________________
૧૫
દવાખાના:-ઈ. સ. ૧૮૬૮ માં જૂનાગઢ સ્ટેટે ન્યાય: સૌરાષ્ટ્રમાં મારા ધર્મનું મહત્વ વધારે જૂનાગઢમાં દવાખાનું શરૂ કર્યું. ત્યાર પછી કમે ક્રમે છે. આથી ગમે તે ગુનેગાર પિતાને શરણે આવે દવાખાના વધતાં વધતાં ૧૮૮૨-૮૩ માં કુલ ૫૬ તે તેનું માથું જતાં સુધી તેનું રક્ષણ કરવાનું દવાખાના શરૂ થયા હતા.
સૌરાષ્ટ્રનાં લેકે હર્ષ પૂર્વક સ્વીકારતા, આથી સૌરા
ષ્ટ્રમાં ન્યાયની બાબતમાં અગાઉ અધેર પ્રવર્તતું રક્તપિતીઆનું દવાખાનું -રાજકેટમાં સને હતું. તેમને મરાઠા વખતમાં તે ન્યાય અંગે કોઈ ૧૮૮૧ માં રક્તપિતીમાનું પ્રથમ દવાખાનું શરૂ થયું બાબતની વ્યવસ્થા જ નહતી, પરિણામે લેકે હતું પછી જુનાગઢ, ભાવનગરમાં પણ તેની સારવાર બહારવટે નિકળતાં, નબળાં લોકે ન્યાય માટે લાવવા થતી.
બેસતાં, અગર ત્રાગાં કરી પિતાનો જીવ આપી દેતા,
ઘણુ જાસા ચીઠ્ઠીઓ બધા પિતાનું ધાર્યું કરાવતા શીતળા:-પ્રથમ ૧૮૦૭ માં ડોકટર ઍલે વઢવાણ કેમ્પ (સુરેન્દ્રનગર) ની આજુબાજુના વિસ્તારના
કયારેક રાજાઓ પંચ સાથે ન્યાય તોળવા બેસતા લોકોને સમજાવી શીતળા કાઢેલ અને ત્યાર બાદ
તે વખતે બેઉ પક્ષોને ગીતાજી, અગર ઈષ્ટદેવનાં ૧૮૫૪ માં શિતળા ટાંકવા માટે અલગ ખાતું કર.
સોગન વગવતા, તે સિવાય, શંકરનાં બાણ ઉપરથી થયેલ.
દૂધ લેવું. કોઈ પણ દેવની મૂર્તિ પર હાથ મૂકાવ,
ગાય અને બ્રાહ્મણને ગળે છરી ફેરવી વિગેરે પણ લેકશાહી આવ્યા પછી આરોગ્ય પાછળ વધારે
કસમની યિા હતી. લક્ષ અપાયું છે. અત્યારે સૌરાષ્ટ્રનાં મોટા પ્રત્યેક શહેરમાં હેસ્પિટલે છે, કબાઓમાં ડીસ્પેન્સરીઓ
ચેરી, ખૂન વિગેરે ગુહા સાબિત કરવા લોઢાની છે. અને હજારની વસ્તી ધરાવતા પ્રત્યેક ગામોમાં સાકળ અગર ગેળાને ખૂબ તપાવી તહેમતદાર પાસે સરેરાશ જિલ્લા પંચાયતનાં આયુર્વેદીક દવાખાના મુકવામાં આવી, તેને ઊંચકવાર નિદોષ કરતા, છે. જ્યાં દવાખાના નથી તેવા ગામોમાં આરોગ્ય પેટીઓ છે.
કયારેક વળી તેલને કડકડતું કરી તેમાં વિટી
અમર પસે નાખી તે કઢાવતા. તે કાઢનાર તહેપ્રત્યેક જિલ્લામાં એક એક રક્તપિતીઆની
મતદાર નિષ ગણાતો. ભાવનગરમાં એક મોટા હરિપટલ છે.
કાણાવાળો પથ્થર રાખવામાં આવતો, તે પથ્થરમાંથી
ગુનેગાર પસાર થઈ જાય છે તે નિર્દોષ ગણાતો. ભાવનગર અને જૂનાગઢ જિલ્લામાં થી બી. હસ્પિટલ છે.
આ બધા ન્યાયનાં પ્રકાર હતા. તે વખતે એર,
ચાંચિયા અને ચણલીખોર (મેરાપું લઇને ચરાયેલો જામનગર જિલ્લામાં ટી. બી. નાં દર્દીઓ માટે માલ પાછો આપનાર એજન્ટ) નું જોર વધારે હતું, સૂર્યગ્રહ છે.
પરીણામે સૌરાષ્ટતાં ન્યાય તંત્રમાં વ્યવસ્થિતતા નહોતી,
તે વખતે ૧૮૦૧ માં સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારમાં પ્રથમ એક પ્રત્યેક તાલુકાનાં મથકે વેકસીનેટર સજન છે, વાય કેટ શરૂ થઈ. તેમાં ફોજદારી ગુનાઓને અને પશુઓની માવજત માટે પશુ દવાખાનાઓ છે ન્યાય પલિટિકલ એજન્ટ ત્રણથી ચાર રાજાઓની
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
