________________
t
રાસ ગીત
વળી રસ બદલે ને પ્રેમ રસ આવતે જણાય,
આ તે થઈ ખેડૂત હૈયાની વાત, પણ ત્યાં પાત્ર કરી નિકટ આવે -
આપણા કાને ચૂને ખાંડતી ધમાલોના ધબકારા સંભળાય, ત્રીશ પાંત્રીશ ધમાલે એક તાલે ને એક
તાને ચૂનો ખાડે ને સાથે ગંભીર સાદે ટી વણી ગીત. સેના વાટકડી રે. - કેસર ઘોળ્યાં, વાલમીયા !
ગાતી તેને સાંભળવી એ પણ એક લહાવે લીલે છે રંગને છે, રંગમાં રોળ્યાં, વાલમી પા!
ગણાયઃહાથ પરમાણે ચાલે રે લાવજો એ....
ટીપણી ગીત ગૂજરીની બબે જોડ...રંગમાં રોળ્ય વાલમીયા !
મારે અગિણું ફૂલડીયાંની છે વાડી, કયું રાસ ગીત લેવું કે હું ભૂલવું? એક તથા આ વાલમા રે! દેડી, એકથી ચડીયાનાં આવા અનેક છે. આ બધાંને કવિ
આવ્યા છે તે ભવના ઉતારા, કોણ? આ રમ્યાં કોણે? ને કેવી રીતે ? અને વગર કરજો ઉતારે આંગણીએ દાડી... કાગળે આજ સુધી સચવાણાં. તેનું એક જ કારણ
મારે આંગણુ.. કે લેક સમુદાયની આ મૂડી છે ને કે એ એમનું જતન કર્યું, એને ઝીલ્યાં કે થાકયા અથવા કંટાળ્યા કે નિરસ બન્યા, ત્યારે આ તરફ નમ્યા ને
શું મધમધતા ભાવ આ ગીત રજુ કરી જાય પોતાના ભાવ રજુ કરવા મંડયા ને એમાં એને લેર છે ! 'ફુડીયાની વાડી ” આ ગીત ધમાલને તાલે આવી, થાક ગીઓ ને સાથે આ વસ્તુ અમર થઈ
આ તાલે ગવાય છે ગીત ચગતું જાય ને સાથે ટીપણ કારણ કે આ તે લોક હૈયાની વાણી છે, ને એક કે
કરતી બહેને ફરતુ નૃત્ય કરે. આને ટીપણુ નૃત્ય પછી એક પ્રસંગના પછી તે ગીતે બનતાં જ ગયા.
કહે છે. આખો દિવસ આ લેખંડની ધમાલ સાથે આપણે થોડા નમુના જોઈએ. સાપના પેટાળ જેવાં માનવ હૈ? આખો દી કામ કરે ને સાંજ પડતાં ઝગારા માતાં દોઢ દેઢ હાથમાં બાજરાનાં ડું,
એજ આનંદ ઉલ્લાનથી પિતાને ઘરે જાય. આની માર્યું હોય તે વાંસામાં ભરોળ ઉપડે. તેનો કાંપે
પાછળ આ ગીતની જ મસ્તી છે. આપણે ત્યાં જ ભર્યો હોય, એ બે મણ વજન ખંભે ઉપાડીને
ઋતુ છે. શરદ, હેમંત શિષીર, વસંત ગ્રીષ્મ ને વર્ષા.
આપણા સાહિત્યે આ બધી જ ઋતુને લડાવી છે. આપણે ખેડુત બંધું મસ્ત રાગે ગાય
એના પુરાવા ગીત, રાસ, ગરબા છે. મે કળાશ ને કાપણી ગીત
દેરે વર્ષાનવી વણવી તે તે બસ છે. કાંગને ખેતર મ્યાં તે રે ગોરી ! કગ લે ઉભા ઉભા કાંગ , બેઠાં બેઠાં કાંગ છે,
પહાડના પેટાળમાં કોઈ ભેંશનું ખાડું કે ગાયના કાગને ખેતર વ્યાં તે રે..
ધણને ઝાડતી કેળાંબડી પાડીને નાખતા ગોવાળ કે ખેબા ભરી કાંગ -ટપલા ભરી કાંગ કે ઈ માલધારી ચારણની વખતની ખુમારી એક
નવાબ જેટલી જ હોય. કાને હાથ દઈને ડાળમાં એ તમે હૈડા ભરી લેજો જઈ માનેતીને દેજો લાકડીને ટેકે લઈ ગભીર ગળામાંથી દુહાને સુર
(૨) ૨ ગેરી ! કાંગ . રેલાવેઃ
થી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
