________________
૩૨૨ઃ
પણ આવ્યા. પિતાના કર્મધર્મનો મર્મ પોતાના સેક્રેટીસનું સ્વાર્પણ, આ બધાનું ગાંધીજીમાં કંઈક જીવન દ્વારાજ બતાવીને ચાલ્યા પણ ગયા. સુદામા- અજબ સંમિશ્રણ જોવા મળ્યું. પુરી -પોરબંદરમાં મોઢવાણિયાના કુટુંબમાં કબાગાંધીને ઘેર જન્મી બાળપણમાં ભલે શરમાળ, વેતા વગરના, ગાંધીજી દે શ ભ ક ત ને તા, સમાજસુધારક, ઠેઠ, બીડીના ડંકા ચોરનારા, ભાઈના કાંડા પરનું સાહિત્યકાર, શિક્ષણશાસ્ત્રી, શું શું હતા ને શું શું નહતા? સોનું કપાવી કરજ ચૂકવનારા, અત્યંત કામાસકાને ધણી પણું કરનારા હતા પણ તે જ સમયથી પિતૃભકિત તેમની વિષે લખવા બેસીએ તે ગ્રંથના ગ્રંથ અસત્ય તો બોલાય જ નહિ, ભૂલ કબૂલ કરવી જ લખાય પણ પેલા કવિવર ન્હાનાલાલના શબ્દ પડે, દેશભકિત માટે માંસાહાર કરવો છે પણ વૈષ્ણને મદદે આવે છે - માતાપિતાને દુઃખ થાય તેવું કરવું નથી. માતર સાહેબ પરિક્ષા વખતે પડખેના છોકરાની પાર્ટીમાંથી “શી શી સંભારું ને શી શી પુજ પુણ્ય વિભૂતિઓ ? જોઈ લેવા સૂચવે છતાં “માસ્તર તે ચોરી ન કરીએ પુણ્યાત્માના ઊંડાણે તે આભ જેવા અગાધ છે” માટે જ ધ્યાન રાખેને! “એવું માનનારા” કે ઈ કરે તેના કાજી ના થઈએ પણ તે કહે તેવું કરીએ” ભગવાન સ્વામીનારાયણ - રાજકીય ને એવા નાના નાના સદગુણોના બીજ ધરાવતા તેમણે સામાજિક અંધાધુંધીના યુગમાં લગભગ ત્રીશ વર્ષ શી શી સાધના, ત્યાગ, તપશ્ચર્યા, આત્મનિરીક્ષા કરી. સુધી સૌરાષ્ટ્ર, ગુજરાતને કચ્છના પ્રદેશમાં ભગીરથ મહાત્મા ૫દ મેળવ્યું તેનો ઇતિહાસ તેમની જ પુરૂષાર્થ કરીને જેમણે લોકોને શુદ્ધ ધર્મ બતાવ્યો. આત્મકથામાં ને બીજા હજારો પુસ્તકમાં સંગ્રહાએલ
અનેક સંકટો સહન કરી સમાજના દરેક સ્તરને છે. ગાંધીજીને મન સત્ય એટલે જ પરમાત્મા આ
ધર્મજ્ઞાન આપી સદાચારી બનાવ્યા, સમાજની કાઠી “સત્ય” પરમાત્મા સાક્ષાત્કાર કરવાના તેમના હૃદયે
અને કેળી જેવી કે જ્યાં હિંસા, વહેમ, અજ્ઞાન સૂઝાડલા-અંતર્નાદે આપેલા અવાજમાં દક્ષિણ
ભારોભાર સમાયેલાં હતાં ત્યાં પોતાના કરૂણ, પ્રેમ, આફ્રિકાના ને ભારતમાંના તેમના સત્યાગ્રહ રચના સૌજન્યથી જેમણે તેવા લોકોના હૃદય પર વિજ્ય ત્મક પ્રવૃત્તિ, હરિજનોને ઉધાર, જીવનલક્ષી શિક્ષણના
મેળવી તેમને પિતાના બનાવ્યા, તે વર્ષમાં બે ચાર પ્રયોગો, મોચીકામ, સંડાસ સાફ કરવાની પ્રવૃત્તિ વાર પણ જેમને સ્નાન કરવાની બાધા હેય, ઈશ્વરને વિવિધ ભાષાઓને અભ્યાસ, પ્રવાસ પર્યટને ભૂલથી પણ નામ ન લેતા હોય તેવા લોકોને સ્નાન રેંટિયાના જુદા જુદા પ્રયોગો, વગર અરીસે હજામત કરતા, ઇશ્વર પરાયણ જીવન જીવતા, અભય કરવાની કળા–આ બધું જ આવી જતું હતું. તેમનું
ખાવાનું છેડી દેતા બનાવ્યા એવા મોટી ક્રાનિત જીવન નિર્ભય ને સૌના માટે ડોક્યું કરવા ખુલ્લું કરનારા ભગવાન સ્વામી નારાયણનું ગુજરાત-સૌરાષ્ટ્ર હતું. વિશ્વને એક પણ પુરૂષ જે સામાજીક કે પર મેટું ઋણ છે. તેમનું જન્મ સ્થાન અયોધ્યા રાજકારી પ્રવૃત્તિમાં પડ્યો હોય તે એવો મ નથી પાસે છીયામાં પણ તેમની કર્મભૂમિ તરીકે ગુજરાત જેને ચેડા કલાકનું પણ ખાનગી જીવન ન હોય! રહ્યું. સંવત ૧૮૩૭ની રામનવમીના દિવસે હરિપ્રસાદ ગાંધીજી તેમાં અપવાદ છે
પાંડે અને પ્રેમવતીને ત્યાં જે મહાપુરૂષ જમ્યા તેમનું
મૂળ નામ ઘનશ્યામ પણ તેઓ શ્રી સંહજાનંદ સ્વામી શ્રીકૃષ્ણનું કમોગીપણું, હરિશ્ચની સત્યનિષ્ઠા અથવા ભગવાન સ્વામીનારાયણ તરીકે પ્રસિદ્ધ થયા મહાવીરની અહિંસા, ઇસુનો પ્રેમ, શ્રવણની માતાપિતાના અવસાન પછી સંવત ૧૮૪૯માં પિતૃભકિત, ગૌતમ બુદ્ધની શાન્તિ, મહમદ અષાડ સુદ દશમના દિવસે ગૃહત્યાગ કરી તપસ્વી પયગંબરની સરળતા, અ જરથુષ્ટની પવિત્રતા, બ્રહ્મચારીના વેગે નીલકંઠ નામ ધારણ કરી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
