________________
૨૦૦
દેવકુલ (દેલવાડા) ના આસપાસના વિસ્તારને સાગ્રામ ખેલવા દિલ્હી અને કેનેજથી આવેલાં દારૂકાવત અથવા દેવ દારૂવન અને દિવને દ્વિપ અજયપાળના તુંવારના ઉતારા પણ અહિં ગુપ્ત જાલંધર દ્વીપ કે જાલંધર નગરી કહેવાતું તે પ્રયાગમાં જ હતા કેડીનારને કુબેરનગર, કેહિપુર, કેહિનગરનું ઉન્નત નગરની રચના – ઉનામાં ઉનેઅપભ્રંસ કેડીનાર થયું ઉના હસ્તકનું ગામ વાળાના રાજ્ય સમયે ઉનાને રૂરત ૬૦ ફુટ સીમ્બરને શબર સ્થાન અને અંજારને અજ- ઊંચે દુગ (કિલે) હતો. તેને દીવ, અમેહરા, હરા તથા ઉના-દેલવાડા પ્રાંગણમાં વહેતી નદી દિલ્હી, કોડીનાર ભાભળ ગણેશ એ નામે પાંચ મરછુન્દ્રા નદીને ત્રષિ તેયા કહેલ છે. ત્રષિતાયા નદી એટલે ત્રષિઓને પ્રિય એવી નદી.
હાલના દેલવાડા :- દરવાજો અસલ મહા
કાળને ઝાંપે ગણાતો. ઉનેવાળાના નામ:નરસિંહ મહેતાની પુત્રી કુંવરબાઈનું મામે
ઉનાવાળા, ઉન્નતપુરા, ઉન્નતપાલ, ઉમાવા, ઉનેરાને પ્રસંગ કેટલાકના મતાનુસાર ઉના પૂર્વ ભાગે વિસ્તરેલું હતું આજે પણ ત્યાં બાંધકામે ના અહશેષ દશ્યમાન થાય છે. એ કાળના
- ઉનામાં સાત સાત માળ (ભૌમ)વાળા હજાર ઉનાના ઝવેરીપરામાં નરસિંહ મહેતાની પુત્રી ધરી હતાં અને તેમાં ઉનેવાળાનું રાજ્ય હતું કુંવરબાઈના વસુર શ્રીધર મહેતાં હતા. કુંવર
છે જ્યાં મોટા મોટા મહર્ષિઓ અને તપસ્વીઓ બાઈના મામેરાને ચમ-કૃતિ ભર્યા પ્રસંગો અને કે
ન કે જેઓ વિદ્યા અને તપથી ઉત્કૃષ્ટતા પ્રાપ્ત ઇતિહાસ પ્રસિદ્ધ મામેરું આ ઉનાની ધરતી કરી વિચરતા હતા. પરજ બનેલા. સંવત ૧૪૭૦ની સાલમાં ભક્ત ઉના સ્થાનમાં વિદ્યા અને તપથી યુક્ત શ્રી નરસિંહ મહેતાને જન્મ અને સં ૧૫૦૩માં ઉત્તમ ૧૮૦૦૦ અઢાર હજાર અગ્નિહોત્રી ઉનેમહાસુદ ૫ને રવિએ કુંવરબાઈની વાહિની પૂરી વાળ બ્રાહ્મણ હતા. એમ લેખ બેલે છે. તે સમયથી દામોદરરાય ઉનાના વિદ્યમાન મંદિરો :- શ્રી દાદરઉના પધાર્યા હતા. ઉનાથી પૂર્વમાં અર્ધા માઈ રાયજીનું મંદિર, પુષ્ટિ માર્ગની બાલમુકુંદની લના આશરે છે. જ્યાં કુંવરબાઈનું મામેરું હવેલી, રામ મંદિર, (શીખરબંધ છે) રામમંદિર પુરાવવામાં આવેલું ત્યાં એક જુદી દહેરી છે. પાળેજ હાટકેશ્વરનું પૂરાતન મંદિર છે. સિદ્ધત્યાં સૂર્યનો પ્રકાશ પડતો નથી પણ છાયા શ્વર મહાદેવ, ગર મંદિર, હર્ષદમાતાનું મંદિર જણાય છે. આ સ્થાનને “ શામળાની દેરી” કનકેશ્વરનું મંદિર અચલેશ્વર મહાદેવનું મંદિર તરીકે ઉલ્લેખ થાય છે. હાલ મુસ્લિમોએ અંદર છે. જે હાલમાં નવયુવક મંડળે જીર્ણોદ્ધાર કરી કબર ઘુસાડી દીધી છે ને ગેર ઉપગ કરે છે. એ ઘમટો બનાવ્યાં છે. આમાં વાયડા વાણીયા
કુળદેવી છે સ્થલકેશ્વર મહાદેવ - કેડીવાડામાં જેમ સંત પુરૂષ અને મહાત્માઓના પગ- આવેલ સ્થળ છે. મહાકાલેશ્વર :- ઉનાનું અતિ લાથી આ પ્રદેશ પાવન બન્યા છે. તેમ આ પ્રાચીન શિવ મંદિર છે. જૈન દેરાસર કેળીધરતીમાં “ભગવાન સહજાનંદ સ્વામી ભગ- વાડામાં આવેલ છે. ઉનામાં પાંચ દેરાસરે છે. વાન સહજાનંદ સ્વામીના પ્રતાપથી આજે પણ સ્વામીનારાયણનું મંદિર :- આ મંદિર સુવર્ણ ગુપ્ત પ્રયાગના કુડે ભરપુર અને ગુપ્તઝરણાઓ ને દશ કલશવાળું સૌથી ભવ્ય મંદિર શેઠઅખંહ વહેતાં રહ્યાં છે.
વાડામાં આવેલ છે અને ઉના નગરની વચ્ચે સોમનાથના રક્ષણે મહમદગીઝની સામે આવેલ તેન શિખર ચાર પાચ ગાઉથી દેખાય છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
