________________
૧૮૩
માનતા થયેલા. પણ સોમનાથ ક્ષેત્રમાં મહમદ પ્રેરણાથી કુમારપાળે મંદિર નિર્માણ કર્યાની ગીઝનીના સૈન્યનો ભારે સામને થશે. પચાસ વાત છે. ગમે તે હોય કુમારપાળના સમયમાં હજાર શુરવીરો જેમાં સોલંકી, ચાવડા, ગોહિલ, સોમેશ્વરનું મંદિર નિર્માણ પુન: થયું ને આ મેર, રબારી, આહિર, કેળી સૌ હતા. તેમણે ક્ષેત્રની સમૃદ્ધિ વધી. પિતાનાં જાન સોમનાથના રક્ષણ માટે આપ્યાં,
ઈન્દ્ર જાણે સૂર્ય એ બન્ને દેવેનું પણ સોમનાથને બચાવ થઈ શક્યો નહીં અને
પણ આ પ્રિય સ્થળ હતું હજારો હિંદુ પુરૂષો, સ્ત્રીઓ, બાળકોની કતલ કરવામાં આવી, સ્ત્રીઓની યથેચ્છ આબરૂ
વળી અલાઉદ્દીનનાં સૈન્ય અલપખાનના લૂંટવામાં આવી, સેમેશ્વરનું લિંગ તેડવામાં )
માં નેતૃત્વ નીચે આવ્યાં. ને ઈ. સ. ૧૩૦૦માં આવ્યું ને તેના કટકા કરી તે સોમનાથના દ્વિાર
આ સૈન્ય સેમિનાથ ને ઘેરે ઘાલ્યો, સાથે, ગીઝની લઈ ગયે. કચ્છને સિંધમાં તેને
ને સારી લડાઈ પછી ફરીથી સોમનાથના લિંગનું ભારે મુશ્કેલીઓ પડી પણ એમનાથનાં પવિત્ર ખંડન થયું. આ વાત કહાન્ડદે પ્રબંધમાં લખી લિંગના કટકા તેણે મસ્જિદમાં પગથિયાં તરીકે છે. ને તે સમયે પણ પુષ્કળ પ્રમાણમાં હિંદુજડાવ્યાં. મહમદના આક્રમણ પછી તુરત જ એની કતલ, સ્ત્રીઓની આબરૂ લેવાના પ્રસંગે, સોમનાથની ઉપાસના નવું લિંગ સ્થાપી શરૂ કંટકટ વગેરે બન્યા. આ સમયની એક કથા કરવામાં આવી. કેટલાકના મતે રા' નવઘણે તે બીજી એવી છે કે આ શિવલિંગ અલખાનનાં કેટલાકના મતે ભીમદેવના હાથે તેની પ્રતિષ્ઠા આપવાં પૂર્વે જ લઈ જવામાં આવેલું ને થઈ પછી તેની સમૃદ્ધિ ને મહિમા વધવા જ
આજના ઘેલા સોમનાથનું લિંગને આ સમયનું માંડે. ગુજરાતના પ્રસિદ્ધ મહાપરાક્રમી સિદ્ધ- અસલ શિવલિંગ છે. (વિગતવાર ચર્ચા માટે રાજ જયસિંહની માતા મિનળદેવીને સોમનાથનું
ઘેલા સોમનાથ ઉપર લખેલી નોંધ જુઓ). ઘેલું લાગેલું. તેણે એક જૈન કથા ગ્રંથ પ્રમાણે
૧૩૦૦ થી ૧૩૦૮ સુધી પ્રભાસ ક્ષેત્રમાં આ સોમનાથને બોતેર લાખને કર પિતાના પુત્ર
ભયંકર આક્રમણની પીડા ને વેદના સંતાપ પાસે માફ કરાવ્યું. ખૂદ સિદ્ધરાજે પણ પોતાનો
કરાવતા રહ્યા. ૧૩૦૮માં રા'નવઘણે મુસલમાની વંશ ચાલુ રાખવા શ્રી સોમેશ્વરની પૂજા-અર્ચના
થાણ ઊઠાડી મૂકી સોમનાથની નવેસરથી કરેલી. તેની યછી કુમારપાળ ગાદી પર આવ્યો.
પ્રતિષ્ઠા કરાવી સોમનાથનાં પૂજાપાઠ શરૂ થઈ કુમારપાળે પોતાના ગુરુ હેમચંદ્રાચાર્યજીની
ગયાં. મહમદ તઘલખના સૈન્ય સૌરાષ્ટ્ર પર પ્રેરણાથી સેમેશ્વરનું મંદિર બે વર્ષની રાત્રિ હમલે કર્યો. વીર મોખડાજી અદ્ભુત પરાક્રમ દિવસની કામગીરી પછી તૈયાર કરાવ્યું ને બતાવી સ્વર્ગ સંચર્યા. સેરઠમાં પ્રવેશેલા તાહેમચંદ્રાચાર્યની હાજરીમાં સેમેશ્વરની પૂજા લખી સૈન્ય સેમેશ્વરનું ખંડન કર્યું. કરી. ખૂદ હેમાચાર્યે પણ સોમેશ્વરની વંદના કરી અર્થગર્ભ સ્તુતિ કરી. આ વાત હયા૫ પ્રભાસના ઠાકર મેઘરાજે અને રા'ખેંગારે ને કુમારપાલ પ્રબંધ નામના જૈન ધર્મના કાવ્ય ૧૩૪૬ પછી ફરીથી તેમનાથની પ્રતિષ્ઠા કરી. ગ્રંથમાં છે. પણ પ્રભાસ પાટણમાં ભદ્રકાલી પ્રભાસ ક્ષેત્ર વળી પાછું તેજસ્વીજ બન્યું. આ મંદિરના શિલાલેખમાં ભાવબૃહસ્પતિને સિદ્ધ પછી ૧૩૭લ્માં ઝફરખાને સૌરાષ્ટ્રમાં આવી તે રાજ દ્વારા મળેલા સન્માનનો તથા તેમને જ કૃત્ય કર્યું, વળી પાછું ૧૩૮૬માં પ્રભાસ કુમારપાલ તરફથી પ્રાપ્ત થયેલા “ગડેશ્વર” સેમેશ્વરની પૂજા ઉપાસનાથી ધમધમવા લાગ્યું. બિરૂદને ઉલ્લેખ છે. આ ભાવ બૃહસ્પતિની ૧૩૫માં ફરી મુઝફફરના હાથે સોમનાથને
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat
www.umaragyanbhandar.com
