________________
ગીત
એજ કે પાણી નીકળતું હોય તે “તરક તરક” નહીં, કહ્યાગરો કંથ નહીં ઈચ્છતી હોય ? હવે આની સામે પણ ધધક ધધક ત્યાંજ કીંમત છે. “મનુષ્યના આ ગીત જરા મૂકી જુઓ :- લગ્ન ગીત એ પણ તેલ એક બોલમાં પિછાનીએ.” હવે આગળ ઘૂંબડીની લેકગીતનો જ એક પ્રકાર છે. જેથી લોકગીતે ઘણુ મા શું કહે છે :--
પૂરક લાગે છે. સંજોગવશાત કાઈ બરડ કે બીજ
વર કે કોઈ બિમારની સાથે લાચાર ને મુંગી બની ગીત
ફેરા ફરતી બહેનના હૈયામાંથી આ વેણુ નીકળી
પડયાં છેફળીએ રમે કઈને ગમે, બારીએ રમે બાપને ગમે, શેરીએ રમે સૌને ગમે, gબડી સૈયરમાં રમે.
ગોરમા રે! ઘરડો ભરથાર કે, પછી તે આ થુંબડી જ ગીત ગાવા જેવડી
આ મુજને રે લોલ. થઈ ગઈ. નાની નાની બાલીકાએ ગાય છે. જેમાસામાં
ગોરમા ! લોભી મારે બાપ છે, જુવારાના વ્રતમાં બાલીકાઓ ગાય છે. આ પણ
મા મારી પા૫ણી કે લેલ. એક લોક ગીતનો પ્રકાર છે.
ગરા લાગ્યો હશે તારો શ્રાપ કે,
સેજ મારી સાપણી રે લોલ, બત ગીત
આવી કુણી ફળ-કળી જેવી નાની બાલીકાઓની ગોરમાં ગોરમાં રે! ગોરમા રે ગોરમા !
જિંદગી સાથે ખેલનાર લગ્નના પવિત્ર નામે કઈ ગોરમાનો વર કેસરીઓ નદીએ ના'વા જાય રે, રિગી, બરડે કે અપંગની સાથે કર્યું જેડનાર એ પગે સેનાના પ્રોડીયા ને ઠમઠમ કરતે જાય રે,
લાચુ મા કે બાપના હૈયાને આ લોકગીતે સ્પ માથે બાંધ્યા માળીયા ને પગમાં પહેરી મોજડી,
નહીં કર્યો હોય ? એના મન નહીં પલળ્યાં હોય ? ગોરમાને વર કેસરી નદીએ નાવા જાય.
એવી રીતે લોકગીતે એ આપણું સમાજની શું સેવા
નથી કરી ? પિતાની પસંદગી પ્રમાણે પરણવામાં પણ આ ગીતની સામે ગોરમાની સમક્ષ બાલિકા આપણા સમાજમાં બહેને ભાગ્યશાળી થઈ હશે, પિતાના અંતરનું ચિત્ર રજુ કરે છે --
એ પિતાની પસંદગી દાદાને કહે છે:
વત ગીત ગોરમા ગેરમા રે! સાસુ દેજે ભૂખાળવા રે ગોરમાં ગોરમા રે ! સસરે દેજે સવાદીયા રે ગરમાં ગોરમા રે! કંથજી દેજો કહ્યાગરે રે.
લગ્ન ગીત કુંવારી ચડી રે કમાડ, સુંદર વર નિરખવા રે દાદાજી મેરા ! ઈ વર પરણાવ કે
ઈ વર છે વેવારીઓ,
ભલે અત્યારે સમય ફરી ગયો છેપણ આ એ કે વેવારીએ છે ને અને ક્યાં ભા. શબ્દ ચિત્રની ભાવના નથી ફરી. કઈ બહેન મનમાં ગીત આગળ ચાલે છે -
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
