane e (mithyAbhiniveza) mithyAtvane samyaga rIte sAdhI zake, ''-32 gItArthanuM svarUpa spaSTI-gItArtha e "gIta" ane "artha" e be zabdathI niSpanna thayela che. temAM gItane artha "sUtra' jANa ane "arthathI "sUtrane abhidheya" samaja. e bene vegathI gItArtha zabda bane che. kahyuM paNa che ke "gIyaM bhannai suttaM attho tasseva hoi vakkhANaM / nIca ja vAra , saMno ropha jIvo II -AryA mithyAbhinivezane jANavAnI rIta mithyAbhiniveza e AtmAne dharma hovAthI AtmAnI jema te pakSa che-carmacakSuthI grAhya nathI te pachI enI utpatti kevI rIte jaNAya e kaI prazna kare tenA uttararUpe A padya che. je ceSTA mithyAbhini. vezanI avyabhicAriNI heya- ceSTAmAM mithyAbhinivezanA vyabhicArane saMbhava na hoya te ceSTA mithyAbhinivezane siddha karI zake-te ceSTA vaDe mithyAbhiniveza hevAnI pratIti karI zakAya. A ceSTAne kayAM te Agamana artha sAme virodha jaNAya arthAt AgamamAM sUcavyA karatAM viruddhanuM vartana hoya te te vartana yAne ceSTAthI mithyAbhinivezanuM anumAna thAya che. jemake ogaNIsamA tIrthakara mallinAthanA pUrva bhavamAM temanA mahAbaLa tarIkenI utpatti daramyAna asAdhAraNa tapanA abhigraha pUrvakanI temanI kriyA paNa, A mArA mitra-muniothI jema gRhasthAzramamAM huM apratima hatuM tema atra muni-avasthAmAM paNa temanAthI kevI rIte apratima rahuM evA vicArathI-mithyAbhinivezathI udbhavelI hovAthI siddhAntathI viruddha che. pITha ane 1 chAyA-- gItaM bhaNyate sUtraM arthastasyaiva bhavati vyAkhyAnam / gItasya cArthasya ca saMyogAd bhavati gItArthaH / Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama mahApIThanI paNa kriyAomAM guru pratye tIvra saMlezanA adhyavasAyanI pradhAnatA hovAthI te paNa tevI che. jamAli vagerenI paNa ceSTAe prabhunAM vacanane viparyAsa karanArI hovAthI tevI che. gItArtha munivare zuddha siddhAntanA upadezaka hovAthI ane zratanA pAragAmI hovAthI teo zAstra-viruddha kiyAone niSedha kare che, vAte tevI kriyA karavI nahi, kemake tevI kiyA mithyAbhinivezanI sAdhaka che. vaLI sUtramAM nahi kahelI hoya ane jene sAvadya jANune gItArthoe jenuM AcaraNa na karyuM hoya te paNa AdaraNIya nathI. mithyAbhinivezathI durdazA-- ( mithyAbhimAna kahe ke mithyAbhiniveza kaho te eka ja che. enA sparzathI zuddha kriyA paNa azuddha banI jAya che, kemake zuM khIramAM halAhalanuM eka biMdu paDatAM te apeya nathI thatI ke ? vaLI jema lIMbaDAnA jhADanuM dUdhathI siMcana karavAmAM Ave chatAM te AmranA pallavane utpanna karI zakatuM nathI, tema mithyAbhimAnI tapasvI hoya te paNa te samyaga-jJAnAdinI ArAdhanA karI zakatuM nathI. jema apathyanuM bhajana karanArA rogIne amRta tulya auSadha paNa lAbhadAyaka thatuM nathI tema mithyAbhimAnIe karele dharma paNa duSTa karmane nAza karavAmAM samartha thatuM nathI. vaLI jema kALarUpa sarSathI DasAlAnA jherane utAravA maMtra niSphaLa nIvaDe che tema mithyAbhimAnIe seveluM dhyAna paNa bhavane nAza karavAmAM saphaLa thatuM nathI. vaLI jema kAgaDAe pitAnI cAMca vaDe viSTAne cUMthe che tema mithyAbhinivezane vaza thaI keTalAka svamukhe zAstrane vistAra kare che. drAkSane sAkSAtkAra karyA pachI paNa UMTa tene svIkAra karatA nathI tema mithyAbhimAnanAM pUtalAMo asAdhAraNa temaja yathArtha zutinI parIkSA karyA pachI paNa tene aMgIkAra karatA nathI. jItavAnI IcchAvALA (vIra puruSone jema zatra taraphanuM gamana lAbhakArI che tema mAnavAne dIkSA lAbhadAyaka che; paraMtA avidhithI sAdhelI vidyA anarthakArI che tema mithyASTionI dIkSA paNa tevI samajavI. vizeSamAM UMcAM nIcAM vacananA aMdavALI uThThakhrala vANI vadanAra mithyAbhimAnIeAnI vidvattA paNa kharekhara viDara banArUpa che, 1 sarakhAvo paMcaliMgInI TIkAnA 14 mA patragata nimnalikhita pagho - mithyAbhimAnauta, triApADatI mata grgDhaDhavAta, mimAM na vAcana? u0 -anu. tapano pallItoDagi, pharAvIna na koca .. jijaH lIga , f sUte tapavana? I daza --anu. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda '333 tacchamenAnumIyeta, samyaktvaM jJAnazAlinAm / raJjanArthaM ca prazamaH, samyaktvagamako nahi // 33 // vAstavika zamathI samyaktvanuM anumAna -"te (zAstrokta) zamathI jJAnI (jana)mAM (rahelA) samyakatvanuM anumAna karAya che, bAkI lekone khuza karavA mATeno zama te kaMI samyakatvane ghAtaka nathI. -33 yathArtha zamanuM svarUpa- spaSTI-lAbha athavA khyAtinI IcchAthI ke lekene khuza karavA ItyAdi hetuthI zuddha jina-matanA samarthanAthe prauDha tarka vagerene upayoga karanAranI A pravRtti paNa asaMgraha che. keI zaTha zuddha prarUpaNA karate heya, rAjasabhA jevA sthaLamAM paNa hetu ane daSTAMtanA upanyAsa pUrvaka AhaMta darzananI vyavasthApanA karIne ane anya darzanIya vAdIbhakesarI jevAnA abhimAnane paNa cUrNa karIne jinapravacananI prabhAvanA karate hoya, dezanAnA atizayathI puSkaLa bhavya jIvane samyaktyAdi guNasthAne ArUDha karAvatuM hoya te paNa tane viSe tene ane zraddhA hovAthI ane lekene rAjI karavA mATenI ja tenI A pravRtti hovAthI aMgAramadakanI peThe tenI A samyaka kriyA paNa asadubahu ja che." mithyAbhimAnino na syAda, dharmaH karmaprahANaye / vmarfan Hpu-riva rajAnura | dara -anu. bhavavidhvastaye dhyAnaM, na mithyAbhinivezinaH / / maLyo vATastha, vi nivinuM kSamaH | karU II-anu. vivicya svamukheneha, kecinmithyAbhimAnataH / viratArAnita zAstrALa, purIfm far [4 / dUra -anu samyakazrutIH parIkSyApi, nopagacchantyasadRzaH / / sAkSarathApi na TrAkSa, makSacarita meTA ke dava - anu. vrajyAvada vijigISaNAM, pravrajyA'nuguNA nRNAm / micchAza vanaya, vizeSAvidhisAhitA . 66 -anu. uccAvacavacaHspandA-vazaMvadagirAmaho / DhiAnAM cA tevAM, vidattApa vizvana 67 |-anu." AthI te vizuddhinuM mahattva che. mahApratyAkhyAnanI 96 mI gAthAmAM paNa na vi kAraNaM taNamao, saMthAro na vi ya phAsuA bhUmI / appA khalu saMthAro, hoi visuddho maNo jassa // 96 // Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama kahevAnI matalaba e che ke zuddha siddhAntanuM kathana karIzuM, samyak kriyAmAM pravRtta rahIzuM, tapazcaryA karIzuM, svAdhyAya karIzuM ane bahArathI kaSAyane upazama havAne ApaNe ADaMbarasevIzuM te leke khuzI thaze ane tema thatAM teo ApaNane managamatAM vastra, anna, pAna vagere pUrAM pADaze evA AzayathI-evA daMbhathI je sAdhu upara mujaba vartana kare te sAdhune prazama lokaraMjanahetuka che, kintu te kaMI samyakatvanuM liMga nathI. karmavazena saMlagno, viSaye na vimuhyati / tyaktukAmo hi samyaktvI, tatsvarUpaM cintayati // 34 // saveganuM varNana bhale -"karmane vaza hovAthI viSayamAM Asakta banele samyakatvI vizeSa meha pAmato nathI, kintu tene tyAga karavAnI IcchAvALe te tenA svarUpane (have pachInAM pomAM sUcavyA mujaba) vicAra kare che."--34 ApAte sundarAzceme, vipAke virasA hhaa| bhavAnuSaGginazcitta !, viSayA dAruNAstataH // 35 // ' viSaya-sevananI prAraMbhika ane pratika dazA zle -"zarUAtamAM sarasa paratu pariNAme nIrasa ane saMsAra sAthe saMbandha dharAvanArA (ane ethI karIne saMsAravardhaka) evA A viSaye che, vArate hai citta ! teo bhayaMkara che."--35 ......... . ............ . [nApi kAraNaM tRNamayaH saMstAro nApi ca prAsukA bhUmiH / AtmA khalu saMstArako bhavati vizuddha mano yasya // ] athata ghAsane saMthAra kiMvA nirjIva bhUmi tAranAra nathI, kintu jenuM mana nirmaLa che tene tene AtmA saMsmAraka che. 1 juo prazamarati (le. 107) Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda 335 viSayajanya sukha spaSTI--A lekamAM vaiSayika sukhane kSaNika kahyuM che ane pariNAme duHkhadAyI gaNAvyuM che te vAta nimnalikhita padyamAM zobhI rahI che- 1" khaNamittasukkhA bahukAladukkhA, pagAmadukkhA anigAmasukkhA / saMsAramukkhassa vipakkhabhUbhA, khANI aNatyANa ya kAmabhogA // " " jahA ya kiMpAgaphalA maNoramA, raseNa vaneNa u bhujjamANA / te khuddae jIviapaJcamANA, eovamA kAmaguNA vivaagaa||" arthAt kAmaga kSaNamAtra sukhakArI che, kintu cirakALa duHkhadAyI che. vaLI teo atyaMta duHkhakArI che, paraMtu atyaMta sukhadAyI nathI. vizeSamAM teo saMsArathI mukti meLavavAmAM zatrurUpa che ane anarthonI khANa che. vaLI jema kaMpAkanAM phaLo rasa ane varNathI manahara che, paraMtu te khAta rAma ramI jAya che tema kAmanA paNa tevA vipAke che. tasvAmRtanA kartA te tyAM sudhI kahe che ke" kimpAkasya phalaM bhakSyaM, kadAcidapi dhiimtaa| viSayApta na maLyA , pi yuH suragaTAra | 20 | -anu arthAt kadAca ( na chUTake ) kaMpAkanuM phaLa (khAvuM paDe te) buddhizALIe te khAvuM, paraMtu viSaye atyaMta manohara ( jaNAtA) heya paNa te bhogavavA -sevavA nahi; kemake kiMpAka phaLa khAvAthI eka vAra maraNa thAya che, kintu viSa sevavAthI aneka vAra maraNe anubhavavAM paDe che. kAmathI atyaMta vila banatA mAnavane vinAza thAya che e vAta bhakta 1 chAyA kSaNamAtrasaukhyA bahukAladuHkhAH prakAmaduHkhA anikAmasaukhyAH / saMsAramokSasya vipakSabhUtAH khAniramarthAnAM ca kAmabhogAH // yathA ca kimpAkaphalAni manoramANi rasena varNena tu bhujyamAnAni / tAni kSudratayA jIvitapacyamAnAni etadupamAH kAmaguNA vipAkAH // 2 A saMbaMdhamAM vicAre uttarAdhyayananI brahavRttinA 190 mA patragata temaja paMcaliMgInI bahavRtti (patrAMka pa6) gata nimnalikhita sAkSIbhUta padya:-- " ApAtamAtramadhurA vipAkakaTavo viSopamA viSayAH / viviA nAvaritA vivijhananatA: vivr: " -AryA Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 vairAgyarasamajarI [ paMcama parissAmAM anaMgane bhujaMganI savAre upamAthI alaMkRta nimnalikhita gAthAo dvArA darzAvAI che eTale tenI paNa seMdha levI prAsaMgika samajAya che - "raiaraitaralajIhAjueNa saMkappaubhaDapharNaNaM / visAvadravALi nA vidyogaof I? -AryA kAmabhuaMgeNa dahA lajjAnimmoadappadADheNaM / nAlaMta nA vA kudaravAvavaLe ??o -AryA arthAt rati ane aratirUpa be capaLa jIbhavALA, saMkalparUpa udbhaTa pheNavALA, viSayarUpa bilamAM rahenArA, garvarUpa mukhavALA, vilAsarUpa kepavALA, lajajArUpa kAMcaLIvALA ane darparUpa dADhavALA temaja duHsaha ane duHkhadAyaka jheravALA evA kaMdarparUpa sarpathI DasAyelA mAnave vivaza banI nAza pAme che. bhogakAle'pi santApa-hetukAn narakapradAn / pariNAme dhigAtmaMstvaM, tAdRzAnapi sevase // 36 // viSayAtura jIvane dhikakAra -"he jIva ! bhagavatI veLAe paNa sattApakArI ane pariNAme narake laI janArA evA viSayane paNa tuM seve che, mATe tene dhikkAra che." 36, stravabIbhatsake dehe, ramante kutsanIyake / kRmivad vyAkulA jIvA, duHkheSu sukhabuddhayaH // 37 // kAmAturane mati-brama-- le jamAMthI bIbhatsa padArtho vahI rahyA che evI temaja azubha evI kAyAmAM, kRminI jema vyAkuLa banelA ja duHkhamAM sukhanI buddhivALA heDa rame che."--37 1 chAyA ratyaratitaralajihvAyugena saGkalpodbhaTaphaNena / viSamabilavAsinA madamukhena vibbokaroSeNa // kAmabhujaGgena daSTA lajjAnirmokadarpadaMSTreNa / / nazyanti narA avazA duHsahaduHkhAvahaviSeNa // Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda 237 'uttAnocchUnamaNDUka-pATitodarasannibhe / vani strItro niraH zAyane? rUDA abrahmacArIne kRminI upamA-- zleTa--"cattA paDelA ane sUjI gayelA deDakAnA phATelA peTa jevI ane kaledavALI strI-nimAM kRmi sivAya bIjo koNa Asakti rAkhe ?" -38 nagnaH preta ivAviSTaH, kvaNantImupaguhya tAm / khedAyAsitasarvAGgaH, sukhI sa ramate kila // 39 // viSaya-sevanamAM sukhanI brAnti- lo -" nAge ane pretathI grasta e jIva guNa guNa karatI lalanAne AliMgana karIne jenAM sarva aMgo thAkI gayAM che ane jene parizrama pahoMcyuM che evo te potAnI jAtane tema chatuM) sukhI (mAnato) kharekhara tenI sAthe rame che.99-39 mati-viparyaya-- spaSTI --jema tRSAtura mRgo mRgatRSNA (jhAMjhavAne jaLa samajI te tarapha doDe che ane aMte nirAza thAya che tevI kAmAturanI sthiti che. vizeSamAM kAma-javarathI saMtapta janane kAminI taraphathI lAta paDe te paNa teo tene zItaLa, kamaLa keLane sparza jevI gaNuM le che. te temane gALa de te teo tene stuti-vAyarUpa mAnI le che. A pramANenAM aneka apamAne jANe mAnapatranI lahANa heya tema teo saharSa svIkArI le che. 1-2 A pagho svayaM graMthakAre racelAM nathI, paraMtu paMcaliMgInI bRhadavRttinA pa5 mA patramAM avataraNarUpe ApelAM che tyAMthI temaNe uddata karelAM che. 3 A saMbaMdhamAM AcArAMganI zIzIlAMkAcAryata vRttinA 121mA patragata nimnalikhita padya mananIya jaNAya che. " dArA paribhavakArA bandhujano bandhanaM viSaM viSayA: / koDarSa nAhya mA ze rivartapu davA ? . " 43 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama viSayANAM kRte jIvo, duHkhazatanibandhanam / mahArambhaM samAzritya, bhUripApaM samAzritaH // 40 // viSayasevanathI pApanuM upArjana- --"viSenI khAtara jIva seMkaDe duHkhanA kAraNarUpa moTA AraMbhane sevIne puSkaLa pApano Azraya le che."--40 tato nirayaduHkhAni, tiryagduHkhAni soDhavAn / viSayA duHkhadAstasmAn-mArjitApAnavajjvare // 41 // narakAdi gatimAM kai-- le -"narakanAM ane tirthanAM duHkhone jIve sahana karyo, tethI jema tAvamAM zIkhaMDa duHkhadAyI che tema viSe duHkhakArI che.-41 viSayAH sukhadAzcet syu-stiirthkRcckrvrtinH| uttiSTheran kathaM tyAge, teSAM bhUriSu teSvapi ? // 42 // 1 kahevAnuM tAtparya e che ke dAha-javara utpanna thaye hoya tyAre rogIne zItaLa zIkhaMDa khAvAnuM mana to thAya, paraMtu te je na samajatAM tene bahAra kare te ulaTe tene vyAdhi vadhe tevI rIte viSayo paNa mehamAM mugdha banelA jene vallabha jaNAya, paraMtu pariNAme tenAthI anekavidha hAni che. 2 sarakhA AcArAMganI TIkAnA 10 mA patragata nimnalikhita avataraNa- " titthayaro cauNANI suramahio sijjhiyavya ya dhuvammi / safordaya vioi sathathAnu kAma che ? "-Ayo [ tIrthakarazcaturjJAnI suramahitaH sedhitavye ca dhruve / anigRhitabalavIryaH sarvasthAmnA udyacchati // ] Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnuvAda gucachaka ] 329 viSayamAM vAstavika sukhane abhAva-- le.--"je viSaye sukhakArI hoya to te puSkaLa hovA chatAM kema tene tyAga karavA (zrISabhadeva jevA) tIrtha karo ane zrI bharata jevA) cakravartIo temaja acaLa vagere baLadevo) taiyAra thAya ? "---4ra viSayAzAvazIbhUtA, vipramuktAzca tairapi / paribhramanti saMsAre, ghore kaNDarIko yathA // 43 // viSayanI AzAthI paNa durdazA- ple --" viSenI AzAne vaza thayelA ane vaLI tenAthI paNa tyajAyelA evA (cha) bhayaMkara saMsAramAM kaNDarIkanI peThe bhame che."--43 kaMDarIkanI kathA- spaSTI-jaMbU dvIpamAM AvelA "mahAvideha kSetranA "puSkalAvatI vijayamAM puMDarIkizu nAmanI eka nagarI hatI. tyAM mahApa nAmane rAjA rAjya karatA hatA. e rAjAne padmAvatI nAmanI patnI hatI. A rANIe be putrone janma ApeenAM puMDarIka ane kaMDarIka nAma pADavAmAM AvyAM. eka divasa mahApadma nRpati pitAnI nagarImAM AvelA munivare pAse dharma sAMbhaLavA gaye. temanI dezanA sAMbhaLI teNe vairAgya utpanna thayA. tethI teNe paMDarIkane rAjagAdI seMpI ane pote pAzavatAne parihAra karAvI, sAcI mAnavatA prApta karAvI, AtmAne paramAtmAnA raMgathI Abehuba raMganArI dIkSA lIdhI. TuMka samayamAM temaNe cauda pUrvanuM adhyayana karyuM ane dustara tapa tapI kevalajJAna paNa prApta karyuM. AyuSya pUrNa thatAM teo mekSe gayA. " kiM puNa avasesehi dukkhakkhayakAraNA suvihiehi / devi 3jhamirtha sAravavAmi mAjI 2 "--Aya [ kiM punaravazeSerduHkhakSayakAraNAt suvihitaH / bhavati na udyantavyaM sapratyavAye mAnuSye ? // ] Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama kAlAMtare pilA munivare "puMDarIkiNI nagarImAM padhAryA. temane vAdana karavA mATe puMDarIka ane kaMDarIka baMne bhAIo gayA. temanI dezanA sAMbhaLI mahele AvyA bAda paMDarIke kaMDarIkane kahyuM ke huM te have dIkSA laIza. tuM A rAjya saMbhALaje. kaMDarIke javAba Apyo ke he bhAI ! mane zA mATe saMsArarUpa khADAmAM DhakelI mUke che? mAre narakanA dvAra samAna rAjyanI IcchA nathI; huM te pravajyA ja aMgIkAra karIza. puMDarIke tene be traNa vAra rAjagAdI svIkAravA kahyuM te paNa jyAre kaMDarIke tema karavA hA na ja pADI tyAre teNe tene kahyuM ke he bhAI ! dIkSA e kaMI kevaLa vezapalaTe nathI, e kaI mastakamuMDananI mAtra kiyA nathI, paraMtu samasta jIvana-pradezamAM saccAritrane prakAza pAtharI, sAttvika jJAnanI tejasvI mazAla hAthamAM laI, saMsAra-vanamAM bhaTakatA ane bhAna bhUlelA jIvone Atmannitine sacoTa baMdha karAvanArAnuM jIvanasUtra che, e te AtmAnI covIse kalAka katala karavAne dhaMdho AdarI beThelA krodhAdi kaSAyane muMDavAnI kriyA che. svarganA samrATa paNa jemanI caraNaraja mAthe caDAvavA eka page thaI rahe evI e Atma-sAdhananI adbhuta kaLA che. vizeSamAM e kaMI bALako ke babucakone ramavAnuM ramakaDuM nathI. enuM pAlana te mINanA dAMte loDhAnA caNA cAvavA karatAM vikaTa che. taravAranI dhAra upara cAlavuM saheluM che, paraMtu pAmezvarI pravajyA pALavI kaThaNa che. vizeSamAM he bhAI ! hajI tane tAtvika baMdha nathI. vaLI te taruNa che eTale tArI buddhi kAcI che, vAte hAla to tuM zrAvaka-dharma aMgIkAra kara ane te pAnyA bAda vRddhAvasthAmAM te dIkSA leje ke jethI tene tyAga karavAno vAro na Ave. kaMDarIke pratyuttara Ape ke bhAI ! ApanuM kahevuM sAruM che, paraMtu meM te eka vAra dIkSA levAnI vAta uccArI eTale huM te te lIdhA vinA rahenAra nathI. keDarIke Akhare pitAnuM dhAryuM karyuM. puMDarIkane paNa dIkSAnI dhUna lAgI hatI eTale te paNa niSkamaNa mATe taiyArI karavA lAgyuM, paraMtu pradhAnamaMDaLe jabarajastIthI tene rokyo ane vinati karI ke A rAjyanI dhurAne dhAraNa kare e Apane putra thAya pachI Apa sukhethI dIkSA lejo. AthI te gRhavAsamAM bhAva-pati tarIke rahyo. 1 sarakhA paMcaliMgInI bRhad vRttinA 63 mA patragata nimnalikhita padya - "vaM punamrAtarASi, taravuM kalyafSa nAtaH | vete ja mati; bAyo, cauvane vidyumaf in 10 " Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 341. A tarapha kaMDarIka muni sAmAcArI evI uttama rIte pALavA lAgyA ke teo anya munivarene vallabha thaI paDyA. evAmAM vasaMta Rtu beThI. nAgarike potapotAnI priyA sAthe krIDA karavA lAgyA. A joIne kaMDarIkanuM citta calita thayuM ane kalpavRkSa samAna dIkSA cheDIne kaMTaka vRkSa jevA rAjyane grahaNa karavAnI tenI vRtti thaI. AthI "puMDarIkiNI"nA vanamAM AvI eka jhADa taLe teNe visAmo lIdho. udyAnapAlake jaI rAjAne khabara ApI eTale te pradhAne sahita tene vaMdana karavA AvyuM. tyAM te jhADanI DALI upara pAtra laTakAvIne lIlAM ghAsa upara kaMDarIkane pharate teNe che. AthI pitAnA bhAIne bhagnapariNAmI jeIne puMDarIke amAtyane uddezIne kahyuM ke he sane ! tamane badhAne yAda haze ke meM Ane dIkSA levAnI nA pADI hatI, paraMtu UMDe Aleca karyA vinA eNe leca karyo tenuM A bhayaMkara pariNAma jue. kaMDarIka te rAjya meLavavAne talapApaDa thaI gaye hatuM eTale e nirlajaje te puMDarIkane kahyuM ke tame mane pahelAM rAjya ApavAnuM kahyuM hatuM te have Aje Ape. eka vAra duzamanane paNa ApeluM vacana sajajane pALe che eTale AvA nAlAyakane paNa rAjya soMpI bhAvayati tarIke jIvana gujAranArA ane kharA manathI dIkSA levAnI utkaMThA dharAvanArA puMDarIka nRpatie pravrajyA grahaNa karI. dIkSA jevI uttama vastune tyAga karI beThelA kaMDarIkanI sevake mazkarI karavA lAgyA, kemake zIlathI bhraSTa thayelAne Adara kare ane ucchiSTa - janane AhAra kare te barAbara che. kaMDarIkane te AthI gusso caDe, kemake narakanA atithi thanArAne bIjuM zuM sUjhe? teNe vicAra karyo ke huM nagaramAM dAkhala thAuM, mAruM peTa TADhuM karuM ane pachI A badhAnI vetaraNa karUM. mahele pahoMcI teNe AkaMTha bhojana karyuM ane bega bheLavavAmAM AkhI rAta akhaMDa ujAgara karyo. AthI matanI nebatarUpa visUcikAthI te sapaDAya. enuM peTa phUlI gayuM, zvAsa paNa levAtuM baMdha thaye, pANInuM TIpuM paNa gaLe utaratuM aTakaryuM, paraMtu dIkSAnA pavitra ane bhavya zikhara uparathI bhegarUpa khINamAM gabaDI paDelA pApI pizAcanI koNa cAkarI kare? sagAMvahAlAMe paNa tenI baradAsa karI nahi, kemake temane ema lAgyuM ke AvAnI cikitsA karAvavI te paNa ghora pApa che. AthI kaMDarIkanA krodhane pAra rahyo nahi. teNe e vicAra karyo ke rAta pUrI thAya ane je savAra paDe tyAM sudhI huM jIvato rahuM te A kuTuMba vagerene jarUra mArI nAMkhI temane A bedarakArInuM phaLa cakhADIza. A pramANe Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 vairAgyarasamajarI [ paMcama ridra dhyAnamAM lIna banelA ane kRSNa lesyArUpI vezyAne vaza thayelA kaMDarIkanA rAma ramI gayA. te sAtamI narakamAM "apratiSThAna" narakAlayamAM nAraka tarIke janma. maharSi bhartuharie nItizataka (le. 9)mAM ThIka ja kahyuM che ke- vivekAna mati vinipAta zataguvA " A tarapha puMDarIkanA jevA ujajavaLa vadanavALA puMDarIka munirAje gurunI sAkSIe vrata grahaNa karavAnI IcchAthI vihAra karyo, paraMtu teo bahu dUra na:gayA te pUrve thAkI gayA ane ghAsane saMthAro karIne beThA. jyAre guru pAse pahoMce ane vrata laI mArA jIvanane sArthaka karUM evA dhyAnamAM teo lIna thayA. sarva jinezvarane ane pitAnA guruone temaNe namaskAra karyo. sarva pApasthAnake, kaSA vagerenI temaNe A locanA karI ane ArAdhanA pUrvaka aMtamAM temane dehatsarga thatAM teo sarvArthasiddhamAM tetrIsa sAgaropamanA AyuSyavALA deva tarIke utpanna thayA. tyAMthI cavIne teo "mahAvideha kSetramAM avatarI mele jaze, jyAre kaMDarIka sAtamI narakamAM tetrIsa sAgaropamanuM AyuSya mahAkaTe vyatIta karI tyAMthI nIkaLI aneka bha karaze. AthI te kapUraprakaramAM nimnalikhita padya dvArA kahyuM paNa che ke - ""vratamapi bahu cINa sAticAraM kugatyai dinamapi zuci muktayai kaNDarIkAdivat tat / ahaha dahati citrAvAripUro'pi zasya pRzazamaNi pAtha svAtigaM ti vana | - mAlinI 1 sarakhA--" vAsasahassaM pi jai kAUNa vi saMjama suviulaM pi| aMte ki liTThabhAvo na visunjhai kaMDarIya vva // appeNa vi kAleNaM keI jahA gahiyasIlasAmannA / sAhaMti niyayakajja puMDari(ya)mahArisi vva jahA // " [ vAsasahasramapi yadi kRtvA'pi saMyama suvipulamapi / ante kliSTabhAvo na vizudhyati kaNDarIka iva // alpenApi kAlena kecid yathA gRhItazIlazrAmaNyAH / sAdhnupanti nijaka(niyata)kArya puNDarIkamaharSiriva yathA // ] Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha ]. sAnuvAda 343 arthAt lAMkhA vakhata sudhI pALela ahiMsAdi vrata je aticAra sahita hAya te te drutine mATe thAya che jyAre eka divasa paNa niraticArapaNe pALeluM cAritra mukti mATe thAya che. vicAra kaMDarIka vagerenAM udAharaNA. Ane anurUpa laukika dRSTAnta paNa e che ke 'citrA'nakSatramAMnA jaLanA pUrathI arere anAja maLI jAya che, jyAre svAti' nakSatramAM paDeluM atyaMta alpa jaLa paNa prANIonuM rakSaNa kare che. viSaya-vicAra che. temAMthI dharmapidezAmRtapa caviMzatikAmAM viSaya paratve kathana keTalIka gAthAo atra nIce mujaba avataraNarUpe ApavI ucita samajAya che-- 44 jaha maMsaM kuTThINaM ahavA jaha jaraparANa ghayapANaM / jaha vidalaM mUsINaM taha visayA mohabahulAe~ || 3 || te puNa paMca payArA sadA rUvA rasA ya gaMdhA ya / kAsA ya bhAvarogo aNAimaM tesu jA mucchA // 4 // khINe imammi taM natthi jaM na dukUkhaM jiyANa kila jhINaM / i after fi fr kallANamettha bhuvaNe na jaM pattaM // 5 // visayavivAganihAlaNamiha visayavirattasattasaraNaM ca / saMtobhAvaNaM ci imassa khamaNe nimittAI || 6 || 1 2 47 abhaya azA - samubhyaya ( pR. 30-31 ) mAM chapAyesI che. 2 chAyA- yathA mAMsaM kuSTinAmathavA yathA jarAparANAM ghRtapAnama | yathA dvidalaM mUSiNAM tathA viSayA mohabahulAnAm // te punaH paJca prakArAH zabdA rUpA rasAJca gandhAzca / sparzAzca bhAvarogo'nAdimAn teSu yA mUcrchA // kSINe'smin tannAsti yanna duHkhaM jIvAnAM kila kSINam / tannAsti kimapi kalyANa mantra bhuvane na yat prAptam // viSaya vipAkanibhAlanamiha viSayaviraktalaktazaraNaM ca / santoSa bhAvanameva asya kSamaNe nimittAni // Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 vairAgyarasamaMjarI [5yama jo rogo jo sogo kheo bheo ya jo ya jIvANaM / jaM kArunna runnaM ca kAraNaM tattha visayavisaM // 7 // jaM NAragANa dukkhaM jaM ca tirikkhANa jaM ca maNuyANaM / devANa jaM ca taM pi ya visaryApavAsubbhavaM savvaM // 8 // visayA visaM va visamA visayA vaDisAmisaM va maraNakarA / visayA sevijjatA chalabahulA taha masANaM va // 9 // nisiyaggakhaggapaMjaragharaM va savvaMgacheiNo visyaa| kiMpAgapAgasarisA visayA muhamahurabhAveNaM / / 10 // khaNadivA khaNanahA khaNajaNamaNamIlaNovamA visayA / kiM bahuNA savvesiM visayA mUlaM aNatthANaM // 11 // " athAta jema kuSThanA regavALAone mAMsa athavA jema vRddhone ghInuM pAna athavA mUSIone (?) vidala hAnikAraka che tema mehathI vyAsa (jI)ne viSayo che. vajI se viSayo pAMya tanA chaH (1) zam, (2) 35, (3) rasa, (4) gaMdha mane (5) s5za viSayona viSa bhUrA te anAdi kALane bhAvaga che. ene kSaya thatAM te duHkha nathI ke je jItelAone paNa kalyANa nathI ke je A lekamAM meLavAyuM na hoya, A lekane viSe viSayanA viSAkanuM darzana, vaLI evuM kaI viSayathI virakta banelAnuM zaraNa temaja saMtoSanI bhAvanA e ja Ano kSaya karavAmAM kAraNe che. prANIone je rega, je zoka, je kheda, je bheda, je karuNA ane je rudana thAya che yo rogo yaH zokaH khedo bhedazca yazca jIvAnAm / yat kAruNyaM ruditaM ca kAraNaM tatra viSayaviSam // yat nArakAnAM duHkhaM yacca tirazcAM yacca manujAnAm / devAnAM yacca tadapi ca viSayapipAsodbhavaM sarvam // viSayA viSamiva viSamA viSayA baDizAmiSamiva maraNakarAH / viSayAH sevyamAnAzchalabahulAstathA smazAnamiva // nizitAnakhaDgapaJjaragRhamiva sarvAGgacchedino viSayAH / kimpAkapAkasadRzA viSayA mukha madhurabhAvena // kSaNavRSTAH kSaNanaSTAH kSaNajanamanomilanopamA viSayAH / kiM bahunA sarveSu viSayA nUnaM mUlamanAnAm // Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda tenuM kAraNa viSayarUpa jhera che. nArakane tirthane, mAna ane devene je duHkha che te samagra duHkha viSayanuM pAna karavAnI abhilASAthI jakhyuM che. viSaya viSanA jevA viSama che. baDizamAMnA mAMsanI jema viSaye maraNajanaka che. jema smazAnane Azraya letAM temAM chaLanI bahulatA jaNAya che tema viSayonI sevA karatAM te chalabala che. tIkSaNa agravALA khaDjhanA pAMjarArUpa gharanI peThe viSaya badhAM aMgene chedanAra che. prAraMbhamAM mIThA (paraMtu aMtamAM) kiMpAkanA vipAka mAphaka viSaye kaDavA che. kSaNamAM dekhAtA ane kSaNamAM nAza pAmatA temaja eka paLane mATe manuSyanA manane meLApa karAvanArA evA viSaye che. vadhAre zuM kahuM ? badhA anarthonuM mULa viSa che. alaM tad viSayarete-radya tyakSyAmi zvo'thavA / yat tAttvikaM bhavennAnya-cchama nirvANazarmaNaH // 44 // viSayonA tyAga mATenI taiyArI-- -"tethI karIne A viSayothI saryuM. huM Aje ke kAle (jarUra) tene tyAga karIza, kemake mokSanA sukha sivAya vAstavika sukha bIjuM koI nathI."-44 'akSayAklezasaMsiddha-malaja nIyamadbhutam / prAzamikaM sukhaM tasmAda--pyanantaguNaM hi tat // 45 // muktinA sukhanI parAkASThA-- -"avinAzI, phleza rahita, rUDI rIte sAbIta thayela, zaramAvuM paDe nahi evuM ane Azcaryajanaka evuM je prazamanuM sukha che tenAthI paNa te (muktinuM sukha) ananta guNuM che. -4pa aparAyattamotsukya--rahitaM niSpratiSkriyam / sukhaM svAbhAvikaM tatra, nityaM bhayavivarjitam // 4 // 1 mAchalAM pakaDavAne leDhAne saLIo. 2 juo pR. 18. 3 A paMcaliMgInI TIkAnA 63 mA patramAMnuM avataraNarUpa padya che, Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [payana muktinA sukhanI rUparekhA-~ --"tyAM (arthAta bhosamA ) svataMtra, mAturatAthI 2hita, yA vinAnu, svAbhAvika mane nimaya su5 che."-46 'paramAnandarUpaM tad, gIyate'nyairvicakSaNaH / itthaM sakalakalyANa--rUpatvAt sAmprataM hyadaH // 47 // vicakSaNanA vacananI satyatA zle-tethI karIne anya vicakSaNee enuM parama AnaMdarUpe gAna karyuM cha. ye pramANe sarva udyaa|35 hAvAthI ye yukta cha."-47 mAkSatuM supa---- spadI --A sukha kevuM ane keTaluM che te vAta Avazyaka banI namaskAra-niryuktinI nimnalikhita gAthA dvArA vicArIzuM--"murgnnsuii samattaM, savvaddhApiDiyaM aNaMtaguNaM / / na vi pAvai muttisuhe, gaMtAhi vi vaggavagnahiM / / 9.81 // " "jaha nAma koi miccho, nagaraguNe bahuvihe viyAgaMto na caei parikaheuM, uvamAi tahiM asaMtIe / / 983 !" "jaha savvakAmaguNiaM, puriso bhottuNa bhoaNaM koi / taNhA-chuhAvimukko, acchijja jahA amiatito // 985 // isa savvakAlatittA, aulaM nivvANamuvvagayA siddhaa| sAsayamadhyAvAha, ciTuMti suhI suI pattA / / 986 // 14 1 A bleka enI pahelAnI jema pacaliMganA 63 mA patramAMthI uddata karAyela che. 27yA---- suragaNasukhaM samastaM sarvAddhApiNDitamanantaguNam / nApi prApnoti muktisukhamanantarapi vargavagaiH / / yathA nAma ko'pi mleccho nagaraguNAn bahuvidhAn vimAnan / na zaknoti parikathayitumupamAyAM tathA'satyAm // yathA sarvakAmaguNitaM puruSo bhuktvA bhojanaM ko'pi / tRSNAkSudhAvimukta AsIta yatha 'mRtatRtaH // iti sarvakAlatRtA atula nirvANamupagatAH siddhAH / zAzvatamavyAbAdhaM tiSThanti sukhinaH sukhaM prAptAH // 3 A gAthAo upadeza ratnAkaranA 109 mA patramAM TAMcaNarUpe najare paDe che. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda arthAt devene je sukha hoya che te samagra sukhane sarva kALanA samaye vaDe guNyA bAda tene ananta guNuM karatAM jeTaluM sukha thAya tenA ananta vargo karatAM vaLI te jeTaluM thAya tenA karatAM paNa mokSanuM sukha ananta guNuM che. vaLI jema koI pleccha nagaranA anekavidha guNone jANatA hovA chatAM tenuM varNana karavA asamartha che, kemake upamAne abhAva che (tema mokSane mATe paNa samajavuM). jema sarve kAmathI utejIta bhojana karyA bAda kaI puruSa tRSA ane sudhAthI mukta thaI amRtathI tRpta banI rahe tema (sva svabhAvamAM rahelA hovAthI) sarvadA tRta, apratima nirvANane pAmelA zAzvata ane avyAbAdha sukha pAmIne sukhI banI rahe che ( nahi ke kevaLa duHkhanA abhAvathI yukta banI rahe che). A saMbaMdhamAM zrIharibhadrasUri AvazyakanI TIkAnA 47mA patramAM avataraNarUpe nimnalikhita padya raju kare che - " veNuvINAmRdaGgAdi-nAdayuktena hAriNA / zrAdhyakSa jayA-tera hitafmataH sA atula kuTimAdau vicitrANi, dRSTvA rUpANyanutsukaH / DhoranAnAthIni, sArvatti vani 6 -anu. ambarAgurukapUra-dhUpagandhAnitastataH / paTavAlAsighAMca, camAghAta nivRtta -anuva nAnArasasamAyuktaM, bhuktvA'nnamiha maatryaa| vItyo hatamAM, savAranuM vAva zuSa li-anu. 1 kaI eka rAjA viparIta zikSA pAmelA azva upara ArUDha thavAthI pitAnA sainyathI vikhUTo paDI vanamAM AvI caDyo. tyAM te sudhA ane tRSAthI AkuLa vyAkuLa banI gaye. evAmAM koI puliMde ene khAvA mATe phALo ApyAM ane pIvA mAMTe zItaLa jaLa ApyuM. AthI rAjA svastha thayo ane thoDA vakhatamAM te potAnA sainya bhego thaI gayo. rAjA kRtajJa hovAthI te puliMdane nagaramAM laI gayo. tyAM nAna, vilepana, ISTa bhajana, suMdara vastronuM paridhAna, manahara gItanuM zravaNa, nATakanuM darzana vagere uttama bhogo vaDe ene teNe satkAra karyo. kAlAMtare pulidane pitAnA kuTuMbane maLavAnI icchA thaI ane te svasthAnake gaye. kuTuMbIoe tene nagaranAM sukevo hoya te pUchyuM, paraMtu teno tene sAkSAt anubhava thayelo hovA chatAM te varNavI zako nahi. tevI ja rIte sarvajJa sihanA sukhathI paricita hovA chatAM tenuM varNana karavA samartha nathI. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 vairAgyarasamaMjarI pRDhIkamAnta-sAuMsthitA salADamortiAvya-zramayAna mRAA -anu. iSTamAryApariSvakta-stadtAnte'thavA nrH| riyAsaMAsyA, sanattana--anuva yad ghedayati zaM hRdya, prazAntenAntarAtmanA / putiAnatoDanAM, suravanAmanISAH I" - anu. arthAta veNu (vAMsaLI), vaNa, mRdaMga vagerenA nAdathI yukta temaja prazaMsanIya kAma-kathAthI baddha evA manahara gAyanathI sarvadA stabdha thayelA, krima vagerene viSe vicitra, netrane AnaMdajanaka ane lIlAzALI evAM pitAnAM rUpane joIne utkaMThA rahita banele, Ama tema phelAyela aMbara, aguru ane kapUranA dhUpanI suvAsane temaja paTavAsa vagerenI sugane paNa spaSTapaNe suMdhIne abhilASA rahita banele, vividha rasathI yukta bhejana atra pramANa pUrvaka jamIne temaja jaLa pIne tRpta banele, zubha svAdimane svAda leta, piocA rUthI vyAsa evA divya khATalA upara beThele, ekAeka meghane prauDha dhvani sAMbhaLIne atyanta bhayabhIta banelI ISTa bhAryA vaDe AliMgana karAyelo athavA tenI sAthe kriIDA karI rahelo puruSa sarva IndriyanA viSayanI prAptithI hareka jAtanI pIDAnI nivRttithI utpanna thayeluM je mane raMjaka sukha anubhave che, tenAthI anaMta guNuM sukha prazAMta aMtarAtmA vaDe mukta jIva anubhave che ema vicakSaNe vade che. tasmAd mahAvrate mokSa--sAdhake ye'tra sodymaaH| paramArthasAdhakA dhanyAH, sAdhavaste bhuvastale // 48 // mahAvratadhArI sAdhuone abhinaMdana-- le-"tethI mela sAdhI ApanAra mahAvratane viSe A pRthvInI sapATI upara je sAdhuo udhamI che, te paramArthanA sAdhakane zAbAzI ghaTe che."-48 nirvANadAyakAn yogAna, sAdhnuvantIti saadhvH| . samA vA sarvabhUteSu, ye syuste bhAvasAdhavaH // 19 // Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sInuvAda gucchaka ] 348 sAdhunAM lakSaNa kalo-"mokSadAyI yegone jeo sAdhe teo "sAdhuo (kahevAya che. athavA jeo sarva prANIone viSe samAna (bhAvavALA) che, teo bhAva-sAdhuo che.-481 nIrAgAste sadA dhIrAH, sAdhavo bhavanAzakAH // 50 // sAcA sAdhunuM svarUpa-- zle-jemaNe Ane rokyA che, jeo tapazcaryAthI yukta che, temaja jeo zubha kriyAomAM lIna che, te sadA virAgI temaja dhIra (buddhizALI) sAdhuo bhavane nAza karanArA che.-50 kadA sa divaso bhAvI, gItArthaguruhastataH / grahISyAmi sucAritraM, vihariSyAmi bhAvataH // 51 // cAritranI abhilASA--- le -"e divasa kyAre Avaze ke huM gItArthanA hAthe yuddha cAritra 1 sarakhAvo Avazyaka-niryuktinuM nimnalikhita padya - nidhANasAhae joe, jamhA sAhati sAhuNo / samAja mUhu, tamA te mAthAkukho ! 2002 / "-anu. [nirvANasAdhakAn yogAn yasmAt sAdhnuvanti sAdhaSaH / namAjha ramUrtipu takamAt te mAyAdhaa: ] 2 AthI karIne agItArtha pAse dIkSA na levI ema sacavAya che. kemake te pote bahuzrata nahi hovAthI sAdhunI yathArtha sAmAcArIne tenA taraphathI lAbha maLavo muzkela che. kahyuM " pavvAvaNavihisu ThAvaNaM ca ajjAvihiM niravasesa / kSAravAthaviEi HTLamarit huM karU? " --AryA Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 vairAgyarasamaMjarI grahaNa karIza ane bhAvathI (gAme gAma) vihAra karIza ?''-51 tAtparyaMnuM digdarzana spaSTI A padya dvArA je bhAvanA bhAvavAmAM AvI che tenI spaSTa rUparekhA dRSTigocara thAya te mATe ApaNe nimna-likhita padmAnA usle ubhe:-- 1 " kazcit kAlaH sa bhAvI jinavacanarato yatra yukto yatIndraigramAdau mAsakalpa svajanajanasamo muktalobhAbhimAnaH / puNyAM puNyAtizAyipravaraguNayutairjJAnibhiH sevitAM tAM bhikSAM niHsaGgacetAH prazamarasarato'haM bhramiSyAmyajasram // sa0 gupto mAnavivarjito vratarataH SaTkAyarakSodyataH kRtvA sAdhuvihAritAM zamaraso niHsaGgacittaH kSamI / vaktAhaGkRti nizcalena manasA dhyAyana padaM naitRtaM sthAsye'haM tu kadA zilAtalagato bhavyAya mArge dizan ? // - zAhUsa0 dagdhvA mohaM samastaM niravadhivizadaM jJAnamutpAdya loke tIrtha nirvANamArga zubhataraphaladaM bhavyasArthAya kRlA / gatvA lokAntadezaM kalimalarahitaM sarvazarmAtizAyi outeshaM mokSasaukhyaM sahaja nijaguNaM ko'pi kAlaH sa bhAvI // " - sa0 [ dhanyabha indriyArtheSu saMsaktaM, dhig dhig mAM pApinaM ca hA / dArAdiSu sadA raktaM, vastuto vairikeSu hi // 52 // mAtma-nidhA- Aaa- indriyonA viSayAne viSe Asakta temaja vAstavika rIte duzmana evI yitA vagerenA sadA rAgI temaja pApa karanArA evA mane dhikkAra hai, bihAra ho. " - 52 [ pravAjanavidhiSu sthApanaM va AryAvidhi niravazeSam / utsargApavAdavidhimajAnan kathaM jayatu ? // 1 Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurachaka 3 sAnuvAda 35 evaM pravartamAno'pi, bhAvato moktumicchati / viSayebhyo nijAtmAnaM, svadojJo vratipriyaH // 53 // saMgAthanI IchA- le-"A pramANe pravRtti karatA (jIva) pitAnA done jANanAro ane saMyamIone cAhanAre dei bhAvathI pitAnA AtmAne viSayothI choDAvavA icche che. "--para tyAgaiSI sarvasAdhUnAM, bhumaanpraaynnH| sarvadezavratasthAnAM, zlAghAmevaM muhurvadet // 54 // sarvavirati ane dezaviratinI tArIpha-- -"tyAgane abhilASI ane sarva sAdhuonuM bahumAna karavAmAM tatpara e (bhavya jIva) sarvavirati ane dezavirati pALanArAonI A pramANe (eTale have pachInA parvamAM sUcavyA mujaba) vAraMvAra stuti kare.-54 'dhanyAste kRtapuNyAste, taistrelokyaM pavitritam / yaireSa bhuvanaklezI, kAmamallo nipAtitaH // 55 / / madanane parAsta karanAranI stuti le-"jemaNe jagatane kaSTadAyI A madanarUpa mallane pAye che harAvyuM che, teo dhanya che, temaNe puNya karyuM che ane temaNe traNa lekane pAvana karyo che. "-55 'saMsarge'pyupasargANAM, dRDhavrataparAyaNAH / dhanyAste kAmadevAdyAH, zlAghyAstIrthakRtAmapi // 56 // 1 juo pIliMgInuM 5 muM patra. 2 A gazAzva (pra. 3)ne 139 mo leka che. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara varAgyarasamaMjarI [pazcima 'kAmadeva pramukha zrAvakenI prazaMsA pleTa-upasargonA saMsargamAM paNa daDha vratane pALavAmAM parAyaNa ane tIrthakarone paNa prazaMsA karavA lAyaka evA kAmadeva pramukhane abhinandana ghaTe che. "--pada kAmadevanI kathA-- spaSTI-upAsaka dazAMgamAM prAkRta bhASAmAM (1) AnaMda, (2) kAmadeva, (3) culanI pitA, (4) murAdeva, (5) zuddhazataka,(6) kuMDalika, (7) sAlaputra, (8) mahAzataka, (9) naMdinI-pitA ane (10) zAlihIpitA e daza mahAzrAvakenA savistara vRttAnta che. te paikI kAmadevanuM varNana bIjA adhyayanamAM che. egazAstra (pra. 3, le. 139)nI paNa vRttimAM te gIrvANa girAmAM AnuM padyabaddha rasaprada varNana che. A benA AdhAre ahIM enI kathA nIce mujaba ApavAmAM Ave che - caMpA nagarImAM jitazava rAjA rAjya karate hatuM te vakhate tenA nagaramAM kAmadeva nAmane buddhizALI temaja RddhizALI gRhastha vasate hate. tene bhadrA nAmanI dharmapatnI hatI. cha kaTi hiraNya nidhAnamAM, cha kaTi suvarNa vyAje Apela, cha koTi suvarNanI sthAvara milkata ane daza hajAra gAyanuM eka gekuLa evAM cha gokuLo eTalI enI saMpatti hatI. eka divasa zramaNa bhagavAna mahAvIranuM te nagaranA "puSyabhadra" nAmanA udyAnamAM samavasaraNa thayuM. A sAMbhaLIne kAmadeva temane vaMdana karavA gayo. prabhunI dharma-dezanA sAMbhaLIne teNe zrAvakanAM bAra vrate svIkAryo. jemake bhadrA sivAyanI anya strIo mAre mA, bena ke putrInA samAna che, upara darzAvela saMpatti uparAMtanI saMpattinuM mAre pratyAkhyAna che, pAMcase haLa uparAMtanAM kSetrane huM tyAga karuM chuM, pAMcase zakaTa ane cAra vahANa dezAMtara mATe ane cAra vahANa gharanAM upayoga mATe rAkhI bAkInane huM tyAga karuM chuM, aMgamArjana tarIke sugaMdhI kaSAya raMganuM aMgamArjana (towel), daMtadhAvana tarIke AA madhuyaNikA, phaLamAM kSIra-Amalaka, atyaMga (unguent) tarIke sahapAka ane zata pAka tela, udvartana (powder) tarIke mugaMdhI gaMdhAya cUrNa, snAna karavA mATe ATha Akhika ghaDA bharIne jaLa, vastramAM zremanI joDI, vilepana mATe caMdana, aguru (alo) ane kesara, phUlamAM jaI ane paddha, AbhUSaNomAM karNikA ane mudrikA, dhUpamAM turuSka (olibanum) ane aguru, piyAmAM kApeyA, cokhAmAM kalama, bhakSya (pastry)mAM Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ; sAnuvAda 353 ghImAM taLelAM ane khAMDa pAyelAM bha, dI tarIke zarad RtumAMnuM gAyanuM ghI, zAkamAM svastika ane maMkI ane mukhavAsa tarIke sugaMdhI tAMbUla e si vAyanI anya vastuone paNa huM tyAga karuM chuM. A pramANe niyamo svIkArI prabhune praNAma karI kAmadeva pitAne ghera gayo. pite zrAvakanAM vrato aMgIkAra karyA che e vAta teNe potAnI patnI bhadrAne kahI ane tene sUcanA karI ke tuM paNa prabhu pAse jA ane tra grahaNa kara. bhadrAe tema karyuM. pachI kuTuMbane bhAra potAnA jyeSTha putrane seMpI kAmadeva paiSadhazALAmAM gayo. te rAtre dhyAnathI calAyamAna karavA mATe eka mithyAdi deva vikarALa pizAcanuM rUpa laI tyAM Avyo. enuM mastaka 1 kiliMja jevuM hatuM. enA karkaza ane kapila varNavALA keza cekhAnAM kaNasalAM jevA zobhatA hatA. enuM kapALa moTA ghaDAnA paTa jevuM jaNAtuM hatuM. gaLInI pUchaDI jevAM enAM bhavAM hatAM. enAM netre tapelI UMdaraDInI jema bhayAnaka ane bIbhatsa hatAM. enA kAna sUpaDA jevA, nAka meMDhAnA jevuM, nasakerAM pahoLA meMDhAnA cUlA jevA, dAMtane varNa ghoDAnI badAmI pILacaTI pUchaDI je, hoTha UMTanA jevA, dAMta phALa jevA lAMbA, jIbha nAgaNa jevI, jaDabAM haLanA hAthA jevAM, gAla besI gayelA, phikkA ane khADAvALA, haDapacI siMha jevI, garadana UMTa jevI, khabhA mRdaMga jevA, chAtI zaheranA daravAjA jevI paheLI, hAtha sarpa jevA bhISaNa, hathelI zilA jevI, AMgaLIe zilApatraka jevI, peTa pAtALa jevuM, nAbhi (TI) kUvA jevI UMDI, puruSacinha ajagara jevuM, vRSaNa kutupa jevA, jaMghA tAlanA jhADa jevI, paga parvatanI zilA jevA e pramANe pratyeka aMgo ane upAMga kamakamATI upajAve tevAM hatAM. vizeSamAM teNe mAthA upara mugaTa tarIke uMdaranI mALA rAkhI hatI, DokamAM zeraDAnI zreNI ghAlI hatI, kaNikAnI jagyAe noLIo rAkhyA hatA ane aMgadane badale sApane zaNagAra saje hate. astrA jevI tIkSaNa temaja pahoLI ane nIla varNanI taravArane ramADate ramADate ane meghagarjanane paNa haThAve eTale meTethI bUma mArato mArate te kAmadeva pAse AvI pahoMcyo ane tiraskAra ane krodhapUrvaka tene kahevA lAgyo ke he kAmadeva! keI jenI na IcchA kare tenI tuM icchA kare che, vaLI tuM hAthe karIne duHkhI thAya che, vAte huM tane kahuM chuM ke jo tuM A tArA niyamane tyajI nahi de to A tIrNa taravAra vaDe tAruM mAthuM uDAvI daIza. pizAcanuM bhayaMkara rUpa joIne ke tenI AvI dhamakI sAMbhaLIne kAmadevane jarA paNa bha thayo nahi. AthI be traNa vAra A 1 gAyane khAvAnuM ApavA mATe vaparAtuM vAMsanuM pAtra. 45 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 vairAgyarasamaMjarI [paMcama pramANe kahIne thAkayA pachI te pizAce bhayaMkara hAthInuM rUpa dhAraNa karyuM. A veLA te deve tene kahyuM ke he mAyAvI ! kayA pAkhaMDa guru pAse teM AvuM vrata uccAryuM che? jo tAre jIvatA rahevuM hoya te huM kahuM chuM tema tuM kara. nahi te A suMDha vaDe tane AkAzamAM uchALIza, paDatI veLA tane atitIkSNa daMtazULa upara jhIlIza ane pachI nIce pachADI paga vaDe chuMdIza. AthI paNa kAmadeva tA akaLAye nahi eTale te pizAce dhamakI ApyA mujama tenI kadarthanA karI, paraMtu kAmadeva potAnA dhyAnamAM masta rahyo. potAnA pAse savaLA na paDyA eTale e pizAce ugra ghAra viSama sarpanuM rUpa vikaryuM ane kAmadevane pharIthI samajAvavA lAgyA. paraMtu kAmadeve jyAre tenuM kahyuM gaNakAryuM nahi eTale te tenI AsapAsa vIMTaLAi vaLyA ane aneka ThekANe teNe DaMkha mAryA. parantu tethI tene kaze| zukravAra vanmyA nahi. eTale pAte peAtAnuM divya rUpa prakaTa karyuM ane kAmadevanI tArIpha karavA mAMDI ke indre sabhAmAM tamArA dhairyanI jyAre prazaMsA karI tyAre meM tene tamArI vAhavAhanAM khAlI khaNugAM phUMkatA mAnyA ane tethI tamArI parIkSA karavA ahIM AvyeA; paraMtu meM mArUM pUrepUruM jora ajamAvI joyuM chatAM huM tamane kSeAbha na ja pamADI zakayo. AthI huM mukta kaMThe tamArA sattvanI stuti karUM chuM ane parIkSAnA nimitte meM tamane je kaSTa pahAMcADayuM che te badala kSamA yAcuM chuM. kahIne te deva pAtAne sthAnake cAlatA thayA. Ama pUrI thatAM A tarapha upadrava zAMta thatAM ane rAtri ghera gayA. pachIthI te zrImahAvIrane vaMdana karavA gayA. rAtanA sarva vRttAMta kahI sabhaLAvyeA temaja upasage+ sahana karavAmAM teNe je parAkrama darzAvyuM hatuM te badala tenI prazaMsA paNa karI. tyAra bAda kAmadeve zrAvakanI agiyAra pratimAonA Azraya lIdho. aMtamAM salemanA karI, anazanavrata AdarI samAdhipUrvaka kALa karI te saidhama' devalAkamAM AvelA 'aruNAbha' vimAnamAM cAra paLyeApamanA AyuSyavALA deva thayeA. tyAMthI cyavIne videha'mAM utpanna thai te mekSe jaze. kAmadeva potAne tyAM prabhue tene cAritrapakSapAtitvAd, vratAbhAve'pi devatA / vaimAnikeSu jAyeta, saMvigno vighnahArakaH // 57 // Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 355 gucchaka] sAnuvAda cAritranA abhilASI saMvegInI gati- le-"cAritrane pakSapAtI hovAthI vrata rahita hovA chatAM paNa saMgI vinano nAzaka thaIvaimAnikamAM deva tarIke janma.pa7 cAritranI mukhyatA- spaSTI-jeNe samyakatva prApta karyuM hoya te devagatinA AyuSyane baMdha kare eTale te deva tarIke utpanna thAya tema chatAM ahIM vArikakSaurfacA ema je kahyuM che te cAritranI pradhAnatA jaNAvavA mATe che. cAritrane pakSapAta karanAra hovAthI te saMvegathI vibhUSita vyakti muktine viSe ekatAna cittavALI hoya che. prANAtyaye'pi kuryAnna, zAsanodAhikAM kriyAm / guNiSu mAnado dArA-diSu ca shithilaadrH|| 58 // savinAM kAryo- -"prANa tyAga karavo paDe topaNa (saMvigna vyakita ) zAsana malina thAya tevI kriyA na kare, ( jJAna vagere ) guNavALAone viSe bahumAna rAkhe ane patnI (putra vagere)ne viSe maMda Adara rAkhe. "-58 zAsana-mAlinyathI durdazA-- -cerI, paradArAgamana, sAdhvInI pratisevA vagere kAryo jinazAsanane malina karanArAM che. evAM kAryo karavAthI sva ane paranA samyaktvano ghAta thAya che. kahyuM paNa che ke "yaH zAsanasya mAlinye-'nAbhogenApi vartate / sa tamihetuvI-ra zALAnAM ghA -anu. badhnAtyapi tadevAlaM, paraM saMsArakAraNam / vipAkA , sarvArthavivardhana | '-anu arthata zAsananI malinatA thAya tevI pravRtti je anAgapaNe paNa kare che, te mithyAtvanA kAraNane laIne saMsAranA mukhya kAraNarUpa, bhayaMkara Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa6 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama anubhAvavALuM, ghara ane sarva anarthane vadhAranAruM evuM mithyAvi pite bAMdhe che ane anyane baMdhAve che. saMsArAbhyudaye naiva, tathA harSoM yathA bate / asaMyame sadodvigno, dharmopAdeyabhicchati // 59 // saMvignanI abhilASA- ple - "(te vyakitane) jeTale vratane viSe hu hoya che teTalo sAMsArika saMpattine viSe harSa hote nathI (kemake tene te kSaNika hovAnI pratIti thayelI che eTale karIne ThakurAi, sAmrAjya ke saMvarganA rAjyarUpa saMpattinA lAbha ke tenI hAnithI tene harSa ke zeka thato nathI) temaja vividha prakAranA AraMbha temaja samAraMbharUpa) asaMyamane viSe te sadA udAsIna rahe che temaja te dharmathI grahaNa karavA lAyaka (vastu)ne Icche che."-pa9 caityayatyupayogI yaH, padArthaH saphalo mama / sa eva nAnyathA yasmAi, bIjaM kSetre phalapradam // 6 // dravyano sadupayoga kle --"je (mArI) vastu maMdira ane sAdhunA upayogamAM Ave che te ja mAre sArthaka che (kemake AtmAnugrahanI buddhie devAyeluM dAna puNyAnubaMdhI puNyane utpanna karanAruM hoI aMte mokSano hetu bane che); anyathA upa gamAM AvatI vastu niSphaLa che (kemake sadupayogamAM nahi AveluM dhana artha lubdha rAjA, cora vagere paDAvI le che athavA te te vezyAgamana vageremAM vaparAI jAya che ane e rIte saMsAranI vRddhi karAvanAruM thAya che). enuM kAraNa e che ke kSetramAM ja peluM bI phaLa Ape che. "- 60 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka sAnuvAda evaM bhAkriyAyukto, lakSyate zuddhadarzanI / tat saMvignakriyAliGga, samyaktvagamakaM matam // 61 // saMvega-kriyAnuM liMga-~ A0-- A pramANe jenAthI jIva (muktinA manoratharUpa) bhAva ane (zAsananI malinatAthI rakSA, caitya-pUjA vagere) kriyAthI yukta zuddha zradghAvALA jaNAya che, te samyakatvane sUcavanArU saMvega-kriyAnuM liMga manAya che.''~~61 357 Va samyaktvafSTako jIvo, gahanAda bhavaduHkhataH / nirvighnazcintayatyevaM duHkhamUlaM triviSTapam ||62|| nivedanuM nirUpaNu zlA.--" ( savegapa lakSaNathI lakSita ) samyaktvI jIva sa'sAranA gADha duHkhathI kheda pAmI A pramANe citave che ke gailekaya e duHkhanuM mULa che. " 62 'raGgabhUmirna sA kAcicchuddhA jagati vidyate / vicitra manevacce caitra sarvaine nAvitam // 6 // niyaMdInI vicAra-zreNi-- *lA" jagamAM evI kAi aspRSTa (khAlI) raga-bhUmi nathI ke jyAM vicitra ka rUpa vastro dhArIne jIvAe nATaka na karela hAya, ''-63 cakSurunmekAle'pi sukhaM yatra na vidyate / varuM duHvalantato, niye nArajo mathur ! ddaSTa // nArakanAM du:khe.- zle--" AMkha udhADIe teTalA samaya sudhI paNa jyAM sukha nathI evI narakamAM nAraka kevaLa du:khathI tapta thayelA (rahe) che. "264 1 A pAlagInI bRttinA 67 mA patramAM avataraNarUpe ApelA zloka che. 2 jinezvarAnAM janmadi kalyANakAne viSe temane sukha upaje che, kintu te atizaya 5 temaja bahu bheDA samaya sudhInuM heAvAthI atra tenI upekSA karavAmAM AvI che. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyasamaMjarI [ paMcama sAgarAMzca trayastriMza-dutkRSTasthitibhAjI saH / yAvat pampacyamAno hA, tiSThati kulakarmataH // 65 // nArakanAM duHkhanI parAkASThA kSe -"arere utkRSTa sthitine bhajanAro te nAraka tyAM (pUrve ) karela karmane lIdhe tetrIsa sAgaropama sudhI pakAto rahe che."--2pa tatastiryakSu tatraiva, punarevaM gatAgatam / kurvate duHkhadaM prANI, ajJAnatamasA''vRtaH // 66 // ajJAnInI rakhaDapaTTI - bhale "ajJAnarUpI aMdhakArathI AvRtta jIva tyAMthI tiryamAM ane tyAMthI narakamAM e pramANe pharI pharIne duHkhadAyaka gamana ane Agamana karyA kare che."--66 mahatkAlAntare prApya, nRtvaM hInakulAdiSu / dAsAnAmapi dAsatva-mApnuyAt pUrvakarmataH // 67 // manuSya-gatimAM dAsAnudAsatva-- zle-- "lAMbA kALe manuSyapaNuM pAmIne te pUrva rmane lIdhe hIna kuLane viSe cAkaronI paNa cAkarI pAme che.67 vyAdhibhirvyAkulo nityaM, dAridrayaduHkhapUritaH / priyANAM viprayogeNa, duHkhArNave nimajati // 6 // manuSya-gatimAM regAdithI kaNa- ---"dararoja rAgothI AkuLa vyAkuLa ane sadA daridratAnA duHkhathI bharapUra e jIva vahAlAonA virogathI dukhanA dariyAmAM DUbe che."--68 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnuvAda gucchaka] 359 apriyayogatazcitte, yaH santApaH prajAyate / kathanaM tatsvarUpasya, kevalinaiva pAryate // 69 // aniSTa vastunA samAgamathI saMtApa-- le.--"(kubhAryA, kuputra, zatra vagere) aniSTa vastunA saMgathI je saMtApa thAya che tenuM svarUpa kahevA kevalajJAnI ja samartha che."--68 pRthvIkAye yadA devaH, svotpattiM kila pazyati / yat tadA jAyate duHkhaM, kevalinaiva kathyate // 70 // deva-gatimAMthI ekendriya tarIkenA avatArane cItAra le - jyAre deva pitAne janma pRthvIkAyamAM (thanAra che ema avavijJAnathI) kharekhara jue che, tyAre tene je duHkha thAya che te sarvajJa ja kahI (zake tema) che."--70 devenI gati spaSTI--deva-gatinuM AyuSya pUrNa thatAM de cyavane kyAM avatare te mATe bahasaMgrahaNI (gA. 180) temaja pravacanasAroddhAra (kA. 204, gA1074)mAM kahyuM che ke "puDhavIAuvaNassai gabbhe pajjattasaMkhajIvImuM / sanuvALa vAsa letA vidyA zALA -AryA arthAt bAdara paryApta pRthvIkAya, aSkAya, vanaspatikAya temaja garbha ja, paryApta ane saMkhyaya varSanA AyuSyavALA tiryo ane mAnane viSe svargathI - lAone vAsa che; bAkInAM sthAne temane mATe niSedha che. evaM samastasaMsAre, yAni duHkhAni tAni ca / bhaviSyajjanmabhAvIni, ramante tasya cetasi // 7 // 1 chAyApRthvybvnsptissu garbhe paryAptasaGakhyajIviSu / svargacyutAnAM vAsaH zeSANi pratiSiddhAni sthAnAni // Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyasamaMjarI [ paMcama bhUta ane bhAvI duHkhanuM paricitana- le "-A pramANe samagra saMsAramAM je duHkha pote) anubhavyAM che ane have pachInA avatAramAM je bhogavavA paDe tema che te tenA cittamAM rame che."--71 devendracakravartitvA-dipadamadhruvaM sdaa| AbhAti tasya citte hi, bAlaughadhUliyAmavat // 72 // devendrAdinI saMpattinI anityatA-- bleka--"tenA manamAM surapati, cakravatI pramukhanuM pade bALakonA samudAye (relA) dhULamAMnAM ghara jevuM sarvadA aniya bhAse che. -hara tat sAvadyodyamaM yatra, karoti tatra tAmyati / sarvasAvadyasaMyoga, mumukSurapi nApnuyAt // 73 // nirvinane sAvadya vyApArathI beda- gla-"te mATe te jyAM pApamaya pravRtti kare che, tyAM te khinna thAya che. mekSane abhilASI hovA chatAM cAritrAvaraNIya karmane udaya hovAthI) sarva sAvadha yogane tyAga te karI zakato nathI. "--73 tyaktasaMsAraduHkhaughAn, sa sAdhUn bahu manyate / saccAritraM vinA naiva, harSasthAnaM kvacid bhajet // 74 // nirvignane hAthe susAnuM sanmAna-- -"jemaNe saMsAranAM duHkhonA samUhane tyajI dIdhA che evA sAdhuonuM te bahumAna kare, (kemake) sammacAritra vinA harSa mATe ke anya sthAnane te kadApi seve ja nahi. -74 1 AgamamAM kahyuM paNa che ke-- "bhaya ke saMsAre dukkhiyA? goyamA ! samma hiTThoaviraya ti|" [mAna! saMsAre Tu:vitA ? pautama! khyAritA ti !]. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurachaka ] sAnuvAda evaM bhAvayatazcitte, bAhyato'pi pravartanAt / .. nirvedo lakSyate liGgaM, samyaktvasya prasAdhakam // 75 // nirvedanuM sUcana-- le-A pramANenI manamAM bhAvanAthI ane bahArathI (tevI) pravRttithI je nirveda jaNAya che te samyakatvane siddha karanArU liMga che."---chapa anukampAparo jIve, samyagdRSTiH sadA bhavet / anyaduHkhaprahANecchA, taccitte ca vijRmbhate // 7 // anukazmAne vicAra-- bhale -"(nirvedarUpa liMgathI lakSita) samyakatvazALI (bhavya temaja abhavya) jIvane viSe dayA rAkhavAmAM sadA tatpara hoya che ane tenA manamAM anyanuM duHkha dUra karavAnI IcchA rahure che."--76 teSAM duHkhavinAze hi, kAraNaM jainazAsanam / mithyAtvarogavyAptAnAM, tat pariNamyate katham ? // 77 // mithyAtvIne kevI rIte sanmArga banAvavA?-- le-mithyAtvarUpa vyAdhithI grata banelA chanAM duHkhane nAza karavAmAM je jaina zAsana kAraNarUpa che, te kevI rIte temane viSe pariName "-77 ramyaM jinezvarasyAtra, mandiraM ced viracyate / nyAyadravyeNa tad dRSTvA, bodhilAbho bhavet kvcit||7|| Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [pacama 36ra vairAgyarasamaMjarI jinAlayanA darzanathI samyava - kaleje A jagatamAM nyAya vaDe upArjana karelA (nahi ke corI, luccAI degAI karIne meLavelA) vyathI jinezvaranuM manohara mandira racAya to te joIne kavacita samyakatvanI prApti thAya. "--78 kArayAmi prIbimba, dRSTvA yanmanyate jnH| sarvadevAdhidevo'yaM, kenaivaM pUjyate'nyathA ? // 79 // niSkalaMka pratimAnA pUjanathI samyatva--- le -"huM bhunI (evI) pratimA karAvI zake je joIne ja mAne ke A sarva devonA deva che, kemake ema na hoya to tenI Ama koNa pUjA kare ?"--cha9 mudrA'pyalaukikI tasyA-nyadevebhyo'tiricyate / guNino darzanAdeva, darzako guNamApnuyAt // 80 alokika mudranuM darzana-- ble-tenI "alaikika mudrA paNa anya devA karatAM caDiyAtI che. (e mudrArUpa) guNavALAnA ja darzana karanAra guNane pAme."--80 rAgadveSayutA'nyeSAM, spaSTA mudrA vilokyate / vItarAgaH sudevo'ya-mevaM bodhimavApnuyAt // 1 // 1 sarakhAvo agavyavacchedikAnuM nimnalikhita padya - "vapuzca paryazaya zlathaM ca, dRzau ca nAsAniyate sthire ca / phikSi gharatIrthanA -janera! munnADa tAnyAtAja pAro"-upa0 Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda mudrAthI sudeva ane kudevane viveka ple -"rAga ane dveSathI yukta evI anya devonI mudrA jaNAya che. (ethI karIne) A ja vItarAga sudeva che e prakAre sabhyatva maLe."-81 pRthivyAdinikAyAnAM, vinaashshcaitykaarnne| yadyapi syAt tathApi no, samyagdRSTiH sa dRSitaH // 82 // yadasmAd buddhA viratA-stAn rakSanti nirantaram / gatA moktagatiM jIvAH, saadynntsthitisthitaaH||3|| yathA rogizirAvedha-kriyA suvaidydrshitaa| sundarA pariNAme'tra, tathA caityAdikAraNam // 4 // jinezvaranuM mandira baMdhAvanArane viSe doSane abhAva-- zle--joka mandira taiyAra karAvavAmAM pRthvIkAyAdi (cha) nikAyane nAza thAya che te paNa tema karanAre te samyagdaSTi doSavAna thato nathI. kemake (sadaSTie vidhipUrvaka taiyAra karAvelA jinacaityAdinA darzanathI) bedha pAmelA ane tyAra pachI dIkSA grahaNa karelI hovAthI A jIvahiMsAthI virakta banelA teo (cha nikA)nuM sadA rakSaNa kare che, kemake saccAritranA baLathI mekSe gayelA teo tyAM sAdi ananta rithatimAM rahe che. vaLI jema suvaidya dekhADela regInI nADIne vedha pariNAme suMdara che tema atra aiyAdinI racanA che (ema samajavuM)." 82-84 jina-cityanuM niSpAdana spaSTI--jinacaitya taiyAra karAvavuM e mahAna AraMbha che, kemake bhUmi dAvavI, ITa pakAvavI, pANI reDavuM, ityAdi kriyAo dvArA pRthvIkAyAdi chone vinAza thAya che. AthI bhAva-anukaMpA te dUra rahI, paraMtu dravyaanukaMpA mATe paNa sthAna rahetuM nathI. A pramANe jIvanI virAdhanA karanArane Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamajarI [paMcama samyagdaSTi kema kahevAya temaja AvuM kArya paNa tenAthI kema karAya? Ane uttara e che ke bhavya jinAlayamAM alaukika mudrAvALI pratimA padharAvI hoya te tenA darzanathI keTalAka bhavya ne samyaktva utpanna thAya, tatvajJAna prApta thAya ane vaLI sarvaviratinI paNa ArAdhanAne prasaMga maLe ane rUDuM cAritra pALIne keTalAka kSe paNa jAya ane tema thatAM jyAM sudhI saMsAra rahe tyAM sudhI e Tale anaMta kALa paryata e ane hAthe chae nikAyanA ane abhayadAna maLe. A zubha prasaMga prApta thatuM hovAthI jinAlaya baMdhAvavuM e deSa na gaNAya. A saMbaMdhamAM laikika dRSTAMta vicArIe. jemake koI rogIne rega zirA-vedha vinA maTe tema na hoya ane kuzaLa vaidya te kriyA kare te alabatta zarUAtamAM te rogIne te vaidyanI kriyA duHkhadAyinI jaNAya, paraMtu e kriyA thayA bAda tene rega dUra thavAthI tene ulaTuM sukha upaje evI rIte jinAlaya taiyAra karAvavAmAM che nikAyanA jIvane upamarda thAya eTaluM pApa lAge, paraMtu aMtamAM te dvArA aneka jIne samyakatvAdinI yAvat muktinI prApti thatI hovAthI ane e dvArA jIva-virAdhanA thatI aTakatI hovAthI e kArya sadoSa nathI, paraMtu ISTa che. pravRttiheturanyeSAM, samArambho vidherbhavet / sa sUtrAjjJAyate tena, tadAdau lekhayAmyaham // 85 / pustakanA lekhananI AvazyakatA le--" anyanI (eTale ke Atmavyatikti bhavya jIvonI sadanuSThAnarUpa) pravRttine hetu vidhipUrvaka (nahi ke revakalakalpita) samAraMbha che. e vidhi sUtrathI jaNAya che, vArate saithI prathama huM sUtra lakhAvuM."-85 jinavaco'mRtazrutyA, jJAtavastusvabhAvakAH / kuzruteviratAH keci-jjainadharmamavApnuyuH // 86 // Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda sUtra-lekhananuM phaLa-- le --"tIrtha karanI vANIrUpa amRtanuM zravaNa karI jemaNe vastunA rahasyane jANyuM che evA keTalAka kutithI virakta banI jaina dharmane pAme."89 anyeSAM yAni yAnyatra, dharmabodhakarANi vai| sAdhanAni bhaveyurhi, tAni saMsAdhayAmyaham // 87 // dharmasAdhaka sAdhanenuM saMpAdana lo--A jagatamAM ane dharmane bodha karanArAM che je sAdhana hoya tene kharekhara huM sAvuM.--Te sampAdayAmi sAdhUnAM, pAThane sAdhanAni yata / kutIrthinaH prabodhena, mithyAtvAnmocayanti te // 8 // sAdhune bhaNAvavAmAM sahAyatA- oN-"sAdhuone bhaNAvavA mATe sAdhane huM meLavI ApuM ke jethI teo bodha pAmI kutIrthikane bodha ApI temane mithyAtvathI choDAve."--88 1 tIrthakaranI vANInA zravaNathI chava ajarAmara pada pAme che, tethI ene amRtanI upamA ApI che. 2 A saMbaMdhamAM paMcaliMgInI TIkAnA upamA patramAM kahyuM che ke kevaLa huM jana siddhAnta ja lakhAvuM ema nahi, paraMtu itara darzananA grantha paNa lakhAvuM; kemake e suprasiddha vAta che ke-- ___ "parasamao ubhayaM vA sammadidvissa sasamao ceva" [ parasamaya ubhaya vA samyagdRSTeH svasamayazcaiva ] athota samyagdaSTine para siddhAnta paNa svasiddhAnta ja che. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 [paMcama vairAgyarasamajarI prabuddhA viratAH santo, rakSanti srvpraanninH| anukampA tatastasya, tadArambhe'pi vidyate // 89 // jina-caitya banAvanAranI dayAlatA -"(jinAlayanA darzana vagerethI) bodha pAmI ane tyAra bAda virakta thaI teo sarva ivenuM rakSaNa karaze, vAte tene (arthAta citya karanArane) AraMbhamAM paNa dekha nathI."-89 zakaTapotasaGgrAma-halAbArambha tu yat / mahat pApaM vijAnAnA, vyAkhyAM kuryustadasya na // 10 // kaTAdinA upadezanI manAI- zlo--"gADAM, vahANo, laDAIo, haLa vagere ArothI je mahApApa thAya che tene jANanAra tenuM vyAkhyAna na kare. -90 mantre tantre tathA jyotiH-zAstre nissnnaatbuddhyH| tadAkhyAnaM na kurvIran , yato hiMsA prajAyate // 11 // 1 sarakhA-- " khitte khaDeha goNe dameha emAi sAvagajaNassa / sAni na vvg gALAAiLavayatAraNa --AryA [ kSetrANi kRSyata vRSabhAn damayata evamAdi zrAvakajanAya / upadeSTuM na kalpate jJAtajinavacanasArasya // ] arthAta che kheDa tame dhamiTa che, kemake tame khetI kare che, tethI sakaLa prajA jIve che ethI tame khetI kare, baLadenuM damana kare vagere prakArane upadeza zrAvakane jinavacananA sArane jANakAra na ApI zake. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 367 maMtrAdi kathanane niSedha- -~maMtra, taMtra ane jatikazAstramAM pravINa mativALA tenuM varNana kare nahi, kemake (tema karavAthI) hiMsA thAya che. -91 dAnArambho'pi no tasya, kupAtrasya kRte bhavet / anukampayato jIvAn, gahagAya dadAti ca // 92 // kupAtrane dAna ApavAne niSedha- le- "jIvanI anukaMpA karatAM tene hAthe kupAtrane mATe dAnane AraMbha kadApi na thAya, paraMtu ghera AvelAne te Apa."1-92 padArthane parAmarza-- spaSTI-A padyathI sUcavAya che ke bhakitapUrvaka dAna te supAtrane ja devAya. kupAtrane bahumAna sahita dAna ApavuM e jinAjJAnuM ullaMghana che. bhagavatI (za. 8, u. 6. sa. 332)mAM kahyuM paNa che ke "samaNovAsagassa NaM bhaMte ! tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA phAsuesaNijjeNA asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAbhemANassa ki kajjati ? goyamA ! egaMta 1 sarakhAve- "sIlavdhayarahiyANaM jaM khalu dijjai dhaNaM kupattANaM / taM khalu dhoyai vatthaM ruhirakha soNieNeva // " [ zIlavratarahitebhyo yat khalu dIyate dhanaM kupAtrebhyaH / tat khalu kSAlayati vastraM rudhirakSataM zoNiteneva // ] arthAta zILa ane vatathI rahita kupAtrone kharekhara je dAna devAya che te lehIthI kharaDAyelA vastrane lohIthI bevA barAbara che. 2 chIyA-- zramaNopAsakasya bhadanta ! tathArUpaM zramaNa vA mAhanaM (brAhmaNaM.. prAsukena eSaNIyena azanapAnakhAdimasvAdimena pratilAbhamAnasya kiM kriyate ? gautama ! Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama so nijjarA kajjai, natthi ya se pAve kamme kajjati....samaNovAsagassa NaM bhaMte tahAruvaM assaMjayaavirayapaDihayapaJcakakhAyapAvakammaM phAsueNa vA aphAsueNa vA esaNijjeNa vA aNesaNNijeNa vA asaNapANa jAva kiM kajjai ? / goyamA ! vi gve me varU, nathi che ja; nija jaru" arthAt zramaNanA upAsaka eTale zrAvaka tathArUpa sAdhu ke zrAvakane prAsuka temaja eSaNIya evAM "azana, pAna, khAdima, *svAdima dvArA pratilAle te tene zuM phaLa maLe? tama! ekAntathI tene nirjarA phaLe, nahi ke enuM e kRtya pApI che. paraMtu asaMyata avirata pApa-karmanA pratyAkhyAnanA vinAzaka evAne je zrAvaka prAsuka ke aprAsuka, eSaNIya ke aneSaNIya azana pAna vagere vaDe pratilAle te tene zuM phaLa maLe? gatama! ekAMtathI tene pApane baMdha thAya. tene jarA paNa nirjarA na thAya. A saMbaMdhamAM e bhUlavuM na joIe ke A vidhi te mekSa mATe je dAna che te AzrIne che, bAkI anukaMpA-dAnane jinezvare kadApi niSedha karyo nathI. A vAta ApaNe 157 mA pRSThamAM vicArI gayA che. chatAM tenA vizeSa samarthanALe bhagavatInI zrIabhayadevasUrie racelI TIkAnA 374 mA patramAM avataraNarUpe ApelI nimna-likhita gAthAnI nedha laIe - 5" mokkhatthaM jaM dANaM taM pai eso vihI smkkhaao| nahiM na jAthA parisiddha che "--AryA ekAntena nirjarA kriyate, nAsti ca tasya pApaM karma kriyate...zramaNopAsa. kasya bhadanta ! tathArUpamasaMyatAviratapratihatApratyAkhyAnapApakarmANaM prAsukena vA eSaNIyena vA'neSaNIyena vA azanaM pAnaM yAvata kiM kriyate ? gautama! ekAntena pApa karma kriyate, nAsti tasya kA'pi nirjarA kriyate iti / 1 jethI jaladI bhUkha bhAMge te "azana' kahevAya che. jemake maga, bhAta, roTalI, dUdha, dahIM, mAkhaNa, ghI, pakavAna, zAka vagere. 2 pIvA lAyaka vastu pAna" kahevAya che. jemake pANI, chAzanI Aza vagere. 3 je khAvAthI thoDI tRpti thAya te "khAdima' kahevAya che. jemake me, phaLo vagere. 4 svAdanI khAtara-lahejata mATe khavAya te athavA jenA svAdamAM pahelA khAdhelA AhAradine laya thAya te "svAdima" kahevAya che. jemake pIpara, suMTha, marI, elacI, taja vagere. 5 chAyA-- mokSArtha yad dAnaM tat prati eSa vidhiH smaakhyaatH| anukampAdAnaM punarjinana kadApi pratiSiddham // Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 369 AthI atra e phalita thAya che ke kupAtrane paNa anukaMpAthI dAna ApavAnA te niSedha nathI ja. vizeSamAM bhikSA mATe ghera AvI pahoMcelI vyakti kupAtra hAya tApaNa tene anAdi ApavAmAM dveSa nathI. kahyuM paNa che ke " uciyaM khalu kAyavvaM savvattha sayA nareNa buddhimayA / rUca hrasiddhI niyamA putra ciya joi bALa tti !"--Aryo arthAt buddhizALI puruSe je kharekhara ucita haiAya te sarve sadA karavuM. ethI nakkI phaLanI siddhi che temaja e ja (jinezvaranI) AjJA che. sAthe sAthe atra e paNa dhyAnamAM rAkhavuM ke ghera AvelA kupAtrane mATe rasAi taiyAra karavI te yukta nathI, kemake anna-pAkane viSe pRthvIkAyAdinA vadha thAya che ane kupAtranI khAtara Ave nirarthaka vadha karavA te ucita nathI. kahyuM paNa che ke pAr "2 kAUNa ya pANivaha jo dANaM dei dhammasaddhAe / kRttikaLa caMtA so reph EvALikana // '~~~AryA "kaDamaddaM kAraNaM damadayarahiyANaM dei jo dANaM / to mUse mAreka josepha nari majbare // "--AryA arthAt je jIvane vadha karI dharma-zraddhAthI dAna de che te caMdanane khALIne aMgArAnA vyApAra kare che. durbaLanuM mardana karIne krama ane dayAthI rahita jIvAne je dAna de che te udarane mArIne bilADIne pAkhe che. vicArA vartanAccaiva manukampA prasidhyati / - liGga lInaM ca samyaktvaM, gamayet kSaNamAtrataH // 93 // 9-259141 ucitaM khalu kartavyaM sarvatra sadA nareNa buddhimatA / iti phalasiddhirniyamAdeSA eva bhavati AjJeti // kRtvA ca prANivadhaM yo dAnaM dadAti dharmazraddhayA / dagdhvA candanaM sa karoti aGgAravANijyam // kSINamaM kRtvA damadayArahitebhyo dadAti yo dAnam / sa mUSakAn mArayitvA puSyati navaraM mArjArAn // Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 vairAgyarasamajarI [ paMcama anukaMpAnuM anumAna- -"A pramANenAM vicAra ane vartanathI anukaMpA nAmanuM liMga siddha thAya che; AthI tene viSe gupta raheluM samyakta kSaNa mAtramAM jaNAI Ave che."--93 anukaMpAnuM sUcana spaSTI-anukaMpA e AtmAne atIndriya pariNAma che to te kevI rIte jANI zakAya? Ane uttara e che ke vidhipUrvaka jinacaitya taiyAra karAvavuM ItyAdi bAhya kiyA ane bhavasAgaramAM DUbatAjIne uddhAra karavAne vicAra anukaMpAne siddha kare che. A anukaMpAnuM lakSaNa sUcavatAM kahyuM paNa che ke _ "ahaMdvezma vidhApanAdividhinA samyagdRzA klRptayA labdhvA bodhimavAdhitAM vata yayA bhavyA viratyA''dRtAH / gatvA nitimAbhavaM vidadhate rakSAM pRthivyAdiSu divecA nakSa lagI haivAnujampa pu -zArdula yathArthabodhavAn vetti, jIvo samyakatvadRSTikaH / pAralokamanuSThAnaM, vinA jIvaM ghaTeta na // 94 // Astikyane prastAva-- "(anukaMpAthI lakSita) sabhyadRSTi jIve yathArtha bedhavALo hoI jANe che ke jIva vinA paraka saMbaMdhI anuSThAna ghaTI zake nahi."-94 AstikyarUpa liMganuM astitva spaSTI-Astikya e samyaktvanAM sarva liMgane saradAra che. samAdi liMgathI vibhUSita vyaktimAM ja Astikya saMbhave che. A liMga hoya tyAre anya liMga heya paNa kharAM ane na paNa hoya ema kahevuM yukti-vikala jaNAya che, kemake ApaNe 31ra mA pRSThamAM samAdinI utpattine kema vicArI gayA che te zAsaMmata che. AthI karIne ema te kema ja kahevAya ke je samyakatvathI vibhUSita hoya tenAmAM bIjA liMga bhale na hoya, paNa Astikya te. hovuM ja joIe ? Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 37. AtmAnI siddhi AtmA atIndriya padArtha che. ethI karIne e ApaNA jevAne daSTigocara thatuM nathI. AthI keTalAka te enuM astitva ja mAnavA nA pADe che. vizeSamAM ethI AgaLa vadhIne keTalAka te paraleka temaja puNya ane pApanI paNa haiyAtI mAnatA nathI. AvA janene Itara ja taraphathI nAstikane IlakAba ApavAmAM Ave che, kemake temanI mAnyatA mujaba jeo paraloka vagerenuM astitva aMgIkAra kare che teo ja Astika che. game tema ho paraMtu chadmastha Astiko ane nAstika ubhayane AtmA pratyakSagocara nathI ane ethI karIne te enI sattA viSe mata-bheda jovAya che. ApaNane je je vastu daSTigocara na hoya te nathI ja ema kahevuM bhUlabhareluM hovAthI AtmAnuM astitva anumAnAdi AdhAre siddha thatuM hoya te te svIkAravuM joIe. cArvAka sivAya dareka bhAratavarSIya darzanakAre AtmAnuM astitva svIkAryuM che eTaluM ja nahi, paNa mahAbhUtemAMthI tenI utpatti mAnanArA cArvAka sAme maracA paNa mAMDyA che. jaina darzana AtmAne zarIra, Indriya ke manarUpa na mAnatAM ethI atirikta upagarUpa dharmavALA padArtharUpe mAne che. itara darzanethI e kyAM jUduM paDe che tene UhApoha atra na karatAM AhatadarzanadIpikA (pR. 28-45) jevA bhalAmaNa che. vizeSamAM upaga yAne caitanya e mahAbhUtane ke tenAthI banela zarIrane dharma nathI ane ethI karIne zarIra ane AtmA jude che. A hakIkata nyAyakasumAMjalinA spaSTIkaraNa (pR. 7174)mAM meM darzAvI che temaja vaLI e graMtha (pR. 80-81)mAM Indriyo paNa AtmA nathI e vAta sUcavelI che, tenuM paNa atra punarAvartana na karatAM te sthaLo jevAM bhalAmaNa che. A uparAMta "viITghana"ne zrIautamasvAmIe karelA arthanI ane ethI temane ubhelI jIva viSenI zaMkAnuM nirasana je judI rIte artha karIne zrI mahAvIre karyuM hatuM tenI paNa AchI rUparekhAnA jijJAsue A graMthanAM 22 mA ane 23 mA pRSTha jevAM. AnA vizeSArthIe vizeSAvazyakanI maladhArIya zrIhemacandrasUrikRta TIkA temaja zrIharibhadrasUrikRta padarzanasamuccayanI zrIguNaratnasUrikRta vRtti jevI. vijJAnakSaNavAde'tra, kRtanAzo'kRtAgamaH / udayAnantare nAze, kartari bhoktRtA nahi // 95 // Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37ra vairAgyarasamaMjarI [paMcama vijJAna kSaNavAdanI dUSitatA- -A vijJAnakSaNikavAdamAM kRtanAza ane akRtAgama (e be deze) che, kemake udaya pachInA vinAzamAM kartAne viSe bhetRtva nathI paraMtu anyamAM che). -95 kRtanAza ane akRtAgama- spaSTI--keTalAka bauddha vijJAnakSaNanI paraMparAne ja AtmA mAne che, kintu motInA samudAyamAM parovelA derAnI jema ekAnvayI AtmA mAnatA nathI. AvI temanI mAnyatA hovAthI e kRtanAza ane akRtAgama e be dethI grasta bane che. jemake brahmacarya vagere zubha karmanuM phaLa svarga ane hiMsA vagere azubha karmanuM phaLa pApa janmAMtaramAM bhagavAya che. AthI je jJAnakSaNe A janmamAM brahmacaryAdi anuSThAne karyA tene tyAM ja nAza thaI javAthI brahmacaryAdinAM phaLarUpa svargAdine upaga tene saMbhavatuM nathI eTale ke karelI kiyAnuM phaLa maLatuM nathI. A deSane "kRtanAza" tarIke oLakhAvAya che. evI rIte je vijJAnakSaNane svargAdine upabhoga che te vijJAnakSaNe kaMI brahmacaryanuM pAlana karyuM nathI, kemake tema karanAre vijJAnakSaNa te enuM phaLa bhogavavAnI sthiti sudhI jIvate ja rahyo nathI. AthI nahi karelA karmanuM phaLa vijJAnakSaNane bhegavavuM paDe che eTale "akRtAgamarUpa deSa udbhave che. AvI paristhitimAM eTale kArya eka vijJAnakSaNa kare ane tenuM phaLa bIjo vijJAna kSaNe bhagave evI dazAmAM koNa zubha karmamAM pravRtti karavA ke azubha karmathI nivRtti sevavA taiyAra thAya ? santAno vastuto nAstya-cetanAcetanaM katham ? / sahakAritvaM bhavennaivo-pAdAnamantarA kvacit // 96 // santAnanI avAstavikatA- bhale -"kharI rIte santAna (pravAha) nathI. acetanamAMthI cetatva kayAMthI saMbhave ? (kemake) upAdAna-kAraNa vinA sahakAritva kadApi hoya ja nahi."--96 padyArthIne prapheTa pachI -kSaNika jJAnavAda svIkAratAM ekanA eka ja jJAna-kSaNamAM kattA ane tRtA ghaTatI nahIM hovAthI tenA nirAkaraNa mATe ema sUcavAya ke jJAnakSaNe pravAha rUpe sthira hovAthI tene viSe te eka ja jJAnasaMtAna Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurachaka ] sAnuvAda 373 paratve kartava ane bhakatRtva susaMgata thaI zakaze. anya zabdomAM kahIe te kapAsanA bIne lAkhanA rasanuM siMcana karavAthI tajajanita atizayanA AdhAnanA kame karIne kAlAMtare kusumamAM lAlAza Ave che tema je jJAna-saMtAnane AzrIne kuzaLa ke akuzaLa anuSThAne thayAM hoya tene vize ja viziSTa, viziSTatara uttarottara kSaNanI utpatinA kama pUrvaka bhavAntaramAM sukha-duHkhane upabhega saMbhave che. kahyuM paNa che ke- " yasminneva hi santAne, AhitA krmvaasnaa| tava sabhya, te ratA yathA " -anu. A dalIlanA khaMDanarUpa uttara pUro pADatAM A padya sUcave che ke saMtAnanI vAstavika rIte haiyAtI ja nathI. atra saMtAnathI kArya-kAraNa bhAvanA kamathI nirantara utpanna thate jJAna pravAha samaja. e pravAhanuM astitva vicArakSama nathI, kemake e jJAna-pravAharUpa saMtAna jJAna-kSaNarUpa saMtAnIthI bhinna che ke abhinna te jANavuM joIe. abhinna mAnatAM te saMtAnIrUpa jJAnakSaNe ja saMtAna banI jaze, ane tema thatAM te vijJAnakSaNarUpa pakSa svIkAratAM jemate kRtanAzAdi dethI grasta bane che tema A paNa banaze eTale A te bakaruM kADhavA jatAM UMTa pesADavA jevuM thaze. AthI bhinna mAnavAmAM Ave to evA be savAla UThe che ke zuM te vasturUpa heI bhinna che ke avasvarUpa haI tema che ? vaLI te vasturUpa hoya te zuM te sacetana che ke acetana ? A pramANenA cAra vikalpo paikI je jJAnanA pravAharUpa saMtAnane tenA saMtAnI jJAnakSaNothI bhinna sacetana vastu tarIkenA vikalparUpe aMgIkAra karAya te nAmAMtarathI AtmAne svIkAra thAya che eTale te sIdhIbhAInI mAphaka DAbo kAna pakaDyA jevuM thayuM; kemake jaina daSTi AtmAne amuka apekSAe jJAnathI vyatirikta sacetana padArtharUpe svIkAre che ja. je santAnane tenA saMtAnI jJAnakSaNothI bhinna acetana vastu tarIke svIkAravAmAM Ave te acetanarUpa saMtAnamAMthI janmAMntaramAM thanArA jJAnarUpa cetananI utpatti svIkAravAne aniSTa prasaMga khaDo thAya che. AnI paNa je darakAra na karavAmAM Ave te ghaTamAMthI paNa bhaktArUpa cetananI utpatti mAnavI paDaze. AnA bacAva artha ema kahevuM ke vastutaH astitvavALA evA paNa acetanarUpa saMtAnane ame anya janmamAM thanArA bhetRtvajJAnanA upAdAna kAraNa tarIke na mAnatAM ame te ene sahakAri-kAraNa tarIke svIkArIe chIe te e bhUlabhareluM che. enuM kAraNa e che ke je pite kaI paNa vastunuM upAdAna-kAraNa hoya te anya bhAvakAryane viSe Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamajarI [ pacama nimitta-kAraNa yAne sahakAri-kAraNa banI zake che. jemake pRthvI, pANI, pavana ane agninA bIjarUpa pUrve thanAra samartha pUMjamAMthI uttarAttara pRthvI vagerenA bIjarUpa ja puMja samarthatara ityAdi krame utpanna thAya che. temAM prathama puMjamAM raheluM bIja uttara pujamAM rahelA bIjanuM upAdAna-kAraNa che, jyAre prathama puMjagata pRthvI vagere te! nimitta-kAraNa che. e pramANe prathama puMjagata pRthvI vagere paNa uttara puMjagata pRthvI vagere prati upAdAna-kAraNarUpa che, jyAre prathama puMjagata bIja tA nimitta-kAraNa che. A rIte pRthvI vageremAM paNa paraspara nimitta-kAraNatA auddha matamAM svIkArAyelI che. ahIM teA acetana saMtAnane auddho koinA paNa upAdAna--kAraNa tarIke svIkAratA nathI. AthI karIne janmAMtarabhAvi bhAtR-cetananA sahakAra-kAraNa tarIke ene svIkArAya tema nathI, kemake bAddhonA e siddhAnta che ke nimittatA e upAdAnathI vyApta che arthAt je upAdAnarUpa hoya te ja nimittarUpa banI zake. eTale ke jema eka jJAna-kSaNane kartRtva ane bhAtRtva ubhayanA upabhAga saMbhavatA nathI. tema A saMtAnane paNa sa*bhavatA nathI. A pramANe e vikalpAnA vicAra thai rahetAM bAkI rahela vipa tAsatAM kahevuM paDaze ke avastunuM astitva te vadhyA--sutanA jevuM che eTale jema vadhyA-mutathI kartRtva ke bhakatRtva zakaya nathI tema avasturUpa saMtAnathI paNu A kAryAMnI utpatti zakya nathI. AthI karIne AtmAnuM astitva svIkAravuM e ja zreyaskara temaja preyaskara mArga che. prabhavA puNyapApAbhyAM saMvittiH sukhaduHkhayoH / jJAnaM bhinnaM tato naiva, saMvittiH sukhaduHkhayoH // 97 // sukha-duHkhanA savedanamAM hetutA-- Aaa--" puNya ane pApa vaDe sukha ane duHkhanuM jJAna thAya che, tethI jJAna enAthI bhinna che ane enAthI sukha ane duHkhanu' saMvedana nathI ja. ''-87 jJAnanI sukha-duHkhI bhinnatA-- spaSTI-AtmAnA asvIkAra karanArA bRddhonuM mAnavuM ema che ke jJAna ne ja svargamAM sukharUpe ane narakamAM duHkharUpe prAdurbhAva thAya che. parantu A mAnyatA yukti-saMgata nathI. sukha-duHkhanAM kAraNamAM, svarUpamAM ane phaLamAM bhedya hai:vAthI jJAnathI sukha-duHkha bhinna che. pachI bhalene A jJAna pravRttijJAnarUpa saMtAnagata hoya ke AlayajJAnarUpa saMtAnagata heAya. pravRttijJAna Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda 375 saMtAnagata jJAna AzrIne e vAta spaSTa che ke vanitA vagerenA jJAnanI utpattine viSe vanitArUpa je sAmagrI che te ja sukhaduHkhanI paNa sAmagrI nathI, kintu rAgAdi vAsanAvizeSa paNa temAM sAmagrIrUpa che. je ema na mAnIe te rAgInI peThe mumukSune paNa uttama suMdarInA rUpane jJAnathI sukha ane pizAcinInA rUpanA jJAnathI duHkha thAya evI aghaTita vAta svIkAravI paDaze. vaLI bhara unALAmAM paNa caMdananA sparzanA jJAna-mAtrathI zAMti thaI javI joIe. A saMbaMdhamAM e dalIla nakAmI che ke rUpanA darzana, maskAra vagere sAmagrIthI jJAna temaja sukha-duHkhanI utpatti hevAthI jJAnathI sukhaduHkha bhinna nathI, kemake sAmagrInI sAmAnyatAmAM vizeSatA na hoya to paNa avAMtara deza, kALa, bhAva vagere sAmagrInI vizeSatAne laIne bhinnatAnI utpatti cheja A te. kAraNarUpa bheda dvArA pravRttijJAnasaMtAnagata jJAna ane sukhadu:khane bheda thayo. svarUpathI paNa bhinnatA che. jemake jJAna svaparaprakAzaka che, jyAre sukha-duHkha anukuLa ane pratikuLa vedanIyarUpa che. phaLanI bAbatamAM paNa bheda che. jemake hitanI prAptine viSe pravRtti ane ahitanA parivArane viSe nivRtti e jJAnanuM phaLa che, jyAre navIna navIna svagocara tRSNAthI vimukhatAnI utpati temaja netra vagere prasAda dvArA vivarNanAnI utpatti sukha-duHkhanAM phaLa che. AlayajJAnasaMtAnagata jJAna paratve paNa vicAra karatAM e jJAnanI sukhaduHkha sAthe abhinnatA svIkArI zakAtI nathI, kemake emAM heta, svarUpa ane phaLanI bAbatamAM bhinnatA rahelI che. AlayajJAnane hetu samanaMtara pratyasaMgI pUrva jJAna che jyAre ISTa ane aniSTa vastunA aMgo sukhaduHkhanA hetuo che. vaLI A jJAnanuM svarUpa svaparaprakAzakarUpa temaja pratyayaviSayaka paNa che, jyAre sukhaduHkhanuM svarUpa te upara mujaba che. vizeSamAM A jJAnanuM phaLa utara jJAnanA pravAhane temaja pravRtti jJAnane pedA karavArUpa che, jyAre sukhaduHkhanAM phaLe te upara mujaba samajavAnAM che. atre e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavA jevI che ke AlayajJAnane sukhaduHkharUpe mAnatAM huM sukha che, huM duHkha chuM e pratyaya thavo joIe, nahi ke huM sukhI chuM, huM duHkhI chuM e. eTale A pramANe vicAratAM jJAna ane sukhaduHkha vacce bhinnatA siddha thAya che. chatAM paNa bAlagopAla paNa A bheda samajI zake tevA hetuthI jJAnanI sukhaduHkhathI bhinnatA siddha karanArI anya yukti graMthakAre A padyamAM darzAvI che. jemake kuzaLa anuSThAna vaDe sAdhya evI kamaM prakRti puNya che, jayAre akuzaLa anuSThAnavaDe sAdhya evI karmaprakRti "pApa" che. A pramANenAM Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 vairAgyasamajarI [ paMcama > puNya ane pAparUpa asAdhAraNa kAraNa vaDe sukhaduHkhanA anubhava thAya che, kintu manaskArAdithI sukhaduHkhaneA anubhava thatA nathI, kAraNa ke sAtavedanIya karmanA udayathI AtmAne je Ananda thAya che te ' sukha ' che, jyAre asAtavedanIyanA udayathI AtmAne je saMtApa thAya che te du:kha' che. AthI karIne AlayajJAna temaja pravRttijJAnanI sukhaduHkhathI bhinnatA siddha thAya che; kemake enI utpattimAM judAM judAM kAraNA che, nahi ke badhAMne mATe eka ja kAraNu che. ema chatAM paNa jo A vacce bhinnatA na mAnatA abhedatA svIkArAya te bhedarUpa vyavahArane uccheda thaze. AthI tAtparya e nIkaLe che ke jema ghaTa ane paTanI utpattinAM kAraNeA judAM hAvAthI te ane bhinna che, tema sukha ane duHkha jJAnathI bhinna che, kemake tenI utpattinAM kAraNeAmAM bhinnatA rahelI che. AthI karIne jJAna ja cathAprasa`ga sukhadu:khanA saMvedanarUpa che e vAta na mAnatAM jJAnathI atirikta sukhaduHkhane bhAgavavAvALA anya keAi che-jIva che ema mAnavuM joie ane tema mAnavAthI ja paraleAka mATenAM anuSThAnA sArthaka thAya. A pramANe AtmAnI siddhi thatAM advaitavAda sAme jaina DhaSTinuM zuM kathana che te rajI. karAya che. sphuTa zabdomAM kahIe te advaitavAdIonI AtmA paratve evI mAnyatA che ke te eka ja che, parabrahmasvarUpI che, sarva vyApaka che ane samasta vizvanAM zarIrAne vyApIne te zAzvata rahelA che, jyAre jenAnI mAnyatA evI che ke zarIre zarIre AtmA judo judo che, arthAt te dehAvacchinna che. A vAtane nahi svIkAravAthI je doSo udbhave che te graMthakAra have pachInA padyamAM darzAve che. pratidehaM vibhinno'ya - mAtmA sAGgaryamanyathA / puNye pApe mudde suNe, manemokSa mave ica aa zarIre zarIre jIvanI pRthaktA zlA e- ~ A jIva zarIre zarIre bhinna che. jo ema na heAya teA puNyamAM, pApamAM, sukhamAM, duHkhamAM, meAkSamAM ane sa'sAramAM paNa saMkaratA thAya. '-98 Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] padyArthInuM vizadIkaraNa spaSTI-A jagamAM keTalAka jIvA mukta thayA che, keTalAka hajI saMsAramAM rajhaLe che, keTalAka sukhI che, keTalAka duHkhI che ityAdi vyavasthA mATe tA bhAgye ja e mata che. AthI karIne AtmAne zarIre zarIre pRthak na mAnatAM jo eka ja mAnavAmAM Ave te game te eka jIva mukta thatAM samagra jIvAnI mukti thAya, kemake te sarvanA AtmA eka ja che ane tema thatAM saMsArI tarIke keAI rahe nahi arthAt jIva-lAka jIva vinAnA ane ke je vAta phAine mAnya hAI zake nahi. vaLI atyAra sudhI kAine paNa mukti maLI nathI ema kahevuM nirarthaka che ane tema chatAM te ema ja hoya te have kAine mukti maLaze paNa nahi, kemake ATalA anaMta bhUta kALamAM je na banyuM te have bhaviSyamAM ane e asaMgata hakIkata che, sAnuvAda jIveAnA saMsAra ane mekSa che e vAta vyavasthA pUrvaka jaNAya che. vAste akAtmyavAda yukti-saMgata nathI ane ethI karIne judA judA gharamAMnA dIpakanI jema dehe dehe niranirALA AtmA che e ja mAnyatA vyAjabI samajAya che. 377 saGkocena vikAzena saGgato dehavyApakaH / anyathA cAnyadehena, same yoge kathaM pRthak // 99 // " jIvanI dehavyApakatA 9 glA--" AtmAnA sakAca ane vikAsa thatA heAvAthI te dehavyApI (de ema kahevuM) yukti-yukta che. jo ema na hoya te| bIjAnA zarIra sAthe sabaMdhana samAnatA hovA chatAM te pRthak kema che ?''-99 sakAca ane vikAsa-- spaSTI-AtmAnA asaMkhya pradeze che. nAnA zarIramAM A samagra prade zeAnuM teTalI jagyA pUratuM avagAhana te * kAca ' che. jyAre meATA zarIrane vyApIne A sarva pradezAnuM eTalA vizALa sthaLa jevaDu avagAhana te 'vikAsa' che. jemake bAla-dehamAM rahelA ladhu pariNAmavALA AtmA taruNa dehane prApta kare che tyAre tene vikAsa thayelA samajavA, eTale ke tenA pradeze prathama karatAM vizeSa jagyA rokIne rahyA che. A pramANenA pradezonI avagAhanAmAM pheraphAra thaI zakate hAvAthI tA kIDI tarIke utpanna thayelA jIva marIne kuMjara Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 vairAgyarasamajanI | paMcama tarIke utpanna thAya tyAre kaMi pUrve pariNAmavALA AtmAnA uccheda thatA nathI temaja nUtana pariNAmavALA kAi navA AtmA utpanna thatA nathI. e jema dvIpakanA prakAza eka nAnI oraDIne temaja meTA oraDAne paNa prakAzita karI zake che ane tenA prakAza gheADI jagyAmAM ke mATI jagyAmAM phelAIne rahe che tema AtmAnA pradeze viSe samajavuM, pA - naiyAyika vagerenI evI mAnyatA che ke AtmA ekAMte nitya che temaja sarvavyApI che. A mAnyatA jaina darzanane mAnya nathI. e te A tmAne kathaMcit nitya ane kathaMcit anitya mAne che temaja tene dehAvacchinna mAne che. vizeSamAM jaina darzana AtmAnuM dehanI sAthe katha cit tAdAtmya mAne che. naiyAyike te adhikRta AtmAnA peAtAnA dehanI sAthe kevaLa saceAgarUpa saMbaMdha che ema mAne che. AthI taiyAyikAnA pakSamAM e dUSaNa udbhave che ke jema AtmAnA svadeha sAthe saMbaMdha che tema sarvavyApaka hAvAthI tene anya deha sAthe paNa saMbaMdha che. AthI peAtAnA deha AzrIne ja sukha-duHkhanA anubhava na thatAM anya deha AzrIne paNa thavA joie ke je hakIkata anubhava-viruddha che. AvI anubhava viruddha hakIkatane svIkAra karavA karatAM te AtmAne sarvavyApaka na mAnatAM dehAvacchinna mAnavA yukti-yukta jaNAya che. dharmA-dharmAstikAyA-SSkA - zAstikAyAdayo matAH / siddhAntavAdibhirjIvAda, viparItA jaDAtmakAH // 100 // dharmAstikAyAdinI jaDatA--- zlo'siddhAntane vadanArAoe dharmAritakAya, adharmAstikAya, kaiMAkAzAtikAya vagerene jIvathI viparIta ane jaDa varUpI mAnyA che."-100 1 vizeSa mAhitI mATe jue nyAyakusumAMjali ( sta. 2 )nuM spaSTIkaraNa (pR0 82-93 ) temaja AhuM tadana (pR0 38 ). 1-3 AnA sthULa svarUpa mATe e nyAyakusumAMjali (pR0 216-224); bAkI enI viziSTa mAhitI te mAhtadAna. ( pR0 para8-529; 539-541; 556-557 vagere )mAMthI maLaze. 4 vagerethI pudgalAstikAya ane kALa samajavA. enI viziSTa rUparekhA Ahatadarzana0 ( pR. 541-542; 558; 576-600 )mAM AlekhavAmAM AvI che. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanuvAda gucchaka ] 379 dharmAstikAyAdinuM svarUpa- spaSTI--brahmANDamAM gatizIla ane gatipUrvaka sthitizIla evAM be ja divya cheH-(1) jIva ane pudgala, gati ane sthitinuM upAdAna kAraNa chavA ane pudgala ja che. arthAt gati ane sthiti e baMne A be dravyanuM pariNAma ane kArya hevAthI emAMthI ja utpanna thAya che te paNa nimittakAraNa je kAryanI utpattimAM avazya apekSita che te upAdAna-kAraNathI juduM hevuM joIe. A abhiprAya mujaba jaina zAstramAM dharmAstikAyanuM lakSaNa gatizIla padArthonI gatimAM nimitta thavuM te ane adharmAstikAyanuM lakSaNa sthiti zIla padArthonI sthitimAM nimitta thavuM te ema darzAvela che. pudgalAzced bhaveyu -kRtiH sarvatra kiM nahi ? / svapne'nubhUyate yo'rtho, dinopalabdha eva saH // 101 / / pudgalanuM vAstavika astitva le bo pudagala na hoya te kharekhara sarvatra AkAra kema nathI ? revanamAM je padArthane anubhava thAya che te divasanA upalabdha thayele ja heya che."--101 pudgala eTale zuM?-- spaSTIsparza, rasa, gandha ane varNathI yukta dravya "pudgala" kahevAya che. e jaDa che eTale te jIvathI juduM paDe che. temaja e sparzAdithI yukta hAI-mUrta hevAthI bAkInAM jaDa ajIva dravyathI jevAMke dharmAstikAyAdithI te bhinna che. enuM sthULa svarUpa ema darzAvAya ke A jagatamAM je koI padArtha ApaNI najare paDe che te sarva pudgale ja che. A sivAyanAM paNa paramANu jevAM keTalAMka atisUkSma ane ata eva atIndriya paraMtu rUpI dravya paNa pudgala che. pRthvI, jaLa, teja, vAyu, mana, zabda, aMdhakAra, chAyA, Atapa, udyota e badhAM khule che ema jaina zAstranuM mAnavuM che. " pUryante'parAparaparamANvAdisaGghaTanena sthaulyapariNAmamApadyanne tadvighaTanena ca galantihasantIti niruktavidhinA pudgalA mUrtimanto vAhyArthAH" arthAta "pudgala' zabda pU ane jaTTa e be dhAtuo uparathI banele che. temAM anyAanya paramANuo vagerenA saghAtathI sthUla pariNAmane prApta Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 vairAgyarasamajarI [ paMcama thavuM te pUraNa' che ane tenA vizleSathI hAsa pAmavA te 'galana' che. A pramANenA pUraNa ane galanarUpa svabhAvavALA padArtho 'pudgala'kahevAya che te mUrtI che ane bAhya a rUpa che. jJAnAdvaitavAdanuM nirasana-- ghaNAkharA danakArI pudgalarUpa bAhya padArthanA svIkAra kare che. je mAddho jJAnAdvaitavAdI che te ja AnA asvIkAra kare che. temanI mAnyatA evI che ke anAdi vidyAthI jenI vizAradatA cArAI gaI che. evu jJAna ja peAtAnA AkAramAM bAhya svarUpanA Aropa karI A nIla che, A pIta che evA AkArarUpe tene grahaNa kare che, vAste vAstavika rIte kAi nIlAdi padArtha nathI. arthAt jJAnanA avidyA nAmano je saMbadha che te pote ja khAdya ane peAtAnAmAM sthApana karI potAnA AkAranA grahaNamAM kAraNarUpa thAya che. anya zabdomAM kahIe to jema timira doSathI cuta netravALAne kezanA lakhana vinA kezADuka jJAna thAya che athavA kAcakAmila doSathI grasta jana sapheda zaMkhane pILAnA avalakhana vinA paNa pILeA mAne che tema atra khAdya atha vinA paNa avidyA saMbadha pAta bAhya arthanuM jJAna karAve che evI jJAnAdvaitavAdInI mAnyatA hai. AnA nirasanArthe ema kahevAmAM Ave che ke niraMtara avidyAnA utsaMganA saMganI icchAthI nIla, pItta vagere AkArAne viSaya nahi karanArU paNa jJAna ughADI ane mIMcelI AMkhavALAomAM eka sarakhu nIla che, pIta che ityAdi AkAra vaDe deza, kaLa vagerenA niyama vinA paNa jJAna thavuM joie. te te kAraNa sAmagrInA sadbhAvamAM paNa kADaeNnI utpatti nahi mAnavAthI tA pRthvI, jaLa vagere sAmagrInA sadbhAvamAM paNa bIjamAMthI a'kurAnI utpatti na thavI joIe. mAnA bacAva tarIke jJAnAdvaitavAdI ema kahe ke netranA vyApAra paNa tyAM kAraNarUpa hAvAthI tenA abhAvamAM te jJAna kevI rIte thAya te tene ema pUchavAmAM Ave che ke zuM jJAnathI ane avidyAthI netra keAi atirikta padArtha che? kadAca mAnI laie ke netra A ethI bhinna che teApaNu aMdhakAramAM yAda AvatA nIlAdine viSe A nIla che ityAdi AkAre bAhya. rUpe smaraNa-jJAna na thavuM joie, kemake tyAM netranA vyApArano abhAva che. temaja vaLI bhrAntine laine jAgRta avasthAnA ane svapna avasthAnA jJAnamAM kazI vizeSatA na heAvAthI svapnamAM A nala che ityAdipe jJAna na thavuM joie, kemake tyAM paNa netrane vyApAra nathI. AthI ja ame kahIe chIe ke pu galA hAya teA ja nIlAdi AkAra paratve deza kAlAdine niyama ghaTI zakaze, nahi ke anyatha!. yugalaneA sarvathA abhAva mAnatAM AkArane sarvatra pratibhAsa thavA joie ane tema chatAM te thateA nathI tenA kAraNa tarIke nIlAdi a Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 gucchaka ] sAnuvAda ane jJAnanI abhedatA je zAnAdvaitavAdI taraphathI sUcavAya te tene aMge have prazno pUchavAmAM Ave cheH nIlAdi grAhya padArthone jJAnanI sAthe zuM pAramArthika abheda mAne che ke apAramArthika ? prathama pakSa svIkAraze te Apa maherabAne e jaNAvavA tasdI levI ke A pAramArthika abhedathI zuM tadrupatA (tenA jevI ekatA) parasparane abhAvAbhAva, vyAvartaka dharmane ayoga ke ekadezatA Apa sUcavavA mAge che? tadrupatA kahevAnI ApanAthI hiMmata karI zakAya tema nathI, kemake ethI te te tethI bhinna che evuM jJAna na thatAM te te ja che evuM jJAna thAya, kAraNa ke tasvarUpatA mAnavAthI avadhi ane avadhimattAne lopa thavAne ane sAthe sAthe bIjApaNAnI buddhine ane bIjA paNane vyavahAra paNa AkAzakusuma je thavAne. ghaDe pitAnAthI ja bhinna nathI ema kahevAya tema nathI. AnA uttara tarIke ema sUcavavuM ke bIjApaNAnI buddhi ane tene vyavahAra bhale na thAya, amane paNa e vAta kathAprasaMgamAM ISTa che ane zAstramAM te anna ane jaNAvavA mATe benA grahaNa karavAmAM paNa aDacaNa nathI te te bAlaceSTA che, kemake te benI tadrupatAnI asiddhi che; temaja dezatva, mUrtatva, jaDatva, brakSepa, AgalI vagerene nirdeza, yogyatA, tyAga, grahaNa ityAdi arbakiyAkSamatva vagere je dharmo nIlAdi mUrta dravyamAM pratIta thAya che te nIlAdine jJAnasvarUpa mAnavAthI ghaTI zakaze nahi, kemake mUrtatva, jaDatva vagere dharmo jJAnanA che ja nahi. have abhedane artha abhAvAbhAva karaze te AtmAzrayarUpa doSa lAgU paDaze, kemake abhinna jJAna ane bAhya padArtharUpa pratiginA nirUpaNa pUrvaka ja te benA paraspara abhAvAbhAva abhedanuM nirUpaNa karI zakAya ane te benA paraspara abhAvAbhAvanuM nirUpaNa te ja pratiyogine abhedanuM nirUpaNa kahI zakAya ane tevI rIte nirUpaNa karavA jatAM te potAnA nirUpaNamAM pitAnI apekSArUpa AtmAzraya deSa jarUra upasthita thavAne kadAca AthI bIne Apa ema kahezo ke itaretara abhAvAbhAvarUpa abheda bhale na he, paraMtu tevI pra tIti te thAya che. utpanna thanArI tevA prakAranI pratIti anya kAraNanI apekSA rAkhe che, kemake kAraNa vinA keI kArya thatuM nathI, mATe bheda-vyavahAranA hetu bhUta itaretarAbhAva (anyonyAbhAva)mAM jyAre kAraNotaratA saMbhavatI hoya tyAre abheda-pratIti mATe avakAza ja kalyAM rahe, e Apa vicArI joze. sAthe sAthe e paNa dhyAnamAM rAkhaze ke be padArtho dvArA nirUpaNa karavA lAyaka Ita. retarAbhAva che. temAM ekanI adhikaraNarUpe pratIti thAya che, jyAre bIjAnI pratigirUpe, bIjAmAM bIjAnA abhAvanuM nAma ja "itaretarAbhAva" che. jema A nIla pita nathI, A nIlamAM pata nathI athatu A nIla pItasvarUpI nathI Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 varAgyarasamaMjarI [paMcama tema prastutamAM paNa A nIla jJAnasvarUpI nathI AvA prakAranI AbAlapAle prasiddha vAtane alApa karavA ke buddhizALI taiyAra hoya? abhedane artha vyavartaka dharmone aga ema kare paNa pAlave tema nathI, kAraNa ke te paNa yukti-saMgata nathI. enuM kAraNa e che ke jJAna ane puduMgalamAM bhinna deza, jAti vagere dharmo temaja svaprakAzatva, paraprakAzyatva vagere vyAvartaka dharmo anubhavasiddha che, kemake jJAnane deza AtmA che, jyAre puduMgalane deza AtmAthI atirita che, jJAnatvarUpa jAti e pudgalasvarUpa jAtithI bhinna che, jJAnamAM svaprakAzatvarUpa dharma che, jyAre pugalamAM para prakAzyatvarUpa dharma che, ityAdI hakIkate pratyakSapaNe anubhavAya. have abhedane artha ekadezatA karatA ho te te paNa vAstavika nathI. kemake ekadezatArUpa abhedane zuM Apa upAdAnarUpa mAne che ke adhikaraNarUpa? je upAdAnarUpa mAnazo te te ThIka nathI; kemake jJAnanuM upAdAna te AtmA che agara te samanaMtara pratyaya che; ane paTanuM upAdAna taMtu che ane tenuM upAdAna tenA avayave che. A pramANe jJAna ane paTAdi bAhya padArthonA upAdAna bhinna bhinna che te pachI e bemAM abheda kema manAya ? adhikaraNarUpa ekadezatA svIkAravAthI paNa ApanI dALa gaLI zake tema nathI, kemake nAnanuM adhikaraNa AtmA vagere che ane bAhya padArthanuM adhikaraNa pRthvI vagere che. vaLI nIla jJAnarUpe AtmAnuM saMvedana thatAM pItAdi AkArarUpa vijJAnethI yAvRttarUpe AtmAnuM saMvedana thAya. A pramANe AtmA yathArtha jANI zakAya. temaja vaLI jema tenAthI vyAvRttarUpe AtmAnuM grahaNa karAya che tema pItAdi evA bAhya vizeSaNothI paNa tenuM grahaNa thAya che. jema citra pitAne mitrathI bhinna jANe che tema mitranA daMDa, kuMDaLa vagerethI paNa pitAne bhinna samaje che AvI paristhitimAM jJAna ane padArthane abheda kevI rIte manAya? - atra jJAnAtavAdI ema prazna kare ke bIjA vaDe bIjAnuM saMvedana nahi thatuM hovAthI tamAma saMvittionI susaMvedanamAtramAM nimagnatAne lIdhe eka bIjAnI vArtAnA viSe anabhijJatA hovAthI kayAM jJAnAMtarathI vivakSita jJAnamAM vyAvRttinuM grahaNa thaI zake tema che temaja tenAM vizeSaNathI paNa kevI rIte vyAvRttinuM jJAna thaI zake te Ane uttara e che ke bIjA puruSanA jJAnanuM grahaNa thaI zakatuM hovAthI pitAnA jJAnanuM paNa smaraNa, pratyabhijJAna vagere dvArA anusaMdhAna barAbara hovAthI vyAvRttinuM jJAna thaI zake che. vizeSamAM chevaTe sarvajJanA jJAnanA viSayarUpa badhAM jJAne levAthI kaI paNa prakAranI A patti mATe sthAna nathI. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuika ] sonuvAda 383 spaSTa zabdomAM kahIe te prazna e che ke sarvajJa prANIonAM cittane jANe che ke nahi? nathI jANatA ema kaheze te te asavajJa Tharaze ane jANe che ema kaheze| tA khIjAthI te bIjAnu vedana thAya che evI amArI mAnyatA siddha thAya che. vaLI Ape je niyama jJAnanI sAthe abheda siddha karavA mATe madhye che te ja jJAnanI sAthe bheda siddha kare che. jemake viruddha nIla, pIta, harita vagere AkAranA samudAyanA Azraya lenArUM bIjAnuM jJAna kAika vAra upalabdha thAya che, jo te jJAna te AkArone grahaNa karatuM nathI ema kaheze te te jJAna nirAkAra thavAnuM ane jo te AkArAne grahaNa kare che ema kaheze te ekI sAthe aneka viruddha AkAranA grahaNathI jeTalA AkAra anubhavagAcara thAya che teTalA AkArarUpe te jJAnamAM jarUra bhedanA prasaMga svIkArave paDaze. A pramANe vijAtIya padArthAnI jJAnanI sAthe abhedarUpa mitratAnA sAdhana mATe je sahe|pala'bha udyukata che, te ja sahApalabha atyata sajAtIya hAvAthI jJAnane paNa bhinnarUpe pratipAdana kare tyAre te saheApalabhanA kANu svIkAra kare? vaLI saheApalabha niyamarUpa hetu-jJAnathI padArthamAM abhedatA kahI zakAya tema nathI, jemake jJAna dvArA saheApalabha niyamathI jema padArthane jJAnarUpa mAne. che tema padArtha dvArA saheApalabha niyamathI jJAnane padArtharUpa mAnavAne naSTa prasaMga kevI rIte dUra karaze ? lakSya arthanA upadhAna vinA AlaMbana rahita jJAnamAM upalabha ke utpAda saMbhavatA nathI. evI rIte saheApalabharUpa niyamanA samapaNAne ne vinigamanamAM koi paNa pramANa na hovAthI baMnemAM baMnepaNuM jarUra AvavAnuM temaja ane dvArA paraspara arthakriyAmAM sAdhakatA bAdhakatA AvI paDavAno, teTalA mATe pratiniyata upalabhanI sAmagrInA sAhacaryarUpa niyamathI saheApalaMbha paNa jJAna ane padAtha mAM jarUra thavA joie, ane viruddha dharmanA saMbaM dhanA sAhacarya--niyamathI paNa bheda thavAnA eTale vidhi mATe kayA atrakAza rahyo ? Ama chatAM mAnI laie ke jJAnamAM ane padArtha mAM abhedatA che tApaNu aMdhakArathI DhaMkAyeaA ghaDA prakAzanI sAme nakkI upalabdha thAya che ane tethI bhedanA pratibhAsa thAya che; mATe AvA prakAranA bhedapakSamAM pazu-vipakSamAM paNa hetu jatA hevAthI e hetu anekAntika ( vyabhicArI) che. AthI karIne bhedane byApaka saheApalaMbharUpa niyama che e vAtanuM nirasana thAya che, kemake bhedanI tape!tAnI kAraNa sAmagrI padArthAMnA bhedamAM kAraNarUpa heAvAthI saheApalaMbhanA niyamanI siddhi azakaya che. jema putranI sAthe pitA AvyA ItyAdi sthaLe Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 vairAgyarasamajarI [ paMcama mAM bahulatAthI leAkamAM bheda ja jovAmAM Ave che, kemake tyAM 'saha' zabdane prayAga che. A hetu sAdhyanA viparyayathI vyApta heAvAthI virUddha paNa che, kemake sAdhyabhAvanI sAthe je hetu vyAsa hAya te viruddha' kahevAya che. vaLI je hetu anvaya-vyatirekI hAya tene sAdhyanA sAdhanamAM Apa grahaNa kare che, paraMtu jyAM bhedanA pratibhAsa mATe jarA paNa avakAza na hoya tyAM anvaya ghaTI ja kema zake ? taMtunA sadbhAvamAM pane! sadbhAva ane tenA abhAvamAM tene a bhAva e SAta anubhavasiddha che. AvA ka'cit bhedathI viziSTa sthaLamAM anvaya vyatireka ghaTI zake, paraMtu jyAM sa^thA jJAnanA padArtha sAthe abheda ja hAya tyAM kAnA kAnI sAthe anvaya ke vyatireka banavAne mATe ekAMta abheda 5 kSamAM anvaya ke vyatireka mATe sthAna ja nathI. prastutamAM enu` grahaNa nahi thai zakavAthI sAmarthya nA abhAvane laine hetu kevI rIte potAnA sAthyane sAdhaze ? AnA uttara jJAnAdvaitavAdI ema Ape ke bIjAne samajAvavA mATe hetunA prayAga che, kemake bIjo paNa vikalpaviSayaka pakSane bheda vaDe pratipAdana karavAmAM samartha che, te e uttara asaMgata che. vizeSamAM ame A saMbaMdhamAM jJAnAdvaitavAdIne pUchIzuM ke A bhedane Apa vAstavika mAne che ke avAstavika ? ane vaLI tenA nizcaca vikalpathI thAya che ke nahi? jo bheda vAstavika che ema mAnaze te vAstavika bhedane vikalpathI nirNaya thatA hovAthI hetu kAlAtyayApaSTi (bAdhita) thAya che. vaLI avAstavika bhedane vikalpa nizcayathI thAya che. ema paNa kahevAya tema nathI, kAraNa ke avAratavika vaDe anyane pratibeSa pamADI zakAya nahi. jema zukti (chIpa)mAM rajata (cAMdI)nA pratibhAsamAtrathI rajatanI siddhi vAstavika thatI nathI tema prakRtamAM paNa samajavuM. vaLI mRgatRSNArUpa jaLanA pAtAnAmAM Arepa karavA chatAM tRSAthI utpanna thayela vedanAnI kAI paNa rIte zAMti thatI nathI. jo vAstavikanA paNa vikalpathI nirNaya thatA nathI te te vikalpanA viSayarUpa kevI rIte bane che? ane vaLI avikalpa-gocara jJAnasva rUpI evA tenI sattAnA kevI rIte nizcaya thAya ? athavA tevA vikalpanuM vikalpapaNuM ja kema saMbhave, kemake te te nizcayarUpa che ? kadAca ema kahezo ke avAstavika padArthane paNa vikaTapathI ni ya thatA nathI mATe tene vikalpanA viSaya tarIke kema manAya te te yukta nathI, kAraNa ke te vakhate tenu avAstavikapaNuM jJAnasvarUpI nathI ema zAthI niIta karAya che ? ane vaLI zazazRMganI mAphaka AcaraNa karatA avAstavika bhedamAM parane pratimAdha pamADavApaNuM paNa kathAMthI saMbhave ? jJAnAdvaitavAdIne have e pUchavAmAM Ave che ke citra jJAnamAM nIla, pIta vagere AkArAne jaNAvatuM jJAna anukrame te jaNAve che ke eka sAthe ? anukrame Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 385 jaNAve che ema kahezo te te jJAnamAM citra AkArano pratibhAsa nahi thavAne prasaMga khaDo thAya che temaja jJAna kSaNika hevAthI teTalA vakhata sudhI te TakatuM nathI. eka sAthe jaNAve che e vAta paNa yuti-vikalpa che, kemake e saMbaMdhamAM be prakano upasthita thAya che. zuM te jJAna e vividha AkArene aneka rUpathI jANe che ke eka rUpathI ? prathama vAta aMgIkAra karavAthI te tenAthI abhinna evA jJAnamAM paNa viruddha vividha dharmonA adhyAsa (Apa)ne laIne temAM paNa anekatAne prasaMga AvavAne. bIjI vAta svIkAravAthI paNa tamAre dahADe vaLe tema nathI, kemake paraspara viruddha evA AkAramAM ekatAnI pratIti kevI rIte thaI zake? vAste citra. saMvedanathI paNa abhedanI siddhi thaI zakatI nathI. cAle ApaNe e vAta paDatI mUkIe ke jJAnathI arthane abheda che ke nahi, te paNa IcchA, Sa, prayatna, sukha, duHkha, harSa vagere AMtarika guNo je dareka manuSya anabhave che te jJAnathI bhinna che ke nahi e prazna Apane pUchIzuM. temaja A bemAM game te pakSa svIkAro te paNa jJAnanI sAthe te nakkI upalabdha che ke nahi e paNa jaNAvaze. AnA uttara tarIke ema sUcavaze ke jJAnathI IcchAdi bhinna che temaja tenI sAthe upalabdha paNa nathI te Apane hAthe Apane siddhAMta khaDita thaze. AthI je ema kahevA taiyAra thaze ke icachAdi jJAnanI sAthe upalaNa thAya che tethI te bhinna che te IcchAdi vagerethI hetumAM anekAMtatA Avaze, je ema kahezo ke jJAnanI sAthe e upalabdha nathI ane tethI bhina nathI to hetu bhAgAsiddha bane che, kemake IcchAdi vagerene jJAnathI abheda siddha karavAmAM sahapalaMbhano abhAva che. A pramANe abheda siddha nahi thato hovAthI cIDAI jaIne jJAnAtavAdI ema javAba Ape ke jJAnanI sAthe IcchAdine upalaMbha thAya che ane tethI te bhinna che, kemake je jJAna bAhA nIlAdi padArthone AtmasAta karavAmAM samartha che te zuM atyaMtara ane niraMtara sAthe vasanAra icachAdine AtmAnI sAthe eka svarUpI sukhane anubhava na karAve? Ane pratyuttara e che ke jaLa vagerenuM jJAna thayA bAda IcchA thAya che, tyAra pachI prayatna ane tyAra bAda tenuM upadAna che, e darekanA anubhavanI vAta che ane tyAra pachI sauhitya e prakAre kamathI pahelI kriyAo upalabdha thAya che te pachI A artha-kriyAo IcchAdine ekAMtathI jJAnasvarUpI mAnatAM saMbhavaze nahi; kemake svarasarUpe pravartamAna pratibhAsamAtrane je pravAha che tenAthI bhinna artha-kiyAne ApanA mata pramANe jJAnamAM asaMbhava che. abheda-siddhi mATe eka caMdrathI bIjA caMdranuM dRSTAMta ApavAthI paNa Apane beDe pAra paDe tema nathI; kemake temAM te bIjA avAstavika caMdrane ja 48 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [paMcama vAstavika (sAcA) caMdra sAthe abheda sUcavAye che, jyAre ahIM te vAstavika satya nIlAdi padArthane jJAnathI abheda sUcavAya che eTale dRSTAMtamAM viSamatA rahelI che. vaLI avadhibhUta caMdra te jJAnarUpa pakSamAM aMtargata na hovAthI pakSakoTimAM AvatA hovAne lIdhe daSTAMtane paNa abhAva thavAne, kemake je je dRSTAMta Apa Apaze te sarve jJAnathI bhinna hovAthI bAhya arthanI asiddhimAM kevI rIte sAdhanabhUta thAya te vicArI joze. apAramAthaka nIlAdi padArthone ja jJAnathI abheda vivikSita che, kemake amAre tyAM te jJAna sivAya koI paNa pAramArthika satya che ja nahi evuM DahApaNa keLavA taiyAra che te Apane prakane pUchIe chiye. jemake zuM apAramArthika artha asatvarUpa che, aupacArika nIlAdi zabda viSayaka che ke brAnti viSayaka che? je asatvarUpa kahezo te AthI zuM Apa prAgabhAva kahevA mAMge che ke pradhvasAbhAva? ke te dezamAM avidyamAnapaNuM ke A kaMi paNa svarUpa che ja nahi ema? temAM paNa vaLI je prAgabhAvavALa ke praasAbhAvavALa pakSa svIkAratA ho te zuM te abhAve ekI sAthe mAne che ke anukrame te paNa sAthe sAthe jaNAvaze. ekI sAthe ema kahevuM nirarthaka che, kemake A be abhAve te bhinnakAlIna che eTale bhinakAlIna ane eka kAlInane meLa kevI rIte khAya? AthI karIne je kramasara mAnavA jaze te prAgabhAvavALA nIlAdine tenA uttara kALamAM ane prarvatabhAvavALA nIlAdine tenA pUrva kALamAM pAramArthika sarvane prasaMga jarUra AvavAne. vaLI kAlAMtaravartI nIlAdinuM vartamAna kAla bhAvi jJAna sAthe tAdAo kevI rIte saMbhave, kemake te bemAM te kAlanI bhinnatA che. tema chatAM paNa A vAta mAnavI cAlU rAkhazo te nIlAdimAM paNa vartamAnapaNAnI Apatti jarUra AvavAnI. A uparAMta bhUta bhAvi nIlAdinA smaraNa vagerenA vazathI te nIla che ItyAdi AkAravALuM je jJAna thAya che te nahi thAya; paraMtu A nIla che ItyAdi AkAravALuM ja jJAna thavAnuM. have je asatvane artha te dezamAM avidyamAnapaNuM ema karavA taiyAra thaze te tethI paNa Apane zukravAra nahi vaLe, kemake tyAre te dezAMtaramAM nIlAdinA sarvane prasaMga khaDe thaze. vizeSamAM dezAMtaramAM rahelA nIlAdinuM A dezamAM thayelA jJAnanI sAthe tAdAmya ghaTI zakaze nahi, kemake dezomAM bhinnatA che. tema chatAM paNa je kadAgraha nahi cheDe te nIlAdimAM paNa jJAnane deza je AtmA te svIkAravo paDaze ane e vAta kene ISTa hoya ? je asattvane artha kaMI svarUpa nahi e karaze te jema avidyAnA ApavALA nIlathI A nIla che evuM nIla AkAranuM jJAna pidA thAya che tema tenAthI ja A pIta che evuM pILA AkAranuM jJAna kema na pedA thAya, kAraNa ke Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 389 nIla ane pItamAM kiMcidrupatA teA samAna che. vaLI ema thavAthI tA pratibhAsanA niyama paNa nahi rahe. AthI bhAi sAheba ! ApanA prathama pakSa havAmAM UDI jAya che. have aupacArika nIlAdi zabda viSayaka khInne pakSa grahaNa karaze tA te paNa yukti-nikala che; kemake jyAM sudhI mukhya vastune vAstavika satyarUpe na svIkArAya tyAM sudhI upacAra mATe sthAna ja nathI. mAranI muddhinI maMdatA, jaDatA ane tenuM bhAra vahana karavApaNuM e guNAnuM baLadanA guNA sAthe maLatApaNuM AvatuM hAvAthI A majUra maLada che evA vyavahAra suprasiddha che. paraMtu A hakIkata paNa kyAreka mukhya aLadane joyA hAya tyAre ja saMbhave che. prakRtamAM nIlAdi padArthanuM ApanA mata pramANe kAi paNa kALe vAstavika darzana sabhavatuM ja nathI teA pachI keAnA kAM AreApa karI zakAya ? vastu nahi hAvA chatAM paNu tenI sattA svIkAraze te tenI sattA jJAnathI bhinna siddha thavAnI ane tema thatAM tA jJAnAdvaitavAda upara pANI pharI vaLavAnu' cAleA have ame ApanA bhrAntiviSayaka trIjA pakSanI samAleAcanA karIzuM. mukhyatAnA abhAvamAM brAnti paNa kenAmAM thavAnI ? majAramAM sAcI cAMdI jovAthI cAMdI jevA caLakATavALI chIpane dUrathI joIne e cAMdI che evI bhrAnti thaI zake che. paraMtu jenA matamAM satya cAMdI mATe avakAza ja na hoya tyAM bhrAMtinI vAta ja zI ? ahIM teA kAI nIlAdi mukhya padArtho upalabdha nathI ane jo upalabdha che ema mAnavA jazeA tA pUrvInI peThe pAramArthika bAhya nIlA padArthanI upapatti icchA viruddha svIkAravI paDaze. nIlAdi bhrAnti viSayaka jyAM kAI paNa vastu ja nathI tyAM tenA guNanA AreApa dvArA karAtA jJAnanI sAthenA tAdAtmya sabaMdha tA kayAMthI ja sabhave ? jo bAhya ane satya mAnavA jaze teA abhrAnta jJAnanA tAdAtmyathI te amAM paNa annAtatA AvavAnI. A sAMbhaLIne jJAnAdvaitavAdI ema kahe ke pAramArthika sattva ke apAramArthika ka sattva evA nIla sAthe jJAnanA abheda mAnanArAne A pramANenA doSo bhale lAgU paDe, paraMtu ame ema kathAM mAnIe chace ? amArI mAnyatA te e che ke anAdi kAlIna avidyAnA sAmarthyathI jJAna pAte ja pAtAnA A kArane bAhya athamAM AropIne A nIla che evA AkAranuM savedana karAve che. AnA uttara tarIke ApaNe ene pUchIzuM ke AkAra eTale zuM svarUpa, sAdezya ke saMsthAna ? AkAra eTale svarUpa ema tA kahI zakAze nahi, kemake jJAna svaprakAzaka hovAthI huM nIla chuM evuM jJAna karAve, nahi ke te nIla che evuM. kadAca ema kaheze! indrajALiyAnI mAphaka avidyA laukika jJAnane Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 virAgyarasagnajarI [ paMcama paNa bhramita karaze ane te dvArA pitAnAmAM bAhyapaNAne Aropa karI tevuM saMvedana karAvI zakaze, mATe virAdhane avakAza kyAM rahyo te e kathana paNa vyAjabI nathI. enuM kAraNa e che ke zuM avidyAne Apa saMvRttisatIrUpa yAne mithyAjJAnarUpa ke paramArtha tIrUpa mAne che te jANavuM bAkI rahe che. je saMvRttisatIrUpa mAnaze te vicAra karyA vinA e vAta kadAca ramaNIya lAge, paraMtu vastutaH tema che ja nahite pachI tenA asavane laIne jJAnamAM vyAha kevI rIte udbhavI zake? paramArtha tIrUpa pakSa paNa ThIka nathI. e pakSamAM te ene uttarakAlIna bAdhaka jJAnathI ja pUrvanuM brAnitavALuM jJAna kahI zakAya. jema avidyA yAne mithyAjJAnane lIdhe sAme rahelA padArthane cAMdI mAnIne tene levAnI IcchAthI pAse AvanArane chIpa joIne khyAla Ave ke A te mAro bhrama hatuM tema prakRtamAM mithyAjJAnane vaza hovAthI jJAna pitAnA A kAramAM bAhyarUpa AropaNa kare che tyAre bAdhaka baLathI kaI vakhate A nIla nathI evA jJAnano udaya thave joIe, paraMtu Apane tyAM tema te thatuM nathI te tenuM zuM kAraNa che? Ane uttara je jJAnAtavAdI ema Ape ke tyAM Adimatva (adi hovApaNuM) hovAne lIdhe bAdhaka jJAnano udaya thAya, paraMtu avidyA te anAdi hovAthI amAre deSane avakAza ja nathI, to e uttara yukita-vikala che. enuM kAraNa e che ke avidyAnuM chAyAnI peThe sadA sAhacarya hevAthI jJAnamAM brAntatAnA prasaMgane laIne satya jJAna kadApi ubhavaze ja nahi ane tema thatAM te sarvajJatAnI hAni thavAnI ane paraloka mATe karAtAM anuSThAne niSphaLa javAnAM. vizeSamAM bhrAntatva ane abhrAntatva evA vibhAgone abhAva hovAthI svapna-avasthA ane jAgaraNa-avasthA vacce kazo bheda raheze nahi arthAt A svapana-avarathA daramyAnanuM jJAna che ane A jAgRta avasthAnuM che temaja A jJAna brAnta che ane A abrAnta che evI paNa vizeSatA saMbhavaze nahi. kahevAno matalaba e che ke vAstavika kartA, karaNa, karma, deza, kAla vagere prabaMdhothI rahita ane keIka vAra satyatAne jaNAvavAvALI evI jJAnanI avasthA te svapna che, jyAre kartA, karaNa vagere prabaMdhathI yukta keIka ja arthanA kavacit bAdhaka evA jJAnane jAgaraNa-avasthA jANavI. AthI karIne loka jAgaraNa-jJAnane svapna-zAnanuM bAdhaka gaNe che. -avasthAmAM prApta thayelA padArtho jAgRta avasthAmAM te rUpe upalabdha nahi thatA hovAthI temaja tenI artha kriyA paNa nahi thaI zakatI hevAthI arthanI prApti mATe pravRtti paNa nahi hevAthI sarvajJAnane leka asatya gaNe che, jyAre jAgRtajJAnanI artha -kriyA karavAthI te vastu prApta thatI hovAthI te zuddha pravRttine laIne jAgRtajJAnane loka satya gaNe che. vaLI samagra jJAna avidyAthI AcchAdita che Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 389 gucchaka] sanuvAda vAthI je je jJAna udayamAM Ave te badhuM brAntimaya ja hovuM ja joIe eTale ke sva-jJAna ane jAgRta-jJAna jevA bheda paDavA ja na joIe. ane paDe te che tenI koNa nA pADI zake? vizeSamAM avidyAne Apa jJAnarUpa mAne che ke ajJAnarUpa ? je jJAnarUpa kaheze te avidyA evuM nAma ja raheze nahi. je ajJAnarUpa kaheze te te paNa ThIka nathI. kemake ApanA mata pramANe jJAna sivAya anya koI paNa vastunuM tAvika Astitva ja nathI. chatAM je mAnavA jaze te jJAnAtavAdarUpa bhUlamAM ja kuThArAghAta thavAne. have je AkArane artha sahazatA karavA jaze te prazna e udbhave che ke jJAnanI kenI sAthe sadazatA che? zuM koI padArtha sAthe ke jJAnAMtara sAthe ? arthanI sAthe jJAnanI sadazatA che ema te kahevAya tema nathI, kemake artha kaMI jJAnane utpanna karatuM nathI. pitAnA AkAranA arpaNa dvArA svarUpane je jJAna prApta karAve che te arthakAra jJAna che e pramANe jJAnanuM artha sAthenuM sAdazya Apa bauddhonI peThe svIkAro che, kemake bAhya arthane te Apa svIkArI zake tema nathI. AthI arthanI sAthe jJAnanI sadezanA siddha thatI nathI. jJAnAMtara sAthe jJAnanuM sAdezya e pakSa paNa anucita ja che, kemake bIjA jJAnanI sadazatA have chatAM tene bAhya arthamAM Arepa karavAthI kaze lAbha nathI. AthI AvI arthazUnya 5nA karavAthI zuM phAya? vaLI te vakhate A mArA jevuM che evA AkAra dvArA jJAnanuM, bahAra pitAnA prasaMgane laIne nIla evA AkArathI grahaNuM banI zakaze nahi. have AkArane artha saMsthAna karavA jaze te te paNa yukta nathI, kemake ene te ene viSe abhAva che. kAraNa ke jema nIla vagerenuM saMsthAna hoya che tema jJAnanuM saMsthAnA hetuM nathI. tema chatAM Ama mAnavAthI koI vivakSita arthanI siddhi paNa thAya tema nathI te AvI kalpanA zA mATe karavI? vaLI sarvisanA jJAna dvArA, anAdi avidyAthI kaluSita saMsArI jInAM cittone sahApalaMbharUpa niyamathI abheda mAnatAM sarva jIne sarvajJa mAnavA paDaze athavA te sarvajJane paNa asarva gaNavA paDaze. bheda mAnavA jatAM te temanI sAthe vyabhicAra thato hovAthI A hetu anekAntika Thare che. vizeSamAM abhedya nIla vagerenI siddhi vinA abhedatA siddha karanAruM pramANa paNa kaI rIte maLI zakavAnuM ja nahi, kemake anyatara saMbaMdhInI asiddhi che eTale abhedanA baNagAM vAM nakAmAM che. A vAta spaSTa rIte raju karIe. jemake zuM abhedya siddha che ke nahi? je nathI ema kaheze te te pramANa kone abheda siddha karaze? je siddha che ema kaheze te te zuM pitAnAthI siddha che ke parathI? pitAnAthI siddha che ema kahevAnuM te sAhara thaI zake tema nathI. kemake ema hoya te sAgya Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 vairAgyarasamajarI [ paMcama thI virUddha je bheda tenI siddhi kema thatI nathI, kemake te siddhi vinA sva para siddha vibhAga nathI vaLI. peAte ja peAtAnI siddhimAM kAraNurUpa hoya ema manAya kharU' ke? zuM ghaTA ja ghaDAnI utpattimAM kAraNarUpa che ? AthI parathI siddha che ema kahevA jaze. tA te para paNa zuM siddha che ke nahi ? jo siddha che te pAtAnAthI ke parathI ? parathI kaheze| tA upara pramANenI prazna-paraparA UbhI thaze. jo siddha nathI ema kaheze! te vivAda maTavAne nahi. A pramANe uparyukta abheda saba dharUpa hetu mAnavAthI aneka dUSaNA AvatAM hAvAthI e vAta cheDI daivI ja ThIka che. je prakAza che te jJAna che. jemake svapnamAM joyelA nIla vagere jema prakAzita thAya che tema atra paNa samajavuM. atra daSTAMta sAdhyanikala nathI, kemake svapnamAM joyelA a-praJadhanI, jAgRta dazAmAM khAdhaka jJAnanIutpatti dvArA abhAva-siddhi vaDe prakAzamAnapaNAthI jJAnapaNAnI siddha thaI zakavAnI A pramANe prakAzamAnavarUpa hetu rajI karI Apa ApanA manoratha sAdhI zake| tema nathI, kemake ame Apane pUchIzuM ke A prakAzamAnatrathI zuM samajavuM? jo ethI prakAzanA sabaMdha ema kaheze! te! zuM A sabaMdha tAdAtmyarUpa che, taduSattirUpa che ke viSayaviSayabhAvarUpa che ? tAdAtmyarUpa sabaMdha che ema tA kahI zakazeA nahi, kemake atIta ane anAgata arthAMmAM bhinna kAlapaNuM hAvAthI ane vartamAna arthomAM bhinna dezapaNuM hAvAthI prakAzanI sAthe tenA tAdAtmyarUpa sabaMdha ghaTI zakatA nathI. vaLI nIla AkAranI utpattinA kAlamAM pIta AkAranA jJAnane paNa udaya kema na thavA joIe, kemake prakAzanuM tAdAtmya tA A baMnemAM barAbara che ? tadrupattirUpa mArga paNa graheNu karavA lAyaka nathI, kemake prakAzathI thanI utpatti thAya che ema kema kahevAya ? tema chatAM jo mAnaze te dIpakAdinA prakAzathI ghaTa, paTa vagerenI utpatti thavI joie. ane ema cavAthI suvyavasthita kAraNavAda upara pANI pharI vaLavAnuM. vaLI abhUta jJAnarUpa prakAzathI ghaTAdi mUrta padArthAMnI utpatti saMbhave ja kema ? ane tema chatAM je A vAta svIkAravAmAM Ave te janyajanaka bhAva ja kayAM rahyA ? vaLI A vAta kadAca bheda pakSamAM ja ghaTI zake, kemake dhUma ane agninI peThe tyAM janyajanaka bhAva bhedAzrayI che. have trIjo pakSa paNa svIkArAya tema nathI, kemake atha e viSaya che ane prakAza e viSayI che. evA viSayaniyibhAvatA bheda-pakSamAM ja ghUMTI zake che. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurachaka ] sAvA 301 have je prakAzamAnatva eTale prakAzamAtratva che, nahi ke tene saMbaMdha ema kahevA taiyAra thatA he te A saMbaMdhamAM Apane cAra prazna pUchIzuM. jemake zuM prakAzamAtratva eTale jJAnava ke prakAzane adhIna evuM prakAzatatva ke svataH prakAratva ke tejasapaNuM? sAdhya ane sAdhanamAM kaMI pharaka nahi rahete hevAthI hetu paNa sAdhya koTimAM AvI jate hevAne lIdhe prathama pakSa agrAhya che. bIjo pakSa te Apane mAnya hoya ja kema? kemake jJAnane svaprakAzaka Apa mAne che eTale jJAna jJAnAMtarane adhIna prakAzarUpa che ema Apa kahI ja kema zake? anya zabdomAM kahIe te jJAnarUpe siddha karAtA nIlAdi padArtho jJAnanI jema prakAzaka hovAthI prakAzane adhIna prakAzavALA banI zake nahi, ema ApanuM mAnavuM che. trIjo pakSa yuktivikala che. svataH prakAzapaNuM mAnavA jatAM te ApaNanI peThe nIla vageremAM caitanya hevAne lIdhe temAM paNa IcchA, dveSa, prayatna vagerene prAdurbhAva kema nahi thAya? ane vaLI tema thatAM hitanI prApti ane ahitanA tyAganA upAyanA hetupa tyAga, grahaNa ItyAdi pravRttio nIlAdimAM paNa kema na saMbhave ? cA pakSa te manAya ja nahi, kemake temAM te pratibaMdhanI ja asiddhi che, kemake je te ja che te jJAna che evI vyApti te che ja nahi, mATe jJAnamAM taijasapaNuM prayojaka nathI, kintu svaparaprakAzakapaNuM prAjaka che. bAhya arthane nahi mAnatA hevAthI jJAna svaparaprakAzaka che e vAta kadAca Apane gaLe nahi utare, paraMtu svaviditatvane laIne jJAna svaprakAzaka che ema te Apa paNa svIkAraze ja ne ? vaLI maneramAnuM jJAna tene meTa bhAI vipinacandra enI ceSTAdi dvArA jANI zake che. A pramANenI sarva manuSyane anubhavasiddha hakIkatane Apa kevI rIte apalApa karI zakaze? vAte jJAnamAM paraprakAzatA paNa Ape svIkAravI ja joIe. vizeSamAM daSTAMtamAM sAdhya-vikalatAne parihAra karavA mATe svapnamAM joyele artha ItyAdi je Ape pUrve (pR. 390) kahyuM che tene uddezIne ame Apane ema pUchIe chIe ke tyAM paNa je bAdhaka jJAna che te zuM satya che ke asatya? je te satya che ema kaheze te tenI satyatAne nirNaya zAthI thaye? kemake svapnamAM dekhelA padArthanI jAgRta avasthAmAM prApti te che ja nahi. te pachI satyanI te vAta ja zI karavI? evI rIte te je padArthanuM darzana karAve ane tene prApta karAve te satya kahevAya ane tema thatAM jAgRta avasthAmAM thanArA bApa vinAnA jJAnamAM prAptine cagya upadarzita arthane prApta karavApaNuM heta thI temAM satyatA mAnavI ja joIe. A uparathI Apa ema Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra vairAgya samajI [pacama kahevA taiyAra thAo ke upadarzita padArthanI prApakatAnA abhAvane laIne caMdra, sUrya, tArA ityAdi viSayaka jJAnamAM asatyapaNAne prasaMga Avaze te e kathana ThIka nathI, kemake prAptinI gyatA ane pramAtAnI IcchA paNa hovA chatAM upadazita arthanI prApti nahiM karAvavAvALA jJAnane asatya mAnavAmAM Ave che. temaja vaLI arthane nahi prApta karAvanArA evA candrAdinA jJAnamAM satyatA jarUra che ja, kemake vipakarSa vagere dvArA prAptinI yogyatAnA abhA. vane laIne tenA artharUpa caMdra vagerenI aprApti ghaTI zakaze. vAte bAdhaka jJAnanI satyatAnA abhilASIe bAhA arthanI siddhi jarUra ja svIkAravI joIe. have je bAdhaka jJAnane asatya kaheze te svapramAM joyelA padArtha-samUhamAM satvane prasaMga jarUra ja khaDe thavAne, ane A vAta te Apane paNa ISTa nathI. vaLI jJAna vinA svapnamAM bIjuM zuM prakAzita thAya che ema kahevAmAM te divasanA anubhavelA ane sAMbhaLelA je padArtho che tenA anubhavajanya atizaya saMskAranA AvezathI tyAM prakAza paDate hevAthI ane ata eva anubhavarUpa smRtinA viparyAsa vaDe svama-jJAnamAM satyatA keTaleka aMze rahe. mithyAtvathI vAsita aMta:karaNavALA puruSane joyelA, sAMbhaLelA ane anubhavelA ja padArthonA maraNane viSe prApta kAlamAM anubhava, abhyAsa, lAMbA vakhatane paricaya ityAdi dvArA utpanna thayelA saMskAranI jAgRtithI sAkSAt anubhavarUpe ja pratibhAsa thAya che. vizeSamAM sva-jJAna sarvathA asatya che ema te kahevAya tema nathI ja. kemake joyelA padArthonuM adaSTa vagere sAmagrI dvArA jAgRta avasthAmAM ajApANIya saMvAdanuM darzana thAya che. temaja vaLI svapramAM joyelA padArthamAM bAdhaka jJAnanI utpattithI. abhAvasiddhi dvArA jJAnapaNanuM pratipAdana asaMgata che, kemake jAgRta dazAmAM te ThekANe visaMvAda nahi hevAthI sAkSAt padArthanI prApti dvArA jJAnanI asiddhi che. vizeSamAM bAhya artha sivAya svarUpathI jJAnamAM rAyatA asatyatAne vibhAga paNa ghaTI zake tema nathI, kemake pramAtAone batAvela arthanI prApti aprApti vaDe ja jJAnanI satyatA asa :catAne vyavahAra siddha thAya che. vaLI svamamAM joyela daSTAMta dvArA asata prakAzanA svabhAva vaDe sva-jJAnanI mAphaka vivakSita jJAnamAM paNa asatu nIlAdine ullekha karavA vaDe asatyapaNuM AvavAnuM ema kahevuM paNa ucita nathI, kemake jema asata prakAza vaDe asanI Apatti kahe che tema sat prakAza vaDe satanI Apatti kema nahi Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] anuvAda Ave? mATe evI rIte jJAnapaNAnI siddhine laIne nIlAdimAM jJAna kadApi siddha thaI zakaze nahi. A pramANenI vividha yuktio dvArA je bAhya artha siddha thAya che tene ja jeno pudgalanA nAmathI oLakhe che ane tenA paramANu ane aMdha evA be mukhya bhede che. A saMbaMdhamAM temaja zUnyavAdanA nirasanAthe paNa ghaNuM kahI zakAya tema che chatAM grantha-gauravanA bhayathI atra viramavAmAM Ave che. gumAra 9tAH puNe-mazumA: pApameva vA sukhiduHkhijanotpAda, AbhyAM na smbhuuttH|| 102 // puNya ane pApanI vyAkhyA le --"zubha pravRttio puSya ane azubha pApa' kahevAya che. A be vaDe sukhI ane duHkhI jananI utpatti che, nahi ke sAdhAraNa (pRthvI vagere ) bhUto vaDe.-102 sukhaduHkhAzravo loke, dvividho'sti zarIriNAm / zreSThAnuSThAnatazcAyo, dvitIyaH syAda vadhAdibhiH // 10 // AnA be prakAre-- zle- "lekamAM jene sukha Azrava ane duHkha-Azrava ema be prakArane Azrava che. uttama kAryo vaDe prathama ane hatyA vagerethI bIjo thAya.--103 1 " prakriyate-zubhAzubhapariNAmabhAjA jIvena prakarSaNa AtmasAnnivatyata iti iti." arthAta zubha ke azubha pariNAmavALA jIva dvArA je prakarSapUrvaka AtmarUpa karAyA che te "prakRtiche. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ paMcama zubhAzravo vadhAdibhyaH, saunikAnAM na kiM bhavet ? / nevALamAM tha yuddho, vatrAtaprato ? 5chu0A zubha AzravanuM svarUpa 394 zlA.--'jIvanI hiMsA vagerethI zubha Azrava thatA hoya te kasAione (paNa) te kema na sa Mbhave ? vaLI (yajJAdi mATenI hiMsA te hiMsA nathI ema (jo vedAdi) Agama)nuM kahevuM hAya tA prANi-vadhanI prarUpaNA karanArUM zAsra zuddha kema kahevAya ?"-104 vItarAgo'sti sarvajJa - staduktiH syAt sadAgamaH / yato'nRtaM na sa brUyAdabhAve dveSarAgayoH // 105 // -. suzAstranuM lakSaNa- zlo--'sarvajJa sattAthI paNa rAga rahita che. tenuM kathana te zuddha pravacana che, kemake tenAmAM rAga ane dveSanA abhAva heAvAthI te asatya vade (ja) nahi.'-105 pApasthAnAda viraktatvaM, saMvaro vyavahArataH / nizcayAt syAcca zailezyAM, muktigo yadanantaram // 106 // savaranI dvividhatA-- zlA--"pApathAnathI viraDatatA te vyavahArathI savara' kahevAya che, jyAre zailezI avarathA viSenA savara ke jenA (pAlana) pachI jIva mAkSe jAya te 'nizcayathI savara' che,"-106 tapobhirnirjarA sarva - vAdibhiH khalu sammatA / anyathA tatkriyA naiva, kriyAvAdiSu yujyate // 107 // Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda 395 tapazcaryAthI nirA- ple -"tapazcaryAo vaDe karmanI nirjarA thAya che e vAta sarve vAdIone kharekhara mAnya che. ema na hoya to tenI kriyA kriyAvAdIone viSe sthAne na ja gaNAya."--107 mithyAtvAdinimitto'tra, bandhaH syAt kathamanyathA / saMsAranA de, racavaze mato muri? 08 baMdhanA hetuo - ple-mithyAtva vagere baMdhanA hetuo che. ema nahi hoya te kevI rIte jagatamAM saMsAra ane mokSa evI be vyavasthA saMbhave ?''-108 anAdisiddhayoge tu, saGgatinaiva jAyate / baddho'nyo mokSyate'nyazca, kSaNavAde'pi sA nahi // 109 // anAdi siddha matane nirAsa- -"Izvarane anAdi kALathI siddha mAnatAM temaja kSaNijvAda ravIkAratAM paNa saMgati thatI nathI, kemake ethI te ekane baMdha thAya ane anyane mukti maLe." -100 badhyate prakRti vo, mucyate neti saGgatam / punarAgamanaM kasmAt , kSaye niHzeSakarmaNAm ? // 110 // prakRtinA baMdhanI asaMgati- 'bhale -"prakRtine babdha thAya ane mukti jIvanI thAya e vyAjabI nathI. vaLI sarva karmone kSaya thayA bAda pharIthI avatAra kevI rIte saMbhave ?"--110. nijapakSanirAkArA-deti muktiM gato'pi drAk / etanna sar3ataM yasmAt, ninimitto bhavo na hi // 11 // Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 virAgyarasamajarI pacama tIrthanA rakSaNAdi mATe paNa muktinA Agamanane asaMbhava- ple-"potAnA pakSane parAbhava thato hovAthI mukta jIva jhaTa (saMsAramAM) Ave che e (kathana) vyAjabI nathI, kemake bhava niSkAraNa nathI ja."-111 nirhetuko hi saMsAro, bhavenna niyatAvadhiH / nityajIvasvabhAvAtmA, mokSastu karmaNAM kSaye // 112 // mekSanuM svarUpa -je saMsAra niSkAraNa heya te mukarara maryAdAvALo na heya. mokSa te karmonA vinAzathI udabhavata dravyarUpe zAzvata evA jIvane svabhAva che."--112 vastusvabhAvato deha-tribhAgonapramANataH / sarvopari hi lokAnte, karmamuktaH pratiSThati // 113 // muktanI avagAhanA-- le-"(muktarUpa) padArthanA svabhAvane laIne karmothI mukta thayele (jIva) sarvanI upara lekAMtamAM potAnA zarIrathI vIje bhAge jUna avagahanAvALA thaIne rahe che."--113 . anantajJeyajJAnI syA-jjIvaH karmayuto nahi / tat karmANi vinAzyAtra, sarvajJastatra tiSThati // 114 // jJAnAvaraNIya karmanA nAza vinA sarvajJatAne abhAva- -karmathI yukta jIva anaMta jANavA lAyaka (padArtho)ne jANa nathI, vArate ava karmone saMhAra karI tyAM sarvajJa rahe che."--114 Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gu sAnuvAda 397 yavanA-'rya-vaiSNavAdInAM, kutakainaiva muhyati / yato hAlAhalaM teSAM, spaSTaM tattveSu vidyate // 115 // yavanAdinAM to bahiSkAra le-"(AstikyarUpa samatvathI vibhUSita jIva) yavana, AryasamAjI, vaiSNa vagerenA kutarkothI moha pAmate nathI, kemake temanA tane viSe spaSTapaNe jhera raheluM che. "--115 jinendramatabhinneSu, yuktistattvAnugA kvacit / lakSyate sA tu jainendra-sAramAdAya nirmitA // 116 // jina-prarUpaNane anya darzanemAM aMzataH svIkAra - - jaina darzanathI atirikta mane viSe kadAcita (jaina) tane anukULa je yukita jaNAya che te jinezvaranA kathanane sAra laine yojelI che. "-116 AtmakarmaprabhUNAM yA, bhvmoksssvruupyoH| vyavasthA zAsane jaine, saiva satyeti manyate // 117 // AstikanI jaina zAsanane viSe saceTa zraddhA- le-"AtmA, karma ane paramezvaranI temaja saMsAra ane muktinAM varUpanI je vyavasthA jaina zAsanamAM che te ja sAcI che ema (samyaphavI) mAne che."--11 7. yat sUkSmAdapi sUkSma, ca tattvaM jinezvaroditam / tadapi satyamevAsti, yadvaktA rAgavAn nahi // 11 // 1 sarakhA AcArAMganI zrIzIlAMkarikRta vRttinA rararamA patramAM avataraNarUpe Apele nimnalikhita leka Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 vairAgyarasamaMjarI sUkSmatama tattvanI paNa prarUpaNA viSe saMpUrNa zraddhA-zlA-sUkSmathI paNa sukSma je tattva jinezvare kahyu che te paNa satya ja che, kemake tenA kahenArA rAgI nathI ja.'-118 ityAdibhAvanAyukta, AstikatvaM prasidhyati / prasidhyat sAdhayet liGga, samyaktvasya hi paJcamam // 119 // AstikacanI sAkhItI zreA." A pramANenI bhAvanAthI yukta AstikatAne prasiddha kare che. te siddha thatAM pAMcamA liMgarUpa samyakatvane kharekhara sAdhe. '-119 bhaktaH zrutvA punaH prAha, samyakatvAnna paro maNiH / sAne pramo ! sthAai, yA sAdhanAni 6 20nA samyaktvanAM sAdhanA mATe prastAva ' Aaa. A sAMbhaLIne bhate pharIthI kahyuM ke samyaktvathI anya kAi maNi nathI. (tethI karIne) tenA rakSaNa mATe he nAtha ! kRpA karIne sAdhanA mane kahe. ') -~-~120 16 cintAmaNi karatAM samyaktva-ratnanuM mahattva--- spaSTI.--A padyamAM samyaktva-ratna AgaLa anya ratno-cintAmaNi paNa pANI bhare che evA je bhAva vyakta karavAmAM AvyeA che tene zrIratnaprabhasUriSkRta kuvalayamAlA nAmanI kathAnA tRtIya prastAvanA bhAga ( pR0 190)mAM ApelA nimna-likhita zloka puSTa kare cheH prAnta [ paMcama visAmakhiH thitaH mA--isvAsanintitamAtraTa: / sakhyatve sarjanasUnAM, cintAtItathanuM punaH // '-anu " vItarAgA hi sarvajJA, mithyA na bruvate kvacit / yasmAt tasmAd vacasteSAM tathyaM bhUtArthadarzanam // ,, Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda arthAt cintAmaNine Azraya karatAM te prANIonA hRdayamAM cintavela padAne ja Ape che ( e sivAya adhika ApavAnuM tenAmAM sAmarthya nathI ), jyAre samyaktva tA samasta jIveAne cintAtIta padAtha Ape che. samyaktvanA mahimA gAtAM zrIratnaprabhasUri A prasa Mge umere che ke " tAvadeva tamastomaH samasto'pi vijRmbhate / ', cAvat samyavasatigmAMzu-ti na dambare // 2 ||--anu dRSTiSTihIno'pi yaH samyaktvavilocanaH / zrutivizrAmsanetroupa, soDayo cavinitaH // 2 || cha-anu0 arthAt jyAM sudhI samyaktvarUpa sUrya hRdayarUpa gaganamAM ugyA nathI, tyAM sudhI ja aMdhakAranA samagra samudAya sphure che. jenI pAse samyaktvarUpa netra che te bhale carmacakSu vinAnA kAM na hoya tepaNa te ' sadRSTi ( dRSTivALA) che, jyAre je samyaktvathI vihIna che te bhale kAna sudhI vistRta lAcanavALA hAya tApaNa te AMdhaLA' che. prabhurAhAtha bho bhadra !, saptaSaSTiprakArataH / samyaktvarakSaNaM bhUyAt zrutvA tAnavadhAryatAm // 121 // samyaktvanA rakSaNakArI 67 prakAra AA-"prabhu kahe che ke he bhavya ! samyaktvanuM 67 prakAre rakSaNa thAya che. e prakArAne sAMbhaLIne tuM tene yAda rAkhaje.'-121 zraddhAnAni tu catvAri, tAvat paramArtha saMstavaH / nautArthasevana naTa-parAnAnAM vivarjhanam // 2 // pAkhaNDikAnAM sarveSA - manAsaGgazva jJAtataH / abhayapuSpacUlAdya-nihnavagaNabhRt kramAt // 123 // cAra zraddhAna~~ zle (te prakAromAM ) cAra tA bahvAna cheH-(1) paramAnA saMstava, -- Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 vaiirAgyarasamaMjarI [ paMcama (2) gItArthanuM sevana, (3) jemanI zraddhA nAza pAmI gaI hoya temano tyAga ane (4) sarva pAkhaMDIonI saMgati nahi karavI te. abhaya (kumAra),puSpacUlA, prathama nihanava ane prathama gaNadhara e enAM anukrame udAharaNa che." -1rara-1ra3 pAkhaMDIne artha spaSTI-"vi guetIti paNaug: " arthAt pApane nAza kare te pAkhaMDa kahevAya che. zarUAtamAM A zabda sAMprata kALanI peThe duSTatAvAcaka hite nahi, kintu sAdhuvAcI hatuM. AthI karIne te itara darzananA sAdhune ullekha karatI veLA "parapAkhaMDa" ema kahevAmAM AvatuM. A vAtanI upAsakadazAMga (sU) 7)nI nimnalikhita paMkti sAkSI pUre che - " "saMkA kaMkhA viigicchA parapAsaMDapasaMsA parapAsaMDasaMthave " pAkhaMDa" zabdane janavAcI samajIne te brAhmaNoe A zabdane anya darzanIya sAdhu mATe prayoga karavA mAMDyo hoya ema samajAya che. AgaLa jatAM A artha jene e paNa svIkAryo arthAt "pAkhaMDIthI "parapAkhaMDa e artha thavA lAgyA, ane te miyAdaSTinA arthamAM rUDha che. AthI ahIM pAkhaMDikathI mizrAdaSTi samajavAnA che, nahi ke jaina sAdhu. puSpacUlAne vRttAnta A "bharata" kSetrane viSe "pRthvIpurI nAmanA nagaramAM puSpaketu nAmane rAjA rAjya karate hate. ekadA tenI patnI puSpAvatIe ekI sAthe putra ane putrIne janma ApyuM. A bhAI benanAM puSpala ane puSpacUlA evAM nAma pADavAmAM AvyAM. e bene paraspara eTale prema hato ke teo eka bIjAne viga ghaDIbhara paNa sahana karI zakatA na hatA. A joI rAjAe vicAra karyo ke A baMne jude jude ThekANe paraNAvavAthI temane viyoganuM duHkha maraNa jevuM sAlaze. AthI rAjAe chaLa prapaMcathI gAmanA lekanI saMmati 1 AnA daSTAMta mATe juo pR. 3229-323. 2 AnA pULa vRttAnta mATe jue AhaMtadarzana (pR0 292). 3 emanA jIvana paratve nyAyakusumAMjali (pR. 22-23) temaja "zrIbhaktAmara staMtranI pAdapUrtirUpa kAvyasaMgrahanA prathama vibhAga (pR0 22-25)mAM vicAra karAyo che. 4 chAyA zAkA kAlA vicikitsA parapAkhaNDaprazaMsA parapAkhaNDasaMstavaH / Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guphe ] sAnuvAda 41 meLavI rANInI icchA virUddha ene paraNAvI dIdhAM. AthI rANIe khinna thaI dIkSA grahaNa karI. tapazcaryA karI AyuSya pUrNa thatAM te delekamAM utpanna thai. keTaleka kALe puSpaketu rAjA maraNa pAmyA pachI puSacUla peAtAnI sagI bena puSpacUlA sAthe saMsAra-sukha bhogavavA lAgyA. devagatimAM gayelI puSpAvatI rANInA jIve avidhijJAnathI A kRtya jANyuM. tenA pratIkAra tarIke teNe potAnI priya putrI puSpacUlAne bedha ApavA vicAra karyAM. prathama te teNe ene svapnamAM narakanAM duHkhA batAvyAM. A svapnathI bhaya pAmelI puSpacUlAe potAnA patine narakanAM duHkhA sabaMdhI vAta kahI saMbhaLAvI. pupacUle judA judA darzanavALA pitAne rAjasabhAmAM khelAvI pUchyuM ke naraka kevI hAya ? keAie kahyu` ke A jagamAM garbhAvAsamAM vasavuM e ja naraka che. keAie uttara ApyuM ke kedakhAnAmAM pUrAvuM e ja naraka che. kAie jaNAvyu` ke pArakAnI tAbedArI veThavIe ja naraka che. rANIne A uttA pasaMda nahi paDavAthI rAjA tene keAI jaina muni pAse lai gayA ane temane narakanuM svarUpa pUchyuM. emane uttara peAtAnA svapne maLatA sAMbhaLI rANIe munine pUchyuM ke zuM tamane paNa mArA jevuM svapna AvyuM hatuM ? enA javASamAM munizrIe kahyuM ke nA, meM te jaina zAstra pramANe AnuM svarUpa nivedana karyuM che. bIjI rAtrie rANIe deva-mAyAthI svapnamAM svarganAM sukhA joyAM. A saMbaMdhamAM rAjAe bAndrAdi sAdhuone pUchyuM, paraMtu saMtASakAraka uttara tA Akhare jaina munei pAsethI ja maLyeA. emanI taraphathI rANIne jANavAnuM maLyuM ke zrAvaka ke sAdhunA dharma pALavAthI svarga maLe che. AthI rANI prasanna thai ane dIkSA levA mATe teNe patinI rajA mAMgI. rAjAnI rANI upara eTalI badhI Asakti hatI ke te tenA vinA rahI zake tema na hatuM. AthI jo tuM rAja mAre ghera bhojana levA Ave tema hAya tA tuM dIkSA le evI sarate rAjAe maheAtsava pUrvaka tene aNui kA-putrAcArya pAse dIkSA apAvI, keTalAka divasa pachI jJAna maLathI dukALa paDanAra che ema jANI AcArya potAnA ziSyAne anyatra vihAra karI javA sUcavyu ane pote ekalA rahyA. A vakhate AhArapANI lAvavAnuM temaja sevA karavAnu kAma pupacUlA karavA lAgI. temanI sevA emaNe evA zuddha bhAvathI karI ke A sAdhvIzrI kevalajJAna pAmyA, chatAM AcAryanI sevA karavAnuM kAma temaNe cAlu rAkhyu. nirmaLa jJAnanA prabhAvathI tee AcAryane managamatA AhAra lAvavA lAgyA. AthI acaMbo pAmI AcAryazrI melyA ke he bhadre ! keTalAka divasathI tuM 51 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 vairAgyasamajarI [ paMcama che ? mArI ruci anusAra AhAra lAve che te zuM tane kaIM divya jJAna thayuM sAdhvIjIe javAba ApyA ke jenI pAse je rahe te tenA mananI vAta jANI jAya emAM zI navAi? paraMtu peAtAne kevalajJAna thayu che ema na kahyu', kAraNa ke tema karavAthI temanI pAse AhArAdi teo maMgAvata nahi. eka divasa varasate varasAde te AhAra pANI lai AvyA. tethI AcArye kahyu ke huM kalyANinI ! zruta-jJAnathI kayAre ane kevAM bheAjanAdi lAvavAM te jANavA chatAM vRSTi daramyAna tuM kema AhAra lAvI ? sAdhvIzrIe uttara ApyA ke je je pradezamAM acitta akAya varasatA hatA te te pradezamAM rahIne huM zuddha AhAra lAvI chuM. AcArye pUchyuM' ke tane Ave bedha kathAMthI thayA ? sAdhvIzrIe kahyuM ke jJAnathI. AcArye pUchyuM ke kevA jJAnathI-pratiprAtI ke apratipAtI ? javAba maLye ke ApanA prasAdathI apratipAtI jJAnathI. A jANI AcAryazrI pazcAttApa karavA lAgyA ke meM kevalInI AzAtanA karI ane temaNe satvara sarvajJa sAdhvInI kSamA yAcI micchAmi dukkaDaM dIdhuM. pachI puSpacUlAne pUchyuM ke mane kevalajJAna thaze ke nahi ? kevalIe kahyuM ke hA; tamane gaMgA' nadIne pele pAra utaratAM thaze. keTaleka kALa vItyA pAda prasa`ga ema manye ke A AcArya vahANamAM esI gaMgAne pele pAra jatA hatA. sAthe trIjA leAkeA paNa hatA. je tarapha AcArya bese te taraphanA bhAga namI jate joine leAkeAe temane upADIne nadImAM nAMkhI dIdhA. pUrva bhavamAM peAtAnI je patnInuM temaNe apamAna karyuM hatuM, te marIne aMtara thai hatI ane te vera levAnA irAdAthI vahANa DUbADatI hatI, pANImAM paDatAM AcAryanA deha A strIe UmI karelI zULIthI vidhAi gayA. temanA dehamAMthI leAhInI dhArA vahevA lAgI, chatAM paNa A mArA leAhIthI jalakAyanI virAdhanA thAya che ema vicAratAM vicAratAM temaNe kevalajJAna prApta thayuM ane tyAMne tyAM TuMka samayamAM kALa karI teo mekSe gayA. A pramANe teo mRtakRt kevalI thayA. devatAoe AvI temane nirvANu-maheAtsava karyAM, tethI A sthaLa * tIrthanA nAmathI prasiddhi pAmyuM. mahezvarI leAkeA 'ilAsa' meLavavAnI IcchAthI potAnA deha upara karavata mUkAve che te AnuM aMdha anukaraNa hovAnuM kahevAya che. " prayAga puSpacUlA kevalI pRthvIne pAvana karI, bhavya jIvAne bedha pamADI sarve karmano kSaya karI aMte mekSe jaI vasyA. A Arya akhaLAne ane enA vaiyAvra tyarUpa guNane keTiza: vandana Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka jamAline vRttAnta A padyamAM prathama nidbhavathI jamAline nirdeza karavAmAM AvyA che, sthAnAMga nAmanA trIjA aMga (sa. 187)mAM sAtamA sthAnakamAM 411mA patramAM sAta ninavA yAne prabhu mahAvIranI AjJAnA utthApakAnA je ullekha che. temAM jamAlinuM nAma agra sthAne che. Apa pAtika nAmanA upAMmAM paNa jamAane ninava tarIke ullekha che. Avazyaka niyukti, vizeSAvazyaka bhASya (gA. 2306-2332) vagere pAchaLanA graMthomAM paNa ene nihnava tarIke ja oLakhAvela che. enuM vadhAre vistAravALuM ane tethI karIne vizeSa mAhitI pUrI pADanArUM vana te bhagavatI nAmanA pAMcamA a'ga (za. 9, uM. 33)mAM najare paDe che. sAnuvAda 403 vaidika ane aiAddha sAhityamAM te ene viSe kaze ullekha ja jaNAtA nathI. AzcayanI vAta te e che ke digabarIya sAhityamAM mahAvIranA bhANeja ke ziSyarUpe paNa enA nirdeza nathI; kemake diga Mbara mAnyatA anusAra mahAvIra avivAhita hAvAthI ane jamAI salave ja nahi e te dekhItI vAta che. atra ApaNe enI AchI rUparekhA nIce mujaba AlekhIzuM: jamAli kSatriya jAtinA hatA. vaLI te zramaNa bhagavAna mahAvIranA janma-sthAna 'kSatriyakuMDanA rahevAsI hatA. e mahAvIranI ena priyadarza nAnA putra temaja mahAvIranI putrI sudanAne pati thatA hatA eTale ke e prabhunA bhANeja temaja jamAi ema bevaDA sagA hatA. ekadA mahAvIrasvAmI 'kSatriyakuMDa"nA bahAranA udyAnamAM padhAryAM. temane vaMdana karavA jamAli gayA ane temanI dezanA sAMbhaLI teNe jaina dharma svIkAryAM eTaluM ja nahi, paNa dIkSA graNa karavAnI abhilASA darzAvI. bhagavAne kahyuM ke zubha kArTImAM DhIla na karavI eTale e tarata ja mAtApitAnI anumati meLavavA ghera gamyA. putranA tIvra vairAgya joI mAtApitAe anujJA ApI ane jamAlie mATI dhAmadhUma pUrvaka pAMcase puruSo sAthe pravrajyA grahaNa karI. thADA vakhatamAM te temaNe sAmAyikAdi agyAra agAnuM adhyayana karI lIdhuM, ane teo tIvra tapazcaryA paNa karavA lAgyA. eka divasa judo vihAra karavAnI icchAthI prabhu pAse AvI anujJA mATe traNa vAra temaNe vijJapti karI, paraMtu prabhue jyAre mauna na ja taiyuM tyAre rajA vinA te pAMcaso sahacArI zramaNA sAthe svata tra vicaravA lAgyA ane tema karatAM karatAM te zrAvasti mAM AvI paheAMcyuM. nIrasa, rUkSa, tuccha ane aniyamita khAnapAnathI tene pitta-javara Avye. zmAnI vedanA vadhI paDatAM teNe petAne mATe sastAraka taiyAra karavA zramaNAne Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 vairAcaramaMjarI [ paMcama kahyuM. zramaNae tema karavA mAMDayuM. eTalAmAM vyAdhithI vyAkuLa banelA teNe pUchayuM ke saMstAraka taiyAra karyo ke? uttara maLe ke thAya che, paNa thaye nathI. A sAMbhaLI te vicAravA lAge ke je karma calita thatuM hoya, kSINa thatuM hoya ke AtmAthI chuTuM paDatuM hoya te AtmAthI calita thayuM, kSINa thayuM, chUTuM paDayuM e pramANenuM mahAvIranuM kathana asatya temaja anubhavaviruddha jaNAya che. A vicAra teNe pitAnA sahacArIone uddezIne vyakta karatAM kahyuM ke zramaNa bhagavAna mahAvIra cAlU kiyAne pUrNa kahe che, jyAre ApaNo anubhava te tene cAlu ja mAne che, eTale mahAvIranuM kathana mithyA che. A pramANenuM tenuM bolavuM keTalAkane na pasaMda paDayuM. AthI teo ene choDIne mahAvIra pAse cAlyA gayA. A vakhate mahAvIra "caMpA nagarImAM hatA. tAva utaratAM ane zakti AvatAM jamAli paNa A nagarImAM AvyuM. mastaka namAvyA vinA te mahAvIra samakSa AvI Ubhe ane kahevA lAge ke ApaNe jema bIjA ziSyo apUrNa avasthAmAM ApathI dUra thayA ane apUrNa sthitimAM ja pAchA AvyA tema huM Avyo nathI. huM te ahaMtu, jina, sarvajJa, pUrNa thaI atra Avyo chuM. A sAMbhaLI gatamasvAmIe tene kahyuM ke je te sarvajJa che te kahe ke leka zAzvata che ke azAzvata? jIva zAzvata che ke azAzvata ? Ane uttara te na ApI zako eTale mahAvIre kahyuM ke mArA keTalAka asarvajJa (chama0) ziSyo paNa Ane uttara mArI peThe ApI zake che, chatAM teo pitAnI jAtane sarvajJa kahetA nathI. Ane uttara e che ke leka ane jIva utpanna thatA nathI ke nAza pAmatA nathI eTale e daSTie te ane zAzvata che, jyAre te baMnemAM parivartana thAya che eTale e daSTie te baMne azAzvata che. jamAline A vAta cI nahi ane te tyAMthI cAlato thayo. bhagavAnathI chUTA paDyA pachI teNe ghaNAM varSa sudhI bhikSupada upara kAyama rahI bhagavAnanI viruddha hilacAla cAlu rAkhI, ane tema karIne pitAne temaja bIjA keTalAkane teNe unmArge doravyA. aMtamAM paMdara divasanI saleSaNa karI marIne te kibiSika (halakI jAtanA deva) tarIke utpana thayo. 1 AnA caritramAM temaja A cAyavAnA niri buddhanA ziSya devadattanA jIvanavRttAMtamAM keTaluMka sAma jovAya che. jema devadatta bhagavAna buddhanA aneka harIphe paikI eka hatA tema mahAvIranA aneka harIphamAM eka haripha temane khuda ziSya jamAli ha. devadatta ane jamAla baMne kSatriya hatA. devadatta buddhane sALA thatA hatA, jyAre jamAli mahAvIrane bhANeja ane jamAI thatuM hatuM. devadatta bhikSaka sthitimAM buddhane ziSya hatA eTaluM ja nahi paNa ziSya-vargamAM teNe pradhAna-pada meLavyuM hatuM. jamAlinA saMbaMdhamAM paNa temaja hatuM. paraMtu jevI rIte devadatta aneka prapa racI buddhine mArI nAMkhavA prayAsa karyA hatA tevuM jamAlie karyuM hoya tema kahevAne mATe Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muka ! sAnuvAda jamAli ane mahAvIra vacce mata-bheda mATe upara darzAvyA sivAyanI kaI bAbata hoya evuM varNana maLatuM nathI. eTale jamAli vyavahAra-daSTine ja mAna hatuM, jyAre mahAvIra vyavahAra-daSTi ane nizcaya-daSTi ema ubhayane svIkAratA ane samAnatA hatA. bhagavAnane siddhAMta "mane pare ne hatuM, jyAre jamAline "re che ne hate. eTale ke je kAma karatuM hoya, jenuM chevaTanuM phaLa na AvyuM hoya, arthAt je pUrNa na thayuM hoya te paNa thayuM ema kahI zakAya e mahAvIrane mata hatA, jyAre je kAma cAlu hoya tene karAyuM ke saphaLa na kahetAM jyAre te pUrNa thAya-chevaTanuM phaLa prApta thAya tyAre ja te karAyuM ke saphaLa thayuM ema kahevAya evI jamAlinI mAnyatA hatI. A uparathI eka sthale sUcavAyuM che ke baMne vacce mata-bheda eTalA pUrate. hatuM ke ekanI mAnyatA mujaba kaI paNa prayatnanA prAraMbhanA prAthamika kSaNathI ke prayatnanI pUrNAhuti parvatanI samagra prayatna-dhAra e ja phaLa che ane nahi pramANa nathI. bAkI e vAta sAcI che ke baMnee pitAnA gusvaryanI sAme thaIne patipitAne khAsa anuyAyI-varga Ubho karyo hato, joke temanI haiyAtI bAda temane vaMza cAlu rahyo ke temanuM sAhitya paNa jaLavAI rahyuM ema mAnavA pUratuM pramANa maLatuM nathI. jema devadattano ullekha kevaLa baddha sAhityamAM che tema jamAline phakta jaina zvetAMbara sAhityamAM che. devadattane prathama saMghabhedakane ilkAba maLyo hato, jyAre jamAline prathama nihnavane khitAba maLyo hato. vaLI A baMne pitAne gusnI pUrve ja kAla-dharma pAmyA hatA.' 1-2 vyavahAra-daSTi eTale dhULa anubhavane AdhAre ghaTTAyelI mAnyatA, jyAre nizcaya-daSTi eTale sUkSma anubhavane AdhAre ghaDAyelI mAnyatA. pahelI daSTimAM sthUlatAne laIne anubhavonuM vaividhya che, jyAre bIjI daSTimAM sUkSmatAne lIdhe anubhavonI ektA che. pahelImAM upalakapaNuM che, chAcharApaNuM che, jyAre bIjImAM UMDANa che, gaMbhIratA che. pahelImAM sAdhya ane sAdhanane bheda che, jyAre bIjImAM e bene abheda che. pahelInA adhikArI sAdhAraNa buddhinA ane ghaNA loke che, jayAre bIjAne asAdhAraNa manuSyo ane te paNa viralA che. 3 mahAvIra svAmInuM kahevuM e hatuM ke vyavahAra ane nizcaya e ubhaya daSTine AdhAre koI paNa mAnyatA sthira karavAmAM Ave agara pravRtti rahI zake. kevaLa vyavahAra-daSTi pramANe vartatAM to bheda athavA virodha buddhi vadhAre keLavAya ane TUMkI dRSTine vairya khUTI jatAM sAdhya sudhI na ja pahoMcI zakAya. vyavahAra vinAnI kevaLa nizcaya-daSTine kharA arthamAM anusaratAM nukasAna thAya. vaLI tema karanArA paNa keTalA? ekAda vyakti bhale tevI hoya to paNa sAmudAyika hitanI saMbhAvanA ghaNI ja ochI rahe che, vaLI moTe bhAge nizcaya-daSTinA oThA taLe prapaMcanI jALo paNa patharAya ane daMbhanA pAsA paNa khelAya; tethI nizcaya-daSTine dhyAnamAM rAkhI vyavahAra-daSTi anusAra pIna karavAmAM ja kamika vikAsane vadhAre saMbhava che. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 virAgyarasamaMjarI [ paMcama ke prayatnanI ane tenAthI niSpanna thatuM mAtra juduM phaLa, jyAre bIjAnI mAnyatA anusAra koI paNa kAryanI zarUAtathI te tenI samApti sudhIne prayatna e sAdhana che ane tene aMte niSpanna thanAruM tenuM phaLa e te sAdhanathI taddana juduM che. AthI e paNa spaSTa thAya che ke bhagavAnane jamAline mata kabUla che, paNa te eka ja daSTie-vyavahAra-daSTie; jyAre jamAline A daSTi ja kabUla che, mahAvIranI bIjI nizcaya-daSTi kabUla nathI. AthI A benI vacce ekAMta ane anekAMtanA jeTaluM aMtara che. ane te kaMI jevuM tevuM na ja gaNAya. zuzrUSA jinavAkyAnAM, dharme raagstduktige| vaiyAvRttyaM munau proktaM, tridhA liGgaM maharSibhiH // 124 // traNa liMga - le -"jinezvaranAM vacana sAMbhaLavAnI abhilASA, tenAM kathanane viSe rahelA dharmane viSe rAga ane muninuM bhakita sahita vaiyAvRtya ema traNa prakAranA liMganuM maharSioe kathana karyuM che."--124 dharmarAge cilAtIjaH, zuzrUSAyAM sudrshnH| vaiyAvRttye tathA nandi-gheNo yojyo nidarzane // 125 // vividha liMganAM udAharaNe- leTa--"dharmane viSe rAga e saMbaMdhamAM cilotIputranuM, zuzraSAne viSe sudarzananuM ane vaiyAvRtyane viSe nadiSaNanuM udAharaNa ghaTAvavuM. "--125 1 anekAMta eTale koI paNa eka vastune pramANikapaNe aneka daSTie tapAsa pUrvaka aneka dRSTiema-apekSAone samuccaya. A mAtra vicArane ja viSaya nathI, paraMtu AcaraNamAM paNa tene sthAna che. 2 ene udAharaNa mATe juo 50 188-200, Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAnuvAda gucchaka ] cilAtIputranuM caritra- spaSTI-jJAtAdharmakathAMganA prathama zrutaskandhanA 18 mA adhyayanamAM cilAtIputrane vRttAnta vistArathI ApavAmAM AvyA che. atra tene sArAMza nIce mujaba ApavAmAM Ave che. rAjagRha" nagaramAM dhannA nAmane sArthavAha ane tenI patnI bhadrA rahetAM hatAM. A daMpatIne dhana, dhanapAla, dhanadeva, dhanagepa ane dhanarakSa e nAmanA pAMca putra thayA hatA ane tenA upara susumA nAmanI eka putrI thaI hatI. A putrInI dekharekhanuM kAma A sArthavAhanI cilAtI dAsIne putra ke jeNe cilAtIputra tarIke oLakhavAmAM AvatuM hatuM tene seMpavAmAM AvyuM hatuM. AthI cilAtIputrane bALapaNathI enA pratye prIti udbhavI hatI. mastIkhora cilAtIputranI geravartaNUkathI kaMTALI jaI dhannAe tene pitAnA gharamAMthI kADhI mUkyA. te pharate pharate pAse AvelI "siMhaguphA" nAmanI cora-pallImAM gaye. pavanathI jema agni vadhAre pradIpta bane che tema cerenI sebatathI AnI pApI pravRttimAM umero thayo ane vijaya nAmanA pallIpatinA maraNa bAda te ene parama prema-mAtra banelA cilAtIputrane enuM sthAna ApavAmAM AvyuM. A tarapha rUpa, guNa ane kaLAnA bhaMDArarUpa saMsamA bhara juvAnImAM AvI hatI. tenI tarapha atyaMta Asaktine lIdhe cilAtIputre eka divasa badhA pAMcase cerene bhegA karI kahyuM ke huM "rAjagRha" nagaranA pannA sArthavAhane sArI peThe oLakhuM chuM. tene tyAM aDhaLaka dravya che. vaLI tene eka svarUpavatI putrI che. Aje rAtanA ApaNe tene tyAM khAtara pADIzuM ane tema karatAM je dhana maLaze te tame leje, huM te enI putrIne rAkhIza. badhA coroe A vAta kabUla karI. eTale temane sAthe laI cilAtIputra te nagare gaye. tALAM ughADavAnI vidyA vaDe daravAjAnAM tALAM ughADI ane avasthApinI nidrAthI cokIdArane nidrAmAM nAMkhI sArthavAhanuM ghara cilAtIputre lUTAvyuM ane pote prANavallabha suMsumAne nidrAdhIna avasthAmAM upADI cAlavA mAMDyuM. evAmAM dhanA sArthavAha jAgI UTho. dhana temaja tenI vahAlI putrInuM haraNa thayeluM jemAM tene atizaya kheda thaye. keTavALane AnI khabara Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 vAgyarasamajarI [ paMcama ApI sArthavAhe pitAnA pAMca putra sAthe cilAtIputranI puMTha pakaDI. dravya maLavAnI lAlace keTavAle kamara kasI ane te pitAnA mANaso sahita cerenI najIka AvI pahoMcyo. bhayabhIta thaI dhana pAchuM mUkI cere aTavImAM nAsI gayA. keTavAla ane tenA mANase te levA rokAyA, paraMtu prANathI paNa vadhAre priya evI putrIne meLavavA mATe sArthavAha ane tenA pAMca putre te AgaLa vadhyA. A tarapha cilAtIputra siMha eka bakarAne upADe tema suMsamAne khabhe upADI khADA TekarA, jhALAM jhAMkharA temaja bhUkha ane tarasanI paravA karyA vinA AgaLane AgaLa cAlato hato. te paNa aMte thAkyo ane mAmale bArIka banate joI zuM karavuM tenA vicAramAM paDyo. pUrva janmane sneha ane navIna meha saMsamAne tyajI devAmAM vidanarUpa nIvaDyA. eTale khAI na zakuM te DhaLI zakuM evA nizcaya upara AvI teNe tene mArI nAMkhI. tenuM dhaDa jamIna upara paDatuM mUkI te tenuM mAthuM laIne nAsavA lAgyo. AgaLa prayANa cAlu rAkhela sArthavAhanI daSTie dhaDa paDayuM. te jotAM ja te thaMbhI gayA ane putrIne marI gayelI jANa nirAza thaI udvigna citte te putro sahita rudana karavA lAgyo. ghaNe dUra AvI paDavAthI A chae jaNAne atyaMta tRSA lAgI hatI, paraMtu Ama tema tapAsa karatAM keI sthaLe jaLa maLyuM nahi. jema jema vakhata jatA hatA tema tema temanA prANa paraleka sidhAvI javAnI taiyArI karatA hatA. AthI dhanAe potAnA putrone kahyuM ke tame mane mArI nAkhe ane mArAM mAMsa ane lehIne upayoga karI tamArA jIvanane bacA. meTA putra javAba Ape ke Apa te amArA pUjya che, zirachatra che, 1 " kSitipratiSThita " nagaramAM yajJadeva nAmano eka vipra rahetuM hatuM. teNe evuM paNa lIdhuM hatuM ke mane je harAve tene huM ziSya thAuM. bhogajene je jaina matanI te niMdA karatA hatA tenA anuyAyI zramaNane hAthe tenI hAra thaI. AthI tene dIkSA levI paDI. jAtisvabhAvane laIne muninA AcAra tarapha tene durgachA thayA karatI, kemake A dizAmAM te daMtadhAvana ke snAnAdi karI zakatuM na hatuM. tenA upara Asakta rahetI tenI patnI tene nehapAzamAM nAMkhavA prayAsa karatI hatI, paraMtu temAM tene beDe pAra nahi paDavAthI teNe kAmaNa karyuM. A muni te saMyamamAM makakama rahI kAladharma pAmI svarge gayA. patnIne ema lAgyuM ke mArA kAmaNathI AnA prANa paraloka sidhAvyA che. munighAtathI DarIne teNe paNa dIkSA lIdhI, paraMtu kAmaNunI AcanA karyA vinA maraNa pAmI te devalokamAM utpanna thaI. muni svargamAMthI evIne cilAtIputra thayA, tyAre tenI patnI suMsumA tarIke dhannAne ghera avatarI, Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 49. gurudeva che, eTale AvuM aniSTa kArya karI ane jIvavA icchatA nathI. meTA putra peAtAnA dehanA bhAga ApavA taiyAra thayA tyAre bIjA nAnA putrAe vAMdhA lIdhe, ema Akhare paraspara khAI javAnI jyAre nA pharI tyAre aMtamAM evA tADa kADhavAmAM Avye ke je suMsamA marI gai che tenAM mAMsa ane zaNitanA AhAra karI, jIva jatA macAvave. A pramANe karI teo peAtAne nagare gayA. A tarapha eka hAthamAM taravAra ane bIjA hAthamAM suMnumAnuM mAthuM lai cilAtIputra bhaya ane khedathI rastA bhUlI javAthI eka jaMgalamAM jaI caDayo. bhaTakatAM bhaTakatAM teNe eka AkAzamAM gamana karanArA ( cAraNu ) munine kAyAtsarga-mudrAmAM joyA. temanI pAse jai eNe kahyuM ke satvara dharmanuM svarUpa nivedana kara; nahi te AnI mAphaka tArUM mastaka chedI nakhIza. munie yeAgya jIva jANI dhyAna samApta karIne upazama, viveka ane savar e traNa po kahyAM ane teo AkAzamAM uDI gayA. cilAtIputra te vicAramAM paDI gayA ke A munie mane ze! ne batAvyA ? mAre AthI zuM samajavuM? UMDe Aleca karatAM tene mAlUma paDyuM ke upazama eTale krodhanu' zamI javuM. AthI mArA hAthamAM je taravAra che te mAre tyajI devI joie ema tene sphuryuM. vivekane vicAra karatAM zuM grahaNa karavuM ane zuM cheDavuM enu' tene bhAna thayu, eTale eNe tarata ja suMsumAnuM mastaka nIce mUkI dIdhuM. saMvara viSe UhApeAha karatAM pAMca indriyAne ane manane vaza karavA evA artha tene sUjhagyo. AthI svecchAcAra tyajIne teNe te ja muninA pagane sthAnake peAtAnA paga mUkI kAyAtsaga karyAM ane eve abhihu lIdhe ke jyAM sudhI mane strIhatyA yAda Ave tyAM sudhI mAre dhyAnamAM rahevuM. sadbhAvanAmAM mazagUla kharelA A munivaranu zarIra leAhIthI kharaDAyeluM hatuM eTale kIDIe tenA upara caDhI ane caTakA mAravA lAgI, eTaluMja nahi paNa te kIDIoe teA phAlI phAlIne enuM Akhu zarIra cALaNInA jevuM chidravALuM manAvI dIdhuM. pagane taLIethI pesI mastakamAM chidra pADI tyAMthI nIkaLatI kI Ae ene trAsa ApavAmAM kaccAsa na rAkhI, paraMtu A te tripadInA tAnamAM evA tallIna banI gayA hatA ke aDhI divasa sudhI AvI asahya vedanA samabhAve temaNe sahana karI ane deha paDatAM tee devaloka pAmyA, dharmarAga hAya te! AvA ja hAjo. para Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyasamajarI [pacama A vArtAne vizeSa niSkarSa darzAvatAM zAstrakAra kartha che ke jema muMsu mAne viSe Asakta ane dhanA vaDe akArya karavAmAM aTakAvAyele cilAtI. putra seMkaDe vyasananA bhaMDArarUpa mahAvIne pAmyo, tema viSaya-sukhamAM mana rahete jIva karmane vaza thaI pApAcaraNa karate bhavATavImAM mahAduHkha pAme che. dhanA sArthavAha, putra, aTavI, sutAnuM mAMsa ane "rAjagRha" ene anukrame guru, sAdhu, bhava, AhAra ane mekSa samajavAM. jema jaMgalamAMthI bahAra nIkaLI nagaramAM javA mATe sArthavAhe ane tenA pAMca putrae putrInuM mAMsa khAdhuM, tema sAdhuo gurunI AjJAthI bhavATavI oLaMgI zivapurI javAne mATe, nahi ke jIbhanA svAda ke varNa, baLa ke rUpanI khAtara AhAra kare. nandiSaNane prabandha- nadI gAmamAM emila nAmanA brAhmaNane romilA nAmanI patnI hatI. janmathI daridra evA A daMpatIne nardiSeNa nAmane putra thaye, paraMtu tene janma thatAM temanuM paraleka gamana thayuM. A bALaka game tema karIne ucharI te Avyo, paraMtu nakhathI mAMDIne te zikhA sudhI tenAM sarva aMge kadarUpAM hatAM, tethI gAmanAM Dhera paNa tene joIne bItAM hatAM. bilADI jevAM tenAM netre, gaNapati jevuM tenuM peTa, uMTa jevA lAMbA heDa, hAthInI piThe bahAra nIkaLelA dAMta ItyAdi tenAM kadarUpa avayave tenI beThelatAmAM e vadhAro karatA hatA ke tenA sagAMvahAlAM paNa tene satkAra karatAM na hatAM. Akhare kaMTALIne nadiBNa pitAnA mAmAne ghera gayo. tyAM tene Dhora cAravAnuM kAma eNpavAmAM AvyuM. beDoLa hovA chatAM tene paraNavAnA keDa hatA. tethI tenA mAmAe ghaNe ghera mAMgAM karyA, paraMtu keI sthaLethI kanyAnI hA AvI nahi. AthI nandiSeNa nArAja thaye. tene baLApa karatAM aTakAvavA mATe tenA mAmAe pitAnI sAta putrIomAMthI eka paraNAvavAnI kabUlAta ApI, paraMtu putrIone te viSe pUchatAM temAMthI eke paraNavAne taiyAra na thaI, eTaluM ja nahi kintu jorajulamathI paraNAvavAmAM Avaze te ame ApaghAta karIzuM ema temaNe kahI saMbhaLAvyuM. A uttara sAMbhaLatAM na--iNanAM te hAMjA gagaDI gayAM. nirazAmAM ne nirAzAmAM te mAmAnuM ghara cheDI cAlato thayo. keI jAtane upAya nahi sUjhavAthI te ApaghAta karavA vanamAM gaye. tyAM pahADa upara caDhI je te pRpApAta karavA jAya che tyAM te "mA" e zabda tenA kAne paDe. AsapAsa joyuM paNa kaI nahi dekhAyAthI pharI teNe jhuMpApAtanI taiyArI karI. A vakhate paNa mA" zabda saMbhaLAya. tapAsa karatAM eka jhADa nIce kAyotsarga mudrAmAM kaI Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvA 411 muni UbhelA dekhAyA. temanI pAse jaI teNe savinaya pUchayuM ke mArA jevA duHkhIne ApaghAta karatAM Apa zA sArU aTakAve che? munizrIe javAba dIdhA ke apaghAta karavAthI je sukha tuM cAhe che te meLavI zakIza nahi, kina, ulaTe vadhAre duHkhI thaIza. jema para ghAta karavAthI pApa lAge che, tema pitAnI hatyA karavAthI paNa pApa ja lAge che, vAte tuM je sukhane abhilASI heya, te A lekamAM ane paralesAM sukhakArI saMyamanuM ArAdhana kara. A vAta nandiSeNune gaLe utarI, tethI teNe te munirAja pAse dIkSA grahaNa karI. sAro abhyAsa karI teo gItArtha thayA. vaLI temaNe e ghera abhigraha lIdho ke mAre chaThe cheThe pAraNuM karavuM eTaluM ja nahi paraMtu pAraNAnA divase paNa AyaMbila (AcArmsa) karavuM. vizeSamAM gAmamAM ke AsapAsa je kaI bALa, vRddha ke mAMdA muni hoya tenI sevA karyA pachI ja pAraNuM karavuM. eka divase avadhijJAnathI A abhigrahathI vAkephagAra thayelA Indra sabhAmAM nanidaNanI daDhatA viSe prazaMsA karI. be mithyAtvI deve A vAta mAnya na karatAM parIkSA karavA mATe A lekamAM utarI AvyA. banne jaNe muninuM rUpa lIdhuM. temAMthI eka mAM banyo ane bIjo deDate doDate pAraNuM karavAnI taiyArImAM evA nardiSeNa samIpa AvI kahevA lAgyuM ke vAha re! gAma bahAra sAdhu mAMdA paDayA che ane te te tArA abhigrahane kere mUkI pAraNuM karavA beTho che ! A sAMbhaLI AhAranuM pAtra mUkI nardiSeNu UDyA ane mAMdA sAdhune mATe prAsuka (nirjIva) jaLa lAvavA nIkaLyA. jyAM jyAM teo jAya tyAM tyAM pele mAyAvI sAdhu jaLane dUSita karate gaye. Akhare ghaNe ghera bhaTakayA pachI temane gya jaLa maLyuM. te laI teo mAMdA sAdhu pAse AvyA. A sAdhune atisAranuM darada hevAthI nadiSeNa tenA mAlina aMgane ghevA lAgyA eTale te devatAe mAyAthI temAM atizaya durganyane prasAra karyo, paraMtu munirAja akaLAyA nahi. teo te A mAMdA sAdhune upAzraye laI javA taiyAra thayA. pitAnI khAMdhe A sAdhune besADI temaNe cAlavA mAMDayuM. rastAmAM bhara bajAra vacce mAyAvI deve emane viNAthI lIpI nAMkhyA, chatAM tenI jagasA na karatAM teo tene pitAne sthAnake laI AvyA. vizeSamAM A muni mATe teo hajI ASadha lAvI zakyA nathI ema vicAra karI teo pitAne kamanasIba mAnavA lAgyA. A pramANenA temanA sudaDha ane sundara manebhAva joI parIkSA mATe AvelA devatAo khuzI thayA ane munirAja upara sugaMdhI puSponI vRddhi karI mahAtmAne praNAma karI teo svarga gayA, Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra vairAgyarasamaMjarI fpacama - nandiSeNa munivare hajAro varSo sudhI tapa karI maraNasanna avasthAmAM anazana aMgIkAra karyuM. A samaye kaI cakavartI pitAnI 64000 patnIe sAthe temane vAMcavA AvyuM. A sarva sundara sundarIone joIne mArI tapazcaryA je prabhAvazALI hoya te AvatA bhavamAM huM strIvallabha thAu evuM teNe niyANuM bAMdhyuM. aMtamAM AyuSya pUrNa thatAM teo mahAzuka" nAmanA sAtamA devalokamAM utpanna thayA. tyAMthI cyavIne teo aMdhakavRSTinI subhadrA nAmanI patnInI kukhe vasudeva tarIke avataryo ke jeo kAlAMtare zrIkRSNanA pitA thayA. jine siddhe gurau caitye, vinayaH zrutadharmayoH / zrIsaGghadarzanAcAryo--pAdhyAyeSvapi sarvadA // 126 // evaM dazavidhaH kAryo, vinayo dRSTirakSaNe / AzAtanA parityAgo, bhuvano'tra nidarzanam ||127||-yugmm daza prakArane vinaya le--"tIrthakara, siddha, guru, caitya, kRta, dharma, zrIsaMdha, samyaphala, AcArya ane upAdhyAyane viSe ema daza prakAre vinaya samyakRtvanA rakSaNArthe sarvadA kare temaja e dazanI AzAtanAne sadA tyajI devI. A saMbaMdhamAM bhuvana(tilaka)nuM udAharaNa che."--1ra6-1ra bhuvanatilakanuM udAharaNa- I , spaSTI- kusumapura" nagaranA dhanada rAjAne padmAvatI rANIthI bhuvanatilaka nAmane putra thaye hate. te umara lAyaka thaze tevAmAM ke vidyAdharIe ratnasthalapuranA amaracaMdra rAjAnI putrI yazemati AgaLa tenI prazaMsA karI. te sAMbhaLI yamati tene varavA adhIrI banI gaI. khAvA pIvAmAM paNa tene AnaMda Avato nathI e jANI amaracaMdra sagapaNa karavA mATe pitAnA pradhAnane dhanada rAjA pAse mokalyo. rAjAe khuzIthI e vAta svIkArI ane 1 AnI mananIya pi mA juA nandI sUtrane upedAna ( gA. 17). Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ]. sAnuvAda pradhAnanuM saMmAna karI pitAnA putrane maMtrI, sAmati vagerenI sAthe lagna mATe vidAya karyo. rastAmAM "siddhapura" nAmanA gAmamAM rAtre ekAeka bhuvanatilakane mUrchA AvavAthI te acetana thaI gayuM ane tenI vAcA paNa baMdha thaI gaI. AthI maMtrI pramukhanA te ho kesa uDI gayA; ghaNAe upAya karyA, paraMtu tene karAra vanya nahi. A samaye pAsenA udyAnamAM eka mahAtmAne kevalajJAna utpanna thayuM. devee suvarNa-kamalanI racanA karI eTale tenA upara besIne kevalIe anupama dezanA dIdhI. aMtamAM rAjakumAranA kaMThIrava nAmanA maMtrIe rAjakumArane darda maTaze ke nahi ane tene AvuM acAnaka duHkha AvI paDavAnuM zuM kAraNa che te sarvajJane pUchyuM. kevalIe kahyuM ke "dhAtakI" khaMDanA " bharata " kSetramAM bhuvanAgAra" puramAM eka AcArya pitAnA avinayI ane munionA zatru evA indradatta ziSyane pAse besADI vinaya sAcavavAnI zIkhAmaNa detA hatA, paraMtu jema sarSane dUdha paNa jherarUpe pariName tema A zikSAthI pitAnuM hita sAdhavAne badale indradatta te AcArya ane enI upekSA karanArA anya munivaryo upara kapAyamAna thaye. sane mArI nAMkhavA mATe jaLamAM tAlapuTa jhera bheLavI te pitAnA upara tahemata na AvI paDe e IrAdAthI vanamAM nAsI gayo. paraMtu pApIne keI sthaLe sukha maLe ke? tyAM ekAMtamAM te sUI gaye eTalAmAM cetarapha Aga lAgI ane temAM te baLI mue. azubha dhyAnane lIdhe te marIne narake gaye. ahiMyA AcArya temaja muni-maMDaLa peluM pANI pIvA jAya che tyAM te zAsana-devIe temane tema karatAM aTakAvyA. AthI A pANI niva sthaLe DhALI daI bIjuM pANI lAvI temaNe tRSA maTADI. indradattane jIva narakamAMthI nIkaLIne mAchalAM vagere tarIke bha karI keka puNyanA prabhAvathI A bhuvanatilaka nAmano rAjakumAra thayA che. pUrva bhavamAM teNe munionI hatyA ciMtavI hatI tethI e durdazA pAme che, paraMtu A meM kahela vRttAnta ene kahevAthI bhAna Avaze ane e sAje thaze. A sAMbhaLI manvIe rAjakumAra pAse AvI tene pUrvokta vRttAnta saMbhaLAvyo. AthI tene bhAna AvyuM. vizeSamAM tene "tAtismaraNa jJAna thavAthI kevalI pAse AvI teNe dIkSA lIdhI. A vAtanI yazomatine khabara paDatAM te mUcchita thaI gaI. paraMtu javA Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama ThekANe AvatAM sAvadhAna anI kSaNabhaMgura sAsArika sukhanI upekSA karI mAtApitAnI anujJA meLavI teNe paNa dIkSA lIdhI. maMtrInA mukhathI A bInA jANatAM dhanada rAjAne harSa zAka thayA, kintu peAtAnA putre dIkSA laI lIdhI hAvAthI have zuM thaI zake ema vicArI te besI rahyo. A bAju bhuvanatilaka munivara arihaMtAdi daza padanuM dhyAna dharavA lAgyA ane vinaya karavAmAM eTalA te AgaLa vadhI gayA ke guru pramukhe temanI mukta kaMThe prazaMsA karI. 72 lAkha pUrva sudhI nirmaLa cAritra pALI 80 lAkha pUrvenuM AyuSya pUrNa karI, pApApagamana nAmanuM anazana karI kevalajJAna pAmI teo mekSe gayA. A uparathI prAsatimAM 172 mAMthI 4 mA sudhInAM padmAmAM je vinayanA mahimA gAyA che tenA sAkSAtkAra thAya che. samyaktvasya bhavecchuddhiH, karaNAnAM vizuddhitaH / tA viSNuptistro, rAnti parInuM satta 2aa samyaktvanI zuddhi Aaa samyaktvanI zuddhi karaNAnI vizuddhithI thAya. ( kAyika, vAcika ane mAnasika ) e traNa vizuddhi sadA samyaktvanuM rakSaNa kare che. "-128 ' 1 A rahyAM te A chaMdamAM racAyelAM padyo: kr vimayaha cumratA, guruzumrapAnuM zrutajJAnam / jJAnasya phalaM virati - viratiphalaM cAsrava narodhaH // 72 // saMgharaphalaM tapobala - matha tapaso nirjarA phalaM dRSTam / tasmAt kriyAnivRttiH, kriyAnivRtterayogitvam // 73 // yoganirodhAdbhava - santatikSayaH santatikSayAnmokSaH / tasmAt kalyANAnAM sarveSAM bhAjanaM vinayaH // 74 // ,, arthAt vinayanuM *La ( gurumukhathI dharmanuM ) zravaNa karavAnI abhilASA che. AnuM phaLa zruta jJAna che. jJAnanuM phaLa virati che. virati sevavAthI Asrava aTake che. AvatAM karmo rAkavAthI saMvara ane tenA phaLa tarIke tapayAnuM baLa prApta thAya che. tapanA baLathI nirjarA thAya che eTale karma kharI paDe che. A pramANe cegAne nidha thatAM bhavanI zreNInA saMhAra thAya che ane e saMhArathI mekSa maLe che. tethI sarva kalyANAnuM vinaya bhAjana chekAraNa che. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 guccha ] sAnuvAda sadA jinamate prIti-vizuddhirmanaso mtaa| anusRtyAgamaM vAcA, prayuktA vacasAM ca sA // 129 // mAnasika ane vAcika zuddhinI vyAkhyA le-"sarvadA jina-matane viSe prema te "mAnasika vizuddhi" manAya che ane Agamane anusarIne joyelI vANI te "vacananI zuddhi che."--129 prANatyAge'pi yo naiva, jinAdanyaM namet kadA / kAyazuddhirmatA tasya, jhaTiti bhavapAradA // 130 // kAyika zuddhinuM lakSaNa sloTa--"prANa jatA rahe topaNa je vItarAga sivAya anyane kadApi name ja nahi, tenI zuddhi kAya-zuddhi manAya che ke je zuddhi jhaTa bhavane pAra pamADe che. "-130 navanA bruijArA, varatRtIyA manovAka kAyayogeSu, yojanIyA nidarzane // 131 // zuddhionAM udAharaNe- le -"mAnasika, vAcika ane kAyika vyApAronI vizuddhione viSe anukrame jayasenA, kAlikAcArya ane vajakarNanAM udAharaNe ghaTAvavAM."-131 jayasenAne vRttAnta- pachI-ujajayinI nagarImAM sarasena nAmane rAjA rAjya karate hato. tyAM vRSabha zeTha ane tenI jayasenA nAmanI patnI rahetAM hatAM. A daMpatI meTI umaranAM thavA AvyAM chatAM temane koI saMtAna thayuM nahi. AthI pativatA temaja jaina dharmane viSe prIti rAkhanArI patnIe patine bIjI strI sAthe lagna karavA vinati karI. patie kahyuM ke mAruM mana viSayAdika sukhamAM have ramatuM nathI eTale e kArya huM karavA khuzI nathI. viSayanI khAtara nahi, paraMtu putra Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 vaiirAgyarasAmaMjarI paMcama vinA AMgaNe dIpatuM nathI ItyAdi kAraNane laIne putrapati mATe Apa paNa ema patnIe sUcanA karI. vRSabha zeTha mana rahyA eTale jayasenAe sArA gharanI guNasuMdarI nAmanI eka kanyA sAthe temanuM lagna karAvyuM. dekhAvathI ane bAhya vartanathI suzIla mAluma paDatI A guNasuMdarIne gharanI sArasaMbhALa pI jayasenA dharma-sAdhanA karavAmAM joDAI. TuMka samayamAM te guNasuMdarIe eka putrane janma Ape. AthI vaLI enuM mAna vizeSa vadhyuM. ekadA guNasuMdarI piyara gaI tyAre tenI mAtA baMdhuzrIe tene pUchayuM ke kema tuM sukhI te che ne ? uttara maLe ke mAthuM muMDAvIne vAra pUchave ke pANI pIdhA pachI ghara pUchavuM jema niSphaLa che tema mane sapatnInA upara ApIne sukhanuM pUchavuM e mArA duHkhanI hAMsI che. mAe AzvAsana ApatAM kahyuM ke kaMI phikara nahi. huM jayasenAne ghATa ghaDI kADhuM chuM. evAmAM eka vakhate kaI kApAlika baMdhuzrIne ghera bhikSA mATe AvI caDyo. tene ja sArI sArI bhikSA ApI rAjI karyo. AthI kApAlike pitAnA lAyaka kAma batAvavA sUcavyuM. baMdhuzrIe jayasenAne mArI nAkhavA kahyuM. kALI caudaza AvatAM e samazAnamAM gayo ane muDaduM lAvI teNe tenI pUjA karI vaitAli vidyAnI adhiSThAyikA devInuM AhavAna karyuM. devI pratyakSa hAjara thatAM kApAlike tene jayasenAne mAravA javAnuM pharamAvyuM. devI gaI te kharI, paraMtu jayasenAne kAtsarga mudrAmAM jaina dharmane viSe daDha joI te stabdha thaI gaI. tenuM tenA upara jera na cAlatAM te kedhAyamAna thaI pAchI pharI. tene AvatI joI kApAlika pibArA gaNe gaye. prasaMga maLatAM pharI bIjI vAra ane vaLI trIjI vAra paNa jayasenAnuM khUna karavA kApAlike devIne mokalI, paraMtu jaina dharmanA prabhAvathI te Ane vALa paNa vAMke na karI zakI. cothI vAra kApAlike tene mekalI, paraMtu sAthe sAthe ema kahyuM ke guNasundarI ane jayasenA e bannemAMthI je duSTa hoya tene mArI nAMkhaje. vaitAli vidyA AvI ane teNe mahAprapaMcavALI ane duSTa AcaraNavALI guNasundarIne kAyacitA mATe daravAjA AgaLa AvelI joI tenuM mAthuM taravArathI uDAvI dIdhuM. A vakhate paNa jayasenA kAyotsarga mudrAmAM dhyAnastha hatI. dhyAna pUrNa karI te daravAjA AgaLa AvI te guNasundarI maraNane zaraNa thayelI tenA jevAmAM AvI. pitAnA upara AthI ghara kalaMka AvI paDaze ema vicArI tyAMthI te pAchI pharI ane dhyAnastha thaI rahI. Aje te jayasenAnA rAma ramI ja gayA haze evI AzAthI baMdhuzrI guNasundarIne bIje divase savAranA maLavA AvI, paraMtu tyAM te pitAnI putrIne maraNa pAmelI joI te te stabdha thaI gaI. chatAM teNe darabAramAM jaIne Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sonuvAda gucchaka ] 417 phariyAda karI ke jayasenAe zokyapaNAthI mArI putrInA prANa lIdhA che. rAjA kepathI kaLakaLI UTho ane kAyotsarga-mudrAmAM rahelI jayasenAne teNe pakaDI maMgAvI. tene rAjAe prazna pUchyA, paraMtu teNe kazo uttara ApyuM nahi. evAmAM zAsana-devInI preraNAthI pelo kApalika ja tyAM AvI caDyo ane teNe addhara rahIne badhI vAta kahI dIdhI. jayasenA upara pupanI vRSTi karI te vidAya 9. rAjAne e gusso caDyo ke teNe ekadama baMdhuzrIne dezanikAlanI sajA karI. kepa zAMta thatAM teNe jayasenAnI ghaNI prazaMsA karI. vizeSamAM satyazIlA jayasenAne rAjAe pUchyuM ke A jagatamAM sAce gharma temaja satya tIrtha kayAM che ? teNe pratyuttara Apyo ke ekAMtavAdI dharmo asatya che, jyAre anekAMtavAdI-syAdvAdI-jana dharma sAce che. vaLI lekamAM prasiddha 68 tIrtho te kaMI AtmAne tAranAra nathI, paraMtu kharuM tIrtha te siddhAcaLa" che ke jyAM anaMta jI siddhi-padane pAmyA che ane pAmaze. A hakIkata sAMbhaLI rAjA prasanna thayo ane "siddhAcaLanI te mukta kaMThe prazaMsA karavA lAgyo. aMtamAM teNe jayasenAne bahumAnapUrvaka vidAya karI. te ghera gaI ane pitAne manuSya-bhava pUrepUre sArthaka karavA mATe teNe paramezvarI pravajyA grahaNa karI ane tema karI devakArya sAdhyuM. kAlikAcAryanI kathA-- spaSTI- turamaNI" nagarImAM kAlikA nAmane brAhmaNa rahete hato. tene bhadrA nAmanI bena hatI ane datta nAmane bhANeja hate. kAlike jaina munivara pAse upadeza sAMbhaLI vairAgyathI dIkSA laI ka lAMtare AcAryapada meLavyuM. A tarapha dattanA upara koIne akuza nahi hovAthI te sAte vyasane sevavA lAge. anukrame te tyAMnA jitazatru rAjAne sevaka . pitAnI cAlAkIthI rAjAne khuzI karI te dIvAna thaye ane dhIre dhIre rAjya-sattA pitAnA hAthamAM jamAvI teNe rAjAne keda karI dIdhuM. pachIthI te Ama niHzaMka banI yajJAdimAM bahu ja dhana kharacavA lAgyo. eka veLA kAlikAcArya vihAra karatAM karatAM dattanA gAmamAM AvI caDyA. jaina dharmane dveSI hovA chatAM te pitAnI mAtAnA AgrahathI mAmAne maLavA gaye. tyAM jaI teNe pUchayuM ke yajJa karavAthI zuM phaLa maLe ? AcAryuM ADe uttara Apyo ke dayA karavAthI dharma thAya. e sAMbhaLIne pharI pharIne datta pitAnA praznano uttara mAM eTale AcArya kahyuM ke yajJanuM phaLa naraka che. vaLI he rAjana ! tuM AjathI sAtame divase kuMbhIpAkanI vedanA bhegavI maraNa Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 vairAgyarasamaMjarI pAmI narake javAnuM che. datta kahyuM ke AnI pratIti zI? AcArya kahyuM ke maravAne Agale divase tArA mukhamAM vijhA paDaze. AthI gusse thaI daze kahyuM ke tArI zI gati thaze? AcArya kahyuM ke huM te svarga jaIza. A sAMbhaLI datta AcAryane mArI nAMkhavAno vicAra karyo, paraMtu te mulatavI rAkhI tenI AsapAsa pAMcase sipAIonI cekI mUkI te cAlato thaye. tene vicAra e hato ke AjathI sAtame divase huM jIvate rahyo che. mAre have Ane haNa nAMkhIza. rAjya-sthAnamAM AvI teNe e hukama kADhavyo ke AjathI sAta divasa sudhI koIe gAmamAM dIrdha-zaMkAe javuM nahi temaja rastA sApha rAkhavA ane tenA upara phUle bIchAvavAM. chaThThA divasane bhUlathI sAta divasa tArI te rAja-darakAramAMthI bahAra nIkaLe. te vakhate rAjamArgamAM kUla bIchAvanAra mALIne mala-tyAga mATe AkarI hAjata lAgI hatI eTale tyAM ja teNe mAtsarga karyo ane tenA upara phUle pAtharI te cAlato thaye. datta saraLa ahIM AvI pahoMcyA tyAre enA ghaDAne paga viSA upara paDyo ane tenA chAMTA rAjAnA sukhamAM paDyA. datta tarata ja pUchayuM ke Aje keTalA divasa che? badhA belI UDyA ke Aje chaThTho divasa che. datta tyAMthI vIze he mA va. A daramyAna kArabhArIoe maLI jaIne khara rAjA jizane kedakhAnAmAMthI bahAra kADhyo hato ane tene gAdI soMpI hatI. pAchA nA dattane acAnaka pakaDI laI temaNe rAjAnA hukamathI tene kuMbhIpAThamAM pa be marIne te narake ga. kAlAMtare kAlikAcArya kALa karI svarga saMparyA. vajakarNane rAta kerI rANInI preraNAthI vacanathI baddha thayelA dazaratha rAjAnA hukama anusAra vanavAsa sevatA rAma lakSmaNa ane sItA sAthe "paMcavaTI ne mArga thaIne "avaMtI" jatA hatA. tevAmAM rastAmAM kariyANAM vaDe paripUrNa hA, dhana vagerethI samRddha gRha ane dhAnya tathA vRSothI yukata rahetothI vibhUSita paraMtu nirjana evuM eka nagara temanI najare paravuM. AthI rAme lakSaNane tapAsa karavA eka. mArgamAM eka mANasa maLe tenI taraphathI savA samA. cAra maLyA ke as "dazapura" nagaramAM vajakarNa rAjI rAjya karatA hatA. tene mRgayAnuM vyasana hovAthI eka divasa tenA hAthe garbhavatI haraNane zikAra thaI gaye. AnI vihvaLa dazA joI rAjAnuM daya pIgaLyuM ane pote pazcAttApa karavA lAgyA. evAmAM pharatAM pharatAM tenI najara eka jaina munirAja upara paDI. Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka | sanuvAda temanI pAse jaI temane namaskAra karI Atma-hitano mArga batAvavA teNe vinati karI. rAmyaka va pUrvaka hiMsAne tyAga e Atmahita che; ane vItarAga deva ane epha-mArganA prarUpaka brahmacArI muni sivAya anya koIne na namavuM e samyakatva che e uttara maLe. A sAMbhaLI rAjAe e niyama lIdho ke vItarAga deva ane sAcA muni sivAya mAre keIne namavuM nahi. mahele pAchA AvatAM tene vicAra thaye ke huM te "avaMtI' nagarInA siMharatha rAjAne khaMDaNI maruM eTale mAre tene namaskAra kare paDaze, ane ema karavAthI te A niyama sacavAI nahi rahe vAte mAre zuM karavuM? AthI teNe pitAnI vIMTImAM sunisuvratasvAmInuM biMba karAvI tene vaMdana karavA pUrvaka jarUrI prasaMge siMhane namaskAra kare e teDa kADhayo. - eka vakhata koI eka jANabhedue A paDade cIrI nAMkhe. AthI siMha tenA upara caDhAI karI. siMharatha rAjA AvI pahoMce che evA, khabara agAuthI vakarNane "kuMdanapura nA vRzcika nAmanA eka zrAvaka mAraphate maLI hatI. prasaMga kema banyuM hatuM ke A zrAvaka mAla vecavA "avaMtI" gayo hate. tyAM anaMgalA nAmanI vezyAne joI mehamugdha banI tenA yAramAM te sapaDAI gaye. te paNa vaLI eTale sudhI ke tenA kahevAthI rAjyamahelamAM corI karavAne paNa te gaye. tyAM AgaLa teNe rAjA ane rANIne vAtacita karatAM sAMbhaLyAM. rAjA udAsa hatA eTale rANIe pUchayuM ke he prANanAtha! Aje ciMtAtura kema che ? rAjAe javAba Ape ke vajakarNa mAro tAbe dAra hovA chatAM mAre caraNe kapaTathI mastaka namAve che; zrAvakapaNAne DALa kI te vItarAga sivAya anya koIne namata nathI, vAte ene jyAre huM DAra karIza tyAre mAruM kALajuM TADhe thaze. A vera levA huM have TUMka samayamAM prayANa karanAra chuM. A sAMbhaLI vRzcikane buddhi sUjhI. teNe vicAra karyo ke dhanya che vajakarNa ke je pitAnA niyama upara mustAka che, jyAre mane dhikAra che ke huM zrAvaka-kulamAM avatarI zrAvaka hovAne dAve karate chato vezyAnA pAkamAM sapaDAI cerI karavA nIkaLyo chuM. Ama vicArI jAnaMgalA pAse pAchA AvI tenAthI te Ta thayo, joke e vezyAe te veLA kAmA pUrepUrAM ajamAvI jevAM. A zrAvake AvI vajakane AgaLathI cetA. caDI Ane cagya sirapava ApI vija karNa pitAnA gAmanI pAsenA para vagerenA mAha ne pAtAnA gAmamAM bolAvI laI daravAjA baMdha karI aMdara bharAI beThe. ene bIje divase siMharatha ahIM AvI caDe ane teNe gAmane ghere ghAlyuM. pachI dvita mokalI rajakaNune kahevaDAvyuM ke rAjya bhogavavAnI Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ paMcama IcchA hoya te mane AvIne praNAma kara, nahi to huM tAre ghATa ghaDI kADhIza. vajakaNe pratyuttara Apyo ke mAre rAjyanI jarUra nathI. meM je niyama lIdhe che tene huM chevaTa sudhI pALIza. mane dharma-dvAra A5 jethI huM anyatra jAuM ane mArA niyamane nirvAha karuM. siMharaze tenI A vAta na svIkArI, kintu te ene mArI nAMkhavA taiyAra thayo che ane ethI A nagara ujajaDa jaNAya che. A pramANenI hakIkata sAMbhaLI rAme lakSmaNane kahyuM ke cAle, ApaNe tyAM jaIe; ane vaLI vajakarNa ApaNo sahadhama che, vAste ApaNe ene banatI madada paNa karIe. rAmane "dazapura nI bahAra rAkhI lakSmaNa nagaramAM gaye. vajakaNe tene bhojana mATe AmaMtraNa karyuM. tyAre teNe kahyuM ke mArA moTA bhAI ane bhAbhI bahAra devakulamAM che, temanA jamyA pachI huM bhejana karIza. vajakaNe rAma ane sItAne paNa teDAvyAM ane pachI badhAne bhAvathI jamADyAM. pachI rAme lakSmaNane siMharatha pAse mokalyA. tyAM jaIne lakSmaNe kahyuM ke mane dazaratha rAjAnA putre mokalyo che ane kahevaDAvyuM che ke tAre vajakarNa sAthe yuddha na karavuM. siMhAthe te anAdara karyo. eTale lakSmaNe tenI sAthe yuddha karI tene harAvI dIdhuM. AthI te zaraNe Avyo eTale tene hukama karyo ke vajakane "avaMtI "nuM rAjaya Ape ane tene sevaka thaIne te rahe. A pramANe vajakarNane sahAya karI rAma vagere anyatra cAlatA thayA. vajaka akhaDitapaNe jIvana paryaMta pitAne niyama pALe ane aMtamAM svarge sidhA. kAlAMtare te mokSe jaze. zaGkA kAGkSA vicikitsA, ilAghA mithyAtvinAM tathA / teSAM paricayastyAjyaH, samyaktvaM dRSayanti yat // 132 // pAMca dUSaNe-- zle -"zaMkA, kalA, vicikitsA, miyAtvIonI prazaMsA tathA temane paricaya e tyajavA che, kemake te samatvane dUSita kare che.-132 peyApo jitazatruzca, durgandhA zreNikapriyA / sumatiH RSidattA ca, jJAtAni santi dRSaNe // 133 // Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 gucchaka ] sAvA pAMca dUSaNe paratve udAharaNa -peya (rice-gruel) khAnAra, jitazatru, (pati) zreNikanI patnI durgandhA, sumati ane kaSidattA e phleSaNasUcaka udAharaNa che."--133 piyAnI kathA spaSTI-eka gAmamAM be sapatnIo rahetI hatI. te baMnene ekeka putra hatuM. baMne chokarAo nizALethI eka divasa ghera AvyA tyAre temane kakaDIne bhUkha lAgI hatI, paraMtu gharamAM peyA nAmanA padArtha sivAya kaMI khAvAnuM hatuM nahi. bemAMthI eka sapatnIe temane te padArtha Ape. AmAM mAkhI paDelI hatI, paraMtu tenI bemAMthI ekene khabara hatI nahi. baMne jaNe judA judA vAsaNamAM piyA khAI rahyA. tyAra bAda thoDI vAramAM te baMnene ulaTI thaI. A paikI eka karAe vicAryuM ke pIrasanAra A mArI mA sAvakI hovAthI teNe mane mArI nAMkhavA mATe jarUra jhera levuM hovuM joIe. vahemamAM ne vahemamAM e te becena thaI gayo ane emAMthI ene uo roga lAgu paDyo ane eDA divasamAM te marI paNa gayo. bIjA chokarAe vicAra karyo ke pIrasanAra mArI sagI mA hatI eTale te mane jhera Ape ja nahi. Ama te niHsaMzaya rahyA ane teno vyAdhi vacce nahi ane te tethI maraNa paNa pAmyA nahi. A uparathI sAra e nIkaLe che ke khoTI beTI zaMkA rAkhavAthI aneka saMkaTa UbhAM thAya che, vAste sarvasanAM vacanamAM pUrNa vizvAsa rAkha hitakara che. jitazatrune vRttAnta- vasaMtapura " nagaramAM jitazatra nAmane rAjA rAjya karate hate. enA maMtrIzvaranuM nAma atisAgara hatuM. eka divasa keI ane vyApArI aneka dezanA uttama ane laI rAjasabhAmAM AvyA. temAMthI azva-parIkSA karIne zAe ghoDAnI eka joDI kharIdI. enA vegathI vAkephagAra thavA mATe eka ghoDA upara rAjA che ane bIjA upara maMtrIzvara ArUDha thaye. A baMne ghoDAene viparIta zikSA maLelI hovAthI te pavanavege daDavA ane jotajotAmAM zA ane pradhAna saMnyathI vikhuTA paDI gayA. ghaDAoe temane eka nirjana araNyamAM lAvI mUkayA. zama, sudhA ane tRpAthI AkuLa vyAkuLa banelA teo jaLa ane phaLa mATe bhamatA bhamatA eka jharA AgaLa AvI pahoMcyA. te jharAnuM nirmaLa jaLa pIne ane AsapAsathI phaLa meLavI tene AhAra karI manamAM dhIraja dharIne teo tyAM kALa nirgamana karavA lAgyA. zedha karatA karatA sainike ghaNe divase tyAM AvI caDayA pachI rinya sahita rAjAe ane Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 verArasajI paMcama maMtrIzvare potAnA nagaramAM praveza karyA. ghaNA divasa sudhI araNyamAM bhUkhamaro veThelA hAnnAthI rAjAe rasoine hukama karyo ke sarve jAtanAM bhejana taiyAra karo. te taiyAra thatAM rAjAe tenuM ATha lojana karyuM. ethI tene visUcikAnA rAga thayA ane atizaya vedanA thai, rAjA A dhyAna dhyAtA marIne durgatimAM gaye!. satisAgara maMtrI te kharekhara muddhinA nidhAna hateA eTale peAtAnA zarIranI sthitine lakSyamAM rAkhIne vamana, virecana vagere dvArA zarIranuM zeAdhana karI cita AhAra vaDe te peAtAnA zarIrane pASavA lAgyuM ane cirakALa paryaMta pAtAnA divase sukhethI gujAravA lAgyA. A kathA upanaya e che ke rAta ane pradhAna jevA saMsArI jIve che. temAM jee anyAnya darzananI AkAMkSA rahe che, pavananA rApATAthI jema dhvajA hAle tema je asthira cittavALA che, jemanI AsthA kALanI aMgaDI nI peThe kSaNabhaMgura che te akarAMtiyAnI paDe bhAjana karanArA rASnanI mAphka atRpta rahI durgatinA sAjana ane che; jyAre jemaNe paramArthanA sunizcaya karyAM che, jeo samyakRtvanuM svarUpa samajyA che, jemaNe itara hInAnI niHsA ratA joI tenA tyAga karyA che teo maMtrIzvaranI peThe sukhI thAya che. durgAndhAnuM udAharaNlR- rAjagRha - nagarImAM keNika rAjA rAjya karatA hatA tevAmAM e nagarInA bahAranA udyAnamAM mahAvIra prabhu padhAryA. temane vaMdana karavA mATe ghaNA hADamAMDathI zreNika javA nIkaLye, tevAmAM mArgamAM atyaMta durgaMdha phelAtI hAvAthI tenA eka sainike nAke ADu vasu rAkhyuM, A ne AnuM zuM kAraNa che ema rAjAe pUchyuM. tapAsa karatAM mAlUjha paheryu ke phoiDa taratanI janmelI khAlikAnA zarIramAMthI A asahya durgaMdha phelAI rahI che; mAthI tyAMthI pasAra thatAM leAkeA nAke ADu' vastra rAkhIne jAya che. rAjAe te ema ja kahyuM ke hAya, emAM zuM ? e te pudgalenuM pariNAma che. pachI teNe samavasaraNamAM jaI prabhune pUchyuM ke meM mArgamAM je durgA ne joi teNe pUrva lagnamAM evuM zuM pApa karyuM che ke jethI tenA zarIramAMthI AvI. kharALA phelAya che ? bhagavAne uttara ApyuM! ke A nagarIno pAse vArtA' nAmanA mAM maMmitra nAmanA zeTha vasatA ho tene nathI nAmanI putrI hatI. eka veLA tenA lagnaprasaMge koI jaina muni gecarI chAyAvIsa temane joine zeThe putrIne temane ceSya AhAradi ApavA sucavyuM. pitAnI AjJAne mAna ApavA C 6 Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka {}== 43 soLe zRMgArathI sajjita, utta' vastrothI alaMkRta ane aneka sugaMdhI padAthIthI suvAsita dehalALI te taruNIe sunine yathAyAgya satkAra karyAM. paraMtu te samaye te mahAtmAnA malina zarIramAMthI vAsa mAratI hatI tene laine teNe meAM akeDaluM; ane juvAnInA teramAM te vicAravA lAgI ke A niSpAya jina-jhu mAM vartanArA muni citta jaLathI snAna karatA hoya te temanA saMyamamAM zeH doSa lAge ? A pramANenA anucita vicAra karavAthI teNe duSTa karma bAMdhyuM. tenI lebanA karyA vinA te kAlAMtare maraNa pAmI ane A nagarInI eka gaNikAne peTe avatarI. te garbhamAM AvI tyAre tenI mAtAne ghaNuM du:kha thayuM, tethI pAta mATe teNe aneka upAyA cAyA; paraMtu temAM te phaLIbhUta thaI nahi, vaLI jamatAM ja tenA zarIramAMthI asahya durgaMdha nIkaLatI jema viSThAnI jema te gaNiyAe tene tyAga karyAM. te ja AALakI huM rAjana ! Aje tArI najare paDI. A sAMbhaLI zreNike pUchyuM ke he nAtha ! enI zI gati thaze ? prabhue kahyu ke eNe pUrve je duSTa karma upArjana karyuM hatuM te have bhAgavA gayuM che, ane te jIvamAM rAtra-dAna devAdhI je zubha karma mAMdhyuM hatuM tenA have udaya thavAthI tenuM zarIra kasturI, amara, mAsanI jema sugaMdhamaya anI gayuM che. vizeSa zuM kahevuM? jana ! e tArI paTarANI thaze, tenI nizAnI e che ke tame baMne jaNAM sArA khelo te vAre je jIte te bIjAnA khAMdhe caDhe evI zarata karaze ane temAM A durgandhA jItatAM te tema karaze. A hakIkata jANI Azcarya te a peAtAne ke gayA. htt A tarapha dudhAnuM zarIra sugaMdhamaya anI gayuM hatuM. tyAMthI pasAra thatI eka gAvALo cha mAlikane je eTale peAtAne karI na DAvAthI tene te laI gaI ane pALI pekhIne ceTI karI. tenI juvAnI khIlatAM te tenAM rUpa, kAMti ane lAvaNya golAM dedIpyamAna mAnI gayAM ke bhalabhalA tene joIne kita thai jatI. A ekadA kaumudI mansalanA samaye koNika abhayakumAra sAthe gAma mahAra grIjha karavA jate hatA tyAre yutine zvetAM ja te mAhita thaI jaze. te tenI se ge! ane laghu lAghI kaLAthI jotajotAmAM teNe tenA vAnA cheDe zetAnA navI ati mudrikA khAMdhI dIdhI. pAse UbhelA abhayakuzkAra jevA caturane paNa tenI kaMI khabara paDI nahi. pachI rAjAe mRma ADavA mAMDI ke mArI phAi mudrikA ArI gayuM jaNAya che. enI tapAsa karyA vinA mahele pAchA na AvavuM ema abhayakumArane kahI te svasthAna ce.. Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 virAgerasamajarI [paMcama abhayakumAre nagaranA traNa taraphanA daravAjA baMdha karAvyA ane the daravAje jhaDatI levA te pote UbhuM rahya, tapAsane aMte e mudrikA dudhA pAsethI nIkaLI. tenI ulaTasulaTa parIkSA lIdhI paNa te nirdoSa jaNAI eTale A catura cetI gayo ke AnA upara kAmAtura thaI javAthI pitAzrIe ja A kapaTa-nATaka bhajavyo jaNAya che. Ama vicArI dudhAne sAthe laIne te pitAnA pitA caNika pAse Avyo ane kahyuM ke he mahArAja! ApanA cittanI corI karanAra pAsethI A mudrikA maLI che. Apa kabUla kare ke nahi paNa A mudrikAe ja ApanI pola ughADI pADI dIdhI che. rAjA A sAMbhaLI hasyo. pachI durgadhAnA ucheranArane bolAvI tenI saMmatithI rAjAe tenI sAthe lagna karyuM ane jotajotAmAM rAjAnI maherabAnI tenA upara eTalI badhI vadhI gaI ke tene paTarANInuM pada maLyuM. eka divasa rAjA A durgandhA sAthe pAsA khelata hatuM tyAre mahAvIre kahyuM hatuM tema banyuM. A samaye ene e vicAra AvyuM ke nica kuLamAM janmelI je mAna pAme te paNa te pitAnI jAta para gayA vinA rahetI nathI. AthI tenuM mukha jarA malakAyuM. tene joI davAe pUchayuM ke A hAsyane zo hetu che? eNike mahAvIre kahelI hakIkata athathI te Iti sudhI kahI saMbhaLAvI. AthI dhAne vairAgya utpana thaze ane teNe prabhu pAse dIkSA grahaNa karI. Ama karI teNe pitAnuM jIvana saphaLa karyuM. sumatinI kathA-- "magadha dezamAM AvelA "kuzasthalapura nagarane viSe jIvAdika navA tatvanA jANakAra be dhanADhaya bhAIo vasatA hatA. ekanuM nAma sumati hatuM, ane bIjAnuM nAma nAgila hatuM. karmavazAt teo eTalA badhA nidhana thaI gayA ke temane potAnuM gAma cheDavAne vAro Avye, kintu temaNe chaLa kapaTa karI dhana meLavavA vicAra saroe karyo nahi. " paradeza jatAM rastAmAM pAMca sAdhu ane eka zrAvaka temanI najare paDyA. Ane saMghAta karavA nAgile sumatine kahyuM eTale teNe hA pADI. AgaLa cAlatAM nAgilane pratIti thaI ke A sAdhuo te kuzIla che ane temane saMga kare ke temanI sAthe vArtAlApa kare te samyakatvane dUSita karavA jevuM che. AthI temane tyAga karavA teNe sumatine kahyuM. sumatie tenI vAta na svIkArI ane ulaTuM kahevA lAgyuM ke tuM e che ke meTe zrAvaka thaI paDayo che ke zuddha gerI karanArA, vividha tapasyA AdaranArA, Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guDka ] sAnuvAda 45. aneka guNAthI alakRta evA A sAdhuene kuzIla-anAcArI kahevA tuM ta-5ra thayA che? nAgile uttara ApyA ke he bhAI ! mane kaMi emanA upara dveSa nathI, paraMtu tIrthaMkara kuzIlanAM je lAglRA khatAvyAM che te lakSNeAthI lakSata A sAdhue che evI mArI khAtarI thavAthI ja huM tema kahI rahyo chuM. A sAMbhaLIne sumati belI UDavo ke je tuM akkalanA khAradAna che tevA tArA tIrthaMkara paNa haze ke jeNe AvA zuddha sAdhuone tyAga karavAnA tane upadeza Apyo che. A sAMbhaLatAM ja nAgile sumatinA mukha upara ADA hAtha dIdhA ane kahyu ke huM bhAi! za! sArU tIrthaMkarana avaNavA eTalI tuM ghera pApane bhAgIdAra thAya che? sAMbhaLa, mA sAdhuSAnI eNI vinAnI strI tarapha najara , paraMtu tene pAchI kheMcI lezane matema tene dhArI ane jova karI ziva karatI nI tema bhAna paNa kAvyuM mane kArI ke G pIema ne hu i chA ane rAga vAta nA jama mAnI murkhata para kaI pasara ne ke eka tene paDatA mUkI nAgila anyatra ravAnA thayA. karuM chuM para A tarapha sumati pelA sAdhue bhegA thai gaye, ane vakhata jatAM teNe temanI pAse dIkSA paNa lIdhI. kAjaLamAM kAjaLa maLI jAya tema kuzIleAmAM kuzIla maLI gaye.. kAlAMtare Ara vaSa no bhaya'kara dukALa paDyo. tyAre vividha jAtanAM kukame+ karI A sAdhuoe peAtAnI saMsArayAtrA cAlu rAkhI. aMtamAM marIne e pAMca sAdhuo vyaMtarAnAM vAhana tarIke utpanna thayA. tyAMthI mleccha tarIke avatarI, madya mAMsAdinuM sevana karI teo sAtamI narake jaze. ghaNe! vakhata saMsAramAM rajhaLI trIjI cAvIsImAM temAMthI cAra jaNA samyaktva pAmaze ane tyAMthI trIje bhave mekSe jaze, paraMtu e paikI sauthI meTo sAdhu abhavya DAvAthI saMsAramAM sadAne mATe rakhaDyA karaze. sumati bhavya jIva hAvA chatAM teNe mahAmithyAtvanA udayathI dvAdazAMgInI avahIlanA karI tethI te marIne paramAdhArmika tarIke utpanna thayA. tyAMthI cyavIne te aDagolika manuSya tarIke ATha vAra lAgalAgaTa janmaze. tyArakhAda navame bhave vyaMtara, dazame vanaspatimAM lIMmaDA, agyArame mAnava strI, khArame chaThThI narakanA atithi, terame kuchI manuSya, aiAdame hAthI ane paMdarame sAdhAraNa nigeAda thaze. tyAM ghaNA kALa rakhaDI 1-2 jIe AhutadarzanadIpikA pR. 49, 54 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 vairAgyarasamaMjarI [paMcama baLada thaze ane pachI manuSya thaze. e pramANe ghaNuM bha karI Ibhya kuLamAM avatarI dIkSA laI kALa karI te "anuttara' vimAnamAM utpanna thaze. tyAMthI mahAsamyagdaSTi cakavatI thaI dIkSA laI kevalajJAna prApta karI mokSe jaze. A pramANenI hakIkata mahAnizIthanA cothA adhyayanathI jANa levI. 23SidarAnI kathA bharatakSetramAM vardhamAna nagaramAM kula nRpatine nandana saMprati narezvara rAjya karate hatuM te veLA e nagaramAM RSabhasena nAmane meTI RddhivALe sArthavAha vasate hate. jaina dharmanA rAgI A sArthavAhane vIramati nAmanI patnI hatI. saMsAra-sukha bhogavatAM A daMpatIne sahadeva ane vIradAsa ema be putra ane RSidanA putrI thayAM hatAM. raSidattAnA guNothI AkathaIne aneka umedavArone ene paraNavAnA keDa thatA hatA, paraMtu vIrasene evuM jAhera karyuM hatuM ke suMdara rUpa, saMpatti vagerethI saMpanna puruSa jo mithyAtva hoya te tene mArI putrI na ApatAM huM karUpa, daridra e jaina dhamI hoya te tene mArI putrI paraNAvavA taiyAra chuM. A sAMbhaLIne "kUpacandra" nagarathI rudradatta nAmane sArthavAha "vardhamAna" nagaramAM Avyo. tyAM te pitAnA mitra kuberadattane ghera utaryo. eka divasa tyAM thaIne raSidarA jatI hatI te enI najare paDI. AthI eNe pitAnA mitrane pUchyuM ke rASabhasenanI putrI A ja ke ? kuberadatte kahyuM ke hA, paraMtu ene paraNavuM hoya te jaina banavuM paDaze. kAmAtura zuM na kare? kadara kapaTa pUrvaka jaina dharma anusAra jIvana gujAravA mAMDyuM. deva, guru ane sAta kSetranI ArAdhanA karavAmAM te eTale badho rasa batAvavA lAgyuM ke e joIne RSabhasena rAjI rAjI thaI gaye ane eNe pitAnI putrIne utsAhathI enI sAthe paraNAvI. sadA sasarAne tyAM ja vidattA sAthe AnaMdapUrvaka divasa pasAra karavA lAgyo. evAmAM eka dahADe enA pitAzrIne patra AvatAM gaSabhasenanI rajA laI vidattA sAthe te pitAne gAma javA nIkaLyA. pitAne ghera pahoMcyA bAda dhIre dhIre jaina dharmane e tilAMjali ApatA gayA ane mithyASTinA saMstava 1 juo AhatadarzanadIpikA (pR.493). 2 zrIhaMsavijyajI jaina lAibrerI granthamAlA naM. 9 tarIke prasiddha thayela ane tyAM sUcavyA mujaba zrIbhadrabAhupraNIta vasudevahiMDImAMthI udbhUta temaja mane zAMtamUrti munirAja haMsavijyajI taraphathI bheTa maLela zrInarmadAsundarIkathAne AdhAre A atra AlekhavAmAM AvI che. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurachaka ] sAnuvAda 4ra7 ghI-paricayathI RSidanA paNa mithyAdaSTi banI gaI; kemake zuM suvarNa agninA saMgathI tadrupa banI jatuM nathI ke ? RSidarAnA mAbApane khabara paDI ke pitAnI putrIe jaina dharma tyajI dIdho che eTale enI sAthe patravyavahAra paNa temaNe baMdha karyo. kAlAMtare RSidattAe eka putrane janma Apyo. enuM nAma mahezvaradatta rAkhavAmAM AvyuM. A tarapha mahezvaradattanA mAmA sahadevanI bhAryA sudarAne peTe eka putrI-ratnane janma thayo. enuM nAma narmadAsundarI pADavAmAM AvyuM. vaivana prApta thatAM te A kanyAnuM rUpa atizaya manahara banI gayuM. enA rUpanI aneka sthaLe tArIpha thavA lAgI. e vAta eka dahADe RSidattAne kAne paDI. A sAMbhaLIne tene ghaNuM duHkha thayuM, kemake te vicAravA lAgI ke meM jaina dharmane tyAga karyo che eTale mArA jevI nirbhAgyanA putrane A kanyA keNa Ape ? tene vilApa karatI joI mahezvaradatta pitAnA pitAne kahyuM ke mane mAre sALa mokale te vinayAdithI mArA svajanene raMjita karI narmadAsundarInuM pANigrahaNa karI huM mArI mAtAnA zokane dUra karuM. mAtApitAnI anujJA meLavI meTI dhAmadhUma pUrvaka te pitAnA mAtAmahane ghera AvI pahoMce. tyAM teNe mAtAmahAdine vinaya sAcavavAmAM jarAe khAmI AvavA dIdhI nahi. AthI teo enA upara pUrNa sneha rAkhavA lAgyAM. mahezvaradatte narmadA sundarI sAthe potAnuM lagna karavA kahyuM tyAre tene javAba maLe ke tArA pitAe amane ThagyA ane vaLI tArI mAtA paNa e zaThanI sobatathI mithyAtvI thaI to amArI A guNavatI, zIlavatI, rUpavatI, jainadharmI narmadAsundarIne tArA jevA mithyAtvIne ApIne zuM ame amArA hAthe pagamAM pharIthI kuhADe mArIe? A pramANenA prazna- uttara ghaNI vAra thatA. vakhata jatAM mahezvaradattanuM citta jaina dharma tarapha DhaLyuM ane narmadAsundarI dvArA te pratibodha pAmyA. dhIre dhIre te custa zrAvaka bane. tene parama AhaMta banelo jANuM ane dharmabhraSTa nahi thAya tenI pUrNa pratIti thatAM enA mAmAe pitAnI priya putrI sAthe enuM lagna karyuM. thoDA divasa bAda potAnA svajananI rajA meLavI mahezvaradatta narmadAsudarIne sAthe laIne pitAne ghera AvyA. potAne mane ratha siddha thayela jeI RSidattAnA AnaMdane pAra rahyo nahi. dhIre dhIre narmadAsundarIe pitAnAM sAsu sasarAne pitAnA guNe vaDe vaza karyo ane temane jaina dharmamAM daDha banAvyAM. A pramANe ubhaya kula uddhAriNIne hAthe RSidattA pharIthI AhaMta dharma pAmI ane te temaja tene pati paNa sAcA jaina dhamI banyAM. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI fpacama siddhAntI dharmamAkhyAtA, vAdI naimittikastathA / tapasvyanekavizAbhRta, siddhaH kaviH prabhAvakAH // 134 // ATha prabhAvaka- le -"siddhAntanA jANakAra, dharmane upadeza ApanAra, vAdI, nimittA, tapasavI, aneka vidhAone dhAraNa karanAra, siddha ane kavi e prabhAvake che."--134 dazapUrvI vajrasUrizca, mallavAdI vickssnnH| bhadrabAhurmunirviSNu-hemacandro munIzvaraH // 135 // pAdaliptastathA bappa-bhaTTizcaite prabhAvakAH / anukrameNa vijJeyAH, samyagamArgasya sarvadA ||136||-yugmm prabhAvakenAM nAme-- 0-daza pUvanA jANakAra vajakumAra, vicakSaNa malavAdI, bhadrabAhu(svAmI), viSNu(kumAra) muni, hemacandrasUri, pAdaliptasUri)ane bappabhaki(sUri) e anukrame zuddha mArganA prabhAvake sadA jANavA."--135-136 sthairya prabhAvanA''vazya-kAdikriyAsu kauzalam / ahaMdAdiSu yada bhakti-rAntarikI caturthakam // 137 // paJcamaM tIrthasevAkhya-mevaM bhUSaNapaJcakam / samyaktvaM bhUSayatyeva, tat kArya sarvazaktitaH ||138||-yugmm pAMca bhUSaNe -" ritharatA, prabhAvanA, Avazyaka vagere kriyAone viSe kuzaLatA, tIrthakara pramukhane viSe je Atarika bhakti e zuM ane tIrthasevA e pAMcamuM 1 siddhAntA ane dharmavAdI e baMne prabhAvakanA daSTAMta tarIke emane ullekha che. emanuM temaja zrI malavAdI pramukha bIjA prabhAvanAM caritro granthanuM kalevara vadhI jatuM hovAthI atrana ApatAM te mATe samyakatvasatinI TIkA jevA bhalAmaNa che. 2 enA jIvanacaritra mATe juo caturvizatikAne upadyAta. Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuka ] sAnuvAda 429 ema (kule) pAMca bhUSaNA samyaktvane vibhUSita kare che. (tethI) samagra zakti anusAra te karavAM joie. ''-137-138 sulasA devapAlo'tro - dAyibhUpazca kAminI / pakSinavikrama rAjA, jJAtAni santi bhUSaNe // 139 // bhUSaNa saMbaMdhI daSTAntA-- zlA sulasA, devapAla, udAyi rAjA, kAminI ane pakSInA sahAra karanArA (tri)vikrama nRpati e atra bhUSaNa saMbaMdhI udAharaNo che."-139 sulasAnuM caritra-- spaSTI-rAjagRha' nagaramAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. indrane mAlinI jema tene nAga nAmanA sAthei hato. AnI priyAnuM nAma sulasA hatuM. peAtAne putra na heAvAthI sArathi ciMtAtura rahetA hateA. tenI A cintA dUra karavA mATe sulasA dharmonuM vizeSa ArAdhana karavA lAgI. dararoja trikAla jitapUjana karavuM, brahmacaryapUrvaka Ayakhila (AcAmya) karavAM ityAdi dhArmika kriyAomAM te potAnA samayano sadupayAga karavA lAgI. " eka veLA ' sAdhama " devalAkamAM indre sulasAnA sattvanI khUba stuti karI. te eka devathI sahana thai zakI nahi. ethI sAdhuneveSa sajI sulasAnI parIkSA karavA mATe te ene ghera Avyo. sAdhu samajIne A nArIe tene namana karyuM. eTale A kRtrima sAdhue tene kahyuM ke huM zraddhALu zrAvikA ! eka sAdhu mAMdA thai gayA che, tene zarIre lagADavA tela joIe chIye. A sAMbhaLIne ha bhera sulasA lakSapAka tela levA gai, kemake supAtrane tenuM dAna devAthI te tela banAveluM sArthaka thaze evA zubha vicAra tene sphuryAM. je A lakSapAka telanA eka kuMbha lai te AvatI hatI tevA ja A deve mAyAthI tene phADI nAMkhyA. AthI te khIe levA gai. te laIne AvatAM paNa te paNa deva-mAyAthI phUTI gayo. evI rIte sAta kuMbhA phUTI gayA tepaNu ene bhASa tevA ne tevA ja kAyama rahyo. vizeSamAM peAtAnuM puNya pramaLa nathI, peAte nirbhrA che ke jethI satpAtrane viSe telanuM dAna na karI zakI ema te potAnI jAtane Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 vairAgyarasamajavI [ paMcama niMdavA lAgI. tenA Ave akhaMDita zubha bhAva joi deva pragaTa thayeA ane sulasAne kahyuM ke indre tArI je prazasA karI hatI te mane sAcI nahi lAgavAthI huM ahIM tArI parIkSA karavA mATe AvyA. mane have pratIti thai che ke indre kahyA karatAM paNa tuM adhika sattvazALI che; vAste huM mahAzayA ! huM tArA upara saMtuSTa thayA chuM, mATe tArI icchAmAM Ave te mAga. sulasAe javAba ApyA ke ema chete mane putrA Apa. AthI deve tene batrIsa gALIe ApI ane kahyuM ke A ekeka khAvAthI tane ekeka putra thaze. A pramANenI vAtacita karI deva svasthAnake cAlyA gayA. putrA thAya evI gALIe maLavAthI sulasAne ghA AnaMda thayA, batrIsa vAra garbha dhAraNa karavAnuM kaSTa temaja teTalI vAra prasRtinI vedanA asA trAsarUpa jANI batrIse gALI eka ja sAthe khAi javAthI khatrIsa lakSaNAthI lakSita evA eka ja putra thaze ema dhArI e khatrIse geALI khAI gaI; paraMtu tenA dhAravA karatAM pariNAma ulaTuM AvyuM. AthI te ene batrIsa gaoNM rahyA. AnI apAra vedanA nahi sahana thai zakavAthI teNe pUrvokta devane uddezIne kAryotsarga karyAM. AthI e deva AvyA ane tenI vedanA dUra karatAM kahyuM ke huM sulasA ! teM A ucita karyuM nahi; kemake AthI tA tane samAna AyuSyavALA khatrIsa putra thaze ane tee ekI vakhate maraNa pAmaro, A pramANenI paristhiti samajAvo e deva cAlatA thayA. kAlAMtare garbhanA kALa pUrNa thatAM sulasAe batrIsa putrAne janma ApyuM. samaya jatAM A sarve yauvana-avasthA pAmyA ane te sarve zreNikanI pAse rahenArA vizvAsu nAkarA banyA. ekadA zreNika rAjA ceDA rAjAnI sAta putrIomAM sAthI meATI sujyeSThA nAmanI putrInuM saMketAnusAra suraMgane raste thaine haraNa karavA gayA. A vakhate sulasAnA chatrIsa putrone teNe sAthe lIdhA hatA. A zreNika rAjA sujyeSThAnA mahela AgaLa jai paheAMcyA eTale gujyeSThA sAthe javA nIkaLI. Ane jatI joi enI nAnI bena cillaNA paNa taiyAra thaI. suraMga AgaLa AvyA mAda sujyeSThAne ratnanA kaDiyA yAda Avye eTale te levA te mahele pAchI pharI. A daramyAna cillAe zreNikane kahyu' ke zatrunA rAjyamAM vadhAre vakhata rokAi rahevuM sahIsalAmata na gaNAya. AthI sujyeSThAnI rAha joyA vinA zreNike cillaNAne rathamAM besADI cAlavA mAMDayuM. thADIka vAramAM tAM sujyeSThA suraga AgaLa AvI pahoMcI, paraMtu zreNika temaja cillaNAne tyAMthI palAyana karI gayelAM joI tene pitto uchaLI Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 41 AnyA. mahelamAM AvI teNe, cillaNAne kAI duSTa harI jAya che. evA zerakhakAra karI mUkyo. A sAMbhaLI tenA pitA tyAM AvI pahoMcyA ane zreNikane pakaDI pADavAne teNe potAnA sainikAne suraMgamAM utAryAM. zreNika ane cillaNA sahIsalAmata paheAMcI jAya te mATe sulasAnA khatrIsa putrAe A sainika sAthe ghera yuddhamAM jhaMpalAvyuM ane potAnA svAmInI khAtara peAtAnA prANA paNa hAMsI dIdhA. mA laDAi jeTale vakhata cAlI eTalAmAM te zreNika cillA sAthe peAtAnA nagaramAM AvI paheAMcyA ane satvara teNe tenI sAthe lagna paNa karI dIdhuM. sulasAne peAtAnA badhA putra samakAle marI gayAnI khabara paDI tyAre tenA zAkano pAra rahyo nahi, paraMtu catura abhayakumAre tene ghaNI ghaNI samajAvI ane Akhare tenI dilagIrI dUra karatAM kahyuM paNa kharUM ke tArA jevI samyakRtyadhArI, vivekI jaina ramaNIne AvuM rudana zele? eka veLA 'caMpA' nagarImAM zrIvIra jinezvaranuM samavasaraNa thayuM. tyAM puNyaprabhAvaka, devagurubhaktikAraka, suzrAvaka, parivrAjaka apaDe emanI dezanA sAMbhaLavA hAjara hatA. 'rAjagRha' javA mATe jyAre te taiyAra thayA tyAre bhagavan mahAvIre kahyu ke tuM mahAsatI zrAvikA sulasAne amArA dharmalAbha kaheje.2 vArU ema kahI a`aDe 'rAjagRha' javA nIkaLye gagana-mArge thaIne te jhaTa sulasAnA dvAra pAse AvI paheAMcyA. tyAM eka kSaNavAra thebhyo. evAmAM eNe vicAra AvyA ke bhagavan mahAvIre svamukhe jene dharmalAbha kahevaDAvyA che tenA jainatvamAM maNA heAya ja zAnI? chatAM tenI dharmamAM kevI aDaga zraddhA che tenI pratIti karavA mATe huM tenI parIkSA karUM. Ama vicArI vaikriya labdhi vaDe anya rUpa viSuvI teNe sulasAnA gharamAM praveza karyAM ane bhikSA paNa 1 A prasaMgane anulakSIne samyaktvasatinI TIkAmAM 165mA patramAM kahyuM che ke C/ mA zocatamamI bhAvA, bhuvi sarve vinazvarAH / sarva sAdhArane nRtyo, tat : co samudraa? || 68 // mRtyustu sarvajantUnAM prakRtirjagati dhruvam / nIvitayaM vidhAratu, tamAro vimuzrRtAm|| 66" 2 A prasaMga uparathI parama vItarAga vIra prabhune kALuM kalaMka caDAvavA keTalAMka varSoM upara eka narAdhame hAma bhIDI hatI, paraMtu jema kAgaDAne suMdara bhajana na game, paraMtu viSTA guMthavI game tema A halakaTane AvA ja dhaMdhA sUjhe te temAM zI navAi ? Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 vairAgyarasamajarI mAgI, paraMtu supAtra sivAya anyane bhikSA nahi ApavAnA niyamavALI sulatAe Ane bhikSA ApI nahi. AthI A parivrAjaka ya vara tyAMthI cAlate thaye ane e nagaranA pUrva dizAnA daravAje AvI vayi labdhi vaDe cAra vadanavALA, rAjahaMsanA vAhana upara ArUDha thayelA, sAvitrIthI yukta, cAra hAthavALA, brahmasUtra vagerethI alaMkRta evA sAkSAt badalAtuM pa vikuvI le ke samakSa e dezanA ApavA lAgyA. ene vaMdana karIne A nagaranA rAtuM leka AvyA, paraMtu sulAsA zrAvikA AvI nahi. bIje divase dakSiNa dizAnA daravAje jaI aMbaDe garuDarU5 laDanavALA, zaMkha, caka, gadA ane dhanuSyathI suzobhita Ara hAthazALA, ane mane hara gopIo sAthe kaDA karatA kRSNanuM rUpa dhAraNa karyuM paraMtu A phera paNa julamA enA darzanArthe lAvI nahi. trIje divase pazcima dizAnA rAje 4 ka. 2. DAma te che DI : 6 para rUpa dhare beDa. A samaye paNa hAlamAM te kaI , " , be divase uttara dizAnA daravAje jaI A parivAra ke samavase raNuM ne tyAM tIrthaMkaranuM rUpa dhAraNa karI te dezanA ApavA lAgyA. paraMtu A veLA paNa sAcI zraddhAvALI mulAsA to na ja AvI. AthI eNe eka mANasa ekalI gulAsAne kahevaDAvyuM ke bahAra tIrthakara padhAryA che te tuM jaina hovA chatAM tene namana karavAmAM kema utsuka jaNAtI nathI? mulasAe kahyuM ke zrI mahAvIrane mUkIne A bhUmi upara anya tIrthakara che ja nahi. pilA mANase uttara Ape ke A te pacIsamA tIrthaMkara che. ene javAba vALatAM sulasAe kahyuM ke AvuM kadI bane ja nahi, vAste A kaI mAyAvI Avyo jaNAya che. hajI kasI jevAnA irAdAthI A mANase sulasAne kahyuM ke bena ! AnAthI jyAre jaina zAsananI unnati thaI rahI che te pachI ene namaskAra karavAmAM ze deSa che? mulAsAe pratyuttara Apyo ke asatyathI-daMbhathI thatI prabhAvanA te prabhAvanA ja na kahevAya. A pramANenI vAtacita thatAM e mANasa aMbaDa pAse gayo ane sarva vRttAntathI tene vAkephagAra karyo. AthI kapaTa-nATakane saMharI laI pitAnA sAcA svarUpamAM aMbaDa sulatAne ghera AvyA. tyAM teNe sAcI hakIkata jAhera karI ane tenI ghaNI prazaMsA karI te svasthAnake gaye. A khuda vIra prabhue pitAne dharmalAbha kahevaDAvyo tethI pitAnI jAtane dhanya mAnatI ane prabhunA guNagAnamAM adhika tanmayatA anubhavatI mulAsA dharmamAM kAla-nirgamana karavA lAgI. enA saguNe ane satkRtyone laIne Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda tene ravarganI saMpadA sAMpaDI. tyAMthI vI kAlAMtare te "bharatakhaMDamAM AvatI covIsImAM nirbhaya nAmanA paMdaramA tIrthaMkara thaI mokSe jaze. anekavidha vaMdana hajo A Arya ramaNI ane kATiza abhinaMdana hojo enI aDaga Tekane, devapAlanI kathA- "acalapura nagaramAM siMha rAjA rAjya karatA hatA. tyAM jinadatta nAmane eka zreNI vasate hatuM. tene devapAla nAme eka nokara hatuM ke jenuM kAma Dhora cAravAnuM hatuM. eka vakhata comAsAmAM te Dhora carAvavA rAnamAM gaye hate. tyAM nadI kAMThe sUryanA jevuM prakAzamAna zrIhaSabhadevanuM biMba tenI najare paDyuM. AthI tenA AnaMdane pAra rahyo nahi. tyAM AgaLa teNe ghAsanI jhuMpaDI bAMdhI ane temAM A mane hara biMba padharAvyuM. A vakhate teNe evo niyama lIdho ke AnA darzana karyA vinA mAre bhejana karavuM nahi niyama anusAra dararoja te tyAM Avate ane nadInA jaLathI snAna karI te prabhunI pratimAnuM prakSAlana karate temaja tenuM puSpAdi vaDe pUjana karate. Ama karyA pachI ja te bhojana karate. keTalAka divasa sudhI tene pratijJA nirvAha karavAmAM muzkelI naDI nahi. paraMtu kAlAMtare nadI mAM rela AvI ane tethI tenI pele pAra pratimAnA dAdi mATe javA e samartha tha nahi zeTale e divase e bhUkhe rahyo. zeThe A vAta jANI tyAre A bhAvika niyamavALAne teo kahevA lAgyA ke ApaNA gharamAM jina-mUrti che tenI tuM pUjA karI bhojana karIza to tArA niyamano bhaMga thaze nahi. devapAle A vAnuM mAnya na rAkhI ane teNe te sAta divasa bhajana vinA pasAra karyA, AThame divase nadInAM jaLa utarI gayAM eTale te Icchita sthAne AvI pahoMcyo. tyAM AvIne jue che te jhuMpaDInA daravAjA AgaLa eka bhayaMkara siMha UbhuM hatuM, paraMtu tenI ziyALa jeTalI paNa darakAra na karatAM teNe te jina-pUjA karI ane ATalA divasa prabhunA darzanathI tene vaMcita rahevuM paDyuM hatuM te mATe teNe Atma-niMdA karI. devapAlanA satva ane bhaktibhAvathI khuza thayelA eka deve tene kahyuM ke tArA upara huM prasanna thayo chuM, vAte tane je game te mAga. devapAle rAjya mAgyuM eTale deve kahyuM ke AjathI sAtame divase tane te maLaze. Ama kahI deva cAlate thayo. A ja gAmane rAjA sAtame divase ekAeka marI gaye. tene putra nahi hevAthI pAMca divya zarugArI nagaramAM pheravAyAM. hAyiNI pharatI pharatI devapAla rAnamAM beTho hato tyAM AvI ane tenA upara teNe kaLaza reDa. A pramANe devapAlane A gAmanuM rAjya maLyuM. 55 Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama - devapAla pite A gAmane rahIza hatuM ane vaLI jinadattanA cAkara tarIke te jANItuM hatuM tethI lake tenI AjJA mAnatA na hatA. AthI kaMTALIne teNe pelA devane yAda karyo ane tene Thapako ApavA lAgyuM ke A rAjya karatAM te mane cAkarImAM vizeSa sukha hatuM. A sAMbhaLIne deve uttara ApyA ke tAre rAjyanI lagAma choDI devAnI jarUra nathI, kemake tArI AjJA badhA mAthe caDAve e tane huM upAya batAvuM chuM. tuM kuMbhAra pAse mATIne maTe hAthI taiyAra karAvI tenA upara tuM ArUDha thaje eTale te cAlaze. pachI te AkhA gAmamAM enA upara besIne pharaje eTale A camatkArane joIne loko tArI AjJA pramANe vartaze. devapAle tema karyuM ane badhA loko tenA hakamane mAna ApavA lAgyA. pite je zeThane pahelAM nokara hatuM te zeThane eNe nagarazeThanI padavI ApI. vi. zeSamAM nadI kAMThe je biMbanI pite pUjA karato hato tyAM ucca jinAlaya baMdhAvI ane bhavya pratimAnI tyAM prANapratiSThA karAvI e enI pratidina trikAla pUjA karavA lAgyuM. jaina zAsananI unnati karavAmAM potAnI zaktine te upayoga karavA lAgyo. samaya jatAM te mULa nRpatinI kanyAne paraNyo. eka divasa rAjA rANI gekhamAM UbhAM hatAM tevAmAM eka kaThiyAro najare paDatAM rANI mUriSThata thaI gaI. zItopacArathI cetanya AvatAM kaThiyArAne darabAramAM belAvI rANIe pUchayuM ke tuM mane oLakhe che? kaThiyArAe nA kahI eTale devapAlane teNe kahyuM ke pUrva bhavamAM huM AnI patnI hatI. je jinezvaranI tame ja pUjA karo cho te ja jinarAjanI e ja vagaDAmAM pUjA karavAno meM eka muni pAse niyama lIdhuM hatuM ane te meM maraNa paryata pALe tethI Aje huM rANa thavA pAmI chuM. meM A kaThiyArAne jaina dharma pALavA ghaNuM samajAvyuM, paraMtu tene gaLe te vAta utarI nahi ane ethI hajI enI e ja sthitimAM te Aje che. A sAMbhaLIne kaThiyArAnA hRdayamAM dharmane apAze saMcAra thaye. devapAle visa sthAnakamAM prathama evA "arihaMta padanuM ArAdhana karI tIrthakara nAma-karma upArjana karyuM. dIkSA laI cAritra pALI teo svarga saMcaryA ane tyAMthI ravI apavarganA adhikArI thaze. udAyInuM udAharaNa "rAjagRhI nagaramAM keNika apara nAma azokacaMdra rAjA rAjya karate hate. ene padmAvatI nAmanI lAvaNyavatI patnI hatI. A daMpatIne Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda kaMpa saMsAra-sukha bhogavatAM eka putra thayo. AnuM nAma udAyI rAkhavAmAM AvyuM. rAjAne A eTale badhe priya hatuM ke jema sAdhu rajoharaNa sAthe ne sAthe rAkhe tema te UThatAM, besatAM, khAtAM, pItAM, pharatAM paNa tene sAtha cheData nahi. ekadA pitAnA DAbhA sAthaLa upara udAyIne besADI rAjA bhejana karate hato. aDadhuM jamaNa thaI rahyuM tevAmAM udAyIe mUtranI dhArA tenI thALImAM choDI, kintu putra-vAtsalyathI temaja laghuzaMkA karatA aTakAvavAthI rega thAya evA vicArathI rAjAe tene aTakAvyo nahi. pachI mUtrathI pRSTa thayelA bhajanane ja tyAga karI enI e ja thALImAM eNe bIju bhejana karyuM. sAthe sAthe e keNika potAnI mAtA cilaNane kahevA lAgyo ke je mane mArA putra upara prema che tevo koIne hato nahi, che nahi ane haze paNa nahi A sAMbhaLIne enI mAtA hasI paDI ane kahyuM ke tArA para tArA pitAne jeTalo sneha hatuM tene karoDame bhAge paNa A tAre prema nathI. AnuM kAraNa pUchatAM cilaNae kahyuM ke jyAre tuM gabhamAM Avyo tyAre mane tArA pitAnAM AMtaraDAM khAvAno vicAra thaye. abhaya. kumAre mAro e aniSTa dehada pUro karyo, paraMtu mane AthI ema bhAsa thaye ke A garbha enA pitAne ghAtaka thaze. samaya jatAM tAro janma thaye eTale uparyukta vicArathI meM tane ukaraDe pheMkAvI dIdhA. tyAM eka kUkaDAe tArI TacalI AMgalI karaDI nAMkhI, tethI tuM raDavA lAgyuM. A vAta tArA pitAne kAne pahoMcatAM teo tene laI AvyA ane mane Thapako Apyo. tArI AMgaLImAMthI parU vahetuM hatuM ane tethI tane apAra vedanA thatI hatI. to kaI cena paDe te mATe tArI AvI parathI bharapUra AMgaLI pitAnA mukhamAM rAkhI tArA pitAzrI te cUsatA. darabAranAM seMkaDo kaye paDatAM mUkI temaNe tene ArAma thayo teTalA divasa sudhI A pramANe tArI zuzraSA karI. bela A prema adhika kahevAya ke tAro? A sAMbhaLI keNika jhaMkhavANe paDI gayA ane pitAnA pitAzrIne kASThapiMjaramAMthI mukta karavA pote jAte moTI DAMga laIne deDyo. Ane yama-daMDa jevA daMDane laIne pUrA vegathI pitAnI sAme dhasI Avate jaI zreNike vicAra karyo ke A mane mArI nAMkhavA Avyo che. Ama dhArI te tAlapuTa viSa khAI maraNane zaraNa thaye. A dekhAvathI keNika te Abhe ja banI gayo ane pitAnI jAtanI niMdA karate atyaMta vilApa karavA lAgyo. enuM duHkha visAre paDe te mATe divAnene "caMpA nagarImAM rAjadhAnI badalavI paDI. kAlAMtare dakSiNArdha "bharatakhaMDanA samagra nRpatione keNike jItI lIdhA. pachI abhimAnanA zikhare caDhele te potAnI jAtane terame cakravarti mAnavA Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama lAgyA ane teNe vaitADhaya' parvatanI 'tamisrA' guphAnA daravAjA upara daDathI prahAra karyAM eTale tenA adhiSThAyaka kRtA deve karI nAkhyuM. tene bALIne bhasma AnI pATe laghu vayamAM udAyIne pradhAnAe besADacA. pitAnA zAkathI tenuM citta vyagra rahetuM hAvAthI pradhAnAe rAjadhAnI pheravavA vicAra kI. yogya sthaLanI zeAdha karavA temaNe mANaso mokalyA. teo pharatAM pharatAM 'gaMgA' nadInA kinAre jayAM agnikAputrane kevalajJAna prApta thayuM hatuM tyAM AvI caDavyA. A maharSinI mastakanI tuMbaDI tyAM daTAi gayelI tenI upara eka pADela' nAmanuM jhADa ugyuM hatuM, tenA upara beThelA eka pArTanA mukhamAM peAtAnI meLe pataMgiyAM AvI paDatAM joI A sthaLane rAjadhAnI tarIke pasaMda karavAmAM AvyuM. ahIM udAyI rAjA AvyA ane enuM nAma pADalIpura' rAkhavAmAM AvyuM. A sthaLanA prabhAthI enA samagra vairIA zAMta thai gayA ane enA caraNamAM zira jhUkAvavA lAgyA. A rAjAe dAnavIra ane yuddhavIra tarIke ja nAmanA meLavI eTaluM ja nahi paNa khAra te grahaNa karI, cAra pardhAne divase deva ane gurunuM vaMdana, cha AvazyakAnuM setrana, poSanuM AcaraNa vagere puNya kAryAM karI te dharmavIra tarIke mazahUra banyA. rAjya kAryane bhAra hovA chatAM samaya kADhI te dharmasthAnamAM jai dhArmika kriyA karavA cUkatA nahi. jaina zAsananI divya jAti jhaLahaLatI rAkhavA te pUrNa prayAsa karo. eka vakhata yuddhamAM udAsInA hAthe kAI eka gAmanA ThAkAra mA garcA ane tenA mAlakhaccAM rakhaDatAM thaI gayAM. temAMno eka cheka meTA thai AvatAM peAtAnA pitAnuM vera vALavA te atyaMta Atura banyA. peAtAnA dAva sAdhavA mATe teNe 'ujjayanI'nA rAjA Azraya lIdhe. A rAjA udAyInA duzmana hatA eTale teNe ane madada karavA hA pADI. peAtAnu kAma pAra pADavA te 'pADazIpura' AvyA, paraMtu potAnA pAse kAi paNu rIte saLe paDe tema na lAgavAthI teNe kapaTathI dIkSA laI dhanA bahAne udAsIne zvetaravAnA vicAra karyAM. A rAjAnA dharmaguru pAse pete dIkSA lIdhI, parantu roharamAM eka charI saMtADI rAkhI. gurune vinaya ? te evA sAcavavA lAgyA ke gurue rAjI thai tenuM vinayaratna nAma pADyuM. grAmanugrAma vihAra 1 sarakhAve~~ " namana namaname be hai, heAta name nAdAna; dagalabAja dunA name, cittA cAra kamAna. 33 Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 437 gucchaka] sonuvAda karatAM karatAM ekadA A guruvarya pADalIpura padhAryA. sAthe temane ziSya-ratna (?) vinaya ratna paNa hatA, udAyI rAjAe tenuM bahumAna karyuM ane dararoja dezanA sAMbhaLavI zarU karI. eka veLA parva-tithi AvatAM savAranuM pratikramaNa karI, snAnAdika zuddhi karI, jina-pUjana karI, guru pAse AvI 492 AcAra sAcavI, dvAdazAvarta vaMdana karI, aticAronI AlocanA karavA pUrvaka guru pAse caturvidha AhAranA tyAgarUpa upavAsanuM teNe pratyAkhyAna karyuM. sAMje darabAramAM pite sthApanA karelI dharmazALAmAM rAtri paiSadha karavAnA irAdAthI te gaye. pitAnA zuddha bhAvanI vRddhi thAya te mATe teNe guruvaryane tyAM padhAravA vinavyA. guru vinaya ratnane sAthe laIne tyAM AvyA, guru samakSa rAtri-paSadha aMgIkAra karI, prathama praharanI pratilekhanA karI ane saMskAraka pAtharI rAjA nidrAdhIna thaye. guru paNa dharma-kathA karatAM karatAM suI gayA. vinaya ratna kapaTa-nidrAnuM sevana karyuM. Aje rasoLa varSe udAbIne ghATa ghaDI potAnA pitAnuM vera levAne avasara hAtha Avelo joI enI chAtI hathiI lAvA lAgI. cAranI jema cUpakIdIthI te rAjA samIpa gae ane dharma-thAnamAM gurunI hAjarImAM A duSTAtmAe rAjAnuM gaLuM haraNa jevA pavitra dharma-sAdhanAmAM saMtADI rAkhelI charI vaDe chedI adhamamAM adhama kArya karyuM. pakaDAI javAnI bIkathI te tyAMthI nAThe. paheregIree tene aTakAvyuM, paraMtu dIrghazakAe jAuM chuM ema kahI tyAMthI sAdhunA lebAsamAM saMtAyele e setAna chaTakI gaye. A tarapha rAjAnA gaLAmAMthI lohInI dhArA cAlavA mAMDI ane te cheka gurunA saMstArakane tarabaLa karavA lAgI. guru AthI jAgRta thaI gayA ane AvuM paizAcika ane jaina zAsanane kalaMkita karanArUM apakRtya joI bhavacarima pratyAkhyAna laI ApaghAta karI teo svargagAmI banyA. savAra paDatAM darabAramAM hAhAkAra macI rahyo. sai kaI samajI gayuM hatuM ke AvuM kALuM kRtya karanAra bIjo kaI nahi paNa vinaya ratna ja hatuM. A badamAsanI pUrepUrI baradAsa karavAnA IrAdAthI rAjasevakee enI khUba tapAsa karI, paraMtu A muniveSadhArI narAdhama te kayArano e "ujayinI javA nIkaLI paDyo hate ane jema bane tema jaladI te tyAM AvI paNa pahoMcyA. tyAMnA rAjA pAse jaI pitAnI bahAdurInI vAta teNe saMbhaLAvI. AthI A rAjAne paNa jhAMjha caDI ane sirapAva tarIke teNe vinayanane tyAMthI tenuM kALuM meTuM laI dezAMtara javAnuM rokaDuM parakhAvI dIdhuM. vinaya ratananI dhArmika kriyA daMbhAmaya hovAthI te badhI upara pANI pharI vaLyuM hatuM. vizeSamAM te abhavya paNa hatuM eTale AvA nAlAyakanI zarama kathA ATalethI ja khalAsa karIzuM. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 vaiirAgyarasamaMjarI [ paMcama udAthI nArezvara te zuddha kiyAne jANakAra ane pAlaka hevAthI tene svargamAM sthAna maLyuM eTale ullekha karI viramIzuM. kAminInI kathA- spaSTI-rAjapura" nagaramAM amitateja nAmane rAjA rAjya karate hatuM. te veLA eka vidyArUpI baLavALo parivrAjaka tyAM AvI caDe. teNe potAnI vidyAnA baLathI aneka rUpavatI ramaNIonuM haraNa karyuM temaja bIjI kIMmatI vastuo paNa te coravA lAgyA. AthI kaMTALI gayelI raiyate rAjAne phariyAda karI. rAjAe tapAsa karavA mATe koTavALa vagerene hukama karyo, paraMtu corane kazo patto lAge nahi eTale rAjA jAte tapAsa karavA nIkaLyA. rAta divasa zodha karatAM pAMcame divase sAMjanA vakhate sugaMdhI phUla, attara, tAMbula vagere kharIdate eka navIna puruSa tenA jevAmAM Avyo. A ja cora che e zaka AvavAthI rAjA tenI pAchaLa pAchaLa gaye. aMdhAruM thatAM te puruSa nagaranI bahAra nIkaLI pAsenA jaMgalamAM gayo. tyAM eka gupta guphA hatI ane tenA daravAjA upara meTI zilA hatI. te UghADI je te praveza karavA jAya che teTalAmAM ja rAjAe tenuM mAthuM taravAranA eka jhaTake uDAvI dIdhuM ane tyAM nizAnI karI pite pAcho pharyo. savAre pitAnA sipAIone teNe te guphAmAM utAryA ane badhe mAla bahAra kaDhAvyuM ane je jene have te tene havAle karyo. AthI badhA loko khuzI khuzI thaI gayA, paraMtu eka zeThanI strI te A parivrAjakanA maraNanA samAcAra sAMbhaLI tenI pAchaLa baLI maravA taiyAra thaI, kemake pelA parivrAjake enA upara kAmaNa kareluM hatuM. zeThe tene ghaNI samajAvI, paraMtu te ekanI be thaI nahi. Akhare eka maMtravAdI tyAM AvI pahoMcyo. teNe zeThane salAha ApI ke jyAM e parivrAjakane bALavAmAM ke dATavAmAM AvyuM hoya tyAM jaI tenAM hADakAM lAvI pANImAM ghoLI te pANI tamArI patnIne pIvaDAvo eTale enA uparathI ene rAga utarI jaze. zeThe tema karyuM eTale tenI patnI pUrvanI peThe tenI sAthe saMsAra calAvavA lAgI. A uparathI sAra e levAne che ke jevI rIte A pramadAe parivrAjaka upara atyaMta rAga rAkhe tema samaju manuSya sarvajJapraNIta dharma upara rAkhave ke jethI tene jaladI mekSa maLe. trivikamanI kathA "zrAvasti" nagarImAM trivikama rAjA rAjya karate hate. eka vakhata te jaMgalamAM jatuM hatuM tevAmAM keIka paMkhI sAmuM maLyuM. AthI apazukana thayA ema mAnI rAjAe tenA upara bANa cheDayuM. eTale te tarata ja jamIna upara paDI taraphaDavA lAgyuM. te joI tene dayA AvI ane pazcAttApa thavA Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] satuvAda 439 lAgyA. AgaLa jatAM tene eka jaina muni maLyA. temane praNAma karI rAjAe pUchyuM' ke huM mahArAja ! Apa ahIM ekalA kema birAje che ? munie kahyuM ke AtmAnA uddhAra karavA. rAjA-AtmaddhAra kema thAya ? muni-sarve jIveAne potAnA samAna gaNavAthI. rAjAe kema bane ? muni-ahiMsAvrata AdaravAthI. rAjA-e vrata kema AdarAya ? muni-saMyamanA saMcaya karavAthI. rAjA-e kevI rIte khane ? munisa prarUpita pAMca mahAvrata AdaravAthI. A sAMbhaLI rAjAe kahyuM ke jo ema che te mane te mahAtratA Ape. Ama kahI rAjya-lakSmInA tRNavat tyAga karI pakSi-hiMsAnA pApathI nivRtta thavA e rAjAe dIkSA aMgIkAra karI. anukrame vidhipUrvaka tapazcaryAM karI teNe teolezyAnI labdhi paNa meLavI. peluM paMkhI marIne billu thayuM. eka veLA A rAjiSane jatA joI pUrva bhavanA vaira-bhAva prIsa thatAM lAkaDI vagere mArIne e bhinna tenI kadarthanA karavA lAgyA. teolezyA mUkI bhasmIbhUta karavAthI pApa lAgaze e bhUlI jaI A trivikrama rAjarSie te te labdhine upayoga karI ene khALI mUkyA. bhillamarIne kaika jaMgalamAM siMha thayA. tyAM paNa A rAjarSi jaI caDyA. pUnA vairathI prerAine te si Mha enI sAme dhasI AvyuM. A pherI paNa teolezyA mUkI ene A munie khALI nAMkhyA. marIne te dIpaDA thayA. tenI najare A muni paDatAM te paNa ene mAravA doDayA. A vakhate paNa tejolezyA vaDe munie tenA praNa lIdhA. marIne te sAMDha thayA. A munine jotAM tene bahu kra:dha caDyA ane e enA tarapha pUra josathI dhasyA. A veLA paNa munie tA teolezyAnA prayAgathI ene saLagAvI mUkayeA. marIne te sa thayA. A muninA meLApa thatAM te tene DasavA doDayA, paraMtu munie te tejolezyA mUkI tene bALIne bhasmIbhUta karI dIdhA. A sarpa marIne brAhmaNa thayA. tenA jevAmAM A muni AvatAM teNe enI khUba niMdA karI. AthI cIDa caDhatAM munie tejolezyA vaDe tene svadhAma paheAMcADI dIdhA. ahAhA kevI tiraskaraNIya khInA ! eka paMkhInI hatyAthI udbhavelA pApathI bacavA mATe rAjapATa cheDI jaina dIkSA lIdhelAne hAthe sAta sAta hatyA thai! kevI mUrkhatA ! A te Aga olavavA mATe ghasleTane upayoga thayA !! nivivekIne savaranuM svapnuM hAya ke ? kayAM khahArathI jaina muninA veSa ane aMdarathI kuTila karma-baMdha ! ! ! 4 pelA brAhmaNa marIne vArANasI nagarImAM mahAbAhu nAme rAjA thayA. yathApravRttakaraNAdike karIne kAi zubha karmanA udaya thatAM kAika jaina 1 juA ArhatadarzanadIpikA (pR. 91-104), . Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama muni tenA jevAmAM AvyA. AthI tene jAtismaraNa jJAna thayuM ane peAtAnA pUrvanA sAta bhavA teNe joyA. tene zubha vicAra AvyA ke arere! mAre lIdhe pelA bicArA munine keve! ugra karma baMdha thayA. kAi upAyathI te mane maLI Ave te huM temane khamAyuM ane temane sanmArge vALu. AvA vicArathI teNe nIce mujabanuM ardha padya raju karyu ane kahyuM ke enA uttarA sUcavanArane huM eka lAkha sonaiyA ApIH- 64 ', viH varaH siddo, DhIlo pUjA vaLI Tvina / arthAt jeNe paMkhI, bilTa, siMha, dIpaDA, sAMDha, sApa ane brAhmaNane krodhathI mArI nAMkhyAM tenuM hAya zuM thaze ? lAlacanA mAryAM ghaNAe AnI pAdapUrti karI, paraMtu rAjAnA abhiprAyane te maLatI AvI niha. pharatA pharatA trivikrama rAjarSi te gAmamAM AvI caDavA. tyAM gAyA cAranAranA mukhe A zlAkArdha sAMbhaLIne te pAtAne uddezIne che ema jaNAtAM temaNe nIce mujakha uttarArdhe kahI saMbhaLAvyeH- 13 " enAminitAH joSAt, ca ca atti haddA ? !! A pelA gepAle rAjAne A uttarA jaNAvye eTale rAjAe kahyu ke kharAkhara che; paraMtu sAcu' bela, tane e kANe khattAbve ? geApAle trivikramanuM nAma dIdhuM. tatkALa rAjA muni pAse Avye ane peAtAnA aparAdha kSamAvavA lAgyA. munizrIe kahyu ke he narezvara ! emAM tAre zevAMka che ? ulaTA aparAdha tA mAre che. mAre tArI kSamA mAgavI joie. A ava sare eka sarvajJa muniratnanI tyAM padharAmaNI thai. temanI pAse jai praNAma karI A baMnene potAnA pApanuM prAyazcitta sUcavavA vinaMti karI. sarvajJe javAma ApyA ke 'zatru Mjaya ' tIrAjanI yAtrA karI ane tyAM tIvra tapa karo. nee tema karyuM ane bhAvapUrvaka sayama pALI ArAdhaka thayA eTaluM ja nahi chevaTe zivasukhanA paNa te bhAgI thayA. , paJca liGgAni samyaktve, prAguktAni bhavanti hi / kuurgdduk-nirgandho, sADatra vAnam ||140 nidarzanAni jAnIyAH, zrIvIraM padmazekharam / anukrameNa liGgeSu khyAtAni jainadarzane // 141 // yugmam Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] zamAdi liMga paratvenAM udAharaNA zlA pUrve kahelAM pAMca ligA te samyakatva viSayaka pAMca liMgA che. krUragaDuka, ('anAtha) muni, harivAhana, zrI(mahA)vIra ane padmarokhara e anukrame jaina darzanamAM kahelAM dRSTAMtA (pAMca) li MgA sabaMdhI jANavAM.'-140-141 faragaDuMka munivaranI kathA-- sAnuvAda spaSTI vizAlA' nagaramAM kAika AcAryanA ziSya mAsakSamaNunA pAraNe gAcarIe jatA hatA. tevAmAM ajANatAM temanAthI eka deDakI paga nIce cagadAi gai. e tarapha eka laghu ziSyanuM dhyAna kheMcAyuM, geAcarI ke pratilekha nAnI AlocanA karatAM ke pratikramaNa-samaye paNa e viSe mAsakSamaNIe kazI AleAcanA karI nahi. tethI laghu ziSye mATethI temane e vAta yAda karAvatAM kahyuM ke pelI deDakInI kema AleAcanA letA nathI ? AthI peAtAnI phajetI thayelI mAnI mAsakSamaNI tene mAravA doDayA, paraMtu vacamAM thAMbhalA sAthe aLAi maraNa pAmI jyAtiSa deva tarIke te utpanna thayA. tyAMthI cyavI STiviSa sa tarIke e avataryAM. e kuLamAM keTalAkane jAtismaraNa jJAna thayeluM hovAthI keTalAka sauM zuddha AhAra letA hatA. te joine Ane paNa tevuM jJAna thayuM, muni-vratanI virAdhanAthI peAtAnI durgati thayelI joi koi paNa jIvanA mAre hAthe ghAta na thAya te mATe mAre bilamAM AkhA divasa metu' ghAlIne rahevuM evA teNe vicAra karyAM. AthI phakta rAtre te bahAra nIkaLatA ane prAsuka pavanAdine AhAra karI nirvAha karatA. C 1 jue pR. 220-224. 56 441 A samaye kuMtI rAjAnA putrane kAI sarpa karaDyo ane tethI te marI gaye. AthI sarponuM nikaMdana kADhavA e rAjA taiyAra thayeA. je koi koi paNa jAtanA eka sapa mArI lAvaze tene eka maheAra inAma ApavAnuM teNe jAhera karyuM. AthI ghaNA mANaso AvuM kAma karI inAma meLavavA lAgyA. keIke A viSa sarpa upara AkarSaNI vidyA mUkI eTale te bahAra kheMcAvA lAceA. eNe vicAra karyAM ke jo huM bahAra nIkaLIza tA mArI STi paDatAM hajArA mANasAnA rAma ramI jaze, vAste mAre mukha bahAra na kADhatAM pUchyuM bahAra kADhavuM. Ama karyuM eTale pelA vidyAvALAe tenuM pUchaDuM kApyuM, jema jema sa` pAchalA bhAgathI mahAra nIkaLatA gayA tema tema pele! ene kApatA gayA. AthI tene atizaya vedanA thai, paraMtu zAMta citte tene sahuna karI te mRtyu pAmI e ja kuMbha rAjAnI rANInI kukSimAM avataryAM. A Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 vairAgyasamaMjarI [ paMcama vakhate nAgadeve rAjAne svapnamAM kahyuM ke AjathI tuM koI sapane mArIza nahi; tane putra thaze. pachI jyAre putra thaye tyAre tenuM nAma nAgadara pADavAmAM AvyuM. yauvana-avasthA pAme tyAre eka jaina muni jatA tene jovAmAM AvyA. emane dekhatAM ja tene jAtismaraNa jJAna thayuM ane tenI vairAgya-bhAvanA pradIpta thaI. mAtApitAne samajAvI temanI anujJA meLavI teNe dIkSA lIdhI. tiryaMca-enimAMthI AvelA hevAthI temane sudhAvedanIya karmane adhikAze udaya hato, ethI teo piruSI sudhInuM paNa pratyAkhyAna karI zakatA nahi. A joI temanA gurudeve temane kahyuM ke tArAthI tapazcaryA thaI zakatI nathI te tuM kSamA dhAraNa karaje. pachI temaNe temaja karyuM. savAra thatAM ja teo eka gaDuA pramANa phUra lAvIne khAya tyAre temane cena paDatuM. Ama teo dararoja karatA hovAthI temane upahAsa karanArAe temanuM "kuragaDuka nAma pADyuM. emanA gacchamAM anukrame eka, be, traNa ane cAra mAsanA upavAsanA karanArA cAra moTA sAdhuo hatA. teo "nityakhAuM" kahI emanI niMdA karatA, paraMtu pharagaDuka munirAja jarAe gusse thatA nahi. eka veLA zAsana-devIe AvI kuragaDuka munivarane vaMdana karyuM ane badhA sAMbhaLe tema temanI ghaNI stuti karI, ane bolI ke AjathI sAtame divase A gacchamAM eka munirAjane kevalajJAna thanAra che. A sAMbhaLI pilA cAra tapasvIo belI UThayA ke he devI ! teM mahAtmAone praNAma na kara. tAM A kuragAhukane kema namana karyuM ? devIe javAba Apyo ke huM dravyatapasvIone namatI nathI; meM to bhAva-tapasvIne namaskAra karyo che. Ama kahIne te adazya thaI gaI. AthI cAre tAravI lajavAI gayA. sAtame divase karagaDuka savAranA AhAra lAvyA. te khAvA mATe temaNe pelA tapasvIone paNa netaryA. AthI teo evA gusse thayA ke temane seDhAmAM baLakhA AvI gayA ane krodhathI, kuragaDuka dekhADavA je AhAranuM pAtra lAvyA hatA temAM teo thuMkayA, AthI karagaDuMke pitAnI samatA leza paNa gumAvI nahi, paraMtu teo ulaTA Atma-niMdA karavA lAgyA ke mane dhikkAra che, dhikkAra che, mArAthI eka paNa divasa tapazcaryA thaI zakatI nathI temaja mahAtmAonuM vaiyAvRtya paNa thatuM nathI. vicAra-zreNImAM AgaLa vadhI zukula dhyAna dayAtAM temane kevalajJAna utpanna thayuM. AthI deve deDatA AvyA ane temane svarNanA siMhAsana upara sthApana karI temaNe kevalajJAnane mahotsava karyo. A vakhate pilA tapasvIone samajAyuM ke ApaNe te dravya-tapasvI chIe, kharA bhAvatapasvI te kuragaDuka muniratna ja che. ApaNe temanI ane Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda 443 tyAra sudhI niMdA vagere dvArA je kadanA karI che te badala ApaNe emanI suhRdayathI kSamA yAcIe. mana, vacana ane kAyAnI zuddhipUrvaka khamAvatAM te cArene paNa kevalajJAna thayuM. AyuSya pUrNa thatAM e munIzvarA paNa ajarAsara padane pAmyA. harivAhananA prama---- 'bhAgAvatI' nagarImAM indradatta rAjA rAjya karatA hatA. tene maNiprabhA nAmanI patnIthI viAhana nAmanA putra thayA hatA. A rAjakumArane A naMgaramAM vasatA andara sutAranA putra naravAhana sAthe temaja susAra zeThanA putra dhanaMjaya sAthe gADha mitrAcArI hatI. A traNamAMthI peAtAnA kArya para lakSya na ApatAM dareka svacchaMda krIDA karatA hatA. AthI ekadA rajAe harivAhanane kaDavAM vacana kahyAM tethI te nagara cheDIne cAlI nIkakhyA. tenA mitrone khabara paDatAM teo paNa tene AvIne maLyA. mAtA, pitA, parivAra ane ddhi e sarvano tyAga karI teo paradeza javA nIkaLI paDayA. jatAM jatAM eka jaMgalamAM mahemanta hAthIne doDatA sAme AvatA joi navAhana ane dhanajaya nAsI gayA, jyAre rivAhana te tenI sAme thayA ane teNe tenA maDha utArI nAMkhyA. pachI teNe Ama tema tapAsa karI, paraMtu tenA mitre tene satyA nahi eTale kheda pAmI teNe AgaLa prayANa karyuM. raste jatAM eka suMdara sareAvara tenI najare paDayuM. tenuM pANI pIne ArAma lai uttara dizA tarapha te gaye! eTale eka bhavya mAga tenA jovAmAM AvyA. AnA madhyamAM eka vAva hatI temAM te utaryAM. tyAM eka yakSanA caityanA tene hana thayA. rAta paDI javAthI teNe tyAM vAseA karyAM. gheADI vAra thaI haze eTalAmAM nRpura, kaMkaNu ane ka-imekhalAnA raNukArathI AkAzane zabdAyamAna karatI apsarAe tyAM AvI caDI. temaNe yakSanI AgaLa vividha vArttitrA vagADI gAyana gAI nATaka karyuM. thAkI javAthI paherelAM vastro badalIne teo vAvamAM nahAvA gaI. hiravAhana jAgI UThayA hatA te saphALA beThA thai laghu lAghavI kaLAthI A vacce lai caityamAM pesI gayA. teNe aMdarathI bAraNAM dai dIdhAM. jalakrIDA karI bar3Ara AvatAM apsarAene valrA maLyAM nahi, ethI caityamAM tapAsa karavA teo AvI. bAraNAM baMdha jotAM temane khAtarI thaI ke cAra caityamAM bharAI beThA che. jeNe ATale sudhI AvavAnI temaja ApaNAM vastrA levAnI hAma bhIDI che te sAmAnya puruSa nahi hAya ema dhArI zAMta vANIthI tene manAvavA joie ema vicArI apsarAoe harivAhanane khuza karI daravAjo UghaDAvyA ane vaDyA pAchAM meLavyAM. A vakhate rAjI thaine Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 vairAgyasamaMjarI [paMcama apsarAoe rAjakumArane eka khaga-ratna ane divya kAMcaLI bakSIsa tarIke ApyAM; vizeSamAM TuMka samayamAM tane rAjya maLaze e AzIrvAda ApI teo svasthAne cAlI gaI. savAra paDatAM rAjakumAra mitranI zodhamAM AgaLa vadhe. mArge jatAM eka zUnya nagara tenI daSTie paDavuM. kautukathI te aMdara gayo eTale vacalA bhAgamAM eka sAta mALane rAjamahela teNe dIThe. sAtame mALe jaIne te jue che te vidhAtAe namunA mATe jANe taiyAra karI hoya evI eka ramaNa tyAM zokAtura cahere beThI hatI. tenI pAse jaI AzvAsana ApatAM kumAre tene zakanuM kAraNa pUchayuM. A abaLAe uttara Apyo ke huM "zrAvastInA vijaya rAjAnI anaMgalekhA nAmanI putrI chuM. eka vakhata huM gokhamAM UbhI rahIne nagara nihALI rahI hatI tevAmAM mArA rUpathI mohita thayelA jayanta vidyAdhare mAruM haraNa karI ane ahiMyAM lAvI A navuM nagara vasAvyuM che. hAla te mane ekalI mUkI mArI marajI viruddha lagna mATe sAmagrI levA gayo che. mane aphasa te ethI thAya che ke jJAnI mahArAje mane pUrve kahyuM hatuM ke harivahana tAre pati thaze e vAta Aje juThI paDatI jaNAya che, kemake pele vidyAdhara hamaNA AvI pahoMcaze ane baLAtkArathI mane paraNI besaze. rAjakumAre tene zAMta pADavA mATe pitAno paricaya karAvyuM eTalAmAM te pele vidyAdhara AvI caDhaye. kumArane jotAM veMta ja enA sAme te dhasI gaye, paraMtu kumAre tene evA hAtha batAvyA ke te zuM ke cAM karI zakyA nahi. aMtamAM rAjakumArane khuza karavA mATe teNe pite vasAveluM nagara temaja A anaMgalekhA bakSIsa tarIke ApI te cAlate the. harivAhane anaMgaprabhA sAthe lagna karI tyAM ja rAjadhAnI sthApI. anaMgakIDA karavAmAM dina gujArate te ekadA unALo besatAM "narmadA nadImAM jalakIDA mATe anaMgalekhA sAthe gaye. A abaLA pati taraphathI maLelI pelI divya kAMcaLI kinAre mUkI nadImAM utarI. te vakhate parAga (lAla) ratnothI caLakatI kAMcaLIne mAMsa dhArIne eka matsya bahAra AvI te gaLI gayo ane pAcho pANImAM pesI gaye. kinAre UbhelA ane tene pakaDavA nadImAM kUdI paDayA, paraMtu teno patto maLe nahi. AthI rANI nirAza thaI ane kaMI amaMgaLa thaze ema ciMtavavA lAgI. pharate pharate A matsya benAtaTa' nagare jaI pahoMcyA. tyAM kaI mAchInI jALamAM te sapaDAye. mAchIe tene cIryo eTale tene piTamAMthI pilI kAMcaLI Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda 445 nIkaLI. teNe tyAMnA rAjA narakejarane e ApI. rAjA A kAMcaLIne joI cakita thaI gayA. te vicAravA lAgyuM ke je kAminInI A kAMcaLI mane kAmAtura kare che, tene paheranArI mahilA jAte kevI mehanagArI haze ? rAjA te evo dIvAne banI gayo ke dIvAnane teNe sakhata hakama karyo ke jo tuM mane jIvADavA Icchate hoya te tuM sAta divasamAM e sundarIne mArI samakSa hAjara karaje. AthI dIvAne rAjyanI adhiSThAyikA lamI devInuM dhyAna dharyuM. tema thatAM te pratyakSa thaI belI ke A anaMgalekhA mahAsatI che. candramAMthI agni jhare ke sUrya kadApi pazcimamAM uge, paraMtu A satI pitAnuM zIla cheDe tema nathI. chatAM rAjAnI haTha jotAM tene huM lAvI ApuM chuM, paraMtu have pachI AvA nIca kArya mATe tAre mane bolAvavI nahi. Ama kahIne devI harivahananI rAjadhAnImAM AvI ane tyAMthI anaMgalekhAne upADI narakaMjaranA mahelamAM mUkI cAlatI thaI. rAjA te te Ane AvelI joi vizeSa laTuM banI gayuM. pitAnI priyA thavA rAjAe tene ghaNuM samajAvI, paraMtu te ekanI be thaI nahi. rAjAe vicAra karyo ke kAminI kadAhI hoya che, vaLI A mArA tAbAmAM che te atyAre tenA upara baLAtkAra na karatAM te rAjI rahe tema tenI baradAza mATe nokara cAkara rAkhuM ane tene manamohana bhejanAdi ApuM. A pramANe te mane ke kamane divasa pasAra karavA lAgyo. A tarapha harivahananA pelA be mitra jeo hAthIthI DarIne bhAgI gayA hatA teo kAlAMtare vidhyagiri AvI caDyA. tyAM temaNe eka puruSane maMtra sAdhate joyo. AnI najara A benA upara paDatAM A sAdhake temane uttarasAdhaka thavA vinavyA. temaNe hA pADI ane A sAdhake pitAnuM kArya siddha karyuM. prasanna thaI teNe A be jaNAne rUpa pheravavAnI vidyA, adazya thavAnuM aMjana, zatrunA sainyane meha pamADI jItavAnI vidyA temaja vimAna banAvavAnI vidyA ema cAra vidyAo ApI ane te svadhAma gaye. aneka janene A vidyAethI Azcaryacakita karatAM karatAM e be mitra benAtaTa nagare AvI pahoMcyA. tyAM kaMcukIthI kAmAtura banelA narapatie temanA svAminI hariNAkSInuM haraNa karyuM che e vAta sAMbhaLI teo e AAzcarya jevA mATe aMjana AMjI aMtaHpuramAM AvyA. tyAM patinA viyogathI AMsu sAratI ane pitAnA hAthamAM harivahana evA akSaravALI chabI sAme najara rAkhIne udAsIna beThelI vanitA temanA jevAmAM AvI. A chabI jotAM teo cetI gayA ke A te pitAnA mitranuM citrapaTa che. jhaTa temaNe Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virAgyarasamajI [ paMcama te anaMgalekhAnA hAthamAMthI jhuMTavI lIdhuM eTale teNe pArAvAra rudana karyuM. tene dilAse ApavA temaNe paTa pAchuM ApyuM ane pitAnI oLakhANa paNa karAvI. tenI sAthe masalata karI teo tenAthI chUTA paDyA. teo rAjA pAse AvyA eTale rAjAe temane vazIkaraNa vagere vidyA enA jANakAra jANe ekAntamAM laI jaI anaMgalekhAne sadAne mATe vaza karI ApavA kahyuM. temaNe rAjAne cUrNa ApyuM ane kahyuM ke AnuM tilaka karI tame te leya-tilaka taruNI pAse jaze te te tamAre bola uthApaze nahi. rAjAe te tarata ja tema karyuM ane A anaMgalekhAe saMketAnusAra tenI prati e prema darzAvyuM ke kAmAMdha rAjA bhAna bhUlI gaye. rAjAne vizeSamAM teNe nivedana karyuM ke huM Apane svAdhIna ja chuM ema Ape sama, javuM, paraMtu meM "aSTApada tIrthanI yAtrA karyA pachI jojana karavAne abhigraha lIdhe che te Apa pUrNa karAve. A duSkara kArya kema karavuM e vicArathI rAjA muMjhAtuM hatuM, paraMtu pelA be mitroe vimAna banAvI rAjAnA keDa pUrA pADavA sUcavyuM. rAjAe adhIrA thaI kahyuM ke tame Aje ne Aje, hamaNa ne hamaNuM anaMgalekhAne vimAnamAM besADI tenI IcchA pUrNa kare. A pramANene Adeza maLatAM be mitroe vimAna banAvyuM ane ane galekhAne temAM besADI teo De UMce uDavA. rAjAe kahyuM ke vahelA Avaze. A mitrae javAba Ape ke AzA rAkhazo nahikemake ame hariyAhana rAjAnA mitro chiye ane ethI karIne anaMgalekhAne laI cAlyA jaIe chiye. ene have pAchA maLavAnA mane tArA manamAM ja marI jAo. rAjA gusse thayA ane pitAnA bANAvalIone bANathI Ane vIMdhI nAkhavA hukama karyo. A tarapha ghera yuddha thayuM, paraMtu temAM rAjA hAryo ane tenI be putrIone A mitre upADI gayA te vadhArAmAM. AkAzamAge teo jhaTa harivahana pAse AvI pahoMcyA. ekAeka priya patnIne temaja dilojAna dostadAne samAgama thavAthI harivAhananA harSano pAra rahyo nahi. teNe pelI be kanyAo paikI eka eka pitAnA A parama mitrone paraNAvI. bhegA maLI paraspara sukhaduHkhanI vArtA karI temaNe e AnaMda anubhavyuM ke tenuM varNana ja na thaI zake vakhata jatAM A traNe mitronA mAbApe temane pitAnA nagare pAchA bolAvI lIdhA. indradatta rAjAe harivahanane gAdIe besADI Aryasamudra munIzvara pAse dIkSA laI Atma-kalyANa karyuM. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda A tarapha harivahana samyaktva pUrvaka zrAvaka-dharma pALe che. ema karatAM karatAM hajAra varSa vItatAM eka divasa kaI kevalajJAnI muniratna tenA nagaranA udyAnane alaMkRta karyuM. parivAra sahita rAjA tyAM gayo ane teNe e munIzvaranI madhura ane bhavatAriNI dezanA sAMbhaLI. dezanA pUrNa thatAM harivAhane munirAjane pUchayuM ke mAruM AyuSya keTaluM bAkI che? savAre uttara ApyuM ke nava pahora jeTaluM. A sAMbhaLIne rAjA kaMpavA lAgyo. mArI zI gati thaze e vicAre tene muMjhavI nAMkhe. sarvare tene kahyuM ke ciMtA na kara; je tAre tArI jAtane uddhAra karavo hoya te tuM bhAgavatI dIkSA le; kemake kahyuM paNa che ke - ___ aMtomuhuttamitta, vihiNA vihiyA karei pbjjaa| dukkhANaM pajjataM, cirakAlakayAi kiM bhaNimo ?" arthAta mAtra aMtamuhUrta sudhI paNa je dIkSA vidhi pUrvaka paLAya te te duHkhane aMta ANe che, te pachI ghaNA kALa sudhI je dIkSA paLAya tenA lAbha viSe te kahevuM ja zuM? AvAM vacana sAMnLI rAjA saMsArathI uga pAmyuM. teNe svasthAne AvI pitAnA putra vimalavAhanane rAjya saMpyuM. pachI pitAnA be mitro temaja patnI sAthe sarvajJanI pAse bhAvathI dIkSA lIdhI. A gurudeve te mane ugArI lIdhe evI nirmaLa bhAvanA bhAvatA temaja saMsAranI asAratA ane anityatA citavatA A rAjarSie vakhata pasAra karavA mAMDyo. eka veLA mAthAmAM vedanA thaI AvI, paraMtu tenA ilAjano vicAra na karatAM teo te azaraNatva, ekatva ItyAdi bhavanAzinI bhAvanA bhAvavAmAM magna rahyA ane kALa karI sarvArthasiddha mAM utpanna thayA. A pramANe nirvedanA prabhAvathI teo ekAvatArI ahamindra banyA. ahIMthI "videha kSetramAM avatAra laI teo ajarAmara padane pAmaze. niveda ho te Avo hAje. padrazekharanuM udAharaNa- pRthvIpura mAM pazekhara nAme rAjA rAjya karate hatA. zrIviyaMdhara sUri pAsethI jaina darzananuM svarUpa samajI te dharmacusta ba hato, dararoja 1 AthI nimnalikhita pavanI satyatA samajAze - " mahatavAsthAcitaM mRtyuM, cari vI garaH ! mAdAroDapi na vera, mutAvAritA ? " 2. chAyA antarmuhartamAtraM vidhinA vihitA karoti pravrajyA / duHkhAnAM paryantaM cirakAlakRtAyA: ki bhaNAmaH ? // Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 merAgya sabajarI [ paMcama sabhAmAM AvI te jaina munienA guNa gAtA hatA. A sAMbhaLIne ghaNA loka jaina dharma tarapha AkarSAtA. keTalAka te jaina dharmamAM deDha paNa anatA. paraMtu A nagaramAM eka jaya nAmanA vANIe rahetA hatA tene gaLe e vAta na utarI ke aticaMcaLa indriya ane mana upara kAbU rAkhI zakAya che. AthI tene jaina munienA guNA te rAjAnI DaMphAsa che ema lAgatuM. rAjAne AnI khabara paDI eTale kAi na jANe tema teNe potAnA lAkha sAlaiyA jeTalA mUlyavALA hAra e vANIAnA DAbaDAmAM mUkAvI dIdhA. pachIthI nagaramAM evA Dhero pITAvyo ke mAre| hAra khAvAi gayA che, vAste je te ApI jaze tene niraparAdhI gaNI cheDI mUkavAmAM Avaze, paraMtu je nahi ApI jAya ane jena! gharamAMthI tapAsa karatAM te nIkaLaze tene dehAMta daMDanI zikSA thaze. kramavAra tapAsa karatAM rAjasevake jayane ghera pahoMcyA. tyAMthI temane hAra maLyeA eTale jayane ceAra tarIke pakaDI lAvI rAjA AgaLa hAjara karyAM. rAjAe cetanI sajA pharamAvI. A sAMbhaLIne tenA kuTuMbIoe aneka kAlAvAlA karyA. tyAre rAjAe kahyu ke eka telanuM bhareluM pAtra enA hAthamAM huM Apu, te lai e AkhA nagaramAM 84 caiATe pharI Ave, paraMtu eka biMdu paNa jamIna upara paDavA na de te huM tene jIvate mUkuM, maraNanA bhayathI jaye te vAta kabula karI. A tarapha suMdara vastra ane alaMkArathI sajajata evI gaNikAekanAM ThAmaThAma nAca, manamohaka gAyanA vagerenA prabaMdha karavAmAM AvyeA. jayane A vastuo bahu priya hatI, chatAM tene Aje mana upara kAbU rAkhI peAtAneA jIva bacAvavA eka paNa telanuM biMdu bhUmi upara paDavA dvIdhA sivAya te 84 cATe pharIne rAjA samakSa AvI UbhA, rAjAe hasIne kahyuM ke kema bhAi ! tuM tA kahetA hatA ne ke indriyA ane manane vaza rAkhavAnI vAta TADhA paheAranA gappA jevI che? ane Aje tA tuM jAte tene vaza rAkhI zakayA tenuM kema ? vANIe A sAMbhaLI zaramAi gaye!. rAjAe tene cheDI mUkayo. A vANIe paNa pratidha pAmI jaina dhI banyA. evI rote teA ghaNAne rAjAe jaina mArgI banAvyA. A pramANe 1 kASTha vaMdana kare te jaina muni rAjI na thAya ane krAi tiraskAra kare te| nArAja na thAya. vaLI cittanuM damana karI dhIratA ane vIratAne seve evA jaina munie che. AvA muni ja sadguru gaNAya; kemake tee pramAdamAM paDatA jIvone uddhAra kare che, peAne pAparahita mArge cAle che, mumukSu jatene tattvAnuM bhAna karAve che, ane sakala vAnuM hita karavA sadA kaTibaddha rahe che. AvA guruenA be prakAra cheH--(1) tapavI ane (2) jJAtI. temAM tapasvI munirabhe vaDanA pAMdaDAnI peThe peAtAnA AtmAne ja tArI zake che, jyAre jJAnI munIzvarA te vahANa samAna hAi peAtAne ane anyane paNa tArI zake che. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda pazekhara rAjA jIvana saphaLa karI aMtamAM AyuSya pUrNa thatAM te marIne deva thayo. anyatIrthimate deve, tathA'nyagRhItAhati / pUjanaM vandanaM tyAjyaM, mithyAmatavivardhanam // 142 // kutIthikanA devanA pUjana-vaMdanane tyAga- zle "tIrthakoe mAnelA devane uddezIne temaja anya grahaNa karela tIrthaMkaranI pratimA AzrI)ne pUjana ane vandana tyajavAM, kemake te mithyAmatane vadhAranAra che."--142 saGgrAmazUravat kAryA-''dyA dvitIyA tathA tvayA / yatanA yena bho bhavya !, gamiSyasi zivAlayam // 143 // pahelI ane bIjI yatanAnuM udAharaNa- le -"saMgrAmaranI jema pahelI ane bIjI yatanA tAre karavI ke jethI he bhavya ! tuM mokSe jAya."- 143 saMgrAmazuranuM duSTAnta-- spaSTIka-padyakhaDa" nagaramAM saMgrAmadada nAmane rAjA rAjya karate hatuM. tenA putra saMgrAmazarane zikAre javAnI khoTI lata lAgI hatI. te samajAvavA chatAM jyAre teNe choDI nahi tyAre rAjAe tene pitAnA nagaramAM AvavAnI manAI karI. AthI te nagara bahAra eka parUM vasAvI rahyo. eka divasa kArya prasaMge te pitAnA zikArI kutarAone mUkIne bIje gAma gayo. tevAmAM eka jaina AcArya tyAM AvI caDyA. temane AnA kArabhArIoe kutarAne bAMdhI rAkhavAnI zALAmAM utAra Apyo. A AcArye kutarAone zikAra na karavAno sacoTa upadeza Ape; tethI te kutarAoe AjathI kaI paNa jIvane amAre vadha na kare e niyama lIdhe. kAlAntare saMgrAmara kutarAone sAthe lai zikAre gaye. sasalAM vagere jAnavarane mAravA mATe teNe kutarAone uzkeravAmAM kacAsa na rAkhI, paraMtu te te citrAmaNanA kuta. rAnI jema UbhA ja rahyA. AthI cakita thaI saMgrAmazare kutarAnA rakSakone 57 Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4pa0 vairAgyarasamaMjarI [[paMcama AnuM kAraNa pUchyuM. temaNe jainAcAryanA AgamananI vAta karI. AthI rAjAe anumAna karyuM ke sUrinA upadezanuM A phaLa haze. kutarAone pUchatAM temaNe DokuM halAvI e vAta kabUla karI. A prasaMgathI rAjA sudharI gayA ane teNe zikAre javAnuM mAMDI vALyuM. jainAcAryane samAgama thatAM temanI pAse sudeva, suguru ane sudharmanAM lakSaNothI te paricita thayo. AthI tenA pitA rAjI thayo ane tene pAcho lAvI yuvarAjapada ApyuM. eka veLA tene mitra atisAgara paradezathI pAchA AvatAM tene maLavA AvyuM tyAre te kaI kautuka joyuM hoya te tuM nivedana kara ema saMgrAmara kahyuM. mitra bolyo ke mahArAja! vahANamAM besI huM madhya samadra gaye, tyAre eka UMcA ka95vRkSanI zAkhAmAM laTakatA hIMDoLAmAM jhUlatI lAvaNyavatI lalanA ekAeka mArI najare paDI. AnA vizeSa darzana karavAnA IrAdAthI meM vahANa te tarapha jaladI haMkAryuM, paraMtu tyAM jatAM te kaI jovAmAM AvyuM nahi. mane lAge che ke te yuvati dariyAmAM ja pasI gaI haze. A sAMbhaLI yuvarAja tyAM jaI tapAsa karavA vicAra karyo. mitrane sAthe laI te tyAM gayo. A dazya tene jovAmAM paNa AvyuM, paraMtu najIka jaI jue to te sundarI maLe nahi. tapAsa karatAM kaMI patto na khAtAM te nAgI talavAra laIne dariyAmAM kUdI paDyo. te jalakAMta maNithI banAvelI sAta bhUmivALI havelI sAthe athaDAye, paNa jarA paNa bhaya pAmyA vinA teNe aMdara praveza karyo ane cheka taLIe sAtamI bhUmikAe jaI pahoMcyA. tyAMnA hRdayaMgama dekhAvathI praphullita thaI te Ama tema phare che eTalAmAM te manoraMjaka sUkrama vastra oDhIne sUtelI te ja sundarI tenI daSTie paDI. AthI atiprasanna thaI te tyAM gayo ane teNe uparanuM vastra dhIme rahIne upADI lIdhuM. AthI lajajAthI beThI thaI hasate mukhe sneha pUrvaka te taruNIe rAjakumArane pitAnI najIka Asana ApyuM ane tenA vaMzAdina vRttAnta pU. rAjakumAre avasare cita vacanathI tene rAjI karI tenI hakIkata jaNAvavA sUcavyuM. te kamalAkSIe kahevA mAMDyuM ke "vaitADhya parvatanI dakSiNa eNimAM AvelA "vidyApura" nagaranA vidyubha rAjAnI huM maNamaMjarI nAmanI kanyA chuM. mane jobanavaMtI joIne mArA pitAe aneka naimittikane pUchayuM ke Ane keNa vara thaze? naimittike uttara Apyo ke samudramAM jalakAnta maNithI mahela banAvI kalpavRkSanI zAkhAmAM laTakatA hIMDoLA upara Ane besADI rAkhe. tyAM saMgrAmadada (surasena) rAjAne putra saMgrAmazara AvI caDaze ane e ene vara thaze. he priya! Aje ghaNA samaye A vRttAnta sAce paDyo che e jANI mane parama AnaMda thAya che. Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka sAnuvAda 1 A samaye hAthamAM nAgI talavAra jhaLakAvatA proDha dehavALA ane atizaya bhayaMkara dekhAvane eka rAkSasa tyAM ecittA AvI dAruNa svare meTethI khAlI UThayo ke he mUkha ! zuM tuM A amalAne paraNavAnI icchA rAkhe che? jotA nathI ke huM Aje sAta sAta divasa thayA kSudhAtura chuM? vAste Aje te tArA dekhatAM A kanyAne khAI jaIza. Ama kahI teNe te kumArIne pagathI gaLavA mAMDI. yuvarAjathI rahevAyuM nahi eTale teNe taravArathI tenA upara ghA karyAM, paraMtu tenI kai asara na thatAM ulaTI taravAra khaMDita thai gaI. AthI teNe bAhuyuddha karavA kamara kasI; paraMtu temAM paNa tene dahADA vaLye nahi ane ulaTA te zaktihIna thayA te phogaTamAM. rAkSase tene kahyuM ke kema mArUM jora joyu ? A yuvatinI sthalakAyA nAmanI dAsI che te jo tuM mane khAvA Ape tA huM tamane ene choDuM. kumAre kahyuM ke huM jaina chuM eTale prANAnte paNa A kAma huM karanAra nathI. A sAMbhaLI rAkSase kahyuM ke tAre tuM ema kara ke mArA guru caraka parivrAjakAcA te vandana karavA cAla eTale huM tamane traNene chADI daIza. yuvarAje kahyu ke mArAthI e kAma nahI banI zake. huM game tevA sAdhune namana karanAra nathI. rAkSase kahyu` khera ! tyAre tuM mArA maMdiramAM viSNunI mUrtti birAje che tyAM eka jaina mUrtti paNa che tene tA prApta karIza ne ? kumAra tema karavA taiyAra thai tenI sAthe cAlyA jaine jue te te aiddha mUrtti nIkaLI. eTale tene prANapAta karyAM vinA te pAchA pharyAM. rAkSasane kahyuM ke mane tArA uparathI bhAsA UThI gayA che, vAste tArUM eka paNa vacana huM mAnya karanAra nathI. AthI rAkSase krIthI pelI pramadAne gaLavA mAMDI. Ama thatAM rudana karI te kahevA lAgI ke huM prANapriya ! mArUM rakSaNa karo, rakSaNa karA. kumAre kazuM gaNakAryuM nahi ane A tarapha rAkSasa cheka tene gaLA sudhI gaLI gayA. eka vAra pharIthI rAkSase kumArane kahyu` ke ela hajI paNu dAsI ane tema nahi te eka akarUM mane khAvA Ape teA Ane cheADI 4uM; nahi te! AnA pachI tArA vArA AnyA samajaje. kumAra cIDAine bolyA ke vAre vAre zuM pUchyA kare che ? tAre je karavuM hoya te karI nAMkha eTale thayuM; huM kaIM mAtathI DaratA nathI. A sAMbhaLI rAkSasa maTI tai deva thayA ane teNe tenI sAttvika vRttine vakhANI. vizeSamAM tAre je joie te mAgI le ema paNa kahyuM. kumAre kaMi na mAgyu' eTale tenA guNAnuvAda gAte deva bAlyA ke indra mahArAje dhArmika viSayamAM tArI daDhatA saMbaMdhI je prazaMsA karI hatI te huM mithyAtvI hAvAthI mAre gaLe na utarI; AthI ahIM AvI ne tArI AvI AkarI parIkSA lIdhI che. sAcA deva-guru viSenI tArI zraddhA joi huM paNa samyakRtva dhAraNa karUM chuM. pachI yuvarAja ane yutinA gAMdharva vivAha karI e deva devalAkamAM gayA. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para vairAgyarasamaMjarI [ paMcama tyAra bAda rAjakumAra pitAnI priyA sAthe svadeza AvyA ane tyAM dhAmadhUmathI tenI sAthe vidhisara teNe lagna karyuM. tenI sAthe pAMce IdrinA viSaya-sukha bhegavatA A rAjakumArane rAjya ApI tenA pitAe dIkSA lIdhI. A saMgrAmazire jIvana paryaMta zrAvaka-dharma pALyo ane AyuSya pUrNa thatAM te pAMcame devalokamAM ekAvatArI devapaNe utpanna thaye. heje sahasazaH dhanyavAda A rAjavInI sAcI zraddhAne-zuddha cetanAne. mithyAtvAsaktacittai H, sahAlAparivarjanam / saMlApavarjanaM kArya, tRtIyA syAJcaturthI ca // 144 // trIjI ane cethI yatanAnuM svarUpa zle-"he bhadra! mithyAtvane viSe Asakta manavALA (mAnavIo) sAthe AlApa ane saMlApa tyajI devA te (anukrame ) trIjI ane ethI yatanA che.'--144 sakRd vA bahuvAraM na, pAnabuddhayA'zanAdikam / sadAlaputravad deyaM, paJcamI SaSThayanukramAt // 145 // pAMcamI ane chaThThI yatanAnuM udAharaNa- le.--"pAtranI buddhithI sadAlaputranI jema bhejana vagere eka vAra temaja aneka vAra na ApavuM te anukrame pAMcamI ane chaThThI yAtanAo che. "-14pa salaputrane vRttAnta-- spaSTIpalAsapura" nAmanuM eka nagara hatuM. tenI pAse "sahasAvana" nAmanuM ughAna hatuM. tyAM jitazatru rAjA rAjya karate hate. A nagaramAM sAlaputra nAmane kuMbhAra vasate hate. teNe AjIvika matanA siddhAnta sAMbhaLyA hatA, tene artha te samaye hatuM, tenuM teNe manana paNa karyuM hatuM ane asthi ane majajA vacce jevI prIti che tevA premathI te siddhAntane te Adara karato hato. enA manathI AjIvika saMpradAya e sAce hoe sarvottama satya hatuM ane bAkI badhA saMpradAye asatyanA avatAra hatA. eka keTi hiraNya nidhAnamAM, koTi suvarNa vyAje mukela, eka kaTi suvarNa jeTalI kIMmatanI sthAvara milkata, daza hajAra gAyanuM eka vraja eTalI enI saMpatti Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 453 gurachaka ] sAnuvAda hatI. enI patnInuM nAma agnimitrA hatuM. "pilAsapura nI bahAra mATInAM vAsaNenI enI pAMcase dukAne hatI. vetanane badale bhejana ApI te aneka mANaso pAse dararoja ghaDA, kaLaza vagere judI judI jAtanAM mATInAM vAsaNe taiyAra karAvatuM hatuM ane bIjA keTalAka mANasone kAma badala bhajana pUruM pADI temanI mAraphata te vecAvate hate. eka dahADo sAlaputranI pAse eka deva Ave ane kahevA lAge ke he devAnupriya ! AvatI kAle saMpUrNa jJAnI, trikAlajJA, sarvajJa, sarvadazI, travekya vaDe pUjita, vaMdana, satkAra ane sevA karavA lAyaka mahAmAhana jina Avaze te temanI tuM bhakti pUrvaka pUjA, upAsanA vagere karaje ane temane pITha, phalaka, zayyA, saMsmAraka vagere Apaje. A pramANe bIjI ane trIjI vAra kahIne te deva cAlate thaye. sadAlaputra AthI ema samaje ke mArA dharmAcArya dharmopadezaka maMkhaliputra gozAlaka AvanAra che, paraMtu savAra paDatAM te ene badale zamaNa mahAvIra padhAryA. A khabara paDhatAM te vaMdana karavA gayo, ane teNe temanI dharmadezanA sAMbhaLI. pachI mahAvIra prabhue tene kahyuM ke gaI kAle baporanA eka deve mArA AgamananI tane khabara ApI hatI e vAta sAcI che ne? sAlaputre hA kahI ane potAnI dukAne jyAM hatI tyAM padhAravA teNe prabhune vinati karI. prabhue e prArthanA svIkArI. eka dahADe sadAlaputra pitAnI dukAnanI aMdarathI ghaDA, kaLaza vagere vAsaNa bahAra kADhato hate. te joIne mahAvIre tene pUchyuM ke A vAsaNe kevI rIte taiyAra thAya che ? sadAlaputre javAba Ape ke prathama mATI lAvI, tene pANIthI palALI, masaLI, tene rAkha vagere sAthe barAbara meLavI, piMDa taiyAra karI, tene cAka upara caDhAvI, judI judI jAtanAM vAsaNe banAvAya che. prabhue pUchayuM ke AmAM kaMI puruSArtha, parizrama, udyama seva paDe che ke badhuM ema ne ema ja taiyAra thaI jAya che? kuMbhAre uttara Ape ke puruSArtha vinA e taiyAra thAya che, kemake puruSArtha udyama jevuM kAMI che ja nahi; badhI cIjo sarvathA niyata thayelI che. A sAMbhaLI mahAvIre tene pharI prazna karyo ke kaI mANasa A tArAM vAsaNa carI jAya ke emAM chidra paDe ke bhAMgIne tenA TakaDA kare ane bhAMgI jAya teve sthaLe mUkI de athavA to tArI patnI agnimitro sAthe amaryAdita vartana kare te tene te zI sajA kare ? sadAlapu javAba Apyo ke huM ene zApa ApuM, mAruM, deraDAthI bAMdhuM, bIvaDAvuM, dama bharAvuM ane jarUra jaNAya te ene jAna paNa lauM. prabhue kahyuM ke udyama Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 vairAgyasamaMjarI [ paMcama puruSArtha jevI cIja na hoya ane badhuM sarvathA niyata heya te upara kahelI bInA bane ja nahi, paraMtu tema banavuM zakya che; AthI je te niyativAda mAne che te ThIka nathI. A vAta sadAlaputrane gaLe utarI ane teNe kAmadeva mahAzrAvakanI peThe prabhu pAse zrAvakanAM vate svIkAryo. pitAnI patnIne paNa prabhune praNAma karavA mokalI ane tene paNa zuddha zrAvikAnAM vrata levaDAvyAM. kAlAMtare zramaNa bhagavAna mahAvIra anyatra vihAra karI gayA. A tarapha gozAlakane khabara paDI ke sadAlaputre AjIvika siddhAntane jalAMjali ApI nairganthika siddhAne svIkAra karyo che. AthI huM tyAM jAuM ane ene pharIthI mAre anuyAyI banAvuM ema vicArI te sadAlaputra jayAM rahete hate tyAM AvyuM, paraMtu A te zAMta besI rahyo, eNe te UbhA thaIne ke sAme jaIne tene jarA paNa Adara satkAra karyo nahi. AthI pIDa, phaLaka vagere jarUrI vastuo meLavavAnA IrAdAthI gozAlake mahAvIranI prazaMsA karatAM kahyuM ke te mahAmAhana che, te mahApa che, te mahAsArthavAha che te mahAdharma kathI che, te mahAnirdhAmaka che. A badhAM vizeSaNo kevI rIte mahAvIrane ghaTe che te sadAlaputre pUchI joyuM ane tene cepagya khulAso sAMbhaLI teNe gazAlakane pUchayuM ke tuM mArA dharmopadezaka mahAvIra sAthe carcA karavA samartha che? zAlake tenI nA pADI ane kahyuM ke mahAvIramAM pramANe, yuktio vagere raju karavAnI jevI zakti che tevI mArAmAM nathI. A pramANenI kharI hakIkata temaja mahAvIranuM guNotkIrtana sAMbhaLIne saddalaputra rAjI thayA ane teNe gozAlakane utAre ApavA temaja yogya vastuo paNa ApavA hA pADI, paraMtu sAthe sAthe umeryuM ke A kaMI dharma ke tapanAM vidhAnarUpa tuM samajate nahi. A sAMbhaLI gozAlaka sAlaputre jayAM utAro Apyo hate tyAM gaye. tyAM gayA pachI sAlaputrane pitAnA pakSamAM levA mATe samayAnusAra teNe tenI sAthe ghaNIe carcAo, dalIla karI, paraMtu jyAre tenuM kaMI vaLyuM nahi tyAre te cAlate the. tyArabAda cAra varSa sudhI sadAlaputre potAnA niyamo pALyA. paraMtu tyAra pachI eka divase te pauSadhazALAmAM gayA hatA tyAM madhya rAtrie eka deve AvI tene aneka upasargo karyA. ghaNakharAnI te teNe jarA paNa darakAra na karI. tyAre aMtamAM teNe evI dhamakI ApI ke jo tuM tAra niyamane neve nahi mUke te huM tArA gharamAMthI tArI gRhiNe agnimitrAne kheMcI lAvI, tArI samakSa tene mArI nAMkhI, tenA mAMsanA nava TukaDAo karI, tene rAMdhIne e mAMsa ane lehIne tArA zarIra upara chaMTakAva karIza. Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 455 gucchaka ] sAnuvAda AthI saddAlaputra gabharAye nahi, paraMtu bIjI ane trIjI vAra jyAre deve A pramANe kahyuM tyAre tene kSobha thaye ane teNe vicAra karyo ke Ane mAre Ama karatAM aTakAvavo joIe. Ama vicArI te ekadama UThayo ane meTethI bUmo pADavA lAgyA. A sAMbhaLIne agnimivA doDI AvI ane tene zAMta pADyo. A badala teNe prAyazcitta lIdhuM ane samaya maLatAM zrAvakonI agyAra pratimA vahana kara, kAlAMtare AyuSya pUrNa thatAM te "aruNa skAya mAM deva tarIke utpanna thayo. tyAMthI thavI "mahAvideha "mAM utpanna thaI te kSe jaze. apavAde khalu bhoktA, AkArAH SaDvidhA jinH| bhUpatigaNakAntAra-vRttigurusurAgrahAH // 146 // SaSTho balAbhiyogazco-tsargasthairnaiva sevitaaH| vratabhaGgAnmahad duHkhaM, jIvanaM yat punaH punaH ||147||-yugmm cha AkAra- -"apavAdane viSe jinezvaroe (1) rAjA, (2) gaNa, (3) kAntAravRtti, (4) guru ane (5) deva ane chaDe Agraha (baLAbhiga) ema cha prakAre je AkAra (AgAra) kahyA che te utArga (mArga)mAM rahelA che sevatA nathI, kemake vratanA bhaMgathI mahAduHkha che, jyAre jIvana to pharI pharIne maLI zake) che."--146-147 kozA sudharmabhUbhRccA-cakAro sulsstthaa| namiH sudarzano jJeyA, jJAteSu buddhizAlinA // 148 // cha AkAranAM udAharaNa zlo_"buddhizALIe (A cha AgAronA) dRSTAMta tarIke kozA sudharma bhUpati, aeNkArI, sulasa, nami ane sudarzana e (nAma) jANavAM."--148 1 AnA vRttAnta mATe juo pR, 181-184, Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI paMcama kezA gaNikAne vRttAnta spaSTI-A gaNikA sabaMdhI keTaleka ullekha "sthUlabhadranuM caritra e kathAnaka (pR. 184-191)mAM ApaNe karI gayA chIe. ahIM te 288 mA pRimAM nirdezela rathakArane prasaMga varNava prAsaMgika che eTale tenuM TuMkamAM nIce mujaba varNana karIzuM-- bAra vrata aMgIkAra karyA pachI kezA gaNikA koI paNa puruSa sAthe viSayanuM sevana karatI nathI e vAta rUpamAM kAmadeva jevA eka rathakArane jANavAmAM AvI tyAre tenuM vrata khaDita karAvavA mATe te naMda rAjAnI AjJA laI ene ghera AvyA. A kazAnuM mana raMjana karasvA mATe beThA beThA teNe eka AMbAnA jhADanI luMba upara eka bANuM mAryuM. dhanurvidyAmAM niSNAta A rathakAre e bANunuM anusaMdhAna kare tevuM bIjuM bANa choDayuM. enA anusaMdhAnArthe trIjuM, vaLI tenA anusaMdhAnArthe cothuM ema bANa upara bANa cheDI tenI lAkaDI jevI racanA karI tyAre temAM rahIne teNe e luMba pakaDI lIdhI. A pramANenI pitAnI caturatA rathakAre A caturAne darzAvI, paraMtu A kAminInuM mana jarA paNa ethI pIgaLyuM nahi. vizeSamAM jeke bAra vra graDaNa karyA tyAre kezAe eTalI chUTa rAkhI hatI ke rAjA athavA rAjAnA mekalela mANasa sAthe viSayasevana karavuM paDe to te nibhAvI levuM to paNa atizaya rUpathI alaMkRta, dhanurvidyAnI atyuttama kalAmAM pravINa temaja rAjAnI AjJAthI AvelA rathakAranI sAthe paNa kezAe pravIcArana ja se. ulaTuM tenA abhimAnane khaMDita karavA mATe sarasavano Dhagalo karI, temAM eka soya khosI, te upara eka phula mUkI kezAe nATaka karI potAnI kuzaLatA batAvI ane rathakArane pratibaMdha pamADavA kahyuM ke AMbAnI dara rahelI luMba tame pakaDI te kaLA ke mArI A nRtya-kaLA duSkara nathI, paraMtu mahAtmA zrIsthUlabhadra munIzvara vanitArUpa vanamAM prasAda na pAmyA te ja duSkara che. A pramANe samajAvI rathakArane viSayathI virakta banAvI kezAe dIkSA apAvI ke je pALIne teo svarga saMcaryo. sudhama rAjAnI kathA- paMcAla dezamAM eka veLA sudhama rAjA rAjya karate hate. eka dahADe eka sevake AvI tene khabara ApI ke mahAbaLa nAmane caraTa (bhilla?) ApaNI prajAne paDe che ane ApaNuM gAmone nAza paNa kare che. A sAMbhaLI rAjA meTuM lazkara laI tenI sAme gaye ane tyAM jaI tene Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sInuvAda 457 harAvI dIdho. tyAMthI pAchA pharI zubha muharta te pitAnA gAmamAM dAkhala thavA jate hatA tevAmAM tyAne daravAje tUTI paDI. Ane apazukana gaNa gAma bahAra teNe nivAsa karyo. daravAje taiyAra thatAM sumuhUrta te gAmamAM dAkhala thavA gayo, paraMtu A pherI paNa e daravAje tUTI paDayo. vaLI trIjI vAra te na karyo, paraMtu tenI paNa e ja dazA thaI. AthI rAjAe pitAnA dIvAnane pUchayuM ke Ama ghI ghaDI daravAje kema tUTI jAya che? dIvAna "cArvAka' matavALo hovAthI teNe kahyuM ke mahArAja! je Apa Apane hAthe eka puruSanuM balidAna Ape to A daravAje sthira thAya, kemake e daravAjAne adhiSThAyaka deva kaIka kAraNathI kopAyamAna thayela che. rAjA jaina dhama hovAthI teNe tema karavA nA pADI. vizeSamAM te belyo ke balidAna ApyA vinA javAya tema na hoya to mAre A gAmamAM javAnI kazI jarUra nathI, kemake huM AvI hatyA karavA taiyAra nathI? evuM sonuM zA sArU paheravuM ke jethI kAna tUTI paDe ? vaLI he dIvAna ! zuM tane khabara nathI ke je rAjA jIvita, baLa ane Arogyane cahAte hoya teNe hiMsA karavI nahi; ane je keI tema karatuM hoya te tene tema karatA aTakAve A rAjAne dharma che. dIvAne joyuM ke rAjA mAne tema nathI eTale ADuM avaLuM samajAvI teNe mahAjanane taiyAra karyuM. mahAjane rAjAnI pAse AvI kahyuM ke he mahArAja! je karavAnuM che te badhuM ame karIzuM; Apa kevaLa anujJA Ape eTale thayuM. rAjAe kahyuM ke mA je pApa ke puNya kare che teno chaThTho bhAga rAjAne maLe che, tethI huM balidAna mATe AjJA ApIza nahi. mahAjane kahyuM ke enuM sarva pApa ame amAre mAthe vahorI laIe chIe ane Apane sarvathA mukta rAkhIe chIe. Ama ghaNI rakajhaka karI Akhare mahAjane rAjAnI rajA meLavI lIdhI. pachI ugharANuM karI ghaNuM dhana bheguM karI mahAjane eka suvarNamaya puruSa taiyAra karAvyo. tene eka gADAmAM mUkI AkhA nagarane khabara ApI ke je ke mAtA pitAnA putrane potAnA hAthe jhera Apaze ane je pitA pitAnA putranuM potAnA hAthe gaLuM kApI Apaze tene A suvarNa banelo puruSa ApavAmAM Avaze. A sAMbhaLatAM AkhA nagaramAM hAhAkAra thaI gaye. keI AvuM nIca kRtya karavA taiyAra thayuM nahi. keTalAka divasa vItyA bAda eka mahAdaridrI ane nirdaya varadatta ane tenI nirlajaja rudradattA panI A adhama kArya karavA mATe taiyAra thayAM. A daMpatIe peTane khADo pUravAnI muzkelImAMthI bacavA mATe ane tavaMgara thavAnI lAlace pitAnA sAta putramAMthI sauthI nAnA putrane 58 Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama ApavA kabUlAta ApI. tee potAnA ja putranA prANa lai dhana meLavavA mATe mahAjana sahita pele daravAje AvyAM. putrane snAna karAvI tene caMdananA lepa lagADI sArAM vastrAthI zaNagArI ane puSpamAla paherAvI daravAjA AgaLa jyAM rAjA UbheA hatA ane jyAM AkhA gAmanA leAkeA bhegA thayA hatA tyAM gAjate vAjate lAvavAmAM AvyA. A vakhate A bALaka hasavA ane nAcavA kUdavA lAgyA. te joi rAjAe kahyuM ke huM mUrkha! tArA maraNunI nAkhata vAgI rahI che tenu' tane kaMi bhAna che ke ? A vakhata hasavAne kahevAya ke raDavAnA ? karAe javAba ApyA ke mahArAja ! jyAM sudhI bhaya najIka na heAya tyAM sudhI tenAthI khIvuM lekhe gaNAya, paraMtu jyAM bhaya mAthA upara AvI khaDA thAya pachI enAthI AvuM te zA kAmanuM? khAMDaNImAM mAthu mUkayA pachI dhamakArAthI khIjuM zuM? vaLI jenuM zaraNa letAM duHkha dUra thavuM joie te ja jyAre du:kha devA taiyAra thAya tyAre e duHkhanI vAta kAne kahevI ? vADa ja cIbhaDAM cAre tyAre phariyAda karavAthI zuM? pitA mAre teA khALaka mAtAnuM zaraNa le; mAtA mAre kUTe teA pitAnI pAse te jAya; baMnethI udvega pAmela khALaka mahAjana pAse rAva lai jAya; tyAMthI paNa InsApha na maLe te te rAjA pAse nyAya mAMge. have rAjan ! ahIM vicAraze te mArI sagI mA mane jhera ApavA taiyAra thaI che, mArA pitA mAruM gaLuM kApavA utkaMThita anyA che, mahAjana mUlya ApI AvA anarthane poSI rahyuM che ane Apa khuda rAjA AnA preraka banyA che tyAre have mAre kAne zaraNe javuM ? A sAMbhaLIne rAjAnuM phUTI gayeluM haiyuM ThekANe Avyu. enuM bahera mArI gayeluM magaja kAma karavA lAgyuM. teNe jhaTa mahAjanane sau koI sAMbhaLe tema sAph sAph kahI dIdhuM ke mAre A gAmamAM dAkhala thavuM ja nathI. huM tema karUM te AvA nirdoSa bALakanA ghATa ghaDAya ne ? rAjAe bALakane abhayadAna daine cheDI mUkayo. rAjAnuM A prakAranuM dhairya joine atyAra sudhI tenI parIkSA karavA prerAyelA deva prakaTa thayA ane teNe kahyu ke mahArAja ! mArA taraphathI Apane je takalIph UThAvavI paDI che tenI huM kSamA yAcuM chuM. pele daravAjo kharAkhara taiyAra karI te cAlate thaye ane rAjAe sukhethI gAmamAM praveza karyAM. A uparathI joi zakAya che ke samagra mahAjananA anurodha hovA chatAM- gaNAnuyAgarUpa AkAra heAvA chatAM rAjAe jIva-dhAta jevuM anucita kArya na ja karyuM ane peAtAnA dharmane dIpAvyA, Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 459: gucchaka ] sAnuvAda acaMkArI bhaTTAne prabaMdha- kSitipratiSThita" nagaramAM dhannA ane tenI patnI bhaTTA vasatAM hatAM. A daMpatIne ATha putra upara bhaTTa nAmanI eka putrI hatI. te janmathI rasALa svabhAvanI hatI, tethI tenA pitAe gharamAM ane bahAra tene keIe cuMkAre na kare e TharAva karyo. AthI A chokarInuM acaMkArI bhaTTA evuM nAma paDI gayuM. eka te pahelethI ja A lAvaNyanA bhaMDArarUpa hatI ane temAM vaLI vaivana khIlyuM eTale pachI enA siaundaryamAM kaMI maNA rahe kharI ? eka veLA tenuM mane mehaka rUpa jaI dIvAne dhannA zeTha pAse AnI mAgaNI karAvI. enA uttaramAM e zeThe kahyuM ke mArI putrInA vacananuM kadApi ullaMghana nahi karavAnI vAta dIvAna kabUle te mane vAMdho nathI. teNe A vAta kabUla karI; AthI agraMbhadrAne tenI sAthe paraNAvavAmAM AvI. A daMpatIne gRhasaMsAra sArI rIte cAlatuM hatuM tevAmAM eka veLA accakArI bhaTTAe pitAnA patine kahyuM ke tamArA vinA mane cena paDatuM nathI; vAste have dIvA thayA pachI tamAre mArI pAsethI koI paNa sthaLe javuM nahi.. dIvAne tema karavA mAMDayuM ane re ja te darabAramAMthI vahele javA lAgyA. A jeIne rAjAe eka vakhata tene pUchayuM ke hAlamAM keTalAka divasathI tame kema vahelA vahelA ghera jAo che? AnA uttaramAM dIvAne sarva vRttAnta kahI saMbhaLAvyA. rAjAe A vAta yAda rAkhI ane eka divase hAthe karIne vidA dIvAnane aDadhI rAta sudhI rokI rAkhe. dIvAna ghera Avyo te daravAjA baMdha hatA. te samajI gayA ke mane moDuM thavAthI mArA upara mArI priyA gusse thaI che. tene zAMta pADavA mATe teNe zAMtinAM aneka vacano uccAryA ane rAjAnA baLAtkArathI A pramANe banyuM hatuM vAste aparAdhane kSatavya gaNa joIe ema paNa kahyuM, paraMtu bhaTTAne ke dhAgni zAMta paDe nahi, gussAmAM ne gussAmAM teNe dvAra ughADyAM ane pite tenI pAchaLa saMtAI rahI. jevo dIvAna gharamAM dAkhala thayo ke tarata ja teNe gharamAMthI cAlavA mAMDyuM. dIvAne tene bahu bahu samajAvI, paraMtu teNe kazuM ja gaNakAryuM nahi ane te ekAeka cAlatI thaI. raste jatAM mArgamAM ceree tene gherI lIdhI ane tenA aMga upara kIMmatI dAgInA joI teo pitAnA bhilla rAjA pAse Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 467 virAgyarasamaMjarI [paMcama tene laI gayA. teNe dAgInAnI vaheMcaNI karI laI bhaTTAne potAnI patnI banavA kahyuM. bhile prathama te tene samajAvavA prayAsa karyo, paraMtu jyAre teNe e vAta kabUla na karI tyAre tene satAvavA mAMDI chatAM paNa e te makkama ja rahI. eNe vizeSamAM kahyuM ke je baLAtkAra karaze te ApaghAta karIza, paraMtu bhile te anucita mAgaNI cAlu ja rAkhI. ethI bhaTTAe bagalI tApasanI vArtA kahI. A uparathI jillAne bIka lAgI ke satIne chaMcheDavAmAM sAra nahi nIkaLe. AthI teNe bhaTTAne bambara dezamAM vecI nAMkhI. kharIdanAre tenI pAse bheganI vAta kADhI, paraMtu bhaTTAe tema karavA ghasIne nA pADI. tethI te Ane atyaMta trAsa ApavA lAgyo. enA zarIramAMthI lohI kADhI te vaDe e vastra raMgavA lAgyA. A pramANe teNe ene trAsa ApavAmAM jarAe kacAsa na rAkhI, paraMtu AthI temaja rUparaMga badalAI gayuM topaNa e pitAnuM zIlavrata khaDita thavA na ja dIdhuM, joke vRttikAntArarUpa trIje AkAra te jANatI hatI. akasmAt eka dahADe tene sagobhAI dha paNa tyAM AvI caDyo. teNe paisA ApIne A asahya saMkaTamAMthI pitAnI benane choDAvI ane tene pitAne gAma lAvyA. dIvAne bahumAna pUrvaka bhaTTAne svIkAra karyo. A veLA pitAnA pati samakSa teNe evI pratijJA lIdhI ke prANute paNa have huM koInA upara rIsa karIza nahi, kemake enuM atyaMta kaDavuM phaLa meM pUrepUruM cAkhyuM che. 1 tejalezyAnI labdhivALA kAI tApasa eka jhADa taLe tapa karato hato tevAmAM e jhADa upara beThelI eka bagalIe tenA upara hagAra nAMkhI. AthI gusse thaIne teNe tejalezyA vaDe te bagalIne bALI mUkI. pachI eNe evo nizcaya karyo ke je koI mAro aparAdha karaze tene huM A ja pramANe bALI mUkIza. kAlAMtare e tApasa eka pativratA ane uttama zilavALI zrAvikAne tyAM bhikSA mATe ga. zrAvikA potAnA patinI sevA karavAmAM rokAyelI hovAthI Ane UbhA rahevuM paDayuM. eTale kopAyamAna thaI tApase enA upara telezyA mUkI paraMtu zIlanA prabhAvathI zrAvikA upara enI kaMI asara nahi thaI. zrAvikAe tApasane uddezIne kahyuM ke zuM teM mane bagalI dhArI? topasa belyo ke vagaDAmAM banelI vAta teM kayAMthI jANI ? vikAe kahyuM ke e jANavuM hoya te tuM "vArANasI jA, ane tyAM amuka kuMbhAra rahe che tene pUchaje. tApasa tyAM gayo ane e kuMbhArane maLyo. kuMbhAre kahyuM ke e zrAvikAne temaja mane zIlanAM prabhAvathI bIjAnA mananI vAta jaNAya evuM jJAna thayuM che, mATe tuM paNa zIla pALaje. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka ] sAnuvAda ke eka veLA A gAmanI pAse kaIka muninuM zarIra vaTemArgue saLagAvelA agnithI dAjhI gayuM. tenI vedanA dUra karavAnuM kAma kuMcIka zeThe mAthe lIdhuM ane teNe e munione lakSapAka tela levA mATe bhaTTAne tyAM mokalyA. temaNe bhaTTA pAse AvI lakSapAka telanI jarUra jaNAvI eTale atyaMta rAjI thaI dAsI pAse teNe eno sIse maMgAvyuM. A samaye iMdra sabhAmAM tenI kSamAthI khUba tArIpha karI te eka devane rucI nahi; AthI parIkSA mATe te te ahIM Avyo. je dAsI sIse lAve che ke tarata ja teNe deva-mAyAthI te bhAMgI nAMkhyo. bhaTTAe bIjo maMgAvyo tenI paNa e ja dazA A deve karI. dAsI pAse trIjI vAra maMgAvela sIse paNa deve pheDI nAMkhyo. AthI dAsI upara jarAe gusse na thatAM bhaTTA jAte lakSapAka tela levA gaI. enA zIlanA prabhAvathI deva sIse bhAMgI zakyo nahi. AmAMthI lakSapAka tera bhaTTAe munione ApyuM. A samagra dekhAvathI munionA acaMbAne pAra rahyo nahi ane temaNe bhaTTAne kahyuM ke dAsIne hAthe ATaluM badhuM nukasAna thayuM to paNa tame zAMti jALavI te joI amane atyaMta ajAyabI thAya che. AnA pratyuttaramAM rIsa karavAthI potAne je asahya duHkha paDyuM hatuM te kahI saMbhaLAvyuM. A sAMbhaLIne munionI AMkhamAM paNa pANI AvI gayAM. A samaye pilo parIkSA mATe Avela deva prakaTa thayo ane bolyA ke hai kalyANinI ! he satI ! I tArI kSamAnI je prazaMsA karI hatI tevI ja tuM nisaMdeha che evI mArI pUrepUrI khAtarI thaI che, mArI parIkSAmAM tuM saMpUrNa rIte uttIrNa thaI che. Ama kahI bhAMgelA traNa sIsAo AkhA karI, satInI kadarthanA mATe kSamA yAcI deva svasthAne cAlyo gayo. munio paNa satInI kSamAnI anumodanA karatA vaiyAvRtya mATe pelA dAjhelA muni pAse AvI pahoMcyA. ine pita prazaMsA karI hatI e jANIne paNa acaMkArI bhaTTA phUlAI nahi. teNe te kSamA-trata jIvana paryata pALyuM ane samAdhi-maraNa pUrvaka teNe deva-gati sAdhI. tyAMthI cyavI te jaze. A Arya-ramaNanI kSamAdraSTinI ApaNe jeTalI prazaMsA karIe teTalI ochI che. Izvara sI kene AvuM Atma-baLa pheravavAne samaya Ape e ja abhilASA pUrvaka A satIzaremaNine prabaMdha ApaNe pUrNa karIzuM. Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyarasamaMjarI [ paMcama 462 sulasanI kathA "rAjagRhanagaramAM kAlasaikArika nAme caMDAla rahetuM hatuM. e roja pAMcase pADA mArate hate. eka veLA pitAnuM naraka-gamana aTake evA IrAdAthI A nagaranA rAjA zreNike tene kahyuM ke tuM eka divasa pADA mAravAnuM baMdha rAkha; paraMtu teNe pitAnI abhavyatAne anukULa ane nirdayatAnA namUnArUpa A kArya mulatavI rAkhavA sApha nA pADI. tethI rAjA gusse thayo ane tene kUvAmAM utarAvI mUkA, kintu tyAM paNa te sIdhe beThe nahi, paNa teNe te kAdavanA pAMcase pADA banAvyA ane mAryA. A pramANe eNe pitAnA duSTa kAryamAM khAmI AvavA dIdhI nahi. maraNa samIpa AvatAM ene dahAvara thaye. enA sulasa nAmanA putre upacAra karavAmAM jarAe nyUnatA na rAkhI. managamatAM khAna, pAna, bAnatAna, sukomaLa zayyA, sugaMdhI attara, caMdananuM vilepana ItyAdi dvArA teNe pitAnI baradAsa karavAmAM pUrepUrI jhahemata uThAvI; paraMtu A narake janArA pApIne AthI zAMti thavAne badale ulaTI vadhAre vedanA thavA lAgI. sulase A vAta abhayakumArane karI. teNe vicAra karI kahyuM ke A narakagAmI jIva che, vAte tyAMnA jevI sAmagrIthI tuM enI sevA kara eTale ene ArAma maLaze. A sAMbhaLI phulase kutsita AhAra, khAruM pANI, viSkAnuM vilepana, kAMTAnI zayyA, gardabha-sUranuM zrAvaNa vigere upAya jyA. tema thatAM A caMDALane kaIka zAMti thaI. aMtamAM te marIne narake gaye. pApanuM phaLa pratyakSa joI sulaze abhayakumAranA upadeza mujaba zrIvIra paramAtmAnI pAse zrAvakapaNuM aMgIkAra karyuM ane potAnA pitAnA pApI dhaMdhAthI hAtha dhoI nAMkhyA. ethI mAtA vagere enAM sagAMvahAlAM kahevA lAgyAM ke bhAI ! tuM tArA pitAne kasAIne dhadho kema karatuM nathI ? zuM tuM pApathI bIe che? jo ema hoya te temAM ame tArA bhAgIdAra thaIzuM. A sAMbhaLI sulase eka kuhADI maMgAvI ane sarvenA dekhatAM pitAnA paga upara e vaDe ghA karyo ane ethI thatI vedanA DI DI vaheMcI levA svajanene vinavyAM, paraMtu koIe temAM bhAgIdArI nedhAvI nahi, ulaTuM teo te hasatAM hasatAM belyAM ke tuM zuM gAMDo thayo che? kaI keInuM dukha Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laI zake kharuM? e te jene paDe te bhagave. sulase kahyuM ke A nyAya mujaba je huM pApa karuM te tenuM phaLa mAre ekalAe bhegavavuM paDe, vAste huM mArA pitAnI peThe pADA mAravAnuM adhama kArya karanAra nathI. atre e dhyAnamAM levAnuM che ke gurujanono Agraha hovA chatAM sulaze pApI kArya na ja karyuM ane pitAnA AtmAne durgatithI bacA. zuddha zrAvakapaNuM pALI AyuSya pUrNa thatAM te svarga saMcaryo. nami rAjarSinuM udAharaNa "mALavA dezanA sudarzana nagaramAM maNiratha nAmane rAjA rAjya karate hate. tene pitAnA yugabAhu nAmanA nAnA bhAIne yuvarAjapada upara sthA hatA. A yuvarAjane madanareSA nAmanI khUbasurata patnI hatI. A eka veLA maNiratha rAjAnI najare paDI ane tethI te atizaya kAmAtura banI gaye. ene vaza karavAnA irAdAthI te dAsIo mAraphate sArAM sArAM va, kIMmatI AbhUSaNe vigere bheTa mekalavA lAgyA. madanarezAne enA adhama bhAvanI khabara nahi hovAthI e te jeTha taraphanI prasAdI samajI A bheTe svIkAratI hatI. bheTa ApavA AvatI dAsIo maNirathanA rUpa vagerenI baha tArIpha karatI tyAre A ramaNI bhAgyazALI evA ja hoya che evo uttara ApatI. eka veLA dAsIoe rAjAnI nirlajaja mAgaNI kahI saMbhaLAvI tyAre madanareSAe pharIthI evuM anucita vacana nahi uccAravA dAsIne kahyuM. AthI rAjA nirAza thayo, paraMtu hAryo jugArI bamaNo rame tema rAjA evA vicAra upara AvyuM ke jyAM sudhI mAre nAne bhAI yugabAhuM jIvate beThA che tyAM sudhI mArI murAda bara nahi Ave; vAte mAre enuM kaI paNa rIte kAsala kADhI nAMkhavuM joIe, eka divasa yugabAha madanareSAne sAthe laIne jala-kIDA karavA mATe bAgamAM gayo. rAta paDI gaI topaNa teo pAchAM na pharatAM tyAM ja suI gayAM. A khabara paDatAM rAjA taravAra laI tyAM deDakyo ane jhaTa daIne pitAnA nidrAdhIna bhAinuM gaLuM chedI nAMkhyuM. tema karI te nAsI jato hato eTalAmAM madanareSA jAgI UThI ane te A anucita banAvanuM kAraNa kaLI gaI pitAne pati bace tema hatuM nahi paNa ethI na uzkerAtAM tenI sadgati thAya te mATe teNe pitAnA patine gusse thatA aTakAvavA zAMta vacane ucAryA ane tema karIne tenuM samAdhi-maraNa thavAmAM te sahAyabhUta thaI. marIne yugabAhu pAMcamA devalokamAM utpanna thaye. Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 vairAgyarasamaMjarI [pacama - maNirathathI pitAnuM zIla akhaMDita rAkhavAnA irAdAthI dhanavaibhavane temaja pitAnA vahAlA putra caMdrayazane paDatAM mUkIne madanapA ahIMthI cAlI nIkaLI. mArge jatAM teNe eka putra-ra-nane janma Apyo. A putrane ratna-kaMpaLamAM vIMTALI potAnA patinI vITI DenA hAthamAM ghAlI zuddhi mATe te najadIkanA taLAvamAM peThI. devage eka jalahatie tene sUDhamAM upADI AkAzamAM uchALI. A vakhate "naMdIzvara' dvIpa yAtrA karavA mATe maNiprabha nAmane vidyAdhara jato hato. teNe Ane addhara jhIlI lIdhI. ene laIne teNe cAlavA mAMDayuM. AthI adanareSAe rudana karatAM karatAM kahyuM ke he bhalA mANasa ! mAro hamaNAM ja pravelo putra A rAnamAM che tenI AthI zI vele thaze ? vidyAre pitAnA vidyAbaLathI enI hakIkata jANI lIdhI ane te kahevA lAgyuM ke kalyANinI ! tuM muMjhAIza nahe. vaka zakSita ghoDA upara svArI karavAthI A rAnamAM "mathurAne ratha rAjA AvI caDyuM hatuM. tene putra na hovAthI te A tArA putrane laI gayela che ane teNe ene pitAnI patnIne samarpaNa karyo che. eTale have tuM enI ciMtA karavI choDI daI tuM ane pati tarIke svIkAra vicAra karI avasarane oLakhI A lalanAe uttara Ape ke sAthI pahelAM mane "naMdIzvaranI yAtrA karAve; badhuM ThIka thaze. tyAM jaI yAtrA karI A baMne maNirADa vidyAdhara cakravata munirAja samIpa dezanA sAMbhaLavA beThAM. evAmAM yugabAha deva avadhijJAnathI pitAno pUrva bhava jANa tyAM AvyuM ane sauthI prathama madanapAne namana karI ane tyArabAda munIzvarane vaMdana karI dezanA sAMbhaLavA beThe. A pramANenuM vilakSaNa kRtya joI maNiprabha belI UThaze ke he deva! vicakSaNa heI tame Ama kema karyuM? A vakhate munirane kahyuM ke e ene dharmAcArya che, mATe enuM A pramANenuM vartana sarvathA samucita ja che; kemake yati ho ke zrAvaka ho, jenA dvArA prathama dharmane bodha thAya te ja dharmAcArya (guru) gaNAya che ane tene prathama praNAma karavA te nyApya che.' - madanareSA A devane kevI rIte dharmAcArya thAya che tenuM bhAna thatAM maNiprabhe yugabAhunI mAphI mAgI. pachI A deve madanareSAne tyAMthI UThAvI "mathurA nagare mUkI. tyAM pitAnA putranI pUrepUrI baradAsta thatI joI tenuM citta zAMta thayuM ane teNe koI sAdavI pAse dIkSA lIdhI. A tarapha padmaratha rAjAe A bALakanuM nAma nami pADyuM. te vaivana1 "A lekha jaina zalathI ajANapaNAthI lakhAyo che, bhale deve madanaSiAne prathama vaMdana karyuM chatAM te mArga nathI ane deva pite paNa kahe che ke bhaktivaza mArga na sacavAye te bhUla che Ama anyatra spaSTa akSaromAM ullekha maLe che" A pramANe zrIvijayalabdhisari kupha tapAsI mokalatAM sUcana kare che. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuka ] sAnuvAda 45 avasthA pAmyA tyAre tene 1008 kanyAe paraNAvavAmAM AvI. rAjaya calAvavAne lAyaka thatAM tene rAjya soMpI padmathe pratrajyA grahaNa karI. 'sudarzana 'nagaranA maNiratha rAjA bhAinuM khUna karI nAsata hatA tevAmAM tene eka kALe jherI sarpa karaDayo ane tethI te marI gayA. tene putra nahi hAvAthI yugabAhunA putra caMdrayazAne rAjya maLyuM. te sArI rIte rAjya karavA lAgyA. eka veLA nAma kAntane paTTahastI mathurA'thI nAThe ane nAsatAnAsatA te rAyazAnA sImAmAM jai pahoMcyA. tyAMnA leAkeAe tene pakaDI rAjAne svAdhIna karyAM. nima rAjAne khabara paDatAM dUta mokalI cadrayazA pAse teNe e hAthI mAgyA, paraMtu teNe mAnyuM nahi. AthI mi rAjA lazkara lai tenA nagarane gherA ghAlI beThe. A vAtathI madanarekhA sAdhvI vAgAra thatAM te nima pAse AvI ane tene kahyu ke keMzA tArA mATe bhAi thAya che, vAste eka hAthI mATe tenI sAthe yuddha karavuM ucita nathI. nima rAjAne A sAMbhaLI acaMba thayA, paraMtu junA mANasone pUchatAM yugamAhunI vIMTI tenI pAsethI nIkaLelI hAvAnI vAta jANIne tene pratIti thai. AthI yuddha baMdha karI nami peAtAnA meTA bhAIne maLavA gayuM. ATale varSe be bhAIolRA maLyA, tethI baMnene ghaNA AnaMda thayo. keTalAka divase vItatAM yazAe peAtAnuM rAjya namine soMpyuM ane peAte mahAmaMgalakArI dIkSA lIdhI. nami nRpati niSNu TakapaNe rAjya calAvavA lAgyA. eka vakhata tene cha mahinA sudhI na maTe evA dAhavara rega thayA. ghaNA ghaNA upAye karavA chatAM tene jarA paNa ArAma na thaye. eka vaidhe caMdanaghasI tenA zarIre lagADavA sUcavyuM eTale tenA paranA premane laIne badhI rANIe samakAle caMdana ghasavA besI gai; paraMtu temanAM kakaNA paraspara athaDAtAM temAMthI je avAja nIkaLavA lAgyA tethI rAjAnI mecenI vadhI paDI. AthI phakta eka eka kakaNa hAthamAM rAkhI rANIe peAtAnuM kAya karavA mAMDayu. have avAja AvatA khadha thayele jANI rAjAe tenuM kAraNa pUchyuM. rANIoe javAma ApyA ke ame saiAbhAgyanA cihna tarIke ekeka ja kAMkaNu rAkhyuM che. cAritrAvaraNIya karmInA ucchedyanA samaya AvI lAgye hateA; ethI A rAjAne evA suvicAra sphuryAM ke A kaMkaNunA dRSTAMtathI ema jaNAya che ke jIva jyAre bahu parigraha dhAraNa kare che tyAre tene atizaya du:kha thAya che, tethI pa Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 vairAgyarasamaMjarI [[ paMcama ekalA rahevuM sAruM che, A vedanA je mATe te mAre have ekAkI vihAra kare. Ama vicAratAM tene nidrA AvI gaI ane vaLI eka evuM madhura svapna paNa teNe joyuM ke huM meru parvata upara caDhI eka veta hAthI upara beThe chuM. DI vAramAM jAgRta thatAM te vicAravA lAgyo ke kharekhara meM A suvarNamaya meru joyo che. UhApoha karatAM tene jAtismaraNa jJAna thayuM. AthI tene yAda AvyuM ke pUrva bhavamAM meM agaNita puNyanA upArjanarUpa dIkSA pALI hatI, tethI huM puSettara vimAnamAM deva tarIke utpanna thayo hato. jinezvaranA janmakalyANaka mATe huM "me gaye hatuM te vakhate meM A parvata je hatuM. have huM dIkSA lauM te ThIka. sadbhAgye cAritrAvaraNIya karmane aMta Avyo ane sAthe sAthe tenA bhayaMkara rogane paNa aMta AvI gaye, ethI A rAjA dIkSA levA taiyAra thaze. evAmAM eka deve AvI tene sAdhune veSa Apyo. te grahaNa karI temaNe cAlavA mAMDyuM. ghaNA leke ADA paDyA, paraMtu A rAjarSie te pitAnuM dhAryuM ja karyuM. nami rAjarSine AvI rIte pratibaMdha pAmelA jANI indra tenA sattvanI parIkSA karavA mATe brAhmaNanuM rUpa lIdhuM ane te emanI pAse AvI bolavA lAge ke he maharSi! tame A zuM kare che? A tamArA nagaramAM to Aga lAgI che. badhA leke trAhi trAhi pikArI rahyA che. zuM te tamArA lakSya bahAra che? zuM jaina dIkSAmAM dayA mATe sthAna nathI ? A badhAne raDatA kakaLatA mUkIne cAlyA javuM te zuM ThIka kahevAya ? badhAne svastha karI pachI dIkSA le te te ucita gaNAya. juo to kharA, are A Aga tamArA aMtaHpurane bALI nAMkhaze ema jaNAya che. AvA saMkaTamAM anAtha abaLAone nirAdhAra mUkI tame kyAM prayANa karI jAo che? A sAMbhaLI nami rAjarSie javAba Apyo ke hAla huM sukhamAM chuM, kemake tuM je batAve che temAM mAruM kazuM nathI; vaLI je mAruM che te baLe tema nathI ane je baLe tema che te mAruM nathI. je lokene tuM pikAra karatA Alekhe che te kaI mAre nimitta nathI, paraMtu teo te pitAnA svArthane aMge tema kare che. zuM mAre mArA svArtharUpa mekSanI sAdhanA na karavI? A sAMbhaLI i pharIthI kahyuM ke mahArAja ! ApanA bhaMDAramAMthI keTaluM e kIMmatI javAhara baLIne khAkha thaI javAnI taiyArImAM che te tene te sadupayoga karI le; zA sArU tene nAhaka baLI javA de che ? maharSi bolyA ke he devAnupriya! samaja. sonA rUpAnA te "kailAsa' parvata jeTalA keTalAe DhagalAo keTalIe vAra A jIve ekaThA karyA, chatAM Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda enI tRSNA ochI na thaI. AzA te AkAzanI samAna anaMta che, vAsta mamatva tyajI daIne Atma-ramaNatA keLavavI e ja sAcuM dhyeya che. A pramANenI vAtacitathI Indrane ghaNo AnaMda thayo ane teNe pitAnuM rUpa prakaTa karyuM. pachI nami rAjarSinI namarakArapUrvaka bhUri bhUri prazaMsA karI te svasthAnake gaye. nami rAjarSie jIvana paryaMta zuddha cAritranuM ArAdhana karI e ja bhavamAM kevalajJAna prApta karyuM ane teo mokSapadanA adhikArI banyA. A nami rAjarSi pratyekabuddha daDhadhamI sAdhuratna thayA. Indra paNa emane jarAe calita karI zakyo nahi. AvA munizekharane ApaNe jeTalA praNAma karIe teTalA ochA che. emanA jevA puNyazlokanA pratApe te A manuSyalekanI utkRSTatA siddha thAya che. mUlaM dvAra tathA pITha-mAdhAro bhAjanaM nidhiH| samyaktvaM zuddhadharmasya, SaDetA bhAvanA matAH // 149 // samyakatvanI cha bhAvanAo- -"samyaktva e zuddha dharmanuM mULa, dvAra, pIDa, AdhAra, bhAjana ane bhaMDAra che. A ja prakAranI) bhAvane manAya che."--149 jainadharmatarormUlaM, dvAraM zivapurasya ca / / dharmaprAsAdapIThaM cA-dhAro'sti vinayAdiSu // 15 // sArvadharmasudhAyA hi, bhAjanaM nidhirucyate / jJAnAdibhAvaratnAnAM, cintayevikramo yathA ||151||-yugmm prastutanuM spaSTIkaraNa- - samatva e jaina dharmarUpa vRkSanuM mULa che, nirvANanagarano daravAjo che, dharmarUpa mahelanI pITha che, vinaya vagerene AdhAra che, sarvajJanA dharmarUpa Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama amRtanuM e pAtra che ane jJAnAdi bhAva-ratnone e bhaMDAra kahevAya che (vAte he bhavya !) tuM vikramanI peThe enuM manana karaje."--150-1pa sArvAnubhavasiddhAtmA-'numIyeta kthnycn| jJAyeta sukhaduHkhAdi-liDaiH sattAtmakaM hi tat // 152 // samyatvanAM cha sthAne prastAva- -"sarvazane anubhavathI siddha evA AtmAnuM (ApaNA jevAne ) koIka rIte anumAna thAya che. sukha, duHkha vagere cihanAthI te jaNAya che. A pramANe siddha thatuM AtmAnuM astitva (lekamAM) che. 15ra prathamaM gIyate sthAnaM, dvitIyaM dravyanityatA / paryAyAnityatA loke, jJAtaM zrIgautamaprabhuH // 153 / / samyatvanuM dvitIya sthAna- ple --"te prathama rathAna kahevAya che ane bIjuM sthAna dravyanI apekSAe) nityatA ane paryAyanA pakSathI aniyatA che. A saMbaMdhamAM zrIgautama prabhu udAharaNarUpa che."--153 karoti sarvakarmANi, hetubhiH kumbhakRd yathA / vyavahAreNa kartA''tmA, kartRkaM tat tRtIyakam // 154 // trIjuM sthAna AtmA kuMbhAranI jema (mithyAtvAdi) hetuothI sarva karmo kare che, vAste te vyavahArathI kartA che. A trIjuM kartutvarUpa sthAna . _154 bhuGkte kRtAni karmANi, svayaM tad bhoktRkaM matam / caturthaM darzane sthAna-magnibhUtinidarzanam // 155 // Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suIka ] saoNnuvAda cAlu sthAna jIva pote karelAM karmA(tuM phaLa) bhogave che e samyagdarzanamAM bhAtRtva (nAmanu') cothuM sthAna manAya che. (atra) agnibhUti dRSTAMtarUpa che.'-155 sarvakarmakSaye bhUyAnirvANAkhyaM ca paJcamam / trilokIzarma yasyAye, tilatuSamitaM nahi // 156 // pAMcamuM sthAna zlA - sarva karmono kSaya thatAM prApta thatuM nirvANa nAmanuM pAMcamuM sthAna che ke jenI AgaLa tribhuvananuM sukha talanA hADA jeTalu' (paNa) nathI."-156 49 jJAnAdikantrikaM zAstre, mokSopAyaH prakIrtyate / etat samyaktvaratnasya, SaSThaM sthAnaM vibhAvayet // 157 // chaThThuM sthAna zlA--' jJAnAdi traNa (ratnA)nA samUhane zAstramAM meAkSanA upAya tarIke varNavyo che. ane samyakatva-ratnanuM chaThThuM sthAna jANavuM, '157 prabhAsagaNabhRjjJAta--masminnarthe'sti khyAtimat / satta ipramaH yA tenuM samyakavarakSaLamU // 8 // chaThThA sthAnanuM udAharaNa--- zlA--" A saMbaMdhamAM prabhAsa gaNadharanuM dRSTAMta prasiddha che. A pramANe samyagdarzananuM 67 prakArAthI rakSaNa thAya. ''-158 1--2 jue nyAyakusumAMjali (pR. 23-24; 28-29 ) Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 [ paMcama vairAgyarasamaMjarI kecinmahAvratAnyevA-NuktAni ca kecana / jagrahire ca samyaktvaM, kecit tadupadezataH // 159 // jinezvaranA upadezanuM phaLa zle --"te (jinezvara)nA upadezathI keTalAke mahAtra grahaNa karyA, keTalAke aNuvrata grahaNa karyA to koIke samyaktva grahaNa karyuM."--159 upakAramiti kRtvA, praanninaamupdeshtH| zailezIkaraNadhvastA-zeSakarmA vibhustataH // 160 // dehaM vihAya sarvAdhi-vyAdhyupAdhivikAzakam / samazreNiM gatiM kRtvA-'spRSTaH sa zivago'jani // 16 // -yugmam prabhunuM ekSa-gamana- le-"A pramANe upadeza dvArA jIvo upara upakAra karIne tyAra pachI zailezI karaNa vaDe zeSa karmone saMhAra karI prabhu sarva Adhi, vyAdhi ane upAdhine vikAsa karanArA dehane choDIne apRSTapaNe sama zreNi (Urdhva gati karI mokSagAmI thayA."--160-161 sampUrNa jagatAM saukhyaM, gRhyate sarvakAlikam / na yAtyanantabhAgena, muktisaukhyasya tulyatAm // 162 // muktinuM mukha-- -duniyAnA sarva kALanAM saMpUrNa sukha ekaThAM karavAmAM Ave to paNa te muktinA sukhanA ane tamA bhAga jeTaluM (paNa)thatuM nathI,"162 1 jue pR. 259. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda tat pramAdaM parityajya, sAmagrI mAnavAdikAm / sacchAstrAbhyAsato yogAn , nirudhya saphalIkuru // 163 // manuSyAdi sAmagrI saphaLa karavAne upadeza- ple -"tethI pramAdane tyajIne sAcA zAstranA abhyAsapUrvaka yogone nirodha karI tuM manuSyAdi sAmagrI sArthaka kara."--163 mAnavAdika sAmagrInI salatA spaSTI--devene paNa durlabha evA manuSya-avatArane naramAMthI nArAyaNa banavA mATe upayoga karavo e ja mAnavInI pavitra pharaja che. e ja sarvottama jIvananuM sAphalma che. vistArathI kahIe te samagra brahmAMDanuM ekAnta kalyANa IcchanArA temaja vizva vizvane sAcA ane sanAtana sukhane pUrepUre bhegavaTa maLe evAM sAdhano nirdeza karanArA saMta sarvajJa paramAtmAe je dharma prarUpa che e ja prabhu-prAptine parama mArga che ane enI ArAdhanA karavAmAM ja manuSya-janmanI sArthakatA samAyelI che. dharmanI ArAdhanA karavAnA anupama sAdhanarUpa-anaMta sukhanI prAptinI ananya sAmagrIrUpa manuSya-janma hovAthI te tenI zAstrakAroe mahattA AMkI che. je bhAgyazALI hoya, jeNe puSkaLa puNya karyA hoya tene Arya deza, Arya jAti, Arya kuLa ItyAdi sAnukULa sAmagrI maLI Ave. prabaLa puNyanA udayathI A sAmagrI jeNe maLI hoya te tene sadupayoga karavAmAM pAchI pAnI kare, tene saphaLa karavAne badale tene niSphaLa kare te tenA je kamanasIba bIje keNa heI zake? manuSya-janmAdi uttama sAmagrI maLyA pachI pAzava uttine parAjaya karavA mATe bedarakAra rahevuM, pramAda seva, vijyanA raMga-rAgamAM racyA pacyA rahevuM, lobhAMdhatA ane viSayAMdhatAne tyAga karavA svane paNa vicAra na karavo enA jevI mUrkhAI anyatra saMbhave che ke ? 1 AnuM lakSaNa zrIyuta kabIranA zabdomAM kahIe -- "mAna nahi, apamAna nahi, ase zItala saMta, bhavasAgara utara paDe, teo jamake daMta." 2 dharma e aniSTa baMdhana che, e manuSyanI sAcI svataMtratArUpa latAne kApanArI kuhADI che, vyakti-vAtaMtryane nirbaLa ane nAmazeSa karavA mATe ja ene avatAra che ItyAdi kuvikalpa karanArA dharmanA zuddha svarUpa tarapha na jotAM, tenA upara aMdhazraddhA, aviveka. ajJAna ityAdinA thara caDavAthI thayelA tenA vikRta svarUpanuM ja darzana karI rahyA che eTale temane ene uddeza viparIta bhAse to temAM zI navAI ? Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 vairAgyarasamaMjarI [ paMcama manuSya-bhava pAmyA pachInuM sauthI prathama kartavya sAdhujanane samAgama chevidyA-vyAsaMganI lAlasA vadhAravA mATe zuddha zAstranuM zravaNa che. artha ane kAmanI lAlasA ghaTADavA mATe, kaSAyanI kaTutA maMda karavA mATe, viSaya-vAsanAne vidAravA mATe, TuMkamAM kahIe te saMsAra-sAgara taravA mATe A kArya karavAnI AvazyaktA che. je zAstranA prarUpaka sarvajJa hoya, racanAra apUrva pratibhAzALI bIjabuddhi gaNadharadeva hoya ane tene dhAraNa karanArA ane sAcavI rAkhanArA munipuraMdare tyAganI mUrti samAna hoya tenI satyatA viSe zaMkA karavI e mANasAI nathI, paraMtu enA upara apratima vizvAsa rAkhe, ene viSe sAcI zraddhA rAkhavI emAM manuSyapaNAnI meTAI rahelI che, sAcuM jainatva che, guNathI jaina banavApaNuM raheluM che, samyaphanI vibhUti rahelI che ane e zravaNa pachInuM kartavya che. trIjuM kartavya zravaNanA manana anusAranuM vartana che. vartana na thAya to lAcArI jAhera karavI, paraMtu viruddha vartana karavuM ane tene paNa dhArmika AcaraNa tarIke gaNAvavuM emAM te badamAsInI hada thayelI gaNAya, kemake satyane svIkAra ane asatyane parityAga na thaI zake te hajI nIbhe, paraMtu satyanA verI banavuM e saMtavya gaNAya kharuM ke? vizeSamAM sAdhyane poMcI vaLavA mATe je sAdhana zAstrakAre darzAvyAM hoya tenuM sevana na thaI zake tethI temAM anucita parivartana karavuM e anya jIvane paNa sAdhyanI siddhithI vimukha karavA jevuM che eTale e kArya paNa ISTa nathI ja. AthI karIne game tema thAya te paNa uccatama dhyeyane kayAre paNa sadAne mATe rAjya TharAvavAnI bhUla karavI nahi, kemake dayeyane je tenA uca Asana uparathI gabaDAvIe te tene vinipAta zatamukhe nahi paNa anaMtamukhe thaze. je sthira nahi te dhyeya zAnuM? vaLI e dhyAnamAM rAkhavuM ke sAcuM dayeya 1 jeo dhatiMgane-palone dharmanA nAmathI oLakhAvI bhoLA bhakatone chetaratA hoya teo "sAdhu nahi paNa "setAna che. kharI sAdhutAnuM lakSaNa to e che ke "ApA ja harine bhaje, nakha zikha taje vikAra; saba jIvanase nirara, sAdhamatA haya sAra." e paNa yAda rAkhavuM ke AjakAle hiMdustAnamAM sAdhuono rAphaDo phATayo che, bAvAonI jamAta bhegI thaI che. temAMnA ghaNA kharA dhutArAo che: sacAritranA prabhAva vaDe sattano pravAha cAlU rAkhanArA temaja ahiMsAnuM sAmrAjya sthApanArA evA saMte te viralA ja che. kahyuM paNa che ke hATa hATa hIrA nahiM, kaMcanakA nahiM pahAra; siMhanaka TolA nahiM, saMta biralA saMsAra." Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda 473 viziSTa vyakti ke kALanA sAmarthyathI badalI zakAtuM nathI. TuMkamAM sarvAe sUcavela kAryakrama ApaNA Adarzo sUcave che. e ApaNA dhyeya upara prakAza pADe che. e Adazene ApaNe jeTale aMze jhIlI zakIe-e dayeyane ApaNe jeTale darAje pahoMcI zakIe teTalI ApaNI siddhi che, na pahoMcAya teTalA mATe dhyeyane TuMkuM rAkhavuM e TuMkI najaranuM pariNAma che. eka paNa manuSya je A dhyeya sudhI pahoMcI batAvyuM hoya te pachI tene zakaya ke TimAM ja gaNavuM joIe. pavitra ucca dayeyane chIne sukhanI bhrAMtithI bIjA yeya upara A vavuM e sudhAraNuM nahi paNa kudhAraNA che, e adhaHpatana che; bAkI ene pahoMcI vaLavA mATe gItArtho sAdhanAmAM parivartana kare athavA sUcave temAM kazuM khoTuM nathI. TuMkamAM paristhiti pramANe sAdhanamAM parivartana karI zakAya che. keTalIka vAra te tema karyA vinA calAvI zakAya nahi evI paNa paristhiti UbhI thAya che, kiMtu evA samaye paNa sAdhya-dhyeya-Adarza te dhruvanA peThe acaLa rahe e tarapha pUrNa lakSya ApavuM joIe. jeNe pitAnI pAzavI vRtti upara vijaya meLavyo che, jenA citte mudra svArthane jalAMjali ApI che tevA niSpakSapAtI, anAsakta ane sAmya-sthita manavALA mahAtmAne ja manuSyanuM zreya zuM che te samajAya che. A zreyane dhyeyarUpa gaNI te mATe pUrNa prayAsa kare e manuSyanuM sarvottama bhUSaNa che. sai keIe pitAnI zakti ane paristhiti anusAra A ucca dhyeyane kRtimAM utAravA prayatna kare joIe. atre e paNa umeravuM anAvazyaka nahi lekhAya ke ApaNe sAmAjIka vyavahAra paNa nyAya ane udAratAthI vibhUSita have joIe. koI mANasanI bhUla thaI hoya, tenuM vartana anucita jaNAtuM hoya te te vakhate tenA vartana upara TIkA karatI veLA paNa manuSya-prANI skUlanazIla che, indriya-grAma baLavAnuM che, paristhiti AgaLa manane nizcaya Ta mukela che e vAta lakSyamAM rAkhIne te bhUlene mATe atyaMta kodha ke tiraskAra na batAvatAM bane teTalI dayA, anukaMpA ane sahAnubhUti rAkhavI e yogya che. virodhI prati veranI vRtti nahi paNa saddabhAva sakha. kodhane kSamAthI parAsta kare, asatyane satyathI jItavuM, e pramANe AsurI saMpattine devI saMpattithI harAvavI arthAta tAmasa ane rAjasa ane vRttione sAtvika vRttithI parAjaya kare emAM mAnava-jIvananI mahattA samAyelI che. ema karavAthI preya karatAM zrayane Adya sthAna apAyelAnI pratIti thAya che. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 vairAgyarasamaMjarI [ pacama pratisamaya e khyAla rAkhe ke jinezvaranI AjJA anekAMtathI alaMkRta che. dareka guNasthAnaka mATe judI judI AjJA che. A AjJAne mAthe caDhAvavA ane tadanusAra vartana karavAmAM jeTalA prayAsa thAya teTale aMze dharmanI masamarUpa mAnava-jIvana saphala karyuM gaNAya. AthI mahAtmAo te pharI pharIne e ja amRtamaya upadeza ApI rahyA che ke - "dhyAnAgnikuNDajIvasthe, damamArutadIpite / asatkarmasamitkSepe, agnihotraM kuruttamam // " A upadezane jhIlanArA dhanya bhavya che ema kahI zake ke-- "indriyANi pazUn kRtvA, vedI kRtvA tapomayIm / . ahiMsAmAhutiM kRtvA, AtmayajJaM yajAmyaham // " aMtamAM eTaluM ja nivedana karavuM basa thaze ke parAkrama ane preraNAnA kalelathI taraMgita tathA rasa, ullAsa ane pragatinA prabaLa pravAhothI pari. pUNa, paraMtu durAgraha, mithyAbhiniveza, ADaMbara, svArtha vagere durguNarUpa viSathI aspaSTa evA adhyAtma-ratnAkaranI eLethI AtmAne bhI jAva e mANasa mAtranuM Avazyaka ane AvakAradAyaka jIvana che. temAM paNa mada, madana vagerethI utpanna thatI viSayAsakti ane indriya-sukha prati mananuM kheMcANa naSTa thAya, akuzaLa vicAra ane amaMgaLa bhAvanAne davaMsa thAya, evuM jIvana te "jIvana" gaNAya; bAkI bIjuM badhuM motanAM phAMphAMrUpa che. pavitratArUpa suvAsa thI yukta, mAyArUpa kaMTakathI zUnya ane kalyANarUpa kusumathI suzobhita evI zukula dhyAnarUpa vallarI hRdaya-bhUmi upara DelavA lAge ane A pramANe akuzaLa vicAranI virati pUrvaka kuzaLa vicAra-pravRttithI uddabhavanArA niratizaya nirvANa-savAramAM manaHkamala vikase e Adarza jIvana che. AvuM jIvana jIvavA sA kaI bhAgyazALI thAya e ja abhilASApUrvaka viramIzuM. 1 jIvarUpa agnikuMDane viSe rahelA dhyAnarUpa agnine saMyamarUpa pavanathI pradIpta karI temaja temAM azubha karmarUpa samidhenA prakSepa karI tuM uttama agnihotra kara. 2 indriyane pazurUpa karI, tapazcaryAmaya vedI karI ane ahiMsAnI Ahuti ApI huM Atma-yajJa karuM chuM. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gucchaka] sAnuvAda 75 anyagranthArNavAt sAraM, paya AdAya varSati / vairAgyasasyaniSpatya, grantho'yaM me ghanopamaH // 164 // graMthane paricaya zle -"anya grantharUpa samudramAMthI sArarUpa jaLa laIne vairAgyarUpa dhAnya taiyAra karavA mATe mAre A megha samAna grantha varSa che."--164 pUrvarSiprokta evAsti, bhAvo'tra cittahArakaH / zatazaH truTisaMyuktA, kevalA'sti kRtirmama // 165 // pUjyapAdaistathA prAtaH-smaraNIyaizca preritaH / zrImatkamalasUrIzai-gurubhiH kRtavAnaham // 166 // racanAM vijayAllabdhiH, paraH suurinnaavhaam| pakSamAtreNa kAlena, bhaveyuH skhalanAstataH // 167 // sajjanehasavad bhUtvA, sAramAdAya kevalam / payaHpAnaM hi karttavyaM, truTinIramapAsya ca // 168 // -kalApakam graMthakAranI laghutA vagere- - "A (grantha)mAM je je manahara bhAva che te pUrva RSioe kahela jANa, jyAre seMkaDo truTithI vAta evI kevaLa kRti ja mArI che. pUjayapAda ane prAtaHsmaraNIya mArA guru vijayakamalarurIzvaranI preraNAthI meM vijayalabdhisUrie eka pakhavADIyA mAtra samayamAM(o) guNakArI kRti karI che), tethI temAM rakhalanAone saMbhava che, (ethI karIne) jema haMsa pANIne tyajI dUdha le che tema sajajanoe truTirUpa jaLane choDIne kevaLa sAra(rUpa dvadha)ne grahaNa karI enuM pAna karavuM."--165-168 Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E [paMca racanA-samaya-- spaSTI-granthakAre svayaM sUcavyu` che ke A kRti paMdara divasamAM taiyAra karavAmAM AvI hatI eTale ke lagabhaga 43 padyo rAja sarerAza racAyAM haze. A uparathI sUrijInI vidvattAnuM anumAna karatI veLA mArA namra mata pramANe jaina zramaNavargamAM gIvANuM girAmAM mane meAhaka kAvya racI zake evAnI saMkhyA gaNIgAMThI che ane vividha chaMdomAM adhyAtma temaja nyAya jevA prADha viSayAnu' guMthana karanArA munivara teA ethI paNu thADA hAya ema jaNAya che, e hakIkata lakSyamAM rAkhavI yukta che. vairAgyarasamaMjarI. ~ prasaMgataH e paNa umeravA huM lalacAuM chuM ke atyAre jaina gaganAMgaNamAM prAcIna munivaryeA~nA samAna ke pUrvakAlIna gRhasthAtA jevI pratibhA-candrikA daSTigocara thatI nathI. vicAre zrAzAbhana munIzvare gocarI mATe gamanAgamana daramyAna racelI 96 padyonI yamakamaya stuticatuvi zatikA, eka divasamAM kaveicakravartI zrI zrIpAle racele prakhanya ityAdi, ajaina samAjamAM paNa vidyAnI vRddhine badale hAni ane tema chatAM abhimAnanI vRttinI puSTi thatI hoya ema kavi zrIvekaiTAvariSkRta vizvaguNAda nAmanA caMpU-kAvyanA nimnalikhita padya uparathI sphure cheH-- " vedavyAsaH sa iha daza yo veda vedAkSarANi kaM tvekaM paripaThati yaH sa svayaM jIva eva / ApastambaH sa kila kalayet samyagApAsanaM yaH ** arthAt atra je vedanA daza akSarA jANe che te vedavyAsa gaNAya che, je eka zleAkanuM paThana karI zake che te to sAkSAt bRhaspati ja che ane je kharekhara krUDI rIte upAsanA karI zake che te Apasta che. kaSTa che ke ziAnA kSaya karanArA kaliyugamAM vidyAnI kRzatA thatI jAya che. kaSTaM ziSTakSatikRtikalA kAzyemRcchanti vidyAH // " ~muddAkAntA 1 sarakhAve| prabhAvaka-caritragata zrIhemacandrasariprabaMdhane nimna-likhita kSeka: je (IT)viThThItaSThIta-patraAADaya tIzvara: | virAga vRtti vAta:, zrIpAho nAma bhUmimUH // 207 || '' 2 lagabhaga be saikA jeTalu` prAcIna kAvya. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varlaMta pI. presa amadAvAda