Book Title: Panch Sangraha
Author(s): Hiralal Devchand, Pukhraj Amichand Kothari
Publisher: Yashovijayji Jain Sanskrit Pathshala Mahesana
View full book text
________________
પંચસ ગ્રહદ્વિતીયદ્વાર
હવે ચાર પટ્ટની ભંગ સ`ખ્યા કહે છે-પૂર્વની ત્રશુ પટ્ટની ભંગ સખ્યા અવ્વીસ સાથે બેના ગુણાકાર કરવા એટલે ખાવન થાય, તેમાં એ મેળવવા, અને તેમાં પાછળના છવ્વીસ ભગ મેળવવા એટલે એશી થાય. તે ચાર પદ્મના ભાંગાએ સમજવા, તે ચોથા બિટ્ટુ ઉપર મૂકવા.
૧૩
હવે પાંચ પદના ભાંગા કહે છે-પૂર્વના ચાર પદ્મના એ'શી ભાંગાને બેએ ગુણવા, તેમાં એ મેળવવા, અને એંશી સહિત કરવા, એટલે કુલ પાંચ પદના મસા મૈતાલીમ ભાગા થાય છે. તે પાંચમાં બિંદું ઉપર મૂકવા.
છ પદના ભાંગા કહે છે-પાંચ પદની ખસેા બેતાલીસ ભંગ સખ્યાને નીચેના અગડાએ ગુણવા, તેમાં એ મેળવવા અને જેની સાથે મેએ ગુણ્યા છે તે ખસે ખેતાલીસ મેળવવા એટલે છ પદની કુલ ભંગ સખ્યા સાતસા અઠ્ઠાવીશ થાય. તે છઠ્ઠા બિંદુ ઉપર મૂકવા.
હવે સાત પદની ભગ સમ્મા કહે છે-પૂર્વોક્ત સાતસા અઠ્ઠાવીશને બેએ ગુજીત્રા, તેમાં એ મેળવવા, પૂર્વોક્ત ભગસખ્યા સાતસે અઠ્ઠાવીશ મેળવવી એટલે સાત પદ્યની કુલ ભગ સખ્યા એકવીસસા થાસી થાય. તેને સાતમા બિંદુ ઉપર મૂકવા,
હવે આઠ પદની ભંગ સખ્યા કહે છે-પૂર્વોક્ત એકવીસસ બ્યાસીને મેએ ગુણુવા, તેમાં એ મેળવવા, અને તેમાં સાત પટ્ટની ભંગ સખ્યા એકવીસસા માસી ઉમેરવી એટલે આઠ પદની કુલ સંખ્યા પાંસઠંસા અને સાઠ થાય છે. છ
પચ સયેાગે ગુણસ્થાનકના છપ્પન ભાંગા થાય અને એક એક ભંગમાં એક અનેક જીવે આયિ ત્રીસ ત્રીસ વિકલ્પ થાય. તેથી ખત્રીસે ગુણુતા એક અનેકના કુલ સત્તરસા ખાણુ ભંગ થાય. ષટ્સ ચેગે ગુણસ્થાનકના અઠ્ઠાવીસ ભંગ થાય. એ અનેકના ચેાસા વિપ થાય તેથી ચેાસડે ગુણુતાં સમૈગે એક અનેક છવા આયિ કુલ સત્તરસે બાણુ ભંગ થાય.
તેમાંના દરેક ભગમાં એક અનેક જીવા આયિ આઠ સાથે ગુશાકાર કરતા કુલ એક હજાર ચેાવીસા
સપ્તસચાગે ગુણુસ્થાનકના આઠ ભ ગ થાય, વિકલ્પ કરીએ તે એકસા અઠ્ઠાવીસ ભંગ થાય તેના
લગ થાય.
અનેકના વિકલ્પ ભસે છપ્પન્ન થાય. અને સાઢ ભાંગા થાય છે.
અષ્ટ સ`ચેંગે ગુણુસ્થાનકના એકજ સમ છે, તેમાં એક તેને એકે શુશુતા કુલ ભંગ પણ તેટલાજ થાય. કુલ પાંસસે ચતુર્થી શ્રથમાં કિાદિ સંચાગના એક અનેકના આ પ્રમાણે ભાંગા કલા છે. આ ગ્રંથમાં એક મે ત્રણ આદિ પદના ભાંગા લીધા છે. જ્યાં પદના ભાંગા લેવાના હૈાય ત્યાં જે પદના લેવાના હાય તેની અતગતના દરેકના ભાંગા લેવાના હોય છે. જેમકે-ત્રણ પટ્ટના એ અનેકના સાંગા લેવાના હોય તેમાં એક પદના અને બબ્બે પટ્ટના પણ્ લેવાના હૈાય છે. દાખલા તરીકે ત્રણ પદના લેવાના હાથ, ત્યારે ત્રણ પદમાં એક એક પદ ત્રશુ હેત્રાવી અને તે એક એક પદના ખ લીંગ થતા હાવાથી છે, એ પદના ત્રણ વિકલ્પ થતા હૈાવાથી અને બબ્બે પદમાંના એક એક વિકલ્પના એક અનેકના ચાર ચાર વિકલ્પ થતા હોવાથી ભાર. અને ત્રણે પદના એક અનેકના આઠ, કુલ છથ્થીસ ભંગ થાય છે. અન્ને પદના ત્રણ વિકલ્પ આ પ્રમાણે થાય છે—૨~૩~૮ આ પ્રમાણે ત્રિક સ ચેગી ભ ંગ હેાય તે તેમાં ૨~૩. ર—૮, ૩−૮. એ પ્રમાણે ત્રણુ થાય છે. એ રીતે ચાર આદિ પક્ષના પણ વિકલ્પે સમજવી.
