________________
ત્યારે જ પશુઓને પહેરાવે છે. શણગાર સજાવેલા ખેડુત સ્ત્રીને ઝીણું લગડાં નકામાજ છે અને તેને પશુ બહુ રૂડા દેખાય છે.
શોભતાય નથી પણ હવે તો ખેડૂત અને લોકવરણમાં
ધીમે ધીમે જાડા લુગડાં પહેરને રીવાજ અદશ્ય આ સિવાય ઘર વપરાશની નાની ચીજો પણ
ન થતું જાય છે. આવતાં ૨૫ થી ૩૦ વર્ષોમાં ભરેલા ભરત ભરેલી હોય છે, જેવી કે થેલી કોથળી, લુગડાં જાડા લુગડા પહેરવાનો રિવાજ ચાલે જશે માલડી, બગ, ખલેચી, ઈઢણી, વીંઝણ, ચોપાટ તેમ લાગે છે. અવનવા રંગીન ઝીણા કપડાના મેહમાં વગેરે. જેમાંના ઘણ તે રોજના ઘર વપરાશના
અને ધરશણગારનું ભરત ભરેલા ઘાઘરા વગેરે ગામઠી કામમાં આવે છે.
છે તેમ ગણીને ગામડાની સ્ત્રીઓ આ ભરત પાણીના મૂલે વેચવા માંડી છે. જે અત્યારે શહેરમાં ઠેર ઠેર
વેચાય છે. ખાસ કરીને કાઠી કામમાં વર શણગારનું ભરત મેટે ભાગે ગૂઢા નીલા રંગના કાપડ ઉપર ભરેલું
સૌરાષ્ટ્રમાં પુષે કંઈ જ ભરેલું પહેરતા કે બોધતા હેય છે, તેનું કારણ તેના ઓરડા પરસાળ હમેશા
નથી માત્ર અધવડા જુવાનડા ભરેલી ટોપી પહેરે છે. ધળેલા જ હેઈ, ધોળી દીવાલ ઉપર નીલા રંગનું
કેળી કે વેડવા વાધરીમાં આધેડ ઉમરના પણ આવી ફુલવાડી જેવું ભરત સુંદર લાગે છે. જ્યારે
ટોપી પહેરે છે જ્યારે લોકવરણ અને ખેડુતના નાના જામનગર તરફના હાલારી કણબીઓમાં ઘર શણગારનું
છોકરાવને ભરેલી આંગડી, ભરેલી ચેરણી, બંડી ભરત વધુ પીળા રંગના કપડા ઉપર ભરાય છે. તે
વગેરે પહેરાવે છે. જૂના વખતમાં નતી ઓઢાડતાં ભારતમાં પાન, લીંબોળી, ગોટી, મેર, પોપટ વેલ,
તે તો હવે જોવા મળતું નથી. નાની છોડીઓને બુટી વિશેષ ભરે છે. ભાત સુંદર લાગે છે, પણ
આ બોશલ ભરીને ઓઢાડતાં તેય હવે અદશ્ય ગોહીલવાડ બાજુના ચાકળા ચંદરવા, ભૂમિતિના
થવા માંડે છે. આકારોથી ભરે છે તેવું સુંદર આ ભરત શોભતું નથી પીળુ કાપડ વિશેષ દેખાય છે. દુરથી સમગ્ર ભાત
ભરતકામમાં પહેરવાના ઘાઘરા વિશેષ ભરાયા છૂટી છૂટી લાગે છે મહાજનની સ્ત્રીઓ નીલા
છે તે લાલ રંગના ચળીયા ઉપર તેમજ કાળી ધળા, પીળા, એમ બધાય રંગના કપડા ઉપર ભરત
ખારવી ઉપર ભરાય છે. પેળીયુ જાડું હોય છે. ભરતી હતી હવે તેઓનું ભરતકામ સાવ જ બંધ
તેના ઉપર થેપા જેવું જાડું ભરત ભરાય છે તેથી થઈ ગયું છે. તેઓને ભારતમાં ઝીણવટ અને
એક ધાધરે ઘણે વજનદાર થાય છે. હાલાર બાજુની ભરતની ચોખ્ખાઈ વિશેષ જોવા મળે છે.
સ્ત્રીઓ, પાળા અને લીલા રંગના કાપડ ઉપર પણ
ધાધણ ભરે છે. કાપડા તે બધે જ રંગરંગીન સૌરાષ્ટ્રના ખેડુતે તેમજ લેક વરણમાં આજથી અટલસ નીચે સુતરાઉ ૫ડ નાખીને ભરાય છે. તેમાં ૨ થી ૩૦ વરસ પહેલાં તે ભરેલાં જ લુગડાં કાચ, સતારા, તૂઈ વગેરે ઠાંસી ઠાંસીને ભરે છે. પહેરવા ( તેને તેઓ જડા લુગડા કહે છે ) એવો ભરેલા કાપડા વિવાહવા જન કે તહેવારના દિવસે રિવાજ હતું. જે સ્ત્રીઓ આવા જાડા લુગડાં ન પહેરે છે. પહેલાં તે ઉજળિયાત કેમની સ્ત્રીઓ પહેરે તે તેની આકરી ટીકા થતી. સો સ્ત્રીઓ પણ ભરેલી કંચુકી પહેરતી, તેમાં તેઓ ઝીણવટવાળ આવા જાડા લુગડાં જ પહેરતી જે કે આવા કરછી પ્રકારનું ભરત માત્ર જમણી બાંય ઉપર કપડા તેઓને બહુ જ સુંદર રીતે ભળે છે. ગામડાની જ વિશેષ ભરતી. આવા કાપડા મચી લોકો પણ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
