________________
કવિ કલાપી લાઠીના રાજવી કવિ હતા. એમને મહાત્મા ગાંધીજી અને સૌરાષ્ટ્ર દઢતા કાવ્યસંગ્રહ છે. 'કલાપીનો કેકારવ, ગુજરાતનો એક ગાંધી યુગમાં યુગપ્રવર્તક રાષ્ટ્રપિતા મહાત્મા લોકપ્રિય કાવ્ય સંગ્રહ છે. કલાપી એ યૌવન અને ગાંધીજી પોરબંદરમાં જન્મ્યા, રાજકોટની શાળામાં પ્રણયના કવિ છે “હૃદયત્રિપુટી' વગેરે કાવ્યોમાં મુખ્યત્વે તથા ભાવનગરની શામળદાસ કોલેજમાં ભણ્યા એમના હૃદયનું દર્દ વ્યકત થયું છે ઉમિંના સૌર સ્ટની ભૂમિને દઢતાનો ગુણ ગાંધીજીએ બરાબર હદયવિદાયક વહેણો કલાપીએ તેનાં કાવ્ય માં પ્રકટા ગાંધીજી રચિત સાહિત્ય આધુનિક જીવનને અખંડ ધારે વહાવ્યા છે. કાન્તના એક મિત્રે એક નવું ધ્યાન ભેટ ધરે છે ગાંધીયુગના ત્રણ (કલાપીએ) કવિતામાં ઉમનો ધોધ વહાવ્ય વિદ્વાનો રામનારાયણ વિ. પાઠક, વિશ્વનાથ ભટ્ટ તો બીજા મિત્ર શ્રી બ. ક. ઠાકોરે ઉમના પ્રવાહને અને તે લરરાય માંકડ સૌરાષ્ટ્રના જ ગણાય જાણીતા સંયમિત કરી વિચારપ્રધાન કવિતાને નવે રાહ વાર્તાલેખક અને પત્રકાર શ્રી ચુનીલાલ વ. શાહ, દર્શાવ્યો. બ. કઠાકોર રાજકેટની રાજકુમાર
ઝેર તો પીધાં છે જાણી જાણી'ના સમર્થ લેખક કે લેજમાં અધ્યાપક હતા. ગ્રામજીવન અને
શ્રી દર્શક, વાતવેગથી ભરપૂર નવલકથાઓના ગૃહજીવનની મધુર કવિતા રચનાર કવિ બોટાદકર
લેખક શ્રી ગુણવંતરાય આચાર્ય સંસ્કાર મેમકઠ ભાવનગર જિલ્લાના બોટાદ ગામના વતની હતા. એ
સાહિત્યના સર્જક અને દૃષ્ટિસંપન્ન કેળવણીકાર સમયમાં રંગભૂમિના નાટકના લેખક તરીકે ખ્યાતિ
નાનાભાઈ ભટ્ટ બાલસાહિત્યના સર્જનમાં નવું મેળવનાર શ્રી મુળશ કર મુલાણી પણ સૌરાષ્ટ્રના
પ્રસ્થાન કરનાર ગિજુભાઈ બધેકા મને વૈજ્ઞાનિક વતની હતા. સૌરાષ્ટ્રના કેટલાક રાજ્યોમાં સ્થપાયેલી
સાહિત્યના લેખક અને નૂતન કેળવણી કાર શ્રી નાટક મંડળીઓએ આપણી રંગભૂમિ અને નાટય.
હરભાઈ ત્રિવેદી લેકસાહિત્યના સંપાદક શ્રી ગોકુળદાસ પરંપરાના વિકાસમાં સારો આવે છે.
રાયપુરા વગેરે ઘણું સાહિત્યકારેએ ગાંધી યુગના
વિહાર પ્રવાહોને તેમના સાહિત્ય દ્વારા જનસમાજ ધૂમકેતુના સાહિત્યમાં સૌરાષ્ટ્રની
સુધી પહોંચાડવાના પ્રયત્ન કર્યા છે. સંસ્કાર ન્યાત મુનશી યુગમાં. મુનશીની પ્રણાલિકા ભંગની સૌરાષ્ટ્રનું ધબકતું હદય એટલે પ્રણાલિને વિકસાવનાર નાટ્યકાર શ્રી યશવંત ૫ડયા
ઝવેરચંદ મેઘાણી ભાવનગરના વતની હતા. “કૌમુદી” અને “માનસી” ગાંધી યુગમાં સૌરાષ્ટ્રની સંસ્કૃતિના ઉત્તમ દ્વારા સાહિત્યક પત્રકારત્વને ઉખ્ય ભૂમિકાએ લઈ
પ્રતિનિધિ તો શ્રી ઝવેરચંદ મેઘાણી જ બન્યા. જનાર તેમજ એક નિતીક વિવેચક તરીકે ખ્યાતિ મેળવનાર શ્રી. વિજયરામ વૈદ્ય પણ ભાવનગરના સૌરાષ્ટ્રના મધ્યકાલીન જીવનમાં બધા જ ઉત્તમાંગે વતની છે આપણે ઉનમ નવલિકાસર્જક ધૂમકેતુ શ્રી મેધાણીને સાહિત્યમાં ઝીલાયા છે. સેરઠની સૌરાષ્ટ્રના વતની હતા, સૌરાષ્ટ્રની સંસ્કૃતિની જ્યોત ધરતીનું ધાવણ એમણે પૂરેપૂરું સાર્થક કર્યું છે સાધના સાહિત્યમાં ઝળહળે છે ગુજરાતના કલાગુરુ સૌરાષ્ટ્રની ભૂમિને મેઘાણી ને સારસ્વત સપૂત સાંપ અને “કુમારના આદ્યતંત્રી શ્રી રવિશંકર રાવળ ત્યારે જ સૌરાષ્ટ્રની ધરતીના અણુપીઠેલાં સંસ્કાર પણ સૌરાષ્ટ્રના વતની છે “કુમાર”ના વર્તમાન રત્ન પ્રકટ થયાં સોરઠનું સાચું ખમીર એમની કવિતા તત્રી તથા વર્ષોથી નવ કવિઓની બુધ સભા વાતા, નાટક, પત્રકારિત્વ અહિયાં પ્રકટ થાય છે ચલાવનાર શ્રી બચુભાઈ રાવલ પણ સૌરાષ્ટ્રના જ છે. સૌરાષ્ટ્રના સત્વને પ્રકટ કરનાર સૌરાષ્ટ્રના આત્માની
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
