________________
ગા
પાંજરાપોળ અને અનાથાશ્રમેને પણ ભારે ઉદાર થયેલ પણ અંબાઈદાસે તેમને દત્તક લીધા અને મદદ કરતા. સ્ટેટના નોકરને કામગીરીમાં નિષ્ઠા ગોપાળદાસ વસોના રાજવી બન્યા. નામ એમનું માટે ઇનામો આપતાં. શાળાઓ અને કચેરીઓની ગોરધન. આ ગોરધનભાઇ ઉર્ફે ગોપાળદાસની ઉપર નિયમિત મુલાકાત લેતા. પ્રજાના સામાન્યમાં સામાન્ય બે વ્યક્તિઓને ભારે ઊડે પ્રભાવ પડયે ને તે માણસને મળતા, સર્વધર્મના મેળાવડાઓ એક સાથે વ્યક્તિઓ એમના ગુરુશ્રી મોતીભાઈ અમીન અને બોલાવી તેમાં બધા સંપ્રદાયના ધાર્મિક કૃમાં મહાત્મા ગાંધીજી. ૧૯૦૫માં ગોરધનભાઈને દત્તક સામેલ થતાં. આવી યોધવલ કારકીર્દિ અને પ્રજાને લેવામાં આવ્યા ને પછી અંગ્રેજો વડે સંચાલિત ને ભવ્ય સત્કાર સંપાદન કરી ૧૯૩૦માં રર વર્ષની અગ્રેજ રહેણી કરણી શીખવતી ગરાસીયા સ્કૂલમાં લાંબી રાજકીય કારકીર્દી પછી વિદેહ થયા. સર ગયા ત્યાં પણ તેમના સ્વમાની સ્વભાવ અને સત્યનિષ્ઠાના લાખાજીરાજ પરમ પવિત્ર ઋષિસમા રાજવી, ઉત્તમ કારણે તેમનાથી અગ્રેજ પણ શેહ ખાવા લાગ્યા. વહિવટકર્તા, ભગવાન રામ જેવા પ્રજા પ્રેમી, વાર્તા- મેટ્રિકમાં નાપાસ થયા, લગભગ બે વાર નાપાસ થયા એના વિક્રમ સમા પરદુઃખભંજ, ઉદાત્ત અને ભવ્ય પછી ઈદોર જઈને પ્રિન્સીપાલ કિંગની પ્રીતિ મેળવી વિભૂતિ હતા. અંગ્રેજોને સૂર્ય મધ્યાહ્નકાળે તપ મેટ્રિક થયા. તેમના પાલક પિતા અંબાઈદાસને હતો ત્યારે પણ પિતાના રાજ્યમાં લોકશાહી મૃત્યુ પછી તેમના જ સંબંધીઓએ ગોપાળદાસનું પરંપરાને ઉત્તેજનાર અને ઘણી બાબતે માં પહેલે દતક વિધાન જુઠું છે એવા બહાનાં બતાવી ખટપટ આદર્શ ઊભું કરનાર સર લાખાજીરાજ પ્રજાજીવનમાં કરી પણ સં. ૧૯૬૭માં વિજ્યાદશમીના દિવસે અમર મહાપુરુષનું સ્થાન પામ્યા છે.
તેમનો અભિષેક થયો. દરબાર સાહેબનું પહેલું લગ્ન
સં. ૧૯૫૫માં ચંચળબા સાથે થયેલું, બીજું લગ્ન મહારાજા ભગવતસિંહજી--ગોંડલ ૧૯૬૯માં ભક્તિબા સાથે થયું. દરબાર સાહેબના
ઊર્ધ્વગામી જીવનમાં ભક્તિભાને ફાળે નાનેરુને અનેક ડીગ્રી મેળવી હતી સાદાઈ, નમ્રતા નથી. ઢસા રાયસાંકળીને તેમણે અયોધ્યા જેવાં અને વિવેક માટે જે મશહુર છે. ઓછામાં ઓછા બનાવ્યાં ત્રાસ વર્તાવનાર કારભારીને કાઢો, પ્રજાખર્ચ અને પ્રજા માટે વધારેમાં વધારે સગવડ ગામે જને દરબાર સાહેબના મતથી વિરુદ્ધ નિર્ણય ગામ ખુલે, રસ્તાઓ, જળાશયો વિગેરે બંધાવ્યા, લેવડાવી શકત, ગોપાળદાસ છુપા વેષે નગરચર્ચા તેઓ નિડર સ્વમાની અને સ્વદેશાભિની હતા. જેતા, વિઠન રચવાજ હતું નહીં. ખેડુતોના જામીન અંગ્રેજ અમલદારોને તેઓ કરી આમંત્રણ આપતા થઈ કરજમાંથી મુક્ત કરાવ્યા. દરબાર સાહેબ પિતે નહીં. લેકની પ્રકૃતિ સારી મેળવી હતી.
પ્રજાના આમવર્ગ સાથે દાંડિયારાસ પણ લેતા.
દરબાર સાહેબ ઘણુ ક્રાન્તિકારી પુરુષ હતા. તેમનું ત્ય ની રાજવી દરબાર સાહેબ ગોપાળદાસ
ભક્તિબા સાથેનું લગ્ન જ ક્રાન્તિ હતી. બાળવિવાહ, અને ભકિતબા
દારૂ ચાના સખ્ત વિરોધી દરબાર સાહેબ પ્રજા
માટે દતરૂપ હતા પ્રજાજનોને પ્રેરણા આપવા સૌકાઓ પછી પૃથ્વી પર આવતા વિરલ પુષમાં ઢસામાં સારું કામ કરનારને ઢસાર, ઢસાદીપક વગેરે દરબાર ગોપાળદાસને પણ ગણુવા જ જોઈએ તેમનો દહક આપતા, જન્મ તે અંબાઈદાસની પુત્રી સમજીબા અને ઢસા રાયસાંકળીને તાલુકાદાર કાશીભાઈ દેસાઈને ત્યાં ગાંધીજીના સંપર્કમાં આવ્યા પછી દરબાસાહેબ
- બાલી."
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
