________________
: ૨૪૩ :
--
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
એક માંડવે સામાન્ય રીતે પાંચસાત લગ્ન હોય તારા કરસિયાને નીર નાગરવેલ્ય, છે, એટલે જુદાજુદા ગામની જાન સાંગામાચીઓ જાન લાયે ભલે આ રાજ લઈને નીકળી પડે છે. વઢિયાર પ્રદેશ પણ ચૈતરવૈશાખમાં ઉજજડ ભટ્ટ જે ભાસે છે ઠેર ઠેર માંડવા આગળ અથવા તો ઉતાર આગળ આવેલી પીલુડીઓ ઉપર રૂપાળાં લાલ. ગુલાબી જાડિયે તેલે રમે છે. એક બાજુ માંડવાવાળી કાળાં અને ધોળાં પીલુના ઝૂમખાં ઝળુંબે છે. એવા
- સ્ત્રીઓ હે ય, બીજી બાજુ જાનડિયું હોય, ત્રીજી પ્રદેશમાંથી પસાર થતી વીઓનાં હૈયાં હાથ રહે બાજુ પ ણેતર થતાં હોય છે ઢેલના તાલે સ્ત્રીઓ ખરા ?
ગાંડીતૂર બનીને આખી રાત નાચે છે. ગીત ગાય
છે અને આનંદ લુંટે છે. વીરનો સાફ તે સવા લાખને, બાંધજો બાંધજો સાસરિયાને ઘેર રે,
લીલુડી રાખ્યું રે, રાણું વેકે છે, હોંશીલા વીરા, તમારે જવા છે
કયા ભાઈ રસિયા રે, રાખ્યું મુલવે છે.
સંજુવહુ રંગીલાં રે, રાણું વેકે છે. કન્યા પરણવા...
જોડભાઈ રસિયા રે સ્તે રોકે છે. વિરત વીંટી તે સવા લાખની,
લીલુડી રાણું રે, રાવું વેકે છે. પહેરજે પરહેજો સાસરિયાને ઘેર રે, જરૂભાઈ રસિયા રે, રાઠું મૂલવે છે. હસીલા વીરા તમારે જાવા છે.
માંડવે માયરાં અને ચોરી થાય છે. જાન બે કન્યા પરણવા દિવસ રોકાઈ ત્રીજે દિવસે વિદાય થાય છે. વરરાજા સાંજના સાંગામાચી સસરાને ગામ પાસે પરણીને એકના જ પાછા ફરે છે. ઉમરલાયક કન્યાને છે પાદર ઉતારો કરે છે. આજે તો જાનને ગામમાં વરરાજાની સાથે સાંગામાચીને સાસરે ઓળાવવામાં ઉતારો આપવામાં આવે છે. રાતના ચેરી અને આવે છે. સોગામાચીમાં મામાટલું મુકાય છે. માયરાને સમય થતાં વરરાજા ધામધુમથી માંડવે લગ્નપ્રસંગે જાડિયો ગાવામાં એટલી બધી પરણવા માટે જાય છે. બાળલગ્નની પ્રથા હોવાથી મશગૂલ બની જાય છે કે ન પૂછો વાત ! ખાવું, પીવું અણવર વરરાજાને તેડી લે છે. આગળ ઢેલી ઢેલ ગાવું અને ઢાલે રમવું એજ જાણે તેમના જીવનના, રમે છે બજાણિયા શરણાઈ વગાડે છે. સ્ત્રીઓ ધબકાર બની રહે છે ઘેર પાછાં ફરતાં ગીતો ગાવામાં પાછળ ગીતો ગાતીગાતી માંડવે જાય છે.
તાનમાં પોતાનાં છોકરાંને પણ વાસરી જાય છે.
અને ગાતીગાતી સાંગામાચીમાં બેસીને ઘર ભણી જાન લાવે ભલે આયો રાજ,
વિદાય થઈ જાય છે. માંડવાવાળા ઘોડા પર બેસીને આગળ (૨) પદ હાલે રાજ,
જાનાિંનાં રહી ગયેલાં છોકરાં આપવા પાછળ પાછળ (૨) મામા હાલે રાજ.
પાછળ જાય છે. આવી છે ગાવાની મસ્તી ! ગળું એ જી...બીચમે ડોલરિયાની જાન.
બેસી જાય એટલાં ગીતો ગાય છે. ઘેર પાછાં ફરતાં સુલતાની સૂબા...
ગાયા વિના તો રસ્તો પણ કેમ ખૂટે? ઘેડલા દસ લાખ લા રાજ,
તેઓ પરણીને પ્રથમવાર જે સાસરે આવતી તારા કરસિયાને નાયો પાર,
કન્યાને સંભળાવે છે: સુલતાની સૂબા...
તારા દેશમાં ઝાઝા વેશ. ઘાને દાળ આપ રાજ,
કે લાડી વીંઝણે શું ન લાવી ?
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
