________________
૧૮૫
કરતાં મૂર્તિઓ, પાયાઓ વગેરે અવશે પ્રાપ્ત પ્રાચીન મંદિર આવે છે જે શિખરના ભાગમાં થાય છે. શહેરમાં ત્રિવિક્રમ વિષ્ણુની શ્યામ ખંડિત થયું છે. પાસેજ એક સૂર્ય મંદિર ભ્રમસુંદર ભવ્ય છ ફુટ ઊંચી મૂર્તિ પણ એક વાળી રચના ધરાવતે પ્રાચીન પ્રસાદ ગણાવી શકાય જગ્યાએ ત્રિવેણી પાસે કેટલાક જૂના પાશુપત ત્રિવેણીથી કાંઠે કાંઠે આગળ જતાં હીરણ્ય નદી સંપ્રદાયના હોય તેવા મુખ લિગે છે. કાંઠે દેહત્સર્ગનું તીર્થસ્થળ આવેલ છે. જ્યાં
શ્રીકૃષ્ણ ભગવાનના શરીરને અગ્નિ સંસ્કાર પ્રભાસથી વેરાવળ તરફ જવાના રસ્તે કરવામાં આવેલે કહેવાય છે કે તેમના અર્ધા પગથિયાને એવારા વાળું હરણ નદીનું પાણી શરીર પર સમુદ્ર ફરી વળે ને તેવું શરીર જેમાં વાળી લેવામાં આવ્યું છે તેવું એક પ્રસન્ન પૂવમાં જગન્નાથ ક્ષેત્રમાં પહોંચી ગયું જ્યાં હજી સરોવર છે.
સુધી ચાર ધામમાંના એક ધામ તરીકે પૂજાય
છે દેહોત્સર્ગના સ્થાને પીપળાનું વૃક્ષ છે. આ સમુદ્રના તટે શશિ ભૂષણ મહાદેવનું મંદિર સ્થળે પણ ધર્મઝનૂનને ભેગ બનીને ઘણું છે. તે ઘણું જૂનું મંદિર સ્થાપત્ય પરથી લાગે અત્યાચાર સહન કર્યા છે. અહીં તેમનાથ છે. કહેવાય છે કે અહીંથી જરા નામના પારા- ટ્રસ્ટે એક ગીતા મંદિર બંધાવી છ ફૂટની શ્રી ધીએ શ્રી કૃષ્ણ ભગવાન ઉપર બાણ ફેંકેલું. કૃષ્ણની સુંદર મૂર્તિ તૈયાર કરાવી છે.
વેરાવળ જતાં જમણી તરફ અને શશિ પ્રભાસથી ઈશાન ખૂણામાં એક માઈલ દૂર ભૂષણના મંદિરથી ઉત્તરે ભાલકા તીર્થ છે જે નાગરા નામનું શીતળાના નામથી ઓળખાતું સુંદર વૃક્ષ ઘટાવાળું સ્થળ છે. જ્યાં અશ્વથ સ્થળ છે, ત્યાં પ્રભાસ અને વેરાવળના લેકે વૃક્ષ નીચે ભગવાન છેલ્લે પહેલા. આ રમ્ય ઉજાણી કરવા જાય છે. સ્થળે બે મંદિરે છે ને સ્વચ્છ જળને એક કુંડ તથા આરસનું બાંધલ સરોવર છે . . આ સ્થળે એક પશ્ચિમ તરફના દ્વારવાળું
ખંડિત સુર્ય મંદિર છે. નાગરામાંથી પુરાતત્વ ભાલકા તીર્થથી પશ્ચિમે વેરાવળ શહેરને વિદી ને સિંધુ ખીણના કાળની કેટલીક સામગ્રી બંદર છે જ્યાં જુમ્મા મસિજદ તરીકે ઓળને મળે છે. ખાતું પણ જૈન મંદિર છે. આ પહેલાં શશિભૂષણ મહાદેવ પાસે હતું. વેરાવળમાં પણ પ્રભાસ સૂર્ય મંદિરો માટે પણ પ્રખ્યાત હતું બીજા ઘણુ જોવા લાયક સ્થળો છે. એક સમૈયા વિશ્વકર્માની પુત્રી સંજ્ઞા જે સૂર્યને પરણાઆર્ટસ એન્ડ સાયન્સ કોલેજ પણ છે. વવામાં આવેલી તે સૂર્યનું તેજ સહન ન કરી
શક્તા અહીં રહેલી પાછળથી સૂર્ય પણ બાર હિરણ નદીથી આગળ ચાલતાં અર્ધો પણ કળા સાથે અહીં રહેલે આ બાર કળા એટલે માઈલના અંતરે પરમ પવિત્ર ત્રિવેણી સંગમ બાર સૂર્ય મંદિરો હશે તેવું વિદ્વાનો માને છે જ્યાં હિરણ ઉત્તરમાંથી, પૂર્વથી કપિલા અને છે. આ બારમાંથી હાલ બે મંદિરો મળી ગીર તરફથી આવતી સરસ્વતી મળે છે. અહીં આવે છે. પિતૃશ્રાદ્ધ કરવામાં આવે છે
પ્રભાસ વૈષ્ણનું પણ તીર્થ છે. મહાપ્રભુ ત્રિવેણી જતાં રસ્તામાં રૂદ્રેશ્વર મહાદેવનું શ્રી વલ્લભાચાર્યજી પ્રભાસની યાત્રાએ પધારેલા
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
