________________
३४४
વૈરાગ્યરસમંજરી
[५यम जो रोगो जो सोगो खेओ भेओ य जो य जीवाणं । जं कारुन्न रुन्नं च कारणं तत्थ विसयविसं ॥ ७ ॥ जं णारगाण दुक्खं जं च तिरिक्खाण जं च मणुयाणं । देवाण जं च तं पि य विसर्यापवासुब्भवं सव्वं ॥ ८॥ विसया विसं व विसमा विसया वडिसामिसं व मरणकरा । विसया सेविज्जता छलबहुला तह मसाणं व ॥९॥ निसियग्गखग्गपंजरघरं व सव्वंगछेइणो विसया। किंपागपागसरिसा विसया मुहमहुरभावेणं ।। १० ॥ खणदिवा खणनहा खणजणमणमीलणोवमा विसया ।
किं बहुणा सव्वेसिं विसया मूलं अणत्थाणं ॥ ११॥" અથાત જેમ કુષ્ઠના રેગવાળાઓને માંસ અથવા જેમ વૃદ્ધોને ઘીનું પાન અથવા મૂષીઓને (?) વિદલ હાનિકારક છે તેમ મેહથી વ્યાસ (જી)ને विषयो छे. वजी से विषयो पांय तना छः (१) शम्, (२) ३५, (3) रस, (४) गंध मने (५) स्५श विषयोन विष भूरा તે અનાદિ કાળને ભાવગ છે. એને ક્ષય થતાં તે દુઃખ નથી કે જે જીતેલાઓને પણ કલ્યાણ નથી કે જે આ લેકમાં મેળવાયું ન હોય, આ લેકને વિષે વિષયના વિષાકનું દર્શન, વળી એવું કઈ વિષયથી વિરક્ત બનેલાનું શરણ તેમજ સંતોષની ભાવના એ જ આનો ક્ષય કરવામાં કારણે છે. પ્રાણીઓને જે રેગ, જે શોક, જે ખેદ, જે ભેદ, જે કરુણા અને જે રુદન થાય છે
यो रोगो यः शोकः खेदो भेदश्च यश्च जीवानाम् । यत् कारुण्यं रुदितं च कारणं तत्र विषयविषम् ॥ यत् नारकानां दुःखं यच्च तिरश्चां यच्च मनुजानाम् । देवानां यच्च तदपि च विषयपिपासोद्भवं सर्वम् ॥ विषया विषमिव विषमा विषया बडिशामिषमिव मरणकराः । विषयाः सेव्यमानाश्छलबहुलास्तथा स्मशानमिव ॥ निशितानखड्गपञ्जरगृहमिव सर्वाङ्गच्छेदिनो विषयाः । किम्पाकपाकसदृशा विषया मुख मधुरभावेन ॥ क्षणवृष्टाः क्षणनष्टाः क्षणजनमनोमिलनोपमा विषयाः । किं बहुना सर्वेषु विषया नूनं मूलमनानाम् ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
