________________
૧૫૩
સૌરાષ્ટ્રમાં આરઝી હકુમતનો ઇતિહાસ
– વજુભાઈ વ્યાસ
સરદાર પટેલની કુનેહથી અને દુરંદેશી તૈયારીઓ થવા લાગી અને હિંદુઓ ઉપર નેતાગીરીથી એક પછી એક રિયાસતો ભારતની પિોલીસોના જુલ્મ વધવા લાગ્યા. બંધારણ સભા સાથે જોડાતા હતા. ભાવનગર જેડાયું, જામનગર જોડાયું, પિોરબંદર, મેરબી,
- કરાંચીથી પાછા ફર્યા પછી બરાબર ચોથા વઢવાણ અને બીજા લગભગ બધા નાના મોટા દિવસે એટલે ૧૪-૮-૪૭ના રોજ જુનાગઢના રાજ્ય જોડાયા. પરંતુ એંસી ટકા કરતા વધુ એ સમયના દીવાન અને સલાહકાર સર ભૂતેએ હિંદુ વસતી ધરાવતું જુનાગઢ રાજ્ય જોડાયું જાહેરાત કરી કે જુનાગઢનું જોડાણ પાકિસ્તાન નહિ. જુનાગઢ રાજ્ય હિંદુ પરંતુ એમના વહી- સાથે છે. બીજી બાજુ એ સમયના મુખ્ય પ્રધાન વટકર્તા હતા નવાબ-બાબી વંશના. એમને શ્રી ઢેબરભાઈ રાજપ્રમુખ શ્રી જામસાહેબ અને ભારત સાથે જોડાણ સ્વીકારવા ઘણુ રાજકીય સરદાર પટેલના અંગત સચિવ શ્રી મેનનના પરષોએ સમજાવ્યા. પરંતુ એ સમયે જુના- નવાબને સમજાવવાના બધા પ્રયાસ નિષ્ફળ ગઢના નવાબ મહોબતખાનજીની આસપાસ ગયા. જુનાગઢના જોડાણના સમાચાર ભારતએવા સલાહકાર હતા કે એમનું ધાર્યું થવાનું ભરમાં વીજળી વેગે પ્રસરી ગયા અને સૌરાષ્ટ્રના મુશ્કેલ બન્યું હતું. એ સમયે ઈસ્માઈલ રાજકારણને એક જમ્બર આંચકે લગાડ્યો. અબ્રાહમજી નવાબના ખાસ સલાહકાર હતા. જાણે સૌરાષ્ટ ઉપર ધરતીકંપ થયો કારણ તેઓ એકબાજુએ જુનાગઢ રાજ્યને ભારત
જુનાગઢ રાજ્યની ચોતરફ હિંદી સંઘના રાજ્યની સાથે જોડાવાની સલાહ આપ્યાનો દેખાવ કરતા સરહદે હતી. વળી જુનાગઢ હિદી સે ઘમાં તે બીજી બાજુ પાકિસ્તાન સાથે છૂપો સંબંધ એવા સ્થાને હતું કે તેને પાકિસ્તાનની સાથે ધરાવતા હતા. જે સરદાર પટેલના ધ્યાનમાં
ભળવા દેવામાં જમ્બર નુકશાન હતું. જુનાહતું. સરદાર પટેલ એ સમયે ભારતની પ્રથમ ગઢની પાકિસ્તાન સાથે જોડાવાની જાહેરાતને સરકારના ગૃહપ્રધાન હતા. ગૃહખાતુ અને
બીજે દિવસે ભારતભરમાં ૧પમી ઓગષ્ટની રિયાસતી ખાતુ એમના હાથમાં હતું. ઉજવણી થતી હતી તે જુનાગઢ રાજ્યમાં
પ્રજામાં ગભરાટ, ભાગાભાગી અને સમૂહગત જુનાગઢના નવાબ ઉપર ભારત કે પાકિસ્તાન હિજરત કરવાની તૈયારીઓ ચાલતી હતી. બેમાંથી એકમાં જોડાવાનું જેમ જેમ દબાણ પ્રજાજનને ખાલી હાથે જ બહાર જવા દેવામાં વધતું ગયું તેમ તેમ પાકિસ્તાન તરફથી નવા- આવતા. રાજ્યમાં ચારે તરફ પોલીસ પહેરા બના સલાહકારોને પીઠ બળ મળતું ગયું અને લાગી ગયા. પાકિસ્તાનથી જ રેજ વિમાન તેના અનુસંધાનમાં નવાબના સલાહકાર ભૂતે સીધુ કેદ આવતું અને જુનાગઢના નવાબી અને અબ્રાહમ તા. ૧૧-૮-૪૭ના રોજ ખાસ રાજ્યને હૈયા ધારણ મળતી હતી. જુનાગઢમાં વિમાન રસ્તે કરાંચી જઈ જ. ઝીણુને મળી રહેતા આગેવાનોએ પ્રજાને હૈયા ધારણ આપી આવ્યા અને જુનાગઢને પાકિસ્તાન સાથે જોડી પરંતુ પ્રજામાં એટલે બધો ગભરાટ હતા કે દેવું એવું છૂપી મસલતમાં નક્કી થયું. એના સૌના મન ઉંચા અને ચિંતા ભર્યા બની ગયા અનુસંધાનમાં જુનાગઢ રાજ્યની અંદર લશ્કરી હતા. બીજી બાજુ જુનાગઢના મુંબઈમાં વસતા
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
