________________
સૌરાષ્ટ્રના વિદ્યાધિકારીઓ અને
કેળવણીકારો
-
--
પીટી ટુંપી, સરળ કરવા એ જ ઉદ્દેશ ધારી ધારો કવિ સાહેબ” ન્હાનાલાલ -ગુજરાતના કેરે ભાણે કવિવર ! તમે આરતી શું ઉતારે?” આધુનિક યુગના મહાકવિ નાનાલાલ દલપતરામ કવિના સાહિત્ય વિષે લખવું અહીં પ્રસ્તુત છે. હસતાં હસતા સાંભળી લેતા. પાછળથી “કવિ જન્મ ઈ. સ. ૧૯૩૩ માં અમદાવાદમાં બાળપણમાં સાહેબે” અંગ્રેજ સરકારની દમન નીતિના વિરોધમાં અત્યંત રંજાડી હાનાલાલ મોરબીમાં પ્રો. કાશીરામ રાજીનામું આપી છૂટા થયા, ને અમદાવાદમાં દવેના ચરણે બેસી જીવનમાં નવો વળાંક પામ્યા. જઈ રહ્યા. ૧૮૯૩ માં મેટ્રિક થઈ ૧૮૯૯માં બી. એ. થયા ને ૧૯૦૧ માં એમ એ. થયા. ત્યારપછી સાદરા પ્ર બલવન્તરાય કલ્યાણજી ઠાકોર - સ્ટેટ કોલેજ માં હેડમાસ્તર થયા. ૧૯૦૪ થી ગુજwતી સાહિત્યમાં અર્વાચીન કવિતામાં પેતાના રાજકોટની રાજકુમાર કોલેજમાં પ્રાધ્યાપક તરીકે મંતવ્યો દ્વારા નવું પ્રસ્થાન કરનારા બલવંતરાય આવ્યા ને ૧૯૧૩ સુધી ત્યાં રહ્યા ત્યાર બાદ ભચના વતની, ઇસ. ૧૮૬૯ માં જન્મ પ્રાથમિક સરલાખાજીરાજે તેમને સ્ટેટના સરન્યાયધીશ શિક્ષણ ભરૂચમાં ને રજમટમાં મેળવ્યું ઊચ્ચ બનાવ્યા. વળી પાછા રાજકુમાર કોલેજમાં વાઈસ શિક્ષણ શામળદાસ કોલેજ ભાવનગર ને પુનાની પ્રિન્સીપ લ થયા. ઇ.સ. ૧૯૧૯ થી ૧૯૨૧ સુધી ડેક્કન કોલેજમાં મેળવ્યું ૧૮૯૫ દયારામ જેઠમલ વેસ્ટર્ન ઈન્ડીયા એસ એજન્સીના કેળવણી વડા સિંધ કોલેજમાં પ્રાધ્યાપક થયા. શેઠે સમય અધિકારી બન્યા. બધા તેમને “કવિ સાહેબ” ના વડોદરાની કે લેજમાં પણ ગયા. ૧૯૪ માં ટકા લાડકા નામે ઓળખે. સ્વભાવે કડક ને રાજકોટમાં રાજકુમાર કોલેજમાં પ્રોફેસર થયા ને શિસ્ત પ્રેમી હોવાથી કેળવણી વડા હતા ત્યારે ૧૯૧૩ સુધી રહ્યા. ૧૯૧૩ માં કાઠિયાવાડ ઓચિંતી મુલાકાત લઈ શાળાઓનું નિરીક્ષણ એજન્સીના કેળવણી અધિકારી થયા. ત્યાંથી પુનામાં કરતા ને જ્યાં કચાશ નજરે પડે ત્યાં કડક પગલા ડેકકન કોલેજમાં ગયા . ઠાકોરનું અધ્યાપન ભરતા. દંડ, ગ્રેઈડને ડિસમિસના ત્રણ અણીવાળા ચીવટવાળું, તલસ્પર્શી ને તટસ્થ હતું. તેઓ સર્જક ત્રિશુળને પ્રહાર કરી જાણનારા “કવિ સાહેબ” પ્રતિભાને ઓળખી તેને પ્રોત્સાહન આપી બહાર શિક્ષકોના હિતસ્વી ને કદરદાન અધિકારી પણ લાવતા. હતા. તેમણે પોતાના સમયમાં શિક્ષકોના પગાર ધોરણે પણ સુધારેલી. પોતે જેમ બીજાની આકરી શ્રી કૌશિકરામ વિઘ્નહરરામ મહેતા :ટીકા કરે તેમ તેઓ પિતાની ટીકા પણ સોનગઢને મુળ સુરતના ૧૮૯૫ માં શામળદાસ કોલેજના તાલુકા શાળામાં હેડમાસ્તર પીતામ્બર જેશી ફેલ થયા. ૧૯૦૧ થી ૧૯૧૦ જુનાગઢની બહાદુર (કવિ અંબર) જેવા પાસેથી.
ખાનજીના હાઈકુલના આચાર્ય થયા. ૧૯૧૦ થી
૧૯૧૧ રાજકોટ આરજેડ હાઈકુલના આચાર્ય ને “જે કે રીતિ ગ્રહણ કરી છે. ન્યાય ને નીતિવાળી, કેળવણી અધિકારી થયા, પરંતુ મેટે ભાગે ૧૯૧૧ લુખી લાગે સમય બળ ૧ નીરથી ના પલાળી; થી ૧૯૨૨ સુધી ભાવનગર રાજયના વિદાધિકારી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
