Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zI zatrIjI mahArA racayitA :pU. A.zrI dhanezvarasUrIzvarajI ma.sA. - sAra
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zivamastu sarvajagataH || paramapUjya dhanezvarasUrIzvarajImahArAjA viracita mASiAya (saMkSipta sAra vivecana). 0 zrI zatruMjaya mAhAlya anuvAdaka 0 paramapUjya sAhityaratnA AcAryadevazrImadvijayakanakacaMdrasUrIzvarajI mahArAja 0 saMkSipta anuvAda - saMpAdaka 0. paramapUjya paMnyAsa zrI vajasenavijayajI gaNivarya 9 prakAzake ? bhadraMkara prakAzana C/o. phakIracaMda maNIlAla zAha 49/1, mahAlakSmI sosAyaTI, sujAtA phaleTa pAse, zAhIbAga, amadAvAda - 380 004. * phona : (079) 22860785
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ #i preraka : parama pUjaya mahAna saMyamI - dIrthasaMyamaparyAyI zatruMjayaArAdhikA, vayovRddhA, sAdhvIvaryA zrI damayaMtIzrIjI mahArAja @ saMkSipta saMskaraNa : prathama AvRtti : vi.saM. 206 2, poSa suda-15 | dvitIya AvRtti : vi.saM. 2066, aSADha suda-15 tRtIya AvRtti : vi.saM. 2068, Aso suda-15 @ kiMmata : rUA. 300/ @ prApti sthAna : (1) sarasvatI pustaka bhaMDAra hAthIkhAnA, ratanapoLa, amadAvAda - 380 001. phona : (079) 25356692 (2) zrI pArzvanAtha jaina pustaka bhaMDAra taLeTI roDa, pAlitANA - 364 270. (saurASTra) phona : (02848) (o) 253323 (ghara) 253103 (3) zrI pArzvanAtha upakaraNa bhaMDAra C/o. jayadIpa ema. koThArI suvidhA sTorsanI bAjumAM, subhASa coka, gopIpurA, surata. mo. 98794 62304 je mudraka : Tejas Printers F/5, Parijat Complex, Swa. Mandir Road, Kalupur, AHMEDABAD-1. (M) 98253 47620 * PH. (O) (079) 22172271
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. zrI Adizvara bhagavAna zrI zatrajaya tIrthAdhirAja zrI Adita
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 2 prakAzadIya che. zAzvata AnaMda... AnaMda thayA kare che. kAraNa ke, tIrthanA guNagAna karavAno avasara amArA prakAzanane maLyo che. paramapUjaya, paramopakArI, hAlAra dIpaka, paMnyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivaryazrInAM ziSyaratna, hAlAranA hIralA AcAryadeva zrImad vijaya kuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjanAM ziSyaratna parama pUjya paMnyAsa zrI vajasenavijayajI gaNivaryazrIne vayovRddhA pUjaya sAdhvIjI zrI damayaMtIzrIjI mahArAje vinaMtI karI ke, 'sAhebajI ! mArI chellI uMmare eka A bhAvanA che ke, 'zrI zatruMjaya mAhAbhya' chapAya to sAruM.' pUjayazrIe temanI vAta sAMbhaLI potAnI nAdurasta tabIyatamAM ATaluM moTuM kArya kevI rIte zakya banaze ! te mATe potAnA laghu gurubaMdhu gaNi zrI hemaprabhavijayajI ne vAta karI ane A kArya mATe taiyArI thai. "A rIte pUjyonAM sahakArathI ane dAtAonA Arthika sahayogathI tIrtha- bhaktinA eka aMgabhUta A graMthanI trIjI AvRtti Aje prakAzita karI zakyA chIe." ja zatruMjayano mahimA A tIrthanuM dhyAna dharavAthI - 1000 palyopamanA jeTalA karmo nAza pAme che. A tIrtha upara abhigraha dhAravAthI - lAkha palyopama jeTalA karmo nAza pAme che. A tIrtha tarapha cAlavAthI - eka sAgaropama jeTalAM karmo nAza pAme che. (zatrujaya kalpavRtti) A tIrtha para navakArazI karavAthI - be upavAsano lAbha. porasI karavAthI - traNa upavAsano lAbha. ja purimaThTha karavAthI - cAra upavAsano lAbha. ekAsaNuM karavAthI - pAMca upavAsano lAbha. AMbila karavAthI - paMdara upavAsano lAbha. upavAsa karavAthI - trIsa upavAsano lAbha. (zatrujaya kalpavRtti) * A tIrtha upara dhUpa karavAthI - 15 upavAsano lAbha. * ane kapUrano dhUpa karavAthI - mAsakhamaNano lAbha thAya che. (zatrujaya kalpavRtti) * zatruMjaya tIrthanAM darzana ane pUjanathI - 30 upavAsano lAbha. taLeTImAM eka pahora jAgaraNa karavAthI - cha mahinAnA upavAsano lAbha. zatruMjaya tIrthane sAta vakhata vaMdana karavAthI - trIje bhave mokSa. * caitrI pUnamanA divase 10, 20, 30, 40 ane 50 puSponI mALA caDhAvavAthI anukrame 1, 2, 3, 4, 5 upavAsano lAbha thAya. (upadeza prasAda sA. 13)
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ni tathau> ekekuM DagaluM bhare zatruMjaya samo jeha, RSabha kahe bhavakroDanA karma khapAve teha." jyAM jyAM devAdhideva tIrthaMkara paramAtmAonA cyavana-janma-dIkSA-kevaLajJAnanirvANa thayA hoya te sthAna tIrtha banI jAya che ane jayAM 100 varSathI prAcIna paramAtmA ke jinAlaya hoya te tIrtha kahevAya che. jayAre zatruMjaya tIrthamAM to anaMtakALathI eka-eka kAMkare anaMta anaMtA AtmAo mokSamAM gayA che. evA anaMta AtmAonA pavitra rajathI A bhUmi pavitra thai che. bhUminA paramANuonI eka AgavI asara hoya che. eka saMta jeTha mahinAnAM bhayaMkara tApamAM dhagadhagatA retALa bhAgamAMthI pasAra thai rahyA che. tyAMja emanI najara uDatI eka cakalI upara paDI ane te cakalI tApathI becena banelI nIce paDI ane taraphaDavA lAgI. A jotA ja dayArdra banelA saMta e taraphaDatI cakalIne bacAvavA doDyA ane najIka pahoMce te pahelA eka sUkelA vRkSanI bakholamAMthI dhasamasato Avato sarpa joyo ane saMtanA paga thaMbhI gayA. mukhamAMthI cIsa nIkaLI gai ke e cakalI marI ! ' paNa Azcarya ! sarSa AvIne cakalIne uparathI chAyA karI ane potAnA zarIrano pIMDa banAvI tenI upara besADI dIdhI ane cakalI ekadama zAMta thai gai. thoDIvAra thai. cakalI uDI gai, sarpa cAlyo gayo. A dezya saMta jotA rahI gayA. aMtarathI AzcaryamAM garakAva thayelA saMta AgaLa jai rahyA che. manamAM vicAronA vamaLamAM phasAyA che ke, A zuM haze ? Ama kema banyuM ? ane tyAMja eka kheDUta maLI gayo. saMtane AvakAra Apyo. paNa saMta vicAramagna hatA. eTale kheDUte kahyuM, mahAtmA zuM kaMi mUMjhavaNa che ? je hoya te pharamAvo. kaMika mArga nIkaLaze. tyAre mahAtmA bolyA, bhAi ! Aje huM Avato hato tyAre meM je dazya joyuM, te vAta karI ane pUchyuM ke sarpane cakalI upara AvI dayA kema AvI ? tyAre kheDUte kahyuM ke, mahArAja ahIM varSo sudhI eka saMnyAsIno Azrama hato. te AzramanAM saMnyAsI tathA temanA ziSyo khUbaja bhalA hatA. je koi A bAjuthI nIkaLe tene AvakAre, jamADe, pANI pIvaDAve tathA sevAbhakti karIne pachI ja javA de. Akho divasa bhagavAnanI bhakti dhUna cAle, satsaMga cAle .
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ e Azrama gayA varSe vAvAjhoDAmAM asta-vyasta thai jatA saMnyAsI potAnA ziSya parivAra sAthe bIje cAlyA gayA ane A jagyA verAna vagaDA jevI thai gai. paNa...! e jagyAmAM karelA emanI dayAnA bhAvo prasarI gayA che. jethI ahIM rahelA dareka jIvane sArA bhAvo ja Ave che... A sAMbhaLIne saMta khuza thai AgaLa cAlyA. ApaNane ... A prasaMga kaMika kahI jAya che ke jo thoDA varSo mATe AvA bhAvo prasarAvyA to ATalI asara thai to je pavitra girirAja upara anaMta anaMta varSothI anaMta anaMta AtmAo jagatamAtranA jIvonA hitanI ciMtA karatA mokSe gayA, te bhUmi kevI pavitra thai gai haze ? te Aje ApaNe anubhavIe chIe. A mahAmUlA tIrtharAja ApaNane ArAdhavA maLyA che. A tIrthano mahimA adbhUta - alaukika che. A tIrthabhUminA kaNa-kaNamAM, vRkSonA pAMdaDe-pAMdaDe ke tyAnAM paramANu-paramANue je vizeSatAo che, te A graMthamAM pUjaya dhanezvarasUrIzvarajI mahArAjAe AlekhyuM che. vizALa saMskRta graMthano anuvAda parama pUjya dAna-prema-rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna, viddhavarya, sAhityaratna, parama pUjya AcAryadeva zrImad vijaya kanakacaMdrasUrIzvarajI mahArAje karela ane tenI AvRttio bahAra paDatI rahI. jaina jagatamAM A zatruMjaya mahAbhyano vAMcanamAM, vyAkhyAnamAM khUba ja upayoga thato rahyo che. ame zrI zatruMjaya tIrthamAM cAturmAsa arthe hatA tyAre vayovRddhA, dIrthasaMyamI, sAdhvIjI zrI damayaMtIzrIjI mahArAje A zrI zatruMjaya mAhAtma graMthano punaH prakAzana aMge vAta karI. manamAM thayuM ke A graMthanAM upayogI sthAnonI mahattA pUrNa lakhANane rAkhIne A graMthano saMkSipta sAra prakAzita thAya to vadhu upayogI - rasavALo banaze. tethI A graMthanuM kArya zarU karyuM. mULagraMthano saMkSipta pAMca prastAva jeTalo thayo. - chaThThA ane sAtamA prastAvamAM bAkInA uddhAro, tIrthanA 21 nAmanA kathAnako, prAcIna-arvAcIna prasaMgo, punyAtmAono ullekha temaja bhAvayAtrA ane paramAtmA AdinAtha bhagavAnanA 12 bhava, tIrthayAtrAnI mahattA, tIrthomAM thatI AzAtanAthI karmabaMdha - nukazAnI vigere lakhANo, vividha graMtho - prakAzanomAMthI temanA pUjya lekhako, saMpAdakonAM AbhAra pUrvaka prakAzita karI rahyA chIe. A graMthanAM vAMcana dvArA tIrthano mahimA khyAla Avaze ane tIrtha pratye - tIrthAdhipati pratye vadhatI bhakti dvArA e punyAtmAo karmanirjarA karI paramapadane pAmavA sabhAgI bane, e ja abhyarthanA... paM, vajUsena vi janma
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ IrAnI) * * * * * * * * * * * * * * * * 2L120/ gamana rUA. 60/ rUA. 30/ // zivamastu sarva jagataH || sarva jagataH || Hhara prakAzano | zrI gautamasvAmIne namaH 49/1, mahAlakSmI sosAyaTI, sujAtA phaleTa pAchaLa, zAhIbAga, amadAvAda-380 004. uttama, ziSTa, saMskArapoSaka ane abhyAsa mATenA pustako tathA jJAnabhaMDAro mATe vasAvavA yogya vividha viSayone AvarI letAM viziSTa prakAzano pU.paM. zrI vajasena vi. ma. sA. saMpAdita abhyAsa mATenA upayogI pustako 1. zrIupamitibhavaprapaMcA kathA (bhAga-1, 2) ........ rUA. 75O|- | 13. adhyAtma kalpadruma ..... ........ rUA.2. pravacanasAroddhAra (bhAga-1, 2) ................... rUA. 300/- 14. jainadharmavara stotra-godhUlikAthe.................... rUA. 200/3 uttarAdhyayanasutram (bhAga-1, 2) ................. rUA. 300/- 15. sulabha kAvyapravezikA ............. - rUA. 50/ (mULa, saMskRta chAyAnuvAda, gurjarabhASAnuvAda, kathA sahita) 16zrAddhavidhiprakaraNa (gujarAtI) ... rUA. 120/4. uttarAdhyayanasutra (bhAga-1, 2) ................... rUA. /- | 17. prAtavyAkaraNa (aSTamaadhyAya) ........... (lakSmIvallabhagaNI kataTIkA) | 18. zrI pArzvanAtha caritra (saMskRta)prata ................. rUA. 100/5 laghukSetrasamAsa ..... ..... rUA. 125/- | 19. pAialacchInAmamAlA .. *........................ rUA. 86. bharatezvara bAhubalIvRtti .. rUA. 240/- 20. paMcapratikramaNa sutra (arthasAthe) .. rUA. 50/7. zAMtasudhArasa ......... *. rUA. 200/- 21. saMskRta dhAtukoSa (artha sAthe) rUA. 60/8. zrI zatruMjayamAhAbhya.......... * rUA. 250/- 22. zrIpramANanayatatvaloka: ...... 9 zrIsiddharSi. ........ rUA. 250/- | 23. zrI guNasthAnakramAroha (gujarAtI) ............... - rUA. 12/10. logassasUtrasvAdhyAya .. . rUA. 125/- | 24. hemasaMskRti pravezikA (bhAga-1,prathamA) ........... rUA. 40/11. kAyotsarga dhyAna . ........................... rUA. 75/- 25. hemasaMskRtipravezikA (bhAga-2,madhyamA) ........... rUA. 60/12. bhaktAmarakalyANamaMdiranamiuNastotrayam ......... rUA. 3OO|- | 26. hemasaMskRti pravezikA (bhAga-3, madhyamA) .......... rUA. 60/ 27. bhakti-bhAvanA (stavanAvalI) pUjya paMnyAsajI bhadraMkaravijayajI pU.sA. zrI caMdanabAlAzrIjI ma. sA. gaNivaryazrInA maulika ciMtano saMpAdita pustako 1. railokyadIpaka mahAmaMtrAdhirAja ...................... rUA. 20O|- | 1. uttarajajhayaNANi (bhAga-1, 2) .................... rUA. 600/2. AtmautthAnano pAyo ............ ............ rUA. 150/- | (munizrI kamalasaMyamopAdhyAyaviracita) 3. prAkRtikaparamatattvanuMmilana ....................... rUA. 200/- | 2. uttarAdhyAyAH (bhAga-1, 2) ............... ... rUA. 800/4. namaskAra ciMtanayAtrA .............. . rUA. 140/- 3. zrI dharmavidhiprakaraNam ......................... 5 pUjyapaMcAsajI mahArAjanA pravacano (pATaNa)..... rUA. 120/- 4. jaMbucariyam.............. rUA. 200/6. pUjyapaMnyAsajI mahArAjanA pravacano (lAlabAga) rUA. 90/- 5 zrIjagaDUcaritamahAkAvyam rUA. 75/7 navapadapravacano.. .. rUA. 180/- 6. zrIvicAraratnAkaraH.......... - rUA. 300/navakArano jApa-sAmAyika pujA tathA guruvaMdananI gaNanA karavA mATenA pustako 1. navalAkhajapaMtAnarakanivAre .. >> rUA. pa/- | 5 pUjya paMnyAsajI mahArAjanApravacano.. 2. vardhamAnasAmAyika.............. rUA. 5/- | 6, vaMdanApApanikaMdanA ......... - rUA. 6)3. karmakhapAvavAnokimiyo ... rUA. 5/- | 7. siddhidAyakasahastrakuTa sAmAyika..................... 4. siddhAcalastavanA........ .......... rUA. 6)- | 8. pApanA thAkathIvisAmo .. 9. jIvanajAgRti ane aMtima ArAdhanA .............. - rUA. 12/ * * *' O N TRUS ) ******************* SL SO - - rUA. 250/ .......... ******... 2. 10/
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahayogAtA 0 kasturadhAma - pAlitANA 7 osavAla esosIezana opha yu.ke. - northa vesTa 0 zrI mahesANA upanagara zve. mU. jaina saMgha - mahesANA 7 zrI surata ratnatrayI ArAdhaka saMgha TrasTa - surata 0 zrI ozavAla jaina saMgha - rohA 0 zrI marInalAina jaina ArAdhaka TrasTa - muMbai 0 zrI luNAvA jaina saMgha - rAjasthAna 0 zrI mahArASTra bhuvana dharmazALA - pAlItANA 0 zrI kailAzanagara jaina saMgha - surata li. bhadraMkara prakAzana amadAvAda.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA) 0 0 0 0 0 *****. 10 * *** .. 11 0 ........ 1 3 = ........ 18. krama viSaya pRSTha 1. maMgalAcaraNa ........... 2. upoddhAta..... 3. devakRta zatruMjayagiri varNana............................... 4. kaMDu rAjarSi ............. 5. vIraprabhunI stavanA karatAM saudharmendra ............. 6. zrI mahAvIrasvAmI bhagavAnanI dezanA ............ 7. girirAja viSe saudharmendranA prazno ...... 8. saurASTra dezanI vizeSatA .. 9. saurASTrano zaNagAra : zatruMjaya girirAja ............. 10. girirAja upara karela ArAdhanAthI thatuM puNya ....................... 11. girirAjanuM pramANa, 21 mukhya zikharo ane yAtrAno mahimA ... 12. zrI zatruMjaya mahAtIrthamAM prabhupUjAnuM phaLa .... ........17 13. tIrthAdhirAjamAM puSpamALAnuM phaLa ......... ........18 14. girirAjamAM tapanuM phaLa 15. tIrthasthAnamAM pAtradAnano mahimA .. 16. rAyaNa vRkSano aciMtya prabhAva ............ 17. sUryadevakRta sUryodyAnano pavitra mahimA .......................... 18. sUryAvarta kuMDanA mAhAbhya viSe mahipAla rAjAnI kathA ........... # rANIne putraratna prApti ............ ........... 4 mahIpAla kumArane khaga siddhinI prApti .................... * zrInivAsa vana-yoginIno meLApa ........... ....... 26 # mahAkAla yakSanA pUrvabhavanuM vRttAMta............... * dhArmika bagalAnI kathA ........ 19. siddhagirinA prabhAva viSe trivikrama rAjAnI kathA ............ 20. mahAbAhu rAjAne jAtismRti ............ 4 mahIpAlakumAra ane guNasuMdarIno lagnotsava...... ...... 38 4 mAlava dezanA rAjAo sAthe yuddha ........... 4 vidyAdhara yugalanI zatruMjayagiri para bhakti.. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 8 ...... U. 0 U 0 0 = 0 .... 28 0 6 0 0 *... 35 ......... 40
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ I * 53 F = T 9 u = w in w 9 , , , , , w # mahIpAlano pUrva vRttAMta ... ....... 42 mahIpAlano mAtA-pitA sAthe meLApa ............. ....... 45 21. zrI RSabhadeva bhagavAnanA 13 bhavonAM nAma ................ 46 (e) pahelo prastAva 22. AdinAtha bhagavAnanA pUrvajonuM caritra tathA cyavanAdinuM vRttAMta.. 47 23. zrI AdinAtha bhagavAnano aMtima bhava. ......... 47 24. akSayatRtIyA parva .. 25. RSabhadeva prabhune kevaLajJAna........... 26. prabhunA samavasaraNane joI marUdevI mAtAne kevaLajJAna ......... 27. caturvidha saMghanI sthApanA ..... 28. kamaladrahano mahimA.............. ........... .... 59 29. mleccha jAtie cakravartInA sainyamAM karelo upadrava ............. 30. rAyaNa vRkSanA prabhAvathI rogazAMti ....... 31. nami-vinami sAthe yuddha .......... ........ 64 32. daSTiviSa sarpa banyo izAnendra ! ............... 33. cakravartIne navanidhinI prApti ........ 34. bharatezvaranuM ayodhyAmAM punarAgamana .... ........ 35. bharatezvarano ayodhyAmAM rAjyAbhiSeka ............. 36. bharata cakravartIno rAjavaibhava......... .........69 37. bharata narezvaranA aDhANuM bhAionI dIkSA ................ 38. bAhubalIno pratyuttara ane yuddhanI taiyArI .... 39. bharata cakravartInI bala parIkSA . ....... 81 40. bharata bAhubalinuM dvandra yuddha ......... ....... 81 41. bAhubalinuM svayaM kezAMcana ane saMyama grahaNa .................... 42. bAhubalinA sthAne somayazAno rAjyAbhiSeka..................... 84 43. bAhubali rAjarSine kevaLajJAna prApti ............................. 85 44. zatruMjayagiri para saMgha sahita RSabhadeva prabhunI padharAmaNI ...... 86 45. zrI zatruMjaya tIrthAdhirAjanI nizrAmAM thatAM dharmakAryanuM mahAphala .... 87 46. zrI puMDarIka gaNadhara Adi pAMca karoDa munionuM anazana ane kevaLajJAna prApti ..... ******........ 90 w = w ) w 9 ..... 68 ************ .71 8 0 * 9 zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 9
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47. caitrI pUrNimAnuM parva 48. RSabhadeva prabhunI vinItA nagarImAM padharAmaNI. 49. zrI RSabhadeva bhagavaMtanI dezanA... 50. A avasarpiNImAM prathama tIrthayAtrA mATe saMgha sahita bharatezvaranuM prayANa 51. gaNadhara bhagavaMte batAvelI girirAja pUjanavidhi 52. girirAjanI prathama bhakti.. 53. cillaNa sarovara. 54. 'sarvatIrthAvatAra' mahAkuMDano jINoddhAra 55. prathama uddhAraka : bharata mahArAjA 56. zatruMjaya tIrtha upara trailokyavibhrama jinaprAsAda 57. bharata cakravartIe karAvelo pratiSThA mahotsava... 58. zrI nAbhagaNadharanI dezanA : jinapUjA ane sAtakSetranuM mAhAtmya varNana 59. have caturvidha saMgha svarUpa anya cAra kSetra (4 thI 7) 60. zAMtana rAjAnI kathA 69. bharata mahArAjAno mahotsavapUrvaka saMgha sAthe vinItA nagarImAM praveza 91 92 92 70. zrI RSabhadeva prabhunuM aSTApada parvata upara nirvANa 71. siMhaniSadhA prAsAdanI sthApanA 72. bharata mahArAjAne ArisAbhavanamAM prApta thayela kevaLajJAna ane mokSaprApti 94 95 (96 101 103 105 61. sAta vyasana 105 62. zAMtana rAjAnA putronA pUrvabhavo.. 106 63. dharaNendre zAMtana rAjAne duHkhomAMthI chUTavAno batAvelo upAya .. 108 64. zatruMjaya Adi 14 mahAnadIonI utpatti ane prabhAvanuM varNana109 65. kadaMbigirano prabhAva 111 66. candrodhAnano mahimA tathA zrI candraprabhaprAsAda yukta zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra * 10 6-2 vizALa nagara . 112 67. bharatezvare karela raivatAcalanI yAtrA, jinaprAsAdanI sthApanA .... 112 68. zrI bharata cakravartIe karelI vividha tIrthonI yAtrA 116 97 98 98 99 117 118 120 122
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73. indra mahArAjA dvArA sUryayazA rAjAnA sattvanI prazaMsA 74. sUryayazA rAjAne calita karavA raMbhA ane urvazInuM pRthvI para Agamana . 124 75. sUryayazA rAjAne calAyamAna karavA raMbhA tathA urvazInA prayatno 126 76. sUryayazA ane temanI pATaparaMparAnI siddhigati 128 77. suvalgu tApasa dvArA drAviDano TarnIMga poinTa 130 133 134 135 81. zatruMjaya tIrthanA uddhAra mATe saudharmendranI daMDavIrya rAjAne preraNA 135 82. zatruMjaya tIrthe jatA mArgamAM vetAle kareluM vighna .. 135 136 83. daMDavIrya rAjAe karela tIrthoddhAra ane prAMte mukti prApti . 84. trIjA uddhAraka : izAnendra 137 137 138 78. dasa karoDa munivaro sAthe drAviDa temaja vArikhillanI mukti 79. indra dvArA daMDavIrya rAjAnI sAdharmika bhaktinI kasoTI . 80. bIjA uddhAraka : daMDavIrya rAjA 85. hastinI devInuM duSTa ceSTita.. 86. zrI zatruMjayano cotho-pAMcamo-chaThTho uddhAra.. (bI) bIjo prastAva 87. zrI ajitanAtha bhagavAnanuM caritra 88. zrI ajitanAtha paramAtmAno janma 140 140 89. zrI ajitanAtha paramAtmAnI bALakrIDA ane pANigrahaNa ........ 141 90. udyAnamAM paramAtmAnI vicAraNA ane lokAMtika devonI prArthanA 142 91. zrI ajitanAtha prabhune kaivalya prApti ane sagarane cakraratna prApti143 92. paramAtmAnuM puMDarikagirie Agamana ane mayUradevano pUrvabhava.. 145 93. subhadragiri upara zrI ajitanAtha svAmInuM cAturmAsa 94. sagara cakravartInA 60,000 putronI aSTApada tIrthayAtrA . .... 147 95. sagaracakrInA sainyane indre Apela AzvAsana 146 149 150 151 153 153 155 96. putronA mRtyuthI du:khI thayelA cakravartIne indrano bodha 97. sagara cakravartInA putronA pUrvabhavo. 98. sAtamA uddhAraka : sagara cakravartI. 99. sagara cakrInI saMghasahita zrI zatruMjayanI yAtrA 100. sagara cakrInI raivatAcalatIrthanI yAtrA 123 zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra - 11
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101. AThamA uddhAraka : vyaMtarendra 102. navamA uddhAraka : caMdrayazA rAjA 103. zrI caMdraprabhasvAmInuM caritra.. 104. candraprabhAsatIrthanI utpatti ane mahimA 105. zrI zAMtinAtha caritra 106. zrI zAMtinAtha paramAtmAne siMhano upasarga. 107. cakradhare karela vidyAdharane sahAyatA ane pANigrahaNa 108. vAMdarI : zRMgArasuMdarI .. 109. cakradhara rAjA dvArA tApasone pratibodha. 110. dazamA uddhAraka : cakradhara rAjA 111. cakradhara rAjavIe karela dazamo tIrNoddhAra ane vividha tIrthonI yAtrA. 112. deva Avo jagatamAM nahi maLe re... (sI) trIjo prastAva 113. zrI rAmacaMdra Adi mahApuruSonA caritro 114. akSaya rAjAne prApta thayela zrI pArzvanAtha prabhunI pratimA 115. rAma=baLadeva tathA lakSmaNa=vAsudeva vigereno janma. 116. rAmacaMdrajI ane sItAnuM pANigrahaNa 117. agyAramo uddhAraka : rAmacaMdrajIno 156 157 157 158 159 160 161 162 163 165 166 167 169 170 172 118. zrI rAmano araNyavAsa ane dazarathanI dIkSA 172 119. rAvaNa vigerenuM pANigrahaNa ane vAlIe karela rAvaNanuM damana. 174 120. vAlImuni dvArA rAvaNane zikSA tIrtharakSA 175 176 121. rAvaNa ane indrarAjAnuM yuddha 122. aMjanAno araNyavAsa ane hanumAnano janma. 123. rAvaNa pAse sItAnA rUpanI prazaMsA 177 180 182 124. sugrIvanuM rAmacaMdrajInA zaraNe Agamana 125. hanumAna dvArA sItAne AzvAsana 126. rAma-rAvaNanuM yuddha .. 183 184 186 127. vizalyAnA karasparzathI lakSmaNane caitanyaprApti 128. rAmanuM ayodhyAmAM Agamana ane rAjyaprApti 187 zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 12 - 165 165
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ che \ i NiI ......... * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 129. sItA-hanumAnano bhAvi vRttAMta .............. 130. rAma-lakSmaNa Adino bhAvi vRttAMta ............... ...... 188 131. zrI giranAra mahAtIrtha mAhAbhya varNana ........................ 132. mAhendra varNavelo munivarano vRttAMta ....... 189 133. zuka pakSIe bhImasenane batAvelo jIvavAno upAya ............ 134. maMgala tApase guru pAse varNaveluM raivatAcalanuM mAhAtma........ 135. azokacaMdra kSatriyanI kathA ............... ............ 193 136. bhImasenanuM revatAcalagiri tarapha prayANa ...... ........ 194 137. bhImasenanuM zatruMjaya temaja pharIthI raivatAcala tIrthayAtrA mATe prayANa .... ........ 196 138. harivaMzanI utpatti ane teno vistAra ............................... 139. kilbiSika deva dvArA yugalikonuM apaharaNa .............................. 140. munisuvratasvAmI bhagavaMtanuM caritra........... ................ 200 141. azvanA pUrvabhavo.. 201 142. sametazikhara para zrI munisuvratasvAmInuM nivaNa ..... 203 143. zatruMjaya tIrtha sparzanAnuM phaLa ......... (DI) cotho prastAva 144. zrI neminAtha prabhunuM caritra ................. 145. gaMgAkumArInuM vRttAMta ............. .......... 205 146. gAMgeyano janma ... 147. vanamAM gAMgeya ane zAMtanunuM paraspara yuddha ..................... 148. zAMtanu rAjAnI satyavatI mATe prArthanA ........................... 149, sarasvatI kanyAnI utpatti .................... .... 211 150. vicitravIryanuM pANigrahaNa : pAMDuno rAjayAbhiSeka ............ 151. pAMDu rAjAno kuMtI sAthe gAMdharvavivAha .. ....... 2 13 152. mathurAmAM ugrasenane tyAM kaMsano janma .. ....... 214 153. kRSNa vAsudeva tathA temanAtha bhagavAnano janma.............. 154. devo dvArA bALa neminAthaprabhunI parIkSA .... .... 217 155. dharmarAja yudhiSThira temaja duryodhanano janma... .... 217 156. zA dhanuSyanuM AropaNa : kRSNa dvArA kaMsano vadha.............. 203 .................. ............... 207 208 0 0 ke zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 13
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 0 ': prASiAlAla' nA " ** * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * o nava....... * * * * * * 232 o jI o jI o - o 2 235 157. kubere zrIkRSNane mATe racelI dvArikA nagarI ...... ...... 222 158. devo dvArA zrI neminAtha bhagavAnanI satya parIkSA ........... 159. zrI neminAtha bhagavaMtane yuddha mATe preraNA ...................... 160. droNAcAryano meLApa.............. ..... 2 27 161. gurubhakta ekalavya ..... ............. .... 228 162. pAMDavo temaja kauravone paraspara IrSAbhAva .................. ..... 229 163. draupadIno svayaMvara - arjunano rAdhAvedha ........................ ... 230 164. draupadIno pUrvabhava. 231 165. arjunanuM paradezagamana ............ 166. giranAranA hastipada kaMDanA mAhAsya upara durgadhAnI kathA ...... 233 167. hastipada kuMDanA jaLathI durgadhAnI durgadha dUra .................... 168. durgadhAno pUrvabhava ................... ............ 169. yudhiSThirane rAjaya arpaNa ............. ....... 235 170. yudhiSThire karela pratiSThA mahotsava e amArInI udghoSaNA ..... 171. duryodhananuM kapaTa ............... ............ 236 172. pAMDavone vanavAsamAM javAno duryodhanano Adeza ................ 237 173. pAMDavonuM vanavAsa mATe prayANa ....... ............... 238 174. pAMDavono lAkSAgRhamAMthI bacAva ane purocananuM mRtyu......... 175. hiDaMba rAkSasano vadha ......... 176. bhIma ane hiDaMbAnuM pANigrahaNa . 242 177, baka rAkSasano vadha.......... .... 242 178. arjunane aneka prakAranI vidyAsiddhi ................................ 179. arjuna tathA zikArInuM yuddha : deva pragaTa ......................... 180. indra rAjAnI sahAya mATe arjunanuM prayANa ..................... 181. kAyotsarganA prabhAvathI pAMDavonI mukti .................................. 247 182. pAMDavo dvArA duryodhananI rakSA ................... 183. jayadratha dvArA draupadI haraNa ... ....... 249 184. pAMDavone haNavA mATe duryodhane karAvela udghoSaNA........... 185. draupadI dvArA kRtyA rAkSasIthI pAMDavonuM rakSaNa ...... 186. kRtyA rAkSasInuM Agamana...... 251 187. pAMDavono guptavAsa : kIcakano vadha. ...... 2 53 E . 248 250 1. 19nA 2 S *******............ 2 51 zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 14
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188. guptavAsamAM rahelA pAMDavone zodhavA mATe duryodhananI yukti..... 255 189. gupta veSamAM rahelA arjune duryodhana vagereno karelo parAbhava.... 256 190. kRSNaputra pradyumnakumArano janma.............. ....... 258 191. kanakamAlAno prapaMca ane pradyumnane vidyAprApti................. 259 192. pradyumnano prabhAva ............... 260 193. rUkmiNI ane pradyumna (mAtA-putra)no soLa varSe meLApa ....... 194. bhIruka mATenI kanyAonuM zAMba sAthe pANigrahaNa . daNa .............. 195. yuddha nivAravA mATe kauravo pAse mokalAyela vijaya nAmano dUta 265 196. zrIkRSNanA vadha mATe jarAsaMghanuM sainya sAthe prayANa........... 267 197. kaurava temaja pAMDavonA sainyanuM yuddha mATe raNamAM Agamana ...... 269 198. arjune bhISmane karAveluM jaLapAna : bhISmanI dIkSA .............. 270 199. droNAcAryanuM anazana temaja karNane senApati pada ............... 272 200. duryodhananA mRtyunA samAcArathI jarAsaMghane kheda ................ 273 201. jarAsaMgha prativAsudevanuM kRSNa vAsudevanI sAthe bhISaNa yuddha ..... 275 202. zrIkRSNane prApta thayelI zrI pArzvanAtha prabhunI prabhAvika pratimA 276 203. zrI neminAtha bhagavAnanI krIDA .......... ........ 279 204. zrI neminAtha prabhunA baLanI parIkSA karavA kRSNanI icchA.... 280 205. indra mahArAjAe dUra karela zrIkRSNa vAsudevano saMzaya...... 281 206. neminAtha prabhune vivAhanI vinaMtI .............. ........... 282 207. zrI neminAtha prabhuno rAjImatI sAthe lagna utsava ............. 283 208. rAjImatI sAthe sakhIono saMvAda........... .. 284 209. pazuono pokAra : zrI neminAtha prabhue rathane pAcho vALyo : lokAMtika devonuM Agamana ........................ 284 210. zrI neminAtha prabhunI dIkSA .................................... 211. zrI neminAtha prabhune kevaLajJAna ................................ 212. aMbikAdevInuM caritra ............ ......... 287 213. mAtAnA sUcanathI somabhaTTa dvArA aMbikAno tyAga . ............. 288 214. munidAnanA prabhAvathI somabhaTTanA AvAsamAM pragaTela samRddhi.. 289 215. aMbikAnI prArthanA ........... ........... 290 216. zrI neminAtha prabhunA samavasaraNamAM aMbikA devInuM Agamana .. 291 217. gomedha yakSanuM caritra...... .......... 291 ......* * * * ra tra .................... * * * * * * * * * * * * * * * * zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 15
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 218. varadatta gaNadharano pUrvabhava.. 219. pratimA prApti mATe aMbikAdevI sAthe ratnazreSThinuM gamana........ 296 220. zrIkRSNe nUtana prAsAdamAM karela zrI neminAtha prabhunI mUrtinI sthApanA 221. amalakIrti nadIno prabhAva 222. vAnarI : rAjakumArI 223. raivatAcala mahAtIrthanA brahmendra Adi adhiSThAyaka devo 224. umAzaMbhu zikhara 225. thAvA putranI dIkSA 226. thAvaccAputra, zukaparivrAjaka, zailakasUri AdinuM siddhigamana 227. bAramA uddhAraka : pAMDavo . 228. pradyumnakumAranA zrI neminAtha bhagavAnane bhAvavaMdana 229. dvArikAno aMta. 230. dvaipAyana asura dvArA dvArakAdahana 231. zrIkRSNanuM mRtyu 232. balabhadranI dIkSA ane svargavAsa 233. zAMba-pradyumna vagerenuM nirvANa saMyamagrahaNa 234. pAMDavono pUrvabhava.. 235. zrI neminAtha prabhunuM nirvANa 236. pAMDavonuM zatruMjayatIrtha 52 siddhigamana 237. zatruMjayano mahimA pAMca pAMDavone vairAgya 238. zrI pArzvanAtha prabhunuM caritra 239. nAga thayo dharaNendra 240. kalikuMDa tIrtha 241. ahicchatrA nagarI (i) pAMcamo prastAva - nAradanI mukti 242. kamaThAsurano upasarga ane dharaNendranI bhakti 243. zrI pArzvanAtha prabhuno parivAra ane mokSagamana 244. teramA uddhAraka jAvaDazAnuM caritra zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 16 298 301 301 303 304 305 ..... 305 307 309 309 311 311 312 313 314 315 315 316 317 317 317 318 318 321 321
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 ........... ............ 245. kapardI yakSanuM caritra. 325 246. prabhue pharamAveluM bhAvikolanuM svarUpa ane tIrthano mahimA.... 330 247. upasaMhAra......... ......... 331 248, tAre te tIrtha kahIe ! .......................................... 331 249. caudamA uddhAraka bAhaDamaMtrInuM caritra ......... 332 250. paMdaramA uddhAraka samarAzAnuM caritra . 251. soLamA uddhAraka karmAzAnuM caritra ............. ********** 337 2 52. aMtima kathana .... 338 253. mAMDavagaDhanA pethaDazA ........................... 338 pariziSTa 254. zatruMjayanA 21 nAma viSayaka kathAo # vimalagiri nAma viSe surarAjAnI kathA .................... 339 4 muktinilaya nAma viSe vIrasenarAjAnI kathA ............... 341 zatruMjaya nAma viSe zukarAjAnI kathA ...................... 344 $ siddhakSetra nAma viSe daMDavIryarAjAnI kathA ................... >> puMDarIkagiri nAma viSe puMDarIkasvAmInI kathA... ........ 355 4 siddhazekhara nAma viSe padmarAjAnI kathA ................... 356 siddhaparvata nAma viSe hara-harInI kathA .......... 357 * siddharAja nAma viSe caMdracUDarAjAnI kathA .................... 358 bAhubali nAma viSe kelipriya rAjAnI kathA ................. 359 marUdeva nAma viSe caMdanarAjAnI kathA ..... 359 bhagIratha nAma viSe bhagIrathanI kathA .................... 360 che sahaznapatra nAma viSe sahamrapatrakumAranI kathA.............. .... 361 ja zatAvarta nAma viSe somadevarAjAnI kathA ...... .. 362 4 aSTottarazatakUTa nAma viSe vIrarAjAnI kathA ................ 4 nagAdhirAja nAma viSe svayaMprabhadevanI kathA ................ sahastra kamala nAma viSe raNavIrarAjAnI kathA. ............ .... 365 >> DhaMka nAma viSe hararAjAnI kathA ...... .......... * koTinivAsa nAma viSe dharmanaMdananI kathA................. .... 366 lauhitya nAma viSe lauhityaRSinI kathA .................. 367 ............ by by by zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 17
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ..: **** 375 ........ *. 410 ************..... ........ 4 tAladhvaja nAma viSe dharApAlarAjAnI kathA. *********** 36 8 >> kadaMbagiri nAma viSe indra (bhIma) zreSThinI kathA .......... 369 255. sarva upadravo zatruMjayanA smaraNathI dUra thAya te vizenI saMkSipta kathAo .......... .............. . 370 256. zatruMjaya upara rasakUpikA (kathA yukta) ....... . 372 257. zatruMjaya upara auSadhono bhaMDAra (kathA yukta) ............. ..... 374 258. zatruMjaya tIrtharAjanI bhAvayAtrA.. * gheTIpAnanI yAtrA............ 409 4 navaTUMkanI yAtrA....... cha gAunI yAtrA ............................ ......... .... 419 259. tIrthasthAne kRtaM pApaM ...... ....... 421 260. zatruMjayanA prabhAva viSe kathAnako ............. ...... 42 2 popaTanI kAyApalada dedIpyamAna deva............ .... 42 2 4 derANI-jeThANI ane dAsI .................. ... 424 4 TIlAnA hAthe saMghamALa ............... ....... 426 4 tIrthanI AzAtanA baMdha thaI ................ ..... 427 viratinI zUravIratA ........ ......... 428 261. zatruMjayanA dAdAnI vividha pUjAo ......... 431 26 2. AMkhe dekhI haiyu harakhya... kAne suNI mukha malakyuM ........... 435 263. zatruMjayanA sattara uddhAro ......... ........ 438 264. sohAmaNA zatruMjayanA alaukika abhiSekano Acho itihAsa... 439 265. zatruMjaya tIrtha sparzanAnuM phaLa ......... ......... 448 266. zatruMjaya girirAja AdhArita parva divaso ...................... 448 267. tIrthayAtrAe jatAM pUrvenI samajUtI ........ ........ 4pa6 268. tIrthayAtrA mATe keTalAka sUcano....... ....... 459 269. tIrthasthAnamAM ApaNuM vartana 270. sAtayAtrAnI samajUtI .. 271. navvANuM yAtrAnI samajUtI.................... 272. navvANuM yAtrAnuM gaNaNuM .................................................. 273. 21 khamAsamaNanA duhA ........................................ 467 274. zatruMjayanuM bhAvAtmaka ciMtana .................................... 470 ''*.... ****. 462 463 464 zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 18
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zrI zatruMjya mAhAbhya | AdimaM pRthivInAthamAdimaM niSparigraham / AdimaM tIrthanAthaM ca, RSabhasvAminaM stumaH // prathama rAjA, prathama muni ane prathama tIrthapati evA zrI RSabhasvAmInI stuti karIne pUjayapAd AcAryadeva zrImad vijaya dhanezvarasUrIzvarajI mahArAjA racita zrI zatruMjaya mAhAbhyamAMthI teno sAra grahaNa karIne ahIM saMkalita karAya che. jagatanA svAmI, traNa lokanI maryAdA karanAra, avarNanIya svarUpavAna, yuganI Adi karanAra, yogI ane arihaMta prabhu zrI RSabhadevasvAmIne namaskAra thAo. arihaMta ane cakravartI, suvarNa jevI kAMtivALA, stuti karAtA, kalyANakArI evA zrI zAMtinAtha bhagavAna amArA satkRtyanA lAbha mATe thAo. krIDApUrvaka kRSNane hAthamAM hIMcakAvanAra, jarAsaMghanA pratApane haranAra ane kAmadevano nAza karanAra zrI neminAtha bhagavAna sarvane pavitra karo. jenI daSTimAMthI nIkaLatI amRtavRSTithI sarpa paNa, sarpono pati dharaNendra banI, trividha tApathI mukta thayo, evA zrI pArzvanAtha bhagavAna sarvanA harSa mATe thAo. indrano saMzaya TALavA jemaNe merU parvatane kaMpAvyo evA zUravIra, dAnavIra ane dharmavIra zrI mahAvIrasvAmI bhagavAna sarvanuM kalyANa karanArA thAo. lakSmInA nivAsa mATe kamalarUpa, mokSalakSmInA chatrarUpa ane zrI zatruMjaya girinA mukuTarUpa zrI puMDarIka gaNadhara bhagavaMtane huM namaskAra karuM chuM. zrI AdinAtha bhagavAna vagere tIrthakaro, zrI puMDarIkasvAmI Adi mahAmunio ane zrI zAsanadevInuM dhyAna karIne, "zatruMjaya mAhAbhyano saMkSipta sAra karavA huM udyama karuM chuM. pUrve yugAdi prabhu zrI RSabhadevasvAmInA zrI puMDarIka gaNadhare, vizvanA bhavyajIvonA hita mATe, devatAothI pUjAyeluM, sarva tattvavALuM ane aneka Azcaryayukta "zrI zatruMjaya mAhAbhya" savA lAkha zloka pramANa karyuM hatuM. tyAra bAda bhagavAna zrI mahAvIra svAmInI AjJAthI zrI sudharmAsvAmI gaNadhare, manuSyone alpa AyuSyavALA jANIne temAMthI saMkSepa karI, covIza hajAra zloka pramANa karyuM. tyArabAda zatruMjaya tIrthano uddhAra karanAra saurASTranA adhipati zilAditya rAjAnA AgrahathI, bauddhonA madane sAdvAdathI gALanAra, sarvAga yoganipuNa, zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 1
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ niHspRha ziromaNi, vividha labdhinA prabhAve bhavyajIvone bodha ApanAra, rAjagacchanA maMDanarUpa, saccAritrathI pavitra, vairAgyarasanA sAgara ane sarva vidyAmAM pravINa mahAtmA zrI dhanezvarasUrijIe sukhapUrvaka samajAya tevuM saMkSipta "zrI zatruMjaya mAhAbhya' vallabhIpuramAM racyuM. temAMthI paNa sArabhUta tattva grahaNa karIne "zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra" ahIM saMkalita karAya che. kahevAya che ke H A mAnava janma meLavIne, aneka zAstro sAMbhaLI je saphaLa karavAnuM che te sarva zrI zatruMjaya tIrthanI mAhAbhya kathA sAMbhaLavAthI saphaLa thAya che. zrI zatruMjaya tIrthAdhirAja ane zrI jinezvara devanuM dhyAna karavuM atizreSTha che. kAraNa ke tenA jevuM paramatIrtha bIjuM nathI ane jinezvara devanA dhyAna jevo zreSTha dharma nathI. mana, vacana, kAyAthI kareluM bhayaMkara pApa paNa zrI puMDarIkagirinAM smaraNathI nAza pAme che. siMha, vAgha, sarpa jevA hiMsaka pazuo ane mora, samaDI jevA pakSIo tathA bIjA paNa pApI jIvo A zatruMjaya tIrtha ane zrI arihaMta prabhunA darzanathI svargagAmI thAya che. evA A tIrthanuM mAhAbhya ekavAra paNa avazya sAMbhaLavuM joie. eka vAra zrI puMDarIkagirinI chAyAno Azraya karavo joie. je jIvoe A girirAjanA darzana karyA nathI eno bhava niSphaLa thAya che. anya tIrthomAM uttama dAna, zIla, pUjana, dhyAnAdi karavAthI je phaLa prApta thAya che, tenAthI anaMtagaNuM phaLa zrI zatruMjayanI mAtra kathA sAMbhaLavAthI thAya che. tethI he bhavya jIvo ! A girirAjanuM mAhAbhya atibhaktipUrvaka zravaNa karavuM joie. * upoddAta : eka vakhata zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmI pRthvItala para vicaratA... vicaratA... saurASTra dezanA zaNagArarUpa, bAhya-atyaMtara zatruone jItavAmAM sahAyaka evA zatruMjaya girirAja upara padhAryA. ghaNA badhA deva-devIonA samUha sahita cosaThe indro temane vaMdana karavA tyAM AvyA. sarva lokamAM advitIya darzanIya A girirAjane joine devatAo harSathI DolavA lAgyA. | devakRta zatruMjayagiri varNana te samaye maharlaeNika devo potAnA abhiyogika devone kahe che, "he devo ! traNe lokamAM A girirAja jevo girivara koI nathI. A girivaranA svarNagiri, brahmagiri vagere 108 zikharo che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 2
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ A girivaramAM sthAne sthAne jinAlayo, jina-gaNadhara AdinA pagalAnI derIo che. vividha sthAnomAM devo nivAsa karIne sadA bhakti kare che. guphAomAM yogIo temaja mahAmunio rahe che. ahIM haraNa, hAthI, camarI gAya vagere pazuo nirbhayatAthI vicare che. sadA puSya ane phaLa ApanArA vividha vRkSo che. cAre bAju jharaNAM temaja nadIo vahI rahI che. ghaNA badhA manohara sarovaro che. temAM sArasa, haMsa Adi pakSIo krIDA karI rahyA che. sUryaudyAna, svargaudyAna vagere manohara udyAno che. sUryakuMDa, caMdrakuMDa vagere mAhAbhyapUrNa kuMDo che. A badhAthI A girirAja atyaMta zobhI rahyo che. ahIM anaMtAnaMta AtmAoe AtmakalyANa sAdhyuM che. have, A tarapha juo. ahIM A je mahAtmA ghora tapa karI rahyA che, te kaMDU rAjarSi che. mahAvidehamAM sImaMdharasvAmI bhagavAne emanI prazaMsA karI hatI ane kahyuM hatuM ke mahApApI AtmA paNa kaMDU rAjarSinI jema zatruMjaya upara ArAdhanA karIne sarva karmathI mukta thAya che. | kaMDU rAjarSi caMdrapura nAmanuM nagara... kaMDU nAme rAjA...! rAjA atyaMta pApI, krUra, madirApAnamAM Asakta ane saMpattinA abhimAnamAM cakacUra, deva - guru - vaDIlo ke upakArI mAtA-pitAnuM paNa mAnato nahi. pApIone paNa pUrvanA puNyodayathI saMpattio maLe che, paraMtu ghAsano samUha jema agnithI nAza pAme che, tema pariNAme te mULathI nAza pAme che." pApamAM Asakta evA A rAjAne parastrI ane paradhana haraNa karavAnuM vyasana hatuM ane sattAnA jore AvA akAryo niHzaMkapaNe karato. tethI prajA tenAthI khUba trAsI gaI hatI. ekavAra svayaM AcarelA pApo ane prajAnA niHzAsAthI rAjA mAMdo paDyo. tene kSaya (T.B.) nAmano roga lAgu paDyo. je vyakti bIjAnI AMtaraDI kakaLAve ene ghaNuM karIne rogAdika duHkho sahana karavA paDe che. te asaMtoSa ane azAMtithI pIDAya che. kSayaroganA kAraNe rAjAnuM zarIra kSINa thavA mAMDyuM. nirbaLatA AvI, eTale.... zaktihIna banelA rAjAne dharmanuM zaraNa yAda AvyuM. mUDha buddhivALA jIvo sukha hoya tyAM sudhI dharmane jarA paNa mAnatA nathI, paNa jyAre yamarAjA Ave tyAre dharmane yAda kare che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 3
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kaMDu rAjAno TURNING POINT: ekavAra rAjA rAjasabhAmAM beTho hato, tyAre divyazloka lakheluM eka kalpavRkSanuM pAMdaDuM AkAzamAMthI tenI AgaLa paDyuM. rAjAe te pAMdaDuM hAthamAM laIne temAM lakhelo zloka vAMcyo. dharmAdadhigataizvaryo, dharmameva nihaMti yaH / kathaM zubhAyatirbhAvI, sa svAmidrohapAtakI // artha : dharmathI aizvarya meLavI je mANasa te dharmane ja haNe che, te svAmIdrohanA pApInuM bhaviSya kyAMthI zubha thAya ? zloka vAMcIne kAMika viveka pragaTa thavAthI rAjA vicAravA lAgyo ke - ahAhA...! sattA ane saMpattinA madamAM cakacUra banI meM ghaNA pApo karyA. A rAjyanuM nyAya-nItipUrvaka pAlana na karyuM, tethI te avazya mane durgatimAM laI jaze. have A duHkhathI chUTakAro kema thAya ? mATe maraNa e ja zaraNa che. * gotra devI dvArA kasoTI : samudramAM jhaMpalAvIne ke parvata uparathI jhaMpApAta karIne duHkhamukta banavAnI icchAthI rAjA eka rAtre mahelamAMthI nIkaLyo. rAjamArga vaTAvI nagara bahAra pahoMcyo. tyAM eka manohara rUpavALI gAya tenI sAme dhasI AvI ane pUrvanuM kAMIka vaira hoya ema krodhathI rAjA upara ziMgaDAthI prahAra karyo. rAjAne maravAnI icchA hatI, mRtyu sAme AvyuM hatuM. chatAM khagathI gAyano sAmano karyo. kharekhara ! maravuM koine gamatuM nathI. rAjAe khagnanA eka ghAthI gAyanA be kaTakA karI nAMkhyA. Azcarya to e thayuM ke, tyAre. gAyanA zarIramAMthI eka divya rUpavALI strI nIkaLI. tenA hAthamAM camakatI dhAradAra charI hatI. teNe rAjAne kahyuM, are pApI ! A bicArI gAyane kema mArI ? tArAmAM zUravIratA hoya to mArI sAthe yuddha kara." rAjAe kahyuM, 'tuM komaLa strI che. huM kSatriya puruSa chuM. AthI tArI sAthe yuddha kema thAya ?' strI bolI, "rAjan ! huM vANImAM ja zUra nathI. mATe mArI sAthe yuddha kara." eTale rAjA khagna laine sAme thayo, paNa eka kSaNamAM strIe tene lohIluhANa karyo. strIthI parAbhava pAmelo rAjA atyaMta zokAtura thai vicAravA lAgyo. jyAM sudhI punyodaya hoya tyAM sudhI ja baLa, teja ane kIrti akhaMDita rahe che. pUrve zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 4
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ moTAmoTA hAthIone paNa ramatamAtramAM huM mahAta karato. Aje eka strIe mane harAvyo. gauhatyAnuM pApa mane tatkALa phaLyuM lAge che. zokAtura thayelA rAjAne te devI bolI, "he mUDha ! pUrve karelA dharmanA prabhAve tane aizvarya maLyuM, emAM bhAna bhUlelo tuM dharmane bhUlI gayo ? have duHkha AvI paDyuM eTale dharma yAda Ave che ? to paNa tane hajI sAcI dharmabuddhi jAgI nathI. e vAta gAya rUpe tArI parIkSA karIne meM jANI che.' rAjAe pUchyuM, 'tame koNa cho ?' devI bolI, "huM aMbikA nAme tArI gotradevI chuM. tane satyadharmano bodha ApavA tArI pAse AvI, paNa tAruM mana hajI kaluSita che. tuM dharmane lAyaka nathI. mATe dezodeza pharI, kaSTo sahana karI, pApakarma khapAvIne yogyatA prApta kara. tyAra pachI samaya Avye huM jarUra tane dharmasahAya karavA AvIza." gotradevInA darzanathI rAjA atyaMta khuza thayo. mAtA jevA vAtsalyayukta tenA vacanoe rAjAnA haiyAmAM divyaprakAza pAtharyo. teno tApa-saMtApa dUra thayo. pApo khapAvavA ane AtmakalyANa sAdhavA rAjA AgaLa cAlyo. pharatAM pharatAM te kollAka parvate Avyo. tyAM eka jhADa nIce rAtavAso karyo. lagabhaga rAta pasAra thavA AvI tyAre hAthamAM gadAdhArI koika yakSa rAjA sanmukha Avyo ane krodhathI bolyo, "yAda che ? te mane mArI nAMkhIne mArI patnInuM haraNa karyuM hatuM. have huM tane nahIM choDuM." ema kahI rAjAne khUba mAya, khUba pachADyo. tyAre ekamAtra AtmakalyANanI icchAvALA rAjAe jarApaNa sAmano na karyo. samatAbhAve sahana karyuM. AthI chevaTe thAkIne te yakSa rAjAne parvatanI guphAmAM mUkIne adrazya thayo. mArathI rAjA bebhAna thai gayo hato te zItala pavanathI thoDIvAre bhAnamAM Avyo. tyAre paNa e ja vicAre che ke, "meM je pAparUpI vRkSa vAvyuM che, eno to A aMkuro che. narakAdi durgatinA du:kharUpI puSpa ane phaLa to hajI bAkI che." Ama, AtmaniMdA karato... saMvega ane samatArasathI prasanna mukhavALo rAjA tyAMthI AgaLa cAlyo. tyAMja tenI gotradevI pharI pragaTa thaIne kahevA lAgI, "he vatsa ! tArA pUrvajonI bhaktithI huM raMjita thayelI chuM. AthI ja pUrve eka zloka meM tane batAvyo hato. tyArapachI gAya rUpe tArI parIkSA karI ane Aje pharI tArI pAse AvI chuM. tuM dhanya che. tArAmAM have yogyatA pragaTa thai che. mATe tuM zatruMjayagirie jA. tyAM tAruM kalyANa thaze. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 5
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatruMjaya girirAjanA stavana, pUjana, smaraNa mAtrathI ke ekavAra paNa tenA bhAvathI darzana karavAthI pApakarmono nAza thAya che, akSayasukhanI prApti thAya che. he vatsa ! atyAra sudhI tArAmAM matsara bhAva hato. tethI meM tArI upekSA karI hatI. have tuM e tIrthanA darzanane yogya thayo che. te pApo karIne ghaNA gADha kama bAMdhyA che. te zrI zatruMjaya tIrthanI sparzanA sivAya kSaya thAya tema nathI. mATe huM tane tyAM javAnI preraNA karuM chuM. traNe lokamAM zatruMjaya samAna bIjuM tIrtha nathI. tyAM anaMtAnaMta AtmAo mokSe gayA che. evA e mahAtIrthanA yoge samatArUpI jaLamAM snAna karIne pavitra thayelo tuM e girirAjanA prabhAve tyAM ja siddhipada pAmIza." aMbikAdevInA mukhe girirAjanuM varNana sAMbhaLI, amRtathI siMcAyo hoya tema atyaMta ullasita thayelA rAjAe aMbikAmAtAne namaskAra karyA. devI adrazya thai. nirmaLa aMtaHkaraNavALo rAjA cAritra aMgIkAra karavAnI bhAvanApUrvaka siddhAcala mahAtIrtha tarapha cAlavA lAgyo tathA jayAM sudhI girirAjanA darzana na thAya tyAM sudhI cAre AhArano tyAga karyo. anukrame cAlatAM cAlatAM rAjA tIrthAdhirAjanI najIka pahoMcyo. dUrathI girinuM zikhara jotAM ja atyaMta harSita thayo. tyAM mArgamAM rAjAe eka mahAmuni joyA. ghaNA samaye koI Aptajana maLyuM hoya tevo bhAva thayo. eTale rAjA praNAma karIne tyAM besI gayo. munine potAnI cAritranI bhAvanA jaNAvI. munie paNa tene yogya jANIne kahyuM, "he rAjan ! zrI siddhagiri mahAtIrthamAM cAritra aMgIkAra karIne zrI jinezvara devanuM dhyAna dharavuM, te mahAkalyANakArI che.' * kaMDU rAjAnI dIkSA : munirAjanI vANIthI ati utsAhita thayelA rAjAe tyAM ja temanI pAse cAritra grahaNa karyuM. zAMta-prazAMta banelA te rAjarSi zatruMjaya tIrtharAjanI taLeTIe AvyA. hRdayanAM ullAsathI tIrthanI sparzanA karatAM girirAja caDyA ane AdinAtha prabhunA darzanathI tana, mana, nayana pavitra karyA. paramAtmAnuM darzana karatAM emanAM nayano dharAtA nathI. AthI animeSa nayane A mahAtmA ahIM ja rahIne duSkara tapa Acare che ane thoDA ja samayamAM sarva karmano kSaya karI kevaLajJAna prApta karI, AyuSyano kSaya karI teo ahIM ja siddhipada pAmaze. kaMDU rAjarSinuM AvuM alaukika caritra sAMbhaLI sarva devatAo harSita thaI AgaLa vadhyA. AnaMdanA uchaLatA taraMgo sahita zrI AdinAtha prabhunA darzana zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra : 6
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI, rAyaNa vRkSa pAse AvyA. pavitra evA te vRkSane pradakSiNA dai, zrI mahAvI2svAmI bhagavAna pAse AvyA. paramAtmAnA caraNomAM vaMdana karI, 5ramAtmAnI cAre bAju birAjamAna zamarasa bharapUra mUrtimaMta dharma hoya evA ane kAyotsarga, dhyAna, jJAnAbhyAsa, jApa, prabhudarzana, pratilekhanAdi vividha ArAdhanAmAM apramatta zramaNavRMdane paNa vaMdana karyA. tyArapachI paraspara spardhA karatA devoe zreSTha ratnothI samavasaraNanI racanAno AraMbha karyo. vAyukumAra devoe sugaMdhI vAyuthI jamInane zuddha karI ane meghakumAroe sugaMdhI jalano chaMTakAva karyo. sugaMdhI jala vaDe siMcana thayelI e zrI zatruMjayatIrthanI bhUmi jANe mokSarUpa phaLa pAmavA puNyarUpI vRkSa vAvavA mATe taiyAra karI hoya tevI zobhavA lAgI. tenI u52 vyaMtaradevoe yojanapramANa bhUmimAM jeonA jhiMTA nIce che, evA paMcavarSAM puSponI DhIMcaNapramANa vRSTi karI. ratnanI bhUmi upara rahelAM e puSpo jANe prabhunI pAse kAmadeve potAnAM zastro choDI dIdhA hoya tema zobhavA lAgyA. cAre dizAomAM vyaMtaradevendroe lAla padmarAgamaNinAM toraNo bAMdhyA. te pachI bahAranA bhAgamAM bhavanapati indroe prabhunA zubha dhyAnanI pratikRtirUpa rUpAno gaDha karyo. te caMdra jevo zobhato hato. kuMDaLAkAre zobhatA te gaDhanI upara pharatI suvarNanA kAMgarAnI zreNI karI. te gaDhathI paMdaraso dhanuSya vaccenI jamInane choDIne jyotiSpati devoe suvarNano madhyagaDha karyo. pUrvanA gaDha jeTalA ja pahoLA ane uMcA te gaDha upara ratnamaya kAMgarA karyA. tyArabAda vaimAnika devoe ratnamaya gaDha karyo ane tenI upara divya prabhAvathI pUrNa evI maNinA kAMgarAnI zreNIo racI. tenI upara dhajAo ane suvarNanI ghUgharIthI dizAone gajavato eka ratnamaya mahAdhvaja zobhato hato. dareka gaDhamAM suMdara kamADavALAM ratnanA cAra dvAro hatA. te dvAro upara indranIlamaNinA toraNo hatA. dareka dvAre tejathI jhaLahaLatAM dhUpadhANAo hatA. tenI sugaMdha cAre bAju pasaratI hatI. tejathI aMdhakArano nAza karatA te gaDho zobhI rahyA hatA. bahAranA gaDhanA dareka dvAranI pAse prabhune namaskAra karavA AvanArAone snAna ka2vA mATe suvarNakamaLothI zobhatI suMdara jaLathI pUrNa vAvaDIo devoe racI hatI. te samavasaraNamAM madhya gaDhamAM izAna dizAmAM prabhune vizrAma levA eka devachaMda devoe racyo hato. ratnanA gaDhamAM sattAvIza dhanuSya UMcuM eka maNipITha ane tenI aMdara vizAla caityavRkSa devoe racyuM. te caityavRkSanA pAMdaDAothI te samavasaraNa tAparahita banI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 07
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokone besavA yogya banyuM. te caityavRkSanI nIce sUryanA biMba jevuM tejasvI pAdapIyukta suvarNanuM siMhAsana zobhatuM hatuM. te siMhAsananI upara sadbhakti vaDe ujjavaLa cittavALA devoe prabhu traNa bhuvananA svAmI che, ema kahetA na hoya, evA traNa chatro banAvyA. samavasaraNanI pAse eka hajAra UMco mokSanI nisaraNI jevo vistRta suvarNano dharmadhvaja zobhato hato. dareka gaDhanA dareka dvAra AgaLa tuMbaDuM vigere devatAo dedIpyamAna zRMgAra dhAraNa karI ane hAthamAM chaDI rAkhI pratihArI thaine UbhA rahyA. A pramANe lakSmI paNa lobhAi jAya evuM samavasaraNa racI, vyaMtarendroe avazeSa kArya samApta karyuM. te avasare devatAoe mUkelA suvarNamaya nava kamaLo upara caraNakamaLane mUkatA, navanidhinA dAtAra, jagatanA jIvita samAna ane dharmIonuM jANe sarvasva hoya, tevA vIraprabhue pUrvadvArathI samavasaraNamAM praveza karyo. mokSArthI AtmAo prabhunI stavanA karavA lAgyA. te samaye suvarNa kamaLamAM raheluM, pAparUpa aMdhakArano nAza karavA mATe sUryamaMDaLarUpa dharmacakra sadharma cakravartI prabhunI AgaLa pragaTa thayuM. tyArabAda prabhue caityavRkSanI pAse AvI pradakSiNA karI. pachI pUrva dizA tarapha AvI "namo tirthImsa' kahI zrI mahAvIrasvAmI bhagavAna siMhAsana upara birAjamAna thayA, eTale tarata ja bAkInI traNe dizAnA siMhAsano upara vyaMtaradevoe bhagavaMtanA traNa rU5 vidurthI. te traNe rUpa prabhu jevAM ja thayAM. A paNa paramAtmAno atizaya che. tyArabAda sAdhuo, sAdhvIo ane vaimAnika devIo pUrva dvArethI praveza karIne, ratnagaDhanI madhyamAM rahelA prabhune pradakSiNA karI, bhaktipUrvaka namaskAra ane stuti karI svAmInI sanmukha agni dizAmAM beThA. temAM AgaLa munio beThA, pAchaLa vaimAnika devIo UbhI rahI ane tenI pAchaLa tevI ja rIte sAdhvIo paNa UbhA rahyA. bhavanapati, jyotiSI ane vyaMtaronI devIo dakSiNa dvArethI praveza karIne pUrvanI jema prabhune namaskAra karI anukrame naiRtya dizAmAM rahyA. bhavanapati, jyotiSI ane vyaMtaradevo pazcima dvArethI praveza karIne tevI ja rIte prabhune namana karI vAyavya dizAmAM beThA. vaimAnika deva, nara ane nArIo uttara dvArethI praveza karIne prabhunA caraNone namI izAna dizAmAM rahyA. mRga, siMha, ghoDA, pADA vigere pazu-paMkhIo paramAtmAnAM mAhAbhyathI parasparanA jAtivairane choDI bIjA gaDhanA madhyabhAgamAM rahyA. deva, asura tathA manuSyonAM vAhano chellA gaDhamAM rahelA hatA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 8
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ samavasaraNamAM bIjA paNa vidyAsiddha, gaMdharva ane kinnarAdi, prabhunI amRtavANI sAMbhaLavA yathAsthAne AvIne beThA. te yojanapramANa samavasaraNamAM manuSyo, nAgakumArAdi asuro ane bIjA devatAo karoDonI saMkhyAmAM samAI zake che. A paNa prabhuno atizaya che. AvI rIte samavasaraNanA madhyamAM siMhAsana para birAjamAna thayelA, traNa chatrothI zobhatA, cAmaro vaDe vIMjhAtA, sarva atizayothI alaMkRta, suprasanna, potAnA tejathI traNa jagatane prakAzita karatA, madhyastha draSTithI samasta lokone jotA, aizvaryathI suMdara, sarva prANIonA hitakArI, mahimAvaMta zrI mahAvIra prabhune joine sarva jIvone avarNanIya AnaMda thayo. AnaMdavibhora banelA keTalAka devo prabhu sanmukha nRtya, keTalAka madhura svare bhAvavAhI stuti vigere dvArA bhakti karavA lAgyA. te avasare saurASTra dezano adhipati, giridurga (giranAra) nagaramAM rAjaya karato gAdhirAjAno putra ripumala nAme yAdava rAjA paNa tyAM Avyo ane yogyasthAne beTho. have harSAzrapUrNa netre romAMcita dehe saudharmendra prabhunI A pramANe stuti karI. | vIraprabhunI stavanA karatA saudharmendra he svAmIn ! he jinAdhIza ! he jagatrabhu ! Apa jaya pAmo ! he railokyamAM tilakarUpa ! A saMsArathI tAranArA Apa jaya pAmo ! he devAdhideva ! he karUNAnA sAgara ! saMsArIone zaraNabhUta ! Apa jaya pAmo ! he aham ! jaMgama kalpavRkSarUpa, paramezvara, parameSThI, anaMta, avyakta ane niraMjana evA Apa jayavaMtA vata he siddha ! svayaMbuddha ! sarva sukhanA AgAra, he nAtha ! Apa jayavaMtA vartA! he prabhu ! sura-asura ane manuSyonA svAmIo Apane namaskAra kare che. he jagatpati ! ApanAthI A jagatane ame dhanya mAnIe chIe. he devAdhideva ! jyAM Apa saMcaro cho, tyAM savAso yojana sudhI sAta prakAranI "itio paNa utpanna thatI nathI. he bhagavan ! yogIone dhyAna karavA yogya Apa jayotirUpa cho. svAmIonA paNa svAmI, guruonA paNa guru ane devonA paNa deva evA Apane huM namaskAra karuM chuM. 1. ativRSTi, anAvRSTi, uMdarano upadrava, tIDano upadrava, sUDAono upadrava, svacakrano bhaya ane paracakrano bhaya - A sAta itio = utpAta gaNAya che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 9
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhu ! jala, agni, araNya, zatruonA saMkaTamAM temaja siMha, sarpa ane roganI vipattimAM Apa ja eka zaraNabhUta cho. Ama bhaktithI zrI mahAvIra prabhunI stuti karIne saudharmendra, jema jalanuM pAna karavA cAtaka tatpara thAya, tema prabhunI amRtavANInuM pAna karavA utsuka thaine prabhunI sanmukha beThA. te pachI traNa jagatanA nAtha zrI mahAvIrasvAmI bhagavAna, sarva jagatanA parama kalyANa mATe, sarva bhASAmAM samAna, sarva prANIone hitakArI, sarva atizayothI bharelI, sarva tattvothI suMdara, saubhAgyavALI, zAMta ane yojana sudhI saMbhaLAtI madhura vANI vaDe dezanA ApavA lAgyA. zrI mahAvIrasvAmI bhagavAnanI dezanA he bhavyajano ! 'jema kastUrI mRganI nAbhimAM thAya che, chatAM paNa te kastUrI potAnI sugaMdhathI amUlya bane che, tema A nAzavaMta ane azucimaya evo manuSyadeha dharmanA guNathI uttama bane che. A kAyAmAM bahAra ane aMdara sAtadhAturUpa maLa rahelA che. tethI apavitra evI A kAyA sarvathA nirarthaka che. tema chatAM aho ! mUDha prANI ahaMkAra ane gADha karmane vaza thai potAne ajarAmara mAnIne icchA pramANe varte che. vividha prakAranA zastro, jala, agni, viSa, zatruo, tIvra vyAdhio, akALamRtyu, zIta tathA garamI vagerenI pIDA, vRddhAvasthA ane iSTa padArthonA viyoga ityAdi mahAdoSo vaDe A kAyA atyaMta kleza pAme che. A badhI vastuonI asarathI mukta rahevAnuM sAmarthya A dehamAM nathI. AthI AvA prakAranAM A asAra deha dvArA jagatamAM sArabhUta ane jagapUjya dharmanuM tame sattvara AcaraNa karo. jo kAcanA DhagalAthI amUlya ciMtAmaNi ratna prApta thatuM hoya, dhULa ApIne jo suvarNa maLatuM hoya, jalanA biMduthI jo sudhAsAgara prApta thato hoya, ghara ApavA mAtrathI jo sAmrAjya maLatuM hoya, ema asAra evA paNa A deha vaDe jo sukRta saMpAdana thatuM hoya, to kayo vivekI puruSa tene grahaNa na kare mAtA, pitA, bhrAtA, mitra ane rAjA vagere koi rakSaNa karatuM nathI. saMsAramAM kevaLa dharma ja rakSaNa kare che. tethI tenI ja sevA karavI joie. saddharmanI prAptinA upAyothI, ucita AcaraNathI ane sadjJAnayukta kriyAthI saddharmanI ArAdhanA karanArA buddhizALI AtmAono janma prazaMsanIya che. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 10
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharekhara eka dharma ja jagatpati che. kAraNa ke enI AjJAne anusaranArA loko traNalokanA nAyaka zrI tIrthakara thAya che. rAjAne rAjApaNuM ApanAra paNa dharma che. dharma vinA jarApaNa sukha meLavI zakAtuM nathI. A saMsAramAM keTalAka jIvo duHkho sahana kare che ane keTalAka sArA bhogo bhogave che. AmAM dharma ane adharma ja pramANarUpa che. zudra evA rAkSasa, siMha ane sarpa vagere paNa puNyavAna prANIne jarApaNa ijA karavA samartha thaI zakatA nathI. e dharmanuM ja pratyakSa mAhAbhya che. mATe dharma karavAmAM jarApaNa pramAda na karavo. tenAthI dharma haNAya che ane dharmanA nAzathI dehamAM vyAdhi, baMdhana vagere vipattio thAya che. | mATe he prANIo ! jenAthI kalyANanI siddhi thAya che, evA mahAkalyANakArI dharmanI tame ArAdhanA karo.' A rIte dharmarUpI amRtanAM jharaNAsamAna, jagadgurunAM upadezavacanonuM pAna karIne jANe nidhAnanI prApti thaI hoya tema sarve atyaMta harSa pAmyA. temAMthI keTalAke saMyama grahaNa karyuM. keTalAka samyagadarzana pAmyA ane keTalAka harSapUrvaka bhadrakabhAvane pAmyA. te avasare saudharmendra, tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya tIrthe birAjamAna yugAdijina, pavitra rAyaNa vRkSa, manohara nadIo, sarovaro, kuMDo, parvato, vRkSo, vano, nagaro tathA UMcAM zikharone joine harSanA utkarSathI romAMcita thayA ane be hAtha joDI, sarvane AnaMda karAvatA guNagarbhita ane amRta jevI vANIthI jagatpati zrI mahAvIra svAmI bhagavaMtane pUchavA lAgyA. girirAja viSe saudharmendranA prazno he jagatanA AdhArabhUta bhagavad ! A jagatamAM tIrtharUpa to Apa cho ja, AthI ApanAthI adhiSThita evuM A tIrtha vizeSa pavitra thayuM che. he prabhu ! - A tIrthamAM dAna, tapa, japa, vrata, pUjA vagere karavAthI zuM zuM phaLa prApta thAya che? > A tIrthano mahimA zA mATe gavAyo che ? tenI sthiti keTalI che ? A navIna prAsAda kyA uttama puruSe karAvyo che ? temAM rahelI A caMdranI snA jevI suMdara pratimA koNe bharAvI che ? A rAyaNa vRkSano zo prabhAva che ? A rasano kUvo, ratnanI khANa, kuMDo, guphAo, sarovarono zo mahimA che? ahIM kayA kayA uttama puruSo thaI gayA che ? zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 11 A A A A A A A
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ > ahIM keTalA kALa sudhI prANIo siddhipada pAmaze ? > A sthAnamAM keTalA uddhAro thayA ane thaze ? he dayAnidhAna svAmI ! A sarva praznonA uttara temaja bIjuM jANavA yogya, Apa kRpA karIne kaho. A rIte saudharmendranA prazno sAMbhaLI, tIrthanA prabhAvanI vRddhi mATe ane bhavyajIvonA bodha mATe tathA zrotAjanonA pApono nAza karavA gaMbhIra vANIthI devAdhideva zrI mahAvIra prabhue zrI zatruMjaya tIrthanA mAhAbhyanuM varNana zaru karyuM. * prabhuvIra dvArA zatruMjaya tIrthanA mAhAbhyanuM varNana : "he surarAja ! sarve tIrthonA adhirAja A zatruMjayagirinuM mAhAbhya kahenAra ane sAMbhaLanAra baMnene puNyanuM kAraNa thAya che. mATe tene tuM ekAgratApUrvaka sAMbhaLa." saMpUrNa caMdra jevo goLa ane lAkha yojananA vistAravALo A jaMbUDhIpa nAmano dvIpa che. tenI madhyamAM zAzvata jaMbUvRkSa raheluM che. A dvIpamAM bharata, haimavaMta, harivarSa, mahAvideha, ramyapha, hiraNyavaMta ane airAvata nAme sAta kSetro che. te kSetronI vacce himavaMta, mahAhimavaMta, niSadha, nIlavaMta, rUkSmI ane zikharI nAmanA cha varSadhara parvato che. te parvato pUrva ane pazcime lavaNa samudra sudhI lAMbA tathA zAzvata caityothI vibhUSita che. mahAvideha kSetranI madhyamAM lAkho zikharothI alaMkRta sonAno merU parvata che. te eka lAkha yojana uMco che. upavano, zAzvata caityo, cUlikAo tathA tejasvI ratnonA kiraNothI te ghaNo suMdara lAge che. tyAM kalpavRkSo che tathA paramAtmAno janmAbhiSeka A parvata upara thAya che. jaMbUdvIpanA sAta kSetromAMthI bharatakSetra punyathI bharelo che. kAraNa ke tyAM hamaNA duSamakALa vartato hovA chatAM prANIo punya kare che. saurASTra dezanI vizeSatA A bharatakSetranA dakSiNArdha bhAganA madhyakhaMDamAM sarva dezomAM zreSTha surASTra (saurASTra) nAmano deza che. A dezamAM alpa pANIthI dhAnya pedA thAya che. alpa punyathI adhika satkala pamAya che. alpa prayatnathI kaSAyono saMpUrNa nAza thAya che. ahIM sarva jalAzayonAM nIra nirmaLa che. parvato pavitra che. pRthvI rasAtya ane sarva dhAtumaya che. sthAne sthAne sarva pApa haranArA tIrtho che. pavitra jalavALI nadIo zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 12
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. prabhAvamaya draho tathA kuMDo che. pagale pagale nidhAno che. parvata parvata mahAprabhAvika auSadhio che tathA dareka tIrthasthAnanI mATI paNa pavitra che. A saurASTra dezamAM devatAothI pUjIta covIze tIrthakaro vicaryA che. anaMta munio siddhipada pAmyA che. saMghamAM dharmadhuraMdhara puruSo utpanna thayA che. zrIkRSNa - baladeva Adi vIra puruSoe ahIM udaya meLavyo che. ahIM pUrve nItimAM nipuNa, kIrti meLavanAra, dAnezvarI, sukRta karanArA, samadaSTivALA ghaNA rAjAo thayA che. temanI prajA paNa tevI hatI. ahIM vartamAnamAM paNa sarala, vicakSaNa, saMtoSI, sadA prasanna, satyavacanI, niMdA-irSyAthI rahita, parastrIthI parAThukha, svastrImAM saMtoSI, vaira vinAnA, mAyA-lobha choDanArA, udAra, zAMta, zuddha AcAravALA tathA sukhI loko vase che. ahIM strIo rUpavatI, zIlavatI, patibhaktimAM tatpara, parivAra pratye prItivALI, saubhAgyazALI, tejasvI, lajjALu, utsAhavALI, madhura bolanArI, mugdha, gaMbhIra, guru pratye bhaktivALI, guNIjanano saMga karanArI che tathA A dezanA saMtAno mAtA-pitAnA bhakta, kalAmAM kuzala, zAMta tathA suzIla che. sevako svAmIbhakta, zUravIra, saMtoSI, anurAgI ane snehALa che. ahIM adhikArIo Astika, kSamAvAna, dAkSiNyavALA ane parAkramI che. ahIM gAyo-bheMso ghaNA dUdhavALI, hRSTapuSTa, balavAna, suMdara ziMgaDAvALI baMdhanarahita nirbhayatAthI phare che. ghoDAo capaLa ane tejavaMta che. vRSabho moTI khAMdhavALA ane hAthIo kadAvara che. ahIM bIjA paNa pazuo mahAbalavAna, matsararahita, krUratA vinAnA ane nirbhaya thaIne rahe che. heindra! A saurASTra dezamAM moTA killAthI zobhatA ghaNA zahero che. te zaheromAM arihaMta prabhunA caityo zobhI rahyA che. ghaNA nircantha sAdhuo vicare che. ghaNA tyAgI - tapasvI saMta puruSo vase che. sAdhubhagavaMtonA mukhethI zAstravacana sAMbhaLIne niSpApa jIvana jIvanArA, punyazALI ane dhanADhya loko A dezamAM che. temanA ghara dhana-dhAnyathI bharapUra che. teo yAcakone icchita Ape che. AthI yAcako saMtoSa pAmelA che. 2 saurASTrano zaNagAra : zatruMjaya girirAja K AvA samRddha saurASTra dezanA mukuTarUpa A zatruMjaya parvata che. te smaraNamAtrathI ghaNA pApono nAza karanAra che. te indra ! A girivarano saMpUrNa mahimA sAmAnya mANasathI jANI zakAto nathI, kevaLajJAnI ja saMpUrNa jANI zake che ane teo paNa zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 13
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jANavA chatAM yathArtha kahI zakatA nathI. eTalo badho A girivarano atizaya che. to paNa... bhavyajIvonA uddhAra mATe saMkSepathI eno mahimA huM jaNAvuM chuM. jema zrI pArzvanAthanI stutithI sarpanuM jhera utarI jAya che, tema... traNa lokanA aizvaryarUpa A girirAjanA nAmamAtrathI badhA pApa nAza pAme che. zatruMjaya, puMDarIka, siddhakSetra, mahAbala, surazaila, vimalAdri, punyarAzi, zreya pada (zrIpada), parvatendra, subhadra, deDhazakti, akarmaka, muktigeha, mahAtIrtha, zAzvatagiri, sarvakAmada, puSpadaMta, mahApadma, pRthvIpITha, prabhupada, pAtAlamUla, kailAsa, kSitimaMDalamaMDana vagere A tIrthanA 108 nAma che. A nAma prAtaHkALe je bole, sAMbhaLe ke yAda kare tenI vipattio sarva rIte kSaya pAme che ane saMpattio prApta thAya che. A siddhagiri sarva tIrthomAM uttama tIrtha che. sarva parvatomAM uttama parvata che. sarva kSetromAM uttama kSetra che. he indra ! A avasarpiNI kAlanI zarUAtamAM mokSadAyaka prathama tIrtha A zatruMjaya ja hatuM. bIjA tIrtho tyAra pachI thayelAM che. he surezvara ! A girirAjanAM darzana karavAthI, pRthvI upara jeTalA pavitra tIrtho che te sarvanAM darzana karyA gaNAya che. paMdara karmabhUmiomAM vividha tIrtho che, te sarvamAM A zatruMjaya samAna pApanAzaka anya koi tIrtha nathI. bIjA parvata, udyAna, nagarAdimAM rahelA laukika tIrthomAM tapa, japa, niyama, dAnAdi karavAthI je punya prApta thAya, tethI dazagaNuM punya vItarAga prabhuthI adhiSThita tIrthamAM te te kAryo karavAthI thAya che. UgirirAja upara karelI ArAdhanAthI thatuM puNya - laukika tIrtho karatAM jaina tIrthomAM dAnAdi karavAthI dazagaNuM puNya, tenAthI jaMbUvRkSanA caityomAM dAnAdi karavAthI sogaNuM puNya, tenAthI dhAtakIvRkSanA caityomAM dAnAdi karavAthI hajAragaNuM puNya, tenAthI puSkaravaradvIpa tathA rUcaka parvatanA caityomAM dAnAdi karavAthI daza hajAragaNuM puNya, tenAthI naMdIzvara, kuMDalAdri, mAnuSottaramAM dAnAdi karavAthI lAkhagaNuM puNya, tenAthI vaibhAragiri, sametazikhara, vaitADhaya, merU parvatamAM dAnAdi karavAthI dasa lAkhagaNuM puNya, zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 14
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ A A A A A tenAthI giranAra tathA aSTApada parvata para dAnAdi karavAthI kroDagaNuM puNya ane tenAthI zatruMjaya tIrthanAM darzana mAtrathI anaMtagaNuM puNya upArjana thAya che, ane he indra ! zatruMjayanI sevAthI je phaLa prApta thAya che, te to vacanathI kahI zakAya tema ja nathI. I girirAjanuM pramANa, 21 mukhya zikharo ane yAtrAno mahimA A siddhagiri tIrtha - pahelA ArAmAM ... : 80 yojana vistAravALo, bIjA ArAmAM ..... : 70 yojana, trIjA ArAmAM...: 60 yojana, > cothA ArAmAM ..... : 50 yojana, pAMcamA ArAmAM . : 12 yojana ane chaThThA ArAmAM .....: 7 hAtha jeTalA pramANavALo raheze. A uttama tIrthanuM pramANa avasarpiNI kALamAM ghaTatuM jAya che ane utsarpiNI kALamAM te ja pramANe pAchuM vadhatuM jAya che, paraMtu teno mahimA kyAreya ocho thato nathI. jayAre zrI RSabhadeva prabhu vicaratA hatA tyAre, arthAt trIjA ArAnA aMte A giri mULamAM pacAsa yojana vistAravALo ane uMcAimAM ATha yojanano hato. chaThThA ArAnA aMte bharatakSetramAM thanArA pralayakAlamAM bIjA parvato kSaya thaze paNa A girino kSaya nahi thAya. tethI teno Azraya karIne rahelA loko akSaya sukhane meLave che. A girirAjamAM - 1. zatruMjaya, 2. raivatagiri, 3. siddhakSetra, 4. sutIrtharAja, 5. DhaMka, 6. kapardI, 7. lauhitya, 8. tAladhvaja, 9. kaMdabagiri, 10. bAhubali, 11. marudeva, 12. sahasrAkhya, 13. bhagIratha, 14. aSTottarazatakUTa, 15. nageza, 16. zatapatraka, 17. siddhirAja, 18. sahasrapatra, 19. puNyarAzi, 20. surapriya ane 21. kAmadAyI - e nAmanAM ekavIza mukhya zikharo kahevAya che. te pratyekano jo mahimA kahevA besIe to aneka varSo cAlyA jAya, tethI teomAM je suprasiddha che, teno mahimA ahIM kahevAze. A sarva prasiddha zikharomAM mukhya zikharo zatruMjaya ane siddhakSetra che. tethI tenI upara caDhanArA prANIo alpa prayatna lokAgra upara sthAna meLave che. mAhAbhya sAra * 15
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ meru, sametazikhara, vaibhAragiri, rucakAdri, aSTApada vagere sarva tIrtho A zatruMjayagirimAM AvI jAya che. AthI traNa bhuvanamAM indrAdika jeTalA devo ane devIo che, te sarve sadgatinI icchAthI A tIrtharAjanI sadA sevA kare che. potAnA sthAnamAM rahelA prANIo A tIrthanA smaraNamAtrathI tIrthayAtrAnuM phaLa meLave che. tethI sarva tIrthamaya A tIrtharAjane namaskAra thAo. A jagatamAM sadravya, satkalamAM janma, siddhakSetra, samAdhi ane caturvidha saMgha e pAMca "sa"kAra durlabha che. puMDarIka parvata, pAtra, prathama prabhu, parameSThi ane paryuSaNa parva - e pAMca upakAra durlabha che. te rIte zatruMjaya, zivapura (mokSa), zatruMjayA nadI, zrI zAMtinAtha bhagavAna ane zamavaMtane dAna e pAMca "za"kAra paNa durlabha che. je sthAne mahApuruSo ekavAra AvIne adhiSThita thAya che, te "tIrtha' kahevAya che. paNa A sthAna para to anaMtA tIrthaMkaradevo AvelA che. tethI A mahAtIrtha gaNAya che. vaLI ahIM ghaNA tIrthaMkaro siddha thayA che. asaMkhya munivaro paNa siddhipadane pAmyA che, tethI A zatruMjaya tIrtha moTuM tIrtha gaNAya che. je sthAvara ane trasajaMtuo sadA A tIrthamAM rahe che, teone dhanya che ane jeoe A tIrtha ekavAra paNa joyuM nathI, temanAM jIvitane dhikkAra che. A girirAja upara mayUra, sarpa ane siMha vagere hiMsaka prANIo paNa zrI jinezvaradevanA darzanathI kramazaH siddha thayelA che, thAya che ne thaze. pazu-pakSIoe bAlyAvasthAmAM, yauvanamAM ke vRddhapaNe paNa je pApa karyuM hoya, te A siddhagirino sparza karavAthI nAza pAmI jAya che. puMDarIkagirinI yAtrA karavA javAnI icchAthI karoDo bhavonAM pApa pagale pagale nAza pAmI jAya che. e girirAja tarapha eka pagaluM bhare tyAM ja prANI karoDo bhavonA pApothI mukta thAya che. A tIrthanI bhAvathI sparzanA karanArA AtmAone roga, saMtApa, duHkha, viyoga, durgati ane zoka thatA nathI. buddhizALI tathA kalyANakArI AtmAe A tIrthamAM pattharane khodavA nahIM, viSTA ke pezAba karavA nahIM. A girirAja pote tIrthakara che. darzana ane sparzathI bhautika sukho ane mukti sukha paNa Ape che. he indra ! svargamAM, manuSyalokamAM ane pAtALamAM jeTalAM jinabiMbo che, te sarvanAM pUjana karatAM, A tIrtha para rahelAM zrI jinabiMbanA pUjanathI vizeSa phaLa thAya che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 16
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zrI zatruMjaya mahAtIrthamAM prabhupUjAnuM phaLa he indra ! A tIrthamAM rahelA yugAdideva zrI RSabhadevasvAmInA caraNakamaLanI sevA karavAthI bhavya prANIo sarvatra sanmAnIya, jagavaMdya ane niSpApa thAya che. * jeo zItala ane sugaMdhI jalathI zrI yugAdiprabhune abhiSeka kare che, teo paMcamajJAna meLavI pAMcamI gati=mokSa meLave che. je manuSyo caMdanathI prabhunI pUjA kare che, teo akhaMDa lakSmI prApta kare che. barAsathI prabhune pUjanAra puruSo jagatamAM zreSTha bane che. kastUrI ane kesarathI jeo prabhunuM arcana kare che, teo gurupada pAme che. traNe jagatamAM kIrti meLave che. A lokamAM nirogI thAya che, paralokamAM sadgati pAme che. jeo sugaMdhI puSpothI Adara sahita pUjA kare che, teo sugaMdhI dehavALA ane traNe lokamAM pUjanIya bane che. bIjI paNa sugaMdhI vastuthI pUjA karanAra A sthAnamAM samAdhimRtyu meLave che. paraMparAe siddhipada pAme che. * prabhunI vAsakSepa vaDe pUjA karanAra manuSya AkhA vizvane potAnA yazathI vAsita kare che. paramAtmAne vastrAlaMkAra dharavAthI vizvamAM alaMkArarUpa bane che. vividha prakAre pUjana karavAthI (AMgI banAvavAthI) devatAone paNa pUjanIya bane che. prabhunI pAse dhUpa karavAthI paMdara divasanA upavAsanuM phaLa meLave che. karparAdi ghaNA sugaMdhI padArtho vaDe dhUpa karavAthI vizva vikhyAta bane che. prabhunI dIpaka pUjA kare tenI dehakAMti dedIpyamAna thAya che. akhaMDa akSatothI svastikAdi AlekhanArAnI sukha-saMpatti akhaMDa thAya che. atyaMta harSathI jeo prabhu AgaLa naivedya dhare che, teo atyaMta sukha meLave che. prabhune manohara, svAdiSTa phaLo dharavAthI manoratho saphaLa thAya che. prabhunI AratI utAranArane yaza, lakSmI, sukha maLe che. tene sAMsArika artI=pIDA AvatI nathI, hoya to dUra thAya che. jeo prabhuno maMgaladIvo hAthamAM dhAraNa kare che, temano saMsAra saMbaMdhI aMdhakAra nAza pAme che tathA tene maMgalanI prApti thAya che. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 17
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaNA alaMkArothI jeo prabhune zaNagAre che, te traNe bhuvananA alaMkArabhUta bane che. jeo prabhunI stuti kare che, teo pote stuti karavA lAyaka bane che. prabhune namanAra AtmAone sahu namana kare che. gItapUjA karanAra AtmAnA guNagAna thAya che tathA bhaktipUrvaka saMgItapUjA kare te je punya prApta kare che, te to vacanathI kahevuM zakya nathI. arthAt ahIM prabhunI jevI bhakti karavAmAM Ave, tevuM phaLa prApta thAya che. A tIrthamAM paramAtmAne snAna, vilepana ane mALAropaNa karavAthI anukrame so, hajAra ane lAkha dravyanA dAnanuM phaLa thAya che. ahIM jagatpatinI rathayAtrA mATe ratha ApanAra cakravartIpaNuM meLave che. nIrAjana=poMkhaNuM karavAthI karmarajarahitapaNuM prApta thAya che. jeo A tIrthamAM azvadAna kare tene sarva taraphathI lakSmI maLe, hastidAna kare tene rUpavAnazIlavAna strIo prApta thAya. tathA - jeo prabhune paMcAmRta snAna mATe uttama gAyonuM dAna Ape te rAjA thAya che. jeo caMdaravo, mahAchatra, siMhAsana ane cAmara Ape temaNe jANe thApaNa mUkyA hoya tema bIjA bhavamAM te badhuM teone viziSTa prApta thAya che. jeo ahIM mahAdhvaja athavA dhajA caDhAve, teo anuttara vimAnanAM sukhone bhogavI zAzvatapada prApta kare che. jeo A tIrthamAM suvarNanA, rUpAnA ke tAMbA-pittaLanA kaLaza karAve che, teo svapnamAM paNa pIDA pAmatA nathI ane zAzvata maMgala kalaza prApta kare che. jeo uttama paTTasUtrathI gUMthelI AMgI karAve che, teo muktipadane pAme che. je bhAgyazALI bhUminuM dAna kare, te zubha bhAvavALA prANIne uttama bhogasAmagrI prApta thAya che ane nirmaLa buddhivALA je AtmA gAma tathA vADI Ape che, te samyagRSTi cakravartI thAya che. tIrthAdhirAjamAM puSpamALAnuM phaLa | A tIrthamAM jinapUjAmAM je dasa puSponI mALA caDhAve che, tene eka upavAsanuM phaLa maLe che ane anukrame dasa-dasagaNI mALAothI prabhune pUjA karavAthI chaThTha, aThThama, pAsakSamaNa, mAsakSamaNa vagere tapanuM puNya prApta thAya che. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 18
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ T girirAjamAM tapanuM phaLa | anya sthAnake bhUmi, sonuM ke alaMkArAdi ApavAthI jeTaluM puNya thAya, teTaluM puNya ahIM eka upavAsa karavAthI thAya che. anya tIrthamAM bahukALa sudhI ugra tapa karavAthI ane brahmacarya pAlanathI je lAbha maLe che, te ahIM eka upavAsathI prApta thAya che. A mahAtIrthamAM zrI puMDarIkagaNadhara bhagavaMtanA smaraNapUrvaka daza prakAranA tapamAMthI koipaNa tapanuM AdarapUrvaka paccakakhANa kare, tenA sarva vighno dUra thAya che. sarva manoratho saphaLa thAya che. chaThTha tapa kare te sarva saMpatti pAme che, aThThama karavAthI ATha karmano kSaya karI mukti pAme che. bIjA tIrthamAM sUryanA biMba upara dRSTi rAkhI, eka page ubhA rahI, akhaMDa brahmacarya pALI mAsakSamaNa karavAthI je lAbha prApta thAya che, te lAbha zrI siddhagirimAM eka muhUrta mAtra sarva AhArano tyAga karavAthI thAya che. ATha upavAsa karavAthI strIhatyAnA pApathI mukta thAya che. pAkSika tapa karavAthI bALahatyAnuM pApa nAza pAme che. mAsakSamaNa karavAthI brahmacArInI hatyAnuM pApa dUra thAya che. A tIrthamAM ekAdika upavAsanA puNyathI lAkha upavAsanA prAyazcittathI mukta thAya che ane aMte muktisukhane ApanAra bodhibIjane pAme che. zrI zatruMjaya tIrthanuM nAma sAMbhaLavAthI je puNya thAya che, tenA karatAM zatruMjaya tIrthanI najIka AvavAthI (zrI zatruMjaya tIrtha na dekhAyo hoya chatAM paNa) kroDagaNuM phaLa thAya che ane jayAre tenuM darzana thAya tyAre to anaMtagaNuM puNya prApta thAya che. zrI siddhagirijI tIrtha haju barAbara na dekhAyo hoya, te vakhate paNa jeo saMghanI utkRSTa bhakti kare che, teo evuM punyAnubaMdhI puNya upArjana kare che, ke e puNyanA prabhAve teo avazya muktisukhane pAme che. | | tIrthasthAnamAM pAtradAnano mahimA - A tIrtharAjamAM jo koI mahAbhAgyazALI trividha zuddhithI cAritravaMta sAdhune bhojanAdi vahorAve to te kArtika mAsanA (?) tapanuM phaLa meLave che. jeo tIrthasthAnomAM, yAtrAmAM ane parvomAM supAtra saMyamI munione pUje che, teo traNe lokanuM aizvarya meLave che. mATe A tIrthamAM AvIne buddhimAna prANIe zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 19
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamI, supAtra munione pUjavA joie. temanI bhakti karavI joie. supAtra sAdhunI sevAthI yAtrA saphala thAya che. nahIM to niSphaLa bane che. kahyuM che ke - jeoe zrI zatruMjaya tIrthamAM AvIne munijanone pUchyA nathI, teonuM dhana, janma ane jIvana nirarthaka che. A sAMbhaLI indra mahArAjAe prazna karyo ke, bhagavan ! munidAnano ATalo mahimA kema ?' tyAre paramAtmA uttara Ape che ke, 'he indra ! vItarAgapaNuM prApta thavAmAM paNa pUrvabhavomAM sAMbhaLelI guruvANI kAraNa rUpa che. e apekSAe sudeva tattva karatAM suguru tattva mahAna che. AthI ja munidAna ghaNA punyanuM kAraNa kahevAyuM che. te paNa jo A tIrthamAM karyuM hoya to te sonAmAM sugaMdha bhaLyAnI jema viziSTa gaNAya che. jeo A tIrthamAM anna, pAna, vastra, pAtra, vasati, Asana AdithI muninI bhakti kare che, teo svarganA devo karatAM vizeSa saMpatti meLave che ane je caDatA bhAve gurunuM pUjanAdi kare che, te zuddhAtmA trIjA bhavamAM mukti pAme che. jagatane pUjavA yogya saccAritryavAn sAdhuonI bhakti sArI rIte je kare che te AtmA, tenuM dhana tathA te dravya A badhuM prazaMsanIya che, dhanya che. A tIrthamAM hajAro-lAkho zuddha zrAvakonI annadAnathI bhakti karavAthI je punya prApta thAya che te karatAM eka munine dAna ApavAthI adhika punya thAya che. AthI ja jJAnAdi guNathI hIna chatAM prabhuno veSa dharanAro saMyamI sAdhu hoya to tenI zrI gautamasvAmInI jema sevA karavI joie. sAdhuveSamAM rahelA saMyamI mahAtmA jJAna, rUpa ke bIjA guNo dvArA viziSTa na hoya to paNa te zreNikarAjAnI jema samyagdaSTa AtmAo mATe sadA pUjanIya che. kahyuM che ke - sadgurunI ArAdhanAthI svarga ane virAdhanAthI narakagati prApta thAya che. supAtradAnanI jema abhayadAnanuM phaLa paNa vANIthI kahI zakAtuM nathI. bIjA dAna kIrti ke svarganA sukha mATe hoi zake che, jyAre abhayadAna bhavobhava akhaMDa lakSmI mATe thAya che. he indra ! ahIM A tIrthamAM kareluM satkarma anaMta punyanuM kAraNa che. tema duSkarma nikAcita pApanuM kAraNa bane che. kahyuM che ke anyasthAne kRtaM pApaM, tIrthasthAne vinazyati / tIrthasthAne kRtaM pApaM, vajralepo bhaviSyati // artha : anya sthAnamAM kareluM pApa A tIrthasthAnamAM nAza pAme che, paraMtu A tIrthamAM AvIne je AtmA pApakarma kare che tene vajralepa jevo gADha karmabaMdha thAya zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 20
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. mATe he indra ! A tIrthamAM AvIne bIjAnI niMdA karavI nahIM, paradroha karavo nahIM, parastrI, paradravyamAM buddhi rAkhavI nahIM, vairI upara paNa vaira rAkhavuM nahIM, jIvahiMsA karavI nahIM, jugArAdi ramavuM nahIM, azubha vicAro karavA nahIM, tathA he indra ! anarthadaMDathI virati, paramAtmAnI bhakti, sadguru pratye prIti, dAnamAM vRtti, satpuruSo pratye rati ane paMcanamaskAra mahAmaMtranI smRti. A badhA kAryo puNyarUpI bhaMDArane bharanArA che, bhavasAgarathI tAranArA che. tethI A mahAtIrthamAM A sarva AcaravuM. A tIrthamAM je zrI caturvidha saMghasahita AvIne bhAvathI yAtrA kare che, teo tIrthaMkara nAmakarma bAMdhe che. tIrthayAtrA karatA yAtrALuonA zramajala (pasInA)ne jeo bhakti vaDe luche che, teono deha pAparahita tathA nirmala thAya che tathA yAtrALuone bhaktipUrvaka vastra ane annAdi vaDe pUje che, te vipula samRddhinuM sukha meLave che ane bhogavI aMte mukti prApta kare che. jeo ahIM haMmezA icchAnurUpa ghaNuM dAna Ape che, teo AnaMdayukta atyaMta sukha prApta kare che ane jeo potAnI zakti pramANe bIjA paNa punya kAryo A sthAne Acare che, temanAM kukarmo nAza pAme che. Aloka ane paraloka baMnenI zuddhi thAya che. he indra ! A rIte A pavitra tIrthamAM karelA dAnano mahimA kahyo. rAyaNa vRkSano aciMtya prabhAva have prabhu mahAvIrasvAmI bhagavAna indra mahArAjAne uddezIne samasta parSadAne rAyaNa vRkSano mahimA batAvatAM kahe che ke, 'he indra ! ahIM zatruMjayagiri upara rahelA tIrtharUpa zrI rAjAdanI (rAyaNa) vRkSano mahimA tuM sAMbhaLa !' A rAyaNanuM vRkSa zAzvata che ane bhagavAna zrI RSabhadeva prabhuthI alaMkRta che. te vRkSamAMthI jharatI dUdhanI dhArAo kSaNavAramAM ajJAnarUpa aMdhakArano nAza kare che. te pavitra rAyaNavRkSanI nIce zrI RSabhadeva prabhu aneka vakhata samavasaryA hatA, tethI A vRkSa paNa uttama tIrthanI jema vaMdana karavA yogya che. tenA dareka patra u52, phaLa upara ane zAkhA upa2 devatAono vAsa che, te mATe pramAdathI paNa enAM puSpa, phaLAdika kAMipaNa chedavA yogya nathI. koi saMghapati bhaktithI bharapUra cittathI ene pradakSiNA kare, tyAre jo rAyaNa vRkSa harSathI tenA mastaka u52 dUdhanI dhArA varSAve, to te puNyavAnanuM bhaviSya khUba sukhakArI thAya. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 21
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaMdanApUrvaka sonA-rUpA ne motIthI jo tenI pUjA karavAmAM Ave, to te svapnamAM AvI sarva zubhA-zubha kahI Ape che. zAkinI, bhUta, vetALa ke rAkSasAdika koine vaLagyAM hoya, tevA vaLagADavALo manuSya paNa jo ahIM AvI A vRkSanuM pUjana kare to e badhA doSathI mukta thAya che. enI pUjA karanArAne ekAMtaro tAva, tarIo tAva, kALajavara ke jhera asara karI zakatAM nathI. A vRkSanA patra, puSya zAkhA vagere kAMipaNa avazeSa toDAya nahIM ane jAte nIce paDI gayA hoya to te lai, jIvanI jema sAcavI rAkhavAthI sarva amaMgaLo dUra thAya che. A rAyaNane sAkSI rAkhI je be AtmAo paraspara maitrI bAMdhe che, te baMne samagra aizvarya meLavIne aMte paramapada pAme che. indra ! A rAyaNa vRkSathI pazcima tarapha eka durlabha rasakUpikA . e kUpikAmAM rahelA rasanA lepathI lokhaMDa maTIne suvarNa banI jAya che. aTTamano tapa karI RSabhadevanI pUjA, namaskAra karI uttamabhAvamAM ramanAro koI mahAbhAgyazALI A vRkSanA prabhAvathI te rasakUpikAno rasa meLavI zake che. A vRkSanI nIce traNe jagatanA lokothI pUjAyelA zrI yugAdinAtha RSabhadevanA caraNa pAdukA che, te mahAsiddhi ApanArA che. te caraNanI DAbI ane jamaNI bAju zrI RSabhadeva prabhunA prathama gaNadhara zrI puMDarIkasvAmIjInI be mUrti che. A parvata upara marudevA nAmanA zikhara upara karoDo devothI pUjAyelA zrI zAMtinAtha bhagavAna paNa atyaMta prabhAvazALI che. he indra ! zrI AdinAtha prabhu, puMDarIka gaNadhara, rAyaNa vRkSa, pAdukA ane zrI zAMtinAtha prabhu - A pAMceno jeo sUrImaMtra vaDe maMtrelA zuddha jalathI bharelA ekasone ATha kuMbho vaDe gaMdha-puSpAdika sahita, mAMgalikapUrvaka abhiSeka kare che, teo A lokamAM rAjaya, buddhi, lakSmI, kIrti, svAmItva, dhanasaMpatti, parivAra, saMpatti, saubhAgya, Arogya, jayalakSmI, manorathapUrti ane AnaMdanI prApti kare che. te lokomAM koI doSo hoya to teno nAza thAya che ane te vyakti paralokamAM svargaloka tathA paraMparAe mokSa meLave che. vaLI ekaso ne ATha vakhatanA te snAtrajalathI zAkinI, bhUta, vetALa ane vyaMtaronA doSa dUra thAya che. tema ja te snAtrajalanA siMcanathI yeSThA, azleSA, maghA, mULa, bharaNI ane citrA vagere kunakSatromAM janmelA prANIonA vikAra paNa dUra thAya che. te jaLano bIjo paNa aneka prakArano prabhAva che, temAMthI thoDoka mahimA ahIM kahyo. e mAhAbhya sAra * 2 2
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUryadevakRta sUryodhAnano pavitra mahimA A tIrthanI pUrvadizAmAM AbhUSaNarUpa, nirdoSa ane devone priya evuM sUryodyAna AveluM che. A udyAna kalpavRkSothI zobhI rahyuM che. AmravRkSa vagere vividha prakAranA vRkSo upara kilakilATa karatA koyala Adi pakSIothI udyAna jANe paramAtmAnI stuti karatuM lAge che, vividha puSpo upara guMjArava karatA bhamarAonA madhura jhaMkAra jANe ke pakSIonA gItamAM saMgIta pUre che. maMda maMda vAtA pavanathI udyAnavRkSo jANe AnaMdathI satata DolatA hoya tevA dekhAya che. parvatanA zikharethI jharatuM, vRkSonA kyArAomAM AvatuM jhaLahaLatuM pANI atyaMta nirmaLa dekhAya che. jyAM vRkSonA samUhane hasAvanArI tathA haMmezAM pota-potAnA puSpothI zobhatI Rtuo, sukhanI icchAvALA manuSyone anupama sukha Ape che. zrI jinezvaradevanI daSTirUpa amRtathI siMcana thayelI, vividha vRkSonI racanAthI dedIpyamAna evI A sUryodyAnanI zobhA ghaNI suMdara dekhAya che. A sUryodyAnamAM eka zreSTha sarovara (sUrajakuMDa) che, te vividha kamaLothI suzobhita che. temAM keTalAya haMsayugalo krIDA karI rahyA che, A sarovaranA pANIthI aDhAre prakArano koDha roga dUra thAya che. A pUrvadizAnA maMDanarUpa upavana tathA sarovara sarva jIvone atyaMta AnaMdadAyI che. zrI vIraprabhunI vANI sAMbhaLIne harSita thayelA saudharma indra prabhunI sanmukha aMjalI joDI, praNAma karI, vinaMtI karI ke, "he prabhu ! manane prIti utpanna karanAra A tIrtharAjano mahimA Ape kahyo, paNa A sUryodyAna ane temAM AveluM A sarovara koNe banAvyuM che? sUryodyAna tathA A sarovaranI kathA sAMbhaLavAnI mArI icchA che." te vakhate vIraprabhue sarva sabhAjanonI yogyatA jANIne tIrthanA mAhAbhyanI vRddhi karanArI vANImAM uttara Apyo ke, "he indra ! saMsArarUpI UMDA kUvAmAM paDatA jIvone bacAvanAra sUryAvarta nAme A uttama kuMDanI mAhAbhyabharI kathA tuM sAMbhaLa ! | sUyavarta kuMDanA mAhArA viSe mahIpAla rAjanI kathA zrI saurASTra dezamAM giranAra parvatanI nIce giridurga nAme nagara che. te vizALa killAthI zobhe che. tyAM ghaNA dhanavAna loko vase che. vAva, kUvA, sarovara ane moTA moTA udyAnathI te ghaNuM suMdara lAge che. dAnazALA ane parabothI mahimAvaMta banyuM che. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 23
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ te nagaramAM rahenArI prajA dAnavIra, dhairyavAna ane svAvalaMbI hatI. tyAM haMmezAM pUjAthI devatA, bhaktidAnathI tapasvIo, icchita dAnathI yAcako, anukaMpAdAnathI garIbo, rAjasanmAnathI vepArIo, yogya aucityathI kavIzvaro ane kRpAdAnathI sevako yogya sanmAna pAmatA hatA. AthI ja sarva loko sukhI hatA. e nagaramAM samudravijaya rAjAnA vaMzamAM thayelo sUryamalla nAme rAjA rAjya karato hato. te saubhAgyavaMta ane devaguruno bhakta hato. zubha kAryamAM tatpara rahenArI ane neminAtha bhagavaMtanA caraNakamaLane sevanArI zazilekhA nAme te rAjAne priya paTTarANI hatI. sukhasamudramAM nimagna rahenArA, sukRtamAM AdaravALA, saumya svabhAvavALA temaja paraspara prItivaMta evA te rAjArANI AnaMdathI samaya pasAra karatA hatA. * rANIne putraratna prApti eka vakhata rAjA-rANI baMne neminAtha bhagavaMtanI yAtrA karavA giranAra upara gayA hatA. tyAre zazilekhA rANIe eka mayurI (Dhela)ne potAnAM baccA ramADatI joi. te jotAM potAne koipaNa saMtAna nathI, e vicArathI rANI zoka karavA lAgI. rAjAe rANInuM zokanuM kAraNa jANI, tene samajAvIne AzvAsana ApyuM ke, "he priye ! phogaTa kheda na kara. ApaNA paramAtmA vItarAga hovA chatAM sarvavAMchIta ApanArA che. eTale saMtAnaprApti mATe tuM zrI jinezvara devonI pUjA kara. jethI prabhubhaktinA bale puNyodaya jAgRta thatAM icchita prApta thAya.' prabhubhakti karatAM karatAM keTalAka samaya bAda, jagatanI mAtA samAna zrI neminAtha prabhunI adhiSThAyikA aMbikA devInI kRpAthI temane devapALa ane mahIpALa nAme be putro thayAM. A baMne putro atyaMta rUpavAna, guNavAna, sadAcArI tathA mAtApitAne AnaMda ApanArA hatA. buddhinA bhaMDAra evA te baMne kumArone anukrame kalAbhyAsa mATe kalAcArya pAse mUkyA. gurukRpAthI thoDA ja varSomAM alpa mahenate teo 72 kalAmAM pravINa thayAM. mitro sAthe aneka prakAranI krIDA karatA, prajAne prasanna karatA teo anukrame yauvanavaya pAmyA.pitAe mahotsavapUrvaka harSathI ghaNI rAjakanyAonI sAthe paraNAvyA. baMne kumAromAM mahIpAlakumAra mAna, yaza, teja, vinayathI adhika temaja nItinI rItane jANanAro hovAthI sarva guNo vaDe devapALakumArathI zreSTha thayo. * mahIpAla kumArane khaga siddhinI prApti eka vakhata rAtre mahIpAlakumAra acAnaka jAgyo. AMkha kholIne jue che to cAre zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 24
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAju jaMgalI prANIo pharatA hatA. kumAra vicAravA lAgyo ke, 'A svapna che ? indrajALa che ke koi devakRta mAyA che ? huM to mArA mahelanI agAsImAM sUto hato ane A to bhayaMkara jaMgala dekhAya che. huM ahIM kyAMthI Avyo ? mane ahIM koNa lAvyuM ? Ama, vicAramALAmAM khovAyela kumAra dhairya dhAraNa karI AgaLa cAlavA lAgyo. tyAM ja tene madhura zabdo saMbhaLAyA. 'he kumAra ! tuM DarIza nahIM. huM tane ahIM lAvyo chuM.' avAjanI dizAmAM dhArIne joi, e tarapha cAlatAM kumAra gIca jhADImAMthI pasAra thai AgaLa cAlyo. tyAM teNe eka suMdara rAjamahela joyo. te mahela sonAno hato. temAM vividha prakAranA ratno jaDelA hatA. tenA jharUkhAo suMdara kotaraNIvALA hatA. zikArI prANIothI bharapUra AvA gIca jaMgalamAM ATalo suMdara mahela joi kumAra Azcaryasahita mahelamAM gayo. eka pachI eka mALa caDato jAya che... tyAM kalAtmaka suMdara ghaNI badhI vastuo hatI. paNa koi vyakti dekhAyuM nahIM. chatAM kUtuhalavaza upara caDatAM kumAra cheka mahelanI agAsImAM pahoMcI gayo. tyAM padmAsana mudrAmAM beThelA eka yogIpuruSane teNe joyA. sAgaramAM nAvaDI samAna AvA bhayaMkara jaMgalamAM paNa dayAnA nidhAna, tapanA tejathI tejasvI, dhyAnamagna yogIzvarane joi kumAre bhaktipUrvaka namaskAra karyA. eTalAmAM yogIrAje paNa dhyAna pUrNa karyuM. kumA2ne madhuravANIthI satkAryo ane bolyA, 'he kumAra ! tAruM svAgata ho...! tuM vikalpothI mUMjhAiza nahIM. sadvidyAnuM arpaNa karIne gurunA RNathI mukta thavA huM tane ahIM lAvyo chuM. sUryodaya thai gayo che. tuM kSudhAtura che. mATe pahelAM jamI le.' ema kahI, yogIrAje divya zaktithI rasavatI bharelo thALa AkAzamArge maMgAvyo ane mahIpAlakumArane khUba premathI bhojana karAvyuM. bhojanathI nivRtta thai kumAra vinayapUrvaka namra banIne yogIzvara sAme beTho. yogIzvare kahyuM, 'mArI pAse gurudatta khaDgasiddhinI vidyA che. mAruM AyuSya have pUrNa thavAnI taiyArImAM che. AthI A siddhi huM koika yogya pAtrane ApavA icchuM chuM. tArAmAM e yogyatA che. AthI tuM tene grahaNa kara.' mahIpAlakumA2e paNa 'tahatti' kahetAM vidhipUrvaka e vidyA grahaNa karI. tyArabAda tatkALa e yogIrAje pharI padmAsana mudrA dhAraNa karI snAyu rUMdhyA ane kSaNavAramAM yogasAdhanA dvArA prANatyAga karyo. Akho mahela temanI dehakAMtithI dedIpyamAna thayo zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 25
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane svapnanI jema kSaNavAramAM yogIrAja, mahela e badhuM adrazya thayuM. kumAre pharI potAne bhayaMkara jaMgalamAM joyo. A banAvathI Azcarya pAmI mahIpAlakumAra yogasAmrAjyano vicAra karato karato AgaLa cAlyo. tyAM teNe eka nirmaLa jalathI bharapUra vizALa pANIno kuMDa joyo. kumArane temAM snAna karavAnI icchA thai. eTale jeTalAmAM kuMDamAM pravezavA jAya che, tyAM vaLI teNe, "nA... nA...' evI vANI sAMbhaLI. Ama tema jotAM koI manuSya dekhAyo nahIM, paNa eka vAMdaro tenI najIka Avyo ane manuSyanI vANImAM bolyo ke, "he kumAra ! A kuMDamAM paDIza nahIM. emAM rAkSasa rahe che. kuMDamAM janArane A rAkSasa mArI nAMkhe che. jo ... enA hADakAno Dhagalo ahIM dekhAya che. tuM koika yuvAna, suMdara rAjaputra dekhAya che. mATe huM tane kahuM chuM ke tuM ahIMthI cAlyo jA. nahIM to rAkSasa tane paNa mArI nAMkhaze.' vAnaranuM AvuM vacana sAMbhaLI mahIpAla hasIne bolyo, "are ! tuM kharekhara pazu ja cho ! jethI sUryane aMdhakAranA bhayanI jema mane rAkSasano bhaya batAve che." rAjaputranI AvI vANI sAMbhaLI kapirAja bolyo ke, "jo tArI zakti hoya to tuM khuzIthI jA ! tyAM eka pracaMDa kopavALo ane bhayaMkara rAkSasa che." ema kahI te kapirAja vanamAM adrazya thaI gayo. pachI rAjaputra vidyAthI vibhUSita yogIe ApeluM khagna hAthamAM laI jaldIthI kuMDanI najIka Avyo ane jalAzayamAM praveza karyo tyAM ja krodhathI lAla AMkhavALo rAkSasa pragaTa thaI tenI sAme doDyo. teo baMne paraspara yuddha karavA lAgyA. ghaNo kALa yuddha karIne chevaTe khagavidyAnA prabhAvathI kumAre rAkSasano parAbhava karyo ane rAkSasa kumAranA zaraNe Avyo. rAkSase kahyuM, "tame mane jayAre yAda karazo tyAre huM AvIne tamArI sevAmAM hAjara thaIza." Ama kahIne rAkSase mahIpAla rAjakumArane veSa parAvartinI ane saMrohiNI=zarIra paranA ghA rUjhAvanArI evI be auSadhio ApI ane pote hiMsAno tyAga karI dayAdharmano svIkAra karyo. tyArabAda rAjakumAre tene anujJA ApI eTale te adrazya thayo. * zrInivAsa vana - yoginIno meLApa : sarovaramAMthI bahAra AvI kumAra AgaLa cAlyo ane zrInivAsa nAmanA vanamAM Avyo. tyAM zrI neminAtha bhagavaMtanuM suMdara maMdira joi, AnaMdapUrvaka te jinamaMdiramAM jaI, harSathI prabhune namaskAra karyA, stuti karI ane prabhu sanmukha beTho. teTalAmAM tyAM eka yoginI joI. e yoginIe palAzanI pAdukA paherI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 26
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatI, eka hAthamAM suvarNa daMDa ane bIjA hAthamAM madhura phaLothI paripUrNa pAtra hatuM. te phaLo teNe prabhu AgaLa dharyA, paramAtmAnI bhakti karIne bahAra nIkaLI. mahIpAla paNa yoginInA darzana thatAM ja saMbhramapUrvaka maMdiranI bahAra nIkaLI yoginIne gotradevI mAnI vinayapUrvaka rAjakumAre namaskAra karyA ane stuti karI ke, "he devI ! tame kharekhara mArA gotradevI ja cho, jethI AvA bhayAnaka jaMgalamAM hAla tame pragaTa thayA cho.' tyAre yoginIe kahyuM, "vatsa ! huM devI nahIM, paNa tapasvinI, mAnuSI chuM. tuM Aje mAro atithI cho. eTale mane atithisatkArano lAbha Apa.' ema kahI yoginI AgaLa cAlI. kumAra enI pAchaLa cAlyo. AgaLa mArgamAM phaLothI bharapUra vRkSa nIce yoginI ubhI rahI ane vRkSa pAse pAtra dharIne phaLonI yAcanA karI eTale vRkSoe svayaM tenuM pAtra phaLothI bharI dIdhuM. te pAtra yoginIe rAjakumAranI pAse mUkyuM. kumAre temAMthI keTalAka phaLo laIne khAdhAM. tyArabAda yoginIe pUchyuM, "he vatsa ! tuM kyAMno che ? ane kyAM javAno che ?" kumAre kahyuM, "he mAtA ! huM sArthathI bhraSTa thaI ahIM AvI caDyo chuM. have zrI neminAtha bhagavAnane ane tamane namaskAra karI, huM mArA nagaramAM javA icchuM chuM." yoginIe kahyuM, "he vatsa ! AgaLa je A vana dekhAya che, temAM mahAkALa nAme eka yakSa vase che. teNe ghaNA lokono saMhAra karyo che, mATe dUrathI ja e vana choDIne sukhapUrvaka cAlyo jaje." A rIte mahIpAla ane yoginI paraspara vAto karatA hatA, teTalAmAM mahAtejasvI koI muni acAnaka AkAzamArge gamana karatAM tyAM nIce utaryA. mahAmunine joi, te baMne UbhA thayA ane temane namaskAra karyA. munie temane "dharmalAbha" rUpa AziSa ApyA. eTale teoe kahyuM ke, "he bhagavan ! zrI neminAtha bhagavAnanAM vaMdananuM sAkSAt phala svarUpa ApanuM darzana amane maLyuM. Apa sAkSAt samatArasanA samudra ane puNyanA bhaMDAra cho. amArAmAM yogyatA hoya to amane dhamapadeza Apo.' kumAranI utkaMThA jANI te mahAmunie dharmopadeza ApatAM kahyuM, 'vItarAga paramAtmAnI pUjA atyaMta lAbhadAyaka che. jinezvara bhagavaMtanI aSTaprakArI pUjA karavAthI aDhaLaka punya baMdhAya che. trikALa pUjA karavAthI punyanI vRddhi, pApano kSaya, grahapIDAnI zAMti, sAmrAjya prApti vagere lAbha thAya che. mATe vivekI AtmAoe haMmezAM jinapUjA karavI joie. zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 27
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezanA pUrNa thatAM mahIpAlakumAre kahyuM, 'he bhagavan ! ahIM je mahAkALa yakSa che, te dharmanA phalasvarUpe devapaNuM pAmyA chatAM adharma karAvanAra hiMsA kema kare che? ane manuSyono dveSI kema che ? he pUjya ! kRpA karIne amAro A saMzaya dUra karo.' jJAnanA mAhAtmyathI yakSanuM samagra caritra jANI, munirAja bolyA, 'vatsa ! sAMbhaLa.' mahAkAla yakSanA pUrvabhavanuM vRttAMta : pUrve A vanamAM jinezvara bhagavaMtanA zAsana upara irSyA karanAro koi eka tApasa strI sahita raheto hato. tene rUpavAna ane zubha lakSaNavALI zakuMtalA nAme putrI hatI. anukrame zakuMtalA yuvAna thai, tethI vizeSa suMdara lAgatI hatI. eka vakhata bhIma nAmano rAjA azvakrIDA karato tyAM AvI pahoMcyo. te A bALAne joi moha pAmyo eTale tenI najIka AvIne pUchyuM, 'he suMdarI ! tuM kuMvArI che ke paraNelI ?' zakuMtalAe kahyuM, 'huM kuMvArI chuM.' eTale rAjA tene ghoDA upara besADIne lai gayo. putrInA acAnaka viyogathI tApasa khUba du:khI thayo. teNe AhAra-pANI choDI dIdhA. tethI bIjA tApaso tene samAdhi thAya te mATe ahIM neminAtha bhagavAna sAme lAvyA. alpa samayamAM te tyAM ja mRtyu pAmyo. arihaMta paramAtmA pratye bhaktibhAva nahIM hovA chatAM aMtimakAle paramAtmadarzananAM prabhAve te tApasa marIne ahIM yakSa tarIke utpanna thayo. pUrva bhavamAM tenI putrInuM apaharaNa thayeluM, tethI manuSya pratye tenA manamAM dveSa jAgelo. pUrvanA abhyAsathI Aje paNa te manuSyano dveSI che ane dveSathI badhAne haNe che. A pramANe yakSano pUrvabhava kahI muni AkAzamArge cAlyA gayA. tyArabAda yoginI paNa potAnAM sthAne gai ane rAjakumAra zrI neminAtha bhagavaMtanI pUjA karIne kAlavana tarapha cAlyo. rAjakumAra jema jema AgaLa jAya che tema tema manuSyonA mRtakomAMthI jharatA paru vagerenI atyaMta durgaMdha Ave che. AgaLa jatAM kALa ane kaMkALa nAmanA be rAkSaso tenI sAme AvyA, te baMne sAthe kumAre yuddha karyuM ane baMnene jItI lIdhA. tyAMthI kumAra AgaLa vadhyo. tyAM teNe mahAkAla yakSanuM gRha joyuM. manuSyane Avelo jANI mahAkAla yakSa tenI sanmukha Avyo ane bolyo, 'he manuSya ! tuM koi navo jaNAya che ane tuM koi pArakAnAM parAkramathI unmatta thayelo lAge che, paNa have tArA iSTadevanuM tuM smaraNa kara. hamaNAM ja tAruM mRtyu AvI rahyuM che.' zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 28
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ yakSanuM A vacana sAMbhaLIne rAjakumAra hiMmatapUrvaka hasIne bolyo, "he yakSa ! AvI uddhata vANIthI tuM mane bhayabhIta nahIM karI zake. tuM prasanna thA, kopa choDI de ! ane hRdayamAM vivekapUrvaka vicAra kara, niraparAdhI manuSyone tuM zA mATe haNe che ? pUrvapuNyathI prApta thayeluM A anupama devapaNuM bhogava ane manuSyonA vinAzane choDI de. krodhathI aMdha thayelA puruSane A lokamAM ke paralokamAM jarA paNa sukha maLatuM nathI. mATe he bhAgyavAn ! tuM krodha choDI de, dayAmaya dharmanuM zaraNuM svIkAra.' A rIte rAjakumAranAM hitakArI upadeza vacano sAMbhaLI, ulaTo te yakSa vadhAre krodhita thayo ane rAjakumArane kahevA lAgyo, "tuM mArI sAthe yuddha karavA taiyAra thA. huM jouM, tArA dharmanuM mAhAbhya kevuM che? ema kahI mudugara hAthamAM laI te mahAkAla yakSa rAjakumAranI sAme kAlanI jema doDyo. tene Avato joI mahIpAlakumAra paNa sanmukha thayo. te baMnenuM paraspara ghaNokALa yuddha thayuM. chevaTe yakSane ajeya jANI, kumAre khaga vidyAnuM smaraNa karyuM. smaraNamAtrathI vidyAdhiSThita khaDjharatna rAjakumAranA hAthamAM AvyuM. temAMthI agnijavALAo nIkaLatI hatI. AvA khagane joine yakSa atyaMta bhaya pAmyo. bhayabhIta thayelA yakSane madhuravANIthI kumAre kahyuM, "he yakSa ! tane sAce khagnathI bhaya lAgyo hoya, to hajI paNa hiMsA choDI de, dayAmaya dharma svIkAra ane sarva jIvo upara samatAbhAva dhAraNa kara.' kumAranuM satva, zaurya ane pairya joi yakSa tene zaraNe Avyo ne bolyo, "he vIra ! varadAna mAMga ! teM mane jItI lIdho che. kharekhara ! dharmathI sarvatra jaya thAya che. te satya che. kAraNa ke huM hiMsA karanAra chuM ane tuM sarvane abhaya ApanAra che, tethI ja tAro jaya thayo che. yakSane zaraNe Avelo joi, tene dharmamAM vadhu draDha karavA kumAra bolyo, "he yakSarAja ! tame jo dharma samajyA ho to jIvadayA pALavAmAM sthira thajo. jIvadayAthI eka bagalA jevo kSudra pakSI paNa svarganuM sukha pAmI mukti pAmyo hato. yakSe pUchyuM, "te bagalo koNa hato ?' tethI kumAra tene bagalAnI kathA kahe che. * dhArmika bagalAnI kathA : eka suMdara upavana hatuM. temAM svaccha jaLavALuM sarovara hatuM. tyAM ghaNA pakSIo rahetA hatA. temAM eka bagalo paNa hato. pahelAM to te khUba raudradhyAnI, mAchalA, kAgaDA Adine mArIne jIvana calAvato. eka vakhata tyAM eka kevaLajJAnI mahAtmA padhAryA. devoe suvarNakamaLa racyuM. te upara te mahAtmA birAjyA. temanA prabhAvathI AjubAjumAM rahelA sarva pazupaMkhIo zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 29
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhegA thayA ane jANe dezanA sAMbhaLavA utsuka thayA hoya tema mahAtmAne animeSa dRSTie nihALavA lAgyA. temAM A bagalo paNa potAnA samagra parivAra sAthe Avyo. bhagavaMte sarva prANIo samajI zake evI divya vANImAM dezanA ApI, "he prANIo ! pUrve dharmanI virAdhanA karavAthI tiryacapaNuM prApta thAya che. temAM paNa jo jIvahiMsAdI pApa karavAmAM Ave, to te pApa narakamAM laI jAya che. narakamAM narakapAla arthAt paramAdhAmI devo te jIvone tapelA loDhAnI sAthe AliMgana karAve che. garama karelA sIsAno rasa pIvaDAve che. vajana kAMTA bhoMke che. vagere aneka prakAranA ghora duHkho narakamAM bhogavavA paDe che. mATe te prANIo ! tamAre koI jIvane mAravA nahIM." A sAMbhaLI vAgha-siMha jevA hiMsaka prANIo paNa maitrIbhAvavALA thayA ane hiMsArahita jIvana jIvavAnuM vicAryuM. A bagalAnuM paNa citta parivartana thayuM. teNe hiMsA choDI dIdhI. samaya jatA AyuSya pUrNa thayuM. aMtakALe paNa mahAtmAnA vacano yAda karato te bagalo marIne deva thayo. tyAMthI cyavIne zreSThIputra thayo. tyAM paNa dharma ArAdhanA karI, saMyama lai mukti pAmyo. "he yakSarAja ! avivekI kahevAtA pazupaMkhI paNa dharmaArAdhanA karI, AtmakalyANa sAdhe che. tame to vivekI cho ane pUrvabhavamAM zrI neminAtha prabhunA darzananA prabhAve ja A devapaNuM pAmyA cho to A bhavamAM paNa have dveSa choDI, hiMsA tyajIne, dharma ArAdhanA karI devapaNuM saphaLa karo.' rAjakumAranAM vacano vaDe ciMtAmaNIratna jevA dharmane pAmavAthI prasanna thayelA te yakSe guNavAna ane gurutulya kumArane praNAma karyA ane kahyuM ke, "AjathI huM sudeva tarIke zrI jinezvaradeva, sadguru tarIke parigraharahita nirjhanya mahAtmA ane sadharma tarIke dayApradhAna dharma svIkAruM chuM.' Ama kahI rAjaputrane teNe eka vidyA ApI. rAjakumAra yakSane rajA ApI AgaLa cAlyo. mArgamAM kumAre vicAra karyo ke, mAre mArA nagaramAM pAchA javuM che, paNa acAnaka A prasaMge mAre bahAra nIkaLavAnuM thayuM ja che. to have aneka AzcaryakArI judA judA dezomAM pharIne pachI mArA nagaramAM jAuM. vaLI dezATana karavAthI potAnI zaktinI khabara paDe, te te dezanA AcAronI parIkSA thAya, uttama ane adhamanI oLakhANa thAya, aneka kalAo zIkhavA maLe, vividha puruSono saMga thAya ane paramatAraka kalyANakArI tIrthonAM darzana thAya. Ama vicArI, rAjakumAra pUrva dizA tarapha cAlyo. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 30
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaNA nagara-parvatAdi pasAra karI keTalAka divasa bAda te "suMdara' nAmanA zahera pAse Avyo. tyAM bahAra udyAnamAM aMbikA devInuM caitya hatuM. rAta thavA AvI hatI. tethI rAjakumAra te caityamAM jaI deva-gurunuM smaraNa karI sUI gayo. tyAre, "he bhAI ! he pitA ! he kRpALu devatAo ! A pApI puruSathI mArI rakSA karo.' evI koI strInI dInatA bharelI vANI vAraMvAra sAMbhaLI rAjakumAra jAgI gayo. te zabdane anusAre cAlatAM cAlatAM parvatanI khINamAM dhyAnamAM beThelo eka puruSa, tenI sanmukha vihvaLa thayelI nArI ane agnino kuMDa tene dekhAyA. A koI mUDha puruSa koika sAdhanA mATe A abalA strIne mAravA icche che, ema jaNAya che. mATe huM A strIne choDAvuM. ema vicAra karI dUrathI ja rAjakumAre te puruSane kahyuM, "are pApI narAdhama ! tuM A zuM kare che ? A bAlAne choDI de. jo nahIM choDe to huM tane yamagRhamAM pahoMcADIza. kumAranAM vacanothI trAsa pAmelo te sAdhaka strIne upADIne AgaLa doDavA lAgyo. kumAra tenI pAchaLa doDyo. AthI kumArathI bacavA te vidyAsAdhake eka kUvAmAM jhaMpalAvyuM. kumAra paNa tenI pAchaLa kUvAmAM paDyo. A kUvo pAtAlamAM pravezavAnA mArga samo hato. - vidyAsAdhaka kyAM gayo tenI khabara paDI nahIM, chatAM dhairyapUrvaka kumAra AgaLa vadhyo. tyAM tene pharI agnino prakAza dekhAyo ane pharI pelI strInuM AjhaMda saMbhaLAyuM. AthI kumAra ekadama dhIme pagale cheka vidyAdhara pAse pahoMcI gayo ane tene paDakAryo ke, "he mahAsattva ! A tuM zuM kare che ? A badhu gurunA AdezathI kare che ke tArI buddhithI kare che ?' te vidyAdhare kahyuM, "he pravAsI ! tuM svecchAe tAre mArge cAlyo jA. mAre tArI zikhAmaNanI koI jarUra nathI.' teTalAmAM te kumArikAe kumAranI sAme draSTi karIne kahyuM, "he paropakArI ! A pApIthI mArI rakSA karo.' e bAlikAnAM AvA dInatApUrvakanAM vacano sAMbhaLIne karUNApUrvaka rAjakumAre pharIthI kahyuM, "he mahAsattva ! tuM kSatriyakuLamAM avataryo che, chatAM A azaraNa abalAno vadha kema kare che ? strInA vadhathI koipaNa vidyA siddha na thAya. kAraNa ke pApakArI AraMbhathI to puNyakarmano nAza thAya che. tethI A strIne choDI de ane strIhatyAnA pApathI bhAre thai phogaTa durgatimAM na paDe." rAjakumAranA AvA hitakArI vacanothI vidyAdhara vadhAre kopa pAmyo. kahyuM ke, tuM tArA mArge cAlyo jA. nahIM to tArA mastakane huM phoDI nAMkhIza." ema kaheto zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 31
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaga laine te kumArane mAravA doDyo. rAjakumAra paNa yuddha karavA sajja thayo. thoDI ja vAramAM kumAre khagavidyAnA prabhAvathI te vidyAdharano parAbhava karyo. parAsta thayelA vidyAdhare rAjakumArane kahyuM, 'pUrve huM koinAthI jItAyo nathI, chatAM Aje tame tamArA parAkramathI mane jItI lIdho che. huM pApI chuM ane tame prANIonA hitakArI cho. tethI sarvatra dharmathI ja jaya thAya che, te satya ja che." rAjaputre kahyuM, "he mahAnubhAva ! tame kheda na karo. strIhatyAnA pApathI pAchA pharo ane seMkaDo sukhane ApanAra zrI jinezvaranI AjJAnI ArAdhanAmAM tatpara thAo." rAjakumAranI AvI madhura vANIthI khuza thayelA vidyAdhare tenuM vacana svIkAryuM. tyArabAda rAjaputre vidyAdharane pUchyuM ke, "A kumArikA koNa che ? vidyAdhare kahyuM, "kalyANakaTaka nagara, tyAM kalyANasuMdara rAjA che. tenI kalyANasuMdarI paTTarANI che, guNasuMdarI nAme A tenI kuMvarI che. vidyAsiddhi karavA huM ene apaharaNa karIne ahIM lAvyo chuM. tame A kumArikAne jIvanadAna ApyuM ane narakamAM paDatAM mAro uddhAra karyo. AthI tame amArA upAkarI cho. A kanyAno 1 mahinA pachI svayaMvara thavAno che." rAjakumAre kahyuM, "jo ema che to A kumArIne tenA pitAne ghera tatkALa pahoMcADo." rAjakumAranA kahevAthI vidyAre potAnI vidyAzaktithI te bALAne tatkALa tene ghera pahoMcADI. kumArikA pAchI maLI javAthI tenA svajanone AnaMda thayo. vidyAdhare kumArane soLa vidyAo ApI ane kumAre tene jainadharmano upadeza ApI, dharmamAM joDyo. eTalAmAM Ama-tema jotAM kumAre pUrva dizAmAM eka UMco prAsAda joyo. tethI vidyAdharane pUchyuM ke, "A kono mahela che ?' vidyAdhare kahyuM, "A prAsAdasaMbaMdhI huM mArI kathA kahuM chuM, te Apa sAMbhaLo !" vaitADhaya parvata upara ratnapura nAme nagara che. tyAM maNicuDa rAjA rAjaya karato hato. tene ratnaprabha ane ratnakAMti nAme be kumAro thayA. teo pitRbhakta ane vidyArasika hatA. keTalAka varSo sudhI rAjaya karI, maNicuDa rAjAe potAnuM rAjaya ratnaprabhane ApI pote vrata grahaNa karyuM. ratnaprabhe sattAnA madamAM chakI jaIne potAnA nAnA bhAI ratnakAMtine nagaramAMthI kADhI mUkyo. te ahIM navuM nagara vasAvIne rahyo che. te ratnakAMti huM chuM. ahIMnA svAmI zrI zAMtinAtha bhagavAna che. mArA bhAI ratnaprabha upara vijaya meLavavA mATe huM vidyAsAdhanA karato hato. temAM thatA anarthathI tame mane bacAvyo che. have cAlo ApaNe jinAlaye prabhubhakti karIe. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 32
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ ema kahI te baMnee jinAlayamAM jai vidhipUrvaka zrI jinezvara bhagavaMtanI pUjA karI. tyAMthI vidyAdhara rAjakumArane AgaLa lai gayo ane pAtALavanamAM rahelA munibhagavaMtonA darzana karAvyA. te vakhate koika mahAtmA sthira citte dhyAna karatA hatA. koika adhyayana karAvatA hatA, koika jApamAM, koika vaiyAvaccamAM lIna hatA. sAdhubhagavaMtonA darzanathI rAjakumAra khUba khuza thayo. baMne jaNAe badhAne vidhipUrvaka vaMdana karyuM ane gurumahArAja sanmukha jijJAzA bhAvathI beThA eTale gurubhagavaMte paNa baMnene yogya jANI dezanA zarU karI. eTalAmAM be mahAcAritrI mahAtmA tyAM padhAryA. emanA cAritranA tejathI AkarSAyelA kumAre pUchyuM, 'Apa kyAMthI padhAryA ?' munioe kahyuM, 'ame puMDarIkagiri ane ujjayaMtagirinI yAtrA karIne hamaNAM ja ahIM AvyA chIe.' tIrthAdhirAjanI yAtrAnI vAta sAMbhaLIne mahIpAlakumAra khUba khuza thayo. tene dharma ane tIrthamAM AdaravALo joi, gurumahArAje e tIrthano mahimA varNavatAM kahyuM. 'he rAjakumAra ! jema sarva jinomAM Adijina, sarva cakravartIomAM bharatacakrI, sarva bhavomAM manuSyabhava, sarva varNomAM kAra, sarva dezomAM saurASTra ane sarva vratomAM zIlavrata mukhya che, tema sarva tIrthomAM mukhyatIrtha zrI zatruMjaya tIrtha kahevAya che. te AtmAnA bhAva dAridrayano nAza kare che, e siddhagirinuM mAhAtmya zrI jinezvaradeva ja jANe. tyAM zrI RSabhadeva bhagavAna birAjamAna che. e girirAja ane zrI AdinAtha e baMne lokottara atizayavALA che. temanA darzanathI prANI, hatyAdika sarva pApomAMthI mukta thAya che. te viSe eka kathA kahuM chuM, te sAMbhaLo ! siddhagirinA prabhAva viSe trivikrama rAjAnI kathA A bharatakSetramAM zrAvastI nagarImAM trizaMku rAjAno putra trivikrama rAjA hato. te eka vakhata vaDanA vRkSa nIce ArAma karavA beTho hato. tyAM vRkSa upara eka krUra zabda karatuM pakSI teNe joyuM. kAnane apriya lAge evo avAja hovAthI tene uDAvavA mAMDyuM. paNa te UDyuM nahIM. tethI krodha pAmI bANathI te pakSIne rAjAe vIMdhI nAkhyuM. bANathI vIMdhAyeluM pakSI taraphaDatuM rAjAnI sanmukha nIce paDyuM. teno taraphaDATa joine rAjAne karuNA AvI, pazcAttApa thayo. pakSInA duHkhe du:khI thato rAjA mahele cAlyo gayo. taraphaDatuM pakSI mRtyu pAmIne jaMgalamAM bhIla kuLamAM utpanna thayuM. te bhIlaputra bALapaNathI zikAra karavA lAgyo. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 33
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ A bAju trivikrama rAjAne dharmarUci nAmanA munibhagavaMtano saMyoga thayo. temanI pAsethI teNe dayAmaya dharma sAMbhaLyo. rAjAnA karUNAxmanamAM pote kAraNa vagara pakSIne mArI nAMkhyAnI vAta yAda AvI. tethI rAjA pazcAttApathI vicAravA lAgyo, "aho ! ajJAnathI meM kevuM durAcaraNa karyuM ! tenA phaLa svarUpe aneka kaSTo mAre bhavonA bhavo sudhI sahana karavA paDaze. duSkRtyanuM phaLa A lokamAM saMtApa ane paralokamAM narakagati che. mATe kAdavamAMthI kamala ane mATImAMthI suvarNanI jema durgatithI bacavA A asAra dehamAMthI sArarUpa vratane huM grahaNa karuM." ema vicArI rAjAe munirAjane namaskAra karI AdarathI vrata pradAna karavA maharSine prArthanA karI. munie paNa harSathI tene dIkSA ApI. trivikrama muni anukrame sarva siddhAMtanuM adhyayana karI jJAnI banyA ane gujJA laI ekAkI pratimA svIkArI, arthAt vizeSa karmakSaya karavA ekalA vicaravA lAgyA. vicaratAM vicaratAM eka divasa e aTavImAM pahoMcyAM, jayAM pelo bhIlaputra hato. te aTavImAM muni kAussagga dhyAne rahyA. bhIlaputre dUrathI munine joyA. pUrvanA vairathI tene khUba krodha utpanna thayo. tethI munine lAkaDI, muSTi vagerethI khUba mAravA lAgyo. teNe karelI A ghora yAtanAthI pIDA pAmelA muni zAMta hRdayavALA hatA. to paNa temane krodha pragaTa thayo ane sAmano karavAnI vRttithI bhIlaputra upara tejolezyA mUkI. tenAthI bhIlaputra turaMta baLIne mRtyu pAmyo. tyAMthI mRtyu pAmIne te ja vanamAM te kezarIsiMha thaIne avataryo. A bAju vihAra karatAM karatAM trivikrama muni te ja vanamAM pharI AvI caDyA. munine jotAM tarata ja pUrvanA vairathI temanI sAme doDyo. tene Avato joi, dharmanA eka sAdhanarUpa potAnAM dehane bacAvavA munirAja tyAMthI bhAgyA. te siMha paNa rAjarSinI pAchaLa pAchaLa javA lAgyo. tethI chevaTe krodhane vaza thaI te siMha upara tejolezyA mUkI. tethI te tatkALa mRtyu pAmIne te ja vanamAM dIpaDA tarIke utpanna thayo. keTalAka kALa pachI pharIthI te rAjarSi tyAM AvI sthiratApUrvaka kAyotsargamAM UbhA rahyA. acAnaka te dIpaDo tyAM Avyo ane pUrvanA vairathI mAravA dhasyo. kaSAyono vipAka dArUNa che. e jANavA chatAM paNa karmane AdhIna banelA trivikrama rAjarSi kopane vaza thayA. kaSAyono parAbhava karavo e kharekhara vikaTa kArya che. munie te dIpaDA para tejolezyA mUkI. tethI te mRtyu pAmI koI bhayaMkara vanamAM sAMDha thayo. bhAgyayoge te ja vanamAM AvIne muni kAussagamAM rahyA. temane joI pUrvanA vairathI te sAMDha atyaMta upadrava karavA mAMDyo. eTale pUrvanI jema e sAMDhane paNa yamarAjano atithi karyo. zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 34
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ e sAMDhano jIva tyAMthI maraNa pAmIne avaMti dezamAM ujjayinI nagarI pAse rahelA siddhavaDanI bakholamAM mahAjherI sarpa thayo. anukrame vihAra karatAM karatAM trivikramamuni tyAM AvI te vaDa nIce eka vakhata kAyotsarga dhyAne rahyA. pUrvanA vairathI munine jotAM ja sarpane dveSa utpanna thayo. eTale tatkALa e sarpa phaNA caDAvI potAnA pUrvanA apakArI munine DasavA Avyo. tene Avato joI kopa pAmI sarpa upara tejolezyA mUkI. akAma nirjarAnA yoge keTalAka karma khapAvIne sarpano jIva koI garIba brAhmaNanA ghare putrarUpe avataryo. yogAnuyoga trivikrama rAjarSi paNa vihAra karatA te gAmamAM AvI gayA. gAmanI pAse yogAbhyAsamAM tatpara rahelA munine joI tyAM AvI caDelo adhama brAhmaNa te munine mAravA doDyo. munine nirdayapaNe muSTio ane lAkaDIthI mAratA brAhmaNa upara kopanA AvezathI pUrvanI jema rAjarSie tejalezyA mUkI. kAMika zubhanA udayathI akAma nirjarA vaDe karma khapAvIne te vArANasI nagarImAM mahAbAhu nAme rAjA thayo. rAjasukha bhogavatAM teno ghaNo kAla pasAra thayo. * mahAbAhu rAjAne jAtismRti : eka vakhata te mahAbAhu rAjA potAnA mahelamAM gokhamAM beTho hato. tyAre mArgamAM pasAra thatA koi pavitra sAdhune teNe joyA. tethI manamAM vicAra Avyo ke, "aho ! A athavA AvA koI mahAtmA koI ThekANe meM joyA che. ema ghaNo vakhata vicAra karatAM rAjAne jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. rAjarSinA koparUpI agninI javALAmAM baLI jatA potAnA pUrvanA sAta bhavo tene dekhAyA. te uparathI tatkALa adha zloka banAvIne rAjA bolyo - vihagaH zabaraH siMho, dvIpI SaNDhaH phaNI dvijaH / artha : pakSI, bhIla, siMha, dIpaDo, sAMDha, sarpa ane brAhmaNa. A zloka banAvIne, te munine maLavA mATe mahAbAhu rAjAe potAnA rAjayamAM jAhera karyuM ke, "A ardhA zlokanI samasyA je koI vidvAna pUraze tene huM lAkha sonAmahora ApIza." rAjAnuM vacana sAMbhaLI dhananI icchAthI ghaNA loko zloka pUrNa karavA vAraMvAra zloka bolatA hatA. A bAju trivikrama muni vihAra karatAM karatAM tyAM AvyA ane koi prajAjananA mukhe temaNe A zloka sAMbhaLyo. A samasyAno saMbaMdha khyAla AvI javAthI emanA mukhamAMthI zabdo sarI paDyA ke... zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 35
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'yenAmI nihatAH kopAtsa kathaM bhavitA hahA !' artha : jeNe A badhAyane kopathI mAryA che, aho ! tenuM zuM thaze ? munie pUrNa karelI e samasyA te puruSe rAjAnI pAse jaIne kahI. rAjAne zaMkA paDI ke A mANasa zuM zloka racanA karI zake ? mATe khAtrI karavA pUchyuM ke A zloka pUrti koNe karI ? zarUAtamAM to InAmanI lAlace pelA bhAIe kahyuM ke meM karI che. paNa rAjAe kaDakAithI pUchatAM satya hakIkata jaNAvI ke ApaNA nagaramAM eka jainamuni padhAryA che, temaNe A zloka pUrNa karyo che. A sAMbhaLatAM rAjAne vizvAsa thayo ke nakkI te ja muni ahIM padhAryA haze. AthI caturaMgI senA, pradhAna, purohita, aMtaHpura Adi vistRta rasAlApUrvaka muninA vaMdanArthe vanamAM Avyo ane jAtismaraNathI e munine oLakhIne kahyuM ke, "he munirAja ! mArA te sarva aparAdhonI Apa kSamA karo. mane dhikkAra che, ke jethI te te bhavomAM, darzana mAtrathI AvA rAjyane ApavAnuM sAmarthya dharAvanArA mahAupakArI evA Apane meM duHkhI karyA. he yativarya ! ajJAnatAnA kAraNe meM vAraMvAra ApanA tapano nAza karyo. paraMtu have mArA nimitte thato krodha tame choDI do." rAjAnA AvA namra vacanathI jAgRta thayelA te muni paNa upazamabhAva pAmyA ane bolyA ke, "rAjan ! mane dhikkAra che, huM kSamAzramaNa hovA chatAM pApI evA meM te te janmamAM tane mArI nAMkhyo. ajJAnathI karelA mArA te atiduHsaha aparAdhanI tuM kSamA kara !" A rIte te baMne paraspara kSamApanA karatA hatA, teTalAmAM AkAzamAM duMdubhino avAja saMbhaLAyo ane AkAzamArge jatA devo dvArA jANavA maLyuM ke, vanamAM eka kevaLajJAnI muni padhAryA che. temanA darzananI icchAthI Adara sahita trivikrama rAjarSi tathA mahAbAhu rAjA tyAM gayA ane kevalI bhagavaMtane praNAma karyA. kevalI bhagavAne paNa te baMnenA hRdayanA bhAva jANIne pApano nAza karanAra jIvadayAmaya dharmano upadeza Apyo ane kahyuM ke, "he rAjA ! te pUrvabhavamAM A munine kopa karAvyo che ane munie paNa krodha karIne hiMsA karI che. tethI tame baMnee ghaNuM pApa bAMdhyuM che. te pApathI mukta thavA sarva pApano nAza karanArA zatruMjaya tIrthe tame jAva. tyAM tapazcaryA karavAthI ane zrI arihaMta paramAtmAnA dhyAnathI tamane jJAna ane siddhi prApta thaze. ghaNuM dAna, zIlapAlana vagere dharma sevyA chatAM paNa zatruMjaya tIrthanI sparzanA vinA tamAruM pApa nirjarA pAmaze nahIM. mATe he rAjA ! A trivikrama rAjarSine AgaLa karI aneka lokonI sAthe zatruMjayAdi tIrthonI samAdhipUrvaka tuM yAtrA kara. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 36
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrA karyA pachI sarvavirati aMgIkAra karI AtmasvarUpamAM lIna banI e muni sAthe tuM tyAM uttama tapa karaje. he rAjA ! zrI zatruMjaya tIrthanAM smaraNamAtrathI karmarUpI kAdava gaLI jAya che, duSkarma nAza pAme che, sarva ajJAna nAza pAme che." A rIte kevalI bhagavaMte kahelo upadeza hRdayamAM dhAraNa karIne te trivikrama muni ane mahAbAhu rAjA prasanna thaI, bhaktithI temane namaskAra karI, saMghamAM aneka lokone sAthe laI zatruMjaya tIrthanI yAtrA karavA gayA. tyAM navA navA mahotsavapUrvaka prabhunI bhakti karI, saMyama lIdhuM. saMyamapAlana sAthe tIvra tapa tapI, sarve karyo khapAvIne teo muktisukha pAmyA. A pramANe rAjakumAra mahIpAlane te munirAje upadeza ApIne kahyuM, "he mahIpAla ! te rIte A zatruMjaya tIrthamAM moTA hatyAdi pApo paNa jaldI vilIna thai jAya che. gurumahArAjanA mukhethI dharma sAMbhaLI potAnA AtmAne kRtArtha mAnatA rAjakumAre vidyAdharanI sAthe zAzvata caityonAM vaMdana-pUjana karyA ane sAdhuonI sevAmAM keTaloka kALa pasAra karyo. vidyAre paNa tenI ghaNA prakAre bhakti karI. thoDA samaya pachI vidyAdharanI rajA laI, mahIpAlakumAra AgaLa cAlyo. mArgamAM kautuka joto kalyANakaTaka nagara tarapha cAlyo. AkAzagAminI vidyA vaDe AkAzamAM cAlato te svayaMvara jovAnI icchAthI tatkALa te nagare AvI pahoMcyo. kumAre tyAM judI judI bhASAone jANanArA ane judA judA veSane dharanArA, aneka dezothI AvelA rAjAone joyA. teone besavA mATe karelI UMcI mAMcAnI zreNIo joi. nagaramAM Amatema pharatAM sainyathI parivarelA potAnA jayeSThabaMdhu devapAlane tyAM Avelo joyo. eTale tarata veSa parivartana karI kumAra potAnA baMdhu pAse AvI ajANyo thaI tene pUchavA lAgyo ke, "he mitra ! ahIM ghaNA rAjAonAM sainyo kema ekaThA thayA che ? A UMcA mAMcaDAo kema mAMDyA che ? ane A tarapha loko utsuka thaI kema doDAdoDa kare che ? huM paradezI chuM, eTale A nagaranuM vRttAMta mane kaho." A sAMbhaLI devapAle kahyuM, "he mahAsattva ! AnuM sarvavRttAMta tame sAMbhaLo. A kalyANakaTaka nAme samRddhivALuM nagara che. kalyANasuMdara rAjA che, tene guNasuMdarI nAme kumArI che. teno AvatIkAle svayaMvara mahotsava thavAno che. juo, A agnikuMDa dekhAya che, temAM ghaNI zAkhAovALuM eka agnivRkSa che. te vRkSanI zikhA, zAkhA ane phaLone je grahaNa karaze, te sAhasika puruSane A kanyA paraNaze. potAnA baMdhu devapAlanA vacano sAMbhaLI, cittamAM kuMvarI paraNavAno nizcaya karI mahIpAlakumAra maMcanA koI eka bhAgamAM jaIne beTho. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 37
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIje divase lagnano samaya najIka Avyo. te vakhate pAlakhImAM beThelI guNasuMdarI hAthamAM svayaMvaramALA laine rAjasabhAmAM dAkhala thai. soLe zaNagAra sajelI rAjabALAne khecarapuruSo agnikuMDa pAse lai gayA. te samaye parvata jevA durdhara parAkramI vidyAdhara rAjakumAro tyAM AvyA. paNa agnikuMDanI pAse javA paNa teo samartha thayA nahIM. te vidyAdharoe ghaNA upAyo karyA, paNa teo agnivRkSanA phaLa meLavI zakyA nahIM ane kheda pAmyA. tethI loko vicAramAM paDI gayA ke have zuM thaze ? tyAM to mahIpAlakumAra ubho thai potAnI bhujAne thAbaDato agnikuMDa pAse Avyo ane UMcA hAtha karI moTA avAje kahyuM ke, 'parAkramI ane vidyA tathA saMpattithI zobhanArA he rAjaputro ! jo haju paNa puruSArthanI icchA hoya to avasara che. nahIM to te vRkSanA phaLanI laMbane tamArA saunI samakSa, huM guNasuMdarI sahita grahaNa karIza.' mahIpAlakumAranAM AvA vacano sAMbhaLIne vidyAdharonA rAjAo tathA rAjakumAro lajjAthI nIcuM joi rahyA. bIjA loko kautukathI UMcA mastaka karI jovA lAgyA. tyAre kumAre khecarI vidyA yAda karIne lIlAmAtrathI te vRkSa pAse jai phaLonI laMba hAthathI lai AnaMdapUrvaka rAjakanyAne arpaNa karI. lokoe jayajayakAra karyo. mahIpAlakumAra ane guNasuMdarIno lagnotsava : rAjakumArIe romAMca sAthe kumAranA kaMThamAM varamALA paherAvI tyAre kalyANasuMda2 rAjA kumArane virUpa netravALo ane vakra aMgavALo joi manamAM vicAravA lAgyo ke, A kumAra jovAmAM kadarUpo lAge che, paNa caritrathI, guNothI ane vaMzathI jagatamAM vaMdana karavA yogya haze, ema huM dhAruM chuM. ema vicArI kumAra pAse jai snehayukta vANIthI pUchyuM, 'he uttama ! guNa, vinaya ane zaktithI tamArAM jAtikula vagere samagra lokathI adhika che, ema huM mAnuM chuM, to paNa he kumAra ! tame vidyAdhara cho ? koi devatA cho ? ke koi nAgakumAra cho ? tame koNa cho ? te kahIne mArA kAnane pavitra karo.' rAjAnuM kahevuM sAMbhaLIne kumAre potAnuM svAbhAvika rUpa pragaTa karyuM. te joine rAjA khuza thayo. lokoe jayajayakAra karyo, devoe mahIpAlakumAra para puSponI vRSTi karI. devapALe paNa potAnA laghubaMdhune joi saMbhramathI ubhA thai harSathI gADha AliMgana karyuM ane snehapUrvaka kahevA lAgyo, 'bhAi mahIpAla ! tuM kyAM jato rahyo hato ? tArA gayA pachI viyoga pAmelA ApaNA mAtA-pitA tane ja yAda karI karIne durbaLa banelA mAtra deha dharIne rahyA che. huM svayaMvaranI spRhAthI ahIM Avyo nathI, paNa A mahotsavamAM zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 38
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ tArA AvavAno saMbhava hovAthI khAsa ahIM Avyo chuM. he vatsa ! tuM rAjamahela choDIne nIkaLyo tyArathI atyAra sudhImAM teM je kAMi anubhavyuM hoya, te sarva mane kahe.' Ama, potAnA vaDIlabaMdhunuM kahevuM sAMbhaLI, mahIpAle atyAra sudhIno potAno sarva vRttAMta tenI samakSa kahyo. devapALa potAnA nAnAbhAinuM AzcaryakArI caritra sAMbhaLIne atyaMta AnaMda pAmyo. tyArabAda kalyANasuMdara rAjAe suMdara vivAha mahotsava pravartAvyo. hastameLApa vakhate rAjAe ghaNA hAthI, ghoDA, ratha ane ratno mahIpAlakumArane ApyA. tyAM cAraNo dvArA thatI stutithI mahIpAlane jANavA maLyuM ke ahIM svayaMvaramAM potAnA vidyAdhara mitra ratnakAMtino bhAi ratnaprabha Avyo che. eTale tarata te ratnaprabhanA AvAsamAM gayo. ratnaprabha vidyAdhare mahIpAlano ghaNo Adara karyo. paraspara vAto karatAM buddhibaLathI mahIpAle jANyuM ke, ratnaprabhane paNa potAnA bhAi pratye sneha che. eTale baMnenI paraspara prIti dRDha karAvavA teNe ratnaprabhane kahyuM, 'bhAi ratnaprabha ! A jagatamAM pUrvanA punyathI ja sahodara-baMdhunuM darzana thAya che. je mUrkha AtmAo rAjyalakSmIne kAraNe potAnA bhAi para dveSa kare che, te bhAgyahIna puruSo zvAna jevA che. je rAjyAdika mATe bhAine haNe che, te potAnI ja pAMkha chedanArA che. jeo eka grAsa' mATe bhAine chetare che, temanA upara saMpa karIne grAsa lenArA kAgaDAo paNa hase che. mATe bhAino prema bhUlavA jevo nathI.' mahIpAlanI amRtabharelI vANI sAMbhaLIne ratnaprabhanI AMkhamAMthI AMsuo jharavA lAgyA. gadgad vANIthI te bolyo, 'he paramabaMdhu ! mAro nAno bhAi koi kAraNasara rIsAine jato rahyo che. teno viyoga mane khUba sAle che. tenA vinA A rAjya paNa mane du:kha ApI rahyuM che.' mahIpAle kahyuM : bhAi ! have tame kheda na karo. tamArA baMneno saMgama huM karAvIza. kumAranuM vacana sAMbhaLI ratnaprabha harSita thayo. tyArabAda mahIpAlakumA2e guNasuMdarI sAthe viSayasukha bhogavatAM keTalAka divaso tyAM pasAra karyA. eTalAmAM acAnaka pUrvakarmanA udayathI mahIpAlakumArane jvaranI pIDA thai. tenA zarIra upara cAre bAju phollAM uThI AvyA. zarIramAM duHsaha tApa thavA lAgyo. te tApanI zAMti mATe je kAMi zIta upacAro ka2vAmAM Ave, tenAthI kumAranA dehamAM vadhAre baLatarA thavA lAgI. moTA vaidyoe AvI AvIne vividha prakAranI auSadhiothI eka mahinA sudhI ghaNA upAyo karyA, to paNa mahIpAla te 1. grAsa zabdanA be artha karavA H rAjyabhAga ane koLIyo. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 39
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ rogathI mukta na thayo. chevaTe kalyANasuMdara rAjAnI saMmati meLavI, svajana vargane madhura vacanothI zAMta karI, seMkaDo vidyAdharo ane puSkaLa sainyathI parivarelo kumAra, potAnA mAtA-pitAne maLavAnI utkaMThAthI potAnA deza tarapha cAlyo. * mAlava dezanA rAjAo sAthe yuddha : A bAju pUrve svayaMvara maMDapamAM je rAjAo irSALu banyA hatA, teo mAlava dezanA sImADA para kumArane mArgamAM ja rokI kahevA lAgyA, "he rAMka ! amArA jevA rAjAone jotAM A strIratnane laine tuM kyAM jAya che ? jo A tane koDha thayo che te tane tArI chalavidyAnuM phaLa maLyuM. Ama kahI, sarva rAjAo bhegA maLIne mahIpAlakumArane cArebAjuthI gherI vaLyA. te vakhate mahIpAlakumAra roganI pIDA bhUlI gayo ane sAvadhAna thaI hAthamAM khaDjha lIdhuM. baMne sainyonI vacce paraspara bhayaMkara yuddha thayuM. A rIte satata yuddha cAlatAM mahIpAlanA sainyanAM bANone sahana karavA asamartha banelA zatruo thAkI gayA ane cArebAju nAsI gayA. tatkALa yAdava sainikoe "jaya-jaya' zabda karyo. devatAoe AkAzamAMthI puSpavRSTi karI. mahAparAkramI puruSo kyAreya paNa tRNa upara kopa karatA nathI, ema dhArIne naravarmAdika rAjAoe mukhamAM tRNa dhAraNa karyuM. te vakhate svAmI tarIke potAnA kartavyane jANatAM mahIpAle te rAjAonI pITha thAbaDI. te pachI tyAM ja naravarma rAjAe potAnI vanamAlA nAmanI kanyA devapALane paraNAvI. Ama, sarva rAjAone jItI, mahIpAla potAnA nagara tarapha cAlyo. naravarmAdika rAjAo tenI AjJA laI potapotAnA sthAne gayA. A bAju, potAnA parivAra sAthe AgaLa vadhatA mahIpAlane jema jema pavana vAvA lAgyo tema tema dehamAM roga vadhavA lAgyo. tenI pIDA tene narakanA duHkhathI paNa adhika lAgatI hatI. tenA zarIramAMthI gnavatA paru vagerenI durgadhathI teno parivAra paNa tenAthI dUra rahevA lAgyo. te kyAMya AnaMda pAmato na hato. AvI rIte keTalAka divaso bAda mahIpAla puSpothI manohara aTavImAM Avyo. tyAM teNe paDAva naMkhAvyo. te udyAnanA khullA pradezamAM rAtre amRtamaya zItala cAMdanImAM sukhanI icchAthI sUto. * vidhAdhara yugalanI zatruMjayagiri para bhakti : A bAju caitrIpUrNimAnA mahApavitra divase zrI zatruMjaya girirAjanI yAtrA karavA ane zrI AdinAtha prabhunA caraNakamalanI sevA karavA cAre bAjuthI aneka vidyAdharo jatA hatA. kAraNa ke traNe lokamAM jeTalA tIrtho che, tenI yAtrAthI je phaLa thAya, teTaluM phaLa puMDarIkagirinI eka yAtrA karavAthI prApta thAya che. vidyAdharoe te divase potAnI zaktithI naMdanavanamAMthI lAvelA vividha prakAranA puSpothI AdinAtha zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 40
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhunI pUjA karI tathA bhAvavAhI gIta, saMgIta ane nRtya dvArA paramAtmAnI bhakti karI. A rIte caitrIpUrNimAnI yAtrA karI sarva vidyAdharo potAnA sthAne gayA. te avasare caMdracUDa nAmanA eka vidyAdharane tenI priyAe kahyuM, "he nAtha ! bIjA sau bhale jAya paNa ApaNe to ahIM rahIzuM. kAraNa ke bIjA ATha divasa ahIM rahIne bhakti karavAnI mArI bhAvanA che. priyAnI AvI snehapUrvakanI prArthanAthI tIrtha pratye bhaktivALo caMdracUDa vidyAdhara tyAM rahyo. ghaNI rIte prabhubhakti karI. ATha divasa pachI vimAnamAM besI te daMpatI tyAMthI javA lAgyA. te samaye pUrva dizAmAM raheluM sUryodyAna temaNe joyuM. A suMdara udyAna joi vidyAdharIe potAnA hRdayezvara caMdracUDane kahyuM, "nAtha ! zatruMjaya girirAjathI thoDe dUra rahelA upavanane juo. temAM jaLathI pUrNa A kuMDa kevo zobhe che ! ane kuMDane kAMThe ahaMta bhagavaMtanA ujjavala prAsAdo kevA suMdara dekhAya che. te svAmI ! jo ApanI prasannatA hoya to kSaNavAra ApaNe ahIM rokAie.' A pramANe priyAnI prArthanAthI caMdracUDe potAnuM vimAna te udyAnamAM utAryuM ane kahyuM, "he mRgAkSI ! sUryodyAna nAmanuM mahAprabhAvavALuM A vana che. ahIM sarva kAryamAM upayogI evI aneka divya auSadhIo thAya che. A sUryAvarta nAmano kuMDa che. te sarva roganI pIDA dUra karanAra che. enA jaLanA eka biMdumAtrathI aDhAre prakAranA koDha kSaya pAme che. A pramANe sUryAvarta kuMDano tathA sUryodyAnano prabhAva kahetA te vidyAre patnI sAthe te kuMDamAM ghaNIvAra sudhI jaLakrIDA karI. tyArapachI tyAMthI kamaLanA puSpo laI siddhAyatanamAM jai paramAtmAnI pUjA - stuti karI. tyArabAda bhagavaMtanA caraNothI pavitra thayeluM aneka rogone nAza karanAruM sUryAvarta kuMDanuM jaLa laine te daMpatI vimAnamAM besI tyAMthI AgaLa cAlyA. AgaLa cAlatAM aneka dhoLA taMbuothI jANe nagara vasyuM hoya evI mahIpAlanI senA rAte paNa caMdranA prakAzamAM teoe joi. tethI kUtuhala pAmelI strIe vidyAdharane pUchayuM, "svAmI ! AvA vanamAM ATalA badhA manuSyo kema rahyA che ? cAre bAju ATalA badhA hAthI, ghoDA kema dekhAya che ? ane A koI puruSa rogathI gherAyelo, ghaNA mANasothI parivarelo atyaMta duHkhI thato lAge che. te taraphathI durgadha Ave che, tethI mane lAge che ke tene bhayaMkara koDha thayo che. hRdayezvara ! "ApaNI pAse koDhane haranAruM uttama jaLa che. tamArI AjJA hoya to A jaLa huM tenA zarIra para chAMTu.' vidyAre tene anujJA ApI. eTale te dayALu strIe vimAnamAM rahIne ja nIce rahelA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 41
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIpAla upara sUryAvarta kuMDanA pANIno chaMTakAva karyo. te pavitra jaLanA saMparkathI tatkALa mahIpAlane apUrva zAMti thai. tenuM zuSka thaI gayeluM zarIra navapallava thai gayuM. mahIpAlano deha divya kAMtivALo thayelo joI caMdracUDa vidyAdhara, mahIpAlanI patnI guNasuMdarI, devapALa ane sarva sainiko atyaMta harSa pAmyA. tyAre rAjAnA zarIramAMthI chUTA paDelA kuSTarogo AkAzamAM rahIne bolyA, "he rAjA ! tuM jaya pAma. ame tane mukta karyo che. sAta bhavathI ame tane herAna karyo che, paNa A sUryAvarta kuMDanuM jaLa AvyuM, tethI ame have ahIM rahI zakIzuM nahIM.' ema kahI kRSNa varNavALA ane bhayaMkara rUpavALA e mahArogo kolAhala karatA kyAMka cAlyA gayA. mahIpAlano roga javAthI khuza thayelA devapALe savAre mahotsava karyo. potAnAM ArogyanI vAtathI khuza karavA pUrvamitra ratnakAMtine bolAvavA mANasa mokalyo. mahIpAlanuM nAma sAMbhaLatAM ja ratnakAMti ati harSa pAmI satvara tyAM Avyo. AthI, mahIpAle ratnakAMti ane ratnaprabhano tyAM meLApa karAvyo ane potAnI maitrI temaja pote kahelA vacano saphaLa karyA. tyArathI te baMne bhAIo paNa paraspara mitratAvALA thayA. have, madhyAhna samaye mahIpAlanA AvAsamAM mAsopavAsanA pAraNA mATe koi be munio padhAryA. te baMne mahAtmAone joi, mahIpAla atyaMta khuza thayo. uThIne namaskAra karyA ane bhaktipUrvaka zuddha anna, vastra vagere vastuo vahorAvI. tyArabAda potAne thayelA roganuM kAraNa pUchyuM. tyAre te munioe kahyuM, "rAjan ! A vanamAM amArA gurumahArAja padhAryA che. teo jJAnI che. tame tyAM AvI temane tamArA saMdeha vize pUcho." A pramANe kahI baMne mahAtmAo tyAMthI potAnA gurumahArAja pAse AvyA ane banyuM hatuM te sarva vAta jaNAvI. devapALa, mahIpAla, ratnakAMti, ratnaprabha ane bIjA paNa ghaNA loko gurumahArAjane vaMdana karavA gayA. tyAM paramajayotinuM dhyAna karatA, sarva upara samabhAvavALA gurumahArAjane joi atyaMta AnaMda pAmyA. mana, vacana ane kAyAnI zuddhipUrvaka traNa pradakSiNA daI uttarAsaMga karIne harSathI namaskAra karyA. munIzvare paNa teonA bodha mATe dharmadezanA pharamAvI. gurumukhe dezanArUpa amRtanuM pAna karI teoe pUchyuM, "bhagavad ! A mahIpAlane kayA kAraNasara sAta bhavathI kuSTharogo herAna karatA hatA ?' A sAMbhaLI, jJAnathI mahIpAlano pUrvabhava jANI, zAMta citte gurumahArAja bolyA, 'mahIpAla! pUrvabhavamAM je duSTakarma te bAMdhyuM hatuM te tuM sAMbhaLa." * mahIpAlano pUrva vRttAMta : A bharatakSetramAM zrIpura nAme nagara, zrInivAsa nAme rAjA hato. zIlAdi zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 42
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasaMpanna A rAjA zikArano vyasanI hato. eka vakhata azvArUDha thaI te zikAra karavA vanamAM gayo. tyAM eka mRga ToLAnI pAchaLa ghoDo doDAvatAM ati veganA kAraNe te potAnA sainyathI chUTo paDI gayo. AgaLa jatAM eka gIca jhADI AvI. jhADInI aMdara koipaNa prANI haze, ema dhArIne teNe bANa choDyuM. te samaye namoga:' evI zAMta - gadgad vANI teNe sAMbhaLI. tethI te sthaLa jovA teNe daSTi nAMkhI to kAyotsargamAM rahelA koI muni potAnA bANathI vIMdhAIne pRthvI para paDatA teNe joyA. maharSine haNAyelA joi, zrInivAsa rAjA zoka karavA lAgyo ane pazcAttApa karato bolavA lAgyo, "are ! pApI evA meM A zuM karyuM? mArA jIvitane dhikkAra che. mahAyogI mahAtmAne bhAgyahIna evA meM mArI nAMkhyA. have huM kyAM jAuM ane zuM karuM ? A pramANe kheda karatA te rAjAe te vakhate ja potAnA dhanuSya ane bANa toDI nAkhyA tathA zIghra ghoDA uparathI utarIne muni pAse AvI kSamApanA karI. mAtra thoDo zvAsa cAlato hato evA muninA caraNo potAnA mastake lagADyA ane potAnA kukarmane nIMdato, AjubAjunA pazu-paMkhIone paNa raDAvato, rAjA atyaMta rudana karavA lAgyo. A avasare te maharSie arihaMtanuM smaraNa karatAM kSaNavAramAM prANa choDyA. A tarapha je sainiko judA paDI gayA hatA te paNa rAjAne zodhatA tyAM AvI pahoMcyA ane rAjAne duHkhapUrvaka pazcAttApa karatA joI yuktipUrvaka samajAvI kaMika zAMta karyA. pachI rAjAe munidehano agnisaMskAra karyo. manamAM ghaNuM duHkha pAmato rAjA potAnA sthAne gayo. munihatyAnA pApanI zAMti mATe teNe te vanamAM zrI zAMtinAtha bhagavAnanuM moTuM derAsara baMdhAvyuM tathA zuddha annAdika vaDe mahAtmAnI bhakti karavA lAgyo. pUrve karelA zikArAdi jIvahiMsAnA pAponA phaLa rUpe aMta samaye rAjAne mahArogo thayA. tenI pIDAthI pIDAto mRtyu pAmIne te sAtamI narake gayo. tyAM ghaNA kALa sudhI duHkha bhogavI tyAMthI nIkaLIne tiryaMca thayo. te bhavamAM paNa duHkha bhogavI tyAMthI pAcho narakamAM gayo. A rIte naraka-tiryaMcanA ghaNA bhavo karI, cha vakhata saLaMga manuSya bhava pAmyo. te dareka bhavamAM chelle koDha rogathI ja mRtyu pAmI sAtamA bhavamAM "mahIpAla' thayo . pUrvabhavamAM je prANIsaMhAra ane munihatyA karI hatI te pApakarma bhogavatAM bhogavatAM hajI bAkI rahyuM hatuM. tenA udayathI tane A koDha thayo hato. mahIpAla ! tane roga thavAnuM A kAraNa che. tethI tAre have kadI jIvavirAdhanA karavI nahIM.' zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 43
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUryAvarta kuMDanA jaLathI A koDha roga dUra thayo. tethI have sUryAvarta kuMDa saMbaMdhI vRttAMta huM kahuM chuM. te tuM sAMbhaLa ! zatruMjayagirinI nIce pUrva dizA tarapha eka moTuM sUryavana che. tyAM sUrya vaikriyarUpa dharIne zrI jinezvaranI sevA mATe 60 hajAra varSa sudhI rahyo hato. tethI A sUryodyAna kahevAya che. tenI aMdara sUryAvarta kuMDa che. tenuM jaLa zrI RSabhadeva prabhunI dRSTithI pavitra thayeluM che. te jaLa hatyAdi doSo tathA kuSThAdi rogo nAza karanAruM che. caMdracUDa nAmano vidyAdhara priyAsahita caitrIpUname puMDarikagirinI bhakti karavA Avyo hato. te tyAMthI A sUryodyAnamAM Avelo ane te kuMDanuM jaLa laI potAnA nagara tarapha jato hato. mArgamAM tArI duHkhI sthiti joI. tethI tenI priyAne dayA AvI ane patinI AjJA laI teNe tArA deha upara te jaLa chAMTyuM. tenA chaMTakAvamAtrathI tArA zarIramAMthI rogo bahAra nIkaLI gayA ane have ahIM rahevA ane samartha nathI, ema kahI kyAMka cAlyA gayA. ATaluM kahI maharSi aTakyA. eTale mahIpAle namaskAra karI kahyuM, "svAmin ! Apa kaho cho te satya che. bhavasAgaramAM anaMtakALathI bhamatA evA mane ciMtAmaNiratna jevA Apa maLyA cho. to Apa ja have mane zatruMjaya tIrthanI yAtrA mATe mArgadarzaka bano.' Ama kahI parivAra sahita mahIpAlakumAra natamastake Ubho rahyo. te vakhate mahIpAlakumAranI prArthanAthI e maharSi kumAranI sAthe siddhagiri mahAtIrtha bAju prayANa karavA saMmata thayA, eTale AnaMda pAmato rAjakumAra tatkALa ubho thayo, taiyArI karI ane sarva parivAra sahita gurumahArAjanI sAthe tIrthayAtrA mATe cAlyo. satata prayANa karatAM karatAM teo thoDA divasamAM sUryavanamAM AvyA. tyAM jAtajAtanA vRkSonI chAyA nIce sainyano paDAva naMkhAvyo. tyArabAda gurumahArAje kahela vidhi pramANe utsAhapUrvaka mahIpAlakumAre parivAranI sAthe sUryakuMDanA jalathI pavitra thaI tyAMnA caityamAM paramAtmAnI pUjA karI. te samaye tyAM vidyAdharoe vidyAnA baLathI ratnamaya vimAno vikuLaM. te vimAnomAM besI teo sUryakuMDathI zrI zatruMjayagiri upara AvI pahoMcyA. traNa bhuvanamAM uttama e tIrthanA tathA AdIzvara prabhunAM teoe darzana karyA, rAyaNa vRkSane pradakSiNA karI ane prabhunAM pagalAMne namaskAra karyA. pharI prabhunA mukhya derAsare AvyA. zrI AdinAtha prabhunA darzanathI romAMcita thaine paramAtmAnI stuti karI, nRtya karyuM. ratnothI prabhune vadhAvyA. tyAMthI zatruMjaya nadIe jai, temAM snAna karI, vidyAnA baLe nadanavanamAMthI lAvelA puSpothI prabhunI pUjA karI. A rIte manamAM harSathI ane gurumahArAjanA AdezathI teoe girirAja para prabhunI uttama zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 44
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakti karI. temaja zrI siddhagirinI nizrAmAM gurumahArAjanI zuddha upakaraNothI bhakti karI ane anukaMpAdAna ApI aneka dIna lokone AnaMdita karyA. mahIpAlano mAtA-pitA sAthe meLApa : A zubha prasaMge gurumahArAje mahIpAlane kahyuM ke, 'paramAtmAnI pUjA karavAmAM je puNya thAya che, tenAthI prabhunI pratimA ane caitya karAvavAthI seMkaDo ane hajArogaNuM vadhAre puNya thAya che tathA pApI lokothI tIrthanI rakSA karavAthI anaMtagaNuM puNya prApta thAya che. A rIte gurumahArAjanA vacano sAMbhaLI bhaktithI mahIpAle eka UMcuM jinamaMdira tyAM karAvyuM ane aSTAhnikA utsava karyo. tyArabAda gurumahArAja sAthe teo tyAMthI raivatAcala para AvyA. tyAM zrI neminAtha prabhunAM caraNanI pUjAmAM tatpara thai, ghaNA utsAhathI tyAM paNa aSTAhnikA mahotsava karyo. tyAM rahelA sUryamalla rAjAne samAcAra maLyA ke, 'potAnA putro mahAna utkarSane meLavI patnI sahita ahIM AvelA che.' eTale harSa pAmI tarata ja te teonI sanmukha AvyA. pitAne joine bhaktithI bharapUra evA baMne kumAro AdarathI pitAnA caraNomAM namI paDyA. rAjAe potAnA baMne putrone ubhA karyA, paraspara AliMgana karyuM. te samaye badhAne atyaMta harSa thayo. tyArabAda potAnA putronI sAthe hAthI upara besI yAcakone dAna ApatAM ApatAM sUryamalla rAjAe nagaramAM praveza karyo. pachI suvarNa, hAthI ane ghoDA vagere ApavA vaDe ratnakAMti ane ratnaprabha vidyAdharano satkAra karI, parivAra sAthe prItipUrvaka potAne sthAna javA mATe temane vidAya karyA. te ja divase vayathI pote moTo hovA chatAM devapALe, 'mahIpAla guNathI moTo che, mATe ene rAjya Apo.' ema kahevAthI sUryamalla rAjAe laghuputra mahIpAlakumArane rAjyagAdI upara sthApana karyo. mahIpAlakumAra nyAya vaDe prajAne pALavA lAgyo. tenI dharmarucinA prabhAve pRthvI upara anyAya, zatruno bhaya, duSkALa ke rogano saMbhava taddana nAza pAmI gayo. megho vAMchita vRSTi karavA lAgyA. pavana tApane aTakAvavA lAgyo ane vRkSo pUrNa rIte phaLa ApavA lAgyA. priyAne sAthe lai AkAzagAminI vidyA vaDe mahIpAla rAjA haMmezA zAzvata ane azAzvata caityomAM jai paramAtmAnI pUjA karato. zatruMjaya ane ujjayaMta vagere tIrthasthAnomAM tathA aneka gAma, nagara ane udyAnomAM teNe navA jinamaMdiro karAvyAM. mahIpAla rAjA corAzI killAbaMdha nagaro, teTalA ja baMdaro tathA eka lAkha ane batrIsa hajA2 gAmono svAmI banyo. sAta lAkha ghoDA, sAtaso hAthI ane sAtaso 2thano svAmI thayo. A rIte cAraso varSa sudhI rAjasamRddhi bhogavI chevaTe zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 45
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsArathI vimukha thai potAnA putra zrIpALane teNe rAjya upara besADyo ane potAnA bhAi devapALanA putra vanapALane dhAnyathI bharapUra, jaLadurgavALo siMdhudeza Apyo. A pramANe mahIpAla rAjA vivekapUrvaka sarva kAryathI nivRtta thai, potAnI strI sahita zrI zatruMjaya girirAja para AvI, zrI kIrtimaharSi pAse vrata grahaNa karI, temanI kRpAthI nirmala kevaLajJAna prApta karI, AyuSyano kSaya thatAM te ja bhavamAM mukti pAmyA. he indra ! tenA vaMzamAM zuddha cittavALA A ripumalla rAjA thayA che. pavitra evA A rAjA A raivatAcalanI bhakti kare che. tethI te traNa bhava karI mukti lakSmIne pAmaze ! he surarAja ! smaraNa karavAthI paNa sarva icchita phaLane ApanAruM evuM A zAzvata ane Adi tIrtha jaya pAme che. A tIrthanA mahimAne saghaLAM rahasyo jANanArA jJAnIo paNa kahI zakavA samartha thatA nathI. *** zrI RSabhadeva bhagavAnanA 13 bhavo * prathama bhava ........... : dhana sArthavAha * bIjo bhava............... yugalika puruSa trIjo bhava.............: saudharma devalokamAM deva cotho bhAva ............ : * pAMcamo bhava .........: mahAbala rAjA lalitAMga deva vajaMghakumAra yugalika purUSa * AThamo bhava......... . saudharma devalokamAM deva * navamo bhava ...........: jIvAnaMda vaidya * dasamo bhAva ........... acyuta devalokamAM sAmAnika deva * agiyAramo bhava ... : vajranAbha cakravartI sarvArthasiddha vimAnamAM deva RSabhadeva tIrthaMkara * chaTTo bhAva ............: * sAtamo bhava ......... * bAramo bhava .........: * teramo bhava........... zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 46
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelo prastAvaNI e AdinAtha bhagavAnanA pUrvajonuM caritra tathA cyavanAdinuM vRttAMta nArakA api modante, yasya kalyANaparvasu, pavitraM tasya cAritraM, ko vA varNayituM kSamaH // artha : jemanI kalyANaka kSaNomAM nArakInA jIvo paNa AnaMdanI anubhUti kare che temanuM caritra varNavavA mATe koNa samartha thAya ? vIraprabhu kahI rahyA che, "he indra ! A tIrthano mahimA meM saMkSepathI kahyo. have A girirAjano je aneka prakAre prabhAva vistaryo che, te kaI rIte utpanna thayo che, te vistArathI kahuM chuM. jo ke, A tIrtha anaMtakALathI che ane avinAzI che. paNa A avasarpiNI kALamAM te jevI rIte thayuM che, tenI kathA tuM sAMbhaLa. A jaMbUdvIpanA dakSiNa bharatAddhamAM gaMgA ane siMdhu nadInA madhyapradezamAM A avasarpiNInA pahelA traNe ArAmAM yugaliko rahetA hatAM. trIjA ArAnA aMte vimalavAhana nAmanA prathama kulakara thayA. temano putra cakSuSmAna thayo, teno putra yazasvI nAme thayo, teno abhicaMdra, teno prasenajita, teno marUdeva ane teno nAbhi nAme putra sAtamo kulakara thayo. nAbhikulakara nItithI ujajavala hato. tene saraLatA Adi guNothI manohara marudevI nAme patnI hatI. | zrI AdinAtha bhagavAnano aMtima bhava avasarpiNIkALanA trIjA ArAnA cheDe jagatpati AdinAtha prabhu, sarvArthasiddha vimAnamAMthI cyavIne nAbhikulakaranA patnI marudevInA udare avataryA. tyAre prabhu mati, zruta ane avadhi e traNa jJAnathI yukta hatA. aSADha mAsanI kRSNa caturthInA pavitra divase uttarASADhA nakSatramAM caMdrano yoga thatA, rAtrinA zeSa bhAge zrI marudevI mAtAe vRSabha, hastI, siMha, lakSmI, puSpamALA, caMdra, sUrya, dhvaja, kuMbha, padmasarovara, vimAna, kSIrasAgara, ratnarAzi ane nirdhamaagni - A cauda svapno joyA. je samaye prabhu garbhamAM AvyA te samaye traNe jagatamAM prakAza thayo. narakamAM rahelA jIvone paNa kSaNavAra sukha thayuM. tarata ja marudevI mAtAe jAgIne te svapno komaLa vacanothI nAbhikulakarane saMbhaLAvyAM. e sAMbhaLI nAbhi rAjAe vicAra karIne kahyuM, "he priyA ! A svapnonA prabhAvathI tArI kUkhe adbhuta putra thaze." A bAju zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 47.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ indranuM Asana kaMpyuM, eTale prabhubhaktithI prerAine indra mahArAjA tyAM AvyA ane marudevI mAtAne namI, teonI stuti karI. putranI prAptirUpa svapnanuM phaLa teone temaNe vistArathI jaNAvyuM. indranI AjJAthI vaizramaNa, jaMbhaka devatAone Adeza karI icchita vastuothI temanuM ghara bharapUra karI temanA harSamAM vRddhi karavA lAgyo. garbha samaya pUrNa thayo tyAre caitra mAsanI kRSNa aSTamI (phAgaNa vadi 8)nA pavitra divase, graho uccasthAne AvatA madhyarAtrie marudevI mAtAe pIDArahitapaNe rogarahita yugalika putra-putrIne janma Apyo. * zrI AdinAtha prabhuno janmotsava : te samaye pavana sukhakArI vAvA lAgyo. nArakIo harSa pAmyA. traNe jagatamAM prakAza thayo. AkAzamAM duMdubhinA nAdo thavA lAgyA. tapelA suvarNa jevI kAMtivALA, vRSabhanA cihnathI aMkita ane sarva lakSaNa saMyukta prabhu atyaMta zobhatA hatA. prabhuno janma thavAthI dikakumArIonA Asana kaMpyAM. prabhunA janmane jANIne chappana dikumArIo atyaMta harSapUrvaka mRtyulokamAM AvI. teo prabhune ane prabhunI mAtAne namaskAra karI, bhaktipUrvaka stavI, potAnA AtmAne dhanya mAnatI, prabhunA guNa gAtI gAtI nRtya karavA lAgI. tyArabAda ATha kumArikAoe saMvartavAyu vikurtI yojanapramANa bhUmi zuddha karI, AThe sugaMdhI jala varasAvyuM, AThe darpaNa dhAraNa karyA, AThe kalaza bharyA, AThe paMkhA lIdhA, AThe cAmara dhAraNa karyA ane cAra dIpaka laine UbhI rahI, temaja anya cAree rakSA Adi tamAma prakAranuM sUtikAkarma karyuM. te pachI Asana kaMpathI avadhijJAna vaDe prabhunA janmane jANI 64 indro tathA asaMkhya devatAo tyAM AvyA. tyAra pachI vaikriyarUpavALA saudharmendra bhakti vaDe sUtikAgRhamAM jai, marudevI mAtAne ane bhagavaMtane AdarathI namyA. pachI mAtAne avasthApinI nidrA ApI, AjJA laI, prabhunuM pratibiMba temanI paDakhe mUkI prabhune hAthamAM lIdhA ane potAnA pAMca rUpa vikurtI meragiri para AvyA. tyAM rahelA pAMDuka nAmanA vanamAM ardhacaMdranI AkRtivALI atipAMDukaMbalA nAmanI zilA upara AvyA. tyAra pachI indranI AjJAthI Abhiyogika devatAoe 1. rUpAnA, 2. suvarNanA, 3. ratnanA, 4. ratna ane suvarNanA, 5. ratna ane rUpAnA, 6. suvarNa ane rUpAnA, 7. ratna, suvarNa ane rUpAnA, 8. mATInA ema ATha jAtinA kaLazo vikuLaM. tyAM divya siMhAsana upara pUrva dizA tarapha mukha rAkhI, adbhuta kAMtivALA prabhune khoLAmAM laIne saudharmaindra beThA. pachI devoe lAvelA samudra, nadI, kuMDa, sarovara ane drahonA jaLa vaDe indroe prabhuno janma mahotsava snAtra zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 48
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvArA ujavyo. tyArabAda caMdananuM vilepana, puSpa, akSata, phaLa, vastra, AbharaNa ane patra vagere mahAmUlya vastuothI prabhunI pUjA karI. pachI uttarAsaMga karI AratI utArIne harSathI prabhunI stuti karavA lAgyA. - "he svAmin ! he yugAdIza ! he jagadguru ! he niraMjana ! Apa jaya pAmo. aDhAra koTAkoTi sAgaropamathI dharmarahita prANIono uddhAra karanArA Apa jaya pAmo. A bharatakSetramAM vyavahAranA prathama dezaka, sarva sukhane ApanArA, caitanyarUpI svAmI ! Apa jaya pAmo. he nAtha ! vRkSa, parvata ane nadIo sahita pRthvIno uddhAra karanAra to Apa ja cho. he bhagavan! ApanI kRpAthI jyAM sudhI zivasukhanI prApti na thAya tyAM sudhI haMmezAM ApanA caraNonI sevA mane zaraNarUpa thAo." A pramANe bhagavaMtanI stuti karI kRtArtha thayelA indra, utsavasahita prabhune tyAMthI laine mAtAnI pAse sthApana karyA. be kuMDala, divya vastro, hAra temaja mugaTa bhagavaMtanA ozIke mUkI mAtAnI nidrA dUra karI Indra mahArAjAe apsarAone prabhunI dhAtrI tarIke tyAM sthApI ane naMdIzvara dvIpe aDhAI mahotsava karI pote devo sahita svargamAM gayA. prAtaHkALe putrano janmano vRttAMta sAMbhaLIne nAbhi rAjAe janma mahotsava ujavyo. prabhunA sAthaLamAM vRSabhanuM cihna hatuM. tema ja svapnamAM paNa mAtAe prathama vRSabha joyo hato. tethI mAtA-pitAe putranuM "RSabha' evuM nAma pADyuM. pAMca devAMganAo rUpI dhAvamAtAthI lAlana-pAlana pAmatA prabhu vadhavA lAgyA. cAre prakAranA devo prabhunI sAthe kriDA karatA hatA. svAmI je je prakAre kautuka vaDe ramavAnI icchA kare te te rUpa karIne devatAo temanI AgaLa ramatA hatA. evI rIte prabhu eka varSanA thayA tyAre vaMzanI sthApanA karavA mATe indra zeraDI laI prabhunI pAse AvyA. te vakhate prabhu pitAnA khoLAmAM beThelA hatA. indrano saMkalpa jANIne prabhue te zeraDI=IzulatA hAthamAM lIdhI. tethI prabhuno vaMza "ikvAku vaMza' nAmathI prasiddha thayo. prabhu thoDA moTA thayA eTale devoe uttarakurU kSetramAMthI lAvelA kalpavRkSanA phaLono AhAra karavA lAgyA. e rIte anukrame vRddhi pAmatA prabhu yauvana pAmyA. cAra atizayothI zobhatuM prabhunuM zarIra pAMcaso dhanuSa pramANa UMcuM hatuM. yogya samaye indra AvIne prabhune prArthanA karI ke, "he prabhu ! jo ke Apa niHsaMga, saMsArathI udvega pAmelA ane muktisukhane prApta karavAmAM tatpara cho, to paNa he dayAnA sAgara prabhu ! jagata vyavasthA mATe Apano pANIgrahaNa mahotsava karavAnI AjJA Apo. prabhue tyAzI lAkha pUrva varSa sudhI potAnA bhogAvalI karmano udaya che, ema avadhijJAna vaDe jANIne indranI vAta mAnI ane indra karelA utsavapUrvaka sumaMgalA zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 49
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane sunaMdA nAmanI be strIone paraNyA. paramAtmA dvArA A rIte thayelo pANIgrahaNano vyavahAra tyArathI hajI sudhI lokamAM pravarte che. prabhune cha pUrva varSa pUrNa thatAM sumaMgalA devIe bharata ane brAhmI nAme be saMtAnone janma Apyo. tyAra pachI keTalAka samaya bAda anukrame bIjA ogaNapacAsa putra yugalone janma Apyo tathA sunaMdAdevIe bAhubalI ane suMdarI nAme putra-putrI yugalane janma Apyo. kALa prabhAve kalpavRkSo niSphaLa thatA gayA. tethI yugalikomAM paraspara te saMbaMdhI kalaha thavA lAgyo. teoe prabhunI pAse nivedana karyuM. prabhue kahyuM ke, 'jaLathI lokoe abhiSeka karelo je puruSa hoya, te rAjA thaine lokone zikSA karI zake. A sAMbhaLIne yugalIyA jaLa levA sarovaramAM gayA. tyAre Asana kaMpathI prabhunA rAjyAbhiSekano avasara jANI indra mahArAjAe tyAM AvIne bhavya maMDapa vikuryo. tenI madhyamAM maNimaya pITha karIne tenI upara eka siMhAsana racyuM. tenI upara prabhune besADI indroe harSathI janmAbhiSekanI jema vidhipUrvaka prabhuno rAjyAbhiSeka karyo. pachI pratyeka aMge yogya AbhUSaNothI temane alaMkRta karyA. A bAju yugaliko kamaLapatramAM jaLa laine tyAM AvyA. paNa tyAM teoe sarva aizvaryathI alaMkRta prabhune joyA. tethI vivekathI yugaliko vicAravA lAgyA ke, 'jo ApaNe prabhunA mastaka upara abhiSeka karIzuM, to prabhunA zarIra para karela vibhUSA vinAza pAmI jaze.' Ama vicArIne teoe prabhunA be caraNomAM pote lAvelAM jaLathI abhiSeka karyo. te yugalikono Avo anupama viveka joi devatAo paNa Azcarya pAmyA. tyArabAda indre te yugalikone prabhunA rAjyamAM alaga alaga adhikArIo nImyA tathA yugalikone A rIte svayameva vinaya utpanna thayela hovAthI 'vinitA' nAme nagarI racavAnI kuberane AjJA karI. indranA AdezathI kubere bAra yojana lAMbI, nava yojana vistAravALI, ATha daravAjAthI zobhatI, moTA killAvALI ane ratnamaya toraNothI ujjavala vinItA nagarI banAvI. tenI AsapAsa pharato moTI khAivALo suvarNano killo racyo. tenI upara maNimaya kAMgarA racyA. nagarInA madhyabhAgamAM corasa, trikoNa, vartuLAkAra temaja svastikanA AkAravALA ane sarvatobhadra AkRtinA eka mALathI mAMDIne sAta mALa sudhInA sAdhAraNa rAjAo mATe ratnasuvarNamaya ka2oDo prAsAdo racavAmAM AvyA. izAna dizAmAM nAbhi rAjA mATe sAta mALano ane cAra bAju koTa tathA khAivALo eka suvarNamaya corasa mahela racyo. pUrva dizAmAM sarvatobhadra jAtino vartuLAkAravALo sAta bhUmino eka moTo mahela bharata mATe karyo. agni dizAmAM tenA jevo ja eka mahela bAhubali zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 50
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalApamAM kuzala, satsaMgamAM tatpara, nirmala hRdayavALA ane svabhAve zAMta cittavALA hatA. zrI RSabhadeva rAjA A nagarImAM rahIne rAjyanuM pAlana karavA lAgyA. prabhunA kahevAthI, temaNe zIkhavelA kArIgaroe vinItA nagarInI AjubAju bIjA keTalAka nagaro racyA. lokonA hita mATe prabhue jenI jevI yogyatA jaNAi, tene te prakAranA kaLA-zilpAdi zIkhavyA. kRSikarma, sevaka, kuMbhAra, vepArI, adhikArI, kSatriya, suthAra, salATa, svarNakAra, citrakAra, maNiyAra vagerenI vyavasthA karI. potAnA moTA putra bharatane bahotera kaLAo bhaNAvI. te kaLAo bha2te potAnA anya baMdhuone zIkhavI. bAhubaline gaja, azva, strI, puruSonA lakSaNAdi zIkhavyA. suMdarIne gaNita zIkhavyuM ane brAhmIne aDhAra lipio jamaNA hAthe zIkhavI. A pramANe nirmAyAvI prabhue vizvasthitinuM nirmANa karI, sarva lokone vividha kAryomAM joDI dIdhA. prabhue vinItA nagarImAM rAjya karatAM jyAzI lAkha pUrva varSo pasAra karyA. have eka lAkha pUrvanuM AyuSya bAkI rahyuM tyAre prabhunA bhAvane anusarI, potAno AcAra jANanArA lokAMtika devo 'jaya-jaya' zabda ucAratAM tyAM AvyA. prabhune praNAma karIne teoe kahyuM, 'he prabhu ! muktimArga batAvo. dharmasthApanA karo.' Ama kahI, potAnuM kRtya karI, potAnAM sthAne gayA. tyArabAda RSabhadeva prabhue moTA putra bharatane vinItAnuM rAjya soMpyuM. temaja bAhubali vagerene potapotAnA nAmathI aMkita dezo vaheMcI ApyA. A rIte rAjyabhArano tyAga karI, prabhue sAMvatsarika dAna ApavAno AraMbha karyo. prabhu sUryodayathI mAMDIne sUryAsta sudhI eka karoDa ane ATha lAkha suvarNanuM dAna ApatA hatA. Ama, eka varSamAM traNaso aThyAsI karoDa, eMzI lAkha suvarNanuM dAna prabhue ApyuM. tyArathI mAMDIne dAnadharma A jagatamAM pravarto. tyArabAda pavitra caitra vada aSTamInA divase (gujarAtI phAgaNa vada 8) sAMjanA samaye kaccha, mahAkaccha vagere cAra hajAra rAjAo sAthe zakaTa udyAnamAM prabhue sarvavirati sAmAyika uccaryuM. te avasare sarva saMzI prANIonA mananA paryAyone sUcavanAruM mana:paryava nAme cothuM jJAna jagatpatine utpanna thayuM. prabhu saMyamI banIne pRthvI para vicaravA lAgyA. nAsikA upara potAnA be netro sthApana karI, sarva indriyono rodha karI dhyAnastha mudrAmAM niraMtara maunapaNe prabhu rahetA hatA. akSayatRtIyA parva : te kALe mugdha yugaliko nirdoSa AhAra-pANI ApavAnI vidhine jANatAM nahi hovAthI ane prabhue pote pUrvanA koika bhavamAM bAMdhelu aMtarAyakarma udayamAM zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 52
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalApamAM kuzala, satsaMgamAM tatpara, nirmala hRdayavALA ane svabhAve zAMta cittavALA hatA. zrI RSabhadeva rAjA A nagarImAM rahIne rAjyanuM pAlana karavA lAgyA. prabhunA kahevAthI, temaNe zIkhavelA kArIgaroe vinItA nagarInI AjubAju bIjA keTalAka nagaro racyA. lokonA hita mATe prabhue jenI jevI yogyatA jaNAI, tene te prakAranA kaLA-zilpAdi zIkhavyA. kRSikarma, sevaka, kuMbhAra, vepArI, adhikArI, kSatriya, suthAra, salATa, svarNakAra, citrakAra, maNiyAra vagerenI vyavasthA karI. potAnA moTA putra bharatane bahoMtera kaLAo bhaNAvI. te kaLAo bharate potAnA anya baMdhuone zIkhavI. bAhubaline gaja, azva, strI, puruSonA lakSaNAdi zIkhavyA. suMdarIne gaNita zIkhavyuM ane brAhmIne aDhAra lipio jamaNA hAthe zIkhavI. A pramANe nirmAyAvI prabhue vizvasthitinuM nirmANa karI, sarva lokone vividha kAryomAM joDI dIdhA. prabhue vinItA nagarImAM rAjaya karatAM cAzI lAkha pUrva varSo pasAra karyA. have eka lAkha pUrvanuM AyuSya bAkI rahyuM tyAre prabhunA bhAvane anusarI, potAno AcAra jANanArA lokAMtika devo "jaya-jaya' zabda ucAratAM tyAM AvyA. prabhune praNAma karIne teoe kahyuM, "he prabhu ! muktimArga batAvo. dharmasthApanA karo." Ama kahI, potAnuM kRtya karI, potAnAM sthAne gayA. tyArabAda RSabhadeva prabhue moTA putra bharatane vinItAnuM rAjya soMpyuM. temaja bAhubali vagerene potapotAnA nAmathI aMkita dezo vaheMcI ApyA. A rIte rAjayabhArano tyAga karI, prabhue sAMvatsarika dAna ApavAno AraMbha karyo. prabhu sUryodayathI mAMDIne sUryAsta sudhI eka karoDa ane ATha lAkha suvarNanuM dAna ApatA hatA. Ama, eka varSamAM traNaso aThyAsI karoDa, eMzI lAkha suvarNanuM dAna prabhue ApyuM. tyArathI mAMDIne dAnadharma A jagatamAM pravaryo. tyArabAda pavitra caitra vada aSTamInA divase (gujarAtI phAgaNa vada 8) sAMjanA samaye kaccha, mahAkaccha vagere cAra hajAra rAjAo sAthe zakaTa udyAnamAM prabhue sarvavirati sAmAyika uccaryuM. te avasare sarva saMjJI prANIonA mananA paryAyone sUcavanAruM mana:paryava nAme cothuM jJAna jagatpatine utpanna thayuM. prabhu saMyamI banIne pRthvI para vicaravA lAgyA. nAsikA upara potAnA be netro sthApana karI, sarva indriyono rodha karI dhyAnastha mudrAmAM niraMtara maunapaNe prabhu rahetA hatA. * akSayatRtIyA parva : te kALe mugdha yugaliko nirdoSa AhAra-pANI ApavAnI vidhine jANatAM nahi hovAthI ane prabhue pote pUrvanA koika bhavamAM bAMdhelu aMtarAyakarma udayamAM zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * para
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvavAthI, keTalAka loko bhadrikatAthI ratha, ghoDA, hAthI, kanyA, suvarNa, vastra ityAdi prabhunI AgaLa dharatA hatA. paNa prabhu te grahaNa karatA nahIM. A rIte vrata grahaNa karyA bAda nirAhArapaNe eka varSa vItyA pachI prabhu hastinApura padhAryA. tyAM bAhubalinA pautra zreyAMsakumArane prabhunA darzanathI potAnA pUrvajanmanuM smaraNa thayuM. jAtismaraNathI jANyuM ke pUrvabhavamAM pote prabhuno anucara hato. te bhavamAM svAmInI sAthe saMyama lIdhuM hatuM. tethI pUrvabhavanA AdhAre sAdhunA AcAro jANIne te ja vakhate bheTa Avelo nirdoSa ikSarasa vahorAvavAnI bhAvanA zreyAMsane thaI. AthI prabhu pAse AvIne vinaMtI karI ke, "svAmin ! prasanna thai A nirdoSa rasa grahaNa karo." bhagavaMte kathya bhikSA jANIne baMne hAtha lAMbo karyA. zreyAMsakumAre izurasa vahorAvyo. prabhue tyAM pAraNuM karyuM. te vakhate tyAM sugaMdhI jaLa, suvarNa, vastra tathA puSponI vRSTi thaI ane duMdubhino nAda thayo. A pAMca divya pragaTa thayA. prabhue jyAM pAraNuM karyuM tyAM zreyAMse eka ratnamaya pIThikA baMdhAvI. akSayasukha ApatuM supAtradAna sauprathamavAra vaizAkha mAsanI zukla tRtIyAnA punya divase thayuM. tethI e parva akSayatRtIyA nAmathI pravarte te vartamAnamAM paNa vartI rahela che. bharata mahArAjA dararoja dAdImA marudevI mAtA pAse jaine bhaktipUrvaka temanA caraNomAM namaskAra karatA hatA. potAnA putra RSabhanA virahanA duHkhathI, niraMtara azru pADavAthI AMkhe paDala AvI gayA hatA evA marudevI mAtAe eka divasa bharatane atyaMta zokasahita Thapako Apyo ke, "he vatsa ! mAro putra RSabha tane, mane, bIjA sarvane ekI sAthe choDI daIne ekalo jaMgalamAM bhame che. bhUkha, tarasa, ThaMDI, garamI sahana kare che. putranA duHkhane sAMbhaLavA chatAM hajI huM jIvuM chuM. A mArA jIvitane dhikkAra che. he vatsa ! tuM to mAtra bhoganI lAlasAvALo che. araNyamAM rakhaDatA mArA putranAM kuzaLa samAcAra paNa pUchato nathI.' A pramANe dInapaNe bolatAM ane AMsuonI dhAra vahAvatA marudevI mAtAne bharate kahyuM, "he mAtA ! railokya adhipati, dhIra-gaMbhIra evA prabhunAM mAtA thaine tame AvA kAyarane ucita vacano na bolo. ApanA putra to traNa lokanA nAtha che. emanI Rddhi aparaMpAra che." * iSabhadeva prabhune kevaLajJAna : A pramANe bharata rAjA kahetA hatA, teTalAmAM dvArapALe AvI nivedana karyuM ke, "he svAmI ! yamaka ane zamaka nAmanA be puruSo Apane kAMIka kahevA dvAra zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 53
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAse AvIne UbhA che." rAjAe emane aMdara AvavAnI saMmati ApI eTale dvArapALe e baMne puruSone aMdara mokalyA. prathama zamake praNAma karI kahyuM ke, "he deva ! pitAjIne kevaLajJAna utpanna thayuM che. tenI Apane vadhAmaNI ApavA huM Avyo chuM. purimatAla nagaranA zakaTAnana nAmanA vanamAM indroe maLIne prabhunuM samavasaraNa racyuM che. sarva dizAomAMthI naranArI, deva-devIo tyAM AvI rahyA che. A rIte zamake kahyA pachI, yamaka nAmanA puruSe bharata mahArAjAne praNAma karIne kahyuM, "he deva ! sUryanA biMba jevuM phUrAyamAna prabhAthI prakAzatuM, hajAra ArAvALuM cakraratna zastrazALAmAM utpanna thayuM che. tenI Apane huM vadhAmaNI ApuM chuM. A rIte baMnenI vadhAmaNI sAMbhaLI bharata mahArAjA harSita thayA ane teone yathAyogya dAna ApI saMtuSTa karyA. A baMne prasaMgo ekasAthe prApta thatAM bharata mahArAjAne vicAra Avyo ke, huM pahelAM kevalajJAnano mahotsava karuM ke cakraratnano karuM ?' paNa tarata ja vicAra Avyo ke, sarva jIvone abhayadAna ApanAra pitAjI kyAM ? ane vizva mAtrane bhaya karanAruM cakra kyAM ? mATe pahelA bhagavAnanA kevalajJAnano ja mahotsava karavo joie." A pramANe nizcaya karI bharate marudevI mAtAne vinaMtI karI ke, "mAtAjI ! tame haMmezA mane kaho cho ke mAro putra duHkhI che, te ekalo vanamAM phare che ane kSudhA-tRSAnA duHkho sahana kare che. to Aje deva-dAnavoe sevelA tamArA putranI Azcarya karanArI lakSmIne jovA cAlo.' - bharate kaheluM sAMbhaLI harSa pAmelA marudevI mAtAne bharate hAthI upara besADyA ane caturaMga sainya parivArathI parivarelA bhagavaMtane vaMdana karavA mATe nIkaLyA. zauryayukta sainyonI sAthe zobhatA bharate AgaLa cAlatAM ahapaNAne sUcavanAro ratnamaya dhvaja dUrathI joyo. * prabhunAM samavasaraNane joi marudevI mAtAne kevaLajJAna : anukrame samavasaraNanI najIka AvyA, eTale bharate mAtAne kahyuM ke, "he mAtA ! mailokyavAsI devoe ratnothI raceluM A tamArA putra prabhu zrI RSabhadevasvAmI)nuM samavasaraNa to juo." potAnA pautraratnanA vacano tathA divyadhvani - duMdubhino nAda sAMbhaLI marudevIne harSanAM AMsu AvyA. tethI pahelA duHkhanA azruthI netrapaDala thayA hatA te harSAzruthI dhovAI jatAM netro svaccha thayAM ane ughaDI gayA. prabhunuM samavasaraNa, prabhunI Rddhi jotAM ja marudevI mAtAne vicAra Avyo ke, "huM mAnatI hatI ke mAro putra duHkhI che. paNa enuM aizvarya to aparaMpAra che ane e to mane zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 54
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAda paNa karato nathI. kharekhara ! saMsAramAM koi koinuM nathI.' AvI bhAvanA bhAvatAM sarva karmano tatkALa kSaya thatAM hAthInI aMbADI upara beThA beThA ja marudevI mAtAne kevaLajJAna thayuM ane e ja kSaNe AyuSya puruM thatAM nirvANa pAmyA. marudevI mAtA nirvANa pAmyAnA samAcAra maLatAM ja samavasaraNamAMthI indroe AvIne mAtAnA zarIrano satkAra karI, kSIrasamudramAM padharAvyuM. pachI teo ucca svare bolyA ke, "A avasarpiNIkALamAM marudevI mAtA prathama kevalI ane prathama siddha thayA che. A ghoSaNA karIne dAdInA viyogathI zokAtura thayelA bharatane prabhu pAse laI gayA. tyAM prabhunI tIrthaMkarapaNAnI zobhA joI, temaja devonA vacanathI zokane dUra karI, bharata mahArAjAe prabhune namaskAra karyA. vidhipUrvaka pradakSiNA dai, pRthvI upara mastaka mUkIne prabhunA caraNomAM vaMdana karyuM. pachI bhaktithI romAMcita thayelA praphullita netravALA bharata rAjAe A pramANe stuti karI. he traNa lokamAM tilakarUpa svAmI ! yugAdIza ! jinezvara ! anaMta, avyakta caiitanyarUpa ane yogIzvara evA Apane huM namaskAra karuM chuM. he nAtha ! ekAMta hitakArI evA Ape A saMsAramAM avatarIne prathama vizvanI vyavasthAno mArga pravartAvyo. tyArabAda he jagatrabhu ! A saMsAra samudramAMthI amAro uddhAra karavA muktimArga batAvavA mATe saMyama grahaNa karyuM. he prabhu ! Apa vizvapati, dayALu ane prANIone zaraNa ApanAra cho. Apa potAnI jAte ja amane tAravAnI pravRtti karI rahyA cho. mATe ApanI pAse huM zuM mAMguM ?' A pramANe prabhunI stuti karI, bharata rAjA jarA pAchA khasI, indrane AgaLa karI, prabhunI sanmukha beThA. tyArabAda anaMta karuNAkara prabhue yojanagAminI sarvabhASAmaya ane bhavyajanonA lAbha mATe dezanA pharamAvI. devapUjA gurupAstiH, svAdhyAyaH saMyamastapaH / dAnaM ceti gRhasthAnAM, SaTkarmANi dine dine // artha : jinezvaranI pUjA, sadgurunI sevA, svAdhyAya, saMyama, tapa ane dAna A cha kAryo gRhasthoe dararoja karavA yogya che. | sarva prANI para dayA, supAtramAM dAna, dIna prANIono uddhAra karavAnI buddhi ane aucityapUrvaka sarva jIvonI upara upakAra karavo. A dharma saMsAramAMthI tAranAro che. samyagudarzana, jJAna, cAritrarUpI jalathI jeo hRdayane nirmaLa kare che, te zuddha bhAvavALA puruSo sukhapUrvaka siddhi sukha pAme che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 55
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe prabhunI dezanA sAMbhaLIne bharatanA putra RSabhasene ubhA thaIne prabhune vinaMtI karI ke, "he svAmI ! A saMsArarUpI jaMgalamAM bhamatA mane pUrvanA punyathI ApanA jevA sArthapati maLyA che. tethI he zaraNadAyaka ! bhagavan! viSayothI virakta thayelA mane vratanuM dAna karI, mArI rakSA karo. mane pAra utAro." * caturvidha saMghanI sthApanA : "A bhavya jIva che." ema jANI prabhue temane vrata ApIne tenA para anugraha karyo. kAraNa ke "sapuruSo haMmezAM bIjAno uddhAra karanArA ja hoya che. temanI pAchaLa bharata mahArAjAnA 499 putro ane 700 pautroe paNa cAritra grahaNa karyuM. tyAre karoDo devothI prabhune sevAtA joi, bharatanA putra marIcie (mahAvIrasvAmIno jIva) paNa prabhu pAse dIkSA lIdhI. bharatanI AjJA laI brAhmIe paNa ghaNI rAjakanyAo sAthe vrata lIdhuM. suMdarIne paNa vrata levAnI IcchA thaI paNa bharate tene aTakAvI. eTale te prabhunA caturvidha saMghamAM prathama zrAvikA thaI. bharata mahArAjAe samyakatva grahaNa karyuM. vidyAdharomAMthI keTalAke saMyama lIdhuM. keTalAke zrAvakapaNuM svIkAryuM ane keTalAka jIvo bhadraka bhAva pAmyA. pUrve bhagavAnanI sAthe dIkSA lenAra cAra hajAra rAjaputro je tApasa thayA hatA, temAMthI kaccha ane mahAkaccha sivAya bAkI badhA tApasoe bhagavaMta pAse AvI pharIthI vrata grahaNa karyuM. tyAre bhagavaMte "puMDarIka vagere munio, "brAhmI' Adi sAdhvIjI, zreyAMsa' vagere zrAvako ane "suMdarI' Adi zrAvikAo rUpa caturvidha saMghanI sthApanA karI. A saMgha ahaMtone paNa mAnya, punyavaMtone paNa pUjya, devendrone paNa sevavA yogya ane sarvadA jayavaMto varte che ane Aje paNa saMgha prabhAvavaMto che. RSabhasena vagere 84 munioe bhagavaMtanA zrImukhethI tripadI prApta karIne buddhinI atizayatAthI tatkAla dvAdazAMgInI racanA karI. tethI RSabhadeva prabhunA 84 gaNadharo thayA. tyArabAda devo, gAMdharvo, vidyAdharo ane narezvaro prabhune praNAma karIne prabhunI dezanAnuM smaraNa karatA karatA potapotAnA sthAne gayA. bhagavAna bhavya prANIone bodha karatA karatA pRthvI para vihAra karavA lAgyA. A tarapha bharata rAjA potAnA parivAranI sAthe ayodhyA nagarImAM AvyA ane zastragRhamAM praveza karyo. tyAM sUryanI jema AkhA zastrAgArane prakAzita karatuM cakraratna joyuM. cakranuM darzana thatAM ja teoe paMcAMga praNAma karyA. kAraNa ke kSatriyonuM paramadevata zastra ja che. pachI AnaMdita thayelA bharatezvare snAna karI, cakraratnanI aSTaprakArI pUjA karI. vaja, vairya ane karkamena Adi ratno tathA motIothI tenI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * pa6
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgaLa svastika pUryo ane maMgaLadIvA sahita AratI utArI. tyArapachI "kSatriyanA pratyakSa deva tathA guru evA tane namaskAra ho." ema kahI cakrane praNAma karyo. A rIte ATha divasa sudhI navA navA manohara bhaTaNAothI bharatezvare tenuM pUjana karyuM. - tyArabAda 1 hajAra yakSothI adhiSThita cakraratna, zastrAgAramAMthI bahAra nIkaLyuM eTale bharatezvara paNa tenI pAchaLa hastIratna upara ArUDha thaine nIkaLyA. te samaye te gajarane zubha sUcita garjanA karI. tenI sAthe ja bIjA seMkaDo hAthIoe paNa harSanAda karyo. daze dizAomAM prayANano duMdubhinAda gAjI uThyo. vizALa caturaMga sainyane sAthe laI bharata rAjA pUrva dizA tarapha cAlyA. hAthamAM daMDavatnane laine azvaratna upara beThelo suSeNa nAme senApatiratna sarvathI AgaLa cAlyo. purohitaratna cakravartanI sAthe cAlyo tathA gRhIratna, vardrakIratna, carmaratna, chatraratna, khagraratna, maNiratna ane kAkiNIratna paNa cakravartInI pAchaLa sAthe cAlavA lAgyA. cakravartI sainya sahita cakraratnanI pAchaLa cAlatA haMmezA eka yojana pramANa prayANa karatA. tyArapachI jyAM paDAva karatA tyAM varlDakIratna potAnI divyazaktithI moTA nagaranI jema tatkALa sarvane mATe nivAsasthAna racI Apato. lazkarI chAvaNImAM paNa ayodhyA nagarInI jema cauTA, traNa mArga, zilpazALA ane dukAnonI zreNIo racavAmAM AvatI. mArgamAM AvatA dezadezanA rAjAo cakravartIne hAthI, ghoDA, ratno vagerenI bheTa ApI namatA hatA. A pramANe bharata rAjA keTalAka divase mAgadha nAmanA tIrthe AvI pahoMcyA. tyAM pUrva samudrane kAMThe nava yojana pahoLI ane bAra yojana lAMbI chAvaNI naMkhAi. temAM varlDakIrane sainyanA nivAso temaja eka ratnajaDIta pauSadhazALA racI. phakta be zveta vastradhArI bharata rAjAe temAM mAgadhadevane uddezIne pauSadha grahaNa karyo tathA muninI jema sarva sAvadya yogono tyAga karI, zuddha saMsmAraka upara besIne aTTamano tapa karyo. tapa pUrNa thaye, pauSadha pArIne pauSadhAgAranI bahAra nIkaLyA. pachI yathAvidhi snAna karI, bhagavAnanI pUjA karIne zudra devatAone prasanna karavA balI ApyuM. pachI ratha upara ArUDha thai pUrva samudramAM pravezyA. rathanA paiDA aDadhA DUbe tyAM sudhI pANImAM jaI tyAMthI dhanuSya upara paNacha caDAvIne bANa choDyuM. bharatezvare choDeluM te bANa bAra yojana ullaMghI mAgadhezvaranI sabhAmAM AvIne paDyuM. akasmAtuM bANa paDavAthI mAgadhezvaranA ratnamaya siMhAsanamAMthI agni jharyo. AkhI sabhA citravat sthira thaI gaI ane mAgadhadeva kopAyamAna thaI bolyo ke, koNa durbuddhivALAe mArI sabhAmAM A rIte potAnuM bANa nAMkhyuM che ?' te vakhate svAmInA kopane zAMta karavA tenA maMtrIe bANa lai, tenI upara lakhelA akSaro zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 57
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAMcyAM ke, "he devo ! tame tamAruM sarvasva arpaNa karI amArI sevA karo, ema RSabhadeva bhagavAnanA putra bharata cakravartI tamane AjJA kare che." A akSaro vAMcI - joine mAgadhezvarano kopa tatkALa zAMta thayo ane vividha prakAranA bheTaNA tathA te bANa laI maMtrI sahita bharatacakrI pAse Avyo. bharata rAjAne praNAma karIne vinaMtI karI ke, "he svAmI ! amArA sadbhAgye Apa ahIM padhAryA cho. Aje ame sanAtha thayA chIe. A durvinIta bhakta pAse prathama A bANa mokalyuM te ghaNuM sAruM karyuM. pramAdanA kAraNe meM sattvara AvIne ApanI sevA karI nahIM to paNa Apa mArA upara prasanna thAo. he nAtha ! havethI huM ApanI AjJA mastaka upara dhAraNa karIza ane mAgadhatIrthamAM ApanAthI sthApita thayelo huM Apano bhakta thaIne rahIza." Ama kahI mAgadhadeve hAra, mugaTa, kuMDala, bANa, mAgadhatIrthanuM jala, ratno, motI, maNi ane bIjI paNa divyavastuo bharatezvarane arpaNa karI. bharatezvare paNa teno ucita satkAra karI vidAya karyo. pachI bharata rAjA tyAMthI pAchA vaLI, potAnI chAvaNImAM AvyA. tyAM aThThama tapanuM pAraNuM karyuM. cakraratnano aDhAi mahotsava karyo. utsava pUrNa thayo eTale tejathI daidIpyamAna cakra AkAzamArge AgaLa cAlyuM. tenI pAchaLa yojana pramANa prayANa karatA bharatezvara potAnI divyazaktinAM sAmarthyathI akkaDane namAvatA, namrane pAchA sthAne sthApatA, garviSThane zikSA karatA, dInano uddhAra karatA, dakSiNa samudranA kinAre AvyA. tyAM chAvaNI nAkhI pUrvanI jema vardrakIrane nivAsagRho ane pauSadhazALA racI. tyAM cakravartIe varadAmadevane dhArIne pauSadha sahita aThThama tapa karyo. aDhamane aMte balinI vidhi karI. tyArapachI sonAnA ratha upara ArUDha thai, dhanuSa laIne samudrajalamAM utaryA. tyAMthI eka divyabANa choDyuM. te bAra yojana sudhI jaI varadAmadevanI sabhAmAM paDyuM. mAgadhadevanI jema varadAmadeva paNa kopa pAmyo. pachI bANa uparanA akSaro joi, zAMta thai, bheTaNA ane bANa laIne bharatezvaranI pAse Avyo. bharatezvare tene te sthAnamAM sthApita karI, potAnI AjJA vartAvI je mArge AvyA hatA te mArge ja pAchA vaLyA. akramanuM pAraNuM karI pUrvanI jema tyAM paNa cakraratnano aThThAi utsava karyo. tyAMthI pazcima dizAnA samudra tIre AvyA. tyAM pUrvanI jema prabhAsadevane sAdhyo. prabhAsadeve paNa bheTaNA ApyA. te vakhate tenA hAthamAM suvarNakuMbhamAM rAkheluM jaLa joI bharatezvare pUchyuM ke, "jIvanI jema sAcaveluM A zuM che?" tyAre prabhAsadeve kahyuM ke, "svAmI ! Ano vRttAMta Apa sAMbhaLo." mAhAbhya sAra * 58
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamaladrahano mahimA saurASTra dezamAM atyaMta mahimAvALu, anaMta sukRtanA sthAnarUpa "zatruMjaya' nAme mahAtIrtha che. te vividha ratno, auSadhio, kuMDo tathA rasakUpikAo vagerethI samRddhivALuM che. tenA darzanathI, zravaNathI, sparzathI ane kIrtanathI paNa pApano nAza thAya che. te kSaNavAramAM prANIone svarga ane mokSanAM sukha Ape che. anya tIrthomAM seMkaDo yAtrA karavAthI jeTaluM punya thAya che, teTaluM punya A tIrthamAM mAtra ekavAra yAtrA karavAthI thAya che. zatruMjayanI dakSiNa dizAmAM zatruMjayA nAme eka pavitra nadI che. e nadI A mahAtIrthanI nizrAmAM rahelI hovAthI vizeSa pavitra che tathA gaMgA temaja siMdhu nadInAM divyajalathI paNa adhika phaLa ApanArI che. temAM snAna karanAranA sarva pApo dUra thAya che. te nadI zatruMjayA, jAhnavI, puMDarIkiNI, pApaMkaSA, tIrthabhUmi, haMsI AvA vividha nAmathI prakhyAta che. tyAM kadaMbagiri ane puMDarIkagiri A be zikharanI madhyamAM kamala' nAme eka mahAprabhAvika draha che. zatruMjayanA jalathI A drahanI mATIno pIMDa karIne jo netra upara bAMdhavAmAM Ave to te rAtrIaMdhatva, nIlikA (motIyo) vagere netrarogono nAza kare che. te drahanuM jaLa kIrti ane kAMti ApanAruM che. te jalanA prabhAvathI zAkinI, bhUta, preta, vetAla, vAtapittAdi doSa vinAza pAme che. temAM jIvanI utpatti thatI nathI. e puMDarIka tIrthamAM huM dara varSe jAuM chuM ane mArA gharaderAsaramAM rahelA prabhunI snAtrapUjA karavA mATe te drahamAMthI jaLa huM lAvuM chuM. sarva zatruone dUra karavAmAM samartha evuM A jala meM rAkhyuM hatuM, paNa "je vastu vizeSa prItikArI hoya te svAmIne ApavI joie." ema vicArI A jala Apane bheTa ApavA huM lAvyo chuM. tene Apa yatanAthI rAkho. sarva doSane haranAruM A jaLa Apane digvijaya yAtrAmAM upakAraka thaze. A pramANe prabhAsapatinA vacano sAMbhaLIne zatruMjaya tIrthanI yAtrA mATe utsuka thayelA bharata cakravartI, prabhAsadeve racelA vimAnamAM besIne zatruMjayagirinI yAtrAe AvyA. tyAM zatruMjayA nadImAM snAna karI, tIrthano sparza karIne tarata ja pAchA vimAnamAM besI potAnI chAvaNImAM AvyA. tyAra pachI prItithI prabhAsapatine potAne sthAne sthApita karyo. pachI aTTamanuM pAraNuM karyuM. tyAM aDhAI utsava karI, cakrane anusaratA tyAMthI AgaLa cAlyA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 59
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgaLa cAlatAM anukrame siMdhu ane mahAsiMdhunA dakSiNa taTe jaI, pUrvAbhimukhe potAno paDAva naMkhAvyo. manamAM siMdhudevIne dhArIne akrama karyo. tethI siMdhudevInuM Asana calita thayuM. avadhijJAnathI cakravartIne AvelA jANI siMdhudevI bheMTaNuM laine tyAM AvI ane AkAzamAM rahI "jaya-jaya' zabda vaDe AziSa ApIne bolI ke, "he svAmI ! huM ApanI dAsI chuM. ApanI sevAmAM sadA hAjara chuM. ema kahI 1008 ratnakuMbho, divya ratnasiMhAsana, mukuTa, bAjubaMdha, kaDA, hAra ane komaLa vastro cakravartIne arpaNa karyA. te sarva svIkArI siMdhudevIne anujJA ApI, cakravartIe akramanuM pAraNuM karyuM tathA aSTAnikA utsava karI cakrarane batAvelA mArge teo AgaLa cAlyA. tyAMthI IzAna dizA tarapha cAlatAM anukrame baMne bharatAddhanI vacce paccIza yojana UMcA ane pacAsa yojana pahoLA rUpAmaya vaitADhayagiri pAse pahoMcyA. te jinacaityo, moTA udyAno, vidyAdhara ane devatAonA nivAso, jalAzayo tathA lAkho gAmothI ghaNo zobhato hato. tyAM AvIne tenI dakSiNa taLeTImAM bharatezvare paDAva nAMkhyo. pachI tenA adhiSThAyaka devane manamAM dhArIne aThThama tapa karyo. tapanA prabhAvathI vaitADhyapatinuM Asana kaMpyuM. eTale avadhijJAnathI cakravartIne AvelA jANI, tyAM AvI AkAzamAM rahIne bharatezvarane kahyuM ke, "he svAmI ! jaya pAmo. huM tamAro kiMkara chuM. pUrva bhaktonI jema mane tamAro sevaka mAnI AjJA Apo." ema kahI, maNiratnanA alaMkAro, bhadrAsano ane devadUSya vastro bheTa dharyA. rAjAe te svIkArI, prItidAna ApI, tene tyAM ja sthApita karyo. pachI aTTamanuM pAraNuM karIne aDhAI utsava karyo. tyAMthI cakranI pAchaLa cAlatAM bharatacakrI tamisrA guphA pAse AvyA. te guphAnA adhiSThAyaka kRtamAla devane manamAM dhArI aDhama karyo. tenA prabhAvathI te deve AvIne namaskAra karIne kahyuM, "huM ahIM tamArA dvArapALanI jema rahuM chuM.' ema kahI divya AbhUSaNo, strIratnane yogya cauda tilako, divyamALAo ane divyavastro cakravartIne arpaNa karyA. cakravartIe paNa tene prItidAna ApI vidAya karyA pachI pAraNuM karyuM. tyArabAda bharatezvare potAnA senApatiratna suSeNane AjJA karI ke, "tame siMdhunadInI madhyamAM rahelA siMdhunikUTane sAdhI Avo." A pramANe AjJA thatAM aDadhA sainyane sAthe laI, carmaratnathI siMdhu nadI utarIne barbara, bhilla, siMhala, TaMkaNa, javana, kAlamukha, jonaka ane anya aneka jAtanA mlecchone ane bIjA paNa tyAM rahelAone lIlAmAtramAM jItI lIdhA. teonI pAsethI ratnarAzi, azvo, ratho ane gajendro laI AvIne cakrIne arpaNa karyA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 60
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalAka divaso tyAM rahIne pachI cakravartIe senApatine kahyuM ke, "tamisrA guphAnA dvAra ughADo.' svAmInI AjJA thatAM tarata ja sainyathI parivarelo suSeNa senApati guphAnA dvAra pAse Avyo. tyAM aThThama tapa karI, aTTamane aMte snAna karI, zuddha vastra paherI, hAthamAM suvarNanuM dhUpIyu rAkhI guphA pAse Avyo. guphAnA darzana thatAM ja teNe praNAma karyA. pachI tyAM aDhAI utsava karI, zuddha akSatothI aSTamAMgaliko AlekhI, hAthamAM daMDaratna grahaNa karyuM. te daMDaratnathI guphA dvAranI upara ghA karavAnI icchAthI sAta-ATha DagalA pAchA vaLI vegathI daMDaratna uMco karI guphAnA dvAra upara traNavAra prahAra karyA. tethI taDataDa" evA avAja sAthe te dvAro ughaDI gayA. eTale cakravartIne jANa karI. tyArapachI bharatezvara gajaratna upara besI tamisrA guphA pAse AvyA. maNiratnane gajaratnanA kuMbhasthaLa para mUkyuM ane cakraratnane anusaratA caturaMgI senA sahita guphAnA dvAramAM pravezyA. tyArapachI bAra yojana sudhI aMdhakArano nAza karanAruM kAkiNIratna hAthamAM lIdhuM ane tenA vaDe guphAnI baMne divAlamAM anukrame eka eka yojananA AMtare maMDala AlekhatA bharata rAjA AgaLa cAlyA. AgaLa jatAM nimnagA ane unnisnagA nAmanI nadIo pAse AvyA. A nadInA jalano evo prabhAva che ke nimnagA nadImAM zilAnI jema tuMbaDI paNa DUbI jAya ane ugnigA nadImAM zilA paNa tuMbaDInI jema tare. A baMne nadIo upara varlDakIrane pula bAMdhI dIdho eTale tenI upara thaine cakravartI sainyasahita AgaLa cAlyA. tyAMthI uttara tarapha cAlatAM guphAnA uttaradvAra pAse AvyA. tyAM pahoMcatAM ja te dvAra potAnI meLe ughaDI gayuM. A rIte pacAsa yojanAnA vistAravALI vaitAdyanI guphAne pasAra karI bharata rAjA uttarAddha bharatakSetrano vijaya karavA mATe te guphAmAMthI bahAra nIkaLI AgaLa cAlyA. * mleccha jAtie cakravartInA sainyamAM karelo upadrava : jayAre bharatacakrIe uttara bharatAddhamAM vasatA mleccho upara caDAI karI tyAre tyAMnA kAlacakra, kAladaMSTra, karALa, kAladArUNa, vaDavAmukha ane siMha nAmanA sarva plecchonA mukhya cha adhipatio hatA te sAme thayA. te pratyekane pAMca-pAMca karoDa azva, daza karoDa ratha, eka karoDa hAthI ane pacAsa karoDa pAyadaLa ATaluM vizALa mahAbaLavAna sainya hatuM. A sarva sainyane bheguM karIne te madonmatta mleccho bharatacakrI sanmukha yuddha karavA doDyA. pralayakALanA meghanI jema bANonI vRSTi karatA teo bharata rAjAnA agra sainya sAthe yuddha karavA lAgyA. te daityonAM astrothI cakravartInI senA trAsI gai. hAthIo pokAra karavA lAgyA, ratho bhAMgavA lAgyA, ghoDAo nAsavA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 61
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgyA. A joi senApati suSeNa teonI sAme Avyo. tenAthI trAsa pAmelA pleccha sainiko daze dizAmAM bhAgI gayA. ghaNe dUra jaI eka ThekANe badhA bhegA thayA ane vicAraNA karIne siMdhu nadI pAse AvyA. tyAM nagnapaNe nadInI retImAM cattA sUI jaIne potAnA meghakumAra vagere devone saMtuSTa karavA lAgyA. tethI tatkAla te devonA Asana kaMpyA eTale teo tyAM AvI AkAzamAM rahIne pUchavA lAgyA ke, tame amane zA mATe bolAvyA che ?' svecchAe kahyuM ke, "koI mahAbaLavAna amane parAsta karI rahyo che. tame tene zikSA karo.' | meghakumAra devoe kahyuM, "are mleccho ! A to yugAdIzvara RSabhadeva prabhunA putra ane bharatakSetramAM prathama cakravartI thanArA evA mahAparAkramI bharatezvara che. temane maMtra, taMtra, viSa, zastra, agni ke vidyA koIpaNa vastu parAsta karI zakaze nahIM. to paNa tamArA AgrahathI ame tene upasarga karIzuM. ema kahI te devo adazya thaI gayA. tyArabAda thoDI ja vAramAM AkAzamAM ghanaghora vAdaLa caDI AvyA. vidyutanA jhabakArA thavA lAgyA ane muzala-sAMbelA jevI jaladhArAthI megha varasavA lAgyo. tenuM pANI cArebAju phelAI gayuM. A upadrava thavAthI sainyanI rakSA mATe cakravartIe carmaratna hAthamAM lIdhuM. temanA hastasparzathI te 12 yojana sudhI vistAra pAmyuM. eTale AkhI senA te carmaratnanI upara AvI gaI. pachI chatraratna hAthamAM lIdhuM. tethI te paNa teTaluM ja pahoLuM thayuM ane cheDAnA bhAgathI carmaratnane maLI gayuM eTale samudramAM vahANa hoya tema te carmaratna jalamAM taravA lAgyuM ane chatraratna uparathI paDatI jalavRSTine rokI tathA kAkiNIratnathI ane cakraratnathI aMdhakAra dUra thayo. vaLI gRhIrane tatkALa utpanna karelA dhAnyathI rasoI banAvI AkhI senA tyAM sukhe rahevA lAgI. A rIte kalpAMtakAlanI jema varasatA meghathI sAta divasa pasAra thayA. pachI bharata rAjAnA manamAM vicAra Avyo ke, "A koNa pApI mane Avo udvega pamADe che ?' temanA A bhAvane yakSanAyakoe jANyo. tethI cakravartInA soLa hajAra yakSo kopathI meghakumAra devo pAse AvI kahevA lAgyA, "are tame A zuM karo cho ? zuM A bharata cakravartIne tame jANatA nathI ? jaldI cakravartI pAse AvI temanA caraNono Azraya karo. zaraNuM svIkAravAthI te tamArA moTA durnayane paNa kSamA karaze ane jo tame nahIM mAno to ame temanA sevako tamane zikSA karIzuM." A sAMbhaLI meghakumAroe tatkALa vAdaLA saMharI lIdhA ane yakSonI sAthe bharatezvara pAse AvI namaskAra karyo eTale cakravartIe paNa temanuM sanmAna karIne rajA ApI. pachI teoe mleccho pAse AvIne mAhAsya sAra 0 6 2
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahyuM ke, "A cakravartI amArAthI ajeya che. mATe tame zIdhra temanI pAse jaI, temane praNAma karo.' devonuM A kathana sAMbhaLI mleccha rAjAoe tarata ja mukhamAM tRNa lai bhUmi para ALoTatA bharata rAjA pAse AvI temane namaskAra karyA tathA ghaNA uttamaratno, ghoDA, hAthI ane suvarNa bheTa dharyuM. bharate paNa temanuM sanmAna karI temane javAnI anujJA ApI. tethI teo potapotAnA sthAne gayA, paraMtu aMtaramAM matsarabhAva dhAraNa karI, kSudra maMtronI sAdhanAthI cakravartInA sainyamAM aneka prakAranA rogo utpanna karyA. * rAyaNa vRkSanA prabhAvathI rogazAMti : A pramANe upadrava thavAthI sainyamAM rogacALo phelAyo. te vaidyonA auSadhothI zamyo nahIM. tethI subuddhi nAmanA maMtrIe rAjAne kahyuM, "rAjan ! A vAtapittAdi doSajanita vyAdhi nathI, paNa koI maMtra-taMganA doSathI utpanna thayelo vyAdhi che. A vAta cAlatI hatI te samaye be ati tejasvI vidyAdharo AkAzamAMthI tyAM utaryA ane bharata rAjAne praNAma karI tenI AgaLa beThA. temane joI cakravartIe pUchyuM, tame koNa cho ?' teoe kahyuM, "ame vAyugati ane vegagati nAmanA be vidyAdharo chIe. ame tamArA pUjya pitAzrI RSabhadeva bhagavAnane vaMdana karavA gayA hatA. tyAMthI tamane jovA ahIM AvyA chIe. "svAmInA putra sAthe paNa svAmInI jema vartavuM joie." tethI tamane pUchIe chIe ke tamane kSemakuzaLa che ne ?' cakravartIe kahyuM, "mArA sainyamAM maMtrauSadhithI paNa asAdhya evA vyAdhio acAnaka utpanna thayA che. tenI ciMtA che." vidyAdharo bolyA, "he mahArAjA ! zatruMjayagiri upara eka rAjAdanI (rAyaNa)nuM vRkSa che. te zAkinI, bhUta ane duSTadevonA doSane haranAruM che. zrI yugAdIza prabhu pAsethI teno prabhAva ame ghaNIvAra sAMbhaLyo che. te vRkSanA thaDanI zAkhA, mATI tathA patrAdika amArI pAse che. tene jalathI sIMcI e jalano chaMTakAva karavAthI sarva sainya rogarahita thaze. ema kahI tarata te pramANe jalanuM siMcana karyuM. tenA prabhAvathI sarva sainya tatkALa nirogI thayuM. tethI bharata rAjAe temanuM sanmAna karyuM. baMne vidyAdharo kSaNavAramAM potAnA sthAne gayA. sainyane nirogI thayeluM joI bharatezvara harSa pAmyA ane AnaMdathI bolyA : "aho ! A tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya girivarano mahimA aciMtya che. traNa jagatamAM A tIrtha jevuM bIjuM ekeya tIrtha nathI. A tIrthanA ciMtanamAtrathI baMne lokanuM sukha prApta thAya che. pUrve prabhAsadeve A tIrthano prabhAva mane kahyo hato, tyAre huM enI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 63
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe tyAM yAtrArthe gayo hato. have paNa digvijaya karyA pachI saMghasahita jaine A tIrthanI yAtrA huM karIza." pleccha rAjAoe A rogano upadrava karyo che te jANI teone zikSA karavA bharatezvare teo upara potAnuM cakra mUkyuM. eTale cakranA adhiSThAyaka devo tatkALa te badhAne bAMdhIne cakravartI pAse lAvyA. dIna mukhavALA ane dIna vacana bolatA, teo upara karUNAvaMta cakrIe kRpAdRSTi karI ane hAthI, ghoDA, ratno vi. lai, zikSA karIne choDI mUkyA. tyArabAda bharatezvaranI AjJAthI senApati suSeNa siMdhu nadInA uttara nikUTane sAdhI Avyo. tyArapachI tyAM paDAva nAMkhIne sukha bhogavatA cakrIe ghaNo kALa pasAra karyo. pharI AyudhazALAmAMthI cakra bahAra nIkaLyuM eTale tenI pAchaLa cAlatA cakravartI anukrame laghuhimavaMta parvatanI dakSiNa bAjue AvyA. tenI taLeTImAM chAvaNI nAMkhI ama karyo. pachI rathamAM besI parvatanI pAse AvyA ane rathanA agrabhAga vaDe tene traNavAra tADana karyuM. temaja potAnA nAmathI aMkita eka bANa tenA zikhara tarapha choDyuM. AkAzamArge uchaLatuM te bANa vegathI 72 yojana sudhI jaIne himavAna devanI sabhAmAM paDyuM. tenI upara lakhelA akSaro vAMcatA ja hAthamAM bheTa laI, te deve AvIne cakrIne praNAma karyA. cakravartIe paNa tenuM sanmAna karyuM. tethI te potAnA sthAne gayo. bharatezvara paNa potAnI chAvaNImAM pAchA AvyA. tyAMthI RSabhakUTa tarapha cAlyA. kAkiNIratna vaDe RSabhakUTa upara akSaro lakhyA ke, "A avasarpiNInA trIjA ArAnA aMte zrI yugAdIzaprabhuno putra huM bharata cakravartI thayo chuM." A pramANe lakhI, je mArge AvyA hatA te ja mArge pAchA vaLyA ane bharatakSetranI madhyamAM rahelA vaitADhya parvata pAse AvyA. * nami - vinami sAthe yuddha : pUrve zrI RSabhadeva prabhu rAjya karatA hatA tyAre kaccha ane mahAkacchanA putro nami ane vinamine koi kArya mATe koI sthAne mokalyA hatA. teo te kArya sAdhIne pAchA AvyA tyAre prabhune saMyama svIkArIne rahelA joyA. have prabhu mamatArahita thayelA che evuM nahIM jANatA te baMne "he tAta ! he tAta !' ema bolatA putranI jema prabhu pAse rAjayabhAga mAMgavA lAgyA ane e ja AzAe prabhunI nitya sevA karavA lAgyA. eka divasa dharaNendra prabhune vaMdana karavA AvyA tyAre nami - vinaminI prabhubhaktithI prasanna thaI, temane soLa hajAra vidyAo ApI ane vaitAdya parvata zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 64
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara dakSiNa ane uttara zreNInAM rAjyo ApyA. te divasathI te baMne AnaMdathI tyAM rAjya karatA rahevA lAgyA. A bAju bharatezvare tyAM AvI te baMnenI pAse potAnA nAmathI aMkita bANa nAMkhyuM. AthI kopAyamAna thaI te baMne yuddha karavA taiyAra thayA. temanI AjJAthI bIjA vidyAdharo paNa moTA sainya sAthe tyAM AvyA ane cakravartI sAthe yuddha zarU karyuM. baMne sainyo vacce samAnapaNe yuddha thatAM bAra varSa pasAra thayA. chevaTe cakravartInA sainyathI parAbhava pAmelA nami-vinami bhArata pAse AvI praNAma karI kahevA lAgyA ke, kharekhara ! cakravartI evA tamArAthI vadhAre zUravIra koI nathI. mATe te svAmI ! AjathI ame tamArI AjJAmAM rahIzuM.' Ama kahI, vinamie subhadrA nAmanI potAnI putrI strIratna tarIke cakravartIne ApI. bIjA vidyAdharoe paNa potapotAnI putrIo vidyAsahita cakravartIne ApI. tyArabAda nami-vinamie virakta thaI, potAnA putrone rAjaya soMpI, zrI RSabhadeva pAse vrata aMgIkAra karyuM. have, bharatezvara cakrane anusarIne cAlatA gaMgA nadIne kAMThe AvyA. tyAM chAvaNI nAMkhI. rAjAnI AjJAthI senApati gaMgA nadI utarIne gaMgAnA uttara nikUTane sAdhIne pAcho Avyo. cakravartIe aThThamano tapa karyo, tenAthI gaMgAdevI siddha thaI. teNe cakravartIne suvarNanA be siMhAsana tathA 1008 ratnakuMbho, hAra, bAjubaMdha, mugaTa, uttama zayyA, divya vastro ane divya puSpo bheTa dharyA tathA bharatezvaranuM atizaya rUpa joI gaMgAdevIe bhoganI prArthanA karI. bharata rAjAe teno svIkAra karI, eka hajAra varSa tenI sAthe bhoga bhogavatA tyAM rahyA. eka vakhata bharatezvara sabhAmAM beThA hatA tyAre saumya kAMtivALA be cAraNa maharSio AkAzamAMthI utaryA. temane joI bharate bhaktithI praNAma karyA ane vaDIla munivarane siMhAsana para besADI bharatacakrI hAtha joDI sanmukha beThA. te vakhate munie paNa ucita upadeza Apyo. dezanA pUrNa thayA bAda bharatezvare pUchyuM, "bhagavaMta ! Apa ahIM kyAMthI padhAryA cho ?' muni bolyA, "rAjan ! ame yugAdIzvarane vaMdana karavA gayA hatA. temanA mukhethI puMDarIkagirinuM mAhAtma sAMbhaLI te girirAjanI sparzanA karavA gayA hatA. tyAM te samaye izAnendra devatAothI parivarelo beThelo hato. teNe amane joI harSathI kahyuM, "munio ! A girirAjanuM mAhAbhya ati AzcaryakArI che. narakagAmI evo huM A girirAjanA prabhAve svargapati = indra thayo chuM. te mArI vAta Apa sAMbhaLo.' zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 65
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ * daSTiviSa sarpa banyo izAnendra..! mahAvideha kSetra, pazugrAma, suzarmA nAme mUrkha ziromaNi, atidaridra brAhmaNa hato. tene eka patnI, putra ane putrI hatA. nagaramAMthI bhIkha lAvIne te jema tema nirvAha karato hato. eka vakhata AkhA gAmamAM bhIkha mAMgavA chatAM tene kAMI paNa maLyuM nahIM. tethI kaMTALIne khAlI pAtre te pAcho ghera Avyo. tethI tenI patnI khUba gusse thaI. teNe samajAvavA chatAM te strI zAMta na thaI. eTale suzarmAne paNa krodha Avyo ane bAjumAM paDela patthara upADI tene mAthAmAM mAryo. patthara marmasthAnamAM vAgavAthI te strI thoDIvAramAM maraNa pAmI. A joI putra-putrI kahevA lAgyA, are ! tame amArI mAtAne kema mArI nAMkhI ?' A vacanathI krodhAviSTa thayela brAhmaNe te baMnene paNa mArI nAMkhyA. pachI bhayabhIta thayelo te vipra bahAra nIkaLyo. rastAmAM gAyathI skUlanA pAmyo eTale krodhathI gAyane paNa mArI nAMkhI. A rIte ghora kRtya karavAthI tene pakaDavA rAjapuruSo tenI pAchaLa paDyA. AthI bhayano mAryo tyAMthI bhAgatAM eka khADAmAM paDI gayo. tyAM tIvra vedanA bhogavI, mRtyu pAmI, sAtamI narake gayo. tyAMthI marIne koika jaMgalamAM siMha thayo. tyAMthI cothI narakamAM gayo. tyAMthI caMDAla thayo. tyAM pharI ghora karma karI sAtamI narake gayo. tyAMthI daSTiviSa sarpa thayo. eka vakhata rAphaDA pAse munivara joyA. tethI ekadama phUMphADA mArato munine DaMkhavA doDyo. paNa muni to jarAya bhayabhIta thayA nahIM. A joI sarpa vicAramAM paDyo ane maMdamaMda gatie muni pAse pahoMcyo. te vakhate munirAja temanI sanmukha beThelA vidyAdharone zrI zatruMjaya mAhAsya kahI rahyA hatA. te vAta sarpa paNa ekacitte sAMbhaLavA lAgyo. akAma nirjarAthI bhAgyayoge sarpane jAtismaraNa jJAna thayuM. tethI sarpane pastAvo thayo ane munirAjane traNa pradakSiNA daI anazana karavAnI icchA vyakta karI. munivare jJAnathI tenI icchA jANI tene anazana karAvyuM. tyArapachI vidyAdharoe tene siddhagiri upara lAvIne mUkyo. sarpa maraNa pAmI zubhadhyAnanA yoge, girinA prabhAve izAna devalokano indra thayo. te huM ahIM Avyo chuM. A mAro sarpano deha che. ema kahI sarpanuM phlevara batAvyuM. pachI caMdananA kASTho goThavI te sarpano agnisaMskAra karyo ane te bhUmi upara eka ratnamaya pIThikA banAvI. pachI te mahAtIrthane bhaktithI praNAma karI izAnendra svasthAne gayA. he cakravartI ! zrI zatruMjayagirinuM AvuM mAhAbhya pratyakSa joi, te tIrthanI vAraMvAra sparzanA karI ane tyAMthI anyatra jatA hatA. vacamAM tamAruM A vizALa zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 66
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ sainya joi ahIM utaryA. have ahIMthI AgaLa jaizuM.' cakravartIe temane saMmati ApI tethI teo anya sthAne gayA. cakravartIne navanidhinI prApti : te samaye cakravartI manamAM vicAravA lAgyA, 'te dhanya divasa kyAre Avaze ke jyAre huM saMghasahita zatruMjaya tIrthanI yAtrA karIza ?' Ama zubha manoratha karatA bharatezvare gaMgAdevIne samajAvI tenI anumati lai khaMDaprapAtA guphA tarapha sainyasahita prayANa karyuM. guphAnA dvAra pAse akramano tapa karyo. tethI AsanakaMpa thatAM tyAMno adhiSThAyaka nATyamAla deva bheTa laine tyAM Avyo. aneka prakAranA AbhUSaNo bheTa dharyA. bharatezvare bahumAnathI tene vidAya karyo. pachI cakravartInI AjJAthI suSeNa senApatie tamistrAnI jema khaMDaprapAtAnA dvAra ughADyA. eTale cakravartI hastI upara ArUDha thai guphAmAM pravezyA ane pUrvanI jema ja kAkiNIratnathI maMDala karyA. sainyasahita unnimnagA ane nimnagA nadIo utarI guphAne cheDe AvyA eTale guphAnuM dakSiNa dvAra potAnI meLe ja ughaDI gayuM. cakravartIe te guphA dvAramAMthI nIkaLIne gaMgAnA pazcima tIre sainyano paDAva karAvyo. tyAM navanidhine uddezIne cakrIe akramano tapa karyo. tapane aMte navanidhi pratyakSa thayA : 1. naisarpa, 2. pAMDuka, 3. piMgala, 4. sarvaratnaka, 5. mahApadma, 6. kAla, 7. mahAkAla, 8. mANava ane 9. zaMkhaka. A nave nidhi ATha yojana uMcA, nava yojana pahoLA ane bAra yojana lAMbA che. te dareka eka eka hajAra yakSo vaDe rakSaNa karAyelA che ane dareka nAma pramANe nAmavALA, eka palyopama AyuSyavALA nAgakumAra devothI adhiSThita che. teoe tyAM AvIne, cakrIne praNAma karIne kahyuM, 'he mahAbhAga ! ame gaMgA kinAre mAgadha tIrthamAM rahIe chIe. tamArA bhAgyathI vaza thaine tamArI pAse AvyA chIe. amAro kadI kSaya thato nathI. mATe icchA pramANe dAna karo, amAro upabhoga karo.' A pramANe navanidhi vaza thayA pachI cakravartIe aThThAi utsava karyo ane icchA pramANe dAna ApyuM. bharatezvaranuM ayodhyAmAM punarAgamana : * tyArabAda cakravartInI AjJAthI suSeNa senApati gaMgA nadInuM dakSiNa niSkuTa sAdhIne potAnA sthAne pAcho Avyo. eTale cakravartI harSapUrvaka keTaloka kALa tyAM rahyA. tyAra pachI cakraratna ayodhyA tarapha cAlyuM. sura-asura ane manuSyothI parivarelA bharatezvara prathama prayANanA divasathI sATha hajAra varSe potAnA nagaramAM pAchA AvyA. nagaranI najIka potAno paDAva karyo. tyAM nagarInI adhiSThAyaka devIne uddezIne akramano tapa karyo. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 67
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ A bAju nagarImAM bharatezvara padhAryAnA samAcAra AvavAthI loko atyaMta harSita thayA. vividha prakAranA toraNo, dhajA, patAkA vagere vaDe AkhuM nagara zaNagAryuM. bajAra ane zerIo zaNagArI ane svAmIno satkAra karavA sau sajja thaine rahyA. nagarImAM pravezavAnI icchAvALA bharatezvara paNa zubhamuhUrte gajaratna upara ArUDha thayA. ThekANe ThekANe nagarajanonAM namanane svIkAratA bharata cakravartI nagarImAM padhAryA. naga2 vacce thaine cAlatAM anukrame pitAnA mahela pAse AvyA. mahela pAse AvatA ja hAthI uparathI nIce utaryA. te sAthe bIjA badhA paNa potapotAnA vAhano uparathI nIce utaryA. bharatezvare prathama potAnA 16 hajAra adhiSThAyaka devatAone yathocita pUjA karIne vidAya karyA. pachI bannIza hajAra rAjAo, purohitaratna, gRhapatiratna ane vAAkiratnane visarjana karyA. pachI 363 rasoiyA, zreSThIo, aDhAre varNanA zreNI-prazreNInA loko, durgapAlo ane sArthavAhone paNa bharatezvare javAnI saMmati ApI. pachI strIratna subhadrA Adi sakala aMtaHpura sAthe, bharata mahArAjAe mahelamAM praveza karyo. tyAM prathama pitAnI mUrtine praNAma karI snAnapITha para gayA. tyAM snAna karIne AvyA pachI puSpa, dhUpa ane akSatAdi vaDe bhaktipUrvaka prabhunI pUjA karI. tyArapachI sukha bhogavatAM keTaloka kALa pasAra karyo. bharatezvarano ayodhyAmAM rAjyAbhiSeka : have, devoe ane rAjAoe AvIne bharata rAjAne vinaMtI karI ke, 'mahArAja ! tame cha khaMDanA adhipati thayA cho. tethI amane mahArAjyAbhiSeka karavAnI rajA Apo. Apano rAjyAbhiSeka karavAno amAro AcAra che. A sAMbhaLI bharatezvare AjJA ApI. eTale tarata ja aneka rAjAo, vidyAdharo ane yakSo tyAM bhegA thayA. yakSoe izAna dizAmAM eka suMdara maMDapa racyo. pachI pavitra evA aneka draho, nadI, samudra ane tIrthomAMthI jala, mRttikA (mATI), vAlukA lAvyA. bharatanarezvare pauSadhazALAmAM jaine akramano tapa karyo. kAraNa ke 'tapathI meLaveluM rAjya tapa vaDe ja AbAda thAya che.' tapa pUrNa thayA pachI, pauSadha pArI, uttama vastro paherIne bharata rAjA aMtaHpuranI strIo sahita divyamaMDapamAM AvyA. te maMDapanA madhyabhAgamAM racelA maNimaya ratnapIThane ane siMhAsanane pradakSiNA karI. pachI te uttama siMhAsana upara pUrvAbhimukhe strIratna sahita bharata cakravartI beThA. tyAra pachI uttara dizAmAM batrIza hajAra rAjAo beThA. senApati, gRhapati, vaki ane purohitaratna tathA anya zreSThI vagere dakSiNa dizAmAM pota-potAnA yogya zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 68
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Asano upara beThA. tyArabAda bIjAo paNa potapotAnA sthAne beThA. pachI rAjyAbhiSekano vidhi zarU thayo. temAM sauprathama cAraNoe bharatezvarane vidhipUrvaka maMtrasnAna karAvyuM. pachI Abhiyogika devoe tIrthomAMthI lAvela zuddha jala vaDe abhiSeka karyo. pachI batrIza hajAra rAjAo, gotravRddho, senApati Adie bharata mahArAjAne abhiSeka karyo. tyArapachI bharatezvare ujajavala vastro dhAraNa karyA. devoe InDe Apelo RSabhadeva bhagavaMtano mugaTa bharatezanA mastaka para paherAvyo ane zuddha motIno gUMthelo hAra kaMThamAM paherAvyo. tyArabAda anya sarva alaMkAro paherAvyA. sarvAge AbhUSaNo dhAraNa karyA pachI bharatezvara te ratnamaya siMhAsana uparathI ubhA thayA. gajaratna upara ArUDha thaI mahelamAM AvyA. tyAM pharIthI zuddha jalathI snAna karI paramAtmAnI pUjA karI. tyAra pachI aThThama tapanuM pAraNuM karyuM. te vakhate vividha dezomAMthI AvelA rAjAoe, devoe, vidyAdharoe bAra varSa sudhI bharata cakravartIno rAjyAbhiSeka mahotsava karyo. * bharata cakravatIno rAjabhava : bharata cakravartIne 14 ratno, 9 nidhi, 16 hajAra yakSo, 32 hajAra rAjAo, 64 hajAra strIo hatI. 360 rasoiyA, 84 lAkha hAthI, 84 lAkha ratha, 84 lAkha ghoDA, 96 karoDa pAyadaLa hatuM. 96 karoDa gAma, 32 hajAra deza, 72 hajAra uttama nagaro, 99 hajAra droNamukha, 48 hajAra pattana, 24 hajAra karbaTa, 24 hajAra maDaMba, 20 hajAra Akaro (khANo), 16 hajAra kheTa, 14 hajAra saMbodhano, pa6 aMtarlIpa, 36 hajAra taTa, 49 kurAjyo ane bharata kSetranA bIjA paNa sarva kSetro upara temanuM zAsana cAlatuM hatuM. nItine jANanAra vizvabhara, zrIdhara, subuddhi, buddhisAgara nAme cAra mukhyamaMtrI hatA. te sivAya bIjA paNa 108 uttama maMtrIo hatA. traNa karoDa sacivo hatA. suSeNa Adi cAra mukhya senApatio hatA. sADA traNa lAkha manuSyanA vaidyo hatA. 1 lAkha gajavaidyo hatA, 3 lAkha avaidyo hatA, 7 lAkha mukhya paMDito hatA tathA dhanurveda jANakAra, jyoti zAstra jANakAra bIjA ghaNA viziSTa vyaktio hatA. temAMthI keTalAka to RSabhadeva prabhunI pAsethI ja bhaNelA hatA. AvI Rddhi - samRddhimAM magna banelA bharatezvarane eka vakhata potAnA sarva svajanone maLavAnuM mana thayuM. tethI saune premapUrvaka bolAvIne bharatezvare prItithI satkArAdi karyA. temanuM kuzala pUchyuM. temAM anukrame suMdarIne karamAelI kamalinI jevI joI, bharata rAjAe kopathI sevakone kahyuM, "are ! sevako zuM ApaNA ghare kAMIpaNa khAvAnuM nathI ? ke tame A suMdarI tarapha zuM nirAdaravALA cho ? ke koI zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 69
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ rogathI pIDAtI suMdarI kAMi bhojana karatI nathI ? ane roganI pIDA dUra karanAra koI kuzaLa vaidya nathI ? A suMdarI A rIte glAni kema pAmI che ?' A pramANe bolatA cakravartIne praNAma karIne sevakoe kahyuM, "he nAtha ! ApaNA maMdiramAM sarva prakAranI sAmagrI bharapUra che. temaja A suMdarI devI amAre mana kuladevatAnI jema sadA pUjaya che. ghaNA rAjavaidyo paNa hAjara che. paraMtu... je divasathI Ape digvijaya karavA mATe ahIMthI prayANa karyuM, te divasathI kevaLa prANa mAtrane dhAraNa karanArI A suMdarIdevI AyaMbilano tapa kare che. te vakhate vratanI icchAvALI suMdarIne tame aTakAvI hatI, tethI te mAtra gRhasthapaNAno veSa ja rAkhIne bhAvasAdhvIpaNuM grahaNa karIne ahIM rahela che. sevakonI vAta sAMbhaLIne bharata rAjAe AdarapUrvaka suMdarIne pUchyuM ke, "tArI vrata grahaNa karavAnI icchA che ?" suMdarIe hA kahI. eTale bharatezvara bolyA, "he suMdarI ! tane dhanya che ke jethI tuM A saMsArathI vimukha thaI cho. bhagavAna zrI RSabhadeva jevA pitAnA saMtAnoe Ama karavuM e ja ucita che. huM te pitAno saMtAna hovA chatAM A tuccha sukhavALA rAjayamAM spRhA rAkhuM chuM. mATe he mahAsattA ! tame sukhethI AtmakalyANa karo.' A pramANe cakravartIe anumatI ApavAthI suMdarI atyaMta ullAsa pAmI. te avasare RSabhadeva bhagavAna bhavyajIvo upara upakAra karatA aSTApadagiri para padhAryA. tyAM sarva indroe bhegA thaI prabhunuM samavasaraNa racyuM. A vadhAmaNI lai, udyAnapALa jaldIthI bharatezvara pAse Avyo ane kahyuM, "he deva ! ApanA pUjaya pitAjI atyAre aSTApada parvatane pavitra kare che ane tyAM devatAoe samavasaraNa racyuM che.' A AnaMdajanaka samAcAra sAMbhaLI cakravartIe harSathI vadhAmaNI ApanAra vanapAlakane sADAbAra karoDa suvarNa ApyuM ane suMdarIne kahyuM, "bahena ! tamAro manoratha have pUrNa thayo che. tyArabAda tIrthajala vaDe snAna karAvI, ujjavala vastro paherAvI, chatra-cAmara sahita zibikAmAM suMdarIne besADI, parivAra sahita bharata mahArAjA aSTApadagiri para AvyA. tyAM prabhune pradakSiNA karI, bhaktithI praNAma karyA. pachI aMtaramAM thayelA AnaMdano oDakAra hoya evI suMdara prabhunI stuti karI. "he prabhu ! Apa sarvane dhyAna karavA yogya cho. Apa devendrone paNa pUjaya cho. Apa sarvane zaraNa karavA yogya cho. Apa sarva vizvanA svAmI cho. Apa anAdi anaMta cho. A saMsArarUpa samudramAM vahANarUpa Apane amArA namaskAra che. he bhakta vatsala ! ApanI pAsethI huM mokSasukhanA AnaMdanI ja prArthanA karuM chuM. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 70
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ he nAtha ! huM Apano dAsa chuM. he jagatane zaraNa karavA yogya prabhu ! Apa mArI rakSA karo. Apa mArA upara prasanna thAo.' A pramANe prabhunI stuti karI dezanA sAMbhaLavA yathAsthAne beThA. dezanAne aMte suMdarIe prabhune kahyuM, "he nAtha ! Apa mArI upara prasanna thAo ane dIkSAnA dAna vaDe A saMsAramAMthI mAro uddhAra karo.' AthI prabhue suMdarIne dIkSA ApI. bharata rAjA suMdarIno dIkSA mahotsava karI, prabhune namIne potAnI nagarImAM pAchA AvyA. * bharata narezvaranA aTTANuM bhAionI dIkSA : eka vakhata bharata rAjAe potAnA nAnA bhAione bolAvavA mATe dUto mokalyA. dUtoe vegathI jaI te aDhANuM bhAione samatAyukta vacanothI bhArata pAse javA kahyuM, to paNa teo mAnyA nahIM. eTale dUtoe kaThora vacanothI kahyuM, "jo tamAre jIvitathI ane rAjyathI kAma hoya to bharata rAjAnI sevA karo." dUtanA mukhethI AvA kaTu vacano sAMbhaLI, teo atizaya mAna dharI, aSTApadagiri para prabhunI pAse gayA. tyAM prabhunI stuti karI, netromAM azru lAvIne potAno vRttAMta prabhune kahyo ke, "pUjaya pitAjI ! jyAre Ape dIkSA lIdhI, tyAre Ape ApanI icchA mujaba amane ane bharatane rAjaya vaheMcI ApyA hatA. vaDIlabaMdhu bharate cha khaMDano grAsa karyo che ane ame to Ape ApelA rAjyathI ja saMtoSa mAnI, ApanI bhaktimAM magna thaine divaso nirgamana karIe chIe. to paNa e jyeSThabaMdhu amArA rAjyo levA icche che. to Apa pUrvanI jema amane yathAyogya upadeza Apo.' temanI vAta sAMbhaLIne jagata hitakArI prabhue kahyuM, "vatso ! kSAtratejavALA kSatriyoe zatruone mAravA ja joie. rAga-dveSa e be tamArA moTAzatru che. teo zatrutAmAM parAyaNa thai, tamArI pAse ja rahIne tamArA punyarUpa sarvasvane haNI nAMkhe che. A saMsArarUpa sAgaramAM rAga zilAonA samUha jevo che ane dveSa bodhi rUpa kalpavRkSane mULamAMthI bALanAra agni jevo che. mATe he vatsa ! tame AtmasAmrAjayane akhaMDita rAkhavA mATe vratarUpa sAmrAjya meLavI, ati dArUNa evA tapa rUpa astra vaDe rAgadveSa rUpa mahAzatruno vinAza karo." A pramANe prabhunA vacana sAMbhaLavAthI samakita pAmI, vairAgya pAmelA teoe akSayasukha meLavavAnI icchAthI tyAre ja prabhunI pAse vrata grahaNa karyuM. temanuM AvuM sAhasa joi, dUtoe AvI te vRttAMta bharata cakravartIne jaNAvyo. tyAra pachI bharate te sarva rAjyo grahaNa karyA ane temanA putrone potAne svAdhIna karI te rAjayo upara besADyA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 71
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyArabAda bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI indrane kahe che ke, "he indra ! have cakravartI bharata rAjAnuM parAkrama ane uttama evA A tIrthano prabhAva tuM sAMbhaLa." eka vakhata bharata rAjA siMhAsana para beThA hatA. tyAre suSeNa senApatie AvIne vinaMtI karI ke, "he svAmI ! sarve rAjAo ApanI AjJA mastaka para dhAraNa kare che. chatAM cakraratna zastrAgAramAM praveza karatuM nathI.' te sAMbhaLI vizvabhara nAmanA mukhyamaMtrIe AdarapUrvaka kahyuM, "he mahArAja ! traNe lokamAM ApanI AjJA nahIM mAnanAra eka Apano nAno bhAI mahAbaLavAna bAhubali ja avazeSa rahela che." te sAMbhaLI bharata rAjAe kahyuM, potAnA bhAI sAthe yuddha karavuM te lajjAnuM kAraNa che. paNa A cakra zastrAgAramAM pravezatuM nathI, tethI zuM karavuM te vicAra mUMjhave che. tyAre maMtrIe kahyuM, "he rAjan ! 'vaDIla je je AjJA kare te pramANe nAnAe karavuM joie, evo sAmAnya gRhasthono paNa AcAra che." mATe prathama dUta dvArA ApanA nAnA bhAI bAhubaline ApanI AjJA mAnavAnuM kahevarAvo ! huM dhAruM chuM ke te ApanI AjJA nahIM mAne, eTale tenA avinayathI teno Apa pratikAra karazo to Apane lokaapavAda lAgaze nahIM. maMtrInuM kaheluM sAMbhaLI bharata rAjAe rAjanItinA jANakAra ane bolavAmAM kuzaLa evA "suvega" nAmanA dUtane bAhubali pAse mokalyo. suvega paNa bAhubalinA deza tarapha cAlatAM mArgamAM thatAM apazukanone jarApaNa gaNyA vinA AgaLa cAlatAM cAlatAM samRddha evA bahali dezamAM Avyo. tyAM teNe gAmegAma zrIyugAdi prabhunA guNagAna ane traNa bhuvanamAM sarvathI zreSTha bAhubalinuM baLa sAMbhaLyuM tathA bAhubali pratye atyaMta snehavALA, dhanavAna ane svarUpavAna nagarajanone joyA. anukrame bahalI dezanA traNa lAkha gAmone jaldIthI pasAra karIne suvega dUta takSazilA nagarImAM AvI pahoMcyo. nagaranI zobhA joto joto bAhubalinAM siMhadvAra pAse ratnajaDita ati suMdara rAjamahelamAM rAjAnI AjJA meLavI chaDIdAra sAthe rAjasabhAmAM praveza karyo. tyAM siMhAsana para beThelA apUrva kSAtratejavALA bAhubaline praNAma karyA ane temaNe batAvelA Asana upara suvega beTho. pachI gaMbhIra vANIthI bAhubalie pUchyuM, "he dUta ! mArA pitA samAna pUjya evA Arya-bharatane kuzaLa che ne ! amArI kulanagarI ayodhyAmAM sarvatra zAMti che?' vigere kuzaLavArtA pUchIne bAhubali mauna rahyA, eTale suvega praNAma karIne bolyo, jemanI kRpAthI bIjAonAM ghera paNa kuzaLatA thAya che, tevA tamArA jayeSThabaMdhu bharata atyaMta kuzaLa che ane vinItA nagarImAM paNa sarvatra zAMti che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 72
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ he mahArAja ! lAkhkho yakSo, rAjAo, vidyAdharo ane devatAothI te bharatezvara haMmezA sevAya che. to paNa potAnA bAMdhava bAhubali vinA teone AnaMda nathI. teo digvijayamAM ane bAra varSa sudhI thayelA rAjyAbhiSeka mahotsavamAM nahIM AvelA potAnA baMdhuone maLavA ghaNI IcchA karatA hatA. paraMtu bIjA bhAioe to vrata grahaNa karyuM. tethI have kevaLa tamane maLavAnI utkaMThA dharIne mane ahIM mokalyo che. kAraNa ke baMdhu vagaranuM rAjasukha duHkha jevuM che. temaja kulIna puruSone potAnA jyeSTha baMdhu pitA samAna pUjya che. vaLI tamArA samAgamanA sukhathI ane tamArI uparanA vAtsalyabhAvathI tamane vizeSa rAjayasamRddhi Apaze ane indra paNa jene potAnuM ardha Asana Ape che, evA moTAbhAI bharatane namana karatAM tamane zI lajjA ? vadhAre to zuM kahuM ? paNa jo tamAre rAjaya ane jIvitanI icchA hoya to tyAM AvI bharata rAjAnA caraNonI sevA tame svIkAro." * bAhubalino pratyuttara ane yuddhanI taiyArI : suveganAM AvA vacano sAMbhaLI bAhubali krodhita thaI bolyA, "re dUta ! tuM vAcALa ane potAnA svAmInuM kArya karanAra che te satya che. kAraNa ke, tuM parasthAne AvIne paNa A pramANe bolI zake che. te kahe che ke, jayeSThabaMdhu pitAnI jema pUjya che evo kulIna puruSono AcAra che, te sAcuM. paNa je vaDIla potAnAM mobhA pramANe na varte tenI sevA karavI yogya nathI. bhArate chala karI potAnA nAnA bhAionAM rAjayo paDAvI lIdhA, te bhAratanuM moTAbhAIpaNuM kevuM ? te mArA aDhANu bhAio kAMI Darapoka nahotA. paNa jayeSThabaMdhunI sAthe kajIyo karavAmAM teo lajjA samajatA hatA. AthI teoe pUjya pitAzrI RSabhadeva bhagavaMta pAse dIkSA grahaNa karI che. huM pitAzrIe ApelA rAjayathI saMtuSTa chuM, to huM tenI sevA zA mATe karuM ? vaLI, te pitAzrI RSabhadeva bhagavaMtano jayeSTha putra che, evuM dhArIne indra tene aDadhuM Asana Ape che, temAM kAMI bharatano prabhAva nathI ane jyAre huM raNabhUmimAM AvuM tyAre mArI AgaLa enuM sainya, suSeNa ane cakraratna - e sarvanuM baLa vyartha che. pUrve bAlyAvasthAmAM azvakrIDA karavA mATe ame gaMgAne kAMThe gayA hatA. te samaye meM tene AkAzamAM uchALyo hato ane dayA AvavAthI pAcho jhIlI lIdho hato. te badhuM hamaNAM rAjayamadathI kadAca te bhUlI gayo haze. tethI ja te durAzaye tArA jevA dUtane mArI pAse mokalyo che. mATe, he dUta ! ahIMthI jaldI cAlyo jA ! kemake nItinAM pAlanane icchatA rAjAo mATe game tevo dUta paNa avadhya che. te bharata ja bhale ahIM AvIne potAnA durnayanuM phaLa bhogave !' zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 73
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI gaMbhIra ane ugra vANIthI manamAM camatkAra pAmelo suvega dUta Asana parathI dhIme dhIme ubho thayo ane bhayathI skhalanA pAmato sabhAmAMthI bahAra nIkaLI, jaldIthI potAnA ratha upara caDI gayo. te vakhate loko A pramANe vAto karavA lAgyA. koie kahyuM, 'A koi navo mANasa sabhAmAMthI nIkaLyo jaNAya che, huM dhAruM chuM ke te bharata rAjAno dUta haze.' tyAre bIjAe kahyuM, 'zuM bAhubali sivAya bIjo koi rAjA che kharo ?' eTale anya koie uttara Apyo ke, 'hA. bAhubalinA jyeSThabaMdhu bharata nAme rAjA che.' tyAre koi bolyuM ke, 'to ATalA vakhatathI te kayA dezamAM gayo hato ?' anya koie kahyuM ke, 'te cakravartI hovAthI cha khaMDa sAdhavA gayo hato.' vaLI koi trIjAe kahyuM ke, 'teNe A dUta zA mATe mokalyo haze ?' javAbamAM anye kahyuM, 'potAnI sevA karavAnuM kahevA mATe mokalyo haze.' tyAre anya koi bolyuM ke, 'zuM tene maMtrI nahIM hoya ke je AvuM kAma karatAM bharatane roke nahIM ?' eTale pelAe kahyuM ke, tene seMkaDo maMtrIo che, paNa A kAmamAM sarve ulTI salAha Ape che.' A sAMbhaLI eka jaNe kahyuM, 'bhAi ! A to sUtelA siMhane jagADavA jevuM che.' A pramANe nagarajanono vArtAlApa sAMbhaLato suvega vegathI takSazilA nagarInI bahAra nIkaLyo. zahere-zahere ane gAmaDe-gAmaDe bhujAnA madathI garva dharatA ane zastrone ugAmatA vIra puruSone joi tathA hAthamAM zastro lai yuddha karavA sajja thatA bALakone joi suvega manamAM vicAravA lAgyo ke ahIM AvA bALako paNa yuddha karavAnI spRhA kare che, to zuM A bhUmino guNa haze ke bAhubalinA parAkramano guNa haze ? kharekhara ! jevA rAjA hoya tevI prajA hoya che.' tethI potAnA svAmInA baLanA mAhAtmyathI ja A sarve utsAha dhare che. AgaLa cAlatAM anukrame eka bhayaMkara aTavImAM Avyo. tyAM paNa parvatanA rAjAone yuddha mATe sajja thatA joi, te dUta baMne bhAionuM paraspara vaira thavAnA hetuthI hRdayane nIMdavA lAgyo ane vicAravA lAgyo, 'ahA ! cakravartIne zI nyUnatA che ke je A bAhubala pAsethI sevAne icche che. meM paNa kesarIsiMhanI jema bAhubaline phokaTa A rIte cIDavyA che.' ema vicArato suvega keTalAka divase potAnA svAmInA dezanI najIka sukhapUrvaka AvI pahoMcyo. te vakhate tyAMnA lokomAM thatI vAto sAMbhaLI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 74
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke, "he loko ! sarve potapotAnA strI, putra vagerene laine taiyAra thaIne jaldI killAmAM jAo. kema ke bAhubali krodha pAmatA killAnuM baLa paNa nakAmuM che. AvI lokavArtA sAMbhaLIne suvega vicAramAM paDyo ke, "zuM A vAta mArAthI paNa pahelA ahIM AvI pahoMcI ke jethI A loko bAhubalinA sainyano ATalo badho bhaya rAkhe che ?' suvega dUtanuM punarAgamana : Ama vicAratA suvege ayodhyAmAM bharata cakravartI pAse AvIne praNAma karyA. tyAre bhArate pUchyuM, "tuM kema jaldI pAcho AvI gayo ? mAro bhAI bAhubali kuzala to che ne?' suvega praNAma karIne bolyo, "svAmI ! A pRthvImAM bAhubalinuM akuzala karavA koNa samartha che? prathama to meM temane sAma-nItinAM vAkyothI hita samajAvyuM. pachI bIjA upAyo paNa kahI batAvyA. to paNa temaNe mAruM kaMi mAnyuM nahIM. ulyuM, chelle mane tiraskArapUrvaka kahyuM ke, "he dUta ! cAlyo jA ane tArA svAmIne rAjaya tathA jIvita mATe ahIM mokala." he prabhu! vizeSa zuM kahuM? tenA rAjayanA sImADAmAM vasatA sarva loko paNa tenI upara saMpUrNa anurAgI che ane teo potAnuM jIvita ApIne paNa tenI rAjyalakSmInI rakSA karavA icche che.' dUtanAM vacano sAMbhaLI bharata rAjAe kahyuM ke, "mAro nAno bhAI zatrurUpa che, e huM jANuM chuM. to paNa huM tenI sAthe yuddha nahIM karuM. kAraNa ke sarva dezomAM pharIe to paNa potAno bhAI koI ThekANe maLato nathI. saMpatti, rAjya ane bIjuM badhuM sarva ThekANe maLe che, paNa bhAgya vinA baMdhu kyAMya paNa maLato nathI. baMdhu vagaranuM vizva phogaTa che. je dhana ke jIvita, baMdhunA upakAra mATe ke rakSaNa mATe upayogI thatuM nathI, te dhana nidhanarUpa (maraNarUpa) che. mane koI 'A niHsattva che" ema kahIne hase, to bhale hase. paNa huM e mArA nAnA bhAi bAhubalinI sAthe yuddha karIza nahIM.' bharata rAjAnA vacano sAMbhaLI krodha pAmelA suSeNa senApatie dhIra-gaMbhIra vANIthI kahyuM, "he svAmI ! zrI yugAdiprabhunA putra hovAthI tame A kaho te yogya che. paraMtu tame tenI upara sneha dharAvo cho, jayAre te tamArI upara dveSa rAkhe che. mATe he narezvara ! potAno sahodara paNa jo AjJAno bhaMga karato hoya, to rAjAe tenI upekSA karavI yogya nathI. kAraNa ke rAjAone potAnI AjJA ja sarvatra teja karanArI che. potAnAM rAjyathI kRtArtha thayelA rAjAo paNa digvijaya kare che, te lobhathI nahIM, paraMtu potAnAM tejanI vRddhi mATe kare che. mATe A kAryamAM Ape zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 75
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarApaNa vilaMba karavo yogya nathI. chatAM jo Apane zaMkA hoya to nItinAM jANakAra A maMtrIone Apa pUchI juo.' te vakhate jANe suSeNanAM vacanonA paDaghA hoya tema badhA maMtrIo paNa rAjAne utsAhita karavA, vizeSa rIte bAhubalinI sAme yuddha karavA mATe kahevA lAgyA. tethI bharata narezvare yuddhaprayANa bhaMbhAno nAda karAvyo. tenA nAdathI sarva rAjAo tatkALa ekaThA thayA. pachI bharatezvare zubha divase prabhunI bhaktibhAvapUrvaka pUjA karI, pauSadhAgAramAM rahelA munio pAse jaI vaMdana karyuM ane nagarInI bahAra chevADe chAvaNI nAMkhI. prayANa samaye saubhAgyavatI strIoe ane kulIna kanyAoe akhaMDa akSatothI AdarapUrvaka cakravartIne vadhAvyA. bhATacAraNa-baMdIjano stuti karavA lAgyA, devatAo sevAmAM hAjara thayA, kulastrIo maMgaLa gIta gAvA lAgI, mahAjano darzana karavA lAgyA. Ama mAMgalikothI kRtArtha thayelA bharata rAjA raNayAtrAno AraMbha karavA, prAtaHkALamAM sUryanI jema suragiri nAmanA gajendra upara caDyA, e gajaratna ghaNo uMco ane cakravartInA yaza jevo ujjavala hato. eka hajAra yakSo tenI rakSA karatA hatA. * yuddha mATe bharata cakravartInuM mahAprayANa : bharata rAjAe preraNA karelo gajaratna AgaLa cAlyo. sUryamaMDaLa jevuM prakAzamAna sahasra ArAne dhAraNa karatuM cakraratna sainyanI AgaLa cAlavA lAgyuM. sainyanA bhArathI pRthvI dabAi gai, duMdubhinA dhvanithI ane rathacakranA citkArathI dizAone zabdamaya karatA bharata rAjA avicchinna pramANe cAlavA lAgyA ane keTalAka divase bahalI dezanI najIka AvI pahoMcyA. bharata rAjAe potAnA sainyane mATe AvAsa karavA keTalAka puruSone AgaLa mokalyA hatA. teoe AvIne harSathI vijJapti karI ke, "ahIMthI uttara dizAmAM gaMgA nadIne kAMThe eka moTu vana che. temAM suvarNa tathA maNiratnamaya pitAzrI RSabhadeva bhagavaMtano eka suMdara prAsAda che. tyAM koi saMyamI, tyAgI munirAja birAjamAna che." te sAMbhaLI bharata rAjA tarata ja te vanamAM gayA ane vidhisahita jinezvarane namIne tathA bhaktithI prabhunuM pUjana karI munirAja pAse gayA. temane oLakhIne praNAma karI, te mahAtmAne kahyuM, "he bhagavan! tame vidyAdhara hatA ane mArI sAthe yuddha karavA AvyA hatA. to AvA prakAranA vairAgyanuM kAraNa zuM banyuM ? ke Apa saMyamI banyA, te kRpA karIne mane pharamAvo.' zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 76
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ munIzvare kahyuM ke, "jyAre huM tamArI sAthe yuddha karavA Avyo hato, te vakhate nami, vinami ane huM tamArAthI jItAyA. tethI vairAgya pAmIne tarata ja mArA putrane rAjaya ApI, meM prabhunI pAse jaI cAritra grahaNa karyuM che. tyArathI huM nitya emanI sevA karuM chuM." te sAMbhaLI bharate pUchyuM, "bhagavan! hamaNAM pitAzrI RSabhadeva bhagavaMta kyAM birAje che ? temaNe kahyuM, "te saMbaMdhamAM eka kautuka banyuM che, te tame sAMbhaLo !" * vidhAdhara munivara dvArA zatruMjaya mAhAbhya vartana : hamaNAM zrI yugAdiprabhu "zrIprabha" udyAnamAM padhAryA che. tyAM huM paNa sAthe hato. "anaMta' nAmanA nAgakumAradevanI sAthe dharaNendra tyAM AvyA ane jagadgurune namIne prazna karyo ke, "bhagavan! sarva devomAM A anaMtanA dehanI kAMti ATalI adhika kema che ?' prabhue kahyuM ke, "AjathI pUrve cothA bhave anaMtadeva AbhIra jAtimAM utpanna thayo hato. tyAM te niraMtara munione duHkha Apato hato. tyAMthI mRtyu pAmI, narakamAM vividha vedanAone bhogavI, "sugrAma' nAmanA gAmamAM koDha rogathI pIDita brAhmaNa thayo. eka vakhate teNe "suvrata' nAmanA mArA ziSya munine potAnAM dehamAM koDha thavAnuM kAraNa pUchyuM. tyAre temaNe kahyuM ke, "pUrva bhave munirAjane pIDA karI hatI, tethI tuM koDhIyo thayo chuM." brAhmaNe koDha roganA nAzano upAya pUchyo, tyAre munie kahyuM ke, "tuM bhAvapUrvaka zatruMjayagirinI sevA kara. te tIrthamAM rAga-dveSarahita ane samatArasa yukta thaIne rahevAthI pApakarmano kSaya karIne te rogathI mukta thaiza. e tIrthanA mAhAbhyathI tyAM rahenArA tiryaMco paNa prAyaH pApamukta ane nirmaLa hRdayavALA thaine sArI gati pAme che. e girirAjanAM smaraNathI siMha, agni, samudra, sarpa, rAjA, viSa, yuddha, cora, zatru ane mahAmArInA bhayo nAza pAme che." tIrtha-mahimA sAMbhaLIne e brAhmaNa puMDarIka girirAjanI yAtrAe gayo. tyAM munie kahyA pramANe vartavAthI anukrame te rogarahita thayo ane vizeSa vairAgyathI anazana karI mRtyu pAmI, addabhUta kAMtine dhAraNa karanAra A anaMta nAmano nAgakumAra deva thayo che. vaLI tIrthasevAnA prabhAvathI A bhavathI trIje bhave A deva sarva karmono kSaya karI muktisukha pAmaze. A pramANe sAMbhaLI te anaMtadeva zatruMjayagiri para gayo. tenA AgrahathI huM paNa tenI sAthe ja te tIrthanI yAtrAe gayo hato. tyAM aSTAhnikA mahotsava karIne bhaktithI tIrthanuM smaraNa karato te deva potAnAM sthAne gayo ane huM ahIM Avyo chuM. A prAsAda zrI bAhubalinA putra somayazAe racAvyo che. ema kahI, zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 77
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ munie dharmalAbharUpa AziSa ApIne tyAMthI anyatra vihAra karyo. pachI bharatezvare te ramaNIya pradezamAM ja sainyano paDAva karAvyo. * ghora yuddhanI taiyArI : A bAju bAhubalie bharatane AvelA sAMbhaLI potAnA siMhanAda sAthe bhaMbhAno nAda karAvyo. te nAda sAMbhaLI, bharatezvarane "huM jItIza, huM jItIza" ema paraspara spardhA karatAM vIrapuruSo jaldIthI ekaThA thayA. jANe mUrtimAna vIrarasa hoya tevA caturaMga sainya sahita traNa lAkha putrothI vIMTAyelA, chatra-cAmarathI vibhUSita bAhubali rAjA, bhadrakaraNa nAmanA uttama hastI upara ArUDha thayA ane dezanA paryata bhAge potAnI chAvaNI nAkhI mastaka para raNapaTTa bAMdhyo. bharata mahArAjAe potAnA sainyamAM suSeNane senApati karyo ane sarva rAjAone tathA sUryayazA vagere savA kroDa putrone bolAvIne kahyuM, "he vIrapuruSo ! tame digvijayamAM sarva rAjAo, vidyAdharo, daityo ane durdama evA bhIlone jItI lIdhA che, paNa temAM A bAhubalinA eka sAmaMta jevo paNa koi baLavAna hato nahIM. bAhubalino somayazA nAme pUrNa parAkramI jayeSTha putra che. te eka lAkha hAthI tathA traNa lAkha ratha ane traNa lAkha ghoDA sAthe ekalo yuddha kare tevo che. teno nAno bhAI siMharatha baLavAna, mahArathI, divya zastrathI yuddha karanAra che. tenAthI nAno siMhakarNa eka hAthe moTA parvatone paNa upADe tevo che. tenAthI nAno siMhavikrama sarva vIrapuruSothI paNa ajeya che. siMhasena zatrusainyano kSaya karavA samartha che. traNa lAkha kumAromAM sauthI nAno putra paNa ekalo AkhI senAne jItavA samartha che. tame digvijayamAM to kevaLa dizAonuM avalokana karyuM che. bAkI to bAhubali sAthe yuddha have ja thavAnuM che. tethI tamAre suSeNa senApatine anusaravuM. te sAMbhaLI sarva vIro harSa pAmatA potapotAnAM sthAne gayA. - bharatezvare dhanuSyAdi sarva zastronuM vividha puSpAdikathI pUjana karyuM, akSato tathA ratnothI aSTamAMgalikone AlekhyA tyAre bhAratanA sainyamAM ekasAthe aDhAra lAkha duMdubhio vAgavA mAMDI. A tarapha bAhubalie zrI jinezvaradevanI pUjA karI, vajaya bannara, mugaTa ane lohabANathI bharelA be bhAthA dhAraNa karyA ane mahAbhadra nAmanA gaMdhahastI upara ArUDha thaI raNabhUmi tarapha cAlyA. temanI sAthe mukhya putra somayazA ane bIjA paNa ghaNA kumAro rathamAM ArUDha thaine cAlyA. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 78
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ bharatezvare paNa prAta:kALe RSabhadeva prabhunI bhAvathI bhakti karI. "sapuruSo kyAre paNa sAMsArika kAryamAM moha pAmI dharmakAryane bhUlI jatA nathI." caityamAMthI nIkaLI kavaca, mugaTa, bhAthAne dhAraNa karyA ane airAvaNa hAthI jevA mada jharatA suragiri nAmanA hAthI upara ArUDha thayA. suSeNa senApati pavanaMjaya nAmanA ratha upara beTho tathA savA karoDa kumAro ane aneka rAjAo sajja thaine raNabhUmimAM AvyA. * bharata - bAhubalinuM yuddha : ghoDesavAro ghoDesavAra sAthe, gajasavAre gajasavAra, rathIe rathI, pAyadaLe pAyadaLa, khecare khecara, rAjAe rAjA, subhaTe subhaTa, sAmaMte sAmaMta ane bhIlebhIla ema sarva sainiko samAnapaNe ekabIjAne sAmasAmAM maLyA ane yuddha zarU thayuM. bharata cakravartI ane bAhubalinA vIro raNabhUmimAM paraspara ghora yuddha karavA lAgyA ane sAma-sAmA yuddha karatAM jaya-parAjaya pAmavA lAgyA. yuddha karatAM teonA rathanA citkArothI pRthvI kaMpAyamAna thai, bANanA prahArothI AkAzamAM rahelA devatAo paNa trAsa pAmyA, temanA siMhanAdathI siMhAdi prANIo paNa mRganI jema trAsathI dUra thaI gayA, temanA bhujAnA AsphoTathI parvato paNa phATI gayA. senAno saMhAra thatA pRthvI vIrajanonA klevarathI vyApta thai, AkAza astramaya banyuM ane dicakra rudhiramaya banI gayuM. Ama bharatezvara tathA bAhubalinA sainya vacce bAra varSa sudhI mahAbhayaMkara yuddha cAlyuM. te vakhate traNa lokanA pralayanI zaMkA karAvato ghora saMgrAma cAlato joine devoe vicAra karyo ke, "zrI RSabhasvAmInA putronuM ja sAma-sAmuM ghora yuddha thaI rahyuM che, te yogya na gaNAya." tethI teo nIce AvI baMne sainyonA subhaTone kahevA lAgyA ke, "are subhaTo ! ame jaine tamArA baMnenA svAmIne samajAvIe, tyAM sudhI je koi yuddha kare tene zrI yugAdiprabhunI ANa che.' A rIte devo taraphathI prabhunI ANa thatAM sarva yoddhAo sthira thaIne tyAM yuddhabhUmi para ubhA rahyA. * bharata - bAhubaline yuddhavirAma mATe devonI vinaMtI : devatAo bharata cakravartI pAse AvyA ane "cakravartIomAM ziromaNi, he bharata rAjA ! tamAro jaya thAo." evI AziSa ApIne kahyuM ke, "he rAjendra ! tame pakhaMDa pRthvIno jaya karyo, te sAruM karyuM. paNa RSabhadevanA putra thai, AvA yuddhano prAraMbha kema karyo che ? tamArA pitAe A sRSTi nirmANa karI che ane temanA putra thaine tame teno saMhAra karo cho, te tamane zobhe che ? mATe he kSitipati ! jagatano akALe saMhAra karanArA A raNasaMgrAmathI tame pAchA haTho ! zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 79
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe sAMbhaLIne bharatezvara bolyA : "he devatAo ! tame amArA pitAnA bhakta cho ane ame temanA putro chIe. tethI ghaTita-aghaTita vicArIne je yathArtha hoya te amane pharamAvo. huM lobhathI, garvathI ke mAtsaryathI yuddha nathI karato, paNa zastrAgAramAM cakraratna praveza karatuM nathI. mAtra eka bAhubali ja mArA pratye durvinIta thayo che. pahelA to pitAnI jema mAro Adara karato hato, paNa atyAre te mArI AjJA paNa mAnato nathI. eka tarapha mAro laghubhrAtA che ane bIjI tarapha cakraratna potAnA sthAnamAM pesatuM nathI. he devatAo ! huM AvA saMkaTamAM paDyo chuM, mATe tame mane nyAya Apo. tame vibudha hovAthI je kaho te mAre pramANa che." - bharata cakravartInA AvA vacano sAMbhaLIne te devo bolyA, "he mahIpati ! jo cakrano praveza na thAya, to tamane yuddhathI vAravA yogya nathI ane jo bAhubali yuddha ja karavAnuM kahe, to tamAre baMnee ja vaMdayuddha karavuM. te yuddhamAM dRSTiyuddha, vAgyuddha, muSTiyuddha ane daMDayuddha e cAra yuddhathI tamAre yuddha karavuM. jethI tamAruM mAna sacavAya ane niSkAraNa jIvonI hiMsA na thAya." A vAta bharata cakravartIe svIkArI. eTale devo bAhubalinAM sainyamAM AvyA. tyAM jai, "he yugAdi prabhunA putra bAhubali ! tame jaya pAmo ane AnaMdamAM raho." evI AziSa ApIne bolyA, "mahArAja bAhubali ! tame yazanA arthI ane vaDIlanA bhakta cho, chatAM vaDIlabaMdhu sAthe yuddha kema AraMbhya che? emAM jagatano saMhAra thaI rahyo che. mATe he bhUpati ! cAlo ane (bhArata) vaDIlabaMdhune praNAma karo. gurujananI sevAthI tamane vizeSa mAna maLaze. sarva rIte tame prazaMsA pAmazo." Ama kahIne devatAo mauna thayA eTale bAhubali bolyA, "he devatAo ! tame pitAzrInA ati bhakta hovAthI saraLa hRdayavALA cho. paNa pUrve pitAzrIe amane ane bharatane rAjayasaMpatti vaheMcI ApelI che. ame to pitAnI AjJAthI teTalA ja rAjyamAM saMtuSTa thaIne rahyA chIe. paraMtu asaMtoSI bharate AkhA bharatakhaMDane potAne AdhIna karI lIdho. eTaluM ja nahIM, apUrNa AzAvALA teNe bhAionAM rAjaya paNa laI lIdhAM che ane chevaTe mArA rAjyane paNa levA icche che. to AvA baMdhune huM gurubuddhithI kema namuM ? mATe he devatAo ! jo tame tenuM hita icchatA ho to, te lobhAMdhane jaine samajAvo. huM tenA jevo lobhI nathI.' AvI bAhubalinI vANI sAMbhaLI aMtarathI Azcarya pAmelA devoe bAhubaline kahyuM ke, "jyAM sudhI cakra praveza kare nahIM, tyAM sudhI bharata rAjAne zI rIte yuddhathI aTakAvI zakAya? ane te yuddha kare, to tamAre yuddha karavuM, e nizcaya che. eTale zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 80
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamane paNa aTakAvI na zakAya. to pachI tamAre baMnee ja kevaLa uttama yuddhathI ja yuddha karavuM, paNa adhama yuddhathI nahIM." A vAta bAhubalie paNa svIkArI. eTale sarva devatAo yuddhabhUminI najIka AkAzamArge te baMnenuM yuddha jovA mATe ubhA rahyA. * bharata cakravartInI bala parIkSA : bAhubalInA chaDIdAre hAthI upara caDIne, uMco hAtha karI, moTA avAje kahyuM, he rAjavIro ! A yuddha samAraMbhathI nivRtta thAo. devatAonI prArthanAthI vaMdayuddhano AraMbha thAya che, te tame dUra rahIne ja juo.' te sAMbhaLI bharata cakravartInA subhaTo vicAravA lAgyA, A traNa lokamAM ApaNA svAmI samAna koi baLavAna nathI. paNa A eka bAhubali baLamAM vadhe tema che. tethI zokapUrvaka ciMtA karavA lAgyA. A pramANe potAnA subhaTone ciMtita dekhI, bharatanarezvare potAnuM baLa batAvavA eka moTo khADo khodAvyo. pachI sAMkaLo vaDe potAnI DAbI bhujAne bAMdhIne bharata rAjA te khADAnI ekabAju beThA ane kahyuM ke, tame sarve tamArA sarva vAhanothI ane baLathI mane kheMcIne A khADAmAM pADI juo. jethI mArA baLano nizcaya thAya. eTale sarva rAjAo te rIte karIne bharatanarezvarane vAraMvAra kheMcavA lAgyA. paNa bharata cakravartI potAnAM sthAnathI jarApaNa calita thayA nahIM. pachI cakravartIe potAno hAtha jarAka kheMcyo, tyAM to sarva vIro, vAhana tathA parivAra sahita te sAMkaLa sAthe khADA upara laTakI rahyA. * bharata - bAhubalinuM taMdvayuddha : potAnA svAmInAM baLanuM AvuM mAhAsya joi prasanna thayelA te badhA subhaTo baMne bhAIonuM vaMdvayuddha jovA ubhA rahyA. teo baMne prathama draSTiyuddhanI pratijJA laI ekabIjAnI sanmukha ubhA rahayA. animeSa draSTie sAma-sAmuM jotAM jotAM bharata narezvaranAM netro azrayukta thaine mIMcAI gayAM. pachI vAyuddha karavA taiyAra thayA. AkAzamAM tArA, graha, nakSatrone trAsa Apato, kalpAMtakALanA meghanA garjArava jevo mahA ghora siMhanAda bharatacakrIe karyo. te siMhanAdathI parvatonA zikharo kaMpavA lAgyA, samudranuM pANI AkAza sudhI uchaLavA lAgyuM tathA siMhAdika prANIo eka guphAmAMthI bIjI guphAmAM saMtAI gayA. sainiko mUccha pAmyA. AvA bharatanA siMhanAda pachI bAhubalie brahmAMDane phoDe tevo siMhanAda karyo tyAre traNe loka cetana rahita thaI gayuM. tyArabAda pharIthI bharata rAjAe duHsaha siMhanAda karyo. eTale bAhubalie paNa pharI siMhanAda karyo. ema vAraMvAra zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 81
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatAM anukrame bharatano siMhanAda uttarottara hIna thavA lAgyo ane bAhubalino vadhavA lAgyo. chevaTe bAhubalie sarvanI sAkSIe bharatane jItI lIdho. tyArabAda muSTiyuddha cAlu thayuM. bhujAno AsphoTa karatA, vAraMvAra caraNaprahArathI pRthvIne kaMpAvatA te baMnenuM muSTiyuddha thoDIvAra cAlyA pachI krodhathI bAhubalie bharatacakrIne hAthamAM laI daDAnI jema AkAzamAM uchALyA. tyAre bharata rAjA AkAzamAM kyAMya adrazya thaI gayA. baMne sainyomAM hAhAkAra thaI gayo. tyAre bAhubali vicAravA lAgyA - avivekI evA mane, mArA baLane, sAhasane, rAjyalobhane dhikkAra che. jyAM sudhI vaDIlabaMdhu bharata pRthvI para paDI cUro na thaI jAya, tyAM sudhImAM huM temane addharathI ja jhIlI lauM. ema vicArI bhUmi para paDatA pahelA bharatane jhIlI lIdhA. te vakhate krodha pAmI bharata narezvare gADhapaNe bAhubalinA mastaka upara muSTino prahAra karyo. tethI mastakamAM AghAta pAmelA bAhubalinA netra kSaNavAra mIMcAI gayA. thoDIvAre pAchA svastha thaI bAhubalie bharatanI chAtImAM muSTino prahAra karyo. tethI bharata pRthvI para sapATa paDI gayA. te vakhate, "ahA ! durmada evA meM A kevuM kArya AraMbhya che ? jo A jayeSThabaMdhu bharata jIve nahIM to huM paNa nahIM AvuM.' ema vicAratAM azrusahita bAhubali bhUmi para paDelA bharatane sevakanI jema uttarIya vastra vaDe pavana nAkhavA lAgyA. kSaNavAra pachI saMjJA prApta thatAM cakravartIe sevakanI jema rahelA bAhubaline joyA, paNa sAthe tenAthI saMtApita potAnI sthiti joi tatkALa ubhA thaI krodhathI lohadaMDathI bAhubalinA mastaka upara ghA karyo. tenAthI bAhubalino mukuTa bhAMgIne bhukko thaI gayo ane pIDAthI bAhubalie netro mIMcI dIdhA. kSaNavAramAM te pIDAne avagaNI bAhubalie loDhAnA daMDathI bharatanA hRdaya para prahAra karyo. tethI bhAratanuM majabUta bappara tUTI gayuM. pachI bharate pharI daMDathI mastaka upara ghA karyo. te vakhate daMDa loDhAno hovA chatAM bhAMgI gayo ane bAhubali jAnu sudhI pRthvImAM khUMpI gayA... pAchA bahAra nIkaLI, cakravartInA mastaka upara lohadaMDano ghA karyo, tethI bharata cakravartI kaMTha sudhI pRthvImAM pesI gayA. thoDIvAre te vyathAne haLavI karI, bharata cakravartI pRthvImAMthI bahAra nIkaLyA. tyAre bharatezvara vicAravA lAgyA ke, rAjAothI cakravartI jItAya nahIM, te chatAM A zuM thayuM ? jema eka kALe be vAsudeva na thAya, tema eka kALe eka kSetramAM be cakravartI paNa utpanna na thAya, tevI zrIjinAgamonI vANI che. te vyartha paNa kema thAya ? to zuM A bAhubali ja kharo cakravartI haze ?' ema vicAratA hatA teTalAmAM zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 82
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUrya jevuM tejasvI cakraratna teonA hAthamAM AvyuM. tethI temane potAnA cakravartApaNAnI pratIti thaI ane teoe cakrane bhamADatAM bhamADatAM krodha karIne bAhubaline kahyuM, are bAhubali ! haju kAMi bagaDI gayuM nathI, hajI paNa mAna choDIne mArI AjJAne tuM mAnya kara. tAre tArA bAhubaLano garva karavo yogya nathI. kAraNa ke sarva baLavAna rAjAo paNa cakravartInI AjJAne aMgIkAra kare che. to tuM to mAro nAno bhAI che.' A sAMbhaLIne bAhubali dhIra-gaMbhIra vANIthI nirbhayapaNe bolyA, "he Arya ! tamArAmAM ApaNA pitAnuM putrapaNuM zobhatuM nathI. kAraNa ke kSatriya dharmane jANavA chatAM taMdvayuddhanI pratijJAthI calita thaine tame A vaMdvayuddhamAM paNa cakra grahaNa karyuM che. paNa A lohano TukaDo - mArA baLanI pAse zuM karaze ? atyAra sudhI te tArA bAhunuM baLa joyuM, have A cakranuM baLa paNa joI le ane A mAro bhAI che, evI zaMkA na rAkhIza. kema ke kSatriyono evo AcAra che ke, raNasaMgrAmamAM saMbaMdha jovo nahIM." bAhubalinAM vacano sAMbhaLIne krodha pAmelA bharata cakravartIe te ja kSaNe potAnA hAthamAM rahelA cakrane AkAzamAM jamADIne bAhubali tarapha choDyuM. pracaMDa vegathI dhasI AvatA cakrane joine bAhubali vicAravA lAgyA ke, "pahelAM huM A cakraratnanAM sAmarthyane jouM. pachI je karavuM haze te huM karIza." A pramANe bAhubali vicAratA hatA, tevAmAM to te jAjavalyamAna cakra bAhubaline pradakSiNA karIne pAchuM cakravartInA hAthamAM gayuM. kAraNa ke cakravartInuM cakra tenA samAna gotranA kuTuMbI para pravartatuM nathI, to taddabhavasiddhi pAmanArA bAhubali jevA mahApuruSa para to kema pravarte ? tyArapachI bAhubalie atyaMta krodhAyamAna thaIne vicAryuM ke, "A cakrane, tenA rakSaka eka hajAra yakSone ane A anyAya karanArA tenA adhipati bharatane have to eka muSTinA ghAthI cUrNa karI nAkhuM." ema vicArI kura muSTi ugAmIne bharata tarapha doDyo. * bAhubalinuM svayaM kezaluMcana ane saMyamagrahaNa : | doDatA bAhubali potAnA vaDIlabhAI bharatanarezvaranI pAse AvatAM aTakI gayA ane sthira thaine vicAravA lAgyA ke, "aho ! kSaNavinazvara evA rAjya mATe A bhava ane parabhavano nAza kare tevo A bhrAtRvadha huM karuM chuM? dekhAva mAtrathI sukhane ApanAra paudgalika padArthonA mohathI bhramita thayelA adhama puruSo narakamAM jAya che. jo tema na hoya to tevA rAjayane pitA zrI RSabhadeva bhagavaMta paNa kema choDI de ? mATe huM paNa Aje te pUjya pitAnA mArgano ja pathika thAuM." zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 83
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ ema vicArIne mahAvivekI bAhubalie te ja muSTi vaDe potAnA kezano loca karyo ane pazcAttApathI bharatanarezvarane kahevA lAgyA, "he yeSThabaMdhu bharata ! meM tamane rAjya mATe bahu kheda karAvyo che. te mArA duzcaritranI kSamA karo. huM pitAzrInA mArgano pathika thaiza. mane have rAjyasaMpattinI spRhA nathI.' te sAMbhaLI tatkALa "sAdhu-sAdhu" evA zabdo bolatA devatAoe AnaMdathI te bAhubali rAjarSi upara puSponI vRSTi karI. tyArabAda mahAvrato svIkArI bAhubalie vicAryuM ke, "anaMta sukhanA kAraNa evA pitAzrInAM caraNonI sevA mATe huM teonI pAse jAuM athavA ahIM ja rahuM? kAraNa ke tyAM javAthI mArAthI pahelA vrata grahaNa karI kevaLajJAna pAmelA mArA laghubaMdhuomAM mArI laghutA thaze. mATe ahIM ja rahI dhyAnarUpa agnithI ghAtakarmone bALI, kevaLajJAna prApta karIne pachI huM prabhunI parSadAmAM jaiza." A pramANe vicArIne bAhubali tyAM ja kAyotsarga dhyAne ubhA rahyA. A pramANe kAyotsarga dhyAne ubhA rahelA bAhubaline joine tathA potAnA aghaTita kAryothI lajjita thayelA bharata cakravartI jANe pRthvImAM pesI javA icchatA hoya, tema nIce mukha karIne, netromAMthI AMsu vahAvatAM laghubaMdhune praNAma karIne bolyA, "he bhrAtA ! tame prathama yuddhamAM mane jItI lIdho ane tyArabAda vratarUpI zastra vaDe A rAgAdika bhAva zatruone paNa tame jItI lIdhA. tethI A jagatamAM tamArAthI adhika koI baLavAna nathI. tame ja ApaNA pitAzrI RSabhadeva bhagavaMtanA kharekharA putra cho, ke je pitAnA mArge A rIte pravaryA cho. paNa he bAMdhava ! mArA aparAdhane bhUlIne mArA para prasanna thAo. mAruM AkhI pRthvInuM rAjaya tame grahaNa karo ane huM tamAruM saMyama sAmrAjya grahaNa karIza." * bAhubalinA sthAne somayazAno rAjyAbhiSeka : A pramANe bALakanI jema vilApa karatA bharata cakravartIne maMtrIoe nirmaLa vANIthI bodha ApIne samajAvyA. tyArapachI bAhubalinA putra - somayazAne AgaLa karI bharatezvara jinamaMdirothI alaMkRta evI takSazilA nagarI tarapha javA mATe nIkaLyA. mArgamAM eka udyAnamAM aneka jAtanA maNiothI raceluM ane hajAra ArAvALuM dharmacakra eka prAsAdamAM sthApana kareluM temaNe joyuM. tene namaskAra karyA, tyAre somayazAe bharatezvarane kahyuM, 'pUrve zrI RSabhadevasvAmI chadmasthapaNe vihAra karatAM eka rAtrie ahIM padhAryA hatA. mArA pitAne e samAcAra maLatAM temaNe pratijJA karI ke, prAtaHkAle sarva rAjAo ane prajAnI sAthe moTA utsava sahita jaI huM pitAnA caraNomAM namaskAra karIza.' pachI temaNe mAMcA, aTArIo, dukAno, zerIo ane zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 84
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ cokane kapUra caMdananA jalathI chaMTAvI, kasturInA maMDalo temaja puSpamALA, vastro ane ratnamALAo vaDe alaMkRta karAvyA ane prAtaHkAle sarva samRddhi sAthe prajA ane parivAra sahita ahIM AvyA. paraMtu ahIMthI prabhu vihAra karI gayA hatA, tethI atyaMta duHkhI thayelA mArA pitA AjubAjunA vRkSone paNa rovarAvatA uMce svare rudana karavA lAgyA. te vakhate mukhyamaMtrIoe samajAvIne temane zAMta karyA. pachI pRthvI para paDelA prabhunAM pagalAne namaskAra karyA ane A pavitra sthAne A prAsAda sahita uMcuM "dharmacakra' karAvyuM che.' A pramANe sAMbhaLI, bharatezvara te dharmacakrane namaskAra karI, takSazilA nagarImAM AvyA. tyAM aneka rAjAo dvArA mahotsava karAvIne bharata mahArAjAe somayazAno takSazilAnAM rAjaya para abhiSeka karAvyo. tyArathI pRthvImAM soma (caMdra) vaMza pravatyo. zrI somayazAne rUpavatI ane kulIna suvratA vi. covIsa hajAra strIo hatI. tenAthI thayelA parAkramavALA zreyAMsa vigere botera hajAra putro hatA. batrIsa lAkha gAma, so pattana ane traNaso nagaranuM zAsana somayazA rAjA takSazilAnagarImAM rahIne karavA lAgyo. tene cumAlIsa lAkha ratha, eka lAkha hAthI, pAMtrIsa lAkha ghoDA ane savA karoDa pAyadaLanI senA hatI. sAtaso rAjAo tenI AjJA dhAraNa karanArA hatA. pachI somayazA temaja sarva rAjAothI sanmAnita thayelA bharata cakravartI takSazilAthI pAchA pharIne potAnA nagara tarapha cAlyA. mArgamAM kAussagga mudrAe rahelA bAhubaline praNAma karI bharatanarezvara ayodhyApurImAM AvyA ane pitAnI jema prajAnuM pAlana karavA lAgyA. * bAhubali rAjarSine kevaLajJAna prApti A bAju bAhubali rAjarSi sarva karma khapAvavA kAyotsarga dhyAnamAM ubhA rahyA. zrI jinezvara bhagavaMtanI nirmala jyotinuM ciMtavana karatA, rAga-dveSa vaDe yogI jema alipta rahe tema TADha, taDako ane jalathI teo nirlepa hatA. paraspara jAtivaira dharAvanArA jIvo paNa sahodaranI jema nizcala aMgavALA teone Azrita thaIne rahetA hatA. temanA mastaka, dADhI, mUcha ane bhujA vigeremAM pakSIoe mALA karyA hatA. tIkSNa darbhanA aMkuro jalathI vRddhi pAmI teonAM caraNataLamAM pesIne temanAM zarIrane bhedI nAkhatA hatAM. Ama aneka pariSado sahana karanArA, rAga ane dveSane jItanArA tathA sarva para samAna bhAva rAkhanArA e muni patie hRdayakamaLamAM jinezvara bhagavAnanuM dhyAna dharIne eka varSa sudhI kAyotsarge rahIne potAnA ghaNAkharA ghAtakarmono kSaya karyo hato. zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 85
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rIte karmo kSINaprAyaH thavAthI bAhubalirAjarSine kevaLajJAna thavAno samaya Avyo. paNa teone mAna nAmano kaSAya kevaLajJAnanI prAptimAM vikSepa karato hato. ema jJAna dvArA jANIne zrI yugAdiprabhue temanA bodha mATe brAhmI ane suMdarIne te vanamAM mokalyA. vAdaLAmAM DhaMkAyelA sUryanI jema latA ane vallIothI vIMTALelA bAhubalirAjarSine zodhIne vaMdana karIne baMne baheno prabhunAM vacano AdarapUrvaka kahevA lAgI, 'he bhAi ! jagatpati bhagavaMte amArA mukhe tamane kahevarAvyuM che ke, 'je puruSo gajendra upara caDe teone zuM jJAna prApta thAya ? mATe potAnA vairI jevA te gajendrano tame tyAga karo, mohane dUra karIne bodhine prApta karo.' temanAM vacano sAMbhaLIne bAhubali rAjarSi vicAre che ke, 'samasta rAjya choDIne huM ahIM kAussagga dhyAne rahyo chuM, to mAre gajendra kyAMthI hoya ? aho ! have jANavAmAM AvyuM ke, mArAmAM je mAna che, te gajendra che.' mane pahelAM vicAra thayo hato ke, mArAthI laghubaMdhuone huM kema vaMdana karuM? A mAna kaSAyano huM tyAga karuM chuM. mAruM duzcarita vRthA thAo. mArAthI saMyamamAM vaDIla te mArA nAnA baMdhuone huM bhAvathI namaskAra karuM chuM. have huM pUjya pitAzrI pAse jAuM ane mAnane choDI, mArI pahelAM cAritraratnane grahaNa karanArA mArA laghubaMdhuone namaskAra karIza.' Ama vicArI bAhubali rAjarSi pitAnI pAse javA taiyAra thayA. te ja samaye teone kevaLajJAna pragaTa thayuM. tyArabAda uttama jJAna vaDe zobhatA bAhubali rAjarSi prabhu pAse jai prabhune pradakSiNA karIne kevaLajJAnIonI parSadAmAM beThA. zatruMjayagiri para saMghasahita RSabhadeva prabhunI padharAmaNI : have pRthvItala upara vicaratA zrI RSabhadeva prabhu sUryanI jema bhavya prANIrUpa kamaLane vikasvara karatA, zatruMjayagiri para padhAryA. e girirAja aneka vRkSothI zobhI rahyo hato. jinamaMdironA uMcA zikharo upara rahelA kaLazathI suMdara lAgato hato. darzanathI vizvane pavitra karatA ane sparzathI pApane haratA evA te girirAjane aneka siddha, gaMdharva, vidyAdhara, manuSya, sura, asura, sarpa ane siMhAdi prANIo tathA mumukSu jIvo sevatA hatA. anaMta siddhonuM sthAna ane anaMta sukha ApanAra e girivara prANIone anaMtabhavarUpa sAgaramAM dvIparUpa hato. AsapAsa rahelA batrIsa hajAra gAmothI te vibhUSita hato. te girirAja mULamAM pacAsa yojana pahoLo, zikharamAM dasa yojana pahoLo ane uMcAimAM ATha yojana uMco hato. AvA uttama girirAja para prabhue ArohaNa karyuM. temanI pAchaLa puMDarIka vagere maharSio ane suMdarI pramukha sAdhvIo paNa te zatruMjaya girivara para caDyA. prabhu zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 86
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAM rAyaNa vRkSanI nIce samavasaryA. AsanakaMpathI prabhunAM Agamanane jANI devatAoe tyAM AvI samavasaraNa racyuM. temAM besI prabhue eka porasI sudhI dezanA pharamAvI. pachI prabhunAM caraNapITha para besI, zrI puMDarIka gaNadhare dezamAM pharamAvI. tyArabAda prabhu zrI RSabhadeva bhagavaMte puMDarIka gaNadharane kahyuM ke, A tIrtharAja zatruMjayagiri mokSano nivAsa che. A girirAja para ArohaNa karanArA prANIo atidurlabha muktisukhane paNa satvara meLavI zake che. tethI A girirAja zAzvata tIrthezvara che. A anAdi tIrtha upara anaMta tIrthakaro ane anaMta munivaro siddha thayA che. ahIM je kSudra ane hiMsaka prANIo che, te paNa traNa bhavamAM uttama siddhipadane pAme che. je abhavya ane pApI jIvo che, te A parvatane joI zakatA nathI. jyAre duSamakALa Avaze, kevalajJAna cAlyuM jaze ane dharma zithila thaze te samaye paNa A tIrtha jagatane hitakArI thaze. tethI sarva tIrthomAM A tIrtha mukhya che. bhUtakALamAM thayelA je je tIrthakaro A girirAja para AvyA che, teo A rAyaNa vRkSanI nIce ja samavasaryA che ane AgAmI kALe jeo Avaze teo ahIM ja samavasaraze. * zrI zatruMjaya tIrthAdhirAjanI nizrAmAM thatAM dharmakAryanuM mahAphala : A tIrthamAM zrI arihaMta prabhunI puSpa ane akSatAdikathI pUjA ane stuti karI hoya to te pUjaka prANInAM sarva pApo nAza pAme che. anya tIrthamAM karelI prabhunI pUjA karatAM ahIM karelI zrI jinezvaradevanI pUjA anaMtaguNI thAya che. ahIM eka puSpamAtrathI paNa jinapUjana karyuM hoya to tethI svarga ane mokSa prApta thAya che ane je aSTaprakArI pUjA kare che, te A lokamAM navanidhAnane prApta karIne zrI arihaMta samAna thAya che. mana, vacana, kAyAthI A tIrthamAM jo gurunI ArAdhanA thAya, to te tIrthakara padanI prAptinuM kAraNa bane che. A tIrthamAM jo sAmAnya munionI ArAdhanA karI hoya, to paNa tene cakravartInI lakSmI prApta thAya che. zrI tIrthakarone paNa pUrvabhave bodhibIjanA hetubhUta gurumahArAja che. tethI A mahAtIrthamAM dharmasaMbaMdhI sarva kriyA gurunI sAthe karavI ane gurunA upakArathI anRNI thavA icchatA puruSe A pavitra tIrthamAM vastra, anna, pAna vagerenAM dAnathI vizeSa prakAre gurumahArAjanI sevAbhakti karavI. abhayadAna, anukaMpAdAna, pAtradAna, ucitadAna, kIrtidAna, annadAna, jJAnadAna, auSadhadAna ane jaladAna e sarva dAno A mahAtIrthamAM vizeSa rIte phaLadAyaka che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 87
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ jeo A mahAtIrthamAM dIna ane anAtha lokone bhojana Ape che, tene ghera niraMtara lakSmI rahe che. A tIrthamAM mahAbuddhizALI puruSe mokSasukhanA sthAnarUpa zIla mana, vacana, kAyAnI zuddhithI pALavuM. je puruSa A tIrtha para AvIne zIlano bhaMga kare che, tenI koipaNa sthAne zuddhi thatI nathI ane te caMDALathI paNa adhama che. A sthAne karelo tapa nikAcIta karmano kSaya kare che. A tIrthamAM jo eka divasano tapa karyo hoya to te paNa samagra janmamAM karelAM pApono nAza kare che ane chaThTha, aThThama vagere tapa karavAthI A tIrthamAM uttama phaLa maLe che. tethI sarva vAMchitane ApanAra tapa A tIrthamAM vizeSapaNe karavo. suvarNanI corI karanAra puruSa A tIrthamAM caitrIpUname eka upavAsa karavAthI zuddha thAya che ane vastranI corI karanAra zuddha bhAvanAthI jo sAta AyaMbila kare to te A tIrthamAM zuddha thAya che. ratnanI corI karanAra A tIrthamAM sArI bhAvanApUrvaka dAna ApI kArtika mAsamAM sAta divasano tapa kare to zuddha thaI jAya che. rUpuM, kAMsu, tAMbuM, loDhuM ane pittaLa coranAra puruSa ahIM sAta divasa purimuDhano tapa kare, to te pApathI mukta thAya che. motI ane paravALAne coranAra trikAla jinapUjA karI, ahIM paMdara divasa paryata AyaMbila kare to te pApamukta thAya che. dhAnyano ane jalano cora pAtradAnathI zuddha thAya che. rasa padArthano coranAra ahIM yAcakone icchita mahAdAna ApavAthI pApamukta bane che. vastrAbharaNano haranAra zuddha bhAvanAthI A tIrthamAM jinapUjana karIne potAnA AtmAno saMsAramAMthI uddhAra kare che. gurudravya ane devadravyane coranAra A mahAtIrthanI nizrAmAM dhyAna tathA pAtradAnamAM parAyaNa thaI zrI jinezvaradevanuM pUjana kare to te potAnAM pApane niSphaLa kare che. kumArikA, dIkSitA, vezyA, sadhavA, vidhavA, gurupatnI ane agamyA strIno saMga karanAra, A tIrtha para jo cha mAsa paryata aharniza jinezvaranAM dhyAnamAM sthira thai cha mAsano tapa kare to te puruSa ke strI tatkALa te pApamAMthI mukta thai jAya che. gAya, mahiSI, hAthI, pRthvI ane maMdirano coranAra A tIrthamAM bhaktithI zrI jinezvara bhagavaMtanuM dhyAna dhare ane te te vastuonuM A tIrthamAM dAna kare to te pApamukta bane che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 88
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyanAM caitya, gRha, udyAna, pustaka ane pratimA vageremAM potAnuM nAma nAkhI, A mAruM che evuM vicAranAra puruSa A pavitra tIrthakSetramAM zubha AzayavALo thaI cha mAsanA sAmAyikathI pavitra tapa vaDe te pApothI zuddha thAya che. A rIte jagatamAM tevuM koi pApa nathI ke je ahIM arihaMtanuM dhyAna karavAthI na jAya. A tIrthamAM je koI AtmAe uttama puNyakAryo na karyA hoya paNa potAnA cittamAM zubha bhAvathI ciMtavyA hoya to paNa te AtmAne zubha bhAvanAnA yoge A kSetranA prabhAvathI lAbha prApta thAya che. mATe ahIM sadA zubhadhyAna karavuM. sUkSmajIvono paNa mana, vacanathI A tIrthakSetramAM droha karavo nahIM. kAraNa ke jIvahiMsA dharmarUpI vRkSamAM dAvAnaLarUpa che. parane pIDA karanAra puruSanI pAse dharmarAja Avato ja nathI. sabuddhivALA puruSe A pavitra girirAja para prANAMte paNa asatya bolavuM nahIM. je asatya bole che, te kharekharo apavitrathI paNa apavitra che. asatya bolanAra puruSanA mukhamAM phoDalI, paru ane jIvaDAvALI vyAdhio tathA bIjI paNa atidAruNa vyAdhio utpanna thAya che. vaLI eka khobA jeTalI paNa nahIM ApelI (adatta) vastu ahIM levI nahIM. adattAdAnathI jIvo nirdhana thAya che. A tIrthamAM satparuSoe potAnI strI paNa sevAya nahIM. to pachI baMne lokano ghAta karanAra parastrIsevananuM pApa to kaI rIte AcarAya ? paradravyanI corI, parastrIsevana, pArakI cADI ane pArako dveSa te ghaNA pApa mATe thAya che. tathA A saMsArarUpa ghora sAgaramAM parigrahano bhAra vizeSa thavAthI bhAre vahANanI jema prANI DUbI jAya che. tethI parigraha haMmezA alpa rAkhavo. temaja anukrame alpathI paNa alpa karavo. potAnA AtmAnI jema sarva prANIo upara samabhAva rAkhavo. sAmAyika (samabhAva) vinA sarva kriyA niSphaLa thAya che ane jo sAmAyikamAM tatpara rahe to tene gailokya vaza thAya che. devatA paNa teno parAbhava karavA jarApaNa samartha thatA nathI ane cAritradhArInI jema te deva ane manuSyone vaMdanIya thAya che. A tIrthamAM jeo pauSadha kare che, temane mAsakSamaNanuM puNya ane kevaLajJAna paNa prApta thAya che. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 89
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSanA saMvibhAgarUpa atithIone je saMvibhAga (dAna) Ape che, te puNyathI te AtmA naraka ane tiryaMca gatine dUra kare che. ekendriya vagere prANIone phogaTa pIDA ApavI, te anarthadaMDa kahevAya che, mATe prayatnapUrvaka evA anarthadaMDanI viratI karavI. kalyANanI icchAvALA puruSe A tIrthamAM AvIne koIpaNa vRkSanAM zAkhA, patra, phala ane aMkurone chedavA nahIM. kAraNa ke zatruMjaya girivara upara sarva ThekANe devatAno nivAsa che. sapuruSoe A tIrtha para AvIne AnaMda ApanAra ane sarva dharmamAM saMmata paropakAra karavo. paropakArathI prApta thayeluM puNya bhave bhave vRddhi pAme che. tethI te AtmA akhkhalitapaNe sadgatimAM vicare che. ahIM AvIne je prANI jJAnInI ane pustakonI vastra, anna ane caMdanAdikathI pUjA kare che, tene muktisukhanuM kAraNa kevalajJAna prApta thAya che. A tIrthamAM AvIne je manuSya rAtribhojana kare che, te gIdha, ghuvaDa vagerenA bhavo pAmI duHkhI thaI narakamAM jAya che. rAtribhojana karanAra ane e rIte sadA apavitra rahenAra prANIne A tIrthano sparza paNa yogya nathI. bIjA tIrthamAM japa, tapa ane dAna karavAthI je phaLa thAya, tenAthI karoDagaNuM puNya A tIrthanA smaraNamAtrathI thAya che. A girivara sarva tIthamAM tIrtharAja che ane sarva parvatomAM uttama che. tethI muktine ApanAra A girirAjane he bhavyajIvo ! tame sArI rIte bhajo . he puMDarIka muni ! A avasarpiNImAM jema mArAthI vizvasthiti pravartI che, tema tamArAthI A tIrtharAjano mahimA prasiddha thaze. kAraNa ke tame A tIrthakSetramAM zubhAzubha karmano nAza karI, ghAtakarmane bALI, kevaLajJAna prApta karI, A kSetranA mAhAbhyathI muktinA vallabha thazo. * zrI puMDarIka gaNadhara Adi pAMca karoDa munionuM anazana ane kevaLajJAna prApti : A pramANe mahAmuni zrI puMDarIka gaNadharane jaNAvIne bhagavAna RSabhadeve railokyanA hitanI icchAthI tyAMthI anyatra vihAra karyo ane puMDarIka gaNadhara pAMca karoDa munio sahita tyAM ja rahyA. teoe potAnI sAthe rahelA puNyavAna munione parama saMvegathI bharapUra vANI vaDe kahyuM, 'kSetranA prabhAvathI A girivara siddhisukhanuM sthAna che ane kaSAyarUpa zatrune sAdhavAnuM sthAna che. AthI ahIM ApaNe muktinuM kAraNa evI saMlekhanA karIe. te saMlekhanA dravya ane bhAvathI be prakAranI che. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 90
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva unmAda tathA roganA nidAnarUpa dhAtuone zoSaNa kanArI dravyasaMlekhanA kahevAya che, ane samAdhithI mohamAtsaryayukta rAga, dveSAdi kaSAyono uccheda karavo, te bhAvasaMlekhanA kahevAya che. A pramANe kahIne puMDarIka gaNadhare potAnI sAthe rahelA pAMca karoDa sAdhuonI sAthe sarva prakAranA sUkSma tathA bAdara aticArone AlocyA, mahAvratone pharI draDha karyA ane arihaMtAdinuM zaraNa svIkAryuM. A pramANe ArAdhanA karI temaNe sarva munio sAthe nirAgAra ane duSkara evuM aMtima anazana grahaNa karyuM. eka mAsane aMte caitra mahinAnI pUrNimAnA divase kSapakazreNI para ArUDha thayelA zrI puMDarIka gaNadharanAM ghAtakarma jIrNa rajunI jema tUTI gayAM, temaja teonI sAthe rahelA pAMca karoDa sAdhuonAM paNa ghAtakarma te vakhate tatkALa tUTI gayAM ane sarvane kevalajJAna utpanna thayuM. tyArabAda kSaNavAramAM bAkInAM sarva aghAtI karmono kSaya karI, te sarva mokSapada pAmyAM ane devoe AvIne temano nirvANa mahotsava ujavyo. * caitrI pUrNimAnuM parva : caitrI pUrNimAne divase pAMca kroDa munionI sAthe puMDarIka muni siddha thayA, tethI tyArathI jagatamAM caitrI pUrNimAnuM parva prasiddha thayuM ane A tIrtha paNa puMDarIka girirAjanA nAme prakhyAta thayuM. caitrI pUrNimAnA pavitra divase puMDarIkagiri para rahelA puMDarIka gaNadharanI je saMghasahita yAtrA karIne pUjA kare, te lokottara sthiti prApta kare che. naMdIzvarAdi dvIpomAM rahelA zAzvatA prabhunAM pUjanathI jeTaluM puNya thAya, tenAthI zatruMjaya girirAja upara caitrI pUrNimAe pUjana karavAthI adhika puNya thAya che. anya divase dAna, zIla, tapa ane pUjA karavAthI je puNya thAya, tenAthI kroDagaNuM puNya caitrI pUrNimAnA divase puMDarIkagiri para jinezvara devanI pUjA karavAthI thAya che. je bhavya AtmA, caitrI pUrNimAnA divase jinAlayamAM zAMtikakarma ke dhvajAropaNa kare che ane AratI utAre che. te uttarottara karmaja rahita saMsAra sthiti prApta kare che. caitrI pUrNimAe anya sthAne rahIne paNa je saMghapUjana kare che, te paNa svarganAM sukhone prApta kare che. caitrI pUrNimAe vastra tathA annapAnAdika vaDe jo muninI bhakti karI hoya to tenA yoge te AtmA cakravartI ane indranuM pada pAmI, uttarottara mokSane pAme che. jo caitrI pUrNimAe aAlikA mahotsava pUrNa thAya to te parva aSTamahAsiddhine pAmanAruM thAya che. devatAo paNa A divase puMDarIkagiri para jaine bhaktithI jinapUjAdika vaDe A parvanuM nitya ArAdhana kare che, mATe dharmabuddhivALA bhavya prANIe caitrI pUrNimAnA maMgalakArI divase zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 91
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramAdanA heturUpa vikathA, kalaha, krIDA ane anarthadaMDa vagere kAMipaNa pApa AcaravA nahIM, temaja jinacaityanI, siddhAMtanI, supAtranI tathA gurumahArAjanI bhakti karavI. * RSabhadeva prabhunI vinItA nagarImAM padharAmaNI : pRthvItalane pavitra karatA zrI AdinAtha prabhu anukrame vinItA nagarInI najIka siddhArtha udyAnamAM padhAryA. indrAdika devoe tyAM samavasaraNa racyuM. tyAMnA udyAnapatie cakravartIne prabhunA AgamananI vadhAmaNI ApI. te sAMbhaLI atyaMta harSathI bharata cakravartIe tene bAra karoDa suvarNa dakSiNAmAM ApyuM. tyArabAda pAyadaLa, ghoDAo, hAthIo, ratho, putro, sAmaMto, senApatio, rAjAo, zreSThIo, sArthavAho, cAraNo, baMdIjano ane gaMdhathI parIvarelA bharatezvara prabhune vaMdana karavA nIkaLyA. pUrva dvArathI samavasaraNamAM praveza karI, prabhune pradakSiNA ApI, bhAvapUrvaka bhagavAna zrI RSabhadeva svAmInI A pramANe stuti karI : zrI jinonA adhIza, karUNAnA sAgara, saMsAraaTavIthI nistAra karanAra che jaMgatavatsala svAmI ! Apa jaya pAmo. lAMbA kALathI utkaMThita evA mane Ape Aje darzana ApyuM, tethI huM dhAruM chuM ke, pUrve kareluM mAruM zubha karma Aje mane phaLyuM. vItarAga evA ApanA cittamAM huM rahuM, te vAta to kema saMbhave ? paNa Apa mArA cittamAM raho, to mAre bIjA kazAnI jarUra nathI. sukhamAM, duHkhamAM, nagaramAM, araNyamAM, jalamAM, agnimAM, raNamAM, divasa ke rAtrimAM Apa sadA mArA cittamAM raho." A pramANe prabhunI stuti karI, paMcAMga praNAma karIne bharatacakrI yathAsthAne beThA. tyArabAda prabhue sarva bhASAne anusaratI, eka yojana sudhI pahoMce evI madhura vANImAM dharmadezanA pharamAvI. * zrI bASabhadeva bhagavaMtanI dezanA : supAtramAM dAna, zrI saMghanI pUjA, zAsananI mahAprabhAvanA, mahotsavapUrvaka tIrthayAtrA, zrutajJAna-siddhAMtanuM Alekhana, sAdharmika vAtsalya, gurUAgamanano mahotsava, samadaSTi ane zubhadhyAna - A badhAM puNya prAptinAM sthAno che. te AtmAne anaMta sukRtanI prApti karAve che. A pramANe dezanA pUrNa thayA pachI bharatezvare bhAvapUrvaka praNAma karI madhuravANIthI zrI RSabhadeva svAmIne pUchyuM : zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 92
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'bhagavan ! Ape saMghapatinA padanuM bahu varNana kareluM che, to te pada kevI rIte prApta thAya ? ane tenAthI kayuM zubha phaLa prApta thAya ? te kRpA karIne pharamAvo.' te sAMbhaLI prabhue kahyuM : 'rAjan ! jevuM tIrthaMkara pada che, tevuM saMghapati pada che. te viSe huM je kahuM, te tuM sAMbhaLa.' jema saMpatti hoya chatAM paNa bhAgya vinA puMDarIka girirAjanAM darzana prApta thatAM nathI, tema bhAgya vinA saMghapati pada paNa prApta thatuM nathI. indra ane cakravartIpada vakhANavA lAyaka che. paraMtu te baMnethI paNa vizeSa sukRtathI prApta thatuM saMghapatinuM pada atizaya vakhANavAlAyaka che. saMghapati uttama darzanazuddhine prApta karIne ati durlabha evA tIrthaMkara nAmagotrane upArjana kare che. zrIsaMgha arihaMtane paNa sarvadA mAnya ane pUjya che. tethI teno je pati thAya, te lokottara sthitivALo thAya che. je caturvidha saMgha sAthe zubha bhAvanApUrvaka cAlIne rathamAM jinabiMba sahita devAlaya rAkhIne moTA utsavo karato jAya che, kalpavRkSanI jema niraMtara dAna Apato rahe che tathA mArgamAM gAme gAme zrI jinacaityomAM dhvAjAropaNa karato rahe che, evo je puNyavAna AtmA - gurunA AdezamAM tatpara thai zatruMjaya, raivatagiri, vaibhAra, aSTApada ane sammetazikhara vigere sarva tIrthonI athavA temAMthI eka tIrthanI yAtrA tathA pUjA ane indra mahotsavAdi dharmakRtya kare che, te saMghapati kahevAya che. je puNyavAna saMghayAtrA karAve, teNe sAdharmikasahita, sAdhuonI vastrAjJa-dAna ane vaMdana vagerethI prativarSa bhakti karavI tathA saraLatApUrvaka pAkSika vagere parva divasomAM dAnAdika dharmanuM ArAdhana ane zrI saMghapUjA vizeSa prakAre karavI. A pramANe karanAra saMghapati devatAone paNa pUjya thAya che ane koi saMghapati te bhavamAM to koi trIje bhave siddha thAya che. zrI RSabhadeva paramAtmAnA zrImukhethI saMghapatino Avo apAra mahimA sAMbhaLIne bharatezvare namaskAra karI, bhaktipUrvaka kahyuM ke, 'he svAmI ! Apa mArI upara prasanna thAo ke jethI huM saMghapatinuM nirmalapada prApta karuM.' te sAMbhaLIne prabhue indrAdikadeva ane saMgha sAthe uThIne bharatanarezvara upara akSata sahita vAsacUrNano nikSepa karyo. zakrendre divyamALA maMgAvIne bharatanarezvara ane tenI patnI subhadrAne paherAvI, pachI bharata mahArAjA sarva sAmaMtonI sAthe mArgamAM aneka rAjAothI pUjAtA ayodhyAnagarImAM pAchA AvyA. tyAM AvIne bahumAnapUrvaka sarva sthAnomAM zrI saMghone bharatanarezvare AmaMtraNa karIne bolAvyA. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 93
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghayAtrAnA prAraMbhamAM ayodhyAnagarInA jinacaityomAM aSTAdrikA mahotsava karAvyo. gaNadhara bhagavaMtone potAnA ghare bhaktipUrvaka AmaMtraNa ApIne bhAvapUrvaka sanmAna - vaMdana karyuM tathA sarva vighnonA nAza mATe zAMtikarma karAvyuM. gaNadharadevonA maMtrothI nirvighna yAtrA karAvavA devatAo pratyakSa thayA. indra suvarNanA devAlaya sAthe zrI AdinAtha prabhunI pratimA bharatane arpaNa karI. A avasare bharatanarezvare zakrendrane pUchyuM ke, "zrI AdinAtha prabhu pote sAvadyarahita che, chatAM temaNe sAvadya kriyAvALA saMghapatinA padano mane kema upadeza karyo? AraMbha karavAmAM puNyasiddhi kevI rIte thAya ? tenuM samAdhAna tame mane kaho." tyAre zakrendra bolyA, 'bharatezvara ! je karma atizaya zuddhabhAvanuM kAraNa hoya, vaLI bahu puNyavALuM ane alpa sAvaghavALuM hoya te karma gRhasthane AdaravA yogya che. kAraNa ke prAyaH gRhasthone pUjAdika sarva dharmakArya sAvaghavALuM hoya che ane svAdamAM kaDavAM paNa pariNAme hitakArI auSadhanI jema sAvadya kriyAvALA dharmakRtyothI pariNAme AtmAne mahAna lAbha prApta thAya che. kemake, temAM pApa to lavamAtra hoya che. paraMtu dAna, zIla, abhaya, prabhAvanA - bhAvanA vagerethI mahApuNya thAya che. A rIte zAsananI prabhAvanA je AtmA saralatApUrvaka sarva prakAranAM sAdhanothI kare che, te AtmA paNa svarga ane mokSanuM sukha upArjana kare che. mATe tIrthayAtrA ane pratiSThAdi karma sAvaghathI thatAM hovA chatAM te sAvadhano leza paNa bahu puNyane ApanAra hovAthI AdaravA yogya che. * A avasarpiNImAM prathama tIrthayAtrA mATe saMgha sahita bharatezvaranuM prayANa: A pramANe zaMkAnuM nivAraNa karI, indra mahArAjA anujJA laI potAnA sthAnake gayA. pachI bharata cakravartIe zubha divase prayANa karyuM. pahelA mukAme pahoMcyA. tyAM vaddhakira karelA maNiratna ane suvarNamaya bahAranA AvAsamAM saMgha sAthe nivAsa karyo. madhyamAM prabhunuM suvarNamaya devAlaya, dakSiNa bAjue pauSadhAgAramAM vizAla munigaNa sahita gaNadhara bhagavaMto, DAbI tarapha bharata cakravartInuM nivAsasthAna hatuM. tenI AsapAsa bIjA yAtrikonA AvAso. A rIte mArgamAM dareka mukAme saMghano paDAva thato. cAraNa tathA baMdIjanonI jema devatAo - "he bharata rAjA ! jaya pAmo, ghaNuM jIvo ane AnaMda pAmo." evI AziSa ApI harSapUrvaka stuti karatA hatA. bharata rAjA sthAne sthAne ane nagare nagare devagurunI pUjA ane zrIjinacaityono uddhAra karatA, dezadezanA rAjAonA vividha bheTAne grahaNa karatA, eka eka yojanA pramANa prayANa karatA, aneka dezone oLaMgatA anukrame saurASTra dezamAM AvyA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 94
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ bharata rAjAne saMghapati tarIke AvatA jANI, temano bhatrIjo - saurASTranA adhipati surASTra rAjAnA putra zaktisiMhe bharatanI sanmukha AvIne bhaktipUrvaka namana karyuM. tene bharatezvare harSathI kahyuM, A dezanuM "surASTra' evuM nAma saphaLa che. kAraNa ke jyAM anya dezavAsIone duSmApya evuM mahApavitra zatruMjaya tIrtha che. sadAkAla A tIrthanI sevA karanAra tamane dhanya che. kAraNa ke A girirAjanI chAyA paNa pApa ane tApane dUra kare che. ahIM je vRkSo, pazuo, paMkhIo che, teo paNa puNyavAna che. jayAre amArA jevA dUravAsI to tene vAraMvAra joI paNa nathI zakatA.' A rIte prItipUrvaka tene bolAvI AbharaNAdikathI tenuM sanmAna karyuM. pachI uMcA zikharothI jANe yAtrikone AvakArato hoya, evo puMDarIkagiri dUrathI joine bharatezvara romAMcita thayA. * gaNadhara bhagavaMte batAvelI girirAja pUjanavidhi : tyArabAda gajaratna uparathI nIce utarIne bharata rAjAe harSathI, bhaktithI gaNadhara mahArAjAne vaMdana karIne pUchyuM ke, "A parvatanI pUjA kevI rIte karavI ? ane ahIM kai kriyA karavI ? te kRpA karIne mane kaho !" tyAre gaNadhara bhagavaMtomAM mukhya evA zrI nAbhagaNadhare avadhijJAnathI jANIne bharatane kahyuM, "he narezvara ! jayAre A girirAjanAM darzana thAya tyAre prathama tene namaskAra karavo. je koI girirAjanAM prathama darzananI vAta jaNAve, tene kAMipaNa prItidAna ApavuM. kAraNa ke te puNyanI vRddhi mATe thAya che. jayAre A girirAjanuM prathama darzana thAya, tyAre A girine suvarNathI ane maNiratnAdikathI vadhAvavo. pachI pRthvI para mastaka aDe e rIte paMcAMga namaskAra karI prabhunAM caraNonI jema girine namaskAra karavo. pachI te ja sthAne saMghano paDAva karI sadbhakti vaDe zobhatA saMghapatie te divase upavAsa karavo ane snAna karI vastrAlaMkAra dhAraNa karI, patnI sahita devAlayamAM manohara snAtrapUjA karavI. pachI saMgha sAthe suvarNanuM dhUpadhANuM dhAraNa karI, maMgaladhvani sahita dhavala gItonAM uccAra karavApUrvaka yAcakone dAna ApatAM zrI zatruMjayagirinI sanmukha thoDuM cAlI, tyAM bhUmi upara motIno ke cokhAno eka svastika kuMkumamaMDala upara karavo ane tyAM pUjA utsava karavo. tyArabAda bhujelA, rAMdhelA ke taiyAra karelA naivedyothI, rUpA tathA suvarNathI ane vastrAlaMkAra tathA puSpamAlAthI prathama pUjana karavuM. pachI sAdhamika vAtsalya, saMghapUjA ane devAlayamAM saMgIta-nRtyAdi karavA. te samaye bIjA paNa zubha bhAvanAvALA AtmAoe vastrAlaMkAra ane puSpamAlAothI patnI sahita saMghapatine zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 95
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahumAnapUrvaka pUjavA. te divase sarva saMghavAsIoe miSTabhojana jamI dharmasaMbaMdhI kathA ane gurusevA karatAM tyAM ja rahevuM.' girirAjanI prathama bhakti : A pramANe sAMbhaLI AnaMda pAmelA bharatezvare girirAjanI najIka saMghano paDAva karAvyo. pachI patnI sahita snAnathI zuddha thaI, zuddha vastro paherI devAlayamAM AvyA. tyAM gaNadhara bhagavaMtanI sAkSIe puSpo, akSata tathA stuti vaDe prabhunI pUjA karI, saMgIta-nRtya karyuM. tyArabAda gaNadhara bhagavaMte kahela vidhi pramANe eka pavitra sthAna upara maMDala karI, motIno svastika karyo. naivedyo mUkyA. pachI paMcAMga praNAma karI, tIrthanI A pramANe stuti karI : traNe lokamAM rahelA nAgakumArAdika cAre prakAranA devo ane manuSyo je tIrtharAjane sadA seve che, te tIrtharAjane namaskAra ho ! je tIrtha anAdikAlathI anaMta, akSaya, nitya ane anaMta phaLa ApanAruM che, te tIrthane namaskAra ho ! jyAM anaMta tIrthakaro siddha thayA ane thaze, temaja je muktinuM krIDAgRha che, te tIrtharAjane namaskAra ho ! girirAjanI A pramANe stuti karIne zrI nAbhagaNadharane paNa namaskAra karyo. namana karatAM bharatanarezvaranI pITha upara gaNadhare potAno hAtha mUkyo. tethI manamAM saMtoSa pAmIne bharatezvare dharmadhyAnamAM rahI, te divasa tyAM ja pUrNa karyo. bIje divase prAtaHkAle saMghasahita caityamAM jaI tIrthakara bhagavaMtane, tyArabAda gaNadhara bhagavaMtane vaMdana karIne bharatezvare pAraNuM karyuM. pachI puMDarIkagirinI najIka vinItAnagarI jevuM eka nagara racAvyuM. te nagaramAM sthAne sthAne vAvaDI, kUvA, sarovara, hoja vigere jaLAzayo, manohara udyAno, devamaMdiro vigere zobhI rahyA hatA. AvA nagarane jovAthI khUba AnaMda thato hato. tethI bharatezvare tenuM nAma AnaMdapura rAkhyuM ane saurASTra dezamAM AveluM hovAthI e nagara zaktisiMhane arpaNa karyuM. tyArabAda tIrthayAtrA karavAmAM utsuka evA bharatanarezvara zrInAbhagaNadhara pAse AvyA, eTale gaNadhara mahArAja sarva munionI sAthe AgaLa cAlyA. emanI pAchaLa bharata rAjA cAlyA. temanI pAchaLa girirAjane joto sakaLa saMgha cAlyo ane badhA sAthe girirAja caDavA lAgyAM. temAM bharata mahArAjA uttara bAjunA mArge caDatA hatA ane bIjA sarve potapotAnI zakti pramANe jude jude mArge caDatA hatA. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 96
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ * cillaNa sarovara : te vakhate bhagavAna zrI RSabhadeva svAmInA sudhama gaNadharanA cillaNa nAme utkaTa tapasvI ziSya lokothI vIMTAine pazcima mArgathI giri para caDatA hatA. sarva zrAvako dasa yojana sudhI caDyA, tyAre temane ghaNI tRSA lAgI. tethI teoe cillaNa munine kahyuM ke, "he mahArAja ! prANane harI le tevI tRSA amane lAgI che. jala vinA amArA prANa bhagavaMtanAM caraNakamalonAM darzana vinA atyAre ja cAlyA jaze.' A pramANe yAtrika lokone myAna thayelA joi, te tapasvI munie temane pANInuM sthAna batAvyuM. te joine teo bolyA, "he svAmI ! ATalA jalathI amArI saunI tRSA chIpAya tema nathI." te sAMbhaLI saMghanuM hita icchatA te cillaNa maharSie tapolabdhithI tyAM eka suMdara sarovara utpanna karyuM. te sarovara joI loko khuza thayA. A rIte saMgha lokonAM AgrahathI cillaNa munie tapazaktithI e sarovara banAvyuM. tethI te sarovaranuM cillaNa sarovara evuM nAma prakhyAta thayuM ane te ghaNuM pavitra gaNAya che. e sarovaranAM darzanathI, snAnathI, pAnathI ane te jaLa vaDe prabhune snAtrAbhiSeka karavAthI sarva pAponI zuddhi thAya che. enAM jaLathI snAna karI je prabhunAM caraNonuM prakSAlana kare che. te puruSa ekAvatArI thaI mukti pAme che. AvA prabhAvazALI sarovaranAM jalanuM pAna karI, saMghanA loko sajaja thayA ane tenA zItala pavana vaDe vizrAMti pAmelA sukhethI prathama zikhara upara caDyA. * "sarvatIrvAvatAra' mahAkuMDano jIrNoddhAra : A bAju uttara taraphanA mArgethI girirAja upara caDatAM bharata rAjAe pathikajanonA paritApane haranAra, lakSmIvilAsa nAmanuM eka vana joyuM ane tyAre sUrya AkAzamAM madhyamAM Avelo hovAthI tApane dUra karavA te suMdara udyAnamAM vAddhakaratna pAse tyAM saMghano paDAva karAvyo. yAtriko tyAM harSathI khelavA lAgyA ane bharata cakravartI paNa zaktisiMhane sAthe laI te lakSmIvilAsa vanamAM gayA. tyAM temaNe eka kuMDa joyo. te kuMDa zatapatra vagere vividha jAtinA kamalothI ane haMsothI manohara lAgato hato. te joine AnaMda pAmelA cakravartIe zaktisiMhane te manohara kuMDanA prabhAva viSe pUchayuM. tyAre zaktisiMhe kahyuM, "svAmI ! eka vakhata ApanA pUjya pitAzrI RSabhadeva bhagavaMta ahIM padhAryA hatA. tyAre huM paNa ahIM Avyo hato. prabhune meM A kuMDanuM mAhAbhya pUchyuM hatuM. tyAre prabhue kaheluM ke huM kahuM chuM, ke... zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 97
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ A mahAkuMDa sarvatIrvAvatAra nAmathI prakhyAta che. pUrve utsarpiNIkAlamAM A giri upara kevaLajJAnI nAmanA pahelA tIrthaMkara pAse saudharmapati AvyA hatA. temaNe tIrthaMkaradevanI bhakti mATe A kuMDamAM gaMgA, siMdhu ane pahada vigere tIrthonAM jaLa nirmANa karyA hatA. tethI A kuMDanAM jalathI prabhuno snAtrAbhiSeka karavAthI pApa nAza che, muktiphaLanI prApti thAya che. prabhunAM caraNane prakSAlana karavAthI pavitra thayelA A kuMDanAM jalathI ati dArUNa viSanI pIDA nAza pAme che tathA aneka prakAranI Adhi kSaya pAme che. kAMti, kIrti, buddhi ane dhRti vRddhi pAme che. jo ke ghaNo kALa thavAthI A kuMDa jIrNa thayo che, to paNa teno prabhAva vizeSa che.' A pramANe kuMDano prabhAva jANIne bharatezvare vaddhakiratna pAse te kuMDa sajja karAvyo. tyArathI te prabhAvika kuMDa "bharatakuMDa' nAmathI vikhyAta thayo. tyAM te rAtri pasAra karI, prAtaHkAle saMghasahita bharatezvara pahelA zikhara upara AvyA.te vakhate bharata pratyenA snehathI prerAyelA saudharmapati - indra saMghane jovAnI icchAthI tyAM AvyA ane bharata tathA indra paraspara AnaMdathI bheTI paDyA. zrInAthagaNadharanI sAthe baMnee girirAjanA mukhya zikharanI sparzanA karI, rAyaNa vRkSane pradakSiNA dIdhI. te vRkSanI nIce maNimaya maMDala upara bhagavAna zrI RSabhadeva svAmInI pAdukA - je indra pote karAvelI hatI te batAvI. eTale bhArate pAdukAne namaskAra karyA. sAkSAt anaMtajJAnathI ujajavala zrI RSabhadevane manamAM ciMtavI te prabhunAM caraNanA pratikarUpa te sthAnane bharatezvare praNAma karyA tathA bhaktithI caMdanabarAsa vaDe pAdukAne vilepana karI, pArijAta ane gulAbanA puSpothI pUjA karI. 0 prathama uddhAka : bharata mahArAja re ( zatruMjaya tIrtha upara railokyavibhrama jinaprAsAda Indra madhuravANIthI kahyuM ke, "kAlanA prabhAve manuSyo uttarottara hIna guNavALA thatA jAya che, tethI A giri para prabhunI mUrti vinA koi tenI zraddhA karaze nahIM. prabhunAM caraNathI pavitra thayelo A girirAja svayaM tIrtharUpa che, to paNa lokonI bhAvanAthI vizeSa prakAre zuddhi mATe ahIM zrI jinezvarano eka bhavya prAsAda thavo joie. je je tIrthakaro je je kAlamAM vidyamAna hoya, te te kAle te te tIrthakaronI mUrtio pratiSThita thAya che. hAla zrI RSabhadeva svAmI jayavaMtA varte che. mATe teonI mUrtisahita A tIrthAdhirAja para vinItA nagarInA caitya jevuM eka jinamaMdira tame zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 98
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAvo athavA jema bAhubalie takSazilApurI vasAvI, tyAre corAzI maMDapathI maMDita evo mahAna jinaprAsAda karAvyo che, tevo ahIM eka jinaprAsAda karAvo. indranA AvAM vacano sAMbhaLI, bharata rAjAe vardhvakiratnane AjJA karI. divya zaktivALA vaokIe alpa samayamAM maNiratnothI zobhato trilokyavibhrama" nAme eka prAsAda banAvyo. coryAzI maMDapo yukta te prAsAda eka koza UMco, be koza lAMbo ane eka hajAra dhanuSya pahoLo hato. tenI AsapAsa lAkhkho gokhalAo, ratnamayI vedikAo, jALIo ane aneka aTArIo zobhI rahI hatI. tenI madhyamAM RSabhadeva prabhunI caturmukhavALI ratnamaya tejasvI mUrti hatI ane pratimAnI baMne bAjue gaNadhara bhagavAna zrI puMDarIkasvAmInI adUbhUta mUrtio hatI tathA kAyotsarga rahelI prabhuzrI RSabhadeva svAmInI mUrti ane tenA baMne paDakhe khagra kheMcIne rahelA nami-vinaminI mUrti birAjamAna karAvI. te maMdiramAM eka bAju traNa gaDhanI vacce rahelA kevaLajJAnI caturmukha prabhu dharmatattvanI dezanA ApatA hoya tevI mUrti birAjamAna karI. temanI AgaLa zrIyugAdiprabhu upara daSTi rAkhI, aMjalI joDI, UbhelI potAnI mUrti paNa bharate sthApanA karI. te sivAya zrI nAbhirAjA, marUdevAmAtA ane bIjA pUrvajonI paNa ratnamaya mUrtio bharatanarezvare bharAvIne te judA prAsAda karAvI temAM pratiSThita karAvI. temaja te caityamAM sunaMdA ane sumaMgalAmAtAnI maNi-ratnamaya mUrti, brAhmI-suMdarInI mUrtio paNa birAjamAna karAvI. tyArabAda tyAM bIjA navA maMdiro karAvIne temAM bhAvI ajitanAtha svAmI Adi trevIsa tIrthakaronA biMbone potapotAnA varNa ane dehamAna pramANa zAsanadevatA sahita sthApita karyA. temaja bharate potAnAM bIjA baMdhuonI paNa maNiratnamaya mUrtio karAvIne navA prAsAdamAM goThavI. * bharata cakravartIe karAvelo pratiSThA mahotsava : A pramANe vividha prakAranAM caityo karAvIne kArya pUrNa thaye bharata cakravartIe te kArya karanArA zilpIo, citrakAro, rakSako ane pUjakonuM sanmAna karyuM. zrI jinezvarAdikanI nityapUjA mATe jhArI, thALa, kalaza, chatra, cAmara, dIpaka, AbhUSaNa ane AratI vagere sarva prakAranI suMdara sAmagrI tyAM dareka caityamAM mUkI. hAthInA vAhanavALo, be jamaNI bhujAmAM varadAna ane akSamAlA ane be DAbI bhujAmAM bIjoru ane pAza dhAraNa karanAro, tapelo suvarNa jevA varNavALo gomukha nAmano yakSa te zatruMjaya tIrthano rakSaka thayo. tema ja suvarNa varNavALI, garuDa para besanArI, cAra jamaNI bhujAomAM zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 99
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ varadAna, akSamALA, cakra ane pAza tathA cAra DAbI bhujAomAM dhanuSya, vaja, cakra ane aMkuza dharanArI apraticakra cakrezvarI nAme zAsanadevI te tIrthanI rakSaNa karanArI thai. pachI zubha divase bAhubali muni, zrInAbhagaNadhara, nami-vinami ane AcAryadevo temaja indrAdika devo tyAM bhegA thayA. gurumahArAje sUcavelAM aMjanazalAkA vidhimAM joitA sarva upakaraNo indranI AjJAthI Abhiyogika devoe bhaktipUrvaka turata ja tyAM hAjara karyA. zAstramAM kahela vidhi pramANe maharSioe zAMtikarmapUrvaka caityomAM pratimAonI pratiSThA karI. sUrimaMtrathI abhimaMtrita karela pavitra vAsapUrvakanA akSato dhvajAdaMDa ane pratimA upara harSathI nAkhyA. te sAthe saMghe paNa vAsacUrNano kSepa karyo. A pramANe karelA pratiSThA mahotsavathI sarva adhiSThAyaka devo pratyakSapaNe tyAM AvIne rahyA. tyArapachI cakravartIe maMtroccArapUrvaka suvarNa-ratnamaya kalazo vaDe prabhuno snAtra mahotsava karyo. sugaMdhI kapUra, agarU, kastUrI ane caMdanAdithI prabhunI pratimAne vilepana karyuM. vividha prakAranA sugaMdhita puSpothI sarva indroe ane cakravartI vageree prabhunI pUjA karI. tyArabAda dhUpa, dIpa, pUjA karIne akSata, phaLa, naivedya vigere prabhunI AgaLa dharyA. pachI bharatezvare prabhu samakSa AratI, maMgaladIpa utAryA. A rIte aMga tathA agrapUjA karI parama harSa pAmelA bharatezvare be hAtha joDI bhAvapUjArUpI A pramANe stuti karI : he nAtha ! buddhirUpa dhanathI rahita huM kyAM ? ane guNanA sAgara Apa kyAM ? to paNa ApanI bhaktithI vAcALa thayelo huM yathAzakti ApanI stavanA karuM chuM - he jagapUjaya Apa anaMta, anAdi ane arUpI cho. yogIo paNa ApanA yathArtha svarUpane jANI zakatA nathI. he anaMtajJAnarUpa mAhAbhyanA sAgara, cAritramAM catura ane jagatamAM dIpakarUpa evA he prabhu ! Apane amArA namaskAra ho. he zatruMjayatIrthanA ziroratna ! zrI nAbhirAjAnA kuLamAM sUryarUpa prabhu ! Apane namaskAra ho. he nAtha ! huM svargasukhane, mokSane ke mAnavalakSmIne mAMgato nathI, paNa ApanAM caraNakamaLo sadA mArA hRdayamAM vaso, evI ApanI pAse huM yAcanA karuM cuM.' A pramANe bhaktithI prabhunI stuti karI, paMcAMga praNAma karyA. pachI A avasarpiNI kALamAM prathama siddha thayelA RSabhadeva bhagavaMtanI mAtA zrI marUdevAnI pUjA karIne stuti karI ke, "A vizvane aMtaraMga zatruothI parAbhava pAmatuM joI sarva jagatane abhaya ApanAra jagatpati RSabhadevane potAnA udaramAM dhAraNa karanAra zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 100
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ marUdevA mAtA...! Apane huM anekavAra namaskAra karuM chuM. jagatamAM ApanA jevI koI bIjI paramayogaparAyaNa nArI nathI, ke jeNe gajendra para besIne potAnA aMtaHzatruone haNyA ane bahu vAtsalyabhAvane lIdhe potAnA putranuM sukha jovA agresara thaI mokSamAM padhAryA, evA jagadIzajananI he marUdevAmAtA ! Apane huM praNAma karuM chuM, Apa mane nitya maMgalarUpa ho.' A pramANe stuti karI, brAhmInA caityamAM AvyA. tyAM pUjA karIne stuti karI, je sthira svabhAvI, bhavabhayane haNanArA, sura-narasamUhathI pUjita che. jenuM rUpa maMtrasvarUpI che, tevA vizvamAtA jagadIzaputrI zrI brAhmIne huM namaskAra karuM chuM. parama samAdhiparAyaNa yogIo jene hRdayakamalamAM rAkhI niraMtara smaraNa karavA dvArA ajJAnane dUra karI tattvane jANe che, te ujjavala zIladhArI bhAratIne huM namaskAra karuM chuM. Apa mArA vinonI zAMti mATe thAo.' A pramANe stutipUrvaka praNAma karI, suMdarInA caityamAM AvyA. tyAM suMdarInI pratimAnI pUjA karIne stuti karI, "he suMdarI ! tame pRthvInA AbhUSaNarUpa cho. nIcavaMzamAM utpanna thayelo puruSa paNa tamArA lezamAtra AzrayathI kulIna, buddha ane vRddhajanane sevavA yogya thaI jAya che. he devI ! tamArI kRpAthI A jagata sarva manoratha pUranAra ane sarva janane sevya thAya che. jagatane hitakArI ane AdinAtha prabhunA sAgaramAMthI utpanna thayelI lakSmIrUpa he devI suMdarI ! tame ja buddhirUpa, dhRtirUpa ane matirUpa cho. tethI tamArI ame stuti karIe chIe." A pramANe stuti karI, pharI jinezvaradevanI pUjAmAM tatpara thayA. tyArabAda badhA prAsAdo upara gaNadharadevoe pratiSThita karelI suvarNa, rUpya ane vastramaya dhajAo caDAvI. pachI gurumahArAjane pradakSiNA daI teonAM caraNanI paNa pUjA karI. tyAre zrInAbhagaNadhara harSapUrvaka bolyA, "he rAjA ! sUrimaMtrathI pratiSThita, daSTidoSane dUra karanAruM ane gurunA karakamalathI thayeluM A tilaka tane maMgala Apo.' A pramANe kahI bharatanA lalATa upara caMdananuM tilaka karyuM. pachI bharatezvare "phacchAmi kSamAzramaUT vaMDituM' ema kahI paMcAMga praNAma karyA ane vANIrUpa sudhAnuM pAna karavA bharata rAjA teonI AgaLa prasannatApUrvaka beThA. eTale zrInAbhagaNadhare dezanA zarU karI. zrInAthagaNadharanI dezanA : jinapUjA ane sAta kSetranuM mAhAbhya varNana jeo A lokamAM zrI jinezvara bhagavaMtane pUje che, te manuSyo ja dhanya che, zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 101
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ je prANI zubhAzaya vaDe sAtakSetramAM saddavyarUpI bIja vAvI, AdarapUrvaka tenuM siMcana karyA kare che, te lokAgrane pAme che. te sAta kSetromAM 1. jinamaMdira, 2. jinabiMba ane trIjuM kSetra - jinAgama che. samyagRjJAna vinA AtmA saMsAramAM paribhramaNa kare che ane samyagujJAnathI AtmA mokSasukhane pAme che. te samyajJAna zrI jinezvaradevanA Agama - siddhAMtanI ArAdhanAthI prApta thAya che. te ArAdhanA dravyathI ane bhAvathI ema be prakAre thAya che. temAM dravya ArAdhanA - zrutanI jemAM sthApanA che, te zrutajJAnanA pustakone sArA pothIbaMdhano, sArA pAThA, suMdara dorI, pAnAnI rakSA thAya, tevuM vIMTaNuM (kavaLI) karavAthI, tema ja jJAna pAse dIpaka, dhUpa, aSTamaMgala, saMgIta, phaLa, puSpa, akSata dharavA ityAdi rIte pUjA karavAthI thAya che ane samyagrajJAna sAMbhaLavuM, te para zraddhA rAkhavI, bhaNavuM, bhaNAvavuM ane jJAna bhaNanArAonI bhakti karavI e jJAnanuM bhAva-ArAdhana kahevAya che. A pramANe karelI jJAnanI ArAdhanA saMsAranI jaDatAne nAza karanArI ane kevaLajJAna ApanArI thAya che. * caturvidha saMgha svarUpa anya cAra kSetra (4 thI 7) : caturvidha saMghanI pUjA ane upAsanA lokottara sukha ApanArI che. jene ghera saMgha Ave, tenA hAthamAM ciMtAmaNi ratnanI prApti thai che, AMgaNe kalpavRkSa phaLyuM che, AgaLa kAmadhenu rahelI che. ema samajavuM. jenA AMgaNAmAM caturvidha saMgha Ave che, tenuM kula niSkalaMka thAya che. saMghanA caraNanI raja je mastake sparza kare che, te pavitra puruSane tIrthasevAnuM phaLa maLe che. phaLa, mukhavAsa, vastra, bhojana, caMdana ane puSpothI je saMghanI pUjA kare che, te A mAnavajanmanuM phaLa prApta kare che. "he bharata cakravartI ! A sAta kSetro jainazAsanamAM sadA phaLadAyaka che. temAM jo bhaktipUrvaka potAnI saMpattinA dAnarUpa bIja vAveluM hoya to temAMthI nirvine udayakArI phala prApta thAya che." A pramANe dezanA - amRtane sAMbhaLI bharatezvara khUba harSita thayA. pachI vaMdana karI, vANInuM smaraNa karatAM potAnA sthAnake gayA. tyAM jamI, ArAma karI, uThIne somayazA, zaktisiMha ane suSeNa vagerenA parivAranI sAthe zakrendranA AvAsamAM AvyA. tyAM zakra ane bharata cakravartI baMne eka Asana upara beThA. baMnenI vacce aneka prAsaMgika vAto cAlatAM samaya joI indra mahArAje bharatane kahyuM ke, "bhagavAna zrI RSabhadeva svAmI amArA pUjaya che, temanA ame sevako chIe ane te prabhunA putra tame cakravartI cho, caramazarIrI cho, tIrthano uddhAra karanArA tathA saMghanA adhipati zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 103
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ je prANI zubhAzaya vaDe sAtakSetramAM saddavyarUpI bIja vAvI, AdarapUrvaka tenuM siMcana karyA kare che, te lokAgrane pAme che. te sAta kSetromAM 1. jinamaMdira, ra. jinabiMba ane trIjuM kSetra - jinAgama che. samyagRjJAna vinA AtmA saMsAramAM paribhramaNa kare che ane samyagajJAnathI AtmA mokSasukhane pAme che. te samyajJAna zrI jinezvaradevanA Agama - siddhAMtanI ArAdhanAthI prApta thAya che. te ArAdhanA dravyathI ane bhAvathI ema be prakAre thAya che. temAM dravya ArAdhanA - zrutanI jemAM sthApanA che, te zrutajJAnanA pustakone sArA pothIbaMdhano, sArA pAThA, suMdara dorI, pAnAnI rakSA thAya, tevuM vIMTaNuM (kavaLI) karavAthI, tema ja jJAna pAse dIpaka, dhUpa, aSTamaMgala, saMgIta, phaLa, puSpa, akSata dharavA ityAdi rIte pUjA karavAthI thAya che ane samyajJAna sAMbhaLavuM, te para zraddhA rAkhavI, bhaNavuM, bhaNAvavuM ane jJAna bhaNanArAonI bhakti karavI e jJAnanuM bhAva-ArAdhana kahevAya che. A pramANe karelI jJAnanI ArAdhanA saMsAranI jaDatAne nAza karanArI ane kevaLajJAna ApanArI thAya che. * caturvidha saMgha svarUpa anya cAra kSetra (4 thI 7) : caturvidha saMghanI pUjA ane upAsanA lokottara sukha ApanArI che. jene ghera saMgha Ave, tenA hAthamAM ciMtAmaNi ratnanI prApti thaI che, AMgaNe kalpavRkSa phaLyuM che, AgaLa kAmadhenu rahelI che. ema samajavuM. jenA AMgaNAmAM caturvidha saMgha Ave che, tenuM kula niSkalaMka thAya che. saMghanA caraNanI raja je mastake sparza kare che, te pavitra puruSane tIrthasevAnuM phaLa maLe che. phaLa, mukhavAsa, vastra, bhojana, caMdana ane puSpothI je saMghanI pUjA kare che, te A mAnavajanmanuM phaLa prApta kare che. "he bharata cakravartI ! A sAta kSetro jainazAsanamAM sadA phaLadAyaka che. temAM jo bhaktipUrvaka potAnI saMpattinA dAnarUpa bIja vAveluM hoya to temAMthI nirvighna udayakArI phaLa prApta thAya che." A pramANe dezanA - amRtane sAMbhaLI bharatezvara khUba harSita thayA. pachI vaMdana karI, vANInuM smaraNa karatAM potAnA sthAnake gayA. tyAM jamI, ArAma karI, uThIne somayazA, zaktisiMha ane suSeNa vagerenA parivAranI sAthe zakrendranA AvAsamAM AvyA. tyAM zakra ane bharata cakravartI baMne eka Asana upara beThA. baMnenI vacce aneka prAsaMgika vAto cAlatAM samaya joI indra mahArAje bharatane kahyuM ke, "bhagavAna zrI RSabhadeva svAmI amArA pUjaya che, temanA ame sevako chIe ane te prabhunA putra tame cakravartI cho, caramazarIrI cho, tIrthano uddhAra karanArA tathA saMghanA adhipati zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 103
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ cho, tethI tame mArA anujabaMdhutulya sarvathA pUjanIya cho. tame karelI jinapUjAne loko paNa anusaraze. tethI vizeSa prakAre mArI karelI jinapUjAne tame anusaro. A rIte indre kahevAthI bharatanarezvare potAnI saMmati darzAvI. tyArabAda devonI sAthe indre vividha puSpAdi vaDe vidhipUrvaka jinezvara devanI pUjA karI, kSIrasAgaramAMthI tatkALa kalazomAM jala bharI lAvI, harSapUrvaka te jalathI prabhuno abhiSeka karyo ane satpAtromAM dAna ApyuM. tyArathI adyApi lokomAM indra mahotsava pravarte che. mahAna puruSo jema pravarte che, tema loko paNa tene anusare che. tyArabAda indranI AjJAthI apsarAoe ane gaMdharvadevoe prabhu pAse saMgIta karyuM. kharekhara ! gIta trailokyane vaza kare che, sarvajanane AnaMda pamADe che. AthI jo jinapUjAmAM bhAvapUrvaka gIta thayuM hoya to te sarva pApane hare che. tyArabAda bharatezvare te tIrthamAM zuddha, anna, vastra ane pAnAdikathI aneka saMyamI munivaronI bhakti karI. suvarNa, rUpya, ratna, jala, anna ane vastrAdikanAM dAna karI yAcakonuM dAridraya dUra karyuM ane zrI zatruMjaya tIrthanI pUjA mATe bharatanarezvare samagra surASTra deza arpaNa karyo. tyArathI te deza 'deva deza' nAmathI vikhyAta thayo. eka vakhata bharatanarezvara ane zakrendra paraspara vArtAlApa karI rahyA hatA tyAre vimalagirinAM baMne zikharonI madhyamAM rahelI pavitra nadIne joi bharatanarezvare zakrendrane pUchyuM ke, A kai nadI che ?' indre kahyuM : 'A zatruMjayA nAme nadI che ane zatruMjaya girirAjanA AzrayathI lokamAM A nadI gaMgAthI paNa adhika phala ApanArI che. pUrve gai covIzImAM 'kevalajJAnI' nAme prathama tIrthaMkara thai gayA. temano snAtra mahotsava karavA mATe izAnapatie gaMgA nadI pragaTa karI hatI. te vaitADhya parvatathI mAMDIne A pRthvInI aMdara guptarUpe vahetI hatI. pachI keTaloka kAla bAda te nadI zatruMjayagirinI pAse pragaTa thavAthI te zatruMjayAnA nAme prasiddha thayela che. jenA jalasparzathI kAMti, kIrti, lakSmI, buddhi, dhRti, puSTi temaja samAdhi prApta thAya che. aneka siddhio vaza thAya che. haMsa, sArasa ane cakravAka vagere je pakSIo tenAM jalano sparza kare che, te pakSIonAM pApa paNa dUra thAya che. A saritAnI mATI zarIra upara lagADavAthI zarIranA rogo dUra thAya che ane kAdaMba jAtanI auSadhi sAthe agnimAM dhamavAthI te mATI suvarNarUpa thai jAya che. je A pavitra nadInA tIranA vRkSonAM phaLa ja mAtra vApare che ane cha mAsa sudhI A ja nadInuM jala pIe, te lokonA vAta, pitta ane kuSTAdika rogo nAza pAme che. tenA jaLamAM snAna karavAthI pApa cAlyA jAya che. A nadInA mAhAtmyane aMge huM kahuM chuM te kathA zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra - 104
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ tame sAMbhaLo ! A drahanA prabhAvazAlI jalanAM sparzathI zAMtana rAjAnA putro sukha pAmyA hatA. tethI kathA A pramANe che. zAMtana rAjAnI kathA bharatakSetra. zrIpura nAme nagara. zAMtana nAmano rAjA. suzIlA rANI. eka vakhate suzIlAe svapnamAM dhUsaravarNI dhUmaketu joyo. te svapnanI vAta potAnA priyapati zAMtanane kahI. anukrame te svapnane anurUpa evo zyAmavarNavALo putra thayo. te putrano janma thatAM ja rAjayalakSmIonuM mukhya aMga - hAthIonuM sainya kSaya pAmI gayuM. punaH duHsvapnane anusAra tene bIjo putra thayo. tenI garlotpattithI ja azvasenAno kSaya thaI gayo. tevI rIte trIjo putra thatAM te rAjAnI sarva saMpattino nAza thaI gayo. cothA putranI vAta sAMbhaLatAM ja tenA zatruoe apAra sainyathI zrIpuranagarane gherI lIdhuM. te vakhate kSINa thayelo zAMtana rAjA rANI suzIlA ane putrone lai koi sthAne nAsI gayo. nIla, mahAnala, kAla ane mahAkAla evA nAmanAM te cAre putro sAte vyasanomAM cakacUra thayA. sAta vyasana anya vyasanonuM mULa jugAra che. jugAramAMthI saghaLA vyasano utpanna thAya che. mATe baMne lokanuM ahita karanArA jugAranA vyasanane vivekI AtmAoe choDI devuM. ghUtathI dhana, yaza, dharma, baMdhuvarga ane kulano kSaya thAya che. tema ja duHkho ApanArI tiryaMca ane narakagatinI prApti thAya che. je narakamAM javA icchato hoya, "sa" eTale te prANI, "mAM" eTale mane bhajo . e pramANe "mAM" zabda potAnA nAmathI ja potAno artha kahe che. te mAMsano dUrathI ja tyAga karavo. je mAnava jIbhanA rasathI sadA mAMsabhakSaNa kare che, te ziyALa, kUtarA ane pizAca jevA mAMsabhakSaNanA pApathI narakagAmI bane che. mati, zAMti tathA yazane haranAruM madha nAmanuM vyasana anarthonuM mULa che ane mAtA ke patnInuM bhAna paNa bhulAvanAruM che. baMne lokano vighAta karanAra parastrInI prIti tyAga karavA yogya che. niraMtara pApane vaza rahenArI vezyA to jarApaNa prIti karavA yogya nathI. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 105
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ A lokamAM pratyakSa rIte vadha, baMdhanAdikane karanArI ane paralokamAM naraka ApanArI "corI' sabuddhivALA puruSe tyajI devI joie. rAjA corI karanArane kAna, nAka ke hAthapaga kapAvI nAkhavArUpa daMDa kare che ane paralokamAM caMDALa kuLamAM janma thAya che. dharmarUpa vRkSamAM agnirUpa ane sarva vidvAna puruSone niMdanIya zikAra che. je puruSo niraparAdhI jaMtuonI hiMsA kare che, teo duHkha, dAridraya, pIDA ane durgati pAme che. AvA sAta vyasano sevanArA zAMtana rAjAnA te cAre putro anukrame te pApakarmanA udayathI koDha rogavALA thayA. teone laine jaMgalomAM bhamato rAjA koipaNa sthAne sukha pAmyo nahIM. ane duHkhI banelA rAjAne maravAno vicAra Avyo. tethI te eka moTA parvata upara caDyo. tyAM tenI talATInI bhUmimAM eka moTuM jinAlaya teNe joyuM. tarata parvata uparathI utarIne potAnA kuTuMba - parivAra sAthe te caityamAM gayo. tyAM abhuta rUpavALo ane sarva tejano sAra hoya evo eka uttama puruSa prabhunA caraNamAM namaskAra karatAM teNe joyo. tene jotAM rAjAne vizeSa zubha bhAvanA pragaTa thaI ane teNe bhAvapUrvaka prabhune praNAma karyA. rAjAe bhagavaMtane karelA namaskAra mAtrathI te samaye tyAM hAjara rahelA dharaNendra khuza thaIne rAjAne kahyuM ke, huM dharaNendra nAgakumArano indra chuM ane tArI jinabhaktithI khuza thayo chuM. mATe he bhadra ! tuM icchita vara mAga. rAjAe kahyuM, "he puNyAtmA ! tamAruM darzana ja mane saMpattinuM darzaka thayeluM che. huM varadAna pachI mAMgIza, paNa pahelAM to mane kaho ke, jema jema mArA putro thatA gayA, tema tema sarva saMpattino nAza thato gayo, tenuM kAraNa zuM che ? * zAMtana rAjAnA putronA pUrvabhavo : dharaNendra avadhijJAnano upayoga mUkI, temanA pUrvabhavane jANIne kahyuM, 'pUrvabhavamAM A tAro moTo putra koI mahAiTavImAM kSaya nAme bhIla hato. krUra, hiMsA karanAro te eka vakhate tIrthe jatA koI saMghane lUMTIne pAcho vaLI mArgamAM zikAra mATe mRgane zodhavA lAgyo. tyAM dhyAnamAM sthira "zrIsaMyama nAmanA munine joine pUchayuM ke, "ahIMthI haraNa kyAM gayuM ?' paNa te dayALu muni kAMI na bolyA, tyAre "te mRga tuM ja cho.' ema kahI te bhIle temanI upara bANa choDyuM. eTale mo nama:' ema bolatA te maharSi tatkALa prANarahita thayA. tyAMthI AgaLa bhaTakatAM te bhIlane te ja divase koi siMhe mArgamAM ja mArI nAkhyo. te avasare te potAnA pApano pazcAttApa karavA lAgyo ke, "are ! meM pApIe niraparAdhI munine zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 106
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArI nAMkhyA, tenuM A phala maLyuM.' Ama ciMtavato mRtyu pAmyo ane munighAtanA mahApApathI te sAtamI narake gayo. tyAM 33 sAgaropama sudhI ghaNA duHkho sahana karI, tyAMthI nIkaLIne siMha, vAgha vagere aneka bhavo karI, pharI narakamAM gayo. bhIlanA bhAvamAM maraNakAle potAnA duSkRtyanI niMdA karI hatI, te puNya vaDe narakamAMthI nIkaLIne A "nIla" nAme tAro putra thayo che. paNa munivadhanA ghora duSkatanuM phaLa hajI bAkI rahyuM hatuM, tethI tArA rAjyamAM gajasaMpattinI hAni thaI. A mahAnala pUrve "zUra' nAme "kSatriya' hato. kaMkA nAme nagarInA rAjA bhImano te alpa dhanavALo sevaka hato. eka vakhate maMtrIonA viparItapaNAthI tene potAno niyamita garAsa maLyo nahIM. eTale dAridrayathI pIDita thaI te potAne ghera Avyo. bhojana vakhate rasoine te sArI naThArI karavA lAgyo, tyAre tenI strIe kahyuM, svAmI ! gharamAM sArI vastu mane maLatI nathI, eTale huM zuM karuM ? jo tame anAja, ghI vagere sArA lAvo to huM sArI rasoI karuM. te sAMbhaLIne zUrane krodha Avyo ane AvezamAM strI upara eka pattharano ghA karyo. tethI te strI mUcchita thaIne tatkALa mRtyu pAmI. tene eka putrI hatI. teNe moTo kolAhala karyo. te sAMbhaLI nagarano koTavALa tyAM AvI pahoMcyo ane tene rAjA pAse laI gayo. rAjAe zULIe caDhAvavAnI AjJA ApI, eTale koTavALe tarata tene zULIe caDAvyo. te vedanA sahana karatAM karatAM koI muninA mukhethI bolAto navakAra AdarabuddhithI sAMbhaLyo. tyAMthI mRtyu pAmI chaThThI narake gayo. strIhatyAthI bAMdheluM karma bhogavI, navakAra maMtranA zravaNathI he rAjA ! tAre ghera A bIjA putrapaNe mahAnala nAme avataryo che. A tAro trIjo putra kAla, pUrvajanmamAM eka zreSThIno putra hato. te kAmAMdha, agamya strI sAthe gamana karanAro, deva tathA guruno niMdaka ane dharmano ghAtaka hato. dhana ane yauvananA garvathI te mAtA-pitAnI AjJAne mAnato na hato. eka vakhate tenA kukRtyothI kaMTALelA tenA pitAe tene nagaramAMthI bahAra kADhI mUkAvyo. eTale te jaMgalamAM bhaTakavA lAgyo. chevaTe karoLIA ane mukhapAkanA roganI vedanA vaDe mRtyu pAmI chaThThI narake jai, tyAMthI te kAla nAme tAro putra thayo che. A cotho putra mahAkAla pUrvabhave eka brAhmaNano putra hato. nitya bhikSA mAMgIne AjIvikA karato hovAthI te haMmezA duHkhI hato. eka vakhata koI jinapUjakanA gharamAM te cAkara thaine rahyo ane eka samaye lAga joi zrI jinezvara bhagavaMtanAM AbhUSaNo corIne koi ThekANe cAlyo gayo. tevA niMdya vyavasAyathI dhanane prApta karavAmAM tenuM citta lubdha thai gayuM hatuM. tethI bIjI vakhata vaLI te adhama brAhmaNe muninAM upakaraNo zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 107
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ corI lIdhAM ane vyasanamAM Asakta evA teNe te sarva vezyAne ApI dIdhAM. A pramANe ghora pApa karato te koDha rogathI pIDAto rIbAine mRtyu pAmIne narakamAM utpanna thayo. pachI cAMDAlanA bhAvomAM bhaTakI aMte A tAro cotho putra thayo che. * dharaNendra zAMtana rAjAne duHkhomAMthI chUTavAno batAvelo upAya : A cAre putro munighAta, strIhatyA, devagurunI niMdA ane deva-gurunAM dravya haranArA chatAM tArA rAjakulamAM avataryA, tenuM kAraNa e che ke - kSaya bhIla muninA smaraNathI, zUra kSatriya navakAranA smaraNathI, niMdA karanAra zreSThI putra saMkulamAM utpanna thayela hovAthI ane corI karanAra brAhmaNane zrI jinezvaranAM darzana thayA. tethI teo rAjakuLane pAmyA che. paraMtu teonuM pApa haju bAkI raheluM hatuM, tethI he rAjA ! teo tArA kulamAM AvavAthI tuM rAjayathI bhraSTa thayo. mATe have tuM A rIte saMsAranuM svarUpa jANI, maravAno prayatna na kara ane A pApono nAza karavA mATe surASTra dezamAM AvelA mahAtIrtha zatruMjayanI najIkamAM rahelI sarva doSono nAza karanArI zatruMjayA nadI che, teno Azraya le. tenA kAMThe je vRkSo che, temanA phalono ja mAtra AhAra kara, tenA jalamAM snAna kare ane te girirAjano sparza kara. te nadInA kAMThe pUrve sUryadeve nirmANa kareluM sarva pApahArI jinamaMdira che. temAM rahelA jinezvaranI mana, vacana ane kAyAnI zuddhi vaDe pApanI zAMti mATe vidhipUrvaka pUjA kara ane haMmezAM jIvadayAnuM pAlana kara. A nIlakumAra zarjayAmAM, mahAnalakumAra aindrI nadImAM, kAlakumAra nAgendrI nadImAM ane mahAkAlakumAra tAladhvajI nadImAM snAna karIne A sarva vidhi kare. evI rIte vidhipUrvaka karavAthI anukrame eka, traNa, cAra ane che mAse teo nirogI thaI sukha prApta karaze. pUrvanA kukarmathI mukta thai, devatva jevuM zarIra pAmI, potAnA rAjyanAM svAmI banI, aMte svargasukhanA paNa bhoktA thaze. A pramANe sAMbhaLI harSathI zAMtana rAjAe parivAra sAthe dharaNendranAM caraNomAM namaskAra karyA. pharI dharaNendra kahyuM ke, "rAjan ! A rIte vidhipUrvaka cha mAsa sudhI tyAM rahyA pachI mane tyAM yAda karajo. eTale huM AvIne tamArA zatruo pAsethI tamAruM rAjaya apAvIza.' ema kahI dharaNendra svasthAnake gayo ane rAjA tene namaskAra karI, zatruMjayagiri tarapha cAlyo. tenI taLeTImAM zatruMjayA nadInA kAMThe ghAsanI jhuMpaDI banAvI, kuTuMba sahita tyAM nivAsa karyo. tyAM rahIne dharaNendra batAvyA pramANe vidhipUrvaka karavAthI potAnA putro rogarahita suvarNa jevI kAMtivALA thayA. cha mAsa pachI dharaNendranuM smaraNa karavAthI, dharaNendra tyAM Avyo. saune vimAnamAM besADI, sAthe laine temanA rAjya upara temane besADyA. pachI zAMtana rAjA - putro sahita zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 108
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ niraMtara jinayAtrA ane jinapUjana karavA lAgyo. potAnA dezanI sarva pRthvI jinamaMdirothI maMDita karI dIdhI. A pramANe cosaTha lAkha varSa sudhI rAjyavaibhavanuM sukha bhogavI, parivAra sAthe saMyama grahaNa karyuM ane chevaTe zatruMjaya mahAtIrtha upara anazana karIne kevalajJAna pAmI, sarva karmono kSaya karIne mokSe gayA. zatruMjayA Adi 14 mahAnadIonI utpatti ane prabhAvanuM varNana A pramANe zakrendra bharata cakravartI pAse zatruMjayA nadInA prabhAvanuM varNana karatAM zAMtana rAjAno vRttAMta jaNAvIne kahyuM ke, "A pramANe A zatruMjayA nadI aneka prabhAvothI bharapUra che. jema sarva devomAM zrI yugAdIza prabhu mukhya che, jema sarva tIrthomAM zrI zatruMjayagiri mukhya tIrtha che, tema tIrtharUpa sarva nadIomAM A zatruMjayA nadI mukhya che. mATe tenI tame paNa adhika ArAdhanA karo. A bAju uttara dizAmAM pavitra jala vaDe pUrNa evI je A saritA jaNAya che, te enTrI nAme nadI che. izAnendranI sAthe spardhAthI saudharmendra jinabhakti vaDe A nadIne padmadrahamAMthI ahIM lAvI che. tethI te zatruMjayA nadI jevA prabhAvavALI ane pApIonA doSo haranArI che. je A nadInI mATIno kaLaza karI, temAM tenuM ja jaLa bharI paramAtmAnI bhaktithI abhiSeka kare, te mukti prApta kare che. vaLI A pUrvadizAnA AbhUSaNarUpa je nadI che, tene dharaNendra bhaktithI pAtALamAMthI ahIM lAvelI che. A nadI uttara dizAmAM utpanna thaI dakSiNa dizAmAM thaI sUryodyAnane maLe che. nAgendra zrI jinendrano snAtra karavA lAvyA hatA, tethI A nadI nAgendrI evA nAmathI vikhyAta thayelI che. vaLI A yamalahRdA nAmanI nadI sarva sura asuroe zrI AdinAtha prabhunA abhiSeka mATe utpanna karelI che. A nadInA jalamAM je snAna kare che, ke prabhune snAna karAve che, teno manuSya janma saphaLa thAya che. he bharata ! A rIte zrI jinezvaranAM snAtra abhiSeka mATe pavitra evI cauda mahAnadIo A zatruMjaya tIrtha samIpe zobhe che. mATe e cauda mahAnadIomAMthI, moTA kuMDomAMthI, kSIrasamudramAMthI ane padmadrahAdika drahomAMthI jala lAvIne A tIrthe zrI jinezvara bhagavaMtano abhiSeka karavo. je zrAvako saMghapati thaIne ahIM Ave che, temano A AcAra che ane te AcAra cakravartI, indra tathA tIrthaMkarapaNuM Ape che. temaja caMdra, sUrya ane vyaMtaroe karelA anya paNa ghaNA jaLAzayo A tIrthamAM rahelA che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 109
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe sAMbhaLIne harSa pAmelA bharatezvare te zatruMjayA saritAmAM snAna karyuM ane tenA kAMThe rahelA vRkSonAM puSpo tathA nadImAMnA kamaLo lai, tenA jalathI kaLaza bharI, paramAtmAnI bhAvapUrvaka pUjA karI. pachI pUrva dizAmAM mAnapura ane dakSiNa dizAmAM bharatapura nagara vasAvyuM. te baMne nagaramAM vaddhakirane aneka taLAvo tathA vano vaDe vibhivRta evo zrI yugAdIza RSabhadeva bhagavaMtano bhavya prAsAda karyo. te sthAne bharatezvaranA putra brahmarSi - munigaNa sAthe siddhipada pAmyA. tethI te tIrtha brahmagiri nAme vikhyAta thayuM. te tIrthamAM suravizrAma nAmano zrI RSabhadeva prabhuno uMco prAsAda bharate karAvyo. tyAMthI dhavalamaMgalapUrvaka gurumahArAjane AgaLa karI, saMgha sahita vividha zikharo para rahelA caiityonI pUjA karavA cAlyA. A tIrthamAM kapardI nAme yakSa adhiSThAyaka thaze, evuM dhArI eka zikhara upara indra tenA nAmathI eka arihaMta prabhuno prAsAda yakSamUrti sahita karAvyo. e zikhara upara gurumahArAjanAM vacanathI mahAmAsanI pUrNimAe cakravartIe prabhunI mAtAmarUdevAne sthApita karyA. tyArathI sarva loko mahA suda pUrNimAe e zikhara upara AvIne AdarathI marUdevA mAtAne pUjavA lAgyA. te divase je strIo marUdevA mAtAne pUje che, te strIo saubhAgyavatI, putravatI ane cakravartInI strIpaNuM ke IndrANIpaNuM pAmI anukrame mukti pAme che. tyAMthI be yojana AgaLa cAlatAM eka yojana UMco parvata Avyo. bharate te girine namaskAra karyo ane tenI upara paNa eka yojana UMco yugAdi prabhuno bhavya prAsAda karAvyo. tyAMthI AgaLa bIjA zikharanI najIka AvatA, bAhubalie potAnA eka hajArane ATha saMyamI putrone kahyuM ke, "A tIrthanA mAhAsyathI puMDarIkamuninI jema tamone ahIM kevalajJAna ane tatkALa siddhisukha prApta thaze. mATe tame ahIM rahIne nirdhAmaNa karo. te sAMbhaLI teo samAdhithI tyAM ja rahyAM. tyAM te maharSione kevalajJAna utpanna thayuM ane mokSe gayA. tethI te zikhara "bAhubali' nAmathI prasiddha thayuM. tyAM agnisaMskAra karavAthI tIrthanI AzAtanA ane jinAjJAnuM khaMDana thAya che, tethI indra batAvelA sthAne mukhya zikharathI be be yojana pRthvI choDI svarga nAmanA girizikhara upara agnisaMskAra karyo ane te zikhara upara jinaprAsAda karAvyo. somayazAe paNa potAnA baMdhuonA tathA pitAnA prAsAdo vardhvaki pAse tyAM karAvyA. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 110
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyArapachI tAladhvaja zikhara upara jaine tAladhvaja devane tyAM sthApita karyo. tyAMthI kadaMbagiri para jaine zrInAbhagaNadhara bhagavaMtane te girino prabhAva pUchyo. temaNe kahyuM, "he bharata ! A parvatano prabhAva ane tenuM kAraNa vistArathI kahuM chuM, te tame sAMbhaLo." kadaMbagirino prabhAva gai utsarpiNImAM saMprati nAme covIsamA tIrthaMkara thayA hatA. temane kadaMba nAmanA gaNadhara hatA. te eka karoDa munionI sAthe A giri para siddhipada pAmyA hatA, tethI A giri kadaMbagiri nAme oLakhAya che. ahIM prabhAvika divyaauSadhio, rasanI vAvaDIo, ratnanI khANo ane kalpavRkSo rahelA che. dIpotsavI vigere zubha divase ahIM AvI maMDaLanI sthApanA karavAmAM Ave, to devatAo pratyakSa thAya che. A zikhara paNa mukhya zikharanI jema sarva pApano nAza karanAra che ane Aloka tathA paraloka ema baMne bhavamAM upakArI hovAthI ati khyAti pAmeluM che. Avo mahimA sAMbhaLI bharatezvare indranI saMmatipUrvaka te giri upara dharmodyAnamAM bhAvi covIsamA tIrthaMkara zrI vardhamAnasvAmIno eka moTo prAsAda vadgati pAse karAvyo. kadaMbagirinA pazcima zikhara upara zatruMjayA nadIne tIre bharatacakrInI hAthI ane anya vagere keTalIka senA rahI hatI. temAMthI keTalAka hastI, ghoDA, vRSabha ane pAyadaLa roganI pIDAthI mukta thai, te tIrthanA yogathI svarge gayA. teoe svargamAMthI AvIne bharata rAjAne praNAma karI tIrthanA prabhAvathI potAne svarga prApta thayAnI vAta karI ane te devoe mahimAvaMta evA te sthAne potAnI mUrti sahita jinaprAsAdo karAvyA, tyArathI te giri hastisena nAme prakhyAta thayo. A pramANe bharata cakravartIe gurunA AdezathI zatruMjayagirinA sarva zikharo upara jinAlayo karAvyAM ane mukhya zikharane pradakSiNA karI punaH potAnA sthAne AvIne AdinAtha bhagavaMtane namaskAra karyA. pachI mukhya zikharanI nIce pazcima bhAge suvarNa guphAmAM rahelI bhUta, bhAvI ane vartamAna ema traNeya covIzInA tIrthakaronI ratnamaya mUrtionI ati bhAvapUrvaka pUjA karI, e pramANe girirAjanI pUjA-bhakti karI, tyAMthI ujjayaMtagirinI yAtrA mATe prayANa karyuM. te vakhate nami-vinami rAjarSi be karoDa munio sAthe phAgaNa sudI dazamIe te ja giri upara kevaLajJAna prApta karI siddhipada pAmyA. tyAre bharatezvara ane devatAoe teono nirvANa mahotsava karyo ane te ThekANe temanI ratnamaya mUrtio sthApita karI. tyAM be mAsa rahIne AgaLa zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 111
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAlyA. pazcima dizAnA zikhara upara bharate mahAbalavAna naMdI nAmanA devane tIrtharakSA mATe sthApita karyo. tyArathI te zikharanuM "nAMdagiri' evuM nAma prasiddha thayuM. nami vidyAdharanI kanakA, carcA Adi cosaTha putrIo vrata dhAraNa karI, zatruMjayanA anya zikhara upara rahI hatI. teo caitra vada caudasanI addharAtrie tyAM samAdhipUrvaka mRtyu pAmI. te badhI putrIo eka sAthe svargagati pAmI, tethI te mahAna zikhara carcagirinA nAme prasiddha thayuM. te devIo devalokamAM rahIne paNa AdinAtha prabhunA bhaktone vAMchita Ape che ane temanA vighno dUra kare che. * candrodhAnano mahimA tathA zrI candraprabha prAsAda yukta vizALa nagara : tyAMthI sarva yAtriko pazcima dizA bAju candrodyAnamAM AvyA. te vananI ramaNIyatA jovA somayazA kumAra bIjA kumAronI sAthe te vanamAM pharavA gayo. AgaLa cAlatA brAhmI nadInA kAMThe keTalIka parNakuTIo joI ane aMga upara bhasmalepanavALA jaTAdhArI tApaso joyA. zAMta ane adbhuta kAMtivALA teone joI somayazAe vinayapUrvaka teone AcAra pUkyo. te tApasIe kahyuM, "ame vaitADhayagiri nivAsI vidyAdharo chIe. amArAmAMnA keTalAka hatyA vigerenA pApathI ane keTalAka dustara rogothI grasta thayA hatA. te pIDAnI zAMtino upAya dharaNendra pAsethI sAMbhaLIne ame ahIM AvIne rahyA ane sarva prakAranA doSo ane rogone haranArI A brAhmI nadIne tathA A pavitra kSetrane sevavAthI ame roga ane doSathI mukta thayA. tyArabAda kaccha ane mahAkacchi tApasa pAsethI AvuM tApasa vrata laI kaMiphala khAIne bhaktithI zrI AdinAtha prabhunuM smaraNa karatAM ahIM rahyA chIe. he rAjA ! A sthAne A avasarpiNInA AThamAM bhAvi tIrthakara zrI candraprabhasvAmInuM samavasaraNa thavAnuM che, evuM jANI bharate vardrakinI pAse zrI candraprabha prabhunA prAsAdavALuM vizALa nagara tyAM vasAvyuM ane tIrthanI pratiSThA karI. tyArabAda tyAMthI zrIsaMgha sAthe raivatAcala tIrthanI yAtrAe giranAra tarapha cAlyA. * bharatezvare karela raivatAcalanI yAtrA, jinaprAsAdanI sthApanA : te raste AgaLa prayANa karatAM, vividha prakAranI zobhA ane auSadhi vaDe tema ja rohaNAcala, vaitADhya ane merugirinI saMpattithI paNa vizeSa samRddha evA zrI raivatAcala girivarane dUrathI joi bharata cakravartIe upavAsa karIne tyAM ja AvAsa karyo. pachI zatruMjaya tIrthanI jema saMgha sAthe tyAM tIrthapUjA karI.te avasare zaktisiMhe bharata cakravartI sahita sarva saMghanI uttama bhojanathI bhakti karI. te raivatAcalagirine durgama jANI bharatezvare hajAra yakSone Adeza karIne sukhe caDI zakAya evo mArga zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 112
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAvyo. te mArganI najIkamAM vAva, vana, nadI ane caityothI ramaNIya, temaja yAtrika lokonI vizrAMti mATe zreSTha nagara vasAvyuM. te mArge saMghanA loko sukhapUrvaka zrI revatAcala para ArUDha thayA. tyAM bhaviSyamAM zrI neminAtha prabhunAM traNa kalyANako thaze, ema jANIne bharatezvare te sthAne zilpI pAse eka ramaNIya, vizAla gaganacuMbI jinaprAsAda karAvyo. te surasuMdara nAme UMco, cAra dvAravALo jinaprAsAda pratyeka dizAmAM agiyAra agiyAra maMDapothI zobhI rahyo hato. te caityamAM zrI neminAtha bhagavaMtanI pAMDura netravALI nIlamaNimaya mUrti zobhatI hatI. mukhya zikharathI eka yojana nIce pazcima dizAmAM "svastikAvartaka' nAme zrI AdinAtha bhagavaMtano vizAla jinaprAsAda karAvyo. temAM paNa vimalAcalanI jema suvarNa, rUpya, mANikya, ratna ane dhAtunI jinapratimAo bharAvIne gaNadharo pAse pratiSThA karAvI. harSathI prerAyela indra airAvaNa hAthI para besI AkAzamArge zrI neminAtha prabhune vaMdana karavA mATe tyAM AvyA. tyAM airAvaNanA balavAna eka caraNa vaDe pRthvIne dabAvIne prabhunA pUjana mATe gajendrapada nAme eka kuMDa karyo. te kuMDamAM traNe jagatanI nadIonA abhuta pravAho paDavA lAgyA. tethI te khUba prabhAvazALI thayo. dharaNendra paNa neminAtha prabhunI bhaktithI eka bIjo kuMDa karAvyo. lAkhkho nadIo ane idonAM pavitra jalavALo te kuMDa nAgajhara nAme prakhyAta thayo. vaLI bhaktivALA camarendra paNa mAyUranijhara nAme moTo kuMDa karAvyo. te sivAya tyAM bIjA sUrya, candranA karelA kuMDo che, ke jeno prabhAva vacanathI kahI zakAya tema nathI. te kuMDanA jalanA sparzamAtrathI kuSTaroga paNa cAlyA jAya che. vaLI eka mahA prabhAvavALo moTo aMbAkuMDa tyAM che ke, jenA jalanA sevanathI dustara evo hatyAdoSa nAza pAme che. bIjA keTalAka kuMDo devatAoe pota potAnA nAmathI tyAM nirmANa karelA che. jeono prabhAva ane siddhi te te devatAo ja jANe che. te avasare tyAM devatAoe bhaktithI lAvelA divya puSpothI saudharmendra neminAtha prabhunI pUjA karI. A bAju bharata rAjAe gajendrapada kuMDamAM snAna karI, svaccha vastro paherI, neminAtha prabhunI pUjA karI, maMgaladIpa sahita AratI utArI. pachI prabhu sAme dRSTi karIne stavanA karI... he ameya guNaratnanA sAgara, apAra kRpAnA AdhAra ane saMsAratAraka, he zivAdevInA putra neminAtha prabhu ! Apa jaya pAmo. he kRpAlu svAmI ! huM aMdhakAramAM magna thayelo ane saMsArathI udvega pAmelo chuM. to Apa ApanAM sahaja tejathI mAro uddhAra karo. zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 113
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApakarmano pralaya karanArA he nAtha ! Apa evuM karo ke jethI viSayorUpI grahane vaLaganArA mArA saMkalpo alpa thai jAya. he jagatpatti ! ApanI kRpAthI parama AnaMdasvarUpa hRdayamAM nimagna thai rahelA mane samakitanI prApti thAo. A pramANe zrI neminAtha prabhunI bhAvapUrvaka stuti karIne potAnA AvAsamAM AvI uttama AhAra karyo. dAnazALAmAM yAcakone dAna ApyuM. te samaye aneka varNavALA ratnothI maDhelI hoya tevI bhUmi ane AkAzane raMgaberaMgI karatI raivatAcala girivaranI zobhA joine zaktisiMhane kahevA lAgyA. A raivatAcalanI pAse bIjo koi parvata samAnatAne pAmato nathI. A girirAja lakSmIno krIDA parvata che, mokSanuM sthAna che. A girirAjane jotAM ja mAruM citta parama AnaMda pAme che. tyAre zaktisiMhe kahyuM, 'he svAmI ! A raivatagirine zrI jinezvara bhagavaMte zatruMjayanuM pAMcamuM zikhara kaheluM che. utsarpiNIkAlamAM anukrame A girinI uMcAinuM mAna pahelA ArAmAM so dhanuSyanuM, bIjA ArAmAM be yojananuM, trIjAmAM daza yojananuM, cothAmAM soLa yojananuM, pAMcamAmAM vIsa yojananuM ane chaThThA ArAmAM chatrIsa yojana raheze. tevI ja rIte avasarpiNIkAlamAM te pramANe te hIna hIna thato jaze. tethI A zAzvatagiri sarva pApane haranAro che. te te ArAmAM kailAsa, ujjayaMta, raivata, svarNagiri, giranAra ane naMdabhadra - ema anukrame tenAM nAmo gaNAya che. A giri para anaMta tIrthaMkaro AvelA che ne Avaze, temaja aneka munio siddhi pAmyA che ane pAmaze. tethI A tIrtha moTuM che. A pramANe zaktisiMhe bharatezvaranI samakSa raivatagirinuM varNana karyA pachI vAyavya dizAmAM eka girine joi bharatezvare zaktisiMhane pUchyuM, A kayo giri zobhe che ? zaktisiMhe kahyuM, 'eka kumativALo baraTa nAmano vidyAdhara rAkSasI vidyA sAdhI te parvata para rahelo che. te krUra rAkSasathI adhiSThita thayelo A parvata tenA nAmathI ja vikhyAta che. bhayaMkara rAkSasothI parIvarelo ane AkAzagAminI vidyA vaDe gaganamAM pharato e durdAta - raudra rAkSasa mArI AjJAne paNa mAnato nathI ane A dezane paNa udvegakArI thayo che. AvuM sAMbhaLI krodhAtura thayelA bharate potAnA senApati suSeNane tene jItavA mATe javAnI AjJA karI. suSeNe tyAM jai, yuddha karIne baTane pakaDIne cakravartInA caraNamAM namADyo. dIna ane mlAna mukhavALA te rAkSasane joine zaktisiMha dayA lAvI bolyo : zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 114
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ he asura ! te je jIvavadha karyo che, tenuM phala to tane narakamAM maLaze ! mATe he durmati ! hajI paNa tuM jIvahiMsA choDI de ane mArI AjJA mAna ! to tane abhayadAna ApIne huM choDAvuM.' AvA vacano sAMbhaLI te rAkSase kahyuM, "he svAmI ! AjathI huM tamArI AjJA mAnIza. eTale zaktisiMhe tene bhArata pAsethI choDAvyo. pachI harSathI te baraTa rAkSase potAnA giri upara AdinAtha prabhu ane ariSTanemi prabhunAM be bhavya prAsAdo karAvyA tathA je loko AdinAtha ane neminAthasvAmIne namaskAra kare, teonAM icchita manoratha puravA lAgyo. tethI te parvata kAmadatIrtha nAmathI prasiddha thayo. - tyArabAda zrI neminAtha bhagavaMtanI pUjA karavA mATe bhArate pote karAvelAM jinaprAsAdamAM AvyA. te samaye pAMcamAM devalokanA svAmI brahmad karoDo devatAonI sAthe tyAM AvyA ane pUjA karatA bharatane snehayukta vANIthI kahyuM : "he bharatezvara ! tame sadAkAla jaya pAmo. jema prathama tIrthanAyaka zrI RSabhadeva svAmI che, tema prathama tIrthaprakAzaka saMghapati tame thayA cho. A ujajayaMta giri upara tame zrI neminAthasvAmInuM navIna maMdira karAvyuM che, tethI tame mAre vizeSa mAnya cho. kAraNa ke.. | 'pUrve gaI utsarpiNImAM thayelA sAgara nAme prabhunAM mukhakamalathI mArI agAu thaI gayelA be brahmakke A pramANe sAMbhaLyuM hatuM ke, "AvatI avasarpiNImAM bAvIsamAM bhAvI tIrthakara zrI neminAthanA gaNadharapadane pAmIne tame mokSe jazo." te sAMbhaLI harSa pAmelA temaNe potAnA kalpamAM neminAtha prabhunI mUrti karAvI hatI. tyArathI te murtinuM ame pUjana karIe chIe. vaLI bhAvI bAvIsamAM tIrthakara zrI neminAtha prabhunA traNa kalyANako ahIM thavAnA che, ema jANI ame sadA ahIM AvIe chIe. Aje zrI RSabhadeva bhagavaMtanA putra ane cakravartI evA tamane ahIM jovAthI amAre maMgalika thayuM che. A pramANe kahI, neminAtha prabhune bhaktithI namI ane saMghanI ArAdhanI karI brahmandra potAnA kalpamAM gayA. tyAra pachI eka mAsane aMte bharata cakravartI AnaMdapUrvaka devo tathA saMgha sAthe te svarNagirinA zikhara uparathI nIce utaryA. pachI zaktisiMhanA AgrahathI bharata rAjAe vividha lokothI bharapUra ane samRddhi vaDe svargapurI jevA tenA "giridurga nagaramAM praveza karyo. tyAMnA jinaprAsAdamAM RSabhaprabhunI pUjA karI ane aDhAI utsava karyo. pachI bharate caturaMgasenA ane saMgha sahita tyAMthI prayANa karyuM. mArge AgaLa cAlatAM cAlatAM paNa bharata potAnI Dokane vAMkI vALIne raivatAcalagirine jovA lAgyA ane A pramANe stuti karavA lAgyA : zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 115
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahA ! A dezanuM surASTra evuM je nAma che, te yukta ja che. kAraNa ke zatruMjaya ane ujjayaMta vagere utkRSTa tIrtho ahIM ja rahelA che. ahIM rahela girio, nadIo, vRkSo, kuMDo ane bhUmio paNa tIrtharUpa che. sarva dezomAM uttama deza ane sarva tIrthomAM uttama tIrtha evo A surASTra deza zaraNe AvelAne rakSaNa ApanAra che. je saurASTravAsI thaIne bIjA dezanI spRhA kare che, teo kalpavRkSane choDIne dhaturo levAno Agraha kare che. je dezamAM durbhikSano bhaya nathI, pApa thatA nathI ane phUTabuddhi ke droha jovAmAM AvatA nathI ane jyAM sarva loko saraLa prakRtinA che evo A deza che." A pramANe kahetA bharatanarezvara zrI zatruMjayagirine pradakSiNA karIne keTalAka divase AnaMdapuramAM AvyA. tyAM zaktisiMhane potAnI pAse bolAvIne harSathI kahyuM, "he vatsa ! mArI AjJAthI tAre sadA ahIM rahevuM ane ahIMnA sAmrAjayane bhogavatA tAre A baMne tIrthonI rakSA karavI. pavitrapaNAthI tIrtharUpa evA A saurASTra dezano tuM rAjA cho, tethI tuM dhanyathI paNa dhanya ane bIjA sarva rAjAone pUjavA yogya cho. A pramANe kahI bharatezvare "be tIrthabhUminA pradeza para AnuM zAsana che ema sUcavatAM be chatro zaktisiMhane bheTa ApyAM tathA alaMkAro, hAthI, ghoDA, ratha, ratna ane dravyathI sanmAna karI zaktisiMhane vidAya karyo. zaktisiMha paNa jinezvaradevanI ArAdhanA karato saurASTranA lokonuM pAlana karavA lAgyo. * zrI bharata cakravartIe karelI vividha tIrthonI yAtrA : tyAMthI bharata cakravartI Abu gayA. tyAM bhUta, bhaviSya ane vartamAna kAlanA ahaMta prabhunA prAsAdo temaNe karAvyAM. sarva ThekANe potapotAnA dezathI potAnA bhAionA putro bharatezvarane maLavA AvatA hatA. teone joI harSa pAmatA bharate teone prItidAnathI prasanna karyA. tyAMthI dhIre dhIre prayANa karatAM ane AgaLa cAlatA sarva tIrthane namatA, sthAne sthAne mahotsava karatAM, dInajanono uddhAra karatA munijananI pUjA karatA ane sarvanI AziSa letA teo anukrame magadha dezamAM AvyA. te dezamAM paNa potAnA baMdha magadhano putra mAgadha nAmano bhatrIjo rAjaya karato hato. bharata cakravartInAM Agamanane sAMbhaLIne te sarva samRddhipUrvaka temanI sanmukha Avyo. mAgadha rAjAno bhojanAdika satkAra grahaNa karI cakravartI tyAMthI prayANa karIne tIrthayAtrA mATe vaibhAragiri upara AvyA. tyAM paNa zatruMjaya tIrtha para karAvyuM hatuM, tevuM bhAvI covIsamA tIrthaMkara zrI mahAvIrasvAmInuM eka uttama maMdira vadhvaMkI pAse temaNe karAvyuM. e rIte zatruMjaya, revatAcala, arbudagiri ane vaibhAragiri upara zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 116
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI arihaMta bhagavaMtonA prAsAdo thayA. bharatezvare tyAM tIrtha sthApIne pUrva sthAnanI jema pUjana, utsava ane dAnAdika dharmakAryo ati harSathI karyA. A rIte saMghapatine yogya evuM sarva kArya karI mArgamAM sAthe AvelA mAgadha rAjAne vidAya karyA ane pote sura, asura ane caturvidha saMghanI sAthe prayANa karatA keTalAka divase sametazikharagiri para AvyA. tyAM paNa bharata rAjAnI AjJAthI vIsa tIrthaMkaradevonAM prAsAdonI zreNI vartakIrane kSaNavAramAM taiyAra karI. te avasare tyAM pUrva tIrthonI jema bharate jinezvara devonI, gaNadhara bhagavaMtonI tathA munionI pUjA karIne yAcakone IcchAthI adhika dAna ApyAM. tyAM ATha divasa rahI potAnI nagarInuM smaraNa thatAM pavitra divase sainya sahita bharatezvara vinItA nagarI tarapha cAlyA. * bharata rAjAno mahotsavapUrvaka saMgha sAthe vinItA nagarImAM praveza: anukrame keTalAka divase bhAratacakrI ayodhyAnI pAsenA naMdanavana jevA udyAnamAM AvI pahoMcyA. zrI bharatezvarane AvelA sAMbhaLIne sUryayazA harSathI ati vegathI doDIne bhArata sAme Avyo ane cakravartI pitAnAM darzana thatAM ja temanAM caraNakamalamAM te ALoTIne paDyo. bharate tene beTho karIne AnaMdathI AliMgana karyuM. tyArabAda sura, asura ane saMghanI sAthe vinItA nagarImAM praveza karyo. praveza karIne nagaramAM rahelA mukhya caityomAM jaI prabhu zrI AdIzvara bhagavaMtane vaMdana karI, pachI gurumahArAjane namaskAra karI, bharatezvara potAnAM AvAsamAM AvyA. he indra ! have AdinAtha prabhu je rIte nirvANa pada pAmyA, te prasaMga tuM sAMbhaLa. tyArabAda te avasare somayazA vagerene judA judA dezo soMpIne bharatezvare snehathI satkArapUrvaka te badhAyane vidAya karyA ane bhojanavastrAdikathI sarva saMghanuM sanmAna karyuM. te arasAmAM zrI AdinAtha prabhu vihAra karatA karatA aSTApada giri upara samavasaryA. te zubha samAcAra udyAnapati pAsethI sAMbhaLIne bharata cakravartI prabhune vaMdana karavAnI icchAthI tyAM aSTApada upara AvyA. zrI sarvajJaprabhunAM mukhakamalathI dAnadharmano mahimA ane tenuM mahAna phaLa sAMbhaLIne cakravartIe prabhune vinaMtI karI ke, "A saMyamI munio mAruM dAna grahaNa kare tema Apa pharamAvo." tyAre prabhue kahyuM ke, 'nirdoSa paNa rAjapiMDa munione kalpato nathI !" A sAMbhaLI bharate kahyuM, svAmI ! A jagatamAM mahApAtrarUpa to saMyamI munivaro che. temane mAruM dAna nahIM kahyuM, to mAre zuM karavuM ? te avasare dIna banelA bharatane AzvAsana ApatAM indra kahyuM, "he rAjA ! jo tamAre dAna ApavuM hoya to guNomAM uttama sAdhubhagavaMto pachI pAtra tarIke gaNAtA sAdharmika zrAvakone tame dAna Apo." prabhue zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 117
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahIM niSedha kareluM indranuM te kathana sAMbhaLIne bharata ayodhyAmAM AvI nitya sAdharmika zrAvakone bhaktithI bhojana karAvavA lAgyA. tyAM AvuM mahAbhojana thatuM sAMbhaLIne ghaNA loko bhojana karavA AvavA lAgyA. te joI rasoiyAoe bharata rAjAne kahyuM ke, "svAmI ! A zrAvaka che ke nahIM, evo bheda amArAthI thaI zakato nathI. te sAMbhaLI cakravartIe zrAvakonA kaMThamAM kAkiNIratnathI ratnatrayInI nizAnI tarIke dakSiNottara traNa rekhAo karI - 'tame kAma, krodhAdi, zatruothI jItAyA cho, tamArA mAthA para karmarAjAno mahAbhaya vartI rahyo che. mATe tame tamArA AtmAne mA haNo ! mA haNo !' arthAt mAhaNa mAhaNa ema dararoja prAtaH kAle te zrAvakone bharata cakravartI potAne sUcanA karavA mATe kahetA. te mujaba te zrAvako niraMtara bharatezvarane jAgrata karatA hatA. te sAMbhaLIne cakravartI potAno prasAda tyAga karatA. eTale tyArathI traNa rekhAothI aMkita thayelA zrAvako mAhaNa = brAhmaNa nAmathI pRthvImAM prakhyAta thayA. tyArabAda bharate ahaMta, yati ane zrAvaka dharmanA cAra vedo te zrAvakone bhaNAvyA. bhagavaMta AdinAthathI jema dharma pravaryo, tema bharata rAjAthI sAdharmika vAtsalyano dharma pravaryo. A bAju zrI RSabhadeva bhagavAne caturvidha saMghanI sthApanA karyA pachI eka lAkha paMcAsI hajAra ane sADA chaso (1,85,650) munio, traNa lAkha (3,00,000) sAdhvIo ane traNa lAkha, pacAsa hajAra (3,50,000) zuddha samyaktvadhArI zrAvako ane pAMca lAkha, copana hajAra (5,54,000) zrAvikAo. A pramANe zrI RSabhadeva prabhunA caturvidha saMghano parivAra hato. traNa jagatanA prabhuzrI RSabhadevasvAmI eka lAkha pUrva sudhI vrata pALyA pachI potAno mokSakAla samIpa jANI aSTApada parvata upara padhAryA. tyAM zuddha pradezamAM daza hajAra munionI sAthe jagataprabhue anazana vrata grahaNa karyuM. te khabara paDatAM kheda pAmelA bharata rAjA vAhana tathA parivArane mUkIne ekadama page cAlI nIkaLyA. potAnI pAchaLa doDatA sevakone paNa dUra choDatA ane azrune varSAvatA tathA kAMTA vagerene nahIM gaNakAratA aSTApada parvata upara AvyA. tyAM paryakAsane beThelA sarva indriyonA Azravane rUMdhIne rahelA zrI RSabhadeva prabhune joine azrujalathI yukta bharate prabhune vaMdana karyuM. te samaye Asana calita thavAthI sarva indroe paNa zokathI AkuLa banIne tyAM AvI prabhune pradakSiNA karI namana karyuM. * zrI bASabhadeva bhagavaMtanuM aSTApada parvata para nirvANa : A avasarpiNI kALanAM suSamaduSama nAmanA trIjA ArAmAM nevyAsI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 118
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ pakhavADIyA bAkI rahetA, mAgha mAsanI kRSNa trayodazI (vartamAnamAM poSa vada 13)nA pUnakAle, candra abhijita nakSatramAM AvatAM paryakAsane rahelA prabhu zrI RSabhadeva svAmI cothuM zukaladhyAna pAmI lokAgrapada - mokSa pAmyA. te samaye bAhubali vagere munio paNa te ja kSaNe avyayapada pAmyA. prabhunAM nirvANa kalyANakanA samaye kSaNavAra nArakIone paNa sukha thayuM. traNe jagatamAM udyota thayo. prabhune nirvANa pAmelA joI bharata rAjA apAra duHkhathI mUccha pAmI pRthvI para paDI gayA. thoDIvAre sAvadhAna thaI temaNe AkraMda karavA mAMDyuM ke, "ahA ! traNa jagatanA trAtA prabhu, bAhubali vagere bhAio, brAhmI ane suMdarI baheno, puMDarIka vagere putro, zreyAMsa vagere pautro - karmarUpa zatruone haNI lokAgrane pAmyA, to paNa huM bharata adyApi jIvuM chuM.' A pramANe AkraMda karatA bharatane joI indra zokathI rudana karavA mAMDyuM. indranI pAchaLa devatAoe paNa rudana karavA mAMDyuM. tyArathI mAMDIne pUrve nahIM dIThelo rudanano vyavahAra pravaryo. bharatanA rudanathI AkhuM vAtAvaraNa zokAkula thaI gayuM. ati zokavALA bharatane joI temane bodha karavA InDe kahyuM, "traNa jagatanA svAmInA putra he bharata cakravartI! svAbhAvika dheryane choDIne ajJajananI jema zokathI Ama rudana kema karo cho ? je svAmI jagatanA AdhAra, jagatanI sthiti karanAra ane ahaniza jagatane namavA yogya hatA, te prabhuno zoka karavAno na hoya. jeNe anupama kAryo sAdhyA che ane karmonA baMdhanano nAza karyo che evA AtmAo mATe vizeSa rIte A prasaMga akhaMDa mahotsavarUpa gaNAya che. tema ja harSa ane zoka baMne pApabaMdhana karAvanArA che. mATe buddhimAna evA tame zoka choDI do ane punaH dhairya dhAraNa karo. A pramANe bharatane AzvAsana ApI Indra prabhunA aMgano saMskAra karavA mATe gozISa caMdananAM kASTho devatAo pAse maMgAvyA. pachI devatAoe prabhu mATe pUrva dizAmAM goLa, bIjA izvAkuvaMzI munio mATe dakSiNa dizAmAM trikhUNI ane bAkInA sarva munio mATe cAra khUNAvALI citA racI. prabhunAM zarIrane indra kSIrasamudranAM jalathI snAna karAvI ane vastrAbharaNathI zobhAvI zibikAmAM padharAvyuM. bIjA devatAoe anya munionAM zarIrane bIjI zibikAmAM mUkyAM. eTale agnikumAra ane vAyukumAra devoe tatkALa te zarIrone prajavalita karyA. thoDIvAra pachI meghakumAroe te zarIrone jaLadhArAthI ThAryA eTale sarva devoe prabhunAM ane bIjA munionAM dAMta ane hADakAM potapotAnAM vimAnomAM pUjA karavA mATe pota-potAnI yogyatA pramANe grahaNa karyA. indroe prabhunI dADhAo grahaNa karI. keTalAka zrAvakoe mAgaNI karavAthI devoe traNa kuMDano agni teone Apyo. tyArathI te zrAvako zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 119
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ agnihotrI mAhaNa (brAhmaNa) kahevAya. keTalAkoe te citAnI bhasmane bhaktithI vaMdana karyuM ane zarIre lagAvI. te kA2Ne bhasmathI zobhatA zarIravALA teo tApaso kahevAyA. siMhaniSadhA prAsAdanI sthApanA : * tyArabAda te citAsthAnamAM traNa moTA stUpo karIne sarva indroe naMdIzvara dvIpe jai prabhunAM nirvANa kalyANakane anulakSIne aSTArlika utsava karyo. tyAMthI potapotAnA sthAne AvI, te sarve devo, hRdayamAM prabhunuM smaraNa karatA vighnanI zAMti mATe bhagavaMtanAM asthinuM pUjana karavA lAgyA. ahIM citAnI najIkanI bhUmi 52 bharata rAjAe vaakiratna pAse eka suMdara prAsAda karAvyo. traNa koza UMcA ane eka yojana lAMbA pahoLA te prAsAdane toraNothI manohara cAra dvAra racAvyAM. tenI aMdara pIThikA, devacchaMda ane vedikA banAvyA. temAM suMdara pIThikA para kamalAsana para rahelI ane ATha prAtihArya sahita ratnamaya cAra zAzvata ahaMtonI pratimAo sthApana karI devacchaMda upara potapotAnA mAna, laMchana tathA varNasahita covIsa prabhunI maNiratnamaya pratimAo bharAvI. tyAM pratyeka pratimAnI upara traNa chatro, cAmaro, dhvajAo tema ja te prabhunI ArAdhanA karanArA yakSo ane kinnarone sthApita karyA. tyArabAda tyAM bharate potAnA pUrvajonI, baMdhuonI tema ja brAhmI ane suMdarInI tathA bhaktithI namra evI potAnI mUrti sthApana karI. te vizALa maMdiranI comera caityavRkSo, kalpavRkSo, sarovaro, dIrSikAo, vAvaDIo tathA vizrAMtisthAno karAvyA. mUlamaMdiranI bahAra prabhu zrI RSabhadeva svAmIno UMco stUpa temaNe karAvyo. tenI AgaLa potAnA baMdhumunionA temaja anya munionA maNimaya stUpo karAvyA ane comera manuSyothI durbhedya evA lokhaMDanA dvArapAlo karyA ane tyAM bharata cakravartInI AjJAthI maMdiranI rakSA mATe adhiSThAyaka devatAo adhiSThita karyA. A pramANe aSTApada parvata para siMhaniSadyA prAsAdane vidhipUrvaka karAvIne utsavapUrvaka sAdhumunivaro pAse pratiSThA samArohapUrvaka karAvI. tyArabAda pavitra tathA zveta vastro dhAraNa karI bharatezvare maMdiramAM praveza karyo ane traNa vakhata nisihI kahIne, prabhunI traNavAra pradakSiNA karI. prabhu pratimAono pavitra jalathI abhiSeka karyo, komaLa vastrothI aMgapUMchana karyuM. tyArabAda sugaMdhamaya caMdanathI vilepana, pUjA karI, temaja sugaMdhI vividha puSpothI pUjana karyuM. A rIte aMgapUjA karyA bAda dhUpa karyo, maNipITha para zuddha akSatothI aSTamAMgaliko AlekhIne phalo prabhujI samakSa mUkyA ane maMgaladIpa tathA AratI utArI. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 120
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama dravyapUjA karyA bAda bhaktithI ullasita bharata cakravartIe prabhu stuti karI : he traNa jagatanAM AdhAra ! dharmanA uddhArane dhAraNa karanArI ane svarga tathA narakanI sImAsamAna A pRthvIne tyajIne Ape durgama evA lokAgrane prApta karyo che. jo ke Apa to A trilokane ekadama tyajIne cAlyA gayA cho, chatAM te triloka baLAtkAre Apane potAnA hRdayamAM dhArI rAkhaze. ApanAM dhyAnarUpa dorIne avalaMbIne rahelA mArA jevA AtmAo ApanAthI dUra hovA chatAM paNa ApanI pAse ja che, to pachI he nAtha ! amane tyajIne Apa pahelAM kema cAlyA gayA ? azaraNa evA amane ahIM ja mUkIne ekadama Apa jema ahIMthI cAlyA gayA, tema ame jayAM sudhI ApanI pAse na pahoMcIe, tyAM sudhI amane tyajIne Apa amArA cittamAMthI cAlyA na jatA." A pramANe zrI RSabhadeva svAmInI stuti karIne, tyAM birAjamAna anya arihaMta prabhunI paNa bharatezvare stavanA karI. A rIte aSTApada tIrtha para bharatezvare jinamaMdira baMdhAvyA pachI vicAra karyo ke, "kAlanA prabhAvathI satvahIna manuSyo dvArA A ratnamaya jinaprAsAdanI AzAtanA na thAo." ema vicArI temaNe te parvatanA zikharone toDI nAMkhI, eka-eka yojananA aMte daMDaratnathI ATha pagathiyAo karyA. tyArathI te parvata "aSTApada'nA nAmathI prasiddha thayo. A pramANe karIne zrI RSabhadeva svAmInA nirvANathI atizaya duHkhane dhAraNa karatA bharatezvara aSTApada parvata parathI nIce utaryA ane anukrame vinItA nagarImAM AvyA. te samaye bharatezvaranuM citta kyAMya lAgatuM na hatuM. besatAM, sUtAM, cAlatAM temaja samagra kAryamAM potAnA cittamAM kevala prabhunuM ja dhyAna dharatAM potAnA svAmI bharata cakravartIne sarva maMtrIoe tyAre A pramANe kahyuM : he narezvara ! je prabhuno devoe meru parvata para abhiSeka karyo, jeone AzrayIne ikvAkuvaMza pragaTa thayo, jemaNe rAjAono AcAra darzAvyo, jeoe dharmatIrthanI sthApanA karI che, jemanuM cAritra ujajavala che. jemanAmAM vizuddha jJAna raheluM hatuM evA zrI RSabhadeva prabhuno zoka karavAno na hoya ! he svAmI ! teo to kharekhara stutine yogya che. mATe rAjan ! prabhunA virahane yAda karI tame mUMjhAva nahIM, teo to kRtakRtya banIne paramapadamAM lIna thayA che.' A rIte maMtrIoe kaheluM sAMbhaLIne bharata cakravartIe manane samajAvIne muzkelIthI zoka tyajayo, rAjayakAryanI pravRttimAM pravaryA ane prajAnuM niraMtara pAlana karavA lAgyA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 121
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ bharata mahArAjAne ArisAbhavanamAM prApta thayela kevaLajJAna ane mokSaprApti eka vakhate snAnathI svaccha thai bharata cakravartI AnaMdapUrvaka sarva aMgomAM AbhUSaNo paherI ArisAbhavanamAM AvyA. te avasare potAnA zarIra pramANa ratnamaya ArisAmAM bharatezvare potAnuM rUpa joyuM. utsAhavALA teo potAnA pratyeka aMgane jotA mudrikA2hita potAnI AMgaLIne zobhA vagaranI joine manamAM vicAravA lAgyA. 'mArI AMgaLInI zobhA mudrikAthI ja che ? to pachI mastaka Adi zarIranA aMgonI je zobhA che, te paNa kRtrima che ! A vicArapUrvaka prazAMta hRdayavALA, vairAgyavAsita bharatezvare potAnA mAthA parathI mukuTa dUra karyo, kAna parathI kuMDalo kADhyA, kaMTha parathI kaMThAbharaNa, chAtI parathI hAra, be bhujAo parathI kaDAo, hAtha parathI vIravalayo, AMgaLIo parathI mudrikAo dUra karI. sarvathA alaMkAra rahita potAnA zarIrane joine bharata cakravartI vicAravA lAgyA. aho ! A zarIra para saMsArI lokone kevo dusyaya moha che ? saMsArIjano A zarIrane caMdananA lepa kare chatAM paNa te potAnI malinatAne mUkatuM nathI. je zarIranA mohathI loko pApakarmane Acare che, te deha caMcala che. A zarIranI khAtara sATha hajAra varSo sudhI pRthvI para bhamI-bhamIne meM mAruM jIvana nirarthaka vItAvyuM ane karavA yogya meM kAMi na karyuM. kharekhara mArA te akRtyane dhikkAra ho ! vI2 evA bAhubaline tema ja anya paNa mArA bAMdhavone dhanya ho ! jeoe asAra evA A saMsArane tyajIne muktipada prApta karyuM. jyAM vizALa rAjya paNa vinazvara che, yauvana caMcala che, lakSmI paNa asthira che, evA A saMsAramAM kai vastu sthira hoi zake ? mAtA, pitA, strI, parivAra, baMdhujano tathA putro temaja saMpatti Adi kAMipaNa bhavarUpI kUvAmAM DUbatA AtmAno uddhAra karavAmAM samartha nathI. he jagatjhAtA pitAzrI RSabhadeva svAmI ! bAhubali Adi putronuM jema Ape rakSaNa karyuM, tema mane paNa Apa tAro ! huM koino nathI. A saMpatti, zarIra, ghara, aMtaHpura vagere kAMipaNa mAruM nathI. huM samatArUpa AnaMdasvarUpa chuM. A pramANe vairAgyapUrvaka zubha bhAvanAmAM rahelA bharata cakravartI jJAnAnaMda tattvamAM lIna banI gayA. kharekhara zubha bhAvanAno prabhAva aciMtya che. AvA upazamanA kramathI kSapakazreNI upara ArUDha thaine karmo khapAvI tyAM ja kevalajJAna prApta karyuM. te samaye indranA AdezathI devatAe ApelA vratanA cihnarUpa veza teoe grahaNa karyo ane sarvavarita daMDaka - 'karemibhaMte' sUtrano uccAra karyo. bharata mahArAjAnI pAchaLa daza zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 122
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ hajAra rAjAoe te samaye vrata aMgIkAra karyuM. tyArabAda vinItAnA rAjayasiMhAsana para bharata cakravartInA putra sUryapazAno indra mahArAjAe rAjyAbhiSeka karyo. A bAju kevalajJAnanI prApti pachI bharata rAjarSi gAma, Akara, nagara vagere sthaLomAM bhavya jIvone dharmadezanA dvArA pratibodha ApatAM potAnA parivAranI sAthe eka lAkha pUrva varSa sudhI vicaryA. tyArabAda teoe aSTApada parvata upara jaIne cAra prakAranA AhAranuM vidhipUrvaka paccakhANa karyuM. eka mAsanA aMte aghAtI karmone khapAvI siddhipada pAmyA. anya sAdhuo paNa e kramapUrvaka mokSe gayA. te samaye bharata rAjarSino paNa nirvANa mahotsava indroe sArI rIte ujavyo ane te sthAne caityo karAvyA. bharata rAjarSi kumArapaNAmAM 77 lAkha pUrva, maMDalikapaNAmAM eka hajAra varSa, cakravartIpaNAmAM eka hajAra varSa jUna 6 lAkha pUrva ane kevalajJAnIpaNAmAM 1 lAkha pUrva. A rIte corAsI lAkha pUrvanuM sarva AyuSya paripUrNa karI nirvANapada pAmyA. bhagavAna RSabhadeva svAmI, bharata rAjarSi AdinAM nirvANa sthAna rUpa zrI aSTApada tIrthano mahimA apAra che. pavitra bhAvanAvALA je prANI, A aSTApada tIrthamAM yAtrA kare che, te traNa bhava athavA sAta bhavamAM zivamaMdirane prApta kare che. tyArabAda zokAkula sUryayazA rAjAe aSTApada tIrtha para AvIne tyAM gaganacuMbI aneka prAsAdo ryA. potAnA pitA bharatezvaranAM nirvANa thI thayelA zokane mukhyamaMtrIonA vacanothI dhIre dhIre dUra ryo ane rAjyapravRttiono bhAra upADyo. prabhunA rAjyArohaNa vakhate prabhunAM mastaka para mUkelo mukuTa sUryapazAnA mastaka para indra mahArAjAe jayAre mUkyo, tyAre teno prabhAva dviguNa udayane pAmyo. sUryayazAe rAdhAvedhanI pratijJAne pUrIne kanaka vidyAdharanI putrI jayazrI sAthe pANIgrahaNa karyuM hatuM. A sivAya vidyAdharonI tathA rAjAonI putrIo maLIne kula batrIsa hajAra pavitra kulIna strIo tenA aMtaHpuramAM hatI. te rAjA be AThama, be caudasa - A rIte catu:parvamAM vizeSa rIte pratyAkhyAna tathA pauSadhAdi tapa dvArA ArAdhanA karatA hatA. sUryayazAne jIvita karatAM paNa parvonI ArAdhanA vadhAre priya hatI. * indra mahArAjA dvArA sUryayazA rAjAnAM sattvanI prazaMsA : eka avasare saudharmasabhAmAM beThelA Indra mahArAjAe avadhijJAnathI sUryayazA rAjAnA parvanI ArAdhanA mATenA draDha nizcayane dekhIne hRdayanA AdarabhAvathI Azcarya darzAvatA, sahasA mAthuM kaMpAvyuM. te joine urvazIe indrane mAthuM dhUNAvavAnuM kAraNa pUchyuM. inDe kahyuM, 'urvazI, tuM sAMbhaLa ! atyAre huM avadhijJAnano upayoga mUkI, sAttvikomAM ziromaNi evA zrI RSabhadeva bhagavaMtanA pautra ane bharata cakravartInA zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 123
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ putra sUryayazA rAjA, je hAla ayodhyA nagarImAM rAjyanuM pAlana karI rahyA che. tene huM jouM chuM. teo aSTamI ane caturdazInA parvanI tapa AdinI ArAdhanAnA nizcayathI aneka prakAranA prayatnovALA devothI paNa calita na thAya tevA che ! A sUryayazA rAjA potAnA prANo kaMThe Ave chatAM jinezvaradevanI AjJAnI jema potAnA nizcayane kadI paNa nahIM mUke." A rIte indra mahArAjAnAM vacano sAMbhaLI, manamAM hasatI ane potAnA svAmIne koipaNa jAtano uttara ApavA asamartha evI te urvazI vicAravA lAgI, "aho ! Aje devatAonA indra paNa manuSya mAtra mATe kevI nizcayapUrvakanI vAta kare che ? je manuSyano deha sAta dhAtuothI banelo che, je annathI jIve che. te paNa devothI acala - draDha rahI zake ? AvI vAtane koNa mAne ? AmAM zraddhA paNa kaI rIte rahe? bIjuM badhuM game tema hoya, paNa indranA A vicAra vinAnAM bolAyelAM vacanone huM khoTA karIza. te sUryayazAne tenA nizcayathI bhraSTa karIza.' * sUryayazA rAjAne calita karavA raMbhA ane urvazInuM pRthvI para AgamanaH A rItanI pratijJA karIne raMbhAnI sAthe urvazI hAthamAM vINAne dhAraNa karatI, devalokamAMthI pRthvI para AvI. te baMnee mohane upajAvanAruM potAnuM rUpa vikarvIne ayodhyA nagarInI najIkamAM rahelA zrI RSabhadeva bhagavaMtanA caityamAM praveza karyo. tyAM prabhunI samakSa suMdara rAga-rAgiNIothI prabhunA guNonI stavanA karavA lAgI. teonA madhura nAdamAM pazu-paMkhI Adi samagra pRthvItala sthira thaI gayuM. A avasare sUryazA rAjA azvakrIDA karIne potAnA parivAra sAthe pAcho pharI rahyo hato, tyAM mArgamAM te baMnenuM madhura ane apUrva saMgIta sAMbhaLyuM. te madhura saMgIta sAMbhaLavA rAjA, maMtrI tathA sainikonI sAthe jinamaMdiramAM gayo. maMdiramAM praveza karyA bAda tejasvI, kAMtivALI te baMnene joine kAmadevanA bANothI vIMdhAyelo sUryayazA rAjA vicAra karavA lAgyo, "aho ! A baMne suMdarIonuM AvuM anupama rUpa ane amRtanA jharaNAo jevuM gIta kevuM suMdara che. teo kayA puNyavAna puruSanA bhoga mATe thaze ? ema vicAratAM ane vAraMvAra te baMne ramaNIonAM rUpane jotA, rAjAe zrI RSabhadeva svAmInA caraNomAM namaskAra karyA. darzana karyA bAda rAjA pAcho pharyo ane tyAM jinamaMdiranA bahAranA oTalA para te beTho. tyAre potAnA maMtrIne e baMnenA kula Adi jANavA mATe Adeza karyo. maMtrI paNa potAnA svAmInI AjJA pAmIne te baMnenI pAse jaI madhura vANIthI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 124
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ bolAvIne pUchyuM, "tame baMne koNa cho ? tamAro nivAsa kyAM che? tamAro svAmI koNa che ? ane tame baMne ahIM kema AvyA cho ? maMtrIzvaranAM vacana sAMbhaLI te bemAMthI eke javAba ApatAM kahyuM, "ame vidyAdharapati maNicUDanI putrIo chIe. A jagatamAM amAre anurUpa pati amane malyo nahIM, eTale ame baMne amArA mAtA-pitAne ciMtAthI nivRtta karavA A bAju nIkaLyA chIe. sthAne sthAne zrI arihaMta prabhunAM caityonI yAtrA karatA ame amArAM mAnavajanmane saphala karI rahyA chIe. zrI jinezvaradevanAM caraNothI pavitra evI A ayodhyA nagarI tIrtharUpa che, te kAraNathI A bharatanarezvaranAM karAvelAM jinacaityomAM ahIM bhagavAna zrI RSabhadeva svAmIne ame namaskAra karI rahyA chIe.' A pramANe sAMbhaLI maMtrI kahevA lAgyA, "A sUryayazA rAjAnI sAthe tamAro saMyoga zreSTha che. sUryazA rAjA zrI RSabhadeva svAmInA pautra ane bharatacakrInA putra che. aneka kalAthI yukta, saumya, saguNI ane balavAna che. mATe kharekhara tamArA upara bhagavAna zrI RSabhadeva svAmI tuSTamAna thayA che. je sUryayazA jevA svAmI tamane prApta thayA. Ama maMtrIe kahyuM, eTale temaNe javAba Apyo. "maMtrI ! ame amArA AdhIna evA pati sivAya koIno Azraya icchatA nathI." eTale maMtrIe A bAbatamAM rAjAnI anumati meLavIne teone kahyuM, "rAjA tamArA kahyA pramANe karaze ane tamArI vANIne jyAre e na mAne tyAre mAre tene niSedha karIne rokavo." Ama parasparanI anumatithI teono pANIgrahaNa mahotsava zrI yugAdIzvara prabhunI samakSa thayo. te baMnenA prItirasamAM kheMcAyelo rAjA kAmarasamAM nimagna thayo. eka samaye rAjA, saMdhyAkALe te baMne patnIo sAthe mahelanA gokhamAM beTho che. tyAM udghoSaNA saMbhaLAI ke, "AvatIkAle AThama che, to te loko ! tenI ArAdhanA karavA mATe tame AdarapUrvaka taiyAra thajo !" A uddaghoSaNAne te baMne kapaTI strIoe paNa sAMbhaLI, eTale avasara Avyo jANIne raMbhAe ajANI banIne udghoSaNAnuM kAraNa rAjAne pUchyuM. rAjAe kahyuM, "pitAzrIe kahela caturdazI tathA aSTamInA parvadivasomAM vratArAdhanA karavAno amAre saMkalpa che. varSamAM be zAzvata aDhAi, traNa cAturmAsI tathA vArSika paryuSaNAparva. A badhA parvo varSanA samagra pApano nAza kare che. A catu:parvamAM deva ane narakagatinA kAraNarUpa zubha ane azubha karmone jIva te te prakAranAM adhyavasAyathI bAMdhe che, mATe A catuSparvamAM gRha vyApArAdika sAMsArika pravRttio tyajIne zubhakarma karavAM joie. catuSparvamAM snAna na karavuM, maithunano tyAga karavo, kleza, jugAra, hAsyAdi na karavAM temaja zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 125
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtsarya, krodha paNa na karavAM, kaSAya na karavAM, priya padArthomAM mamatA na karavI, yatheccha krIDA tathA pramAdAdi kAMipaNa na karavuM. temaja zubha dhyAnathI parameSThInAM smaraNamAM rahevuM. sAmAyika, pauSadha, chaThTha, aDhama ityAdika tapa karIne ArAdhanA karavI tathA zrI jinezvaradevanI pUjA ane niyamo vagere karavAM. mATe he suMdarI ! terasa temaja sAtamanA divase mArI AjJAthI A udghoSaNA lokone jaNAvavA mATe thAya che. caudasa ane AThamanuM A parva traNa lokamAM durlabha che. A parvonI je bhaktipUrvaka ArAdhanA kare che, te paramapadane prApta kare che.' sUryacazA rAjAne calAyamAna karavA raMbhA tathA urvazInA prayatno sUryayazA rAjAe kahelI A hakIkata sAMbhaLI, rAjAnA nizcayathI camatkAra pAmelI ane mAyApUrvakanI vANI bolavAmAM kuzala evI urvazI, sUryayazA rAjAne kahevA lAgI, "he svAmI ! A manuSyapaNuM, suMdara rUpa ane akhaMDita evuM rAjaya A tapanA klezathI zA mATe viDaMbanA karo cho? he nAtha ! yathecchapaNe sukho bhogavo. A mAnavabhava kyAM pharI malaze ? A rAjaya kyAM ? Avo suMdara bhogavilAsa kyAM ? tethI Aje eno bhoga karI lo, jethI pAchaLathI pazcAttApa na thAya !" tapelA tAMbAnA rasane kAnamAM nAMkhavA jevA urvazInA vacano sAMbhaLIne hRdayamAM utpanna thayelA dAhane vyakta karanArI vANImAM rAjAe kahyuM, "re dharmaniMdAthI malina adhama strI ! tArI A vANI vidyAdharakulanA AcArane sTeja paNa ucita nathI. jinapUjA, tapa Adi uttama AcArono tuM apalApa kare che, to tArI saghaLI hoMziyArIne dhikkAra ho ! tArA rUpane, kulane ane yauvanavayane paNa dhikkAra ho ! mAnavajanma, rUpa, Arogya tathA rAjaya, e saghaLuM tapathI prApta thAya che. te tapadharmane koNa puruSa na ArAdhe ? dharmanI ArAdhanA karavAthI dehanI viDaMbanA nathI thatI, paNa tenI saphalatA che ane dharma vinA kevala viSayothI ja dehanI viDaMbanA thAya che. mATe dharma Acaravo joie. AThama tathA pAkSika (caturdazI)mAM pakSIo, haraNAo, siMha, sarpa ane hAnAM baccAo paNa AhAra grahaNa karatA nathI. to huM kaI rIte AhAra grahaNa karuM? jeo pavarAdhanA karatA nathI, teone dhikkAra ho ! teonuM manuSyapaNuM phogaTa che. zrI RSabhadeva svAmIe pharamAvelA A uttamaparvane mArA prANo kaMThe AvI jAya to paNa huM tene nahIM choDuM. mATe bhale mAruM rAjaya jAo, mArA prANano nAza thAo, paNa huM parvanAM tapanI ArAdhanAthI bhraSTa nahIM banuM.' zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 126
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rIte rAjAnA vacana sAMbhaLI urvazI mohapUrvaka mAyA karatI pharIthI rAjAne kahevA lAgI, "he svAmI ! premarasamAM atizaya magna evI meM tamane je kAMi kahyuM che, te kevala tamArA zarIrane kleza na thAo ema mAnIne kahyuM che. temAM A rIte krodha karavAno avasara nathI. saMsAramAM AvA prakAranI viDaMbanAnA kAraNathI ja atyAra sudhI ame svacchaMdAcArI patinI sAthe pANIgrahaNa nahotuM karyuM. te chatAM pUrvakarmanA doSathI hamaNAM tamane ame paraNyA ane amAruM saMsArasukha, zIla badhu tyArathI eka sAthe cAlyuM gayuM. vaLI te svAmI ! tame zrI RSabhadeva svAmInI samakSa - amAruM kaheluM karavAnI hA pADI che. tenI eka vakhata parIkSA karavA tamArI pAse A yAcanA karI, teTalAmAM to AvA nAnA kAmamAM tame krodhane AdhIna banyA. hA ! huM to zIlathI ane sukhathI - baMne rIte bhraSTa thaI. have to citAmAM paDIne maravuM ja mAre kalyANakara che. sUryayazA A sAMbhaLI potAnAM vacanane yAda karato kahevA lAgyo, he mAninI ! mArA dAdAe je pharamAvyuM che ane mArA pitAe je AcaryuM che, tene huM teono putra thaIne kaMI rIte lokhuM ? tethI kAMika hasIne komala vANIthI te bolI, he rAjan ! tamArA jevA mATe to satya bolavuM e moTuM vrata che. jeo pote aMgIkAra karelAno nAza kare che, te apavitra che. he nAtha ! tamArAthI ATaluM paNa thai zakatuM nathI. jo parvabhaMga karavA icchatA na ho to mArI samakSa zrI RSabhadevanAM jinAlayane bhAMgI nAMkho ! A sAMbhaLatAM ja jANe vajathI haNAyo hoya tema te rAjA mUcchita thaIne pRthvI para DhaLI paDyo. tyAre tarata parijanoe zItala caMdanarasano lepa karIne rAjAne caitanyayukta karyA. eTale cetanA pAmelA krodhathI lAla thayelA rAjAe urvazIne kahyuM, "re adhama ! tuM vidyAdharanI putrI nahIM, paNa cAMDAlanI putrI lAge che. to paNa vacanathI baMdhAyelA mane RNamukta karavA - dharmanA lopa sivAya mArI pAse je mAMgavuM hoya te mAMgI le." hasIne urvazI bolI, 'A nahIM, A nahIM, ema kahIne tame tamArA vacanane pAchuM Thelo cho. jo A paNa karavA taiyAra na ho ane aMgIkAra karelA vacanane pALavA icchatA ho, to tame tamArA putranuM mAthuM chedIne mane jaldI Apo.' javAbamAM rAjAe kahyuM, "putra paNa mAro che, to putra karatAM huM tane mAruM ja mastaka chedIne soMpuM chuM. ema kahIne rAjA jeTalAmAM potAnA hAthe potAnA mastakane chedavA talavArane myAnamAMthI bahAra kADhe che, teTalAmAM urvazIe rAjAnI talavAranI dhAra bAMdhI lIdhI. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 127
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ - eTale sUryayazA rAjA navA navA khaDgo grahaNa kare che. paNa potAnA sattvathI sTeja paNa Dagato nathI. tethI tene harAvavAmAM asamartha urvazI tathA raMbhA - baMne potAnA mUlasvarUpane pragaTa karIne 'jaya pAmo, jaya pAmo' ema sUryayazA rAjAne vadhAvavApUrvaka A pramANe kahevA lAgI, 'he RSabhasvAmInA kuLamAM candra samAna, he bharatacakrInA putra, puruSomAM zreSTha tame cirakAla jaya pAmo ! aho tamAruM sattva, tamAruM dhairya, tamArA manano nizcaya kharekhara advitIya che. je kAraNe potAno ghAta karavA tame sajja thayA, paNa potAnuM vrata sTeja paNa na tyajyuM. he rAjA ! devalokamAM devatAonI samakSa indra mahArAje tamArA atula sattvanI prazaMsA karI hatI, te sAMbhaLIne ame baMnee tamane tamArA nizcayathI DagAvavA mATe A badho prayatna AraMbhyo. paNa tame calita na thayA. he vIra ! dhIra ! tamArAthI A pRthvI kharekhara 'ratnaprasavA' che. A pramANe te baMne devAMganAo sUryayazA rAjAnI stuti karatI hatI, tevAmAM harSathI jaya-jaya zabda kahetA indra mahArAjA svayaM tyAM AvyA ane bhraSTa pratijJAvALI urvazInI sAme upahAsapUrvaka joyuM. urvazIe paNa harSita thai rAjAnA guNo indranI samakSa varNavyAM. tyArabAda indra sUryayazA rAjAne mukuTa, be kuMDalo, be bAhubhUSaNo ane hAra ApIne tathA stuti karIne potAnA devalokamAM gayA. * sUryayazA ane temanI pATaparaMparAnI siddhigati : satya pratijJAvALA te sUryayazA rAjAe pRthvInuM pAlana karatA potAnA rAjyane zrI jinamaMdirothI alaMkRta karyuM tathA zrI saMghayAtrA karI potAnAM janmane pavitra karyo. te rAjA caturdazI tathA aSTamI parvane nitya ArAdhatA hatA tathA jJAna, darzana, cAritrane dhAraNa karanArA zrAvakone bhaktipUrvaka potAnA AvAsamAM jamADatA hatA. bharata mahArAjAe jema kAkiNIratnanI rekhAothI vratadhArI zrAvakone aMkita karyA hatA. te rIte sUryayazAe suvarNanA kaMdorAthI zrAvakone aMkita karyA. te pachInA mahAyazA Adi rAjAoe rUpAnA kaMdorAthI, te pachI keTalAka rAjAoe paTTasutrathI ane chevaTe bIjA rAjAoe sUtarathI sAdharmika baMdhuone aMkita karyA. sUryayazAne udAra caritravALA, parAkramI evA mahAyazA Adi savA lAkha kumAro hatA. jema RSabhadeva svAmIthI ikSvAku vaMzanI utpatti thai te rIte sUryayazA rAjAthI sUryavaMza prasiddha thayo. eka vakhata sUryayazA bharata cakravartInI jema AsiAbhavanamAM ratnamaya darpaNamAM potAnA rUpane jotAM, saMsAranI asAratAne ciMtavatA kevalajJAna pAmyA. muniveSane dhAraNa karI, munIzvara thai vihAra karatA, bhavya jIvone pratibodha ApatA kramazaH zeSa aghAtI karmarUpa roga para vijaya prApta karIne mukti pAmyA. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 128
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rIte bhAratanA putra sUryayazA, temanA putra mahAyazA, temanA atibala, temanA balabhadra, temanA balavIrya, temanA kIrtivIrya, temanA jalavIrya ane temanA putra daMDavIrya AThamI peDhIe thayA. A ATha rAjAo sudhI bharatezvaranI putraparaMparAmAM sAdharmika baMdhuonI bhakti cAlI. A ATheya rAjAo ArisA bhavanamAM kevaLajJAna pAmI mokSane pAmyA. A rAjAoe ardha bharatakSetra para rAjya karyuM. temaja zake pUrve bhagavAna RSabhadeva svAmInAM mastaka para mUkelo mukuTa potAnAM mastaka para dhAraNa karyo hato. tyArapachI bhAratanI pATa para thayelA rAjAo te mukuTa pramANamAM moTo hovAthI dhAraNa karavA zaktimAna na thayA. bharatezvara pachI teonI putra paraMparAmAM zrI ajitanAtha bhagavAna sudhInA bharatavaMzanA badhA rAjAo mokSamAM ke anuttara devalokamAM gayA che ane te badhA rAjAo saMghapati thayA che, te sarvee zrI jinaprAsAdo karAvyAM che, tIrthoddhAro karyA che. zrI RSabhadeva svAmInA so putromAM draviDa nAmano eka putra hato. tenAM nAmathI draviDa deza vikhyAta thayo. draviDa rAjAne drAviDa ane vArikhilla nAmanA be putro hatA. draviDa rAjAe dIkSA grahaNa karI, tyAre temaNe drAviDane mithilAnuM rAjaya ApyuM ane vArikhillane eka lAkha gAmo ApyAM. samaya pasAra thatAM vArikhillane joine drAviDa tenA para kAMika asUyA rAkhavA lAgyo ane vArikhilla paNa drAviDanuM rAjaya levA lubdha thayo. eka vakhata drAviDanA nagaramAM AvAsa karIne rahelA vArikhillane drAviDe kahyuM, tAre AjathI mAruM nagara choDI devuM ane tArA potAnA sthAnamAM rahevuM." tethI krodha pAmI te vArikhilla tatkALa potAnA nagaramAM cAlyo gayo. tyAM jaIne yuddha karavAnI taiyArI karI. te vAta jANI drAviDa rAjAe paNa yuddhanI taiyArI karI. paraspara yuddhanA abhilASI baMne rAjAoe pota-potAnA sainyanI vacce pAMca-pAMca yojananuM aMtara rAkhIne potAnA paDAvo nAMkhyA. baMne senAomAM rahelA mukhya puruSoe saMdhi karavA sAmasAmA dUto mokalyA. paNa drAviDa tathA vArikhilla mAnyA nahIM ane yuddha karavAno nirNaya karyo. baMne sainyomAM te samaye daza karoDa pAyadaLa, daza lAkha ratho, daza lAkha hAthIo, pacAsa lAkha ghoDAo tathA saMkhyAbaMdha rAjAo hatA. tyArabAda yuddhano divasa Avyo tyAre baMne sainyo yuddhabhUmi tarapha cAlavA lAgyA ane yuddhabhUmi para ghora saMgrAmano prAraMbha thayo. sAta mahinA sudhI ati bhayaMkara yuddha thayuM. tyArabAda comAsAnA divaso AvavAthI yuddha virAma pAmyuM. uMcI jagyA para ghAsanI jhUMpaDIo karIne te baMne senAe mukAma karyo. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 129
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSARtu vItyA pachI zaradaRtu AvI. tyAre dvAviDanA maMtrI vimaLabuddhi e drAviDa rAjAne vinaMtI karI, he mahArAja ! ahIMthI najIkanA zrIvilAsa nAmanA vana pAse keTalAka tApaso tapasyA kare che. teo jIrNa valkalanAM vastro pahere che ane kaMdamULa phaLAdi khAya che. jo Apano Adeza hoya to ApaNe temane vaMdana karavA jaie. A sAMbhaLI drAviDa rAjA sainya sahita te tApaso pAse gayAM. temAM mukhya tApasa paryaMkAsane beThelA japamALA pheravatA hatA. valkalanA vastro paheryAM hatAM, gaMgAjInI mATIthI sarva aMga para vilepana karyuM hatuM, jaTAthI zobhI rahyA hatA ane zrI AdinAtha prabhunA dhyAnamAM magna hatA. anya tapasvIo tathA bIjA dharmArthI loko temanI sevA karatA hatA. yogya samaye hAtharUpI pAtramAM phaLa-phaLAdino AhAra karatA, evA te suvallu nAmanA tapasvIne drAviDa rAjAe praNAma karyA, suvalgu RSie paNa dhyAna mUkI rAjAne AzIrvAda ApyA. pachI rAjA parivAra sahita temanI pAse yogya sthAne beThA. tyAre suvalgu RSi nirmaLa vANImAM drAviDa rAjAne uddezIne bolyA : suvalgu tApasa dvArA drAviDano TarnIMga poinTa : he rAjan ! A saMsAra, sAgaranI Urmio jevo ati caMcaLa che. temAM viSayanA vamaLomAM aTavAi prANIo DUbI jAya che. sanmArge cAlanArA prANIne paNa viSayo dago de che. viSayone vaza thayela jIva saMsAramAM tIvra duHkhone bhogave che. viSayothI paNa atidArUNa kaSAyo che. krodha AtmAnAM sarva puNyakarmone bALI nAMkhe che. dharmarUpI vRkSanuM bIja dayA che. krodhathI dayAno nAza thAya che. eTale krodhIne dayA hotI nathI. pramAdathI paNa jIvonI hiMsA thAya to kuyoniomAM janma levo paDe che ane krodhathI karelI hiMsA to narakanuM kAraNa bane che. tethI buddhimAna AtmAoe ekendriya jIvonI hiMsA paNa tyajavI joie. je manuSyo rAjyAdinAM sukhomAM mUMjhAine azvo, hAthIo ane manuSyone haNe che, teo ajavALuM karavAnI buddhie potAnuM ghara bALe che. to he rAjan ! pariNAme narakane ja ApanAra rAjya khAtara tuM bhAinI sAthe vaira bAMdhIne karoDo jIvono saMhAra kema kare che ? A zarIra kSaNabhaMgura che, lakSmI jaLanA parapoTA samAna che. tenI khAtara tuM have pApano tyAga kara. temAM paNa bhAinI sAthe vaira bAMdhavuM e to potAnI ja eka AMkha phoDavA jevuM che. guNahIna, daridra, kaMjUsa ane ati duHkha ApanAro evo paNa baMdhu hoya to te uttama che. mATe hajI paNa tuM yuddhathI aTakI jA. A pramANe upadeza sAMbhaLIne dayAthI ArdrahRdayavALo rAjA bolyo : he mahAtman ! bharata cakravartI, AdityayazA tathA bAhubali Adi bhagavAna zrI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 130
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ RSabhadeva svAmInA putroe paNa kAraNane vaza thai paraspara yuddha karyuM hatuM. teoe paNa yuddhamAM hAthI, ghoDA, manuSyo, pADA vagere moTI saMkhyAmAM haNyA hatA. Ama ka2vA chatAM paNa teo sheje doSita na thayA, mAro bhAi vArikhilla to kopathI kalUSita che ane ayogya mArgane pravartAvanA2 che. pote raNasaMgrAmamAM AgaLa thaine nIkaLyo che, chatAM jo te pAcho haThe, to huM paNa yuddha tyajIne mArA dezamAM jaiza. drAviDanI vAta sAMbhaLI suvallue kahyuM : bharatezvara AdinuM je draSTAMta teM kahyuM, te jarAya yogya nathI. kAraNa ke bharate pUrvabhavamAM munivarone dAna ApyuM. tethI cakravartInI saMpatti prApta karI hatI ane bAhubalie munionI vaiyAvacca karI, atizreSTha bAhubala upArjyuM hatuM. jyAre cakraratna AyudhazALAmAM na peThuM tyAre bharate bAhubaline zaraNe AvavA kahyuM. paNa bAhubalie kahevaDAvyuM ke, 'huM pitAzrI RSabhadeva sivAya anyane namaskAra nahIM karuM.' ethI teonuM yuddha thayuM. paNa chevaTe te baMne vIroe devonAM vacanane mAnya rAkhIne raNasaMgrAma tyajIne paraspara dvandva yuddha ja karyuM ane chevaTe to bAhubalie tyAM ja dIkSA lIdhI ane bharate paNa temane khamAvyA hatA. A rIte temane barAbara tuM yAda kara ! ane e baMne mahApuruSone A prasaMge vacce lAvIne tuM teone zA mATe dUSita kare che ? bhagavAnanA putro mahAparAkramI, udAra, guNavAna, kSaNavAramAM kevaLajJAna pAmI mokSe gayA. te ja svAmInA tame pautro cho. temanI jema tame paNa tamArA AtmAnuM kalyANa karo. suvalgu tApasanI A vAta sAMbhaLIne kAMika lajjA pAmelA drAviDa rAjA kSamApanA karatAM bolyA ke, meM ajJAnatAthI, mArA mahAna pUrvajone dUSita karyA. tenuM mithyAduSkRta ApuM chuM. have mAre je karavA yogya hoya te kaho. tyAre tApase kahyuM, rAjan ! kevaLa pApakarmanA AzrayarUpa A laDAine hamaNAM ja baMdha kara ane tArA AtmAnuM hita ciMtava. suvalgunI vANIthI bodha pAmelA drAviDa rAjAe kahyuM, 'he bhagavan ! tame ja mArA guru, tame ja mArA deva ane tame A saMsArasAgaramAMthI mAro uddhAra karanArA cho. mATe he dayAsAgara ! mArI upara tame prasanna thAo ane mane dIkSA Apo. ema kahI muninA vacanathI potAnA baMdhune khamAvavA jaldIthI ekalA ja tenA sainyanI aMdara gayA. temane utAvaLathI ekalA ja AvatA joi vArikhille paNa tatkALa potAnA Asana uparathI ubhA thaine praNAma karyA ane kahyuM ke, mArA bhAgya vaDe Apa mArA ghera padhAryA cho. mATe prasanna thaine A rAjya grahaNa karo. drAviDe paNa munie kahelA bodhanI vAta kahI ane pachI kahyuM, 'he baMdhu ! uttama bodhanA lAbhathI mAruM rAjya paNa huM choDI devAnI icchAvALo chuM. to tamArA rAjyano zI rIte zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 131
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adara karuM ? he bhrAtA ! tamane meM kopAvyA che. tethI tamane khamAvavA mATe ja huM Avyo chuM. have A rAjaya choDI ucca evA vratasAmrAjyane grahaNa karIza.' vaDIlabaMdhunI AvI dharmayukta vANI sAMbhaLI vArikhilla bolyo, "prathamanI mAphaka pUjaya vaDIlabaMdhuno sevaka evo huM paNa vratasAmrAjayane ja grahaNa karIza." evI rIte paraspara vicAraNA karI, baMne rAjA sainya sahita, vrata levAnI icchAvALA banIne suvallu muni pAse gayA. pota-potAnA rAjaya upara potAnA putrone besADI maMtrI sahita dasa karoDa manuSyonI sAthe temaNe tApasI dIkSA lIdhI. jaTAne dhAraNa karanArA, kaMdamULa phaLane khAnArA, gaMgAnI mATIthI aMge vilepana karanArA, pratidina dhyAnamAM lIna, mRganA baccAMonI sAthe vasatA, japamAlAthI zrI yugAdiprabhune niraMtara japatA, doSathI varjita ane haMmezAM saraLa guNavALA te badhAe tApasapaNAmAM lAkho varSa pasAra karyA. eka vakhata nami rAjarSinA be vidyAdhara muniziSyo tyAM utaryA. teone joI sarva mumukSu tApasoe temane bhaktithI namaskAra karI pUchyuM, "he munio ! tame kyAMthI Avo cho ? ane kyAM javAnuM che?' munio bolyA : ame zrI jinezvaradevanI sevA mATe puMDarIkagirie jaIe chIe. te pachI temaNe zatruMjayagiri saMbaMdhI pRcchA karI. tethI temanA uddhAra mATe vidyAdhara munie A pramANe vRtAMta kahyo. saurASTra dezamAM zrI zatruMjaya girirAja jayavaMto varte che. tenI upara te tIrthanA prabhAvathI anaMta jIvo siddha thayA che ane bhAvimAM ghaNA siddho thaze. tyAM yugAdi prabhu rahelA che, jema sUryano udaya thavAthI aMdhakAra nAza pAme che, tema te tIrthamAM kSaNavAramAM hatyAdika pApo nAza pAme che. zatruMjayagirino Avo mahimA sAMbhaLI te tapasvIo te baMne munio sAthe cAlyA. jIvanI jatanApUrvaka cAlatA ane je maLe teno Adara karatA teoe AgaLa jatAM eka sarovara joyuM. tApanI zAMti mATe tenI pALa upara gayA ane jIvarahita sthAne vRkSonI chAyAmAM visAmo levA lAgyA. tyAM bIjA haMsothI vIMTAi, maravA paDelA eka haMsane teoe joyo. mANaso AvelA joi, bhayathI bIjA haMso te haMsane choDIne cAlyA gayA. te vakhate te tApasomAMthI eka dayALu munie tyAM jaI potAnA pAtramAMthI jaLa laine tenA mukhamAM nAkhyuM. tethI tene thoDIka zAMti thai. pachI te munie haMsane aMtima ArAdhanA karAvatA kahyuM, "he jIva ! ghaNAM duHkhadAyaka A saMsAramAM tane cAra zaraNa ho. je je bhavamAM te je je jIvone virAdhyA hoya, te sarva jIvone tuM khamAvA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 132
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane teo tane kSamA karo. have tuM zatruMjaya tIrthanuM ane zrI AdinAtha prabhunuM smaraNa kara." A pramANe kahI te munie tene vAraMvAra navakAra maMtra saMbhaLAvyo. paMca namaskAranA smaraNathI pIDArahita thayelo haMsa samAdhipUrvaka mRtyu pAmI saudharma devalokamAM uttama deva thayo. | muninA upadezathI sarve tApasoe paNa potAnI mithyAtvanI kriyA choDIne jinezvarokta vratane aMgIkAra karyuM. vrata pratye vizeSa AsthAvALA thai munionI anujJA laI teo zatruMjaya tarapha cAlyA. mArgamAM jatanApUrvaka cAlatA zrI siddhAcalanAM darzana thatAM amaMda AnaMda pAmyA. pachI teo te girivara para caDyA. upara rAyaNa vRkSane traNa pradakSiNA karI, zrI AdinAtha prabhune namaskAra karyo ane prabhunA guNo gAvA lAgyA. te be munioe temane kahyuM, "he sAdhuo ! tame A uttama kSetranA prabhAvathI ahIM kevaLajJAna pAmI mokSe jazo. tethI tamAre A kSetramAM ja rahevuM. AvI rIte Adeza karI te baMne devarSio potAnI kAMtithI pRthvI ane AkAzane prakAza karatA AkAzamArge cAlyA gayA. * dasa karoDa munivaro sAthe drAviDa temaja vArikhillanI mukti H pachI drAviDa ane vArikhilla vagere munio te tIrthanA ane zrI jinezvaranAM dhyAnamAM tatpara thai, mAsopavAsa karIne te ja ThekANe rahyA. anukrame samasta mohanIya karmano kSaya karI, prAMte nirdhAmaNA AcarI, mana - vacana - kAyAthI sarva prANIone khamAvI, nirmaLa kevaLajJAnane prApta karI AThe karmanA kSayathI aMtarmuhUrtamAM te dasa karoDa sAdhuo mokSa pAmyA. pelo haMsa je saudharma devalokamAM deva thayo hato, teNe tyAMthI AvI bhaktithI temano nirvANa mahotsava karyo ane bIjA lokone potAnuM svarUpa jaNAvI tyAM bahaMsAvatAra' nAme pavitra tIrtha sthApI pAcho devalokamAM gayo. jema caitra mAsanI pUrNimAe puMDarIka gaNadhara mokSe gayA, tema kArtikI pUrNimAe drAviDa - vArikhilla Adi mokSe gayA. tethI kArtikI pUrNimA ane caitrI pUrNimA e be pavo prasiddha thayA che. tethI te pUrNimAe tyAM yAtrA, tapa ane devArcana karavAthI bIjA divasa karatAM adhika puNya thAya che. kArtikI pUrNimAe tyAM mAtra eka upavAsa kare to brahmahatyA, strIhatyA ane garbhahatyAnA pApamAMthI mukta thAya che. vaizAkha, kArtika ane caitra mAsanI pUrNimAe jeo saMgha laI siddhAcala girirAje AvI AdarathI dAna ane tapa kare che, teo mokSasukha pAme che. te munionA putroe siddhAcale ghaNA derAsaro baMdhAvyA. A rIte karoDo munio vimalAcala upara mokSa pAmyA. tethI A tIrtha traNa jagatamAM vizeSa prakhyAta thayuM. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 133
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ he indra ! bharatanA mokSa pachI eka pUrvakoTI varSa pasAra thayA pachI drAviDa ane vArikhilla vigere munio mokSe gayA. A avasarpiNI kAlamAM A tIrthano prathama uddhAra karanAra indra tathA bharata cakravartI thayA. (prathama uddhAra samApta) have tyArapachInA bIjA sarva uddhAronI vAta kahuM chuM, te sAMbhaLa. ayodhyA nagarImAM zrI bharatanA vaMzamAM AThamo "daMDavIrya' nAme traNa khaMDa bharatano adhipati rAjA thayo. te zrAvakonI pUjA karavArUpa bharata rAjAno AcAra sArI rIte pALato hato. eka vakhata jJAnacakSuthI Alokana karatAM pracaMDa vIryavALA, sUrya jevo tejasvI, mastaka upara zrI AdinAthanA mugaTa dhAraNa karatA, nItidharmamAM parAyaNa, prabhu para draDha bhaktivALA ane sabhA vacce suvarNanA siMhAsana para besI dharmanA mAhAbhyane kahetA A daMDavIrya rAjAne saudharmendra joyA. tene joI zakrendra manamAM prasanna thayA. * indra dvArA daMDavIrya rAjAnI sAdharmika bhaktinI kasoTI : pachI zrAvakano veSa laine indra ayodhyAmAM AvyA. brahmavratathI pavitra, bAravratadhArInA kAraNe zarIra para bAra tilakane dhAraNa karanAra, te indrane zrAvaka rUpe joine daMDavIrya rAjAe AdarathI tene bhojana karAvavA rasoiAne AjJA ApI. te zrAvaka rasoiA sAthe dAnazALAmAM gayo. tyAM zrAvakakaraNImAM rakta bIjA aneka zrAvakone joI indra khUba AnaMda pAmyA. A navA zrAvakane AvatA joI, zrAvakajI ! tamane abhivAdana karIe chIe." ema bolatA keTalAka zrAvako sAmA AvyA. pavitra jalanuM Acamana laI te mAyAvI indra, karoDo zrAvako mATe taiyAra kareluM bhojana divyaprabhAvathI kSaNavAramAM ekalo jamI gayo ane rasoiAne kahyuM, are ! huM ghaNo bhUkhyo chuM. mATe mane pIraso.' Azcarya pAmelA rasoiyAoe rAjAne jaNAvyuM. eTale rAjA pote tyAM Avyo. tene te indra-zrAvaka kaThoravANIthI bolyo, "he rAjA ! tame A rasoiA kevA rAkhyA che ? jeo kSudhAtura evA mane ekalAne paNa tRpta karI zakatA nathI." te sAMbhaLI jarA kopa pAmelA rAjAe so mUDA pramANa anna raMdhAvyuM. rAjAnA jotAM ja e mAyAvI zrAvaka te badhuM kSaNavAramAM khAI gayo. pachI te bolyo, "he rAjA ! tame sudhAthI pIDAtA mane ekane paNa tRpta karI zakatA nathI ! jo A kArya nathI karI zakatA to bharatanA siMhAsana para zA mATe beso cho ? ane bhagavaMtanA mugaTane mastaka para dhAraNa karI zuM kAma kheda pAmo cho ? dAnazALAnA bahAne manuSyone zA mATe zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 134
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ chetaro cho ? mATe A zrAvakone jamADavAnI mAyA choDI do." tenI AvI kaThora vANI sAMbhaLIne paNa daMDavIrya rAjA kopa pAmyo nahIM. ulaTo potAnA puNyanI apUrNatA mAnato potAnI niMdA karavA lAgyo. rAjAno zubhabhAva jANI eka maMtrI bolyo, "svAmI ! A koI devatA zrAvakarUpe Avela lAge che.' A sAMbhaLI rAjAe tenI AgaLa agarucaMdana mizrita dhUpa karyuM ane bhaktithI bolyA, "zrAvakano veSa laI ahIM mane pavitra karavA tame koNa AvyA cho? he deva ! mArI upara kRpA karI Apa pragaTa thAo. jo zrI jinezvaramAM, dharmamAM, gurumAM ane tamArAmAM mArI bhakti hoya to tame potAnuM svarUpa pragaTa karI mArA puNyane saphala karo." daMDavIryanA bhaktithI bharapUra vacano sAMbhaLI indra khuza thayA ane mAyArUpa choDI potAnuM sahaja svarUpa pragaTa karyuM. indrane jotAM ja daMDavIrya rAjA vismaya pAmI harSathI tene namI paDyA. indra tene snehathI AliMgana karIne bolyA, "he mahArAjA ! tamane dhanya che. tame caramazarIrI cho. tamane jotAM bharata, sUryayazA vagere tamArA vaMzaja yAda AvyA." * bIjA uddhAraka : daMDavIrya rAja, * zatruMjaya tIrthanA uddhAra mATe saudharmendranI daMDavIrya rAjAne preraNA : guNo vaDe tamArA pUrvajothI tame adhika cho. pUrve aMgIkAra karelA kAryane karanArA cho. tamArA jevA kulaputrathI prabhuno vaMza atyAre paNa dIpe che. tethI tame have zatruMjayanI yAtrA ane tIrthoddhAra karo. huM devatAo sAthe tyAM AvIne tamane sahAya karIza, mATe zrAvakonA pUjananI jema have tIrthayAtrA mATe tvarA karo. IndranuM vacana sAMbhaLI daMDavIrya rAjA AnaMdathI bolyA, "he indra ! tame mane bahu zreSTha Adeza karyo. huM yAtrA mATe jAuM chuM. ApaNo punaH samAgama have puMDarIkagiri para thaze." pachI khuza thayelA indra daMDavIryane bANasahita dhanuSa, divya ratha, hAra ane nirmala be kuMDala ApyAM. teNe teno svIkAra karyo. pachI indra svargamAM gayA. rAjA daMDavIrthe yAtrA mATe bhaMbhAnAda karAvyo. te sAMbhaLI ghaNA mANaso potapotAnA vAhano sahita vegathI tyAM AvyA. rAjAe zubha divase lokonI sAthe prayANa karyuM. saMghanI AgaLa cAlatA devAlayamAM rahelA jinabiMbanA prabhAvathI koipaNa kSudra devatA vipna karavA samartha thayA nahIM. anukrame ghaNA dezo pasAra karI keTaleka divase kAzmIra dezamAM AvyA. * zatruMjaya tIrthe jatAM mArgamAM vetAle kareluM vighna : savAre sainya sAthe rAjAe AgaLa javAnI taiyArI karI, teTalAmAM zaila ane mahArzala nAmanA be parvatoe mArga rokelo jaNAyo. te parvato paraspara athaDAvA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 135
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgyA ane tatkALa te parvatomAMthI agni utpanna thayo. tyAre sumati nAme maMtrI bolyo, "koi duSTa devanI A ceSTA jaNAya che. tenI zAMti mATe bhaktiyukta AcaraNa karo. jethI prasanna thaI te potAnuM rUpa pragaTa karaze.' maMtrInA vacanathI rAjAe zuddha thai tenI pUjA karI, zAMtinAM ghaNAM upAyo karyA, to paNa te deva jarApaNa saMtuSTa na thayo. tethI indra ApelA zatrusaMhAra dhanuSyanI pUjA karI, bANane tenI sAthe joDyuM, tevAmAM tejasvI netravALo bhayaMkara rUpavALo vetAla - "rakSA karo, rakSA karo" ema bolato pragaTa thayo. eTale rAjAe kahyuM, are ! te konA baLathI A mArga rUMdhyo che ? ane tuM koNa che ? te kahe.' vetAla bolyo, "he mahArAja ! tame kRpAlu cho. tethI mArA upara krodha na karazo. ajJAnI evA meM tamAro mArga rokyo, tenuM kAraNa sAMbhaLo." pUrve viyajJatI nAme huM vidyAdharono svAmI hato. te vakhate tame mane yuddhamAM jItI lIdho hato. tethI ArtadhyAnathI mRtyu pAmI keTalAka bhava bhamIne koi puNyayoge A parvatamAM vetAla thayo chuM. virbhAgajJAnathI pUrvanA vairane lIdhe tamane joI dveSathI tamAro mArga rUMdhyo. paraMtu tamArA dhanuSyanA TaMkAra mAtrathI parvato tUTI gayA. pUrve huM koithI jItAyo na hato. paNa tamArAthI huM parAjita thayo chuM. have tamArI AjJAthI pUrvavat sevakanI jema huM ahIM rahIza.' A pramANe kahetAM vetAlane rAjAe tyAM ja sthApita karyo. pachI rAjA parivAra sAthe tyAMthI AgaLa cAlyA. * daMDavIrya rAjAe karela tIrthodvAra ane aMte mukti prAti : keTalAka divase saMghasahita rAjA zatruMjayagiri samIpe AvI pahoMcyA. tyAM AnaMdapuramAM bharata cakravartInI jema jinapUjA, tIrthapUjA ane saMghapUjA vagere sarva karyuM. pachI zatruMjayI nadImAMthI, bharatakuMDamAMthI ane bIjA kuMDomAMthI tIrthajaLa lai zatruMjaya girirAja upara caDyA. mukhya zikhare AvIne tene pradakSiNA karI. mukhya zikhara, caitya, rAyaNavRkSa, samavasaraNa ane prabhunI pAdukAnI traNa traNa vAra pUjA karI. te vakhate avadhijJAnathI daMDavIryane tyAM AvelA jANI saudharmendra devatAonI sAthe tyAM AvyA ane temaNe kahela vidhithI rAjAe devapUjA, saMghapUjA tathA mahotsava vagere zubha kAryo karyA. pachI jagatmabhunA jIrNa thaI gayelA prAsAdono indranI saMmatithI uddhAra karyo tathA traNa aThThA mahotsava sahita tIrthotsava karyo. tevI ja rIte indranI sAthe giranAra para paNa utsava karI tIrthano uddhAra karyo. pachI arbudAcaLa, vaibhAragiri, aSTApada ane sametazikhara tIrtha para saMgha sahita jaine yAtrA ane uddhAra karyA. tyArapachI potAnAM rAjayamAM AvI daMDavIrya rAjAe bIjA karoDo navA prAsAdo karAvyAM. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 136
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vakhata bharatezvaranI jema darpaNamAM zarIrazobhA jotAM cittamAM tenI asAratA jANI zubhadhyAne caDatAM kevaLajJAna pAmyA, pachI addha pUrva sudhI vrata pALI, aMte mokSa pAmyA. he indra ! A tIrtharAjano bIjo uddhAra karanAra zrI bharatanA vaMzamAM pavitra evA daMDavIrya rAjA thayA che ane uddhAranA puNya vaDe teo muktisukha pAmyA che. (iti dvitIya uddhAra) * trIjA uddhAraka : izAnendra , tyAra pachI keTaleka kALe trIjo uddhAra thayo, te A pramANe : eka vakhata izAnendra mahAvideha kSetramAM gayA. tyAM samavasaraNamAM birAjamAna sImaMdharasvAmIne namaskAra karI, stavIne temanI AgaLa beThA. prabhue dezanA zarU karI ke : jema sarva bhavamAM manuSyabhava, sarva grahomAM sUrya tema sarva dvIpomAM jaMbUDhIpa guNa vaDe sarvottama che. te jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM sarva dezomAM uttama saurASTra deza che. te dezamAM sarva parvatomAM uttama puMDarIkagiri che. tyAM sarva devomAM prathama zrI AdinAtha bhagavAna che. mATe te bharatakSetrane dhanya che ke jyAM zatruMjaya tIrtha che ane tyAM rahenArA manuSyone paNa dhanya che ke jeo te tIrthanI ane zrI jinezvaranI pUjA kare che.' A pramANe paramAtmAnI dezanA sAMbhaLI izAnapati tIrthayAtrA mATe utkaMThita thaine kSaNavAramAM zatruMjayagiri para AvyA. AdinAtha prabhunI stuti karatA, darzana karatA, namatA ane jinavANInuM zravaNa karatA indra devonI sAthe tyAM aDhAI utsava karyo. pachI tyAM ahaMtanA prAsAdone kAMika jIrNa thayelA joine te surapatie divya zaktithI uddhAra karAvyo. daMDavIrya rAjAnA uddhAra pachI so sAgaropama pasAra thayA bAda izAnapatie puMDarIkagiri upara A trIjo uddhAra karyo. * hastinI devInuM duSTa ceSTita : eka vakhate caitrI pUrNimAne divase sarva devatAo puMDarIkagiri para zrI RSabhadeva prabhunI yAtrA mATe AvyA. te samaye najIkamAM AvelA hastisena nAmanA nagaramAM karoDa devIonA parivAravALI, paDatA kALabaLe mithyAdraSTi suhastinI nAme eka devI utpanna thaI hatI. mahAbalavALI, krUra ane jinadharma para dveSa rAkhanArI te devIe tAladhvajagiri vagerenA kSetrapAlone potAne vaza karI lIdhA hatA ane potAnA garvathI unmatta, svecchAcArI paradrohI ane madya-mAMsa khAvAnI AzAvALI suhastinI devIe tIrtha avyavasthita karI nAkhyuM. jayAre A devatAo zatruMjaya tIrthe AvyA, tyAre teNe mAyAthI zatruMjaya jevA ghaNA parvato vikrvIne temane chetaravA mAMDyA. ghaNA zatruMjaya zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 137
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ parvato joi sarva devatAo potAnA manamAM Azcarya pAmIne vicAravA lAgyA ke, zuM pRthvI upara ATalA badhA zatruMjayagiri che ? athavA zuM te eka hovA chatAM ApaNI bhaktithI ATalA rUpe thayA che ? ema vicArI avadhijJAnano upayoga mukyA vinA sarva parvato upara judI judI snAtrapUjAdika kriyA karI. pachI aThThAi mahotsava karIne tyAMthI javAnI icchA kare che, teTalAmAM zatruMjayagiri upara eka zikhara paNa na dekhAyuM. tethI saMbhrama pAmI - 'zuM ApaNI bhaktimAM AzAtanA thavAthI A vimalagiri adrazya thayo haze ? athavA manathI javAnuM ciMtavavAthI ApaNe ja tyAMthI dUra AvI gayA ? ema vicArI avadhijJAnano upayoga mUkIne devInuM sarva kapaTa jANyuM. tethI kopAyamAna thayelA te devoe mahAghora jvALA te devI para mUkI. tenAthI atyaMta baLatI te mithyAtvI devI parivAra sahita dInatApUrvaka namIne kahevA lAgI, 'he devo ! tame amArA svAmI cho, ame tamArI dAsIo chIe. ame ajJAnatAthI avicArita kArya karyuM che. have kadIpaNa nahIM karIe. mATe A eka aparAdha kSamA karo.' A sAMbhaLI devatAo bolyA, 'are tIrthaghAtinI duSTA ! amArI jema bIjAone paNa tuM AvI rIte Thage che ? he mAMsabhakSiNI ! teM A tIrthane malina karyuM. tane tIrthanI rakSA karavA mATe rAkhelI che, paNa tuM to ulaTuM tIrthano nAza kare che. te AvuM duSkRtya karyuM, mATe have tuM hamaNAM ja mRtyu pAmIza. devonAM AvA vacana sAMbhaLI te bhaya pAmIne zrI jinezvara bhagavaMtanA zaraNe gai ane vAraMvAra kSamA mAMgavA lAgI. tethI tene devoe choDI mUkI. satpuruSo aparAdhI chatAM paNa namelA prANI upara kopa karatA nathI. tyArathI hastinIdevI hastisenApuramAM gai ane pUrvanI jema tIrthanI rakSA ane saMghabhakti karavAmAM tatpara thai. * zrI zatruMjayano cotho - pAMcamo - chaThTho uddhAra eka vakhata cothA devalokanA mAhendra nAmanA indra zatruMjayagiri upara AvyA ane prabhunA jIrNa thayelA prAsAdo joine vicAryuM, jarUra te devInuM ja A ceSTita te lAge che. ema ciMtavI divyazaktithI navIna prAsAdo karAvyA. e rIte bAhubali, kAdaMba, tAladhvaja, revatAdri ane bIjA zikharono paNa uddhAra karAvyo. A rIte izAnendranA uddhAra bAda karoDa sAgaropama gayA pachI zatruMjaya upara mAhendra karelo cotho uddhAra thayo. (iti caturtha uddhAra) zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 138
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vakhata airavata kSetramAM devatAo zrI jinajanmotsava karI naMdIzvaradvIpamAM aThThAi mahotsava karI vimalAcalagirirAja upara zrI AdinAtha bhagavAnane vaMdana karavA AvyA. tyAM ATha divasa pUjA karatAM prabhunA prAsAdone kAMika jIrNa thayelA joine sarva devatAo vaDe utsAhita karAyelA pAMcamAM devalokanA brahmendra divyazaktithI uddhAra karyo. mAhendra karelA uddhArathI dasa karoDa sAgaropama gayA pachI brahmadeve karelo pAMcamo uddhAra thayo. (iti paMcama uddhAra) tyAra pachI eka vakhata camarendra vagere indro svecchAthI naMdIzvaradvIpe gayA hatA. tyAM be vidyAdhara munirAjo tIrthayAtrA karavA AvyA hatA. temaNe puMDarIkagirino mahimA camarendra vagerene kahyo. AvA tIrthanI yAtrA karavA utkaMThIta thai te be munio sAthe teo zatruMjaya upara AvyA. tyAM bhaktithI yAtrA, dAna ane pUjA karI, sarva tIrtho para rahelA prAsAdono temaNe uddhAra karyo. brahmendranA udghAra pachI lAkha karoDa sAgaropama gayA pachI vimalAcalagiri upara bhavanendrano chaThTho uddhAra thayo. (iti SaSTha uddhAra) A pramANe AMtare AMtare manuSya ane devatAothI karAyelA uddhAro thayA. he indra ! have bIjA sarva uddhAronI sthiti paNa sAMbhaLa. zrI vardhamAna svAmInA mukhamAMthI nIkaLatA sArabhUta evA vacano zakrendra parama AnaMda pAmatA sAMbhaLavA lAgyA. gautamasvAmI yAne vegavAna vidyAdharanI vidhA sAdhanA zrI gautamasvAmIjI pUrvanA trIjA bhavamAM mahAvideha kSetramAM vegavAna nAmanA vidyAdhara hatA. tyAM sAdhanA karavA chatAM vidyAo siddha thai nahI, eTale siddhagiri AvIne sAdhanA karatA te badhI vidyAo mAtra be mahinAmAM siddha thaI hatI. *** zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 139
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo prastAva I ajitanAtha bhagavAnanuM caritra AdinAtha prabhunA vaMzamAM asaMkhya puruSo mokSe jAya tyAre eka sarvArthasiddha jAya. ema yAvatu bIjA tIrthakara thayA tyAM sudhI bhagavAna RSabhadevanI pATe mokSamArga cAlyo. AvA RSabhadevaprabhunA ikvAku vaMzamAM "ayodhyA nagarImAM "jitazatru" nAme rAjA thayA. te rAjAne "vijayA" nAme paTTarANI hatI ane guNathI zreSTha, balavAna sumitra' nAme nAno bhAI hato. tene "yazomatI' nAme priyA hatI. eka vakhate candrazALAmAM kAMika jAgatI ane kAMika UMghatI avasthAmAM sUtelI vijayA devIe rAtrinA pAchalA pahore cauda mahAsvapno potAnA mukhamAM praveza karatAM joyA. te ja vakhate vaizAkha mAsanI zukla trayodazIe, candra rohiNI nakSatramAM AvatAM devasaMbaMdhI AyuSyano kSaya karI vijaya nAmanA anuttara vimAnathI cyavIne bIjA tIrthakarano jIva vijayAdevInA udaramAM utpanna thayo. te samaye mahAudyota thayo ane nArakIone paNa sukha thayuM. * zrI ajitanAtha paramAtmAno janma : A bAju te ja rAtrie sumitra yuvarAjanI priyA yazomatIe paNa te ja cauda svapno kAMika jhAMkhA joyAM. prAtaHkAle harSa pAmI vijayA ane yazomatIe potapotAnA patine svapnanI vAta kahI. temaNe paNa svapnapAThakone pUchyuM. teoe vijayAdevIthI tIrthakarano janma ane yazomatIthI cakravartIno janma thaze ema kahyuM. tethI harSa pAmelA rAjAe ane yuvarAje teone ghaNuM dhana ApIne khuza karyA. tyAra pachI uttama dohadavALI vijayAdevIe nava mAsa ane sADA sAta divasa pUrNa thatAM mAgha mAsanI zukla aSTamIe candra rohiNI nakSatramAM AvatAM ardharAtrie gajanA cihnathI lAMchita, kanakavarNI, jagatamAM udyota karanAra pavitra tIrthakara rUpa putrane janma Apyo. te samaye AsanakaMpathI jinajanma jANI chappana dikumArIoe tyAM AvI bhaktipUrvaka sUtikakarma karyuM. pachI cosaTha indro AsanakaMpathI prabhuno janma jANI harSollAsathI prabhune merugiri upara lAvyA. tyAM pAMDuka vanamAM atipAMDukaMbalA nAme ardhacandrAkAra sphaTikamaya zAzvatI zreSTha zilA upara rahelA siMhAsana upara besI saudharmendra prabhune khoLAmAM besADyA. bhAvanAthI bharelA bIjA indroe tIrthajalathI bharelA eka hajAra ATha nirmala kalazAothI prabhunuM snAtra karyuM. caMdana, puSpa, phala AdithI pUjA karI. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 140
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAra bAda saudharmapatie thoDA pAchA khasIne A pramANe stuti karI - he tIrthapati ajitasvAmI ! traNa lokanA nAyaka, devAdhideva, sarva jano karatAM zreSTha evA Apa jaya pAmo. he bhagavan! AdinAtha prabhu pachI pacIsa lAkha karoDa indro thaI gayA pachI Aje tame mArA sArA bhAgye ja avataryA cho. he bhagavan ! tamArA avatArathI, tamArI pUjA ane tamArI dezanA sAMbhaLavA vagere vaDe mAro avatAra paNa huM kRtArtha mAnuM chuM. he nAtha ! tamArA jevA svAmIthI A bharatakhaMDa pavitra thayo. tame A saMsArarUpa samudramAM DUbatA prANIone tAranAra ane viSaya-kaSAyarUpa zatruonA baLane toDanAra cho. he karUNAkara svAmI ! Asana, zayana, gamana, dhyAna vagere sarva karmamAM tame mArA cittamAM nivAsa karo. tamAruM pUjana, namana, stavana ane dhyAna karavAnA puNyathI tamArA caraNakamala dareka bhavamAM mArA hRdayane saMtoSa pamADo.' A pramANe stuti karI prabhune mAtA pAse mUkI naMdIzvaradvIpamAM ATha divasa bhakti mahotsava karIne jinadharmamAM tatpara thai pota-potAnAM sthAnake gayA. A bAju saMpUrNa dohadavALI yazomatIe pUrNa samaye te ja rAtrIe uttama putrane janma Apyo. prAtaHkAle rAjAe putra janmanI vadhAmaNI kahenAra puruSone harSathI ghaNuM dAna ApI tenuM jIvanaparyatanuM dAridraya daLI nAMkhyuM. te vakhate indranA AdezathI kubere samagra nagaramAM hiraNya, ratna ane vastronI vRSTi karI. dhvajA, toraNa, mANikya, svastika, agaru ane mALAothI AkhuM nagara zaNagAryuM, mokaLA hAthe dAna ApyuM. Ama moTo utsava thayo. bIje divase rAjAe sthiti ane pratisthiti saMskAra karyo. (kuLanI maryAdAnI zarUAta karI.) trIje divase utsava sAthe baMne putrone candra-sUryanuM darzana karAvyuM. chaTTe divase gotrajananI saMmatithI "A putra karmathI jItAze nahIM." ema vicArI utsavapUrvaka prabhunuM "ajita" evuM nAma pADyuM ane anusvAra sahita - sagara = saMgara. yUha jItanAra evuM yazomatInA putranuM anusvAra rahita sagara' nAma pADyuM. * zrI ajitanAtha paramAtmAnI bALakrIDA ane pANigrahaNa : indra mokalelI pAMca dhAtrIothI lAlana pAlana karAtA prabhu vRddhi pAmavA lAgyA. te prabhu vizvane AlaMbana karavAnI yaSTirUpa (lAkaDI) che, te chatAM pote hAthamAM yaSTi (lAkaDI)nuM AlaMbana karI jANe bhavasAgarano tAga letA hoya tema maMda maMda cAlavA lAgyA. keTalAka devo indranI AjJAthI mora, ghoDA, hAthInAM rUpa lai prabhune ramADavA lAgyA. prabhu jo ke saMsArathI virakta hatA. to paNa mAtA-pitAne ane devone harSa zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 141
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ pamADavA mATe ja bALakane ucita ramata karatA hatA. yogya samaye sagarakumAra paNa mAtA-pitAnI prasannatA mATe guru pAsethI sarvakaLAo zIkhyA. anukrame bALapaNa vitAvI suvarNa jevI kAMtivALA te baMne kumAro yauvanavaya pAmyA. tyArabAda potAnA bhoga phaLane jANatA prabhu mAtA-pitAne harSa ApavA mATe rAjakanyAo paraNyA. prabhue aDhAra lAkha pUrva varSa kumArapaNAmAM pasAra karyA. pachI putravatsala jitazatru rAjAe teo icchatA nahotA to paNa rAjya para besAryA ane sumitra yuvarAje paNa jitazatru rAjAnI AjJAthI potAnA putra sagarane potAnI padavI upara nImyA. pachI jitazatrue ane sumitre temaja bIjA aneka rAjAoe dharmaghoSa gurunI pAse dIkSA lIdhI. surAsurothI sevita ajitarAjA jagatanuM pAlana karatAM rAjaya karavA lAgyA. yuvarAja sagarakumAra ghaNA dezone sAdhI thoDA vakhatamAM vijaya meLavI AvyA. prabhu rAjaya karatA hatA, tyAre sarva dezomAM sAta prakAranI iti ane koipaNa bhaya na rahyo. loko haMmezAM sukhethI rahetA hatA. A pramANe prabhue trepana lAkha pUrva varSa sudhI vratanI icchAe potAnuM bhogakarma khapAvatAM rAjaya karyuM. * udhAnamAM paramAtmAnI vicAraNA ane lokAMtika devonI prArthanA : eka vakhata vasaMtaRtu AvI eTale virAgI prabhu paNa lokonA AgrahathI aMtaHpuranI strIo sAthe udyAnabhUmimAM gayA. tyAM kAmIjano vividha prakAre kAmarasamAM vyagra thayA hatA te samaye prabhune manamAM thayuM ke ahIM A kriIDA che. tevI bIje koI ThekANe che ke nahIM ? ema vicAra karatAM avadhijJAnathI anuttara devanA sukhanuM smaraNa thayuM ane ciMtavavA lAgyA ke, aho ! te lokottara sukha bhogavyA chatAM paNa mAruM mana haju AvA tuccha sukhamAM ramavA icche che ! mATe A kAmaceSTAne dhikkAra che ! ajJAnI jIvo anaMtabhavamAM ghaNIvAra sukhone bhogavyA chatAM paNa pAchAM bhavobhavamAM te sukho navIna maLatA hoya tema icche che ! pUrve anaMta sukha bhogavyA chatAM prANI jarApaNa tRpta thato nathI ane eka lava mAtra duHkha AvI paDe che, temAM turata udvega pAmI jAya che. puNya karavAthI prANIne aneka sukha prApta thAya che, chatAM te puNyamAM prANIne Adara thato nathI ane pramAdathI duHkha thAya che, chatAM pramAdamAM ja te AdaravALo thAya che. mUrkha jIva saMsAramAM kare che bIjuM ane tenAthI judA phaLanI icchA kare che. paraMtu bIja lImaDAnuM vAvyuM hoya to temAMthI zuM kalpavRkSano aMkura utpanna thAya ? bhavobhavamAM putra, mitra ane strI vagere pAzathI baMdhAyelo prANI pakSInI jema svecchAthI dharmamAM ramI zakato nathI. jeo viSayasaMbaMdhI tuccha zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 142
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhanA lobhathI potAnuM puNya hArI jAya che, teo potAnA caraNa dhovA mATe amRta vAparavA jevuM AcaraNa kare che. A pramANe prabhu citavatA hatA, tevAmAM svargamAMthI "jaya jaya" evI vANI uccAratA lokAMtika devatAo temanI AgaLa AvyA ane "he svAmI ! tIrtha pravartAvo.' ema kahI vinayathI namaskAra karI potAne sthAnake gayA. pachI prabhue tatkAla udyAna krIDAdika sarva choDI daI vArSikadAna ApavAno AraMbha kyo ane jJAnathI potAnA bhAi sagara bhaviSyamAM cakravartI thavAnAM che evuM jANIne rAjyane nahIM icchatA paNa sagarakumArane balAtkAre prabhue rAjaya para besADyA. pachI AsanakaMpathI prabhunA dIkSA kalyANakane jANIne sarva indro tyAM AvyA. prabhu snAna karI, divya vastrAbharaNa paherI, gRhacaityomAM ahitanA biMbanI pUjA karIne sura-asuroe racelI suprabhA nAmanI zibikAmAM ArUDha thayA. eka hajAra puruSo vaDe vahana karAtI zibikAmAM besIne sahasrAmravanamAM gayA. tyAM zibikAmAMthI utarI, vastrAbharaNa ane mAlAo vagere sarva tyajI dIdhuM, te indra potAnA vastranA cheDAmAM grahaNa karyuM. azokavRkSanI nIce mastaka paranA kezano pAMca muSTi vaDe loca karyo. te kezane indramahArAjA kSIrasamudramAM padharAvI AvyA. pachI indra hAthanI saMjJA vaDe sarva kolAhala zAMta karyo. tyArabAda prabhue "karemi sAmAIyaM" uccaryuM. e rIte eka hajAra rAjAonI sAthe prabhue vrata grahaNa karyuM ane indra prabhunA aMdha upara devadUSya nAkhyuM. te samaye mAghamAsanI zukla navamIe candra rohiNI nakSatramAM AvatAM divasane pAchale pahore chaThTha tapavALA prabhu cothA mana:paryavajJAnane pAmyA. tyArapachI saMga vinAnA, maunane dhAraNa karI prabhue pRthvItala upara vihAra karyo. indrAdika devatAo naMdIzvaradvIpe gayA. bIje divase ayodhyAnagarImAM brahmadattane ghera prabhue paramAtrathI pAraNuM . te samaye tenA gharamAM AkAzamAMthI sADAbAra karoDa sonaiyAnI, puSponI ane vastronI vRSTi thaI. AkAzamAM devaduMdubhi vAgI, dAtAranI prazaMsA karatA devatAoe jaya jaya zabdano uccAra karyo. "prabhue sparzelI A bhUmine bIjo koI sparza kare nahIM evuM vicArI brahmadatte te ThekANe dharmacakra karAvyuM. * ajitanAtha prabhune kaivalya prApti ane sagarane cakraratna prApti H Arya-anArya dezomAM mamatArahita vihAra karatA prabhue dhyAnarUpa agnithI potAnA ghAtakarmone bALatAM, sarvadezomAM bAra varSa sudhI vihAra karI pharIne ayodhyA samIpe AvyA. tyAM sahassAmravanamAM sAcchada vRkSanI nIce godohAsane rahI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 143
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ zukladhyAnamAM vartatA ghAtI karmono kSaya thavAthI poSa mAsanI zukladvAdazIe candra rohiNI nakSatramAM AvatAM divasanA pAchalA pahore prabhune kevaLajJAna utpanna thayuM. AsanakaMpa thatAM sarva indro bhaktipUrvaka tyAM AvyA. devatAoe eka yojana pramANa pRthvI para rUpya, suvarNa ane maNiratna vaDe traNa prAkAravALuM ane cAra dhAravALuM samavasaraNa racyuM. ahIM sagararAjA sabhAmAM siMhAsana upara beThA hatA, temane chaDIdAre AvIne kahyuM ke, "svAmI ! koI be puruSo dvAre AvIne ubhA che." rAjAnI AjJAthI sabhAmAM praveza karAvAyelA te bemAMthI eka praNAma karIne bolyo, "he rAjan ! vadhAmaNI che ke, ajitanAtha prabhune kevaLajJAna utpanna thayuM che." bIjA puruSe praNAma karIne kahyuM, "mahArAjA vadhAmaNI che ke ApaNA zastrAgAramAM cakraratna utpanna thayuM che." te vakhate tarata ja sagararAjA Asana parathI UbhA thayA. hAthI, ghoDA, ratha, aMtaHpura, putra, pAyadaLa, vepArIo ane bIjA lokothI parivarelA rAjA vanamAM gayA. tyAM prabhune pradakSiNA karI, namIne prabhunI stuti karIne pachI prabhunI dezanA sAMbhaLI. dezanA ApyA pachI prabhue caturvidha saMgha ane tIrthanI sthApanA karIne pote vihAra karyo. sagararAjAe ayodhyAmAM AvI cakrano aDhAI utsava karyo. tyArapachI sUrya jevI kAMtivALuM cakra zastrAgAramAMthI bahAra nIkaLyuM. eTale te ja divase sagara rAjAe cha khaMDa sAdhavA prayANa karyuM. corAzI lAkha hAthI, teTalA ghoDA ane ratha tathA karoDo pAyadaLa sAthe prathama pUrva dizA tarapha sagara cAlyA. lAkha yakSoe adhiSThita evA gajaratna, vAjiratna, chatraratna, daMDaratna, maNiratna, kAkiNIratna, vardrakIratna, purohitaratna, gRhIratna, cakraratna, carmaratna vagere (senApatiratna, khaDjharatna) ratno laI atula parAkramI sagararAjA cAlyA. anukrame pUrva sAgarane kinAre AvI aThThama tapa karI bAra yojana janArA bANa vaDe mAgadhadevane bolAvyo. tene sAdhI te dizAmAM adhipati tarIke tene sthApana karI pAraNuM karIne teno aDhAi utsava karyo. tyAMthI pAchA pharI cakranI pAchaLa avicchinna pramANe cAlatA dakSiNa sAgaranA tIre AvIne varadAmane sAdhyo. tevI ja rIte pazcimasAgaranA kinAre jaI prabhAsapatine vaza karyo. tyAMthI siMdhu nadInA dakSiNa tIre AvI tenI adhiSThAyikA siMdhu devIne sAdhI. pachI izAna dizA tarapha cAlI vaitADhyagiri pAse AvyA. tyAM bharatarAjAnI jema vaitADhaca parvatanA adhiSThAtA kumAradevane sAdhyo. pachI siMdhusAgara ane vaitADhyagirinI najIka Avela sImApradezane rAjAnI AjJAthI senApatie sAdhIne pachI tamisrAguphAnA baMne kamADa daMDavatna vaDe ughADI nimnagA ane ugnigA nAmanI nadIone pula vaDe pAra utarI te guphAmAMthI bahAra nIkaLyA. tyAM rahelA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 144
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAkrUra plecchone jItI lIdhA. pachI tyAMthI himavaMta parvatanI dakSiNa bAjue AvyA. te parvatanA svAmIne sAdhI, tyAMthI RSabhakUTa pAse jai, kAkiNIratna vaDe cakravartIe potAnuM nAma lakhyuM. tyAMthI vaitADhya parvata paranA vidyAdhara rAjAone jItI tyAM ja sthApana karyA. pachI gaMgAnA tIre sainya rAkhI cakravartInA hukamathI senApatie carmaratna vaDe gaMgA utarIne te bAjunA rAjAone jItI lIdhA. tyAM aThThama tapa karI cakrIe gaMgAdevIne potAne vaza karI. pachI tamisrAnI jema khaMDaprapAtA guphAnuM dvAra - tenA adhiSThAyaka devane sAdhIne ughADyuM. te guphAmAMthI bahAra nIkalI, gaMgAnA pazcima kinAre AvI, aThThama tapa karI tyAM navanidhi prApta karyA. A rIte pAMtrIsa hajAra varSa sudhI bhArata cakravartInI jema digvijaya karI sagara cakravartI cakranI pAchaLa cAlatA anukrame ayodhyAmAM AvyA. tyAM batrIsa hajAra rAjAoe, aneka yakSoe ane anya manuSyoe maLIne temano cakravartIpaNAno abhiSeka karyo. A rIte pacIsa hajAra yakSothI sevAtA pakhaMDa bharatakSetra upara rAjaya karavA lAgyA. * paramAtmAnuM puMDarIkagirie Agamana ane mayUradevano pUrvabhava : A samaye svAmIe jJAnathI zrI AdinAtha prabhue pavitra karelA puMDarIkagirine jANI te tarapha vihAra karyo ane zatruMjayagiri pAse AvyA. tyAM prabhu dhyAnamAM rahyA, tevAmAM potAnA pIMchAnA kalApathI bhagavAna upara bhaktithI chatra karato koI eka mora bIjA mayurothI parivarelo tyAM Avyo. tyAM devone joyA chatAM bhaya pAmyA vinA tyAM ja rahyo. dhyAna puruM thayA bAda prabhue te mayurone bodha Apyo. pachI te mayuronI sAthe prabhu zatruMjayagirinA mukhya zikhare AvI rAyaNa vRkSanI nIce traNa divasa rahyA. prAtaHkAle pelA vRddha mayuranuM maraNa najIka AveluM jANI prabhue tene saMlekhanA karAvI. pachI tyAMthI prabhu dakSiNa pazcima dizAnA mArge utarI subhadra nAmanA zikhara para rahyA. te samaye devoe samavasaraNa racyuM ane prabhu siMhAsana upara birAjamAna thayA. A bAju pelo vRddha mayura cAre AhArano tyAga karI sadhyAna vaDe potAnuM AyuSya pUrNa karIne cothA devalokamAM gayo. "potAne svarga prAptinuM kAraNa tIrtha che." evuM avadhijJAnathI jANI zrI ajitanAtha bhagavaMtanA tathA te tIrthanAM darzana karavA tyAM Avyo, tene "mayUradeva ! Avo..' ema prabhue bolAvyo eTale dedIpyamAna kAMtivALo te deva prabhunI sAme beTho. te vakhate saudharmendra te mora-deva viSe pUchatAM bhagavaMte te badhI hakIkata kahI ane kahyuM ke te ekAvatArI thaI vrata grahaNa karI, karma khapAvI, kevaLajJAna pAmI A tIrthe ja siddhi pAmaze. zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 145
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe sAMbhaLI te deve AnaMdathI e rAyaNa vRkSa nIce potAnI pUrvabhavanI mayUranI mUrti karAvI ane tIrthapUjA karAvI. pachI zrI ajitanAtha bhagavAne dezanA devAno AraMbha karyo ke : "sarva prANI upara samabhAva, bhaktipUrvaka saMghanI pUjA ane zatruMjaya tIrthanI sevA alpa puNyathI prApta thatAM nathI. sUkSma ke bAdara - sarva prANIone potAnI tulya mAnI te sarva upara rAgadveSarahita je citta rAkhavuM, te samatA kahevAya che. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA e caturvidha saMgha dharmanI jema traNa lokamAM pUjAya che. te saMgha jene ghera Ave te gRha ane tene pUjanAra tIrtharUpa che. tathA A zatruMjayagiri sadA zAzvata ane sthira che. saMsArasAgaramAM DUbatA prANIone jIvita ApanAra dvIpa samAna che. A tIrthamAM zubha karma karavAthI A bhava ane parabhavanAM karmo kSaya pAme che. A tIrthanA sarva zikharomAM je mahimA rahelo che, te karoDo varSoe paNa kahI zakAya tema nathI.' A pramANe dezanA sAMbhaLIne ati harSa pAmelA devatAo aDhAI utsava karI potapotAnA sthAnake gayA. te vakhate AkhuM AkAza meghathI chavAI gayuM. grISmaRtune dUra karatI varSARtu AvI. pRthvI aMkurIta thaI ane deDakA Adi ghaNA zudra jIvonI utpatti thaI. * subhadragiri upara zrI ajitanAtha svAmInuM cAturmAsa : A pramANe varSAkAlano samaya Avelo jANI zrI ajitanAtha svAmI munio sAthe te subhadra zikhara upara ja cAturmAsa rahyA. keTalAka munio niyama lai guphAmAM besI gayA, koi siMhanI guphAmAM ane koi sarpanA rAphaDA samIpe rahyA. devendroe tyAM svAmI mATe uMco maMDapa racyo. tyAM prabhue dhyAna dharI cAturmAsa nirgamana karyuM. tyAM rahelA prANIomAMthI keTalAka nitya jinasevAthI samakita pAmyA, keTalAka bhadraka svabhAvI thayA ane keTalAke hiMsA choDI dIdhI. pachI varSARtu purI thaI ane zaradaRtu AvI. te samaye cokhAnA dhovaNanA pANInuM pAtra hAthamAM laI suvrata nAmanA AcArya glAnapaNAthI dhIme dhIme caDatA prathama zikhara para AvyA. tyAM visAmo levA koi vRkSanI nIce beThA. tevAmAM koi tRSAtura kAgaDAe AvI temanA jalapAtrane DhoLI nAkhyuM. zoSa, tarasa ane sUryanA tApathI tapelA te muni jalapAtrane DhoLAtuM joI, kopathI bolyA, "he kAkapakSI ! A prANarakSaka jalane teM kSaNavAramAM DhoLI nAkhyuM. te kukRtyathI have A tIrthamAM tArI saMtati raheze nahIM ane A ThekANe mArA sapanA prabhAvathI sarva munijanane saMtoSa Ape tevuM nirjIva ane prAsuka jala sadA thaze." AvAM muninAM vacanathI te ja vakhate zokathI kolAhala karatA kAgaDAo tyAMthI cAlyA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 146
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ gayA. tyArathI A siddhagiri upara kAkapakSIo AvatA nathI. duSkAla-vighno vagere anartha karanAra kAkapakSI jo kadI ahIM Ave to vighnano nAza karavA zAMtikarma AcaravuM. te suvratAcAryanA tapobaLathI siddhagirinI najIka naiRtya dizA tarapha te jaLa niraMtara lokonI tRSA dUra karavA vagere aneka sukhane Ape che. te jaLanA sparzathI roga, zoka, pIDA, vetAla ane graha saMbaMdhI pApajanya duHkho nAza pAme che. pachI bhagavAna ajitanAthasvAmIe mukhya zikhara upara caDIne te kSetranA mAhAtmyathI mukti pAmavA icchatA keTalAka munione upadeza Apyo, 'he munivaro ! tame ahIM ja raho. puMDarIka gaNadharanI jema zubhabhAvathI karmono nAza thavAthI tamane ahIM ja kevaLajJAna ane mukti thaze.' A pramANe te munione kahI ajitanAtha svAmIe vihAra karyo. pachI te munio kevaLajJAna pAmIne avyayapada pAmyA. sagara cakravartInA 60,000 putronI aSTApadatIrtha yAtrA : A bAju sagara rAjA SaTkhaMDa bharatanuM rAjya calAvatA hatA. tene zastra-zAstranA jANakA2 janru vagere sATha hajAra putro thayA. eka vakhate te kumAro potAnA pUrvajonAM tIrthone namavA pitAnI balAtkAre AjJA lai puSkaLa sainya tathA vAhano sahita cAlyA. sagara rAjAnI AjJAthI strIratna sivAyanA bIjA tera ratno, yakSo, rAjAo ane bIjI ghaNI senA sAthe lIdhI. anukrame ekeka yojananuM prayANa karIne cAlatAM teo keTaleka divase aSTApadagiri samIpe AvyA. tenA ATha pagathiyA caDIne traNa pradakSiNA karI. dakSiNa dvArathI caityamAM praveza karI cAra, ATha, daza ane be - ema covIza tIrthaMkaronI puSpa, akSata ane stavana AdithI pUjA karI. pachI te tIrthanAM vAraMvAra darzana karatA teo A pramANe paraspara kahevA lAgyA : 'A giri AdinAtha prabhunuM nirvANakalyANaka ahIM thavAthI pUjya thayo che. tethI bIjAne paNa te kalyANa Ape che ane pote uMco che, tethI teno Azraya karanArane UMcI gatimAM lai jAya che. A prAsAdanI cAre dizAomAM, devothI paNa ajeya dvArapALo rahelA che ane manuSyone durAroha evA A ATha pagathiyA che. tethI avazya ema lAge che ke bharatezvare bhaviSyamAM thanArA lobhI manuSyone jANIne prAsAdanuM rakSaNa karavA mATe A prayatna karelo che.' A pramANe bolatA potAnA baMdhuone prItipUrvaka janukumAre kahyuM, 'divaso jatAM ApaNAM pUrvajonAM dharmasthAnano koi nAza karaze. kAraNa ke lobhI manuSyone so yojana paNa kAMi dUra hotA nathI. mATe ahIM rakSA karavA mATe A tIrthanI pharatI eka majabUta khAi khodIe.' Avo paraspara vicAra karI cakravartI sagaranA putro zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 147
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAhana ane parivAra sahita moTI khAI khodavA lAgyA. pRthvInA piMDa jeTalI UMDI khAi khodAtA teonA ghAthI nIce nAgalokamAM rajanI vRSTi thavA mAMDI. tethI vyAkuLa thayelA nAgakulomAM kolAhala thayo. sarve kopa karavA lAgyA. tethI jvalanaprabha nAme nAgapati atyaMta kopita thayo. avadhijJAnathI raja paDavAnuM kAraNa jANyuM. eTale kopa choDIne vegathI tyAM Avyo ane namratAthI mIThA vacane kahyuM, "are vatso ! cakravartInA putro ! tame bharatanA vaMzanA cho, vivekI cho, chatAM Avo udyama kema AraMbhyo che ? tamArA khodavAnA ghAthI nAgaloka pIDAya che. mATe A prayAsathI tame aTako. amArA svAmI zrI yugAdIza che. ame temanA sevako chIe ane tame temanA kulamAM utpanna thayA cho, tethI ApaNe sneha che, tene sthira karo.' A pramANe kahIne tenA gayA bAda te sarve sagaranA putroe khodavAnuM baMdha karyuM. paraMtu thoDIvAre pAchA bhegA thaine vicAravA lAgyA ke, "A khAi jaLa vagaranI che, tethI kALe karIne pUrAI javAthI koI vakhata oLaMgI zakAya tevI thai jaze. kemake, traNa jagatamAM lobhIne asAdhya zuM che ? ema vicArI janukumAre daMDaratna vaDe gaMgA nadIno pravAha kheMcI lAvI tenA jaLathI AkhI khAI pUrI dIdhI. tethI nAgadevalokamAM kAdava paDavAthI javalanaprabhadeve atyaMta kUpita thaI vicAryuM, "are ! A sagaracakrInA putro mUrkha ane rAjayamade bharelA jaNAya che. amAruM kaheluM paNa mAnatA nathI.' ema vicArI bIjA nAgapatio sahita phaNAnA ATopane dhAraNa karato, huMphADA mArato tyAM Avyo ane viSamaya draSTithI ekasAthe sagaracakrInA sATha hajAra putrone bALI nAkhyA ane potAnA sthAne pAcho cAlyo gayo. kema ke zatrunA vadha sudhI ja kopa rahe che." sagarakumAronA ghAtathI sainyamAM moTo kolAhala thayo. viparIta bhAgyathI anAtha thaI gayeluM sainya have kaI dizAmAM javuM, ema ciMtAtura ane sarva upAyathI bhraSTa thai gayuM. nAyaka vagaranA sainiko vicAravA lAgyA, ApaNA badhAnAM jotAM chatAM A cakrInA kumArono nAgoe ekasAthe vadha karyo, ApaNuM baLa taddana vRthA che. ApaNI sarva senA hovA chatAM A sarve rAjakumAro mRtyu pAmyA che. mATe have ApaNe nirlajja thaIne nagaramAM jaI zI rIte mukha batAvIzuM ? sagararAjA paNa ApaNane jarUra mArI nAMkhaze, tethI ApaNe paNa emanA mArge ja jaie. arthAt mRtyune zaraNe jaie. 'uttama sevako rAjAnA mArgane ja anusare che, evI janasthiti che.' Ama paraspara vicAra karI bAra yojanamAM phelAIne rahelA azva, ratha, hAthI vigere sarva sainyane kASThasamUhathI vIMTI lIdhuM. pachI jeTalAmAM agni pragaTAvavA mAMDyA teTalAmAM zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 148
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ avadhijJAnathI A upadrava saudharmendra jANyo. dayALu indra brAhmaNano veSa dhAraNa karIne tyAM AvyA ane "maro nahIM, maro nahIM ema kahevA lAgyA. tethI te sarva sainya tyAM ja sthira thayuM. pachI teonI pAsethI maravAnuM kAraNa jANIne kahyuM, tame AvuM sAhasa karo cho, te svAmInI bhaktithI, svAmInA bhayathI ke svAmInA putranA maraNanA zokathI ? teoe kahyuM, "ame mRtyune icchatA nathI, paNa cakravartInA bhayathI maravA taiyAra thayA chIe. kAraNa ke te avazya amane mArI nAMkhaze." * sagaracakrInA sainyane indra Apela AzvAsana : te pachI indra potAnuM svarUpa pragaTa karIne kahyuM, "AmAM tamAro koI doSa nathI. cakravartIno bhaya huM dUra karIza. mATe tame nagara tarapha prayANa karo ane huM bolAvuM tyAre nagaramAM praveza karajo ." ema AzvAsana ApI indra adrazya thaI gayA. pachI dhIme dhIme teo ayodhyA tarapha cAlyA. keTaleka divase ayodhyA pAse AvI indranuM smaraNa karyuM, tethI dayAvAna indra vegathI tyAM AvyA ane mRtyu pAmelA bALakane hAthamAM lai, pAMcaso varSanA AyuSyavALA brAhmaNano veSa dharI indra sagaracakrI pAse gayA. rAjadvAra pAse moTethI pokAra karI pRthvI, deva ane sagaracakrInI niMdA karatAM te bolyA, "sarva pratye sukhakArI bhAvanuM sarjana karanAra he daiva ! mArA pratye nidhuratApUrvaka avaLA mukhavALA thaI zA mATe mane duHkhI karo cho ? he cakravartI ! kudaivathI mArI rakSA karo. A vRddhavayamAM ja mArA putrane kudave mArI nAMkhyo. Apa nyAyathI pRthvInI rakSA karo." AvAM tenAM vacana sAMbhaLI kheda pAmelA sagararAjAe mANaso mokalI tene bolAvyo. indra AvIne te bALakane AgaLa mUkI sabhAmAM rahelA bIjAone paNa rovarAvato te brAhmaNa moTethI rovA lAgyo. rAjAe tene raDavAnuM kAraNa pUchyuM, eTale te bolyo, "he svAmI ! ekanA eka putranA maraNathI mane je duHkha thayuM che, te huM tamane keTaluM kahuM ? Aje rAtre A mAro lADakavAyo putra sUto hato, tyAM acAnaka mahAkrUra sarpa tene karaDyo. he rAjA ! game te maMtramaMtrAdi upAyo karIne mArA bALaputrane sajIvana karo. nahIM to doSa tamane lAgaze ane mArA kulano kSaya thaze.' pachI sagararAjAe mAMtriko - vaidyone bolAvyA. teoe aneka upAyo karI joyA, paNa bALakane mRtyu pAmelo jANI kahevA lAgyA, A bAlaka upara auSadhinA upAyo asAdhya che, paNa jenA gharamAM pUrve koi maraNa pAmyuM na hoya, tenA gharamAMthI jo rAkha lAvavAmAM Ave to A sajIvana thAya tema che." zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 149
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ te sAMbhaLI cakrIe tevI rAkha lAvavA sarva rAjAone AjJA karI. indre paNa vaikriyarUpa vaDe ghera ghera jovA mAMDyuM. paNa kyAMyathI tevI bhasma na maLI. tethI badhA rAjAo ane indra brAhmaNa paNa ati duHkhI thato pAcho Avyo. te vakhate vaidyo manamAM harSa pAmI kahevA lAgyA ke, evI bhasma maLyA vagara aneka auSadhothI A kArya asAdhya che. auSadha vagara A bALaka marI jaze, emAM vaidyono bilakula doSa nathI.' A sAMbhaLI indra brAhmaNe kapaTathI pAchuM chUTe kaMThe rudana karavA mAMDyuM. te vakhate cakrInuM sarva sainya rAjadvAramAM AvIne ubhuM hatuM. atyaMta Ardra thayelA sagara cakravartIe madhura vacanathI e brAhmaNane kahyuM ke, tame zoka na karo. saMsAranI sthiti evI ja che. A saMsAramAM janmelo prANI avazya mRtyu pAme ja che. vastutaH koipaNa sthira rahetuM nathI. jagatane pUjavA yogya anaMta tIrthaMkaro paNa aMta pAmyA, to bIjA prANIonI zI vAta karavI ? bhAi, putra ane strI vagere sarva svArtha mATe haMmezAM Ave che ane jAya che. duHkha phakta AtmAne thAya che. sarvadA lAlana pAlana karelo potAno deha paNa jene vaza nathI, tene mAtA, pitA, bhAi ane putrAdika kema vaza rahe ?' putronA mRtyuthI duHkhI thayelA cakravartIne indrano bodha : A pramANe sagararAjA bolatA hatA, tevAmAM indre potAnuM rUpa pragaTa karIne kahyuM ke, 'he rAjA ! zuM tame saMsAranI sthiti jANo cho ? kharekhara saMsAra duHkhadAyaka che, te sAcuM che ? to have A saMsAranAM vicitra svarUpane yAda rAkhI A dRSTAMta ApatA pUrve sAMbhaLo ke, jema mAro putra marI gayo che, tema tamArA sATha hajAra putro paNa kharekhara mRtyu pAmyA che. temAM koino doSa nathI. emanA karmono ja doSa che.' teTalAmAM zokathI vyAkuLa sainikoe sabhAmAM AvI rudana karatAM karatAM cakravartI AgaLa temanA kuLakSayanI vAta kahI. te sAMbhaLatAM ja rAjA mUrchA pAmyo. indre paMkhAthI pavana nAkhI, gozIrSa caMdanathI vilepana karI, tenA zarIra upara pANI chAMTyuM. tethI mAMDa mAMDa cetanA pAmelo rAjA putronuM smaraNa karato vAraMvAra mUrchA pAmavA lAgyo. mUrchAthI cakravartI maraNa pAmI jaze, ema vicArI indra paNa tene bheTIne mukta kaMThe rovarAvato pote paNa chUTe kaMThe raDavA lAgyo. A rIte rudanathI gADha zokanI graMthi gaLI gai, tyAre indre kahyuM, 'hai cakrI ! tame paNa ajJajanonI jema du:khathI kema moha pAmo cho ? A saMsAramAM koi jIva potAnA karmathI alpa AyuSyavALA thAya che ane koi dIrghAyuvALA thAya che, to paNa ahIM kSaya nizcita zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 150
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja che. vaLI pUrve vairAgya vacanothI tame ja mane bodha ApatA hatA ane tame ja vaLI A pramANe kema moha pAmo cho ?' indra A pramANe kahetA hatAM, tevAmAM dvArapALe AvIne vinaMtI karI ke, koi be puruSa Apane namaskAra karavA icche che. cakrInA AjJA maLatAM te baMne puruSone sabhAmAM mokalyA. temAMthI eke namaskAra karI, 'zrI ajitanAtha bhagavAna padhAryA che' ema kahyuM ane bIjAe kahyuM, 'he svAmI ! jaya pAmo. tamArA putroe lAvelI gaMgA nadIno pravAha aSTApadagiranI pharatI khAine pUrIne have pRthvIne DUbADe che. tenA pUrathI tyAMnA nivAsIo DUbI rahyA che.' prabhunuM Agamana, putrono nAza ane pANInA upadravathI viSAda pAmelA cakravartIne indre kahyuM, 'he rAjA ! putrazoka choDI do ane prabhune bhajo tathA gaMgAnA pravAhano rodha karavA janunA putra bhagIrathane AjJA karo.' A sAMbhaLI sagararAjAe niHzvAsa laine bhagIrathane bolAvI, potAnA khoLAmAM besADI kahyuM, 'he vatsa ! ApaNA bharatavaMza upara A kevuM kaSTa AvI paDyuM ? amArI kulasaMtatimAM tuM ja eka avaziSTa rahelo che. mATe tuM lokanI rakSA mATe gaMgA nadI pAse jA ane javalanaprabhadevanI sevAthI daMDaratna vaDe gaMgAnA mukhya pravAhane pAcho samudra tarapha phe2va.' dAdAnI AjJAthI bhagIrathakumAra moTA sainya sAthe tyAM gayo ane saga2AjA indra sAthe aMtaHpura sahita prabhune vaMdavA Avyo. tyAM samavasaraNamAM rahelA prabhune traNa pradakSiNA dai prabhunI stavanA karatAM kahyuM : 'zokane TALanAra he svAmI ! tame jayavaMtA varto. aMtaranI vyAdhine haranArA Apane namaskAra che.' evI rIte bhaktithI stavIne teo yogya sthAne beThA. tyArabAda prabhue dezanA ApI, 'he cakravartI ! A saMsAra asAra che, rAjyasukha sthira nathI. putra, mitra ane strI te baMdhanarUpa che. deha roga ane zoka karanAra che. viSayo viSa jevA pIDA karanArA che. bhogo sarpanI phaNA jevA che. jIvita jaLanA biMdu jevuM asthira che. je kSaNa pahelA ramaNIya lAgatuM hatuM te kSaNa pachI dAruNa lAge che. tattvathI A saMsAramAM devagurudharmarUpI tattva sivAya bIjuM kAMipaNa sthira nathI.' A pramANe prabhunI dezanAnuM pAna karI saga22AjAe prabhune pUchyuM, 'he svAmI ! A jagata karmane AdhIna che, to mArA sATha hajAra putroe ekIsAthe tevuM zuM kareluM ke jethI teone te karma ekasAthe mRtyudAyaka thai paDyuM ? tyAre prabhue temanA pUrvabhavo A pramANe kahyA : sagara cakravartInA putronA pUrvabhavo : koi eka pallImAM corIno dhaMdho karanArA, nirdaya ane niraMtara paradhana, parastrInuM ja dhyAna dharanArA sATha hajAra bhIllo hatA. eka vakhate eka saMgha bhilapurathI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 151
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatruMjaya tarapha jato hato. te joine bhIloe tene lUMTavAno vicAra karyo. temAMnA koI bhadraka kuMbhAre te jANIne te bhIllone kahyuM, "ApaNI pAse bIjuM dhana hovA chatAM AvI rIte yAtrALu lokone lUMTIe te sAruM nathI. A yAtriko potAnuM dhana uttama kSetramAM vAvaze te dhana ApaNe grahaNa karIe te moTuM adharmIpaNuM che. pUrvanA pApathI Avo kutsita janma maLelo che, vaLI AvA pApa vaDe ApaNI zI gati thaze ? A yAtrALuo pUrvanA puNyAnubaMdhI puNyathI ahIM dAnavIra thayelA che ane A bhavamAM A tIrtharAjanI yAtrA karavAthI AgAmI bhavamAM paNa pAchA sukhI thaze. tethI A kArya karavAmAM huM tamane anusarIza nahIM ke anumati ApIza nahIM.' A pramANe bolatA ane potAnA vicArathI judA paDelA te kuMbhArane te lokoe kADhI mUkyo ane pApIoe bhegA maLIne te zrI saMghane lUMTI lIdho. A bAju bhalipuranA rAjAe te khabara sAMbhaLIne teonI pallI upara ghero nAMkhyo. moTA sainyane joi sarva bhIllo bhaya pAmIne potAnA killAmAM bharAi rahyA. te vakhate acAnaka killAmAM agni utpanna thayo. e agni jaLathI vAravA chatAM Tharyo nahIM. tethI te bhIllo pazcAttApathI kahevA lAgyA ke, "pApI evA ApaNane dhikkAra che, ke ApaNe A saMghane lUMTyo. A kukarmanuM phaLa ApaNane zIdhra maLyuM. nirlobhI ane puNyavAna te kuMbhAra ApaNane aTakAvato hato, to paNa ApaNe tene kADhI mUkyo. A pramANe pazcAttApa karatAM teo ekIsAthe mRtyu pAmyA. "karmanI sthiti evI ja che." je saMgha zrI arvatane paNa pUjya che ane je tIrthanuM paNa tIrtha che, tevA saMghanuM je ahita kare che, te kharekharA pApI ja che, mATe sarvadA saMghanI ArAdhanA karavI. kadIpaNa virAdhanA na karavI. saMghanI ArAdhanAthI mukti thAya che ane virAdhanAthI naraka prApta thAya che. agnithI marIne teo narakamAM gayA. tyAMthI nIkaLI samudramAM mAchalA thayA. mAchImAroe te sarvane ekasAthe jALamAM bAMdhI lIdhA. tyAMthI karNazRMgAlI nAmanA janAvara thayA. tyArabAda A rIte ghaNA bhavomAM bhamIne pAchA zikAramAM tatpara bhIla thayA. eka vakhata vanamAM pharatAM eka zAMta svabhAvI munine joine namaskAra karyA. munie temane dharmopadeza Apyo, tethI teo bhadrakapaNAne pAmyA. AsannabhAvI jANI muni temanA nagaramAM cAturmAsa rahyA. prathama mAse temaNe sAteya vyasano choDI dIdhAM, bIje mAse anaMtakAya tyAga, trIje mAse rAtribhojana tyAga ane cothe mAse anazana karI vidyutpAtathI ekasAthe mRtyu pAmyA. te cakravartI ! tyAMthI teo tamAre ghera putrapaNe avataryA. je pelA kuMbhAre saMgha lUMTavAnI saMmati ApI nahotI, teNe te zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 15ra
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja bhavamAM ghaNI samRddhivALuM rAjya prApta karyuM. zubha bhAvanAthI uttarottara uttama bhavane prApta karI chevaTe tamArA jahununo putra A mahAbhAgyazALI bhagIratha thayela che. pUrvakarmanA yogathI he rAjA ! tamArA putro ekasAthe mRtyu pAmyA che. mATe A tattva manamAM dhAraNa karajo ke, kadI saMghanI avajJA karavI nahIM. kAraNa ke te bodhivRkSane bALavAmAM agnirUpa ane durgati ApanAra che. valI jeo tIrthe janArA lokone vastra, anna ane jala vagere ApavA dvArA pUje che, teone tIrthayAtrAnuM moTuM phaLa maLe che. saMgha e ja prathama tIrtha che ane te vaLI tIrthayAtrAe jato hoya tyAre to vizeSa pUjavA yogya che. te rAjA ! rAjayamAM, putramAM ane patnImAM moha na rAkho. Atmahita karo. pharIvAra Avo manuSyabhava kyAMthI maLaze? A pramANe prabhunA mukhethI potAnA putranA pUrvabhavo jANIne sagararAjA zokamukta thai vairAgya pAmyA. * sAtamA uddhAraka : sagara cakravartI che sagara cakrInI saMghasahita zrI zatruMjayanI yAtrA te samaye indra kahyuM, "he cakravartI ! tame bharata cakrInI jema pRthvIne sAdhI che, to have teonI jema saMghapati thAo." A sAMbhaLI sagaracakrI tIrthayAtrA mATe AdaravALA thayA. pachI prabhue vAsakSepa nAMkhyo. saudharmendra rAjAne zrI AdinAtha bhagavAnanuM ratnamaya biMbavALuM eka zreSTha devAlaya ApyuM. pachI sagaracakrIe caturvidha saMgha sAthe zubha divase yAtrA karavA prayANa karyuM. gaNadharo, munivaro, zrAvako, zrAvikAo, mahAdharo, maMDalIka rAjAo, gAyana karanArA, biradAvalI bolanArA, nRtya karanArA ane kautuka upajAvavAvALA puruSonI sAthe sagaracakravartI cake batAvelA mArge AgaLa cAlyA. tIrthamArgamAM pratyeka nagaramAM ane pratyeka gAmamAM zrI jinezvaranI pUjA karatA, munijanone vAMdatA ane dAna ApatA zrI siddhAcala pAse AvI pahoMcyA. tyAM AnaMdapura nagaramAM cakrIe tIrthanI, prabhunI tathA saMghanI pUjA ane sAdharmika vAtsalya karyuM. pachI devAlayane AgaLa karI saMgha sAthe mahotsavapUrvaka te tIrthane traNa pradakSiNA karI. pachI sagararAjA pUrva taraphathI giri para caDyA ane bIjA loko potAnI zakti pramANe sarva mArgethI giri para caDavA lAgyA. cakravartI giri upara AvyA eTale indra paNa prItithI tyAM AvyA. baMne rAyaNa vRkSa nIce paraspara maLyA. A bAju jahununo putra bhagIratha cakrInI AjJAthI sainya sAthe aSTApadagirie pahoMcyo. tyAM potAnA pitA ane kAkAonI bhasma joine mUccha pAmyo. ThaMDA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 153
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ upacArathI pharI cetanA pAmI sattvazALI evA teNe zoka choDIne bhaktipUrvaka jvalanaprabha nAgadevanI ArAdhanA karI. saMtuSTa thayela jvalanaprabhadeva nAgakumAro sAthe tyAM Avyo. bhagIrathe gaMdhamAlya ane stutithI tenuM pUjana karyuM. eTale harSa pAmI nAgapatie kahyuM, 'he bhagIratha ! janukumAra vagerene khAi khodavAnA kAryathI vAravA chatAM aTakyA nahIM, tethI meM temane bALIne bhasma karyA che. teoe pUrve tevuM karma upArjana karyuM hatuM. to have tame temanI uttara dehakriyA karo ane pRthvIne DubAvatI A gaMgA nadIne mukhya pravAhamAM lai jAo.' ema kahI te potAne sthAne gayo. pachI bhagIrathe potAnA vaDIlonI te bhasma gaMgAmAM nAMkhI, tyArathI jagatamAM 'pitRkriyA' no vyavahAra pravarto. uttarakriyA karIne bhagIratha gaMgAnA unmArgI pravAhane daMDaratnathI mukhya mArgamAM lAvyo. tyArapachI loko pAsethI sagara rAjAne zatruMjaya tIrthe padhArelA jANIne te tyAMthI girirAja upara Avyo. tyAM rAyaNa vRkSanI nIce indra ane cakrI tene maLyA. pachI harSa pAmI teoe bhegA maLI zrI AdinAtha prabhuno snAtrapUjAdika mahotsava karyo. marudevA tathA bAhubili zikhara upara, temaja tAladhvaja, kAdaMba, hastisena ityAdi sarva zikharo upa2 temaNe jinapUjA karI tathA guru mahArAjanI vANIthI munibhakti, annadAna, AratI, mahAdhvaja temaja indrotsava karyA. pachI indre saga22AjAne kahyuM, 'he cakravartI ! A zAzvata tIrthamAM tamArA pUrvaja bharatarAjAnuM A puNyavarjhana kartavya juo. bhaviSyamAM kAlanA mAhAtmyathI vivekarahita, adharmI, tIrthano anAdara karanArA loko maNi, ratna, rUpuM ane suvarNanA lobhathI A prAsAdanI ke pratimAnI AzAtanA karaze. mATe jannunI jema tame A prAsAdanI kAMika rakSA karo. traNe jagatamAM tamArA jevo koi samartha puruSa sAMpratakALe nathI.' te sAMbhaLI sagararAjA vicAravA lAgyA ke, 'mArA putro sAgara sAthe maLelI gaMgA nadI lAvyA, to huM teno pitA thai jo sAgarane lAvuM, to temanAthI vizeSa thAuM, nahIM to mAnahIna thAuM.' AvA AvezanA vazathI sagararAjA kSaNavAramAM yakSo dvArA sAgarane tyAM lAvyA. vividha dezone DUbADato, ati bhayaMkara dekhAto, uchaLato, ati dussaha lavaNasamudra jaMbudvIpanI jagatInA pazcima dvAramAMthI nIkaLI zatruMjayagirinI pAse Avyo ane lavaNasamudrano adhiSThAtA deva aMjali joDIne cakravartIne praNAma karIne bolyo; 'he cakravartI ! kaho huM zuM karuM ?' te vakhate avadhijJAnathI jinavacana yAda karatAM indre AkulatAthI kahyuM ke, 'he cakrI ! virAma pAmo, virAma pAmo. jema sUrya vinA divasa, chAyA vinA vRkSa tema A tIrtha vinA badhI jIvasRSTi niSphaLa che. aSTApada parvatano mArga to rUMdhAi ja zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 154
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ gayo che. have prANIne tAranAra A ja tIrtha che. jo samudranA jaLathI A tIrthano mArga paNa rUMdhAze to pachI prANIone tAranAra A pRthvI para bIjuM koi tIrtha nahi rahe. jyAre tIrthaMkara deva, jaina dharma ke zreSTha Agama pRthvI para raheze nahi, tyAre mAtra A siddhagiri ja lokonA manorathone saphaLa karanAro thaze.' indranA vacanathI cakravartIe lavaNadevane kahyuM ke, 'deva ! mAtra nizAnI mATe samudra ahIMthI thoDe dUra raho ane tame svasthAne jAo.' evI rIte tene vidAya karyA. pachI sagara rAjAe indrane A tIrthanI rakSAno upAya pUchyo. tyAre indre kahyuM : 'he rAjA ! A ratnamaNimaya prabhunI mUrtio suvarNaguphAmAM mUkAvo. te guphA prabhuno koza che ane sarva arhatonI mUrtio sonAnI karAvo temaja prAsAdo suvarNa ane rUpAnA karAvo. pachI prAsAdathI pazcima tarapha rahelI suvarNa guphA indre batAvI eTale prabhunI ratnamaNimaya mUrtione cakrIe temAM padharAvI ane temanI pUjA mATe yakSone nimyA. pachI sagara rAjAe arhatanA prAsAdo rajatanA ane mUrtio suvarNanI karAvI. subhadra nAmanA zikhara upara zrI ajitanAthano rUpAno prAsAda karAvyo. tyAM gaNadharo, zrAvako ane devoe maLIne pUjApUrvaka suMdara pratiSThA mahotsava karyo. sagara cakrInI raivatAcalatIrthanI yAtrA : A pramANe zatruMjayatIrthano uddhAra karI suranaronI sAthe sagara cakravartI raivatAcala tarapha cAlyA. mArgamAM AvelA caMdraprabhAsa tIrthamAM zrI caMdraprabhaprabhune namI raivatAcalanA zikhara para teo AvyA. te tIrthane paNa AdarathI traNa pradakSiNA karI gajendrapada kuMDanuM jala lai jinAlayamAM gayA. tyAM pUrvanI jema cakrIe pUjA, namaskAra stuti karI tathA bhAvapUrvaka supAtradAna, abhayadAna, ucitadAna ane anukaMpAdAna ApyA. pachI zrIdAyaka siddhagiri, vidyAdharagiri, devagiri, aMbikAgiri ane umAzaMbhugira vigere sarva zikharo upara gurubhagavaMta sAthe jai cakravartIe gurumahArAjanI AjJA pramANe vidhipUrvaka yAtrA ane devapUjA karI. tyAMthI pAchA pharI arbudAcala, sametazikhara ane vaibhAragirinI yAtrA karI pAchA ayodhyAmAM AvyA. te samaye zrI ajitanAtha prabhu jANe tenA puNyathI kheMcAine AvyA hoya tema tyAM padhAryA. temanA AgamananI vadhAmaNI kahenArA puruSone ghaNuM dhana ApI cakravartI utsAhathI prabhune vaMdana karavA AvyA. pachI prabhune namaskAra karI romAMcita zarIre dezanA sAMbhaLavA beThA. eTale cakravartIne bodha ka2vA ajitanAtha prabhue dharmadezanA pharamAvI ke, 'he rAjan ! rAjya, putra, patnI, bhAi, nagara, AvAsa, dhana, devavaibhavAdika ane anya sarva 2maNIya lAgatI vastuo A saMsArasAgaramAM motI, zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 155
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ paravALA ane anya ratnonI jema maLavAM sulabha che. paraMtu ciMtAmaNI ratna jevuM sarva arthane sAdhanAruM zrI jinezvaroe kaheluM A cAritra ati durlabha che. jo eka divasa paNa zuddha cAritra pALyuM hoya to sarva karma khapAvI paramapada pamAya che.' Avo cAritrano prabhAva sAMbhaLI vairAgya pAmelA sagara rAjA potAnA pautra bhagIrathane rAjaya para sthApana karIne pote eka hajAra rAjAonI sAthe prabhu pAse vrata grahaNa karIne vicAravA lAgyA. zrI ajitasenasvAmIne siMhasena vagere paMcANuM gaNadharo thayA. eka lAkha munio, traNa lAkha trIsa hajAra sAdhvIo, be lAkha ekANuM hajAra zrAvako tathA pAMca lAkha pIstAlIsa hajAra zrAvikAo e pramANe prabhuno caturvidha saMghano parivAra thayo. temanA tIrthamAM mahAyakSa nAme yakSa ane ajitA nAme yakSiNI thayA. kumArapaNAmAM aDhAra lAkha pUrva, rAjayAvasthAmAM trepana lAkha pUrva, vratamAM eka lAkha pUrva ane chabasthapaNAmAM bAra varSa ema sarva maLI botera lAkha pUrva prabhunuM AyuSya thayuM. prAMte zrI ajitanAthasvAmI vihAra karatA karatA eka hajAra munionI sAthe sametazikharagiri para padhAryA ane anazana karI mAsane aMte caitra mAsanI zukla paMcamIe rohiNI nakSatramAM hajAra munio sAthe mukti pAmyA. indrAdi devoe tyAM AvI zrI ajitanAthasvAmIno nirvANa mahotsava karyo. sagara muni paNa kevalajJAna pAmI, botera lAkha pUrvanuM AyuSya pUrNa karI, ajitanAtha prabhunI jema sametazikhara upara mokSe gayA. (iti sagara cakravartIe karAvelo sAtamo uddhAra) * AThamA uddhAraka : vyaMtarendra che. have cothA tIrthakara zrI abhinaMdana svAmI bhagavAna pRthvIne pavitra karatA, zrI zatruMjayagiri upara AvyA. rAyaNa vRkSanI nIce devoe temanuM samavasaraNa racyuM. tyAM siMhAsana para besI prabhue dezanAmAM kahyuM ke, "arihaMto mukti pAmyA pachI, kevalajJAna rUpI dharma nAza pAmyA pachI A tIrtha ja sarva kalyANa karanAruM thaze. jeo A tIrthamAM AvI bhaktithI bhagavAnanuM dhyAna ane pUjana kare che, teo alpakALamAM ajarAmara pada prApta kare che. jeo ahIM prAsAda, pratimA, pAtradAna ane anukaMpAdAna vagere kare che, teo tatkAla A loka ane paralokanA sukho pAme che." prabhunI dezanA sAMbhaLI vyaMtarapatioe te ja vakhate bhaktithI utsAhita thaI jIrNa thayelA tIrthanA prAsAdono uddhAra karyo. A rIte A zatruMjaya tIrtha upara vyaMtarendroe karelo AThamo uddhAra thayo. (iti vyaMtarendroe karelo AThamo uddhAra) zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 156
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI * navamA uddhAraka : caMdrayazA rAjA che * zrI caMdraprabhasvAmInuM caritra : have AThamA tIrthaMkara zrI caMdraprabha prabhunuM caritra ahIM saMkSepamAM kahevAmAM Ave che. A jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM caMdrAnanA nAme zreSTha nagarI che. tyAM mahAsena nAme rAjA ane lakSmaNA nAme rANI hatI. eka vakhata sukhe zayyAmAM sUtelI e devIe rAtrinA zeSa bhAge cauda mahAsvapno joyAM. te vakhate caitra mAsanI kRSNa paMcamIe vaijayaMta vimAnathI prabhu temanI kukSImAM avataryA. samaya pUrNa thatAM poSa mAsanI kRSNa dvAdazIe lakSmaNAdevIe putraratnane janma Apyo. dikakumArIo ane indroe janmotsava karyo. prAtaHkAle rAjAne khabara paDatAM janmotsava karyo. apsarAothI lAlana karAtA prabhu anukrame yauvanavaya pAmyA. caMdra jevA ujajavala, caMdranAM lAMchanavALA ane doDhaso dhanuSanI kAyAvALA te caMdraprabha prabhu lokone AnaMdakArI thayA. mAtA-pitAe temano zreSThakanyA sAthe vivAha karyo ane rAjaya upara besADyA. prabhue covIsa pUrvAgayukta sADA cha lAkha pUrva sudhI pitAnA rAjyanuM pAlana karyuM. pachI poSa mAsanI kRSNa trayodazIe aparANaha kAle eka hajAra rAjAo sAthe vrata grahaNa karyuM. vrata lIdhA pachI traNa mAsa gayA tyAre phAlgana zukla saptamIe prabhu kevaLajJAna pAmyA. avadhijJAnathI te jANIne cAre nikAyanA devo, Indroe tyAM AvIne kevaLajJAna kalyANakano mahotsava karyo. samasaraNamAM prabhunI dezanA sAMbhaLI punaH devo pota-potAnA sthAnake gayA. pachI zreSTha atizayo sahita vihAra karatA prabhu zatruMjayagiri upara AvyA. rAyaNa vRkSane pradakSiNA karI tyAM samavasaryA. te tIrthano mahimA varNavI tene pradakSiNA karIne prabhu caMdrodyAnamAM padhAryA. tyAM sagara rAjAe lAvelA samudrane kAMThe brAhmI nadInA taTa upara caMdrodyAnanA eka bhAgamAM prabhu samavasaryA. devoe AvIne samavasaraNa karyuM. tyArabAda loko prabhunI stuti karatA temanI AgaLa beThA. te vakhate najIkamAM rahelI zaziprabhA nagarIno rAjA caMdrazekhara, caMdraprabhA rANI ane caMdrayazA putranI sAthe tyAM Avyo. tyAre prabhue dezanA ApI ke, "sarva rIte asthira evA A saMsAramAM zatruMjaya tIrtha, ahaMtanuM dhyAna ane be prakArano dharma e ja sAra che. devomAM jema arihaMta, dhyAnamAM jema zukladhyAna ane vratomAM jema brahmacarya tema sarva tIrthomAM A tIrtha mukhya che. temaja sarva dharmamAM munipaNuM mukhya gaNAya che. kAraNa ke tenI mudrA vinA muktirUpI strI varane varatI nathI." zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 157
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe dezanA sAMbhaLIne caMdrazekhara rAjAe bodha pAmI strI sahita dIkSA grahaNa karI. tyAM samudranAM taTa upara prabhunA kAyotsargane sthAne dharaNendra caMdrakAMta maNinA biMbavALo eka prAsAda karAvyo. pachI prabhu tyAMthI raivatagirinA zikharo upara cAre bAju vicaryA. tyAMthI vihAra karI eka hajAra munio sAthe sametazikhara parvate AvyA. tyAM bhAdrapada mAsanI kRSNa saptamIe sADAsAta lAkha pUrvanuM pUrNa AyuSya pALI (zrI caMdraprabha prabhunuM AyuSya anyatra daza lAkha pUrvanuM kahevuM che), anazanayukta mokSa pAmyAM. sarva indroe prabhuno nirvANamahimA karyo. pachI potapotAnA sthAne gayA. * caMdraprabhAsa tIrthanI utpatti ane mahimA : - have caMdrazekhara muni vihAra karatAM bhagavaMtanA caraNathI pavitra thayelI caMdraprabhA nagarImAM AvyA. te jANI temano putra caMdrayazA rAjA pAMcaso rAjAo sAthe temane vaMdana karavA Avyo. tyAre caMdrazekhara munirAje tene kahyuM; "ahIM caMdraprabha bhagavaMta rahyA hatA. tethI A uttama tIrtha caMdraprabhAsa nAme (verAvaLa pAse hAla prabhAsapATaNa che te) pRthvI upara prakhyAti pAmaze. je sthAne prabhu pratimA vaDe sthira rahyA hatA, te sthAne samudra velane oLaMgIne uMce uMce javA lAgyo. tethI lavaNa samudranA adhiSThAyaka deve bhaktithI tyAM chatrarUpa thaI tatkAla cAre bAjuthI te samudrane rUMdhyo ane te ThekANe dharaNendra prabhuno prAsAda karAvyo. tethI te sthAne eka pavitra tIrtha thayuM ane tyArathI te samudra paNa pavitra kahevAyo. vaLI pUrve zrI yugAdiprabhunA pautra caMdrakIrtie caMdrodyAnanI pAse bhAvI tIrthakara zrI caMdraprabha prabhuno prAsAda karAvyo hato. te ThekANe eka yojanamAM caMdraprabha prabhunuM samavasaraNa thayeluM hatuM. tyAM daivayoge je maraNa pAme te mANaso svargamAM jAya che. zrI tIrthakaranA caraNathI pavitra thayelA te pradezamAM mRtyu pAmelA manuSyanA dehamAM durgadha utpanna thatI nathI, kIDA paDatA nathI. A tIrthe mRtyu pAmelA prANIo naraka ke tiryaMcagatimAM jatA nathI, teo manuSyagati, devagati athavA mokSa meLave che. sagara rAjAe tIrthanI rakSA mATe sAgarane Akartho, tene AThamA tIrthakaranA snAtrajaLa sAthe sparza thayo. tethI te ati pavitra che. prabhuno snAtra karavA mATe bratyendra ghaNA jalavALI brAhmI nadI lAvelA che, tethI te paNa pavitra che. ahIM ghaNAM tIrthono saMgama thayelo che, tethI A uttama tIrtha sarva pApano nAza karanAruM che." A pramANe dharmopadeza ApI te munie tyAMthI vihAra karyo. tyArabAda caMdrayazA rAjAe harSathI te ThekANe prAsAdasahita caMdraprabha prabhunI caMdrakAMta maNimaya mUrti karAvI tathA potAnA pitA caMdrazekharanI paNa eka maNimaya mUrti karAvI ane caMdraprabha zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 158
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavaMtane caMdranuM lAMchana che tevuM pitAnA mastaka upara caMdranuM cihna karAvyuM. te baMne mUrtino pratiSThA utsava paNa sArI rIte karyo. tyAra pachI caMdrayazA zubha divase zubha bhAvanApUrvaka sagara rAjAnI jema saMgha sahita tIrthayAtrA karavA cAlyo. keTalAka divase gurunA kahelA mArge zatruMjaya tIrthamAM AvI vidhipUrvaka dAna-pUjana Adi sarva karyuM. tyAM keTalAka jIrNa thayelA prAsAdone joi caMdrayazAe AdarapUrvaka prAsAdano uddhAra karyo. puMDarIka, raivata, Abu ane bAhubali vagere sarva zikharono teNe bhaktithI uddhAra karyo. e pramANe sarva tIrthanI yAtrA ane uddhAra karI caMdrayazA rAjAe sadguru pAse dIkSA grahaNa karI. lAkha pUrva sudhI dIkSA pALI, aSTakarmano kSaya karI kevalajJAna meLavIne aMte mokSasukha pAmyA. (iti navamo uddhAra) zrI zAMtinAtha caritra A bharatakSetramAM hastinApura nagaramAM vizvasena nAme rAjA thayA. temane acirA nAme paTTarANI hatA. eka vakhata rAtrinA avazeSa samaye temaNe be vAra cauda svapno joyAM. te divase bhAdrapada mAsanI zukla saptamIe sarvArthasiddha vimAnathI cyavIne prabhu temanI kukSImAM avataryA. be vAra cauda svapno jovAthI atyaMta ane cakravartI ema be padavI dharAvanAra putrano ratnagarbhA - pRthvInI jema acirA devIe garbha dhAraNa karyo. samaya pUrNa thatAM jeTha mAsanI zukla trayodazIe zubha muhUrte acirA devIe putraratnane janma Apyo. dikumArIoe, indroe ane rAjAo vageree prabhuno janmotsava karyo. pitAe harSathI 'zAMti' evuM nAma pADyuM. anukrame yauvanavaya pAmatAM suvarNa jevA varNavALA ane cAlIsa dhanuSa uMcA dehavALA prabhue pitAnI AjJAthI rAjyano bhAra svIkAryo. pachI cakraratnane anusarI bharatanA cha khaMDa jItI sukhethI potAnA rAjyanuM pAlana karyuM. ghaNA varSo sudhI rAjya pALyA pachI jyeSTha mAsanI kRSNa caturdazIe prabhue eka hajAra rAjAonI sAthe vrata grahaNa karyuM. chadmasthapaNe sarva dezamAM vihAra karI, prabhue eka vakhata hastinApuranI pAsenA vanamAM nivAsa karyo. tyAM poSa mAsanI zukla navamIe ghAtIkarmano kSaya thatAM lokAlokane prakAzita karanAruM nirmaLa kevaLajJAna teo pAmyA. pachI tyAMthI te te prakAranA sarva atizayothI yukta ane sarva devatAoe sarva prakArathI sevelA prabhu zatruMjayagirinI pAsenA siMhodyAnamAM padhAryA. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 159
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zAMtinAtha paramAtmAne siMhano upasarga : A tarapha pUrve pratiSThAnapura nAmanA nagaramAM yajJakarmamAM niSThAvALo, ati duSTabuddhivALo koI mithyAtvI brAhmaNa raheto hato te roja yajJa karato. eka vakhata koi muni te brAhmaNanA yajJasthAnamAM AvyA. te samaye tyAM hiMsA thatI joi muni hRdayamAM karUNAbhAva ubharAvAthI bolI uThyA, "zuddha siddhAMtane dUSita karanArA A lokone dhikkAra che. pUrve bharatarAjAe je dharmatatpara veda racelA hatA, teone A mAMsa-madirA khAvAnI icchAvALA puruSo prANInI hiMsAthI dUSita kare che.' muninAM vacano sAMbhaLI e adhama brAhmaNane krodha caDhayo. tethI munine mAravA mATe zrava (zrava = saravo - homavAnuM kASThamaya pAtra) upADI vegathI doDyo. krodhamAM aMdha banIne doDato e brAhmaNa ati uMcA yajJastaMbha sAthe athaDAIne kSaNavAramAM ArtadhyAnathI mRtyu pAmIne zatruMjayanA siMhoghAnamAM kezarIsiMha thayo. prAMte thayelA munidarzananA puNyathI uttama tIrtha pAmyo, paraMtu jAtisvabhAvathI tyAM aneka prANIone trAsa pamADato te pharato hato. tevAmAM tyAM teNe dhyAnArUDha zAMtinAtha prabhune joyA. prabhunA darzanathI teno kopAgni vizeSa prajavalita thayo. tethI paMjo upADIne prabhu sAme ekadama doDyo. prabhunI pAse pAMca hAtha najIka AvatAM ja e pApI siMha bhIMta sAthe aphaLAIne jema DhekuM pAchuM paDe, tema svayameva sAta dhanuSya jeTalo pAcho paDyo. pote phALa cUkyo che evuM mAnI ati krodha karI pUchaDuM UMcuM laI pAcho te prabhu tarapha doDyo, vaLI pAcho paDyo. A pramANe vAraMvAra skUlanA pAmavAthI te vicAravA lAgyo ke, ahIM mane ADuM Ave tevuM mArI AgaLa koI dekhAtuM nathI ane mArI phALa niSphaLa jAya che. tethI A koI asAdhAraNa puruSa lAge che. evuM vicArI vAraMvAra prabhu tarapha jotAM tene pUrvabhavanuM smaraNa thayuM. te vakhate siMha zAMta thayo che, ema jANIne prabhue tene kahyuM, "he brAhmaNa ! tuM tArA pUrvabhavane yAda kara. te bhavamAM karelA pApakarmathI siMha thayo che ane hamaNAM paNa tIrthakaranuM sAMnidhya maLyA chatAM ati roSa dharIne narakanI mAtAtulya hiMsA haju kema kare che ? haju paNa tuM jIvahiMsA choDI de, dayA aMgIkAra kara, dharmane bhaja ane tIrthanI ArAdhanA kara." A pramANe tene dharmavacanathI pratibodha karI prabhu AgaLa cAlyA eTale zAMta thayelo te siMha prabhunI pAchaLa cAlyo. svargagiri para ArUDha thatAM prabhue pAchaLa AvatA te siMhane kahyuM ke, "sarva prANI upara samabhAva dhAraNa karIne tuM ahIM rahe. A kSetranA prabhAvathI ahIMthI ja tane svarga maLaze ane pachI eka avatAre mokSanI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 160
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApti paNa thaze." AvI prabhunI AjJA thatAM e siMha prabhunuM ja dhyAna dharato tyAM sthira thayo ane zubha dhyAnapUrvaka AyuSyane aMte mRtyu pAmI svarge gayo. prabhu zAMtinAthe paNa ajitanAthasvAmInI jema marudevA zikhara upara cAturmAsa nirgamana karyuM. tyAM gaMdharva, vidyAdhara, devo, nAgakumAro ane manuSyo AvI prItithI pratidina prabhunI pUjA karatA hatA. cAturmAsa pUrNa thayA pachI bhagavAne anyatra vihAra karyo. pachI pelA siMhadeve svargamAMthI AvI prabhuthI pavitra thayelA te marudevA zikhara upara zrI zAMtinAtha jinanuM pratimA sahita caitya karAvyuM. te sivAya potAnI svargagatinA heturUpa svargagiri zikhara upara jinezvaronI tathA potAnI pratimA sAthe bIjA prAsAdo karAvyA. - siMhadeva ane tenA anugAmI devo vaDe adhiSThita evuM te zikhara, zrI zAMtinAthanI bhakti karanAranI sarva kAmanA pUre che ane pUrvAbhimukhe rahelA te caityathI pAMcaso dhanuSa dUra izAna khUNAmAM eka yakSa rahelo che. te ciMtAmaNiratna Ape che. vaLI tyAM kalpavRkSane adhiSThita thaIne sADA traNa karoDa devatAo rahelA che. teozrI zAMtinAthanuM ArAdhana karanArane sarva vAMchita Ape che. ati puNyavAna prANIone tyAM te tIrthano ane tIrthaMkarano Azraya karavAthI pAralaukika siddhi thAya che. | sarva zikhara uparanI pRthvIne pAvana karatA zrI zAMtinAtha bhagavAna anukrame hastinApura AvyA. prabhune tyAM padhArelA jANI temanA putra cakradhara rAjA parivAra sAthe prabhune vAMdavA AvyA. namaskAra karI, stuti karIne sarva beThA eTale prabhue dezanA ApI ke, "zIla, zatruMjaya parvata, samatA, jinasevA, saMgha ane saMghapatinuM pada e zivalakSmInA jAmInarUpa che." te sAMbhaLI cakradhare ubhA thaIne prabhune kahyuM ke, "he prabhu ! mane saMghapatinI padavI Apo." te sAMbhaLI prabhue devoe lAvelo akSatayukta vAsakSepa cakradharanA mastaka para nAMkhyo. cakradhare tyAM moTo utsava karyo. pachI prabhunI AziSa laine cakradhara saMghane AmaMtraNa karIne bolAvyo. inDe ApelA devAlaya sAthe zubha muhUrta saMgha sahita tyAMthI cAlyo. gAme gAme jinapratimAne ane munione namato avicchinna prayAsothI saurASTra dezamAM AvIne tIrthanI najIka Avyo. * cakradhare karela vidhAdharane sahAyatA ane pANigrahaNa : eka vakhata saMghapati cakradhara rAjA devAlaya pAse beTho hato tevAmAM koI vidyAdhara tyAM Avyo. cakradhare tene AvakAra Apyo. pachI vidyAdhare kahyuM, "he rAjA ! tame arihaMtanA putra cho. huM kheTanagaranA rAjA maNipriya vidyAdharano kalApriya nAme putra chuM. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 16 1
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ mane ghaNA zatruoe chaLa karIne gherI lIdho che. gotradevInI AjJAthI tamArAthI zatruno kSaya thaze tema jANavAthI tamane levA mATe huM Avyo chuM. tethI mArA para prasanna thAo." te sAMbhaLI cakradhara vidyAdhara sAthe kheTanagaramAM AvyA. cakradhara AvatAM ja tenA tejane nahIM sahana karI zakatA zatruo tatkALa khasI gayA. tethI harSa pAmelA kalApriye cakradhara rAjAne kahyuM, "he rAjan ! potAnI meLe ja tamArI upara anurakta thayelI A mArI bahena huM tamane ApuM chuM. tethI kAMI tamArA upakArano badalo vaLI zake tema nathI, to paNa te mArI bahenano Apa svIkAra karo." ema kahI guNAvalI nAme potAnI bahena cakradharane ApI. te sivAya paNa ghaNI vidyAdhara kanyAo cakradhara rAjA paraNyA. "sarva ThekANe bhAgya to sarakhuM ja hoya che." tyArapachI kalApriya vidyAdhara, cakradhara rAjAne tIrthayAtrAnI spRhAvALA jANIne priyAsahita vimAnamAM besADI vegathI cAlyo. vimAnanA gokhamAM besI rAjA vizvanA padArthone jotA hatA, tevAmAM koika ThekANe eka ramaNIya udyAna temaNe joyuM. te joi temaNe vidyAdharane kahyuM, "A koi uttama vana lAge che. mane ahIM krIDA karavAnI icchA thai che. tethI ahIM vimAna utAro.' vidyAdhare te vimAnane tatkALa tyAM utAryuM. temAMthI utarIne rAjA te vanamAM suMdara vRkSonI zobhA joto AgaLa cAlyo. tyAM eka nirmaLa jaLavALuM sarovara joyuM. * cakradhara rAjavInA karasparzathI vAnarInuM rUpa parAvartana ne pANigrahaNa : te vidyAdharanI sAthe cakradhara rAjA sarovaranI AsapAsa pharavA lAgyA. AgaLa jatAM vRkSonI zAkhAthI DhaMkAyeluM eka caitya hatuM. te caityamAM zrI AdinAthaprabhunuM maNimaya biMba joi harSa pAmelA cakradhara rAjA priyAne laine pUjA karavA mATe aMdara gayA. puSpa, akSata tathA stavanAdikathI pUjA karIne prAsAdanI uttama zobhA jotA jotA caityanI bahAra AvyA. tyAM nArInI jema gokhamAM beThelI eka vicitra rUpavALI vAnarI temaNe joi. "A suMdara che' evuM dhArI cakradhare tenA zarIrane hAthathI sparza karyo, tevAmAM to e divya rUpavALI strI thai gai. te joi vismaya pAmelo rAjA kAMI bolavA jAya, tevAmAM be vidyAdharo AvI harSathI rAjAne kahevA lAgyA, rAjan ! A vAnarInuM rUpa badalAI javAthI vismaya na pAmatAM, amArI vicitra kathA sAMbhaLo. te sAMbhaLavA teo tyAM beThA. eTale te bemAMthI eka jaNa bolyo - * vAMdarI - zRMgArasuMdarI : "he rAjA ! ame vaitAdyagirinI uttama zreNImAM rahIe chIe. zRMgArasuMdarI nAme A mArI putrI che. eka vakhate vasaMtaRtu AvatAM yauvanavayane pAmelI te zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 162
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakhIonI sAthe udyAnamAM krIDA karavA gaI. tyAM svecchAthI puSpa, phala Adine grahaNa karatI ane ramatI te bIjA vanamAM gai. tyAM paNa phalAdika letAM tenI capaLatA joine te vananI cakrezvarI nAme devIe tene zApa Apyo ke, "tuM vAnarI thai jA." te sAMbhaLI bhaya pAmelI zRMgArasuMdarIe anugraha mATe vinaMtI karI, eTale te devI prasanna thaI. ghaNuM karIne uttama puruSo ati kopavALA nathI hotA." te devIe kahyuM ke, "he sulocanA ! zrI zAMtinAtha prabhunA putra cakradhara rAjA jyAre tane hAthathI sparza karaze, tyAre tuM pAchI tArA potAnA svarUpamAM AvIza ane te rAjA tArI sAthe pANigrahaNa paNa karaze." Avo anugraha karI, devI aMtardhAna thaI gayA. tyArathI A bALA vAnarI thaIne A vanamAM rahetI hatI. tenA bhAgyathI ja atyAre tame ahIM AvyA cho. "he rAjA ! manuSyapaNuM ApIne tame tene potAnI karI dIdhI che. to have tenuM pANigrahaNa karo.' temanI prArthanAthI ane kalApriya vidyAdharanA AgrahathI cakradhara rAjAe zrI yugAdi prabhunI sAkSIe tenuM pANigrahaNa karyuM. kalApriya ane te baMne vidyAdharoe cakradharane aneka kaLAo ApI ane devIoe pratyakSa thaIne zreSTha varadAno ApyA. * cakradhara rAjA dvArA tApasone pratibodha : A pramANe zRMgArasuMdarIne paraNIne cakradhara rAjA te vanamAM AgaLa pharavA lAgyA. thoDe dUra jatAM eka nadIne kinAre tApasInA Azramo joyA. tApasoe keTalAka lakSaNothI temane rAjA jANI AdarapUrvaka temanI zuzruSA karI. pachI rAjAe temane bahumAnapUrvaka pUchyuM, 'tame koNa cho ? tamAruM zuM vrata che ? ane tame konuM dhyAna dharo cho ?' eTale teo bolyA, "he rAjA ! ame kacchaRSinA vaMzaja jaTAdhArI tApaso chIe. kaMdamUlanuM bhakSaNa karIe chIe. zrI yugAdi prabhune namIe chIe. valkalanAM vastra paherIe chIe. pRthvI para zayana karIe chIe ane brahmacarya pALIe chIe.' te sAMbhaLI rAjA bolyo, "are tApaso ! tame mithyAtvamAM moha pAmI viparIta dharmane AcaravA vaDe ThagAyA cho. tame saMgarahita, brahmacaryAdi tapa japamAM parAyaNa ane yugAdi devane zaraNe rahenArA chatAM abhakSyanuM bhakSaNa kema karo cho ? jenI naso gUDha che, je chedavAthI uge che ane jeno sarakhA bhAge bhaMga thAya che. evI vanaspati ane pallavo abhakSya kahyA che. tene mithyAdraSTio jANatA nathI. tevA kaMdamULanAM tIkSNa soyanI aNI jeTalA bhAgamAM paNa anaMta prANIo utpanna thAya che ane laya pAmI jAya che, tethI te anaMtakAya kahevAya che. uduMbara, vaDa, pIpara, zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 163
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ kakoduMbara ane pIpaLo eTalA vRkSonAM phaLa niraMtara kIDAthI bharelA hoya che, tethI te kadIpaNa khAvA nahIM. madha, mAMsa, mAkhaNa ane madha e cAra mahAvigaI che, teno tyAga karavo. kAraNa ke te anaMta doSane karanArI che. barapha, viSa, karA, sarva jAtanI mATI, tuccha phaLa, rAtribhojana, anaMtakAya, saMdhAnaka (boLa athANuM), rIMgaNAM, ajANyA phala, vAsI (calita rasa), bahubIja ane kAcA gorasa sAthe maLelA kaThoLa = dvidaLa e sarvano tyAga karavo. A bAvIsa prakAranA abhakSya zrI jinezvare kahelA che, teno tyAga karyA vagara zrI AdinAtha prabhu tamAre kevI rIte pUjavA yogya thAya? te abhakSyonuM bhakSaNa karavAthI hIna jAti, ajJatA, rogotpatti ane dAridraya prApta thAya che. temaja mRtyu pAmyA pachI narakamAM javuM paDe che. prabhue kahelA A abhakSyone jANIne teno je tyAga kare, te buddhimAna puruSa pAparahita thaI anaMta sukha bhogavI chevaTe mokSe jAya che. cakradharanA A vacanathI pratibodha pAmelA tApasI kahevA lAgyA ke, "tame amArA mArgadarzaka cho. he rAjA ! aMdha puruSa jema ciMtAmaNi gumAve, tema mithyAtvapaNAthI ame amArA janmano ATalo kALa vyartha gumAvyo." cakradhare kahyuM, "have tame kheda na karo ane mArI sAthe zrI RSabha prabhune namavA cAlo.' ema kahI temane sAthe lai cakradhara rAjA jyAM saMgha hato tyAM AvyA. saMghapatine patnI, vidyAdharo tathA tApaso sahita AvatA joI saMghanA loko harSathI vAjiMtro vagADI dhavala maMgala gAvA lAgyA. pachI rAjA tIrthanI ane saMghanI pUjA karIne puMDarIkagiri upara caDyA. te samaye indra moTo utsava karyo. tyAM vidhi pramANe pUjA, AratI, dAna ane indrotsava ItyAdi Adarasahita karyA. te vakhate pelA siMhadeve cakradhara pAse pratyakSa thaIne kahyuM ke, "tamArA pitAnI kRpAthI huM ATalI samRddhivALo thayo chuM. he rAjA ! ahIM marudevA nAmanA zikhara upara tamArA pitAno eka prAsAda che, tyAM jaI harSathI temanI pUjA karo.' tenA vacanathI cakradhare tyAM jaI bhaktithI pUjana karyuM ane tyAM paNa pUrvanI jema sarva ucita kArya karyuM. sarva tApasI zrI RSabhadeva prabhunAM darzana karI potAnA janmane kRtArtha mAnI harSa pAmyA. pachI kevaLI prabhunI AjJAthI svargagirithI uttara dizAe eka yojana nIce te badhA tapasvIo rahyA. tyAM ghAtakarmano kSaya thavAthI teone eka sAthe kevaLajJAna utpanna thayuM ane anukrame mukti pAmyA. tyArathI te sthAna tApasagiri nAme prakhyAta thayuM. mAhAbhya sAra : 164
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ * dazamA uddhAraka : cakradhara rAjA - cakradhara rAjavIe karela dazamo tIrthoddhAra ane vividha tIrthonI yAtrA H rAjA cakradharane te tIrtha joi AnaMda pAmelA jANI indra bolyA, 'he rAjA ! tamArA pUrvajonuM A tIrtha kALayogathI jIrNa thai gayuM che ane tame prabhunA putra cho, to A tIrthano tamAre uddhAra karavo joie.' te sAMbhaLI cakradhare jIrNa thayelA prAsAdone navIna karyA. 'tame A tIrthano jIrNoddhAra karanAra thayA' ema kahI indre sonA rUpAnI puSpavRSTi sahita temane harSapUrvaka vadhAvyA. pachI samudranI pAse AvelA caMdraprabhAsa tIrthamAM AvI zrI caMdraprabha prabhuno aThThAi utsava karyo. tyAMthI saMgha sAthe raivatagiri para caDyA. tyAM paNa jinaprAsAdono jIrNoddhAra karAvyo ane bIjA keTalAka navA caityo paNa karAvyA. tyAMthI naMdIvardhanagiri para saMgha sahita caDyA. tyAM paNa vidhipUrvaka pUjA, annadAna, saMghabhakti ane jIrNodvAra ityAdi satkarmo karyA. pachI sametizakhara vagere tIrthonI bhaktithI yAtrA karI cakradhara rAjA utsavapUrvaka hastinApuramAM AvyA. A bAju zAMtinAtha prabhu aneka munio sAthe sametazikharagirie padhAryA. tyAM eka lAkha varSanuM AyuSya pUrNa karI navaso munio sAthe anazana vrata grahaNa karyuM. anukrame vaizAkha mAsanI kRSNa trayodazIe aparASTha kAle te munio sAthe prabhu muktipada pAmyA. sarva devatAoe pUrvanI jema tyAM prabhuno nirvANa mahimA karyo ane eka maNimaya jinacaitya karyuM. zrI zAMtinAtha prabhunuM nirvANa sAMbhaLI cakradhara rAjAe vairAgyathI gurumahArAjanI pAse cAritra grahaNa karyuM. daza hajAra varSa sudhI khaDgadhArA jevuM vrata pALI kevaLajJAna pAmyA. zubhadhyAnathI bAhya ane atyaMtara sarva aMdhakArane dUra karatA zrI cakradhara muni prAMte sametazikhara upara AvIne mokSe gayA. (A dazamo uddhAra thayo.) deva Avo jagatamAM nahi maLe re... siddhAcala tIrtharAja bhagavAna zrI AdinAthano je mANasa 108 pANInA ghaDA bharIne snAtra mahotsava kare che te jIvano jo kharAba nakSatramAM janma thayo hoya to paNa tenA tamAma doSo TaLI jAya che. *** zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 165
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjo prastAva zrI rAmacaMdra Adi mahApuruSonAM caritro, ayodhyA nagarImAM sUryapazAnA vaMzamAM ghaNA rAjAo thayA pachI vijaya nAme eka rAjA thayo. tene himacUlA nAme rANIthI vajabAhu ane puraMdara nAme be putro thayA. temAM vajabAhue potAnA sALAe karelA hAsyathI dIkSA lIdhI. vijaya rAjA paNa puraMdarane rAjya upara besADI dIkSA laine chevaTe mokSe gayA. e puraMdara rAjAne kIrtidhara nAme eka putra thayo. tene sukozala nAme putra thayo. sukozale garbhavatI patnIne mUkIne vrata grahaNa karyuM. te sukozalanI mAtA sahadevI ArtadhyAnathI mRtyu pAmIne vanamAM vAghaNa thaI. teNe saMyamI evA potAnA pati ane putrane joi pUrvanA krodhathI mArI nAMkhyA. sukozalano putra hiraNyagarbha thayo ane teno putra naghuSa nAme thayo. eka vakhata naghuSa bIje ThekANe gayo hato tyAre zatruo caDI AvyA. tethI tenI rANIe zatruono parAjaya karyo. te kAryathI naghuSane potAnI strI asatI che evuM lAgyuM. eTale te strIe potAnA satIpaNAnA prabhAvathI potAnA patinA tIvrajavarane potAnA hAthanA sparzamAtrathI dUra karyo. temano putra sodAsa thayo. te rAkSasanI jema manuSyanuM mAMsa khAnAro thayo. tethI maMtrIoe tene rAjyathI dUra karI tenA putra siMharathane rAjya upara besADyo. chevaTe sodAsa paNa koi muni pAse dharma sAMbhaLI jIvadayA pALavA lAgyo ane mahApura nagarano rAjA thayo. eka vakhata sodAse siMharathane jItI baMne rAjaya upara pAcho tene ja sthApana karIne guru pAse cAritra grahaNa karyuM. siharathano putra brahmaratha rAjA thayo, teno putra caturmukha, teno putra hemaratha, teno zataratha, teno udayapRthu (teno udaya ane udayano pRthu ema paNa lekha che), teno vAriratha, teno Induratha, teno Adityaratha, teno mAMdhAtA, teno vIrasena, teno putra pratimanyu, teno pAbaMdhu, teno ravimanyu, teno vasaMtatilaka, teno kuberadatta, teno kuMthu, teno zarabha, teno kirada, teno siMhadarzana, teno hiraNyakazipu, teno paMjasthaLa, teno kakustha ane teno raghu - e pramANe rAjAo thayA. teomAM keTalAka moze ane keTalAka svarge gayA. te pachI sAketapura nagaramAM anaraNya nAme rAjA thayo. te lokomAM aja nAme vikhyAta thayo. pUrvakarmanA yoge te ekasone sAta vyAdhiothI pIDAvA lAgyo. roganI zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 166
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIDAthI du:khI chatAM parAkramavALA te rAjAe duHsAdhya evA seMkaDo rAjAone jItyA. anukrame akhaMDa AjJAvALo te saurASTra dezamAM Avyo ane uttama bhAvanAthI zatruMjayatIrthe AvI prabhune namIne dvIpanagara (dIva)mAM gayo. ajaya rAjAne prApta thayela zrI pArzvanAthaprabhunI pratimA : te arasAmAM ratnasAra nAme eka sAMyAtrikaziromaNi (samudra mArge musApharI karanAramAM mukhya) samudranA kAMThethI aneka vastuonA vahANa bharIne samudramAM jato hato. teTalAmAM agnidizA bAjuthI pratikUla pavana vAvA lAgyo. AkAzamAM megha caDI Avyo. tethI sarvatra aMdhakAra phelAyo. samudra uchaLavA lAgyo. nAva jholA khAvA lAgI. tethI teno svAmI vicAravA lAgyo ke, 'mArAthI vadhu lobha thayo lAge che. tenuM A phaLa che, to mArA pApanuM phaLa huM ja bhogavuM. bIjAne nukasAna na thAo.' ema vicArI pote samudramAM jhaMpApAta karavA taiyAra thayo. tevAmAM A pramANe adrazya AkAzavANI thai - 'he bhadra ! sAMbhaLa. samudramAM paDavAnuM sAhasa karIza nahIM. hamaNAM AvI dazA meM karelI che. A samudramAM kalpavRkSanA pATIyAnA saMpuTamAM rahelI bhAvI tIrthaMkara zrI pArzvanAtha prabhunI mUrti che. e prabhAvaka pratimAne prathama eka lAkha varSa sudhI dharaNendra pUjelI hatI. pachI chaso varSa sudhI kubere pUjI hatI. pachI varuNe potAnA sthAne lai jai sAta lAkha varSa sudhI pUjI hatI. hamaNAM ajaya rAjAnA bhAgyathI te pratimA ahIM AvelI che. mATe tene bahAra kADhI te ikSvAku rAjAne Apa. te rAjA hAla dvipapattanamAM rahelo che. mATe tyAM jai te rAjAne tAre A pratimA arpaNa karavI. je vakhate te rAjA A pratimAnuM darzana karaze, te ja vakhate tenA duSTa karma sAthe rogo tatkALa laya pAmI jaze ane bIjAone paNa tevI rIte ja phala maLaze. e pratimAnI pAse rahenArI padmAvatI nAme huM prabhAvika devI chuM ane A badho dekhAva meM ja karelo che.' AvI AkAzavANI sAMbhaLI buddhinA bhaMDAra ratnasAre tatkAla pratimA mATe nAvikone samudramAM utAryA ane pratimAno saMpuTa lai teo tarata ja nAvanI aMdara AvyA. badhI pratikULatA dUra thai gai ane anukUla vAyune yoge nAva sahaja dvIpanagare AvI pahoMcyuM. eka puruSe AgaLa jai ajayapALa rAjAne vadhAmaNI ApI. pArzvanAthane AvelA sAMbhaLI ajayapALa rAjA paNa ghoDA para besI tatkAla sAmo Avyo. te pachI utsava karI lokoe vahANamAMthI pratimAno saMpuTa kinAre utAryo. aneka prakAranA vAjiMtro vAgavA mAMDyA. harSathI keTalAka subhaTo nRtya karavA lAgyA ane bhATa loko birudAvalI bolavA lAgyA. temane rAjAe ghaNuM dAna ApyuM, zahera zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 167
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhuM dhvajAothI zobhita ane kapUra tathA agarunA sugaMdhathI suvAsita karI dIdhuM. A pramANe mahotsavasahita rAjAe te pratimAnA saMpuTane potAnA nagaramAM praveza karAvyo. pachI ramaNIya siMhAsana upara te pratimAno saMpuTa mukI rAjAe pote bhaktithI tenI pUjA karIne te ughADyo. temAM zrI pArzvanAtha prabhunI suMdara pratimA joi. temane jotAM ja paMcAMgapraNipAta karyo. te ja vakhate ajayapALa rAjAnA zarIramAMthI badhA roga dUra thaI gayA. pachI bhaktithI te pratimAnuM arcana karIne prItiyukta rAjAe utsavapUrvaka ratnasAranI sAthe bhojana karyuM. te rAtrie ajaya rAjA svecchAe sUto hato, te vakhate sarva rogo svapnAmAM AvI tene kahevA lAgyA, "he rAjA ! tame pUrvabhavamAM munine dubhAvyA hatA, tenuM phaLa ApavA ame tamane ghaNI pIDA karI che, te kSamA karajo . zrI pArzvanAtha prabhunAM darzanathI have tamArA aMgathI ame dUra thayA chIe, paNa hajI paNa cha mAsa sudhI tamAre te karma kAMika bhogavavAnuM bAkI raheluM che. mATe A zaheranA parAmAM sUra nAme eka pazupAlaka rahe che. tene chAtI, pUMcha ane mukhanA bhAgamAM zvetavarNavALI eka bakarI che, tenA zarIramAM ame pUrvakarmathI baMdhAine teTalA kAla sudhI rahIzuM, tethI tyAM sudhI e bakarIne tame cAro Apajo . temaja caMdanamizrita tamArA dehanuM jalamizrita dhovaNa paNa tene pIvA Apajo . tethI ame ghaNAM prasanna thaizuM. cha mAsa pachI pArzvanAtha prabhunA prabhAvathI suvarNa jevI kAMtivALA thaine tame bahukALa sudhI tamArA rAjayanuM rakSaNa karazo.' ema kahIne te vyAdhio aMtardhAna thaI gayA. rAjAe jAgIne joyuM to potAno deha nirogI thai gayo hato. potAno roga zAMta thavAthI rAjAe nagaramAM moTo utsava karyo. pachI potAnA ajaya nAmathI uttamanagara vasAvyuM. tyAM pArzvanAtha prabhuno prAsAda karAvyo. tenA nirvAha mATe daza gAma sahita te nagara ApyuM ane tene mATe pUjArIonI goThavaNa karI. rAjA pote tyAM jai zrI pArzvanAtha prabhunI trikALa pUjA karavA lAgyo. jethI tenA gharamAM pratidina kalyANavRddhi thavA lAgI. rogoe batAvelI bakarIne rAjA potAne tyAM lAvyo ane temaNe kahela vidhipUrvaka teTalA kALa sudhI annapAna ApavA dvArA tenuM pAlana karyuM. te samaya saurASTra dezanA rAjakulamAM thayelo vajapANi nAme rAjA giridurga nagarathI AvIne potAnA gotrI ajaya rAjAne maLyo. baMne tIrthamAM dharmazAsana calAvanAra e rAjAne ghaNA deza vagere ApIne ajaya rAjAe tenuM sanmAna karyuM. vajapANi rAjAnA AgrahathI ane ati bhaktithI prerAyelA raghunA putra ajayapALe zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 168
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ giranAra upara AvI zrI neminAtha prabhunI pUjAbhakti karI, pAcho potAnA ajayapuramAM Avyo. te samaye koI jJAnI muni tyAM prabhunAM darzana karavA AvyA. rAjAe temane praNAma karI te prabhunuM ujajavala mAhAbhya pUchyuM. muni bolyA, "he rAjA ! A biMbano prabhAva huM zuM kahuM ? pratyakSa oLakhAtI vastu mATe kayo mANasa prazna kare ? A jagatpati zrI pArzvanAtha prabhunA darzana mAtrathI lAMbAkALathI thayela vyAdhio tamArA aMgamAMthI nAza pAmyA. tevI ja rIte je koi prANI A pratimAnA darzana karaze, temanA netra, mukha ane peTa saMbaMdhI sarve rogo, anya vyAdhio temaja badhI jAtanA koDha nAza pAmI jaze. zrI pArzvanAtha prabhunAM smaraNathI zAkinI, bhUta, vetALa, rAkSasa ane yakSa saMbaMdhI upasargo paNa dUra thai jaze. je koi A tIrthakaranI sevA karaze, temanA javara, jhera, unmAda ane saMnipAta vagere sarva doSo laya pAmI jaze. ahIM zrI jagadgurunuM dhyAna karavAthI vidyA, lakSmI, sukha, putra ane strInI abhilASA karanAra puruSonA sarve jAtanA manoratho siddha thaze. vaLI je jinabiMba ekaso varSa agAunuM hoya, te tIrtharUpa gaNAya che. A pArzvanAtha prabhunuM biba lAkho varSa sudhI devoe svargamAM ane samudramAM pUjeluM che, tethI te tIrtharUpa che. mATe A biMbanA darzanathI sarva pApanI zAMti thaze ane ahIM ApeluM dAna adhika phaLane Apaze.' A pramANe te tIrthano mahimA kahI te muni AkAzamAM adrazya thayA ane ajaya rAjA cha mAsa sudhI tyAM rahyA. tyAra pachI siddhagiri para jaine prabhunI pUjA karI. temaja snAtrapUjA, indrotsava, mahAdhvajA vagere aneka kRtyo karI potAno janma saphaLa karyo. tyArapachI pharI potAnA rAjayamAM AvI dharmanuM AcarI chevaTe vrata laine ajaya rAjA svarge gayA. * rAma = baLadeva tathA lakSmaNa = vAsudeva vagereno janma : ajaya rAjAno moTo putra anaMtaratha hato, teNe vrata grahaNa karyuM hatuM. tethI bIjo dazaratha nAme putra hato, te rAjyAdhipati thayo. tene kauzalyA, kaikeyI, sumitrA ane suprabhA nAme cAra rANIo hatI. eka vakhata kauzalyAe gaja, siMha, caMdra ane sUryanA svapnothI sUcita evA rAma athavA pA nAmanA baLadeva putrane janma Apyo. tyArapachI sumitrAe hAthI, siMha, caMdra, samudra, lakSmI, agni ane sUryanA svapnathI sUcita lakSamaNa nAmanA vAsudeva putrane janma Apyo. kaikeyIe zubha svapnathI bharata nAmanA putrane ane suprabhAe zatrudana nAmanA putrane janma Apyo. vidyAvinayathI saMpanna A cAre putrothI dazaratha rAjA zobhavA lAgyA. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 169
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ te samaye mithilApurImAM harivaMzamAM vAsavaketu rAjA ane vipulA devInA putra janaka nAme rAjA hatA. tene videhA nAme rANI hatI. teNe sArA svapnathI sUcita eka putra ane putrI yugalane janma Apyo. tyAre saudharma devalokamAMthI piMgala nAme eka deva pUrvajanmanA vairathI tyAM AvIne temanA putrane harI gayo. paraMtu pachI dayA AvatAM tene kaMDala vagere AbhUSaNo paherAvI vaitADhaDhyagirinA vanamAM mUkIne cAlyo gayo. te vakhate rathanUpura nagarano svAmI caMdragati nAme vidyAdhara tyAM Avyo hato. teNe te bALakane laI potAnI patnI puSpavatIne soMpyo. te putranA zarIramAM prabhAnuM maMDaLa hatuM. tethI tenuM bhAmaMDala evuM nAma pADyuM. * rAmacaMdrajI ane sItAnuM pANigrahaNa : ahIM mithilA nagarImAM janaka rAjA putrane nahIM jovAthI kheda pAmyA. sarvatra zodha karAvI. paNa teno pato lAgyo nahIM. pachI keTalAka kALe zokarahita thai putrInuM sItA nAma pADyuM. saMpUrNa yauvanavALI putrIne varane yogya joi, janaka rAjAe tenA svayaMvarano nizcaya karyo. paNa te samaye mAtaraMga vagere pleccho lokone pIDA karatA janaka rAjAnA dezamAM upadrava karavA lAgyA. janaka rAjAe mitratAnA nAte A vRttAMta dUta mokalI dazaratha rAjAne jaNAvyo. te sAMbhaLI yuddha karavA jatAM dazaratha rAjAne aTakAvI rAma pote tyAM gayA ane yuddha karIne te zatruone bhagADyA. rAmanA parAkramathI harSa pAmelA janaka rAjAne potAnI putrI sItA, rAmane ApavAnI icchA thai.. te vakhate yogAnuyoga nArada tyAM AvyA. tenI vicitra mUrti joi sItA bhaya pAmIne nAzI gai. eTale kolAhala karatI dAsIoe bhegI thaIne nAradane gaLethI ane zikhAthI pakaDI gharamAMthI kADhI mUkyA. tethI nAradane kopa caDyo, eTale teNe sItAnuM rUpa eka vastra upara cItarIne te caMdragatinA putra bhAmaMDalane batAvyuM. bhAmaMDala sItA potAnI bahena che, ema na jANato hovAthI kAmavihala thayo. caMdragatie putranA udveganuM kAraNa jANIne capalagati vidyAdhara pAse janaka rAjAnuM haraNa karAvI potAnI pAse bolAvyo ane prItithI tenI pAse sItAnI mAMgaNI karI. tyAre janaka rAjAe kahyuM ke, "meM dazarathanA putra rAmane sItA ApelI che.' te sAMbhaLIne caMdragati bolyo, "huM sItAne haraNa karavA samartha chuM. te chatAM snehanI vRddhi thAya tevuM dhArI tamane ahIM bolAvIne meM sItAnI mAMgaNI karI che. to have mArI pAse vajAvarta ane arNavAvarta nAme be divya dhanuSyo che. tene rAma ke mAro putra bhAmaMDala je caDAve te sItAne paraNe tevuM karo." zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 170
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ janaka rAjAe A pramANe kabUla karyuM ane potAnI nagarImAM AvI, eka maMDapa banAvI temAM baMne dhanuSya mUkyAM. pachI pratyeka rAjaputrone AmaMtraNa ApyuM. tethI aneka rAjAo, vidyAdharo tyAM AvyA. janake sarva rAjAone yathAyogya mAna ApyuM ane rAmAdikanA pitA dazarathane vizeSa mAna ApyuM. pachI zubha divase prAta:kAle sarva rAjAo maMDapamAM yathAyogya sthAne beThA. sItA paNa suMdara vaSa paherI maMDapamAM AvI. pachI rAjakumAro dhanuSyane upADavA lAgyA. paNa upADavAmAM ja asamartha thatAM lajajAthI mukhane nIcuM karIne rahyA. te vakhate zrIrAme maMca uparathI utarI lIlAmAtra vaDe dhanuSyane hAthamAM lai paNacha upara caDAvyuM, tyAre puSpanI vRSTi thaI ane sItAe rAmanA kaMThamAM varamALA AropaNa karI. lokoe harSadhvani karyo. pachI bIjuM dhanuSya lakSmaNe caDAvyuM. eTale tyAM AvelA vidyAdharoe temane potAnI aDhAra kanyAo ApI. zubha divase rAma ane sItAno vivAha thayo. bharatakumAra kanaka rAjAnI putrI bhadrAne paraNyA. pachI janakanI anumati laIne dazaratha rAjA cAre putro sAthe potAnAM nagare gayA ane bIjA rAjAo paNa svasthAne gayA. eka vakhata dazaratha rAjAe eka vRddha sevaka sAthe potAnI paTTarANI sumitrAne (kauzalyAne) jinasnAtranuM jaLa mokalyuM ane bIjI rANIone dAsIo sAthe mokalAvyuM. te dAsIo yauvanavayane lIdhe jaldIthI snAtrajaLa lAvI. eTale bIjI rANIone sumitrAnI pahelA snAtrajaLa maLyuM. pelo kaMcukI vRddhapaNAne lIdhe jaldI lAvI na zakyo. te hakIkata jANyA vagara sumitrAe potAnuM mAnabhaMga thayeluM jANIne duHkhathI kaMThamAM pAza nAkhyo. te jANI dazaratha rAjA tene manAvavA AvyA ane te ja vakhate kaMcukI snAtrajaLa laIne Avyo. tyAre sapheda vALavALA, moDhAmAMthI lALa pADatA ane dhImI gatithI AvatA kaMpatA evA te vRddha kaMcukIne joine rAjAne vairAgya thayo. te vicAravA lAgyo ke, "aho ! A zarIra jIrNa thayelA ane paDatA ghara jevuM che. tethI jayAM sudhI A mAruM zarIra jarAvasthAthI haNAyuM nathI, tyAM sudhImAM huM AtmakalyANa sAdhavA prayatna karI lauM." ema vicArI rAjA sabhAmAM gayA. tyArabAda keTaloka kALa pachI eka vakhata dazaratha rAjA koi munine vAMdavA gayA. tyAre bhAmaMDala pharato pharato tyAM Avyo. tyAM munie dharmanuM svarUpa, puMDarIkagirinuM mAhAbhya saMbhaLAvyuM tathA bhAmaMDala sItA sAthe yugalarUpe ja janmela che e kahyuM. te jANIne bhAmaMDale sItA pAse jaI kSamA mAMgI praNAma karyA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 171
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ agyAramA uddhAraka : rAmacaMdrajI ) bhAmaMDalanA AgrahathI dazaratha rAjA, cAre putro, maMDalika rAjAo, zAhukAro ane rANIo sAthe tIrthayAtrA karavA cAlyA. mArgamAM pAMca prakAranA dAna ApI, ghaNuM sukRta upArjana karyuM ane sthAne sthAne caityone namatA anukrame zatruMjayagiri para AvI jinezvarone namaskAra karyo. tyAM vizALa prAsAda karAvyo temaja yathAvidhi yAtrA karIne saMgha sAthe parvata parathI nIce utaryA. A rAmacaMdrajIe karAvela agyAramo uddhAra samajavo. (iti ekAdazamo uddhAra:) AgaLa cAlatAM caMdraprabhAsa nagaramAM sItAe pote karAvelA navIna caityamAM caMdraprabha prabhunI sthApanA karIne gurumahArAja pAse pratiSThA karAvI. pUjAbhakti karI, gurane pratilAbhI tIrthamAM prabhAvanA karI. tyAMthI raivatagirie jaI neminAtha prabhunI pUjA karI, supAtra dAna ApI tIrNoddhAra karyo. najIkamAM baraTa (baraDo) nAmanA girine joi kaikeyI rANI utsuka thaI patinI saMmatithI rAmAdika putrone laI tyAM gaI. te giri upara baraDA rAkSase karAveluM zrI neminAtha prabhunuM caitya hatuM. temAM moTo utsava karI yAcakone ghaNuM dAna ApyuM ane te caityane jIrNa thayeluM joi teno uddhAra karyo ane punaH zrI neminAtha prabhunI sthApanA karI. DhaMkAnagarImAM kauzalyAe moTuM caitya karAvI zrI RSabhadeva bhagavAnanI pratimAnI guru pAse pratiSThA karAvI. suprabhAe vallabhInagaramAM zrI zAMtinAtha prabhunuM caitya tathA pratiSThA mahotsava karAvyo. kAMDilyanagaramAM rAme ane vAmanagaramAM lakSmaNe AdinAtha prabhunuM caitya karAvyuM. bIjA kumAroe, sAmaMtoe, maMDalikoe ane bhAmaMDale bhaktithI zrI arihaMta prabhunA aneka caityo karAvyA. e rIte dazaratha rAjA sarva tIrthonI yAtrA karIne potAnA nagaramAM pAchA vaLyA. pachI saMsArathI udvega pAmelA dazaratha rAjAe sabhAmAM AvIne rAjya ApavA mATe potAnA putrone bolAvyA. * zrI rAmano araNyavAsa ane dazarathanI dIkSA : e samaye yogya avasara jANI kaikeyIe potAne pUrve ApelAM be varadAna rAjA pAse mAMgyA ke, "mArA putra bharatane rAjaya Apo ane rAmane lakSmaNanI sAthe cauda varSa sudhI araNyamAM mokalo." akALe vajapAta jevuM A vacana sAMbhaLI dazaratha rAjAne mUrchA AvI. te sAMbhaLI tarata rAma vanavAsa javA taiyAra thayA. emanI sAthe sItA ane lakSmaNa paNa cAlyA. temanA javAthI, jema mastaka vinA zarIra na zobhe tema zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 172
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAma rahita ayodhyAnagarI zobhArahita thaI gaI. dazarathe potAnAM rAjaya upara bharatane besADI satyabhUti muninI pAse vrata grahaNa karyuM. araNyamAM pravAsa karatAM rAma Adi gaMbhIrA nadIne utarIne vaDanA vRkSanI nIce beThA. tyAM rAmacaMdra lakSmaNane kahyuM, 'bhAI lakSmaNa ! A deza koinA bhayathI hamaNAM ja ujajaDa thayelo jaNAya che. kema ke vRkSo badhAM rasasahita che ane dhAnyanA khaLA dhAnyathI bharelA paDyA che." ema baMne bhAio vAta kare che, tevAmAM koI puruSa tyAM Avyo. tene te deza ujajaDa thavAnuM kAraNa pUchatAM teNe kahyuM ke, "A dezano siMhakarNa (vajakarNa) nAme rAjA che. tene evo niyama hato ke, zrI arihaMtadeva ane nigraMtha sAdhu vinA bIjA koine namaskAra na karavo teno Avo niyama sAMbhaLI siMhodara nAme teno uparI rAjA krodhathI tenI upara caDI Avyo. tenA bhayathI siMhakarNa dUra nAsI gayo. tyArathI A deza ujajaDa thai gayela che. A sAMbhaLI rAme lakSmaNa dvArA siMhodarano bhaya dUra karAvI siMhakarNane AdarathI tenA rAjya para sthApana karAvyo. tyAMthI rAma AgaLa cAlyA. tyAM eka sthAnake be vidyAdhara munio AkAzamAMthI nIce utaryA. sItAe bhaktithI temane vahorAvyuM, eTale devoe tyAM sugaMdhI jalanI vRSTi karI. tenI sugaMdha sUMghavA jaTAyu nAmano eka pakSIrAja tyAM Avyo. baMne munirAja pAsethI dharmopadeza sAMbhaLI jaTAyune jAtismaraNa jJAna thayuM. tene jinadharmamAM sthira karIne te baMne muni AkAzamArge zAzvata arihaMta - pratimAone vaMdana karavA gayA. A bAju tIrthakara bhagavaMta zrI ajitanAtha prabhu vicaratA hatA tyAre rAkSasadvIpamAM rahelI laMkAnagarImAM rAkSasavaMzamAM ghanavAhana nAme rAjA hato. rAkSasonA indra bhIme potAnA pUrvajanmanA moTA bhAI ghanavAhanane rAkSasI vidyA ApI hatI. tethI te rAkSasavaMza kahevAyo. ghanavAhanano putra mahArAkSasa nAme thayo. teno putra devarAkSasa thayo. te dIkSA laIne mokSe gayo. evI rIte te rAkSasavaMzamAM ghaNA rAjAo thayA. anukrame zrI zreyAMsanAtha bhagavAnanA tIrthamAM kIrtidhavala nAme rAkSasa rAjA thayo. teNe vaitAdyagiri uparathI zrIkaMTha nAmanA khecarane lAvI vAnaradIpa vasAvyo. tyAM traNaso yojanAnA vistAravALA kiSkindha nAmanA parvata upara kiSkiyA nAme nagarI tenI rAjadhAnI thai. tyAM rahenArA sarve loko vAnaranuM cihna rAkhatA hatA ane anukrame teoe vAnara jevuM zarIra thAya tevI vidyA paNa sAdhI hatI. tethI teo vAnara kahevAyA. zrIkaMTha khecara pachI vajakaMTha ityAdika ghaNAM rAjAo tenA vaMzamAM thayA. tyArapachI tyAM zrI munisuvrata prabhunA tIrthamAM ghanodadhi nAme rAjA thayo. te vakhate zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 173
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ laMkApurImAM taDikeza nAme rAjA hato. te baMne rAjAo vacce pUrvanI jema gADha sneha baMdhAyo. pachI kiSkilAnagarImAM ghanodadhino putra kikidhi nAme thayo ane laMkAmAM taDikezano putra sukeza nAme rAjA thayo. vidyAdharanA rAjA azanivege te baMnene jItI lIdhA, tethI kiSkidhi ane sukeza pAtALalaMkAmAM jatA rahyA. tyAM sukezane indrANI nAmanI strIthI mAlI, sumAlI ane mAlyavAna nAme traNa putro thayA ane kiSkidhine zrImALA nAme strIthI Aditya ane RkSarajA nAme be putro thayA. eka vakhata kiSkidha rAjA meruparvata para zAzvata arihaMtanI yAtrA karIne pAcho pharatAM madhuparvata para Avyo. tyAM kiSkidhA nagarI vasAvIne sukhapUrvaka rahevA lAgyo. * rAvaNa vagerenuM pANigrahaNa ane vAlIe karela rAvaNanuM damana : pAtALalaMkAmAM rahelA sukezanA traNa putroe laMkAmAM AvI pUrvanA vaira vaDe azaniveganA sevaka nighatane mArI nAkhyo. pachI tyAM sumAlI rAjA thayo ane kiSkidhAmAM AdityarajA rAjA thayo. te baMnene paNa paraspara sneha thayo. A bAju azanivegane sahastrAra nAme putra thayo. tene citrasuMdarI nAme strIthI indra nAme putra thayo. teNe kapio ane rAkSasone parAjita karIne pAchA pAtALalaMkAmAM kADhI mUkyA. tyAM rahelA sumAlIne ratnazravA nAme putra thayo. teNe aneka vidyAo sAdhI hatI. tene kekesI nAme rANI hatI. te vakhate so yojana vistAravALI, sAta killA ane ekaso ATha daravAjAvALI pAtALalaMkA khUba prasiddhi pAmI. temAM kaikasIne atidurmada rAvaNa nAme putra thayo. teNe paherelA hAramAM nava moTA ratno hatAM. temAM tenA mastakanuM pratibiMba paDavAthI tenuM dazamukha evuM nAma prakhyAta thayuM. tyArapachI kuMbhakarNa, surpaNakhA ane vibhISaNa A traNa saMtAnone kekasIe janma Apyo. eka divasa potAnI mAtAnA mukhathI zatruo thakI thayelo pUrvajono parAbhava sAMbhaLI rAvaNa, kuMbhakarNa ane vibhISaNa A traNe bhAIo vidyA sAdhavA mATe bhImAraNyamAM gayA. tyAM rAvaNane eka hajAra moTI vidyAo, kuMbhakarNane pAMca vidyAo ane vibhISaNane cAra vidyAo prApta thai. tyArapachI maya nAmanA khecarezanI hemavatI rANIthI utpanna thayelI maMdodarI nAmanI kanyAne rAvaNa paraNyo. te sivAya tenA guNathI raMjIta thaI potAnI meLe AvelI cha hajAra khecara kanyAone paNa te paraNyo. mahodara rAjAnI putrI taDinmAlAne kuMbhakarNa paraNyo ane vIra vidyAdharanI putrI paMkajazrIne vibhISaNa paraNyo. anukrame maMdodarIe zubhalagna Indrajita ane meghavAhana nAmanA be kumArane janma Apyo. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 174
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka avasare indrarAjAnA sevaka vaizravaNa vidyAdharane jItIne rAvaNa puSpaka vimAnamAM besI potAnI laMkAnagarImAM Avyo tathA indrarAjAnA sevaka yamane jItI teNe karela kRtrima narakane bhAMgI kiSkidhA nagarI potAnA mitra AdityarajAne ApI tathA tyAM RkSapura nAme navuM zahera vasAvI RkSarajAne ApyuM. A bAju AdityarajAne vAlI nAme eka ati baLavAna putra thayo. tyArapachI bIjo parAkramI sugrIva nAme putra ane zrIprabhA nAme putrI thaI. RkSarajAne paNa harikAMtA nAmanI rANIthI nala ane nIla nAme be jagavikhyAta putro thayA. AdityarajAe vAlIne rAjaya ApI, sugrIvane yuvarAja banAvI pote dIkSA grahaNa karI. have, A bAju khara nAmanA rAkSase sUrpaNakhAnuM haraNa karI, AdityarajAnA putra caMdrodara rAjAne jItI pAtALalaMkA kabaje karI lIdhI. te sAMbhaLI rAvaNane krodha caDyo paNa maMdodarIe samajAvavAthI krodha choDI potAnA banevI kharane dUSaNa nAmanA tenA bhAI sAthe pAtALalaMkAnA rAjya upara pote ja besADyo. caMdrodara mRtyu pAmyo tyAre tenI strI anurAdhA garbhavatI hatI. teNe vanamAM virAdha nAmanA guNavAna putrane janma Apyo. eka vakhata vAnarono adhipati vAlI ghaNo baLavAna thayo che, evuM sAMbhaLIne tene nahIM sahana karanArA dazamukhe eka dUta mokalIne tene satvara potAnI pAse bolAvyo. dUte jyAM jai pAchA AvI rAvaNane kahyuM ke, "vAlI ahaMta sivAya bIjA koine namato nathI. te sAMbhaLIne rAkSasapati rAvaNe tatkALa moTI senA laIne tenA upara caDAI karI. baLavAna vAlI ghaNAM astrothI yuddha karI chevaTe caMdrahAsa khagna sahita laMkApatine potAnI kAkhamAM laI cAra samudrayukta pRthvI para kSaNavAramAM pharI Avyo. pachI vairAgyayukta hRdayavALA vAlIe rAvaNane choDI daI potAnA rAjya upara sugrIvane sthApana karIne dIkSA lIdhI. sugrIve potAnI bena zrIprabhA rAvaNane ApI ane vAlInA putra caMdraramine yuvarAjapade sthApana karyo. * vAlImuni dvArA rAvaNane zikSA - tIrtharakSA : eka vakhata rAvaNa vaitADhyagiri upara ratnavatIne paraNavA mATe AkAzamArge jato hato, tevAmAM aSTApada tIrtha uparathI pasAra thatAM tenuM vimAna smalita thayuM. tenuM kAraNa tapAsa karatAM nIce kAyotsarga karI nizcala thaIne rahelA vAlamunine dIThA. tyAre... "hajI paNa A vAlI mArA upara krodha dharI daMbhathI munino veSa dharI rahyo che, mATe tene A parvata sahita upADIne lavaNa samudramAM nAMkhI dauM." A pramANe vicArI rAvaNa pRthvI khodIne parvatanI nIce peTho, pachI ati garvathI potAnI hajAre vidyAonuM smaraNa karyuM ane tenA baLathI te parvatane rAvaNe upADyo. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 175
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ te vakhate, "are ! mArA pratyenI adekhAithI rAvaNa A mahAtIrthano vinAza kare che, mATe huM niHsaMga chatAM paNa tene zikSA ApavA mATe jarAka baLa batAvuM." Avo vicAra karI vAlI munIzvare DAbA paganA aMguThAnA agrabhAgathI aSTApada parvatanA zikharane jarAka dabAvyuM. eTale gAtrano saMkoca karato ane lohInI ulTI karato rAvaNa cIso pADavA lAgyo. teno dIna pokAra sAMbhaLI dayALu vAlImuni tatkALa virAma pAmyA. kAraNa ke temanuM A kArya zikSA mATe hatuM, krodhathI na hatuM. pachI rAvaNa tyAMthI nIkaLI, vAlImunine khamAvIne bharate karAvelA caityamAM arihaMta devonI pUjA karavA lAgyo. tyAM aMtaHpura sahita bhaktipUrvaka prabhunI aSTaprakArI pUjA karI. pachI prabhu pAse nRtyagIta karatAM vINAnI tAMta tUTI javAthI tAnamAM bhaMga na paDe te mATe rAvaNe potAnI bhujAmAMthI nasa kheMcIne vINAmAM joDI daI vagADavA mAMDI. te vakhate tyAM AvelA dharaNendra tenI bhaktithI harSa pAmIne ahaMtanA guNane gAnArA rAvaNane kahyuM, 'varadAna mAMgo.' tenA uttaramAM rAvaNe kahyuM, "ahaMtanI bhakti mane niraMtara raho." AthI vadhAre khuza thaI dharaNendra amoghavijayA zakti ane anya vidyAo ApI, svasthAne gayA. pachI rAvaNa tIrthakarone namaskAra karI nityAloka nAme nagaramAM gayo ane tyAM ratnAvalIne paraNIne pAcho laMkAmAM Avyo. * rAvaNa ane indra rAjAnuM yuddha : eka vakhata rAvaNa, khara vagere vidyAdharo ane sugrIva sAthe parivarelo vaitADhyagiri upara Indra rAjAne jItavA cAlyo. mArgamAM revA nadI AvatAM, tenA kAMThe besIne te nadInAM jaLa tathA kamaLo vaDe eka ratnapITha upara prabhune sthApana karIne bhaktivALA rAvaNe pUjA karI. pachI rAvaNa dhyAnamAM lIna thatAM akasmAta jaLanuM pura AvyuM ane prabhunI pUjA dhovAi gai. tethI rAvaNane krodha caDyo. eTalAmAM koI vidyAdhare kahyuM ke, "svAmI ! mAhiSmatI nagarInA rAjA sahastrAMzue revAnA jalamAM snAna karavA mATe tenA jalano rodha karyo hato, te ekIsAthe choDI devAne lIdhe tamArI A jinapUjAno bhaMga thayo che. e rAjA tenA aneka AtmarakSaka rAjAo tathA strIo sAthe najIkamAM rahelo che. A khabara sAMbhaLI rAvaNane ghaNo krodha caDyo. tethI tatkALa sahastrAMzune jItavA mATe keTalAka rAkSasone mokalyA. teo tyAM gayA kharA paNa sahastrAMzue karelA teonA parAbhavathI teo tarata ja rAvaNanI pAse pAchA AvyA. eTale rAvaNa pote tyAM gayo ane baLathI sahastrAMzune jItIne potAnI chAvaNImAM pakaDI lAvyo. pachI sabhA bharIne beTho. tevAmAM tyAM AkAzamAMthI koI zatabAhu nAmanA cAraNazramaNa AvyA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 176
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAvaNe tenI pUjA karI. "A mAro putra thAya che evuM te zatabAhu munie kahyuM, eTale rAvaNe sahastrAMzune choDI dIdho ane sahastrAMzue tatkALa vrata grahaNa karyuM. tyArapachI marUtu rAjA hiMsAmaya yajJa karato hato. te hakIkata nAradanA vAkyathI sAMbhaLI, dayALu rAvaNe tene aTakAvyo. pachI rAvaNanI AjJAthI durlaMghanagare indranA digUpAla nalakuberane jItavA kuMbhakarNa vagere gayA. te khabara sAMbhaLI nalakubere AzAlI vidyA vaDe potAnA nagaranI AsapAsa so yojanano eka agnino killo banAvyo. tene jovA paNa azakta evA kuMbhakarNa vageree koipaNa rIte pAchA AvIne te khabara rAvaNane kahyA. te avasare nalakuberanI uparaMbhA nAmanI patnIe rAvaNa para anurAga dharIne tene AzAlinI vidyA ApI. rAvaNe te vidyA vaDe agnino killo saMharIne durlaghapurane kabaje karI lIdhuM ane sudarzana nAmanA cakrane saMpAdana karyuM. pachI te nagara upara tenA adhipati nalakuberane ja sthApana karI, "A parastrI che." ethI bhogavyA vinA tenI priyA uparaMbhAne rAvaNe tene pAchI arpaNa karI. tyAMthI rAvaNa sainya laine vaitADhyagiri upara gayo ane rathanupUra nagarane ghero nAMkhyo. teno svAmI Indra vidyAdhara kopa karIne sAmo Avyo. "ApaNI vacce vaira thatAM phogaTa A sainyane mAravAthI zuM thavAnuM che ? mATe ApaNe baMnee ja yuddha karavuM joie.' ema kahI rAvaNe Indrane bolAvyo. pachI baMne vIro hAthI upara caDIne vidyA zastrone varSAvavA lAgyA. chaLane jANanAro rAvaNa potAnA hAthI uparathI chalAMga mArI indranA airAvaNa hAthI upara caDyo ane tyAM indrane bAMdhI vijaya meLavI pAcho pharI laMkAmAM Avyo ane indrane kArAgRhamAM nAMkhyo. tenA pitA sahasrAra rAjAe lokapAla sahita rAvaNa pAse AvI namaskAra karIne putrabhikSA mAMgI eTale tenA vinayathI zAMta thaI rAvaNe kahyuM, "jo te indra A mArI nagarIne nitya tRNakASThAdithI varjita karI, jalathI abhiSeka kare ane puSpothI pUje, to huM tene choDI mUkuM. e pramANe karavAnuM kabUla karIne sahaznAra rAjAe potAnA putrane kArAgRhamAMthI choDAvyo. indra rathanupUramAM AvI saMsArathI kheda pAmI vairAgyathI vrata lai, lAMbA samaya sudhI tapa karIne karmakSayathI mukti pAmyo. eka vakhate rAvaNe muni pAsethI parastrInA saMgathI potAnuM maraNa jANI teonI pAse "je strI svecchAe potAne icche nahi, teno tyAga karavAno abhigraha lIdho. * aMjanAno araNyavAsa ane hanumAnano janmaH te arasAmAM AdityanagaramAM prahalAda nAmanA rAjAnI ketumatI nAmanI strInA udarathI janmela pavanaMjya nAme vidyAdhara hato. te mATendranagaranA adhipati mAhendra zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 177
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjAnI ha~suMdarI nAme rANInA udarathI janma pAmelI aMjanAsuMdarI nAme kanyAne paraNyo. paraMtu abhimAnathI koi doSanI zaMkA lAvI teNe mULathI ja tenI saMbhALa levI choDI dIdhI. tethI satIomAM mukhya evI te duHkhethI kALa pasAra karavA lAgI. ema karatAM bAvIsa varSa pasAra thayA. tevAmAM eka vakhata varuNa rAjAno vijaya karavA jatA sahAya mATe rAkSasapati rAvaNanA dUte prahalAda rAjAne AmaMtraNa karyuM. te mATe pitAnI rajA lai yuddhamAM jato pavanaMjya mAtAne namavA Avyo. tyAM potAnI priyA tenA caraNamAM namI to paNa tenI avajJA karI. pavanaMjye sainyasahita AkAzamArge jaine mAnasarovarane tIre paDAva nAMkhyo. tyAM rAtrie eka cakravAkIne viyogathI pIDAyelI joi potAnI priyA tene yAda AvI. tethI prahasita nAmanA potAnA mitranI sAthe tenA AvAsamAM gayo. tyAM potAnI priyA aMjanAsuMdarIne madhura vacanothI AzvAsana ApI pavanaMjye te rAtri aAkSaNanI jema tenI sAthe sukhamAM pasAra karI. prAtaHkAle jyAre pavanaMjya javA taiyAra thayo, tyAre aMjanAsuMdarI bolI, 'he nAtha ! ApanAthI jo huM sagarbhA thauM to mAre zo AdhAra ? mATe kAMi nizAnI Apo.' pavanaMjaye tene potAnI mudrA ApI kahyuM, 'priye ! bhaya na rAkhIza.' ema kahI mAnasarovara upara rahelI potAnI chAvaNImAM pAcho Avyo. keTaloka kALa jatAM aMjanAsuMdarInA zarIra para garbhanAM cihna joi tenI sAsu tiraskArathI bolI, 'are ! baMne kulane kalaMka ApanArI adhama strI ! A te zuM karyuM ? pati paradeza gayA chatAM he pApiNI, tuM garbhiNI kema thai ?' aMjanA satI rotI rotI patinI mudrikA batAvIne pati gupta rIte AvyAnI sarva vAta kahevA lAgI, to paNa tenA upara vizvAsa nahIM rAkhatI ketumatIe krodhathI tene koTavALa dvArA rathamAM besADI, mAhendrapura pAse mUkAvI. tyAre tenI vasaMtatilakA nAme eka sakhI sAthe rahI hatI. te aMjanAnA pitA pAse gai, paNa aMjanAne doSita dhArI vasaMtatilakA sahita tenA pitAe paNa tene potAnA gharamAMthI te ja vakhate kADhI mUkI. rAjAnA zAsanathI gAmamAM paNa tene koi sthAna na maLyuM. tethI rakhaDatI rakhaDatI te koika araNyamAM gai. tyAM cAraNa munine joi harSa pAmIne teNe namaskAra karyA ane prAraMbhathI potAno vRttAMta kahI, potAnA tevA karmanuM kAraNa pUchyuM. aMjanAsatIno pUrvabhava : munie kahyuM ke, 'lAMtaka devalokamAMthI cyavIne eka deva tArA udaramAM putrapaNe utpanna thayo che. te vidyAdhara thai A ja bhavamAM muktie jaze. vaLI tArA pUrvabhavanuM svarUpa sAMbhaLa ! pUrve kanakaratha nAmanA rAjAne lakSmIvatI ane kanakodarI nAme be zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 178 *
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ patnI hatI. temAM lakSmIvatI zrAvikA hatI. kanakodarIe zokyanA bhAvathI adekhAipUrvaka eka vakhata tenI arihaMtanI pratimAnuM haraNa karIne tenI avajJA karI. pachI koI sAdhvInA kahevAthI te pratimAjInI teNe ArAdhanA karI. aMte dharmano bodha thavAthI kanakodarI mRtyu pAmIne devI thai. tyAMthI cyavIne aMjanA thaI che. pUrvabhave karelI arihaMtanI pratimAnA dveSathI tane pIDA thaI paraMtu have te karma ghaNuMkharuM bhogavI lIdhuM che. have tuM arihaMta dharma grahaNa kara ane karmano nAza kara.' ema kahIne muninA gayA pachI aMjanAsatIe gaMdharvapati maNicUlanI AjJAthI eka guphAmAM rahIne eka putrane janma Apyo. eka divasa pratisUrya nAmanA tenA mAmA tyAMthI pasAra thatA hatA. temaNe tene joIne potAnI sAthe vimAnamAM besADIne potAnA nagaramAM laI gayA. vimAna jyAre vegathI cAlyuM tyAre e kumAra mAtAnA khoLAmAMthI uchaLIne nIce parvata upara paDyo. tenA dehanA bhArathI te parvata cUrNa thaI gayo. paraMtu te bALakane jarApaNa ijA thai nahIM. pratisUrye jaldIthI nIce jaIne tene laI lIdho ane aMjanAne soMpyo ane mAtA-putrane lai potAnA hanurUha nAmanA nagaramAM Avyo. "A bALaka janmyA pachI tarata hanurUhapuramAM Avyo tethI tenA mAmAe hanumAna evuM nAma pADyuM ane te tyAM vRddhi pAmavA lAgyo. A bAju pavana varuNanI sAthe saMdhi karI, laMkeza rAvaNanI kRpA prApta karI potAnA nagaramAM Avyo. tyAM priyAnuM vRttAMta sAMbhaLI ghaNo kheda pAmI sAsarAnA ghare gayo. tyAM paNa potAnI priyAne na jovAthI tene zodhavA vanevana bhamavA lAgyo. paNa kyAMya na maLavAthI potAnA mAtA-pitAne pote priyAnA virahathI maraNa pAmaze ema kahevarAvyuM. te sAMbhaLI tenA pitA prahalAda aMjanAne zodhavA vidyAdhara sAthe tyAM AvyA. pavanaMjaya agnimAM praveza karavA taiyAra thayo hato, tene aTakAvyo ane eTalAmAM tenA mokalelA khecaro aMjanAne sAthe laine tyAM AvyA. sarve AnaMda pAmI pratisUrya rAjAnA AgrahathI hanurUha nagaramAM AvyA. pachI bIjA sarve rajA laI potapotAnA nagaramAM gayA ane pavanaMjaya tathA aMjanA, putranI sAthe tyAM ja rahyA. hanumAna tyAM rahI lokone harSa Apato anukrame sarva kaLA zIkhyo ane yauvana avasthA pAmyo. eka vakhata varuNa sAthenA yuddhamAM hanumAnanuM addabhUta baLa joi rAvaNa tenI upara khuza thayo ane potAno kRpApAtra banAvyo. varuNanI putrI satyavatI, khara vidyAdharanI putrI anaMgakusumAM ane te sivAya bIjI ghaNI kanyAo hanumAna paraNyo tathA rAvaNe sUrya vagere nava vidyAdharone jItyA ane sukhe rAjaya karavA lAgyo. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 179
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAvaNa pAse sItAnA rUpanI prazaMsA : ahIM daMDakAraNyamAM rAmacaMdra rahelA hatAM. tyAM eka vakhata krIDA mATe pharatAM lakSmaNe vanamAM khaDga joyuM. kSatriyapaNAthI te khaDganI pAse vaMzajALa hatI, tene te khaDgathI chedI. teTalAmAM tenI AgaLa koinuM mastaka kapAine paDyuM. te joine, 'ahA ! koi puruSane meM mArI nAkhyo.' evo lakSmaNane pazcAttApa thayo. pachI te khaDga lai rAma pAse jai te vRttAMta kahyo. rAme kahyuM, 'tame A sAruM na karyuM. A caMdrahAsa khaDga che ane jene tame mArI nAMkhyo e puruSa teno sAdhanAra haze vaLI ATalAmAM teno koi uttarasAdhaka puruSa paNa hovo joie.' tevAmAM rAvaNanI bahena sUrpaNakhA potAnA putrane Aje vidyA siddha thayelI haze, ema jANI pUjAnI ghaNI sAmagrI laine tyAM AvI. tevAmAM potAnA putranuM mastaka chedAyeluM teNe joyuM. te joine uMce svare pokAra karatI rUdana karavA lAgI. pachI tyAM puruSanA pagalA joi te anusAre AgaLa jatAM dUrathI teNe kAmadeva jevA manohara rAmacaMdrane joyA. rAmanA suMdara rUpathI moha pAmI te potAnuM vaira bhUlI gai ane zoka choDI dai, pAse AvI saMbhoga mATe temanI pAse yAcanA karI. tyAre rAme kahyuM, 'huM strI sahita chuM, mATe lakSmaNa pAse jA.' tethI te lakSmaNa pAse AvI. eTale, 'mAnasika vikArathI tuM mArI bhojAi thai cUkI, tethI mAre grahaNa karavA yogya nathI.' ema kahI lakSmaNe paNa teno tyAga karyo. A pramANe baMne taraphathI bhraSTa thayelI e duSTA roSathI tyAMthI nAsIne mastaka phUTatI phUTatI potAnA pati pAse AvI, putranA vadhano vRttAMta kahyo. te sAMbhaLatAM ja cauda hajAra vidyAdhara subhaTonI sAthe kharAdi vIro kopa karatAM rAma upara caDI AvyA. rAme lakSmaNane kahyuM, 'huM zatruone haNavA jAuM chuM. mArA AvatA sudhI A tamArI bhAbhInuM rakSaNa karajo.' paNa lakSmaNe emane aTakAvI pote yuddha karavA cAlyA, tyAre rAme saMmati ApatA kahyuM, jo zatruo taraphathI koi saMkaTa Ave to siMhanAda karIne mane jaNAvajo. A pramANe rAmanI AjJA mastake caDAvI dhanuSyanA nAdathI ane bhujAonA AsphoTathI zatruone trAsa utpanna karatA lakSmaNa yuddha karavA cAlyA. te vakhate durAzayA sUrpaNakhA rAkSasI potAnA svAmI kharane madada ApavA mATe rAvaNa pAse jaine kahevA lAgI; 'he baMdhu ! koi deva jevA be puruSo daMDakAraNyamAM AvyA che. temaNe tapamAM rahelA tArA bhANeja zaMbUkane mArI nAkhyo che. mArA kahevAthI tArA banevI temano vadha karavA gayelA che ane te hAla lakSmaNanI sAthe yuddha kare che. teno baMdhu rAma potAnA tathA lakSmaNanA baLathI temaja potAnI strInA rUpathI vizvane asAra gaNe zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 180
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. tenI patnI sItA AgaLa jagatanI badhI strIo ane apsarAo jhAMkhI paDe che. evI e manohara sItA tamAre ja lAyaka chatAM tene rAma rAkhI beThelo che. jayAM sudhI e ramaNI tArA hAthamAM nahIM Ave tyAM sudhI A tAruM rAjaya, tArI divya strIo, tArA svarUpanI zobhA ane tAruM apratima baLa te sarva nakAmuM che. sUrpaNakhAnA AvA vacana sAMbhaLI rAvaNane sItA para anurAga utpanna thayo. tethI te puSpaka vimAnamAM besIne daMDakAraNyamAM Avyo. garuDanA tejathI sarpanI jema rAmanA tejathI tenuM abhimAna haNAI gayuM. AthI rAvaNa vicAravA lAgyo ke have mAre zuM karavuM ? ciMtAthI dolAyamAna cittavALA rAvaNe avalokinI vidyAnuM smaraNa karyuM. eTale te vidyA tarata tyAM hAjara thai. rAvaNe tene jAnakIne haraNa karavAno upAya pUchyo. eTale te vidyA bolI, "A kArya duSkara che. paraMtu jo A rAma teNe karelA saMketa pramANe lakSmaNano siMhanAda sAMbhaLIne tyAM jAya, to pachI sukhethI sItAnuM haraNa karI zakAya, mATe huM tevI yukti karuM chuM.' rAvaNe kahyuM : "tema karo." eTale te vidyAe barAbara lakSmaNa jevo siMhanAda karyo. te sAMbhaLIne sItAnA AgrahathI rAma, lakSmaNane sahAya karavA doDyA. te samaye chUpI rIte rAvaNe AkAzamAMthI nIce utarI sItAne harI lIdhI. bhaya pAmelI sItA, "he tAta ! he kAMta ! he bhrAta ! he dIyara ! atyaMta dArUNa evA AnAthI mArI rakSA karo. rakSA karo." evo vAraMvAra pokAra karavA lAgI. sItAno Avo ArtapokAra sAMbhaLI tyAM rahelo jaTAyu pakSI rAvaNa pratye krodha karIne sItAne AzvAsana ApavA rAvaNanAM mukhane nakhathI toDavA lAgyo. eTale krodha pAmelA rAvaNe khagna kheMcI jaTAyunI pAMkha chedI nAMkhI. maraNatola hAlatamAM jaTAyu nIce paDyo, tethI sItA vizeSa bhaya pAmI ane bhAmaMDalane saMbhAravA lAgI. "he baMdhu bhAmaMDala ! mArI jaldI rakSA kara ! rakSA kara ! A zabdo AkAzamAM jatA bhAmaMDalanA anucara ratnajaTI nAmanA vidyAdhare sAMbhaLyA. eTale te sItAne jANI tyAM doDI Avyo. tene potAnI pAchaLa Avato joine laMkApati rAvaNe potAnI vidyAthI tenI vidyAo harI lIdhI. jethI te bhUmi upara paDI gayo. pachI rAvaNa nirvine gamana karI potAnA sthAne Avyo ane tenI strI thavAne nahIM icchatI te sItAne khecarIonI sAthe devaramaNa udyAnamAM mUkI. ahIM lakSmaNa rAmane AvelA joI zatruone mUkI daI kahevA lAgyA; Arya! sItAne ekalA mUkI ahIM kema AvyA ?' rAme kahyuM; "tamAro siMhanAda sAMbhaLIne Avyo chuM.' lakSmaNe kahyuM; "meM siMhanAda karyo nathI, tethI jarUra koie Apane chetarI lIdhA jaNAya che. mATe satvara pAchA jAva ane sItAnI rakSA karo; huM zatruone mArIne zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 181
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamaNA ja AvuM chuM.' tatkAla rAma mArgamAM alanA pAmatA zIghratAthI pAchA AvyA. nivAsasthAne AvIne jotAM rAme jAnakIne dIThAM nahIM. eTale teo tatkALa mUccha pAmyA. vananA pavanathI kSaNavAre saMjJA meLavI atyaMta rUdana karavA lAgyA. pachI Amatema bhamatA bhamatA jayAM jaTAyu maravAnI taiyArImAM hato tyAM AvyA ane tene navakAra maMtra saMbhaLAvyo. AthI jaTAyu zubhadhyAnamAM mRtyu pAmI sadgatigAmI banyo. A bAju lakSmaNa khara, trizirA ane dUSaNane haNI virAdha mitrane laIne pAchA vaLyA ane svasthAne AvI sItA vagaranA rAmane joine netramAMthI azrujaLane mUkatA bolyA, 'jayeSThabaMdhu ! huM tamArI AjJAthI zatruone jItIne tamane namavA mATe Avyo chuM. A zuM che ? "mArA pUjaya bhAbhI kyAM che ?' A sAMbhaLI rUdana karatA rAma tene AliMgana karIne bolyA ke, "sItAnuM haraNa thayuM jaNAya che. lakSmaNe kahyuM, kharekhara A (sItAharaNa) mATe ja kapaTI evo siMhanAda thayo hato. he jayeSThabaMdhu! have kAyarapaNuM choDI do. huM sItAne satvara zodhI lAvIza.' A pramANe AzvAsana pAmelA rAma anujabaMdhu sAthe AgaLa cAlyA. pachI virAdhe potAnA keTalAka sevakone sItAnI zodha mATe mokalyA. paraMtu sItAne koI ThekANe nahIM jotAM teo tyAM pAchA AvyA. tethI anujabaMdhu sahita rAma ane virodha vizeSa duHkhI thayA. pachI baMne bhAI pAtALalaMkAmAM gayA. tyAM kharanA putra suMdane jItI lai, te rAjaya upara virAdhane besADyo. * sugrIvanuM rAmacaMdrajInA zaraNe Agamana : ( kiSkidhA nagarImAM vAlIno bhAI sugrIva vidyAdhara rAjA hato te javalanazikhA vidyAdharanI putrI tArA ke jenI sAhasagati vidyAdhare mAgaNI karelI hatI tenI sAthe paraNyo hato. tArA sAthe krIDA karatAM sugrIvane aMgada ane jayAnaMda nAmanA be uttamaputro thayA. tArAne meLavavA mATe sAhasagati vidyAdhare himavaMta parvata upara jaI hRdayamAM tArAnuM smaraNa karI vidyA sAdhavAno prAraMbha karyo. have, eka vakhata sugrIva krIDA karavA gayo hato tyAre sAhasagati khecara vidyA sAdhIne kiSkidhA nagarImAM Avyo ane prasAraNI vidyAthI sugrIva jevo veSa dhAraNa karI tArAnI abhilASAthI kAmAtura thaine aMtaHpuramAM peTho. tevAmAM to je satya sugrIvA hato te paNa tyAM Avyo. eTale dvArapALoe tene aTakAvyo ane kahyuM ke; "sugrIva to aMdara gayelA che. te vakhate vAlIno putra caMdrarazmi tyAM hAjara hato, teNe mAtAnI (aMtaHpuranI) rakSA karavA mATe baMne sugrIvonuM sarakhApaNuM joine aMdara jaI pelA mAyAvI sugrIvane aMtaHpuramAM jatA rokyo. te vAtanI khabara paDavAthI sAcA sugrIvanI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 182
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda akSauhiNI senA aDadhI aDadhI baMne sugrIvamAM vaheMcAi gai. baMne vacce yuddha thayuM. temAM pelA sugrIvathI satya sugrIva jItAyo. eTale nagara bahAra jato rahyo. tyAre... sAcA sugrIve vicAryuM ke, "mArA moTAbhAI vAlI kharekhara dhanya che ke, je dIkSA lai paramapada pAmyA. tenA putra caMdrarazmine paNa dhanya che ke, jeNe duzmane aMtaHpuramAM jatA aTakAvyo. atyAre mArI sahAya karanAra eka khara vidyAdhara hato, tene rAme mArI nAkhyo che. mATe have to virAdhanA upakArI rAmano ja huM Azraya karuM. ema vicArI rAmane zaraNe Avyo ane rAma lakSmaNane sAthe lai kiSkridhAnagarImAM AvyA. tyAM nagara bahAra rahI pelA mAyAvI sugrIvane yuddha karavA parivAra sahita bolAvyo. te nagara bahAra Avyo. eTale baMne sugrIvanuM sAdezya joi baMneno bheda jANavA rAme vajAvarta dhanuSano TaMkAra karyo. te nAdathI kapaTI sugrIvanI veSa parAvartinI vidyA palAyana thaI gaI. pachI rAme eka bANathI kapaTI sugrIvane haNyo. satya sugrIvano sarva parivAra ekaTho thayo. eTale rAme tene tenAM rAjaya upara punaH besADyo. te samaye virAdha ane bhAmaMDala parivAra sAthe tyAM AvyA. jAMbuvAna, hanumAna, nIla, niSadha, caMdana, gavAkSa, ratha ane bhaMbha vagere balavAna vIrone sugrIve ekaThA karyA. pachI kapIzvara sugrIve sItAne rAvaNa harI gayo che. evA khabara meLavIne rAmanI AjJAthI tenI khAtrI karavA mATe mahAbaLavAna ane vinIta evA hanumAnane laMkA bAju mokalyo. A bAju nahIM icchatI evI parastrI sAthe krIDA nahIM karanAro rAvaNa potAnI strIo dvArA haMmezA sItAne samajAvato hato. vibhISaNAdika sajjanoe ane maMtrIoe rAvaNane sArI rIte vAraMvAra samajAvyo. to paNa teNe jAnakIne choDI nahIM. kAraNa ke, "bhavitavyatA kadI paNa pharatI nathI." * hanumAna dvArA sItAne AzvAsana : have pavanaMjayano putra hanumAna AkAzamAM cAlatAM mAhendra parvata upara Avyo. tyAM potAnAM mAtAmaha mahendra rAjAnuM nagara joi te vicAravA lAgyo ke; "A mahendra mArI niraparAdhI mAtAne kADhI mUkI hatI. to tene kAMipaNa mAruM baLa batAvuM." Avo vicAra karI hanumAne krodhathI siMhanAda karyo. te sAMbhaLI mahendra rAjAe paNa kopathI nagara bahAra nIkaLI hanumAnane yuddha mATe bolAvyo. cirakAla yuddha karIne prAMte mUMjhavaNa pAmelA mAtAmahane namaskAra karI, potAnuM svarUpa jaNAvI, hanumAna potAnA svAmInuM kArya karavAnI zIghratA hovAthI tyAMthI nIkaLyo. anukrame laMkAnA parisara bhAgamAM AvI AzALI vidyAne haNI hanumAne raNamAM AvelA vajamukhane mAryo. pachI zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 183
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ pavanakumAre laMkAsuMdarIne paNa jItI gAMdharvavidhi vaDe tenI sAthe lagna karyuM ane te rAtri tenI sAthe AnaMdamAM nirgamana karI prAtaHkALe te vibhISaNane ghera Avyo. hanumAnanA vacanathI vibhISaNa rAvaNane samajAvavA gayo ane hanumAna tyAMthI AkAzamArge uDIne jayAM sItA rahelAM che, te vanamAM Avyo. tyAM rAkSasIothI parivarelI, malina vastrane dharanArI, sudhAthI kSINa thayelI, glAni pAmelI sItAne rAmanA nAmanuM raTaNa karatI teNe joI. te joine hanumAne vicAryuM ke, kharekhara vizvane pavitra karanArI A sItA satI che. AvI rUpa saMpattivALI sItAne mATe rAma kheda kare che te ucita che. pachI kapirAje gupta rIte rAmanI ApelI mudrA sItAnA utsaMgamAM nAkhI. te mudrikA joIne sItA harSathI ucchavAsa pAmyA. sItAne harSita thayelA joi trijaTA rAkSasIe rAvaNa pAse jaIne vAta kahI; eTale rAvaNe dUtakAryamAM paMDita evI potAnI strI maMdodarIne sItA pAse mokalI. sItAe teno tiraskAra karyo. te joi pavanakumAra zizapA (zIzama)nA vRkSa uparathI nIce utarI, sItA pAse AvI, praNAma karIne bolyA, mAtA ! tamArA svAmI rAma ane lakSmaNa kuzaLa che. huM pavanaMjaya tathA aMjanAno putra hanumAna nAme temano dUta chuM. teo daMDakAraNyamAM rahyA che. temanI AjJAthI huM ahIM Avyo chuM. te sAMbhaLatAM ja sItA ghaNAM khuza thayA. hanumAnanA AgrahathI ane rAmanA samAcAra sAMbhaLavAnA harSathI ekavIza divase sItAe pAraNuM karyuM. pachI sItA pAsethI mukuTanuM cihna laI hanumAna tyAMthI cAlyo ane devaramaNa udyAnanAM vRkSo teNe bhAMgI nAMkhyAM. te sivAya vanapAlakone haNI rAvaNanA putra dakSakumArane paNa mArI nAkhyo. tyAre rAvaNanA mukhya putra Indrajite tyAM AvI, nAgapAza vaDe hanumAnane bAMdhyo ane rAvaNa pAse laI gayo. tyAM rAvaNanA duSTa vAkyathI hanumAne krodha karI nAgapAza toDI rAvaNanA mugaTane caraNanA AghAtathI bhAMgI nAMkhyo. pachI laMkAnagarIne bhAMgI, tyAMthI AkAzamAM uDIne rAma pAse Avyo ane rAmane namaskAra karI sItAno cUDAmaNi arpaNa karyo. jANe sAkSAt sItA AvyA hoya tema dhArI cUDAmaNi laIne rAme premathI pavanakumAranI kuzaLatA pUchI. * rAma - rAvaNanuM yuddha : tyArapachI rAmanI AjJAthI sugrIva vagere sarva vAnaravIroe yuddhaprayANanA vAjIMtro vagaDAvyA. AgaLa jatAM rAvaNanA "setu ane subhadra' nAme be subhaTo laDavA AvyA. temane rAme zarUAtamAM ja samudranAM AMgaNAMmAM bAMdhI lIdhA. pachI suvela parvata paranA "suvela" rAjAne jItyo. pachI laMkAnI najIkamAM rahelI upalaMkA tathA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 184
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ haMsadvIpanAM haMsaratha rAjAne jItI lIdhA. jayAre rAmacaMdra najIka AvyA, tyAre laMkAnagarI kSobha pAmI. rAvaNe paNa yuddhanAM vAjiMtro vagaDAvyA. rAmane AvelA jANI vibhISaNa ke je rAvaNano nAno bhAI chatAM guNathI zreSTha hato, teNe rAvaNa pAse AvI praNAma karI kahyuM, "he deva ! tame vicAryA vagara parastrInuM haraNa karyuM che. to have abhyAgatarUpe AvelA rAmane te jaldI pAchI ApI gho. mAtra eka parastrI mATe A rAjayano ane paraloka (svarga)no zA mATe nAza karo cho ? phakta rAmanA dUta tarIke AvelA tenA sevaka hanumAne je karI batAveluM che, tenuM smaraNa karo ! - zatrunI prazaMsAthI krodha pAmelA rAvaNe vibhISaNane laMkAnagarImAMthI kADhI mUkyo. eTale teNe rAmanuM zaraNa lIdhuM. vibhISaNanI pAchaLa rAkSaso ane khecaronI trIza akSauhiNI senA nIkaLI. tene rAme prItithI bolAvI. pachI vibhISaNane laMkAnuM rAjya ApavAnI kabUlAta ApIne sainyathI pRthvIne kaMpAvatA rAme laMkAnagarIne vIMTI lIdhI. te samaye rAvaNanA kroDo baLavAna subhaTo bhujAsphoTa karatA karatA nagarInI bahAra nIkaLyA. zilA, vRkSa ane lohanA astro paraspara pheMkavA vaDe rAma ane rAvaNanA sainikonI vacce ghaNA vakhata sudhI dArUNa yuddha cAlyuM. eTalAmAM pUrve aMgIkAra karelA varadAnavALo garUDadeva avadhijJAnathI rAmanI vipatti jANI tyAM AvI, rAmane siMhaninAda vidyA, ratha, haLa ane muzala tathA lakSmaNane gAruDIvidyA, raNamAM zatruno nAza karanArI vidhuddhadanA gadA ane bIjA astro ApI te deva aMtardhAna thaI gayo. A astrothI yuddha cAlatAM lakSmaNe Indrajitane ane rAme kuMbhakarNane nAgapAzathI bAMdhI potAnA sainyamAM mokalI dIdho. bIjA paNa rAkSasone rAmanA vIroe bAMdhI lIdhA. tyAre vibhISaNa pharI rAvaNane samajAvavA lAgyA, tethI rAvaNe tenI sAthe yuddha AraMbhya. krodhathI teno vadha karavA eka trizULa nAMkhyuM. tene lakSmaNe bANa vaDe vaccamAMthI ja chedI nAMkhyuM. pachI rAvaNe dharaNendra ApelI zakti hAthamAM lIdhI ane AkAzamAM jamADavA lAgyo. teno bhAva jANI lakSmaNe vibhISaNanI AgaLa AvI rAvaNane AkSepa karyo. tethI rAvaNe kopathI te kalpAMtakALanA vaja jevI zakti lakSmaNa upara ja mUkI. te zakti lakSmaNanI chAtI upara paDI. tethI lakSmaNa tatkALa mUccha pAmyA ane chAvaNImAM sarvatra zoka pravaryo. te vakhate rAma atyaMta krodhathI paMcAnana ratha para besI rAvaNanI sAthe yuddha karavA AvyA ane rAvaNanA pAMca ratha bhAMgI nAkhyA. tenuM vIrya sahana na thatAM rAvaNa potAnA nagaramAM cAlyo gayo. pachI sUryAsta thatAM rAma lakSmaNa pAse AvyA. tenI zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 185
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUcchita avasthA joI rAma paNa mUccha pAmyA. pachI cetanA AvatAM atyaMta vilApa karavA lAgyA. te vakhate vibhISaNe kahyuM ke, A zaktithI je puruSa haNAya che, te eka rAtri sudhI ja jIve che. mATe te dUra karavA koI udyama karo. tyAre sugrIva vageree vighAthI rAma-lakSmaNanI AsapAsa cAra dhAravALA sAta killA karyA. te samaye bhAmaMDalano bhAnu nAme eka mitra hato. te rAma pAse AvI kahevA lAgyo ke, "ayodhyAnagarIthI bAra yojana dUra droNa rAjAnuM kautukamaMgala nAme nagara che. te droNa rAjA kaikeyInA bhAI thAya che. tene vizalyA nAme eka putrI che. tenA hAthanA sparzathI zarIramAM game tevuM zalya hoya te nIkaLI jAya che. mATe sUryodaya pahelAM te vizalyAne jo ahIM lavAya to A lakSmaNa sajaja thAya. te sAMbhaLI rAme tarata ja aMgada, bhAmaMDala ane hanumAnane bharata pAse javAnI AjJA karI. teoe vimAnamAM besI bharata pAse jaI sarva vRttAMta jaNAvyo. bharate teonI sAthe vimAnamAM besI droNa rAjA pAse AvI vizalyAnI mAMgaNI karI. * vizalyAnA karasparzathI lakSmaNane caitanyaprApti : droNa rAjAe eka hajAra kanyAo sahita vizalyA ApI. pachI bharatane ayodhyAmAM mUkI bhAmaMDala te kanyAo laI rAma pAse Avyo. dUrathI AvatI vizalyAnI kAMtithI sarvene sUryanA udayanI zaMkA thai. paNa hanumAne AvI zaMkA dUra karI. vizalyAe lakSmaNane karasparza karyo eTale te zakti tenA zarIramAMthI nIkaLI AkAzamArge javA lAgI. tene hanumAne pakaDI lIdhI. eTale devIrUpa te zakti bolI, huM to sevakarUpa chuM. mAro kAMI doSa nathI. mane choDI do. tethI tene hanumAne choDI dIdhI ane te uchaLIne AkAzamAM jatI rahI. pachI vizalyAnAM snAnajaLathI siMcana thayelA lakSmaNanA zarIranA sarva ghA rUjhAI gayA ane te beThA thayA. rAme lakSmaNanuM AliMgana karI banelo sarva vRttAMta jaNAvyo ane eka hajAra kanyA sahita vizalyAne tenI sAthe paraNAvI. vaLI tenA snAnajaLathI bIjA subhaTonA paNa ghA rUjhAI gayA. pachI sarvee maLI moTo utsava karyo. lakSmaNa jIvyAnA khabara carapuruSa pAsethI sAMbhaLI rAvaNe bahurUpIvidyA sAdhavAno nizcaya karyo ane zrI zAMtinAtha prabhunI aSTaprakArI pUjA karI te vidyA sAdhavAno AraMbha karyo. maMdodarInI AjJAthI ATha divasa sudhI laMkAnA sarva loko jainadharmamAM ja tatpara thayA. AThame divase rAvaNe vidyA siddha karI. prAtaHkAle pharIvAra baMne sainyo vacce dArUNa yuddha pravarte. lakSmaNa bIjA sarva rAkSasone choDI satata rAvaNa upara bANo pheMkavA lAgyo. tethI Akula thayelA rAvaNe bahurUpI vidyArthI potAnAM zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 186
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaNAM rUpo vikuLaM. te joi garuDa para besI lakSmaNa bANadhArAthI te bahurUpI rAvaNane mAravA lAgyo. bANothI duHkhI thayelA rAvaNe cakranuM smaraNa karyuM. eTale e cakra tyAM hAjara thayuM. tene bhamAvIne rAvaNe lakSmaNa upara mUkyuM. paNa te pradakSiNA karIne lakSmaNanA hAthamAM AvyuM. lakSmaNe te cakra rAvaNanA vakSasthaLamAM mAryuM. cakranA ghAtathI jeTha mAsanI kRSNa ekAdazIe pAchale pahore mRtyu pAmIne rAvaNa cothI narakamAM gayo. te vakhate devoe puSpavRSTi karI. pachI rAme mukta karelA kuMbhakarNa, indrajita ane meghavAhana vageree jaIne rAvaNanuM pretakarma karyuM ane teoe tathA maMdodarIe vairAgyavAsita banI aprameyabala nAmanA muninI pAse dIkSA aMgIkAra karI. A bAju rAme niSkalaMka sItAne laI vibhISaNe batAvelA mArge utsava sahita laMkAnagarImAM praveza karyo. vibhISaNane laMkAnuM rAjya ApI cha varSa sudhI rAmacaMdrajI potAnA parivAra sAthe tyAM rahyA. pachI potAnI mAtAne maLavA teo utkaMThita thayA. e arasAmAM viMdhyAcaLanI bhUmimAM rahelA indrajita ane meghavAhana siddhipada pAmyA. tyAM megharatha nAme tIrtha thayuM. narmadA nadImAM kuMbhakarNa siddhi pAmyA. tyAM pRthurakSita nAme tIrtha thayuM. * rAmanuM ayodhyAmAM Agamana ane rAjyaprApti H zubha divase sItA ane lakSmaNa sahita sugrIvAdika vaDe anusarAyelA rAma puSpaka vimAnamAM besI, pRthvI upara sthAne sthAne aneka Azcaryo jotAM jotAM ayodhyA pAse AvyA. e khabara sAMbhaLI bharate zatrunane sAthe laI sAmA AvI rAmanA caraNamAM namaskAra karyo. rAma ane lakSmaNe vinayathI baMdhuone AliMgana karyuM. pachI teoe ayodhyAmAM praveza karyo. prathama baMne bhAio mAtA-pitAne page lAgyA. bharate thApaNanI jema rAkhela ayodhyAnuM rAjaya rAmane arpaNa karI pote dezabhUSaNa nAmanA muninI pAse potAno pUrvabhava sAMbhaLI dIkSA lIdhI. eka divasa gurunA mukhathI zrI zatruMjayagirino mahimA sAMbhaLI eka hajAra muninI sAthe bharatamuni te tIrtha upara AvI zrI RSabhadeva prabhune namI temanA dhyAnamAM sthira thayA. prAMte sarva kamoM khapAvI kevaLajJAna pAmI, mokSa pAmyA. rAmalakSmaNe te sthaLe AvI yAtrA, uddhAra tathA dhvajAdika puNyakRtya karI vAraMvAra te mahAtIrthanA mahimAne prasiddha karyo. * sItA - hanumAnano bhAvi vRttAMta H samaya jatAM pUrvakarmanA udaye sItAe potAnA upara caDela ALane agni-parIkSA dvArA dUra karyuM. pachI vrata laI tapasyA AcarIne sItA acyatendra thayA. zrIzaila zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 187
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ (hanumAna) paNa potAnuM rAjaya putrane ApI vairAgyathI dIkSA lai lAMbo kALa saMyama pALIne mokSe gayA. * rAma - lakSmaNa Adino bhAvi vRttAMta : eka vakhata bhrAtRsnehanI parIkSA karavA mATe be devoe lakSmaNa pAse AvI, "rAma mRtyu pAmyA che" ema kahyuM. te sAMbhaLI lakSmaNa tatkALa kharekhara mRtyu pAmyA. te khabara sAMbhaLI rAmanA putra lavaNa ane aMkuza dIkSA laI anukrame zivasaMpattine pAmyA. jaTAyudeve karelA pratibodhathI lakSmaNanAM mRtakarmane karI rAme anaMgadevane rAjaya ApyuM ane pote zatrughna, sugrIva tathA vibhISaNa vagere soLa hajAra rAjAo sAthe dIkSA lIdhI. vividha abhigraha karatAM rAmamuni vihAra karatAM karatAM koTizilAe AvyAM. tyAM kevaLajJAna pAmyA. pachI puMDarIkagiri vigere tIrthamAM vihAra karI, te tIrthono prabhAva vistArI, paMdara hajAra varSanuM zeSa AyuSya pUrNa karI zrI rAma mokSe gayA. have indra zrI vIraprabhune praNAma karIne bhaktipUrvaka A pramANe vijJapti karI ke; "he svAmI ! amAro uddhAra karavA mATe zatruMjayagirinA mukhya zikhara saMbaMdhI vistAravALI je kathA kahI te sAMbhaLI huM pavitra thayo chuM. te sivAya e girinA ekasone ATha zikharo che. temAM Ape ekavIza zikharo uttama kahyAM che. he prabhu! te ekavIza zikharomAM paNa je zikharano mahimA adhika hoya, te mahimA sarva prANIone pavitra karavAne mATe huM sAMbhaLavA icchuM chuM. he jagatanA svAmI ! je. sAMbhaLavAthI sarva pApano kSaya thAya, tevo mahimA Apa prasanna thaine kaho." indranI vinaMtI sAMbhaLI traNa jagatanA svAmI zrI mahAvIra prabhue sarva prANIonI dayA mATe A pramANe kahevAno AraMbha karyo - | zrI giranAra mahAtIrtha mAhAbhya he Indra ! sAMbhaLa. A siddhagirinuM pAMcamuM zikhara raivatagiri (giranAra) che. te pAMcamA jJAna (kevaLajJAna)ne ApavAvALuM che. tyAM bhakti vaDe ucita dAna ke anukaMpAdAna vagere ApyA hoya to te Aloka ane paralokamAM hitakAraka evA sarva sukho Ape che. jeoe vAraMvAra sukRta karyA hoya tevA kRtArtha prANIo ja A girirAjanuM darzana karI zake che. A girirAja upara rahelA munio ane devatAo nitya zrI neminAtha prabhune name che; ahIM apsarAonA gaNa, gaMdharvo, siddhapuruSo, vidyAdharo ane nAgakumAro nirmala hRdayathI sadA zrI neminAtha prabhunI sevA kare che; zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 188
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pavitra parvata upara bilADI ane uMdara, siMha ane hAthI, sarpa ane mayura; parasparanA jAtivairane zAMta karIne rahelA che. ahIM vasaMtAdi chae Rtuo zrI neminAtha prabhune namavAne mATe sadaiva pravarte che. ahIM ullAsatI nadIo zobhe che. AnI cotarapha parvato zobhI rahyA che; AnI cAre dizAomAM cAra mahAnadIo rahelI che; ahIM hAthIpagalAM (gajapada) vagere pavitra kuMDo paripUrNa jalabharelA zobhe che. zrImAn neminAtha prabhu bIjA parvatone choDI, jeno sarvadA Azraya karIne rahelA che, te A raivatagirinA mahimAnuM varNana karavuM azakya che. jevI rIte zatruMjaya para dAna ApavAthI ane tapazcaryA karavAthI sukhanI prApti thAya che. tevI rIte ahIM paNa te karavAthI sukhanI prApti thAya che. he indra ! sarva parvatonA rAjA A raivatagirino pavitra mahimA tuM sAMbhaLa ! pUrve mahendra kalpanA mAhendra nAme indra, devonA samUhathI parivarelA caitrI pUrNimAe siddhAcalanI yAtrA karavA AvyA hatA. tyAM yAtrA karIne vaizAkhI pUrNimAe AdarathI zrI neminAtha prabhune namavA raivatagiri para AvyA. kuMDo, nadIo ane sarovaramAMthI jala laI prabhuno snAtra karI, pUjA karIne prAsAdanI bahAra nIkaLyA. te avasare koI dave AvI mahendrane kahyuM ke, "svAmI ! jJAnazilA upara koI muni birAjelA che ane ugra tapa kare che. te sAMbhaLatAM ja mAhendra UbhA thaI zrI jinezvarane namI te jJAnazilA pAse AvyA ane munine namaskAra karIne temanI AgaLabeThA. te vakhate sarva devoe tyAM beThelA indrane pUchyuM; he svAmI ! A muni koNa che ? ane Avo ugra tapa kema kare che? tyAre mahendra avadhijJAnathI munino sarva vRttAMta jANI kahyuM ke, "he devo ! A mahAzayanuM adUbhUta caritra tame sAMbhaLo. * mAhendra varNavelo munivarano vRttAMta H A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM zrAvastI nAme zreSTha nagarI che. tyAM vasena nAme bhUpati hato. e rAjA haMmezAM jinArcanamAM tatpara hato. tene subhadrA nAme rANIthI A bhImasena nAme putra thayo. te ghaNo bhayaMkara ane jugAra Adi kuvyasanamAM tatpara thayo. e kulakSaNI kumAra haMmezAM guru, deva ane pitA vagere vaDIlono dveSa karato hato. anukrame pitA vajasene mohathI tevA apalakSaNavALA bhImasenane yuvarAjapada ApyuM. yuvarAjapaNAnI prAptithI te kumAre parastrI ane paradravya haraNa karI prajAne pIDavA mAMDI. eka vakhata bhImasenanI durtItithI duHkhI thaIne prajAe rAjAne vijJapti karI ke, "he prajA pALa ! sarva prajA rAjakumAranA anyAyathI kaMTha sudhI duHkhamAM DUbI gayelI che. mATe teno vicAra karIne jema yogya lAge tema karo." te sAMbhaLI rAjAe zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 189
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmavacanathI temane sAMtvana ApI potapotAnA sthAna tarapha vidAya karyA. pachI rAjAe bhImasenakumArane bolAvIne A pramANe zikSA ApI; "he vatsa ! lokanuM ArAdhana karIne jagatamAM durlabha evI kIrti meLava. rAjAoe parastrI ane pAradravyanuM kadIpaNa haraNa karavuM nahIM. mAtA-pitA, guru ane jinezvara pratye bhakti rAkhavI. maMtrInI salAha pramANe cAlavuM. haMmezAM nyAyane svIkAravo. anItine dUra tyajI devI. vANI vaDe pratiSThA meLavavI. dhIratA keLavavI. dharmamArge cAlavuM ane sAte vyasanone choDI devAM. rAjAono prAya: A ja uttama dharma che. te dharmanA AzrayathI lakSmI, kIrti, yaza ane svarga prApta thAya che. AvI rIte vAraMvAra rAjAe zikhAmaNa ApI to paNa bhImasene potAnuM durAcaraNa choDyuM nahIM. AvI rIte zikSA detAM paNa te kumAra vinIta banavAne azakya jaNAyo eTale rAjAe kumArane kArAgRhamAM nAMkho. keTaloka kAla kedamAM rahI eka vakhata avasara pAmI potAnA jevA mitronI kharAba zikhAmaNathI dorAI kumAre krodha vaDe mAtApitAne mArI nAMkhyA ane pote rAjya upara besI, madyAdika vyasanomAM Azakta rahI lokone nitya pIDA karavA lAgyo. tenA atyAcArathI kAyara thaIne sarva sAmaMtoe, maMtrIoe ane tenA parivAre maLIne te pApIne pakaDIne kSaNavAramAM dezanikAla karI dIdho. pachI sarva zAstromAM ane nyAyamAM catura evA jinavallabha nAmanA tenA anujabaMdhuno maMtrIoe zubha muhUrtamAM rAjaya upara abhiSeka karyo. dezanikAla karelA bhImasene bIjA dezomAM jaIne paNa corI karavA mAMDI. kharekhara vyasana choDavuM azakya che. te pathikone atyaMta mArato. A pramANe ghaNo anyAya karanArA e bhImasenane loko pakaDIne mAratA. temanAthI chUTIne yathecchAe gAme gAma pharato te bhImasena anukrame magadha dezanA pRthvIpura nagaramAM AvI caDyo. tyAM koI mALIne ghera sevaka thaine te rahyo. tyAM paNa patra, puSpa ane phalAdika corIne vecavA lAgyo. tethI mALIe tene kADhI mUkyo. eTale te koI zeThanI dukAne vANotara thaIne beTho; tyAM paNa teNe potAnuM durvyasana choDyuM nahIM. tyAM rahIne paNa dukAnanI vastuo corI corIne vecavA mAMDI. mANasane paDelA svabhAvano tyAga karavo ghaNo muzkela che. tenI corI jANavAmAM AvatAM te zeThe tene kADhI mUkyo. tyAMthI nIkaLIne te izvaradatta nAmanA koI vyApArIne ghera nokara rahyo. eka vakhate dravyano lobhI bhImasena te izvaradattanI sAthe nAvamAM besIne tvarAthI jalamArge cAlyo. eka mAsa sudhI samudramAM cAlatuM nAva ekavAra rAtrimAM paravALAnA aMkuronI koTIthI alita mAhAbhya sAra * 190
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayuM. nAvikoe ghaNA upAya karyA paNa te nAva jarApaNa AghuM ke pAchu pharyuM nahIM. keTaleka kALe anAja-pANI paNa khUTI gayuM. zuka pakSIe bhImasenane batAvelo jIvavAno upAya : pachI catuHzaraNanuM uccAraNa karI, aDhAra pApasthAnano tyAga karI, sarva jIvone mana vacana kAyAthI mithyA duSkRta ApI, zubha bhAvanAe paMcaparameSThI namaskAranuM smaraNa karI jeTalAmAM izvaradatta vyavahArI maravAnI icchAe samudramAM jhaMpApAta ka2vA jato hato, teTalAmAM koi popaTa tyAM AvI mAnuSavANImAM bolyo; 'he izvaradatta vyavahA2I ! A apaMDita (bALa) komala zarIravALo pakSI che. ema mAnazo nahIM. huM A nagarano adhiSThAtA agraNI deva chuM ane tamane jIvitano upAya kahevA temaja maraNathI aTakAvavAne huM ahIM Avyo chuM. mATe tame sarva loko upAya sAMbhaLo. tamArAmAMthI eka jaNa je sAhisaka ane dayALu hoya te maravAne taiyAra thai, samudrane tarIne A parvata upara jAo ane tyAM jaine bhAraDa pakSIone uDADo. eTale temanI pAMkhonA jhapATAno pavana tamArA vahANane calAvaze, tenAthI bAkInA sarvane jIvita prApta thaze. A pramANe tenA vacanane AdarathI sAMbhaLIne izvaradatte vahANamAM beThelA sarva lokone tyAM javA mATe pUchavA mAMDyuM, paNa koie hA pADI nahIM. pachI jyAre tyAM javAno lobha batAvyo tyAre pelo bhImasena nirlajja thai so dinAranA lobhathI sAgarane tarIne parvata upara gayo. teNe tyAM jai bhAraDa pakSIone uDADyA, eTale tenI pAMkhonA pavanathI paravAlAnA AvartamAMthI mukta thai te vahANa AgaLa cAlyuM. parvata 52 rahelo bhImasena potAnA manamAM jIvitano upAya vicAratAM kAMi na sUjhavAthI pelA popaTane zodhavA lAgyo. eTalAmAM te najare paDavAthI tatkALa bhImasene te popaTane kahyuM; 'he mahApuruSa ! mane paNa vahANanI jema ahIMthI nIkaLavAno upAya batAvo.' e sAMbhaLI popaTa bolyo; 'he bhImasena ! tuM jaine A samudramAM paDa, eTale tane A jaLamAM rahela koi mahAmatsya gaLI jaze; ane te kAMThe nIkaLaze. pachI jyAre te phuMphADA kare tyAre A auSadhI tenA gaLAmAM nAkhaje. eTale tenA mukhanuM vivara moTuM thaine ughADuM thaze. jyAre magara tema kare tyAre kAMThA upara nIkaLI jaje. A pramANe tAro jIvavAno upAya che. te sivAya nahIM. AvI rIte popaTe kahyuM, eTale ati sAhisaka bhImasena te upAya karIne siMhaladvIpane kAMThe nIkaLyo. svastha thaine kAMThA upara teNe pha2vA mAMDyuM. tyAM jaLAzaya ane vRkSone joi jaLapAna karIne te vizrAMta thayo. pachI bhImasena tyAMthI koi dizA dhArIne AgaLa cAlyo. keTalAka gAu ullaMghana karI gayA pachI eka tridaMDI saMnyAsI tenA jovAmAM Avyo. tene zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 191
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ teNe namaskAra karyo eTale AzIrvAda daine te saMnyAsIe harSathI pUchyuM; 'he bhadra ! tuM koNa che ? ane AvA gahana vanamAM kema phare che ? tuM duHkhI hoya tema jaNAya che, mATe svastha thA ane tAre je du:kha hoya te kahe.' tenAM vacanathI prasanna thayelA bhImasene kahyuM : 'munivarya ! zuM kahuM ? huM sarvathA maMdabhAgyavALo chuM. A saMsAramAM jeTalA mahAdu:khI, saubhAgyarahita ane nirbhAgI puruSo che, te sarvamAM huM prathama chuM, ema tamAre jANI levuM. huM jyAM jene mATe jAuM, tyAM te vastu siddha thatI nathI. mAre bhrAtA, mAtA, kAMtA ke pitA koi nathI, to paNa mAruM peTa huM bharI zakato nathI. A pramANe tenAM dIna vacano sAMbhaLI e mAyAvI tApasa madhura vacane bolyo, are bhadra ! have kheda kara nahIM, huM maLatAM have tAruM dAridra gayuM ja ema samaja. ame hamezAM paropakAra karavA mATe ja Amatema vicarIe chIe. amAre kAMipaNa svArtha nathI. A zreSTha siMhaladvIpamAM mArI sAthe cAla. tyAM tane ratnanI khANamAMthI ratno ApIza. tridaMDInAM AvA vacana sAMbhaLI, bhImasena tenI sAthe cAlyo. prAyaH 'muniveSa prANIone vizvAsa pamADe che' potAnI pAsenI so suvarNamahoramAMthI mArgamAM khAvA mATe pAtheya lai teo baMne keTaleka divase eka ratnanI khANa pAse AvyA. pachI kRSNa caturdazInA divase e kapaTI saMnyAsIe bhImasenane khANamAM utArI ratno bahAra kaDhAvavA mAMDyAM. sarva ratno lai lIdhA pachI te duSTa tApase turata doraDuM chedI nAMkhIne bhImasenane khANamAM paDato mUkyo ane tridaMDI tyAMthI bIje raste cAlato thayo. bhImasena du:khI thato khANamAM Amatema pharavA lAgyo. tevAmAM atyaMta pIDita ane kRza thai gayelo eka puruSa teNe tyAM joyo. bhImasenane joi dayA lAvIne te puruSa bolyo; 'vatsa ! yamarAjanAM mukha sarakhA A sthAnamAM tuM kema Avyo che ? zuM tane paNa mArI jema pelA pApI tApase ratnano lobha batAvI chetaryo che ?' 'hA temaja thayuM che.' ema kahIne bhImasene tene pUchyuM ke, 'ahIMthI nIkaLavAno upAya hoya to batAvo.' te bolyo, 'jIvitano eka upAya che, te sAMbhaLa. AvatIkAle svargamAMthI keTalIka devIo potapotAnAM adhiSThita ratnono utsava ka2vA mATe ahIM Avaze. teo zubha bhAvanAthI A khANanA adhiSThAtA ratnacaMdra nAmanA devanI AgaLa vividha gIta-nRtyanA upacArathI pUjA karaze. te vakhate e ratnacaMdra devanuM citta temanAM saMgItamAM lAgatAM tenA sevako sAthe tuM bahAra nIkaLI jaje. bahAra nIkaLelA tane devatA paNa kAMi karI zakaze nahIM. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra - 192
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI rIte bhImasenane AzvAsana ApI te puruSe tenI sAthe Akho divasa pasAra karyo. bIje divase prAtaHkAle mRdaMgano dhvani karatI keTalIka devIo vimAnamAM besIne mahotsavapUrvaka tyAM AvI. jyAre adhiSThAyaka devanuM mana saMgItamAM magna thayuM tyAre te devanA sevakonI sAthe bhImasena tatkALa khANanI bahAra nIkaLI gayo. pachI maMda maMda gatie mArganuM ullaMghana karato bhImasena keTalAka divase siMhaladvIpanA mukhya nagara kSitimaMDanapuramAM Avyo. tyAM sarva sulabha vastuothI saMpUrNa evI koi vyApArInI vakhAra upara sevaka thaine rahyo ane te vyApArInA gharamAMthI paNa ghaNIvAra corI karI. eka vakhate koTavALoe jANyuM ke, 'A cora che.' eTale tene aparAdhI gaNI badhe pheravIne zUlIe caDhAvavA lai gayA. teTalAmAM izvaradatta zeThe tene joyo. potAno upakArI jANI tatkALa rAjAne vinaMtI karI tene choDAvyo. tyAMthI nAvamAM besI keTaleka divase e mahAparAkramI bhImasena pRthvIpura nagaramAM Avyo. vahANamAMthI UtarIne tyAM AgaLa koi paradezIne joi teNe potAno vRttAMta jaNAvyo. teno vRttAMta sAMbhaLI, 'tuM kheda karIza nahIM' ema kaheto te paradezI bhImasenane sAthe lai rohaNAcaLa tarapha cAlyo. utAvaLe cAlatA mArgamAM eka tApasano Azrama temanA jovAmAM Avyo. temAM eka jaTila nAmanA vRddha muni hatA. temane teoe namaskAra karyA. e vakhate maMgala nAmano temano eka ziSya AkAzamArge Avyo. teNe vinayathI gurune praNAma karyA. maMgala tApase guru pAse varNaveluM raivatAcalanuM mAhAtmya : nirmaLa AzayavALA jaTile potAnA ziSya maMgaLane pUchyuM, 'vatsa ! hamaNAM tuM kyAMthI Avyo ?' maMgala bolyo, 'svAmI, huM surASTra dezamAM gayo hato. tyAM zatruMjaya ane giranAra upara jinapUjana karIne ahIM Avyo chuM. e baMne tIrthano mahimA adbhUta che. temAMthI jenI upAsanA karavAthI lokone A loka ane paralokanuM sukha prApta thAya che, evA ujjayaMta (giranAra) girino mahimA huM kahuM chuM, te sAMbhaLo. jenA ArAdhanathI azokacaMdranI jema prANI, kAMti, kalA, lakSmI ane indra tathA cakravartInI saMpatti prApta kare che. te azokacaMdranI kathA A pramANe che. azokacaMdra kSatriyanI kathA H 'caMpAnagarImAM azokacaMdra nAme eka paropajIvI ane daridrI kSatriya hato. nirdhanapaNAne lIdhe, te saMsArathI virakta hato. eka vakhata dayALu jaina munione joi teNe potAnuM durbhAgya dUra karavAno upAya pUchyo. tapasvI munio bolyA, 'vatsa ! A saMsAramAM jIva karmanA baLathI bhamyA kare che. jIva te karmanA vipAkane bhogavyA vinA ke raivatagirinI zubhabhAve sevA karyA vinA e karmanA pAMjarAmAMthI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra - 193
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukta thaI zakato nathI.' A pramANe kahIne teo virAma pAmyA. eTale azokacaMdra tyAMthI revatagiri para Avyo ane tyAM sthira thaine tapazcaryA karavA lAgyo. keTalAka divase te girinI adhiSThAyikA aMbAdevIe prIti sahita tenI pAse AvI eka pArasamaNi tene Apyo. te laI potAnA nagare jaI ghaNA mANaso rAkhI, dravyanA baLathI rAjaya meLavI azokacaMdra sarva sukha bhogavavA lAgyo. eka vakhata azokacaMdra manamAM vicAre che ke, "je aMbikAnA prasAdathI meM A sarva upArjana karyuM, te aMbikAnuM to huM pApI smaraNa paNa karato nathI ke tyAM jaIne tene namato paNa nathI." Avo vicAra karI azokacaMdra saMghanI sAmagrI ekatra karI sarvane dAna Apato svajanonI sAthe tyAMthI cAlyo. keTalAka divase te zatruMjaya tIrtha upara Avyo. tyAM vidhi vaDe prabhunI pUjA karIne tyAMthI revatAcala tIrtha para AvI pahoMcyo. tyAM gajendrapada vagere kuMDonA jaLathI pote snAna karI neminAtha prabhuno abhiSeka karI vividha puSpothI pUjA karI, jaganmAtA aMbikAnI bhaktithI pUjA karI. pachI vairAgyabhAvathI putrane rAjaya para besADI, pote dIkSA lai, aMte zubha dhyAna vaDe karma khapAvI mukti pAmyA. he bhagavan! A sarva meM pratyakSa joyuM che. tethI huM jANuM chuM ke A raivatAcala moTuM tIrtha che. tenA jevuM bIjuM koi tIrtha nathI. je tIrthanI sevAthI puruSo AlokamAM sarva saMpatti ane paralokamAM paramapadane pAme che. * bhImasenanuM revatAcalagiri tarapha prayANa : A pramANe maMgalanA mukhathI raivatagirino mahimA sAMbhaLI tyAM rahelA sarva tapasvIo parama harSa pAmyA. pelo vaidezika ane bhImasene paNa te mahimA sAMbhaLI prathama rohaNAcala para jaI giranAra tIrthe javAno nizcaya karyo. anukrame te baMne rohaNAcala parvata pAse AvyA. tyAM pachI "hA deva' ema bolI temaNe khANamAM prahAra karyo. eTale bhImasenane temAMthI be amUlya ratno maLyAM. temAMthI eka mahAtejasvI ratna rAjadANa tarIke rAjakulamAM ApI bIju ratna sAthe laIne te tyAMthI cAlyo. vahANamAM besI samudramAM cAlatA eka vakhata rAtrie pUrNimAnA caMdrane joI vahANanA kAMThA para besI hAthamAM ratna laine caMdra ane ratnanA tejanI te bhImesana tulanA karavA lAgyo. teTalAmAM kaSTathI prApta thayelA ratnane vAraMvAra jotA bhImasenanA hAthamAMthI abhAgyayoge te ratna samudramAM paDI gayuM. tethI tatkALa te mUccha pAmI gayo. pachI thoDIvAre saceta thaI te pokAra karavA lAgyo ke, "hA deva ! te A zuM karyuM? ratnanuM haraNa karatAM mAruM jIvita kema na haryuM ? mArA jIvitane, janmane, vaibhava vinAnA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 194
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyabhavane ane daivane dhikkAra che.' AvI rIte vilApa karato bhImasena pharIvAra mUrchA pAmIne paDI gayo. tenA kolAhalanA avAjathI nAvika puruSo tyAM ekaThA thayA ane pavana nAkhI kSaNavAramAM tenI mUrchAne dUra karI. jyAre caitanya AvyuM tyAre teNe nAvikone uMce svare kahyuM ke, 'mAruM ratna samudramAM paDI gayuM che. mATe nAva UbhuM rAkho ane tenI zodha karo.' te sAMbhaLI pelA videzI mitre tene samajAvIne kahyuM, 'mitra ! A tane zuM thayuM che ? kyAM ratna kyAM jaLa ? ane kyAM vahANa ? kemake tAruM ratna paDI gayA pachI to ApaNe ghaNo paMtha kApyo che. mATe he baMdhu ! zoka choDI de, dhIraja dhara. adyApi bhUmi para raivatAcalagiri vidyamAna che. to zA mATe vilApa kare che? mitranA AvA vacanathI dhairya dharI samudranuM ullaMghana karI bhImasena anukrame pRthvIpuramAM Avyo. tyAMthI pAtheya lai baMne mitro raivatagirinA mArge cAlyA. durbhAgyanA yogathI mArgamAM coroe pAtheya lai sarva lUMTI lIdhuM. pAtheya ane vastra vagaranA, nirAhArI ane kRza zarIravALA teo mArgamAM eka munine joine ghaNA khuza thayA. te munine bhaktithI namaskAra karI hRdayamAM harSa pAmI te duHkhI mitroe svasthapaNe potAno sarva vRttAMta kahI batAvyo. pachI kahyuM, 'he muni ! ame dAridraya ane durbhAgyathI pIDita chIe. tethI have A parvata uparathI jhaMpApAta karIne maraNa pAmavAnA abhilASI chIe. AvA temanA sakheda vacano sAMbhaLI atidayALu munie teone bodha ApatA kahyuM, 'tamoe pUrvajanmamAM dharma karyo nathI, tethI tamane A nirdhaNapaNuM prApta thayuM che. prANIone sArAkuLamAM janma, nirogIpaNuM, saubhAgya, adbhuta sukha, lakSmI, AyuSya, vidyA, manohara patnI, azva, hAthI, cakravartIpaNuM ane indrano vaibhava e sarva dharmathI ja prApta thAya che. mATe tame giri uparathI paDIne prANatyAga na karatAM, sarva manorathane ApanAra A raivatigira para jAo. he bhImasena ! teM pUrvajanmamAM anIti vaDe eka munine aDhAra ghaDI sudhI pIDyA hatA, tenuM A phaLa che. prAjJapuruSoe bAhya atyaMtara baMne prakAre muninI ArAdhanA karavI, virAdhanA karavI nahIM. muninI virAdhanA karavAthI kaSTa prApta thAya che ane sevA karavAthI kaSTa nAza pAme che. he bhadra ! havethI tAruM kalyANa thaze. temAM kAMipaNa saMzaya rAkhIza nahIM, kemake have azubha kAla vItI gayo che, A AkhI bhUmi tArA vaDe jinamaMdirothI maMDita thaze. muninA AvA upadezathI bhImasena pelA paradezI mitranI sAthe te munine namI zubha ciMtana karato raivatAcala tarapha cAlyo. anukrame raivatagira para AvI ghora tapa zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 195
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapyA ane zrI neminAtha prabhunI pUjA karavA lAgyo. eka vakhata koi saMgha tyAM yAtrA karavA Avyo. temAM saMghapati bhImasenano anujabaMdhu hato. saMgha ane amAtyanI sAthe zrI jinAlayamAM prabhunI AratI utAratAM nhAnA bhAie bhImasenane joyo. AratI utAryA pachI tarata teNe bhImasenane AliMgana karI namaskAra karyA. bhImasena paNa prItirUpI velane vadhAravA mATe azrujaLathI siMcato harSathI vAraMvAra AliMgana karI karIne potAnA laghubaMdhunA mastaka para cuMbana karavA lAgyo. anujabaMdhu bhaktithI bolyo, "bhAI bhImasena ! evuM koI sthAna bAkI rahyuM nathI ke jayAM meM tamane zodhyA na hoya. priya bhAI ! ATalA varSa sudhI mArA vinA tame kyAM rahyA hatA ? meM tamAruM rAjaya thApaNanI jema Aja sudhI jALavyuM che. have tame eno svIkAra karo. AvA ativinayavALA vacanathI manamAM harSa pAmelA ane sAragrAhI buddhivALA bhImasene maMtrIonI sAthe potAnuM rAjaya pAchuM grahaNa karyuM. pachI nirmaLajaLathI pote snAna karI, prabhune snAna karAvI, pUjana karIne zubha bhAvanAvALA bhImasene vidhipUrvaka AratI utArI ane pratidina navIna mahotsavapUrvaka aThThAI utsava karI anujabaMdhunI sAthe teNe zrI neminAtha prabhunI pUjA karI. pachI jinezvarane namI bhImasena potAnA deza tarapha cAlyo. mArgamAM aneka rAjAoe pUjelo bhImasena moTA utsavathI potAnI nagarImAM AvI pahoMcyo. potAnA sulakSaNayukta rAjAne joI utsAhavAna thayelA nagarajanoe nRtyAdi vividha utsavopUrvaka temane nagaramAM praveza karAvyo. saunA AzIrvAdapUrvaka rAjA potAnA mahela pAse Avyo. vastra, dravya, tAMbula, azva, vANI ane dRSTithI sarva lokonuM yathAyogya sanmAna karI, sarvane vidAya karIne pachI pote rAjamaMdiramAM pravezyo. rAjamahelamAM prathama kuLadevatAne namaskAra karI potAnA baMdhunI sAthe bhojana laI kSaNavAra vizrAma laine te sabhAmAM Avyo ane khUba vAtsalyathI rAjayadhurA saMbhALI. vaLI prathama pote krodhanA AvezamAM potAnAM mAtA-pitAne mArI nAkhyA hatAM, temano zoka karatAM bhImasene mAtA-pitAne uddezIne AkhI pRthvI jinaprAsAdothI maMDita karI dIdhI. A rIte deva-guru para bhakti dhAraNa karatA bhImasena rAjAe sukhe rAjya calAvavA mAMDyuM. bhImasene potAnA anujabaMdhune yuvarAjapada ApyuM ane videzI mitrane koSAdhyakSa kya. * bhImasenanuM zatruMjaya temaja pharIthI raivatAcala tIrthayAtrA mATe prayANa : eka vakhate jinapUjana karavAmAM udyamI bhImasena bahAra udyAnamAM gayo. tyAM eka vidyAdharane joi teNe pUchyuM ke, "tame kyAMthI Avo cho ? vidyAdhara bolyo, zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 196
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ he rAjA ! zatruMjaya ane ujjayaMta (giranAra) giri para rahelA prabhune namaskAra karIne huM ahIM jinezvarane namavA mATe Avelo chuM.' te vidyAdharanAM vacanathI rAjAne vicAra Avyo ke, 'mArA janmane dhikkAra che ke huM raivatagira para jaine prabhune namato nathI.' Ama vicArI rAjA potAnA anujabaMdhu jayasenane rAjya ApI tatkALa alpa parivAra ane samRddhi sAthe lai raivatagiri tarapha cAlyo. prathama zatruMjayagiri para jai tyAM zrI AdinAtha prabhune namI, pUjI ane aThThAi utsava karI tyAMthI te raivatagiri para gayo. tyAM kapUra, kesa2, uttama caMdana ane naMdanavanamAM thayelA vividha puSpothI teNe zrI neminAtha prabhunI pUjA karI. sarva yAcakone dAna ApatAM tathA zIla, tapa ane bhAvanArUpa dharmamAM paNa yathAzakti pravRtti karatAM tyAM rahIne bhImasene cAra varSa nirgamana karyA. pachI pramAdarahita evA teNe jJAnacaMdra muninI pAse dIkSA grahaNa karI. e bhImasena mahAmuni ahIM mahAna tapazcaryA kare che. jeNe pUrve mahApApa karyA che evA A rAjarSimuni A giranAra upara ja rahIne AjathI AThame divase kevalI thai muktipadane pAmaze. he devo ! ame arbudAcaLa (Abu) gayA hatA. tyAM jJAnacaMdra munizvaranA mukhathI A parvatarAjanuM ame mAhAtmya sAMbhaLyuM hatuM. A pramANe mAhendra indranA mukhathI sAMbhaLIne sarva devo vidhithI jinapUjAdi karI potapotAnAM sthAnake gayA. A kathA kahIne zrI vIraprabhu indrane kahe che ke, 'he indra ! A rIte ghaNA munivaro A tIrtha upara potAnA pApakarmane khapAvI muktipada pAmyA che. A tIrtha bhaviSyamAM thanArA zrI neminAtha prabhunA AzrayabhUta thavAnuM che, ema jANIne bharata rAjAe A avasarpiNI kALamAM prakAzita kareluM che. raivatagirinA maMDanarUpa A zrI neminAtha prabhu hiravaMzamAM thayelA che. tethI prathama te vaMzanuM saMkSepamAM huM varNana karuM chuM. te tuM sAMbhaLa ! harivaMzanI utpatti ane teno vistAra : A bharatakSetramAM kauzAMbI nAme eka uttama nagarI che. tyAM sumukha nAme rAjA hato. eka vakhate devavRkSa (kalpavRkSa)nI jema phala, pallava ane puSpono vikAsa karatI vasaMtaRtu vanamAM pravartI. e RtumAM 2maNIonI sAthe krIDA karavA mATe sumukha rAjA udyAnamAM jato hato tevAmAM mArgamAM eka sukumALa bALA tenA jovAmAM AvI. te suMdarIne joi manmathanA bANothI rAjA zithila thai gayo ane eka DagaluM paNa bharI zakyo nahIM. eTale teno bhAva jANavA icchato hoya tema maMtrI bolyo, 'svAmI ApaNuM tamAma lazkara AgaLa cAlyuM gayuM che. to have kema vilaMba karo cho ? tamArI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 197
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe ramavAnI icchA karatI vasaMtalakSmI utkaMThita thaine rAha juve che. maMtrInI tevI marma vANI sAMbhaLI rAjA mAMDa mAMDa tyAMthI AgaLa cAlyo. rAjAnI pIDita avasthA joi sumati maMtrI bhaktithI bolyo, 'he svAmI ! sarva pRthvI upara tamArI AjJA mAnya che, te chatAM tame sarvasva apaharaNa thayuM hoya tema kema kheda karo cho ? te mane kahevAya evuM hoya to kahevAnI kRpA karo.' maMtrInA vacano sAMbhaLIne rAjA kAMika niHzvAsa mUkIne bolyo, 'he maMtrI ! tame jANakAra hovA chatAM hamaNAM ajANyA thAva cho. Aje sarva strIonA rUpane lUMTanArI eka suMdara strI mArA jovAmAM AvI che. teNIe mAruM mana harI lIdhuM che. tethI huM cetana rahita thai gayo chuM.' te sAMbhaLI maMtrIe hAsya karIne kahyuM, 'he rAjan ! tamane duHkha ApanAra te kAraNa mArA jANavAmAM AvyuM che. suMdarI vanamALA nAme vIrakuviMdanI strI che. te huM tamane meLavI ApIza. mATe tame sukhethI padhAro.' maMtrInA vacanathI harSa pAmelo rAjA tenI pITha upara hAtha pheravI parivAra sAthe rAjamaMdiramAM gayo. A bAju maMtrIe tene meLavavAnA upAyano nizcaya karIne eka AtreyikA nAmanI parivrAjikAne vanamALAnI pAse mokalI. AtreyI tarata ja tene ghera gai. vanamALAe tene vaMdanA karI. eTale teNe kahyuM, 'vatse, tuM phIkI kema jaNAya che ?' vanamALA tenI upara vizvAsa lAvI niHzvAsa mUkIne bolI, 'he mAtA ! mArgamAM jatA ahIMnA rAjA mArA jovAmAM AvyA. teo mArA pati nathI, paNa mArI temanA upara prIti thai che. paraMtu sarvaprakAranA daivatavALA ane uttama kulavAna e rAjA kyAM ane hInajAtivALI huM kyAM ? daivasthiti viSama che. iSTa padArthanI prApti durlabha hovAthI maMda bhAgyavALI mane have maraNanuM ja zaraNa che.' A pramANe kahetI vanamALAne AtreyIe kahyuM, 'vatse kheda ka2 nahIM, maMtrayaMtrAdika vaDe huM tAro manoratha pUrNa karIza.' evI rIte vanamALAne dhIraja ApI AtreyI harSa pAmatI maMtrInA ghera AvI ane kAryasiddhi kahI saMbhaLAvI. maMtrI rAtre e strIne gupta rIte AtreyInI mAraphata rAjAnA sthAnamAM lAvyo ane prItithI rAjAe tene paTTarANIpade siMhAsana upara sthApana karI. sumukha rAjA te vanamALAnI sAthe udyAnomAM, vApikAomAM, mahelomAM, saritAnA nIramAM ane girinA zikhara upara yathecchapaNe ramavA lAgyo. ahIM vanamALAnA viyogathI teno pati vIrakuviMda jANe bhUte praveza karyo hoya ane sarvasva harAi gayuM hoya tevo thai gayo. e viyogathI tRSA, kSudhA, nidrA, chAyA ke taDako, mahela ke lokamAM koi ThekANe paNa prIti rahI nahIM. malIna zarIra zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 198
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ para jIrNa vastra dharato, hAthamAM phUTeluM ThIkaruM rAkhato ane devanirmAlyane dhAraNa karato vIrakuviMda ghera ghera pharavA lAgyo. "he priyA vanamALA ! he kRzodari ! he sulocanA ! mane mUkIne tuM kyAM gaI cho ? mane pratyuttara Apa.' A rIte bUmo pADato. zerIe zerIe bhaTakavA lAgyo karNane apriya evo te pokAra eka vakhata rAjAe sAMbhaLyo. tethI rAjA vanamALAnI sAthe rAjakuLanAM AMgaNAmAM Avyo ane gAMDA thayelA vIraviMdane joI rAjA-rANI vicAramAM paDyAM. chevaTe tene oLakhavAthI teo bolyAM ke, "aho ! ApaNe duHzIla thaine A mahAnirdaya kArya karyuM che ane A vizvAsI garIba puruSane chetaryo che. are ApaNI viSayalaMpaTatAne dhikkAra che. AvA AcaraNathI ApaNA jevA pApIjanone narakamAM paNa sthAna maLavuM durlabha che. jeo ahorAtra jinadharmane sAMbhaLe che, Acare che ane potAnA viveka vaDe vizvano upakAra kare che teo sarvadA vaMdanIya che." AvI rIte potAne niMdatA ane dharmIjanane abhinaMdatA te sumukha rAjA ane vanamALAnI upara te ja vakhate akasmAtu AkAzamAMthI vIjaLI paDI. tethI te baMne mRtyu pAmyA. paraspara snehanA pariNAmathI ane zubhadhyAnathI mRtyu pAmIne teo baMne harivarSa kSetramAM yugalIApaNe utpanna thayA. mAtA-pitAe hari ane hariNI evA temanA nAma pADyAM. pUrvajanmanI jema teo aviyogI daMpatI thayAM. daza prakAranA kalpavRkSo dvArA icchita meLavatA teo devanI jema sukhe vilAsa karatAM rahevA lAgyAM. * kilbiSika deva dvArA yugalikonuM apaharaNa : sumukha rAjA ane vanamALA vidyutpAtathI mRtyu pAmyA. te joi vIrakurvida svastha thaI gayo. tenuM gAMDapaNa cAlyuM gayuM ane teNe durUpa bAlatapazcaryA karavAno AraMbha karyo. prAMte mRtyu pAmIne te saudharmakalpamAM kilbiSika deva thayo. avadhijJAnathI teNe potAnA pUrvajanma joyo eTale tatkALa pelA hari ane hariNI tenA jovAmAM AvyAM. te ja vakhate ugraroSathI rAtAM netra karI bhRkuTI vaDe bhayaMkara thaine te zIdhra harivarSamAM Avyo. teNe vicAra karyo ke, "A baMne yugalIAno ahIM vadha karavo ThIka nathI. kema ke jo ahIM mRtyu pAme to A kSetranA prabhAvathI teo avazya svargamAM jaze. mATe e mArA kaTTA zatruone durgatimAM laI janArA ane akALe mRtyu ApanArA koI bIjA sthAnamAM huM laI jAuM.' Avo nizcaya karI te deva kalpavRkSo sahita te yugalikane A bharatakSetramAM caMpAnagarImAM lAvyo. prathama zrI RSabhadeva svAmInA putra bAhubaline somayazA nAme putra thayo hato. tenA vaMzamAM je rAjAo thayA, te sarva caMdravaMzI ane ikvAku kuLanA kahevAyA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 199
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ somayazAno putra zreyAMsa thayo ane te pachI sArvabhauma, subhrama, sughoSa, ghoSavardhana, mahAnaMdI, sunaMdI, sarvabhadra ane zubhaMkara ityAdi asaMkhya rAjAo thayA. teo svarga ane mukti pAmyA. pachI te caMpAnagarImAM caMdrakIrti nAme rAjA thayo. te putrarahita maraNa pAmyo. te samaye sarva maMtrIo koine rAjA karavA mATe upAya citavatA hatA. tevAmAM A kilbiSika deve AkAzamAM rahIne A pramANe kahyuM, 'he maMtrIo ! he loko ! tame manamAM AvI ciMtA kema karo cho ? aneka zatruone namAvanAra A puruSa tamAro rAjA thaze. tene A kalpavRkSonA phalanI sAthe madya-mAMsa paNa Apajo. A tamArA svAmIne svecchAcArI temaja durAcArI thavA dejo.' lokone AvI rIte samajAvI, te baMnenuM AyuSya TUMku karI ane kAyA paNa mAtra 100 dhanuSyanI karI kilbiSika deva kRtArtha thaine aMtardhAna thai gayo. pachI prItithI bharapUra sAmaMta ane maMtrIoe maMgalika zabdonA uccArapUrvaka tIrthonA jaLa lAvI hira rAjAno rAjya upara abhiSeka karyo. zrI zItalanAtha prabhunA tIrthamAM e hira rAjA thayo, tenAthI aneka rAjAone dhAraNa karanAro harivaMza pRthvImAM prasiddha thayo. keTaloka kALa gayA pachI hira rAjAne hariNIthI pRthvIpati nAme putra thayo. hira ane hariNI aneka prakAranAM pApa upArjana karIne durgatimAM gayA. tyArabAda teno putra pRthvIpati rAjA thayo. ghaNA kALa sudhI rAjya pAmI chevaTe mahAgiri nAmanA putrane rAjya para sthApana karI, tapazcaryA karIne svarge gayo. teno putra himagiri, teno putra vasugiri, teno putra giri, teno putra mitragiri, teno putra suyazA thayo. zrI caMdravaMzanA (harivaMzanA) e sarva rAjAo jinadharmanA dhuraMdhara, trikhaMDa bhoktA ane saMghanA adhipati thayA. A rIte anukrame harivaMzamAM asaMkhya rAjAo thayA. teomAM keTalAka tapa tapIne svarge gayA, keTalAka mokSe gayA. have, A harivaMzamAM thayela zrI munisuvrata svAmI bhagavAnanuM zreSTha saMpattiyukta caritra pAMca kalyANakanA varNana pUrvaka kahevAmAM Ave che. munisuvratasvAmI bhagavAnanuM cAritra : A bharatakSetramAM magadha dezanA maMDanarUpa rAjagRha nAme nagara che. te nagaramAM harivaMzamAM sumitra nAme rAjA hato. te rAjAne padmAdevI nAme nirvikArI rANI hatI. prANata devalokamAM devano bhava pUrNa karI, zrAvaNa mAsanI pUrNimAnI rAtrie prabhu zrI munisuvratasvAmIno AtmA padmAdevInI kukSImAM avataryo. te samaye sukhe sUtelA padmAdevIe tIrthaMkaranA janmane sUcavanArAM cauda mahAsvapno rAtrinA zeSabhAge joyA. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 200
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaya jatAM jeTha mahinAnI kRSNASTamIe kAcabAnA lAMchanavALA ane tamAla jevI zyAma kAMtivALA kumArane devIe janma Apyo. dikumArIoe AvIne bhaktithI sUtikarma karyuM. pachI indra vIzamA tIrthaMkarane meDrigira para lai gayA. tyAM saudharmendranA utsaMgamAM rahelA jagadgurune tresaTha indroe pavitra tIrthodaka vaDe janmAbhiSeka karyo. A pramANe sarva devo ane indroe bhaktithI pUjA ane stuti karI, prabhune mAtAnI pAse mUkI naMdIzvaradvIpe gayA. tyAM aThThAi mahotsava karIne potapotAnA sthAnake gayA. prAtaHkALe sumitra rAjAe putrano janmotsava karyo ane lokone satkArAdi vaDe prasanna karI munisuvrata evuM nAma pADyuM. traNa jJAna dhAraNa karanArA prabhu bAlyavayanuM ullaMghana karIne yauvanavayamAM vIza dhanuSyanI kAyAvALA thayA. pachI zrI munisuvratasvAmI pRthvIpuranA rAjA prabhAkaranI putrI prabhAvatIne svayaMvara dvArA paraNyA. keTalAka samaye munisuvratasvAmIne prabhAvatIdevIthI sukRta nAme putra thayo. bhagavaMte thoDA varSo rAjya saMbhALI phAgaNa suda dazamIe eka hajAra rAjAonI sAthe dIkSI lIdhI ane phAgaNa suda bArase prabhune ghAtI karmo kSaya thavAthI kevaLajJAna utpanna thayuM. indra mahArAjAe kevaLajJAnano mahotsava karyo. vizvane dezanAnA kiraNothI jAgRta karatA bhagavaMta eka vakhata pratiSThAna nAme nagaramAM padhAryA. tyAMthI jJAna dvArA bhRgukaccha naga2mAM potAno pUrvabhavano mitra eka azva, azvamedhayajJamAM homAto jANIne prabhu rAtrimAM ja sAiTha yojanano vihAra karI, prAtaHkALe bhRgukaccha (bharUca) nagare pahoMcyAM. mArgamAM siddhapuramAM madhyarAtre kSaNavAra vizrAma lIdhelo hovAthI tyAM vajradhara rAjAe temanuM caitya karAvyuM. bharUcanA koraMTaka udyAnamAM prAtaHkALe devatAoe samavasaraNa racyuM. prabhune samavasarelA jANIne te ja azva upara besI nagarano svAmI jitazatru rAjA tyAM Avyo. tyAM prabhunA darzana karI te arthe paNa uMcA kAna karIne sarva lokone tRpta karanArI dezanA sAMbhaLI. dezanA pUrNa thayA pachI rAjAe prabhune pUchyuM, 'bhagavan ! ApanI A dezanAthI ahIM koNa koNa dharma pAmyuM ? prabhue kahyuM, 'A tamArA azva sivAya bIjA koine atyAre dharma prApta thayo nathI.' pharIthI rAjAe pUchyuM, 'he vibhu ! A azva koNa che ?' prabhu bolyA, 'he rAjA ! enAM pUrva bhavone sAMbhaLo.' azvanAM pUrvabhavo H pUrve caMpAnagarImAM huM sura nAme dhanADhya zreSThI hato. te vakhate A azva matisAgara nAme maMtrI hato ne te mAro mitra hato. te mAyA, kapaTa ane mithyAtvathI bharapUra hato. tyAMthI mRtyu pAmI keTalAka bhavamAM bhamIne te padmInIkhaMDa nAmanA zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 201
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ nagaramAM sAgaradatta nAme eka mithyAtvI vaNika thayo. te nagaramAM jinadharma nAme eka uttama zrAvaka raheto hato. tenI sAthe sAgaradattanI atizaya prIti thaI. eka vakhata te baMne mitro koI munine vaMdana karavA pauSadhagRhamAM gayA. tyAM muninA mukhethI teoe dharma sAMbhaLyo. temAM temaNe evuM sAMbhaLyuM ke, "je puruSa mATInuM, sonAnuM ke ratnanuM jinabiMba karAve tenA kukarmo nAza pAme che. te sAMbhaLI sAgaradatte eka suvarNanuM jinabiMba karAvyuM ane sAdhubhagavaMtanI pAse pratiSThA karAvI te potAnA gharamAM sthApana karyuM. te pUrve teNe nagaranI bahAra eka moTuM zivAlaya karAvyuM hatuM. temAM uttarANanA divase te darzana karavA gayo. tyAM te vakhate zivAlayanA pUjArIone ghInA ghaDA uparathI kharI paDatI jIvAta, pagathI kacaDI nAkhatA joi, sAgaradatta ati duHkhI thayo. eTale dhIre rahIne ghaDA uparathI jIvAta dUra karavA lAgyo. te joI eka pUjArIe AvIne haThathI badhI udhaIone pagathI pIlI nAMkhI ane bolyo, "are ! sAgara ! pAkhaMDI zvetAMbarIoe tane chetaryo lAge che. tethI tuM A jaMtuonI rakSAmAM tatpara thayo chuM." pUjakanA AvA kRtyanI tenA AcAryo paNa upekSA karI. AthI sAgaradatta vicAravA lAgyo ke, "A nirdaya pUjakone dhikkAra che. AvA lokone gurUbuddhithI kema pUjAya ? ke jeo potAnA yajamAnane durgatimAM pADe che." Avo vicAra karI manamAM samasamIne rahyo ane pachI te pUjakonA AgrahathI tyAM pUjAdi kriyA karI, aMte samyakatva prApta karyA vagara ja tyAMthI mRtyu pAmI, AraMbhAdikathI tiryaMca gati pAmI tAro A jAtivaMta azva thayo che. tene bodha pamADavA mATe ja huM ahIM Avyo chuM. pUrva janmamAM karAvelI jinapratimAnA prabhAvathI tene hamaNAM mAro ane dharmano yoga prApta thayo che. A sAMbhaLI, te jAtivaMta azvane jAtismaraNa thayuM. tethI saMsArathI chUTavA teNe prabhunI pAse anazanavrata grahaNa karyuM. pachI sAta divasa anazanamAM rahI, samAdhi mRtyu pAmIne sahastrAra devalokamAM deva thayo. avadhijJAnathI potAno pUrvabhava jANI, pRthvI upara AvIne suvarNanA killAnI madhyamAM zrI munisuvratasvAmInI eka pratimA karAvI, te pratimAnI sAme potAnI azvamUrti karAvI ane tyAM darzana karanArA suvrata prabhunA bhaktonA manoratha pUravA lAgyo. tyArathI te pavitra tIrtha athAvabodha nAme prasiddha thayuM ane bharUca nagara paNa vizeSa prasiddha thayuM. jema te azve thoDo dharma karIne ghaNuM phaLa prApta karyuM tema koipaNa puruSa tyAM jeTaluM dhana vApare che tenAthI anaMta ghaNuM prApta kare che. narmadA nadInA bhRgu = taTanA zikhara upara kaccha jevuM ane lIlotarIvALuM te nagara hovAthI tenuM "bhRgukaccha' evuM zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 202
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma prakhyAta thayuM. tyAM zrI munisuvrata prabhunA snAtrajaLa vaDe nirmaLa evI narmadA nAme nadI che. je dInajanone adIna kare che. sametazikhara para zrI munisuvratasvAmInuM nirvANa : sura-asurone pUjelA zrI munisuvrata svAmI bharUcathI vimalAcala tIrthe samavasaryA. tyAM potAnA caraNanyAsathI sarva zikharone tIrtha rUpa karI tyAMthI pAchA bharUcanagare AvyA. tyAMthI saurIpurI, caMpAnagarI, pratiSThAnapura, siddhapura, hastInApura ane bIjA paNa aneka nagaromAM vihAra karI, bhavyajanono uddhAra karI, prAMte eka hajAra munionI sAthe sametazikharajI giri para AvyA. tyAM eka mahinAnuM anazana karI, jeTha mAsanI kRSNa navamIe, hajAra munionI sAthe mukti pAmyA. kumA2vaya ane dIkSA baMnemAM sADAsAta hajAra varSa ane rAjyamAM paMdarahajAra varSa, sarva maLI trIza hajAra varSanuM AyuSya pUrNa karyuM. zrI munisuvratasvAmInuM ane bhRgukaccha tIrthanuM A caritra bhavyaprANIone zAMtine mATe thAo. tIrthapati zrI munisuvratasvAmI pachI suvrata nAme rAjA thayA ane tyArapachI te vaMzamAM bIjA ghaNA rAjAo thayA. tyArapachI zrI munisuvrata svAmInA harivaMzamAM yAdava rAjAo thayA. temAM zrI nemanAtha bhagavAna bAvIzamA tIrthaMkara thayA. temanuM caritra kahevAya che. *** zatruMjaya tIrtha sparzanAnuM phaLa * naMdIzvaradvIpanI jAtrA karavAthI je puNya thAya tenAthI be gaNuM puNya kuMDalagirinI yAtrA karavAthI thAya. * tenAthI traNa gaNuM puNya rUcakagirinI yAtrA karavAthI thAya. * tenAthI cAra gaNuM puNya gajadaMtagirinI yAtrAthI thAya. * tenAthI be gaNuM puNya jaMbuvRkSa upara AvelA caityothI thAya. * tenAthI cha gaNuM puNya ghAtakI vRkSa upara rahelA caityothI thAya. * tenAthI bAra gaNuM puNya puSkaravara dvIpanA caityothI thAya. * tenAthI so gaNuM puNya meruparvatanI cUlikA uparanA caityothI thAya. * tenAthI hajAra gaNuM puNya sametazikharanI yAtrAthI thAya. * tenAthI daza hajAra gaNuM puNya aMjanagirinI yAtrAthI thAya. * tenAthI lAkha gaNuM puNya raivatagirinI yAtrAthI thAya. * tenAthI kroDa gaNuM puNya zatruMjayanI sparzanA karavAthI thAya. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 203 (upadeza prasAda)
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ cotho prastAva (zrI neminAtha prabhunuM caritra A bharatakSetramAM mathurA nAme nagarI che. te nagarI yamunA nadInA kRSNa jaLa vaDe zobhI rahI che. te nagarImAM harivaMzamAM vasuno putra bRhadhvaja thayo. te pachI ghaNA rAjAo thayA pachI yadu nAme rAjA thayo. yadu rAjAne sura nAme putra thayo. tene zaurI ane suvIra nAme putro thayA. zaurIne rAjya upara ane sauvIrane yuvarAjapade besADI sura rAjAe dIkSA grahaNa karI. zaurI mathurAnuM rAjaya potAnA nAnAbhAi sauvIrane ApIne kuzAdazamAM gayo. tyAM teNe zauryapura nAme navInanagara vasAvyuM. zaurI rAjAne aMdhakavRSNi vagere ane suvIrane bhojavRSNi vagere putro thayA. suvIre mathurAnuM rAjaya bhojavRSNine ApI pote siMdhudezamAM jaine sauvIra nAmanuM navuM nagara vasAvyuM. zaurI rAjA potAnA rAjaya upara aMdhakavRSNine sthApI pote supratiSTha muninI pAse dIkSA lai mokSe gayA. | mathurAmAM rAjya karatAM bhojavRSNine ugrasena nAme eka putra thayo. aMdhakavRSNine subhadrA rANIthI (1) samudravijaya, (2) akSobha, (3) simita, (4) sAgara, (5) himavAna, (6) acaLa, (7) dharaNa, (8) pUraNa, (9) abhicaMdra ane (10) vasudeva nAme daza putro thayA. te daze putro dazAha kahevAyA. samAna AcAravALA, paraspara prItivALA, zastra tathA zAstranA abhyAsI te daze putro harSathI pitAnI bhakti karatA hatA. temane kuMtI ane mAdrI nAme be baheno thai. zrI RSabhadevasvAmIne eka kurU nAme putra hato. jenA nAmathI kurUkSetra kahevAya che. te kurUno putra hastI nAme thayo. jenA nAmathI hastInApura kahevAya che. hastI rAjAnA saMtAnamAM vizvavIrya nAme rAjA thayo. te ja vaMzamAM anukrame sanatkumAra, zAMti, kuMthu ane ara A cAra cakravartI thayA. jemAM pAchaLanA traNa tIrthakaro paNa thayA hatA. tyArapachI indraketu ane teno kIrtiketu thayo. teno zubhavIrya, teno suvIrya, teno putra anaMtavIrya, teno putra kRtavIrya ane teno putra subhUma cakravartI thayo. te pachI asaMkhya rAjAo thai gayA pachI zAMtanu nAme rAjA thayo. te hastInApuramAM rahIne rAjya karato hato. eka vakhata te rAjA hAthamAM dhanuSya laI vAgarika (jALa pAtharanAra) lokoe prathamathI rUMdhelA vanamAM peTho. vananI madhyamAM rahelA sarva zikArI bhIlo kautukathI zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 204
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ navA navA avAjo karI araNyanA jIvone kSobha karavA lAgyA. koi dhasatA, koi doDatA ane koI tarjanA karatA zikArIo hAkoTAnA zabdothI ja prANIone sattvarahita karavA lAgyA. A rIte samagra zikArI loko zikAranA rasamAM Asakta thayA. tevAmAM eka mRganI pAchaLa paDelo ane arthe AkarSelo zAMtanu rAjA dUra cAlyo gayo. jema jema mRga doDe che tema tema jANe AkarSAto hoya tema rAjA dhanuSya kheMcIne tenI pAchaLa cAlyo. vegavALA azva vaDe vanamAM bhamato rAjA anukrame gaMgA nadInA kAMThe Avyo. tyAM teNe ratnothI raceluM eka moTuM caitya joyuM. zAMtanune vicAra thayo ke, "ujajavala evo A prAsAda ghaNo suMdara che.' A pramANe vicArIne kautukI rAjAe te caityanI aMdara praveza karyo. tyAM zrI AdinAtha prabhunI suMdara pratimA teNe joI. pachI prabhune namaskAra karIne te mattavAraNa (derAsarano AgaLanA bhAgano jhulato gokha) upara beTho. tyAM apsarA jevI eka kanyA tenA jovAmAM AvI. rAjAe te bALAne sneha vaDe pavitra vANIthI AdarapUrvaka pUchyuM, "he kanyA ! tuM konI putrI che?" rAjA A pramANe pUche che, teTalAmAM koi puruSa AgaLa AvIne bolyo, "rAjendra ! A bALAnuM zubha caritra sAMbhaLo." * gaMgAkumArInuM vRttAMta : vidyAdharonA pati janunI A putrI che. kalAguru pAsethI te sarva zAstrArtha bhaNI che. AnuM nAma gaMgA che. te anukrame yauvana pAmI. eka vakhata prAtaHkALe A bALA harSathI pitAnA ullaMgamAM beThI hatI. tevAmAM tyAM koI jJAnI cAraNamuni AvyA. jahunu rAjAe temane namI, uttama Asana upara besADI, potAnI putrInA varane mATe pUchayuM. muni bolyA, "gaMgA nadInA kAMThe mRgayAthI kheMcAine zAMtanu rAjA Avaze. te Ano pati thaze." A pramANe kahIne cAraNamuni pAchA AkAzamAM cAlyA gayA. pachI jahunu rAjAe gaMgAnA tIre maNiratnamaya jinaprAsAda banAvyo ane pitAnI AjJAthI A bALA ahIM rahIne nitya zrI AdinAtha prabhunuM ArAdhana kare che. he rAjan ! tenA bhAgyasamUhathI AkarSAyelA tame ahIM AvI caDyA cho. mATe have AdinAtha prabhunI sanmukha A bALAnuM tame pANigrahaNa karo." A pramANe sAMbhaLI te kanyA bolI, "je rAjA mAruM vacana ullaMghe nahIM te mAro pati thAya ane jo mAruM kahevuM na kare to huM mArA pitAne ghera pAchI cAlI jAuM.' AvI meM pratijJA karelI che. te kanyAnI tevI pratijJAno svIkAra karI, kAmavaza hRdayavALA rAjAe prabhunI sAkSIe gaMgAkumArInuM pANigrahaNa karyuM. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 205
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ A khabara sAMbhaLI, jahunu rAjA jaldIthI tyAM AvyA ane ghaNA utsavapUrvaka temano vivAha karyo. pachI jahunu rAjA potAnA sthAnake gayA. tyAra pachI te rAjadaMpatI harSathI tyAM beThA hatA. tevAmAM AkAzamAM temaNe mahAteja joyo. "zuM A sUryanuM teja haze? athavA zuM agninuM, caMdranuM, vidyutanuM ke koI muninA tapanuM teja haze ?' A pramANe te baMne vicAratA hatA tevAmAM te tejamAM be zramaNa rahelA jovAmAM AvyA. temane pratyakSa joI te baMne Asana uparathI ubhA thayA. baMne munie prathama to bhaktiyukta manohara vacano vaDe prabhunI bhAvapUjA karI. pachI te muniyugala jinamaMdiranI bahAra AvyuM eTale rAjadaMpatIe bhaktithI namaskAra karyA. kSaNavAra jinAlayane jotA te munio tyAM beThA. thoDIvAra pachI zAMtanu rAjAe pUchyuM, "he bhagavaMta! Apa atyAre kyAMthI padhAro cho? teomAMthI eka munie javAba Apyo, "ame vidyAdhara muni chIe. tIrthe tIrthe zrI jinezvarone vaMdana karavA pharIe chIe. sametazikhara, arbudAcala, vaibhAragiri, rUcaka, aSTApada, zatruMjaya ane raivatAdi tIrthonI ane yAtrA karI. sauthI chelle raivatAcala parvate gayA hatA. tyAM bhAvI tIrthaMkara zrI neminAtha prabhune namIne te girinA kAMcana nAmanA cothA zikhara upara jatA hatA, tevAmAM sUrya jevI AkRtivALo, dehanI kAMtithI sarva dizAone prakAzita karato jANe adbhuta ratnamUrti hoya tevo dekhAto eka pavitradeva ame joyo. te bhaktithI zrI neminAtha prabhunI pUjA karato hato. tyAre koI bIjo deva tyAM Avyo. teNe tenuM svarUpa pUchyuM. eTale te deva bolyo - 'pUrve A raivatagirinI pAse sugrAma nAmanA gAmamAM rahenAro huM eka kSatriya hato. malina hRdayavALo huM sadA yAtrALuone upadrava karato. nirbhayapaNe jIvone mArato ane mithyA vacana bolato hato. A badhA pApothI mArA zarIramAM lUtA nAmano roga thayo. pachI koI muni pAsethI A tIrthanuM mAhAbhya sAMbhaLI huM ahIM Avyo. A kAMcanagiri upara zrI neminAtha prabhunI pUjA karavAthI ane ujjayaMtI nadInA jaLamAM snAna karavAthI anukrame mAro roga dUra thayo. bharata cakravartIe karAvelA zrI neminAtha prabhunA maMdiramAM jinapUjA karavAthI mArA pApa dUra thayA ane A tIrthanA mAhAbhyathI AtmAnI prasannatA pAmato huM AvA svarUpavALuM devapaNuM ane lokottara tejasvIpaNuM pAmyo chuM. deva banyA pachI mane khyAla Avyo ke A tIrthanA sevanathI mane devapaNuM prApta thayuM che. tethI pharIvAra teno sparza karavA mATe huM ahIM Avyo chuM ane AdarathI A jinamaMdira meM ahIM karAvyuM che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 206
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenAthI siddhi prApta thai teno jo Azraya na karIe to svAmIdrohanA pApa vaDe haMmezAM durgatimAM pAta thAya che. vaLI A prabhunA sevanathI AgAmI bhavamAM mane AnaMdadAyaka kevaLajJAna prApta thaze ane mArI mukti thaze. tethI vizeSe karIne ahIM ja sAMnidhya karIne huM rahuM chuM. he munio ! mAruM nAma siddhivinAyaka che ane mAruM Azrita kareluM A tIrtha sukhane mATe ane pApanA kSayane mATe thAya che. gAMgeyano janma : A pramANe tIrthanuM mAhAtmya ane potAno vRttAMta kahI AkAzane prakAzita karato te tejasvI deva svargamAM cAlyo gayo. te sAMbhaLI prabhune namI tIrthayAtrA karavA ame tyAMthI cAlyA. ahIMthI pasAra thatAM ramaNIya maNicaitya ame joyuM. tethI ahIM zrI Adijinane namaskAra karavA utaryA. have ame ahIMthI bIjA tIrthoe jaizuM. ema kahI te munio cAlyA gayA. tyAra pachI zAMtanu rAjA vicAravA lAgyA ke, 'huM kyAre e tIrthe jaiza ? rAjA Avo vicAra karatA hatA eTalAmAM pAchaLa rahI gayeluM sainya tyAM AvI pahoMcyuM. teNe gaMgAnA tIre te caitya tathA priyAsahita zAMtanu rAjAne dIThA. rAjAne jotAM ja harSanA utkarSathI sarva sainiko jaya jaya nAdapUrvaka rAjAne kahevA lAgyA. 'he svAmI ! amArA jotA-jotAmAM tame dUra cAlyA gayA hatA. te Aje ghaNA samaye amane jovA maLyA cho. tethI amAre Aje akhaMDa maMgala thayuM che. pachI rAjA gaMgArANInI sAthe hAthI upara besIne hastInApuramAM AvyA. tyAM upavanomAM, krIDAparvato 52, nadIomAM gaMgAnI sAthe zAMtanu rAjA aviyogIpaNe rAtridivasa ramavA lAgyo. keTaloka kALa gayA pachI, gaMgA rANIne zubha svapnasUcita gAMgeya nAme eka putra thayo. te rAjaputra anukrame moTo thayo. gaMgAe rAjAne aneka vakhata vinayapUrvaka prArthanA karI to paNa teNe mRgayAnuM vyasana choDyuM nahIM. tethI gaMgA potAnA putrane lai pitAnA ghare cAlI gai. vanamAMthI nivRtta thayelo rAjA potAnI rANIne nahIM jovAthI mUrchA pAmyo. pachI kSaNavAre saMjJA prApta karI zokathI Akula thai, moTethI vilApa karavA lAgyo, 'he priya...!' meM pUrve koivAra tAruM apriya karyuM nathI. te chatAM ni25rAdhI evA mane ekadama tuM kema choDI de che ?' A pramANe virahAgni vaDe viala banelA rAjAnI pAse kulapradhAno AvIne nItivAkyo vaDe tene samajAvavA lAgyA, 'he svAmI ! tame sujJa chatAM annanI jema kema varte cho ? sarva prANIone nitya saMyoga ane viyoga thayA kare che, to tene mATe kayo buddhimAna puruSa harSa ane zokathI bAdhA pAme ? he rAjan ! tame saMbhAro. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 207
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMgAnI pAse tame pratijJA karI hatI ke, "huM tAruM vacana ullaMghana nahIM karuM. te chatAM tame tenI avajJA karI. tethI te manasvinI cAlI gai che." A pramANe maMtrIoe samajAvavAthI rAjAe bAhyathI zoka choDI dIdho. paraMtu cittamAMthI to jarApaNa choDyo nahIM. AvI rIte virahI zAMtanu rAjAe covIsa varSo nirgamana karyA. A bAju gaMgA gAMgeyane laI potAnA pitAne ghera gaI. janu rAjAe sanmAna karI tene sukhe rAkhI. mozALapakSamAM moTA thatA gAMgeye gurunI pAsethI AdarapUrvaka sarva kalAo saMpAdana karI tathA cAraNamunio pAsethI dharma pAmIne vairAgyavAna thai, sarva jIvo pratye dayALu thayo. pachI naMdana nAmanA vanamAM rahelA zrI yugAdiprabhunI ArAdhanA karavA lAgyo. * vanamAM gAMgeya ane zAMtanunuM paraspara yuddha : e arasAmAM zAMtanu rAjA mRgayAnA rasathI bhamato bhamato te ja vanamAM AvI caDyo. teNe jALavALA ane pAzavALA zikArIothI te AkhA vanane gherI lIdhuM. A joine dhanuSya laI, bazvara paherI, bhAthArUpa pAMkho bAMdhI gAMgeya tyAM Avyo ane teNe vinayathI rAjAne kahyuM, "he rAjA ! tame bhUpALa cho. tethI tamArI pRthvI paranA sarva prANIonI tamAre ApattimAMthI rakSA karavI joie. kAraNa ke rAjA lokapALa kahevAya che. rAjAe aparAdhIone mAravA ane niraparAdhIone bacAvavA evo teno dharma che. tethI A jaLa ane ghAsano AhAra karanArA niraparAdhI prANIone to kadIpaNa mAravA na joIe. he rAjA ! baLavAnuM zatru rAjAonI sAme parAkrama karavuM te yogya che. paNa AvA nirbaLa prANIonI sAme tamAruM parAkrama zobhatuM nathI. jema tame tamArA rAjayanI sImAnI aMdara koIno paNa anyAya sahana karI zakatA nathI, tema A vanano huM rakSaka chuM. tethI ahIM kAMipaNa anyAya thAya, to tene huM sahana karI zakIza nahIM. A pramANe gAMgeye ghaNuM kahyuM, to paNa zAMtanu rAjAe tenI avajJA karI ane roSa vaDe te zikAra karavA lAgyo. pachI gAMgeye krodhathI dhanuSya upara paNacha caDAvI karNamAM bhayaMkara lAge evo TaMkAra ane siMhanAda karyo ane ekalAe sarva zikArIone upadravita karI nAMkhyA. tethI tatkALa zAMtanue dhanuSya laI yuddha karavA mATe tene bolAvyo. pachI baMne vIro paraspara yuddha karavA lAgyA. eTalAmAM koI carapuruSa dvArA A samAcAra sAMbhaLIne gaMgA jaldIthI tyAM AvI ane rAjAne kahevA lAgI, "svAmI ! vyasanamAM bhAna bhUlIne tame A zuM karo cho ? tattvane jANavA chatAM paNa tame potAnA ja putranI sAthe kema yuddha karo cho ?' te sAMbhaLI gaMgAne pratyakSa joi, rAjA ghaNo khuza thayo zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 208
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane bolyo, 'priye gaMge! tuM ahIM kyAMthI?" gaMgA zAMtanune potAno vRttAMta jaNAvI, jaldIthI potAnA putra pAse AvI ane kahevA lAgI, "putra ! A tArA pitA zAMtanu rAjA che." rAjA paNa e ja vakhate ghoDA parathI utarI najIka Avyo ane harSathI bolavA lAgyo, "beTA ! ahIM Ava. ahIM Ava. mane AliMgana Apa.' A sAMbhaLI gAMgeya paNa tatkALa astra choDI pitAnA caraNano sparza karavA doDyo. te pitAputranA milanathI pRthvI paNa ullAsa pAmI. pachI gaMgA bhAvapUrvaka rAjAnI AgaLa beThI ane putrane potAnA utsaMgamAM besADyo. baMne upara pragaTelA atisnehanA bhArathI rAjAno kaMTha rUMdhAI gayo. kSaNavAra rahIne gadgad svare rAjA bolyo, "have pharI rAjayane alaMkRta kara." gaMgA bolI, "svAmI ! tamAruM vacana yAda karo. jo tame vacanathI bhraSTa thayA cho, to huM kema tamArAthI bhraSTa (judI) na thAuM ? vaLI, sarva duHkhanA samUha rUpa jIvahiMsA, mahAahitakArI che. tene hajI paNa tame choDI nathI, to have mAruM zuM kAma che ? A tamAro putra gAMgeya sarva zAstrono temaja astravidyAno jANakAra che. dharmavAna ane tamArA upara bhaktivALo che. to tene rAkho ane mAro lobha karo nahIM. he svAmI ! tamane A putrane oLakhAvavA mATe ja huM ahIM AvI hatI. mATe have mane mArA pitAnA ghare javAnI AjJA Apo.' te vakhate pati ane putre manohara vacana vaDe AdarathI vAravA mAMDI to paNa te mAninI pitRgRhe cAlI gaI. priyAno virahI ane putrano saMyogI zAMtanu rAjA sarakhA sukha-duHkhane pAmyo. pachI gAMgeyane hAthI upara besADI moTA utsavapUrvaka rAjAe putrano nagara praveza karAvyo. vidvAna ane parAkramI evA te putra vaDe zAMtanu rAjA zobhavA lAgyo. eka vakhata zAMtanu rAjA azvArUDha thaI lIlApUrvaka pharatA yamunA nadInA kAMThe AvyA. yamunA nadIne joine tenI suMdaratA vicAratA hatA. tevAmAM tyAM hoDI vaDe kriIDA karatI koI eka mRgAkSI temaNe joi. tene joIne, "zuM A yamunAdevI pratyakSa thaIne potAnA jaLamAM AvI haze ? athavA zuM apsarA svargagaMgAno tyAga karIne ahIM Avela haze ? ema vicArato rAjA kAmadevanA bANathI vidhAI gayo. tethI teNe bIjA khalAsIone pUchyuM, "A strI koNa che ?" tyAre teomAMthI eka mukhya nAvika rAjA pAse AvI praNAma karIne bolyo, "he svAmI ! guNathI yukta evI A mArI putrI che. te sarva zAstromAM kuzala che. sarva lakSaNoe saMpUrNa che ane A bALA potAnA samAna patine nahIM pAmavAthI adyApi kumArikA che." zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 209
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtanu rAjAnI satyavatI mATe prArthanA : te sAMbhaLI zAMtanu rAjA ghare Avyo ane potAnA DAhyA pradhAnapuruSone te nAvikanA ghare te kanyAnI mAMgaNI karavA mokalyA. nAvike sanmAnathI temane uttama Asana para besADyA. pachI pradhAnoe bahumAnathI rAjA mATe tenI kanyAnI mAMgaNI karI. tyAre nAvike kahyuM, 'rAjA sarva devamaya che ane huM hIna jAti chuM. mATe A bAbatamAM temaNe mArI prArthanA karavI ucita nathI. sarakhe sarakhA kuLavALAno saMbaMdha ja yogya kahevAya che.' * pradhAnoe tene kahyuM, 'A kanyAnuM AvuM svarUpa hIna kuLamAM utpanna thayuM hoya tema saMbhavatuM ja nathI. kAraNa ke jAtivAna ratnanI utpatti rohaNAcalamAM ja saMbhave, bIje nahIM. A bALA koi kAryayoge tArA ghare vasatI haze. anyathA temAM zAMtanu rAjAnuM mana kema Asakta thAya ? mATe he nAvika ! tAre A bAbatamAM nA kahevI yogya nathI. tethI amArA Agraha vaDe tuM rAjAnI AjJA mAnya kara.' nAvika bolyo, 'he pradhAno ! rAjAnI AjJA mAnya karavI ja joie. paNa prAjJapuruSoe kanyA mATe ghaNuM vicAravAnuM hoya che. A kanyA nIcakuLanI hovAthI AgaLa kadAca patinA apamAna vaDe du:khI thAya. vaLI gaMgAno putra gAMgeya atiparAkramI ane rAjyanA bhAranI dhurAne yogya che. tethI mArA dohitrane te paNa duHkha ApanAro ja thAya. A amArI putrI dAsI thAya to tenA saMtAna paNa tevAM ja gaNAya. mATe ubhaya arthathI bhraSTa karavA huM mArI putrI rAjAne ApIza nahIM.' te sAMbhaLI pradhAnoe AvIne te samAcAra rAjAne kahyA. eTale zAMtanu rAjA duHkhathI glAni pAmyo. A vRttAMta gAMgeye sAMbhaLyo. eTale pote jAte tyAM jaine pitAne mATe te nAvikanI pAse kanyAnI mAMgaNI karI ane kahyuM, 'A tamArI putrI mArI mAtA gaMgAnI jema mAre niraMtara pUjya thaine sukhe raho. huM prathamathI ja vairAgyavAna chuM. mArI buddhi rAjya levAnI nathI. tethI tamArI putrIne je putra thAya, te mAro bhrAtA sukhe rAjyane bhogavo. Ama chatAM kadI mArA putro baLathI tenuM rAjya harI le, evuM jo tamArA manamAM AvatuM hoya to AjathI mAre brahmacarya che. A viSe devatAo sAkSI che ane rAjAo mArA jAmIna che.' A pramANe pratijJA karIne gAMgeye nAvika pAsethI te kanyAnI yAcanA karI. tatkALa 'jaya jaya' zabdapUrvaka AkAzamAMthI puSpanI vRSTi thai ane ANe mahAbhISma vrata grahaNa karyuM che. tethI te kharekhara 'bhISma' che. ema AkAzamAM devatAo kahevA zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 210
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgyA. te vakhate nAvika harSa pAmIne bolyo, "he gAMgeya ! A kanyAnuM kuLa prathamathI sAMbhaLo. kemake caMdrikA caMdramAMthI ja thAya, meghamAMthI thAya nahIM.' sarasvatI kanyAnI utpatti H A bharatakSetramAM ratnapura nAme nagara che. temAM ratnazekhara rAjA che. tene ratnAvatI rANI che. eka vakhata te ratnavatIe svapnamAM caMdranI kAMti joIne anukrame A putrIne janma Apyo. janmatAM ja tene koI vidyAdhara haraNa karI A yamunAnA taTa upara mUkI aMtardhAna thaI gayo. te vakhate "A sarva lakSaNavALI ratnazekhara rAjAnI putrI satyavatI zAMtanu rAjAnI strI thaze" evI AkAzavANI sAMbhaLI ane A kanyAne joIne huM tene laine ghera Avyo. aharniza uttama bhojana ApIne tene ucherI. he gAMgeya ! devanA batAvelA A kanyAnA pati zAMtanu rAjA ja che. tethI tamArA sattva vaDe A mArI kanyA sAthe khuzIthI teo vivAhita thAo.' A pramANe sAMbhaLI khuza thayelA gAMgeyakumAre jaldIthI pitA pAse AvI temane harSa pamADavA mATe kanyA saMbaMdhI prathamathI sarva vRttAMta nivedana karyo. te vakhate putranA sattvathI zAMtanu rAjA aMtaramAM camatkAra pAmyo ane potAnAM hInasattvapaNAne mATe kSaNavAra kAMika lajjA pAmI gayo. pachI vidyAdharoe jeno mahotsava karelo che, evo zAMtanu rAjA satyavratavALI satyavatI kanyA sAthe paraNyo ane tenI sAthe yatheccha rIte sarva viSayone bhogavavA lAgyo. zAMtanu rAjAne satyavatIthI citrAMgada ane vicitravIrya nAme be putro thayA. pachI mRgayAnA vyasanamAMthI virAma pAmelA zAMtanu rAjAe zatruMjayAdi tIthae jaI puNyakArya karI potAnA janmane saphaLa karyo. anukrame zAMtanu rAjA karmayoge mRtyu pAmyo. pachI satyapratijJAvALA bhISma citrAMgadano rAjayAbhiSeka karyo. * vicitravIryanuM pANigrahaNa : pAMDano rAjyAbhiSeka : eka vakhata durmada citrAMgade bhIkhane avagaNIne nIlAMgada nAmanA gaMdharvanI sAthe moTuM yuddha karyuM. baLavAna nIlAMgade krodhathI citrAMgadane mArI nAkhyo. te vAta sAMbhaLI gAMgeye raNamAM AvI te nIlAMgadane mAryo. pachI bhIkhe vicitravIryane rAjya upara sthApana karyo. te samaya kAzI rAjAne aMbA, aMbikA ane aMbAlikA nAme traNa kanyAo hatI. kAzI rAjAe teno svayaMvara karyo. temAM sarva rAjAone bolAvyA paNa sAmAnya jAtinA kAraNe vicitravIryane bolAvyo nahIM. tethI gAMgeyane krodha caDyo, eTale teNe svayaMvaramAM jaI badhA rAjAonA dekhatA te traNe kanyAnuM haraNa karyuM. tatkALa sarva rAjAo krodha karI yuddha karavA ekaThA thaI zastro UMcA karI ane kavaca dhAraNa karI gAMgeya upara caDI AvyA. baLavAna gaMgAputre potAnAM tejathI ja zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 211
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva ripu rAjAone jItI lIdhA. pachI potAnA nagare AvI potAnA nAnAbhAI vicitravIryane moTA utsavathI te traNe kanyAo paraNAvI. viSayasukha bhogavatA aMbikAne dhRtarASTra nAme putra thayo. je potAnA kukarmathI janmAMdha thayo. aMbAlAne pAMDu nAme putra thayo. je akhaMDa parAkramI thayo ane aMbAne vidura nAme putra thayo, je zatruone vidAravAmAM AdaravAna thayo. evI rIte te traNa putro vinayathI namrapaNe zobhavA lAgyA. ati kAmasevana karanArA vicitravIrya rAjAnA zarIramAM rAjayazmA (kSaya) nAme roga utpanna thayo. tethI te alpakALamAM mRtyu pAmyo. tyAra pachI sarva maMtrIoe pAMDune pRthvIpati karyo. eka vakhata vasaMtaRtu AvatAM pAMDu rAjA harSathI vinodane mATe vanalakSmInuM sauMdarya jovAne udyAnamAM gayo. AgaLa cAlatA AMbAnA vRkSa nIce vAraMvAra citraphalakane ekI najare joto koI eka puruSa tenA jovAmAM Avyo. kautukI rAjAne joine vastranA cheDAthI citraphalakane DhAMkI detA te puruSane rAjAe tene aMge mAMgaNI karatA kahyuM ke, "A zuM che ?' eTale temAM koi mRgAkSInuM abhUta rU5 rAjAnA jovAmAM AvyuM. tenA lAvaNyajaLanA saMgathI rAjAe potAnuM zirakamaLa dhUNAvyuM. "ahA ! AnA sarva aMgamAM kevuM sauMdarya che? kevuM anupama lAvaNya che? A ramaNI traNa jagatamAM konA bhogane mATe thaze ?' AvI rIte kSaNavAra maunapaNe manamAM vicArIne rAjAe prItipUrvaka tene pUchyuM ke, "A konI chabI che ?' te puruSe javAba ApatA kahyuM, "A zauryapuranA rAjA aMdhakavRSNinI putrI ane daza dazAInI bahena kuMtI che. cosaTha kaLAmAM catura evI A bALAne joine meM daSTine vinoda ApavA mATe A citrapaTamAM AlekhI che." A pramANe sAMbhaLI tene icchita dAna ApI, pAMDu rAjAe tenI pAsethI te manohara citra laI lIdhuM ane tene joto joto te potAnA ghera Avyo. vAraMvAra citramAM AlekhelI te bALAne jotA pAMDu rAjAe potAnuM mana sarva rIte niraMtara te strImAM ja joDI dIdhuM ane sarva ThekANe tene ja joto hoya tema vanamAM bhamavA lAgyo. AgaLa cAlatAM caMpakanI zreNInA mArgamAM loDhAnA bANothI jaDI dIdhelo koI mUcchita puruSa tenA jovAmAM Avyo. tene jotA pAMDu rAjAne dayA AvavAthI, "A koNa che ?' ema vicArIne tenI AgaLa AvI joyuM, to tyAM eka khaga tenA jovAmAM AvyuM. te khaga laI tene myAnamAMthI bahAra kADhyuM. eTale temAM be auSadhinA valaya teNe joyA. sahaja upakArI teNe eka auSadhithI te puruSane zalyarahita karI bIjI auSadhithI tenA traNa rUjhAvI dIdhA. pachI pUchyuM : 'tame koNa cho? ane tamArI zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 212
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI avasthA kema thai ?' tyAre te bolyo, 'huM anilagati nAme vidyAdharono rAjA chuM. azanivAna nAmanA vidyAdhare mArI strInuM haraNa karyuM, eTale huM tenI pAchaLa ahIM Avyo. tethI teNe kopathI mArI AvI dazA karI. tame mArA niSkAraNa upakArI thayA cho. mArA bhAgyathI ja tame ahIM AvelA cho ane mArA upara dayA lAvIne mane du:kha mukta karyo che. tame mArA jIvitadAtA cho, tamArA upakArano badalo huM zuM ApI zakuM ? to paNa A be auSadhi ane A mudrikA grahaNa karo. A mudrikAnA prabhAvathI tame dhArelA sthAnake jai zakazo. jyAre mAruM smaraNa karazo, tyAre huM AvIne niHsaMzaya uttara ApIza.' A pramANe kahI rAjAnuM sanmAna karI te vidyAdhara anyatra cAlyo gayo. pAMDu rAjA potAnA nagaramAM pAchA AvyA. pAMDu rAjAno kuMtI sAthe gAMdharvavivAha : ahIM pelo citrakSkavALo puruSa, aMdhakavRSNi rAjAnI pAse gayo, ane teNe pAMDu rAjAnA rUpa, aizvarya ane vijJAnanuM varNana karI batAvyuM. te sAMbhaLI pitAnA utsaMgamAM beThelI kuMtIe, 'A bhavamAM mAro pati pAMDu rAjA thAo' evo abhigraha karyo. rAjAne potAno te abhigraha kahevAne asamartha ane potAne te patinI prApti durlabha jANIne eka vakhata kuMtI udyAnamAM pAza nAkhatI duHkhI thaine kahevA lAgI, 'he kuLadevI mAtAo ! huM aMjalI joDIne prArthanA karuM chuM ke, mane mArA dhArelA pati maLavA durlabha che, tethI huM azaraNa thaine Aje mRtyu pAmuM chuM. A bhavamAM huM pAMDu rAjAne ja varI chuM, bIjAne varavAnI nathI. paraMtu Aje tene mATe huM maruM chuM. tethI temane mArI kathA kahejo ane have tamArA prasAdathI bIjA bhavamAM paNa te ja mAro pati thajo.' A pramANe kahI teNe kaMThamAM pAza nAkhyo. tevAmAM mudrAnA prabhAvathI pAMDu rAjA tyAM Avyo. pelA citralakanA darzanathI pAMDu rAjAe tene oLakhI eTale tenA kaMThamAM nAkhelo pAza chedI nAkhyo ane be hAtha vaDe potAno majabUta pAza dIdho (AliMgana karyuM). patine AvelA jANI kuMtI azru vaDe ardhya ApI staMbha, kaMpa ane romAMca pramukha zRMgArabhAvane batAvavA lAgI. tatkALa sakhIo vivAhanA upakaraNo lAvI eTale gAMdharvavivAha vaDe pAMDu rAjA, paraNavAnI icchAvALI kuMtI satIne paraNyo. RtusnAtA kuMtIe tyAM te ja vakhate saMbhogathI garbha dhAraNa karyo ane e caturAe pAMDu rAjAne te vAta paNa jaNAvI. rAjA kRtArtha thai mudrAnA yogathI potAnA nagaramAM Avyo ane kuMtI garbhane dhAraNa karI potAnA gharamAM AvI. dhAtrIoe ane sakhIoe gupta rAkhelI kuMtIe samaya AvatAM gupta rIte eka putrane janma Apyo. pachI lajjA vaDe ardharAtre zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 213
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka kAMsAnI peTImAM te bALakane mUkIne sakhIonI pAse te peTI gaMgAnA pravAhamAM gupta rIte kuMtIe vahetI mUkAvI. pravAhamAM vahetI te peTI hastInApura AvI. tyAM sUta nAmanA koI sArathIe tene laIne ughADI ane tejasvI bALakane temAM joI harSa pAmelA te sUtasArathIe potAnI rAdhA nAmanI priyAne te putra arpaNa karyo. karNa evA nAmathI kahevAto te sArathIputra guNajJa hovAthI rAjAne ati vallabha thaI paDyo. ahIM aMdhakavRSNie potAnI putrI kuMtIno bhAva jANI tene pAMDu rAjA sAthe mahotsavathI paraNAvI. madraka nAmanA rAjAnI mAdrI nAmanI putrI bIjI strI tarIke pAMDu rAjAne svayaMvaramAM prApta thaI. te arasAmAM gaMdhAra dezanA subala rAjAnA putra zakunine gaMdhArI vi. ATha putrIo hatI. gotradevInA kahevAthI zakunie potAnI AThe putrIo dhRtarASTrane paraNAvI. "jevuM karma karyuM hoya tevuM phaLa prANIne maLe che." vidura - devaka rAjAnI putrI kumudinI paraNyo. A tarapha aMdhakavRSNi rAjA potAnA mukhya putra samudravijayane rAjya para besADI pote supratiSTha muninI pAse dIkSA lai mokSe gayA, azivano nAza karanArI, zivA nAme temane mukhya patnI hatI. paraspara prItiparAyaNa ane paraspara dharmamAM rAgI evA zivAdevI ane samudravijayanuM yugala sukhathI samaya nirgamana karatuM hatuM. * mathurAmAM ugrasenane tyAM kaMsano janma : rAjA bhojavRSNie dIkSA lIdhA pachI mathurAnA rAjaya upara ugrasena rAjA thayo. tene dhAraNI nAme strI hatI. eka vakhata koi tApasa pAraNAnA vidhvaMsathI ugrasenano vadha karavAnuM niyANuM bAMdhIne maraNa pAmyo, te dhAraNInI kukSImAM AvIne avataryo. tenA garbhamAM AvavAthI dhAraNIne potAnA patinA mAMsabhojanano dohada thayo. tethI te putrane duSTa dhArI janmatAM ja kAMsAnI peTImAM mUkIne te peTI yamunAnA pravAhamAM vahetI mUkI dIdhI. te peTI vahetI - vahetI zauryapura pAse AvI. eTale tene koika vaNike bahAra kADhI. kAMsAnI peTImAMthI tene putra maLyo. tethI tenuM kaMsa evuM nAma pADyuM. vaNikane ghera moTo thato kaMsa nitya nAnA bALakone mAravA lAgyo. e potAnA kuLane ayogya jANIne te vaNike tene samudravijaya rAjAne soMpyo. anukrame te vasudevane vahAlo thaI paDyo. te vakhate rAjagRha nagaramAM bRhadrathano putra jarAsaMgha trikhaMDa bharatakSetrano adhipati prativAsudeva thayo. tenI AjJAthI kaMsane sArathI karI vasudeva tenA zatru siMharatha rAjAne pakaDI lAvyA. baMne kuLano kSaya karanArI jarAsaMghanI putrI jIvayazA te vakhate vasudeve kaMsane apAvI 'tame koIpaNa nagaranI mAMgaNI karo' e pramANe zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 214
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarAsaMghanA kahevAthI kaMse pitA uparanA vairathI mathurAnI mAMgaNI karI ane te meLavI kaMse potAnA pitA ugrasenane kArAgRhamAM pUryA. kaMsanA nAnA bhAi atimukte pitAnA du:khathI dIkSA lIdhI. pachI baLathI ugra evo kaMsa mathurAnuM rAjya karavA lAgyo. jarAsaMghanI AjJAthI te daze dazArha pAchA potAnI nagarImAM AvyA. manasvI vasudevakumAra kAMika nimitta pAmI roSathI dezAMtaramAM cAlyA gayA. teo pUrve karelA niyANAnA prabhAve prabaLa bhogakarmano udaya thatAM sthAne - sthAne koi kalAthI, koi rUpathI ane koi svecchAe AvelI vidyAdharonI, rAjAonI, sAmAnya vyavahA2IonI tathA sArthavAha vagerenI seMkaDo kanyAo paraNyA. 'tapanuM nidAna (niyANuM) anyathA thatuM nathI.' tyAMthI vasudevakumAra rohiNInA svayaMvara maMDapamAM gayA, tyAM samudravijayane yuddhamAM maLyA ane rohiNIne paraNIne samudravijayanI sAthe potAnA nagaramAM pAchA AvyA. eka vakhata rAtrie rohiNIe balabhadranA janmane sUcavanArA cAra svapno joyA. tenA prabhAvathI samaya AvatAM teNe balarAma putrane janma Apyo. kaMsanA AgrahathI vasudevakumAra harSathI devaka rAjA (ugrasenanA bhAi)nI putrI devakIne paraNyA. tenA vivAhano utsava cAlato hato. tevAmAM kaMsanA anujabaMdhu atimuktamuni tyAM AvyA. madonmata thayelI kaMsapatnI jIvayazAe tene kahyuM, 'he dIyarajI ! Avo, A vivAha utsavamAM tame mArI sAthe khAo, pIo ane svecchAe 2mo. deha u52 vaira zA mATe karo cho ?' ema kahI teNe samIpa AvI upahAsa karatAM atimuktamuninA kaMThamAM AliMgana karyuM. te vakhate munie kopathI kahyuM, 'he jIvayazA ! tuM jenA vivAha utsavamAM mahAle che te devakIno ja sAtamo garbha tArA pitAne ane patine haNanAro thaze.' te sAMbhaLIne madarahita thai gayelI jIvayazAe atimuktamunine choDI dIdhA ane te sarva vRttAMta ekAMte jaine kaMsane kahyo. pachI kaMse upAyapUrvaka kapaTa karI vasudevanI pAse devakInA sAte garbhanI mAMgaNI karI. vasudeve tema karavA kabUla karyuM. kRSNa vAsudeva tathA nemanAtha bhagavAnano janma : anukrame indranA gameSI deve devakInA cha garbhane janmatA ja harI lIdhA ane sulasAne ApyA ane sulasAnA janmatA ja maraNa pAmatA cha garbho devakIne ApyA. nirdaya kaMse te chae garbhane potAnA gharamAM zilA para pachADI mArI nAMkhyA ane devakInA te putro anukrame sulasAne ghera moTA thayA. temanA anikayazA, anaMtasena, ajitasena, nihatAri, devayazA ane zatrusena evA nAma pADyA. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 215
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI pharIvAra devakI RtusnAtA thai, tyAre rAtrinA zeSabhAge teNe siMha, sUrya, agni, hAthI, dhvaja, vimAna ane padmasarova2 e sAta svapno avalokyA. te ja rAtrie teNe garbha dhAraNa karyo. svapnanA prabhAvathI zubha dohadavALI devakIe samaya AvatA zrAvaNa mAsanI kRSNa aSTamIe ardharAtre kRSNavarNI putrane janma Apyo. te vakhate tenI khabara rAkhavA kaMse je rakSakapuruSone rAkhyA hatA, teone vasudevanA gRhadevatAoe potAnI zaktithI nidrAyukta karI dIdhA. devakInA kahevAthI vasudeve te bALakane lai jaine gokulamAM rahelA naMdanI strI yazodAne arpaNa karyo ane tenA badale yazodAnI tatkALa janmelI putrI lAvIne harSathI devakIne arpaNa karI. pachI kaMsanA puruSo jAgRta thatAM te putrIne laine kaMsanI pAse AvyA. te putrIne joine kaMsane vicAra thayo ke, 'e muninuM kahevuM mithyA thayuM, kema ke A sAtamo garbha to strI thayo, mATe baLavAna evA mAruM AnAthI mRtyu thaze nahIM.' Avo vicAra karI te putrInI mAtra nAsikA chedIne sevakone pAchI ApI. A bAju devakIno sAtamo bALaka gokulamAM devIothI rakSAto moTo thayo. kRSNavarNI aMga hovAthI tenuM 'kRSNa' evuM nAma pADyuM. teNe bAlyavayamAM ja zani ane pUtanI nAmanI be vidyAdharIone mArI nAkhI. eka zakaTa bhedI nAkhyuM ane yamala tathA arjuna nAmanA be vRkSone bhAMgI nAkhyA. te khabara sAMbhaLI koi-koi parvanI ArAdhanAnuM bhAnuM karIne devakI bIjI strIonI sAthe harSa pAmatI niraMtara gokula AvavA lAgI. kRSNanI rakSA karavAne mATe vasudeve rAma (balabhadra)ne AjJA karI. daza dhanuSanI UMcI kAyAvALA baMne bhAi nitya gokulamAM sAthe krIDA karavA lAgyA. ahIM zauryapuramAM samudravijayanI patnI zivAdevIe rAtrinA avazeSa kAle cauda mahAsvapnone joyA. te vakhate kArtika mAsanI kRSNa dvAdazIe aparAjita vimAnamAMthI cyavIne zaMkhakumArano jIva zivAdevInI kUkSImAM utpanna thayo. anukrame zrAvaNa mAsanI zukla paMcamIe zivAdevIe zaMkha laMchanavALA kRSNavarNI kumArane janma Apyo. te ja vakhate chappana dikumArIoe gharamAM ane cosaTha indroe merUiigara upara harSathI te putrano janmamahotsava karyo. rAjA samudravijaye prAtaHkALe mahotsava sAthe aparAdhIone kArAgRhamAMthI choDavA vigere satkarma karI kumAranuM 'ariSThanemi' evuM nAma pADyuM. indranI AjJAthI apsarAo prabhunuM lAlanapAlana karavA lAgI ane devatAo samAnavayanA thaine krIDA karavA AvatA. eka divasa svajanothI parivarelA samudravijaya rAjA udyAnamAM krIDA karavA gayA. te udyAnamAM zrI neminAthane joi saudharmapatie harSathI devatAone kahyuM, 'A zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 216
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatamAM rAjA samudravijaya dhanya che, atyAre te saubhAgyanI bhUmirUpa che. kAraNa ke temane ghera zrI neminAtha prabhu putrapaNe avataryA che. A zrI neminAtha prabhu bALaka chatAM temanAmAM je sattva (baLa) raheluM che, tevuM sattva bIjA koI devamAM ke dAnavamAM kahI zakAya tema nathI. eka tarapha A prabhunuM abhUta baLa rAkhIe ane bIjI tarapha traNe jagatanuM baLa rAkhIe to paNa merU ane talanI upamA thAya. A pramANe saudharmapatinA vacano sAMbhaLI keTalAka devatAo te sahana karI zakyA nahIM. teo bolyA, "he indra ! ame baLathI eka ramata mAtrAmAM moTA sAgarane zoSI nAkhIe ane moTA parvatone cUrNa karI nAkhAe, te AvI stutine kema sahana karI zakIe? tethI he svAmI ! te prabhunuM baLa jovA ame utsuka thaI tyAM javA icchIe chIe." A pramANe kahI rajA laIne teo neminAtha prabhue pavitra karelA udyAnamAM AvyA. * devo dvArA bALa neminAtha prabhunI baLa parIkSA te udyAnamAM lokothI paraspara hAthohAtha teDIne lAlana karAtA prabhu temaNe joyA. chaLa zodhatA devatAo tyAM rahyA. eka vakhata nirjana sthaLamAM pAraNAmAM vizrAMta thayelA prabhune joI teo coranI jema temane harI gayA ane prabhune laine AkAzamAM cAlyA. savA lAkha yojanA gayA pachI prabhue avadhijJAnathI devatAone utpanna thayelo vikAra jANI lIdho. tatkALa prabhue lezamAtra baLa batAvyuM. eTale te devatAo evI rIte nIce paDyA ke, tenA AghAtathI pRthvImAM so yojana cAlyA gayA. te svarUpa joI devonI upara dayA lAvIne indra neminAtha prabhunI pAse AvyA ane bolyA : "he vizvatrAtA ! he jagatanA nAtha ! garvanA bhArathI bhagna thayelA A garIba devone have herAna karo nahIM. he nAtha ! tamArA vinA A saMsAramAM bIjo koNa rakSaka che? mATe, he kRpAlu ! e dIna devatAonI upara anugraha karo. he svAmI ! tame azaraNanA zaraNa cho ane bAlarUpa chatA parAkramamAM abALa cho, AthI vizeSa stuti zuM karavI?" evI rIte stuti karI, devone choDAvI, prabhune pAraNAmAM mUkI, prabhune khamAvIne indra svargamAM gayA. zrI neminAtha prabhunuM AvuM apratima baLa joi samudravijaya vagere sarva harSa pAmI utsavapUrvaka nRtya karavA lAgyA. te devo paNa prabhunA prAsAdamAM mahotsava karIne harSathI zrI neminAtha prabhunuM smaraNa karatA karatA potAnA sthAnake gayA. tyArathI mAMDIne zrI neminAtha prabhu kroDa devatAothI rakSaNa karAtA pratidina vRddhi pAmavA lAgyA. * dharmarAja yudhiSThira temaja duryodhanano janma : ahIM dhRtarASTranI paTTarANI gAMdhArIne ati duSTa garbha upajavAthI janayuddha zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 217
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAno dohada thayo. garbhanA prabhAvathI hAthI upara besI mahAyuddha karIne zatruone mArI nAkhuM athavA badhA lokone kArAgRhamAM purI dauM' evI icchA thavA mAMDI. ahaMkAranI vRddhi thavAthI vaDIlavargane nahI namatI, garvathI aMgane maraDatI te badhAnI sAthe kleza karavA lAgI. A bAju pAMDu rAjAnI patnI kuMtIe rAtre svapnamAM suragiri, kSIrasAgara, sUrya, caMdra ane lakSmIne joyA. tenA prabhAvathI ratnagarbhAnI jema zubhra garbhane dhAraNa karatI kuMtIne divase - divase dharmanA manoratha thavA lAgyA. anukrame zubhadivase sulagnamAM pAMca graho ucca thatA kuMtIe eka putrane janma Apyo. te vakhate tenA ghara upara AkAzamAMthI puSpavRSTi thaI ane nirmaLa evA dayAdAna pramukha guNa vaDe yukta evo A kumAra dharmaputra che." ema bolatA devo tenA ghera AvyA. zubha divase devonI vANIthI moTA utsava sAthe sarvane priya ane sajajanonA apriyane haranAra tenuM yudhiSThira' evuM nAma pADyuM. bIjI vAra kuMtIe rAtre svapnamAM pavane potAnA AMgaNAmAM ropeluM ane kSaNamAtramAM phaLeluM eka kalpavRkSa joyuM. te svapnanA prabhAvathI kuMtIe punaH uttama garbha dhAraNa karyo. tethI pAMDu rAjA atyaMta harSapAmyA. kUDakapaTamAM catura evI gAMdhArI garbhanI atyaMta vRddhithI ghaNuM du:kha pAmatI niraMtara moTA auSadhothI garbhapAta karavAne icchavA lAgI. jyAre kuMtI bIjIvAranA prasavane sanmukha thaI tyAre te joIne atipIDita thayelI gAMdhArIe peTa kUTIne potAno apakava garbha pADI nAkhyo. tethI trIza mAse teNe eka vaja jevA daDha putrane janma Apyo. pachI cha mAsa sudhI tene peTImAM rAkhIne pUrNa dehavALo thaye saune batAvyo. jyAre te garbhamAM hato, tyAre tenI mAtA gAMdhArI duryuddha karavAmAM AdaravALI thai hatI. tethI tenuM duryodhana' evuM nAma pADyuM. je divase gAMdhArIe putrane janma Apyo te divase traNa pahora pachI kuMtIe paNa eka putrane janma Apyo. te vakhate AkAzamAM vANI thaI ke, "A kumAra vAyuno putra bhImasena che. te vaja jevI kAyAvALo, dharmabuddhivALo, vaDIlajanano bhakta ane guNa vaDe jayeSTha thaze.' eka vakhata pAMDu rAjA koi giri upara krIDA karavA gayA hatA. tevAmAM kuMtInA hAthamAMthI vajakAya bhImakumAra pRthvI upara paDI gayo. bhImanA paDavAthI ghaMTI vaDe cokhAnI jema badhI zilAo cUrNa thai gai. paNa kumAra akSata zarIrI rahyo. te joi kumArane lai, "A vajakAya che" ema bolatA devoe harSanA sthAnarUpa e kumAra kuMtIne Apyo. tyAra pachI kuMtIe puNyayoge trIjo garbha dhAraNa karyo. te samaye zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 218
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ svapnamAM gajArUDha thayelA indrane joI kuMtI jAgI gaI. thoDA samaya bAda tene dohada thayo ke, "dhanuSya laI daDha rIte dAnavone daLI nAMkhu ane zatrunA ura:sthaLane cUrNa karI nAMkhuM." pachI samaya AvatA teNe eka lokottara kumArane janma Apyo. tatkALa AkAzavANI thaI ke, "A indraputra arjuna nAme kumAra che.' ema kahI devoe puSpavRSTi karI, duMdubhino nAda karyo. apsarAonA nRtya sAthe rAjAe paNa mahotsava karyo. pachI madrI nAmanI strIthI pAMDu rAjAne nakula ane sahadeva nAme be putro thayA. dhRtarASTrane paNa durjaya, parAkramI ane zastra-zAstramAM catura evA anukrame so putrothayA. eka vakhata kuMtI yAtrA karavA nAsika nagaramAM gaI. tyAM teNe zrI caMdraprabhasvAmInuM navIna caitya karAvyuM. pachI pUjA, ArAtrika, nepathya ane munidAna pramukha sarva kriyA karIne potAnA svAmInI sAthe kuMtI pAchI potAnA nagaramAM AvI. Aje paNa nAsika nagaramAM jaI jeo e AThamAM prabhune bhaktithI praNAma kare che, teo AgAmI bhavamAM bodhibIja pAmIne parama gati meLave che. * zA dhanuSyanuM AropaNa - kRSNa dvArA kaMsano vadha : A bAju naimitikanA kahevAthI kRSNathI nizcita thavA mATe kaMse mokalelA kezI nAmanA azva, meSa nAmanA khara ane ariSTa nAmanA vRSabhano kRSNa ghAta karyo. tethI nimittiyAnA kahevA pramANe banavAthI kaMsa kRSNathI potAnA maraNanI manamAM zaMkA karavA lAgyo. pachI potAnA zatrunI kharI pratIti karavA teNe zA dhanuSyanI pUjAno utsava karyo. temAM potAnI bahena satyabhAmAne paNa AgaLa besADI ane potAnA mANaso pAse ucca svare sarva ThekANe evI AghoSaNA karAvI ke, "je koi A dhanuSya caDAvaze, tene devakanyA jevI A mArI bahena paraNAvIza.' te kAmamAM jayAre koipaNa rAjAo sajja na thayA tyAre anAvRSTi nAme potAnA AtmAne vIra mAnanArA vasudevanA putra rathamAM besIne tyAM javA lAgyA. rAtre gokuLamAM sUi rahI prAtaHkALe kRSNane sahAyakArI tarIke sAthe laI mathurAnA mArge cAlyA. (kRSNane rathamAM besADyA na hatA.) rastAmAM rathane skUlanA karanAruM eka vRkSa AvyuM. tene kRSNa ukheDI nAkhyuM, pachI prItithI anAdhRSTie temane rathamAM besADyA. savAre sabhAmAM AvIne anAvRSTi te dhanuSyane upADatAM skUlanA pAmyA, te vakhate sarva loko hasI paDyA. te sarvanA hAsyathI kopa pAmI kRSNa tarata ja te dhanuSya caDAvI dIdhuM. vasudeve kaMsanA bhayathI "A dhanuSya meM caDAvyuM che" ema bolavA anAvRSTine sUcavI kRSNa sahita tene tyAMthI jaldIthI ravAnA karI dIdho. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 219
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rIte zatruno satya nirNaya na thavAthI kaMse zatruno nizcaya karavA mATe vaLI satyabhAmAnA lagnanA utsavanuM bahAnuM kADhI mallayuddha jovAnI icchAe sarva rAjAone bolAvyA. kautukI evA kRSNa te sAMbhaLI balarAmanI sAthe tyAM javA cAlyA. mArgamAM AvelI yamunA nadInA drahamAM kAlI nAgano kRSNe baLa vaDe nAza karyo. tyArabAda kaMse mArgamAM chUTA mUkelA be madonmatta hAthImAMthI kRSNe padmotara nAmanA hAthIne mAryo ane rAme caMpaka nAmanA hAthIne mAryo. mathurAmAM samudravijaya vagere potAnA vaDIlo AvelA hatA. temanI samakSa rAme nAma laine kRSNane potAnA baMdhu tarIke oLakhAvyo. te prasaMgamAM thayelI vAtacItathI kaMsane potAnA cha baMdhuno haNanA2o jANIne hRdayamAM kopAgni sahita kRSNa tyAM maMDapamAM beThA. te sameya cANra ane muSTika nAme be malla raMgabhUmimAM AvyA. temane joi kRSNa ane balarAma kopa karI mAMcA uparathI ubhA thayA. thoDA vakhatamAM kRSNe cANra ane balabhadre muSTikane mArI nAMkhyo. temanA vadhathI kopa pAmelo kaMsa UMce svare bolyo; are yoddhAo ! A be adhama gopane ane temano pakSapAta karIne temanuM poSaNa karanAra naMdane paNa vagara vilaMbe mArI nAkho. tenAM AvAM vacana sAMbhaLI roSathI rAtAM netra karI kRSNa bolyo; he mUDha ! cANUra jevA mallane mAryA chatAM paNa tuM tArA AtmAne marelo kema jANato nathI? mATe prathama to mArAthI haNAtA evA tArA AtmAnI rakSA kara, pachI krodhane lAyaka je lAge te naMda vagerene batAvI deje. A pramANe kahI kRSNe chalAMga mArI tenA maMca upara jai kaMsane keza vaDe pakaDI pRthvI upara pADI nAkhyo. te vakhate kaMsanI rakSA mATe kaMsanA subhaTo vividha prakAranA Ayudho hAthamAM laine kRSNane mAravA doDyA. paraMtu mAMcAno eka staMbha upADI teone baLabhadre bhagADI dIdhA. pachI kRSNe mastaka upara caraNa mUkIne kaMsane mArI nAMkhyo ane kezathI kheMcI samudra jema lAkaDAne bahAra pheMkI de tema raMgabhUminI bahAra nAMkhI dIdho. te vakhate kaMsanA pakSanA keTalAka rAjAone yuddha karavAne taiyAra thayelA joi rAjA samudravijaya paNa anujabaMdhuonI sAthe yuddha karavA taiyAra thayA. jyAre samudravijaya rAjA sAmA thayA tyAre teo sAmA thavAmAM TakI zakyA nahIM. pachI rAma ane kRSNane laine samudravijaya pramukha sarve ugrasena rAjAne mathurAnuM rAjya ApIne zauryapura gayA. kaMsanA maraNathI vihvaLa thayelI tenI patnI jIvayazA yAdavono kSaya karAvavAnI pratijJA lai rAjagRha nagaramAM AvI. chUTA keza mUkI zokathI UMce svare rudana karatI potAnI putrI jIvayazAne joi jarAsaMghe rudana karavAnuM kAraNa pUchyuM. eTale prathama zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 220
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ atimuktaka munie kahelA kaMsanA vadhathI mAMDIne sarva hakIkata teNe tyAM karI. te sAMbhaLI jarAsaMghe kahyuM, "vatsa tArA zatruone huM rovarAvIza." tene evI rIte samajAvIne jarAsaMghe somaka nAmanA rAjAne badhI hakIkata samajAvIne samudravijayanI pAse mokalyo. samudravijaye teno satkAra karyo. pachI teNe jarAsaMghano saMdezo A pramANe kahyo ke, "he rAjan ! kulAMgara jevA rAma ane kRSNa ane arpaNa karo. kaMsane haNanArA e baMne rAma ane kRSNa kAraNa vagaranA tamArA vairI che. tethI temano tyAga karIne pUrvanI jema mArA zAsanathI rAjaya calAvo.' te sAMbhaLI prathama dazArNa samudravijaye aMtaramAM dubhAIne somaka rAjAne kahyuM ke, "jarAsaMgha rAma-kRSNa uparanA mArA snehanA kAraNane jANatA nathI, paNa te somaka rAjA ! te rAma-kRSNanI mAMgaNI karatAM tame kema lAjatA nathI ? kema ke e baMne bhAI to dehamAM netranI jema amArA harivaMzanA maMDana che. kadI amArA jIvitanuM dAna thAya to bhale paNa e baMne vatsa (rAma-kRSNa)nuM dAna thavAnuM nathI. mATe jAo ane A vAta e potAnA jAmAtA kaMsanA mArgane anusaranArA jarAsaMghane kaho." rAma-kRSNa kopanA saMbhramathI joyelA somala rAjAe tatkAla tyAMthI UThI, vegathI jarAsaMgha pAse jaI te vRttAMta jaNAvyo. ugrasena rAjAe prIti vadhAravA mATe pUrvathI anurAga dharatI potAnI putrI satyabhAmAM kRSNane ApI. bIje divase samudravijaya rAjAe potAnA baMdhuone ekaThA karI kroki nAmanA eka uttama ane hitakArI nimittaone bolAvIne pUchyuM ke, 'trikhaMDa bhAratanA adhirAja jarAsaMghanI sAthe laDAI karavAmAM je bhAvI banavAnuM hoya, te kahI Apo.' nimittaoe kahyuM, "mahAparAkramI rAma-kRSNa cirakAle jarAsaMghane mArI trikhaMDa bharatanA adhipati thaze. hamaNAM ahIMthI pazcima dizAnA samudrataTane udezIne jAo. tyAM jatAM tamArA zatrunA kSayano AraMbha thaze. mArge jatAM je ThekANe satyabhAmA be putrane janma Ape, te ThekANe nagarI vasAvIne tamAre niHzaMka thaIne rahevuM." te sAMbhaLI aDhAra kulakoTI yAdavonA nAyaka samudravijaya rAjA parivAra sahita viMdhyAcaLanI madhyamAM thaine cAlyA. ahIM jarAsaMgha somaka rAjAnuM kahevuM sAMbhaLI krodhathI prajavalita thayo. te jANIne kAla nAmanA tenA putre kahyuM ke, "he svAmI ! e yAdavo koNa mAtra che. temano vadha karavAnI mane AjJA Apo. eTale pachI agni, AkAza ke jalamAMthI paNa kheMcI lAvIne temane huM mArI nAMkhIza." trikhaMDapati jarAsaMghe pAMcaso rAjAo, ghaNI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 221
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ senA ane nAnA bhAI yavana sahita tene mokalyo. jANe sAkSAt kAla Avyo hoya, tema kAlane Avelo joi rAma-kRSNanA rakSaka devoe mArgamAM eka parvata vikuvyo tathA rastAnA eka dvAra pAse ghaNI citAo ane tenI pAse rudana karatI eka strI tathA agnithI bhasmIbhUta thayeluM yAdavonuM sainya vikuvyuM. te strIne joine kAle pUchyuM, he bhadre ! tuM kema ruve che ?' javAbamAM te bolI, jarAsaMghathI bhaya pAmIne badhA yAdavo nAsavA lAgyA. pachI temanI pachavADe kAla jevo kAlakumAra cAlyo, te jayAre najIka Avyo tyAre bhaya pAmIne teo sarve A agnimAM pesI gayA. dazArNa ane rAma-kRSNa paNa cittAmAM praveza karyo. te baMdhuonA viyogathI huM paNa have A agnimAM praveza karuM chuM.' A pramANe kahIne teNe agnimAM praveza karyo. eTale devatAthI moha pAmelA kAle potAnI prathama karelI pratijJAne saMbhArI sarvanI sAkSae agnimAM praveza karyo. pachI yavanakumAra vagere sarve pAchA vaLI gayA ane A sarva vRttAMta magadhapatine kahyo. eTale te jANI yAdavoe AdarathI kropuki nimitiyAnI pUjA karI. pachI krokinA vacanathI sarva yAdavoe saurASTra dezamAM rahelA giranAra parvatathI vAyavya dizAmAM AvIne sainyano paDAva nAkhyo. satyabhAmAe tyAM bhAnu ane bhAmara nAmanA be kumArone janma Apyo. dazAhae zrI puMDarIka girirAja ane giranAragiri para jai zrI jinezvara bhagavaMtanI pUjA karI. * kubere zrIkRSNane mATe racelI dvArikA nagarI : te avasare kropukie batAvelA zubha divase kRSNa snAna karI balidAna ApI samudranI pUjA karI amano tapa karyo. trIje divase lavaNasamudranA adhiSThAyaka deve tyAM AvI aMjalI joDI kRSNane kahyuM, "he vAsudeva ! mane kema saMbhAya che? AjJA Apo. pUrve paNa sagara rAjAnI AjJAthI huM mukhya samudramAMthI ahIM Avelo chuM." ema kahI te deve kRSNane paMcajanya zaMkha ane rAmane sughoSa zaMkha tathA ratnamALA ane vastro ApyAM. pachI kRSNe kahyuM, 'tame tIrthanI rakSA karavA mATe ahIM AvyA te sAruM karyuM. atyAre huM tIrthanI rakSA karavA mATe tamane prArthanA karato nathI; paNa pUrvanA vAsudevanI eka nagarI tame ahIM jaLanI aMdara DhAMkI dIdhI che. te nagarI mane rahevAne mATe pragaTa karI Apo." te sAMbhaLI deve tyAMthI indranI pAse jaIne kahyuM, eTale indranI AjJAthI kubere AvIne te nagarI pragaTa karI. laMbAimAM bAra yojana, vistAramAM nava yojana ane suvarNa ratnanA killAvALI te nagarI hatI. sarovaro, dIdhiMkA, vApikAo, caityo, udyAno, zerIo ane bIju sarva kubere eka ahorAtrimAM te zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 222
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ nagarImAM banAvI dIdhuM. evI rIte indrapurI jevI dvArikA nAmanI nagarI devatAoe nirmANa karelI vAsudevane prApta thai. pachI bIjA divase prAtaHkALe kubere AvIne be pILA vastro, nakSatramALA (hAra), mugaTa, kaustubha nAme mahAratna, zArka dhanuSya, akSaya bANavALA be bhAthAM, naMdaka nAme khaDga kaumodakI gadA ane garuDanI dhvajAvALo ratha e sarva kRSNane ApyuM. vanamALA, muzaLa, be nIla vastro, tAladhvaja ratha, akSaya bANavALA be bhAthAM dhanuSya ane haLa rAjAne ApyAM. kaMThAbharaNa, bAjubaMdha, trailokyavijaya hAra, caMdra, sUrya nAme be kuMDala, gaMgAnA taraMga jevA nirmala be zveta vastro ane sarvatejohara nAme ratna kubere harSathI zrI ariSTanemi prabhune ApyAM. indranI AjJAthI kubere samudravijayane caMdrahAsa khaDga, be suMdara vastra ane divyaratha Apyo. moTI dhvajAvALo 2tha, sahasramukhA zakti ane be kausumbI vastro mahAnemine ApyA. akSaya bANavALuM dhanuSya ane hAra rathanemine ApyA. te sivAya temanA bIjA baMdhuone yogyatA pramANe vastro ane astro ApyA. pachI kubera pramukha devatAoe ane sarva yAdavoe maLI balabhadra sahita kRSNano rAjya upara abhiSeka karyo. kRSNa balarAmanI sAthe dazArNonuM mAna sAcavIne samudravijayanI AjJA pramANe sArI rIte rAjya karavA lAgyA. daza dhanuSyanI UMcI kAyAvALA prabhu anukrame yauvanavaya pAmyA. tathApi janmathI kAmadevane jItanArA hovAthI temanuM mana avikArI raheluM hatuM. tevAmAM eka vakhata svargamAM indre devatAonI AgaLa sabhA vacce zrI neminAtha prabhunuM adbhUta satva A pramANe varNavyuM; 'traNa lokamAM satva, zaurya, baLa, dAna, rUpa ane guNamAM zrI neminAtha bhagavaMtanI upamAne yogya thAya tevo koipaNa puruSa nathI.' devo dvArA neminAtha bhagavAnanI sattva parIkSA : A sAMbhaLI keTalAka mithyAtvI devatAo indranAM vacanane mithyA karavA mATe tatkALa pRthvI upara AvyA. raivatAcaLanI nIcenI bhUmi upara suradhAra nAme eka nagara vasAvI, teo manuSyarUpe thai temane asvastha karavA mATe rahyA. teo dvArikAnagarInA udyAnanI vRkSazreNIne lIlAmAtramAM ukheDI nAkhavA lAgyA. garIba bhAra upADanArA lokono parAbhava karavA lAgyA, pANI bharanArA tathA anya lokonI upara paNa bahu prakAre julama karavA lAgyA ane dvArikAnA killA sudhI potAnI duHsaha AjJA calAvavA lAgyA. A pramANe teoe nagaramAM moTo kolAhala karyo. te sAMbhaLI vAsudevanA prathama putra anAvRSTine kopa caDyo ane krodha vaDe rAjA samudravijayanI AjJA lIdhA zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 223
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagara e vIramAnI kumAra rathamAM besI prauDha parAkrama vaDe sarva Ayudho sAthe lai teone jItavAnI icchAthI tatkAla tyAM doDI gayo. raivatAcaLanI AgaLa jaine teNe joyuM to tyAM uttama samRddhivALuM navIna nagara jovAmAM AvyuM. A zuM ? e rIte vismaya pAmyo. paNa temAM aparAdhIo rahe che, tevuM jANI krodhathI uddhara evA anAvRSTie zaMkha phUMkyo ane dhanuSyano TaMkAra karyo. teno nAda sAMbhaLI tatkALa devo krodhathI nagara bahAra nIkaLyAM ane mAyAthI anAvRSTine jItI lai, krodhathI AkuLa thayelA tene teo nagaramAM lai gayA. te vRttAMta jANI rAjA samudravijaye sarva subhaTone bolAvyA. AvI taiyArI joi, mahAbaLavAna rAma ane kRSNe AvI rAjAne kahyuM, 'pitAzrI ! A saMraMbha tame jAte kema karo cho ? je kArya hoya te amane kaho. rAma ane kRSNanA AvA vacana sAMbhaLI samudravijaye lokonA upadravathI mAMDIne anAvRSTinA parAbhava sudhIno sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. te sAMbhaLI kRSNa hasIne bolyA, jyAM sudhI ame jIvatA chIe tyAM sudhI he tAta ! Apane puruSArtha karavo yukta nathI. ApanI AjJAthI zatruone huM jItI zakIza. mATe Apa AjJA Apo.' pachI samudravijayanI AjJAthI mahAbhuja rAma ane kRSNe paMcajanya zaMkha vagerenA nAdathI ghaNA subhaTone ekaThA karyA ane te baMne vIroe potapotAnAM Ayudhone lai rathamAM besI te nagara pAse AvIne te mAyAvI devone yuddha mATe bolAvyA. eTale te devoe vegathI bahAra AvI, potAnI mAyA batAvIne rAma ane kRSNane jItI lIdhA ane baMnene ratha sahita potAnA nagaramAM lai gayA. zrI neminAtha bhagavaMtane yuddha mATe preraNA : * rAma ane kRSNanA haraNathI dvArikAnagarImAM moTo kolAhala thayo. rAma, kRSNa jevA vI2 ke jeo devone paNa pUjya ane ajeya che, teone jItI lIdhA. to have zuM thaze ? prajAvarga evI ciMtAmAM paDyo. te vakhate zrI nemiprabhu potAnA mahelamAM lIlA vaDe pharatA hatA. temane kRSNanI strIoe upahAsamAM kahyuM ke, 'he ariSTanemi ! ame sAMbhaLyuM che ke, 'sarvajJa bhagavaMto anaMtavIryavALA hoya che. teo meruno daMDa ane pRthvInuM chatra karavAne samartha hoya che.' tame paNa ApaNA kuLamAM arhatpaNe avataryA cho. tethI kAMipaNa tamAruM akhaMDita parAkrama pragaTa karI batAvo. tame hovA chatAM zatruo tamArA bhAiono parAbhava kare che, tethI zrI tIrthaMkarabhagavaMta evA tamAruM baLa Aje Ama vRthA thai rahyuM che. A samaye krohuki nimittajJe samudravijayane kahyuM ke, 'svAmI ! A vakhate yuddha ka2vAno tamAro prayAsa niSphaLa che. kema ke vizvamAM vIra evA rAma, kRSNane jeoe zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 224
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka lIlAmAtramAM jItI lIdhI, tevA puruSo to tIrthakarathI ja jItAze. asuro ke surothI paNa te jItAze nahIM. A pramANe te kahe che. tevAmAM indranI AjJAthI eka uttama ratha laIne mAtali sArathI tyAM Avyo. teNe neminAtha prabhune praNAma karI vijJapti karI, "he svAmI ! ApanI icchAnI sAthe ja thayelI indranI AjJAthI huM ratha laine Avyo chuM. mATe temAM AruDha thaI zatruone jItI lyo." pachI samudravijayanA mukha sAmuM joI prabhu ratha upara beThA ane eka dhanuSya sivAya bIjA sarva zastro choDI dIdhAM. "sarvanI rakSAno maMtra huM chuM, to mArI rakSA AnAthI zA mATe hoya." evuM jANe dhAratA hoya tema prabhue bazvara paNa choDI dIdhuM. e pramANe ratha upara besIne bhagavaMta kSaNamAM mAyAnagara pAse AvyA ane zaMkhanA dhvani vaDe cArebAjuthI zatruone bolAvyA. nagaranI AsapAsa vegathI pharatA evA e rathanA AghAtathI gaDhanA kAMgarA paDI gayA. vaLI rathanA AghAtathI sarva devatAo ekaThA thaI caturaMga senA laI vimAnomAM besI vega vaDe tyAM AvyA. teo UMce svare baMbhA, nizAna ane kAhalane vagADyA lAgyA. tenA pratidhvani vaDe loko pralayakALanI zaMkA karavA lAgyA. te mAyAvI devoe moTA moTA parvatone paNa duHsaha evA mahAna vaMToLiyA vikuvya. tethI AkAzamAM mahAniSphara nAda thayo. pRthvI atyaMta asthira thaI gaI. meghanA kaDAkA jevI pracaMDa garjanA thavA lAgI. pRthvImAMthI nIkaLatI dhUmazikhA AkAzamAM phelAI gaI. sthAne sthAne moTA hastIo, atibhayaMkara kezarIsiMho ane vyAdhra pramukha prANIo bubArava karavA lAgyA. vIMchIo ane ajagaro pragaTa thayA. vikarALa evA ghaNA zAkinI bhUta ane vetALa vRddhi pAmI bhUmi para ghaNo bhaya ApavA lAgyA. te devonuM AvuM vikarALa svarUpa joi prabhue kAMika hasI potAnuM dhanuSya lIlAmAtramAM paNacha upara caDAvyuM. namatA dhanuSyanA dusaha kaMkArathI siMhAdika prANIo trAsa pAmI gayA. pachI prabhue dhanuSane kheMcI pharIvAra daDha rIte AsphAlita karyuM. eTale temAMthI nIkaLatA agni vaDe aMdhakAranA samUha dUra thaI gayA. te samaye keTalAkane AkAzamAM ane keTalAkane bhUmi upara pragaTa thayelA joI prabhue hasatAM hasatAM kahyuM ke, "have badhu sAruM thaze." evuM kahIne prabhue dhanuSa upara pRthvI, parvata ane sAgarano uddhAra karavAmAM samartha evuM amogha vAyavyAstra sAdhyuM. kAna sudhI kheMcI te bANa prabhue tatkALa choDyuM. temAMthI evo pavana utpanna thayo ke jethI devonAM vimAno rUnI jema UDI UDIne kyAMnAM kyAM jatAM rahyAM. "jagatmabhunI evI apAra zakti che. te vAyuthI paraspara athaDAyelA vimAno pralayakALanA meghanI jema zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 225
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgArAnI vRSTi karavA lAgyA. pachI bhagavAne mohanAstra nAme eka bIjuM bANa choDyuM. tethI sarva devo cetana rahita thaine pRthvI para ALoTavA lAgyA. te bANajanita taMdrAthI tene jonArA pakSIo, mAnavo, devatAo paNa sarve sthira thai gayA. prabhunA AvA parAkramanI hakIkata jANI indra saudharma devalokamAMthI nIce AvI namIne prabhunI A pramANe stuti karavA lAgyA. 'he svAmI ! vizvamAM sArarUpa, jagatano uddhAra karavAmAM samartha, anaMtavIryavALA ane dursTa bhujAnA baLavALA he bhagavaMta ! Apa jaya pAmo. he nAtha ! Apa lokane alokamAM nAMkhavAne, merugirine aMgUThAthI upADavAne ane AkhA vizvano viparyaya karavAne samartha cho. he jagatanA svAmI ! sura, asura, manuSya ane nAgakumArothI temaja amArA jevAthI paNa ApanuM baLa sahana thai zake tema nathI. he svAmI ! ApanI pravRtti sarva jagatanI rakSAne mATe ja che. te chatAM hamaNAM Avo samAraMbha kema Adaryo che ? A bicArA ajJAnI devatAo ApanA krodhane sahana karI zake tema nathI. mATe he nAtha ! have vegathI astrone saMharI lyo. Apa ja vizvanA brahmA cho ane Apa ja jagatanA harSane mATe cho. AvI indranI stuti sAMbhaLI prabhue satvara baMne astro saMharI lIdhAM. tethI tatkALa saceta thayelA te devo prabhune ane indrane joine lajjA pAmI gayA. nIcuM mukha karIne rahelA te devone indre upahAsyathI kahyuM, 'ahA ! tame tamAruM ceSTita joi lIdhuM ? are, durAgrahI devatAo ! A svAmI jagatane pUjanIya ane jagatanA AdhAra che, mATe namIne tame kSamAnI prArthanA karo. e svAmI svabhAvathI ja jagatanA rakSaNamAM sadA tatpara che. tethI tamAruM paNa rakSaNa karaze. tame aparAdha karanArA chatAM paNa tamone abhaya karanArA thaze. indranAM AvAM vacana sAMbhaLI lajjA ane vinayathI namra evA te devo kAyAthI ALoTatA prabhune namI, namravANI vaDe A pramANe kahevA lAgyA; he svAmI ! ame pApIoe ApanuM satva jovA mATe A AraMbha karyo hato. amane dhikkAra che !' A pramANe kahI bhagavaMtanA caraNane mastaka para lagADI devatAo temane ja zaraNe gayA. prabhue temane sAMtvana ApyuM. kema ke prabhu vizvanI sthiti karanAra ane vizva sthitine pALanAra che.' pachI zrI neminAtha prabhu devoe karelA te mAyAnagaramAM AvI potAnA baMdhu rAma, kRSNa tathA anAdhRSTine snehathI AliMgana karI parama harSa pAmyA. pachI indre kahyuM, 'he svAmI ! amArA upara anugraha karI zatruMjyAdi tIrthonI yAtrA karAvo ane amane zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 226
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAro." A pramANe kahI prabhunI anumati thavAthI tatkALa banAvelAM vimAno vaDe sarva devatAonI sAthe prabhune laine indra zatruMjayagirie AvyA. tyAM AvIne svAmInA AdezathI manane pUrNa bhAvita karatA Indra pUrvanI jema potAnuM sarva kartavya karyuM ane sthAvara ane jaMgama evA prabhunI pUjA karI. pachI prabhune baMdhuvargasahita dvArikAmAM mUkI, temanA pitAne sarva vRttAMta jaNAvI harSa pAmatA indra svargamAM gayA. vizvane AnaMda ApatA prabhu sura, asura tathA rAma-kRSNathI sevAtA sukhe rahevA lAgyA. eka vakhata nArade batAvelI rUkima rAjAnI bahena rUkmiNIne kRSNa potAnA bhajavIryathI harI lIdhI. jAMbavAna nAmanA khecaranI jAMbavatI nAmanI putrI gaMgAmAM hAtI hatI. tene tenA pitAne jItIne harI lIdhI ane te baMnene teo paraNyA. te sivAya lakSmaNA, susImA, gorI, padmAvatI ane gaMdhArI e pAMca mukhya strIone paraNyA. AthI prathamanI satyabhAmA sahita sarva maLIne kRSNane A ATha mukhya paTTarANI thaI. * droNAcAryano meLApa : dhRtarASTranA so putro, pAMca pAMDavo ane sArathIputra karNa e sarve ekaThA thaI haMmezAM khelatA hatA. chala karavAmAM catura evo duryodhana khelavAmAM saraLa hRdayavALA pAMDuputrone haMmezA Thagato hato. svabhAvathI baLavAna evo bhIma kauravonI pratyakSa mAyA joi teone kUTato ane potAnA baLa vaDe teone trAsa pamADato hato. teo chaLa karI bhIma UMghI jato tyAre tene bAMdhIne jaLamAM nAkhI detA, paNa jayAre bhIma jAgato tyAre atidurmada thaI baMdhananA doraDAone toDI nAkhato. duryodhana krodhathI haMmezAM bhImano tiraskAra karato ane bhIma paNa sadA bhujA dabAvIne teno parAbhava karato hato. duSTabuddhivALo duryodhana bhImane bhojanamAM viSa Apato, paNa tenA puNyayoge te amRta thai jatuM hatuM. duryodhana bhImane mATe je je upadrava karato te te kupAtramAM ApelA dAnanI jema vyartha thaI jatA hatA. A so kaurava, pAMca pAMDavo ane sUtaputra karNa e sarvee pitAnI AjJAthI kRpAcArya nAmanA guru pAsethI sarva vidyA saMpAdana karI. teomAM prajJAguNathI karNa ane arjuna vizeSa zIkhyA. tethI kUTaza evo duryodhana temanI upara niHzaMkapaNe dveSa karavA lAgyo. eka vakhate teo anadhyAyanA divase krIDA karatA hatA. te samaye temano kaMduka (daDo) eka moTA khADAmAM paDI gayo. tene bahAra kADhavAmAM sarve nirupAya thayA. tevAmAM azvatthAmA nAmanA putra sahita dhanurvetAomAM agresara evA droNAcArya tyAM 1. sthAvara prabhu te pUrve sthApelI zrI neminAthajInI pratimA ane jaMgama prabhu te gRhasthAvAsamAM vartatA prabhu pote. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 227
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI caDyA. temaNe kumArone pUchyuM ke, 'tame A khADAnI AsapAsa ekaThA thaine kema UbhA cho ?' teoe kahyuM ke, 'A kUvAmAM amAro krIDAkaMduka (Ball) paDI gayo che.' te sAMbhaLI droNe eka pachI eka bANo parovIne kaMdukane khADAmAMthI bahAra kADhyo. temanI AvI (kaLA) hastalAghavatA jANI bhISme kRpAcAryanI AjJAthI dhanurveda zIkhavavAne mATe sarva rAjakumAro droNAcAryane arpaNa karyA. teomAM karNa vadhAre hoziyAra thayo ane indraputra arjuna tenAthI paNa vadhAre pravINa thayo. te badhA kumAromAM vinayamAM, vikramamAM ane zauryamAM sarvathI adhika joine droNe arjunane bahumAna ApavA mAMDyuM. eka vakhate ziSyonI sAthe yamunA nadImAM AnaMdapUrvaka 2matAM droNAcAryano eka paga koi jalajaMtue AkarSyA. jo ke droNAcArya paga choDAvavA zaktimAna hatA. tathApi ziSyono vinaya jANavAnI icchAe teoe moTe svare pokAra karyo. te sAMbhaLyA chatAM sarve udAsIna thaine besI rahyA, tyAre indraputra arjuna doDIne Avyo. tenuM AvuM satva joi 'AnI upara bIjAo dveSa karo nahIM ane tene paNa garva thAo nahIM' evuM dhArI droNe tenI prazaMsA karI nahIM. paraMtu ekAMtamAM droNe arjuna pAse evI pratijJA karI ke, 'tArA vinA bIjAne huM saMpUrNa dhanurvidyA zIkhavIza nahIM.' gurubhakta ekalavya : e samaye ekalavya nAme eka bhIlano putra hato. teNe droNAcArya pAse dhanurveda zIkhavavAnI prArthanA karI. paNa nIca jAtine lIdhe te nItivAna chatAM droNaguru pAsethI dhanurveda meLavI zakyo nahIM. sAkSAt gurunA abhAvathI te ekalavye mATInI droNagurunI mUrti karI eka vRkSataLe tene sthApita karI ane tenI sAkSIe dhanurvidyAno abhyAsa karavA mAMDyo. evI rIte gurubhaktipUrvaka abhyAsa karatAM te gurubhakta ekalavyane bANa vaDe vRkSonAM patromAM vicitra prakAranI AkRtio pADI zake tevI hastalAdhavatA prApta thai. eka vakhata pharato pharato arjuna droNagurunI sAthe tyAM Avyo. ekalavyanuM tevA prakAranuM patrachedana joi arjune potAnA guru droNAcAryane kahyuM ke, 'tame pratijJA karI hatI ke tArA vinA bIjA koine huM dhanurveda zIkhavADIza nahIM. to A kyAMthI ? droNe vismayathI kahyuM, 'he arjuna ! mAruM kaheluM khoTuM nathI. devamAM ke manuSyomAM A koi navIna thayo che. ema huM dhAruM chuM. AvI dhanurkaLA jANanAra koi sura ke asura game te ho. te mane pratyakSa thai potAno udyama batAvo.' AvA droNagurunAM vacana sAMbhaLI dhanuSya ane bhAthAne dhAraNa karato ekalavya vanamAMthI tyAM Avyo ane sAkSAt AvelA potAnA gurune praNAma karI potAnuM nAma kahyuM. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 228
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ droNe pUchyuM : "tArA vidyAguru koNa che ?' ekalavya kahyuM : "mArA guru prasanna evA droNAcArya che." "e droNa kyA ?" ema droNAcArya manamAM ciMtavavA lAgyA. te samaye e dhanurdhArI ekalavya pUrva vRttAMta kahI droNAcAryanI mRttikAmaya mUrti batAvI. tyAM potAnI pratimAne joine "A arjunathI zreSTha na thAo' evuM dhArI, droNe gurudakSiNAmAM teno jamaNo aMgUTho mAMgI lIdho. ekalavya harSathI potAno te aMgUTho kApI ApIne bhaktithI gurune namaskAra karyo. pachI teNe niHzaMka thaine aMgulI vaDe dhanurvedano abhyAsa karavA mAMDyo. amugdha buddhivALA droNe arjunane rAdhAvedha ane bhIma tathA duryodhanane gadAyuddha zIkhavyuM. nakula, sahadeva ane yudhiSThira astravidyAmAM nipuNa thayA ane azvatthAmA potAnA tejathI karNa ane arjuna jevo thayo. * pAMDavo temaja kauravone paraspara iSyabhAva : koika samaye droNAcAryanI AjJAthI bhIkhe putronI yuddhakaLA jovA mATe mAMcAnI racanA karAvI. temAM dhRtarASTra, droNa ane bhISma vagere AvIne beThA. pachI dharmakumAra yudhiSThira vagere sarva astradhArI kumAro tyAM AvyA. sarva zastromAM catura ane raNaraMgavALA teoe potAno abhyAsa batAvI lokone vismaya pamADyo. e avasara pAmIne paraspara virodha karatA bhIma ane duryodhanane droNanA kahevAthI azvatthAmAe aTakAvyA. pachI droNagurue daSTithI prerelo mahAvIra arjuna bhujAsphoTa vaDe AkAzane gajAvato ane mAMcaDAonI bhIMtone phADato Ubho thayo. arjune bANo evI rIte choDyA ke jethI sUryanA rathanA azvo paNa trAsa pAmyA ane AkAza graha vagaranuM zUnya thaI gayuM. pachI arjune karelo rAdhAvedha ane vRkSanA patranI madhyamAM karela citralekhana joi sarva rAjAo prazaMsA karatA harSathI mastaka dhuNAvavA lAgyA. arjunanI AvI prazaMsA sahana na thavAthI duryodhane bhUsaMjJA vaDe karNane UbhA thavA sUcavyuM. eTale te kopasahita gADha meghanI jema garjanA karato mAMcA uparathI Ubho thayo ane pachI dhanuSyane dhrujAvatA ane atyaMta bhujAsphoTa karatA kaNe potAnI dhanurvidyAmAM hastalAghavatA maMDapamAM maLelA rAjAone batAvI. tenA AvA zIdyavedhIpaNAthI saMtuSTa thayelA duryodhane arjunanA vairI te karNane caMpAnagarI ApI. tevAmAM tyAM sUta sArathI Avyo. kaNe pitRbhaktithI tene namaskAra karyo. te rAjAnI pAse AvIne beThA. te vakhate baLavAna bhIma sahita krodha pAmelA arjune duryodhanane kahyuM ke, "A hIna AcAravALA karNane te caMpAnagarI kema ApI ? he kulAdhama ! huM tAro te anyAya zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 229
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahana karIza nahIM.' A pramANe kahI dhanuSya sajja karI te baMne yuddha mATe taiyAra thayA. eTale duryodhana, karNa ane tenA pakSanA bIjA rAjAo paNa utkaMThita hoya tema yuddha mATe taiyAra thayA. "AmanA yuddhAraMbhathI traNa jagatane kSobha na thAo' ema vicArI droNAcArye uThIne teone raNamAMthI aTakAvyA. pachI dhRtarASTra karNanA kuLa viSe sUtane pUchyuM. eTale teNe gaMgAnA pravAhamAM AvelI peTImAMthI karNanI prAptino sarva vRttAMta kahyo. vaLI kahyuM ke, sUrya AvIne svapnamAM kahI javAthI huM e parAkramI putrane harSathI laI Avyo ane mudrAnA akSarathI, "e kuMtIno putra che' evuM mArA jANavAmAM AvyuM. A kumAra peTImAM karNa = kAna nIce bhujadaMDa rAkhIne sUto hato, tethI meM tenuM karNa evuM nAma pADyuM. sUtanAM AvA vacana sAMbhaLI dhRtarASTra khuzI thayA ane pAMDavo upara aMtaramAM matsara dhAraNa karatA karNane putra sahita sAthe laI dhRtarASTra potAnA ghera gayA. pAMDurAjAe temanA paraspara thatA matsarano nAza karavAnI icchAthI dhRtarASTranA kumArone kuzasthalanagara Adi deza vaheMcI ApyA. eka vakhate pAMDu rAjA sabhAmAM beThA hatA. tevAmAM chaDIdAra sAthe khabara kahevarAvIne drupada rAjAno eka dUta sabhAmAM Avyo. teNe namaskAra karIne jaNAvyuM ke, svAmI ! kAMpilyapuranA drupada rAjAne culanI rANInA udarathI janmelI draupadI nAme eka putrI che. te dhRSTadyumnanI nAnI bahena thAya che. tenA svayaMvaramAM sarve dazAI, rAma, kRSNa, damadata, zizupAla, rUmI, karNa, duryodhana ane bIjA rAjAone tathA mahAparAkramI kumArone rAjAe dUto mokalIne teDAvyA che. teo hAla tyAM jAya che. mATe A devakumAra jevA pAMcakumArone sAthe laine tame paNa e svayaMvara maMDapane alaMkRta karo.' te sAMbhaLI tatkAla pAMDu rAjA pAMcakumAro ane moTI senAne sAthe lai vAjiMtro vagaDAvato kAMDilyapura tarapha cAlyA ane nagara samIpe AvyA. putrasahita pAMDu rAjAne AvelA jANIne drupada rAjAe ati harSa vaDe moTA utsavathI purapraveza karAvyo. svayaMvara maMDapamAM ghaNA tejasvI rAjakumAro AvI AvIne pota-potAne yogya siMhAsana upara besavA lAgyA. pAMca kumArothI alaMkRta pAMDu rAjA paNa tyAM beThA. * draupadIno svayaMvara - arjunano rAdhAvedha : te samaye snAna karI vItarAganuM pUjana karIne AvelI ane hAthamAM varamALAne dhAraNa karatI draupadI svayaMvara maMDapamAM AvIne eka staMbhanI pAse pitAnI AgaLa UbhI rahI. pachI drupada rAjAnI AjJAthI chaDIdAra eka dhanuSya lAvI rAdhAvedhanA staMbhanI pAse mUkIne sarva rAjAone kahevA lAgyo, "he sarva rAjAo ! sAMbhaLo. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 230
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ A staMbhanA agrabhAga upara adbhUta cakra che. vAma ane dakSiNa bhAgamAM tenA bAra ArAo bhamyA kare che. tenI nIce A ghIno bharelo tAvaDo rAkhelo che. tenI aMdara pratibaMbita thayelA cakra upara goThavelI rAdhAnA pratibiMbane joi, bANa vaDe cakrane bhedI je koi rAdhA (pUtalI)nA vAmanetrane vIMdhe, te kumAra potAnA bhAgyabaLe rAdhAvedhanI pratijJAvALI drupadakumArIne paraNe. te sAMbhaLI keTalAka to dhanuSya dharavAmAM ja asamartha thayA, koi dharIne AropaNa karI zakyA nahIM ane keTalAka rAjAo to potAnI azakti jANIne jemanA tema besI ja rahyA. te samaye arjune baLavAna bhImasenanI sAthe siMhanI jema maMca upa2thI UtarI prathama kSetradevatAne namaskAra karyo. jyAre arjune hAtha vaDe dhanuSya upADyuM te vakhate bhImasena UMcA hAtha karI dipatio pratye bolyo, 'he zeSanAga ! tuM sarva pRthvInA bhArane dharI rahyo chuM. mATe dRDha raheje ane indra, agni, yama, naiRtya, varUNa, vAyu, kubera, izAna ane brahma vagere sarve tame vizvanI sthitimAM parAyaNa thai sthira rahejo. kAraNa ke hamaNAM mAro anujabaMdhu dRDha dhanuSyanA dhvanithI ane caraNanyAsathI dhanuSyane namAvaze. te avasare arjune baLathI kaDakaDATa zabda karatA dhanuSa caDAvyuM. karNane badhira kare tevA te dhanuSyanA niSThura zabdathI kAyara puruSo to pRthvI para sUi gayA ane bhIru puruSo ekadama trAsa pAmI gayA. pachI tapAvelA ghInA kaDAhamAM diSTa rAkhI cakranA ArAmAM rAdhA (pUtaLI)nI kIkIne joine tatkALa arjune bANa choDyuM. jethI vismaya sAthe rAdhAno vedha thayo. te vakhate devatAonA samUhe jaya jaya dhvani ane duMdubhinA nAdathI mizrita puSpanI vRSTi karI. tatkALa draupadIe anurAgasahita AvIne vegathI arjunanA kaMThamAM varamALA AropaNa karI. te vakhate e varamALA pAMcarUpe thaine pAMce pAMDavonA gaLAmAM AvI. te joine bhISma lajjA pAmyA, drupada rAjAe mastaka nIcuM karyuM ane sarva vismayathI joi rahyA. tevAmAM koi cAraNa muni tyAM AvI caDyA. eTale 'A pAMcAlIne pAMca pati kema thayA ?' ema kRSNa pramukha rAjAoe te cAraNa munine pUchyuM. tyAre teo bolyA, 'pUrva janmamAM upArjana karelA karmathI A draupadIne pAMca pati thayA che. temAM zuM Azcarya che ? karmanI gati viSama che. teno pUrvabhava tame sAMbhaLo, ema kahI munie vistArathI teno pUrvabhava kahyo. te A pramANe draupadIno pUrvabhava : * ahIM caMpAnagarImAM sAgaradatta nAmanA zeThanI subhadrA nAmanI strInA udarathI sukumAlikA nAme eka putrI thai hatI. yauvanavayamAM AvatAM jinadatta zeThano putra zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 231
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAgara tene paraNyo. rAtrie tenI sAthe zayAmAM sUvA gayo. te vakhate pUrvakarmanA yogathI tenA sparza vaDe sAgara aMgArAnI jema baLato kSaNavAra mAMDa mAMDa rahyo. pachI jayAre te UMghI gaI tyAre tene sUtI mUkIne sAgara nAsIne potAne ghera cAlyo gayo. jAgRta thatAM sukumAlikAe patine joyo nahIM eTale te atyaMta rudana karavA lAgI. teno tyAga karavAno hetu zarIranI agana che. te jANI sAgaradatte potAnI putrIne dAnAdi kAryamAM joDI daIne ghera rAkhI. kALa pasAra thaye sukumAlikAe vairAgyathI gopAlikA AryAnI pAse cAritra aMgIkAra karyuM ane cotha, chaThTha, aThThama vagere tapasyA karavA mAMDI. eka vakhate te sukumAliko sAdhvI grISmaRtumAM udyAnamAM jaI sUryanI sAme dRSTi rAkhIne AtApanA sahana karavAno AraMbha karatI hatI. tyAM devadattA nAme eka rUpagarvitA gaNikA pAMca puruSo vaDe svIkAra karAyelI tenA jovAmAM AvI. tene jotA saMbhoganI icchA jenI saMpUrNa thaI nathI evI sukumAlikAe evuM niyANuM karyuM ke, "A tapazcaryAthI A gaNikAnI jema huM paNa pAMca pativALI thauM." pachI ATha mAsanI saMlekhanA karI niyANAnI AlocanA karyA vagara te mRtyu pAmIne nava palyopamanA AyuSyavALI saudharma devalokamAM devI thaI. tyAMthI cyavIne te sukumAlikA A draupadI thayela che ane pUrvanA niyANAthI tene A bhavamAM pAMca patio thayelA che. to ahIM Azcarya zuM che ? munie A pramANe kahyA pachI AkAzamAM "sAdhu sAdhu" evI vANI thaI. eTale kRSNa Adi paNa "A pAMca pati thayA te yukta che" ema kahevA lAgyA. pachI svayaMvaramAM AvelA rAjAo ane svajanoe karelA mahotsavathI pAMDavo draupadIne paraNyA. te pachI pAMDu rAjA te sarva dazAhane, kRSNane ane bIjA rAjAone jANe vivAhane mATe ja bolAvyA hoya tema gauravathI potAnA nagaramAM laI gayA. * arjunanuM paradezagamana : eka vakhata yudhiSThira draupadInA AvAsamAM beThA hatA tevAmAM svecchAe pharanArA nArada tyAM AvI caDyA. yudhiSThire temanI yogya pUjA karI eTale tenI bhaktithI prasanna thai bIjA pAMDavone bolAvI nArade evI maryAdA bAMdhI ApI ke, 'tamAre vArA pramANe draupadInuM sevana karavuM. temAM eka puruSa draupadI sAthe gharamAM hoya ane jo bIjo Avaze, to te bAra varSa sudhI tIrthavAsI thaze. arthAt teNe bAra varSaparyaMta paradeza javuM paDaze. Ama nakkI karyA bAda keTalAka samaye eka prasaMga banyo. eka zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 232
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ vakhata yudhiSThira draupadInA AvAsamAM hatA, te samaye arjuna ajANatAM tyAM AvI caDyo. tethI satya pratijJAvALA teNe tarata ja tyAMthI pAchA pharIne paradezagamana karyuM. aneka tIrthomAM jinezvarane harSathI namato namato te anukrame vaitADhayagiri para Avyo. tyAM teNe AdIzvara prabhune vaMdana karyuM. tyAM koI duHkhI vidyAdhara joyo. tethI arjune pUchayuM ke, "tame zoka sahita kema cho ?' tyAre te bolyo, "vaitADhyagirinI uttarazreNImAM rahenAro maNicUDa nAme huM rAjA chuM. hemAMgade AvIne baLAtkAre mane rAjyathI dUra karyo che." te sAMbhaLI dhanurdhArI arjune tenA racelA vimAnamAM besI, tyAM jaI baLa vaDe hemAMgadane jItIne punaH maNicUDane rAjaya upara sthApana karyo. hemAMgada ane maNicUDa vagere vidyAdharoe harSathI sevelo arjuna keTaloka kAla tyAM rahIne pachI AgaLa cAlyo. te vidyAdhare racelA vimAnamAM besI aSTApadAdi tIrthomAM tIrthakarone namana karato, arjuna zrI giranAra tIrtha upara Avyo. * giranAranA hastipada kuMDanA mAhAbhya upara durgadhAnI kathA : A tarapha zrIpura nAmanA nagaramAM pahelA pRthu nAme kSatriya hato. tene durgadhathI vikhyAta evI durgadhA nAme putrI hatI. pRthue ApelI te kanyAne somadeva paraNyo. paraMtu tenI durgadhathI kaMTALo pAmIne somadeva gupta rIte koI ThekANe cAlyo gayo. patinA dveSathI te putrI mAtA-pitAne paNa dveSanuM pAtra thaI paDI. "vanitAo prAyaH patinI prIti vaDe ja sarva ThekANe pUjAya che. jyAre sarva sthAne teno parAbhava thavA lAgyo, tyAre te rAtre potAnuM ghara choDIne potAnAM duSkarmono nAza karavA mATe te durgadhA paNa aneka tIrthomAM pharavA lAgI. paraMtu koI prakAre tenAM pUrva karmono kSaya thayo nahIM. tethI durgadhAe atiduHkhathI samudramAM jhaMpApAta karIne maravAnI icchA karI. te vicArathI te araNyamAM cAlI jatI hatI. tyAM eka varlDaladhArI jaTIla tapasvIne joine te namI. te tApasa muni paNa tenI durgadhathI vimukha thaI gayA. te joi teNe te tApasane kahyuM ke, "he muni ! tamArA jevA mamatArahita tApasa paNa jyAre mArAthI vimukha thaI jAya tyAre mAruM pApathI rakSaNa koNa karaze ?' tApasa bolyo, "vatsa ! ahIM amArA kulapati che. te tane upAya batAvaze, mATe bhaktithI tenI pAse jaIne tuM tArA duHkhanI vAta kahe." A pramANe sAMbhaLI te tApasanI pAchaLa pAchaLa durgadhA cAlI. * hastIpada kuMDanA jaLathI durgadhAnI durgadha dUra : anukrame zrI RSabhadeva prabhunuM dhyAna karatA eka jaTIla tApasane dekhI tenI pAse jaIne teNe praNAma karyo. tenI durgadhathI gurue paNa potAnI nAsikA jarA vAMkI karI. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 233
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI darbhanA Asana para beThelI te durgadhAne kulapatie kahyuM, "he vatsa ! tuM duHkhI kema jaNAya che ? temaja tArA zarIramAM AvI durgadha kema che ? ane tuM ahIM kema AvI che?" te sAMbhaLI azrune lUchIne durgadhA bolI, "he munivarya! mArA pUrvabhavanAM kukarmano A sarva vilAsa che. ema huM jANuM chuM. bAlyavayathI mAMDIne duHkhArUM evI mane mArA patie paNa durgadhathI choDI dIdhI. tyArathI huM badhA tIrthomAM bhaNuM chuM. to paNa adyApi te karmono kSaya thayo nathI. he RSIzvara ! dharmanA dAnathI tame sarva prANIonA AdhAra cho, mATe mane pUrvanA pApathI mUkAvIne A saMsArasAgaramAMthI tAro. te sAMbhaLIne muni bolyA, "vatsa ! mArAmAM tenuM jJAna nathI, tathApi tuM zatruMjayagirinA madhyamAM thaIne revatAcale jA. tyAM kevalI bhagavaMte batAvelA gajendrapadakuMDamAMthI jaLa lAvI karmanA kSaya mATe snAna kara.' A pramANe sAMbhaLI cittamAM prasanna thaI durgadhA te tApasanA caraNamAM praNAma karI manamAM puMDarIkagirinuM ane raivatAcalanuM dhyAna karatI cAlI. eka nizcayathI nitya cAlatI durgadhA keTalAka divase zatruMjayagiri upara AvI. tyAM zrI RSabhadeva bhagavaMtane praNAma karyA. pachI te girine pradakSiNA karIne tyAMthI pUrvanA azubha karmano saMcaya dUra karavA mATe vegathI vaitavAcala tarapha te cAlI. zubha bhAvanAvALI te strI uttara taraphanA pagathiyAnA mArgathI raivatAcala upara caDI ane hAthIpagalA nAmanA kuMDa pAse AvI. paraMtu durgadhIpaNAthI te zrI arihaMta prabhunA caityamAM ane kuMDamAM praveza prApta na karI zakI. AthI te temAMthI pANI bahAra lAvIne pratidina snAna karavA lAgI. evI rIte snAna karatAM sAta divase tenuM durgadhapaNuM dUra thayuM ane zubha gaMdhayukta zarIravALI banI, tyArabAda te pUjA karavA mATe jinamaMdiramAM gai. * durgadhAno pUrvabhava : te vakhate arjuna tyAM hato. teNe prabhunI pUjA karyA pachI bahAra AvatAM munie kahelo teno pUrvabhava A pramANe sAMbhaLyo, "he vatsa tuM pUrvabhavamAM brAhmaNanA kuLamAM utpanna thaI hatI. te vakhate koI zvetAMbara munino te upahAsa karyo hato. hA ! hA ! A zvetAMbara munio vanamAM rahe che, snAna karatA nathI tethI teo potAnA zveta vastrane ulaTAM malina kare che. evuM kahI mukha maraDatAM ane hAthane kaTi upara tADana karatAM te je kukarma upArjana karyuM, tenuM je phaLa te bhogavyuM te sAMbhaLa. tuM tyAMthI mRtyu pAmyA pachI narakamAM gai, tyAMthI zvAnanI yonimAM pachI caMDAlanA kuLamAM utpanna thaI. pachI gAmanI DukkarI thaI. evI rIte duSTabhavomAM ghaNuM paribhramaNa karI anukrame A bhavamAM tuM manuSya thai. paraMtu nAmathI ane pariNAmathI durgadhA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 234
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ thai. zreSTha ane yogIone paNa pUjya evA zrI jinezvaradevanI mudrAne dhAraNa karanArA munionI niMdA karavI yogya nathI. he durgaMdhA ! A tIrthanA prabhAvathI keTalAMka karmone khapAvatAM tane bodhibIja prApta thayela che, to have A tIrthanI vizeSa sevA kara ke jethI tArA saMsArano kSaya thAya. A pramANe kahI te muni virAma pAmyA. eTale durgaMdhAe ane arjune harSa pAmI prabhune ane munine vaMdanA karI, potAnA AtmAne dhanya mAnato arjuna te tIrthamAM zubhabhAvanAthI maNicUDa nAmanA mitranI sAthe traNa divasa sudhI rahyo. te avasare kRSNane khabara maLyA ke, 'pAMDukumAra arjuna raivatAcaLa para AvelA che.' eTale teNe harSathI tyAM AvI 5raspara prItinI vRddhi mATe potAnI bahena subhadrA arjuna sAthe paraNAvI. tyAMthI arjuna pharIne zatruMjaya tIrtha upara gayA ane tyAMthI naMdivardhanagiri upara tathA aSTApada tIrtha para jaine bAra varSamAM bAkI rahelAM varSa tIrthayAtrAmAM nirgamana karyA. e pramANe potAnI pratijJA pUrNa karIne bAra varSa bAda ghaNA vidyAdharonI sAthe te hastInApuramAM AvyA. tyAM AvatAM ja arjune sAMbhaLyuM ke, 'maNicUDa vidyAdharanI bahena prabhAvatIne koi baLavAna vidyAdhara baLAtkAre harI gayo che.' te sAMbhaLatAM ja baLavAna pArtha maNicUDane sAthe lai AkAzamArge cAlyo ane tyAM jai te vidyAdharane haNIne prabhAvatIne zIghra pAchI lai Avyo. yudhiSThirane rAjya arpaNa : A kAryathI arjunanuM vizeSapaNe abhinaMdana karIne pachI pAMDu rAjAe yudhiSThirane potAnAM rAjya para sthApita karyA. te dharmaputranI AjJAthI parAkramavALA bhImAdi cAre baMdhuo cAre dizAomAM jai sarvatra vijaya meLavIne pAchA AvyA. pAMcAlI (draupadI)ne pAMce pAMDavothI siMha jevA parAkramI pAMca putro thayA. rAjA yudhiSThiranI sAthe cAre baMdhuo vinayathI vartatA hatA. Ama, te pAMce pAMDavono kALa sukhapUrvaka pasAra thato hato. yudhiSThire karela pratiSThA mahotsava ane amArInI udghoSaNA : te pAMDavo uparanI prItithI maNicUDe vidyAnA baLa vaDe indra sabhA jevI eka navI sabhA racI ApI. temAM maNimaya staMbho hovA chatAM arUpI AtmAnI jema jANe staMbha ja na hoya tema dekhAtuM hatuM. te sabhAmAM ratnanI kAMtithI bhUmi aneka varNavANI jaNAtI hatI. devatAne priya apsarAo jevI ratnamaya pUtaLIo banAvI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 235
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatI. AvI sabhA racIne temAM suvarNanA siMhAsana upara prItivaDe yudhiSThirane besADI maNicUDe potAnI mitratA saphaLa karI. pachI yudhiSThire zrI zAMtinAtha prabhuno suvarNamaya navIna prAsAda mUrti sahita karAvyo. pUrve zrI zAMtinAtha prabhunA traNa kalyANako A nagarImAM thayela hovAthI te dharmadAyaka hastInAga nAme tIrtha thayuM. te jinamaMdirano yudhiSThire bhavya pratiSThA mahotsava karyo. te mahotsavamAM darzAha, rAma, kRSNa ane drupada ItyAdi aneka rAjAone yudhiSThire teDAvelA hovAthI te sarva tyAM AvyA. maNimaya sabhAnA staMbhamAM pratibiMbata thaine te sarva rAjAo beThA hatA. tyAre yudhiSThire bolAvelo duryodhana paNa baMdhu sahita tyAM Avyo. te vakhate maNimaya siMhAsana para beThelA yAdavone ane pAMDavone siMhAsana taddana svaccha hovAthI jANe AkAzamAM addhara hoya tema dekhI duryodhana vismaya pAmI gayo. nIlamaNimaya jamInamAM jaLanA bhramathI vastrane saMkocatA, sphaTikamaNinI bhUmi joI AkAzanI zaMkAthI ThekatA, maNimaya bhIMta sAthe tyAM bhIMta nahIM hoya ema jANI athaDAtA ane mukhya mukhya kRtrima pratimAo para bhrAMti dharatA suyodhanane joI sarva sabhAjano te avasare hAsya karavA lAgyA. tethI araNInA vRkSanI jema ane sUryakAMta maNinI jema bahArathI zItaLa paNa aMdara krodhAgni vaDe yukta duryodhane te mahotsava jema tema pUro karyo. sarva dharmanuM mULa ahiMsA che" evuM jANI dharmaputre potAnA rAjayomAM ahiMsAnI udghoSaNA karAvI. evI rIte AnaMdapUrvaka pratiSThAno mahotsava karIne dharmarAjAe cAraNa munione, anya munione ane sarva rAjAone puSkaLa dAnathI bhakti karIne visaryA. duryodhanane paNa baMdhu sahita vastra-ratnAdikathI atizaya satkAra karIne rajA ApI. eTale te potAnAM nagaramAM Avyo. pachI aMtarleSathI potAnA pitAne ane zakuninAmAne bolAvIne teNe A pramANe kahyuM, "A pAMDavo bAlyavayathI ja kapaTamAM catura che. temaja teo bahArathI madhuravANI bole che paNa aMtaramAM atyaMta krUra che. huM sabhAmAM gayo tyAre te garviSTha pAMDavoe ane balarAma tathA kRSNa mAro upahAsa karyo che. tethI huM sazalya thaine adyApi atyaMta dubhAuM chuM. "chalathI ke baLathI zatrune sAdhya karavo' evI nIti che. tethI game tema karIne mArA kopanI zAMtine mATe huM pAMDavonuM rAjaya harI laiza. * duryodhananuM kapaTa : A pramANe kahIne pAMDavonI spardhAthI duryodhane zilpIone bolAvIne koTI dravya kharce eka navIna ramaNIya sabhA banAvI. pachI te sabhA batAvavAne mATe kautukI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 236
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ duryodhane dazAI, pAMDava ane rAma, kRSNane dUta mokalIne bolAvyA. temAMthI jema jema AvatA gayA tema tema teonI sAme jai, kRtrima mAna ApI ane yogyatA uparAMta dAna ApI sarvane vazIbhUta karavA lAgyo. teNe bhojanAdikathI, vanakrIDAthI tathA jalayaMtrothI ane kutUhalothI pAMDavone vaza karIne pachI dhUta ramavA mATe bolAvyA. te vakhate dharmavettA vidure temane aTakAvyA. to paNa rAjA yudhiSThira karmayoge jugAra ramavAthI virAma pAmyA nahIM. jo ke pAMDavo sarva rIte catura hatA, to paNa viparIta devane lIdhe kapaTathI divya pAsA vaDe ghUta ramanArA kauravonuM chala jANI zakyA nahIM. satkarmanI hAnine lIdhe, anukrame azva, hAthI, ratha, grAma ane nagara tathA chevaTe rAjya paNa yudhiSThira hArI gayA. chelle yudhiSThire draupadIne paNamAM mUkyAM, to tene paNa hArI gayA. "aho ! AvA vidhine dhikkAra che." * pAMDavone vanavAsamAM javAno duryodhanano Adeza : durbuddhi duryodhane bIjuM badhuM potAne svAdhIna karI lai pachI draupadIne lAvavA mATe duHzAsanane mokalyo. "he kRSNA ! tane paNa pAMDavo hArI gayA che, mATe have tuM mArA utsaMgamAM besa ane tane viTaMbanA karanArA pAMDuputrone choDI de." A pramANe bolato duHzAsana tenA gharamAM gayo. AvAM tenAM vacana sAMbhaLI draupadIe nAsavA mAMDyuM. paNa duHzAsana tene keza vaDe pakaDIne haThathI sabhAmAM lAvyo. te vakhate tyAM bhISma, droNa ane vidura ityAdi vaDIlone beThelA joi apamAnathI lajjA pAmatI te satInI krodha vaDe, "re durAcArI ! kulAMgAra ane nirlajja duHzAsana ! AvuM kukarma karavAthI tArAM astro vyartha thaI jaze." AvI zApavANI sAMbhaLyA chatAM paNa madonmatta evA du:zAsane amarSa vaDe tenA nitaMba uparathI vastro kheMcavA mAMDyA. duHzAsane jema jema tenA vastro kheMcI levA mAMDyA. tema tema zIlalakSmI tene navAM navAM vastrothI DhAMkavA lAgI. evI rIte ekasone ATha vastro kheMcyA, pachI caMDALa jevo te du:zAsana thAkIne besI gayo. te vakhate bhImasenanA krodha agnine yudhiSThira vacanarUpa pANI zAMta karatA hatA tema chatAM te bolyo, "jo mArA roSane zAMta karavA vaDIlabaMdhunI vANI na hoya to huM atyAre A duryodhanane tenA gotra sahita gadAthI cUrNa karI nAkhuM." AvI rIte garjanA karatA bhImane sAMbhaLI keTalAka rAjAoe mukha nIcuM karyuM. keTalAka hRdayamAM bhaya pAmyA ane keTalAka manamAM duHkhI thayA. bhIkhe roSathI duryodhanane kahyuM, "are aMdhaputra ! te A zuM karavA mAMDyuM che ? A sAdhvI strIne viDaMbanA kema kare che ? A bhIma ane arjuna vagere tane mAravA zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 237
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ taiyAra thayelA che, paNa temane dharmakumAra aTakAve che. nIti sahita parAkrama AvuM hoya che. mATe he duryodhana ! tArA kuLane saLagAvavAmAM aMgArA samAna A pativratA draupadIne tuM choDI de. tAro pitA bAhya aMdha che ane tuM bAhya ane aMdara baMne sthAnake aMdha che. te sAMbhaLI duryodhana bolyo, "A pAMDavo bAra varSa sudhI vanamAM jAya ane eka varSa gupta rahe. e teramAM varSamAM jo koI ThekANe rahelA mArA jANavAmAM Ave to pharIvAra bAra varSa sudhI vanamAM jAya.' dharmarAjA te pramANe aMgIkAra karI, gurujanane namI, draupadI ane anujabaMdhunI sAthe hastInApuramAM AvyA. tyAM mAtA-pitAne namIne yudhiSThire duryodhana saMbaMdhI badho vRttAMta manamAM jarApaNa kheda pAmyA vinA jaNAvyo. A vRttAMta sAMbhaLI pAMDu rAjA kSaNavAra mauna rahyA pachI manamAM saMsAranI sthiti vicAravA lAgyA. eTale satya pratijJAvALA dharmaputra bolyA, "pitAjI ! kheda karazo nahIM. huM vanavAsamAM rahIne mAruM nAma sArthaka karIza. " rAjyanA tyAgamAM ke rAjyanI prAptimAM, vanamAM ke nagaramAM, je puruSa potAno bola pALe che, tene sarva ThekANe samRddhi maLe che." he tAta ! tame dhIra ane vIra cho ane kuruvaMzanA kulagiri cho, mATe amane amAro bola pALavA vanamAM javAnI AjJA Apo. * pAMDavonuM vanavAsa mATe prayANa : A pramANenA tenAM vacana sAMbhaLI pAMDu rAjA saMmati ApavAnA ane niSedha karavAnA saMkalpa vikalpamAM paDyA tyAre pitAe niSedha nathI karyo mATe rajA ApI che, ema kalpIne teo mAtA pAse AvyA. mAtA-pitAnI AjJA laIne jANe lakSmIne paraNavA jatA hoya tema dharmakumAra, potAnA cAra baMdhuo ane patnI sAthe tyAMthI cAlI nIkaLyA. temanI pAchaLa snehane lIdhe pAMDu, kuMtI, madrI, satyavatI, aMbA, aMbAlA ane aMbikA paNa bahAra nIkaLyA. pAMDavone jatA joIne prajAjano khUba raDyA. nagaranI bahAra AvyA pachI sattvazIla dharmakumAra UbhA rahI pitA ane mAtAo pratye namaskArapUrvaka aMjalI joDIne bolyA, "he pitA ! tame kuruvaMzanA AbhUSaNa cho. mATe sattvane dhAraNa karo. ajJanI jema putranA snehathI kema AMsu pADo cho ? ame tamArA putro pratijJA pALavAmAM tatpara thayA chIe. temAM amAruM zreya, tamArI kIrti ane kauravanuM maMgala raheluM che. te pitA ! dhRtarASTranA putroe rAjayalubdha thaIne AvuM hita na karyuM hota to mAruM satyaputrapaNuM bhAvimAM sAcuM zI rIte jaNAta ? mAtAo ! tame je kAyara thaI gayA cho te snehanI ceSTA che. mATe tame potAnuM vIrapatnIpaNuM tathA vIramAtApaNuM saMbhArIne hamaNAM dhairya rAkho. tamAre mAhAmya sAra * 238
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA pitAnI sevA karavI, zrI jinezvaranI pUjA karavI, niraMtara amane AzISa ApavI ane putranI jema prajAne pALavI. Ama kahIne dharmaputre prajAjanone kahyuM, "he loko ! amoe rAjyamAM aMdha thaine jo kAMipaNa aparAdha karyA hoya, to te tame kSamA karajo.' kAraNa ke "prajA sarva devamaya che." AvI rIte vinayathI pitA, mAtAo ane lokone vidAya karI kuMtI, draupadI, subhadrA ane baMdhuonI sAthe dharmakumAra AgaLa cAlyA. duryodhananI AjJAthI krUra ane kamira nAmanA be rAkSaso draupadIne bIvarAvavA AvelA, tene bhIme jItI lIdhA. pachI sarva upAyone jANanAra vidura pAMDavonI pAse AvyA. teNe vidyAnA aneka upAyo batAvyA. pachI pAMDavothI pUjAyelA teo nagaramAM pAchA gayA. draupadIno bhAi dhRSTadyumna pAMDavone vanavAse nIkaLelA jANI prItithI temanI pAse Avyo ane pAMcALa dezanA AbhUSaNarUpa kAMDilyanagaramAM laI gayo. pachI samudravijayanI AjJAthI kRSNa kuMtIne namavAne mATe utsuka thaine koTI yAdavo sahita tyAM AvyA. pAMDavoe harSa pAmIne arjunanI vidyArthI pragaTa karelA ane kRSNane paNa vismaya pamADe tevA bhojanothI temane jamADyA. kRSNa pAMDavone prIti vaDe kahyuM ke, "bAlyavayathI phUDa-kapaTanA nivAsarUpa ane chalathI ghAta karanArA dhRtarASTranA putrone huM sArI rIte jANuM cuM. e kapaTapaTu kauravoe ghutakrIDAnA chalathI divya pAsA vaDe ramIne tamane rAjayathI bhraSTa karyA. ahA ! kevuM viparIta deva " paNa tame have pAchA tamArA sthAnamAM jAo. huM tamArA zatruone hamaNAM ja haNIza. kAraNa ke duSTone akALe mAravAthI paNa niyamano bhaMga thato nathI.' AvI rIte kRSNa kahyuM chatAM paNa dharmakumAra bolyA, "he hari ! parAkramavALA tamArAthI badhu ja zakya che. paraMtu ame tera varSa sudhI vanavAsamAM rahyA pachI tamArI sahAyathI te zatruone mArIzuM. mATe hamaNAM tame zAMta thaIne pAchA jAo." evI rIte kahI pAMDavoe viSNune vidAya karyo. eTale potAnI bahena subhadrAne putra sahita rathamAM besADI potAnI sAthe laine te potAnI nagarImAM AvyA. * pAMDavono lAkSAgRhamAMthI bacAva ane purocananuM mRtyu tyAMthI pAMca pAMDavo, mAtAkuMtI ane draupadI A sAta jaNA nagaramAM ane vanamAM pharatA hatA. tevAmAM duryodhananA purohita purocane temanI pAse AvIne A pramANe kahyuM, "namaskAra karato suyodhana AdarathI mArA mukhe A pramANe vijJapti kare che ke, he dharmakumAra ! te vakhate meM ajJAnane vaza thaine tamArI je avajJA karI te tame guNathI zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 239
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane vayathI jyeSTha hovAthI sahana karI, tevI rIte he mAnadAtA ! pazcAttApa karavAmAM tatpara evA mArA upara kRpA karIne indraprastha nagaranuM svAmIpaNuM grahaNa karo.' evI rIte aMdarathI dAruNa paNabahArathI komaLa tevI tenI vANI sAMbhaLI saraLa manavALA dharmarAjA teno vizvAsa rAkhIne vAraNAvatI (indraprastha)mAM gayA. te samAcAra vidurane maLatAM teNe gUDha lekha lakhIne dharmarAjAne jaNAvyuM ke, "kadI paNa zatruono vizvAsa karazo nahIM. temaNe tamArA nivAsa mATe navIna lAkSAgRha banAvyuM che. jemAM tamane rAkhIne gupta rIte tamane teDavA Avelo purocana brAhmaNa tamane agnithI bALI nAMkhaze. phAlgana mAsanI kRSNa caturdazIe madhyarAtre duryodhananI preraNAthI te purohita tamAruM aniSTa karavAno che." te sAMbhaLI niHsIma ujajavala parAkramavALo bhImasena krodha karIne yudhiSThira pratye bolyo, 'tame zatruone kSamA karo cho, te ja kaSTakArI che. jo tame AjJA Apo to duyodhanane huM ekalo ja gadAthI mArI nAMkhuM.' AvI rItanA bhImanA ugra koparUpI agnine dharmaputre te te nItivAkyarUpa amRtathI satvara zamAvI dIdho. pachI vidure khodavAnI kalAnA jANakAra puruSonI pAse eka suraMga karAvI ane te vAta kauravanA purohitane chetaravA mATe dharmaputrane jaNAvI. purocana purohita lAkSAgRhamAM pAMDavone sanmAna sAthe vasAvIne temanI bhaktimAM parAyaNa thaI rahevA lAgyo. tevAmAM saMketane divase koI vRddhA strI pAMca putro ane vadhUnI sAthe tyAM AvI. tene kuMtIe te nivAsamAM rAkhI. ardharAtre zatrue gupta rIte temAM agni mUkyo. eTale lAkSAgRha baLavA lAgyuM. sarve suraMgane mArge cAlyA gayA. bhIma saunI pAchaLa rahI purohitane pakaDI agnimAM pheMkI daI, vegathI baMdhuone AvI maLyo. prAtaHkALe te gRhamAM sAta jaNAne dagdha thaI gayelA joI sarve loko aMtaramAM zoka karavA lAgyA ane duryodhananI upara krodha karavA lAgyA. zokathI atyaMta AkuLavyAkula thayelA lokoe pitAnuM vaira hoya tema paganA AghAta vaDe purohitanA mastakane cUrNa karI nAkhyuM. duryodhananA jANavAmAM AvyuM ke, "pAMDavo ane purohita lAkSAgRhamAM baLI gayA che." tethI bahArathI zoka rAkhIne teNe temane jaLathI aMjalI ApI. varIonI zaMkAthI pAMDukumAro mArgamAM zIvratAthI athaDAtA ane paDatA rAtri-divasa cAlavA lAgyA. bhayane lIdhe teoe vRkSa, caitya, giri, nadItaTa ke sarovara koi paNa ThekANe visAmo lIdho nahIM. darbhanA aMkurothI ane kAMTAothI klezakArI evA bhUmitaLa upara ke saraLa bhUmi upara cAlatA teo sukha-du:khane gaNatA nahIM. mArgamAM kuMtI atyaMta thAkI gaI. eTale teNe bhImane kahyuM ke, "ApaNe keTaleka dUra javAnuM che? have zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 240
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka DagaluM paNa bharI zakatI nathI, draupadI paNa cAlavA samartha nathI ane A nakuLa ane sahadeva paNa mAtra lajjAthI ja cAle che.' te sAMbhaLI mAtAne ane strIne be khabhA upara rAkhI, be baMdhuone pRSTha bhAga upara bAMdhI lIdhA ane bIjA be baMdhuone hAtha para besADI atula parAkramavALo bhImasena vegathI cAlavA lAgyo. hiDaMba rAkSasano vadha : A pramANe rAtri ullaMghana karI prAtaHkALe koi vanamAM AvI pahoMcyAM. tyAM thAkI gayelA sarve sUi gayA eTale pANInI icchAvALo bhImasena bhamato bhamato eka moTA sarovara pAse Avyo. kSaNavAra temAM tarI pANI bharI jeTalAmAM Avyo teTalAmAM koika strIne teNe joi. prathama to krUra zarIravALI te 'are ! Ubho rahe, Ubho rahe.' ema bolatI AvI. paNa bhImane joine te strI moha pAmI gai. tethI bhImanI pAse AvI AnaMdathI skhalita vacane ane mRdu svare bolI, 'he vIrapuruSa ! tame sAMbhaLo. A parvata upara hiDaMba nAme mAro sahodara baMdhu rahe che. hiDaMbA nAme huM tenI bahena chuM. mArA bhAi hiDaMbane tamArI gaMdha AvavAthI bhakSaNa karavA mATe tamane pakaDI lAvavA mATe mane mokalI che, paNa tamane jotAM ja mane ratisukhanI icchA utpanna thai che. mATe he dayALunAtha ! mArI upara prasanna thaine mAruM pANigrahaNa karo. huM mArI zaktithI tamane vanavAsamAM moTo upakAra karIza. mATe, 'he hradayezvara ! mArI sAthe vivAha karo.' A pramANe kahetI te hiDaMbAne bhImasene kahyuM ke, 'evuM bola nahIM. vanavAsamAM rahetA evA mAre tevuM kAma karavuM yogya nathI.' AvI rIte bhIma ane hiDaMbA vAta karatA hatA, tevAmAM bhayaMkara ane vikarALa dRSTivALo hiDaMba tyAM Avyo. prathama to teNe hastaprahArathI potAnI bahenane mAravA mAMDI, tethI bhImasene krodha karIne kahyuM ke, 'are adhama rAkSasa ! mane jItyA vagara A bALAne mArI najara AgaLa kema mAre che ?' A pramANe bhIme kahyuM eTale pILA netravALo te bhayaMkara rAkSasa moTA vRkSane ukheDI phuMphADA mArato krodhathI bhIma sAme doDyo. bhImasena paNa vRkSane ukheDI jANe chatravALo hoya tema roSa pAmelo ne bhayaMkara siMhanAda karato tatkALa yuddha mATe doDyo. teonA paraspara saMghaTTathI ane caraNanA pAtathI pRthvI atyaMta kaMpAyamAna thai. temanAM yuddhathI dharmarAjA vagere jAgI gayA. eTale hiDaMbA kuMtImAtA pAse AvI namIne kahevA lAgI ke, 'he mAtA ! A tamArA putra bhImasenane koi rAkSasa mAre che, mATe tenI sahAya karavA koine mokalo. mAruM nAma hiDaMbA che ane huM guNathI vaza thayelI bhImasenanI dAsI chuM.' te vakhate rAkSasanA prahArathI bhImasenane zithila thayela joi zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 241
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAthamAM khaDjha laIne dharmakumAra vegathI AkSepa karatA doDyA. tevAmAM pracaMDa parAkramavALA bhImasene pote ja sajaja thaI yamarAjanI jema hAthamAM gadA laIne rAkSasane mArI nAMkhyo. tene mAryo pachI bhImanA rUpathI moha pAmelI hiDaMbA temanI sevA karavAmAM tatpara rahetI temanI pAchaLa cAlavA lAgI. * bhIma ane hiDaMbAnuM pANigrahaNa : eka vakhate araNyamAM viSama mArga AvavAthI temanAthI judI paDI gayelI draupadI yUthabhraSTa mRgalInI jema ekalI bhamavA lAgI. paraMtu siMha, Dukkara, hAthI, vyAdhra, sarpa ane ajagara vagere zikArI prANIo zIlamaMtrathI pavitra evI draupadIne kiMcitu. paNa parAbhava karavA samartha thaI zakyA nahIM. pAMDavo koipaNa sthAnake teno patto meLavI zakyA nahIM. jayAre teo kheda pAmIne nirAza thayA, tyAre bhImasenanAM kahevAthI hiDaMbA draupadInI zodha karIne tyAM teDI lAvI. pachI hiDaMbA draupadI ane kuMtIne ativAtsalyathI aMdha upara upADIne temanI icchA pramANe anna-jaLa ApatI mArgamAM sAthe cAlI. tenI bhaktithI harSa pAmelA kuMtI ane yudhiSThire tene bhImasena sAthe paraNAvI. pachI bhImasena upara anurAgiNI hiDaMbA mArgamAM vividha mahelo banAvI icchAnusAra rUpa karI bhImanI sAthe ramavA lAgI. hiDaMbAe lAvI ApelA annapAna dvArA nizcita ane zramarahita banelA pAMDavo brAhmaNano veSa dharIne pharatA pharatA ekacakra nagaramAM AvyA. tyAM devazarmA nAmanA brAhmaNane ghera nivAsa karIne dharmaputre vAtsalya karanArI hiDaMbAne kahyuM, "he vadhU! amAre AvuM duHkha bAra varSa sudhI nitya sahana karavAnuM che, mATe hamaNAM tame tamArAM ghare jAo.' potAnA jayeSThanI AvI AjJAthI hiDaMbA potAne garbha che, evuM kutImAtAne jaNAvI ane "samaya Ave tyAre mane saMbhAravI" ema sUcanA karI aMtati thaI. * baka rAkSasano vadha : devazarmAne ghera nivAsa karIne rahelA pAMDavoe eka vakhata pADozamAM rahetI strIonA pokAra ane hAhAkAranA vacano sAMbhaLyA. temanA duHkhathI duHkhI thayelA bhImasene devazarmAne pUchyuM ke, "A tamAruM kuTuMba kema zokAtura thayuM che ?" tyAre devarAje potAnA lalATa upara hAtha mUkI rudana karIne are deva ! e pramANe niHsAsA mUkato "A mArA abhAgyathI thayeluM che ?" ema kahevA lAgyo. vaLI bolyo ke, "he mahAbhAgya vipra ! A mArI akasmAta prApta thayelI viTaMbanAne zaraNa vagarano huM zuM kahuM ? to paNa he vatsala ! sAMbhaLo. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 242
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrve siddhavidyAvALo ati bhayaMkara baka rAkSasa AkAzamAM zIlA laTakAvIne saMhAra karavAnI icchAvALo ahIM Avyo. te vakhate bhaya pomalA rAjAe ane prajAe zrI jinezvarane saMbhArI paMcaparameSThInI stutine paThana karatAM kAyotsarga karyA. tenA prabhAvathI te rAkSasa lokone pIDavAmAM asamartha thayo, tethI teNe zAMtAtmA banI rAjAnI AgaLa AvIne kahyuM, "he rAjan ! huM sarva lokone haNavA udyata thayo hato. paNa tArI jinabhaktithI saMtuSTa thayo chuM. mATe have mAruM eka vAMchita pUrNa kara. haMmezAM tAre eka eka manuSya ApI mane prasanna karavo.' rAjAe jayAre tema karavuM kabUla karyuM tyAre te zilA saMharIne cAlyo gayo. - tyAra pachI pratidina navA navA ekeka manuSyanuM te bhakSaNa karavA lAgyo. nagaranivAsI sarvajanonA nAmanI patrikA nAMkhelA kalazamAMthI kumArI kanyAnAM hAthe jenA nAmanI patrikA nIkaLe te prAta:kALe rAjAnI AjJAthI rAkSasanA bhakSaNane mATe jAya che. yamarAjAnI patrikAnI jema Aje mAruM nAma nIkaLyuM che. pUrve eka kevaLI bhagavaMta ahIM AvyA hatA, temane rAjAe pUchyuM hatuM ke, "A rAkSasano kSaya kyAre thaze ?' tyAre temaNe kahyuM hatuM ke, "teno ghAta pAMDavothI thaze." adyApi pAMDavo to ahIM AvyA nahIM. jethI teno nAza thayo nahIM. mATe Aje mAro nAza nirmita thaI cUkyo che. tethI badhA zokAtura che. devazarmAnI vAta sAMbhaLI temaja tenA duHkhathI duHkhI thaIne bhIma vicAravA lAgyo, 'jayAM sudhI mArAthI bIjAnA prANanI rakSA thatI nathI, tyAM sudhI mArAM baLa, zarIro, parAkrama ane kSAtrane dhikkAra che. pratyeka jaMtu roga, zastra, agni ane jaLAdi vaDe to svayameva mRtyu pAme che, paNa uttama puruSo tema maraNa na pAmatAM paraprANanI rakSAne mATe potAno deha upayogamAM le che." Avo vicAra karIne sAhasanidhi bhImasena bolyo, "he vipra ! tuM ghare jA. Aje huM te rAkSasane tRpta karIza.' tenA AvA sAhasathI aMtaramAM harSa pAmI devazarmA bolyo, he bhadra! paropakAramAM parAyaNa evA tamane A vAta yogya che. paraMtu huM tamane rAkSasanI pAse bhakSaNa karAvI mArA jIvitanI rakSA kema karuM ? vaLI "Avelo atithi sarvano guru che.' ema vidvAno kahe che, to tamArA prANathI huM mArA prANanI rakSA kema karuM?" A pramANe kahetA te brAhmaNane baLAtkAre gharamAM rAkhI bhImasena rAjapuruSonI sAthe te rAkSasanAM bhavanamAM gayo. pelo rAkSasa bIjA rAkSasonI sAthe tyAM Avyo. tyAre moTI kAyAvALA bhImasenane zilA upara sUtelo joI harSa pAmIne sevakone kahevA lAgyo, "ahA ! Aje mArA bhAgyathI A moTI kAyAvALo mANasa AvI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 243
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ caDyo che. tethI Aje to sarve kSudhAturonI sArI rIte tRpti thaze." ema kahI karavata jevA dAMtane vAraMvAra pIsato, mukhamAM jIbhane halAvato, krodhathI AMkhone pheravato ane darzanathI bhaya pamADato A rAkSasa hAthamAM khaga laI aTTahAsya karato tenI AgaLa Avyo. tevAmAM to zarIra uparathI vastrane tyajI daine tene bIvarAvato bhImasena loDhAnI gadA laI parvatanI jema zayyA uparathI Ubho thayo ane bolyo ke, "he rAkSasa ! ghaNA divasanuM lokone haNavAnuM tAruM pApa Aje udayamAM AvyuM che. mATe have iSTadevane saMbhAra. hamaNAM ja tAro kSaya thaze." AvA AkSepathI rAkSasa krodhathI rAto thaI bIjA rAkSasonI sAthe daMDa ugAmIne bhImanI sAme doDyo. hastalAghavatAvALA bhImasene mahAbaLa vaDe tenI sAthe bahuvAra sudhI yuddha karIne pachI tenA mastaka para gadAno ghA karyo. eTale tenuM mastaka phUTI gayuM. te samaye bhImanA mastaka upara AkAzamAMthI puSpavRSTi thaI ane devatAonA mukhamAMthI jaya jaya zabdanA dhvani nIkaLyA. A sAMbhaLIne te nagarano rAjA ane loko ati harSa pAmI sarvajanane jIvita ApanAra bhImasenane vadhAvavA lAgyA. AvI rIte tenA parAkramathI ane jJAnInA vacanathI "te pAMDavo che' evuM jANIne rAjAe temane pragaTa karIne bhakti karI. AvuM utkRSTa vijJa nAza pAmatAM loko bhaktithI caityamAM jinezvaranI pUjA ane stuti karavA lAgyA. pachI pAMDavo pote pragaTa thavAthI zatru vaDe upadrava thavAno saMbhava dhArIne rAtrie te nagara choDI tavanamAM AvI gupta rIte jhUMpaDI bAMdhIne tyAM rahyAM. * arjunane aneka prakAranI vidhAsiddhi : "ekacakrapuramAM pAMDavo AvyA che ane temaNe rAkSasano vadha karyo che e vAta duryodhanane jANavAmAM AvatAM te aMtaramAM kheda chatAM uparathI harSa batAvavA lAgyo. duryodhanano tevo bhAva jANI vidure priyaMvada nAmanA eka sevakane pAMDavonI pAse mokalyo. tavanamAM AvIne teNe pAMDavone namaskAra karIne akSayasukhanA kAraNarUpa vidurano saMdezo kahyo, 'duryodhana tamane daitavanamAM rahelA jANI karNane laine tyAM Avaze. mATe mArI AjJAthI tamAre te vana choDI devuM.' te sAMbhaLI draupadI AkuLavyAkula thaIne bolI ke, "te pApIo adyApi ApaNI upara zuM zuM karaze ? satyane mATe rAjaya, deza, senA ane dhana choDI dIdhA to paNa haju zuM adhuruM raheluM che? huM tamane pAMca pAMDavone varI tethI mane dhikkAra che ! ane tamArA kSAtrane, vIryane ane zastragrahaNane paNa dhikkAra che ! he mAtA ! tame vIrapatnI chatAM AvA klIba putrone janma Apyo che ke jethI te vakhate kauravoe sabhA vacce zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 244
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArI tevI viDaMbanA karI tene paNa Aryaputroe sahana karI ! ane ApaNe rAjya choDI vanano Azraya karyo to paNa dhRtarASTranA putro vairathI virAma pAmatA nathI.' draupadInAM AvA vacana sAMbhaLI bhImasena jANe mUrtimAna vI22sa hoya tema potAno hAtha pRthvI para pachADato ubho thayo. arjune meghanI jema garjanA karIne krodhathI dhanuSyano TaMkAra karyo. jANe temanA pratibiMba hoya tevA nakuLa ane sahadeva paNa rAtAM netra karIne khaDga uchALavA lAgyA. teone kSobha pAmelA joi dharmakumAre kahyuM, 'he mahAvIro ! zAMta thAo. zatruone hare tevuM tamAruM baLa huM jANuM chuM. yuddhamAM udyata thayelA evA tamArAthI mAruM vacana mithyA na thAya mATe ApaNe svIkArelI pratijJAmAM bAkI rahelo kALa pUro thatAM sudhI rAha juo.' AvI jyeSThabaMdhunI AjJA thatAM sarve anujo pAchA zAMta thai gayA. yudhiSThire priyaMvadane sAmo saMdezo kahI, tenuM sanmAna karI hRdayamAM viduranA vacano dhArI laine vidAya karyo. pachI pAMDavo dvetavanane choDI gaMdhamAdana parvatamAM rahevA gayA. tyAM AgaLa indrakila nAmano parvata temaNe joyo. eTale arjuna samaya Avelo jANI yudhiSThirane jaNAvIne tatkALa ekAgramane vidyA sAdhavA mATe te girimAM gayo. tyAM zrI yugAdiprabhune namI pavitra thaine maNicUDa vagere khecaro pAsethI prApta karelI vidyAo sAdhavA te sthira thayo. kamalAsana para besIne dhyAna dharato arjuna merUnI jema niSkapa ane zvAsozvAsarahita pASANanI jema nizvaLa thai gayo. eka mane rahelA te arjunane bhUta, vetALa, zAkinI, siMha, vyAghra ane hAthI vage2e koipaNa prANI dhyAnathI jarApaNa calAyamAna karI zakyA nahIM. yogya samaye sarva vidyAdevIo prasanna thai tenI AgaLa AvIne kahevA lAgI ke, 'ame sarve tuSTamAna thayela chIe. mATe varadAna mAMgo.' arjune uThIne temane namaskAra karyo. eTale ujjavaLa kAMtivALI te vidyAo arjunanA zarIramAM saMkramita thai. * arjuna tathA zikArInuM yuddha deva pragaTa H vidyA siddha karI arjuna AnaMdathI parvatanA zikhara para beTho hato. tyAM koi zikArIthI haNAto eka varAha teNe joyo. arjune tenI pAse AvIne kahyuM, 'are zikArI ! Ama na kara. A tIrthamAM mArA dekhatAM A varAhane kema mAre che ? A zaraNa rahita evA niraparAdhI Dukkarane mAre che. tethI tAruM baLa, tAruM jJAtApaNuM ane tAruM kuLa sarva vRthA che.' AvI rIte teNe tiraskAra karyo tethI zikArI bolyo, 'are vaTemArgu ! A araNyamAM svecchAthI vicaratA evA mane zA mATe vAre che ? A vanavAsI jIvono zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 245
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ koipaNa rakSaka nathI. jo kSAtrabaLathI tuM rakSaka thayo hoya to rakSaNa karavuM te yogya che." tatkALa arjune krodhathI dhanuSya hAthamAM lIdhuM eTale te zikArIe paNa dhanuSya grahaNa karyuM ane potAnI hastalAghavatAthI kaMkapatra bANo vaDe vRkSone patrarahita karI dIdhAM.teonA bANo vaDe parvatonA zikharo dUra jaI paraspara athaDAvA lAgyA. chevaTe te mAyAvI zikArIe arjunanA dhanuSyane harI lIdhuM eTale arjuna khaga laIne tenI sAme doDyo. teNe khagna paNa laI lIdhuM eTale mahAparAkramI arjune siMhanAda karIne hiMdayuddha mATe tene bolAvyo. pachI arjune hastalAghavatA vaDe tene caraNathI pakaDI AkAzamAM uchALyo. tatkALa AkAzamAMthI puSpavRSTi thaI ane eka deva pragaTa thayo. A zuM ?' ema Azcarya pAmIne hRdayamAM vicAratA arjunane te saMtuSTa thayelA deve kahyuM, "he pArtha ! jaya pAmo. huM tamArI upara saMtuSTa thayo chuM. mATe je icchA hoya te mAMgo.' arjuna bolyo, "jayAre samaya Avaze tyAre varadAna mAMgIza, paNa hAla to tame koNa cho te jANavAnI mArI jijJAsA che. tethI kaho." arjunanA vacana sAMbhaLI harSita thayelA deve kahyuM, "he pArtha ! mAro vRttAMta sAMbhaLo." * indra rAjAnI sahAya mATe arjunanuM prayANa : vaitADhyagiri upara rathanUpura nAme nagara che. tyAM indra nAme vidyAdharano rAjA che. IndranI jema dikapAlano samUha tanA caraNakamaLane seve che. vidyummAlI nAme tene eka anujabaMdhu hato. te ghaNo capaLa ane lokone pIDAkArI hovAthI rAjAe tene nagaramAMthI kADhI mUkyo. te roSa karIne rAkSasanA nagaramAM cAlyo gayo. tyAM talatALa nAmanA rAkSasonI sAthe te maLI gayo. pachI temanI madadathI teNe IndranA dezamAM bahu prakAranA upadravo karIne tene atyaMta kleza pamADyo. chevaTe indra rAjAe kevalajJAnInAM vacanathI tamane ahIM rahelA jANI tamane teDI lAvavA mATe mane tamArI pAse mokalyo che. "he pArtha ! have A rathamAM beso. A kavaca, mugaTa ane dhanuSya grahaNa karo. e duSTa rAkSasono nigraha karo ane je icchA hoya te mAMgI lyo.' te sAMbhaLatA ja arjuna utsAhathI mugaTa, kavaca, ratha ane dhanuSya tathA bhAthAM svIkArI kSaNavAramAM te rAkSasanAM nagaramAM Avyo. rathano dhvani sAMbhaLI rAkSasapuramAM kolAholano dhvani thayo ane te rAkSaso nagaranI bahAra nIkaLyA. temanI sAthe arjune yuddha zarU karyuM. mahAghora yuddha karI teono saMhAra karIne dhanaMjaye vaitADhaya parvata para AvI harSathI indranA caraNamAM praNAma karyA. indra AjJAthI vijayI arjunane AdarathI potAnA ardhaAsana para besADyo. indranI AjJAthI sarva lokapAloe tene namaskAra karyA. pachI indra arjunane divya Ayudho ApyAM. tyAM arjune harSapUrvaka citrAMgadane dhanurveda zIkhavyo. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 246
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNa ke pachI baMdhuone maLavA mATe utkaMThita thayelo arjuna indravidyAdhara ane bIjA khecaronI AjJA laI vimAnamAM besI svasthAnamAM Avyo. teNe kuMtI mAtAne ane jayeSTha baMdhuone namaskAra karyo. laghubaMdhuone AliMgana karyuM ane draupadIne daSTidAnathI prasanna karI. citrAMgada vidyAdhare arjunanuM parAkrama kahyuM. te sAMbhaLI sau khuza thayA. AvI rIte teo sarve pUrNa AnaMdathI tyAM rahetA hatA. tevAmAM eka divasa AkAzamAMthI eka suvarNakamaLa temanI vaccamAM paDyuM. tene draupadIe grahaNa karyuM. be hAthe tene laI sUMghI harSa pAmIne draupadI bhImasenane kahevA lAgI ke, 'priya ! AvAM kamaLo koI saritA ke sarovaramAMthI mane lAvI dekhADo.' tenI icchA thatAM tatkALa bhImasena paMca namaskAranuM smaraNa karato tevAM kamaLa zodhavA vanamAM gayo. te samaye viparIta phala batAvatuM yudhiSThiranuM vAmalocana ane kuMtInuM dakSiNa locana pharakyuM. tethI tene moTA apazukanarUpa jANI dharmaputre baMdhuone kahyuM ke, "koI bhImano parAbhava karavA udyata thAya tevo A duniyAmAM che nahIM to paNa mAruM netra kAMika bhImane mATe amaMgala sUcave che. mATe cAlo UTho, anucaranI jema ApaNe tenI pAchaLa jaIe." pachI tyAMthI UThIne teo sarva ThekANe pharyA paNa koI ThekANe bhImasenane meLavI zakyA nahIM. tyAre teoe hiDaMbAnA vacanane saMbhArIne tatkALa tenuM smaraNa karyuM. smaraNa karatAM ja hiDaMbA tyAM AvI ane te sarvane potAnA mastaka para besADI bhImanI pAse lai gaI ane pachI pote potAnA ghera gaI. bhIme potAnA sahodara baMdhuone pelA padma lAvavA mATe sarovara pAse AvatAM mArgamAM AvelI muzkelInI vAta kahI. te jANavAthI sarvane ati AnaMda thayo. pachI draupadInI suvarNakamalanI icchA pUravA mATe bhImasena te sarovaramAM pravezyo. pesatA ja te adRzya thaI gayo. tenI pAchaLa arjuna pravezyo to te paNa adazya thayo. pachI baMne bhAInI pAchaLa gayelA yudhiSThira ane tenI pAchaLa nakuLa tathA sahadeva sarovaramAM pravezyA to te paNa adRzya thaI gayA. * kAyotsarganA prabhAvathI pAMDavanI mukti H zikArI prANIothI bharapUra evA vanamAM kuMtI ane draupadI ekalA paDI gayA ane pAMDavone nahIM jovAthI AkuLa-vyAkula thaI rUdana karavA lAgyA, "hA deva ! traNa lokamAM vIra, deva, dAnava ane rAkSasothI paNa kSobha na pAme evA pAMce pAMDavo kyAM cAlyA gayA haze ? keTalIkavAra sudhI AvI rIte rUdana karIne pachI te baMne vicAravA lAgyA ke, ciMtA karavAthI ke rUdana karavAthI zuM vaLaze ? ema vicArIne temaNe parameSThInI stuti tathA dhyAnamAM tatpara thai kAyotsarga karyo. jANe pUtaLIo hoya tema kAussagga dhyAne nizcaLa rahelI te satIonA ATha pahora pasAra thayAM. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 247
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIje divase sUryano udaya thatAM AkAzamAMthI UtarIne pAMDavoe vegathI AvI mAtAne namaskAra karyo. eTale kuMtI mAtAe kAyotsarga pArIne, namI rahelA putrone kiMcit netrAzru vaDe harSathI navarAvI dIdhA. tevAmAM koi chaDIdAre AvI namaskAra karIne vismaya utpanna karatAM kuMtIne kahyuM, "he mAtA ! kevaLajJAnIno utsava karavA mATe A rastethI indra jatA hatA. tevAmAM tamArI upara AvatAM temanuM vimAna alita thaI gayuM. tethI tenuM kAraNa jANavA mATe indra prahita nAmanA tenA sevaka evA mane mokalyo. meM ahIM AvI tamane joIne temane nivedana karyuM. tamAruM parameSThI namaskArarUpa mahAmaMtranuM dhyAna ja potAnAM vimAnane alita karanAra che ema jANI indra tame zA mATe dhyAna karo cho ? te viSe ciMtavana karI mane kahyuM ke, "pAMcAlInA vacanathI pAMce pAMDavo suvarNakamala levAne mATe moTA sarpovALA sarovaramAM pravezyA hatA. tethI te sarovarano svAmI zaMkhacUDa temane nAgapAzathI daDha rIte bAMdhIne pAtALamAM laI gayo che. te pAMDavone mATe A baMne satIo parameSThInI stuti ane mRtirUpa dhyAna kare che, mATe mArI AjJA vaDe tuM pAtALamAM jaI zaMkhacUDa pAsethI temane choDAvI satIonI pAse lAvI temanuM dhyAna mUkAva.' Avo Indrano AdezathavAthI huM pAtALamAM gayo ane te nAgapatine AkSepathI kahyuM, "re zaMkhacUDa ! A niraparAdhI ane zastra vagaranAM pAMDavone te kema bAMdhI lIdhA che ?' teNe kahyuM ke, "mArA sarovaramAMthI kamaLa levAnI teoe icchA karI, tethI meM bAMdhI lIdhA che. pachI meM tene indrano nirdeza kahI batAvyo. eTale tarata ja indranI AjJAthI zaMkhacUDe temano satkAra karIne potAnA rAjyAsana upara besADyA. kema ke, sura, asura ane manuSyone indranI AjJA mAnya che. tamArA caraNakamaLamAM bhramararUpa pAMDavoe tenuM rAjaya levAmAM niHspRha thaI raNasaMgrAmamAM arjunane sahAya karavAnI tenI pAse mAMgaNI karI. sarpapatie tema karavAnuM aMgIkAra karI arjunane eka uttama hAra, dharmakumArane ratnamaya bAjubaMdha ane bIjAone harSathI vidyAo ApI. 'he mAtA ! pachI teNe mArI sAthe A tamArA nyAyaniSTha putrone mokalyA che. have indranA akhaMDa gamana mATe mane jaldI javA rajA Apo." putro AvavAthI thayelA harSathI kuMtIe harSavacanathI te devanevidAya karyo ane karakamaLathI putronA aMga para sparza karyo. eTale pAMDavoe paNa pharIthI jananInA caraNakamalamAM vinayapUrvaka vaMdanA karI. * pAMDavo dvArA duryodhananI rakSA : AvI rIte cha varSa pasAra karIne pAMDavo pharIthI pAchA vaitavanamAM AvyA. duryodhana, pAMDavone tyAM AvelA jANIne vegathI tyAM Avyo ane potAnA sainyane zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 248
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvita sarovaranA nIra upara paDAva naMkhAvyo. te vakhate anucaroe ane citrAMgada vidyAdhare tene aTakAvyo. to paNa te sarovaramAM pravezyo. tethI krodha pAmelA vidyAdhare Ayudha ane parivAra vagaranAM duryodhananuM anujabaMdhuo sahita haraNa karyuM. tyAre tatkALa pokAra karatI tenA aMtaHpuranI strIo vinayapUrvaka yudhiSThiranI pAse AvIne patibhikSA yAcavA lAgI; "he jayeSTha ! jo ke dhRtarASTranA putroe tamAro aparAdha ryo che, to paNa tame dharmaputra cho. mATe anujabaMdhuonI upara kRpA karo." AvI rIte bhaya pAmelI te strIoe yudhiSThirane kahyuM tyAre dharmarAjAe tatkALa te kArya karavA mATe raNakarmamAM samartha evA arjunane AjJA karI. arjune jaine te vidyAdharane yuddha mATe bolAvyo eTale vidyAdhara tarata pAcho vaLyo. arjunanA parAkramathI zatru vidyAdhara mitrapaNAne aMgIkAra karI tatkALa arjuna pAse AvIne namyo ane duryodhana Adine choDI dIdhA. te avasare arjune citrAMgada vidyAdharane kahyuM, "he sakhA ! huM arjuna chuM ane moTAbhAinI AjJAthI meM A pramANe karyuM che. mATe duryodhanane sAthe laI tame mArA vaDIlabaMdhu pAse AvI temane namI "huM niraparAdhI chuM' ema jaNAvI mane satya pratijJAvALo karo." arjunanA AvA vacana sAMbhaLI citrAMgada vidyAdhara khuza thayo. pachI te vidyAdhara vimAnamAM besIne arjunane agresara karIne dharmaputranI pAse Avyo. yudhiSThirane jotAM ja mastakamAM pIDA thatI hoya tema ati kopa karato duryodhana temane namyo nahIM ane akkaDa thaIne rahyo tyAre citrAMgade, "he mUDha ! je tArA vaDIla, tArA anyAyane sahana karanAra ane tane jIvADanAra che. tene paNa tuM namato nathI ?' ema kahIne baLAtkAre duryodhanane namADyo. duryodhanane AliMgana karIne vAtsalyadhArI dharmaputra prItithI kuzaLa pUchyuM. eTale duryodhane potAnA citta pramANe kahyuM ke, "rAjayathI bhraSTa thavuM ane zatruothI pIDA pAmavI, te eTalI lajjA karanAra nathI paNa A tamane je praNAma karavo paDyo te mane atyaMta pIDA kare che.' AvA tenA vacana sAMbhaLIne paNa kopa nahIM karatA yudhiSThire tene AzvAsana ApIne tenA nagaramAM mokalyo. teno sarva vRttAMta jANI gAMgeya ane vidura pramukha sarve duryodhanane samajAvavA lAgyA ke, te arjunanuM baLa joyuM, mATe have temanI sAthe saMdhi kara.' paNa duryodhane temanA hitavacana gaNakAryA nahIM. * jayadratha dvArA dropadI haraNa : eka vakhata jyAM pAMDavo hatA te mArge thaine dhRtarASTranI putrI duHzalyAno pati jayadratha rAjA jato hato. tene kuMtIe potAno jamAI jANI niyaMtraNa karIne zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 249
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ rokyo. arjune satvara divyazaktithI bhojana lAvI tene jamADyo. tyAM jayadrathe draupadIne joi. eTale tenAmAM Asakta thayelo kAMika chaLa karI, pAMDavone chetarIne jayadratha draupadIne rathamAM besADIne cAlyo. te khabara paDatAM ja krodhathI tenI pAchaLa doDatA bhIma ane arjunane kuMtIe kahyuM ke, 'te aparAdhI chatAM ApaNo jamAi che. mATe tene mArazo nahIM.' arjune tatkALa pAchaLa jai dhanuSyanA TaMkArathI ane atyaMta bhayaMkara bANadhArAnI vRSTithI rAjA jayadrathanI senAne bhaya upajAvIne unmArgagAminI karI dIdhI. gadAnA ghA vaDe bhImasene tenA hAthIone lohI vamatA karyA. pachI arjune arhacaMdra bANothI jayadrathanI dhvajA ane dADhI mUchanA keza chedI nAkhyA. paraMtu mAtAnA vacanathI tene jIvathI haNyo nahIM ane e ja hAlatamAM jIvato choDI dIdho tathA draupadIne rathamAM besADI pAchI lai AvyA ane mAtAnA caraNamAM vaMdanA karI. mAtAe paNa snehapUrvaka baMne putrone be hAthe sparza karyo. pAMDavone haNavA mATe duryodhane karAvela udghoSaNA : A pramANe sarve AnaMdita thaine beThA hatA, tevAmAM nAradamuni AkAzamAMthI utarI teothI pUjAelA temanI madhyamAM beThA. pachI ekAMte lai jaine nArade temane kahyuM, 'he pRthAkumAro ! duryodhanano je vicAra che te sAMbhaLo. tamArI pAsethI chUTIne adhama duryodhana potAnI nagarImAM Avyo tyArathI te pApI tamane mAravAnA upAyo ciMtavyA kare che. paraMtu kapaTathI paNa tamane mAravA pote azakta thayo tethI teNe rAtre nagaramAM A pramANe ghoSaNA karAvI che ke, 'je koi uttama puruSa kapaTathI ke bAhubaLathI pAMDavone haNaze, tene huM avazya ardhuM rAjya ApIza.' AvI ghoSaNA sAMbhaLI purocana purohitanA putre potAnA pitAnA vairathI duryodhanane jaNAvyuM ke, 'prabhu ! A kArya mATe tame nizcita bano. mArI pAse mane varadAna ApanArI ane sarva kArya karanArI kRtyA nAme vidyA che. tenA prabhAvathI huM traNe lokane kSobha upajAvI zakuM chuM.' te sAMbhaLI pApI duryodhana khuza thayo ane e purohitakumArane vastrAlaMkAra tathA mALAthI pUjIne tenI prazaMsA karI. te pApI hAla vidyA sAdhe che. sAdhIne te ahIM AvavAno che. te amogha vidyA vizvano nAza karavA paNa samartha che. tethI he pAMDavo ! sneha ane sAdharmIpaNAne lIdhe meM ahI AvIne tamane jaNAvyuM che, mATe tenA nivAraNano koi upAya vicAro.' te sAMbhaLIne dharmasunu yudhiSThire jaNAvyuM ke, 'tame jANIne amane kahyuM te bahu sAruM karyuM. paNa te potAnA kAryamAM samartha thaze nahIM.' ema kahI bahumAnathI nAradane temaNe vidAya karyA. pachI pAMDavo, kuMtI ane draupadInI sAthe te vighna kAryane TALavAmAM zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 250
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapane pramANa karatAM teo kAyotsarga karavA mAMDyAM. eka page UbhA rahI, sUryanI sAme netra karI AdarapUrvaka parameSThInI stuti tathA dhyAnamAM nizcaLa thaIne rahevA lAgyA. TADha, taDako vagere klezane sahana karatA teoe samAdhipUrvaka jinadhyAnamAM tatparapaNe sAta divasa nirgamana karyA. AThame divase akasmAtu pracaMDa vAyu utpanna thayo. mahAvAyu vA vA lAgyo. tema tema pAMDavono dhyAnarUpa dIpaka vadhAre nizcaLa thavA lAgyo. * draupadI dvArA kRtyA rAkSasIthI pAMDavonuM rakSaNa : te samaye azvonA haSAravathI, subhaTonA siMhanAdothI, rathanA citkArathI ane niHsvAna pramukha vAjiMtrothI parvatone paNa phADatuM moTuM sainya tyAM AvyuM. temAMthI koI eka puruSa temanI najIka AvI dhyAna dharatI kuMtI ane draupadIne upADI ghoDAnA skaMdha para besADI potAnAM sainyamAM cAlyo gayo. "he vatso ! he raNamAM zUravIro ! he mAtRvatsalo ! he bhIma ! he arjuna ! A loko amane mAre che. tenAthI amArI rakSA karo." A pramANe draupadI ane kuMtIe UMce svare potAnA putrone pokAra karavA mAMDyo. * kRtyA rAkSasInuM Agamana : te sAMbhaLI dhyAnathI calita thaI pAMDavo roSa vaDe potapotAnAM zastro laI siMhanAdathI garjanA karatAM cAlyA. pAMce pAMDavonA parAkramathI sarva sainya dInatApUrvaka cAre bAjuthI atyaMta parAbhava pAmyuM ane sarva dizAomAM tatkALa adazya thaI gayuM. have te vakhate dharmarAjAne atyaMta tRSA lAgI, bIjA sarve paNa tRSAtura thayA; eTale teo jaLa zodhavA lAgyA. AgaLa jatAM kamalathI zobhatuM eka sarovara temaNe joyuM. te sarovaramAMthI sarvee kaMTha sudhI jaLa pIdhuM. jaLapAna karyA pachI thoDIvAra thaI tyAM te jaLapAnathI ja te sarve akasmAtu mUcchita thaIne pRthvI upara ALoTavA lAgyA. evAmAM potAnA patinI zodhamAM pharatI draupadI tyAM AvI. patione pRthvI para Amatema taraphaDatA joi duHkhArta thayelI daze dizAomAM jovA lAgI. teTalAmAM valkala vastrane dhAraNa karatI koI bhilla strI tenI AgaLa AvI. draupadI te strIne kAMika kahe tevAmAM tIvra locanavALI, eka hAthamAM kApALa ane khaDragane dhAraNa karanArI, temaja aTTahAsya karatI ati bhayaMkara kRtyA rAkSasI bIjA hAthamAM kRtti rAkhIne pragaTa thaI. tyAM pAMDavone Amatema ALoTatA joi, potAnuM kArya karavAmAM utsAhavALI thaI ane mukhamAM jIbha halAvatI temanI AsapAsa pharavA lAgI. tenA darzanathI kaMpatI draupadIe bhilla strIne potAnI vacamAM UbhI rAkhI ane kRtyAne kahyuM, "he devI ! tArA AvavAnA pavanathI A camadahI prANIo bhayathI turata mUccha pAmI gayA che ane teo kSaNavAramAM prANane paNa choDI deze zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 251
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ ema jaNAya che. traNe jagatamAM evo koI puruSa nathI ke je tArA krodhane sahana karI zake. tethI he devI ! svayameva ja marelA A sarvane mAravAthI tAruM kAMipaNa parAkrama gaNAze nahIM." A pramANe draupadIe bhaktisahita yukti vaDe tene samajAvI. eTale te potAne kRtakRtya mAnatI ane hAsya karatI karatI pAchI cAlI gai. tenA gayA pachI draupadI pAse AvI pAMDavone jovA lAgI tyAre temane mRtaprAyaH jANI mUcchita thaI pharI caityanya pAmI vAraMvAra UMce svare vilApa karavA lAgI. tyAre tyAM UbhelI bhillanI strIe tenA AMsu lUchIne kahyuM, "he suzIlA ! A sarve mAyAthI mUccha pAmelA che, teone maNikALA nadInA jaLathI pAchA sajIvana kara." te sAMbhaLI draupadI khuza thai, ane pAsenI maNikALA nadInuM jaLa lAvI, tenuM siMcana karIne teone sajIvana karyA. akasmAt sUIne UThyA hoya tema UThIne pAMDavo Azcarya pAmI draupadInAM vacanathI badhI hakIkata sAMbhaLI, vicAra karavA lAgyA ke, ahIM sainya sAthe kyo rAjA Avyo? draupadInuM haraNa koNe karyuM? viSamaya jaLavALuM sarovara kyAMthI thayuM ? A priyA draupadI bhilla strInA vacanathI ahIM svayameva kyAMthI AvI? vaLI teNe amRta jevA maNikALA nadInA jaLathI ApaNane zI rIte jIvADyA ? aho ! zuM A vidhino vilAsa che ? ke cittano bhrama che ? athavA zuM daivanuM ceSTita che ? ke svapna che ? AvI rIte pAMDavo vicAratA hatA, tevAmAM tejathI prakAza pAtharato koI deva tyAM AvI zuddhavANI vaDe temane kahevA lAgyo, "he dharmakumAra ! A kAryathI tame cittamAM kema Azcarya pAmo cho ? A sarva mAyA kRtyAne ThagavA mATe meM karI hatI. tame karelA ahaMnAM dhyAnathI saMtuSTa thayelo huM indrano senApati harirjhegamelI deva chuM ane meM mAyA karIne tyAne ThagI che. have jyAre jarUra paDe tyAre mane saMbhArajo ." ema kahI teNe pAMDavone keTalAMka AbhUSaNo ApyA. pachI te paramaddhika deva potAnA sthAne gayo. pUrvanA vizeSa punyathI, sarva duHkha ane upAdhithI mukta thayelA pAMDavo samAdhi sahita vizeSa rIte prabhunA dhyAnamAM tatpara thayA. eka vakhata madhyAhna kALe rasoI taiyAra thaI hatI. tevA avasare koI mAsakhamaNanA tapasvI muni pAraNA mATe tyAM AvyA. sAkSAt samatArasarUpa te munine joi pAMDavoe harSanA utkarSathI temane namaskAra karyo. pachI romAMca dhAraNa karatA ane harSathI potAne bhAgyazALI mAnatA teoe bhaktithI munine dAna ApyuM. te vakhate AkAzamAM duMdubhi vAgI, suvarNanI vRSTi thai, vastronI vRSTi thaI ane jaya jayArava thayo. pachI zAsanadevIe AkAzamAM rahIne kahyuM, "he vatso ! huM zAsanadevI chuM ane tamArA dAnanAM mAhAbhyathI saMtuSTa thayelI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 25ra
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuM. tame vanamAM bAra varSa pasAra karyA che, have teramuM varSa veSa parAvartana karI matsya dezamAM rahIne nirgamana karo.' ema kahI zAsanadevI aMtahita thayA. pachI pAMDavo potAnI karelI pratijJAno nirvAha karavAne mATe ekaThA thai vicAra karavA lAgyA. * pAMDavono gukhavAsa - kIcakano vadha : te avasare dharmarAja bolyA, "huM kaMka nAme brAhmaNa veSa lai virATa rAjAnAM ghera rahIza." bhIme kahyuM, "huM vallava nAme rAjAno rasoio thaine rahIza.' arjuna bolyo, "huM khUhunnaTa nAme nATyakaLAno zikSaka thaIne rahIza.' nakule kahyuM, "huM gAMdhika nAme azvapALa thaIza." sahadeva bolyo, "huM taMtrapALa nAme gopALa thaIne rahIza." draupadI bolI, "huM sairaghI nAme rAjAnI patnInI anucarI thaIza.' kAraNa ke te kAma mAre sukhadAyaka ane yogya che. paraspara Avo vicAra karI pota-potAnA dhArelA veSane dhAraNa karIne teo anukrame virATa dezamAM AvyA. nagaramAM najIka bhAgamAM smazAnanI aMdara zamIvRkSanI upara pAMDavoe potAnA dhanuSAdi zastro sthApana karyA. sabhAmAM AvatAM temane virATa dezanA rAjAe temanA icchita kAma upara nImI dIdhA. tyAM sanmAnapUrvaka teo guptavRttie sukhe rahevA lAgyA. kuMtIne koinA gharamAM gupta rAkhyAM. rasoInA kAma para rahelA bhIme raNabhUmimAM malla subhaTone mArI nAkhyAM, tethI te rAjA pAse vizeSa mAna pAmyo. virATa rAjAnI rANI sudRSNAne ekasone cha bhAio hatA. jeo rAjAnA sALA thatA hatA teomAM kIcaka nAme mukhya hato. te kIcake ekavAra potAnI bahena sudekhtAnA mahelamAM rUpavAna draupadIne joI. tethI moha pAmI gayo. samaya meLavI kIcake catura vANIthI draupadInI prArthanA karI. draupadIe tene dhikkArIne kADhI mUkyo. tethI kIcake draupadI saMbaMdhI abhilASa potAnI bahena sudRSNAne jaNAvyo. kIcakane sudeSmAe kahyuM ke, "huM koi nhAnuM karI sairaghIne tArA AvAsamAM mokalIza. eTale tyAM tuM tenI prArthanA karaje." evI rIte sudRSNAe kIcakane AzvAsana ApyuM. tyArapachI suSmAe koI nhAnuM kADhIne baLAtkAre draupadIne kIcakanA ghera mokalI. pRthvI para locana rAkhIne potAne ghera AvatI tene joI kIcaka utkaMThitapaNe tatkALa Ubho thaI pahoLA hAtha karIne bolyo, "he kAtarANI ! ahIM Ava, ahIM Ava, mane AliMgana Apa. he priyA ! kAmadevathI pIDita evA mane prasanna kara." evAM tenA zrutikaTu vacana sAMbhaLI draupadI bolI, "re mUDha ! tuM AvuM pApI vacana bola nahIM. mArA pAMca patio gupta rIte rahyA che, teo tane mRtyu pamADI deze." AvI rIte kahetI draupadIne kIcake kezamAMthI pakaDI ane ArtapokAra karatI bALA upara zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 253
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ teNe caraNanA prahAra karyA. kasAinA gharamAMthI meMDhI chUTe tema tenI pAsethI mAMDa mAMDa chUTIne dhULathI lIMpAyelA zarIravALI pAMcAlI tatkALa matsya rAjAnI sabhAmAM AvI. tyAM dharmarAjAne joine chUTA kezavALI draupadI guptapatinA nAmAkSaro yukta A pramANe vilApa karavA lAgI, "he rAjA ! jeo yuddhamAM sthira (yudhiSThira), jeo bhImabhayaMkara (bhImasena), jeo jayanA cihnavALA (arjuna) ane jeo bhujAdhArI (nakuLa ane sahadeva) che. teo hovA chatAM paNa kIcake mArI kadarthanA karI." Avo vilApa karatI draupadIne kaMka thayelA dharmarAje kUTa roSa akSarothI kahyuM, "he strI ! jo tArA pati koi ThekANe gupta haze athavA temAM koI bhIma (bhayaMkara) haze to tAruM rakSaNa karaze. mATe ahIM vighna kara nahIM. rAjamahelamAMthI cAlI jA. te sAMbhaLI draupadI cAlI gaI. rAtrie draupadIe sarva vRttAMta bhImane kahyo. eTale bhIme madhura vacane AzvAsana ApIne kahyuM ke, "duryodhanano aparAdha ame sahana karyo che, te dharmaputranI satyatA mATe. paNa A kIcakano aparAdha amAre sahana karavo yukta nathI. mATe tame tene snehanA kUTa vacanathI saMgamanA bahAne raMgamaMDapamAM bolAvo. pachI Aja rAtre tyAM ja huM tene haNI nAMkhIza." AvI rIte kahI bhImasene tene AzvAsana ApyuM. pachI draupadIne tyAMthI jatAM mArgamAM kIcaka maLyo. eTale teNe kUTasnehanAM vacano kahIne rAtre raMgamaMDapamAM AvavAnuM kahyuM. e akSaro sAMbhaLI harSa pAmelo te mUrNa rAtrinA pahelA ja pahoramAM he priyA ! tuM kyAM che ? tuM kyAM che? ema pokAra karato maMDapamAM Avyo. tyAM bhIma draupadIno veSa dharIne beTho hato. teno kIcake sparza karyo. eTale tatkALa koI na jANe tema bhIme tene mArI nAkhyo ane pAcho vegathI rasoDAmAM jato rahyo. prAtaHkALe mRtyu pAmelA kIcakane joI tenA bhAio tene zibikAmAM besADIne agnisaMskAra karavA cAlyA. tyAM AgaLa sairaMghIne joine A strIne kAraNe ja ApaNA baMdhuno vadha thayo, tema bolatA teo draupadIne keza vaDe pakaDI kheMcIne lai cAlyA ane tene citAgnimAM nAkhavA taiyAra thayA. rudana karatI ane manamAM patinuM smaraNa karatI draupadIne teo citAnI pAse lAvyA. te samaye baLavAna bhImasena akasmAta tyAM AvI caDyo ane kIcakanA baMdhuone kUTI kUTIne agnimAM nAkhyA. draupadIne duHkha mukta karI. kIcakone koI gaMdharvoe mArI nAkhyA evuM jANI virATa rAjAe baMdhuonA zokathI vihyala evI sudRSNAne samajAvyuM, "he sulocanA ! keTalAka divasa mATe tuM Ama vyathita banIne mane duHkhI na kara ! kopa choDIne hamaNAM e sairaMghInuM tuM sanmAna kara, jayAre samaya Avaze tyAre tenA gupta rahelA gaMdharvapatio potAnI strIne laI jaze.' AvI rIte patie samajAvavAthI sudeSmA svastha thaI. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 254
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ * guptavAsamAM rahelA pAMDavone zodhavA mATe duryodhananI yukti : have ahIM duryodhananI AjJAthI keTalAka hariko - guptacaroe ghaNA dezomAM pharIne pAMDavone zodhyA paNa jayAre teone kyAMya paNa joyA nahIM tyAre pAchA AvI teo duryodhanane kahevA lAgyA ke, "he rAjA ! koi ThekANe pAMDavo amArA jovAmAM AvyA nathI.' te sAMbhaLI duryodhane bhISma ane viduranA mukha sAmuM joyuM. teno bhAva jANI lai gaMgAputra bhISma bolyA, 'ahanA vihAranI jema je dezamAM sAta itio (upadravo) bhaya ane rogano saMbhava na hoya, tyAM pAMDavo rahelA che" ema samajI levuM. tyAre dUto bolyA. "sarva dezomAM jotAM Adhi-vyAdhithI varjita ane dhana-dhAnya vaDe svarganA khaMDa jevo atyAre matsyadeza zobhe che." eTale duryodhana bolyo. e gupta rahelA pAMDavone kevI rIte jANI levA?' te vakhate suzarmA rAjA duryodhanane namaskAra karIne bolyA ke, "pAMDavo jarUra matyadezamAM ja vicaratA haze, tethI jo ApaNe tyAM jaIne matsya rAjAnA nagaramAMthI gAyonuM haraNa karazuM, to pAMDavo akALe paNa pratyakSa thaze. eka tarapha matsya dezano rAjA ke je ApaNo prathamathI zatru che, teno nigraha thaze ane bIjI tarapha goharaNa karavAthI pratyakSa thayelA pAMDavone paNa haNI zakAze." suzarmAno A vicAra sAMbhaLI karNa pramukha vIroe uzkerelo duryodhana goharaNanA AzayathI moTuM sainya laine matsya deza tarapha cAlyo. anukrame matsya dezamAM AvI virATa nagaranI samIpe rahyo. pachI duryodhananI AjJAthI prathama nirbhaya evA trigartapatie virATanagaranA pradezamAM dakSiNa dizAmAM choDelI gAyone potAnA sainyathI harI lIdhI. tatkAla gopAla virATa rAjAnI sabhAmAM AvI virATa rAjAne namyo ane bolyo ke, "he rAjendra ! prathama raNabhUmimAM kIcake jeno bhaMga karyo hato, te suzarmA rAjAe pote ja AvIne tamArA nagaranI AsapAsa caratI gAyone harI lIdhI che." te sAMbhaLatAM ja krodha vaDe uddhata evo virATa rAjA dhanuSyanA TaMkArathI jagatane bahero karato sainya laine zatruonI pAchaLa doDyo. sUrya, zaMkha, maMdirAkSa ityAdi potAnA zreSTha putronI sAthe teNe zatruone cAre bAjuthI gherI lIdhA. paraspara amarza dharIne raNamAM tAMDava karatAM te vIronA zatrughAtaka bANothI AkAza chavAi rahyuM. te vakhate sUrya aMdhakArano nAza kare tema virATapatie kSaNavAramAM hajAro zatruono nAza karyo. eTalAmAM sUrya paNa asta pAmI gayo. te vakhate potAnA aneka subhaTonA saMhArathI krodha pAmelo suzarmA rAjA dhanuSyano dhvani karavApUrvaka matsyapati upara doDyo. trigartadezanA svAmI suzarmAe paNa krodhathI zastrono varSAda varSAvavA mAMDyo. paraspara bANavarSA thai tyAre virATa rAjAnuM sarva sainya trAsa pAmyuM. mAtra eka virATa mAhAmya sAra * 255
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA ja sthira rahyA. thoDIvAre te paNa vidhura thai gayA. AthI zastra ane 2tha vagaranA thai gayelA virATa rAjAne bAMdhI rathamAM nAkhIne suzarmA sainyasahita pAcho vaLyo. te khabara sAMbhaLI yudhiSThira, bhIma, nakuLa ane sahadeva tenI pAchaLa suzarmAnI senAne atyaMta upadrava karavA lAgyA. te vakhate, 'huM tamAro dAsa chuM ane tamane aizvarya ApIza' ema bolatA trigartapati suzarmAne bhIme bAMdhI lIdho ane kSaNavAramAM virATapatine chUTo karyo. te vakhate harSa pAmelo virATa rAjA dharmaputre kaheluM pAMDavonuM AkhyAna sAMbhaLavA tatpara thai utsavapUrvaka tyAM ja rAtri rahyo. gupta veSamAM rahelA arjune duryodhana vagereno karelo parAbhava : bIjA divase virATanagaranI uttara dizAmAM rahelI gAyone duryodhane harI lIdhI. te khabara gopALe satvara AvI aMtaHpuramAM rahelA virATapatinA putra uttarakumArane kahyA. te sAMbhaLIne roSathI ullasita vIryavALA uttarakumAre mAtAnI pAse AvIne kahyuM ke, 'mAre yuddha karavA javuM che, paNa mArI pAse koi sAro sArathI nathI.' tenA ugra parAkramavALA vacana sAMbhaLI draupadI tatkALa bolI; 'he rAjakumAra ! tamArI bahenanA kalAcArya je bRhannaDa nAme che, te arjunanA sArathI che. te puruSa tamArA paNa sArathI thaze.' te sAMbhaLI uttarakumAre potAnI nAnI bahenane mokalI bRhannaDane bolAvyo. teNe uttarakumAranA bahu AgrahathI sArathIpaNuM karavAnuM svIkAryuM. yuvatIjanane hAsya karAvavA prathama arjune avaLuM bannara paheryuM, pachI rathamAM beTho. arjune hAMkelA azvonA vegathI uttarakumAra tatkAla kauravasenA pAse AvI pahoMcyo. bhISma, kRpAcArya, karNa ane duryodhana ityAdithI garvita evuM sainya joi kaMpAyamAna thatA uttarakumAre arjunane kahyuM, bRhannaDa ! sUryanA teja vaDe caLakatA zastrone dhAraNa karanAruM ane sarva ThekANe prasarI gayeluM A sainya huM joi zakato nathI.' arjune hAsya karIne kahyuM ke, 'he kumAra ! tame kSatriya kuLamAM utpanna thayA cho, prathama parAkramanI vAta karI che. to have pAchA jaine strIvarganI AgaLa zuM kahezo ? 2Na ka2vAmAM sneha dharatAM kSatriyonuM jIvita zatruono nigraha thAya to rAjyanA lAbhane mATe thAya che ane maraNa thAya to kIrtinA lAbhane mATe thAya che.' te sAMbhaLI bhayAtura thayelo uttarakumAra bolyo, 'mRtyu pAmyA pachI kadalI jevuM niHsAra kIrtiphala mAre joituM nathI.' ema kahI virATapatino kumAra 2tha uparathI paDatuM mUkIne bhAgavA lAgyo. tenI pAchaLa arjune paNa ratha uparathI UtarI paDI tene pakaDI pADIne kahevA mAMDyuM, 'rai kumAra ! dhIra thA, huM arjuna chuM. tuM mAro sArathI thA. jethI huM zatruone jItIne tenI kIrti tane apAvIza. mATe nirbhaya thai phaLanI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 256
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkA karyA vinA pahelA zamIvRkSa upara zabAkAre AcchAdita karelA mArAM dhanuSya ane bhAthAM ahIM laI Ava." evI rIte potAnuM ane baMdhuonuM svarUpa kahIne dhanaMjaya astro lai. te uttarakumArane sArathI karI rathamAM besIne zatruonI sanmukha cAlyo. ahIM bhIkhe bhayaMkara zaMkhadhvanithI arjunane oLakhI duryodhanane kahyuM ke, "A strIno veSa dhAraNa karanAra arjuna che. Aje yogya samaye prApta thayelA tane te jarUra mAraze, mATe traNa jagatane harSa karavA mATe hamaNAM tenI sAthe saMdhi kara, nahi to sainyanA cothA bhAgathI rakSita thaI gAyonA samUha sAthe tuM guptapaNe cAlyo jA. rAjAnuM rakSaNa karavuM joIe evI nIti hovAthI ame tArA AMtarAmAM rahIzuM.' bhISmapitAmahano A vicAra sAMbhaLI bhIru duryodhane sainyanA cothA bhAga sAthe gAyone laine satvara tyAMthI palAyana karavA mAMDyuM. te joI arjune uttarakumArane kahyuM, "juvo kumAra ! A duryodhana mArA bhayathI nAsI jAya che, mATe tenI pAchaLa ghoDAne hAMko.' tatkAla uttarakumAre prerelo ratha duryodhananA sainyanI pAse AvI pahoMcyo. pachI arjune potAno zaMkha evo phUMkyo ke tenA nAdathI mohita thayelI gAyo UMcA pUchaDA laine svayameva virATanagara tarapha pAchI vaLI. tyArabAda arjune have tuM zuM jaI zakIza? mATe Ubho rahe ane dhanuSyane sAdha." ema kahI arjune dhanuSya caDAvyuM. bANonI vRSTithI kroDo subhaTono kSaya thato joine dayA AvavAthI arjune svapnadazA pamADavA saMmohanAstra choDyuM. te vakhate duryodhananI caturaMgasenA moha pAmI gaI. bhIkhavratavALA eka bhISma vinA sarve nidrA pAmI gayA. tyAre arjune uttarakumArane kahyuM ke, "he kumAra ! duryodhananAM, karNanAM ane bIjAonAM je vastro che te vegathI UtArI ahIM laI Ava." teNe tatkALa tema karyuM. pachI bANa vaDe bhISmanA ghoDAne mArIne arjuna nagaramAM Avyo ane zatrunuM sainya upadravita thai nAsI gayuM. ahIM virATa rAjA vijaya meLavIne harSa dharatA nagaramAM AvyA. te vakhate temaNe jANyuM ke, "uttarakumAra zatruonI pAchaLa gayo che tethI jarA manamAM kacAvavA lAgyA. pachI putranI pAchaLa javAnI icchA karIne jovAmAM sainyane taiyAra karatA hatA, tevAmAM dUtoe AvIne uttarakumAranA vijayanA khabara ApyA. rAjAe harSathI nagaramAM utsava karAvyo ane pote AnaMdathI rAjasabhAmAM kaMkamuninI sAthe sogaThAbAjI ramavA lAgyA. rAjAe putranA vijayanI prazaMsA karavA mAMDI eTale kaMkamunie rAjAne kahyuM, "jeno sArathI bRhannaDa thayo che, evA kumArane vijaya kema sulabha na hoya ? ' ahIMyA nagaramAM AvatAM ja arjuna rathamAMthI UtarI potAnA sthAnake gayo ane uttarakumAra zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 257.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ sabhAmAM AvI rAjAne namIne beTho. kumAra bolyo, 'he pitAzrI ! jenAthI meM vijaya meLavyo che te AjathI trIje divase baMdhuo sahita svayameva pragaTa thaze.' trIjo divasa Avyo, eTale yudhiSThire zuddha vastra paherI arhatanI pUjA karI kSudra devatAne balidAna ApyuM. pachI cAre bhAioe pota-potAnuM svarUpa dhAraNa karI harSathI AvIne siMhAsana para beThelA dharmaputrane namaskAra karyo. virATa rAjAe paNa tyAM AvIne praNAma karyA ane 'A rAjya, A saMpatti ane bIjuM je kAMi ahIM che, te sarva tamAruM ja che.' ema kahI virATa rAjAe vijJapti karI, eTale dharmarAjA keTalAka divaso sukhe tyAM rahyA. eka vakhata virATa rAjAe potAnI putrI uttarA arjunanA putra abhimanyune yogya che, evuM dharmaputrane jaNAvyuM. tethI dharmaputre dUta mokalIne dvArikAmAM rahelA abhimanyune bolAvyo. potAnA bhANejane lai kRSNa paNa tyAM AvyA. pachI matsyadezanA virATa rAjAne ane pAMDavone harSa ApatA evA kRSNe zubha divase AnaMdapUrvaka abhimanyu ane uttarAno vivAha mahotsava karyo. pachI virATanI AjJA meLavIne harSita thayelA kRSNa potAnI phaine ane pAMDavone dvArikAmAM lai gayA. kRSNaputra pradhumnakumArano janma : eka vakhata rUkmiNIe svapnAmAM zveta vAdaLanI upara rahelA vimAnamAM pote beThelI hoya tevuM joi kRSNane kahyuM. kRSNe kahyuM, 'tamAre putra thaze.' te sAMbhaLI koi dAsIe te khabara satyabhAmAne ApyA. eTale satyabhAmA kRSNanI pAse AvI kahevA lAgI. meM svapnamAM eka moTo hAthI joyo che.' tenI ceSTA uparathI tenuM vacana khoTuM jANI kRSNe kahyuM, 'tuM khoTo kheda kara nahIM.' satyabhAmA bolI, 'jo A khoTuM hoya to, jeno putra prathama paraNe tene bIjIe potAnA keza ApavA. AvI pratijJA karI pUrNa samaye baMnene putro janmyA. rUkmiNIno putra pradyumna nAme thayo ane satyabhAmAne bhAnu nAme putra thayo. pUrvanA vairathI dhUmaketu nAmano koi deva rUkmiNIno veSa lai kRSNa pAse AvI pradyumnane laine vaitADhyagiri para cAlyo gayo. tyAM eka TaMkazilA upara tene mUkI te deva aMtardhAna thai gayo. tevAmAM kAlasaMvara nAmano koi khecara tyAMthI nIkaLyo. te bALakane laine potAnA nagaramAM Avyo. teNe kanakamAlA nAmanI potAnI patnIne putrapaNe arpaNa karyo ane 'Aje mAre putra thayo.' evI nagaramAM ghoSaNA karAvI. tyAM putravat prItithI lAlana pAmato te kumAra moTo thayo. suvarNa jevI kAMtivALA te putranuM tyAM paNa pradyumna nAma paDyuM. putranA viyogathI kRSNane duHkhI thayelA jANI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 258
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ arihaMta bhagavAna sImaMdhara svAmIne pUchI nArade tarata tyAM AvI putrano vRttAMta kahIne temane khuzI karyA. te A pramANe che - rUkmiNIe pUrvabhave eka mayurInAM iMDAne laI kezarIyA hAtha vaDe raMgIne mayUrIne pAse mUkI tene bhramathI chetarI hatI, tethI A bhavamAM tene putrano viyoga thayelo che. tathA soLa varSa pachI tAre putranI sAthe meLApa thaze." evuM AhatuM vacana sAMbhaLI rUkmiNI svastha thaIne rahevA lAgI. kRSNa paNa zokarahita thayA. * kanakamAlAno prapaMca ane pradhumnane vidhAprAtiH ahIM kAlasaMvara khecarane ghera pradyumna sarva zastra tathA astromAM kuzaLa, temaja parAkramI thayo. anukrame yauvana pAmyo. suMdara yauvanavayavALA pradyumnane joi tenI rakSaka mAtA kanakamAlA savikArI vacano vaDe tene kahevA lAgI, "he mahAbhAga ! mAruM zarIra kAmadevarUpa dAvAnalathI tapI gayeluM che, tene tArA zarIranA sparzarUpa amRtathI satvara zAMta karo." teNInAM vacana sAMbhaLI kRSNakumAra manamAM atyaMta dubhANo. teNe kanakamAlAne kahyuM, "A pApI vacanane dhikkAra che. jethI tuM mAtA che ane huM tAro putra chuM." te bolI, "huM tArI mAtA nathI, tane to kAlasaMvara khecara koI ThekANethI lAvyA che. meM to mAtra tane moTo karelo che. mATe mArI sAthe bhoga bhogava ane vizvano vijaya karavA samartha evI gaurI ane prajJapti nAme vidyA mArI pAsethI grahaNa kara. tuM dayALu thaIne mArA vacanane vyartha karIza nahIM." A sAMbhaLI kAMika manamAM nizcaya karIne kRSNakumAre kahyuM, "mane vidyA Apa, pachI tAruM vacana mAnIza.' tethI teNe vidyA ApI ane pradyumna vidyA laine sAdhI. pachI, "tuM mArI mAtA ane guru che' ema kahI pradyumna nagaranI bahAra cAlyo gayo. kanakamAlAe nakhathI zarIrane ujharaDI pokAra karavA mAMDyo. te sAMbhaLI "A zuM?" ema pUchatA tenA putro AvI pahoMcyA. potAnI mAtAno pradyumnathI parAbhava thayelo jANI kopa pAmIne teo Ayudha ugAmI pradyumnane mAravA doDyA. pradyumna vidyAnA baLathI teone mArI nAkhyA. putronA vadhathI krodha pAmI laDavA AvelA kALasaMvarane lIlAmAtramAM jItI lai pradyumna kanakamAlAno dArUNa vRttAMta jaNAvI dIdho. evAmAM nArada tyAM AvyA. pradyumna temanI pUjA karI. nArade tenI mAtA rUkmiNI saMbaMdhI sImaMdhara prabhue kahelAM vacano kahyAM. vaLI jaNAvyuM ke, "satyabhAmAno putra bhAnu jo prathama paraNaze to tArI mAtAne pratijJAmAM hAravAthI potAnA mAthAnA vALa ApavA paDaze. kezadAna karavAnA parAbhavathI ane tArA viyoganI pIDAthI tArI mAtA rUkmiNI tuM vidyamAna chatAM mRtyu pAmaze.' zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 259
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pradhumnano prabhAva : A pramANe hakIkata sAMbhaLI pradyumna nAradane sAthe laI prajJapti vidyAe racelA vimAnamAM besI tatkALa dvArikA nagarImAM Avyo. vimAna sahita nAradane bahAranA udyAnamAM mUkI bIjo veza paherIne te nagaramAM cAlyo. tyAM bhAnune arthe AvelI jAna tenA jovAmAM AvI. temAMthI jeno vivAha thavAno hato te kanyAne harI laIne nArada pAse mUkI. pachI pradyumna vidyA vaDe kRSNanA udyAnane puSpaphalathI rahita karyuM. sarva jaLAzayamAMthI jaLa zoSI lIdhuM ane AkhuM nagara tRNarahita karI dIdhuM. thoDIvAra rahIne sodAgarano veSa karI eka ghoDA para besI nagaranI bahAra te khelavA lAgyo. tenA uttama ghoDAne joi satyabhAmAnA putra bhAnune mUlyathI te ghoDA levAnI icchA thai. tethI te azvanI upara besI bhAnu tene khelAvavA lAgyo. tatkAla pradyumnanI mAyAthI te azva uparathI paDI gayo. eTale lokoe hAsya karavAthI te zaramAine nagaramAM cAlyo gayo. pachI pradyumna brAhmaNano veSa laI veda bhaNato nagaramAM Avyo. tyAM satyabhAmAnI kubbA (kubaDI) dAsIne vidyAthI sarala karI ane te mAyAvavikhe kuLyA dAsInI pAse yatheccha bhojana mAgyuM. dAsIe potAnI sAthe AvavA kahyuM, eTale te dAsInI sAthe satyabhAmAnA maMdiramAM gayo. satyabhAmAe tene Asana upara besADyo. pachI kahyuM, "he dvija ! mane rUkmiNIthI adhika rUpavaMtI kara." kapaTI brAhmaNe kahyuM, 'jo evI icchA hoya to tatkAla virUpA thaI jA." tenA vacanathI satyabhAmAM mAthuM muMDAvI, jIrNa vastra paherI ane aMjana lagADI kurUpa thaI gaI. pachI kuladevI pAse jaI mAyAvipranA zIkhavyA pramANe baDabaDa vANI bolavA lAgI ane kapaTI viprane bhojana karavA besADyo. teNe vidyAzaktithI bhojana karatAM sarva annapAna khUTADI dIdhAM, eTale dAsIoe 'tuM Ubho thA' e pramANe kahyuM. tyArapachI pradyumna bAlamuninAM veSe rUkmiNIne ghera gayo. tenA darzana mAtrathI rUkmiNIne atyaMta prIti utpanna thaI. tene mATe Asana levAne rUkmiNI gharamAM gai eTale pAchaLathI te kRSNanA ramaNIya siMhAsana upara besI gayo. tene tyAM beThela joi rUkmiNI bolI, "A siMhAsana upara kRSNa ke kRSNanA putra vinA bIjo koI puruSa bese to devatAo tene sahana karI zakatA nathI." te bolyo, "tapanA prabhAvathI mArA upara devatAnI zakti cAlatI nathI. huM soLa varSa paryata tapa karIne Aja ahIM pAraNAMne mATe Avyo chuM. mATe mane bhikSA Apo ane jo bhikSA ApI zako tema na hoya to kaho eTale huM satyabhAmAne ghera jAuM.' zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 260
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenA vacana sAMbhaLI rUkmiNI bolI, 'udvegane lIdhe meM Aje kAMipaNa rAMdhyuM nathI.' teNe udveganuM kAraNa pUchyuM, eTale te bolI, 'meM mastakanuM dAna karI kuladevInI ArAdhanA karI hatI. tyAre teNe 'Aje mane putrano meLApa thaze' ema kahyuM hatuM. vaLI teNe putranA AvavAnI nizAnImAM A AmravRkSane puSpo AvavAnuM kahyuM hatuM, te puSpo to Aje AvyA paNa putrano meLApa hajI thayo nahIM, mATe have tame paNa horAno vicAra karIne kaho ke mane mAro putra kyAre maLaze ?' bAlamuni bolyA, 'khAlI hAthe horA saphala thatI nathI.' rUkmiNIe kahyuM, 'tamane zuM ApuM ?' teNe kahyuM, 'mane khIra banAvIne Apo.' pachI rUkmiNIe khIra banAvavA mATe sarva dravya bhegAM karAvyAM ane pote khIra karavA mAMDI. kapaTamunie vidyAbalathI kSaNavAramAM tenAM sarva padArtho bALI nAMkhyA. tethI rUkmiNI kheda pAmI gai. pachI bAlyamunie kRSNane khAvAnA modaka mAMgyA. rUkmiNI bolI, 'te modaka kRSNathI ja jIravAya tevA che. bIjAone pace tevA nathI. tethI huM tamane ApIne RSihatyA karIza nahIM.' muni bolyA, 'tapanA prabhAvathI mAre kAMipaNa durjara nathI.' pachI zaMkAyukta citte rUkmiNIe eka eka modaka ApavA mAMDyo. te bIjo na Ape teTalAmAM to muni pelo modaka satvara khAi javA mAMDyA. te joi AzcaryathI AnaMda pAmelI rUkmiNI hAsya karIne bolI, 'muni ! tame kharekhara baLavAna jaNAvo cho.' ahIM kuladevInA nAmane japatI satyabhAmA pAse AvIne tenA sevaka loko kahevA lAgyA ke, 'ApaNuM vana puSpaphaLa vagaranuM thai gayuM. gAmamAM ghAsanI dukAno ghAsa vinAnI thai gai, jaLAzayo nirjaLa thai gayA, bhAnuka ghoDA uparathI paDI gayo, jAnamAMthI kanyAnuM haraNa thayuM ane pelo vipra jato rahyo.' te sAMbhaLI kheda pAmatI satyabhAmAe krodhathI hAthamAM DAbalA ApIne dAsIone keza levAne mATe rUkmiNIne ghera mokalI. kapaTI sAdhue mAyA vaDe te dAsIonA kApelA kezathI ja pAtrone pUrI dIdhAM ane 'rUkmiNI keza ApatA nathI' ema kahIne tene pAchI satyabhAmAnI pAse mokalI. eTale satyabhAmAe jAmIna thayelA kRSNanI pAse rUkmiNInA keza mAMgyA. kRSNe kahyuM, 'tuM ja maMDita thai cho, have bIjAnAM kezanuM zuM kAma che ?' tyAre te bolI, 'hAsya karo nahIM, mane keza lAvI Apo.' pachI kRSNe keza levA mATe balabhadrane 'rUkmiNIne ghera mokalyA. tyAM pradyumne vikurveluM kRSNanuM rUpa joi tene tyAM AvelA jANI lajjA pAmIne pAchA gayA. tyAMthI sabhAmAM AvI tyAM paNa kRSNane joi rAma bolyA ke, 'tame be rUpa lai tamArI vadhUne ane mane lajavI dIdhAM.' harie balabhadrane 1. horA = nimitta jovA mATenuM eka sAdhana (A jyotiSano viSaya che). zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 261
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane bhAmAne soganapUrvaka kahyuM ke, huM tyAM gayo ja nathI." tathApi satyabhAmAM "e tamArI ja mAyA che." ema bolatI potAnA maMdiramAM gai. * rUmiNI ane pradhumna (mAtA-putra)no soLa varSe meLApa : ahIM nArade AvI rUkmiNIne kahyuM ke, "A pradyumna nAme tamAro putra che." eTale tatkALa potAnuM svarUpa aMgIkAra karI pradyumna tenAM caraNamAM praNAma karyA. rUkmiNIe tene be hAtha vaDe AliMgana karyuM. pradyumna bolyo, "he mAtA ! hamaNAM pitAnI AgaLa ane pragaTa karazo nahIM.' ema kahI mAyA vaDe ratha vimurtI temAM rUkmiNIne besADIne te cAlI nIkaLyo. lokone kSobha kare tevo teNe zaMkhano nAda karyo ane bolyo ke, "huM A rUkmiNIne harI jAuM chuM. jo kRSNa baLavAna hoya to tenI rakSA kare." ema bolato bolato vegathI te nagaranI bahAra nIkaLI gayo. "A koNa kubuddhi maravA icche che ?' ema bolatA kRSNa zA dhanuSyanuM vAraMvAra AsphAlana karatA sainya sahita tenI pachavADe doDyA. vidyAnA sAmarthyathI pradyumna tatkALa tenI senAne bhAMgI ane kRSNane Ayudha vagaranA karI dIdhA. te vakhate kRSNa bahu kheda pAmyA. tevAmAM nArade AvIne kahyuM ke, "he kRSNa ! tamArI sAme che te tamAro putra pradyumna che." mAdhave putra jANI tene premathI AliMgana karyuM. putranA saMgamathI harSa pAmelA kRSNa rUkmiNI sahIta utsavathI nagaramAM pravezyA. te samaye duryodhane AvI kRSNane praNAma karI vijJapti karI ke, "he svAmI ! hamaNAM koie mArI putrI ane tamArI putravadhune harI lIdhI che te sAMbhaLI che svAmI ! prajJapti vidyA vaDe jANIne huM kanyAne hamaNAM ja ahIM lAvIza." ema kahIne pradyumna te svayaMvarA kanyAne kSaNavAramAM tyAM lAvyo. kRSNa te kanyA tene ApavA mAMDI eTale te bolyo, "e mArI vadhU eTale nAnA bhAinI vahu thAya che. tethI mAre paraNavA yogya nathI.' ema kahIne teNe na lIdhI. kanyA kRSNa satyabhAmAnA putra bhAnune paraNAvI. pachI kRSNa pradyumnanI paraNavAnI icchA nahotI to paNa moTo utsava karIne bIjI becaronI ane rAjAonI kanyAo sAthe tene paraNAvyo. eka vakhate satyabhAmAne rIsAIne jIrNa mAMcA upara beThelI joI kRSNa duHkhanuM kAraNa pUchyuM. eTale teNIe kahyuM ke, "mAre pradyumna jevo putra thAya tema karo." aThThamano tapa karIne kRSNa naigameSIdevane sAdhyo. te pratyakSa thayo. kRSNa putra mAgatAM, te eka hAra ApIne aMtardhAna thaI gayo. te svarUpa jANI pradyumna vidyAnA prabhAvathI potAnI mAtAnI sakhI ane potAnI aparamAtA jAMbavatIne satyabhAmA jevI karI kRSNanAM vAsabhavanamAM mokalI. tene hAra ApIne kRSNa bhogavI. te ja avasare koi zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 262
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ deva svargamAMthI cyavI zubha svapnathI sUcita thai tenA udaramAM utpanna thayo. pachI jAMbavatI harSa pAmIne potAne sthAnake gai. tyAra pachI satyabhAmA ratinI icchAthI kRSNanI pAse AvI. eTale, 'aho ! A strIne bhoganI atRpti che' evuM vicArI kRSNe pharIthI tenI sAthe viSayakrIDA karI. e samaye pradyumne kRSNanI bhaMbhAno nAda karyo. pradyumne vagADelI bhaMbhAne jANI kRSNa kSobha pAmIne bolyA, 'he satyabhAmA ! tAro putra bhIru ane roSavALo thaze.' prAtaHkALe te hAra jAMbavatInAM kaMThamAM joi pradyumnanI mAyAnI prazaMsA karatA kRSNa vismaya pAmI gayA. zubha samaye jAMbavatIe zAMba nAmanA putrane janma Apyo ane satyabhAmAe janmathI atibhIru hovAthI bhIruka nAmanA janma Apyo. rUkmiNIno putra pradyumna koi prayoga vaDe rUkmi rAjAnI putrI vaidarbhIne paraNyo ane jAMbavatIno putra zAMba hemAMgada rAjAnI putrI suhiraNyAne paraNyo. eka vakhata satyabhAmAe jAMbavatIne kahyuM ke, 'A zAMba mArA putrane bIvarAve che. tyAre teNIe kRSNa AgaLa bhAmAne kahyuM ke, 'mAro putra to nyAyI che.' kRSNe jAMbavatIne kahyuM, 'ApaNe tenuM svarUpa joi pa2IkSA karIe.' pachI jAMbavatI AhIrI ane kRSNa AhIra thai dahIM vecavA nIkaLyAM. baMnene nagaramAM pharatAM joi sadA gAmamAM pharanArA zAMbe AhI2Ine kahyuM ke, 'ahIM Ava, huM gorasa lauM.' ema kahI zUnyagRha tarapha tene baLAtkAre kheMcavA mAMDI. eTale tarata ja kRSNa ane jAMbavatIe potAnuM svarUpa pragaTa karyuM. temane joi zAMba nAsI gayo. tyAre kRSNe jAMbavatIne kahyuM, 'tArA putrano anyAya joyo.' paraMtu tuM na mAne temAM Azcarya nathI. kema ke siMhaNa paNa gajendrone mAravAmAM kaThora evA potAnA putrane saumya ane bhadrika mAne che.' bIje divase zAMba hAthamAM eka khIlo laine Avyo. tene koie pUchyuM ke, 'A khIlo hAthamAM kema rAkhyo che ?' tyAre teNe kahyuM ke, 'kAlanuM mAruM vRttAMta je kahe, tenA mukhamAM nAMkhavAne mATe rAkhyo che.' evI rIte tene svecchAcArI ane nirlajja jANI kRSNe nagaramAMthI kADhI mUkyo. eTale te pradyumna pAsethI prajJapti vidyA meLavI tyAMthI cAlI nIkaLyo. pachI bhIrukane pradyumna nitya herAna karavA lAgyo. te jANI satyabhAmAe tene kahyuM, 're zaThamati ! tuM paNa zAMbanI jema nagaranI bahAra kema jato nathI ?' pradyumne kahyuM, 'kyAM jAuM ?' satyabhAmAe kahyuM, 'smazAnamAM jA.' pradyumna bolyo, 'pharI pAcho kyAre AvuM ?' satyabhAmAe krodhathI kahyuM, 'jyAre huM zAMbane mArA hAthe pakaDIne ahIM lAvuM tyAre tAre pharIne nagaramAM AvavuM.' 'jevI mAtAnI AjJA' ema karI pradyumna smazAnamAM cAlyo gayo. tyAM zAMba paNa pharato pharato AvI caDyo. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0263
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bhIka mATenI kanyAonuM zAMba sAthe pANigrahaNa : ahIM satyabhAmAe bhIrukane paraNAvavA mATe navANuM kanyAo prayatnathI ekaThI karI. pachI so pUrI karavA mATe eka kanyAnI tajavIja karavA mAMDI. prajJapti vidyAthI te hakIkata jANIne pradyumna jitazatru rAjA thayo ane zAMba kanyArUpe thayo. baMne nagaranI bahAra UtaryA. satyabhAmAe bhIrukane mATe te mAyAvI jitazatru rAjAnI pAse kanyAnI mAMgaNI karI. jitazatrurUpe thayelA pradyumna kahyuM, "A mArI putrIne hAthe pakaDIne tame nagaramAM lai jAo ane tenA vivAha vakhate teno hAtha bhIrukanA hAtha upara jo rakhAvo to huM A mArI kanyA bhIrukane mATe ApuM." satyabhAmAe tema karavuM kabUla karyuM. tyArapachI pradyumna prayojelI prajJapti vidyAthI satyabhAmA zAMbane kanyA jANavA lAgI ane bIjA loko tene zAMba jANe che, pachI zAMbane hAthe pakaDIne nagaramAM AvatI satyabhAmAne joI loko tarka karavA lAgyA ke, "aho putranA vivAha utsavamAM satyabhAmA zAMbane manAvIne prItithI teDI jAya che.' evI rIte zAMba satyabhAmAnA gharamAM Avyo. tyArapachI vivAha vakhate vAma buddhivALA zAMbe potAno DAbo hAtha bhIrukanA jamaNA hAthanI upara rAkhI ane jamaNA hAthathI bIjI navANuM kanyAonA hAtha pakaDI ekIsAthe vidhipUrvaka agninI pradakSiNA karI. teonI sAthe vivAha karyA pachI zAMba kanyAo sahita nivAsagRhamAM gayo. tyAM bhIruka AvatAM ja zAbe tene bhRkuTIthI bIvarAvyo. eTale te bhaya pAmIne nAsI gayo. teNe AvIne satyabhAmAne kahyuM ke, zAMba Avyo che." te vacana nahIM mAnatI satyabhAmAe jAte AvIne joyuM to tyAM zabane dITho. zAMbe satyabhAmAne praNAma karyo. satyabhAmAe kopathI kahyuM, 're dhRSTa ! tane ahIM koNa lAvyuM che?" teNe kahyuM, 'tame ja mane ahIM lAvyA cho ane A kanyAonI sAthe tame ja mane paraNAvyo che. he mAtA ! A viSe sarvaloka sAkSI che, tame sarvane AdarapUrvaka pUcho." satyabhAmAe sarva janasamUhane pUchavA mAMDyuM, to sarve te vAtane satya kahevA lAgyA. pachI "jenA baMdhu, pitA ane mAtA mAyAvI che, evA A mAyAvI zAMbe kanyArUpe thaI mane kharekhara chetarI mATe te mAro sahaja zatru che, A pramANe kahI bahu roSathI niHzvAsa nAkhatI satyabhAmA duHkhI thaIne potAnA gharamAM jaI jIrNa mAMcA upara beThI. eka vakhata zAMba potAnA pitAmaha vasudevane namaskAra karavA gayo ane namIne bolyo, "pitAjI ! tame to cirakAla pRthvI para bhamIne ghaNI strIo paraNyA hatA ane huM to thoDA kALamAM ekasAthe so kanyAo paraNyo, tethI kharekhara ApaNA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 264
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMnemAM moTo taphAvata che.' vasudeve kahyuM, "re kUvAnA deDakA ! tuM zuM jANe che? dezadezamAM parAkrama batAvI huM Adara-mAna pAmyo ane svayaMvaramAM AvelI kanyAone huM paraNyo chuM, pachI samaye baMdhuonA ati AgrahathI punaH nagaramAM Avyo chuM ane nirlajaja ! tuM to mAyAthI kanyAone paraNyo che ane mAtAne chetarIne nagaramAM Avyo che. kAMI AdarathI Avyo nathI." A pramANe potAnA pitAmahane krodha pAmelA jANI zAMbe praNAma karIne kahyuM ke, "he tAta ! A bALakanAM duHceSTitane kSamA karo." AvuM vinayavALuM ane moTAIne dUra karanAruM sAMbanuM vacana sAMbhaLI vasudeva manamAM ati harSa pAmyA ane tatkAla te nItivAna pautranI prazaMsA karavA lAgyA. * yuddha nivAravA mATe kauravo pAse mokalAyela vijaya nAmano dUta : AvI rIte pradyumnavagere yAdavarAjAnA kumAro sAthe pAMDavonA kumAro harSathI khelatA hatA ane yAdavoe ApelA sanmAnathI pAMDavo paNa rAtridivasa icchAnusAra manoratha prApta karatA gharanI jema tyAM sukhe rahetA hatA. tevAmAM eka vakhata samudravijaya vagere yAdavapatio ane rAma-kRSNa vagere ekaThA maLI pAMDavone kahevA lAgyA ke, "satyapratijJAvALA tame zatruonuM sarva ceSTita sahana karyuM. kema ke "sapuruSo pralayakAlamAM paNa potAnA vacanathI calAyamAna thatA nathI. paraMtu have tamane samaya prApta thayo che, mATe zatruone dUra karavA e ja yukta che. te sAMbhaLI dharmaputre kahyuM, "duHkhakArI lakSmInA lAbha mATe potAnI pAMkho jevA baMdhujanane mArAthI kema karAya ?' te sAMbhaLI draupadIe bhImanI sAme joyuM. eTale atula baLavALo bhImasena bolyo, 'tame kadI zatruone sahana karo paNa have huM temanA parAbhavane sahana karavAno nathI." AvAM tenA vacana sAMbhaLIne yudhiSThire yAdavone kahyuM, "jo ke zatruo mAravAne yogya che ane A bhIma vagere yuddha karavA utsuka che. to paNa prathama temane sAma ane bhedathI samajAvavA yogya che. tethI samudravijaya vagerenI AjJAthI vijaya nAme dUta rathamAM besIne hastInApura gayo. jayAM bhISma ane dhRtarASTra vagere beThA hatA te sabhAmAM AvI vijaye duryodhanane kahyuM, "he rAjA ! dvArakAdhIza kRSNano vijaya nAme huM dUta chuM. temano saMdezo mArA mukhathI tame sAMbhaLo. satyapratijJAvALA pAMDuputro je tamArA baMdha thAya che, teo potAnA kahyA pramANe samaya AvatAM have pratyakSa thayA che. jevI rIte teo potAno kALa nirgamana karI satya rIte varyA, tevI rIte temane temano rAjyabhAga pAcho soMpI tame paNa satya rIte varto. he rAjA ! eka pRthvInA lava mATe pUrvanI jema tamAre zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 265
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ raNano samAraMbha na karavo joie ane paraspara droha paNa na thavo joie. indraprastha, tilaprastha, vAraNAvrata, kAzI ane hastInApura e pAMca gAma temane Apo.' AvA dUtanAM vacana sAMbhaLI krodhathI hoThane Dasato, mUMchane maraDato ane potAnA khabhA u52 netrane pheravato duryodhana bolyo, 're dUta ! e jugArIA pAMDavone hArI gayeluM rAjya have pAchu kema maLe ? vaLI te bhIma vage2e to prathamathI ja mArA zatruo che, baMdhuo nathI. meM rakSaNa karelI bhUmimAM teo sarva tarapha phare che, te ja temano bhUmibhAga che. bIjuM kAMipaNa huM temane ApavAno nathI. pAMDavo mArI sAthe maitrI rAkhe ke dveSa kare paNa meM ghutamAM jItIne je meLavyuM che, temAMthI bhUmino eka TukaDo paNa huM temane ApavAno nathI.' te sAMbhaLI vijayadbhUta nItibhareluM vacana pharIthI bolyo, 'he rAjA ! mAruM vacana mAno, gotranI kadarthanA karo nahIM. hiDaMba, kIcaka, baka, krUra ane kammara pramukha dAnavone jeNe kSaNavAramAM mArI nAMkhyA, tevA pavanaputra bhImasenanI AgaLa he suyodhana ! tArI nizce hAra thaze. vaLI he rAjA ! juvo, pUrve arjune tame apakAramAM tatpara hatA chatAM prayatna vaDe tamArI rakSA karI hatI. tethI paNa teo sadA tamAre pUjya che. dharmane ja eka sArabhUta mAnanAra dharmakumAra to tamArI upara vAtsalya rAkhe che, teo potAnA anujabaMdhuone sadA zAMta rAkhe che. vaLI teoe hamaNAM kRSNano Azraya karelo che. teo satvara tamane haNI nAMkhaze. dUtanAM vacana sAMbhaLIne bhISma, kRpAcArya, droNa, pAMDu ane vidura pramukha rAjAoe paNa tevAM ja vacano duryodhanane zikhAmaNa rUpe kahyA. paraMtu teonA vAkyathI UlaTo duryodhananA hRdayamAM krodhAgni adhika prajvalita thayo. pachI tenA vaDe tiraskAra pAmelo kRSNano dUta krodhapUrvaka, 'have dhRtarASTranA putra jarUra nAza pAmyA' ema bolato bolato tyAMthI nIkaLyo. dUte zIvrapaNe dvArikAmAM AvI te vRttAMta kRSNane kahyo. te sAMbhaLIne iSTaprAptithI harSa pAmelA bhImasena pramukha atyaMta nAcavA lAgyA. pachI samudravijaya rAjAnI AjJAthI raNaraMganA AMgaNAMmAM pAMDavoe sainyano samUha ekaTho karavA mAMDyo. yAdavo, matsyadezano rAjA virATa, dhRSTadyumna, sAtyaki, draupada ane saubhadreya vagere rAjAo pAMDavonA sainyamAM AvyA. arjunano putra abhimanyu, bhImano putra ghaTotkaca ane kSAtravaTathI ujjavaLa evA aneka kSatriyaputro paNa AvI maLyA. indracUDa, caMdracUDa, maNicUDa, caMdrApIDa, viyadgati ane citrAMgada vagere khecara rAjAo arjunanA snehathI sainyamAM AvyA. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0266
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekaThA maLelA rAjAonI sabhAmAM paraspara matsarane lIdhe arjuna - karNano ane karNa - arjunano paraspara vadha karavAnI icchA dharAvatA jaNAyA. A tarapha karNa vageree netrasaMjJAe prerelA duryodhane raNanI icchAthI potAnA pakSanA rAjAone dUto mokalIne bolAvyA. tethI bhUrizravA, bhagadatta, zalya, zakuni, aMgarAja, bhISma, kRpAcArya, droNagura, somadatta, vAlhIka, zukti, saubala, kRtavarmA, vRSasena, halAyudha ane ulUka vagere rAjAo kauravanA sainyamAM ekaThA thayA. vidura vairAgyavaDe dIkSA laine vanamAM gayA. kuMtIe potAnA pakSamAM levA karNane jaNAvyuM ke, "tuM mAro putra che. tyAre teNe kahevarAvyuM ke, "meM mArA prANa prathamathI duryodhanane arpaNa karyA che, have tene choDIne jo huM bIjAne bhajuM to he mAtA ! tamane lajjA lAge. vaLI mane AvI sthitimAM atyAre Ape khabara jaNAvyA tethI have saryuM. AvI karNanI kahevarAvelI vANI sAMbhaLI kuMtI jANe bhAlA vaDe viMdhANI hoya tema kheda pAmI. paraMtu te putravatsala mAtA, pAMDavo karatAM paNa teno jaya vizeSa icchavA lAgI. * zrIkRSNanA vadha mATe jarAsaMghanuM sainya sAthe prayANa : A bAju keTalAka vyApArIo yavanadvIpathI kariyANA vagere lai dvArikAmAM AvyA. tyAM temaNe ghaNAM kariyANA vecyAM. paraMtu vizeSa lAbhanI AzAe ratnakaMbaLo tyAM na vecatAM teo magadha dezanI rAjadhAnI rAjagRhI nagarImAM vecavA AvyA. tyAM jarAsaMgha rAjAnI putrI jIvayazAe te ratnakaMbaLo ochA mUlya mAMgyAM. tethI lAbhane badale UlaTI khoTa javAthI krodha pAmelA te vyApArIoe jIva zAne kahyuM ke, amArI ja bhUla thaI ke, ame vadhAre lAbhanI AzAe A ratnakaMbaLo kRSNanI dvArikA nagarImAM na vecyAM ne ahIM lAvyA. have ahIMyA lAbha maLavo to dUra rahyo paNa UlaTI mUDImAM paNa khoTa jAya che." te sAMbhaLI jIvayazAe pUchayuM ke, 'dvArikApurI vaLI kyAM che ne kevI che ? ane tyAM rAjA koNa che ?' vyApArIo bolyA ke, "pazcima samudranA tIra upara kubere nimaeNlI indrapurI jevI dvArikA nAme nagarI che. temAM yAdavavaMzIono nivAsa che. temaja sUrya sarakhA pratApI ane vasudeva rAjAnA putra kRSNa nAme rAjA che." kRSNanuM nAma sAMbhaLatAM ja jIvayazA rotI rotI jarAsaMghanI pAse gaI ane mRtyunI prArthanA karavA lAgI. jarAsaMghe tenI vAta sAMbhaLIne kahyuM, "putrI ! ro nahIM, huM kRSNanI strIone rovarAvIza. mArI ajANatAthI e kRSNa AjasudhI jIvato rahelo che." ema kahI jarAsaMghe satya pratijJAvALA thai siMhanAdapUrvaka bhaMbhA vagaDAvIne sarva rAjAone bolAvyA. tatkALa ghaNA parAkramavALA sahadeva vagere putro, zizupAla, zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 267
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarNanAbha, rUkimIrAjA ane bIjA ghaNA rAjAo tathA hajAro sAmaMto senAsahita AvI AvIne jarAsaMghane maLyA. pachI ghaNA yoddhAone laine jarAsaMghe prayANa karyuM. maMtrIoe ane apazukanoe ghaNI rIte vAryo paNa te ardhacakrI jarAsaMgha sainyathI bhUcakrane kaMpAvato cAlyo. kalaha karAvavAmAM kautukI evA nArade ane capuruSoe AvIne kRSNane jarAsaMgha AvavAnA khabara ApyA. eTale kRSNe paNa yuddha prayANa mATe bhaMbhA vagaDAvI. jethI aneka rAjAo ekaThA thayA. teomAM samudravijaya rAjA taiyAra thaine AvyA. temanI sAthe temanA putra mahAnemi, satyanemi, dRDhanemi, sunemi, bhagavAna ariSTanemi, jayasena, mahIjaya, tejasena, jaya, megha, citraka, gautama, thalka, zivanaMda, vikasena ane mahAratha paNa AvyA. akSobhya nAme samudravijayano anujabaMdhu, uddhava, dhava, kSubhita, mahodadhi, aMbhonidhi, jalanidhi, vAmadeva ane deDhavrata nAme tenA ATha putro sahita Avyo. stimita ane tenA surmimAn, vasumAn, vIra, pAtAla ane sthira nAme pAMca uttama putro AvyA. sAgara ane tenA niHkaMpa, kaMpana, lakSmIvAn, kesarI, zrImAn ane yugAMta nAme cha putro AvyA. himavAna ane tenA vidyutprabha, gaMdhamAdana ane mAlyavAn nAme traNa putro AvyA. acala ane tenA mahendra, malaya, sahya, giri, zaila, naga ane bala nAme sAta mahAparAkramI putro AvyA. dharaNa ane tenA karkoTaka, dhanaMjya, vizvarUpa, zvetamukha ane vAsukI nAme pAMca kumAra AvyA. pUraNa ane tenA duHpUra, durmukha, dardura ane durdhara nAme cAra putro AvyA. abhicaMdra ane tenA caMdra, zazAMka, caMdrAbha, zazI, soma ane amRtaprabha nAme cha putro AvyA. sauthI nAnA paNa indra jevA mahAparAkramI vasudeva tenA ghaNA parAkramI putro sAthe AvyA. temanA putronA nAma A pramANe akrUra, krUra, jvalanaprabha, vAyuvega, azanivega, mahendragati, siddhArtha, amitagati, sudAru, dAruka, anAdRSTi, dRDhamuSTi, hemamuSTi, zilAyuddha, jarAkumAra, vAlhIka, gaMdhAra, piMgala, rohiNInA putra rAma, sAraNa ane vidUrAga e sarve AvyA. tathA utsUka, niSadha, sArudatta, dhruva, zakradamana ane pITha nAme rAmanA putro AvyA. bhAnu, bhAmara, mahAbhAnu, anubhAnu, bRhadbhUja, agnizikha, vR, saMjaya, akaMpana, mahAsena, dhIra, gaMbhIra, gautama, sudharmA, udadhi, sUrya, caMdra, dharma, prasenajita, cArUkRSNa, bharata, sucAru, devadatta vagere tathA pradyuna, zAMba pramukha bIjA mahAparAkramI kRSNanA putro yuddha karavAnI icchAe taiyAra thaine AvyA. ugrasena ane zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0268
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenA paNa ghaNA putro AvyA. e pramANe dazAhanA putro ane rAma tathA kRSNanA bIjA putro tathA temanI phUinA ane bahenanA paNa ghaNA mahAbhuja putro AvyA. * kaurava temaja pAMDavonAM sainyanuM yuddha mATe raNamAM Agamana : pachI krokie batAvelA zubha divase dAruka sArathIvALA ane garuDanA cihnavALA ratha para besI sarva yAdavothI vIMTAi zubha zukano vaDe sUcita kRSNa pUrvottara (izAnI dizAmAM prayANa karyuM. saMgrAmavidhi jANanArA kRSNa potAnA nagarathI pIstAlIza yojana jai zanipalligrAme paDAva nAMkhyo. jarAsaMghanA sainyathI kRSNanuM sainya cAra yojana dUra rahyuM. kRSNanA lazkaramAM te samaye keTalAka uttama vidyAdharo tyAM AvyA. samudravijayane namaskAra karIne teo bolyA, "he rAjA ! tamArA bhAI AnaMkaduMdubhi (vasudeva)nA guNothI ame vazIbhUta thayA chIe. tamArA kulamAM jagatanI rakSA karavAmAM samartha evA ariSTanemi bhagavAna ane advitIya parAkramavALA rAma ane kRSNa utpanna thayelA che. temaja pradyumna ane zAMba pramukha kroDo pautro che. tethI temane bIjAonI sahAyanI jarUra nathI to paNa yuddhano avasara jANI ame bhaktithI AvelA chIe, mATe amane tamArA sAmaMtavargamAM gaNIne AjJA Apo. rAjA samudravijaye kahyuM ke, "bahu sAruM." tyAre teo pharIvAra bolyA ke, "mAtra eka kRSNanI AgaLa jarAsaMgha tRNasamAna che. paraMtu vaitADhayagiri upara je khecaro jarAsaMghanA pakSanA che, teo jyAM sudhI ahIM AvyA nathI, tyAM sudhImAM amane tyAM javAnI AjJA Apo ane tamArA anujabaMdhu vasudevane amArA senApati TharAvIne pradyumna ane zAMba sahita amArI sAthe mokalo. jethI te sarvane ame tyAM ja jItI laie." samudravijaye kRSNane pUchIne vasudeva, pradyumna ane zabane te khecaronI sAthe mokalyA. te samaye ariSTanemie temanA janmasnAtra vakhate devatAoe temanA hasta upara bAMdhelI astravAriNI auSadhI vasudevane hAthe bAMdhI. ahIM duryodhana jarAsaMghane yAdava ane pAMDavo tarapha vadha karavA mATe jatA jANI tenI pAse AvI namaskAra karIne bolyo, "svAmI ! e gopALa ane pAMDavo koNa mAtra che? vaLI jyAM sudhI ame vidyamAna chIe tyAM sudhI temanI sAthe tamAre parAkrama batAvavuM yukta nathI. mATe he rAjA ! amone AjJA Apo ke jethI ame yuddha karI pRthvIne yAdava ane pAMDava vagaranI karI daIe.' duryodhanano Agraha jANI jarAsaMghe paTTabaMdha karI duryodhanane raNabhUmimAM potAnA zatrunI sAme yuddha karavA mATe senApati pada upara nImyo. mahAuddhata yoddhAothI parIvarelo duryodhana anukrame keTaluMka prayANa karI satvara kurukSetramAM zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 269
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avyo. agiyAra akSauhiNI senA vaDe duryodhana zobhavA lAgyo. duryodhane vI2maNi bhISmapitAmahane namIne harSa ane AdarapUrvaka potAnA senApati sthApyA. pAMDavo sAta akSauhiNI senA lai kurukSetramAM AvyA. pAMDavoe sarvAnumate drupada rAjAnA putra mahAparAkramI dhRSTadyumnane senApatipaNAno abhiSeka karyo. raNanA divasano nirNaya karI mahAvIroe kSatriyonA daivatarUpa zastronI pUjA karI. mallikAnAM puSponI mALA vaDe pUjIta Ayudho atyaMta zobhavA lAgyA. sUryodaya thatAM baMne sainyanI vacce yuddhano AraMbha thayo. arjune bhISmane karAveluM jaLapAna bhISmanI dIkSA : ATha divasaparyaMta atyaMta bhayaMkara yuddha cAlatAM AThamA divasane aMte pAMDavo vicAra karavA lAgyA ke, 'sarvathA durjAya evA bhISmapitAmahane kevI rIte mAravA ?' te vakhate kRSNe arjunane kahyuM ke, 'gAMgeya satyapratijJAvALA che. teo asrarahita, napuMsaka, strI ane parAkrRkha thayelA puruSanI upara prahAra karatA nathI. mATe drupada rAjAno putra zikhaMDI ke je napuMsaka che, tene tamArA rathamAM tamArI AgaLa besADI tame bhISmanI sAmA jAo. napuMsakane joine bhISma hAthamAMthI asra choDI deze, pachI niHzaMka thaine tame tenI upara prahAra karajo.' pAMDavoe kRSNano A vicAra aMgIkAra karyo. navame divase prAtaHkALe sainikone taiyAra karI pAMDavo ane kauravo raNabhUmimAM AvyA. zAMtanunA putra bhISme agresara thai, bANavRSTi karIne pAMDavonI senAne upadrava karavA mAMDyo. eTale arjuna potAnA ratha upara khaMDha evA drupada rAjAnA putra zikhaMDIne besADIne temanI sAme Avyo. zikhaMDIne jotAM ja astra nAkhavAmAM maMda thayelA vRddha bhISmane arjune gupta rIte tIkSNa bANothI jarjara aMgavALA karI nAMkhyA. 'carmanA marmane bhedanArA A bANa arjunanA che, khaMDhanA nathI' ema sArathIne kahetAM bhISma rathamAM sUi gayA. bhISma paDavAthI zoka vaDe kauravo tathA pAMDavo bhISmane vIMTAi vaLyA. te vakhate bhISmapitAmahane tRSArta joi divya astrane jANanArA arjune pRthvImAMthI bANa vaDe jaLa AkaryuM. bhISme te Azcarya duryodhanane batAvIne kahyuM ke, 'tArAthI adhika parAkramavALA pAMDavonI sAthe saMdhi kara.' bhISmanuM vacana jANe sAMbhaLyuM na hoya tema batAvI te vakhate krUra evA duryodhane kopathI rAtI AMkha bhImanI upara nAkhI. pachI devanI vANIthI bhISma cAritra aMgIkAra karyuM ane sarva sAvadhano tyAga karI anazana karIne acyuta devalokamAM devatA thayA. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 270 -
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAra pachI duryodhane potAnAM sainyamAM senApati pade droNAcAryano abhiSeka karyo ane savAre temane AgaLa karIne kurukSetramAM te Avyo. tene joI arjune dhanurvedanA guru jANI gurudakSiNArupa prathama praNAma karyo. te samaye saMsaptakoe arjunane sainyanI bahAra yuddha karavA bolAvyo. tethI arjuna temanI sAthe yuddha karavA pravaryo. yuddhanA bArame divase bhagadatta arjuna vinAnA pAMDavonA sainyane upadrava karavA lAgyo. tethI potAnA sainyanA kSobhanA zabdo sAMbhaLI arjuna saMsaptakone choDIne zIdhra bhagadattanI sAme yuddha karavA Avyo. krodha pAmelA arjune cirakAla yuddha karI, gajasahita bhagadattane mArI nAMkhyo. pachI keTalAka rAjAonA kahevAthI kauravoe te rAtrimAM bIje divase akhaMDita evo cakravyuha karavAnI goThavaNa karI. arjuna sainyanI bahAra AvI saMsaptakone mAravAmAM rokAyo. eTale bhIma vagerethI parIvarelo abhimanyu cakravUhamAM peTho duryodhana, kRpAcArya, droNa, karNa ane kRtavarmAnAM astrone nahIM gaNato arjunakumAra cakravyuhanuM mathana karavA lAgyo. duryodhana vagere vIroe bhImAdikane yuddhamAM rokI rAkhyA, eTale abhimanyu ane jayadratha baMne subhaTo paraspara yuddha karavA lAgyA. lohamaya ane divya evA atrasamUhathI cirakAla yuddha karIne jayadrathe sUryAsta samaye abhimanyune mArI nAMkhyo. te sAMbhaLI krodha pAmelo arjuna bIjA divasanA astanI agAu jayadrathanA vadhanI pratijJA karIne zatruonI senAmAM peTho. krodhI arjunane vaccamAM droNAcArye rUMdhyo, sAtyaki ane bhImasena arjunanI pAchaLa AvyA. paraMtu duryodhane bhImane rUMdhyo ane bhUrizravAe sAtyakine rUMdhyo. vyAdhiothI vIMTAyela hoya tema jayadrathanI pharatA tenA rakSaNa mATe aneka rAjAo vIMTAI rahelA hatA, to paNa jayadrathane azva, ratha, sArathI ane astra vagarano karIne arjune potAnI pratijJA saMbhArI, sUrya asta thatAM pahelAM tene mArI nAMkhyo. A pramANe cauda divasanA yuddhamAM duryodhananI sAta akSauhiNI senAno vinAza thayo, tethI duryodhanane atyaMta duHkha thayuM. tyAra pachI kauravoe rAtre yuddha karavA vaDe jaya meLavavAnI AzA bAMdhI. tethI jyAre pAMDukumAro sUI gayA tyAre ghuvaDapakSInI jema AvIne akasmAta tUTI paDyA. te vakhate bhIma jevo bhayaMkara bhImano kumAra ghaTotkaca zatruone trAsa pamADato mAyAyuddhathI yuddha karavA lAgyo. tene joine karNa kopa pAmyo, pachI kaNe deve ApelI skurAyamAna agninA kaNothI vIMTAelI eka zakti ghaTotkaca upara choDI, tethI ghaTotkaca mRtyu pAmyo. prAta:kALe droNAcArye pAMDu sainyane upadravita karyuM, ethI virATa ane drupada rAjA tenI sAme thayA. te baMnene temaNe mRtyu pamADyA. virATa ane drupada rAjAnA mRtyuthI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 271
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmarAjAnuM sainya glAni pAmyuM. tethI dhRSTadyumna droNanI sAme Avyo ane dhRSTadyumna ane droNAcAryanuM cirakAla yuddha thayuM te joi AkAzamAM rahelA khecaro paNa bhaya pAmyA. * droNAcAryanuM anazana temaja karNane senApati pada : eve samaye mAlavadezanA rAmano azvatthAmA nAme hAthI marAyo, te sAMbhaLI sarva sainyamAM "azvatthAmA haNAyo, azvatthAmA haNAyo' evo adbhuta dhvani prasarI gayo. te vANI sAMbhaLI, "potAno putra azvatthAmAM haNAI gayo' evuM mAnatA droNAcAryaguru yuddha karavAmAM maMda thaI gayA ane zuM karavuM ?" e vicAramAM jaDa jevA thaI gayA. te vakhate avasara joine chalamAM baLavALA dhRSTadyumna bANathI vIMdhelA droNAcArya pIDAthI vyathita thatAM anazana laIne brahmalokamAM gayA. potAnA pitAnA maraNanA khabara sAMbhaLI azvatthAmAe pAMDavonI senAno ghaNo vinAza karyo ane sarva senAno vinAza karavA teNe roSathI nArAyaNI astra choDyuM. kRSNanA kahevAthI vinaya vaDe namra evA pAMDavoe te astrane niSphaLa karI nAMkhyuM. 'vinayathI zuM siddha na thAya ?' eva rIte avicchinna bAra pahora sudhI yuddha pravartatAM ghaNA vIro ane ghaNA zatruono kSaya thayo. pachI kauravoe aMgadezanA rAjA karNane senApatinA pada upara nImyo. eTale samAna bhujaparAkramavALA arjuna ane karNa paraspara bANothI yuddha karavA lAgyA. pUrvanA kopathI prerAyelA bhIme duHzAsanane rUMdhI lIdho ane sUryAsta samaye tene mArI nAMkhyo. prAtaHkALe arjunanA vadhanI apekSA karato karNa zalyarAjane sArathI karI zaMkhadhvaninA bahAnAthI garjanA karato raNabhUmimAM Avyo. sarva maMtrAstrone jANanArA arjune kaNe mUkelA nAgAstrane garuDAstrathI nivArI dIdhuM. temaja bIjAM paNa tenA astrone pratyastro vaDe niSphaLa karyA. chevaTe pannagendranI sahAyathI arjune karNane mArI nAMkhyo. bIje divase zalyane senApati karI kauravo maMda utsAhe raNamAM AvyA, tyAre uttamakumArane zalya mArelo te vairane saMbhArIne dharmarAjAe zalyarAjAne mArI nAMkhyo. sUrya jayAre asta pAmyo, tyAre potAnA kAmathI lajjA pAmelo dubuddhi bhIru duryodhana krodhathI nAsIne sarovaramAM pesI gayo. azvatthAmA, kRtavarmA ane kRpAcArya paNa duryodhananI padazreNI jotAM te sarovara pAse AvyA ane sarovaramAM rahelA duryodhanane bolAvatA hatA, tevAmAM ja temanI pAchaLa pAMDavo tyAM AvI pahoMcyA. eka akSauhiNI senAthI zatruone kSobha karatA pAMDavo te sarovara pAse AvI jaLamAM tirohita thayelA duryodhanane kahevA lAgyA, "duryodhana ! A te kareluM palAyana tane yukta nathI. vaLI arjunanA roSa AgaLa zuM tuM Ama saMtAIne rahI zakIza? zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 272
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo badhAnI sAthe yuddha karavA tu samartha na thaI zake, to tArI icchA pramANe game te eka vIranI sAthe tAruM icchita yuddha kara. A kathana tArA manamAM vicArI jo." - te sAMbhaLI manasvI duryodhana bolI UThyo, "huM parAkramI bhImanI sAthe gadAyuddhathI yuddha karIza.' pAMDavoe tema karavuM aMgIkAra karyuM eTale duryodhana moTA jalacara prANInI jema yuddhanI icchAthI sarovaramAMthI bahAra nIkaLyo. bIjAo sabhya thaine jovA UbhA rahyA ane bhImasena tathA duryodhana gadA laIne paraspara yuddha karavA doDyA. gadAyuddha karatA teo devone paNa du:prekSya thaI paDyA. chevaTe duryodhanane caraNamAM gadA mArIne bhImasene pRthvI para pachADyo ane jIrNa karI nAkhyo. te joI baladevanA manamAM roSa Avyo ane pAMDavone tyAM ja choDI rIsAine jatA rahyA. tatkAla pAMDavo dhRSTadyumna ane zikhaMDIne sainyanI rakSA mATe rAkhI kRSNane sAthe laine baladevane zAMta karavA temanI pAchaLa gayA. te samaye kRtavarmA, kRpAcArya ane azvatthAmA e traNe vIro duryodhanane jovA raNakSetramAM AvyA. duryodhananI tevI avasthA joI teo bolyA, "amane prasanna thaIne AjJA Apo, jethI adyApi ame pAMDavone haNI nAkhIe." "pAMDavone haNIe" e vacana sAMbhaLatAM ja duryodhana ucchavAsa pAmyo ane hAtha vaDe sparza karI pAMDavonA vadhane mATe AjJA karI. teo pAMDavarahita zUnya sainyamAM jaI dhRSTadyumna ane zikhaMDI sAthe cirakAla yuddha karI temane mArIne pAMDavonA bAlaputrone harI lAvyA ane temanAM mastaka laine duryodhananI sAme mUkyAM. te bAlaputronA mastako joi duryodhane teone kahyuM ke, "are ! dhikkAra che tamane ! A bALa pAMDavaputronA mastaka ahIM mArI AgaLa kema lAvyA? paraMtu Ama karavAthI kAMI pAMDavone kSaya thayo nahIM. A pramANe bolato duryodhana duHkhathI pIDAto maraNa pAmyo ane kRpAcArya vagere lajjA pAmI zoka karatA karatA koi ThekANe cAlyA gayA. ahIM pAMDavo balabhadrane bhaktivacanathI anukUla karI potAnA sainyamAM AvyA, tyAM potAnA bALaputrone mArelA sAMbhaLIne zokAtura thayA pachI pAMDavoe sarasvatI nadIne kAMThe kauravonA ane potAnA putronA pretakArya karyA. * duryodhananA mRtyunA samAcArathI jarAsaMghane kheda : duryodhana mRtyu pAmyo te sAMbhaLI, magadha dezanA rAjA jarAsaMghe krodhathI prajavalita thaI somaka rAjAne mokalyo. teNe AvIne pAMDavonI sAthe rahelA samudravijayane dhIravANIe jarAsaMghano saMdezo A pramANe kahyo ke, "tamArA baLathI ane sahAyathI mArA mitra duryodhanane pAMDavoe mArI nAMkhyo che, tethI kaMsano vadha karatA paNa mane ghaNuM mAThuM lAgyuM che. mATe have rAma, kRSNa ane pAMDavo mane soMpI do, nahIM to zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 273
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM AvuM chuM tame satvara yuddha karavAmAM agresara thAo." Avo roSayukta jarAsaMghano saMdezo sAMbhaLI rAma tathA kRSNa tene dhikkAra Apyo. tethI somake potAnA rAjA jarAsaMghane te sarva vRttAMta jaNAvyo. te samaye jarAsaMghanA haMsa nAmanA maMtrIe kahyuM, "he rAjan ! utsAhazakti ane prabhuzakti karatAM paNa maMtrazakti balavatI che. maMtrazaktithI ja kaMsa ane kAla vagere parAbhava pAmI gayA che. maMtrazaktivALAone pagale pagale saMpatti prApta thAya che. mATe vicArI jIvo ke yAdavo hamaNAM sarva prakAre udayavALA che. vaLI teonuM parAkrama pUrve Ape joyeluM che. te karatAM paNa atyAre rAma-kRSNa sarvathI adhika parAkramavALA thayA che ane temanA putro pradyumna ane zAMba paNa tevA ja parAkramI che. vaLI temanA kuLamAM utpanna thayelA eka nemikumAra ja traNa lokano vijaya karavA samartha che. indrothI paNa pUjAyelA te neminI sAthe yuddha karavAnI icchA paNa koNa kare ? vaLI parAkramavALA pAMDavo paNa tenA sainyamAM che. A rIte kAlabala ane zatruonI unnati jANIne Apane hAla temanI sAthe yuddha karavuM ghaTatuM nathI. hamaNAM sAhasa karavAthI UlaTo ApaNA tejano kSaya thavAno che. haMsa maMtrInA AvA vacana sAMbhaLI jarAsaMgha krodhathI rAtA netra karI bolyo ke, "he mUDha maMtrI ! jarUra tane yAdavoe khUTavyo che. te maMtrI ! tArA vicAranI sAthe e govALiyAnA sainyane raNamAM mArIne hamaNAM ja mArI putrInI pratijJAne huM pUrNa karIza." A pramANe kahIne jarAsaMghe potAnA bIjA maMtrIonI pAse cakravyuha racAvyuM ane prAta:kALe zanipalI gAmanI pAse yuddha karavA mATe AvavA yAdavone nimaMtraNa karyuM. pachI jarAsaMghe sarvanI saMmatithI pote paTabaMdha karIne hiraNyanAbhane potAnA sainyamAM senApati karyo. prAtaHkALe yAdavo paNa garuDabUha racI zubha zakunathI utsAha dharatA raNAMgaNamAM AvyA. samudravijaye potAnA sainyamAM baLavAnuM puruSomAM mukhya evA anAdaSTine senApati tarIkeno abhiSeka karyo. e avasare mAtali sArathI indranI AjJAthI eka ratha laIne tyAM Avyo. zrI nemiprabhu temAM virAjamAna thayA. paraspara astronA saMghaTTathI nIkaLatA agnikaNa vaDe prajavalita evA te baMne yUha jANe sAmasAmA maLI gayA. teonA vAjiMtronA zabdothI, ghoDAnA haNahaNATathI, rathonA citkArathI ane subhaTonA siMhanAdathI AkhuM jagata baheruM thaI gayuM. jarAsaMghanA huMkArayukta tiraskArothI ane cakravyuhanA agresara vIrothI prathama kRSNanA sainiko bhAMgI gayA. eTale bhUhanA dakSiNa pAmabhAga tarapha mahAnemi ane arjuna ane bhUhanA mukhabhAga tarapha anAdaSTi doDI AvyA. siMhanAda zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 274
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmano zaMkha mahAnemie, devadatta nAmano zaMkha arjune, balAhaka nAmano zaMkha anAdiSTae moTA nAdathI phUMkavA mAMDyo. teonA zaMkhanA dhvanithI, dhanuSyanA TaMkAravathI, rathanA citkArathI ane bANonA samUhathI zatruonuM sainya dInatA pAmI gayuM. te traNa vIroe kopa karI traNa ThekANethI zatrunA vyUhane toDI pADyo. pachI mahAnemi sAme rUkmI, dhanaMjya sAme zizupAla ane anAdiSTa sAme hiraNyanAbha krodhathI yuddha karavA AvyA. paraspara vividha Ayudhane varSAvatA te cha vIrono saMgrAma devatAone paNa thoDA vakhatamAM ati bhayaMkara dekhAvA lAgyo. mahAnemithI rUkmInI rakSA karavA mATe veNuhArI vagere sAta rAjAo jarAsaMghanI AjJAthI AvyA. te AThe vIronAM bANone mahAnemie hAthacAlAkIthI chedI nAkhyA. chevaTe rUkmIe varuNa pAsethI meLavelI zakti choDI. jemAMthI temanI AgaLa aneka krUra vyaMtaro pragaTa thavA mAMDyA. tethI ariSTaneminI AjJA laine mAtalI sArathIe mahAneminA bANamAM tatkALa indranA vajranuM saMkramaNa karyuM. vajramaya bANanA ghAtathI mahAnemie tatkAla te zaktine pADI nAkhI ane rUkmInA kapALamAM eka bIjuM bANa mAryuM. tethI bhUmi para paDI gayelA rUkmIne potAnA rathamAM UpADI laine veNuhArI tyAMthI cAlyo gayo. eTale bIjA sAta rAjAo paNa bhaya pAmIne nAsI gayA. samudravijaye drumane, stimite bhadrakaMThane ane kSobhye susenarAjAne mArI nAMkhyo. A rIte yAdava vIroe jarAsaMgha rAjAnA ghaNA parAkramI rAjAone yuddhamAM mArI nAkhyA. te samaye sUrya paNa asta thayo ane sainiko potAnA AzramasthAna tarapha cAlyA gayA. bIje divase prAtaHkALe hiraNyanAbha yAdavonI senAmAM peTho. tatkALa jayasena ane mahIya tenI sAme doDI AvyA. teonuM lohamaya zastrothI ane divya astrothI mahAyuddha thayuM. hiraNyanAbhe avasara maLatAM ja jayasena ane mahIjyane mArI nAkhyA. temano vadha joi krodha pAmelA anAdaSTie hiraNyanAbhanA rathane toDI ghoDAne, sArathIne ane hiraNyanAbhane anukrame mArI nAkhyA tathA potAnA baMdhuo jayasena tathA mahIjyano nAza sAMbhaLI rathanemie jarAsaMghanA ogaNatrIza putrone mArI nAkhyA. pachI rathanemi potAnA sainya tarapha pAcho pharyo. jarAsaMgha prativAsudevanuM kRSNa vAsudevanI sAthe bhISaNa yuddha : trIje divase prAtaHkALe jarAsaMghe zizupAlane senApati karyo ane pote rAmakRSNano vadha karavAnI pratijJA karI. zizupAlanI AgaLa jarAsaMghe potAno 2tha hAMkyo. yamarAja jevA jarAsaMghane Avato joi balabhadranA daza putro tenI sAme doDyA. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 275 *
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ zizupAla kRSNanI sAme thayo. tethI kRSNa zizupAlanA mugaTa, kavaca, dhanuSya, sArathI, ratha, ghoDA ane tenuM mastaka anukrame chedI nAMkhyA. pachI jarAsaMghanA aThyAvIza putro balabhadranI sAthe yuddha karavA AvyA. paNa balabhadranA astrothI svalpa samayamAM mRtyu pAmI gayA. jarAsaMghe krodhathI balabhadranA putrone haNIne balabhadranA mastaka para gadA nAkhI, jethI balarAma mUccha pAmI gayA. temane mArI nAkhavA icchatA jarAsaMghane joi arjuna vaccamAM AvIne tenI sAme yuddha karavA lAgyo. kRSNa balarAmanI tevI avasthA jANIne kopathI jarAsaMghanA ogaNotera putrone mArI nAkhyA. te samaye sUrya astAcala para jatAM potapotAnA svAmInI AjJAthI anukrame baMne senAo raNakSetramAMthI pAchI pharI. jarAsaMghe zatruone yuddhamAM durjayamAnI pote siddha karelI jarA nAmanI asurasuMdarIne rAtrie yAdavonA sainyamAM mokalI. zrI neminAtha, kRSNa ane balabhadra vinA atyaMta jarAvasthAne pragaTa karatI e jarA asurI sarva senA upara vyApI gaI. te jarAthI AkhI senA cetanarahita thaIne mAtra kiMcit ucchavAsa levA lAgI. prAtaHkALe jAgrata thatAM ja kRSNa potAnI senAnI tevI sthiti joine manamAM glAni pAmI. nemikumArane kahyuM, "he baMdhu ! A sainya zUnya thayuM che. balabhadra gadAghAtathI vidhura thayA ane bIjAo paNa chatA achatA thai gayA che. netra jevA ApaNe be chIe, tethI have tamArI sahAyathI ja zatruono vinAza thAya tema che. mATe have, tame raNamAM cAlo.' * zrIkRSNane prApta thayelI zrI pArzvanAtha prabhunI prabhAvika pratimA : kRSNanAM vacana sAMbhaLI avadhijJAnathI joIne zrI neminAtha bhagavaMta bolyA, "he zrIkAMta ! sAMbhaLo, tamArA parAkrama ane teja vaDe saMbhrama pAmelA A tamArA zatrue tamArA sainya upara jarAne mokalI che, tethI A sarva senA vidhura thaI gayelI che. tame ekalA paNa A raNasaMkaTamAM zatruone haNazo e satya che, paNa A tamAruM sainya A jarA vaDe prANa choDI deze, mATe teno upAya kahuM te sAMbhaLo. 'pAtALamAM dharaNendranA devAlayamAM bhAvI tIrthakara zrI pArzvanAthanI ati mahimAvALI pratimA che, mATe padmAvatI devInI traNa divasa traNa upavAsathI ArAdhanA karIne tenI pAse te pratimAnI yAcanA karo. e rIte ArAdhelI te devI tamane te pratimA Apaze. te pratimAnA snAtrajaLanuM siMcana karavAthI tamAruM sarva sainya kSaNavAramAM svastha thaze." kRSNa bolyA, 'huM jeTalIvAra devInA dhyAnamAM tatpara rahuM, teTalIvAra A senAnuM rakSaNa koNa karaze ?' zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 276
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhue kahyuM, 'tyAM sudhI zatruonA saMkaTamAMthI huM rakSA karIza.' te sAMbhaLI harSa pAmelA kRSNa vAsudeva dharaNendranI ArAdhanAmAM tatpara thayA ane potAnuM mana tenA ujvala dhyAnamAM joDI dIdhuM. ahIM yAdavonuM sainya reDhuM joi parAkramI jarAsaMgha caturaMga senA laine caDI Avyo ane meghanI jema bANavRSTi karavA lAgyo. te vakhate nemikumAranI AjJAthI mAli sArathIe Avarta letA pavananI jema prabhusaMyukta potAnA rathane yAdava sainyanI cAre bAju pheravavA mAMDyo. te ratha bhamavAthI AkhuM vizva jANe ceSTArahita thai gayuM. pachI prabhue mahAzaMkha pUryo ane bhayaMkara zabda karatuM indradhanuSya kheMcIne teno TaMkArava karyo. te dhanuSyano zabda sarvane duHsaha thai gayo. pachI zatru tarapha asaMkhya bANo zIghratAthI choDavA mAMDyA. temano ratha pharavA sAthe chUTelI bANonI zreNIne bhedavAne asamartha evA sarva rAjAo raNamAM sAkSIbhUta hoya tema dUra UbhA rahyA. prabhue te rAjAonAM kavaca, dhanuSya, mugaTa, dhajA ane bANa chedI nAMkhyA. paNa dayALu prabhue koinA prANa haryA nahIM. ahIM kRSNa dhyAnamAM lIna thayA hatAM. temanI AgaLa trIje divase padmAvatI devI pragaTa thayAM. devonA gaNanI sAthe potAnI sAme UbhelAM te devIne joi praNAma karIne kRSNa stutipUrvaka bolyA, 'he pavitra devI ! Aje huM dhanya, kRtArtha ane pavitra thayo. vaLI Aje mArA sarva manoratha saphaLa thayA ke jethI mane tamAruM darzana thayuM.' AvA bhakti bharelA vacanathI prasanna thayalA te devI bolyA, 'he kRSNa ! je kArya mATe tame mAruM smaraNa karyuM hoya te kaho.' te sAMbhaLI viSNu bolyA, 'he paramezvarI ! jo tame saMtuSTa thayAM ho to mane pArzvanAthanuM adbhUta biMba Apo. jethI jarAe grasta thayeluM A sainya temanAM snAtrajaLathI sajja thaine zatruono parAbhava kare ane sadA tamArI pUjA kare.' padmAvatI bolyA, 'kRSNa ! A tamArA baMdhuzrI nemikumAra ke je jagatanI rakSA ka2vAmAM samartha che. jeone yogIzvaro paNa namaskAra karI rahyA che, te prabhunI AgaLa, A jarA, A jarAsaMgha ane sura ke asuro koNa mAtra che ? temanI AjJAthI huM tamArA zatru jarAsaMghane sainyasahita mArI nAMkhuM athavA tene bAMdhIne kSaNavA2mAM tamArI pAse lAvuM ane bIjuM je kaho, te tamAruM sarva Icchita huM karuM.' kRSNe kahyuM, 'he devI ! tamArAthI te sarva thai zake che, paraMtu he mAtA ! meM zrI nemikumAranI AjJAthI ja tamAruM smaraNa karyuM che. traNa jagatane mAnya evA mArA baMdhu neminAthanA mahimAne koNa nathI jANatuM ? paNa tame kahyuM tema tamArI pAse zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 277
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAvavAthI tamAruM kAMipaNa parAkrama jovAmAM Avaze nahIM. mATe jo tame prasanna thayA ho, to prasAda karI mane te pratimA Apo. jethI huM pote ja tamArI kRpAthI raNamAM zatruone jItu. AvA kRSNanA AgrahathI ane bhaktithI padmAvatI te pratimA tyAM lAvI ane te kRSNane ApIne pote aMtarhita thai gayA. kRSNe te pratimAnuM snAtrajaLa sainya u52 siMcana karyuM eTale kSaNavAramAM sainya svastha thayuM. pachI samudravijayane namI kRSNa yuddha karavA AvyA ane harSathI paMcajanya zaMkhane evo phUMkyo ke jeno zabda sAMbhaLI zatruo baherA thai gayA. zrI neminAtha prabhue lAkha rAjAone jItI lIdhA, paraMtu 'prativAsudevano vadha vAsudevathI ja thAya che' e niyama hovAthI mAtra jarAsaMghane choDI dIdho. badhuM sainya jyAre raNa mATe sajja thayuM. tyAre neminAtha prabhu pote raNamAMthI mukta thai mAtra sainyanI rakSA mATe ja rahyA. balabhadre paNa potAnI vyathA dUra thayA pachI hala ane muzalathI ghaNA zatruone cUrNa karI nAkhyA. pachI roSathI aMdha thayelA jarAsaMghe kRSNa tarapha potAno ratha calAvyo. kRSNa paNa rathamAM besIne tenI sAme doDyA. baMne vIro paraspara lohAtre lohAnnano ane divyAstre divyAstrano cheda karavA lAgyA. jyAre jarAsaMghanA sarva astro kSINa thai gayAM tyAre teNe roSathI cakranuM smaraNa karyuM. tatkAla agninA kaNothI vyApta evuM te cakra tenA hAthamAM AvyuM. eTale jarAsaMghe kRSNane kahyuM, 're govAla ! sarva choDI de, ane haju paNa mArI AjJA mAna. jo tuM jIvato rahIza to gAyone cAravAnuM tAruM kAma tuM prApta karIza, nahIM to A cakra tArA mastakane bhedI nAkhaze.' A pramANe kahetA jarAsaMghane kRSNe kahyuM, 're mUDha jarAsaMdha, tuM satya kahe che. tane mArIne gopAlana eTale pRthvIne pAlana karavAnuM mAruM karma huM karIza. mATe have cakra choDI de, zA mATe vilaMba kare che ?' jarAsaMghe tatkAla roSathI AkAzamAM pheravIne bhayaMkara cakra mUkyuM. te cakra kRSNane pradakSiNA karIne kRSNanA hAthamAM AvyuM. eTale 'pote ardhacakrI che' evuM jANIne kRSNe te cakra zatru upara pAchuM choDyuM. te cakre magadharAja jarAsaMghanuM gaLuM cheTuM tethI te tatkAla pRthvI upara paDI gayo. aMte mRtyu pAmIne ghaNA karmanA bhArathI cothI narakamAM nArakI thayo. 'A kRSNa navamA vAsudeva che.' ema bolatA devoe kRSNanAM mastaka upara puSpanI vRSTi karI. sahadeva vagere jarAsaMghanA putroe AvI kRSNane praNAma karyA. kRSNe temanI saMbhALa lIdhI ane harSathI rAjagRhInA rAjya para temane sthApana karyA. pachI yAdavoe prerelA ane amApa bhaktivALA kRSNe tyAM devAlaya banAvI padmAvatIe ApelI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra * 278
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI pArzvanAtha prabhunI pratimA ane tenI sAme potAnI pratimA sthApita karI ane tenI vyavasthA mATe te nagara nImyuM. pachI mAtalI sArathI zrI neminAtha prabhunI AjJA meLavI praNAma karI svasthAne gayo. kRSNa harSathI indraprastha pAMDavone, ayodhyA rUdmanAbhane, zauryapura mahAnemine ane bIjAone yathAyogya rAjayo soMpI dIdhA. pachI harSa pAmatA kRSNa sainya tathA balabhadranI sAthe bharatAdhano vijaya karavA mATe cakranI pAchaLa cAlyA. cha mAsamAM traNakhaMDa pRthvIno vijaya karI. soLa hajAra rAjAothI sevAtA kRSNa eka chatra rAjya meLavIne potAnI dvArikAnagarImAM AvyA. potAno AcAra jANIne temaNe bharatAIvAsI devatAoe batAvelI koTazilAne bhUmithI cAra aMgula UMcI karI. pachI kRSNavAsudeva A bharatArdha upara sukhe rAjaya karavA lAgyA. * zrI neminAtha bhagavAnanI krIDA : zrI neminAtha prabhu potAnI samAna vayanA thaine AvelA devonI sAthe cArebAjuthI parivarelA mAtra kRSNane harSa ApavA mATe krIDA karatA hatA. jevI jevI neminAtha prabhunI icchA thatI tevI rIte devono samUha ceSTA karato hato ane prabhu paNa devonI abhilASA pramANe vartatA hatA. eka vakhate nemikumAra lAkho rakSakothI rakSita kRSNanA AyudhagRhamAM AvI caDyA. tyAM rahelA ati ujajaLa zaMkhane joine kautukathI zaMkha levAnI IcchA karI. eTale sevakoe bhaktithI temane rokyA. tyAre prabhue hasatA hasatA zaMkha upADI lIlAthI phUMkavA mAMDyo. te zaMkhanA nAdathI AkhI nagarI, AkhI pRthvI atyaMta khaLabhaLI gaI ane balabhadra, kRSNa tathA dazAI vagere duHkhathI dubhANA hoya tema kSobha pAmI gayA. kSaNavAra aMtaramAM camatkAra pAmI kRSNa balabhadrane kahyuM, "zuM A koi navo vAsudeva utpanna thayela che ?" traNa lokamAM koi bIjo tevo puruSa nathI ke je balathI mane ane tamane (balabhadrane) kSobha karI zake. te chatAM sarvajanane atyaMta kSobha karanAro A zaMkha koNe vagADyo ? te juo. A pramANe kahI kRSNa tatkAla siMhAsana uparathI UbhA thayA ane caturaMga senAne taiyAra karIne tyAMthI AgaLa cAlavA jatA hatA, tevAmAM astragRhanA adhikArIe AvI namaskAra karI vijJapti karI, "deva ! tamArA baMdhu ariSTanemine amoe nItivacanothI vAryA to paNa kautukathI tamAro zaMkha hAthamAM laI phaMkyo che.' potAnA baMdhunuM parAkrama sAMbhaLI kRSNa aMtaramAM camatkAra pAmyA. ahIM bhagavAna neminAthe paNa potAnuM kiMcit vIrya batAvIne zaMkha choDI dIdho eTale jagatu paNa zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 279
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAchu potAnI mULa prakRtimAM sthira thayuM. tyArapachI neminAtha prabhu bhraSTa thayelI dukAnonI zreNI ane maNImaya dIvAlo temaja trAsa pAmelA ghoDA ane gajendronA ToLAne jotA jotA vegathI kRSNanI sabhAmAM AvyA. * zrI neminAtha prabhunA baLanI parIkSA karavA kRSNanI icchA : neminAthane tyAM AvelA joI tatkAla kRSNa lajjAthI namra thai gayA ane bIjAo paNa mauna thaI gayA. te vakhate kRSNa kSaNavAramAM saMbhramathI nemikumArane bolAvI prabhune kahevA lAgyA, "he bhAI ! tamane saMbhAryA tevA ja tame AvyA cho. he bhrAtA ! zastragRhamAM rahelA paMcajanya zaMkhane tame kAMipaNa kAraNa vinA zA mATe phUMkyo? neminAtha prabhue cittamAM kSobha pAmyA vagara sahaja krIDAthI zaMkha phUMkyo hato !' evo pratyutara Apyo. prabhunuM tevuM baLa ane dhIratA joI jANe AzaMkA pAmyA hoya, tema kRSNa balabhadranA mukha sAmuM joI nemikumAra pratye bolyA. A balabhadra mArA baLathI jema sarva rAjAone tRNa samAna jANe che, tema huM tamArA baLathI vizvane tRNasamAna jANuM chuM. he baMdhu ! tamArA AvA baLathI mane samRddhi tathA harSa thayo che. to paNa prasannatA mATe mane ApanI bhujAnuM baLa batAvo." prabhue ucita kArya pANI, te aMgIkAra karyuM. pachI te baMne bhAI siMhAsanathI uThI bIjA baMdhuonI sAthe janasamUha vaDe jovAtA AyudhazALA tarapha cAlyA. bIjAono nAza karavAmAM zaktine nahIM vAparanArA kRpALu neminAtha prabhu vicAra karavA lAgyA ke, "ahA ! A mArA baMdhu kRSNa mArA pratye zaMkA kare che. huM kRSNane mana, vacana ane kAyAnI zuddhatAthI kahuM chuM ke, "mAre jagatanAM AdhipatyanI spRhA nathI. to paNa kRSNa te mAnatA nathI. bhujA, chAtI, karatala ane caraNathI huM tene mArIza, to tenuM zuM thaze ? tethI je rIte mArAthI ene kAMI anartha prApta na thAya ane te aMzathI paNa mAruM baLa jANI le, tema ja tenA mAnanI paNa siddhi thAya, tevI rIte mAre A kArya karavAnuM che." A pramANe manamAM vicArI prabhue kRSNane kahyuM, "he baMdhu ! caraNanA prahArathI ane pRthvI para paDavAthI rajasamUhane uDADavA vaDe thatuM pAmara janane harSa ApanAruM yuddha te uttama vIra puruSane yukta nathI. vaLI zatruo upara yojavA yogya A divya ane lohamaya zastrothI paNa ApaNe yuddha karavuM sAruM nathI. kAraNa ke, te yuddha to vizeSa kheda karanAra che. mATe ApaNe paraspara bhujAne namADIne ja jaya-parAjayanI kalpanA karIe, jethI krIDAmAtramAM ApaNane mAnanI siddhi thaze ane lajjAkArI dehapIDA nahIM thAya.' zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 280
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ indranAM vacana sAMbhaLI saMzaya rahita thayelA kRSNa potAno aparAdha khamAvI zrI neminAtha prabhune AliMgana karyuM. pachI indrane vidAya karI neminAthane laIne kRSNa potAnA aMtaHpuramAM gayA. tyAM dvArapAlone AjJA karI ke, "A mArA baMdhu neminAthane aMtaHpuramAM praveza karatAM koI divasa rokazo nahIM, te satyabhAmA vagere potAnI bhojAionI sAthe bhale krIDA kare." pachI kRSNa potAnI strIonI sAthe khelavA lAgyA. temanI sAthe neminAtha prabhu paNa nirvikArapaNe ramavA lAgyA. * neminAtha prabhune vivAhanI vinaMtI : eka vakhata grISmaRtumAM sUrya atyaMta tapato hato. te samaye jaLakrIDAnI icchAe kRSNa neminAthane sAthe laIne aneka yuvatIonI sAthe giranAra upara gayA. tyAM eka sarovaramAM kRSNanI preraNAthI rUkmiNI Adi pravezyA. vividha krIDAthI krIDArasA atyaMta vistAra pAmatAM kRSNa potAnI strIone neminAtha prabhunI sAthe krIDA ane upahAsya karAvavA mATe preraNA karavA lAgyA. tethI te mRgAkSIo jaLathI ane kaTAkSathI neminAthane AcchoTana karavA lAgI. neminAtha prabhu paNa nirvikArapaNe mAtra te strIo je pramANe kare te pramANe sAmuM karatAM temanI sAthe ramavA lAgyA. neminAtha prabhune A pramANe khelatA joi kRSNa bahu ja khuza thayA. A rIte cirakAla krIDA karIne kRSNa sarovarane kAMThe AvIne beThA. neminAtha prabhu paNa temanI pAse Asana para beThA. te samaye rUkmiNIe hAsyapUrvaka kahyuM, "he diyarajI ! bhAryA vagara vAMDhAnI jema ekalA rahIne A janma vRthA kema gumAvo cho ? sola hajAra strIonA bhoktA evA kRSNanA priya baMdhu chatAM eka strIne paNa paraNatA nathI to tamane lajjA kema AvatI nathI ?' pachI jAMbavatI bolI, "he sakhI ! mane to ApaNA diyara napuMsaka hoya ema jaNAya che athavA gharanA kharcathI udvega pAmatA jaNAya che. tethI strIne svIkAratA nathI. Aja sudhI thayelA badhA tIrthakaro gRhasthAzramI thaI rAjya bhogavIne pachI dIkSA lai nivRtti pAmyA che. paNa A to koI navIna tIrthakara thayA jaNAya che.' pachI satyabhAmAe paNa AgrahathI kahyuM, tyAre neminAtha prabhu vicAra karavA lAgyA ke, "A sarve pote to saMsAramAM paDyA che ane bIjAne pADavA icche che; paNa hamaNAM to A sarvano Agraha mAre mAtra vANIthI svIkAravo. pachI kAMI bahAnuM karIne huM mArA AtmAnI icchA pUrNa karIza." Avo vicAra karI prabhu bolyA, 'tame je iccho cho, te huM karIza. je potAnA kAryano avasara jANe che, te ja catura gaNAya che." zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 282
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ indranAM vacana sAMbhaLI saMzaya rahita thayelA kRSNa potAno aparAdha khamAvI zrI neminAtha prabhune AliMgana karyuM. pachI indrane vidAya karI neminAthane laine kRSNa potAnA aMtaHpuramAM gayA. tyAM dvArapAlone AjJA karI ke, "A mArA baMdhu neminAthane aMtaHpuramAM praveza karatAM koI divasa rokazo nahIM, te satyabhAmA vagere potAnI bhojAionI sAthe bhale krIDA kare." pachI kRSNa potAnI strIonI sAthe khelavA lAgyA. temanI sAthe neminAtha prabhu paNa nirvikArapaNe ramavA lAgyA. * neminAtha prabhune vivAhanI vinaMtI : eka vakhata grISmaRtumAM sUrya atyaMta tapato hato. te samaye jaLakrIDAnI icchAe kRSNa neminAthane sAthe laIne aneka yuvatIonI sAthe giranAra upara gayA. tyAM eka sarovaramAM kRSNanI preraNAthI rUkmiNI Adi pravezyA. vividha krIDAthI krIDArasa atyaMta vistAra pAmatAM kRSNa potAnI strIone neminAtha prabhunI sAthe krIDA ane upahAsya karAvavA mATe preraNA karavA lAgyA. tethI te mRgAkSIo jaLathI ane kaTAkSathI neminAthane AcchoTana karavA lAgI. neminAtha prabhu paNa nirvikArapaNe mAtra te strIo je pramANe kare te pramANe sAmuM karatAM temanI sAthe ramavA lAgyA. neminAtha prabhune A pramANe khelatA joi kRSNa bahu ja khuza thayA. A rIte cirakAla krIDA karIne kRSNa sarovarane kAMThe AvIne beThA. neminAtha prabhu paNa temanI pAse Asana para beThA. te samaye rUkmiNIe hAsyapUrvaka kahyuM, "he diyarajI ! bhAryA vagara vAMDhAnI jema ekalA rahIne A janma vRthA kema gumAvo cho ? sola hajAra strIonA bhoktA evA kRSNanA priya baMdhu chatAM eka strIne paNa paraNatA nathI to tamane lajjA kema AvatI nathI ?' pachI jAMbavatI bolI, "he sakhI ! mane to ApaNA diyara napuMsaka hoya ema jaNAya che athavA gharanA kharcathI udvega pAmatA jaNAya che. tethI strIne svIkAratA nathI. Aja sudhI thayelA badhA tIrthakaro gRhasthAzramI thaI rAjya bhogavIne pachI dIkSA laI nivRtti pAmyA che. paNa A to koI navIna tIrthakara thayA jaNAya che." pachI satyabhAmAe paNa AgrahathI kahyuM, tyAre neminAtha prabhu vicAra karavA lAgyA ke, "A sarve pote to saMsAramAM paDyA che ane bIjAne pADavA icche che; paNa hamaNAM to A sarvano Agraha mAre mAtra vANIthI svIkAravo. pachI kAMI bahAnuM karIne huM mArA AtmAnI icchA pUrNa karIza." Avo vicAra karI prabhu bolyA, 'tame je iccho cho, te huM karIza. je potAnA kAryano avasara jANe che, te ja catura gaNAya che." zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 282
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe nemikumA2nA vacana sAMbhaLI harSa pAmelA kRSNa neminAthane hAthI para besADI priyAo sahita dvArikAmAM AvyA. ane neminAthe paraNavAnuM kabUla karyuM che ema rAjA samudravijaya ane zivAdevIne kRSNe jaNAvyuM. satyabhAmAe lAvaNya saMpattivALI rAjImatI nAme potAnI bahena neminAthane yogya che' ema kahyuM. tethI kRSNa tatkALa jAte uThIne ugrasena rAjAnAM ghera gayA. kRSNane joi ugrasena rAjA UbhA thayA ane AgamananuM kAraNa pUchyuM. kRSNa bolyA, 'tamArI putrI rAjImatI mArAthI adhika guNavAna mArA baMdhu neminAthanI vadhU thAo. evI mArI prArthanA che.' ugrasene AnaMda pAmIne kahyuM ke, 'A gRha ane A lakSmI sarva tamArAM ja che. to temAM prArthanA zI karavAnI che.' pachI tyAMthI UThIne kRSNe samudravijaya pAse AvI te vAta nivedana karI ane lagnadivasa nizcita karavA mATe kroNuka nimittayAne tatkALa bolAvyo. kRSNe neminAthano vivAha karavA yogya lagnadivasa pUchyo eTale kroki bolyo ke, 'zrAvaNa mAsanI zukla SaSThIe vavaranI premavRddhi thAya tevuM lagna che.' kRSNe kroTukino satkAra karI bhaktipUrvaka visarjana karyo ane te samAcAra ugrasenane mokalyA pachI baMne jaNa vivAhanI taiyArI karavA lAgyA. zrI neminAtha prabhuno rAjImatI sAthe lagna utsava : vivAhano divasa najIka AvatAM kRSNe AkhI dvArikAnagarImAM dukAne dukAne ane dvAre-dvAre toraNa baMdhAvyA. lokoe ratnamaya mAMcAone zobhAvI, tenI vaccamAM sugaMdhI dhUpanI ghaTAo mUkI. pachI daze dazArNo, balarAma, kRSNa, zivAdevI, rohiNI, devakI, revatI ane satyabhAmA pramukha strIo - sarvee maLIne neminAtha prabhune pUrvAbhimukha Asana para besADyA. kRSNa tathA rAme prItithI snAna karAvyuM. snAna karAvyA pachI neminAtha prabhune siMhAsana para besADI kRSNe vivAha yogya vastrAdi tathA dhanuSya dhAraNa karAvyA. pachI kRSNa ugrasenanA maMdire gayA. tyAM rAjImatI bALAne AdarathI kasuMbI vastro paherAvyA. prAtaHkALe zarIra para gozIrSacaMdana lagAvI zveta phulamALA, hAra ane vastro dharI, cAmara tathA chatrathI maMDita thai ane AgaLa cAlatA kroDo rAjakumAro ane devatAothI parivarelA zrI nemanAtha prabhu zveta azvovALA uttama 2tha upara AruDha thayA. zrI neminAtha prabhunI paDakhe hAthI upara beThelA rAjAo ane pAchaLa dazArNo, kRSNa ane baLadeva hatA. temanI pAchaLa AbhUSaNonI kAMtithI AkAzane prakAzita karatI aMtaHpuranI sarva strIo zibikAmAM besIne cAlI. te vakhate dhavalamaMgala gavAtA zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 283 *
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatA, nartakIjana nAcatA hatA, baMdIjano stuti karatA hatA, aneka prakAranA vAjiMtro vAgatA hatA. bhavanATakanuM ciMtavana karatA nemikumAra potAnA gherathI rAjamArge thaine anukrame ugrasenanA bhavana pAse AvyA. * rAjImatI ane sakhIono saMvAda : e samaye rAjImatI snAna karI sarva AbhUSaNothI sajja thaIne beThI. potAnA varanA AvavAnA vAjiMtro sAMbhaLI rAjImatI atyaMta praphullita thaI. teno bhAva jANI sakhIe pUchyuM, "sakhI rAjImatI ! te kayA tIrthamAM jinezvaranI ArAdhanA karI hatI ke jethI Avo uttama vara pAmI ? he suMdarI ! jene devatAo namaskAra kare che ane je jagatanA prabhu che. te prabhunA AgamananAM vAjiMtro vAge che. te sAMbhaLa ! jo ke, tArA aMtaramAM rahelA neminAthane meM joyA che. chatAM AvatA evA temane tuM jo. temaja jo tuM prasanna ho to ame paNa emane mArgamAM AvatA joie.' A pramANe sAMbhaLI rAjImatI sakhIonI sAthe gokhamAM AvIne beThI. AMkha pahoLI karI jotI rAjImatIne sakhIe kahyuM, "he sakhI ! A jo neminAtha Ave che. lokottara neminAthane potAnI daSTi vaDe joI rAjImatI vicAravA lAgI ke, "A nemi ja mArA pati thAya che te mAruM moTuM bhAgya paraMtu te vakhate ja dakSiNa aMga pharakavAthI bhAvI azubhane ciMtavatI rAjImatI bolI, "sakhI ! atyAre mane apazukana thAya che, tethI A neminAtha jevA pati mane prApta thavA ati durlabha che." sakhI bolI, "bahena ! tAruM azubha haNAi jAva ane zAMta thAva. jo, A neminAtha pratyakSa AvyA. have saMdeha zo kare che ?' * pazuono pokAra - zrI neminAtha prabhue rathane pAcho vALyo - lokAMtika devonuM Agamana : A pramANe rAjImatI ane sakhIo paraspara vAta kare che. tevAmAM neminAtha prabhuno ratha ugrasenanAM maMdira pAse Avyo. te avasare nirvikAra prabhue prANIono karuNa svara sAMbhaLyo. vividha jAtinA pazuo UMcAM mukha karIne potapotAnI bhASAmAM neminAtha prabhu pratye jANe kahevA lAgyA ke, "traNa jagatanuM rakSaNa karanAra che svAmI ! amArI rakSA karo, rakSA karo." prabhu sarva jANatA hatA. to paNa temaNe sArathIne pUchyuM ke, "A pazuono samUha kema ekaTho karyo che? ane te zA mATe karuNa svare raDe che?" sArathIe namana karIne kahyuM, "svAmI ! yAdavo A prANIone vivAhamAM bhojanane mATe lAvelA che, tenA kahevAthI dayALu prabhu aMtaramAM atyaMta dubhANA ane ciMtavavA lAgyA ke, "aho ! A lokoe AvuM akRtya AraMbhya che? kevaLa zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 284
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApAta mAtra sukhane mATe AvuM kArya koNa kare? kSaNavAra prakAza meLavavAne mATe agnithI potAnuM ghara koNa bALI nAMkhe? mATe pApakArI ane muktigRhamAM jatAM bhUMgaLarUpa A baMdhuvarganA snehanuM ane indriyonA viSayanuM mAre kAMipaNa prayojana nathI.' AvuM ciMtavI prabhue sArathIne kahyuM, "rathane pAcho vALa, huM mAnavI strIne choDI, atyaMta sukha ApanArI mukti strIne ja paraNIza.' rathane pAcho vALatA neminAtha prabhune joi samudravijaye manamAM udvega lAvIne potAno hAthI vacamAM nAkhyo ane kahyuM, "he vatsa ! AvA utsavamaya samayamAM baMdhuvargane mahAduHkhadAyI evuM teM A zuM AraMbhya ?' bIjI taraphathI zivAdevI paNa AMkhamAM AMsu sahita bolyA. "he vatsa ! mArA manorathane tuM na bhAMga." samudravijaya ane zivAdevI neminAtha prabhunA rathanI ADA pharyA. bIjA sarva bhAIo ane mAtAo paNa prabhunA rathane vIMTAI vaLyA. teothI vIMTAelA prabhu potAnA AtmAne muktimArgamAM eka aMtarAya utpanna thayelo mAnavA lAgyA. te avasare zivAdevI ane samudravijaye kahyuM, "he vatsa ! tame A zuM karavA mAMDyuM? pote aMgIkAra karelA kAryane choDI devAthI amane kalaMka bese che. he prabhu ! tame bAlyavayathI amArA sarva manoratho pUryA che, to have paraNavAthI te manorathanI zikhAne tame pUrNa karo. prabhuno bhAva nahIM jANatAM kRSNa bolyA, "he baMdhu ! AvA pavitra utsavamAM tamane vairAgya thavAnuM zuM kAraNa che ? vAtsalyavALA tamArA mAtA-pitA ane ame tamAruM kalyANa karavAmAM pravINa chIe. vaLI rAjImatI paNa tamArA upara atyaMta rAgiNI che, te chatAM tamane Avo kheda kema thAya che ? prabhu bolyA, "kyAre paNa mane mAtA-pitA ke baMdhuo pratye arati nathI, paraMtu A saMsArarUpa araNyamAM rahelA viSayorUpa zatruothI huM bhaya pAmuM chuM. e viSayo anAdikALathI A saMsAramAM bhogavyA chatAM vAraMvAra navA navA lAge che ane temAM atRpta rahenArA mUDhamati prANI vAraMvAra bhavamAM bhamyA kare che. jo tame mArA para vAtsalya dhAraNa karIne kharekharuM mAruM hita icchatA ho to saMsArathI kAyara evA mane dIkSA levAnI saMmati Apo." prabhunI AvI sahetuka vANI sAMbhaLI teo kAMipaNa bolI zakyA nahIM. nIcI grIvA karIne UbhA rahyA. te samaye sArasvata vagere nava lokAMtika devo AvI prabhune namIne kahevA lAgyA ke, "he dayALu svAmI ! he bhagavan! tIrtha pravartAvo.' tethI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 285
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatkAla ratha choDI daIne prabhu indranI AjJAthI devatAoe lAvelA dravya vaDe saMvatsarI dAna ApavA ghara tarapha cAlyA. A samAcAra sAMbhaLI rAjImatI jANe vajano prahAra thayo hoya tema acetana thaIne pRthvI para paDI gaI. sakhIoe lAvelA zItadravyothI mUccha rahita thayelI te A pramANe atyaMta vilApa karavA lAgI. "he nAtha ! mArA pUrvopArjita bhAgyanI maMdatAthI meM tamane prathama durlabha ja jANyA hatAM, paNa vAkyathI mAro svIkAra karyA chatAM chevaTe tame A sAruM karyuM nahI. sapuruSo je kArya banI zake nahIM tevuM kArya karavAne aMgIkAra ja karatA nathI, ane zubha ke azubha jo aMgIkAra karyuM, to pachI te avazya pALe ja che. te svAmI ! jevo rAga mArI upara karyo hato, tevo mukti upara karazo nahIM. kemake mAro tyAga karIne to muktine pAmazo, paNa muktino tyAga karIne to kAMipaNa pAmazo nahIM." Avo vilApa karatAM karatAM ja rAjImatInuM bhogyakarma tUTI gayuM. tyArabAda sakhIoe sAMtvana ApIne tenA duHkhane kAMika ochuM karyuM. * zrI neminAtha prabhunI dIkSA : prabhue eka varSa sudhI yAcakone yathArtha dAna ApyuM pachI avadhijJAnathI dIkSAno avasara jANI devalokamAMthI indroe harSathI tyAM AvI, janmAbhiSekanI jema prabhuno dIkSAbhiSeka karyo. pachI surAsuroe racelI uttarakuru nAmanI zibikAmAM prabhu AruDha thayA ane raivatagirinA sahasAmra nAmanA udyAnamAM AvyA. tyAM zibikAmAMthI UtarIne prabhue AbhUSaNAdika tyajI dIdhAM. janmadivasathI traNaso varSa gayA pachI zrAvaNa mAsanI zukla pachIe, divasanA prathama prahore, chaThTha tapa karI, paMcamuSTi loca AcarI, prabhu dIkSA levA taiyAra thayA. loca karelA prabhunA keza indra kSIrasAgaramAM naMkhAvyA ane prabhunA khabhA upara eka devadUSya vastra mUkyuM. pachI Indra kolAhala zAMta karyo eTale prabhue sAmAyika uccaryuM. tyAre tatkALa mana:paryava nAme cothuM jJAna prabhune prApta thayuM. temanI sAthe bIjA eka hajAra rAjAoe saMyama svIkAryuM. pachI indra ane kRSNa pramukha rAjAo prabhune namana karI potapotAnAM sthAnake gayA. neminAtha prabhune kevaLajJAna : bIje divase najIkanA goSThanI aMdara varadatta brAhmaNanA ghera prabhue paramAtrathI pAraNuM karyuM. tyAM devatAoe pAMca divya pragaTa karyA. prabhue karmano kSaya karavA mATe tyAMthI bIje vihAra karyo. vrata lIdhA pachI coppana divasa gayA tyAre prabhu pAchA sahasAvanamAM padhAryA. tyAM netaranA jhADa nIce dhyAnamAM rahelA prabhune azvina mAsanI amAvasyAe caMdra citrA nakSatramAM AvatAM ghAtakarmano kSaya thatAM kevaLajJAna utpanna zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 286
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayuM. tatkALa indro Asana calita thavAthI harSa vaDe tyAM AvyA. teoe samavasaraNa racyuM. prabhu temAM birAjayA. udyAnapatie dvArikAmAM AvIne kRSNane praNAma karI vadhAmaNI ApI ke, "zrI neminAtha prabhune kevaLajJAna utpanna thayuM che. tene ucita dAna ApI daze dizAha, mAtA, baMdhu, rAjImatI ane putronI sAthe kRSNa utsava sahita giranAra upara AvyA. tyAM prabhune pradakSiNA karI, namI, stuti karI IndranI pAchaLa yogya Asane beThA. bIjAo paNa yathAyogya sthAne beThA. * aMbikAdevInuM caritra : ahIM prasaMgopAta zrI neminAtha prabhunAM zAsananI adhiSThAyikA (kUSmAMDikA) aMbikA devInuM suMdara caritra kahevAmAM Ave che. siddhAcala ane ujjayaMtagiri (giranAra) vaDe sarva dezanA AbharaNa rUpa surASTra nAme deza che. tyAM kubera nAme eka uttama nagara che. te nagaramAM ratnarUpa kRSNa nAmano rAjA rAjya kare che. te kubera nagaramAM samyagdarzanavALo jainadharmI devabhaTTa nAme eka brAhmaNa raheto hato. tene devalA nAmanI strIthI somabhaTTa nAme putra hato. te putrane sArA AcaraNavALI aMbikA nAme strI hatI. e kALakrame somabhaTTano pitA devabhaTTa svargamAM gayo. tenI sAthe jainadharma paNa svargamAM gayo ane somabhaTTa mithyAdharmano Azraya karyo. eka vakhate te devabhaTTanA zrAddhano divasa Avyo. madhyAhna samaye mAsopavAsI be muni somabhaTTane ghera padhAryA. te munione joI aMbikA harSa pAmI, anaMta bhaktithI manamAM vicAravA lAgI ke, "Aje parva divase mArA agamya puNyathI A be munioe mArA gRhanAM AMgaNAne pAvana karyuM che. yogAnuyoga atyAre mArI sAsu ghera nathI, mane dAnanI prabaLa icchA che. gharamAM zuddha anna paNa che. mATe A munione huM vinaMtI karuM." Avo vicAra karI harSathI romAMca dhAraNa karatI aMbikA ekadama Asana uparathI ubhI thaI ane munine kahevA lAgI, "he munirAja ! kRpA karIne A zuddha anna grahaNa karo. jethI huM pavitra puNyavatI thAuM.' tenA cittanI ane annanI zuddhi joine munie tenI pAse pAtra dharyuM. eTale aMbikAe harSathI temAM anna vahorAvyuM. baMne munie dharmalAbha kahyo. baMne muni tenA gharamAMthI cAlyA gayA. aMbikAe ApeluM munidAna joine jANe mUrtimAna kRtyA hoya tevI koI kalahapriyA pADozaNa tatkAla UMco hAtha karatI potAnA gharamAMthI bahAra nIkaLI. 1. atyAre koDInAra che te saMbhave che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 287
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukha vAMkuM karI lokone trAsa pamADatI e strI krodhArti thaIne kahevA lAgI, "he vadhU! A tArI svataMtrAne dhikkAra che ! teM A vastuno kAMI vicAra karyo nahIM, je 'havya cakravya vagere ApyA vagara A adhanya munine dhAnya ApyuM. A tAro anyAya che. tArA gharamAM sAsu nathI, jethI tuM A vaizyakulane yogya evuM AcaraNa kare che, te yukta nathI. adyApi pitRone ane brAhmaNone piMDapradAna paNa thayuM nathI, to tyAM sudhI tenuM kAMI bhogyAdika thAya ja nahIM. mATe A tAro svecchAcAra che." A pramANe ghelI hoya tema UMce svare bolatI te pADozaNe najIkanA gharamAMthI tenI sAsune bolAvI aMbikAnI vAto vadhArIne tene kahI. A sAMbhaLIne vahue aMbikAne kahyuM, "are vadhU ! dayAno AdhAra thaI te je munione anna ApyuM te sAruM karyuM nathI. huM chuM, chatAM tArI sattA kema cAlI zake ? te vakhate potAnI sAsu ane pADozaNa e baMne vacce rahelI aMbikA atyaMta bhayathI kaMpavA lAgI. * mAtAnA sUcanathI somabhaTTa dvArA aMbikAno tyAga : e samaye somabhaTTa paNa brAhmaNone bolAvIne ghera Avyo. teNe potAnI mAtAnI ane pADozaNanI vAta sAMbhaLI kopa pAmIne potAnI priyAno ghaNo tiraskAra karyo. badhAnA vacanothI duHkhI thayelI, abhimAna sahita, maunayukta evI te aMbikA potAnA be putrone laIne manamAM munine saMbhAratI dInamukhe gharamAMthI cAlI nIkaLI. te manamAM ciMtavavA lAgI ke, "meM kadIpaNa sAsu - sasarAnI AjJA ullaMghana karI nathI, sadA bhakatithI patinuM hita karyuM che ane nirvikArapaNe gharanuM sarva kAmakAja karuM chuM. vaLI Aje pavitra parvano divasa dhArI e munine sarvanA zreyanA mATe meM dAna ApyuM che, te chatAM teo phogaTa mane AvI rIte herAna kare che. putroe ApelA piMDAdikathI jo marelA prANIo prasannatAne pAmatA hoya to atizaya sUkAI gayeluM vRkSa jaLanA siMcanathI punaH komala thavuM joIe. mithyAtvamAM mUDha ane alpa satvavALA evA A loko mArA zubhapAtranA dAnane nIMde che athavA te viSe mAre vizeSa pralApa karavo te vRthA che. kAraNa ke, A sAcI rIte to mArA zubha karmano lAbha ja mane prApta thayelo che. kema ke atyArathI avazya mAre gRhavAsanuM dAsIpaNuM nAza pAmI gayuM che. mATe have to A saMsArasAgaramAM zaraNa karavA yogya te be pavitra muninuM mAre zaraNa ho. have huM zrI raivatAcala para jai, zrI jinezvara devane dhArI kukarma kSaya karavA nitya tapazcaryA karIza. 1. havya : devatAne je apAya te. 2. kravya : pitRone je apAya te. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 288
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avo aMtaramAM vicAra karI eka putrane keDa upara ane ekane hAthamAM laI zoka choDI daI, prabhunAM caraNakamalanA snehathI aMbikA acaLa nizcayathI pelA baMne muninuM ane te girinuM cittamAM smaraNa karatI gRhavAsanA baMdhano sarvathA tyajI daine tyAMthI AgaLa cAlI. duHkhathI AkuLa ane pRthvI para netra rAkhIne cAlatI aMbikA nagarathI thoDeka dUra gai, eTalAmAM je bALaputra keDa upara teDyo hato, te rovA lAgyo. ati tRSA lAgavAthI te zizu "pANI pANI' pokAravA lAgyo. tyAM bIjo putra paNa "he mAtA ! mane bhojana Apa." ema kahevA lAgyo. baMne bALakonA karUNA bharelA rudanathI aMbikAne pAcho zoka utpanna thayo. te rovA lAgI ane vicAravA lAgI ke, "zrI jinezvaranI sevAne mATe huM tatpara thaI chuM. paraMtu A mArA mugdha bALako sudhA ane tRSAthI zoka kare che, mArA putrane joitI vastu ApavAne asamartha evI mane dhikkAra che. A pramANe ciMtavI aMbikA jarA nIce beThI. eTalAmAM teNe potAnI AgaLa svaccha jaLa vaDe bhareluM eka pavitra sarovara joyuM ane te samaye ja paDakhe rahelI pAkI gayelI AmraphalonI luMba tenA hAthamAM AvI. tarata ja aMbikAe sarovaranuM jaLa aMjalImAM laI bALakone pAyuM ane AmraphaLa khavaDAvyuM. munidAnanuM tAtkAlika AvuM phaLa joI, tene AdarapUrvaka dharma upara vizeSa prIti thaI. * munidAnanA prabhAvathI somabhaTTanA AvAsamAM pragaTela samRddhi : ahIM ghera aMbikAnI sAsu kopathI aMbikAne aneka prakAranA zrApa ApatI, cittamAM prathamanA annane ucchiSTa mAnIne navuM anna banAvavA mATe gharamAM AvI. tyAM to te muni jenA upara beThelA te Asano suvarNamaya thayelA ane sarva pAtro annathI pUrNa bharelAM joI te atyaMta khuza thai. te samaye AkAzamAM vANI thaI ke, "are krodhI strI ! te mUDha thaIne aMbikAne duHbhavI che. teNe je annadAna ApyuM che, tenA sukhakArI phalano mAtra aMza ja meM tane batAvyo che ane aMbikAne to tenA sukhakArI pariNAme surendrane paNa pUjavA yogya evuM uttama sthAna prApta thaze." AvI AkAzavANI sAMbhaLIne jANe bhaya pAmI hoya tema aMbikAnI sAsu gharanI bahAra nIkaLI putrane kahevA lAgI ke, "putra ! ahIM ghara dhanadhAnyathI bharapUra thayuM che te jo ! ane have tArI vahu pAse tvarAthI jaI prArthanA karIne mArI prIti mATe pAchI lai Ava ane tenuM sanmAna kara. mUrti vinAnA devAlayanI jema tenA vinA mAruM ghara ane hRdaya mane zUnya lAge che.' A pramANe mAtAnAM mukhathI vANI sAMbhaLI tenA sneha ane mohathI utsuka thayelo somadeva tene pagale pagale vegathI cAlyo. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 289
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgaLa jatAM vanamAM somadeve be hAthamAM putrone upADIne pharatI abhUta prabhAvavALI aMbikAne joi. eTale tene achUTa vaNe kahyuM, "bAle ! eka kSaNavAra mArI rAha jo, huM AvuM chuM.' te sAMbhaLIne AgaLa cAlatI aMbikAe mukhakamala pAchuM vALIne joyuM, tyAM to teNe somadevabhaTTane potAnI pAchaLa Avato joyo. eTale te vicAravA lAgI ke, "are ! mArA koi akAraNa vairIe prerelA teo krodha karIne mArI pAchaLa Ave che. have A vanamAM huM konuM zaraNa laiza ? e nirdaya puruSa hamaNAM ja mane baLAtkAre pakaDIne mArathI herAna karaze. ahIM koipaNa mAro trAtA nathI, athavA ahIMthI jaine gRhasthanAsamAM dAsavRttie rahI mAre jIvavAnI icchA zA mATe rAkhavI ? meM munidAna vaDe je puNya-dravya upArjana karela hoya, te ja mAre paralokanA pramANamAM upayogI thAo. A krUra puruSa kadarthanA karIne mane mAraze, to te pahelAM ja huM mArA prANane svecchAthI choDI dauM.' evo vicAra karI paDIne maravAnI icchAe te koi moTA kUvAnA kAMThA upara AvIne UbhI rahI. * aMbikAnI prArthanA : pachI, "munidAnanA prabhAvathI zrI jinezvaranA caraNo, siddha bhagavaMto, te be muni ane dayAnA udayavALo dharma - tenuM mAre zaraNa thAo. A dAnanA prabhAvathI deva, guru ane dharma e traNa ratnone jANanArA, devane pUjanArA, dAtAra, kulamAM tathA saurASTra dezamAM mAro janma thajo. temaja mane prANI para anukaMpA, duHkhIjananI rakSA ane yogyano Azraya maLajo." AvI rIte satvano Azraya karI, zrI jinezvaranA caraNakamalamAM potAnuM citta joDI, aMbikAe baMne putronI sAthe sahasA te kUvAmAM jhaMpApAta karyo. tatkAla bIjA veSamAM AvelI hoya tema te aMbikA manuSyadeha choDI dai, dehanI kAMtithI kiraNone vistAratI ane baMne putra sAthe AnaMdI mukhakamala dharatI vyaMtaradevone sevavA yogya devI thai. tene kUvAmAM paDatI joIne nahi nahi' ema pokAra karato somadeva jevo kUvA pAse AvI pahoMcyo, tevAmAM to putra sahita vizIrNa thaI gayelI aMbikAne teNe kUvAmAM paDelI joi, tethI te ghaNo kheda pAmyo. pachI kahevA lAgyo ke, "ahA ! kopane vaza thaIne A teM akALe zuM karyuM? kadI jaDa jevo huM A kAma karuM, paNa te viduSI thaine A zuM karyuM ? he mAnIni ! tArA vinA nippala evuM A kalaMkI jIvita have zA kAmanuM che ? huM nirmAgI ane hatAza ghera jaine svajanone mukha zI rIte batAvuM ? strI ane putranA mRtyuthI duHkhI thayelA mane have mRtyu ja sukhakArI che. duHkhathI Akula thayelA teNe A pramANe vicArIne te ja kUvAmAM jhaMpApAta karyo. jethI tatkALa mRtyu zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 290
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAmIne te aMbikAno siMharUpe vAhana thanAro deva thayo. pachI avadhijJAnathI pUrvabhava saMbhArI te aMbikAdevI tatkALa zrI raivatAcaLa tIrtha upara AvI. * zrI neminAtha prabhunAM samavasaraNamAM aMbikAdevInuM Agamana : e samaye zrI ariSTanemi bhagavAnane ghAtI karmonA nAzathI kevaLajJAna utpanna thayuM hatuM. devoe samavasaraNa racyuM. tethI te prabhunAM samavasaraNamAM vegathI jaIne aMbikAdevIe dharmadezanA sAMbhaLI. "jagatamAM dharma, kAraNa vagarano baMdhu, jagadvatsala, pIDAno nAza karanAra ane kSemaMkara che. te dharmarUpI vRkSanI mukhya cAra zAkhA che. temAM satpAtrane dAna ApavuM te prathama zAkhA che, akhaMDa zIla pALavuM te bIjI zAkhA che. samasta prakAranA vipnabhayane nAza karanAra tapa karavo te trIjI zAkhA che ane saMsArano nAza karanArI zubha bhAvanA bhAvavI te cothI zAkhA che. siddhAcala ane raivatAcaLa vagere tIthanI sevA, devanI pUjA, sadgurunuM sevana ane paMcaparameSThI maMtranuM smaraNa e dharmarUpa vRkSanA puSpAMkura che ane tenuM phaLa mukti che. mATe zubhayoga rUpa zreNI upara caDI utkRSTa samatAne aMtaramAM rAkhI, udAra satvathI te muktirUpa phaLane grahaNa karI levuM.' A pramANe zrI neminAtha prabhunI vANI sAMbhaLIne sarve prANIo parama tRpti pAmyA. te samaye varadatta rAjAe vairAgya pAmI be hajAra sevakonI sAthe vrata lIdhuM ane paramAtmAnAM daza gaNadharomAM prathama gaNadhara thayA. yakSiNI nAme rAjAnI putrI bIjI strIonI sAthe pravartinI thaI. dazAha, bhoja, kRSNa ane balabhadra pramukha zrAvako thayA ane strIo zrAvikA thaI. evI rIte zrI neminAtha prabhuno caturvidha saMgha sthapAyo. pachI prabhunA mukhathI aMbikAnuM caritra jANI bhaktivALA indra te aMbikAne zrI neminAtha prabhunI zAsanadevI sthApI. * gomedha yakSanuM caritra : te avasare sugrAma nAme gAmamAM gomedha vagere yajJa karanAra gomedha nAme eka brAhmaNa raheto hato. lAkho brAhmaNo tenI sevA karatA hatA. pApanA udayathI tenI strI ane putro maraNa pAmI gayAM ane kALakrame tenA zarIramAM paNa koDha roga utpanna thayo. jethI tenA sarva anucara - svajanoe tene tyajI dIdho. tenA zarIramAMthI paru jharatuM hatuM, lALa paDatI hatI. dhAtuo sUkAi gai hatI ane makSikAo AsapAsa gaNagaNatI hatI. evI sthitivALA ane mArgamAM ALoTatA gomedhane joine koi zAMtamuni tene kahevA lAgyA, "he bhadra ! dharmanI buddhithI ane kugurue batAvelA mithyA lAbhathI te yajJamAM je ghaNA prANIono ghAta karyo che te ugra pAparUpa vRkSanA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 291
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM to puSpamAtra te meLavyAM che, bAkI tenAM phaLa to durgatimAM paDIne prApta karIza. tethI hajI paNa jo A duHkhathI bhaya pAmyo hoya to tuM jIvarakSAmaya zrI jinavacanano Azraya kara ane sarva prANIo pAse potAnA aparAdhanI kSamA mAMga. vaLI tArA pUrvokta pApanI zAMti mATe raivatAcala tIrthanuM tuM manamAM smaraNa kara." te muninAM vacana sAMbhaLI gomedha brAhmaNa samatA bhAva pAmyo ane pUrNa samAdhipUrvaka mRtyu pAmI kSaNavAramAM uttama RddhivaDe paripUrNa yakSapaNe utpanna thayo. kahyuM che ke, "sAdhunuM darzana paNa punya ApanAruM che. sAdhu tIrtharUpa che. tIrthanI bhaktithI kALakrame Atma kalyANa thAya che. jyAre sAdhuno samAgama tatkALa phaLe che. te muninA vacanathI gailokrapati prabhunA guNonuM stavana karato te yakSa dharmathI adhivAsita thayo. te gomedha nAmano yakSa aMbikAnI jema bhaktithI uttama parivArane laine raivatAcaLa para rahelA zrI neminAtha prabhunI pAse Avyo ane praNAma karyA. tyAM prabhunAM vacana sAMbhaLIne te pratibodha pAmyo ane indranI prArthanAthI te zrI neminAtha prabhunAM zAsanamAM aMbikAnI jema lokone sarva icchita ApanAra adhiSThAtAnI padavIe rahyo. - have zrI neminAtha prabhune namaskAra karI aMjalI joDIne indra pUchyuM, "he svAmI! A varadatta kayA puNyathI ApanA gaNadhara thayelA che?" tyAre kRpALu prabhue bhavya prANIone bodha karavA mATe temano pUrvabhava kahyo. * varadatta gaNadharano pUrvabhava : gai utsarpiNImAM sAgara nAme trIjA tIrthakara bhagavAna pRthvI upara vicaratA hatA. eka vakhata jinezvara deva caMpApurInAM udyAnamAM samavasaryA. dezanAmAM prabhue mokSasthAna saMbaMdhI pavitra svarUpa jaNAvyuM ke, "pIstAlIza lAkha yojananA vistAravALI (lAMbI pahoLI) ane UMdhA karelA chatra jevI AkRtivALI, ujavaLa varNanI siddhazilA che. tenI upara eka yojananA 'covIzamA bhAgamAM niraMjana ane anaMtAnaMta caitanyarUpa siddha bhagavaMto rahelA che. teo avikRta, avyayarUpa, anaMta, acala, zAMta, ziva, asaMkhya, mahatuM, akSaya, arUpa ane avyakta che. temanuM svarUpa mAtra jinezvara ke kevaLIbhagavaMta jANe che athavA sarva karmano nAza thavAthI pote ja jANI zake tevuM ane vacana vaDe avAcya evuM muktisukha che.' 1. eka yojanA 8000 dhanuSya, tenA 24 bhAga karatAM 333 dhanuSya ne 32 AMgaLa thAya. eTalI siddhanI utkRSTa avagAhanA hoya che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 292
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe prabhunI vANI sAMbhaLI pAMcamA devalokano svAmI brahmandra potAnA svargasukha pratye udAsa thayo ane prabhune praNAma karI vinaMtI karI ke, "he svAmI ! mAruM A saMsAranuM paribhramaNa aTakI zakaze ke nahIM ? ane mane mukti sukhano kyAre paNa saMgama thaze ke nahIM ?' prabhu bolyA, "he brahmandra ! AvatI avasarpiNImAM bAvIsamA tIrthaMkara zrI ariSTanemi thaze. temanuM gaNadhara pada meLavI, bhavya prANIone bodha karI, revatAcalanAM AbhUSaNa thaine tame muktipadane pAmazo. A niHsaMzaya vAta che. A pramANe sAMbhaLI brahmad harSathI praphullita netre prabhune namI potAnA devalokamAM gayo ane mArA pratye ghaNo anurAga dharavA lAgyo." "potAnA upara bhAvimAM mArAthI upakAra jANI mAruM dhyAna dharavA mATe zreSTha ratnothI teNe mArI mUrti banAvI. pachI nitya tenI AgaLa saMgIta karI zAzvata pratimAnI jema trikALa tenI pUjA karavA lAgyo. evI rIte mArI bhaktimAM potAnuM AyuSya pUrNa karI, te zubhadhyAnamAM eka mana rAkhI uttarottara uttama bhAvone meLavIne ahIM A varadatta thayela che. teNe mArI mUrti banAvI ane tenI pUjA karI, tenA phaLathI teNe gaNadharapada meLavyuM ane mukti pAmaze." te samaye vartamAna brahmadre UThIne tyAM prabhune namaskAra karIne kahyuM, "he vibhu ! ApanI te mUrtine haju paNa huM pUchuM chuM ane mArA pUrvaja indroe paNa bhaktithI tenI upAsanA karelI che. atyAre ApanA kahevAthI ja te pratimA azAzvata che evuM mArA jANavAmAM AvyuM, nahIM to huM ane bIjA tene zAzvata ja mAnatA hatA.' prabhu bolyA, "he indra ! te mUrti ahIM lAvo. kemake zAzvata pratimA sivAya bIjI pratimA devalokamAM hotI nathI. prabhunI AjJAthI indra te mUrti zIdhra laI AvyA. eTale kRSNa harSathI pUjA karavA mATe prabhunI pAsethI te mUrtinI prArthanA karI. pachI zrI neminAtha prabhunA svamukhe zrI tIrthanuM mAhAbhya sAMbhaLavA lAgyA. prabhu bolyA, "A raivatAcalagiri puMDarIka girirAjanuM mukhya zikhara che. maMdAra ane kalpavRkSo vagere uttama vRkSothI vIMTAIne raheluM che. te mahAtIrtha sparzathI paNa hiMsAnA pApane TALe che. A girirAja para AvIne jeo potAnA nyAyopArjita dhanano supAtramAM sadvyaya kare che, teone bhavobhava sarva saMpattio prApta thAya che. bhavya prANIomAM uttama evo je koI prANI A tIrthamAM mAtra eka divasa paNa zIla dhAraNa kare che, te haMmezAM sura, asura, nara ane nArIothI sevavA yogya thAya che. vaLI je vivekI puruSa ahIM daza prakAranA pratyAkhyAna (tapa) kare che, tene zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 293
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrame daza prakAranAM svargasukha maLe che. A tIrthamAM jeo caturtha, chaTTa ane aDhama Adi tapa kare che, teo sarva sukhane bhogavI avazya paramapada pAme che." je prANI ahIM bhAvathI zrI jinapratimAnI pUjA kare che, te zivasukhane prApta kare che. to mAnavasukhanI to vAta ja zI karavI ? je prANI ahIM bhAvathI susAdhune zuddha anna, vastra ane pAtra vagere vahorAve che, te mukti prApta kare che. traNa jagatamAM sarva tIrthomAM utkRSTa evuM A mahAtIrtha che. jemAM nivAsa karavAthI tiryaMca paNa ATha bhavanI aMdara siddhi pAme che. A girirAja upara badhI ja zAzvatI divya auSadhIo, svarNAdika siddhio ane rasakUpikAo che. A tIrthamAM gajendrapada nAme kuMDa che, je tenI sparzanA karanAra jIvonA pApano nAza karavA samartha che. A girirAja upara rahelA bIjA paNa kuMDono judo judo prabhAva che. jemAM cha mAsa mAtra snAna karavAthI prANIonA kuSTAdika rogo nAza pAme che. A pramANe zrI neminAtha prabhunAM mukhakamaLathI giranArano mahimA sAMbhaLIne sura, asura ane narezvaro harSa pAmyA. pachI kRSNa vAsudeve pUchyuM, "he prabhu A pratimA mArA prAsAdamAM sthApana karavAnI che. te tyAM keTalo kAla raheze ane pachI bIje kyAM kyAM pUjAze ? prabhu bolyA, 'jayAM sudhI tamAruM nagara raheze, tyAM sudhI tamArA prAsAdamAM pUjAze pachI kAMcanagiri para devothI pUjAze. amArA nirvANa samaya pachI ati duHkhadAyaka be hajAra varSa ullaMghana thaze, tyArapachI aMbikAnI AjJAthI ratna nAme eka uttama ane sArI bhAvanAvALo vaNika tyAMthI lAvI, A raivatagiri para prAsAda karAvI, temAM sthApita karIne te pratimAnI pUjA karaze. pachI eka lAkha, traNa hajAra, basone pacAsa varSa sudhI tyAM rahIne pachI tyAMthI te aMtardhAna thaI jaze. ekAMta duSamA kALamAM tene samudramAM rAkhIne aMbikAdevI tenI pUjA karaze ane he hari, pachI tene bIjA devo pUjaze." A pramANe sAMbhaLI kRSNa pUchyuM ke, "e puNyavAna ratna vaNika koNa thaze ? ke je bhAvimAM A pratimAnI pUjA karaze." | zrI neminAtha prabhue kahyuM, "he kRSNa ! tamArI sthApelI pratimAnI pUjA jyAre baMdha thaze, te samayamAM jainadharmanI dhurAne vahana karavAmAM samartha vimala nAme eka rAjA thaze. e rAjA mArI mUrtine raivatagirinA mukhya zikhara para eka kASThanA prAsAdamAM sthApana karaze. tyAM tenuM pUjana pravartatuM haze te samaye saurASTra dezamAM kAMDilya nAmanA nagaramAM ratna nAme eka dhanADhya vaNika thaze. te vakhate ahIM bAra varSano duSkALa paDaze, temAM ghaNA prANIo prANa choDI deze. te ratna zeTha paNa sthitirahita thaI javAthI saurASTra deza choDI dezAMtaramAM pharato pharato kAzmIramAM zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 294
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthiratA karaze. tyAM dravya upArjana karIne teno sArA mArge kharca karI tenuM phaLa meLavavAnI icchAe advaitanI pUjAne mATe bhaktithI te saMghanI prArthanA karaze. saMghajanoe vizeSa utsAhita karelo ratna zrAvaka harSanA bhArathI ujavaLa thai saMgha laine tyAMthI nIkaLaze. mArgamAM nagare nagare prabhunA navIna prAsAdo karAvato ane AnaMdasUrI nAme gurunI pUjA karato te cAlaze. raste bhUta, vyaMtara, vaitALa, rAkSasa ane yakSothI thatAM saMghanA vighnono aMbikAnAM dhyAnathI te nAza karaze. anukrame te potAnAM nagare AvI, bhaktithI tyAMnA saMdhane niyaMtraNa karI, zatruMjaya tIrtha para prabhune namIne raivatAcala tIrtha upara Avaze. je ThekANe mane kevaLajJAna thayuM che te sthAne AvI te harSathI mArI pratimAne pUjI, mukhya zikhara upara ArUDha thaze. chatrazilAnI nIce cAlatAM teno kaMpa thato tenA jovAmAM Avaze, eTale te bhaktithI gurumahArAjane bolAvIne teno hetu pUchaze.' avadhijJAna vaDe jANIne AcArya mahArAja tene AdarathI kaheze ke, 'A tIrthano bhaMga ane uddhAra tArAthI ja thaze.' pachI ratna zeTha kaheze ke, 'he vibhu ! jo A tIrthano bhaMga mArAthI thavAno hoya to have ahIMthI AgaLa cAlavAnI jarUra nathI, ahIM rahIne ja jinezvarane namaskAra karIza.' guru kaheze ke, 'tArAthI tIrthano bhaMga nathI, paNa tArA anugAmI prANIothI che ane tArAthI to A tIrthano adhika uddhAra prabhue kahyo che.' gurunI AvI vANI sAMbhaLI saMghapati ratna utsavathI yAtrALuonI sAthe saMghano praveza mukhya zRMga upara karAvaze. tyAM harSa pAmelA sarva yAtrALuo satvara gajendrapada kuMDamAMthI zuddha jaLa kADhI kADhIne snAna karaze pachI harSapUrNa aMge te kuMDanA jaLa vaDe kuMbho bharIne teo jinAlayamAM praveza karaze. devoe vAryA chatAM temanI bhASAne nahIM jANatA teo harSanA AvezathI mArI lekhamaya mUrtine jaLathI snAna karAvaze. te jaLanA sparzathI tatkALa lekhamaya mUrti gaLI jaze ane kSaNavAramAM Asana u52 rahelI te mUrti atiArdra mRttikAnA piMDanI jema thai raheze. tene jotAM ja ratnazeTha tatkALa mUcchita thaine 'zuM karavuM ?' evA vicAramAM jaDa jevo thai jaze. te vakhate te vicAraze ke, 'tIrthano dhvaMsa karanAra mane dhikkAra che, mArAM AvAM ajJAnapaNAne dhikkAra che ane A tIrthano vinAza karanAra mArA ajJAnI anuyAyIone paNa dhikkAra che. ahIM AvatAM amArI sadbhaktinuM UlaTuM AvuM phaLa thayuM ke, jethI tIrthano uddhAra na thatAM hA, hA tIrthano dhvaMsa thayo. kayA kayA dAna ane kayA kayA tapathI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 295
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM A pApane dUra karIza athavA AvI vyartha ciMtA karavI zA kAmanI che ? A aparAdhamAM A sthiti pAmelA mane zrI neminAtha prabhunuM ja zaraNa ho." * pratimA prApti mATe aMbikAdevI sAthe ratnazreSThInuM gamana : A pramANe vicArI, badhA loko vAraze to paNa e ratna zeTha satvavAnuM thaI mAruM smaraNa karI, daDha Asane nirAhAra thaIne besaze. tevI rIte nirAhAra thaIne besatA ane upasargamAM paNa nahIM kaMpatA e ratna vaNikanI pAse eka mAse aMbikA Avaze. aMbikAnA darzanathI te ratnazeTha Ubho thaze. aMbikA tene kaheze, "vatsa ! tuM kheda kema kare che? tuM dhanya che. kema ke te yAtrA karAvIne A sarva prANIone puNyavAna karyA che. A pratimAno prAcIna lepa bagaDI javAthI prativarSa navIna lepa thayA kare che. ahIM ja emanuM pratiSThA sthAna che ane teno zaMku abhaMga rahelo che. mATe pharIvAra lepa karAvIne tuM tenI pratiSThA karAva.' tyAre ratnazeTha kaheze, "mAtA ! pUrve mUrtinA bhaMgathI huM to pApI thayo ja chuM. have tamArI AjJAthI huM navo lepa karAvIza, paNa mArI jema bIjo koI ajJAnI Avaze to teno dhvaMsa karI nAkhaze, mATe he mAta ! prasanna thaIne koI abhaMga mUrti mane Apo ke jethI jaLasnAnathI pUjA karanAra lokonAM mana prasanna thAya." AvI ratna vaNikanI vANI sAMbhaLI na sAMbhaLI karIne aMbikA aMtardhAna thaI jaze. eTale tIvra nizcayavALo te ratnavaNika pAcho tapa zarU karaze. aMbikA tene kSobha karavA upasargo karaze paNa te mahAsatva vaNika mAruM daDha rIte smaraNa karaze. pachI jenuM siMha vAhana garjanA karI raheluM che, evI te kuSmAMginI (aMbikA) sarva dizAomAM udyota karatI tenI AgaLa sthirapaNe pratyakSa thaIne kaheze, "vatsa ! tArA A ugra satvathI huM saMtuSTa thaI chuM. mATe mArI pAse je tArA mananI icchA hoya te mAMgI le." A sAMbhaLI ratnazeTha kaheze ke, "he mAtA ! A tIrthanA uddhAra vinA mAro bIjo koipaNa manoratha nathI. mATe mane zrI neminAtha prabhunI vajamaya mUrti Apo ke je zAzvata rahe ane jaLanA pUrathI pUjana karanArA loko paNa harSa pAme. tyAre aMbikA kaheze ke, "vItarAga prabhue tane tIrthoddhAraka kahelo che, mATe tuM AdarathI mArI sAthe cAla, paraMtu mArA pagalAM jyAM paDe, te vinA bIje kyAMya daSTi nAkhIza nahIM." te sAMbhaLI ratnazeTha te devInI pAchaLa cAlaze. pachI aMbikA DAbA hAtha tarapha bIjA zikharone choDatI anukrame pUrva dizAmAM himAdriparvata upara AvIne siddhabhAsya nAmanA devane kaheze ke, "kAMcana nAmanA A caityanI rakSA mATe devoe tane ahIM rAkhelo che. mATe tuM bhaktithI A baMdha karelA dvArane satvara ughADa.' aMbikAnI zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 296
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjJAthI tatkAla te dvAra ughADaze. eTale pratimAonI kAMtino udyota dekhAze. ghaDAnA mukha jevaDA te dvAramAM aMbikA pesI jaze, tenI pAchaLa soya sAthe bAMdhelA dorAnI jema te uttama zrAvaka ratna zeTha paNa temAM praveza karaze. pachI aMbikA temAM rahelA pratyeka biMbone batAvatAM te ratnane kaheze ke, "vatsa ! A biMbonA je je karyA che, temanA nAmo tatpara thaine tuM sAMbhaLa. A biMba saudharmapatie nIlamaNInuM banAveluM che, A biMba nAgakumAranA indra dharaNendra pArAgathI banAvela che. A ratnamANikyanAM sAra vaDe baneluM zAzvata pratimA jevuM biMba che, te brahmandroe cirakAla sudhI potAnA devalokamAM rAkhIne pUjeluM che ane bIjA A biMbo balarAma tathA kRSNa vAsudeve karAvIne pUjelAM che. A sarve biMbomAMthI tane je ruce, te mArI AjJAthI grahaNa kara. tyAre te ratnazrAvaka, maNiratna ane suvarNamaya biMba grahaNa karavAnI icchA karaze eTale aMbikA kaheze ke, "vatsa ! te biMbo tuM na le. kAraNa ke have AvanArA duSamakALamAM loko ati nirdaya, satya, zauca ane dayArahita tathA deva-guru ane dharmanA niMdaka thaze. vaLI havenAM kALamAM A pRthvI upara anyAyI, pAradravya ane parastrImAM Adara karanArA ane coravRttivALA pleccha rAjAo thaze. tethI koivAra huM koi sthaLe gaI houM e samaye zUnya rahelAM jinamaMdiramAM AvIne te amaryAda loko lobhathI A biMbanI AzAtanA karaze. tethI jema "lakSmI na hoya te karatAM prApta thaIne sahasA cAlI jAya te vadhAre duHkha thAya che' tema uddhAra karatAM hAni thavAthI tane vizeSa pazcAttApa thaI paDaze. mATe he bhadra ! A brahmandranuM raceluM sthirabiMba grahaNa kara. te vIjaLI, agni, jaLa, lohamaya zastra ane vajathI paNa abhaMgura che." A pramANe kahI tenI bAra yojana sudhI prasaratI kAMti hatI, tene aMbikAdevI potAnI daivI mAyAthI DhAMkIne, sAmAnya karI ratna zrAvakane Apaze pachI aMbikAdevI zeThane kaheze ke, "sukSma taMtuo vaDe bAMdhIne A biMbane tuM laI jA. sthAna vinA paNa jyAM tuM mUkIza tyAM A biMba parvatanI jema sthira thai raheze." e pramANe samajAvI te biMba ApIne aMbikA cAlI jaze ane ratna zeTha bIjI koipaNa dizA tarapha avalokana karyA sivAya te biMba laine cAlaze. anukrame mArgamAM asmalita caraNe rUnI jema te biMbane vahana karato ratnazeTha prAsAdanA dvAra pAse AvI A pramANe vicAra karaze, "A biMbane ahIM rAkhI madhye rahelA pUrva biMbanA lepanA paDelA DhagalAne laine pachI aMdara sthApana karuM." evo vicAra karI te ThekANe te biMbane mUkaze, pachI aMdara jaI badhu pramArjIne te harSathI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 297
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ biMba levA Avaze, tevAmAM tyAM ja merunI jema te nizcaLa thayela jovAmAM Avaze. jyAre kroDo manuSyothI paNa te calita thaze nahIM tyAre te pAcho pUrvanI jema sthira thaine tIvra tapazcaryA karaze. tene sAta upavAsa thaze tyAre aMbikAdevI tene darzana Apaze ane kaheze ke, 'he vatsa ! Ama yathecchapaNe tuM A zuM kare che ? A biMbane jyAM tuM mUkIza tyAM ja te sthira raheze' evuM mAruM vacana bhUlI jaine A zAzvatabiMbane teM zA mATe ahIM mUkyuM ? have tuM vRthA prayAsa kara nahIM, A biMba ahIM dhruva ane merunI jema nizcala che. deva, dAnavothI paNa te A sthAnathI calita thaze nahIM. mATe ahIM ja A biMbanI pharato pazcimAbhimukhI prAsAda kara, ke jethI tAru saghaLuMya puNya zAzvata thAya. bIjA tIrthomAM to uddhAro paNa thaze paNa A tIrthano uddhAra karanAra to tuM eka ja A biMbanI jema sthira thayelo rahIza.' evI rIte tene samajAvI saMtuSTa thai varadAna ApIne aMbikAdevI tyAMthI tatkALa aMtardhAna pAmI jaze. pachI ratnazeTha paNa te ja pramANe karaze. saMghanI sAthe ullasita thayelo ratna zrAvaka devInA kahyA pramANe karelA caityamAM te biMbanI pratiSThA karAvaze. te vakhate AcAryo vaDe sUrimaMtranA padothI AkarSita thayelA devatAo te biMba ane caityane adhiSThAyaka sahita karaze. pachI aSTaprakArI pUjA karI, mahAdhvaja caDAvI bhakti vaDe namra ane udAra evo te ratnazeTha harSathI mArI stuti karaze. stuti karI, pAMca aMge pRthvIne sparzato praNAma ka2ze. te vakhate kSetrapALa pramukha devatAonI sAthe aMbikAdevI tyAM AvIne tenA kaMThamAM pArijAtanA puSponI mALA paherAvaze. pachI te ratnavaNika kRtArtha thai saurASTra dezamAM ja anukrame mukti pAmaze. 'he kRSNa ! AvI rIte te ratna zreSThI mArI pratimAne pUjaze ane tame paNa bhAvI tIrthaMkara thazo.' zrIkRSNe nUtana prAsAdamAM karela zrI neminAtha prabhunI mUrtinI sthApanA prabhunI AvI vANI sAMbhaLI kRSNe pUchyuM, 'he prabhu ! A mUrti huM kayA tIrthamAM sthApita karuM ?' prabhu bolyA, 'he kRSNa ! pUrve indre jJAnazilA upara kAMcanamaya prAsAda karAvyo che. tenI nIce navIna prAsAda karAvIne A mUrti sthApita karo. prabhunI AjJAthI kRSNe eka UMcuM caitya karAvIne temAM trijagatpati zrI neminAtha prabhunI brahmendre ApelI pratimA sthApita karI. je pratimA traNa jagatanA lokoe pUjelI ane bhakti tathA muktine ApanArI che. prabhunA vAsakSepathI gaNadharonI pAse tenI pratiSThA karAvI. tyAra pachI kRSNe jaLayAtrAne mATe deva tathA manuSyone nimaMtraNa karyuM. vAjiMtro vAgatAM hAthamAM kuMbhavALI strIothI ane devothI parivarelA kRSNa vAsudeva kuMDo zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 298 *
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ samIpe AvyA. prathama airAvata kuMDe gayA, tyAM tenAM te nAmanuM kAraNa jANavA mATe kRSNa Indrane pUchyuM ke, "A kuMDanuM AvuM nAma kema paDyuM ?' indra kahyuM ke, "pUrve jyAre ahIM bharatacakravartI AvyA hatA, tyAre te samayanA indra airAvata hAthI pAse A kuMDa karAvelo che. cauda hajAra nadIonA jaLanA pUre A kuMDamAM praveza karelo che, tethI A kuMDa pavitra ane pApano ghAta karanAra che. jeNe A kuMDanA jaLathI snAna karIne jinezvara bhagavaMtane snAna karAvyuM che, teNe potAnA AtmAne pavitra karyo che. A kuMDanA jaLanuM pAna karavAthI kAsa, Asa, aruci, glAni, prasUti ane udaramAM utpanna thayelA bAhyarogo nAza pAme che. A bIjo kuMDa dharaNendra nAgakumAre karelo che ane A kuMDa camarendranA vAhana mayUre racelo che. e baMne kuMDanA jaLathI jaMgama ane sthAvara viSa tathA kSaya ane zvAsAdika na khamI zakAya tevA rogo nAza pAmI jAya che. A balIndra, sUrya ane caMdra vagerenA racelA kuMDo che, jeo potAnAM jaLathI pApane hare che. A kuMDa aMbAdevIe bharata cakravartInA uddhAra vakhate tenI maitrIthI karelo che. te aMbAkuMDa hamaNAM viziSTakuMDa evA nAmathI prakhyAta thayelo che." * vaziSTa phaMDano itihAsa - kRSNanA dAmodara nAmanI prasiddhi : te avasare kRSNa Indrane pUchyuM ke, "te vaziSTa mahAtmA koNa hatA ? ke janA nAmathI A pavitra kuMDanuM aMbAkuMDa nAma lopAIne temanuM nAma prasiddha thayuM ?" saudharmapati bolyA, "he kRSNa ! te vaziSThanI kathA sAMbhaLo. A kathA zrI jinezvare kahelI che. jyAre AThamA vAsudeva lakSmaNa pRthvInuM pAlana karatA hatA, te samayamAM viziSTa nAme eka tIvra tapa karanAro veda-vedAMgone jANanAro ane kuTila kalAmAM kuzala tApasapati hato. te kaMdamULa, phaLa ane jaLathI nirvAha karato hato ane loko potAnA kAryane mATe tenI pUjA karatA hatA. eka vakhate koI haraNI tenI parNakUTInA AMgaNAmAM UgelA ghAsane caravA AvI. tene joI kopathI maMda pagalAM bharatA AvIne teNe eka lAkaDIno tenI para ghA karyo. te ghA lAgatAM ja phATI gayelA tenA udaramAMthI eka bacce nIkaLI paDyuM ane mRgalIe ghAnI pIDAthI tatkALa prANa choDI dIdhA. temaja bacyuM paNa maraNa pAmyuM. te joI viziSTa tApasa aMtaramAM ghaNuM kacavAyo. loko tene "bAlastrIghAtaka' ema kahIne hasavA lAgyA. tenuM prAyazcita levAnI IcchAthI e pApabhIru vaziSTa anucarone choDI daIne ekalo vAdaLAnI jema nadIo, draho, girio, grAmo ane zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 299
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ samudratIre bhamavA lAgyo. evI rIte aDasaTha tIthamAM jai AvIne potAnA AtmAne pavitra mAnato e tApasa punaH potAnA sthAnamAM Avyo. eka vakhata koI jJAnapavitra jainamuni tenI parNakUTI pAse AvIne kAussagna dhyAne sthira rahyA. e munine AvelA jANIne najIkanA nagaranA loko bhaktithI temane praNAma karavA tyAM AvyA. lokoe saMzaya pUchatAM, pUrvabhavo kahetA te munine sAMbhaLIne vaziSTa temanI pAse AvI pUchyuM ke, "mArAmAM have te pApakarma rahyuM che ke nahi ?" | muni bolyA, "kSetra prabhAva ane tapazcaryA vinA mAtra parvata, nadI vageremAM bhamavAthI tenuM nibiDa karma kema kSaya thai jAya ? tevA karmane toDanAra raivatAcala tIrtha vinA mithyAtvI tIthamAM bhramaNa karavAthI to phakta kleza ja thAya che." vaziSTa kahyuM, "he muni ! tame je kSetra ane tapa kahyo, te mArA pApanI zAMtine mATe vistArathI kaho.' muni bolyA, "saurASTra dezamAM revatAcalagiri uttama kSetra che ane pAMca indriyono nigraha karIne tyAM zrI ariSTaneminuM ArAdhana karavuM te tapa che. jo tAre pApano kSaya karavo hoya ane puNyanI prApti karavI hoya to sadgatine ApanAra te raivatagirino Azraya kara.' te sAMbhaLIne temanA bodhane hRdayamAM dharato vaziSTa tApasa te AzramasthAna choDIne tyAMthI cAlato thayo. zrI neminAtha prabhunuM smaraNa karato utAvaLo te raivatAcalatIrtha upara Avyo ane uttara dizAnA mArgathI girirAja upara caDyo. aMbAgirInI nIce chatrazilAne choDI te aMbAkuMDa pAse Avyo ane tyAM tenA jaLathI teNe snAna karyuM. snAna karatAM karatAM AhaMtu tenuM dhyAna karato te tApasa dhyAna tathA dhyeyane bhUlIne tanmaya banI gayo. jevo snAna karIne te bahAra nIkaLyo, tevI ja AkAzavANI thaI ke, "he muni ! tuM hatyAnA pApathI rahita thaIne zuddha thayo che, aMbAkuMDanA jaLa vaDe snAna karavAthI ane zubhadhyAnathI tAruM azubhakarma badhuM kSINa thaI gayuM che, mATe have zrI neminAtha prabhuno Azraya kara." AvI AkAzavANI sAMbhaLIne manamAM harSa pAmatA viziSTa tatkAla zrI neminAtha prabhunAM caityamAM jaIne temane namaskAra karyA. sadUbhakti vaDe stuti karI, dhyAna karI ane atyaMta tapa AcarI avadhijJAna prApta karyuM. anukrame samAdhithI mRtyu pAmI jinadhyAnamAM parAyaNa te viziSTa muni parama RddhivALo deva thayo. ahIM viziSTano hatyAdoSa maTI gayo hato, tethI he kRSNa ! A pavitra kuMDa tenA nAmathI lokamAM zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 300
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ prasiddha thayo. A kuMDanA jaLasaMsargathI vAyunI vyAdhi, patharI, prameha, kuSTa, dAdara vagere rogo nAza pAme che. te ja pramANe hatyAnuM pApa paNa nAza pAme che. A pramANe indra pAsethI kuMDono tevA prakArano prabhAva sAMbhaLIne temAMthI jaLa laI kRSNa vAsudeva neminAtha prabhunAM maMdiramAM AvyA. tyAM indronI sAthe prabhunuM snAtra karIne kapUra ane agara caMdana vaDe teoe pUjA karI. pachI kRSNa AratI utArI utsava sAthe suvarNa, ratna ane maNinA dAna ApIne tyAMthI suvarNa caityamAM rahelA prabhunA caraNanI pUjA karI. bhaktirUpa dAma-doraDAthI kRSNa potAnuM udara bAMdhyuM hovAthI dAmodara evuM potAnuM nAma dhAraNa karIne dAmodara nAmanA dvAramAM kRSNa potAnI mUrti karavI ane adhika bhakti jaNAvatA kRSNa potAnA mastaka para zrI neminAtha prabhunAM biMbane dhAraNa karIne pote ja dvArapALa thayA. * amalakIrti nadIno prabhAva : raivatagiri upara jyAM prabhue potAnuM vastra mUkyuM hatuM, te vastrApatha nAmanA tIrthamAM kAlamegha nAme eka kSetrapati thayo hato tyAM potAnA jaLamAM snAna karanArA prANIone amala karanArI amalakIrti nAmanI eka saritA hatI. temAM bhava nAme devono adhipati raheto hato. te bhava pUrve koI suMdara cAlavALo mRga hato. vanamAM bhaTakatAM koI muninI pAsethI revatAcala tIrthanuM mAhAbhya sAMbhaLI te tyAM Avyo. eka vakhate dAvAnaLa saLagavAthI te vaDe baLatAM mRgalInI sAthe te jaLa pAse Avyo. kuMDane joi tIrthanI bhAvanApUrvaka te temAM paDyo, jethI mRtyu pAmIne te tyAM ja bhava nAme kSetranA adhiSThAyaka devatA thayo ane te mRgI maraNa pAmIne kuMDanI adhiSThAyaka devI tarIke vikhyAta thai. tyArathI te baMne deva-devI lokamAM prasiddha thayAM, ane sarva manuSyo teone nitya pUjavA lAgyA. * vAnarI - rAjakumArI : karNATaka dezamAM cakrapANi nAme eka rAjA thayo. tene priyaMgumaMjarI nAme patnI hatI. eka vakhata teNe nArI jevA manohara dehavALI paraMtu vAnarI jevA mukhavALI eka putrIne janma Apyo. tene joine rAjA manamAM vismaya pAmyo. anarthanI zaMkA thavAthI rAjAe tene nivAravA sarvatra zAMtikarma karAvyuM. pratyeka jinamaMdiramAM devapUjA karAvI ane supAtronI bhAvapUrvaka bhakti karI. pratidina vRddhi pAmatI e suMdara putrI anukrame yauvana pAmI saubhAgyamAM uttama te kanyAnuM saubhAgyamaMjarI evuM nAma paDyuM. eka vakhata te rAjasabhAmAM rAjAnA utsaMgamAM beThI hatI. tevAmAM koi videzI puruSa rAjAnI sabhAmAM Avyo, teNe sarva tIrthanA mahimAnuM suMdara varNana karavA mAMDyuM. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 301
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama puMDarIkagirirAjanuM mAhAtma kahIne pachI saMsAratAraNa ane puNyanuM kAraNa evuM raivatagirinuM mAhAtma teNe kahyuM ke, "he rAjA ! raivatagiri mahAtIrtha jaya pAme che. vividha prakAre raivatAcalanAM mAhAbhyane sAMbhaLavAthI saubhAgyamaMjarIne pUrvabhavanuM smaraNa thavAthI tatkALa mUccha pAmI. ghaNA zItopacAra karavAthI sacetana thaI harSa dharIne te potAnAM pitAne kahevA lAgI, "he tAta ! Ajano divasa mArA mATe mahAmaMgalarUpa che, tenuM kAraNa tame sAMbhaLo." pUrvabhave revatAcala upara huM eka vAnarI hatI. te vakhate sadA capaLatAthI sarva zikharo, vRkSo ane saritAomAM huM pharatI hatI. e girinA mukhya zikharethI pazcima dizAmAM eka amalakIrti nAme nadI che. vividha prakAranA prabhAvovALI aneka drahothI bharapUra e nadI zrI neminAtha prabhunI dRSTithI pavitra thayelI che. aneka vAnaronI sAthe vRkSomAM svecchAe pharatI huM (vAnarI) jAtinI capaLatAnA kAraNe eka vakhata tyAM AvI. tyAM phalita thayelA AMbAnI moTI latAnA taMtuthI kaMTha baMdhAI javAne lIdhe mArA prANa cAlyA gayA. tyAMthI maraNa pAmIne tIrthamAM nivAsa karavAnA prabhAvathI huM tamArI putrI thaI chuM. A bhavamAM mArA zarIramAM je AzcaryakArI vicitratA thaI che, tenuM kAraNa e che ke te samaye vAnarI evI mAruM mastaka latApAzathI baMdhAyeluM hatuM. eTale zarIra namatuM, namatuM, mAtra mukha vinA AkhuM zarIra e amalakIrti nadImAM paDyuM. tethI huM ahIM sarva aMgamAM lAvaNyathI maMDita thaI ane te tIrthanadInA sparza vagaranuM mAruM mukha vAnarI jevuM ja rahyuM. have te pitA ! mAruM mastaka je tyAM vRkSa para laTakI raheluM che tene nadImAM nAMkho eTale huM suMdara mukhavALI banIne mAro janma nirgamana karIza. A videzI puruSe raivatagirinuM mAhAbhya saMbhaLAvIne mane tenuM smaraNa karAvyuM. tethI he pitAjI ! e mAro kharekhara baMdhu che, mATe Apa tenuM ghaNuM sanmAna karo. A rIte prasanna manathI putrIno pUrvabhava sAMbhalIne rAjAe mANaso mokalIne tenuM mastaka te nadImAM naMkhAvyuM. eTale tatkALa e rAjakumArInuM mukha paNa paNa suMdara zobhAvALuM thayuM. rAjA paNa e tIrthanuM mAhAbhya pratyakSa joine cittamAM bahu ja vismaya pAmyA. pachI saubhAgyamaMjarI saMsArathI vimukha thaI AgrahathI pitAne potAno vivAha utsava karatAM aTakAvIne raivatAcala tIrtha upara AvI. tyAM tIvra tapa AcarI e rAjakanyAe jinadhyAnamAM tatpara thaIne ghaNAM azubha karmo khapAvyA. chevaTe mRtyu pAmIne tIrthanA mohathI te tyAM vyaMtaradevI thaI ane te nadInA drahamAM nivAsa karI saMghanA vidanono nAza karavAvALI thaI. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 302
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ * revatAcala mahAtIrthanA brahma Adi adhiSThAyaka devo ? vAyavya koNamAM indra nAmanuM eka nagara vasAvIne zrI neminAtha prabhune mastaka para dharIne saMkaTone dUra karato brahmandra tyAM rahyo. zrI neminAtha prabhunAM dhyAnathI pavitra evA brahmandra saMghanI vRddhine mATe Damara nAmanA dvAramAM potAnI mUrti sthApanA karI. jinadhyAnathI pavitra manavALo mallinAtha nAmano baLavAna rUdra naMdabhadra nAmanAM giridvAramAM dvArapALa thayo. balavAna balabhadra mahAbaladvAramAM rahyo. mahAbalavAna vAyu bakula nAmanA dvAramAM rahyo. potAnAM zastrothI vighnarUpa zatruone haNanArI ane uttarakurumAM rahenArI sAta mAtAo badarIdvAramAM rahI. kedAra nAme rUdra kedAra nAmanAM dvAramAM girino rakSaka thaine rahyo. evI rIte sarva dizAomAM ATha devoe nivAsa karyo. jemAM jinezvaradeva pAse ATha prAtihArya rahe che, tema e ATha devo e girirAja upara Ayudha UMcA karI pratihAra thaine rahyA che. - te sivAya tyAM rahelA bIjA paNa asaMkhya devo tyAM AvanAranA manorathone pUre che. mukhya zRMgathI uttara dizAe te dizAno rakSaka mahAbalavAna meghanAda che. pazcima dizAno rakSaka vAMcchita arthane ApanAro ratnameghanAda che, pUrvadizAmAM siddhabhAsya che ane dakSiNamAM siMhanAda che. e cAredevothI te zikhara jANe camukha hoya tevuM jaNAya che. mukhya zikharathI cAre dizAomAM be be hAnA zikharo che. tyAM mRtyu pAmelo ane bALavAmAM Avelo manuSya uttamadeva thAya che. tyAM rahIne tapazcaryA karatA ane zrI neminAtha prabhunuM dhyAna dharatA manuSyo aSTasiddhi meLavIne prAMte avyaya padane pAme che. e giri upara pratyeka vRkSamAM, pratyeka sarovaramAM, pratyeka kUvAmAM, pratyeka drahamAM ane pratyeka sthAnamAM zrI neminAtha prabhunAM dhyAnamAM parAyaNa devo rahelA che. te sarvanI madhyamAM UMcAM zikhara upara saMghanA icchita arthane ApanArI siMhavAhinI aMbikAdevIno nivAsa che. jyAM rahIne zrI neminAtha prabhue jarA pAchuM vALIne joyuM hatuM te temanA biMba vaDe pavitra evuM zikhara 'Alokana" evA nAmathI prakhyAta thayeluM che. aMbAgirinI dakSiNa tarapha gomedha nAme yakSa rahelo che. uttaradizAe saMghanA vipnane haravAmAM catura evI mahAvALA nAme devI rahelI che. kRSNa vAsudeve pUjA karatI vakhate potAnuM chatra je zilA para mUkIne pAchuM lIdheluM hatuM te zilA lokamAM chatrazilA" evA nAmathI prakhyAta thai che. kRSNa karelo jaLayAtrA mahotsava pUrNa thavAthI sarve devo kRtArtha thai prabhune namIne giranAra tIrtha uparathI utarIne potapotAnAM sthAne gayA. tyAre kRSNa vAsudeva zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 303
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa nIce utaravA lAgyA. mArgamAM biMduguphAmAM eka muni temanA jovAmAM AvyA. tatkALa hRdayamAM harSa pAmatA kRSNa te munine namyA ane temanI pAsethI girino ghaNo prabhAva sAMbhaLyo. pachI tyAM rahIne parvatanuM sauMdarya jotAM vAyavya dizAmAM eka girine joI kRSNa te munine pUchyuM ke, "A kayo giri che ?' muni bolyA, "e giri hAla ujajayaMtagirinuM mastaka e nAmathI oLakhAya che, have pachI tenuM umAzaMbhu evuM nAma paDaze. te rIte nAma pADavAnuM kAraNa huM kahuM chuM. te tame sAMbhaLo.' * umAzaMbhu zikhara : "bhAvimAM vaitADhyagiri upara vidyAnA baLathI bhayaMkara evo rUdra nAme khecara thaze. te vaitADhya uparanI badhI pRthvIne dabAvaze. tene umA nAme strI thaze. te rUdranA bhayathI tene zaMbhunA nAmathI bolAvIne potAnI zAMtine mATe loko tenA bhakta thai umA sahita tenI pUjA karaze. e teo upara tuSTamAna thaIne temane icchita vastu Apaze, tethI loko tenI sadaiva vizeSa rIte pUjA karaze. parvata, ArAma, saritA ane caitya pramukha sthAnomAM harSathI krIDA karato te rUdra khecara e ujjayaMtagirinA mastaka para AvIne umA sahita tapazcaryA karaze ane pachI tyAM rahelA cAraNa munine bhaktithI namaskAra karaze. tyArabAda te muninA upadezathI te pApakarmathI virAma pAmaze. muninA upadezathI "duHkhanuM vRkSa je viSaya, tenuM Adya mULa strI ja che' evuM jANI potAnI strI umAno tyAga karIne sahastrabiMdu nAmanI guphAmAM te ekalo tapazcaryA karaze. tenA viyogamAM rahelI umA paNa tenI pravRtti (khabara) nahIM jANavAthI biMduzilA upara rahIne ekalI tIvra tapazcaryA karaze. tenA dhyAnayogathI saMtuSTa thayelI gaurIvidyA umA upara saMtuSTa thai pratyakSa darzana ApIne tene icchita varadAna Apaze. te varadAnathI potAnA patine sahastrabiMdu guphAmAM tapa karatA jANI, tyAM jaI atimohaka rUpathI umA rUdrane dhyAnamAMthI kSobha pamADaze. "strIthI koNa kSobha na pAme ?' eTale kSobha pAmelo te rUdra punaH premamagna thaI tenI sAthe pAcho krIDA karaze. tenAthI A giri umAzaMbhu evA nAmathI prakhyAta thaze. sahastrabiMdue guphAmAM ekacittathI zrI neminAtha prabhunuM ArAdhana karyuM hatuM, tethI te AgAmI utsarpiNI kALamAM tIrthakara thaze. A pramANe munivara pAsethI sAMbhaLI te bhAvI jinezvarane namaskAra karI kRSNavAsudeva parivAra sAthe tyAMthI potAnI dvArikA nagarImAM AvyA ane zrI neminAtha prabhu dezanAthI bhavyajIvone pratibodha karatA pRthvI para vicAravA lAgyA. rAjImatIe saMvega pAmIne zrI neminAtha prabhunI pAse vrata grahaNa karyuM ane eka zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 304
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasudeva vinA badhA dazAhae dIkSA lIdhI. mahAnemi tathA rathanemi vagere yaduputro paNa dIkSA lai tIvra tapa karavA lAgyA. * thAvasyA putranI dIkSA : dvArikA nagarImAM sthApatyA (thAvasyA) nAme sArthavAhI rahetI hatI. teno putra sthApatyA sUnu (thAvastrAputro hato. te putre batrIza priyAonI sAthe pANigrahaNa karyuM hatuM ane strIonI sAthe vividha prakAranA sukho bhogavatAM teNe ghaNA divaso sukhapUrvaka vyatIta karyA. eka vakhata zrI neminAtha prabhunI dezanA sAMbhaLIne te thAvastrAputra kSaNavAramAM viSayasukhathI vimukha thai gayA ane potAnI mAtA pAse AvIne vividha AgrahathI dIkSA svIkAravA mATe anujJA ApavA prArthanA karI. eTale muktAphalathI bharelo thAla laI mAtAe kRSNa pAse AvIne potAnA putrano dIkSA levAno Agraha jaNAvyo. kRSNa tenI sAthe AvIne thAvaccaputrane saMsAranI tRSNA vadhe tevA vacano kahyA. paNa ativirakta hovAthI te thAvastrAputra potAnI bhAvanAmAM makkama rahyA ane kRSNanuM vacana mAnya karyuM nathI. tethI harSa pAmIne kRSNa te sthApatyA putranI sAthe dIkSA levAnI icchAvALA je AtmAo hoya teone jANa karavA mATe potAnI nagarImAM AghoSaNA karAvI, tethI vrata levAnI icchAvALA eka hajAra puruSo tyAM ekaThA thayA. kRSNa te sarvano thAvastrAputranI sAthe dIkSA mahotsava kya. thAvastrAputra muni te sarvamunionI sAthe zrutajJAnadhArI thayA. jIvAjIvAdi tatvane jANanArA te thAvastrAputra munine prabhue sUripade sthApita karyA. tyArabAda te hajAra munionI sAthe teo pRthvI para vihAra karavA lAgyA. * thAvAputra, zukaparivrAjaka, zailakasUri AdinuM siddhigamana : thAvastrAputra AcArya vihAra karatA karatA eka vakhata zailaka nAmanA nagaramAM padhAryA. tyAM zailaka nAmanA rAjAne temaNe pratibodha ApIne aNuvratadhArI karyo. tyAMthI vihAra karI e AcArya mahArAja saugaMdhikapurInAM udyAnamAM padhAryA. tyAM eka sudarzana nAmanA tApasabhakta te prasiddha AcArya mahArAjane namaskAra karyA. te zeThe temanI pAsethI jIvadayAmaya dharma sAMbhaLIne AgrahapUrvaka grahaNa karyo. "ciMtAmaNi ratnane koNa na icche ?' sudarzanano pUrvano guru zuka nAme eka saMnyAsI hato, te eka hajAra ziSya sAthe dezAMtaramAMthI pharato pharato te nagaramAM Avyo. tyAM sudarzana zeThane judI rItano thaI gayelo joI teNe kahyuM, "he ziSya ! kayA pAMkhaDI guru pAsethI te A dharma svIkAryo?" te bolyo, "sthApatyAsUnu (thAvastrAputra) mArA guru che. tethI potAnA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 305
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ hajAra ziSyothI parivarelo zukaparivrAjaka sudarzananI sAthe nIla azokavanamAM gayo. tyAM rahelA thAvaccAputra AcArya mahArAjane joi zukaparivrAjake potAnA dharmanA sthApanapUrvaka zukaparivrAjakane tenA praznono kramapUrvaka javAba ApIne niruttara karI dIdho. jethI tatkALa zuka tApase potAnA sarva ziSyonI sAthe suMdara caritra grahaNa karyuM ane anukrame teo sUripada pAmyA. bhavabhIru thAvaccAputra AcArya mahArAja potAno aMtasamaya najIka jANI zramarahitapaNe siddhigiri tIrtha para AvyA ane anazana grahaNa karyuM. eka mAsane aMte tIrthanAM mAhAtmyathI jinadhyAnamAM parAyaNa evA teo sarva parivAra sAthe mokSapada pAmyA. zukAcArya vihAra karatAM zailaka nagare padhAryA ane tyAMnA rAjA zailakane pAMcaso maMtrIo sahita pratibodha karI dIkSA ApI. mahAtapazcaryA karanAra zailakamuni dvAdazAMgI bhaNIne anukrame sUripada pAmyA ane potAnA caraNanyAsathI pRthvIne pavitra karavA lAgyA. zuka AcArya paNa cirakAla pRthvI para vihAra karI zatruMjaya tIrtha upara AvI anazana lai kevaLajJAna pAmyA ane eka mAsane aMte jyeSThamAsanI pUrNimAe eka hajAra munio sahita anaMta catuSTayane siddha karIne nirvANa pAmyA. zailakAcAryane saMyamIpaNAmAM akALe bhojana karavAthI zarIramAM rogo utpanna thayA. teo pharatA pharatA zailakanagare AvyA. teono saMsArIputra maduka rAjA potAnA pitA munIzvarane AvelA jANIne parivAra sAthe sAmo gayo. bhaktithI temane vaMdanA karI ane temanI vANI sAMbhaLIne zrAvakadharma grahaNa karyo. pachI glAna thayelA pitAmunine namaskAra karIne te rAjA bolyo, 'he gurudeva ! jo ApanI AjJA hoya to huM vaidyo pAse ApanI nirdoSa cikitsA karAvuM ?' A pramANe kahI temanI AjJA meLavIne maduke vaidyone bolAvI temano upacAra karAvyo. tyAM bahu divasa rahevAthI AcArya rasamAM lolupa thayA. tethI eka paMthaka nAmanA ziSyane tyAM mUkI bAkInA sarva muniparivAre anyatra vihAra karyo. eka vakhate kArtika mAsanI pUrNimAnA divase te paMthakamunine pratikramaNa karatAM savArathI sUi gayelA gurune khAmaNA khAmatAM potAnA mastakano temanAM caraNa sAthe sparza thayo. 'mane koNa jagADe che ?' ema bolatA guru UThyA. eTale paMthakamunie vinayathI kahyuM, 'he pUjya gurudeva ! Aje cAturmAsa pUrNa thayela hovAthI tamane khAmaNA karavAnA kAraNe meM sparza karyo che, tethI mane dhikkAra che. he kSamAvAn guru ! te mArA aparAdhane Apa kSamA karo.' Avo teno vinaya joi guru manamAM lajjA pAmyAM ane cAritrane dUSaNa lagADanArA potAnA AtmAne atyaMta nIMdavA lAgyA, 'rasanA zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 306
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriyathI jItAelA mane dhikkAra che ! ke je meM zithilapaNAthI dharmarUpI ratnane malIna karI nAkhyuM, pratikramaNa karatAM evA A paMthake mArI nidrA tathA taMdrAne dUra karavA dvArA mohAMdhakAra dUra karAvIne mane dravya tathA bhAva ema be prakAre jAgRta karyo che.' A rIte Atma garhaNA karI doSano parigraha choDIne zailakasUrijI potAnA parivAra sAthe pRthvI para vihAra karavA lAgyA. ghaNA lokono anugraha karIne prAMte zailakasUrijIe zatruMjayagiri para jai anazana grahaNa karyuM. eka mAsanA aMte kevaLajJAnathI nirmala thai pAMcaso munionI sAthe teo paNa mokSe gayA. A pramANe thAvAputra, zukAcArya ane zailaka vagere munipatio zatruMjayatIrtha upara mokSa pAmyA che. tethI A tIrtha ativaMdanIya che ane nAmagrahaNa mAtrathI paNa prabaLa karmanAM marmane bhedanAruM che. bAramA uddhAraka pAMDavo A tarapha zrI neminAtha prabhu pAsethI zatruMjayagirinuM mAhAtmya sAMbhaLIne pAMDavoe potAnAM janmane sArthaka karavA mATe te tIrthanI yAtrA karavAno manoratha karyo. te vakhate temanA pitA pAMDue svargamAMthI AvIne prItithI kahyuM ke, 'he vatso ! A tamAro manoratha sArA pariNAmavALo thaze, mATe tame zuddha hRdayathI puMDarIkagirinI yAtrA karo, temAM puNyavAna evA tamane huM sahAya karIza.' pitAnI AvI AjJA thavAthI pAMDavoe prasanna thaine yAtrAne mATe sarva rAjAone niyaMtraNa karyuM. eTale te sarva rAjAo harSa pAmI ghaNI samRddhi ane bahu parivAra sAthe laine hastInApura AvyA. pAMDavoe temano sAro satkAra karyo. pachI zubhadivase maNimaya prabhunA biMbayukta sonAnA devAlayane saMghanI AgaLa rAkhIne sainya ane vAhano sahita temaNe hastinApurathI prayANa karyuM. mArgamAM sAdharmikavAtsalya, guru, jJAna ane devanI pUjA tathA jIrNa caityono uddhAra karatA karatA te pAMDavo siddhagirijI tarapha cAlyA. surASTra dezanA sImADA sudhI sAmA AvIne prItivALA pAMDavone yAdavo sahita kRSNa AnaMdathI maLyA. tyAMthI AgaLa cAlatAM tIrthanI samIpe AvIne teoe vidhipUrvaka tIrthapUjA ane saMghapUjA karI. harSathI zatruMjayagiri upara caDyA. mukhya zikharane ane rAjAdanI vRkSane traNa pradakSiNA karIne su2-asuroe pUjelI prabhunI pAdukAne temaNe praNAma karyA. pachI kRSNe ane yudhiSThire varadatta gurunI sAthe harSapUrvaka yugAdi prabhunA caityamAM praveza karyo. tyAre pASANonI saMdhi zithila thavAthI jemAM tRNAMkura UgelA che, evuM jIrNa zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 307
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ caitya ane caityanI madhyamAM bhagavaMtanuM biMba paNa tevuM ja jIrNa thayeluM joine baMne dhArmika vIro atiduHkhathI kheda pAmyA. - kRSNa yudhiSThirane kahyuM, "juo, ApaNe rAjaya upara hovA chatAM kALanAM mAhAbhyathI A tIrtha kevuM jIrNa thaI gayeluM che ?" te samaye akasmAtu svargamAMthI pAMDudeve AvIne prasanna dRSTie kahyuM, "he kRSNa ! tame sarva kAryamAM paripUrNa parAkramI cho, sArI buddhivALA tame pUrve revatAcalano uddhAra karIne phaLa meLavyuM che, to mArA putrane A puMDarIkagirinA uddhAranuM phaLa Apo.' kRSNa prasanna thaine kahyuM, "he pAMDudeva ! temAM tamAre prArthanA zA mATe karavI paDe ? kema ke tamArA putra pAMDavo te ame chIe ane ame te pAMDavo che. amArAmAM pahelethI paraspara kAMipaNa aMtara nathI." pachI prasanna thayelA te pAMDudeva kRSNanA cittanI prazaMsA karatA yudhiSThirane eka maNi ApIne vegathI aMtardhAna thaI gayA. tyArabAda dharmasUnue AnaMda pAmI kArIgaro bolAvIne zAzvata caitya jevuM zrI AdinAtha prabhunuM moTuM caitya karAvyuM. pachI pArijAta vRkSanI zAkhAno eka zaMku karIne pAMDudeve Apelo maNi bhagavaMtanI pratimAnA hRdaya upara sthApita karyo. pachI sugaMdhI dravyothI zilpIonI pAse pAMDavoe prabhunuM navuM biMba karAvyuM. dharmakumAre zrI varadatta gaNadhare ApelA zubha lagnamAM prabhunAM caityanI ane biMbanI temanI ja pAse pratiSThA karAvI. pachI prabhune mATe alaMkArono samUha racAvyo ane prabhunI aSTaprakArI pUjA karI. caitya upara dharmanA parama lakSaNarUpa mahAdhvaja caDAvyo. harSathI yAcakone icchA pramANe dAna dIdhuM ane caturvidha saMghanI pUjA karI. pachI indrotsava karI, cAmara chatra prabhunI AgaLa dharI, prabhunI AratI utArIne dharmaputre puSkaLa dAna ApyuM. evI rIte dharmakumAra sarva dharmakArya karIne anumodana karatAM sarva rAjAonI sAthe girirAja uparathI utaryA. tyAMthI caMdraprabhAsa tIrthakSetramAM jaine zrI caMdraprabhunI ane raivatagiri upara zrI neminAtha prabhunI vidhithI pUjA karI. tyAra pachI arbudAcala, vaibhAragiri ane sametazikhara tIrtha para teo gayA. tyAM covIze tIrthaMkara devonI pUjA karavA dvArA temaNe upAsanA karI. AvI rIte saMghapatinuM sarva kartavya karI puNyathI pavitra hRdayavALA teo anukrame dvArikAmAM AvyA. dvArikAmAM kRSNane mUkI temaNe karelo satkAra grahaNa karI, sarva rAjAone vidAya karIne pAMDavo potAnA nagaramAM AvyA. A rIte pAMDavoe zatruMjaya mahAtIrthano uddhAra karyo. (iti dvAdazamo uddhAra:) zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 308
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradhumnakumAranAM zrI neminAtha bhagavaMtane bhAvavaMdana : ahIM dvArikAmAM kRSNa potAnA vAsagRhamAM jinezvaranuM dhyAna karatA rahevA lAgyA. eka vakhate temaNe potAnA putrone kahyuM, 'je prAtaHkALe zrI neminAtha prabhune pahelo namavA jaze, tene huM iSTa azva ApIza.' te vAta pradyumna ane pAlake sAMbhaLI. tethI pAlaka to sUrya UgyA pahelAM neminAtha prabhune vaMdanA karI pAcho AvIne Ubho rahyo ane pradyumna to potAnA AvAsamAM rahIne ja zrI neminAtha prabhune bhAva namaskAra karyA. pachI kRSNe jaine zrI neminAtha prabhune pUchyuM ke, 'he svAmI ! Aje Apane prathama koNe namaskAra karyA ?' zrI neminAtha prabhue kRSNane kahyuM, 'pradyumna pahelAM namaskAra karyA.' pAlaka ahIM prathama AvyA chatAM te na Avyo samajavo. kema ke pradyumna rAtrimAM javAthI jIvahiMsA thAya te pApathI bhaya pAmIne Avyo nahoto ane pAlaka to azvanA lobhathI niHzUkapaNe ahIM Avyo hato. he kRSNa ! mAtra kAyAthI kriyAnuM sAcuM phaLa maLatuM nathI. bhAvanI pradhAnatA che, mATe bhAvathI phaLa prApta thAya che. tyArabAda kRSNe pUchyuM eTale zrI neminAtha prabhue jIvatattvane aMge pharamAvyuM, 'he kRSNa ! A saMsAramAM corAzI lAkha jIvAyoni che. temAM pRthvI, jaLa, agni, vAyu ane vanaspati e pAMca sthAvara ane chaThThA trasa jIvo che. pRthvI Adi (ekendriya), traNa vikalendriya ane paMcendriya e cAra maLI cauda jIvabheda paNa thAya che. temanI kula saMkhyA vividha prakAranI jANavI. zakti mujaba te jIvonI jayaNA karavI joie. te sAMbhaLI kRSNa varSARtumAM potAnA rAjakulamAM ja rahetA, jIvahiMsAnA bhayathI bahAra nIkaLatA nahIM. te samaye sAmaMtasahita rAjAo ane loko kahevA lAgyA ke, 'hamaNAM hira (kRSNa) sUtA che, ema comAsA mATe lokomAM rUDhi pravartI.' dvArikAno aMta : eka vakhata neminAtha prabhu sahasAvanamAM samavasaryA. tyAM AvI kRSNe temane namaskAra karyA ane pUchyuM ke, 'he prabhu ! A deva nirmita dvArikApurI ane vaibhavazALI yAdavo potAnI meLe nAza pAmaze ke bIjAthI nAza pAmaze ?' prabhu bolyA, 'zAMba vagere tamArA putro madirApAna karI dvaipAyanane mA2ze eTale te kopa karIne dvArakApurIne bALI nAMkhaze ane tamArA moTAbhAi jarAkumAranA hAthathI tamAruM paNa mRtyu thaze.' 1. ahIM mUla graMthamAM pradyumnanA nAmano ullekha che, paNa paraMparA pramANe tathA anyatra zAMbakumAranuM nAma Ave che. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 309
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI aMtaramAM kheda pAmatA kRSNa dvArikApurImAM gayA. jarAkumAre kRSNanI rakSA mATe dUra jaine vanamAM nivAsa karyo. lokonA kahevAthI te hakIkata sAMbhaLIne taipAyana tyAMthI bIje ThekANe cAlyo gayo ane kRSNa nagaramAMthI badhI madirA (dArU) laine parvatanI guphAomAM kuMDamAM nakhAvI dIdhI. te madirA kAdaMbarI nAmanI guphAmAM rahevAthI keTalAka kAle kAMThA upara rahelA jhADanA sugaMdhI puSpono samUha paDavAthI, gaMdha mAtrathI paNa ati mada karanArI thaI paDI. eka vakhate zAMbakumAra pharato pharato te tarapha pahoMcyo ane tenI gaMdhathI temAM lolupa thai atRptapaNe tenuM pAna karIne teNe tenuM suMdara prakAre varNana karavA mAMDyuM, jethI bIjA kumAroe paNa te madirAnuM pAna karyuM. pachI tenA nazAmAM pharatA te badhA eka girinI guphAmAM AvyA, tyAM taipAyana RSine dhyAna karatA joyA eTale "A dvaipAyana ApaNI nagarIne bALI nAMkhIne yAdavono nAza karavAno che, mATe tene jaldI ahIM ja mArI nAMkho, jethI te haNAyA pachI ApaNane zI rIte haNaze ?" A pramANe zAbanA kahevAthI sarva kumAro krodhAtura thai, lAkaDIothI ane muThiothI tene khUba kuTI nagarImAM cAlyA gayA. A vRtAMta sAMbhaLI kRSNa kheda pAmIne te ja vakhate balabhadranI sAthe tyAM jaI dvaipAyanane zAMta karavA khUba prayatna karyo. tyAre dvaipAyane kahyuM, "he kRSNa ! A tamArI prArthanA vRthA che, kema ke prathama jyAre mane mAranI pIDA thaI, tyAre meM dvArikA bALavAnuM niyANuM kareluM che, tethI tamArA be sivAya badhA agnithI baLI jaze. mATe have vadhAre karagaravAnI jarUra nathI.' tenAM vacana sAMbhaLIne, "je thavAnuM haze, te anyathA thaze nahIM." evuM vicArI kRSNa tyAMthI cAlyA gayA ane tapasvI dvaipAyana mRtyu pAmIne niyANAnAM prabhAve agnikumAramAM deva thayo. bIje divase kRSNa dvArikAmAM evI udghoSaNA karAvI ke, "bhAvi aniSTano nAza karavA mATe saue dharmamAM tatpara rahevuM.' loko te sAMbhaLIne dharma karavA lAgyA. A bAju zrI neminAtha prabhu vihAra karatA raivatAcaLa tIrtha upara samavasaryA. te samAcAra sAMbhaLIne kRSNa putro sahita tyAM AvI prabhune vaMdanA karI. prabhunA mukhathI mohane nAza karanArI vANI sAMbhaLIne pradyumna ane zAMba vagere kumAroe tathA bIjA ghaNAe dIkSA lIdhI. rUkmiNI tathA jAMbavatI vagere ghaNI yAdavonI strIoe cAritra lIdhuM ane bIjA keTalAke zubha bhAvanAthI dezavirati dharma svIkAryo. pachI kRSNa pUchyuM, "he svAmI ! mArI nagarIno dAha kayAre thaze ?' prabhue kahyuM, AjathI bAra varSe roSa pAmelo te dvaipAyana asura tamArA nagarane bALI nAMkhaze." zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 310
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ te sAMbhaLI kuSNa manamAM kheda pAmIne potAnI nagarImAM gayA ane sUryanI jema ajJAnarUpI aMdhakArane TALanArA zrI neminAtha prabhue tyAMthI anyatra vihAra karyo. * dvaipAyana asura dvArA dvArakAdahana : A bAju dvArikAmAM kRSNanI AjJAthI sarva prajAjano vizeSapaNe dharmamAM udyata thayA ane pelo dvaipAyana deva paNa potAno lAga jovA lAgyo. e pramANe bAra varSa vyatIta thaI gayA, eTale sarva loko tapa karavAmAM kaMTALI gayA. madya-mAMsa khAvA lAgyA ane svecchAcArI thaI gayA. e samaye pelo taipAyana asura dvArikAnagarImAM aneka prakAranA utpAto karavA lAgyo. teNe vaMToLiyo vikarvIne tRNa ane kASTone temaja manuSyone uchALI uchALIne nagarImAM nAMkhyA. pachI sATha kuLa koTI bahAra rahenArA ane boMtera kuLa koTI nagarImAM rahenArA e sarve yAdavone nagarImAM bhegA karIne te asure dvArikApurImAM agni saLagAvyo. te samaye nagarInI bahAra javAne azakta thavAthI lokoe dhana ane gharanI sAthe prANane paNa choDI dIdhA. arthAt mRtyu pAmyA. vasudeva, devakI ane rohiNI samAdhi vaDe anazana karI agninA upaghAtathI maraNa pAmIne devapaNu pAmyA. devatAnA kahevAthI balarAma tathA kRSNa nagarInI bahAra nIkaLI dvArikAnI bahAra rahelA jIrNa udyAnamAM AvI UbhA rahIne potAnI nagarIne baLatI jovA lAgyA. tyAMthI teo pAMDavonI pAMDumathurA tarapha cAlI nIkaLyA. nagarImAM rahelA loko sahita dvArikAnagarI cha mAsa sudhI agnithI baLI pachI samudranuM pANI tenA para pharI vaLyuM. * zrIkRSNanuM mRtyu : pAMDumathurA tarapha jatAM mArgamAM hastikalpa nAmanA nagaramAM balabhadra bhojana levA mATe gayA, tyAMno rAjA acchedata - dhRtarASTrano putra hato ane duryodhanano bhAI hato. teNe balabhadrane gherI lIdho. te vakhate balabhadra siMhanAda karyo, te siMhanAdathI balabhadrane kaSTamAM jANIne kRSNa tyAM AvyA ane sainyasahita acchaMdata rAjAne jItI laine balabhadrane choDAvyA. pachI te nagarInI bahAra jaIne teoe bhojana karyuM. tyAMthI AgaLa cAlatAM kRSNa tRSAtura thayA, tethI jaLa levA mATe balabhadrane mokalyA ane pote eka vRkSanI nIce vastra oDhIne sUI gayA. te samaye kRSNano baMdhu jarAkumAra ke je dvArikA tyajIne bAra varSathI jaMgalamAM rahI, zikAra karIne nirvAha karato hato, teNe vastra oDhIne sUI rahelA kRSNane dUrathI mRga mAnI bANa mAryuM. bANa pagamAM lAgatAM ja UThIne kRSNa bolyA ke, "mane chaLathI koNe bANa mAryuM? mATe jeNe bANa mAryuM hoya te potAnuM nAma ane gotra satvara jaNAvo." zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 311
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ te sAMbhaLIne vRkSanI pAchaLa rahelA jarAkumAre kahyuM ke, "huM jarAdevIno kumAra jarAkumAra chuM, ane kRSNanI rakSA mATe huM A vanamAM bAra varSathI rahuM chuM. ahIM koI mANasa kyAre paNa mArA jovAmAM Avyo nathI, tethI mArA bANanA ghAtathI pIDAyelo tuM koNa che ? je satya hoya te kahe.' te sAMbhaLI kRSNe kahyuM, "bhAI jarAkumAra ! ahIM Ava. jene mATe tuM vanavAsI thayo che, te huM kRSNa chuM. tAro vanamAM rahevAno badho prayAsa vRthA thayo che. je bhAvI thavAnuM hatuM, te satya thayuM che. temAM tAro jarApaNa doSa nathI. paraMtu have ahIMthI tuM satvara cAlyo jA, nahIM to mArA vadhanA krodhathI balabhadra tane mArI nAMkhaze. A mAruM kaustubha ratna nizAnI tarIke laine tuM pAMDavonI pAse jA ane temane A sarva vRttAMta jaNAvaje. eTale teo tane sahAya Apaze." A pramANe kahevAthI jarAkumAra ghaNuM kheda pAmato tyAMthI gayo. tenA gayA pachI bANanA ghAtathI ane narakanuM AyuSya bAMdheluM hovAthI thoDIvAra kRSNane azubha lezyA utpanna thaI. potAnuM eka hajAra varSanuM AyuSya pUrNa karI te vezyAthI mRtyu pAmIne kRSNa trIjI narake gayA. * balabhadranI dIkSA ane svargavAsa : A bAju balabhadra pAMdaDAnA paDiyAmAM pANI laIne tyAM AvyA. tyAM potAnA anujabaMdhu kRSNane temaNe pRthvI para sUtelA joyA. "A sukhe sUtA che.' evI buddhithI kSaNavAra to teo ema ja UbhA rahyA. tevAmAM kRSNanA mukhamAM pesatI makSikAo joine te manamAM duHkha pAmyA. eTale vAraMvAra snehathI kRSNane bolAvavA lAgyA, paNa te bolyA nahIM eTale halAvI joyA, tethI temane mRtyu pAmelA jANyA eTale balabhadra tatkALa mUccha pAmIne rudana karavA lAgyA. pachI vanamAM cAre bAju dRSTi nAkhatAM tenA ghAtakane na joyo eTale temaNe moTo siMhanAda karIne vRkSone ane prANIone kaMpAvI dIdhA. pachI apUrva snehathI kRSNanA zabane skaMdha para upADIne balabhadra vane vane bhamavA lAgyA. vaLI kSaNavAra nIce mUkI mIThe vacane tene bolAvatA evI rIte snehathI moha pAmelA balabhadra cha mAsa nirgamana karyA. tyArabAda teno sArathI siddhArtha je deva thayo hato, te tyAM Avyo. teNe ati bhAMgI gayelA rathane sajja karavAnI mahenata karIne, patthara upara latA vAvIne ane baLI gayelA vRtta para siMcana karI tene navapallava karavAno prayatna karI dekhADIne balabhadrane kAMika bodha pamADyo. balabhadra te te daSTAMtothI potAnA bhAI kRSNane mRtyu pAmelA jANyA. eTale te deve potAnuM svarUpa jaNAvyuM ane kRSNa uparano sneha je balabhadrane mUMjhavato hato te tyajavA bodha Apyo. chevaTe balabhadre te moha tyajyo ane te devanI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 312
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe siMdhusaMgama tIrthamAM agni ane kAsTathI kRSNanA dehano temaNe agnisaMskAra karyo. te vakhate zrI neminAtha bhagavaMte mokalelA eka cAraNamuni tyAM AvyA. temaNe pratibodha ApIne balabhadrane dIkSA dIdhI. pachI balabhadra muni tuMgikA zikhara upara gayA. tyAM balarAmamuni mAsakSamaNAdi tapa karavA lAgyA ane pAraNA mATe eka nagaramAM gayA. tyAM kUvAkAMThe pANI bharavA Avela koi strIe temanAM rUpathI mohita thai temanI ja sAmuM joI rahIne ghaDAnI zaMkAe potAnA bALakanA gaLAmAM doraDuM nAMkhIne tene kUvAmAM nAMkhavA mAMDyo. te joIne potAnA dehathI teo udvega pAmyA ane "havethI mAre koI vakhata paNa nagaramAM pesavuM nahIM evo abhigraha dharIne tyArathI teo vanamAM ja rahevA lAgyA. vanamAM rahIne tapazcaryA karatA e balarAmamuninI samatAnA prabhAvathI siMha-vyAdhrAdika krUra prANIoe paNa potAnI duSTatA tyajI dIdhI. eka mRga pUrvabhavanA saMbaMdhathI temanI pAse AvIne haMmezAM ziSyanI jema harSapUrvaka temanI upAsanA karavA lAgyo. eka vakhate koI rAjAnA kAryane mATe eka rathakAra tyAM Avyo. tenI pAse balarAmamuni mRganI pAchaLa pAchaLa cAlatA pAraNAne mATe gayA. rathakAra temane joine ghaNo ja khuzI thayo ane potAnA AtmAne dhanya mAnavA lAgyo. pachI teNe zuddha annathI balabhadramunine vahorAvyuM. rathakAranuM dAtApaNuM ane muninuM satpAtrapaNuM bhaktithI anumodato te mRga netramAM harSAzru lAvI nIcuM mukha rAkhIne joto hato. te vakhate akasmAt adhuM chedAyeluM eka vRkSa te traNeya upara paDyuM, tethI te traNe samakALe mRtyu pAmIne brahmakalpamAM padmottara vimAnamAM devo thayA. je tuMgIzikhara upara rAmamunie tapa karyuM hatuM te zikhara temanA saMyogathI sarva pApane dhovAmAM samartha evuM mahAtIrtha thayuM. e 'tuMgI giri' mahAprabhAvika che. tyAM jaIne je trikAla bhaktithI neminAtha prabhune name che, te traNa bhavamAM ja muktisukha pAme che. * zAMba - pradhumna vagerenuM nivaNa ? A bAju pradyumna, zAMba vagere yAdavakumAra munio vidhipUrvaka neminAtha prabhunI ArAdhanA karatA hatA, temane prabhue kahyuM ke, "tame zrI siddhAcala tIrtha upara jAo. tyAM dhyAna dharatAM tamane mukti prApta thaze." prabhunI vANI sAMbhaLI sADAATha kroDa munionI sAthe zAMba ane pradyumna muni prabhune namIne harSathI zatruMjaya tIrthe AvyA ane tenI dakSiNa tarapha jaI te ja girinA sAtamA zikhara upara AvIne prabhunA dhyAnamAM lIna thaine teo rahyA. tyAM teo kevaLajJAna pAmyA ane sarva aghAtI karmone khapAvI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 313
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukti pAmyA. sadbhadra nAmanA zikhara upara e rIte sADA ATha kroDa munio mukti pAmyA che, tethI te zikhara tyAM janArA prANIonAM duSTa mananuM dahana kare che. * pAMce pAMDavone vairAgya - saMyama grahaNa : A bAju jarAkumAra pAMDavonI pAse Avyo ane kRSNa Apela kaustubhamaNi batAvIne dvArikAnAM dahana vagereno vRttAMta jaNAvyo. te sAMbhaLI pAMDavo zokAtura thayA. tyAre sarvajJa evA zrI neminAtha prabhue tarata ja pAMDavonA bodhane mATe dharmaghoSa nAmanA mahAmunine pAMcaso munionI sAthe tyAM mokalyA. pAMDavoe paNa parivAranI sAthe temanI dezanA sAMbhaLI. pachI teoe dharmaghoSa munine namIne AdarathI potAnA pUrvabhavo pUchuyA, eTale munie jJAna vaDe jANIne teonA pUrvabhavo jaNAvyA. * pAMDavonA pUrvabhava : Asannacala nAme nagaramAM pUrve surati, zAMtanu, deva, sumati ane subhadraka evA nAmanA pAMca bhAio kRSikAra hatA. tyAM dAridratA vaDe tame badhAe saMsArathI udvega pAmIne yazodhara muninA vacanathI dIkSA grahaNa karI. pahelA munie kanakAvalI, bIjAe ratnAvalI, trIjAe muktAvalI, cothAe siMhaniketana ane pAMcamA munie vardhamAna tapa ema judAM judAM tapa karyA. anukrame ghaNA karma kSaya karI anazana vaDe mRtyu pAmI, anuttara vimAnamAM deva thayA. tyAMthI cyavIne tame ahIM pAMDu rAjAnA putro pAMca pAMDava thayA cho ane A bhavamAM ja tame mukti pAmazo. A pramANe potAnA pUrvabhava sAMbhaLI saMvegathI pAMDavoe abhimanyunA putra parIkSitane rAjaya upara sthApana karIne dharmaghoSa gurunI pAse dIkSA lIdhI. kuMtI ane driaupadIe paNa dIkSA lIdhI. dIkSA svIkAryA bAda pAMce pAMDavo vividha abhigraha dhArIne tapazcaryA karavA lAgyA. A bAju dvArikA nagarIno dAha thayA pachI yAdavoe parIkSita rAjAne sAthe laI mahAneminA putra mehinImallane sUryapuramAMthI lAvI raivatAcalanI nIce rahelA giridurga (jUnAgaDha) nagaranA rAjya upara teno abhiSeka karyo. pachI parIkSita rAjA harSathI zatruMjaya ane ujjayaMta tIrthanI yAtrA karI potAnA nagaramAM Avyo. neminAtha prabhu anukrame pRthvIne pavitra karatA DhaMkApuramAM AvyA. tyAM dhUmaketu nAmanA brAhmaNane pratibodha karyo ane abhrapuramAM duSTa vaitAla zaMkaba ne asArA nAmanI duSTadevI sAthe pratibodha ApIne tene samyaktvathI vAsita karyo. koraMTaka vanamAM prANIono ghAta karanAra karkoTaka nAga ane siddhavaDamAM rahelA siddhanAtha yogIne pratibodha karyo. nAgarakoTamAM nAga nAmanA asurane ane indrakIlagirimAM indraketu zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 314
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmanA adhama vidyAdharane paNa samyagdarzananuM dAna karyuM. devagirimAM durgAdityane jainatattvano jJAtA ryo ane brahmagirimAM brahmanAtha tApasane pratibodha karyo. bIjA paNa ghaNA loko, bhillo, mleccho, pApIo, vanecaro ane pakSIone prabhue pratibodha pamADyo. tethI jeo tIrthano nAza karanArA hatA, teo paNa ulaTA tIrthanA prabhAvaka thayA ane neminAtha prabhunI kRpAthI te sarva sadgati pAmyA. * zrI neminAtha prabhunuM nirvANa : A pramANe Arya, anArya dezomAM vihAra karatA zrI neminAtha prabhuno covIsa hajArane sAtaso sAdhuo, cAlIsa hajAra sAdhvIo, eka lAkha, ogaNasittera hajAra zrAvako ane traNa lAkhane ogaNacAlIza hajAra zrAvikAo, ATalo parivAra hato. potAno nirvANa samaya najIka jANI zrI neminAtha prabhu raivatAcala tIrtha upara AvyA. tyAM prabhue aMtima dezanA ApI, jethI keTalAye bhavyajIvoe pratibodha pAmI dIkSA svIkArI. tyArabAda prabhue pAdapopagama anazana aMgIkAra karyuM ane aSADha mAsanI zukla aSTamIe citrA nakSatramAM zailezI dhyAna vaDe prabhu pAMcasone chatrIsa sAdhuonI sAthe mokSe gayA. e samaye Asana calita thavAthI sarve indro zoka karatA tyAM AvyA. pachI indroe maLIne nirvANa mahotsava karyo. kalpavRkSanAM kASThothI zrI ariSTanemi prabhunAM ane bIjA munionAM dehano agnisaMskAra karyo ane tyAMthI Indro naMdIzvara dviIpamAM jai aThThAI utsava karIne potapotAnA sthAnake gayA. * pAMDavonuM zatruMjaya tIrtha para siddhigamana : dIkSA laine vihAra karatAM pAMDavoe hastikalpa nagaramAM lokonI pAsethI zrI neminAtha prabhunuM nirvANa sAMbhaLyuM, tethI zoka karatAM teo puMDarIkagiri mahAtIrtha upara AvyA. tyAM temaNe anazana grahaNa karyuM. anukrame vIzakroDa munio ane kuMtI mAtAnI sAthe ghAtI karmano kSaya karI kevaLajJAna prApta karI pAMDavo mokSe gayA. pAMDavo mokSe gayA pachI bIjA be hajArane pAMcaso munio paNa anaMta catuSTane pAmI mokSe gayA. ghaNAM puNyavALA draupadI satI pAMcamAM devalokamAM gayA ane bIjA keTalAka munio mokSe ane svarge gayA. * nAradanI mukti : A bAju zrI neminAtha prabhu pAsethI dvArikA dAhanA ane yAdavonA kSayanA khabara sAMbhaLI hRdayamAM duHkha pAmatA nArada zatruMjayagiri upara AvyA. tyAM potAnA aviratipaNAnI niMdA karatA ane yugAdIza prabhune namaskAra karatA nArada te ja zikhara upara, tyAM ja pAMcamI gati (mokSa) pAmyA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 315
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rIte utsarpiNI ane avasarpiNI kALamAM maLIne ekANuM nArado A zatruMjayagirinI upara siddhine pAmyA che. rAma pramukha traNa kroDa rAjarSio A girirAja upara AvI zrI yugAdiprabhunA dhyAnathI kevaLajJAna pAmIne mokSe gayA che. A mahAtIrthamAM asaMkhya uddhAro, asaMkhya pratimAo ane asaMkhya caityo thayelA che. he indra A rIte zatruMjayagirirAjanAM mAhAbhyane anusarIne raivatagirirAjanuM mAhAbhya kahyuM. have bAkInA uddhAranI vAta zuddha manathI tuM sAMbhaLa ! zatruMjayano mahimA * savAre uThIne zatruMjayanI stuti karavAthI sarva pApono nAza thAya. anya tIrthone viSe hajAro yAtrA karavAthI jeTaluM puNya thAya teTaluM puNya A tIrthanI yAtrA karavAthI thAya. (upadeza prasAda) * tIrthoddabhAvanA tathA tIrthonnatinA kAraNe zatruMjaya upara jevo tevo saMyamI paNa pUjanIka che. (zatruMjaya mAhA.) * bharata cakravartIe jirNoddhAra karAvyA pachI 10 lAkha khecaroe evo abhigraha karyo ke amo sarvadA ahIM jina pUjA karazuM. (puMDarIka caritra) * devadatta jyAre puMDarIka gaNadharanA hAthe saMyama le che te vakhate temanI sAthe 10,000 jaina zrAvako saMyama le che. * bharata cakravartIe zatruMjayanI taLeTImAM 22 yojanAnA vistAravALuM pAMca karoDa gharo vasAvIne nagara banAveluM. temAM 25 lAkha jinAlayo, pAMca lAkha pauSadhazALA ane pAMca karoDa brAhmaNo zrAvako vasAvelA. (puMDarIka caritra) * pArzvanAtha bha.nA bhAI hastisene saMgha kADhela te vakhate rAyaNa vRkSamAMthI dUdha jharela. * 500 varSa pahelAM devamaMgala maNie caMdanatalAvaDI pAse aThama karela te vakhate kapardi yakSe AdimanAthanI ratnamaya pratimA banAve. tethI trIjA bhave mokSe gayela. 1. bhagavAna zrI mahAvIra prabhu, saudharmaindrane uddezIne zatruMjaya mahAtIrthanuM mAhAbhya pharamAvI rahyA che, e saMbaMdha cAlu che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 316
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamo prastAva zrI pArzvanAtha prabhunuM cAritra | A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM vANArasI nAme zreSTha nagarI che. te nagarImAM azvasena nAme rAjA hatA. temane vAmA nAme rANI hatI. eka vakhata te vAmA rANI rAtrinA cothA pahore sukhazayAmAM sUtAM hatAM. te samaye uttama sukhanI khANarUpa cauda svapno joyA. tyAre caitramAsanI zukla caturthIe prANata devalokamAMthI cyavIne pArzvajinezvarano jIva vAmA rANInA garbhamAM utpanna thayo. te kALe traNa jagatamAM udyota thaI rahyo. garbhasamaya pUrNa thatAM poSa mAsanI kRSNa dazamIe sarSanA lAMchanavALA ane nIlavarNavALA putrane vAmAdevIe janma Apyo. pa6 dikumArI devIoe ane 64 indrAdi devoe prabhuno janma mahotsava karyo. bIje divase savAre azvasena rAjAe paNa harSa dharIne potAnA vaibhava pramANe putra janmano utsava karyo. jyAre prabhu garbhamAM hatA tyAre mAtAe pArtha(paDakhe)thI pasAra thatAM sarpane joyo hato. tethI pitAe temanuM "pArtha" evuM nAma pADyuM. tArUNyavayamAM pArzvakumAra pitAnA AgrahathI naravarmarAjAnI putrI prabhAvatIne paraNyAM. * nAga thayo dharaNendra : ekavakhata zrI pArzvanAtha prabhue mithyA tapamAM rakta kamaTha nAmanA tApasane kAimAM baLato sarpa batAvI dharmano bodha karyo. agnijavAlAthI Akula - vyAkula thayelA sarpane prANa tyajatI vakhate zrI pArzvanAtha prabhunA darzana thavAthI ane pArthaprabhunA sevaka dvArA navakAra sAMbhaLavAthI devapaNuM prApta thayuM. te dharaNa nAme pAtAlapati nAgendra thayo. A prasaMga banavAthI hiMsAmizra kudharmane AcaranAra kamaThanI loko niMdA karavA lAgyAM. tethI zrI pArzvanAtha upara roSa karato kamaTha mRtyu pAmIne meghamALI nAme asura thayo. anukrame trIza varSa saMsArIpaNe pasAra karIne lokAMtika devo dvArA vinaMtI karAyelAM prabhu saMvatsarI dAna ApI dIkSA levA utsuka thayAM. poSa mAsanI kRSNa - ekAdazIe divasanA prathama bhAge prabhue aThThama tapa karIne traNaso rAjAonI sAthe dIkSA grahaNa karI. te vakhate prabhune mana:paryavajJAna utpanna thayuM. * kalikuMDa tIrtha : bIje divase kopakaTaka nAmanA nagaramAM dhanya nAmanAM gRhasthanAM ghera prabhue zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 317
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAtrathI pAraNuM karyuM. tyAMthI vihAra karatAM prabhue kaligirimAM kuMDa jevA sarovaranAM kAMThe kAdaMbarI aTavImAM kAyotsarga karyo. tyAM mahIdhara nAme eka hAthI jaLa pIvA mATe Avyo. prabhune jotAM tene pUrvabhavanuM smaraNa thavAthI te prabhunI sevA karavA Avyo. tyAM prabhune na jovAthI te mUccha pAmI gayo. te rAjAne mUcchita joI tenI prItine mATe devatAoe tyAM prabhunI nava hAtha pramANa pratimA sthApana karI. aMgadezanA rAjAe harSa pAmIne tyAM moTo prAsAda karAvyo. mahIdhara hastI kALayoge mRtyu pAmIne vyaMtara deva thayo. te deva ane bIjA devatAo te pratimAnuM dhyAna karanArA puruSonI manokAmanA pUravA lAgyA. tyArathI e tIrtha kalikuMDa evA nAme vikhyAta thayuM. tethI kaligirimAM te kuMDane kAMThe rahelI jagatasvAmI zrI pArzvanAtha prabhunI pratimAnA je darzana kare che ane prItithI pUje che tenuM sarva prakAranuM icchita thAya che. * ahicchatrA nagarI : e pachI pArzvanAtha prabhue zivapurInA kauzAMbaka nAmanA vanamAM kAyotsarga ryo. tyAM dharaNendra prabhune vaMdana karavA AvyA. A pramANe karavAthI mAro bhavatApa nAza pAmaze. evuM dhArI nAgendra prabhunI upara Atapa nivAre tenuM potAnI phaNAnuM chatra karyuM ane tenA aMtaHpuranI strIoe AvIne prabhunI AgaLa saMgIta karyuM. tyArathI te nagarI ahicchatrA nAme prasiddha thaI. "jyAM jyAM mahApuruSo vicare che te te sthalo prakhyAti pAme che." tyAMthI prabhu rAjapuramAM kAyotsarga karIne sthira rahyAM. tyAM rAjA Izvare AvIne ati harSathI prabhune vaMdana karyuM tathA potAno pUrvabhava jANIne rAjAe tyAM moTo prAsAda karAvyo. temAM izvara rAjAe potAnA pUrvabhavanI kUkaDAnI mUrti karAvI. tethI e tIrtha kurkaTezvara nAmathI prakhyAta thayuM. te tIrthanI najIkamAM rahelA devo te tIrthanuM sAMnidhya kare che ane te tIrtha dhyAna karanArA prANIonAM manoratha pUre che. * kamaThAsurano upasarga ane dharaNendranI bhakti : tyAMthI AgaLa cAlatAM zrI pArzvanAtha prabhu koi nagaranI pAsenA tApasanA AzramanI najIka kAyotsarga dharIne rahyAM. te samaye kamaTha asura tyAM AvI chala zodhIne prabhune ugra upasargo karavA lAgyo. dIpaDo, hAthI, siMha, vetALa, sarpa ane vIMchInA upasargathI jayAre prabhu kSobha pAmyA nahIM tyAre teNe AkAzamAM megha vikavyo. vRkSone ukheDI nAMkhato, pASANone uDADato, duHsaha vAyu vA vA lAgyo ane vidurvelo megha prabhune kSobha karavA mATe mahAniSphara garjanA ane vijaya sAthe potAnI dhArAothI varSavA lAgyo. tethI aMdhakAranI jema sarva tarapha prasareluM jaLa khADAomAM, khINomAM, zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 318
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ nadIomAM ane jharAomAM na samAvA lAgyuM. jema jema meghamAM utpanna thatuM teja, vIjaLI ane jaLa prasaravA lAgyA, tema tema prabhuno dhyAnarUpI dIpaka vRddhi pAmavA lAgyo. cAre bAju jaLanuM pUra prasarI rahyuM ane vadhatuM jatuM te jaLanuM pura prabhunI nAsikA sudhI AvyuM. chatAM paNa prabhu dhyAnathI jarA paNa calita thayA nahIM. e samaye dharaNendranuM Asana kaMpAyamAna thayuM. tethI teNe avidhajJAna vaDe joyuM ane prabhuno upasarga jANI manamAM ghaNo kheda pAmyo. tatkALa parivAra sahita tyAM AvIne sarpanuM zarIra dhAraNa karI te dharaNendra prabhunI upara potAnI phaNAnuM chatra karyuM ane bIjI phaNA vaDe prabhune pRthvIthI uMcA rAkhI potAnI upara dhAraNa karyA. te samaye tenI indrANIo prabhunI pAse saMgIta karavA lAgI. dveSarahita ane samavRttivALA prabhue te samaye dharaNendra tathA kamaTha upara samabhAva rAkhyo. dharaNendra AvyA chatAM paNa medhamAlI vRSTinA upadravathI virAma pAmyo nahIM. tyAre dharaNendre krodhathI potAnA sevakone meghamAlIno nAza karavAnI AjJA karI. tethI meghamAlI nAsIne tatkALa prabhunA zaraNe Avyo ane meghano samUha saMharI laine bhaktithI bolyo, 'he svAmI ! me ajJAnathI Apane je kaSTa ApyuM te mATe kSamA karo ! he svAmI ! AjathI huM Apano dAsa chuM. A pramANe te kamaTha, dharaNendranI jema pArzvanAtha prabhuno sevaka thaine rahyo ane tyArathI dharaNendranI anumatithI te saMghanA sarva vighnono nAza karavA lAgyo. pachI prabhune namaskAra karIne teo potapotAnAM sthAnake gayA ane svayaM tIrthanA AzrayarUpa prabhue tyAMthI bIje vihAra karyo. anukrame prabhu kAzInagarInA udyAnamAM AvyA. tyAM dhAtakI vRkSanI nIce caitramAsanI zuklacaturthIe dIkSAthI corAzImAM divase prabhune kevaLajJAna pragaTa thayuM. sura-asuroe AvIne racelA samavasaraNamAM jagatprabhue dezanA ApI. te sAMbhaLI azvasena vagere rAjAoe ane vAmAdevI, prabhAvatI vagere strIoe pratibodha pAmIne dIkSA lIdhI. hastisena pramukha keTalAMka rAjAoe ane temanI strIoe samyaktva prApta karyuM. Arya(zubha)datta vagere daza gaNadharo thayA. pachI sthAne sthAne potAnAM caraNothI tIrtha niSpanna karatAM, atizayothI zobhatA prabhu tyAMthI pRthvI upara vicaravA lAgyA. anukrame prabhu tIrtharAja zrI zatruMjayagirivara para AvyAM. tyAM bhavya prANIone te tIrthano mahimA jaNAvyo ke bhavyajIvo... ! A girirAja anAdi saMsArarUpa samudramAMthI tAranAro che. te zuddhabhAvathI ja prApta thAya che. abhavya jIvo tenuM darzana ke teno sparza paNa karI zakatA nathI. A Akho girirAja tIrthamaya che. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 319
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe zrI pArzvanAtha prabhunAM zrImukhe sAMbhaLIne girirAjanA mahimAnI anumodanA karatAM keTalAka jIvoe samyaktvane, keTalAMka jIvoe dvAdazavrata ane keTalAMka jIvoe cAritra aMgIkAra karyuM. prabhunI dezanAne sAMbhaLI keTalAMka sarpa, noLiyA, hAthI ane mRga Adi jIvo pratibodha pAmI, samatAno Azraya karI, te girirAja para sadgati pAmyA. tyArapachI prabhu raivatagiri Adi tIrthomAM vihAra karI punaH kAzInA udyAnamAM AvIne samavasaryA. temanA bhAI hastisene AvI prabhune namaskAra karyo. te samaye parama kRpALu prabhue temane tAravA mATe dezanA pharamAvI. zatruMjayagiri, surapati evA ahaMtanI pUjA, saMghapatinuM pada, sadagurU, samakita, zIla ane samatA e zivasukhane ApanAruM saptaka che." anaMta bhavamAM thayelAM duSkRtyano nAza karanAra ane siddhipadarUpa zAzvatagiri zatruMjaya tIrthAdhirAja sadA sevavAyogya che. jinanuM pUjana karavAthI prANIonA karmasamUhano vinAza thAya che. tIrthakara nAma karmane upArjana karAvanAra, saMghapati paNa AdaraNIya che. sadgara, samyaka darzana ApanAra che. mithyAtvathI mohita evo jIva A saMsAramAM tyAM sudhI ja bhame che ke jyAM sudhI samya darzanano te sparza karato nathI. jenAthI agni jaLa thAya, saghaLAM viSo amRta thAya, sarpa raju thAya ane devatA dAsa thaI jAya tevuM zIla prANIoe avazya sevavA yogya che ane svAbhAvika vairane dhAraNa karanArA prANIo paNa vaira vagaranA thaine paraspara mitratA anubhave che. AthI siddhisukhanuM kAraNa evI samatA sadA sevavA yogya che. A sAta vastuo mokSanI prApti karAve che. * zrI hastisena rAjAne prApta thayela saMghapatipada : A pramANe dezanA sAMbhaLIne hastisena rAjAe bhaktithI uThI, prabhune namI, aMjalI joDIne, harSapUrvaka prabhu pAse saMghapati padanI prArthanA karI. tatkALa prabhue indra lAvelo vAsakSepa tenA mastaka para nAMkhI tene saMghapati pada para pratiSThita karyo. te ja samaye hastisena rAjA saMghanI sAthe devAlayane AgaLa karI pUrvakALe thaI gayelA saMghapationI jema mArgamAM jinezvara devanI ane gurudevanI pUjA karato cAlyo. anukrame zatruMjayagirirAja upara AvI nadIomAMthI jaLa laine mahotsavapUrvaka prabhunuM snAtra karyuM. zikhare zikhare caityo karAvyAM ane vizeSa prakAre saMghanI pUjA karI. tyAMthI cAlatAM caMdraprabhAsatIrthamAM, zrI zailamAM ane giranAra mahAtIrthamAM paNa ahaMta prabhune namI, stavanA karIne teNe pAMca prakAranAM dAna ApyAM. sAta kSetromAM dravya vAvatI vakhate te hastisena rAjA anukrame cartuvidha dharmanuM pAlana karatAM zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 320
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAchA vaLatAM mArgamAM zrI pArzvanAtha prabhune namIne punaH kAzInagarImAM Avyo. tyAM teNe aneka caityo baMdhAvyAM. zrI pArzvanAtha paramAtmAno parivAra ane mokSagamana : pRthvI para vihAra karatAM prabhune vIza hajArane navaso sAdhuo, ADatrIsa hajAra sAdhvIo, eka lAkha cosaTha hajAra zrAvako ane traNa lAkhane sityotera hajAra zrAvikAono svahaste dharma pAmelo parivAra hato. anukrame so varSanuM AyuSya pUrNa karI pArzvanAtha prabhu sametazikhare padhAryA. tyAM eka mAsanA anazanathI niHzeSa karmano kSaya karI, tetrIza munionI sAthe aSADha mAsanI zukla aSTamIe anurAdhA nakSatramAM pArzvanAtha prabhu mokSe padhAryA. hastisena rAjA paNa potAnAM putra mahArathanAM zire rAjyabhAra mUkI, dIkSA lai zatruMjayagira upara mukti pAmyAM. zrI mahAvIra prabhu indrane kahe che, 'he indra ! A avasarpiNI kALamAM atyAra sudhI A tIrthamAM siddhipada pAmelA munio ane tIrthoddhAra karanArA saMghapatio je thai gayA che. teomAMnA mukhya mukhya meM tane kahI batAvyAM. have mArA pachInA duHSama paMcamakALamAM je thanArA che te puNyazALIonuM varNana mArI pAsethI bhAvapUrvaka tuM sAMbhaLa. A zatruMjaya girirAjanuM caritra zrotA ane vaktAne traNa prakAranI zuddhi vaDe buddhine vadhAranAruM, ajJAnarUpa aMdhakArane bhedanAruM, roga, dAridraya, viSa ane apamRtyune zamAvanAruM, temaja sarva karmane haNanAruM che. te sAMbhaLavAthI prANIo mokSa meLave che. * teramA uddhAraka : jAvaDazA raka : jAvaDazA . zrI mahAvIra prabhu indrane kahe che ke, 'vaibhAragira para amane vaMdana karavA AvelAM zreNikarAjA amArA vacanathI A tIrthanI yAtrA karIne A mahAtIrtha upara ane potAnA nagaramAM caityo karaze tathA he indra ! amArA nirvANa pachI traNa varSa ane sADAATha mAsa gayA pachI pAMcamA ArAno praveza thaze. tyAra pachI cAraso chAsaTha varSa ane pIstAlIza divase vikamArka rAjA A pRthvI para rAjya karanAro thaze. te siddhasenasUrinA upadezathI atyaMta paropakArI jIvana jIvaze ane sarva dezane RNamukta karaze. tethI tenA nAmano saMvatsara pravartaze. (arthAt hamaNAM je vikrama saMvata cAle che te.) jAvaDazAnuM caritra : te samaye kAMpilyapura nAmanA nagaramAM vyApArIomAM ziromaNI bhAvaDa nAme eka zreSThi thaze. zIlane dharanArI bhAvalA nAme tene strI thaze. zrAvakadharmane pALatAM te baMnenA sukhamAM divaso pasAra thaze. pachI acAnaka azubhanA udayathI tenA gharamAMthI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 321
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSmI cAlI jaze. dravya javA chatAM temAMthI sattva kadI jaze nahIM. 'puruSone manavAMchita sarva kriyA sattvathI ja sAdhya thAya che.' alpa (sAmAnya) veSa dharanAro, alpa (nAnA) gRhamAM rahenAro ane alpa dravyavALo thavA chatAM bhAvaDa dharmamAM analpa bhAva dharIne nAnI dukAna karIne dravya upArjana karaze. dararoja trikAla jinapUjana gurumahArAjane vaMdana ane baMne saMdhyAe pratikramaNa karato haze. eka vakhata koI munio vihAra karatAM tene ghera AvI caDaze. tyAre bhAvalA zrAvikA teone dravya maLavA saMbaMdhI prazna karaze. teomAMthI eka muni jJAnathI jANIne tene kaheze ke, "Aje eka ghoDI vecAvA Avaze te kharIdavI. tenAthI tamane bahu dhananI prApti thaze.' A kathana sAvadya che. to paNa pariNAme bahu zubhanuM heta hovAthI ame kahyuM che. kema ke te dravyathI tamAro putra zatruMjaya mahAtIrthano uddhAra karanAro thaze." muninAM AvAM vacana sAMbhaLIne bhAvalA gherathI hATe AvIne ghoDI vecanAra puruSane joIne potAnA patine muninuM vacana kaheze. eTale bhAvaDa keTalAMka rokaDa ane keTalAMka udhAra dravyathI te ghoDIne kharIdaze. anukrame sagarbhA thayelI te ghoDI samaya AvatAM sarvalakSaNothI lakSita azva kizorane janma Apaze. te azva kizora traNa varSano thatAM lokonA kahevAthI rAjAnI spRhAnuM pAtra thaze. pachI tapana nAme rAjA utsuka thaI pote ja bhAvaDane ghera AvI traNa lAkha dravya ApIne te azva laI jaze. bhAvaDa te dravyathI ghaNI ghoDIono saMgraha karaze. te ghoDIo tevA tevA azvaratnone prasavanArI thavAthI azvo anukrame zubhalakSaNavALA thaze. * bhAvane madhumatI nagarInI prApti : te samaye vikrama rAjAne sarvanA adhipati jANI bhAvaDa te ekavartI ghoDAone laine vikrama rAjA pAse jaI, tene bheTa karaze. tenI apUrva bheTathI vikrama rAjA saMtoSa pAmIne tene saurASTra dezamAM bIjA bAra nagara sAthe madhumatI (mahuvA) nagarI bheTa Apaze. tethI sAmaiyApUrvaka bhAvaDa zreSThI lokonA vRMdathI ane azvonA samUhathI parivarelo potAnI madhupurImAM praveza karaze. te ja samaye tenI strI bhAvalA zubhalakSaNathI paripUrNa eka putrane janma Apaze. putra janmanI vadhAmaNI sAMbhaLIne bhAvaDa dInajanone puSkaLa dAna ApI, dayA vaDe saMtuSTa karaze. pachI bhAvaDa te putranuM potAnA gotrane maLatuM jAvaDa evuM nAma pADaze. eka vakhata nimittiyAe batAvelA zuddha pRthvI bhAga upara potAnA vaibhavanA udayathI bhAvaDa te putranA nAmathI eka nagarI vasAvaze. "puNyathI iSTa phaLa thAya che ane puNyane ApanArA jinezvaro che. temAM paNa mahAvIra bhagavaMta najIkanAM zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 322
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ upakArI che. A pramANe vicArIne te nagarImAM bhAvaDa mAro eka prAsAda karAvaze ane dharmadhyAna karavAnA uddezathI tenI pAse eka pauSadhAgAra racAvaze. jAvaDa anukrame yauvanavayavALo thatAM strInAM lakSaNa jANavAmAM catura evA potAnA sALAne bhAvaDa kAMpilyapuramAM kanyA zodhavA mokalaze. kAMDityapura jatA mArgamAM zatruMjayanI taLeTImAM AvelA gheTI gAmamAM te koika nimitte eka rAtri nivAsa karaze. te gAmamAM bhAvaDanI jJAtino zUra nAme eka vaNika raheto haze. tene suzIlA nAme putrIratna haze. jANe sarasvatInA varadAnavALI te bALAne joine bhAvaDano sALo vismaya pAmaze. nimittane jANanAro te kanyAne bolAvIne tenuM gotra ane nAma vagere jANI leze. pachI koI mANasa dvArA tenA pitA zUra vaNikane bolAvaze. yogya evI bheTa laI zUra vaNika tyAM AvIne namaskAra karaze. bhAvaDano sALo madhura vAkyathI tene potAnA bhANeja jAvaDane mATe yogya evI te kanyAnI mAMgaNI karaze. potAnI azaktithI zUra vaNika te samaye namra vadanano thaI jaze. tevAmAM kanyA pote ja A pramANe kaheze ke, "je kulavAna puruSa mArA cAra praznano barAbara uttara Apaze te mATe yogya pati thaze. ane jo tevo pati nahIM maLe to huM apariNita avasthAmAM tapazcaryA karIza. tenI AvI vANI sAMbhaLI harSa pAmelo jAvaDano mAmo te kanyAne kuTuMba sAthe laine sattvara madhumatInagarImAM Avaze. tenuM Agamana sAMbhaLIne bhAvaDa svajanane lai putranI sAthe amArAM caityamAM AvIne besaze ane aMga para sarva zRMgAravALI potAnA svajanothI paravarelI te kanyA paNa caityamAM Avaze. pachI mukhane praphullita karatI te suzIlA jAvaDane kaheze, he catura ! zAstramAM kahelA dharma, artha, kAma ane mokSa nAmanA cAra puruSArthanuM mArI AgaLa varNana karo." te sAMbhaLI jAvaDakumAra dhIra-gaMbhIra dhvani vaDe uttara Apaze. cAre puruSArthano yathArtha nirNaya sAMbhaLI suzIlA tarata ja jAvaDanA kaMThamAM varamALA paherAvaze. tyArapachI mAtA-pitA zubha divase anyonya aMtyata anurAgI evA te daMpatino vivAha utsava karaze. * mogala dezamAM jAvaDazA : keTaloka kAla gayA pachI bhAvaDa mRtyu pAmIne svargamAM jaze. eTale jAvaDa potAnI nagarInuM dharmapUrvaka pAlana karaze. pachI duSamakALanA mahAtmathI lokonuM lazkara potAnA baLathI ghaNI bharatabhUmi grahaNa karaze. temAM jAvaDanI nagarI paNa laI leze. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 323
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ te mogala yavano gAyo, dhAnya, dhana, bALako, strIo tathA uttama, madhyama ane adhama jAtanA lokonuM saurASTra, kaccha ane lATa vagere dezomAMthI apaharaNa karIne potAnA dezamAM lai jaze. tyAM te mogala loko sarva varNone potapotAnAM cita kAryamAM joDI, ghaNuM dravya ApI potAnAM dezamAM rAkhaze. tyAre jAvaDa zeThane paNa te loko tyAM lai jaze. tyAM paNa jAvaDa zeTha ghaNuM dravya upArjana ka2ze ane AryadezanI jema tyAM paNa potAnI jJAtine eka ThekANe vasAvI dharmavAna rahIne amAruM (bhagavAna zrI mahAvIra devanuM) caitya karAvaze. Arya anArya dezamAM vihAra karatAM munIzvaro anukrame te mogalonA pradezamAM Avaze. eTale AnaMda sahita jAvaDa temane vaMdana karaze. dharmavyAkhyAnanA samaye siddhagirinA mahimAnA udayanA prasaMge pAMcamAM ArAmAM jAvaDa nAme eka tIrthoddhAra karanAra thaze... evuM teonA mukhethI sAMbhaLatAM jAvaDa AnaMdathI praNAma karIne munione pUchaze ke, 'he bhagavan ! je tIrthoddhAra karanAra jAvaDa thaze te huM ke bIjo ? jJAna upayogathI jANIne gurumahArAja kaheze ke, jyAre puMDarikagirinA adhiSThAyako hiMsA karanAra thaze. madya-mAMsane khAnArA te yakSo siddhagirinI AsapAsa pacAsa yojana sudhI badhuM ujjaDa karI nAMkhaze. kadI koi mANasa te hadanuM ullaMghana karI tenI aMdara jaze. to tene mithyAtvI thayelo kapa yakSa atiroSa dharIne mArI nAMkhaze. bhagavAn yugAdi prabhu paNa apUjya rahevA pAmaze. tevA kaTokaTInA samayamAM te tIrthano uddhAra karanAra bhAgyazALI tuM pote ja thaiza. mATe prabhunA kahevAthI bAhubalie karAvelA zrI prathama prabhunAM biMbane tuM cakrezvarI devInI bhakti karIne tenI pAsethI mAMgI le. A pramANe te munivaro pAsethI sAMbhaLIne, teone namI, harSathI jAvaDa potAnAM ghare jai tatkALa prabhunI pUjA karIne cakrezvarI devInuM dhyAna karato, samAdhiyukta rahIne tapazcaryA karaze. eka mahinAnA tapane aMte cakrezvarI devI saMtuSTa thai, pratyakSarUpe AvIne te mahApuruSane kaheze, 'he jAvaDa ! tuM takSazilApurImAM jA, tyAMnA rAjA jaganmallane kahe, eTale teNe batAvavAthI dharmacakranI AgaLa te Arhat biMbane tuM dekhIza. pachI tuM zrI zatruMjaya girirAjano uddhAra karIza.' zrI cakrezvarI devInuM vacana sAMbhaLI hRdayamAM temanuM ja smaraNa karato jAvaDa tatkAla takSazilA nagarI tarapha jaze ane ghaNAM bheTaNAM vaDe tyAMnA rAjAne saMtoSIne cakrezvarI devIe kahelI pratimA mATe prItithI tenI samakSa prArthanA karaze. pachI rAjAnI prasannatA meLavIne dharmacakra pAse AvIne bhaktithI pradakSiNA karIne samAdhipUrvaka tenuM pUjana zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 324
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ karaze. pachI thoDA samayamAM be puMDarikavALuM AdinAtha prabhunuM biMba ekadama pragaTa thaze. te jagatpatinAM biMbane paMcAmRtathI abhiSeka karI, pUjA karI, rathamAM sthApita karIne utsavapUrvaka takSazilA nagarImAM laI jaze. pachI rAjAnI sahAya meLavI, tyAM rahelAM potAnA gotrIone sAthe laine niraMtara ekAsaNA karato jAvaDa zatruMjaya - tIrthanI sanmukha te pratimAne laine cAlaze. mArgamAM sthAne sthAne bhUmikaMpa, mahAghAta, nirdhAta ane agnidAha vagere mithyAtvI devoe karelA vipnasamUhane bhAgyodayathI TALato anukrame saurASTra dezamAM potAnI nagarI madhumatImAM AvI pahoMcaze. have jAvaDanA pUrve kariyANAM bharIne je vahANo teNe mahAcINa, cINa tathA bhoTa deza tarapha mokalela hatA. te pAchA pharatAM vAyuthI bhamatAM bhamatAM svarNadvIpe jaze. agninA dAhathI bhUmimAM suvarNa che. khalAsIo te aDhAre vahANone suvarNathI bharaze ane te vahANo hemakhema mahuvA AvI pahoMcaze. te vakhate eka puruSa tenI pAse AvIne khabara Apaze ke nagarInA bahAranA bhAgamAM zrI vajasvAmI nAme maharSi padhAryA che ane eka bIjo puruSa paNa AnaMdabharyo AvIne khabara Apaze ke prathama mokalelAM vahANo bAra varSe suvarNa bharIne ahIM AvyAM che. te baMne khabara sAMbhaLI prathama zuM karavuM ? tenA vicAramAM tenuM citta hIMcakA khAtAM te nizcaya karaze ke, pApathI upArjana thanArI lakSmI kyAM ? ane puNyathI ja prApta thanArA mahApavitra muni kyAM ? mATe prathama vajasvAmIjI pAse jAuM. * kapardIyakSanuM cAritra : Avo vicAra karIne te dhanyAtmA jAvaDa utsavapUrvaka vajasvAmI pAse jaIne temane vaMdana karaze. pachI temanI sanmukha besaze. tevAmAM dizAone prakAzita karato, tyAM koI deva AkAzamArge AvIne, vajasvAmIne namIne A pramANe kaheze... he svAmI ! pUrve tIrthamAna nagaranA svAmI sukarmAno madyapAna karanAro kapardI nAme huM putra hato. te vakhate kRpAsAgara Ape mane paccakhANa ApI, zatruMjaya mahAtIrthanI smRti karAvI, paMcaparameSThIno bodha karI, madyapAnathI thayelA pApanA bhArathI narakamAM paDatAM bacAvyo. ApanI kRpAthI huM eka lAkha yakSono svAmI kapardI yakSa thayo chuM. mATe te svAmI ! kaho zI AjJA che ? Ama vinayathI kahIne te kapardI yakSa vajasvAmInI pAse besaze. pachI zrutajJAnane dhAraNa karanArA vajasvAmI siddhagirino prabhAva kahI jAvaDane kaheze, he...! mahAbhAga...! tuM zatruMjaya mahAtIrthanI yAtrA kara ane e tIrthano uddhAra kara. huM, A yakSa ane tAruM bhAgya A kAryamAM tane sahAya karaze." te sAMbhaLI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 325
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAvaDa tatkALa tyAMthI UThI, vahANomAMthI vastu utArI, maMgalika karIne zatruMjaya mahAtIrtha tarapha prayANa karaze. * mithyAtvI kapardI yakSe saMghamAM karelAM upadravo : pahele divase siddhagirino rakSaka pUrvano mithyAtvI yakSa saMghapatinI satI strI jayamatInA zarIramAM javara utpanna karaze. te vakhate tapasvI AcArya mahArAja zrI vajasvAmIjI tenAM para potAnI daSTi mAtra nAMkhIne teno pratikAra karaze tathA AkAzamAM lAkho yakSo sahita cAlato navo kapardI yakSa duSTa devatAo taraphathI AvI paDatA vipnone dUra karaze. zrI vajasvAmI paNa asuroe utpanna karelI vipnonI zreNIne potAnA prabhAvathI dUra karaze. anukrame te saMgha Adipura pahoMcaze. tyAre te adhama devatAo girirAjane kaMpAvaze. eTale zrI vajasvAmI zAMtikarma karIne tIrthajaLa, akSata ane puSpo AkSepapUrvaka parvata para chAMTIne tene nizcala karaze. pachI vajasvAmIe batAvelA zubha divase bhagavaMtanI pratimAne AgaLa karIne duMdubhinA nAda sahita saMgha girirAja upara caDaze. te samaye tyAM rahelA mithyAtvI devatAo bhayaMkara evA zAkinI bhUta, vetALa, rAkSasonA samUhane batAvaze. vajasvAmI ane kapardI yakSa te vipna paNa dUra karaze. tethI sakaLa saMgha sukhapUrvaka girirAjanA zikhara upara pahoMcaze. tyAM maDadA, asthi, carabI, rudhira, kharI, keza ane mAMsa vagere padArthothI kharaDAyelAM te girirAjane joI badhAM yAtrALuo kheda pAmaze. te samaye jAvaDa potAnA mANaso pAsethI zatruMjaya nadInuM jaLa maMgAvIne te girirAjane kSaNavAramAM dhoIne nirmaLa karaze.' tyArabAda atyaMta jIrNa thayelAM prAsAdone joi saMghapati jAvaDa ghaNo kheda pAmaze. A bAju rAtri thatAM mithyAtvI asuro rathamAM rahelI prabhunI pratimAne parvata uparathI nIce utArI deze. prAta:kALe maMgaLanAdathI jAgrata thayelo jAvaDa prabhunI pratimAne nahIM jovAthI atyaMta kheda pAmaze. pachI vajasvAmI upayoga mUkI tene nIce utArelI jANI AnaMdathI pAchA upara lAvaze. pharIvAra bIjI rAtrie mithyAtvI devo pratimAne nIce utArI deze. prAta:kALe pAchA saMghanA loko tene parvata upara lAvaze. A rIte ekavIsa divasa pasAra thaze paNa baMne pakSamAMthI koi udvega pAmaze nahIM. pachI vajasvAmI rAtrie kapardI yakSane ane jAvaDane bolAvIne kaheze, "he yakSa ! have tArI zaktino upayoga kara ane tArA anucarone sajaja kara ane he 1. zrI kapardI yakSa potAnA sevaka devo pAse jaLa maMgAvIne tene nirmaLa karaze. AvuM paNa Ave che. zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 326
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghapati jAvaDa ! tamane strI sahita AdinAtha prabhunuM hRdayamAM dhyAna dharI ane paMcaparameSThI mahAmaMtranuM smaraNa karI, pratimAnA rathanI nIce tenA cakranI pAse pratimAne sthira karavA mATe sUi jAo. te mithyAtvI devo samartha chatAM paNa tamane jarApaNa ullaMghI zakaze nahIM ane ame bALaka-strI Adi sarva saMgha sahita AdinAtha bhagavAnanuM smaraNa karatAM prAtaHkALa sudhI kAyotsarga karIne rahIzuM. AvA gurumahArAjanA vacana sAMbhaLI sarva loko potapotAnA kAryamAM tvarA karaze ane vajrasvAmI dhyAnamAM nizcaLa thaine raheze. pachI zabda sAthe phuMphADA mAratA te pApI asuro tyAM Avaze paNa dhyAnanA prabhAvathI koi rIte praveza karI zakaze nahIM. prAtaHkALe sUryano prakAza thaze. eTale puNya prakAzaka vajasvAmI dhyAna pUrNa karIne joze tyAre pratimAne hemakhema dekhaze. tethI maMgaLa vAMjitra vagADatA sarva yAtrALuo atyaMta harSathI te pratimAjIne prAsAdamAM lai jaze. pachI vajasvAmI, saMghapati, tenI patnI, saMgha sahita caityamAM praveza karI yatnapUrvaka sarvatra azAtanA dUra karIne AkhA caityane zuddha karaze. pachI duSTa devatAonA nAza mATe vajrasvAmI sarvaThekANe, vAsakSepathI maMtrita akSatone nAMkhIne zAMtI karaze. jAvaDazA dvArA navA Adizvara dAdAnI pratiSThA : A bAju prathamano je mithyAtvI kapardI yakSa hato te keTalAka asuro sahita anartha karavAnI icchAe kopa karIne prathamanI mUrtimAM adhiSThita thai raheze. jIrNa thayelI A mUrtine bahAra kADhIne sAthe lAvelI navIna mUrtine aMdara sthApita karuM. evI buddhithI jAvaDa saMghapati prathamanI mUrti bahAra lai leze. te vakhate zrI vajrasvAmIe maMtrathI sthaMbhita karelo asura samUha tene upadrava karavAne azakta thai dAruNa svare pokAra karaze. tenA dhvanithI sarva khecaro bhaya pAmIne dUra nAsI jaze. pRthvI, parvato sahita kaMpAyamAna thaze. samudramAM taraMgo uchaLaze. e girirAjanA paNa dakSiNa ane uttaramAM be vibhAga thai jaze. mAtra vajasvAmI, jAvaDa ane tenI patnI vinA bIjA sarve marelAnI jema jamIna para ALoTatA acetana jevA thai jaze. A pramANe te avasare tyAM sarva lokonI tevI sthiti joi vajasvAmIe pratibodhelo navo kapardI yakSa hAthamAM vajra lai asurono atyaMta tiraskAra karato te asuronI upara AkramaNa karaze. tene joi pUrvano kapardI yakSa tyAMthI nAsIne saurASTranA dakSiNa samudranA tIra upara AvelA caMdraprabhAsa tIrthanI aMdara jai bIjuM nAma dhAraNa karIne raheze. pachI vajasvAmI lokone zuddhimAM lAvavA mATe prathamanI pratimAnA adhiSThAyakone uddezIne zAMta vANIthI A pramANe kaheze ke, 'jAvaDe lAveluM zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 327
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhunuM navIna biMba prAsAdanI aMdara raho ane pUrvabiMbanI sAthe tame paNa sthira thAo. tyArabAda pahelAM navA mULanAyakanA biMbane namaskAra, snAtrapUjA, abhiSeka, dhvaja ane ArAtrika maMgaLa karIne pachI pUrvabiMbane paNa e pramANe ka2ze. tyArabAda teo kaheze ke A mukhya mULanAyakanI ja AjJA sadA sthira thAo. A rIte sthApita karelA mULanAyakanI maryAdAne je toDaze tenAM mastakane kapardI yakSa bhedI nAMkhaze. AvI zubha pariNAmavALI AjJA karIne vajasvAmIjI pUrvanA sarva adhiSThAyaka devatAone svastha ka2ze. pachI jaya jaya dhvanipUrvaka maMgaLa vAMjitronA nAda sahita pratimAno pratiSThA mahotsava thaze. te vakhate saMghapati jAvaDazA strI sahita dhvajA caDAvavA mATe te prAsAdanA agrabhAga upara caDaze. te vakhate tyAM rahIne 'aho ! A saMsAramAM huM dhanya chuM. mAruM bhAgya adbhUta che. jethI anyane mahAduSkara ane nirdoSa evo tIrthanA uddhArano lAbha mane maLyo. temAM paNa mArA bhAgyathI labdhivALA saMsAra samudramAMthI tAranArA ane vighnanA samUhane haranArA zrI vajasvAmIjI jevA mane guru maLyAM. vaLI jenuM bAhubalie dhyAna kareluM che, te mahAprAbhAvika prabhunuM biMba mane prApta thayuM. Aje mAro janma saphaLa thayo. have to A saMsA2vAsa choDI, jinadhyAnamAM parAyaNa thai huM sarva karma khapAvavAmAM ja puruSArtha karIza.' A pramANe jAvaDa saMghapati ane tenI strInuM zubha bhAvanAthI ciMtana karatAM atyaMta harSaullAsa sahita AyuSya pUrNa thavAthI hRdaya baMdha paDatAM teo tyAM ja mRtyu pAmI cothA devalokamAM jaze. tyAM rahelAM tIrtharakSAne karanArA, vyaMtara devatAo te baMnenA uttama dehane laine kSIrasAgaramAM nAMkhaze. te jAvaDa saMghapati tyAM devalokamAM rahyo paNa zuddha mana, vacana, kAyAthI zatruMjaya mahAtIrthanuM smaraNa karaze ane tIrthano mahimA vistA2ze. A bAju saMghapati jAvaDano putra jAjanAga ane sarva saMgha te baMnene nahIM jovAthI ghaNo kheda pAmaze. pachI cakrezvarI devI AvIne temane harSadAyaka vRttAta jaNAvI atyaMta AnaMda pamADaze. pachI jAjanAga gurumahArAjanAM kahevAthI saMghane laine raivatAcala pramukha tIrthoe jai jinezvara devone harSathI vaMdana karaze tathA sarva ThekANe caityo karAvIne sarva kAryomAM pitAno AcAra pALaze. vikramAdityanI pachI ekaso ATha varSe jAvaDa saMghapatino A rIte zatruMjaya mahAtIrtha upara A uttama uddhAra thaze. (iti trayodazamo uddhAra:) tyArabAda keTaloka kALa gayA pachI bauddha loko rAjAone bodha karI bIjA dharmano lopa karAvI jagatamAM potAno dharma sthApana karI sarva tIrthone potAne AdhIna zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 328
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ banAvaze. te avasare caMdragacchamAM labdhisaMpanna dhanezvara nAme sUri thaze. te AcArya vallabhIpuranA rAjA zilAdityane pavitra jinamatano bodha pamADaze. te sUrirAja zilAdityanI pAse bauddha lokone dezamAMthI kaDhAvI tIrthomAM zAMtikarma karAvIne AzAtanAone TALI, aneka caityo karAvaze. vikramAditya pachI corasone sityotera varSe te dharmavaddhaka zilAditya rAjA thaze. tyAra pachI A jainazAsanamAM kumArapALa, bAhaDa, vastupALa ane samarAzA vagere ghaNAM prabhAvika puruSo thaze. te samayamAM ghaNuM karIne rAjAo mleccha jevA, maMtrIo dhanalubdha ane loko AcArabhraSTa temaja paravaMcaka thaze. keTalAMka gItArtha sAdhuo mAtra liMga dharanArA, keTalAMka AcArahIna, keTalAka hInavidyAmAM AdaravALA ane pavitra vidyAmAM anAdaravALA thaze. te avasare anya navA 108 pakSo jainazAsanamAM thaze. he indra ! mArA nirvANa pachI eka hajAra navasone cauda varSo gayA pachI caitra mAsanI aSTamIne divase viSTikaraNamAM pATalIputra nagaramAM kalkI, caturvatra ane rUdra evA traNa nAmavALo pleccha putra rAjA thaze. te samaye mathurApurImAM rAma ane kRSNanAM maMdiro akasmAta paDI jaze. sAte itio, sAte prakAranA bhayo, gaMdha tathA rasano kSaya, durmikSa ane rAjavirodha temaja kroDo utpAto thaze. e kalkI chatrIza varSano thaze tyAre rAjA thaze. te naMdarAjAnA suvarNanA stupo khodAvaze. pachI dravyano atizaya lobhI thaI te kalkI te nagarIne khodAvIne paNa dhana grahaNa karaze. dravya mATe nagarane khodAvIne lagnadevI nAme eka zilAmaya dhenu pragaTa thaze. je munione pIDAkArI thaze. keTalAka munio tyAMthI anyatra cAlyA jaze ane keTalAMka tyAM paNa raheze. A avasare kalkI rAjA anya liMgIo pAsethI daMDa lai kopathI jaina munionI pAsethI paNa daMDa mAMgaze. eTale te nagarInA adhiSThAyaka devo baLAtkAre tene aTakAvaze. pachI sattara ahorAtrI sudhI varasAda vRSTi karIne te nagarane DubAvI deze. te samaye kalkI rAjA, prAtipada nAme sUri ane keTalAMka saMghanA loko UMcA sthaLa para caDI javAthI bacaze ane keTalAMka jaLanA pUra sAthe samudramAM taNAi jaze. pachI naMdarAjAnA dravyathI kalkI te navI nagarI karAvaze ane pacAsa varSa sudhI dharmanA yoge sukAla cAlaze. avasAnakAla najIka AvavAthI duSTa buddhivALo kalkI rAjA pharI pAcho bIjA pAMkhaDIo dvArA jaina lokone upadrava karAvaze. te samaye prAtipadasUri ane saMgha kAyotsarga karIne raheze. tethI Asana calita thavAne lIdhe indra brAhmaNanA rUpe tyAM Avaze. yukti-prayuktithI vAratA paNa jayAre kalkI virAma pAmaze nahIM tyAre indranA prahArathI kalkI mRtyu pAmaze. yAsI varSanuM AyuSya pUrNa karela kalkI rAjA zrI zatruMjaya mAhAmya sAra 0 329
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ marIne narakamAM jaze. pachI indra kalkInA putra dattane tenA pitAnAM rAjaya para besADI, AhaMdu dharmano bodha karI saMghane namIne svasthAne jaze. kalkIno putra dattarAjA indranI AjJAthI ane AcArya prAtipada sUrinA kahevAthI saMkhyAbaMdha jaina caityo karAvaze. pachI saMgha ane gurune AgaLa karIne dattarAjA zatrujaMyAdi tIrtho upara jai yAtrA ane uddhAra karaze. te dattarAjA trikhaMDa bharatakSetramAM dareka nagare, gAme, kheTe, kabaTe, pattane, girie, tIrthe ane Arya-anArya dezamAM sarvatra zrI jinezvara bhagavaMtanAM vizALa maMdiro karAvaze ane sadA ahiMsAmAM tatpara rahIne gurunI AjJA pALaze. dattanA rAjayamAM zAMta, dAMta, sadAcArI ane nirmaLa cAritramAM spRhA karatA ghaNA zreSTha munivaro thaze. te samaye indranA AdezathI varasAda barAbara kALe varSaze ane sAte prakAranI itio zAMta thaze. dattarAjAnAM rAjyamAM te samaye rAjAo nyAyI, maMtrIo janahitakArI ane loko samRddhimAnuM temaja dhArmika thaze. A rIte tyArapachI pAMcamAM ArAnA aMta sudhI niraMtara jainadharmanI pravRtti rahyA karaze. * prabhue pharamAveluM bhAvikAlanuM svarUpa ane tIrthano mahimA : he indra ! duSamakAlanA prabhAvathI havethI cothA ArAnI pUrNAhuti bAda loko adharmI, nirdhana, alpAyuSI, rogI ane karathI pIDAelA thaze. rAjAo arthalabdha ane atibhayaMkara thaze. kulavAnuM strIo paNa kuzIlavALI thaze. gAmaDAMo smazAna jevAM dekhAze. loko nirlajja, nirdaya, devagurunAM niMdaka ane dinapratidina atizaya rAMka ane hIna sattvavALA thaze. pAMcamA ArAnA aMte A bharatakSetramAM chellAM duHprasaha nAme AcArya, phalyuzrI nAme sAdhvI, nAgila nAme zrAvaka, satyazrI nAme zrAvikA, vimalavAhana rAjA ane sumukha nAme maMtrI thaze. du:prasahasUrinA upadezathI vimalavAhana rAjA vimalagiri tIrtha upara AvI yAtrA ane uddhAra karaze. te samaye loko be hAtha pramANa kAyAvALA ane vIza varSanA AyuSyavALA thaze. teomAM koika ja dharmI thaze. bAkI prAyaH ghaNAM adharmI thaze. AcArya du:prasaha bAra varSa gRhasthapaNAmAM rahI ATha varSa cAritra pALI chevaTe aThThamano tapa karIne kALa karI saudharmakalpamAM deva thaze. temano kALadharma thatAM (pAMcamA ArAnA chellAM) divasonA pUrvAhakALe cAritrano kSaya thaze. madhyAhana kALe rAjadharmano kSaya thaze. pachI teTalAM ja pramANano dUSamakALa (chaThTho Aro) zarU thaze. te samaye loko pazu jevA nirlajaja, bilamAM rahenArA ane jIvavA mATe matsya bhakSaNa karanArA thaze. te kALe zatruMjayagiri sAta hAthano thaI jaze ane pachI utsapiN kALamAM pAcho pUrvanI jema vRddhi pAmavA mAMDaze. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 330
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrame prathama tIrthaMkara pAnAtha prabhunA tIrthamAM pUrvanI jema te tIrthano uddhAra thaze. RSabhadevanA sthAne prabhunI mUrti birAjamAna thaze. A rAjAdanI (rAyaNa)nuM vRkSa paNa thaze. A pramANe sakala tIthamAM ziromaNI girirAja jinezvara bhagavaMtanI jema udaya pAmI kIrtanathI, darzanathI ane sparzathI bhavyajIvone sadA tAranAra raheze. pApano bhAra dUra karanAra atizaya pavitra ane atyaMta kalyANakara, parvatomAM indra samAna A puMDarIka girirAja sadA jaya pAme che. eka kSaNavAra paNa je girirAjanI chAyAmAM rahIne je dUra jAya che. te tyAM paNa zatruMjayane nahIM prApta karanArA lokomAM puNyathI sevavA yogya che. kAraNa ke teNe girirAjanA darzana karyA che. sparza karyo che. e girirAjanAM zikharo, guphAo, talAvo, vano, jaLo, kuMDo, saritAo, pASANo, kRtikAo ane bIjuM je kAMI tyAM raheluM che te acetana chatAM paNa nibiDa pApano kSaya kare che. prabhu zrI mahAvIradeva indrane kahe che, "A pramANe A girirAjanuM amApa mAhAtma yukta caritra sahaja mAtra saMkSepathI meM kahyuM che. kadI mukhamAM ghaNI jillAo hoya to paNa tenuM saMpUrNa mAhAbhya kahI zakAya ema nathI. vadhAre vacanano vilAsa karI prayAsa karavAnI koI jarUra nathI. saMkSepamAM eTaluM ja kahevAnuM che ke jo thoDo paNa pApano bhaya hoya to bIjuM sarva tyajI daIne zrI AdinAtha prabhuthI adhiSThita puMDarIkagirirAjanuM haMmezAM ArAdhana karo. | upasaMhAra : bhagavAnano zatruMjaya tIrtha uparathI vihAra AvI rIte zrI vIraprabhu bhavyajIvone bodha ApIne virAma pAmyA pachI zrI mahAvIra prabhu vimalagiri paranA zikhara parathI utaryA. eTale devatAo ane manuSyo paNa tIrthane namaskAra karIne potapotAnAM sthAne gayAM. tAre te tIrtha kahIe ! hila sTezano DubADanArA che, jyAre tIrthasthAno tAranArA che. ADA avaLA raste baMdhAyelA pApa karmo tIrthayAtrAthI khapI jAya che, AtmA haLavo bane che. siddhAcalajI tIrthanA jeTalA guNa gAie teTalA ochA che. ghorAtighora pApAtmAo paNa A tIrthanA sparze patitapAvana thayA che. A tIrthanA eka-eka kAMkare anaMtAnaMta AtmAo mukti padane pAmyA che. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 331
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ caudamA uddhAraka : bAhaDa maMtrI , (caudamo ane paMdaramo uddhAra pa.pU. devaratnasAgarajI ma.sA.nA 'jaya zatruMjaya' pustakamAMthI lIdhela che.) bAhaDa maMtrIe teramo re... tIrthe karyo uddhAra, bAra terotara varSamAM re... vaMza zrImALI sAra.. ho jinajI." 14mo uddhAra zrI zilAditya rAjAno che, ema "zatruMjaya mahAbhyamAM ullekha che. paraMtu zrI merUtuMgasUri racita "prabaMdha ciMtAmaNi'nA AdhAre ane prasiddha navANuM pUjAmAM "bAhaDa maMtrI" 14mA uddhAraka che. | vikramanI teramI zatAbdInI A vAta che. e samaye gujarAtamAM paramahaMtu rAjA kumArapALano zAsanakALa hato. emano tejasvI sUrya madhyAnha tapato hato. saurASTramAM samarasiMha rAjAne jItavA rAjA kumArapALa mahAmaMtrI udayanane mokalyA. maMtrIzvara lazkara laI saurASTramAM AvyA. mArgamAM zatruMjaya joi yAtrAnI bhAvanA jAgI. lazkarane AgaLa mokalI pote girirAjanI yAtrAe AvyA. dAdAnA maMdiramAM teo prabhunI bhAvathI stuti karatA hatA, te samaye eka uMdara dipakamAMthI divela laIne doDavA lAgyo. mahAmaMtrIe vicAryuM : "aho ! A saLagatI diveTa jo maMdiranA kASTakAma para paDe to samagra maMdirano nAza thAya." e samaye emaNe saMkalpa karyo, "vaLatAM zatruMjayanA samagra maMdira huM Arasa pASANanAM banAvarAvIza." pUjA vigere karI te yuddhabhUmimAM pahoMcyA. rAjA samarasiMhano vIratApUrvaka sAmano karI parAjaya karyo. vijaya to maLyo paNa mahAmaMtrInuM zarIra zastronA ghAthI jarjarIta banyuM. mRtyu najIka AvyuM. A to gaDha AlA para siMha gelA' jevo nyAya thayo. mahAmaMtrIno prANa jato nathI te samaye temanI chellI icchA putra bAhaDe pUchI, maMtrIzvare kahyuM : "bAhaDa ! mArA hRdayanI cAra bhAvanA bAkI che te tuM pUrNa karaje - (1) zatruMjaya para ArasanA maMdira karavA. (2) nAnA putra abaMDane senApati karavo. (3) giranAra para pagathiyAM karavAM ane (4) mane nirdhAmaNA karAvavA guruno meLApa." uparokta bhAvanA pUrNa karavAnI bAhaDe pratijJA karI. cothI bhAvanA pUrNa karavA munirAjanI zodha karAvI. eTalAmAM koi sAdhuno yoga maLyo nahi. tethI eka nATakakAra (bhATa)ne sAdhuno veza paherAvI maMtrIzvara pAse lAvyA. te nATakakAre (bhATe) asala sAdhunA caritra mujaba maMtrIzvarane dharmopadeza cAra zaraNa vigere saMbhaLAvyAM. zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 332
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMta samaye dharma zravaNa ane dharma smaraNa karatAM udayana maMtrI svarge gayA. temanA dehanI vidhipUrvaka aMtyeSTa kriyA karI. | nATakakAra sAdhune udayana maMtrInI dharmabhAvanA sparzI gai. tenA manamAM thayuM, "A vezane maMtrI jevA paNa name che, to te ja mArga mArA mATe paNa uttama che.' ane teNe te veza dUra na karyo. zuddha sAdhupaNuM pALI te giranArathI devaloka pAmyo. tyAra bAda pitAnI bhAvanA pUrI karavA kumArapALa rAjAnI anujJA lai bAhaDamaMtrIe aMbaDane senApati banAvyo. giranAra tIrtha para lAkhonA kharce pagathiyAM banAvarAvyAM ane zatruMjaya tIrthano jIrNoddhAra karAvavA mATe saMgha laine cAlyA. hRdayamAM pitRbhakti hatI. tIrthabhakti hatI. anukrame maMdironI yAtrA karatA pAlItANA AvyA. taleTIe mukAma karyo. tyArabAda bAhaDamaMtrIe zatruMjayanI yAtrA karI ane kArIgarone bolAvI ArasanAM maMdiro karavAno Adeza Apyo. be varSe te kArya pUrNa thayuM. jinAlayonI pUrNatAnA samAcAra lAvanArane maMtrIe 32 suvarNanI jIbha bheTa ApI. be varSa bAda divAlamAM tirADanA samAcAra salATe ApyA, tene maMtrIe 64 sonAnI jIbha bheTa ApI. kahyuM : "sAruM thayuM te A samAcAra ApyA. mArI hayAtImAM A kArya pharI thaze." tyAra bAda zilpIne AnuM kAraNa pUchayuM. teNe kahyuM : "maMtrIzvarajI ! maMdiranI AjubAju bhamatI che. tethI pavana pesI jAya che ane tirADa paDe che. jo bhamatI na rAkhIe to zilpa zAstranA niyama mujaba maMdira karAvanArane saMtAna na thAya.' maMtrIe kahyuM : "bhamatI vinAnAM maMdira karAvo. mAre dharma ciMtA e ja saMtAna che." paNa saMghe nA pADI ane badhAe bhegA thaI TIpa karIne derAsaro baMdhAvyA. e maMdirono pharI vAra jIrNoddhAra karAvyo. temAM bAhaDa maMtrIe 1 karoDa 60 lAkha rUA. kharca karyo. Ama, bAhaDa maMtrIe pitAnI bhAvanA pUrNa karI ane AcArya bhagavaMta hemacaMdrAcAryane bolAvI (prabhAvaka caritranA AdhAre vi.saM. 1213mAM ane prabaMdha ciMtAmaNinA AdhAre vi.saM. 1211mAM) te jIrNoddhAra karela maMdironI pratiSThA karAvI. (iti caturdazaH uddhAra:) zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 333
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. ke je te che. - che paMdaramAM utAraka : samarAzA che saMvata tera Ikotera re- samarozA ozavALa, nyAya divya vidhi zuddhatA re - pannaramo uddhAra ho jinajI.' prasiddha evA pATaNa zaheramAM ozavALa jJAtinA dezaLazA nAme zreSThi hatAM. temanAM dharmapatnInuM nAma bholIdevI hatuM. temane (1) sahajapAla, (2) sAhaNadeva, (3) samarasiMha (samarAzA) vagere devakumAra jevA putro hatA. A badhAmAM vizeSAdhika tejasvI ane catura samarasiMha (samarAzA) hatA. sahajapAla, devagiri ane sAhaNa khaMbhAtamAM vepAra karato hato. pATaNamAM samarAzAe vepArI kuneha ane buddhibaLathI pATaNanA subA alapakhAna ane dilhInA bAdazAha allAuddIna sAthe mITho saMbaMdha bAMdhyo hato ane vepAra tathA kIrti baMnemAM yaza meLavyo hato. evAmAM vi.saM. 1369no duHkhada aMdhAdhUMdhIno kALa Avyo. allAuddInanA saradAroe dharmajhanUnathI zatruMjayano paNa dhvaMsa karyo. mUlanAyaka pratimAnuM mastaka uDAvI dIdhuM. cotarapha A samAcArathI bhAratabharanA jainasaMghanA hRdaya para AghAtajanaka ghA thayo. keTalAka bebhAna thaI gayA. keTalAke anna jaLa choDyAM. A samAcAra pATaNamAM dezaLazA ane samarAzAne maLyA. te baMne paNa khinna thaI gayA. samarAzA pratApI hatA. te turata dilhI pahoMcyA ane samagra hakIkta allAuddInane kahI - kahyuM : "he zA ! A rIte mUrtio toDavAthI dharmano dhvasa thato nathI. dharma to amArA AtmAmAM rame che. teno koikALe koi uccheda karI zakaze nahi ane A rItanA dharmajhanUnathI tamArI kIrti ghaTe che." AvA vacana sAMbhaLI zAha kSaNabhara zaramIMdo banyo. teNe zatruMjayano pharI uddhAra karavA mATe subA alapakhAnane pharamAna lakhI ApyuM. samarAzA pATaNa AvyA. pharamAna alapakhAnane ApyuM. temaNe paNa sAMtvana ApI samarAzAnuM bahumAna karavA potAnA taraphathI pAghaDI, khesa ane pAvaDI bheTa ApyAM ane kahyuM : "tame zatruMjayano pharI jIrNoddhAra karAvo. ame tamane sahAya karIzuM." A pharamAna lai samarAzA guru mahArAja pAse AvyA. guru mahArAje dhanyavAda ApyA... kahyuM : "samarAzA ! A kaparA samaye dharmajhanUnI bAdazAhonI pAsethI dharmAnukULa pharamAno meLavavA sahaja nathI. e kArya tame suMdara karyuM che. have uddhAranI taiyArI karo." samarAzAe utsAhathI jayAM sudhI zatruMjayano jIrNoddhAra na karuM tyAM sudhI pAMca niyamo lIdhA : (1) brahmacarya pALavuM. (2) nitya ekAsaNuM zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 334
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavuM. (3) bhUmisaMthAro karavo. (4) dararoja pAMca vigaino tyAga ane (5) snAna Adi zaMgArano tyAga." kharekhara jagatamAM tyAga vinA siddhi nathI. samarAzAe have kAryasiddhi mATenAM cakro gatimAna karyA. "kaparA samayamAM sacavAya nahi e daSTie vastupAlavALI zilA bahAra kADhavAnI gurudeve nA kahI. samarAzA prabhunI pratimAne kAje zilA levA trisaMgamapura gayA. tyAMnA zivabhakta rAjA mahIpAlane bheTazuM dharIne miSTavANIthI prasanna karyo. rAjA mahIpAle anujJA ApI. "he zreSThi ! tamane je pasaMda Ave te Arasa laI jAva.' samarAzA mammANI ArasanI khANa pAse gayA. kArIgaro pAse je je zilA kaDhAve te te kiMcita khaMDita nIkaLe. Akhare temaNe aThThama tapa karyo. zAsanadeva pratyakSa thayA. khANamAMthI je zilA nIkaLI te sphaTika saMdeza suMdara hatI. te zilA kADhanAra kArIgarane samarAzAe sonAnuM kaDuM - rezamI vastro bheTa ApyAM. vIza baLada joDelA gADAmAM te zilA padharAvI te pAlItANA tarapha cAlyA. avirata prayANa karatAM vacamAM kumArasenA nAme gAma AvyuM. tyAM te gADuM cAlatuM nathI. zAsanadevIe svapnamAM kahyuM : "samara ! ahIM bAjumAM jhAMjhA nAme gAma che. tenI adhiSThAtrI jhAMjhAdevI che. tenuM pUjana karI tyAM eka gADuM be baLadayukta paDyuM che. temAM A zilA padharAvI laI jA." samarAzAe prabhAte te pramANe karyuM. gADuM vAyu vege cAle che. gAme gAma zilAnAM pUjana thAya che ane anukrame pAlItANA Ave che. 84 mANaso te zilAne zatruMjaya para caDAve che. tyAra bAda uttama kArIgarone tenI pratimA ghaDavAnuM kAma soMpyuM. gurudeve mokalela zilpazAstranA jANakAra munivarya zrI bAlacaMdrajI khaDe page tenuM dhyAna rAkhe che. eka bAju pratimA ghaDAya che. bIjI tarapha maMdironAM samArakAma cAle che ane eka suvarNa prabhAte samarAzAne samAcAra sAMpaDyA : "jIrNoddhAra ane pratimA ghaDatara pUrNa thayAM che.' te samAcAra lAvanArane prasannatAthI samarAzAe suvarNanI jIbha ane kaDAM bheTa ApyAM. sUri mahArAja pAse jaI pratiSThAnuM maMgala muhUrta kaDhAvyuM. saM. 1371nA mahA suda 14 ne somavAra puSya nakSatrano divasa Avyo. tyAra bAda samarAzAe vizAla saMghamukta vizAla AcAryAdi parivAra yukta poSa sudamAM prayANa karyuM. te saMghanI rakSA kAje alapakhAne potAnA cokIdAro mokalyA. te saMghamAM pa00 to AcArya bhagavaMto hatA. dareka gacchanA mukhya AcAryanAM nAma paNa upalabdha thAya che. sauthI AgaLa AcArya zrI siddhasenasUrIzvarajI yuthAdhipati samAna cAlatA hatA. te pachI zrI ratnAkarasUrijI, zrI devasUragacchanA padmAcArya zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 335
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUrijI, khaMDeraka gacchanA zrI sumaticaMdrAcArya, bhAvaDA gacchanA zrI vIrasUrijI, sthirApadragacchanA zrI sarvadavasUrijI, bahyANagacchanA zrI jagacaMdrasUrijI, nivRttigacchanA zrI AmradevasUrijI, nANakagacchanA zrI siddhasenAcArya, bRhatagacchanA zrI dharmaghoSasUrijI, nAgendragacchanA zrI prabhAnaMdasUrijI tathA zrI vinayacaMdrAcArya, zrI hemacaMdrAcArya paraMparAnA zrI vajasenAcArya. A sivAya upAdhyAyo-pado munivarosAdhvIgaNa tathA zrAvaka-zrAvikAgaNa to aparimita hato. prabhunA guNagAna gAto zrIsaMgha anukrame pATaNathI zerIsA, amadAvAda, sarakheja, dhoLakA vagere bhUminI sparzanA karato zatruMjaya tIrthe padhAyo. girirAjanAM subhagadarzana thatAM saMghe sonArUpAnA phulaDe tene vadhAvyo. badhA girirAja upara AvyA. samarAzAno nUtana pratimA ane jIrNoddhAra joI AnaMdano pAra na rahyo. girirAja para aSTAnDikA mahotsava karyo. nUtana kapardIyakSanuM, zAsana devI cakrezvarI tathA aMgArazA pIranuM yathecchApUjana karI rezamI vastra caDAvyA. saMgha 21 divasa rokAyo. maMgala muhUrta AcArya bhagavaMtonA haste maMtroccArapUrvaka nUtana pratimAnI pratiSThA vidhi thaI. samarAzAe pratiSThA bAda eka hajAra gavaiyA-bhATacAraNo vagerene chUTA hAthe dAna ApyuM. munivaronuM paNa yogya bahumAna karyuM. A jIrNoddhAramAM te zreSTie 27 lAkha - 70 hajAra dravya vAparyuM. jyAre saMgha pATaNa pAcho pharyo tyAre te zreSTie samagra pATaNanuM svAmIvAtsalya karyuM. tyAra bAda saM. 1375mAM potAnA guruvarya zrI siddhasenasUrijI ane sAta saMghapati tathA be hajAra yAtrikayukta sarva tIrthanI yAtrA saMgha kADhayo. temAM 10 lAkha drama vAparyuM. mArgamAM mogaloe pakaDela dAsone choDAvyA. tyAra bAda dilhInI gAdIe gyAsuddIna Avyo. te samaye samarAzAe dakSiNanAM tophAna zamAvyAM. tenI kadararUpe gyAsuddIne samarAzAne telaMgano subo banAvyo. samarAzAe sattA hAthamAM AvatAM ja 11 lAkha niraparAdhI tukane choDI mUkyA. vepAramAM vepArIone lAbha thAya tevA kAyadA karAvyA. pAMDudezanA rAjA vIravallabhane mukta karAvyo ane potAnA rAjyamAM sthaLe sthaLe jinamaMdiro karAvyAM. Ama aneka zAsanaprabhAvanAnAM kAryo karI samarAzA svarge gayA. "phula jAya phorama rahI jAya.' e nyAye emanA dharmakAryonI saurabha Aje paNa jainazAsanamAM akhaMDa che. dhanya samarAzA ! dhanya tArI bhAvanA... zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 336
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaI jANI lo A vAta * soLamA uddhAraka : vidhAmaMDanasUrijI ane kamaziA * zatruMjaya tIrthano 13mo uddhAra vajasvAmIjI ane jAvaDazAe karyo. 14mo uddhAra hemacandrasUrijI ane bAhaDa maMtrIe karyo. te vakhate lAkaDAnuM derAsara dUra karIne ArasapahANanuM banAvyuM, je Aje paNa vidyamAna che, jenI bhamatIone zilAothI baMdha karIne maMdirane surakSita karAyuM che. 15mo uddhAra siddhasenasUrijI ane samarAzAe karyo. A jinabiMbanA yavano (muslimo)e humalo karIne TukaDA karI nAkhyA. jainoe mahAmusIbate mastaka meLavI lIdhuM. have mULanAyaka bhagavaMtanI jagAe mastaka mUkIne tenI sevA thavA lAgI. tyArapachI je 16mo uddhAra vidyAmaMDanasUrijI ane karmAzAe karyo, te romAMcaka vRttAMtane ApaNe joie. cittoDamAM tolAzA nAmanA zraddhALu ane khUba zrImaMta jaina vasatA hatA. temane jyAre khabara paDI ke tIrthapati paramAtmA AdinAthanuM kapAI gayeluM mAtra mastaka pUjAya che tyAre te vAta sAMbhaLatAM ja teo AghAtathI bebhAna thaI gayA. bhAnamAM AvIne khUba raDyA. te vakhate citoDamAM mahAtmA vidyAmaMDanajI vidyamAna hatA. te jabarA sAdhaka hatA. jinAjJAnA kaTTara pAlaka hatA. temanI pAse upAzraye sAMjanuM pratikramaNa karyA bAda tolAzAe potAnI vyathA ThAlavI. pharIthI paramAtmA AdinAthane gAdInazIna karavA mATe vinaMtI karI. je kAMI dhanavyaya thAya te tamAma pote bhogavaze tema jaNAvyuM. sUrijIne tolAzAnA nasIbamAM tIrthoddhAranuM kArya na jaNAyuM; paraMtu temanA che putromAMnA sauthI nAnA kizora karyAzAnA lalATa upara te teja jaNAyuM. temaNe tolAzAne e vAta karIne kamazAne maMtrasAdhanAnI tAlIma ApavAnuM zarU karyuM. karmAzAnAM keTalAMka varSo maMtrasiddhi meLavavAmAM gayAM. karmAzAno AtmA uttama dazAne pAmyo. vidyAmaMDanasUrijIne tenI sAdhanAthI pUrNa saMtoSa hato. temanI dhAraNA mujaba karmAzAe viziSTa siddhi prApta karI. yogya samaye jinabiMbanuM vidhivat nirmANa thayuM. have jyAre aMjanavidhine che mAsanI vAra hatI tyAre malinatattvonA saMbhavita upadravone zAMta rAkhavA mATe sUrijIe potAnA be viziSTa kakSAnA ArAdhaka ziSyone upavAsa sAthe ciMtAmaNi maMtrano jApa zarU karAvyo. kamazAne paNa te maMtrajApa Apyo. AthI tamAma malinatattvo bhAgI chUTyAM. samyagRSTi devonuM sAnnidhya prApta thayuM. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 337
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubha muhUrta najIka AvyuM. sUrijI aThThama karIne dhyAnastha banyA. vItarAgaprAyaH avasthAmAM sthira thatAMnI sAthe temaNe biMbane aMjana karIne temAM prANArpaNa karyuM. e ja sekaMDe devo te paramAtmAnA adhiSThAtA banyA. te vakhate hajAro puNyAtmAonI upasthitimAM sAta vakhata jinabiMbe (paramAtmAe) zvAsocchavAsa lIdhA. A dazya joine Akho ya saMgha harSanI cicIyArIthI oLaghoLa thai gayo. sahu tyAM nAcavA lAgyA. pratiSThA mahotsava vidhivat saMpanna thayo. hAlamAM A jinabiMbanI pUjA jainasaMgha kare che. (iti solasamo uddhAra:) | aMtima kathana A pramANe tIrthAdhirAja zrI zatruMjayagirinA mahimAnuM kIrtana karavAthI mane je kAMI puNya prApta thayuM hoya tenAthI mithyAtvane nAza karanAra evuM nirmala samyaktva prApta thAo. A graMthamAM ajJAnatA ane pramAdathI je kAMI nyunAdhika mArAthI kahevAyuM hoya te mAruM duSkRta mithyA thAo. siddhAcala para zobhAyamAna zrI AdIzvara prabhu pratidina sarvanuM rakSaNa karo. zrI caMdragacchamAM caMdrasamAna ane prabhAvazALI guNone dhAraNa karanAra zrI dhanezvarasUrie tIrthano uddhAra karanAra, AhaMdu dharmanAM ArAdhaka zrI zilAdityarAjAnA ati AgrahathI zrI zatruMjayagirirAjanuM mAhAbhya kaheluM che. jayAM sudhI janasamuhane sukha ApanAra zrI jainadharma traNa jagatamAM jAgRta rahe ane jyAM sudhI aMdhakArano aMta karanAra, caMdra-sUrya AkAzamAM udaya pAme tyAM sudhI te te puruSaratnonA cAritrathI alaMkArarUpa ane vividha rasano sAgara evo A graMtha pUrNa udayathI vRddhine pAmo. mAMDavagaDhanA pethaDazA mAMDavagaDhanA rANA jayasiMhanA maMtrI pethaDazA hatA. temaNe pU. AcArya zrI dharmaghoSasUrijInA upadezathI saM. 1320mAM zatruMjayano saMgha kADhyo ane girirAja para "siddhakoTAkoTI' nAme maMdira baMdhAvela tathA mAMDavagaDhamAM 18 lAkhanA kharce "zatruMjyAvatAra' nAme maMdira baMdhAvela. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 338
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTha zrI zagaMjaya girIrAjanAM guNagarbhita sAnvartha 21 nAmonAM | uMDA peTALamAM kayA kAraNo hatA ? te aMge banelA prasaMgo | (1) "vimalagiri' nAmanuM AlaMbana sUrarAjA. (A dRSTAMto pU. mahodayasAgarajI ma. saMkalita zrI zatruMjaya kalpavRtti bhASAMtara bhAga-1nA AdhAre uddharelA che.) lIlI hariyALIvALuM suMdara upavana che. cArebAju vanarAjI khIlI che. vAtAvaraNa khUba AlhAdaka che... AvA vAtAvaraNamAM krIDA karavAnI icchA sahaja udbhave ja. AthI rAjA udyAnamAM krIDA karavA AvyA che. A udyAna che pApuranagaranuM.. ! tyAMnA rAjA che madanadeva ! temane premavatI nAme rANI che ane sUra nAme rAjakumAra che. rAjA krIDArasamAM nimagna che... e samaye temaNe zveta vastravALI eka strI joI. Azcaryacakita thayelA rAjAe te strIne pUchyuM, "he zubhU...! tame koNa cho ?' te strI bolI, 'tamAre prayojana che ?" rAjA bolyo, "huM rAjA chuM, tethI sarvane zaraNa ApuM chuM." strI bolI, "sAruM.. to AvatI kAle huM tamArA mahele AvIza.' rAjA kriIDA karIne mahele pAcho gayo. bIje divase savAre nityakarmamAMthI nivRtta thayo tyAM to... samAcAra AvyA ke zatru rAjA siMharatha caDAI karavA Ave che. rAjAe yuddhanI taiyArI karI. paraMtu... nagara bahAra jotAM ja khyAla Avyo ke zatrusainya ghaNuM ane baLavAna che. tethI, "jIvato nara bhadra pAme' e ukti vicArI rAjAe gupta rIte tyAMthI nIkaLI javA vicAryuM. potAno nizcaya maMtrIone jaNAvI, patnI, putra ane thoDA ratno vagere sArabhUta sAmagrI laI rAjA nagaranA gupta dvArethI jaMgalamAM jato rahyo. siMharatha rAjAe svAmIthI zUnya nagara joI harSathI rAjasiMhAsana zobhAvyuM. jaMgalamAM AgaLa vadhato rAjA anukrame eka pallI pAse pahoMcyo. eTalAmAM cAre bAjuthI bhIla lokoe tene gherI lIdho ane rAjAnuM sarva dhana lUMTI lIdhuM. rAjArANI ane kumAra jIva bacAvI tyAMthI nAsI chUTyA. AgaLa jatAM umApura nAme zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 339
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka nAnakaDA gAmamAM AvI pahoMcyA. tyAM nAnI jhUMpaDI bAMdhI, lAkaDA kApI lAvIne rAjA nirvAha karavA lAgyA. A rIte... ATha varSa pasAra thayA. eka vakhata rAjA jaMgalamAM lAkaDA kApavA gayelo... tyAre tyAM pUrvanI jema eka strIne pharatI joi. te strI svayaM rAjAnI najIka jaine bolI, "rAjan ! jo tamane gamatuM hoya to huM tamArA gharamAM AvIza ane tamAruM rAjya paNa tamane apAvIza." rAjA bolyo, 'pUrve huM eka strI vaDe ThagAyo chuM. tethI tamArI vAtano vizvAsa kema karuM ? ane tame mane rAjyabhraSTa rAjA kevI rIte jANyo ?' strI bolI : je strI vaDe rAjaya gumAvAyuM te tArA karmathI daridriNI devI AvI hatI. hamaNAM to huM tArA punyodayathI tArA rAjayanI adhiSThAtrI devI tane tAruM rAjya pAchuM apAvavA AvI chuM. tuM tArA nagaramAM pAcho jA ane guptapaNe traNa mahinA rahe. traNa mahinA pachI zukla paMcamInA divase sAMjanA samaye tAro zatrurAjA aputrIyo mRtyu pAmaze. te vakhate tane tyAM Avelo jANI, tArA maMtrIo tane rAjA banAvaze. A rIte vizvAsanIya vacano sAMbhaLI rAjA parivAra sahita potAnA nagaramAM gayo. tyAM guptapaNe traNa mahinA pasAra karyA. te ja saMdhyAe zatrurAjA mRtyu pAmyo. AthI rAjA pragaTapaNe mahelamAM gayo. maMtrIoe oLakhIne pharI rAjya upara sthApana karyo. rAjyAdhIna rAjAnA AnaMdapUrvaka divaso pasAra thatAM hatAM... tevAmAM.. koika jJAnI muni vicaratAM tyAM padhAryA. rAjA parivAra sahita temane vaMdana karavA gayA. muninI dezanA sAMbhaLI dezanA aMte rAjAe vinayapUrvaka kahyuM, "bhagavan! kayA karmanA udayathI meM rAjaya gumAvyuM ?' | munibhagavaMte kahyuM : rAjan ! tAro pUrvabhavano aparAdha AmAM kAraNa che. tuM pUrvabhave bhIma nAme kSatriya hato. koI strInuM eka ratna te corI lIdhuM hatuM. pachI dayA AvavAthI pAchuM ApyuM. vacce ATha prahara pasAra thayA. tenAthI baMdhAyela karmanA udaye ATha varSa sudhI tuM rAjayabhraSTa rahyo. te strI mRtyu pAmIne tAro zatrurAjA siMharatha thayo. bhIma kSatriya marIne tuM madana rAjA thayo che. pUrvabhava ane karmano vipAka sAMbhaLIne madana rAjA vairAgya pAmyo. potAnA putrane rAjaya upara besADI e ja munibhagavaMta pAse dIkSA lIdhI. aMte anazana karI devalokamAM gayA. have sUra rAjA thayo. te kusaMganA doSathI sAte vyasane pUro thayo. emAM paNa zikArano vizeSa vyasanI thayo. eka vakhata eka bhUMDano zikAra karatAM, bhUMDe rAjAne sAmo prahAra karyo ane joradAra bacakuM bharyuM. tenAthI rAjAne bhayaMkara, rasI jharato zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 340
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ koDha thayo. jema jema rAjA davA kare che tema tema roga vadhune vadhu vistare che. Akhare rogathI kaMTALelo rAjA baLIne maravA taiyAra thayo. tethI te smazAna tarapha cAlyo. smazAna najIka tene koika jJAnI muni maLyA. muni bhagavaMte karuNALu haiye rAjAne kahyuM, "rAjA ! tuM Ama mara nahi." rAjA bolyo : huM koDhathI pIDAyelo chuM, tethI eka kSaNa paNa jIvavA mAMgato nathI. jo mArA zarIramAMthI koDha jAya to ja mAre jIvita che, nahi to mAre maraNane zaraNa che. | munibhagavaMta bolyA : caitrIpUrNimAnA divase savAre zatruMjayamAM jaine manohara evA caMdrakuMDanA pANI vaDe snAna karIne, rAyaNanA jhADa nIce rahelI mATI zarIra upara lagADavI ane haMmezA zrI yugAdidevanuM dhyAna karavuM. to paMdaramA divase avazya tAro koDha dUra thaze. munibhagavaMtanI vAta sAMbhaLI harSita thayelo rAjA tatkALa tyAMthI zatruMjayagirie gayo ane munie kahyA pramANe sarva vidhipUrvaka bhAvathI karyuM. AthI teno deha vimala=nirmala thayo. te joI AnaMdita thayelA rAjAnA mukhamAMthI zabdo sarI paDyA ke A to zatruMjayagiri nahi paNa vimalagiri che... arthAt Ane vimalagiri paNa kahI zakAya. tyArabAda sUra rAjAe hajAronI saMkhyAmAM saMgha sahita AvIne seMkaDovAra tIrthayAtrA karI. zatruMjayanI yAtrA karatAM karatAM potAnuM ghaNuM kharuM duSkarma kSaya karyuM. aMte vairAgyavAsita thai potAnA putrane rAjaya soMpI zatruMjaya upara AvI atiduSkara tapa karyuM. tIvra tapa karatAM sUrarAjarSi kevalajJAna pAmyA ane traNa hajAra sAdhuo sahita suramuni vimalagiri upara ja mokSe gayA. e rUtti vimannaraH nAga sUraVInAthA che | (2) muktinilaya nAmanuM AlaMbana vIrasenarAjA (1) padhA, (2) rAmA, (3) ramA, (4) lakSmI, (5) kamalA, (6) vimalA, (7) acalA ane (8) zrImatI A ATha rAjakumArIo eka udyAnamAM bhegI maLI hatI. A AThe ATha atyaMta buddhizALI hatI. te badhI ja paraspara baheno hatI. padmapura nagaranA rAjA vairisiMhane caMdralekhA vagere ATha rANIo hatI. te dareke eka eka putrIratnane janma Apyo hato. pUrvabhavanA snehane lIdhe athavA samAna svabhAvanA kAraNe te AThene paraspara atiprema hato. teo Akho divasa viddhagoSThImAM samaya pasAra karatI. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 341
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM udyAnamAM A AThe bALAo bhegI thaI tyAre zrImatI nAmanI sauthI nAnI bahene badhAne kahyuM : "baheno...! ApaNe sahu have bAlyAvasthA vaTAvIne yauvana pAmyA chIe. have ApaNA mATe yogya rAjakumAranI tapAsa thaze. tethI mane vicAra Ave che ke ApaNe alaga alaga sthAne javuM paDaze, to AvI jJAnagoSThIno AnaMda chInavAI jaze ane ekabIjAnA sneha vagarano ApaNo jIvanadIpa paNa pravajavalita kema rahI zakaze ? A sAMbhaLI lakSmIe kahyuM, "bahena...! tArI vAta sAcI che. to Aje ApaNe badhA nirNaya karIe ke ApaNe AThe eka ja kumArane paraNazuM. kamalA bolI : tArI vAtamAM ame badhA saMmata chIe. paNa.. pApakarmanA udaye jo mUrNapati thAya to janmaparyata ApaNe du:khI rahIe. eTale patinI parIkSA mATe kAMika vicAravuM joie. vimalAe kahyuM : ApaNe badhA eka eka samasyA (koyaDA) vicArI laie. ApaNI badhI samasyAo je pUrI kare tene ja ApaNe paraNavuM. A vAta paNa badhAne gamI gaI ane AThe kumArIoe pratijJA karI ke, "ApaNI AThanI samasyA pUre tevA eka patine ja paraNavuM.' A vAta rAjAe jANI eTale dezodezanA rAjAone AmaMtraNa mokalyA. A bAju, pRthvIbhUSaNa nAmanA nagaramAM bhImasena nAme rAjA hato. tene so rANIo hatI. temAM paTTarANInuM nAma padmAvatI hatuM. padmAvatIne guNothI uttama virasena nAme kumAra hato. padmapuranA vairasiMharAjAnuM AmaMtraNa bhImasena rAjAne tyAM paNa pahoMcyuM. AthI vIrasenakumAra paNa kuMvarIone jovAnI utsukatAthI padmapura javA taiyAra thayo. tyAM ghaNA rAjAo - rAjakumAro AvyA hatA. parIkSAnA divase vIrasenakumAra paNa pahoMcI gayo. vairisiMha rAjAe suMdara maMDapa taiyAra karAvyo hato. temAM vacce sTeja upara jANe ke sarasvatI devI sAkSAt ATha rUpa karIne AvI hoya tevI AThe kuMvarIo beThI. ghaNAe prayatno karyA paNa badhI ja samasyA koi pUrI na zakyuM. chelle bhImesana rAjAnA putra vIrasenakumAra AgaLa AvyA. temanI pratibhAthI ja AThe kumArIo khUba ja AkarSita thaI. eka pachI eka kuMvarI samasyA bolatI gaI ane bRhaspatinA pratibiMba samA kumAre e sarva samasyAo jANe ke kSaNavAramAM pUrNa karI. AThe kuMvarIoe kumArane varamALA paherAvI. vairisiMha rAjAe aDhaLaka kanyAdAna ApyuM. sarva sAmagrIyukta kumAra navavadhuone laIne potAnA nagare Avyo. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 342
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhImasena rAjAe paNa vIrasenakumArane yogya jANI, rAyadhurA tene bhaLAvI, pote saMyama aMgIkAra karyuM. duSkara tapAcaraNa karatA, ugravihAra karatA bhImarAjarSi ekavAra pRthvIbhUSaNa nagaramAM padhAryA. pitAmuninuM Agamana sAMbhaLI vIrasenarAjAe ThAThathI sAmaiyuM karyuM ane pachI dezanA sAMbhaLI. dezanAmAM zrI zatruMjaya girirAjano mahimA varNavyo. tIrthanuM mAhAbhya sAMbhaLIne vIrasenarAjAne tIrthasparzanA karavAno atyaMta ullAsa thayo. AthI temaNe tyAM ja abhigraho karyA ke, "jyAM sudhI huM tIrtharAjane bheTuM nahi tyAM sudhI mAre (1) eka ja vakhata jamavuM, (2) pRthvItala upara sUvuM, (3) brahmavrata pALavuM ane (4) pAna-sopArIno tyAga karavo. tyArabAda saMgha bhego karI, pagale pagale utsava karato rAjA tIrthane bheTavA cAlyA. jayAre dUrathI ja tIrthanAM darzana thayA tyAre rAjAe bhAvapUrvaka namaskAra karyo. prabhuno snAtramahotsava karIne saMghane miSTAnna jamADyuM. pachI girirAja pAse AvI, yAtrA zarU karI. eka eka pagale vadhAvatAM, gIto gAtAM TheTha uparanA zikhare AvyA. prathama jinezvaranA darzana karatAM rAjavI nAcI uThyA. pachI prabhunI aSTaprakArI pUjA karI. snAtrapUjA, dhvajArohaNa, yAcakone icchita dAna ApI saMghanI savizeSa pUjA karI. rAyaNavRkSane traNa pradakSiNA daIne pAdukAnI pUjA karI. rAjAnI bhaktimAM bhAvavibhora banelA tathA tyAM tapazcaryA karI rahelA... pAMca karoDa munio te vakhate kSapakazreNImAMDI kevaLajJAna pAmI, muktimAM gayA. Ama, alpaprayatna muktisAdhanAmAM A tIrthakSetranuM ja mAhAbhya che. ema jANIne rAjA khUba ja prabhAvita thayo ane eNe zatruMjaya girirAjane "muktinilaya" evuM nAma ApyuM. A pramANe vistArathI yAtrA karI rAjA nagaramAM pAcho Avyo. nyAya vaDe prajAnuM pAlana karatAM, cAra prakAranA dharmane pALatAM rAjAe ghaNA varSo pasAra karyA. have AyuSyano prAntabhAga jANIne vIrasena rAjAe potAnA putra mInaketune rAjya soMpI pote zrutasAgara nAmanA muni pAse saMyama lIdhuM. gurubhagavaMta sAthe vicaratAM anukrame muktinilaya girie AvyA. tyAM girirAja ane yugAdidevanuM dhyAna dharatAM vIrasena rAjaSine kevaLajJAna utpanna thayuM. aMte sarva karmakSaya karI tyAM ja nirvANa pAmyA. A rIte zatruMjayagiri muktinilaya nAme varNavAyo. // iti muktinilayaH nAmni vIrasenanapakathA // zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 343
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) "zatruMjaya' nAmanuM AlaMbana zukarAjA - he rAjana ! koi ThekANe garva na karavo joie. kAraNa ke jagatamAM ghaNe ThekANe taratamapaNuM hoya che. arthAt zreSTha dekhAtI vastuthI paNa adhika caDiyAtI zreSThattama vastu jagatamAM hoya che." acAnaka AvI vANI sAMbhaLI mRgadhvaja rAjAe upara joyuM, to eka popaTa tene Ama kahI rahyo hato. kSitipratiSThita nagaranA rAjA, mRgadhvaja potAnA aMtaHpuranI sAthe udyAnamAM krIDA karavA AvyA che. vasaMtaRtu khIlI che. AMbA upara mahora phulI phAlIne vAtAvaraNane AphlAdaka banAve che. rAjA potAnI strIone joine khUba garva karato hato ke mArA jevI rUpavAna patnIo bIjA koInI pAse nahi hoya. tyAre tyAM AmravRkSa upara beThelo eka popaTa tene bodha Ape che. rAjAe popaTane jJAnI jANI pUchyuM, "he zuka ! zuM te AnAthI adhika rUpavAna strIne joI che ?' zuka kahe che : rAjan ! zrIpuranagaranA rAjA gAgali, vairAgya pAmIne saMsAra tyAgI tApasa banyA. rAjAnA snehathI temanI rANI sagarbhA hovA chatAM tApasI banI. anukrame samaya pUrNa thatAM rANIe vanamAM putrIne janma Apyo ane pote tatkALa mRtyu pAmI. gAgaliRSie putrIne lAlana-pAlana karI, moTI karI. atyaMta sauMdaryavAna te kuMvarInuM nAma kamalamAlA rAkhyuM. tenuM kevuM rUpa che evI tArI eka paNa strI nathI. mATe jo tAre te kanyA jovAnI icchA hoya to mArI pAchaLa Ava. popaTanI vAtamAM AkarSAyelA magadhvaja rAjA tenI pAchaLa javA lAgyA. popaTa temane laIne mahAaTImAM Avyo. tyAM zrI yugAdiprabhunuM suMdara jinAlaya temaNe joyuM. tethI rAjA prabhunA darzana karavA gayo. maMdiramAM teNe eka devakanyA jevI suMdara yuvatIne pUjA karatI joie. yuvatI to pUjAmAM magna hatI. pUjA pUrNa thayA bAda kyAMya najara karyA vagara, nIcI najare pAchA pagale te najIkamAM rahelA potAnA AzramamAM cAlI gaI. rAjA paNa tenI pAchaLa pAchaLa AzramamAM Avyo. rAjAne AvelA jANI gAgali tApase temanuM Atithya karyuM ane kahyuM ke, kamalamAlA nAmanI mArI A putrInuM pANigrahaNa karo.' rAjAe harSathI temanI vAta vadhAvI. tyArabAda potAnI nagarImAM pAchA javA anumati mAMgI. tyAre gAgali maharSie rAjAne zIkha ApatA kahyuM, "meM A zukadevanA vacanathI tamane mArI prANa zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 344
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ pyArI kanyA ApI che. te khUba komaLa che. eNe duniyAnI rIta jANI nathI, tethI tene sAcavajo. have huM zrI RSabhadevanI bhaktimAM lIna thaiza.' rAjAe paNa RSine saMtoSakAraka javAba ApI, AzIrvAda lai tyAMthI potAnA nagara tarapha prayANa karyuM. anukrame nagaramAM AvI sukhapUrvaka rahevA lAgyo. kamalamAlAnI sAthe viSayasukha bhogavatAM rAjAne putra prApta thayo. te garbhamAM hato tyAre kamalAlAe zukanuM svapna jovAthI tenuM nAma "zukakumAra pADyuM. eka divasa bALa rAjakumArane khoLAmAM besADI e ja AmravRkSa nIce rAjA ramADI rahyo hato. pAse kamalamAlA rANI beThI hatI. tethI pUrvanI vAta yAda AvavAthI rAjAe kamalamAlAne te vAta kahevA mAMDI ke... ahIM huM garva karato hato tyAre eka popaTe mane aTakAvyo ane tAro meLAva karAvyo... ityAdi. A sAMbhaLatAM ja zukakumArane jAtismaraNa jJAna thayuM. te jJAnabaLe pote joyuM ke, pUrvabhavamAM pote bhadilapurano jitAri rAjA hato. tene haMsI ane sArasI nAme rANIo hatI. haMsI saraLa cittavALI hatI. sArasI thoDI vakracittavALI hatI. baMnenI sAthe rAjAe zatruMjayagirinI bhAvapUrvaka yAtrA karelI ane haMsInA kahevAthI rAjamahelanA AMgaNAmAM ja uttama, uttuMga jinAlaya baMdhAveluM. tyAM traNe jaNa prabhunI bhAvapUrvaka bhakti karatAM. aMta samaye... jitAri rAjAnuM dhyAna jinAlayanA zikhare beThelA popaTamAM sthira thayuM ane te ja samaye navA AyuSyano baMdha paDyo. A bhava yogya AyuSya karma pUruM karI rAjA popaTa tarIke utpanna thayo. rAjAnA viyoge vairAgyavAsita thayelI haMsI ane sArasIe dIkSA lIdhI. baMne zubhadhyAnapUrvaka mRtyu pAmI devalokamAM gaI. tyAM avadhijJAnathI potAnA patine popaTa thayelA jANI tyAM AvIne pratibodha karyo ke - 'tame bhajilapuramAM jitArI rAjA hatA. have hamaNAM anazana karo to pharI dedipyamAna rUpadhArI amArA svAmI thAo." popaTe anazana karyuM ane marIne te devIono patideva' thayo. haMsIdevIe saraLapaNAthI puruSaveda bAMdhyo tethI te tyAMthI cyavIne kSitipratiSThita nagaramAM "mRgadhvaja rAjA thai. sArasI kamalamAlA RSikanyA thaI ane popaTano jIva te huM zukakumAra thayo. A sarva vRttAMta zukakumAre jAtismaraNa dvArA jANyo. tene potAnI pUrvabhavanI patnIo ke je atyAre mAtA-pitA banyA che. temane mAtA-pitA kahetAM lajjA AvI, tethI te mauna thaI gayo. atyAra sudhI kAlIghelI bhASAmAM lADapUrvaka bolato kumAra vAhAmya sAra - 345
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ acAnaka mauna thai javAthI rAjA atyaMta ciMtAtura thayo. ghaNA upacAro karAvyA paNa putra bolato nathI. thoDo samaya pasAra thayo. eka vakhata koi sevake samAcAra ApyA ke, 'rAjan ! udyAnamAM kevaLI bhagavaMta padhAryA che.' rAjA te sAMbhaLI ullAsapUrvaka priyA, putra sahita vaMdana karavA Avyo. munie dezanAmAM saMsAranuM svarUpa samajAvI vizeSamAM kahyuM ke, 'mAtA-pitA AdinA saMbhavavALo potAno pUrvavRttAMta jJAnathI jANyA chatAM jIvoe cittamAM vicAravA jevo nathI. kAraNa ke mAtA-patnI, putra-pitA Adi saMbaMdho jIvane aneka vAra thAya che. mATe he zukakumAra...! tame kadAgraha choDI, mane uccArapUrvaka vaMdana karo ane mauna tyAgo.' kevalI bhagavaMtanA vacane kumAre vidhipUrvaka vaMdana karyuM - karAvyuM. AthI vismaya pAmelA rAjAe pUchyuM, 'bhagavan ! A zuM ?' tyAre kevalIe pUrvabhavano sarva vRttAMta kahyo. cittamAM Azcarya pAmela rAjAne thayuM, 'aho ! saMsAra Avo che. tema chatAM mane vairAgya kema nathI thato.' pachI kevalIne ja pUchyuM ke, 'bhagavan ! mane vairAgya kyAre thaze ?' kevalIe kahyu, 'jyAre tuM caMdrAvatInA putrane joiza tyAre tane vairAgya thaze.' dezanA pUrNa karI kevalI bhagavAne vihAra karyo. A bAju mRgadhvaja rAjA sukhethI prajAnuM pAlana karatA hatA. eka divasa rAjAne vicAra Avyo, 'caMdrAvatIne putra na thayo ane mane vairAgya paNa na thayo.' te ja samaye eka kumAre AvIne rAjAne namaskAra karyo. rAjAe pUchyuM, 'tuM koNa che ?' tyAre AkAzavANI thai ke, 'A caMdrAvatIthI thayelo tAro putra che. jo tane saMdeha hoya to caMpakavanamAM yazomati yoginIne pUcha.' AthI, rAjA azva para besI yoginI pAse gayo. tyAM teNe saMdeha pUchyo. eTale yoginIe kahyuM, 'rAjan ! sAMbhaLo.' caMdrA nAmanI nagarImAM somarAjAne bhAnumatI rANIe eka putra-putrInA yugalane janma Apyo. temanuM nAma caMdrAvatI ane caMdrazekhara rAkhyuM. te baMnene jAtismRti thai temAM potAno yugalika tarIkeno pUrvabhava joi baMnene paraspara kAmarAga utpanna thayo. soma rAjA kALadharma pAmatAM caMdrazekharakumAra rAjA thayo. rAjA thavA chatAM te potAnA kartavyathI vimukha thai gayo. mANasa jyAre kartavyavimukha banI jai potAnI mANasAi para pULo cAMpe che, tyAre e hevAna banI jai, achAjatAM kAryo karavA prerAya che...! zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 346
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA caMdrazekhara paNa Aje kartavyavimukha thaI eka yakSanI sAdhanAmAM beTho hato...! enA aMtaramAM vAsanAnI javALA bhabhUkI UThI hatI ane enI A upAsanA paNa vAsanAnI pUrti mATe ja hatI...! ene bIjuM kAMI joItuM na hatuM. ene to joitI hatI e caMdrAvatI...! rAtadivasa AMkha sAme caMdrAvatInAM ja svapna AvatAM hatAM ! caMdrAvatIne rAjA mRgadhvaja sAthe paraNAvI hatI ne caMdrazekharane rAjakanyA yazomatI sAthe paraNAvyo hato. caMdrAvatI caMdrazekharanI sagI bahena hatI. chatAM agAdha premanA baMdhanamAM baMdhAyela e caMdrazekhara potAnI yazomatIne vIsarI jai bahena caMdrAvatIne hRdayathI cAhato hato ! ane caMdrAvatI paNa caMdrazekharane ja cAhatI hatI ! paNa jyAM sudhI rAjA mRgadhvaja jIvaMta hoya tyAM sudhI A zakya ja na hatuM ! rAjA mRgadhvaja sAthe saMgrAma khelI enuM rAjaya jhUMTavI levuM e paNa rAjA caMdrazekhara mATe kaMI saheluM na hatuM aMte eNe ko'ka devanI sAdhanA karI, potAnI vAsanAnI pUrti karavAno nirNaya lIdho hato ! ekAMtamAM besI eNe eka citte japa Adaryo hato. japa sAthe tapa paNa eNe Adaryo hato. japa vagara tapanI siddhi thavI muzkela hatI...! lAgalagATa jApane aMte rAjA caMdrazekharane siddhinA eMdhANa najare paDyAM...! sAdhanAnI chellI rAte sAdhanAno adhiSThAyaka prasanna thai enI sAme pragaTa thayo...! tyAre, caMdrazekhare kahyuM, "jo tuM prasanna thayo hoya to, mane bIjuM kAMI joItuM nathI. eka ja tuM mane mArI caMdrAvatI Apa...!" rAjanuM ! caMdrAvatI to ema huM zI rIte ApI zakuM? paNa tuM kaheto hoya to tane eka evuM siddhaaMjana ApuM ke e aMjana AMjavAthI tuM sahune joI zake, tane koi na joI zake...! e aMjanathI tuM adrazyapaNe caMdrAvatI sAthe yatheccha sukha bhogavI zakIza." ATaluM kahI caMdrazekharanA hAthamAM aMjana ApI e yakSa aMtardhAna thaI gayo...! sAthe sAthe eTaluM kahI gayo... ke caMdrAvatIthI utpanna thanAra putrane jyAM sudhI mRgadhvaja nahi jue tyAM sudhI A badhI tArI vAta gupta raheze. je divase e putrane mRgadhvaja rAjA joze tyAre badhIya vAta khullI paDI jaze mATe dhyAna rAkhaje...! zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 347
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdrazekharanI prasannatAno pAra na rahyo. e aMjana AMjI caMdrAvatInA mahelamAM jaI caMdrAvatI sAthe yatheccha vilAsa karavA mAMDyo...! A rIte dararoja caMdrazekhara guptapaNe mahelamAM AvI potAnI vAsanAnI pUrti karato. rAjA mRgadhvaja A vAtathI sAva ajANa hato...! samaya jatA caMdrAvatIe guptapaNe eka putrane janma Apyo ne enuM nAma candrAMka pADyuM. caMdrazekhare candrAMkane lai jai potAnI rANI yazomatIne sAcavavA soMpI dIdho...! yazomatI potAnA patine potAnAthI virakta banI caMdrAvatImAM anurakta thayelA jANatI hatI. chatAM samabhAve badhuM sahetI hatI ane candrAMkane potAnA ja putranI jema premathI ucheratI hatI...! caMdrazekhara to.. caMdrAvatInI pAchaLa pAgala banI varSothI tyAM ja raheto. kokavAra potAne tyAM Avato hato...! A bAju candraka paNa moTo thai gayo hato. devakumAra jevuM enuM rUpa hatuM. pati virahiNI yazomatIne putra candrAMkanA yauvanane joi eka pApa vicAra AvI gayo...! ane eNe candrAMkane potAno vicAra darzAvyo ! candrAMka to ekadama hebatAi jaI bolyo, "mAM ! tuM A zuM bole che ?' tyAre yazomatIe kahyuM, 'huM kyAM tArI mA chuM. tArI mA to caMdrAvatI che ne tAro bApa mRgadhvaja che...!! e ja vakhate candrAMka mA-bApanI zodhamAM nIkaLI paDyo. ne eka divasa rAjA mRgadhvaja pAse AvI pahoMcyo. yazomatI yoginI banI tIvra tapa karavA lAgI. tapanA prabhAve ene avadhijJAna thayuM, te huM yazomatI yoginI chuM. he rAjan ! avadhijJAnathI jANI A sarva vRttAMta meM tamane kahyo. jayAre caMdrazekhare candrAMkane mRgadhvaja pAse beThelo joyo, tyAre ene yakSanuM vacana yAda AvyuM ne e bhAgI chUTyo. rAjA mRgadhvajane badhI vAtanI khabara paDI tyAre emane gusso Avyo, paNa yoginIe saMsArasvarUpa samajAvavAthI vairAgya thayo. emaNe koine A vRttAMta kahyo nahi ane pote nakkI karyuM ke have saMsAramAM rahevuM nathI...! AthI potAnA moTA putra zukarAjane rAjaya soMpI saMyama lIdhuM. candrAMke paNa pitAnI sAthe ja saMyama lIdhuM. have, zukarAja rAjA banyA. thoDA varSomAM to eNe potAnA keMka zatrune jItI lai cArebAju potAnI kIrti prasarAvI dIdhI. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 348
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ hajI caMdrazekharanuM citta caMdrAvatImAM ja bhamatuM hatuM. game te rIte e zukarAjanuM rAjaya pacAvI pADavA mAMgato hato, paNa eno koi dAva lAgato nahi...! aMte eNe pharI e ja rasto lIdho. sAdhanAnI dhUNI dhakhAvI pharI e yakSarAjanI siddhi karavA beTho...! A vakhatanI sAdhanA paNa vAsanAnI vedI para ja maMDAI hatI...! e jayAre sAdhanAmAM besato tyAre maMtradevane nIce utAryA vinA jaMpato nahi...! traNa divasanI sAdhanAne aMte pharI eka devane eNe vaza karI lIdho...! deve prasanna thaI pUchyuM, "caMdrazekhara ! tAre zuM joIe che...? je joie te mAMgI le.' caMdrazekhare kahyuM, "mAre to joie che zukarAjanuM rAja. e mATe ja meM tArI sAdhanA karI che.' rAjanuM ! siMhanI sAme paDI siMhane koI jItI zake.? zukarAja to samyaguSTi che. enuM rAja haraNa karavAnI tAkAta mArAmAMya nathI. hA, jarUra baLathI nahi paNa kaLathI tuM enuM rAjya bhogavI zake evo eka upAya batAvuM. jyAre rAjA zukarAja rAjya choDI kyAMka bahAra gayo hoya tyAre enA rAjayamAM yuktithI praveza karI levo. mArA prabhAvathI tAruM rUpa barAbara zukarAja jevuM ja thaI jaze. loko samajaze ke tuM pote zukarAja ja che." ATaluM kahI deva adrazya thaI gayo. caMdrAvatIne paNa game tyAMthI A badhI vAtanI khabara paDI gaI. eTale e paNa rAha ja jotI hatI ke zukarAja kyAre bahAra jAya ne huM caMdrazekharanI sAthe manamAnI moja mANuM...! A bAju ghaNA divasathI zukarAjanI icchA tIrthayAtrAe javAnI hatI, paNa rAjakAjane choDI jaI zakato nahi. emAM eka divasa tIrthayAtrAe javAnI enI utkaMThA khUba ja vadhI gai, eTale koine kahyA vinA zukarAja potAnI be patnIone sAthe laI vimAnamAM besI tIrthayAtrA mATe nIkaLyo. barAbara lAga joi caMdrAvatIe A samAcAra caMdrazekharane pahoMcatA karI dIdhA. caMdrazekhara yogya samaya joI tyAM AvI pahoMcyo, ke tarata tenuM rUpa zukarAja jevuM thaI gayuM...! eNe AvatAMnI sAthe... hAhAkAra karI mUkyo... doDo... doDo... mArI priyAnuM haraNa karI koI vidyAdhara hamaNAM ja ahIMthI AkAzamAM UDI gayo che. zukarAjano pokAra sAMbhaLI badhA maMtrIo vagere tyAM AvI pahoMcyA ne pUchayuM ke... tamane to vidyAdhare kaMI karyuM nathI ne.? zrI zatruMjaya mAhAmya sAra 349
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ zukarAje kahyuM : "nA." eTale maMtrIo khuza thaI potAnA svAmI zukarAjane mahelamAM laI AvyA. maMtrIone kyAM khabara hatI ke A to mAyAvI zakarAja che ! zukarAjanA rUpamAM rahela caMdrazekhara have to caMdrAvatI sAthe khUba moja mANavA lAgyo...! sAco zukarAja to tIrtha yAtrA karavA gayo hato. thoDA divasa eNe yAtrAmAM gALyA. potAnI baMne priyAone emanA mAtA-pitA sAthe meLApa karAvI, have pAcho pharato hato. A bAju gavAkSamAM beThA beThA caMdrazekhare joyuM ke zukarAjanuM vimAna AvI rahyuM che eTale eNe pharI hAhAkAra macAvI mUkyo ne kahyuM ke je vidyAdhare mArI strIone harI lIdhI hatI te vidyAdhara mAruM rUpa laIne nagaranA upavanamAM Avyo che ! e bahu baLavAna che. mATe tame jaI ene samajAvIne pAcho vALo, "nahi to ApaNA nagaranuM satyAnAza nIkaLI jaze !" zukarAjanI AjJA thatAM tarata ja rAjaya karmacArIo, maMtrIo ane senAdhyakSa vagere upavanamAM gayA ne joyuM to upavananI vacovaca vimAna UbhuM hatuM...! zukarAjanI be priyAo paNa tyAM ja beThI hatI. eTale sahu tyAM gayA...! sahune potAnI tarapha AvatAM joI rAjA zukarAja vimAnamAMthI utarI eka AmravRkSa nIce AvIne beThA...! tyAMja maMtrI vagere badhAe tyAM AvIne praNAma karIne kahyuM : "o ! aneka vidyAonA svAmI vidyAdharendra...! ApanI zaktinI koi avadhi nathI, Ape ApanI vidyAthI amArA svAmI zukarAjanI be priyAonuM haraNa karI lIdhuM che...!" amArA svAmIe vinayapUrvaka ApazrIne kahevaDAvyuM che ke, "Ape je karyuM te bhale karyuM, paNa have Apa ApanA mULa sthAne jAva. eTalI amArI vijJapti che.' zukarAja to A sAMbhaLIne chaka ja thai gayo. ene thayuM ke zuM maMtrIne bhUta-preta ke pizAcano vaLagADa thayo che ke jethI kalpanAmAMya na Ave evuM badhuM A bole che...! zukarAje avAjamAM jarA jora lAvI kahyuM : "maMtrIzvara ! zukarAja to huM pote chuM.' maMtrIzvare kahyuM : "kRpAnidhi...! zA mATe Apa mane Thago cho...? amArA svAmI zukarAja to rAjaprAsAdamAM birAje che. Apa to emanuM rUpa laIne AvyA cho. vadhAre zA mATe bolAvo cho...?' zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 350
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakarAjane thayuM, 'vAta taddana sAcI che. nItinAM zAstro sAda daine kahetAM AvyA che ke, 'rAjya, bhojana, zayyA-gRha, strI vagere dravya zUnya thai jAya to samajI rAkhavuM ke eno vinAza che sAce ja nItino e sAda na sAMbhaLavAnA kAraNe Aje mAre mAruM rAjya mUkavAno vakhata Avyo che. hA, dhAruM to vidyAnA baLathI hamaNAM mAruM rAjya huM lai zakuM ema chuM. paNa emAM to bharamamAM bharamAyelI janatA bolaze ke asalI zukarAjane mArI nakalI zukarAja rAjya karI rahyo che. chatAM, chelle zukarAje tathA tenI strIoe maMtrIne ghaNA saMketo batAvyA, paNa zukarAjanA vacana para koie vizvAsa mUkyo nahi ! aMte mAnabhraSTa thayela zukarAje nakkI karyuM ke avizvAsu prajA para rAjaya karavA karatAM to ahIMthI cAlyA javuM sAruM che. eTale tarata ja potAnI strIone laine eNe vimAna AkAzamAM UDatuM mUkyuM ! A bAju maMtrI vagere khuza thai nagaramAM gayA ne badhI vAta zakarAjane kahI. zukarAjanA rUpamAM rahela caMdrazekhara khUba khuza thayo ! ghaNIvAra asalI karatAM nakalI caDhI jAya che e AnuM nAma...! mAnabhraSTa thayela zukarAje strIonA kahevA chatAM sasarAnA nagara tarapha na lai jatAM lajjAthI vimAnane... khUba dura lai jai eka nirjana vanamAM utAryuM...! zukarAja pote paNa moTo vidyAdhara hato. enI pAse paNa vidyAo kama na hatI. eTale game tevA nirjana vanamAM paNa vidyAnA baLathI e bhojana-bhoga sAmagrIne hAjara karI zakato ! A rIte pharatAM pharatAM eNe cha mahinA to zUnya vanomAM ja vitAvyA...! emAM ekavAra saurASTra tarapha javAnI icchA thatAM e enuM vimAna saurASTra tarapha laine cAlyo ! paNa acAnaka A zuM ? thoDeka dUra saurASTranI hadamAM praveza karyo ke zukarAjanuM vimAna gothA khAvA mAMDyuM ne aTakavA mAMDyuM...! eka to zuka2AjanuM citta asvastha to hatuM ja. emAM vaLI vimAnanI gaDamathalathI vadhu asvastha thavA mAMDyuM. eTale zakarAje potAnuM vimAna tyAM ne tyAM nIce utAryuM ne vimAnamAMthI bahAra AvI AjubAju dRSTi nAkhI jovA mAMDyuM. tyAM to enI STi thoDAM ja DagalAM dUra suvarNa kamaLa upara beThela kaivalyanI jyoti jemaNe pragaTAvI dIdhI che evA mRgajamuni para paDI... A rIte zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 351
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ zUnyAvasthAmAM potAnA ja pitA-munine joine zukarAja badhuM duHkha bhUlI jaI tarata ja potAnI priyAone lai pitA-muni pAse pahoMcI gayo ne vaMdana karI potAnI duHkhada paristhiti ane potAnA para AvelI Aphata jaNAvatAM e raDI paDyo...! duHkhano e svabhAva che ke svajana maLatAM hRdayamAM duHkha ekadama ubharAI Ave che...! mRgadhvaja muni to kevalI hatA. e A badhuM potAnA jJAnacakSuthI pahelAM ja jANatAM hatAM. caMdrazekhara ane caMdrAvatIne ya e to nakhazikha pichANatA hatA. chatAM zukarAja AgaLa munie e saMbaMdhI kaMI vAta na karI...! kAraNa kaivalya jyotirmaya muni pUchyA vinA koinI gupta vAta koIneya kahetA nathI. jagata svabhAvathI sAva audAsinya e ja e jJAnanuM parama phaLa che...! mRgadhvaja munie raDatAM zukarAjane kahyuM. emAM raDavAnuM zuM hoya ? A to karmanI vicitratA che. karmanI vicitratAne TALavAnI tAkAta eka dharma sAthenI mitratAmAM ja che. chatAM zukarAjanA AMsu na aTakyAM te na ja aTakyAM. ghaNAM divasanuM bheguM thayeluM duHkha Aje AMkha vATe bahAra nIkaLatuM hatuM...! zukarAjanuM hRdaya ekadama bharAI AvatAM e to bALakanI jema potAnA pitAmuninA pagane vaLagI paDyo ne karagaratA svare kahyuM : "Apa jevA pUjaya pitAzrI hAjara hoya chatAM mAruM rAjya kema lUMTAya.. ? prakAza hAjara hoya chatAM aMdhakAra rahe to pachI thAya zuM...? kalpavRkSa samAna Apa mArI sAme hAjara cho.. chatAM huM mArA rAjayane prApta na karI zakuM to kAmanuM zuM...?' mRgadhvaja munie, zukarAjane sAMtvana ApatAM kahyuM : "rAjanuM...! dharma eka evI vastu che je jagatanI koI paNa asAdhya vastune sAdhya banAvI zake che. rAjan ! gabharAvAnI jarUra nathI. ahIMthI thoDe ja dUra vimalAcala nAmanuM mahAtIrtha che. tyAMnA tIrthanAyaka AdinAtha bhagavAnanA bhAvapUrvaka darzana karI te parvatanI guphAmAM parameSThI mahAmaMtrano cha mahinA sudhI jApa karavAmAM Ave to koI vastu evI nathI ke je sAdhya na bane. je divase jApa karatAM guphAmAM cAre bAju prakAza prakAza patharAI jAya te divase samajavuM ke siddhi thaI gaI che. game tevA ajeya zatrune jItavAno Aja eka upAya che." zukarAja A sAMbhaLI khuza thaI gayo. keTalAMya divasanI enI nirAzA Aja AzAmAM pheravAi gai...! mRgadhvaja munino hArdika upakAra mAnI e tarata ja potAnuM vimAna vimalAcala parvata tarapha laI gayo..! vimalAcalanI taLeTImAM vimAna utArI e pUrNabhakti sAthe vimalAcala para caDhyo. tIrthanAthanAM darzana karyA. eNe e divase apUrva AnaMda zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 35ra
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhavyo...! bIjA divasathI enI sAdhanAnI zarUAta hatI. parvatanI guphAmAM jai eNe palAMThI lagAvI AyaMbilanA tapa sAthe sAdhanAnI zarUAta karI. sAdhanA paNa kevI AkarI hatI. cha-cha mahinAnI lAgalagATa sAdhanAmAMthI zukarAjane pAra utaravAnuM hatuM...! ane e utarI paNa gayo..! barAbara cha mahinA jayAM purA thayA tyAM ja tenI aMdhArI guphAmAM cArebAju prakAza prakAza patharAI gayo ! basa barAbara e ja vakhate sAva nisteja ne mahimAhIna banI gayela caMdrazekharanI gotra devIe caMdrazekharane jaIne kahI dIdhuM... ke tane ApeluM zakarAjanuM rUpa have naSTa thAya che. tAre jyAM javuM hoya tyAM jato rahe...! A bAju guphAmAM prakAza thavAthI zukarAja samajI gayo ke, "have kAryanI siddhi thaI gaI che." eTale tIrthanAthanI paramapavitra mUrtine praNAma karI zakarAja vimAnamAM besI potAnA nagara tarapha cAlyo. thoDI ja vAramAM e tyAM pahoMcI gayo. tyAM to zakarAjanuM rUpa nAza pAmI gayuM hatuM. caMdrazekhara mULarUpamAM AvI gayo hato...! eTale maMtrIoe Avela zukarAjane saharSa vadhAvI lIdho ne tyAre ja sahune khabara paDI ke... Aja sudhI rAja karanAra zukarAja banAvaTI hato ! paNa e banAvaTa karI janAra koNa hatuM enI koine khabara na hatI...! mahArAja zukarAje potAnA nagaramAM AvI tarata ja thoDA divasamAM pote je tIrthanA prabhAve jItyo hato e tIrthanI yAtrA karavAno nirNaya karyo ne potAnA maMtrI, sAmaMto tathA vidyAdharo vagerene laI vimAno sAthe e vimalAcala tarapha AgaLa vadhyo. caMdrazekhara paNa sAthe ja hato. dUrathI dekhAtAM vimalAcalanAM sonerI zikharone bhAvapUrvaka praNAma karI e sahu sAthe paramapAvana tIrthAdhirAja upara caDyo... tIrthAdhirAja upara caDhI eNe potAnA tamAma mANasone AjJA pharamAvI dIdhI ke A tIrthAdhirAja upara parameSThI mahAmaMtranA jApa dvArA huM mArA ajeya zatrune jItyo chuM. mATe AjathI badhAMe A tIrthane "zatruMjaya tIrtha' kahI biradAvavuM. basa e ja vakhate sahu bolI uThyA : "jaya zatruMjaya...!" e divasathI vimalAcalatIrtha zatruMjaya tarIke prasiddhimAM AvyuM. pApAtmA caMdrazekharanuM haiyuM paNa have pIgaLI UThyuM hatuM. pazcAttApano pAvaka enA aMtarane paNa sparzI gayo hato. eNe mRgadhvaja muni pAse saMyama laI e ja zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 353
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramapAvana tIrthAdhirAja upara AkarA tapa AdaryA ne aMte AtmAmAM paramAtmajayoti pragaTAvI dIdhI...! zukarAjA paNa putrane rAjya soMpI, be hajAra rAjAo sAthe saMyama lai, niraticAra cAritra pALI zatruMjaya upara mokSe gayA. | | kRti zatruya: nAri gurAnathI II (4) siddhakSetra' nAmanuM AlaMbana daMDavIryarAjA zatruMjaya tIrthe jatAM je ahIMthI pasAra thaze te sarva yAtrikone bhaktipUrvaka bhojana ApI, sanmAna karIne pachI ja mAre jamavuM.' Avo abhigraha daMDavIrya rAjAe grahaNa karyo che. A rAjA zrI bharata cakravartInI vaMzaparaMparAnA AThamA rAjA che. trikhaMDa bhAratanA adhipati che. emane pratijJAthI bhraSTa karavA devo paNa samartha thAya nahi evA te sAttvika che." A pramANe saudharma indra potAnI sabhAmAM daMDavIrya rAjAnI prazaMsA karI rahyA che. te sahana nahi thavAthI eka deva te rAjAnI parIkSA karavA svargamAMthI ayodhyA nagarImAM Avyo. te samaye.. daMDavIryarAjA jinapUjA Adi kAryothI nivRtta thaI jamavA beThA. hajI koLIyo mukhamAM mUkavAnI taiyArI kare che eTalAmAM koika sevake samAcAra ApyA ke nagaranI bahAra zatruMjaya tarapha jato moTo saMgha Avyo che. rAjA koLIyo nIce mUkI, ubhA thaine saMghane bolAvavA gayA. bhaktithI nimaMtraNa karI saMghane jamADyo. teTalAmAM vaLI bIjo moTo saMgha Avyo. A saMgha jamADatAM sUryAsta thaI gayo. vaLI savAre bIjo saMgha Avyo. te saMgha jamI rahyo tyAM pharI bIjo saMgha Avyo. Ama... saMghone jamADatAM jamADatAM sUryAsta thayo. A rIte... eka, be, traNa... ema karatAM nahi jamelA rAjAnA sAta divasa vyatIta thayA. ATaluM thavA chatAM daMDavIryarAjAne bhaktimAM sthiracittavALA jANI deva pragaTa thayo. rAjAnI prazaMsA karI, sAta ciMtAmaNiratno ApI svasthAne gayo. A prasaMgathI daMDavIryarAjA vizeSe karIne zatruMjaya pratye bhaktivALo thayo. eka avasare rAjAne tIrthayAtrAe javAnI bhAvanA thai. tethI cha'rI pAlita saMgha sahita javAnI rAjAe taiyArI karI. 16 hajAra rAjAo, pAMca karoDa zreSThIo, 20 karoDa manuSyo, 72 karoDa strIo, 700 sonAnA jinAlayo, 1100 rUpAnA jinAlayo, 20 karoDa ratha vagere sAmagrI sahita rAjAe zatruMjaya tarapha prayANa karyuM. zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 354
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatruMjaye pahoMcIne snAtrapUjA, dhvajAropaNa Adi khUba ullAsapUrvaka karyuM. te saMgha tyAM rahyo hato tyAre saMghanA sAta karoDa puruSo ane sAta karoDa strIo tyAM mukti pAmyA. AvI rIte sahajamAM siddhigati prApta thatI joI daMDavIryarAjAe siddhakSetra' evuM nAma ApyuM. rAjA yAtrA karIne potAnA nagaramAM gayA. tyAM potAnA putrane rAjaya ApI, pote saMyama lIdhuM. anukrame kevalajJAna pAmI siddhakSetramAM mukti pAmyA. siddhakSetra: rAtri 3 vIrtharAnA II J (5) "puMDarIkagiri' nAmanuM AlaMbana puMDarIkasvAmI cAla AvavuM che ? to jaldI kara." eka bhAI potAnA mitrane kahI rahyA che. tyAre mitra pUche che, kyAM e to kahe.' are ! tane khabara nathI ? prabhu RSabhadevane kaivalyaprApti thaI che. devo-devendro kevalajJAna mahotsava karavA AvyA che. samavasaraNanI racanA thaze. prabhu dezanA Apaze.' oho..! cAla cAla huM taiyAra ja chuM." baMne mitro vizALa janasamudAyanI sAthe samavasaraNa najIka pahoMcI gayA ane chevaTe samavasaraNamAM bAra parSadAmAM yogya sthAne goThavAI gayA. paramAtmAe dezanA ApI. aneka bhavyAtmAo vairAgyavAsita banyA. saMyama lIdhuM. temAM bharata mahArAjAnA putra RSabhasena=puMDarIke paNa saMyama lIdhuM. prabhue tripadI ApI. puMDarIkano kSayopazama tIvra thayo. dvAdazAMgI racI. prabhue prathama gaNadhara tarIke temanI sthApanA karI. RSabhasena gaNadhara puMDarIkasvAmI tarIke ja prakhyAta thayA. prabhu sAthe vicaravA lAgyA. eka divasa puMDarIkasvAmIe prabhune pUchyuM... "bhagavan! mAro mokSa kyAre ane kyAM thaze ?' bhagavAne kahyuM, 'tAro mokSa caitra suda pUrNimAnA divase, zatruMjayanA sauthI uMcA zikhara upara (taMga parvata para) pAMca karoDa munionI sAthe thaze." A sAMbhaLI, prabhunI AjJAI puMDarIkasvAmI vicaratA vicaratA saurASTramAM siddhagirinI chAyAmAM padhAryA. tyAM pAMca karoDa munionI sAthe anazana vrata lIdhuM. caitrI punamanA divase kevaLajJAna pAmI e ja divase nirvANa pAmyA. devoe AvIne mahotsava karyo. bharata mahArAjAe tyAM puMDarIkasvAmInuM jinabhavana banAvyuM. tyAre zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 355
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ devoe udghoSaNA karI ke.. A giri have "puMDarIkagiri' kahevAze. A rIte zatruMjayanuM puMDarIkagiri nAma prasiddhi pAmyuM. | | ti puMDarIri: nAtri puMDarIvAsvAmI tathA / [ (6) "siddhazekhara' nAmanuM AlaMbana padmanUpa "he strI! tuM zA mATe raDe che? tane zuM duHkha che?" lakSmIpurI nagarInA rAjA lakSadevanI prItimatI nAmanI rANIthI utpanna thayela padma nAmano paropakArI kumAra, madhyarAtrie strInuM rUdana sAMbhaLI rAjamahelamAMthI bahAra nIkaLI, rUdanane anusAre nagaranI bahAra jaMgalamAM AvI pahoMcyo. tyAM teNe eka strIne raDatI joi, raDavAnuM kAraNa pUchyuM. te strI bolI : "huM rAjyanI adhiSThAtrI devI chuM. vighno dUra karIne rAjyanuM rakSaNa karuM chuM. A rAjayanA maMtrIputra punyavAna ane svarUpavAna che. tene eka yogI chaLathI A vanamAM lAvyo che. ene agnikuMDamAM homIne te yogI suvarNapuruSa sAdhaze. te maMtrIputrane kaSTamAMthI ugAranAra koI nathI, tethI huM rahuM chuM." padrakumAre pUchayuM : "te yogI ane maMtrIputra kyAM che ?' devI bolI : "A bAju vRkSonI gIca jhADImAM che.' A sAMbhaLI rAjaputra vegathI tyAM gayo ane yogIne paDakAra karI, agnikuMDamAM homI dIdho. tethI te suvarNapuruSa banI gayo. kahevata che ke "khADo khode te paDe." pachI rAjaputre pANI chAMTIne agni ThaMDo karyo. suvarNapuruSa laine ekAMtamAM rAkhI dIdho. A bAju, rAjAne samAcAra maLyA ke maMtrIputrane koi yogI lai gayo che. rAjaputra paNa kyAMya cAlyo gayo che. tethI rAjA khUba duHkhI thayo. teNe rAjaputra ne maMtrIputranA samAcAra ApanArane so gAmano garAsa ApavAnuM jAhera karyuM. tyAre koika kaThiyArAe AvIne kahyuM ke, "meM rAjaputra tathA maMtrIputrane joyA che." tatkALa rAjA tene AgaLa karIne jaMgala tarapha cAlyo. tyAM mArgamAM baMne kumAro maLyA. badhA AnaMdita thayA. kaThiyArAne kahyA pramANe dAna ApyuM. A prasaMgathI vairAgya pAmelA rAjAe padmakumArane rAjya upara besADI, saMyama lai, AtmakalyANa sAdhyuM. padmarAjA jainadharmI hato. eNe zatruMjayano mahimA sAMbhaLyo. AthI suvarNapuruSanA sAMnidhye apAra janasamudAya yukta saMgha bhego karI zatruMjayanI yAtrA karI. tyAM bhavya snAtrapUjAdi mahotsava karyo. te vakhate tyAM birAjamAna dharmaghoSaAcArya be karoDa sAdhuonI sAthe mokSamAM gayA tathA giridhyAnanA prabhAve rAjAnA 500 zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 356
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgarakSako paNa mukti pAmyA. te joI rAjAe "siddhazekhara' nAma ApyuM. padmarAjA paNa tyAM bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM te ja vakhate tyAM kevaLajJAna ane mukti pAmyA. tenA putra hIrakumAre saMghanI dhurA saMbhALI. pitAno siddha mahotsava karyo ane nagaramAM AvI saMghane zreSTha paherAmaNI karI visarjana karyo. | | ti siddhazevara: rAtri patRpAthA che (9) "siddhaparvata' nAmanuM AlaMbana hara-harI o bhagavad ! amane lakSmI prApta karavAno koika upAya batAvone. ame khUba du:khI chIe.' zrIpura nagaranA dhanada zeThanA putro hara ane harI zrIdhanezvara sUrI nAmanA AcAryamahArAjane khUba prabhAvazALI jANIne, emanI pAse potAnuM duHkha jaNAve che. pitAe traNa karoDa dhana prApta karyuM hatuM. paNa... dharmarahita pitA e dhana kyAMka nidhAnagata rAkhIne mRtyu pAmyA. baMne putro vepArAdi mATe prayatna kare che. paNa abhAgyanA kAraNe khoTa jAya che. tethI duHkhI duHkhI thaI gayA che. chevaTe jaina sAdhu dayALu ane jJAnI hoya ema jANI AcArya bhagavaMta pAse AvyA. AcAryamahArAja kahe che : ame artha-kAma upArjananI vAto kahetA nathI. kAraNa ke emAM ghaNuM pApa che. tamAre jo duHkhamukta thavuM hoya to muktisukha ApanAra dharmamAM udyama karo. hara ane harI bolyA : "gurudeva ! nirdhana evA ame zuM dharma karIe ? AcAryabhagavaMte kahyuM : "zatruMjayagirino mahimA anaMta che ane dAnadharmathI adhika zIlAdi dharma che. mATe tame zatruMjaye jAva tyAM nitya ekAsana, ubhayaTaMka pratikramaNa ane 300 vakhata parameSThI maMtrano jApa karajo. tamAruM kalyANa thaze." gurudevanI vANI svIkArIne haiyAmAM bahumAna dharatA baMne bhAIo zatruMjaye AvyA ane vidhipUrvaka gurue kaheluM sarva karatAM marIne prathama devalokamAM gayA. tyAM avadhijJAnathI potAno pUrvabhava saMbhArI zatruMjayagirinI bhakti karavA AvyA. te vakhate mukunda nAme rAjA tyAM moTA saMghasahita Avyo hato. teNe khUba bhavya prabhubhakti karI. A devoe paNa tyAre nRtyAdinI bhakti karI. pachI badhA tyAM koika kevaLajJAnI mahAtmA birAjamAna hatA temanI pAse dezanA sAMbhaLavA gayA. dezanAne aMte devoe pUchyuM : "amArI mukti kyAM thaze ?' kevalIe kahyuM, ahIM siddhagiri upara ja tamAro mokSa thaze." devo bolI uThyA, "aho ! A zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 357
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ girirAja svarga ane mukti ApavAmAM svayaM samartha che. ahIM sarva sukho siddha thAya che. tethI A siddhaparvata che." A rIte zatruMjayanuM "siddhaparvata' nAma thayuM. svargathI avIne baMne devo manuSya thaI, saMyama lai, siddhaparvata upara mokSe gayA. ! rUti siddhaparvata: nAna vadhu kathA | (8) "siddharAja' nAmanuM AlaMbana caMdracUDarAjA he duSTa ! he pApii ! tuM zA mATe rAjaputrane haNe che ?' A pramANe kahIne eka dayALu vidyAdhare bIjA vidyAdharanI pIThamAM muSTiprahAra karIne tene kurja khuMdhavALo banAvyo. A rIte hADakAM bhAMgI javAnI pIDAthI atyaMta duHkhI thato vidyAdhara karuNa svare vilApa karavA lAgyo. tyAre pelA dayALu vidyAre tene kahyuM ke... "bIjAne herAna karavA rUpa duSkRtanuM A to aMzamAtra phaLa che. vizeSa phaLa to narakapAta che. to tuM zA mATe AvuM akArya kare che ? ane A svarUpavAna kumAra koNa che ? pelo duHkhI vidyAdhara bolyo, "A kalAkelinagaranA rAjA lakSmIdhara ane lakSmIvatI rANIno putra caMdracUDakumAra che. te mAro pUrvabhavano vairI che, tethI teno badalo levA meM A akArya karyuM che. paNa... amArA baMnenA sadbhAgye Apa ahIM padhAryA. Ane jIvitadAna ApyuM ane mane paNa pApakAryathI aTakAvIne moTo upakAra karyo che. have huM AnA pratyeno dveSabhAva tyajI dauM chuM. to Apa paNa karuNA lAvIne mane pIDAmukta karo." tenAM AvA pazcAttApa ane vinayavALA vacanathI saMtoSa pAmI dayALu vidyAdhare tene sAjo karyo. pIDAmukta thayelA vidyAdhare kumArane vidyAo ApIne mitratA karI. pachI baMne vidyAdharo kumArane lai tenA nagara tarapha cAlyA. A bAju rAjaputranuM apaharaNa thavAthI duHkhI thayelA rAjA khUba zoka karatA hatA. te samaye te traNe tyAM AvI pahoMcyA. putrane akSatAMga Avelo joI rAjA khuza thayo. vRttAMta sAMbhaLI baMne vidyAdharonuM ucita sanmAna karI vidAya ApI. A prasaMgathI lakSmIdhara rAjAne vairAgya thayo ane putrane rAjayadhurA soMpI, ATha divasanA utsavapUrvaka saMyama lIdhuM. gurubhagavaMta sAthe vicaratA lakSmIdhara rAjarSi eka vakhata zatruMjayagirie padhAryA. caMdracUDa rAjAne samAcAra maLatAM te paNa saMghasahita tyAM Avyo. te vakhate lakSmIdhara rAjarSine zukladhyAna dhyAvatA kevaLajJAna utpanna thayuM. devoe utsava karyo. devakRta suvarNakamala upara besIne kevalIe dezanA ApI. mAhAbhya sAra 3pa8
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezanA sAMbhaLatAM ja be karoDa bhavyajIvone kevaLajJAna thayuM tathA te tIrthanA dhyAna vaDe bIjA paNa ghaNA lokone kevaLajJAna thayuM. tethI rAjAe Azcaryacakita thai kahyuM ke, A to siddharAja parvata che." Ama, zatruMjayanuM nAma "siddharAja' vikhyAta thayuM. ti siddharAna: nA raghuDanukathA I(9) bAhubali nAmanuM AlaMbana kelipriya rAjA bAhubali kumArane kevaLajJAna thayuM." Avo kolAhala cAre tarapha sAMbhaLI eka nagarajane bIjAne pUchyuM, "zuM A satya che ? kema banyuM A ?' tyAre pelA nagarajane kahyuM ke, "bhAI ! sAMbhaLa - A vAta taddana satya che.' 'ApaNA nagaranA udyAnamAM mAnamardanasUrijI nAmanA AcArya bhagavaMta padhAryA che. teo dezanAmAM zatruMjayagirino mahimA saMbhaLAvI rahyA hatA. te sAMbhaLIne girirAjanuM dhyAna dharatA bAhubali kumAranA ghAtakarmono kSaya thayo ne kevaLajJAna thayuM." have, bAhubali kevalI zatruMjayatIrtha tarapha vihAra kare che. AthI ApaNA kalAkelinagaranA rAjA kelipriya ane rANI kelipriyA badhA zatruMjayanI yAtrA karavA jaze.' A rIte saMghasahita rAjA kevalI bhagavaMtanI nizrAe zatruMjaye padhAryA. kevalIe tyAM dezanA ApI. te sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM eka karoDa AtmAo tyAM muktimAM gayA ane bAhubalimuni paNa AyuSyano kSaya thavAthI tyAM muktimAM gayA. tethI rAjAe A parvatanuM nAma "bAhubali' ApyuM. athavA matAMtarathI RSabhadevanA putra bAhubali eka hajArane ATha munio sAthe mokSamAM gayA. tethI A tIrthanuM bAhubali nAma vikhyAta thayuM. // iti bAhubali: nAmni kelipriyanRpakathA // (10) marUdeva nAmanuM AlaMbana caMdanarAjA, svAmInAtha ! huM rAtrIe sukhapUrvaka sUtelI hatI tyAre svapnamAM meM puSpoSI pUjAyelA RSabhadeva bhagavAnane joyA.' marUdevI nAmanI rANI potAnA svAmI vIranagaranA rAjA anaMgasenane A pramANe kahe che, tyAre rAjA kahe che : devI ! ApaNo putra punyazAlI thaze. rANIe zubha dohalApUrvaka garbhanuM pAlana karyuM. ucita samaye putra janmyo. enuM marUdeva nAma rAkhyuM. kAmadeva sarakho kumAra vRddhi pAmyo. yuvAna thatAM caMdrapuranagaranA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 359
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ hararAjAnI putrI kamalA sAthe paraNAvyo. devapUjA, gurupAsti=gurubhakti Adi zrAvakanA sarvakAryomAM te khUba utsAhavALo hato. anaMgasenarAjAe putrane yogya jANI rAjyArUDha karI, saMyama laI AtmakalyANa sAdhyuM. saMsArasukha anubhavatAM marUdevarAjAne caMdana nAme putra thayo. te putra yogya uMmarano thatAM tene rAjaya soMpI, marUdevarAjAe vrata sAmrAjaya aMgIkAra karyuM. anukrame AcArya thayA. ekavAra marUdevasUrijI ziSyonI sAthe vihAra karatA, zatruMjayagirie padhAryA. tIrthanA dhyAnathI kSapakazreNI mAMDI kevalajJAna pAmyA. temanI sAthe ghaNA munio paNa kevalajJAnI thayA. AyuSyane aMte girirAja upara ja aneka AtmAonI sAthe marUdeva kevalI mokSe gayA. te samAcAra caMdanarAjAne maLyA. teNe tyAM AvI pitAmunino nirvANa mahotsava karIne, temanI smRtimAM girirAjanuM nAma "marUdeva e pramANe prasiddha karyuM. caMdanarAjA paNa potAnI nagarImAM rahyA chatAM, hRdayamAM haMmezA zrI siddhagirinuM dhyAna dharatAM kevalajJAna pAmI mokSe gayA. || kRti : vandranAtha che (11) bhagIratha nAmanuM AlaMbana bhagIrathakumAra traNe bhuvanamAM zatruMjaya jevuM koI tIrtha nathI.' ityAdi mAhAbhyayukta bhagavAna zrI ajitanAtha svAmInI dezanA sAMbhaLIne bIjA cakravartI sagararAjAnA putra bhagIrathakumArane atyaMta ullAsa thayo. AthI teNe ayodhyAnagarInA rahevAsI aneka lokono saMgha bhego karyo ane bhaktipUrvaka zatruMjayanI yAtrA karI. tyAM te vakhate karoDo munione zubha dhyAnathI nirvANa pAmatA temaNe joyA. devoe gItanRtyAdipUrvaka temano siddhigamanano utsava karyo. A joI bhagIrathe paNa te sthAne koTAkoTI nAmanuM maMdira baMdhAvyuM ane te jinAlayamAM zrI ajitanAtha svAmIne mUlanAyaka tarIke sthApana karyA. A rIte bhagIratha tyAM anekavAra yAtrA karavA Avato. pharI eka vakhata yAtrA karI tyAre zrI RSabhadevasvAmIno ratnamayabiMbayukta suMdara prAsAda banAvyo ane tene bhagIratha" nAma ApyuM. eTale tyArathI zatruMjayanuM "bhagIratha" nAma prasiddha thayuM. // iti bhagIrathaH nAmni bhagIrathakathA // zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 360
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) sahastrapatra nAmanuM AlaMbana sahastrapatrakumAra svAmI ! vIrapurIno dUta AvIne rAjadvAre ubho che." pratihArIe A pramANe samAcAra ApatAM... ramApurInA rAjA mahAjiSNue tene aMdara mokalavAnI saMmati ApI. te dUte AvIne rAjAnA hAthamAM eka lekha mUkyo. rAjA ane maMtrIe lekha ughADIne vAMcyo. temAM jaNAvyuM hatuM ke - vIrapurIthI rodhanI nAmano rAjA, huM mArI kamalazrI nAmanI kanyAno svayaMvara racuM chuM. to mahA suda pAMcamanA te svayaMvaramAM kumAra sahita Ape avazya padhAravuM." lekha vAMcIne rAjA khuza thayo. kAraNa ke paTTarANI zrImatIno putra sahastrapatra badhI kaLAomAM kuzaLa hato. te yauvanavaya pAmyo hato. tethI tene anurUpa kanyA mATe rAjA vicAratA hatA. temAM sAmethI AvuM AmaMtraNa AvyuM. rAjAe saghaLI taiyArIo karavA mAMDI. zubha divase vIrapurI tarapha kumArane sainya sahita prayANa karAvyuM. kumAra paNa samayasara tyAM pahoMcyo. rodhanI rAjAe eno Adara-satkAra karI khUba mAna ApyuM. svayaMvaranA divase sAkSAt rUpalakSmI jevI kanyA maMDapamAM AvI. eka pachI eka rAjAo - rAjakumAronI pAsethI pasAra thatI sahastrapatrakumAra pAse AvI ane varamALA paherAvI. te ja vakhate tenA punyathI AkarSAyelA bIjA ghaNA rAjAoe paNa potAnI putrIo sahastrapatrane ApI. aDhaLaka Rddhi ane navapariNItA vadhuo sAthe potAnA nagara tarapha te cAlyo. nagaranI najIka AvatAM bahAra udyAnamAM teNe eka kevalI bhagavaMtane dezanA ApatA joyA. saMsAranuM svarUpa jaNAvatI, mohAMdhakArane dUra karatI dezanA sAMbhaLIne rAjakumAra tyAre ja vairAgyavAsita banI gayo. vinayasahita mAtA-pitAne samajAvIne sahastrapatrakumAre sarva patnIo sahita dIkSA lIdhI. anukrame agyAra aMga bhaNyA. AcArya banyA. vicaratA vicaratA eka divasa zatruMjayagirie padhAryA. tyAM girirAjanI mahattAthI zubhadhyAnanI vRddhi thatAM nirmaLa kevaLajJAna pAmyA. temanI sAthe bIjA paNa karoDa munio kevaLajJAna pAmyA. indramahArAjAe temanA nAma anusAra hajAra pAMkhaDIvALuM suvarNakamala racyuM. tenI upara kevalI bhagavaMta birAjayA. dezanA ApI. tyArabAda sakala karmakSayathI te giri upara ja mukti pAmyA. A joi indra "sahamrapatra' evuM nAma prasiddha karyuM. // iti sahastrapatraH nAmni sahastrapatrakathA // zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 36 1
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) zatAvarta nAmanuM AlaMbana somadevanRpa, "he rAjan ! tuM zatruMjaya tIrthe jA. tyAM chaatapa sahita zrI zAMtinAtha bhagavAnanI puSpo vaDe haMmezA pUjA karavAthI tAruM iSTa siddha thaze." caMdrapurInA udyAnamAM padhArelA zrI caMdrasUrIzvarajI mahArAjA kuMDakelinagaranA rAjA somadevane uparyukta vacana kahI rahyA che. kAraNa ke rAjA atyAre vipattimAM phasAyo che. rAjapATa choDIne rAMkanI jema rajhaLapATa karI rahyo che. banyuM che evuM ke... dakSiNa kinArAnA rAjA arimardana pAse somadevarAjAe baLajabarIthI potAnI AjJA zirodhArya karAvI. somadeva rAjA pAse bAhubaLa kAma na lAgatAM arimardana rAjAe kaLathI kAma lIdhuM ane somarAjAnA badhA mANasone lAMca-rUzvata ApI ApIne phoDI nAMkhyA. A rIte pUrvabhUmikA taiyAra karIne pachI teNe kuMDakelinagara upara caDAI karI. soma rAjA yuddha karavA sanmukha AvyA. yuddha karatAM potAnuM sainya bhedAyeluM jANyuM. tethI jIva bacAvavA rAtrinA samaye patnIne laine gupta rIte nIkaLI gayA. jaMgalomAM athaDAtA... mArgamAM AgaLa vadhatAM... caMdrapurInA udyAnamAM temane jJAnI gurubhagavaMtano yoga thayo. tethI gurubhagavaMtane potAnI Apatti dUra karavAno mArga pUNyo. gurue batAvela mArga haiyAmAM rUci gayo ane patnI sAthe rAjA zatruMjayatIrthe Avyo. tyAM gurue kahyA pramANe chaThThano tapa karI, prabhune pUjI girirAjanA dhyAnamAM lIna rahe che. A rIte thoDo samaya pasAra thatAM... zrI zAMtinAtha bhagavAnanI sevA karanAro garUDayakSa tuSTa thayo. teNe zatAvarta nAmanuM mahAcakra ApIne kahyuM ke, "hAthamAM A zatAvartacakra laine tuM tArA nagaramAM jA. je tArI AjJA nahi mAne tenuM mastaka A cakra vaDe chedAI jaze.' somarAjA khuza thayo ane potAnA nagara tarapha cAlyo. arimardanarAjAe tene zatAvartacakra laIne Avato sAMbhaLyo. tethI bhaya vaDe sanmukha AvIne namyo. somadevarAjAe potAnuM rAjya saMbhALyuM. dharmathI siddhi maLI hovAthI 500 suvarNanA jinAlayo ane 1700 zreSTha lAkaDAnA jinAlayo baMdhAvyA. je tIrthanA prabhAve potAne rAjayano lAbha thayo, tenI bhAvapUrvaka yAtrA karavAnA uddezathI sAta karoDa manuSyonA saMgha sAthe utsava karato zatruMjaya tIrthe Avyo. tyAM snAtrapUjA, dhvajAropaNa Adi apUrva bhakti karI potAne zatAvarta nAmanuM Ayudha ahIMthI prApta thayuM hovAthI A girirAjanuM "zatAvarta' nAma prasiddha karyuM. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 362
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrame ghaNA tIthanI yAtrA tathA bhakti karI, potAnA nagaramAM pAchA AvI, putrane rAjayabhAra soMpI, ATha hajAra sevako ane pacAza rAjAonI sAthe zrI caMdrasUrIzvarajI pAse dIkSA lIdhI. agyAra aMgano abhyAsa karyo. gurue yogya jANI potAnA pade sthApana karyA. ghaNA mumukSuone pratibodha karI somAcArya parivAra sahita pRthvI para vicaratA... zrI zatruMjayagirie AvyA. tyAM girirAjanuM dhyAna karatAM somadevasUrijI kevaLajJAna pAmI, eka lAkha sAdhuonI sAthe mokSe gayA. | | ti zatAvartaH zAni somavanRpathI che I(14) "aSTottarazatakUTa' nAmanuM AlaMbana vIrarAjA dharmAdadhigataizvaryo dharmameva nihanti yaH / kathaM zubhAyatiH svAmi-drohakasyeha tasya tu // artha : dharmathI aizvarya meLavanAro je vyakti, dharmane ja haNe che. arthAt bhUlI jAya che. svAmIdrohanuM pApa karanAra che. tenuM bhaviSya sAruM kyAMthI thAya ? vIra nagarIno virarAjA rAtrinA samaye mArgamAM cAlyo jato hato tyAre A zloka sAMbhaLe che. paNa.. rAjAne zloka sAMbhaLavA chatAM koI asara na thaI. kAraNa ke rAjA parastrIgamana, corI, zikAra Adi moTA moTA pApomAM rakta hato. rAjAe nahi gaNakAravA chatAM zlokano dhvani vAraMvAra tenA kAne athaDAvA lAgyo. tethI rAjAnuM mana kaMika vicAre caDyuM. teNe zlokano bhAvArtha jANyo ane pote karelA pApothI bhaya pAmyo. pApanuM phaLa jANyA pachI pApono tyAga karavAne badale duHkhothI dUra bhAgavuM e prANImAtrano svabhAva banI gayo che. rAjA paNa AvI hinavRttithI prerAyelo agnimAM baLI marIne ke pANImAM pravezIne AtmahatyA karavA nagaramAMthI bahAra nIkaLyo. te vakhate akasmAta tenI sanmukha eka bhayaMkara ziMgaDAvALI gAya dhasI AvI. maravAnI icchA hovA chatAM gAyathI potAnA parAbhavane nahi sahana karatA rAjAe gAya upara jorathI khaDagU prahAra karyo. tethI gAyanuM peTa phATI gayuM ne temAMthI eka strI nIkaLI. te strInA hAthamAM dhAradAra charI hatI. teNe rAjAne yuddha mATe paDakAryo. rAjA paNa strInI sAme thayo, paNa tenuM kazuM cAlyuM nahi. strIe tene lohIluhANa karI mUkyo. eka strIthI potAno parAbhava joI rAjA khUba duHkhI thayo. tyAre te strIe devInuM rUpa karyuM ane rAjAne kahyuM, 'tuM maravAnI icchAvALo hovA chatAM hajI jIvahiMsAthI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 363
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ aTakato nathI. to tArA pApanuM phaLa jo.' ema kahI eka nirjaLa jaMgalamAM rAjAne mUkI dIdho. tyAM rAjAe pazcAttApa - bhUkha - tarasathI pIDAtA ghaNAM karmo khapAvyA. tethI devI pharIthI AvI ane tene saMpUrNa pApamukta karavA zatruMjayatIrthe mUkyo. zatruMjayagiri upara koika mahAtmAne teNe girirAjanuM mAhAtmya kahetA sAMbhalyA. tethI namra thai temanI AgaLa beTho. mahAtmAnI vAta sAMbhaLI teNe nakkI karyuM ke, 'AjathI mAre koi jIvane haNavo nahi ane haMmezA chaTThano tapa karavo.' A saMkalpathI devI pharI pratyakSa thai. teNe kahyuM ke, 'huM tamArI pUrvabhavanI bahena devI thai chuM. tamane durgatimAM jatA aTakAvavA meM ahIM lAvyA che. have dharma vaDe tamAro saMkalpa siddha karI... AtmakalyANa sAdho.' rAjAe zatruMjayagirinI khUba bhakti karI. tyAM tenA 108 zikharo upara ghaNA AtmAonI mukti joi rAjAe dareka zikhara upara eka eka jinamaMdira baMdhAvyuM. temAM seMkaDo prabhupratimAnI sthApanA karI. te vakhate rAjAe girirAjanuM 'aSTottarazatakUTa' nAma prasiddha karyuM. tyAMthI potAnA nagaramAM AvI, potAnA putrane rAjya para sthApana karI vIrarAjAe dIkSA lIdhI. anukrame AcArya thai, zatruMjayagiri upara kevaLajJAna pAmI traNa lAkha sAdhuonI sAthe mokSe gayA. // iti aSTottarazatakUTaH nAmni vIrarAjakathA // (15) zrI nagAdhirAja nAmanuM AlaMbana svayaMprabhadeva 'zrI zatruMjaya samAna tIrtha koi ThekANe nathI.' A rIte saudharma indra tIrthanI prazaMsA karI rahyA hatA, te nahiM mAnatA svayaMprabhadeve kahyuM, 'Apa svAmI cho, tethI ApanuM vacana mAnya karavuM paDe.' indre kahyuM, 'tame svayaM anubhava karIne mAnajo.' AthI svayaMprabhadeva bIjA zAzvata-azAzvata tIrthomAM tapAsa karavA gayo. tyAM teNe kavacit alpajIvone mokSe jatA joyA. tyArapachI te deva zatruMjaya tIrthe Avyo. tyAM te ja divase lAkha jIvo mokSe gayA. bIje divase karoDa, trIje divase pAMca hajAra, cothA divase 105, pAMcamA divase 700, chaThThA divase 10, sAtamA divase 800, AThamA divase 628. Ama roje roja ghaNA badhA AtmAone mokSe jatA joi teNe pavitra evA girirAjane 'nagAdhirAja' nAma ApyuM. // iti nagAdhirAjaH nAmni svayaMprabhadevakathA // zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 364
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ | (16) sahastrakamala nAmanuM AlaMbana raNavIrarAjA A baMne sAMDha ghaNA hRSTapuSTa che, tethI temane mArI kriIDA mATe krIDAgharamAM rAkhIza." A pramANe vicArato kalyANakoTI nagarano kalyANarAjA udyAnamAM gayo. udyAnamAMthI pAchA pharatA mArgamAM teNe baMne sAMDhane paraspara yuddha karatAM mRtyu pAmelAM joyA. AthI, anityabhAvanA bhAvatAM rAjAne vairAgya thayo ane teNe potAnA raNavIra nAmanA kumArane rAjaya soMpI dIkSA lIdhI. niraticAra saMyama pALIne kalyANarAjAe AtmakalyANa sAdhyuM. A bAju, raNavIra rAjA nyAya-nItipUrvaka rAjaya karato hato. tene eka divasa samAcAra maLyA ke AcArya dharmasUrijI padhAryA che. rAjA temane vaMdana karavA gayo tathA dezanA sAMbhaLI. dezanAmAM zatruMjayagirino mahimA sAMbhalI raNavIrarAjAne yAtrA karavAnA manoratha thayA. tethI parivArasahita tyAM gayo. tyAM teNe eka hajAra thAMbhalAvALuM vizALa jinAlaya baMdhAvyuM ane AdinAtha bhagavAnanI pratiSThA karAvI. te samaye tyAM hajAra sAdhuone kevaLajJAna utpanna thayuM. Indra mahArAjAe te sarvane besavA mATe suvarNanA sahastrakamala vikavya. AthI harSita thaI rAjAe girirAjane sahastrakamala" nAma ApyuM. tyAMthI nagaramAM pAchA AvI potAnA putrane rAjaya upara besADI raNavIrarAjAe saMyama lIdhu. anukrame AcArya banyA. vicaratA vicaratA ghaNAne pratibodha pamADI zatruMjaya upara AvyA. tyAM kevaLajJAna pAmI, traNa lAkha sAdhuonI sAthe mokSe gayA. | | kRti sahastravimaH rAtri vIra nAthA | (10) TaMka nAmanuM AlaMbana hararAjA AjathI mAre dararoja traNaso navakAra gaNavA ane prabhunuM darzana avazya karavuM." hira nagaranA DhaMkarAjA ane DhaMkadevI rANInA putra harakumAre AnaMda ane sUrI nAmanA sAdhuyugalanI sanmukha A pramANe abhigraha karyo. tethI mAtA-pitA khuza thayAM. kAraNa ke rAjA-rANI dharmiSTha hatA. anukrame rAjakumArane sarva rIte yogya jANI DhaMkarAjAe rAjayanI dhurA tene saMbhALavA ApI pote saMyama lIdhuM. guru pAse aneka zAstro bhaNIne bRhaspati sarakhA thayA. gurue potAnA pade sthApyA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 365
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya DhaMkasUrijI pRthvItala para aneka jIvone pratibodha karatA eka vakhata zatruMjayagirie padhAryA. tyAM giridhyAnathI kevaLajJAna pAmyA ane AyuSyano kSaya thatAM aneka sAdhuonI sAthe nirvANa pAmyA. devoe temano mahotsava karyo. A samAcAra hararAjAne maLatAM te parivArasahita tyAM AvyA. pitAmuninA nirvANa sthAne eka uttama jinAlaya baMdhAvyuM ane AdinAtha prabhunuM ratnamaya biMba sthApana karAvyuM tathA ATha karoDa sonaiyA vaDe AkhA tIrthanI puSpothI pUjA karI. pitAmuninI smRtimAM te vakhate rAjAe DhaMkagiri e pramANe nAma ApyuM. devo ane manuSyoe A nAma prasiddha karyuM. rAjA potAnA nagaramAM pAcho pharyo. tyAM paNa DhaMkagirinA smaraNa ane dhyAnamAM ekAgramanavALA rAjAne gRhasthajIvanamAM ja bhAvavRddhi thatAM kevaLajJAna thayuM ane anukrame be karoDa sAdhuonI sAthe teo muktimAM gayA. rUtti DhaM: nAga dAnathI (18) koTinivAsa nAmanuM AlaMbana dharmanaMdana rAjA, he rAjan ! tArI tIrthabhaktithI ane prabhubhaktithI huM tuSTa thayo chuM. ahIM rasakUpikA che. AvatI kAle prabhAte huM te tArA mATe khullI karIza. tuM temAMthI icchA pramANe rasa grahaNa karaje. te rasathI zreSTha suvarNa banaze.' mahAnaMdasUrijI mahArAja pAse dharmadezanA sAMbhaLavA AvelA dharmanaMdanarAjAe zatruMjayagirino mahimA sAMbhaLyo. tethI ullasita thayelA rAjA saMgha sahita tyAM yAtrA karavA AvyA. AdinAtha prabhunI apUrva bhakti karI. madhyarAtrie dhyAnamAM beThA che tyAre adhiSThAyaka deva pratyakSa thaIne tene A rIte kahI rahyA che. dharaNIbhUSaNa nagaranA caMdrarAjAnI premavatI rANInA dharmanaMdana ane dAmodara nAme be putro che. baMne vinIta ane dhArmika vRttivALA che. rAjAe moTA putrane rAjA banAvyo, nAnAne yuvarAjapada ApyuM ane pote saMyama svIkArI AtmakalyANa sAdhyuM. yakSanI kRpAthI zatruMjayagirimAM rasakUpikA joi dharmarAjAe temAMthI rasa grahaNa karIne koTibhAra pramANa sonuM banAvyuM. temAMthI dazabhAra sonAmAMthI 100 suvarNanA jinabiMba, 1 lAkha rUpAnA biMba, 9 lAkha paMcadhAtunA biMba ane 90 lAkha ArasanA biMba bharAvyA. A pramANe 1 karoDa biMbonI sthApanA zrI siddhagiri upara karAvI. AthI tyAM birAjamAna zrIdharmadhana nAmanA AcArya mahArAje kahyuM, 'rAjan ! A giri loko vaDe "koTinivAsa' nAme kahevAo.' zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 366
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanaMdanarAjAe potAnA putra gajane rAjya para sthApana karI, dIkSA laI zrI zatruMjayagiri para tapa karyuM. anukrame dharmarAjarSi saMpUrNakarmano kSaya karI, kevaLajJAna pAmI ghaNA sAdhuonI sAthe zrI zatruMjayagiri upara mokSa pAmyA. // iti koTinivAsaH nAmni dharmanaMdananRpakathA // I(19) lauhitya nAmanuM AlaMbana lauhityaraSi "aho...! bharatakSetramAM padmapuranagaramAM dhana nAmanA zeTha koie nahIM ApeluM dhana letA nathI. anujJA nahi apAyelI jagyAno paNa upayoga karatA nathI.' saudharmendra A pramANe potAnI sabhAmAM prazaMsA karI rahyA hatA. tyAre eka deva zraddhA nahi karato dhana zeThanI parIkSA karavA Avyo. deve cAre bAju mArgamAM ghaNuM dhana vereluM batAvyuM, paNa dhanazeTha jarApaNa najara sarakhI karatA nathI. tethI khuza thayelo deva be ratno ApI devalokamAM gayo. eka vakhata zeTha dehanI ciMtA mATe bahAranI bhUmimAM gayo. jayAM jyAM sthAnanA adhiSThAyaka pAse rajA mAMge che, tyAM tyAM sthAnano adhiSThAyaka deva pragaTapaNe kaheto hato, "he zeTha ! tuM ahIM na besa. bIje ThekANe jA." A pramANe saMdhyAsamaya sudhI vananI aMdara bhaTakatA zeThe te yakSane ThagIne jaldI kAyaciMtA TALI. tenA sattvathI prasanna thayelA yakSe kahyuM, "huM tamArI upara tuSTa thayo chuM. icchA pramANe mAMgo.' zeThe kahyuM : "dharmanA prabhAve mArI pAse badhuM ja che.' A sAMbhaLI vadhu khuza thayelA yakSe daza karoDanA daza maNi zeThane ApyA ane jarUra paDe smaraNa karavAnuM kahI aMtadhyana thayo. zeThe pAMca maNi vecIne saMghasahita zatruMjayanI yAtrA karI. tyAM tenI prabhubhaktithI prasanna thayelo yakSa pharI pragaTa thayo. teNe pharI bIjA vIza karoDanA mUlyavALA pAMca maNi ApyA. tenA dvArA zeThe tyAM jinAlaya baMdhAvyuM. tyAM dhyAna dharatA zeTha kevaLajJAna pAmI, mokSamAM gayA. A bAju punyapura nagaranA adhipati lauhityarAjAe 1 karoDa mANaso sAthe dIkSA lIdhI hatI. bAra aMga bhaNI anukrame AcAryapada pAmI karoDa sAdhuo sAthe zrI zatruMjayatIrtha upara AvyA. dareka jinamaMdiramAM tIrthakara bhagavaMtone namaskAra karatA anukrame dhana zeThe karAvelA zrI RSabhadevanA maMdiramAM lauhityamuni ghaNA sAdhuo zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 367
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahita darzana karatAM dhyAna nimagna banyA ane ghAtakarma khapAvI te sarvane kevaLajJAna prApta thayuM tathA tyAM ja AyuSya kSaya thatAM nirvANa pAmyA. indra mahArAjAe AvIne lahiyAcArya Adino nirvANa mahotsava karyo ane tIrthane "lauhitya' nAmathI prasiddha karyuM. | | kRti tauhitya: rAga nahitya: kathA | I(20) tAladhvaja nAmanuM AlaMbana dharApAlarAjA rAjan ! saMdhyA samaya thavA Avyo. Ape savArathI kAMI ja AhAra lIdho nathI mATe kRpA karo. bhojanakhaMDamAM padhAro." kuMbhapurInA dharApAlarAjAne tenA maMtrI Adi sevako vinaMtI karI rahyA che. tyAre rAjA kahe che : "maMtrIzvara ! tame jANo cho ke mAre jinapUjAno niyama che. Aje mArA koika azubha karmanA udayathI huM jayAre jyAre puSpapUjA karavA puSpo hAthamAM lauM chuM tyAre puSpo mArA hAthamAMthI kyAMya jatA rahe che. eTale mArI jinapUjA adhUrI rahI che. tethI AhAra grahaNa karI zakAya ema nathI.' A rIte jinapUjA vinA rAjAne traNa divasa pasAra thayA. emAM evuM baneluM ke saudharmendra potAnI sabhAmAM prazaMsA karI ke... "kuMbhapurIno dharApAlarAjA puSpa, vINA, nRtyAdi vaDe evI suMdara jinapUjA kare che ke ene jinapUjAmAMthI calAyamAna karavAnI koInI tAkAta nathI." A prazaMsA nahi sahana karavAthI mukunda nAmanA deve rAjAnI parIkSA karI. te adRzya rIte rAjAnA hAthamAMthI phUlo lai leto hato. AthI jinapUjA adhurI rahI. AvuM saLaMga traNa divasa banyuM, tethI rAjAne aThThama tapa thayo. paNa... rAjA potAnA bhAvathI calita na thayo. A joi, khuza thayelA deve ciMtAmaNiratna ApyuM. tenA prabhAvathI rAjA sAte kSetromAM khUba lAbha levA lAgyo tathA potAnA mahelanA AMgaNAmAM 108 maMDapavALuM jinAla baMdhAvyuM. temAM zrI aranAtha bhagavAnanI mUrti pratiSThita karI rAjA dararoja maNimaya AbhUSaNo ane navA navA gIta-nRtyo vaDe khUba bhAvapUrvaka bhakti kare che. eka vakhata zatruMjayagirinuM mAhAsya jANI cAra karoDa manuSya sahita saMgha laIne rAjA girirAjanI yAtrAe gayo. tyAM paNa A rIte viziSTa prabhubhakti karI paramAtmAnA dhyAnamAM layalIna thayo. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 368
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAM te vakhate saMghamAM padhArelA tAladhvaja sUribhagavaMta paNa dhyAnArUDha thayA ane ghAtakarma khapAvI eka lAkha sAdhu sahita mokSe gayA. temanI sAthe saMghanA 1 lAkha loko paNa mokSe gayA. A joi bhAvita thayelA rAjAe e zikhara upara moTuM jinAlaya baMdhAvyuM ane sarvasaMghanI sAkSIe 'tAladhvaja' e pramANe girirAjane nAma ApyuM. tyArabAda potAnA nagaramAM AvI puraMdara nAmanA putrane rAjyabhAra soMpI padmAcAryanI pAse saMyama lIdhuM. aneka zAstro bhaNI vihAra karatAM zatruMjayagirie padhAryA. tyAM kevaLajJAna pAmI mokSamAM gayA. I ti tAtkRdhvagaH rAtri ghara pAtrasRpathI . (21) kadaMbagiri nAmanuM AlaMbana indra(bhIma) zreSThi, lakSmIpura nagaramAM bhIma nAmanA dhanavAna tathA rUpavAna zeTha hatA. temane rati ane prIti nAmanI be strIo hatI. te uparAMta koika prasaMge zeTha surasuMdarI nAmanI trIjI zreSThikanyA paNa paraNyA. paraMtu te traNe strIo kArmaNAdi kapaTakaLAmAM kuzaLa ane eka-bIjAthI caDiyAtI hatI. tenI jANa thatAM zeTha temane traNene choDIne gurubhagavaMtanA zaraNe gayA. temanI pAsethI dayAmaya dharma sAMbhaLI zeThe saMyama aMgIkAra karyuM. niraticAra cAritranuM pAlana karI AyuSya pUrNa karI, bhImamuni pahelA devalokamAM indra thayA. A indra eka vakhata zatruMjayagirinI yAtrAe AvyA te vakhate kadaMba nAmanA gaNadhara eka lAkha munionI sAthe tyAM mukti pAmyA. te joI harSita thayelA indra siddhagirinuM "kadaMbagiri' nAme prasiddha karyuM. zreSThino jIva Indra banelo tethI IndrazreSThi e pramANe kahyuM. | | kRti svara: nAkhi rUchiLathI .. (noMdha : zrI zatruMjayanA 21 nAmo 108 nAmo ghaNI judI judI rIte maLe che. khamAsamaNAnA duhAmAM je 21 nAma Ave che te AnAthI judA che. ahIM je nAmo batAvyA che te zatrujaya kalpavRttinA AdhAre jaNAvyA che.) zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 369
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ I'sarva upadrava haranAra : zatruMjaya | zatruMjayanA smaraNathI pANIno upasarga, agnino upadrava, hAthIno upadrava dUra thAya che. samudrathI pAra pamAya che. jaMgalamAMthI pAra utarAya che. te dareka vize pU. mahodayasAgarajI ma. saMkalita zatrujaya kalpavRtti bhASAMtara bhAga-2nA AdhAre lIdhela kathA saMkSepamAM jaNAvAya che - * pANIno upasarga : kAMtinagarImAM dhanarAjA hato. tene mInadhvaja nAme kumAra hato. te zatruMjaya pratye khUba bhaktivALo hato. dhanarAjAe mInadhvajane rAjaya soMpI saMyama lIdhuM. niraticAra pALIne cothA devalokamAM gayo. tenA nagaramAM eka vakhata nadInuM bhayaMkara pUra AvyuM. AkhI nagarImAM pANI pharI vaLyuM. lokonuM jIvana saMdehamAM paDyuM. AvA samaye mInadhvaja rAjA ane nagaraloko zatruMjayanA dhyAnamAM ekAgracittavALA thayA. tenA prabhAvathI nadInuM pUra osarI gayuM. nagaramAM cAre tarapha zatruMjayano jayajayakAra thayo. - tyAra pachI mInadhvaja rAjAe saMghasahita zatruMjayanI yAtrA karI. anukrame zrI zatruMjayanA dhyAnathI karmono kSaya karI rAjA te ja bhavamAM mukti pAmyA. * agnino upadrava : vaitADhaya parvata upara vyomavallabha nagaramAM zrIprabha nAme vidyAdhara rAjA hato. tene zatruMjaya pratye atyaMta bhakti hatI. eka vakhata tenA nagaramAM agni utpanna thayo. upAyo karavA chatAM te agni bujhAto nathI. tyAre zrIprabha vidyAdhare prajA sahita zrI zatruMjayanuM dhyAna karyuM. tIrthanuM smaraNa karavAthI agni bUjhAi gayo. nagarImAM sarvatra zAMti-AnaMda phelAyA. tarata ja zrIprabhe vimAnamAM besI, zatruMjaye jaine zrI yugAdIzaprabhunI pUjA-bhakti karI. anukrame AdarapUrvaka saMyama svIkArI, tapa karIne karyo khapAvI muktipurImAM gayo. * hAthIno upadrava : bhUmaMDana nagaramAM caMdra, vIra, sUra ane amara nAmanA cAra mitro rahetA hatA. teo cAree sAthe vidyAbhyAsa karyo. tyArabAda teo cAre dhana meLavavA mATe paradeza cAlyA. ghaNe dUra cAlyA pachI eka jaMgala AvyuM. nirbhayapaNe te jaMgalamAMthI pasAra thatA hatA tyAre eka madonmatta hAthI dUrathI temanI sAme Avyo. "hAthI nice ApaNane haNI nAMkhaze." A pramANe vicAratA te cAre mitroe zrI zatruMjaya pratyenI zraddhAthI tenuM smaraNa karyuM. zatruMjyanA dhyAnamAM daDhapaNe ubhelA teone hAthI kAMipaNa zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 370
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI zakyo nahi ane chevaTe namra banIne vAraMvAra namavA lAgyo tathA zAMta thaine sanmukha ubho rahyo. kyAMya jato paNa nathI. te joi cAre mitro Azcaryacakita thayA. A avasare tyAM akasmAtu koI jJAnI muni padhAryA. te cAre mitroe temane vaMdana karyuM. tyArabAda potAnA haiyAno saMzaya pUchyo ke, "A hAthI kema ATalo sneha batAve che ?' gurubhagavaMte kahyuM, "bhUmaMDana nAmanA nagaramAM tame pAMca mitro hatA. temAM cAra jainadharma pratyenI rUcivALA hatA. tamAro pAMcamo mitra dharaNa dharmanI arucivALo hato. tene tame ghaNuM samajAvatA ke dharma karavA jevo che, paNa te pramAdI mitra sAMbhaLato nahi. nAnI uMmaramAM ja akasmAta mRtyu pAmIne te A hAthI banyo che. bhAgyayoge tame cAre ahIM AvyA. tamane joine tene jAtismaraNa dvArA pUrvabhavanuM smaraNa thayuM che. have, A hAthI anazana karIne sadgati pAmavAnI bhAvanAvALo che. hAthI paNa siddhagirinA dhyAnamAM rahI, jIvanaparyata anazana karI, marIne pahelA devalokamAM deva thayo. A bAju A cAre mitro kadalIpuramAM AvyA. tyAM ghaNuM dhana kamAyA. temAMthI zrI zatruMjaya upara ghaNuM dhana vAparI, sAta chaThTha, eka aTTama karIne ghaNA karmo khapAvyA. prAMte mRtyu pAmI cAreya mitro pahelA devalokamAM mitradevanI pAse utpanna thayA. tyAMthI cyavIne pAMce mitro bhogapuramAM jinadatta zeThanA vinayathI yukta pAMca putro thayA. anukrame vrata svIkArI, zrI zatruMjaya tIrthamAM jaIne tapa karI, sarva karmano kSaya karIne mokSamAM gayA. * samudrapAra : tAmraliptI nagarImAM soma nAme zeTha hatA. eka vakhata teo mitra sahita dhana kamAvavA samudra mArge cAlyA. anukrame teo manoharadvIpamAM gayA. tyAM sATha lAkha pramANa suvarNa upArjana karI pAchA vaLatA hatA. tyAre samudramAM acAnaka tophAna jevuM vAtAvaraNa thayuM. te joi somazeThe badhAne zrI zatruMjayanuM ekAgracitte smaraNa karavA kahyuM. somazeTha paNa temAM nizcala manavALA thayA. zatruMjayanA dhyAnanA prabhAve samudramAM tophAnI pavana zAMta thaI gayo. anukULa pavana vA vA lAgyo ane saraLa mArge vahetuM vahANa kinAre AvyuM. zrI zatruMjayanA dhyAnapUrvaka somazeTha bAra varSa samudramAM jaine ghaNuM dhana upArjana karI nagaramAM hemakhema pAchA AvyA. sAte kSetromAM tathA zrI zatruMjaya tIrthe ghaNuM dhana vAparI, sarva karma khapAvIne mokSamAM gayA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 371
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jaMgalapAra : surapuramAM hararAjA rAjaya karato hato. eka vakhata tyAM zatrurAjA caDI Avyo. taiyArI nahi hovAthI rAjA hArI gayo. tethI zatru rAjAnuM sainya nagaramAM lUMTaphATa karavA lAgyuM. te nagaramAM dhana nAme eka dhArmika zeTha rahetA hatA. teo paNa zatrunA hAthamAM jhaDapAI gayA. zatrue temanI pAse ghaNA dhananI yAcanA karI. zeThe kahyuM : "bIjA badhA lokone choDI do to huM tamane icchA pramANe dhana ApIza. paraMtu zatruo mAnyA nahi ane zeThane mAravA lAgyA. dhana zeThe samatApUrvaka sahana karatAM sAta divasa pasAra karyA tathA zrI zatruMjayanuM ekAgratApUrvaka dhyAna karyuM. te dhyAnanA prabhAve eka vakhata badhA dvAro potAnI meLe ughaDI gayA ane aneka subhaTovALA paNa te pradezamAMthI dhanazeTha hemakhema dUra nIkaLI gayA. tyAMthI AgaLa cAlatAM dhanazeTha eka mahAaTaDImAM AvyA. jaMgalamAM ghaNA jaMgalI pazu vagere bhayasthAno hovA chatAM zeTha zrI zatruMjayanA dhyAnathI AgaLa vadhatA hatA. temAM... temane atyaMta tarasa lAgI. AjubAja kyAMya pANI nahi jovA chatAM zeTha jarApaNa vyAkuLa na thayA. zrI zatruMjayanA dhyAnamAM sthira rahyA. AthI tuSTa thayelI vanadevIe pragaTa thaIne kahyuM, "zeTha ! varadAna mAMgo.' zeThe kahyuM : "mane jaMgalathI pAra pamADo ane sarovara batAvo.' vanadevI zeThane tatkALa nagaramAM lAvI, tyAM pANI pIne zeTha svastha thayA. tyArapachI zatruMjaya tIrthe jaI ullAsathI prabhubhakti karI AtmakalyANa sAdhyuM. A pramANe zatruMjayanA smaraNathI, dhyAnathI vividha upadravo paNa dUra thAya che. zatruMjaya upara rasakUpikA kuMtala nAmanA nagaramAM dhanada ane dhanavatI nAmanA zeTha-zeThANI rahetA hatA. temane soma, amara, zrIda ane suMdara nAme cAra putro hatA. te cArene zeThe sArA bhaNAvyA. yauvanavayamAM AvatAM paraNAvyA. bhAgyayoge badhA ja putro putravadhuone AdhIna thayA. zeTha-zeThANInI darakAra koI nathI karatuM. tethI AjIvikA mATe paNa zeThe pote ja mahenata karavI paDe che. eka divasa zeThane bAlapaNAno mitra maLI gayo. teNe zeThanI AvI hAlata joI kAraNa pUchyuM. zeThe ApavItI kahI. mitre AzvAsana ApIne kahyuM, "tamArA badhA putrone huM buddhithI pAchA vALIza." zeTha paNa saMtoSa pAmyA. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra - 372
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitre samajAvIne tathA kaLathI chokarAone mAtR-pitRbhakta banAvyA. tethI traNa chokarAo zeTha pAse AvyA ane mAtA-pitA baMnene premathI sAcave che. nAno putra suMdara kamanasIbe sAva nidhana thaI gayelo. tethI lajjAthI te pitA pAse na AvatAM paradeza gayo. cAlatAM cAlatAM te zatruMjayanI najIka Avyo. tyAM parvatonI hAramALA vacce eka guphA joI tyAM pahoMcyo. te guphAnI aMdara sAdhumahAtmAone svAdhyAya karatAM joyA. temAM mukhya sAdhubhagavaMta zrI zatruMjayanuM mAhAbhya kahI rahyA hatA. suMdare te vakhate A pramANe sAMbhaLyuM ke, "zrI zAMtinAtha bhagavAnanI AgaLa chaThThano tapa karI, pAraNAmAM phakta 20 aDada je khAya ane zrI zAMtinAtha bhagavAnanA dhyAnamAM rahe tene rasakUpikAno adhiSThAyaka deva darzana Ape. tyArapachI te zrI zAMtinAtha bhagavAnanA caityanI AgaLa trIsa hAtha jeTalI bhUmi gayA pachI, sAta hAtha pramANa uDI sonA-rUpAnI e khANo che. tyAMthI so hAtha dUra pUrva bAjue ATha hAtha uMDI siddharasa bharelI kUpikA batAve che. te uparAMta... zrI RSabhadevaprabhunA bibathI pUrvadizAmAM nIce RSabhakUTa che. tyAMthI trIza dhanuSa jeTaluM cAlyA pachI traNa upavAsa karavA tathA balividhAna karavuM to "vairoTyA devI' pratyakSa thAya. tyArapachI tenI AjJA vaDe tyAM zilA upADIne 1 upavAsa karavo. tenAthI sarvasiddhio thAya tathA tyAM guphAmAM rahelI zrI AdinAtha bhagavAnanI pratimAnA je darzana kare te ekAvatArI thAya. tyAMthI 500 dhanuSa AgaLa jatAM sAta pattharanI kuMDIo che. tyAM sAta pagalA jaIne balino vidhi karavo. tyAra pachI be upavAsa karavAthI rasakUpikAno adhiSThAyaka yakSa pratyakSa thAya.' A sarva vAta suMdara zreSThIputra avadhArI lIdhI ane girirAjanA te sthAne jaI te pramANe tapa karyuM. tethI kUpikAno adhiSThAyaka deva pragaTa thayo. teNe kUpikA batAvI. temAMthI suMdare traNa bhAra rasa grahaNa karyo. tyAMthI nagaramAM AvI temAMthI aDhaLaka suvarNa banAvyuM. tyArabAda mAtA-pitAnI khUba bhakti karI. eka moTo jinaprasAda baMdhAvyo. temAM trIsabhAra pramANa sonAnI zrI zAMtinAtha prabhunI pratiSThA karAvI tathA zatruMjaya parvata upara paNa zrI zAMtinAtha prabhunI suvarNanI pratimA bharAvI. tyArabAda parivAra sahita ghaNIvAra zatruMjayanI yAtrA karI. temAM eka divasa zrI zAMtinAtha prabhunuM dhyAna dharatAM suMdarane gRhasthajIvanamAM ja kevaLajJAna utpanna thayuM. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 373
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ suMdara kevalI bhagavaMte dharmadezanA ApI. te sAMbhaLI traNa lAkha jIvo pratibodha pAmyA. te sarva siddhagiri upara mokSe gayA. A pramANe siddhigiri upara ratnanI khANo tathA adbhUta guphAo paNa che. jenA prabhAve aneka AtmAone dravya-bhAva baMne prakAranI saMpatti prApta thai che. A rIte zatruMjayano mahimA aparaMpAra che. zatruMjaya upara auSadhono bhaMDAra zatruMjaya upara ghaNA viziSTa vRkSo che. jenAM phaLo auSadha tarIkenuM kAma kare che. te auSadhanA prabhAva saMbaMdhI padmasena rAjAnI vAta Ave che ke... kSitibhUSA naga2mAM vIrarAjAne padmAvatI rANIno padmasena nAmano kumAra che. kumAra rUpa ane kaLAomAM zreSTha che. tene 500 rAjakanyAo paraNAvI che. temanI sAthe pAMce indriyanA viSayasukho bhogavato rAjakumAra dogundaka devanI jema divaso pasAra kare che. niraMtara sukhamAM atyaMta Asakta thayelA rAjakumArane acAnaka kSaya roga thayo. te rogathI te atyaMta pIDAvA lAgyo. rAjAe ghaNA vaidyo pAse upacAra karAvyA paNa rAjakumArane kAMi lAbha thayo nahi. tyArapachI rAjAe jyotiSIone bolAvIne roganI zAMtino upAya pUchyo paNa tenAthI paNa kAMi guNa thayo nahi. eka divasa rAjAne zatruMjayatIrthanI yAtrA karavAnI bhAvanA thai. tethI parivAra sahita rAjA yAtrA karavA Avyo. tyAM roganI zAMti mATe rAjakumAre sAta divasa upavAsa karyA ane gomedha yakSane vinaMtI karI, 'he yakSa ! mArA roganI zAMti mATenuM auSadha kaho.' yakSe pragaTa thaine kahyuM, 'he rAjaputra ! A pAse rahelA vRkSanuM phala tuM khA. to tAro roga tatkAla dUra thaze.' rAjaputre tema karyuM ane devakumAranI jema tarata ja nirogI thayo. rAjAe putrane nirogI thayelo joi tyAM UMcuM ane suMdara zrI zAMtinAtha bhagavAnanuM jinAlaya baMdhAvyuM. temAM suvarNanI pratimA birAjamAna karI. anukrame zatruMjayanI bhakti karatAM karatAM AtmakalyANa sAdhyuM. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 374
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zatruMjaya tIrtharAjanI bhAvayAtrA (zrI zatruMjaya tIrthAdhirAjanI yAtrAo ghaNI karI, paNa e yAtrAnA bhAvo keTalA sparzayA e prazna che. dAdAnI yAtrA sAthe jo bhAva umerAtA jAya ane e bhAvayAtrA karAya to bhavayAtrAno aMta AvI jAya. A bhAvayAtrAmAM je arthaghaTana che, te paramapUjya paMnyAsapravarazrI vajasenavijayajI gaNivaryazrIe karela che.) ekekuM DagaluM bhare, zatruMjaya samo jeha, RSabha kahe bhavakroDanA, karma khapAve teha... ahAhA...! kroDo bhavanA je DhagalAbaMdha karmo, A ApaNA AtmAe jANatAajANatA bAMdhI lIdhA che. tene toDavAno sahelAmAM sahelo upAya che, A pavitratama anaMta siddha bhagavaMtonA dhAma-tIrthadhAma girirAjanI pAvana sparzanA. juo...! sAme raLIyAmaNo DuMgara dekhAya che. tenI upara hAthInI aMbADI jevuM ane uMcA-uMcA zikharothI zobhatuM bhavya jinAlaya che. ApaNe TheTha tyAM pahoMcavAnuM che. badhA potapotAnA haiyAmAM "jaya jaya zrI AdinAtha'nA taraMgo cAlu rAkhajo . bahu utAvaLa na karajo. nIce joine cAlajo . * jaya taLeTI..! basa...! juo...! A girirAjanI taLeTI che. jyAM taLeTI pahelI Ave, girivara darzana viralA pAve, prabhunA pagalA punita ne abhirAma che. sau cAlo siddhagiri jaie... prAraMbhamAM mahApavitra ane mahAprabhAvika girirAjanI sparzana-vaMdanA karavA mATe girirAjano maryAdita bhAga nakkI karavAmAM Avyo che. zarUAtamAM e "manamohana pAga" tarIke oLakhAto. atyAre "jaya taLeTI' kahevAya che. roja ahIM abhiSeka thAya che. varakha | gulAbanA puSpathI pUjana, AMgI thAya che. TANA saMghanA sakyogathI vizALa maMDapa banAvavAmAM Avyo che. je girirAjanI yAtrA nathI karI zakatA teo taLeTInI yAtrA kare che. cha'ri pAlita saMgho, 99 yAtrA saMgho ane cAturmAsamAM roja vAjate-gAjate taLeTIe bhaktimeLo racAya che. sAMje mahAAratIno paNa prasaMga ujavAya che. taLeTInI mahApUjA paNa yojAya che. girirAjanI pUjayatAne varelI A girizilA che. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 375
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ A girirAjanI pavitra dharAmAMthI anaMtAnaMta AtmAo mukti pAmyA che. tethI A girirAjanA aNue aNu pavitra che, pUjanIya che. A zatruMjaya girirAjanI mAtra sparzanA paNa mArA bhavobhavanA karmone khatama karavA samartha che. AnI sparzanA pAmIne Aje huM kRtArtha banyo...' vagere bhAvapUrvaka girirAjanI A pavitra bhUmine mastakathI sparza karIe. anaMtAne tAryA tema ApaNane paNa tAravAnI vinaMtI karIe. zrI zatruMjaya girirAjanI vidhisahita yAtrA karavA judI-judI jagyAe maLIne kula pAMca caityavaMdana karavAnA hoya che. stuti bolIne A jayataLeTIe paheluM caityavaMdana karIe. | stuti (1) zrI siddhAcala nayaNe jotAM, haiyuM mAruM harSa dhare, e girivarano mahimA moTo, suNatAM tanaDuM nRtya kare; kAMkare-kAMkare anaMta sidhyA, pAvana e giri duHkhaDA hare, e tIrathanuM zaraNuM hojo, bhavobhava baMdhana dUra kare. (1) (2) jyAM siddhabhUmimAM anaMtA, AtmA mukti varyA, jyAM nAtha AdIzvara navvANuM, pUrva vAra samosaryA; tAryA bhavi bhavasiMdhuthI, daine anupama dezanA, darzana thakI pAvana kare te, vimalagirine vaMdanA. (2) pachI dhUpa-dIpa karI, sAthIyo karI, darzana-jJAna-cAritra rUpI traNa ratno meLavavA traNa DhagalI karI, mokSapadanI prApti mATe upara siddhizIlA karavA vaDe akSatapUjA karavI. sAthIyA upara mIThAI vagere naivedya mUkavuM tathA siddhazIlA upara uttama phaLo mUkavA. zatruMjaya girirAjanI dravyapUjA karyA pachI have caityavaMdana rUpa bhAvapUjana karIe... to badhA besI jAo. ApaNe caityavaMdana karazuM, traNa khamAsamaNA ApazuM.. ApyA pachI... zrI zatruMjaya siddhakSetra, dIThe durgati vAre; bhAva dharIne je caDhe, tene bhavapAra utAre...(1) anaMta siddhano eha ThAma, sakala tIrathano rAya; pUrva navvANuM RSabhadeva, jyAM ivIyA prabhu pAya...(2) zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 376
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUrajakuMDa sohAmaNo, kavaDajakSa abhirAma; nAbhirAyA kulamaMDaNo, jinavara karuM praNAma. (3) kharekhara..! kevo che A zatruMjaya ke najare jovA mAtrathI durgatine dUra karI de che ane bhAvapUrvaka caDanArane bhavapAra utArI de che. AvA girirAjanA caityavaMdana pachI stavana paNa ApaNe evuM ja bolavuM che ne...? Aja mArAM nayaNAM saphaLa thayA, zrI siddhAcala nirakhI; girine vadhAvo motIDe, mArA haiyAmAM harakhI. Aja..(1) dhanya dhanya soraTha dezane, jiMhA e tIratha joDI; vimalAcala giranArane, vaMdu be karajoDI... Aja..(2) sAdhu anaMtA iNagiri, sidhyA aNasaNa lei; rAma pAMDava nArada RSi, bIjA munivara kei.. Aja...(3) mAnava janma pAmI karI navi e tIratha bheTe; pApa karama je AkarA, kaho keNI pare meTe.. Aja...(4) tIrtharAja samaru sadA, sAre vAMchita kAja; duHkha dohaga dUra karI, Ape avicala rAja... Aja...(2) sukha abhilASI prANIA, vaMche avicala sukhaDAM, mANeka muni' giri dhyAnathI, bhAMge bhavobhava duHkhaDAM... Aja..(6) basa...! have ApaNe girirAja upara caDhavAnuM zarU karazuM, paNa... plIjha....! eka miniTa...! A siddhAcalano AdhyAtmika artha ApaNA AtmAne mATe upayogI zuM che te vicArazuM ne...? "siddhAcala eTale ApaNo AtmA nigodathI karIne Aja sudhI sIdho cAlyo nathI. tethI ApaNe siddha thayA nathI. eTale siddhAcala tIrtha potAnA nAmathI ja ApaNane jaNAve che, he AtmA...! tuM sIdho cAla...! jethI bhavabhramaNathI bacIne jaladI siddhi pAmI zake. to Aje ApaNe phakta devAdhideva, tIrthaMkara paramAtmAne hRdaya samakSa rAkhIne cAlavAnuM che.' hA..! eTaluM dhyAna rAkhavAnuM che ke AvA pavitratama girirAja upara buTacaMpala paherIne caDAya nahi, rastAmAM ghUMkAya nahi, saMsAranI vAto karAya nahi, kaMi paNa khavAya nahi. ATalI sAvadhAnI rAkhIne caDhavAnuM che, to A tIrtha ApaNane tAraka banI zake. to cAlo have upara caDIe... bolo AdinAtha dAdA kI... jaya...! zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 377
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA...! juo...! barobara ApaNA DAbA hAtha tarapha je nAnakaDuM paNa raLIyAmaNuM derAsara che, temAM zrI dharmanAtha bhagavAna birAjamAna che. badhA ja paramAtmAnA biMbo khUba ja AkarSaka ane ramaNIya che. tenI aMjanazalAkA pratiSThA pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvaramahArAjasAhebe karela che. cAlo...! darzana karI laie... have, juo...! bahAra Avo... A sAme dekhAya che te bAbunuM derAsara. murzIdAbAdanA rAyabahAdura dhanapatasiMhe potAnA upakArI mAtuzrI mahetAbakumArInA nAmathI A maMdira baMdhAvyuM che. A maMdira dAdAnI TuMkanI jema ja vizALa che. A maMdiramAM eka ratnamaMdira che. jemAM ratnonA bhagavAna che. A lokono hIrA-motIno dhaMdho emAM sArI vastu Ave to teo paramAtmAnuM bimba banAvatA athavA paramAtmAnA AbhUSaNa banAvIne caDAvatA ane e rIte A bhavya-suMdara AbhUSaNothI zobhatA paramAtmAnA darzana-vaMdana-pUjana karIne samyatva nirmaLa karatA. tame paNa tamArA jIvanamAM maLatI sArI vastu paramAtmAne caraNe dharajo. A maMdiramAM sahagnakUTa, gurumaMdira, jalamaMdira, rAyaNa pagalA, puMDarIkasvAmI ane 84 zikharo che. cAlo...! ApaNe badhAnA darzana karIe. ahA...! kevA paramAtmA ane kevo mahimA. jema-jema darzana karIe tema-tema ApaNA pApo dUra thatA jAya che. have ApaNe pAchA nIce AvIne je siddhagirinA pagathIyA che tyAMthI upara caDazuM. juo ! A girirAjanA pagathIyAnI baMne bAju derIo che ne ? temAM DAbI bAjunI derImAM zrI ajitanAtha bhagavAnanI caraNa pAdukA che ane jamaNI bAjunI derImAM gautamasvAmI, dharmanAtha-kuMthunAtha vagere bhagavAnanI caraNa pAdukA che ane tenI pUjA karAya che. barobara dhyAnathI AgaLa caDajo hoM ! jayAM jayAM derI ke pagalA dekhAya tyAM ApaNe "namo jirANa" kahetA javAnuM... - have juo ! A sarasvatI mAtAnI derI che. tyAM jamaNI bAjunA rastethI javAya che. sarasvatI mAtAnI kRpAthI ja ApaNe jJAnanI ArAdhanAmAM AgaLa vadhI zakIe chIe. cAlo tyAM ApaNe stuti karazuM. hAM...! dhyAna rAkhajo hoM ! daravAjo nAno che. A rahyA haMsanA vAhana upara beThelA sarasvatI devI... kalamarAla-vihaMgamavAhanA, zItadukUlavibhUSaNa-lepanA / praNatabhUmiruhAmRtasAraNI, pravaradehavibhAvaradhAriNI // zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 378
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM aneka munioe ekAMtamAM besI, dhyAna karIne varadAna meLavyA che evI daMtakathA che. darzana karyA...! keTalo AnaMda Avyo. cAlo... have upara tarapha... hAM... juo...! A sAme dekhAya che te samavasaraNa maMdira che. lagabhaga 18 varSa pahelA ja pratiSThA thai che. pU.A.zrI caMdrodayasUrIzvarajImahArAjasAhebanI preraNAthI baneluM che. kevuM sarasa lAge che ! cAlo...! jarA najIkathI jaine joie. cAra dizAmAM cAra vAvaDIo che. upara caDavA mATe pagathIyA che. Doma jevA AkAramAM aMdara be vibhAga che. tenA prathamanA vibhAgamAM 108 bhagavAnanA tathA tIrthonA Arasa upara karelA lemInezana phoTAo che. sAmenI divAlamAM judA-judA mahApuruSonA caritro uparathI citro thayA che. khUba ja AkarSaka ane upadezaka citro che. have aMdara jaie. to juo, cAre bAju pArzvanAtha bhagavAna, 108 pArzvanAtha bhagavAnanA biMbo ahA...! kevA hasatA, amI varSAvatA biMbo che ke, darzana karavAthI ja aMtara TharI jAya che ne ? kevuM majAnuM che ane sAme cAre dizAmAM covIza bhagavAnanA nayanaramya bibo che. cAlo...! traNa khamAsamaNA ApIne 'arihaMta ceiANaM' karIne badhA ja bhagavAnanI stuti karI laie. darzanavaMdana-stuti karI jaldI cAlo, nahi to moDuM thaze. ApaNe upara caDavAnuM che. hAM...! have ApaNe tIrtharAja u52 caDavAnuM che. paNa khAsa dhyAna rAkhajo ke, najara nIce rAkhavAnI ke jethI bhUlathI paNa ApaNA paganI nIce koi jIva AvIne marI na jAya. kAraNa ke... kahyuM che ke... tume jayaNAe dharajo pAya, pAra utaravAne! cAlo... maunapUrvaka... paramAtmAnuM smaraNa karatA caDavAnuM che hoM ! tIrtharAja upara caDatA zarIrane thAka lAge, zvAsa caDe eTale jarAka ArAma karavA mATe ThekaThekANe visAmA banAvyA che. paNa cAlo...! ApaNe to dhIre-dhIre upara jaizuM. A sAme dekhAya te pahelo visAmo che. ahIM dhorAjInA zeTha zrI amUlakha khImajInA nAmanI dhoLI paraba che. ahIMthI pachI to cAlavAnuM Avaze. hAM... juo...! A sAme je derI dekhAya che ne, temAM bharata mahArAjAnI caraNa pAdukA pUjAya che. bharata mahArAjA eTale ApaNA yugAdinAtha zrI AdinAtha bhagavAnanA moTA putra. teoe sau prathama cha'ri pALato saMgha kADhyo hato. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 379
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ girirAjanI yAtrAe potAnI saMpUrNa Rddhi-samRddhi sAthe AvelA eTale enuM stavana paNa khUba majedAra che... Ave Ave RSabhano putra, bharata zubha bhAvazuM e; lAve lAve cakravartinI Rddhi, RSabha jina bheTavA e. AvA bharata mahArAjA eka divasa potAnA mahelanA eka vibhAgamAM jayAM cAre tarapha arIsAthI ja mahela banAvelo tevA arIsA bhavanamAM hatA ane hAthamAMthI vIMTI sarakI gai. vIMTI vinAnI AMgaLInI zobhA gai e joI vicAre caDyA ke kevuM A zarIra ? ane e vicAratA ja AtmAne ane zarIrane judu mAnatA tyAM ne tyAM ja kevalajJAna prApta thayuM. A rIte kevalI banelA bharata mahArAjAnA caraNa kamaLa ahIM pUjAya che. AnI pratiSThA vi.saM. 1685mAM thai che. cAlo.. ApaNe "namo siddhANaM' karI AgaLa vadhIe. have vacce-vacce AdhyAtmika artha paNa vicArIe. paramAtmA samavasaraNamAM besIne dezanA Ape che. temAM traNa gaDha hoya che. tenI upara paramAtmA birAjIne dezanA Ape che. pahelA gaDhamAM dezanA sAMbhaLavA AvelA devo-manuSyonA vAhano hoya che. bIjA gaDhamAM pazu-paMkhI, trIjA gaDhamAM bAra parSadA ane siMhAsana upara paramAtmA hoya che. ApaNe badhA nIcethI upara caDyA. ahIM sudhI AvyA temAM ApaNane zarIranA ja vicAro AvyA ke, ahAhA..! zvAsa caDe che, caDAtu nathI, tarasa lAgI che vigere... to zarIra e vAhana che, eTale zarIrano vicAra ahIM sudhI.. have AgaLa cAlo..! ApaNe samavasaraNanA bIjA gaDhamAM jaie... joyuM ne...! vAta karatAM-karatAM ahIM AvI gayA. A sAme je DAbI bAju kuMDa dekhAya che ne ? tenuM nAma che icchAkuMDa... A kuMDa suratanA zeTha icchAcaMde vi.saM. 1981mAM karAvela. emAM juo zeThanI mUrti ane zIlAlekha che. jovuM che ?... cAlo...! visAmAmAM jaIe eTale badho khyAla AvI jAya. AvA to visAmA - derIo haju ghaNA Avaze. paNa sAtho-sAtha tamane ApaNA AtmAne upakAraka vastu zuM che ? te paNa batAvI dauM. juo...! A kSetramAM anaMta AtmAo siddha thayA che. tethI A kSetra siddhakSetra kahevAya che. ahIMnA kAMkarA, vRkSo, pattharo, mATI badhuM ja pavitra che. are...! ahIM vAto pavana paNa pavitra che ane ApaNe paNa emAM tanmaya banelA hovAthI ApaNo AtmA paNa atyAranI paLomAM pavitra che. zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 380
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ have to thoDuM caDhavAnuM ane cAlavAnuM, thoDuM caDhavAnuM ane cAlavAnuM... thAka jarAya lAge nahi ne upara caDhAtuM jAya... vAha... kevuM sarasa ! A jamaNI bAju derI AvI. vaMdanA... pApanikaMdanA : A zAzvata girirAjanI A to vaLI addabhUta vizeSatA! jyAM thoDuMka caDho tyAM vaMdanA karavAnuM koIka sthAna AvI ja jAya !!! vaMdanAnI sAthe caDhatAM caDhatAM thAkelAne thoDo visAmo paNa maLI jAya. vacce vacce AvatA visAmAo ane derIo kahe che ke saMsAramAM bhamatAM bhamatAM thAka lAgyo hoya ane have visAmo joito hoya to jarA ahIM vaMdanA karato jA. vaMdanA karatAM karatAM thaI jaze anaMtAnaMta bhavonA pApanI nikaMdanA ! cAlo... ApaNe paNa A derImAM rahelAM zatruMjaya girirAjanA AdinAtha, giranArajInA nemInAtha ane jemaNe ahIM padhArIne zatruMjaya girirAjanA mahimAne varNavyo hato te nemInAtha bhagavAnanA prathama gaNadhara varadattasvAmIne vaMdanA karIe. namo jiNANuM" * AdinAtha bhagavAnanA pagalAM : thoDA upara caDhIe eTale lIlI paraba AvI. A paraba suratanA talakacaMda zeThe baMdhAvela che. thoDA upara caDIe tyAM bAjumAM derImAM rahelA AdinAtha bhagavAnanA pagalAMne "namo jiNANaM' kahIne sTeja AgaLa vadhyA tyAM to A kumArakuMDa Avyo ! * kumArakuMDa : kalikAla sarvajJa hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnI preraNAthI charI pAlita saMgha lAvelA kumArapALa mahArAjAe A kuMDa banAvyo che tathA girirAja upara 'kumArapALavihAra' nAmanI TUMka paNa banAvI che. ekavAra cha'rI pAlita saMghanI sAthe yAtrA karIne vastupALa nIce utaratAM A kumArakuMDa pAse AvyA. saMgha Avyo che, khUba kamANI thaze tevI AzA laine upara caDhato mALI pAchA pharatA saMghane joine nirAza thayo ! paNa A to mahAudAra vastupALa che ! teNe tamAma phUlo udAratApUrvaka kharIdI lIdhAM ane A jagyAethI ja girirAjane te phUlaDAothI vadhAvyo. kumArakuMDasthaLe AvelA ApaNane A prasaMga udAra banavAno mUka saMdeza prasArita kare che. kumArapALa rAjA yAtrAmAM AvatA tamAma vRkSone paNa namaskAra karatA. ApaNane prazna thAya ke, vacce vacce AvI derIo zA mATe ? enuM samAdhAna e hoI zake ke - ApaNo AtmA nimittavAsI che. ene jevA nimitta maLe tevo e banI jAya che. bIjI bAju ApaNA anAdithI evA saMskAro che ke ApaNo AtmA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 381
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra tarapha - jaDa tarapha - mohaka vastuo tarapha tarata ja kheMcAI jAya che. have saMsAramAM beThA ho tyAM kheMcAva te to ThIka paNa AvA pavitratama, mahAArAdhya evA tIrtharAja upara AvIne jo bIjI vAto - gapATAmAM ke ADuM avaLuM jovAmAM koNa kevo che ? kevA kapaDAM paheryA che ? zuM kare che ? e jovAmAM jo citta cAlyu jAya to lAbhane badale nukazAna thAya. evuM na thAya te mATe upakArI pUjayo AvA signalarUpa paramAtmAnA caraNa pAdukA goThavIne ApaNane sAvadhAna kare che ke, he AtmA...! sAvadhAna thA...! AvA devAdhidevanA caraNanuM zaraNa kara to tAro vistAra thaze. have ApaNe satata sIdhuM caDhANa caDavAnuM che. basa caDhayA ja karo. sAme uparA uparI pagathiyA ja pagathiyA dekhAya che. pUrve to pagathIyA ja nahotA. keDe hAtha daine caDhavuM paDatuM hatuM ! cAlo...! ApaNe paNa dhIme dhIme Daga bharI upara caDhIe... ane... A zuM AvyuM ? A to Avyo pelo hiMgaLAjano haDo. * hiMgaLAjano hako : he.. Avyo hIMgaLAjano haDo, keDe hAtha daIne caDho, phUTyo pApano ghaDo, bAMdhyo punyano paDo. sidhu nadI taraphanA vistAramAMthI zrI zatruMjayagirirAjanI yAtrA karavA AvatA yAtrikone karAMcInA jaMgalamAM hiMgula nAmano rAkSasa herAna karato hato. neminAtha paramAtmAnI adhiSThAyikA ane saurASTra dezanI rakhevALI aMbikAdevIe A hiMgularAkSasano parAbhava karyo. hiMgula rAkSasanI vinaMtIthI teo hiMgaLAja mAtA tarIke prasiddha thayA. temanI pratimA ahIM pUjAtI hovAthI A bhAga hiMgaLAjanA haDA tarIke oLakhAya che. yAtrAmAM sahunI rakSA thAya evI ahIM bhAvanA bhAvavI. * kalikuMDa pArzvanAthanA pagalA thoDuM upara caDIe tyAM kalikuMDa pArzvanAthanA pagalA che. "namo jiNANaM' ahIM paNa visAmo che ane sAthe moTo oTalo che. jethI barAbara ArAma paNa karI zakAya. ahIM kacchanA zeTha hIrajI nAgajI taraphathI pANInI paraba che. have ApaNe AgaLa jaie... sAme oTalA jevo uMco cotaro dekhAya che ne, tene thAkalo kahe che...! ANaMdajI kalyANajInI peDhI A tIrthano vahIvaTa kare che. mAla sAmAna upara pahoMcADavA mATe majUro hoya che. teo lAkaDA vigere mAla laine upara caDe tyAre vacce-vacce thAka utAre. emAM ahIM thAka utAravA mATe mAla A oTalA upara rAkhe ane potAnI rIte pAchA mAthA upara rAkhIne cAlatA thAya. ahIM AvA thAkalA paNa vacce-vacce Ave che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 382
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIMthI be rastA paDe che. jamaNI bAjunA jUnA raste hajAro yAtrikonA uttama bhAvanAnA pavitra paramANuo patharAyelA che. A jUnA raste thoDe AgaLa jatAM jamaNI bAju besavAno oTalo Ave che. kahevAya che ke bharUcanA anupacaMda zeTha visAmA mATe A oTale beThAM. sAthe rahelA giradharabhAi bhojakane temaNe kahyuM ke, 'ahIM koi mare to te kevuM kahevAya ? bhojake javAba Apyo ke, 'jenA kAMkare kAMkare anaMtA AtmAo siddhipadanA bhoktA banyA che. tyAM to mahApuNyazALIne ja mota maLe !' A sAMbhaLatAM ja anupacaMdabhAie potAnI Doka giradharabhAinA khabhe DhALI dIdhI. icchAmRtyune teoe A jagyAe prApta karyuM. * samavasaraNa derI : thoDA AgaLa jatAM, zatruMjaya upara maMDAyelA prabhu vIranA samavasaraNane yAda ApatI samavasaraNanA AkAranI derI Ave che. jemAM prabhuvIranA pagalAM che. 'namo jiNANuM.' kalikuMDa pArzvanAtha bhagavAnanA darzana karIne, tyAM UbhA-UbhA ja jUnA raste rahelA mahAvIraprabhunA pagalAne namaskAra karIne ApaNe have DAbI bAjunA navA rastethI upara caDhIe. zAzvata jinanA pagalA : have ApaNe ghaNA uMce AvI gayA. A pAMcamo visAmo che. ahIM zeTha amaracaMda motIcaMda taraphathI paraba che. uparAMta jhADa nIce nagarazeTha hemAbhAi vakhatacaMdanI paraba che. bAjumAM ja derI che. tyAM cAra zAzvata jinezvara eTale RSabha-caMdrAnana-vAriSaNa-vardhamAnasvAmInA caraNa pAdukA che, te pUjAya che. enI pAchaLa je kuMDa che, te chAlAkuMDa che. have ahIM eka miniTa ubhA rahIne pAchaLa najara karo, juo...! kevuM vAtAvaraNa che. prakRtinA suMdara dazyo, nadI, nAnA-nAnA gAmo, khetaronA dRzyo, badhu kevuM AhlAdaka che. te paNa ApaNane AnaMda ApI rahyuM che. hAM...! have ApaNe AgaLa caDIe...? basa... A pagathIyAno moTo bhAra ocho thayo. ApaNI barobara jamaNI bAju A zrIpUjyanI TUMka che. A TUMka tapAgacchanA pati zrI devendrasUrie karAvI che. temAM kula cauda derIomAM judA-judA zrIpUjyonA pagalA che. have vaccamAM maMdiramAM jaie. hA...! A maMdiramAM sAme ja padmAvatI mAtA che. 7 phaNAvALI 17 iMcanI pratimA che, sAthe mANibhadravIra ane hanumAnanI paNa mUrtio che. padmAvatI devI zAsanarakSikA che. tene sAdharmika zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 383
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarIke tamo sauprathama praNAma karo. cAlo jaie...? hA... bahAra nIkaLatA pahelA juo...! A ApaNI jamaNI bAju kuMDa che. tenI cAre bAju cAra derI che. temAM pArzvanAtha bhagavAna - AdinAtha bhagavAna - gautamasvAmI ane dharmasUrIzvarajI ma.sA.nA pagalA che. "namo... jiNAyuM...", "maFeNa vaMdAmi..." hA...! AcArya mahArAjanA pagalA hoya to "maFNa vaMdAmi' kahevuM. A covIza tIrthakaronI 24 derIo hamaNAM navI banAvavAmAM AvI che. "namo jiNAyuM." - have ApaNe thoDu caDIe pachI basa lagabhaga cAlavAnuM ja che ! badhAne kevo AnaMda thayo ke hAza...! have to dAdA pAse pahoMcatA vAra nahi lAge. hA...! paNa plIjha eka miniTa... juo...! ApaNe bIjA visAmA sudhI pahelA gaDhanI kalpanA karIne zarIrarUpa vAhanano vicAra karyo. have bIjA gaDhamAM pazu hoya. mananA ADA-avaLA vicAro eTale pazuvRtti...! pahelA cAlavAnuM sthAna puruM thAya ane caDavAnuM cAlu karIe te ahIM sudhI ApaNane bIjA-bIjA vicAro AvI jAya ke thAkI gayA. oho...! keTalo TAima thaI gayo... pANI pIevAtonA gapATA mAryA, e badhu pazuvRtti che. te ahIM sudhI karI paNa have ApaNane derAsarajI - bhavya zikharo - bAjunA dUranA pahADa upara kadambagiri - pAchaLanA pahADa upara hastagiri vagere tIrthonA drazyo dekhAze eTale basa. mana emAM goThavAI jaze. eTale pazuvRttirUpa vicAro baMdha thaze. A rIte ApaNe trIjA gaDha upara caDavAnuM zarU karIe... cAlatA cAlatA ApaNe A medAnamAM AvyA. * rajanI-zAMti abhiSeka paraba : A medAna joIne yAda Ave che. jaina-zAsananA be dAnavIra bhakto - suratanA rajanIbhAI devaDI ane muMbainA zAMtibhAI bAlubhAI. A baMne zrAvaka mitroe sohamaNA zatruMjayano alaukika abhiSeka karAvyo hato. vi.saM. 2047, po.su. 6, i.sa. 1990, tA. 23 Disembara A AkhAya girirAjano abhiSeka thayo hato. A prasaMganI yAdamAM ahIM A abhiSeka paraba baMdhAvavAmAM AvI che. A pustakamAM ja A prasaMgano itihAsa Apelo che. (pAnA naMbara : -------) * drAviDa - vArIkhillajI : A sAme maMdiramAM drAviDa - vArIkhillajI - atimukta muni tathA nAradajInI mUrti che. suMdara zyAmavarNanI che. drAviDa-vArIkhilla e AdinAtha bhagavAnanA pautra hatA. temanA pitA draviDa hatA. draviDe dIkSA letA pahelA zrI zatruMjaya mAhAsya sAra - 384
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA baMne putrone rAjayanI jamIna vaheMcI ApI hatI. chatAM baMne bhAio jamInanI bAbatamAM yuddhe caDyA. bhayaMkara yuddha thayuM. dazakroDa mANasono kaccaraghANa vALI nAMkhyo. temAM emano koi punyodaya jAgyo ane suvallu nAmanA tApasane joyA. temaNe bodha Apyo. tethI baMne bhAI samajI gayA, paNa have A bhayaMkara pApathI chUTavuM kema...? te mATe teoe potAnA bAkInA 10 kroDa sainiko sAthe tApasI dIkSA lIdhI. jaMgalomAM - guphAomAM rahe che. temAM eka vakhata eka vidyAdhara pAsethI zatruMjaya tIrtharAjano mahimA sAMbhaLIne yAtrArthe AvyA. zuddha sAdhu banyA. ahIM AvyA pachI 10 kroDa munio sAthe anazana karyuM. kArataka suda 15nA badhA kevaLajJAna pAmIne muktimAM gayA. temanI yAdIrUpa A derI che. * aImutto : atimukta munino prasaMga paNa jANavA jevo che. A munivara cha varSanI nAnI vayamAM dIkSA laI gautamasvAmInA ziSya thayA. vRddha munionI sAthe bahAra jaMgala gayA hatA. pAchA vaLatA rastAmAM varasAdanA kAraNe pANInA khAbociyA bharAI gayelA. temAM keTalAka chokarAo kAgaLanI hoDI banAvIne tarAvatA hatA. A bAlamunie paNa bAla svabhAvane vaza banIne potAnI pAtarI taratI mUkI dIdhI. tyAM ja vRddha mahAtmAo paNa AvI gayA. are...! A zuM karyuM...? paramAtmA mahAvIra svAmI bhagavAnane phariyAda karI. paramAtmAe kahyuM, atimukta...! AnAthI to pANInA asaMkhya jIvonI virAdhanA karI... ApaNAthI thAya...? mithyA duSkata Apa... iriyAvahI kara... A nirmaLa evA bAla mahAtmA iriyAvahI karatA... paNaga-baga AvyuM tyAM paNaga-dama, paNaga-daga karatA dhyAnamAM caDyA... are... meM mArA hAthe asaMkhya jIvo mAryA... ahAhA...! meM zuM karyuM...? pazcAttApa karatA-karatA kevaLajJAna pAmI gayA. kevI aMtaranI nirmaLatA, kevo haiyAno sAco pazcAttApa... kevaLajJAna pAmIne ghaNA varSo sudhI vicaryA ane ahIM siddhagiri para padhArIne mokSamAM gayA. tethI temanI smRtimAM A derI che. * nAradajI : nAradajI mATe lokomAM kharAba chApa paNa... nAradajI eTale brahmacaryanA akhaMDa upAsaka, rAjAnA aMtaHpuramAM nAradajI paravAnagI ke koinI rokaToka vinA jaI zake evI chApa. evA nAradajIe jayAre dvArakAnagarIno dAha ane yAdavo bhasmIbhUta thayA che te samAcAra sAMbhaLyA tyAre A saMsAranI viSama avasthAne vicAratA kArtika pUrNimAnA divase ahIM 91 lAkha munivaronI sAthe kevaLajJAna pAmIne mokSe gayA. ema A cAre pUjayonI mUrti ahIM pUjAya che. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 385
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ A sAme UMce dekhAtuM zikhara kAMI dAdAnI TUMka nathI hoM! e to che caumukhajInI TUMkanuM zikhara. cAre bAju 25-25 mAIla dUrathI paNa A zikharanA darzana thAya che. cAlo... ahIMthI ja "namo jiNANuM' kahIne vaMdanA karI AgaLa vadhIe... hIrAbAIe banAvela hIrAkuMDa vaTAvIne have ApaNe eka cotarA pAse AvI pahoMcyA chIe. * trizikharI derI: A cotarA upara traNa zikharavALI derImAM, pAMca zyAmavarNanA kAussagIyA pratimA je dekhAya che, te rAma, bharata, thAvastrAputra, zuka parivrAjaka ane zelatAcAryanI che. * rAma-bharata : rAmAyaNanA mukhya pAtra rAmacaMdrajIe A zatruMjaya girirAjano agiyAramo uddhAra karAvyo che. teo ane temanA bhAI bharata traNa karoDa munio sAthe ahIM mokSe gayA che. "namo siddhANaM." * thAvA putra : thAvasyA zeThANInA putra neminAtha bhagavAnanI dezanA sAMbhaLIne, vairAgya pAmI, 32 karoDa sonAmahoranI saMpatti tathA 32 patnIone choDI bIjA eka hajAra puruSo sAthe neminAtha paramAtmA pAse dIkSA lIdhI. chelle A zatruMjaya girirAja upara teo badhA eka mahinAnuM anazana karIne mokSe gayA. namo siddhANaM.' * zuka parivrAjaka : jalazaucamAM dharma mAnanAra sudarzana thAvacca putranA satsaMgane pAmI custa zrAvaka banyo. sudarzanane chetarAyelo mAnI, tenA bhUtapUrva guru zuka parivrAjaka tyAM AvyA. sudarzana temane AcArya thAvaggAputra pAse laI gayo. kAcA pANInA eka TIpAmAM asaMkhyAtA jIva che. jalazaucamAM dharma nathI paNa puSkaLa hiMsA che. jalazaucathI mokSa thato hoya to badhA ja mAchalAo jaldI mokSamAM javA joie, vagere yuktio vaDe pratibodha pAmelA zukaparivrAjake potAnA 1000 ziSyo sAthe dIkSA lIdhI. pachI AcArya thaine teo chelle zatruMjaya girirAja upara 1000 ziSyo sAthe anazana karIne mokSamAM gayA. "namo siddhANaM." * zelatAcAryaH A zukAcArya (zuka parivrAjaka) pAse maMDukadezanA rAjA zelakajIe, paMthakajI vagere 500 maMtrIo sAthe dIkSI lIdhI hatI. zukAcAryanA nirvANa pachI A zelatAcArya potAnA ziSyo sAthe maMDukanagarImAM AvyA. zarIramAM AvelI mAMdagInA ahIM upacAro karyA. zArIrika mAMdagI to dUra thaI paNa khAvA-pIvAnI Asakti rUpa Atmika mAMdagI zarU thai. tyAM ja rokAI gayA. paMthakajIe anya ziSyone vihAra karAvI dIdho. zrI zatruMjaya mAhAmya sAra - 386
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ zithIla gurunI paNa sevA karatAM paMthakajI munie comAsI pratikramaNa karatAM nidrAmAM poDhelA guru zelakAcAryanA pagane sparza karyo, khAmaNA karyA. nidrAmAM khalela paDatAM guru gusse bharAyA. paMthakajIe vinayapUrvaka kSamA mAMgatA kahyuM ke, "comAsAnI pUrNAhutie comAsI pratikramaNa karatI vakhate cAra mahinAnA ApanA saMbaMdhamAM thai gayelA aparAdhonI kSamA mAMgavA meM ApanA caraNane sparza karyo hato !" A zabdo sAMbhaLatAM ja zelakAcAryano aMtarAtmA jAgrata thayo. comAsI pratikramaNa paNa karyuM nathI; tenuM bhAna thayuM. potAnI tamAma zithilatA pratye dhikkAra vachUTyo. prAyazcita karIne saMyamajIvanane vyavasthita karyuM. ziSyo paNa temanI pAse pAchA AvI gayA. chelle zatruMjaya girirAja upara AvI, anazana karIne teo 500 ziSyonI sAthe mokSe gayA. "namo siddhANaM." A pAMce munivaronA darzana karIne evI bhAvanA bhAvIe ke ApaNo paNa jaldI A bhavabhramaNamAMthI chUTakAro thAya ane mokSanA anupama sukhane pAmanArA banIe. kharekhara! A pavitra girirAja sAthe saMkaLAyelA AvA eka-eka mahApuruSonI kevI viziSTa AtmotthAna karanArI ghaTanAo che. AvA taraNa tAraNa tIrtha upara bhalabhalA pApI AtmAo paNa tarI gayA che. tethI ja eka stavanamAM gAyuM che ke, e girivaranA guNa ghaNA e, jJAnIe navi kahevAya; pUjo girirAjane re...' AvA girirAja upara caDatA ApaNe paNa ApaNA AtmAne evo bhAvita karavo joie ke jethI ApaNuM jIvana avaguNone dUra karI guNamaya banI jAya... have juo...! najIkamAM ja bhUkhaNa kuMDa che. AnuM nirmANa suratanA bhUkhaNadAse karAveluM hatuM ane enA pachI khullA pagalA che te sukozala muninA che. sukozala muninI jIvanakathA paNa sAMbhaLavA jevI che hoM...! * sukozala muni : ayodhyAnA rAjA kIrtidhara ane rANI sahadevInA putra sukozalakumAra. sukozala mAtAnA garbhamAM hatA ne kIrtidhara rAjAe dIkSA lIdhelI. putrano janma thayo. putra paNa pitAnA paMthe na jAya e putramohathI mAtA sahadevI haMmezA bALakane mahAtmAothI dUra rAkhe che. emAM eka divasa samAcAra maLyA ke bahAra pitAmuni padhAryA che. mAtAe putrane na javA devAnA ghaNA prayatno karyA paNa putra to gayo, pitAmuninI vairAgya garbhita dezanA sAMbhaLIne vairAgI evo te paNa saMyamI banyo. sahadevI, pati ane putranA viyogathI ArtadhyAnamAM paDI vaira rAkhavAthI marIne vAghaNa thaI. baMne munivaro girivaranuM dhyAna dharatA ArAdhanA karatA. temAM eka divasa AvA pavitratama girirAjanA dhyAnamAM tatpara hatA ane zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 387
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvabhavanI mAtA paNa vairI banIne vAghaNa thaine AvIne sAme ja baMne mahAtmAone joyA ane vaira bhabhUkyo. bhayaMkara kALa caDyo. eka joradAra kUdako mArIne te AkhI kAyAne phADI nAkhI. munivara to girirAjanA dhyAnamAM ekAkAra banIne tarata ja kevaLajJAna pAmIne kAyAnI mAyA choDI muktidhAmamAM pahoMcI gayA. putranA dAMtamAM sonuM jaDAvela, te najare caDatA tene jAtismaraNa jJAna thayuM ke are...! A to mAro putra..! tyAM ja kIrtidhara munie tene sAMtvanA ApI dharma pamADyo. vAghaNa paNa anazana karIne devagatine pAmI. A che girirAjano prabhAva... tenI smRtimAM sukozala muninA pagalA che. * nami-vinami : paramAtmA RSabhadeva bhagavAna dIkSA lIdhA pachI sAdhanA karatA hatA tyAre, rAjyano bhAga meLavavA nami-vinamie prabhunI khUba sevA karI hatI. jenAthI prabhAvita thaine vaMdana karavA AvelA dharaNendra temane 1600 vidyAo ane vaitADhaya parvata uparanA 110 nagaronuM rAjaya ApIne vidyAdhara banAvelA. paramAtmAnI sevA kadI paNa niSphaLa jatI nathI. A nami ane vinami phAgaNa suda 10nA dine zatruMjaya girirAja upara be karoDanI sAthe mokSe gayA. "namo siddhANaM.' nami ane vinami paramAtmA RSabhadevanI sevA karI rahyAM che, te drazyane jaNAvatI pratimA, upara dAdAnA darabAramAM rAyaNa pagalAMnI pAse derImAM che. kAussagga dhyAnamAM UbhelA RSabhadeva bhagavAnanI AjubAju UbhelA nami vinamikumAranA hAthamAM rahelI talavAramAM paramAtmAnuM pratibiMba dekhAya che. bAjumAM bAhubalIjI ane bharatajInI mUrti paNa che. brAhmI ane suMdarI (RSabhadevanI putrI)nI mUrti paNa tenI aMtargata che. ApaNe upara pahoMcIzuM tyAre tenA acUka darzana karIzuM. hAla to ApaNe upara caDhavAnuM cAlu rAkhIe. * hanumAnadhArA: A AvI hanumAnadhArA DAbIbAju ghaTAdAra vaDalA nIce pANInI paraba dekhAya che. jamaNI bAju hanumAnajInI mUrti dekhAya che. cotarA upara RSabhadeva bhagavAnanA pagalAM che. cAlo, vaMdanA karIe : "namo jiNANuM." upara caDhavA mATe have sAme be rastA dekhAya che. mATe mUMjhAI gayA? mUMjhAvAnI jarAya jarUra nathI. juo DAbI taraphanA rastA pAse dAdAnI TUMka tarapha javAno rasto ane jamaNI taraphanA rastA pAse nava TUMka tarapha javAno rasto evA borDa lagADelA vaMcAya che ne ? zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 388
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ * dAdAnI TUMka tarapha : ghaNA samayathI ApaNuM mana AdezvaradAdAnA darzana karavA thanaganI rahyuM che. tethI ApaNe DAbI bAjunA raste upara caDhIzuM. jamaNIbAjunA raste caDhIne, pahelAM navaTUMkanA darzana karatAM karatAM paNa dAdAnI TUMkamAM javAya che. juo...! ApaNe be gaDha upara caDyA tyAM sudhI zarIranI mamatAno tyAga karyo. pahelA gaDhamAM ane bIjA gaDhamAM kharAba manovRttine TALI. eTale trIjA gaDhamAM kudaratI divya vAtAvaraNa sarjAyu. A trIjA gaDhamAM caDatA-caDatA ApaNane kevA-kevA mahApuruSonA jIvanane jovAno lhAvo maLyo. basa.. mAnavatA ane divyatAnA ja vicAro. jema samavasaraNanA trIjA gaDhamAM mAnavo ane devo, sAdhu ane sAdhvIjI bhagavaMto. tema ApaNe paNa tana-manane mAnavatA, divyatA ane sAdhutAthI bharI dIdhA. koInI niMdA karavI nahIM. basa.. mahApuruSonI anumodanA, guNAnurAga, guNAnuvAdanI vAta karI che. e rIte trIjA gaDha upara ApaNe sthira thaIne siMhAsana upara birAjamAna paramAtmAne bheTavAnuM che. to siMhAsana eTale bhavyAtibhavya ujIMga maMdironI zreNI e bhavya siMhAsana che. * tAladhvajagiri : manohara vaLAMkavALA raste ApaNe upara jaI rahyA chIe. DAbI bAju dUra dUra tAladhvaja (taLAjA) dekhAya che. ahIMthI ja vaMdanA karIe, "namo jiNANuM." nIce jotAM khUba manohara ane AhalAdaka drazya dekhAya che. zatruMjaya nadI khaLakhaLa vahI rahI che. ApaNe to hAla upara tarapha AgaLa vadhavAnuM che. * jAlI-mayAlI-viyAlI : A jamaNI bAju pahADa upara nAnA-nAnA pagathIyA dekhAya che. tyAM parvatamAM jAlI, mayAlI ane uvayAlInI pratimA kotarelI che. teo zrIkRSNanA putro hatA ane neminAtha bhagavAna pAse dIkSA laIne anazana karIne A zatruMjaya girirAja upara mokSe gayA che. ApaNe temane vaMdana karIe. 'namo jiNANuM.' [ rAmapoLa prabhujI ! AvI rAmapoLa ke... sAmA motIvasahi re lola... thoDA pagalAM ApaNe AgaLa vadhyA tyAM to sAme moTo je daravAjo dekhAya che, tenuM nAma che rAmapoLa. zatruMjayanI devanagarImAM praveza Apato "geTa ve opha zatruMjaya tarIke rAmapoLanuM sthAna gaNAya che. motIzA zeThano eka mANasa rAmajI hato, tenI yAdamAM rAmapoLa nAma paDyuM che. DAbIbAju dahIM vecavAvALA beThelAM che. jamaNI bAju pANInI moTI paraba che. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 389
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ | tIrathanI AzAtanA navi karIe - girirAja upara kAMi paNa khavAya nahi. keTalAka loko ahIM dahIM, biskITa ke anya khAdyapadArtho khAya che. paNa temane khabara nathI ke girirAja upara kAMI paNa khAvuM te girirAjanI bhayaMkara AzAtanA che. tIrthadhAmanI AzAtanA manathI paNa na thaI jAya tenI kALajI rAkhavAnI che. have kula pAMca dvAra Avaze. rAmapoLa, sagALapoLa, vAghaNapoLa, hAthIpoLa ane ratanapoLa. tenI vicAraNA AvI thaI zake ke - ApaNo AtmA pAMca prakArathI karmabaMdha kare che. te mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yogathI.. ApaNe ahIM sudhI AvyA pachI have prathamadvAramAM pravezatA mithyAtvane dUra karavuM eTale khoTI vicAraNAne dUra karavI. bIjA pravezadvAramAM pravezatA avirati - eTale hiMsA, asatya, corI, maithuna ane parigrahane dUra karavA. trIjA pravezadvAramAM pravezatA pramAdane niMdA - vikathAone dUra karavA. cothA dvAramAM pravezatA azubha yogone choDavA eTale manathI kharAba vicAravuM nahi, vacanathI kharAba bolavuM nahi, kAyAthI kharAba pravRtti karavI nahi ane e rIte karmabaMdhathI mukta banelo AtmA siddhine pAme tema ApaNe paNa parama kRpALu paramAtmA zrI AdinAtha bhagavAnane pAmIne sarva karmathI AMzika rIte mukta banavArUpa haLavAphUla banI zakIe chIe. * paMcazikharI jinAlaya : rAmapoLanA daravAjAmAM ApaNe pravezyA eTale sAme jamaNI bAju pAMca zikharavALuM vimalanAtha bhagavAnanuM jinAlaya AvyuM. aMdara pravezIne darzana karIe. "namo jiNANaM'. A derAsara auraMgAbAdanA zeTha vallabhabhAi mohanadAse karAvela che. * trizikharI jinAlayaH pachI bAjumAM sumatinAtha bhagavAnanAM traNa zikharavALA jinAlayamAM praveza karIne darzana karIe. "namo jiNANuM'. A jinAlaya suratanA devacaMda kalyANajI zeTha parivAre karAvela che. * motIzAnI TUMka : bahAra nIkaLyA eTale bAjumAM motIzAzeThanI TUMkano bhavya daravAjo dekhAya che. ApaNane to dAdAne bheTavAnI utAvaLa che, tethI bahArathI ja TUMkamAM birAjamAna Adezvara bhagavAnane "namo jiNANuM" kahIne vaMdanA karIne AgaLa vadhIe. A TUMkamAM 16 maMdiro ane 123 nAnI derIo che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 390
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAbI bAju visAmo levA beThelA DoLIvALA dekhAya che. thoDA pagathIyA caDyA eTale jamaNI bAju ghaTInI pAga tarapha javAno rasto dekhAya che. pahelA atre kuMtAsara nAme khINa hatI. motIzA zeThe khINa pUrAvI. bahAranA bhAgamAM kuMtAsara kuMDa che. tenI divAlanA gokhalAmAM kuMtAradevInI mUrti sthApelI che. sAme dekhAya che te daravAjo sagALapoLa tarIke oLakhAya che. baMgALanA sarAphanI yAdamAM nAma apAyuM che. * sagALapoLa : sAthe lAvelAM kapaDAnA buTa-slIpara, lAkaDI vagere ahIM mUkIne AgaLa vadhAya che. sAme je coka che, te dolAkhADI tarIke oLakhAya che. DAbI bAju noMdhaNakuMDa, sagALakuMDa ane tenI pAse ANaMdajI kalyANajInI peDhI dekhAi rahI che. bAjumAM pUjArIo ane paheregIrone rahevA mATenI rUmo che. | vimalavasahI. * vAghaNapoLa : thoDA pagathIyA caDyA eTale sAme dekhAya che, vAghaNapoLano daravAjo. vAghaNapoLathI dAdAnA darabAra sudhInA vistArane dAdAnI TUMka, vimalavasahI ke marudevA zikhara kahevAya che. jamaNI bAju acalagacchIya zeThazrI kezavajI nAyakanI TUMka dekhAya che. temAM pAMca mahAtIrthanI racanA che. tyAM rahelA sarva paramAtmAne vaMdana karIe. "namo jiNANaM'. vAghaNapoLanuM nirmANa I.sa. 1232mAM maMtrI vastupALa tejapALe karAvyuM. punaHnirmANa zeThazrI kasturabhAi lAlabhAie karAvela che. baMne bAju sAma sAme zIlAlekho che, te A navuM pravezadvAra banAvatI vakhate khodakAma karatAM nIkaLela. e zIlAlekhomAM dhoLakAnA maMtrIzvara vastupALa-tejapALanA guNAnuvAda karavAmAM Avela che. maMtrIzvaroe ahIM neminAtha svAmI tathA sthaMbhana pArzvanAtha bhagavAnanA maMdiro baMdhAvelA je paMdaramI sadI sudhI hatA. evo ullekha che. I zAMtinAthajInuM derAsara jyAM sohe zAMtinAtha dAdA, soLamA jina tribhuvana trAtA, poLa jAtAM sau pahelA praNAma che. sau cAlo siddhagiri... sau prathama zAMtinAtha bhagavAnane bheTIzuM. ahIMnI yAtrAmAM bIju caityavaMdana zAMtinAtha bhagavAnanuM karAya che. A maMdiranuM nirmANa damaNanA zeTha zrI hIrAcaMdarAye 1860 vaizAkha suda pAMcama somavAre karAvela tevo ullekha che. to cAlo...! ApaNe dAdAnA darzane jaie... zrI zatruMjaya mAhAsya sAra - 391
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ aha... kevI pratimA che. jANe satata ApaNA upara amI varasAvI rahyA che. vAha... re... dAdA zAMtinAtha... mArA jIvanamAM rahelI azAMti - asaMtoSa ane asamAdhine dUra karanArA mane zAMti - saMtoSa ane samAdhimAM sthira karanArA he paramAtmA...! zAMtiH zAMtikaraH zrImAnuM...! ApaNe caityavaMdana karIne pachI paramAtmA zAMtinAtha bhagavAna pAse zAMtithI be miniTa besavAnuM ane paramAtmA sAthe ekameka banIne manane sthira karavAnuM che. ApaNe taLeTInA caityavaMdana pachI be miniTa sudhI anaMta AtmAone muktimAM jatA kalpavAnA ane ApaNane jagatanA sarva jIvo pratye snehabhAva pragaTe tevI bhAvanA lAvavAnI che. jyAre bIjA caityavaMdana pachI be miniTa sudhI samabhAvanI mAMgaNI karIne jIvanamAM samabhAva Ave tevI bhAvanA bhAvavAnI che.' cAlo... have dAdA pAse jaldI javuM che ne...? paNa juo...! pahelA jarA nIce jaie... A ApaNI DAbI bAju nIce bhagavAna AdinAthanA adhiSThAyikA cakrezvarI mAtAnI mUrti che...! hA... A mAtA cakrezvarI che. I cakrezvarI devInI derI prabhujI ! AvI vAghaNapoLa ke, DAbA cakrezvarI re lola; cakrezvarI jinazAsana rakhavAla ke, saMghanI sahAya kare re lola. zatruMjaya girirAjano soLamo (hAlano) uddhAra karanAra karmAzAne temaNe girirAjano uddhAra karavAmAM khUba sahAya karI hatI. cAlo... stuti karI laie. ravimaMDala sarakhA, kAne kuMDala doya, sukhasaMpattikAraka, vighana nivAraka soya; cakrezvarI devI, cakrataNI dharanArI, zAsana sukhakArI, udayaratana jayakArI... jyAM cakrezvarI che mAtA, vAghezvarI de sukhazAtA; kavaDajakSAdi sau devatA tamAma che. sau cAlo siddhagiri jaIe. bAjumAM vAghezvarI mAtAnI pratimA che. cakrezvarI tathA vAghezvarI baMne devInI pratimA karmAzAe bharAvIne pratiSThita karAvI che. zAsanarakSA mATe ane ArAdhanAmAM sahAya karavA mATenI prArthanA karavApUrvaka praNAma karIe. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 392
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kavAyakSa : pagathIyA caDhIne upara AvyA tyAM to sAme dekhAya che - kavaThyakSa (kapardIyakSanI derI), zatruMjaya girirAjanA adhiSThAyaka A kapardIyakSa che. A kapardIyakSa pUrve tIrthamAna nagaranA svAmI sukarmAno madyapAna karanAro kapardI nAme putra hato. te vakhate kRpAsAgara zrI vajasvAmIe ene gaMThasI paccakakhANa dvArA madyapAnano niyama karAvyo hato. eTale ke... madyapAna karyA pachI kapaDAnA cheDe gAMTha mAravAnI ane pachI jayAre pAchu madyapAna karavuM hoya tyAre sauprathama gAMTha choDavAnI. tyArapachI madya pIvAnuM. A che gaMThasI paccakhANanI vidhi. ekavAra kaparI kasoTI AvI. gAMTha evI majabUta baMdhAi che ke chUTatI ja nathI. prANa karatAM paNa pratijJApAlananuM mUlya tene mana vadhAre hatuM. aMte zubhabhAvamAM prANo choDyA. gAMTha to na ja chUTI paNa hRdayamAMthI pApanI gAMTha jANe ke chUTI gaI. devalokamAM kapardIyakSa tarIke utpanna thayo. zatruMjaya girirAjano adhiSThAyaka deva banyo ane tIrthanI rakSAnuM kArya kare che. A kapardIyakSanI ahIM sthApanA karavAmAM AvI che. temane zrIphaLa caDhAvIne zAsanarakSA ane tIrthayAtrAmAM sahAya karavAnI prArthanA karavApUrvaka praNAma karavA joie. jyAM jyAM pratimA jinataNI tyAM tyAM karuM praNAma.' ahIMthI dAdAnA darabAra tarapha najara mAMDIe to DAbI ane jamaNI; baMne bAju derAsaro ja derAsaro najare paDe che. jANe ke derAsaronI eka nagarI ja joI lo. ApaNe te tamAma derAsaromAM birAjamAna bhagavaMtone bhAvapUrvaka vaMdanA karIe. "namo jiNAe." ! nemanAthanI corI prabhujI AvI nemanAthanI corI ke puNya pApanI bArI re lola.. DAbI bAju "nemanAthanI corI' nAmathI prasiddha derAsaramAM pravezIne darzana karIe. "namo jiNANuM." neminAtha bhagavAna jAna laine rAjImatIne paraNavA gayA hatA, paNa abola pazuono karuNa kalpAMta sAMbhaLIne, karuNAnA mahAsAgara paramAtmAe paraNyA vinA ja jAna pAchI vALI hatI. neminAtha bhagavAnanI jAna, lagnanI corI vagere A jinAlayamAM che. kalAtmaka kotaraNI jovA jevI che. A badhuM jotA mANasa bhUlabhUlAmaNImAM paDI jAya che. mATe Ane bhUlabhUlAmaNInuM derAsara paNa kahevAya che. ghumaTamAM kamalapatra-nAgapAza-rAjImatIno vilApa, aSTamahAsiddhi vagere dezyo paNa che. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 393
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI A jinAlayamAM 170 jinezvara bhagavaMtono suMdara paTa darzanIya che. jayAre ApaNA bharatakSetramAM bIjA zrI ajitanAtha bhagavAna vicaratA hatA tyAre pAMce bharatakSetra ane pAMce airAvatakSetramAM 1-1 bhagavAna vicaratA hatA. eTaluM ja nahi, dareka mahAvidehakSetramAM 32-32 vijaya (moTA dezo) AvelI che. kula pAMca mahAvideha kSetra hovAthI badhuM maLIne 5 x 32 = 160 vijaya thaI. te darekamAM paNa 1, 1 bhagavAna te samaye vicaratA hatA. tethI pAMca mahAvidehakSetranA 160, pAMca bharatakSetranA pAMca ane pAMca airAvatanA pAMca ema kula 170 bhagavaMto vicaratA hatA. A paTane vaMdanA karavAthI utkRSTapaNe vicaratA A 170 bhagavAnane vaMdanA karavAnuM saubhAgya prApta thAya che. "namo jiNANaM' kahIne vaMdanA karIe. ApaNe temanAthanI corInA A derAsaramAM darzana karyA. badhuM bArIkAithI | nihALyuM; have ApaNe sAmenI bAju jaie. * samavasaraNa maMdira : paramAtmA pratyenI bhaktithI prerAIne devo samavasaraNanI racanA kare che. vizeSAvazyaka bhASyavRtti graMthamAM varNavyA pramANenuM A samavasaraNa che. aDhAramA saikAmAM banyuM che. temAM birAjamAna paramAtmA mahAvIradevane vaMdanA karIe. "namo jiNANuM.' - amIjharA pArzvanAthanuM jinAlayaH bAjumAM thoDA pagathIyA caDhyA tyAM to AvyuM amIjharA pArzvanAtha bhagavAnanuM jinAlaya ! zyAmavarNanA nayanamanohArI che : bhagavAna ! basa joyA ja karIe... khasavAnuM mana ja thatuM nathI. vi.saM. 1791 vai.su. 7nA mahAmaMtrI bhaMDArI ratnasiMhajIe pratimA bharAvI che. pAchaLanA bhAgathI navaTUMkanA gaganacuMbI jinAlayonA darzana thaI rahyA che. "namo jiNANuM' karIne pagathIyA utarIe.. jamaNI bAjunA nAnA derAsaramAM bahArathI ja darzana thAya tevA addabhUta naMdIzvaradvIpa ane aSTApadajI tIrthanA be paTa che. akhaMDa ArasanI zIlAmAMthI te kaMDArAyA che. kaLA-kAmagIrI ajabanI che. tenA darzana karIne pAchA DAbI bAju jaI nemanAthanI corInA derAsaranI pAse pahoMcIe. punya pApanI bArImAM...! * punya-pApanI bArI : puNya-pApanuM pArakhuM karavAne guNavaMta, mobArI nAme che tihAM, pesI nikaso saMta. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra - 394
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ derImAM sAme dekhAya che - sAMDhaNI upara beThelA zeTha ane tenI AgaLa nIce doraDuM laine beThelo rabArI. sAMDhaNInA paga vaccenI jagyAne puNya-pApanI bArI kahevAya che. je A bArImAMthI nIkaLI jAya che te puNyazALI kahevAya che. jeo nIkaLI zakatA nathI, teo pachIthI tapa karIne puNyazALI bane che ane tapathI zarIra pAtaLuM thavAthI ArAmathI A bArImAMthI bahAra nIkaLI jAya che. A derI pAchaLa zatruMjaya girirAja pratye asIma AsthA dharAvanArA bhAgyazALInA balidAnano gauravasabhara itihAsa chUpAyelo che. AjathI lagabhaga 800 varSa pahelAM pATaNanA maNiyAtI pADAmAM rahetA bALabrahmacArI pratApadAsa zeTha zatruMjaya girirAja pratye atizaya bhaktibhAva dharAvatAM hatA. teo kArtikI caitrI punamanI yAtrA to kare ja. tathA... dara varSe kA. suda 13-14-15no covihAro aThThama kare. comAsI pratikramaNa karIne pavanavegI sAMDhaNI (UMTaDI) upara besIne rabArI sAthe kArtikI-pUrNimAe zatruMjaya girirAja pahoMcI jAya. bhAvavibhora banIne yAtrA kare. dara varSano A temano krama. paNa ekavAra varasAda na thavAnA kAraNe bhayaMkara garamIthI aThThama bhAre paDyo. chatAM yAtrA karavA comAsI pratikramaNa pachI nIkaLyA to kharA. valabhIpura pahoMcatAM to hAMphI gayA. chatAM yAtrA karavAno bhAva uchaLato ja hato. mAMDa mAMDa zatruMjayanI taLeTIe pahoMcyA. eka nirNaya karyo ke A dehathI nahi to deva thaine devAdhidevanA darzana karIza. A nirNayapUrvaka dAdAnuM girirAjanuM tathA arihaMtAdinuM zaraNa svIkAryuM. duSkRtagartA, sukRtanI anumodanA karI. girivaranA dhyAnamAM mana ekAgra banAvIne potAnA prANa tayA. taLeTImAM rahelI sAMDhaNI thAkIne lothapotha thayelI teNe paNa samajapUrvaka tyAM taLeTImAM ja potAnA prANa choDyA ane alaukika mRtyune pAmI. sAthe rahelo bhadrika-zraddhALu cAraNa paNa... "mArA zeThanA je nAtha te ja mAro sAtha...' e bhAvathI te paNa tyAM ciranidrAmAM poDhI gayo. A rIte yAtrA karanArA zeThazrI, yAtrA karAvanArI sAMDhaNI ane tenI anumodanA karanAra cAraNa ekI sAthe traNe e girivaranA zaraNe mRtyune varyA. AvA mahAna niSThAvALA guNa-vrata ane zIlasaMpanna bhAvuka yAtrikanI smRti ciraMjIvI rahe te AzayathI tyAM saMghe nirNaya karyo ane sAMDhaNI upara savArI karatAM te zeThanI AdarzarUpa pratimA kaMDArIne girirAja upara sthApita karI. A samAcAra pATaNamAM kArataka vada bIje maLyA eTale atyAre temanA baMne bhAionA parivAramAM kAkAjI - sAhebano e divasa ujavAya che. maNiyAtI pADAmAM zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 395
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ teonA gharaderAsaramAM sAMDhaNI upara beThelA A kAkajI sAheba tathA rabArInuM jUnuM bhIMtacitra Aje paNa che. tethI punyane karAvanArI..! pApane toDAvanArI...! A che punya pApanI bArI...! ahIM sAMDhaNInA be paganI vacamAM thaIne je koI pasAra thAya te punyazALI muktigAmI kahevAya che. ghaNA yAtriko AnI khAtrI kare che. have utAvaLa che. cAlo... badhA darzana karatAM jajo . huM phakta mULanAyaka bhagavAnanuM nAma kaheto jaiza... tamAre 'namo jirANa" kahevAnuM. jinAlayonI zreNi have DAbI bAjunI lAinamAM AvelA (1) vimalanAtha, (2) ajItanAtha, (3) sahastraphaNA pArzvanAtha, (4) nalina manohara derI, (5) dharmanAtha, (6) caMdraprabhasvAmI, (7) pArzvanAtha, (8) sumatinAtha, (9) zAMtinAtha, (10) sahastraphaNA pArzvanAtha ane (11) kumArapALa rAjAe banAvelA derAsaramAM paNa 'namo jiNANuM' kahIne vaMdanA karIe. vaLI jamaNI bAjunI lAInamAM rahelA (1) caMdraprabhasvAmI, (2) saMbhavanAtha, (3) pArzvanAtha, (4) caMdraprabhasvAmI, (5) saMbhavanAtha, (6) ajitanAtha, (7) pArzvanAtha, (8) RSabhadeva, (9) dharmanAtha, (10) mahAvIra svAmI, (11) so thAMbhalAvALA caumukhajInuM derAsara saM. 1986mAM jodhapuravALA manotamalla jayamallajIe karAvyuM. (12) kapaDavaMjavALAnA RSabhadeva ane (13) padmaprabhusvAmInA jinAlayamAM darzana-vaMdana karIe. 'namo jiNANuM." acalagacchIya sutharInA zrAvakanuM jinAlaya ane kalyANasAgarasUri dvArA pratiSThita zAMtinAthanuM jinAlaya paNa che. guiruvaMdanA AgaLa jatAM jamaNI bAju sAva rastA upara guru mUrtinI derI AvI. temAM zatruMjaya girirAjanA adbhUta mahimAne varNavatA, zrI zatruMjaya mAhAbhya graMthanA racayitA zrI dhanezvarasUrijInI gurumUrti che. gurunA caraNakamaLamAM 'marthIeNa vaMdAmi kahIne temane vaMdanA karIe. gurumUrtinuM A zilpa darzanIya che. vIra vikramazIno pALIyo H have AgaLa vadhI rahyA chIe. sAme jamaNI bAju phUlavALAnI najIkamAM kumArapALanA maMdiranI sAme, lIMbaDAnI DALa nIce vIra vikramazInI parAkramagAthAnI smRti karAvato vikramazIno pALIyo dekhAya che. je vikramazInI kathAne yAda karAve che. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 396
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ | vIra vikramazI bhAvasAra ( eka samaya hato. jyAre garavA girirAja para ghanaghora ADabIDa jaMgalo hatA. harAbharA A girivaranI kaMdarAomAM rAnI pazuo nivAsa karatA. ekavAra eka siMhe kaMdarAone tyajI daine dAdAnI TUMkanA bAraNe aDDo jamAvyo. vanarAjane jotAM ja bhalabhalAnA chakkA chUTI jatA. sahu koI dUrathI ja vanarAjane salAma karIne bhAgI jatA. DaranA mAryA yAtrikoe upara javAnuM lagabhaga baMdha karI dIdhuM hatuM. taLeTIe dinarAta A vanarAjanI vAto carcAtI hatI. sahu koI yAtrA kyAre zarU thAya tenI rAha jotA hatA. | vikramazI nAmano eka kAco kuMvAro bhAvasAra yuvAna potAnA bhAi-bhAbhI sAthe pAlItANAmAM vasato hato. zarIre huSTapuSTa hato. bhAre mijAjano paNa mAlika hato. ekavAra gAmamAM rakhaDIne bapore jamavAnA samaye ghare pahoMcyo. rasoDAmAM zodhakhoLa karavA chatAM koi cIja hAtha lAgI nahi. eTalAmAM to kUve kapaDA dhovA gayelAM bhAbhI AvI caDyA. bhUkhathI teno mijAja AsamAnane AMbI gayo che, e vikramazI bhAbhI upara tADUkI UThyo. re...! bAra vAgyA toya rasoinA koI ThekANA nathI...! khabara nathI ahIM peTamAM kevI Aga lAgI che, bhAbhI ! tamane zuM kahevuM? tame sAva nakAmA cho! diyarano Akroza joine bhAbhIthI rahevAyuM nahi. emaNe paNa sAme sIdho joradAra javAba Apyo ke kamAIne gharamAM eka pAI ApavI nahi. Akho dirakhaDyA karavuM ane jamavAnA TAIme hAjara thaI javuM ! A kayA gharano nyAya ? mahenata majUrI tamArA moTA bhAI kare ane tAgaDadhinnA tamAre karavAnA ! ane vadhArAmAM pAchu amArA upara Avo ropha ThokavAno ! bAvaDAmAM bahu jora kUdatuM hoya to jAvane girirAja para ! pelo siMhaDo aDDo jamAvIne beTho che, ene pAMsaro karI Avone. nAhaka gharamAM zuM ThAluM zUrAtana batAvI rahyA cho ! bhAbhInI jabAnethI vachUTelA baMdUkanI goLI jevA zabdoe vikramazIne vIMdhI nAkhyo. e paLano ya vilaMba karyA vinA gharamAMthI nATho. sIdho taLeTIe pahoMcyo. taLeTIe potAnA mitrone jaNAvyuM ke vanarAjano vijaya karavA jAuM chuM. jo upara ghaMTa vAge to samajajo ke siMha maryo ane yAtrA khUlI thai che. jo ghaMTa na vAge to samajajo ke vikramazI marI gayo che. upara jaIne vIra vikramazIe dhokAno cheDo aDADIne sUtelA vanarAjane jagADyo. ghaNA divase ekAeka naramAMsanI gaMdha AvatAM, lAkaDIno cheDo Taca thatAM, zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 397
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMha kezavALI khaMjavALIne saphALo UThyo. paLanoya vilaMba karyA vinA e vikramazI sAme dhasyo. vikramazIe paNa sAme sIdho ghA karyo ane eka jhATake siMhane mahAta karyo. bhAre AghAtathI taraphaDIne siMha DhaLI paDyo. vIra vikramazI ghaMTa vagADavA maMdira tarapha doDyo. paNa eTalAmAM to ghavAyelA siMhe vaLato humalo karyo ane vikramazIne lohI luhANa karI nAkhyo. ghAyala vikramazI mana kAThuM karIne UThyo. mAMDa mAMDa maMdira sudhI pahoMcyo ane ghaMTanAda karyo. Tana... na... na... na... Tana...! Tana... na... na... na... Tana...! ghaMTanAda thatAM mitro doDI AvyA ane joyuM to eka bAju siMha marelo paDyo hato ane bIjI bAju vikramazI paDyo hato. mitroe tene khUba khUba DhaMDhoLyo, paNa UThyo nahi. mitroe vicAryuM ke siMhane mAryA pachI vikramazI paNa ghaMTa vagADIne ghAyala sthitimAM maraNa pAmyo che. vIra vikramazI gayo paNa yAtrA khullI karato gayo. hajAro nara-nArIo niraMtara girirAja para yAtrArthe javA lAgyA. vIra vikramazInI parAkrama gAthAnI smRtirUpe hAthI poLanA AgaLanA cokamAM lIMbaDAnI DALa nIce vIra vikramazIno pALIyo Aje paNa Ubho che. je vIra vikramazInI yAda tAjI karAvI rahela che. sAme hAthIpoLano daravAjo dekhAya che. * surajakuMDa : hAthIpoLanA A daravAjAnI DAbI taraphanA raste ApaNe surajakuMDa tarapha jaie. sAvakImAtA vIramatIe caMdarAjAne kUkaDo banAvI dIdho hato. patnI premalAlacchI sAthe Avelo A kUkaDo je kuMDamAM paDatAM pharI caMdarAjAnA mULa rUpane pAmyo hato te surajakuMDanI pAse ApaNe AvI pahoMcyA chIe. bhIMtamAM zilpathI upasAveluM kUkaDAnuM citra caMdarAjAnI yAda Ape che. | caMdarAjAnI kathA AbhApurI nagarImAM rAjA vIrasene potAnAM kumAra caMdakumArane rAjaya soMpyuM. vIrasena gujarI javAthI caMdarAjA rAjyanuM pAlana karatA hatA. paNa aparamAtA vIramati temanuM dhyAna rAkhatA hatA. ekadA vIramati caMdarAjAnI rANI guNAvalIne dezAvara jovA laI gayAM. potAnI vidyAthI eka vRkSa para besI sAsu vahu uDyAM. tenI bakholamAM chUpI rIte caMdarAjA besI gayelA. siMhalapuramAM caMdarAjA ja premalAlacchIne paraNyA hatA. A vAta vIramatie "hAthamAM mIMDhaNa'thI jANI ane zrI zatruMjaya mAhAtma sAra * 398
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ tene dveSa thayo. caMdarAjAne kUkaDo banAvI dIdho. guNAvalI kalpAMta karavA lAgI vIramatinuM hRdaya jarAya kuNuM na thayuM. eka vakhata nATaka karanArA Avela nATakIyAAe nATaka karI dAnanA badalAmAM vIramati mAtA pAsethI A kUkaDo mAMgI lIdho. te nATakIA siMhalapura gayA. tyAM premalAlacchIe kUkaDo rAkhI lIdho. ekavAra premalAlacchI pharatI pharatI zatruMjaya para AvI. prabhunI yAtrA karI kUkaDAne laI sUryakuMDanI pALI para beThI. e samaye caMdarAjAne pUrvanI suMdara avasthA yAda AvI ane hRdaya bharAI gayuM. ApaghAta karavA sUryakuMDamAM temaNe jhaMpalAvyuM. premalA temane pakaDavA doDI. Akhare kUkaDAnA pagamAM jIrNa thayela doro tUTI jatAM caMdarAjA potAnA mULa svarUpane pAmyA. sarvatra AnaMda prasarI gayo. baMne naranAre tyArabAda bhAvapUrvaka yugAdidevanI pUjA karI. "dhanya dhanya sUrajakuMDa jala, kalimala malahaNanAra; caMdarAjA jala mahimA thakI, pAmyA manuSya avatAra." 1 mahipAla rAjAno prasaMga A rAjAno koDhano roga paNa A kuMDanA prabhAvathI dUra thayela. saurASTramAM giridUrga nAme nagaramAM sUryamalla nAme rAjA hato. tene be putra hatA. devapAla ane mahipAla. eka vakhata yuvAna mahipAla paradeza bhramaNa karavA nIkaLyo. tyAM aneka nagaromAM pharato dhama kamAto be rANI paraNyo. nagara prati pAchA pharatAM pUrvanA azubha karmanA udaye koDharoga utpanna thayo. ghaNI davA karI paNa davA lAgu na paDI. eka vakhata te jhADa nIce sUto hato. A samaye caMdracuDa nAmanA eka vidyAdhare potAnI strI sahita gaganamArge zatruMjayanI yAtrA karIne pAchA pharatAM A mahipAlane joyo. dayA AvatAM sUryakuMDanuM jaLa tenA para chAMTyuM. tethI mahipAla turata jaLaprabhAve nirAgI thAya che. tyArabAda tene svajanono meLApa thAya che. munirAjano paNa meLApa thAya che. pUrvabhava sAMbhaLe che. pratibodha pAmI mahipAla potAnA putra zrIpAlane rAjya ApI zatruMjaya para AvI aNasaNa kare che. karma khapAvI muktine vare che. * Adezvara bhagavAnanA pagalA : sUrajakuMDanI pAse Adezvara bhagavAnanA pagalA dekhAya che. cAlo "namo jiNANaM' kahIne vaMdanA karIe. ahIM bAjumAM bhImakuMDa, brahmakuMDa, izvarakuMDa A traNa kuMDo paNa che. A kuMDanI uparanA bhAgamAM mahAdevanuM eka zivalIMga che. jinAlayomAM pUjA karanArA pUjArIjI tathA maMdironuM nirmANa kArya karatA somapurA zilpIo vigerene zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 399
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA iSTadevanI pUjA mATe jainoe udAratAthI ahIM zivalIMga sthApeluM. Aje paNa A zivalIMgano vahIvaTa zrI ANaMdajI kalyANajI peDhInA hAthamAM che. tyAMthI ApaNe pAchA hAthIpoLanA daravAje AvI gayA chIe. dAdAnA darzane have jaldI thavAnA che. jhaDapathI aMdara pravezIe. cAre bAju sugaMdha phelAI rahI che. jamaNIbAju rahelA phulavALAo paramAtmAnI bhakti karavA potAnA phUlo kharIdavA mATe pUjakonuM dhyAna kheMcI rahyA che. DAbI bAju rahelA snAnAgara tarapha aneka yAtriko pUjA karavA mATenI pUrva taiyArI mATe jaI rahyA che. pUjAnA vastromAM sajja thayelA bhAvuko "paramAtmAnI AjJA mastake caDhAvuM chuM; tevuM sUcavatA tilakane karI rahyA che to koI kezara-sukhaDa vATI rahyA che. sAme ratanapoLano daravAjo dekhAI rahyo che. ratanapoLa eTale dAdAno darabAra ApaNane to dAdAne bheTavAnI utAvaLa che ne? to cAlo... sIdhA ratanapoLamAM ja jaie... ratanapoLa AvyA dAdAne darabAra, haiye harSa taNo nahIM pAra." kevo bhavya pravezadvAra che. hA..! ahIM baMne bAjunI bhIMta para zIlAlekho che. temAM jamaNI bAju 1650mAM jIrNoddhAra karAvanAra tejapAla sonIno ane DAbI bAju 1557mAM tIrthoddhAra karAvanAra karmAzAno tathA 1650mAM akabare yAtrAvero mApha karelo teno zIlAlekha che. juo... basa... AvI gayA... ApaNe dAdAnA darabAramAM... kevuM vAtAvaraNa che... cAre bAju paramAtmAnA bhaktonI paramAtmAne bheTavA mATe kevI doDAdoDa che. kevo UMco bhavya-divya darabAra che dAdAno... cAlo... pahelA ApaNe eka vakhata dAdAne bheTI laie... pachI vidhipUrvaka traNa pradakSiNA ApazuM. kAraNa ke... be mAila ane be phalAMgano mArga pasAra karIne, 3364 pagathIyA caDhIne 2000 phUTanI UMcAie ApaNe dAdAne bheTavA AvyA chIe. cAlo... aMdara hA... aMdara jaIne badhA besI jaizuM. kAraNa ke pAchaLa rahelAne dAdAnA darzanamAM aMtarAya na thAya. bolo... zrI AdInAtha bhagavAna kI jaya...! kevA bhavya bhagavAna che. ahA...! kevuM divya teja prasarI rahyuM che. mArA dAdAnI AMkhomAMthI kevA amI varasI rahyA che. kevuM hAsya... vAha...! re dAdA vAha...! zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 400
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ karuNAsAgara...! he kRpAlu...! o paramAtmA...! he jagannAtha...! ahAhA...! mArA nAtha...! mArA nAtha...! o kRpALu...! o paramAtmA..! padmAkara...! o divAkara..! o karUNAnidhAna...! vAha re dAdA... dAdA...! ahIM... paramAtmAnA kevA anupama darzana thaI rahyA che. badhA Aje dharAI dharAIne darzana karajo. A mArA nAthanA aMtaranA darzana karajo ... ahA..! paramAtmAnI nirmaLa pavitra evI AMkhomAMthI kevI anupama karuNAno dhodha vahI rahyo che..! are..! juo...! e karuNAnA dhodhamAM ApaNI kAyAne pavitra karI laie...! basa... be miniTa maunapUrvaka paramAtmAnA pavitratama mukhAraviMdane joyA ja karo. kevA che dAdA...! dAdA pAsethI khasavAnuM mana ja thatuM nathI... A dAdA pAse to gajabanuM cuMbaka che. kevI kAmaNagArI mUrti che. mArA nAthanI...! nA e mUrti nathI. sAkSAt mAro dAdo che. dAdA... dAdA... o paramAtmA...! mArA jagajIvana jagavAlA... o mArA dAdA... cAlo... have ApaNe pahelA traNa pradakSiNA ApazuM ane be caityavaMdana karIne pachI ahIM chelle caityavaMdana karazuM. samyam darzana-jJAna ane cAritrarUpI traNa ratnone meLavavA traNa pradakSiNA devAnI che. bhagavAnane ApaNI dakSiNa (jamaNI) bAju rAkhIne pharavuM, tene pradakSiNA kahevAya.. cAlo... vacce AvatAM jinAlayonA darzana karatAM karatAM uttarottara moTI thatI pradakSiNA daie. * prathama pradakSiNA : dAdAnA darabAramAMthI ApaNI DAbI bAjuthI bahAra nIkaLI, sau prathama sahagnakUTa maMdiramAM rahelA 1024 jinezvarone vaMdanA karIe. "namo jiNANuM.' (1) ApaNe bharatakSetramAM rahIe chIe. AvA pAMca bharatakSetro ane pAMca airAvatakSetro che. te darekamAM te-te kALe 24-24 bhagavAna thAya che. tethI A dasa kSetromAM 10 x 24 = 240 bhagavAna vartamAnakALe thayA. gaI covIsImAM paNa 240 bhagavAna thayA hatA. AvatI covIsImAM paNa 240 bhagavAna thaze. Ama bharata-airAvata kSetranA traNekALanA 240 + 240 + 240 = 720 bhagavAna thayA. (2) mahAvideha kSetranA 32 vibhAga che. dareka vijaya kahevAya che. te darekamAM ekeka bhagavAna gaNIye to mahAvideha kSetra kula pAMca hovAthI 5 x 32 = 160 bhagavAna thAya. (3) covIse bhagavAnanA cyavana (mAtAnA peTamAM AvavuM) janma, dIkSA, kevaLajJAna ane mokSa ema pAMca kalyANaka gaNatAM 24 x 5 = 120 thAya. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 401
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) vartamAnakALe dareka mahAvidehakSetramAM cAra-cAra bhagavAna thaIne pAMca mahAvidehakSetramAM 4 x 5 = 20 viharamAna tIrthakaro vicarI rahyA che. (5) cAra zAzvatA jinaH RSabha, caMdrAnana, vAriSeNa ane vardhamAnasvAmI = 4. Ama, 720 + 160 + 120 + 20 + 4 = 1024 jinezvaro thayA. temane ahIM vaMdana karIe : namo jiNANe. 145ra gaNadharanA pagalA : tyAra pachI dAdAnA jinAlayanI pAchaLanI derIone vaMdanA karatA-karatA AgaLa vadhIe. eTale Ave rAyaNa pagalAM... ahIM caityavaMdana karavAnuM che. rAyaNavRkSa pAse navvANa pUrvavAra paramAtmA padhAryA hatA...! A vRkSataLe dAdAnA caraNa che. A vRkSano mahimA aparaMpAra che. vRkSanI DALa-DALe, pAMdaDe-pAMdaDe devatAono vAsa che. A vRkSane traNa pradakSiNA ApavAnI ane jo e vRkSa uparathI pradakSiNA ApanAra upara khIra jhare to te vyakti trIje bhave mukti gAmI thAya che. ahIM trIju caityavaMdana thayuM. caityavaMdana pachI ahIM be miniTa besIne bhAvanA bhAvavAnI ke ahIM dAdAnA caraNanI pUjA thAya che. caraNano bIjo artha che cAritra... paramAtmAnA caraNa-kamalane pUjIne cAritra dharmanI prApti mATenI mAMgaNI karavAnI che, cAritrano mukhya artha che - AtmaramaNatA... Atma ramaNatA bAhya upabhoganI sAmagrI ghaTADavAthI Ave che. eTale ke jema jema ApaNe bAhya sAmagrIno ghaTADo karIe tema-tema Atma ramaNatA Ave che. Atma sukhanuM kAraNa virati che. jeTalA aMzamAM ApaNAthI zakya hoya teTalA aMze viratinuM pAlana karavAthI ApaNo bhAva je deha tarapha che. te deha taraphathI ghaTIne AtmA tarapha thAya che. eTale AtmabhAva pragaTe che. cAlo... have AgaLa jaie... A che 14para gaNadhara pAdukA maMdira. A avasarpiNIkALamAM RSabhadevathI mAMDIne mahAvIrasvAmI sudhInA je 24 bhagavAna thayA che. temanA mukhya ziSyone gaNadhara kahevAya che. RSabhadevanA puMDarIkasvAmI vagere 84 gaNadhara hatA. to mahAvIrasvAmInA gautamasvAmI vagere 11 gaNadharo hatA. 24 bhagavAnanA badhA maLIne kula 14para gaNadhara hatA. teonA pagalAM ahIM sthApana karavAmAM AvyA che. temano "namo siddhANaM' kahIne vaMdanA karIe. * sImaMdharasvAmIH AgaLa vadhatAM vastupALa tejapALe baMdhAveluM jinAlaya AvyuM. temAM rahelA sImaMdharasvAmI bhagavAnane vaMdanA karIe. atyAre mahAvidehakSetramAM sImaMdharasvAmI bhagavAna sadehe vicArI rahyA che. tyAMthI mokSamAM paNa javAya che. ApaNe paNa temane vaMdanA karIne mokSanI yAcanA karIe. "namo jiNAe." zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 402
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ sImaMdharasvAmI bhagavAnanI pratimA upara "Adezvara bhagavAna' tarIkeno lekha che, chatAM game te kAraNasara A pratimA sImaMdharasvAmI tarIke lokomAM pUjAya che. A jinAlayamAM mA sarasvatIjInI prAcIna pratimA darzanIya che. praNAma (dharmalAbha) kahIe. aba to pAra bhaye hama sAdhu sImaMdharasvAmInA jinAlayanI bahAra jamaNI bAju kalAkArIgarIvALA suMdara ArasanA gokhalAmAM paMcadhAtunI suMdara gurumUrti che. sthAnakavAsI AtmArAmajI mahArAjane zAstrono abhyAsa karatAM spaSTapaNe samajAyuM ke maMdira mArga sAco che ane tethI sthAnakavAsI matano tyAga karIne teo zatruMjaya girirAja padhAryA. paramAtmAnA pAvana darzane temanI AMkhomAMthI pazcAttApanI azrudhArA vahevA lAgI. atyAra sudhI paramAtmAnI mUrti ane tenI pUjAnuM khaMDana karyuM; teno pazcAttApa karyo. pratimAvirodhanA pApomAMthI zI rIte mukta thavAze ? tevI vedanA-vyathAmAMthI paramAtmAnI pratimAnA darzana karatAM ja temane mukti maLI gaI. AnaMdathI teo nAcI UThyA ne temanA mukhamAMthI paMktio sarI paDI : "zrI siddhAcala daraza karI aba to pAra bhaye hama sAdhu." A AtmArAmajI ma.sA. maMdiramArgI vijayAnaMdasUrIzvarajI ma.sA. tarIke prasiddha thayA. paMjAba prAMta upara temaNe khUba ja upakAra karyo che. temanI yAdamAM paMjAba jaina saMgha tathA AtmAnaMda sabhAe (bhAvanagara) paMcadhAtunI A pratimA ahIM birAjamAna karI che. ahIM pahelI pradakSiNA pUrI thaI. * bIjI pradakSiNA : sImaMdharasvAmInA jinAlayanI sAme tenA jevuM ja navA AdezvarajInuM jinAlaya che. tyAMthI zarU thAya che. * navA AdezvarajI : vastupALa-tejapALe A jinAlaya baMdhAvyuM che. pUrve A jinAlayamAM anya bhagavaMta birAjamAna haze. paNa aDhAramA saikAmAM gAjavIja sAthe varasAda tUTI paDyo. acAnaka bhayaMkara kaDAkA sAthe vIjaLI paDI. dAdAnA zikharane phADIne maMdiramAM pravezelI vIjaLI dAdAnI nAsikAne ghasarako lagADavA dvArA khaMDita karIne jamInamAM UtarI gaI. zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 403
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDita biMbanA sthAne evuM navuM biMba bharAvavAno zrI saMghe nirNaya karyo. suratanA tArAcaMda zeTha, nUtana biMba bharAvavAno Adeza laine, suratamAM vidhipUrvaka AdezvaradAdA, be kAussagiyA prabhu tathA caraNapAdukA taiyAra karAvIne, girivara upara pahoMcyAM. karmAzAe bharAvelA jUnA AdezvaradAdAne khaseDavA zilpIo gabhArAmAM dAkhala thayA tyAre bhayaMkara avAja thayo. gabharAIne bahAra nIkaLI gayA. thoDIvAra pachI praveza karIne jUnA dAdAne khaseDavA gayA, tyAM "nA" "nA" evA bhayaMkara avAja thayA. saMghe sAruM muhUrta joine utthApavAno nirNaya karyo. paNa rAtre svapnamAM tArAcaMdazeTha ane pUjArIne cakrezvarI devIe jaNAvyuM ke, "ghaNA varSothI A biMba pUjAtuM AvyuM che. mATe utthApazo nahi. AthI utthApanAnuM kArya paDatuM rakhAyuM ane navA pratimAjIone ahIM jinAlaya nirmANa karI emAM padharAvavAmAM AvyA. je navA Adezvara dAdA'nA nAme oLakhAya che. A bhamatInI zarUAta tyAMthI thAya che. tyAMthI darzana karatAM AgaLa vadhIe. A derAsaramAM 15mo uddhAra karAvanArA samarAzAnA pitAzrI dezalazAnA moTAbhAI Asadhara ane temanA patnI ratnazrInI mUrtio paNa che. be navapadajI ArasamAM kotarelA che. be ubhA kAusaggIyA prabhu ane pAdukA manohara che. * meru parvata : AgaLa vadhatAM meruparvata Avyo. amadAvAdanA mAkubhAI zeTha zatruMjaya girirAjano cha'rI pAlita saMgha laIne AvelA. te saMghanI smRtimAM temaNe traNa gaDhavALo Arasano meruparvata banAvarAvyo che. tenI upara caumukhajI birAje che. vaMdanA karIe "namo jiNAe." meru parvata mahAvideha kSetramAM Avelo che. jenI upara bhagavaMtono janma mahotsava devo ane indro kare che. barAbara darzana karIne AgaLa darzana karatAM samavasaraNa - sametazikhara maMdiranA darzana karatAM ane vaccenI jagyAmAMthI rAyaNavRkSa pAsethI nIkaLIne have AgaLa badhe darzana karatAM karatAM A pagathiyAthI upara caDazuM. upara paNa ghaNA bhagavAna che. caumukhajI che... cAlo... upara...! juo ! A sthAnanI barobara nIce dAdA birAjamAna che. ethI koinA paga na Ave eTale ahIM A korDana karI che. badhA bhagavAnanA darzana karavAnA che. darzana karatA jAo...! have pAchA nIce UtarazuM. A sahastraphaNA pArzvanAtha bhagavAnanA maMdiranA darzana karatA pharI cokamAM AvyA. ahIMthI pAchA dAdAnA darzana karIe. have trIjI pradakSiNA ApazuM. pahelA A pAMca bhavya pratimAjInuM maMdira che. te pAMcabhAInuM derAsara kahevAya... A che bAjarIyAnuM derAsara. A che neminAthanuM derAsara. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 404
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ have A badhI derIomAM bhagavAna che. "namo jiNANuM' bolatAM stuti bolatAM bolatAM darzana karatAM karatAM AgaLa vadhazuM... A AvyuM vIsa viharamAna bhagavAnanuM derAsara... pAchaLanI bhamatI pharIne... ahIM che aSTApadajI...cAlo aMdara paNa bhagavAna che ne eTale pradakSiNA paNa apAI jaze ane darzana thaze...! A sAme rAvaNa ane maMdodarInA sTecyuM che...! have badhI derIonA darzana karatAM karatAM AgaLa vadhazuM... * nami-vinami ? pachI pAchaLanI bhamatImAM AgaLa vadhIe to derImAM viziSTa prakAranuM zilpa jovA maLe che. te zilpanI najIkamAM dIvo laine joie to AdezvaradAdAnI AjubAju UbhelA nami-vinaminA hAthamAM rahelI talavAramAM prabhujInuM pratibiMba dekhAya che. jANe ke traNe jagatano uddhAra karavA mATe prabhujIe kula traNa rUpa na lIdhAM hoya ! "namo jiNANuM.' * bharata-bAhubalIjI H tenI bAjumAM bIje kyAMya jovA na maLe tevI alaukika bAhubalI ane bharatajInI pratimA che. "namo siddhANaM' kahIne temane vaMdanA karIe. * vijayazeTha-vijayAzeThANI : 84000 sAdhuone AhAra-pANI vahorAvavAthI je lAbha maLe te lAbha vijayazeTha ane vijayAzeThANIne jamADavAthI maLe tema kevalI bhagavAne jaNAvyuM hatuM. temAM temanA aNizuddha brahmacaryanI mahattA gavAI che. ekane kRSNapakSanA ane bIjAne zuklapakSanA brahmacaryano niyama hato. yogAnuyoga baMnenA lagna thayA. parasparanA niyamanI khabara paDI. koi ja prakArano aphasosa ke saMkalpa-vikalpa na karatAM sAthe rahIne paNa suvizuddha brahmacaryanuM pAlana teoe karyuM. te baMnenI UbhI mUrtio A girirAja upara gokhalAmAM sthApanA karavAmAM AvI che. brahmacaryapAlana mATenuM baLa meLavavA temanA darzana karIe. * navanidhAnanuM derAsara H AgaLa vadhatAM navanidhAnanuM derAsara AvyuM. aMdara rahelA 14 bhagavAnane vaMdanA karIe. keTalAka Ane cauda ratananuM derAsara paNa kahe che. namo jiNANe. * navI TUMka : thoDA AgaLa vadhyA eTale DAbI bAju navI TUMkamAM javAno rasto Avyo. cAlo... tyAM darzana karavA jaie. dAdAnI TUMka jevI A TUMka che. sAme puMDarika svAmI che. bhamatImAM eka derImAM mahAvIra prabhunA mukhamAMthI jharI rahelAM phUlaDAMne grahaNa karIne mALa gUMthatA gaNadharonA viziSTa zilpanA paNa darzana karIe. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 405
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULanAyaka AdezvaradAdAnuM caityavaMdana karIne navI TUMkamAMthI pAchA mULaTUMkamAM AvIne bhamatInA darzana karatAM karatAM ApaNe AgaLa vadhI rahyA chIe. ahIM eka derImAM sonA-cAMdInA bhagavAna che. jokhama hovAthI baMdha ja rAkhe che. pUjA dararoja thaI jAya che. * gaMdhAriyA caumukhajI : zrI RSabhadevanA prathama gaNadhara ane jemanA nAmathI zatruMjaya girirAjanuM nAma puMDarikagiri paDyuM che, te puMDarIkasvAmInA jinAlaya tarapha AgaLa vadhatAM chelle gaMdhAriyA caumukhajInAM darzana karIe. mULanAyaka zAMtinAtha bhagavAnane "namo jiNANuM' kahIne vaMdanA karIe. traNa pradakSiNA daIne badhA paramAtmAne vaMdanA karIe. akabara pratibodhaka jagadguru harasUrImahArAja vi.saM. 1650mAM siddhagiri padhArelA. te vakhate 72 saMgho yAtrA karavA AvelA. jagadguruno paramabhakta gaMdhArano zrAvaka rAmajI paNa Avyo hato. dAdAnA darzana karIne, puMDarIkasvAmInA derAsaranI pAsenA cokamAM vyAkhyAna goThavAyuM. aneke caturthavrata svIkAryuM. gurudeve rAmajI zrAvakane A sthaLe yAdI apAvI ke vrata levAno A uttama avasara che. kema ke tame pUrve jaNAvela ke eka putra thayA pachI huM A mahAnavrata svIkArIza. gurubhagavaMtanA vacanane ullAsabhera svIkArIne, bharayuvAnavaye vAsanAne tilAMjalI ApIne rAmajI zrAvaka ane tenI zrAvikAe (uMmara 22 varSa) caturthavrata grahaNa karyuM. tenI yAdamAM te sthaLe A gaMdhAriyA caumukhajInuM jinAlaya banAvyuM. paramAtmAne vaMdana karatI vakhate ApaNe paNa naiSThika brahmacaryanA pAlananI zakti meLavIe. pachI gokhalAmAM bhagavAnane potAnI pAse laine UbhelI 24 bhagavAnanI mAtAone praNAma karIne have ApaNe AvyA chIe; dAdAne ekITase jovA mATe satata temanI sAme besI rahelA puMDarika svAmI jinAlayamAM. | puMDarIka svAmI puMDarIka svAmI e dAdAnA prathama gaNadhara hatA ane caitrI punamanA divase pAMca kroDa muninI sAthe nirvANa pAmyA hatA. ahIM jovA jevuM to e che ke, dAdA puMDarIka svAmInI sAme joyA kare che ane puMDarIka svAmI dAdAne joyA kare che. kevuM manohara dezya che. he... joyuM ne ?. cAlo... stuti bolIne caityavaMdana karIe... caityavaMdana pachI be miniTa bhAvanA bhAvavAnI che ke... zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 406
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'puMDarIkasvAmI... puMDarIka eTale kamaLa... kamaLa kAdavamAM utpanna thavA chatAM enAthI alipta rahIne pote pUjyanA caraNomAM pahoMcIne pavitra banI jAya che. tema ApaNe paNa saMsArarUpa kAdavamAM utpanna thayA hovA chatAM A saMsAranA viSaya kaSAyanA bhAvothI alipta rahIne viSaya-kaSAyathI nirlepa rahIne pUjyonA caraNomAM rahIzuM to maLela durlabha manuSyabhava saphaLa karI lezuM. ahIM puMDarIka svAmI sAme besIne be miniTa puMDarIka svAmI bhagavAna sAme joyA ja karavAnuM che. e mahApuruSanA aNuoparamANuono saMcAra ApaNA aMtaH sthaLa upara thaze. ApaNuM jIvana dhanyAtidhanya banI jaze. ahIM paramAtmA puMDarIka svAmInI bhakti karatAM nirlepabhAva mAMgavAno che.' Avyone AnaMda...? have basa...! dAdA pAse caityavaMdana karazuM...! cAlo... dAdAnA darabAre... Avyo dAdAne darabAra, karo bhavodidha pAra, kharo tuM che AdhAra, mohe tAra... tAra... tAra...! tArI mUrti manohAra, hare mananA vikAra; mArA haiyAno hAra, prabhu tAra tAra tAra... AjanI ghaDI che raLIyAmaNI... hAM re mane vhAlo maLyAnI vadhAmaNI jI re... AjanI ghaDI che raLIyAmaNI... *** AnaMda kI ghaDI Ai... sakhI rI... Aja... AnaMda kI ghaDI Ai... karake kRpA prabhu darisaNa dIno, bhavakI pIDa mITAi... sakhIrI... Aja... *** akhiyAM harakhana lAgI hamArI... akhiyAM harakhana lAgI... darizana dekhata Adi jiNaMda ko bhAgya dazA aba jAgI hamArI... Aje to mana mUkIne, peTa bharIne dAdAnA darzana karI lyo... sAcu kahuM ? mane to ahIMthI jarAye khasavAnuM mana thatuM nathI. basa...! ema ja thayA kare che ke dAdA...! jo mAruM cAle to tArA sAnidhyathI eka kSaNa paNa dUra na thAuM... kevI balihArI che... dAdA tArI... basa... dAdA pAse to levAya eTaluM lai ja lo... A dAdo to ApavA ja beTho che. juo to kevI amIdiSTa paDI rahI che ApaNA upara Aje... ApaNuM zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 407
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAma thaI gayuM... dhanya ghaDI... dhanya veLA... Ajano divasa dhanya... are...! khAlI dhanya nahIM paNa dhanyAtidhanya banI gayo...! ATalo samaya kyAM vyatIta thaI gayo kaMI khabara ja na paDI. A girirAja ane dAdAno Avo prabhAva che ke ahIM bhUkha-tarasa-thAka badhuM ja bhUlAI jAya che. basa...! bhakti rasane pIdhA ja karo. dAdAnA khoLAmAM jANe ramyA ja karo...! pUrvanA kASThanA maMdirano jIrNoddhAra karIne saM. 1217mAM bAhaDa maMtrI vaDe pASANanA banAvAyelA ane tejapALa sonI dvArA saM. 1650mAM jIrNoddhAra karAyelA bAvana hAtha UMcA naMdIvardhana nAmanA prAsAdamAM AvelA meghanAda nAmanA maMDapamAM besIne karbhAzAe bharAvelA ane pratiSThita karelA AdezvaradAdAnI ApaNe hamaNA bhakti karI rahyA chIe. A jinAlayamAM 1245 kuMbha, 21 siMha, 72 thAMbhalA, cAra yogInIo ane dasa dipAla che. ahIM cAre bAju 1972 derIo, 4 gavAkSa, 32 pUtaLIo, 32 toraNo, 2913 pASANanA pratimAjI, 131 dhAtunA pratimAjI tathA 1500 pagalAM che. te badhAne bhAvathI ApaNe vaMdanA karIe. praNidhAne bhajo e giri rAyo, tIrthakara-nAma nikAco; moharAyane lAge tamAco zubhavIra vimalagiri sAco snehI saMta ! e giri sevo. caude kSetramAM, traNa bhuvanamAM tIratha na evo snehI saMta ! e giri sevo. have ApaNe dAdA pAse ema vicAravAnuM che ke... pUrvanA cAra caityavaMdana dvArA AtmAnI aMdara sarva jIvo pratye hitaciMtArUpa snehabhAva, rAga-dveSanI zAMtirUpa samabhAva, AtmAramaNatArUpa cAritra dvArA AtmabhAva, puMDarIka kamaLanI jema nirmaLatA rUpa nirlepabhAva prApta thayA bAda dAdAnA darzana karatAM ApaNe ApaNA AtmAne paramAtmA svarUpe joine paramAtmAbhAvanI prApti karI zakIe. AtmAmAM paramAtmAnA darzana karavA te ja sAdhanAnuM aMtima lakSya che. te lakSya A rIte vicAraNA-ciMtanapUrvaka yAtrA karavAthI jaldI siddha thAya che. hA... samavasaraNanA traNa gaDha to thayA paNa pachI zuM ? ApaNe traNa gaDhanI kalpanAthI upara AvyA have trIjA gaDha upara siMhAsana hoya che... siMhAsana rUpa A dAdAno bhavya darabAra che ane enI upara e beThA ApaNA paramAtmA...! paramAtmA dezanA saMbhaLAve che. ApaNe sAMbhaLavI che. to badhA beso ahIM zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 408
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamaNAM ja saMbhaLAze... juo...! ApaNA manamAM je atyAre sArA vicAro, zubha phuraNAo - saciMtano thai rahyA che te badhA paramAtmAnI adazya divyadezanA che. kahevAya che ke paramAtmAnI dezanA badhA pota potAnI bhASAmAM samajI zake ane badhAne ema ja thAya ke jANe bhagavAna mane ja mArI ja vAta karI rahyA che tema kharekhara...! ApaNe paNa sAMbhaLIe chIe...! dezanA sAMbhaLI ne ? have jaizuM nIce ? zuM ? dAdAnI A eka yAtrA karyA chatAM saMtoSa nathI thato ? bIjI yAtrA karavAnuM mana khUba thaI rahyuM che ne ! to pUrvanA mahApuruSoe evI vyavasthA karI che ke, dAdAne darabAre darzana karIne gheTInI pAge utarIne tyAM jo taLeTInuM caityavaMdana karIe ane pachI pharI upara caDhIne bAkInA cAre caityavaMdana karavApUrvaka dAdAnA darzana karIe to be yAtrAno lAbha maLe. ApaNe paNa be yAtrA karavI che ? to darabAramAMthI bahAra nIkaLIne ratanapoLa, hAthIpoLa, vAghaNapoLa vaTAvIne sagALa poLamAMthI bahAra nIkaLIe. tyAM motIzAnI TUMka pahelA DAbI bAju ghaTInI pAga javAno rasto Avyo. sIdhA cAlIne have ApaNe bArImAMthI bahAra nIkaLI nIce utaravAnuM che. J gheTI pAnanI yAtrA DuMgara caDhavA dohyalA... UtaratA zI vAra? ApaNe saDasaDATa gheTInA pAga tarapha utarI rahyA chIe ane A vacamAM AvI 24 tIrthaMkara paramAtmAnA pagalAMnI derI. bAjumAM kuMDa ane visAmo che. "namo jiNANaM' kahIne vaMdanA karIe. haju nIce jaie eTale gheTInI pAga pahelAM navI banelI siddhAcala zaNagAra TUMka ane buddhisAgara TUMka AvI. tyAM rahela tamAma paramAtmAone vaMdanA karIe. "namo jiNANuM" ane sTeja AgaLa vadhyA eTale gheTI pAga AvI. ahIM derImAM paramAtmAnA pagalAM che... ahIM ApaNe stuti-sAthIyAdi karIne moTuM caityavaMdana karIe. * gheTInI pAga : gheTI gAmanI pAse AdapuramAM AvelI hovAthI gheTInI pAga tarIke prasiddha che. paramAtmA RSabhadeva zatruMjaya girirAja upara kula 99 pUrvavAra AvyA hatA. 1 pUrva eTale 70560 abaja (84 lAkha X 84 lAkha) jyAre jayAre paramAtmA zatruMjaya padhAryA tyAre phAgaNa suda AThama ja hatI ane paramAtmA AdapuranI A gheTInI pAgethI ja caDyA hatA ane tethI to navvANuM yAtrA karanAre paNa ochAmAM ochI navayAtrA to A gheTInI pAgathI ja karavAnI hoya che. (nIce Adapura gAmamAM 99 iMcanA Adezvara bhagavAnanuM bhavya jinAlaya che.) zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 409
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ gheTInI pAge caityavaMdana karIne have ApaNe bIjI yAtrAno prAraMbha karIe chIe. dAdAnA guNagAna gAtAM gAtAM upara AvI gayA... sagALapoLamAM praveza karIne vAghaNapoLamAM zAMtinAtha bhagavAnanuM caityavaMdana karIne pUrve jaNAvyuM te pramANe traNa pradakSiNA daIne dAdAnA darabAramAM AvI pahoMcyA chIe ane bIjIyAtrAnA bhaktirasane lUMTI rahyA chIe. dAdAne choDatA pahelA dAdA pAse bhUtakALanA tamAma pAponuM - doSonuM traNa-traNa vAra micchAmi dukkaDam jarUra karI laie. cAlo... have jaie nava TUMka tarapha... nava TUMkanI yAtrA zatruMjaya girirAja upara judI judI nava TUMko AvelI che. tenI yAtrA karavA cAlo ApaNe jaie. jyAM nIrakhIe navaTuMko, pAtikano thAya bhukko, nava TUMka tarapha jatAM pagathIyA jayAM pUrNa thayA tyAM killAmAM praveza karavAno daravAjo Avyo. A killAmAM dharmanagarI che. TheraThera jinAlayo patharAyelA che. TUMkanI saMkhyA bhale nava; paNa derAsaro, derIo, pratimAonI saMkhyA to ghaNI moTI ! eka eka zilpa jANe ke mUrtimaMta zraddhAnuM pratika ! paramAtmA pratyenA samarpaNabhAva ane ahobhAvanuM pratibiMba ! anekone bhagavad bhaktimAM taraboLa karatuM AlaMbana ! * aMgArazApIra : cAlo... navaTUMkanA daravAjAmAM pravezIne DAbI tarapha jaie eTale aMgArazApIranI daragAha AvI. dareka saMghanA saMghapati dAdAnI yAtrA karatI vakhate sau prathama ahIM cAdara oDhADe che. "Ama kema?" jainonA sauthI moTA tIrthamAM musalamAna pIranI daragAha kema ? - zerazAha nAmano pATaNano sUbo hato. sattA ane yuvAnIe tenAmAM avivekano tarakhATa macAvyo hato. kyAMka koi rUpavatI suMdarI dekhAI nathI ke tene svAdhIna karI nathI. kuNagherano bhANajI zrAvaka, potAnI rUpavatI patnI koDAIne laIne zatruMjayanI yAtrAe jaI rahyo hato. zerazAhe apaharaNa karAvIne tene potAnA gharamAM besADI. roja rUma baMdha karIne koDAi AdezvaradAdA ane zatruMjayanuM dhyAna dharatI hatI. koIke sUbAnA kAna bhaMbheryA. tapAsa karavA sUbAe ekAeka rUmamAM jaIne joyuM to koDAI dhyAnamAM lIna hatI. pUchyuM, "zuM kare che ?' koDAie kahyuM, "mAruM jIvana zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 410
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ patita thayuM che. patitane paNa pAvana karanAra Adezvara bhagavAna ane zatruMjaya tIrthanuM dhyAna dharuM chuM. jo tame eka vAra tenA darzana karazo to pAvana thaI jazo." AthI ekavAra sUbo koDAIne laIne zatruMjaya pahoMcyo. sAthe aMgArazA nAmanA olIyAne rAkhyo che. zatruMjaya upara addabhUta, alaukika, dedIpyamAna Adezvara bhagavAnane joIne zerazAha sUbo stabdha thaI gayo. hAtha joDAI gayA, bhaktibhAvathI mastaka namI gayuM. sAthe rahelA sevaka pAse paramAtmAne caraNe dharavA sonAmahorano thALa maMgAvyo. aMgArazA olIyAthI A sahana thatuM nathI. musalamAna thaIne jainonA bhagavAnane namyo ! kAphara thayo ! samaje che zuM ? tyAM to sonAmahorono thALa dharAvAyo. gusse thayelo aMgArazA Adezvara bhagavAna upara zastrano chUTo ghA karIne bhAgyo... paDyo... mRtyu pAmIne pIra banyo. zatruMjaya adhiSThAyaka kapardIyakSe e pIrane nAthyo. zatruMjayanI rakSA karavAnuM kAma soMpyuM. bhAvimAM AvanArA musalamAnonA humalAone khALavA tenI ahIM daragAha banAvAi. tIrthanI rakSA karatA hovAthI saMghapati ahIM cAdara oDhADIne pachI AgaLa yAtrA kare che. * narazI kezavajInI TUMka : aMgArazA pIranA sthAna bAda acalagacchIya narazI kezavajInI TUMka AvI. madhyamAM maMdiranA mULanAyaka zrI abhinaMdana svAmIne "namo jiNANuM." AjubAju rahelI 34 derImAM rahelA paramAtmAne vaMdana karIe. namo jiNANe. * saMprati rAjAnuM jinAlayaH bahAra nIkaLatAM saMprati rAjAe baMdhAvelA derAsaramAM rahelA zAMtinAtha bhagavAna tathA anya sarva jinabiMbone vaMdanA karIe. namo jiNANe. have jema jema AgaLa vadhIe tema tema cAre bAju jinAlayo ane jinabiMbo AvyA kare che. "jyAM jyAM pratimA jinataNI, tyAM tyAM karuM praNAma." badhe "namo jiNANa karatAM karatAM AgaLa vadhIe. * marudevI prasAda : saMbhavanAtha prAsAda, RSabhadeva prAsAda, kuMDIvALAnA tathA kaccha naliyAnA narazI nAthAnA derAsaramAM caMdraprabhasvAmI vagerene vaMdanA karatAM karatAM marUdevImAtAnA prAsAdamAM hAthI upara birAjamAna marudevA mAtAne vaMdanA karIe. namo siddhANaM'. RSabhanI dIkSAthI, putra virahathI hajAra varSa sudhI satata rUdana karatAM marUdevAmAtAne AMkhe paLiyA bAjhI gayA. bhagavAnane kevaLajJAna thatAM pautra bharata, dAdI marUdevAne temanA putra RSabhanAM darzana karAvavA hAthI upara besADIne laI gayo. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 411
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAtmA RSabhadeva bhagavAnanI Rddhine jovAno prayatna karatAM, harSanA AMsue paLIyA dUra karyA. putranI Rddhi joine, svArthI saMsAranI vicAraNA karatAM, dhyAnanI dhArAmAM AgaLa vadhatAM mAtA marUdevA hAthInI aMbADI upara ja kevaLajJAna pAmyA. AyuSya pUrNa thatAM A avasarpiNIkALamAM sau prathama mokSe gayA. AvA A kALanA prathama siddha mAtA marUdevAne vaMdanA karIne, bhagavAnanA sAcA darzana karavAnI temanA jevI kaLA meLavavAno saMkalpa karIe. * pahelI TUMka jaI pAvana thAzuM ? tyAMthI AgaLa vadhatAM, vaccenA aneka jinAlayomAM jinabiMbone namaskAra karatAM karatAM prathama TUMkamAM pravezIe. A mahimAvaMta zrI zatruMjaya girirAja upara aneka vyaktioe aneka jinAlayonuM sarjana karAvyuM che ane temAM ghaNA jinabiMbo pratiSThita karyA che. te rIte vicArIe to zatruMjaya upara ghaNI TUMko che; paNa mukhyatAnI dRSTie nava TUMka prasiddha che. temAMnI pahelI TUMkamAM pravezIe : (1) kharataravasahI : A TUMkamAM caumukhajI (cAra) Adezvara bhagavAna hovAthI caumukhajInI TUMka tarIke paNa prakhyAta che. 270 phUTa lAMbI, 116 phUTa pahoLI ane 97 phUTa UMcI che. cArebAju 25-25 mAilanA gherAvAmAMthI A TUMkanuM uMcuM zikhara dekhAya che. A TUMka savacaMda ane somacaMda nAmanA be zeThIyAoe banAvI hovAthI savA-somAnI TUMka tarIke paNa oLakhAya che. saurASTranA vaMthalI gAmamAM, dIna-duHkhIyAnA belI ane dharmavIra evA savacaMda zeTha, paradezathI vahANa pAchA na pharatAM Arthika muzkelImAM mUkAyA. thApaNadAro thApaNanI ugharANI karavA lAgyA. zeThe je hatuM te badhuM cUkavyuM. bAkI rahelA eka zeThe potAnA lAkha rUpiyAnI tAtkAlika cUkavaNI karavAnI paThANI ugharANI karI. have kAMI hatuM nahi. ijjatano savAla hato. nA paNa kema paDAya ? ghaNo vicAra karIne, zeThe amadAvAdanA dhanAsutAranI poLanA somacaMdazeTha upara azrubharI AMkhe hUMDI lakhI ApI. somacaMda zeTha pAse huMDI AvI, temanA copaDAmAM savacaMdazeThanuM koi khAtuM ja na hatuM. huMDIne bArIkAithI jotAM, zeThanI najare, huMDI lakhatI vakhate paDelA be AMsuthI upasI gayelo bhAga dekhAyo. zeTha samajI gayA ke saMkaTamAM AvelA A zeThe ijjata bacAvavA mArA bharose A huMDI lakhI ApI hovI joie. paLano ya vilaMba karyA vinA zeThe lAkha rUpiyA huMDI lAvanArane ApI dIdhA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 412
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaya jatAM vahANo paradezathI pAchA pharyA. savacaMdazeTha vyAja sAthe lAkha rUpiyAnI mUDI laine amadAvAda somacaMdazeThane tyAM pahoMcyA. pUjA karI lIdhA pachI zeThanA caraNe rakama parata karavA lAgyA. tyAre somacaMdazeThe ghasIne nA pADatAM kahI dIdhuM ke amArA copaDe tamAruM khAtuM bolatuM ja nathI. pachI zI rIte lauM? savacaMdazeThe kahyuM ke, "paNa tame mArI ijjata saMkaTanA samaye sAcavI laIne mane sahAya karI che. tamAro upakAra kadI bhUluM tema nathI. tamArI A rakama tamAre svIkAravI ja joIe.' somacaMdazeTha Tasa nA masa nA thayA. aMte A jhaghaDAno toDa e nIkaLyo ke A rakamamAM baMne zeThIyAoe bIjI rakama umerIne zrI zatruMjaya tIrthAdhirAja upara eka TUMkanuM nirmANa karavuM. thoDAka samayamAM ja A caumukhajInI TUMka nirmANa pAmI. vi.saM. 1675mAM paramAtmAnI pratiSThA karI. tyArathI A TUMka caumukhajInI TUMka ke savA-somAnI TUMka tarIke oLakhAya che. caumukhajInI TUMkanA mukhya derAsaramAM caumukhajI AdIzvara bhagavAna che. temanA darzana karIe. (dareka TUMkamAM mukhya derAsare stuti bolIne dhUpa-dIpa pUjA karIne sAthIyo karavo. naivedya-phaLa mUkIne caityavaMdana karavuM.) A TUMkamAM moTA 11 derAsaro che. temAM 412 jinapratimA che. judI judI 74 derIo che. jemAM 291 jinapratimA che. kula 702 bhagavAna che. tamAma bhagavAnane "namo jiNANa' kahIne vaMdanA karIne AgaLa vadhIe. * pAMca pAMDava: jinAlayanI pAchaLa bArImAMthI bahAra jaIe tyAM pethaDa maMtrIe baMdhAvela pAMDavonuM derAsara che. pAMDava munione nemInAtha bhagavAnanA darzana na thAya tyAM sudhI AhAra-pANInA tyAgano saMkalpa hato. rastAmAM ja paramAtmAnA nirvANanA samAcAra maLyA. have zuM karavuM ? badhA tIrthAdhirAja zatruMjaya girirAjanA zaraNe AvyA. ahIM Aso suda pUnamanA dine vIsa karoDanI sAthe pAMDavo mokSe gayA. pAMca pAMDavonI pratimAne vaMdanA karIe. "namo siddhANe.' * sahastrakuTa : pAMDavonA derAsaranI pAchaLa sahastrakuTa jinAlaya che, tyAM rahelA 1024 jinabiMbone vaMdanA karIe. "namo jiNANuM.' ApaNA bharatakSetramAM jyAre ajitanAtha bhagavAna vicaratA hatA, tyAre vizvamAM kula 170 tIrthakaro vicaratA hatA. te 170 paramAtmAnA paTane ApaNe vaMdanA karIe. "namo jiNANe." zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 413
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM 14 rAjalokano paTa paNa ArasamAM kotarelo che. jaina zAstro pramANe samagra vizvanuM svarUpa 14 rAjalokamaya che. AjanuM zodhAyeluM A vizva to A rAjalokanI sAme eka nAnakaDA biMdu jeTaluM gaNAya. tyAMthI pAchA caumukhajInI TUMkamAM thaine bIjI TUMkamAM jaie. bIjI TUMke jai karma khapAvazuM (2) chIpAvasahInI TUMka H A nAnI TUMka bhAvasAra bhAioe vi.saM. 1971mAM baMdhAvI che. mULanAyaka Adezvara bhagavAna che. bhAvasAra bhAio raMgArA hovAthI mULanAyakane paNa raMga caDAvela che. cha nAnI derI ane 14 moTI derInA maLIne kula 48 bhagavAna che. badhAne 'namo jiNANaM' karIe. pachI gaDhane aDIne rahelA derAsaramAM zreyAMsanAtha bhagavAnane namIe 'namo jiNANuM.' bahAranA DhoLAva upara zrI ajitanAtha bhagavAna ane zrI zAMtinAtha bhagavAnanI pAse-pAse derI che. te baMne bhagavAnane vaMdana karIe. 'namo jiNANuM.' bIjA ajitanAtha bhagavAna ane soLamA zAMtinAtha bhagavAne zatruMjaya girirAja upara ekeka comAsA karyA hovAthI te be bhagavAnanI A derIo banAvI che. sAMbhaLavA pramANe pUrve A baMne derIo sAmasAme hatI. pU. naMdISeNasUri mahArAje atre ajitazAMtisUtranI racanA karI hatI. tenA prabhAve sAma-sAmenA badale pAse pAse thai gai. jethI eka bhagavAnanAM darzana karatAM bIjA bhagavAnane pUMTha na paDe. ApaNe temane vaMdanA karIne trIjI TUMkamAM pravezIe. trIje te pApa palAya prabhujI ! (3) sAkaravasahI : amadAvAdanA zeTha sAkaracaMda premacaMde vi.saM. 1983mAM A TUMka baMdhAvI che. mULanAyaka tarIke paMcadhAtunA zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha bhagavAna che. temanI sAme stuti bolI, sAthiyo karI, caityavaMdana karIe. A TUMkamAM rahelA bIjA derAsaramAM caMdraprabhasvAmI tathA trIjA derAsaramAM rahelA padmaprabhasvAmIne tathA nAnI moTI derImAM rahelA sarva jinezvarone namo jiNANuM kahI, vaMdanA karIne cothI TUMkamAM jaie. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 414
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothI TUMke jai krodha na karazo, (4) ujamaphaInI TUMkaH eka samaye amadAvAdamAM premAbhAI nAmanA nagarazeTha hatA. temanA benanuM nAma hatuM ujamabena. nagarazeThanA bena hovAnA kAraNe AkhuM nagara emane ujamaphoI tarIke ja oLakhatuM hatuM. ujamaphoinA lagna samaye temanA bhAI, bahenane dAyajAmAM ApavA 500 gADA bharIne kariyAvara laI AvelA. bahenane badho kariyAvara batADyo, paNa bahenane AnaMda na thayo. bhAie pUchyuM, kema bahena ! tane saMtoSa na thayo ? kAMI vAMdho nahi. haju paNa tArI je icchA hoya te kahe. te paNa umerI daizuM." ujamaphoi bolyA : "A badhI sAmagrIo to saMsAravardhaka che. mAre to joie saMsAratAraka cIja ane te che zatruMjaya girirAja upara jinAlaya ! tuM mAro sAco bhAI hoya to kariyAvaramAM zatruMjaya upara jinAlaya bAMdhI Apa." bhAie kahyuM, 'ciMtA na karIza, bahena ! TUMka samayamAM te paNa thaI jaze.' bhAie zatruMjaya girirAja upara jinAlayanuM nirmANa zarU karAvyuM. paramAtmAnA pAMce kalyANakonI ujavaNI karIne devo je naMdIzvaradvIpamAM jAya che, te naMdIzvaradvIpa upara AvelA bAvana jinAlaya jevI racanA zarU karI. cAre bAju paththaramAM jALIo kotarI che. maMdiranI vacamAM mukhya derI che. tenI AsapAsa cAre bAju 13-13 nAnI derIo che. sauthI vacce jaMbudvIpa madhyano meruparvata batADela che. jenI upara paramAtmA birAjamAna karela che. vi.saM. 1883mAM naMdIzvaradvIpanI racanAvAlA A jinAlayamAM ujamaphoInA hAthe pratiSThA thai. sarve jinabiMbone vaMdanA karIe. "namo jiNANuM." A TUMkanA cokamAM be nAnI bArIo AvelI che. temAMthI jotAM saheja dUra dAdAnI TUMka ane motIzAnI TUMkano dekhAva suMdara lAge che. bahAra nIkaLIne judA judA be derAsaramAM rahelA kuMthunAtha ane zAMtinAtha bhagavAnane vaMdanA karIe. "namo jiNANuM. have pAMcamI TUMkamAM pravezIe. pAMcamI TUMke jai mAna na karazo ? (5) hemAbhAInI TUMkaH amadAvAdanA nagarazeTha zrI hemAbhAie A TUMka vi.saM. 1882mAM baMdhAvI che. upara traNa zikharo che. mULanAyaka zrI ajitanAtha bhagavAnanI vi.saM. 1886mAM pratiSThA karI. zrI puMDarikasvAmI tathA bIjA be caumukhajI paNa che. mAhAbhya sAra 415
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ | chaThe te mAyAne visaro prabhujI (6) modInI TUMkaH pAMcamI TUMkamAMthI bahAra nIkaLane ApaNe have A chaThThI modInI TUMkamAM pravezIe. amadAvAdanA zrImaMta vepArI premacaMda lavajI modI zrI zatruMjaya mahAtIrthano cha'rI pAlita saMgha laIne atre AvyA hatA. ahIMnA sAtvika vAtAvaraNathI mugdha thayelA temaNe bhAvavibhora banIne vi.saM. 1837mAM A TUMkanuM nirmANa karyuM. mULanAyaka zrI RSabhadeva bhagavAna che. temane vaMdanA karIe. A mukhya maMdiramAM guMbajamAM be suMdara dazyo che. mahArAjA darzANabhadra paramAtmA mahAvIradevanuM bhavya sAmaiyuM karyuM. tenA manamAM garva Avyo ke A vizvamAM mArA jevuM bhavya sAmaiyuM karanAra che koI bIjo ? te vakhate tenA manano ahaMkArabhAva jANIne indra mahArAjAe atibhavya sAmaiyuM karyuM. jene joine darzANabhadrano garva gaLI gayo. teNe vicAryuM ke have huM evuM te zuM karuM? je deva paNa na karI zake. tarata ja teo paramAtmAne vinaMtI karIne sAdhu banI gayA, je deva paNa na karI zake te A mAnave karI batAvyuM. InDe kahyuM, 'tame jItyA, huM hAryo.' darzANabhadrano garva paNa sAdhujIvana apAvanAro banyo. ahIM eka citramAM darzANabhadra sAmaiyuM kare che, te batAvyuM che. to bIjA citramAM indra darzANabhadrano garva utAravA je bhavya sAmaiyuM kare che te batAvyuM che. mULanAyakanA maMdira sAme zrI puMDarikasvAmInuM maMdira che. temane vaMdanA karIe. namo siddhANe." 24 bhagavAnanA judA judA gaNadharonI kula saMkhyA 145ra hatI. te badhA mokSe gayA che. te 14para gaNadharonA ahIM pagalAM che. temane vaMdanA karIe. namo siddhANaM." be bAju sahastraphaNA pArzvanAtha bhagavAnanA maMdira che. temAMnA pratimAjI arabI samudramAMthI pragaTa thayA hatA, temane vaMdana karIe. "namo jiNA.' ahIM sAsuvahunA gokhalA jovAlAyaka che. te delavADAnI kotaraNInI yAda Ape che. sthaMbho upara sApa karaDato hoya, vIMchI karaDato hoya ane vAMdaro karaDato hoya tevI pUtaLIo che. sAMbhaLavA maLe che ke, kuTuMbamAM kadI kajIyo na karavo tevo saMdeza A pUtaLIo Ape che. vahue sAsu pAse tIrthamAM vAparavA paisA mAMgyA. sAsue gusso karyo. te vAtamAM paDosaNe paNa sAsujIne caDAvyA. pariNAme jhaghaDo thayo. chevaTe kusaMpathI mAhAbhya sA2 0 416
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAsune page sApa karaDe che ane ArtadhyAna karavAnA kAraNe vahune vAMdaro karaDe che. paDosaNane page vIMchI DaMkha mAre che. A rIte A pUtaLIo upadeza Ape che ke saMsAramAM sukhI thavuM hoya to tIrthamAM dhana avazya kharacavuM ane gharamAM saMpa rAkhavo. nahi to A strIo jevA hAla thaze. kadI paNa kalaha na karavAno nizcaya karIne AgaLa vadhIe. anAdara, ALasa, anAcAra, abhimAna ane asahiSNutA A pAMca duSTa tattvo parivAra mATe abhiSApa che. jyAre sneha, satva, sadAcAra, saumyatA ane sahiSNutA A pAMca tattvo parivAra mATe AzIrvAda samAna che. mULanAyakanA mukhya maMdiranI pAchaLa gaDhanA eka bhAgamAMthI joie to sAme bhADavAno DuMgara (jyAM zAMba-pradyumna sADA ATha karoDa sAthe mokSe gayA che.) cha gAunI pradakSiNA keDI tathA gheTInI pAge javAno vaLAMka leto manohara rasto dekhAya che. dUrathI ApaNe vaMdanA karIe. 'namo jiNANuM.' A TUMkamAM rahelA ajitanAtha-caMdraprabhasvAmI vagere sarva jinezvarone 'namo jiNANuM.' karIne bahAra nIkaLatA nIcenA bhAgamAM kuMDanI bAjumAM premacaMda zeThanI kuLadevI khoDIyAra mAtA zobhe che. adabadajI dAdA : nIce utaratAM bALakone atizaya AnaMda ApatI adabadajI dAdAnA hulAmaNA nAme prasiddha pahADamAM kotarelI adbhUta AdinAthajInI mUrti dekhAi rahI che. 14 phUTa pahoLI ane 18 phUTa UMcI A pratimAnI vi.saM. 1686mAM dharmazeThe pratiSThA karAvI che. samagra varSamAM mAtra eka ja divasa-vaizAkha vada chaThThanA dine A dAdAno pakSAla-pUjA vagere thai zake che. adabadajI dAdAne vaMdanA karIe. 'namo jiNANuM.' have A AvI te che sAtamI bAlAbhAinI TUMka. sAtamI TUMke jai lobha na karazo (7) bAlAbhAinI TUMka : muMbaimAM prasiddha goDIjI derAsara baMdhAvanAra ghoghA nivAsI dIpacaMdabhAi (bAlAbhAi)e zatruMjaya girirAja upara vi.saM. 1893mAM A TUMka baMdhAvI. mULanAyaka zrI Adezvara bhagavAnane vaMdanA stuti-sAthiyocaityavaMdanAdi karIe. upara caumukhajI vagere bhagavAnane vaMdanA karIe. 'namo jiNANuM.' puMDarikasvAmI Adi je je bhagavaMto atre birAje che te sarvene paNa vaMdanA karIe. 'namo jiNANuM.' zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 417
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ zo anya jinAlayomAM birAjamAna vAsupUjya svAmI ajitanAtha, zAMtinAtha Adi sarva bhagavaMtone "namo jiNANuM' kahIne AThamI TUMkamAM jaie. ( AThamI TUMke jai mamatAne tajazo A (8) motIzAnI TUMkaH paramAtmAno pakSAla karatI vakhate gavAtI 'lAve lAve motIzA zeTha, havaNa jaLa lAve re...' paMktimAM prasiddha banelA motIzA zeThanuM vahANa ekavAra cIna tarapha jatuM hatuM. A vahANamAM gerakAyadesaranuM aphINa jaI rahyuM che, evo vahema paDavAthI sarakArI kArabhArIe vahANa pAchaLa boTa mUkI. A samAcAra maLatAM motIzA zeThe saMkalpa karyo ke, "jo A vahANa bacI jAya to tenI upaja mAre zatruMjaya girirAja upara vAparavI." dharmapasAye vahANa bacI gayA. bAra-tera lAkhanI upaja thaI. zeThe zatruMjayano saMgha kADhayo. girirAja upara padhAryA. siddhabhUminA darzane bhAvavibhora banyA. derAsara bAMdhavAnI bhAvanA jAgI. paNa ahIM to TheraThera maMdironI hAramALA patharAyelI hatI. kyAMya maMdira bAMdhavA mATe samathaLa jagyA khAlI nahotI. have zuM karavuM ? temanI najara be zikhara vacce rahelI kuMtAsaranI bhayaMkara khINa upara paDI. vicAra jhabukyo. "jo A bhayaMkara khINa pUrIne maMdira banAvAya to be zikhara eka thAya. yAtrikone pharavuM na paDe. bhayaMkara dekhAva dUra thAya." khINa pUravAnuM kaparuM kArya zeThanI bhAre udAratAthI sArI rIte pUrNa thayuM. mAlasAmAna caDhAvavA mATenA pAlaka bAMdhavA mATe te vakhate 80 hajAra rUpiyAnA to doraDA vaparAyA. bIjo kharca keTalo Avyo haze tenI to kalpanA karavI muzkela che. nalinIgulma vimAnanA AkAre jinAlayo taiyAra thavA lAgyA. acAnaka motIzA zeThanuM avasAna thayuM. paNa pitAnI bhAvanAne sAkAra karavA, putra khImacaMde dhAmadhUmapUrvaka zatruMjayano saMgha kADhyo. vi.saM. 1893mAM 18 divasanA bhavya mahotsapUrvaka pratiSThA karAvI. te prasaMge lagabhaga eka lAkha mANaso hAjara rahyA hatA. motIzAnI TUMka barAbara dAdAjInI TUMka jevI ja che. madhyanA mULamaMdiramAM AdezvaradAdA birAje che. barAbara tenI sAme puMDarikasvAmI che. puMDarikasvAmInA raMgamaMDapamAM khoLAmAM rAkhavAne laIne beThelA mAtA marUdevAnI adUbhUta pratimAM che. temane paNa ApaNe vaMdanA karIe. "namo siddhANaM." RSabhadeva, caumukhajI, dharmanAtha, padmanAbhasvAmI, pArzvanAtha, gaNadhara pagalAM, sahagnakUTa, saMbhavanAtha, supArzvanAtha, mahAvIrasvAmI vagere anya anya je jinAlayo zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 418
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. temAM rahelA sarva bhagavaMtone vaMdanA karIne bahAra nIkaLIe eTale jamaNI bAjue sagALapoLano daravAjo najare caDhe che. have ApaNe nIce utarazuM nIce utaratAM-utaratAM ApaNe je anupama yAtrA karI tene yAda karatA javAnuM che. bahu utAvaLa na karatAM khUba ja jayaNApUrvaka utarazo. A girivarano mahimA kevo addabhUta che. eTale ja mahApuruSoe kahyuM che ke.. aisI dazA ho bhagavanuM, jaba prANa tanase nIkale; girirAja kI ho chAyA. mana na hove mAyA... | mRtyu zatruMjayamAM ane janma mahAvidehamAM lyo A dekhAya taLeTI. ApaNe cheka dhoLI parabe AvI gayA. ahIM bhAtAnA pAsa apAya che. A bhAtA khAtAnA pAsa laI lyo. nIce bhAta khAtuM che. peDhI taraphathI cAle che. A AvI pahoMcyA taLeTIe...! karI lyo taLeTIno sparza... he girirAja.... tArI mahAnatA to jo. tArA upara caDhIne janArane paNa tuM tArI de che...? dhanya... dhanya...! A Agama maMdira che... ane A bhAtA khAtu che...! basa...! A yAtrAnI kAyamI smRti rUpe dararoja saMkSepathI girirAjanI yAtrA karIne 15 miniTa, aDadho kalAka ke kalAka evA uccabhAvone sparzavA ke zubha dhyAnamAM AgaLa vadhI zukladhyAna dhyAtA-dhyAtA bAkInA karmone khapAvIne zivagati gAmI banIe. jaya zatruMjaya...! jaya AdInAtha...! atyaMta aMtaranA bhAvothI lakhAyela varNavAyela A yAtrAthI sau jaldI muktigAmI banIe. ( cha gAunI yAtrA - prati varSa phAgaNa suda 13nA dine hajAro AtmAo zatruMjaya tIrthanI yAtrA karI cha gAunI pradakSiNA karI dhanya bane che. rAmapoLathI bahAra jamaNI bAjuthI A yAtrAno AraMbha thAya che. * devakInA cha putronI derI : vasudevanI patnI devakIe zrIkRSNanI pahelA kramazaH cha putrone jama Apyo hato. kaMsanA DarathI janma thatAMnI sAthe ja hariegameSI deve temane nAgadattanI patnI sulasAnI pAse mUkI dIdhA hatA. rUpa-raMga-AkAramAM zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 419
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarakhApaNuM dharAvatA A cha e nemanAtha prabhu pAse dIkSA lai sAdhanA karavA lAgyA. eka divasa A chae sAdhu be-benI TukaDIe devakIne tyAM gocarI jatAM devakI vismita thai prabhu pAse AvyA. saMzayanuM samAdhAna thayuM. A cha munioe zatruMjaya pa2 anazana svIkAryuM. mokSe gayA. emanI derI pAse 'namo siddhANaM' kahI AgaLa vadhatAM ulakhAjaLa Ave che. * ulakhA jaLa : dAdAnA svahaNanuM prakSAla jamInamAMthI thai ahIM AvatuM hatuM ema manAya che. hamaNAM to bAroTa loko nhavaNa jaLa lai bAjumAM khADAmAM nAMkhI de che. bAjumAM nAnI derImAM AdinAthanA pagalA che. 'namo jiNANaM' kahI nAnu caityavaMdana karI AgaLa vadhIe. caMdana talAvaDI : AgaLa jatAM cillaNa talAvaDI Ave che. RSabhadeva bhagavAnanA zAsanamAM thayela cillaNa muni matAMtare mahAvIra zAsanamAM thayela sudharmA gaNadharanA ziSya cillaNa muni saMgha sAthe zatruMjye padhAryA. harSAvezamAM loko judA judA rastethI caDyA. rasto bhUlyA. saMgha tRSAtura thai gayo. munie karuNAthI prerAi tapalabdhithI AkhuM taLAva chalakAvI dIdhuM. lokonI tRSA zAMta thai. munie thayela virAdhanAnuM prAyazcitta karatA kevaLajJAna meLavyuM ane ahIM mokSe gayA. bharatacakrIe ahIM cillaNa vihAra banAvela paNa kAlAMtare naSTa thai gayo che. ratnanI pratimA H talAvaDInI pAse ja koThAnAM vRkSanI nIka alakSa nAmanA devaLanA bhAgoLamAM bharata cakrIe bharAvelA 500 dhanuSyanI pratimA sagara cakravartIe guphAmAM padharAvI che. aThThamanA tapathI prasanna thayelA kapardIyakSa A pratimAnA darzana karAve che. jene A pratimAnA darzana thAya te trIjA bhave mokSe jAya. ApaNe bhAvathI prArthanA karIe. * siddhazIlA : caMdana talAvaDI pAse ja siddhazIlA che. jo ke ahIM eka eka kAMkare anaMta AtmAo siddha thayA che. chatAM A zIlA upara bIjA sthAna karatAM vadhAre AtmAo siddha thayA che. tethI A zilAne siddhazIlA kahevAya che. ahIM loka saMthArAnI mudrAe (sAgArika anazana) 108, 27, 21, 12 logassano kAyotsarga kare che. pUrvanA munionI smRti ane ratnanA pratimAnA darzanano bhAva rAkhavo. bhADavo DuMgara : caMdana talAvaDIthI AgaLa jatAM thoDuM caDavAnuM Ave. A bhADavo DuMgara kahevAya. enA para phA.su. 13nA dhanya dine sADA ATha kroDa munio sAthe zrIkRSNajInA putro zAMba ane pradyumna mokSe gayA che. enI yAdamAM atre be derIo zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 420 *
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. ekamAM AdinAtha prabhunA caraNa che ane bIjI derImAM zAMba | pradyumnanA be pagalAnI joDa che. bhAre vAyollAsapUrvaka stavanA karI apAra karmanI nirjarA karavI. eka vakhata dvArakAnagarImAM nemanAtha prabhu padhAryA tyAre zrIkRSNa dvArakAnA nAzanI vAta pUchatA prabhue pAyanaRSinA niyANA viSenI vAta karI. prabhunI dezanA sAMbhaLI vairAgya vAsita banI zAmba, pradyumna vigere aneka yAdavoe dIkSA grahaNa karI. dvArikAdahana kRSNanA mRtyunI vAto sAMbhaLI munio khUba tapa karavA lAgyA. anityAdi bhAvonI bhAvanAmAM ramatA, vicaratA vicaratA zatruMjaya tIrthe padhAryA. zatruMjayanA pAMcamA zikhara bhADavAthI khyAta thayelA DuMgare birAjI anazana svIkAryuM. ATha kroDa munio sAthe mokSe gayA. sahune "namo siddhANaM.' bAjumAM kalinAmaka nAme kuMDa paNa che. * siddhavaDa : bhADavA DuMgarathI nIce utaratA eka vaDa Ave che. jene siddhavaDa kahevAya che. bIjA sthAno karatA vadhAre AtmAo ahIMthI mokSe gayA che. tyAM moTI derImAM prabhu RSabhadevanA pagalA che. tyAM caityavaMdana karavAnuM hoya che. ahIM cha gAunI yAtrA pUrNa thAya che. phAgaNa terase bAjunA AMbAvADIyAmAM sAdharmika bhaktinA pAlo goThavAya che. bhAviko khUba udAratAthI bhakti kare che. ( cha gAunI yAtrAnI mAphaka doDha gAuM, traNa gAu, bAra gAu, zatruMjI nadImAM snAna karI yAtrA karavI. dAdAnA derAsarane 108 pradakSiNA, covihAra chaThTha karI sAta yAtrA, savAre yAtrA karI AyaMbila karI punaH yAtrA karavI. dAdA pAse covihAra paccakhANa levA pUrvakanI yAtrAo bhAviko hoMzathI kare che... A garavA girirAjanI yAtrA ghaNA maunapUrvaka kare che. ghaNA jApa karI yAtrA kare che. ghaNAM stavano lalakAratA yAtrA kare che. ghaNAM pagathIye khamAsamaNa ApI dhanyatApUrvaka yAtrA kare che. A jANyA pachI ApaNe paNa UchaLatA bahumAne, praNidhAna pUrvakanI yAtrA karIzuM. tIrtha sthAne kRtaM pApa A tIrthamAM AvIne je jIvo zIlano bhaMga kare che, tenA pApanI zuddhi kyAMya thatI nathI. AvuM pApa karanAra jIva adhamathI paNa adhama che. A tIrthamAM svastrInuM sevana karavuM e paNa pApa che... to pachI parastrInI to vAta ja kyAM karavI ? zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 421
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatruMjyano prabhAva (prAcIna-arvAcIna dRSTAMto) popaTanI kAyApalaTa dedIpyamAna deva (A prasaMga pU. bhAvavijayajI ma. racita zrI pArzvanAtha caritra sarga-8mAMthI uddharela che.) kSitipratiSThita nagaramAM mahIdhara nAme zrImaMta zeTha hatA. temane zrIgupta nAmano putra hato. lADakoDamAM ucharato putra dhIredhIre bagaDyo ane sAte vyasane pUro thayo. zeThe putrane ghaNI rIte samajAvyo, to paNa putra vyasano choDato nathI. emAM paNa corInuM vyasana vizeSe karIne lAgu paDyuM. tethI zeTha ghaNA du:khI thatA hatA. eka divasa zeThane vicAra Avyo ke, 'corI karatAM jo putra pakaDAi jaze to mAlamattA, jIvana ane AbarU badhAmAM nukazAna thaze. enA karatAM huM sAmethI rAjAne kahIne putrane sudhAravA mATe kAMika sahAya mAMgI lauM to... eka paMthe be kAma thAya. putra paNa sudharI jAya ane AbarU vigere paNa bacI jAya.' Ama vicArI zeTha rAjA pAse gayA ane ekAMtamAM badhI vAta jaNAvI. rAjAe badhI rIte sahAyatA karavAnI haiyAdhAraNA ApI ne potAnI yojanA samajAvI. zeTha paNa thoDA nizcita thai ghare AvyA. A bAju, rAjAjIe vyavasthita goThavaNa karI lIdhI ane eka rAtre zrIguptane corI karatAM pakaDyo. sarasAmAna sAthe pakaDAyo hovAthI zrIgupta kAMi bolI zakyo nahi. ene rAjAe corInuM vyasana choDavA samajAvyo. paNa dhArelI asara-pariNAma na dekhAtAM... rAjAe zrIguptane dezanikAlanI sajA karI. zrIgupta tyAMthI cAlI nIkaLyo. cAlatAM cAlatAM ghaNe dUra nIkaLI gayo. vanavagaDAmAM pharatAM teNe svAdhyAyano madhura dhvani sAMbhaLyo. te tarapha najara karatAM eka mahAtmAne prasanna mudrAmAM svAdhyAya karatA joyA. paraMtu... zrIguptane vaMdanAdi karavAnI icchA thai nahi ane te tyAMthI AgaLa cAlato thayo. eTalAmAM rAta paDI. tethI te eka vaDalAnA jhADa upara caDIne rAtri pasAra karavA lAgyo. tyAM eka popaTa yugalano saMvAda tene saMbhaLAyo. popaTI : Aje tame ATalA moDA kema AvyA ? popaTa : Aje huM revA nadInA kinAre gayo hato. tyAM peTa bharIne cokhA khAdhA. tethI uDavAmAM asamartha thayelo huM vacce eka azokavRkSa upara beTho. te vRkSa nIce eka muni hatA. teo vidyAdharane bodha ApI rahyA hatA. dezanAne aMte vidyAdhare zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 422 -
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA pUrvabhavo pUchayA. te paNa munie yathArtha kahyA. te sAMbhaLIne mane paNa mArA pUrvabhavo sAMbhaLavAnI icchA thaI eTale huM paNa te muni pAse gayo. temanA caraNano sparza karIne mArA pUrvabhavo pUchuyA. muni bolyA : tuM pUrvabhavamAM zrAvastI nagarImAM bhavya pariNAmI gRhastha hato. te vakhate te vairAgyathI saMyama lIdheluM paNa nAnI moTI mAyA karIne vratane dUSita karyuM. AthI tyAMthI marIne vyaMtara deva thayo. tyAMthI cyavIne popaTa thayo chuM. popaTa : have mAro pazubhAvathI chUTakAro kema thAya ? teno upAya kRpA karIne kaho. muni bolyA : zatruMjaya tIrthanI sparzanAthI tAruM iSTasiddha thaze. e tIrthe anaMtAnaMta AtmAo mokSe gayA che ane aneka AtmAo potAnA pApa dhoIne vimala thayA che. eTale e vimalagiri paNa kahevAya che. tuM paNa tyAM jaIne tArA pApa dUra karI nirmaLa thA. tyAM zatruMjaya upara mRtyu pAmanAra AtmA avazya sadgati pAme che. popaTa : huM paNa tyAM anazana karIza. muni : tAruM manavAMchita siddha thAo. popaTa popaTIne kahe che ke, "A rIte vAta sAMbhaLIne huM ahIM Avyo chuM. mArA vaDe tane atyAra sudhImAM je kAMi duHkha apAyuM hoya tenuM micchAmi dukkaDam devA ja huM ahIM Avyo chuM ane ahIMthI have huM sIdho ja zatruMjaya tIrthe jaiza." A sAMbhaLIne, zrIgupta vicAre che ke, "A popaTa dhanya che. e je muninI vAta kare che, e munine meM paNa ahIM AvatAM joyA hatA. paraMtu meM vaMdana karyuM nahI. A pakSI che to ya teNe munine vaMdanAdi karyuM. huM mAnava chuM to ya huM dharma cUkyo paNa... "gata na zoTsa' zoka dUra karI, huM kartavya vicAruM. have, A "popaTa ja mAro guru" ema vicArI zrIgupta ene kahyuM, "popaTa ! tuM mAro guru che. mAre zuM karavuM mane kahe." popaTe muni pAse sAMbhaLela dharma ene saMbhaLAvyo. tyAra pachI te zatruMjaye gayo. A bAju putranA duHkhathI duHkhI thayela mahIdhara zeTha vepAranA bahAnAthI dezAntara. bhamatAM te vana pAse AvyA. savAra thatAM zrIgupta paNa tyAMthI nIkaLyo. tethI tyAM pitA-putranuM milana thayuM. putrane sudharI gayelo jANI pitA khUba khuza thayA. tene laine nagarImAM pAchA AvyA. rAjAne vAta karI. rAjAe paNa khuza thaIne tyAM rahevAnI rajA ApI. zrIgupta have evuM suMdara jIvana jIvavA lAgyo ke te sarva sajjanomAM ziromaNi kahevAyo. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 423
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vakhata rAtre tenI pAse koika deva Avyo ane pUchyuM, "tAruM dharmakArya barAbara thAya che ne ?' zrIguNe javAba Apyo, 'devaguru ane popaTanI kRpAthI barAbara thAya che." deve pUchyuM, "popaTa koNa ?' zrIguse popaTanI oLakhANa ApatAM potAnI ApavItI kahI ane kahyuM, "popaTa ja mAro kharo upakArI dharmadAtA guru che.' A sAMbhaLI khuza thayelA deve kahyuM, "te ja huM popaTa zatruMjaya upara anazana karI mRtyu pAmIne tIrthanA prabhAve trIjA devalokamAM mahaddhika deva thayo chuM. tane dharmamAM sthira karavA ane bhaviSya jaNAvavA Avyo chuM ke, "AjathI sAtame divase tAruM mRtyu thaze. tethI barAbara dharma ArAdhanA karaje." zrIgupta A sAMbhaLIne sAvadhAna thayo. sAte kSetramAM dhana vAparI, anazana karIne devalokamAM deva thayo. anukrame mokSe jaze. popaTa paNa anukrame mokSe jaze. derANI - jeThANI ane dAsI. mahAmAtya zrImAnuM vastupAla ane tejapAlanI bAMdhava belaDIe potAnAM dharmapatnI zrImatI lalitAdevI tathA zrImatI anupamAdevIne sAthe laine giranAra tIrthanI yAtrAe prasthAna karyuM. sAthe bIjA sAta lAkha mAnavonA saMghe paNa maMtrIzvara sAthe giranAra tIrthanI yAtrAe prasthAna karyuM. thoDo samaya bAda sakala zrIsaMgha AbAlabrahmacArI devAdhideva zrI neminAtha prabhunA caraNAraviMdamAM pahoMcI gayo. - pravezane divase mahAdevI anupamAnAM zarIra para kula batrIsa lAkha sonAmahoranA dAgInA zobhI rahyA hatA. jinapUjA karatAM karatAM anupamAnA aMtaramAM prabhu pratye evA bhAvo jAgyA ke ekIdhaDAke zarIranA sarva alaMkAro utArI daI jala vaDe tene zuddha karI bhagavAnanAM khoLe dharI dIdhA. te ja samaye eka karoDa puSpothI paramAtmAnI pUjA karIne bahAra nIkaLelA zrImAn tejapAle AvI bhaktithI khuza thaI batrIsa lAkha sonAmahora kharcIne anupamAne badhA ja alaMkAro navA ghaDAvI ApavAnuM vacana ApyuM. TUMka samayamAM ja sarva alaMkAro ghaDAvI ApyA. sAva nirAlaMkAra banelAM anupamA punaH sAlaMkAra banIne zobhavA lAgyA. giranAranI yAtrA pUrNa karIne sahu yugAdideva bhagavAna zrI AdinAthanA darzana karavA zatruMjaya tarapha cAlI nIkaLyA. grAmAnugrAma pAdavihAra karatAM karatAM eka divase sahu pAlItANA nagaramAM AvI pahoMcyA. prabhAte girirAja para ArohaNa karyuM. sahue zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 424
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ snAna karIne pUjanadravyonA thALa hAthamAM lIdhA. sahu raMgamaMDapamAM AvI pahoMcyA. jyAre pUjAno samaya thayo tyAre mahAdevI anupamAnuM aMtara jhAlyuM rahI na zakyuM. prabhu! o prabhu ! nAtha ! o nAtha ! kahe to kharo ke tArAthI A duniyAmAM zuM vadhAre che ? mArA vhAlA ! tuM ja mArA mATe sarvasva che ! mAruM je kAMi che te tAruM ja che. anupamA AvuM kazuMka bolatA gayAM ane dhaDAdhaDa gaLAnA hAra, sonAnI ceino, lokeTo, erIMgo, baMgaDIo, sonAnAM pATalA, kaDA-kuMDala, chaDA, achoDA ane sonAnI kaTImekhalA utAravA lAgyA. kSaNavAramAM batrIsa lAkha sonAmahoranAM e navA dAgInA paNa prabhunAM caraNomAM samarpita karI dIdhAM. sagI derANIno A bhaktibhAva joine pelI jeThANI lalitAdevInuM dila paNa dravI UryuM ane eNe paNa dAgInA utAravA mAMDyA. jotajotAmAM teNIe paNa batrIsa lAkha sonAmahoranAM dAgInA prabhucaraNe samarpita karyA. derANI-jeThANIe karelI A AbhUSaNapUjAne joI rahelI pelI gharanI dAsI ! nAma jenuM zobhanA ! A zobhanAnuM zarIra paNa eka lAkha sonAmahoranA dAgInAthI zobhI rahyuM hatuM. prabhubhaktinI ramajhaTa joine tenuM paNa aMtara pIgaLI uThyuM ane e bolI uThI, re ! zeThANIo ! tamane ghareNAMnI nathI paDI to mAre paNa A ghareNAM nathI khapatAM. khoLo bharIne ghareNAM teNe prabhucaraNe samarpita karyA. maMdiranA eka khUNe ubhA rahIne A bhakti joi rahelA pelA dhAIdevazrAvaka jeo devagirithI jAtrAe AvyA che. alaMkArapUjAnI A harIphAi joine temanAthI paNa rahevAyuM nahi ane temaNe paNa hIrA, motI, mANeka, paravAlA ane sonAnAM phUlo je kaMi pAse hatuM tenA vaDe prabhunI AMgI racI ane pachI nava lAkha caMpAnA phUlothI prabhunI puSpa-pUjA karI ! vAha ! anupamA ! vAha ! zAbAza ! dhanya che tane ! tuM ghareNAM utArI paNa zake ane bIjAnAM utarAvI paNa zake ! vAha ! lalitAdevI ! vAha ! derANInAM pagale cAlIne tame paNa kamAla karI nAkhI ! o dAsI zobhanA ! tArA dilane paNa namaskAra che ! tAruM A samarpaNa sadA smaraNamAM raheze. o mahAmAtya vastupAla ane tejapAla ! tamane paNa dhanya che hoM ! priyatamAo lAkhonAM ghareNAM nyochAvara kare toya tame temane dhadhaDAvo nahi, chaNako karo nahi, moM macakoDo nahi ane ulTA AnaMda pAmo. prabhu haiye na vasyA hoya to AvI udAratA tamArA haiye Ave paNa kyAMthI ! vaMdana ane namana che tamArA sahunA e bhaktibharyA hRdayone ! ane dilAvara dilone ! zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 425
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ (anupamA, lalitA ane zobhanAe jeTalI kiMmatanA alaMkAro bhagavAnane caDAvI dIdhA tethI savAi kiMmatanA ghareNAM vastupAla maMtrIe sahune punaH ghaDAvI ApyAM.) TIlAnA hAthe saMghamALa ! (A prasaMga pa.pU. devaratnasAgarajI ma.nA 'jaya zatruMjaya' pustakamAMthI lIdhela che.) TImANAno TIlo. vastupALa saMgha laine girirAja AvyA che. saMghamAM hajAro yAtriko che. Aje saMghamALano divasa che. gAmegAmanA saMgho umaTyA che. TIlo paNa eka khUNAmAM AvIne ubho rahI gayo che. enA manamAM bhAvanA bhAvI rahyo che... Avo saMgha huM kyAre kADhIza ? vastupAla jevI mArI tAkAta nathI ke huM saMgha kADhuM. paNa eka vAta che, saMghamALano lAbha jo mane maLI jAya toya huM bhAgyazALI banI jAuM. saMghamALano caDAvo zarU thayo... 24 lAkha drampa ! TIlo to cUpa ja thai gayo. vastupALe zarU karelo A caDAvo vadhato ja gayo. TIlAnI evI tAkAta na hatI ke te ATalo moTo caDAvo bolI zake. chatAM lAbha na maLyAno kheda TIlAnA mukha para varatAto hato. sAthe TIlAno hAtha paNa thoDI thoDI vAre khIssAmAM jAya ane bahAra Ave... ane A dazya vastupAlanI najarathI chUpuM na rahyuM. saMghamALanA caDAvA pUrA thai gayA pachI vastupAle TIlAne bolAvIne enA haiyAnI bhAvanA jANI lIdhI ane pachI udAra mananA thai emaNe saune kahyuM : saMghamALanuM paridhAna TImANA gAmano TIlo ka2ze. AkhI sabhA stabdha banI gai. caDAvo vastupALe lIdho che, saMghamALA paheravAnA adhikArI maMtrIzvara che, TIlAnA to kapaDAMnA ya ThekANAM nathI, eNe vaLI keTalA drama ApyA che ?... vagere gaNagaNATa zarU thai gayo. vastupALe sahune zAMta pADIne kahyuM. meM saMghamALanA caDAvAmAM ApI ApI kazuM ApyuM nathI, jyAre TIlAe enuM sarvasva ApI dIdhuM che. meM jeTalA drama ApyAM che tethI kaMi gaNA vadhu drama to hajI mArI tijorImAM paDyAM che. mATe saMghamALa pahe2vAno adhikAra mAro nahi paNa TIlAno che. AjanA sukRtanI anumodanA karato TIlo ghare pahoMce che. raNacaMDI jevI patnI gharanA AMgaNe vATa jotI ubhI hoya che. khAlI hAthe AvelA patine joine na saMbhaLAvavAnuM saMbhaLAve che. gharamAM bAMdhelA Dhora potAnA mAlikane joine rAjInA reDa thai jAya che. kUdAkUda kare che. doraDuM bAMdhela khIlo bahAra AvI jatA sonAmahorathI bharelo caru bahAra Ave che. TIlo to Abho ja banI gayo. patnIne bolAvIne vAta kare che. patnI paNa cakita thai jAya che. dharmano prabhAva joi patnIno zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 426
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ svabhAva paNa badalAI jAya che. TIlAne eka sAthe be camatkAra thaI gayA. TIlo saMghamALanI bolInA paisA ApavA jatA maMtrIzvare nA pADI. TIlAnI hRdayapUrvaka bhAvanAnI anumodanA karI. tIrthanI AzAtanA baMdha thai... / vi.saM. 1960nI A vAta che. pAlitANA rAjayane pavitra girirAja zrI zatruMjaya tIrthanA mudde jaina saMgha sAthe vAMkuM paDyuM hatuM. rAjayanA kaThora rAjA mAnasiMhajIe jainone dubhAvavA mATe eka navI pravRtti AraMbhI : te pote girirAjanI yAtrA karavAnA nAme pahADa upara caDatA ane upara gayA pachI pagamAMthI bUTa kADhyA | vinA temaja moMmA saLagatI bIDI rAkhIne te pItAM pItAM teo dAdAnA darabAramAM darzana karavA jAya. AvuM teo avAranavAra karavA mAMDyA. AthI jainonI lAgaNI khUba dubhAi. saMgha, zramaNa pUjayoe, peDhIe rAjAne Ama karatAM aTakAvavA mATe ghaNI mahenata karI, paNa vyartha. te vakhate paMnyAsa padavIdhara evA sUrisamrATa zrI nemisUridAdA e ja arasAmAM amadAvAdathI zeTha vADIlAla jeThAlAlano charI pAlaka saMgha laIne tyAM padhArelA. sAthe pU. AnaMdasAgarajI, pU. maNivijayajI vagere paNa hatA. pUjayazrIe paNa bahu prayatna karI joyA paNa rAjA na mAnyA. chevaTe pUjayazrInI salAha tathA doravaNI anusAra A mudde rAjakoTanA poliTikala ejanTanI kacerImAM phariyAda karavAmAM AvI. AthI to darabAra ora gusse bharAyA. temaNe gAmanA muslimone Adeza karyo ke tame DuMgara uparanA IMgArazApIranA sthApaka (daragAha) samakSa eka chAparuM (oraDA jevuM) baMdhAvo. rAjaya tamane badhI madada karaze ane sAthe jAhera karyuM ke tyAM huM bakarAno vadha karIza ane tenuM lohI bhagavAna AdinAtha upara chAMTIza. - hAhAkAra macI gayo. tatkALa pAlitANAmAM saMgha bhego thayo. pUjayazrInI nizrAmAM A mudde ghaNo UhApoha thayo. ajImagaMjanA bAbusAheba chatrapatisiMhajIe tyAM jAhera karyuM ke AvuM kAMI bane te pahelAM huM ThAkorane bharasabhAmAM uDAvI daiza; paNa mahAtIrthanI AzAtanA nahi thavA dauM. pachI bhale mAruM je thavAnuM hoya te thAya. | muni maNivijayajI (sAgarajI ma.nA bhAi) tathA RddhivijayajI vigere munivaro paNa tIrtharakSA khAtara prANa samarpaNa karavA tatpara thai gayA. caturvidha saMghamAM tIrthabhaktinuM addabhUta vAtAvaraNa UbhuM thayuM. paNa pUjyazrIe tarata dora hAthamAM vA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 427
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ laI lIdho. rAja sAthe saMbaMdho bagADavAnuM jainone pAlave tema nahotuM. kunehathI ane kAyadesara vartavAmAM ja saunI salAmatI paNa hatI. teoe sauprathama amuka samudAyane pAlitANA rAjanI hadanI bahAra mokalI Apyo. pachI bhAIcaMdabhAI nAme eka bAhoza gRhasthane A mAmalo kevI rIte patAvI devo te aMge mArgadarzana ApyuM ane kAma soMpyuM. te gRhastha rAja taraphathI A aMge jAhera thayela Adezo vagerenI nakalo vidhisara rIte meLavI lIdhI. pachI emaNe custapaNe Ayara komanA AgevAnonI sAthe beThaka karIne temano "mAla" (bakarAM) vagara kAraNe rAja paDAvI laine kAyama hatyA karaze ane temano "mAla" maphatamAM jaze, tethI temanI AjIvikA naSTa thaze ane ghora hiMsAnuM pApa paNa lAgaze, e vAta vistArathI temane samajAvI uzkerI mUkyA. uzkerAyelA Ayaroe rAtorAta iMgArazA pIranA thAnake baMdhAnArI chAparIno sAmAna vage karI nAMkhyo ane potAno "mAla" kyAMyathI ThAkoranA mANasone na maLe tevo prabaMdha paNa goThavI dIdho. ane e daramiyAna ja rAjakoTanI kacerImAM ANaMdajI kalyANajInI peDhInI tarapheNa karato cukAdo Avyo, jemAM tIrthanI AzAtanA baMdha karavAno rAjA mAnasiMhane hukama karavAmAM Avelo. jainoe te divasane mahAna parvadina tarIke manAvyo. itihAsamAM A prakaraNa "bUTa-bIDI-kesa' tarIke oLakhAyuM che. viratinI zUravIratA enuM nAma virati. thelesemIyA nAmanA roganA kAraNe sADA cha varasanI uMmare e gujarI gaI. be ke aDhI varSanI uMmaramAM ene A roga lAgu paDI gayelo. pUrvabhavanA suMdara saMskAra laIne AvI hatI. sAthe A bhavamAM dharmiSTha mAtA maLI hatI. dIkarIne vaLagelo roga kyAre dIkarIne upADI jAya e nizcita natuM. jIve to vIza varasa paNa jIve, nahito 2/4 mahinAmAM paNa AyuSya pUrNa thaI jAya. AvI paristhitimAM jarA paNa hatAza thayA vagara potAnI ekanI eka dIkarInuM jIvana atyaMta dharmaniSTha banAvI devA mAe kammara kasI. mArI kUkhe AveluM saMtAna A bhavamAM cAritranA mArge jAya to bahu sarasa. na jAya to paralokamAM durgatimAM to na ja javuM joie evI gaNatarI e mAtAnA manamAM hatI. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 428
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ teNIe potAnI dIkarIne ukALeluM pANI pIvAnuM cAlu karAvyuM. rAtribhojanano sadaMtara tyAga karAvyo. paramAtmAnI aSTaprakArI pUjA cAlu karAvI. rojanuM eka sAmAyika zarU karAvyuM. sAmAyikamAM be pratikramaNa moDhe karAvyA. A saMskAro e dIkarInA jIvanamAM eTalA UMDA utarI gayA ke kyAreka enA pappA | mammI sAthe ene mahAbaLezvara ke mAtherAna javAnuM thayuM to tyAM paNa paramAtmAnA darzana karyA vinA eNe moMmAM pANI na'tuM nAkhyuM. AkhA gharamAM badhA AiskrIma khAtA hoya to paNa enuM mana kyAreya lalacAyuM na'tuM. paramAtmAnI pUjAmAM ene eTalo AnaMda Avato ke na pUcho vAta. enA mATe spezyala cAMdInA upakaraNo vasAvI ApelA. vAMcatA na'tuM AvaDatuM toya mammI pAse sAMbhaLI sAMbhaLIne be pratikramaNa pUrA karelA ane sakalArvata cAlu karI dIdheluM. aDhI varSe jyAre te mAMdI paDelI ane tene DaoNkaTara pAse laI gayelA tyAre sakhata mAMdagI vacce paNa sAme bhagavAnano phoTo rakhAvI arihaMta-arihaMtanuM ja raTaNa karatI hatI. zarUAtamAM roja, pAchaLathI dara aThavADiye blaDanuM DAyAlisIsa karAvavuM paDatuM ane A roga uthalo na mAre eTale roja eka Injakazana levuM paDatuM. A ijekazana cha kalAka sudhI cAlatuM. A badhI pIDA vacce paNa te kyAre uMhakAro suddhA na karatI. e jyAre sADA cha varasanI thaI tyAre tenA phebAnI dIkSA thaI. phaibAnI dIkSAmAM te paNa phaibAnI jema nAcI ane phaibA mahArAjane eNe kahyuM : "tame to cAritra lIdhuM, have mane paNa virati apAvajo. mAruM nAma virati che to mAre to virati levI ja joie ne.' phebAnI dIkSA pachI thoDA ja divasomAM enI tabiyata bagaDI. dhIme dhIme zarIra vadhu kathaLatuM gayuM. AnI vacce paNa enA niyamonuM te custapaNe pAlana karatI. eka divasa to eTalI badhI tabiyata lathaDI.. ene pAlanI nANAMvaTI hospITalamAM eDamITa karavI paDI. DaoNkaTaroe badhuMja tapAsIne aMte kahI dIdhuM ke "A kesa have pheila che. dardI sIrIyasa che. tamAre ene jeTalA bhagavAnanA nAma saMbhaLAvavA hoya eTalA saMbhaLAvI do.' | DaoNkaTaranI A vAta sAMbhaLIne enI mammIe jarA paNa gabharAyA vagara ene aMtima ArAdhanA zarU karAvI. puNyaprakAzanuM stavana saMbhaLAvyuM. arihaMta, siddha, sAdhu ane dharmanuM zaraNuM levaDAvyuM. duSkRtanI gaha karAvI, sukRtanI anumodanA karAvI, vrata-paccakakhANo ApyA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 429
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjA divasanI savAra paDI. viratine bhagavAna yAda AvatA, prabhunI pUjA yAda AvatI. enI mammIe kahyuM : "cAla, virati ! Aje huM tane zatruMjayanI yAtrA karAvuM.' hospITalanA je rUmamAM teno khATalo hato, tenI sAme sarasa majAno zetruMjaya tIrthano lemInezana phoTo mUkAvAyo. viratie sUtA sUtA savAre ATha vAge taLeTIthI bhAyAtrA zarU karI. bhAvayAtrA zarU karatA pahelA enI mammIe pUchyuM: 'virati ! tuM jAtrA cAlIne karIza ke DoLImAM besIne ?' viratie hasatA hasatA kahyuM : "mammI ! tane khabara che ne hamaNA huM mAMdI chuM... eTale cAlIne karIza to bahu thAkI jaiza, mATe mArA mATe DoLI karAva.' viratie DoLImAM besIne bhAvayAtrA zarU karI. enI mammI vacce jeTalA pagalA, derIo AvatI gaI tyAM ene darzana karAvatI. navaTUMkanA darzana karAvyA. chelle dAdAnI TUMkamAM AvyA. yugAdidevanA darzana thatAM virati nAcI uThI. khUba bhAvapUrvaka darzana karyA. caityavaMdana karyuM. pUrA be kalAka jAtrA karIne te nIce utarI. yAtrAno addabhUta AnaMda tenA mukha para taravarI rahyo hato. daza vAgyAno samaya thayo. viratinA svAgye gaMbhIra svarUpa lIdhuM. enI naso taNAvA lAgI. AMkho kheMcAvA lAgI. badhA ja samajI gayA. A viratinI chellI kSaNo che. parivArajanoe navakAranuM raTaNa cAlu karI dIdhuM. jiMdagInA abhyAsamAM pAra pAmI gayelI dIkarI motanI parIkSAmAM kyAMka nApAsa na thaI jAya e vicAre kALajA para paththara mUkIne, AMkhamAM AMsunuM eka paNa TIpuM lAvyA vagara viratinI mammIe viratine kahyuM : "beTA ! have tAre bhagavAnanA ghare javAnuM che. mATe jarA paNa tuM raDatI nahi." mAnI vAtano viratie je javAba Apyo che te ApaNI AMkha ughADI de tevo che. viratie kahyuM : "mammI ! huM to nahi raDuM, paNa mArA gayA pachI tuM paNa nahi raDatI." mA-dIkarI to raDyA nahi, paNa emanA moDhethI bolAyelo A DAyaloga ApaNI AMkhane bhInI karAvI de tevo che. gaNatarInI kSaNomAM sahunA moDhethI navakAra sAMbhaLatI sAMbhaLatI virati paralokamAM cAlI gaI. paNa jaina saMghamAM eka Adarza dRSTAMta mUkatI gaI che. mAtA-pitA jo nAnapaNathI ja AvA sArA saMskAro potAnA bALakomAM reDe to Aje paNa AvI eka nahi aneka virati jainazAsanane prApta thaI zake. mAhAmya sAra 430
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatruMjyanA dAdAnI vividha pUjAo. (vartamAnamAM banelA prasaMgo, "cAlo jinAlaye jaie'nA AdhAre.) hAM... Aje paNa jayavaMto che... dAdA ! tArA pratyeno bhaktibhAva...! | zatruMjayanA dAdAnI caMdanapUjA zatruMjaya girirAjano ane AdinAtha dAdAno evo Agavo prabhAva che ke dUra dUrathI ahIM bhAviko yAtrA karavA Ave che. Ave che eTaluM ja nahi vividha bhAvanAo lAve che. eka vakhata eka yuvAna muMbaithI yAtrA karavA Avelo. potAnI sAthe rUA. 2000/-nuM kesara paNa lAvelo ane e badhuM ja kesara dAdAnI bhaktimAM vAparavAnI bhAvanA sAthe upara caDyo. haiyAmAM saMkalpa karelo ke, "Aje jeTalA bhAviko paramAtmAnI pUjA kare te badhAnI vATakImAM mAruM kesara hovuM joie...' to zuM karavuM ? jyAM jayAM pUjArIjI kesara ghasatA hatA tyAM tyAM jAte jaine potAnuM kesara nAMkhI dIdhuM. uparAMtamAM badhAne 100/- - 100/- rUA.nI noTa bakSIsa ApI ane kahyuM, Aje mAruM kesara paNa bheguM lasoTI nAMkhajo.' lAla caTAka caMdana taiyAra thayuM. bhAviko vATakIo bharIne phUlanI thALI laIne pUjAnI lAInamAM beThA. badhAnA hAthamAM caTAkedAra kesara joI yuvAna nAcI uThyo... enuM aMtara AnaMdathI jhUmI uThyuM. te divase AdIzvara dAdAno dedAra paNa jANe sAkSAt kezarIyA dAdA jevo thayo. AvI caMdanapUjA girirAja upara ghaNIvAra thAya che. have puSpapUjAnI vAta jANIe. zatruMjayanA dAdAnI puSpapUjA phUlamAM mukhya be guNa sugaMdha ane komaLatA. ApaNA jIvanamAM A baMne guNanI khUba ja AvazyakatA che. saguNonI suvAsa ane haiyAnI kuNAzathI AtmA mokSamArgamAM khUba jhaDapathI AgaLa vadhe che. AvI samajaNa ane bhAvanAthI eka yuvAna girirAja upara Avelo. girirAjanA darzanano vicAra karyo tyArathI haiyAmAM bhAvanA bhAvelI ke, "A vakhate mArA dAdAne phUlothI maThI levA che. eTale upara AvatAMnI sAthe tyAM beThelA badhA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 431
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja mALInA phUla moM mAgyA paisAthI kharIdI laine dAdAnI sanmukha jAya. bhAvapUrvaka paramAtmAnI puSpapUjA karI... paramAtmAnI sAtheno potAno premALa saMbaMdha daDha banAve. priyatamAne puSpa arpaNa karI khuza karanArAo A duniyAmAM ghaNA che. paramAtmAne puSpothI maDhI denArA AvA koika viralA ja che. A rIte paramAtmAnI sAthe prIti bAMdhanArA A yuvAne khIlatI yuvAnImAM ekAsaNA sahita girirAjanI navvANu yAtrA badhI ja vidhipUrvaka karI che. puSpapUjA karatAM karatAM A yuvAnanA sADA traNa karoDa romAMca vikasvara thAya che. AvI puSpapUjA jANIne jIvanamAM mANIzuM ne ? | zatruMjayanA dAdAne dUdha samarpaNa paramAtmAno abhiSeka karatI vakhate kaLazamAM mukhya dravya hoya che... dUdha...! aSTaprakArI pUjAmAM sauthI pahelI pUjA jaLapUjA che. A jaLapUjA karatAM pahelAM abhiSeka karavAno che paMcAmRtathI. eTale dUdhamAM saheja dahIM, ghI, sAkara ane pANI nAMkhavAnuM - Ane paMcAmRta kahevAya. indra mahArAjA paramAtmAnA janmAbhiSeka vakhate kSIrasamudranA nIra Adi uttama jalathI abhiSeka kare che. evuM ja A uttama dravya che ane devAtmA jevA divyabhAvathI abhiSeka karavAno hoya che. AvuM jANavA maLatAM eka bhAvikane bhAva jAgyo ke mAre dararoja viziSTa bhAvathI paramAtmAno abhiSeka karavo. potAnA ghara derAsaramAM A bhAva sArthaka karatAM karatAM vicAra Avyo ke zatruMjaya girirAjanA dAdA AdinAthanA abhiSekano lAbha lauM. bhAvanA saphaLa karavA e AtmA AvI pahoMcyo girirAja upara. paNa... khAlI hAthe nahi... pUruM 20 lITaranuM dUdhanuM kena laIne...! dAdAnA abhiSeka pahelAM upara AvI gayo ane prakSAla mATenI taiyArI thaI eTale.. dhaga dhaga... avAja karatuM dUdhanuM kena... koThImAM ThalavAyuM... caDAvo lenAre paramAtmAno prakSAla karyo... jANe ke pyora kSIrasAgaranuM pANI...! prabhubhaktithI dravya-bhAva baMne mela dhovAyA...! have joie dUdhapachI ghInuM arpaNa...! zatruMjayanA dAdAne dhRta (ghI) arpaNa sugaMdhathI paNa tarabatara thai javAya evuM cokhkhuM gAyanuM ghI. e paNa jAte banAveluM, gharanI gAyonuM...! zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 432
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA... eka bhAi rAjasthAnanA vatanI... pUrva saMskRtinA premI. tethI gharamAM gAyo rAkhI hatI. jayAre jayAre siddhAcalajI mahAtIrthanI yAtrA karavAnI bhAvanA thAya tyAre potAnA gharanI gAyonAM cokhkhA dUdha, dahIMmAMthI mAkhaNa utArIne cokhkhuM ghI pA ke aDadho kilo nahi... AkhI baraNI bharIne taiyAra kare ane... e baraNI dAdAnI yAtrAe Ave tyAre sAthe lAve. ghInI dhArAnI jema enA haiyAnI bhAvadhArA paNa AgaLa vadhatI jAya ane dAdAnA darzana karatAM karatAM AnaMdavibhora baneluM haiyuM.. jANe ke prabhunA caraNe bhAvadhArAno prakSAla kare tema prabhunA darabAramAM dedIpyamAna dIpatA akhaMDa dIpakanI aMdara zuddha - sugaMdhI ghInI baraNI ThalavAya. haiyAmAMnA zabdo hoTha dvArA bahAra sarI paDe ke.. prabhu ! huM tArA maMdiramAM ajavALuM karuM chuM. tuM mArA hRdayamaMdiramAM kaivalyanuM ajavALuM pAthara !' ghI jevuM uttama dravya ane sAthe uttamottama bhAva ! saMsAra cakramAMthI chUTakAro thavAne na lAge have vAra...! | zatruMjayanA dAdAne savAmaNano sAthIyo bhAvuka hRdaya avanavA bhAva anubhave che. eka bhAvikane vicAra Avyo ke... capaTI cokhAthI sAthIyo to AkhI duniyA kare che. mAre kyAM khoTa che ke huM capaTI cokhAno sAthIyo karuM ? mAre to savAmaNano sAthIyo karavo che.' basa... vicAra Avyo ne amala zarU karyo. dAdAnI yAtrAe jatAM nIcethI cokhAnI guNo majUro pAse levaDAvI. majUrone moM mAgyA rUpiyA ApyA. upara AvIne abhUta prabhubhakti karI... dravyapUjA pUrNa thayA pachI bhAvapUjAno avasara Avyo eTale pelI cokhAnI guNo najIka lIdhI. eka cAdara pAtharIne enI upara Dhagalo karyo. kalamI cokhA...! savA maNa...! pATalA upara to samAya nahi, mATe cAdara lIdhI hatI. e DhagalAne sAthIyA AkAramAM pheravyo. joine dila TharyuM. e bhAvuka hRdaya nAcI uThyuM. zabdo sarI paDyA... "he paramAtman ! A akhaMDa akSatano svastika AlekhIne kyAreya nAza na pAme tevuM siddhazilAnuM paramadhAma mane prApta thAya evI huM prArthanA karuM chuM." JzatruMjayanA dAdAne phaLa-naivedha kevA ? caitrI pUnamano divasa...! dAdAnI yAtrA karavA hajAro bhAviko Ave. te divase zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 433
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ to vaLI puMDarIka svAmIno mahimA paNa kharo ne ? yAtrA karavA AvanArA bhAviko pote jAte girirAja caDe paNa sAthe DoLIvALA rAkhyA hoya. kAraNa ? DoLI potAne besavA mATe nahi, 150 phaLa ane 150 naivedyano thALa puMDarIka svAmInA caraNe dharavAno hoya. e phaLa-naivedyanA bokSa upADavA mATe DoLI karAvI hoya. A dazya najaronajara joyuM che... ne haiyuM jhUkyuM che. phaLo paNa sAmAnya nahi. eksaporTa kvoliTInA... emAM ya... caitra mahino eTale kerInI sijhana. muMbaInI ratnAgirinI hAphUsa kerIo, kalIMgara moTA moTA, zrIphaLa, moTA moTA nAriyeLa, keLAnI AkhI lUmo, dADama ane sapharajana paNa eka aDadho kilono hoya AvA phaLo prabhu pAse dharAya che. naivedya paNa orDarathI banAvaDAvelA ane sAijha to enlarge - AkhI thALI jevaDA ghebara, peMDA tathA mohanathALa, baraphInA pIsa aDadho aDadho kilonA. eka eka naivedya lagabhaga 300 rU. kilo thAya evA moMghA ane svAdiSTa naivedyo paramAtmAne dharAvelA joine haiyuM - AMkho dharAI jAya. majUrone paNa dAdAnA darzana...! eka evo addabhUta prasaMga joyo girirAja upara, jenuM varNana karatAM haiyuM pulakita thAya che. AjanA jamAnAno hAIphAI lAgato eka yuvAna paNa... jabaro prabhubhakta...! e girirAjanI yAtrAe Avelo. eTaluM ja nahi paramAtmAnI viziSTa AMgI banAvavA mATe lagabhaga daseka thelA bharIne sAmagrI lAvelo. e sAmagrI upara caDAvavA mATe majUrone nakkI karyA. moM mAgyA rUpiyA ApavAnuM nakkI karI thelA upaDAvyA. paNa.. pachI yuvAne potAnA haiyAnI vAta karI ke, Aje tamAre badhAe bhAvathI bhagavAnanA darzana karavAnA. e mATe huM tamane 50 rUA. vadhArAmAM bakSIsa rUpe ApIza.' majUro paNa A yuvAnanI prabhubhakti ane udAratA joine ovArI gayA. badhA majUro AnaMdabhera upara caDyA. badhAe bhAvathI AdinAtha dAdAnA darzana karyA tyAre yuvAna AnaMdathI nAcI uThyo. mArA dAdA - saunA dAdA... mArA bhagavAna - saunA bhagavAna. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 434
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ A A A A A AMkhe dekhI haiyu harakhyuM.. kAne suNI mukha malakyuM... (A AkhuM prakaraNa pa.pU. devaratnasAgarajI ma.nA "jaya zatruMjaya' pustakamAMthI lIdhela che.) * kaLiyugamAM asaMbhava lAge chatAM saMbhava karanArA kaccha lAyajAnA goregAmavAsI TokarazIbhAI tathA zrAvikA bacubene kamAla karI. girirAjanI yAtrAono itihAsa Ubho karI dIdho. prasiddhi ke nAmanAnI khevanA vinA kevaLa dAdA ane girirAja paranA AkarSaNathI heratabharI kevI yAtrAo karI che. te joI lo ! 22 navvANuM yAtrA zatruMjayanI karI. > vAsaNAthI eka 99 yAtrA 80 divasamAM. > ekAsaNAthI eka 99 pacAsa divase pUrNa. chaThThanA pAraNe chaThTha karI 27 divasamAM eka 99 pUrNa. chaThThanA pAraNe chaThTha karI 25 divasamAM eka 99 yAtrA. sAta 99 yAtrA varSItapa karIne. 108 saLaMga aDhama karI, dareka aDhamamAM 15 yAtrAo karI. cAra vakhata 99 yAtrA 20 sthAnaka tapathI karI. cAra 99 yAtrA ekAMtarA AyaMbilathI karI. > ekAMtarA AyaMbilathI cha gAu karavApUrvakanI 99 yAtrA. > doDha gAunI navaTUMka sahita ekAsaNA karavApUrvakanI 99 yAtrA. zatruMjaya nadInI sAthe 3 gAu karavApUrvakanI 99 yAtrA karI. > hastagiri, taLAjA, giranAra, sametazikharajI ane zaMkhezvaranI 108 pradakSiNA pratidina karavApUrvakanI 99 yAtrAo karI. tapazcaryAo vAMcI to jhUkI javAya. ghaNI vakhata e joDIne girirAja para joI che. A kALamAM azakya lAge chatAM zakya karanArA A tIrthapremI daMpatinI lAkha lAkha vAra anumodanA ! * zatruMjaya tIrthanI 21 vakhata 99 yAtrA karavAno saMkalpa rAjubhAie karyo che. emAMthI 17mAM 99 yAtrAmAM taLeTIthI ja dAdAnA ane tIrthanA guNagAna zarU karI de... pagathIyA caDatAM caDatA siddhAcala zikhare dIvo... AdIzvara alabelo, alabelo, alabelo kahIne vAtAvaraNa prasanna banAvatA jAya... athavA siddhagiri vaMdo re... stavananI paMkti lalakAratA cAle. na caDe zvAsa ! na Ave thAka ! dAdAnI ane girirAjanI bhakti haiye kevI vasAvI haze ? zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 435 A
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ * traNeka sAdhvIjI bhagavaMta. girirAjanI 99 yAtrA karatA girirAjanA pagathiyA pratye bahumAna ahobhAgya jAgI gayuM. hajAro loko AtmAone A pagathIyA keTalAka sahayogI banI rahyA che. dhanya A girine ! dhanya A rastAne ! dhanya A pagathIyAone ! ane bhAva pariNamyo cAlo eka eka pagathIyAone ! puMjatA jaIe ane khamAsamaNa ApatA jaIe. AkhA girirAjanA 3600 pagathiyA para khamAsamaNa ApI yAtrA karI. e sAdhvIjIo hatA sA.zrI prazAMtaguNAzrIjI, sA.zrI vhIkAMraguNAzrIjI, sA.zrI virAgaguNAzrIjI Adi. * giranAra-junAgaDhanA zrAvaka nAma bhadrikabhAI ! pUjayapAd himAMzu sU.ma. pAse dharma pAmyA. pauSadha karI AyaMbilanI oLI karI cha gAunI roja yAtrA karavI. e rIte 99 yAtrA karavAno saMkalpa pUro karyo. cha gAunI yAtrA karI bapore 2 vAgye Adapara gAme pahoMce tyAM ja dharmazALAmAM mukAma rAkhela. baporanA 3/3 vAgye AyaMbila kare. dhanya bhAvanA ! dhanya puruSArtha ! * eka rAjasthAnI zrAvaka ! covihAra chaThTha karI sAta yAtrA karavI evI 99 chaThTha karavI ane dareka chaThThamAM sAta yAtrA karavAno saMkalpa karyo. jabbara vIyallAsa phoravI A saMkalpa sAkAra karyo. * kaccha nAnA AsaMbIAnA zrAvaka nAme kAMtilAla sAva ekavaDIyuM zarIra. dAdAnA darzane bhAvollAsa jAgI gayo. aTTamanuM paccakakhANa letAM ja manamAM bhAvanA thai mAsakSamaNa thaI jAya to kevuM sAruM? basa bhAvane amalIkaraNa karAvyuM. mAsakSamaNa pUrNa karyuM ane roja page cAlIne yAtrA karI pAraNAnA divase paNa yAtrA karI pachI ja pAraNuM karyuM. * gAma kaccha godharAnA vayovRddha mAjI bhacImAnI tIrthayAtrA mastaka jhUkAvI de. bAvIsa 99 yAtrA pUrNa karI ane 85 varSanI uMmare sAta mAsakSamaNa A girirAja para ArAdhI lIdhA. * takhatagaDhanI dharmazALAmAM 99 karavA padhArelI sAbaramatInI 17/18 varSanI tarUNI. yAtrA karatA dAdA sAthe prIti baMdhANI...yAtrAno chello divasa... AMkho virahanI vedanAthI ubharAi. oha ! have ghare javAnuM...? aMtara valovAyuM. prabhunA bhAva sAmrAjayano sparza thayo. hAtha joDAyA. pratijJA levA manamAM satva jAgyuM ! gurudeva cha mAsamAM cAritra levuM... hAla mAvajIva brahmacaryanI pratijJA Apo. makkama mananI tarUNI Akhare pratijJAnuM zaNagAra banI. prabhunI prIti zuM Ape ? viratinI prApti ! * mATuMgAno kumArapALa ! sAja-zaNagAra ane bhAva-bhAviko sAthe girirAjanI yAtrAe padhAryA ! 15/17 majUronA mastake virATa kadanA phaLa / naivedya mevA mIThAI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 436
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUkAvyA. jarakazI jAmA pote paheryA. page ghUMgharA bAMdhyA. cAreka thALa motInA bharAvyA. cAreka thALa puSponA bharAvyA. akSatonA thALa sajAvyA. lAMbI dhUpa zikhAo sAthe lIdhI. sugaMdhI attaranI jhArIo bharI. girirAjanA gItagAna karatA yAtrA AraMbhI hAlatA jAya, caDhatA jAya, motI akSata phulaDe vadhAvatA jAya. jonArA thaMbhI jAya, jotA harakhI jAya, dRzya nIrakhI pulakita thai jAya. udAratA sAthe uttamatA ! dhanya yAtrA ! dhanya bhAvanA. ramezabhAi aMbaranAthanA prajJAcakSu hatA. patnI sAthe 99 yAtrA karavA padhAryA. rojanI eka yAtrA sAthe kare. caDatA ane utaratA baMne jaNA navakA2 guMjAvyA kare. covihAra chaThTha karI sAta yAtrA karI. baMdha AMkhe girirAjane pokAryo... AMtara cakSuthI girirAjanA sAmrAjyane mANyo. haiyAno umaMga to jovA jevo hato. eka bhAie girirAjanI ArAdhanAmAM alakha lagAvI. 91 divasIya samUha 99 yAtrAmAM saMpUrNa maunanA paccakhkhANa lIdhA. roja rAyaNa vRkSa nIce 108 logassano kAussaga karyo. sA.zrI nayapUrNAzrIjI ma.ne zreNi tapa cAle. dareka bArImAM dAdAnI sAme ja paccakhkhANa grahaNa karyA. tamAma upavAsomAM dAdAnI bhakti karI. girivihAranA eka sAdhvIjInI 100mI oLI cAle. roja yAtrAe padhAre. 50 AyaMbila thayA. bhAvanI bharatI caDI. 'dAdA ! havenA 50 AyaMbila roTalI ane kariyAtAthI karavAnI zakti Apaje evI prArthanA karI prayAsa paNa karyo. Akhare e tamannA pUrI paNa karI. * rUcakacaMdrasUri dAdA ! cAritranA khapI AtmA. gAmaDAnA bhoLiyA bhagavAna. prabhu ! evI zakti Apaje tArA dhAme 108 vakhata saMgha laine AvuM.' e hRdayanI tamannA. AjubAjuthI ghaNAM saMgho lAvI girirAjanI bhakti karI/ karAvI rahyA che. amerikAnA araviMdabhAi ! vyastatAbharI jIvana lAiphamAMthI be mahinA mATe zatruMjaya doDI AvyA. 99 yAtrA karI. girirAjanI uchaLatI bhakti karI. jatA jatA tamAma jinabiMbo samakSa 'namunthuNaM'no pATha karatA gayA. kaccha godharAnA khImajI raNazInA putra premajIbhAinI evI bhAvanA ke basa tAraka girirAja ane girirAjanA tamAma jinabiMbonI pUjA ka2vI che. 99 yAtrA karatA jAya rojanA 300 jinabiMbonI pUjA karatA jAya. * traNa ArAdhakonA haiyA halI gayA. kaika bhavomAM jIvonI ghaNI virAdhanA karI che. e tamAma jIvonI kSamAyAcanA karavA dAdAnA raMga maMDapamAM prabhu sAme jAmI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 437 *
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ gayA. savAranA 6.30 thI sAMjanA pAMca vAgyA sudhI iriyAvahIno pATha karI jIvamaitrI sAthe prabhumaitrI bAMdhI. * girirAjanA pagathIe pagathIe aSTaprakArI pUjA karanArA joyA... to girirAjamAM uttama dravyo | upakaraNo dharatA dekhyA... girirAjanI tamAma dharmazALAnA munimajIo, tamAma pUjArIo, tamAma karmacArIo, tamAma ghoDAvAlAo, tamAma phulavAlAonuM bahumAna karatA bhAvikonI vividhatA ane vizeSatAnA dazyo dekhyA, to dharmazALAmAM sthiravAse birAjamAna pUjayone svadravyathI DoLIo karAvI divaso sudhI krama cAlu rakhAvI sahune dAdAno sparza karAvyAno anokho lAbha letA joyA. bhAvanagaranA aMtubhAi gheTIvALA dvArA karAtI vaiyAvacca bhakti nihALI to vardhamAna tapa AyaMbila khAtAvALA praphullabhAinI namratA ane sUjabharI udAratA nIrakhI gadgad banAyuM che. dhanya bhAviko ! dhanya bhAvanA ! girirAjanA kaNakaNanI sArthakatA saphaLa karanArA nAmI anAmI AtmAone hRdayanA vaMdana... zatruMjayanA sattara uddhAro. kayo uddhAra koNe karAvyo prathama uddhAra................. . bharata rAjA bIjo uddhAra ***** danDavIrya rAjA trIjo uddhAra ................. izAne * cotho uddhAra .................... cothA devalokanA indra pAMcamo uddhAra............... pAMcamAM devalokanA indra chaTho uddhAra ................... amarendra sAtamo uddhAra............. sagaracakrIe AThamo uddhAra .......... vyaMtarendra navamo uddhAra ............ caMdrayaza rAjA dazamo uddhAra ............... cakrAyudhe agyAramo uddhAra............. rAmacaMdrajIe bAramo uddhAra................ pAMca pAMDavoe teramo uddhAra ............... vi.saM. 108mAM jAvaDe karAvyo caudamo uddhAra ............. vi.saM. 1213mAM bAhaDa zeThe karAvyo paMdaramo uddhAra ............ vi.saM. 1371mAM samarAzAhe karAvyo soLamo uddhAra ............... vi.saM. 1587mAM karNAzAhe karAvyo sattaramo uddhAra ............. dUdhdhahasUrinA upa. vimalavAhana rAjA karAvaze. (zatruMjaya mahAbhya) zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 438
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ sohAmaNA zatruMjayanA alaukika abhiSekano Acho itihAsa (A prasaMga pU. mahodayasAgarajI ma. saMkalita zatrujaya kalpavRtti bhAga-2mAMthI lIdhela che.) seMkaDo varSo pachI - saMpUrNa girirAjano je alaukika abhiSeka vi.saM. 2047, poSa suda 5-6-7, tA. 22-23-24 - 12-1990nA roja thayo ane puNyAtmAoe karyo tenI AchI rUparekhA... mULa suratanA vatanI poravALa jJAtinA zrAvaka rajanIkAMta mohanalAla jhaverI (devaDI)no janma suratamAM thayo hato. temanI mAtAnuM nAma bhIkhIbena hatuM. temano kuTuMba paraMparAthI cAlyo Avato motIno vepAra karato hato. tethI teo jhaverI kahevAtA hatA. teonI dharmapatnInuM nAma haMsAbena che, temane hareza ane nIleza nAmanA be putro ne bInA nAmanI putravadhu che. temAMno pahelo putra kAra akasmAtamAM mRtyu pAmyo hato. motInA vepArIomAM keTalAkanI evI makkama mAnyatA hatI ke rajanIkAMtabhAI sAthe je motIno dhaMdho kare to temanI pAsethI lIdhelA mAlamAM napho ja thAya, khoTa na thAya. teo tevI udAratAthI sodo karatA hatA. chellAM thoDAMka varSomAM temanuM jIvana vadhune vadhu dharmanA raMge raMgAtuM ja gayuM. temaNe temanA jIvana daramyAna nAmI-anAmI, jAhera ne gupta dharmanAM ghaNAM kAryo karyA hatA. traNa-cAra mitroe maLIne muMbaI copATI-bAbulanAthamAM eka nAnakaDuM chatAMye ramaNIya jinamaMdira banAvyuM hatuM. tyArabAda te ja rIte jApAnamAM paNa eka bhavya jinamaMdira banAvyuM hatuM. e sivAya paNa dharma bhAvanAthI prerAine dharmanA bIjA kSetromAM ane bahAranA kSetromAM paNa udAratAthI lakSmIne chUTe hAthe vAparI che. ghaNAM ThekANe teoe nAma vagaranuM dAna Apela hatuM. jenI khabara dhIme dhIme teo divaMgata thayA pachI paDe che. muMbainAM parAomAM 400 thI 500, madhyama kuTuMbone 500 thI 1000, sudhInI niyamita sahAya karatA hatA. suratamAM potAnI jJAtinAM kuTuMbo ane nirAdhAra bahenone khUba khUba sahAya karatA hatA. teone chellAM thoDAMka varSothI zrI zatruMjaya pratyenI bhaktibhAvanA svayaM skurita thavA lAgI hatI. A pUrve zrI zatruMjaya tIrtha upara AvA ja prakAranA abhiSekanA be nAnA prasaMgo teoe apUrva ullAsa ne AnaMda sAthe ujavelA hatA. eka vakhate dukALamAM zrI zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 439
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatruMjaya tIrtha para Avo abhiSeka karatAMnI sAthe ja muzaLadhAra varasAda paDyo hato ane khAlI pANInA kuMDo pANIthI chalakAI gayA hatA. tyArathI ja temanA hRdayamAM zrI zatruMjaya pratyenI bhaktinuM pura vadhavA ja mAMDyuM hatuM. je chelle girirAjano saMpUrNa abhiSeka karavAmAM pariNamyuM hatuM. A girirAjano abhiSeka rajanIkAMtabhAie pote potAnA haiyAnI zubhabhAvanAthI ne preraNAthI ja karyo hato. teone AmAM koi paNa preraNA Apela na hatI. basa tenA haiyAmAM roja roja ekaja guMjArava raNakyA karato hato ke huM zrI zatruMjayanA mahimAne khUba khUba vadhAruM ane te mahimA vadhAravA mATe pahelAM samagra girirAjane uttamottama dravyo ane badhI moTI moTI nadIonAM jalathI abhiSeka karuM. A vicAra emaNe manamAM karyo. pachI potAnA dharmanA bhAgIdAra zrI zAMticaMda bAlubhAI jhaverIne vAta karI. tyAra pachI emanA dareka dhArmika kAryamAM boDIgArDa jevA khAsa sAdharmikabhAI caMdubhAi gheTIvAlA sAthe A kAryano vicAra vinimaya karyo. ghaNAya guru bhagavaMto ane sAdharmikonI salAha lIdhI. tyArabAda teoe potAnI badhIja taiyArIo karIne zrI girirAjanA abhiSeka mATe jaina samAjamAM abhiSeka saMbaMdhI vAtone vahetI mUkI. tenA mATenuM sAhitya chapAvI gAmo gAma ravAnA karyuM. jenI AchI jhalaka A pramANe che : "hRdayane zubha bhAvanAthI maDhI lejo dehazuddhi karIne zuddha kapaDAmAM ubharAtA umaMge tame girirAja caDIne abhiSekanA sthAne pahoMcajo . eka eka DagaluM mAMDatA girirAjano aparaMpAra mahimA yAda karIne girirAjanI bhaktithI dilane bharI dejo. jyAM juo tyAM pUjaya sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto ane girirAjanI bhaktimAM gAMDA ane ghelA banelA bhaktajanone nihALI nihALIne tame AnaMdita banI jajo . cAre kora gUMjatA zaraNAInA sUra ane maMgala vAMjItronA karNamadhura nAda tamArA hRdayane AnaMdathI bharI deze. tamArA roma romamAM prasannatA prasarAi jaze. pahelA 12 navakArathI parameSThinuM dhyAna dharajo. khAmemi savajIve...'nI tIvra hArdika bhAvanAthI hRdayane atyaMta bhAvita karIne vizvanA sarva jIvo sAthe maitrIno pula bAMdhI lejo . zivamastu sarvajagataH'nI maMgala bhAvanAthI samagra vizvanA sarva jIvonA parama kalyANanI uttama kAmanA hRdayamAM kaMDArI dejo. bhaktinI dhUnamAM gAMDA ane ghelA banI jajo. nAcIkUdIne girirAjanI bhakti vyakta karajo . AMkhamAMthI AnaMdAzrunI dhArAone vahevA dejo. roma-romamAMthI bhaktinA pokArone UThavA dejo. haiyAnA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 440 ' lajA'
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAra-tAramAM ane lohInA buMda-buMdamAM 'girirAja-girirAja'nA pavitra AMdolano UThavA dejo ane hRdayanA UMDANamAMthI samagra vizvanI zAMtino, sarva jIvonA kalyANano ane jaina saMghanA abhyadayano maMgala saMkalpa tame karI lejo. bhagavAna bhavya, divya ane apAra dayALu che. hRdayamAM udbhavelI A zubha bhAvanA ane pachI AraMbhAyelA A girirAjanA alaukika abhiSeka ApaNA karma maLane dUra karIne raheze. girirAja abhiSeka pahelA hRdayazuddhi chelle Atmasiddhi. 'tame abhiSeka kyAM karazo ?' samagra girirAjanA eka eka khUNAmAM, eka eka kaNamAM ane eka eka paramANumAM ThAMsI ThAMsIne pavitratA bharelI che. koI paNa sthAnethI girirAjano abhiSeka mahAphaLadAyI bane che. vratadhArI ke tapasvI tarIke abhiSeka karavAnA tapasvI pAsa" jene nathI maLyA te badhAne doDha gAu, traNa gAu ke 6 gAunI pradakSiNAnA pavitra sthAnomAM savAre 9.30 kalAke pahoMcI javA vinaMtI che. te pradakSiNAkSetramAM rahelA ulakhAjala, caMdana talAvaDI, bhADavA DuMgara Adi sthAno para potAnA zaMkha, kaLaza, kuMbha ke tAMbAnA loTA jenI pAse haze tene abhiSeka jaLa ApavAmAM Avaze. te sthAno para UbhA karAyelA bhavya snAtramaMDapomAM ra kalAkano bhavyatama snAtramahotsava thaze. bhaktighelA saMgItakAro hajAronI medanIne bhaktinA puramAM tANI jaze. sahunA haiyAmAM AnaMdanI bharatIo uchaLaze. sahunA roma-romamAMthI AnaMdanA citkAro UThaze. sahunI AMkhamAMthI AnaMdAzrunA relAo utaraze ane abhiSekanA muhUrte sahu koI abhiSeka karaze. 1 gAu, traNa gAu ane 6 gAunI pradakSiNAnA je sthAnethI abhiSeka thavAnA che te sthAna mATenA pAsa agAuthI kAryAlaya parathI prApta karI lezo. tamone je jagyAno pAsa abhiSeka kAryAlayamAMthI ApavAmAM Ave te svIkArIne te jagyA para samayasara Apa pahoMcI jazo. abhiSeka mATenI nirdhArIta karelI A badhI bhUmio pavitratama che. teno itihAsa vAMcatA zarIranA 3 karoDa rUMvADAo ane magajanA 1 abaja sela A tIrthanI bhUmi para vArI jAya che. dhanya dhanya o girirAja ! 'nirAza na thazo... abhiSeka tame paNa karI zakazo girirAja-abhiSekanA bhavya Ayojanano karNamadhura guMjArava chellA keTalAya mahinAothI tamArA kAnamAM gUMjI rahyo che. chApuM hAthamAM lo to enA ja samAcAra sAMbhaLavA maLe ! derAsaranA borDa para najara karo to enI ja patrikA jovA maLe ! zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 441
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAzrayamAM vyAkhyAna sAMbhaLavA jAo to paNa gurubhagavaMta eno ja mahimA saMbhaLAve ! koI svajana ke snehIne maLo to enI ja vAta kare ! jainettara mitra maLe tyAre te paNa A abhiSekanA ja samAcAra pUche... tethI ja girirAjanA abhiSekano A hRdaya-ramaNIya bhavya prasaMga najare nihALavAnI utkaMThA tamArA dilamAM jAgI. girirAjanA abhiSekanuM adbhuta mAhAsya ane A prasaMganA abhUtapUrva AyojananI romAMcaka vigato sAMbhaLIne tame pAlItANA AvavAno nirNaya karI dIdho. basa ke TreinamAM besavAnI jagyA na maLI to ubhA-ubhA ane kacaDAtA-kacaDAtA paNa tame AvyA. dharmazALAmAM jagyA nahi maLe to pAlItANAnI phUTapAtha ke rastA upara paNa sUI javAnI taiyArI sAthe tame AvyA. paNa tame viziSTa vratadhArI ke viziSTa tapasvI na hovAnA kAraNe janama janamanA pApa dhoI nAMkhe tevA girirAjano abhiSeka karavA nahi maLe tenI tIvra vyathA tamArA caherA para ame vAMcI lIdhI che, tamArI AMkhamAMthI nItaratA AMsuomAM ame tene bhALI lIdhI che. nirAza na thazo. abhiSeka karavAnI tamArI tIvra bhAvanA e ja moTuM vrata ane e ja moTo tapa che. uchaLatA umaMge tame paNa zuddha kapaDAthI girirAjanA abhiSeka karI zakazo. abhiSeka mATe maMtrita jala ApavAnI vyavasthA girirAja upara Thera Thera rAkhavAmAM AvI che. paNa te bharavA mATe kuMbha, kaLaza, zaMkha ke chevaTe tAMbAno loTo Apano potAno lAvavA vinaMtI. ane hA...! AvI aNamola takanI prApti nimitte Ape 108 namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa nitya karavuM paDaze. ame Apane nirAza nathI karyA. to Apa amane nirAza nahi karo ne ? abhiSekanI pahelA ane pachI abhiSekano maMgala samaya bapore 12 kalAka 18 miniTa ne 9 sekaMDa. bapore bAranA TakorA paDatAMnI sAthe ja bhaktinI dhUno, saMgItanA dhvani, zaraNAinA sUro, vAjIMtronA nAda ane nArAonA pokAro badhu ja baMdha karI devAze. lAkho bhAvikothI ubharAyelA girirAja upara kSaNabhara TAMkaNI paDavAno avAja paNa saMbhaLAya tevI nIrava zAMti sarjAi jaze ane pachI girirAjanA eka eka sthaLe nIce mujabanA sAmudAyika ane layabaddha nArAo pokAravAmAM Avaze. 12/00 thI 12/03 jaya jaya... zrI navakAra 12/04 thI 12/06 jaya jaya... zrI zatruMjaya 12/07 thI 12/10 jaya jaya... zrI AdinAtha zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 442
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12/11 thI 12/14 zrI zramaNa saMghasya zAMtirbhavatu. 12/15 thI 12/17 zrI 38 puNyAtuM puNyAha... prIyaMtAM prIyaMtAM. ane 12/18nI sohAmaNI, manamohanI, bhavatAraNI dhanya paLe girirAjanA a...bhi...pe...ka ane pachI ratnothI, sonAthI, rUpAthI, sonA-cAMdInA bAdalAthI, vAsakSepathI ke akSatathI girirAjane vadhAvajo. ane nAca-gAna karIne bhaktinI dhUna macAvajo . 1239 kalAke zrI vardhamAna zakrastava dvArA girirAja stavanA karavAmAM Avaze. 'siddhAcalanA vAsI pyArA..." "Adizvara alabelo che' Adi aneka bhaktigIto gAtA gAtA pharI vAtAvaraNane gUMjavI dejo . manane je viziSTa anubhava thAya te acUka amane jaNAvajo. AvI dainika peparomAM jAherAto paNa ApI ane A kAryamAM sahuno sAtha sahakAra mAMgyo. tyAre sahu bhAvika bhAI-baheno te zubha kAryane potAnI anumatinA akSatothI vadhAvatAM ja gayAM. pote potAnA hRdayamAM evI zubha bhAvanA bhAvI hatI ke navakAramaMtranA aDasaTha akSaro hovAthI samudAya ane gacchanA bhedabhAva vagara A prasaMge zrI siddhagirimAM 68 AcArya bhagavaMto padhAre. tenA mATe teo jAte ja gAmogAma vinaMtI karavA gayA hatA ane jeonI pAse vinaMtI karavA gayA te gurubhagavaMte tarata ja AnaMdathI hA pADI dIdhI. kAraNa ke AvuM kArya kavacita ja jovA maLe che. temAMthI 38 AcAryabhagavaMto to A prasaMge padhAryA hatA. temaja potAnA puNyanA bhAthA mATe ane prasaMgane jovA jANavA mATe 2000 thI 2500 pU. sAdhusAdhvI bhagavaMto paNa padhAryA hatA. rajanIkAMtabhAie sahu gurubhagavaMtono A kAryamAM sahakAra mAMgyo hato ane maLyo hato. temaNe dareka gaccha ane dareka samudAyanA svargastha gacchAdhipationI AzIrvAda ApatI plAsTara opha perIsanI mUrtio banAvI hatI ne tyAM mUkavAmAM paNa AvI hatI. A prasaMgane jovA, jANavA ne anubhavavA mATe gAmogAmathI 70 thI 75 hajAra sAdharmika zrAvaka-zrAvikAo padhAryA hatA. temAM keTalAka jIvoe abhiSeka karI lAbha lIdho. keTalAka jIvoe sevA karIne sevA dvArA lAbha lIdho. mAhAsya sAra - 443
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalAka jIvoe anumodanA karIne potAnA jIvanane dhanya banAvyuM. keTalAka jIvo to potAnI jIbhe ema bolyA ke jo ApaNe na AvyA hota to sAMbhaLyA pachI pastAvo ja thAta ane jeo nathI AvI zakyA teo Aje sAMbhaLIne manamAM pastAvo kare che ke kharekhara ApaNe rahI gayA. Ama ahIM padhArelA pratyeka puNyAtmAo abhiSekanI bhAvanAthI bhIMjAyA. A girirAjanA saMpUrNa abhiSeka mATe je auSadhio ane judI judI nadIonAM pANI lavAyAM hatAM te to apUrva ja hatAM chatAMya tene lAvavAnI - bhegI karavAnI bhAvanA hatI, te to tenA karatAMya apUrva ja hatI. aDhAra abhiSeka karavA mATe je kimaMtI dravyo lAvyA hatA tenI kiMmata sAMbhaLatAM ApaNAthI a-dha-dha-dha thaI jAya tevuM hatuM. A badhAmAM ApaNe niHzaMka ema kahevuM ja paDaze ke zrI zatruMjaya pratyenI bhaktimAM rajanIkAMtabhAino samarpaNabhAva evo khIlI UThyo hato ke A badhI vastuo teone sAmAnya ja lAgatI hatI. teo dareka kAryamAM kAryakara bhAione ema ja kahetA hatA ke tame sau ullAsathI kAma karo. paisAnI sAme na jozo ane A ja bhAvanAthI AvA apUrva prakAranA kAryanuM sAMgopAMga sarjananI pUrNAhuti thaI. A kAryanI jAta dekharekha mATe pote jAte 10-15 divase acUka pAlitANA jatA. pachI jema jema abhiSekanA divaso najIka AvatA gayA tema tema roja roja peparo dvArA navI navI jAherAto mUkatA ja gayA ane sahu bhAviko tene jhIlatA ja gayA. tenuM sAcuM pariNAma ApaNe sahue chellA traNa divasomAM jAte joyuM ne anubhavyuM. poSa suda 5-6-7nA thanArA A girirAjanA abhiSekamAM vIra sainikabhAioe to raMga rAkhyo che. teonI bhAvanA, teonI kAma karavAnI tamannA - teonI bhakti ane teonI kArya karavAnI dhagazavALI zaktine dhanyavAda ApIe teTalA ochA. vIra sainikanI saMsthAe A kArya evI rIte karyuM hatuM ke jenA mATe sahunA moDhethI eka ja vAta bolAtI hatI ke dhanya che amArA vIra sainikone...! kharekhara teoe A tIrthabhaktinuM kArya karIne potAnI kAryazaktino paraco batAvyo che. teone kArya karatA joine keTalAka bhAviko temane AnaMdathI page lAgatA hatA ane manamAM vicAratA hatA ke Avo lAbha amane kyAre maLaze ? zrI zatruMjayanA mahimA-prabhAvane vadhAranAro je abhiSeka thavAno che tenI jana samAjamAM ane jaina samAjamAM bhAvanAnI eka cinagArI pragaTI UThe te mATe teoe muMbaI zaheramAM 1076 dhajAno bhavya varaghoDo kADhyo hato ane somanAthathI ayodhyA zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 444
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhI janAra rAma rathayAtrAnI jema jaina samAjamAM cinagArI pragaTAvavA mATe giranAranA gajapadakuMDanuM pANI kAvaDamAM mUkIne jamIna para mUkyA vagara saMgha sAthe vAjate gAjate lAvavAmAM AvyuM. A abhiSekamAM AkarSaNanuM e eka mukhya aMga hatuM. te kAvaDane mArA yuvAna sAdharmika bhAioe bhakti bharelA haiyAthI upADI hatI. jethI gAmogAma zrI zatruMjaya mATenI bhakti bhAvanAnAM pUra UmaTyAM hatAM. Ama pAlitANAmAM abhiSekanA nAme roja roja navA navA kAryakramo jAhera thatA ne ujavAtA. abhiSekamAM lAbha lenArA mATe vardhamAna tapanI 100, oLI 9 upavAsathI 68 sudhInA upavAso - caturthavrata vagere niyamo rAkhyA hatA. temAM paNa sAdharmikonI paDApaDI thatI hatI. pachI abhiSekano samaya najIka AvatAM bAkI rahelA sAdharmikonI ane bIjA bhAvikonI mAMgaNI cAlu ja hatI ke amone paNa AmAM lAbha maLavo joIe. tenA mATe aThThama tapa - 9 lAkha navakAra - eka varSa sudhI brahmacarya - chevaTe ochAmAM ochA eka lAkha navakAra AvAM nAnA nAnA niyamo sAthe, bhAvanAvALA bhAvikone chagAunA dareka sthaLamAM abhiSeka karavAnA pAsa ApIne teone lAbha Apyo. A abhiSekanA divase moTo girirAja paNa nAno lAgato hato. jyAM juo tyAM sAdharmiko abhiSekanA ghaDAo laine UbhA hoya. jANe AkAzamAMthI devatAo ja sAkSAt A abhiSeka karavA padhAryA hoya tevuM vAtAvaraNa sarjAyuM hatuM. ApaNe ema kalpanA karI zakIe ke prabhujInA janmAbhiSekamAM meruparvata para AvuM ja dazya sarjAtuM haze...! abhiSekanuM AvuM moTuM kAma karavA chatAM teomAM jarApaNa abhimAna nahotuM. koika bhAvika jaine kaMIka sUcana kare to hAtha joDIne kahetA hatA ke, tamArA sUcana pramANe karavA mATe ame jarUra prayatna karIzuM. vihAra karIne padhArI rahelA pU. sAdhu-sAdhvI bhagavaMto mATe sthAna-vAsaNa vagerenI yathAzakya sagavaDo karI hatI tathA DoLI-mANasa vagereno pagAra cUkavavA mATe 8-10 divasa pahelAM khetalAvIramAM eka peDhI khulI gai hatI. tyAM jaIne kahetAM tarata ja jagyA maLI jatI hatI ane mANasono pagAra cUkavAI jato hato. jenuM saphaLa saMcAlana kumArapALabhAI karatA hatA. zAsananAM moTAM kAryomAM kumArapALabhAino phALo acuka hoya ja. pU. sAdhu-sAdhvI bhagavaMto mATe zrI zatruMjaya vihAra ane caMdradIpakamAM bhaktinuM adUbhUta rasoDuM cAluM hatuM ane A prasaMge padhArelA mahemAno ane svayaMsevako mATe pannArupAmAM moTA pAye rasoDuM cAlatuM hatuM. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 445
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ dareka prasaMge rajanIkAMtabhAI sahune hAtha joDIne ema ja kahetA hatA ke tame sagavaDo karo. paisAnI sAme na jozo. AvI bhAvanAthI prerAIne sahue yathAzakya sahAya ne sevA karI che. jethI A prasaMga sahunA mATe cirasmaraNIya banI gayo. abhiSekanA divasomAM vAtAvaraNane gUMjatuM karavA mATe gAmanA ane AjubAjunA gAmaDAMomAMthI 800 DholIvALA bhAione bolAvavAmAM AvyA hatA. jenuM sahune AkarSaNa hatuM. ahIM abhiSekanA divasomAM be moTA varaghoDA nIkaLyA hatA. pahelA varaghoDAmAM gajapadakuMDanuM pANI je kAvaDamAM lAvyA hatA te ane dareka gacchanA svargastha gacchAdhipationA AzIrvAdarUpa AvelA vAsakSepanA pAMca raMganA vATavAo tathA 800 DholIo. A badhI vastuo sahunA mATe nahi joyeluM - jANeluM ne sAMbhaLeluM hatuM. ane bIjo varaghoDo je tIrthajaLo-auSadhio ane abhiSeka karanArA be puNyAtmAo eka rajanIkAMtabhAI tathA zrI zAMticaMdabhAinA sahakuTuMbano hato. te varaghoDo upara dAdAnA darabAra sudhI pahoMcyo hato. temAM vividha rAjayonA DholInI 500 maMDaLI AvI hatI. te prasaMganuM dRzya akathya ne akathanIya hatuM. zrI girirAjanA abhiSeka mATe tIrtho ne nadIonAM jaLo je lAvelAM hatAM ane abhiSeka mATe je amUlya auSadhio maMgAvelI hatI. te badhI vastuone 108 tIrthadarzana samavasaraNa maMdiranA prAMgaNamAM eka vizALa padma sarovara banAvIne temAM bhegI karavAmAM AvI hatI. A rIte abhiSekanuM jaLa taiyAra karavAmAM AvyuM hatuM. A tIrthajaLomAM sugaMdhI dravyo bhegAM karavAthI sAkSAt padmasarovaranI bhAvanA pragaTa thatI hatI. sAthe sAthe chello uddhAra karanAra karmAzAnI manohara racanA paNa tyAM banAvavAmAM AvI hatI. pAsarovaramAMthI abhiSekanuM pANI laIne te varaghoDo jyAre upara pahoMcyo. tyAranA AnaMdanuM ne dekhAvanuM varNana thai zake tevuM na hatuM. phakta jonArA ja anubhavI zakatA hatA. Ama A girirAjano saMpUrNa abhiSeka 1939 varSa pachI thayo. teTalAM varSo pahelAM vi.saM. 108mAM jAvaDa zAhe zrI zatruMjayano uddhAra karAvIne tevo abhiSeka karyo hato. tevo prAcIna pustakomAM ullekha maLe che. Ama chellAM seMkaDo varSomAM nahi thayelA ane nahi thanAra evA abhiSekane karavAnuM puNya baMdhava belaDI jevA rajanIkAMtabhAI ane zAMticaMdabhAie sahunA sAtha sahakArathI meLavyuM. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 446
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhiSeka karIne sAMje jyAre nIce utaryA ane potAnA sthAnamAM AvI gayA tyAre potAnA dareka dhArmika kAryamAM bhAgIdAra zrI zAMticaMdabhAine pUchyuM ke kema bhAI ! ApaNuM kAma nirvine pAra paDI gayuMne? tyAre zAMticaMdabhAie zAsanadevonI kRpAthI ApaNe pAra utarI gayA tema kahI hA pADI. rajanIkAMtabhAi ane zAMticaMdabhAInI dharmanA kAryo karavA mATe evI sarasa prakAranI sAdharmika sagAI goThavAI gaI hatI ke jANe be sagA bhAio ja joI lo. dhArmika kAryo karavAmAM A baMne puNyAtmAo sAthe ja hoya. are ! ekabIjAnA nAme game tevuM moTuM ghI bolI de ke rakama lakhAvI de to paNa baMne jaNA premathI ApI detA hatA. AvI hatI baMne AtmAonI akhUTa udAratA. abhiSekanA traNa divasomAM je sAdharmikonuM svAmIvAtsalya thayuM hatuM. tenI prazaMsA ne varNana sAdharmiko potAnA mukhe ja karatA hatA ne bolatA hatA ke AnuM nAma ja kahevAya svAmIvAtsalya. abhiSekanA divasanI sAMje rajanIkAMtabhAIne potAnI nAta taraphathI mAnapatra ApavAnuM goThavAyuM hatuM. teonI icchA na ja hatI. paNa sahunA AgrahathI e samAraMbhamAM gayA. bAlikAoe svAgata gIta gAyuM. pachI kAyamanA rivAja pramANe zrI navakAra maMtranA ATha pado gavAyA. ne navamuM pada "paDhamaM havaI maMgala" - bolatAM savA ATha vAge pote potAnI Doka eka bAju DhALI dIdhI. e ja kSaNe hArTaeTeka dvArA samAdhipUrvaka temanI jIvanalIlA saMkelAi gai. temano AtmA paralokano pravAsI banI gayo. teonuM jIvana dhanya dhanya banI gayuM. potAnA jIvananuM chellAmAM chelluM kArya paNa sArI rIte pUrNa karyuM. A badhA prasaMgo jotAM ApaNe sahu ema kahI zakIe ke emanuM mRtyu samAdhimaya thayuM. jo mRtyu pAmatAM AvA uttama saMjogo maLe to pachI joie paNa zuM ? e AtmAne mRtyu samaye viratimAM varasItapa cAlu hato, aThThama tapa hato, covihAro bIjo upavAsa hato. AvA tapamAM ne siddhagirinI godamAM zuM mAMgeluM mRtyu maLe kharuM ? hA rajanIkAMtabhAIne maLI gayuM. ne teo dhanya banI gayA. athavA temaNe A abhiSeka dvArA evuM punya bAMdhyuM ke mAnavIya deha dvArA e punya bhogavAya ema na hovAthI teo divya dehadhArI banyA. emanI vinazvara kAyAne dharmakAya gaNIne tenA para pU. AcArya bhagavaMto - munirAjo - sAdhvIjI mahArAja zrAvaka ane zrAvikAoe vAsakSepa nAMkhyo. pAlakhI banAvIne munirAjanI jema smazAnayAtrA nIkaLI. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 447
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjA divase poSa suda sAtamanA jyAre baporanA 1 vAge temanI smazAnayAtrA nIkaLI tyAre roDanI baMne bAju hajAro bhAviko ane loko zAMta citte - adabapUrvaka - gaMbhIrapaNe - svargasthanAM aMtima darzana mATe ne manomana emanA bhavyAtibhavya kAryanI anumodanAnI aMjali ApavA khUba zAMtipUrvaka ubhA hatA. pAlitANA gAmanA mANasoe ema kahyuM ke A gAmanA rAjAne paNa AvuM mAna nahotuM maLyuM. ATaluM mANasa kyAreya paNa jovA maLyuM nathI. ozavALa yAtrika gRhanI zerInA nAke, taLeTI roDa upara ja emano agni saMskAra karavAmAM Avyo. tyAM Aje kaLaza AkAranuM bhavya smAraka baMdhAvavAmAM AvyuM che. A svargastha AtmA ApaNane sahune AvAM kAryo karavA mATe jabbara preraNA ApI gayo. zatruMjaya tIrtha sparzanAnuM phaLa * zatruMjaya parvatane joyA vinA paNa zatruMjaya yAtrA jatA saMghanuM vAtsalya kare to kroDa gaNuM puNya thAya. (zrAddhavidhi) * anya sthAnamAM kroDa pUrva sudhI kriyA karatA jeTaluM zubha phaLa pAme teTaluM phaLa A tIrthamAM nirmalatAthI kare to aMtarmuhUrtamAM pAme. (zrAddhavidhi) zatruMjaya tIrthamAM ratha mUkavAthI cakravartI thAya. (zrAddhavidhi) * rAyaNavRkSanA dareka pAMdaDAmAM, phaLamAM, thaDamAM devavAsa che. mATe chedavA nahi. * A vRkSane pUjavAthI tAva utarI jAya. * be mitro, be benapaNI thatAM A vRkSanI sAkSI rAkhe to sukhI thAya. * vRkSa nIce paDelI chAla, pAMdaDAnuM pANI karIne pIe athavA zarIra upara smaraNa karIne copaDe to duSTa roga nAza pAme. * sonAnI corI karI hoya to-caitrI pUnamano upavAsa karI yAtrA karavAthI zuddha thAya. * vastranI corI karI hoya to - A tIrthe sAta AMbilathI zuddha thAya. * kAMsA, tAMbA-pittaLanI corI karI hoya to - sAta divasa purimaDha tapa karavAthI zuddha thAya. * motI-paravALAnI corI karI hoya to - 15 AMbilathI zuddha thAya. * anna-jalanI corI karI hoya to - supAtra dAnathI zuddha thAya. * pazuonI corI karI hoya to - mUlanAyakanI pUjAthI zuddha thAya. * rAjabhaMDAramAM corI karI hoya to - kArtika mAsamAM sAta AMbilathI zuddha thAya. * sadhavA, vidhavA, sAdhvI sAthe gamana karanAra - cha mahinA sudhI tapa karavAthI zuddha thAya. * bIjAnI vastu pote rAkhI mUke to - cha mAsa sAmAyikathI zuddha thAya. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 448
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai ce pAvanabhUmi... yahAM bAra bAra AnA... | (zatruMjaya girirAja AdhArita parva divaso) ( kArataka suda-15, kArtika pUrNimA eTale.. cAturmAsa bAda siddhagirinI yAtrAno prAraMbha... cAturmAsamAM sthita pUjayo... sakala saMgha sAthe yogya sthAne rahela siddhagirinA paTTane juhAre... vadhAre... girinA guNalA gAya. yAtrA karyAno AnaMda anubhave. kArtika pUrNimAno mahimA.. aparaMpAra che. AvA parvanA divasonA mahinAmAM mahApuruSonA jIvana caritro joDAyelA hoya che. jyAre jyAre parva divaso Ave tyAre te mahApuruSonI pracaMDa puruSArthanI yAda apAve che. kArtika pUrNimAnA divase tevA pracaMDa puruSArthane pAmelA evA be bhAionI kahAnI che. drAviDane vArikhillajI, daza koTI aNagAra / sAthe siddhivadhu varyA, vaMdu vAraM vAra // drAviDa ane vArikhilla daza kroDa munirAjonI sAthe zatruMjayanI pAvana pavitra pRthvI upara zAzvata pada pAmyA hatA. tethI kArataka pUnamanA divase zatruMjayanI yAtrAnuM mahattva khUba ja vadhI jAya che. A baMne bhAio koNa hatA... RSabhadeva prabhunA so putramAMthI draviDa nAmano putra hato. tene be putro (1) drAviDa (2) vArikhilla. prabhudezanA sAMbhaLI... draviDarAjAnuM haiyuM pANI banyuM. ane saMsArathI vairAgya pAmI.... saMyama svIkAryuM. puNyazALI vArikhillanI saMpatti ane yazanI vRddhi atyaMta thavA lAgI. drAviDathI sahana na thayuM. baMne sagA bhAio vacce dveSanI gAMTha vadhune vadhu majabUta banatI gaI. eka divasa baMne bhAIo yuddha mATe taiyAra thayA... khunakhAra yuddha cAlu thayuM. baMne pakSe 5-5 karoDa sainikono saMhAra. paNa koI pariNAma nahi. varSARtu samaye yuddha virAma thayuM. drAviDanA maMtrI vimale rAjAne kahyuM, ahIM thoDe dUra "zrI vilAsa' nAmanuM tapovana che. tyAM RSio che. temanA darzana-vaMdanathI parama zAMti maLaze. baMne tapovana gayA... suvalluRSine namaskAra karyo. temaNe krodha upara dharmopadeza Apyo. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 449
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ laghukarmI AtmAne upadezanI coMTa lAgI.. mana zAMta thayuM. RSine vaMdana karI chAvaNImAM Avyo paNa cena paDatuM nathI. basa paga upaDyA. nAnA bhAInI chAvaNI tarapha basa have to badhu enuM. mArU have kaMI nahIM. "jInakA haiyA sApha unakA gunA mApha." e bhAvo nAnA bhAinA haiyAmAM sparza pAmyA. nAnAbhAI vArikhillajI e pitA samAna moTAbhAIne kSamA ApI. pazcAttApanA AMsu pADI baMne khUba bheTyA. basa have jagatanA baMdhanathI saryuM. baMne saMnyAsI banyA. eka lAkha varasa pasAra thai gayA. eka divasa be vidyAdhara muni tapovanamAM AvyA. saMnyAsIoe namaskAra karI pUchyuM, tame kyAM jaI rahyA cho ? temaNe kahyuM, ame zatruMjaya tIrthanI yAtrA karavA jaIe chIe. tIrthano mahimA samajAvyo. baMne saMnyAsI munioe potAnA 55 karoDanA parivAra sAthe jaina dikSA svIkArI. AgaLa jatAM tIrthanA darzana thatAM AnaMdano koI pAra nathI. khUbaja caDhatA bhAve AgaLa vadhe che. vidyAdharamuni baMne bhAI munine kahe che, tame A jIvanamAM yuddha karI bhayaMkara pApakarma upArjana karyuM che. te A tIrtha upara sAdhanA karI zAzvata mokSa pada prApta karI zakazo. te baMne vidyAdhara mahAtmAo anyatra gayA. A bAju baMne bhAI munio potAnA parivAra sAthe dhyAna magna banyA. kSapaka zreNI upara ArUDha thayA. kevalajJAna pAmyA. aghAtI karmano kSaya karI kArtika pUrNimAnA divase zAzvata ajarAmarapada pAmyA. tethI kArtika pUrNimAno mahimA adhika vadhyo.. cha gAunI yAtrA yAne phAgaNa suda-138 cAla mitra.. AvavuM che... pAlItANA... tyAM zuM che...? phAgaNa suda-13 cha gAunI yAtrA.. cAlo huM paNa tArI sAthe AvuM chuM. kevo che A cha gAu yAtrAno mahimA... zatruMjayanI yAtrAe aneka AtmAone cha gAunI yAtrAnA divasomAM AvavAnI bhAvanA thAya che. ( cha gAunI yAtrA eTale khAlI 18 ki.mI. pharI, dahIM-thepalA khAvA e nathI. paNa te divase eTale ke phA.su. 13nA divase bhADavAgiri upara... zrI kRSNa mahArAjanA putra zAMba ane pradyumna je giri upara sADA ATha karoDa munionI sAthe siddhi padane pAmyA che, e sthAnanI sparzanA karavAnI che. jo ke... emanuM caritra ghaNuM vistAravALuM che. paNa TUMkamAM varNavAya che. eka vakhata dvArakA nagarImAM prabhu nemanAtha padhAryA che. tyAre zrI kRSNa mahArAjAe pUchyuM dvArakAno nAza svAbhAvika thaze ke koI nimittathI ? prabhu e mAhAbhya sAra * 450
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvaipAyana RSinA niyANA viSenI vAta karI... tyAra bAda... prabhunI dezanA sAMbhaLI vairAgI banelA zAkha, pradyumna vi. aneka yAdavoe dIkSA grahaNa karI. dvArikAnuM dahana, kRSNanuM mRtyu Adi vAto sAMbhaLI pradyumna muni atighora tapa karavA lAgyA. aTTama, laghusihaniSkrIDi tapa, mahAsiniSkrIDi tapa, potara tapa, mahAbhadra, sarvatobhadra, ekAvalI, muktAvalI, ratnAvalI, sarvAMgasuMdara vi. tapo dvArA kAyAne kaSI. teo anitya, azaraNa, saMsAra Adi bhAvanAone niraMtara AtmAmAM bhAvita karatA eka vakhata... zatruMjaya girirAja upara potAnA parivAra sAthe padhAryA. pAMcamuM zikhara bhADavA DuMgarathI khyAti pAmela tyAM padhAryA. anazana svIkArI 8-1/2 kroDa munionI sAthe phAgaNa suda-13nA divase ghAtikarmano kSaya karI kevalajJAna pAmyA. aMtarmuhUrta pachI zeSa cAra ghAtikarmano kSaya karI ajarAmara padane pAmyA. AvA puNyAtmAo ghora karmanA baMdhanone nikaMdana karI, palakamAM ziva sukhane varyA. dhanya te munivarone, dhanya te dharatIne, dhanya te phAgaNa suda-13nA divasane... ( cetrI pUnamano mahimA eka divasa puMDarIka svAmie RSabhadeva bhagavAnane kahyuM, "svAmI ! mane kevaLajJAna kyAM ane kyAre thaze ?' bhagavAne kahyuM, "zatruMjaya upara caitra suda-15nA tamane kevaLajJAna thaze ane e ja divase pAMca karoDa muninI sAthe mokSe jazo, mATe tyAM jAva.' RSabhadevanI AjJA zirasAvaMdya karIne, puMDarIka gaNadhara grAmAnugrAma vicaratA vicaratA saurASTra dezamAM zatruMjaya tIrthe padhAryA. tyAM rAjAdi ghaNA loko vaMdana karavA AvyA. temane gaNadhara bhagavAne dezanA ApI. dezanAne aMte eka ciMtAtura bena potAnI yuvAna, vidhavA putrIne laIne AgaLa AvIne pUchyuM ke, "bhagavad ! mArI putrIne kayA pApakarmanA udayathI corImAM vaidhavya maLyuM?' gaNadhara bhagavaMte eno pUrvabhava kahyo ke, "jaMbUdvIpanA pUrvavidehamAM caMdrakAntA nagarI hatI. tyAM samartha siMha rAjAne dhAriNI rANI hatA. te nagaramAM dhanAvaha nAme parama zrAvaka hatA. temane caMdrazrI ane mitrazrI nAme be patnI hatI. zrAvakanI maryAdA pALanAra zeThe baMnenA vArA rAkhyA hatA. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 451
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vakhata mitrazrInA vArAmAM caMdrazrI kAmAtura thaine AvI eTale zeThe tene aTakAvI. tethI tene mitrazrI upara dveSa thayo. dveSabhAvathI eNe kArpaNa karIne mitrazrIne kadarUpI banAvI dIdhI. tethI zeThe mitrazrIne choDI dIdhI ane caMdrazrI pratye rAgI thayA. samaya jatAM zeThane khyAla Avyo ke caMdrazrIe ja kAmaNa karyuM che. AthI zeThane saMsAra pratye vairAgya thayo ane saguru pAse saMyama lIdhuM. A bAju caMdrazrIe pati viyogamAM dharma mArge mana vALyuM. zrAvikA dharmanI ArAdhanA karI paNa pApanuM prAyazcitta na karyuM. AyuSya pUrNa thaye mRtyu pAmIne caMdrazrI tArI putrI thaI che. eNe pUrva bhavamAM mitrazrIne pativiyoga karAvyo. tethI A bhavamAM ene patino viyoga thayo. te bALavidhavA thaI che. bena pUche che, "bhagavan! A karmathI chUTakAro kema thAya ?' puMDarIka gaNadhare kahyuM : caitrI pUnamanI ArAdhanAthI jIva saubhAgya pAmIne siddhi pAme che. Ama kahIne, caitrI pUnamanI badhI vidhi kahI. tathA caDatA pariNAme dharma karavAthI nikAcita karma tUTe che mATe 10-20 ema caDatA krame 150 khamAsamaNA Adi vidhi kahI. paMdara varSa A rIte caitrI pUnama ArAdhI, ujamaNuM ane tIrthayAtrA tathA tIrthabhakti karavAnuM kahyuM. pelA benanI bALavidhavA dikarIe A rIte ArAdhanA karI. anukrame dharma ArAdhanA karatAM samAdhipUrvaka kALa karI, pahelA devalokamAM deva thai. tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM, sukaccha vijayamAM, vasaMtapura nagaramAM, naracaMdra rAjAnA rAjyamAM... tArAcaMda zeTha ane tArAmatI zeThANIno putra thaze. tenuM nAma pUrNacandra haze. pUrNacandrakumAra paMdara patnI, paMdara putro, paMdara karoDa sonAmahorono svAmI thaze. tyAM gurubhagavaMtanA mukhathI caitrI pUnamano mahimA sAMbhaLI, pharI caitrI pUnamanI ArAdhanA karaze. aMte dIkSA lai, niraticAra pALI, sarva karma kSaya karIne mokSamAM jaze. merU terasa eTale.. meru trayodazI... merU terasano mahimA eTalA mATe che... ke te divase... RSabhadeva prabhu aSTApadajI upara 108 mahAmunionI sAthe mokSa padane pAmyA che. tethI teno mahimA vadhAre che. poSa vada-13nA divase prabhunA nirvANa kalyANakanI ArAdhanA dvArA prabhunI bhakti karAya che. temAM poSa vada-13nA divase cauvihAra upavAsa athavA tivihAra zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 45ra
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ upavAsa karavo. ratnanA pAMca merU karavA, temAM cAra dizAe cAra nAnA merU karavA. ratnanA na bane to ghInA merU karavA. tenI pAse cAra dizAe cAra naMdAvarta karavA. akSaya tRtiyA... akhAtrIja vaizAkha suda-3 jayAre... AtmA upara ajJAnatAno aMdhArapaTa chavAI jAya che. tyAre te paravaza banI kevA bhayaMkara karmonA baMdhanothI baMdhAI jAya che. teno khyAla vicAra AtmAne raheto nathI. basa... AvI ja eka ghaTanA... parama uccapadane prApta karanAra evA dhana AdikaranArA, dharma sthApaka, dharma prarUpaka prathama tIrthakara RSabhadeva prabhunA jIvana banI che... paramatAraka prabhu e... caitra vada-8nA dIkSA grahaNa karI basa tyArathI karmano udaya thayo. prabhu jayAM jayAM tyAM temane AhAra pANI yoga prApta na thAya... eka mAsa pasAra thayo.. be mAsa traNa mAsa cAra mAsa are... bArabAra mAsa thayA chatAM prabhune kyAMya paNa AhAra-pANInI prApti na thaI. prabhune to prajAjano potAnA rAjA samajIne hAthI, ghoDA, ratha, hIrA, mANekamotI Ape che. paNa prabhu have tenA tyAgI che. maunavratadhArI paramAtmA kazuM ja lIdhA vinA pAchA phare che ne potAnA sAdhanAmAM lIna banI jAya che. ATalo dIrghakALa AhAra-pANI na maLavA chatAM paramAtmAnA divalamAM koi dInatA ke hInatA nathI paNa tapovRddhimAM anero AnaMda che. eTaluM ja nahIM sUryanA tejanI jema, tapanA tejathI paramAtmA zobhI rahyA che. prabhu saMyamadharmanI sAdhanAmAM bhAraDa pakSInI jema apramatta che. akhaMDa rIte zubha dhyAnanI dhAramAM magna che... ema karatAM... vai.su. 3nI suvarNa prabhAta thaI. paramAtmA madhyAhna samaye bhikSA mATe nIkaLyA che. lokonA ToLe ToLA prabhunI pAchaLa kutUhalathI zorabakora karI rahyA che. te vakhate paramAtmAnA prapautra zreyAMsakumAra rAjamahelanA jharUkhAmAM beThA hatA. bhagavaMtane jotA ja zreyAMsakumArane pUrva janmanuM jJAna (jAtismaraNa) thayuM. potAnA AMgaNe padhArelA potAnA vaDadAdA RSabhadeva bhagavAnane zeraDInA rasanuM dAna karyuM, zuddha bhikSA maLavAthI bhagavAne pAraNuM karyuM. te vakhate gaganamAM dhvani thayo. aho dAna... aho dAna... nI ghoSaNA sAthe divya vRSTi thai... mATe kahyuM che... ke... paramAtmA RSabhadeva jevuM... zreSThatama pAtra zreyAMsakumAra jevo bhAva... zeraDInA rasanuM dAna... uttama gaNAya che. zrI zatruMjaya mAhAsya sAra * 453
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI Adideva prabhunA e tapanuM nAma "varSItapa paDyuM ane zreyAMsakumArathI dAna dharmano prAraMbha thayo. tyAM zreyAMsakumAre lokane dAnadharma samajAvyo. jemAM : annano eka kaNa ke pANInuM eka TIpuM paNa levAyuM nahotuM. e 400400 upavAsanI zrI RSabhadeva paramAtmAnI ghora-vIra ugra tapazcaryAnA pAraNAno divasa eTale akSaya tRtIyAnA pAvana parva tarIke suprasiddha thayo. varasonA vahANA vItyA chatAM Aje e tapanI ArAdhanA svarUpe. eka upavAsa, eka divasa besaNuM A rIte lAgalagATa 13-13 mahinAo sudhI manobaLa keLavI puNyAtmAo varSItapanI ArAdhanA kare che. ApaNe paNa ApaNA jIvanamAM eka vakhata AvI ArAdhanA karI jIvana dhanya banAvIe, akSapadane pAmIe eja zubha bhAvanA. | vaizAkha vada 6, jaina zAsananI jabbara jo koI zAna hoya to te che zatruMjaya tIrthAdhirAja... jemanA guNo jeTalA gAie teTalA ochA che. eTaluM ja nahIM... jJAnI, mahAjJAnI, kevalajJAnI evA mahAvideha kSetranI pRthvItalane pAvana karatA zrI sImaMdharasvAmI bhagavaMta paNa potAnA mukhathI A zAzvatagirirAjanA mahimAnA guNagAna kare che. A pAvana bhUmi upara A avasarpiNI kALamAM sauprathama bharata mahArAjA cha'rI pAlita saMgha sAthe padhAryA ane temaNe A tIrthano prathama jIrNoddhAra karAvyo... ema kALa pasAra thatAM je te samaye udAra dila dAnavIro e A tIrthano uddhAra karelo che. temAM... vartamAnamAM girirAja upara mULanAyaka zrI AdizvaradAdA birAjamAna che. temanI pratiSThA vi.saM. 1587 vaizAkha vada 6nA zubha divase pU. AcAryabhagavaMta zrI vidyAmaMDana sUrijI ma. AdinA varad haste thayela che. tethI dAdAnI vaizAkha vada-6nA varSagAMThanA divase keTalAya bhAgyazALIo padhArI, dAdAnI sAlagIrInI ujavaNI karI dhanya bane che... [ aSADha suda-14 A divase je puNyazALIo... siddhagirinI chatra chAyAmAM rahI cArtumAsanI ArAdhanA karavA udyamavaMta bane che. te puNyAtmAo... zAzvata girirAjanI cArtumAsa prAraMbhanA pUrva divase yAtrA sparzanA, arcanA karI, dhanyatA anubhave che... dAdA AdezvarajInI pUjA-sevA dvArA atyaMta romAMcita bane che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 454
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aso suda-15 jarAkumAre dvArakAno nAza ane kRSNanA mRtyuno sarva vRttAMta pAMDavone jaNAvyo. te sAMbhaLI pAMDavo zokamagna banI gayA. teone vairAgyabhAva utpanna thayo. saMyamanI bhAvanA bhAvavA lAgyA... neminAtha prabhunuM nAmasmaraNa karatAM virakta thayelA pAMDavo, saMsAranI mAyAjALano tyAga karavAnA dRDha niradhAra sAthe rahyA che. te vakhate sarvajJa prabhu neminAthe pAMDavonA bodha mATe dharmaghoSa mahAmunine pAMcaso munio sAthe mokalyA. temanI dezanA dhodhamAM snAna karatAM potAno pUrvabhava pUchyo. jJAnI gurunA mukhe pUrvabhava jANI ati saMvegathI abhimanyunA putra parikSitane rAjyabhAra soMpIne pAMDavoe dharmaghoSa mahAtmA pAse dIkSA aMgIkAra karI. tyAra bAda vividha abhigrahothI yukta bhISma tapasyA karavA lAgyA. dhIre dhIre pAMDava munio dvAdazAMgInA jJAtA banI gayA. yuddhamAM ghaNAne bhAlAnI aNIthI mAryA hovAthI e pApane dUra karavA bhIma munie evo abhigraha rAkhyo hato ke koi mane bhAlAnA agrabhAgathI bhikSA vahorAve to te svIkArIza. temano A abhigraha cha mahinA pachI pUrNa thayo hato. pAMDavamunioe potAnA gurujIne neminAtha prabhu viSe pUchyuM. gurue kahyuM prabhu potAno nirvANa samaya najIka jANIne raivatAcala (giranAra) 52 padhAryA che. pAMDavoe paNa abhigraha karyo ke prabhunA darzana karIne mAsakSamaNanAM pAraNAM karIzuM. e bhAvanA sAthe pAMDava munioe raivatAcala tarapha prayANa karyuM. paraMtu giranArajI bAra yojana dUra hato tyAM temane rastAmAM cAraNa munie prabhunA nirvANanA samAcAra ApatAM pAMDava munionI bhAvanA adhUrI rahI. tyAMthI pAMDavo vimalAcala giri tarapha padhAryA... tyAM pahoMcI, anazanano svIkAra karI... Aso suda-15nA divase ghAtI karmono kSaya thai javAthI pAMDava munione kevalajJAna thayuM ane AyuSya karma pUruM thatAM 20 kroDa munio sAthe mokSa sidhAvyA. A che Aso suda pUrNimAno mahimA...... ApaNe paNa vimalAcalanA dhyAnamAM masta banI... jaldIthI jaldI... mokSane pAmIe... *** zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 455
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthayAtrAe jatAM pUrve ) (pa.pU. hemaratnasUrIjI ma. saMpAdita "cAlo jinAlaye jaie'nA AdhAre.) eka samaya hato, jyAre tIrthayAtrA padayAtrA dvArA ja thatI ja. athavA to gADA joDIne thatI. Aje paNa evA vRddho che jemaNe gADA joDIne jAtrA karI hatI. basa, Trena ke TekSI jevA sAdhano na hatAM eTale virAdhanA ochI thatI ane pagapALA athavA gADA ke ghoDAo dvArA yAtrAo thatI. Aje samaya palaTAyo, yuga badalAyo ane vijJAne vAhanono Dhagalo karI nAkhyo. re ! have to roDa para mANasane cAlavAnI jagyA ja kyAM rahI che? roDa para dhasamasatA nadInA pUranI jema satata vAhano doDyuM jatAM hoya che. dharatI vAhanothI bharAI rahI che ane nabhomaMDaLa phalAiTonI gharararATIthI gAjI rahyuM che. have to eraTekSIonA AgamananA bhaNakArA vAgI rahyA che. AvatI kAle kadAca AkAzamAM TrAphika jAma thaI jAya to kaMI kahevAya nahi ! vAhano vadhyA tema sAthe sAthe vAhano dvArA tIrthayAtrAo paNa vadhI che. dUradUranA pradezomAM, aMtarIyALa tIrthomAM paNa yAtriko javA lAgyA che. vahIvaTadAro paNa jAgrata thayA che ane moTAbhAganA tIrthomAM yAtrikone sArI suvidhAo paNa maLavA lAgI che. zrAvaka saMghamAM dAnano pravAha paNa vadhyo che. jenA prabhAve tIthomAM sagavaDo vadhI che ane navA navA keTalAka tIrtho karoDo rUpiyAnA kharca paNa vadhyA che. Ama (1) tIrthayAtrAo vadhI che. (2) tIrtho vadhyA che. (3) tIrthomAM sagavaDo vadhI che. ane (4) zrAvaka saMghamAM udAratA paNa vadhI che. paNa A vadhArAthI ekadama rAjI thaI javAya evuM nathI. kema ke, jema - (1) tIrthayAtrAo vadhI che tema sAthe AzAtanAo paNa vadhI che. (2) tIrtho vadhyA che, sAthe sAthe geravahIvaTo paNa vadhyA che. (3) tIrthomAM sagavaDo vadhI che, sAthe sAthe te sagavaDono durupayoga paNa vadhyo che. (4) udAratA vadhI che tema, sAthe sAthe mAtra nAmanA karI levAnI ane paisA ApIne chUTI javAnI vRtti paNa vadhI che. tethI ja tItha eka ciMtAno viSaya banyA che. hamaNAM garvamenTa iyaraenDIMga divALInA badale mArcamAM pheravyuM che. tethI chellA be-eka varSathI moTebhAge copaDA pUjana baMdha thaI gayuM che. tethI loko ghare na rahetAM zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 456
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ vekezana paDatAMnI sAthe tIrthomAM upaDI jAya che. A varSe (vi.saM. 2048) dareka tIrthomAM yAtrikono bharAvo eTalA moTA pramANamAM thayo ke bahAra maMDapo nAkhIne lokone utAravA paDe evI paristhiti AvI gayelI. thoDAka varSo pUrve surata, muMbaI jevA zaheromAM dhaMdhArthe gayelA zrAvako divALI TANe dezamAM AvI jatA. ghara ughADatA, gAmaDAmAM rahetA ane jinAlayo vagerenI sAphasaphAInuM tathA vahivaTanI samucita vyavasthA karatA. have lokoe gAmaDe javAnuM bilakula mAMDI vALyuM che. eTale gAmaDAMnA maMdironI dekhabhALa bilakula baMdha thai javA para che. vekezanamAM gAmaDe javAne badale loko saparivAra tIrthomAM javA lAgyA che. te lokone jaNAvavAnuM ke gAmaDAMnA maMdironI upekSA sevAya te barobara nathI. varSamAM ekavAra to gAmaDAMnA maMdironI sAra-saMbhALa karavA, zaheromAMthI samaya kADhIne tyAM javuM ja joie. ghaNA gAmaDAMomAM pAMjarApoLo, kabUtarAMnAM, kUtarAMnAM, khetaronI jamIna anya mANasoe kaltha karI lIdhI che. ghaNA sthaLe upAzrayo vagerenI jagyAonA paNa durupayoga zarU thai cUkyA che. vadhumAM jaNAvavAnuM ke saparivAra tame tIrthomAM jAva tyAre tamArA magajamAM e vAta satata dhyAnamAM rahevI joie ke ame tIrthasthAnamAM AvyA chIe. yAtrA karavA AvyAM chIe, bhavajala taravA AvyA chIe paNa DUbavA AvyAM nathI. vekezanomAM tIrthomAM utarI paDelA pravAsIone me yatheccha, svaccheda ane bephAma rIte vartatA anekavAra joyA che. keTalAka to jANe yAtrAnA bahAnA heThaLa mojamajA karavA ja utarI paDatA hoya che. havA-phera karavA ane tabiyata sudhAravA AvatA hoya che. yAda rahe ke tIrthasthAnamAM tIrthayAtrA sivAyanA AzayathI AvavuM ane dharmasthAnono upayoga karavo e AtmAne hAthe karIne durgati bhego karavAnuM sva racita kAvatru che. tIrthanI AzAtanAone nahi jANanArA, dharmane nahi samajanArA, sadguruothI sadAne mATe dUra bhAganArA AjanA chaTakela yuvA-yuvatI A tIrthadhAmomAM AvIne jugAra, zarAbathI mAMDI viSaya sevana sudhInAM ghorAtighora pApo karatAM hoya che. zatruMjaya mahAbhya nAmanA graMthamAM jaNAvyuM che ke, A tIrthamAM AvIne sva-strI sAthe abrahmanuM sevana karanAra nIcamAM nIca mANasa karatAMya bhUMDo che. pachI parastrInuM sevana karanAranI to vAta ja zI karavI ? thoDIka kaDaka lAge toya kahyA vinA na cAle evI bhASAmAM kahevuM paDe che ke, "je lokothI tIrthasthAnomAM AvyA pachI paNa sIdhA - na rahI zakAtuM hoya te lokoe dharmasthAnane abhaDAvA mATe AvavAnI jarUra nathI. emanA mATe hIla sTezano ghaNA che." mAhAbhya sAra * 457
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthamAM Avo to tIrthanI maryAdA pALavI ja paDe. enI adaba jALavavI ja paDe. badhA niyamone neve mUkIne tame tIrthayAtrA karavA mAMgatA ho to e yAtrA tamArI bhavayAtrAne vadhAranArI sAbita thaze. mATe paisAnA pANI karIne phogaTa AvA karmo bAMdhavAnI vahelI take mAMDavALa karI dejo . yAda rahe ke anya sthAnamAM kareluM pApa tIrthasthAnamAM AvavAthI paramAtmAnI sAcI bhakti karavAthI khapI jAya che. paNa tIrthasthAnamAM kareluM pApa vajalepa samAna banI jAya che. tIrthamAM seveluM pApa eno vipAka batADaze. camatkAra dekhADaze ane na dhArelI upAdhi ubhI karaze ja mATe kazuM karatAM pahelAM jarIka sAvadhAna banIne zAMta citte vicAra karajo. navANuprakArI pUjAnI DhALamAM zrImad vIravijaya mahArAje uccArelI kaDaka vornIga pharI ekavAra vAMcI lejo. kALajAnI kora para kotarI lejo ne pachI ThIka lAge tema karajo. tIrathanI AzAtanA navi karIe, navi kariye re navi karIe. AzAtanA karatAM dhanahAni bhUkhyAM navi maLe annapANI kAyA vaLI roge bharANI A bhavamAM ema tIrathanI AzAtanA navi karIe. parabhava paramAdhAmIne vaza paDaze vaitaraNI nadImAM maLaze agnine kuMDe baLaze nahi zaraNuM koi tIrathanA AzAtanA navi karIe. uparokta pUjAnI kaDIomAM ghaNI zikhAmaNa AvI jAya che. tIrthanI AzAtanA karavAthI dhananI hAni thAya che. eTale devALuM nIkaLe, reDa paDe, Aga lAge, game te rIte dhanano nAza thAya. dhanahAni thatAM hAlata evI thAya ke bhUkhyAM paDI rahevuM paDe koI roTalInuM baTakuM ApanAra na maLe. zarIramAM bhayaMkara vyAdhi ane pIDAo tathA asAdhya dardo pedA thAya. A to mAtra A bhavanI ja vAto thaI. parabhavamAM narakamAM paramAdhAmInA hAthamAM paravaza thavuM paDe. vaitaraNI nAmanI lAvArasathI ukaLatI nadImAM DUbavuM paDe. saLagatA agnikuMDomAM baLavuM paDe ane koI kahetAM koI AdhAra ke zaraNa na bane tevI sAva dIna, anAtha ane kaMgAla paristhitimAM zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 458
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ satata sIdAvuM paDe. AvA ghora vipAkone jANIne pratyeka yAtrike tIrthasthAnamAM paga mUkatAM pahelAM potAnA AtmAne sAvadhAna banAvI devo joie. keTalAka zrImaMto potAnA sagAMvahAlAMne ke samAjane basanI sagavaDa dvArA tIrthayAtrA karAvI devA Ayojano paNa karatA hoya che. bhAvanA sArI che - paNa AgaLa pAchaLano vicAra avazya karavo. jo tIrthayAtrAnA niyamo (je A lekhanA cheDe mUkavAmAM AvyA che.) barAbara paLAvAnA hoya. tIrthanI AzAtanA na thavAnI hoya to jarUra lAbha thAya paNa mAtra dhIMgA-mastI, hAhA, ThaThThA-mazkarI ane azobhanIya vartAva thavAno hoya to evAone tIrthayAtrA karavAno koI artha nathI. gAMDuM loka ! tamArI vAha vAha ! emAM rAjI thaI javA jevuM nathI. yAtrAmAM praveza ApatAM pUrve ja phorma bharAvI je niyamo pALavAnI taiyArI darzAve tene ja yAtrAmAM sAmela karavA. tIrthomAM gayA pachI jo brahmacarya na pALavAnuM hoya, rAtre khAvAnuM hoya, abhakSa khAvAnuM hoya, pUjA-sevA paNa na karavAnI hoya ane moja-majA ja karavAnI hoya to evI yAtrA na karavI sArI gaNAze. ApaNA pUrvajoe tIrtho taravA mATe ubhA karyA che - kevI udAratA sAthe tIrthonuM nirmANa karyuM che. je samayamAM khaTArA ke kreIna jevA sAdhano na hatA tevA samayamAM kevA vizALa, virATa, bhavya ane totIMga tIrtho ApaNA zrIsaMghe ubhA karyA che. emanA hRdayanI bhavyabhAvanAnI kadara karIne sahue tIrtha AzAtanA TALIne tIrthayAtrA mATe prayatnazIla banavuM joie. | tIrthayAtrA mATe keTalAka sUcano A yAtrAe jatAM gharethI nIkaLatA pUrve kaMkutilaka karI, 12 navakAra gaNI, gAmanA jinAlaye paramAtmAne 3 pradakSiNA karI zubhazukana joine nIkaLavuM. rastAmAM yAcaka, mAgaNa vagerene yathocita dAna ApI temane prasanna karavA. musApharI daramyAna basamAM ke TrenanA DabbAmAM samuhadhUna, samuhagAna cAlu rAkhavuM. (pustako sAthe rAkhavAM tathA prastuta niyamonA henDabIla chApIne dareka yAtrikane ApI devA.) niMdA-kuthalI-ADIavaLI vAtacIto baMdha karavI. saMsAranA kAryo, upAdhio vagere kazuM yAtrAmAM saMbhALavuM nahi. tIrthasthAnamAM utaryA pachI bhojanazALA ke dharmazALA na zodhatAM pahelAM paramAtmAnA darzane javuM. pachI ja utArAnI temaja jamavA vagerenI vyavasthA saMbhALavI. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 459 A A A
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ A A A A tIrthayAtrAmAM dareka vyaktio potAnAM pUjAnA kapaDAM, pUjAnI peTI (jemAM pUjA mATenA kezara, caMdana, barAsa, vAsakSepa, akSata, naivedya, phaLa vagere badhAM dravyo bharelAM hoya) vagere sAthe rAkhavAM. tIrthasthAnamAM zakya bane to bhUmi para saMthAro pAtharIne sUvAnuM rAkhavuM. tIrthasthAnamAM pAna-masAlA, tamAku, zarAba, jugAra vagere badIothI sadaMtara dUra rahevuM. tIrthasthAnamAM brahmacaryanuM nirmaLa pAlana karavuM. vijAtIyano paricaya na karavo, temaja vAtacIto paNa na karavI. zakya bane to upavAsa, AMbelano tapa karavo. vAtomAM, rakhaDavAmAM samaya na bagADatAM samayasara snAna karIne pUjAnA vastro paherIne jinAlayamAM pUjA mATe pahoMcI javuM. jeTalA paNa jinabiMbo hoya te tamAma paramAtmAnI pUjAno lAbha levo. yathAzakti uchAmaNI bolIne paNa paramAtmAnI pUjA-AratI vagereno lAbha meLavavo. hilasTezanomAM je rIte strI-puruSo ekabIjAne khabhe hAtha mUkIne jema pharatA hoya tema tIrthasthAnamAM na pharavuM. saMdhyAnA samaye bahAra roDa para AMTA mAravA na jatAM jinAlayamAM jaI arihaMta vaMdanAvalI jevI stutio gAvI, gIto gAvA, bhakti karavI paNa rakhaDavuM nahi. tIrthasthAnomAM kyA kyA sthAno darzanIya-vaMdanIya che tenI jANakArI peDhI para meLavI levI. samaya kADhI sarva jinAlayonA darzana-pUjA vagere karI levAM. pratyeka tIrthano itihAsa jANavA prayatna karavo. itihAsa jANavAthI tIrtha pratye ahobhAva vadhe che. bahenoe M.C.nuM paripAlana custa rIte karavuM. bhojanazALA, parabo, gAdalAM, godaDAM vagere abhaDAya nahi, te rIte vartavuM. tIrthanA menejara, karmacArI-pUjArI Adi sAthe saumya-mIThI bhASAmAM vAta karavI. rUAbathI koine utArI pADavA nahi. tIrtha mATe jokhamakAraka koI phariyAda hoya to TrasTIonA saranAmA meLavI temanI sAthe avazya patravyavahAra karavo. mAre zuM ? ema karIne gaMbhIra vAta jatI na karavI. tIrtha ApaNuM che, ApaNe ciMtA nahi karIe to kAle tIrtha jokhamamAM mUkAze. peDhI para je paisA bharo tenI pAkI rasIda levI ane rasIdanI sAthe nIcenI kArbanakopIno AMkaDo meLavI levo. kema ke keTalAka sthaLe kArbana pepara kApIne rAkhe che eTale uparano AMkaDo nIce lakhAya ja nahi. pAchaLathI kArbana pepara zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 460
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ A khaseDIne tame 200 rUA. bharyA hoya to te 20 rUA. lakhIne 180 khissAmAM mUkI de. AvuM badhe nathI banatuM paNa kyAMka bane che, mATe sAvadhAna rahevuM. karmacArIne paisA ApIne kharIdI levA jevI paristhiti nahi sarjavI. keTalAka loko kAma kaDhAvI levA karmacArIne bephAma paisA ApIne kAyama mATe mAthe caDAvI de che. pachI e karmacArI tIrtha mATe jokhamarUpa banI jAya che. Aje dareka tIrthasthAnamAM moTebhAge yuvAna karmacArIo hoya che. bahenoe potAnA veza-paheravezanI maryAdA rAkhavI. jonAranuM mana bhaDakI uThe evo ThaThAro na karavo. snAnAgaramAM garama pANIno upayoga bephAma rIte na karavo. keTalAka bAtharUmamAM besIne DolonI Dolo bharIne gAMDA hAthInI jema garama pANIe nhAyA ja kare che. maphatamAM maLe che, mATe Ama nAhI nAMkhavAnI jarUra nathI. pensIla ke kolasAthI dIvAlo para ame kayA divase padhAryA hatA tenA zIlAlekho lakhavAnI jarUra nathI. > tIrthasthAnanA bagIcA vageremAM jaine phUlajhADane ke phaLAdinAM vRkSone nukazAna karavuM nahi. tIrthasthAnamAM je koI bhakti, bheTayuM vagere karo emAM pradhAnatA arihaMta paramAtmAnI ja rahevI joie. keTalAka sthaLomAM paramAtmAne gauNa karIne adhiSThAyaka devonI pradhAnatA vadhArI devAya che te yogya nathI. game tema toya adhiSThAyako e paramAtmAnA sevaka devatAo che. tIrthasthAnamAM dharmazALAnA saMDAsa-bAtharUma, snAna mATe garama pANI - gAdalA, rajAi, palaMga ane bhojanazALA Adino upayoga karyA pachI tIrthasthAna choDatAM pUrve te sAdhano vyavasthita bhaLAvIne javuM. game tema choDIne jatA rahevuM nahi. je vaparAza karyA hoya te dhana tIrthanI peDhI para lakhAvI devuM joie. "maphata kA caMdana ghasa be lAlIyA' jevo dhaMdho na karavo. tIrthasthAnamAM sAte sAta kSetromAM temaja anukaMpA AdimAM paNa dAna karavuM. eka divasamAM pAMca tIratha karI levAne badale kamasekama eka Akho divasa eka tIrthamAM rahIne tamAma jinabiMbonI pUjA, darzana, caityavaMdana, bhakti, bhAvanA vagere karavuM. rAtanA samaye be kalAka jApa karavAthI paNa ghaNI cittaprasannatA saMprApta thaze. zrI zatruMjaya mAhAmya sAra * 46 1
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthasthAnamAM ApaNuM vartana (1) A tIrthasthAna che. pavitrabhUmi che. atre devAdhidevanI bhaktimAM asaMkhya devIdevatAo hAjarAhajUra che. (2) tIrthanI AmanyA jaLavAya tema maryAdAthI vartavuM. A hIla sTezana nathI, paNa dharmasthAnaka che. (3) bahenoe khulle mAthe pharavuM nahi. (4) bhAioe strIonA khabhe hAtha rAkhIne pharavuM nahi. (5) ThaThThA-mazkarI ke gaMdI vAto karavI nahi. (6) brahmacaryanuM nirmaLa pAlana karavuM. (7) rAtribhojana karavuM nahi. (8) AiskrIma, ThaMDA pINAM, kaMdamULa jevI abhakSa cIjo khAvI nahi. (9) zarAba, jugAra jevA vyasano sevavA nahi. (10)tIrthanA kampAunDamAM sigAreTa, bIDI pIvI nahi. (11)pAna-masAlA, tamAku cAvavA nahi. game tyAM picakArI mAravI nahi. (12)bAMkaDAo para avivekathI besavuM nahi. (13)reDiyo, Tepa, TI.vI. vagereno upayoga karavo nahi. (14)kAgaLIyAnA DUcA, kacaro vagere game tyAM pheMkavo nahi. (15)krikeTa, beDamInTana ke pattA ramavA nahi. (16)jinAlaya, devasthAna, bhojanazALA, pravacanagRha ke dharmazALAnI rUmo vageremAM caMpala ke juttAM paherIne javuM nahi. (17)dharmazALAnI rUmo, gAdalA, rajAi vagereno bedarakArIthI upayoga na karavo. (18)vyavasthA aMge koipaNa jAtanI phariyAda hoya to peDhI para maLavuM athavA phariyAda peTImAM kAgaLa nAkhavo. (19)karmacArIo mATenI bheTa rakama bakSIsabokSamAM nAMkhavI. (20)M.C.vALI bahenoe devasthAnamAM dAkhala thavuM nahi. temaja tIrthasthAnamAM kyAMya AbheDacheTa Ave te rIte vartavuM nahi. (21)ThaMDA tathA garama pANIno upayoga bephAma rIte na karavo. *** zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0462
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ covihAra chaThTha karI... sAta yAtrA...! are... cAla... sacina... cAla... saMyame potAnA mitrane kahyuM. saMyama : kyAM javAnI vAta kare che. are bhAI ! zatruMjaya parvata upara. be divasanA pANI vinA upavAsa karI sAta yAtrA karavA. ema... koNa koNa jAva cho ? ame... 500 yuvAno pAvana girirAjanI sAta yAtrA karI... najIkanA bhavomAM muktinI TIkITa meLavIzuM. enuM vaLI ATaluM badhuM mahattva zuM che. tuM kaMika samajAvIza? hA... bhAI.. kema nahIM... pU. gurudevanA mukhethI ja emano mahimA sAMbhaLyo che. te tane jaNAvavAmAM zuM vAMdho... to bhAI barAbara sAMbhaLaje ne amArI sAthe tuM joDAI jaje. A tIrthabhUmi upara anaMtA... anaMta AtmAo parama padane pAmyA che. kAMkare kAMkare anaMtA siddhA siddhaze bhAvi anaMta." je koi puNyAtmA... cauvihAra cha karI sAta yAtrA kare te prAyaH trIjA bhave mokSane pAme che. kAraNa ke jyAM anna ane pANIno tyAga karI zarIrane khUba kaSTa ApI je dehAdhyAsa toDe ane anaMtA siddhAtmA joDe mana joDe. satata be divasa temanuM ja dhyAna... emanuM ja raTaNa, emanAmaya banI javAthI ApaNA mana-vacana-kAyAnA yogo khUbaja pavitra ane nirmaLa bane che. jyAM anaMtA AtmAo zubha bhAvo dvArA siddhipadane pAmyA che. temanA aNu paramANu dvArA ApaNo AtmA vAsita bane che. Avo che yAtrAno mahimA... keTalAya puNyAtmAoe Aja sudhI AvI uttama koTInI yAtrA karI potAnuM jIvana saphaLa banAvyuM che. to bhAI tuM paNa AvI mahimAvaMtI yAtrA karavA cAla. aImuttA munivara ema bhAkhe, sAMbhaLajo bhavi prANI re, covihArathI chaThTha tapa karIne, zatrujaya zubha dhyAnI re; hoya divasa ne sAta jAtarA, karatAM nizcita vANI re, bhava trIje mukti sukha pAve, giri caDajo ema jANI re. nA, have ekapaNa janma vadhAravo nathI ja. garbhakALanI, janma ane maraNanI vedanA ane parAdhInatA have na ja joie. bhavano thAka lAgyo hoya to bhAvapUrvaka covihAro chaThTha karI sAta yAtrA karI laie. trIjA bhave mokSanI geraMTI kevalI zrI aImuttAjI Ape che. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 463
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ navvANuM yAtrA A avasarpiNa kALamAM... prathama tIrthaMkara AdinAtha dAdA ne zatruMjaya girirAjanI bhUmi upara khUba ja AlhAda utpanna thayo... teo potAnA saMyama jIvana daramyAna pUrva navvANu vAra girirAja upara padhAryA... temanA jIvanamAM karelI e girisparzanAnA AlaMbana rUpe vartamAna samayamAM navvANuM yAtrA cAle che. A garavA girirAjanI 99 yAtrA karavAthI satata... Akho divasa... savAre uThatAM ja mahimAvaMtA girirAjanI yAda... chelle uMdhe tyAre paNa savAranA yAtrA karavA javAnuM che. e bhAva sAthe... navvANuM yAtrA karavAthI sau prathama to zarIra pratye mamatva ochuM thAya che. paramAtmA pratye, zatruMjaya tIrthabhUmi pratye mamatA jAge che. jyAM anaMtA AtmAo zubha - zuddha bhAvo dvArA potAnA AtmAne bhAvita banAvI paramapadane pAmyA te bhUminI sparzanA ApaNA mAtra dehane nahi paNa aMtara Atmo khUba ja bhAvita kare che. ApaNA aMtaHkaraNanI malinatAne pavitratama banAve che. keTalAya puNyAtmAo yAtrA karavA padhAryA che temanA jIvanamAM rahelA Adarzo pAmI ApaNA potAnA jIvanane Adarzamaya banAvI zakIe chIe. jaya jaya zrI AdinAthanA raTaNa sAthe garavA girirAjanI sparzanA dvArA... AtmAnubhUti thAya che. upara caDhatA... kendramAM siddhagiri, vicAramAM dAdA AdinAtha nIce utaratA paNa dAdA AdinAthanA raTaNamAM... vAha kevI mahimAvaMtI navvANuM yAtrAnI bhavyatama ArAdhanA. sacitano tyAga, bhUmi saMthAro, eka vakhata AhAra, page cAlavuM, brahmacarya pALavuM, AvazyakakriyA eTale tenuM bIjuM nAma che cha'rI te A pramANe che (1) sacitta parihArI, (2) bhUmi saMthArI, (3) ekala AhArI, (4) pAdacArI, (5) brahmacArI, (6) AvazyakakArI. AvI suMdara majAnI yAtrA karavAthI AtmAmAM maitrI, pramoda, karUNA, mAdhyasthabhAvo vRddhi pAme che. *** zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0464
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI navANuM jAtrAnuM gaNaNuM dareka nAma sAthe 'mahAgireya namaH' kahevuM. jethI zrI zatruMjaya mahAtIrthAya namaH 1. zrI zatruMjaya 2. zrI bAhubalI 3. zrI marUdevI 4. zrI puMDarikagiri zrI raivatagiri 5. 6. zrI vimaLAcaLa 7. zrI siddharAja 8. zrI bhagIratha 9. zrI siddhakSetra 10. zrI sahastrakamaLa 11. zrI mukti nilayagiri 12. zrI siddhAcala 13. zrI zatakuTa 14. zrI DhaMka 15. zrI kadaMba 16. zrI koDInivAso 17. zrI lohitya 18. zrI tAladhvaja 19. zrI puNyarAzi 20. zrI mahAbaliMgira 21. zrI dRDhazakti 22. zrI zatapatra 23. zrI vijayAnaMda 24. zrI bhadraMkara 25. zrI mahApITha 26. zrI sugiri 27. zrI mahAgiri 28. zrI mahAnaMda 29. zrI karmasUDaNa 30. zrI kailAsagigira 31. zrI puSpadaMta 32. zrI jayaMta 33. zrI AnaMda 34. zrI zrIpada 35. zrI hastagiri 36. zrI zAzvatagiri 37. zrI bhavyagiri 38. zrI siddhazekhara 39. zrI mahAjaza 40. zrI mAlavaMta 41. zrI pRthvIpITha 42. zrI du:khaharagira 43. zrI muktirAja 44. zrI maNikAMta 45. zrI merUmahidhara 46. zrI kaMcanagiri 47. zrI AnaMdadhara 48. zrI puNyakaMda 49. zrI jayAnaMda 50. zrI pAtAlamula 51. zrI vibhAsa 52. zrI bisAla 53. zrI jagatAraNa 54. zrI akalaMka zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 465
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ w w w w 55. zrI akarmaka 78. zrI abhinaMda 56. zrI mahAtIrtha 79. zrI sumati 57. zrI hemagiri 80. zrI zreSTha 58. zrI anaMtazakti 81. zrI abhayakaMda 19. zrI purUSottama 82. zrI ujavaLagiri 60. zrI parvatarAja 83. zrI mahApadma 61. zrI jayotirUpa 84. zrI vizvAnaMda 62. zrI vilAsabhadra 85. zrI vijayabhadra 63. zrI subhadra 86. zrI parvatandra 64. zrI ajarAmara 87. zrI kapardI 65. zrI kSemakara 88. zrI muktiniketana 66. zrI amarakaMta 89. zrI kevaladAyaka 67. zrI guNakaMda 90. zrI carcagiri 68. zrI sahastrapatra 91. zrI aSTottarazatakUTa 69. zrI zivaMkarU 92. zrI sauMdarya 70. zrI karmakSaya 93. zrI yazodhara 71. zrI tamokaMda 94. zrI prItimaMDaNa 72. zrI rAjaya rAjezvara 95. zrI kAmuka 73. zrI bhavatAraNa 96. zrI sahajAnaMda 74. zrI gajacandra 97. zrI mahendradhvaja 75. zrI mahodaya 98. zrI sarvArthasiddha 76. zrI surakata 99. zrI priyaMkara 77. zrI acaLa dararoja ekeka nAmanI ekekI navakAravALI gaNavI. dareka nAmane cheDe mahAgiraye nama: bolavuM. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 466
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zatruMjayanA 21 nAma saMbaMdhI khamAsamaNanA duhA. siddhAcala samaruM sadA, soraTha deza mojhAra; manuSya janma pAmI karI, vaMdu vAra hajAra. ............ aMga vasana mana bhUmikA, pUjo pagaraNa sAra; nyAya dravya vidhi zuddhatA, zuddhi sAta prakAra......... kArtika sudi pUnama dine, dasa koDI parivAra; drAviDane vArikhillajI, siddha thayA niradhAra. ............. 3 tiNe kAraNe kArtika dine, saMgha sakala parivAra; Adideva sanmukha rahI, khamAsamaNa bahu vAra............. 4 ekavIza nAme varNavyo, tihAM paheluM abhidhAna; zatruMjaya zukarAjathI, janaka vacana bahumAna.............. 5 siddhA. 1 samosaryA siddhAcaLe, puMDarIka gaNadhAra; lAkha savA mahAtama kahyuM, suranara sabhAmojhAra. .......... caitrI pUnamane dine, karI aNasaNa eka mAsa; pAMca koDI muni sAthazuM, mukti nilayamAM vAsa. ......... 7 tiNe kAraNa puMDarIkagiri, nAma thayuM vikhyAta; mana vacana kAye vaMdIe, UThI nitya prabhAta. ............ 8 siddhA. 2 vIza koDIzuM pAMDavA, mokSa gayA iNe ThAma; ema anaMta mukta gayA, siddhakSetra tiNenAma............ 9 siddhA. 3 aDasaTha tIratha hAvatAM aMgaraMga ghaDI eka; tuMbI jaLa snAna karI, jAgyo citta viveka. ............. 10 caMdrazekhara rAjA pramukha, karama kaThaNa maladhAma; acaLa pade vimaLA thayA, tiNe vimaLAcaLa nAma. ....... 11 siddhA. 4 parvatamAM suragiri vaDo, jina abhiSeka karAya; siddha huA snAtaka pade, suragiri nAma dharAya. .......... 12 athavA caude kSetramAM e sama tIratha na eka; tiNe suragiri nAme namuM, jayAM suravAsa aneka. ......... 13 siddhA. 5 zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 467
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ eMzI yojana pRthula che, uMcapaNe chavIsa; mahImAMe moTo giri, mahAgirinAma namIza. gaNadhara guNavaMtA muni, vizvamAMhe vaMdanIka; jehavo tehavo saMyamI,e tIrathe pUjanIka. vipraloka viSadhara samA, du:khIyA bhUtalamAna; dravyaliMgI kaNakSetrasama, munivara chIpa samAna. zrAvaka megha samA kahyA, karatAM puNyanuM kAma; puNyanI rAzi vadhe ghaNI, tiNe puNyarAzi nAma. ......... saMyamadhara munivara ghaNA, tapa tapatA eka dhyAna; karma viyoga pAmIA, kevaLa lakSmI nidhAna. lAkha ekANuM ziva varyA, nAradazuM aNagAra; nAma namo tiNe AThamuM, zrI padagiri niradhAra. zrI sImaMdhara svAmIe, e girimahimA vilAsa; iMdranI Age varNavyo, tiNe e iMdraprakAza dazakoTi aNuvrata dharA, bhakte jamADe sAra; jainatIrtha yAtrA kare, lAbhataNo nahi pAra. teha thakI siddhAcaLe, eka munine dAna; detAM lAbha ghaNo have, mahAtIratha abhidhAna. prAye e giri zAzvato, 2heze kALa anaMta; zatruMjaya mahAtama suNo, namo zAzvatagiri saMta. gau nArI bAlaka muni, cauhatyA karanAra; jAtrA karatAM kArtakI, na rahe pApa lagAra. je paradArA laMpaTI, corInAM karanAra; devadravya gurudravyanA je vaLI coraNahAra.. caitrI kArtikI pUname, kare jAtrA iNe ThAma; tapa tapatAM pAtaka gaLe, tiNe dRDhazakti nAma. bhavabhaya pAmI nIkaLyA, thAvaccA suta jeha; ..... .......... zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 468 14 siddhA. 6 15 16 17 siddhA. 7 18 19 siddhA. 8 20 siddhA. 9 21 22 siddhA. 10 23 siddhA. 11 24 25 26 siddhA. 12
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahasa munizuM zivavaryA, muktinilaya giri teha. caMdA sUraja behujaNA, ubhA iNe giriraMga; vadhAvIyo varNana karI, puSpadaMta giriraMga. karma kaThaNa bhavajaLa tajI, ihAM pAmyA zivasadma; prANI padma niraMjanI, vaMdo giri mahApadma. zivavahu vivAha occhave, maMDapa racIyo sAra; munivara vara beThaka bhaNI, pRthvIpITha manohAra. zrI subhadragiri namo, bhadra te maMgala rUpa; jala tarU 2ja girivarataNI, zISa caDhAve bhUpa.. vidyAdhara sura apsarA, nadI zatruMjI vilAsa; karatA haratA pApane, bhajIe bhavi kailAsa. bIjA nirvANI prabhu, gai covIzI mojhAra, tasa gaNadhara munimAM vaDA, nAme kadaMba gaNadhAra. prabhu vacane aNasaNa karI, muktipurImAM vAsa; nAme kadaMbiri namo, to hoya lIvilAsa.. pAtAle jasa mULa che, ujjavaLagirinuM sAra; trikaraNa yoge vaMdatAM, alpa hoya saMsAra. tana mana dhana suta vallabhA, svargAdika sukhabhoga; je vaMche te saMpaje, ziva 2maNI saMjoga. vimaLAcaLa pa2memaSThinuM, dhyAna dhare SaD mAsa; teja apUrava vistare, pUre saghaLI Aza. trIje bhava siddha lahe, e paNa prAyika vAca; utkRSTA pariNAmathI, aMtara muhUrta sAca. sarvakAmadAyaka namo, nAma karI oLakhANa; zrIzubhavIravijaya prabhu, namatAM kroDa kalyANa........... 39 siddhA. 21 zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 469 27 siddhA. 13 28 siddhA. 14 29 siddhA. 15 30 siddhA. 16 31 siddhA. 17 32 siddhA. 18 33 34 siddhA. 19 35 siddhA. 20 36 37 38
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatruMjayanuM bhAvAtmaka ciMtana zatruMjI nadIe nAhIne, mukha bAMdhI mukhakoSa; deva yugAdi pUjIe, ANI mana saMtoSa... zatruMjI nadIe nAhIne... sAcI zatruMjI nadI kai che ? jo koi paNa mANasa ApaNo virodhI hoya ane tene vaza karavo hoya to tene lAgaNI batAvIe, tenA guNo gAie, tenA mATe sAruM bolIe to game tevo virodhI mANasa paNa ApaNane vaza thai jAya che, eTale zatrune jItavA mATenI nadI e snehanI nadI che. snehane hakIkatamAM pANInI upamA ApI che. ghaNAM kahe che ne ke teNe mane eTalo badho sneha Apyo ke snehathI bhIMjavI dIdho, eTale snehane pANInI upamA ApI che. jevI rIte ghI ane loTa hoya to lADavo baMdhAya nahIM emAM pANIno bhAga hovo joie, ema pANImAM sAco sneha che. pANIthI mANasane ThaMDaka maLe che, TADhaka maLe che, tevI rIte ApaNe jeTalA snehALa banIzuM, jeTalAM jagatanAM jIva pratye lAgaNIzIla banIzuM, koipaNa jIva ApaNA mATe parAyo nathI tevo bhAva bhAvIzuM ane snehanI nadImAM nAhIzuM to ApaNane ahIMyA beThA paNa zetruMjI nadIe nAhavA jeTaluM ja puNya maLaze. mukha bAMdhI mukhakoSa... mukhakoSa bAMdhIne ja bhagavAnanI pUjA thAya che. to bhAva mukhakoSa kayo che? A moDhA dvArA asatya bhASaNa, asabhya bhASaNa ane abhakSya bhakSaNa baMdha karI ane pachI jo bhagavAnanI pUjA karIe to ja e pUjAno lAbha thAya che. A jIbha khoTuM bolavA mATe nathI, sAcuM bolavA mATe ja che. zAstramAM paNa kahyuM che ke, je mANasa 12 varSa sudhI satya bole eTale ke 12 varSa sudhI khoTuM na ja bole to e je bole te thAya ja eTale ke vacanasiddha thai jAya, mATe moDhAthI halakI bhASA na bolavI joie. amuka evA paNa halakI jAtanAM mANaso hoya che ke je premathI vAta karatI vakhate paNa gALano upayoga kare che, jyAre ApaNA sabhya samAjanAM UMcA gharomAM bhAi, moTAbhAi... vigere bhASAno upayoga karIne vAto karavAmAM Ave che. eTale bhASA bolatI vakhate sabhya bhASAno upayoga karavo joie. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 470
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ A jIbha dvArA abhakSyanuM bhakSaNa karavuM joie nahIM. zarIra che mATe khAvuM paDe, paNa ApaNuM peTa e gaTara nathI ke je Ave te nAkhyA ja karIe. jema gaTaramAM badhu paDe che ane gaTaranI nadI cAle che e kevI lAge che ! basa e gaTaranI nadI utpanna karanAra bIjuM koi nahIM paNa ApaNuM peTa ja che. bIjA badhAnA kArakhAnA to ghaNAM ja che paNa A gaTaranA kArakhAnA utpanna karanAra e ApaNe pote ja chIe. mATe game te khAvuM nahIM, game tevuM bolavuM nahIM ane satya bolavuM. AvA prakArano mukhakoSa bAMdhIne pUjA karIe to teno AnaMda kAMi anero ja hoya che. eTale sneha bhAvavALA rahevuM, jIva mAtra pratye sneha rAkhavo ane moDhAthI asatya bhASaNa, asabhya bhASaNa ane abhakSya bhakSaNa karavuM nahIM. deva yugAdi pUjIe, ANI mana saMtoSa... manamAM saMtoSa rAkhIne, ApaNA karma pramANe je koi paNa paristhiti AvI che, jevA paNa vAtAvaraNamAM ApaNe janmyA chIe, je vAtAvaraNa ApaNane maLyuM che temAM saMtoSa mAnavo joie. saMtoSa mAnavAthI pUrvanA azubha karmono kSaya thAya che ane navA zubhakarmo baMdhAya che. je mANasa saMtoSapUrvaka jIvato hoya, potAnA mukhane kAbUmAM rAkhato hoya ane snehathI yukta hoya tevo mANasa jo koipaNa bhagavAnanI pUjA kare to e pUjAthI zatruMjayanAM AdinAtha bhagavAna jeTalo ja lAbha thAya che. zatruMjaya uparanAM pAMca caityavaMdano... paheluM caityavaMdana e jaya taLeTInuM che. taLeTInAM caityavaMdanamAM mAMgavAnuM che ke mArAmAM snehabhAva pariNamo, zatruno jaya konAthI thAya che ? snehabhAvathI... eTale mArAmAM snehabhAva utpanna thAva. bIju caityavaMdana zAMtinAtha bhagavAnanuM che. ApaNe zAMtinAtha bhagavAna pAse mAMgIe chIe ke mArA duHkha-darda dUra thAva, paNa e nahi, mArA rAga-dveSa dUra thAya evI mAMgaNI karavAnI che. jo rAga-dveSa zAMta thaze to duHkha-darda zAMta thavAnA ja che. ApaNe rAga ane dveSanA kAraNe ja duHkhI thaie chIe. zAstramAM kahyuM che ke rAga utpanna thAya eTale jIvane bALe, dveSa utpanna thAya to paNa jIvane bALe ane rAga-dveSanI zAMti thAya eTale TADhaka vaLe. khaMdhakaRSinI khAla utAravA AvyA to paNa temaNe zuM mAnyuM, ke karma khapAvavA mATe meM dIkSA lIdhI che, to A sahana karavAthI mArA karma jaldI khapI jaze. ApaNane Avo vicAra nathI zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 471
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avato mATe sAmAnya duHkhamAM paNa ati duHkha lAge che. ghaNAM mANaso thoDAkamAM paNa keTaluMya duHkha mAnatA hoya che ane ghaNAM mANaso keTalAya duHkhamAM paNa samatAbhAva rAkhe che, tethI temane ghaNuM duHkha thoDuM lAge che. vacamAM eka lekha vAMcela ke, pelA vaNajhArAM je gAme-gAma cAlatAM hoya, temane potAnuM ghara nathI hotuM, potAnuM nAma nathI hotuM, teo gAme-gAma pharatAM hoya, gADAMnI othamAM rasoI kare, gADAMnI othamAM ja sUi jAya ane mastIthI rahetAM hoya. tyAM be zaherI mANaso nIkaLyAM, tyAre eka DozImA kahe che ke, tamArA bhAI to bahAra gayA che paNa huM hamaNAM ja roTalA TIpI dauM chuM. tame jamIne jAva. roTalA ane zAka karatAM keTalI vAra lAge ? khullA AkAza nIce khATalo DhALIne pUrNa prasannatAthI AvakAra Apyo. jyAre ApaNI pAse keTalIya vastuo hoya paNa cittanI prasannatA nathI eTale zAMtinAtha bhagavAnanI pAse ApaNe je paristhitimAM hoIe, jevA paNa vAtAvaraNamAM hoie temAM ApaNuM mana zAMta rahe tevI mAMgaNI karavI joie. trIjuM caityavaMdana rAyaNa pagalAMnuM che. rAyaNa pagalAM eTale bhagavananA pagalA. pagalAno bIjo artha che caraNapAdukA ane caraNano bIjo artha che cAritra. eTale rAyaNa-pagale cAritranI mAMgaNI karavI. cAritrano artha mAtra veza badalavAno nathI, aMdarathI cAritra AvavuM joie. aMdarathI cAritra AvyA pachI jo veza badalAya to tenI majA kaMI judI ja hoya che. to aMdaranuM cAritra e zuM che? AtmaramaNatA... duniyAnI koI bAhya vastumAM rasa ja na hoya, AtmAmAM ja rasa hoya. satya, saMtoSa e badhA AtmAnA guNo che, temAM AtmaramaNatA ApoApa AvI ja jAya, eTale trIjA caityavaMdanamAM AtmaramaNatAnI mAMgaNI karavAnI che. cothu caityavaMdana che puMDarIkasvAmIjInuM.. puMDarIka e kamaLanuM nAma che. kamaLa ghaNI jAtanAM hoya che. paraMtu temAM puMDarIka kamaLa zreSTha kamaLa gaNAya che. kamaLano svabhAva che ke, e kAdavamAM Uge che, pANImAM moTuM thAya che ane chatAM paNa kAdava ane pANIthI addhara rahe che. tene pANInuM TIpuM paNa coMTatuM nathI. pANInuM TIpuM enA para paDe to paNa nIce sarI jAya che. tevI ja rIte ApaNe saMsAramAM janmyA chIe, saMsAramAM moTA thayA chIe tema chatAM saMsAranI koI vastu ApaNane aDe nahIM tevI mAMgaNI puMDarIkasvAmI pAse karavAnI che, tevI bhAvanA karavAnI che. jo AvI bhAvanA dareka caityavaMdana karatA karIzuM to dhIme-dhIme evI sthiti ApoApa sarjAi jaze. zrI zatruMjaya mAhAbhya sAra * 472
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamuM caityavaMdana che Adezvara dAdAnuM... jema ApaNane manamAM kalpanA hoya che ke jo sArI mUDI thAya to Avo baMgalo banAvIzuM, AvI phekaTarI banAvIzuM, to tenA mATe pahelAM manamAM ja nakkI karavuM paDe che ne ! pahelAM manamAM badho Plan goThavAya, pachI te nakazAmAM (Drawing) Ave ane pachIthI hakIkatamAM Ave che. eTale atyAre ApaNe manamAM goThavavAnuM che ke mane AtmabhAva prApta thAva, mane rAga-dveSanI zAMti maLo, mane snehapariNAma maLo, mane nirlepabhAva maLo. koipaNa jAtano lepa mane lAge nahIM. ema A cAra bhAvanI bhAvanA ApaNe ka2vAnI che. AvI bhAvanA karI ane pachI jo AdezvaradAdAnAM darzana thAya to paramAtmabhAva Ave che. manuSyabhavanI aMdara jo koi kartavya hoya to e AtmAmAM rahelA paramAtmapaNAne kholavAnuM che. ApaNe anaMta khajAnAnAM svAmI evAM paramAtmA chIe paraMtu khabara nathI eTale duniyA pAse bhIkha mAMgatA pharIe chIe. hakIkatamAM ApaNo AtmA anaMta zakti, anaMta jJAna, anaMta cAritra, anaMta sukhano svAmI che. e AtmabhAva, paramAtmabhAva meLavavA mATe AdezvaradAdAnI bhakti, caityavaMdana karavAnuM che. eTale, paheluM caityavaMdana e snehabhAvanuM... bIjuM caityavaMdana e samabhAva ke samatAnuM... trIjuM caityavaMdana e AtmabhAva eTale Atma-ramaNatAnuM... cothuM caityavaMdana e nirlepabhAva eTale nirlepapaNAnuM... pAMcamuM caityavaMdana e paramAtmabhAva meLavavA mATenuM che. pahelAM phakta vicAra ja karavAno che. kadAca atyAre ApaNane tevI lAgaNI (Feeling) thavAnI nathI. jevI rIte baMgalAno vicAra karatAM-karatAM puruSArtha jAge che, mUDI bhegI karIe chIe ane baMgalo bane che. phekaTarIno vicAra karatAMkaratAM phekaTarI paNa bane che. tevI rIte A vicAra satata karIzuM to ApaNe paNa paramAtmA AdinAtha jevA ja thai jaizuM. hakIkatamAM ApaNe pote paramAtmA chIe paNa atyAre ApaNuM paramAtmasvarUpa DhaMkAi gayuM che e khulluM thai jaze. zrI zatruMjaya mAhAtmya sAra 0 473
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zatruMjaya tIrtha sohAmaNuM
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zatruMjaya tIrtha...! zrI siddhAcala tIrtha...!! zrI vimalAcala tIrtha...!!! tAre te tIrtha...! anAdikALathI jIvAtmA janma-maraNanA pherA pharI rahyo che. te bhUmAgathI bacavA mATe tIrtha e uttama AlaMbana che. paMdara karmabhUmiomAM A jaMbudvipanA bharatakSetramAM ja A zAzvata tIrtha che. jyAM kAMkare kAMkare anaMta-anaMta AtmAo karma khapAvIne mokSe gayA che. A tIrthakSetrano mahimA aparaMpAra che. e mATe pUrve yugAdi prabhu zrI -&SabhadevasvAmInA zrI puMDarikagAgadhare, bhavyajIvonA hita mATe, savA lAkha zloka pramANa 'zrI zatruMjaya mAhAsya' racyuM hatuM. tyArabAda bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInI AjJAthI zrI sudharmAsvAmI gaNadhare, manuSyone alpa AyuSyavALA jANIne temAMthI saMkSepa karI, covIza hajAra zloka pramANa karyuM. tyArabAda sakalavidhAmaMDana - zilAditya rAjA - pratibodhaka, candragacchavibhUSaNa, pUjyapAda AcArya zrI dhanezvarasUrIzvarajI mahArAjAe 10 hajAra zloka pramANa graMtha racyo. tenA hAla 9 hajAra zloko maLe che. temAM varNavela zatruMjaya mahAtIrthanI divyatA - alaukika mahAnatAnuM varNana sAMbhaLIe to paNa thAya ke, ahAhAhA...! kevo mahAna che garavo girirAja...!! A girirAja upara siddharasanI ke pIkAo che. guphAomAM ratna-maNi-mANekanA, devothI adhiSThita - pUjAtA paramAtmA che. A tIrtha mATe devAdhideva zrI mahAvIrasvAmI bhagavAne dezanAmAM pharamAvela ke, jeNe zrI zatruMjaya tIrthanI yAtrA karI nathI ane tyAM birAjamAna zrI RSabhadeva prabhune pUjyA nathI, te potAno janma phogaTa hArI gayo che. bIjA tIrthomAM seMkaDovAra yAtrA karavAthI je punya thAya che, teTaluM punya A girirAjanI eka vakhata yAtrA karavAthI thAya che. ( A tIrtharAjanuM mAhAbhya zrI kevalIbhagavAna paNa jANavA chatAM kahevA samartha thatA nathI. stavananI A kaDI Ave che... se girivaranA gurA ghAyazAse, nAzIse navi chaThevAya; pUSNe girirASane re... jANo pAra karI navi zake e, mUka-guga ne nyAya... pUjo girirAjane re... AvA mahAna zatruMjaya tIrthAdhirAjanuM mAhAtmya A graMthamAM che. 5. vajasena 5 Tejas Printers AHMEDABAD M.2 67620