________________
સૌરાષ્ટ્રના રાજકીય કાર્યકરો
4. બળવંતરાય ગો. મહેતા - ૧૮૬૫ ના અને દેશભરમાં ભારે મે. જુવાળ ઉઠે. આ જુવાસપ્ટેમ્બરની ૧૯ મી તારીખે ભારત-પાકીસ્તાન સંધર્ષ ળના એક ભાગ રૂપે, શ્રી બળવંતભાઈએ ધોલેરા ખાતે દરમ્યાન અમર શહીદીને વરેલા, ગુજરાતના સ્વ. મીઠા સત્યાગ્રહમાં ભાગ લીધે હતું, જે બદલ તેમને મુખ્ય પ્રધાન શ્રી બળવંતરાય મહેતાની અગ્રણી બે વર્ષની કેદની સજા થઈ હતી. ૧૯૪૨ માં “હિન્દ રાજકીય નેતા તરીકે, ૪૦ વર્ષની ઉજજવળ કારકીદી છોડો” ની યાદગાર લડતમાં ભાગ લેવા બદલ, શ્રી હતી. મહાત્મા ગાંધીજીએ તે, સ્વ. શ્રી બળવંતરાય બળવંતભાઈને ત્રણ વર્ષની કેદની સજા થઈ હતી. મહેતાને, “ કાઠિયાવાડના બીજ સરદાર” તરીકે
ભારતના રાજકીય જીવનમાં શ્રી બળવંતભાઈ ગણવેલા,
મહેતાને સૌથી મોટામાં મોટો ફાળે, જવાબદાર ૧૯મી ફેબ્રુઆરી ૧૮ ના રોજ જન્મેલા શ્રી રાજતંત્ર માટેની રાજસ્થાની પ્રજાની લડતના રાહબર બળવંતરાય મહેતાની જીવનયાત્રા ઘણી જ્વલંત બનવાને, તેની આગેવાની લેવામાં રહેલે હતે. હતી. તેઓ જ્યારે મુંબઈ યુનિવર્સિટીમાંથી ગ્રેજ્યુએટ કેટલાક વર્ષો સુધી શ્રી બળવંતભાઈ અખીલ ભારત થયા ત્યારે, મહાત્મા ગાંધીજીએ આદરેલી અસહકારની રાજસ્થાની પ્રજાકીય પરિષદના મંત્રીપદે રહ્યા હતા.' ચળવળનો નાદ દેશભરમાં ગુંજી રહ્યો હતો. શ્રી શ્રી બળવંતભાઈ પાછળથી આ પરિષદના ઉપપ્રમુખ બળવંતભાઈને પણ આ ચળવળને ચેપ લાગ્યો. પણ બન્યા હતા. ભાવનગર પ્રજા પરિષદના આગેવાન તેમણે અસહકારની ચળવળમાં ઝંપલાવ્યું, યુનિવ- તરીકે તેમણે જવાબદાર રાજતંત્ર માટે, ભાવનગર સીંટીની ડીગ્રી લેવાનો ઈન્કાર કર્યો. અલબત્ત, રાજ્યના દિવાન સાથે વાટાઘાટે કરી હતી. તેઓ પાછળથી ગુજરાત વિદ્યાપીઠે તેમને સ્નાતકની પદવી ભાવનગરની ધારાસભામાં ચૂંટાયા હતા. અને વિધિ એનાયત કરી હતી.
પક્ષના નેતા બન્યા હતા
ભાવનગરમાં રેલ્વે કર્મચારી મંડળના સંગઠન આ ધારાસભાનો બહિષ્કાર કરવામાં આવ્યું મંત્રી બન્યા. પાછળથી તેમણે હરીજન કલ્યાણ અને હતું. જયારે જવાબદાર રાજતંત્ર મળ્યું ત્યારે તેઓ મહિલા કેળવણીની પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધરી હતી. સરદાર ધારાસભાના નેતા ચુટાયા હતા અને ભાવગરના વલભભાઈ પટેલની આગેવાની હેઠળ, નાગપુર ખાતે પ્રથમ મુખ્ય પ્રધાન બન્યા હતા. શ્રી બળવંતભાઈ ઝંડા સત્યાગ્રહમાં પણ શ્રી બળવંતભાઇએ ભાગ કાંગ્રેસમાં વર્ષો સુધી સક્રિય રહ્યા હતા. ૧૯૪૮માં લીધે હતા, અને ધરપકડ વહોરી લીધી હતી આ જ્યારે સૌરા'દ્રના એકમની રચના થઈ ત્યારે તેઓ જ રીતે, તેમણે બારડોલીના સત્યાગ્રહમાં પણ ભાગ તેના પ્રથમ નાયબ મુખ્ય પ્રધાન બન્યા હતા. લીધો હતો ૧૯૩૦ માં મીઠાનો કાયદો તેડવા માટે, ૧૯૪૬ માં તે ભારતની બંધારણ સભાના સભ્ય ગાંધીજીએ “દાંડી કુચ 'નો કાર્યક્રમ અમલી બનાવ્યું, ચુટાયેલા.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
