________________
१२४
માહિતી આપવામાં આવી છે. પ્ર. ૨૦ : કૃણિશંકર રતતાજીઢ એગણીસમી સદીને છેક
વલી લાખાણી “અરમાના નામની ગઝલ અંત ભાગમાં ભાવનગર રાજયની નોકરીમાં જોડાયા સંગ્રહ પુસ્તીકા લખી છે. ભાવનગરથી પ્રસિદ્ધ થયેલા હતા તે વખતે ખંડ કાવ્યના કવિ તરીકે તે જાણીતા છે. વલી લાખાણી આyણા સૌરાષ્ટ્રના વતની છે. થઈ ચૂકયા હતા, તેમણે તાજેતરમાં લખેલ શિક્ષણને જેઓ " વલી લાખાણી ના નામથી ગઝલે પ્રગટ ઈતિહાસ વિદ્વાનોમાં પ્રતિષ્ઠા મેળવી ચૂકલ હતા. કરે છે. 4 , ; ; . . , -
બીજી તરફ સ્વ. મહારાજા ભાવસિંહજી, જેમનામાં
વિરલ માનવઃ પરિક્ષા હતી. તેઓ પોતાની આસપાસ ભેજાભગતને કાવ્ય સંગ્રહ મનસુખલાલ ભાઇએ
નવાં અને કાબેલ માણસોનું જૂથ શોધતા હતા. એ ફતેપુર (અરેલી)થી પ્રગટ કર્યો છે. 5 :
રીતે તેમણે પોતાના મંત્રી તરીકે પ્રભાશંકર પટ્ટણીને પૃથ્વીની પ્રદિક્ષાણા ” “ વૈશ્વામિત્ર" રેવાશંકર શોધી કાઢેલા. સંગીતકાશિમાં મોખરે ગણાય તેવા શાસ્ત્રીએ પ્રગટ કરેલ છે. તેઓ રાજકોટના વતની છે ડબલ્યલાલે શિવરમ” કલાવતી ચન્દ્રપ્રભા, ઉસ્તાદ ને “વિશ્વામિત્ર” એ ઉપનામથી લેખ લખે છે. રહીમખાં. 'ગોવિંદપાઠ વગેરેને જેમ મેળવ્યા તેમાં
: : : મંઝિશકરને પૈણુ આકર્ષા. શ્રી ગીજુભાઈ તથા તારાબેન “રામ, દક્ષિણ” - - મૂતિમાં કાર્ય કરે છે. તેઓએ બાળકોને લગતા વાર્તા છે લેખે લખ્યા છે ઉપરાંત 'નાનાભાઈ આવા વીસમી સદીના બીજા દાયકામાં ભાવનગર ગ્રામ દક્ષિણા મૂર્તિ મહાભારતના પાત્રો વધ રાજયની સંસ્કાર પ્રવૃત્તિમાં કાંત, મોખરે હતા જે નાનાભાઈ ગામ દક્ષિણ મૂર્તિના સંસ્થાપ હતાં
ના સભામાં વકી ગુલાબરાય અને કાન બને બોલનાર, સૌથી પહેલા ભાવનગર આ સાસણાપી તે પછી
હેય ત્યાં જનતા હસે હેસે સાંભળવા જતી. સમીગતિમાન બનતા અબલા તથા સણોસરામાં આ
સાંજના તેમનું ઘર અનેક સાહિત્ય રસિક જિજ્ઞ સુ. સસ્થા થાપ આ ઘરશાળાને પ્રગતિમાન કરવા માટે
એનું મિલનસ્થાન બની જતું. સંગીતકાર મગનલાલ, નાનાભાઈ મા તે મટી જાય છે કે ** સેવાભાવી, છોટાલાલ ત્રિભુવન, વ્યાપારી શેઠ ગિર
આ ઉપરાંત મૂળ ક ઈ મ.ભિકની નવલકથા ધરલાલ ગા હીરા, મસ્તકવિ ત્રિભુવન પ્રેમશંકર સાગર સમ્રાટ તથા પાતાળ પ્રવેશ તથા સાહસિકે ની
નારૂભા અમરસિંહજી રાયજાદા સ ગીતકાર ડાહ્યાલાલ સૃષ્ટિ જેવી જેવી કથા લખી છે
શિવરામ, દલસુખરામ વસ્તારામ, ગેવિંદપ્રસાદ ગોપા
લપ્રસાદ, ઉસ્તાદ રહીમખાં વગેરે ત્યાં વારંવાર - સ્વ. શ્રી ગીજુભાઈની કીશોર કથાઓ વાંચવા આવતા. તે ઉપરાંત કોલેજના યુવાને પણું અગ્રેજી જેવી છે. ભગવાન બુદ્ધ ઉપરાંત રખડુ ટોળી તથા
સાહિત્યની ચર્ચા કરવા આવતા તેમાં રશિ કર ધર્માત્માના ચરિત્ર કથા લખી છે
ચાવડા અને , કપિવરાય ઠકરને ગણાવી શકાય.
મહારાજા ભાવસિંહજીના કાન્ત પ્રતિ પાત્ર હતા. દામુભાઈ સાંગાણના ત્રાહીમામ અદલાબદલી,
સ્વભાવે તે સ્વતંત્ર મિજાજના અને નિર્ભય હતાં. દશમીગ્રહ ખૂબ હસાહસના ને આનંદ દાયક છે.
તેમનું વ્યક્તિ પ્રચંડ અને અસર પડે તેવું હતું. શ્રી ગે કુદાક રાયચુરાના જોગમાયા મ ર ના મહારાજા કાનને ઘેર ઘણીવાર આવતા; શહેરના સિમડે કુળદીપક તથા બખાઈ વાંચવા જેવી છે. રાણીકા વિભાગમાં લીબડીવાળી સડક નામે ઓળખાતા
મણિશંકર રતનજી ભદ; ( વિકા) રસ્તા ઉપર તેમનું મકાન હતું. આ રસ્તાનું નામ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
