Book Title: Agam Jyot 1967 Varsh 01
Author(s): Agmoddharak Jain Granthmala
Publisher: Agmoddharak Jain Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/540001/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ul . 10 WAAV 1 UL . 1 TE ODELIMINATION M A WAM, WNA ! l 0 JAVA Mer i WANN NELLITE neth G R EINIBASHBURBIA 1301AR ' 111'119- 1 11 X wut Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI varddhamAnasvAmine namaH // che jo jamAvAImane namaH | | r safje kAmaH dhyAnastha sva. pU. AgamAddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvara bhagavaMtanA tAtvika Agamika sAhitya nA saMgraha svarUpa. che Agama jyota ja (prathama varSa) | gamanakALa suthAra : prakAzaka : zrI AgaddhAraka graMthamAlA : kAyaeNvAhaka :ramaNalAla jecaMdabhAI zAha kapaDavaMja mA.zrI kelAmamAgara mRta mAna maMdira bhI mahAvAra jena bhArAdhanA kendra, kobA Khemoloko. vIra saM. 2493 Agame. saM. 17 AzAtanAthI bacatA rahI che. vi. saM. 2023 IsvIsana 1967 gurUgamathI A pustaka vAMcavuM. ki. pAMca rUpIyA che prathamavRtti 500 . Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zra DhAM ja li parama hitAriNI jinavANIne rasAsvAda karAvanAra Amika tattvathI bharapUra A ga ma aa ta nI tAtvika sAmagrIne praNetA. pU. Agama ddhAraka zrI che. zrI ArAmadAraka zrI eTale - 0 Agama vAcanAo ApanAra 0 AgamonuM saMpAdana karanAra 0 Agamane zilA ane tAmrapatramAM kotarAvI ciraMjIva karanAra 0 AgamAnusArI talasparzI jhINavaTabharI dezanA ApanAra 0 Agama puruSanI AkRtine oLakhAvanAra 0 AgamamAM jaNAvAyela zrI arihaMta prabhunI mahApa Adi upamAone sAkAra banAvanAra 0 75 varSanI ativRddhavaye paNa 15 divasa lAgalAgeTa ardha padmAsane besI samAdhipUrvaka svarge saMcaranAra. AvA avarNa guNagauravazAvI mahA puruSanA caraNamAM bhAvabharI zraddhAMjali. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prakAzakIya nivedana | vi. saM. 2010mAM parama pUjya gacchAdhipati pU. AcArya devazrI mANikayasAgarasUrIzvaranI nizrAmAM vidvarya muni zrI sUryodayasAgarajI ma.nI preraNAthI A graMthamALAnI sthApanA thaI hatI. pU. gacchAdhipatinI dekharekha nIce pU. Agamo. zrInA racelA lagabhaga tamAma graMtha prakAzita karavAnuM saubhAgya ane sAMpaDayuM te amArA parama AnaMdanI vAta che. chevaTe zikhara upara kaLaza caDhAvavAnI jema vi. saM. 2021nA comAsAmAM pU. AgamoddhAraka AcArya bhagavaMtanA aprakAzita vyAkhyAnene vyavasthita karI prakAzita karavA mATe " Agama ta" [trimAsika nI yojanA e rUpa lIdhuM ane devagurU kRpAe prathama varSanA cAra pustaka vivekI vAcakonA hAthamAM raju karyA. te ja cAra aMke saMyukta svarUpamAM pustakAkAre prakAzita karIe chIe. jethI vivekI vAcako pU Agamo. mAnA tAttvika lakhANane vyavasthita rIte saLaMga vAMcI zake. pU gacchAdhipatinI AjJAthI pU. AgAme zrInA paramavinaya vidvadarya pU munizrI sUryodayasAgarajI ma. ane zAsana subhaTa pU. upAdhyAyajI zrI dharmasAgarajI ma. nA ziSya pU. munizrI abhayasAgarajIe khUba ja jahemata uThAvI prastuta prakAzana vyavasthita rIte saMpAdita karI ApyuM che. te badala ame temanA RNI chIe. temaja pU. Agama.zrInA talasparzI tAtvika lakhANane vyavasthita svarUpe raju karavA mATe aneka upayogI sUcane karI AtmIyatA dAkhavanAra pU. gaNivarya zrI kaMcanasAgarajI ma. pU. A. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kailAsasAgarasUrIzvarajI ma.nA ziSya pU. munizrI kSamAsAgarajI ma tathA pU saMpAdakazrInA vinacI ziSyaratna pU munizrI azokasAgarajI ma. tathA kALI pensilathI lakhAyelA veravikhera lakhANane vyavasthita karI saMpAdanamAM sugamatA karI ApanAra pU. munizrI nirUpamasAgarajI ma. tathA vividha presakopI karavA Adi kAryamAM sahayoga ApanAra pU. munizrI kalyANa sAgarajI ma. Adi muni bhagavaMtanA caraNomAM zraddhAvanata amAruM mastaka muke che. tathA prastuta prakAzanane khUbaja vyavasthitarIte chapAvavA adinA prayatnamAM niHsvArtha bhAve sevA ApanAra dharmasnehI zrI sArAbhAi popaTalAla gajarAvAlA (nIladhArA, elIsabrIja, amadAvAda.6.) dharmapremI zrI lAlabhAI L. parIkha C. A. ( parIkha bilDIMga, elIsabrIja, amadAvAda 6.) tathA ahIMnI pAThazALAnA zikSaka zrI haragovanadAsa S. zAha tathA Arthika sahayoga ApanAra puNyAbhAonA dhamapremanI bhUrisUri anumodanA karIe chIe. chevaTe daSTidoSa ke chadmasthasulabha kaI kSatio A prakAzanamAM rahI hoya te badala kSamAprArthIe chIe. mIThAbhAI kalyANacaMdanI peDhI ) parabaDI sAme * kApaDa bajAra ( mu, kapaDavaMja vAyA naDIAda jI. kheDA / li. kAryavAhaka zrI AgaddhAraka jaina graMthamALA ramaNalAla jecaMdabhAi omnunuuuuuuuuuuuuuun zrata jJAnanI mahattA zrutajJAna paraprakAzaka che, tenA AdhAre zAsananI sthApanA, pravRtti ane sthiti hoya che sApekSa rIte zrutajJAna sarvajJAnamAM zreSTha che. tene addabhuta rahasya gurUgamathI samajavA jarUrI che. ' Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeoe 75 varSanI vRddhavaye koIpaNa jAtanA TekA vinA rogagrasta dazAmAM paNa chelalA 15 divasa ardhapadmAsane kAusagga mudrAe rahI pUrvakAlIna anazana samAdhi maraNanI jhAMkhI karAvI. AgamasamrATa Agamajyatirdhara bahuzruta sUripuraMdara gItArtha sArvabhauma dhyAnastha svArgata pU. A. zrI AnaMdasAgara sUrizvarajI mahArAja Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Agamata-pu. 1 thI 4nuM vi ya darzana 8 prathama pustaka che pAnuM pAnuM viSaya 1-2 vizvavatsala zrI tIrthakara prabhune sarvahitakara upadeza 3 pU. gacchAdhipatizrI ne maMgaLa AzIrvAda 4 prakAzakIya nivedana 5 thI 77 Agama rahasya 5 naMdInI mahattA 5 naMdI zabdArtha 6 "naMdIsUtra' nAmanuM rahasya 6 nadI e sUtra ke adhyayana naMdIne viSaya nikSepAdvArA bhedanI jarUrIyAta 9 nAma nikSepa svarupa 10 "sthApanA nikSepanuM mahatva 11 sthApanAnI sAbItI 11 sthApanAne pratipakSI tarka 12 addabhuta samAdhAna viSaya 12 sthApanAnuM vyAvahArika mahatva sthApanAnI pUjanIyatA jenetaranI daSTiye sthApanA 14 anyadarzanInA mate sthApanAnuM mahatva muslimenA mate sthApa nAnuM mahatva 15 vItarAga prabhunI mUrtinI pUjyatA | 15 sthApanAnI pUjyatA mATe addabhUta taka 17 sthApanAnI pUjyatA mATe sacoTa dalIla devagurunI upAsanAnI saphaLatAne marma cenI anAvazyakatA (pUrvapakSa) 19 cityethI sAdhu samAgamanI sulabhatA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mama: pAnuM viSaya pAnuM viSayanI 20 sAdhu samAgama karatAM paNa | 30 dravyapUjAne Azaya cenuM sApekSika mahatva 31 "dravya" zabdane marma 21 prabhu-pUjAmAM samarpaNa buddhi 31 dravyapUjAmAM sarvaviratinuM -tyAganuM mahatva lakSya 22 prabhu-bhaktimAM thatA dhana | 31 pUjAthI virati-prAptine vyayanuM adbhuta phaLa 22 prabhu bhaktimAM vaparAtI | 3ra guNAnurAga dvArA pUjAnI sAmagrInI ja saphaLatA saphaLatA 23 dravya-pUjAnI sAvaghatA 33 adhikAra-bhede phaLabheda (pUrvapakSa) 33 sAdhu-zrAvakane pUjAthI 24 dravya-pUjAnI niravaghatA lAbhahAninA bhinna prakAre (uttarapakSa) 34 vyAkhyAnanA daSTAMtathI 24 hiMsA eTale? pUjAthI lAbhahAninuM rahasya 24 vihita pravRttimAM thatI 35 sarvajJa prabhue dravyapUjA hiMsAnuM svarUpa kema upadezI? 25 hiMsAne saMbaMdha pramatta 36 tIrthakaro pUjA-pravartaka ga sAthe havAmAM kharA ? akAya tarko. 36 vyAvahArika daSTAMtathI tIrtha. jina-pUjA sAdhu kema na karenI pUjA pravartakatA kare? ne saTa javAba 38 nadI utaravAnA daSTAMte paNa 27 svarupa hiMsA sAvadya ke dravyapUjAmAM hiMsA nathI. niravadya? ne yathArtha pUjakanI ucita maryAdAnuM mahatva ra7 dravyapUjAmAM alpa paNa 39 dravyapUjAmAM thate pApane pApa che je nahiM. Dara ajJAna mUlaka che. 29 sthApanAne pratipakSI kutarka | 40 saMsAranI pravRttiomAM 29 kutakanuM sacoTa nirasana niHzaMka rahenArAonI 30 dravyapUjAnuM rahasya dayanIya dazA .. khulAso Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM pAnuM 49 viSaya viSaya 40 apavAda pade svarUpa hiMsA ! 48 bhAvadayAnuM vaiziSTaya prabhupUjA ane yajJa-hiMsAnI kevaLajJAnanA svabhAvavALA viSamatA sarva jIve che nadInA chate prabhupUjAnI sarva jJAnAdi guNamahattA maya che ja. bhAvadayAnI dRSTie jina. | 50 jJAnamaya AtmAne svI. kAravAnI jarUra pUjAnuM mahatva 50 zikSakanA daSTAMtathI AtmAnI kara jinapUjAmAM dayAnA svarupa jJAnamayatAnI siddhi nI jANakArInuM mahatva 50 "jJAna abhivyaMgya che. utpAdya 43 dravyadayAnI mArmika nathI"nI sAbItIo vyAkhyA. 51 jJAnanI jema darzana Adi 43 dravyadayAnI azakyatA guNenI svAbhAvikatAnI (pUrva pakSa) 44 dravyadayAnI vidheyatA para bhAvadayAnI anaMtaguNI (utarapakSa) adhikatA 44 chaghasthA mATe dravyadayA para bhava-mecakene viSama jarUrI upakramanuM svarupa pa3 bhava-mecakonA kutarkane 'bacavAnuM na mAne te pAMca sacoTa radIye mahAvratane mAnate nathI dravyadayA bhAvadayA sAthe 46 dravyadayAne marma saMbaMdha 46 dravyadayA karatAM bhAvadayAnuM 54 bhAvadayAnuM svarupa sApekSa mahatva 55 jJAnAdiguNane vikAsa 47 bhAvadayAne upakrama 55 bhAvadayAmAM adhikapaNuM 47 siddhamAM jIvatva pa6 bhAvadayAnuM viziSTa svarupa 48 vaikAlika jIvana jIvanAra | 57 bhAvadayAmAM maryAdAnuM jIva siddhi kutarka prAdhAnya Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM viSaya pAnuM " viSe 57 upasaMhAra 68 nikSepAnA adhikAramAM 58 arupI jJAnarUpa naMdInI dravyanI mahattA. . sthApanA zI rIte? da9 dravyanI sApekSa mahattA. 59 sadUbhAva-asadubhAva sthA- 69 dravyanI mahattAthI samavAya panAnI sAcI vyAkhyA. saMbaMdhanuM nirasana. 6. jJAnapaMcaka sthApanA- | 70 sadasat kAryavAdanI apenaMdIpaNAne marma. kSAye dravyanuM mahatva. 60 akSamAM karAtI sthApanAnuM | 71 eka bhavikAdi traNa bhedanI rahasya. apekSAye dravyanuM mahatva. 61 sthApanA naMdIne niSkarSa 71 atItaparyAyanI draSTie 61 sthApanA satya eTale? dravyapaNAnI sAbItIne dara sthApanA satyanuM mahatva. prabaLatarka. 63 sthApanA satyanI sApekSa 72 robara sUtrathI dravya pUjyatA-apUjapatA. nikSepanuM mahatva. 72 64 sthApanA naMdI niSkarSa. nAma ane apradhAna dravyanI 64 dravya nikSepane upakrama. bhinnatA. 73 asadubhAva sthApanA ane 65 dravyanuM mahatva. 65 dravyanI utpatti. pradhAnadravya vacce taphAvata. 66 dravyazabdanI kRdaMta vyutpa 74 bhAva nikSepa upakrama. ttinuM mahatva. 74 bhAva nikSepa vyAkhyA. 67 dravya zabdanA apradhAna 75 anubhava kriyAtmaka bhAvanA arthanI saMgati. kAraNa tarIke dravyanA avAMtara bhede. 67 dravya ArAdhana eTale? 76 bhAva avasthAnuM niyatI68 dravya-nikSepamAM dravya karaNa. zabdano artha karyo? | 77 bhAvanuM vadhu spaSTIkaraNa. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 dvitIya pustaka che pAnuM viSaya pAnuM viSaya 1-3 jagavatsala zrI tIrthakara | 10 ekendriya jInA daSTAne prabhune sarva hitakara jenetaronI mAnyatAnI upadeza. apUrNatA. 4 zrI nama mahAmaMtrane | 10 ajavALAnA dakAntasUkSma mahimA. eke jInI apratizrI sUtrakRtAMga sUtranAM ghAta dazA. vyAkhyAne pA. 5 thI 88 11 sUkSma eke- chanA prathama vyAkhyAna 5thI 11 daSTAntathI "virame te 6 pAMcamA adhyayananI krama- bace"nuM mahatva. saMgati. dvitIya vyAkhyAna 11thI 24 AMgaLInA daSTAnta 4-5 | 12 akSaranA egya saMbaMdhanA adhyayananA saMbaMdhanuM daSTAMte adhya. saMbaMdhanuM nirUpaNa. mahatva. 7 cethA-pAMcamA adhyanA | 12 karaze te bhogavaze te peTA viSayenuM mahatva. siddhAMta sArvatrika nathI. 7 AkAzacaMdana nyAyanI 13 rAjInAmuM denAra munimanA saMgati. daSTAMte viratinuM mahatva. 8 paccakkhANanA mahattava 13 rAjInAmuM ke rajA ? viSe ceranuM dRSTAnta. 14 svecchAe cheDAtuM nathI 8 ceranA dAntanI saMgati mATe karmasattA herAna 9 zrI prabhavasvAmInA daSTAM- kare che. tathI aviratine vicAra. [14 gumaDAnA daSTAMtathI avi9 pApa kyAre lAge ? te | ratinI mAmikatA. bAbata jaina-jainetaranI | 15 mithyAtvanA lakSaNane mAnyatAnuM rahasya. prAsaMgika sUkSma vicAra. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM ra7 viSaya | pAnuM viSaya 16 tatvanI apratIti te ! tRtIya vyAkhyAna 24 thI 43 mithyAtva. 24 jainenI daSTie pratijJAnuM 16 tatva-pratItirUpa samyakra mahatva. tvanI samajutI. 25 paccakakhANa AtmAne aviratimAM baLIyAnA maulika svabhAva che. DAghAnuM daSTAMta. 25 nava tanI jaina mAnyavyavahAru daSTAMtathI paccaka tAne mama. khANanuM mahatva. 26 jaina ane jainetaranI jIva 18 keTanA dAMtathI paccakU- saMbaMdhI mAnyatA. khANunuM mahatva. jIvanI svAbhAvika zuddhi. 18 pratijJAna bhedanuM vyAva 27 jIva pApa kema kare che? hArika svarupa. uta bALa"nuM gUDha rahasya. mULa-uttaraguNanA bhedathI paccakkhANanA svarupanuM 34 jenetaranA saMskAranI mAmi varNana. ' chApathI paccakkhANanA paraca0 ke pratijJA bAbata pAyAnI DhIlAza. anucita bedarakArI. 35 duH paccakkhANa eTale. paccakakhANa ke virati para 36 paccakakhANamAM jJAnAcAra jenavane AdhAra. darzanAcAranuM mahatva. pazcikkhANanA adhikAranuM 37 paccakakhANamAM cAritrAnirUpaNa. cAranuM mahatva. 21 daMDa vaDe paNa paccakakhANa 38 pU A zrI haribhadrasUrIlevAtA nathI. zvarajI manA zabdomAM paccakkhANanA adhikArI zrAvakapaNuM eTale? tarIke zrIkRSNamahArAjAnI 39 zrAvakanI pA5 jugupsAne suMdara ane dazAnuM varNana. paccakkhANanI prApti mATe | 40 zrAvakane artha daMDanI chUTa AcAra zuddhinI jarUra. | che? e kutarkane khulAse. 2. | citAra 23 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja 9 41 paka 42. mae, pAnuM viSaya | pAnuM viSaya 41 pacca0mAM cAritrAcAranI | para A stika-nAstikanI mahattAne upasaMhAra. mAnyatA. paccakakhANamAM tapAcAranuM ! para jena-jetaranI pApanI mahatva. mAnyatAmAM pharaka tapAcArane mAmika artha. jainetare karatAM jenonI keIpaNa vrata niyamamAM pApanI vyAkhyAnuM mArmika daDhatAnI jarUra. rahasya 43 paccakakhANamAM pAMce jena-jenetaranI pApanI AcAranI saMgati. vyAkhyAmAM tAvika pharaka caturtha vyAkhyAna 44thI 69 54 upasaMhAra 44 AcArazuddhinI mahattAnuM 55 cAritranI saMvararUpatA rahasya. papa aviratinI bhayaMkaratA 45 ahiMsA Adi pAMce 56 jinazAsanamAM tyAganI bAbate nAstikane paNa pradhAnatAvALA mahAvate mAnya che. vyavahAramAM paNa sajAnA 56 jema zabdanuM rahasya bhayathI pApa akaraNIya che. pa7 niSedhamukhe ahiMsAdinuM IjajatanI beparavAIvALA mahatva che mATe TUMkuM daSTAMta 57 ahiMsA AdirUpa dharma guhe aTake kyAre? maMgaLa che tenuM rahasya dharmanI daSTie gunhAnI | 58 hiMsA AdinA tyAgamAM aTakAyata. jene ane jainetaranI pacca0nA pAlana mATe dhAraNAnuM aMtara pApabhIrutAnI mahattA. 59 jinazAsanamAM saMvaranuM 50 pApamAMthI pAchA pharavA mahatva mATe dharma nItinI paddhati. 59 paccakakhANa bAbata. 51 Astika-nAstikamAM pharaka maulika dhAraNuM ze ? 60 viratinuM svarupa 47. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM viSaya viSaya 60 paccakakhANamAM pApa | paMcama vyAkhyAna 70 thI 88 tarIkenI kabulAtanuM mahatva 70 mahAvrate memAM zabda paccakakhANamAM gurunI bhedane jhaghaDe kema sAkSInuM mahatva (pUrva pakSa) 61 mULaguNa paccakkhANa guru- 71 daSTi saMmeha deSa mukhe ja levAya 72 mahAvate-camamAM maulika 61 puMDarIka rAjAnuM daSTAMta bheda (samAdhAna) 64 mULaguNane uttara guNanA 72 jenetaramAM yamaniyama pacakakhANamAM viziSTa maulika nathI zabda racanA 73 jaina-jainetara vacce pAyA 65 paccakakhANamAM sAcI ne ja pharaka samajaNanI jarUra che 73 jIvanA lakSaNa uparathI paccakakhANanI yogyatA mATe jarUrI zuM jainetaranI mAnyatAnI cakAsaNI AcAra zuddhi sAme AjJA | 74 jenetaranI yamaniyamanI bAbatanA satatapayoganuM ' vAta mAtra zAbdika che. mahatva 27 hata padanuM rahasya 74 mahAvate Atmadharma che. | 74 karmagraMthanI daSTie virati cAMllAnuM baMdhAraNIya mahatva e AtmAne guNa che. 67 paccakakhANanI AcaraNa 75 ahiMsA AdinA pAlana mATe rAta padanuM baMdhAra mATe viratinuM anivArya NIya mahatva 68 me jUnI vRttine | 75 mahAvrata-cama niyAmAM AjJAnA satata pagathI maulika svarupa bheda che. 76 jainetaronA yama-niyamonI 69 upaganI satata jAgR- mAnyatA pikaLa che. tinuM mahatva 76 sarvadharma samabhAvanI vAva 69 upasaMhAra ajJAna pUrvaka che. E 67 yA mahatva nigraha Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM pAnuM viSaya 77 vratapazcakkhANa AtmAnA svabhAva rUpa che. 33 vrata-pacca. AtmAnA svabhAva rUpa che. 33 paccakakhANa kene ane kyAre hoya ? AcAranI maryAdAnI satata jALavaNI sUcavanAra iNa Adi pade. 79 yaduvesTanA AdezanuM rahasya. 79 saMyama zuddhi mATe vahu nA AdezanuM mahatva. TIkAmAM Apela sata padanuM rahasya. pAMcamA adhyanA nAmanuM rahasya. paccakkhANa zuddhi mATe AcAranI kAraNutA viSe kutarka (pUrvapakSa). paccakakhANa-zuddhi mATe zali-vizeSathI AcAra zuddhinuM mahatva. viSaya AcAra-zuddhinuM viziSTa nirupaNu. 82 AcAra-zuddhithI paccaka khANanI sAnuba hatA. 82 aImuttA muninuM daSTAMta 83 sArI ane khoTI citta vRttinA namunA. 84 dUSita manodazAthe zAsana hIlanAnI gerasamajutI. bAlamuni AImuttAnI saMvega dazA. pacca0nA badale AcAranI viziSTa bhUmikAnI prApti. upasaMhAra. kArya sahacara kAraNa tarIke AcAranI zuddhinuM mahatva. AcArazrata nAmanI sArthakatA zI rIte ? AcAra AtmabhAvarUpa chatAM paccakkhANanI jarUra. 88 anAcAranuM jJAna sApekSa paNe jarUrI che. che tRtIya pustaka che. sAdhanAnA 1 jagavatsala zrI tIrthakara | 3 kalyANanI prabhune sarva hitakara | pagathIyAM upadeza. | 4 saddharmaprAsAdanA pAyAnI ITA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 sthAna, pAnuM viSaya | pAnuM vidhya 5thI 60 dIvAdAMDInAM ajavALAM 14 manane viSaya che? pathI11 AgamavAcana paricaya 15 mananI sAbItImAM apAvi. saM. 1974mAM suratanI yela kutarkanuM nirasanI cethI AgamavAcanA 15 mananA aNu svarUpanuM samAptinuM vyAkhyAna-1 nirasanA 5 AgamavAcanAnI utpatti | 16 zrutajJAnanuM svarUpa 6 mudraNa 16 mati-zrutanA sahacarita6 vecANa paNane vicAra 7 bheTa 17 avadhijJAna kavarUpa 8 rajA pADavAnuM prajana 17 manaH paryavajJAna svarUpa 9 AvatI vAyanAnuM mukarara 18 kevaLajJAna svarUpa 18 jJAna-ajJAna vyavasthA 9 upasaMhAra. 18 mati Adi traNa jJAna 11thI 30 zrutajJAnanI mahattA. mizra hoI zake vi.saM. 1984mAM 19 matijJAnanA bhede amadAvAdanA jaina sAhitya 20 zrutajJAna zreSTha kema? pradazana vakhate Apela 20 zrutasivAyanA cAra jJAne. vyAkhyAna-2 kevA? 11 zrutajJAnanI mahattA kema? 21 zA para vizvAsanI jarUra 12 pramANanI mukhyatA ke jJAnanI? aNasamajathI dIkSAmAM 12 kevalIne matijJAna hoya? ADe AvavuM mahApApa che. 13 kevalIo atIndriya dIkSArthIe mA bApanI hoya che. sevA karavAnI ke nahIM? 13 kevalIne matijJAnanI jarUra 23 dIkSArthInI dazA 23 zrAvakanI Adarza vyAkhyA. 14 manathI matijJAna zI rIte 24 dIkSAnI mahattAmAM vaiyAthAya ? karaNInuM samarthana Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM viSaya pAnuM viSaya 26 zrutajJAnanI mahattAnAM 34 A saMsthAnI mahattA. kAraNe kayAre ? 27 zrutajJAnanI pUjyatA mATe 35 vidyArthIone ucca. prabaLa pramANa Adarza 28 saMgha eTale ? 35 jJAnadAnanA viziSTa dharaNe saMsthAnI prazasthatA 29 zrutajJAnanI mahattAmAM adbhuta daSTAMta 36 upasaMhAra 31 thI 36 36 thI 47 jJAnadAnanI anupamatA zrI mahAvIra janmavi. saM. 191 kA. 1, 2 kalyANakanI pavitratA zrI yazevi. jaina pAThazAlA vi. saM. 11 sai. su. 13H (mahesANA) mAM Apela rAjakeTamAM Apela vyAkhyAna-4 vyAkhyAna-3 31 jJAnadAna zI rIte ? 36 "jayaMtI" zabda prayoga, (pUrvapakSa) vyAjabI nathI. ' 32 jJAnadAnanI sArthakatA kalyANakane mahimA. (uttarapakSa) 38 badhA tIrthakaronI sarakhI jJAnadAnanA vividha prakAre ArAdhanA kema nahIM? gRhasthanA jJAnadAnane 38 tIrthaMkaranAmakarmanI mahattA. 39 mahAvIra prabhune vadhAre 32. jJAnadAna kene devuM? ArAdhavAnuM kAraNa. 33 jJAnadAnamAM dharmanA zAsananI prAptithI duHSama lakSyanI jarUra kALanI paNa saphaLatA. 33 pariNAme hitakArI hoya ArAdhanA mATe tatparata ja jJAna che. tAnI jarUra. 34 jJAnadAnane paramArtha || 41 prabhu zAsananI mahattA. 34 jJAnadAnanA sAdhananuM 42 paMcama ArAmAM prabhu zAsamahattva kayAre ? nanuM mahatva. prakAra 39 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pAnuM viSaya 43 zrutajJAnanA utpAdaka bhaga 57 sarva zAstroe mAnya karela vAna mahAvIra. dharma. 43 zrI mahAvIra prabhu ArAdhya pa7 dAna. kema ? 58 zIla. duniyAdArIne lIdhe tIrtha 59 tapa. kare AdarzarUpa nathI. 59 bhAva. 44 mahArANA pratApasiMhanuM 60 thI 79 vINelAM motI anukaraNa zA mATe? janmAMdha pApanuM dRSTAMta. pU AgamazrInA mArmika 45 kalyANakanI ujavaNIne ciMtanapUrNa lekhe. Adarza. 6nthI64 mULasUtra eTale zuM? jaya "jJAtanaMdana" e nAma 64thI74 rvamAnya gharma (hiMdI) svAbhAvika che. 15 sarvamAnya dharma 46 jJAtaputra zAthI? 48thI 59 dharmanuM mULasvarUpa 15 mokSakA rAstA 16 kA svarga aura mokSa zeTha motI kaDIyAnI meDI dharmakA lakSyArtha nahIM hai ? pAlItANAmAM aSADha vada | 67 sAgA la che, 14 Apela vyAkhyAna-5 dharma usakA kAraNa hai. 48 dharmanA svarUpanI mahattA. 18 dharmakA svarupa samajhane meM 48 dharmanI parIkSA. parIkSA kI jarura 50 vaiyAvaccanuM mahatva. 18 dharmakI parIkSA para dharmanI kiMmata jANavAnI 70 vyApaka dharmakI sthiti jarUra. 71. vicAra aunnatya ke meda pa3 bAho sAhyabInI jaDa 74 upasaMhAra dharma che. 74 thI 77 parama pavitra para 54 udyama karatAM nazIba baLa mekI-pane anukrama vAnuM che. papa suNe jAta kahevAnI 77 thI 79 paramezvara eTale? 80 pUra Agama AcAryazrI 56 duHkha denAra pApa ja che. viracita bhAvavAhI stavana jarUra zI ? Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 . 6 caturtha pustaka che pAnuM viSaya pAnuM viSaya 1 thI 3 jagavatsala zrI tIrtha 28 thI 34 kara prabhune sarvahitakara - tAtvika praznottare upadeza 35thI 58 4 pU. AgAme zrI nI | upayogI 65 praznottara maMgaLavANI vi. saM. 1 caitrI. 5 thI 24 haiyAne kAra oLI prasaMge kapaDavaMjamAM pU. AgAmezrI nI zrI dezavirati samAjanA sAtamA adhivezana prasaMge mArmika racanAo. caturvidha zrI saMghe pUchela 5 paramAtmAne Adarza upa praznonA 50 Agama kAra (stavana) zrI e Apela javAba. 6 cetanane zikhAmaNa (sajhAya 5 thI 67 7 AzravanA aMze (sajhAya) pU AgAmezrI racita 8thI 12 pUra Aga racita cAra bhAvanAnI sajja saMskRta suMdara subhASite. 59 maitrI bhAvanA sakjhAya. 62 13 thI 17 sajIne kevA hoya? pramAda ) 64 kArya che , hRkSaNani sAnuvAda 66 mAdhyaya bhAvanA sajajhAya 18thI 21 tAtvika vicAraNuM | 68 tAvika nirNaya tArivAvina sAnuvAda (atyaMta upayogI khulAsAe) 22 thI 24 jatuphAnamahimA 70 prakAzakIya 72 Agamaceta aMge Avaka -sAnuvAda 25thI 58 -jAvaka paripatra. 73 thI 77 "Agamata"ne. gurUcaraNamAMthI maLeluM bheTa rakama ApanAra puNya25 thI 27 zrI paMcAzakanA zALI mahAnubhAve. upayogI praznottara 78 saMpAdakIya (kSamApanA); Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnastha svargata pUjya AcArya AgameddhArakazrInA jIvana caritra ane tAttvika vyAkhyAnanA prakAzana aMge zrI AgAme ddhAraka bhaktimaMDaLanI viziSTa yojanA vi. namrabhAve jaNAvavAnuM ke, , jeoe AgamanuM saMzodhana, mudraNa, karAvavA sAthe sAmudAyika vAcanAonA vizAla Ayojana karIne adhikArI bhavyAtmAone AgamatattvanI jANakArIne lAbha Ape ane pAlItANuM-surata AgamamaMdiramAM ArasanI zilAo ane tAmrapatra para kAtarAvIne Agamone ciraMjIva banAvyA. - jeoe vividha Aga upara jhINavaTabharI tAttvika chaNAvaTa sAthe khUba ja mArmika vyAkhyA ApI ArAdhAnI tAtvika dRSTinuM ghaDatara karyuM. jeoe jIvananA chellA zvAsa sudhI zAsananI akhaMDa sevA karI, aneka svapakSa-parapakSanA AkramaNane rokavA bhagIratha saphaLa puruSArtho AdaryA. jeoe hajAro tAttvika zleke ane seMkaDe graMthanI racanA karI ane chevaTe koIne mAnyAmAM na Ave tevI adbhuta samAdhi chellA paMdara divasa ardha pavAsane kAryotsarga mudrAmAM rahevA dvArA jALavI maraNane paNa dhanya banAvyuM. te apratimaguNagarimazAlI AgamAddhAraka dhyAnastha svargata AcAryadevazrI AnaMdasAgarasUrIzvara bhagavaMtanA sarvAga saMpUrNa kalAsamRddha vividha mAhitIpUrNa jIvanacaritranA prakAzana mATe A yojanAnuM ghaDatara karyuM che. vaLI viSama kalikAlamAM bhavya jIvone parama AlaMbanarUpa jinavANInA saMkalanarUpa AganA gUDha, talasparzI, mArmika ane sUkSma vivecathI bharapUra pU Agama dvArakazrInA aprakAzita vyAkhyAnA bahoLA saMgrahane Agamatatva jijJAsu puNyAtmAonA karakamalamAM pahoMcato karavA mATe "Agama ta" nAme vaimAsika prakAzananI yejanAne vyavasthita banAvavA mATe paNa A prayAsa pejanA vicArAI che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . A yojanA "zrI Agama dvAraka bhakti maMDala" nAme vicArAI che. dareka sujJa vicAraka, vivekI puNyAtmAo nIcenI traNa zreNimAMthI game te zreNimAM nAma lakhAvI pU. AgamAdvArakazrI prati kRtajJatA vyakta karavAne ane Agamabhaktine aNamela lAbha levo joIe. 1, zraddhAMjali : A zreNimAM traNa varga che. rUpiyA 5001, 2501, 1001. A zreNimAM nAma lakhAvanAra vyaktine pheTa jIvana caritranA graMthamAM Avaze, ane "Agama ta bheTa maLaze. 2. bhAvAMjali :- A zreNimAM traNa varga che. rUpiyA 701, 501, 251. A zreNimAM nAma lakhAvanAra vyaktine "jIvana caritra nI traNa nakala bheTa maLaze, ane "Agama jota" bheTa maLaze. 3. ardhAjali :- A zreNimAM traNa varga che. rUpiyA 101, 51, 21. A zreNimAM nAma lakhAvanAra vyaktine "jIvana caritra"nI eka nakala bheTa athavA "Agama ta" bheTa maLaze. khAsa sUcanA :-jIvanacaritra mATe jJAnakhAtAnI rakama levA vicAra nathI.zubhakhAtAnI rakama upayogamAM AvI zakaze. " Agama ta" mAM jJAna khAtAnI rakama amuka pramANamAM svIkArAya che. jIvana caritranuM ane tAttvika vyAkhyAne prakAzita karavAnuM kArya pU. gacchAdhipatizrInI maMgaLa preraNAthI vi. saM 2021 nA cAturmAsamAM zrutabhaktithI prerAIne ame upADayuM che. jIvanacaritranA saMpAdananuM maMgaLa kArya pU. gacchAdhipatizrInI AjJAthI pU. gaNivarya kaMcanasAgarajI ma. pU. vidarya muni zrI sUryodayasAgarajI ma. pU. muni zrI abhayasAgarajI ma. e ravIkAryuM che. teozrIe bhegI karelI kAcI aneka vividha bahoLI sAmagrI parathI prakhyAta sArA lekhaka pAse 600 pAnAnuM daLadAra jIvanacaritra lakhAIne taiyAra thaI javA AvyuM che. 125 thI 150 nAnA meTA phoTAo paNa taiyAra thaI gayA che. tAtvika vyAkhyAnanuM kArya paNa gacchAdhipatizrInI AjJAthI pU. vidarya muni zrI sUryodayasAgarajI ma. tathA pU. muni zrI abhaya Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgarajIe parizramapUrvaka taiyAra karI "Agama jAta" nAme vaimAsikanA prakAzana rUpe zarU thaI gayuM che. prathama varSanA cAra pustaka prakTa thaI cukyA che. paNa pustaka je cAre pustakonuM bheguM eka prakaTa thavAnI taiyArImAM che. dareka vivekI AgamatatvajijJAsu ArAdhaka tathA puNyazAlI saMghoe turta vahelAmAM vahelI take uparanI ejanAne lAbha levA namra vijJapti che. * * mIThAbhAI kalyANacaMdajaina peDhI ] parabaDI sAme, kApaDa, bajAra, | ramaNalAla jecaMdabhAI zAha mu. kapaDavaMja, (jI. kheDA) | kAryavAhaka (vAyA naDiyAda) 1 | zrI AgaddhAraka jaina graMthamALA - pUjya AgamAdvArakazrInA jIvana caritra ane tAtvika vyAkhyAnanA prakAzana mATe zrI AgaddhAraka bhaktimaMDaLa mAM nAma lakhAvI Agama bhaktine amUlya lAbha levA dhyAna rAkhaze Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jyota graMthamALA AgamoddhAraka graMthamALA pustaka 1-luM mcmonotacandonononenononotacno vizvavatsala zrItIrthaMkara prabhune sarvahitakara upadeza " asthi me AyA uvavAie patthi me AyA uvavAhae" / -zrI AcArAMga sUtra. A upadeza saMbhaLAvanArA saMtanI oLakhANa jagatane che kvacit ja thAya che. che A upadeza sAMbhaLavAmAM ke saMbhaLAvavAmAM, alpa che jANI, mAnI ke ciMtavI paNa na zake tevA aDhAra koDA-koDa che sAgaropamanA lAMbA kALanuM aMtara paDe che. A upadezathI viparIta upadezane denArA gharanA gRha8 patio, gAmanA ThAkore, dezanA svAmI, cha khaMDanuM sAmrAjya calAvanArA ke asaMkhya devanI akhaMDa ThakurAIvALA Indro hoya che paNa te badhA pitAnA ane zretAnA sarva AtmAne ekaja che chetaranArA che. che. A upadeza je sthaLe saMbhaLAtuM nathI ke tene saMbhaLAva2 nArA sahu maLatA nathI te sthaLane satparuSe anAryadeza, che akarmabhUmi ke bhogabhUmi tarIke jaNAve che. 8 A upadezane sAMbhaLyA, jANyA ke mAnyA sivAyanuM dAna che. che te nAdAnIyata che. zIla te zithilatAnuM sAdhana che, tapanuM AcaraNa te akhaMDa tApathI taDaphaDavuM che, zubhalezyA jevI parama zubhalezyAnI bhAvanA paNa bhavakRpamAM bhamADanArI che. * Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata A upadezane yathArtha paNe oLakhanAroja AMdhaLo chatAM vivekadaSTie dekhanArAone dIpAvanAra che, kAne bahero hoya chatAM sakarNa samudAyane zobhAvanAra che. A upadezane jhIlIne tene jhele caDhanAre narema, mAtra samiti ane guptinA nAme ja jANe te paNa te vicakSaNa vargane varNanIya jJAnI gaNAya che. A upadeza yathAtatha paNe aMtaramAM na utare te zrI mahAvidehakSetranA eka hajAra ane kaMIka nyUna ekavIsa hAthI pramANu zAhIthI lakhI zakAya eTalA jJAnavALe chatAM paNa te zrI saMghanI kaI paNa vyakti tarIke gaNAtuM nathI, temaja tene mokSa mArganI musApharI karavAne maratha paNa thaye nathI e cokkasa che. A upadezane jhIlavA jhaMpalAvavuM e ja aneka bhava sudhI sakaLa jIvane zAsanarasika banAvavAnI nIpajAvelI bhAvanArUpa vallInuM anupama ane svaparane avyAbAdhaAnaMdavALuM sthAna arpaNa karanAra phaLa che. A upadeza samasta samyakazruta, samasta lokettara pravacana, samasta aMgapraviNa, samasta AcArAMga, samasta nava brahmAdhyayana ane samasta zAstrapariNAne UMDe ane advitIya pAye che. A upadezanI yathArthapaNAnI pratItirUpa UMDA pAyA upara samyagadarzana, samyagajJAna, samyakracAritra, dezavirati, sarvaviratinI prApti, piSaNa ke abhivRddhinI meTI mahelAte racI zakAya che. A upadezanuM yarthAtha zravaNa, jJAna, zraddhAna ane anukULa anuSThAna nAstikavAdane nirAsa kare che, advaitavAdane nasADI mUke che, zUnyavAdane saMhAra kare che, sAMkhya ane yoganA vAdane viSamI dazA thAya tevI rIte vakheDI nAkhe che ane AtmAne bhavyatvanA bhavya dekhAvamAM dAkhala karI zukla pAkSikapaNAnA paNa banAvI, samyaktvane sakhA sajI, virativanitAnuM vizrAmasthAna vistAranAra banAvI avyayapadathI avyAbAdha varamALA varavAne lAyaka banAve che. (kramazaH) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama kRpALu zAMtabhUti pU. gacchAdhipati A. zrI mANekasAgarasUrIzvarajIne maMgaLa AzIrvAda jina zAsananA AdhArastaMbhasama AgamanuM tAvika paryAlacana zramaNajIvananI sAramayatA vadhAre che. jJAnadhyAna ane svAdhyAyanI pravRtti vizenI mAnasika ane aMtaraMga sthitine saMyamAnukUla rAkhavA mATe khUba ja upayegI nivaDe che. A daSTie dhyAnastha sva. pU. Agama ddhAraka zrI vartamAna sAdhu saMghanA dhruvatArakasamAM hatA. teozrInI avirata zrate pAsanA apramattapaNe Agamana tAtvika rahasyane hadayaMgama karavAnI sAdhanA, ane AgamavAcanA AgamanuM mudraNa, Agamane zilA ane tAmrapatrapara utkIrNa karAvIne cirasthAyI banAvavAnI dIrghagAmI daSTi sAthe janasAdhAraNanA haiyAmAM paNa AgamonA gUDha atinigUDha sUkSma to potAnI amegha dezanA ane suMdara vyAkhyAna zaktithI utAryA che. e kharekhara ApaNuM mATe khUba ja saubhAgyanI vAta che. lipibaddha thayelA paNa aprakAzita rahelA A vyAkhyAnene suvyavasthita rUpe suvAcya svarUpamAM prakAzita karavAnI yojanA rUpe Agamata nuM prakAzana caturvidha zrI saMghane sarva rIte ratnatrayInI ArAdhanAmAM sahayegI bane e aMtaranI zubha kAmanA che." Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana deva-gurukRpAe parama pUjya gacchAdhipati pU. A. zrI mANekasAgarasUrIzvarajInA upadezathI ane vidvadvarya pU. munirala zrI sUryodaya sAgarajI mahArAjazrInI preraNAthI vi. saM. 2010mAM amArI A zrI Agama ddhAraka graMthamALAnI sthApanA thaelI. tyArathI Aja sudhImAM pa. pU. zrI gacchAdhipatizrInA athAga prayatnathI pa. pU. Agama dvArakazrInI saghaLI kRtio chapAI gaI Agama saMbaMdhI trepana viSayenI tAravaNI ane aparicita zabdanA saMgrahanuM kArya chapAvavAnI taiyArI para che. Aja sudhI vividha pustako ane siddhacaka mAsika dvArA pa. pU. Agama dvArakazrInA gujarAtI ghaNuM vyAkhyAne chapAyA che, chatAM ghaNA tAtvika Agama ane prakaraNa graMthanA mArmika vyAkhyAnene vizALa saMgraha hajI aprakAzita rahyo che. te badhAne vyavasthita rIte prakAzita karavAnI preraNA pU. gacchAdhipati pAsethI maLavAthI amArI saMsthAe Agamata pustakamALAnA prakAzananuM A kArya hAtha dharyuM che. A vyAkhyAnanA saMpAdananuM kArya pU. gacchAdhipatizrInI AjJAthI, pU. AgAdvArakazrInA ziSyaratna pU. vidvadarya munirAjazrI sUryodaya sAgarajI mahArAja tathA pU. tapasvI upA. zrI. dharmasAgarajI manA ziSya pU. munirAja zrI abhayasAgarajI mahArAje svIkAryuM che. ' vivekI vAcaka varga egya rIte naya sApekSa ati nigUDha syAdvAda zailIthI bharapUra A vyAkhyAnene, gurUgamathI samajavAne prayatna karI samyajJAnasahita zrI jinazAsananI kriyAonA rAjamArgo dhapavAnI kuzaLatA keLave e ja zubhAbhilASA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che Agama rahasya 9 [ dhyAnastha pU. Agama dvArakazrIe aneka mumukSu jijJAsu Agamatatva pipAsu adhikArI jInA AgrahathI Agama saMbaMdhI prauDha pratibhA zrutAnusArI prajJAbaLe meLavela gUDha ati nigUDha raha thI bharapura A lekhamALA zrI naMdIsUtranA mahatvane varNavavArUpe varSo pahelAM lakhelI, te saMkalita karIne ahIM ApavAmAM Avela che.] nadInI mahattA - keI paNa sUtra, uddeza vigere vidhithI jyAre-jyAre apAya che, athavA kaI paNa sUtranI anujJA-eTale bIjAne ApavAnI AjJAkarAya che, tyAre-tyAre naMdIne vidhi kare joIe, evuM zAstrakAranuM pharamAna che. sUtradAnanA prasaMga sivAya paNa sarvasAvadya-viratirUpa pravajyA, zrAvakane vratAdidAna ke sAmAnya rUpe jJAnapaMcamI AdivratanuM AropaNa paNa naMdInI vidhipUrvaka ja karavAnuM zAstrakAre jaNAve che. ' eTale "naMdI' zabdano artha tathA svarUpa, tema ja nikSepAdvArA jaNAtA tenA bhedo jANavAnI khAsa AvazyakatA che. naMdI zabdArtha - naMdI' zabda "ra" dhAtu uparathI baneluM che, jo ke te dhAtu "samRddhi arthamAM che, te paNa tene prAga sAmAnya rIte dhanadhAnyAdinI samRddhimAM thatuM nathI, paNa harSa rUpI dhananI vRddhimAM thAya che. ane tethI ja AnaMda, naMdana, naMdathu, paramAnaMda, vigere zabdo jema harSanI samRddhine jaNAvavAvALA bane che, tevI ja rIte ahIM paNa "naMdI" zabda harSanI samRddhi ne jaNAvanAra che. jema "nAbhi" zabda strIliMga ane puliMga, baMnemAM vaparAya che, tevI rIte A naMdI zabda paNa puliMga ane strIliMga baMnemAM vaparAya che, paNa pharaka eTale ja ke "nAbhi' zabda strIliMgamAM paNa hasva kAra Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata vALe rahe che, paNa "naMdI' zabda puliMgamAM hasva chekAravALo rahe che, sIligamAM tene strIliMgane I pratyaya lAgatAM dIrgha thaI jAya che. naMdI sUva" nAmanuM rahasya - - je ke "naMdI' zabdathI harSa pramada, AnaMda, vigere sAmAnyathI samajAya che, paNa jainazAsanamAM harSanuM tAtvika kAraNa samyagajJAnAdi jaNAvela hevAthI samyajJAnAdinA kAraNabhUta A sUtra "naMdI" sUtra tarIke jaNAvAyuM che. "kAraNamAM kAryane upacAra" paMDitaparSadAmAM sAhajika hevAnI jJAnane nirUpaNa karanAra adhyayanane paNa "naMdIsUtra tarIkenI saMjJA saMgata thaI paDe che. naMdI e sUtra ke adhyayana? je ke zrI pAkSikasUtra vigeremAM temaja Aja zrI naMdIsUtramAM, sUtranA bhede jaNAvatAM, tema ja pistAlIza AgamanI saMkhyA gaNAvatAM jJAnIoe "zrI dazavaikAlika Adi sUtranI mAphaka A "naMdIsUtrane paNa svataMtra sUtrapaNe jaNAvyuM che, tema ja A "naMdIsUtra" upara bIjA sUtranI mAphaka svataMtra rIte cUNi ane vRtti vigere che. tethI A "naMdIsUtra"ne pRthapha sUtrapaNe gaNavuM e ucita che, te paNa dareka sUtra ke anuga AdinA prAraMbha vakhate zarUAtamAM A sUtrane "naMdI" adhyayana tarIke ullekha "zrI namaskAra mahAmaMtra AdinA smaraNanI mAphaka A sUtranI mahatvapUrNa niyatatA sUcave che. A sUtra dareka sUtra ke AgamanI vyAkhyAne prAraMbhe A rIte niyatarUpe jarUrI hAvA rUpe dareka sUtra ke Agamane prathama avayava banavAthI "naMdIsUtrane adhyayana tarIke paNa pUrvAcAryoe oLakhAvela che te paNa sApekSa rItie vicAratAM saMgata jaNAya che. nadIne viSaya "zrI AcArAMga" vigere zAse jema "sAdhuonA AcAra" vigerenuM pratiprAdana kare che, tevI rIte A "naMdI" nAmanuM sUtra ke adhyayana pAMca jJAnanuM nirUpaNa kare che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata te pAMca jJAnamAM zarUnA cAra jJAne AMzika jJAne che, ane pAMcamuM kevaLajJAna saMpUrNa jJAna che. eTale ke chAghasthika ke vItarAgadazAnA jJAnanuM nirUpaNa A sUtramAM vistArathI jaNAvAyeluM che, ane dareka sUtranI uddeza AdinI kriyAmAM pAMca jJAnane nirUpaNa karanAra A adhyayana saMbhaLAvAya che. je ke sarvAnugAnujJA (panyAsapadavI) AcArya padavI vigerenI kriyAmAM saMpUrNa "naMdIsUtra"nuM kathana Avazyaka gaNuyeluM che, te paNa dareka sUtranA uddeza Adi vidhividhAnamAM pAMca jJAnane saMkSepa paNe sUcavanAra "naMdI" sUtra te jarUra saMbhaLAvAya che. - A rIte anuyoga-sUtranI vyAkhyAnA prAraMbha karatI vakhate paNa pAMca jJAnane vistArathI adhikAra jaNAvanAra A "naMdIsUtrane saMpUrNa anuyAga (vyAkhyA) karavAnuM hoya che, paNa zrI Avazyaka niryuktimAM pAMca jJAnano adhikAra svataMtrarUpe kahele hAI TIkAkAre "naMdIsUtra'nA anugane sarva anugonI AdimAM niyamitapaNe jaNAvavAnuM jarUrI nathI mAnatA te paNa jJAnapaMcakanA abhidhAnarUpa "naMdI"nuM kathana, ke tenI sAmAnya vyAkhyA to dareka sUtranA anuganI zarUAtamAM karavAnuM niyata che. sAmAnya daSTithI vicArIzuM te paNa mAlama paDaze ke anuga karavAmAM AvatuM koI paNa sUtra, zrutajJAnane eka bheda ja hoya, ane te zrutajJAna paNa jJAnapaMcakane eka avayava che, te mukhya avayavI tarIke jJAnapaMcaka jaNAvyA sivAya anugonuM yathAya avataraNa thaI zake nahi, mATe dareka uddezAdi ane anugAdimAM zrI naMdIsUtranuM kathana niyamita hoya e sahaja che. A rIte A naMdIsUtra darekane avayava rUpa banI adhyayana tarIke oLakhAya temAM Azcarya nathI. uparokta hakIkatathI e paNa spaSTa thaI gayuM ke zrI naMdIne viSaya pAMca prakAranuM jJAna che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamota nikSepAdvArA bhedenI jarUrIAta jaina zAstra sivAya anya sarva zAstromAM saMhitA, pada, padArtha vigere cha prakAre vyAkhyA karavAmAM Ave che, paNa keI paNa Itara zAstramAM nikSepadvArA vyAkhyA karavAmAM AvatI nathI. che ke vyAkhyAnanA saMhitAdika prakAre jainasUtrakAroe cheDI dIdhelA nathI, kiMtu "upakrama" "nikSepa" nAmanA be anugadvArenI vyAkhyA karyA pachI "naya" nAmanA cethA anugadvAranI vyAkhyA karavA pahelAM, "anugama nAmanA trIjA anugadvAranI vyAkhyA karatI vakhate sUtra ane niyuktinI vyAkhyA prasaMge saMhitAdika prakAre jaNAvAya che. zAstromAM upakrama, nikSepa, anugAma, ane naya e mATe anugAramAM nAmAdi nikSepArUpa bhedane nirdeza karyo che. eTaluM ja nahi, paNa dareka vyAkhyA, nAma, sthApanA, dravya ane bhAvarUpa cAra nikSepAbhede (nikSepa)thI karavAno niyama jaNAvyuM che. eTale ke jainataree pitAnA zAstronI vyAkhyAnA prasaMge jarUrI nahiM mAnela nAmAdinikSepane kama jenazAstrakAroe jarUrI gaye che. AnuM mAtra kAraNa e che ke sAmAnya padArthanuM ja pratipAdana karanAra pitAnA graMthanI vyAkhyAmAM anya darzanI nAmAdi bhedene na jaNave, temaja jaina zAstrakAre paNa sUtrAdinA anugama vakhate vAcaka zabdamaya sUtranA anuga vakhate bhale nAmAdika bhede na jaNAve, paNa vAcanA anuganA prasaMge nAmAdi bheda jaNAvavA jarUrI che, anyazAstrakAre syAdvAdane na mAnatA hovAthI teone zabdAtmaka, (nAma) AkArAtmaka, (sthApanA) piMDAtmaka (dravya) ke vartamAna-dazAtmaka (bhAva) sthitimAMthI keIpaNa eka ja sthiti mAnavAnI hovAthI teone zabdAtmaka vigere aneka sthitinuM vivecana karavAnI jarUra paDatI nathI, paNa jenazAsana te dareka padArthane zabda, AkAra, piMDa ane cAlu avasthA e cAra sthitimaya mAnatuM hovAthI dareka padArthanI vyAkhyA karatI vakhate jena-graMthamAM te cAreya bhede vizakalita ane saMkalitarUpe jaNAvelA hoya che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM A zabdAdika cAra sthiti ja nAma, sthApanA, dravya ghaTAdika padArthomAM ghaTAdika nAmathI vyavahAra, tenA pRthubudAdAdi AkAra, mRttikAdirUpa piMDatva ane jaladhAraNAdika avasthAne dekhanAre kaI paNa sujJa manuSya, keI paNa padArthane nAmAdi-thatuyAdirUpa mAnyA sivAya rahI zake nahiM, ane tethI vastu svarUpanA bhedo jaNAvavA pahelAM dareka cIjanA nAmAdika bhede jaNAvavAnI jarUra jJAnIoe mAnI che, ane tethI "naMdIsUtranA adhikAramAM paNa nAmAdi cAra bheda jANavAnI jarUra raheze, mATe ahIM "nadInA nAmAdika bhedene vicAra karAya che. - dareka padArthanA ochAmAM ochA cAra nikSepo karavAnA hovAthI naMdInA paNa nAmanaMdI, sthApanAnaMdI, dravyanaMdI ane bhAvanaMdI evA cAra bheda jANavA. A sUtranuM "naMdI' evuM nAma sUtrakArae kaheluM ane rUDha hovAthI A sUtra "nAmanaMdIrUpa che. nAma nikSepa svarUpa A sUtra saMkalitanI apekSAe jema tRtIyA tatparuSanA AdhAre nAmanaMdIrUpa che. tevI ja rIte vizakalitanI apekSAe keIpaNa jIva, ke ajIvanuM agara jIvo ke ajIvonuM "naMdI evuM nAma keIpaNu guNane anusAre ke svecchAe sthApe te te jIvAdi padArtha paNa "nAmanaMdI' kahI zakAya. kAraNa ke te jIvAdi paNa "naMdI" nAmasthApananI apekSAe "naMdI" nAmathI oLakhAya che, eTale te te jIvAdi padArthone paNa sApekSa rItie "nAmanaMdI" kahI zakAya. tathA "naMdI" evI akSaranI zreNIne paNa naMdI nAme belAtI hevAthI "nAmanaMdI" kahI zakAya che. paNa cAlu adhikAramAM saMkalitanI apekSAe jJAnapaMcakanA svarUpane nirUpaNa karanAra A sUtrane "nAmanaMdI." tarIke virahyuM che. keTalAka anya darzanakAre zabdanI sarvatra vyApakatA gaNIne tema ja zabdathI jagatanI utpatti gaNIne samagra pradArthane kevaLa Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata nAmarUpa ja mAne che, tevI rIte jaina zAstrakAre paNa sarva padArthane zabdarUpe prarUpe che, chatAM sarva padArtho amuka niyata AkAravALA hevAthI vizvane AkAramaya eTale ke sthApanAtmaka paNa prarUpe che te eTale sthApanA nadInuM svarUpa paNa samajavuM jarUrI che. sthApanA nikSepanuM mahatva. sthApanA" zabda "nAma"nI mAphaka vAcanA nirdezamAM vaparAte nathI. paNa saMkalita sthApanAmAM mAtra te vastunA AkArane mukhya gaNIne vaparAya che, temaja vizakalita sthApanAmAM vAcya vastunuM dravyatva ke tene bhAva na hoya ane judI rItane dravya ane bhAva hoya, te paNa AkArane AdhAre te vastune sthApanA tarIke oLakhavAmAM Ave che. - jemake gAya, ghoDA, hAthI vigerenA citramAM ke zahenazAha vigerenI sikakA chApamAM ghaDA ke zahenazAha vagerenuM dravyatva eTale mRttikAdikapaNuM ke tajajIvapaNuM nathI, tema ja jaladhAraNAdi avasthA rUpa ke jJAne pogAdi avasthArUpa bhAva nathI, te paNa te ghaTapaTAdi ane zahenazAha AdinA AkArane dekhIne ke dekhADIne ghaTapaTAdi ke zahenazAhaAdi tarIke oLakhANa karAvAya che. vAstavika rItie jema mULa (kharI) vastu tene AkArathI oLakhAya che, tevI rIte sthApanAvastu paNa AkArathI oLakhAtI hevAne lIdhe, tenI oLakha, tenuM smaraNa vigere jevuM bhAvathI thAya che tevuM sthApanAthI paNa thAya che. vicAra karatAM, spaSTa mAlama paDaze ke khuda rASabhadevajI bhagavAna vigere zrI tIrthakare ke zrI puMDarikasvAmIjI vigere gaNadhare agara zrI jaMbusvAmI vigere munivarene te te kALanA loke je oLakhatA hatA, te paNa temanA AkAradvArAe temane oLakhatA hatA. idriyadvArA jANanArA chadmastha puruSa ke avadhi Adi atizaya jJAnavALA puruSe paNa sAkSAt teonA AtmAne ke sAkSAta Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 pustaka 1-luM teonA guNene dekhIne teone oLakhatA na hatA, tema ja audArika Adi zarIrarUpI piMDa dvArA paNa teone oLakhatA na hatA, arthAt oLakhanAra, smaraNa karanAra ke bhakti karanArane te asalI= bhAvapadArthamAM rahelA AkAramAM ane (bhinna) nakalI sthApanA padArthamAM rahelA AkAramAM keI paNa jAtane pharaka anubhavAtuM nathI. sthApanAnI sAbItI jo ke keTalAka sthApanAne nahiM mAnanArAo ema jaNAve che ke "pattharanI gAya dUdha na detI hovAthI temaja pattharanA vAgha vigere phADI khAvuM vigere kAryo na karatA hovAthI sthApanAne svIkAra yogya nathI" ema jaNAve che; paNa teoe vicAravuM joIe ke pattharanI gAya" evuM vAkyaja teo kema belI zake che? kAraNa ke je "pattharanI gAya'mAM pattharapaNuM ane gAyapaNuM baMne cIja mAnavAmAM Ave te ja "pattharanI gAya" evuM belI zakAya, mATe sthApanA nahi mAnavI, ane "pattharanI gAya" ema belavuM te mAnyatAvirUddha ane juThuM havA sAthe mArI janetA vAMjhaNuM" evuM kahenAranI mAphaka paraspara virUddha thaI paDe che, sthApanAne nahiM mAnanArAo paNa pitAnA baccAone ramakaDAM Ape che, sikkAo saMghare che, huMDIo kharIde che, dastAvejonI kiMmate mAne che. pitAnA pUjya purUSanI chatrIo tarapha sanmAnabuddhi dharAve che eTaluM ja nahi paNa temanA upadezake nArakI AdinA citarAmaNe paNa rAkhe che, lokone dekhADe che yAvat pustake ke je sAMketika akSaranA AkAreja che tene AzrIne upadeza kare che, eTale ke teo Dagale ne pagale sthApanA upara AdhAra rAkhIne cAle che, ane tethI eTaluM te sApha siddha thAya che ke smaraNa, oLakhavuM vigeremAM te sthApanA mULa padArtha je ja bhAga bhajave che. sthApanAne pratipakSI taka sthApanAne apalApa karanArAo kadAca ema kahe ke Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata oLakha vagerene mATe bhale sthApanA upayogI hoya, paNa pattharanI gAya" tarIke oLakhAtI chatAM paNa dUdha devArUpa kAryamAM niSphaLa nIvaDe che, tevI ja rIte jinezvara vigerenI sthApanA teone oLakhavA vigeremAM upayogI thavA chatAM samyagadarzana AdirUpa phaLa devAmAM te te nirUpayegI ja gaNAya ane tethI sthApanAne sthApanArUpe mAnavA chatAM paNa pUjyarUpe to mAnI zakAya ja nahi." adabhuta samAdhAna AvuM kahenArAo vastutaH jJAnIonA vacane marma samajavA nathI pAmyA ema lAge che. kemake gAya vigerethI dUdha vigerenI prAptinI mAphaka je bhagavAna vigerethI samyaggadarzana AdinI prApti mAnavAmAM Ave te dehelI gAya jema dUdha vinAnI thaI, pharI dUdha pidA na kare tyAM sudhI nisAra manAya che, ane tene dehIe to paNa te vakhate lezamAtra paNa dUdha maLatuM nathI, tevI rIte kaI paNa tIrthakara ke kevaLI AdinI ArAdhanA karavAthI kaI paNa eka jIvane samyagadarzana Adi prApta thAya, te vakhate te kevaLI vigere samyagadarzana vigere rahita thaI gayA ema mAnavuM joIe, ane pharI teo samyagadarzana vigere pharI pedA kare tyAre ja ArAdhavAlAyaka bane ema mAnavuM joIe, paNa AvuM mAnavuM kaI paNa manuSya svIkArI zake nahi, temaja nyAyanI rItie eka dravyane guNa bIjA dravyamAM jaI zakatuM ja nathI. temaja jainadarzana pramANe samyagadarzana Adi guNe paNa eka AtmAmAMthI bIjA AtmAmAM jaI zakatA nathI, te evA saMkramaNa nahi thaI zakanAra guNanA adhikAramAM saMkramaNa thaI zakanArA dUdha Adi dravyanuM daSTAMta nyAyanI dRSTie khUba asaMgata gaNAya. sthApanAnuM vyavahArika mahattva makAna vigere banAvavAmAM jema tenA plAne kAgaLa vigeremAM karI, makAna vigere banAvanArAo te plAna upara barobara AdhAra Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 13 rAkhe che, tevI rIte malinatAne nAza karI, nirmaLatAne prApta karanArA mahApuruSanA AkAre, ane tenAthI jaNAtA tenA vartane upara AdhAra rAkhanAra manuSya potAnA AtmAnI malinatA maTADI nirmaLatAne prApta karavA te raste laI zake che. yAda rAkhavuM ke makAna pUruM na thAya tyAM sudhI makAna bAMdhanAre vAraMvAra plAna=nakazA tarapha daSTi kare che, tevI rIte AtmAne nirmaLa karavAnI cAhanAvALe puruSa, nirmaLatAnA Adarza plAnarUpa tIrthaMkara mahArAjA vigerenI mUrtirUpa plAnane pite nirmaLa na thAya tyAM sudhI kaI divasa paNa dUra karI zake nahi. A uparathI pavitra puruSenI mUrtinI pratidina darzanIyatA nirmAlapaNanI AkAMkSAvALAne keTalI jarUrI che te spaSTa samajAze. keTalAke mUrtinI darzanIyatA mAnyA chatAM paNa tenI pUjanIyatA mAnavAmAM AnAkAnI kare che, teoe vAstavika rIte mUtinA guNe tarapha dhyAna rAkheluM nathI. tethI teoe sthApanA nikSepanI AdaraNIyatAne sUcavanArA A lakhANa tarapha vizeSa dhyAna ApavuM jarUrI che. sthApanAnI pUjanIyatA jinezvare vigerenI sthApanA nakazAnI mAphaka je darzanIya ja mAne, paNa pUjya na mAne teoe vicAravuM joIe ke bhAvanI pUjyatA mAnI che ke nahi? je tIrthakara vigerenI bhAva avasthA vaMdanIya, namanIya, pUjayanIya ane dhyeya hoya to pachI teonI sthApanAnI vaMdanIyatA vigere kema na hoya? jenerenI daSTie sthApanA ke pitAnA paramezvarane jeo rAgadveSa rahita mAnatA nathI, teone sthApanA ane bhAvamAM pharaka paDe tema mAnI paNa le, tatvathI te paramezvarane rAgadveSa rahita nahi mAnanArA paNa paramezvarane sarvajJa te mAne ja che, ane tethI paramezvaranI sthApanA dvArA thatI paramezvaranI ArAdhanAne paramezvara pitAnI ArAdhanA thaelI che ema mAnI khuzI thAya, athavA te mUrtine nahi mAnavA dvArA pitAnI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata ArAdhanA nahi karanAra, agara mUrti dvArA pitAnI ArAdhanA karanArA lekene rekanArA sthApanA-lepakenI upara nAkhuza thAya temAM Azcarya nathI. dezAMtare gaele rAjA jema pitAnA adhikAravALA pratinidhine ke pitAnI pAdukAne mAnanAra upara khuzI rahe che, ane tenuM apamAna karanAra ke tene nahi mAnanAra upara, agara tene mAnatAM rokanArA upara nAkhuza rahe che, tevI rIte rAgadvaiSavALA paNa sarvajJa mAnelA paramezvaranI pratimA dvArA thatI ArAdhanA ane virAdhanA dvArAe paramezvarane khuzI ane nAkhuzI banavAnuM thAya te svAbhAvika che. anya darzanIcenA mate sthApanAnuM mahatva - rAgadveSa sahita evA paramezvaranA nAma mAtrane japavAthI je ISTa siddhi mAnavAmAM Ave che te pratimAnI pUjyatAmAM te nAmasmaraNa avazya levA sAthe tenI AkRti vagerenI pUjyatA thavAthI kevI rIte nukazAna mAnavuM ke jethI tenI pratimAnI apUjyatA mAnI zakAya? A uparathI spaSTa samajAze ke "rAgadveSavALA chatAM paNa sarvajJa che" evuM paramezvaranuM svarUpa mAnanArAone paNa pratimAnI pUjyatA mAnavI paDe. je ke rAgadveSa sahita chatAM sarvajJapaNe paramezvarane mAnavAvALAo paramezvarane sarva jagata vyApaka mAne che, ane tethI tenuM pratibiba banAvI zakAya nahi ema mAne, paNa atizaya mATe parvata temaja hAthI vigerenuM pratibiMba eka AMgaLa jeTalA kAcamAM paNa paDe che, ane temAM phakta pramANane ja anyathAbhAva rahe che, paNa kaI paNa aMgAdikane anyathAbhAva nahi rahetAM sarvathA ta rUpatA rahe che, tevI rIte jagavyApaka evA paramezvaranI paNa nAnA AkAranI sarva avayavavALI mUti thavAmAM, ane tenI ArAdhyatAmAM kaI paNa jAtanI harakata vAstavika rIte jaNAze nahi. vadhumAM jeo paramezvarane sarvavyApaka mAne che teone te pratimAmAMthI paNa paramezvaranI AMzika sattA mAnI zakAya e rIte paramezvaranA aMzasahitapaNu tarIke paNa mUrtine mAnavAnI jarUra raheze. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM vAstavika rIte te jeo paramezvarane saMdeze-ApanArA ke lIlA karanArA agara jagane pedA karanArA mAne che, tene paramArtha rUpe paramezvara jagavyApaka hovA chatAM paNa paramezvarane a5bhAgamAM rahevAvALA zarIrane dhAraNa karavAvALe mAnavo ja paDaze. ane je tema mAnavAmAM Ave te tenI te avasthAnI pUjyatAnI khAtara, te avasthAnI mUrti mAnavI ja paDe. pitAnA mukha ke daSTi AgaLa paramezvaranuM tevuM pratibiMba rAkhyA vagara kenI sanmukha vaMdana, namana Adi kare che te vicAravAnI khAsa jarUra che. muslimonA mate sthApanAnuM mahatva gokhalA vigerenI sthApanA karIne paramezvaranI sthApanA mAnavAmAM Ave temAM ADakatarI rIte sthApanA te manAya che, paNa keI jAtanuM paramezvaranI AkRti AdinuM dazya hetuM nathI, eTale kharI rIte "lasaNa paNa khAdhuM ane tAva paNa gaye nahi" e nyAya jevI sthiti thAya che. A rIte rAgadveSavALA sarvajJa paramezvarane mAnanArA lokonI apekSAe mUrtinI vaMdanIyatA vigerene vicAra karyo, have vItarAga sarvajJa bhagavAnane paramezvara tarIke mAnavAvALAnI apekSAe mUrtinI vaMdanIyatA vigerene vicAra karIe. vItarAga prabhunI mUrtinI pUjyatA jeo potAnA paramezvarane mokSa javA pahelAM zeDa ke lAMbe kALa sarvajJa vItarAgapaNe vartavAnuM mAnI sazarIra avasthA mAnya kare che, teone te ja sarvajJa vItarAganI sazarIra avasthAne AkAra mAnya kare e nyAyasaMgata che. - sthApanAnI pUjyatA mATe addabhuta take jeo paramezvarone zAstrakathana Adi karanArA mAne che, teone paramezvaranI sAkAratA mAnyA sivAya chuTake nathI. paramezvara je ekAMte niraMjana, nirAkAra hoya te teone karma na hovAthI, Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata zarIra na hoya, ane zarIra na hovAthI mukhane sadbhAva na hoya, ane sukhane abhAva hovAthI te paramezvare upadezaka banI zake nahi, ane tethI zAstronuM kathana khuda paramezvaranuM kareluM nahi paNa taditara keI sAmAnya vyaktinuM A kathana che ema mAnavuM paDe. kadAca kahevAmAM Ave ke paramezvaranA pratinidhi evA kaI jJAnIe, paramezvaranuM jJAna jANIne zAstronuM nirmANa kareluM che ema kahevAmAM paNa taditara jJAnIonuM prAmANikapaNuM ane zAstrakathana gaNAya, paNa khuda paramezvaranuM te te kathana gaNAya ja nahi, ane sarvazaktimAna paramezvara mAnele hevAthI sAkSAta sarva jIvone topadeza nahi karatAM keIka, sAmAnya manuSya dvArA e zAstrone upadeza zA mATe kare? tatvathI, paramezvare kahelAM zAstro che ema mAnanArAoe paramezvarane sAkAra mAnyA sivAya chUTake ja nathI, ane paramezvarane sAkAra mAnavAthI, paramezvare sAkSAt kahelA tane paramezvaranI vANI tarIke mAnya rAkhavA te gya gaNAya. keI sAmAnya vyakti dvArA kahevAtA tanI paramezvaranI vANurUpe mAnyatA paramezvarane zarIra na hovAthI asaMbhavita hevAthI aMdhazraddhA sivAya svIkArI zakAya nahiM. vaLI je paramAtmAne sarvakama rahita hovAthI vItarAga sarvajJa mAnI teonI siddhapaNAnI avasthAne lakSyamAM laI paramAtmAne niraMjana, nirAkAra mAne teone paNa siddhapaNAnI avasthA prApta karavAnA prayogo ane pariNAme sAkAra avasthAmAM thaelA mAnavAnA heI niraMjana, nirAkArarUpa thayelA siddha paramAtmAnI sthApanA paNa sAkArapaNAnA chelalA bhAvane anusAra mAnavI ja paDe. A rIte niraMjana, nirAkArarUpa siddhaparamAtmAnI sthApanA paNa temanA samagra guNIpaNAne lIdhe guNe upara bahumAna dharanArAone avazya vaMdanIya, namanIya ane pUjaya Thare emAM Azcarya ja nathI. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 17 sthApanAnI pUjyatA mATe saceTa dalIla have jeo paramezvarane sAkAra mAne che, temaja tevA parame zvarane vItarAga ane sarvajJa mAnI teone zAstra ane tenA nirupaka paNa mAne che, teone sAkAra paramezvaranI, te te uttamadazA vaMdanIya, namanIya ane pUjanIya che ke nahIM? jo teo tevI bhAvadAne vaMdanIya, namanIya ane pUjanIya na gaNe te teoe utkRSTa guNonA samudAyavALA paNa mahApuruSane Adara Adi satkatyathI pitAnI jAtane vaMcita rAkhI gaNAya eTaluM ja nahi paNa upadeza dvArA thaelA teonA upakArane paNa kRtajJatArUpe jANanArA na thayA ema spaSTa kahI zakAya, ane tevI dazA kRtaghone ja hoya che ema vidvata samAje spaSTa mAneluM che. je guNabahumAnavALA kRtapaNAne aMge sarvajJa, vItarAga ane tapadezaka prabhune vaMdanIya, namanIya ane pUjanIya mAnavAmAM Ave te pachI bhaktonA karelAM vaMdana, namana ane pUjanathI tevA vItarAga prabhune kaI paNa jAtane upakAra nahiM chatAM ArAdhaka manuSyane jema potAnA sadvartanavALA zubha pariNAmathI karma nijArA vigere phaLa maLe che, ane temAM bhagavAna vItarAga hovAthI prabhunI prasannatA kaI paNa prakAre kAraNa banatI nathI, ane A rIte vItarAga sarvajJa bhagavAnanI bhAva-avasthAmAM temanuM karAtuM pUjana, ArAdhakanA guNa bahumAna ane kRtajJapaNanA AdhAre phaLadAyaka manAya che. te rIte teonI ArAdhanA mUrti dvArA karanAre manuSya guNanA bahumAna ane upakArIpaNAnA pariNAma ane sadvartanane AdhAre karmanirbhara Adi phaLa meLave, temAM kaI paNa prakArane matabheda nyAyasaMgata thaI zake nahi. devagurUnI upAsanAnI saphaLatAne marma yAda rAkhavAnI jarUra che ke jenee deva ke gurunI ArAdhanAthI karmanirjarA Adi thatA phaLe, ArAdhya devagurUnA ApelA mAnelA nathI, paNa ArAdhaka manuSyanA te devagurUnA AlaMbane thaelAM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamajyota zubha pariNAmathI ja mAnelA che. ane jyAre bhAvadazAe vidyamAna evA devagurunI ArAdhanAnI saphaLatA paNa ArAdhaka manuSyanA pariNAma Adikane AbhArI che, te pachI te ArAdhyama evA devagurunI mUrti dvArA thatI ArAdhanAnuM phaLa, ArAdhakanA zubha pariNAmane AbhArI kema na hoya? TuMkAmAM jeone sAkSAt deva ane guru vaMdanIya, namanIya ane pUjanIya heya, teone te devagurunI tathavidha mUti paNa vaMdanIya ane pUjanIya mAnavI jarUrI che. cenI anAvazyakatA (pUrvapakSa) keTalAka lake sthApanAne mAne che. sthApanAnI darzanIyatA mAne che. tema ja te sthApanAnI pUjyatA nirUpAye prakArAntare paNa svIkAre che. paNa sthApanAne aMge cityAdika sthAnanuM mahatva svIkAratA nathI. teo ema jaNAve che ke "sthApanA (mUti)nI nizrAe lakSAvadhi sthAne (maMdira) banAvavAmAM AvyAM che. ane bane che. tethI ghaNe ja arthavyaya niSphaLa rIte thAya che, mATe sthApanAne gya mAnI tenI darzanIyatA ane pUjyatA mAnanAre pitAnA raheThANamAM ja te sthApanA (mUti) goThavavI joIe, ane ema karavAthI niSphaLa arthavyaya ghaNe bacI jAya ane ArAdhaka puNyAtmA guNanA bahumAnavALe ane kRtajJa banI pitAnA AtmAne uccatara sthitimAM lAvI zake. caityenuM mahatva AvuM kahenArAe prathama te vicAravuM joIe ke koI paNa saMsthA alaga sthAna vagara baddhamUla thaI zakatI nathI." mUrtine nahiM mAnanArAone paNa pitapitAnI saMsthAne baddhabhUla karavA mATe sthAne niyata karavAM ja paDe che. je lokamAM tyAgI gaNAte vaga sthAnayukta (maThadhArI) hoya Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 19 che, temAM paNa guru karatAM devanI vizeSa ArAdhanA karavAnI hovAthI devane mATe svataMtra sthAne karavAnI pharaja paDe che. te pachI je jaina matamAM tyAgIonuM ekatra rahevuM thatuM nathI, tyAgIone saMga niyamita nathI, tema ja tyAgIone niyata sthAna na hovAthI zrI jinezvara mahArAjanI sthApanAnI ArAdhanAne aMge dareka gAma ke gAma ne nagaramAM jaina vastInA pramANamAM eka ke aneka caitya thAya temAM Azcarya zuM? cityathI sAdhusamAgamanI sulabhatA yAda rAkhavAnI jarUra che ke je grAma ke nagaramAM gRhatya nahiM paNa grAmacetya hoya te vihAra karatAM prAmAnugAma pharatA sAdhuone paNa tyAM darzana karavA AvavAnI pharaja thaI paDe che, ane te pharajamAM cUkanAra sAdhune jainazAstrakAre prAyazcitta jaNAve che. eTale paramezvaranI mUrtinI nizrAe banelA TAmecAne aMge sAdhusamAgamanI sulabhatA thAya che. je gAmamAM maMdira na hoya tevA gAmamAM javAnI pharaja je sAdhuo upara pADavAmAM Ave te te asthAne che, eTaluM ja nahiM paNa te pharaja azakya gaNAya, arthAta dharma hetunA mukhya sAdhanemAM hamezAM bhaktithI sAdhusevA e jaNAvelI che, te paNa paramezvaranA mukhya citya dvArA sArI rIte maLI zake che. yAda rAkhavuM ke tyAgI puruSane gRhasthanI kaI jAtanI apekSA nahiM hovAthI temaja gRhasthanI RddhisamRddhinI darakAra nahiM hevAthI tevA cityane vAMdavAnA prayajana vagara sAdhuonuM gAmamAM AvavuM asaMbhavita nahiM te saMbhavita te thAya ja. vaLI tevA cetyone aMge thaelA sAdhu darzanathI saMskArita AtmA bhaktikArI lAbha meLave, eTaluM ja nahi paNa te munivaryo pAsethI jina vANInA zravaNane lAbha meLavI, samyakatva, dezavirati ke yAvat sarvavirati paNa prApta karI zake ane tethI pitAnA AtmAne saMsArathI vistAra paNa karI zake. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamajAta evI ja rIte sujJa, vivekI, sAdhama baMdhuonA paNa darzana, bhakti ane samAgama thavA sAthe teonA vAtsalyane apUrva lAbha paNa tevA cityadvArA ja meLavI zakAya. dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke gurumahArAja vItarAga nahiM hevAthI niSpakSapaNe cira sthAyI rahI dharma-bhAvanAnI vRddhI karI zake nahi, paNa sarvajJa vItarAga paramAtmAthI adhiSita sthAna rAgadveSa zUnya hAI pakSapAtanA deSathI rahitapaNe sarvadA sarakhI rIte sarva zraddhALu enI bhAvanAnI vRddhinuM acUka kAraNa banI zake che. sAdhu samAgama karatAM paNa cinuM sApekSika mahatva ApaNe anubhavIe chIe ke-munivaryanA prathama saMge zraddhALu enI je saMkhyA hoya te saMkhyA cirasaMge (ati paricaya ane lAMbA kALe) TakatI nathI, paNa paramezvaranI parama pavitra mUrtinA sthAne ekatra thatI zraddhALunI saMkhyA ghaNA cirakALa sudhI eka sarakhI banI rahe che, eTale sarvadA sarvaguNasaMpUrNa rahenAra jinabiMba ke jinacaityanI nizrAe tyAgI ane taditara-gRhastha varga haMmezAM sArI saMkhyAmAM rahe ane tethI dharmane udaya dinapratidina vRddhigata thAya e svAbhAvika che. khuda tIrthakara mahArAjAonI vakhate paNa dareka gAma cityanI bahulatAvALA hatAM, ane devatAo dareka navA sthAne yojana pramANa samavasaraNanI racanA maNi, suvarNa ane rUpA-cAMdIthI karatA hatA, ane te racanAthI sarvathA aparicita lekene paNa dharmane lAbha pAmI, dharmabhAvanAne vadhAratA hatA, AsopakArI carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra mahArAjA paNa pitAnA marIcinA bhAvamAM bhagavAna RSabhadevajInI Rddhi-samRddhi dekhIne pratibaMdha pAmyA ane pitAnA pitAnI cakravartipaNanI addhine paNa tRNa tulya gaNI sarvavirati aMgIkAra karanArA thayA. AvI rIte caitya samUha ane caityanI jema bALa jIvane Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 21 upayogI samavasaraNa racanAthI thatA dhArmika phAyadAone samajanAra ke vivekI manuSya tenI jarUrIAta na svIkAre ? prabhupUjAmAM samarpaNubuddhi-tyAganuM mahatva AvI rIte dharma prAptino apUrva lAbha cityasamUhathI thatA jANavA chatAM jeo arthavyayane ja AgaLa karI tenI nirarthakatA jaNAve che, teoe eTaluM te prathama yAda rAkhavuM ucita che ke - caityasamUha ke mUrtisamUhane mATe kaI paNa divasa kaI paNa vyaktine artha upArjana, karavAnuM gya gaNAyuM ja nathI. paNa lAbha saMjJA ane parigraha deze upArjana karelAM ke meLavelA dravyane sadupayega karavAnuM sthAna paramezvaranI mUti ke tenuM caitya ja che. A rIte parigrahanI mamatAne tyAga, audAryanA phaLanI prApti, paramezvaranuM yathArtha ArAdhanA vigere citya ke mUrti dvArA zakya bane che. jeo citya ke mUrtine mAnanArA nathI, ane sarvaviratine dhAraNa karI zakatA nathI, teo parigrahanI mUchIne kevI rIte ochI karaze ? audAryanuM suMdara phaLa kevI rIte meLavaze? ane paramezvaranI ArAdhanA mATe pitAnA dravyane kevI rIte sadupayoga karaze? paramezvaranA upadezathI ke temanA zAsanathI dharmane pAmela manuSya je prApta thaelA evA asthira ane vinAzI evA paNa dravyane upaga paramezvaranA caityanI pUjA-bhaktimAM nahi kare te te bicAre rAMka sarvasva samarpaNa buddhithI paramezvaranuM ArAdhana te karI zake ja kyAMthI? jagatamAM prANathI pyArA manAtA chatAM svArthanI sagAIvALA putrane sarvadhana ApI detAM keIne kAMI paNa AMcake AvatuM nathI, te pachI jeoe avinAzI avyAbAdha Atmatatva oLakhAvI jaDa jIvanathI jIvI rahelA manuSyane jaDa jIvananI jaMjIrethI choDAvI avyAbAdha avyaya padanA punita paMthe caDhAvyA che, tevA mahApuruSanA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 Agamata mane hara maMdira ane mane jJa pratimAonI bhakti nimitte caMcaLa sarvasvane bhega ApavAnI paNa buddhi thAya te svAbhAvika ja che. sujJa puruSanI daSTie e buddhi akRtrima ane ucita chatAM paNa dharmanA anabhijJa ke vireAdhI lekane prabhu bhaktimAM thatA vyayanI kRtrimatA ke nirarthakatA bhAse temAM te bicArA kama parAdhIna ajJAnI AtmAnA duSTa adhyavasAye kAraNarUpa jaNAya che, ane tethI te mehamUddha prANIoe jaldI sAvaceta thavAnI jarUra che. prabhu bhaktimAM thatA dhanavyayanuM adbhuta phaLa citya agara mUrtinI bhakti nimitte karele dhanavyaya AtmAne paramezvara parAyaNa karanAra thAya che eTaluM ja nahi paNa jagatanI apekSAe te dhanavyaya mUrti ane maMdirarUpe ghaNuM ja lAMbA kALa sudhI vidyamAna rahe che. putra, pautrAdikane ApeluM sarvasva te putrapautrAdikane mUccha ane parigrahasaMjJAmAM DUbADavA sAthe ezaArAmanI vRddhi karAvanAruM, dharmahInenI mAlikIvALuM, ane ekalAnI ja mIlakata bane che. tyAre citya ane mUrti dvArA karela dhanavyaya sujJa dhamikonI sattAvALe ane sAmudAyika vArasA jevo thAya che. caitya ke mUrti dvArA karAte dhanavyaya naSTa thato nathI paNa te rUpAMtare ubhe ja rahe che. jyAre bhogapabheganA sAdhana mATe ke mAjazekhanA aMge karele dhanavyaya eka aMze paNa pitAnA badalAne melI jato nathI, te pachI cirasthAyI te bane ja kyAMthI? ane mahela AdikarUpe karela dhanavyaya paramezvarane ArAdhavAnA mArgamAM koI paNa prakAre upayogI thatuM nathI, eTaluM ja nahi paNa avyAbAdha* AtmAne akhUTa guNonA lAbha, svairya, vRddhi ke tenI parAkASTAne upayogI nahiM thatAM kevaLa bAdhaka ja nIvaDe che. prabhu bhaktimAM vaparAtI sAmagrInI ja saphaLatA eTale-"bhegamAM AvelI raddhi tAtkAlika phaLa daI sarvathA nAza pAme che, ane upabhegamAM AvelI Rddhi Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajI ja dagImAM samajIne pAsa karanA apAra pustaka 1-luM AtmAne unmAda karAvanArI thAya che, evuM samajI jIMdagImAM jahematakarI meLaveluM badhuM maraNanA jhapATA vakhate mUkI devAnuM che, evuM samajIne pAramArthika dRSTie paramezvaranI mUrti ane caityane mATe dhanavyaya karI dharmanI ArAdhanA karavI e ja zreyaskara che. A aMge anaMte pakArI jJAnIoe spaSTa jaNAvyuM che ke A jIvanamAM jagatanA prApta thaelA suMdara padArthone keI paNa sadupayoga hoya te te paramezvaranI citya ane mUrti dvArA thatI ArAdhanAmAM ja che." dharmiSTha manuSyo te ema ja mAnanArA hoya che ke -"je sAdhanene vyaya paramezvaranA caitya, mUrti ke tenI ArAdhanA karanArAonI bhakti, bahumAna ke sevA mATe na thaye, te sAdhane kevaLa AraMbhAdi pApanA phaLa rUpa hoI te badhI saddhi te pApa addhi che." A rIte sanmArge thaele dhanane vyaya kaI paNa aMze niSphaLa nathI, paNa sarvadA saphaLa ja che. ane AvA dhana vyayathI tevuM uttama phaLa meLavanArA puNyAtmAo bhAgyazALI hovA sAthe jagatamAM cirakALa yazasvI rahe che, e vAta spaSTa thaI dravya pUjAnI sAvadhatA (pUrvapakSa) keTalAke "dareka vastunA cAra nikSepo (bhede) karavA ja joIe evI zAstrakAranI AjJA hevAthI sthApanAne mAne che, ane guNavAna puruSonA bahumAnanI daSTie temaNe karelA anaMta upakArane lIdhe, sthApanAne darzanIya mAnavA sAthe vaMdanIya-pUjanIya paNa mAnavA taiyAra hoya che, kema ke-korI khAMDa ke sAkarathI bIbA dvArA AkRti nipajatI nathI, paNa te khAMDa ke sAkarane rasa je bIbAmAM reDavAmAM Ave te te khAMDa ke sAkarane bIbAnA AkAre ghATa thAya che, tevI rIte paramezvara ke gurUnI sthApanA (mUti)nA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamajAta darzana mAtrathI AtmA guNazreNie caDhI tarUpa thAya nahi, paNa darzana, vaMdana, pUjana Adi pravRttinA baLe ArAdhaka AtmA anukrame tarUpa thaI zake, Ama chatAM teone eka kAraNe jarUra pUjA-bhaktimAM acakAvavuM paDe che, ane te kAraNe bIjuM kAMI ja nahi, paNa jala, vanaspati, agni ane vAyu AdinI virAdhanArUpa hiMsA ja che. dravyapUjAnI niravaghatA (uttarapakSa) A sthaLe kahevuM paDaze ke tevI rIte acakAnArA hiMsAnA vAstavika svarUpane ja samajyA nathI, kema ke je teo hiMsAnA vAstAvaka svarUpane samajyA hota te paramezvaranI ane gurumUrtinI pUjAne ame thatI pravRttine hiMsArUpa gaNuta ja nahi. hiMsA eTale? zAstrakAre hiMsAnuM lakSaNa jaNAvatAM spaSTapaNe lakSaNa jaNAvatAM spaSTapaNe jaNAve che ke -"viSayakaSAya Adi pramAdanI pravRtti karatAM je anyajInA prANune nAza thAya tenuM ja nAma hiMsA che, arthAta paramezvara ane gurunI mUrtinI pUjAne aMge thatA prANuvyaparaMpaNane hiMsA kahI zakAya ja nahi vihita pravRttimAM thatI hiMsAnuM svarUpa viSayakaSAyanI pravRtti sivAya thatA prANavyaparaMpaNane je hiMsA mAnavA jaIe te pAMca mahAvratane dhAraNa karanArA sAdhu mahAtmAe vihAra Adika prasaMge nadI utare. temAM jalanA jIvane je nAza thAya tethI temanuM prathama mahAvrata-je sarvathA hiMsAthI viramavArUpa che tene nAza mAnave paDaze. kadAca kahevAmAM Ave ke "sAdhune nadI utaravA mATe jinezvara bhagavAne AjJA karelI che, mATe nadI utaranArA sAdhune mahAvratamAM kiMcit mAtra paNa bAdha nathI," ema kahenAre avazya vicAravuM joIe ke khuda tIrthakara bhagavAnane hiMsA karavAnI, karAvavAnI ke anudavAnI zuM chUTa hoya che? arthAt je sAdhuone nadI utaravAthI acakAya AdinI virAdhanAthI hiMsA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM lAgatI hatI ane prathama mahAvratane bhaMga thatA hatA te tIrthakara bhagavAna te nadI utaravAnI AjJA Apata ja nahiM! eTale ke bhagavAna tIrthakarane hiMsAthI viramelA sAdhuone nadI utaravAnI AjJA paNa teoe ja ApI che, A uparathI spaSTa jaNAya che ke "nadI utaravI te pramattagathI thatA prANanAza rUpa hiMsA na hovAne lIdhe sAvadya hiMsArUpa nathI. ane tethI ja bhagavAnanA mahAvratane ke nadI utaranArA sAdhunA mahAvratane nadI utara vAthI bAgha nathI. hiMsAne saMbaMdha pramattayoga sAthe hevAmAM akAdya take je " da tpAda' ane 'paryAyanAza mAtrane hiMsA mAnavAmAM Ave, paNa "pramAdayogathI thatA prANunAzanuM ja nAma hiMsA che. ema mAnavAmAM na Ave te prANanA bhoge aneka duHkho veThIne paLAtA mahAvratane upadeza sarvahA hiMsAmaya thaze, tema ja tapasyA, leca, vihAra ane anazana Adikane upadeza paNa hiMsArUpa ja thaze. - vadhu vicAratAM nadI, samudra vigeremAM siddha thavAnI vAta kaI paNa prakAre mAnI zakAze nahi, kemake nadI samudra vigeremAM siddha thatA enA zarIrathI apakAyanA jIvonI virAdhanA satata cAlu rahelI hoya che, ane te virAdhanAthI te siddha thanArA cha hisaka gaNAya, ane tethI tene tyAM siddha thavAne vakhata Ave ja nahiM. AvI ja rIte sAdhuone kathaMcit paDavAnuM thatAM velaDInuM AlaMbana levAnuM AmArAMgayAdimAM kaheluM che tema ja anupagathI AvelA kAcA mIThAne mApavAdika prasaMge khAvA-pIvAnuM je kaheluM che te sarva kathana hiMsAmaya ja bane. uparokta sarvane vicAra karatAM spaSTa mAlama paDaze ke "prANanA nAza mAtrane zAstrakAroe hiMsA mAnI nathI, paNa viSayakaSAya AdinA vyApArathI thatA prANunAzane ja hiMsA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata athana nathI ane tenA uttara koce mAnelI che." ane tevI hiMsA paramezvara ane gurunI mUrtinI pUjAne aMge thatI nathI tema ja te karavAnuM kaI jagyA upara vidhAna paNa nathI. jinapUjA sAdhu kema na kare?ne mAmika javAba kadAca ema kahevAmAM Ave ke jyAre paramezvaranI pUjAne aMge thatI virAdhanAne hiMsArUpa gaNAtI nathI te pachI paMcamahAvratadhAraka sAdhuone te pUjA karavAnuM vidhAna kema nathI? kemake teoe prathama mahAvahatamAM je hiMsAne tyAga karyo che te hiMsA paramezvaranI pUjAmAM nathI e spaSTa ja che, arthAta nadI utaravAnI mAphaka pUjAnI pravRtti sAdhuoe zA mATe na karavI? AvuM kahevAmAM Ave tenA uttaramAM jANavAnuM ke mAtra hiMsAnA prasaMgane lIdhe sAdhue pUjA nathI karatA ema nahi, paNa teo dravyapUjAnA adhikArI nathI. mATe teo te pUjA karatA nathI. vidvata samAjamAM tema ja jaina zAstramAM paNa e vAta te siddha ja che ke adhikArI vizeSe ja kriyA vizeSa hoya che." vaLI gRhasthane lebha ane parigraha saMjJAthI meLavelA dravyane jema pUnAmAM sadupayega karavAnuM che tevI rIte saMyamane anupayegI dharmopakaraNa paNa vadhu sakhavAne jemanA mATe niSedha che tevA sAdhu e vyAvahArika dravyane sarvathA tyAga karela hovAthI temanI pAse dravya te heya nahiM. te pachI tenA aMzamAtrane sadupayoga karavAnI vAta temane lAgu karI zakAya nahi. vaLI paramezvaranI pUjA karanAre zarIranI azuci TALavA mATe snAna karavuM joIe, ane te snAnane te mahAvratadhArIone sarvathA tyAga hoya che. yAda rAkhavAnI jarUra che ke zarIranA azucipaNane lIdhe tema ja snAna nahi karavAnuM hovAne lIdhe sAdhuo cityamAM rahetA nathI. A badhI hakIkatane barAbara vicAranAra anuSya sAdhue kema pUjA karatA nathI? ema kahI zake ja nahiM. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 pustaka 1-luM svarUpahiMsA sAvagha ke niravaghara ne yathArtha khulAse upara jaNAveluM samAdhAna "svarUpahiMsAthI thatA alpa karmabaMdhane paNa nahi gaNune karavAmAM AveluM che, paNa je "svarUpahiMsAthI kriyAkAla ke phalAla baMnemAMthI ekamAM paNa alpa paNa pApabaMdha mAnavAmAM Ave te sAdhuone pUjAnI akartavyatA svAbhAvika rIte siddha thAya. keTalAke "puSpAdikane teDavA Adi vakhate svarUpa hiMsA mAnI tene alpa pApabaMdha mAne che, ane pUjA karatI vakhate thatA zubha pariNAmathI te pApane sarvathA nAza mAnI pUrve upArjana karelA bIjA pApane paNa nAza"--mAne che. - jyAre keTalAke-"puSpAdi teDavA Adi prasaMge paNa subhASa hovAthI te hiMsAnA pApane pUjArUpa phaLakALa sudhI nahi TakAvatAM, kiyAnA kALamAM ja naSTa thaeluM."--mAne che. paNa A baMne pakSe "svarUpa hiMsAthI kriyAkALa ne phIkALa sudhI a5 pApa" mAne che tethI svarUpahiMsAne paNa choDavAnI dhAraNAvALA mahAvratadhArIone dravyapUjA egya na heya te svAbhAvika che. dravyapUjAmAM alpa paNa pApa che ja nahIM jo ke keTalAke "pUjA AdikanA AraMbhane aMge bhavAMtare vedavA lAyaka alpa pApabaMdha mAnavA taiyAra thaI pUjAmAM alpa pApa bahu nirjarA" mAnavA taiyAra thAya che, paNa A teonuM mAnavuM vastu svarUpanI samajaNa vinAnuM che. kemake -jema supAtradAnamAM sanmukhagamana, bhAjana AdikanuM parAvartana, bApha AdikanI thatI virAdhanA, vagere hovA chatAM te badhuM Avazyaka gaNI, supAtradAnamAM ekAMta vijerA ja zAstrakAroe jaNAvI che, ane e ja supAtradAnane aMge anAvazyaka ane agya hiMsA ane jUThanA prasaMgane laIne bhavAMtare vedAya evuM a5 pApa ane bahuni jarA jaNAvI che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata evI rIte paramezvaranI pUjAmAM paNa jayaNanA vizada lakSya pUrvaka karAtI pravRttiothI thatI hiMsA bhavAMtare bhegavavuM paDe evuM alpa paNa pApa na baMdhAya paNa anupaga ane ajayaNAvALI pUjA karavAmAM Ave te pUjA bhavAMtare bhegavavuM paDe tevuM alpa pApa mane ghaNu ni jarAvALI thAya ema kahI zakAya. je AvuM na mAnIe te jema azuddha AhAra Adika devAne upadeza sAdhuothI zrAvakene mukhya vidhie ApI zakAtuM nathI, tevI rIte A pUjAne upadeza paNa vidita pUjAmAM alpapApa ane bahu nirjarA hoya te ApI zakAya ja nahi. vaLI vidita pUjAmAM alpapApa bahunijara mAnIe te dvividha vividhapaNe ke vividha vividhapaNe sAvaghathI viramelA sAmAyika pauSadhavALA zrAvaka ke sAdhu alpapApa-bahunirAnA phaLavALI pUjA nimitte kAusagga karI zake nahiM, ane teone te kAusagna karavAnuM vidhAna te sthAne sthAna para sUtrakAroe jaNAveluM che. tethI siddha thAya che ke vihita pUjAmAM bhavAMtare vedAya tevuM alpapApa baMdhAya che ema mAnI zakAya ja nahi. glAnanI pratisevA pachI levAtuM paMcakalyANakanuM prAyazcitta paNa ajayaNuM ke anupagajanya azuddhine aMge ja gaNI zakAya. zuddha AhAra AdikathI karelI glAnanI paricaryAmAM gamana Agamana Adi ke nadI utaravA Adi ke akAla paryaTaNa Adi karavAmAM Ave te tenuM paMcakalyANaka vigere prAyazcitta hoI zake nahi, ane bhagavAna-mahAvIra mahArAjAne lehIkhaMDe maTADavA revatIne gherathI pAka-lAvanAra siMha aNagArane keI paNa jAtanuM prAyazcitta karavuM paDayuM nathI. A badhI hakIkatathI spaSTa thaze ke zuddha pUjAmAM jayaNuMpUrvaka karAtI pravRttiomAM hiMsA chatAM paNa bhavAMtare vedAya tevuM alapApa baMdhAtuM nathI, paNa ekAMta nirA thAya che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM sthApanAne pratipakSI kutarka keTalAka leke sthApanA nikSepAnI vaMdanIyatA namanIyatA yuktithI sAbIta thavAthI sthApanAnI satyatA viSe te bAbatamAM kaMI paNa besavAnI jagyA nathI rahetI, tyAre bhadrika lekene bharamAvavA evA kutarko AgaLa kare che, ke je sthApanAnI satyatA hovAthI te vaMdanIya namanIya ane pUjanIya hoya to sAdhuo zA mATe bhagavAnanI mUrtinI sarva ArAdhanA karatA nathI? kutarkanuM sacoTa nirakSara A kutarkanuM pikala eTalA ja uparathI jaNAze ke "dareka sAdhu ke sAdhvI jinezvara bhagavAnanI mUrtine sthApanA nikSepA tarIke satya mAnI vaMdana ane namana te kare ja che te te uparathI paNa bhagavAnanI mUrtinI vaMdanIyatA, namanIyatA uparanA muddAvALAo kema svIkAratA nathI ?" vAstavika rItie sAdhu ke sAdhvI bhagavAnanI mUrtinuM pUjana na kare teTalA mAtrathI zrAvakane tene upadeza deve agya mAnI sthApanAnA pratipakSIo pUjAthI dUra rahetA hoya te sAdhuo ane sAdhvIo bhagavAnanI pratimAne vaMdana namana kare che ane tene upadeza zrAvaka zrAvikAone Ape che te tenuM mahatva prAmANikapaNe aMgIkAra karavuM ja joIe, chatAM paNa sAdhAraNa eTale ubhaya (sAdhu ane zrAvaka) varge karAtuM ane upadezAtuM pratimAnuM vaMdana namana abhinivezabaLe teo aMgIkAra karatA nathI, eTale "svayaM pUjA nahiM karanArA sAdhuo dvArA pUjanane karAto upadeza anarthaka heI ame tene mAnatA nathI ema kahevuM kaI paNa prakAre yukti-saMgata nathI, kemake yukti dvArAe sAdhuothI karAtA ane upadezAtA zrI jinamatinAM vaMdana namananuM vidhAna pite AcarIne pachI ja pUjA saMbaMdhI "nahi karAtAM chatAM kema kahevAya che?' e muddo uThAve joIe, paNa kharI. rItie Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata teone bhagavAnanI mUrtinuM utthApana ja karavuM che, tethI sAdhu-zrAvaka dvArA karAtuM ane kahevAtuM paNa vaMdana namana aMgIkAra nahi karatAM ekalA pUjanane savAla khaDo kare che. dravya pUjAnuM rahasya uparanA kutarkane kharI daSTie vicArIe te kaI paNa darada maTADavA vaidya ke DeAkaTara pite je auSadha khAte hoya te ja levuM joIe. arthAt je auSadha sAje eve vaidya ke DokaTara na khAte hoya te auSadha daradIe paNa levuM joIe nahi AvI rItie karavuM je nyAyayukta hoya te ema kahI zakAya ke "sAdhue zrI jinezvara bhagavAnanI mUrtinuM pUjana kare te ja temanA upadezathI zrAvakoe te pUjana AdaravuM joIe," paNa upara jaNAvelA auSadhanA daSTAMte kaI paNa manuSya potAnA daradane maTADavA mATe vaidya DokaTare ApelA auSadhane vaidya DekaTarane khavaDAvavA mAMgatA nathI. tevI rIte zraddhAsaMpanna manuSya AraMbha parigrahanA deSamAM rahelI pitAnI tanmayatAnA daradathI bacavA mATe sAdhu mahAtmAo dvArA apAtI pUjArUpa auSadhI AdaravAmAM kaI paNa prakAranI harakata gaNatA nathI. dravya-pUjAne Azaya yAda rAkhavuM joIe ke jinezvara mahArAjanI mUrtinuM pUjana AraMbha parigrahaAsakta manuSyone AraMbha parigrahanA vicAra ane vartanathI dUra rAkhI sarvathA AraMbha-parigrahathI mukAvavA mATe ja che, ane tethI ja zAstrakAre vAstavika dravyapUjA tene ja gaNe che ke je pUjA AraMbha-parigrahathI sarvathA viramavA mATe heya. eTale ke je pUjA karanArAonuM dhyeya AraMbha-parigrahanI AsaktinA sarvathA tyAga tarapha na hoya te manuSyanI karelI bhagavAnanI dravyapUjA te vAstavika dravyapUjA nathI, kAraNa ke dravya te kahevAya ke je bhAvapaNe pariName, paNa je bhAvapaNe pariName nahi te vAstavika rItie dravya paNa kahI zakAya nahiM. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM dravya' zabadano marma jo ke dravya zabdano artha na letAM AkakumAranA nikSepamAM jema AdAne dravyAka gaNAvatAM mAtra lekavyavahArathI dravyanikSepa apradhAnapaNAne lIdhe jaNAvyuM che, te rIte dravya zabdane apradhAna artha laIne AraMbha-parigrahanI AsaktinA tyAganA muddA sivAya karelA pUjanane lekavyavahArathI dravya zabdane apradhAna artha laIne dravyapUjA kahI zakAya te paNa vAstavika rItie te tevAnI karelI pUjAne dravyapUjA kahI zakAya ja nahi, dravyapUjAmAM sarva viratinuM lakSya A sthaLe e zaMkA jarUra thaze ke pRthvIkAya AdikanA AraMbhasaya pUjanathI nirAraMbhamaya sarva viratinuM dhyeya kevI rIte siddha thaI zake? AvI zaMkA karanAre samajavuM joIe ke jema jema guNavAnanI bhakti vadhAre thAya tema tema guNavAna pratye AdaranI dazA paNa ucca uccatara thatI jAya, ane jema jema guNavAna pratye AdaranI dazA ucca uccatara thatI jAya, tema tema guNavAnanA vacane tarapha zraddhAnI tIvratA pragaTa thAya, ane jema jema guNavAnanA vacane tarapha pUjakanI zraddhA tIvra-tIvratara thatI jAya tema tema pUjaka guNavAnanA vacane pramANe vartavAne kaTibaddha thAya ane vacana pramANe vartavAne kaTibaddha thaele puruSa, vacanamAM tanmaya thavAthI tana, mana, dhana, kuTuMba, strI, putra, mAtA, pitA vigere sarvanA bhoge paNa guNavAnanA vacana pramANe vartavA taiyAra thAya ane teja sarva viratinuM svarUpa che, eTale bhagavAnanI mUrtinA pUjanathI sarva viratirU5 dhyeyane pahoMcavAnuM banI zake che. pUjAthI virati-prAptine ame je ke jinezvara bhagavAnanI pratimAnA pUjana karanArA sava manuSya te ja bhavamAM sarva viratine kayeyane saphaLapaNe pAmI zakatA nathI, te paNa je kALamAM mokSanI prApti nathI te kALamAM paNa ekSanA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra. Agamata sAdhanarUpa samyagadarzana jJAnacAritra AdaranArA mahAnubhAvo pitAnA samyagadarzana Adine niSphaLa gaNatA nathI, kAraNa ke te mahAtmAo sArI peThe samaje che ke aneka bhava sudhI AvA samyagdarzana Adine abhyAsa karavAthI ja-ghaNuM pachI ja-mokSa maLaze, paNa ghaNA bhale pachI maLavAvALe mekSa A bhavamAM AdarAnA samyagadarzana jJAna-cAritrane ja AbhArI che, tevI rIte A dravyapUjA paNa ghaNA bha sudhI karavAmAM Ave ane pachI saMskAranI paraMparA vRddhi pAmatAM, sarva viratine lAbha bhavAMtare thAya che tethI samyagadaSTi jIva nAsIpAsa thAya ja nahi. yAda rAkhavuM joIe ke sarvavirati paNa kAMI teja bhave mokSa ApI detI nathI. paraMtu ghaNu bha sudhI virAdhanAne sarvathA tyAga, ane ArAdhanAnuM saMpAdana thatuM rahe te ja sarvavirati paNa bhavAMtare mekSa Ape che. tevI rIte avidhinA vatanene dUra rAkhate, tema ja vidhinA vatanI pipAsA dharI tene mATe atyaMta udyama karanAra, dravyapUjA karanAra jIva bhavAMtare sahelAIthI sarva viratine pAmI zake che. guNAnurAga dvArA pUjAnI saphaLatA ahIM eka vAta khAsa yAda rAkhavAnI jarUra che ke jinezvara bhagavAnanI pratimAne pUjanAra manuSya jinezvara bhagavAnanA rAja vaibhava ke sukhasamRddhine AgaLa karIne pUjana karato nathI, paNa bhagavAna jinezvaradeve AraMbha-parigraha, viSaya, ane kaSAyane sarvathA tyAga karI che anagAritA vigere guNe prApta karyA, ane ajJAna vigere aDhAre dene kSaya karyo, e guNane AzrIne ja zraddhAsaMpanna manuSe bhagavAna jinezvaranI mUrtinuM pUjana kare che. eTale je sarvavirati vigere guNe dhArIne bhagavAnanI mUrtinuM pUjana karavAmAM Ave che te guNe tarapha te pUjakanuM nisIma bahumAna hoya te svAbhAvika ja che, ane zAstrIya niyama pramANe je guNe tarapha je manuSyanuM nisIma bahu Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 pustaka 1-luM mAna heya te manuSya te guNene prApta karavAnA zubha adhyavasAyavALo ja hoya, ane te zubha adhyavasAya samaye samaye anaMtI nirjarA karAvanAra thAya temAM be mata heI zake ja nahi. ane tevI nirjarAthI AtmA nirmaLatA pAmIne pitAnA kSApazamika ke sAyika guNene prApta kare temAM Azcarya ja nathI. adhikAra bhede phaLabheda AraMbha-parigrahamAM Asakta prANIone jyAre AraMbha-parisa grahathI viraktatArUpa sarvavirati mATe bhagavAna jinezvaranI mUrtinI dravyapUjA jarUrI che te pachI jeone te sarvaviratirUpa kAryanI prApti thaelI che, tevA sAdhu mahAtmAone dravyapUjAnI jarUra na hoya te svAbhAvika ja che. jagatamAM je kuMbhArane ghaDe kare hoya tene daMDacakAdirUpa kAraNe meLavavAM paDe che, paNa jene ghaDA rUpI kArya thaI gayuM hoya che tevA kuMbhArane daMDacakrAdi kAraNe meLavavA paDatA nathI. kuMbhArane chokaro ghaDe karatAM zIkhate hoya, tene ghaDe karI lIdhuM che e kuMbhAra daMDathI cakra pheravatAM zIkhave, te vakhata te kuMbhArane kare, kaI divasa paNa ema na kahI zake ke "tame taiyAra ghaTane caka upara muke ane cakra phera." te pachI sarva viratinI siddhivALAne sarvaviratinA kAraNarUpa dravyapUjAne upadeza ApatAM kaye akkalavALe manuSya ema kahe ke "tame dravyapUjA kare." ! ! ! sAdhu-zrAvakane pUjAthI lAbha-hAninA bhinna prakAre 1. vaLI keTalAka sthApanAnI satyatA, mAnyatA, pUjanIyatA vigere zAstrAdhAre jANyA chatAM lokone avaLe mArge doravA ema paNa kahevA taiyAra thAya che ke "je kAryamAM sAdhune lAbha heya, te kAryamAM zrAvakane paNa lAbha hoya, ane je kAryamAM zrAvakane lAbha hoya te kAryamAM sAdhune paNa lAbha ja hoya." Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata eTale ke "jinezvarabhagavAnanI mUrtinA pUjanamAM zrAvakane lAbha thate heya, te sAdhune paNa te bhagavAnanI mUrtinA pUjanamAM lAbha ja hovuM joIe, ane sAdhune je bhagavAnanI mUrtinA pUjana namAM svAbha heya te zrAvakane paNa bhagavAnanI mUrtinA pUjanamAM geralAbha ja thA joIe." tatva eTaluM ja ke-"zrAvaka ane sAdhu baMnene ekasarakhe ja lAbha ke geralAbha have joIe. te pachI bhagavAnajinezvaranI mUrtinA pUjanathI zrAvakane lAbha thAya te sAdhune lAbha kema nahi? ane sAdhune geralAbha thAya te zrAvakane geralAbha kema nahi? AvI rIte belanArAoe vicAravuM joIe ke sAdhu ane zrAvakenI pratijJA eka sarakhI che? ane jyAre baMnenI pratijJA eka sarakhI nathI, te pachI baMnene eka sarakhe lAbha ke geralAbha kema thAya? vyAkhyAnanA daSTAMtathI pUjAthI lAbha-hAninuM rahasya teoe vicAravuM joIe ke kaI sthAne moTA gItArtha sAdhu vyAkhyAna karI rahyA che, ane te vyAkhyAnanA makAnathI cheDe dUra, bIjA makAnamAM anya agItArthaka sAmAnya-gItArtha sAdhuo rahelA heya, teo te moTA-gItArtha sAdhuonA vyAkhyAnane sAMbhaLavA varasatA varasAdamAM Ave ke kema? kadAca kahevAmAM Ave ke apakAyA AdinI virAdhanAnA bhayathI te sAdhuo moTA sAdhuonuM vyAkhyAna sAMbhaLavA AvI zake nahi, ane kadAca Ave te AvanAra sAdhuene mahAna deSa lAge, te AvI vakhate te vyAkhyAnanA sthAnathI ghaNe dUra rahelA zrAvake ke vyAkhyAna sAMbhaLavA varasatA varasAdamAM Ave ke nahi? je zrAvake te vyAkhyAna sAMbhaLavA varasatA varasAdamAM Ave, teone sAdhuonI mAphaka mArganA virAdhaka gaNavA ke ArAdhaka gaNavA? zAstrAnusAre kahevuM ja paDaze ke varasatA varasAdamAM paNa vyA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 35 khyAna sAMbhaLavA AvatA zrAvake sAdhunI mAphaka prabhu mArganA virAdhaka nathI, paNa ArAdhaka che. eTale ke zaMkakAranA ja mudA pramANe zrAvaka ane sAdhune ArAdhaka-virAdhapaNuM judA judA svarUpe che tevI ja rIte zrAvaka aphAsu (sacitta) aSaNaya (deSita) vaherAve te paNa bahu nija, dIkSA mahotsava kare te paNa bahu lAbha, sAdhunA mRtakane uThAvIne laI jAya, tenI dahanakriyA kare te te gurUbhakti zrAvakane aMge gaNAya che, tema sAdhue kaI divasa e kArya karyA che ? ane temAM bahu lAbha mAnya che? A badhI bAbatane uttara nakAramAM Ave te spaSTapaNe mAnavuM jarUrI che ke sAdhu ane zrAvakane lAbhanA mArge judA judA che, ane jo tema heya te pachI A dravyapUjAne aMge sAdhu ane zrAvakanA mArga judA judA mAnavAmAM zA mATe saMkeca thAya che? sarvajJa prabhue dravyapUjA kema upadezI? kadAca ema kahevAmAM Ave ke je jinezvarabhagavAna prANInA abhayadAnane mATe eTale ke sarva jIvonI hiMsA vajaLavA mATe sAdhuone AkhA saMsArane tyAga karavAno upadeza Ape, hiMsAnI anamedanA paNa na lAge teTalA mATe AdhAkama-dezika vigere dUSaNavALo AhAra levAnI sAdhuone niSedha kare, pUrvakarma, pazcAta karmane deSanA parivAra mATe lecAdika jevA tIvra kaSTa veThavAnA kahe, thAvat sAdhuone samasta AcAra keI paNa prakAre prANIne bAdhA na thAya te mATe kaSTamaya batAve, yAvatuM prANInI virAdhanAnA prasaMge apakAya jevA jIvonA paNa bacAva mATe sAdhuone pitAnuM jIvana tyAga karavAne upadeza Ape evA jinezvarabhagavAna potAnI pUjA ane mAnyatA mATe sthApanA (mUrti) dvArA AvI rIte hiMsA karAvI pUjA karAve ane tenuM ekAMta nirja rArUpI meTuM phaLa batAve te saMbhave ja kema? AvuM kahenAre prathama vicAravuM joIe ke bhagavAna jinezvara Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata deve pitAnI pUjA mAnyatA mATe A pUjA pravartAvI nathI. yAda rAkhavuM ke jinezvarade kevaLajJAna upArjana karIne jagatane dharmopadeza denArA banyA paNa na hatA tenI pahelAM teozrIne janmanI ja vakhate sakala Ikoe merU parvata upara janmAbhiSekane mahotsava ane pUjana karelA che, ane teja devendranI pUjAnI rItie anusarIne bhavya bhagavAna jinezvaradevanA snAtrapUjana vigere kare che. tIrthakare pUjA pravartaka kharA? kadAca kahevAmAM Ave ke bhagavAna jinezvaradevanA pUjanathI thate nirjarArUpI lAbha deva ke IMdro pitAnA jJAnathI jANI zakatA na hatA, tema ja anya zrAvaka-zrAvikAo paNa bhagavAna jinezvaradevanA pUjanathI thate nirjarArUpI lAbha svayaM jJAnathI jANI zakatA nathI, paNa te lAbhanuM jJAna bhagavAna jinezvaradevanA vacana dvArA e ja thAya che, arthAt jinezvaradeve potAnI pUjAnA sakSAt pravartaka na heya te paNa phaLa-nirUpaNa dvArA jarUra pravartaka gaNAya. A kahevAvALAe prathama e samajavuM jarUranuM che ke bIjA matenI peThe jainamatamAM jinevara evI kaI eka vyakti nathI, paNa anaMtI thaI gaI, keI thAya che, ane anaMtI thaze, eTale eka IzvaravAdamAM jenI mAnyatA na hovAthI sAmudAyika nirUpaNamAM vyaktinuM keI paNa prakAre pravartakapaNuM thatuM nathI. kharI rIte te samudAyanI apekSAe vyaktie kareluM kathana satya upadeza rUpa ja gaNAya che. vyAvahArika daSTAntathI tIrthakarenI pUjA pravartakatA jema keI paNa sajana durjananA saMsargathI thatA avaguNa ane sarjananA saMsargathI thatA phAyadAo kaI paNa zretAne samajAve temAM te upadezaka sajana pitAnI mahattA kare che ema kahI zakAya ja nahi. jo ke te sajInanA samudAyanI aMtargata te jarUra che. paNa teTalA mAtrathI te sajanane pitAnI mahattA jaNAvanAre nahi Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM gaNatAM sarvathA satya upadezaka ja gaNavAmAM Ave che, vaLI sAdhu mahArAjAe paNa supAtradAnane upadeza detAM yAvat sAdhu mahAtmAone supAtra manAvavAthI pite ja supAtramAM AvI jAya che, ane pitAne devAtuM dAna paNa mahAlAbhadAyI che ema acaMpattithI cekhuM siddha thAya che, te paNa te supAtradAnane upadezaka sAdhu mahAtmAne lAlacu kahI zakIe ja nahi. jyAre rAgadveSe bharelA sajIne ane sAdhu mahAtmAo. sajanagaNa ane sAdhu mahAtmAonA samudAyanA saMsarga ane dAnanA phaLone batAvatA dUSita ke abhimAnI gayuM ke mAnI zakAtA nathI, te pachI jeo kSINamehanIyavALA hAI vItarAga thaIne sarvajJa thaelA che tevA jinevaradevanA samudAyanI pUjAnA phaLane jaNAve temAM satya upadeza sivAya bIjuM kahI ke mAnI zakAya ja kema? jema eka sAdhu mahAtmA upadeza detAM jaNAve ke "sAdhu mahAtmAonA nAmagotrane zravaNa karavA mAtramAM paNa ghaNuM ja phaLa che ane tenA karatAM sAdhu mahAtmAnI sAme javuM, teone vaMdana karavuM, namana karavuM, sukhazAtA pUchavI ane trividha paryuM pAsanA karavI temAM te anahada lAbha che." A upadeza karanAra sAdhu mahAtmA jema pitAnI eka vyaktine aMge A upadeza nahi dete hevAthI mahAtvAkAMkSAvALA che ema jema kahI zakAya nahi tema ja te gRhasthanuM rahAme AvavA vigeremAM thatuM prANInuM nukasAna karAvanAra te sAdhu mahAtmA ja che ema kahI zakAya nahi, kAraNa ke te sAdhu mahAtmAne uddeza prANuonI bAdhA mATe. aMze paNa nathI. paraMtu mAtra te zretAonA AtmAnuM kalyANa thAya te ja te sAdhu mahAtmAnA upadezanuM tattva che. tevI ja rIte sAdhu mahAtmAone paNa bhagavAna jinezvaradeve saMyama pAlana mATe vihAra ane nadI utaravA vigere kahela che temAM paNa je ke aneka prANIonI virAdhanA rahelI che, chatAM bhagavAna Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata jinezvaradevanA upadezanuM tatva te prANIonI bAdhAne anulakSIne nathI paNa mAtra sAdhumahAtmAonA saMyamanA pAlanane anulakSIne ja che. nadI utaravAnA daSTAMte paNa dravya pUjAmAM hiMsA nathI kadAca kahevAmAM Ave ke nadI utaravA AdinuM vidhAna apavAda pade che, ane tethI ja nadI utaryA vagara thatA vihArane zAstromAM mukhya sthAna ApeluM che. A kahenAre paNa samajavuM joIe ke sAdhumahAtmAone mAsakampAdika maryAdAmAM vihAra kare te utsarga ja che. keIpaNa divasa ema nahi kahevAya ke rahevAnuM na maLe te sAdhu mahAtmAe vihAra kare, arthAt vihAra kare e te autsagika ja vidhAna che, ane vihAramAM jatubAdhAne sarvathA asaMbhava ja che ema kaI paNa kahI zake ja nahi. vaLI apavAde paNa nadI utaravAnuM vidhAna svachaMdapaNe ke anya kaI tevA manuSya kareluM ke kapeluM nathI, paNa khuda jinezvaradee nadI utaravAnuM vidhAna kareluM che. ane sAdhumahAtmAone mATe upadezeluM che. te pachI apavAdapade paNa zuM jinezvaradeva hiMsAne upadeza daIne hiMsA karAvavA dvArA ane sAdhumahAtmAo te nadI utaravA Adi rUpe hiMsA karavA dvArA pitAne mahAvratane bhaMga kare che. ema kahevAnI kaI paNa akkalavALA manuSya hiMmata karaze kharo? nahIM ja! A sthaLe je ema kahevAmAM Ave ke vihAra ane nadI utaravA AdikathI paNa saMyamanuM pAlana karavuM ane karAvavuM e ja zreSTha gaNeluM che, te pachI tema karanAra ane karAvanArA mahAvratathI dUra thayA nathI ema mAnavAmAM kaye muddo AgaLa karAya che? alpa-bahu nukazAna ane phaLanI vicAraNuM e banne je AvA upadeze ane vidhAne dvArA karavAmAM Ave te samajavuM ghaNuM ja saheluM paDaze ke hiMsAnI sarvathA pratijJA karanArA, pitAnI prati. jJAmAM nyUnatA karatAM alapa-bahu nukazAnane phaLanI vicAraNA kare te To ane vidhAnasa sarvathA pratijJAnI vicAraNA kare Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM pachI zrAvaka zrAvikA ke jeo sthAvara jIvonI hiMsAnI pratijJAvALA nathI, teo pitAnI trasajanI hiMsAnI pratijJAne pALatAM chatAM je jinezvara bhagavAnanA bhakti, bahumAna ane pUjana Adine lAbha meLavavA taiyAra thAya temAM Azcarya ja zuM? pUjakanI ucita maryAdAnuM mahatva yAda rAkhavuM joIe ke koI paNa zrAvaka ke zrAvikA pitAnA guNaThANane ucita vrata niyamene bAdha lagADIne pUjA Adi karate ja nathI, ane keIka bhadrika-zrAvaka pitAnA vrata niyamane tema ja guNaThANane bAdha karI abhakSya padArtho naivedya tarIke dharAve ke apeyathI prakSAlana Adi kare ke balidAna AdithI bhagavAnanI ArAdhanA mAne to temAM koI paNa divasa kaI paNa graMthakAra ke sAdhu mahAtmA agara samaju e zrAvaka ke zrAvikA varga mahAphaLa mAnate ke kahete nathI, eTaluM ja nahi paNa moTA jUThAM belIne ke moTI cerI karIne je dravya meLavavAmAM Ave tevA dravyathI karAtA jinezvara bhagavAnanA pUjanamAM paNa keIe kadI paNa mahAphaLa kaheluM nathI. dravyapUjAmAM thate pApane Dara ajJAna mUlaka che vAstavika rIte sarvaviratinA ceyathI karAtuM jinezvara bhagavAnanuM pUjana pitAne prApta thaelI dezavirati bhUmikAne pADanArUM te hevuM joIe ja nahi e sarva mAnya siddhAMta che. ane tethI ja dezaviratinA guNaThANe rahele manuSya, paNa kadAca sAvadhabhIrU heIne sacita pANIne aDavAmAM, vAyare viMjhavAmAM, agninA samAraMbhamAM, vanaspatine bhakSaNa Adi karavAmAM thAvat mATI mIThAne aDavAmAM paNa dayAthI kaMpita hRdayavALe thatA hoya te tevA bhAgyazALIne pUjananA vidhAnamAM paNa pravartavAnuM hetuM nathI. tethI ja zrAvakanI agIAra pratimAo paikInI AThamI AraMbhavajana nAmanI pratimAne vahenArA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 AgAmata bhAgyazALIne pUjAnA vidhAnane niyama nathI. paNa jeo artha upArjana mATe ke potAnA zarIranI zuzraSA mATe leza paNa dayAnA vicAra vinA vagara sakece pravartavAvALA heIne tema ja keTalAke abhakSya ane anaMtakAyanA bhakSaNa karanAra ane karAvanAra heIne mAtra jinezvara bhagavAnanI pUjAmAM vaparAtA phala ane jalane aMge virAdhanAnuM moTuM rUpa Ape che teo te mahAmithyAtvI ane kadAgrahI ja gaNavA. saMsAranI pravRttiomAM nizaMka rahenArAonI dayanIya dazA yAda rAkhavuM ke jagatabharamAM jeTalA pRthvIkAya, apakAya, agni kAya, vAukAya pratyeka vanaspatimAM phUla, phaLa, bIja, beidriya, teidriya, cauraMdriya, paceMdriya, nArakI devatA ane manuSyanA sarva jIne ekaThA karavAmAM Ave tenA karatAM eka soyanA agra bhAgamAM paNa rahenArA lasaNa, DuMgaLI vigere anaMtakAyanA je anaMtaguNA che AvI rIte anaMtaguNa jIvamaya anaMtakAyane bhakSaNa karanArA manuSya bhagavAna jinezvaradevanI pUjAmAM thatI pRthvI AdinI anaMtabhAganI svarUpa hiMsAne je dhikkAravA jAya te te kharekhara vezyApaNe rahelI vArAMganA keIka satIne pitAnA pati sAthe vAta karatAM dhikkAre tenA jevuM ja atyaMta avivekImaya ane zocanIya ja gaNAya. apavAdapade svarUpahiMsA A sthaLe e paNa samajavAnI jarUra che ke cauda rAjalekanA sarva ne abhayadAna devArUpa sarvaviratinI prApti mATe A ekedriyanI svarUpahiMsA vALuM pUjana hovAthI adhika lAbha niyamita che. kemake ekedriya karatAM caDhiyAta beikiyAdikane varga rahyA hovA sAthe te ekeMdriya varga paNa sarvaviratinI prAptimAM rahyA che. Aja kAraNathI utkRSTa vargamAM rahelAM paceMdriya evA bakarA AdinA homathI prApta karAtI dunyavI samRddhinA yAjJikanA vidhAna karatAM A vidhAna sarvathA juduM paDe che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 pustaka 1-luM prathama te paceMdriya jI karatAM kaI paNa te cha iMdriyavALA jIvane vaga nathI ke jenI rakSaNIyatAne aMge paMcendriya vargamAMthI koI paNa jIva vadha pAme tenA nukazAnane alpa gaNI zakAya, e paNa yAda rAkhavAnuM che ke je kAryamAM beIdriya, teIdriya, cauriMdriya ke paceMdriya jIvone vadhu hoya tevuM kArya dharmane samajanAra keI paNa manuSya kaI paNa kALe karI zake nahi, te. pachI pitAnI pratijJA ane mANasAIne anucita evI trasajIvanI hiMsAnA kAryamAM kaI paNa vivekI saMkalpa sarakho paNa kare nahi, arthAt bhagavAna jinezvaradevanA pUjananA kAryamAM ekedriyanI thatI svarUpahiMsA apavAdapade AvI zake, paNa bakarAM vigere paMceMdriyanI hiMsA apavAdapade AvI zake ja nahi. prabhu pUjA ane yajJa hiMsAnI viSamatA vaLI bhagavAna jinezvaradevanuM pUjana sarvaviratinA dhyeyathI eTale anAdikALathI AtmAnA avarAyelA cAritraguNanI pragaTatAne mATe che, tethI te pUjanamAM thatI svarUpahiMsA apavAdapadamAM AvI zake, kAraNa ke hiMsAthI cAritramehanIya vigere baMdhAya che, jyAre pUjanathI cAritramehanIya vigere tUTe che, eTale eka ja dhyeyathI te utsarga apavAdarUpa banI zake che, paNa svargAdinI bAhya samRddhi ke je kevaLa AtmAne adhogati pamADanArI che, tene mATe paMceMdriya AdijInI hiMsA karI AtmAne malina karavAmAM Ave te kaI paNa prakAre apavAdarUpa thaI zake nahi, kAraNa ke parigraha ane hiMsA baMnethI pApanuM ja piSaNa thAya che, eTale paMceMdriya ane svargaprApti e baMnemAM eka paNa apavAda ke utsarga thaI zake nahi. nadInA dRSTAMte prabhupUjAnI mahattA vaLI hiMsAne sarvathA tyAga karanArA mahAvratadhArIone jema nadI utaryA vagara vihAra na thAya te nadI utaravAnuM vidhAna che ema kahevAya che tevI rIte ahIM paNa sarvavirati aMgIkAra karI chae Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 AgamajAta kAyanA jInuM abhayadAna karavAne jee zaktimAna na thAya teone ja A pUjananA vidhAnamAM pravartavAnuM che ema kahevAmAM paNa zuM TuM che? vaLI nadI utarIne jema prApta karelA saMyamanuM pAlana karavAnuM hovAthI nadI utaratAM paNa sAdhune te nirjarAne mahAna lAbha che, tevI rIte nahi prApta thaelI sarvaviratinI prApti mATe bhagavAna jinezvaradevanA pUjanamAM svarUpahiMsA chatAM paNa pravartavAvALa manuSya kema ekAMta nirA prApta kare nahi? bhAvadayAnI daSTie jinapUjAnuM mahatva yAda rAkhavuM ke bhagavAna jinezvaredevanA pUjananI vakhate karmakSaya thavA pUrvaka AtmaguNanI prAptinuM ja dhyeya che, ane temanI stuti karatAM paNa caityavaMdanane aMte "saMsArathI tha joIte vairAgya, samyagdarzanajJAna cAritrarUpa mArgane anusaravApaNuM" vagere AtmakalyANakAraka vastuonuM dhyeya che, ane tethI ja tevA dhyeyane aMge thatA kAryane AtmAnI uccatara bhAvadayA gaNavAmAM koI paNa jAtanI harakata nathI, ane bhAvadayAnI prApti agara rakSaNa mATe dravyadayAne kathaMcita bhega Ape e vivekIo mATe hitAvaha ja che. jinapUjAmAM dayAnA svarUpanI jANakArInuM mahatva dravyadayA ane bhAvadayAnuM svarUpa, ane temAM bhAvadayAnI utkRSTatA jANavAnI A sthaLe saheje sarva keIne jijJAsA thAya te svA. bhAvika ja che, ane tethI prAsaMgikapaNe ApaNe dravyadayAnA ane bhAvadayAnA svarUpane vicAravA AgaLa vadhIe te temAM koI paNa prakAre aprAsaMgika gaNAze nahi. kharekhara aneka pramANethI sthApanAnI satyatA vigere jaNAvI tenI pUjAmAM kahevAtI hiMsA te hiMsAnA lakSaNavALI nathI athavA te bhavAMtare vedavAlAyaka alpa pApavALI nahi paNa kriyAkALe ke phaLakALe temAM thatI svarUpahiMsAnuM a5 pApa nAza pAmI jAya che ema jaNAvyuM, chatAM keTalAka sthApanA nahi mAnavAnA durAgrahane Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM lIdhe ke pUjAnA virodhapaNane lIdhe bhAvadayAnI dhAraNAthI thatI jinezvara bhagavAnanI pUjAne niSedhavA taiyAra thAya che teone dravyadayA ane bhAvadayAne prasaMga jaNAve kaI paNa prakAre aprastuta gaNAze nahi. paraMtu dravyadayA karatAM bhAvadayAnuM atyaMta gaurava jANavA mATe te baMnenuM svarUpa jANavAnI jarUra che. dravyadayAnI mArmika vyAkhyA dravyadayA eTale-ekedriya Adi jene prApta thaelA sparzanaikiya Adi dravya prANane nAza na kara, nAza anya karatA hoya tene rokavA ke nAza thatuM hoya tene aTakAvavA prayatna karo. dravyadayAnI azakyatA (pUrvapakSa) A sthaLe keTalAka ema kahe che ke-ekedriya Adi ja pitAnA sparzanaIdriya Adi prANane pitAnA AyuSya ke paryApti Adi nAmakarmanA udaya sudhI dhAraNa karavAnA che, tenA AyuSya ke paryApti Adi nAmakarmane nAza thatAM keI paNa manuSya ke sAdhu mahAtmA tenA maraNa, ke prANunAzanA duHkhanA kAraNathI bacI zakavAnA nathI. apekSAe ema kahevAya che ke maranAranA karmane vipAka je maravA rUpa che ane vipAkane aMta thayA vinA kaI maratuM ja nathI te pachI hiMsA nAmanI cIja saMbhavita ja nathI, saheja paNa vicAra karavAthI samajAze ke jyAM sudhI AyuH karmane sadbhAva hoya tyAM sudhI kaI paNa prANa mare nahi (yAda rAkhavuM ke Ayukama gati, jAti Adi karmonI peThe aneka bhava karavAthI vedya nathI paNa dareka bhavamAM juduM juduM vedAtuM hAI pratyeka bhavathI ja vedya che) ane AyuSyane nAza thayA vinA keI paNa jIva marate ja nathI. A apekSAe kaI paNa prANInI hiMsA keI paNa prANa dvArAe thavI zakya ja nathI. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata dravyadayAnI vidheyatA (uttarapakSa) AvuM kahenArAoe dhyAna rAkhavuM joIe ke jeo kAyAthI mAtra prANanA nAzane hiMsA tarIke mAnatA hoya teone ja kathaMcita A prakAre belivuM zabhaze, paNa jeo prANIonA prANane kAyAdvArAe nAza na thayo hoya te paNa vacana dvArA kahevAmAM mana dvArAe vicAravAmAM jeo prANIonA prANune nAza thayA vinA paNa hiMsA mAnanArA che teone upara pramANenuM besavuM zabhaze nahi, kAraNa ke hiMsA thayA vinA paNa tenA vacane ane vicAre hiMsAtmaka heya te te vaktA ane vicArakane hiMsAnA dezamAM bhAgIdAra gaNavAmAM Ave che eTale maranAra prANInA AyuH ane paryApti AdinA nApane preraka pote na bane ane maranAra prANa pitAnA ja AyuH ane paryApti AdinA abhAvathI marI jAya agara na paNa marI jAya te paNa tevA hiMsAtmaka vacane ane vicAravALe prANuM jarUra hiMsaka che. chavAstha mATe dravyadayA jarUrI A vicAra jenuM AyuSya vigere anapavartanIya ane nirUpakrama eTale ghaTADI ke nAza nathI karI zakAtuM tevA prANIone aMge samajI zakAya, paNa tevA prANuonA tevA anapavartanIya ane nirUpakramapaNane nizcaya tevA viziSTa jJAnIoja ke jeo pote svataH ahiMsaka ja che teo karI zake tema che, sAmAnya manuSya ke mahAtmAo karmavargaNAne ke tene AyuH nAma Adi bhedane sAkSAt jANI zakatA nathI, te pachI te AyuSya vigerenA anAvartana nIyapaNuM ke nirUpakramapaNane te jANI zake ja kema? anapavartanIya ke apavartanIya pakema ke nirUpakrama emAMthI kaI paNa prakAranuM AyuSya hoya te paNa tenA nizcita jJAna vinA nirapekSapaNe pravartanAre manuSya prANanA viyega rUpa hiMsA na bane te paNa kAyA, vacana ane mana dvArA e hiMsAnA kAraNu tarIke pravRtti karanAre jarUra hiMsaka ja bane che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM AvI rIte jyAre anapavartanIya ane nirUpakrama AyuSyavALAne aMge nirapekSapaNe pravartanAre manuSya hiMsaka bane te pachI jeonuM AyuSya, adhyavasAya nimitta Adi sAta kAraNathI apavartana thavAvALuM ke upakramathI ghaTavAvALuM hoya che teone aMge hiMsAtmaka mana, vacana ke kAyAnA vegane pravartAvanArA kema hiMsaka bane nahi? upakramanuM svarUpa jema eka ghaDIALanI cAvI niyamita rIte ghaDIALa cAle te te ghaDIALane chatrIsa kalAka calAvanArI hoya te paNa te ghaDIALanI Thesa khasI jAya ke sku DhIlA thaI jAya te teja cAvI eka seMkaDamAM utarI jaI ghaDIALa baMdha paDe che, eTale ke ghaDIALane chatrIsa kalAka calAvavAvALI cAvI chatAM paNa te cAvI eka sekaMDamAM utarI jAya che, tevI rIte zAstrakAronA jaNAvavA mujaba traNa palyopama jevuM meTAmAM moTuM manuSya tiryaMcanuM AyuSya paNa eka ja aMtarmuhUrtamAM bhagavAI jAya ane tevA meTA AyuSyavALe paNa eka ja aMtarmuhUrta jIvI maraNa pAme AvuM lAMbu AyuSya asaMkhyAtA varSonuM hevAthI tenuM apavartana ke upakrama nahi mAnanArAo yugalika manuSya ke tiryaMcanI strIonA garbhamAM nava lAkha garbhanI hiMsA kevI rIte mAnI zakaze? arthAt jyAre evA lAMbA AyuSyavALAnA AyuSyane apavartanane upakamathI nAza (jaladI bhogavavuM) thAya che, te pachI sAmAnya manuSya tiryacenA AyuSyanuM apavartana ke upakama thAya temAM Azcarya ja zuM? bacAvavAnuM na mAne te pAMcamahAvatane mAnate nathI A uparathI jeo sarvathA ema mAne che ke -"prANI pitAnA karmothI ja jIve che ane mare che, paNa tene kaI paNu manuSya bacAvI ke mArI zakatA nathI." AvuM bolanArA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamakathA heI mahAmRSAvAdI che, eTaluM ja nahi paNa teonA mate te hiMsA jevI keI cIja rahetI nathI. jyAre teonA mate hiMsA jevI keI cIja nathI te pachI te hiMsAthI viramavA rUpa "prANAtipAta viramaNa" nAmanuM mahAvrata te heya ja kyAMthI? ane temanA mata pramANe teone kharI rIte "prANAtipAta viramaNIrUpa mahAvrata na hoya te "mRSAvAda viramaNa" Adi bIjA mahAvrata ke jeo prANAtipAta viramaNa rUpa mahAvatanI rakSA mATe ja che tene saMbhava ja kyAMthI hoya? arthAt hiMsAnA bacAvane akartaka mAnanArA pitAnA mahAvratanI pitAnA ja vacane jalAMjali Ape che. dravyadayAne marma uparanI hakIktathI spaSTa thaze ke AyuSya Adine upakrama na lAge te jeTaluM AyuSya hoya teTale kALa te prANI jIvI zake. arthAt " ApaNuM kAyA, vacana ke manogathI tenA AyubdanA upakamo na karavA, na karAvavA agara thatA hoya tenI upekSA na karavI te ja ucita che ane tenuM nAma ja dravyadayA che. dravyadayA karatAM bhAvadayAnuM sApekSa mahatva AvI dravyadayAthI bacelA prANIo pitAnAM AyuSyane bhegavIne aMte maraNane zaraNa thAya ja che, eTale ke upakrama na karavAthI athavA te upakramanAM kAraNe dUra karavAthI bacAvelA prANInuM aMte maraNa te thAya ja che, mATe bacAvanAre ke hiMsA nahi karanAre maraNanI mAphI karAvI nathI, paNa mAtra maraNanI mudata AgaLa ThelelI che, tevI ja rIte sparzanaIdriya Adi prANane paNa sarvakALane mATe bacAva karyo nathI. paNa tenA nAzane hamaNAM nahi thavA detAM bhAvI upara dhakelyA che eTale ke leNAnI rakamane ubhI rAkhI mAtra jema mudatane vadhAre karI ApI deNadArane keTalIka mudatanuM AzvAsana karAya tevI rIte ahIM dravyadayAmAM paNa mAtra jIvananI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM mudata sudhI nirvighapaNe jIvavA devAnI ja mAtra sagavaDa thAya che, paNa jema leNadAra leNI rakamane mAMDIvALIne phAragatI ApI daI deNadArane sarvathA chUTe kare che, tema A dravyadayAmAM kaI paNa prANIne sarvathA maraNathI bacAvatuM nathI, ke jIvananuM sthAyIpaNuM karatuM nathI. jo ke A uparathI dravyadayAnI kiMmata ghaTe che ema na mAnavuM, kemake moTAmeTA rAjya paNa devAnA vyAjanI mAphIthI ke devAnI rakamanI mudatanA haphatA nahi levA dvArA karAtA vadhArAthI pagabhara thayAM che tevI rIte A prANI paNa koI paNa prANInA AyuSya ane sparza IdriyanA nAzathI mudatane kALAMtarane mATe laMbAve te te paNa ghaNuM ja bhAgyazALIpaNAnuM kartavya che, paNa AvI dravyadayA karatAM paNa bhAvadayA apUrva cIja che ema jaNAvavA mATe ja upara dravyadayAnI vAstavika sthiti jaNAvI che. bhAvadayAne upakrama have bhAvadayA zI cIja che? e jANavAnI darekane jijJAsA thAya te svAbhAvika ja che, upara jaNAvela dravyadayAnA svarUpathI ja sujJa varga bhAvadayAnuM svarUpa samajI gayo haze, chatAM badhA tevA sujJa heya te saMbhava na hovAthI bAlajInI samajaNa mATe bhAvadayAnuM svarUpa samajavuM jarUrI che. siddhomAM jIvavA bhAvadayAnA svarUpane samajavA pahelAM sujJa sajIe e dhyAnamAM rAkhavuM ke jevI rIte AyuSya ane spazana Idriya vigere jIvenA bAhya pudagalanI madada dvArAe dhAraNa thatA hovAthI kazya prANu che. tevI rIte bAhya pudagalonI madada (savAya jIvamAtrathI dhAraNa karAyelA samyagadarzana, samyagajJAna ane samyagacAritra vigere rUpI guNe te jIvanA AtmIya bhAvamANe che. A ja kAraNathI pAMca IdrimAMthI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata kaI paNa Idriya, mana Adi traNa baLamAMthI kaI paNa baLa ke zvAsozvAsa ane AyuSya e daza prANemAMthI eka paNa prakArano prANa nahi chatAM saMsArathI mukta thaelA siddhone jIva tarIke gaNI zakAya che. je samyagadarzana Adi bhAvaprANone vAstavika prANa chatAM prANarUpe na gaNIe te "prANadhAraNAnA arthamAM vaparAtA jIva dhAtuthI banele "jIva' zabda saMsArathI mukta thaelA ane indriya AdithI rahita evA siddha mahArAjAmAM vAparI zakAya ja nahi. vaikAlika jIvana jIvanAra jIva vaLI vartamAnamAM zretra iMdriyaAdika prANanuM dhAraNa karavA rUpa jIvapaNuM te nAstike paNa "vAvasu gIta) ema kahI kabUla kare che. arthAta nAstika karatAM AstikenI bhinnatA teTalI ja hoya ke nAstike jyAre vartamAna jIvanathI jIva mAne tyAre Astike maikAlika dravyajIvanathI jIva mAne, ane jaine evuM naikAlika jIvana mAnavA sAthe samyagadarzana Adi bhAvaprANenA jIvanathI ja jIva tarIke mAne. ane tethI ja zAstrakAro paNa kSetra Adi idrine jIvenA mukhya lakSaNa tarIke nahi jaNAvatAM "jA = saMta jeva" (navatatva gA. 5) ItyAdi kahI jJAnAdi bhAvaprANenA jIvanane ja vAstavika jIvana tarIke jaNAve che. bhAvadayAnuM vaizi eTale ke bhAvayA jeTalI zretra iMdriya AdinA bacAvanI sAthe saMbaMdha rAkhatI nathI tenA karatAM samyagadarzana AdirUpa bhAvaprANenI pragaTatA, sthiti vRddhi, parAkASThA ane sarva kALa sthAyIpaNuM sAthe saMbaMdha rAkhe che, ane tevA guNonA tevA prakAra sAthe ja saMbaMdhita hovAnA lIdhe ja bhAvadayA pUrva jaNAyelI dravyadayA karatAM tAvika ane anaMtaguNa viziSTatAvALI hoya temAM Azcarya zuM ? Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM kevaLajJAna svabhAvavALA sarva jIve che. jagatanA dareka jIve anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtavIrya, ane anaMta sukhavALA svabhAvathI ja che. siddhi dazAne pAmelA jene te svabhAva sakala karma kSayane lIdhe pragaTa thaelo che, ane bAkInA saMsArI ane te svabhAva karmane lIdhe avarAyele che, je ke saMsArI jemAM paNa je che caDhate guNaThANe gaelA che teoe je karmone kSaya karyo che te te karmone lIdhe rokAyela svabhAva te te jene pragaTa thaelo che, paNa sarvathA AtmasvabhAvanuM anAvRtapaNe kevaLa siddha dazAmAM ja che, saMsArI dazAnA AtmAemAM te ekedriya hoya ke yAvat paMceMdriya heya, mithyAtvavALe heya ke samyakatvavALa hoya, bhavya heya ke abhavya hAya, paNa te sarve sattAe anaMtajJAnAdi svabhAvavALA ja che. sarva jI jJAnAdi guNamaya che ja je ema mAnavAmAM na Ave te kevaLajJAnI sivAyanA sava jene pAMca prakAranuM jJAnAvaraNIya, cAra prakAranuM darzanAvaraNIya, chavvIsa prakAranuM mehanIya ane pAMca prakAranA aMtarAya karmane udaya mAnI zakIe ja nahi, arthAt abhavya ane mithyAdaSTi AtmAene svabhAva je anaMta jJAnAdirUpa na mAnIe te teone lAgelA kevaLajJAnAvaraNIya Adi karmo kenuM AcchAdAna kare ? jagatamAM sAmAnya niyama che ke vidyamAna dravya ke guNanuM ja AcchAdana hoya, eTale mithyASTi tathA abhavya jevAmAM paNa anaMta-jJAnAdi svabhAva mAnIe te ja teone kevaLajJAnAvaraNIya Adi karmone baMdha vigere mAnI zakAya ATalA ja mATe zAstrakAre paNa AtmAne caMdramAnI upamA ApIne tenA jJAnane prabhA jevuM gaNI, jJAnAvaraNIya karmane vAdaLa jevuM AcchAdaka gaNAvyuM che. A hakIkata samajatAM e vAta sahejathI samajAze ke jene Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata zAstrakAre jJAnane "utpAda" nahi mAnatAM "abhivyaMgya" tarIke mAne che te vyAjabI ja che. jJAnamaya AtmAne svIkAravAnI jarUra jo ke keTalAka matavALAe "viSayanA saMge samavAya saMbaMdhathI AtmAmAM utpanna thatuM jJAna" mAne che, paNa teone vartamAnakAlanA paNa anaMtA viSayane saMbaMdha asaMbhavita hevAthI tema ja saMbhavita mAnyA chatAM ekakAle saMga asaMbhavita hevAthI sarva padArthonuM vartamAnakAla viSayaka paNa jJAna thaI zake nahi ane atIta ane anAgata kAlanA padArthone te nAza ane anutpatti hevAthI saMnikarSa (saMbaMdha) hoI zake ja nahi, eTale jJAnane utpanna thatuM mAnanArAnA pakSamAM kaI paNa jIvanuM ke IzvaranuM sarvajJapaNuM saMbhavI zake ja nahiM, keI paNa jIva ke IzvaranuM sarvazapaNuM te jIvane sarvajJa svabhAvI mAnavAthI ja saMbhavI zake. zikSakanA daSTAMtathI AtmAnI jJAnamayatAnI siddhi vaLI dareka vicAraka manuSyanA khyAla bahAra e vAta nahi hoya ke eka ja zikSakanA vargamAM bhaNatA sarva vidyArthIne zikSaka sarakhuM zikhave chatAM sarva vidyArthIe sarva viSayanA sarakhuM samajanArA thatA nathI, jema mATIthI ghaDo banAvavAmAM kuMbhAra je je vakhata jeTalI jeTalI mATI le te te vakhate teTalA teTalA pramANane ghaDe thAya ja che, tevI rIte jyAre jyAre zikSaka je je vidyArthIone kahe te te vidyArthIone tyAre tyAre jJAna thavuM ja joIe, paNa tema thatuM na hevAthI jJAnane upAgha na mAnatAM abhivyaMgya mAnavAnI pharaja paDe che. jJAna abhivyaMgya che upAgha nathI-nI sAbItIo vaLI abhyAsIonA khyAlamAM haze ke eka vastu gekhatAM prathama magajamAM AvI paNa jAya che, te paNa pachI tene jeTalA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purataka 19 pramANamAM khavAmAM Ave teTalA pramANamAM te vadhAre daDha bane che ane dIrghakALa sudhI teja vastu TakI zake che. anubhavasiddha A hakIkta vicAratAM AtmAne jJAnAdhAra na mAnatAM jJAnamaya mAnavAnI ApaNane pharaja paDe che. alpa mahenate vadhAre kSayapazama thAya agara vadhAre mahenata alpa kSaye pazama thAya te paNa AtmAnA jJAna svabhAvane ja sUcave che. vaLI eka vastunuM jJAna thayA pachI amuka kALe te vastunA upaganI jarUra hoya, ane te yAda karavA mATe prayatna paNa karavAmAM Ave te paNa te vakhate te vastu kadAcita yAda AvatI nathI. A sthaLe paNa je jJAnane utpAdya mAnIe paNa tene abhivyaMgya mAnIne tenA AvaraNane na mAnIe te utpanna thaelA ghaTane nAza thavA sudhI jema pratyakSabhAva hoya che tema utpanna thaelA jJAnane paNa smaraNa bhAva hamezAM rahevuM ja joIe, paNa te smaraNubhAva hamezAM nathI rahete e anubhavasiddha hevAthI te smaraNane rokanArA karmo mAnyA sivAya buddhimAnene mATe bIje raste ja nathI. vaLI kALAMtare yAda nahi AvatI vastune yAda lAvavAne prayatna ane upaga nahi chatAM te vastu svAbhAvika rIte yAda AvI jAya che. A badhI hakIkate vicAratAM paNa AtmAne jJAna svabhAva ane tene rokanArAM karmo tathA upayogathI ke bIjA kAraNathI te karmone pazaya thavAthI te jJAnanI abhivyakti thaI ema mAnyA sivAya buddhimAna purUSe rahI zake ja nahi. jJAnanI jema darzana Adi guNenI svAbhAvikatAnI siddhi jevI rIte uparanI hakIkata vicAratAM AtmAne jJAna svabhAva mAnave paDe, ane AtmAne jJAnAdhikaraNa na mAnatAM jJAnamaya ja Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para Agamata mAnave paDe, tevI rIte darzana, satazraddhA, vItarAgatA, dAnAdi zakti e sarva paNa AtmAnA svabhAva ja che ema mAnyA sivAya chuTake ja nathI. AvI rIte saMsArI che temaja siddhanA paNa jIva tarIke gaNAtA hoI sarva jIve upara jaNAvelA jJAnAdi svabhAvavALA che. ane tethI ja jIva kahevAya che ema saheje samajI zakAze. bhAvadayAnI anaMtaguNa adhikatA A jJAnAdi guNone ja jaina zAstrakAre bhAvaprANa tarIke eALakhAve che. ane teja bhAvaprANanI apekSAe siddhadazAmAM paNa jenuM jIvapaNuM mAnavAmAM Avela che, anyathA mukta thayelA jIvamAM AyuSya na levAthI zarIra hetuM nathI ane zarIranA abhAve beMdriya Adi pAMca indriyenuM baLa ane maneyega AdinuM baLa na hovAthI siddhamAM jIvapaNuM kahI zakAya ja nahi eTaluM ja nahi paNa saMsArI mAM e dareka jIva pUrvabhava cheDatI vakhate te bhavanA prANene cheDI de che ane bIjI gatimAM jatAM zvAsozvAsa Adika prANamAMthI kaI paNa prANane joDe laI jate nathI, ane tethI parabhavamAM jatA jIvane jIva tarIke gaNavo muzkela thaI paDe, arthAta A zvAsozvAsa Adika prANe dareka bhavamAM thavA vALA judA judA che. ane tethI ja te dravyaprANa kahevAya che. ane sarva bhavamAM sarvatra jIvanI sAthe rahenArA jJAnAdika prANe bhAvaprANa kahevAya che. A hakIkatathI bhAvaprANenI kiMmata dareka sujJanA khyAlamAM Avaze, ane tethI ja AgaLa jaNAvavAmAM AvatI bhAvadayAnI anaMtaguNI adhikatA dravyadayA karatAM che ema saheje samajAze. bhavamecakeno viSama kutaka pahelAM e vAta sUcavAI gaI che ke dravyadayA karavAthI duHkhI Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 53 prANane mAtra duHkhanI mahetala ja maLe che, paNa duHkhane nAza thatuM nathI. A uparathI te prANIonI ajJAnatA khullI thaze ke je prANIo "bIjA rIbAtA prANIone mAravAmAM" dharma gaNe che. kAraNa ke rIbAtA prANIonA A janmane nAza karavAthI ApaNI najare mAtra tenA duHkhane nAza dekhAya paNa vAstavika rIte te rIbAtA prANIonA duHkhanA kAraNabhUta karmone nAza na thAya tyAM sudhI te rIbAtA prANIonA duHkhane nAza teo pite ke bIjo keI karI zake ja nahi. bhavamecakenA kutakane sacoTa radIye A sthAne e paNa yAda rAkhavAnI jarUra che ke atyanta dukhe gherAele manuSya ke kaI paNa prANI kharAba vicAromAM ja hoya ane tevA kharAba vicAronI vakhate maraNa pAmato prANI bhaviSyanI kharAba aMdagIne ja meLave, ane maraNa pAmatA prANIne kharAba jaMdagImAM dhakelanAra kharI rIte te mAranAre ja thAya che, arthAta rIbAtA prANIne mAravAthI phAyado kahenAra manuSya AtmA, karma ke janmAMtara na mAne te ja rIbAtA prANIne mAravAmAM phAyado kahI zake, paNa jo te manuSya AtmA, parabhava ke karmane mAnatA hoya te kaI paNa prakAre rIbAtAne mAravAmAM phAyade kahI zake nahi. je manuSya AtmA parabhava ane karma mAnate hoya te manuSya je rIbAtAne mAravAmAM phAyado mAne te tenI apekSAe sukhI prANuMene mAravAmAM vadhAre meTo phAyado mAno joIe, kAraNa ke moTe bhAge sukhI prANIo udAra ane saMteSa pariNAmamAM hoya che. ane tevA udAra ane saMtoSa pariNAmavALA prANIo tevI avasthAmAM je maraNa pAme te ghaNe bhAge sadgatinA bhAgI thAya che. ane tethI tevI sukhI avasthAmAM te sukhIone mAranAre tenI AvatI jiMdagIne ghaNI sArI karI de che, te te AvatI jiMdagI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamajAta sArI karavAne upakAra kAMI je te na gaNAya. ane tethI rIbAtAne mAravAmAM lAbha gaNavAnI apekSAe teone sukhIone mAravAmAM vadhAre lAbha gaNavo paDaze. dravyadayane bhAvadayA sAthe saMbaMdha vastutaH nathI te sukhIpaNAnI apekSAe mAravAmAM lAbha ke nathI te duHkhIpaNAnI avasthAe mArI nAkhavAmAM lAbha thato ! prANIonI vividha hiMsA eTale ke prANInA bhavane nAza. prANIne duHkha devAnA ke tenA bhavane nAza karavAnA vicArathI ke duHkhanA parihAranA vicAre na rAkhavAthI thaele pApabaMdha kaI paNa prakAre tenA bhavanA nAzane prayatna, duHkha utpattine prayatna, ke mAravAnA vicArothI nAza pAme nahi tema ja ochuM paNa thAya nahiM, paNa tevI rItanI vividha hiMsAthI thaeluM pA5 prANIone bacAvavAnA vicAre, uccAre, ane AcArothI ja ochuM thaI zake ke nAza pAmI zake, ke rekI zakAya. bhAvadayAnuM svarUpa jo ke tevI rItanA rakSaNanA prayatnathI mAtra prANIonA dravyaprANane bacAva ja kathaMcita thaI zake che, eTale ke tene thatA ke thavAnA duHkhamAM te rakSaka manuSya mAtra kAraNa bane nahi, paNa te duHkhI thatA manuSyane potAnA karma pramANe pitAnI meLe te duHkha vartamAna kALe ke kAlAMtare bhogavavAnA ja rahe che. te duHkhanA kAraNabhUta karmone bhegavaTe ane tenAthI thatA duHkhanuM vedana te tyAre ja baMdha thAya ke jyAre te karmonA nAzanA kAraNe tene pitAne svataH maLe ke keI dharmAtmA manuSya meLavI Ape AnuM nAma ja bhAvadayA kahevAya che. AvI bhAvadayAthI ekalA duHkhano nAza ane tenA kAraNabhUta karmone ja nAza ciMtavAya che tema nahi paNa je karmoe te AtmAnA samyagadarzana Adi guNene rokI dIdhA che te karmone nAza karavAmAM Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1nuM tene taiyAra karaze ane te nAza na kare tyAM sudhI tenI dareka unnatinI avasthAmAM sahAyakAraka ane anumodaka thavuM e kharekhara bhAvadayAnuM ja svarUpa che. jJAnAdiguNene vikAsa yAda rAkhavAnI jarUra che ke dareka saMsArI prANI anAdikALathI karmathI viMTaLAe hAI mithyAtva ajJAna ane aviratinA paMjAmAM ja sapaDAeluM rahe che, ane te paMjAmAMthI chUTavuM te ghaNuM ja durasaM bhavita che, paNa AtmAnI vicitra zakti hovAthI te samyagadarzana AdimAMthI kaI paNa eka ke alpaguNanI prApti kare te te prANI anukrame te guNane jarUra te kALe ke bhaviSyamAM vadhAranAre thAya che, eTaluM ja nahi paNa janma, jarA, maraNa, rega, zeka, Adhi, vyAdhi ane upAdhinA tApe jyAM sarvathA nathI, tema ja jyAM gayA pachI te tApe kaI paNa divasa keI paNa jIvane thavAnA nathI. tema ja kaI paNa kALe kaI paNa jIvanA koI paNa prakAre pragaTa thaelA saMpUrNa jJAnAdikamAMthI eka aMza paNa ocho thavAne nathI ane sarvaguNa saMpUrNa paNe sarvadA nizcitapaNe rahevAnuM nimittA thaeluM che tevA mokSapadane te alpaguNavALe ke eka aMzavALe manuSya sAdhI zake che. bhAvadayAmAM adhikapaNuM AvI bhAvadayA tarapha lakSya rAkhavA vALe manuSya A bhAvadayAnA phaLo guNe ane svarUpane hisAba kare te anubhavAtA dravyadayAnA guNa Adi karatAM anaMtagaNuM adhikapaNuM bhAvadayAmAM mAne temAM Azcarya nathI ! A uparathI e paNa samajI zakAze ke dravyadayA karanAra manuSya mAtra keTalAka prANIonA keTalAka duHkhene vilaMba mAtra karI zake tevI dravyadayA karatAM samyagadarzana Adi pAmIne meNe gaelo jIva sarva mATe sarvakAlanA duHkha dUra karanAra ke te duone Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamajyota nahi karanAre thAya che. ane tethI ja AkhI jiMdagImAM karAtI dravyadayA karatAM paNa eka kSaNanI bhAvadayAnI dhAraNA anaMtaguNa phaLavALI mAnavI paDe tema che. Aja kAraNathI eka paNa jIvane samyaktva Adi prApta karAvanAra mahApurUSane cauda rAjalakamAM abhayadAna devaDAvanAra ane prApta karanArane cauda rAjalakamAM abhayadAna denAre gaNavAmAM Ave che. uparanI badhI hakIkata bArIkIthI vicAranAra manuSya spaSTapaNe samajI zakaze ke bhAvadayAnA sAdhanene dravyadayAnA nAme ke dravya hiMsAne bahAne apanAvanAra manuSya buddhi vagarane zAstranA tatvane nahi samajanAro che. - A upara jaNAvelA bhAvadayAnA muddAthI ja zAstrakAro pratimA caitya ane pUjana AdinA phaLa jaNAvatAM spaSTapaNe e ja dhAraNA rAkhavAnuM jaNAve che ke "A manahara caitya, suMdara mUti, ane parama ramaNIya pUjAne dekhIne anya bhavya jIve samyakatvanI prApti karaze ane paraMparAe sakala lekanA sarvajIne sarva prakAre abhayadAna denArA thaze." bhAvadayAnuM viziSTa svarUpa tema ja viziSTa lakSya tarIke e paNa jaNAvAyuM che ke ramyacitya, manezmUti ane parama AlhAdaka pUjAne aMge paramapavitra pUjyapAda mahAtmAe ahIM padhAraze ane temanA mukhakamaLathI jagatauddhAraka, akalaMka bhagavAna zrI jinezvaradevanI vANInuM zravaNa aneka bhavya pAmaze ane tethI paNa te bhavyajI bhaviSyamAM ke tatkAla sarva viratimaya pariNAmathI parama zuddhimaya siddhapadane pAmavAnI yogyatA meLavaze." AvI rIte jaNAvela viziSTa lakSya ane dhAraNAne bhAvadayA kahevI temAM kaI paNa prakAre atizayokti nathI ane AvI bhAvadayAnI utpatti-sthiti-vRddhine mATe vartamAnamAM je kAMI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM pa7 dravyadayAne bhega ApavuM paDe te apavAda pade rahevAthI kSamya gaNavAne mATe kaI paNa buddhizALI acakAze nahi. deze varjavAne mATe karAtI dravyadayA pitAnA karatAM adhika de vavA mATe upayogI thatI bhAvadayAne aMge kAMIka aMze kSati pAme che te kaI paNa prakAre anucita nathI. bhAvadayAmAM maryAdAnuM prAdhAnya yAda rAkhavuM ke mUrti AdikanA saMbaMdhane aMge dravyadayAnI kAMIka aMze thatI kSati paNa zrAvakapaNAnI aNuvratAdi dharmanI maryAdA bahAranI to hoya ja nahi. ane tethI ja abhakSya, apeya ke anaMtakAya AdithI bhakti karavAnuM ke I paNa zAstrakAre kaI paNa kALe vidhAna karyuM ja nathI. eTale paMcaMdriyanI hiMsA karIne karAtA yajJanI samAnatA ahiM koI paNa prakAre lAvI zakAze ja nahi. kemake jagatabharamAM pAMca idrivALA prANIo karatAM vadhAre idrivALA kaI paNa prANIo nathI ke jenI rakSAnA pariNAme paMcendriyanI hiMsA apavAdapadamAM Ave. vaLI te yajJAdika dunyavI samRddhine mATe hevAthI paNa apavAdapadamAM AvI zakatA nathI, vaLI te paMcaMdriyanI hiMsA parama purUSanA keI paNa prakAranA bahumAna Adine mATe upaga vALI nathI, tema ja kaI paNa dharmiSTha manuSya tevA katalakhAnA jevA dekhAvane dekhIne dhrujatA hRdayavALo thaI javAthI AtmA ke paramAtmAnI bhAvanAmAM jaI zakatuM nathI. upasaMhAra upara jaNAvelI hakIkatathI dareka sujJa manuSyane sthApanAnI pUjyatA ane te AtmaguNene ApanArI, vadhAranArI ane karAvanArI che ema saheje samajAyuM haze. A rIte sthApanAnI mAnyatA, darzanIyatA, pUjyatA jaNAvavA Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 Agamota sAthe sthApanAnA pUjanamAM thatI hiMsAnuM mAtra svarUpahiMsApaNuM hAIne anubaMdha hiMsApaNuM nathI ema sAbIta thayuM ane sthApanAnI ArAdhanAthI sthapAtA mahApurUSanuM AdarzajIvana ane tatvaSTi utpanna karavAthI teozrInA bhavatAraka upadezamAM ArAdhakanI tallInatA thAya che e phalita thayuM. temaja sthApanA dvArA tenA darzana, pUjana Adi karavAvALAone apUrva sanmArganI prApti satsamAgama dvArA thAya e lakSya svapara dayA ke je dravyadayAthI anaMtaguNI adhika sAbIta karavAmAM AvI che tene lAbha AgaLa jaNAvI gayA. sthApya naMdI svarUpa ahIM dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che ke sthApya purUSanI satyatA ane mahattAne AdhAre ja sthApanAnI satyatA ne mahattA rahelI hoya che, te sthApanAnaMdImAM mULa tarIke "naMdI" ko le ke jene AdhAre sthApanA naMdInI pUjyatA thAya. arUpI jJAnarUpa naMdInI sthApanA zI rIte ? AgaLa bhAvanaMdInA prakaraNamAM jJAnapaMcakarupI bhAvanaMdI kahevAmAM Avaze ane te bhAvanaMdInI apekSAe ahIM sthApanAnaMdI le jarUrI che, paNa keI paNa cIjanI sthApanA karavAmAM te mULa cIjanA AkAranI ja mukhyatA hoya che, ane jJAnapaMcakarUpa naMdI te arUpI hovAne lIdhe tene keI paNa niyata AkAra nathI, ke je AkAranI ApaNe sarakhAvaTa karIne sthApanA karI zakIe. paNa prathama ApaNe sthApanAnI siddhinA adhikAramAM jaNAvI gayA chIe tema tevA arUpI guNAdinI sthApanA vakhate tenA AdhArabhUta dravyanA AkAranI sarakhI AkRtivALI sthApanA levI paDe che, tevI ja rIte ahIM paNa jJAnapaMcakane keI paNa niyata AkAra na hovAthI tema ja arUpI hevAthI tenI sthApanA svataMtrapaNe zakaya nathI te svAbhAvika ja che, paNa te jJAnapaMcakavALA sAdhu vigerenI sthApanA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM karavI ne tene ja sthApanAnaMdi mAnavI e ja vadhu saMgata che. ema na kahevuM ke jJAnapaMcakanI sthApanA karavAne aMge karelI jJAnapaMcakavALA sAdhunI sthApanA sthApanA sAdhu kahevAya ke sthApanA naMdI kahevAya? kema ke sthApanA karatAM bhAvasAdhu ane bhAvanaMdImAM keI paNa prakAre, bheda nathI. jema sthApanAkevaLajJAna ane sthApanA kevaLadarzanane aMge baMne guNarUpa bhAva judA chatAM paNa te baMne guNa avirodhI hovAne lIdhe te baMne kevaLajJAna ane kevaLadarzananuM sthApana eka ja kevaLInA jIvathI saMbaMdhita zarIra dvArAe karAya che tevI rIte ahIM paNa sAdhupaNuM ane jJAnapaMcaka paraspara virodhI nahi hovAthI jJAnapaMcakavALA sAdhunI sthApanAne jema sthApanA sAdhu kahevAya tema sthApanAnaMdI paNa kahI zakAya, ane tethI ja bhAvanaMdI rUpa jJAnapaMcakavALA sAdhu AdinI sthApanAne ja zAstrakAre sthApanAnaMdI kahe che. sadbhAva-asaddabhAva sthApanAnI sAcI vyAkhyA kadAca ema kahevAmAM Ave ke jyAre sthApanAnA sadbhAva sthApanA ane abhAva sthApanA evA be bheda jaNAvI AkArasahitapaNuM ane AkArarahitapaNuM jaNAve che. te pachI A sthApanAnaMdIne AkArarahitapaNurUpa asadubhAva sthApanA tarIke kema na mAnI zakAya ? A zaMkAnA sAmAdhAnamAM jaNAvavAnuM ke sadbhAvasthApanA ane asaddabhAva sthApanAmAM jaNAvela AkArane saddabhAva ane asadubhAva sthApanAnA svarUpanI apekSAe che. eTale ke " sthAne AkAra je sthApanAmAM hoya te te saddabhAva sthApanA kahevAya." ane "je sthApanAmAM sthApya vastuno AkAra na hoya chatAM sthApyanI sthApanA karAya te te asaddabhAva sthApanA kahevAya che." arthAt sthApyane AkAra sthApanAmAM hoya tethI saddabhAva ane temAM tene AkAra na hoya tethI asadubhAva-sthApanApaNuM che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata jJAnapaMcakanA sthApanAnaMdIpaNane marma A uparathI jeo saddabhAva ane asaddabhAva zabdo dekhIne saddabhAvane artha sAce ane asaddabhAvane artha jUThe ema karatA hoya teoe pitAne bhrama cheDI devAnI jarUra che, kema ke ahIM te sthApyanA AkArane sadbhAva ane asadubhAva laIne ja sarbhAva ane asaddabhAva zabdo vAparelA che, eTale "sthApyanA AkAranA sadUbhAvavALI sthApanA te sadUbhAvasthApanA, ane sthAnA AkAranA asadUbhAvavALI sthApanAne asa6bhAva sthApanA" gaNAya che. uparanI hakIkata vicAratAM sahelAIthI samajAze ke saddabhAva sthApanApaNuM ane asadbhAvasthApanApaNuM che kharuM! paNa sthApyane AkAra hoya te tenI sthApanAne sadUbhAva sthApanA kahevI, ane sthAne AkAra na hoya te tenI sthApanAne asaddabhAva sthApanA kahevI, evuM nathI, eTale jJAnapaMcakarUpa naMdI pite AkAra rahita hovAthI tenI keI paNa sthApanA te asaddabhAva sthApanA kahevAya, arthAt tenI sadbhAva kathA5nA heI zake nahi ema mAnavuM vyAjabI nathI. paraMtu te jJAna paMcaka Adi guNarUpa chatAM guNIthI te kathaMcit abhinna haI jJAnapaMcakathI abhinna e sAdhu Adine AtmA paNa zarIrathI kathaMcita abhinna che, mATe te sAdhu AdinA zarIrane je AkAra che te ja vAstavika rIte jJAnapaMcakane AkAra ja che. ane tene AkAra pramANe AkAravALI je sthApanA karavAmAM Ave te sadubhAva sthApanA ja kahevAya, keI paNa prakAre te sAdhu AdinA AkAravALI sthApanAne asaddabhAva sthApanA kahI zakAya ja nahi. akSamAM karAtI sthApanAnuM rahasya sthApanA nadImAM asadubhAvavALI sthApanA te tyAre ja kahI zakAya ke jyAre sthApanA tarIke sthapAtI cIjamAM jJAnapaMcakavALA sAdhu Adine kaI paNa prakAre AkAra na chatAM tene naMdI tarIke Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM sthApanAmAM Ave. jaina dharmane jANanAra ne mAnanArAo jema jinezvara mahArAjanA cityamAM jinezvara mahArAjAe AdinI saMbhAva sthApanAothI paricita che. tevI ja rIte gurUmahArAjanI pAse dareka kriyAkAMDamAM AcAryanI sthApanA tarIke rahelA akSaAdithI sArI rIte paricita hoya che, jo ke te akSamAM kaI paNa prakAre AcAryane ke paMcaparameSThIne AkAra nathI. te paNa te akSAdine pratikramaNa AdimAM vevavaMdana karatI vakhate paMcaparameSTI tarIke ane vaMdana Adi AvazyakamAM guru (AcArya) tarIke mAnIne temanI samakSa sAkSAt AcAryanI samakSa karAtI hoya tevI rIte kriyA karavAmAM Ave che. jo ke keTalAka ajANu manuSya A akSaAdi ke je sthAne sthAna para zAstramAM asadUbhAva sthApanA tarIke gaNAya che temAM paNa AcArya AdinA DhIcaNane AkAra che ema kahevA taiyAra thAya che, paNa akSAdinA abhAva sthApanApaNAne je teo niSpakSapaNe vicAraze te teone pitAnI bhUla sudhAravAne raste maLaze. sthApanAnaMdIne niSkarSa cAlu sthApanAnaMdIne adhikAramAM paNa keI akSAdine bhAvanaMdIvALA sAdhu tarIke sthApavAmAM Ave te tene asaddabhAva sthApanA nadI tarIke kahI zakIe. paNa jJAnapaMcakamAM AkAra nathI ema dhArI jJAnapaMcakavALA sAdhu AdinI AkAravALI sthApanAne asadubhAva sthApanA tarIke kahI zakAya ja nahi. A uparathI bhAvanadInI sthApanA, sadubhAva ane asadubhAva ema be prakAre thAya che ema nakkI thayuM ane tethI jJAnapaMcakarUpa bhAvanaMdIvALA sAdhu AdinI sabhAva ane asadubhAvarUpI sthApanA te sthApanAnaMdI tarIke gaNavAnuM nakkI thayuM. sthApanA satya eTale? have je zabda ekalA kettaramArganI sAthe saMbaMdha rAkhate Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata hoya te zabdanA vAcArthanA AkAranI sthApanA karavAthI jema ketaramArgavALA bhAvanA pratibaMdha tarIke te sthApanAne mAnya gaNe tema laukika rItie vaparAtA nAmanA vAcyArthInI sthApanAne lekanI rItie lokottaramArgavALAe paNa sthApanA gaNavI paDe ane tethI ja vyavahAranayanI apekSAe satyanI prarUpaNa karatAM sthApanA satyane paNa sthAna ApeluM che. - je ke pUrve jaNAvyA pramANe sthApanAnI darzanIyatA Adi te bhAvanI darzanIyatA Adine AdhAre ja hoya che. paNa bhAvanI darzanIyatA Adi na hovAne lIdhe laukikabhAnI sthApanA darzanIcatA Adi guNavALI na gaNAya te sahaja che, paNa darzanIyatA AdinA abhAvane lIdhe tenI sthApanA satyatA uDI jatI nathI. sthApanA satyanuM mahatva " Aja kAraNathI samyakatva aMgIkAra karanArA mahApuruSane anya matanA deva AdinI mUrtionA pUjA satkAraAdi baMdha karavA paDe che ane tema na karavAthI samyakatvane dUSaNa lAgavAnuM mAnavuM paDe che, je te anya deva AdinI mUrtimAM sthApanAsatyatA na mAnIe ane bIjA sAdhu ke patthara Adi sAmAnya padArthonI mAphaka ja te mUrtione gaNIe te te mUrtionA vaMdanAdi-parihAranuM kaI paNa kAraNa rahe nahi, ane te mUtionA vaMdana Adi karavAmAM samyakatvane dUSaNa lAgavuM joIe nahi, paNa sAmAnya dhAtu pASANa AdikathI te AkAravALA dhAtupASANa AdinuM mUrti tarIke sthApanA satyapaNuM mAnIe te ja parivAra ane dUSaNa ghaTI zake. kadAca kahevAmAM Ave ke te sthApanA ja asatya cIja che, ane tethI te anya devanI mUrtine anya devanI sthApanA tarIke mAnavI te ja asatya che, ane tethI ja tene parihAra ane dUSaNa che. paNaA vAta barAbara nathI kAraNa ke evI rIte te sarva vastumAM parivAra ane dUSaNane prasaMga Ave te pachI kevaLa anya Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka nuM matanI mUrtione aMge parihAra ane dUSaNa kahevAya ja kema? sthApanA satyanI sApekSa pUjyatA-apUjyatA vaLI zAmAM khuda gaNadhara mahArAjAoe anya devanI mUtiene samabhAva ane camatkArI varNavI che, te je tenA sthA teja sthApanA upara apekSAvALA na hatA ane te sthApanAne pitAnI satya pratikRti tarIke gaNatA na hatA te te mUtio saprabhAva ane camatkAra karanArI heta ja nahi. tatva eTaluM ja ke zaizAlAnA matane anusaranArAo jema gozAlAnI mUrtine sthApanA satya gaNe tevI ja rIte bhagavAna mahAvIra mahArAjAnA anugAmIone paNa te zAlAdinI mUrtine sthApanA satya tarIke gaNavAnI te pharaja che. pharaka eTale ja ke gozAlAnA matane anusaravAvALAo jema zaizAlAne darzanIyatA Adi guNavALI mAnatA hatA, ane tethI gozALAnI mUrtine paNa darzanIyatA Adi guNavALI mAne paNa bhagavAna mahAvIra mahArAjanA anugAmIo khuda gozAlAdine darzanIyatA Adi guNayukta na mAnatAM adarzanIyatA AdivALA mAnatA hatA. ane tethI te gozAlAdinI mUrtine sthApanA satya tarIke mAnavA chatAM paNa darzanIyatA Adi guNayukta na mAnatAM adarzanIyatAdi guNavALI mAne. Aja kAraNathI zAstrakAroe nAga, bhUta, yakSa, AdinI pUjA Adine aMge thate AraMbha arthadaMDamAM gaNAvyuM. paNa jinezvara bhagavAna AdinI pUjAmAM thatI svarUpa hiMsAne arthadaMDamAM paNa sthAna ApyuM nahi. - vAstavika rIte jotAM paNa jaNAze ke jyAM darzanIyatA Adi guNa hoya tyAM ja AtmaddhAra ane svapara bhAvadayAne prasaMga hoya ane tethI ja te sthAne thatI hiMsAne kevaLa svarUpa hiMsA tarIke kahI zakAya. paNa je sthAne adarzanIyatA Adi guNovALAnI sthApanA hoya tyAM AtmoddhAra vigerene aMza paNa na hoya ane tethI tevA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamota enI pUjA vigeremAM thatI hiMsA mithyAjJAna tema ja laukika phaLa apekSAvALI havAthI arthadaMDamAM levI ja paDe. AvI rIte darzanIyatA adazanIyatA Adine kettara ane laukika sthApanAmAM pharaka hoI temAM thatI hiMsAne daMDa ke adaMDa tarIke bhale gaNAvAya te paNa tethI laukika sthApanAnI satyatAne kaI paNa prakArane bAdha AvatuM nathI. sthApanAnadI-niSkarSa jema anya matanA devenI sthApanAne aMge satyatAmAM bAdha nathI tevI rIte lekavyavahAranA padArthonI sthApanAne aMge paNa sthApanA satyatAne bAdha nathI ema sahelAIthI samajI zakAze cAlu adhikAramAM jema lakattara mArga vALAe jJAnapaMcakane naMdI tarIke mAne che, ane tethI te jJAnapaMcakavALA sAdhu AdinA AkArane sthApanA nadI tarIke mAne che, tema lekavyavahArathI bAra prakAranA vAjItrane naMdI tarIke gaNavAmAM AvatAM hovAthI te bAre prakAranA vAjInI sthApanAne lekavyavahAranI apekSAo sthApanAnaMdI kahevAmAM Ave emAM kaI prakAranI paNa harakata nathI, ane tethI ja zAstrakAroe zaMkha Adi bAra prakAranA vAjI ke jene lekee bhAvanaMdI tarIke mAnyA che tene avAstavika hovAthI dravyanaMdI tarIke jaNAvI te ja zaMkha Adi bAra prakAranA vAjInI sthApanAne sthApanA naMdI tarIke jaNAvela che. eTale ke lekara daSTie jJAnapaMcakarUpa bhAvanaMdIvALA sAdhu AdinI saddabhAva keasadbhAva sthApanAne sthApanAnaMdI tarIke jaNAvyA che, tevI rIte lekadaSTie zaMkha Adi bAra prakAranA vAjIMtranI sthApanAne paNa sthApanAnaMdI tarIke jaNAvela che. dravyanikSepane upakrama dareka tatvanI cAra prakAranI ghaTanA thatI hovAthI jinezvara mahArAje kahela padArthanI cAra prakAre zraddhA karavAthI samyaktva thAya Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM che. te mATe ane jyAM kaMI paNa vizeSa hakIkata mAlama na paDe te jagyAe paNa cAra nikSepAthI te vyAkhyA karavI ja joIe, e niyamane anusarIne "naMdIne aMge nAma ane sthApanAnuM nirUpaNa jaNAvyA pachI have bhAvanaMdInA nirUpaNa pahelAM dravyanaMdInA nirUpaNanI AvazyakatA che, ema mAnavAmAM kaI paNa jAtanI harakata nathI. dravyanuM mahattva vastutatvanA niyama pramANe nAmane aMge je be padArtho abhidheya ane abhidhAna nizcita mAnavA lAyaka che te banne padArtho divyane eka vibhAga che, kAraNa ke abhidhAna eTale te te bhAve pariNameluM jJAna kahevAya ane te mukhyatAe bhASA-vargaNanA pudugalanI pariNati che. bhASAvargaNArUpI dravyanI sattA na svIkArIe te te nAmane svIkAra guNa vagara guNanA svIkAranI peThe ke upAdAna vinA kAryanA svIkAranI peThe agya ja gaNAya, eTale abhidhAnarUpI nAmanA svIkAranI jema bhASAvargaNArUpI dravyane paNa svIkAra karavuM joIe. tema ja abhidheya vastu paNuM je ke dravya, guNa, paryAyarUpe he I traNa prakAre hoya che te paNa guNa ane paryAyane AdhAra dravya hoya che tethI abhidheyarUpa padArthane mAnanAre paNa divya padArthane mAnyA sivAya chUTake nathI. AvI rIte dravyanI jarUrIAta jaNAvI tene zabdArtha vigere jaNAvavA dvArA naMdInI vyAkhyA prasaMge have dravyanaMdInuM svarUpa jaNAvAya che. dravyanI vyutpatti dravya zabda Tu' dhAtunA samAna arthavALA "du' dhAtuthI bane che. "du dhAtu gati arthamAM hevAthI ane tene kartAmAM ja pratyaya lagADavAthI te te paryAne pAmanArI cIjane dravya kahevAya che. ane tethI ja zabda prAbhUtane jANanArAo dravya zabdathI bhavya artha jaNAve che, eTale je kaMI paNa manuSyatvAdika ane saMsthA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamaceta nAdikanA paryAyane pAmanArI cIja hoya tene dravya kahI zakAya che, pachI te cIja cAhe te jJAnAdika guNavALI hoya, varNAdika guNavALI hoya ke te sivAyanI paNa hoya, to paNa te badhI dravya zabdathI jaNAvI zakAya che. jo ke " ze" evA taddhitanA sUtrathI "su" zabdane artha sAmAnyathI "padArtha mAtra thAya che ema gaNI tene eka bhAga rUpI avayava agara tevA sAmAnya vikAra hoya tene paNa dravya kahevAya, e rIte 'duzada uparathI paNa dravya zabda banAvAya che paNa tevI rIte banAvela dravya zabda sAmAnya dharmanI mukhyatA vizeSa dharmanI gauNatA mAnanArAne aMge vizeSa anukULa Ave paNa nikSepAnI apekSAe dravya zabda letI vakhate te taddhitanI vyutpatti karatAM pUrve jaNAvelI kRdantanI vyutpatti anukULa gaNAya. dravya zaradanI kRdaMta vyutpattinuM mahatva zabdazAstrane jANanAre kaI paNa manuSya zabdanI vyutpattimAM amuka rIte ja karavAnI mAnyatAvALo na hoI zake kemake zabdazAstranI apekSAe nAma mAtranI vyutpattio aniyamita ja che. ane tethI ja jam' dhAtu chatAM '" zabda karavAnI jarUra paDI che. ema zabdazAstrakAre kahe che. pUrve jaNAvelI kRdanta vALI vyutpatti anukULa eTalA mATe gaNavAmAM AvI che ke nipAnA adhikAramAM dravya zabdane artha karatAM zAstrakAre bhUta ke bhaviSya paryAnA kAraNabhUta vastune dravya gaNavA jaNAve che eTale ke atIta, vartamAna ke anAgata kALanA sava paryAye (avasthAo) je bhAvarUpa che tenA AdhArabhUta je vastu che te dravya kahevAya che, tethI ja dravyane trikALAbAdhita gaNavAmAM Ave che ane sat rUpe manAtA utpAdayadhrauvyarUpI traNa azamAM paNa dhrauvya aMza dravya rUpe gaNAya che. ' ' Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-3 dravya zabdanA apradhAna arthanI saMgati jagatamAM jevI rIte mukhya dharmavALI vastune mukhya nAme bolAvavAmAM Ave che tevI ja rIte tevA mukhya dharmo vinAnI upacarita dharmavALI vastune paNa tenA mukhya nAme ja belAvavAmAM Ave che. jema jhaverInI apekSAe mukhya tejavALA padArthane hIre gaNavAmAM Ave che. tevI ja rIte sAmAnya caLakatA kAcanA kaTakAne paNa sAmAnya jJAnavALI avasthAvALo manuSya hIre kahetAM acakAtuM nathI. athavA te nirUpacarita zabdanI mAphaka upacArathI paNa zabdonI badhA pravRtti thaI jAya che, ane tevI upacarita pravRtti dravya zabda AbhArI heI dravya deva (bhavanapati Adi)mAM deva zabdanI pravRtti akhalita thaI jAya che tevI ja rIte bAhAthI sAdhune samudAya, jJAnAdikanI saMpadA ane gurudatta AcAryapadAdinA kAraNathI zuddha pariNati na hoya te paNa vyavahArathI je AcArya gaNAya te dravyAcArya kahevAya ne te jagyAe dravya zabdano artha bhUtakALanA bhAvAcAryavALe ke bhaviSyakALanA bhAvaAcAryavALe e ane na karatAM apradhAna AcAryavALe e ja artha karavo paDe che. tevI ja rIte bhagavAna jinezvaranI snAtrAdika pUjA karanAre manuSya temaNe AcaravA lAyaka jaNAvelA saMsAra tyAgarUpa sarvavira tinA bhAvathI zUnya hoya te tenI karelI ArAdhanA dravya ArAdhanA kahevAya che. dravya ArAdhanA eTale? eTale ke sarvaviratinI bhAvanA sahitanI ArAdhanAmAM bhAva ArAdhanAnI kAraNatA hovAthI jema dravya ArAdhanA kahevAya che tema sarvaviratinI bhAvanAthI rahita manuSya karelI paNa jinezvara bhaga vAnanI ratha yAtrAdika ArAdhanA kAraNa rUpe nahi hovA chatAM paNa apradhAna ArAdhanA jarUra che. ane tethI te paNa dravya ArAdhanA, dravyastava ke dravyapUjA kahevAya che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata upara jaNAvelI hakIkata parathI spaSTa thaze ke dravyazabda jevI rIte kAraNamAM vaparAya che tevI rIte apradhAnamAM paNa vaparAya che. dravya nikSepomAM dravyazabdane artha karyo? * cAlu prakaraNamAM dravya zabda bane athavA levAnI jarUra che, ane tethI ja Agama ane Agama evA rUpe dravya nikSepAnA be bheda paDI ne AgamamAM paNa jJazarIra ane bhavya zarIra bhedanI sAthe vyatirikta nAmane bheda paDI zake che. je ekalA kAraNane aMge ja dravya zabdane vyavahAra karIe te vyatirita nAmane bheda dravya nikSepAmAM AvI zake nahiM. kadAca ema kahevAmAM Ave ke vyatirikta nAmane bheda khuda pariNAmI kAraNa sivAyanA bIjA kAraNone lAgu paDatuM hoI apradhAnatA rUpa dravya zabdane artha lAgu pADavAnI jarUra nathI te te kathana sarvathA ucita che ema na kahI zakAya, kAraNa ke pariNAma paNa sivAyanA kAraNe jema vyatirikta dravya tarIke levAya che tevI ja rIte apradhAnapaNe rahelI vastuone paNa vyatirikta dravya nikSepamAM levAya che, ane tethI ja vIra zabdanA nikSepAmAM vyatirikta dravyavIra tarIke zrI saradAre levAmAM Ave che, ane AdrakIya adhyayananA adhikAramAM AdrakanA dravya nikSepAnA adhikAre Adraka (Adu)ne vyatirikta dravyaAdraka tarIke levAmAM Ave che. A uparathI spaSTa mAlama paDaze ke nikSepAnA adhikAramAM mukhyatAe taddhita sUtrathI thayela dravya zabda na letAM kRdanta sUtrathI banele kAraNutA ane apradhAna arthane jaNAvavAvALe dravya zabda le vyAjabI che. nikSepAnA adhikAramAM dravyanI mahattA A uparathI jaNAya che ke-bhAva (avasthA)ne AdhAra dravya che paNa te bhAva vartAmAM Ave tyAre tenI pUrva ane pazcima avasthAnI hayAtI hovI joIe, kemake je vartamAna bhAvanI pUrva, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM pazcima avasthA ane te traNenA AdhArabhUta dravya na mAnavAmAM Ave te bhAva avasthAne sadbhAva ja na hoya kema ke tevA tevA rUpe dravyanuM vartavuM tene ja bhAva avasthA kahevAya che. bhUta bhaviSyanA paryAyane na mAnanArA agara tene niranvaya eTale paraMparA vagarano nAza mAnanArA to kevaLa kSaNikavAdI ja hoya ne te kSaNikavAda koI paNa prakAre nirUpAdAna havAthI ghaTI zake tema nathI, mATe bhAvane mAnanArAe dravyane mAnavAnI khAsa jarUra che, kemake dravya vastu sivAya avasthAnI utpatti ke pheraphArI mAnI zakAya tema nathI. dravyanI sApekSa mahattA A vAta dravyane bhAvanI bhinnatAnI apekSAe tema ja dareka nipAnA judA judA paNanI aMge jaNAvI paNa nikSepAnA ekaThApaNAnI apekSAe vicArIe te avasthA eTale paryAya rUpI cIja dravya sivAya hoI zake nahi. kemake jema dravya vinAnI avasthA na heya tema avasthA eTale paryAya vagaranuM dravya heya nahi, mATe nikSepAnA samudAyanI apekSAo eTale ke eka ja vastu je ghaTAdika hoya temAM ghaTa nAmanI pravRtti, pRthubughodarAdi AkAra ane jala dhAraNAdi rUpa bhAva vidyamAna che tema te ja vastumAM mRttikA rUpI dravya paNa vidyamAna che. dravyanA mahatvathI samavAya saMbaMdhanuM nirasana jo ke samavAya saMbaMdhathI kAryakAraNabhAva mAnanArA kAraNane nAza mAnI kAryanI utpatti mAne che paNa pariNAmI kAryakAraNa bhAva mAnanArAne tevuM mAnavAnI pharaja paDatI nathI, ane tethI ja vastramAMthI paNa taMtunuM kArya karAya che temAM virodha nahi Ave tema ja mATInA ghaDAmAM ghaDApaNAnA kArya sAthe mRttikAnuM zItala paNa rUpI kArya thAya temAM paNa virodha nahi Ave ane jema samavAya saMbaMdhe. kArya kAraNa bhAva mAnanArane chidraghaTa ane khaMDavastra vigerenI utpattimAM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 Agamata IzvaranI kRtinI aMdhazraddhA karavI paDe che tevI karavI paDaze nahi. tatva e ja ke pariNAmI bhAva mAnanArAne nAma, sthApanA ane bhAvanI sAthe dravyanuM saMmIlitapaNuM mAnavAmAM ghaNuM ja anukuLatA raheze. nAmathI abhidheya, AkArathI nirdezya, ane bhAvanuM sthAna kharekhara rItie dravya ja hoI zake mATe dravya nikSepa mAnavAnI jarUra che. sat kAryavAdanI apekSAe dravyanuM mahattva vaLI kathaMcit sat kAryavAda mAnanArAone bhAvanI niSpatti mATe yogya dravya levuM paDe te mATe paNa dravya nikSepAnI jarUra che. jaganA vyavahArathI paNa dhArelA ghaTAdika kAryanI utpatti pahelAM paNa huM ghaTAdika karuM chuM emakahevAya che. je te kiyAnI vakhate ghaTAdika vidyamAna ja hoya to tene karavAnuM hoya nahi ane avidyamAna evA ja ghaTAdika je thatA hoya te ghaTAdikanI najIkanI prAgU avasthAmAM ja kapAlAdi pachInI kriyAmAM ghaTAdika karUM chuM ema kahI zakAya ja nahi, arthAt ghaTAdikanA thavA pahelAM ane kapAlAdinI pachImAM kaIka evI sthiti mAnavI joIe ke jemAM utpanna thanArA kAryanI kAraNutA chatAM te kArya rUpe ja gaNI zakAya, tenuM ja nAma chelle kAraNapaNuM ane dravyapaNuM kahI zakAya. jevI rIte chelalA kAraNane dravyapaNuM kahI zakIe tevI ja rIte chellA kAraNanA kAraNene paNa kAraNapaNe gaNane dravyapaNuM kahevAmAM harakata nathI. jema eka kAraNa kAraNataranuM virodhI nathI tema bhaviSyanI avasthAnI kAraNa paraMparA paNa vidhavALI nathI, ane tethI zarUAtathI paNa dravyapaNuM gaNavAmAM vAMdhA jevuM nathI. ekabhavikAdi traNa bhedanI apekSAe dravyanuM mahatva tethI ja zAstrakAre judI judI apekSAe ja ekabhava, baddhAyuSka ane abhimukhanAma gotra e traNene dravyarUpe mAne che. pUrvabhava e uttassavanuM kAraNa che tenA karatAM AyuSyanuM bAMdhavuM te samaja Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 pustaka 1-luM tIya mULa kAraNa hoI vizeSa najIka che, ane tenA karatAM paNa pahelAne bhava pUro karI vivakSitabhavamAM javA vALe jIva tyAM jItI vakhate ghaNuM ja najIkanuM kAraNa che mATe tenI zuddha apekSAe bhaviSyanA bhavanI apekSAe dravya gaNavAmAM Ave che. atIta paryAyanI daSTie dravyapaNunI sAbItIne prabaLatarka A uparathI vAcakone bhUtakALane aMge dravya nikSepe mAnavAnI saheje samajaNuM paDaze. jevI rIte bhUtakALanI apekSAe vyavahArane anusarIne dravyanikSepa mAnavAnI jarUra paDe che, tevI ja rIte vivakSita paryAyanA nAza pachInI avasthA mATe paNa dravya zabda vAparavAnI jarUra paDe che, kemake jevI rIte ghaTa-utpattinI najIkanA pahelA kSaNamAM "ghaTa karuM chuM" ema kahevAya che tevI ja rIte ghaTanI akhaMDa avasthAne nAza thaI khaMDa-ghaTamAM paNa ghaTapaNuM ane samagra vastrane nAza thaI khaMDita-vastramAM paNa vastrapaNuM sarvathA nAza pAmeluM na mAnatAM ghaTapaNuM ane vastrapaNuM mAnIe chIe te te mAnyatA pUrva paryAyane anusarIne ja che, ane te dravya nikSepAne ja AbhArI che. Ane ja AdhAre pUrvakALe tIrthaMkarAdi avasthAmAM thaI gayelA ane vartamAnamAM te avasthAthI rahita thaIne siddhAdinI avasthA chatAM paNa tIrthaMkarAdinI avasthAe stuti vigere thaI zake che. je bhUtakALanI avasthAne sarvathA naSTa thayelI mAnIe te siddhAdinI avasthAmAM rahelA enI tIrthaMkarAdi paNe stuti thaI zake ja nahi. atItakALe thayelA tIrthakarAdi mahApuruSonI stutimAM te tIrthaMkarAdipaNAnuM ke abhidheya AkAra ke bhAvapaNuM eka paNa cIja na hovAthI dravya paNa sivAya stutinI vAstavikatAne keI bIje AdhAra nathI. A ja kAraNathI mohyui0 daMDakathI bhAvajinanI stuti karyA chatAM DhoraNathI karAtI stuti nirarthaka thatI nathI. e ke chokarA sUtramAM vartamAna kALa dravya tIrthakaranI stuti che tepaNa vIzImAM thayelA tIrthakaranuM nAma dvArA kIrtana hovAthI te "nAmastava, Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra Agamota kahevAya che paNa tethI tenuM dravyajinastavapaNuM sarvathA jatuM nathI, tIrthaMkara mahArAjAnI hayAtInA kALamAM laIe te paNa je je tIrthakara vidyamAna hoya temanI temanI apekSAe bhAvajinanI stuti thAya chatAM bhUta ane bhaviSyanA tIrthakaranI apekSAe te te jorettanI aMdara karatI stuti dravya jinanI stuti kahevAya. DhovANa sUrathI dravya nikSepanuM mahatva A uparathI jeo kevaLa bhAvanikSepa ja mAnanArA che teone tIrthakaronA virahakALamAM ke hayAtI kALamAM roga balavAno hakka rahetuM nathI. sarvakALamAM grAha0 bolavAne hakka teone ja rahe che ke jeo bhAvanikSepAnI mAphaka dravya nikSepAne paNa mAnanArA hoya che. vaLI te dravyapakSanI mukhyatA gaNavAmAM na Ave te vartamAnamAM siddhapaNuM pAmI sarvaguNasaMpanna thayelA mahApuruSone pagAhIkarma sahitapaNAmAM rahelA tIrthaMkarAdi guNothI stuti egya gaNAya ja kema? arthAt dravya nikSepAne mAnanAro ja puruSa pitAnI ISTa evI tIrthaMkarAdi avasthAthI siddhapaNuM pAmelA tIrtha karAdinI stuti karI zake. nAma ane apradhAna dravyanI bhinnatA dravya nikSepanA nirUpaNamAM apradhAnane paNa bhUta bhaviSyanA kAraNanI jema dravya mAnyuM. te nAmanikSepa paNa guNa vagaramAM hoya che ane apradhAna dravyapaNuM paNa guNa zUnyamAM hoya che tethI te be vibhAga zI rIte samajAya? kemake apradhAna dravyamAM ane nAmamAM guNarahitapaNuM te sarakhuM che ja. jo ke sthApanAmAM sAkSAt guNasahitapaNuM nathI hotuM paNa sthApanAmAM rahelA AkAra vigerethI jevuM guNamAM sAkSAta bhAna thAya che, tevuM nAma ane dravyamAM nathI thatuM te te saheje samajAya tevuM che, paNa sthApanA sivAyanA guNahInane apradhAna dravya gaNavuM ke nAma gaNavuM e samajavAnI jarUra che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM haka dhyAnamAM rAkhavuM jarUrI che ke nAma sthApanAmAM kevaLa sthApanAranI IcchAne ja mukhyapaNuM maLe che ane tethI te saMketa jANanArA te padArthane te zabdathI vyavahAra kare che, jemake je kIDAne Indrapaka" nAmathI oLakhAvavAmAM Ave te kIDAne te nAma jANanAre te nAmathI ja oLakhI zake, paNa te ja kIDAmAM je kene bIjA nAme vyavahAra hoya ane "Indrapaka" nAme vyavahAra na hoya te te manuSya te kIDAne "Indragopaka' nAmathI oLakhI zakate nathI. eTale kevaLa sthApanAranI icchAthI ane vyavahAranI khAtara ja nAmanI pravRtti heya che, tyAre dravyapaNAnI sthiti teomAM ja hoya che ke jeo bhAvanA svarUpane bAhyathI je rUpe mAnatA hoya te rUpa bAhAthI jemAM hovA chatAM kaI paNa kAraNathI AMtarasvarUpa nathI ema nizcita thAya, te tyAM ja mAtra apradhAna dravyapaNuM gaNAya che, athavA te tAtvika guNavALA padArthane je nAme sakaLa lekamAM vyavahAra thato hoya te ja nAma je vastune aMge jagatanA AkhA vyavahAramAM vAparavAnuM thAya te te vastune apradhAna ke vyatirikta dravya kahevuM paDe che. kAraNa ke bhAvanikSepa tarIke temAM tAvika svarUpa nathI. nAma nikSepa tarIke kevaLa e eka ja vastune uddezIne nAmanuM sthApana karavAmAM AvyuM nathI ane bhAva nikSepAnA guNavALI vastune temAM AkAra vigere nathI tethI tene apradhAna dravya kahevAya che. asaddabhAva sthApanA ane pradhAnadravya vacce taphAvata A uparathI ema nakkI thayuM ke-sthApanAmAM tAtvika vastune AkAra hovAthI e apradhAna dravyathI bhinna paDe te mAnI zakAya paNa asadubhAva sthApanAmAM AkAra hotA nathI kemake je vastumAM tAtvika padArthane AkAra na hoya ane te vastu tAvika padArtha tarIke je vasta jagatamAM oLakhAtI hoya te tarIke sthApavAmAM Ave tyAre Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata te asad sthApanA kahevAmAM Ave che. te guNa ane AkAra vagaranI vastune tAtvika padArthanA nAme oLakhatAM tene apradhAna dravya kahevuM ke sthApanA kahevI te vicAravA jevuM che. sthApanAnuM svarUpa samajanAra manuSya jANe che ke sthApanAnuM alpakAlInapaNuM che ane tethI virakSAne lIdhe judA judA kALe judA judA rUpe sthApanAro manuSya sthApI zake che, jyAre apradhAna dravyapaNuM te niyamita yAvandravyabhAvI levA sAthe tAtvika padArthanA bAhya guNakiyAnuM satva hoya te ja hoya che, mATe abhAva sthApanA ane apradhAna dravyanI bhinnatA A rIte spaSTapaNe samajI zakAya tevI che. bhAvanikSepa upakrama dravya nikSepAnuM nirUpaNa karatAM upara ApaNe joI gayA ke bhUtakALa athavA bhaviSyakALanuM je pariNAmI kAraNa hoya eTale ke je pUrvakALe ke bhaviSyakALe bhAvapaNe pariNamavAnuM hoya tene dravya kahevuM paraMtu jyAM sudhI bhAvanikSepAnuM svarUpa mAluma paDe nahiM tyAM sudhI bhAvane oLakhI zakAya nahi ane jyAM sudhI tAtvika bhAvasvarUpane oLakhI zakAya nahi tyAM sudhI tene bhUta ke bhaviSyanA kAraNarUpa dravyane ApaNe oLakhI zakIe nahi mATe bhAvanuM sAmAnya svarUpa jANavAnI jarUra asthAne nathI. bhAvanikSepa vyAkhyA bhAva tene kahevAya che ke-vaktAe kahevA dhArelI kriyA ke anubhavayukta je hoya athavA te kriyA ane anubhava baneyukta je heya. sAmAnya rIte acetana ke sacetana bhAva5dArthamAM kahevA dhArelI kriyAne anubhava eTale te te kriyAmAM vartavuM te bhAva kahevAya che. jemake jinezvarapaNane sAkSAta anubhavatA jinezvara mahArAjAo ane ghaTAdipaNAmAM vartatA ghaTAdi padArtho pitApitAnI apekSAe bhAva kahevAya che. evI rIte vivakSita kriyAmAM Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM vartavA rU5 kiyAnA anubhavane laIne bhAvanI je vyAkhyA karI te samajavI sahelI che ane tenA pUrva pazcima bhAvene te mukhya ava sthAnI dravyapaNe samajavuM muzkela nathI paNa kriyA ane anubhava bane judA judA laIe ane te bannene bhAva gaNIne tenA kAraNe tapAsIe te dravyamAM paNa tevA bheda jarUra mAnavA paDe che. anubhava-kriyAtmaka bhAvanA kAraNa tarIke dravyanA avAtabheda je sthAne bhAvanikSepa ekalI kriyAnI apekSAe ja hoya tyAM te bhAvanA kriyA ane anubhava evA be bhede karavA ane tene AdhAre dravyanA paNa bheda pADavA te tAtvika chatAM paNa kadAca anAvazyaka gaNAya paNa jyAM bhAva vastu kriyA ane jJAna ubhayavALI hoya tyAM bhAvanA ekalA anubhavathI ane ekalI kiyAthI judA bheda pADavA te Avazyaka gaNAya ane evI rIte bhAvanA bhede Avazyaka thAya te tenA kAraNa tarIke rahelA padArthonA bheda paNa Avazyaka ja gaNAya. jevI rIte kriyA ane anubhava e ubhayavALI vastune aMge bhAvanA bheda pADavAnI jarUra gaNAya tevI ja rIte ekalI kriyAvALA padArtharUpI bhAvane aMge paNa kiyA ane tene jANavA rUpa anubhavanA be bheda pADavA te Avazyaka ja che jevI rIte karmanA udayathI thatA pariNAmane AtmA vede che, ane tene bhAvAvasthA kahevAmAM vAMdho nathI tevI ja rIte te te vastunA jJAnane paNa AtmA anubhave che. arthAt AtmA je je vastunA jJAnapaNe pariName te te vastunuM jJAnapaNe pariNamana bhAva mAnIne bhAva mAnavAmAM kazI harakata jaNAtI nathI. sAkSAta padArtha hoya te paNa tenuM vedana jene thAya che tene ja kriyAnA anubhavavALo gaNa bhAva gaNavAmAM Ave che ane tethI ja jaDa padArthane maLelA sukhaduHkhanA kAraNene puNya ane pApathI thayelA mAnatA nathI arthAt AtmA jevI caitanyavALI vastune maLelA sukhaduHkhanA saMjoge ja puNya pApanA udayathI thayelA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 AgamajAta manAya che ane tethI ja narakAdika gatiomAM rahelA chene ja nArakI paNa Adika azubha ane zubha pariNAma manAya che paNa tyAM rahelA jaDa padArthone nArakI AdipaNe gaNavAmAM AvatA nathI. bhAva avasthAnuM niyatIkaraNa A hakIkatathI eTaluM te spaSTa thAya che ke jemAM vedana svabhAva hevAthI ja nArakI Adika bhAvAvasthA gaNavAmAM Ave che paNa karmodaya sivAyanA padArthomAM jIvane lagatI bhAvavasthA gaNAtI nathI tevI rIte ajIva padArthamAM paNa che je avasthA keI paNa jIvanA karmodayane lIdhe bane che tene bhAva kahevAmAM Ave che te tyAM paNa tAtvika daSTie te vedananI ja sahakAritA rahe che. ekalA jJAnamAtra rUpa vedanane aMge te te bhAva mAnavAmAM harakata nathI. . bhAvanuM vadhu spaSTIkaraNa - A ja niyamane anukULa nItine paNa niyama che keamayAna tyArasucanAmagherA mavarita eTale ke jevI rIte padArtha ane tene vAcaka zabda eka nAme belAvAya che tevI ja rIte te te padArthonuM jJAna paNa te te nAme ja belAvAya che eTale ke padArthanA jJAnane paNa padArthanI mAphaka mULa nAme ja belAvAya che. vizeSa je AtmA je padArthanA jJAnanA upagamAM pariName heya te AtmA te padArthanI tanmayatAvALe gaNAya che. agni ke ghaTapaTAdika padArthomAMthI je padArthanA jJAnamAM AtmA pariNamyo hoya te te padArthamaya te AtmA thaye che ema mAnavuM paDe, kAraNa ke AtmA sarvAMze eka upagavALe che ane tethI jJAna upayogapaNe pariNamate AtmA jJAnamAM ekAze rahele che ema kahI zakAya nahi, paNa sarvAze pariNamele che ane sarvAze je padArtha paNe pariName che te AtmAne te padArtha paNe jJAna dvArA mAnavAmAM ja yukti saMgatapaNuM che ane tethI ja anubhavarUpa jJAna dvArAe bhAvapaNuM mAnavAnI jarUra rahe che. alabatta kriyA yukta anubhava Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM ane ekale anubhavaH A be jarUra judA paDe che, te paNa avasthA rUpa bhAvanI apekSAe ja te baMnene eTale ke ekaluM jJAna ane kriyAyukta jJAna e bannene bhAva tarIke mAnavAmAM yukti virodha jaNAtuM nathI. A ja kAraNathI zAstrakAroe paNa bhAvanA be bheda Agama ane Agama rUpe jaNAvela che ane Agama nAmanA bIjA bhedamAM sarva-mizra artha levAmAM Ave che. jo ke bIje ne zabdane artha dezane niSedha ke sarvathA niSedha e karavAmAM Ave che te paNa bhAvanikSepAnA ne Agama nAmanA bhedamAM te deza niSedha ke sarva niSedha rUpI artha levAmAM AvatuM nathI. (kamazaH) Page #101 -------------------------------------------------------------------------- Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - namra sUcanA - keTalAka sujJa vAcakee nikhAlasa bhAve jaNAvyuM che ke "lakhANa bahu agharuM che. rasaprada nathI, AnaMda paDe tevuM nathI vagere. pU Agama dvArakazrInI mArmika AgamatalasparzI vivecanA paddhati sAthe zabdasauSThavake bhASAlAlityanA nAme aDapaluM karavAmAM khUba ja jokhama che. tethI sujJa vAcake ne sAdara jaNAvavAnuM ke khUbaja mRtabhaktithI prerAIne namratAnA bhAva sAthe zAMtithI jijJAsA : pUrva munizrAe vAMcavuM. keTaleka sthaLe dekhItA virodhAbhAsa jevuM ane sAMbhaLIne camakI jaIe tevuM lakhANa paNa che, mATe ? khubaja gaMbhIratAthI vAMcavA vinaMti che, kAryapAla "Agama bataka Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 19 . . " - sudhArIne vAMco - pRSTha paMkita sudhAreluM | pRSTha paMkita sudhAreluM 1 1. arihaMta bhagavAnanA A| 24 20 jaNAvavAnA prasage batAAdima vAyelI che ane jenetaranI 2 11 karavAhArA svataMtra | 26 6 puNya, pApa, karmanuM AvavuM 3 17 paryAyArthika | 26 7 A tane koNa 3 17 aupapAti 27 2 siddha bhagavaMte 28 6 virati te 5 14 AgamahArakatrInA | 28 28 haiyA upara paDelI gherI chApanuM 6 7 prasaMge jaNAve che ke | 32 18 bicArI ajJAna mudrA 9 11 uMdhADI nAMkhe prANIo jJAnanuM 16 11 jANakAra ! jhaverI | 74 game teTaluM 16 12 AMgaLI pakaDIne 5 6 virAdhanAmAM 16 14 kiMmata jaNAvanArA, lekanI 5 9 cittazlAni 18 24 levAthI agara viratiki6 7 parityAganI karavAthI zuM vadhAre? Ama, 45 16 baMdhAya ane parabhava " bolavAthI lAgatuM pApa. | 47 25 aDaLa rahyA 19 20 paccakakhANane pitAnI | para 10 pAzcAtya dezonA marajIthI eTale paraMparAe | 54 pa thaIe ema samajIne na lenAra ke bAra 21 10 vagere vAta | 6 9 yuvetyAnAM Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka Agama jyota che Dacanacacataconsonanco. jagavatsala zrItIrthaMkara prabhune 2. sarvahitakara upadeza "asthi che AvA kAvAda sthi che gAthA 3vavAda -zrI AcArAMga satra A upadezanA udyotavALA udezamAM ja kiyAvAdIpaNAnA kIDAnI utpatti thatI nathI, akriyAvAdI dUra rAkSasane pracAra SiAta nathI, ajJAnavAdIonAM vAdaLAM te prathamathI ja pobArA gaNIne gagananA khUNA jevA mUrkha manuSyanA mane rathamAM mahAlavA jAya che, ane vainAyikavAdanA vAyarAnA vAvAjheDAne te vidhavidha prakAre vilaya thAya che. TuMkamAM ughAta karanAra udyotamAM core jema cakrama banI jAya che, tema A arihaMta bhagavAnanA Adima upadezanA avyAhata udyotamAM traNaseM ne tresaTha pAkhaMDIonA mate khaMDakhaMDa thaI vikha rAI jAya che. A upadezanI AdimAM astitAne prathama sthAna ApI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamakhyAta paryAyAstika ke paryAyAdhikanI mukhyatA mekhare ANI che ne tethI dravyAstika ke dravyArthika karatAM tenI zuddhi ke sUkSmabuddhigamyapaNuM jaNAvavA sAthe zraddhAmAM agragAmIpaNuM jaNAve che. A upadezamAM ati zabda ekale traNakALanI sattAne jaNAvanAra avyaya tarIke je gaNAya che, te vAparI AtmarUpI dravyanI traNakAlanI vartana mATe gyatA jaNAvI traNe kALanA paryAyanA samUhamayaja dravya che ema jaNAvI dravya ane paryAyanI vAstavika zraddhAne utpanna kare che. A upadezamAM vAparelo asita zabda pitAnA vipakSane, sApekSa rIte AkSepa karavA dvArA e svataMtra rIte ati 1, nAsti 2, astinAsti 3, avaktavya 4, ati avaktavya 5, nAsti avaktavya 6, ane astinAsti avaktavya 7, e sAte bhedavALI saptabhaMgIne spaSTapaNe sUcana kare che. A upadezamAM vAparela ati zabda vartamAnakAlIna IndriyasaMnikarSanA jJAnane jaNAvanAra heI AtmA ane tenA aupapAtikapaNAne adhigama karavA pramANane paDade khulle kare che. A upadezamAM AtmAnA ananta guNe ane paryAyamAM vartatI astitA jaNAvI AtmAne astitva-dharmathI sahita sUcavyuM. A rIte AtmAnuM vacananaya ane jJAnanayathI samadhigamyapaNuM jaNAvI nayathI AtmAne adhigama thavAnuM varNavyuM che. A upadezamAM aneka prakAre aneka padArtho syAdvAdarUpe samajAvI zakAya tevuM chatAM AtmAnA aupapAtikadvArA je syAdvAda samajAvyuM che te kharekhara samajadArane sujJatAne mArga samajAve che. arthAt jagatanA dareka jIva maraNathI te Dare che, paNa vAstavika zatie vItarAga mahArAje jAhera karelA mokSamArgamAM hAlanArA puNyAtmAo te janmanI astitAne ja bhayaMkara samaje. A upadezamAM janmane aMge bhayaMkaratA samajAvI sApha samajAve che ke janma pAmanArA keI paNa maraNanA paMjAthI chUTanArA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2juM hAya nahIM. arthAta jJAtag fha jo mRtyu e vAkya niyamita satya arthAta pravasatya che, ema carita pada jAhera kare che, ane sAthe ja ema paNa jAhera kare che ke nAhya kanavaM purva e vAkaya bhavajamaNanA bhayaMkara AvartamAM aTavAtA cha mATe satya hoya te paNa sarva che mATe e vAkya avitatha nahIM hovAthI ardhasatya ja che. avyAbAdhapadane mAnanAra zukalapAkSika ane atyapudgalaparAvarta jeTalA saMsAravALA ja che A mRta vAkayanI adha asatyatA jANe ne mAne, paNa abhavya jevA che mATe tArA e vAkya vasatya tarIke heya. A sarva hakIkata samajAvavA mATe ja aupapAtikatA eTalecAre gatinI janmadazA-nA jJAnane jJAnasaMjJAnA rUpamAM raju karela che, (kramaza:) sarvahitakara upadezane sUcavatA zrI AcArAMgasUtranA sUktane bhAvArtha bahAra AtmA (paryAArthikanathI) aupapAnika (parabhavathI AvIne upajanAra) che, mahAro AtmA che (dravyArthikanayathI) aupanika nathI." ! che Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI na ma skA 2 - mahA maMtrane ma..hi...mA * jaina saMghano gurUmaMtra kaye? | * samasta pApane nAza kara* sarva zAstramAM aMtaraMga rIte vAmAM samartha sUtra kayuM? vyApaka sUtra kayuM? 9 apavitra ke pavitra game te * sarva zAne arpaNa karatAM avasthAmAM paNa jenuM raTaNa pahelAM kayuM sUtra apAya ? karI zakAya te sUva kayuM? * dareka AgamanI vyAkhyAna ma savaM maMgalemAM mukhya maMgaLa prAraMbhe kayA sUtranI vyAkhyA tarIke manAtuM mahAmaMgala karAya ? maja sakalakALamAM sarva kSetramAM eka sarakhe jene sUtra pATha * sakala zAsana bAra aMga ane rahe te sUtra kayuM? cauda pUrvane sAra karyo? * bAra aMga ane cauda pUrvane * sarva kALa-sarva kSetre sarva dhAraNa karanArA mahAjJAnI- jIvene parama AdhArarUpa one paNa maraNa samaye maMgala zaraNa, ane lakattama upagI sUtra kayuM? tane jaNAvanAra sUtra kayuM? * nAnI-moTI dareka dharma kriyAomAM hAramAM dareka motImAM parevAyela derAnI jema ekasarakho jene saMbaMdha hoya che. te sUtra kayuM? AvI saghaLI jijJAsAone tRpta karanAra eka ja samAdhAna che ke - paMca parameSThIone karAtA tAtvika namaskArarUpa zrI namaskAra-mahAmaMtra" * pU AgamahAraka AcArya devazrInA mArmika ciMtanamAMthI uddata. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.AgAmodvArakI | on | vyAkhyAtA saha. (vi. saM. 2000 grA. su 5 maMgaLathI vi. saM. 2001 pauSa suda 14 sudhI zrIgeDIjI jaina upAzraya (pAyadhUnI-muMbaI)mAM AgamadivAkara bahuzruta dhyAnastha sva. pU. AgAme ddhAraka AcArya devazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjAe zrI sUtrakatAMgasUtranA pAMcamA adhyayana upara khUba ja jhINavaTathI mArmika vyAkhyAne Apela, jenuM ke avataraNa vidvarya sva. bAlamuni zrI mahendrasAgarajI manA ziSyaratna gaNivarya pU. munirAja zrI saubhAgyasAgarajI ma. pitAnI jhaDapI kalamathI karela, teozrIe zratabhaktithI prerAIne prakAzita karavA mATe A vyAkhyAne ApyA che, te badhA vyavasthita suvAcya banAvI Agamatatva jijJAsu caturvidha zrIsaMghanA lAbhArthe raju karavAmAM Ave che. AmAM pU. Agama zrInA AzayavirUddha kadAca kaMI chaghasthatA AdithI thayuM hoya tenI sakala saMgha samakSa kSamA prArthanAmAM Ave che.) posesoara@coses concorsesery - zrI sUtrakRtAMgasUtranAM vyAkhyAne ka (adhyayana pAMcamuM) che vyAkhyAna-1 che vyAkhyAkAra AcArya bhagavAna zIlAMkAcArya mahArAja bhavya jIvonA upakAra mATe zrI sUtrakRtAMgasUtranI vyAkhyA karatAM pahelAM zrI AcArAMga sUtranI vyAkhyA karI gayA. tyAra pachI zrI sUvakRtAMga sUtranA pahelA zrutaskaMdhanI vyAkhyA karIne bIjA Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata zrutaskaMdhanA cAra adhyayananI vyAkhyA karI gayA. have pAMcamA adhyayananI vyAkhyAnA prasaMge AgaLa jaNAvI gayA kepAMcamA adhyayananI kamasaMgati ahIM je vastu goThavavAmAM AvI che. te cothA adhyayananI vastu pachI kamasaMgati nyAye jANavI, eTale ke jema duniyAmAM motIne hAra hoya ane temAM je kama pramANe metI goThavyA hoya te te motInA hAranI keTalI kiMmata? ne je hAramAM jema tema motI parevelAM hoya tenI kiMmata keTalI? te rIte A pAMca adhyayana gaNadhara bhagavAne goThaveluM che te kIDIyArAnI mAphaka jema AvyuM tema goThavI dIdhuM che. ke kahI dIdhuM che tema nathI paNa pAMcamuM adhyayana je sthAne beThavavAnuM hatuM te sthAne ja goThavavAmAM AvyuM che. have pAMcamuM zarU karatAM pahelAM cethA adhyayanamAM zuM kahyuM che? ane pAMcamA adhyayanamAM zuM kahevAnuM che? ne te beya adhyayanene saMbaMdha zo che? te je jANavAmAM na Ave te vastusthitinuM bhAna na thAya. ane "thAna ThekANe pAMcamuM ane pAMcamAne ThekANe zuM beThavyuM hoya te ze vAMdho?" A taka ubhuM thaI zake. AMgaLInA daSTAne cethA-pAMcamAnA saMbaMdhanuM nirUpaNa jema hAthanI AMgaLIomAM kaI AMgaLI kaI AMgaLIne AdhAre rahelI che? e vicAratAM e mAnavuM paDe che ke dareka AMgaLIo eka bIjAnA saMbaMdhavALI che. eTale AMgaLImAM je madhyamAM che tene anAmikA joDe saMbaMdha che ke tajanI joDe? te kahevuM paDaze ke eka apekSAe tarjanI joDe ane eka apekSAe anAmikAnI joDe. kemake saMga bemAM hoya che. paraMtu ekamAM saMbaMdha rahetuM nathI. syAdvAda daSTithI vicArIe te spaSTa jaNAya ke A saMga tajanIthI bhinna ke abhinna ? te saMga madhyamAthI bhinna ke abhinna temaja anAmikAthI bhinna ke abhinna? je saMga tajanI, madhyama ane anAmikAthI jude Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju hoya te tarjanI ne madhyama sAthe ke anAmikAne madhyama sAthe kaMI lAgatuM-vaLagatuM nathI ema mAnavuM paDe. mATe ja kahevuM paDaze ke saMga kathaMcit bhinnane kathaMcit abhinna, eTale ke kathaMcita dravyathI bhinna eTale kathaMcita dravyamaya madhyamAthI tajanIne ane anAmikAthI tajanIne judo che. A rIte cethA ane pAMcamA adhyacanane saMbaMdha paNa kathaMcit bhinnabhinna che. temaja je cothA adhyayanane sarvathA bhinna-nirapekSa rAkhIe te pAMcamAne saMbaMdha jaNAvI zakAya nahIM. mATe cethA-pAMcamA adhyayananuM svarUpa khyAlamAM levuM joIe. thA-pAMcamA adhyayananA peTA viSayonuM mahatva vaLI je tenA adhikAra-peTA viSayane paraspara saMbaMdha na jAryo hoya te cethA-pAMcamA adhyayanane hakIkatamAM paraspara kaMI lAgatuM vaLagatuM na rahe. kemake jema AkAzamAM caMdana chAMTavAmAM Ave te te upara rahe che. chatAM AkAzane caMdana sAthe lAgatuM vaLagatuM nathI. kAraNa AkAzane guNa avagAha che. eTale rahevA de paNa caMdananI zItalatA-sugaMdhinA AdinI asara AkAzamAM kaMI lAge nahIM. tema ce pAMcamuM adhyayana kevuM che? temAM kayA kayA adhikArapeTA viSaye che? zI zI vastuo che? te jaNAvAya tyAre jANI zakIye ke cethA pAMcamA adhyayanane hakIkatamAM saMbaMdha che. AkAza-caMdana nyAyanI saMgati jema AkAza arUpI caMdana rUpI e jANyuM hoya te AkAzacaMdanane paraspara ke saMbaMdha hoya te khabara paDe. tema cethA ane pAMcamA adhyayanamAM zuM jaNAvyuM che? tene AdhakArane kaI jAtane saMbaMdha che? te jANyAthI ja kharekhara pitAnI buddhimAM saMbaMdhane sAce khyAla Ave. tethI vyAkhyAkAra mahArAjA kahe che ke ahIM pAMcamuM zarU karIe chIe. tene saMbaMdha cethA sAthe che. tethI ja pAMcamuM cothA pachI goThavavAmAM AvyuM che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata vaLI cethA adhyayananA adhikAro sAthe paNa pAMcamA adhyayananA viSayeno saMbaMdha che te kevI rIte? te jaNAvatAM pharamAve che ke "anar ne pratyAghAnajiyA, vA vADavA-vAtsy sato bhavatItyatastadanantaramAcArazrutAdhyayanamabhidhIyate" paccakakhANunA mahatva viSe ceranuM dRSTAMta sUvakRtAMganA bIjA zrutaskaMdhanA cothA adhyayanamAM pacca. kUkhANanI kriyA jaNAvavAmAM AvI. kevI rIte jaNAvI? te kahe che ke paccakakhANa kare te pApathI bace, manamAM pApane saMkalpa, kAyAmAM AcAra ane vacanamAM uccAra na hoya te paNa pApa bAMdhe, eka manuSya corI karavA nIkaLe, parahadamAM gaye cerI mATe lAga na maLe. ArAma mATe jhADa nIce beThe ne tyAM UMghI gaye te A vakhate tene corIne vicAra che ? vacana cArInuM bele che? ne corInI kriyA kare che ? te kahevuM paDaze ke te kaMI karatuM nathI te tene zAhukAra kahI zakAya? nA! kAraNa ke cerInA pariNAma che mATe, corInA raste nIkaLela te cerIne saMkalpa na kare, vacana paNa na bole ne taNakhaluM paNa na halAve te paNa zAhukAra na gaNAya. ceranA daSTAntanI saMgati tema ApaNe A saMsAramAM anAdikALathI rakhaDIe chIe te anaMtA bhave daramyAna kayA bhavamAM kayA kayA pApanA saMkalpa nathI karyA? pApanA vicAra nathI karyA? ke pApanA uccAre paNa nathI karyA? kharekhara badhA bhAmAM te pramANe kareluM che, ne tethI sarva bhavamAM rakhaDyA chIe. A sthitimAM ApaNe bhUtakALamAM vividha pApa mATe saMkalpa vicAre ne uccAre ke pravRttio karela chatAM atyAre cUpa thaIne beThA, eTale cAra sUI gaye hoya tethI kaMI te zAhukAra na gaNAya, Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju tema A jIvane prasaMga na paDyo jarUra na paDI ne kAma na paDavuM eTale pApane saMkalpa, vicAra ne uccAra na karavA mAtrathI niSpApI na gaNAya. zrI prabhavasvAmInA daSTAMtathI aviratine vicAra daSTAMta vicAro! ApaNe zrI kalpasUtramAM dareka varSe sAMbhaLIe chIe ke prabhavasvAmI koNa? kahe ke bharADI cora! ke je jabUsvAmInuM AkhuM ghara luMTavA Ave che addhi, saMpatti vagere upADI javA Ave che. kaI jAgatuM hoya te avasthApinI nidrA ApIne dhADa pADe che, badhA game teTalA vAte caDyA hoya te paNa ughADI nAMkhe A rIte game tene) uMghADI devAnI ne game te tALuM ke tijorI) ughADI devAnI A be cIja jeNe prApta karI hoya tene cokIdAra zuM kare? kAraNa cokIdAra cokI kyAM sudhI kare? cakSu cuMTe nahIM tyAM sudhI, eTale AMkha mIMcAya nahIM tyAM sudhI, tyAre prabhavasvAmIjIe pahelI e kalA hastagata karI lIdhI ke game tenA cakSu cuMTADI devA, avasthApinI nidrA ApIne badhAne uMghADI devA ane tALA baMdha hoya te ughADI devA, prabhavasvAmImAM A be vidyA hevAthI game tevA cAlAka dekhanArA paNa uMghI jatA ane game tevA tALA ke tijorI ughaDI jatA. AvI sthitimAM hovA chatAM teo zAhukAramAM gaNAya eTaluM ja nahIM paNa rakhevALa gaNAyA. te paNa dravyanA rakhevALa nahIM paNa bhAvanA rakhevALa te prabhavasvAmIjI caudapUrvI zrata kevaLI, mekSa mAga calAvanAra AcArya banyA, paNa kyAre banyA? te badhuM "otire ghora ghoSira karyuM tyAre, pApa kyAre lAge te bAbata jaina jainetaranI mAnyatAnuM rahasya vaLI cethA adhyayanamAM eka bIjI vAta paNa mahattvanI jaNAvI gayA ke "jIva pApathI bace kyAre? pacacakakhANa le tyAre" A vAta samajavA mATe jena ne jenetara vacce pharaka kyAM paDe che? Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata te vicAre! jenetare zuM mAne che te "kare te bhagave tyAre jaina zuM mAne? "kare te te bhogave ja paNa paccakakhANa na kare te paNa bhagave." A vAtanA UMDANamAM utarIzuM te AkhA jagatanI sthiti khyAlamAM Avaze. ekedriya jIvanA dIne jenerenI mAnyatAnI apUrNatA A je ekeMdriya jIve che te sUphama-Adara pratyeka vanaspatimAM anAdi kALathI rakhaDe che. A vAta jaina mAtra mAne che. te ekekriya che ajainanI apekSAe mahA dayALu gaNAya kemake teo hiMsA karatA nathI, huM belatA nathI, corI karatA nathI, strI sAmuM jotA nathI, koDI paNa saMgharatA nathI te jI caudamA guNaThANA vALA cha karatAMya jabarA jetaranI dRSTie eke pUrNa ahiMsaka gaNAya vaLI A vAta je jaina siddhAMta pramANe na dekhIe ne arjunanA siddhAMta pramANe dekhIe te caudamA guNaThANuM vALA karatAM paNa caDIyAtA thaI jAya, kema ke caudamAM guNaThANa vALA bIjA jenA ghAtanuM kAraNa bane, kAraNa pite ega pravRtti karatA nathI. chatAM macchara lAge ne pavana jhapATa lAgyo ne macchara marI jAya che kAraNa kaNa? te e ajegI kevalInuM zarIra! paraMtu A sUkSama ekendriya jI evA pavitra che ke jeo keInI hiMsA kare nahi ne keIne pitAnI hiMsAnuM pApa lAgavA de nahiM. AvA dayALu keNa nIkaLe? svabhAve evA ke na mAre ne na mare. sUkSma ekendriya koInAthI maratA nathI. ajavALAnA daSTAne sUkSma ekeya chanI apratighAtadazA ajavALuM heya ne kAcane vacamAM goThavIye te ane tene saMbaMdha vicArIe te ajavALuM kAcane dhakko mAre che ke kAca ajavALAne dhakko mAre che ? te kahevuM paDaze ke kaI kaIne dhakako Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka raju mAratuM nathI. ajavALuM bArIka hevAthI kAcane nathI athaDAtuM tema sUkSma pRthvI apa teu vAyu vanaspati A pAMce cha bAdarathI nathI DAtA ne bIjAne athaDAmaNa paNa nathI. karatA kahe ! AnA jevI nIrALI kaI cIja ? keIne mAre nahIM ne pite paNa mare nahIM. kahe! A jAta keTalI dayALu? sUkSma eke jIvonA daSTAMtathI "virame te becenuM mahattava e kenI hiMsA kare che? vacana kyAM che? ke juThuM bole! temaja te corI kare kahIM, strIgamana kare nahIM, keDI paNa rAkhe nahIM, ATaluM chatAM te ekendriyamAM rakhaDe che kema? te tenuM eka ja kAraNa jaina zAsananA siddhAMta pramANe jaNAya che ke "viratipaccakhANa na kare te te daMDane pAtra bane che AthI ja tatvArthakAre jaNAvyuM che ke "mithyAvAriti-kamara-kapAyatho dhaMdhatAH " karmabaMdhanuM paheluM kAraNa mithyAtva ane bIjA naMbare ati eTale paccakakhANa na karavA te. A rIte pacca0nA mahatva sAthe trasanI hiMsAnuM pacca. levAmAM Ave te temAM sthAvaranI anumodanA thAya ke nahIM? vagere adhikAra jaNAvIne cothA adhyayanamAM paccakakhANanI kriyAne adhikAra vistArathI jaNAvyuM. have paccakakhANa kevI rIte levA? tenAthI zuM lAbha? te jaNAvIne pAMcamA adhyayanamAM zuM kahevAnA che? ne tene saMbaMdha cothAnI sAthe kaI rIte? vagere agre vartamAna. vyAkhyAna-2 | AcArya bhagavAna zrImAna zIlAMkAcArya mahArAjA zrI AcArAMganI vyAkhyA karyA pachI zrI sUtrakRtAMgasUtranA bIjA zruta skaMdhanA cAra adhyayananI vyAkhyA pachI pAMcamA adhyayananI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 AgamajyAta vyAkhyA karatAM AgaLa jaNAvI gayA ke--A pAMcamA adhyayananA sabaMdha zA ? akSarAnA yAgya sabaMdhanA dRSTAMte adhyanA sabaMdhanuM mahattva akSara mAtra paNa enA ceAgya sabadhe joDela hAya tA cathAsthita arthe jaNAve jemake 'kA' ne badale ' kAla'' kahevAya tA kaMI samaja na paDe. tethI nakkI thAya che ke athane avaSeAdha kayAM thAya che? ceAgya saMbaMdha haiAya tyAM ja ! akSaronI gAThavaNathI ja jagatamAM anI utpatti dekhAya che, cauda svare enA e paNa judA judA je arthI te zAnA aMge ? vyaMjanA ane svarAnI tevI viziSTa gAThavaNuthI ja arthonI utpatti vicitra rIte thAya che. tema ahIM cAthA adhyayana pachI pAMcamuM adhyayana goThavavAmAM AvyuM tenuM kAraNu parasparasa'a'dhasApekSatA che. 66 'pradhAnantanuM pratyAghyAnakriyojJa" eTale ceAthA adhyayanamAM paccakakhANanI kriyA kahI, navakArasI, pArasI Adi kema karavA ? zI rIte karavA ? e badhuM nahIM, paNa paccakakhANunI jarUrIAta zI ? zA mATe paccakakhANu karavuM? tenA zA phAyadA ? vagere darzAvI paccakakhANanuM maulika mahatva darzAvyuM. ' karaze te bhAgavaze" te siddhAMta sAOtrika nathI jaina ne jainetaramAM mATA mAnyatAnA pharaka! jainetare karaze te bharaze" ema mAne che. tyAre jenA zuM mAne che? " kare te bhare, tenI sAthe jeTalA virati nathI karatA te badhA paNa bharaze-bhAgavaze " TUMkamAM jyAM sudhI pApa na karavAnI pratijJA na karAya tyAM sudhI pApanA baMdhathI bacI zakAtuM nathI. 19 zakAkAre kahyuM ke- pApane aMge mana-vacana ke kAyAnI pravRtti nathI te tene pApa kema lAge !' te te mATe jaNAvI gayA ke-cAra cArI karavA nIkaLyA, kayAMka ArAma mATe nIce beThA, Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka raju 13 sUI gaye, te vakhate corIne vicAra nathI. te saMbaMdhI uccAra nathI ke pravRtti nathI te te vakhate te zAhakAra gaNAya khare? eTale cArI mATe nIkaLele uMghI gaye. e vakhate AcAra vicAra ke uccAra cerInA na hovA chatAM tenAmAM zAhukArI AvI ema na kahevAya! te rIte caturgatirUpa saMsAramAM rakhaDatAM-bhaTakatAM kayA kayA pApane ApaNe saMkalpa nathI karyo? eTale pachI pApane baMdha cAlu ja rahe ne ! rAjInAmuM denAra munImanA daSTAMte viratinuM mahatva ApaNe dareka bhavamAMthI rAjInAmuM daIne nIkaLIe chIe ke rajA maLe che ane nIkaLavuM paDe che mATe nIkaLIe chIe, duniyAmAM munIma ke nekarane khabara paDI jAya ke zeTha nANAMbhIDamAM che. vyApAranI anukULatA barAbara nathI ane kharca ghaTADavA mAMge che. eTale samaju munIma ke nekara cakara-buddhithI rAjInAmuM ApI khasI jAya che. AvA samaju nekara ke munImanA rAjInAmAne svIkAra karatAM paNa zeThane akaLAmaNa thAya. paNa zeTha kheMca rAkhe ane nekarImAMthI chUTe thAya temAM ja nekara ke munImanI zobhA che! paNa nekara rahevA mAge ane zeTha rajA Ape te bIjAnI dukAne tenI keTalI kiMmata? rAjInAmuM ke rajA ? zvAsane gharaDe zarU thayela hoya chellA DacakAM AvatA hoya te paNa "volise voli" thatuM nathI, keI prakAre huM jIvI jAuM, badhuM ThekANe paDI jAya tenA phAMphAM chellI ghaDI sudhI hoya che. ApaNe choDavA ke javA nathI mAMgatA, rahevA mAMgIe chIe. paNa AyuSya rahevA detuM nathI, ApaNane dareka bhavamAM rajA maLI che ane nIkaLavuM paDyuM mATe nIkaLyA chIe. paNa rAjInAmuM daIne kyAre ya nIkaLyA chIe kharA! "got huM thi che " "huM ekalo chuM, mahA keI nathI" A dazA maratI vakhate AvI kharI! eTale pachI ApaNe cera jevAne !!! Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata A saMsAranI mAyA choDavAnI nakkI chatAM "gholise rohi?" ke "go daM riza je lo" thaI zakatuM nathI te vakhate paNa "A vaidya ke DokaTarane bolAve ke amuka davA lAve, juo ! AnuM Ama karaje ane Ane ATaluM Apaje!" A badhuM jhADa nIce sUtelA-cora jevuM che ke bIjuM kaMI! jhADa nIce sUI gayela corane taka nathI maLI mATe baccA beThA che, ahIM paNa AyuSya karma rahevA detuM nathI. mATe badhuM choDIne bhAIsAhebane choDI javuM paDe che. jeTalA che "go daM iriza me" ke volise karyA vinA parabhavamAM jAya te badhA ceranI gunhegArImAM jakaDAyelA rahe! svecchAe choDAtuM nathI mATe karmasattA herAna kare che A jIva anaMtA bhavamAM rakhaDyo che te dareka bhavamAM zuM karyuM? maraNanI baLAtkAranI sthitie jagatanA padArtho anicchAe paNa choDavA paDe che. AvI sthitivALA ajJAnamUDha che karmathI zI rIte bacavAnA ? vara-prema aMge paNa "marI jau te na che" A zabdo kyAM nathI vaparAtA? maravuM paDe temAM upAya nathI chatAM paNa choDavAnI IcchA nathI, paraNe paNa cheDavAnI samULagI IcchA nathI. AvI janmajanmanI bhrAmaka mAnyatA pachI paNa ApaNe ema kahIe ke pApa na karIe karma kema lAge ke temAM navAI dekhe, paNa pitAnA vicAre vartana vagere vicArAya te khabara paDe. gumaDAnA daSTAntathI aviratinI mAmikatA jeo vyavahAra rAzimAM AvyA nathI teo paNa aviratinA lIdhe karmathI lepAya che. mAre kherAka parU thAya" te eka rUMvADe paNa kalpanAmAM nathI. vacanathI paNa "thAo" ema kahI belatA nathI, kAyAthI "ApaNI tevI kaI pravRtti nathI" chatAM zuM thAya che kharAkanuM pari. mana ! je vikAra thaye tevuM tenuM piSaNa sAhajika rIte thayA ja Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka -ju kare gumaDuM ke vikAra na thAya tenI saMbhALa rAkhI zake paNa te thayA pachI enuM kArya rAkanuM viparIta paNe pariNamavuM te mana vacana kAyAnI e aMge pravRtti na hoya te paNa thavAnuM ja ! jema zarIramAM vikRti na thavA devI te tamArA hAthamAM, paNa piSaNa na thavA devuM te tamArA hAthamAM nahIM tema ahIM mithyAtva avirati, rAga-dveSa dazA te paNa jIvane vikAra che, te thayA pachI tenuM piSaNa dekhItI ApaNI keI viziSTa pravRtti na hoya chatAM thayA ja kare ! mithyAtvanA lakSaNane prAsaMgika sUkSma vicAra "sAcI mAnyatAne abhAva te mithyAtva ane sArI pravRttine abhAva te avirati" te kyAM nathI ? avyavahAra rAzimAM paNa sAcI mAnyatA ke sArI pravRttine te abhAva hate ja ! tethI ja pU. A. zrI haribhadrasUrIzvarajIe mithyAtvanuM sthala lakSaNa kADhI nAMkhyuM, kayuM? "sudeva sugurU sudharma te kudevAdarUpe mAne ke kudevAdine su devAdi mAne te mithyAtva"--A lakSaNa ApaNA mATenuM jaNAvyuM che. - paMcendriya manuSya jeo Arya ane zreSTha kuLamAM janmyA che, jeo dharmamAM mAnanArA che, teo su devAdine kudevAdi ke kudevAdine sudevAdi mAne te mithyAtva. paNa gAya bheMsa kutarAM vagerene kuvAdine su devAdi mAnavAne prasaMga kyAM che? gAya ghaDo kutarUM vagere paNa pitAnA mAlikane oLakhe che, tenA izArAthI pite pravarte che. mATe teo saMjJI te che ja! chatAM temane sudevAdi ne kudevAdi mAnavArUpanuM mithyAtva saMgata thaI zakatuM nathI. hajI jarA sUkSmatAthI vicArIe ke-ekendriyathI mAMDI TheTha paMcendriya sudhI jIvene mananI zaktine vikAsa na levAthI kudevAdine mAnavA rUpanuM mithyAtva zI rIte ghaTe ? chatAM teo anAdikALathI saMsAramAM paDelA che te zA kAraNe UMDuM vicAre?!! Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 Agamajyota udara bhagavAnanI mUrti upara caDI bese tene AnA upara caDAya ke nahIM tene khyAla nahIM! jyAre saMjJI paMcendriyamAM muzkelI che, samajaNane laIne te tema na karI zake, vaLI asaMjJI paMcendriyamAM jAo te keTalI muzkelI? eLakhANa-pichANanI kAMI zakti nahIM, AvI sthitimAM tene mithyAtva zI rIte ghaTe? tyAre pU. A. zrI haribhadrasUrIzvarajI kahe che ke mahAnubhAva! kudevAdine sudevAdi mAnavArUpanuM mithyAtvanuM lakSaNa badhe na ghaTe, dareka jIvamAM saMgata thAya tevuM mithyAtvanuM lakSaNa A che"tatvanI apratIti te mithyAtva" sudevAdi te zuM che? jhaverAtanA jANakAra jhaverI jhaverAtanI, hIrAnA kaTakA ke metI vagerenI kiMmata AMke paNa jhaverInI AMgalI laIne pharIe te kiMmata thAya nahIM, tema sudevAdi te jhaverI paNa jhaverAta nahIM, tIrthakare mArganI kiMmata jaNAvanArA lokone prazasta mAge pravartAvanArA, paNa emAM kiMmatI cIja kayI? tatvapratIti eTale ke je tatva heya tene yathArtharUpe mAnavuM-svIkAravuM A jAtanI daDha dhAraNuM te samyakatva. tattva-pratItirUpa samyaktvanI samajutI AthI ja prAcIna kALamAM samavasaraNa AdimAM dezanA sAMbhaLyA pachI dharmanI jijJAsAvALA bhavyAtmAo ekarAra karatA hatA ke "sadahAmi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM, pattiAmi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM, . roemi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM" zrI kRSNamahArAje zrI neminAtha prabhunI dezanA sAMbhaLI parSadAmAM A traNa ekarAra karelA ke-"A jinezvaranuM zAsana te ja mekSane mArga che, evI zraddhA karU chuM. te paNa ajANapaNe-meghama nahIM, paNa pratIti-parIkSA vizvAsa pUrvaka, vaLI zraddhA mAtra nahIM, paNa huM e nirgatha pravacana dhAraNa karanAra banuM tevI rUci paNa dharAvuM chuM Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 pustaka raju A uparathI tatvapratIti eTale "ekAMta hitakara nigraMtha pravacananI zraddhA karuM chuM. pratIti karuM chuM. ane te prApta karavA mATe rUci rAkhuM chuM, jarUra te mane maLe jethI mAruM kalyANa thAya.' A jAtanI tatvanI pratIti na thavI te AtmAne vikAra pApathI pAchA haThavAnuM na thavuM te AtmAne vikAra, pariNatimAM viparyAsa te AtmAne vikAra, AvA aneka jAtanA vikAre ApaNAmAM hoya te pachI dareka. samaye baMdhAtA karmo tenuM piSaNa kare emAM navAI zI? aviratimAM baLIyAnA DAghAnuM daSTAMta sahunA anubhavanI vAta che ke- nAnapaNamAM ghaNane baLIyA kADhavAmAM Ave che, atyAre te DAghA meTA thayA. te e keNe karyA? mAnavuM ja paDe ke AhArane svabhAva che ke zarIranuM piSaNa kare, tema A jIva je karmo bAMdhe che tethI AtmAnA aMtaraMga vikArone piSaNa maLatuM ja jAya; jyAM lehI pharatuM baMdha thaI gayuM tyAM khorAkane rasa na hoya, ahIM vedanArane ja baMdhAya, je bega te baMdha. - jIvane mithyAtva avirati Adi vikAre hovAthI satatapaNe karmabaMdha cAlu che. AthI ja jene ema mAne che ke "kare te bhegave paNa paccakakhANa na kare te paNa bhagave" vyavahArU daSTAMtathI pacaphakhANanuM mahatva vyavahAranA daSTAMtathI vicArIe ke te kaI prasaMga na Ave tyAM sudhI rAtre khAtA na he paNa keka ThekANe gayA che ane jamavAnuM pUche te zuM kahIe ke rAtre khAtA nathI paNa paccakakhANa nathI karyo, te kenA jevuM thayuM? dastAveja karyo paNa sahI nathI karI ! sahIvALA dastAvejamAM ane sahI vagaranA dastAvejamAM pharaka khare ke nahIM ? Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata keTanA daSTAMtathI paccakakhANanuM mahatva keTalAka evA hoya ke "ApaNe pAlana karIe paNa paccakakhANa karIne zuM vadhAre thavAnuM che paNa tevIoe samajavuM joIe ke kerTamAM sAkSI ApavA jAo tyAre "huM sAcuM ja balavAne chuM." ema karI "gaMda laIne zuM kAma che" ema kahe te cAle kharuM ke ! tyAM keTa ke nyAyAdhIzanA vacanane mAnya karavuM ja paDe te zuM ahIM ja popAbAInuM rAjya bhALyuM che ke "paccakakhANanuM zuM kAma che?" ema belI besIe chIe. kesa tame karyo hoya te kesa korTa pachI calAve, paNa pahelAM tamArI pAse gaMdavidhi karAve, pachI ja tamAre kesa calave, tema ahIM aviratinI kriyA karavAthI -baMdhAtA karmo te pachI lAge paNa "virati karavAthI zuM vadhAre?? e vAkyathI ja karmo baMdhAvA mAMDe, kema ke e vAkya ja mithyAtva ajJAnanA gharanuM che. mATe e samajavuM jarUrI che ke- AtmAne svabhAva karyo? pApamAM ALoTavAne ke pApathI viramavAne? te mAnavuM ja paDaze ke pApathI viramavAne AtmAne svabhAva che. je A vAta na mAne te apratyAkhyAnI ane pratyAkhyAnInI cekaDI na mAnI zakAya! virati na thAya te pApanA udaye? dezavirati sarvavirati na thAya te apratyAkhyAnI-pratyAkhyAnI pApanA udaye ! eTale ke virati na karavAthI pApa te pachI baMdhAze paNa sogaMda, pratijJA ke paccakakhANa levAthI-virati karavAthI zuM vadhAre! tenuM pApa te paheluM bhegavavuM paDaze! pratijJAna bhedanuM vyAvahArika svarUpa pratijJA be jAtanI hoya che svataMtra ane parataMtra, jenuM pAlana Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 19 ApaNI icchA pramANe karI zakIe te svataMtra, jemAM bIjI vastuonI apekSA rahe te parataMtra, jemake ApaNA cAlu kapaDA paheraveza, tene tame IcchA marajI pramANe game tyAre game te rIte vAparI zake paNa yunivarsiTI ke keTamAM vakIlene paherAtA jhabhA ApaNI marajIthI paherAya ke vaparAya nahIM, paNa yunivarsiTI ke keTanA dhArAdhoraNa pramANe vaparAya, eTale ke uccazikSA prApta karela vyaktine padavIdAna samAraMbha prasaMge ke nyAyAlayamAM kesa calAvatI vakhate ja te jhabhbho paherAya, bIje nahIM. A rIte keTalIka pratijJAo-paccakakhANe yunivarsiTInA ke keTanA jhabbAnI mAphaka niyamita rIte ja apAya ke levAya che ke paraMparAthI amuka rIte ja apAya, jema tema svataMtra rIte na levAya, tenI nizAnI tarIke nIcenuM dhyAnamAM le ke mULa-uttaraguNanA bhedathI pa.nA svarUpanuM mAsika varNana navakArazIthI upavAsa sudhInA paccakkhANa vakhate ApanAra vjaart-vori bele, paNa lenAra jillAma-zoNifkha bele. A rIte A paccakakhANone levA-devAnA AgAra judA, jemAM svataMtra kaI rIte cAle nahIM, yunivarsiTInI chApavALA jhambA sIvaDAvIne keI je pahere te te gunahegAra bane, te rIte navakArazI Adi paccakakhANane pitAnI eTale paraMparAe lenAra ke denAra baMne zAsananA gunhegAra ja bane, paraMtu mahAvrato-mULaguNanA paccakkhANamAM uccarAvanAra gurU ane lenAra ziSya baMne pari mAre bele, sAvarakaM ko gharamahAma baMne jaNa bele, tyAM ja, ke prathamavAra ne bheda nathI, A mahAvate kaMI paraMparAthI levAya-devAya nahIM, tema karavAmAM gunha thayo gaNAya. kemake mahAvrata vagerenA paccakhANa te mULa guNa paccakakhANa che te svayaM na levAya ke na dharAya, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Agamata mahAvatenA paccakakhANa te ja belI zake jeNe ke te svayaM dhAraNa karyA hoya, te sivAyanAne belavAne adhikAra nathI, ekAsaNuM Adi paccakhANamAM AvuM nathI. pite te paccakakhANa na karyuM hoya ke na karI zakatA hoya chatAM yegya vyaktine pite te te paccakakhANa karAvI zake. pratijJA ane paccakhANamAM phera nathI, kemake baMnemAM pApanA tyAganI vAta mukhya che, paccakakhANa mULa guNa ane uttara guNanA ema be jAtanA che. pacca. ke pratijJA bAbada anucita bedarakArI ATalA uparathI sacoTa rIte pratijJAnuM mahatva jaNAtuM hevA chatAM dharmanuM rAjya ApaNane DhIluM-picuM ke piluM lAge che jethI ApaNe ema belIe chIe ke-"pratijJAnI zI jarUra che?* paccakhANa levAthI zuM vadhAre che?" nyAyAlayamAM te AvuM ApaNe nathI besatA ! kemake daMDa-zikSAne tyAM bhaya che! zrIaMtarIkSanA kesamAM ApaNe sAkSImAM ubhA rahyA, nyAyAlaya taraphathI kahevAmAM AvyuM ke "pratijJA karo !" te ApaNe kahyuM ke "nahIM !" sAthe ema paNa kahyuM ke "dIkSA lIdhI tyAre jANyuM na bolavAnI pratijJA karI che, te jIdagI sudhI cAlu rahevAnI che," vakIle kahyuM ke "pratijJAnI nA kahe che nyAyAdhIze kahyuM ke "kAyade bhaNI Ave" vagere. kahevAnuM tAtparya e ke-vyavahAramAM nyAyAdhIza sAme pratijJA bAbata ApaNuM manasvIpaNuM nathI cAlatuM! phakta dharmarAjAne ghera ja pila bhALI che ApaNe ke "paccakakhANa levAthI zuM vadhAre ke pratijJAnI zI jarUra che?" ema belI uThIe chIe, A badhI vAtanuM spaSTIkaraNa cethA adhyayanamAM karI gayA. pacca ke virati upara jainatvane AdhAra jeo jainatvanA pagathAre ubhA che te badhAne e vAta kabUlavI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka raju paDaze ke karmabaMdhanA kAraNe cAra mithyAtva. avirati, kaSAya ane ga, A na mAne te je kahevaDAvavAne lAyaka nahIM, jaina te ja ke je mithyAtvAdi cArane karmabaMdhanuM kAraNa mAne, AnI zraddhA dharAve te jaina ! karmabaMdhanA kAraNene oLakhanAre sAce jaina che, te sivAya kharUM jenapaNuM prakaTe nahIM, tethI sAcA jainatvanA TekAmAM paccakakhANanuM zuM mahatva che? paccakakhANane aMge deva-gurunuM keTaluM mahattva che? paccakhANanuM zuM phaLa? te zI rIte pAmI zakAya? varege vAta cothA adhyayanamAM jaNAvI gayA. pacca.nA adhikArInuM nirUpaNa have pAMcamAmAM te paccakakhANa keNa karI zake? te jaNAve che. "sA AjAdacatara to avani" paccakakhANanI vyavasthA daDa vaDe, deDhIyAthI ke kedInI jema baLAtkArathI thatI nathI. A traNamAMthI eka paNa rIte paccakakhANa zakya nathI, juo! prAcInakALamAM jene paccakakhANa levuM hoya te dekaDe mUkI jAya, ne paccakakhANa laI jAya, jamanAbhAI e AMbila karyuM, paNa bhUkha vahelI lAgI ane mahArAja pAse gayA ke "le ! mahArAja ! tamArA paccakakhANa pAchA ! ne pAchA lAve mAre dekaDe!" daMDa vaDe paNa paccakakhANuM levAtA nathI. jAojeo prabhu-mahAvIranI sevAmAM lIna hatA ! "jeonI bhaDabhaDa citAmAMthI "vIra-vIranI dhvani nIkaLI" A kahevata kyAre paDI haze ! jyAre ke khUba ja teo prabhunI bhaktimAM lIna haze tevA magadhAdhipati zrI zreNika mahArAjA prabhumahAvIra dvArA naraka gatinuM Ayu tuTI javAnI zakyatA jaNAvavA chatAM paNa be ghaDInuM navakArazI paccakkhANa na karI zakyA. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata paccanA adhikArI tarIke zrI kRSNa mahArAjAnI mane dazAnuM suMdara varNana vaLI zrI kRSNa mahArAjA paNa viratine aMge khUba ja utsuka hatA, pite te mATe asamartha chatAM tenI utkaMThA evI tIvra dharAvatA hatA ke pitAnI uMmaralAyaka saghaLI dikarIone "tAre rANuM thavuM che ke dAsI?"nA dviarthaka praznanI rajuAta dvArA anicchAe paNa viratimA dhakelI che. tema ja je rANIo mATe khUnakhAra jaga khelyA, zrI vasudevahiMDI Adi ApaNA graMtha ane jainetaronA zrImad bhAgavata Adi graMthamAM jenI neMdha che-te rANIo temaja dIkarIo paNa jyAre zrIkRSNa mahArAjane ema kahe ke-"mAre dIkSA levI che ! prabhu zAsananI ArAdhanA sarva viratinA patha dhapIne karavA bhAvanA che te zrIkRSNa mahArAja jAte harakhabhera belI uThatA ke"dhanyabhAgya che mahArA! ke huM je punitapathe jaI zakate nathI, te maMgaLapathe mArA kuTuMbIo dhapavA taiyAra thayA che!" vagere hArdika anumodana ApI dhAmadhUma ane occhava pUrvaka dIkSA apAvatA. kevI tamannA virati meLavavAnI ke paccakakhANa karavAnI zrIkRSNa mahArAjanI? chokare game teTale raDe te paNa eka paise ApaNuM hAthe chUTate nathI, te dhanuSya-bANanA jore yuddho khelI je rANIo meLavI te rANIo prabhuzAsananA paMthe saMyama sarva- viratinI ArAdhanA karavA taiyAra thAya tyAre harakhabhera saMmati ApavI ke AgaLa rahI occhavathI dIkSA ApAvavI nAnI-sUnI vAta nathI ! keTalI viratinI upAdeyatA hADohADa vasI haze! ke paccakakhANa dvArA pApane pravAha rokavAnI keTalI tamannA teonA haiyAmAM haze ! ATaluM hovA chatAM zrI kRSNamahArAjAne naMbara zAmAM? Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka raju 23 avirataguNaThANe! aviratinI prabalatAe temanA jIvanane AgaLa dhapatAM aTakAvyuM! A rIte paccakkhANa dekaDAthI ke daMDathI AvatuM nathI! balAtkAra ke zirajorIthI AvatuM nathI! pa.nI prApti mATe AcArazuddhinI jarUra eTale vicAravAnI jarUra che ke paccakakhANa Ave zAnAthI? te jJAnIo pharamAve che ke - "sA 4 gAvAyarivataraNa to mata" paccakakhANa AcAranI maryAdAthI Ave che. jema svarAjya-svataMtratA-AbAdI dekaDAthI ke daMDathI AvatI nathI, paNa zista-vyavasthA-aikyAMthI Ave che, chApAnA mIyAone khabara haze ke- AyaleDanI aMdara eka bAju sarakArI rAjya, ane eka bAju prajAkIya nyAyAlaye cAle, prajAkIya nyAyAlaya paNa je gunahegAra sAbita thAya tene kAyadA pramANe sajA kare, eka mANasane prajAkIya nyAyAlaye gunhegAra TharAvI sajA karI ane jelamAM mekalya, tenA bhAI e sarakArI nyAyAlayamAM phariyAda karI, sarakAre kesa pharI calAvyo ane prajAkIya nyAyAlaye gerakAyade sajA karI che ema TharAvyuM, ane sajA jene thayelI tene cheDI mukavAnuM pharamAna kADhayuM, A vAtanI khabara prajAkIya nyAyAlayane thatAM jelarane kedakhAnAnI badhI oraDIo khullI mukI devAnuM pharamAvyuM, pele tene bhAI sipAhI laIne kedakhAnAmAM gaye sarakArI sipAhIe eAraDI khulI chatAM bhAgI na janAra pelAne kahyuM ke "bhAI! tane chUTe karavAmAM Ave che!" eTale pele kedI kahe che ke -"mArI prajAkIya sarakAra ane mukta kare che zuM? mArI sarakAra je mane nirdoSa jAhera karI mane choDe nahIM to eka DagaluM paNa huM ahIMthI khasavA taiyAra nathI, Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata - sarakArI sipAhI te kedInI prajAkIya caLavaLa taraphanI vaphA dArI-niSThAbharI lAgaNI ane zistabaddhatA nihALI Abho ja banI gaye, ane tene bhAI ane sarakArI sipAhI baMne jevA AvyA hatA tevA pAchA gayA." AvI zista ane vaphAdArIthI svarAjya-svataMtratA ke AbAdI AvI zake che, paNa daMDanA jore ke dekaDAnA baLe svarAjya lAvI zakAtuM nathI. A rIte paccakakhANanI kriyA paNa dekaDA ke daMDanA baLe ke zirorIthI AvatI nathI, paNa AcAranI maryAdAthI Ave che. have te AcAra zuM? tenI maryAdA zI? tenAthI paccakakhANa zI rIte Ave? vagere adhikAra agre vartamAna. | vyAkhyAna-3 ihAnantarAdhyayane pratyAkhyAnakriyoktA, sA cA''cAravyavasthitasya sato bhavatItyatastayadanantaramAcArazrutAdhyayanamabhidhIyate. vyAkhyAkAra mahArAjA AcArya zrI zIlAMkasUrIzvarajI mahArAjA bhavya jInA upakAra mATe zrI sUtrakRtAMga sUtranI vyAkhyA karatAM bIjI zrutaskaMdhanA cAra adhyayananI vyAkhyA karyA pachI pAMcamA adhyayananI vyAkhyA karatAM AgaLa sUcavI gayA kejenenI daSTie pratijJAnuM mahatva cetha adhyayananA paccakkhANanA adhikArane jaNAvavAne prasaMga jaina ane jainetaranI mAnyatAmAM khUba ja aMtara che, kema ke-ajene mAne che ke "kare te bhagave !jyAre jene mAne che ke kare te bhegave ! paNa pratijJA na kare te paNa bhegave !" eTale ke ItaranI mAnyatAmAM "karyuM eTaluM kAma" ane Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-juM 25 nAhyA teTaluM puNya hoya che, paNa jene te viramyA eTaluM puNya" mAnIne paccakakhANa-pratijJAnuM mahatva svIkAre che. paccae AtmAne molika svabhAva che paccakkhANa ke pApathI viramavuM te AtmAne maulika dharma che. jemake AhAra-vihAra-zvAsecchavAsa e zArIrika dharma che, ApaNA upara keIe AhAra-vihAra ke zvAsa levAnI pharaja pADI nathI, paNa te vinA zarIra Take nahIM mATe AhAra-vihAra ane zvAsa levAnuM ApaNA mATe pharajIyAta bane che. A rIte pApathI viramavuM te AtmAne svabhAva che. zuddha pariNati ane zuddha pravRtti AtmAnA svabhAva tarIke gaNI zakAya, kevalajJAna-kevaLadarzana ane vItarAgapaNuM Adi AtmAnI zuddha pariNati ke pravRtti rUpa svabhAva pApanA viramavAmAMthI ja prakaTe che, tethI paccakakhANa AtmAne maulika svabhAva che. prazna-kevalajJAnAdi svabhAva ane tene prakaTa karanAra pApathI viramavuM je AtmAne maulika dharma hoya to saghaLA jIne tene anubhava kema nathI ? ke badhA jIva pApathI viramatA kema nathI ? uttaracamAsAmAM sUrya samayasara uge chatAM vAdaLAMthI ApaNane na dekhAya tethI sUrya nathI ema na kahevAya ! vAdaLAMnA AvaraNathI ApaNuM AMkha tene joI zakatI nathI, paNa sUryanuM astitva te che ja ! te rIte saMsAranA saghaLA nAnA-moTA dareka jIvamAM zuddha kevalajJAnAdi guNenuM ke tevA vizuddha svabhAvane upajAvanAra pApathI viramavA rUpa svabhAvanuM astitva che ja jene mAnyatA pramANe dareka jIvamAM sarvajJapaNuM-sarvadazIpaNuM sattAgata raheluM che ja ! tethI ja anya matavALAo karatAM jIvAdi tatvenI ApaNI mAnyatA judI paDe che. navatAnI jaina mAnyatAne marma je rIte jhaverInA ane nAnA bAlakanA hIrA zabdamAM pharaka na Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata hoya paNa bAlaka hIre kene kahe che? ane jhaverI hIre kone kahe che? emAM ja moTe pharaka thaI paDe che. te rIte jene jIvAdi tatvane mAne che ane jenetare chavAdi navatatva nathI mAnatA ema nahIM! dareka AstikonI mAnyatA juo! jIva, jaDa, puSpa, pApA, karmanuM mApavuM, kamanuM rokANa, kamarane kSaya ane mekSa-A tapathI ja koNa nathI mAnatuM? kharekhara dareka Astika darzanakArene AtmA-paramAtmAnI vAtanI rajuAta vakhate A bAbate eka yA bIjA rUpe svIkAravI ja paDe che, chatAM samakitanI chApa jenene ja kema? te jJAnIo ema jaNAve che ke-zabdathI hIre ema nAnuM baccuM bele ane jhaverI paNa bole chatAM nAnA bALakane jhaverI keI nathI kahetuM! kemake-bacyuM te kAcanA kaTakAne paNa kadAca hIrA tarIke saMbaMdhe ke oLakhAve, paNa jhaverInA haiyAmAM hIrAnA guNadharma ane jhaverAta tarIkenI je vicAraNA hoya tevI bALakamAM na hoya. jene ane jainetaranI chava saMbaMdhI mAnyatA A mujaba anya matavALA jIva zabdane upayoga kare che kharA ! paNa te saMbaMdhanI yathArtha vicAraNanA hArdane teo pAmI zaktA nathI. kemake anya matavALA jIva zabdane vyavahAra tenA pitAnA svabhAvathI taddana virUddha arthamAM karatA hoya che, teo jIvane javAbadAra ke jokhamadAra mAnatA nathI, bhagavAnane mAthe badhI javAbadArIne Tepa nAMkhI jIvane eka jAtanA Dhera je mAne che, Izvara jema dore tema jIvane vartavAnuM, Dherane jema dore tema jAya paNa hera svataMtra na jAya tema jIvane Izvara jyAM laI jAya ke jema karavAnuM prere tema javAnuM ke karavAnuM ! jyAre jene jIvane ke mAne che? ziva je, ekSamAM gayelA siddhabhagavaMte ke sUkSmanigodamAM rahela ekendriya jIvamAM kaMI pharaka nathI, svarUpanI daSTie baMne sarakhA che, pharaka mAtra eTale Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju * 27 ke-siddha sagavaMta zuddha svarUpI-nirAvaraNa banelA che, nigadanA ekendriya che azuddha ane AvaraNa sahita che. jIvanI svAbhAvika zuddhi * caitra-vaizAkhanA ke aSADa-zrAvaNanA sUrya mAM kaMI pharaka nathI, pharaka mAtra vAdaLAM hevA-na hovAnuM ja che. vAdaLAM na hoya eTale sUrya spaSTa dekhAya ane vAdaLAM hoya tyAre sUrya te che ja paNa dekhAya nahIM, te rIte dareka jIva sattAgata kevalajJAna guNanI apekSAe sarvajJa svarUpa che, jevA ke siddha bhagavaMte nirmaLa kevalajJAna guNa vALA che. A kAraNathI ja ApaNe tIrthakara deva paramAtmAne "namotha " "sUtranA kinAM kAvavA, ticurrLa tathALa, guDhDhALavodayALa, muttA joyA," padethI Atmatulya-paraphaLakartutva nAmanI viziSTa saMpadAthI alaMkRta mAnI stavIe chIe ke mArAmAM sattAgata rUpe ApanA jevA ja viziSTa jJAnAdi guNe rahelA che. paNa upara karmonA AvaraNanA lIdhe tene anubhava thaI zakatuM nathI, tethI ApanI stavanA karI prabala guNAnurAga AdithI mehanIyane apakarSa thaI AvaraNa khase ane maulika AtmadharmanI saMvedanA mane thAya, ane tema thavAmAM Apa prabaLa puSTa nimittarUpa che, A rUpe Apa jApaka, tAraka, bedhaka ane mocaka che !!! TUMkamAM A vizeSaNo AtmAmAM sattAgata rUpe jJAnAdiguNonI saMpadAnI vAtane puSTi ApanAra che. jIva pApa kema kare che? eTale saghaLA jIne kevaLajJAnAdi zuddha svabhAva ane tene prakaTa karanAra sarvaviratirUpa paccakakhANa maulikadharma sAbIta thaye, chatAM jagatanA jIvo pApathI viramavAnA badale pApa pravRtti vividha rIte kema karavA mathe te? e savAlanA javAba tarIke mAnavuM paDaze ke-pApa pravRtti audayika bhAvanI cIja che, te te karmanA udayathI Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 . Agamata maryAdA vyAkhyAkAra para maracApha pApa pravRtti thAya che, eTale virati-paccakakhANa AtmAne svabhAva chatAM paccakakhANa na laI zakAya ke tenAthI dUra rahevAne prasaMga Ave te saghaLuM pApa karmanA udayanuM phaLa jANavuM. A rIte apratyAkhyAna-avirati te vikAra ane pratyAkhyAna viti te svabhAva nakkI thaye. A badhI vAta cethA adhyayanamAM kahevAI gaI paNa vyAkhyAkAra zrI zIlAMkAcArya mahArAja pharamAve che ke paccakkhANanI mahattA-jarUrIyAta jANyA chatAM tene adhikArI kezu? ke je paccakakhANane meLavI TakAvI vadhArI zake, te jANavuM jarUrI che. sAmAnyathI sArI cIja maLavI muzkela, maLe te paNa Take ke vadhe kayAre! yegya adhikArInA hAthamAM hoya che, tethI paccakkhA nA adhikArI keNa? e jaNAvatAM vyAkhyAkAra maharSi pharamAve che ke-AcAranI egya maryAdAmAM vyavasthita je hoya te paccakakhANane adhikArI che, tenAthI thatI paccakakhANanI kriyA barAbara Take ane vadhe. paccakakhANa mATe ATalI badhI ekasAInI zI jarUra che? A vAta samajavA mATe dhyAnamAM levAnI jarUra che ke-jaina kuLamAM janmela nAne kare paNa paccakkhANa laI zake che ke mite belI zake che paNa keLI-vAgharIne chokarAne pafmurarthi0nuM paccakakhANa ke semi bhaMte zIkhavo te te paNa bolaze, paNa karI keNa zakaze? jenAmAM kulagata AcAranA saMskAra haze te, jene kuLa saMskArathI paccakakhANanI mahattA meghama paNa samajAyela che te. jainakuLamAM janmI gya AcAramAM paLAyela bALaka paNa musaddhiAM. paccakkhANa pAravAmAM muThI vALI traNa navakAra gaNavA bhUlI gayA hoya te mA-bApane joDe laI gurU mahArAja pAse AyaNa ApI prAyazcitta levA taiyAra thAya che. A zuM che? kuLagata saMskAra ane AcAranA vAtAvaraNanI enA haiyA upara gherI chApanuM pariNAma che! paNa Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 29 A uparathI zAstrakAre ema jaNAve che ke-paccakakhANa keNa laI zake? TakAvI zake ke vadhArI zake? jenAmAM AcAranI gya maryAdAmAM rahevAnuM bala vikasyuM hoya te. ahIM prAsaMgika e vAta paNa khAsa dhyAnamAM levA jevI che ke keTalAka zAstranA vAkyone addharathI vaLaganArA gurUgama vinAnA ardhadagdha zabdapaMDite ema kahetA hoya che ke - jJAna vagaranI kriyA zA kAmanI?" ajJAnInI kriyA nakAmI" "ghama ghA to rA" vagere. eTale ke "pahelAM bAyaDI pachI chokarAM, chokarAM na jaNe te bAyaDI nakAmI." "jJAna vagaranI kriyA te akAma nija rArUpa che." akAma nirjarAthI ogaNetara (69) keDAcheDI sAgaropamanI sthiti bhale khape paNa jJAnIne copaDe ekaDe te na ja maMDAya, ekaDe te aMtaH kaDAkaDI khapAvI jJAnapUrvaka kriyA karavAmAM Ave tyAre ja paDe." akAma nijAthI mekSa kadI na maLe, tema ja uccatara sthitimAM AvavA chatAM jIva pharI pAcho nigodAdimAM cAlyA jAya." ekalI kriyAthI kaI manuSya saMpUrNa ArAdhaka banatuM nathI," kahyuM che ke "pherAmApavA vithA vAdI" A vAta zrI bhagavatI sUtra AdimAM paNa prasiddha che." ajJAnapUrvaka paMcAgninI ugra ghora tapasyA paNa akAma nirArUpa banI bhavabhramaNa ghaTADavA samartha banatI nathI." juo ! zrI dazavaikAlika sUtramAM paNa " padathI jJAnane sarva prathama upAdeya jaNAvyuM che" vagere....vagere..... A badhA uparanA vAkyo chIcharA jJAnanA ghAtaka che, gurUgama vinA ApamatithI zAstronA artha samajavAnI bAliza ceSTAnuM duSpariNAma che. kharekhara ! mahinA prabala AvaraNa taLe jJAna-buddhi Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30 Agamata ke tarka zaktine A bhayaMkara durUpayoga che! niSkAraNa karUNAnA svAmI sarvahitaiSI zAstrakAra bhagavaMtenA vAtsalyapUrNa haiyAne mArmika parihAsa che ! A badhA uparathI te zabda paMDite evA AzayanuM paNa belatA heya che ke-"paccakakhANa karanArAe prathama jJAna meLavavuM joIe ! vagara samaye karUDhithI ke dekhAdekhI paphakhANunA AgA ke svarUpanuM sAmAnya jJAna paNa na hoya tevAonI karAtI paccakkhANanI kriyA bAlakanI dhULa grahanI kIDAnI jema asAra che." paccakkhANanA adhikArI keNa? enI vicAraNAnA prasaMge zabda paMDite dvArA raju karAtA nirapekSa zAstra vAkyo ane tarkonI asAratA samajavI joIe, pachI vagara samaye paccakakhANa karanArA paNa paccakakhANane adhikArI che e vAta vicArIzuM ! prathama te e samajavuM jarUrI che ke "ga Tir to vA" e gAthAmAM AgaLa zuM che? tenI sAthe "Dha rio"nI saMgati keIe vicArI kharI? "Dha Trive" kahevAnI sAthe ja jJAnI mahApurUSoe bAla jI paristhara buddhithI mArmika vAtane durUpayega na karI bese mATe kahyuM ke "cha jida karazana" arthAta "A rIte vivekI muni sarva rIte saMyama-jayaNa pUrvaka pravRtti vALe thaIne rahe !" eTale jJAnanI pradhAnatA mAtra padArthonI jANakArInI bahulatA rUpe nathI paNa jayaNA rUpa pradhAna kAryane upajAvanAra tarIke jJAnane prathama=zreSTha mAnyuM che. A che "ga rione paramArtha !! A vAta bIjI rIte paNa samajI zakAya tevI che-zAstrakAranI sAmAnya evI paddhati che ke-kaI paNa vAtane upakrama ane upasaMhAra ekasarakhuM ja hoya. eTale ke je vAta upakramamAM kahevAI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka raju 31 hoya te ja vAta upasaMhAramAM hoya, eTale "tame e upasaMhAra vAkya che, te tene upakrama zuM che? te samajavuM jarUrI che. zAstrakAre zarUmAM upakrama tarIke jaNAvyuM che ke" at a jide, navamA na jayaM bhujaMto bhAsaMto, pAvaM kammaM Na baMdhai // " eTale ke-"cAlavuM, ubhA rahevuM, besavuM, sUvuM, khAvuM ane bolavuM Adi kriyAo jayaNathI karavAmAM Ave te pApa karma baMdhAya nahIM." A rIte pApakarmane baMdha na thavAmAM jayaNune mukhya sAdhanarUpa jaNAvyuM che. A uparathI kadAca ziSyanA manamAM ema thAya ke-"jJAna te nakAmA jevuM ja ne ! jayaNuM ja mukhya che" eTale jJAnI gurU e pharamAvyuM ke "paDhamaM aa to rA" arthAt "jayaNuM karanAre jayaNA karI kyAre zake? jyAre jJAna hoya tyAre" eTale "g i" e vAkya upasaMhAra rUpa che, tethI upakrama tarIke kahevAyela "kaI = sAthe saMgata karavuM ucita che. ema karavAthI te ja jJAnanI pradhAnatA "va vi" vAkyathI phalita thAya jenAthI ke jayaNanI pravRtti vegavaMtI bane ! TUMkamAM "pApathI bacAvanAra jayaNA jenAthI pravarte jJAna te prathama zreSTha che" ema "paDhaLAIiothI dhvanita thAya che. nyAyanI paribhASAthI vicAratAM "kartha " gAthA anvaya vyApti rUpa che. eTale "jayaNupUrvaka pravRttithI pApa na baMdhAya" A uparathI vyatireka vyApti ema paNa phalita thaI zake ke-"ajayaNathI pravRtti karatAM pApa baMdhAya" A vAta zAstrakAree "sAyaM mALo' Adi cha gAthAothI spaSTarUpe jaNAvI che. - jayaNa vagara pravanAro mANasa prANa-bhUtanI hiMsA karanAre 1. prANu eTale beIndriya Adi che, bhUta eTale ekendriya che, jemAM cetanya spaSTa na dekhAtuM hoya te ekaeNndriya jIvo zAstrIya paribhASAmAM bhUta kahevAya che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32 Agamata -bane che, pravRtti enI e ja paNa jayaNAthI pApa AvatuM aTake, jemake IzArA vagara maTara rekavA janAre sarakArane gunegAra bane che, jarUrI kAraNe hAtha uMce karI meTara ubhI rAkhanAre gunhegAra nathI banate, A rIte jayaNAthI pravRtti pApanuM kAraNa banatI nathI. vaLI ajayaNAthI pravartanArane prANa-bhUtanI hiMsA thavAnA pariNAme pApa baMdhAya che eTaluM ja nahIM paNa "se ho hu karuM zabdo mujaba kaTu eTale tIvra vipAkane ApanAra aneka janmajanmAktaranI paraMparA sudhI bhogavavuM paDe tevuM pApa baMdhAya che, ane jayaNAthI pravanArAne pApa na baMdhAya tema nahIM paNa pApa evuM baMdhAya ke je lagAra baMdhAya ne turata tUTI jAya tevuM, nahIMvat pApakarma baMdhAya. jayaNanI AvI mahattAne sAMbhaLI ziSyane kadAca ema thAya ke-"jJAnanI te pachI kaI jarUra nahIM ne !'eTale jJAnIoe pharamAvyuM ke "jayazuM karI kayAre zakAya ke jyAre jJAna haiya" A rIte jJAnane jayaNAnA pUraka ke sahAyaka aMga tarIke pradhAna mAnyuM che. paNa gurUgamathI egya rIte vastune vicAra na karI zakanArA bicArA jJAnanuM nirapekSa mahatva " Tri0thI samajI bese che. jema vyavahAramAM saMtati mATe lagnanuM mahatva manAya che, saMtati na thAya te lagna nakAmA gaNAya che, tema jJAna dayA=jayaNA mATe che, dayA=jayaNA jenAthI na upaje te jJAna nahIM, mATe ja "" pachI "to ramakahyuM che, eTale "jJAna paheluM" kemake temAMthI dayA jayaNuM Ave che... A rIte dayA jayaNAne dhyeya tarIke rAkhavI dayA=jayaNA Ave zI rIte? jJAnanI prAptithI. vaLI "gDha bari Rao rAkahyA pachI "dida zaariLa" kahyuM nathI, paNa "pUrva vida vadattaraMgA" kahyuM che, eTale jJAnanuM phaLa sarvasaMyama che. tethI ja saMyama-jayaNAnI aza Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 33 kyatA chavAjIvanA svarUpane na jANanArA mATe jaNAvI che, jUo -- "jo jIve vi Na yANei, ajIve Na viyANai / jIvAjIve ayANaMto, kahaM so jAhida saMjamaM? // arthAta-je jIvene jANa nathI, ajIne jANatA nathI, "A rIte jIva ane ajIvane na jANatuM prANI saMyama-jayaNAne. zI rIte jANI-samajI zakaze? A rIte "jayaNanI mukhyatAe jJAnanI pradhAnatA. che, jayanuM nirapekSa jJAnanuM keI mahattva nathI" A nakkI thayuM. mULa vAtamAM vicAravAnuM e ke-"jJAna vagaranI kriyA nakAmI" Adi prathama jaNAvAyela cheTA tarkothI vagara samaye paccakkhANanI kriyA asAra jaNAvI hatI te kharekhara vivekabuddhinI gerahAjarInuM phaLa jANavuM. vaDha Ti0nuM gUDha rahasya kemake "vai ori0" ke "jJAna vinAnI kriyA niSphaLa"e badhA vAkyo kayI apekSAthI kahevAya che? ane tenI saMgati kyAM? e samajyA vagara te jJAnIonA vacanenA hArdane pAmI ja na zakAya! jJAna vinAnI kriyA nakAmI" ema kahevA pAchaLa jJAnIonI apekSA e che ke-je kriyA cAlu hoya te saMbaMdhanuM jJAna je na hoya te te kriyA nakAmI, paNa cAlu kriyA sAthe saMbaMdha na dharAvatA padArthonA jJAnanI khAmIe kriyA nakAmI na gaNAya ! tarkazAstranA niyama pramANe " rajI zivA - jJAje viSayanI kiyA te viSayanuM jJAna, A rIte paccakUkhANa karanAra bhale zabdajJAnanI daSTie ajJAna-mUrkha heya ! paNa. navakArazInuM paccakakhANa karanArUM nAnuM bALaka ke sIttera varSanI vRddha DozI mA paNa eTaluM to jANatA hoya che ke-navakArazI eTale sUryodaya pachI be ghaDI thAya pachI mUThI vALIne traNa navakAra gaNyA pachI. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 Agamata mahemAM pANI naMkhAya-ATalI jJAnanI bhUmikAnA abhAve te uMmara ke zabdajJAna game teTalI hoya te paNa paccakakhANa apAtuM nathI ! eTale eka viSayanuM jJAna ane bIjA viSayanI kriyA Ama be judA judA viSayanA saMbaMdhe jJAnIoe nidezela vAkyone bhAvArtha samajI na zakAya ! A uparathI "jJAna vagaranI kriyA nakAmI" ene artha ema samaje ke "je kriyA karavI che temAM te viSayanuM maulika bhUmikAnA vicAra rUpa jJAna na hoya te te kiyA phaLazUnya thAya che." eTale zrAvaka kuLamAM saMskAra-vAtAvaraNa ane samAgama AdinI vizeSatAe sahelAIthI maLanArUM jIvAjIvAdinuM sAmAnya jJAna jarUrI che, zabda cAturI-vAkpaTutAvALuM akSarapAMDitya rUpa jJAna bahu jarUrI nathI. jainetaranA saMskAranI chApathI paccaranA pAyAnI DhIlAza paraMtu ApaNI sthiti Aje evI thaI che ke-paccakkhANa hiMsAthI viramavA mATe che" e pAyAnI vAta visarAtI jAya che, pariNAme bolavAmAM ApaNe kaMIka belIe chIe ane vartanamAM jetaranA saMskAranI chApa ApI jAya che, jemake savAra-sAMjanA pratikramaNamAM corAzI lAkha jIvani sAthe kSamApanAnA "sAta lAkha" sUtramAM tathA "yAvahI-sUtramAM ekendri-sthAvarane jIva tarIke mAnIe chIe, paNa tamane kaI pUche ke-"bhalA bhAI! tame jIvane kema mAre che?" te jhaTa daIne ApaNe belI uThavAnA ke-he? zuM kahyuM tame? ame jIva mArIe!" ja pRthvIkAya Adi sthAvara nI vividha prakAranI hiMsA karavA chatAM "ApaNe jene mArIe chIe" e arerATI zAkane samAratAM pANI DhaLatAM ke pItAM, mATI khodatAM ke cUle saLagAvatAM kema thatI nathI ? Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 35 jenetaranA saMskAronI jAye ajANye paNa gherI chApa ApaNA haiyA para rahelI che ke-"hAle cAle te jIva !" eTale sthAvaraekendriyane jIva tarIke AlocanA sUtramAM bolavA-mAnavA chatAM vartanamAM jainetaranI mAnyatAthI deravAyAnI jema kIDI vagere trasa jIvanI virAdhatAmAM thatI arerATInI jema sthAvaronI hiMsAthI cittaglAnI thatI nathI ! " moTe bhAge hakIkata rUpe sahunA anubhavanI A cIja che. trasanI jema sthAvarenI jIva tarIkenI pratItinI khAmI eTale paccakakhANanuM mahatva samajyA pachI paNa hiMsAthI viramavAnI vAta Ave tyAM trasa jIvonI hiMsAthI virati hajI suzakya bane che, paNa sthAvara-eke jIvanI hiMsAthI viramavuM muzkela paDe che, kemake pRthvI Adi pAMca sthAvara onI hiMsA manamAM akArI, lAgatI nathI, kemake sthAvara-ekendriya jIve che ema meM DhethI bolIe chIe kharA! paNa haiyAmAM uDe uDe jenerenI rUDhinI chApa paDelI hoya che. mATe "va ori tane yA" ke "saghaurI ji sAthI" Adi vAkyothI jIva-ajIvanuM ke trasa ane sthAvaranuM jJAna bhUmikA rUpe jarUrI gayuM che, te vinA hiMsAnA paccakkhANa levAnI taiyArI karAya te paNa sAnubaMdha rIte yathArtha pAlana na thaI zake ! - jainatvanI maryAdA pramANe jIva-ajIvanI vAstavika oLakhANa ke traNa-sthAvaranA svarUpanI vicAraNA jeNe egya rIte nathI meLavI te zI rIte paccakhANane vyavasthita rIte nabhAvI zakaze? du5ccakakhANa eTale? vyavasthita svarUpanI jANakArI vinA karAtA paccakkhANa duHccakakhANa rUpa thaI javAno saMbhava che, kemake-jenA paccakakhANa levAya tenA viSayane pUre spaSTa khyAla na hoya te bhaMga thavAne saMbhava khare! Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamota paNa viSayabhede paccakkhANanA svarUpanI vyavasthA barAbara nathI, jema-jamanAbhAI upavAsanA paccakkhANa levA Ave ane mohanabhAIne upavAsane spaSTa khyAla na hoya tyAM jamanAbhAInuM pazcakakhANa dupaccakkhANa na thAya, A rIte paccakkhANamAM sAmAnyathI jIva-ajIva ke vasasthAvaranI hiMsAne parityAganI vAta dhyAnamAM rAkhavI jarUrI che bAkI zAstrIya padArthonI vipula jANakArI sAthe paccakkhANane niyata sAhacarya nathI. pacca0mAM jJAnAcAra-darzanAcAranuM mahatva paccakakhANa lenArAe jJAnAcAramAM jIva-ajIva ke trasa- sthAvaranuM jJAna meLavyuM hoya te sAcI adhikAritA vikasI kahevAya, tevAne apAyela paccakkhANa uttarottara sAnubaMdha rIte vRddhi pAmatuM rahe che. e ja pramANe darzanAcAramAM jIvAdi tattvanI mAnyatA-pratIti na hoya! "jagatamAM jIva che evuM huM nathI mAnate" AvuM belate. heya tene hiMsAthI viramavAnuM saMbhavita nathI. A rIte paccakakhANanI utpatti jIvAdinI mAnyatA sAthe saMkaLAyelI che. tethI AcAra-darzanAcAramAM je vyavasthita heya te paccakakhANune adhikArI jANa. - je vyakti AcAra zuddhimAM bahu mAna na hoya te jagatamAM jema sabhAsahaMtA mANaso mAtra sabhA zobhAve, tAlIonA gaDagaDATa karI mUke paNa sabhA je AzayathI maLI hoya te sAthe temane kaMI nisbata na hoya te rIte vAra-tahevAranA divasee sabhAsehatA tarIke paccakkhANa karavA rUpe karI le, paNa temAM paccakhANanI zuddhi jALavavA upara kahyA mujaba jJAnAcAra-darzanAcAranI maryAdA na jALave te paccakakhANanuM sAcuM adhikArIpaNuM teoe meLavavuM rahyuM. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puronaka raju paccakamAM cAritrAcAranuM mahattva Ama chatAM je puNyAtmAo AThama, caudaza, zAzvatI aThThAI pajusaNa, jJAnapaMcamI, maunaekAdazI Adi viziSTa parvanA divasomAM sabhAsehaMtArUpe paNa paccakkhANa karavA taiyAra thatA heya paNa haiyAmAM ema hoya ke-"cAlu divasamAM ApaNe kaMIdharmanI ArAdhanA karatA nathI, paccakkhANa Adi vizeSa rUpe kaMI karatA nathI, dharmanI ArAdhanA karIzuM te ja ApaNuM kalyANa thaze, ApaNAthI sarvathA hiMsA chUTatI nathI, asatya bhASaNane sarvathA tyAga thaI zakatA nathI, AvI paristhitimAM ApaNe kaMI nahIM karIe te ApaNuM zuM thaze?" AvI vicAraNAnA pAyA para "vadhu na thAya te thoDuM te karIe" e lakSyathI je paccakakhANanI pravRtti thAya che cAritrAcAranI maryAdAvALI kahevAya. eTale sabhAsahaMtAnI pravRtti sarvathA nirarthaka che emane jANavuM. upara jaNAvyA pramANe cAritrAcAranI maryAdAmAM rahevAne prayatna karanAra vyavahArathI sabhAsahaMtA jevA ArAdhake paNa paccakkhANanA adhikArI bane che. kemake pahelAM jaNAvI gayA che ke-AcAra zuddhinI bhUmikA upara paccakakhANanI kriyA utpanna thAya che. TUMkamAM paccakkhANane yathArtha adhikArI che ke je AcAranI maryAdAmAM vyavasthita heya. paccaka mATe AcArazuddhinA TekAmAM deza viratinI vyAkhyAne vicAra A vAta barAbara lakSyamAM laIzuM eTale kalikAla sarvajJa pUAzrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAje jaNAvyuM ke"tidharmAnurAnAM, rAtA cAma" arthA-"sAdhudharmanA daDha rAgavALA gRhasthane dezathI virati-pApanuM pratyAkhyAna hoya che" A vAtanuM mahattva barAbara samajAI jaze. kemake-zrAvakadharmanI utpatti-sthiti Adine AdhAra sAdhu Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 Agamata dhamanI tallInatA upara ahIM jaNAvAyela che, sAdhudharmanI pAlanA karavAnI daDha kAmanA ke utkaTa abhilASAe ja zrAvakanI tallInatA sAdhudharmamAM thavA pAme che. ane AvI sAdhudharmanI tallInatAnA AdhAre zrAvakanA jIvanamAM te te viziSTa rIte paMcAcAranuM yathocitapaNe pAlana karavAnI tatparatA upaje ja che. eTale paccakakhANanuM AdhakArIpaNuM AcArazuddhi para nirbhara che e vAta "dezaviratine AdhAra sAdhudharmarAga sAthe saMbaMdhita che" e vAkyathI nizcita thaI jAya che. pU A zrIharibhasUrIzvarajI manA zabdomAM zrAvakapaNuM eTale? AcAra zuddhi vALe jIva paccakkhANane yathArtha adhikArI che" A vAta samajavA mATe pU. A. haribhadrasUrIzvarajI ma.nuM nIcenuM vAkya paNa khUba ja upayogI che "zrAvakapaNuM kevuM? dhagadhagatA levAnA tavA upara paga mUkavAnI jema na chUTake lAcArIthI pApanI pravRtti vALuM." zrAvakanI manodazA upara mAsika daSTAMta A vAtane samajavA mATe nIcenuM daSTAMta vicAre !!! kaI mANasa jaMgalamAM sUte hatuM ane acAnaka AMkha ughaDI ne sAmethI AvatA vAghanA ToLA upara najara paDI, hAMphale. hApha thaI jIva bacAvavA bhAgI chUTe che, jhaDapathI deDavA mAMDe che, AgaLa dhagadhagatA lAlaceLa kheranA aMgArAthI bharelI meTI khAI ADI AvI, khAI uparathI javA mATe eka pataruM ADuM mUkela che, bahu vicAra karavAno avasara nathI ke kheranA aMgArAnI prabaLa garamIthI leDhAnuM pataruM kevuM garama thayuM haze! mArA paga dAjhaze vagere vicAryA vinA pAchaLathI AvatA vAghanA ToLAthI jIva bacAvavA jhaDapabhera dhagadhagatA lAlALa garama paNa leDhAnA patarA para jhaTapaTa paga mUkI khAI oLaMgI gaye." Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju ahIM vicAravAnI jarUra e che ke-garama lAlacaLa banelA dhagadhagatA patarA upara zI rIte eNe paga mUkyo haze? ane paga mukyA vinA khAI oLaMgAya ja nahIM eTale paga te eNe patarA upara mUkyo jarUra paNa ahIM mahattvanI vAta e che ke-garama patarA para paga mukI ja zI rIte zakAya? chatAM pAchaLa AvI rahela vAghanA TeLAnA bhayathI bacavA khAI oLaMgI javA mATe mukyo te khare! paNa kevI manodazAe? eka aMgUThe ja mAtra mukavAthI je cAle tema hoya te te pagane Akhe je muke khare? na chUTake lAcArIthI mukavA khAtara nahIM paNa mukyA vinA paga uThAvI na zakAya mATe uThAvavA khAtara paga mukyo ema kahI zakAya. zrAvakanI pApajugupsAne citAra A rIte saMsArI jIva jyAre samakita pAme eTale mithyAtvanI UMghamAMthI jAge kahevAya, te vakhate teNe nirmaLa daSTithI pitAnA AtmAnI AsapAsa ATha karmonA vAghenuM TeLuM dhasArAbaMdha AvatuM dekhyuM, eTale tenA trAsamAMthI bacavA deTa mukI paNa AgaLa duniyAdArInA padArthonI jaMjALarUpa khAI bhayaMkara pApAraMbha, rAga-dveSa Adi kheranA aMgArothI bharelI ADI dekhANI, paNa te khAI upara dezaviratinuM leDhAnuM pataruM hatuM, karmonA trAsathI bacavA mATe viratinA saMskAranA sahArAne meLavI rAga-dveSa Adi bhayaMkara saLagatA aMgArAonI khAI samAna duniyAdArInA padArthonI ja jALamAMthI chUTavAne prayatna vivekI puNyAtmAne heya. A rIte dezavirati jIvana e saMsAranA padArthonI AlapaMpAlamohamAyAthI bharelI mAvajata vALuM na hoya, paNa na chUTake garama dhagadhagatA leDhAnA patarA para paga mukI khAI oLaMgI javAnA prayatnanI mAphaka sAdhudharmanI tIvra abhilASAvALA zrAvakane mAtra na chUTake javAbadArI adA karavA rUpe saMsAranI pravRttio karavI paDe mATe kare. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamajAta A rIte pU. A. zrI haribhadrasUrIzvarajI manA "na chUTake lAcArIthI garama letAnA tavA upara paga mukavA jevI pApa pravRtti vALuM zrAvaka jIvana" A zabdothI hiMsAdi pApanA paccakkhANa karanArAnI yathArtha adhikAritA cAritrAcAranI maryAdA sAthe saMbaMdhita jaNAya che. zrAvakane arthadaMDanI chUTa che? e katakane khulAse ahIM keka sthaLabuddhivALe vAdI kadAca ema paNa belI UThe ke "bhAI! sAdhudharma eTale pApane sarvathA tyAga, ane zrAvakadharma eTale pApane cheDe tyAga, eTale zrAvakane saMsArI pravRttio karavAmAM pApa na lAge, svajana-deha Adi mATe karAtuM pApa te arthadaMDa che te gRhastha mATe kaI varya nathI.vagere." AvuM bolIne ajJAnamUDhavAdI ema kahevA mAMge che ke "gRha ne amuka pravRttinI chUTa che, temAM eone pApa na lAge." eTale dezavirati jIvana jIvanArAe dezavirati paccakakhANanI maryAdA mATe cAritrAcAranI upara jaNAvela bhUmikA khAsa jarUrI nathI, ema vAdIne Azaya che. kharekhara vivekapUrvaka gurU caraNamAM besI Agama tattvanI vicAraNa na karI hovAnA kAraNe A jAtane kutarka karavAnuM sAhasa vAdI karI zake che. kemake-dezavirati jIvana samyaktvanA pAyA para Takela hoya che. te samyakatvanA pratApe pApane sadaMtara cheDavAnI tIvra jhaMkhanA dezaviratinI kakSAe heya ja! tethI zrAvaka pApanA paccakkhANa bhale dezathI choDavA rUpe kare paNa mAnyatAmAM te sadaMtara saghaLA pApane heya tarIkenI vicAraNa satata hoya ja ! A mATe ja pApane deza thakI cheDanAre paNa je pApane sadaMtara vavAnI mAnyatAvALe na hoya te tenI pApanI karelI virati hitAvaha na nivaDe. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka raju A uparathI spaSTa thAya che-samyakatva vinA paMcAgnitApa ane araNyavAsa ke ghera tapasyA yAvat prabhu zAsananuM nirmaLa cAritranuM bAhya pAlana hoya chatAM AtmAne virati ke paccakakhANune yathArtha lAbha na maLe. A vAta khUba ja gaMbhIratAthI vicAravA jevI che. paccamAM cAritrAcAranI mahattAne upasaMhAra TUMkamAM pApane sadaMtara heya tarIkenI mAnyatAnA sudaDha pAyA upara je sarvathA pApane tyAga te sAdhupaNuM ane dezathI pApane tyAga te zrAvakapaNuM jANavuM. cAlu viSayamAM paccakakhANanA sAcA adhikArI tarIke cAritryacAranI maryAdAmAM je vyavasthita hoya tene nideza che te eTalA mATe ke pApane sarvathA tyAga karavAnI sudaDha mAnyatA cAritrAcAranA ele keLavAya ane tenA bale paccakakhANanI sAcI adhikAritA prApta thAya. pagnamAM tapAcAranuM mahatva have paccakkhANa mATe tapAcAranuM mahatva vicArIe te dekhItI rIte upavAsa AMbila-Adi tapanA aneka bhede paccakkhApaNamAM svataH dekhAya che ja! paNa khAsa samajavA jevI vAta e che ke-tapAcArane vAcArya upavAsa, ekAsaNuM, udarI, rasatyAga vagere che, paNa tapAcArane vyaMgyA che duHkhasahiSNutA. game tevA dravya ke bhAva ane nirAzaMsA kartavya buddhithI vyavasthita rIte keLavAyela karma nirjarA dhyeyathI sahana karavAnI keLavaNuM te kharekhara tapAcArane gUDha rahasya rUpa artha che. tapAcArane mArmika artha jJAnIo pharamAve che ke "duHkhene tarUM do! duHkhane hA Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 Agamata bhera AmaMtraNa Ape ! svataH duHkha AvatuM hoya te tenuM svAgata kare! duHkhathI gabharAo nahIM!" paccakkhANa karanAra dareka puNyAtmA jANe che ke-upavAsAdi paccakkhANa karavAthI bhUkha lAgaze chatAM mumukSu jI paccakkhANa kare ja che! gharamAM vipula khAdya sAmagrI hoya chatAM upavAsa kare che, chate pANIe paNa vihAra karIne tarasyA rahe che, bhUkha-tarasanA duHkhothI ghaNIvAra DhIlAza AvI jAya, peTamAM kurakurIyAM bele, dAdare utaravAnI ke belavAnI zakti paNa keka vakhate na rahe, zArIrika nabaLAI khUba ja Ave chatAM vivekI puNyAtmAo harakhabhera tapadharmanuM Asevana kare che! kemake-tapAcArane vyaMgyArtha-gUDha rahasya rUpa dukhene svecchAe samabhAvathI bhegavavAne Azaya haiyAmAM gUMjate hoya che. vadhumAM e paNa suMdara vicAraNA kAma karatI hoya che kesvecchAe duHkhene dhIratAthI sahana karyA vinA karmonI gulAmImAMthI chuTI zakAya tema nathI, tethI ja ArAdhaka mahAnubhAve duHkhone sAmethI netaruM ApIne teDAve, sahanazIlatAnA jore duHkha vedAIne AtmAne azubhakarmanI jakaDAmaNathI cheDAvanArA thAya che. A rIte tapAcArane vyaMgyAthe AtmAne kharekhara duHkhe sahana karavAnA pariNAme AtmAne karmanA baMdhanathI mukta karavAne khyAlamAM rAkhI paccakkhANamAM tapAcAranuM sarvAdhika mahattva vicAravuM jarUrI che. kaI paNa vrata niyamamAM daDhatAnI jarUra paccakakhANa te zuM paNa dareka nAnA moTA vrata-niyama-segaMda ke pratijJAnA pAlana mATe tapAcArane vyaMgyAthe dhyAnamAM rAkhe jarUrI che ke-"game teTalA kaSTa ke duHkhane sAmI chAtIe hasate moMDhe sAmane karIne paNa lIdhela vrata-niyama ke pratijJAne nabhAvIza ja!" game te zubha kAryanA saMkalpane vaLagI rahevuM, Aphata, viSama Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju tAo ke muzkelIothI DhIlA na paDavuM e khAsa jarUrI che, karAenI gAjaranI pIpuDInI mAphaka vAgI tyAM sudhI vagADI nahIM te pachI karaDI khAdhI ema na karavuM! game te vrata-niyama ke pratijJA nathI tyAM sudhI kharI! jarAka muzkelIne prasaMga Ave eTale vrata-niyama ke pratijJAnA pAlanamAM DhIlAza vyAjabI nathI! kaI paNa nAnA ke moTA vrata-niyama ke pratijJAnA pAlanamAM daDhatA keLavavI jarUrI che ke-"duHkhe-ko Ave te bhale Ave !' lIdhela pratijJAnuM pAlanamAM kasara na rAkhavI! A rIte paccakkhANamAM tapa AcAranuM atyadhika mahatva jANavuM. A pramANe paccakakhANamAM vIryAcAranuM paNa prAdhAnya vicAravuM, kemake vIryAcAra eTale varSollAsanI jAgRti-pharavaNa ke keLavaNI vinA paccakkhANanI utpatti ke sAcavaNa zakya banatI nathI. paccamAM pAMce AcAranI saMgati A mujaba paccakakhANamAM tenA viSayanuM sAmAnya rUpe paNa jJAna (jJAnAcAra), pApavyApAranI heyatAnI zraddhA (darzanAcAra) yAcita zakya maryAdAonuM pAlana (cAritrAcAra) paccakkhANamAM AvI paDatA duHkhane samabhAvathI sahana karavAnI tatparatA (tapAcAra) ane vIllAsanI jAgRti (varyAcAra) A pAMca cInI mukhyatA hAI paMcAcAranuM prAdhAnya spaSTa thAya che. A rIte paccakkhANanA yathArtha adhikArI tarIke ahIM zrI sUtrakRtAMgasUtranA pAMcamA adhyayananA prAraMbhe AcAranI maryAdAmAM vyavasthita puNyAtmAne nirdeza che, te sarvathA saMgata dekhAya che. - have AcAranI maryAdAmAM rahevAthI paccakakhANanI kriyA kevI rIte utpanna thAya che? vadhe che? ke Take che? ane tene zA zA. lAbha che? vagere jaNAvAze te adhikAra agre vartamAna. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata vyAkhyAna-4 ihAnantarA'dhyayane pratyArakhyAna-kriyoktA, sA caa''-caarricAraca..... vyAkhyAkAra AcArya bhagavAna zrI zIlAMkAcArya mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe zrI sUtrakRtAMgasUtranI TIkA karatAM pahelA zrutaskaMdhanI vyAkhyA karI gayA, bIjA grutaskaMdhanA cAra adhyayananI vyAkhyA karyA pachI have pAMcamA adhyayananI vyAkhyA zarU karastAM cethA adhyayana ane pAMcamA adhyayanane saMbaMdha jaNAvatAM pharamAvI gayA ke - AcAra zudinI mahattAnuM rahasya cethA adhyayanamAM "jinazAsanamAM paccakkhANanuM kevuM jarUrI sthAna che?" e vAta jaNAvI paNa te paccakakhANane adhikArI koNa? e jaNAvavA pAMcamA adhyayanamAM paMcAcAranI maryAdAmAM vyavasthitapaNe TakI rahevAnuM atyadhika mahattva darzAvyuM che. tene Azaya-bhAvArtha zuM che? e vivekabuddhithI samajavA je che. jenetae paNa yama-zikSAnA nAme paccakakhANane sthAne svIkAryA che, kemake-hiMsA, jUTha cerI, strIgamana ane parigraha A pAMca mahApAponA tyAganI vAta jagatanA dareka dharma, saMpradAya ke zAsanamAM hoya che, tethI ja pU. A. zrI haribhadrasUrijI ma. zrIe zrI aSTaka prakaraNa graMthamAM jaNAvyuM che ke " paJcaitAni pavitrANi, sarveSAM dharmacAriNAm / ahiMsA satyamasteyaM, tyAgo maithunavarjanam // " arthA-"ahiMsA satya asteya maithuna tyAga ane parigrahane tyAga A pAMca bAbate jagatanA dareka dharmavALAonA mate pavitra manAya che." (hAri. 13 aSTaka le. 2) Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju ahiMsA Adi pAMca bAbate nAstikane paNa mAnya che duniyAmAM keTalIka cIjo vyaktibhede, dezabhede, kALabhede pavitra manAya che, paNa A upara jaNAvelI pAMca cIjo keIpaNa eka mata, darzana ke zAsananI apekSAe pavitra nathI, paNa jagatanA tamAma dharmo, saMpradAyane mAnya hoI A pAMca cIne pavitra che, nAstika jevA kaTTara bhautikavAdI ane dharmanA dveSIne paNa A pAMca bAbate mAnya rAkhavI paDe che, kemake game tevA nAstikane paNa vyavahAranI vyavasthAmAM mAnavuM paDe che, nAstika jevAne paNa keImAre ke duHkha Ape te tene ISTa nathI hotuM, eTale vyavahAranI vyavasthAne mAnya rAkhavAnA pariNAme vinA kAraNe bIjAne mAravAnI ke duHkha devAnI vAta nAstikane paNa anucita mAnavI paDe che. A pramANe juTha, cerI Adi pApamAM paNa samajI levuM. pApanI pravRttithI karma baMdhAya mane parabhava bagaDe e vAta kadAca bhautikavAdI-nAstikane AtmAnI zraddhA na hoI mAnya na hoya! chatAM hiMsA Adi pApanA AcaraNathI A bhavamAM dekhIte anartha pitAne bhegavavo paDe che, e hakIkatane AgaLa rAkhI pitAnI jema bIjAne paNa thatI herAnagatI samAja-vyavasthAnA nAme anucita mAnavI ja rahI! A rIte dharma jevI cIjane na mAnanAra mAtra duniyAdArImAM rAcanAra nAstika jevAne paNa ahiMsA Adi pAMca bAbate vyavahAranI rIte paNa mAnya karavI paDe che! vyavahAramAM paNa sajAnA bhayathI pApe akaraNIya che vaLI duniyAdArImAM korTamAM sAkSI ApatI vakhate paNa Izvarane mAthe rAkhavAnI vAta mukhya hoya che. ane jANuM-joIne juThuM belanAra sajA pAme che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46. Agamata eTale vyavahAramAM sajAnA bhayathI hiMsA AdinA pApathI dharmamAM zraddhA nahIM rAkhanArA game tevA nAstikane paNa aTakavuM paDe che. paNa kharI vAta e che ke zikSA-sajAnA DarathI pApone tyAga vAstavika nathI, pApa ke gunhAnI kharAbI samajavI joIe, te ja te gunha ke pApa pharI thavAne saga ubho na thAya! vyavahAramAM zikSA-sajAnA DarathI pApa na karavAnI vAta che, jyAre kharekhara pApa karavAnI vAta pApanI anarthakAritAnI samajaNanA pAye dharma daSTi e hitakArI che. hiMsA Adi kharAba kema? eTale hiMsA, jUTha, cerI, strI gamana ane parigraha A pAMce bAbatane AkhuM jagata kharAba gaNe che, mAne che, temAM be mata nathI, sahu eka avAjathI kabUle che, paraMtu pU. A. zrI haribhadrasUrijI ma. jaNAve che ke - jagatamAM cIjo be rIte kharAba hoya che. eka te vyavahAramAM kharAba lAge tethI, bIjuM AtmAne nukazAna karanAra heya tethI" A baMne jAtanI kharAba cIjomAM duniyAthI DarIne-AbarUnA bhayathI cheDavuM paDe, mATe hiMsA Adi na karI zakanArAo paNa Akhare haiyAthI te kharAba cIjonI pakkaDa cheDI zakatA nathI, AbarUnA bhayathI paNa pApane kharAba mAnanArA thoDA eTale ja keTa-kacerInA anubhavI lekenA abhiprAya mujaba jANavA maLe che ke-soe nevuM TakA sajA pAmanArA enA e ja gunhegAro nAmIcA badamAze hoya che, ke jeone Ijajata-AbarUnIkaMI paDI hatI nathI, bAkI Ijajata-AbarUvALA te daza TakA ja hoya che. ja eTale duniyAnI-pilisanI AMkhamAM dhULa nAMkhavAnI tevaDavALA te bhayaMkara gunhAo karavA chatAM AbAda rIte chaTakI jaI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju ke lAMca-rUzvata AdinA jore nirdoSa thaI chAtI phulAvIne uttarottara pApanI AcaraNAmAM dhapatA rahIne bahAdurI mANatA hoya che. eTale pApane pApa tarIke-AtmAne nukazAna karanAra tarIke mAnavAmAM na Ave tyAM sudhI kharekhara duniyAmAM pApa karanArAo pApanA mArgathI game tevI sajAone Dara upajAvavA chatAM pAchA pharI zakatA nathI. mATe nevuM TakA gunhegAre Ijajata-AbarUnI paravA vagaranA che, mATe temane rAjasattA kaI rIte rokI zake tema nathI, ahIM prAsaMgika eka rAjAne kisse dhyAnamAM rAkhavA jevuM che! . IjajatanI beparavAIvALA mATe TUMkuM daSTAMta eka rAjAe pitAnA pradhAna maMtrIne kahyuM ke-pradhAnajI ! tame rAjya kArabhAra calAvavAmAM hoMzIyArIthI kAma calAvaje! badhAne hukama kare! paNa mArAthI je meTe heya tene hukama na karaze ! nahIM te nAhaka hukamanI gUMcamAM paDI jaze!". pradhAne puchayuM ke-"hajUra! ApathI meTA keNa? rAjAe kahyuM ke-nAge,' pradhAnajI kaMI barAbara samajyA te nahIM, chatAM rAjAjIne vadhu pUchavAmAM sAra na samajI cUpakIdI pakaDI. eka vakhate keka nAge bA alamasta jogI rAjamahela AgaLa rastA vacce jamAvIne beThe! pradhAnajIe bAvAne kahyuM ke hRda gA! paNa pele masta avadhUta sAMbhaLe ja zAne! rAjAjI pradhAnajInI sAthe hatA ja! rAjAjI AgaLa pradhAnajIne pitAnI AjJA eka jegaTe na mAne "kahyuM chatAM khase nahIM ethI bahu mAThuM lAgyuM," tethI pradhAnajIe jarA karaDAkIthI kahyuM ke - "rA' paNa pelA avadhUta te pASANunI jema aDaLa rahyA. eTale pradhAnajIe pitAnI sattA ajamAvavA sAthenA polisene IzArata karI ane trIjI vAra nAgA bAvAne tumAkhIthI jesabhera kahyuM ke - "ra yahAMre! nahI to mAvastI nA ! gunA!!!' Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamajyAta eTale pelA masta, avadhUta, nAge mAA avasara pArakhIne khelyA. ke--'phIvAnagI! hamajo yA tuma niAjone ! ghUma to apanI marajI se duniyA kI mAyA ko ThukarA kara paramAtmA ke nAma para nikala hI cuke haiN| paraMtu ! tuma saba loga isa kSaNabhaMgura khalaka kI mohamAyAmeM pha~se hue duniyAdArI meM ghuse hue ho, to nikalanA tumhAre ko hai / hameM kyA nikAloge? . L pradhAnajI teA A sAMbhaLI TharI ja gayA ! khisIyANA thaI nAgA khAvAnA zabdonI asara pArakhavA rAjAjInA mhAM sAmuM joyu, eTale rAjAjI mAlyA ke-- " mArAthI kANu mATuM ? '"nA javAma maLI gayeAne !" A dRSTAntanA sArAMza e ke-jene dunyavI ijajata-AbarUnI paDI na hAya tevAne rAjasattA zuM karI zake ? duniyAnA gunhegAromAM nevuM TakAnA tA evA hoya che ke-- jeone AkharUnu kaMI mahattva ja hAtu` nathI, jelamAM vagara mahenate parabhArA roTalA khAvA maLaze AvuM mAnanArAenI pApa karavAnI vRtti evI niSThura hAya che ke zakti-buddhi ane sAmagrInA durUpayAga karIne paNa teo game tevI rAjasattAne haMphAvIne pApamAM ja dhapatA rahe che. gunhA aTake kacAre ? A uparathI nakkI thAya che ke--vyavahAramAM rAjyasattA sajAnA DarathI gunhA rAkavAnA prayatna kare paNa aMtarathI gunhA karanArAnuM haiyuM mApavRttivALu hAI khanaze teTaluM tarkaTa ubhuM karI, jA, prapaMca, khATI sAkSI, lAlaca AdinA sahAro laI sajAmAMthI bacavA prayatna karaze, tema chatAM sajA thaI tA paNa AbarUnA prazna nevuM TakA gunhegArAne mana mahattvanA na heAI jela bhegavyA pachI paNa pApAcaraNanuM cakra tevuM ja cAlu rahe che. A rIte gunhA ke pApanI akaraNIyatAnA khyAlathI ja gunhA ke pApanuM pramANa ghaTe! Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pusataka raju sajAnA baLe gunhAne dabAvavAnI vAtathI e phalita thAya ke sajA thAya-zikSA ke daMDa bhegava paDe mATe gunha na kare, paNa gu kharAba che e vAta te AvI ja nahIM! gunho karatAM AvaDe, paDAya nahIM, sajA na thAya te vyavahAramAM pitAne keI deSita-gunahegAra mAnatuM nathI! dharmanI dRSTie gunDAnI aTakAyata dharmanI dRSTie te gunhA ke pApanI kharAbI samajI gunhApApane tyAga karavAnuM hoya che, jamanAbhAIe upavAsa karyo, paccakakhANa lIdhuM ane dukAne gayA, dukAne chokarAe kAMka" khAvAnI cIja namUnArUpe jevA ApI, bhUlamAM khavAI gaI, meMDhAmAM nAMkhI ane yAda AvyuM ke "are....Aje te upavAsa che ne! tarata ja jamanAbhAI deDatA upAzraye Ave ane gurUmahArAjane kahe ke - "sAheba! sahasA ajANatAM AvI bhUla thaI gaI? zuM prAyazcitta!" Ama dharmamAM AtmazuddhinA dhyeyathI pApane heya samajI sajAne bhaya nathI te paNa temAMthI chUTavAne prayatna heya che, jyAre vyavahAramAM daMDa-sajA, zikSAne Dara upajAvavA chatAM pApamAMthI pAchA paDAtuM nathI kAraNa ke-duniyAmAM sajAnA jore guhA ke pApane dabAvavAnI vAta che, jyAre dharmamAM zANapaNanA jere pApamAMthI khaseDavAnI vAta che ! paccAnA pAlana mATe pApabhIrutAnI mahattA paccakkhANa lIdhA pachI bhaMgAya nahIM, bhAMgI jAya te tenI AlecanA karI prAyazcittathI zuddhi karavI joIe, nahIM te bhavAMtaramAM narakAdiduHkha bhegavavA paDaze" A jAtanA saMskAra hevAthI nAnA bALakathI mAMDI vAvRddha ajANa DezImA suddhAM paNa vrata-niyama ke paccakkhANamAM lAgela denI AlocanA karavA mATe gurU mahArAjanI pAse sAme pagale cAlIne Ave che ! gurU mahArAja kaMI tamArI hAjarI levA nathI beThA ! paNa, Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 Agamata dharmanA saMskArathI Adra banela ArAdhakanuM haiyuM ja pokArI uThe che-jethI ke paccakhANa bhUlathI bhAMgyuM ke temAM kaMI deSa lAge ke turta gurU mahArAja pAse doDatA jaI prAyazcitta levAnI jhaMkhanA rahe che ! gurUne page lAgI gurU jANatA na hoya te paNa sAme pagale cAlI hAtha joDI pApane ekarAra karI prAyazcittanI mAMgaNI karAya che, - jyAre vyavahAramAM jAheramAM gunha karyo hoya, seMkaDo sAkSI hAya, pilisa pAchaLa paDI hoya, chaTakI na zakAya te rIte kAyadAnI cuMgAlamAM phasAI gayA hoya chatAM gunhAnI kabUlAta kadI paNa thatI nathI, kemake gunhAne dilathI kharAba mAnya nathI, mAtra vyavahAramAM sajA-daMDa ke zikSA thAya te kharAba lAge mATe gunhAne kharAba mAnyo che. pApamAMthI pAchA pheravavA mATe dharmanItinI paddhati dharmanIti pramANe dareka AstikanA haiyAmAM gunhAnI bhayaMkaratA AtmAnI kharAbI karanAranA rUpamAM hoya che, tethI jinazAsananA sAdhuonI pharaja ja e che ke--jagatanA jIvo gunhAnI viSamatA pApanI bhayaMkaratA samajI tenI AcanA mATe doDatA Ave tyAre prAyazcitta dvArA teonI Atmazuddhine khyAla rAkhe ! dhAgApathI sAdhuo kharekhara bheLI janatAne Thage ja che, pApanI AlocanA karanArAne je te sAdhanene Apamatie upaga batAvI pitAnI pUjA-prazaMsA vadhAravA mAMge che, tevAonI ahIM vAta nathI, prabhu ANadhArI sAcA tyAgI nigraMtha sAdhuonI vAta che, teo te haMmezAM dharmapremI janatAne heya-upAdeyanuM sAcuM bhAna karAvI yathA zakya prayatna pApanI AcaraNamAMthI pAchA pheravavAne ja prayatna kare !!! AvA sAdhuonA caraNamAM pApa bhIrU janatA deDatI jaIne ekAMtamAM ke bheMyarAmAM keIna jANe tema paNa karelA bhayaMkara pApanI AcanA karI prAyazcittanI mAMgaNI karatA hoya che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju vyavahAramAM kyAMya ApameLe korTamAM jaI gunhAnI kabUlAta karatA keIne joyA kharA ! Astika ane nAstikamAM pharaka che? Astika ane nAstikamAM mahattvane pharaka A che ke-kharAba cIjanI kharAbIthI jAtane dUra rAkhavA mathe te Astika ! ane kharAba cIjanI kharAbInA phaLathI DarIne jAtane bacAvavA mathe te nAstika ! dharma zikhavADe che ke-pApa svataH kharAba che! jANe-ajANya paNa tene saMskAro jIvanane jokhamamAM muke che, ema samajI-vicArIne pApa-pravRttithI jAtane dUra rAkhavI. duniyAdArI-vyavahAramAM kharAba cIjanI asara rAjasattAnA baMdhAraNa pramANe sajA-daMDa ke zikSA rUpe dekhAya che, mATe te asaranI viSamatAthI jAtane bacAvavI. kharAba cIja bhale ! jIvanamAM rahI ! mAtra tenI sajA bhegavavI na paDe! A atisthala vicAra vyavahAramAM hoya che. ATalA vivecana uparathI spaSTapaNe samajAI gayuM haze kehiMsA, jUTha, cerI, strIgamana ane parigraha A pAMceya pApane jagatanA dareka dharma, mata ke saMpradAya vALAe pApa rUpe svIkAryA che, cAvat dharmamAM nahIM mAnanArA nAstika jevAne paNa samAja vyavasthAnI daSTie A pAMceya bAbatane aniSTa tatva tarIke mAnela che. paNa (keI paNa dharmavALA) Astika ane (dharmane nahIM mAnanArA) nAstikanI mAnyatAmAM pharaka kyAM paDe che keAstika-nAstikanI mAnyatA Astike hiMsA Adi pAMcane bhavAntaramAM karmanI viSama viTaMbanA ApanAra ane karmanI jaMjALane vadhAranAra ane AtmAne svarUpathI dUSita karanAra tarIke heya=eDavA lAyaka mAne che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamajAta jyAre nAstike mAtra A bhavanI sukhAkAritA mATe sAmAjika vyavasthA na thAya te mATe hiMsA Adi pAMcane aniSTatatvarUpe kabUle che ! je hiMsA AdithI sAmAjika vyavasthAmAM bhaMgANa na paDatuM hoya ke AbAdInA sAdhananI abhivRddhi thatI hoya te pitAnA tuccha svArthanI khAtara bhayaMkara hiMsA Adi pAMceya pApanI AcaraNAmAM rUMvADuM paNa na pharake tevA nAstikanuM! " kema ke teonA haiyAmAM pApanuM svAbhAvika virasapaNuM hatuM nathI, hAlanA cAlu kAlamAM pAzcAtya dezonA sudharelA kahevAtA vaijJAnikanA ekeka prayAgAdika akhatarAomAM ke svArthamUlaka yuddhakAlIna maracAmAMnI vaijanAmAM hajAro-lAkhonA saMhAranuM bhayaMkara phaLa AvavA chatAM haiyuM potAnA prayogonI yazettara saphalatAnA gauravamAM ja rAce che !!! eTale hiMsA Adi pAMce pApanI anupAdeyatA game te kAraNe nAstikane paNa mAnya che ! jaina-jainetaranI pApanI mAnyatAmAM pharaka have AstikAmAM paNa sAMkhya, bauddha, naiyAyika ke vedAMtI game te hoya te dareka hiMsA Adi pAMcane pApa mAne che, ane jene paNa hiMsA Adi pAMcane pApa mAne che, chatAM baMnenI mAnyatAmAM bahu moTuM aMtara che. jainetare hiMsA Adi pAMcane tyAga kare che te kayI daSTi e ke hiMsAAdine tyAga karavAthI dharma thaze, eTale dharmabuddhi emAM pradhAna che, paNa jene hiMsA Adi pAMcane tyAga te rIte karatA nathI, arthAta dharma thaze ema dhArIne hiMsA Adi pAMcane tyAga jainazAsanamAM nathI !.... camakazo nahIM A sAMbhaLIne! jinazAsana aneka naya ane vividha gama-bhAgAonI bahulatAvALuM che, egya vivekabuddhinI parikamaNa, vinItabhAva ane jijJAsA tAramAM bIjA Adi mA Avi , vaicAli. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju pa4 vRtti sAthe yaMgya jJAnI gurUnI nizrAe ja jinazAsananA tane marma samajAya che. hiMsA Adine tyAga jena tathA ItaranA zAsanamAM dekhItI rIte eka sarakhe chatAM kharekhara te tyAga pAchaLanI bhAvanAmAM bahu moTuM aMtara che! itanI mAnyatAmAM hiMsA Adi pAMcane tyAga dharmabuddhie thAya che. jyAre jene hiMsA Adi pAMcane tyAga kayI buddhithI kare che? e khAsa samajavA jevI cIja che. tenA upara ja hiMsA AdinA karAtA paccakkhANanI saphaLatAne AdhAra che. jainetara karatAM jenenI pApanI vyAkhyAnuM mAsika rahasya ahIM upalakIyA vicArathI kadAca keIne ema lAge ke"Itare hiMsA Adine tyAga karavAmAM dharma mAne che te zuM jene hiMsA Adi karavAmAM pApa samaje che ? jethI ene tyAga dharmabuddhie nathI karatA ema kahevAya che. evuM te heya nahIM ! te pachI jene ane Itara vacce hiMsA Adine tyAga karavAthI dharma thAya e vAtamAM kyAM pharaka che?..... vagere" paNa kharI rIte jene hiMsA Adine tyAga karavA pAchaLa je Azaya rAkhe che tenuM mahatva samajavAnI jarUra che, te Azaya e che ke-hiMsA Adi karIe te ja pApa thAya ema nahIM, paNa hiMsA kare to pApa lAge ja, paNa hiMsAnI pratijJA na kare te paNa pApa lAge, Itare hiMsA AdimAM te pApa mAne ja che, paNa hiMsA AdinuM paccakkhANa na karavAmAM pApa che, ema nathI mAnatA, eTale teo hiMsA Adi pApa che, mATe tene tyAga karIe to dharma thAya ema samajI hiMsA Adi pApane tyAga kare che. kharekhara te hiMsA AdinI pravRtti karavAthI pApa je lAge tenA karatAM hiMsA Adi karavAnA paccakakhANa na levAthI je pApa Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata lAge te bahu vadhAre ane moTuM hoI jene hiMsA Adine tyAga mAtra pApa tarIke samajIne ja karatA nathI paNa je hiMsA AdinA paccakakhANa karavAmAM na Ave te bahu moTA pApanA bhAgIdAra thaIye, jaina-jainetarenI pApanI vyAkhyAmAM tAtvika pharaka ethI hiMsA Adi pApane varjavAnI bAbatamAM jene ane Itara vacce AzayanuM jabarU meTuM AMtarU che. AnA mULa pAyAmAM tAvika hakIkata e che ke- Itare e vega mana, vacana ane kAyAnI pravRttithI pApanI utpatti mAnI che, ane sthalabuddhie lagabhaga ema ja lAge ke "pApanI pravRtti pApa baMdhanuM kAraNa che, kharekhara te karmabaMdhanA cAra kAraNe che mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga eTale gajanya pravRtti to karmabaMdhamAM skUla kAraNa che, kharA kAraNa te yuganI tIvratA-maMdatAnA kAraNarUpa mithyAtvAdi traNa che. eTale ahIM itaree hiMsA Adi pAMcanI pravRtti yogane pApanuM kAraNa mAnyuM, eTale teoe hiMsA Adi pAMcane tyAga dharmarUpa mAne, paNa jenazAsananI rItinIti pramANe te yuga jema karmabaMdhanuM kAraNa che, te rIte te (ga) karatAM paNa karmabaMdhanuM vadhu mahattvanuM kAraNa avirati che, te aviratinA mahApApamAMthI bacavA mATe jene hiMsAAdi pApane tyAga kare che. upasaMhAra A prAsaMgika vivecana uparathI e nakkI thayuM ke--virati= paccakakhANa na karavA te mahApApa che, temAMthI bacavA mATe hiMsAAdi pApa na karavAnI pratijJA levI jarUrI che, pratijJAnuM mahatva te te hiMsA Adi pApathI dUra rahevA mATe che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju para TUMkamAM jagatanA badhA dharmo ahiMsa Adi pAMcane pavitra mAne che, chatAM paccakakhANa-viratinuM mahatva jenetaranA khyAlamAM nathI, te dRSTithI hiMsA Adi pApane vajavAnI jenenI vAta anokhI che. cAritranI saMvararUpatA bIjI daSTie vicArIe ke-cAritra-mahAvrate navatattvamAM kayA tatvamAM Ave ? puNyanI tAlIza prakRtimAM te nathI ja! saMvaranA sattAvana bhedamAM Ave che ne? "mijurI-saha-navamo mafor m" (navatattva gA. 25)mAM cAritrane saMvaranA bhedamAM ja gaNAvyuM che ne? te saMvara eTale zuM? Azrava dvArothI AvI rahelA pApakarmane rokavA te saMvara. eTale cAritra-mahAvatemAM hiMsA Adine tyAga saMvararUpa heI avirati=Azrava dvArathI AvI rahela pApa=ne rokavA mATe ja thayo. hiMsA AdinA tyAgarUpa cAritra=mahAvratanuM pAlana puNya prApti mATe nathI, paNa aviratinA mahApApane rokavA mATe che, puSya mATe te sarAgasaMyama Adi aneka hetuo che. aviratinI bhayaMkaratA dareka dharmavALA hiMsA Adi pAMcanA tyAgane mAne che, paNa jena ane jainetara vacce pharaka kyAM paDe che? te samajavA jevuM che! - Itare hiMsA Adi pAMcane cheDavAthI dharma thaze ema mAne che, jyAre jene hiMsA Adi pAMcane nahIM choDIzuM te aviratinA mahA pApathI bacAya zI rIte? ema dhArI hiMsA AdinA paccakkhANanuM mahattva mAne che. tethI ja anya darzanakAroe hiMsA Adi pAMca pApane tyAga ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha e nAmanA pAMca yama ke zIla rUpe darzAvyo che. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 Agamata jinazAsanamAM tyAganI pradhAnatAvALA mahAvate jinazAsanamAM hiMsA Adi pAMca pApanA tyAga svarUpa pAMca mahAvate nIce mujabanA che. (2) savA vAyA veramAM (2) , muttAvALA ,, | (3) , rANAvANI ,, | (4) , guri / (6) p guo che ! eTale dareka mahAvratamAM jema zabdathI niSedhamukhe eTale viramavAnuM aTakavAnuM mahattva darzAvyuM che. anya darzanIomAM vidhAnamukhe ahiMsA AdinuM pAlana karavAnuM mahattva che. eTale ke dayA karavI, sAcuM belavuM, brahmacarya pAlavuM Adi upara bhAra mukAyela che. jema zabdanuM rahasya A daSTikoNathI ja jinazAsanamAM pAMca mahAvrate mATe "varaMparAmA" zabdane vyavahAra nathI, paNa "mana" zabdane praga che, hiMsA Adi pAMca pApathI pAchA haThavuM e vadhu mahatva nuM che. dayA AdinuM pAlana paNa sAnubaMdha hitakArI tyAre thaI zake che jyAre ke pApakarmane rokavA mATe viratinI mahattA haiyAmAM vasI hoya! zAstrakAra bhagavaMtanA zabdamAM A vAta vicArIe te zAstromAM tyAga karavAnI vAta ane svIkAra karavA gya vAta bhinna bhinna zailithI jaNAvAI che, jema ke-vate cAraNavidhimAM mithyAtva tyAganI vAta "mi9tta himA"i ane samyakRtva svIkAranI vAta "tamatta kavAmi" zabdothI darzAvI che. pAMca mahAvratamAM virati =aTakavAnI pradhAnatA "ema" zabdathI darzAvI che, je anyadarzanIonI jema ahiMsA AdinuM Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju pa7 pAlanA karavArUpe pradhAnatA hota te "vema' nI jema "lava ' zabdathI ahiMsA Adine nirdeza hota! niSedhamukhe ahiMsAdinuM mahatva prazna-je jinazAsanamAM niSedhamukhe hiMsA AdithI avAne ja dhama mAnela che, ane ahiMsA Adi dharma svarUpa nathI, kemakevidhAnarUpa ahiMsA AdinuM pAlana jainetaranI mAnyatAe upayogI che, Ama heya te zI rAjasTija mAM prAraMbhamAM ja "dhane saMjali" kahI dharmane utkRSTa maMgaLa kaDhA, paNa dharma karyo? saMgamo tavo" padothI ahiMsAne dhamarUpa kahela che? tenuM kema? samAdhAna-mahAnubhAva? utAvaLA na thAo ! jarA dhIrajathI rahasya tapAso! "ahiMsA dharmarUpa che? e vAtamAM zaMkA jevuM nathI ! cauda pUrvadhArI zrI zaryAbhavavAmIjI mahArAjanuM TaMkazALI vacana che! sAthe ja jinazAsanamAM "veda" zabdathI mahAvratamAM hiMsA AdinA tyAganI pA5vRttithI aTakavAnI paNa mahattA che, niSedhamukhe hiMsAdi pApane parihAra jJAnIoe darzAvyuM che! e vAta paNa sAcI che. ahiMsA, satya brahmacarya AdinuM pAlana karavAnI vAta jainetarane mAnya che, jene nahIM! A vAta paNa nirNakita satya che, kemake mahAvratanA AlAvA paNa te ja chI vaichika sura nA che, eTale caudapUrvadhArInA TaMkazAlI AgamanA vAkyomAM paraspara vidhAbhAsa jevuM thayuM? kharuM ne? mahAnubhAva! dRSTimAM nirmaLatA na hoya te vastu sIdhI-sAdI. hoya chatAM gUMca na ukelI zakAya, ahiMsA Adi rUpa dharma maMgaLa che tenuM rahasya kharI vAta e che ke "dhama utkRSTa maMgaLa" rUpa kahI dharmanI vyAkhyAmAM "ahiMsA e dharma che" eTaluM kahIne zAstrakAre cUka Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 AgamajjAta nathI rahyA, paNa paraspara kAryakAraNabhAvanA saMbaMdhathI saMkaLAyela ahi'sA, saMyama ane tapanI tripuTIne utkRSTa maMgaLarUpa darzAvI che, arthAt--ahiMsA dharma utkRSTa maMgaLarUpa tyAre ane jyAre ke saMyamarUpa ahiMsA dharmAM hAya ! saMyamarUpa ahiMsAdhama utkRSTa maMgaLa tyAre ane jyAre ke saMyamarUpa ahiMsAdhama tapamaya ane ! eTale pApAthI aTakavA rUpa sayama e ahiMsA dharmInu vAstavika svarUpa phalita thayuM. A uparathI jenA tathA jainetaronI mAnyatA vacce samajaNanuM kevuM mATuM AMtarU che? e samajAI gayuM haze. hiMsA AdinA tyAgamAM jaina ane jainetarAnI dhAraNAnu aMtara vaLI jainetarA hiMsA Adi pAMce pApa che mATe tenA tyAga karIe eTale dhama thaze arthAta puNya 'dhAze evI paNa dhAraNA rAkhatA hAya che, jainazAsanamAM te Azrava tarIke manAela hiMsA Adi pAMce pApanA tyAga savarabhAvanI buddhithI karavAnA che, puNya bAMdhavAnI dRSTi jinazAsanamAM svIkRta nathI, nirAnA dhyeyathI cAlatAM adhyavasAyAnI cala-vicala dazAnA kAraNe puNya adhAI jAya te judI vAta ! paNa kAmanA pUrNAMka puNya bAMdhavAnI vAta jinazAsanamAM nathI. puNyane jJAnIoe vaLAvAnI upamA ApI che vaLAvAnA upayAga vacagALe jaMgalamAM rastAnI aTapaTI gUMca ke zikArI pazuenA ke cArenA trAsamAMthI bacavA pUratA ja hAya ! arakhastAnanA paThANu ke pUrIbhaiyA gurakhA vagerenuM mahattva mAtra cAro vagere badamAzeAthI peAtAnI milkata ane jAnanA rakSaNa pUratuM ja hAya. jainetarAe te hisAAdinA tyAga karavAthI ke dayA, satya, brahmacaya AdinuM pAlana karavAthI puNya baMdhane prAdhAnya ApyuM. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju A rIte zrIsUtrakRtAMgasUtra nA cethA adhyayanamAM pApathI aTakkAnuM viratinuM paccakakhANanuM mahatva darzAvyuM. jinazAsanamAM saMvaranuM mahatva gaNadhara bhagavatee paccakkhANanI kriyAmAM nipuNatA ke vadhu jANakArInA AdhAre nirkarAnuM prAdhAnya nirdoryuM che. tethI tapasyAne saMvaranuM pradhAna aMge jaNAvyuM che. jJAnIonI daSTie dareka vivekInuM sau prathama kartavyarUpa saMvara tatvanuM pAlana che, tenA AdhAre nijaranuM piSaNa thAya che. A kAraNe ja zrItatvArthasUtrakAre nava tanA kamanidezamAM saMvaranI pradhAnatAe ja nijarane AdhAra mAnI saMvara pachI nirjarA jaNAvI che. pacca. bAbata maulika dhAraNa jenenI mAnyatAe paccakkhANa e pApa rekavAnuM sAdhana che, itare tene puNyanuM sAdhana mAne che. jene ema mAnatA hoya che ke-je paccakkhANa na karUM te aviratinA mahApApamAM phasAyele huM pApanA satata baMdhathI malina thatuM jAuM chuM, jyAre jainetara paccakakhANa karavAthI dharma thaze ema dhArI navA lAbhanI prApti arthe teonI pravRtti hoya che, jyAre jaine anAdikALathI satata cAlyA AvatA nukazAnamAMthI bacavA mAge che. jenenI vivekazuddha dhAraNA hoya che ke-paccakakhANa e pApa rekavAnuM sAdhana che, jenetaronI daSTie paccakakhANa dharmanuM sAdhana manAya che. A maulika bheda che jaina-jainetaronI maulika-mAnyatAne !!! jenenuM jenatva ja paccakakhANane aviratinA trAsa-phaMdAmAMthI bacAvanAra kalyANakara sAdhana tarIke mAnavAmAM raheluM che. A jAtanI nirmaLa mAnyatAnA pAyA para cethA adhyayanamAM Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata paccakakhANanI viziSTa karaNIyatAne vicAra jJAnIoe darzAvyo, paNa have e jaNAvAya che ke-AvuM paccakakhANa hoya ke ne? jeNe potAnuM jIvana paMcAcAranI maryAdAmAM vyavasthita rUpe sthApyuM hoya, eTale ke je svayaM maryAdAzIla jIvananuM mahatva samajI yathA zakya AcaravA mathata hoya te paccakkhANane sAce adhikArI che. viratinuM svarUpa zrI tatvArthasUtra pajJa bhAgamAM vitinuM lakSaNa jaNAvyuM che ke "nitina pArivALuvALa" pApane pAparUpe jANIne ane pAparUpe mAnIne na karavAne nirNaya kare tenuM nAma vipatipaNarajAja che. A uparathI viti paccakakhANa karanArAe jJAna ane zraddhAnI nirmaLatA meLavavA rUpe paMcAcAranI maryAdAo yathAyogya rUpe pALavI jarUrI che. pacca.mAM pApa tarIkenI kabUlAtanuM mahatva jemake vyavahAramAM dastAvejamAM nIce sahI pitAnI samajajANakArI ane sAna-bhAnamAM karavAnI hoya che. dastAvejamAM lakhela cIja-bAbata pitAnI jokhamadArI-javAbadArI sahI karanAre samaje che. A pramANe jJAnIo pharamAve che ke-pahelAM pApane pApa tarIke oLakha-samajopachI tene anarthakArI mAne! tyAra pachI tenAthI dUra rahevAne saMkalpa-prayatna kare, A jAtane je prayatna tenuM nAma paccakkhANuM pacca.mAM gurUnI sAkSInuM mahattva dastAveja karatAM pahelAM rUpIA ApavAnA hoya te te sarakArI sTAmpa upara ApavAnA hoya che, te rIte ahIM paccakkhANamAM paNa deva-gurUnI sAkSI jarUrI che, "amAre pApana karavAnI pratijJA levI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, duniyAne jaNAvIne zuM kAma che?" ema karI deva, gurU ke saMghanI sAkSI vinA pratijJAo na levAya! jaina zAsananA kAyadesara baMdhAraNanI rIte paccakkhANa mATe deva-gurU ane saMghanI sAkSInuM mahatva che. ema ne ema lIdhelI pratijJAo vAstavika na gaNAya. vyavahAramAM jema rAjataMtranA kAyadAo mAnya rAkhavA paDe che, tema dharmanI ArAdhanAmAM jinazAsananI maryAdAonI mAnyatA jarUrI che. mULaguNa pacca. guru mukhe ja levAya mahAvate ke aNuvrate AdinI pratijJAo ApameLe na levAya, ekAsaNuM AdinA sAmAnya paccakkhANenI vAta judI che, te bhale ! pitAnI meLe laI zakAya, jemake vyavahAramAM viza rUpiyA sudhInI bharapAInI pahoMcamAM sTepa-TikiTa ceDavAnI jarUra nathI hotI, te rIte ekAsaNA AdinAM paccakhANa tamArI meLe laI zake che, paNa vaza rUpIyA uparanI pAvatI upara jema sTepaTikiTa caDavI paDe che tema ANuvrate ke mahAvatenI pratijJAo te gurUmukhe zrIsaMghanI sAkSI e ja levAya, A bAbatamAM puMDarIka rAjAnuM daSTAMta vicAravA jevuM che. puMDarIka rAjAnuM daSTAMta "puMDarIka-kaMDarIka be bhAIo, temAM kaDarIka nA bhAI bApane dIkSA levAne vicAra thayo ane kahyuM ke-"A saMsAranA dAvAnaLamAM anAdikALathI mAre AtmA saLagI rahyo che ! jinazAsananI maryAdA anusAre pApanA paccakakhANa karyA vinA viSayakaSAyanI bhISaNa nAgacUDamAMthI chUTI zakAya tema nathI! niSkAraNa karUNanA bhaMDAra gurU mahArAjane hAlamAM anukULa vega maLe che! mATe tAkIde A saMsAranA kArAvAsathI chUTavA mATe huM sarvaviratinA maMgaLa paMthe javAnI tatparatA dharAvuM chuM." Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata - A sAMbhaLI kaMDarIke kahyuM ke-"pUjya pitAjI? Apa jyAre vivekanI saphaLa jAgRtinA AdhAre jIvanazuddhinA uccatara paMthe dhapavA taiyArI kare che! te zuM huM aLakhAmaNuM chuM ke-mArA Apa zirachatra ane vAlI hovA chatAM mane A saMsAranI mohajALamAM ekaleale mukIne mAtra pitAne ja uddhAra karavA taiyAra thayA che!" A sAMbhaLI pitAe khUba ja prasanna thaIne kahyuM ke "bhalA bhAI! tane paNa kharekhara je saMsAranI mehajALamAMthI chUTavAnI tatparatA jAgI hoya ane pariNAmanI dhArA caDhatI hoya te mArI kyAM nA che? e te "senAmAM sugaMdha"ke-mArA kuLamAM janma pAmela saMtAna devadurlabha mAnava-jIvananI sAcI saphaLatA sarvaviratinI saphaLa ArAdhanA dvArA karavA mATe ujamALa bane !" kaMDarIka sAthe pitAe gurU mahArAja pAse khUba ja bhAve hallAsa sAthe saMyama svIkAryuM. vidhipUrvaka saMyama pALI vRddha muni sadgati pAmyA, ane kaMDarIka muni kAlAMtare zarIra azAtA thaI puMDarIka rAjAne samAcAra maLavAthI bhaktine lAbha meLavavAnA IrAde gopacAra mATe pitAnA gAmamAM AmaMtrI pitAnI zALAmAM rAkhI vividha rIte upacAranI vyavasthA karI, kAlAMtare roga zamI gaye. ahIM puMDarIka rAjAe saMsArI bhAInA sagapaNathI pravRtti vyavahArathI karI dekhAya paNa aMdarakhAnethI te susAdhutA prati anahada rAga mukhya hoya che, eTale ja regazamana thayA pachI paNa sagavaDonI majhA mANavA mehanA udayathI kaMDarIka muni vihAranuM nAma ja letA nathI tyAre puMDarIka rAjA bhAvavAtsalyathI prerAIne vyaMgyamAM jaNAve che ke sAheba ! huM te A saMsAranA kIcaDamAM phasAI gaye chuM, Ape te sevA-bhaktine apUrva lAbha mane ApI kRtArtha karyo, ane have Apane vihArane egya avasara hovA chatAM Apa mArA jevA Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2ju pAmara ne bhavasamudramAMthI uddharavA mATe sthiratA pharamAvI rahyA che! paNa kRpAnAtha ! huM te mehanA bhAraNa nIce khUba ja dabAI gaye chuM! Apa mArI khAtara ApanA saMyamamAM dUSaNa na lagADe! bIjA kaI gurUne jega maLaze tyAre mArA uddhAranI vAta vicArIza ! Apa mArI khAtara vihAra bAbata gUMcavAze nahIM." AvA mArmika upAlaMbha bharelA vyaMgya zabdo sAMbhaLI kaMDarIka muni vAsanAonI pUrti arthe tyAM rahevAnI IcchA chatAM vihAra karI gayA, paNa Antarika pariNAmamAM vikRtie ghara ghAlyuM, dhIme dhIme vilAsanI hAni thavAthI AcaramAM zithilatA pravezI, ane khUba ja nikRSTa kakSAnA vicAranI bhUmikAe pahoMcI saMyama mukI devAnI patita vicAraNanA Are jaI pahoMcyA ane vyavahAra daSTithI anucita chatAM kaMDarIka muni vAraMvAra bhAIne rAjyamAM AvavA lAgyA. eka vakhate te khUba ja mehanIyakarmanI preraNAne paravaza banI ekalA ja bhAInI rAjadhAnI bahAra bagIcAmAM AvI eka jhADa nIce lIlotarI upara badhA upakaraNo eka bAju mukI beThA, puMDarIkane khabara paDI eTale mehanI vicitratAne samajanAra moTebhAI deDate AvIne khUba khUba vinavaNI pUrvaka samajAvyuM ke "tame bhAgyazALI ke A saMsAranA kIcaDamAMthI pitAjInI sAthe nikaLI gayA! huM te A kIcaDamAM hajI phasAyela chuM, dhanyabhAgya che tamArAM tame Ama DhIlA kema thayA che! jarA mana majabUta kare!" vagere khUba samajAvavA chatAM pariNAmanI dhArA khUba ja patita kakSAnI thaI gayelI tethI regIne pathya-carI pALavAnI vaidyanI vAta jema pasaMda na paDe te rIte puMDarIkanI vAta kaMDarIka munine rUcI nahIM, chevaTe puMDarIkane lAgyuM ke-pariNAma sAva palaTAI gayA che, eTale spaSTa zabdamAM dhImethI kahyuM ke bhAI! muMjhAze nahIM! tamArA bhAva palaTANuM hoya te raste khule che! rAjya taiyAra che! A rAjyanI khaTapaTanA kAraNe Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamota prabhuzAsananI ArAdhanAnI takane lAbha huM nathI laI zakato te tame je rAjya letA hoya te mArA mATe sAruM che! paNa "hAthI uparathI gadheDe besavA jevuM thAya che hoM !' vicAra kare! khUba UMDuM vicAratema chatAM bhAvanA tamArI viparItagAmI banI heya te saMyama-ke zAsanane lajavaze nahIM ! veSanI pratiSThAne dhakko lagADazo nahIM! le! saMbhALe A mukuTa Adi rAjavaMzI veza! ane lA saMyamanA upakaraNa ane dharmadhvaja mane Ape ! jethI huM A saMsAranA kArAvAsathI nikaLI jIvanane maMgaLa mArge dhapAvavA prabhu zAsananuM saMyama svIkAruM !" kaMDarIka munie utArI mukele veSa puMDarIka rAjAe khUba ja caDhatA pariNAme bhAvelAsathI svIkAryo ane kaMDarIka muni mehanI viSama vAsanAnA gulAma banyA. puMDarIka rAjAe veSa te svIkAryo paNa manathI e abhigraha dhAryo ke "merU parvata jevA mahAna mahAvratanI pratijJA ApameLe te levAya nahIM ! gurUnizrAe ja tene svIkAra thAya tethI gurU mahArAja pAse pahoMcuM nahIM ane mahAvate uccaruM nahIM tyAM sudhI cAre AhAra tyAga." ApaNI mULa vAta zI hatI ke ? ekAsaNu Adi paccakhANe ApameLe laI zakAya paNa aNuvratanI pratijJA te gurU pAse saMghanI sAkSIe ja levAya ! temAM kaMDarIka muninI patita dazAe veSane svIkAra ApameLe karavA chatA mahAvratanI pratijJA gurU pAse na levAya tyAM sudhI cAre AhAranA tyAgane puMDarIka rAjAne A prasaMga khUba ja preraka che! mULa ane uttaraguNanA pacca.mAM viziSTa zabdaracanA pahelAM ApaNe e vAta vicArI gayA ke-ekAsaNuM-upavAsa AdinA paccakhANanA AgAre ane sUtra racanA tathA aNuvrata ane mahAvratanI pratijJAnA sUtra ke AlAvAnI racanA bhinna bhinna . prakAranI che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju ekAsaNa AdinA paccakkhANamAM che ane je tathA udyAna ane parAjavAda ane vozimi ane vinA pATha lenAra-denAra mATe judA judA darzAvyA che. tevuM sAmAyika, pauSadhake tenA AlAvAmAM jafma, juvAtama, cakalarfma, vozirfma Adi zabdonA sthAne , pazuthANe, ghaNAda, voli pAThanI cejanA jJAnIoe darzAvI nathI. - A uparathI e vAta spaSTa thAya che ke sAmAyika, pauSadha ke tenI pratijJA e mULaguNanA paccakakhANa che, te svayaM levAya nahIM paNa mULaguNanA paccakakhANa jeNe svayaM lIdhA hoya tenI ja pAse temanA mukhathI levAya, ATalA mATe ja emAM eka ja sarakho zabdaprayoga jofma, , vosirAmi Adi lenAra-denAra baMne mATe jaNAvyuM. pacca.mAM sAcI samajaNa jarUrI che eTale pApanA tyAga rUpa paccakkhANa te mULaguNa paccakakhANa aMtargata heI te mATe prathama jANakArI meLavavI paDe, bAda gurU samakSa pratijJA levI paDe, temAM "dhAna dhokaluM ane paccakakhANa mekaluM" ema na cAle ! sAkarabhAI lIlatarInA paccakakhANa le ke mAre be ja lIlotarI khAvI. eka te vAvIne ugI hiya te, ane bIjI vAvyA vagara ugI hoya te, te AmAM tyAga zuM? eke ya lIlotarIne tyAga na , anAnI vAta pApanI pratijJAmAM jarUrI che, te kyAM rahI? mATe AvA mAtra dekhAvanA paccakkhANe te vAstavika gaNAya nahIM, paNa jenA paccakakhANa karAya tenA viSayane barAbara samajI, pApa rUpe heya tarIke svIkArI gurU samakSa te na karavAnI pratijJA levAya ane te pratijJAne bhaMga na thAya tenI pUratI takedArI rakhAya tyAre yathArtha paccakakhANa thayA kahevAya. paccanI gyatA mATe jarUrI zuM? AvA paccakakhANa tene ja hoya ke je AcAranI maryAdAmAM Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata - vyavasthita haya, AcAranI maryAdAmAM vyavasthita rahevAthI ja pacakakhANa kiyA upaje che, Take che ane vadhe che, ahIM eka mahatvanI vAta vicAravA jevI che ke-paccakakhANanA adhikArIne nirdeza karatAM paMcAcAranI maryAdAmAM vyavasthita paNuM mukhyatve jaNAvyuM che, paNa kacavarita zabda kema? AcAranI maryAdAmAM sthita hoya ne paccakhANane adhikArI ema mAnIe te ze vadhe? AnA khulAsA tarIke jJAnIo pharamAve che keAcAramAM rahevA mAtrathI paccakkhANanA adhikArI thavAtuM nathI, kema ke "rahevuM" e zabda sAmAnyavALI che. udAyInupamAraka vinayaratna jevA abha ke dUrabhavya prANIo paNa vyavahArathI atyaMta vizuddha AcAranuM pAlana karanArA hoya che, paNa teTalA mAtrathI teo paracaphakhANanA adhikArI ke temanuM paccakakhANa supaccakkhANa na thaI zake ! AcArazuddhi sAme AjJA bAbatanA satate paganuM mahatva Aje paNa zAstronA prAmANyane zraddhApUrvaka nahIM mAnanArA, svachaMdamatie zAstronA arthane paNa vikRta karanArAo kaMI AcAramAM nathI hotA ema nahIM, vyavahArathI to mugdha jIne pitAnI zAstra virUddha mAnyatAonI prAmANikatA ThasAvavA bAhya AcArazuddhi khUba ja kaDakAIthI pALatA hoya che, paNa tethI teonI AMtarika gyatA-adhikArItAnuM mApa na kADhI zakAya. tethI "AcAramAM rahela hoya te pratijJA yathArtha paccakkhANa vALa hoya" evo niyama nahIM, "pratijJAmAM je hoya te AcAranI maryAdAmAM hoya ja" e niyama pare ! eTale AcAramAM maryAdApUrvaka eTale jJAnIonI AjJAnI vaphAdArI jALavavAnA prayatna pUrvaka rahevuM tenuM nAma carita kahevAya. A rIte paMcAcAranI maryAdAmAM vyavasthitapaNe TakI rahenAre paccakakhANane sAce adhikArI e vAta nakkI thaI. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka -ju sataH padanuM rahasya have TIkAkAre paccakkhANunA adhikArInuM sUcana karatAM lA pADa'vAkyasthitasya sataH avRtti ema kahyuM che teA AmAM sataH pada zA mATe ? enA vicAra karavA jarUrI che. sataH padma na hota te paNa AcAranI maryAdAmAM vyavasthitapaNe rahenArA paccak khANanA adhikArI che e vAta jaNAya te kharI ! kemake seAAgaNa bAI cAMllA na kare tethI vidhavA banI jatI nathI, cAMllA kare te ja seAhAgaNupaNuM Take ema nathI, paNa AcArazuddhinI mahattA baMdhAraNIya rIte darzAvavA lataH pada mukayu che. 67 eTale ttataH pada paccakkhANunA adhikArInA nirUpaNamAM AcArazuddhinuM ba'dhAraNIya mahattva darzAve che, arthAt cAMllA jema seAhAgaNa khAInuM baMdhAraNIya cinha che, zrAvakapaNAnu` badhAraNIya cinha cAMllA-tilaka che, cAMllAnuM adhAraNIya mahattva vyavahAramAM kAI paNa seAsAyaTI, sa MsthA, kamiTI, kalaba ke rASTra vagerenI vyavasthA jALavavA mATe sAmudAyika dheAraNanI jALavaNI mATe madhAraNIya vyavasthAnI jarUra hAya che, te rIte jainatvanI vyAvahArika pratIti ane vyavasthita jALavaNI mATe baMdhAraNIya rIte cAMllA-tilakanuM mahattva che. arthAt cAMlle te tamArAmAM rahela jainatvane oLakhAvanAra che, jo te tilaka na khapatuM hAya tA chAtIe jaina" evuM pATiyuM mArA ! pacca.nI AcaraNA mATe sattA padanu adhAraNIya mahattva Ama chatAM amuka kAraNe sAhAgaNakhAie cAMllA na karyAM hAya tethI tenu sAhAgaNupaNuM cAlyuM jatuM nathI, tema ahIM sataH pada na mukayuM heta tA kahevAnA bhAva tA jaNAi Avata, paNa Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 Agamata cAMlle te sahAgaNanuM cinha, tilaka te jenapaNAnuM cinha, sAdhu enI pAse paNa rajoharaNa na hoya te jagatane keI paNa prANa "mahArAja ! dharma kene kahe che ? dharma eTale zuM?" ema pUche kharUM? sAdhuonI pAse A rajoharaNa te sAdhuonI dharmopadezakatAne oLakhAvanAra pATIyuM che. A mujaba paccakakhANanI adhikAritAnuM baMdhAraNIya cinha AcArazuddhinI vyavasthitatA che e jaNAvavA satA para mukyuM che. kema ke vrata letI vakhate bhAllAsa pUba hoya! jJAnInI daSTie apramatta guNa paNa heya. gAe zUrAnI vRttine AjJAnA satata pagathI nigraha vyavahAramAM sAmAnyataH cha sAme rajU kahevAya che, keI paNa dukAnadArI ke bhAgIdArI zarU karatI vakhate saMsArI jInI dAnata keTalI zuddha ane nirmaLa hoya che, paNa pachI pariNAme zuM? nAnA-meTA rAjya paraspara saMdhi kare, kola-karAra kare, tyAre keTalI teonI haiyAnI svacchatA hoya che. paNa pachI ekabIjAnA svArtha nA nAme dhArAzAstrIo, vakIle, berIsTaranA ghara kevA bharAya che ! nAnA prakAranA SaDayaMtra ke khaTapaTathI ekabIjAnA mana kevA ubhagI jAya che, A rIte saMyama letI vakhate ucca pariNati haya! ke je vicAradhArA prAyaH jIvanamAM pharIvAra na paNa Ave! tethI ja zrI AcArAMgasUtramAM darzAvyuM che ke "nA dvAra ujavavaMto tava agitrijJA" arthAta-"je zraddhA-uccakoTinA tIvasaMvegapUrNa adhyavasAyathI saMsArane parityAga karyo, (ochAmAM ochuM) te zraddhAne sAcavavI joIe." . A kema kahevuM paDayuM? ke sAmAnyataH vrata letI vakhate je Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju pariNAmadhArA pravartamAna hoya che, tevI vicAradhArA ekasarakhI cAlu rahevI khUba ja duzakya che. upaganI satata jAgRtinuM mahatva eTale sattara pada dvArA "paMcAcAranI maryAdA mAtra vrata letI vakhate hevI jarUrI che ema nahIM! paNa satatapaNe AcAravyavasthitapaNuM satata upaganI cokkasa jAgRti rUpe cAlu rahevuM joIe... A gaMbhIra vAtanuM sUcana TIkAkAra bhagavaMte bAlajInA hitArthe karyuM che. TUMkamAM sattA padathI paMcAcAramAM vidyamAnapaNuM sUcavyuM che, ke je lIdhela vrata-niyama ke paccakakhANa Adine vizuddha rIte nabhAvavA ke niraticArapaNuM jALavavA mATe khUba ja agatyanuM che. A kAraNathI ja zrI pAkSikasUtramAM zrI dazavaikAlikasUtramAM vasaMnnittA vidyAmi e pATha pAMca mahAvratane AlAvAnA pAchaLanA bhAge mukAyela che. raMjittA je vidane artha "aMgIkAra karIne vicaruM chuM" che, eTale jIvanamAM satata paNe mahAvratanA svIkAranuM jAgRta bhAna AmAM sUcavyuM che. te mAtra mahAvrata laI levA mAtrathI kRtArthatA thatI nathI, paNa te mahAvratanA svIkAranI satata jAgRti upayogI che. A vAta darzAvavA karaNanittA pATha mukAyela che. upasaMhAra A rIte cethA adhyayanamAM kahevAyela paccakakhANanI kriyAnI saphaLa nirUpaNuM mATe tenA adhikArInA nirUpaNa prasaMge AcAra zuddhinA saMbaMdhe pAMcamA adhyayanamAM AcAranI vAta karIzuM. ema TIkAkAra bhagavate jaNAvyuM ane e rIte pAMcamA adhyayananuM abhidhAna ane abhidheya baMne jaNAvyA. pAMcamA adhyayananuM nAma ApatA ane abhidheya viSaya tarIke paNa paMcAcAranuM svarUpa sUcavyuM. have A nAma kayI apekSAe? bIjI bIjI paNa apekSAo ahIM kayI kayI rIte che? pAMcamA adhyayananuM kharUM nAma zuM? vagere adhikAra jaNAvAze te adhikAra age vartamAna. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkhyAna-5 ihAnantarA''dhyayane pratyAkhyAnakriyA proktA, sA caa''caarkathita satI mati. vyAkhyAkAra AcArya mahArAja zrI zIlAMkAcArya mahArAja bhavya jInA upakAra mATe zrI sUtrakRtAMga sUtranI vyAkhyA karatAM bIjA zrutaskaMdhanA cAra adhyayananI vyAkhyA karyA pachI pAMcamA adhyayananI vyAkhyA karatAM AgaLa sUcavI gayA che kepaccaka mATe pacAcAnuM pAlana jarUrI zA mATe? cethA adhyayanamAM paccakhANanI kriyA jaNAvI, ane have pAMcamA adhyayanamAM paccakakhANane adhikArI keNa? e vicArAya che. A prasaMge vicArI gayA ke, "je paMcAcAramAM vyavasthita heya te paccakakhANane adhikArI." paNa have e samajavAnI khAsa jarUra che ke "paccakakhANamAM paMcAcAranI maryAdAonA vyavasthita pAlananI zI jarUra che? A vAtanA rahasyane samajavA ApaNe eka na muddo vicArIe. te e ke- mahAvate-camamAM zabdabhedane jhaghaDe kema? (pUrva pakSa) - jene ke jainetare vrata, niyama ke mahAvatene eka yA bIjA nAme mAne che, jene jene pAMca mahAvate kahe che, tene pAMtajala gadarzanakAre pAMca yama tarIke, bIjA darzanavALA te te bIjA nAmathI mAne che. - A rIte ahiMsA Adi pAMce bAbate badhAne mAnya che. temAM Ama dekhItI rIte zabdane ja pharaka lAge che, paraMtu mAtra zabdanA pharakane lIdhe jene-jainetaranI mAnyatAmAM je AsamAna-jamIna jeTaluM aMtara che; athavA samyaktva-mithyAtvanA bhede sajAya che, te vAstavika na Thare. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju kemake, mULa vAtamAM pharaka na hoya ane mAtra zabdane ja pharaka hoya te jamatI vakhate bhAta, vana, ke Rice (rAIsa) belavAthI cIja kaMI judI judI nathI AvatI; te rIte jaina-jainetaronI mAnyatAmAM mAtra zabdane ja pharaka hoya te jhaghaDe ja kyAM rahe? paNa ahIM vAta judI ja che! te AgaLa upara ApaNe vicArIzuM. atyAre ApaNe pUrva pakSanI vicAraNA karI rahyA chIe ke ke vastu eka ja hoya te mAtra zabdanA bhedathI camakavuM nahIM. jUopUjya A0 mahArAja zrI haribhadrasUrIzvarajI zuM pharamAve che? " guNatastulye tattve, saMzAmedA''gamA'nyathAdRSTiH / bhavati yato'sAvadhamo, doSaH khalu dRSTisammohaH // " -zrI SoDazaka prakaraNa SoDa. 4 ple. 11 arthAt guNathI, bhAvArthathI tattva sarakhuM hoya, mAtra saMjJA (nAma) judA hovAthI viparIta daSTi jenAthI thAya te daSTisaMha nAmane adhama deSa jANa. daSTi samaha deSa : eTale ke, ahIM guNathI tatva sAcuM eTale hiMsa mATe cheDavAnuM sarakhuM hoya pachI, ene tame mahAvrata kaho, bIjA yama kahe ke kaI zikSA kahe? te te zabdabhedanA AdhAre jhaghaDavuM ThIka nahIM. yama, niyama ke vrata zabdathI janatare zuM kahevA mAge che? ane jene mahAvratathI zuM kahevA mAge che? vAta te eka ja che. ne ke-"sarva prakAre hiMsA vagerene tyAga karavo." A vAta mahAvrata, yama, niyama, vrata, kuzaLadharma vagere zabdathI ApatI hoya te vakarAranuM kAma nahIM. A badhuM pUrvapakSa rUpe kahevAya che he! dhyAna rAkhajo. siddhAMta rUpe A vAta nathI. guNa thakI tatva beyanuM sarakhuM che, te nAma mAjhanA zeThane Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 Agamata aMge e vastumAM anyathA daSTi karavAmAM Ave te te sauthI halakI keTine "daSTi saMmeha" deSa kahevAya. A rIte pU A zrI haribhadrasUri manA vacananA AdhAre tatva sarakhuM hoya te nAmanA pheraphArathI samyakatva-mithyAtvanI vyAkhyA e sajavI barAbara nahIM, ema vAdI kahe che. A rIte pUrva pakSanuM sthApana thayuM. mahAvate yamomAM maulika bheda (samAdhAna) paNa kharI vAta ja judI che. matabheda je che te bahu mArmika che. A vAta samajavA mATe TUMkuM paraMtu vyavahArika daSTAMta sAMbhaLe! keI vyaktie keInI vastu cerI karIne lIdhI. mULa mAlikane khabara nathI ke keNa laI gayuM? badhe ja he...hA....ne dhamAla macI gaI paraMtu, cAra-pAMca divasa pachI, badhuM thALe paDI gayA bAda corI karanAra vyaktie gAmanA sArA cAra-pAMca AgevAnene bhegA karIne pachI kahyuM ke, "pelA bhAInI amuka cIja cerAI gaI che, jene patto haju sudhI lAge nathI. bicArAne keTalI badhI takalIpha paDe che! " te huM A mArI cIja tene bheTa tarIke ApIne takalIpha dUra karuM chuM; Ama karIne te vyakti pelI cerIne lAvelI tenI ja cIja mULa mAlIkane dAnamAM Ape che. A daSTAMtamAM corI karanAra vyaktine marma nahIM jANanAranI daSTie dAna-puNya karatA hovA chatAM kharekhara kevo kahevAya ? _"nAlAyakane!? kemake, eka te cerInuM pApa karyuM ane uparathI mULa mAlIkanI ja cIja pite dAna karyAne lahAve le! keTalI badhI nikRSTa mane dazA kahevAya! jenetaramAM yama-niyamo maulika nathI A rIte jainetare yama, niyama ke vrata Adi zabdathI hiMsA Adi pAMcane tyAga kare paNa zuM dhArIne? jANe ke, keI moTuM kArya karIe chIe, mATe dharma AcarI rahyA chIe evuM dhArIne Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju jenetare yama niyamAdinI kartavyatA mAne che. jyAre jene te mahAvratane svIkAra rUpe viratine Adara AtmAnA pitAnA svabhAva tarIke karatA hoya che. amArA AtmAnI mULabhUta cIja ame svIkArIe chIe emAM navuM zuM karIe chIe? pharajanuM ja mAtra pAlana karIe chIe! jene ane jainetaronI mahAvrata ke yama, niyamAdinI mAnyatAmAM pAyAne ja A pharaka che. jaina-jainetare vacce pAyAne ja pharaka? jene aviratine pApakarmane prabhAva mAne che, ane viratine AtmAne svabhAva mAne che...aviratine chaDI eTale pApa cheDayuM ane vrata grahaNa karyA eTale AtmAno svabhAva vikase e mAnyatA mAtra jenenI che. jene sivAya kyAMya paNa mahAvate, pratijJA, vrata ke paccaphakhAne AtmAnA svabhAva tarIke varNavela nathI. anyadarzanIye mAtra jenenI dekhAdekhIthI pitAnI vAtanI prAmANikatA mAtra batAvavA zabdathI yama niyamone varNavatA hoya che. kharekhara aMdaranA rahasyane pAmI zakatA nathI. jIvanA lakSaNa uparathI jainetaranI mAnyatAnI cakAsaNI jUo-jenee jIvanuM lakSaNa zuM mAnyuM che? of 4 saMta vera, jiM ja to tA vIriyaM uvaogo ya eaM jIvassa lakkhaNaM // eTale, "jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya ane upayoga e jIvanuM lakSaNa che." phakta jene e ja jIvanA maulika lakSaNa tarIke jJAna, darzana, cAritra e traNene mAnyA che, jenetae te mAtra jIvanA lakSaNa tarIke ekaluM jJAna mAnyuM che. cetanA lakSaNa mAnyuM che. paNa darzana Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata cAritrane jIvane maulika svabhAva keIe mAnya nathI, eTale cAritra AtmAnA maulika lakSaNa rUpa hoI, "avirati e AtmAne vikAra che" e mAnyatA jainenA gharanI che. jainetaranI yama-niyamanI vAta mAtra zAbdika che? jainetaroe samajyA karyA vinA AtmAnI vAta karavA mAMDI eTale yama, niyama, vrata vagere paNa prarUpyA; paNa cAritra AtmAne guNa, svabhAva nathI; te pachI vrata niyama ke paccakakhANe te badhA kenA gharanA.... pArakA gharanA. ema ja kahevuM paDene! eTale upara jaNAvela daSTAMtanI mAphaka corI karIne lAvela cIja mULa mAlikane dAnamAM ApyAne DALa karanAra jema nAlAyaka Thare che, tema jenetaree jenenA gharanA mahAvratanI zabda rUpe corI karI aMdaranA bhAva samajyA nahIM ane ame paNa tamArA mahAvratonI mAphaka mAnIe ja chIe ne ! artha, bhAvArtha, rahasya ke tava eka ja che te pachI zabdane jhaghaDe che? A DoLa karI samabhAvIne svAMga race te ucita na gaNAya. mahAvate Atmadharma che? jaina zAsanakArAmAM AtmAnA lakSaNa tarIke jJAna, darzana, cAritra ane vIrya mAneluM che, tevuM jainetare mAnatA ja nathI. keTalAka te vrata- paccakkhANa para dravya Azrita che. ema karI deSa rUpa paNa mAne che. ' kharekhara cAritra e AtmAne maulika guNa che, tethI ja sarAgasaMyamanA svarUpane varNavatAM jJAnIoe saMyamane Atmadharma rUpa hoI te tyAjya nahIM paNa temAM paugalika AzaMsArU5 rAgane aMza vaye jaNAvyuM. karmagraMthanI daSTie virati e AtmAne guNa che? vaLI karma siddhAMta pramANe apratyAkhyAnIya pratyAkhyAnAvaraNa ane saMjavalana A kaSAye dezavirati ane sarva virati sekanAra Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka raju che. AtmAmAM sattAgata rUpe cAritra saMyama ke virati ane uccapariNati ne maulika guNa tarIke na hoya te cAritrahinIya kamanI A prakRtie AvaraNa ke ghAta zene kare ! tethI paNa spaSTa thAya che ke virati, saMyama ke paccakakhANuM AtmAne svAbhAvika guNa che. samyakatva jema AtmAnA gharanuM, tethI ja anaMtAnubaMdhI kavAya tenuM AvaraNa kare che, te mujaba virati, cAritra ke ucca pariNati AtmAne svAbhAvika dharma che. jenuM ke AvaraNa apratyAkhyAnAdi cAritra mehanI prakRtiethI thAya che. ahiMsA AdinA pAlana mATe viratinuM anivArya mahatva A uparathI phaLitAtha e thayo ke hiMsA Adi na karavA mAtrathI ahiMsA AdinuM pAlana thatuM nathI, ke je jainetare mAne che paNa kharekhara virati-pacca0nuM mahatva samajIne virati karavAthI ahiMsA AdinuM pAlana suzakya bane che. mahAvate-camaniyamamAM maulika svarUpabheda che eTale jenetare hiMsA Adi pAMcane pApa tarIke mAne che, tene choDavAnuM sAruM paNa mAne che, yama-niyama ane vrata zabdathI ahiMsA Adi pAMca bAbatene sArI jaNAve che, chatAM jenenI mAnyatAmAM ane teonI mAnyatAmAM meM taphAvata che! te zAnA lIdhe ? zabdanA bhedane jhaghaDo nathI ! kahyuM che ke- zabdabheda jhaghaDe kijI! paramAratha je eka kahe gaMgA ! kahe suranadIjI ! vastu phire nahIM cheka che -zrI gadaSTi sajajAya 4 gA. 21 eTale samaju mANase zabdabhedane aMge jhaghaDe vyAjabI nathI mAnatA! paNa ahIM te "paramAratha je eka? e vAta sacavAtI nathI ! mATe zabdathI bheda hoya ke abheda hoya te karatAM mULa vatu ja janetAnA lakSyamAM nathI AvI-te e ke- Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 Agamata janetaranA dhyAna bahAra rahela muddAnI vAta trata, saMyama, cAritra e badhuM AtmAne sAhajika svabhAva che. tenA upara cAritra mehanuM AvaraNa AvyuM che tene laIne aviratimAM AtmA aneka karmonA pAzathI jakaDAya che, mATe virati karavAthI AtmAne pitAnI maulikaguNanI saMpattine kabaje maLe che." A vAta jenee mukhya rAkhIne pAMcamahAvratanA pAlananI maryAdAo varNavI che. jainetaranA yamaniyamanI mAnyatA pikaLa che. jyAre jenetare te "vrata-niyama-paccakkhANa karIzuM te dharma thaze!" ATalI bhAvanAnA maMDANa upara ja ahiMsA Adi pAMca yama-niyamanuM pAlana jarUrI mAne che, paNa ahiMsA AdinuM pAlana vyavasthita rIte karavA mATe "nahIM karIe te mahAbhayaMkara anarthakArI aviratinA sakaMjAmAMthI nahIM chuTIe, ane tema thatAM viratinA mahatvane dhyAnamAM na levAthI game teTalA vrata, niyamanuM pAlana dharmabuddhie karavAmAM Ave paNa chAra upara lIMpaNa ja thavA pAme ! A maulika paramArthane bheda rahyo che jene ane jenerenI mahAvate, ke yama-niyamanI mAnyatAmAM !!! sarvadharmasamabhAvanI vAta ajJAnapUrvaka che A badhuM samajyA-vicAryA vinA ema ja bApheye rAkhavuM ke"bhAI! nAhakanA zA mATe jhaghaDA kare che ! sarva dharma samabhAva keLave ! jagatanA dareka dharmo ahiMsA Adi mAne ja che ne! kaI kyA rUpe mAne ane keI kyA rUpe mAne ! have zabdone jhaghaDe zA kAmane ! syAdvAdaSTine upayoga kare ...Adi...Adi keTalI badhI pAmaratA! vicAra zunyatA! kharekhara jJAnIonA haiyAmAM jagatanA chanA kalyANanI utkRSTa bhAvanA hatI, eTale Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 pustaka raju eoye nitAntazuddha sarvAga saMpUrNa so TacanI vAtane ja siddhAnta rUpe sthAna ApyuM che, emAM zudra-pAmara jIvenA uddabhAvita karela tarkothI visaMvAdIpaNuM ghaTI zakatuM nathI !' - TUMkamAM sAra e ke-jenetare hiMsA Adi pAMcane cheDe che temAM matabheda nathI, paNa matabheda kayAM? te vicAra! vrata-pacca. AtmAnA svabhAva rUpa che jaina sivAyanA sarva zAstrakAro jIvanuM lakSaNa cetanA ekaluM mAne che, paNa darzana, cAritra, vIrya te jIvanuM lakSaNa che te mAnatA nathI, paNa kharI rIte jJAnAvaraNIyathI jema jJAna-cetanA guNa para AvaraNa Ave che, ane te jJAna bahAranI cIja nathI, AtmAne pitAne guNa che, te rIte vrata-paccakhANa Adi te . AtmAne svabhAva che, te paNa bahAranI cIja nathI, aviratiapaccakakhANa te pApacAritra-mohanA udayathI che, AvI mAnyatA phakta jenenI che. karmagraMthanI daSTie mehanIya karmanI be asara che. eka draSTine malina kare bIjI vanane malina kare, tethI mehanI. yathI AtmAnA maulika svabhAvarUpa cAritraguNane ghAta thAya e vAta dIvA jevI spaSTa che. A rIte cothA adhya. mAM "vatapaccakhANa e AtmAne svabhAva che, avirati e pApane udaya che. tene TALavA paccakakhANunI kriyA bane teTalI vadhu AcaravI joIe ? A vAta vigatavAra varNavI gayA. paccara kene ane kayAre hoya? have zrIzIlAMkAcArya mahArAjA jaNAve che ke-paccakhANanI kriyA hoya chene? je pacca0nI kriyAnuM svarUpa na jANatA hoya, navakArazI beghaDInuM pathya che e paNa jANatuM na hoya, ane pacca levA Ave te tene pacca0 karAvAtuM nathI kema? paccAne lAyaka nI sthiti teNe nathI meLavI! AcAranI vyavasthAnuM sAmAnya jJAna Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 Agamata naheya, ke pacca0 eTale zuM?navakArazI eTale zuM? vagere pAyAnuMbhUmikAnuM jJAna saMpAdana karavArUpanI AcAranI vyavasthA vinA pacca0 gya na kahevAya! eTale paccaka le tyAre ja paMcAcAranI maryAdAmAM vyavasthita rahe tema nahIM paNa paccane pAlavA mATe paNa jJAna, darzana, cAritra tapa ane vIrya e pAMca AcAranI maryAdAone yegya rIte jALave, A jaNAvavA mATe TIkAkAra maharSie "hA rAjAnacarita para ratA" ema jaNAvyuM che, eTale ke sata pada pacca0nI pAlanA mATe paMcAcAranI maryAdAonA satata pAlananI AvazyaktA sUcave che. paccanI utpatti, sthiti, ane vRddhine AdhAra paMcAcAranI maryAdAonA vyavasthita pAlana upara nirbhara che. AcAranI maryAdAnI satata jALavaNuM sUcavanAra vica Adi pade jUo! pirasI, ekAsaNuM ke AMbila Adi game te pacca mAM pacca0 je lIdhuM hoya te te barAbara pAlavAnuM ja paNa te uparAMta te te pacca0 nI viziSTa maryAdAone dhyAnamAM laI uttare ttara pacca0 nI adhikAritA vikasAvavA mATe te te pacca0 pAratI vakhate ema bolAya che ke- "jali, , to,i tIti, iAdi eTale ke-"paccara ArAdhyuM kyAre kahevAya? jyAre te paccara spezya heya, pAlyuM hoya, zobhAvyuM heya, tIrtha heya ane kIrtita karyuM hoya" A badhAnA vizeSArtha pacca0 bhASyamAM che, e badhAne bhAvArtha eka ja che ke paMcAcAranI maryAdAonA pAlananI cakkasAI para pacca0 nI adhikAritAne AdhAra che. kharekhara AcAra zuddhinI bhUmikAe ja pazca0 TakI zake che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka raju vadhu. nA AdezanuM rahasya A vAtane vadhu spaSTa rIte samajavA mATe jJAnIo ema paNa jaNAve che ke - sAdhuone ane tamAre zrAvakane paNa paiSadhamAM che tyAre savAre rAI pratikramaNamAM "dusaMhitA"ne Adeza mAMga vAne hoya che, te zuM che? sAdhu ke zrAvakane sAvadhanA tyAganA je pacca0 lIdhA che tene TakAvavA AcArazuddhinI vAtanuM mahatva A Adeza mAMgavAthI spaSTa thAya che. kevI rIte ? te juo! saMyamI AtmAe "mi mare! sAmA" ke "ni maMta sa" Adi rUpe lIdhelI pApa na karavAnI pitAnI pratijJA TakAvavA mATe AcArazuddhi jALavavA jJAnI gurUnI nizrAmAM rahevuM jarUrI che. te mATe kaMI paNa gurUnI saMmati vinA na karavAnI vAta mahatvanI che, nAnA-moTA dareka kAryamAM gurUnI saMmati meLavavI AcArazuddhi mATe jarUrI che. tethI saMyamI AMkhanA palakArA ane zvAsecchavAsa jevI kriyAe mATe vAraMvAra AjJA mAMgavI ucita ane zakya na hoI eka sAmaTI tenI rajA mAMgI le che ke -"du rivA saMyamazuddhi mATe "vahu" nA AdezanuM mahatva A rIte saMyama ke pApana karavAnA paccane TakAvavA zvAse ane AMkhanA palakArA jevA svAbhAvika zArIrika dharmo mATe paNa AjJA-saMmati meLavavA "ghagvesTa"nA Adeza mAMgavA dvArA pitAnI saMpUrNa jAtane ke mana, vacana, kAyAne ApaNe gurUnA caraNamAM arpaNa karI daIe chIe. pachI ApaNI IcchA mujaba kAyA, vANI ke mananI koI paNa kiyA thAya nahIM. vyavahAramAM je rIte girave mukelI cIja upara e rIte Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgAmIta tene choDAve nahIM tyAM sudhI mULadhaNIne tene AghIpAchI karavAne haka nathI, girave lenAranI rajAthI ja pite pitAnI paNa cIjane upayoga karI zake che, te rIte mana, vacana ane kAyA traNe gurU mahArAjane arpaNa karyA eTale gurUmahArAja pravartAve te rIte ja mekSa mAge traNe go-ApaNa chatAM-gurUnI saMmati pUrvaka pravartAvI zakAya, A mujaba "hura" nA AdezathI pacca0 nI adhikAritA meLavavA, TakAvavA ke vikasAvavA AcAranI maryAdAmAM rahevAnI mahattA sUcita thAya che. TIkAmAM Apela sata padanuM rahasya hatA pada satatapaNe AcAranI maryAdAmAM TakavAnI vAta para bhAra muke che. A daSTikoNathI vicAratAM samajAze ke-pacca0 nI kriyA avi. ratinA pApamAMthI chUTavA mATe jeTalI jarUranI, teTalI ja balka tethI paNa vadhu jarUrIyAta pazcanI adhikAritA meLavavA AcArazuddhi meLavavAnI che !!! te AcArazuddhi paMcAcAranI maryAdAmAM vyavasthitapaNe TakavAnA upaganI jAgRtidvArA meLavAya che. tethI ja TIkAkAra bhagavate "nA rAjA rAvarighasahya hato mati" ema jaNAvyuM che. pAMcamA adhya. nA nAmanuM rahasya A rIte cothA adhyayanamAM jaNAvAyelI pacca0 nI kriyAnI yegyatA darzAvanAra AcArazuddhine adhikAra A pAMcamA adhyayanamAM Ine pAMcamA adhyayananuM thAvAthura nAma sUcavyuM. A rIte cethA ane pAMcamA adhyayanane arvAdhikAra che. saMbaMdha che? tene vicAra karyo. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju para zuddhi mATe AcAranI kAraNutA viSe kutarka (pUrvapakSa) ahIM vAdI zaMkA kare che ke-vyavahAramAM te prathama pitA hoya te pachI putra thAya, pahelAM mATI hAya pachI temAMthI ghaDo thAya, eTale kAraNa pahelAM haya, pachI temAMthI kArya nipaje, te rIte AcAramAM vyavasthita hoya tene pacca0 nI kriyA saMbhave ema upara jaNAvI gayA, te ene artha e thayo ke-AcAranI vyavasthAmAMthI pacca nI utpatti che. te AcAranI vyavasthA kAraNa kahevAya, ane temAMthI nipajatuM pacca0 kArya kahevAya, te "krAnitapUrvatti za" vyAkhyA pramANe cothA adhyayanamAM AcArazuddhinI vAta jaNAvavI joIe ane pAMcamAmAM pacca0 nI vAta batAvavI joIe, te pAMcamA adhyayanane AcArazrata kema kahyuM?" pacca0 zuddhi mATe zilivizeSathI AcArazuddhinuM mahattva (uttarapakSa) jJAnI bhagavaMte A bAbata khulAse kare che ke-"bhAI! vAta tArI sAcI che! paNa ahIM kaMI zAstrakAra bhagavaMta kArya- kAraNe bhAva darzAvavA nathI beThA ke "bhAI! nyAyanI rIte kesa kAraNa che? ane kayuM kArya che?" jethI ke kAraNane prathama sthAna ApavuM ane kAryane pachI ! e badhI bhAMjagaDa thAya! padArthanI vyAkhyA ke samajutI ApavA beThA hoya tyAM nirUpaNa zailI bhinna prakAranI heya! - tethI ahIM paca0nI kriyAnuM mahatva AcArazuddhinA pAyA para nirita batAvI aviratinA bhayaMkara pAzamAMthI puNyAtmAne bathAva che, eTale temAM zailI vizeSathI prathama kAryanuM nirUpaNa karI A kArya zenAthI thAya?'' e darzAvavA kAraNanI rajAAta karavAthI vivekI jIvane te kAraNe prati hArdika anurAga jAge, nahIM te prathama kAraNa batAvI de, pachI kAya batAvI de, eTale rAbetA mujaba Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamajyota "tuma hare ! TUMka juno chuM" nI jema ragazIyA mAnasane svabhAva vastunA mUlyAMkane regya rIte samajavA na de, tethI vAta enI e ja! paNa zailipherathI ArAdhakajIvane jijJAsAmAM atireka thAya ane viziSTa AdarabuddhithI kAraNanuM sevana kare "e rIte AcAra zuddhi have jaNAvAya che. AcArazuddhinuM viziSTa nirUpaNa vaLI prathama kAraNa jaNAvIne pachI kAryane kahevAmAM kAryanA varNana vakhate te kAraNanuM varNana upasthita na hovAthI madhyama prajJAvALA je kAryanA mahatvane ja daSTi samakSa rAkhe ! kAraNanA sApekSa mahatvane visarI jAya, agara te kAryanI prApti-jANakArI thayA pachI have kAraNanI gaveSaNa ke vicAraNAnI zI AvazyakatA! rega maTayA pachI game tevA heziyAra paNa vaidyarAjanI zI jarUra! "garaja sarI ke veda verI" jevI sthiti banavA pAme! tethI "kAryanI bhUmikAne AdhAra kAraNenI saphaLataiyArI para avalaMbe che" A vAta ArAdhakonA haiyAmAM sthira karavA mATe cethA adhyayanamAM pacca0 nuM svarUpa jaNAvI tenA kAraNarUpe AcArazuddhinI vAta have pAMcamA adhyayanamAM jaNAvAya che. AcArazuddhithI pacanI sAnubaMdhatA A uparathI e nakkI thayuM ke-paccanI kriyA AcAramAM rahevAnuM phaLa che, sAmAnya AcAranI bhUmikAmAM rahela puNyAtmA paNa pacca0 nI kriyAnA pratApe vizeSa AcAramAM prabaLa bhAvanAnA vegathI vadhI zake che. aImuttAmuninuM daSTAMta jUo ! aImuttAmuninuM daSTAnta vicAra! aImuttAmunie sAdhupaNuM lIdhuM temanI uMmara ATha paNa 'nahIM, cha varSanI uMmare teone dIkSA ApavAmAM AvI comAsAne dhodhamAra varasAda varasI rahyo che, bAlamuni bAlasvabhAvathI prerAIne Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka raju nAnuM pAtra laI bahAra nikaLyA, ane vahetA pANInA pravAhamAM"A mArI nAvaDI tare" ema karI AnaMda pAmI rahyA che! kAcA pANInA vaheNamAM pAtra tarAvanAra A keNu? aImuttAmahAmuni! ha... bIjA nahIM keI! sArI ane khetI cittavRttinA namUnA - have ahIM vicAravAnI vAta e che ke-vyavahAramAM tamArA jJAtionI vigata neMdhanArA be jAtanA hoya che! eka te vivAhanA, ane bIjA maraNanA, jeo vivAha Adi prasaMge jAya, paraNyA AdinI neMdha rAkhe te gora kahevAya bIjA kAyaTIyA pitAnA copaDA mAM tamArA kuTuMbamAM keNa kyAre marya! tenI neMdha rAkhe ! kAyaTIyAnuM kArya ja te ke maryA vagerenI neMdha rAkhe tema karavAthI ja tene amuka lAgAnA paisA maLe ! A rIte zAsanamAM-dharmamAM paNa be jAtanA ja hoya che! eka te gera jevA jemAM ke zAsana-dharmanA unnatinA kAryonI neMdha rAkhanArA, zAsanamAM ke zuM ane keTaluM sAruM karI rahyA che! tenI nedha rAkhe, jyAre kAyaTIyA jevA keTalAka bhAre kama ja jeo zAsana ane dharmanI hIlanAnA ja prasaMge temanI daSTie Ave ane tenI ja noMdha rAkhe, "phalANAe dIkSA choDI ane amuka amuka kheTuM kAma karyuM vagere ahIM aImuttAmuninI bAlaceSTAne joI temanI dekharekha mATe rAkhela vRddhamunio kAyaTIyAnI jema bAlamunine jarA upAlabhabharI najare nihALI temane sAthe laI samavasaraNamAM AvyA, tyAM zAsanapati mahAvIra prabhue vRddha munionI kAyaTIyAnA jevI duSita thayelI cittavRttine sudhAravA madhura svare kahyuM ke-"mahAnubhAve! mokSagAmI puNyAtmA che e! vartamAnakAlIna bAlaceSTAthI tenA mahAna AtmAnI avagaNanA na kare" vRddha sAdhuoe turtaja AlocanA karI Atmazuddhi meLavI. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 Agamata dUSita manevRttinuM svarUpa A uparathI prAsaMgika samajavAnuM e ke-atyAre zAsananA mULatane nahIM samajI zakanArA kAyaTIyA jevA keTalAka leke mAtA-pitA svecchAthI saMyamamAge pitAnA putrane dhapAvavA taiyAra hoya te te prasaMge paNa levA-devA vinA paNa saMyama dharmanI arUcinA kAraNe vacce kUdI paDI tephAne saje che, te vakhate zAsananI TaMkazALI nemane vaLagI TakI sAdhuo ke zrAvake pitAnA satya mArge vaLagI rahevA prayatna karatA hoya te vastusthitine nahIM pArakhI zakanArA skUlabuddhivALA lekenI uparachallI niMdA AdinA uhAhine AgaLa karI "pite Akho hebA upADyo che" e vAta bhUlI jaI "zAsananI hIlanA thAya che" "leke dharmane vagove che" AvI te dIkSA apAya" vagere belI pitAnuM kAyaTIyApaNuM jAhera kare che. te kharekhara zocanIya che! A te enA jevuM thayuM ke "keI bharADIcera corI karavA VdhI gaele kyAMka corI mATe gaye, mAla-tAla badhuM kabaje karyuM, paNa laI jatI vakhate khabara paDI ke bahAra jANa thaI gaI che, eTale e cora ja ajANyA jevo thaI "cera-cAra" nI bUma mArI pitAnI nirdoSatA jAhera karavA mathe !" dUSita manedazAe zAsana halanAnI gerasamajutI je kharekhara teonI zAsananI hIlanAnuM duHkha heya te he-hA ke ghoMghATa karavAthI ke avaLe pracAra karavAthI zuM halanA ghaTI javAnI che? je kAraNe zAsananA vaphAdAra ArAdhaka AtmAone saMyama Adi uttama mArganuM avalaMbana levuM vikaTa thaI paDayuM che, te kAraNe dUra karavAne prayatna kare joIe, jethI zAsananI hIlanA svataH baMdha thaI jaze! tamArA kuTuMbamAM keke kaMI ajugatuM karyuM hoya! te prasaMge Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame ene rokavA-vAravAnA aneka prayatane kAryA, mAra-guDane paNa upayoga karyo. chevaTe tene paragAma kADhI muke! paNa jayAM rahetA ho tyAM tame tamArI jAMgha khullI karavAnI jema kaMI jAherAta karavA taiyAra thAo che kharA !!! kharI rIte zAsananA sArA tenI jANakArI gurUgamathI na meLavela heI kAyaTIyApaNAnI manedazanI A vikRti che ke ajJAna janya vyaktigata kSationA AdhAre zAsananI halanAne prayAsa ke zAsananI apabhrAjanAne vicAra vyApaka banAvAya che. bAlamuni aImuttAnI saMvega dazA ahIM pelA vRddha munione prabhu mahAvIra pharamAve che ke mahAnubhA! A caramazarIrI puNyAtmA che! kaI prakAre glAni na pAmatA akhaMDapaNe eonI vaiyAvacca karaze." - bAlamuni aImurAne paNa prabhu vacanathI pitAnI bALakIDA saMyamamAM aticAra lagADanArI jANa, eTale vizuddha bhAvathI tIvra saMvegapUrvaka AcanA karavA mATe vAvaNI sUtra bolavA lAgyA. temAM ekeka pada upara upayoganI jAgRti karatAM karatAM teo jyAre "go-vaLa- dika saMtA-emane A pada balavA lAgyA, tyAre "pA--madI e zabdo bolatAM aMtarathI tharatharI gayA, "meM bALasulabha ceSTAthI vahetA pANImAM pAtarUM tarAvI "mArI nAvaDI taremAsa nAvaDI tare." AvI anamedanA pApa kAryanI karI. arere..kevI anucita bhayaMkara pApa meM karyuM? keTalA badhA asaMkhya apakAya AdinA jIvanI hiMsA-virAdhanA karI? bahu ja khoTuM kArya mArA hAthe thayuM..." Adi tIvra saMvegapUrvaka AcanAnA baLe te ja vakhate guNazreNi ArahI apUrvakaraNathI kSapakaNie caDhI nimala kevaLa manane varyA ! ! Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata paccavanA bale AcAranI viziSTa bhUmikAnI prApti | mULa vAta e hatI ke AcAranI sAmAnya maryAdA heya te paccanI viziSTa kriyAthI temAM vRddhi thaIne AcAranI viziSTa bhUmikA paNa sahelAIthI AvI zake. - bAlamuni aImuttAnA mAnasamAM sAmAnyathI bhUmikA hatI ke"sAdhune kAcuM pANI na aDAya, A sAmAnya bhUmikAe saMyamamahAvatenI pratijJA-pacca0nA pAlananA vicAranI dhArAe caDhI utkRSTa AcAranI maryAdAo-tIvra saMvegabhAve meLavIne kevaLajJAna sudhI bALamuni pahoMcI gayA ! AmAM pratApa kone ! AcArazuddhinI sAmAnya bhUmikAe karela mahAvratanI pratijJAne ! tenA AdhAre ja bALamuni aImuttA sAdhujIvananI utkRSTa bhUmikA rUpa kevaLajJAnane pAmI zakyA. upasaMhAra - A rIte AcAranI bhUmikAnuM mahatva pacca mAM darzAvyuM, te uparathI pacca0 e kArya chatAM tenuM nirUpaNa pahelAM karI kAraNarUpa AcArazuddhine pachI jaNAvavAnI vAta saheluM che e nakkI thayuM. kArya sahacara kAraNa tarIke AcArazuddhinuM mahatva vaLI kArya pahelAM kAraNa hoya tema chatAM ahIM pahelAM kArya pacca batAvI gayA, pachI kAraNa tarIke AcArazuddhi jaNAvI che tenuM e paNa kAraNa heI zake ke-AcArazuddhi mAtra pacca0 nI pUrvAvasthAmAM rahenArUM kAraNa nathI paNa kAryasahacara kAraNa che, eTale paccane TakavA mATe, vadhavA mATe, paNa AcAranI maryAdAonI vyavasthA jarUrI che. paccalevA pahelAM ja AcAranI maryAdAmAM rahevuM jarUrI che ema nathI, paNa pacca0ne pALavAmAM, TakavAmAM cAvatuM tenI sAnubaMdhatA mATe AcArazuddhinuM sApekSa mahatva che A vAta pahelAM sata padanI sArthakatAmAM vicArI gayA chIe, + - Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 pustaka 2-ju tethI AcAranI vyavasthA pacca0nI pUrvAvasthAmAM ke uttarAvasthAmAM! badhe eka sarakhI tenI upayogitA che! paccanI pUrvAvasthAmAM AcAranI vyavasthA jema upagI che, tema pacca0 karyA pachI paNa pApanI jugupsA mATe pApathI dUra rahevA mATe paNa AcAranI vyavasthA jarUrI che. A rIte paca0nI kriyAmAM atyaMta jarUrI AcAranI vyavasthA atyaMta mahatvanI bAbata che, tenuM svarUpa A pAMcamA adhyayanamAM jaNAvAya che, tethI ja A adhyayananuM AcArayuta evuM nAma sArthaka ane vyAjabI che. AcArakRta nAmanI sArthakatA zI rIte? ahIM ziSya prazna kare che ke-"sAheba ! AcAranI vyavasthAthI pacca0nI kriyA upaje che, te AcAra e AtmAne svabhAva ja che ne ! AcAra e kaMI bahAranI cIja nathI, te te sattAgata AtmAnI maulika cIja che, te tenI prApti karavAnI zI che? AcArata A nAma A adhyayananuM saMgata zI rIte? "jenAthI AcAranI prApti thAya te vigata jaNAvanAruM A adhyayana A artha zI rIte saMgata thAya? - AcAra e te AtmAnI maulika cIja che! tene prApta karavAnuM zuM? mATe adhyayananuM nAma phera! anAcAra zrata rAkho ! eTale jenAthI anAcArathI AtmA virama=pAcho phare, anAcArathI viramavuM e svataH AcAranI prApti rUpa che!" AcAra AtmasvabhAvarUpa chatAM paccaranI jarUra ahIM zIlAMkAcArya mahArAja jaNAve che ke-AcAra e AtmAne svabhAva, AtmAnA guNarUpa te AcAra pragaTa thAya ane pacca0nI kriyA upaje, Take ke vadhe, eTale pachI anAcAra adhyayana evuM nAma ApavAnI zI jarUra! kemake mita gharamAM AvyA pachI tene cAra-dhADapADu AdithI sAcavavAnI hoya gaNavAnI hoya paNa gaNavAnI kaMI jarUra nathI, tema ahIM AtmAne guNa-svabhAva AcAra Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata prakaTa thAya eTale pacca0 upaje tene TakAvavA vadhAravAnI jarUra che. vaLI jema dahIM maLI Ave tyAre gALI, ravaiye, deraDuM kheLavA javuM ThIka nahIM paNa kAgaDA-kUtarAM khAIna jAya tenuM dhyAna sAcavaNIrUpe rAkhavuM jarUrI che, tema AtmAnA guNa-svabhAvarUpe AcAra-niyama ke gya maryAdAonuM vyavasthita pAlana Ave tyAre pazcasvAbhAvika rUpe sarala thaI jAya pachI to tenuM jatana karavAnI ja jarUra ! eTale pAMcamA adhyayananuM nAma pheravavAnI jarUra nathI, mULa vAta AcAranI prAptinI ja mukhyatA che, AcAranI vyavasthita maryAla prApta thayethI paccanI adhikAritA prApta thaI jAya che. e rIte AcAranI bhUmikA prApta thaye chate pacavanI prApti thaI jAya, ane pachI te pacca0 Take, vadhe ane anAcAranA kAgaDAkUtarAM tene bagADI na nAMkhe e dhyAna rAkhavuM jarUranuM che. anAcAranuM jJAna sApekSapaNe jarUrI che zrI dazavaikAlikasUtramAM sAdhu jIvananI maulika rUparekhA pahelA ane bIjA adhyayanamAM jaNAvyA pachI trIjA adhyayanamAM bAvana anAcINa vastuo vigate jaNAvI che. A uparathI AcArakRta nAma pAMcamA adhyayananuM saMgata che. tema chatAM anAcArane varjavAnA lakSya sivAya AcAranuM pAlana saMpUrNa rIte zakya nathI, pacca0nI kriyA AcAranI vyavasthAthI upaje e vAta kharI. paNa Take kyAre? ke anAcArane varjavAnuM lakSya heya, te A rIte AcAra ane anAcAra baMne pacca0nA vyavasthita jJAna mATe jANavA jarUrI dekhAya, tethI anAcAranuM paryAvasAna AcAramAM ane AcAranuM paryavasAna anAcAramAM ema sApekSa vyAkhyA hovAthI A pAMcamA adhyayananuM kharekhara nAma zuM? AcArazruta ke anAcArazruta! be nAmamAM vyAjabI zuM? vagere vAdInI zaMkAne khulAso age vartamAna. A pustaka zrI AgamahAraka graMthamALA, kapaDavaMja mATe zrI vasaMta prinTiMga presa-vIkAMTA roDa, amadAvAda chApyuM. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka GT Agamota jA Acnenecancaononcong jagavatsala zrI tIrthaMkara prabhune ? sarvahitakara upadeza "asthi che AvA kavAra ri re mArA karAze -zrI AcArAMga sUtra. bhAvArtha : "mahAre AtmA (paryAyAkinayathI) aupapAtika (parabhavathI AvIne upajanAro) che, mahAre AtmA (dravyArthika nayathI) aupapAtika nathI." A upadezamAM "agA (zivaM narita sArAghAdAna") e nyAyathI caritAne adhyAhAra thaI zake chatAM anya darzanakAroe zobhA tarIke mAnela sAdhyAhArapaNuM kharekhara nAgamanI zali pramANe zrI anugadvAra sUtramAM jaNAvAela sUtranA 3ra deSa pikI doSa rUpa che ema jaNAvavA asita kriyApadane sAkSAta nirdeza che. A upadezamAM trilokanAtha tIrthakara bhagavAnanI tripadInuM pAna karanArA gaNadhara mahArAjAoe karela arita kriyApadune spaSTa niza Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamAyAta vyAkaraNa, keza, nyAya, sAMkhya, denuzAsana, kAvyAnuzAsana vigerenA sUtramAM AvatA kriyApada AdinA adhyAhArothI zretAne saMdigdhajJAna ke viparIta athavA avyavasthitajJAna thavAne saMbhava che. evuM bhavyajIne samajAvavA mATe che. A upadezamAM retA, nIra, kALA, kaMtu, lava, pUra vagere aneka zabdo mAne darzAvanArA chatAM vAparela garamA zabda prANa dhAraNAdika jaDajIvananI dazAne khyAla karatAM karatAM jIvanA sarva kAlIna jJAnadazAnI prAptirUpa, sarvakAla vyApaka, bhAvaprANene dhAraNa karavArUpa chavajIvananI dhAryatA AtmAmAM avyAbAdhapaNe rahelI che ema dhvanita kare che. A upadezamAM sAmAnya rIte sarva saMsArI AtmAo goti eTale janmanI astitAne dhAraNa karavAvALA heI e" zabda khAsa jarUrI nathI. kemake AtmAnI gauupAritA ne vicAranAra manuSya Adi prANI saMsArI jInI aMtargata ja che tethI sAmAnyathI ariza sAgA vavAra ema jaNAvyuM heta te paNa samaSTinuM jJAna thAta chatAM che." zabda ne prayoga mAtra jJAna saMjJA dhAraNa karanArane ja potAnI jAtitAnI ratA yathArtha rIte thAya ema sUcave che. A upadezathI sarva lablinidhAna, samagra dvAdazAMga gaNipiTakanA guMthanAra ane dhAranAra gaNadharabhagavaMte spaSTapaNe jaNAve che ke A jIva anAdi vakhata vakIlAtanA dhaMdhAnI mAphaka zAstrakAranA nAme jokhame ane javAbadArIe AtmA AdinI vAta jANe che, mAne che, ane bole , jenA ke pariNAme bhavanuM bhramaNa ghaTatuM nathI,te karatAM asIlanI mAphaka pitAnA jokhame ane javAbadArIe jANe mAne ane bele te bhavabhramaNa ghaTe, ane e ja zreyaskara mArga che. tethI dareka vaktA ane zretAe potapotAnA AtmAnA avyAbAdhapaNuM, nityapaNuM, bhavaparaMparAmAM bhamavApaNuM Adi maulika dharmo javAbadArIthI jANavA, mAnavA ane kahevA joIe. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka -ju che kalyANanI sAdhanAnA che wCEW che pagathIyAM IELA zATatA pagathIyAM che sadA -kALA pariNAma maLe che soyavvaM NiyameNaM, tesi bayaNaM ca AyahiyaM // 1 // "bhakti (parama harSa)thI bharapUra mana vaDe paramapuruSa praNIta AgamanA rahasyane jANanAra puruSo (guru) sevavA ane tenuM vacana Atmahita karanArUM che, ema dhArI avazya sAMbhaLavuM. dANaM ca jahAsatti deyaM, parapIDamo Na kAyavvA // kAya vo'saMkappo, bhAveyazvaM bhavasarUvaM // 2 // yathA zakti (jJAna dAna, abhayadAna ne dharmopagrahadAna Adi svarUpa) dAna devuM, mana, vacana ane kAyAthI parane pIDA na karavI, asaMkalpa (viSayanI nivRtti) kare, bhavanuM svarUpa vicAravuM. maNNA mANeyavvA, parahaviyamvA Na kei jiyaloe / logo'Nuvattipayo NidiyavA ya keiti // 3 // laukika (mAtA pitA Adi) ane kettara (dharmagurU Adi mAnya puruSe pUjavA joIe, jIvalekamAM (jagatamAM) koIne tiraskAra na kare. viziSTa lekanA AcArane anusaravuM. (arthAt ziSTa leka virUddha tajavuM) keInI niMdA na karavI. rrrro thavo, je vAyagrA yuvI . vajjeyambA kohA-dayo ya sayayaM pamAdo ya // 4 // (udAratA, dAkSiNya Adi) guNanuM bahumAna karavuM. asa AcAravALAne saMsarga (AlApa, saMlA5) na kare. krodha Adi (mAna, mAyA, lebha) vavA, tathA hamezAM (nidrA, saMzaya ajJAna, mithyAjJAna Adi ATha prakArane) pramAda TALave." pU AgameddhAraka AcArya devazrInA mArmika ciMtana saMgrahamAMthI udbhUta. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa ha ma prA sA da nA ! - pA yA nI che Te saMkalanA kAraka pU AgamodAraka AcAryadevazrI tenA yathANutA, = dayALupaNuM AcaravuM joIe. ja vidhA umiyara = pArakAne tiraskAra na kare. moktavyA kopanatA = krodhane svabhAva mUkI de. varjanIyo durjana-saMsargaH = durjanane saMga tyajavo. virahitacArIvAritA = huM belavApaNuM choDavuM. abhyasanIyo guNAnugagaH = guNAnurAgane abhyAsa kare. cakanI mithyAbhimAna = mithyAbhimAna choDavuM. varti ghanaNi = dhana vagerene garva pari hare. vidheyA kutritarAchA = duHkhI manuSyane duHkhathI bacAva vAnI IcchA karavI. pUjanIyA guravaH = guruone pUjavA. jALIyA vavANA = pArakAne avarNavAda na bola. zItaLA guga = pArakAnA guNe grahaNa karavA. 4SanI nikurina = pitAnA guNanI lAghAthI lajajA pAmavI. samarsa maLI ja te = a5 sukRta paNa saMbhAravuM. = parArthamAM yatna kare. sunI dhAkanA = dhArmika mANasanI anumodanA karavI, = zira ghamaghATanaeN = pArakAnA marma ughADavAnuM na karavuM. kavitI juvAra = sArA veSa ane AcAravALA thavuM. pU0 paramopakArI zrI siddhArSi gaNi racita zrI upamitibhavaprapaMca graMthamAMthI Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IELIE151nI tapUU| * * * * [ A vibhAgamAM pU. AgAme. AcArya bhagavaMte viziSTa prasaMge e Apela vyAkhyA vagere sAmagrI Apaze, A vakhate mahatvanA pAMca vyAkhyA ApavAmAM Ave che. saMpAdaka ] vi. saM. 174 mAM suratanI cothI AgamavAcanAnI maMgala samApti prasaMganuM vyAkhyAna (1) (A vyAkhyAna zrI jainadharmaprakAza (vi. saM. 1974 phAgaNa varSa 33 aM. 12nA pA. 362 thI 36pa) mAMthI gya pheraphAra sAthe akSarazaH ApavAmAM AvyuM che.) caturtha AgamavAcanAnI samAptine prasaMge paMnyAsajI ANaMdasAgarajIe ApeluM vyAkhyAna, AgamavAcanAnI utpatti A pAMcamA ArAmAM dinapratidina utarato kALa hovAthI, baLa, buddhi ane AyuSyAdikanI maMdatA thavAthI, sUtrane dhIme dhIme viccheda thata hevAthI, sAdhuomAM sUtra saMbaMdhI jJAnane joIe te pracAra thate nahi dekhAvAthI mahesANAnA rahIza zAsannatikAraka zAha veNucaMda sUracaMda pATaNa Avela temane uparokta vAta karavAthI e nirNaya thaye ke eka bAju Agame chapAvavAne bIjI bAju A.-1 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata sAdhuonI aMdara AgamanI vAcanA zarU karavI ke jethI sAdhuvargane kAMIka siddhAMtanI dizA mAluma paDe tathA jJAnanI abhirUci uddabhave. A pramANenI vAta thayA bAda tene aMge kharcane mATe veNucaMdabhAI taraphathI TIpa zarU karavAmAM AvI, ane mahesANe AvI tyAM A kArya karanArI saMsthAnuM nAma "zrI AgamAdaya samitio rAkhavAmAM AvyuM. prathama vAcanA pATaNa mukAme zarU karI, tyAMnI vAcanAmAM sAdhu-sAdhvIonI saMkhyA lagabhaga pacAsanI hatI.' mudraNa ja jyAre vAcanA zarU thaI tyAre nirNayasAgara presamAM chapAvavAne mATe kAma zarU karavuM TharyuM, kAraNa ke AkhA hiMdustAnamAM A presa jevuM kArya ke I presa karI zakatuM nathI. pachI kAgaLanI sagavaDa karI chapAvavAnuM kAma cAlu karyuM. vecANa : pustaka chapAyA pachI tenI kevI rIte vyavasthA karavI tene mATe vicAra karatAM je ke dareka pustakanA kharcanI rakama AvelI che chatAM bheTa ApavAnuM nahi rAkhatAM je aDadhI kIMmate vecavAnuM TharAvyuM che tenuM kAraNa eTaluM ja ke je bheTa ApavAnuM rAkhIzuM te jene eka nakala joIze te be-traNa maMgAvaze. ane je khapI haze tene eka paNa nahi maLe ane astavyasta thaI jaze. A kAraNathI aDadhI kiMmata rAkhIne je paisA Ave che te sUtranA bIjA aMge (bhASya, cUrNi vigere) chapAvavAmAM kharacavA TharAvyuM. AvI rIte vecANa karavAnuM rAkhyA chatAM paNa keTalAke daza daza nakale vecAtI laIne vadhu kiMmate vecavA lAgyA ane keTalAka sAdhuo tathA gRhasthanI buma AvavA mAMDI che ane pustake maLatA nathI. AthI karIne pharI suratamAM jyAre samitinI kamITI maLI tyAre e TharAva karyo ke eDavAnsa levAnuM rAkhavAthI pustakenI tevI geravyavasthA thaze nahIM. A kAraNathI AgamanI 1000 nakale chapAvavI ne Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3ju temAMthI eDavAnsavALAne ApavI. ane te dhaNane jyAre pustaka ' maMgAvavA na hoya te vakhate tenA eDavAnsanA rUpiyA tene pAchA ApI devA. A pramANe TharAva karI eDavAnsa dareka nakaladITha rUA. 10) levAnI goThavaNa karI. te pramANe pustako ApavA zarU karyA. . ' A pramANe eDavAnsa levAnuM kAraNa TharAveluM chatAM paNa keTalAka jIne eDavAnsa ApatAM pitAnuM nAma jAhera thAya e mATe eDavAnsa virUddha teo lakhavA lakhAvavA lAgyA, paNa amee te eja vicAra rAkhe ke je mANasa zAsanahitanA kAryo karavA mAMDaze tene vidane te Avazeja. kAraNa ke "zAMti vahuvini, avanita mahatA." A pramANe samajIne samitie eDavAnsa levAnuM cAlu rAkhyuM. Aje ekaMdara eDavAnsa ApanArA 450 uparAMta thaI gayA che. bheTa : chapAyelA Agame kone kene bheTa maLe che? te viSe jaNAvavAnuM ke jenI pUrI madada pustaka chapAvavAmAM AvI hoya tene te pustaka nI 25) nakala tathA jenA rU. 1000) AvelA hoya te darekane dareka pustakanI akeka nakala tathA je AgamavAcanAmAM jeTalA sAdhusAdhvIo bhAga letA hoya je pustaka te vAcanAmAM vaMcAtuM hoya te pustakanI eka eka nakala tathA Agama chapAvavAmAM jenI jenI lakhelI prata AvelI hoya tene teja jAtanI chApelI eka prata tathA je pahelIvAra tathA bIjIvAra phArame sudhArI ApatA hoya tene te jAtanI babe nakala ane ekavAra phorama joI Ape tene eka nakala tathA je kepI karAvavAmAM tathA kepI sudhAravAmAM tathA pahelI ne bIjIvAra phArame jovAmAM madada karanAra tathA temAM vadhAre-sudhAre karI ApanArane teja jAtanI nakala 10) tathA je gAmamAM lakhela pustakanA bhaMDAre che, te gAmanA pAMcathI sAta mANasanI sahIne Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamajAta kAgaLa Ave te tene paNa eka eka nakala tathA keTalIka yunivasITI vigerenI jAhera lAIbrerIone paNa eka eka nakala bheTa ApavAmAM Ave che. ATaluM chatAM jenapatranA adhipati lakhe che ke je sAdhuoe vAcanAnI aMdara lAbha lIdho hoya tene paNa pustaka bheTa maLatAM nathI. te mATe atre khulAsArUpe eTaluMja jaNAvavAnuM che ke evo eka paNa dAkhala Ape joIe ke je sAdhu je pustakanI vAcanAmAM beThela hoya chatAM te pustaka tene bheTa na maLyuM hoya. bAkI jene vadhAre pustaka bheTa joIe tene teTalAM badhAM bheTa ApI zakAtA nathI, e te kharI vAta che. ' rajA pADavAnuM prayojana : ATaluM kahyA pachI mahAre have jaNAvavuM joIe ke vAcanAnI Aje aDhI varSa bharanI rajA pADavAnuM prayojana eTaluM ja ke Aja divasa sudhI je je pustako vaMcAyA temAM dazavaikAlika ne sUyagaDAMga, lalitavistarA pahelAnAM chapAyela hatAM te tathA vizeSAvazyaka (kAzIvALuM) tathA kANugaLa (bAbuvALuM) chapAyela hatuM te tathA eTalA vakhatamAM samiti taraphathI je je navA AvazyakavRtti, uttarAdhyayanasUtra, AcArAMgasUtra, anugadvAra, uvavAisUra, nadIsUtra chapAyA te vaMcAyA. have chApelA Agamo paikI eka paNa pustaka zilIkamAM na hovAthI vAcanAnuM kArya aDhI varSa paryata malatavI rAkhavAmAM AvyuM che, te daramyAna pAchA bIjA navA Agame chapAIne taiyAra thaze, tyAru pachI vAcanA zarU thaze. kAraNa ke vAcanA ane chapAvavAnuM kAma bane sarakhI rIte banI zakatAM nathI; vAcanA pitAne AdhIna che ne chapAvavAnuM kAma bIjAne AdhIna che, tethI mudraNa kAmane pahoMcI nahi vaLavAthI tathA mudraNa kAma Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju ghaNI kaMDAIthI cAlatuM hovAthI aDhI varSa pachI vAcanA zarU karavAnuM gya lAge che. AvatI vAcanAnuM mukarara sthAna : 1976 nA vaizAkha vada 6 ne mAMgaLika divasa ke je siddhAcalajI upara zrI AdIzvara bhagavAnanI varSagAMTha divasa che te divase pAlItANamAM vAcanA zarU karavAnuM atyAre dhAryuM che. atre A khulAso karavAnuM kAraNa e ja che ke vAcanAmAM ra. paDavAthI vakhate keTalAekanA manamAM zaMkA upasthita thAya ke jema suratamAM kesa thaI hatI ane keTalAka varSa sudhI baMdha paDI gaI, tema A vAcanA paNa suratamAM AvavAthI suratamAM ja tenI samApti thaI gaI. A zaMkA dUra karavAne mATeja lakhavuM paDe che ke jema ke gesa baMdha paDI ne pAchI pitAnI bahenapaNI lIga nAmanI saMsthAne sAthe laIne kAma karavA lAgI tema A samitinI vAcanA paNa aDhI varSa sudhI rajA bhegavIne pachI zAsana devatAnI sahAyatA laIne pitAnI navI bahenapaNI nAmanI eka kaMI sArI saMsthAne sAthe laIne saMvata 1976nA vaizAkha vada 6ne divase siddhAcalajInI pavitra yAtrAno lAbha leze. evuM bhaviSya kema na baMdhAya? tethI dareka sune AmaMtraNa karIe chIe ke Apa tevA rUDA avasarane lAbha levA jarUra padhArI bhAgyazALI banaze. upasaMhAra : A vyAkhyAnane aMtima upasaMhAra karatAM eTaluM ja java AvazyakIya che ke prathama AgamavAcanA pATaNamAM thaI hatI tyAM 1 sUyagaDAMga tathA 2 dazavaikAlika vaMcAyA hatA , Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 Agamata bIjI vAcanA kapaDavaMjamAM thaI hatI. tyAM anuyAgadvAra bhAga 1, 2 uttarAdhyayana bhAga 1 le, 3 Avazyaka bhAga 1lI, 4 lalitavistarA TIkA vaMcAyA hatA. trIjI vAcanA amadAvAdamAM thaI hatI. tyAM vizeSAvazyaka aDadhA bhAga uparAMta ne 2 ThAkuMgasUtra aDadhuM vaMcAyuM hatuM. cethI vAcanA suratamAM thaI temAM 1 anugadvAra bhAga. 2 je, 2 uttarAdhyayana bhAga 2-3, 3 AcArAMga sUtra, banne bhAga, 4 uvavAIsUtra, paThANuMgasUtrane uttarArdha bhAga, 5 vizeSAvazyaka uttara bhAga, 6 Avazyaka bhAga 2-3-4 7 naMdasUtra-ATalA pustake vaMcAyA che. tenI aMdara leka saMkhyA eka lAkha trIsa hajAranI thaI zake che. bAkInA Agama havenI vAMcanAmAM vaMcAze ne dhArela kArya paripUrNa thaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che, mAgazara vada 10, surata. pU A ga me ddhA 2 kazrI nI maM ga La vANI ane dhAM na kahI cAvADamAtA ja ra4che IP kalikAlamAM je apramattapaNuM te kiMmata na AMkI zakAya tevI ratnavRSTi che. (24) parasvabhAve ramaNaM vihAya ramastha jIvAtmaguNe zume tvam // 248 // para-vabhAvamAM ramaNatA choDIne he jIva! tuM zubha evA AtmAnA jJAnAdi guNa viSe ramaNatA kara ! (248) -pU Agame. zrI racita suvAkya saMgrahamAMthI Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vi. saM. 1984mAM amadAvAdamAM thayela ]] che. zrI jana sAhitya pradarzana prasaMge paSa vada 0)) ravivAre pU. AgaddhAraka dhyAnastha sva. AcAryadevazrInuM maMgaLa pravacana [ parama pUjya zrI siddhacakArAdhanatIrthoddhAraka zAsanaprabhAvaka sva. pU. A. zrI caMdrasAgarasUrIzvaranA vizAla saMgrahamAMthI zrI caMdrasAgarasUrIzvara jJAna maMdira-ujajenanA kAryavAhaka dharmapremI zrI kuMdana malajI taraphathI maLela pU. Agama ddhAraka zrI vyAkhyAnasaMgrahanA aneka baMDalamAMthI A vyAkhyAna maLI Avela, te akSarazaH (yogya sudhArA sAthe) ApavAmAM Avela che.] *devAstIrthakRte zrutadhRtikRte kurvanti bhUmipate sthAlaM tatsamaye dadhAtimanaghAM nAtha sugaMdhoduram / mAjANijafavor tIrtha grSa citAra tIrtha dharmamupAdizajinapateH pazcAcchUtaM tanmahaH // 1 // zrutajJAnanI mahattA kema? mahAnubhAve prastuta viSaya zrutajJAna hovAthIdeva-gurUdharma saMbaMdhI karavA lAyaka vicAra-atyAre nahIM karatAM zrutajJAna upara ja vicAra karIzuM prathama te zrata e zI vastu che? te jANavuM joIe. tene mATe kahela che ke te nathI te utkRSTa jJAna tema nathI jaghanya jJAna, kAraNa ke utkRSTa jJAna te kevaLajJAna kahevAya ne jaghanyamAM matijJAna Ave tyAre zrutajJAna te madhyama che. Ama madhyama gaNAtA padArthane eTalI badhI mahattA kema Ape che ema kaI atre pUchaze. tene amAre jaNAvavuM joIe ke sAdhanAbhAve A zleka zuddha nathI thaI zakyo. saM. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata pramANunI mukhyatA ke jJAnanI? jaina zAstramAM mukhya pAMca jJAna kahyA che. anya darzananA zAstromAM matiyA mA ema kahI pramANane mukhya rAkhI tenI vyAkhyA karI che jyAre-jaina zAstromAM jJAnane mukhya rAkhI te pramANathI jaNAya che ema kIdhuM- . te mATe tatvArthAdhigamasUtramAM taravarAje (tatvArtha a. 1-sU. 9) evuM sUtra pachI mukayuM. prathama maniSNutAdhimanapAne zAna (tatvArtha a. 1-sU. 8) eTale mati-zrata=avadhi-manaparyava ne kevaLa-e pAMca jJAna batAvI te pramANathI jaNAya che ema jaNAvavA pramANe sUtra (tatvArtha a. 1 sU. 8) kIdhuM. tethI jaina zAstramAM pAMca jJAna mAnyA. paraMtu bIjAoe tema na mAnyA. teone tema mAnyA sivAya chuTake nathI, kAraNa ke-prathama te Idriya ane mana dvArA e vastunuM jJAne thAya che te jagajAhera che. tethI tevA jJAnanuM nAma matijJAna kahevAya che. Ama kahevAthI iMdriya tathA manavALAne te jJAna jarUra hoya ja ema kIdhuM matijJAna vinAne kaI jIva ja nathI. kevalIne matijJAna hoya? - have ahIM vAMdI zaMkA kare che ke kevaLajJAne thaela kevalI bhagavaMtane-te eka ja te jJAna hoya che-kSAyika bhAve-kevaLajJAna thAya che ne matijJAna te kSApazamika bhAve thAya che. to kevaLIne iMdri paNuM che, chatAM eka ja jJAna kIdhuM. matijJAna tene hotuM nathI. ne tame te kahe che ke matijJAna vinA keI jIva na ja heya-te kema ghaTe? te vAdIne uttara ApatAM jaNAve che ke-kSAyika bhAvathI tathA kSApazamika bhAvathI jJAna kevI rItIe thAya che te haju tuM sama nathI. je dhyAna rAkha! bhIMtamAM bAkoruM pADIe tyAre tenuM nAma bAkoruM kahevAya-have Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3juM bhIMta AkhI tUTI gaI te vakhate bakeruM tUTI gayuM tema nahIM kahevAya. paNa bhIMta tUTI gaI tema ja kahevAze. tyAre zuM bAke purAI gayuM? nA tema paNa nahiM tyAre kahe ke bAkeruM bhIMtamAM samAI gayuM. tevI ja rIte kSApazamika bhAve thatuM je matijJAna te kSAyika bhAve thatA kevaLajJAnamAM samAI jAya gayuM tema kahevAya. kevalIo atIndriya hoya che je tArAo rAtrie jhagamage che te ja tArAo sUryodaya prakAza karatA nathI tethI te cAlyA gayA tema nathI kahevAtuM paraMtu sUryanA tejamAM samAI gayA-tema sUrya samAna kevaLajJAnamAM tArA samAna matijJAnane prakAza samAI jAya che. tethI aMdhAruM hoya tyAM ja tArA-graha Adine prakAza hoya che paNa sUryodaye na hoya-tema-kevaLanA udaye matijJAnane prakAza na hoya. tenA abhAve ja mati Adi jJAna hoya che. te jJAne kevaLajJAna thatI vakhate avarAtA nathI paraMtu te thatI vakhate mati Adi jJAnanI jarUra paDatI nathI tethI ja zAstrakAroe kIdhuM ke- tariyA jino-temane IMdriya che paraMtu IMdriyethI temane jJAna thatuM nathI. mAtra AtmadvArAe teone jJAna thAya che. kevalIne matijJAnanI jarUra zI? duniyAmAM kahevata che ke-hAtha kaMkaNane ArIsAnI jarUra na hoya agAu hAthakaMkaNa evA AvatA ke temAM kAca jaDelA AvatA. tethI ArIsAnuM kAma tethI thaI zakatuM. tethI pratibIbanI garaja teo sAratA-tema kevaLajJAna sAkSAt padArthane dekhADe tyAM Idri tathA mananI jarUra AtmAne rahetI nathI. cakSu sIdhI nAka upara na jAya tyAre ArIsAnI jarUra paDe tema kevaLarUpI cakSuthI padArtha dekhAya tyAre Ikiye tathA manane Azraya keNa le arthAt na ja le. samavasaraNamAM paNa kevalI bhagavaMta jyAre bIrAjamAna thAya tyAre temanI sanmukha-sugaMdhI vAyara, surabhi gadhe, iMdri-iMdriANInuM nATaka Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata ne vAIne avAja ema badhI idrinA viSaye hoya chatAM tenuM jJAna teone pratyakSa kevaLajJAnathI thatuM hovAthI iMdriyajanita vyApAra na hoya tema-jaNAvavAmAM AvyuM che. jema sIdhA vepArI pite ja maLI jAya tyAre dalAlanI bhAMja gaDamAM keNa paDe arthAt kaI nahiM tema-kevaLajJAnathI pratyakSa bodha thatuM hoya tyAre-dalAlarUpa-iMdriyajanita-matijJAnathI jANavAnuM hoya ja nahi mATe kevaLI bhagavaMta sivAyanA dareka jIvane matijJAna raheluM che. manathI matijJAna zI rIte thAya? A matijJAna-pAMca iMdriya tathA mana vaDe thAya che. have tame kadAca kahezo ke manathI matijJAna zuM thAya? pAMca idrinA ja viSaye hoya che ne tenuM chaghane jJAna thAya che. chaThTho kaI viSaya nathI je viSaya cha mAnIe te indriya paNa cha mAnavI paDe. agara cho viSaya keI rAkhe teja mana mAnI zakAya. jo cho viSaya na rAkhe te te pachI mana na manAya ne tethI saMjJIpaNuM paNa na manAya. Ane mATe vAdIne e ja uttara ApavAnuM ke mAnasika vicArethI je vastunuM jJAna thAya te mananA viSayarUpa jJAna kahevAya. viSaya te badhA ekanA eka ja che paraMtu temAM mana joDAya tyAre je jJAna thAya te manathI thatuM matijJAna-kahevAya che. idri-vartamAnakALane grahaNa karanArI che. ne atIta-anAgata, kALane jANavAnI tAkAta indriyanI nathI. te te mananI ja che vaLI idri dvArA je jJAna thayuM hoya tenuM smaraNa manamAM che. manane viSaya che? anya zAstrakAroe kahyuM ke sukha-duHkhanuM jANavuM te manane viSaya che. paNa jaina zAstrakAra kahe che ke sukha-duHkha dvArA e tame manane nahIM sAbIta karI zake. je sAbIta karI zakatA he te huM sukhI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju chuM, huM duHkhI chuM, temAM huM zabdathI kane leze? tyAM mana nahIM laI zakAya paNa huM zabdathI AtmA ja grahaNa karI zakAze. mananI sAbItImAM apAyela kutarkanuM nirasana anya darzanIo AtmAne upayoga svabhAvavALa nathI mAnatA vaLI yupat jJAnAmAvaH ekI sAthe ghaNA jJAna thatAM nathI tema kahI mananI siddhi teoe mAnI che. taiyAyika-AtmAne sakala pRthvI vyApaka mAne che tenA kahevA pramANe jagat vyApaka AtmA bhale nathI paraMtu zarIra vyApaka che ema mAnI laIe. AtmA vyApaka che ikriye hAjara che viSaye paNa hAjara che. te pachI jJAna kema na thAya ? tethI mananI siddhi karavAmAM ekI sAthe jJAna na thavAnuM kAraNa jaNAvyuM tyAre jaina darzanamAM tene mATe A khulAse Ape ke-AkhA arthanuM jJAna te ekI sAthe ja thAya che. jema A hAtha mUkavAthI aNusarakhA sparzanuM ja mAtra jJAna thatuM nathI paraMtu Akhe hAthe sparzI jJAna thAya che. vaLI pAMca sparza, be gaMdha, pAMca rUpane hajAro zabdanuM paNa kAMI ekI sAthe jJAna thatuM nathI. te lekene kahevAtA drAviDI prANAyAmanyAya tathA zakuMtapata nyAyanI apekSAe AtmA avazya mAnave paDyo. 2 mahine kazune kavara rAma na jatA lasaNa khAdhuM paNa tAva zAMta na thaye tema ahIM jANavAnI IcchA ekI sAthe che. chatAM jANI kema nathI zako? tyAre kahe ke- AtmAne upaga svabhAvavALe teoe na mAne tenuM ja A pariNAma che. mananA aNu svarUpanuM nirasana te mATe ja jaina zAstrakAre jagatanA tamAma jIvone upaga iMdriyanI apekSAe ekendriya kahe che. ghaNuM viSane bedha te samudAyarUpe ja thAya mATe mana aNuM nathI tyAre vAdIe kIdhuM ke bhale mana azu na hoya, mananuM jJAna ekadama na thAya, paNa mananuM jJAna tame zI rIte mAnyuM. te kahe tyAre tene uttara ApatAM jaNAve Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamajayota che ke- jagatamAM svama te badhAne mAluma hoya che. te svapramAM dekhe che, sAMbhaLe che. chatAM kaI indriyane viSaya te che? te kaI iMdriyane viSaya na gaNAya paNa manane ja viSaya gaNAya te mATe ja nadIsUtramAM manane viSaya gaNAvatAM svamanuM daSTAMta batAvyuM che. iDhiyanA padArtha sivAya je kAMI saMka9pa vikalpa karIe te manane viSaya jANa A badhA vivecana uparathI e artha nizcita thayo ke- pAMca iMdriya ane manadvArA je jJAna thAya te matijJAna kahevAya. te sarva jagatamAM sAdhAraNa hovAthI paheluM ja thAya. ne tethI ja sarva jJAnamAM matijJAna te prathama jaNAvyuM. zrutajJAnanuM svarUpa matijJAna svAbhAvika che, ne zrutajJAna te upadezajanya che mati hoya tyAM zrata hoya ja che. mATe te bane jJAna sAthe kIdhA che ne te mATe ja eka jJAnanA viSayamAM zAstrakAroe kevaLa jJAnanuM daSTAMta lIdhuM che. benA adhikAramAM-matine zrata-traNanA adhikAramAM mati zrata avadhi ke mati, zrata manaparyava lIdhA ne cAra jJAnanA adhikAramAM mati zrata avadhi tathA manaparyava lIdhA che. - A uparathI kAca gAminivodinA sI sucanA karavA sucanA taraNa samitinA-jyAM AbhinidhIka jJAna (matijJAna) tyAM zrutajJAna che ne. jyAM zrutajJAna che tyAM matijJAna paNa che ja. tema zAstrakAroe jaNAveluM che, jyAM kerI heya tyAM Abe ja tema mati hoya tyAM zrata hoya ja che. kRtajJAna kArya che ne matijJAna kAraNa che. kArya hoya tyAM kAraNa avazya hoya ja ghaTa tyAM mATI hoya che. paraMtu mATI heya tyAM ghaDe hoya athavA na paNa hoya. pati-zrutanA sahacaritapaNane vicAra zaMkA-zrata hoya tyAM mati hoya te te manAya paNa mati hoya tyAM zrata jarUra hoya ja te kema manAya che . . . Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja . pustaka 8-Y samAdhAna-keTalAeka kAraNo kAryo sAthe ja rahevAvALA che, jema dIpakane ajavALuM kAraNa kArya che ne te sAthe ja rahe che dIpaka heya ne ajavALuM na hoya tevuM hotuM nathI. temAM anyAbhAvanuM sahacaritapaNuM nathI, bIjAmAM kAraNa mATe tenuM kArya thAya-jyAre ahIM kAraNa che te paNa kArya sAthe rahe, e vizeSa che. jema ekendriya jIne zarIra hoya ne tenAthI je sparza thaye. te kAraNa kAryanuM sahacaritapaNuM jANavuM. jema bALakane agninA viSayanuM jJAna nathI. tethI agni sanmukha hAya kare che, je jyAre tenAthI dAjhe che tyAre huM banyuM evuM zabdanuM jJAna bhale nathI paNa te avyakta ulekha jarUra tene rahele che. ne tenuM nAma ja zrutajJAna che mATe matijJAnane zrutajJAna kAraNa kArya che. joke sahacaritapaNe rahevAvALA che. ekendriya ane AhAra ma ne lIdho temAM saMkalpa te avazya mAnavA paDaze tethI ja te jIvane AhArasaMjJA mAnelI che, mATe matijJAna mAnyAthI zrutajJAna mAnavuM ja paDe A rIte zabda, dvArA vAcya vAcaka bhAva rUpenuM thatuM jJAna te zrutajJAna kahevAya. A bane jJAna jagatanA vyavahAramAM eTalA badhA otaprota che ke tene vadhAre na samajAvIe te paNa cAlI zake. avadhijJAna svarUpa have trIjuM avadhijJAna indriyanI madada lIdhA sivAyanuM je padAthanuM Atma sAkSIe jJAna thAya te avadhijJAna. mana paryAya jJAna svarUpa tevI ja rIte mana:paryava jJAna eTale mananA bhAve je jaNAya te mane paryava-AmAM manane iMdriyanI dalAlIthI jANavAmAM AvatuM nathI paraMtu AtmasAkSIe ja mananA bhAva jaNAya che. indriyanI dalAlIthI je manane viSaya jaNAya te te gatizratane viSaya samaje. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 AgAmata kevalajJAna svarUpa A cAre jJAna te rUpI padArthane ja jANI zake che. arUpI padArthane je kaI jANanAra hoya te te eka kevaLa jJAna ja che. -kAlaka vyApta rUpArUpI padArthane eka samayamAM jANe te kevaLajJAna. jJAna-ajJAna vyavasthA A pAMca jJAnamAM prathamanA traNa jJAna-mati zrata ne avadhi te DhIlagaMDA che. jemAM bhaLe tenuM rUpa le. arthAt taTastha che samyagadaSTimAM bhale te jJAnarUpa kahevAya che ne mithyAtvamAM bhale tyAre te ajJAna rUpa kahevAya che. pativratA vinAnI strInuM jema keI ThekANuM nahi tema anene varanArA te jJAne che. tethI ja samakitanI vyAkhyAmAM A traNa jJAnene rasthA evuM vizeSaNa joDyuM tevuM vizeSaNa mana:paryavA tathA kevaLajJAna te hetuM nathI. kAraNa ke te te samakitI sivAyanAne thatA ja nathI. jema pativratA strI svane paNa parapurUSanI IcchA na kare, tema A jJAna svapna paNa mithyASTine vare nahiM. Rjumati mana:paryava ke je jhAMkhuM tathA nAnuM mana:paryava jJAna che te paNa mithyAtvIne thAya ja nahi. mithyAtvIonI chAyAmAM paNa e jJAna janAra nathI. ema te eka ja prakAranA jIne varanArA hovAthI tene vizeSaNa lagADayuM nahi mati Adi traNa jJAna mizra heI zake che digaMbara saMpradAyamAM e umAsvAtivAcakajIe kevaLajJAnane paNa sabhya zabda jeDa joIe tema eka sthaLe kIdhuM tyAM daSTAMta e batAvyuM ke zani-ra-rArivALi-mokSamA e sUtra pitAnA anuyAyIone gekhAvatAM bIjAoe temAM lakhya zabda joDavA kahyuM tyAre kevaLajJAnamAM kyAM saca zabda joDAya che ema kahI zaMkA karIne kIdhuM ke tema kaho te kevaLamAM paNa jeDa joIe. Ane mATe e ja uttara ApavAne ke vizeSaNa haMmezAM kyAM joDAya te prathama jANavuM joIe. tene mATe sUtra batAvyuM che ke Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 pustaka 3-ju mitro cA vizejAdUsaMbhava ke vyabhicAra arthe lAgu paDatuM hoya tyAM haMmezAM vizeSaNa joDAya paNa te artha jyAM na hoya tyAM vizeSaNa joDAtuM nathI. tethI mana:paryava ke kevaLa jJAnamAM te arthe lAgu paDatA nathI. vAste vizeSaNa jeDayuM nathI. mATe tevI zaMkA karanAra ajJAnI ja samajavA, pativratA strI parapuruSane aMge A purUSa te che ne e vicAra paNa na kare tema. A pAchaLanA bane jJAne te samyakatvI sivAya bIjAne hoya ja nahi (vare ja nahiM). haju pelA traNa jJAne te mizra samakitI AzrayI mizrabhAvapaNuM paNa pAme paNa chellA A be jJAnamAM tema paNa nathI. kAraNa ke-purUSa athavA strI bannene keNa icche? napuMsakamATe te mizrabhAvapaNuM paNa mana:paryava ke kevaLajJAna pAme nahiM, tatvArthasUtramAM paNa te mATe kIdhuM che ke atizutAdhithoviparyaya (tasvArtha a. 1 32) A traNa jJAna viparIta bhAvapaNAne pAme che paNa chellA be jJAne pAmatA nathI. AvI rIte pAMca jJAna batAvyA che, tene AvaraNa karanAra jJAnAvaraNIya paNa pAMca bhede jANavuM. matijJAnanA bhede prazna-matijJAnanA bheda keTalA? uttara-tenA bheda ghaNA prakAre varNavyA che, temAM mukhya bheda te vastunI apekSAe samajavAne peTA bhede sarvanI apekSAe jANavA avagraha-IhA-apAya ne dhAraNa cAra mukhya bheda che ne tenA peTA bheda-28+4 buddhi meLavatatAM-32 te 28 nA bahu Adika gaNatAM 336ne temAM 4 buddhi bheLavatAM 340 bheda thAya. mukhya bhedane vicAra samajI le, eTale peTabheda samajI zakAze. viSaya prApta thatAnuM jJAna te avagraha-ubhayakeTi parAmarzarUpa jJAna te hA-nirNata thavuM te apAya-ne dhArI rAkhavuM te dhAraNa AmAM avayavyatireka pUrvaka nirAkaraNa karavAnuM jJAna IhA kahevAya che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata To ghA sthagg ti uttarALA IhA ane saMzayamAM bheda che. saMzaya kAraNa che ne IhA kArya che. A pAMca jJAna svAbhAvika che tethI tene AvaraNa heya, eTale jJAnathI AvaraNa hoya, paNa AvA raNathI jJAna hoya tema na samajavuM zratajJAna zreSTha kema? have prastuta viSaya je ApaNe zrutajJAnane che temAM AvIe jaghanya matijJAnane utkRSTa kevaLajJAna. te banene choDIne madhyama zrutajJAnanuM bahumAna karavAnuM kAraNa zuM? tema keIne atre zaMkA thAya tene jaNAvavAnuM ke jagatamAM jema sArAmAM sArI vastu cahyu che. teTalI ja te eba vALI paNa che. kAraNa ke-te jagatanA tamAma padArthane dekhADe che mATe sArI che. paNa te pitAne jetI nathI, teTalI te eba vALI che tema AtmA badhAnI paMcAta kare paNa pitAnI paMcAta nathI karate mATe te paNa te ja che. - te cakSu samAna ahIM bIjA cAre jJAnane jaNAvanAra zrutajJAna che. mATe tene pradhAna gaNavAmAM AvyuM che. je zrutajJAna na hoya te jagatane mATe kevaLajJAna paNa nakAmuM che. zrutajJAna sivAya cAra jJAna muMgA che. jyAre zrutajJAna svapara bedhaka che. muMge mANasa jema pite jANe paNa bIjAne jaNAvI zake nahi, paraMtu zrutajJAna elatuM hovAthI bIjAne paNa baMdha karAvI zake che, jema jagatamAM tarata ja tAre che paNa DUbate kaI tArate nathI. tema bIjA cAre jJAne aprakAzamaya che tethI bIjAne prakAza karI zakatA nathI. te jJAne daI laI zakatA nathI. ne dIdhA lIdhA vinA jagatane vyavahAra cAlI zakatuM nathI. ne tevuM jJAna te eka zrutajJAna ja che jethI sarvamAM tene zreSTha gaNyuM che. zratasivAyanA cAra jJAna kevA? prazna zrata sivAyanA cAra jJAna kema na daI laI zakAya? Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka rajuM 21 uttara- Apa je. bolazo nahi, e zabda karaze te zrutajJAna ja Avaze, te jJAne to rAMDelImAtA samAna ja kahevAya. jema raDelImAtAne te pUjavAnI ja hoya tema cAre jJAne pUjya kharA paNa devAya levAya nahiM. A uparathI e nizcaya thaye kepitAnuM ne paranuM svarUpe pragaTa karanAra mRta ja che. mati Adika cAra jJAne potAnuM svarUpa paNa pragaTa na kare te pArakuM zuM jaNAve ne jaNAve nahi te dele paNa zuM? mATe zrutajJAna ja svapara prakAzake che. devA levAmAM paNa zrutajJAna che. AzAtanA thavI ke vavI te paNa zrutadvArAe jaNAya. vaLI bhakti karAya te paNa zrutadvArAe ja hoya. mAtApitA, bhAI bena, strI AdikanuM jJAna paNa zrutathI ja thAya che. AdikanuM lakhavuM ke chelavuM te paNa kRtarUpa ja che. ne te zrutajJAna anAdikALanuM cAlyuM Ave che. zAstro para vizvAsanI jarUra buddhikalpita mAnavAnI ApaNane IcchA thAya che paraMtu sarvajJabhagavAne kahela satyatatva ne mAnavAnI IcchA thatI nathI te ja AzAtanA che. rahovi mA vacanaM parabhavanuM kArya karavuM hoya te Agama nuM vacana ja pramANa che. ema mAnaje. vyAvahArika kAryamAM amuka rUpIAnA pagAradArane bharesa Ave che paNa vItarAganA vacana upara vizvAsa AvatuM nathI e kaI dazA? kharekhara AnAthI bIjuM hINabhAgIpaNuM zuM heI zake. vicAra! tame tAra kare che. te sAce che yA che te mATene vizvAsa tAra mAstara upara rAkho che. tenA upara vizvAsa Ave che ne zAstranI vAtamAM vizvAsa Avato nathI. kahe kamabhAgyanI kAMI sImA kharI ke? dharmAdika kriyA karavI nathI ne thoDuM banavuM che te na bane. tyAgIpaNamAM ke tyAga bhAvanAmAM rahevuM nathI ne AgevAna banavuM che te zI rIte pAra paDe ? na ja pAra paDe. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamajyota aNasamajathI dakSAmAM ADe AvavuM mahApApa che . tema tamAre dIkSA jevA pavitra kAmamAM gya agyanI beTI kalpanAo ubhI karavI che ne AgevAna banavuM che e kema banI zake? vaLI tame ema kahe ke bIjA rU, kakaLe te mATe ame te dIkSAne agya kahIe chIe. te bIjA rUve kakaLe emAM agyapaNuM kahevAya ja nahiM. pakhAlIthI DeLAelA pANI vaDe pADAne kaNa khaDe gaNe? mUrkha ja te pramANe pADAne kheDe gaNe. tamAre te beTA nhAnAM ubhA karI tyAga vairAga luMTAve che. paNa yAda rAkhajo ke te mATe khAsa sudharmasvAmI bhagavaMta kahe che ke- je kaMI dIkSA lenArane tenA kAryathI patita kare che te gaNadhara ane rAjAne mAravAnuM pApa bAMdhe che. A vAta samavAyAMgasUtranA trIzamA adhyayanamAM kahelI che. dIkSArthIe mAbApanI sevA karavAnI ke nahIM! prazna- sAheba, mAbApanI sevA te teNe karavI joIe ne? uttara- mA bApa AMdhaLA heya ne chokarAe koInuM khuna karyuM tethI tene phAMsInI sajA maLI. te vakhate zuM karavuM? AnuM nAma nyAya ke anyAya, kahe ke keTenI khAtara te duHkha bhegavI levuM paDe ja. nyAyAdhIza mAbApane retAM rAkhI gunhegArane phAMsI de. tene mATe zuM karyuM te gunhAnI sajA mATe mA bApa rUve tenI kiMmata kare che? te pachI AtmAnA gunhA rekavA rUpa dIkSA letAM mAbApa rUve kakaLe temAM zuM phIkara rAkhavAnI hoya, meha e che ne tenI khAtara kadAca ruve, kakaLe paNa tethI pavitra dIkSA letA aTakAva e mUrkhatA ja che, hA, mA bApane dIkSAnuM svarUpa samajAve tema chatAM na samaje te pachI upekSA kare paNa e badhuM karyA vinA rIkSAne aMge je dhamapachADA te kevaLa mUrkhatA ja che. dIkSArthInI dazA haMmezA dIkSA lenAranA mA bApa te puNyazALI ja hoya che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju dareka matavAlAe mAne che ke-dIkSAnI nizAnI kuTuMbanuM revuM ja che dIkarIne sAsare mokale che tyAre mA bApa, bena, bhojAI rUve che. vArU, kema mokale che, vaLI tame ja paraNAvI che. pachI zAmATe rU che ? te yogya ke agya? tamArI daSTie te te paNa egya ja gaNAya. ke. ke. eka ja divasamAM ghara pheravI nAkhavuM te zuM sAruM gaNAya, paraNAvI tene chelle divase jue. pIyaranuM ghara bhulI jAya che. ne zvasuragRha pitAnuM thaI jAya che. A tamane khaTakatuM nathI ne eka rAtamAM ke divasamAM tyAga vairAgyathI dIkSA le te te khaTake che ne tene mATe ararara thAya che. e kevuM hAsyAspada che? te vicArajo. vAta ema che ke te tamane keDe sayuM che tethI beTA bahAnAM ubhA kare che. vaLI keTalAeka kahe che ke dIkarIne te pALIne maTI karI che ne ? tyAre zuM putrane pALIne moTe nathI karyo? te banne sarakhuM ja che. dIkarI ne sAsare vaLAvatAM vicAra kare che? te pachI putrane dharmanA kArya karatAM zAmATe aTakAyata karI che ? prazna-kanyA ne putra temAM phera te gaNAya? dIkarI pArakuM dhana che vaLI jagatane vyavahAra che, ke te pArake ghera hoya. - uttara-dIkarIne paNa pArake ghera ApatAM kAma paDe tyAre eka te pArake ghera ApavIne daza hajAra kharacavA. e badhuM kare che ke nahiM? dIkarAne mATe paNa paraNAvatAM dazahajAra kharace che ke nahi. mATe te te dIkarA dIkarIne aMge sarakhuM ja che. dIkSA levaDAvavAmAM dazahajAra kharacyA ? tyAre zuM viSayakaSAyanuM piSaNa tamane game che paNa tyAga vairAgyanuM piSaNa gamatuM nathI ne? tyAM vAta AvIne ubhI rahe ke peTamAM duHkhe che. zrAvakanI Adarza vyAkhyA prazna-dIkarIne te sAsare ja vaLAvAya paNa mAbApanI sevA karanArane pAlanAra putra tene ekadama kema dIkSA levA mATe mokalAya? Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamajyota uttara-A mehanuM vacana che. huM e pUchuM chuM ke zrAvaka kenuM nAma? ke trAkAlapUjA kare tenuM nAma. te have dIkSA leze tyAre te bhAvapUjA ja karaze te trakAlajJAnI bhagavaMtanI pUjA trIkala thatI aTakaze tene tyAM vicAra karavAnuM hoya ke vairAgya bhAvanAmAM jhIlanAra bhAvapUjAthI anaMta puNya bAMdhe che te jovAnuM hoya, vaLI mAbApanI sevAne tyAga tamane khuMce che. paNa trikALajJAnI bhagavaMtanI pUjA paNa bhAvapUjA raheze. tene tame UMDA utarIne te vakhate zuM vicAra kare che? kahe ke A badhuM ajJAnatAnuM pariNAma che. jema dIkSA lenArane pUjAnuM naDatara gaNAtuM nathI ulaTuM pUjAnuM puNya anaMta thAya che tema mA bApanI sevAnuM naDatara temAM hoya ja nahiM tethI te vizeSa prakAre ja mAbApanI yazakIti thAya che. tethI te prazna kare te mUrkhatA ja che. vArU! Aja tamArA mAMthI keTalA evA che ke mAne eka AMsu paNa pADavA nathI detA, A te DAhI sAsare jAya nahIM ne gAMDIne zIkhAmaNa devA jevI vAta che. kahevAnuM tattva khyAla rAkhaje avaLArUpe na laI jaze dIkSAnuM te bahAnuM che. mAbApanI bhakti kyAM tamAre karavI che? je mAbApanI sevA karatA hoya te te ThIka ! paNa te nathI. ne dIkSAmAM te khoTuM bahAnuM AgaLa karavuM che te mATe A kahevAmAM Ave che te barobara khyAla rAkhaje ! ghera bAyaDInI bhera taNAvavA mAne paNa laDhe che. tyAM kyAM sevA uDI jAya che ? e keIe vicAra karyo? te dikSA letI vakhate mA rUve che tene AgaLa lAve che te keTaluM satya che? te tamArI meLe e vicArI jeje. dIkSAnI mahattAmAM vaiyAkaraNIonuM samarthana A vAta vaiyAkaraNIoe paNa lIdhI che, vyAkaraNa te sarva Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju mAnya che ne? pANinI caMdrikA-siddhahema vigeremAM paNa kahyuM chepachavADanA eka kriyA bIjI kriyAne oLakhAvanAra hoya tyAM sAtamI vibhakti lAge che. keIke pUchyuM ke savAre pelA bhAI kyAre AvyA tyAre uttara Apyo ke surve rile ti sUryodaya thaye te vakhate ema prayoga thAya che. have eka kriyA bIjI kriyAne oLakhAve agara anAdara arthe hoya tyAM pachI sAtamI, be vibhakti thaI zake che, tyAM daSTAMta paNa A pramANe ApyuM che- rudati rudato vA loke lokasya vA prAvAjIt leka ratAM agara lekanAM retAM, teNe dIkSA lIdhI. loko tAM hatAM tene anAdara karIne teNe dIkSA lIdhI. mATe dIkSAnuM lakSaNa ja e che ke kuTuMbanuM revuM. duniyAdArImAM ja tapAse strInI IcchA vinA eka mANasa chuM vrata le agara eka strI upara bIjI strI keI kare te temAM strI rUve ja ke nahiM? te chatAM vrata lenAra mANasa te kArya kare ja che ne? te strIne eka viSayarUpa svArtha pUrNa na thAya tethI rUve te dIkarAthI mAbApane sarva svArtha sAdhave heya ne tethI te rUve ja e svAbhAvika che paNa te ajJAna ane mohanuM ja prAbalya che. tenA upara keTalAeka daSTAMta jue tete viSaya phuTa mAluma paDaze. kAlikasAIe mAthApheDa ghaNI karI chatAM tenA putra sulase kasAIne dhaMdhe na karyo. tethI teNe zuM khoTuM karyuM? are chevaTe tenA kuTuMbIoe kIdhuM ke ame tArA pApamAM bhAga lezuM te paNa te karavAnI cokakhI nA pADI, te have pitA-putramAM keNu sAre? te zrotAene vAcaka vargane ja vicAravA soMpuM chuM abhayakumAranA pitrAIo jema A kAryane cheTuM nahi ja gaNe tema tyAga vairAgyanI kiMmata vinAnA ja A agya dikSA evuM bolaze. khuda pArzvanAtha bhagavaMta dIkSA levA taiyAra thAya tyAre Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata temanI rANe zuM rAyA hatA nahiM? te mATe pUjAmAM paNa tame bele che ke-"avasara dIkSAleNukA-piyA khINuM pINuM re. A pramANe bele che ke nahi? A badhI vAta prasaMgopAta kIdhI, have ApaNe mULa vAta upara AvIe. zAstra mujaba ja mati Adi pAMca jJAne jaNAya che temAM zAstra te kRtajJAna che mATe te sarvamAM mukhya che. prazna-Apa jema muhapattIne upaga rAkhI bole che tema bIje kaI muhapattI ADI na rAkhe te jJAnanI AzAtanA thAya ke nahiM? uttara-muhapatI sanmukha na rAkhe te AzAtanA avazya thAya te te saha kaI samajI zake tevI vAta che muhapattI rAkhanAra tenA upagamAM khalana thaI hoya te AzAtanA na thAya tema na ja kahe. muhapattI bAMdhavI ke na bAMdhavI. te vAtamAM ahIM utaravAne prasaMga ja nathI. zrutajJAnanI mahattAnA kAraNe vaLI kevaLajJAna pAmyA pachI paNa samavasaraNanI racanA-dezanA devA vakhate ja thAya. te paNa zrutajJAnane ja mahimA jANa. jyAM jyAM navI dezanA devAya tyAM tyAM samavasaraNanI racanA devatAo kare te kRtajJAnanI je viziSTatA batAvavA mATe che. te khyAla rAkhavuM. vaLI tIrthakarane kevaLajJAna thAya tyAre mahatsava thAya, kevaLI te. badhA sarakhA chatAM tIrthakara kevaLImAM zuM moDa ke tIrthakarene ja samavasaraNa! tenuM kAraNa eka ja ke teo pratibaMdha Ape che te tethI ja kRtajJAnanI utpatti vistAra pAme che. mATe zrutajJAna sarvamAM zreSTha che. vaLI samavasaraNamAM keIne paNa pratibaMdha na thavAne hoya te paNa samavasaraNanI racanA karavAmAM Ave che je mahAvIrasvAmI Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju bhagavaMtane kevaLajJAna thayuM te vakhate teo te samajatA hatA ja ke kaI pratibaMdha pAmaze nahiM, chatAM dezanA ApIne devatAoe samavasaraNa racyuM te zrutajJAnanuM ja mahatva samajavuM vaLI temAM je dezanAnuM niSphaLapaNuM batAvyuM te sarva viratipaNane bhAva keIne na thaye tene aMge ja kIdhuM bAkI samyakatva dezavirati AdinA bhAva te ghaNAne thayA hatA, ne cihitA mATe sarvavirati vinA paNa zrutajJAnanI bhakti mATe samavasaraNanI racanA karavAmAM AvI hatI A badhuM zrutajJAnane aMge ja samajavuM AvI rItIe te zreSTha che te batAvyuM. vaLI tIrthakara bhagavaMtanI parSadAmAM paNa juo. AgaLa gaNadhara bese ne kevaLI pAchaLa bese te kema? te ke gaNadhara dvAdazAMgI racanAra che tethI temane krama prathama rAkhe te paNa zrutajJAnanI ja mahattA samajavI prazna-gaNadharee zuM evuM nAma karma tIrthaMkara netra jevuM bAMdhyuM haze ke tenAthI teo kevaLI pahelAM besavA pAme uttara-nAmakarmanI 103 prakRtimAM tIrthakara nAmakarma che. tene udaya tIrthakarane ja hAya gaNadhara nAmakarma e kAMI prakRti svataMtra nathI vistAra pAme, tenA paNa teo ja kAraNabhUta gaNAya e mATe zrutajJAnane mahimA dekhADavA mATe ja te krama goThavavAmAM Ave che. zrutajJAnanI pUjyatA mATe prabaLa pramANa vaLI eka vAta bIjI samajavAnI te e ke tIrthakaro dezanA devA mATe samavasaraNamAM bese che temAM namo tiraNa evuM kahe che. temAM tiratha zabdathI zrutajJAna levuM. zratajJAnane AdhAra saMgha che te rUpe tene namaskAra AvI zake paNa vastutaH tyAM paNa zruta artha levAne che ne tethI paNa zrutajJAnanI bahumAnatA batAvI che saMghane je namaskAra te paNa pravacananA AdhAra paNa vaDe karIne ja Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 Agamata tethI ja kIdhuM ke varSanA tathA zrIrAya nama jema hIrAnI kiMmata teja dvArAe jaNAya tema zrutadvArAe saMgha jaNAya. saMghanI vyAkhyA mATe AgaLa kahI gaye chuM tema sAdhu samudAya te saMsthAo, saMghADAne samuha te kula kulane samuha te gaNa ne gaNune samudAya te saMgha jANa A vyAkhyA saghanI jANavI saMgha eTale? A vyAkhyAmAM cAMdalAvAlA lADubhaTTo kaI jagyAe Ave che ke nahi te jarA khyAla rAkhavuM. tyAre vaLI keIema kahe che ke amArI te (zrAvaka zrAvikAnI te) gaNatrIja nahi ne? gaNatrI kharI paNa zI rIte te huM AgaLa kahI gaye chuM tema kamala joDe jema bhamaro Ave. tethI bhamarAne kamalanA pAMdaDAM tarIke na gaNAya? ke bhamaro hoya kamalanA pAMdaDAnI joDe ja paNa tenA aMzamAM pesI javA mAgate heya te te bhula che. tethI kamalanA pAMdaDA samAna sAdhu sAdhvI rUpa saMgha che ne bhramara samAna zrAvaka zrAvikA che. naMdIsUtramAM saMgha (sAdhu sAdhvI) ne merU parvata samAna kIdhe ne zrAvaka zrAvikAne mora meralI samAna kIdhA tethI jema mora meralIthI parvata dIpe tema zrAvaka zrAvikAthI te dIpe te cokkasa vAta che. paraMtu tethI saMghanI vyAkhyA te upara pramANe ja che tamAre zAsana sudhAravAnuM kAma karavAnuM te sAdhu pAchaLa rahIne ja vicAra kare ke agAu je je ninTa thaI gayA tene saMgha bahAra koNe kADhayA sAdhue e ja nahiM ke lADubhaTToe. mahAvIra svAmI bhagavate jamAlI ne bahAra mUkyA te vakhate zuM jamAlIne mAnanAra na hatA? hatA paraMtu savAla zAsananI vapharIdAne hato ne te sarva keine mATe nyAyanI khAtara lAgu paDe, tethI pitAnA jamAI chatAM tene saMgha bahAra mUkyA. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju vaLI jyAM caturvidha saMghane namaskAra karyo che te paNa pravacana dvArA e ja karyo che tethI pravacana maMdira tIrtha Adine nakAmA kahenArane saMgha kahevAya ja nahi. kSAyikavALo kSApazamika zratane name te te rAjA bhikSA bhame tenA jevI vAta thaI kevaLI rAjA samAna ne te kSAyika samakitI che ne zruta-kSAye pazamIka che te zrutane kAraNa zabdathI namaskAra kare ema kIdhuM te te uparanA je ghATa thaye. vAta sAcI paNa game te rAjA paNa havApANIne mATe te bhIkhArI ja hoya ne ? tema kevaLI pitAnA AtmAne aMge uttama temane kevaLa thavAmAM pravacana kAraNa rUpa che mATe te tenAthI paNa uttama che. prazna-tIrthakara bhagavaMta gaNadharane name ke nahiM? uttara-nA, te vyavahAra kahevAya nahiM. arthAt te vyavahAra che ja nahiM. bIjA kevalI tathA gaNadhara paNa ghaNo tithala zabda kahe tethI te badhAne ArAdhanA karavA lAyaka zrutajJAna ja che. zrutajJAnI mahattAmAM adUbhuta dRSTAMta vaLI-bIjA paheranI dezanAno adhikAra paNa hajAre kevaLI vidyamAna chatAM gaNadharane ja bIjA paheranI dezanAne adhikAra te paNa zrutajJAnanI ja mahattA sUcaka jANavuM. gautamasvAmIjI bhagavaMta mahAvIra svAmI bhagavaMta nirvANa pAmyA pachI kevaLajJAna turata ja pAmyA te pATa upara besavAne vyavahAra sudharmAsvAmIne apAye te paNa tajJAnane ja vizeSa vakhANuM arthAt zrutajJAnanI bhakti arthe ja samajI AthI zrutajJAna te zAsanane hIro che, je ke bIjA jJAne nakAmA nathI paraMtu dareka vyavahArane mATe zrutajJAna kalpavRkSa vaLI zAsananuM pravartavuM te paNa zratajJAnanI ja mukhyatA upara AdhAra rAkhe che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamajyota teTalA ja mATe dUpasahasUrIzvarajI chellA pAMcamA ArAne cheDe thaze tyAM sudhI zrutajJAna raheze ne pachI viccheda thaze. tethI zAsana paNa tyAM sudhI raheze ne teo chevaTe cAra jaNAne saMgha sthapAze. dusahasUri(sAdhu) phaguzrI (sAdhvI) nAgila (zrAvaka)ne nAgilA (zrAvikA) e pramANe tethI zrutajJAnathI ja zAsana pravRtti athavA TakavApaNuM jANavuM. mATe levAdevA rUpa mahattAmAM zrata ja zreSTha mAnyuM che. tene mATe jinabhadra kSamAzramaNa vizeSAvazyakamAM kahe chesuynnaannN mahiDDhioM , kevalaM taNayaMtaraM appaNo ya paresiM ca jamhA tapparibhAvagaM // 1 // zrutajJAna mahaddhika che, ne kevaLajJAna te pachI jANavuM kAraNa je kRta che te AtmAne tathA parane paNa vicAravAvALuM che, tethI zrutajJAna dekhatuM che bIjA jJAna AMdhaLA. te dare tyAre ja javAya, AgaLa je dera vAnI jarUra paDe ja te apekSAe te AMdhaLA jANavA. AthI zrutajJAnanI tenA sAdhana pustaka AdinI AzAtanA bahu ja nukazAnakAraka che ne tenI bhakti te AtmAne ekAMta anaMta lAbhane karanArI che. tethI zrutajJAna kema kema vadhe? agAu keTaluM hatuM? hamaNAM keTaluM vadhyuM? vigerene dhyAna rAkhaze te A bhava parabhava maMgalika mAlA vistArane pAmI mekSa sukhamAM virAjamAna thaze. ItyAM vistaraNa ghanakarmagiriprabhide zamaH vajraM / bhAvArtha-gADha baMdhAyela karmo rUpa parvatane teDavA mATe zama (viSaya-kaSAyanI vAsanAne nigraha) vajanuM kAma kare che. dho bhAvo dAvavat pApadAhI / bhAvArtha-dAvAnaLanI jema dharmanA pariNAma pAparUpa lAkaDAne bALI nAMkhe che. pU. Agama zrInA suvAkya saMgrahamAMzI Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJA na dA na nI ane pa ma tA [ vi. saM. 10nuM cAturmAsa pU. Agama dvArA dhyAnastha svaAcAryadevazrInuM mahesANAmAM hatuM, te vakhate AkhA bhAratavarSamAM advitIya asAdhAraNa uttamettara tatvajJAnanuM zikSaNa ane dharmanA pavitra saMskArane ApanArI zrI yazovijaya jaina saMskRta pAThazAlA nA vArSika (inAmI) meLAvaDA prasaMge vi. saM. 191 kA. va. 2 nA divase AgamasamrATa AgamatalasparzI vyAkhyAtA pUjyapAda zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI bhagavaMte maMgala pravacana ApelA tene lagabhaga akSarazaH utAre tatvadaSTine keLavavAnA zubha irAdAthI sva-parahitArthe ApavAmAM Ave che. ] dAnaM dharmAnabhijJebhyo vAcanAdezanAdinA / zAnasAdhanadAnaM ca zAnadAnamitIritam // 1 // kalikAla sarvajJa bhagavAna zrImadda hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAje dAnanA adhikAramAM jJAnadAnanA adhikAramAM jJAnadAnanI vyAkhyA uparanA lekathI jaNAvI che. jJAnadAnanI jenazailI pramANenI A vyAkhyA barAbara manana karavA jevI che, tethI tenuM rahasya ApaNe jANavuM jarUrI che. jJAnadAna zI rIte ? (pUrvapakSa) prazna e che ke jJAna e dareka AtmAne guNa che. AtmA arUpI che. dareka AtmAne alaga alaga pitAne ja guNa che, tethI temAM ApavAnuM ane levAnuM zuM? arUpI apAya kema? ane levAya kema ? je te levAdevAnI vastu nathI te pachI tenuM dAna saMbhave ja kema? ane je dAna jana saMbhave te pachI jJAnadAnanI vyAkhyA ja zI rIte saMbhave ? ane jyAre vyAkhyA ja saMbhavatI nathI, te pachI upara leka kevaLa nakAmA prayAsarUpa ja Tharaze. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32 Agamata jJAnadAnanI sArthakatA (uttarapakSa) paraMtu vicAra karatAM jaNAze ke pratyeka AtmAne jJAnaguNa arUpI chatAM karmothI avarAelo che, tethI jJAnaguNa saMpUrNa pragaTa nathI thatA. te jJAnaguNa bAhya uttama AlaMbanethI pragaTa thaI zake che, eTale jJAnaguNane pragaTa kare tevA sAdhane ApavAthI jJAna pragaTa thavAmAM nimittabhUta thavAya che. jJAnadAnanA vividha prakAre e rIte jJAna pragaTa karavAnA sAdhananuM dAna paNa chevaTa jJAna pragaTa thavAmAM nimittarUpa hovAthI te sAdhananA dAnane paNa jJAnadAna kahIzuM, eTale ke arUpI jJAnanuM dAna devuM ke levuM banatuM nathI, te paNa tenA sAdhanonI levaDa-devaDa thaI zake che, mATe jJAnane utpanna karanArA sAdhane ApavAne jJAnadAna kahevAmAM harakata nathI. je ja abhyAsI heya, ane vAMcavA lakhavAnuM jANatA hoya teone vAcA ApavAthI paNa jJAnadAna ApI zakAya che. tathA bhaNelA na hoya, paraMtu jijJAsu ane khapI hoya teone dezanA- dharmopadeza ApavA dvArA paNa jJAnadAna ApI zakAya che. gRhasthAnA jJAnadAnane prakAra paraMtu A dAna munio daI zake, gRhastha zI rIte jJAnadAna ApI zake ? tene mATe paNa mArga te have ja joIe te mArga tarIke-jJAnavAinayAnam eTale ke jJAna pragaTa thavAnAM sAdhane jevAM ke pustake, makAna, bhaNAvanAranI geThavaNa ane bIjA jJAna bhaNanavAmAM upayogI thAya tevAM aneka upakaraNe pUrAM pADavAM te paNa jJAnadAna kahevAya che. jJAnadAna kene devuM? jJAnadAnanA pAtra keNa? tenA javAbamAM ema kahevAmAM Ave ke-sarva jIve te barAbara nathI, kemake puSkarAva megha samudramAM paDe Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33: pustaka 3-ju te te nakAmo ja che kemake te bIjane palavita karI zakatA nathI, kAraNa ke samudramAM bIja ja nathI, tevI rIte kevaLajJAnI bhagavaMtene. jJAnadAna upayogI nathI, kAraNa ke teo te kRtakRtya che, ane asaMsI ne paNa jJAnadAna upakAraka thaI zakatuM zakatuM nathI, kAraNa ke teo jJAna levAne sazakta ja nathI. tyAre jJAnadAnanA adhikArI keNa? phakta saMjJI paMceMdriya ane dharmane na jANatA hoya chatAM te jANavAnI IcchAvALA athavA jANatA hAya, chatAM vizeSa jANavAnI IcchAvALA jI khAsa jJAnadAnanA adhikArI che, mATe vanAio e padathI jJAnadAnanA adhikArIo sUcavI dIdhA che. jJAnadAnamAM dharmanA lakSyanI jarUra ahIM samajavAnuM e che ke jAtivAcaka tarIke dharmanA anabhine ekavacana lagADI zakAta, chatAM bahuvacanane pravega vAparIne kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajIe sUcavavA Icche che ke keIpaNa dharmane anabhijJane jJAnadAnane pAtra gaNI levuM na joIe. paNa temAM tenI jijJAsAvRtti ane jJAna meLavavAnI tatparatA hovI joIe, bIjI kaIpaNa zarata hoI zake nahi, eTale jJAna meLavavAnI tatparatAvALA sarva jijJAsuene jJAnadAna ApavAnI jarUra che, pachI te garIba hoya ke tavaMgara hoya, te rUpavAnuM hoya ke kadarUpa haya, te cakavatI hoya ke daridrI heya keIpaNa bhedabhAva vinA tevAone jJAnadAna ApavAne harakata nathI. pariNAme hitakArI hoya te ja jJAna che! ahIM e zaMkA thaze ke tyAre te cera pitAnA vArasadArane cerInuM jJAna Ape che, zikArI pitAnA bALakane zikAranI tAlIma Ape che, ane eTaluM ja nahi paraMtu pazuo paNa pitAnA baccAMene pitAnI jAtinI rItabhAta zIkhave che. dA. ta. kutarAone paNa nAnAM kurakurIyAMone gela karatAM karatAM, bhasatAM-karaDatAM zikha Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 Agamata vatAM jaIe chIe te tene jJAnadAna kahevuM paDaze. tene jJAnadAna gaNAya ja nahi, te spaSTa karavAne mATe dharma-anabhijJa zabda vAparyo che. sArAMza ke dharma jANavAnI IcchAvALAne jJAnadAna che. - eTale ke je jJAnadAnanuM pariNAma dharmanuM jANapaNuM heya te ja jJAnadAna che. je jJAnadAnathI dharmanuM jANapaNuM na vadhe te te jJAnadAna nathI ane teTalA ja mATe zAstrakAra mahArAje tavAno zabda na vAparatAM ghanamitte zabda vAparyo che. jJAnadAnane paramArtha A uparathI e spaSTa thAya che ke AjIvikA, zArIrika vikAsa, Arthika jarUrIAta ke bIjA keIpaNa uddezathI jJAna levAtuM hoya ke devAtuM hoya te te jJAna nathI ane te jJAnadAna paNa nathI, paraMtu dharmanuM jANapaNuM e ja uddeza heya, dharmanuM jANapaNuM paNa yathAzakti AcaraNarUpa hoya, tyAre ja kharUM jANapaNuM, je zAsanane saMmata che te ja jJAnadAna gaNAya che. dareka jJAnanA sAdhane pUrAM pADavAne ApaNe jJAnadAna kahI zakIzuM nahi jJAnadAnanA sAdhananuM mahattva kyAre ? vaLI vAvanArAnAvinA e pademAM paNa Adi zabdathI aneka sAdhanane saMgraha karavA chatAM bahuvacana na vAparatAM, ekavacana kema vAparavAmAM AvyuM? e vicArIzuM te ApaNane temAMthI paNa jANa vAnuM maLaze ke-jJAnane game teTalAM sAdhane ane upAye hoya, paraMtu te darekanuM dhyeya mAtra eka ja che ane te dharma ja, dharmadhyeya vinAnuM kSAna te jJAna nathI ane tenA sAdhane te jJAnanA sAdhano nathI, tathA teonuM dAna te jJAna (sAdhana) dAna nathI e sArI rIte spaSTa thaI jAya che. A saMsthAnI mahattA zI rIte? paramapUjya kalikAla sarvajJa bhagavAna zrImadda hemacaMdrasUrI Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju 35 zvarajI mahArAjAe jenazailIthI jJAnadAnanI je vyAkhyA karI che te daSTithI vicAra karatAM A saMsthA e rIte kAma karatI hoya te tene jJAnadAnanuM sAdhana kahevAmAM harakata nathI. tene artha e che ke-saMsthAnA kAryavAhake, saMsthAnA adhikArIo, adhyApaka ane vidyArthIo tathA nANAM vigere sAdhana ApanArAone eka ja uddeza have joIe ke dharmanuM jANapaNuM vadhe ane vItarAgadharmanI ArAdhanA vadhI cha pitAnuM AtmakalyANa sAdhe. vidyArthIone ucca Adarza vidyArthIone paNa e ja udeza have joIe ke jJAnanA sAdhanene upaga pitAnA dharmane viSe kharUM jANapaNuM pragaTa karavuM. ane bhaviSyamAM paNa bIjA je je jIve pitAnA paricayamAM Ave teone paNa e udeza samajAva ane e uddezathI dharmanuM jANupaNuM teomAM utpanna karavuM. jJAnadAnanA viziSTa dharaNe saMsthAnI prazasyatA je jJAna (sAdhana) dAnanI A kriyA uparanA dhoraNe pracAra pAmI vRddhigata thAya, te ja A saMsthAne jJAnadAnanI saMsthA kahevAmAM vAMdhe nathI ane tene sAdhane ApI piSavAnI pharaja dharmajJAna pracAranI abhilASA dharAvanAra dareka vyaktinI thaI paDe che. . A saMsthAnA saMsthApaka tathA tene piSaNa ApanArane garbhita ke vyakti A ja udeza hato ane che tathA bhaviSyamAM paNa Taka joIe. A ja uddezathI jJAna, jJAnI ane jJAnanA sAdhananuM bahumAna karavuM. upasaMhAra vidyArthIone chevaTamAM e ja kahevAnuM che. tamAre jJAna levAne udeza kaMgAla-halake na joIe. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata upara jaNAvele ucca uddeza rAkhaze te ja tamAre ane tamArI pAchaLa mahenata karatA kAryavAhakane prayAsa saphala che. kIMmatI che, nahitara te nakAme prayAsa che, jenI eka kaDInI paNa kiMmata nathI. te uddeza saphaLa kare e tamArA hAthanI bAjI che. te lakSya kadI cUkavuM nahi. A pramANe jJAnadAna denArAo ane lenArAe baMne tare che, tevI rIte jeo jJAnane ArAdhaze teo avazya mokSa prApta karaze. zrI mahAvIra janma kalyANakanI pavitratA [ vi. saM. 1991 ce. su. 13 divase rAjakoTa mukAme bahuzrata gItArtha ziromaNi AgamajIvaMtamUrti dhyAnastha svapU. A. zrI AnaMdasAgarasUri bhagavaMte mArmika zilImAM gaMbhIra bhAthI bharapUra mananIya maMgala pravacana zAsananAyaka paramatIrthapati zrI mahAvIra paramAtmAnA janma divasanI viziSTatAne anulakSI AvyuM hatuM, te ahIM akSarazaH (gya pheraphAra sAthe) ApavAmAM Ave che. ] kalyANapAdapArAmaM zrutagaGgAhimAcalam / vizvAmmojaraviM devaM vande zrIzAtanandanam // 1 // mahAnubhAve ! Ajane viSaya Asane pakArI prabhu zrI mahAvIranA janmakalyANakano divasa haI te saMbaMdhIne che. jayaMtI" zabda prayoga vyAjabI nathI. khAsa dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke keTalAka AvA prasaMgone "jayaMtI" zabdathI saMbodhe che tene mAre jaNAvavuM paDe che ke teonI maherane paise dekhADe agara kahe evI akkalanI khubI dekhAya che, Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju je divasa nArakIne paNa sukha karanAra tarIke vakhaNAyela che, je divasa cauda rAjalekane zAtA karanAra tarIke che, je divasa sAmAnya kevalI, gaNadhara, zrutakevalI, Adi aMge na hoya, paNa phakta tIrthakareneja aMge haya, te kalyANakadina zabda cheDI jayaMtI ke je dAdA, bApanI paNa ujavAya che, hiMdu yA musalamAne paNa ujave che, te sarva sAdhAraNa zabdane ahiM mUka ne pele kalyANakazabda bhUlI ja ke khaseDI nAkhe e ucita lAgatuM nathI. je ke irAdApUrvaka tame tIrthaMkaranA apamAna tarIke karatA hoya ema te huM na kahI zakuM paNa eTaluM te spaSTa karyuM ke-ajJAna ke aNasamajathI paNa vaparAyela bhaLate zabda nukazAnakAraka che, mATe A dhyAnamAM rAkhaje ke AvA divasane kalyANaka zabda belavAmAM cUkaze nahi. kalyANakane mahimA je kalyANakane divasa eTalo badho pavitra che ke jene aMge IndronA siMhAsane paNa phelAyamAna thAya che, ane jene aMge bhagavAna haribhadrasUrivarya mahArAja paNa pitAnA racela paMcAzaka nAmanA graMthamAM jaNAve che ke, "je manuSya AvA kalyANaka nA divasamAM tapasyA, pUjA, sAdhamikabhakti Adi karate nathI ne bIjA divasamAM eTale kalyANaka sivAyanA divasAmAM kare che te kalakalipata arthAt svamatikalpita samajavA, kAraNa e che ke jene tIrthakaranA kalyANakane aMge mAna nathI te manuSya bIjI tithio kayA hisAbe ArAdhe che. vivAhanI vakhate cAMlle na karyo ne ghera bAyaDI (strI) AvI gayA pachI cAle karavA Ave te kaI le khare? nA. kema? TANuM kyAM che. arthAta AvatA cAMllAnA rUpiyAne paNa TANuM nathI ema kahI ADe hAtha kare che, tevI rIte kalyANakamAM tapasyA Adi na kare ne bIjA divase kare te kevaLa kapolakalpita che Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamajyota ema bhagavAna 1444 graMthanA praNetA evA AcArya haribhadrasUrIzvara mahArAjAe yAtrA paMcAzakamAM jaNAvyuM che. A uparathI ApaNe eTaluM ja samajavAnuM che ke bhagavAna mahAvIranuM janmakalyANaka tapasyA, pUjA, sAdharmika bhakti AdithI ja ArAdhavuM joIe. badhA tIrthakaronI sarakhI ArAdhanA kema nahIM? te divasanI ArAdhanAthI bAkInI ArAdhanA zAstrAnusArI gaNAya. AvI ArAdhanA joIe e vAta nakkI thaI. have saheje zaMkA thAya ke prabhu mahAvIranA janmakalyANakanI ArAdhanA vizeSa kema? kaSabhadevajI bhagavAna ajitanAthajI Adi sarva tIrthakaro mekSe gayA, tIrtho pravartAvyAM, jagatane tAravAnA prayatno ane saMkalpa karyA. badhA tIrthakara sarakhI rIte che. 30 divasa mahinAmAM badhA divase pahe phATe, arUNodaya thAya, sUryodaya thAya ke divasa gaNAya, sivAya nahi, tevI rIte eka paNa tIrthaMkara mahArAja jagatane tAravAnI, buddhi ke saMkalpa sivAya banI zakyA nathI. tIrthaMkaranAmakarmanI mahattA ApaNe trIjA bhave tIrthakara karma nikAcita thayAnuM kahIe chIe, tIrthakaranAmakarma kADAjhADa sAgaropama pahelAM bAMdheluM hoya che, paraMtu vAveluM bIja varasAda vagaranI jamInamAM baLI paNa jAya che tema A karma kadAca tUTI paNa jAya che, paraMtu nikAcita tIrtha karanAmakarma ke je trIje bhave eTale tIrthakara te pahelAM deva-nArakIne te pahelAM manuSyabhavamAM karAya che te tIrthakara thayA sivAya raheja nahi, tene hAthe tAravA virUddha ke DubADavAnuM bane ja nahi. tyAre zAstrakAro kahe che ke nikAcita karyuM kahevAya. dareka tIrthakaroe tIrthaMkaranAmAgetra bAMdheluM, trIjA bhave nikAcita kareluM, tIrtha sthApyuM, tene rAha sthApyo, te pachI tame guNanA pUjArI ke vyaktinA ? guNanA pUjArI te badhA tIrthakaronAM kalyANake sarakhI rIte ArAdhe. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju mahAvIra prabhune vadhAre ArAdhavAnuM kAraNa? - je ke merUtradazI vigere ArAdho che, chatAM A vIra jinezvaranuM kalyANaka vadhAre kema ujave che tene aMge zaMkAkAra kahe che ke tame guNanA pUjArI nathI, tamArI maheranA rUA. 35)nI kiMmata gaNe, ne bIjAnI mahoranI rUA. ra) nI kiMmata gaNe, te tame kiMmata karavAvALA na kahevAe, paNa tamArI maheranI kiMmata karanAra kahevAo. game tenI mahera hoya, paNa sarakhI kiMmata karavI paDe tyAre cIjanI kiMmata karanArA kahevAe, tema kalyANanI kalyANaka tarIke kimata karatA he te RSabhAdika tIrthakaronA kalyANakenI kare, paNa ekalA vIranI eTale prabhu mahAvIranI vadhAre, ne bIjAnI na vadhAre, te kahevuM paDaze ke kaMIka garbhita hetu hovuM joIe. samAdhAna -jevI rIte mArI, mArA kuTuMbanI, mArA mitranI ke mArA zatrunI mahAranI kiMmata kyAM karuM ke jyAM dekhAya. mArI heya chatAM peTImAM hoya ke zatru-mitranI hoya chatAM thelImAM hoya tenI kiMmata na karuM eTalA mAtrathI kiMmata karavAvALe nathI ema kahI zakAya nahi. je ke vIse jinezvaronA kalyANake ArAdhavA lAyaka gaNuM chuM, chatAM atyAre mane saMsArarUpI samudrathI pAra pamADanAra, viSaya, kaSAya, Adi pApathI bacAvanAra, mekSamArga tarapha deranAra zAsanapati je kaI hoya te prabhu mahAvIra ja che, mATe huM vizeSe ujavuM chuM, eTale bIjAnI upekSA karavA mAgatA nathI. sarva tIrthakaronA kalyANakenA divasa ArAdhya gaNuM chuM, chatAM zAsananA mAlika ke jenAthI mAruM zreya thai rahyuM che, je zreyane lIdhe duHSamAkALa chatAM duSamakALane dhanyavAda ApuM chuM. zAsananI prAptithI duSama kALanI paNa saphalatA sUtA hoIe, sApa Ave, ne oramAna mAtAe soTI mArI ApaNane uThADyA te te vairI ke upakArI ? je ke sagI mAtA te bhAI! kahI sAcavI uThADe, paNa A soTI mAre, vAta kharI paNa Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 Agamata jiMdagI bacAve tenuM kema kazuM bela nathI ? seTInuM nukazAna vadhAre ke jiMdagInA rakSaNanI kiMmata judI ja che, tema A duSamakALa e eramAna mAtA jevuM ja che, ApaNane vicitra sajegamAM mUke che, emAM mUkyA chatAM zAsananA prabhAve mithyAtvasathI bacI jaIe. suSamakALa karatAM duSamAkALanuM vizeSapaNuM A vAta vicAraze tyAre bhagavAna hemacaMdrasUrIzvara mahArAje kahela "suSamA suNamayAM kyA vatI tara arthAt he bhagavan! suSamA kALamAM je ke ApanI jagata upara mahera hatI. mane DubAvavAnuM dhAryuM na hatuM, mane tAravAne prayatna karyo, paNa mAruM nasIba pAtaLuM ke jethI kANuM evA pAlave kaMcana maLe te karatAM sAjA pAlave trAgaiyA maLe te bhukha bhAMgI jIvatA rAkhe" jevuM thayuM. Ape te kaMcana varasAvyuM. keI pUchavA Ave tene upakAra karI kaMcana varasAvyuM. chatAM huM kANuM pAlavavALa! mAruM zuM ? je ke dAtA, dAna, grAhaka, sAmagrI muzkela chatAM kANuM lugaDuM hoya tyAM zuM thAya? te karatAM duSamA kALamAM trAMbaiyA maLe che. atyAre nathI te tIrtha kare, nathI te sAmAnya kevalI, nathI te gaNadhare, nathI mane paryAvajJAnI, nathI avadhijJAnIone yega. je vega hoya te mAtra bhAMgyuMtuyuM zrutajJAna che, saMpUrNa paNa nathI te vAmaiyA ja vate che, rUpiyA nathI te hIrAmotInI vAta kyAM karavI? ArAdhanA mATe tatparatAnI jarUra keTalAka evA hoya che ke "senAne varasAda varasaze, tyAre pAlava dharazuM. teoe yAda rAkhavuM ke maLelA trAgaiyA na le ane hIrAnA bharose raheze te bhUkhe marI aTavAI jaze, kuTuMba paNa nAbuda thaze, hIrA vigerenA varasAda vakhate tamArI kaI peDhIo thaI jaze, hIrA na varase tyAre varasatA trAgaiyA jhIlI raheze te kuTuMba jIvatuM raheze, ne pachI te seniyA AdinA varasAda vakhate tamAruM Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju kuTuMba sonuM meLavI zakaze. atyAre sonAnA varasAdarUpI nathI jine zvare, nathI kevaLIo, nathI gaNadhare, nathI mana:paryavajJAnIo, nathI avadhijJAnIo, evI sthitimAM jeoe jinezvara bhagavAnanuM maLatuM jJAna ke je trArbayAnA varasAda jevuM che, temAM AtmA saMskArita thaye haze tyAre hIrAmatI jhIlavA taiyAra thaze, paNa jeo atyAre nahi jhIle, te bhavAMtaramAM tIrthakarane saMyoga chatAM prAptine saMbhava nathI. prabhu zAsananI mahattA he bhagavan! suSamAkALa karatAM duSamakALamAM zAsana maLyuM te kharekhara phaLavALuM che, (je ke apamAna mATe, avajJA mATe nahi paNa) suSamakALamAM Apa, Apa jevA kevalI, gaNadhare vigere lAIphabeTa dariyAmAM hatI, tethI kAMI DubavAne bhaya na hete, te vakhate tIrthakarane pratibaMdha lAge te kalyANanI vAta, nahi te kevalI Adine lAgI jAya. je taLAvamAM jage jago para sAMkaLe nAMkhI che tyAM DubavAne bhaya nathI. tyAM tarI javuM emAM adhikatA nathI. AthI tIrthakarenI jarUrIyAta ochI nathI, sAMkaLe to emaNe ja nAkhI hatI, temanAthI ja kevaLI Adi utpanna thAya che, tatvajJa sAMkaLa nAkhanArane ja dekhe, bacanAra sAMkaLane ja dekhe, tevI rIte adhikatA na hatI, paNa je taLAvamAM eka ja sAMkaLa hoya, ne talAva ghera jAnavarethI bhareluM hoya, te hAthamAM AvavI ne bacavuM keTaluM muzkela che, tevI rIte viSamakALamAM keI tIrthakara, kevalI, Adi nathI, ane tamArA zAstranI sAMkaLa maLI gaI kaI vakhate? cAre bAju janAvare ghughavATA karI rahyA che. duSamakALamAM mithyAtvane pAra nathI, tIrthakaranA vArAmAM gozAlaka, jamAli, gaNyAgAMThyA hatA, paNa ahiM varasanA mahinA bAra ne pAMkhaDI tera" tevA vakhatamAM sAcuM zAsana maLavuM muzkela keTaluM? Apa jevA hoya te nirNaya karI leta, paNa ahiM evuM nathI. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 Agamata eka gAma javuM hoya, ajANyuM jaMgala heya, sIdhI keDI ke rasta hoya ajANayA paNa gAme pahoMcI jaIe. paNa gAma eka ne rastA ekavIza hoya tyAM zuM thAya? bhavitavyatA hoya te sIdhI vATa Ave nahi te AvavI muzkela, tevI rIte A AtmA e ajANyA ke beranuM DITuye jANatA nathI. mekSamArga jANatA nathI, pAkhaMDIethI vyAta evA duSamA kALamAM ApanA zAsanane vega maLe te kRpAne pAra nathI, pUrepUre bhAgyazALI hoya te ja ghera prANIothI vyAsa, ane phakta eka sAMkaLavALA taLAvamAM sAMkaLa meLavI tarI jAya, tevI rIte sAcI zraddhA meLavavI, e paNa bhAgyazALI paNAne lIdhe ja paMcamaArAmAM prabhuzAsananuM mahattva pU. A. zrI hemacaMdrasUrIzvarama. pharamAve che ke meto mahamU di RAthA para sthiti kalpavRkSa uttama che, kaI divasa hIna nathI, paNa kharekhara lekanA AzIrvAdane kayuM meLave? mAravADamAM heya te ke naMdanavanamAM raheluM? mAravADanuM AzIrvAda meLave, nandana vananuM meLave nahi, kAraNa tyAM DhagalAbaMdha kalpavRkSanAM jhADa che, jyAM jhADanI muzkelI tyAM kalpavRkSanI kiMmata para che, tevI rIte suSamAkALamAM saMsArathI tarIke evAM sAdhane maLe te kalyANakAraka ja che paNa duSamakALamAM teravAnuM sAdhana muzkela hovAthI kiMmatI che, je ke mAravADanA ane naMdanavananA kalpavRkSamAM pharaka nathI, paNa DhagalA heya tyAM kiMmata ochI thAya che, duSamakALamAM saMsAra samudrathI taravAnAM sAdhana Apa taraphathI maLe che te kharekhara prazaMsanIya che, sAdhanamAM phera nathI, senAnI khANa pAse eka cIbhaDApeTe cAra telA suvarNa meLave te karatAM bIje pAvalI meLave te khuza khuza thaI jAya che, tevI rIte tIrthakaranA vakhatamAM pite hayAta, zrutakevalI Adi hAjara tyAM vadhavA, ghaTavAnI kiMmata nahi, paNa duSamakALamAM taravAne AdhAre nahi, kata zrutajJAna eja taravAne AdhAra . . Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-4 zrutajJAnanA utpAdaka bhagavAna mahAvIra zrutajJAna sarvopari hovAthI, tenA utpAdaka, mULa heturUpa bhagavAna mahAvIra hovAthI, temanA janma kalyANakane divasa ujavavA vadhAre taiyAra thaIe chIe zAthI ujavIe chIe? garbhamAM nava mAsa rahyA tethI, pAraNe hiroLAyA tethI? ne tyAre ! ArIse ceka karIye te meTuM cikakhuM dekhAya tevI rIte bhagavAna tIrthakaromAM je je mokSanI jaDe rahI che, te jyAre ApaNe tapAsIe ne daSTi karIye tyAre ApaNA AtmAmAM te jaDa ropI zakIye, zrI mahAvIra prabhu ArAdhya kema? mahAvIra prabhu mokSane aMge mekSane uddezIne, kSAyopathamika sAyikapadane aMge-uddezIneja ArAdhya che, duniyAdArIne aMge je ArAdhya hoya te prathama yugalike pUjAvA joIe. kAraNake teone rega nahi, jaMgalI jAnavarone bhaya nahi, zoka nahi. ane RddhisamRddhi, kuTuMbakabIlA Adine aMge je ArAdhya gaNIe te cakravartIone pahelA pUjavA joIe kAraNa ke-cakravartIe pAse aneka prakAranI Rddhi hoya che, cha khaMDanA adhipati, nava nidhAnanA mAleka, 14 ratnanA svAmI. 1 lAkha 92 hajAra strI vigere saMpUrNa bheganA sAdhavALA hoya che. duniyAdArIne lIdhe tIrthakare AdarzarUpa nathI paraMtu ApaNe tene lIdhe Adarza nathI gaNatA, ApaNe mahAvIranI AdarzatAne svIkAra karatA hoIe te avajJA tarIke nahi. paNa kahevuM paDe ke, kacare heya te khaseDavA mATe ja kahIe chIe ke kSApazamika ke kSAyika sivAyanI sthitinuM anukaraNa karavAnuM hoya te eka mAnA peTamAMthI bIjI mAnA peTamAM javuM, devAnaMdAnI mukhamAMthI trizalAnI kukSimAM javuM e. badhuM anukaraNIya thaI jAya. hAsa AdatA hAya 1 + 4 ' ma hA thatimAM anAjanI , mAnA mAM janma Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata zake te te IndrAdike karyuM ne? samAdhAna-mahAvIra mahArAjAe evuM vicitra karma bAMdhyuM tyAre thayuM ne? nahitara brAhmaNanA kulamAMthI kSatriyanI kukSImAM javuM thAta? chatAM e parAdhIna gaNe, cAle svAdhInatAmAM, temane putra keTalA? nahi, tyAre chokarAvALAnuM kalyANa thavAnuM nahi, arthAt bhaktomAM je chekarAvALA teonuM kalyANa nahi thAya, arthAta kamedayathI thavAvALI cIjone aMge Adarza paNa nathI, paraMtu kamarAjAnI sAthe yuddha karyuM, tene jamInadosta karyo ne pitAnA zuravIra saradArone majabUta karyA, kevI rIte? ne kevA? ke karmanI sAmA ubhA rahe ne tene jamInadesta kare, cakavartIe ne tenA senApationI jema, tene ja aMge Adarza paNuM. mahArANA pratApasiMhanuM anukaraNa zA mATe? mahArANuM pratApasiMhanuM, chatrapati zivAjInuM anukaraNa zAmAM? aNanamapaNAmAM, paraMtu khINamAM nAzI javAnuM ke kuzakAnA roTalA khAvAnuM ke bIlADI laI jAya tyAre rokakaLa karavAnuM, temAM nahi arthAta "dharmadhvaMsa karanArane namuM nahi, jAmelI viredhIonI sattA uThADuM" emAM anukaraNa. A uparathI ajJAna dazAmAM karela nAkamAMthI meMDhAmAM hAtha ghAlavAnI jema karmodayathI (vAtIthI) je banAve banyA hoya te jainazAsananA jayavaMta vaiddhAe jIgarathI nahi cAhe, te joddhAo te kamarAjAne jItavAne aMge je kAMI vartana hoya te vartanane cAhe che, keTalIka vakhata ApaNe bhUla khAIe chIe te bagalAne raMga letAM AkAra laI besanArA AMdhaLA jevI sthiti karIye chIe. janmAMdha bAvAnuM daSTAMta AMdhaLA bAvAnI TaLI hatI, dekhyuM ke nibhAva thatuM nathI tethI dekhatAnI TeLImAM bhaLyA, keIe nimantraNa karyuM, AMdhaLAnI TeLImAM eka jAtiaMdha hatuM, tene anumAna na hoya, pAchaLathI Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju AMdhaLo thayelAne hoya, tethI dhAryuM ke Ane ahiM rahevA de, badhA jamavA gayA, khAIpIne AvyA, janmathI AMdhaLAne kutuhala thayuM? zuM khAdhuM? are "Aja khIrapurI khIlAI" khIra kevI cIja che? te dekhatAe kahyuM ke "gokA dudha, bagalA jesA sapheda." gAyanI te anumAnathI khabara paDe paNa "vaha bagalA kayA" AkAra batAvyo, are (cIDhAIne kahyuM) esA tumane khAyA merA te galA bhI phaTa jAve, vAta mata kare, pelAe kahyuM "bhAI e to raMga! are" AvI rIte prabhu mahAvIranA jIvanamAMthI tAranArI vastune adale, karmodayanI cIja levA jaIe te tevI sthiti thAya kalyANakanI ujavaNune Adarza kalyANaka zAthI ujavIe chIe? saMsArIpaNAne aMge nahi, tenuM anukaraNa karavA nahi, paraMtu ApaNA AtmAnA uddhAra mATe emaNe tAraka tarIke je upadeza ApelA te upadezanA vacane dhyAnamAM rAkhavA, tAraka tarIkenAM vartane karelAM tenuM anukaraNa karavAnuM, jemane rAipratikramaNanI Teva haze tene dhyAnamAM haze temane tapaciMtAmaNInA kAusagnamAM zuM? "prabhu mahAvIre cha mahinA tapasyA karI he cetana ! tuM kara !" paraNavuM Adi na lIdhAM, kema? tArakadaSTithI mAnIe chIe tethI te tarIkenuM anukaraNa karavuM te ja bhakti . "jJAtanandana" e nAma svAbhAvika che ATalA mATe bhagavAna hemacaMdrasUrimahArAje vaMde zrI jJAtijanam te mahAvIra prabhune namaskAra karuM chuM--"jJAtanaMdana" zabda zAthI vAparyo kAraNa ke, mAtApitAe karela nAma "vardhamAna che, khuda mahAvIra nAma paNa mAtApitAnuM nathI, paNa avirati devatA oe sthApeluM che, e AcArAMga AdinA pAThothI siddha che, te A nAmanI jarUra zI? vicAre! senAnI kiMmata vadhAre ke tenA banAvela ghATanI? vardhamAna e garbhamAM AvyA pachI Rddhi samRddhinA vadhArAne lIdhe Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamajyota pADayuM ane te nAma thApanAra trizalArANIne siddhArtha mahArAja pAMcame guNasthAnake hevAne lIdhe ne devatAo cethA guNasthAnakamAM hatAM chatAM mahAvIra e kema manAyuM ? kahe ke e guNanuM baneluM che. ane guNane lIdhe baneluM nAma jage jage para levAmAM AvyuM che. arthAta guNanI prazaMsA dvArA e avirati devatAoe karela nAma badhAoe kabula rAkhyuM. ghare zrI kAnUpura nahiM kahetAM vaMde zrI zIta kema kahyuM? e prazna ahiM eTalA ja mATe kahuM chuM ke te svataMtra zabda che, jene mATe khuda hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja paNa svaracita abhidhAna ciMtAmaNimAM jaNAve che ke "mahAvIre varSamAno sevAyo jJAna A nAma ekalA temaNe kahyuM ema nathI paNa khuda teozrInI hayAtimAM ne janmathI ja prasiddha hatuM. mahAvIra jaina sUtramAM prasiddha che. vardhamAna nAma mAtApitAne lIdhe che ane jagatamAM prasiddhi pAmela hoya te jJAtinaMtanA e ja nAma hatuM. jJAtaputra zAthI? jJAta nAmanA kulamAM ghaNA putra hatAM temAM ApanI putra tarIkenI prasiddhi hevAnuM zuM kAraNa? uMDA utara! kAraNa vicAra! brAhmaNa kuLamAMthI deve upADI jJAtakuLamAM lAvI tIrthaMkarapaNAmAM dharela puruSa keI hoya te A eka ja che. naMdIvardhana Adi jJAnakulamAM hatAM chatAM tIrthakaranI prasiddhi pAmela eka ja che. kadAca kaheze ke bhagavAnanA garbhanI vAta keIne khabara nahIM hevAne lIdhe (kAraNa ke te palaTatI vakhate avasthApinI nidrA Ape. che. tethI tene khabara paDatI nathI) khabara na paDe te AvI sthitimAM prasiddhi kyAMthI pAmyA? vicAre? tame dara varSe kalpasUtra sAMbhaLe che paNa jarA vicAra kare ke je vakhate prabhu mahAvIrane jIva devAnaMdAnI kukSimAM Ave che. : Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka -ju tyAre devAnaMdAne cauda svapna Ave che. uThAvIne deva laI jAya che tyAre ema thAya che ke trizalArANI caude svapna upADI gaI che arthAt puNyaprabhAvaka je garbha hatA te trizalAne gaye, savAre chAtI kuTe che A vAta jAhera thAya ke nahi? bIjI bAju te divase mahAvIrane garbha trizalAnI kUkhe Ave 14 svapna dekhe che ne savAre siddhArtha rAjAne kahe che siddhArtha rAjA svapna pAThaka bolAve che svapna pAThaka kahe che ke - " traNa mahinAne garbha hate paNa kole e garbha Avyo che ke te te jIva cakravartI agara tIrthakara thAya, bauddha paNa tIrthakara mahAvIrane jJAtaputra tarIke saMbaMdhe che. '' A badhA uparathI eTale devAnaMdAnuM kalpAMta-trizalAnuM svapnadarzana kathana svapna pAThakanuM AvavuM AvuM kahevuM A vAta jAhera hovAthI ne cha mahine avatAra thayela hovAthI sarvane pAke nizcaya thaye A jAhera thavAne lIdhe, ne devatAI mahimAne lIdhe jJAtanaMdana nAma jAhera hatuM-nadIvardhananuM te nAma jJAtanaMdana sAmAnya hatuM tethI bauddha jevA jenA kaTTara virodhIone paNa yuga e nAma belavuM paDayuM bhagavAna hemacaMdra zA mATe kahyuM? anAja levA gAma levA deza levA nahiM paNa mArA AtmAnA kalyANa rUpI vRkSane navapallavita rAkhavA mATe je kaMIpaNuM hoya te mahAvIra jJAtanaMdana rUpI bagIce ja che bIje te sukAI jAya tathA zrutajJAna rUpI gaMgAnA pravAhane calAvanAra himAlaya jevA bhagavAna che ane samasta jagatanA prANurUpI kamaLane vikasvara karavA sUrya samAna che. AvA nirupameya himAlaya, ne ravinI upamA vALA bhagavAnane huM namaskAra karuM chuM. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata - dharma nuM mULa svarUpa [noMdha:-zrI pAlItANA mukAme "zrIsiddhakSetra jaina maTI TeLI" nA prabala AgrahathI nigna jAhera vyAkhyAna pUjyapAda Agama ddhAraka AcAryadeva zrImat AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAje zeTha motI kaDIAnI dharmazALAmAM ASADha vadi 14ne somavAre ApyuM hatuM, je mananIya hAI pragaTa karAya che.] duHkhaM pApAtsukhaM dharmAt sarvazAstreSu saMsthitiH / na kartavyamataH pApaM kartavyo dharmasaMcayaH // 1 // dharmanA svarUpanI mahattA ' mahAnubhA! Ajane viSaya "dharmanuM mULasvarUpa" rAkhavAmAM Ave che. dharmanA mULa svarUpane vicAravA pahelAM dharma zI cIja che? dharmanI jarUra zI? dharma zuM kArya kare che? te vigere jyAM sudhI na vicArIe tyAM sudhI dharmanA kAraNa ane dharmanA svarUpane vicAravAnuM ochuM ja rahe. arthAt dharmanA phaLa vigere dhyAnamAM Ave tyAre dharmane ISTa tarIke gaNIe, ne jyAM sudhI dharmanA phaLAdi dhyAnamAM na Ave tyAM sudhI dharmanI parIkSA karavA taiyAra na thaI zakIe. dharmanAM kAryo, phaLo dhyAnamAM na Ave, tenI suMdaratA, tenI jarUrIAta vicAravAmAM na Ave tyAM sudhI te dharmanI parIkSA jarUrI jevI na lAge, ane jyAre dharmanI parIkSA jarUrI jevI na lAge tyAM sudhI dhamanuM kayuM svarUpa te jANuvA prayatnane utsAha na thAya, ne A utsAha na thAya tyAM sudhI "dharmanuM sAcuM svarUpa jANavAnI mahenata laIe ja zAnA? arthAt Itarane cheDIne mULane vaLagavAnuM khyAlamAM na Ave. dharmanI parIkSA ATalA mATe paramarSie dharmanA kAryane tapAsavAnuM jaNAve che. dharma kare che zuM? eTaluM te nizcita che ke dharmanI IcchA vagarane, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju 49 ne adharmanI IcchAvALe Arya te nahi hoya. dhamanI IcchAvALI ane adharmathI dUra rahevAnI IcchAvALI hovA chatAM te Arya prajA parIkSA na karI zake te dharmane karavAne bahAne adharma karavAvALI thAya. jema ApaNe badhA ekalA dUdhanA nAme ja derAtA nathI. AkaDAnuM dUdha te paNa dUdha kahevAya, kharasANInuM dUdha te paNa dUdha kahevAya, therIAnuM dUdha e paNa dUdha gaNAya, paraMtu te kaI pItuM nathI, ane tethI te dUdhanA guNe khyAlamAM laI te guNe jenAmAM hoya tevuM dUdha pIe chIe, ne Itara dUdhane nathI pItA. tame kaIne kaI-pAMca zera dUdha lAve. ahIM tame nathI bolyA ke-alyA ! AkaDA, zerIAnuM na lAvaze. zuddha padArthanuM vizeSaNa kema na joDayuM? gAyanuM lAvaje ke bheMsanuM lAvaje ema paNa nathI kahyuM. kahe tyAre sAmAnya zabda paNa prakaraNane aMge vizeSanA arthamAM jaI paDe che. puSTine mATe pIvAnuM e prakaraNa hoya tyAM AMkaDA, zerIA vigerenA dUdhane vyavacheda karI nAkhe, tevI ja rIte dharmane aMge mAtra "dharma" nAma sAMbhaLI derAI jaIe, te piSaka che ke nAzaka che ke nAzaka che e khyAlamAM na laIe, ne sAmAnya dharma laI laIe. te pAchaLathI pastAvuM paDe che. ATalA kAraNathI dharmane jANa joIe. sUkSmabuddhayA sadA zeyo dharmoM dhamAthibhirnaraiH / anyathA dharmabuddhayaiva tadvighAtaH prasajyate // arthAt bArIka buddhine upayoga kare. te dvArAe dharmanA arthIoe dharma jANavuM joIe, nahitara buddhi dharmanI ja hoya, pite dhAre ke huM dharma karUM chuM, chatAM tene nAza thAya. dharmanI buddhi hoya chatAM nAza kema thAya? e vAta nIcenA dRSTAMtathI samajAze. gRhItvA glAnabhaiSajyapradAnAbhigrahaM yathA / . tadaprAptau tadante'sya zokaM samupagacchataH // keI eka mahAtmA pharatA pharatA koI gAmamAM gayA. tyAM manuSya upadeza sAMbhaLavA AvyA. mahAtmAe upadeza zarU karyo ke dharmanI Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 Agamata kiMmata samaje teja gaNAya ke je pite dharma karavA sAthe bIjAne dharma karAvanAro thAya. jema tame duniyAdArImAM bele che ne ke rAne savAya, to tuja vihAra arthAt khAvAne svAda, te bIjAne khavaDAva. tuM khAya ne "ahA! zuM svAda" ema bele te karatAM bIjA khAya ne "ahA! zuM svAda" tyAre tenI kiMmata thAya, tevI ja rIte "ahA mAre dharma" e sAthe bIjAne dharmanI prApti karAva ne te samaje ke "huM apUrva dharma pAmya" tyAre dhamanI kiMmata sama gaNAya. te dharma bIjAne kema prApta karAvAya? cAhe upadezadvArAe, cAhe sAdhanasAmagrI meLavI devAdvArAe, agara te AvatAM vizva - TALI devA dvArAe dharma pamADavAnuM jaNAvyuM, ne jaNAvyuM ke upadeza dvArA ane sAdhanasAmagrI meLavI devA dvArA te dharma prApti karAvavI susAdhya che, paraMtu AvatAM vigha (dharmamAM ADe AvatAM) dara karavA dvArAe bIjAne dharmanI prApti te duHsAdhya che, ne te dusAdhya havAthI zAstrakAra maharSioe vecAvaDyuM saparivAra ema jaNAvI vaiyAvaccane uMce naMbara ApyA. arthAta jJAna, tapa, vinaya badhA karatAM paNa vaiyAvacca agrapade AvyuM. vaiyAvaccanuM mahatva tenuM kAraNa e che ke-jJAna, tapa, vinaya AdinuM ajIraNa hoya che, paraMtu vaiyAvaccanuM ajIraNa nathI hatuM jJAnanuM ajIraNa "mArA je koNa?" tapanuM ajIraNa "Aje pAraNuM che, khabara nathI?" vinayanuM ajIraNa uchuMkhalatA. A ajIraNa AvyA eTale khalAsa, kAma patI gayuM, paraMtu vaiyAvRtya evI cIja che ke tenuM ajIraNa - nahi. te paDavAnuM nahi. zaMkA thAya ema che ke vaiyAvacca khasI na jAya? hA khasI jAya. paNa tethI tenI zAtA vedanIya puNya ane sukhanI sAthe zarata thaI e eTaluM badhuM jabaradasta hoya ke te bIjA keI kAraNathI khasI - jAya nahi. vaLI vaiyAvaccathI nikAcita sArAM karmo baMdhAya che, tevI Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka3-ju 51 temAM tAkAta che, AthI te pratipAtI nathI. vaLI jJAnathI AtmalAbha thAya, vinaya ane tapasyAthI AtmalAbha thAya paNa karelI vaiyAvaccathI tA khanene lAbha thAya che. prazna :-upara jaNAvyuM ke jJAnathI AtmalAbha thAya che, paraMtu jJAna tA svapara lAbhadAyI che, teA ekaluM svalAbhadAyI kema jaNAvyuM ? samAdhAna :-jJAna e jeTaluM abujhane kAma lAge che, teTaluM khujhavALAne nakAmuM che ne te hAvAthI TIkAkAra paramarSi Thera Thera vAjAnAm ityAdi prayAganA upayAga kare che, eTalA mATe ja ke mukhya leAkeAne samajAvavAnuM kAma jJAna kare che, ane vaiyAvacca tA tIvra buddhivALAne paNa upakAra kare che ne tethI ja apratipAtI kahyuM. are eTaluM ja niha paNa je manuSya jJAnamAM rAkAyA hAya, te vaiyAvaccathI AgaLa vadhI zake che, tapasyA, vinaya, darzana, cAritranI DhIlI thaelI pravRttine arthAt mRtaprAya thaelI bhAvanAne vaiyAvacca ja ubhI kare che, AthI vaiyAvaccane svapara lAbhadAyI kahyuM. A badhI vAta cAlatI hatI, tyAM eka bheLA mANase ubhA thaI khAdhA mAgI ke huM mahArAja 'mAre dararAja vaiyAvacca karavI. bAdhA ApI, bAdhA pALe che, vayAvacca kare che. vaiyAvacca karatAM karatAM kAI divasa evA AnyA ke te divase keAI mAMde ja nathI. te vicAre che ke have zuM karavuM ? Aja kAI mAMdA ja nathI. te vicAre che ke--ajjo medhanyatA chuM ne sidamiyAMchitam / badhAya sAdhu sArA, kAie mAMdo nathI! mArA mananI manamAM rahI gaI! kAI mAMdA paDaco hAya tA vaiyAvaccane lAbha uThAvata. vicArA dhAraNA vaiyAvaccanI hatI paNa pariNAma kayAM gayAM ? mATe ja dhane bArIka buddhithI jANavA' ema kahyuM ne sthULa buddhithI vicArIe tA buddhi dharmanI paNa peAtAnA ja nAza thavAnA samaya Ave. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata vaiyAvaccane niyama karyo chatAM bArIka buddhinA hevAthI "mAMdAvALA" nA vicAravALe thaI gaye, ATalA ja mATe bArIka buddhithI dharmane jANavAnI jarUra che. dharmanI kiMmata jANavAnI jarUra - have niyama che ke jenI jeTalI kiMmata teTalA pramANamAM tenA rakSaNanI buddhi thAya che. paise hoya te paisA jeTalI ja rakSaNabuddhi, rUpIAmAM rUpIA jeTalI rakSaNabuddha, hIre hoya te vadhAre rakSaNanI buddhi. kema rakSaNanI buddhi vadhI? saMkhyA te eka ja hatI ne? chatAM rakSaNabuddhimAM pharaka kema? kaho ke rakSaNabuddhine pharaka kiMmata jANavAthI paDyo, tevI rIte dharmanI rakSA, tene TakAvavAnI buddhi tyAre ja thAya ke jyAre dharmanI kiMmata jaNAya. dharmanI kiMmata kevI rIte jaNAya? te kAMI bajArU mAla nathI ke jethI tenI kiMmata tarata jaNAya, eka kiMmata na kahe te bIjAne pUchAya, paNa dharmanI kiMmata zI rIte karavI ? tene mATe paramarSie tu pApAva ItyAdi vAkyo kahI gayA. A jagatamAM jeTavA jIva che, cAhe te keTalAka vanaspatiAdine zarIra, yAvatu jAnavara, pacedriyane pAMca indriya yAvat keTalAkane mana maLyAM che, chatAM te badhAnuM dhyeya te e ja che, cAhe ekeMdriya he, cAhe beIdriya che, cAhe caurendriya he, cAhe padriya he, jAnavara he, Arya he, anArya he, kitu badhAnuM dhyeya sukhaprAptinuM ja che. keIpaNa jIvanuM dhyeya e nathI ke "mane dukha maLe te ThIka sarva jaMtuo A eka ja dhyeyavALA che, ke mane sukha maLe. tethI ja kalikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdrasUrijIe A sAmAnya leka palaTAvI dIdhe, ka? sAmAnta pu ja pati para pathati . arthAt pitAnI mAphaka sarva AtmAmAM je dekhe te dekhanAra che. temane AmAM bahu julama dekhAyekaye? pite vidvAna , regI, duHkhI mUrkha hoya te bIjAne vidvAna , regI, duHkhI. mUrkha mAnI levA pite nIrogI hoya te bIjAne (rAgIne) TaeNga Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-juM 53 karanAra mAnavo. pite vidvAna heya te mUkhane vidvAna dhArI upadeza nahi Apaze. AvuM hoya te upadezaka ane dAkatare ramavamAMthI nIkaLI jazene? ATalA ja mATe te pUjyazrIe Atamavata sarvabhUteSu kuTuNe biLei. eTale ke vidvAna Adi ghaTanA bIjAmAM nathI karavAnI, AtmAnI mAphaka sarvajIne dekhavA,"tene artha e nathI ke je avasthA mArI che te badhAnI che, AvI ghaTanA karavAnI na hoya, paNa ahIM pachInA vara ne badale saptamInA patne vaLage eTale sAmani patta (ra) AtmAmAM rahevAvALI cIja kaI? te pakaDe. AtmAmAM rahevAvALI cIja be ja che te sukha ane duHkha e be sivAya ghaTanA karI zakAya tevI trIjI cIja nathI. sakaLa jagatanA cha sukhanI tarapha prIti ane duHkha tarapha aprItivALA che. have jyAre jagatanA sarva jIve sukhanI icchA karI rahyA che, ane duHkhathI DarI rahyA che, te pachI teone kharekhara raste batAvavuM hoya te te ja batAva joI e ke jethI tee sukhanI prApti karI zake ane duHkhathI dUra rahI zake. badhAya ne A be sivAya trIjuM dhyeya nathI, je bahAranAM dekhAya che te paNa AnA piTA bhede che, dhana, kuTuMba, riddhi zA mATe? sukha mATe, davA zA mATe? duHkha dUra karavA mATe, AthI A be sivAya bIjA upadeza ApavA nakAmA che, kahyuM che ke__ 'sa bAtakI vA'tha pizAcakI vA yo'nathine vAcamudIrayate' te vAyaDe che, athavA bhUtanA vaLagADavALe che ke je anarthIne vANI kahe che, tevI rIte jagata sukhanuM athI che, duHkha nivAraNanuM atha che. A mUkIne trIje upadeza ApanArA vAyaDA ke bhUtanA vaLagADavALA gaNAya che ne ? zAstrakAra e (trIje) upadeza nathI ApatAbAhya sAhyabInI jaDa dharma che. upadezanI pahelAM bhUmikA sApha karavAnI hoya, gAyana zIkhavavuM hoya te svara lAyaka kare paDe, te na karatAM ekadama samajAve te Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 Agamajyota zIkhanAra ane zIkhavADanAra banenI mahenata niSphaLa jAya, tema ahIM paNa jagata "sukhanuM athI' jANyuM paNa jamIna sApha karavAnI che. dharma sivAya sukha thAya che? jagatanA cha (bAhA daSTivALA) jhADanI DALa uparathI phaLa teDayuM ne samajI gayA ke "DALa phaLa Ape che" enI phUla, skaMdha para daSTi nathI gaI, ene te DALamAMja phaLa dekhAya che, phaLanuM kAraNa DALa ema kahI cAlyuM, juo ! cAlanAre manuSya dekhItI rItie te sAce ja che ne? jyAM phaLa dekhe tyAM DALIyeja heya! keI phaLa thaDe hoya che? samaju manuSya ema samajI zake che ke A phUla, phaLa, DALIne AdhAra kezu? jamInamAM raheluM mULa che. mULa dekhAtuM nathI DALa vigere daSTimAM Ave che, paNa kharekhara jhADanI jaDane phaLa, phUla, DALa ApanAra tarIke gupta raheluM mULa ja che. mULa gupta hoya tyAM sudhI phaLa vigerene lAbha hoya che, pachI ukheDe te ! khalAsa !!! nahi thaDa ke nahi pAMdaDAM, nahi phaLa, kazAne lAbha nahi, A badhuM na mAne, ne "DALI phaLa Ape che" ema belanArane kahevuM paDe che ke bicArAnI buddhi lAMbI cAlatI nathI, - jagatamAM thaDa, parNa vigere kAraNa tarIke dekhAya che, paNa te kAraNa tarIke hatAM nathI, kAraNa tarIke te mAtra mULa ja che, tevI ja rIte bAhya saMyogane sukhanA kAraNa tarIke gaNI lIdhA che, sArUM kuTuMba, sAre deza, riddhi, samRddhine sukhanA kAraNa gaNI lIdhA che, ne sarvane eja IcchA che, chatAM phaLanI vicitratA kema? keTalAka IcchavA sArI riddhi, sArUM kuTuMba, sAre deza pAme che, ne keTalAka IcchavA chatAM nathI pAmatA, tenuM kAraNa vicAra! kahyuM che ke - - "o tuTyuba para vize na to vinA he' udyama karatAM nazIba balavAnuM che. sarakhI sAmagrI chatAM kAryamAM bheda thAya te jarUra bIjuM Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra hovuM katarIe riddhi sara S pustaka 3-juM kAraNa hovuM joIe, ApaNe takadIra karatAM tadabIrane vadhArIe chIe, paNa uMDA utarIe te mAlama paDaze ke takadIra sivAya kaMI banI zakatuM nathI, tamane riddhi, samRddhi, kuTuMba, deza Adi meLavI denAra kaI cIja? e je kaI cIja tenuM nAma dharma, enuM nAma puNya. durNa givjU kahevAnI jarUra zI? kudaratI beMkamAM jeNe puNyane jamAva karela che tene sarva sAmagrI maLe che, jeNe jamAva nathI karyo tene dhArI sAmagrI nathI maLatI jeNe pApane jamAva karela che tene dukhI thavuM paDe che, mATe Turva pApAt kahevuM paDayuM. ahiM zaMkA thAya che ke be vAta kahevI hatI te pahelAM sukhanI vAta karI hatI ne? eTale pahelAM kahevuM hatuM paNa jaNAvAya che ke jagatanA jIve evI sthitimAM che ke sukha prApti karatAM duHkhathI DaravAvALA adhika hoya che, teonI IcchA pahele naMbare duHkhathI dUra thavAnI hoya che mATe durva pati kahyuM. duHkha dUra na thAya te sukha duHkhamAM DubI jAya, duHkha evI cIja che ke sukha hoya te paNa DubAvI de che jhera jema evI jabara cIja che ke bIjA guNe dabAvI de che, tema ahiM duHkha eTalI badhI tAkAtavALuM che ke sukhanA navANuMe sAdhana DubI jAya, AkhuM zarIra sAruM hoya, paNa caNa jeTalI eka phellI thaI, gumaDuM thayuM te zuM thAya? Akho AtmA emAM paravAI jAya are ! bhAI! caNA jeTalo ja pAkyo che, bIjuM te sAruM che ne? chatAM zuM thAya? gumaDAnI vedanAvALo navANuM TakA sukha, ne eka ja Take duHkha vede che bIje kaI ThekANe aDacaNa nathI, chatAM teTalA duHkhamAM AtmA parovAI gaye, arthAta sukhanI prAptinA sAdhane meLave tenA karatAM duHkhane dUra karavA mATe te jIvo mathe che mATe TurNa jApA kahyuM. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 Agamata dukha denAra pApa ja che. duHkha zAthI thAya? tene nirNaya kare, keIne duHkha joItuM nathI, ATalA mATe te taiyAyikanA siddhAMtane nigraha karyo. kaye siddhAnta, te vicAre, dareka kAryane mATe icchA kAraNa che. arthAt IcchA sivAya kaI kArya bane ja nahi A siddhAMta teoe mAnela hatuM chatAM nItikAroe kahI dIdhuM ke-sArAM kAryo ane temAM te icchA joIe e vAta kharI paNa kharAba kAryomAM kaI IcchA kAraNa? regI thavAmAM, maravAmAM, mUrNa thavAmAM keNe IcchA karI hatI? mATe kArya mAtrane aMge IcchA kAraNa na mAnI zakAya. sukha e IcchA ane prayatna pUrvaka AvavAvALI cIja che, jyAre duHkha e anicchAe, vagara yane gaLe paDavAvALI cIja che. AthI duHkhane dUra karavAnuM manuSyanuM paheluM sAdhya rahe che, dukhane denAra kaNa? pApa ja che. AmA duHkhathI dUra na thAya tyAM sudhI sukhavALa na gaNAya cAle! AgaLa! duHkha gayuM, pApane parihAra karanAre thaye, tyAre have lAyaka thaye, bhIMte citrAmaNa kADhavuM hoya te dhULa dUra karavI paDe, pachI sApha thAya ne tyArabAda citrAmaNanuM kAma hAtha dharAya, tevI rIte AtmA duHkhane nivAravAvALe na thAya tyAM sudhI sukhane bhegavavAvALo nathI, pApane nivAryA vagara dharmane karavAvALe thatuM nathI "pApathI ja duHkha, pApathI duHkha ja" pApa sivAya jagatamAM duHkha thatuM nathI. pApathI dukha sivAya bIjI cIja banatI nathI. duHkha bane te pApathI bane" A banne prakAranAM avadhAraNa karI pApano parihAra kare! have vicAra ke pApanA parivAra mAtrathI sukha thaI jatuM nathI, je ema hoya te A lAkaDAnI dAMDI pApa kyAM kare che? duHkhanA abhAvarUpa sukha nathI, sukha e svataMtra cIja che, tenI ja mAphaka dharma e svataMtra cIja che, pApanA abhAvarUpa nathI, mATe dharmanI Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju pa7 vyAkhyA karavAnI jarUra paDI. ke purva dharmAta ahIM paNa bane prakAranAM avadhAraNa jANavAM kayAM kayAM? dharmathI ja sukha ne dharmathI sukha ja astu. sarva zAstroe mAnya karela dharma zaMkAkAra zaMkA kare ke "A vAta te gharanI che ne? eTale tame jaina hovAthI tamAruM ja kaho che ne? bhagavAna haribhadrasUrijI tene pratyuttara pharamAve che ke sarvazreSu saMrithati jagatanA badhA zAstromAM A be vAta kabUla karavAmAM AvI che ke pApathI duHkha ne dharmathI sukha. sukhanI prApti e dharmanuM kArya che, te pachI dharmanuM svarUpa vicAravuM joIe, jenuM phaLa dekhavAmAM Ave te tarapha manuSya derAya, sukha e dharmanuM phaLa che, te pachI dharmanuM svarUpa kayuM? dharmanuM svarUpa jaNAvavA mATe sarva zAstrane kabula e raste che. kayo raste? rAna-zau4-sapo-mANavAta tu jatu' dAna kaMjusAI choDI udAratA kara, levuM levuM anAdikALathI che, tethI ja he jIva! tuM rakhaDya, pApa karyA, have devAnI buddhi kara!ne temAM dIdhuM eTaluM kalyANa, dIdhuM eTaluM bacyuM ne uga AnuM nAma dAna, manuSya levuM levuM kare che paNa teNe vicAravuM joIe ke levAne cheDe ka! phaLa zuM? cakavatI chae khaMDanI riddhi, samRddhi, rAja, caudaratna, navanidhAna, meLave, paNa svamamAM dekheluM A badhuM kyAM sudhInuM? AMkha nahi khule tyAM sudhInuM ho! AMkha khulI gayA pachI badhuMya khalAsa! tevI ja rIte ApaNI riddhine cheDe kyAM sudhI? AMkha na mIMcAya tyAM sudhI, mIMcAyA pachI badhuMya khalAsa! pachI nahi tame mAlIka, nahi hakadAra ke nahi leNadAra, pachI tene mAlIka, hakadAra te kuTuMba- 5 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 Agamata dhAre eka zeThIyAne chokare marIne koI garIbane tyAM ja , keIjJAnIthI siddha thayuM ke "A zeThane chokaro hato chatAM tame tene haka Ape kharA? are ! e te javA de paNa cAlu te juve. eka zeThane traNa chokarA hoya; ekane khoLe Ave ne ene haka gaNe che? kema? nAma paDyuM, jyAre nAma palaTe eTalAmAM nakheda vaLe che, tyAre ANe te "dhAma" palaTayuM che, badhI mAlIkI badhe haka, badhI sattA javAnI te pachI javAnI vastuthI lAbha na laIe te kharekhara ghATanA kutarA jevI dazA thAya. gaMjIne kutare te zeThanuM bacAvI namakahalAla kare che, paNa pelA ghATanA kutarAne bhasIne keIne pANI nathI pIvA devuM, paNa e nathI samajate ke huM pIvA dauM ke na pIvA dauM, paNa pANI te vahI javAnuM ja che, je rAkhyuM te rahevAnuM nathI, cheDIne javAnuM che, chatAM lAbha nathI meLavAte, mATe nirmamatva bhAva karI udAratA karavI. zIla A jaNAvyA chatAM dhyAna rAkhavuM ke jagatamAM zAhukAra eTalA udAra nathI hotA ke jeTalA raMDIbAja, cora, jugArI luTArA hoya teone be paisA kharacatAM vAra na lAge, tene hisAba ja nahi gaNe paNa tyAM dharma thaze? nA! vAra che. ekalI udAratAmAM dharmanI jaDa nathI rAkhelI tyAre! AcAranI pavitratA hoya teja dAna zobhAvALuM che, AcAranI pavitratAne ane vartananI pavitratAne Astika dharma mAnyA vinA nahi rahe, chatAM ema na thavuM joIe ke sArI rIte vartavuM paNa aDacaNa na Ave tyAM sudhIne? aDacaNa Ave te sadAcAranI sAthe lAgatuM vaLagatuM nathI mATe je pavitra vartana rAkho te jIvane sATe rAkhe, sukha cAlyuM jAya duHkha Ave te khera! paNa A karavuM che sAcI laDAImAM taiyAra thavA vALA lazkare beTI laDAI mAM tAlIma levI paDaze, khoTA halA karI, bacAva karI laDAI karavAthI sAcI laDAImAM. utarAze, tevI ja rIte jANI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 30 ju joIne ubhA karela dukhe vedavAnuM ne AvelAM sukho tarachoDavAM. A zAthI thAya? tapasyAthI thAya. tapasyA zuM khAvAnuM nahi maLavAthI karAya che? nA? tyAre! A sahana karavuM che, ne AvelAM duHkha sahana karavAM che. mATe tapa dharmane trIjo bheda jANa. ahiM saheje zaMkA thaze ke - tame jaNAvI gayA che ke-jagata duHkhathI bhaDakI rahyuM che, ne ahiM te duHkha sahana karavAnuM kahe che te tamArA kahevAthI virUddha jaNAya che? jyAM sudhI uMDA nahi utare tyAM sudhI virUddha lAgaze, eka zeThIyAne chokare hatuM, te vepAra karatAM na zIkhe, paNa paisA gaNatAM zIkhe hatA, ekadA tenA bApe mAla kharIdyo, rUpIA ApavA mAMDayA ! chekarAe kahyuM kema Ape che? raDavA mAMDyuM e nathI samajo ke vepAramAM lAbha che, tema tapasyA dvArAe ATaluM duHkha sahana kare che, sukha cheDe che te zA mATe? sarvakALanA zAzvatAM sukha meLavavAne duHkha dUra karavA mATe arthAt avyAbAdha pada meLavavA sarva duHkha sahana kare che. lAva, AvI rIte traNa dharma thayA chatAM eka vAta jarUrI che ke kriyAnI keTI uMcI ke pariNAmanI pariNAmanI zuddhatA na hoya te cAhe teTalI kriyAnI koTI hoya te paNa te kAma karanArI nahi thAya, je ke kiyAnI koTI kAma kare che paNa te kaI? ke je pariNAmanI keTInI sAthe bhaLelI che, mATe je sarva dharmone AdaravA lAyaka pariNAmanI suMdaratA tene mATe bhAva bheda kahyo. AvI rIte dAna zIla, tapa, bhAva e cAra prakArane dharma che, ne tethI ja sukha thAya che mATe sarvee dharmanA svarUpane vicAravAnI jarUra che, te vicArI cAra bhedane AdaravAmAM tatpara thaI, zAzvata sukha meLave. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vINelA motI - Re8 2 [ A vibhAgamAM dhyAnastha sva. pU. Agama dvArakazrIe uMDA ciMtana pUrvaka te te prasaMge upayogI jaNAyela padArthonI vivecanA vALA arthagaMbhIra lakhela chUTaka lekho-nibaMdhonuM saMkalana karyuM che.] mUla sUtro eTale zuM ? upakama-bhUmikA jaina jainetara prajAmAM saMkSiptarUpe tatvane pratipAdana karanArAM ane adhyAhAra tathA anuvRttinA pAyA upara ja arthane jaNAvanArAM vAkyane svarUpe ke mULa rUpe gaNavAmAM Ave che, ane tevA sUtranI upara vivecana karanArA zAstrone niryukti, bhASya, TIkA, cUrNi, TippaNa, avasUri, paMjikA, vArtika vigere zabdothI athavA bhASya, vArtika, vyAkhyA, kArikA vigere zabdothI kahevAmAM Ave che. A rIte lekettara mArgamAM niryukti AdinI apekSAe ane laukika mArgamAM bhASyAdinI apekSAe vyApeya graMtha ke sUtrane mUlagraMtha ke sUtra kahevAmAM Ave che. paraMtu jema janatAmAM mAnavA lAyaka je pIstAlIza Agamo gaNAyAM che, temAM Avazyaka, dazavaikAlika, ghaniryukti ane uttarAdhyayana e cArane je bhUla sUtra tarIke gaNavAmAM Ave che, te upara jaNAvyA pramANe vyAkhyayanA sthAne rAkhI gaNavAmAM AvatAM nathI. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju mULa sUranI paribhASAmAM matAMtare - keTalAka mahAnubhAvo uttarAdhyayana sUtranI vyAkhyAo ghaNI hovAne lIdhe te tarapha gheravAI jaI evuM mAnanArA thayA che ke je je sUtranI ghaNI vyAkhyAo che, te sUtrane mahatva ApavA mATe bhUla sUtra tarIke gaNavAmAM Ave che, paraMtu teonuM e kathana zrIparyuSaNuka5 upara aparimita vyAkhyA ane TippaNa vigere jenAra manuSya satya tarIke na ja mAne. vaLI, dazavaikAlika, ghaniyukti ke Avazyaka upara teTalI badhI vyAkhyAmAM lakhAyelI paNa nathI, te te dazavaikAlika vigerene mUlasUtramAM dAkhala karavAM te A kalpanAnI apekSAe kalpanA karanArA ja agya mAnI zakaze. bIjA keTalAka vicArake mUlasUtranA zabdArtha mAtrane vicArI jaNAve che ke A cAra sivAyanAM bIjAM sarva zAstro bhagavAna tIrthakaranA mUlavacana nathI, paraMtu A cAra zAstromAM kahelAM vacane ja khuda tIrthakara bhagavaMtanAM vacane heIne e cArane mUlasUtra kahevAmAM Ave che. mUlasUtrane mATe AvI rItanI karAtI bIjI kalpanA nyAyane anusarI zake tevI nathI. kAraNa ke bhagavAna jinezvaramahArAjA arthanA ja vaktA che, ane sUtranA kartA te gaNadharamahArAjA vigere che, mUlasUtra tarIke manAtuM dazavaikAlikasUtra AcAryabhagavaMtazayyabhavasUrinI saMkalanA che, ane eghiniyukti yugapradhAna zrIbhadrabAhu svAminI saMkalanA che, tathA zrIuttarAdhyayananA chatrIza adhyayane samagra RSibhASita hevA sAthe bhagavAn mahAvIra mahArAje apRSThavyAkaraNamAM jaNAvyAM gaNI zakAya, eTale bhagavAna jinezvaramahArAjanA mUlavacana ja A * je ketheDI mudatathI utpanna thayele kuMpakamata kadAgrahano kAraNe cAreya mUla sUtrane mAnanAre nathI. paraMtu tevAnI amAnyatAe mUlasUtranuM svarUpa anyathA thatuM nathI. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata cAramAM che, ane tethI A dazavaikAlika Adi cArane mUla kahevAnI kalpanA asthAne che. vaLI keTalAke mUlasUtrapaNAnA khulAsAmAM evI kalpanA jaNAve che ke sAdhujIvananA mUlarUpa mahAvratanuM nirUpaNa A dazavaikAlikAdi sUtramAM hovAne lIdhe A cArane mUlasUtra tarIke gaNavAmAM AvyAM che. AvA prakAranI A trIjI kalpanA vidvajanene hAsyAspada na thAya teja basa che. kemake sAdhujIvananA mUlarUpa mahAvratanuM, sAdhune rakSaNIya cha jIvanikAyanuM, ane sAdhujIvanamAM varjanIya pramAda ane kaSAyanuM svarUpa zrI AcArAMga Adi aMga, pannA, ane chedasUtra vigeremAM ghaNuM ja vistArathI AveluM che, eTaluM ja nahi paraMtu zrIzasyabhavasUrijInI pahelAM sAdhu AcAranI vyavasthA AcArAMganA prathama adhyayanathI ja thatI hatI te sujJajainene sArI peThe dhyAnamAM che ja, dhyAnamAM rAkhavuM ke A lakhANa vastu svarUpane sthApyA vinA mAtra bIjAe jaNAvelA kathanane khaMDana karavA rUpe vitaMDAvAdarUpe nathI, paraMtu AvazyakAdi cArane mUlasUtranI saMjJA kema ApavAmAM AvI che, tene yathArtha svarUpane samajAvavA mATe che. nIce jaNAvelAM kAraNe vicAravAthI AvazyakAdi sUtrenI ApelI mUlasaMjJA kema che te yathArthapaNe samajavAmAM Avaze. mULasUtranI sAcI paribhASA 1 jaina janatAne khyAla haze ke AcArapatpAdine adhyayana nane mATe ane tenA uddezAdi dvArA yogya thavA mATe traNa varSa vigere paryAnI jarUra gaNI che, jyAre Avazyaka vigere mUlasUtra mATe kaI paNa paryAyanI jarUra gaNI nathI. ke pappAnika Adi ukAgone mATe vyavahArAdi zAstra kAree paryAyanA varSanI saMkhyA jaNAvI nathI, paraMtu aMganA udezanI. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju pachI ja upAMgane uddezAdi ane adhyayanAdikano adhikAra hoya che, tethI tene mATe paryAyanI AvazyakatA temAM paNa spaSTa thAya che. vaLI, vyavahArAdika chedanI uddezAdika ane adhyayanAdikanI yogyatA paryAyane hisAbe ja maLe che ema nathI, paraMtu temAM te jaNAvelA paryAyavALAne paNa apariNatapaNuM ke atipariNatapaNuM na hoya ane mAtra pariNatapaNuM ja hoya teja te chedasUtranA uddezAdika ane adhyayanane adhikAra maLe che, eTale emAM paNa paryAyanA varSa saMkhyAnI AvazyakatA spaSTapaNe samajAya tema che. cazaraNa vigere prakIrNaka ke jeone pannA tarIke kahevAmAM Ave che, te kaI paNa prakAre niyamita adhyayanakramamAM ja rAkhavAmAM AvelA nathI ane tethI tene mATe paryAya ke aparyAya jevAne raheto nathI. A ja rIte pastAlIza AgamAM zrInadisUtra ane zrIanugadvAra sUtrane paNa sthAna che, chatAM te bane mAtra pravezanI sugamatAne mATe ja judAM rAkhavAmAM AvelAM che, vastutaH zrInaMdi ane anugadvAra e bane dareka sUtranI aMtargata ja che, ane Aja kAraNathI sAmAnya janasamUha zrInaMdisUtrane sUtra tarIke bele che, chatAM prAcIna vyAkhyAkAre te zrInaMdisUtrane adhyayana tarIke jaNAve che, vAcakone yAda haze ke adhyayana e samagra sUtra rUpa nathI hatuM. paraMtu sUtrane aMza ja hoya che, eTale naMdi ane anuyegane sarvasUtravyApakapaNAne lIdhe uddezAdika ke adhyayanamAM letAM paryAyanI apekSA na hoya te svAbhAvika che. pustakArahaNanI vakhate zrIAcArAMga vigere zAstranA je lakhANa thayAM che, temAM Avazyaka vigerenI sAkSio tathA 'kAva " vigere kahIne atideza karavAmAM Ave che, paraMtu Avazyakadi cAra mUlasUtramAM kaI paNa Itara sUtranI paraspara sAkSI ke jAva . AdithI atideza karavAmAM AvatuM nathI, mATe te sUtre asalanA Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 Agamata svarUpamAM ja saMkeca karyA vagara pustakAhaNakAlamAM lakhAyelAM hoI tene mUlasUtra tarIke gaNavAmAM AvyAM hoya te te ghaNuM ja saMbhavita che. 3 zrI AvazyakAdinA uddezAdika thayA pachI ja zrI AcArAMga AdikanA uddezAdika thaI zake che, paraMtu te sivAya thaI zakatA nathI, mATe mUla eTale AdimAM uddezAdika ane adhyayanAdikane lAyaka e cAra sUtre hevAne lIdhe tene mUlasUtra kahevAmAM Ave. sujJagItArtho bIjAM paNa kAraNa jaNAve che te paNa sUtraavidhi hovAthI mAnya ja che. ityalam sarvamAnya dharma [parama pUjya AcArya mahArAja zrImAn AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja kA sarvadharma pariSad meM mejA huA vaktavya / ] dhyAyAmi jyotirahena gatanidhanamalaM jJAnasaccharmayuktaM, mAyAmuktaM prakRtyAbhirahitamanaghaM karmadoSavihInam / / zAstrodyaM sarvadharmapracayamanugataM vizvajannUddharaM yat , bhavyAnAM mokSamArgapraNayanaruciraM zakrandopasevyam // 1 // sajjana gaNa ! Apa logoM ne akhila dharma kA rahasya zravaNa karanekI pragAlikA kA jo Arambha kiyA hai vaha Arya dezako prajA ke lie bar3A hI saubhAgya sUcaka hai / jo kucha maiM isa viSaya meM kahUMgA vaha sarva dharma kI anukUlatA kA khyAla karake kahuMgA ' isase isa nibaMdha meM jainadharma kA pAribhASika aura rUDha padArthoM kA samAveza na ho usakI truTI na gineM / / Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pusta 3 sarva dharma kA dhyeya-Arya prajA meM dharma ke viSaya meM yadyapi seMkaDoM matamatAMtara haiM, lekina hareka dharma kA rAstA alaga alaga hone para bhI sarva dharma kA parama dhyeya apavarga kI prApti hI hai / isa vajaha se hI sabhI dharmazAstrakAroM ne yato'bhyudayaniHzreyasasiddhiH yAne jisase svargAdi sukha aura mokSa ho usako dharma mAnA hai / abhyudaya dharma kA anantara phala hai aura niHzreyasa yAne mokSa kI prApti honA yaha sarva dharma ke hisAba se paraspara phala hai / nAja ke bone meM jaise tRNAdi kI prApti anantara phala hai, lekina dhAnya kI prApti hI parampara phala hai isI sababa se mokSa hI dharma kA prakRSTa phala haiN| yaha bAta sarva AstikoM ne maMjUra kI huI hai / yadyapi niHzreyasa yAne mokSa mukhya aura dhyeya phala hai, lekina dharma se abhyudaya kI prApti hI peztara hotI hai / isIse niHzreyasa zabda pestara nahi dharake abhyudaya pada rakhA gayA hai| ___mokSa kA rAstA-sarva Astika dharmazAstrakAroM ne mokSa ko hI dharma kA parama phala mAnA hai, to dharma eka aisI hI vastu honI cAhie ki jo phaurana yA dera se bhI mokSa ko prApta karAnevAlI ho / yAne dharma kA AcaraNa karanevAle ko usI janma meM mokSa kI prApti karAde yA bhavAMtara meM hI mokSa kI prApti karAde aisA hI dharma mokSa kA sAdhana bana sakatA hai| yadyapi mokSa ke svarUpa meM matamatAMtarokI saMkhyA kama nahIM hai tathApi saJcA mokSa kA rAstA milajAnepara saccA mokSa ApoApa hI mila jAtA hai / isI vajaha se bahuta se Arya dharma ke zAstrakAroM ne mokSapadArtha kA Adi meM sphoTa na karake mokSa ke kAraNabhUta dharma kA hI sthAna sthAna para sphoTa kiyA hai jaise jainazAstrakAra bhagavAn umAsvAti vAcakajI ne tattvArthasUtra ke Arambha meM hI sambagdarzana-jJAna-cAritrANi mokSamArgaH aisA sUtra banA ke saccI mAnyatA, saccA bodha aura sundara vartana rUpa mokSa kA rAstA hI dikhAyA / na to usa mokSa kA svarUpa dikhAyA na mokSa kI samRddhatA hI dikhAI / yAvat mokSa kI parama dhyeyatA bhI dikhAI nahIM / jagat meM bhI Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata apana dekha sakate haiM ki nagara ke rAste para calanevAlA insAna usa nagara kA saccA svarUpa bhI nahIM pahicAnatA ho yA ulaTA hI pahicAnatA hoM; taba bhI vaha sacce nagara ko pAtA hI hai| isI taraha se mokSa kA jo rAstA hai, usapara calanevAlA AdamI mokSa ko pUrI taura se pahicAne yA nahIM bhI pahicAne taba bhI vaha avazya mokSa ko pAtA hai / isI bAta ko idhara bhI khyAla rakha ke mokSa ke svarUpa meM jo matamatAMtara haiM unakA kucha bhI vivecana karane meM nahIM aaygaa| kyA svarga aura mokSa dharma kA lakSyArtha nahIM hai? - kitaneka sAkSaragaNa, Astika zAstroM meM dharma ke phalarUpa se pharamAye hue svarga ko tathA mokSa ko sirpha vAcyArtha meM hI le jAte haiM, aura sAMsArika ihabhavika sukhoM kI siddhi ko hI dharma ke lakSyArtha meM lete haiM; yAne hiMsA, jhUTha, corI, strIgamana, parigraha, gussA, abhimAna, prapaMca aura lobha ko chor3ane se zAstrakAroM ne jo svarga aura mokSa kI prAti dikhAI hai, vaha sirpha vAcyArtha yAne zabdoM kA hI artha hai; aisA mAnate haiN| yAne Akhira meM na koI svarga jaisI cIja haiM, na koI mokSa jaisI cIja hai, lekina svarga aura mokSa zabda Age dharane se hiMsAdika kA karanA ruka jAya to jagata meM balavAn insAna durbala ko satAne se dUra rahe, jUTha nahIM bolake satya hI bolanevAlA hone se prAmANika bana jAya, kisI kI koI bhI cIja binA haka lene kI cAhanA na kare, zarIra kI rakSA acchI taraha se kare, saMgrahazIla na banake prApta huI lakSmI kA vyaya duHkhI jIvoM ke udvAra ke lie kare aura krodhAdika vikAroM ke adhIna bana ke nirvicAra dazA yA durvicAra dazA meM na jA paDe / yaha dharma zAkhakAroM kA matalaba hai / aura jisase ihabhakki kisI bhI Apatti ko vaha na pAye, itanA hI nahIM lekina apane kuTumba aura sAre saMsAra ko, vaha hiMsAdika ko nahIM karanevAlA AdamI, isa taraha se parama sukhamaya kara sake isI lakSyArtha se zAstrakAroM ne svarga mokSa ke kAraNa ke nAma se dharma dikhAyA hai"| Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 pust| 3 yaha saba kathana jo insAna punarjanma yA bhavAMtarA nahIM mAnanevAlA hai vaise ke hI mukha meM zobhA de sakatA hai / parantu jo insAna apane ko hindu jAti meM hI dAkhala karanA cAhatA ho vaha svarga-mokSa ko vAcyArtha aura lakSyArtha donoM taraha se mAnane meM kabhI nahIM hickaaygaa| hindujAti kA matalaba hI yahI hai ki AtmA ko eka bhaba se dUsare bhava, dUsare bhava se tIsare bhava, isa taraha se ghumanevAlA hI mAne / hinD dhAtu ghumane ke artha meM hai, aura ghumanevAlA hI yaha AtmA hone se zAstrakAroMne AtmA ko hindu mAnA hai aura isa taraha se hindu AtmA ko mAnane vAle hI hindu gine gaye haiN| khyAla rakhane kI jarUrata hai ki jisa majahaba ke netA ne eka hI punarjanma mAna ke bAra bAra punarjanma rUpa bhavAntara nahIM mAnA una logoM ne hI hindu jAti ko kAphara zabda se pukArA hai / isa sthAna meM sarva dharma kA vicAra hone se vizeSa vicAra na karake 'vAstavika rIti se svarga-mokSa ko denevAlA dharma hai', yaha bAta hindu jAti ko sabhI taraha se mAnya hai, aisA samaja ke dharma ke hI viSaya meM kucha kahane meM aaygaa| svarga-mokSa sat haiM dharma usakA kAraNa haiN| sabhI hinduzAstra isa viSaya meM eka mata ko dhAraNa karate haiM ki dharma kA natIjA svarga aura mokSa hI hai / yAne koI bhI hindu svarga yA mokSa ko asat padArtha nahIM mAnatA hai ki jisase svarga aura mokSa ko sirpha vAcyArtha meM rakhake ihalaukika phala ko lakSyArtha kI taura se ginale / sAmAnya zAstrIya niyama bhI Apa logoM ke khyAla meM haiM ki vAcyArtha kA bAdha hone se hI vAcyArtha ko choDa ke usase bhinna hI lakSyArtha lenaa| Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 AgamaLeta yahAM to svarga aura mokSa ye donoM padArtha anumAna aura zAstra se siddha haiM, isase idhara kisI taraha se vAcyArtha kA bAdha nahIM hai| aisA yathAsthita svarga aura mokSa kA kAraNa dharma hI ho sakatA hai| .. sivAya dharma ke yadi svarga aura mokSa ho jAtA ho to isa jagata meM vanaspati Adi ekendriya vagairaha jIvoM kA adhabha jAti meM ThaharanA aura bhaTakanA hotA hI nahIM / jaise alpa hI saMkhyA ke AdamI puNya kA kArya karanevAle aura puNya kI kAraNA rakhanevAle hote haiM, vaise hI jagata meM dhana, dhAnya, kuTumba, zarIra Adi saba taraha kA AnandapAnevAle loka bhI alpa hI hote haiN| isI niyama se samajha sakate haiM ki dharma aura puNyakA phala hI samRddhi ora Ananda hai| aura manuSya-janma meM jo kucha jyAdA dharma aura puNya kiyA jAya usake phalarUpa Ananda aura samRddhi bhugatane kA sthAna svarga jarUra hI hetuvAle ko mAnanA hI hogA / paryanta meM jaise zAnta AdamI prasannatA se duniyA ke bAhya padArtha kA saMyoga nahIM hone para bhI asIma Ananda ko bhugatatA hai usI taraha se sarva adRSTa yA karma se rahita huA sva svarUpa meM avasthita huA AtmA bhI anirvacanIya Ananda kA anubhava kare usameM kucha bhI tAjubI nahIM hai / aura vaisI dazA ko hI zAstrakAroM ne mokSa manAyA hai / isase mokSa kA asambhava mAnanA zAstrAnusAriyoM aura yukti ke anusAriyoM ke lie kabhI lAjima nahIM hai| dharma kA svarUpa samajhane meM parIkSA kI jarura upara dikhAyA huA dharma svarga aura mokSa kA kAraNa hai yaha bAta sabhI Astika loka maMjUra karate haiN| lekina dharma kisako kahanA isameM hI baDA vivAda hai| kitaneka bhadrika loka to dharma kA alaga alaga rAstA sunake hI dharma ke una bhedoM ke nAma se hI dharma se alaga ho jAte haiN| lekina una logoM ko socanA cAhie ki rajata, suvarNa, hIrA, maNi, motI, pannA, vagairaha Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pusta 3jagatabhara kI jo jo kimatI cIjeM ginI jAtI haiM ve sabhI parIkSA kI darakAra rakhatI haiM, kyoMki vinA parIkSA kie koI bhI insAna ina cIjoM ko nahIM le sakatA / taba dharma jaiso cIja jo isa jindagI ko sukhamaya banAne ke sAtha AindA jindagI kI manoharatA karane ke sAtha zAzvata jJAna aura Anandamaya aise avyAbAva pada ko denevAlI hone se anamola hai vaha parizrama aura parIkSA kie binA kaise saccI taraha se pahicAna sakate aura pA sakate haiM / sujJa mahAzaya ko isa bAta para gaura karane kI jarUrata hai ki jagata meM jisa cIja se jo cIja mila jAtI hai usa cIja se vaha cIja kama kimatavAlI hI hotI hai / isI taraha khAna, pAna, zarIra, indriyA~, vAcA, vicAra, kuTumba, dhana, dhAnya, vagairaha sabhI cIjeM dharma yAne puNya se hI milatI haiN| isase spaSTa hI kahanA cAhie ki dharma yaha agamola cIja hai / isa vAste usakI parIkSA avazya honI hI cAhie / ... khyAla karane kI jarUrata hai ki tarakArI lene meM gaDabaDa ho jAya to Adhe Ane kI nukasAnI hove, kapaDA kharIdane meM akala kA upayoga nahIM kare to do cAra Ane kA harajA hove, cAMdI ke gahane meM do cAra rupayoM kA harajA hove, sone ke gahane meM pacIsa pacAsa kA harajA hobe, hIrA motI ke kharIdane meM hajAra do hajAra kA ghATA hove lekina parIkSA kiye binA dharma ke lene meM to isa jindagI aura AindA jindagI kI barabAdI hone ke sAtha saMsAracakra meM jIva kA bhaTakanA hI ho jAya / isase dharma kI khAsa parIkSA karane kI jarUrata hai| parIkSA karake hI liyA huA dharma bahuta karake saccA mila sakatA hai| dharma kI parIkSA:- jagata meM jisa padArtha ko apane dekhate haiM usakI parIkSA apana kaurana kara sakate haiM, kyoMki jagata ke bAhya padArthoM kI parIkSA unake sparza, rasa, varNa' gaMdha, saMsthAna' AkRti vagairaha se ho sakatI hai, lekina yaha dharma aisI cIja hai ki jisakI parIkSA sparza vagairaha Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 Agamata se kabhI nahIM ho sktii| isase hI dharma ke viSaya meM jyAdA matamatAMtara bhI haiM aura parIkSA karanA muzkila bhI haiM / sparzAdika se jisa vastu kI parIkSA ho jAtI hai usameM vivAda kA sthAna hI nahIM rahatA / jaise mRdu aura karkaza sparza, mIThA aura tIkhA rasa, sugaMdha aura durgaMdha, surUpa aura kurUpa vagairaha meM kisI taraha se kisI kA bhI vivAda hotA hI nahIM; lekina dharma hI aisI cIja hai jo na to vyavahAra kA viSaya hai aura na to sparzAdi se parIkSA karane ke lAyaka hai / itanA hone para bhI dharma kI parIkSA kisI taraha se nahIM ho sakatI hai, aisA nahIM hai / jaise AtmA, buddhi Adi padArtha vyavahAra aura sparzAdi kA viSaya nahIM haiM taba bhI una AtmAdika padArthoM ko akalamaMda AdamI anumAna se pahicAna sakatA hai usI taraha dharma kI parIkSA bhI akalamaMda AdamI anumAna se pahicAna sakatA hai usI taraha dharma kI parIkSA bhI akalamaMda AdamI dimAga se kara sakatA hai / ___ vyApaka dharmako sthitiH- jagata ke sabhI akalamaMda AdamiyoM ko isa bAta kA to pUrA nizcaya hI hai ki kisI ko bhI satAnA, jhUTha . bolanA, kisI kI cIja ko chIna lenA, aurata para kharAba nigAha karanA aura sabhI taraha se saMgrahazIla bananA, ye saba kArya bure mAne gaye haiN| yAne ina satAnA Adi kAryoM ko rokane se hI dharma ho isa bAta meM koI bhI AdamI ujara nahIM kara sakatA / lekina samajhadAra manuSya vartAva kI jitanI kImata kare usase jyAdA kImata acche vicAra kI karate haiM / isIse hI maharSi pharamAte haiM ki hareka dhArmika AdamI ko cAhie ki apane vartana ko sudhArane ke sAtha sAtha vicArazIlatA ko bhI unnata banAve / sAmAnya rUpa se sabhI manuSya unnata vicAra kI hI cAhanA karate haiM, lekina kitaneka manuSyoM ko unnata vicAra kisako kahanA usakA bhI khyAla nahIM hotA hai / aura kitaneka AdamI khyAla hone parabhI unnata vicAra kA parizIlana karane meM hI maMda rahate haiM / lekina yaha bAta nizcita hai ki Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pust| 3 jisa AdamI ko unnata vicAra kA khyAla hogA vahI unnata vicAra kA parizIlana kara skegaa| isase dharma kA asalI svarUpa jo vicAra kA aunatya hai usa para gaura karane kI jarUrata hai / vicAra aunatya ke bhedaH-AdamI ko dharma meM pravRtta hone ke sAtha vicAra kA aunnatya Avazyaka hai yaha bAta sabhI darzanavAle ko maMjUra karanA hI hogA kisI darzanavAle ne yaha nahIM kahA hai ki bicArakI adhamatA ke sAtha dharma ke anuSThAna dharmarUpa meM gine jAya / cAhe to kisI ko dAna deM, sadvartana rakkheM, aneka taraha kI tapasyA karake kaSTa uThAveM, yA saMsAra kI mAyA se dUra hone kA citta kareM / lekina jaba taka vicAra kA aunnatya na ho taba taka una dAnAdika ko koI bhI darzanavAlA dharma nahIM mAna sakatA hai| ___yaha bAta bhI khyAla karane ke yogya hai ki jaise dAnAdika kI pravRtti karane para bhI vicAra kA aunatya nahIM hove taba saccA dharma nahIM ho sakatA hai, usI taraha se vicAra kA aunatya hone para avazya dAnAdika kI pravRtti na bhI hoM, taba bhI vicAra aunatya ko dhAraNa karanevAlA avazya hI dharmavAlA hotA hai / yadi aisA nahIM mAnane meM Ave to eka bhI daphe AdamI nirdhana ho gayA to usa janma meM yA anya janma meM usako dAnAdi dharma hone kA sambhava hI nahIM hai / aisA mAnane se natIjA yaha A gayA ki nirdhana ko dAnAdi nahIM hone se (sarvathA ) svataH dharma nahIM hogA, aura dhanavAna ke dhana kA durupayoga aura anupayoga jyAdA hone se dharma kA sambhava bahuta kama hogaa| isase Ahiste Ahiste dharma kA abhAva hI ho jAyagA / ina bAtoM kA vicAra karane se sajjanagaNa sahaja hI samajha sakeMge ki dharma kI asalI jaDa vicAra kA aucatya hI hai / isa vicAra aunatya ko cAra bhAga meM apana vibhakta kara sakeMge: 1 jagat bharake saba jantu cAheM to sthAvara ho cAhe to cala hoM, cAhe to samajhadAra ho, cAhe to bina samajhadAra ho, svadezI hoM, yA videzI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata hoM, svajana hoM yA parajana hoM, mitra hoM yA zatru hoM, hiMsaka ho yA dayAlu hoM, cAhe jaise hoM; lekina kisI jantu para vaira virodha kI bhAvanA na hove yAne ' aparAdha kI mAphI lenI aura denI' isa siddhAnta ko Age rakhake 'maitryastu teSu sarveSu ' yAne sabhI jIvoM ko phAyadA pahuMcAnevAlA honA yaha merA asalI kartavya hai, aisA vicAra kara isa maitrIbhAva ke siddhAMta se hI jaina zAstra dharma ko pharamAtA hai / isI kAraNa jainadharma ke sattAkAla meM kisI jaina rAjA yA samAja ne kisI anya dharma ke mandira, dharmasthAna yA gurusthAna ko haDapa karane ke lie na to udyama kiyA hai aura na haDapa kiyA hai| ____ yadyapi isa maitrI bhAvanA ko saMsAra kI mauja meM mace huve AdamI nirbalatA aura kAyaratA ke nAma se pukArate hoM, lekina sajjanagaNa to svayaM hI samajha sakate haiM ki jagata meM aisA eka bhI sadguNa nahIM hai ki jisako durjanoM ne dUSita na kiyA ho; isa bAta ko socake janasamudAya ko khoTI bahakAvaTa se koI bhI sajjanagaNa mAphI dene ke sAtha ke isa maitrI guNa ko kabhI dUra na kreNge| yaha maitrI bhAvanAvAlA hI dharma vizvadharma ho sakatA hai| jisa dharma meM vaira aura virodharUpa agni jAjvalyamAna karane kA Adeza ho vaha dharma kabhI vizvadharma honeke liye lAyaka nahI bana sktaa| 2 jisa taraha sarva prANioM ke hita kI cAhanA karane kI dharmaniSTha prANi ke liye jarUrata hai, usI taraha (khudase) jyAdA guNavAna AdamI kI ora baDA satkAra sanmAna karane kI icchA pradIpta honA hI cAhiye / jo AdamI guNavAna ko pahicAnatA nahIM hai, aura guNavAna kA AdarasatkAra sanmAna karane ke liye haradama abhirUcivAlA nahIM rahetA, vaha AdamI kabhI dharmaniSTha nahIM ho sakatA / anAdi kAla se ajJAna se bhare hue AtmA ko naye naye guNoM kI prApti karane kA eka hI rAstA hai, vaha Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pust| 3 73 yaha hai ki guNavAn mahAtmA kI yAne satpuruSoM ke sanmAna kI ora haradama jhukatA rahe / koI bhI AdamI guNa aura guNavAna kA sanmAna kiye binA kabhI guNavAna nahIM bana sakatA hai, aura isI se hI zAstrakAroM ne saMtakI stuti kI baDI hI mahimA dikhAI hai| ____ yaha vicAra aunnatya kA dUsarA bheda hai / 3 jisa taraha aparAdha kI mAphI lene dene ke sAtha sarva jIvoM ke hita kA socanA aura satpuruSoM kI sevA ke liye haradama bhAvanA-yukta honA kahA hai usI taraha zArIrika yA Atmika takalIpha se hairAna honevAle jo koI bhI jantu hoM una sabakI takalIpha miTAne kA vicAra hove, yaha vicAra aunatya kA tIsarA bheda hai| khyAla karane kI jarUrata hai ki jisa jantu ne pApa bAMdhA hai vaha takalIpha pAtA hai| lekina takalIpha pAnevAle prANI kI takalIpha dUra karanevAle ko baDA hI lAbha hai / jaina zAsra ke hisAba se pApa kA phala akelI takalIpha bhugatane se hI bhugatA jAtA hai aisA nahIM hai; kintu jaise kele ke ajIrNa meM ilAicI yA Ama ke ajIrNa meM suMTha dene se vikAra dUra ho jAtA hai, lekina vaha kele aura Ama kI vastu uDa nahIM jAtI hai, usI taraha baMdhA huA pApa kA rasa TUTa jAya aura kama ho jAya isase, usa duHkhI prANi kA duHkha kama ho jAtA hai / davAI dene se jaise bImAra kI takalIpha miTa jAtA hai, usI taraha dayAlu mahAzayoM ke prayatna se duHkhI prANiyoMkA duHkha bhI dUra ho sakatA hai| isase duHkhI prANiyoM ke duHkha ko dUra karane kA jo vicAra hove yaha vicAra-aunnatya kA tIsarA bheda hai / 4 jagata meM kitaneka prANI aise hote haiM ki jinake hita ke lie prayatna kareM, du,kha dUra karane ke liye kaTibaddha hoveM, taba bhI una prANiyoM ke karma kA (pApa kA ) udaya vicitra hone se yA cittavRtti adhama hone unakA hita na hove / itanA hI nahIM lekina vaha apane Apa ahita meM hI Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 Agamota yA duHkha ke kAraNa meM hI masta ho jAya / vaise prasaMga meM kisI taraha se bhI usa hita karanevAle AdamI ko usa jantu para dveSa nahIM karanA, lekina karma aura unake phaloM ko socake udAsIna vRtti meM rahanA / __yaha vicAra-aunnatya kA cauthA bheda hai| upasaMhAraH- ina cAroM hI taraha se vicAra ke aunnatya ko dhAraNa karanevAlA prANI dharmaniSTha yA dharmaparAyaNa ho sakatA hai| isase hareka AdamI ko dAnAdi dharmaparAyaNatA grahaNa karane ke sAtha isa vicAraaunnatya ko dhAraNa karanA caahie| Apa sajjana gaNa kA jyAdaha samaya na leke mere vaktavya ko samApta karate hue itanA hI kahUMgA ki saccidAnanda AtmA ko khojane ke lie kaTibaddha honevAle sajjanoM ko uparyukta maitrIAdi cAra tarahake vicAra aunnatya ke mArga meM AnA hI cAhiye / w parama pavitra 5 2 me STi padone a nu ke ma jagatamAM gaNitanA hisAbe saMkhyA eka sarakhI heya chatAM tenA anukrama upara ja gaNitane AdhAra rahe che. zarUAtamAM jema bAra ane ekavIzamAM bane aMka eka sarakhA chatAM je anukramamAM phera paDe che te navane pharaka paDI jAya che. yAvat sanI aMdaranI saMkhyAmAM gaNeza ane ekANunI saMkhyAnA AMkaDA sarakhA chatAM saMkhyAmAM ke maheThe pharaka paDe che? e hakIkata keI paNa sujJanI jANa bahAra nathI. evI rIte 19 ane 1, 19 ane 919 vagerenI saMkhyAmAM paNa anukrama jALavavAmAM ane nahi jALavavAmAM keTale badhe phera paDe che te saheja samajI zakAya mo . Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju pra AvI rIte aMkamAM jema anukramanI niyamitatA che tevI rIte paramapavitra paMcaparameSTimAM paNa anukamanI niyamitatA anAvazyaka nathI paNa atyaMta upayogI che. jo ke anAnupUrvamAM kamanI aniyamitatA thAya che. paNa je kamanuM niyamitapaNuM na hoya te pUvAnupUrvI ane pazcAnupUrvI bane ja nahiM ane je pUrvAnupUrvI ane pazcAnupUrva na bane te pachI anAnupUrvI hoya ja kyAMthI ? dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke zAstrakAramahArAjAo jyAM pUrvAnupUrvI hoya tyAM ja pazcAnupUrvI paNa mAne che ane jyAM pUrvAnupUrva ane pazciAnupUvI hoya tyAM ja anAnupUvInI hayAtI mAne che. jyAM anAnupUrvI hoya tyAM pUrvanupUrva ane pazciAnupUrvI hovI ja joIe. ane pUrvAnupUrvI tathA pazcAnupUrvI na hoya tene zAstrakAre anAnupUrvA kahetA nathI paNa avaktavya ja kahe che. e uparathI spaSTa thayuM che ke paMcaparameSThine anAnupUvIthI gaNAya che, chatAM temAM AdhArarUpa te pUrvAnumUvI ja che. ane pUrvAnapUrva tyAM ja hoya ke jyAM anukramanuM niyamitapaNuM hoya. jainajanatAmAM pAMca parameSThine kama jAhera ja che. paraMtu te arihaMta siddha AcArya upAdhyAya ane sAdhune namaskArane je krama che te je mokSamArganI sAdhyatAne aMge upayogI che te ja Agala AgalapademAM pAchala pAchalanA padanI anuvRtti mATe paNa upayogI che. arihaMtamahArAjA mokSamArganA utpAdaka che tethI mokSanA athI jIne AghamAM namaskAra karavA gya hoya temAM Azcarya nathI Rddhi samRddhi ane kuTuMbakabIlA jagamAM chapadArtho che, paNa prathama naMbare te Rddhi samRddhi Adine arpaNa karanAra deva AdinI ArAdhanA thAya che, evI rIte mokSamArga ane mokSanI ISTatA chatAM bhagavAna arihaMtanI sau prathama ArAdhanA thAya e svAbhAvika che. A kAraNathI siddhamahArAja je ke sarva guNe saMpUrNa che, chatAM te siddhone jIva paNa arihaMta bhagavAne che, arihaMta bhaga Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata vAne nirUpaNa karelA mokSamArgane AdhAre ja siddhone siddhinI prApti thaI che, mATe siddhabhagavAnane arihaMta mahArAjazrI pachI paMcaparameSTimAM dAkhala karelA che. e arihaMta ane siddha mahArAja zivAyanA AcArya, upAdhyAya ane sAdhumahAtmAone krama pAchala ane kramasara Ave temAM Azcarya nathI. bhagavaMta arihaMta mahArAje dekhADelA mokSamArganA nAyaka tarIke AcArya mahArAjA paMcAcAra dekhADanAra che. bhagavAna jinezvarenA kathana zivAya svataMtra rIte AcAryo bele nahiM ane je kaI paNa bhagavAna jinezvaramahArAjAnA vacanane anusaryA zivAya ke virUddha paNe bele te tene jainazAsanane mAnanArAo adhama purUSa tarIke ja mAne. ema zaMkA na karavI ke AcArya bhagavAnanuM kArya te artha kahevAnuM ja che ane ahIM AcAranA dezaka kema kahyA? evI zaMkA nahI karavAnuM kAraNa ke AcArya bhagavaMte artha thakI tIrthakara mahArAje ane sUtra thakI gaNadhara mahArAje pharamAvela pravacananA arthonuM kathana kare, paNa te kathanamAM AcArya bhagavaMtanuM dhyeya jJAnAcAraAdika pAMca AcAranI pravRttinuM ja hoya. A vAtane barAbara samajavAthI e paNa spaSTa samajAze ke AcArya mahArAjAo sAmAnya rIte dareka sUtranA uddeza ane samudeza ane anujJA thayA pachI ja anugarUpe arthane kema Ape che. tathA pravajyAne aMgIkAra pachI mahAvatenuM upasthApana thayA chatAM paNa AcAra prakalpaAdi mATe kema paryAya jevA paDe che? tene khulAse spaSTa thaze, vaLI bRhatka95Adi chejhone vaMcAvavAmAM te zuM? paNa saMbhaLAvavAmAM paNa pariNAmakapaNuM jovAnI kema jarUra paDe che ? temAM zuM kAraNa che? e samajAze. kAraNa ke AcArya mahArAja anuga eTale arthanI je vyA Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju khyA kare che te jJAnAcArAdika paMcAcAranA uddezathI kare che. jo ke zrI upAdhyAyajI mahArAja sUtronI vAcanA Ape che. te paNa pAtra ane prAptane ja Ape che, ane sUtranuM dAna paNa paMcAcArane uddezIne ja hoya che. paNa avyAkhyAta evuM sUtra sutelA manuSya jevuM gaNeluM hovAthI te sUtramAtrane dAnathI AcAranuM prakAzana na mAnyuM. AcArya ane upAdhyAya mahArAja pravajyA ane upasthApanA kare tyAre te dIkSita thayelAne sahAyakArI varganI jarUra paDe te tethI mokSamArgamAM pravartAnArA bhavya jIne sahAya karanAra sAdhu varga paMcaparameSTimAM chelle pade gaNavAmAM AvyuM che. A uparathI eka vAta spaSTa thAya che ke sAdhu mahAtmAe mokSanI prApti mATe samyagdarzanAdinuM pAlana kare te gya ja che, paNa zrI jainazAsanamAM sAdhuonI namanIyatAnuM sthAna e mokSamArganI madada karavAthI ja che e avazya dhyAna rAkhavA jevuM che. ke paramezvara e Ta le ? AtmA jevI cIja oLakhAvanAra je kaI jagatamAM hoya te phakta paramezvara, AtmA e sparza rasa gaMdha rUpa ane zabda vinAne heI tenuM sau prathama jJAna dharAvanAra paramezvara, AtmA jJAna darzana ane cAritra svarUpa che ema jenAra ane. samajAvanAra paramezvara AtmAmAM svAbhAvika anAbAdha sukha che evuM Adya jANanAra ane jaNAvanAra paramezvara AtmAne AvarIne tenA guNene prakAza phekanAra evI cIjane, cAkhI jenAra paramezvara Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata te AtmAnA guNanAM AvaraNe jenAthI utpanna thAya, jenAthI -vadhe, jenAthI anubaMdhavALAM thAya, te badhuM jenAra paramezvara, AtmAnA AvaraNonuM rekANu kema thAya te rekANu Take che kema? ane paraMpara phalane Ape che kema? e jANanAra paramezvara, AtmAnA AvaraNene TALavA mATe kayA sAdhananI jarUra che? te jANanAra paramezvara, AvaraNane TALanAra ane rokanAra e Akho varga ubhuM karI AvaraNene rokavAne pravAha ubho karanAra paramezvara AvaraNane rokanAra ane TALanAra varganA sAdhanonI sAmagrI gaThavanAra ane khIlavanAra paramezvara, jIva ajIva puNya pApa Azrava saMvara nirbhara baMdha ane mokSa e tane jaNAvanAra zAsana sthApanAra paramezvara jIva ajIvanA bhede pRthvI pahADa pANI vAyu vanaspati Thera manuSya nAraka ane deva e badhA kema ke kayA kayA karmothI utpanna - thAya che? e badhuM jaNAvanAra paramezvara, ajJAnaaMdhakArathI vyApta jagatamAM jJAnaudyota karanAra paramezvara, mahamadirAthI matta thayela jagatamAM madirAnA chAkane maTADanAra AdyapuruSa te paramezvara, karmanI kakti kAmI julamagArIne jANIne jIvAtmAne zivAtmA banAvanAra paramapuruSa paramezvara AtmAnA jJAnAdi guNarUpa ratnanA akhUTa khajAnAne nahi pAmavA denAra karmakaMTakane bALIne bhasma karavA tapa tapanAra paramezvara te dIvAthI aneka dIvA pragaTe tema uddhata evA pitAnA AtmAthI aneka AtmAone uddhAra karanAra paramezvara, - jenA traNa ja padathI bhAgyazALI puruSa sakala zAstrane racavAnI zakti meLave che te paramezvara, Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju jenA garbha janma dIkSA kaivalya ane nirvANanI vakhate sacarAcara jagat nArakI sudhAM paNa AnaMda pAme che te paramezvara. jenA janma Adi vakhate traNe bhuvanamAM uota thAya che te paramezvara, jenA maraNa vakhate AkhA jagatamAM aMdhAruM thAya che te paramezvara, jenI mAtA cauda gajavRSabhAdi svakhe garbha vakhate dekhe che te paramezvara, duHkhAnAM sAdhuvA sahe / 61 / dunuM sahana karavuM temAM ja sAdhu-sahajanatA che. (61) dharme dhairya mahAphalam / 65 / dharmamAM vairya rAkhavuM te mahAlavALuM aya che(5) tIvra hyasAte na hi kizcidiSTam / 80 / jyAre tIvra asAtA udayamAM Ave che, tyAre kaI paNa vastu ISTa lAgatI nathI. (80) ja kare je zire 8] pracaMDa pApa udayamAM Ave chate zabdAdi viSaye paNa ulaTA thaI jAya che. (81) (pU. AgaddhArakazrI kRta suvAkya saMgrahamAMthI) Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata pUcha AgamoddhAraka AcAryadevazrI viracitavItarAga prabhunA guNone varNavatuM sAdhAraNa jina stavana (rAga-jhera gayAM ne vera gayAM vaLI kALo kera gayA karanAra) name name e deva jinezvara bhavijanane bhava tAraNahAra. e AMkaNI. kAla anAdi bhavamAM bhaTakyo navamaLiye e deva jineza pudgalabhAva ramaNatA karate athaDAye laI nAnA veza vAnara jAti vaLI madirAnA pAna thakI hoya jima mastAna; indriya rasa rAye A jaMtu upadezaka paNa pudgala bhAna na. 1 para vanitA nija lalanA viSaye mAe je mohe sura mUDha pudgalabhAva parAyaNa thaIne rAga reSa bhariye atigUDha paranA prANa vinAzana hete dharatA nija hAthe hathiyAra japa mAlA vaLI bedha abhAve aDasaya saMkhyAnA e dhAra. name 2 meha sakaLane nAza karIne Atma bhAva ramaNa lahI pUrNa AtamarUpa lahI je kevaLa kaleka vikI tUrNa janma jarA maraNe rUlate A azaraNa jagane dekhI bhANa nija para bhAva pragaTa savi karate bhAkhe tatvamayI gira jANa. name. 3 vartana zuddhi taNAM bhaMDArI kevaLanANa taNA e sthAna jANI vANI sudhArasa pIne bhavijana lAbhe nija nita bhAna vacana kSamA ne vacana kriyA vaLI jogazAstrane dharate jANa; dharmakSamA visaMgakriyAthI samaratha yega dhare guNa khANa. name che guNamaya parama gurunI ANI ArAdhe tarIe saMsAra; AlaMbana AgamanuM tajate bhava bhava bhaTake jIva gumAra ahaniza jinaANA ArAdhI avirata paNa leze bhavapAra; ANA viNa adha sattara tyajate, na lahe nija Ananda lagAra. name. 5 A pustaka zrI AgaddhAraka graMthamALA, kapaDavaMja mATe zrI vasaMta prinTIMga presa-ghIkAMTA roDa, amadAvAda chApyuM. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka Aga jyota pha menorenenoncncl nonononeneneng jagavatsala zrItIrthakara prabhune sarvahitakara upadeza lana . naal "asthi me AyA uvavAie, Natthi me AyA uvavAie" ' -zrI AcArAMga sUtra. bhAvArtha : "mahAre AtmA (paryAyArthinathI) papAtika (parabhavathI AvIne upajanAra) cheH hAre AtmA (dravyArthikanayathI) papAtika nathI." A upadezamAM astitA ane nAstitA banne paraspara virUddha dekhAtA dharmo eka ja AtmAmAM che, ema jaNAvI arthathI virUddha dharmone sadbhAva prathama bhAgathI sUcavyA chatAM zabdathI spaSTa virUddha bhAva sUcave che. anyathA "mAro AtmA aupapAtika che" ema mAnanAre manuSya "mahAre AtmA aupapAtika nathI" ema kema mAnI zake ? ane A virodhane mAnanArA AtmAne ja jJAnasaMjJAvALo mAne tathA Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata AvuM vidhavALuM nahi mAnanArAne jJAnasaMjJA vagarane mAna e kathana zuM ja, huM ane arUNA jevuM sAmarthya gaNadharamahArAjAnuM jaNAve che! . kharekhara A vAta sUphama vicAra mAMge che. paNa A zAbdika virodhane parihAra ghaNe hele haI te parihAra ghaNA pAramArthika mArgane mekaLe kare che. prathama ti sAthene sauurti zabda AtmAnI janmayuktazAne jaNAve che jyAre rAtri sAthene sauvAti zabda asalI vastunI utpattirUpa papAtikatAne aMge vaparAyela che. te arthAt mAre AtmA ne utpanna thanAra nathI, kemake zAzvata che. paNa navA navA bhAmAM navA navA karmo karavAthI navA navA jajone mahAre AtmA dhAraNa kare che. AvI rIte kathaMcit utpattinI risatA ane kathaMcita utpattinI jaritAne hAra AtmA dhAraNa kare che ema mAnanAre ja kathaMcita nityAnitya, sadasadu ane bhinnabhinna svarUpavALA AtmAne mAnanAra heI samyakatvavALe kahI zakAya, ane te AtmAnA janmadine TALavA mATe AtmAnA svarUpabhUta virati ane. niSkaSAya dharmamAM vartavA taiyAra thAya, yAvat janmanA AMTA na maTe tyAM sudhI avyAhatapaNe AtmadazAne lakSyamAM rAkhanAre bane. * A upadezathI pRthapha-pRthak paraspara svarUpa-bhinna evA sAta ane anubhava athavA heye pAdeyanI daSTithI upayogI evA nava tane jaNAvanAra ane jANanArAoe tema ja manAvanAra tathA mAnanArAee zarUmAM jJAna ane tene anaMtaraphala tarIke temaja bannenA phalA tarIke tathA parama phala tarIke mokSanuM dhyeya siddha karavA mATe AtmAnuM bhAna meLavavAnI AvazyakatA che, ema spaSTa karyuM che. A upadezazrI e paNa spaSTa karyuM ke AtmAnA avyAbAdha svarUpane samajanAre sarva AzravanA mUlasthAnarUpa janma denArA Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustake kahyuM - -- -- - eTale sAparAyikanA AzravathI prathama sAvaceta thavAnI jarUra che. A upadeza e paNa spaSTa kare che ke jeo pitAnA AtmAne janmanI jaMjIramAM jakaDAyele gaNI te jaMjIrane teDI nAMkhavA mATe jIvanane jhaMpalAvavA taiyAra thAya te ja kharekhara jJAnagarbhita vairAgyavALe che. kAma arthAta je manuSya AtmAnuM nityAnityatva vigere samaje ke mAne nahi, ane janmAdine TALavAnI buddhithI vairAgyane vare nahi te ja dukhagarbhita ke mohagarbhita vairAgyamAM ja jakaDAyA che. AvI rIte aneka prakAre, aneka apekSAe vicAra karanArAo spaSTa paNe samajI zakaze ke gama-naya ane bhaMganA bhedathI thatI sUtranI anantArthatA bhavya-jIne hita karanArI thAya che. .. A rIte A upadeza sarva jagatanA jIvane hita-kalyANanI sAdhanAnI prAthamika bhUmikAne sUcavanAra che tethI kalyANakAmI-mumukSu ee A upadezanuM rahasya gya rIte samajavuM jarUrI che. aNusoo saMsArI che ! vo taraNa sattA Indri-viSane anukULa rahevuM te saMsAra tene kabaje karI pratikULa cAlavuM te temAMthI . chUTavAne upAya che. -zrI dazavai. sutra, Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. A ga mo dhdhA ra ka zrI nI maM ga La vANI ! maja aneka bhava vinA ahitapaNuM sAMpaDatuM nathI. na jainazAsanane siddhAnta ja e che ke udayane kApa. jyAM na kapAya te udaya heya te tyAM samabhAve sahana karavAnI vAta sAcI? che jenetaranuM dhyeya paramezvara ke gurUnI prasannatA-rAjIpA vagerenuM che, tema jainanuM dhyeya te nathI. AtmAnI pitAnI Rddhi-samRddhimAM leza paNa nyUnatA na heya, pitAnuM sAmarthya pheravavAmAM kaI paNa ADe na Ave te te sthitimAM AtmA AbAda gaNAya. AtmAnI AjhAdI tathA AbAdI mATe duniyAne jainadharma parama Avazyaka che. * jaina dharmanI dareka kriyA mokSa mATe ja che. * ekasarakhI be ghaDI je AtmA tanmaya bane te beDo pAra thaI jAya. # mikSa meLavavA mATe be ghaDInI tanmayatA paryApta che. ja vaDIlenA upAlaMbhAdi AnaMdapUrvaka sahana karavA e ja sajajanenuM uttama purUSenuM kAma che. ja jene darzanamAM mekSa vinA bIjuM dhyeya ja nathI. janma ane karmanI paraMparA teDavI-mekSa meLave e ja dhyeya. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :: ::: illulin haiiyAno jhaMkAra, [ AgamamarmajJa AgamavAcanAdAtA AgamasamrATuM dhyAnastha svargata pUA. zrI AnaMdasAgarasUrIzvara bhagavaMte zAsananA anekavidha bhagIratha kAryo ane te pAsanAnI vividha pravRttionA bhAraNa vacce paNa samaye samaye bALajIvone upayogI zilithI khUba ja mArmika chatAM suMdara-prAsAdika paddhatie nAnI moTI racanAo, ane nAnA moTA graMthanuM sarjana karyuM che. jIvanadIpane bujhavI nAMkhavA taiyAra thayelI viSama regazAmAM paNa pahelA pUjya Agama dvArakazrIe hajAro leka pramANa sAhityanuM sarjana karyuM che. - temAMthI cuMTI ne caturvidha zrI saMghane svAdhyAya ciMtana-mananamAM upayogI thAya tevI sAmagrIne rasathALa A vibhAgamAM raju karavAnI maMgaLa bhAvanA che. 4. ] dhyAnastha-svargata pUjya AgameddhAraka AcArya deva AgamasamrATu zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI racita mArmika padyaracanAo. paramAtmAne Adarza upakAra (rAga-harigIta) bhavikA bhaje bhagavaMtane je tAratA bhavasiMdhuthI. (AMkaNI.) nahiM AtmajJAna raNe caDho mithyAtvamehe rAciye; mane vAcA kAya maLiye IMdriya rasa raci. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , Agamajata gaMdha rUpa rase sparza zabda guNamAM gAjiye; svapara bhAna na svapamAM hatuM kevala lehe rAjie. bhavikA 1 deha dArA bAlakane, pitA kAkA brAtamAM mAta sAsu sasarAne mUDha mAsI jAtamAM melavyA e mahelavAnA nathI sAthe bhavAMtare.. bhagavaMtanI je ratnarAzi te sadA rahe aMtare. bhavikA 2 zaizave nehi bhAna che vasu vaMdanuM jima lezathI; bAlakane zAna nahiM hata? AbarUnA kalezathI. pagalAnaMde ramatA lahe. nahi nija-bhAvane; jinarAja-vacana viveka pAmI lahe nija para bhAvane, bhavikA0 3 bhAvathI vrata-tatvane samajo bhavi nija bhAvamAM hiMsAdi bhAva vicitratA che kaThina karma svabhAvamAM. dhAdi kamala-bhAvanA nija karmanI che kAlimA; sAdhu-dharma ja laI haNe rahI AtmaguNanI AlimAM. bhavikA. 4 sakala guNanI zreNine je I Atma-nivAsamAM sakala guNathI pUrNa prabhune dhare te nija-bhAsamAM. guNavaMta zaraNe pAmiye guNa zreNine zubha cittathI; bhavikA! sadA tatUpa rahIne bhaje vega pavittathI. bhavikA 5 jinarAja ANa abhyAsa karatAM dahe kamanI kAlimA, pragaTa vadhate Atama lahe sadya zubhanI zAlimAM. cega IcchA te zAstrane karate vahe sAma ne; pratipatti rUpe pAmiyo Anada pAme satyane. bhavikA6 cetanane zikhAmaNa samaja le cetana dila apane, sabhI yaha jiMdagI phAnI. manuja bhava dehilA pAyA, jinezvara zAmeM gAyA, svamakA cAMda batalAyA, samaja. 1 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 8-thuM nija Adatase reke, lebha mada mAna diye cheke, aura je tRSNApura reke, de dAna sujata leke. samaja0 2 gurukA vega milA bhArI, vANI hai jinapatikI sArI, suNa bhavabhaya saMkaTa vArI, nahi hai tababhI yaha cArI. samaja. 3 anAdi kAlase lIna, nigoda avyavahAre kInA, vAsa nahi unnata patha bIna, aba tuM pAye sukha lInA. samaja0 4 hadayameM jinavara-patha dhAre, sadA nija rU5 lakha sAre, tana manase viSaya vAre, lahe zubha saMjama zivakAre. samaja5 bhavI bhavabhIti saba DAlI, raho vrata caraNa dazA pAlI, sadA saMvara nijara bhAlI, lahe nija Ananda ajavAlI. samaja6 AzravanA aMzo Aja jinarAja tuja zAsane Aviye, meLavyuM jJAna ajJAna vArI, A hetu che bhavataNA kAramA, zAsane tuja kahyA te kaTu nivArI. Aja 1 hoya adhikaraNa e jANa chavetare, jIvanA aDasaya vidhI nivAryA, kalpanA pIDane vadha taje taMtathI, karaNakAraNa sahita anumati anAryA. Aja0 2 krodha mane vaLI daMbhane lebhathI, dAbIyA ga citta tanu vAge, tigatiga cArane traNa guNa sAdhatAM, bheda saya ATha e zuddha jina vAce. Aja0 3 bheda aDasaya kahyA ema jina AgAme, jIvanA Azra sujana samaje, rAkhaje paga page karma baLa vAravA, jANIne zAsanAnanda ramaje. Aja0 4 nirvata nikSepane ganisajanA, Azrave cAra e ajIva bheda, sAMbhaLI mana dharI vAriye vIryathI, zAstra bhAkhyA sadAnanda vede. Aja0 5 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poossosseserepossessesesex dhyA na stha sva - ta pUrva AgamoddhAraka AcAryadevazrIe chellI bhayaMkara mAMdagInA bichAne paNa racela tAtvika-arthapUrNa gaMbhIra suMdara-subhASi to che (2) vaLo thAmAvi, jarma para vere che paripakvadazaM karma, kathaM na veditA naraH? // 14 // je udaya tathA jevuM bhAvI hoya te pramANe jIva karmane veda che. paripakava dazAne pAmeluM karma manuSya kema na de? arthAta avazya vede. (14) (2) mavi nADatApu, nIvane ja nirgy | 24 in AyuSya pUruM thayuM nathI tenuM maraNa nathI, tema ja AyuSya vagara nAnuM jIvana nathI. (24) (2) zaritArita vALA rUra che zAtA ke azAtA jIve karelA karmathI utpanna thayelI che. (3ra) (4) bhAvAnuvAda pati che rUDa II, Atma-pariNAmane anusAra karma Ave che. (35) (1) vyAdhIna thair , nirAdhe racAra 42 . vyAdhienuM kAraNa karma che. ane pIDAnuM sahana karavuM te nirjarA mATe thAya che. (41) (1) ja te para ja ratha hama 46 jagata tAruM nathI ane te jagatane nathI. (45) Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-thuM (7) ye yathA bhAvino bhAvAstathA te na viparyayaH // 49 // je bhAve je pramANe thavAnA che te pramANe te bhAve thavAnA che, paNa palaTAvAnA nathI. (49) (8) zAstrori sujayaH 12 / zAstronAM vacane amRta sarakhAM che. (51) (1) manorateketi che parU che matanuM haraNa AgamanA vacanathI thAya che. arthAt AgamamAM kahelA vacana pramANe vartavAthI mRtyu aTake che. (53) (20) mULyorjisthAnamAna mIra / 8 / nizcita AvavAvALA mRtyuthI bhaya na rAkhave. (54) () thApaNo nirvajo re / pada zAntithI je te vyAdhine sahana karIza te he cetana? vyAdhio tane nijara mATe thaze. (56) (22) kutaro 6 thI 12 / duHkhane chAtI ApanAra dhIra gaNAya arthAt dhIra puruSa dukhanI sAme thAya che. paNa pITha dekhADatuM nathI. (59) (23) suNe rauDha ni I 60 || duHkhane sahana karavAmAM ja atyanta nirjarA thAya che. (6) (24) TuNAnAM sAputA rahe che dara ! duHkhanuM sahana karavuM temAM ja sAdhutA-sajajanatA che. (61) (25) kRtyarAdhanA gham | dara ! mRtyu Ave tyAM sudhInI je ArAdhanA rahe te ja ArAdhanA dharmamaya gaNAya. (62) (6) vAparo gharma dai kaSTavALe dharma uttama gaNAya che. (64) (7) gharme haiyeM ma dara ! dharmamAM dharyuM rAkhavuM te mahAphaLavALuM thAya che. (65) Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamajyAta te (8) ArAdhanA nA mukhyantA || 66 // te ja ArAdhanA che ke je maraNanA cheDA sudhI rahe. (16) (21) najiyA janinI jintu, maLattA yiA dhruvai // 67 || kriyA phaLavALI nathI parantu maraNanA cheDA sudhI rahevAvALI dharma -viSayaka kriyA phaLavALI che. (67) (20) piyAloH suvati vaidya, dharma pApaM na taMtra sat // 1 // sugatimAM janArane ahIMyA ja ghaNuM pApa vedI--bhAgavI levAnuM hoya che. kema ke tyAM te nathI. (69) (22) voTyuM jarmatattehiM moLaH // 70 // uDDayane anusarIne kanI zreNinA bhAga hoya che. (22) akSILa tapattA niyamAlU, moLyuM dudhiyA'vyayam II 74 // tapasyAthI kSINa nahi thayeluM kama` paDita puruSone paNa niyama bhAgavavuM paDe che. (74) (70) (23) sIne jIlAte 7 ddi jijJiSTim // 80 || jyAre tIvra azAtA udayamAM Ave che. tyAre kAi paNa vastu ISTa lAgatI nathI. (80) (24) pApe pracanTe viSaye viryeyaH // 86 // pracaMDa pApa udayamAM Ave chate zabdAdi viSayA paNu azubha thaI jAya che. (81) (21) thatyaMti no varma mano Tviizinam // 83 // rAgIonuM mana karmane eLaMgI zakatuM nathI. (83) (26) mAlimAyaM nirIyAtmana, svayaMpe sthitte maya // 81 // hai Atman ! bhAvi bhAvanA vicAra karIne peAtAnA svarUpamAM cyAtmasvarUpamAMsthira thA. (85) (27) vormalagnyAya cAgrajyuM, ane jarmakSAvaDham // 86 // mananuM caMcaLapaNuM kamanA khaMdhane mATe thAya che. tevI ja rIte mananI sthiratA karmanA kSayane mATe thAya che. (86) Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-thuM (28) drika pALa dAna, tulI re judI brA 2 / karmanA udayane vicAranAra duHkhI e buddhimAna pitAnA svarUpane pAme che arthAt AtmasvarUpamAM sthira thAya che. (91). (22) zAnce sarvatra nispRhatA 12 / nispRhapaNuM dareka jagyA para zAnti mATe thAya che. (2) (20) thApA mamatAM vinA 23 | mamatA sivAya pIDA nathI. (lDa) (31) kathaM kalpadrumo dharmo ? yadacintitasaukhyadaH // 112 // dharma kalpavRkSa sarakho kema kahevAya? kAraNa ke te acitya sukhane ApanAra che. 112) (32) mRtyobimeti na ca ko'pi vinAzayet tam // 114 // jagata maraNathI bhaya pAme che paNa tene-maraNane nAza kaI karI zake tema nathI. (11) (33) sakRd bhavet sumaraNa maraNAdimedi // 118 // eka vakhata thayeluM samAdhi-maraNa maraNa Adine bhedanAra thAya che. (118) (34) vR SaNaM mRti (mRtyunAM mRtyuauSadha) . 220 || mRtyu nivAravAnuM auSadha mRtyu che eTale samAdhimaraNa che. arthAt samAdhi maraNathI maraNene nAza thAya che. (12) (31) 4 purva i, besTa rivara / 146 vAveluM anAja Adi, jema phaLa Ape che. tema karele dharma parabhavamAM avazya phaLa Ape ja che. (146) (26) martharm mAM reta sujhu. zakara je tane sukhanI IcchA hoya to te karma rUpI devAthI mukta thA. (149) (27) vira rAmAvocamanI, duHsvaM hi pApAt sukhameva dharmAt // 156 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata pApathI duHkha ane dharmathI sukha thAya che e vidhine svabhAva na oLaMgI zakAya te che. (156) (38) na prArthayAmi jina te padabhaktito'nyat // 168 // - he jinezvara bhagavan! tArA caraNa kamaLanI bhakti sivAya huM bIjI kaMI prArthanA karatA nathI. (18) (39) labdhe mArge bhavati bhavinAM no bhavebhyo'pi bhItiH // 17 // mArga pAmyA pachI bhavya AtmAone bhavane paNa bhaya hete nathI. (100) (40) azAte save | 274 | pitAnuM-AtmAnuM svarUpa na jANyuM te pachI jJAnI jANakAra thaye zA kAmane (174) (42) ghare je stra jiM jaLa te ? In 06 . pitAnA AtmAne jANo te pachI bIjAnI tAre zI jarUra che? (175) (42) viddhayAtmAnaM yato nAtmAgvedi zAna mataM jinaiH // 176 // tuM pitAnA AtmAne oLakha kema ke AtmAne na oLakhavAvALuM jJAna jinezvarae jJAnarUpa mAnyuM nathI. (16) (42) sara manasi vaMzA, chinA . 281 | he jIva? haMmezAM hRdayamAM paMca parameSThIne dhAraNa karavA joIe. (185) (44) sTokora kuLa: jIgna, nA sAvaghaNAdhanA 286 / A paMca parameSThI ja lokettara guNavALA che. bIjA keI lakattara guNavALA nathI. kAraNa ke bIjAo te sAvadya sAdhanavALA che. (186) (45) dharmaH kalpaH kathaM yo hi, kalpasRDbhAgyasarjakaH // 187 // dhama kalpavRkSa kevI rIte? kAraNa ke je dharma kalpavRkSane pedA karanAra evA bhAgyane utpanna kare che. (187) Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajja ne ke vA ha ya ? (pUdhyAnastha svargata AgamAddhAraka A. zrI AnaMdasAgarasUrIzvarazrIe nAnAvidha zAsana-hitakArI aneka pravRttiomAM vyara hovA chatAM bAlajIne upayogI aneka nAnI moTI kRtio racI che, je ke zrI rAmodrAtino nAme sAta bhAgamAM prakAzita thaI cukI che, jemAMnI "sAni" nAmanI eka kRti gujarAtI bhAvArtha sAthe ahIM ApI che. A kRti vi. saM. 2015 mAM zrI rAmoddhA graMthamAM 8 tarIke prakAzita rAmojhAtivAda (patrAkAre) bhA. 1 (kRti saMkhyA 32 pAnuM 211) mAM pU. zAstrampayaMbedhaka gacchAdhipatizrIna saMpAdana tale chapAyela che.) sallakSaNAni sajjana purUSane svAbhAvika lakSaNe jaNAvAya chesushikssprivaaro'cyoN 1 vipazucco 2 mahApadaH 3 / nyAyavRtti 4 rayAJco 5 svamitroddhartA 6 sadodyataH 7 // 1 // bhAvArtha-sArI (dharmanI) zikSAvALA parivAra vALe ane tethI ja) lokamAnya 1, (game tevI viSama) vipatti (duHkha-Aphata)mAM (mAnasika dhIratAnA baLe) ucca (dInatA-vinAnI vRttivALe) 2, meTA purUSonA AcarelA mArgamAM pagaluM mAMDanAra 3, nyAya (dharmAvirodhI jIvana paddhati)thI jIvanAra 4, (koInI pAse) yAcA (dInatAbharI prArthanA) nahIM karanAre 5, pitAnA mitrone (Apatti prasaMge mAMthI) uddharanAre 6, haMmezAM (satkAryomAM niSThApUrvaka) pravartanAre 7. | 1 | vyavahatAvavAkSiNyaH 8 dyUtAdizyasanojjhitaH 9 / svavaMzajAtivikhyAtaH 10 Ahato nItidharmayoH 11 // 2 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 Agamata bhAvArtha-vyavahAramAM (kuM) dAkSiNya (zarame-bharame kheMcAvAnI Teva) na rAkhanAre 8, dhUta (jugAra) Adi vyasanethI rahita , pitAnA vaMza (paitRka kuLa) jAti (mAtRka kula)mAM (satkarmonA bele) prakhyAta 10, nIti (dharmAvirodhI ziSTa mAnya vyAvahArika jIvanacaryA) ane dharma (zAstrAnusArI AtmakalyANakArI pravRttio)mAM (hArdika) Adara (vRtti) vALa 11. I 2 In anindyajIvI 12 nistRzo'rAto 13 svAzritavardhakaH 14 / atitheH pUjako 15 guhyagoptA 16 yoSAvazo na yaH 17 // 3 // bhAvArtha-(dharma daSTie ane laukika rItie) nidApAtra na banAya te rIte jIvanAre 12, zatru-duzmana para dayA nahIM dAkhavanAro 13 pitAnA Azraye rahenArAne (dharma-vyavahAra dareka rIte vadhAranAra 14, (dravyathI keIpaNa gharanA AMgaNe Avela mahemAna ane bhAvathI jeo sadA dharmanI ArAdhanAmAM heI tithirahita che evA tyAgI nigraMtha sAdhue ane jAtanA) atithinI sevA-bhakti karanAra 15, (keInI paNa) guDhavAtane gepavI jANanAra 16, je (vikArI jIvananI pradhAnatAne laI) strIne AdhIna (bairI mukhe) na hoya 17 ] 3 vacorakSya 18 IvizvAsaH 19 prArthanAbhaGgabhIlukaH 20 / sattvavAn 21 svIkRtArakSI 22 dravyAddhAkSetrabhAvavit 23 / / 4 / / bhAvArtha-(dharmAnukULa) vacana-pratijJAne (game te bhege paNa) nabhAvanAra 18, (gya vyaktio para) vizvAsa dharAvanAra 19, (game tevI vyAjabI) prArthanAne bhaMga na thAya tevA DaravALe (pitAnA * sAmAnyathI A guNa dhUlabuddhivALA jIvone aTapaTo lAge, paNa sarvaviratine paMthe javAnuM dhyeya chatAM aviratinA udaye lAcArIthI saMsAramAM rahevuM paDatuM hoya tene "sIdhI AMgaLIe ghI na nikaLe" nI jema kyAreka vyavahAramAM haiyAnI kamaLatA chatAM dekhAvanA kaThera thavuM jarUrI thaI paDe che, nahIM te "dhamI eTale kAyara" evI khATI chApa paDI jAya, tethI dharmAnusArI gRhasthajIvanane lakSyamAM rAkhI laukika nItinI daSTie "duzmana para dayA nahIM batAvavA"ne guNa darzAvyuM hoya ema lAge che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-thuM 15. svArthane jAte karIne paNa prArthanA pUrNa karavAnI taiyArI vALe) 20, satva (dharmArAdhanA ane vizuddha vyavahAra jIvana mATe jarUrI ucca manebaLa) vALe 21, svIkRta (zaraNAgata ke pote jene potAne mAnya te) nuM sarvathI rakSaNa karanAra 22, (dharma ane vyavahAranuM DeLANa na. thAya tevA) dravya-kSetra, kALa ane bhAvane jANanAra 23 4 nAtmazaMsI 24 gatAzocI 25 priyapathyoktidhAraka: 26 / sotsAhaH 27 svArthasaMrakSI 28 dAtau 29 cityakSa 30 kafpurNa 12 / 1 / bhAvArtha-AtmazlAghA nahIM karanAra 24, (bagaDI gayelA) bhUtakALane (nirarthaka) vicAra na karanAra 25, priya (nagnasatya, ardhasatya ke kaThera na hoya) ane pathya (svapara hitakArI) bhASAvALo 26, (sArA kAryamAM) utsAhavALa ra7, (viveka vagaranA paropakAranA nAme) svArthane na cUkanAra 28, dAnaguNavALe 29, (dharma, vyavahAra ane samayanA) aucityane jANanAra 30, prabhAvazALI 31. A pA dharme dhane RNacchede roge'gnau zatrughAtane // avilambo 32 vizeSajJo 33 svAdhIno 34 nAnyabhAlahak 35 // 6 // bhAvArtha--dharmamAM, dhanapAnamAM, devuM cUkavavAmAM, roganA pratikAramAM, agnine bujhavavAmAM ane zatrune mAravAmAM (jarA paNa) vilaMba (upekSA) na karanAre 32, (sArAsAra, hitAhitanA) vizeSa (taphAvata) ne jANanAra 33, (dareka bAbatamAM) svAdhIna (svAzrayI-parAvalaMbI nahI) rahenAre 34, (vyavahArathI koInI AbAdI ke aizvaryane joI adekhAI karavArUpe) bIjAnA kapAla-(bhAgya) ne (tINI najarathI) na jenAre 35. . 6 dharmiSThoddhArakaH 36 sarvahitaiSI 37 lobharodhakaH 38 / snigdhe nAnucito 39 nAtyutsukA 40 paropakArakaH 41 // 7 // bhAvArthadharmiSTa AtmAone (gya sevA bhakti AdithI) uddharanAra 36, sarva (jagatanA che) nuM hita (bhaluM) cAhanAre 37 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 Agamata (paugalika padArthanA) lebhane rekanAra 38, (potAnA upara) rAgabhakti-sneha dharAvanAra sAthe anucita vartana na dAkhavanAra 39, (koI paNa kAryamAM ke tenA phaLanI prAptimAM) atyaMta utsukatA (caMcalatA) na dharAvanAra 40, (banatA prayatna) bIjAnuM bhaluM karI chUTanAra 41. / 7 | roSatoSaphalaH 42 sarvakalAvizo 43 guNAdataH 44 / ApadaM zaraNaM prAptaM rakSan 45 khale'natastathA 46 // 8 // bhAvArtha-(bhIma-kAMta baMne daSTinA baLe) krodha ane prasannatAne bhajanAra (anucita kSamA ke iMdhathI jagatamAM aLakhAmaNo na bananAra) 42, dareka kalAne jANanAra 43, guNa (ane guNa purUSa)ne Adara karanAra 44, ApattikALe (bacavAnI AzAe) zaraNe AvelAne (jAnanA jokhame paNa) bacAvanAra 45, (game tevA viSama prasaMge ke vyAvahArika lAbhanI lAlace paNa) khala (duSTa-svabhAvavALA, halakI vRttivALA) purUSanI khuzAmada na karanAra 46. I 8. svAtmakulazAtIyadezasarvanarAGginAM / AtA zaktyanurUpaM syAt 57 kRtakaraNo 48 dRDhasmRtiH 49 // 9 // bhAvArtha-pitAnI jAtanI, kuLanI, jJAtibaMdhunI, dezanI, badhAya manuSyonI yAvat saghaLA prANunI (uttarottara) zakti anusAre rakSA karanAre 47, (dareka sArA kAryanI) kuzaLatA dharAvanAra 48, sArI yAdazakti dharAvanAra 499 / 9 ! dambhazAtA 50 vimRzyoktA 51 ''locyakArI 52 jitendriyaH 53 / / adroho 54 doSavicchedI 55 sadbhAvo 56 nApabuddhidaH 57 // 10 // bhAvArtha-(pArakAnA) daMbha (prapaMca-vizvAsaghAtI rIti) ne jANa nAra 50, vicArIne bolanAra 51, (dareka kAma) vicArIne karanAra para, jitendriya pa3, droha thADI bhUla para vadhu bagADavAnI vRtti) vinAne pa4, (patAnA) dene dUra karavAnI mathAmaNa sAthe) ucchedanAra 55, Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-thuM 17 sArA bhAva (aMtaraMga udAtta vicAradhArA) vALe 56, (keIne paNa) khoTI salAha na ApanAra 57. / 10 || dhIro58 dRDhAzayaH 59 zrAddho 60 vyAyAmI 61 spaSTavAgRjuH 62-63 / / zaktimAnApavAdekSI 64 naSTacaryaH parIkSaNe 65 // 11 // bhAvArtha-(kaI paNa aNadhArI viSama sthitimAM paNa) dhIraja dharanAra 58, (zubhakArya viSe) daDha saMkalpavALe 59, zraddhA-saMpanna 60, udyamI (Alasyarahita) 61, (keInI zehamAM taNAyA vinA) spaSTa kahenAra 62, Rju (sarala pariNAmI) 63, zakti chatAM paNa keIna). chidra na jenAre 64, (keInI paNa beTI) parIkSA mATe pravRtti zUnya 65, . 11 na bhI yalamprApto 66 stokadravyo'pi dAyakaH 67 // nAtyantaroSaH 68 sthAnAstho 69 nAbhiyoktA 70 nayAdaraH71 // 12 // bhAvArtha-(game te) bhaya AvI paDe te paNa) Darapaka-bIkaNa vRttivALe nahAya 66, DuM dravya pitAnI pAse hoya te paNa devAnI vRtti dharAvanAra 67, atyanta (tIvra) dha vinAne 68, yegya (vyakti para) AsthA dharAvanAra 69, (keInA upara) (TA) Apa na mukanAra 70, nyAyane Adara karanAra 71 / 12 ll zreSTha vRtto 72 na gRhIyAt zrutamAtraM 73 susaGgatiH 74 // lajAbuddhiyuto 75 yuktaprekSI 76 nAnyamukhaH kvacit 77 // 13 // bhAvArtha-zreSTha (prazaMsanIya) AcaraNavALa 72 (addharathI) sAMbhabelA para pakaDa na karanAra (tapAsIne nirNaya karanAra) 73, sArI sebata karanAra 74, lajajA-buddhivALe (jethI lAje zarame akAryamAMthI pAchA pharI zake) (dareka vAtamAM) vyAjabI zuM che? e jenAra 76, kyAreya (paNa) pArakA vicAra ke nirNaya para madAra na bAMdhanAra 77 13 uparanA sadguNone yathAyogya rIte vikasita karavA mathanAra sarjana kahevAya che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che kA tAttvika vi cA raNuM kara che [paramapUjya dhyAnastha sva. Agama dvArakazrIe bALajInA kahitArthe aneka nAnI moTI kRtio racI che, temAM tAttvijarima nAme bahu mahatvanI kRti banAvI che. je ke zrI rAjamoDhAti saMda (mA. 2) mAM prAraMbhamAM ja prathama kRti tarIke prakAzita che. jemAM ke AgamAM, prakaraNa mAM AvatI aneka mArmika bAbatenA jhINavaTa bharyA khulAsA zAstrAnusArI sUkSama pratibhA baLe susaMgata rIte karyA che. tatva ci jijJAsu jIvanA hitArthe te kRti gujarAtI anuvAda sAthe ahIM ApavAmAM Ave che. ka tarivavimarI - A kRtinA prAraMbhamAM pU. Agama dvArakazrIe zrI tatvArthasUtra nI svapajJa-bhASyanI saMbaMdha kArikA upara sUkSma vicAraNuM nIce mujaba karI che. 2 "vAsthANunA viza" silAhanavaM "" dukkha'mityAdyukterjanmano duHkhhetutvmaashNkyaah-smygdrshnetyaadi| - (1) bhAvAtha-jAti (janma) Ayu ane (zubhAzubha karmane) bhegane vipAka tarIke (anya darzanakAree paNa) mAnela che tethI janma halakI cIja che, vaLI " jANa karAturva mRtyutuhaM purapurA saMsArasAgare ghore, tasmAjAgRta jAgRta" . kahevata pramANe janma duHkhanuM kAraNa che e vAtane raju karatAM jaNAve che ke sAvana che ! (2) yadyapi mokSasvarUpajJAnamAvazyakaM tathApi tatsvarUpe puruSajAnakRto vizeSaH, mokSasya mArge tutajjJAnAdeva tasvIkAraH, tasmAdeva mokSasyAdhigatiriti yukto'sya mArgasyopadezaH. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-zuM - (2) bhAvArtha-cadyapi mekSanuM svarUpa jANavuM jarUrI che tema chatAM mokSanA svarupanI jANakArImAM jJAtAnA kSaye pazamanI taratamatAe pheraphAra rahe che. paNa mokSanA mArga bAbatanuM jJAna thavAnI sAthe ja mokSane paNa (svAbhAvika rIte) svIkAra thaI jAya che. A rIte mokSanA jJAna vaDe mekSanI paNa prApti thAya che, tethI mokSamArgane upadeza vyAjabI che. pavaMca mokSatattvasyApyante uktiH saGgacchate, "samyagdarzane". tyAdyakArikoktirapi yogyaa'tH| vAyutejaso duHzraddhAnatvAd yadvA yathA'ntye AkhyAnaM tathA mokSasya tanmArgApekSayA AzravAdyapekSayA vA tathAtvAt pazcAdAkhyAnamatra tattvodeze ca // . . A rIte vicAratAM) mokSa tatva (Adarza--lakSya-dayeyarUpa chatA)nuM nirUpaNa sauthI chelluM karyuM che te paNa saMgata thAya che. - A uparathI pajJabhASyanI saMbaMdhakArikAomAM sauthI pahelI "ararjanazuddha kArikAmAM janmanI duHkharUpatAne nirdeza paNa saMgata thAya che. athavA je rIte A tatvArthasUtramAM (bIjA adhyAyamAM) teukAya vAyukAyanuM sajIvanta zraddhAga haI tarka-yuktithI agamya hevAnA kAraNe pAchaLathI prarUpAyA che, te rIte mokSamArga ke Azrava-baMdha AdinI apekSAe mekSa duzraddheya heI sau prathama mokSanI vyAkhyA na jaNAvatAM ahIM mokSamArganuM prathama svarUpa jaNAvAyuM che. A rIte ja sAta tattvonA sUtramAM paNa mokSane sau pachI jaNAvyuM che. A badhuM saMgata thaI jAya che. (3) samyaktvasya tattvArthazraddhAnakAryakara-zubhAtmapariNAmarUpatvAd vratAtpArthakyaM, ataH siddheSu vratAbhAve'pi smyktvsyaaziti | Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata yathA hi samyaktvamithyAtvAnyatarasyAvasthAne niyamo, na tathA vratA'vratayoH, siddheSbhayAbhAvAt / / (3) yadyapi yasamyakatvanA aneka rIte thatA bheda-prabhedamAM vividha samyaktvanA prakAromAM kArakasamyakatvamAM vrata-virati Ave che, tethI samyakatva-vratane abheda ghaTI zake che, chatAM maulika rIte samyaphatva tatvArthazraddhArUpa kAryane karanAra zubha AtmapariNAmasvarUpa hAI vratathI bhinna che. tethI ja siddhomAM vrata-virati na hovA chatAM vizuddha samyakatva hoya che. vaLI jema samyaktva-mithyAtva bemAMthI eka game te avazya havAne niyama che, te rIte virati-avirati bemAMthI eka dareka jIvamAM hoya ja e niyama nathI, siddhomAM vrata ke avrata bemAMthI ekeya nathI hotuM. (4) anyadvihAya mokSamArgasya yadupadezanaM tatra hetucyA ukte'pi tanmArge tatprAmANyadarzanAya jinavAkyAnumAritA nIrA, tatra vartamAnatIffdhA rojagArAmanA tattIrthapravartakatvAttasya, so'pi ca samudAyasyAGgamityuttamottamAn tatprasanena ca zeSapuruSapaJcakasyAkhyAnAya SaTpuruSo / 'mokSamArga upadeSTavya' iti narajanmasAphalyasyopadeza upakrame, AdyAyAM 'janma'zabdena manuSyajanma, yatastatraiva paramArthasAdhanasamyagdarzanAditrayasya lAbhasaMbhavaH, dvitIyAyAM tu 'janma'zabdena cAturgatiko bhavo grAhyaH / (4) bhAvArtha-bIje upadeza na ApatAM mokSamArgane upadeza kema? tenuM kAraNa kahevuM joIe vaLI mokSamArga kahyA pachI paNa mekSamArganuM prAmANya jaNAvavA tenuM jinavALyAnusArIpaNuM jaNAvavuM joIe. - temAM paNa vartamAna zAsanAdhipatinI uttamatamatA jaNAvavI rahe, kemake teo zAsananA pravartaka che. teo paNa samudAyanA aMgabhUta che, tethI uttamatamanI vyAkhyA jaNAvI. ane prAsaMgika bAkInA pAMca puruSanuM paNa svarUpa jaNAvyuM. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-zuM A rIte bhASyakArikAmAM jaNAvela purUSanI vyAkhyAnuM prajane jaNAvyuM. prathama kArikAmAM jaNAvela manuSya janmanI saphaLatAne nirdeza mokSamArganA upadeza dvArA saphaLa thAya che. prathama kArikAmAM "ka" padathI manuSya janma jANo kemake manuSya bhavamAM ja paramArtha (mokSa)nI prAptinA kAraNabhUta samyaga dazanAdi ratnatrayanI prAptine saMbhava che. bIjI kArikAmAM kani padathI cAra gatirUpa saMsAra jANa. ___ yataH saH samagro'pi karmaklezAnuviddha iti taddhAnAya yatnaH, na hi zAstrakRtAM kevalasya narabhavasya heyatvaM saMmata, na ca sa eka karmaklezAnubaddho veti, ata eva ca duHkhanimittamityukte'pi karmaklezaranubaddha iti, kiJca-duHkhanimittamityanenApAyakaTukatA karmetyAdinA vipAkaTukatA ca apAyAvadyadarzanavad dhyeyametat apAyavipAkavicayavadveti // kemake karmakalezonI paraMparA catutirUpa saMbhAramAM ja saMbhave che. ane te saMsAranA ja nAza mATe prayatna karavAnuM bIjI kArikAmAM "tathA tirtha" zabdathI kahyuM che. zAstrakAroe kaMI ekalA manuSya bhavane ja deza nathI jaNAvyuM tema ja karmakalezenI paraMparAvALo ekale manuSya bhava ja nathI. mATe bIjI kArikAmAM janma padathI caturgatirUpa saMsAra jANave. A kAraNathI ja prathama kArikAmAM "sunimitta" ema kahevA chatAM bIjI kArikAmAM "zarIranuvA" kahyuM che. vaLI "suNanimitta" padathI tAtkAlika apAye anarthonuM sUcana jANavuM ane "mAratu padathI suNonI paraMparA jANavI. A vAta apAya ane avadhanA vicAranI mAphaka athavA dharmadhyAnanA apAyavicaya ane vipAkavicayanI mAphaka vicAravI. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catuzzaraNa-mahimA / (dhyAnastha sva. pU. AgAdvArakazrIe bAla nA hitArthe ciraMtanAcAryaracita zrI paMcatranA "zaraNu catuSTayane varNavatA 23nA mA 752thI mA2nI sadhu kRti "zaraNa-catuSkaM " nAme banAvI che, te kRti jijJAsu nA hitArthe gujarAtI anuvAda sAthe raju karAya che. bhAiti "zrI AgamoddhAraka kRti saMdoha (I. 4 ti sa. 12 pAnuM 19)mAM chapAelI che. namo virAga ? sarvajJa ?, zakrapUjya ? yathArthavAk ! / bhagavan ? lokaguro'IstubhyaM, ya evamuktavAn // 1 // jIyo'nAdi bhavo'pyasya, karmasaMyogajastvayaM / duHkharUpaphalodadhandha-zchedo'sya zuddhadharmataH // 2 // sa pApavilayAt so'pi, bhavyatvAdivipAkataH / catuzzaraNagamanaM, gaINaM duSkRtAvale // 3 // stutiH sukRtasantatyA, asya hetutrayaM tvidam / tat kAryametad bhavitu-kAmenaivAzyamanvaham // 4 // muhuH kleze'nyathA sandhyA-tritaye jIvanAvadhiH / bhagavanto'pyapuNyADhyA, guravo ye jagattraye // 5 // kSINarAgadveSamohA, acintyasuraratnamA / bhavodadhipravahaNAH, zaraNyAH zaraNaM mama // 6 // . sApAtha-3 vItarA ? sava? / orya? yathArtha quelaten? prANI mAtranA gurU? he arihaMta prabhu? tamane namaskAra thAo ! 2 samapanta mA pramANe 4hyu ch.-||1|| " - mana cha tenA saMsAra 554 mana cha, te saMsAra karmanA sAgathI upajela che, vaLI te saMsAra Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-thuM dukha svarUpa che, dukha phaLaka che, dukhanI paraMparA vALa che, ene nAza zuddha dharmathI thAya che. te 2 te zuddha dharma pApa meha) karmanA apagama (kSapazama)thI prApta thAya che, ane pApa (mahanIca)ne apagama tathAbhavyatva AdinA vipAkathI thAya che, catuzaraNa svIkAra, duSkRtanI gaha ane sukRtanI anumodanA A traNa tathAbhavyatyAdinA vipAkanuM kAraNa che. kalyANakAmI AtmAe ja zreSTha catuzaraNadine svIkAra saMkleza (cittanI vyAkulatA) vakhate vAraMvAra ane sAmAnyathI mAvaja jIva traNa saMdhyAe kara joIe. " uttama puNyazALI, traNa jagatanA gurU, rAgadveSa maha jemanA kSINa thaI gayA che, aciMtya ciMtAmaNi jevA, bhava samudramAM vahANuM samA, zaraNa levA lAyaka zrI arihaMtabhagavaMta mArA zaraNarUpa thAo. 3, 4, 5, 6. prakSINajanma-maraNA, karmAGkaparivarjitAH // naSTavyathAH samastA'rtha-zAna-darzanasaMyutAH // 7 // siddhisthitA nirUpama-sukhayuktAH kRtArthakAH // sarvathA zaraNaM siddhAH, bhavantvete tathA sadA // 8 // zAntagambhIramanasaH, sAvadyayogavarjakAH // pADavAnagre, givRsitatacr | 2 // padmAdyAharaNAsthAnAH, dhyAnAdhyayanasaGgatAH // suddhArAvAra sAdhavo ne, rAta taratu sarvadA | 20 | bhAvArtha-janma-maraNa jemanA kSINa thaI gayA che, karmanA kalaMkathI rahita, pIDA rahita, samasta padArthanA jJAna-darzanathI sahita, muktimAM virAjamAna, nirUpama sukhavAlA, kRtakRtya ane sarva rIte zaraNu levA lAyaka zrI siddha bhagavaMte sadA zaraNarUpa thAo, . 7-8 zAMta ane gaMbhIra manavALA, sAvadya vegane tyAga karanArA. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 Agamata paMcAcAranA pAlanamAM nipuNa, popakAramAM tatpara, pa AdinA udAharaNene regya, dhyAna ane adhyayanathI zobhatA, nirmaLa adhyavasAya vALA sAdhuo mane sadA zaraNarUpa thAo. 910 | surI suranarezA-mohadhvAnta nabhomaNiH // rAgadveSaviSe mantro, hetuH sarvazubhAgateH // 11 // sADanA ti, sAdhanA varitA || dhana [R] majAnuM rAjaLa, havA sarvathA mAre che 22 | ti zaraNa tum | bhAvArtha-devendra, asurendra ane narendrothI pUjanIya, moharUpa aMdhakAra mATe sUrya samAna, rAga-dveSa rUpa jherane utAravA mahAmaMtra samAna, kamarUpa ghAsa mATe agni samAna, siddhine sAdhaka kevalI bhASita dharma ane sadA sarvathA bhabhava zaraNarUpa thAo. 11-12 _IIII FiILIP-inni[-DAIL-Illium-llllllll-collaIloilnIvall Illin_ll) upayogI subhASita alpa sthapothamIra, titti thAzA. kecideva hi sampUrNa guNatvamamiyAnti tu|| [ELIIIIIIIIIIIqrlDlIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIID-Mill/aIlIgilal lllllllllIIIIIIIIIMIfili[llsviIIIIIIII pitAnA deSane jenArA thaDA heya che, upakArane { badale vALanAra te tethI paNa thoDA hoya che. saMpUrNa [ guNavAnapaNuM te keka ja puNyAtmA prApta karI zake che. pU AgarA racita sUktasaMgrahamAMthI IIIIIIIIIIIIIIlllllll Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUcaraNathI maLatuM (A vibhAgamAM dhyAnasthasva. AgamasamrATu pUra AgaddhArakazrInA tattAnusArI adamparyasparzI Agamika ciMtana-mananane lAbha jijJAsAbuddhithI te te avasare pRcchA-paripRcchAdvArA bhAvuka mumukSu AtmAoe lIdhela ane te te puNyazALI vyaktioe noMdhI lIdhela tevA suspaSTa praznottarane suramya saMgraha ApavAne vicAra che. A vakhate dhyAnastha sva. pU. AgamedAraka zrI ziSyaratna zAsanadIpaka zrI siddhacakArAdhana tIrthoddhAraka sva. pU. A. zrI caMdra sAgarasUrIzvaranA ujajainanA vizAla saMgrahamAMthI jJAnamaMdiranA kAryavAhaka dharmapremI zrI kuMdanamalajI e mokalela vyAkhyAnanA saMgrahamAMthI pensIlathI lakhela chUTaka praznottarenA veravikhera pAnAM maLI AvelA temAMthI vyavasthita karI keTalAka praznottaro ApavAmAM Ave che. praznonA prAraMbhe kavarapeja rUpe rakhAyela kerA kAgaLa upara zrI paMcAzakanA praznottara upA. devendrasA. le-dolata" AvuM lakhAyela che, te uparathI A praznottarenuM saMkalana pUgaNuvarya zrIdalitasAgarajIe karela hoya tema lAge che, ane zrI paMcAzakagraMtha saMbaMdhI praznottare jaNAya che.) prazna-1 trikAla jIna pUjA karavI ema utsargathI vidhAna karyA chatAM apavAda mAtrathI pitAnI AjIvikAne bAdha na thAya te ne teTale samaya batAvyA paNa trikAla saMdhyAe ja pUjA karavI ema vidhAna na karyuM. prazna-1 pAtAnI mAtAe ja Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata A bAbada vAdI zaMkA kare che ke zA mATe ApavAdika kAlanI prarUpaNA karI? - uttara-buddhimAna te ja kahevAya ke je aucitya pUrvaka varte. e buddhimAna purUSa ke je paramArthathI puNyanI puSTi ke sukhanI vRddhine Icchate je rIte kalyANanI paraMparA vadhe tevI rIte AdarapUrvaka prayatna kare eTale trikALapUjA karatAM je AjIvikAne uchedane prasaMga AvatuM hoya te pUjAmAM ApavAdika kAlane Azraya kare. prazna-2 ApavAdika kAlane Azraya na kare te zubha paraMparAne nAza thAya che e zI rIte? uttara-je zrAvaka AjIvikAnA ucchada prasaMge paNa ApavAdika kAlane Azraya na kare te AjIvikA nAza pAme ne AjIvikAthI pIDAtA gRhasthane dharmasaMbaMdhI ke lekasaMbaMdhI sarva kriyAomAM muMjhavaNa thAya ne tethI zubhaparaMparAne nAza thavA pUrvaka ArtadhyAnane. prasaMga Ave, kadAca koI sarvathA leka-vyavahAra nirapekSa thavA mAMgatA hoya te tevA AtmAe sarva viratirUpa saMpUrNa saMyama eTale sAdhu paNuM ja svIkAravuM ucita che. nahiMtara tenuM sarvathA nirapekSapaNuM ucita nahiM, paNa bhUmikAbhede anucita ja gaNAya. prazna-3 prabhu pUjA karanAre snAna karavuM joIe ema vidhAna karyuM che, paraMtu snAnAdika javanikAyanA vadhamAM hetubhUta che, mATe snAna karavuM joIe ke kema? uttara-zakya jIva rakSA karavA rUpa yatanA vaDe karAtI snAnAdika kriyA guNane mATe thAya che, mATe prabhu pUjA mATe karAtuM snAna gRhastha mATe ucita-saMgata che. paNa A uparathI ema na samajavuM ke A rIte yatanA pUrvaka snAnAdi je pApa hetu na bane te sAdhu paNa yatanAvALI pUjA kare te zo vAMdho? kAraNa ke dravya pUjAnA adhikArI AraMbhavAlA gRhastho ja hoya che. paNa sAdhu nahiM, kAraNa ke sAdhu Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka -zuM 27 bhagavaMte bhAvastavamAM magna che ne AraMbhAdi sarva sAvadya tyAga kare che, mATe sAdhu bhagavaMte dravyastanabhUta snAnAdi kare nahi. prazna-4 svarUpathI delavALI evI paNa snAna pUrvakanI prabhupUjA AraMbhavALA gRhasthane guNavALI che. ema zAthI? uttara- jyaNa (jJAnIonI AjJAnI sApekSatA)ne mukhya rAkhIne snAna pUrvaka karAtI prabhupUjA zubhabhAvanI paraMparAe karmanirjarAnuM nA hetubhUta che, jema kUvo khedatAM thAka lAgave, tRSA vadhavI, ne kapaDAM Adi malina thavA chatAM pANInI prApti sva-para upakAraka nivaDe che. evI rIte prabhupUjA paNa ajayaNAthI thatA AraMbhAdika dene paNa dUra karIne utpanna thayelA zubha adhyavasAya vaDe viziSTa prakAranA azubha karmanA nAzanI sAthe puNyabaMdhamAM kAraNabhUta thAya che, mATe gRhasthane snAnapUrvakanI prabhupUjA guNakArI che. ahiM keTalAke prabhupUjAmAM ekAnta nirjarA mAne che, jyAre keTalAke alpa baMdhane bahu nirjarA mAne che. prazna-5 AraMbhavAlA gRhasthAthI yatanA (AjJAsApekSatA) pUrvaka karAtA snAna Adika guNane mATe thAya che ema kahyuM, chatAM AraMbhavALa paNa je adhika pApathI gabharAyeluM hoya ne te dharmane mATe paNa snAnAdika na kare te zuM khoTuM? uttara-AraMbha samAraMbhamAM paDelA gRhasthane zarIra, ghara, kuTuMba AdinA kAryomAM thatuM pApa khaTakatuM nathI. phakta dharmanuM kArya hAya tyAM pApathI gabharAI dhama kiyAne cheDavAnI tatparatA te ajJAna dazAne namUne che, kAraNa ke zAse vihita karelA mArgamAM paNa pApane bahAne anAdarapaNuM' eja zAstranuM ajJAnapaNuM sUcave che. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 kara tA tvika prazno tta re karI [ gujarAtI rUpAMtara ] . (paramArAthe bahuzrutaziromaNi dhyAnastha svargata pU Agamana dvArakazrI bhagavaMte pitAnI prauDha pratibhA dvArA zAsasamudranuM mathana karI aneka tAtvika bAbatenA jesaMvAdI ukele zodhI kADhI AgamAnusArI puNyAtmAonI Agamabhakti khUba ja jAgRta karelI, tevA 1446 saMskRta praznottarenA saMgraha svarUpa "tari prorLa" nAme pratAkore graMtha zrI ArAmoddhAraka graMtha saMgraha-12 rUpe suratathI prakAzita thayela che. pU. AgamatalI AgamadivAkara AcArya bhagavaMtanI bahumukhI pratibhAnAM sumadhura darzana saMskRta bhASAthI aparicita AbAla gopAla tamAma dharmapremI jijJAsuone thAya te zubhaAzayathI te praznottare akSarazaH gujarAtI bhAvAnuvAda sAthe ApavAne namra prayAsa che.) prazna-1 "nyAyAvatAra vigere zAstromAM "aticAs " e pramANunayatanavAlo kAlaMkAra AdinA vacanathI "pratyakSa thI bhinnarUpe pratyakSa" ema samajAya che, te parokSathI bhinnarUpe pratyakSa jANavuM ke pratyakSathI bhinnarUpe parokSa jANavuM? uttara-jeo iddhio ane manathI thatuM jJAna viSayathI pratyakSa paNe thatuM hovAthI vyAvahArika pratyakSapaNe svIkAre che, teo te be jJAnanI vyavahAryatAne apekSIne te be jJAnathI judA evA avadhi vigere jJAnenuM pAramArthika pratyakSapaNuM che ema jaNAvavAnI khAtara pratyakSathI bhinnarUpe pakSa kahe che, ane te smaraNAdirUpa ja samajavuM, vaLI jeo sIdhA AtmAne ja thatAM hevAthI avadhi Adi jJAnanuM ja pratyakSapaNuM mAne che, teo mati vigere jJAnene te jJAne Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka -thuM vyavahArane egya hovAthI parAkSathI bhinnarUpa pratyakSa jaNAve che, e abhiprAye "apAI vo ' ema tatvArthakAra kahe che. A pramANe te kathane susaMgata che. prazna-2 zrI nadIsatramAM avagraha AdinA nirUpaNanA adhi- " kAramAMne Indriya-arthAvagraha vigerene AbhiniSikapaNuM kahIne pakSapaNuM jaNAvyuM che, pharIthI teja sUtramAM pratyakSanA vibhAganA avasare avadhi vigerene indriyajanya hovAthI pratyakSapaNuM kahyuM che, te kevI rIte ghaTe? uttara-abhinidhanA prakaraNamAM "a" zabda dezaniSedha arthamAM levA gya che, ane avadhi Adi pratyakSa jJAnanA prakaraNamAM te ja '(no" zabda) sarva niSedha arthamAM che, e prakAre "nA" zabdanuM sarva ane dezaniSedhavAcIpaNuM prasiddha ja che. prazna-3 matijJAna ane AbhinibaMdhika jJAnamAM keI taphAvata che ke te baMne mAtra paryAyAntara che ? uttara-jJAnanA pAMca bhedanA vibhAga (bheda) nI apekSAe te baMne paryAyarUpa che, paraMtu sUkSma dRSTithI vicAratAM saMzaya, adhyArepa AdithI rahita, badhAne mAnya, Indriya ane manathI thatuM evuM te pramANarUpa che, tethI Abhinidhika kahIe chIe, ane sAmAnyathI indriya ane manathI thatuM je jJAna te mati kahevAya che, e pramANe mATe pharaka che. e vAta jaNAvavA mATe AvazyakacUNi (pR. 7) mAM samyagadaSTine Abhinibe dhika ane mithyAdaSTine mati-ajJAna ema jaNAvyuM. ane ethI ja tatvArthanI jema ahIM 'virya" sutra kahevuM na paDayuM. prazna-4 samyagra daSTionuM saMzaya AdirUpa jJAna te samyajJAna ke mithyAjJAna che? uttara-saMzayAdirUpa samyagadaSTienuM je jJAna che, te sadu, Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. Agamata asadAdi anantadharmasvarUpa arthane bAdha karyA sivAya ja utpanna thAya che, e mATe te mithyAjJAna nathI, paraMtu samyajJAna ja che. nizcaya karavAmAM asamartha hevAthI te pramANarUpa bhale na heya. Aja kAraNathI pramANanA lakSaNane racanAra AcAryoe nizcaya sahita jJAnane pramANarUpe mAnyuM che. jyAM (tatvArthasUtranI aMdara) tata pramANe ' vigere sUtramAM (saMzayAdine) taphAvata karyo nathI. tyAM saMzayAdinuM paNa jJAnapaNuM che. ema jaNAvI pAMca jJAnamAM paNa saMzayAdinuM jJAnapaNuM jaNAve che. prazna-5 saMzaya AdinI jema mati-ajJAna AdinuM viparItapaNuM hovAthI e baMnemAM zuM taphAvata che? (kAraNa ke saMzayAdine. samyagajJAna tarIke svIkArela che.) uttara-paDitanI jema samyagra daSTiene paNa saMzayAdi jJAna nivizeSa nathI. arthAta vizeSavALuM che, mATe (samyam daSTinuM jJAna saMzayAdivALuM hovA chatAM) samyajJAna ja che, ane bIjAonuM te unmatta ane muMjhAyelA vigerenA saMzayAdinI mAphaka mithyAjJAnarUpa ja che. prazna-6 je pahelA ane chellA tIrthakaranA tIrtho pratikramaNa vALA che, te bAvIsa tIrthaMkara vigerenA zAsanamAM zuM Avazyaka nathI ? uttara-pahelAM ane chellA tIrthaMkaranA tIrthamAM niyamathI daivasika, trika ubhaya saMdhyAe pratikramaNa karavAnA che, ane pakUkhI, mAsI, saMvatsarI pratikramaNe paNa pakSAdinI aMdara avazya karavAnA che. A pramANe niyamita pratikramaNa karavAnAM hovAthI pahelA, chellA. tIrthakaranuM zAsana sapratikramaNa che, ema kahyuM che. bAvIza tIrthakaronA zAsanamAM paNa pratikramaNa sUtra, artha ane tadubhayathI niyamita che. arthAt Avazyaka tene mATe paNa niyamita che, paraMtu kriyAnI apekSAe aniyamita che. eTale ke teone pratikramaNa mATe ubhayakALa ane paphakhI AdinI apekSA ja nathI. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-thuM kAraNa ke teone dezanA prasaMge ja devasika ke rAtrika pratikramaNa karavAnA che. ane pahelA ane chellA tIrthaMkaranA zAsanamAM ubhaya. saMdhyAnA kAle pratikramaNa che. A ubhaya saMdhyAkALanAM ubhaya pratikramaNa AcArarUpa hovAthI nirdoSane prAyazcitta ApavA rUpa nathI. jema granthanA AraMbhamAM ziSTAcArathI maMgaLa kare che temAM vizva heya te tene nAza thAya ane vidhra na hoya te darzanazuddhi vigere guNe te thAya ja, evI rIte ahIM paNa deSa heya te-pratikramaNathI zuddhi thAya ane te na hoya te jJAnAcAra Adi paMcAcAranuM ArAdhana thAya che. (eTale Avazyaka karavuM nirarthaka nathI.) A ja kAraNathI daza ka95 pAlanamAM devAtuM trIjA auSadhanuM daSTAMta kharekhara rItie (pratikramaNa mATe) caritArtha che. aprAyazcittane prAyazcitta devAthI mithyAtva Ave evuM je vacana che te bhinna prAyazcitta devAnA prasaMgamAM che. niyamita rIte pratidivase karAtA pratikramaNanA viSayavALuM nathI. prazna-7 zAstromAM Adi, madhya ane aMtamAM maMgaLa karavAmAM Ave che. ane te traNa maMgaLa, anukrame nirvighapUrvaka zAstranA arthone pAra pAmavA, te arthone sthira karavA ane ziSya, praziSya Adi paraMparAmAM avyavaccheda rAkhavA e phaLa tarIke mAnavAmAM AvyA che, te A bAbatamAM kaMI ghaTanA che ke paraMparAthI ja jema tema cAlatI AvelI te pravRtti che? uttara-jaina zAsanamAM zarUAtamAM bhaNavA gya-vyAkhyAna karavA gya ane AdaravA yogya Avazyaka sUtra che. tethI te Avazyaka sUtranA viSayane AzrIne traNa maMgaLanI yojanA phaLavALI che. maMgaLa te ja kahevAya che ke je aniSanuM nivAraNa karIne I. phaLanI siddhine kare te uddezathI A pramANe lejanA che. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 Agamajyota (1) temAM prathama maMgaLa tarIke Avazyaka sUtranuM paheluM adhyayana sAmAyika che. ane temAM tIrthakara bhagavAna ane gaNadharadevenA caritra che. teonA caritranuM zravaNa vagerethI bedhibIjanI prApti vagere thAya che. ane tenAthI jarUrI samasta karmane nAza vagere thAya che. ane tethI aniSTanuM nivAraNa ane ISTanI prApti dvArA zAstramAM kahela paramArtharUpa je mekSa, te pudgalaparAvartanA aMdara prApta thAya che ja. tema ja sAmAnyathI paNa sAmAyikane vAgyAtha rAgadveSa rahitapaNarUpa samatAnuM sevana karavAthI jIvo mokSanA lAbhathI vaMcita rahetA nathI. (ra) madhyamaMgaLa niyuktinA pramANanI apekSAe caturvizati (legassa) stavanI niryukti che. temAM jinezvara bhagavAnanuM dravyabhAvarUpa stavananuM nirUpaNa che. ane te dravya-bhAvarUpa stavanA AcAravaDe karIne mekSamArganA gamanamAM pravartelAone sthirapaNuM thAya che. AthI ja A prabhAvanA gaNAya che. adhyayananI saMkhyAnI apekSAe te madhya maMgaLa tarIke vaMdana adhyayana gaNAya che. temAM asAdhAraNapaNe gurUonI bhakti ane mahimA varNavavAmAM AvyA che. ane gurUonI bhakti ane mahimA vALe purUSa gurUnA upadeza zravaNa AdithI AraMbhelA mokSamArganA gamanamAM jarUra sthira thAya che. sutrane anusarIne paNa chAni samArako vaMri' e sUtra vaDe vaMdanamAM paNa gurUAjJAnI apekSA spaSTapaNe kahelI che. tethI AvA prakAranI gurUnI AjJAne vazavartI ziSya, ekSamArgamAM sthira thAya ja temAM kaMI Azcarya nathI? (3) aMtya maMgaLa te pratyAkhyAna adhyayana che. ane temAM mULaguNa sahita uttaraguNane svIkAra ane te rUpa AcAranI pravRttithI ulA che. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka -thuM 33 tIrthanI paraMparA jaLavAya che ane tethI tIrthanI paraMparAnI pravRtti saMtatimAM avicchinnapaNe thAya ja. vAha re nArahie vaDe sUrya ugyA pachI pratyAkhyAnanI AcaraNAe dhArmika jananI paraMparAe karIne zAsananuM jarUra avicchinnapaNuM ja thAya che. ane te saMghanA anukaraNamAM pravartale ziSTAcAra che. je graMthanA AraMbhamAM niviMdhra zAstranI samApti mATe zabdathI ke arthathI AzIrvAda, namana ane nirdeza emAMthI kaI eka rUpe athavA para gurU ane apara gurUnA smaraNAdirUpe maMgaLa karavuM ja joIe ema mAnIne e mATe anukaraNamAM-uddeza anukaraNIya udezanA sarakho hoya che. paNa temAM anukaraNIya svarUpanuM pAmavuM hotuM nathI. mATe upara kahyA pramANe traNa maMgaLanI traNa phaLanI sAthe anvayavyatirekitAmAM keIthI paNa Apatti pamADavA zaktimAna thavAtuM nathI. prazna-4 samyagRSTinA matijJAnanuM bIjuM nAma che ke mithyAdaSTinA matijJAna sarakhuM nAma che? uttara-nAmAMtara che' ema AvazyakarNikAra kahe che. kAraNa ke teoe A pramANe kahyuM che-viliyA' je sAmAnya matijJAna kahevAya che, te samyagRSTine Abhinibedhika jJAna che, ne mithyAdaSTi te mati-ajJAna che. A hetuthI (samyagadaSTine) jina vacananA zravaNathI thayelA Uha vagere, saMzayAdi adhyArepa (mithyAjJAna)thI rahita ja hoya che. A kAraNathI saMzayAdi adhyAropa rahita ja Abhinidhika jJAna che. prazna-9 Abhinibedhika jJAna ane zrutajJAna mAMhamAMhe samavyAsika che ke keI taphAvata che? Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata uttara-taphAvata che, jyAM AbhinibaMdhika jJAna che, tyAM ja zrata che. ane jyAM zrata che tyAM Abhinibedhika ja che, e hetuthI kharI rItie AbhinibaMdhika vyApaka che. AcArAMga Adi zrata AbhinibaMdhivALAne ja hoya che, ane AcArAMgAdi zrutavALAne Abhinine dhika che ja. e rIte samyagumati are samyaphaththata A apekSAe saMgata ja che. mA rmika vyAkhyA rAga tyAgI bhaveidevaH tyAre junA sakti tyAgI suhapiH syAi, dehatyAgyavyaye pade // - ra bhAvArtha-rAgane tyAgI hoya te deva, ke saMga(parigraha)nA tyAgI hoya te gurU, Asakti che -mamatAne tyAga kare te sabhyatvI, ane - zarIrane tyAga kare te zAzvata paMda-mokSamAM 3 pahoMce che. pU. AgamahArakazrI racita-zrIyatidharmopadeza gA. 739 la Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ka pa Da vaM ja na mare tArakavarya bahuzruta Agamacertidhara pU Agama dvAraka AcAryadevazrInI pavitra nizrAmAM zrI dezaviratidharma ArAdhaka samAjanA sAtamA adhivezana prasaMge caturvidha zrIsaMghe pUchelA aneka tAtvika praznonA pU. AgamAvatAra dhyAnastha sva. zrI AnaMdasAgarasUrIzvarazrIe jaNAvela sa mA dhA ne prazna 1-janmAMdhane kevaLajJAna thAya? samAdhAna-janmAMdhapaNuM cakSu darzanAvaraNa karmanA udaye ane nirmANa nAmakarmanI viSamatAe thAya, kevalajJAna thAya tyAre cakSu darzanAvaraNa kamane kSaya thaye paNa nirmANa nAmakarmanI viSamatA khase nahi tethI cakSuthI dekhe nahi, paNa kevaLajJAnAvaraNI sAthe kevaLa darzanAvaraNane kSaya che, tethI jema nAno bALaka pampa keTalA thAya ema puchavAthI pAMca ne eka cha, sAta, ATha, nava, dasa ema gaNatarI karI javAba Ape, agara 54 2=10 kahe. ApaNe vagara vicAryuM tarata 10 javAba daIe. ApaNane AMkane, gaNatarIne mahAvaro hovAthI gaNatarI tarata karI jaladI javAba ApI zakIe. bALakane javAba ApatAM vilaMba thAya. tema kevaLajJAnI indriyanI madada vagara dekhI zake. kevaLajJAnIo pAse iMdriye che, paNa teo ikriyene upaga na kare. ApaNe AMkamAM lAMbI gaNatarI nathI karatA tema kevaLajJAnIe indriyone upaga jANavAmAM na kare. kevaLajJAnathI ja jANI le. kevaLajJAnIo atIndriya jJAnI che. prazna 2-mekSane pAMcamI gati kema kahI? samAdhAna-nArakI, tiryaca, manuSyane devatA e cAra gati ane pAMcamI mokSa gati e rIte pAMcamI gati. gati eTale gamana karavuM Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 Agamata te. te te pudgalane paNa che. paNa tethI pudgalane gati nAmakarmane udaya nathI tema siddha mahArAjane gamanarUpa gati te kharI ja paNa gati nAmakarmane udaya nathI. prazna 3-badhibIja (samyaktva) nAza thavAnA keTalA kAraNe samAdhAna-devadravyane nAza ke bhakSaNa kare, munityA kare. zAsananI uDDAhanA karavAnA nimittabhUta thAya, sAdhvInuM cothuM vrata bhaMga kare; ATalA kAraNothI samyaktvanA bIjano nAza karanAra thAya, arthAt atyAre te samyaktva jAya paNa bhavAMtaramAM pharI maLavuM paNa atizaya muzkela bane che, kemake-bIja hoya te kyAreka paNa sAmagrI maLe aMkura thAya. paNa ahIM te bIja jaDamULathI baLI jAya che. jethI sAmagrI hoya te paNa aMkura utpanna na thAya. * AvA ja kaI kAraNathI keTalIka vakhata samakita meLavavAnI tIvra IcchA rAkhe che, chatAM paNa prApta karI zakatA nathI. devaddhigaNa kSamAzramaNajI jemaNe samagra siddhAMtane pustakArUDha karela che, teo pUrvabhavamAM idramahArAjanA hariNameDI nAmanA senApati deva che, te bhagavAnane prazna kare che ke--he bhagavan! huM sulabhadhi ke durlabhadhi ? javAba maLe ke-che sulabhabedhi chatAM dharma prApta karavAmAM mahenata te paDaze? have IndramahArAjAne vinaMti kare che, ke he svAmin ! ApanI ATalA varSo sudhI sevA karI, huM mAruM te mane na Ape? tArI kaI mAgaNI che te te jaNAva. tyAre kahyuM ke mArI eka ja mAMgaNI che, te eka ja ke mArA cyavana pachI mArI jagAe je devatA utpanna thAya tene Ape hukama karavo ke-"jyAM houM tyAM AvI mane pratibaMdha kara." ' Indra mahArAje kahyuM ke paraMtu tAre tArA sthAnamAM tema lakhI javuM ke-atre A sthAna upara je devatA utpanna thAya teNe mane Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 37 pratibaMdha kare ke-je dekhI navIna utpanna thanAra devatAne tarata te vAta mAlama paDe. have harirjhegameSI devatA Indra mahArAjanI AjJAthI vajaratnathI e hakIkata pitAnI sabhAmAM lakhe che ke, Idra mahArAjAne hukama che ke "ahi upajanArAe mane pratibaMdha kara." hariegamelI devatA tyAMthI AvI gayA. navIna devatA A hakIkata vAMce che. hakIkata vAMcI pratibaMdha karavA Ave che, svapna Ape che, narakagati, puNya-pApanA phaLa dekhADe che. devatA svapna Ape che tyAre Amane ALa jALa lAge che. devatA AvI kahe che ke, Ama tame devasabhAmAM lakhela che tethI sAkSAt Indra mahArAjanI AjJAthI pratibadha karavA Avela chuM mATe have samaje. chatAM paNa haju indrajALa sarakhuM ja mAne che. pratibedha pAmatA nathI. pachI te keIka vakhata bahAra pharavA jAya che tyAre devatA eka bAju khAI bIjI bAju agni nikuve che. tyAM devatA hAjara thAya che ane kahe che ke, huM tane svapnamAM sAkSAta kahuM chuM te paNa dhyAnamAM nathI lete, tAruM magaja pharyuM che ke zuM! tyAre te pUche che ke-zuM A khAI tathA agni te karyo che? hA. tArA lakhavAthI tathA Indra mahArAja pAse te mAMgeluM che. mATe tene pratibaMdha mATe amAre prayatna che ane kahe che ke A jagatane dAvAnaLa te olAvAya teve che, paNa saMsArane dAvAnaLa elavAya tevuM nathI. tema A saMsAranI bhagatRSNArUpI khAI kaI rIte paNa purAya tevI nathI. AthI zAstrakAra mahArAjA kahe che ke je AtmAne samyakatva pAmavAnI pUrvabhavamAM ATalI tIvra vezyA hatI tevAne paNa ahiM samaphatva pAmavAnI ATalI muzkelI che kAraNa ke pahelA dazamehanI bAMdheluM che te A bhavamAM udayamAM AvyuM. daSTAMta tarIke-eka mANUsa eka kaleka gokhavAnI puSkaLa mahenata A.-4 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 Agamata kare che chatAM eka leka caDatAM caDatAM muzkelI paDe che, te tIvra jJAnAvaraNIya karmanA udayathI eka lekanI prApti muzkelathI thAya che. tethI ja jya viyarAyamAM tathA "saviThThI jevA'mAM bhagavAna pAse tema ja devatA pAse mAMgaNI karAya che ke tamArA prabhAvathI "bhavane 'nirveda mArgAnusArIpaNuM mane maLe" ane "samati daSTi devatAo mane be dhilAbha Ape." atre durlabhadhi thavAnuM zAstramAM eka daSTAMta che te vicAravA jevuM che be cere carI karavA nikaLatA hatA. sAme eka muni mahAtmA maLyA, tyAre bemAMthI ekanA manamAM ema thayuM ke kyAM A muMDio apamaMgaLa sAme maLe. have ApaNuM kArya thAya ke nahi thAya. jyAre AvA maMgalabhUta sAdhune dekhI bIjAne ema thayuM ke bhale ApaNuM kArya thAya ke na thAya. paraMtu A sAdhu te uttama che. ema bannene judA judA pariNAme thayAM. - have keIka bhavamAM baMne bhAIo thayelA che te paNa je vicAra ekane Ave te ja vicAra bIjAne Ave tethI lokee ekacittio evuM banenuM nAma pADayuM. ema karatAM karatAM keI vakhata tIrtha karanA samavasaraNamAM banne jaNa dhama sAMbhaLe che tyAM AgaLa ekane bhagavAnanuM vacana racyuM. bIjAne na rucyuM. ahiM vicAra kare che keAkhI jiMdagImAM koI divasa ApaNA bannenA vicAramAM bheda paDatuM na hate Aje kema paDyo ? ApaNA cittamAM Aje bheda thaye che tenuM kAraNa zuM haze? bhagavAnane kAraNa pUchayuM-tyAre bhagavaMte pUrva bhavamAM sAdhune dekhI thayela anumodanA tathA niMdAnA kAraNathI bheda paDyo hovAnuM jaNAvyuM. AthI karIne anumodanA karanAra ceranA AtmAne samyaktvanI prApti thAya che ane apamaMgaLa citavanAra ceranA AtmAne samyakutva natuM nathI, ane ghaNe saMsAra rakhaDe che. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-zuM ATalI sAmAnya sAdhunI arUci thavA mAtrathI bAdhidurlabhatA thAya che. evI rIte zAsanane varaghoDe dekhI keI AtmAne anumodanAthI paNa bedhibIja thAya che. tema ja keIke bhAgyazALIne sapurUSanI prazaMsArUpa guNAnurAgathI je bedhibIja thAya tenAthI kALAMtare ke bhavAMtare paNa bIjAMkuranI jema uttarottara vRddhi thAya che. " prazna ka-pAMca jJAna, vizasthAnaka vigere ArAdhanAnA kAusagnamAM jorA sAravAra sudhI, caMdu miyA sudhI ke saMpUrNa gaNavA ? samAdhAna--ArAdhanAnA kAusagamAM prAyazcita sthAna na hovAthI saMpUrNa Dhora gaNavA. prazna pa-ArAdhanAnA kAusaggomAM vaMdanavaripa0 kahevuM ke samAdhAna-ArAdhanAnA kAusaggamAM caMpAvattApa kahevuM. prazna -pratikamaNa karatAM virAtriorA0 sudhImAM sAmAyika puruM thAya te bIjuM sAmAyika te vakhate laI zakAya? samAdhAna-laI zakAya. prazna - ArAdhanAnA kAusagga kusumi duminanA kAusagna pachI tarata karI zakAya ke nahi? samAdhAna-jAgavAnI sAthe kusumiNa kusumiNane kAusagga tathA jagaciMtAmaNinuM pratibodha caityavaMdana karavuM sAruM che, kAraNa ke pratibodha caityavaMdana pachI mahApurUSanA vatane, jIMdagIe caritra vicAre pachI rahesaranI sajhAya yAvat 14 pUrve sudhI gaNe pachI pratikamaNane vakhata thAya tyAre pratikramaNa zarU kare. prazna 8-sakalatIrtha belatAM pahelA ke pachI bIjuM vadhArAnuM belAya te ThIka che? samAdhAna-keTalIka jage para adhika karavAmAM dekhIte gerakAyade Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamajyota nathI paNa vidhibheda thAya che. vidhinI niyamitatA jALavavI TakAvavI ja joIe, kAraNa ke--sakalatIrthanA kartA jIvavijayajI mahArAjathIeTale saheja 250-300 varSathI AcarAelI vidhi AcaraNIya che. keTidhvajanI chokarI mAMDavAmAM cuMdaDI paherIne bese, vararAjA jANe pahere. nAtane rIvAja badhAne pAlave te have joIe. tema sAmudAyika pratikramaNamAM samudAya vidhie thAya te ja ThIka che. je zAstrakAroe vidhi kahI te karyA pachI bAkInuM thAya te zI harakata vidhinI maryAdAnuM pAlana custapaNe thavuM joIe. prazna-bhagavAna zrI gautamasvAmIjI mahArAja zrutakevalI hevAthI zrutajJAnathI bhagavAnane nirvANa samaya kema na jANI zakyA? samAdhAna-zrutajJAnathI jANatA hoya te paNa mRtathI upayoga muke te khyAla Ave? jema copaDAmAM jAte lakhela hoya chatAM upaga muke te ja te khyAlamAM Ave che, tema vinayavALo vivekane AgaLa kare tethI hukama thayo eTale khalAsa. e kAraNathI e viSaya tarapha temanuM lakSya ja nathI. vivekanA avasare vinayanI mukhyatA na thAya. prazna 10-prabhune gautasvAmIne tyAM mokalavAnI zI jarUra? samAdhAna-mukhyatAe bedhinI prApti karAvavA mATe mokalela che. kAraNa ke bhagavAna pote karmabaMdhathI bacatA rahe che ne bIjAne bacAvatA rahe ane tethI ja zrI munisuvratasvAmI bharUcamAM azvane pratibaMdha karavA mATe yajJamAM gayA che, ane e nimitte ghaNAne. be dhilAbha paNa thayuM che. prazna 11--kriyA vagara avirati mAtrathI karmabaMdha zI rIte thAya? samAdhAna-kamanA vikArathI aviratipaNuM che. te vikAro AtmA mAM hovAthI karma baMdhAyA ja kare che. jema zarIramAM vikAra svarUpa raseLI thaI hoya te te rasaLIne vadhAravAnI ApaNane lagIra paNa IcchA nathI, chatAM paNa bIjA avayave jema jema vadhe che, tema tema Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka -thuM tene pagale vadhyA ja kare che, tema je karmo baMdhAya che temAM kAraNa tarIke-aviratine hisso mukhya che. prazna 12-pratikamaNadika bAhya kriyA na kare mAtra kaSAya tyAga upara dhyeya rAkhe te tarata tarI zakAya? samAdhAnadharmanI kriyAo AvatA kamane kinArI che, ane tethI je dharma kriyAo nahi kare te saMvara kyAMthI Avaze. je huM pApa nahIM karuM? e pratijJAmAM Avaze te anuSThAna kriyAmAM AvavuM ja paDaze ane tethI je kaSAyanA avaguNe-geraphAyadA ke tenA vipAka samajI "kaSAye bhavAMtaramAM AtmAnI kharAbI karanAra che" ATaluM samajaze te kriyA Avaze. kaSAya tyAgane ja te AtmA dharma kahe che, paraMtu kaSAya rekavA te anuSThAnenuM ja phaLa che tema chatAM anuSThAna nathI mAnavA tema kahevuM e paNa gunha che. anuSThAnanI bInajarUrIyAta gaNavI te paNa gya nathI, dharma, kriyA ane maMda kaSAya te judI ja cIja che. yugalIA ane ekendriyapaNAmAM kaSAye khUbaja maMda hoya che. chatAM tyAM dharma nathI. dharma anuSThAna karanArane kaSAyanI maMdatA hoya tyAre teno dharma kaSAyanI maMdatAthI ochA karma baMdhAvaze ne tyAre ja "dharmakriyAo karma toDaze. prazna 13-pUjAnA niyamavALo pisaha uccArI paDikamaNuM kare ne pUjA na kare te pUjAne niyama bhaMga thAya? samAdhAna-sAmAcArI jANanArA pisaha uccarI paDikamaNuM kare ne tethI ja kusumiNa kusumiNane kAusagga paNa pisaha lIdhA pachI ja kare. prazna 14-navakArazI paccakhANathI upavAsa AMbila ekAsaNuM thaI zake? samAdhAna-sAmAcArI evI nathI ke pirasI sivAya upavAsa AMbila ekAsaNuM karAya. navakArazIthI mAtra besaNuM thAya che. ' Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata prazna 15-zrI bhagavatIsUtramAM dvipasamudrane samudra dvIpane pharase che te kahevAne paramArtha che? samAdhAna-ane AMgaLI paraspara sparzelI hoya tema dvIpasamudra paraspara (spazelA ja) che. anyamatavALA judI rIte mAne che. tene nirAsa karavA mATe A vAta jaNAvelI che. prazna 16--pUjAnA niyamavALe ghera sUtaka heya te pUjA karI zake? samAdhAna-niyame kahyA che te zAstrakAroe maryAdAthI kahyA che. je kaI zrAvikA niyama grahaNa kare ke AThama vigere tithie pUjA karavI ne teja je AThamane dahADe zrAvikA aMtarAyavALI thAya te AThame pUjA karI zake kharI? arthAt niyama chatAM paNa te zrAvikA pUjA na karI zake, tevI ja rIte janmasUtaka vakhate tenA mATe juduM makAna, judI rasoI rAkhe temaja avarajavara na hoya te pUjA karI zake ane tethI suvAvaDanI tamAma vastuo alaga rAkhe te vAMdho nathI. prazna 17-pUjA mATe pahelAM snAna kema jarUrI? samAdhAna-apavitratA TALavA mATe. te pachI apavitratA TALavI ja joIe, tethI je kAraNe janma maraNanuM sUtaka apavitra tAnuM sthAna che ne tethI te TALavAnuM Avazyaka che ne tethI sAmAnya maryAdA evI che ke-mobha aDakatA hoya te te gharavALAthI pUjA na karI zakAya. hespITalamAM suvAvaDa heAya paraMtu tyAM javuMAvavuM hoya te pUjA na karI zake ne teja niyamane sAcavavA mATe muMbaI jevA zaheramAM aDakhe paDakhenA be tathA uparanA nIcenA oraDAo varjAya che tyAM mebha jevI gaNatarI nathI, kAraNa ke muMbaI jevA gunAbaMdhI makAna thayA che tethI muMbaIne aMge te suvAvaDanuM vadhAre nathI gaNatA. - sUtakanI vAtane jaNAvavA muni mahArAjAo mATe paNa janmamaraNanA sUtakavALA gharathI (je ke pratikucha kahevAya che tyAMthI) gocarI na levI tema zrI dazavaikAlikamAM ra 40 (a) pau. 1 gA. 17) zabdothI spaSTa kahela che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 pustaka 4-thuM kalpasUtramAM paNa sAMbhaLe che ke-mahAvIra bhagavAnanA janma pachI bArame divase azuci nivRtta thayuM niri asukAme che tethI karIne bhagavAnane aMge paNa sUtaka jaNAvela che te pachI bIjAnI zI vAta? - sUtakanA divasa mATe keTaluMka dhoraNa vyavahAra upara rahe che. pADozamAM rahetA hoIe je vyavahAra upara dhAraNa na rAkhIe te zuM jeTalA enA gharamAM peThA te badhA sAthe laDavuM ? ane tethI teo baMdha kare pachI pakaDI na rAkhavuM, nahiMtara kalezamAM utaravuM paDe mATe keTalIka vakhata te dezamAM cAlate vyavahAra rAkhe che. jyAM ApaNuM cAlI na zake, jyAM ApaNe upAya nathI tyAM zuM karavuM! ne tethI ja jyAre karakaDue caMDALane brAhmaNa karyA tyAre tema karavuM ja paDayuM, nahiMtara AkhA saMghane bahAra nIkaLavuM paData. prazna 18-hospITalamAM ApaNe daradI hoya, joDe suvAvaDane khATale hoya te vakhate tenI khabara levA jAya te pUjA karI zake? samAdhAna-vyavahArathI je sthAna na hoya tenA saMbaMdhavALAne sUtaka lAge, kAraNa ke vyavahAra prabaLa che, ane vyavahAra kevaLIone paNa sAcavavo paDe che. prazna 19--zAstrakAre ema jaNAve che ke zrAvakanA dareka ghera derAsara joIe, te suvAvaDa vakhate zuM karavuM? samAdhAna-vivekI tene rastA karI le, e mATe eka ghara alAyaduM rAkhI mUke. prazna 20-navaraiveyaka ane pAMca anuttara vimAnanA devatAo kalpAtIta hovAthI tyAM rahelA zAzvatA biMbenI pUjA keNa kare? samAdhAna-keIka kSetramAM vicaratAM vicaratAM sAdhu mahArAja gayA, jyAM pratimAo apUja che te zuM tyAM sAdhu mahArAja pUjA karaze? Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ja Agamata nA, kAraNa ke sAdhu pUjA kare te AcAra nathI, tema te devatAone javA AvavAne svabhAva nathI tethI pUjA na thAya. prazna 21-je tema che te tyAM bibone upayoga che? samAdhAna--siddhAcalajInI guphAmAM chaThThA ArAmAM paNa bibe rahe te zI aDacaNa? kaMI nahi, tevI rIte tyAM rahe temAM zuM aDacaNa? prazna 22-navaveyaka tathA anuttara devene kyA kyA dhyAna heya? samAdhAna-temane ArtadhyAnanI maMdatA kahevAya paNa dharmadhyAna na kahevAya. kAraNa ke pAMca anuttaramAM samyakatva jarUra hoya ane samakita havAthI ArtadhyAnanI maMdatA jarUra rahe ane dharmadhyAnamAM AjJApAyamAM hoI zake kAraNa ke temane avadhijJAna tathA bIjuM mati zrata nirmaLa kharA paNa avirati hevAthI dharmadhyAna kyAMthI kahevAya? bAhyasukhamAM lIna te ArtadhyAna paraMtu teo vItarAga prAyaH hevAthI ArtadhyAna maMda rahe. jyAM tyAga nathI ane IkrionA sukhamAM ja rahevAnuM che chatAM temane te ArtadhyAna baMdhanakAraka nathI, kAraNa ke temane saMga evA che ke tyAM padArthonI svarUpa vicAraNAmAM ja lIna rahe che ane AjJAvicaya apAyaricaya evA che ketemAM temanuM AvavuM muzkela paDe che tethI paNa temane dharmadhyAna mAnIe te harakta nathI kAraNa ke cUrNikAra mahArAjAe eka ja cara ullekha karela che paNa spaSTa zabdo nathI. prazna 23-vigraha gatimAM paryAptapaNuM ke aparyAptapaNuM hoya? samAdhAna-vigrahagatimAM aparyAptapaNuM ja hoya. prazna 24-maMtra ke auSadhanA prayogathI manuSya tiryaMca thAya te AyuSya manuSyanuM ja bhegave ke tiryaMcanuM ? samAdhAna-eka bhavamAM be AyuSya na bhegavAya jethI manuSyAmu ja bhegave. jAnavarane AkAra chatAM samajaNa manuSyanI ja che. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-zuM prazna ra5-eka manuSya devatAnI sahAyathI devavimAnamAM rahe te AhAra vihAranuM zuM thAya? samAdhAna-devatA jene sahAyaka hoya tene mATe e praznane avakAza ja nathI. devatA e bAbatane prabaMdha karI ja le. prazna ra-laukika lekettara mithyAtvamAM zuM taphAvata? samAdhAna kaI mAtAjI mahAdeva evA laukika devanI mAnatA kare te laukika mithyAtva, keI bheyIjImAM mallInAthajInI mAnyatA kare, keI kesarIAjI bhagavAnanI mAnatA mAne. saskAra vagaranA bhIla-koLI je kesarI AjInI cAre bAju rahe che teo kesarIAjIne kALIA bAvA mAne. cerI karavA javA mATe paNa tenI mAnatA kare jene kalyANanI ke dharmanI IcchA nathI, mAtra paugalIka IcchAe kesarIyAjI vigere lakattara devane mAne che agara temanI mAnyatA kare che tyAre te lekottara mithyAtva. AMbela tapasyA AtmAnA kalyANanuM kAraNa che e mAnyA chatAM kaMIka duniyAdArInA kAraNasara e vikaTa prasaMga Avyo, kesamAM hAravAno vakhata Avye, te ApattimAMthI nIkaLavA mATe AMbelA kare te te lakattara mithyAtva nathI. prazna 27-tyAre lekottara mithyAtva ane devAdhidevane kalyANa kArI mAnavA chatAM paNa dunyavI Apatti TALavA mATe mAne, pUje agara AMbela kare te te bemAM phera che ? samAdhAna-kalyANa mAnavA chatAM paNa dunyavI Apatti TALavA mATe je devAdhidevane mAne agara AMbela kare. te te dravyakriyA kahevAya. kemake-lakSya spaSTa chatAM AcaraNanI khAmI che, daSTAMta tarIke sudarzana zeThanI strIe upasarga TALavA kAusagna karyo te zraddhA hovAthI dravyAnuSThAna kahevAya paNa zraddhA na hatuM te lekottara mithyAtvamAM jAta. vidma TaLaze ke nahIM TaLe te mAre ghI khIcaDImAM DhaLaze, mAre tapasyA te che ja, kalyANa te che ja. lekettara Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamajAta mithyAtvamAM te lakSyanI ja viparItatA che, kemake je te mAnyatAthI kArya na thAya te mAnelA devane khAsaDA mAravA paNa taiyAra thAya. prazna 28-pitAnA kuTuMbanA agara hAlA keI sAdhu thayA hoya. ne tene Adara satkAra sanmAnAdi kare te nirjarA thAya ? samAdhAna-sAdhupaNu tarIke ullAsa thAya te lAbha enI aMdara eka sAdhAraNa rahevuM joIe. te karatAM bIjI rItie kare te. neharAga je dharmarAga paNa che. eTale te lAbhadAyaka hoI vAMdho nathI. prazna 29-dezavirati eTale zuM? samAdhAna-virati vrata, paccakakhANa, niyama vigere zabdo eka arthane jaNAvanAra che. dezaviratimAM deza zabda aMza arthane jaNuMvanAra che. sarvathA hiMsA, jUTha, cerI, strIgamana ane parigraha, e pAMca Azravane tyAga kare te sarvavirati, tenI apekSAe dezathI-aMzathI eka eka hise eTale hisse paNa virati. mAre pApane vakhANavuM nahi, sAruM kahevuM ke gaNavuM nahi eTalI mAtra paNa dezavirati. karmaprakRtikArane tyAM sudhI lakhavuM paDayuM ke paccakakhANanA 49 bhAga temAM chelalAmAM chele bhAMge kAyAthI pApa anumodavuM nahIM tene paNa dezavirati kahe. vyavahAranI vAtamAM je kaMI mANasa jiMdagImAM eka vakhata paNa sAmAyika pauSadha kare, anaMtakAya abhakSya rAtribhejananA paccakkhANa kare te paNa dezavirati. mahAvratamAM 18000 zIlAMgamAM eka paNa khaMDita na cAle, ekanI dUSitatAe badhuM duSita thAya, paNa zrAvakene aMge 18 abaja karatAM vadhAre bhAMgA che mATe dezavirati, kaI paNa prakAre sAmAyika pauSadhamAM Avela hoya, koI paNa prakAranA pApane aMze paNa tyAga te dezavirati, tema ja uMcA daraje rahe te paNa dezavirati. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-zuM tevI rIte zrAvakanI 11 mI pratimA jemAM sAdhu jevA rahevAnuM che te paNa dezavirati ane pApa anumodana na karavuM te paNa dezavirati. zAstrakAre kahyuM che ke-"prathama sAdhupaNunI dezanA devI te mATe taiyAra na thAya te ja zrAvakapaNunI dezanA devI. nahiMtara prAyazcitta Ave." "sAdhupaNuM eTale sarva pApane tyAga. kaI paNa upadezakAra sAdhu mahArAja ema te nahiM ja kahe ke - ATaluM pApa tame karaze te cAlaze? upadezaka te sarvathA pApa choDavAnuM ja kaheze. pachI vrata lenAra kahe ke, "sarvathA. cheDavAnI mArI tAkAta nathI" tyAre sAdhu kahe, "te pachI trasa jIvanI hiMsAno tyAga kara." "phalANuM juThANuM bhale rahe ema sAdhu nahi kahe" AthI ja pahelA sarvathA pApa cheDavAnuM kahIe chIe. sudeva sugurU sudharmanI zraddhAne samyaktva kahIe chIe paNa uMDANamAM utarIe te "aDhAra pApasthAnakene pApasthAna svarUpa mAne tyAM ja samakita" anaMtAnubaMdhI darzana mehanIya khasyuM che tenI A prathama nizAnI che. pachI e pApasthAnakemAMthI ApaNuM kuTuMbanA nibhAva. mATe bArI rAkhI tyAga karIe te ja dezavirati, tema ja je vakhate ema thAya ke mArA zarIra, kuTuMba, dhana ke duniyAnuM cAhe te thAya te paNa mAre pApa na karavuM te sarvavirata. mArA pariNAmanI malInatA na thAya te vItarAga cAritra. A cAra vastumAM je bIjo bhAga potAnA zArIrika kauTuMbikanI. chUTa rAkhI bAkInA pApane tyAga thAya te dezavirati. prazna 30-je anumodana karavA mAtrathI viratimAM AvI zakAtuM. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 AgamAta hAya tA kRSNajI cAritra anumeAdana karatA hatA tethI te deza vitimAM AvI zakayA ke nahi ? samAdhAna kAyAthI pApanu pASaNa karyu, " A vAta pratijJAnI thAya che, zrI kRSNa mahArAjAne aviratinA tIvra udaya hAvAthI pratijJA eTale niyama nathI. jo niyama nathI teA ekAdazI ArAdhI ema kahevAya che te kema ? tenuM samAdhAna evuM che ke--sUtra zailImAM aNuvratane ja dezaviratinuM sthAna che tethI agIAraza karI tepaNa vratamAM na rahI. pratyAkhyAnAvaraNIthI jeTaluM jeTaluM pApa khaseDavA mAMgeA eTaluM eTaluM ja pApa devatimAM khase. sUtra zailIe pAMca aNuvratane (dezaviratimAM) sthAna ApyuM. pAMca aNuvrata kRSNajIne na hatA eTale paccakkhANu na hatuM. anuttaranA devAne 33 hajAra varasa sudhI AhArAbhilASA na thAya tA upavAsanA lAbha thAya ? na thAya, kAraNa ke paccakkhANu nathI, tema kRSNa mahArAja AzravanI pravRtti karanAra na hatA tema nahi, paNa tethI paccakkhANunA lAbha nathI. AthI 33 hajAra varase AhAra levAnA chatAM paccakkhANanA lAbha te devatAone nathI. sUtrazailIe pAMca aNuvrata thAya to ja dezavirati gaNAya. prazna 31--vasA zabdanA artha kA ? zrAvakane savA vasAnI dayA zI rIte ghaTI zake ? samAdhAna--atyAre rUpiAnA 16 AnA tema AgaLanA vakhatamAM 20 vasA gaNAtA hatA tethI te upamAe ghaTAvatAM jIva e prakAranA sthAvara ane trasa. gRhasthane sthAvaranA paccakkhANu hAtA nathI tethI 20nA e bhAga karatAM 10 vasA thayAM. trasa jIvAmAM paNa jANI joIne na mAravA. cUlA saLagAvatAM Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaI jIva AvI gaye te temAM mArI pratijJA nathI, mAtra saMka 5thI hiMsA baMdha karI eTale 10 mAMthI pAMca gayA, bAkI rahyA pAMca vasA, pAMcanI baMdhImAM huM dhela khAIne besI na rahuM. mAre aparAdhI thAya te DuM nahi eTale aparAdhInA ardhA gayA eTale rahyA aDhI vasA. sAme vAgha-siMha phALa mArI mane mArI nAkhaze; te mATe huM paccakhANa nahIM karuM. mArA zarIrane nukazAna kare te vakhate huM gama khAuM tema nahi bane, eTale aDhImAMthI ardho bhAga geye eTale savA rahyo. A rIte zrAvakane vIsa vasAmAMthI savA vase ne sAdhune saMpUrNa (Akha rUpiyA) dayA hevAthI vIsa vasA. prazna 32 bilADI uMdarane pakaDe temAM uMdarane bacAvIe paNa uMdara na maLavAthI bilADI marI jAya te ApaNane aMtarAya ke hiMsAnuM pApa na lAge? samAdhAna-evI uMdara khAdhA vagaranI bilADI keTalI marI gaI? A te jeone dayA tarapha arucI che teNe aMtarAya ane hiMsAne thAMbhale ubhe karyo che ne pakaDI lIdhuM che. bilADInuM ke bilADInA baccAnuM kharAba thAya tethI uMdarane bacAvatA nathI, e. te kutare bilADIne mAravA Ave te tenI te ja bilADIne paNa bacAvIe ja chIe. juo A vAta vicAramAM - meghakumArano jIva je AgalA bhavamAM hAthI hatuM, te hAthIe sasalAne bacAvavA mATe eka paga aDhI divasa sudhI addhara rAkhe. pariNAme trIje divase hAthI jyAre badhA prANIo khasI gayA ane nIce paga mukavA jAya che eTale paga sIdhe na thavAthI bhUmipara gabaDI paDayo. chevaTe marI gaye. AtmahatyA thaI ahiM te jaina zAsanamAM potAnI hatyA paNa vajelI che. e. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50. Agamata hAthI aDhI divasa bhUmipara paDyo te zuM bhUmi paMjI pramAjIne paDyo haze? jaNa tenI pAse haze ke kema? eka sasalAne bacAvavA pite maryo ane tene bacAvavArUpa ahiMsAnA phaLarUpa rAjAne putra meghakumAra thayA. je ahiMsAnuM phaLa na hoya te tenA paDavAthI ja marI gayA haze tethI te marI gayAnA phaLarUpa tenI durgati thavI ja joIe? paNa te te thaI nahi, mATe hiMsA rokavAthI bIjA jIvane nukazAnane avasara levAnuM nathI paNa ahiMsAne lAbha vicAravAnuM che. prazna 33-tyAre zuM che jene bacAvIe teo avirata hovAthI te che je pApa seve tenuM nimitta ApaNe banIe te ApaNane pApa na lAge? samAdhAna-tyAre sasalAne bacAvyuM te pachI bacelA e sasalAe zuM virati lIdhI hatI? nA! virati lIdhI na hatI, te pachI hAthIne jIva meghakumAra kema thaya? eTale bacAvavAthI bacele jIva je pApa kare te pApa bacAvanArane lAgatuM nathI. prazna 34-jIva siddhi gatie jAya tyAre zarIramAMthI ekI sAthe eTale AkhA zarIramAMthI nIkaLI jAya eTale zuM? samAdhAna-jIva devaleka javAne hoya te zarUAtamAM paga juThA paDI jAya che ne chevaTe meM juduM paDe, eTale meMmAMthI ke AMkhamAMthI jIva game tema kahevAya che. tevI rIte chevaTe mAgyuM ke Thalle chuTI jAya te temAMthI jIva gaye ema kahevAya che. AvI rIte jIva jAya tyAre eka bhAgamAMthI jIva gayo ema kahevAya ane jyAre mekSe jIva jAya tyAre ekasAmaTA badhA Atma pradeze AkhA zarIramAMthI nIkaLI paDe che. prazna 35-mekSe jAya tyAre trIjo bhAga e che eTale zuM? samAdhAna--lIMbu, turIyAM, bhIMDA, tuMbaDI sukAya tyAre AkAra te ene e ja rahe paNa pANIne bhAga sukAI jAya ne ghaTa thaI Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-thuM pa1 jAya che tema mekSe jAya tyAre zarIramAM je pilANa hoya te ghaTa thaI jAya eTale pilANavALe bhAga Atma pradezathI purAI jAya. te purAvAthI chevaTe jeTalI zarIranI avagAhanA che tene trIjo bhAga nyUna eTalI AtmAnI avagAhanA rahe che. prazna 36-IlikA gati eTale zuM ? samAdhAna-maraNa samuddaghAtamAM Atma pradezo potAne upajavAnA sthAne jAya ne pAchAM Ave, eTale IyaLa jema pitAnA zarIrane bhAga cAlavuM hoya tyAre AgaLa nAkhe, vaLI pAchI jAya; tema AtmA maraNa vakhate jyAM upajavAnuM hoya tyAM potAnA keTalAka Atmapradeza pheke che ne temAMthI te sthAne pheMkelA pradezamAMthI) keTalAka pradeze jAya ane vaLI pAchA Ave ne vaLI jAya tene zAstramAM ilikAgati kahelI che. prazna 37-AyuSyane trIjo bhAga bAkI rahe tyAre parabhavAyu baMdhAya te niyama tuTI janAra AyuSyane lAgu pADI zakAya ke nahi? samAdhAna--AyubaMdhamAM AyuSyane trIjo bhAga te anukrame bhogavavAnI apekSAe che. trIjA bhAgane niyama tuTI janAra AyuSya mATe nathI tevI rIte 3 9 27 ItyAdi bhAga paNa nirUpakrama Ayu vALA mATe che. prazna 38-tyAre zuM ApaNuM AyuSya sopakramI che ke nirUpakamI che? samAdhAna-ApaNuM AyuSya saMpakamIja che nirUpakramI nathI ema nahiM kahI zakAya, Aje paNa upakrama lAge Ayu jaladI bhagavAya ne te bhagavAya te ja sepakramI gaNAya. jema ghaDIALamAM ATha divasanI cAvI ApI hoya te niyamasara cAle te ATha divasa sudhI cAle. vacamAM je kamAna chaTakI jAya te badhI cAvI be minITamAM purI thAya, tema ApaNA AyuSyanA daLIA anukrame bhagavAya te nirUpakamI AyuSya bhagavAya ane vacamAM keIka akasmAta AvI Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamajyAta gayA hoya teA AyuSyanA badhA pudgale ata murhutamAM bhAgavI levAya, tethI ApaNA AyuSya sApakramI ne nirUpamI che. prazna 39--aDhI dvIpanI bahAra manuSyA janme ke mare nahi ? samAdhAna--nA, aDhI dvIpanI bahAra manuSyA janme ke mare nahi. prazna 40--zAstramAM siddhazilA upara dareka pradezeAe anaMtA jIvA che ema kahyuM che tA jo anatA jIvA dareka pradeze mAnIe te jyAM akama bhUmi che tyAMthI mekSe jatA nathI. tA akama bhUminI upara rahelA pradezAmAM anaMtA jIvA kevI rIte mekSe gayA haze ? samAdhAna--anaMtA kALa hAvAthI jo eka kALa cakramAM ekaja saharaNa thayela suni akama bhUmimAM kALa karI mekSe jAya teA anaMtA kALe anatA thAya. prazna 41--paMcaparameSTInA raMgA judA judA kema che ? samAdhAna--parameSTIne raMga heAtA nathI. para Mtu navene judA judA rUpe dhyAnamAM levA mATe ane vartuLamAM judA judA raMge levA mATe parameSThInA bhinna bhinna varSoM rAkhelA che, ahiM tamane zakA thaze ke te pachI arihaMtanA vaNu bIjo karIe te cAlaze ke kema ? ahi tA AkhI jamIna dheALI che tethI tenA nava bhAga karavA che mATe cAra dizAmAM cAra kayA raMga gAThavavA ke jema te judA tarI Ave, te vicAravA jo yukti para jaie tA sapheda sivAya cAra raMgamAM sArA kayA ra Mga gaNAya ? zAsra dRSTie " nIlina " lIle ane kRSNa azubha che, lAla ane pILA e e zubha raMga che tethI e lAlane pahelA mukI eTale pILA pachI melavA paDe tyAra pachI lIleA ne kALA melavA paDe e rIte vacalI kaNikAmAM sapheda, dizAmAM lAla Adi ne vidizAmAM sapheda AvI jaze, tethI te rIte parameSTInA raMgA goThavAyA. prazna 42--muhupatinA khela amuka vakhata zarIrane lAge, amuka vakhata na lAge temAM zI vizeSatA che ? Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57. pustaka 4-thuM samAdhAna-jayaNA ane paDilehaNa mATe bela belavA e asala vAta che. have te bole manane ThekANe rAkhavA beThavavAnA che ne tethI mehanIyAdi khaMkheravA lAyaka che, sudevAdi AdaravA lAyaka che. AvI buddhi rAkhIne te goThavela che, bela navA che. ema nathI. balanI vAtane lekha te 400-500 varSane che e bele mana mAMkaDAne ThekANe lAvavA mATe che. ane AthI mana mAMkaDAne vaza karavAne je upAya te na karyo tethI prAyazcita. prazna 43-muhapatimAM kevuM vastra vAparavuM? sutaranuM, unanuM ke rezamI vAparavuM? samAdhAna-sutaranuM kapaDuM muhapati mATe vAparavuM joIe, kAraNa ke zAstrakAroe sautra kaheluM che. rezamI ke garama kapaDAMnI muhapattI kahelI nathI. prazna 44-keIka nakSatramAM sAdhunuM mRtyu thAya tyAre ghAsanuM agara aDadanuM putaLuM karavAmAM Ave che te have te putaLAne ghAta, karyo gaNAya ke nahi ? samAdhAna-putaLuM zA mATe mukavAmAM Ave che te khyAlamAM rAkhavA jevuM che. kAraNa ke zuddha paMcendriya na mare mATe Apita AkAranuM dUSaNa nahi! kukaDAnuM putaLuM mAryuM tene vipAka kaThaNa paDe che tyAre paNa tyAM te putaLAne bhega tarIke ghAta karyo che paNa ahiM te bacAvavA mATe uddeza che. kukaDAmAM devIne uddezIne che, bacAvavA mATe nathI. prazna 45-aDada ke ghAsanuM putaLuM mukavAthI bIje bacI zake khare ? samAdhAna-keTalIka vakhata sAmAcArI paraMparA ane saMgI kAraNathI bane che tema zAstrakAre kaheluM che, Ayu AvI rahyuM hoya tyAre ja tema thAya; paNa tema karavAthI kameta bace che. putaLuM ghAsanuM kaho ke aDadanuM kahe tethI zuM? atyAre DAbhanI pravRtti lAge che. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 Agamata prazna ka6-dareka ArAmAM cha kSe jAya che te kaIka vakhata A saMsAra khAlI thaze ke nahi? - samAdhAna-jInI saMkhyA eTalI badhI jabarajasta che ke cothA ArAnA pravibhAgamAM mAtra mekSa che ne trIjAnA chellA bhAgamAM mAtra mekSa che te pharIne kadApi chae ArAmAM mokSe javAnuM cAlu ja rahe te paNa jIvanI saMsAramAMthI sarvathA khAlI thavAnA nathI, kAraNa ke jenI saMkhyA bahu ja moTI che. prazna ka7-punama. amAvAsyA tithi zAthI gaNAya? samAdhAna-punama amAvAsyA catuSpavamAM lIdhI che tethI bAra tithimAM gaNAya temAM paNa vAMdho nathI. prazna 48-paSmI pratikramaNa pachI "nizA" balavuM joIe ke nahi? samAdhAna-paSmI pratikramaNanA cheDe "hati" bolavAne rivAja keI varSathI che ane tenI TIkAmAM paNa pakhI pratikramaNa pachI bolavuM tema kahela che. prazna ka-sAthI (svatika) karyA pachI phaLa sAthIyA upara ke siddhazilA para mukavuM? samAdhAna-vidhAna thALa mukavAnuM che, phaLanaivedyanI judI rakAbI mukAya che paNa kharI. prazna 50-aSTa maMgaLakamAM matsya yugma kema lIdhuM haze? samAdhAna-zukana zAstravALAne puchIe te keka mANasa kyAMka prayANa kare che. sAme AvatA be maccha dekhe te apazukana gaNe che. jyAre hAthamAM matsyanuM cihna heya te uttama gaNe che, paNa hAthamAM jIvatuM mAchaluM hoya te uttama gaNAya nahi. ahi AkArathI uttamatA che ane tethI a8 maMgaLakamAM AkAra karavAnA che, tethI AlekhatAM na AvaDe te pATalI karelI hoya temAM pUre. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-zuM prazna pa1-aSTa maMgaLanI pUjA kare tathA phula caDhAve che te kema? samAdhAna-aSTa maMgaLIka pUjAnuM sAdhana che paNa amuka vidhiemAM je te sAdhane che tenI paNa pUjA karAya che. jema kSatriya hathIyAra je jItanA sAdhane che, tenI paNa pUjA kare che AthI sAdhananI kIMmata vakhate tenI paNa pUjA karAya arthAt pUjAnuM sAdhana hevAthI sAdhana tarIke pUjA karAya. prazna para-strIo noEtasiddhAvasthA30 bolI zake ke nahi ? samAdhAna-te pUrvanI vANI hevAthI strIone besavAne adhika kAra nathI. prazna pa3-te te zrI siddhasena divAkare banAveluM che tema kahevAya che? samAdhAna-anyanI sabhAmAM navakAra belatA zaramAyA kaho agara apUrvatA jaNAvavA mATe kahe paNa zrI siddhasena divAkara belyA chatAM temaNe navIna banAveluM nathI paNa pUrvanuM ja e pada che. navakAra bolavAnI jaga para prAkRta bhASAne saMkeca thaye tethI namoEta belyA che. temane gaNadhara mahArAjanI kRtine zaramAvanAra gaNuM tethI te jaga para gurU mahArAje "micchAmi dukkaDa devarAvela che. prazna 54- "jhaMkArArAvasArA e gAthA eka sAthe moTA uccArathI kema belAya che? samAdhAna-zrI haribhadrasUri mahArAjAe 1444 graMtha banAvyA temAM A "saMsAradAvAnI 4 gAthAo chellA 4 graMtha rUpa che. aMta avasthAe saMskRta prAkRta ubhaya bhASA svarUpa asaM. yuktAkSara evA A graMthanI racanA karatAM karatAM kALa dharma pAme che te vakhate A chellA pade saMgha paNa sAthe sAthe pure che. : ubhaya bhASA svarUpa aneka evA A graMthanI racanA Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AgamAta. prazna 55-nAgaketu janmatAnI sAthe aThThama kare che te dezavirati gaNAya? jo dezavirati gaNAya te, 8 varasa pahelAM dezavirati saMbhave? samAdhAna-kuLa saMskAra na hoya te 8 varasa pahelAM dezavirati na thAya. Aja kAla te kuLane aMge dharma thaye che paNa prAcIna kALamAM te marajI aMge dharma hate. AthI ja zrAvakanA bALa baccAne nisarga samati manAya che ane tethI karIne kuLanA saMskAra pUrvabhavanA saMskAra, jAtismaraNa ane avadhijJAnane aMge bALapaNamAM paNa virati AvavAmAM harakata nathI. prazna pa-dvidaLa na khavAya te te konAthI thAya ne temAM zuM na khavAya? samAdhAna-aDada, maga, maTha, methI, tuvera, coLA, gavAra, vAla, caNA, jemAMthI magaphaLI mAphaka cIkAza na nIkaLe ne jenI be phADe thAya che. kAcA gerasa eTale unuM karyA vagaranuM dUdha, dahIM chAza sAthe ekaThA na karAya ane na khavAya methInI, coLInI bhAjI sAthe paNa te kAcA gorasa na vaparAya kAraNa ke dvidaLa kahevAya. - prazna pa7-dahIM keTaluM unuM karyA pachI kaThoLane soga thAya te pachI harakata na gaNAya? samAdhAna-dahIMne zItasparza uDI jAya pachI temAM vadhe na Ave. prazna 58-AMbela AdikanuM paccakhANa pAkuM heya ne pANI pIdhuM na hoya te upavAsanuM paccakakhANa thAya ? samAdhAna-abela AdikanuM paccakhANa pAryA pachI pANI nA vAparyuM hoya te paNa AgaLa paccakkhANa na karAya paNa abhigraha karI zakAya. prazna 59-"naDatu vardhamAnAya" ane "vizAla lecana' strIo kema nathI bolatI ? Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-zuM samAdhAna-pUrvanI vastu hovAthI strIo nathI belatI kAraNa ke strIne pUrvanI vastu bolavAne niSedha che. prazna 60-Atre khUba IlekTrIka lAITanA prakAzamAM besI jame te rAtribhejanane doSa lAge re ? samAdhAna-prAcIna kALamAM IlekaTrIka lAITane oLage tevA maNI ratno hatA, chatAM rAtre jamavAne niSedha karyo che. je rAtrI bhajananI chuTa ApazuM te rAtre munine vaharAvavAnI paNa chuTa ApavI paDaze tema ja gurUe rAtri bhojana karavuM paDaze. je tema nahi kare te gurUne harAvyA vagara khAvAne prasaMga Avaze. paraMtu zAstrakAro te saMbhava mAtramAM kAbu muke che, tethI jyAM jayaNAnuM vidhAna che tyAM saMbhava hoya te paNa te TALavuM ja joIe, ane te vicArazo te ja muhapati dararoja aneka vakhata jIvajaMtu nIkaLatA nathI chatAM vidhAna hevAthI ekAda paNa jIvAtane saMbhava hoya te mare nahIM e hetuthI paDilehIe chIe. tema rAtribhejanamAM paNa AhAranA raMganA nAnA nAnA jaMtuo je prakAzamAM paNa mAlama na paDe te saMbhava te rAtre nIkaLe che ane te AhAramAM paDe te paNa ApaNe jANI zakatA nathI mATe jJAnI bhagavaMtanI AjJA mujaba pravRtti karavI joIe. haMsa ne kezavane pitA mithyAtvI hatuM, tene putroe rAtri bhajanane tyAga karela hatuM tethI tene basa rAtre ja khavaDAvuM, dahADe ApuM ja nahiM tema karavAthI tenI zI dazA thaI te vicAra! prazna 61-upavAsAdika tapasyA karavI hoya te AgalI rAtre kyA vakhatathI AhAra pANI baMdha karavAM joIe ne cevihAra have joIe ke nahi ? samAdhAna-paraMparA mujaba ane sAmAcArIthI rAtrinA bAra vAgyA pachI AhAra pANI baMdha karavA joIe. mukhyatAe upavAsAdika karanAre rAtribhejanane prathama tyAga karavo ja joIe. rAtrI Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata jana tyAga te te mULaguNa je hevAthI ane upavAsa uttara guNa hovAthI rAtribhejanane tyAga prathama karavuM ja joIe, nahiMtara anAja khAvAnI baMdhI lenAra mAMsa khAI zake tevuM thAya. prazna dara-paDavAnA divase sAdhu mahArAja kema bhaNatA nathI? samAdhAna-ghaNe bhAge paMDite rajA paDavAnI pALe che mATe badhe paDavA paLAya che, temAM zAstrIya kaMI kAraNa nathI. zAstrIya rIte te cAra mahA paDavAmAM asajhAya gaNAya che tethI te divase siddhAMta na bhaNAya prazna 63-asajajhAyamAM dIkSA ApI zakAya ke nahi? samAdhAna-dIkSA ApavAmAM vAMdho nathI. prazna 64-Adu tathA lIlI haLadaLa kaMdamULa che chatAM sukavIne te vaparAya che tema bIjA kaMdamULa sukavIne khavAya ke nahi? samAdhAna-Adu haLadaranA athANA karI keNe khAdhAM? e benI sukavelInI chuTa chatAM vadhAre pramANamAM tene upaga nahIM thAya ane je gAjara ratALu baTAkA vigerenI sukavelInI chuTa Ape te chuTathI tene upayoga thAya mATe tenI sukavaNI na khavAya. prazna 65-duvihAra paccakkhANamAM bIDI pIvAya? samAdhAna-na pIvAya. - GiI]lGillowa-Gullalonum IIPage #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goosesesooossoseremoosesesvoseso che dharma mAge saphaLatApUrvaka AgaLa vadhAranArI che maitrI Adi cAra bhAvanAonI che bahuzruta gItArthasArvabhauma AgamavAcanA dAtA che dhyAnastha svargata AgAmoddhAraka che pUra A AnaMdasAgarasUrIzvarajIracita suM da ra- sa SNA ye 1 maitrIbhAvanA duhA mitrI manamAM je dhare, bAMdhe karama na gherA parahita buddhi dhAratAM, rAgadveSa nahiM zera 1 je jagahita mana ciMtave, tasa mana rAga na reSA irSAvana dAvAnala, have guNa gaNa piSa rA (DhALa) (prabhAtI rAga) maitrI mana bhAvate, vairadava zAmate, pAmate karamaphalathI acaMbe, bdha vaza je karyA, hanana juTha ne bharyA, pArakAM kanaka maNiratna laMbe parataNI kAminI, pApadhana sAmiNI, pekhatAM cittamAM prabala mehe, labha vaza dhamadhame, zuddhaguNa navi ramyo, - vairanI agnimAM samidha dohe. 1 janaka duhitA harI, vaMza nija kSaya karI rAvaNe narakamAM vAsa kIdhe, Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamajAta rAma bhrAtA harI, dekhI tyAM tharaharI, vArate IMdra zamavAsa dIdhe; pUrva bhava rANIne, deSa kaI jANIne, vIra jIve zayana vAsa vAryo, vyaMtarI bhava lahI, deSa zata saMgrahI, vedanA tIvratara vIra dhA. 2 vAvIye varane, vRkSa gurU svarane, cheda pAme na janme anaMta, eka vaira heya, vyApatuM sakala joya, bIja aMkura nyAye vadhate, hari bhave phADiye, siMha darI kahADIo, . bente vIra bhava nAva dekhe, kaMbalA zaMkhalA, deva de atibhalA, vIrane kIdha gatabAdha pekhe. pUrva bhava vairathI, mokSagatisArathI, - hilika te pekhIne jAya bhAgI, gautame bujha, mekSa paMthe Tha, vAro varanAM bIja jAgI; vIra avasAnamAM, bedha devazarmamAM, thApavA mokalyA indrabhUti, siMhabhava zAntine, lAbha zubhabhAMtine, badhine apatA AtmabhUti. 4 jIva samyakRtvamAM, satva zubha tatvamAM, dekhate vira vAlA nivAre, ke kaMtie, dharma navi sukha dIe, vArate viraha sUri graMtha sAre pAMca lakSaNa veryo, jIva samakita bharyo, - AdimAM zama bharyo samaya sAre, Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka ja-thuM zama navi je dhare, vaira manamAM bhare, sAdhu tapasI bhame bhava asAre. 5 kurUTa ubhuruTa paNa, sAdhu be tapa raTaNa, vairathI narakamAM vAsa veThe, zAnti guNa sAyarU, vIra raNAgarU, daSTiviSa sApa paNa heDa veThe; nayaNa amI sIMcI, vaira dava mIMcI, kITikA sahasanuM duHkha hete, zAnti dharI pakSamAM, vIrajina lakSamAM, devabhava AThame jIvana lahe. 6 dharmanuM sAra e sujana citta dhAra e, bhAvanA maitrInI mokSadAI jina kahe kAla de, paDikame te pade, | sarva jIva maitrI nahi paira kAMI vizva nathI vAha, zatru vA je lahe, | sarva saMsAramAM hAya he, mitra pati putramAM, patni sakhi brAtamAM, navana raMga che teja le. 7 thAya ari mitra paNa, jaI jIve rAjya paNa, vairathI karma bAMdhe nakAmA, vaira mana dhAratAM, jIva hita vAratAM, bhavabhava adhamatA le sakAmA; jIva ! zikha sAMbhaLI, vaira daI AMbalI, Apa bhAve sadA magna thAje, bedha samatA rasI, caraNa guNa ulasI, zAzvatAnaMda rasagAna gAje. 8 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamota. 2 pramodabhAvanA guNadhyAne guNa pAmIe, dhyAna vinA guNa zUnya; prada guNamAM dhArIye, te guNagaNusaha puNya. 1 phala vartanathI pAmI, vatanamUla vicAra, vicAra heya saMskArathI, bhAva ane saMskAra. 2. (Adara chava kSamA guNa Adara e rAga ) bhAva pramoda dhare bhavi manamAM, jima na bhame bhava vanamAM re; kAla anAdi vAsa nigeje, akSara bhAga anaMte re; dharate cetanA jinavara dIThe, navi tene hoya aMte re. bhAva. 1 nijarate ghanakarma sakAme, dIse paga paga caDate re; adhyavasAya tathAvidha sAdhI, karmabaMdhane navi paDate re. bhAva0 2 bAdara vikalaeNpriyatA pAmI, pacendriyapaNuM pAme re; narabhava Araja kSetra uttamakula, zAstrazravaNa sukhadhAme re. bhAva0 3 gurUsage karaNI taraNuM, bhavajaladhi sukha saraNI re; lave mithyAtvI paNa sukhavaraNI, mArgagAmI ' nisaraNI re. bhAva0 4 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-zuM dAna dayA kSAMti tapa saMyama, - jinapUjA gurUnamane re; sAmAyika pauSadha paDikkama, zubha mAragane gamane re. bhAva0 5 pAme bhavi samakita guNaThANe, teNe kiriyArUci nAme re, karIye anumodana guNa kAme, lahIye sukhanA dhAme re. bhAva. 6 kANa para phala phUlapaNAmAM, jinapaDimA jinagharamAM re, zubha upaga thaye je dalane, te ArAdhanA gharamAM re. bhAva 7 daza daSTAMte narabhava pAmyo, satyamAraga navi lAdhe re; paNu guNavaMta gurU saMge, samakita addabhuta vALe re. bhAva. 8 hoya te AdyacatuSTaya kSayathI, ArAdhe bhava ATha re, zAzvata padavI lAbhe tehane, namIye sahasane ATha re. bhAva0 9 samavasaraNamAM jinavara bese, namana karI dharma kathavA re, dezavirati paNa jinavara dIdhI, bhavajala pAra utaravA re. bhAva19 mAta pitA suta dAra tajIne, rajata kanaka maNi motI re; Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata hiMsA-tRta cerI strI-saMgama, namIye te jinati re. bhAva0 11 ghAtIkaramakSaye kevala varatA, karatA bodha akAme re; jIvAjIva nava tatva batAvI, vijana tAraNa pAme . bhAva 12 sakala karmakSayathI siddhie pahetA, sAdi anaMta nivAse re te siddha nitya prabhAte namIye, varavA zamasukha bhAsI re. bhAva 13 cAritra pAlI hoya vecaka, paNa navi jAve mukti re; jIva abhavya te kAraNe guNane, rAga na leza sadukti re. bhAva0 14 jina gurU dharmata guNa bhAve, avaguNa satata uvekhe re, kSaNa kSaNa guNa gaNa ujavala pAmI, AnaMda vAsa te pekhe re. bhAva 15 3 kArUNya bhAvanA karUNA dhArajo re karaNa sakala guNenI khANa karUNA AdyamahAvrata chAje, Adya aNuvrata thAna; karUNA viNa hiMsakapaNuM, pAme durgati duHkha nidAna--karUNA1 isamiti yoge cAle nahi, muni khiI zubha ThANa Ave pagatala heThe, jAye saghalA prANu-karUNa0 2 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-LyuM zubha upayogI munivarane nahi, baMdha durita avasAna; karUNa buddhi prati reme hoya, karma nirjarA khANa-karUNA. 3. zrAvaka paNa karUNa dharatA je, vRkSa vadhe paccakhANa; mATI khede mUla vadhe paNa, nahi hiMsAlavavAna-karUNA. 4 karUNa rahita pravRtti karatAM, keI mare nahi jAna; to paNa te hiMsakamAM gaNue, nahi karUNa balavAna-karUNa0 5. aparAdhI janamAM ghara karUNa, je samakita ahiDANa; vIra prabhu saMgama karUNAe, azru netra milANuM-karUNA6 dIna hIna janane je dekhI, navi karUNA dilabhAna; tehanA ghaTamAM dharma vaccenathI, bhAkhyo jina bhagavAna-karUNu adhama uddhAraNa tanamana vate, dhana kharace asamAna kumAra nRpa jagaDu paradezI, saMbhava vRtta suvAna-karUNa0 8 saMpratirAja kare pratigAma, dIna anAtha vihANa deza anAraya jinavara karate, karUNa bhAva subhANa karUNA. 9zruta zikSA dharI manamAM suyaNA, karaje abhayanuM dAna anukaMpA dharajo bhavi karaje, dharme daDhatA bhAna-karUNA10 megharathe pAra rAkhe, gozAla jina bhANa vaizaMpAyana telezyAthI, dharI karUNA amilANa-karUNA 11 brAdatta subhUmAdika narapati, karUNA viNa dukhakhANa, pachI Atma-samA para che, dhAro karUNA zAna-karUNa0 12. dravya bhAva anukaMpA dharatA, bhava bhava sukhanuM nidhAna; savasAra balariddhi pAmI, le Anada amAna-karUNA13. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata 4 mAdhya bhAvanA guNavaMtA mana dhArajo re, mAdhyacca guNa maNi khANa, karUNa muditA mitratA re, he taba sukhaThANa re; bhavikA ! dharaje madhyasthabhAva, jethI zivapura dAva re. bha0 kAla anAdithI AtamAre, karmabale guNa hIna, pAme nA samakita ThANane re, rakhaDo caugati dIna-bhavikA 2 saMyamI viNa vItarAgatAre, nahi svapna paNa siddha, karmA prabhAva te dhArate re, guNa mAdhyastha lIdhare-bhavikA 3 jinavara sarakhe sArathI, pAye vAra anaMta, kama vivara navi pAmIe re, jIva na lahyo guNavaMtare-bhavikA 4 nija guNa mAne nAte re, cheDe bhAva madhyastha, para paribhAvakara belate re, vacana avAcya asvasthare bhavikA 5 ka vira jinezvare re, bhava marIci naveSa, aSabha prabhu navi vArIe re, jANI kamanI rela re bhavikA 6 vacanapade guNa dhArIne re, saMtata bhAva prasanna, dekhI jina guNa zUnyatAre, thAya madhyastha prapanare-bhavikA 7 kevalIpaNuM nija bhASare, varane kahe chadmastha, gautama prazna na cheDave re, jamAlI asvasthare-bhavikA 8 labdhidharA devadevIe re, vaLI jinavara zubha dIkha, madhyastha bhAva vimala dharI re, na de tehane zIkhare-bhavikA 9 gazAle muni yugmanera, bALI jinapara teja, nAMkhyuM jehathI vIrajIre, khaTa mAse lehI rejare-bhavikA 10 vIra jInezvara sAhibere, sahI sura nara upasarga, karma baMdhana thatuM dekhInere, anupAya rahe madhyasthare-bhavikA 11 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-thuM jaganAzanarakSaNa samare, bala dharate mahAvIra, dhAre madhyastha bhAvanere, keNa avara jIva dhIra re-bhavikA 12 sanakumAra narezvarUpe, dharate bhAva madhyastha, vidhavidha vedanA vedato, nahiM auSadha utkaMThare-bhavikA 13 jIva judA karma jujuAre, sajIva jIva vRttAMta, dekhI bhavi mana dhArare, bhAva madhyastha ekAMtare-bhavikA 14 sukhaduHkhakArI samAgamere, navi manamAM rati zeSa, dhariye varice sAmyanera, jehathI AnaMda piSa 2-bhavikA 15 TakazAlI vAkaca xxx pudgalanI khAtara DokaTara kahe tema che khAvA, pIvA, sUvA, besavA, rahevA taiyAra chIe, paNa AtmAne mATe kahenAra bhAvaDaoNkaTara tIrthaMkara mahArAjAnA kathana pramANe vartavA taiyArI nathI. to "vahu karDi - vaMdu chuM" A sUtro DokaTaramAM anusarIe chIe, paNa AtmA mATe te ! A sUtranuM pAlana thatuM nathI." -pU. AgameAcAryazrIvANI 2004 . va. 14 pachI prAsaMgika vAtacIta parathI Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 pUjya Agama dvArakazrInI sevAmAMthI maLelA che. { tAtvika nirNaya kare 1. dharma saMvara-nirArUpa che, kAraNamAM kAryane upacAra karI. jinAjJAnusArI te te zubha kriyAone paNa dharma kahI zakAya, ane kriyAonI utpatti cittamAMthI thAya che. A rIte SoDazaka graMthamAM "ghazcittamAH" vAkyanI saMgati thaI zake. anyathA arUpI dharmanI utpatti rUpI manamAMthI zI rIte? e prazna vicAraNIya thaI paDe. - 2. karmane bAMdhavAmAM kyAreka ekalA manane paNa upayoga thaI zake, paNa saMvara-nirjarA mATe te traNe ganI vizuddhi jarUrI che. 3. saMjJI paMcendriya sivAya yathArthanirjarAne keI adhikArI nathI. 4. sAmAnyathI pravRtti karavAno saMkalpa jenAthI thAya te mana. jenAthI pravRttimAM daDhatAne saMkalpa thAya te citta. Atmika zubhAzubha pariNAme te adhyavasAya. 5. gurU mahArAja AgaLa karAtI garlDalI (sAthI)nuM nANuM devadravyamAM nAMkhavuM. 6. gurU sanmukha karAtA sAthIomAM ratnatrayInI traNa DhagalInI upara siddhazilA banAvI zakAya. 7. caitra ane Aso suda pAMcamanA bAra vAgyAthI vada bIjanA sUryodaya sudhI asajhAya hAya che. 8. kAusagamAM bagAsuM ke chIMka Adi prasaMge jayaNA buddhine jALavavA meMDhA AgaLa muhapattI ke hAtha ADo rAkhave anucita nathI. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-zuM 9. pAkSika pratikanA aMte tiraMTa belavAnI prathA zAstromAM nahIM sUcavela chatAM AgamathI avirodhI gItArtha purUSanI AcaraNanI prAmANikatAnI rIte uthApavI sArI nathI. nahIM te AgamamAM nahIM jaNAvAyelA "naLiyuM ane valaya be AkAra sivAyanA dareka AkAranA mA hAya" "marUdevImAtA anAdinigadathI nikaLI keLa tarIke thaI manuSyabhavamAM AvyA hatA" ItyAdi 500 Adeza aprAmANika thaI jaze! 10. 5khkhI pratimAM pAkSika aticAra pUrve chIMka Ave te pharI prati karavuM joIe, paNa traNa vakhata chIMka Ave tyAM sudhI A maryAdA jANavI. 11. sAmAnyathI dareka tIrthakarenA zAsanamAM jeTalA pratyeka buddho hoya teTalA prakIrNaka sUtra hoya, kemake game te bAghanimittathI jAtismaraNAdithI bedhine prApta karI sau prathama je upadeza tarIke bole te prakIrNakasUtra kahevAya che. -pU Agama dvArakazrInA aMtevAsI pUjya gaNivaryazrI kaMcanasAgarajI ma.nI noMdhamAMthI guNapUjAnuM mahattva puSTyai guNAnAM guNitAM samAkRtiH __ pUjA paraMsthAi guNinAM guNAspadam // guNene Adara-rAga guNanI puSTi mATe thAya che, guNavAranI pUjA khUba lAbha ApanArI thAya che. -pU Aga racita tIrthapaMcAzikA zloka 22 pUrvArdha. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke prakAzaka taraphathI kRtajJatA jJApana ! paramapUjya AgameddhArakazrInA tAtvika sAhityane yogya vyakti enA hAthamAM pahoMcatuM karavAnA maMgaLa saMkalpathI tArakavarya pU. gacchAdhipati A. zrI mANekasAgarasUrIzvaranA maMgaLa AzIvaMdane meLavI amArI graMthamAlAe vaimAsika " Agamata? nuM prakAzana zarU karyuM. AmAM aprakAzita vyAkhyAnanI hAthanI lakhelI sAmagrI ApavAnI udAratA dAkhavanAra sva. bAlamuni zrI mahedrasAgarajImanA ziSyaratna pU0 gaNivarya zrI saubhAgyasAgarajI ma. tathA samaya-zramane vicAra karyA vinA A kArya vyavasthitapaNe karI ApavA mATe pU0 gacchAdhipatinI AjJAthI saMpAdanane bhAra upADanAra amArI graMthamALAnA mULapreraka vidvarya zrI sUryodaya sAgarajI ma. (puAgama dvArakazrInA ziSyaratna), tathA zAsana subhaTa parama tapasvI parama tAraka gurUdeva zrI dharmasAgarajI ma., upAThayAya nA ziSya zrI abhayasAgarajI ma. tathA aprakAzita vyAkhyAnanA A kAryane vegavaMtuM ane vyavasthita banAvavA mATe yogya sUcane ApanAra gaNivaryazrI kaMcanasAgarajIma), prakAzana saMbaMdhI AmUlacUla vyavasthA goThavavAmAM khUba ja kiMmatI sUcane, aneka vyavahArU parAmarzo ApI prastuta kAryane sarvAgINa banAvavA mATe khUbaja mamatva dAkhavanAra pU. zrI kSamAsAgarajI ma. (pU A zrI kailAsasAgarasUrijI manA ziSya) tathA prakAzana mATe Arthika sahakAra ApanAra saggahasthane upadeza-preraNA ApanAra te te AcArya bhagavaMte, padastha ane munibhagavaMtanA (jeonA nAma Arthika sahAyakenI dhamAM che) ane tAttvika vicArathI bhara Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka -thuM 71 pUra A trimAsikane vAMcI vicArI yogya phelA karanArA saghaLA sAdhu-sAdhvIonA caraNamAM bhAvabharI vaMdanA pAThavIe chIe. prastuta prakAzanamAM niHsvArtha paNe tana-manathI sevA ApanAra, vrata niyamavALA ane tapasvI chatAM dhakkA pherA khAIne paNa mudraNa saMbaMdhI saghaLI javAbadArI uThAvI anupama hArdika zubhakti dAkhavanAra zeThazrI sArAbhAI popaTalAla gajarAvALA (nIladhArAelisabrIja, amadAvAda. 6) nA avarNanIya dharmapremanuM ame kayA zabdomAM varNana karIe? kharekhara teoe A kAryane vyavasthita ane dareka rIte suMdara banAvavAmAM khUba ja agatyane phALo nedhA che. saMpAdaka mahArAjazrInA prayatnane savAre AkAra ApI tAvika sAhityane vyavasthita banAvavA mATe niSkAmabhAve sakriya bhAga lenAra zeThazrI sArAbhAinI niHsvArtha sevA mATe haiyuM guNAnurAgathI khUba ja jhukI jAya che. zAsanadeva teone evI zAsanasevAnI anupama zakti Ape e amArI zubha kAmanA che. tema ja udAratApUrvaka dhanano sadvyaya karanArA, bheTa rakama ApI Arthika lAbha lenArA saMgrahastha, prakAzanamAM tAtkAlika Arthika sagavaDa karI ApanAra sadUgurUbhakta zeThazrI lAlabhAI L. parIkha C.A. (amadAvAda) tathA prasaMge prasaMge nAnI moTI aneka kAmagIrI bajAvanAra sthAnika pAThazALAnA zikSaka zrI haragovanadAsabhAI tema ja grAhaka tarIke nAma neMdhAvI tAvika sAhityane phelA karavAmAM sahAyaka thanArA saMgrahasthA vagere saghaLA mahAnubhAnA dharma snehabharyA sahakAranI hArdika kRtajJatA pUrvaka anumodanA karIe chIe. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Agama ta aMge Avaka-jAvaka paricaya 5653-00 padastha munio ane zramaNa 1217-68 cAra akenA kAgaLanA bhagavatinA upadeza ane 2219-68 chapAIne preraNAthI judA judA gAma 323-10 bAInDIMganA ane vyakitao taraphathI 300-28 blokanA bheTa AvelI rakamonA 175-00 DijhAInanA 60-00 dvivArSika cha grAhakonA 63-00 sTezanarInA parapa-00 eka vArSika 125 118-1, paracuraNa kharcanA grAhakenA 4413-24 ra64-00 prAthamika taiyArInA 538-00 4676-24 na >> sUcanA Agamata" pustaka 1 (cAre ke 2 bAiDiMga karelA) mAga su. 15 taiyAra thaze. pAMca rUpIyA mokalI tapremI jijJAsuone maMgAvI levAnI A bhalAmaNa che. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Agama jAtane bheTa ApanAra puNyazALI mahAnubhAvo 50) menAbahena vADIlAla pArekha, kapaDavaMja zAsanadIpaka pU. A. zrI kailAsasAgarasurIzvarajInA upadeza ane dharmasnehI pU. munizrI kalyANasAgarajI ma.nI preraNAthI 50 zrI mahIdapura (mAlavA) jaina zrI saMdha pU. gaNivarya zrI labdhisAgarajI ma. tathA pU. virya zrI sUryodayasAgarajI manA upadezathI 50 piMDavADA (mAravADa) jaina saMdha pU. padmasAgarajI ma.nI preraNAthI 25i zeThazrI vasaMtabhAI pUnamacaMda amadAvAda munirAja zrI yazovijayajI ma. (DelAvALA)nA upadezathI 251 zrI godharA jaina zrI saMdha pU. munizrI guNAnaMdavijyajI manA upadezathI 25) bhAvanagara jaina saMgha pU. AzrI devendrasAgarasUrIzvarajInA upadezathI 20) zAntAbahena hiMmatalAla sutarIyA elisabrIja-amadAvAda pU. munizrI lAvaNyasAgarajI ma.nI preraNAthI Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 . Agamata 12] dhAMgadhrA jaina zrI saMdha pU. munizrI labdhivijyajI manA upadezathI 105 zeThazrI somAbhAI pUnamacaMda vakIla, kapaDavaMja 10) gAMdhI hasamukhalAla kezavalAla vejalapuravALA, kapaDavaMja 10i zeThazrI lAlabhAI la. parIkha, parIkha bilDIMga, elisabrija, amadAvAda-6 10) zeThazrI kAntilAla pI. zAha, sAyana, muMbaI-rara 10 zeThazrI bAbubhAI sAkaracaMda TopIvALA riphAInarI bilDIMga, dhanajI sTrITa muMbaI-3 10] jasumatInA smaraNArthe zeThazrI ramaNikabhAI ema. phojhadAra, amadAvAda 10) zeThazrI pukharAjajI sA. bhaMDArI rahIDAvALA, navaraMgapurA, amadAvAda9 10 zAradAbahena trikamalAla sutarIyA, elisabrIja, amadAvAda-6 pU. munizrI lAvaNyasAgarajInA upadezathI 10) zeThazrI mohanarAjajI bhaNazAlI, jodhapura 10) zAha khAte pU. munizrI kAMtivijayajI ma. (pU. A. zrI bhaktisUrIzvarajInA samudAyanA)nA upadezathI 101 zeThazrI manamohanadAsa vRjalAla kAnapura (yu.pI.) zeThazrI bAbubhAI je. verA ghaDiyAlInI preraNAthI 10 zeThazrI ratilAla jIvaNalAla, vaDhavANa 5i zeThazrI veNIcaMda DosAbhAI vaDanagara pU. sAdhvIzrI gulAbazrIjI ma.nA upadezathI 51 zeThazrI maganalAla lakhamIcaMda, dhAMgadhrA pU. munizrI labdhivijayajI mane upadezathI Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cu pustaka 4-thuM pa1] jhaverI amRtalAla galAlacaMda, jAmanagara pUgacchAdhipatizrInA upadezathI 51] saMghavI cunIlAla lakhamIcaMda, jAmanagara pU. guNasAgarajI ma.nI preraNAthI 51 jaDAvabAI pAnAcaMda, jAmanagara pU. gaNu zrI cidAnaMdasAgarajI ma.nA upadezathI - 4 zeThazrI ratilAla pAnAcaMda gAMdhI, vejalapura 25) saMghavI popaTalAla dhArazIbhAI, jAmanagara pU. gaNI zrI lAbhasAgarajI ma.nI preraNAthI 25. Do. mANekalAla premacaMda, kapaDavaMja 25 zeThazrI zAMtilAla maMgaLadAsa pU. munizrI caMdrodayavijayajI ma.nA upadezathI 2) zeTha gAMDAlAla devazIbhAI dhrAMgadhrA pU. munizrI labdhivijayajI ma.nA upadezathI 2) jhaverI jamanAdAsa galAlacaMda, jAmanagara pU. munizrI puNyodayasAgarajI ma.nI preraNAthI 21] zeThazrI cunIlAla metIcaMda zAha, pAleja (bharUca) pU. munizrI guNacaMdravijayajI ma. (DelAvALA)nA upadezathI 20 zeThazrI kacarAbhAI nAraNajI, jAmanagara pU. munizrI suzIlasAgarajI ma.nI preraNAthI 2) zeThazrI chaganalAla hIrajIjAmanagara 2) bhAlaka (visanagara) jaina zrI saMdha pU. paM. zrI mANekavijayajI ma.nA upadezathI Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 Agamota. 2zeThazrI gautamacaMda rAyacaMda C/o. azokakumAra ratilAla, mu. bArAmatI (mahArASTra) 2 gAMdhI zAMtilAla mULacaMda zAha, vejalapura 2) zeThazrI jayaMtilAla maMgaLadAsa giradharabhAI vejalapura 2jI jayaMtilAla chaganalAla, vejalapura 1) zeThazrI mehanalAla harakhacaMda, jAmanagara pU. gaNI zrI cidAnaMdAnaMdasAgarajI manA upadezathI 11 zeThazrI mohanalAla kalyANajIbhAI jhaverI, jAmanagara pU. muniratnazrI guNasAgarajI ma.nA upadezathI 11) zeThazrI viThThalajI khImacaMda jAmanagara pU. gaNivarya zrI lAbhasAgarajI manA upadezathI 1) jhaverI rAyacaMda tArAcaMda, jAmanagara pU. gaNivarya zrI lAbhasAgarajI ma.nI preraNAthI 1) zeThazrI harakhacaMda parasotamabhAI jAmanagara pU. muniratna zrI guNasAgarajI manA upadezathI 11 zeThazrI rAyacaMda dhArazIbhAI jAmanagara pU. munizrI puNyodayasAgarajI manI preraNAthI 17 vakIla cunIlAla catrabhuja jAmanagara pU. munizrI suzIlasAgarajI ma.nA upadezathI 11 jhaverI chaganalAla mULacaMda, jAmanagara pU. gaNivarya zrI cidAnaMdasAgarajI ma.nA upadezathI 1) zAha bAbubhAI pukharAja mAravADI, jAmanagara pU. munirAjazrI guNasAgarajI ma.nI preraNAthI Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-thuM ( 1i jhaverI kezavalAla amRtalAla, jAmanagara pU. gaNivarya zrI lAbhasAgarajI manA upadezathI 1) jayAbahena jhaveracaMda zAha, jAmanagara 11jhaverI mehanalAla parasotamabhAI, jAmanagara pU. munizrI suzIlasAgarajI manI preraNAthI 1) jhaverI haMsarAja mANekacaMda, jAmanagara pU. munizrI puNyodayasAgarajI ma.nI preraNAthI 1) zeThazrI mehanamalajI sA. daphatarI, jodhapura 1) kAMtAbahena rasIkalAla, muMbaI lai zeThazrI ramaNalAla bhogIlAla parI che. aliMga, mu. khaMbhAta 1) zeThazrI ramaNalAla dharamacaMda (InkamaTekSa vakIla) che. saMdhivapaLa, mahesANA 1) zeThazrI lallubhAI DAhyAbhAI, amadAvAda 1) zrI prabhAvatIbahena kasturalAla parIkha, kapaDavaMja pU. sAdhvI manakazrIjInA upadezathI 4653 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ka saM pA da ka ta2phathI che che ke, kSa mA 5 nA 8 ja paramArAdhya bahuzruta sUripuraMdara gItArtha sArvabhauma AgamasamrATuM AgamoddhAraka dhyAnastha svargata AcAryazrI ja AnaMdasAgarasUrIzvara bhagavaMtanA tAtvika vyAkhyAnane vyavasthita karI prakAzana karavAnA prastuta kAryamAM zakya prayatna jAgarUktA rAkhavA chatAM pUjya AgameddhArakazrInA ka AzayathI virUddha matimaMdatAthI ke samajapherathI thavA pAmyuM che hoya te te badala sakala saMgha samakSa trividhe trividhe hArdika nikhAlasatAthI sudhAravAnI taiyArI sAthe. " zia... ... ........ mata hA. jA hakaka ja haze ke haja hA A pustaka zrI AgamahAraka graMthamALA, kapaDavaMja mATe zrI vasaMta prinTIMga presa-ghIkAMTA roDa, amadAvAda chApyuM. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - namra vijJapti ti AM prakAzana caturvidha zrI saMghanA hitArthe tAtvika dRSTinA lakSyathI karavAmAM AvyuM che. je puNyAtmAne saMjogavaza AnI upayogitA na jaNAya to Agamika vastuthI bharapUra A prakAzananI AzAtanAthI bacavA mATe cagya adhikArI sAdhu-sAdhvI ke vivekI gRhasthane athavA cagya jinAlaya upAzraya jJAnamaMdira ke pustakAlayane A prakAzana bheTa ApI surakSitapaNe jaLavAI rahe tevA prabaMdha kara. koI saMjogomAM A pustaka kacarApaTTI ke raddI tarIke paDI rahI avahelanA na pAme tenuM pUratuM dhyAna rAkhavA namra vijJapti che. : prAptisthAna : zrI Agame. graMthamALA ramaNalAla jecaMdabhAI zAha kApaDa bajAra Po. ke paDavaMja ( jI. kheDA ) 5. vasaMtalAla ema. zAha zrI hIrasUrIzvara pAThazALA gADI >> jaina derAsara, pAyudhunI muMbaI 3. 'AgamAta' kAyolaya kIrtikumAra epha. zAha - dilIpa TI sTAra peTa. mahesANA. u. gu. zrI cavijaya jena saMskRta pAThazALA pesTa, mahesANA buka bAInDara bacubhAI sastu jaina novelTI sTora kATAvALI dharmazALA pATa pAlItANA ( saurASTra ) paM. kapuracaMda Ara. vAraiyA jaina zreyaskara maMDaLa pesTa pAlItANA [ saurASTra ] - sArAbhAi pI. gajarAvAlA | nI ladhArA elisabrIja . amadAvAda 6. zrI jana AnaMda pustakAlaya - gopIpurA surata (VV. Rly).