Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainajJAna-guNasaMgraha munisaubhAgyavijaya.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI pArzvanAthAya nmH| shriijainjnyaan-gunnsNgrh| lekhaka aura saMgrAhaka munizrIsaubhAgyavijayajI mahArAja golanagara ke zrIjainasaMgha kI ArthikasahAyatAse prakAzaka. zrIkavizAstrasaMgraha samiti, ... jAlora (mAravADa) -..--. vIrasaMvat 2462 vikramasaMvat 1993 IsvI na 1936 prathamAvRtti .. mUlya savA rupyaa| . KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ idaM pustakaM zrIzAradAmudraNAlaye tadadhipatinA zrAvakaharSacaMdrAtmajena paNDitabhagavAnadAsena mudritam . jainasosAiTI naM0 15.-amadAvAda
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA mAravADa ke vihArase anubhava huA ki isa pradezake nibAsiyoMke liye aisI pustakoMkI khAsa jarUrata hai jinheM sAmAnya manuSya bhI par3ha sake aura zrAvakadharma tathA usase saMbandhita anya sAmAnya bAteM sugamatAse jAna ske| jo ki isa AvazyakatA ko kisI aMzameM pUrA karane vAlI gujarAtI bhASAkI pustakeM mila sakatI haiM, parantu isa pradezavAsiyoM ke liye gu. jarAtI pustaka utanI upayogI nahIM ho sakatI, jitanI ki hindI ho sakatI hai, yaha saba vicAra karane para yahI nizcaya huA ki yahAM ke jainagRhasthoM ke liye eka aise granthakI yojanA honI Avazyaka hai jo hara prakArase upayogI ho sake, hamane isa kArya ke liye munivaryazrI saubhAgyavijayajI ko sUcanA kI aura unhoM ne parizramapUrvaka eka gadyapadya kA saMgraha kara ke hamAre supurda kiyA jo "jainajJAna-guNasaMgraha" nAmaka pustaka ke rUpameM pAThakagaNa ke sAmane hai| "janajJAna-guNasaMgraha" eka 'saMgraha' grandha hai / isa meM do 'khaNDa aura unameM aneka prakaraNa haiM / ... grantha kA pahalA khaNDa hindIgadya meM hai jo anya granthoM ke AdhArase muni zrIsaubhAgyavijayajIne likhA hai, sirpha "dhAbhaNAgati athavA nAmAjoDA" aura "rogimRtyujJAna" nAmaka
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ do aprasiddha lekha isameM hamAre bhI zAmila kiye gaye haiM jo "vividhavicAra" zIrSaka prakaraNameM chape haiM / . dUsarA khaNDa padyamaya hai, isameM kucha racanAyeM munizrIsaubhAgyavijayajIkI khuda kI haiM, aura bAkI saba nave purAne aneka kaviyoM kI / ina kI pasaMdagI isa pradeza ke zrAvaka-zrAvikAgaNa kI ruci ke anusAra kI gaI hai| ____ isa prakAra isa saMdarbha ke do khaNDoMmeM kramazaH jainajJAna aura jainaguNoMkA saMgraha hone ke kAraNa hI isakA sArthaka nA. ma "jainajJAna-guNasaMgraha" rakkhA gayA hai| "jainajJAnaguNasaMgraha" kI bhASA sarala aura subodha banA. nekA lakSya rakhA gayA hai, isI kAraNa isameM kahIM kahIM dezapasiddha zabdoM kA prayoga kiyA gayA hai aura kucha hindI zabdoM ke uccAraNa dezyabhASA ke anusAra likhe gaye haiN| dUsare khaNDa meM prAcIna lekhakoM ke stuti, stavana, sajjhAya, pada Adi saba mudrita pustakoM meM se liye gaye haiM parantu a. vakAza na milane ke kAraNa unakA hastalikhita-mUlapustakoM se milAna nahIM ho sakA, isa kAraNa kvacit azuddhi raha gaI ho to pAThakagaNa sudhAra kara pddh'eN| grantha ke antameM "golanagarIya pAzvanAthapratiSThAprabandha" aura "poSadhavidhi" nAmaka do pariziSTa joDe gaye haiM, jinameM
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ "poSadhavidhi" kA to grantha ke sAtha khAsa saMbandha hai, kyoM ki 'poSadhavata' kA granthameM nirUpaNa hai to usa ke lene pAranekI vidhi bhI batAnI cAhiye hI, ataH 'poSadhavidhi' kA isa ke sAtha joDamA bilakula prAsaMgika hai parantu 'pratiSThAprabandha' kA isa grantha ke sAtha kyA saMvandha hai ? yaha eka prazna hai aura u. ttara isa kA yaha hai ki prastuta "jainajJAnaguNasaMgraha" 'golanagarIyapArzvanAthapratiSThA' kA smAraka grantha hai, golanagara ke zrI jainasaMghakI prArthanA aura Arthika sahAyatA se hI yaha grantha prasiddha kiyA gayA hai, isa dazA meM "golanagarIyapArzvanAthapratiSThAprabandha" kA bhI isa ke sAtha chapanA anyanta jarUrI thaa| 'pratiSThAprabandha' ko isa sthAyIsAhitya ke sAtha joDane kA eka aura bhI kAraNa hai, vaha yaha ki mAravADameM prativarSa choTI baDI aneka pratiSThAyeM huA karatI haiM, aura unameM hajAroM rupayA kharca hotA hai, parantu kaI jagaha para pratiSThAkArakoM ko . apane kAma meM 'yaza' nahIM milatA, isakA mukhya kAraNa prati kArya sambandhI yogya vyavasthA kI khAmI hotI hai| pratiSThA meM kAryavyavasthA kaisI honI cAhiye aura usake vyavasthApakoM ko apane kArya meM kisa prakAra tatpara rahanA cAhiye, yaha jAnane ke liye 'golanagarIyapArzvanAthapratiSThAprabandha' eka paThanIya nibandha hai / koI bhI pratiSThAkartA sAdhu aura zrAvakagaNa isameM likhe mujaba pratiSThAkArya kI vyavasthA kareMge to unheM apane
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ kArya meM kabhI 'apayaza' nahIM milegaa| - anta meM pAThakagaNa se nivedana hai ki ve isa pustaka ko jijJAsAvRtti se par3heM aura isameM likhI huI zikSAoM ko apane hRdaya meM sthApita kareM, nissandeha isase unako apane jIvana sudhAra meM madada milegI aura aisA hone se hI isa pustaka ke lekhaka, prakAzaka aura sahAyakoM kA parizrama bhI saphala hogaa| tathAstu / - tA 26-5-36 jyeSThazudi 5 saM0 1993 ) muni kalyANavijaya
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha kA viSayAnukrama pRSThAGka 1-12 12-38 prathamakhaNDeviSayanAma 2 devadarzanavidhi sAmAnya upadeza 14 AzAtanA 40 madhyama AzAtanA 10 jaghanya AzAtanA 2 jinapUjAvidhi sAmAnya upadeza bhUrtipUjA kI jarUrata prAthamika kartavya pUjAbhAvanA ke dohe jinamandira meM praveza aura dravyapUjA jalAbhiSeka meM bhAvanA aura jayaNA navaaGgapUjA ke dohe pUjAmeM mulanAyakajI kI mukhyatA puSpapUjA meM viveka aMga-agrapUjAviSayaka bhAvanA svastika bhAvapUjA satarAbhedI pUjA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ ikkIsa prakArI pUjA darzana aura pUjanasambandhI kucha sUcanAyeM 3 zrAvaka-dvAdazavata 38-95 samyaktva athavA samakitasvarUpa sthUlaprANAtipAtaviramaNa sthUlamRSAvAdaviramaNa sthUlaadattAdAnaviramaNa svadArasaMtoSa-parastrIviramaNa sthUlaparigrahaparimANa dikparimANavata bhogopabhogaparimANa (22 abhakSya, 32anantakAya,14niyama,vanaspatiTIpasahita) anarthadaNDaviramaNa sAmAyika krata. dezAvakAzika vrata poSadhopavAsa vrata atithisaMvibhAga vrata 4. tapasyAvidhi . 95-115 vIsasthAnaka-tapavidhi aSTakarmaolI ( karmasUdanatapa), . . rohiNItapavidhi vardhamAnaolI kI vidhi (vardhamAnaAyaMbila tapa) laghupaMcamI tapa jJAnapaMcamI tapa 45 Agama tapa pakhavADAtapavidhi . . . arma
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 108 178 pauSadazamItapa kI vidhi "paMcaraMgItapa vidhi 106 dazapaJcakkhANa vidhi 24 jinakalyANakatapa vidhi 5 vividhavicAra 115-188 (1) vartamAnajainAgamaparicaya 115 (2) 63 zalAkApuruSavicAra 228 (3) 52 bolakA nakazA 133 (4) dhAraNAgati athavA nAmAjor3A 155 (5) ghara kahAM aura kaisA banAnA cAhiye ? ... 166 (6) sUtakavicAra 171 (7) rogi-mRtyujJAna dvitIyakhaNDe1 caityavandanasaMgraha 189-201 (24 jinake 24 saMskRtacaityavandana) / 2 stutisaMgraha 201-220 __ Adijinastuti ( zaurasenI ) 201 zAntinAthajinastuti (mAgadhI) 202 neminAthajinastuti ( paizAcI) pArzvanAthajinastuti (cUlikA paizAcI) vardhamAnajinastuti ( apabhraMza ) dIpamAlAstuti (saMskRta) vIrajinastuti (prAkRta) RSabhadevastuti zAntinAthastuti giranAranemijinastuti 2 208 208 209
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 213 - 294 __.. 214 214 215 217 218 219 219 ..pArzvanAtha jinastuti (2) _adhyAtmagarbhita mahAvIrajinastuti sImaMdharajinastuti siddhAcalastuti sImandharajinastuti bIjatithi stuti (2) paMcamI kI stuti mauna ekAdazI kI stuti rohiNItapa kI stuti paryuSaNAparva kI stuti stavanasaMgrahaRSabhadevastavana (11) ajitanAthastavana (2) . saMbhavajinastavana (2) abhinandana janastavana (2) . sumatinAthastavana (2) padmaprabhajinastavana (2) supArzvajinastavana candraprabhajinastavana suvidhinAthastavana zItalanAthastavana zreyAMsajinastavana .. vAsupUjyajinastavana (2) vimalanAthastavana (2) anantanAthajinastavana dharmanAthajinastavana . 221-298 221-229 229-230 231-232 233-235 235-36 237-238 . : 239 239 .. 240 242 243-244 245-246 ': 246 ... 248 tavana
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 249-254 254 255 256 . 257 258 259-263 264-270 270-275 275 276 277 278 zAMntinAthastavana (5) kunthunAthastavana aranAthajinastavana mallinAthastavana munisuvratastavana naminAthastavana neminAthastavana (6) pAnanAthastavana (7) mahAvIrajinastavana (6) cauvIsajinastavana somaMdharajinastavana yugamaMdharajinastavana candrAnanajinastavana Adi-zAntijinastavana sAmAnyajinastavana (2) paramAtmastavana jinastavana (2) jainadharmakI mahattA para stavana prabhupUjAgAyana prabhubhakti-upadezapada prabhuprArthanA pada prabhuguNagAyana jinapratimAsthApanastavana dIvAlI-vIraprabhustavana (2) paryuSaNAstavana siddhAcala-zatrujayastavana (3) . puMDarIkasvAmistavana .281-282 283-284 285 286 288 288 : 289-291 293-295 296
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ....297 298-354 298 303 304 306 308 s vijayasiddhisUrigahuMlI sajjhAyasaMgrahadhannAjI kI sajzAya sadguru-sadupadezasajjhAya samakitamede bhAvanArUpasajjhAya muniguNasajjhAya mAyA athira kI sajjhAya : vairAgya-upadezakasahAya ekAdazI kI sajjhAya marudevI mAtA kI sajjhAya rahanemi kI , araNikamuni kI , sthUlabhadrajI kI , Atmaprabodha metArajamuni sthUlabhadra , (2) mUrkhapratibodha lobha kI devAnandA kI jambUsvAmi kA cauDhAliA AThamadakI sajajhAya bAhubalI kI , mAyA ko vayarasvAmI kI , naMdiSeNamuni kI , . prasannacaMdramuni , '. dazavaikAlikasUtra " . s s 317-325 325 326 sm 329-333 m s C WWW sr ls lsr ls
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 345 348 352 353 355-375 355 356 356 357 359 361 362 paMcamI kI nAgilA kI sAmAyikabattIsadoSa ,, manabhamarA kI , 5 padasaMgraha laghutAbhAvanApada raheNo-kaheNIsvarUpapada bhinnaminnamatasvarUpapada jainasvarUpapada caitana-upadezapada / upazama para pada zarIraratha paraM pada kAyAmaMdira para pada upadezapada samayakI durlabhatA para pada caitana-upadeza pada upadeza pada Atma-upadeza pada AzA-tyAga para pada guru-upadeza pada prANiprArthanA. dhamI aura karmIkA saMvAda rAvaNa ke prati sItA kA vAkya zrIgolanagarIyapArzvanAthapratiSThAprabandha - dhanako saphalatA 2 poSadhavidhi 362 363 364 365 367 368 370 372 . 374 377-458 459 461-503
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhipatraka pRSTha paMkti azuddha zuddha / pRSTa paMkti azuddha zuddha 7 20 jute jUte 195 . 5 bhInai . mIne 16 10 kisoM kisI 195 15 hIna . hInaM 16 22 pahane pahanane 211 . 311 . 211 37 22 bheje bheja 219 15 jiNa jima 39 3 rIkoM ko rIko 230 13 vAMjita vAMchita 61 11 DAgeM DAleM 2397 prati prAti 68 2 UparaUpara Upara 262 . 10 paMcAvana caupana 69 20 bora bera / 2775 Nai . iNa . 6 22 305 pAvaka 71 32 5. pAvaka 74 9 gitanI ginatI 306 11 rahAM ihAM 357 19 zudra 92 5 ekAda zuddha ekAdha 399 1 kilAnajIkisana jI 95 16 kA0 kA0 kA 404 13 ghanakUTa phUTa 108 21 dUsarI dUsarI 409 5 / 18 ghanaphUTa phUTa 116 21 tAupatra tADapatra 4119 / 11 samitiyoM samitiyAM 125 10 saMkhyA saM0 461 7 navakArakA navakAra kA' 150 2 Rpabha RSabha 4617prakaTalogassapra0logassa 157 3 vRSe vRSa 471. 6 paTha paraTha 158 15 vadhegA bacegA 474 5 kare' kare' 184 10 dIrdha dIrgha 476 17 poSaNa poSadha blo- yy bl tstshaa nynyo tstsaa yyo tsts zlo yy bhaau bhyaa tstsu rgyu rgyu - nnnnM , , , -
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAna jainavidyAbhavana-jAlora Upara kI saMsthA saMvat 1992 ( mAravADI 1991 ) ke vaizAkha zudi 6 ke dina jAlora meM sthApita huI aura acchI unnati kara rahI hai| isa samaya isameM 100 jaina vidyArthI dhArmika, mahAjanI, hindI aura aMgrejI kA abhyAsa kara ____kAryavAhakoM kI lagana aura zrI jainasaMgha kI madada se Aja taka yaha saMsthA.30000) kA candA aura bilDiMga ke vAste 60000 gaja jamIna prApta karane meM samartha huI hai| candA abhI cAlU hai, aura pUrNa AzA hai ki sakala zrI jainasaMgha isameM yogya sahAyatA dekara isakI nIMva majabUta kareMge, tAki bhaviSya meM yaha vizeSa kArya kara ske| - kama se kama 250) rupayA makAnakhAte meM denevAle sajanoM ke nAma ArasapASANa kI takhtiyoM para khudavA kara makAnoM ke dvAra para lagavAye jAte haiN| - bhojanaphaNDa, sthAyIphaNDa, Adi kisI bhI khAte meM kA se kama 500) rupayA dene vAle sadgRhastha isa saMsthA ke 'kAya vAhaka-sabhAsada banAye jAte haiM aura unakI salAha ke anusAra saMsthA kA kArobAra calAyA jAtA hai /
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsthA ko 20000 yA 10000 athavA to 5000 kI sahAyatA dene vAle vyakti athavA zrIsaMgha isake kramazaH pahale, dUsare aura tIsare varga ke peTUna banAye jAte haiM / . peTUnoM ke baDe phoTU saMsthA apane kharce se banavA kara mukhya haoNla meM sthApita kregii| .. peTranoM, membaroM aura anya khAsa sahAyakoM kI zubhanAmAvalI unakI dI huI sahAyatA ke ullekha aura saMvat miti ke sAtha zilAoM para khudavA kara ve zilAlekha hAla meM lagavAye jaayNge| . kisI bhI prakAra kI phuTakara madada denevAle bhAiyoM ko saMsthA ke nAma kI pakI rasIdeM dI jAtI haiN| . vidyArthI bhejiyehamArI prArthanA kevala Arthika sahAyatA ke liye hI nahIM vidyArthI bhejane ke sambandha meM bhI hai / jina mA bApoM ko apane putroM ko dhArmika ke sAtha 2 vyAvahArika vidyA meM pravIga banAnA ho ve unheM vardhamAna-jaina vidyAbhavana meM bhartI kareM / kama kharca aura kama samaya meM baccoM ko taiyAra karanevAlI isake sivA dUsarI koI saMsthA nahIM hai / . 7 sAla se 14 sAla taka ke bAlaka isameM bhartI ho sakate haiN|
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 varSa kI umara taka vidyArthiyoM ko mAsika ru0 3) aura isake Upara kI umara meM mAsika ru. 4) bhojana kharca ke dene par3ate haiN| kharca dene meM asamartha vidyArthiyoM ko muphta bhI liyA jAtA hai| 11 rupayA DIpAjhITa aura tIna sAla kI geraMTI lI jAtI hai / 3 sAla pUrA karane para DIpAjhITa kI rakama lauTA dI jAtI hai| vizeSa jAnakArI ke liye patravyavahAra nIce ke pate se kreN| zA0 navalamala mUlacanda, me0 sekreTarI zrIvardhamAna jaina vidyAbhavana-jAlora(mAravADa)
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAhira sUcanAisa pustaka ke uparAnta nIce kI pustakeM bhI hamAre zAstrasaMgrahameM milatI haiM1-vIranirvANasaMvat aura jainkaalgnnnaa| - isa pustaka kI rAyabahAdura ma0 ma0 paM0 zrIgaurIzaGkarajI ojhA Adi dhurandhara vidvAnoM ne muktakaNTha se prazaMsA kI hai| itihAsa ke abhyAsiyoM aura jaina pAThakoM ke liye baDe hI kAma kI cIja hai| ... mUlya 1) . 2-cAlu carcAmAM satyAMza keTalo / (devadravyacarcAviSayaka nibandha ) karIba 17 varSa Upara jainasaMgha meM eka saiddhAntika carcA cala paDI thI jo 'devadravyacarcA' ke nAma se prasiddha hai / usI carcA kA sphoTa karane vAlA munimahArAjazrIkalyANavijayajI dvArA likhA gayA yaha vidvattApUrNa nibandha hai| mUlya-) 3-jinastutikusumAJjali / munimahArAja zrIkalyANavijayajI viracita saMskRta-prAkRta stuti-stotra-caityavandanoM kA saMgraha hai| mUlya bheMTa / 1lI pustaka maMgAnevAloM ko pichalI donoM hI pustakeM bheMTa bhejI jaayNgii| patA-sekreTarI zrIkavizAstrasaMgraha-samiti, jAlora (mAravADa)
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIjinAya namaH // shriijainjnyaan-gunnsNgrh| prathama-khaNDa / namana karI jinadeva ko, vaMdana karI gururAja / "jaina jJAna-guNa saMgraha" likhU bAla hitakAja // 1 // darzanavidhi 1 pUjAvidhi 2, gRhidvAdazavratasAra 3 / tapavidhi 4 vividhavicAra 5 iti, prathama khaMDa adhikaar||2|| 1 deva-darzana vidhi / sAmAnya upadeza pratyeka jaina zrAvaka zrAvikA kA yaha kartavya hai ki pratidina jaina maMdirameM jA kara deva darzana kreN| devadarzana jAte vakta saba se pahale bAhya zuddhi rakhanI caahiye| kAraNa ki bAhya zuddhi aMtara zuddhi meM nimitta kAraNa hai| isI liye maMdira jAte yadi snAna na bane to hAtha pAMva Adi
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 devadarzanavidhi to avazya dhone cAhiye / phira uttama kapaDe pahina kara darzana karane ko jAve / maMdira tarapha pavitra bhAva se eka eka kadama rakhane vAlA manuSya kitanA phala prApta karatA hai vaha nIce diye hue zloka meM paDhiye"yAsyAmyAyatanaM jinasya labhate dhyAyaMzcaturtha phalaM, SaSThaM cotthita udyato'STamamatho gantuM pravRtto'dhvani / zraddhAlurdazamaM bahirjinagRhAtprAptastato dvAdazaM, madhye pAkSika mIkSite jinapatau mAsopavAsaM phalam // 1 // tAtparya maMdira meM jAne kA vicAra karane para 1 upavAsa kA phala, darzana ke liye khaDA hote 2 upavAsa kA phala, calane ko taiyAra huA ki 3 upavAsa kA phala, maMdira tarpha bidA huA ki 4 upavAsa kA phala, maMdira ke pAsa pahuMcA ki 5 upavAsa kA phala, maMdira meM praveza karate 6 upavAsa kA phala, maMdira ke madhya bhAga meM jAte 15 upavAsa kA phala, aura sAkSAt bhagavAn ko dekhate to 1 mAsakhamaNa kA phala hotA hai| yahAM dhyAna rahanA cAhiye ki Upara mujaba phala taba hI hogA jaba ki darzana karane vAlA mana vacana aura kAyA ke azuddha vyApAra ko roka kara maMdira tarpha pavitra bhAvanA se gamana kregaa| .. zrImAn AnandaghanajI mahArAja zrI suvidhinAtha bhagavAn ke stavana meM pharmAte haiM
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 3 "dravya bhAva zuci bhAva dharine, harakhe dehare jaiye re / dahatika paNa ahigama sAcavatAM, ekamanA dhurithaiye re ? __ mandira jAte rAste meM dUsarI saMsAra kI jhaMjhaToM meM na paDakara sIdhA maMdira pahuMcanA caahiye| maMdira meM jAne ke bAda saba jagaha najara DAlate kahIM dhUla kacarA yA koI bhI azuddhi mAlUma ho to svayaM dUra kareM yA maMdira ke pUjArI ko kaha kara dUra karAve / darzana karate bhagavAna ke najadIka na jAnA balke avagraha ke bAhara dUra khaDe raha kara prArthanA kare / ___ puruSa bhagavAn ke dAhinI (jImaNI) tarpha aura strI bAyI (DAbI) tarpha khaDe rahakara darzana kare / usa vakta yaha bhI dhyAna rahanA cAhiye ki koI dUsarA darzana karatA ho usako harakata na pahuMce vaise khaDe rahanA cAhiye aura koI Age caityavaMdana stavanAdi bulaMda AvAja se bolatA ho to khuda apane dila meM hI paDhe, kAraNa ki aisA na karane se gAne vAle kI ekAgratA meM bhaMga pahuMcane kA saMbhava hai| ___ maMdira meM jahAM taka ho sake zAMti rahanI cAhiye / na kisI se saMsArika bAta cIta kare aura na mukha se gAlI galoja bole / darzana karane vAle kaI eka mahAzaya maMdira meM hA hU macA dete haiN| eka kahatA hai maiM pahale pUjA karUMgA dUsarA kahatA hai maiM karUMgA, pAlitANA jaise tIrtha sthAno meM maMdira meM
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 devadarzanavidhi darzana karate vakta aura pUjA ke vakta itanI bhIDa aura hallA maca jAtA hai ki usameM patA nahIM lagatA ki kauna kyA kahatA hai, vahAM usa samaya zAMti bhI nahIM dekhI jaatii| jaba zAMti ke sthAna meM AtmA ko zAMti na milI to anyatra kahAM milegI / duniyA kI jhaMjhaTa ko choDa kara ghaDI bhara zAMti prApta karane ko maMdira meM gayA aura vahAM bhI vahI khaTapaTa, to kahiye vahAM jAne meM apane AtmA ko kyA lAbha milA / jina maMdira zAMtikA sthAna hai,vahAM saba manuSya jA sakate haiM,kisI raIsa yA zeTha sAhUkAra ke baMgale para jAne meM pratibaMdha aura roka Toka ho sakatI hai, magara bhagavAna ke sthAna para vaisA hisAba nahIM hai / rAjA bhartRhari ne isa viSaya para kyA hI manoraMjaka zloka kahA hai"nAyaM te samayo rahasyamadhunA nidrAti nAtho yadi, sthitvA drakSyasi kupyati prabhuriti dvAreSu yeSAM vcH| cetastAnapahAya yAhi bhavanaM devasya vizvezitunirdovArikanirdayoktyaparuSaM nissImazarmapradam // 1 // " tAtparya-'are abhI jAne kA samaya nahIM hai| vahAM khAnagI bAteM ho rahI haiM / zeTha niMdameM haiM / agara tU dekhegA to zeTha kopAyamAna hoNge| isa prakAra ke vacana jinake daravAje para sune jAte haiM, aye dila ! aise sthAnoM ko choDa kara paramAtmA ke usa sukhaprada sthAna para jA, jahAM na dvArapAla haiM,
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha na kaThora vacana sunAI dete haiM, aura na kisI prakAra kI harakateM haiN| . kahane kA tAtparya ki aise zAMti ke sthAna maMdira meM zAMti rakhanA isI meM darzana kI saphalatA hai, yUropIyana logoM ke carca (devala ) meM dekho kaisI zAMti hotI hai ? sirpha ekahI pAdarI prArthanA bolatA hai aura dUsare loga khAmoza rahakara sunate haiM / jarA bhI gaDabaDa nahIM hone paatii| isa prakAra kI zAMti jinamaMdira meM rakhanI cAhiye jisase darzana kA yathArtha lAbha prApta ho| ___ maMdira jAne vAloM ko 84 AzAtanA bhI TAlanI cAhiye jinake nAma nIce mujaba haiM 84 AzAtanA 1 maMdira meM thuuknaa| 2 juA zataraMja patte Adise khelanA / .3 TaMdA phisAda krnaa| . 4 dhanurvidyA sIkhanA (dhanuSa bANa claanaa)| * 5 jala se kurale karanA / 6 pAna khaanaa| 7 pAna khAkara thuuknaa| 8 gAlI galoja denaa| 9 TaTTI yA paisAba krnaa| 10 hAtha pAMva Adi dhonaa|
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 devadarzanavidhi 11 mastaka ke keza samAranA / 12 nakha smaarnaa| 13 khUna kA girnaa| 14 sukaDI (miThAI) Adi khAnA / 15 phoDe AdikI camaDI ukheDa kara giraanaa| 16 davAI khAkara pitta girAnA / 17 ulaTI karanA / . 18 mukhameM se hilatA dAMta girAnA / 19 hAtha pAMva ke mAliza kraanaa| . 20 ghoDA UMTa Adi bAMdhanA / 21 dAMtoM kA maila girAnA / 22 AMkha kA maila giraanaa| 23 nakha kA maila nikAlanA / 24 gAla kA maila utAranA / 25 nAka kA maila nikAlanA / 26 mastaka kA maila girAnA / 27 zarIra kA maila utAranA / 28 kAna kA maila nikaalnaa| 29 bhUta jakSa AdikI sAdhanA karanA / 30 vivAha zAdI kI paMcAyata karanA / 31 vyApAra kA lekhA hisAba karanA /
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 32 rAja saMbaMdhI kAma karanA apane bhAI vigeraha ko mAla milakata bAMTane kI vyavasthA karanA / 33 ghara kI milakata maMdirameM rakhanA / 34 pAMva para pAMva caDhAkara baitthnaa| 35 maMdira kI divAra para govara thapAnA yA Dhera lagAnA / 36 kapaDe sukhAnA / 37 dAla dlnaa| 38 pApaDa vigeraha sukhaanaa| 39 vaDIyAM banAnA kera Adi sukhaanaa| 40 polisa Adi.ke bhaya se maMdirameM chipa jaanaa| 41 putra strI Adi ke nimitta ronA / 42 rAjakathA dezakathA bhaktakathA strIkathA karanA / 43 bANa dhanuSa talavAra Adi zastra tayyAra karanA / 44 gAya bhaisa Adi baaNdhnaa| . 45 ThaMDake mAre sIgaDI lagA kara tApanA / . 46 anAja pkaanaa| 47 nANe prkhnaa| 48 vidhi se nissihI na kahanA / 49 chAtA (chatrI) dhAraNa karanA / 50 jUtte bUTa yA slIpara pahananA / 51 zastra dharanA /
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 devadarzanavidhi 52 cAmara ddhlvaanaa| 53 mana ko ekAgra na karanA / 54 zarIra para attara seMTa Adi lgaanaa| 55 zarIra ke sacitta phulamAlAdikA tyAga na krnaa| 56 hAra kuMDala aMgUThI vigeraha jevara utAranA / .. 57 bhagavAna ko dekha kara hAtha na joDanA / 58 uttarAsana na rkhnaa| 59 mastaka para mukuTa rkhnaa| 60 mastakako rumAla Adi se lapeTanA 61 phUla kA gajarA pAsa meM rakhanA / 62 zrIphala AdikA chilakA DAlanA / 63 daDe se khelnaa| 64 pitA Adiko praNAma karanA / 65 bhAMDa bhavAye kI ceSTA karanA / 66 tUMkArA vacana bolnaa|| 67 leheNe ke liye pikeTiMga-dharanA denaa| 68 yuddha karanA / 69 mastaka ke bAla sukhAnA / 70 palathI lagAkara baitthnaa| 71 khaDAu pAMva meM rkhnaa| 72 pAMva laMbe kara baiThanA /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 73 pagacaMpI kraanaa| 74 snAna kara kIcaDa karanA / 75 pAMva ke lagI huI dhUla jhADanA / 76 maithuna ceSTA krnaa| 77 jUM nikaalnaa| 78 bhojana krnaa| 79 zarIra ke gupta bhAga DhAMka kara na baiThanA / 80 vaidaka kA dhaMdhA krnaa| 81 kharIdane aura becane kA kArya karanA / 82 bistarA bichAkara sonaa| . 83 jala pIne kI maTakI rakhanA / 84 snAna karane ke lIye sthAna banAnA / . ye corAsI AzAtanA utkRSTa kahI jAtI haiM aura madhyama AzAtanA 40 tathA jaghanya AzAtanA 10 haiM jina ke krama vAra nAma nIce mujaba haiM-. .. . 40 madhyama AzAtamA * 1 paisAba krnaa| 2 jaMgala jaanaa| 3 jUte phnnaa| 4 jala piinaa| 5 bhojana krnaa| 6 sonA /
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 devadarzanavidhi 7 maithuna krIDA krnaa| 8 pAna khAnA / 9 thUkanA / 10 jugAra khelnaa| 11 jugAra dekhnaa| 12 vikathA krnaa| 13 palathI lagA kara baitthnaa| 14 pAMva alaga alaga laMbe karanA / 15 TaMTA phisAda krnaa| 16 hAMsI ThaThe krnaa| 17 kisI para IrSyA krnaa| 18 UMce Asana para baiThanA / 19 zarIra kA zaNagAra banAnA / 20 mastaka para chAtA rakhanA / 21 talavAra baMdUka Adi zastra rkhnaa| 22 mukuTa mastaka meM rkhnaa| 23 cAmara ddhlvaanaa| 24 striyoM ke sAtha majAka karanA / 25 dharaNA lagAnA / 26 khela krnaa| 27 mukha koza vinA pUjA karanA /
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 28 malina kapaDoM se pUjA karanA / 29 pUjA karate manako sthira na rakhanA / 30 zarIra para sacitta puSpamAlAdi pahana kara jAnA / 31 gahane utAra kara jaanaa| 32 uttarAsaNa na rkhnaa| 33 bhagavAn ko dekha kara namaskAra na karanA / 34 zakti hone para bhI pUjA na karanA / 35 kharAba phUloM se pUjA karanA / 36 pUjA meM Adara bhAva na rkhnaa| 37 pratimA ke niMdaka ko na dAMTanA / 38 maMdira ke dravya kI hiphAjata na rkhnaa| 39 zakti hone para bhI savArI para caDha kara jAnA / 40 baDe puruSakA apamAna karanA / 10 jaghanya AzAtanA 1 maMdirameM pAna supArI khaanaa| 2 jala piinaa| 3 bhojana krnaa| 4 jUte pahinanA / 5 strI krIDA krnaa| 6 sonaa| 7 thuuknaa| 8 paisAba krnaa|
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 jinapUjAvidhi / . 9 TaTTI jaanaa| 1. jugAra copaTa patte khelanA Upara likhI huI AzAtanA TAlane meM vinaya dharma prakaTa hotA hai aura bhakti bhI vizuddha mAnI jAtI hai / daravAra kI ijalAsa meM yA korTa kacahariyoMmeM jAnA paDatA hai to vahAMbhI kitanA adaba (vinaya) rakhanA paDatA hai ? / kapaDe acche paha- . nate haiM, vicAra kara bolate haiM, gAlI galoja mukha se nahIM nikAlate, hara taraha se soca vicAra kara calate haiM to bhagavAn to tIna jagat ke svAmI ha, ina kA adaba kareM utanAhI thoDA haiN| bhagavAn vItarAga haiM, ina ko kisI prakArakI darakAra nahIM hai, magara bhakti karane vAle kA pharja hai ki pUjya puruSa ke prati apanA aMtaHkaraNa se bahumAna dikhalAve aura kisI prakAra kI AzAtanA na kare / 2 jinapUjAvidhi / sAmAnya upadeza / tIrthaMkara deva kI pUjA karanA yaha bhI hara eka jaina zrAvaka kA khAsa kartavya hai| zAstrakAroM ne zrAvakoM ke jo SaTkarma batalAye haiM unameM jinapUjA ko prathama nambara meM rakkhA hai, kAraNa ki ekaniSThA se kI gaI yaha jinapUjA samakitakI zuddhi karane ke sAtha mokSa taka ke uttama phala dene vAlI hai / kahA bhI hai
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha "jo pUei tisaMjhaM, jiNiMdarAyaM tahA vigayadosaM / so taMiyabhave sijjhai, ahavA sattaTThame jamme // 1 // ___isakA tAtparya yaha hai-"jo manuSya zuddha aMtaHkaraNa se jinezvara devakI trikAla ( subaha-dopahara-zAma ko) pUjA karatA hai vaha tIsare bhava meM yA sAtave AThave bhava meM mokSasukha ko prApta karatA hai / " dekhiye kaisA uttama phala dikhalAyA hai ? mokSAbhilASI gRhastha ke liye pUjAbhakti saca mucahI mokSa kA sAdhana hai| mUrti pUjA kI jarUrata isa sAdhana ke dvArA devAdhideva tIrthaMkaroM kI bhakti karanI cAhiye / kyoM ki ve hamAre mahAn upakArI haiN| unhoMne apanI vANI dvArA tattvajJAna aura mokSa kA mArga batA kara hama para bar3A bhArI upakAra kiyA hai / isa upakAra ko na bhUlanA isI kA nAma kRtajJatA hai / yaha kRtajJatA taba hI mAnI jAyagI jaba ki hama bhagavAn kI pavitra hRdaya se bhakti kreNge| paraMtu yahAM para eka savAla uThatA hai, bhagavAn yahAM sAkSAt nahIM hai, phira hama kisakI bhakti kareM ? isakA javAba yahI hai ki bhagavAn kI gairahAjarI meM unakI mUrti hI hamAre liye bhagavAn haiM / jinaviraha meM jinamUrti hI jIvoM ke liye pUrNa AlaMbana hai| usameM bhagavAn kA Aropa kara usake sAmane jo kucha bhaktibhAva kiyA jAyagA usase jina bhakti kA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 2 jinapUjAvidhi / hI phala-lAbha hogaa| krizciyana prajA mUrti pUjA ko nahIM mAnatI phirabhI vaha carca meM (girijAghara meM) jesasa krAiSTa kI mUrti rakhatI hai / musalamAna mUrti pUjA ke kaTTara virodhI haiM phira bhI ve makkA kI tarpha muMha karake nimAja paDhate haiM jo ki eka taraha se mUrti pUjA kA hI svIkAra hai / cIna jApAna sIlona Adi meM bauddha loka buddha deva ko pUjate haiM aura bhArata varSa meM hiMdU loga viSNu zaMkara Adi ko / ataH tattvadRSTi se dekhA to jamAne hAla meM mUrtipUjA eka vyApaka dhArmika mArga hai / kisI bhI vyakti ke AdhyAtmika guNa-doSoM kI parIkSA ke liye usakI mUrti hI Adarza bhUta sAdhana hai| tIthakara deva anya devoM se zreSTha the yaha bAta bhI hama unakI mUrti se hI jAna sakate haiM / tIrthakarakI mUrti meM jo zAnti, kSamA, vItarAgatA Adi guNa jhalakate haiM ve anya mUrtiyoM meM nahIM pAye jAte / isa viSaya meM paMDita dhanapAlakA nIce likhA zloka paDhane lAyaka hai "prazamarasanimagnaM dRSTiyugmaM prasannaM, vadanakamalamaGkaH kAminIsaMgazUnyaH / karayugamapi yatte zastrasambandhavandhyaM, tadasi jagati devo vItarAgastvameva // 1 // " bhAvArtha- "he prabho ! tere donoM netra zAMtarasa se bhare hue haiM, terA mukhakamala prasanna hai, terA aMkasthAna (goda) strI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha saMga se rahita hai aura tere donoM hAtha zastrarahita haiM isa liye tU hI satya vItarAga deva hai|" haribhadra sUri kA bhI eka zloka yahAM yAda A jAtA hai "mRrtireva tavAcaSTe, bhagavan ! vItarAgatAm / nahi koTarasaMsthe'gnau, tarurbhavati zAdvalaH / 1 // " "he bhagavan ! ApakI mUrti hI vItarAgadazA ko batA rahI hai| yadi ApameM rAga-dveSAdi doSa hote to ApakI yaha mUrti aisI zAnta kabhI nahIM hotI, kyoM ki mUla meM agni ke rahate vRkSa kabhI harA nahIM hotA / " ___ jyAdA kyA kaheM, jaisI mUrti hotI hai vaisA hI prabhAva dekhane vAloM para par3atA hai / koTa paTalUna bUTa sTokiMga pahane hue eka jeMTalamen kA phoTo dekhane para zaukinI kA bhAva paidA hotA hai aura dhyAna samAdhi meM baiThe hue eka tyAgI mahAtmA kI tasavIra dekha kara vairAgya bhAva paidA hotA hai| isI taraha sarvathA rAga-dveSa rahita tIrthaMkara bhagavAn kI zAMta mUrti dekhakara hameM vairAgyabhAva paidA ho isameM Azcarya hI kyA hai ? / isI liye kahA jAtA hai ki "vItarAgaM smaran yogI, vItarAgatvamaznute / " . "yogI puruSa vItarAga kA smaraNa karate hue vItarAga dazA - ko prApta hote haiN|" isa prakAra jaba mUrti prabhAva vAlI siddha huI to usake
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ hockaa| 16 2 jinapUjAvidhi / dvArA tIrthaMkara bhagavAn kI pUjA bhakti karanA bhI svataH siddha hotA hai aura isase gRhastha dharma meM 'pUjA' viSaya kitanA jarUrI hai yaha acchI taraha siddha ho cukA / prAthamika kartavya- prAtaH kAla meM uThakara prathama paMcaparameSThI maMtra ko ( navakAra ko gine aura sAmAyika kA niyama ho agara bhAva ho to vaha bhI kara leve, bAda jarUrI kAmoM se nivRtta hokara jahAM jIvajaMtu na ho aisI zuddha jamIna para baiTha kara garama jalase yA chAne hue jala se snAna kare, (yahAM dhyAna rahanA cAhiye ki agara kisI ke zarIrake kisI bhAga meM kucha bhI jakhama ho aura usameM se khUna yA pIpa nikalatA ho to pUjA nahIM hosakatI ) snAna karate vakta agara navakArasI kA paccakhANa AgayA ho to dAMtUna bhI kara sakate haiM / snAna karane ke bAda rUmAla yA duvAla se apane zarIra ko acchI taraha poMcha leve phira acchI sapheda dhotI jo phaTI na ho saMdhAvAlI na ho jisase paisAba yA TaTTI na gayA ho bilakula akhaMDa ho pahina leve / uttarAsana bhI vaisAhI sapheda akhaMDa bAyI tarpha se tirachA janoI kI taraha dhAraNa kara le / pUjA SoDazaka graMtha ke abhiprAya se pUjA ke liye rezamIna kapaDA bhI cala sakatA hai| paraMtu vaha rezamIna kapaDA bhI sivAya pUjA ke ora kisI kAma meM nahIM pahinanA cAhiye, tathA ina pUjA ke kapar3oM meM hAtha nAka yA mukha na poMchanA cAhiye, dUsare pahane ke kapar3oM ke zAmila bhI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrojainajJAna-guNasaMgraha na rakkhe / isa taraha jaba pavitra kapaDe pahina kara ThIka ThAka hojAve taba pUjA kA sAmAna tayyAra kreN| ___ zAstra meM dravya aura bhAva bheda se do prakAra kI pUjA batAI hai| dravya pUjA 8 dravya se kI jAtI hai, aSTadravya ke nAma ye haiM 1 jala, 2 caMdana, 3 puSpa, 4 dhUpa, 5 dIpa, 6 akSata (cAvala), 7 naivedya, 8 phala | ina ATha dravyoM ko lekara ghara se jinamaMdira kI tarpha cale, rAste meM nIce diye hue dohe dila meM yAda karatA rhe| __ pUjAbhAvanA ke dohe| prabhupUjana kuM maiM calA, ghasi caMdana ghnsaar| nava aMge pUjA karI, saphala karUM avatAra // 1 // pAMca koDI ke phUla se, pAyA deza aDhAra / kumArapAla rAjA huA, varatA jaya jayakAra // 2 // tIrthaMkara ko pUjate, utkRSTa pariNAma / pAyA hai kai jovane, svarga mokSa ke dhAma // 3 // samakita ko ajuAlavA, uttama yahI upAya / pUjA se tuma jANajo, mana vachita sukha bhAya // 4 // pUjA kugati kI argalA, puNya sarovara pAla / mokSagati kI priyasakhI, deve maMgalamAla // 5 // jina darzana pUjA vinA, dina jitane hI jAya / niSphala ve saba jANajo, aru janma akAratha jAya // 6 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 2 jinapUjAvidhi / jinamaMdirameM praveza aura drvypuujaa|... ____ isa taraha kI bhAvanA ke sAtha 5 'abhigama (sanmukha jAne ke 5 niyama) aura 10 'trika kA pAlana karatA huA jinamaMdirameM praveza kare / praveza karate vakta 'nisIhI' bola (1) pAMca abhigama-1 sacitta vastukA tyAga (pAsa meM phala phUla mAlA vigairaha ho to choDa denA) 2 acitta vastukA atyAga-arthAt pAsa meM rahe hue AbhUSaNAdi ko na choDanA / 3 kheza kA uttarAsana rakhanA 4 jinapratimA para dRSTi paDate hI dUrase namaskAra karanA / 5 apane manako ekAgra krnaa| (2)-10 trika ke nAma-avagrahatrika, AlaMbanatrika, pradakSiNAtrika, kSamAzramaNatrika, praNidhAnatrika, nissihItrika, avasthAtrika, mudrAtrika, dizAnika, bhUprarmAjanatrika / dazatrika kA tAtparya hai-alaga alaga tIna tIna vAtoM ke daza niyama, jina kA kramavAra varNana isa mujaba hai / 1 avagrahatrika-avagraha bhagavAna ke najadIka ke usa bhUmi bhAgako kahate hai jisako choDa kara caityavandana Adi karane ke liye baiThate haiM / yaha avagraha utkRSTa 60 hAtha,madhyama 9 hAtha aura jaghanya 3 hAtha kA hotA hai, arthAt bhagavAnase itanA dUra baiThanA cAhiye / 2 AlaMbanatrika-1 varNAlambana 2 arthAlaMbana 3 pratimAlaMbana / zuddha pada bolane ko varNAlaMbana kahate haiM, padake artha vicAra ko arthAlaMbana kahate haiM aura pratimA ke sAmane dRSTi rakhanA ise pratimAlaMbana kahate haiM / ...
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha kara bhItara jAve aura tIna vAra pradakSiNA deve / pahele apane 3 pradakSiNAtrika-maMdira kI bhamatI meM 3 vAra parikramA karanA ise pradakSiNAtrika kahate haiN| 4 kSamAzramaNatrika-bhagavAn ko tIna vAra khamAsamaNa denaa| 5 praNidhAnatrika-donoM. jAvaMti aura jayavIyarAya kA pATha bolanA yaha praNidhAnatrika kahA jAtA hai / 6 nissIhItrika-gRhavyApArAdi niSedha sUcaka tInavAra 'nissIhI' zabda bolnaa| 7 avasthAtrika-bhagavAn kI chadmastha avasthA,kevalI avasthA, aura siddha avasthA ye tInoM avasthA vicAranA isako avasthAtrika kahate haiN| . 8 mudrAtrika-1 yogamudrA 2 jinamudrA 3 muktAzukti mudraa| donoM hAtha kI 10 aMguliyAM paraspara milAkara kamala ke DoDe kI zakala meM donoM hAtha joDa peTa para kuMNI rakha kara caityavaMdana karanA yaha 'yogamudrA' kahI jAtI hai| donoM pAMva ke aMguThoM ke vIca 4 aMgulI kA antara aura donoM eDI ke bIca 3 aMgulIkA antara rakhakara khaDe khaDe kAussagga karanA yaha 'jinamudrA' kahI jAtI hai| donoM hAtha barAbara ekatra kara lalATa ke lagAkara jayavIyarAya kA pATha bolanA yaha 'muktAzuktimudrA' kahI jAtI hai / 9 dizAtrika-AsapAsa kI do dizAye tathA pichalI dizA ina tIna dizAoM se dRSTiko haTAkara bhagavAn ke sAmane dekhanA isakA nAma dizAtrika hai| 10 bhUpramArjanatrika-caityavaMdana karate tIna vakta kheza se bhUmi poMchanA isa kA nAma bhUpramArjanatrika hai /
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 devadarzanavidhi lalATa meM tilaka na kiyA ho to tilaka kare phira ATha paDakA mukhakoza bAMdha kara dUsarI bAra 'nisIhI' kaha kara gUDha maMDapa meM jA ghuTane Teka kara tInavAra namaskAra kare, phira mUla gabhAre meM jAve, prathama mUlanAyaka bhagavAn para agale dina ke caDhe hue puSpAdi nirmAlya morapIcha se pramArjana kare, isI taraha AsapAsa ke biMboM para pramArjana kare / bAdameM paMcAmRta se (dahI dUdha ghI zakkara aura jala se) prakSAlana (pakhAla) karane 1 yahAMpara lalATa ke sivAya apane zarIra ke dUsare aMgaupAMga-mastaka-kAna-galA-hAtha Adi para kitaneka loga kezara kA tilaka karate haiM lekina yaha sirpha dekhAdekhI kI rUDhi hai, pUjA kI vidhi meM aisA lekha nahIM hai, pUjA karane vAloM ko cAhiye ke aisI rUDhi para dhyAna na dekara mUla bAta para khayAla rakkhe / lalATameM jo kezara kA tilaka kiyA jAtA hai usake liye kezara sAdhAraNa khAte kA honA cAhiye, maMdira kA upayoga meM nahIM A sakatA / maMdira khAte kA kezara sirpha bhagavAn kI pUjA meM hI kAma AtA hai| kitanIka jagaha dekhA jAtA hai ki jo maMdira khAte kA kezara ghIsa kara bhagavAn kI pUjA ke liye tayyAra kiyA jAtA hai, usIse apane lalATa meM bhI tilaka karate haiM, paraMtu usa meM devadravya kA doSa lagatA hai| hAM agara pUjA karane vAle mahAzaya apane ghara kA hI kezara pUjA ke vAste le jAve to vaha kezara apane tilaka meM aura pUjA meM donoM jagaha kAma A sakatA hai, vahAM devadravya kA doSa nahIM lagatA / tilaka ke liye kezara dUsarI vATakI meM le lenA caahiye|
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 21 ke bAda zuddha jalase abhiSeka kare usa vakta dila meM janmAbhiSeka kI bhAvanA kre| jalAbhiSeka meM bhAvanA aura jayaNAbAlattaNaMni sAmiya, sumerusiharaMmi knnyklsehiN| tiyasAsurehiM pahavio, te dhannA jehi diTThosi // 1 // ___"he prabho ! bacapana meM meruzikhara para 64 iMdroMne suvarNa kalazoMse Apa kA abhiSeka kiyA usa samaya jinhoMne ApakA darzana kiyA ve dhanya haiM / " isa bhAvanA se prakSAlana kare, yahAM dhyAna rahanA cAhiye ki bhagavAn ke zarIra para kahIM kezara cipaka gayA ho to dhIme hAtha se yA aMgalUNe se sApha kare vAlAkuMcI ko adhika na ghise, kAraNa ke usase mUrti para sadA ghasArA lagane se kisI samaya mUrti ke khaDDe hone kA saMbhava hai, hAM agara kisI jagaha hAtha yA kapaDe se bhI kezara raha jAtA ho to usa jagaha avazya vAlAkuMcIkA upayoga kara sakate haiM / Aja kala kaI jagaha dekhA gayA hai ki maMdira ke bhADutI pUjArI pUjAvidhikA pUrA rahasya na samajhane se vAlAkuMcI se bhagavAna para TUTa paDate haiM , jala chiDaka kara khUba ghisane laga jAte haiM, kaI jagaha zrAvaka loga bhI jAnakArI na hone se isI taraha vAlAkuMcI kA upayoga karate haiM yaha saba aviveka hai| pUjA karane vAloM ko cAhiye ki Upara likhe mutAbika jahAM jarUrata ho vahIM vAlAkuMcI kA upayoga kareM, saMkSepa meM kahanA yahI hai ki baDI jayaNA ke sAtha jala se bhagavAn kA prakSA
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 1 devadarzanavidhi . . lana kare / isa ke bAda svaccha aMgalUNoM se yathAkrama saba mUrtiyoM ko poMcha kara svaccha kara leve / pIche kezara caMdana se pahale mUlanAyaka kI, bAda dUsare bhagavAna kI nava aMge pUjA kare / pUjA karate samaya nIce mujaba bhAvanA ke sAtha eka eka duhA bolatA jaave| pUjA ke dohejala bharI saMpuTa patramAM, yugalika nara pUjaMta / RSabha caraNa aMguThaDo, dAyaka bhavajala aMta // 1 // . isa taraha bola kara bhagavAna ke dAhine aura bAye aMgUThe pUjA kre| .. jAnubale kAussagga rahyA, vicaryA deza videza / .khaDA khaDA kevala laghu, pUjo jAnu nareza // 2 // aisA bola donoM ghuTanoM kI (goDoM kI) pUjA kare / lokAMtika vacane karI, varasyA varasIdAna / kara kAMDe prabhu pUjanA, pUjo bhavi bahumAna // 3 // donoM hAthoM kI pUjA kre| mAna gayuM doya aMsathI, dekhI vIrya anaMta / bhujA bale bhava jala taryA, pUjo khaMdha mahaMta // 4 // donoM khaMdho kI pUjA kre|| siddhazilA guNa UjalI, lokAMte bhagavaMta / vasiyA tiNa kAraNa bhavi, zirazikhA pUjaMta // 5 // mastaka para pUjA kre|
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 23 tIrthakara pada puNya thI, tribhuvana jana sevaMta / . tribhuvana tilaka samA prabhu, bhAla tilaka jayavaMta // 6 // lalATa meM pUjA kre| sola pahara prabhudezanA, kaMTha vivara vartula / madhura dhvani sura nara suNe, teNe gale tilaka amUla // 7 // kaMTha bhAga meM pUjA kare / hRdaya kamala upazama bale, bAlyA rAgane roSa / hima dahe vana khaMDane, hRdaya tilaka saMtoSa // 8 // hRdaya bhAga meM pUjA kare / ratnatrayI guNa UjalI, sakala suguNa vizrAma / nAbhikamalanI pUjanA, karatAM avicala dhAma // 9 // nAbhisthAna meM pUjA kre| isa taraha mUlanAyaka kI nava aMge pUjA karane ke bAda Asa pAsa ke biMboMkI tathA inase aura adhika biMba hoM to unakI bhI pIche ( utAvala na hoM to) pUjA kara leve / pUjA meM mUlanAyaka kI mukhyatA___ yahAM para zaMkA paidA ho sakatI hai ki pahile mUlanAyaka kI pUjA aura pIche AsapAsa kI pUjA karane para svAmI sevaka bhAva (choTe baDe kA hisAba) ho jAtA hai, eka tIrthakara kI vizeSa pUjA karanA aura dUsaroM kI sAdhAraNa, yaha bheda tIthaMkaro meM kyoM honA cAhiye ? / isakA samAdhAna yaha hai ki bezaka tIrthaMkara bhagavAn saba samAna haiM, unameM svAmI sevaka
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 1 devadarzanavidhi bhAva nahIM ho sakatA,to bhI yaha vyavahAra hai ki jisa biMbakI pahale sthApanA kI gaI ho vaha mukhya biMba hai isa liye usakA pUjana pahale kiyA jAtA hai / aisA karane para zeSa tIrthaMkaroM ke nAyakabhAva meM kamI nahIM hotii| saMghAcAra bhASya meM bhI mUlanAyaka kI pUjA vizeSa prakAra se karane ke liye kahA hai"uciattaM pUAe, visesakaraNaM tu mUlabiMbassa / jaM paDai tattha paDhama, jaNassa diTThI saha maNeNaM // 1 // " arthAt-"ucita rIti se sarva biMbo kI pUjA karanI cAhiye paraMtu khAsa kara mUla biMbakI, kyoM ki aMdara jAte hI logoM kI dRSTi aura mana pahale usI para ( mUla nAyaka para) Thaharate haiN|" puSpapUjA meM viveka kezara caMdana se pUjA kara cukane para bhagavAna ko puSpa caDhAye jAte haiM / puSpa gulAba, caMpelI, jAI, jui, maruA, mogarA Adi ke sugaMdhI hone cAhiye / dekhiye isa viSaya meM jinaharSasUri apane "viMzatisthAnakavicArAmRtasaMgraha' graMtha meM kyA pharamAte haiM "na zuSkaiH pUjayeddevaM, kusumaina mhiigtaiH| na vizIrNadalaiH spRSTai- zubhairnA'vikAzibhiH // 1 // kITakenApaviddhAni, zIrNaparyuSitAni ca / varjayedRrNanAbhena, vAsitaM yadazobhanam // 2 // . pUtigandhInyagandhIni, AmlagandhIni varjayet /
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha malamUtrAdinirmANA-dutsRSTAni kRtAni ca // 3 // graMthimAdicaturbhedaiH, puSpaiH sdysksaurbhaiH| nijAnyahRdayAnanda-dAthinI kurute'rcanAm // 4 // " tAtparya-"jo sUkhe hoM, jamIna para gire hue hoM, jinakI paMkhaDiyAM khaMDita hoM, kharAba cIja ke sparzavAle hoM, pUre taura se na khile hoM, kIDoM se kATe hue hoM, chile hue hoM, vAsI hoM, jina para makaDI kA jAlA lagA ho, kharAba bAsa vAle hoM, sugaMdha rahita hoM, khaTTI bAsa vAle hoM, malamUtra karate samaya pAsa rahane se choDa diye gaye hoM aise phUloM se deva kI pUjA na kre| inake viparIta 1 graMthima ( guMthe hue mAlA Adi) 2 veSTima (kisI AkAra meM vIMTe hue) 3 pUrima (nakasI ke rUpa meM bane hue), 4 saMghAtima (Dhagale ke rUpa meM bane hue ) ina cAra prakAra meM se kisI bhI prakAra ke tAje aura khuzabUdAra phUloM se pUjA kre| ye phUla sUrya udaya hone ke pahale nahIM lAne cAhiye / aMdhere meM jIvajaMtu kA upayoga nahIM rahatA / lAye hue phUloM ko suI se chedanA nahIM cAhiye, aura unakI pAMkhaDiyAM nahIM toDanA cAhiye / ve jyoM ke tyoM akhaMDa hI caDhAne cAhiye jisase jayaNA dharma kA pAlana hotA rhe| aGga-agrapUjA viSayaka bhAvanA isa taraha-jayaNA aura vivekapUrvaka lAye hue phUloM se pUjA kara isa mujaba bhAvanA kare
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 jinapUjAvidhi / . "he prabho ! ye uttama sugaMdhI phUla jaise sugaMdha se bhare hue haiM vaisehI mere vicAra samakita rUpa sugaMdha se bharapUra hoM" yahAM para dhyAna rahanA cAhiye ki jala caMdana puSpa aura aMgI vigairaha kI pUjA ko aMgapUjA kahate hai, kAraNa ki ukta jalAdi padArtha bhagavAn ke zarIra para caDhAye jAte haiN| . dhUpa dIpa akSata naivedya aura phala pUjA agrapUjA kahI jAtI hai| ...... isa agrapUjA meM prathama dhUpa agarabattI yA dazAMga dhUpa kA kare, usa vakta mana meM bhAvanA kare. "he prabho ! isa dhUpako agni meM DAlane se jala kara isakA dhuMA Urdhva gamana karatA hai isI taraha merI AtmA ke sAtha lage hue karma jala kara merI AtmA Urdhva gamana kro| arthAt mokSagati ko prApta ho".. dhUpa karane ke bAda pavitra ghIkA dIpaka kare usa vakta yaha bhAvanA honI cAhiye- "he trilokInAtha ! yaha dIpaka jaise andhakAra ko dUra kara prakAza karatA hai isI taraha merI AtmA meM rahA huA ajJAna rUpa aMdhakAra dUra ho aura AtmA kevalajJAna se prakAzamAna ho" isake bAda akSata (cAvala) se bAjoTha para aSTamaMgala (1 darpaNa 2 bhadrAsana (siMhAsana) 3 vardhamAna 4 kalaza 5 zrIvatsa 6 mInayugala 7 svastika 8 naMdyAvarta) inakA Ale
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 27 khana kare athavA akelA svastika kare yahAM para aisI bhAvanA honI cAhiye___"he nAtha cAra gati ke bhramaNa ko haThA kara mujhe akhaMDapada (mokSasthAna) dIjiye jisase janma jarA maraNa vAle saMsAra meM mujhe phira bhramaNa karanA na paDe" isake bAda zakkara, tAjI miThAI vigairaha naivedya caDhAve aura manameM bhAvanA kare___"he dIna dayAla ! jaise isa AhAra kA tyAga kara Apane aNAhArI pada prApta kiyA vaise mujhe bhI. yahI pada prApta ho" isake bAda zrIphala supArI vigairaha phala caDhA kara aisI bhAvanA kare "he kRpAlu svAmin ! yaha phala Apake caraNoM meM rakhakara maiM yahI cAhatA hUM ki mujhe uttama mokSa rUpI phala jaldahI prApta ho" isa taraha kramavAra aSTadravya caDhAne ke bAda aura bhI bAdAma, pistA,ilAyacI,lavaMga Adi mevA caDhAnA,azaraphI rupayA paisA caDhAnA, AratI aura maMgaladIpa karanA, bAje bajavAnA ityAdi saba agrapUjA meM ginA jAtA hai| bhASya meM bhI kahA hai"gNdhvv-n-vaaiy-lvnnjlaarttiaaidiivaaii| jaM kiMcaM savvaMpi u, oaraI aggapUjAe / 1 // " ___arthAt-"gAna, nAca, vAditra, lavaNajala, AratI aura maGgaladIpaka Adi jo kucha pUjA kartavya hai una sabakA agrapU
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 devadarzanavidhi jAmeM samAveza hotA hai|" svastika dravyapUjA kara rahe taba maMDapameM jAkara cokhA supArIkI DabiyA khola kara pATale para akSatakA svastika (sAthiyA) nIce kA duhA bolatA huA kare / " akSatapUjA karatAM thakAM, saphala karuM avatAra / phala mAguM prabhu Agale, tAra tAra mujha tAra // 1 // " usake bAda"darzana jJAna cAritranA, ArAdhanathI sAra / siddhazilAnI upare, ho muja vAsa zrIkAra // 2 // " isa taraha duhA bola kara cAvalakI tIna DhagaliyAM tathA ardha caMdrAkAra siddhazilAkA AkAra banAve / inakA bhAvArtha bhI paDhiye Upara diye gaye sAthiye ke cAra pAMkhaDiyAM haiM jinase deva manuSya tiryazca narakarUpa cAra gatiyoM kI sUcanA hotI hai, sAthiye ke Upara cAvala kI tIna DhagaliyAM 1 jJAna 2 darzana aura 3 cAritra ina tIna ratna kI sUcanA karatI hai, 3 Dhagali
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 29 yoM ke Upara jo ardha caMdrAkAra kiyA gayA hai vaha siddhazilAkA sUcaka hai, isase bhAvanA yaha honI cAhiye he trilokInAtha ! cAra gati ke bhramaNa ko haThA kara mujhe jJAna darzana aura cAritra de kara mokSasthAna pahuMcaneko zaktimAna kr| aisI bhAvanA ke sAtha sAthiyA kara usapara supArI vigairaha phala rkkhe| bhAvapUjA bhagavAn kI dAhinI tarpha (jImaNI tarpha) baiTha kara caityavaMdana karanA yaha bhAvapUjA hai| caityavaMdana ke tIna bheda haiM-jaghanya madhyama aura utkRSTa / - jaghanya caityavaMdana vaha hai jisameM sAmAnya namaskArarUpa koI eka zloka yA duhA bolA jAtA hai / ___ madhyama vaha hai ki jisameM caityavaMdana namutthuNaM donoM jAvaMti stavana jayavIyarAya tathA arihaMta ceiyANaM bolakara eka navakAra kA kAussagga kara Upara eka stuti bolI jAtI hai / __utkRSTa vaha hai ki jisameM cAra athavA ATha stutiyoMse caityavaMdana kiyA jAtA hai| ina tInoM bhedoM ke caityavaMdanameM stavana stuti Adi pATha zuddhaM artha vicAraNApUrvaka bolanA cAhiye / azuddha aura upayoga rahita bolanese usakA yathArtha phala nahIM miltaa| miThAI bahuta mIThI hotI hai lekina usameM kaGkara yA dhUla paDI
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 devadarzanavidhi huI ho athavA khAnevAlA khAnemeM dhyAnahIna ho to khAne kA khAda bigaDa jAtA hai agara usakA patA hI nahIM lgtaa| isI taraha azuddha uccAraNameM athavA upayogazUnyatAmeM samajha lenA caahiye| ____ aba caityavaMdana stavanAdi maMdirameM kaise bolane cAhiye yaha bAta bhI samajhane lAyaka hai / caityavaMdana stavanAdi kitaneka sarvatra (maMdirameM paDikamaNA yA posahameM) bolane lAyaka hote haiM, kitaneka amuka sthAnameM kahane lAyaka / kitaneka puruSake kahane lAyaka hote haiM aura kitaneka strIke kahane lAyaka / jisa caityavaMdanameM stavanameM aura stutimeM sirpha bhagavAn ke guNoM kA varNana ho athavA apanI AtmanindA ho ve maMdira prati kramaNAdimeM sarvatra bole jAte haiM, paraMtu jinameM AThama gyArasa Adi tithiyoMkA varNana ho yA dAna zIla tapasyA dhyAna pUjA vigairahakA upadeza ho aise stavanAdi pratikramaNa sAmAyika yA pauSadha meM hI bolane cAhiye mandirameM nahIM bolane caahiye| __stutiyoM ke viSayameM bhI yahI bAta hai / pAMcama AThama i. gyArasa Adi tithiyoMkI stutiyAM pratikramaNAdimeM bola sakate haiM paraMtu bhagavAn ke sAmane to bhagavAna ke guNavarNanavAlI stuti hI bolanI caahiye| cAra stutiyoMmeM pahalI stutimeM eka tIrthaGkarakA guNavarNana, dUsarImeM saba tIrthaGkaroMkA guNavarNana, tIsarImeM jJAna kA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha 31 varNana aura cauthImeM samakitadRSTi zAsana devadeviyoM kI prazaMsA AtI hai / aise kramapUrvaka varNanavAlI cAroM stutiyAM bolanI cAhiye / kaI aisI bhI stutiyAM hotI haiM jinameM ukta krama nahIM pAyA jAtA, ve nahIM bolanI cAhiye / UparakI sUcanA mujaba stuti stavanAdi bhAvapUjAmeM paDhane cAhiye aura vaha bhI bahuta zAMtipUrvaka ekAgracittase / kyoMki lAbha sthiratAmeM hai utAvalameM nahIM / sthiratAse kI gaI yaha bhAvapUjA dravyapUjAse adhika zreSTha hai / bhAvameM vRddhi karAnevAlI honese utkRSTa phala isIse prApta hotA hai| bhAvapUjA ke samaya itanA ekAgra ho jAnA cAhiye ki AsapAsa kyA ho rahA hai usa tarpha jarA bhI khayAla na jAve / eka yUropIyan Astrologer ( khagolazAstrI) Sir Issac Newton sara AijAk nyuTana jo ki I. san 1642 meM janmA thA, jisakI kula ummara 84 varSakI thI usakA mana itanA ekAgra thA ki jaba kabhI Philosophical (tattvajJAna ) aura Arithmetical (gaNita) vidyA saMbandhI vicAromeM magna hotA thA usa vakta khAnA pInA bhI bhUla jAtA, yahAM taka ki rAta hai yA dina hai isakI bhI usako khabara na rahatI thii| - isake sivAya aura bhI eka ArkimiDIja nAmakA mazahUra gaNitazAstrI apanA abhyAsa itanI ekAgratAse karatA thA
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ _2 jinapUjAvidhi / ki bAhara kyA ho rahA hai usa tarpha usakA tanika bhI dhyAna na jAtA thaa| eka roja kisI paradezI duzmanane usake gAMvapara hamalA kiyA aura baMdUka tathA topoM ke dhaDAkoMse vahAMke manuSyoM ko bhagAne lagA usa vakta yaha vidvAn Geometry (bhUmiti) saMbandhI jaTila prazna ke sulajhAnemeM mazagula thA, phoja ke sipAiyoMne usa ke baMda kamare kI divAra toDakara bhItara jAkara kahA--'hamAre tAbe ho jA anyathA terI jAnako khatarA hai' yaha suna na to vaha DarA aura na gabharAyA, zAMtise javAba diyA "Please wait some time till I finish this my knotty ridle? " ___"kRpAkara thoDI dera Thahariye merA yaha kaThina koyaDA pUrNa karane dIjiye / " ahA dekhiye usakI ekAgratA aura mana kI sthiratA ! yaha to Adhunika dRSTAMta hai parantu zAstra meM bhI sunA jAtA hai eka roja laGkApati rAvaNa apanI rAnI mandodarI ke sAtha aSTApada tIrtha para gayA aura coIsa bhagavAn kI prathama aSTa dravya se pUjA kI bAda bhAvapUjAmeM lagA / jisa vakta maMdodarI nAca karatI thI aura rAvaNa vINA bajAte hue gAte the usa vakta unakI bhAvanA itanI bar3ha gaI thI ki vahAM unhoMne tIrthaGkara gotra karma bAMdha liyaa|
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha 33 dekhiye kitanA hai bhAvapUjA kA prabhAva ? isI liye zAstrakArone dravyapUjAkA utkRSTa phaLa bAravAM acyuta devaloka taka gamana batAyA hai aura bhAvapUjA kA phala eka antarmuhUrtameM mokSaprApti taka batAyA hai| donoM pUjAoMkA lAbha zrAvaka ko uThAnA caahiye| ukta aSTaprakArI pUjA ke uparAMta satarAbhedI aura ikkIsa prakArI pUjA bhI zAstra meM batAI haiM jina kA digdarzana nIce mujaba hai| satarA bhedI pUjA 1 snAtra karanA, vilepana karanA / 2 cakSu caDhAnA / 3 sugaMdhI phUla caDhAnA / 4 puSpamAlA pahanAnA / / 5 paMcaraMgI phUla cddhaanaa| . 6 barAsa kapUra AdikA cUrNa caDhAnA / 7 alaMkAra (aMgI Adi) caDhAnA / 8 phUloM kA ghara banAnA / 9 phUloM kA Dhera karanA / 10. AratI tathA maMgaladIvA karanA / / 11 battiyoM kA dIpaka dhrnaa| - 12 dhUpa krnaa|
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 devadarzanavidhi 13 naivedya cddhaanaa| 14 uttama phala caDhAnA / 15 gIta gAna krnaa| 16 nATaka krnaa| 17 bAje bjvaanaa| ikkIsa prakArI pUjA 1 snAtra abhiSeka karanA / 2 vilepana krnaa| 3 alaMkAra caDhAnA / 4 phUla cddhaanaa| 5 vAsa khepa caDhAnA / 6 dhUpa krnaa| 7 dIpaka dhrnaa|| 8 phala caDhAnA / 9 akSata caDhAnA / 10 patra caDhAnA (nAgara vela ke pAna cddhaanaa)| . 11 supArI bAdAma cddhaanaa| 12 naivedya caDhAnA / 13 jalAbhiSeka karanA / 14 vastra caDhAnA / 15 cAmara viiNjnaa|
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 35 16 cAMdI ke chatra baaNdhnaa| 17 bAMje bjvaanaa| 18 gIta gAna krnaa| 19 nATaka karanA / 20 stuti bolnaa| 21 bhaMDAra vRddhi karanA (caDhAvA bola kara devadravya meM vRddhi krnaa)| . isa mujaba yathAzakti aSTaprakArI satarA bhedI aura ikkIsa prakArI pUjA kara zrAvaka ko bhagavAn ke Age apanA bhaktibhAva prakaTa karanA caahiye| darzana aura pUjana sabandhI kucha sUcanAyeM (1) jinamaMdirameM darzana karane kA TAima sUrya udaya hone ke bAda samajhanA cAhiye aMdhere meM darzana karanA nahIM kalpa sakatA, kaI jagaha dekhA jAtA hai ki pichalI rAta karIba ghaDIbhara rahatI hai taba jaina zrAvikA darzana karane ko calI jAtI haiM, rAjapUtAnA ke kaI baDe baDe zaharoM meM to pardA vAlI zrAvikAyeM hamezA pichalI rAta meM hI darzana karane ko jAtI haiM, isa ke sivAya kisI jagaha aisA bhI dekhA gayA hai ki pajUsaNa yA navapada olI ke parva dino meM pichalI eka pahara jitanI rAta rahatI hai usa vakta darzanakI utAvala karane laga jAtI haiM, magara tattvadRSTi se dekhA jAya to yaha pravRtti bagaira upayoga kI hai, jaya
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 2 jinpuujaavidhi| . . NA dharma mAnane vAle jaina gRhasthoM ko aisI pravRtti baMda karane meM hI lAbha hai| (2) maMdira meM bhagavAn kA prakSAlana (pakhAla) sUrya udaya hone ke bAda karanA cAhiye jahAM taka aMdherA ho nahIM ho sakatA, kAraNa ki aMdhere meM jIvajaMtu kA upayoga nahIM rahatA / prakSAlana ke liye jala aboTa sIMca kara lAnA cAhiye vaha bhI aMdhere meM nahIM balke prakAza hone para lAnA ThIka hai / sAtha meM yaha bhI dhyAna rahanA cAhiye ki jala kA kalaza lAne vAlA pUjArI jahAM taka bana sake khuda snAna kara zuddha kapaDe pahana kara jalakA kalaza lAve / (3) bhagavAn ke prakSAlana aMgaluNe karanA tathA kezara pUjA karanA ityAdi saba aMgapUjA kA kArya svayaM zrAvaka hI kare, rAvala sevaka Adi pUjArI ke pAsa karAnA ThIka nahIM, kAraNa ve nokara haiM, una meM bhaktibhAva nahIM hotA, pUjArI kA kAma to jala kA kalaza lAnA,kezara ghoMTanA, jhADU nikAlanA, maMdira ke baratana sApha sUpha karanA ityAdi hai, magara Aja kala zrAvako meM pramAda bahuta baDha jAne se prakSAlana aMgalUgA Adi saba kArobAra pUjArI ko supurda kara dete haiM, jisa se pUjArI jI cAhe jaisA kArya kare, zrAvaka loga to jaba pUjArI prakSAlana vigairA kula kArya kara cuke taba sirpha bhagavAn ke biMdakA lagAne ko A jAte haiM,magara yaha pravRtti anucita hai,pUjAbhakti karanA zrAvaka kA hI pharja hai, hAM agara koi zrAvaka hI pUjArI ke
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 zrIjainajJAna-guNasaMgraha adhikAra para rakhA huA ho to bAta ora hai, kAraNa ki vaha jaina zrAvaka hone se viveka aura bhaktipUrvaka hI kArya kregaa| ___yahAM koI savAla karegA ki zrAvaka pagAradAra pUjArI kaise ho sake ?, isakA uttara yaha hai ki koI zrAvaka garIba hAlata meM ho to vaha sAdhAraNa khAte se mAsika pagAra le kara pUjArI bana sakatA hai / sAdhAraNa khAte se pagAra lene para devadravya kA doSa nahIM lgtaa| maMdira meM cAvala supArI phala naivedya vigairaha jo pUjApA Ave vaha devakA nirmAlya hone se zrAvaka pUjArI ko na dekara maMdira meM jhADU nikAlane vAlA yA koI nokara ho usako de diyA jAve aura sirpha sAdhAraNa khAte se pagAra dekara pUjArI rakhA jAya to zrAvaka ko koI doSa nhiiN| . (4) maMdira meM khule dIvoM kI rozanI na honI cAhiye / kaI jagaha dekhA hai ki jisa dina maMdira meM aMgI banAI jAtI hai usa dina zAmako (saMdhyA samaya meM) khUba rozanI karate haiM vahAM khule gilAso meM taila bhara kara battI lagA dete haiM jisase pataMgiyA vigairaha aneka jIvoM kA vinAza hotA hai| batAiye aisI rozanI kisa kAma kI / agara rozanI kI icchA ho to kAca ke baMda phANasa lagAve jisase jIvoM kI hiMsA ruka jAve / dIvA rozanI meM pUrA viveka rakhanA caahiye| .. (5) anta meM kahanA yaha hai ki zrAvaka loga agara buddhimAna haiM aura una meM vicArazakti haiM to apane yahAM pratimAoM ' kA saMgraha na karake jahAM khAsa jarUrata ho vahAM bheje deM, aura
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 383 zrAvaka-dvAdaza vrata le jAne vAle apanI khuzI se jo nakarA deM. usI se saMtoSa kareM, kyoM ki maMdira meM jyoM thoDI pratimA raheMgI tyoM unakI pUjA bhakti vizeSa hogI aura vizeSa lAbha prApta hogaa| 3 zrAvaka-dvAdazavrata / samyaktva athavA samakita svarUpa nizcaya dRSTi se vastu ke yathArtha svarUpa para zraddhA honA usakA nAma 'samyaktva' hai aura vyavahAra se 1 sudeva 2 suguru aura 3 sudharma ina tIna taccoM para zraddhA karanA so samyaktva athavA samakita kahalAtA hai / (1) sudeva-jo aThArA doSa rahita, bAraha guNa sahita cautIsa atizaya yukta aura peMtIsa guNayuktavANI se dezanA dene vAle, jinakA jJAna sarvavyApaka haiM, jinako punarjanma lenA nahIM hai aura jo nAma sthApanA dravya aura bhAva ina cAra nikSepoM se pUjanIya haiM aise prabhAvazAlI arihaMta deva 'sudeva' haiN| (2) suguru-paMca mahAvratadhArI, satarA bheda se saMyama ko pAlane vAle, navaguptigupta brahmacarya pAlaka, pAMca samiti aura tIna gupti rUpa ATha pravacana mAtA ke ArAdhaka, bayAlIsa doSa rahita zuddha ahAra lene vAle, tIrthaMkara bhagavAn ke AgamAnusAra zuddha prarUpaNA karane vAle aise nispRhI tyAgI muni 'suguru haiN| - (3) sudharma-tIrthaMkara bhagavAn ne samavasaraNa meM baiTha kara bAra parSadA ke sAmane dvAdazAMgI kI parUpaNA kara usameM zuddha
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha sthAdvAdamaya naya nikSepoM sahita sAdhudharma aura zrAvaka dharma kA jo svarUpa batAyA vahI 'sudharma' hai / samyaktvadhArIko ko inatIna tatvoM kA zraddhApUrvaka Adara aura inase viparIta kudeva kuguru aura kudharma kA tyAga karanA cAhiye / pratikSA "maiM devaguru sAkSika mithyAtva kA tyAga kara samyaktva svIkAra karatA hUM / Aja se jIvita paryanta jinadeva, mahAvratadhArI sAdhu aura dayAmaya jainadharma para hI zraddhAvizvAsa raktUMgA" samyaktvadhArI ko nimna likhita samyaktva saMbaMdhI pAMca aticAra, chaH apavAda aura cAra AgAra dhyAna meM rakhanA cAhiyeaticAra- .. . (1) zaMkA-tIrthakara bhagavAn ke vacanoM meM saMzaya karanA usakA nAma 'zaMkAticAra' / ___ (2) kAMkSA-anya dharma vAloM meM kucha camatkAra athavA ADaMbara dekha kara usa tarpha jhukane kI icchA karanA / (3) vicikitsA-yaha dharma kriyA karatA hUM parantu isakA phala milegA yA nahIM isa taraha zaMkAzIla honA / ___(4) mithyAtviprazaMsA-ajJAna kaSTa karane vAle tApasa - saMnyAsiyoM kI prazaMsA karanA unake tapa kI mahimA karanA /
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 3 zrAvaka-dvAdaza vrata - (5) kuliMgisaMstava-mithyAmatAvalaMbI sAdhu athavA guNahIna vezadhArI kA paricaya karanA / apavAda (1) rAyAbhiyogeNaM-rAjA ke hukama se kabhI samakitadhArI ko apane niyamaviruddha kArya karanA paDe to usameM samakita kA bhaMga nahIM hotaa| (2) gaNAbhiyogeNaM-nyAti jAti ke samudAya ke kahane se koI kArya karanA paDe to usa meM samakita kA bhaMga nahIM hotaa| (3) balAbhiyogeNaM-balavAn cora mlecchAdika ke paMje meM phaMsA huA niyamaviruddha kArya kare to samyaktva bhaMga nahIM hotaa| (4) devAbhiyogeNaM-bhUta pretAdika kI paravazatA se vajita kArya kare to bhaMga nahIM hotaa| (5) guruniggaheNaM-mAtA pitA athavA guru ke kahane se varjita kArya karanA par3e to bhaMga nahIM hotaa| (6) vittikaMtAreNaM-AjIvikA ke liye koI varjita kAma dhaMdhA karanA par3e to bhaMga nahIM hotaa| AgAra___ (1) annatthaNAmogegaM-upayoga vinA koI varjita kArya ho jAya to bhaMga nhiiN| (2) sahasAgAreNaM-akasmAt yakAyaka varjita kArya ho jAya to bhaMga nhiiN|
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 . zrIjainajJAna-guNasaMgraha (3) mahattaMrAgAreNaM-ghara ke baDere puruSa ke kahane se mithyAtva pravRtti karanI paDe to bhaMga nahIM / (4) savyasamAhivattiyAgAreNaM-zarIra meM sannipAta adi bhayaMkara roga ke AkramaNasamaya meM koI viruddha AcaraNa ho jAya to bhaMga nahIM hotaa| niyama1 prati dinavAra devadarzana kruuNgaa| 2 , naukArasI yA mAsa meM kruuNgaa| 3 , naukAramaMtra kI maalaa-ginuuNgaa| 4 mahIne meM-vAra yA-tithi pUjA kruuNgaa| 5 prati varSa choTI baDI tIrthayAtrA kruuNgaa| 6 , saptakSetra meM kharca kruuNgaa| 7 , sAdhAraNa meM kharca kruuNgaa| 8 , jJAna khAte meM kharca kruuNgaa| 9 , sAdharmika kI bhakti - vAra kruuNgaa| ___ Upara ke niyama jIvana paryanta paaluuNgaa| AgADha kAraNa vizeSa kI jayaNA hai| mana zarIra athavA AtmA kI paravaza dazA meM bhI jayaNA hai| samyaktva saba vrata aura niyamoM kA mUla aura AdhAra kahA gayA hai isa vAste pahale dharmazraddhArUpa samyaktva dRDha karanA cAhiye phira gRhastha yogya dUsare vrata niyamoM ko aMgI kAra kreN|
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 , 3 zrAvaka-dvAdaza vrata jaina zrAvaka ke lene yogya aneka niyama abhigrahoM meM sthUla prANAtipAtaviramaNa Adi bAraha vrata mukhya haiM jinakA saMkSipta svarUpa nIce diyA jAtA hai / sthUlaprANAtipAtaviramaNa / sthUla yAnI beiMdriya Adi bar3e jIvoM ke prANoM ke atipAta (vinAza ) se viramaNa-rukanA usakA nAma 'sthUla prANAtiSAta viramaNa' hai / arthAt jIva hiMsA na karane kI prtijnyaa| jIvahiMsA ke viSaya meM dravya aura bhAva Adi se caturbhagI banatI hai jaise(1) dravya aura bhAva se hiNsaa| (2) dravya se hiMsA bhAva se nhiiN| (3) bhAva se hiMsA dravya se nhiiN| (4) dravya se nahIM aura bhAva se bhI nhiiN| . (1) pahele bhaMga kI dravya aura bhAvase hiMsA, jaise koI zikArI 'maiM mArUM aisA zocatA huA mArane ke irAde se tIra pheMka kara jaMgala meM hiraNa Adi kA zikAra karatA hai, yahAM para dravya jIva mArA jAtA hai aura bhAva mArane kA irAdA hotA hai| ___ (2) bhaMga meM dravya se hiMsA hai lekina bhAva se nahIM, jaise dhyAna pUrvaka calate hue muni ke paira nIce koI kIDI mara gaI, yahAM para dravya-kIDI kI hiMsA huI, magara bhAva se nahI, kyoM ki bhAva mArane kA nahIM thaa|
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha - (3) bhaMga meM bhAva se hiMsA hai, dravya se nahIM, jIva mArane kA upAya kiyA magara vaha marA nahIM, jaise aMgAramardakAcArya ne rAta ko jIva jAna kara kolase pAMvase dabAye, yahAM para mArane kA bhAva thA magara dravya se jIva nahIM marA / (4) bhaMga meM na dravya se hiMsA hai, na bhAva se| jaise mana vacana aura kAya ina tIna yogoM ko sthira kara kAussagga dhyAna meM khaDe muni meM na dravya se hiMsA hai, na bhAvase / bIsa vizvA aura savA vizvA dayA trasa-calate phirate jIva aura sthAvara-pRthivI-jala-agnivAyu aura vanaspati, ye pAMca prakAra ke sthira jIva / ina trasa aura sthAvara jIvoM kI hiMsA kA tyAga karane se vIsa vizvA dayA hotI hai, aisI dayA muni mArga meM pAlI jA sakatI hai| zrAvaka sirpha savA vizvA hI dayA pAla sakatA hai| yaha hakIkata nIce ke vivecana.se samajha meM aaygii| "jIvA suhumA thUlA, saMkappAraMbhao bhave duvihaa| sAvarAhaniravarAhA, sAvikkhA ceva niravikkhA // 1 // " ____ arthAt-jIva ke do bheda haiM-sUkSma aura sthAvara, arthAt sthAvara aura trasa ina do bhedoM meM tamAma jIva A jAte haiM,una satra kI rakSA karanA usa kA nAma vIsa vizvA dayA hai| isa prakAra kI dayA tyAgI muni rakha sakate haiM, isa liye muni kI dayA vIsa vizvA mAnI jAtI hai| zrAvaka thAvara jIvoM kI
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 ___3 zrAvaka-dvAdaza vrata hiMsA kA tyAga nahIM kara sakatA, kAraNa ki sacitta anAja jala agni Adi kAma meM lAtA hai isa vAste vIsa vizvA meM se thAvara saMbandhI daza vizvA kama kiye taba trasa saMbandhI daza vizvA zeSa rhe| __ hiMsA do taraha se hotI hai, saMkalpa (irAde) se aura AraMbha se / gRhastha irAde se trasahiMsA nahIM karegA magara AraMbha meM arthAt ghara bAra saMbandhI kAmoM ke karane meM vaha hohI jAyagI, isa kAraNa daza meM se bhI AraMbha ke pAMca vizvA nikAla dene se zeSa pAMca vizvA rhe| gRhastha saMkalpa se bhI niraparAdha trasajIva kI hiMsA TAla sakatA hai, aparAdhI kI nahIM, isa liye sAparAdha ke 2 // DhAI vizvA kama karane para zeSa 2 // vizvA rahe / niraparAdha trasa jIvoM kI saMkalpa hiMsA bhI apekSA vizeSa se ho jAtI hai isa vAste sApekSatA kA 11 savA vizvA kama karane para zeSa / vizvA dayA rahatI hai, basa itanI hI dayA vatadhArI zrAvaka se pala sakatI hai| upayoga rakhanA cAhiye zrAvakoM ko apane ghara kAmoM meM bahuta upayoga rakhanA cAhiye jisa se ki nirarthaka kisI bhI jIva kI hiMsA na ho| upale (chANe) iMdhana vigairaha jalAne ko leve una-ko dekha bhAla kara leve tA ki una meM phijUla jIva hiMsA na ho| ghI, taila, guDa,
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha namaka, ATA vigairaha ke baratana khule muMha na rkkheN| cUle, panehare para, khAne tathA sone kI jagaha para, aura gharaTI tathA Ukhala para kapaDA kaMtAna yA caMdroA bAMdhanA cAhiye jisa se kisI jIva kA vinAza na ho| jIva jaMtu kI utpatti na ho vaisI hiphAjata se anAja rakkheM / jala chAnane ke liye umadA khaddara kA galanA rakkheM aura usa se jala chAna kara jIvAnI jaisA jala ho vaise sthAna meM ddaale| arthAt mIThe jala kA jIvAnI mIThe jalAzaya meM aura khAre kA khAre meM DAle, anyathA eka dUsare meM raddobadala karane se una jIvoM kA vinAza ho jAtA hai| sone ke mAMce palaMga yA pATa meM khaTamala paidA na hone denA cAhiye aura kisI hAlata meM paidA ho gaye hoM to una ko dhUpa meM na rakhanA cAhiye, kyoM ki aisA karane se jIva mara jAte hai| bhojana yA jala jUThA nahIM rakhanA cAhiye, kyoM ki una meM saMmRcchima jIvoM kI utpatti aura hiMsA hotI hai / mukha se lagA huA loTA gilAsa Adi maTakI meM na DAle, kyoM ki aisA karane se maTakI kA jala bhI jUThA ho jAne ke kAraNa vahAM jIva utpanna hote haiN| sUkhe sAka bhAjI ko dekha bhAla kara kAma meM lAnA caahiye| mIThAI pakvAnna vigairaha sIAle (ThaMDI) meM eka mahInA unhAle (garmI) meM vIsa dina aura comAse (varSAkAla) meM 15 paMdraha dina ke uparAMta na khAne cAhiye, kyoM ki ukta kAla
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 . 3 zrAvaka-dvAdaza vrataH ke uparAMta una meM jIva utpanna ho jAne kA adhika saMbhava hai| kahAM taka likheM, cUlA jalAne meM mavezI ko ghAsa cArA DAlane meM dalane meM khAMDane meM cIja vastu lene rakhane Adi hara eka kAma meM pUrA khayAla rakha kara kArya kare, tAki jIvadayA kA niraMtara pAlana hotA rhe| pratijJA "maiM devaguru sAkSika sthUla-hiMsA kA tyAga karatA huuN| jIvana paryanta niraparAdha trasa (sthUla) jIvoM kI saMkalpa hiMsA (savicArahiMsA) na svayaM karUMgA na dUsare se kraauuNgaa|" . aticAra 1 vadha-krodha yA abhimAna ke vaMza ho kara manuSya athavA gAya, bheMsa, baila, ghoDA, UMTa Adi pazu pakSiyoM ko nirdayapanese mAre prahAra kare isakA nAma 'vadha' aticAra hai| ___(2) bandha-ghoDA baila gAya bheMsa Adiko sakhta baMdhana se bAMdhe athavA gunhegAra manuSya ko bhI burI hAlata se majabUta bAMdhe jisa se una kA nAkoM dama A jAve isa ko 'bandha aticAra' kahate haiN| ___ (3) chaviccheda-baila UMTa Adi kA kAna Adi zarIra ke avayava kA cheda karanA karAnA so 'chaviccheda' nAmA aticAra hai| (4) atibhArAropaNa-baila UMTa Adi ke Upara unakI
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 - zrIjainazAna-guNasaMgraha zakti ke anusAra jitanA bhAra bojhA lAdanA cAhiye usa se jyAdaha lAdanA usakA nAma 'atibhArAropaNa' aticAra hai| ___ (5) bhaktapAna vyavaccheda-gAya bhaisa baila UMTa Adiko khurAka denA baMdha kara de athavA khurAka meM se kucha nikAla le yA khAne kA samaya vyatIta kara khilAve to aticAra hotA hai, apane nokara dAsa dAsI kI rojI meM khalala pahuMcAve yA bagaira kAraNa pagAra meM kamI kare to bhI doSa hai| kisI para kAmaNa TUmaNa mAraNa mohana uccATaNa mUTha calAnA vigairaha bhI isI vrata ke aticAroM meM ginA jAtA hai| sthUlamRSAvAdaviramaNa / svarUpa___'sthUla' kA artha hai baDA, 'muSAvAda' kA artha hai jhUTha bolanA aura 'viramaNa' kA artha hai rukanA, isa kAraNa 'sthUlamRSAvAda viramaNa' kA zabdArtha 'baDe jhUTha bolane se rukanA' yaha hogA, gRhasthase choTe jhUTha vacana kA to tyAga nahIM ho sakatA magara baDe jhUTha vacana kA tyAga avazya karanA cAhiye / - mRSAvAda do prakAra kA hai-1 dravya mRSAvAda aura 2 bhAva mRSAvAda / lena dena meM jo jhUTha vacana bolA jAtA hai vaha 'dravya mRSAvAda' hai aura zAstra viruddha bhASaNa karanA-utsUtra vacana bolanA yaha 'bhAva mRssaavaad'| dravya mRSAvAda meM 1 kanyAlIka, 2 gavAlIka, 3 bhUmya
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 3 zrAvaka-dvAdaza vrata lika, 4 sthApanAmRSA aura 5 kUTasAkSI, ina pAMca baDe asatyoM kA tyAga avazya karanA caahiye| .. __ina asatyoMkA vivaraNa nIce mujaba hai| (1) kanyAlIka-kanyA saMbaMdhI jhUTha, kanyA ke viSaya meM kisI ke pUchane para athavA vagaira pUche guNavatI ko nirguNA batAve aura nirguNA ko guNavatI athavA usakI umara kamI bezI batAve, lakSaNoM meM viparIta bAta kahe usa kA nAma 'kanyAlIka' hai| ___ jahAM taka ho sake kanyA ke lena dena kI jhaMjhaTa meM vrata- . dhArI zrAvaka ko par3anA hI ThIka nahIM, para vaisI madhyastha vRtti na raha sake aura kanyA saMbaMdhI vyavahAra meM par3anA hI par3e to jo sahI hakIkata ho vahI kahe, kisI taraha jhUTha na bole / kanyAlIka kI hI taraha anya kisI bhI manuSya saMbandhI asatya nahIM bolanA caahiye| (2) gavAlIka-gAya bhaisa baila hAthI ghoDA vigairaha kI umara ke bAre meM una ke guNa doSa batAne meM una kI kImata karane meM jaisA ho vaisA kahe kabhI jhUTha na bole| ___(3) bhUmyalIka-jamIna saMbaMdhI jhUTha dUsare kI jamIna ko apanI kahanA, thoDI jamIna ho aura jyAdaha batAnA, ghara dukAna baMgalA havelI vADI bAga vigairaha ke bAreM meM jhUTha bolanA, dUsare ke kabaje kA makAna jUThI mavAhI khaDI kara rAja ke hukama se apane kabaje kara lenA ityAdi asatya kA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha nAma bhUmyalIka hai / zrAvaka ko cAhiye ki aise jhUTha se dUra rhe| ___(4) sthApanA mRSA-vizvAsa pAtra jAna kara apane ghara vinA sAkSI vinA likhata-dastAveja ke rakhI huI amAnata ko davA lene kI nIyata se 'mere pAsa nahIM hai, maiM isa viSaya meM kucha bhI nahI jAnatA' isa prakAra apane yahAM rakhI huI cIja ke viSaya meM nAkabUla honA isako 'thApaNamosA'-sthApanA mRSA kahate haiN| (5) kUTa sAkSya-jhUThI zahAdata / do AdamI Apasa meM jhagaDate hoM usa vakta pakSapAta se yA lobha ke vaza ho kara jhUThI gavAhI denA 'kUTa sAkSya' kahalAtA hai| vratadhArI ko jhUThI gavAhI kabhI nahIM denA caahiye| pratijJA-" maiM devaguru-sAkSika sthUla asatya bhASaNakA tyAga karatA huuN| AjIvana kanyAlIkAdi pAMca prakAra kA asatya na svayaM bolUMgA na dUsare se bolaauuNgaa|" ___ aticAra-1 sahasAbhyAkhyAna-vinA vicAre kisI para jhUThA ilajAma lagAnA, jaise-'tU caura hai, tU lophara hai' ityAdi / vratadhArI aimA kisI para doSa na lagAve, agara kisI meM avaguNa ho to bhI usa kI niMdA karanA taka manA hai to jhUThA ilajAma lagAnA to bar3A hI aparAdha hai| - (2) rahasyAbhyAkhyAna-khAnagI bAta karanevAloM para jhUThA ilajAma lagA kara kahanA 'tuma amuka bAta karate ho'
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___3 zrAvaka-dvAdaza vrata isa kA nAma 'rahasyAbhyAkhyAna' hai| .. (3) svadAramaMtrabheda-apanI strI kI gupta vAta kisI ke Age jAhira karanA, khAnagI marma prakaTa karanA isakA nAma 'svadAra-maMtra-bheda' aticAra hai| . (4) mRSA upadeza-kisI ko duHkha meM DAlane ke liye jhUThI rAya deve, jhUThI dalIleM sikhAve, TaMTe phisAda utpanna karane vAlI tarakIbeM batAve isa ko mRSAupadezanAmaka aticAra kahate haiN| (5) kUTa lekha-kisI ke nAma para jhUThA khatapatra likhanA asala AMka ko toDa kara dUsarA jAlI aMka likhanA yA akSara raddobadala karanA jhUThI muhara chApa lagAnA ye saba kAma 'kUTalekha' aticAra meM zAmila haiN| sthUlaadattAdAnaviramaNa. svarUpa jisa corI se rAjadarabAra meM sajA mile yA duniyA meM badanAmI ho aisI baDI corI nahIM karanI caahiye| adattAdAna ke do bheda haiM 1 dravya adattAdAna 2 bhAva adttaadaan| kisI kA ghara phADanA jabarana kisI ke pAsa se cIja chIna lenA kisI kI rakhI huI cIja ke dene meM inakAra karanA tathA hIrA motI pannA vigairaha meM jhUThe saccekA adala badala karanA yaha tamAma dravya adattAdAna hai|
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha 2 bhAva adattAdAna-varNa gaMdha rasa sparza Adi teIsa viSaya tathA ATha karma kI vargaNA yaha AtmA se para vastu haiM ina ko grahaNa karanA yaha bhAva adattAdAna / / __ prakArAntarase adattAdAna ke 4 bheda ha-1 svAmi adatta 2 jIva adatta 3 tIrthakara adatta 4 guru adatta / ___ (1) kisI bhI cIja ko usa ke mAlika kI AjJA sivAya lenA usa ko 'svAmi adatta' kahate haiN| ___ (2) apane dAsa yA dAsI athavA anya kisI bhI jIva ko usa kI icchA bagaira dUsare ke supurda karanA lenA 'jIva adatta' kahA jAtA hai, kyoM ki usa meM usa ke jIva kI AjJA nahIM hotii| ... (3) jisa cIja ke liye tIrthakara bhagavAnne niSedha kiyA ho vaha nahI lenA cAhiye, leve to tIrthaMkara adattacorI kahI jAtI hai| jaise muni ke vAste bhagavAn ne azuddha AhAra lene kA niSedha kiyA hai tathA zrAvaka ke liye abhakSya vastukA niSedha kiyA hai agara muni aura zrAvaka ina niSiddha cIjoM ko grahaNa kareM to 'tIrthakara adatta' lagatA hai| (4) guru kI AjJA sivAya jo cIja grahaNa kare usa ko 'guru adatta' kahate haiN| isa ke sivAya kisI kI kucha bhI cIja rAste meM girI huI mile to usa ke mAlika kA patA lagA kara usa ke havAle kara de, yadi mAlika kA patA na lage to usa ko dharmAde kara
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 zrAvaka-dvAdaza vrata. de, agara vaha cIja jyAdaha kImatI ho aura saba dharma mArga meM kharca karane ko jI na cale to jitanA jI cale utanA to avazya kharca kre| ___apanI jamIna meM se dhana nikalA ho to vaha svayaM rakha sakatA hai, usa meM corI nahIM lgtii| - kisI dUsare kA makAna kirAye liyA ho aura usa meM se kabhI khoda kAma karate dhana nikale to usa kA hakadAra makAna kA mAlika hotA hai usa ko vaha dhana de denA cAhiye, agara aisA karane meM apanA dila anAkAnI karatA ho to dhana meM se AdhA hissA khuda rakkhe aura AdhA dharma mArga meM kharca kre| ___apane pAsa kisI kI rakama ho aura usakA mAlika gujara gayA ho aura usa kA koI vArasa bhI na ho to vaha rakama khuda na rakha kara gAMva ke paMcoM ke supurda kare athavA paMca kahe vahAM kharca kara de| apane ghara kI milakata ke mAlika jaba taka mAtA pitA yA aura koI baDerA ho taba taka vratadhArI una kI AjJA le kara cIja uThAve, hAM, agara mAtA pitA apanA putra jAna kara koI etarAja na kareM to vaha unakI AjJA ke sivAya bhI cIja uThA sakatA hai| pratijJA "maiM devaguru sAkSika sthUla adattAdAna kA tyAga karatA
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha huuN| AjIvana. na svayaM bar3I corI karUMgA, na anya se kraauuNgaa|" aticAra-- (1) stenAhRta-corI kA mAla kharIdanA yaha stenAhata aticAra hai| corI kA mAla lene vAlA bhI eka taraha kA cora hI hai| hemacaMdrAcArya ne yogazAstra meM sAta prakAra ke cora batAye haiM dekho "caurazcaurApako maMtrI, bhedajJaH kaannkkryii| annadaH sthAnadazcaiva, cauraH saptavidhaH smRtaH // 1 // " tAtparya-corI karane vAlA 1, corI karAne vAlA 2, corI kI rAya dene vAlA 3, corI kA bheda jAnanevAlA 4, corI kA mAla kharIdane vAlA 5, cora ke khAna pAna kI vyavasthA karane vAlA 6, tathA cora ko rahane kI jagaha denevAlA 7, ye sAta prakAra ke cora hote haiN| : (2) stenaprayoga-corI karane vAle ko corI kI preraNA karanA 'tuma Ajakala cupacApa kyoM baiThe ho ?, tumhAre pAsa kharcA na ho to maiM dUM, tumhArI lAI huI cIja maiM veca DAlUMgA' isa taraha preraNA karanA isakA nAma 'stenaprayoga' aticAra hai / ____ (3) tatpratirUpaka vyavahAra-acchI cIja meM kharAba cIja milA kara bece, jaise dUdha meM jala, kezara meM kasuMbA, ghI meM vejiTebala ghI milA kara vece / purAne kapar3e ko raMga kara naye kapaDe ke bhAva meM bece / yaha tIsarA aticAra hai|
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 3 zrAvaka-dvAdaza vrata ... (4) viruddha gamana-apane deza ke rAjAne jahAM jAne ko manA kiyA ho vahAM jAve to cothA 'viruddha gamana' nAma kA aticaar| __(5) kUTatulA kUTamAna-khoTe tola mApa rakkhe, kamatI tola se deve aura adhika tola se leve yaha pAMcavA~ aticaar| svadArasaMtoSa-parastrIviramaNa svarUpa isa vrata ke do bhAga haiM-' svastrIsaMtoSa' aura 'parastrI viramaNa / ' apanI strI se saMtoSa kara dUsarI strI kA tyAga karanA isakA nAma hai ' svadAra saMtoSa' aura dUsare kI strI kA tyAga karanA usakA nAma 'parastrI viramaNa' / ___maithuna do prakAra kA hotA hai, .1 dravya maithuna aura 2 bhAva maithun| dravya maithuna kA artha hai strI puruSa kA zArIrika saMbaMdha, aura bhAva maithuna hai zarIra se saMbaMdha na hote hue dila meM strI viSayaka dhyAna karanA arthAt dila meM viSayoM kI cAhanA krnaa| bhAva maithuna saMsArI se kataI baMda honA kaThina hai paraMtu dravya maithuna meM parastrI kA tyAga kara apanI strI se saMtuSTa rahanA gRhastha se ho sakatA hai| apanI strI se bhI dina ko kabhI saMbaMdha na karanA cAhiye, dhArmika dRSTi se hI nahIM, balki vaidyaka dRSTi se bhI dina meM strIsaMga kA niSedha hai, kyoM
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha ki vaisA karane se saMtAna kama jora hotI hai aura usa kI umara bhI thoDI hotI hai| pratijJA "maiM devaguru sAkSika parastrI viSayaka sthUla maithuna kA tyAga karatA huuN| apanI kAyAse AjIvana parastrI gamana nahIM kruuNgaa|" aticAra-- ___ (1) aparigRhItA gamana-jisa ke svAmI nahIM hai aisI kuMvArI vidhavA vaizyA Adi se 'yaha dUsare kI strI nahIM hai| isa kalpanA se saMbandha kare to 'parastrI tyAgI' ko aticAra lage aura 'svastrI-saMtoSa-vratadhArI' kA vratabhaMga ho / ___ (2) itvaraparigRhItA gamana-thoDe samaya ke liye vezyA Adi ko apanI kara rakha le aura apanI samajha usa se samAgama kare to 'svastrI saMtoSabata' vAle ko aticAra lge| ... (3) anaMgakrIDA-kAma vAsanA jagAne kI ceSTA ko anaMgakrIDA kahate haiN| caturthavratadhArI ko jinase kAma vikAra ho aise vacana nahIM bolane cAhiye aura kAmottejaka ceSTA na karanI cAhiye, kare to aticAra lge| (4) paravivAhakaraNa-apane putra putrI Adi ke sivAya baDAI ke khAtira athavA puNya mArga samajha kara dUsaroM ke vivAha zAdI karAve to aticAra lagatA hai, jahAM taka bana . sake vratadhArI vivAha jaise kAryoM meM aguA na bane, kahIM
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdaza vrata 3 zrAvaka-dvAdaza vrata apane bagaira na cale to sAMsArika rUDhi samajha kara vaha kArya kare, dila meM harSa yA khuzI na manAve / (5) tIvra anurAga-puruSa kA strI para aura strI kA puruSa para hada se jyAdaha prema 'tIvrAnurAga' kahalAtA hai| vratadhArI ko isa prakAra ke amaryAdita viSaya rAga meM lIna na honA cAhiye / kyoM ki isa prakAra kA viSayAnurAga cothe vrata kA pAMcavA~ aticAra hai| vratadhArI ko vikAroM ko rokanA cAhiye / aisA na karane se icchA atyaMta baDhatI jAtI hai aura pariNAma svarUpa atikrama vyatikrama aticAra aura anAcAra taka ho jAte haiN| ati strI prasaMga se dharma hAni hI nahIM zarIra hAni bhI hotI hai isa liye ukta aticAra TAla kara zrAvaka isa vrata para sAvita kadama rhe| niyama kRSNapakSakI ina tithioM meM brahmacarya rktuuNgaa| zuklapakSakI ina tithioM meM brahmacarya rakkhUgA / pratimAsa dina brahmacarya paaluuNgaa| athavA sarvathA brahmacarya paaluuNgaa| sthUla parigrahaparimANa svarUpa apanI hakadArI ke mAla milakatakA parimANa kara icchA ko kAbUmeM lAnA isakA nAma 'parigrahaparimANa' hai|
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ shriijainjnyaan-gunnsNgrh| yaha jIva anAdi kAla se parigrahameM Asakta hai / isakI icchA. kabhI pUrI nahIM hotI, uttarAdhyayana sUtra meM icchA ko AkAza kI upamA dI hai isakA bhI yahI kAraNa hai ki jIva kI 'icchA' kA kahIM aMta hI nahIM aataa| isa amaryAdita icchA ko maryAdita karane ke liye isa ko parimita karanA caahiye| parigraha ke do bheda haiM-1 dravyaparigraha aura 2 bhAvaparigraha / dhana dhAnyAdi nau prakAra ke parigraha ko 'dravyaparigraha' kahate haiM aura lobha mamatA mUrchA ko 'bhAvaparigraha' / dravyaparigraha ke 1 dhana 2 dhAnya 3 kSetra 4 vAstu 5 rupya 6 suvarNa 7 kupya 8 dvipada aura 9 catuSpada ye nava bheda haiN| (1) dhana-doAnI, pAralI, dhelI, rupayA, vigairaha rokaDa aura huMDI, noTa vigeraha, athavA gaNima-(nAliyara vigairaha jo ginatI se becA jAya) dharima-(guDa pramukha jo tola kara becA jAya) paricchedya-(sonA cAMdI ratna javAharAta Adi jo parIkSA se becA jAya) meya-(dhI dUdha Adi vastu jo mApa kara becI jAya) bheda se dhana 4 prakAra kA hai / isakA parimANa karanA isa ko 'dhana parimANa' kahate haiN| - (2) dhAgya-1 cAvala, 2 gehUM, 3 juAra, 4 bAjarI, 5 java, 6 muMga, 7 moTha, 8 uDada, 9 DUMTha, 10 boDA, 11 maTara, 12 tuara, 13 kisArI, 14 kodravA, 15 kaMgaNI, 16 caNA, 17 vAla, 18 methI, 19 kulatha, 20 masUra, 21 tila, 22 maMDavA, 23 kUrI, 24 baraTI, 25 makkI ina meM se jisa
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 3 zrAvaka-dvAdazavrata dhAna kI jitanI jarUrata ho usakA varSabhara ke lIye sera yA kalasI meM parimANa kara lenA / vyApAra ke liye adhika rakhanA paDe usakI jayaNA rkhnaa| (3) kSetra-dhAna bone ke kheta tathA bAga bagIce inakA parimANa krnaa| (4) vAstu-ghara havelI noharA tathA dUkAna bilDIMga vigairaha, inakA parimANa karanA / ghara ke dUsarI khiDakI kholane tathA dUkAna, tabelA, godAma, vakhArI Adi kirAye rakhanekI jayaNA / kirAye ke makAnakI, apane kuTumbI saMbaMdhI aura mitra ke makAnakI, mAlika ke makAna kI marammata karAne athavA kamaThA karAnekI jayaNA / (5) rupya-nANe ke rUpa meM 'calate hue sikkoM ko choDa kara cAMdI, cAMdI ke gahane Adi, inakA tola meM parimANa krnaa| (6) suvarNa-sikkoM ko choDa kara zeSa sonA tathA bhUSaNagata sonA isa kA parimANa krnaa| (7) kupya-tAMbA, pItala, sIsA, loha Adi dhAtu ke baratana AdikA nAma kupya hai / inakI saMkhyA kara athavA maNoM yA seroM meM tola kara kula itane yA itane maNa dhAtu rakhanekA niyama kara lenA / kAraNa vaza dUsaroM ke vAste parimANa ke uparAnta baratana lAne paDe to jynnaa| . (8) dvipada-dvipada kA artha yahAM manuSya hai apane Azrita
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha 59 dAsa dAsI Adi rakhane hoM una kI ginatI kara niyama lenaa| nokara, cAkara, majadUra Adi rakhanekI jayaNA / __(9) catuSpada-gAya bhaisa ghoDA UMTa baila Adi jAnavara catuSpada kahalAte haiM, ina kI AvazyakatAnusAra ginatI kara niyama lenA / kabhI kAraNa vaza kisI anya kI mavezI thoDe samaya ke liye rakhanI paDe athavA AsIvAle ghAlI huI mavezI kabhI A jAya to bece vahAM taka rakhanekI jayaNA / pratijJA "maiM devaguru sAkSika aparimita parigraha kA tyAga karatA hUM aura jIvana paryanta ke liye dhana dhAnyAdi vastu viSayaka icchAkA parimANa karatA huuN|" aticAra (1) dhana-dhAnyaparimANAtikrama-parimANa se adhika dhanake baDha jAne para lobha ke vaza kucha rakama putra strI Adi ke nAma para caDhA de tathA anAja apane niyama mujaba ghara meM rakha kara cAkI dUsare ke ghara para rakha choDe aura jaba cAhe taba le Ave, isa ke sivAya vrata lene ke samaya meM kacce maNa ke hisAba se anAja rakkhA ho aura paradeza jAne para vahAM pakke maNa kA tola jAna kara pakke maNa ke hisAba se rakkhe, ityAdi karataba karane vAle ko pahalA aticAra lagatA hai| ___(2) kSetra-vAstuparimANAtikrama-ghara, dUkAna Adi ke . parimANa se adhika ho jAne para vicalI divAra toDa kara do
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 zrAvaka-dvAdaza vrata kA eka ghara banA deve, hada toDa kara do tIna khetoM kA eka kheta kara leve aura dilameM khyAla kare 'niyama ke uparAnta maiM ne kucha nahIM rakkhA, aisI karatUta karane vAloM ko dUsarA aticAra lagatA hai| - (3) rUpyasuvarNapramANAtikrama-apane liye yA apanI strI Adi ke liye sonA cAMdI ke jevara bhArI tola ke banavA kara saMkhyA kAyama rakha kara sonA cAMdI adhika pramANa meM rakhe to tIsarA aticAra lagatA hai| . . (4) kupyaparimANAtikrama-tAMbA pItala Adi ke bAsaNoM baratanoM kI saMkhyA karane ke bAda saMpatti baDha jAne para ve vAsaNa vajana meM bhArI tola ke banavAve / mana meM soce 'maiMne vAsaNoM kI jo ginatI kI hai vaha TUTatI to nahIM hai, phira vajana meM adhika hone meM kyA harja hai' isI taraha pahale kacce 'tola ke parimANa meM rakha kara phira pakke tola ke parimANa se rakha leve to cothA aticAra lagatA hai| .. (5) dvipada-catuSpadaatikrama-dAsa dAsI gAya bhaisa parimANa se adhika ho jAveM taba beca kara phira garbha dhAraNa karAve, tathA apane bhAI bahanoM ke nAma ke kara rakha deve to pAMcavA aticAra lagatA hai| niyama1 rokaDa dhana ru. lAkha yA . hajAra 2 kula dhAnya kalasI ... athavA... maNa
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAlA - zrIjainazAna-guNasaMgraha 3 khetIbArIkI jamIna ekaDa yA rIghA 4 kula makAnAta 5 cAMdI maNa yA sera yA tolA 6 sonA sera athavA 7 dhAtu ke vartana naMga athavA maNa ke 8 dAsa-dAsiyAM kula 9 catupaSda-jAnavara kula 10 sarva parigraha mila kara ru. lAkha yA hajAra __ parigraha parimANa vrata dhAriyoM ko cAhiye ki apane vrata dhana, dhAnyAdikA jo parimANa kiyA ho usake Upara parigraha baDha jAya to usa ko dharma mArga meM kharca kara ddaageN| . vyApAra ke nimitta tejI maMdI ke samaya meM sonA, cAMdI, dhAtu, dhAnya Adi beca kharIda kara parigraha kI jAtiyoMmeM kamI bezI karanA paDe usa kI jayaNA rakhanA cAhiye parantu kula parigraha kA aMka niyama ke upara jAte hI use dharma mArga meM kharca kara denA caahiye| ____ isa prakAra pAMca aNuvratoMkA digdarzana karAyA, aNuvratoM ke Age tIna guNavrata Ate haiM jina ke nAma nIce mujaba hai__.1 dikparimANa guNavrata 2 bhogopabhogaparimANa guNavrata aura 3 anarthadaMDaviramaNa gunnvt| ina kA guNavata nAma paDane kA kAraNa yaha hai ki ina
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 , 3 zrAvaka-dvAdaza vrata vratoM ke pAlana se pUrvokta pAMca aNuvratoM kI puSTi arthAt uttarottara guNavRddhi hotI hai jaise diziparimANa vrata dhAraNa karane se parimANa ke Upara kI tamAma dizAoM ke jIvoM ko abhayadAna milatA hai aura prANAtipAtaviramaNa vrata kI puSTi hotI hai| bAhara ke tamAma jIvoM ke sAtha jhUTha bolanA baMda hone se dUsare vrata kI puSTi hotI hai| bAhara ke kSetra meM rahI huI vastu kI corI kA tyAga hone se tIsare vrata kI puSTi hotI hai| bAharI kSetra kI sarvastriyoM se maithuna ceSTA kA tyAga hone se cothe vrata kI puSTi hotI hai aura bAharI sabhI cIja vastuoM kA kraya vikraya baMda hone se pAMcaveM vrata kI puSTi hotI hai| dikparimANa vrata. svarUpa__ pUrva pazcima uttara aura dakSiNa ye cAra dizA aura AgneyI (agni koNa) nairRta koga, vAyavya koNa aura IzAna koNa ye cAra vidizA kahalAtI haiN| Urca ( Upara) aura adho dizA ( nicalI dizA ) milAne se kula 10 dizAeM hotI haiN| ina daza dizAoM meM jAne Ane kA niyama karanA 'diparimANa vrata' hai| dizAoM meM jAnA AnA tIna taraha se hotA hai jalamArga se sthalamArga se aura AkAza mArga se| .. jalamArgase nAba, AgaboTa, sTImara AdimeM, sthalamArga se
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrIjainazAna-guNasaMgraha 63 gADI, ekA, relagADI, moTara, sAIkala Adi para aura AkAzaM mArga se vimAna, havAI jahAja eroplena vigairaha para baiTha kara dazoM dizAoM meM jAne AnekA yojanoM meM, kozoM meM, mIloM meM, gajoM meM agara kadamoM meM niyama karanA caahiye| cAra vidizAoM kA ThIka patA na rahane ke kAraNa Aja kala pUrva, pazcima, dakSiNa, uttara, Urdhva aura adho ina chaH dizAoM kA hI niyama kiyA jAtA hai| ___ kUpa, bAvaDI, TAMkA, bhUmigRha suraMga AdimeM utaranA athavA pahADase nIce utaranA 'adho dizA gamana' hai aura nIcevAloM ko pahADa para caDhanA 'urdhva dizAgamana' / vrata lenevAloM ko apanI sthiti kA vicAra kara ke isa viSaya meM niyama karanA cAhiye / niyama kiye hue kSetra ke bAhara sAMsArika kArya ke liye athavA mauja zoka aura havA khorI ke nimitta nahIM jAnA cAhiye, tIrthayAtrA ke nimitta jAne kI jayaNA / pavana ke tUphAna se nAva AgaboTa vigairaha ghasITa kara hada ke Age le jAya, bhUla se hada ke Age calA jAya, caura vigairaha pakaDa kara dUra le jAya to vrata bhaMga nahIM hotaa| niyata kSetra ke bAhara kAgaja-patra tAra TelIphona bhejane maMgAne kI jynnaa| pratijJA- . .. "maiM devaguru sAkSika dizA gamana ko niyamita karatA huuN| bhinna bhinna dizAoM meM jAne ke liye rakkhe hue ava
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 zrAvaka-dvAdaza vrata . kAza ke uparAnta na maiM svayaM jAUMgA na dUsare ko bhejuuNgaa|" aticAra (1) UrdhvadizAtikrama-pramAda se yA bhUlase Urdhva dizA meM parimANa se adhika Upara caDhe to 'Urdhvadigatikrama' naamaaticaar| (2) adhodizAtikrama-bhUla pramAda se parimANa se jyAdA nIce jAne se 'adhodigatikrama' nAmAticAra / ___ (3) tiryadizAatikrama-pUrva pazcimAdi tirachI dizA vidizA meM parimANa se adhika bhUla se khuda jAve yA apane naukara ko bheje to tIsarA aticAra / ___(4) paraspara parimANa parAvartana-eka dizA meM kama koza rakkheM hai aura dUsarI meM adhika, kAlAntara meM kama parimANa vAlI dizA meM adhika dUra jAne ke saMyoga upasthita ho jAya taba jisa dizAmeM adhika dUra jAnekI chUTa hai usa ko kama kara de aura kama parimANa ko adhika baDhA de, aura yaha sauce ki maiM apane niyamita yojanoM se adhika Age nahIM gyaa| isa prakAra. dizAvipariNAma karane se cauthA aticAra lagatA hai| (4) smRtiaMtardhAna apane niyama ko bhUla jAve, na mAlUma pUrva dizA meM 100 koza rakkhe haiM yA 50 / isa taraha saMzaya meM par3A huA 100 koza kA parimANa hote hue bhI 50 koza se adhika calA jAya to pAMcavA~ aticAra
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha lagatA hai| . niyama1 pUrva meM yojana jaauuNgaa| 2 dakSiNa meM yojana jaauuNgaa| 3 pazcima meM yojana jaauuNgaa| 4 uttara meM yojana jaauuNgaa| 5 UMcA yojana cddhuuNgaa| 6 nIcA yojana utruuNgaa| choTe bar3e pahADoM ke Upara caDhanA, TIlo-TekaroM vRkSoM makAnoM para caDhanA bhI Urdhva dizA gamana meM zumAra hai| isI prakAra UparavAloM ko nIce utaranA adhodizAgamana meM / bhogopabhogaparimANa. svarUpa isa vrata meM khAne pIne kI vastu kA parimANa hotA hai, ' tathA jina meM jyAdaha hiMsA hotI hai aise vyApAra dhaMdhoM kA tyAga kiyA jAtA hai, bAIsa abhakSya aura battIsa anaMtakAya kA tyAga kiyA jAtA hai| caudaha niyama bhI isI ke aMtargata hai| AhAra, phala, puSpa, taila attara vigairaha jo eka vAra kAma meM Ave usa ko 'bhoga' aura ghara makAna kapaDe jevara strI vigairaha jo vAra vAra upayoga meM Ave usa ko ' upabhoga' kahate haiM, donoM taraha kI vastuoMkA niyama karanA so 'bhogo
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 3 zrAvaka-dvAdaza vrata pabhogaparimANa' vrata kahalAtA hai| ___ isa vrata ke anusAra zrAvaka ko nirdoSa AhAra aura nirdoSa vyavahAra karanA cAhiye / kamase kama vaha 22 abhakSya aura 32 anaMtakAya kA tyAga to avazya kre| 22 abhakSya. 1 vaDa kA phala 2 pIpale kA phala .. 3 pilakhaNa (pArzva pIpale) kA phala 4 kaThaMbara kA phala 5 uduMbara (gUlara) kA phala / ye pAMca phala abhakSya yAne khAne, lAyaka nahIM haiM, kAraNa ki ina meM bahuta se sUkSma jIva hote haiN| 6 madirA (dAru) 7 mAMsa 8 madhu (zahada) 9 makkhana ye cAra ' mahAvigaI' kahalAte haiN| ina meM usI varNa ke sUkSma jIva utpanna hote haiM, ve tadvarNavAle aura atisUkSma hone se dekhane meM nahIM Ate, ye mahAvigaiyAM cAroM abhakSya ginI jAtI haiN| 10 hima (barapha) yaha asaMkhyAta apaMkAya jIvoM kA banA huA piMDa hai, isa ke khAne se jala ke jIvoM kI hiMsA
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha ke atirikta cetanA zakti kamajora hotI hai, tatkAla zaradI karatA hai bala ko kSINa karatA hai isa liye yaha bhI abhakSya hai| 11 sarva prakAra kA jahara (viSa)-aphIma vigairaha jaharI padArtha prANaghAtaka hone se abhakSya haiM / aphIma somala bhAMga gAMjA carasa tamAkhU vigairaha jaharI padArthoM kA sevana karane vAloM kI jo dazA hotI hai usakA varNana karane kI jarUrata nhiiN| ina ke khAne pIne kI jina ko Adata paDa jAtI hai una kI paravazatA kA kyA varNana kiyA jAya ?, bhojana ke bagaira ve raha sakate haiM lekina ina padArthoM ke bagaira nahIM, una kI zArIrika aura mAnasika prakRti bhI parAdhIna bana jAtI hai| abhyasta vyasana kI prApti hone para hI una kA zarIra aura mana kisI bhI kAma ke yogya ho sakatA hai, anyathA nhiiN| isa prakAra ke bure pariNAmoM se bacane ke liye ukta sabhI prakAra ke viSoM kA tyAga karanA cAhiye / 12 karahA-karahe jo AkAza se jala ke sAtha barpha ke TukaDe girate haiM jinako 'olA' kahate haiM ve bhI abhakSya haiN| 13 kaccI miTTI sarva prakAra kI kaccI miTTI abhakSya hai| kaccI miTTI sacitta hai isa ke khAne se do taraha ke nukasAna hote haiN| eka to yaha ki miTTI ke bhakSaNa se peTa meM kaI eka jaMtu utpanna hote haiM aura pAMDuroga AmavAta pitta patharI Adi aneka darda bhI khar3e hote haiN| dUsarA-vyartha ekeMdriya
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 3 zrAvaka-dvAdazavrata jIvoM kI hiMsA hotI hai / isa liye isa ko abhakSya samajhanA caahiye| 14 rAtribhojana-rAta meM khAnA bhI abhakSya meM ginA gayA hai| dina kA bhojana sAtvika hai aura rAtribhojana tAmasika-rAkSasI hai| isa liye yaha choDane lAyaka hai| khAsa kara vratadhArI ko to rAtribhojana kA avazya tyAga karanA caahiye| 15 bahubIjaphala-jisa meM gUdA (gira) kama aura bIja bahuta hoM jaise veMgaNa (buMtAka) paMpoTA khasakhasa bigairaha, phaloM meM jo bIja hote haiM ve saba sajIva hote haiM isa vAste ina ke bhakSaNa meM adhika jIvoM kI hiMsA hone se ye 'bahubIja phala' abhakSya haiN| 16. saMdhAna (athANA- acAra ) yaha athAgA yAne acAra kerI kA nIMbu kA karamade kA Ade kA ityAdi kaI kisama kA hotA hai, yaha khaTAI vAlA hone se tIna dina taka khAne yogya hotA hai / jisameM khaTAI na ho vaha eka dina ke bAda hI abhakSya ho jAtA hai, kAraNa ki usameM sUkSma trasa jIva utpanna hone kA saMbhava hai| gujarAta meM nIMbu amacUra yA nIMbu milI mircI ke athANe ko tIna dina ke bAda sUraja ke dhUpa meM acchI taraha sukhA dete haiM phira usako garma kiye taila meM DAla dete haiN| tela acAra ke Upara Upara 3-4 uGgala taka rahatA hai / isa hAlata meM vaha athANA abhakSya nahIM hotA / ma
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha sAlA DAla kara boMhI mahInoM aura varSoM taka rakhA huA acAra (athANA) abhakSya hone se tyAjya hai / 17 dvidala (kaThola)-jina dhAnyoM kI do dAla (phADa) hotI hai aura unameM tela kI cikanAhaTa na ho unako dvidala kahate haiN| muMga caNA caulA uDada vaTAnA vAla maTara methI dAnA Adi saba dvidala haiN| kacce dUdha dahIM yA chAsa ke sAtha milane se dvidala abhakSya bana jAtA hai| kyoMki usameM tatkAla jIvotpatti hojAtI hai / paraMtu garma kiye hue dUdha dahI vigairaha meM dvidala milane se vaha abhakSya nahIM hotA, isa vAste khAna pAna ke samaya dvidala kA pUrA khyAla rahanA cAhiye / suMga caNe jaise dvidala kA zAka khAte samaya agara hAtha zAka meM DAlA huA ho to dhokara tathA muMha meM kullA kara phira kaccA dahI yA chAsa khAne kA upayoga rakkhe / isake sivAya vesaNa gaTA patola Adi koI bhI dvidala kA zAka chAsa yA dahI milAkara karanA ho to pahale dahI chAsa ko garama kara le pIche usa meM dvidala kA cUna dAla Adi DAlakara zAka banAve tAki usameM abhakSya kA doSa prApta na ho / 18 gholavaDA-dahikA ghola kara usameM DAle gaye bar3e / ghola ko garma kara usameM DAle gaye baDe abhakSya nahIM hote| 19 tucchaphala-TIMbaru, keraDA ke pIcU, pIlu, bora Adi phala jisameM khAnA thoDA aura choDanA bahuta ye saba tuccha
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 3 zrAvaka-dvAdaza vrata phala haiM aura ye abhakSya mAne jAte haiM vratadhArI inakA tyAga kre| 20 anajAnA phala-jisa phala kA nAma svabhAva mAlUma na ho vaha bhI abhakSya hai| 21 calita rasa-jisa bhakSya padArtha kA varNa gaMdha rasa sparza badala gayA ho, saDane kI vajaha se jisameM se kharAba bR AtI ho, jisameM se tAra nikalate hoM vaha saba 'calita rasa nAmaka abhakSya hai / roTI, zAka, khicaDI, vaDA, narama pUrI, lApasI, sIrA, mAlapuA vigairaha cAra pahara ke bAda prAyaH calita rasa ho abhakSya ho jAte haiN| dAla ke baDoM bhajiyoM meM jala kA bhAga milA huA hone se ve bhI dUsare dina bAsI gine jAte haiN| dahI meM banA huA cAvala kA karaMbA tathA chAsa meM banI huI makkA bAjarA Adi kI pahale dina kI peMsa dUsare dina kAma meM A sakatI hai| kaI loga dUdha meM ATA bAMdhakara puDiyAM banAte haiM paraMtu dUdha meM jala kA bhAga adhika aura khaTAI kA bhAga bahuta kama hone se ve puDiyAM vAsI-calita rasa ho jAtI haiM isa liye rAta nikalane ke bAda abhakSya haiM / jo jo cIja ghI meM yA taila meM banAI jAtI haiM ve amuka kAla taka vAsI nahIM hotii| zIyAle kI mosama meM miThAI kA utkRSTa kAla eka mahIne kA, unhAle meM 20 dina kA aura comAse meM 15 dina kA hai| bAda meM abhakSya ho jAtI hai| mIThAI kA
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 71 yaha AkhirI samaya hai, agara isa muddata ke bhItara kharAba ho jAve to usI samaya abhakSya samajha kara nahIM khAnA cAhiye / samajha kara saba cIjo meM bhakSya abhakSyapana kA khayAla rakhakara kAma meM le / dahIM tathA chAsa 16 pahara ke bAda abhakSya samajhanI caahiye| 22 anaMtakAya-eka zarIra meM anaMta jIva ho vaha vanaspati anaMtakAya kahI jAtI hai| zAstra meM battIsa prakAra ke anantakAya abhakSya kahe haiM, jo nIce mujaba haiM(1) bhUmikaMda (jamIna meM jo kaMda paidA hoM ve sb)| (2) sUraNa kaMda (3) vajrakaMda (4) lIlI haladI (harI haldI) (5) AdA lIlA (harA adaraka) (6) hariyA kacurA (harA kacUrA) (7) varIyAlI kI jaDa (dUsarA nAma birAlI kNd)| (8) zatAvarI (zatAvara) (9) kuMAra pAThA (ghIgvAra) (10) thUara (11) giloya (guraca) (12) lahasUna (lasaNa) (13) karelA vAMsa kA (14) gAjara
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 3 zrAvaka-dvAdaza vrata . (15) lANA (jisakI sajjI banatI hai) ... (16) loDhA kaMda . (17) girikaraNI (giramira) kaccha deza meM prasiddha hai| (18) komala patra (vanaspati ke naye ugate aMkure anaMtakAya hote haiM, baDhane ke bAda vehI pratyeka vanaspati kahalAte haiM) (19) kharasUyAkaMda (kaseru) (20) thega (juvAra ke dAne kI taraha kA kanda) (21) harAmotha (nAgara mothA) (22) lUNI vRkSa kI chAla (23) khiloDA (24) amRtavela (amaravela) . (25) mUlA (mUlI) (26) bhUmisphoTa-(jo sapheda chatra ke AkAra meM comAse meM jamIna meM se nikalate haiM) (27) bathue kI bhAjI (prathama ugatI huI) (28) karuhAra (29) sUvara vela (30) palaMka kI bhAjI (31) komala imalI-(jahAM taka bIja na paDe vahAM taka anaMtakAya) (32) Alu ratAlu piNddaalu| isake sivAya aura bhI haiM
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha yahAM para khAsa- khAsa nAma dikhalAye haiN| saba anatakAya abhakSya haiN| ___ anaMtakAya kA lakSaNa yaha hai ki patte, phUla, phala Adi meM naso kA gupta honA, sAMdhe gupta honA, toDane se barAbara TUTa jAnA, aura jaDa se kATe jAne para bhI arse taka harA rahanA aura bone para phira se laga jAnA ye saba anaMtakAya ke lakSaNa haiN| . ina abhakSya vastuo meM se bhAMga aphINa Adi jinake khAne kI Adata pahale paDa gaI ho aura na chUTatI ho to usake khAne kI chUTa rakkhe / tathA rAtribhojana meM cauvihAra tivihAra athavA duvihAra jo bhI bane paccakkhANa rakhane kA niyama kare / rogAdika ke kAraNa abhakSya khAnI paDe to jayaNA rakkhe / isake sivAya anajAna meM kisI vastu meM abhakSya cIja khAne meM A jAve to usakI jayaNA hai / caudaha niyama"sacitta-davva-vigai-vANaha-taMbola-vattha kusumesu / vaahnn-synn-vilevnn-bNbh-disi-nhaann-bhttesu||" 1 sacitta-sajIva padArtha sacitta kahalAtA hai, anAja jo bone se ugatA hai, kaccA pAnI, harA zAka, phala pAna, kaccA nimaka vigairaha saba sacitta haiM / ina saba meM zastra prayoga hone para ye acitta ho jAte haiN| kitanIka cIjeM aisI bhI hotI haiM
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 3 zrAvaka-dvAdaza vrata jo bIja nikAlane ke bAda kaccI do ghaDI samaya ke uparAnta acitta hotI haiM, jaise pake kharabUje pake Ama (kerI) inameM se bIja nikAlane para do ghaDI ke bAda usakA gUdA rasa yA TukaDe acitta banate haiN| khAna pAna meM sacitta kA tyAga, saMkhyA yA parimANa kiyA jAtA hai| . 2 dravya-jitane prakAra kI cIjeM mukha meM DAlane kI hoM ve saba alaga alaga dravya gine jAte haiM, roTI pUrI dAla cAvala kaDhI zAka miThAI pApaDa Adi, inameM se jina jina dravyoM kI dina bhara ke liye jarUrata samajhe gitanI yA vajana kAyama kara rakhanA caahiye| - 3 vigaI--kula vigaI 10 haiM jinameM 1 madhu (zahada) 2 mAMsa 3 makkhana 4 madirA ye cAra mahAvigaI abhakSya haiN| zrAvaka ko inakA avazya tyAga karanA cAhiye / bhakSya (khAne lAyaka) vigaI 6 haiM-1 dUdha, 2 dahi, 3 ghI, 4 tela, 5guDakhAMDa aura 6 kaDAha vigaI (ghI yA taila meM banAI jAnevAlI miThAI vigairaha ) / __hara eka vigaI ke niviyAte ke pAMca pAMca bheda haiM jinakA vistAra sahita varNana paccakhANabhASya meM diyA huA hai, vahAM se dekha sakate haiN| chaH vigaI meM se kama se kama eka eka vigaI kA tyAga sadA rakhanA caahiye|
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha vigaI kA tyAga tIna taraha se hotA hai. 1 kaccI kA tyAga (2) niviyAtI kA tyAga (3) mUla se tyaag| kaccI dUdha vigaI kA tyAga kiyA ho to khIra, mAvA (khauvA) vigairaha dUdhakI banI cIja athavA dUdha milI cIja khAI pI jA sakatI hai, niviyAtI kA tyAga karane para dUdha vigaI ke khIra Adi niviyAte bhI nahIM khA sakate aura mUla se hI dUdha kA tyAga karane vAlA to jisameM dUdha kA yA usake padArthoM kA thoDA bhI bhAga milA ho una cIjoM ko bhI nahIM khA sakatA / kaccI dahi vigaI kA tyAga karane vAlA dahi ke bane rAyatA, maThA Adi kA upayoga kara sakatA hai paraMtu niviyAte dahi kA tyAgI ukta padArtha nahIM khA sktaa| mUla se dahi kA tyAgI dahi jisameM DAlA gayA ho esA koI bhI padArtha nahIM khA sktaa| kacce ghI, taila kA tyAga karane vAlA jalA huA ghI yA taila khA sakatA hai| niviyAte kA tyAgI nahIM khA sakatA aura mUla se tyAga karane vAlA jinameM ghI tela paDe hoM aisI kucha bhI cIja nahIM khA sktaa| kaccI kaDAha vigaI kA tyAga ho to tIna ghANa ke bAda banI huI cIja pUrI bhajiyA Adi khA sakate haiN| niviyAte kA tyAga ho to tIna ghANa ke bAda ke ghANa kA bhI nahIM khAsakate / zIrA lApasI Adi kaDAha vigaI ke niviyAte hone se
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 3 zrAvaka-dvAdaza vrata ve bhI nahIM khAye jA sakate / bhUje baghAre zAka Adi kaDAha vigaI nahIM haiN| 4 vANaha--(upAnaha) jUtA, bUTa, caMpala, khaDAu, mojA joDI Adi kI saMkhyA kara leve / bhUla se pahanane meM A jAya to usakI jayaNA / . 5 taMbola-pAna, supArI, ilAyacI, loMga Adi mukhavAsa kI cIjoM kA aMdAja karanA (navaTAMka pAva sera Adi ) 6 vastra-pagar3I, TopI, zAphA, aMgarakhA, kuratA, kamIsa, koTa, dhotI, pAyajAmA, dupaTTA, aMgochA, rUmAla Adi maradAnA aura janAnA kapaDA jo oDhane pahinane meM AveM unakI saMkhyA tathA gahane kI saMkhyA kara lenA caahiye| dharmakArya meM jayaNA / bhUla se pahanA jAya usakI jayaNA / 7 kusuma-phUla, gajarA, turrA, attara, tamAkhu, Adi jo suMghane kI cIjeM hoM unakA parimANa krnaa| 8 vAhana savArI kA sAdhana-phiratA, caratA aura tiratA yaha tIna prakAra kA hai| gADI, moTara, sAikala, TrAma, ratha, pAlakhI, relave, sigarAma, uDatA eroplAina Adi phiratA, ghoDA, UMTa, hAthI, khaccara, baila Adi savArI ke vAhana pazu caratA, aura nAva-AgaboTa-sTImara Adi jala mArga ke vAhana tiratA vAhana kahalAte haiN| apane kAma ke liye inakI pratidina saMkhyA karanI caahiye| 9 zayana-sone baiThane kA sAdhana kurasI, Tebala, paTTA, khaccara, bala di jala mAladina
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha 77 palaMga, cArapAI, (mAMcA), koca, gAdI, takiyA, caTAI, darI (setraMjI), bistarA Adi kI saMkhyA karanA / 10 vilepana-zarIra meM lagAne kI cIja tela, kezara, caMdana, seMTa, suramA, kAjala, ubaTanA, sAbuna, hajAmata, buraza, kaMghA, kAca, malama paTTI kA lepa Adi / inakA vajana karalenA caahiye| 11 brahmacarya-parastrI kA tyAga aura svadAra saMtoSa rkkheN| usakA bhI rAtri meM parimANa kreN| kAyA se pAlana kare / mana vacana kI jynnaa| . 12 dizi-(10 dizA) 4 dizA 4 vidizA Urdhva aura adho ina daza dizAoM meM jAne Ane kA (amuka koza taka kA) niyama karanA / dhArmika kArya kI jayaNA, tAraciTThI bhejanA mAla bhejanA maMgavAnA AdamI bhejanA vigairaha isI meM samajhanA caahiye| 13 snAna-dina meM itanI vAra snAna karanA aisI dhAraNA karanA / dhArmika kArya ke liye jayaNA / ...14 bhatta-(bhakta) azana-pAna-khAdima-svAdima ina . cAra prakAra ke AhAroM meM se, jitanA khAne pIne meM Ave utane kA seroM meM parimANa rakhanA cAhiye / ___ina 14 niyama ke uparAMta 6 kAya aura 3 karma kI maryAdA bhI karanI caahiye|
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 3 zrAvaka-dvAdaza vrata chaH jIvanikAya__ pRthivIkAya-miTTI, nimaka Adi (khAne meM yA upabhoga meM Ave) usakA pAvasera, Adhasera, sera maNa Adi vajana kAyama krnaa| __ 2 apakAya-jo pAnI pIne meM vA dUsare upayoga meM Ave usako maga domaNa yA cAhiye utanA niyata krnaa| __3 teukAya-cUlhA, aMgIThI, bhaSThI, prAimasa, dIvA vigairaha se teukAya kA AraMbha hotA hai isa vAste ina kI saMkhyA niyata karanA, eka do yA tIna ghara ke cUlhe rakhe, halavAI ke cUlhe kI chUTa rakkhI ho to vahAM kI miThAI khA sake anyathA nhiiN| 4 vAyukAya-hiMDAle aura paMkhe (apane hAthase yA hukama se) jitane calate hoM unakI saMkhyA niyata karanA, rumAla se vA kAgaja se havA lenA yaha bhI paMkhe meM zAmila hai usakI jygaa| 5 vanaspatikAya-harA zAka, phalAdi itanI jAtake khAne, ghara saMbaMdhI maMgAve usakI ginatI tathA do sera tIna sera kA vajana krnaa| 6 trasakAya-calate phirate tamAma trasa jIvoM ko mArane kI buddhi se mArUM nahIM aisA niyama karanA hara eka pravRtti meM upayoga rakhanA kAraNa 'upayoge dharma' hai| tIna karma asi karma-talavAra, baMdUka, tamaMcA, cAkU, churI, keMcI,
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha sUDI, suI Adi jo upayoga meM Ave usakI saMkhyA karanA / ___2 masikarma-likhane ke upayogI sAdhana syAhI, kalama, holDara, pensIla, davAta Adi kI saMkhyA rkhnaa| ____3 kasikarma-khetI ke upayogI hala, kudAlA, halavANI, phAvaDA, (pAvaDA) Adi kI saMkhyA karanA / paMdraha karmAdAna 1 iMgAlakarma-koyale banAkara becanA iMTe banAkara beMcanA luhAra kA sunAra kA kalAla kA halavAI kA dhaMdhA jo agni AraMbha se hotA hai isameM AraMbha jyAdaha hai isa liye jahAM taka ho sake yaha karma zrAvaka na kare / lakaDI ke kolase banA kara becane kA to avazya hI tyAga kare / sUkhI lakaDI kaTAne kI jynnaa| __ 2 vanakarma-lIle lakaDe kaTAnA, phala, phUla, kaMdamUla hari vanaspati vigairaha becanA ityAdi kAma zrAvaka ko na karanA cAhiye, jaMgala kaTAne kA to avazya hI tyAga kare / sUkhI lakaDI kaTAne kI jayaNA / ____3 sADIkarma-gADI ratha nAva hala carakhA dhUsarA cakkI mUsala vigairaha banAkara becanA yaha 'sADI karma' zrAvaka ko choDane lAyaka hai| * * 4 bhADIkarma-UMTa baila khacara ghoDA gADA Adi kirAye dekara gujarAna karanA yaha bhADIkarma kahalAtA hai| phoDIkarma-AjIvikA ke liye kUA tAlAva khudAve, hala
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 3 zrAvaka-dvAdaza vrata calAve, khAna, khudAve, suraMga khudAve yaha 'phoDIkarma' hai| 6 daMtavANijya-(dAMtakA vyApAra) hAthI kA dAMta, vigairaha becane kA vyApAra 'daMtavANijya' hai| isakA ThekA lenA atyaMta AraMbha-hiMsA kA kAraNa hai| zrAvaka aisA vyApAra na kre| dAMta kI banI banAI cIjeM le kara taMga hAlata meM vyApAra kare usakI jayaNA hai| ___7 lAkhavANijya (lAkha Adi kA vyApAra)-lAkha, sAjIkhArA, sAbuna, suhAgA, manasIla, haratAla vigairaha kA vyApAra na kare / khAsa kara lAkhakA vyApAra avazya varjanIya hai| 8 rasavANijya-madirA mAMsa tathA ghI taila guDa khAMDa Adi meM comAse ke dino meM makkhI maMkoDA kIDI vigairaha jIvoM kI bahuta hiMsA hotI hai isa liye rasavyApAra na kare / khAsa kara madya mAMsa kA vyApAra zrAvaka ko varjita hai| 9 kezavANijya-gheToM bakarA kI Una, jATa, pakSiyoM ke roma, caMvarI gAya ke bAla vigaira kA becanA 'kezavANijya' hai jo na karanA cAhiye / 10 viSavANijya-saMkhiyA, vachanAga, aphIma Adi jaharilI cIjoM kA vyApAra na karanA / 11 yaMtrapIlanakarma-ghANI kolhU vigairaha calA kara taila rasa vigairaha nikAlane kA kAma na karanA / 12 nilAMchanakarma-bala, UMTa vigairaha ke nAka phaDavAnA vachaDoM ko badhiyA (khasI-soI samAra) karavAnA yA ina ko
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha jalAnA, koTavAla kI nokarI, jelakhAne kI nokarI vigairaha nirdayapane kA kAma karanA yaha saba nilAMchanakarma ke zAmila hai| - 13 dAvAgnikarma-jaMgala meM Aga lagA kara jalAnA yaha dAvAgnidAna karma hai| 14 zoSaNakarma-tAlAva, baMdhA, vAva Adi ke jalako nahara dvArA nikalavA kara kheta pilAnA, isa se jala khAlI ho jAtA hai aura lAkhoM jIva jala vinA taDapha kara marate haiM isa liye yaha 'jalazoSaNakarma' pApa kA kAraNa hai| 15 asatIpoSaNa-kulaTA-vyabhicAriNI strI kA poSaNa kara usase dhana paidA karanA yA usa Azayase usa kA pAlana karanA, kuttA billI Adi zikArI jAnavaroM kA pAlana karanA yaha saba 'asatIpoSaNa' kahA jAtA hai| ___yaha 15 karmAdAna haiM, yAne jyAdaha pApabandha ke kAraNa haiM, vratadhArI ina vyApAro meM na paDe / pratijJA... "maiM devaguru sAkSika upabhoga-paribhoga vrata grahaNa karatA huuN| AjIvana anantakAya bahubIjAdi bhojana aura karmAdAnAdi vyApAroM kA yathAzakti tyAga karatA huuN|" aticAra..' (1) sacitta AhAra-sacitta kA tyAga kara bagaira upayoga ke sacitta ko acitta samajha kara khAve pIve, jala pUrA garama na huA ho aura usa ko pIve to yaha pahalA aticAra lagatA hai|
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 zrAvaka-dvAdaza vrata (2) sacittapratibaddhAhAra-jisa ke sacitta kA niyama hai baha babUla (bAbaliye) para lagA huA goMda athavA isI prakAra sacitta ke sAtha lage hue acitta padArtha ukhADa kara eka muhUrta samaya hone ke pahale khAve to yaha dUsarA aticAra lagatA hai| - (3) apakvauSadhibhakSaNa-sacitta kA tyAgI phalI puMkhaDA bhAjI vigairaha kacce khAve to yaha tIsarA aticAra lagatA hai| 4 duHpakvauSadhibhakSaNa-gehuM ke hole makAi ke makiye caNoM ke sarapaTiye vigairaha adha pake khAve to cauthA aticAra lagatA hai| (5) tucchauSadhi bhakSaNa- jisa meM khAnA thoDA aura pheMkanA jyAdaha aisI bera, sahajane kI phalI, vigairaha tuccha cIja kA khAnA yaha tuccha auSadhi bhakSaNa hai / niyama-vrata vAlA khAve to pAMcavA~ aticAra lagatA hai| niyama1 bAIsa abhakSyoM meM se naM. ko choDa zeSa abhakSya bhakSaNa kA tyaag| __ 2 battIsa anantakAyoM meM se naM. -ko choDa zeSa anantakAya bhakSaNa kA tyAga / 3 paMdaraha karmAdAnoM meM se naM.- ko choDa zeSa karmAdAna karanekA tyAga / 4 mahIne meM vAra rAtribhojanakI chUTa kRSNapakSa
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 zrIjainajJAna-guNasaMgraha aura zukla pakSa kIina tithiyoM meM rAtribhojana kA sarvathA tyaag| ___ Age dI huI sUcImeM rakkhI huI vanaspatiyoM ko choDa zeSa hari vanaspati bhakSaNakA kA tyAga / rogAdi kAraNa athavA anajAnapana meM kabhI choDI huI cIja khAne meM A jAya usa kI jayaNA / bAhya upabhoga meM lene kI jayaNA / hari vanaspati (lIlotarI) kI TIpaajamApatra kharabUjA tulasI berI (paMcAga) aDavIpatra galakA . dUdhiyA bhIDI adaraka gavAraphalI drAkha makiyA ananasa giloya dhaniyAM matirA anAra gulAba nAraMgI miracI aMjIra guMdA (choTA) nAlera miraca . Ama (kerI) guMdA (baDA) nIma mUlA (bhAjI) AlaDI gUlara nIma (mIThA) methI(paMcAMga) AMvalA goyalI nImU mogarI imalI ghIgvAra papanasa mogarI (guIkha (zelaDI) cakI papItA jarAtI) * uMbI caNA(paMcAMga) (popaiyA) rajagA kakaDI cavalerI paravala rAmaphala kaNajarA . cIkU rAyaDoDI FEEEEEEEEEEEEE parjaNa
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ kera 3 zrAvaka-dvAdaza vrata karelA cIbhaDA. pAna rAyaNa karelA (baDA) cIbhaDiyA pIlu vaTANA karamadA cIla (bhAjI) poMka variyAlI kaMkoDA jaMbIrI postaDoMDA vAlola kAliMgA jAmaphala phaNasa . sapharajana kuMmaTiyA jAmUna pudInA sarasava (bhAjI) TameTA bathuA saMtarA kelA TIMvaru badAma sAMgarI taDabUja . bAvala . sIghoDA kobI (pattA) taMduliyA . bIjorA soAbhAjI kobI (phUla) tIMDasI bera (baDe) kohalA turaI . bera (pemajI) Upara kI vanaspatiyoM meM se jina jina kA tyAga karanA ho una ke nAmake pahale 0 isa prakAra zUnya lagA denA caahiye| anarthadaMDaviramaNa svarUpa.. vinA matalaba aparAdha lenA usakA nAma 'anarthadaMDa' hai, vaha 4 prakArakA hai-1 apadhyAna, 2 pApopadeza, 3 hiMsrapradAna, aura 4 pramAdAcarita / 1 apadhyAna-apane sukha meM vighnaDAlane vAle saMyoga prApta na ho isake liye phikara karanA athavA iSTavastu-strI
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ . .. . zrIjainajJAna-guNasaMgraha putra dhana vigairaha kA viyoga na hoM aisI ciMtA karanA isa ko 'apadhyAna' anarthadaMDa kahate haiN| ___ 2 pApopadeza-pApa kA upadeza kare, jaise khetI vAle ko kahe 'tuma hala kyoM nahI jotate ? halavAI kI bhaThI ThaMDI paDI dekha kara kahe-' Aja bhaThI kyoM nahIM jalAte ? isa prakAra vinA prayojana pApa kI rAya denA isa ko 'pApopadeza' anarthadaMDa kahate haiN| 3 hiMsrapradAna-kudAlA, halavANI, kulhADI, baMdUka vigairaha hiMsA ke upakaraNa kisI ko mAMge bagaira mAMge de usakA nAma 'hiMsrapradAna' haiN| ___4 pramAdAcarita-vinA matalaba kAmazAstra sIkhanA, jugAra meM paDanA, darakhatoM meM hiMcolA bAMdhakara hIMcanA, kutte billI gheTe ase vigairaha ko Apasa meM laDa.nA cAra prakAra kI vikathA karanA, maMdira meM hAMsI ThaThe karanA ityAdi saba 'pramAdAcarita ' anarthadaMDa. kahA jAtA haiM, ina cAroMkA zrAvaka tyAga kre| pratijJA- "maiM devaguru sAkSika hiMsrapradAnAdi caturvidha anarthadaNDa kA jIvanaparyanta ke liye yathAzakti tyAga karatA huuN|" bhaticAra- (1) kaMdarpaceSTA-hAtha pAMva, AMkha Adi kI ceSTA se
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 - 3 zrAvaka-dvAdazavata kisI ko hasAve yA kisI ko krodha utpanna karAve yaha pahalA aticAra / - (2) asaMbaddha vacana-vAhiyAta vacana nikAle, dUsaroM ke marma khole, vaira baDhAne vAle cugalIkhora vacana nikAla kara phijUla bakavATa kare yaha dUsarA aticAra / / _ (3) bhogopabhogAtireka-apane zarIra ke liye jitane kI jarUrata ho usase adhika padArtha upayoga meM le yaha tIsarA aticaar| - (4) kaukucya vA marma kathana-jisake bolane se dUsaroM ke dila meM kAma yA krodha kA joza utpanna ho yA viyoga kI vArtAyukta kathA tathA zRMgAra se bharI huI kavitA sunAkara kAma bhAva jAgRta karanA yaha cauthA aticaar| (5) saMyuktAdhikaraNa-Ukhala ke sAtha musala rakhanA, dhanuSa ke sAtha tIra rakhanA ityAdi hiMsA ke upakaraNoM ko tayyAra kara rakhanA yaha pAMcavA aticAra hai, kAraNa ki zastra hAjara rakhane se hara koI isakA gera upayoga kara sakatA hai usa AraMbha kA bhAgI zastra rakhane vAlA zrAvaka banatA hai, vAste pApopakaraNoM ko joDa kara na rakkhe / sAmAyikavata. svarUpa rAgadveSAdi viSamatAoM ko dUra haTA kara do ghaDI (48 minaTa) taka samabhAva meM rahanA isako sAmAyika kahate haiM /
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha sAmAyika kA artha Avazyaka sUtra meM isa mujaba kiyA hai . "samAnAM-jJAnadarzanacAritrANAM AyaH-samAyaH samAya eva sAmAyikam / " arthAt-sama yAne jJAna darzana aura cAritra inakA jo 'Aya' arthAt lAbha usakA nAma 'samAya' samAya hI sAmAyika hai| anuyogadvAraTIkA meM bhI kahA hai"sAmAyikaM guNAnA-mAdhAraH khamiva srvbhaavaanaam| nahi sAmAyikahInA-zcaraNAdiguNAnvitA yena // 1 // " ... tAtparya-sAmAyika tamAma guNoM kA AdhAra hai jaisA ki sarva padArthoM kA AdhAra AkAza, sAmAyika rahita manuSya cAstriAdi guNa yukta nahIM hote| ___ yaha sAmAyika vrata 32 doSa rahita honA cAhiye / 32 doSa nIce likhe mujaba haiM- . - mana ke 10 doSa-1 aviveka, 2 yaza kI icchA, 3 lAbha kI icchA, 4 ahaMkAra, 5, bhaya, 6 niyANA bAMdhanA, 7 phala meM saMzaya lAnA, 8 krodha karanA, 9 avinaya, 10 bhktishuunytaa| vacana ke 10 doSa-1 kuvacana bole, 2 avicArA bole, 3 pratighAtavacana (agale ke dila meM prahAra kare aisA vacana), 4 baDabaDa bolanA, 5 prazaMsA vacana bole, 6 kalaha kare, 7
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 3 zrAvaka-dvAdaza vrata vikathA kare, 8 hAMsI kare, 9 garama vAkya nikAle, 10 kisI ko 'Ao' 'jAo' kahe / kAyA ke 12 dopa-1 Alasa (pramAda) rakhanA, 2 nIMda lenA, 3 ghuTane oMdhe karanA, 4 asthira Asana, 5 najara phirAnA, 6 anya kArya meM pravartana, 7 bhIta kA sahArA lenA, 8 zarIra ke avayava chipAnA, 9 mela utAranA, 10 khAja khananA, 11 kATake pADanA aura 12 laMbe pAMva krnaa| Upara kahe 32 doSoM se rahita kama se kama eka sAmAyika zrAvaka hamezA kre| zuddha sAmAyika se hI AtmA meM guNa prakaTa hotA hai, pUrva kAla meM kezarIcora ne mana vacana aura kAyA kI ekAgratA se zuddha sAmAyika karane se kevala jJAna prApta kiyA thA yaha bAta zAstra meM prasiddha hai| zuddha sAmAyika kA phala upadezasaptati graMtha meM yoM batAyA hai- . "bANavai koDIo, lakkhA guNasahi sahasa pnnviisN| navasaya paNavIsAe, satihA aDabhAga pliyss||1||" arthAt-92 kroDa 59 lAkha 25 hajAra 925 nau sau paccIsa palyopama ke Upara 1 palyopama ke 8 bhAga meM se 3 bhAga adhika, itane palyopama kA svarga gatikA Ayu bAMdhatA hai| pratijJA "maiM devaguru sAkSika sAmAyika vrata svIkAra karatA huuN| AjIvana dhAraNA mujaba yathAzakti sAmAyika kruuNgaa|"
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha aticAra-.. (1) kAya duSpraNidhAna-zarIra ko yA usake kisI aMza. ko vinA pUMje idhara udhara hilaanaa| (2) manoduSpraNidhAna-dila meM kharAba vicAra karanA / (3) vacana duSpraNidhAna-AraMbha ke vacana bolanA yA sAmAyika sUtra jyAdA kamatI bolnaa| (4) anavasthA--sAmAyika kA vakta para na karanA, athavA karake zAMti na rakhanA / (5) smRtivihIna-sAmAyika sUtra pATha bolA yA nahIM athavA sAmAyika kA kAla pUrA huA yA nahIM isa prakAra smRti vihIna hokara zaMkAzIla bnnaa| niyama pratidina sAmAyika kruuNgaa| ___ athavA mahIne meM---aura varSa meM sAmAyika kruuNgaa| . dezAvakAzika vratasvarUpa. pahale ke vratoM meM jo niyama kiyA hai unameM saMkSepa karanA athavA chaThe vrata meM jAne Ane kA parimANa kiyA hai usako usa dina ke liye kama karake do pAMca koza rakhanA, athavA 'Aja gAMva ke daravAje taka jAUMgA; Age nahIM' aisI dhAraNA karanA usako dezAvakAzika kahate haiM / yaha dezAvakAzika 1
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 3 zrAvaka-dvAdaza vrata dina kA 10 sAmAyika kA aura 1 sAmAyika kA bhI hotA hai, jaisA samaya ho vaisA kare / pratijJA___"maiM devaguru sAkSika dezAvakAzika vrata svIkAra karatA huuN| AjIvana dhAraNA mujaba yathAzakti dezAvakAzika vrata kruuNgaa|" aticAra- (1) Anayana prayoga-apanI dhArIhuI bhUmikA se bAhara kI kisI cIja kI jarUrata par3ane para mana meM khayAla kare ki mere to bAhara jAne kA niyama hai, cIja maMgavAUM to kyA harja hai aisI kalpanA se niyata bhUmi se bAhara se koI cIja maMgavAve to pahalA aticAra / (2) preSaNa prayoga-apanI niyamita (mukarara kI huI) bhUmi se kucha cIja bAhara bheje to dUsarA aticAra / ___(3) zabdAnupAtI-apanI niyamita bhUmi se bAhara koI jAtA ho usako zabda dvArA athavA khuMkhAra kara bulAve aura apane liye koI cIja maMgavAne kA hukma kare to tIsarA aticAra / (4) rUpAnupAtI-niyama kI bhUmi se bAhara jAte kisI ko dekhakara havelI vigairaha UMce sthAna para caDha kara apanA rUpa batAve, isa irAde se ki vaha manuSya apane pAsa A jAya,
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha isa prakAra bulAye hue manuSya ko kAma bhalAve to cothA aticAra / (5) pudgalaprakSepa-niyama kI bhUmi se koI bAhara jAtA ho usa para kaMkara vigairaha pheMka kara apanI tarpha bulAve aura usase bAta cIta kare to pAMcavA~ aticAra lagatA hai / niyama- . ___ maiM prativarSa dezAvakAzika vrata -kruuNgaa| pauSadhopavAsa vratasvarUpa AtmA ke guNoM kI athavA dharma kI puSTi karane vAlAjo upavAsa yukta vrata ho usako 'pauSadhopavAsa' kahate haiN| isake 4 bheda haiM-1 AhAra pauSadha, 2 zarIrasatkAra pauSadha, 3 brahmacarya pauSadha aura 4 avyApAra pauSadha / ye pratyeka deza aura sarva bheda se do do prakAra ke hote haiN| ... - 1 tivihAra upavAsa AyaMbila yA ekAsanA karake jo pauSadha kiyA jAtA hai usako deza se AhAra pauSadha kahate haiM, aura cauvihAra upavAsa ke sAtha kiyA jAve vaha sarva se AhAra pauSadha kahAtA hai| 2 hAtha pAMva dhone kI chUTa rakhanA deza zarIra satkAra paupadha aura sarvathA zarIra saMbandhI zaNagAra kA tyAga karanA sarvazarIrasatkAra pauSadha kahA jAtA hai|
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 zrAvaka-dvAdaza vrata ..3 vacana yA dRSTikA doSa jisameM na Tale usako dezabrahmacarya pauSadha kahate haiM aura sarvathA brahmacarya rakhanA usako sarva brahmacarya pauSadha kahate haiN| 4 sarvathA vyApAra kA tyAga karanA yaha sarvaavyApAra pauSadha aura ekAda vyApAra khulA rahe vaha deza avyApAra pauSadha hai| pratijJA "maiM devagurusAkSika pauSadhopavAsa vrata svIkAra karatA huuN| dhAraNA mujaba yathAzakti pauSadhopavAsa kruuNgaa|" aticAra---- (1) appaDilehiyaduppaDilehiya-sijjAsaMthAraka-jisa para zayana kare usa pathArI kI paDilehaNA na kare to pahalA aticaar| (2) apamajjiyasaMthAraka-saMthArA barAbara na pUMje jIvajayaNA na rakkhe to dUsarA aticAra / (3) appaDilehiya sthaMDilabhUmi-ladhunIti yA baDI nIti kI jagaha barAbara dRSTi se na dekhe jIvarakSA na kare to tIsarA aticaar| (4) apamajjiyapAsavaNapatta-laghunIti kA kuMDA yA pAlA ThIka na pUMje to cauthA aticAra / . (5) posahavihivivarIya-poSadha meM bhUkha lagane para khAne kI ciMtA kare yAne posaha pArane ke bAda amuka cIja tayAra
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ na zrIjainazAna-guNasaMgraha kara khAUMgA, snAna karUMgA, taila lagAUMgA aisI kalpanA kare, tathA pauSadha meM vikathA kare aura doSa na TAle to pAMcavA aticAra lagatA hai| niyama prativarSa ATha pahara ke posaha kruuNgaa| prati varSa cAra pahara ke posaha kruuNgaa| . atithi saMvibhAgavatasvarUpa__ pauSadhopavAsavata ke pAraNe sAdhu munirAja ko dAna de kara pIche khAnA usakA nAma 'atithi saMvibhAga' vrata hai| pahale dina jahAM taka bana sake upavAsa pUrvaka 8 pahara kA pauSadha kare, dUsare dina pAraNA meM ekAsanA kara munirAja ko vaharAve aura jitanI cIjeM muni leve utanI hI Apa khAve yaha atithisaMvibhAga kA tAtparya huaa| . : dAna dete vakta dAtA meM 5 guNa hone cAhiye-1 harSAzruiSTa manuSya ke milane para jaisA harSa hotA hai vaisA harSa dAna dete vakta zrAvaka ko hove, harSa ke AMsu AveM / 2 romAMca-dAna dete vakta zarIra ke roma khaDe ho jAveM / 3 bahumAna-muni ko dekha kara unakA bahumAna kre| (4) priyavacana-dAna detA huA madhura aura vinaya yukta vacana bole aura 5 anumodanAdAna kI vAra vAra prazaMsA kre| 'phira kaba aisA dAna dUMgA' aisI bhAvanA rakkhe /
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 3 zrAvaka-dvAdaza vrata pratijJA___ "maiM deva guru sAkSika atithi saMvibhAga vrata svIkAra karatA huuN| dhAraNA mujaba yathAzakti atithi saMvibhAga kruuNgaa|" aticAra ___(1) sacittanikSepa-AhAra. para sacitta vastu rakha choDe, mana meM soce 'yaha AhAra muni leveMge nahIM lekina nimaMtraNa se merA vrata pala jAyagA, yaha pahalA aticAra / (2) sacitta pIhaNa-na dene kI buddhi se AhAra ko sacitta vastu se DhAMka de yaha dUsarA aticAra / (3) kAlAtikrama-gocarI kA samaya TAla kara muni ko AhAra ke liye nimaMtraNA kare yaha tIsarA aticAra / (4) para vyapadezamatsara-dUsarA koI nimitta nikAla kara AhAra jaldI na deve athavA dUsare kI IrSyA se dAna deve yaha cothA aticAra (5) paravastukathana-dAna ke vakta apanI vastu hone para bhI yaha cIja dUsare kI hai aisA kahakara na deve yaha pAMcavAM aticAra hai| niyama prativarSaatithi saMvibhAga kruuNgaa| isa taraha zrAvakoM ke samyaktvamUla bAraha vratoM kA saMkSipta varNana Upara mujaba hai / isameM diyA huA vratoM kA svarUpa samajha kara usa mujaba calane kI pratijJA karanI cAhiye / pratyeka
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha vratake aticAroM ko samajha kara unakA tyAga karanA cAhiye aura dhAraNa kiye hue niyamoM ko pAlanA cAhiye / ___ AzA hai, ise paDha kara zrAvakagaNa apanA kartavya dharma samajheMge aura use aMgIkAra kara apane manuSyajanma kI saphalatA kreNge| - 4 tapasyA vidhi- . vIzathAnaka tapa vidhi 1 OM hrI namoarihaMtANaM / isa pada kI nokara vAlI 20, khamAsamaNa sAthiyA kAussaga logassa 12 / 2 OM hI namo siddhANaM / no0 20, kha0 sA0 kA0 lo0 8 / . . 3 OM hI namo pavayaNassa / no0 20, kha0 sA0 kA0 lo0 45 / .. ___ 4 OM hI namo aayriyaannN| no0 20, kha0 sA0 kA0 lo0 36 / 5 OM hI namo therANaM / no0 20, kha0 sA0 kA0 lo0 10 / / 6 OM hI namo uvajjhAyANaM / no0 20, kha0 sA0 kA0 lo0 25 / 7 OM hrI namo loe sabasAhUNaM / no0 20, kha0 sA0 kA0 lo0 27 /
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 4 tapasyA vidhi 8 OM hI namo nANassa / no0 20, kha0. lo0 51 / / ____9 OM hrIM namo daMsaNassa / no0 20, lo067| 10 OM hI namo vinayasaMpannANaM / no0 20, lo0 10 / 11 OM hrIM namo cArittassa / no0 20, lo0 70 / _____12 OM hrIM namo baMbhavayadhArINaM / noM0 20, lo0 9 / 13 OM hrIM namo kiriyANaM / no0 20, lo0 25 / __14 OM hI namo tavassINaM / no0 20, ___15 OM hrIM namo goymss| no0 20, 28 / __ 16 OM hrIM namo jiNANaM / no0 20, kha0 10 / 17 OM hI namo caraNassa / no0 20, kha0 - 18 OM hrIM namo apuvanANassa / no 20, kha0 sA0 lo05| 50 /
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ wj .. zrIjainazAna-guNasaMgraha 19 OM hI namo suyanANassa / no0 20, kha0 sA0 kA0 lo0 45 / __ 20 OM hI namo titthassa / no0 20, kha0 sA0 kA0 lo0 5 / ___ yaha tapa vaizAkha-ASADha-mAgasira-phAguNa ina cAra mahI noM meM grahaNa karanA cAhiye, hara eka olI do mahIne meM aura jyAdA se jyAdA 6 mahIne meM saMpUrNa karanI cAhiye, jisase 10 varSa meM yaha vIza thAnaka tapa samApta ho jAve / aSTakarma olI vidhi (karma sUdana tapa) 1 jJAnAvaraNIya-upavAsa / khamAsamaNa, kAussagga logassa 5, 'OM hrI anaMtajJAnaguNebhyo namaH' isakI 20 nokaravAlI gine| : 2 darzanAvaraNIya-ekAsaNA / khamAsamaNa, kAussagga logassa 9, OM hrI anaMtadarzanaguNebhyo namaH' nokaravAlI 20 / ___3 vedanIya-ekalasithu (eka dANA khaanaa)| khamAsamaNa, kAusagga logassa 2, OM hI avyAvAdhaguNebhyo namaH' nokaravAlI 20 / . . 4 mohanIya-ekalaThANuM (ekahI sAtha AhAra aura jala lenaa)| khamAsamaNa, kAusagga logassa 28, 'OM hI yathAkhyAtaguNebhyo namaH' nokaravAlI 20 /
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 4 tapasyA vidhi 5 Ayu-ekadatti (eka vAra diyA huA khaanaa)| khamAsamaNa kAusagga logassa 4, OM hI akSayanidhiguNebhyo namaH' nokaravAlI 20 / 6 nAmakarma-nivI / khamAsamaNa kAusagga logassa 103, 'OM hrI arUpiguNebhyo namaH' nokaravAlI 20 / __7 gotrkrm-aayNbil| khamAsamaNa kAusagga logassa 2, OM hrIM agurulaghuguNebhyo namaH' nokaravAlI 20 / 8 aMtarAya-aSTa kavala (sirpha ATha kavale khaane)| khamAsamaNa, kAusagga logassa 5, 'OM hrI anaMtavIryaguNebhyo namaH' nokaravAlI 20 / - isake ujamaNe meM cAMdI kA vRkSa aura sone kA kuThAra (kuhADA) bhagavAn ke Age caDhAve tathA pustaka pUjA kara munirAja ko dAna deve / rohiNI tapa vidhi sattAIsa nakSatroM meM cauthA nakSatra rohiNI hai| yaha nakSatra jisa dina ho usa dina upavAsa kara vAsupUjya svAmI kI pUjA kare, tInoM vakta prabhAta madhyAnha aura saMdhyA samaya deva vaMdana kare, donoM TaMka pratikramaNa kare, 'OM hrI zrIvAsupUjyajinAya namaH' isa prakAra vAsupUjya svAmI ke nAma kI 20 nokaravAlI gine| isa rIti se 7 varSa aura 7 mahIne taka
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha paha tapa kiyA jAtA hai| aMta meM ujamaNe ke samaya azoka vRkSa yukta zrIvAsupUjya svAmI kI pratimA karA kara pratiSThApUrvaka maMdira meM sthApana karAve, usake Age naivedya 108laDDU caDhAve / vardhamAna olI kI vidhi . (vardhamAna AyaMbila tapa) prathama 1 AyaMbila kara Upara 1 upavAsa, pIche 2 AyaMbila Upara 1 upavAsa, phira traNa AyaMbila Upara eka upavAsa, isa krama se baDhate baDhate 100 AyaMbila Upara 1 upavAsa karane para kula tapasyA kA hisAba 100 upavAsa aura pAMca hajAra paccAsa AyaMbila hote haiM / pahalI 5 oliyA~ eka sAtha kI jAtI haiN| isa tapa kI samApti 14 varSa 3 mahIne aura 20 dinoM meM hotI hai / isa tapa meM 'OM hI namo jiNANaM / isa pada kI 20 nokaravAlI gine / sAthiyA, kAussagga logassa 12 kare / .. laghupaMcamI tapa pauSa aura caitramAsa choDa kara anya kisI eka mahIne meM laghu paMcamI tapa grahaNa kiyA jAtA hai aura zudi tathA vadi paMcamI ke dina upavAsa karate 1 varSa meM 24 paMcamiyAM hotI haiM, inake Upara 1 paMcamI karane para 25 paMcamiyoM kA yaha tapa saMpUrNa hotA hai / aMta meM ujamaNA jJAnapaMcamI ke mutAbika kreN|
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 tapasyA-vidhi jJAnapaMcamI tapa kArtika zudi paMcamI se yaha tapa zurU kiyA jAtA hai| hara eka mahIne kI zudi paMcamI ko upavAsa karate pAMca varSa aura pAMca mAsa meM 65 upavAsa hote haiM aura isa tapa kI sa. mApti hotI hai| . isa tapa meM 'OM hI namo nANassa' isa pada kI 20 mAlA gine tathA sAthiyA kAusaMgga logassa 51 kA kare / tapa saM. pUrNa hone para isake ujamaNe meM jJAna darzana aura cAritra ke sarva 5-5 upakaraNa lAve aura peMtAlIsa AgamakI pUjA paDhAve / sAtha meM yathA zakti sAhamIvacchala bhI kre| peMtAlIsa Agama kA tapa yaha tapa 45 dina kA hotA hai| hamezA ekAsaNA kiyA jAtA hai / tapa saMpUrNa hone para ujamaNA varaghoDA tathA pUjAprabhAvanAdika kareM aura naMdIsUtra tathA bhagavatI sUtra kA rupaye aura sonA mahora se pUjana kare / dUsare sUtroM kA pUjana vAsakhepa tathA paise se kare / isakI vidhi nIce mujaba hai 1 zrInaMdIsUtrAyanamaH / nokaravAlI 20, khamAsamaNa sA. thiyA kAussagga logassa 51 / 2 zrIanuyogadvArasUtrAya namaH / nokaravAlI 20, kha. mAsamaNa, sAthiyA, kAusagga logassa 62 / 3 zrIdazavaikAlikasUtrAya namaH / nokaravAlI 20, khamA samaNa, sAthiyA, kAusagga logassa 14 /
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 4 zrIuttarAdhyayanasUtrAya namaH / nokaravAlI 20, khamAsamaNa, sAthiyA, kAusagga logassa 36 / ___5 zrIopaniyuktisUtrAya namaH / nokaravAlI 20, khamAsamaNa, sAthiyA, kAusagga logassa 10 / 6 zrIAvazyakasUtrAya nmH| no0 20, kha0 sA0 lo0 32. 7 zrInizIthachedasUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 16 / 8 zrIvyavahArakalpasUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 20 / 9 zrIdazAzrutaskaMdhasUtrAya namaH / no. lo0 19 / - 10 zrIpaMcakalpachedasUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 19 / 11 zrIjItakalpachedasUtrAya namaH / no0 20, lo0 35 / - 12 zrImahAnizIthachedasUtrAya nmH| no0 20, kha0 sA0 lo0 42 / 13 zrIcausaraNapainnayasUtrAya nmH| no0 20, kha0 sA0 lo0 10 / ...14 zrIAurapaJcakkhANasUtrAya nmH| no0 20, kha. sA0 lo010|
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 ___ tapasyA-vidhi 15 zrIbhattaparijJAsUtrAya nmH| no0 20, kha0 sA0 lo0 10 / 16 zrIsaMthArApainnayasUtrAya namaH / no0 20, kha. sA0 lo0 10 // 17 zrItaMdulaveyAliyasUtrAya namaH / no0 20, sA0 lo0 10 / ____ 18 zrIcaMdAvijayapainnayasUtrAya nmH| no. sA0 lo0 10 // 19 zrIdevindathuipainnayasUtrAya namaH / no0 20, sA0 lo0 10 / 20 zrImaraNasamAdhisUtrAya nmH| no0 20, kha0 sA0 lo010| 21 zrImahApacakkhANasUtrAya nmH| no0 20, kha0 sA0 lo0 10 // 22 zrIgaNivijjApainnayamatrAya nmH| no0 20, sA0 lo0 10 / 23 zrIAcArAMgasUtrAya nmH| no0 20, kha0 lo0 25 / 24 zrIsUyagaDAMgasUtrAya nmH| no0 20, kha0 sA0 lo0 23 / 25 zrIThANAMgasUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 10 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 103 26 zrIsamavAyAMgasUtrAya nmH| no0 20, kha0 sA0 lo0 104 / 27 zrIbhagavatIsUtrAya nmH| no0 20, kha0 sA0 lo0 42 / 28 zrIjJAtAkathAMgasUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 19 / ___29 zrIupAsakadazAMgasUtrAyanamaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 10 / . __30 zrIaMtagaDadazAMgasUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 19 / ___ 31 zrIaNuttarovavAiyasUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 33 / ___32 zrIpraznavyAkaraNasUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo010| 33 zrIvipAkAMgasUtrAya namaH / no0 20, kha0 lo0 20 / ___34 zrIuvavAiyasUtrAya namaH / no0 20, kha0 lo0 23 / 35 zrIrAyapaseNIyasUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 42 / .36 zrIjIkAbhigamasUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo010||
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. 104 4 tapasyA vidhi ... 37 zrIpannavaNAupAMgasUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 36 / 38 zrIsUryapannattisUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 57 / . 39 zrIjaMbUdvIpapannattisUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 50 / 40 zrIcandapannattisUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 50 / __41 zrIkappavaDaMsiyAsUtrAya namaH / no0 20, lo0 10 / __ 42 zrInirayAvalIsUtrAya namaH / no0 20, lo0 10 / 43 zrIpuSpacUliyAsUtrAya namaH / no0 20, kha0 lo0 10 // 44 zrIvanhidazopAMgasUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA. lo0 10 / 45 zrIpuphiyAupAMgasUtrAya namaH / no0 20, kha0 sA0 lo0 10 / pakhavADA tapa vidhi zudi ekama se pUnama taka eka hI sAtha 15 upavAsa kare, agara aisA na bana sake to prathama zukla pakSa kI ekama kA,
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 105 dUsare zukla pakSa kI dUja kA tathA tIsare zukla pakSa kI tIja kA eka eka upavAsa kara anukrama se paMdraha zukla pakSa meM tapa saMpUrNa kare / trikAla devavaMdana kare / munisuvrata bhagavAn kA stavana kahe / 'zrI munisuvratasarvajJAya namaH' isa pada kI 20 nokaravAlI gine / tapa kI samApti ke dina cAMdI kA pAlaNA suvarNa putalI tathA laDDa kA thAla jina maMdira meM caDhAve snAtra pUjA bhI paDhAve / pauSa dazamI tapa kI vidhi ___ pauSa dazamI ke pahale dina yAne navamI ke dina zakkara ke pAnI kA ekAsaNA kare, usa dina sirpha garama jala meM zakkara DAla kara pI leve, bAda dazamI ko ThANa ekAsaNA yAne bhojana aura jala eka hI sAtha leve, Upara cauvihAra kara leve, tathA usa dina jinamaMdira meM paMca kalyANaka kI pUjA bhaNAve aura 'pArzvanAtha arhate namaH' isa pada kI vIsa navakaravAlI gine, phira ekAdazI ko hamezA ke muAphika ekAsaNA kre| tInoM dina subaha zAma pratikramaNa kare, tInoM TaGka deva vaMdana kare, " brahmacarya pAle, jamIna para sove / isa rIti se yaha tapa dazavarSa meM pUrNa hotA hai / tapa kI samApti meM jJAna darzana aura cAritra ke daza daza upakaraNa caDhA kara ujamaNA kareM, aThAI mahocchava kara sAdharmI vAtsalya bhI kreN|
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 4 tapasyA vidhi paMcaraMgI tapa vidhi isa tapa meM 25 puruSa athavA 25 striyAM hotI haiN| pahale dina-pAMca jaNA pAMca upavAsa kareM, usa dina 'matijJAnAya namaH' isa pada kI vIsa nokaravAlI gine aura khamAsamaNa sAthiyA kAussagga logassa 28, tathA pradakSiNA 28, aura 28 zrIphala caDhAve / . dUsare dina-dUsare pAMca jaNA cAra upavAsa kA paJcakkhANa kare, usa dina 'zrutajJAnAya namaH' isa pada kI 20 mAlA gine, khamAsamaNa sAthiyA kAusagga lo0 14 kA kare / tathA pradakSiNA 14 deve, 14 zrIphala caDhAve / tIsare dina-pAMca jaNA tIna upavAsakA paJcakkhANa kare, 'avadhijJAnAya namaH' isa pada kI 20 nokaravAlI gine, khamAsamaNa sAthiyA kAusagga logassa 6 kare tathA pradakSiNA 6 deve, zrIphala 6 caDhAve / cothe dina-pAMca jaNA do upavAsakA paJcakkhANa kare, 'manaHparyavajJAnAya namaH' isa pada kI 20 mAlA gine khamAsamaNa sAthiyA kAusagga logassa 2 kare pradakSiNA 2 tathA zrIphala 2 caDhAve / pAMcave dina-pAMca jaNA eka upavAsa kare, 'kevalajJAnAya namaH' kI 20 mAlA gine, khamAsamaNa sAthiyA logassa 1 pradakSiNA 1 zrIphala 1 caDhAve / ina pAMcoM dinoM meM jJAnapada
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 zrIjainajJAna-guNasaMgraha kI pUjA paDhAve, rUpAnANe se pustaka kI pUjA kare, pAraNA ke dina 45 Agama kI pUjA bhaNAve / dazapacakkhANa vidhi 1 upavAsa-'zrIakSayasamyaktvAya namaH' nokaravAlI 20, sAthiyA logassa khamAsamaNa 67 / 2 ekAsaNA-'zrIsamyaktvAya namaH' no0 20, kha. sA0 lo0 17 / 3 ekasiktha-(eka cAvala khAve) 'zrIkevalanANInAthAya namaH' no0 20, kha0 sA0 lo0 8 / / 4 nIvi-'zrI ekatvagatAya namaH' no0 20, kha0 sA0 lo0 21 / . 5 ekadattI-(anajAna manuSya bhojana thAla meM pIrasa kara kapaDe se Dhaka kara rakkhe utanA hI khAve) 'zrIsarvagatAya namaH' no0 20, kha0 sA0 lo0 31 / 6 paraghariyA ekaasnnaa| 'zrI gautamasvAmine namaH' no. 20, kha0 sA0 lo0 45 / __7 ekalaThANA (hRdaya paryaMta thAlI rakhe sArA hAtha hilAye vinA bhojana kare) 'akSayasthitaye namaH' no0 20, kha0 sA0 lo0 28 / 8 ekAsaNA (eka kavala khAve) 'zrIpravatAya namaH' no0 .20, kha0 sA0 lo0 90 /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . 108 4 tapasyA-vidhi . 9 eka ghIkA dUsarA jalakA do baratana kapaDe se DhaMka kara bAlaka ke pAsa kapaDA dUra karavAve, yAne do baratanoM meM se eka baratana khulA karavAve, ghI Ave to ekAsaNA aura jala Ave to AMbila kare / 'zrImunIzvarAya namaH' no0, 20, kha0 sA0 lo0 13 / 10 AMbila' (sirpha khAkhare khAnA) 'zrIakSayanidhinAthAya namaH' no0 20, kha0 sA0 lo0 12 / coIsa tIrthaMkaroM ke kalyANaka dekhane kA koSThaka kArtika vadi zudi tIrthaMkara tithi kalyANaka * matAntareNa tithi vadi 5 kevalajJAna 22 vadi 12 cyavana 6 , 12 janma , 13 . dIkSA (12) w mokSa (2) zudi 3 kevala , 12 kevala magasira vadi zudi tIrthakara kalyANaka vadi 5 janma 1 dasarI vidhimeM 5vAM eka kavala, 6ThA ekalaThANA 7vAM ekadattI, 8vAM AyaMbila, 9vAM ekagharA aura 10vAM lUkhInivI, isa prakArase tapa likhe haiN| tithi
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 zrIjainajJAna-guNasaMgraha vadi6 ,, 10 dIkSA dIkSA mokSa " 11 janma zudi 10 zudi 10 mokSa dIkSA janma dIkSA kevala kevala janma dIkSA tIrthakara 23 kalyANaka janma dIkSA .. pauSa vadi zudi tithi vadi 10 vadi 11 vadi 12 vadi 13 vadi 14 zudi 6 zudi 9 zudi 11 janma dIkSA 2M kevala kevala kevala kevala
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. 4 kevala tIrthakara 22.20 mokSa ___ 4 tapasyA-vidhi zudi 14 ... zudi 15 kevala mAgha vadi zudi tithi kalyANaka vadi 6 cyavana vadi 12 janma vadi 12 dIkSA vadi 13 , vadi 30 . . kevala zudi 2 zudi 2 , zudi 3 janma zudi 3 janma zudi 4 dIkSA zudi 8 janma zudi 9 . dIkSA zudi 12 dIkSA zudi 13 phAguNa vadi zudi tithi kalyANaka matAntareNa vadi 6 kevala vadi 7 . mokSa janma kevala MM 1 2 dIkSA tIrthakara *
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 * * * * janma .. zrIjainajJAna-guNasaMgraha vadi 7 kevala 9 vadi 9 cyavana kevala vadi 12 kevala vadi 12 janma vadi 13 dIkSA vadi 14 12 . vadi 30 dIkSA 18 cyavana zudi 4 cyavana cyavana 20. zudi 12 dIkSA zudi 12 . mokSa caitra vadi zudi tIrthakara tithi : kalyANaka . 23. vadi 4 cyavana . 23 vadi 4 vadi 5 cyavana vadi 8 1 . vadi 8 dIkSA zudi 8 kevala janma M022 zu kevala zudi 5 mokSa
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevala 58 ur janma tIrthaMkara mokSa mokSa 4 tapasyA-vidhi zudi 5 . mokSa / zudi 5 mokSa ___ zudi 9 mokSa zudi 11 - zudi 13 zudi 15: . kevala .. vaizAkha vadi zudi . tithi , kalyANaka vadi 1 . vadi 2 vadi 5 dIkSA vadi 6 cyavana vadi 10 mokSa vadi 13 janma vadi 14 vadi 14 kevala. vadi 14 janma zudi 4 cyavana zudi 7 cyavana zudi 8 zudi 8 . janma. zudi 9 dIkSA 22.4222222rr FFERENEEEEEEEEEEEEEEE dIkSA mokSa
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 24 - tIrthakara 20 20 16 zrIjainajJAna-guNasaMgraha zudi 10 . kevala zudi 12 cyavana zudi 13 cyavana jeTha vadi zudi tithi kalyANaka vadi 6 cyavana vadi 8 . janma vadi 9 mokSa badi 13 janma vadi 13 . mokSa vadi 14 dIkSA mokSa . zudi 9 . cyavana .. zudi 12 janma zudi 13. . dIkSA ASAr3ha vadi zudi tithi kalyANaka vadi 4 cyavana yadi 7 mokSa . . dIkSA cyavana zudi 8 zudi 14 15 zudi 5 tIrthakara 13 21 * 24 vadi 9 zudi 6 mokSa mokSa
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 . tIrthakara 14 . 22 22 20 4 tapasyA vidhi zrAvaNa vadi zudi. tithi kalyANaka vadi 3 mokSa vadi 7 cyavana vadi 8 . janma vadi 9 : cyavana zudi 2 cyavana zudi 5 , janma zudi 6 . dIkSA zudi 8 mokSa zudi 15 cyavana bhAdravA vadi zudi . tithi . kalyANaka vadi 7. cyavana vadi 7 mokSa vadi 8 cyavana zudi 9 mokSa Asoja vadi zudi tithi kalyANaka vadi 30 .. - kevala. zudi 15 cyavana tIrthakara tIrthakara 22 21
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha 115 Upara diye hue kalyANako meM jApa nIce mujaba karanA caahiye| ' cyavana kalyANaka ke dina kalyANaka vAle tIrthaMkara ke nAma ke sAtha 'parameSThine namaH' japanA cAhiye / janma kalyANa ke dina 'arhate namaH' dIkSA kalyANaka ke dina 'nAthAya namaH' kevalajJAna ke dina 'sarvajJAya namaH' aura mokSakalyANaka ke dina 'pAraMgatAya namaH' kA jApa karanA caahiye| 5 vividha vicAra (1) vartamAna jainAgama-paricaya vidyamAna paiMtAlIsa sUtroM ke nAma tathA unakI mUla zlokasaMkhyA aura haraeka sUtra para bhinna bhinna AcAryoM kI banAI huI bRhadvRtti, laghuvRtti, cUrNi, niyukti aura bhASya vigairaha ke zlokoM kI saMkhyA kA pramANa nIce mujaba diyA jAtA hai| 11 gyAraha aMga sUtra 1 AcArAMga sUtra-isa meM sAdhuoM ke AcAra kA varNana hai / isa ke adhyayana 25, mUlazloka 2500, zIlAMgAcArya kI TIkA 12000, cUrNi 8300 tathA bhadrabAhu svAmikRta niyukti kI gAthA 368, zloka 450, bhASya tathA laghuvRtti nahIM hai, sarvasaMkhyA 23250 hai| 2 sUyagaDAMga sUtra-isa meM pAkhaMDiyoM kA varNana jude jude sAMkhya bauddha Adi darzanoM kI carcA aura upadeza hai / isa ke
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 5 vividhi vicAra adhyayana 23, mUlazloka 2100, zIlAMgAcAryakRta TIkA 12850 tathA cUrNi 10000 zloka haiM, bhadrabAhukRta niyukti kI gAthA 208 zloka 250 / isa para bhASya nahIM hai, sarvazloka 25200 haiN| - 3 ThANAMgasUtra-isa meM aneka tAttvika bAtoM kI ginatI aura unakI vyAkhyA dI hai| - isa ke adhyayana.10 haiM, mUlazloka 3770 haiM, saM 1120 meM abhayadevasari kI banAI huI TIkA 15250 zloka pramANa hai / sarvazloka 19020 haiN| 4 samavAyAMga sUtra-isa meM bhI ThANAMga kA sA hI varNana hai, paraMtu isameM daza ke UparakI saMkhyAvAlI bAtoMkA bhI varNana hai| isa ke mUlazloka 1667, TIkA abhayadevasUri kI zloka 3776 pramANa hai / cUrNi pUrvAcArya kI 400 zloka pramANa / sarvazloka 5843 haiN| 5 vivAhapannatti (bhagavatI)-isameM gautamasvAmI ke bhina 2 viSayaka 36000 prazna aura mahAvIra ke diye hue uttaroM kA varNana hai| isake 41 zataka haiN| mUla zloka 15752, TIkA saM0 1128 meM abhayadevasari kI kI huI droNAcArya saMzodhita 18616 zloka kI hai| cUrNi 4000 zloka kI pUrvAcAryakRta hai| kula saMkhyA 38368 hai / tathA isakI 1 tAupatrakI prAcIna sUcImeM TIkA kA pramANa 15240 aura sarvasaMkhyA 19010 zloka batAyI hai|
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha 117 laghuvRtti saM0 1568 meM upAdhyAya dAnazekhara kI kI huI 12000 zloka pramANa hai| 6 jJAtA dharmakathAMga-isameM jude jude puruSoM aura striyoM kI kathAyeM haiM / isake adhyayana 19, zloka 5500, TIkA abhayadevasari kI zloka 4252 pramANa hai / sarva saMkhyA isa kI 9752 zloka haiN| - 7 upAsakadazAMga-isameM Ananda kAmadeva Adi 10 zrAvakoM ke caritra haiM / adhyayana 10, mUla zloka 812, TIkA abhayadevasUri kI 900 zloka pramANa, aura kula saMkhyA 1712 hai| 8 aMtagaDadazAMga-isameM mahAvIra bhagavAn ke jo khAsa khAsa muni mokSa gaye haiM unakA varNana hai| isake adhyayana90, mUla zloka' 900, TIkA abhayadevamari kI zloka 300 kI hai| kula zloka 1200 / 9 aNuttarokvAI-isameM jo muni anuttara vimAna meM gaye haiM unakA varNana hai / isake adhyayana 33, zloka 192, TIkA abhayadeva sUri kI zloka 100 / kula zloka 292 / . 10 prazna vyAkaraNa-isameM Azrava aura saMvara kA varNana hai| adhyayana 10, zloka 1250, TIkA abhayadevakI zloka 4600 / kula saMkhyA 5850 / 1 tADapatrIya sUcI meM mUla zloka 790 batAye haiN|
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 5 vividhi vicAra 11 vipAkasUtra-isameM sukha duHkha yA karmaphala bhugatane saMbaMdhI adhikAra hai, isake adhyayana 20, zloka 1216, abhayadevasUriTIkA zloka 900, sarva zloka 2116, haiN| kula gyAraha aMga kI mUla saMkhyA 35659 tathA TIkA 73544, cUrNi 22700, niyukti 700, mila kara 132603 zloka haiM', isameM AcArAMga aura suyagaDAMga kI TIkA zIlAMgAcArya kRta hai, bAkI nava aMga kI TIkAyeM abhayadevasUri kRta haiM / isI liye inakA nAma 'navAMgavRttikAra abhayadevasUri' jainasaMgha meM mazahUra hai| 12 bAraha upAMga sUtra. 1 uvavAi sUtra-isameM koNika rAjA mahAvIra svAmI ke darzanArtha gayA usakA varNana hai, tathA svarga meM kauna kahAM utpanna ho sakatA hai usakA nirUpaNa hai| yaha AcArAMga pratibaddha upAMga hai / mUla saMkhyA 1200, abhayadeva TIkA zloka 3125, aura kula saMkhyA 4325 zloka haiN| 2 rAyappaseNIya-pArzvanAtha saMtAnIya kezIkumAra zramaNa ne pradezI rAjA ko nAstika mata chuDAkara Astika dharma meM lAyA usakA tathA vahI pradezI gujara kara sUryAbha deva hokara vApasa 1 tADapatrIya sUcI meM aMgoM kI zloka saMkhyA 132486 likhI hai| 2 tADapatrIya sUcI meM sUtra zloka saMkhyA 1167 aura sarva saMkhyA 4292 likhI hai /
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 119 mahAvIra prabhu ke pAsa vaMdana ko AyA usakA varNana hai / yaha suyagaDAMgapratibaddha hai| mUla zloka 2078, malayagiri TIkA zloka 3700 kula saMkhyA 5778 hai| ___3 jIvAbhigama-isameM jIva ajIva saMbaMdhI varNana hai| yaha ThANAMgapratibaddha hai| mUla zloka 4700, malayagiri TIkA 14000, laghuvRtti 11000, cUrNi 1500 aura sarva saMkhyA 31200 hai| ___4 pannavaNA-isameM jaina mAnya aneka viSayoM kA varNana hai| yaha samavAyAMgapratibaddha hai| mUla zloka' 7787, malayagiriTIkA 16000, haribhadrakRta laghuvRtti 3728 aura sarva saMkhyA 27515 / 5 jaMbUdvIpa pannatti-isameM jaMbUdvIpa kA bhUgola varNana hai| yaha bhagavatIpratibaddha hai| mUla zloka 4146, malayagiriTIkA 12000, cUrNi 1860, kula saMkhyA 18006 / tADapatrIya sUcI meM TIkA kA ullekha nahIM hai| - 6 caMdapannatti-isameM caMdra kI gati tathA graha nakSatroM kA varNana hai, yaha jJAtApratibaddha hai| mUla zloka 2200, malayagiri TIkA 9411, laghuvRtti 1000, kula saMkhyA 12611 / 7 sUrya pannarti-isameM sUrya Adi grahoM kA hI varNana hai| 1 tADapatrIya sUcImeM mUla 7000 aura vRtti (TIkA) 15000 zlokapramANa likhI hai / sarva saMkhyA 25728 likhI hai| ___2 tADapatrIya sUcI meM caMdraprajJapti-sUryaprajJapti kA mUla 4400, vRtti 9000 aura sarva saMkhyA 13400 zloka batAyA hai|
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1205 vividha vicAra yaha bhI jJAtApratibaddha hai| mUla zloka 2200, malayagiriTIkA 9000, cUrNi 1000, kula saMkhyA 12200 / '' 8 kappiyA-isameM 10 rAjakumAra apane oramAna bhAI rAjA koNika ke sAtha milakara apane nAnA vaizAlI nagarI ke rAjA ceTaka (ceDA) ke sAmane yuddha meM utare, vahAM dazoM mAre gaye, mara kara naraka meM gaye ityAdi varNana hai / isake adhyayana ___9 kappavaDaMsiyA-isameM rAjA zreNika ke pote rAjakumAroM ne dIkSA lI aura jude jude svargoM meM gaye usakA varNana hai| isake adhyayana 12 haiN| 10 puphiyA-isameM jina devatAoM ne mahAvIra kI pUjA kI unake pUrva janma kA varNana hai / isake adhyayana 10 haiN| 11 pupphacUliyA-isameM bhI Upara jaisI hI kathAyeM haiN| isake adhyayana 10 haiN| 12 vanhidasA-isameM neminAtha ne 10 yaduvaMzI rAjAoM ko pratibodha dekara jaina banAyA usakA varNana hai| isake a. dhyayana 10 haiN| ___ uparyukta pAMcoM upAMgoM kA samudita nAma 'nirayAvalI' hai| inakI adhyayana saMkhyA 52 hai / ve yathAkrama upAsakadazAM. gAdika pAMca aMgapratibaddha haiN| ina pAMcoM kI mila kara zloka saMkhyA 1109 hai ina pAMcoM kI vRtti caMdrahari kRta 700 zloka kula saMkhyA 1809 hai| ina 12 upAMgoM kI mUla saM
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 zrIjainajJAna-guNasaMgraha khyA 25420; TIkA 67936, laghuTIkA 6828, cUrNi 3361 kula saMkhyA 103544 hai| 10 payannA 1 causaraNa payanno-arihaMta, siddha, sAdhu, kevalI bhASita dharma, ina cAra zaraNoM kA adhikAra hai| gAthA 63 haiN| 2 AurapaccakkhANa-aMta samaya meM abhigraha paJcakvANa Adi karAne kA adhikAra hai / gAthA 84 / 3 bhaktaparijJA-isameM AhAra pAnI tyAga karane saMbaMdhI abhigraha kI vidhi hai / gAthA 172 haiN| 4 saMthAragapayanno-isameM aMta samaye saMthArA lene kA adhikAra yA jinhoMne saMthArA liyA hai unakA varNana hai / gAthA 122 haiN| 5 taMdulaveyAlI payanno-gAthA 400, isameM garbha meM jIvakI utpatti kaise hotI hai ityAdi varNana hai| . 6 caMdAvijjagapainno-gAthA 310, isameM guruziSya ke guNa prayatna vigairaha kA varNana hai / 7 deviMdatthao painnaya--isa meM svarga ke iMdroM kI ginatI hai| gAthA 200 haiN| 1 tADapatrIya sUcI meM bAraha upAMgoM kI sarva zloka saMkhyA kevala 90013 ninAnave hajAra teraha likhI hai| - 2 tADapatrIya sUcI meM gAthA 170 batAI hai| 3 tADapatrIya sUcI meM gAthA 120 batAI hai /
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 5 vividha vicAra 8 gaNivijjA painnaya-isa meM jyotiSa kI carcA hai| gAthA 100 haiN| 9 mahApaccakkhANa--isa meM ArAdhanA kA adhikAra hai| gAthA 134 / . 10 maraNasamAdhi--aMta samaya meM zAMtipUrvaka maraNa honA cAhiye, usa kA varNana hai / gAthA 720 / ina 10 painnoM kI gAthAyeM 2305 huI hara eka ko eka eka adhyayana samajhanA caahiye| 6 cheda sUtra 'cheda sUtroM' kA matalaba hai 'daMDanIti zAstra' / jaise rAjya vyavasthA ke liye kAnUna graMtha hote haiM usI taraha sAdhuoM ko koI doSa aparAdha lage usa kA daMDa prAyazcitta vidhAna karane vAle 'chedasUtra' haiM / sAdhu samAja kI vyavasthA ke liye ye hI dharmakAnUna graMtha haiM / ina ke mutAbika calane se sAdhuoM kA saMgha zAsana vyavasthita rIti se calatA rahatA hai| 1 nizItha-~-uddezaka 20,. mUla purAnI sUcI meM 815 zloka haiM / isa kA laghubhASya 7400 zloka, cUrNi 28000 zloka aura bar3A bhASya 12000 zloka haiM / kula saMkhyA 48215 hai| 2 mahAnizItha--adhyayana 13, mUla zloka 4500 haiM matAMtare isa kI tIna vAcanAyeM haiM--1 laghuvAcanA zloka 1 tADapatrIya sUcI meM isa bhASya kA ullekha nahIM hai|
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 123 4200, 2 madhyama vAcanA zloka 4500, 3 baDI vAcanA zloka.11800 hai'| ___3 bRhatkalpa--uddezaka 24, mUla zloka 473, isa kI vRtti saMkhyA 1332 kI sAla meM bRhacchAkhIya zrIkSemakIrti sUrikRta 42000 zloka haiM, bhASya12000, laghubhASya 8000, cUrNi 14325, kula saMkhyA 76798 hai| 4 vyavahAra--uddezaka 10, mUla zloka 600, malayagiri TIkA zloka 33625, cUrNi 10361, bhASya 6000, kula saMkhyA 50586 hai| paMcakalpa-adhikAra 16, mUla zloka 1133, cUrNi 2130, bhASya 3125, kula 6388 aura isa meM gAthA saMgraha 1 tADapatrIya sUcI meM mahAnizItha kI tIna vAcanAoM ke zloka kramazaH 3400, 4200 aura 4500 likhe haiN| . 2 tADapatrIya sUcI meM mUla 473, bhASya 8000, sAmAnya cUNi 14000, vizeSa cUrNi 10000, bRhadabhASya 13000 aura sarvasaMkhyA 45473 zloka kI likhI hai| . . 3 tADapatrIya sUcI meM sUtra 373, bhASya 6000, cUrNi 10361, vRtti 33000 aura sarvasaMkhyA 49734 zloka likhA hai| . 4 tADapatrIya sUcI meM mUla ke sthAna niyukti zabda hai| cUNi kI 3131, bhApyakI 3130 aura sarva saMkhyA 7394 - zloka pramANa likhI hai|
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 5 vividha vicAra ___5 dazAzrutaskaMdha-jisa kA 8 vAM adhyayana kalpasUtra hai, mUla zloka 1835, cUNi 2245, niyukti 168 zloka, kula 4248 / 6 jItakalpa (1)-mUla 108, TIkA 12000, tathA senakRta cUrNi 1000 zloka, bhASya 3124, kula 16232 zloka haiM / isa kI cUrNi kA vyAkhyAna 1120 hai| laghu vRtti zrI sAdhuratnakRta zloka 5700, tathA tilakAcAryakRta vRtti 1500 zloka haiN| 6 sAdhu jItakalpa (2)-mUla zloka 375, vRtti dharmaghoSasUri kRta 2650 / 4 mUla sUtra 1 Avazyaka sUtra (1)-mUla 125 gAthA, TIkA haribhadrasUri kRta 22000, niyukti bhadrabAhukRta 3100, cUrNi 18000, tathA dUsarI AvazyakavRtti(caturviMzati stava)22000 hai, isa kI laghuvRtti tilakAcArya kRta 12321 zloka, aJcalagacchAcArya kRta dIpikA 12000, bhASya 4000, Avazyaka TippaNa maladhArI hemacaMdrasUri kRta 4600, sarva milAte 98146 2 tADapatrIya sUcI meM mUla 1830 cUNi 2225 aura sarvasaMkhyA 4223 zloka likhI hai| 3 tADapatrIya sUcI meM jItakalpa mUla ke 108 zlokoM kA ullekha nahIM hai| vahAM sarva saMkhyA 16124 hai| 3 tADapatrIya sUcI meM mUla ke 100 eka sau zloka kahe hai /
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainazAna-guNasaMgraha 125 zloka, tathA niyukti kI TIkA 22500 haribhadrakRta hai| tADapatrIya sUcI meM vizeSAvazyakabhASya pAkSika sUtra aura ina kI TIkA Adi milA kara AvazyakasUtra kA zloka pramANa 128650 likhA hai| vizeSAvazyaka bhASya (2)-yaha sUtra Avazyaka kA vizeSa bhASya hai / mUla bhASya 5000 jinabhadragaNikSamAzramaNakRta hai / laghuvRtti 14000 zloka kI graMtha ke aMta meM koTayAcAryakRta likhI hai aura sUcI meM droNAcArya kA nAma likhA hai| baDI vRtti malladhArI hemacaMdra kRta 28000 zloka pramANa hai| pakkhIsUtra (3)-mUla zloka 360, TIkA saMkhyA 1180 meM yazodevamUrine kI hai jisa ke zloka 2700 haiM, cUrNi 400 zloka haiN| ___ yatipratikramaNasUtravRtti (4)--zloka 600 hai| : 2 dazavaikAlika-isa meM sAdhu jIvana ke niyama likhe haiN| yaha zayyaMbhavasarikRta hai| mUla zloka 700 (750) / adhyayana 10 / vRtti tilakAcAryakRta zloka 7000 / dUsarI vRtti haribhadrasarikRta zloka 6810, tathA malayagirikRta vRtti zloka 7700 / cUrNi 7500 / laghuvRtti 3700 / niyukti gAthA 450 / laghuTIkA somasuMdarasUri kRta 4200 / dUsarI TIkA upAdhyAya 1 tADapatrIya sUcI meM pAkSika sUtra zloka 300 aura bRtti 3000 zloka kI likhI hai /
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 5 vividha vicAra samayasuMdarakRta zloka 2600 / ' 3 piMDaniyukti (1)-bhadrabAhukRta / isa meM sAdhuoM ke liye zuddha AhAra pAnI lene kA adhikAra batAyA haiN| mUla zloka 700, TIkA malayagirikRta zloka 7000, kisI jagaha 6600 bhI hai, TIkA saM. 1160 vIragaNikRta zloka 7500, laghuvRtti mahAsUrikRta zloka 400, kula saMkhyA 15600 hai|' 3 opaniyukti (2)-isa meM sAdhusaMbandhI upakaraNoMkA parimANa vigairahakA adhikAra hai / yaha bhadrabAhukRta hai / mUla gAthA 1170, zloka 1450, TIkA droNAcAryakRta zloka 7000, bhASya zloka 300 cUrNi 7000, kula 18450 hai| 4 uttarAdhyayana-adhyayana 36 / isa meM sAdhuoM ko saMyama mArga meM dRDha rakhane ke liye upadeza ke rUpa meM aneka dRSTAMta saMvAda Adi diye gaye haiN| mUla 2000, baDI vRtti vAdivetAla zAMtisUrikRtaM 18000 tathA anyatra 17645 bhI hai / laghuvRtti saM. 1129 meM zrInemicaMdrasUri kRta zloka 1 tADapatrIya sUcI meM dazavaikAlika mUla 700 niyukti 400 laghuvRtti 2500 bRhadvRtti 7000 cUrNi 7000 aura sarva saMkhyA 17600 zlokapramANa likhI hai| 2 tADapatrIya sUcImeM piMDaniyukti mUla 700, laghuvRtti 2800, bRhadavRtti 7000, malayagirivRtti 7000 aura sarva saMkhyA 17500 zloka likhA hai| 3 tADapatrIya sUcImeM oghaniyukti mUla 1000, vRtti 7000, cUNi 7000 zloka pramANa likhA hai|
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 127 13600, niyukti bhadrabAhukRta gAthA 607 zloka 700 cUrNi-6000, kula 40300 hai|' 2 cUlikAsUtra 1 naMdIsUtra-isa meM paMcajJAnakA pUre taura se varNana kiyA hai| devardhigaNikSamAzramaNakRta hai| mUla zloka 700, vRtti malayagirikRta zloka 7735, cUrNi. saM. 733 meM kI huI 2000 zloka, laghuTIkA haribhadrakI zloka 2312, kula 12747 / tathA TippaNa zrIcaMdrasUrikRta 3000 zloka pramANa hai| 2 anuyogadvAra-isa meM naya nikSepoMkI carcA aura siddhi kI gaI hai| yaha dravyAnuyoga kA hI graMtha hai| mUlagAthA 1600 zloka 1800, vRtti maladhArI hemacaMdrasUrikRta 6000 hai / cUrNi jinadAsagaNi mahattara kI zloka 3000, haribhadrakRta laghuvRtti 3500, kula saMkhyA 14300 hai|' ___ isa mujaba 11 aMga, 12 upAMga, 10 painnA, 6 chedasUtra 4 mUlagrantha, 1 naMdI aura 2 anuyogadvAra ye saba milakara 45 Agama sUtra hAla meM maujUda haiN| 1 tADapatrIya sUcImeM uttarAdhyayanasUtra 2000, niyukti 500, carNi 6000, laghavRtti 6000, dvitIyalaghavRtti 12000 bRhadvRtti 17645 sarvasaMkhyA 44145 zloka batAye hai / ___2 tADapatrIya sUcImeM naMdIsUtra 700, cUNi 2042, laghuvRtti 2312, bRhadvRtti 7000 sarva 12054 zloka kahe haiM / . 3 tADapatrIya sUcI meM anuyogadvAra sUtra 1899, cUrNi 6000, laghuvRtti 3005, bRhaduvRtti 7000 zloka pramANa likhA hai|
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 5 vividha vicAra . ina meM Avazyaka, AcArAMga, suyagaDAMga, dazavaikAlika uttarAdhyayana tathA kalpasUtra ina cha kI niyukti bhadrabAhu kI banAI huI milatI haiM / nizIthabhASya, bRhatkalpakA laghubhASya tathA baDAbhASya, vyavahArabhASya, jItakalpabhASya, paMcakalpabhASya aura opaniyuktibhASya ye 7 bhASya purAne AcAryoM ke banAye hue haiN| ____ AcArAMga, suyagaDAMga, bhagavatI, jaMbUdvIpapannatti, Avazyaka, uttarAdhyayana, dazavaikAlika, pakkhIsUtra, anuyogadvAra, naMdI, nizItha, bRhatkalpa, vyavahAra, dazAzrutaskandha, paMcakalpa aura jItakalpa ina 13 sUtroM kI cUrNiyAM prAcIna AcAryoMne banAI haiN| (2) 63 zalAkA puruSa vicAra 24 tIrthakara tIrthakaranAma zarIramAna . AyurmAna 1 RSabhadeva 500 dhanuSa 84 lAkha pUrva 2 ajitanAtha 450 dhanuSa 72 lAkha pUrva 3 saMbhavanAtha 400 dhanuSa 60 lAkha pUrva 4 abhinaMdana 350 dhanuSa 50 lAkha pUrva 5 sumatinAtha 300 dhanuSa 40 lAkha pUrva 6 padmaprabha 250 dhanuSa 30 lAkha pUrva 7 supArzvanAtha 200 dhanuSa 20 lAkha pUrva 8 caMdraprabha 150 dhanuSa 10 lAkha pUrva
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 129 9 suvidhinAtha 100 dhanuSa 2 lAkha pUrva 10 zItalanAtha 90 dhanuSa 1 lAkha pUrva 11 zreyAMsanAtha 8. dhanuSa 84 lAkha varSa 12 vAsupUjya 70 dhanuSa 72 lAkha varSa 13 vimalanAtha 60 dhanuSa 60 lAkha varSa 14 anaMtanAtha 50 dhanuSa 30 lAkha varSa 15 dharmanAtha 45 dhanuSa 10 lAkha varSa 16 zAMtinAtha 40 dhanuSa 1 lAkha varSa 17 kuMthunAtha 35 dhanuSa 95 hajAra varSa 18 aranAtha * 30 dhanuSa 84 hajAra varSa 19 mallinAtha 25 dhanuSa 55 hajAra varSa 20 munisuvrata 20 dhanuSa 30 hajAra varSa 21 naminAtha , 15 dhanuSa 10 hajAra varSa 22 neminAtha 10 dhanuSa 1 hajAra varSa .: 23 pArzvanAtha . 9 hAtha 100 varSa 24 mahAvIra 7 hAtha . 72 varSa 12 cakravartI nAma gati hone kA samaya / 1 bharatacakravartI mokSa RSabhadeva ke samaya meN| 2 sagara - mokSa ajitanAtha ke samaya meM / 3 maghavA tIsarA svarga 15 vAM jinake pIche / 4 sanatkumAra , svarga 16 vA jina ke aage|
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 130 5 vividha vicAra ... 5 zAMtinAtha mokSa 16 vAM khuda tIrthakara hI cakrI 6 kuMthunAtha mokSa 17 vAM jina khuda cakrI 7 aranAtha mokSa 18 vAM jina khuda ,, 8 subhUma naraka 18 vAM jina pIche 19 ke pahale 9 mahApadma mokSa 20 vAM jina ke samaya meM / 10 hariSeNa mokSa naminAtha ke samaya meM / 11 jayanAmA mokSa. 21 ke aura 22 ke bIca meN| 12 brahmadatta naraka 22 pIche 23 ke phle| 9 vAsudeva nAma gati hone kA samaya / 1 tripRSThavAsudeva naraka 11 vAM jina ke samaya meN| 2 dvipRSThavAsudeva naraka 12 vAM jinake samaya meM / 3 svayaMbhU naraka 13 vAM jina ke samaya meM / 4 puruSottama naraka 14 vAM jina ke samaya meM / 5 puruSasiMha naraka 15 vAM jina ke samaya meM / 6 puruSapuMDarIka naraka 18 pIche 19 ke phle| 7 datta naraka 18 pIche 19 phle| 8 lakSmaNa naraka 20 pIche 21 ke pahale / 9 kRSNa naraka 22 vAM ke samaya meM / 9 prativAsudeva 1 azvagrIva / 2 tAraka / 3 moraka / 4. madhu / 5 nizuMbha 6 balI / 7 pralhAda / 8 rAvaNa aura 9 jarAsaMdha / kramazaH
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha 131 ye nava prativAsudeva pUrvokta nava vAsudevoM ke samakAlIna haiN| ina sI kI bhI gati naraka hai| 9 baladeva gati mokSa nAma 1 acala 2 vijaya 3 bhadra 4 suprabha 5 sudarzana 6 AnaMda mokSa 7 naMdana 8 rAmacaMdra 9 balarAma svarga ye nava hI baladeva nava vAsudevoM ke bhAI hone se vAsudevoM kA samaya hI inakA yathA krama samaya hai / . ina 63 puruSoM ke pitA 51 mAtA 61 aura jIva 59 hote haiM isakA samanvaya yaha hai ki 9 vAsudeva aura 9 baladeva ke pitA jude nahIM balke eka haiM jisa se 9 kama hue, tathA zAMtinAtha kuMthunAtha aura aranAtha ye tInoM tIrthaMkara haiM aura pakravartI bhI haiM isa se bhI tIna kama hue / pUrvokta 9 aura 3
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 5 vividha vicAra milAne para 12 hue, 63 meM se 12 kama kiye to zeSa 51 pitA rahate haiN| mAtA ke viSaya meM bhI zAMti kuMthu ara ye tInoM bhagavAn haiM aura cakravartI bhI haiM jisase ina kI mAtA 3 huI tathA mahAvIra svAmI kI mAtA devAnaMdA aura trizalA do haiM bAkI saba puruSoM kI mAtAyeM bhinna bhinna haiM isa liye saba ko milAne para mAtAyeM 61 hotI haiN| isI taraha jIva ke viSaya meM bhI zAMti kuMthu ara ye tInoM tIrthaMkara aura cakravartI bhI haiM isa liye ina meM se tIna jIva kama hue, tripRSTa vAsudeva kA aura mahAvIra svAmI kA jIva eka hai zeSa saba puruSoM ke jIva bhinna haiM ukta 4 jIva 63 meM se kama karane para jIva saMkhyA 59 hotI hai| 1 yahAM para mahAvIra svAmI ke do pitA (RSabhadatta aura siddhArtha) ginane se pitAkI saMkhyA 52 bhI hotI hai|
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 133 52 bola kA nakazA. khulAsA. jo ki 24 tIrthakara viSayaka 52 bola kA nakazA samajhanA kucha bhI muzkila nahIM hai, to bhI bilakula anajAna manuSyoM ke liye kucha khulAsA likha denA jarUrI hai| 52bolakA artha hai tIrthakarake sAtha saMbandha rakhanevAlI52bAteM koI jAnanA cAhe ki kauna tIrthakara kisa tithi meM kisa svarga se cyuta ho kara mAtA kI kukha meM Aye ? kisa nagarI meM kisa dina unakA janma huA ? unake pitA aura mAtA ke nAma kyA the? unakA janma nakSatra aura janmarAzi kyA hai ? unakI jAMgha meM cihna kyA thA ? unake zarIra kI uMcAi kitanI thI ? AyuSya kitanA thA ? zarIra kA varNa kaisA thA ? gRhasthAzrama meM kisa pada para the? vivAha kiyA thA yA nahIM ? kitane puruSoM ke sAtha gRhatyAga kiyA ? kisa nagarI meM dIkSA lI thI ? ityAdi kula 52 bAtoM kA khulAsA unake nAmake Age ke 52 koThoM meM dekhane se milegA / jisa tIrthaMkara ke viSaya meM ukta bAtoM kA khulAsA dekhanA ho usake Age ke koThe dekhane cAhiye / udAharaNa-koI yaha jAnanA cAhe ki bhagavAna RSabhadevake 'gaNadhara' kitane the? to use RSabhadeva ke nAma ke Age kA 27vA koThA dekhanA cAhiye, tAki jJAta ho jAyagA ki RSabhadeva ke 'gaNadhara' 84 the| isI taraha saba bAteM dekhanI caahiye|
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 tIrthakara 1 RSabhadeva 2 ajitanAtha 3 saMbhavanAtha 4 abhinaMdana .5 sumatinAtha 6 padmaprabha 7 supArzvanAtha 8 caMdraprabha 9 suvidhinAtha 10 zItalanAtha 11 zreyAMsanAtha 12 vAsupUjya 13 vimalanAtha 14 anaMtanAtha 15 dharmanAtha 16 zAMtinAtha 17 kuMthunAtha 18 aranAtha 19 mallinAtha 20 munisuvrata 21 naminAtha 22 neminAtha 23 pAzvanAtha 24 mahAvIra 5 vividha vicAra 1 cyavanatithi 2 vimAna ASADha vadi 4 sarvArtha siddha vaizAkha sudi 13 . vijaya vimAna phAguNa sudi 8 sAtavAM graiveyaka vaizAkha zu. 4. jayaMta vimAna zrAvaNa zu. 2 mAghavadi 6 9 vAM graiveyaka bhAdravA vadi 8 chaTThA graiveyaka caitra vadi 5 vijayaMta phAguNa vadi 9. Anata devaloka vaizAkha va. 6 . . prANata devaloka jeTha va. 6 acyuta jeTha zu. 1 prANata vaizAkha zu. 12 sahasrAra devaloka zrAvaNa va. 7 prANata devaloka vaizAkha zu. 7 vijayavimAna bhAdravA va. 7 sarvArthasiddha zrAvaNa va.9 phAguNa zu. 2 phAguNa zu. 4 zrAvaNa zu. 15 aparAjita Asoja zu. 15 prANata svarga kArtika va. 12 aparAjita caitra va.4 prANata svarga ASADha zu. 6 prANata svarga jayaMta
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 4 janmatithi 3 janmanagarI 5 pitA ikSvAkubhUmi ayodhyA sAvatthI ayodhyA kauzAMbI banArasa caMdrapurI kAkaMdI bhadilapura siMhapurI caMpApurI kAmpilyapura ayodhyA ratnapurI gajapura viSNu caitra vadi 8 nAbhikulakara mAgha sudi 8 jitazatru mRgasira zu. 14 jitAri mAgha zu. 2 saMvara rAjA caizAkha zu. 8 megharAjA kArtika vadi 12 ghara rAjA jeTha zu. 12 pratiSTa rAjA poSa vadi 12 . . mahAsena mRgazira vadi 5 sugrIva mAgha va. 12 . dRDharatha 'phAguNa va. 12 phAguNa va. 14 casupUjya mAgha zu. 3 kRtavarmA vaizAkha va.3 siMhasena mAgha zu. 3 . bhAnurAjA jeTha va. 13 / vizvasena vaizAkha va.14 zUrarAjA mRgazira zu0 10 sudarzana . mRgazira zu. 11. kuMbharAjA jeTha va. 8 sumitra zrAvaNa va. 8 vijaya rAjA zrAvaNa zu.5 samudravijaya poSa va. 10 azvasena caitra zu.13 siddhArtharAjA mithilA rAjagRha mithilA sauripura banArasa kSatriyakuMDa
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ . -- 5 vividha vicAra . 6 mAtA 7 janmanakSatra marudevI vijayA senA . siddhArthA maMgalA susImA : pRthibI lakSmaNA rAmArANI 136 .. tIrthakara / 1 RSabhadeva : 2 ajitanAtha . 3 saMbhavanAtha 4 abhinaMdana 5 sumatinAtha, 6 padmaprabha 7 supArzvanAtha 8 caMdraprabha 9 suvidhinAtha 10 zItalanAtha 11 zreyAMsanAtha 12 vAsupUjya 13 vimalanAtha 14 anaMtanAtha 15 dharmanAtha 16 zAMtinAtha 17 kuMthunAtha.. 18 aranAtha 19 mallinAtha 20 munisuvrata 21 naminAtha 22 neminAtha : 23 pArzvanAtha . 24 mahAvIra uttarASAMDhA rohiNI mRgazirA punarvasu. maghA . citrA vizAkhA anurAdhA mUla pUrvASADhA zravaNa zatabhiSA uttarAbhAdrapada revatI puSya naMdA viSNu jayA zyAmA suyazA suvratA acirA zrIrANI devI prabhAvatI padmAvatI bharaNI kRttikA revatI azvinI zravaNa azvinI citrA vizAkhA uttarASADhA viprA zivAdevI vAmA trizalA
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha '8 janmarAzi .. 9 lAMchana 10 zarIramAna dhana . 500 dhanuSa vRSa 450 , mithuna 400 mithuna 350 siMha vRSabha (baila) hAthI ghoDA markaTa (vAnara) krauMca (kuMkaDA) kamala svastika caMdramA magaramaccha zrIvatsa 300 ` m 150 kanyA tulA vRzcika dhana dhana makara kuMbha geMDA bhaMsA. varAha (sUara) siMcANA (bAja) vajra hiraNa bakarA . naMdyAvarta kalaza kAcabA (kacchapa) nIlakamala zaMkha 392MME429 makara meSa kanyA sarpa kanyA siMha
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 tIrthakara 5 vividha vicAra 11 AyurmAna 84 lAkha pUrva 12 zarIravarNa pIlAvarNa pIlA 72 60 " " 20 " lAla pIlA sapheda 84 lAkha varSa 1 RSabhadeva 2 ajitanAtha 3 saMbhavanAtha 4 abhinaMdana 5 sumatinAtha 6 padmaprabha 7 supArzvanAtha 8 caMdraprabha 9 suvidhinAtha 10 zItalanAtha 11 zreyAMsanAtha 12 vAsupUjya 13 vimalanAtha 14 anaMtanAtha 15 dharmanAtha 16 zAMtinAtha 17 kuMthunAtha 18 aranAtha 19 mallinAtha 20 munisuvrata 21 naminAtha 22 neminAtha 23 pArzvanAtha 24 mahAvIra 3 3 3 3 . . . . . . . . . . . . . 3 varSa . 95000 84000 varSa 55000 30000 varSa 10000 varSa 1000 nIlA zyAma pIlA 100 zyAma nIlA pIlA ka
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 139 zrIjainajJAna-guNasaMgraha 14 vivAha 15sAtha dIkSA 13 padavI. rAjapadavI paraNe 4000 sAtha 1000 " rAjA : " . ". " kumAra rAjA cakravartI :::::: kumAra rAjA nahIM paraNe paraNe nahIM paraNe kumAra padavI - kumAra padavI 300 akelA,
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 . tIrthakara . 5 vividha vicAra - . 16 dIkSAnagarI ayodhyA 17 dIkSAtapa 2. upavAsa " " sAvatthI ayodhyA ekAzana 2 upavAsa ". ".. . 1 RSabhadeva 2 ajitanAtha 3 saMbhavanAtha 4 abhinaMdana 5 sumatinAtha 6 padmaprabha 7 supArzvanAtha 8 caMdraprabha 9 suvidhinAtha 10 zItalanAtha 11 zreyAMsanAtha 12 vAsupUjya 13 vimalanAtha 14 anaMtanAtha 15 dharmanAtha 16 zAMtinAtha 17 kuMthunAtha 18 aranAtha 19 mallinAtha 20 munisuvrata 21 naminAtha 22 neminAtha 23 pArzvanAtha 24 mahAvIra kauzAMbI banArasa caMdrapurI kAkaMdI bhadilapura siMhapurI caMpApurI kaMpilapura ayodhyA ratnapurI gajapura " ". . 3 upavAsa 2 upavAsa mithilA rAjagRha mithilA dvArikA banArasa kSatriyakuMDa " " 3 upavAsa 2 upavAsa
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 141 18 prathamaAhAra 19 pAraNA sthAna 20kitane dinakA pAraNA selaDIrasa khIra 1 varSa bAda 2 dina bAda zreyAMsa ke ghara brahmadatta ke ghara surendradatta ke ghara indradatta ke ghara padma ke ghara somadeva ke ghara mAhendra ke ghara . somadatta ke ghara puSya ke ghara punarvasu ke ghara naMda ke.ghara sunaMda ke ghara * jaya rAjA ke ghara vijayarAjA ke ghara dharmasiMha ke ghara sumitra ke ghara vyAghrasiMha ke ghara aparAjita ke ghara vizvasena ke ghara brahmadatta ke ghara dinnakumAra ke ghara varadinna ke ghara dhanya ke ghara bahula brAhmaNa ke ghara - ,
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 tIrthakara 5 vividha vicAra 21 dIkSAtithi 22 chadmasthakAla 1 RSabhadeva 2 ajitanAtha 3 saMbhavanAtha 4 abhinaMdana 5 sumatinAtha 6 padmaprabha 7 supArzvanAtha 8 caMdraprabha 9 suvidhinAtha 10 zItalanAtha 11 zreyAMsanAtha 12 vAsupUjya 13 vimalanAtha 14 anaMtanAtha 15 dharmanAtha 16 zAMtinAtha 17 kuMthunAtha 18 aranAtha 19 mallinAtha 20 munisuvrata 21 naminAtha 22 neminAtha 23 pArzvanAtha 24 mahAvIra caitra vadi 8. 1000 varSa mAgha sudi 9 . 12 varSe mRgazira zu. 15 14 varSa mAgha zu. 12 18 varSa vaizAkha zu. 9 20 varSa kArtika vadi 13 6 mAsa jeTha zu. 13 . 9 mAsa poSa vadi 13 - 3 mAsa mRgazira vadi 6 4 mAsa mAgha va. 12 3 mAsa mAgha va, amAvasa 2 mAsa phA. va. amAvasa' 1 mAsa mAgha zu. 4 2 mAsa vaizAkha va. 14 3 varSa mA. zu. 13 .2 varSa jeTha va. 14 . 1 varSa vaizAkha va. 5 16 varSa mRgazira zu. 11 3 varSa ,, , 11 1 ahorAtra phAguNa zu. 12 11 mAsa ASADha va. 9 9 mAsa zrAvaNa zu. 6 54 dina . poSa va.11 84 dina mRgazira va. 10 12 // varSa 15 dina
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 143 23 kevalajJAnanaMgarI 24 kevalajJAnatapa 25 dIkSAvRkSa priyaMgu taMduka purimatAla 3 upavAsa vaTa ayodhyA 2 upavAsa sAla sAvatthI priyAla ayodhyA priyaMgu sAla kauzAMbI chatra banArasa zirISa caMdrapurI nAga kAkaMdI sAla bhaddilapura siMhapurI caMpAnagarI 1 upavAsa pADala kaMpilapura 2 upavAsa jaMbU ayodhyA azoka ratnapurI dadhiparNa gajapura bhIlaka Amra mithilA 3 upavAsa azoka rAjagRha 2 upavAsa caMpaka mithilA . girinAra 3 upavAsa vetasa banArasa dhAtakI juvAlikA nadI 2 upavAsa sAla 1 kahIM azokavRkSa likhA hai, aura 'saptatizata sthAnaka' " naMdI bakula
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 5 vividha vicAra 26 jJAnatithi ..... 27 gaNadhara tIrthakara 1 RSabhadeva phAguNa vadi 11 - 84 gaNadhara 2 ajitanAtha pauSa zu. 11. 3 saMbhavanAtha kArtika vadi 5 4 abhinaMdana poSa zu. 14 5 sumatinAtha caitra zu..11 100 , 6 padmaprabha caitra zu. 15 7 supArzvanAtha * phAguNa vadi 6 8 caMdraprabha phAguNa va. 7.. 9 suvidhinAtha kArtika zu. 3 . 10 zItalanAtha po. va. 14 11 zreyAMsanAtha mAgha va. 30 12 vAsupUjya mAgha zu. 2, 13 vimalanAtha - po0 zu. 6 14 anaMtanAtha vaizAkha va. 14 15 dharmanAtha poSa zu. 15 16 zAMtinAtha poSa zu. 9 17 kuMthunAtha caitra zu. 3 . 18 aranAma kArtika zu. 12 19 mallinAtha mRgazira zu. 11 20 munisuvrata phAguNa va. 12 21 naminAtha mRgazira zu. 11 22 neminAtha Asoja va.30 11 . ,, 23 pArzvanAtha caitra va. 4 24 mahAvIra vaizAkha zu. 10 .. 11 , grantha meM to 24 tIrthakaroM kA hI dIkSAvRkSa azoka likhA hai.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha 29 sAdhvI 28 sAdhu 30 vaikriya labdhi 20600 20400 84000 300000 100000 330000 200000 336000 300000 630000 320000 .. 530000 330000 420000 300000 430000 .. . .. 250000 380000 200000 120000 ma0 380000 100000 100006 ma0 380000 / 84000 103000 ma0 120000 72000 100000 ma0 106000 68000 . 100800 ma0 103000 66000 .62000 ma0 100800 : 64000 62400 .. 62000 61600 . 60000 60600 50000 60000 40000 55000 30000 50000. 41000 18001 40000 16000 38000 14000 36000 |1-'m' kA tAtparya matAntara se hai, 29000 18400 96000 15300 14000 13000 12000 11000 10000 9000 .8000 7000 6000 5100 7300 2900 2000 5000 20000 1500 700
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 vividha vicAra 31 vAdi tIrthakara .. 32 avadhijJAnI 1 RSabhadeva 2 ajitanAtha 3 saMbhavanAtha 4 abhinaMdana 5 sumatinAtha 6 padmaprabha 7 supArzvanAtha 8 caMdraprabha 9 suvidhinAtha 10 zItalanAtha 11 zreyAMsanAtha 12 vAsupUjya 13 vimalanAtha 14 anaMtanAtha 15 dharmanAtha 16 zAMtinAtha 27 kuMthunAtha 18 aranAtha 19 mallinAtha 20 munisuvrata 21 naminAtha 22 neminAtha 23 pArzvanAtha 24 mahAvIra . 12650 ma0 12250 . 12400 12000 11000 10450 ma0 10650 9600 8400 7600 6000 5800 5000 4700 ma04200' 3600 3200 2800 2400 2000 1600 1400 1200 1000 800 600 400 .9000 9400 9600 9800 11000 10000 9000 8000 8400. 7200 6000 5400 4800 4300 3600 3000 2500 2600 2200 1800 1600 1500 1400 700
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 34 manaHparyavakSAnI 33 kevalI 35 caudahapUrvI 3720 20000 22000 (1) 15000 14000 13000 . 12000 11000 10000 7500 7000 6500 6000 5500 5000 4500 4300 3200 ma0 2200 2800 2200 1800 1600 12750 ma0 12650 4750 12550 (2) 12150 2150 11650 20450 2400 10300 2300 9150 2030 8000 2000 7500 1500 7500 6000 1300 6500 sa0 za0(3) 6000 1200 5500 1100 5000 . .4500 4000 800 3340 2551 1400 1000 900 670 1500 1250 ma0 1260 500 450 400 1500 : 350 1000 700 750 500 . ... 300 / (1) 'saptatizatasthAnaka' grantha meM mUlasaMkhyA 20000 matAMtare 22000 / (2) 'saptatizata' meM mUla saMkhyA 12500 matAMtare 12550 /
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1485 vividha vicAra tIrthakara .. 36 zrAvaka . '37 zrAvikA 257000 1 RSabhadeva 305000 554000 2 ajitanAtha 298000 545000 3 saMbhavanAtha 293000 636000 4 abhinaMdana 288000 527000 5 sumatinAtha 281000 516000 6 padmaprabha 271010 505000 7 supArzvanAtha 493000 8 caMdraprabha 250000 491000 9 suvidhinAtha 229000 471000 10 zItalanAtha 289000 458000 11 zreyAMsanAtha 279000 448000 12 vAsupUjya 215000 436000 13 vimalanAtha 208000 424000 14 anaMtanAtha 206000. 414000 15 dharmanAtha 413000 ma0 240000 413000 16 zAMtinAtha 290000 393000 17 kuMthunAtha 179000 381000 18 aranAtha 184000 372000 19 mallinAtha 183000 370000 20 munisuvrata 172000 350000 21 naminAtha . 170000 348000 22 neminAtha 169000 336000 23 pArzvanAtha 164000 339000 24 mahAvIra 159000 318000 (3) sa0 za0 kA artha saptatizatasthAnaprakaraNa hai.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ trimukha tuMburu bidarbha naMda zrIjainajJAna-guNasaMgraha 149 38 yakSa .. 39 yakSiNI 40 prathamagaNadhara gomukha cakkesarI 'puMDarIka mahAyakSa ajitA siMhasena duritAri cAru yakSeza kAlikA cajanAbha mahAkAlI carama kusumayakSa. acyutA sudyota mAtaMga zAMtA vijaya jvAlA ajita sutArakA varAhaka brahmayakSa azokA manujezvara zrIvatsA kaustubha kumArayakSa caMDA' subhUma SaNmukhayakSa vijayA maMdara pAtAlayakSa aMkuzA kinnarayakSa prajJapti ariSTa garuDa nirvANI cakrAyudha gaMdharva acyutA . zAMba dharaNI vairuTayA varuNa .. dattA mallI bhRkuTI gAMdhArI zubha gomedha aMbikA varadatta pArzvayakSa padmAvatI Aryadinna mAtaMgayakSa ... sidhdhAyikA . iMdrabhUti 1 zaptati zatasthAnakameM 'pravarA' nAma hai. yakSendra kuMbha bhiSaja
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 mokSasthAna 5 vividha vicAra 41 prathamasAdhvI brAhmI phalgunI zyAmA ajitA kAzyapI aSTApada .. sametazikhara rati somA 150 tIrthakara 1 Rpabhadeva 2. ajitanAtha 3 saMbhavanAtha 4. abhinaMdana 5 sumatinAtha 6 padmaprama 7 supArzvanAtha 8 caMdraprabha 9 suvidhinAtha 10 zItalanAtha 11 zreyAMsanAtha 12 vAsupUjya 13 vimalanAtha 14 anaMtanAtha 15. dharmanAtha 16 zAMtinAtha 17 kuMthunAtha 18 aranAtha 19 mallinAtha 20 munisuvrata 21 naminAtha 22. neminAtha 23 pArzvanAtha 24 mahAvIra caMpApurI sametazikhara vAruNI suyazA dhAraNI dharaNI . dharA .padmA zivA * zuci .. dAminI zruti baMdhumatI puSpavatI anilA yakSadinnA puSpacUDA caMdanabAlA :: :: :: :: giranAra sametazikhara. pAvApurI
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 mokSAsana zrIjainajJAna-guNasaMgraha 43 mokSatithi .. 44 mokSasaMlekhanA mAgha vadi 13 6 upavAsa caitra zu. 5 padmAsana kAussagga 1 mAsakSapaNa " . " vaizAkha zu. 8 caitra zu. 9 magasira vadi 11 phAguNa vadi 7 bhAdravA , , bhAdravA zu. 9 vaizAkha vadi 2 zrAvaNa vadi 3 ASADha zu. 14 ASADha vadi 7 caitra zu. 5 jeTha zu. 5 jeTha vadi 13 . vaizAkha vadi 1 mRgazira zu..1 phAguNa zu. 12 jeTha vadi 9 vaizAkha vadi 10 ASADha zu. 8 zrAvaNa zu. 8 kArtikavadi 30... padmAsana kAussagya padmAsana 2 upavAsa
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 tIrthakara . 5 vividha vicAra 46 aMtaramAna 50 lAkhakroDa sAgara 30 " " " 4o yaay' mAnava rAkSasa 90 hajAra , 9000 , 900 . , , deva rAkSasa * mAnava 7373900 sAgara, . 54 sAgara deva 1 RSabhadeva 2 ajitanAtha 3 saMbhavanAtha 4 abhinaMdana 5 sumatinAtha 6 padmaprabha 7 supArzvanAtha 8 caMdraprabha 9 suvidhinAtha 10 zItalanAtha 11 zreyAMsanAtha 12 vAsupUjya 13 vimalanAtha 14 anaMtanAtha 15. dharmanAtha 16 zAMtinAtha 17 kuMthunAtha 18 aranAtha 19 mallinAtha 20 munisutavrata 21 naminAtha 22 neminAtha 23. pArzvanAtha 24 mahAvIra rAkSasa mAnava deva ponapalyopamanyUna 3 sAgara 'ardha , mAnava koDasahasravarSanyUna pAva palyo. rAkSasa 1000 kroDa varSa 5400000 varSa 600000 varSa 500000 varSa 83750 rAkSasa 250 .... .. mAnava
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasagraha 49 mokSaparivAra 153 50 bhavasaMkhyA 48 yoni .. nakula 10000 sAtha 1000 sarpa billI uMdara vyAghra : 308 500 1000 hiraNa dhvAna vAnara nakula ghoDA bakarA hAthI bakarA 600 sAtha , 600 600 700 108 . , 900 hAthI bakarA 1000 ,,, hAthI 500 1000 sAtha azva vAnara azva mahiSa hiraNa vRSabha . ... kAkI
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 tIrthakara 5 vividha vicAra 51 vaMzanAma 52 garbhasthitikAla ikSvAku ___vivo : 9 mAsa 4 dina ,, 25 dina , 6 dina 8 , 28 .. * * ikSvAku ikSvAku 1 RSabhadeva 2 ajitanAtha 3 saMbhavanAtha 4 abhinaMdana 5 sumatinAtha 6 padmaprabha 7 supArzvanAtha 8 caMdraprabha 9 suvidhinAtha 10 zItalanAtha . 11 zreyAMsanAtha 12 vAsupUjya 13 vimalanAtha 14 anaMtanAtha 15 dharmanAtha 16 zAMtinAtha 17 kuMthunAtha 18 aranAtha 19 mallinAtha 20 munisuvrata 21 naminAtha 22 neminAtha 23 pArzvanAtha 24 mahAvIra r vdvo a + + + + * * * * * * * 8 9 9 9 : : 4 5 harivaMza ikSvAku harivaMza ikSvAku " " " " " , , " ,
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha (4) dhAraNAgati athavA nAmA joDA jyotiSa zAstra ke niyamAnusAra hara eka nAmadhArI padArtha kA hara eka ke sAtha eka prakAra kA AbhidhAnika saMbaMdha rahatA hai / vaha saMbandha anukUla aura pratikUla do prakAra kA hotA hai| yaha anukUlatA aura pratikUlatA donoM cIjoM ke nAma, nakSatra kI yoni, gaNa, rAzi aura nADIvedha tathA nAmAkSara se jAnane yogya varga aura labhya-deya (lenA denI) ina chaH bAtoM ko dekha kara nizcita kI jAtI hai| 1 yoni bhinna bhinna nakSatroM kI bhinna bhinna yoniyAM hotI haiM, jaise azvinI kI 'ghoDA' bharaNI kI 'hAthI' ityAdi, ina meM jina do vyaktiyoM ke nakSatra viruddhayoni vAle hote haiM vahAM 'yonivaira' kahalAtA hai, jaise kisI eka kA janma nakSatra 'azvinI' hai jisa kI yoni 'ghoDA' hai aura dUsare kA janma nakSatra 'hasta' hai jisa kI yoni 'bhaiMsA' hai to ina do nakSatravAlI vyaktiyoM meM yonivaira hone kI vajaha se yoni kI apekSA se saMbandha anukUla nahIM kahalAyegA / 2 gaNa-. 'nakSatroM ke gaNa arthAt vibhAga 3 haiM-devagaNa, mAnavagaNa aura raaksssgnn|
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 5 vividha vicAra azvinI, mRgasira, punarvasu Adi 9 nakSatroM kA samudAya, devagaNa, bharaNI Adi 9 nava kA mAnavagaNa aura kRttikA Adi nava kA rAkSasagaNa / donoM vyaktiyoM ke nakSatroM kA eka gaNa honA acchA hai, eka kA deva dUsare kA mAnavagaNa ho vahAM taka bhI sAdhAraNatayA ThIka hai, parantu eka kA deva dUsare kA rAkSasa honA kalahakArI hai aura eka kA mAnava dUsare kA rAkSasa gaNa mRtyukArI hotA hai / jaise azvinI nakSatra ghAle kA devagaNa hai aura kRttikA nakSatravAle kA rAkSasa jo kalahakArI hai| isa liye ina meM gaNamela nahIM kahA jAyagA / isa kAraNa azvinI aura kRttikA nakSatravAloM kA saMbandha gaNa kI apekSA se acchA nahIM hai| 3 rAzi rAzi kA tAtparya nakSatroM ke samudAya se hai| kula 27 nakSatra haiM aura 12 rAzi, ata eva 2 / savA do nakSatroM kA 1 eka rAzi hogA / jaise 1 azvinI 2 bharaNI aura kRttikA kA prathama eka caraNa milakara pahalA meSa rAzi hotA hai, isI prakAra savA do do nakSatroM kA eka eka rAzi ginane se 27 nakSatroM ke 12 rAzi hote haiN| ____ ina rAziyoM meM se eka vyakti ke rAzi se dUsare vyakti kA rAzi dUsarA yA bArahavA~ nauvAM yA pAMcavA~ chaThA yA AThavA~ ho to vaha zubha nahIM ginA jAtA, ina ko kramazaH dUA bAraha
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ zrIjainazAna-guNasaMgraha 157 nava paMcama aura SaDaSTaka rAzi kUTa kahate haiN| jaise eka vyakti kA rAzi meSa hai aura dUsare kA vRSa to yaha 'duA bAraha' huA, kyoMki meSa se vRSe dUsarA hai aura vRSa se meSa bArahavAM / isI prakAra nava paMcama aura SaDaSTaka ke udAharaNa svayaM samajha lenA caahiye| 4 nADIvedha sarpAkAra cakra banA kara Upara bIca meM nIce, nIce bIca meM Upara, Upara bIca meM nIce isa krama se azvinI Adi sattAIsa nakSatra likhe jAte haiM jina meM se 9 Upara 9 bIca meM aura 9 hI nIce Ate haiM inhIM uparalI vicalI aura nicalI lAinoM kA nAma kramazaH Adya madhya aura antyanADI hai| ina meM Upara bIce yA nIce kI eka hI lAina meM donoM nakSatroM kA AnA nADIvedha kahalAtA hai / vadhU aura vara jinabimba aura bimbakAraka Adi kA nADIvedha varjita kiyA hai, taba kahIM kahIM nADIvedha ko uttama bhI mAnA hai / 5 varga .. varga kA tAtparya varNamAlA ke varNavargoM se hai, arthAt 1 avarga 2 kavarga.3 cavarga 4 Tavarga 5 tavarga 6 pavarga 7 yavarga aura 8 zavarga ye ATha varga haiM / ina meM se kisI bhI varga se pAMcavAM varga zatru kahalAtA hai| jaise eka vyakti kA varga 'a'
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 5 vividha vicAra hai aura dUsare kA 'ta' to ina donoM meM vargasaMvandhI vaira kahalAyegA jo varjanA caahiye| 6 labhya-deyalabhya-deya ko loka prasiddhi meM lenA denI bhI kahate haiN| do vyaktiyoM meM se kauna kisa kA lenadAra hai aura kauna denadAra yaha dekhane kI prAcIna rIti yaha hai-donoM vyaktiyoM ke nAma ke pahale akSaroM ke varga ke aMka nizcita kara donoM aMka Age pIche likhanA aura jo saMkhyA bane usa ko 8 kA bhAga denA, zeSa bace usakA AdhA karanA, jo saMkhyA Ave utane vizvA Age ke vargavAlA pichale vargavAle kA denadAra hai| __unhIM do vagoMkoM ko dUsarI bAra pahale se viparIta likhanA aura usI taraha bhAga de kara zeSa kA AdhA kara dekhanA donoM meM se eka dUsare kA eka dUsare se kyA lenA hai aura kyA denA so mAlUma ho jAyagA / donoM kA lena dena cukane ke bAda jisa kA vizvA vadhegA vaha dUsare se utane kA lena dAra hai| agara donoM vyaktiyoM kA varNAMka eka ho to usa varga ke vargoM kA aMka le kara Upara mujaba lena dena dekhanA caahiye| udAharaNa ke taura para IzvaralAla aura caMpAlAla ke Apasa meM lena dena kyA hai ? yaha prazna hai| uttara-IzvaralAla kA vargAka 1 hai, kyoMki 'I' avargakA akSara hai aura campAlAla kA vAMka 3 hai| ina donoM aMkoMko Age pIche likhane se kramazaH
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 159 13 aura 31 kI saMkhyA hogI / 13 ko 8 kA bhAga dene para zeSa 5 bace, ina kA AdhA 2 // hue / isa se jJAta huA ki campAlAla izvaralAla se 2 // vizvA mAMgatA hai / viparIta aMka joDane para 31 kI saMkhyA huI isako 8 kA bhAga dene zeSa 7 bace inakA AdhA 3 // sADhe tIna hue ina meM se 2 // vizvA campAlAla ke lene meM gaye zeSa 1 vizvA IzvaralAla kA campAlAla meM lenA rahA, isaliye campAlAla IzvaralAla kA RNI kahA jAyagA aura IzvaralAla campAlAla kA dhanI / dUsarA udAharaNa-rAma aura lakSmaNa meM kauna RNI dhanI hai ? uttararAma lakSmaNa kA varga eka hI hai isa vAste ina ke vAM kA aMka liyA jAyagA 'rAma' kA nAmAkSara 'yavarga' kA dvitIya varNa hai isaliye aMka 2 AyA aura lakSmaNa kA 'la' usI varga kA tRtIya varNa hone se 3 aMka liyA / sAtha likhane para 23 kI saMkhyA huI isa ko 8 kA bhAga dene para zeSa 7 bace isa kA AdhA // sADhe tIna vizvA rAma meM lakSmaNa ke lene haiN| aba vahI aMka viparIta kramase likhA to 32 hue, isa saMkhyAko 8 kA bhAga dene para zeSa kucha nahIM bacA / isa se siddha huA ki lakSmaNa ke pAsa rAma kucha bhI nahIM mAMgate para lakSmaNa rAma se sADhe tIna vizvA mAMgate haiN| uparyukta yoni, gaNa, rAzi aura nADIvedha ye cAra bAteM to janma nakSatra ke Upara se dekhI jAtI haiM parantu vargamela aura lena dena prasiddha nAmake prathama akSara ke Upara se dekhA jAtA
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 . 5 vividha vicAra hai| yadi kisIkA janma nakSatra mAlUma na ho to sabhI bAteM usa ke prasiddha nAma se dekhI jAtI haiN| - tIrthaMkara bhagavAn kI navIna mUrti banavA kara aMjanazalAkA pratiSThA karane meM bhI upayukta chaH hI bAtoM kA vicAra kiyA jAtA hai| ___yadi koI vyakti apanI tarapha se mUrti banabA kara pratiSThita karAtA hai to usa ke nAma aura tIrthakara bhagavAna ke nAma se ukta chaH bAteM dekhI jAtI haiM aura saMgha kI tarapha se mUrti kI pratiSThA hotI hai to usa gAMva ke nAma se ukta bAtoM kA mela jola dekhA jAtA hai| Upara hamane jina chaH bAtoM kI zuddhi hone kI bAta kahI hai una meM se yoni, gaNa, rAzi aura varga ina cAra bAtoM meM kucha apavAda bhI kahe hue haiM, jo avazya jAnane aura dhyAna meM 1 "tatra yasya dhanikasya jinasyeva janmanakSatraM jJAyate tasya janmanakSatreNa yonigaNarAzaya evaM nADivedhazca vilokyo na tu vargalabhye / vargayoritaretarapaMcamatvaM mitho labhyaM deyaM ca jinasyeva tasyApi prasidhdhenaiva nAmnA vilokyam / janmanakSatrA' parizAne tu tasya yonyAdyapi sarva prasidhdhenaiva nAmnA vilokyam / " . ( dhAraNAgatiyantrAmnAye.) 2 "yonigaNa-rAzibhedA labhya vargazca nADivedhazca / nUtanabimbavidhAne, SaDvidhametadvilokyaM jaiH // 1 // " . (dhAraNAgatiyaMtrAmnAye)
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha rakhane yogya haiN| ve apavAda nIce mujaba haiM jina se yoni cairAdi hote hue bhI nAmAjoDA nirdoSa mAnA jAtA hai| yonivaira meM apavAda dhanika (mUrti karAne vAlA) aura deva (jisa tIrthakara kI mUrti hai) ke nakSatroM kI yoni meM paraspara vairabhAva hone para bhI agara dhanika nakSatra kI yoni se jina nakSatra kI yoni kamajora ho to vahAM nAmAjoDA zuddha mAnA jAtA hai| jaise kevalacaMda ke janma nakSatra 'punarvasu' kI yoni billI (mArjAra) hai aura sumatinAtha ke janma nakSatra 'maghA' kI yoni mUSaka (uMdara), yahAM yadyapi billI aura uMdara ke Apasa meM vaira hone se kevalacaMda aura sumatinAtha ke nAmAjoDA meM yonivaira hai, parantu yaha yonivara doSarUpa nhiiN| kyoMki dhanika kevalacaMda jo sumatinAtha se kamajora hai usakI yoni balavAna hai aura deva sumatinAtha jo balavAn hai una kI yoni kevalacaMda kI yoni se nirbala hai, isa kAraNa yahAM yonivaira kA kucha asara nahIM hotaa| isI prakAra sarvatra dhanika kI yoni deva kI yonise balavAn hone para yonivaira kA doSa nahIM mAnA jaataa| 1 "bayo-baga-bavAH-dhanikasya yonigaNavargA baliSThAH santIti, ayaM bhAvaH--alpabalena baliSTho na parAbhUyate ityabhiprAyeNa dhanikasya mArjArAdirbaliSTho devasya condurAdirabalaH kvacid gRhiito'stiiti"| (dhAraNAgatiyantrAmnAye)
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 5 vividha vicAra ___yadi deva aura dhanika meM yonivaira ho aura deva kI yoni bhI balavAn ho tathApi vahAM jAtivaira na ho to vaha vaira bhI avazya varjanIya nahIM hai, kyoMki yonivaira jAtivaira rUpa hone para hI avazya varjanIya hai| gaNavaira meM apavAda . . - isI prakAra dhanika aura deva ke nakSatroM meM gaNavaira hone para bhI dhanika kA gaNa balavAn aura 'deva' kA gaNa nirbala hone para gaNavaira kA asara nahIM rhtaa| udAharaNa-surata kA gaNa 'rAkSasa' hai aura AdinAtha tathA ajitanAtha kA gaNa 'mAnava' / yadyapi mAnava rAkSasa kA bhakSya hai tathApi mAnavagaNa vAle rAkSasagaNa vAle se balavAna haiM isa kAraNa yahAM gaNavirodha hAnikAraka nahIM ho sktaa| rAzivaira meM apavAda rAzikUTa meM hama likha Aye haiM ki deva dhanika ke anyonya nava paMcama, SaDaSTaka aura dUsarA bArahavAM rAzi ho to varjanIya haiM, parantu ina donoM rAziyoM ke svAmiyoM meM paraspara mitrabhAva ho to ye rAzikUTa dUSita nahIM haiN| 1 "dhanikasya yonivargoM abalau paraM nAyaM viziSya doSaH, jAtivairAbhAvAt / zAstreSu ca yonisatkasya jAtivairasyaiva xxxvrjnaat"| (dhAraNAgatiyantra aamnaaye)| 2 dekho pUrvake pRSThameM TippaNa naMbara 1 / . 3 "yatra tu SaDaSTaka-dviAdaza-navapaJcameSu na rAzimaitrI tAni svAmimaitragaM grAhyANIti / " (dhAraNA ga. yaM. AmnAye )
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 163 udAharaNa-surata ke sAtha supArzvanAtha kA nAmAjoDA milatA hai yA nahIM isa kI jAMca karane para mAlUma huA ki suraMta kA rAzi kuMbha hai aura supArzvanAtha kA tulA / kuMbharAzi se tulArAzi nauvAM hai aura tulA se kuMbha pAMcavA isa liye surata aura supArzvanAtha ke paraspara navapaMcama rAzikUTa hai, parantu yaha navapaMcama dUSita nahIM hai, kyoMki kuMbharAzi-svAmI zani aura tulArAzi-pati zukra ke Apasa meM maitrI hai| isa rAzisvAmi-maitrI se rAzikUTa nava paMcama kA kucha doSa nhiiN| surata surANA yA anya kisI bhI aise gAma yA vyakti ke sAtha ki jisake nAma kA prathama akSara 'sa, si, su' inameM se koI bhI akSara ho supArzvanAtha kA nAmAjoDA zuddha milatA hai yahI kahanA caahiye| - vargavaira meM apavAda Upara kahA gayA hai ki vargavaira varjanA cAhiye parantu vaira anyonya paMcamavarga saMbandhI ho tabhI varjita hai' sAmAnya nhiiN| anyonya paMcamavarga viSayaka vaira hone para bhI yadi dhanika kA varga balavAna ho aura devakA nirbala to vahAM vargavaira Apattijanaka nahIM hai| udAharaNa-gola kA varga billI hai aura pArzva1 "vargavairasyetaretarapaJcamatvarUpasyaiva vrjnaat"| (dhAraNAgatiyantrAmnAye) 2 "dhanikajinanAmavargayoritaretarapaJcamatvaM tyAjyaM, paraM
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 5 vividha vicAra nAtha kA varga uMdara / billI uMdara meM yadyapi vaira hai parantu yahAM nirbala kA varga sabala aura sabala kA varga nirbala hone se varga vaira saMbandhI kucha bhI doSApatti nahIM hai| . Upara likhe mujaba yoni, gaNa, rAzi aura varga viSayaka doSoM kA to parihAra hai paraMtu nADIvedha aura lenAdenI ke viSaya meM kucha bhI apavAda nahIM hai isaliye nADIvedha avazya varjanA cAhiye aura lenA denI ke vicAra meM thoDA bahuta bhI deva kA dhanika lenadAra honA cAhiye na ki dendaar| _____Upara nAmA joDA dekhane saMvandhI chaH bAtoM aura una ke apavAdoM kA jo digdarzana karAyA hai usako samajha kara dhyAna meM rakhanA cAhiye / aura ina sabhI bAtoM ko dRSTi meM rakha kara kisI bhI gAma nagara yA vyakti ke sAtha jina biMba kA nAmA joDA dekhanA cAhiye / aisA karane vAle kabhI dhokhA nahIM khaayeNge| Aja kala zrAvaka logoM meM jAna anajAna kI parIkSA na hone se athavA dRSTirAga ke kAraNa ve hara kisI ko ye bAteM pUcha baiThate haiM aura ardhadagdha mithyAbhimAnI sAdhu aura yati yadi dhaniko mArjAraH syAjinasyonduraH syAttadA na doSo, viparyaye tu doSaH / evamanyatrApi bhAvyam / " _ (dhAraNAgatiyantraAmnAye) 1 "nADivedhazcAtra sarvatra TAlita eva / " (dhAraNA ga. yaM. AmnAye )
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 165 loga viSaya ke jAnakAra na hote hue bhI abhimAna ke vaza ajJatA chipAne ke liye kucha na kucha aMDabaMDa uttara de hI dete haiM, ve yaha to jAnate hI nahIM ki isa viSaya meM kaI apavAda aura parihAra bhI hote haiM, sirpha rAzi yA varga Adi gina kara kaha dete haiM ki tumhAre liye amuka amuka bhagavAna kI mUrti anukUla haiM aura ve pUchane vAle dRSTi rAga se yA to khoTI prasiddhi ke vaza aMdhe ho kara usa asatya bAta ko bhI satya mAna lete haiM / yadi pUchane vAle kisI dhAraNAgatiyaMtra-vettA vidvAn ke pAsa pUcha kara Aye haiM aura kahate haiM ki amuka mahA rAja ne to ye ye nAma anukUla batAye haiM to ve ardhadagdha turaMta paMcAMga TaTolane lagate haiM aura batAye hue nAmoM ke sAtha kahIM prItinavapaMcama, prItiSaDaSTaka yA prIti duAbAraha jaisA hotA hai to kaha baiThate haiM-dekho isa meM phalAM phalAM doSa hai / basa usa ardhadagdha kI bAta se logoM ke dila meM zaMkA utpanna ho jAtI hai aura yadi mUrti le Aye haiM taba to ve nirarthaka pazcAttApa karate haiM aura mUrti lAnI hotI hai to ve anekoM ke pAsa khAka chAnate phirate haiM aura taraha taraha kI bAteM suna kara saMzayAkula hote haiN| basa ina kharAbiyoM ko dUra karane aura ardhadagdhoM ko sabaka dene ke liye hI yaha lekha likhanA par3A hai| muH leTA, (mAravADa). tA. 16-10-34. / muni kalyANavijaya ,
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 ___5 vividha vicAra (5) ghara kahAM aura kaisA banAnA cAhiye ? jaina zrAvakoM ko kisa jagaha kaisI jamIna meM aura kaisA ghara banAnA cAhiye isakA kucha vivaraNa nIce diyA jAtA hai| gRhastha ko cAhiye ki apane rahane kA ghara aisI jagaha banAve jahAM dharma artha aura kAma ina tInoM kI sAdhanA hotI rahe, jahAM jainamaMdira kA yoga ho, jahAM muni mahArAjoM ke darzana kA aura vyAkhyAna sunane kA lAbha prApta hotA ho, jahAM dharmacusta zrAvakoM kI vasatI bharapUra ho, AsapAsa ke paDausI loga sadAcArI hoM aura jahAM kI AvahavA acchI ho| __ acche gAMva meM rahane se dina badina ghara kI aura kuTuMba kI AbAdI aura unnati baDhatI rahatI hai| kugrAma meM nivAsa karane se dharmI manuSya kI jIMdagI kharAba hAlata ko pahUMca jAtI hai, buddhi aura vicAra bhI malina bana jAte haiM, isa dazA meM na isa loka kA sAdhana hotA hai na paraloka kA / vyartha gRhastha jIvana naSTa ho jAtA hai| eka nItikArane kahA hai ki "yadi vAMchasi mUrkhatvaM, grAme vasa dinatrayam / apUrvasyAgamo nAsti, pUrvAdhItaM ca nazyati // 1 // " he vicArazIla sajjana ! agara tU mUrkha honA cAhatA hai to avivekI gAMva meM tIna dina nivAsa kara, kAraNa ke usa gAMva meM navIna jJAna kI prApti nahIM hai aura pahale kA par3hA huA naSTa ho jAtA hai|
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 167 isa liye acche gAMva meM dharmapremI zrAvakoM ke najadIka meM ghara banAnA zrAvaka ke liye lAbhakArI hai| yogya jamIna kI parIkSA. jisa jamIna para imArata svaDI karanI ho vahAM pahale khudavAnA cAhiye, vaisA karane se vahAM se kharAba apamAMgalika cIjeM nikala jAtI haiN| jisa jamIna meM haDDI na ho, rAkha na ho, jahAM DAbha ugatA ho, varNa aura gaMdha miTTI kA acchA ho, jahAM se mIThA jala nikalatA ho vaha jamIna acchI hai| ____jo bhUmi zItakAla (sIAlA) meM uSNasparza vAlI ho yAne chUne se garamI mAlUma detI ho aura grISma Rtu (unhAlA) meM zItasparza vAlI. yAne chUne se ThaMDaka mAlUma detI ho vaha bahuta hI uttama jamIca hai| tathA eka hAtha pramANa jamIna khoda kara phira usI miTTI se khaDDA bhara deve, bharane para agara miTTI adhika rahe to vaha jamIna zreSTha hai, agara miTTI barAbara rahe to madhyama bhUmi samajhanA aura miTTI kama mAlUma deve yAne usa se gaDDA na bhare to vaha jamIna azubha hai| athavA hAtha pramANa samacorasa aura gaharA gaDDA khoda kara jala se bhara de agara sau kadama taka cale utane samaya meM eka aMgula jala sUkhe to vaha jamIna zubha. jAnanA, do aMgula jitanA jala sUkha jAya to madhyama aura tIna aMgula jala sUkha jAya to vaha bhUmi adhama arthAt azubha hai aisA samajhanA cAhiye /
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 5 vividha vicAra jisa bhUmi meM vrIhi (cAvala) boyA gayA tIna dina ke bAda uge usako uttama, pAMca dina ke bAda uge usako madhyama aura sAta dina pIche uge usako hIna yAne bilakula kharAba smjho| - polI jamIna para ghara banAve to nirdhana (kaMgAla) bana jAtA hai aura manuSya kI haDDI yA kezavAlI jamIna para ghara banAve to vahAM manuSya kI AbAdI ghaTatI jAtI hai / jamIna meM gadhe kI haDDI yA ora koI avayava ho to rAjA kI tarpha se bhaya hotA hai, kutte kI haDDI ho to bAlaka mara jAtA hai, bAlaka kI haDDI ho to ghara kA mAlika videza meM hI gujara jAtA hai, gAya kI haDDI ho to usa ghara meM gAya kA vinAza ho, manuSya kI khoparI keza yA bhasma ho to maraNa hotA hai| . aise doSa rahita jamIna dekha kara ghara-makAna banAve / / - ghara aise sthAna meM banAnA cAhiye ki jahAM dina ke dUsare aura tIsare pahara meM kisI vRkSa kI yA maMdira ke dhvaja (dhajA) kI chAyA na paDatI ho| dUsare tIsare pahara meM maMdira kI dhvajA kI chAyA kA ghara para paDanA acchA nahIM, vaise maMdirake zikhara kI chAyA bhI ghara para na paDanI caahiye| jaina maMdira ke pIche, sUrya tathA zivamaMdira ke sAmane aura viSNumaMdira ke bAye bhAga meM (DAve bhAga meM) ghara banAnA acchA nhiiN|
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha 169 brahmA kA maMdira cAroM dizA meM aura caMDikA kA maMdira sarva dizAoM meM choDanA caahiye| jina maMdira ke sAmane aura dAhinI (jImaNI) tarpha aura zivamaMdira ke pIche yA bAye bhAga meM rahanA kalyANakArI hai| .. gAMva ke IzAna kone meM ghara banAnA acchA nahIM, banAve to gRhastha ko bar3I musIbateM uThAnI paDatI haiN| ___ghara banAte yA lete vakta vahAM ke paDausI se kisI taraha kA TaMTA yA takarAra karanA na cAhiye / ___ jinamaMdira kI ITa patthara vigairaha kucha bhI cIja ghara meM na DAlanI cAhiye, tathA dUsare bhI kisI devasthAna kI, kUe kI, vAva kI, maTha kI, smazAna kI aura rAjamaMdira kI iMTa patthara yA lakaDI koI bhI cIja ghara meM na DAle, kAraNa ve cIjeM ghara meM virodha utpanna karatI haiN| patthara ke ghara meM lakaDe kA thaMbhA aura lakaDe ke ghara meM patthara kA thaMbhA lagAnA acchA nhiiN| ... bilakula halakA lakaDA, kolhu kA (ghANIkA) lakaDA, gADIkA, arahaTakA, carakhe kA, kAMTevAle vRkSa kA, pAMca uduMbara (umarA)kA aura thohara kA lakaDA ghara meM na lgaave| ___ ghara meM bIjorA, kelA, dADima, boraDI, jaMbIrI, halai, imalI aura dhattUrA na honA cAhiye, ye hI vRkSa paDosa meM lagehoM aura una kI jaDa apane ghara nIce Ave to bhI azubha samajhanI cAhiye / tathA ina vRkSoM kI chAyA bhI paDe to kula kA nAza kre|
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 5 vividha vicAra - pUrva dizA meM ghara UMcA ho to dhanakA nAza karatA hai, dakSiNa meM yA pazcima meM ghara UMcA ho to dhana kI vRddhi karatA hai aura uttara meM UMcA ho to ghara ujADa ho jAtA hai| __ghara kI zakala gola ho, vaha eka kone vAlA, do kone vAlA, tIna kone vAlA athavA aneka kone vAlA ho aura dakSiNa meM yA bAyIM tarpha laMbA ho aisA ghara azubha hai| usa meM rahanA ThIka nhiiN| jisa ghara ke kivADa apane Apa khuleM yA baMda ho jAveM vaha ghara bhI azubha hai| . .. - ghara ke dvAra para kalasa svastika Adi citra hoM to zubha haiM, paraMtu ghara ke bhItara yA bAhara nAca, khela, mahAbhArata aura rAmAyaNa ke yuddha ke, rAjAoM ke yuddha ke, sAdhu saMnyAsI ke yA devatA ke citra hoM to azubha haiN| ___phalatA huA vRkSa (darakhata), phulI huI vela, sarasvatI devI, lakSmI devI, navanidhAna, yajJa kA thaMbha, vardhamAna, 14 svapna ye citra karAnA zubha hai| ghara meM khajUra, dADima, kelA, kohalA, bIjorA ye vRkSa nahIM lagAnA, kAraNa una se ghara kA vinAza hotA hai, manuSya kA ghATA A jAtA hai| vaDa vRkSa ghara meM uge to lakSmI kA nAza karatA hai, kAMToM vAlA vRkSa ho to duzmana kA bhaya rahatA hai, baDe phala vAlA vRkSa uge to saMtAna kA nAza karatA hai, aise vRkSa kA kASTa bhI choDa denA cAhiye / kitaneka kahate haiM ki ghara ke pUrva dizAbhAga
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 171 maiM vaDavRkSa ho to acchA hai, dakSiNa tarpha uduMbara (uMbarA) vRkSa zubha hai, pazcima bhAga meM pIpalA aura uttara meM plakSa (pArasa pIpalA) vRkSa acchA hai| ghara meM pUrva dizA meM lakSmI kA sthAna, pazcima meM bhojana kA sthAna, uttara meM jala rakhane kA panihArA, dakSiNa meM sone kI jagaha, agni kona meM rasoDA, nairphata meM zastrazAlA (zastra rakhane kA sthAna), vAyu kona meM anAja kI vakhAra aura IzAna koNa meM devamaMdira banavAve / . ____ yahAM para pUrvAdi dizAoM kA hisAba gharake daravaje kI apekSAse samajhanA cAhiye sUrya kI apekSAse nahIM / ghara ke aneka khiDakiyAM nahIM honI cAhiye, khiDakI ke kivADa majabUta aura AsAnI se khole jAve vaise banavAne caahiye| isa ke sivAya ora bhI acche acche lakSaNa hoM ve zilpa zAstra ke jAnane vAle se pUcha kara karAne cAhiye, jisa se bhaviSya meM hara taraha se vaha ghara harA bharA rahe aura dina dina usa kI tarakkI hotI rhe| (6) sUtaka vicAra. ... janma saMbandhI sUtaka .... putra kA janma ho to daza dina kA aura putrI kA janma ho to gyAraha dina kA sUtaka lagatA hai| bArahaveM dina nhAne dhone ke bAda vaha ghara zuddha ho jAtA hai|
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 5 vividha vicAra zAstrAnusAra bArahaveM dina ghara ke anya manuSya bhagavAn kI pUjA kara sakate haiN| sUtaka vAle ghara se alaga raha kara bhojana karate hoM to dUsare ke ghara se jala lAkara usa se snAna kara sadA pUjA ho sakatI hai, kAraNa ki sUtaka jahAM janma huA hai vahAM ginA jAtA hai anyatra nahIM / hAM isa meM itanA jarUra hai ki janme hue bAlaka kA pitA agara alaga rasoI jImatA ho to bhI usa ko pAMca dina kA sUtaka avazya pAlanA paDatA hai aura zAmila rahe to gyAraha dina kA sUtaka hai hii| janma dene vAlI strI 1 mahInA taka jinamaMdirakA darzana nahIM kara sakatI, tathA 40 dina taka bhagavAn kI pUjA nahIM karatI / tathA 40 dina taka usa ke hAtha kA banA huA bhojana muni ko lenA na kalpe gotrI ke liye jo pAMca dina kA sUtaka kahA jAtA hai usa kA matalaba yaha hai ki purAne jamAne meM eka kaMpAuMDa vAle ghara meM eka pachIta vAle bhinna bhinna kamaro meM sArA kuTuMba rahatA thA, nikalane kA daravAjA eka hI hotA thA jisa se vahAM gotrIjanoM ko pAMca dina kA sUtaka pAlanA par3atA thaa| Aja .kala saba kuTuMbI loga alaga gharoM meM rahate haiM, eka kaMpAuMDa vAlA ghara najara nahIM AtA isa liye gotrI ke vAste pAMca dina kA hisAba nahIM ginA jAtA / agara kahIM para Aja bhI vaise ghara
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 173 hoM to vahAM rahane vAloM ko pAMca dina kA sUtaka pAlanA cAhiye / sUtaka vAle ghara se milA huA Asa pAsa kisI kA ghara ho, sirpha bIca meM ADI divAra (bhIta) ho paraMtu sUtaka vAle ghara meM jAnA AnA na hotA ho to usa paDosI ko sUtaka nahIM lagatA / vaha darzana pUjA vigeraha kara sakatA hai / usa ke ghara kA AhAra munirAja le sakate haiN| prasUti vAlI ke khAna pAna rasoI Adi kI sarabharA karane vAlI strI ke sirpha gyAraha dina kA hI sUtaka hai, itane dina taka sAmAyika pratikramaNa devadarzana Adi nahIM kara sktii| kitaneka loga usa ke liye sattAIsa dina kA para heja karanA kahate haiM so vyAvahArika rUDhi hai, isa rUDhi ko mAna kara hI kitanIka jagaha munirAja sUtaka vAle ke ghara se sattAIsa dina taka AhAra pAnI nahIM lete haiM, isa kA bhI kAraNa dekhA jAya to yahI hai ki vizeSa saphAI nahIM rahatI isa liye 27 dina kI rUDhi calAte haiM, jahAM striyAM saphAI acchI rakhatI hoM vahAM 12 dina ke bAda AhAra pAnI lene meM kucha doSa nahIM hai / gujarAta meM kahIM kahIM aisA rivAja bhI hai / magara usa meM dekhanA yaha cAhiye ki bAraha dina ke bAda bhI janma dene vAlI strI panehare ko chUtI na ho athavA rasoI banAtI na ho / tAtparya yaha hai ki rasoI dUsarI strI karatI ho aura prasUtI vAlI strI jala tathA rasoI ghara meM na jAtI ho to bArahadina ke bAda AhAra lenA kalpe, anyathA 27 dina ke bAda /
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. 174 5 vividha vicAra . . yahAM para kitaneka logoM kA khayAla hai ki suAvaDa vAlI strI ko rasoI kara khilAne vAlI para tele (aTThama) kA daMDa AtA hai vaha ThIka nahIM hai, yaha jo tele kA daMDa zAstra meM likhA hai vaha nAla chedanA snAna karAnA. Adi dAI kA kAma karane vAlI ke liye hai| kitaneka yaha bhI kahate haiM ki jisa ghara meM janma huA ho usa ke Asa pAsa ke tIna tIna ghara choDa kara sAdhu ko AhAra pAnI lenA cAhiye, magara yaha bhI galata hai| tIna tIna ghara choDane kA mUla tAtparya yaha hai ki kisI ghara meM koI mara gayA ho aura jaba taka muDadA vahAM par3A ho taba taka donoM tarpha ke tIna tIna gharo meM paThana pAThana nahIM ho sktaa| vyavahAra nAmaka cheda sUtra kI TIkA meM daza dina ke sivAya adhika sUtaka nahIM batalAyA, lekina logo meM barAbara AcAra vicAra zuddha na rahane lagA taba pichale puruSoM ne samaya dekha kara sUtaka meM kamI bezI kI hai, usa mutAbika vivekI puruSa pAlana karate rheN| ___apane ghara meM dAsa dAsI jo apane AdhAra para rahe hue hoM to una kA sUtaka sirpha coIsa pahara kA hai| coIsa pahara ke bAda deva darzana pUjA sAmAyika Adi ho sakatA hai| gAya, bheMsa, UMTanI, ghoDI ghara meM prasave to do dina kA sUtaka aura bAhara prasave to dina 1 kA sUtaka hotA hai|
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha .. bhaiMsa kA ddha dahI ghI 15 dina ke bAda, gAya kA dUdha dahI ghI vigairaha tathA UMTaNI kA dUdha prasava se daza dina ke bAda kAma AtA hai aura bakarI gheTI kA 8 dina ke bAda / arthAt prasava se itane dinoM ke bAda dUdha ghI vigeraha khAne lAyaka hote haiM, pahale nhiiN| pahale khAya to pUjA pratikramaNAdi nahIM kara sakate, sirpha bAhara se darzana meM vizeSa pratibandha (harja) nahIM hai| rajasvalA (kAraNavAlI) strI kA sUtaka kAraNa vAlI strI tIna dina taka ghara meM baratana Adiko nahIM chU sakatI, darzana sAmAyika, pratikramaNa nahIM kara sakatI, lekina tapasyA kare vaha ginatI meM A sakatI hai| dina 4 ke bAda jina pUjA kara sakatI hai, roga ke kAraNa kapaDe dhone ke bAda azuddhi najara Ave usa kA harja nahIM, zuddhi pUrvaka darzana ho sakatA hai / munirAja ko dAna de sakatI hai, magara bhagavAn kI aMgapUjA na kara ske| . kAraNa vAlI strI ko cAhiye ki tIna dina taka ilAhide kamare meM baiThe, ghara meM paneharA rasoDA yA jahAM ghara ke dUsare manuSyoM ke sone baiThane kI jagaha ho vahAMse dUra rhe| kaI jagaha dekhA jAtA hai ki RtuvatI striyAM pUrA khayAla nahIM rakhatIM, sAre ghara meM idhara udhara phirane laga jAtI haiM, yahAM . taka ki rasoDe kA bhI pUrA paraheja nahIM rakhatIM, yaha kitanI
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 - 5 vividha vicAra ajJAnatA hai ? / kaI jagaha aisA bhI akasara dekhA gayA hai ki kAraNa vAlI strI gobara lA kara ghara meM lIpaNe kA kAma karatI hai agara buddhi se vicAra kiyA jAya to ghara meM lIpanA zuddhi ke vAste hai aura jaba vaha strI to khuda azuddha hAlata meM hai to phira usake hAtha kA lIpanA kisa kAma kA ?, yaha to ulTA jyAdA azuddha huA / isa liye isa viSaya meM kAraNavAlI striyoM ko bahuta soca vicAra kara calanA cAhiye / . maraNa saMbaMdhI sUtaka ghara kA koI manuSya gujara jAya to 12 dina kA sUtaka hotA hai, 12 dina taka usa ke ghara se munirAja AhAra pAnI nahIM le sakate, usake ghara ke jala se jinapUjA nahIM ho sakatI aisA nizIthacUrNi meM kahA hai / tathA 12 dina taka usa ghara vAlA pUjA sAmAyika pratikramaNa nahIM kara sakatA, pustaka aura mAlA ke hAtha nahIM lagA sakatA, mAlA ginane kA niyama ho to hoTha hilAye vinA mana meM navakAra maMtra gine aura maMdira darzana bhI bAhara se hI kre| . nizItha sUtra ke solahaveM uddeze meM janma aura maraNa kA ghara dugaMchanika (azuddha) kahA hai| mRtyu vAle ke pAsa suveto dina 3 pUjA nahIM ho sktii| khAMdhiyA yA muDade ko chUne vAlA dina 3 pUjA paDikamaNAdi nahIM kara sakatA magara mana meM navakAra gine to koI harja nhiiN|
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 177 muDade ko sparza na kiyA ho aura bilakula nirAlA rahA ho.yahAM taka ki zmazAna kA dhuMA taka na lagA ho to snAna karane para zuddha hai| khAMdhiye ke sivA dUsarA koI murde kA sparza kare to solaha pahara pUjA paDikamaNAdi nahIM kara sktaa| jisa ke ghara janma yA maraNa huA ho vahAM bhojana karane vAle dina 12 taka pUjA nahIM kara skte| veSa badalane vAle yAne marane kI khabara suna snAna kara ke kapaDe badalane vAloM ko 8 pahara kA sUtaka lagatA hai| ... baccA janme usI dina mara jAya athavA videza meM maraNa ho to dina 1 kA sUtaka, tathA sAdhu yati mare to bhI dina 1 kA sUtaka hai| 8 varSa taka kI umara kA bAlaka mare to dina 8 kA sUtaka hai, paraMtu jo baccA dUdhamuMhA ho anAja na khAtA ho to sirpha 3 dina kA sUtaka hai / 8 varSa ke Upara ho to dina 12 gine jAte haiN| . . . - gAya bhaisa Adi mara jAya to unakA kalevara ghara se bAhara le jAne ke bAda 1 dina kA sUtaka aura kisI dUsare pazu paMkhI kA kalevara paDA ho to vaha jaba taka na haTAyA jAya taba taka sUtaka lagatA hai vahAM se bAhara le jAne ke bAda nhiiN| - koI dAsa dAsI apane ghara meM gujara jAya to sirpha tIna dina kA sUtaka mAnA gayA hai| ...
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 5 vividha vicAra jitane mahIne kA garbha gire utane dina kA sUtaka samajhanA, paradeza meM gaye hue kA maraNa samAcAra sune to 1 athavA 2 dinakA sUtaka lage aisA kalpabhASya kA lekha hai| . gomUtra meM 24 pahara ke bAda saMmUcchima jIva utpanna hote haiM / bheMsa ke mUtra meM 16 pahara bAda jIva utpatti, gADara gadhI tathA ghoDI ke mUtra meM 8 pahara bAda jIva utpatti aura manuSya ke mUtra meM 4 pahara bAda saMmUcchima jIva utpanna hote haiN| (7) rogI-mRtyujJAna / rogImRtyujJApaka trinADIcakra pahalA / isa cakrakA nAma 'trinADIcakra' hai| isakA dUsarA nAma 'bhujaMga cakra' bhI hai / isake banAne kA vidhAna nIce ke prAcIna padya meM diyA hai"AiccAi dharevi bhuaMgaha, panarasa mAhi ThaveviNu aMgaha / bArasa bAhiri tassa ya dijai, jIviya-maraNa phuDaM jaannijji||" __ arthAt prathama AdinADI meM ravi nakSatra likhanA phira madhya aura aMtya nADI meM anukrama se usake bAda kA eka eka nakSatra likhanA usake bAda tIna nakSatra aMtyanADI ke Upara bAhara likha kara phira aMtyanADI se zurU karake AdinADI taka tIna nakSatra likhe, bAdameM Age tIna nakSatra Adi nADI ke nIce bAhara likhe aura phira Adi madhya aMtya nADiyoM meM kramazaH tIna nakSatra likha kara aMtyanADI ke Upara tIna nakSatra li
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasagraha 179 khe, bAda meM aMtya madhya Adi nADiyoM meM tIna nakSatra likhakara Adi nADI ke nIce bAhara tIna nakSatra likhe aura phira Adi nADI se lekara aMtyanADI taka meM tIna nakSatra likha de| isa prakAra eka eka nADI ke 5-5-nakSatra milakara kula 15 nakSatra tIna nADiyoM meM AyeMge, aMtya nADI ke Upara do jagaha likhe hue 3-3-nakSatra aura AdinADI ke nIce bAhara do jagaha likhe hue 3-3-nakSatra milakara kula 12 nakSatra nADiyoM ke bAhara aayeNge| cakra kI sthApanA - ro. A. . vi. jye. 3 kR. pu. svA. mU. 2. bha. pu. ci. pU. 1 a. a. ha. u. pU. ma. u. . zra. za. dha. ___ isa cakra meM ravi nakSatra se likhane kA prAraMbha karanA cAhiye / yahAM para azvinI se prAraMbha karake kula nakSatra likhe haiM, kyoMki azvinI ko hI yahAM kalpanA se ravi nakSatra mAna liyA hai| dekhane ke samaya rogI jisa samaya bImAra paDA usa samaya sUrya kisa nakSatra para thA isa bAta kA nizcaya paMcAMga meM dekhakara kara lenA cAhiye aura phira usa nakSatra ko Adi nA
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 5 vividha vicAra DI meM prathama likha kara phira Upara likhe krama se bAkI ke tamAma nakSatra likha lenA cAhiye / isa prakAra tatkAlIna cakra taiyAra hojAne ke bAda usameM rogI ke janma nakSatra ko dekhe ki vaha kisa nADI meM par3A hai, agara Adi nADI meM rogI kA janmanakSatra paDA ho to rogI kI mRtya hone kA saMbhava jAnanA caahiye| rogI kA janma nekSatra madhya nADI meM paDA ho to dIrghapIDA kahanA aura rogI kA nakSatra aMtyanADI meM AyA ho to alpa kaSTa kahanA / rogI kA janma nakSatra jo nADI cakra ke bAhara ke nakSatroM meM paDA ho to samajhanA cAhiye ki nAma mAtra kA kaSTa dekhakara rogI acchA ho jaaygaa| rogi mRtyujJAnArtha trinADI cakra dUsarA zra. & 3 pu. u. pU. za. ma. vi. 1 A. . . ci... jye. u. kR. svA. a. re. bha. . a. - isa cakra ke likhane kI rIti bhI pUrvokta pahale cakra ke jaisI hI hai, pharaka mAtra itanAhI hai ki pahale cakrameM ravi nakSatra se nakSatra likhane kI zuruAta hotI hai aura isameM ArdrA nakSatra se|
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 trA zrIjainajJAna-guNasaMgraha "AdyaiH paJcadazabhistrINi trINyantarA tyajan / . trinADIcakra candrArka-janmavedhe na jIvati // " . arthAt bIca meM tIna tIna nakSatroM ko choDate hue ArdrAdi paMdraha nakSatroM se trinADIcakra bnaanaa| isameM candranakSatra sUryanakSatra aura rogIkA janma nakSatra ye tInoM nakSatra eka nADI meM hoM usa samaya bImAra par3ane vAlA rogI mara jAtA hai| .. ____ sUrya nakSatra aura roginakSatra eka nADI meM hoM to adhika kaSTa aura sUrya nakSatra rogInakSatra caMdra nakSatra ye tInoM bhinna bhinna nADiyoM meM hoM to svalpa kaSTa bhoga kara acchA ho jAtA hai| rogimRtyujJAnArtha trinADI cakra tIsarA3 pu. a. ci. svA. pU. u. u. re. mR. 2 pu. ma. ha. vi. mU. zra. pU. a. ro. 1 A pU. u. . a. 'jye... dha. za. bha. kR. . isa tIsare nADIcakra meM bhI ArdrA se hI nakSatra likhe jAte haiM, paraMtu Upara ke do cakroM meM tIna tIna ke bAda tIna tIna nakSatra Upara nIce bAhara likhe jAte haiM vaise isameM nahIM likhe jAte, isameM to ArdrA punarvasu aura puSya Adi madhya aura aMtyanADI meM likhakara phira AzleSA maghA aura pUrvAphAlgunI aMtya madhya aura Adi nADI meM likhanA, isI prakAra nIce se Upara aura Upara se nIce likhate hue 27 nakSatra tIna
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 5 vividha vicAra nADiyoM meM likha diye jAte haiN| isa cakra kI vidhAna. gAthA nIce mujaba hai "AI adA migaM aMte, majjhe mUlaM paiTTi / . ravIMdujammanakkhattaM, tividdho na hu jiivti||"... - arthAt Adi meM ArdrA aMta meM mRgazirA aura madhya meM mUlako rakhanA, inake agale .pichale nakSatra Age pIche tInoM nADiyoM meM likhanA, phira rogotpatti samaya ke sUrya nakSatra kI caMdra nakSatra kI aura rogI ke janma nakSatra kI talAza karanA, agara tInoM nakSatra eka hI nADI meM paDe hoM to rogI kA jInA kaThina hai| sUrya nakSatra aura rogI nakSatra eka nADI meM hoM to adhika kaSTa bhoga kara rogI acchA hogA, rogI nakSatra aura caMdranakSatra eka nADI meM hoM athavA tInoM nakSatra bhinna bhinna nADiyoM meM hoM to alpa kaSTa bhogane ke bAda rogI acchA hogaa| nADI cakroM ke viSaya meM vizeSa vidhAna graMthAntara meM ina nADIcakroM meM vizeSa vidhAna bhI hai jo nIce ke zlokoM se vyakta hogA "rogiNo janmaRkSasya, ekanADyAM yadA raviH / yAvadRkSaM rave gyaM, tAvatkaSTaparamparA // rogiNo janmaRkSasya, ekanADyAM yadA zazI / tadA pIDAM vijAnIyA-daSTaprAharikI dhruvam // krUragrahAstadanye tu, yadi tatraiva saMsthitAH / tadA kAle bhavenmRtyuH, satyamIzAnabhASitam // "
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 183 arthAt rogI kA janma nakSatra aura sUrya nakSatra ekanADI meM ho to jaba taka sUrya usa nakSatra para rahegA taba taka rogI ko kaSTa bhoganA pddegaa| ___ rogI kA janma nakSatra aura caMdra nakSatra eka nADI meM hoM to rogI ko ATha pahara yAne eka dina-rAtri kA kaSTa kahanA caahiye| ___ agara sUrya athavA caMdra ke atirikta dUsare bhI kara graha usa vakta usa nADI para baiThe hoM to rogI kA maraNa ho| tAtparya yaha hai ki rogI nakSatra aura sUrya nakSatra donoM eka nADI meM hoM aura dUsare bhI karagraha usa nADI meM hoM to rogI kA bacanA kaThina hai| Upara kA vizeSa vidhAna tInoM nADI cakroM ke liye samAna hai| khulAsA - trinADI cakra dekhanA kucha bhI muzkila nahIM hai, isake liye 27 nakSatroM ke nAma jAna lenA jarUrI hai| sUrya jisa nakSatra para hotA hai vaha ravi nakSatra athavA 'raviyA nakSatra' kahalAtA hai / sUrya prAyaH 13-14-dina eka nakSatra para rahatA hai / kisa samaya sUrya kisa nakSatra para hai yaha paMcAMgoM meM likhA rahatA hai| caMdramA jisa nakSatra para ho vaha caMdranakSatra hai isI ko dina nakSatra bhI kahate haiM, kyoM ki sAdhAraNa rIti se isa kA bhoga
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 5 vividha vicAra kAla 60 ghaDI kA hotA hai| paMcAMgoM meM vAra ke bAda jo nakSatra likhA rahatA hai vahI caMdranakSatra hai| rogI manuSya kA jisa caMdranakSatra meM janma huA ho vaha usa kA janma nakSatra hai / agara rogI kA janma nakSatra na mAlUma ho to usa ke prasiddha nAma se jo nakSatra banatA ho vahI usa kA janmanakSatra mAna lenA caahiye| Upara jo tIna trinADI cakra likhe haiM una meM jo ki adhika jagaha virodha nahIM AtA, tathApi kahIM kahIM aisA bhI prasaMga A jAtA hai ki eka cakra ke anusAra mRtyuyoga mAlUma hotA hai taba dUsare ke vidhAnAnusAra dIrdhapIDA aura tIsare ke vidhAna se svalpakaSTa / aise sthAnoM meM parIkSakoM ko bahuta soca vicArake bhaviSya kahanA cAhiye, anyathA ve jhUThe paDeMge, sirpha eka hI cakra ke anusAra mRtyuyoga banatA ho lekina rogotpatti yadi zukla pakSa meM huI ho aura usa samaya rogI kA janma caMdra ho athavA AThamA caMdra ho aura anya bhI eka do krUra graha usa nADI meM paDe hoM to rogI kA bacanA kaThina hI samajhanA cAhiye / isI prakAra rogotpatti kRSNa pakSa meM huI ho aura usa samaya-3-5--7-vIM tArA meM se koI eka tArA ho aura sUrya aura rogi ke nakSatra vAlI nADI meM anya bhI karagraha vartamAna hoM to bhI rogI kA bacanA kaThina hai, isa ke viparIta trivedha hone para bhI rogotpatti ke samaya tArA anukUla hogI aura anya
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 185 ragraha usa nADI para nahIM hogA to rogI ke jIne kI kucha AzA kI jA sakatI hai| . ina nADIcakroM ke avalokana ke sAtha hI rogI ko kisa nakSatra tithi aura vAra meM roga utpanna huA hai yaha bhI dekhanA jarUrI hai| nADIcakra aura nakSatra-tithi-vAra yoga ina donoM ke kama se yadi rogI kA mRtyuyoga banatA ho to vaha rogI kabhI nahIM bacegA yaha nizcaya kara lenaa| ... jaise nADIcakroM se mRtyujJAna kA vidhAna jyotiSa granthakAroM ne kiyA hai vaise nakSatra-tithi-cAra saMbandhI yoga se bhI rogI ke maraNa-jIvana kA jJAna unhoMne batAyA hai, aura yaha vidhAna ukta nADIcakroM meM bhI bahuta sugama hai / jijJAsuoM ke avalokanArtha hama vaha yoga nIce dete haiM- nakSatra-tithi-cAra kA mRtyukArI yoga..bharaNI, kRttikA, ArdrA, azleSA, pUrvAphAlgunI, vizAkhA, jyeSThA, pUrvASADhA, dhaniSThA, zatabhiSak aura pUrvAbhAdrapada ina nakSatroM meM se koI bhI eka nakSatra ho, caturthI SaSThI navamI dvAdazI aura caturdazI ina tithiyoM meM se koI bhI eka tithi ho aura ravi maMgala aura zani ina vAroM meM se koI bhI eka vAra ho to rogimRtyuyoga banatA hai / usa samaya meM jisa ko rogotpatti huI ho vaha prAyaHkarake mRtyu pAtA hai / isa yoga meM bhI caMdra thA tArA kI anukUlatA ho to kucha bacane kI AzA kI jA
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 5 vividha vicAra sakatI hai, isa ke viparIta jo caMdra aura tArA pratikUla hoM to rogI ke bacane kI AzA choDa denI cAhiye / Upara ke mRtyuyoga ke samaya yadi caMdra rogI kI janma rAzikA vA janmarAzi se AThavIM rAzi kA ho, athavA janma lagna kI rAzikA ho, athavA kisI bhI rAzikA hote hue bhI rogotpatti kI lagrakuMDalI meM vaha-2-8-12 veM bhuvana meM baiThA ho to rogI kI avazya mRtyu kahanI cAhiye / . Upara trika yoga diyA hai usa meM nakSatra 11 liye gaye haiM, paraMtu nIce likhe 7 nakSatra akele hI mRtyudAyaka kahe gaye haiM / yadi ina nakSatroM meM se kisI eka nakSatra meM manuSya bImAra paDA ho aura usa samaya caMdra athavA tArA pratikUla ho to rogI kA bacanA kaThina ho jAtA hai| ve sAta mRtyukAraka nakSatra nIce mujaba haiM- . ___ArdrA, azleSA, pUrvAphAlgunI, svAti, jyeSThA, pUrvASADhA aura pUrvAbhAdrapada ye sAta nakSatra rogI ke prANaghAtaka haiM / ina meM jisa ko roga utpanna hotA hai vaha baDA kaSTa pAtA hai aura caMdrAdi kI pratikUlatA meM prANamukta hI ho jAtA hai| nakSatroM se rogI kA kaSTakAla pramANa- . ___ kaSTa se roganivRttianurAdhA aura revatI ina nakSatroM meM rogotpatti huI ho
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrIjainajJAna-guNasaMgraha . 187 to bahuta samaya taka roga banA rahatA hai aura bar3e kaSTa se roga kI nivRtti hotI hai| 1 mAsa pIche roga nivRttimRgazirA aura uttarASADhA meM roga utpanna huA ho to 1 mAsa meM rogI nIroga ho| 20 dina ke bAda roga nivRtti___yadi roga maghA nakSatra meM utpanna huA ho to vIsa dina ke bAda miTe / 15 dina ke bAda roga nivRtti- hasta, vizAkhA, dhaniSThA ina nakSatroM meM utpanna huA roga 15 dine ke bAda miTatA hai| . 11 dina pIche roga nivRttibharaNI, citrA, zravaNa aura zatatArakA ina nakSatroM meM utpanna huA roga 11 dina ke bAda miTatA hai / 9 dina ke bAda roganivRttiazvinI, kRttikA aura mUla meM roga utpanna huA ho to 9 dina pIche miTe / 7 dina meM roga nivRttirohiNI, punarvasu, puSya, uttarAphAlgunI aura uttarAbhAdrapada ina nakSatroM meM hone vAlA roga 7 dina meM acchA hotA hai|
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 . 5 vividha vicAra vizeSa khulAsA Upara jo nakSatroM ke AdhAra se kaSTa kA kAlamAna batalAyA hai vaha caMdra aura tArA anukUla pratikUla na hone kI dazA meM samajhanA caahiye| yadi caMdra athavA tArA anukUla ho to isa kAla se kucha pahale bhI roganivRtti ho sakatI hai, isI taraha caMdra tArA ke pratikUla hone para likhe hue mAna se kucha adhika dina taka bhI kaSTa bhoganA paDatA hai| muni kalyANavijaya iti zrIjainajJAna-guNasaMgraha prathama khaNDa samApta /
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha dvitIya khaNDa caityavaMdana 1 stuti saMgraha 2, stavana 3 aura svAdhyAya 4 / pada 5 ye dvitIyakhaNDameM, kahe paMca adhyAya // 1 // 1 caityavaMdanasaMgraha munizrIkalyANavijayaviracitA caityavandanacaturviMzatikA zrI RSabhadevajinacaityavandanam / (vasantatilakA'paranAmakaM uddharSiNI vRttam ) zrInAbhirAjakulanandanakalpavRkSaH, saMprAptasarvasurapUjyatamatvapakSaH / ullAsayan ravirivAGgisarojakhaNDa, dizyAtsa zarma vRSabho bhavatAmakhaNDam // 1 //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 caityavandanasaMgraha trailokyalokacalanetracakoracandra, vairAgyaraGgarasabhaGgabhayAstatandram / saMsArasiMdhutaraNAya suyAnapAtraM, . devaM namAmi RSabhaM apavitragAtram // 2 // yena pradarzitamazeSakalAkalApaM, durbodhajAtaduritauSakRtApalApam / smRtvA'dhunApi janatA nijakAryajanmAduddharSiNItiharaNo'stu sa nAbhijanmA // 3 // zrIajitanAthajinacaityavaMndanam / . (toTaka vRttam ) - ajitaM viditAkhilavastugaNaM, saguNaM varamuktivadhUramaNam / ramaNIrajanIcarikAviyutaM, praNuta praNatAkhila siddhikRtam // 1 // prapatantamavittibhare manuja, manujanma karantamadRSTarujam / janamAnasamAnasahaMsasamaM, samadRSTitamaM praNamAmyasamam // 2 // vihitAmaradAnavasevanaka, kanakojjvalanirmalavigrahakam / bhavatoTaka ! toTaya me duritaM, samayoditakarmarajomilitam // 3 // zrIsaMbhavajinacaityavandanam / . (upajAtivRttam ) zrIsaMbhavo nirdalitArisaMbhavo, visaMbhavaH prAstavikArasaMbhavaH / sazaMbhavazrIddhajitArisaMbhavaH, kSiNotu taM yo'sti gadorisaMbhavaH / / pRthaiva manye viduSAM nu bhAratI, yayA na te prakriyate budhaiH stutiH| kiM kalpavRkSo'pi phalAdivarjitaH,phalaiSibhinoM vibudhairvitrjitH|2|
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 191 na sragdharAvRttamukharapi svayaM, sadaiva sAvadhavivarNakaH kaviH / labheta satkIrtibharaM yathA stuvan , bhavantamalpairupajAtivRttakaiH / / 3 / / zrIabhinandanajinacaityavandanam / ___ (rathoddhatA vRttam ) saMvarAkhyanararAjanandanaM, devarAjavihitAbhinandanam / dharmadAnajanatAbhinandanaM, bhaktito'smi vinato'bhinandanam // 1 // bho janA! vissyluptcetn,-bhojnaadisukhmissyte janaiH / tadvadeva bhavatApapIDite,-nisAdhanamasau niSevyate // 2 // sevanena satataM jinezitu,-rmoharAjamadanau praNezatuH / sannRNAM bhavatu vo'pi tadgatA, tadbhaTAliranugairathoddhatA // 3 // ___ zrIsumatinAthajinacaityavandanam / (drutavilambitavRttam ) sukRtavallarivardhanavArida,-prabhamanalpaguNasya tavArida ! / vacanamartiharaM bhavitArakaM, bhavatu me'ghaharaM vigatArakam // 1 // sumatimeghanarendrasamudbhava !, vihitasarvasurAsuramudbhava ! / atha bhaveddhi bhavAnmama tAraNaH, sajati cedbhagavan ! mmtaarnnH|2| drutavilambitasaMsaraNakrama,-mavirataM vidadhe saguNakrama ! / . yadi ratihiM bhavedbhavadAzraye, dhruvagatiM bhagavan ! nu tadAzraye // 3 // zrIpadmaprabhajinacaityavandanam / . . (indravajrAvRttam ) padmaprabhe'mbhojavizAlanetre, padmaprabhe bho dadhatAM subhaktim / ye na prakRSTatvamucaH kadApi, yena pranaSTA nanu te'pi doSAH // 1 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 1 caityavandanasaMgraha . nAtha ! tvayA cetkriyate jano'nyo, dharmopadezainanu muktraagH| tvaM rAgayukto'si kathaM nu yadvA, mAhAtmyametatkhalu sarvavitve / / ekAkinApi prahatAstvayeddhA, mohAdayaH karmabaliSThayodhAH / syAdindravajAhatirekikApi, nAzAya mauleH kulaparvatAdeH // 3 // ___ zrIsupArzvajinacaityavandanam / (praharSiNIvRttam ) pRthvIjaM zivapurasArthavAhanAthaM, cakrANaM prabalamanobhavapramAtham / kurvANaH stutilavagocare sunAthaM, kurve svaM nijaguNalAlasAsanAtham / devendraiH prakaTitabhaktirAgasAraiH, saMsAre puruSavaraM hi mnymaanaiH| yo neme viratagaNaizca baddharAgai,-yonerme'viratagataM sa saMruNadhu / / saMprApte puramapunarbhavAkhyamIze, nirnAthA virahaviSArditA prakAmam / no cette'mRtasamadarzanaM prabimba, no nUnaM bhuvi janatA praharSi __NIyam // 3 // zrIcandraprabhajinacaityavandanam / (lalitAvRttam ) . candraprabha janivipUtasajjanaM, candraprabhaM janitahaSTimajanam / devAdhidevavinataM svazaktito, devAdhidevamabhinaumi bhaktitaH / / tejaHprapannaravirUparocana, zvetaHsarojadalane virocanaH / deyAnmatiM jinapatiH sa tAmaraM, yasyA janurvibhavanirjitAmaram / 2 / loko jaharSa tava darzanAgamAja, jJAnaprakarSalalitAjinAgamAt / kiMvA dhujAtamahase na nandana,-mIza ! kSamezamahasenanandana ! // 3 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrA zrIjainazAna-guNasaMgraha 193 zrIsuvidhinAthacaityavandanam / ___ (sumukhI vRttam ) kutukamidaM nanu pazyata bho, bhuvi janacittasarojamidam / suvidhijinasya mukhendurayaM, kuvalayavad vizadIkurute // 1 // bhavati na yasya mano ramate, bhavati narasya na tasya rtiH| kimu surapAdapapAdabhidi, zamudayameti kadApyavidi // 2 // tava caraNAmbujavaddharati,-gaNadharavanmanujaH sumatiH / bhuvi janatAsu-mukhI bhavati, bhavabhayatazca janAnavati // 3 // zrIzItalajinacaityavandanam / . (candravartmavRttam ) zItalaM jinapatiM nama janate !, saMgRhANa vrpunnymjnteH| etadarthamamarA api satataM, pUjanaM vidadhate divi satatam // 1 // pUjayanti jindaivtcrnnaa,-naarylokpthnirmitcrnnaaH| prANino vidhivadAdarasahitaM, manvate ca bhuvi tatkhalu sahitam // 2 // candrakAntasamazItatanujina, candra ! vartma sugaterdadadamalam / mAmanalpamatirahitamazaraNaM, nAtha ! rakSa duritAdanizaraNam // 3 // . shriishreyaaNsjincaityvndnm| . ... (zAlinIvRttam ) sphUrjakAntirdhvastasaMsAratAnti, . caMcacchIlaH projjhitA'zastalIlaH / zrIzreyAMsaH saMcitAntazzamAyaH, kuryAtsaukhyaM devavandho'stamAyaH // 1 // kI
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 1 caityavandanasaMgraha vidyAvallIvardhane vArivAhaH, kaivalyAdhvapApaNe zastavAhaH / sa zreyAMsaH zreyasAM yaH sukhAniH, sazreyAn vaH saMvidhattAM sukhAni // 2 // pratyAdarza zreyaso daivatasya, vadhaM cittaM yena . pApaM na tasya / pratyAghAtaM saMvidhatte narasya, . yasmAt zreyaHzAlinI bhaktirasya // 3 // zrIvAsupUjyajinacaityavandanam / (svAgatAvRttam ) vAsupUjya ! kRtapuNyakRtAnta, helayA vijitarAgakRtAnta ! / yogino'pi vinamanti bhavantaM, ke tyajeyurathavA zubhavantam // 1 // yA cacAla nijanizcalabhAvAt , yoginAthatatirapyavibhAvAt / yadazA vijayinaM harisUnuM; taM jaghAna vasupUjyasusUnuH // 2 // svAgatAprabhRtibaddhanibandhai,-stvAM stuvanti kavayaH shucibndhaiH| no tathApi guNavarNanakRtye, pArayanti tava varNanakRtye / // 3 // ___ zrIvimalajinacaityavandanam / (mandAkrAntAvRttam ) zyAmAsUno ! tava varavacaHzreNipIyUSadhArA,tRptAtmAnaH prakRtisubhagA mAnavA mAnadhArAH / utpadyante vibudhabhuvaneSUttameghUttamAste, yatrAnandaprabalalaharIprollasatsaukhyamAste // 1 // .
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha heyAheyarakaTanavidhau baddhalakSyo nitAntaM, jJAnodyotairbhuvi bhavijanaM bodhayan yonitAntam / nirmuktAtmA zivasukharatiH karmarogairapIDayaH, sarvajJo'sau jayatu vimalaH sarvadeverapIDayaH // 2 // saMsArAmbhonidhinavatarI duSTabhInarabhakSyAs,mandAkrAntA zamarasabharairdumaitAgairalakSyA / dattAnandA bhuvi jayayazovisphuradvaijayantI, saukhyaM mUrtiH subhaga! bhavato yacchatAdvai jayantI // 3 // zrIanantajinacaityavandanam / (bhujaMgaprayAtavRttam ) anantaM jinaM puNyavantaM sasantaM, kSipantaM kukarmoghamati harantam / janAn raJjayantaM ripUn saJjayantaM,namAmIzvaraM taM varaM muktikAntam 1 sadA siddhisaukhyapriyadhyeyarUpaM, jitAnaGgarUpaM zriyA jAtarUpam / munivrAtabhUpaM zamApArakUpaM, namasyAmyanantaM jinaM yogirUpam / 2 / bhujaMgaprayAtA'dhvamuktaM susUktaM, jarAjanmahIna mahAnandalInam / hataprItinAthaM kRtAdhyapramANe, zraye'nantadevaM supuNyApyasevam / 3 / zrIdharmanAthajinacaityavandanam / (sragviNIvRttam ) dharmanAthaM stuta prauDhabudhdhyanvita,-devarAjAcitaM yasya pAdadvayam / bhavyahaMsaiH zritaM puNyagandhAzritaM, rAjate padmazobhA paridAsayat / / dharmanAtha ! tvayoddiSTadharme kRta,-vartanAH kartanAyotkaTadveSiNAm / / syurjanAH sevyase tvaM tataHsvArthibhi, devarAjAsuraiH kevalasvArthibhiH
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 caityavandanasaMgraha sragviNI bhaktacetastamazcUrikA, pUrikA svarganiHzreyasAM sampadAm / mUrtirevaMvidhA te yazaHsAdhikA, dIyatAM bhadramAnandavAsAdhikA 3 zrIzAMtinAthajinacaityavandanam / ____ (mAlinIvRttam ) zivapadasukhakArI karmavidveSivArI, madanamadavibhedI vizvavastvekavedI / bhavajaladhivizoSI pApavArapramoSI, dizatu kuzalamIzaH zAntinAtho muniishH||1|| svahRdi dhRtabhavantaH prAstarAgA bhavantaH, tava natizubhavantaste narAH puNyavantaH / atizayasukhasAraM kevalAlokasAraM, paramapadamudAraM yAnti bhavyA mudA'ram // 2 // prazamarasavipuSTA nAzitAzeSaduSTA, jagati janitacitrA puNyapoSaiH pavitrA / mahimajitasamudrA mAlinI yasya mudrA, sa jayati jinshaantirnirjitsvrnnkaantiH||3|| zrIkunthunAthajinacaityavandanam / (kAmakrIDAvRttam ) saMsRttAraM vidhvastAraM zrIdAtAraM dhAtAraM, cazcacchobhAramyaM gamyaM yogIzAnAmIzAnAm / ' saMsArAmbhorAziM tIrNa saukhyAkIrNa vistIrNa, vande devaM kRtyAsevaM kunthu sAvaM sarvajJam // 1 //
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha tyaktAsAraM jJAnodAraM vizvoddhAraM vidyAraM, sphUrjadyogaM muktodyogaM bhAsA candraM nistandram / saMkhyAvantaM puNyodantaM kIA kAntaM saMzAntaM, vande de dattAsevaM saudharmeze dharmeze // 2 // AyurvidyuyotAbhaM varlIlAM kIlAbhAmante, vijJA vijJAyAzu brIDAM kAmakrIDAM saMprojjhya / duHkhodrekacchedacchekaM bhaktyudrekaM bibhrANA, devAH sevAM yasyA'kurvan kunthuH kuryAtkalyANam // 2 // - zrIaranAthajinacaityavandanam / . . ( hariNIvRttam ) janitajanatAnandaM kandaM mahodayavIrudhA,maviratiratiprItiprauDhipramuktamagurbudhAH / yakamazaraNA labdhotkarNAH zaraNyamaninditaM, sa dizatu zivaM devIsUnurbhavAntamaninditam // 1 // atulajavanA baddhaspaddhAH surAsuranAyakA, yadabhigamane labdhvotkaNThA bhvntyvinaaykaaH| arajinapateH pAdadvandvaM sarojavikasvaraM, dalayatutarAM pApadvandvaM prabhAjitabhAsvaram // 2 // zubhamatijanasvAntadhvAntapraNAzanabhAskara, vidalitadaradveSA'jJAnaM virAgasamAdaram hRdayaharaNairhAvaiH kSubdhetaraM hariNIdRzAM, hRdayamamalaM devIsUnostanotu sukhaM vizAm // 3 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 1 caityavandanasaMgraha zrImallinAthajinacaityavandanam / (varatanuvRttam ) . ayi hitakAraka ! mallinAtha ! te, caraNayugaM surapo'pi nAthate / bhavajalatAraNazaktimatparaM, drutamabhitAraya mAmataHparam - // 1 // ayi natavatsala ! nApadAM padaM, bhavati jano bhavatAM zritaH pdm| kimu kRtakalpamahIruhArcanaH, samajani durgatakaH kadAcana // 2 // bhavadabhidhAjapabaddhamAnase, nanu bhuvi bhavyajane samAnase / vara! tanutApUramartinAzanaM, padamitavannu vivartanAzanam // 3 // zrImunisuvratajinacaityavandanam / (kanakaprabhAvRttam ). munisuvratasya bhavavAridheH paraM, taTamAgatasya tarasA vidheHparam / stavanAM karotu janatA zubhAzayA, zivasAdhanAptirasikA zubhAzayA 1 pravarapratApaparabhAvabhAvitaM, bhavinaM karoti parabhAvabhAvitam / vimalaM yadIyacaraNadvayaM sa tAM, vimalAM dadAtu paramAM ramAM satAm / / 2 / / kanakaprabhAva ! bhavadAgamAgama !, sukRtodayena bhvdaagmaagmH| samapadyatAtmahitakAraNaM mama, bhavanAzanaM bhatatu tena nirmama ! // 3 // zrInaminAtha jinacaityavandanam / (pramANikAvRttam ) sakarNakarNatoSiNI, hitaa''hitaadhisNskRtiH| .. sadA sadAnavaiH surai,-rnutA nu tAyinI nRNAm // 1 //
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 199 . zrIjainajJAna-guNasaMgraha nayAnayAdirAjitA, 'gamairgamaigarIyasI / pramApramANapUritA, maharSiharSiNI sadA // 2 // dayodayojjvalA sadA,-'kSayA'kSayAminI vizAm / dhiyo'dhiyogakAriNI, bhiyo'bhiyoganAzinI // 3 // yadIdRzI sarasvatI, na rocate sarasvatI / janAya te suvarNikA, jagadazAsuvarNikA // 4 // name ! name pramANikA, narasya dhiistdiidRshH| mataM mataM viparyaya-prasAdhanaM nu dhIdRzaH // 5 // zrIneminAthajinacaityavandanam / . . ( paJcacAmaravRttam ) kSaNaM nirIkSya vIkSaNaiH pratikSaNaM kSayAnvitaM, kSaNaM yadapratIkSitaM kSamezamaNDalaiH kSitau / asArasaMmRdudbhavAtibhItibhAgajano yamA,zrayeddhitAya bhaktitastamAnato'smi neminam // 1 // kuraGgaraGgabhaGgabhIrutAbharAvabhArita !, nidarzanIbhavan dayAlutAjuSAM vizAM dhuri / vivAhavAhavAhanAvaruddharAjyahAyaka !, bhavantamIdRzaM dayAlumAzrito'smi rakSa mAm // 2 // jayAbhilASivAjirAjirAjirAjarAjitAs. prapaJca ! cAmarAlizobhipArzva ! pArzvagAvana ! / yadUjjvalAnvayAmburAzibhAsanA'bjabhAsura!, vidhehi mAM bhavAmbudhestaTAnuyAyinaM vibho ! // 3 //
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 .. 1 caityavandanasaMgraha shriipaarshvnaathjincaityvndnm| . (zikhariNIvRttam ) sadA zuddhA mUrtirmadanamadamohAdivikalA, kalA'pUrvA vAkye sutanumadavidyAntakaraNe / raNe raGgo nityaM vitatabhavabhAvArinidhane, dhane mUrchAtyAgaH varatarasuvarNAdinikare // 1 // kare zastrAbhAvo janitajanasaMtApazamano, mano'pUrvadhyAnasthagitanikhilA'vadyavivaram / varaM dharmasthairya bhuvanaviditA kApi samatA, matA mahyA maitrI tanumadadhivAtsalyasahitA // 2 // hitAdhAnA ete'tulasukRtasaMbhArajanitA, . nitAntaM rAjante bhavati suguNAH pArzva! sutpH| : tapatrasyacchaityaM kiraNavisarA'stAndhatamasaM, masaM moghIkurvannavaravirikha prAzikhariNi / / 3 // zrImahAvIrajinacaityavandanam / (zArdUlavikrIDitavRttam ) vIraH sarvahitaH sadoditasukhaM vIraM janAliH zritA, . vIreNa pravitADitA riputativIrAya dhatte natim / vIrAdvizvamahodayo dhRtajayo vIrasya vIrya mahat , vIre vistRtatAM gatA guNalatA vIra ! pradeyAH zivam // 1 // yo muktizriyamAtanoti sudRzAM yaM svarganAthA natA, yenA'bhedyavibhedyakarmanikaro yasmai janaH zlAghate /
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha yasmAdurguNasaMtatirgatavatI yasya prapUtaM vaco, yasmin paGkajakomale janamano bhRGgopamaM lIyate // 2 // sa zrIvIravibhubhaMvatvasukhahattaM daivataM saMzraye, tenA'smi prabhuNA sanAthagaNanastasmai natiM saMdadhe / tasmAnnAsti paraH prabhAdinakarastasyAGghriyugmaM stuve, tasminneva ca karmadantidalane zArdUlavikrIDitam // 3 // aGgarSinavabhUvarSe, pAdaliptapure vre| kalyANavijayeneyaM, caturviMzatikA kRtA // 1 // iti munivaryazrIkalyANavijayaviracitA caityavandanacatuviMzatikA samAptA / : . 2 stuti-saMgrahaH . munirAjazrIkalyANavijayAdiviracitaH / zrIAdijinastutiH (zaurasenyAm ) . . drutavilambitavRttam puravapuNNabharAduH samajiya, narabhavaM vibhavaMcidamaMdiraM / nijahidaM jadi icchadha mANavA, namadha nAbhisudaM jinnnaaygN||1|| 1 chAyA-pUrvapuNyabharAt samaye, narabhavaM vibhavAJcitamandiram / nijahitaM yadi icchatha mAnavA !, namata nAbhisutaM jinanAyakam //
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 2022 stutisaMgrahaH . dalidadukkhabharA samadAdarA, viradidhammapasAhaNatapparA / . jiNavarA jaNapaMkajabhakkharA, sugadidA mama hontu sadakkharA / / gamagahIratalo nayasohido, vivihabhaMgaviyAravirAido / cadurabuddhivigAhidamajjhago, sumadido mama bhodu jiNAgamo / 3 / kaDDaya ghorauvadavaNAsaNaM, jaNamaNaM karidUNa vikassaraM / kuNadi jo jiNaNAdhamadunnadi, haradu so duridaM mama gomuho // 4 // zrI zAntinAthajinastutiH (mAgadhyAm ) ___ mAlinIvRttam dulidayaNidakaTaM dustidiM dukkhaveyyaM, kuNadi galidasattaM ye nalANaM valANaM / yaNidabhuvaNazaMtI kusTidAzezabhaMtI, dizadu yaNadidaM ze zaMtinAghe aNAdhe // 1 // dalitaduHkhabharAH samatAdarA, viratidharmaprasAdhanatatparAH // jinavarA janapaMkajabhAskarAH, sumatidA mama bhavantu sdkssraaH|| gamagabhIratalo nayazobhito, vividhbhnggvicaarviraajitH| caturabuddhivigAhitamadhyakaH, sumatido mama bhavatu jinAgamaH // kRtvA ghoropavadravanAzanaM, janamanaH kRtvA vikasvaram / karoti yo jinanAthamatonnati, haratu sa duritaM mama gomukhaH // 1 chAyA-duritajanitakaSTaM duHsthitiM duHkhavedyAM, karoti galitasattvAM yo narANAM varANAm / janitabhuvanazAntiH kuTTitAzeSabhrAntiH, dizatu janahitaM sa zAntinAtho'nAthaH //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 203 .. zrIjainajJAna-guNasaMgraha zadadakamalaMbAzubiggacedA lamA zA, avalavimalavAzAbhAvamAvohamANI / calaNakamalamAlaM yesimANandazAlaM, zalaNamadhigadA te dintu mukkhaM yiNiMdA // 2 // palimidaniyateyA jAhaNaMtaM payAzaM, palikaliya tadastaM pastidA zomazUlA / aNahigadatadastA antali ke bhamaMti, dizadu vimalaviyyaM Agamo ze yiNANaM // 3 // kadayiNamadazAle zaMtibhattegapAle, gayavalagadizAle dhastavigyappayAle / yiNacalaNazaloye bhiMgabhAvaM bhayaMte, haladu vimalakaMtI pAvagaM baMbhasaMtI // 4 // 1 chAyA-satatakamalavAsodvignacetA ramA sA, aparavimalavAsAbhAvamAbodhamAnA / caraNakamalamAlAM yeSAmAnandazAlAM, zaraNamadhigatA te dadatAM mokSaM jinendrAH // parimitanijatejasau yasyA'nantaM prakAza, parikalayya tadartha prasthitau somasUrau / anadhigatatadartho antarikSe bhramataH dizatu vimalavidyAmAgamaH sa jinAnAm / / kRtajinamatasAraH zAntibhaktaikapAlaH,
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 ____ 2 stuti-saMgraha . zrI neminAthajinastutiH (paizAcyAm ) . upajAtivRttam tUrAtu tatthUna pasuppakAraM, tyaaltaaposnbddhcitto| genhIa yo tikkhamabhaggazIlo, sukhAya so nemijino janAnaM, aJAnaaMdhIkatalocanAnaM, vivekahInAna satA janAnaM / bhavannave ye varayAnatullA, chitaMtu te tukkhabharaM jiniMtA // 2 // saMsAragehe varatIpakAbho, mahesinaM jhatti vitinnnnlaabho| apuvvatattoSavisAlateho, jinAgamo savvahito jayejA // 3 // nemIsajhAnAtu supattateva-bhavA bhavAranavilaMghanatthaM / jiniMtatevaM parisevamAnI, vivekinaM hotu sukhAya aMbA // 4 // gajavaragatisAro dhvastavighnapracAraH / . jinacaraNasaroje bhaMgabhAvaM bhajana , haratu vimalakAntiH pApakaM brahmazAntiH // 1 chAyA-dUrAt dRSTvA pazuprakAraM, dayAlatApoSaNabaddhacittaH / agrahIt yo dIkSAmabhagnazIlaH, sukhAya sa nemijino janAnAm // ajJAnAndhIkRtalocanAnAM, vivekahInAnAM sadA janAnAm / bhavArNave ye gharayAnatulyAH, chindantu te duHkhabharaM jinendrAH // saMsAragehe varadIpakAbho, maharSINAM jhagiti vitIrNalAbhaH / apUrvatattvaughavizAladeho, jinAgamaH sarvahito jayatAt // nemIzadhyAnAt suprAptadevabhavA, . bhavAraNyavilaMghanArtham / jinendradevaM parisevamAnA, vivekinAM bhavatu sukhAya aMbA //
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 zrIjainajJAna-guNasaMgraha zrI pArzvanAthajinastutiH / ( cUlikApaizAcyAm ) vasantatilakAvRttam nAkAthirAcatharaniMtavisAlacittaphUmipparUThavaraphattilatAnikuMce / kAhIa no calanapatthamanomarAlo, yassAphilAsamapi so vicayAya paaso||1|| tArittatAvaparitasarIralokaM, saMpUritAsakhanavuSTiviphinnatApaM / saMpAtitUna samathammasamAtarA ye, tikkhaM phacanti sivatA mama te ciniMtA // 2 // sutthotanassa tanayassa mataM naramma, ekaMtanAsavisayo nahu vatthu loke / 1 chAyA-nAgAdhirAjadharaNendravizAlacitta bhUmiprarUDhavarabhaktilatAnikuJja / akArSIt no caraNabaddhamanomarAlo, .. yasyAbhilASamapi sa vijayAya pArzvaH // dAridrayadAvaparidagdhazarIralokaM, saMpUritAzaghanavRSTivibhinnatApaM, / saMpAdya zamadharmasamAdarA ye, ... dIkSAM bhajanti zivadA mama te jinendraaH|| zuddhodanasya tanayasya mataM na ramyaM, ekAntanAzaviSayo na khalu vastu loke|
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 stuti-saMgraha ekaMtathuvvavisayopi na sAthuvAto, tamhA namAmi siyavAtamataM cinAnaM // 3 // huMkAranAtapariphApitatukRtevo, .. htthtthsdhppritaasitvikkhmuuso| pAsappasAtatarulatthasatAnivAso, sukkhAya bhotu satataM mama pAsayakkho // 4 // zrIvardhamAnajinastutiH (apabhraMzabhASAyAm ) paJcacAmaravRttam . . kasovale abhavvasaMgamassu bhAvisAmale, supattu jassu dhIradAsuvaNNu jAu, ujjalu / suriMdacakkavAgavAsarAhiNAdhu so jiNu, sabhattihaM maNussahaM suhAya NAdanaMdaNu // 1 // ekAntadhrauvyaviSayo'pi na sAdhuvAdaH, .. tasmAnnamAmi syAdvAdamataM jinAnAm // huMkAranAdaparibhApitaduSTadevo, hastasthasarpaparitrAsitavighnamUSakaH / pArzvaprasAdatarulabdhasadAnivAsaH, . saukhyAya bhavatu satataM mama pArzvayakSaH / / 1 chAyA- kaSopale abhavyasaMgamakasya bhAvizyAmale, suprAptaM yasya dhIratA suvarNa jAtamujjvalam / surendracakravAkavAsarAdhinAthaH sa.. jinaH, sabhaktikAnAM manuSyANAM sukhAya jJAtanandanaH //
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 207 zrIjainajJAna-guNasaMgraha 207 sakammarogahiM papIliyA pavaDhDaveyaNA,' malINavAsaNAgulA apatthasevaNAyarA / kahaM nu huMta mANavA na huMta bhUtale jai, parovagAraladdhajammadhammavijagA jinnaa||2|| vimuttimaggadasaNaggavAru vigdhavajiu, durantaduggadippavesarohalohaaggalu / jayappayAsu sAmi jogakhemakAraguttamu, kareu nadukkhajAlu so maI jiNAgamu // 3 // suvaNNavaNNadehakaMtibhArabhAsiaMbarA, pakAmakAmiyatthasatthadANi apptaarnnii| jiNassu vIraho subhattisattitattivajiA, siriddha siddhadevi deu bhanvahaM sumaMgalu // 4 // svapharmarogaiH prapIDitAH pravRddhavedanAH, malinavAsanAkulA apathyasevanAdarAH / kathaM nvabhaviSyan mAnavA nA'bhaviSyan bhUtale yadi, paropakAralabdhajanmadharmavaidyakA jinaaH|| vimuktimArgadarzanApradvAraM vighnavarjitaM, durntdurgtiprveshrodhlohaarglaa| jagatprakAzaHsvAmI yogakSemakArakottamaH, karotu naSTaduHkhajAlaM sa mAM jinAgamaH // suvarNavarNadehakAntibhArabhAsitAmbarA, prakAmakAmitArthasArthadAne aprtaarnnii| jinasya vIrasya subhaktisaktitaptivarjitA, zrIddhA siddhAdevI dadAtu bhavyAnAM sumaMgalam //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 2 stuti-saMgraha zrIdIpamAlAstutiH (zikhariNIvRttam ) - gato bhAvodyotaH paramavimalajyotiradhunA, tato dravyodyotaM bhuvi vitanumastasya virahe / iti prAjJairaSTAdazabhirajanIjAnibhiraho, . . kRtA dIpAlIyaM jayati jayadA. vIrajapataH // 1 // na me kAmairarthaH paramasulabhairarthanikaraiH, kRtaM rAjyenA'laM sRtamamaralokadhivibhakaiH / anAptAM saMsArabhramaNamatibhirmAnavagaNe,labheyaM duSpApAM jinapapadapaddheSu vasatim // 2 // zrute zrotrAnandaH paramamanubhUte'ghavilayo, manaHzuddhiAte vimalavacano yatra ptthite| bhavetsevAyogyo vihitavaraseve ca manuja,stamAnandobodhaM jinapatikRtAntaM praNamata // 3 // dhRtazraddhA saMghe vihitavinayA vIravibhave, bhave saukhyaM dAtrI jinavaravacobaddhamanasAm / parA samyagdRSTiH sumatijanasaMtApazamanI, sadA siddhAdevI bhavatu bhavinAM duHkhadamanI // 4 // zrI vIrajinastutiH (AryA chaMdaH) so jayau jagANaMdo, vIrajiNo sayalaguNagaNAlIDho /
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 7 // zrIjainajJAna-guNasaMgraha 209 jassa vilINA savve, rAgaddosAdao dosA // 1 // annANatamaviNAsaNa,-ravikappe kapparukkhatullakare / ajjhappadhammakusale, jiNacande vaMdimo sirsaa.||2|| tihuaNagihagayavatthu,-ppayAsapavaNo kumAruAgammo / egaMtasalahadAho, jiNAgamo dIvao jayau // 3 // sirivIrabhattibhAvA, gayapAvA daliyavigyasabbhAvA / kallANamaggalAbha, jaNassa siddhAiA kuNau // 4 // iti munivaryazrIkalyANavijayaviracitaH stutisaMgrahaH smaaptH| vividhastutiyA~ zrI RSabhadeva jina stuti . . praha uThI. baMdu RSabhadeva guNavaMta, prabhu beThA sohe samavasaraNa bhagavaMta / / traNa chatra birAje cAmara DhAle iMda, jinanA guNa gAve suranaranArInA vRMda // 1 // bAra parakhadA bese iMdra iMdrANI rAya, . . . . nava kamala race sura jihAM ThaviyA prabhu pAya / deva duMdubhi vAje kusuma vRSTi bahu huMta, evA jina covIse pUjo bhavi eka citta // 2 // jiNa jojana bhUmi vANIno vistAra,
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ . prasa 2 stuti-saMgraha prabhu astha prakAze racanA gaNadhara sAra / so Agama suNatAM chedIje gati cAra, jina vacana vakhANI lahiye bhavano pAra // 3 // yakSa gomukha giruo jinanI bhakti kareva, tihAM devI cakesarI vidhana koDa hareva / .. : . zrI tapagaccha nAyaka vijayasenasarirAya, .tasa kero zrAvaka RSabhadAsa guNa gAya // 4 // zrI zAMtinAtha jina stuti zAMti jinesara samariye jenI acirA mAya, vizvasena kula upanyA mRgalaMchana pAya / gajapura nayarInA dhaNI kaMcana varaNI che kAya, dhanuSa cAlIsanI dehaDI lAkha varasarnu Aya // 1 // zAMti jinesara solamA cakrI.paMcama jANu, kuMthunAtha cakrI chaTTA aranAtha vakhANuM / e traNe cakrI sahI dekhI ANaMdUM, saMjama lai mugate gayA nitya uThIne vaMdu // 2 // zAMti jinesara kevalI besI dharma prakAze, dAna zIyala tapa bhAvanA nara soya abhyAse / eha vacana jinajI taNA jeNe hiyaDe dhariyA, suNatAM samakita nirmalA nizcaya kevala variyA // 3 // sameta zikhara giri upare jeNe aNasaNa kIdhA,
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha kAussamga dhyAnamudrA rahI jeNe mokSa ja siidhyaa| jakSa garuDa samarUM sadA devI nirvANI, bhavika jIva tame sAMbhalo RSabhadAsanI vANI // 4 // giranAra nemijinastuti sura asura vaMdita pAyapaMkaja mayaNamalla akSobhitaM, ghana saghana zyAmazarIrasuMdara zaMkha laMchana zobhitam / zivAdevi naMdana trijagavaMdana bhavika kamala dinezvaraM, giranAra girivara zikhara vaMdaM neminAtha jinezvaram // 1 // aSTApade zrI Adijinavara vIra pAvA purivaraM, caMpApurI zrIvAsupUjyajI nemi revayagirivaram / sammeta zikhare vIsa jinavara mukti pahotA munivaraM, covIsa jinavara teha vaMdU sayala saMgha suhaMkaram // 2 // agyAra aMga upAMga bAre daza payannA jANiye, cha cheda graMtha pasatthaatthA cAra mUla vakhANiye / anuyogadvAra udAra naMdIsUtra jinamata gAiye, vRtti cUraNi sUtra Agama paMca cAlIza dhyAiye // 3 // bihuM dizi vAlaka doya jehane sadA bhaviyaNa sukhakaraM, dukha hare aMbAluMbi suMdara duriya dohaga apaharaM / giranAramaMDaNa nemijinavara caraNapaMkaja bhayaharaM, zrIsaMgha maMgala kare aMbAdevI deve zubha varam // 4 //
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 2 stuti-saMgraha zrIpArzvanAthajinastuti pAsa jiNaMdA vAmAnaMdA jaba garame phalI, supanA dekhe artha vizeSe kahe maghavA mlii| .. jinavara jAyA sura hularAyA huA ramaNIpriye, nemirAjI citta virAjI vilokita vrata liye // 1 // vIra ekAkI cAra hajAre dIkSA dhura jinapati, pAsa ne malli trayasata sAye bIjA sahase vrtii| SaTzata sAthe saMjama dharatA vAsupUjya jagadhaNI, anupama lIlA jJAnarasIlA dejo mujane ghaNI // 2 // jinamukha dIThI vANI mIThI surataru velaDI, drAkha vihAse gai vanavAse pIle rasa selddii|' sAkara setI taraNA letI mukhe pazu cAvatI, amRta mIThaM svarge dIrcha suravadhU gAvatI // 3 // gajamukhadakSo vAmana jakSo mastake phaNAvalI, cAra te bAMhI kacchapavAhI kAyA jasa shaamlii| . caukara prauDhA nAgArUDhA devI padamAvatI, sovana kAMti prabhuguNa gAtI vIra ghare AvatI // 4 // zrIpArzvanAthajinastuti deM deM ki dhapa mapa dhu dhu mi dho dho dhasaki dhara dhapa dhoravaM, doM doM ki do do drAgadi drAgaDdiki dramaki draNa raNa dreNavam / jhajhi jheMki jheM jheM jhaNaNa raNa raNa nijaki nija janaraMjanaM,
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 213 - zrIjainajJAna-guNasaMgraha surazailazikhare bhavatu sukhadaM pArzvajinapatimaJjanam // 1 // kaTa regini thogini kaTiti gigaddA dhudhu ki dhuTa naTa pATavaM, guNa guNaNa guNa gaNa raNaki Ne Ne guNaNa guNa gaNa gauravam / jhajhi jheM ki jheM jhaM jhaNaNa raNa raNa nijaki nija jana sajjanAH, kalayaMti kamalA kalita kalimalamakalamIzamahe janAH // 2 // ki TreMki - - Tharhi Tharhiti Thahi paTTA tADayate, tala loMki loM loM khi khini DeMkhi DeMkhini vAdyate / OM OM ki OMOM kathugi kathugini dhoMgi dhoMgini kalarave, jinamatamanaMtaM mahimatanutA namata suranatamutsave // 3 // khuM dAMkhi khuMdAM khukhuDdi khuMdAM khukhuDdi do do aMbare, cAcapaTa caca paTa raNaki Ne meM DaNaNa . . DaMbare / tihAM saragamapadhuni-nidhapamagarasa sasasasasa sura sevatA, jinanATyaraMge kuzalamanizaM dizatu zAsana devatA // 4 // . adhyAtmabhita mahAvIrajinastuti uThi savere sAmAyika lIdhuM piNa bAra[ navi dIdhuMjI, kAlo kUtaro gharamAMhe peTho ghI saghaLu teNe piidhuNjii| uTho ne vahUara Alasa mUkI e ghara Apa saMbhAlojI, nijapati ne kaho vIrajina pUjI samakita ne ajuAlojI // 1 // bale bilADe jhaDapa jhaMpAvI utrevaDi savi phoDIjI, caMcala chaiyAM vAryA na rahe trAga bhAgI mAla troddiijii| teha viNA reTiyo navi cAle maunabhalaM kone kahiyejI
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 . 2 stuti-saMgraha RSabhAdika cauvIsa tIrthakara japiye to sukha lahiyajI // 2 // ghara vAsI, karone vahuara TAlo ojIsAluMjI, coraTo eka kare che hero oraDe dyone tAluMjI / labakyA pAhuNA cAra Ave che te UbhA navi rAkhojI; zivapada sukha anaMtuM lahiye jo jina vANI cAkhojI // 3 // gharano khuNo kola khaNe che vahu tume manamAM lAvojI, poTeM palaMge prItama poDhayo prema dharIne jgaavojii| bhAvaprabha sUri kahe nahIM e kathalo adhyAtama upayogIjI, siddhAyikA devI sAnidhye thaiye te zivapada bhogIjI // 4 // sImaMdharajinastuti sImaMdhara jina vara AtamanA AdhAra, prabhu trigaDe beThA bhAkhe artha vicAra / kai bhavyajanone tAryA dIna dayAla, saubhAgyavijayanI dUra karo jaMjAla // 1 // . zrIsiddhAcalastuti zatrujaya giri tIratha moTuM AdIzvara jihAM sohejI, deharAM uMcAM gagane aDiyAM yogIzvara mana mohejI / bhava jala taravA mAnuM pravahaNa bhAkhyu grantha majhArAjI, prAta uThIne vaMdana karIye saubhAgyavijaya sukha sArAjI // 2 // __ sImaMdharajina stuti . zrIsImaMdhara mujane vAlA Aja bhalaM suvihANujI, ..
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 - zrIjainazAna-guNasaMgraha trigaDe teje tapatA jinavara muja beTyA huM jANuMjI / kevala kamalA keli karaMtAM kulamaMDaNa kuladIvojI, lAkha corAzI pUrava Ayu rukamiNI vara ghaNuM jIvojI // 1 // saMprati kAle vIza tIrthakara udayA abhinava caMdAjI, kei kevalI kei bAlaka paraNyA kei mahIpati sukhakaMdAjI / zrIsImaMdhara Adi anopama mahAvidehe jiNaMdAjI, sura nara koDAkoDI milI tihAM jove mukha araviMdAjI // 2 // zrIsImaMdhara trigaDo jovA hu alajAyo vANI jI, ADA DuMgara AvI na zakuM vATa viSama aru pANI jI / iNa kSetra rahI pAya huM lAguM sUtra artha mana ANIjI, amRta rasathI adhika vakhANI jIvadayA paTarANIjI // 3 // paMcAMgulI meM pratyakSa dIThI jANuM huM jagamAtAjI, paheraNa caraNA colI-paTolI adhara anopama rAtAjI / svargabhuvana siMhAsaNa beThI tUMhIz2a devI vikhyAtAjI, sImaMdharazAsanarakhavAlI zAMtikuzalasukhadAtAjI // 4 // bIja kI stuti mahImaMDaNaM puNNasovaNNadehaM, jaNANaMdaNaM kevlnaanngehN| mahAnaMdalacchI-bahubuddhirAyaM, susevAmi sImaMdharaM tittharAyaM // 1 // purA tAragA je ya jIvANa jAyA,
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 stuti-saMgraha bhavissaMti je savvabhavvANa taayaa| tahA saMpayaM je jiNA vaTTamANA, suhaM ditu me te tiloyappahANA // 2 // duruttArasaMsArakuvvArapoyaM, kalaMkAvalIpaMkapakkhAlatoyaM / maNo vaMchiyatthesu maMdArakappaM, jiNiMdAgamaM vaMdimo sumahappaM // 3 // vikose jiNiMdANaNaMbhojalINA, kalArUva--lAvaNNa-sohaggapINA / vahaMtassa cittami nicaMpi jhANaM, sirI bhAraI dehi me suddhnaannN,||4|| - bIja kI stuti jaMbUdvIpe ahoniza dIpeM doya sUrya doya caMdA jI, tAsa vimAne zrIRSabhAdika zAzvata nAma jiNaMdA jI / teha bhaNI ugate zazI nirakhI praName bhavijanavRMdA jI, bIja Aropo dharmamuM bIje pUjI zAMti jiNaMdA jI // 1 // dravya bhAva doya bhede pUjo covIse jinacaMdA jI, baMdhana doya dUra karIne pAmyA paramANaMdA jii| duSTa dhyAna doya matta mataMgaja bhedana mattamayaMdA jI, bIjataNe dina meM ArAdhe te jagamAM ciranaMdA jI // 2 // dvividha dharma jinarAja prakAze samavasaraNa maMDANe jI,
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. zrIjainajJAna-guNasaMgraha nizcaya ne vyavahAra behusuM Agama madhurI vANe jii| naraka tiryaca gati doya na hove bIjane je ArAdhe jI, dvividha dayA trasa thAvara kerI karatAM zivasukha sAdhe jI // 3 // bIja caMda pare bhUSaNa bhUSita dIpe nilakTa caMdA jI, garuDa yakSa nArI sukhakArI nirvANI sukhakaMdA jii| bIja taNo tapa karatAM bhavine samakita sAnidhyakArI jI, dhIravimala ziSya kahe naya saMghanA vighna nivArI jI // 4 // paMcamI kI stuti pAMcamane dina cosaTha iMdre nemijina mahotsava kIdho jI, rUpe raMbhA rAjImatIne chaMDI cAritra lIdho jii| aMjanaratnasama kAyA dIpe zaMkha laMchana suprasiddha jI, kevala pAmI mukti pahotA saghalA kAraja siddha jI // 1 // Abu aSTAda ne tAraMgA zatrujaya giri sohe jI, rANakapurane pArzva zaMkhezvara giranAre mana mohe jI / sammetazikhara ne valI vaibhAragiri goDI thaMbhaNa vaMdo jI, paMcamIne dina pUjA karatAM azubha karma nikaMdo jI // 2 // nemi jinezvara trigaDe beThA paMcamI mahimA bole jI, bIjA tapa japa cha ati baholA nahI koi paMcamI tole jI / pATI pothI ThavaNI kavalI nokaravAlI sArI jI, paMcamI- ujamaNuM karatA. lahiye zivavadhU pyArI jI // 3 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 , 2 stuti-saMgraha zAsanadevI sAnidhyakArI ArAdhe ati dIpe jI, kAne kuMDala suvarNa cUDI rUpe ramajhama dIpe jii| aMbikA devI vighna harevI zAsana sAnidhyakArI jI, paMDita hetavijaya jayakArI jina jaMpe jayakArI jI // 4 // mauna ekAdazI kI stuti mRgazira zuda ekAdazI e bhAkhI nemijiNaMda to, ... mukti vadhUno mAMDavo e Adare kRSNa nariMda to| varSa agyAra ArAdhiye e ekAdaza valI mAsa to, jAvajIva lagi je kare e pAme zivapura vAsa to // 1 // kalyANaka kahyA eha tithi e neujinanA jANa to, trIza covisI tihAM thakI e paMca paMca giNatI ANa to| bharatAdika daza kSetranA e jinavara saghalA jANa to, traNe kAla milI dhyAvatAM e pAme pada kalyANa to // 2 // aMga agyAre je bhaNe e paDimA tapa agyAra to, suvrata zeTha taNI pare e sura padavI lahe sAra to| agyAra agyAra prakAranI e pAme parigala Rddha to, Agamane ArAdhatAM e bhaviyaNa pAme siddha to // 3 // neminAtha jinavara kahe e ekAdazI adhikAra to, pUche kRSNa narezaru e nizuNe paraSadA bAra to| zuNI anumode Adare e mAdhava pare jaga sAra to,. zAsana devI sukhakaru e kIrticaMdra hitakAra to|| 4 //
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 219 rohiNI tapa kI stuti rohiNI tapa raMge karo prANI, sakala sumaMga la kAraNa jANI, lAbha laho guNakhANI / ajita jiNaMda no janma te jANI, Ave __iMdra ane iMdrANI, bhAva adhika mana ANI // 1 // atIta anAgata ne vartamAna, cyavana janma __ dIkSA guNakhANa, kevala mukti kalyANa / daza kSetre dAkhyA jina bhANa, nakSatra rohi__NI che guNakhANa, Adaro bhavi zubhajANa // 2 // padmaprabhunI ehaja vANI, sugaMdhakumAre __sAcI jANI, parSadA harSa bharANI / tapa karI kAyA nirmala kIdhI, ajarAmara padavI jeNe lIdhI, zivaramaNI vaza kIdhI // 3 // . zAsana devI sole vakhANa, jaga udyota kare jiNa bhANa, Ape buddhi vinANa / rohiNI rANI e tapa kIdho, bhava trIje savi kAraja sIdho, kIrticandra jasa lIdho // 4 // zrI paryuSaNAparva kI stuti sattara bhedI jina pUjA racIne snAtra mahocchava kIje jI, Dhola dadAmA bherI napherI jhallarI nAda suNIje jii|
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 . 2 stutisaMgrahaH vIrajina Agala bhAvanA bhAvI mAnavabhava phala lIje jI, parvapajUsaNa pUrava puNye AvyA ema jANIje jI // 1 // mAsa pAsa valI dazama duvAlasa cattAri aTTa kIje jI, upara valI daza doya karIne jina covIsa pUjIje jii| vaDA kalpano chaTha karIne vIra caritra suNIje jI, paDave ne dina janma mahocchava dhavala maMgala varatIje jI // 2 // ATha divasa lage amara palAvI aTThamano tapa kIje jI, nAgaketunI pare kevala lahiye jo zubha bhAve rahiye jii| telAdhara dina traNa kalyANaka gaNadhara vAda vadIje jI, pAsa nemIsara aMtara trIje RSabha caritra suNIje jI // 3 // bArase sUtra ne sAmAcArI saMvaccharI paDikamiye jI, caitya pravADI vidhisuM kIje sakala jantune khamIje jI / pAraNAne dina sAhamIvacchala kIje adhika vaDAI jI, mAnavijaya kahe saMkala manoratha pUre devI siddhAI jii||4|| iti stuti-sNgrhH|
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 3 atha stavanasaMgraha zrI RSabhadevajinastavana bAlapaNe ApaNa sasanehI, ramatA nava nava veshe| Aja tame pAmyA prabhutAI, ame to saMsAraniveze ho prabhujI olaMbhaDe mata khIjo // 1 // jo tuma dhyAtAM zivasukha lahIye, to tumane kei dhyAve / paNa bhavasthiti paripAka thayA viNa, koi na mukti jAve ho prabhujI olaMbhaDe0 // 2 // siddha nivAsa lahe bhavasiddhi, temAM zo pADa tumAro / to upagAra tumAro vahiye, abhavasiddhine tAro ho prabhujI olaMbhaDe0 // 3 // . . jJAnaratana pAmI ekAMte, thai veThA mevAsI / te mAMhelo eka aMza jo Apo, te vAte zAbAsI ho prabhujI olaMbhaDe0 // 4 // ____ akSaya pada detAM bhavijanane, saMkIrNatA navi thAya / zivapada devA jo samaratha cho, to jaza letA zuM jAya ho prabhujI olaMbhaDe0 // 5 // ___ sevAguNa raMjyA bhavijanane, jo tume karo vddbhaagii| to tume svAmI kema kahevAo, nirmama ne nIrAgI ho prabhujI olaMbhaDe0 // 6 //
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 3 stavanasaMgraha nAbhinaMdana jagavaMdana pyAro, jagaguru jaga jayakArI / rUpavibudhano mohana pabhaNe, vRSabhalaMchana balihArI ho prabhujI olaMbhaDe0 // 7 // zrIAdijinastavana ___Adi jiNaMda prabhu arajI lIje, zivaramaNI sukha dIje re| zubha najare karI sAhiba mujane, darisana velhA dIje re // sAhiba pyAro re, sAhiba pyAro mujane tAro, bhavodadhipAra utAro re / sAhiba pyAro re // AMkaNI // 1 // ___pAMce AThe mujane pIDayo, narka nigoda nacAyo re| kAla anAdi kumati saMge, janma maraNa dukha pAyo re| sAhiba0 // 2 // - moharAjAno matrI maliyo sola' saMgAte bhalIyo re / tRSNA taruNI ANI melI, kAma kIcaDameM kliiyore||saahiv||3|| tere bAvIsa tetIsa TAlI, sattAvana chaTakAyAre / daza corAsI dUra karIne, nAbhinaMdana dhyAyAre // sAhiba0 // 4 // pAvaTApurameM RSabha jinezvara, bheTyA mana zuddha bhAve re / AdijinanuM samaraNa karatAM, kIrticaMdra sukha pAve re // sAhiba0 // 5 // .. zrI Adijinastavana . prathama jinezvara praNamiye, jAsa sugaMdhI re kAya / kalpavRkSa pare tAsa iMdrANI nayana je, bhuMga pare lapaTAya / / 1 / /
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 223 roga uraga tuja-navi naDe, amRta je AsvAda / tehathI pratihata teha mArnu koi navikare, jagamAM tumazuM re vAda / / vagara dhoi tuja nirmalI kAyA kaMcanavAna / nahI prasveda lagAra tAre tuM tehane, je dhare tAharUM dhyAna // 3 // rAga gayo tuja mana thakI, tehamAM citra na koya / rudhira AmiSathI rAga gayo tuja janmathI, dUdha sahodara hoy||4|| zvAsozvAsa kamala samo, tuja lokottara vAta / dekhena AhAra nIhAra carmacakSu dhaNI, ehavA tuja avadAta // 5 // cAra atizaya mUlathI, ogaNIsa devanA kIdha / karma khapyAMthI agyAra cotrIsa ima atizayA, samavAyAMge prasiddha // 6 // jina uttama guNa gAvatAM, guNa Ave nija aNg| padmavijaya kahe eha samaya prabhu pAlajo, jima thAuM akhaya abhaMga // 7 // zrI Adijinastavana Aja AnaMda apAra, hamAre Aja AnaMda apAra / marudevInaMdana karma nikaMdana, nirakhyA nAbhikumAra, hmaare||1|| ajara amara akalaMka jinezvara, rUpasvarUpa bhaMDAra hamAre0 // 2 // azaraNa zaraNa karaNa jaganAyaka,
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 3 stavanasaMgraha dAyaka zivasukha sAra hamAre0 // 3 // tuma sevA zubhabhAve karatA, pAve bhakno pAra hamAre0 // 4 // kahe jinadAsa prabhu darzanathI, saphala thayo avatAra hamAre // 5 // zrIAdijinastavana AdinAtha anAdi kAle re, mila gayA mujhe maMdira / / maiM DhUMDha phirA jaga sArA, tUM nA milA prabhupyArA / tava katAragAma dila dhArA re mila gayA0 // 1 // tUM kahAM se cala kara AyA, itane dina kyoM na dikhaayaa| tujako kisane bharamAyAre / milagayA0 // 2 // maiM naraka nigodase AyA, vahAM kAla anaMta gmaayaa| koMne mujhe bharamAyA re / mila gayA0 // 3 // karmoM ko kyoM na haTAyA, tapa japa saMjama sukhdaayaa| isa kA hai yahI upAyA re / mila gayA // 4 // maiM kyA karUM suNa svAmI, tUM to hai aMtarajAmI / mohane na karI khAmI re| mila0 // 5 // suNa haMsa kahe pADosI, mila paGA tujhe maiM jozI / terI bhI mukti hosI re, milagayA mujhe mNdir| aadinaa0||6||
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 225 zrIjainajJAna-guNasaMgraha kezarIyAjI kA stavana (kezarIyA thAzuM prIta. yaha rAga) kezariyA pyArA manaDuM moyuM re tArA rUpa meM, sAMvarIyA mArA dila lobhANuM re tArA rUpameM / nagara dhulevA zobhato re, maMdira hai gulajAra bAvana jinAlaya mAMhe birAje, kezariyA. sarakAra re . kezarIyA pyArA. // 1 // zAma varaNa tUM mohanagAro, karugA rasa bhaMDAra, saMgha sakala darzana kuM Ave, kare pUjana sukhakAra re keza. // 2 // parikara sArA hai ruperI, aMgIyAM jhAkajhamAla / kAne kuMDala zira para sohe, mugaTa ne phUlamAla re keza. // 3 // raMga rUpAlo hai laTakAlo, mukha suMdara hai bhArI / naranArI saba mohi rahyAre, jAuM tuja balihArI re keza. // 4 // ugaNIse bIAsI varSe, vadi caudasa poSa mAsa / takhatagaDha ke saMgha sAthe, yAtrA karI tuma khAsa re keza. // 5 // kalpavRkSa ciMtAmaNi pyAro, kezarIyA mahArAja / saubhAgyavijaya se neNa milAvo, karo sakala mujakAja re kezarIyA0 // 6 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 - 3 stavanasaMgraha zrIRSabhadeva jina stavana (rAga mADha) prabhu cho avikArA, bhuvana AdhArA, RSabha prabhu bhagavAna / dila haranArA, mohanagArA, lAgo chopyArA RSabha prabhu bhagavAna ||aaN. ati upagArI nAtha hamArA, bhava bhaya bhaMjanahAra / hAtha joDI tuma pAyamAM re, paDIyeM svAmI nihAra re, prabhu dila haranArA // 1 // Adi pitA nRpa Adi cho re, Adi guru Adideva / sakala kalA tumane darzAI, namiye devAdhideva re, prabhu0 // 2 // kevala jJAna je tAharUM re, camake tez2a anaMta / vizva mAMhi te saghaLe chavAyu, nAtha namo guNavaMta re, prabhu0 // 3 // deva devI malI apsarA re, Thama Thama Thamake pAya / AnaMda rasa bhara nAca karaMtI, tuma guNa raMge gAya re, prbhu0|4| smaraNa madhuraM ApanuM re, kaSTa sahu haranAra / ema jANI tuma pAya paDe che, harakhe sakala saMsAra re, prbhu0||5|| sarva guNI arihaMta cho re, vAMchita phala dAtAra / vijayasaubhAgyanA kaSTa nivArI, Apo zAMti apAra re| . prabhu dila haranArA0 // 6 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 227 zrIjainazAna-guNasaMgraha RSabhadeva stavana (dAsa pare dayA lAvo re yaha rAga) Adi prabhu mane tAro re, dayAla svAmI Adi prabhu mane taaroaaN0| indrAdi pUjaMta pAyA, indranAra mana meM dhyaayaa| AzA prabhu mArI pUro pUro re, dayAla khAmI0 // 1 // mithyAtva aMdhAraM mAjhaM, Aja bhAgyuM mananuM sAraM / dekhI chabI tArI rUDI rUDI re, dayAla0 // 2 // saMsArajAla bhArI, nAtha vAra pala meM maarii| jAve bhava bhava nA pherA pherA re, dayAla0 // 3 // saMbhAla le nAtha mArI, sneha zuddha dila meM dhArI / vInati karuM zira nAmI re, dayAla0 // 4 // saubhAgya vAMchita pUro, karma phaMda saghaLA cuuro| Apo zivaramaNI pyArI pyArI re, dayAla // 5 // Ahora RSabhadeva stavana .. (jai jai sukha kara duHkha hara0 yaha cAla) . OMOM jagapati azaraNa zaraNa nAtha prabhu jAuM balihArI AUM| murati kaisI mohanagArI, nAtha tumArI ati sukhkaarii| dekhata hama mana laga rahI pyArI, OMOM // 1 // kAne kuMDala zira para sohe, tAja sonerI ati mana mohe /
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 3 stavanasaMgraha kaMThe navasara hAra hI sohe, OMOM0 // 2 // suMdara terA acarija kArI, rUpa dikhAtA hai avikArI / maiM nahIM samajata nA mati merI, OMOM0 // 3 // he jaganAyaka dIna dayAlo, bhavya janoM ke dukha saba TAlo / aMtara hama kara do ujiyAlo, OMOM0 // 4 // Ahora nagare Adi jinaMdA, bheTa liyA hai paramAnaMdA / vijaya saubhAgya ke miTa gayA phaMdA OMOM0 // 5 // Adi prabhu gAyana - bhara lAvo re caMgerI phUlana kI, AMgI racAvo nAbhinaMdana kI, bhara lAvo re0 // 1 // caMpo caMbelI maravo mogaro, ' bIca meM kaliyAM gulAbana kI, bhara0 // 2 // cuna cuna kaliyAM aMgiyAM banAvo, khUba chabI khulI hArana kI, bhara0 // 3 // geMda gulAbako hIvaDe birAje, caMdramukhI mUrti mohana kI, bhara0 // 4 // sura suriyAme jinavara pUjyA, sAkha suNo rAyapaseNI kI, bhara0 // 5 // dravya bhAva se pUjA re karatAM, nirmala jyota samakita kii| bhara lAvo re caMgerI0 // 6 //
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 229 zrIjenazAna-guNasaMgraha . zrI AdinAtha gAyana AojI Ao, AdinAtha ke guNa gAne vAle / caranana ke cAhane vAle, darisana ke pAnevAle, tAna mAna tAla se jina maMdira ko gajAne vAle / Ao jI0 // 1 // samakita ko dhArana vAle, tripadI pada pAlana vAle, cau guna ke jAna, Atama jJAna ke baDhAne vAle / AojI0 // 2 // para jIva ke jAnana vAle, rakSA ke mAnana vAle, bhakSAbhakSa dila meM lakSa ke lagAne vAle / AojI0 // 3 // zrAvaka vrata dharane vAle, eka aTha se Darane vAle, tarane bhava pAra sukRta nAva ke calAne bAle / AojI // 4 // jina vaca rasa pIne vAle, dhana dhana jaga jIne vAle, girate bhava kUpa meM nija prANa ke bacAne vAle / AojI0 // 5 // zrI ajitanAthaM jina stavana prItalaDI baMdhANI re ajita jiNaMdamuM, kAMi prabhu pAkhe kSaNa eka mana na suhAya jo / dhyAna nI tAlI re lAgI nehazu, jaladaghaTA jima zivasutavAhana dAya jo, prIta0 // 1 // nehaghelaM mana mAharuM re, prabhu alaje rahe, tana dhana mana e kAraNathI prabhu mujha jo /
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 3 stavanasaMgra . mAre to AdhAra re sAhiba rAvalo, ... aMtargata nuM prabhu Agala kahuM gujha jo, prI0 // 2 // sAheba te sAco re jagamA jANiye, sevakanAM je saheje sudhAre kAja jo| ehave re AcaraNe kema karIne rahuM, .. biruda tamArU taraNa tAraNa jahAja jo / prI0 // 3 // tArakatA tuja mAhe re zravaNe sAMbhalI, te bhaNI huM Avyo chu dInadayAla jo / tuja karuNAnI lahere re muja kAraja sare, zuM ghaNuM kahIye jANa Agala kRpAla jo, prI0 // 4 // karuNAdika kIdhI re sevaka Upare, bhavabhaya bhAvaTha bhAMgI bhakti prasanna jo| mana vAMjita phaliyAre jina AlaMbane, , kara joDIne mohana kahe mana raMga jo, prI0 // 5 // zrI ajitanAtha jina stavana ajita jiNaMdazaM prItaDI, muja na game ho bIjAno saMga ke| mAlatI phUle mohIyo, kima bese ho bAvala taru bhaMga ke, a0||1|| gaMgA jala mAM je ramyA, kima chillara ho rati pAme marAla ke| sarovara jaladhara jala vinA, navi cAhe ho jala cAtaka bAla ke, a0 // 2 //
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 231 kokila kala kUjita kare, pAmI maMjarI ho paMjarI sahakAra ke| ochA taruvara navigame, giruAzuM ho hoya guNano pyAra ke, a0||3|| kamalinI dinakara kara grahe, valI kumudinI ho dhare caMdasuM prItake / gaurI giriza giradhara vinA, navi cAhe ho kamalA nija citta ke a0 // 4 // tima prabhusuM muja mana ramyuM, bIjAsuM ho navi Ave dAya ke / zrInayavijayavibudhataNo, vAcakajasa ho nita nita guNa gAya ke, a0 // 5 // zrI saMbhava jina stavana saMbhava jinavara vInati, avadhAro guNa jJAtA re| khAmI nahI muja khijamate, kadIya hozo phala dAtA re, saMbhava0 // 1 // kara joDI Ubho rahuM, rAta divasa tuma dhyAne re / jo mana mAM ANo nahI, to zuM kahiye chAne re, saMbhava0 // 2 // khoTa khajAne ko nahI, dIjiye vAMchita dAnore / karuNA najara prabhujI taNI, vAdhe sevaka vAno re, saMbhava0 // 3 //
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 3 stavanasaMgraha . kAla labdhi nahI mati gaNo, bhAva labdhi tuma hAthe re / laDathaDatuM paNa gayabacuM, gAje gayavara sAthe re, saMbhava0 // 4 // dezo to tumahIja bhalaM, bIjA to navi jAcuM re| vAcakajasa kahe sAMizu, phalaze eha muja sAcuM re, saMbhava0 // 5 // zrI saMbhava jina stavana (aMtarajAmI suNa alavesara yaha cAla) samakita dAtA samakita Apo, mana mAge thai dhIhu~ / chati vastu detAM zuM zoco, mIThaM che sahue diihuuN| pyArA prANathakI cho rAja, saMbhava jinavara mujane / AM0 // 1 ima jANo je Ape lahiye, te lAdhuM zuM leveM / paNa paramAratha prIchI Ape, tehaja kahiye devU, pyArA0 // 2 // arthI hu~ tUM artha samarpaka, ima mata karajo hAMsuM / prakaTa na hatuM tumane paNa pahilAM, e hAMsAnuM pAsuM, pyaaraa0||3|| parama puruSa tumeM prathama bhajIne, pAmyA e prbhutaaii| tiNa rUpeM tumane ima bhajiye, tiNeM tuma hAtha vaDAI, pyaa0||4||
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... zrIjainajJAna-guNasaMgraha 233 tume svAmI hu~ sevAkAmI, mujare svAmI nivAje / nahIM to haTha mAMDI mAgatAM, kiNa vidha sevaka lAje pyaa0||5|| jyote jyoti mile mata prIcho, kuNa laheze kuNa bhajaze / sAcI bhakti te haMsa taNI pare, khIra nIra maya karaze, pyaa0||6|| ulaga kIdhI je lekhe AvI, caraNa bheTa prabhu diidhii| rUpavibudhano mohana pabhaNe, rasanA pAvana kIdhI pyA0 // 7 // zrI abhinandanajina stavana dIThI ho prabhu dIThI jaga guru tujha, mUrati ho prabhu mUrati mohana velaDI jI / mIThI ho prabhu mIThI tAharI vANI, lAge ho prabhu lAge jesI selaDI jI // 1 // jANuM ho prabhu jANuM janma qayattha, jo huM ho prabhu jo huM tuma sAthe milyo jI / suramaNi ho prabhu suramaNi pAmyo haththa, AMgaNe ho prabhu AMgaNe mujha surataru phalyo jI // 2 // jAgyA ho prabhu jAgyA puNya aMkUra, mAMgyA ho prabhu muha mAMgyA pAzA DhalyA jI / vUThA ho prabhu vUThA amIrasa meha, nAThA ho prabhu nAThA azubha zubha dina valyA jii||3||
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 3 stavanasaMgraha bhUkhyAM ho prabhu bhUkhyAM malyAM ghRtapUra, . . tarazyAM ho prabhu tarazyAM divya udaka malyAM jii| thAkyAM ho prabhu thAkyAM milyAM sukhapAla, cAhatAM ho prabhu cAhatAM sajjana hete malyA jI // 4 // dIvo ho prabhu dIvo nizA vana geha, sAthI ho prabhu sAthI thale jale naukA milI jii| kalijuge ho prabhu kalijuge dullaho tujha, darisana ho prabhu darisana lahyo AzA phalI jI // 5 // vAcaka ho prabhu vAcaka jasa tuma dAsa, vInave ho prabhu vInave abhinandana suNo jii| kahiye ho prabhu kahiyeM ma dejo cheha, dejo ho prabhu dejo sukha darisaNataNo jI // 6 // zrI abhinandanajina-vANI mahimA stavana tume jojo jojo re vANIno prakAza tume jojo jojore| uThe che akhaMDa dhvani jojane saMbhalAya / nara tiraya deva ApaNI, sahu bhASAye samajAya, tume0||1|| dravyAdika dekhI karIne, nayanikSepe jutta / bhaMga taNI racanA ghaNI kAi, jANe sahu adbhuta, tume0|| paya sudhA ne ikSuvAri hArI jAye srv| .. pAkhaMDI jana sAMbhalIne mUkI diye garva, tume // 3 //
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha 232 guNa pAMtrIse alaMkarI kAMi, abhinandanajinavANa / saMzaya chede manataNA prabhu, kevala jJAne jANa, tume0 // 4 // cANI je jana sAMbhale te, jANe dravya ne bhAva / / nizcaya ne vyavahAra jANe, jANe nija para bhAva, tume // 5 // sAdhya sAdhana bheda jANe, jJAna ne AcAra / heya jJeya upAdeya jANe, tattvAtatva vicAra, tume0 // 6 // naraka svarga apavarga jANe, thira vyayane utpAda / / rAga dveSa anubaMdha jANe, utsarga ne apavAda, tume0 // 7 // nija svarUpane olakhIne, avalaMbe svarUpa / cidAnandaghana AtamA te, thAye nijaguNabhUpa, tume0 // 8 // vANIthI jina uttama kerA, avalaMbe padapadma / niyamA te parabhAva tajIne, pAme zivapura sadma, tume0 // 9 // zrI sumatinAtha stavana sumatinAtha guNazuM milI jI, vAdhe muja mana prIti / tela biMdu jima vistare jI, jalamAMhe bhalI rIti / sobhAgI jinazuM lAgo avihaDa raMga, AM0 // 1 // sajjanazuM je prItaDI jI, chAMnI te na rakhAya / parimala kastUrItaNo jI, mahimAMhe mahakAya, sobhaagii0||2|| AMgaliye navi meru DhaMkAye chAbaDiye ravi tej| aMjalimAM jima gaMga na mAye, muja mana tima prabhu heja so0||3||
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 3 stavanasaMgraha huo chipe nahIM adhara aruNa, jima khAtAM pAna suraMga / . pIvata bhara bhara prabhu guNa pyAlA, tima muja prema abhaMga, so0 // 4 // DhAMkI ikSu palAlazuM jI, na rahe lahI vistAra / vAcaka jasa kahe prabhutaNo jI, tima muja prema prakAra, so0||5|| sInora gAma sumati jina stavana (rAga balihArI kI) sukhakArI sukhakArI sukhakArI kRpAnAtha ho jAuM vArI sumati jina sumati sevaka dIjIye jii| darisana deva dIje, kumati ko dUra kIje / yahI mAguM huM he dAtArI, kRpAnAtha ho0 // 1 // kumati ne kAmaNa kiyA, mujha ko bharamAya diyA / ina se chuDA do he saradArI kRpAnAtha ho0 // 2 // paMcama avatAra liyA, duniyA ko tAra diyaa| AzA pUro kahuM huM pukArI, kRpAnAtha ho0 // 3 // nirAdara nAhI kIje, biruda saMbhAla lIje / taraNa tAraNa ho he adhikArI, kRpAnAtha ho0 // 4 // sInoramaMDaNa nAmI, sumati jinezvara svAmI / beDI utAro prabhujI hamArI, kRpAnAtha ho0 // 5 // nidhi rasa nidhi caMdA, saMvat hai sukhakaMdA / . vIravijayakuM AnaMdakArI, kRpAnAtha ho0 // 6 // .
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 237 zrIjainazAna-guNasaMgraha zrI padmaprabha jina stavana (dezI jhuMcakhaDe kI) zrI padmaprabhajina seviye re, zivasuMdarIbharatAra kamala dala AMkhaDiyAM / mohanazuM mana mohI rahyaM re, rUpataNo nahI pAra bhamuhadhanu vAMkaDiyAM // 1 // aruNakamalasama dehaDI re, jagajIvana jinarAya, vayaNa rasa selaDiyAM / trIsa pUrava lakha Aukhu re sAre vAMchita kAja mohana suravelaDiyAM // 2 // sahiyaro savi Tole milI re, zole sajI zaNagAra milI sakhi zeraDIyAM / guNa gAtI ghumarI diye re, karI cUDI khalakAra, kamalamukha goraDIyAM // 3 // .. - mAta susImA ure dharyo re, muja dilaDAmAMhe deva, vasyo dina rAtaDIyAM / kosaMbI nayarItaNo re nAtha namo nityameva, suNo sakhi vAtaDIyAM // 4 // ___ dhanuSa aDhIzaya zobhatI re, uMcapaNe jagadIza, namo sAhelaDiyAM / rAmavijaya prabhu sevatA re, lahiye sayala jagIza vadhe sukhavelaDiyAM // 5 //
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . 238 3 stavanasaMgraha zrI padmaprabha stavana (rekhatA yA kavAlI) padama prabhu prANa se pyArA, chuDAvo karma kI dhArA / karmaphaMda toDavA dhorI, prabhujI se arja hai morI, ... . padama prabhu0 // 1 // laghuvaya eka the jIyA, mukti meM vAsa tuma kiyaa| na jAnI pIDa the morI, prabhu aba kheMca le dorii| . padama prabhu0 // viSaya sukha mAnI mo mana meM, gayA saba kAla gaphalata meN| naraka dukha vedanA bhArI, nikalavA nA rahI baarii| padama prabhu0 // 3 // paravaza dInatA kInI, pApakI poTa sira liinii| . bhakti nahIM jANI tuma kerI, rahA niza dina dukha gherI / padama prabhu0 // 4 // iNa vidha vInatI torI, karUM maiM doya kara jorii| Atama AnaMda muja dIjo, vIra kA kAma saba kIjo / padama prabhu0 // 5 //
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 239 zrIjainajJAna-guNasaMgraha zrI supArzvajina stavana ( dezI AchelAla) zrIsupAsa jinarAja, tUM tribhuvana ziratAja / Aja ho chAje re ThakurAI prabhu tuja padataNI jI // 1 // atizaya sahajanA cyAra, karma khapyAMthI agyaar| Aja ho kIdhA re ogaNIsa suragaNa bhAsureM jI // 2 // vANI guNa pAMtrIsa, pratihAraja jagadIza / Aja ho rAje re dIvAje chAje AThazuM jI // 3 // divyadhvani suraphUla, cAmara chatra amUla / Aja ho rAje re bhAmaMDala gAje duMdubhi jI // 4 // siMhAsana azoka, beThA mohe loka / Aja ho svAmI re zivagAmI vAcakajasa thuNyo jI // 5 // zrI caMdraprabhajina stavana - zrI caMdraprabha jina sAhibA re, tume cho catura sujANa, mananA maanyaa| sevA jANo dAsanI re, dezo pada nirvANa, mananA mAnyA / Avo Avo re catura sukha bhogI, kIje vAta ekAMta abhogI guNa goThe pragaTe prema, mananA0 // 1 // - ochu adhikuM paNa kahe re, AsaMgAyata jeha, mananA maanyaa| Ape phala je aNakahe re, giruo sAhiba teha, mananA maanyaa||
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 - 3 stavanasaMgraha . .. dIna kahyA viNa dAnathI re, dAtAnI vAdhe mAma, mananA maanyaa| jala diye cAtaka khIjavI re, megha huA tiNe zyAma, mananA mAnyA // 3 // __ piyu piyu karI tumane japuM re, huM cAtaka tume meha, mananA mAnyA / eka laheramAM dukha haro re, vAdhe bamaNo neha, mananA mAnyA // 4 // moDaM vaheluM Apaq re, to zI DhIla karAya, mananA maanyaa| vAcaka jasa kahe jagadhaNI re, tuma tUThe sukha thAya, mananA mAnyA // 5 // zrI suvidhinAtha stavana ( sAhibA motIDo hamAro yaha dezI) araja suNo eka suvidhi jinesara, parama kRpAnidhi tumeM paramesara / mAhibA sujJAnI jovo to vAta che mAnyAnI / AM0 / kahevAo paMcama caraNanA dhArI, kima AdarI azvanI asavArI / sA0 // 1 // cho tyAgI ziva vAsa vaso cho, dRDharathasuta rathe kema beso cho saa0|| AMgI pramukha parigrahamAM jo paDazo, hariharAdikane kiNa vidha naDazo, sA0 // 2 //
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 241 dhurathI sakala saMsAra nivAryo, kima karI devadravyAdika dhAryo, sA0 / tajI saMyama ne thAzo gRhavAsI, kuNa AzAtanA tajaze corAsI, sA0 // 3 // samakita mithyAmatimeM niraMtara, ima kima bhAjaze prabhujI aMtara, sA0 / loka to dekhaze tehaQ kaheze, ima jinatA tuma kiNa vidha raheze, sA0 // 4 // paNa have zAstragate mati pahocI, tehathI joyu meM uMDaM AlocI, sA0 / ima kIdhe tuma prabhutAI na ghaTe, sAhamo ima anubhava guNa prakaTe, sA0 // 5 // haya gaya yadyapi tUM AropAe, to paNa siddhapaNuM na lopAe, sA0 / jima mukuTAdika bhUSaNa kahevAe, paNa kaMcananI kaMcanatA na jAe, sA0 // 6 // bhaktanI karaNIye doSa na tumane, aghaTita kahevU ajukta te amane, saa0| lopAe nahIM tU koithI svAmI, mohanavijaya kahe. zira nAmI, sA0 // 7 //
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 3 stavanasaMgraha zrI zItala jina stavana zrI zItalajina bheTiye, karI cokhaM bhaktaM citta ho| tehathI kaho chAnuM kisyuM, jehane soMpyA tana mana vitta ho / zrI zItala0 // 1 // dAyaka nAme cha ghaNA, paNa tUM sAyara te kUpa ho / te bahu khajuvA taga tage, tUM dinakara tejasarUpa ho / zrI zI0 // 2 // mohoTo jANI Adaryo, dAridra bhAMjo jagatAta ho / tUM karuNAvaMtaziromaNi, huM karuNApAtra vikhyAta ho| zrI zI0 // 3 // aMtarajAmI savi laho, ama mananI je cha vAta ho / mA Agala mozAlanA, zA varaNavavA,avadAta ho / zrI zI0 // 4 // jANo to tANo kisyuM, sevA. phala dIjeM deva ho / vAcaka jasa kahe DhIlanI, e na game muja mana Teva ho / . zrI zI0 // 5 // zrI zreyAMsajina stavana (karma na chUTe re prANiyA yaha cAla) tume bahu maitrI re sAhibA, mAre to mana eka / tuma viNa bIjo re navi game, e muja moTIre ttek|| zrI zreyAMsa kRpA karo // 1 //
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 243 mana rAkho tume savi taNAM, paNa kihAM eka mali jaao| lalacAvo lakha lokane, sAthe saheja na thaao| zrI zreyAMsa0 // 2 // rAgabhare janamana raho, paNa tihuMkAla vairAga / citta tumAro re samudrano, koya na pAme taag| zrI zreyAMsa0 // 3 // ehavAsuM citta melavyuM, kelavyuM pahelAM na kaaNi| sevaka nipaTa abUjha che, nirvahezo tume saaNi| zrI zreyAMsa0 // 4 // nIrAgIsuM re kima mile, piNa milavAno ekAMta / vAcaka jasa kahe muja milyo, bhakte kAmaNa taMta / . zrI zreyAMsa0 // 5 // mA vA zrI vAsupUjyajina stavana __ (sAhebA motIDo hamAro yaha dezI) svAmI tume kAMi kAmaNa kIg, cittaddu amAjhaM corI lIdhuM / sAhebA vAsupUjya jiNaMdA, mohanA vAsupUjya // 0 // ame paNa tumasuM kAmaNa karazuM, bhakti grahI managharamA dharazuM / sAhebA0 // 1 // managharamAM dhariyAM ghara zobhA, dekhata nitya rahezuM thira thobhaa| / mana vaikuMTha akuMThita bhakte, yogI bhAkhe anubhava yukte / sAhebA0 // 2 //
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ . .244 3 stavanasaMgraha kleze vAsita mana saMsAra, kleza rahita mana te bhava pAra / jo vizuddha managhara tume AvyA, prabhu to ame navanidhi Rddhi pAvyA / sA0 // 3 // sAta rAja alagA jai beThA, paNa bhagate ama manamA petthaa| alagA ne valagA je rahevu, te bhANAkhaDakhaDa dukha sahevu / sA0 // 4 // dhyAyaka dhyeya dhyAna guNa eke, bheda cheda karazuM have Teke / khIra nIra pare tumasuM malazu, vAcaka jasa kahe heje halazuM / , sA0 // 5 // zrI vAsupUjya gAyana . (rAga mADha) vAsupUjya vilAsI, caMpAnA vAsI, pUro hamArI Aza / karaM pUjA hUM khAsI, kesara ghAsI, puSpa suvAsI, pUro hamArI . aash0|| caityavaMdana karuM cittathI prabhujI, gAvaM gIta rsaal| ema pUjA karI vinati karuM chu, Apo mokSa bizAla / dIyo karmane phAMsI, kADho kuvAsI, jema jAya nAzI, pUro hamArI Aza / vAsu0 // 1 // A saMsAra dhoramahodadhithI, kADho amane bahAra / svAsthanA sahu koi sagA che, mAta pitA parivAra re| . cAlamitra ulAsI, vijayavilAsI, arajI khAsI, pUro hamArI Aza / vAsupUjya vilAsI0 // 2 //
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 245 zrIjainajJAna-guNasaMgraha zrI vimalanAtha stavana (namo re namo zrI zatrujaya girivara yaha dezI) sevo bhaviyA vimala jinesara, dulahA sajanasaMgA jii| . ehavA prabhunuM darisaNa lebu, te AlasamAMhe gaMgA jii| sevo0 // 1 // avasara pAmI Alasa karaze, te mUrakhamAM pahelo jii| bhUkhyAne jema ghevara detAM, hAtha na mAMDe ghelojii| sevo0 // 2 // bhava anaMtamAM darzana dIThaM, prabhu ehavA dekhADe jI / vikaTagraMthi je poli poliyo, karmavivara ughADe jI / sevo0 // 3 // tattvaprIti karI pANI pAe, vimalAloke AMjI jii| loyaNa guru paramAnna diye tava, bharma nAkhe savi bhAMjI jii| sevo0 // 4 // bharma bhAgo tava prabhusuM preme, vAta karuM mana kholI jii| sarala taNe je haiDe Ave, teha jaNAve bolI jii|sevo0 // 5 // zrI nayavijayavibudhapayasevaka, vAcakajasa kahe sAcaM jii| koDi kapaTa jo koi dikhAve, to prabhu viNa nahIM rAcuM jii| sevo0 // 6 //
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 ___ 3 stavanasaMgraha zrI vimalanAtha jina stavana. (gajala kavAlI) vinA darzana kiye terA, nahIM dila ko karArI hai / curA kara le gaI mana ko, prabhu sUrata tumhArI hai / vinA0 // 1 // na kalapAo dayA lAo, hameM nija pAsa bulvaao| sahA jAtA nahIM aba to, viraha kA bojha bhArI hai| vinA // 2 // jJAna se dhyAna se terA, na sonI rUpa duniyA meM / phidA ho premameM tere, umara sArI gujArI hai / vinA0 // 3 // dayA pUrana kaSTa cUrana, karo aba Aza mama pUrana / mehera kI eka hI dRSTi, hameM dRSTi tumhArI hai // vinA0 // 4 // vimala hai nAma prabhu terA, vimala kara nAtha 'mana merA / caraNa meM Apa ke DerA, tilaka bhavabhava svikArI hai / vinaa0||5|| zrI anaMtanAtha jina stavana (dezI kaDakhe kI) dhAra taravAranI sohilI dohilI, caudamA jinataNI caraNa sevA / dhAra para nAcatA dekha bAjIgarA, sevanA dhAra para rahe na devA / dhAra0 // 1 // eka kahe seviye vividha kiriyA karI, phala anekAMta locana na dekhe /
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 247 . zrIjainazAna-guNasaMgraha phala anekAMta kiriyA karI bApaDA, - raDavaDe cAra gatimAMhi lekhe / dhAra0 // 2 // gacchanA bheda bahu nayaNa nihAlatAM, tattvanI vAta karatAM na lAje / udarabharaNAdi nijakAja karatAM thakAM, mohanaDiyA kalikAla rAjeM / dhAra0 // 2 // vacananirapekSa vyavahAra jhUTho kahyo, vacanasApekSa vyavahAra saaco| . vacananirapekSa vyavahAra saMsAraphala, sAMbhalI AdarI kAMi rAco / dhAra0 // 4 // deva guru dharmanI zuddhi kaho kema rahe, kema rahe zuddha zraddhAna ANo / zuddha zraddhAna viNa sarva kiriyA karI, chAra para lIpaNuM teha jANo / dhAra0 // 5 // pApa nahI koi utsUtra bhASaNa jisyuM, dharma nahI koi jaga sUtra srikho| sUtra anusAra je bhavika kiriyA kare, tehay zuddha cAritra parakho / dhAra0 // 6 // eha upadezano sAra saMkSepathI, . je narA cittameM nitya dhyAve / te narA divya bahukAla sukha anubhavI, niyata AnaMdaghanarAja pAve / dhAra0 // 7 //
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra48 . . 3 stavanasaMgraha . . zrI dharmanAtha jina stavana . dharma jinesara gAuM raMgasuM, . bhaMga ma paDazo ho prIta jinesara / bIjo manamaMdira ANuM nahI, e ama kulavaTa rIta jinesara / dharma0 // 1 // dharama dharama karato jaga sahu phire, dharma na jANe ho marma jinesara / dharma jinesara caraNa grahyA pachI, koi na bAMdhe ho karma jinesara / dharma0 // 2 // pravacanaaMjana jo sadguru kare, dekhe parama nidhAna jinesara / ' hRdayanayaNa nihAle jaga dhaNI, mahimAmerusamAna jinesara / dharma0 // 3 // doData doData doData doDiyo, . jetI mananI re doDa jinesr| prema pratIta vicAro ikaDI, gurugama lejo re joDa jinesara / dharma0 // 4 // eka parakhI kima prIti paravaDe, ubhaya milyAM hoya saMdhi jinesara / huM rAgI huM mohe phaMdiyo, tUM nIrAgI nirabaMdha jinesara / dharma0 // 5 //
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 249 . zrIjainajJAna-guNasaMgraha paramamidhAna pragaTa mukha Agale, jagata ulaMdhI ho jAya jinesara / joti vinA juo jagadIsanI, aMdho aMdha palAya jinesara / dharma0 // 6 // nirmalaguNamaNirohaNabhUdharA,.. munijanamAnasahaMsa jinesr| dhana te nagarI dhana velA ghaDI, mAta pitA kula vaMza jinesara / dharma0 // 7 // manamadhukara vara kara joDI kahe, padakajanikaTa nivAsa jinesara / ghananAmI AnaMdaghana sAMbhalo, e sevaka aradAsa jinesara / dharma // 8 // zrI zAMtinAthastavana ___ suMdara zAMtijiNaMdanI, chabI chAje ch| . prabhu gaMgAjalagaMbhIra, kIrti gAje che // 1 // gajapura nayara sohAmaNu, ghaNuM dIpe cha / vizvasenanariMdano naMda, kaMdarpa jIpe che // 2 // acirAmAtAe ura dharyo, mana raMje cha / mRgalAMchana kAMcanavAna, bhAvaTha bhaMje che // 3 //
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 3 stavanasaMgraha prabhu lAkha varasa cothe bhAge, vrata lIdhuM che / prabhu pAmyA kevala jJAna, kAraja sIdhuM che // 4 // dhanuSa cAlIsaveM Izanu, tanu sohe che, prabhu dezanA dhvani varasaMta, bhavi paDibohe che // 5 // bhaktavatsala mahimAnidhi, jana tAre cha / buDatAM bhavajalamAhe, pAra utAre che // 6 // sumativijaya guru nAmathI, dukha nAze cha / kahe rAmavijaya jinadhyAna, navaSidhi pAse che // 7 // zrI zAMtinAtha stavana - suNo zAMtijiNaMda sobhAgI, huM to thayo chu tuma gunnraagii| tume nIrAgI bhagavaMta, jotAM kima malaze tNt| sunno0||1|| huM to krodha kaSAyano bhariyo, tuM to upazama rasano driyo| huM to ajJAne Avariyo, tuM to kevala kamalA. vriyo| su0 // 2 // huM to viSayArasano AzI, teM to viSayA kIdhI niraashii| huM to karmane bhAre bhAryo, teM to prabhu bhAra utAryo / su0 // 3 // huM to mohataNe vaza paDiyo, tuM to saghalA mohane naDiyo / huM to bhavasamudramA khuto, tuM to zivamaMdiramA photo| su0 // 4 //
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 251 mAre janma-maraNano joro, teM to toDayo tehano doro / mAro pAso na mele rAga, tume prabhujI thayA vItarAga / su0||5|| ____mane mAyAe mUkyo pAzI, tuM to nirabaMdhana avinAzI / huM to samakitathI adhUro, tuM to sakala padArathe pUro / su0||6|| mhAre cho tUM hI prabhu eka, thAre muja sarikhA che aneka / huM to manathI na mUkuM mAna, tuM to mAnarahita bhagavAna / su0 // 7 // ___mAruM kIdhuM te zuM thAya, tuM to raMkane kare rAya / eka karo muja maherabAnI, mhAro mujaro lejo mAnI / su0 // 8 // eka vAra jo najare nirakho, to karo mujane tuma srikho| jo sevaka tuma sarikhoM thAze, to guNa tumArA gaashe| su0 // 9 // bhavobhava tuja caraNanI sevA, huM to mAguM devAdhidevA / sAmu juone sevaka jANI, ehavI udayaratnanI vANI // su0||11|| zrI.zAMtinAthaM stavana kSaNa kSaNa sAMbharo zAMti salUNA, dhyAna bhuvana jinarAja paraMNA, kSaNa aaN| zAMtijiNaMda ke nAma amIse, ulasita hota hama roma vapunA, kSaNa / bhava cogAnameM phirate pAyo, choData maiM nahIM caraNa prabhunA / kSaNa // 1 //
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 3 stavanasaMgraha chillarameM rati kabahuM na pAve, je jhIle jala gaMgA yamunA / tuma sama hama zira nAtha na thAze, karma adhunA dUnA dhUnA / kSaNa // 2 // mohalaDAImeM terI sahAI, to khiNameM chinna chinna kttunaa| nAhI ghaTe prabhu AnA kuMnA, acirAsuta pati mokSavadhUnA / kSaNa0 // 3 // orakI pAsameM Aza na karate, cAra anaMta pasAya kruNnaa|| kyoM kara mAgata pAsa dhatUre, yugalika yAcaka kalpatarunA / kSaNa // 4 // dhyAna khaDaga vara tere AsaMge; moha Dare sArI bhIka bhruuNnaa| dhyAna arUpI to soI arUpI, bhakte dhyAvata tAnA tUnA / kSaNa0 // 5 // anubhava raMga vadhyo upayoge, dhyAnasupAna meM kAthA cUnA / cidAnaMda jhakajhola ghaTAse, zrI zubhavIravijaya paDipunnA / kSaNa // 6 //
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 253 zrI zAMtinAthastavana (gajala kavAlI) ajaba hai zAMtijina darzana, hamArA hota mana parasana / aaNknnii| mUrata kyA mohanI pyArI, bharI samatArase bhArI / jigara meM premarasa bharatI, hamAre pApa mala haratI / - ajaba hai0 // 1 // paDA saMsArabaMdhana meM, gaI thI sUdha budha merI / sUrata terI nihAlI maiM, chUTA hUM nA lagI derI / . ajaba hai0 // 2 // kamala para jyuM lagA bhamarA; lubhAyA terI sUrata meN| biThA le caraNa meM apane, sunI le arja bhI dila meN| . ajaba hai0 // 3 // kRpAdRSTi ahA kInI, kabUtarape dyaabhiinii| vijaya sobhAgya ko tAro, dukhoM ke phaMda saba TAro / ____ ajaba hai // 4 //
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 3 stavanasaMgraha . zrI zAMtinAtha gAyana (vIrA vezyAnA yArI yaha dezI) zrI zAMti tumArI, che balihArI, jaga viSe jinarAja / pUro AzA amArI, dai sukhakArI, che balihArI jaga viSe jinarAja // 0 // ___kusumavAsita Asana suMdara, dhUpadhUmAdinI dhUma / uDI rahIM alabelA svAmI, nAcu chanaka chuma / bhAva aMtara dhArI, jJAna sudhArI, che balihArI, jagaviSe jinarAja / zrI zAMti0 // 1 // roga zoka viyoga vidArI dejo darzana dAna / gAjatA gaMbhIra mRdaMga sAthe, nitya lagAvU tAna / prabhu bhakti vadhArI, jaya jaya kArI, che balihArI jaga viSe0 // 2 // mukuTa maMDala kAne kuMDala, camake jhAka jhamAla / zAMti saMghamAM zAMti phelAvI, karajo maMgalamAla / mAge 'nAna' vicArI, vinayadhArI, che balihArI, jagaviSe jinarAja / zrI zAMti0 // 3 // zrI kuMthunAtha stavana (Azaka to ho cukA hUM yaha cAla) kuMthujinaMda pyArA, namatA hUM nAtha tuma ko / aaN0.| zakti anaMta bhariyA, samatAsudhA kA dariyA / muktivadhU ko variyA, namatA hUM nAtha tuma ko| kuNthu0||1||
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 255 zrIjainazAna-guNasaMgraha nRpa sUrajI ke naMdA, TAlo jI karmaphaMdA / devo vizuddhAnaMdA, namatA hUM0 // 2 // cAroM gati kA pherA, vAro jI nAtha merA / kara lo padAti terA, namatA hUM // 3 // mamatA gaI hai merI, mUrti nihAla terI / chaTakI. bhavoM kI pherI, namatA hUM0 // 4 // japate hI nAma terA, vinasA hai moha merA / miliyA viveka DerA, namatA hUM0 // 5 // karuNA se dAsa tAro, kugaMti ke dvAra tthaaro| karman ke baMdha vAro, namatA hUM0 // 6 // mana kI upAdhi cUro, siddhi sukhoM ko pUro / kara lo sobhAga zUro, namatA hUM0 // 7 // zrI aranAthajinastavana . (AsaNarA jogI yaha dezI) zrI arajina bhavajalano tAru, muja mana lAge vAra re, manamohana svAmI / bAMha. grahIe bhavijana tAre, ANe zivapura Are re, manamohana svAmI // 1 // ___ tapa japa moha mahAtophAne, nAva na cAle mAne re, manamo0 / paNa navi bhaya muja hAtho hAthe, tAre te cha sAthe re, manamo0 // 2 //
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 3 stavanasaMgraha . bhagatane svarga svargathI adhikuM, jJAnIne phala joi re, mana / kAyA kaSTa vinA phala lahiye, manamAM dhyAna dharei re, mana0 // 3 // je upAya bahuvidhanI racanA, yogamAyA te jANo re, mn| zuddha dravya guNa paryAya dhyAne, ziva diye prabhu saparANo re, mn0||4|| . prabhupada valagyA te rahyA- tAjA, alagA aMga na sAjA re, mana. / vAcaka jasa kahe avara na bhyAuM, e prabhunA guNa gAuM re, mana0 // 5 // zrI mallinAthajinastavana manamohana mallinAtha ko jasa boleMge, zivaramaNI ko raMga ghughaTa paTa kholeMge, AM. / mohyo mana dhana morajyuM jasa boleMge, .. aba ora na cAhuM saMga, ghughaTa paTa0 // 1 // . ciMtAmaNi ko pAya ke jasa0, koNa rAce kAce kAca, dhuMghaTa / ko cAhe kharakelikuM jasa0, , . tajI surakumarIko nAca, dhuMghaTa0 ma0 // 2 // bAvalakuM seve nahIM jasa0, tajI madhukara mAlatIphUla, dhuMghaTa /
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 257 . zrIjainajJAna-guNasaMgraha 257 komala zayyA choDa ke jasa0, . kuNa beThe dharike zUla, dhuMghaTa0 / ma0 // 3 // prabhukI mUrati mere mana vasI jasa0, so to viparAI visare na, ghughaTa0 / darzana prabhumukha dekha ke jasa0, hama pAvana kIne nena, dhuMghaTa0 / manamohana0 // 4 // janma kRtAratha maiM karyo jasa0, jaba pAyo aiso Iza dhuMghaTa0 / . vimalavijaya uvajhAya ko jasa0, ema rAma kahe zubha zIsa dhuMdhaTapaTa kholeMge, manamohana mallinAtha ko jasa boleMge. // 5 // zrI munisuvratajinastavana (iDara AMbA AMbalI re yaha dezI) munisuvrata kIje. mayA re, manamAne dharI mahera / mahera vihUNA mAnavI re, kaThina jaNAye kahera jinesara tuM jaganAyaka deva, tuja jagahita karavA Teva, jine // . ____arahaTa kSetranI bhUmikAre, siMcI. kRtAratha hoya / dhArAdhara saghalI dharA re, uddharavA saja joya, jinesara0 // 2 // te mATe azva upare re, ANI manamAM mahera / Ape AvyA AphaNI re, bodhavA bharuaccha zahera, jinesara0 // 3 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 3 stavanasaMgraha . aNaprArthatA uddharyA re, Ape kariya upAya / prArathatA rahe vilavatAre, e kuNa kahiye nyAya, jinesara0 // 4 // . . saMbaMdha paNa tuja muja vice re, svAmI-sevakabhAva / mAna kahe have maherano re, na rahyo ajara prastAva, jinesara0 // 5 // - zrI naminAthajina stavana (AsaNArA jogI yaha dezI) Aja namijina rAjane kahiye, mIThe vacane prabhumana lahiye re| sukhakArI saahibjii| prabhu che nipaTa nisanehI nagInA, ame chu sevaka AdhInA re, sukha0 // 1 // sunajara karazo to varazo vaDAI, sukahize prabhune laDAi re, sukha0 / tume amane karazo mahoTo, kuNa kaheze tune prabhu khoTo re, sukha0 // 2 // ____ niHzaMka thai zubha vacana kahezo, jagazobhA adhikI lezo re, sukha0 / ame to rahyA chu tumane rAcI, rakhe Apa raho mana khAMcI re, sukha0 // 3 // ame to kisyuM aMtara navi rAkhaM, je hove hRdaya kahI dAkhaM re, su0 guNiyala Agala guNa kahevAe, jyAre prIta pramANe thAye re, - su0||4|| viSadhara Iza hRdaya lapaTANo, tehavo amane milyo cheTANo re, su. niravahezo jo prIta hamArI, kali kIrata thAze tumArI re, su0||5||
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha .259 dhUrtAI cittaDe navi dharazo, kAMi avalo vicAra na karazore, su. jima tima jANI sevaka jANejo, avasara lahI sudhI lejore, . su. // 6 // AsaMge kahiye te tumane, prabhu dIje dilAso amane re, su. mohanavijaya sadA mana raMge, citta lAgyuM prabhune saMge re, su. // 7 // - zrI neminAtha stavana (ajita jiNaMdasuM prItaDI. yaha cAla) paramAtama pUraNa kalA, pUraNa guNa ho pUraNa jana Aza / pUraNa dRSTi nihAliye, citta dhariye ho amacI aradAsa, pr||1|| sarva deza ghAtI sahu, aghAtI ho karI ghAta dayAla / vAsa kiyo zivamaMdire, mohe visarI ho bhamato jagajAla, pr||2|| jagatAraka padavI lahI; tAryA sahI ho aparAdhI apAra / tAta kaho mohe tAratAM, kima kInI ho iNa avasara vAra, pr||3|| moha mahAmada chAkathI, huM chakiyo ho nahIM zuddhi lagAra / ucita sahI iNa avasare, sevakanI ho karavI saMbhAla, para // 4 // moha gayA jo tArazo, tiNa velA ho kihAM tuma upgaar| sukhavelA sajjana ghaNA, duHkhavelA ho viralA saMsAra, pr||5|| paNa tuma darisaNajogathI, thayo hRdaye ho anubhavaprakAza / anubhava abhyAsI kare, dukhadAyI ho sahu karmavinAza, para // 6 // karmakalaMka nivArI ne, nijarUpe ho rame ramatA rAma /
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 . 3 stavanasaMgraha lahata apUrava bhAvathI, iNa rIte ho tuma pada vizarAma, para // 4 // trikaraNa joge vIna, sukhadAyI ho zivAdevInaMda / cidAnaMda manameM sadA, tume Avo ho prabhu nANadiNaMda, pr0||5|| zrI neminAtha stavana (tarja jinamata kA DaMkA0) AnaMda kA DaMkA duniyA meM, bajavA diyA nemi lAlene / brahmacarya parAkrama yAdava meM, batalA diyA nemi lAle ne // prabhu AyudhazAlA meM jA karake, paMcAyana zaMkha ko pUra diyA / sunate hI giradhara Ana khaDe, bajavA diyA nemi0||aa0||1|| zrI nemike balako dekhana ko, zrIkRSNane laMbA hAtha kiyaa| gopIyana ke sanmukha giridhara ko, zarmA diyA nemi0 aa02|| phira jAna caDhI ADaMbara se, toraNa se sthako phera diyA / pazuana ke kAraNa rAjula ko, chaTakA diyA nemi0| aa0||3|| dIkSA kA avasara jAna prabhu, nija mAta pitAdika ko samajhAyA / eka varSa lage dAna kAMcana kA, dilavA diyA nemi0 aa0||4|| eka sahasra puruSa saMga saMjamale, sarvajJa pada ko prApta kiyaa| karmoM kA lazkara jIta liyA, zivapada kA nemi A0 // 5 // pRthvI tala ko pAvana kara prabhu, zAzvata sukha ko prApta kiyaa| para tiriyA paradhana nahIM lenA, pharmA diyA nemi0|| ...... . AnaMda kaa||6||
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ ____261 zrIjainajJAna-guNasaMgraha zrIneminAthastavana hAM nema mane lAge pyAro, zAma varaNa mohanagAro re nema mane0 AMkaNI / samudravijaya zivAdevI ko jAyo, nagarI dvArikA janama lhaayo| ... tIna loka meM huo ujiyAro re, nema mane0 // 1 // .. jAna lai prabhu paraNavA jAve, ugrasena ke ghara jaba Ave / suNI pukAra pazu ratha pAcho phirAve re, nema0 // 2 // bAlapane se hue brahmacArI, tajI rUpAlI rAjula nArI / / saMsAra mohanI dUra nivArI re, nema0 // 3 // bharI juvAnI saMjama lIno, zukla dhyAna sahasAvana kiino| kevalajJAna jahAM prabhu lIno re, nema0 // 4 // mokSa gaye giranAre svAmI, janma maraNa se hue visraamii| name saubhAgyavijaya ziranAmI re, nema0 // 5 //
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 3 stavanasaMgraha zrI neminAthastavana (dhana dhana vo jaga meM naranAra yaha cAla) ____namuM nemanAtha mahArAja, sAMvarIyA prIta lagAne vAle, aaNknnii| terI mUrata mohanagAra, merI akhiyanako sukhakAra / tuma darza kiyAM AnaMda apAra, prabhu mose prIta lagAne vAle, .. na nemanAtha0 // 1 // kiyA pazuanakA upakAra, muja para kyuM na lagAra / tuma dAsa karo uddhAra, prabhu bhavapAra karAne vAle, namuM0 // 2 // kara sahasAvanameM dhyAna, dina paMcAvana paramANa / liyo kevala zubha jJAna, nAtha giranAra dipAne vAle, nmu0||3|| bAvIsamA jinacaMda, prabhu. zivAdevI ke hai naMda, saubhAgyavijaya saba phaMda haro, hama nAtha kahAne vAle, namuM nemanAtha0 // 4 // nemi rAjula pada .. rAjula pukAre nema, piyA aisI kyA karI / mujhe choDake cale, cUka hama se kyA parI // rAjula pukAra0 // 1 // huI Aza kI nirAsa, udAsInatA dharI / /
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. zrIjainazAna-guNasaMgraha 263 pyArA basa nahIM hamerA, prItama pIDameM parI // rAjula pukAre0 // 2 // hama se rahyo na jAya, prItama tuma binA gharI / saMga lIjiye dayAla, dayA dila meM dharI // rAjula pukAre0 // 3 // nizadina tumArA nAma, lete jJAna kI jharI // rAjula pukAre0 // 4 // zrI neminAtha gAyana mujhe capalAsI camaka batAya gayo re, mujhe / mahela caDhI joi hiyo harakhAyo, nainA ko neha lagAya gayo re, mujhe // 1 // koDa chappana jAdava saMga lAyo, nahIM pUrI khAto khatAya gayo re, mujhe cplaa0||2|| samudravijaya zivAdevInaMdana, nirakhI pazu pachatAya gayo re / mujhe capalA0 // 3 // toraNase phira giranArI gayo, saMjama dilameM racAya gayo re / mujhe capalA0 // 4 // nema rAjula milI karma khapAyo, acala akhaMDa patAya gayo re / mujhe capalAsI0 // 5 //
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ . .. 3 stavanasaMgraha . zrI pArzvanAtha jinastavana. rAtA jevA phUlaDAMne zAmala jevo rNg| Aja tArI AMgI no kAi rUDo banyo che raMga, pyArA pAsajI ho lAla, dInadayAla mune nayaNe nihAla // jogI bADe jAgato ne mAto dhiMgaNamalla / zAmalo sohAmaNo kAi, jItyA AThe malla / pyA0 // 2 // tUM che mAro sAhibo ne, huM chu tAro dAsa / Aza pUro dAsanI kAMi sAMbhalI aradAsa / pyA0 // 3 // deva saghalA dIThA temAM, eka tUM avll|| lAkheNo che laTako tAharo dekhI rIjhe dilla / pyaa0||4|| koI name pIrane ne, koi name rAma / udayaratna kahe prabhu, mAre tumasuM kAma / pyA0 // 5 // .. zrI pArzvanAthastavana ... - pArasa torI nirakhaNa do asavArI, arajI suNA prabhu mhArI // pArasa ||aaN0|| 'kAzI deza vANArasI nayarI, dina dazamI jayakArI / vAmArANI kUkhathI prabhujI, janma liyo sukhakArI / pArasa 01 // - chappana dikkumarI hularAyA, hiye harSa atibhaarii| cosaTha iMdra kare valI mahocchava, karavA bhavajala pArI / /
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 265 .. zrIjainajJAna-guNasaMgraha eka koDa sATha lAkha sohe che, kalasa mahAmanuhArI / bAre jojana paholA peTe, pacIsa jojana uMcA dhArI // pArasa0 // 3 // nIcA uMcA jojana paholA, nirmala bharIyo vArI / phUla caMgerI bAvanA caMdana, kezara ne ghanasArI ||paars0 // 4 // iNi pare ochava surapati kIno, joijo sUtra saMbhArI / suragiri Upara pAMDukavana meM, pAMDuzilA atipyArI // - paars0||5|| azvasenarAya ochava kInA, dAna diyA dila dhArI / zaheranI zreSThatA jove jukte, beThA gokhamajhArI // pA0 // 6 // ___ loka sahu pUjApo laine, kamaThakuM pUjanakArI / . prabhujI padhAryA dekhaNa kAje, nAga jale tiNa vaariipaa0||7|| kASTha phaDAvI nAga nikAlyo, saMbhalAgyo maMtra bhArI / samakita leine surapati huvA, dharaNendra ekaavtaarii| pA0 // 8 // ugaNIse igatAlIsa varSe, poSa dazama rdiiyaalii| Ahora nagarameM ochava kIno, saMgha sakala balihArI ||paa0 // 9 // - suMdaramUrti prabhunI birAje, bhavijanakuM sukhkaarii| kIrticaMdrasama zobhe jagameM kezaravijaya jayakArI // pA0 // 10 //
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 266 sagraha 3 stavanasaMgraha paMcAsarA pArzvanAtha stavana (prathama jinezvara praNamiye-yaha cAla) paramAtama paramezvara jagadIzvara jinraaj|| jagabaMdhava jagabhANa balihArI tumtnnii,| ... bhavajaladhimAM re jahAja // paramA0 // 1 // tAraka vAraka mohano, dhAraka nijaguNa Rddhi / atizayavaMta bhadaMta rupAlI zivavadhU, . paraNI lahI nijasiddhi ||prmaa0 // 2 // jJAna darzana anaMta che, valI tuja caraNa anNt| ema dAnAdi anaMta kSAyika bhAve zrayA, guNa te anaMtA anaMta ||prmaa0 // 3 // battIsa varaNa samAya che, ekaja zlokamajhAra / eka varNa prabhu tuja na mAye jagatamAM, kema karI thuNiye udAra paramA // 4 // tuja guNa koNa gaNI zake jo paNa kevala hoya / AvirbhAva tuja sayala guNa mAhare, pracchannabhAvathI joya // paramA0 // 5 // zrI paMcAsarA pAsajI, araja karuM eka tuja / AvirbhAvathI thAya dayAla kRpAnidhi, .. karuNA kIje jI muja ||prmaa0 // 6 //
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainazAna-guNasaMgraha zrI jina uttama tAharI, AzA adhika mahArAja / padmavijaya kahe ema lahuM zivanagarInu, akSaya avicalarAja ||prmaa0 // 7 // pArzvanAthajinastavana (rAga kAphI) jinarAja nAma terA, rAkhuM hamAre ghaTameM / jAge prabhAva merA, ajJAna kA aMdherA / bhAgyA bhayA ujArA, rAkhuM hamAre0 // 1 // mudrA pramoda kArI, prabhu pAsajI tihArI / mohe lagata hai pyArI, rAkhuM hamAre0 // 2 // sUrata terI rAge, dekhyAM vibhAva tyAge / adhyAtma rUpa jAge, rAkhuM hamAre0 // 3 // trilokI nAtha tuma hI, maiM hUM anAtha gunahIM / kariye sanAtha hama hI, rAkhuM hamAre0 // 4 // jinajI tihArI sAkhe, jinaharSasUri bhAkhe / dilameM hi yAhI rAkhe, rAkhuM hamAre ghaTa meN| jinarAja0 // 5 //
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 3 stadanasaMgraha navakoDA pArzvanAtha stavana (mADha rAga) navakoDA svAmI aMtarajAmI tAro dInadayAla // .. azvasena jI ke lADalA re, vAmAdevI mAya / / nagara banArasI janma liyo prabhu, nIla varaNa che kAyare // : . navakoDA0 // 1 // pArzvanAthaprabhAva jagatameM, pUje sura nara ind| zyAma mUrata suMdara jinajI ko, mukhaDo cha pUnamacaMda re|| . navakoDA0 // 2 // araja suNIjo darzana dIjo, mujaro lIjo mAna / janma maraNa duHkha TAloM jinajI, araja kare cha kAna re / / . navakoDA0 // 3 // zrI pArzvanAtha stavana (nAtha kaise gajako baMdha chuDAyo-yaha cAla) nAtha merI vInataDI avadhAro, moe jaise bane aise tAro, nAtha merI0 / aaN| azvasena vAmAjIko naMdana, nAgakuM taarnnhaaro| kevala jJAna lahI jagabhUSaNa, zikhara sameta zaNagAro, nAtha merI0 // 1 // sura nara naraka nigoda taNA dukha, kahetAM na Ave pAro /
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 269 anaMtakAla mohe bhaTakata vItyo, tumase Ana pukAro nAtha0 // 2 // aisA koNa dayAla jagatameM, jAse kahiye taaro| aneka jIva bhavajalase tAre, mujakuM kyuM na saMbhAro / nAtha0 // 3 // mithyAmata tama dUra karana kuM, sahasrakiraNa avatAro / samakita zuddha jJAna nija de ke bhavajala pAra utAro / nAtha0 // 4 // vIsa adhika ogaNIsa sAtameM, mAgha zukala somvaaro| banArasImeM ochaca hove, zrI saMgha jyjykaaro| nAtha0 // 5 // rAmaghATa prabhu pAsa virAje, samavasaraNa mnohaaro| hAtha joDa ke araja karata hai, mohana dAsa tumAro // nAtha merI vInataDI avadhAro0 // 6 // ... zrI pArzvanAtha stavana (DhuMDha phirA jaga sArA0 yaha cAla) pArzvanAtha sukhakArA sukhakArA, jinapati pUjo premase / aaN0| jJAna anaMtake hai prabhu dhArI, karma roga saba dUra nivArI, . sUraja pare teja dhArA teja dhArA, jinapati0 // 1 // bhavasamudra meM paDate bacAve, mokSamAraga prabhujI dikhalAve, kare jagata upagArA upagArA, jinapati0 // 2 // kamaTha haThIko dUra nivArA, jalatI Agase sarpa ugArA aho dayAke prabhu dhArA prabhu dhArA, jinapati0 // 3 //
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 3 stavanasaMgraha . . pArzvayakSase pUjita pAyA, padmAvatI-dharaNedrako bhaayaa| vaMdo aise prabhu pyArA prabhu pyArA, jinapati0 // 4 // eka hI citte nAtha pUjanase, vAra vAra phira dhyAna karanase, hove karama chuTakArA chuTakArA, jinapati0 // 5 // mahAprabhAvI hai isa jugameM, pUre manoratha sAre chinameM, vaMde saubhAgya dila dhArA dila dhArA, ji0 // 6 // zrImahAvIra jina stavana . (rAga kaDakhekI) / tAra ho tAra prabhu muja sevaka bhaNI, jagatamA eTaluM sujasa lIje / ' dAsa avaguNa bharyoM jANI potA taNo, dayAnidhi dIna para dayA kIje / tAraho0 // 1 // rAga-dveSe bhayoM moha vairI naDayo, lokanI rItimAM ghaNuye raato| krodhavaza dhamadhamyo zuddha guNa navi ramyo, bhamyo bhavamAMhi hu~ vissymaato| tAra0 // 2 // Adaryu AcaraNa lokaupacArathI, zAstra abhyAsa paNa kAi kiigho| zuddha zraddhAna valI Atma avalaMbana vinu, tehako kArya tiNe ko na siidho| tAra0 // 3 //
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 271 zrIjainajJAna-guNasaMgraha svAmIdarisaNa samo nimitta lahI nirmalo, jo upAdAna e zuci na thaa| doSa ko vastuno athavA udyama taNo,. svAmIsevA sahI nikaTa lAze / tAra0 // 4 // svAmIguNa olakhI svAmine je bhaje, darisaNazuddhatA teha pAme / jJAna cAritra tapa vIrya ullAsathI, . karma jhIpI vase mukti dhAme / tAra ho0 // 5 // jagatavatsala mahAvIra jinavara suNI, citta prabhucaraNane zaraNa vaaso| tArajo bApajI biruda nija rAkhavA, dAsanI sevanA rakhe jozo / tAra0 // 6 // cInatI mAnajo zakti e Apajo, bhAvasyAdvAdatA zuddha bhAse / sAdhya sAdhaka dazA siddhatA anubhavI, devacaMdra vimala prabhutA prakAze / tAra0 // 7 // . zrImahAvIrastavana __(Avo Avo pAsajI0 yaha dezI) cAlA prabhu vIrajI sukhakArA re, mArA prANathakI cho pyArA / vAlA0 aaN0|
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 3 stavanasaMgraha . tAta siddhAratha rAyA re, mAtA trizalAnA prabhu jAyA re|| kAMcanavaraNI che jasa kaayaa| vAlA0 // 1 // . . bAlapaNAthI cho baladhArI re, paraNyA yazodA nArI re| rahyA tIsa varasa gharabArI / vAlA // 2 // lei saMjama vanamAM vasiyA re, bAra varasa lage tapa rasiyAre, pAmyA kevala bhavadukha khasiyA / vaalaa0|| prbhu0||3|| prabhu tAryA meghakumArA re, kA caMDakozika uddhArA re| tAro mujane prabhu hitakArI / vAlA0 // 4 // zaraNe Avyo prabhu tAhare re, caraNakamala vaMdU tumAre re, saubhAgyavijaya dila pyaare| vAlA0 // prabhu0 // 5 // zrImahAvIrastavana mane to maliyo mAro nAtha, pUravanA puNya prabhAve re / ___ mane to maliyo0 // prIti anAdinI, bhUlI gayA cho svaamii| . have nahIM chor3eM tAro sAtha, nahI choDu kadApi re| mane to maliyo0 // 1 // kAla anAdino, huM rakhaDaM chu prabhu jI, bhramaNa karu chu gati cAra, dukha bahu tethI pAsu re / . mane to maliyo0 // 2 // have tume maliyA svAmI, duHkha amAraM kaapo|
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 273 Apo ne zivaramaNIno sAtha, Apo prIta karIne re / - mane to maliyo0 // 3 // sulasAdika navane Ape, jinapada dIdhuM vhAlA / caMdanavAlAnu kApyu dukha, tema amAru kApo re| . mane to maliyo0 // 4 // trizalAnA naMdana jinajI, vInati avadhAro vhAlA / prItethI kheMcI lyone hAtha, nAtha maiM tamane dhAryA re / _ mane to maliyo0 // 5 // zAmajI kahe che vhAlA, vIra prabhunA guNanI rAzi / gAvAthI tariye A saMsAra, vAta che tehaja sAcI re / . mane to maliyo0 // 6 // * zrImahAvIrastavana vAlA vIra jinezvara janma-jarA nivArajo re, pyArA prabhujI prIte muja zira para kara thApajo re vA0 // tIna ratana Apo prabhu mujane, khoTa khajAne ko nahIM tujane / arajI ura dharI karmakaTaka saMhArajo re| vAlA0 // 1 // kumati DAkaNa valagI mujane, namI namI vInaQ he prabhu tujane / e dukhathI dUra karavA vhelA Avajo re / vAlA0 // 2 //
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 3 stavanasaMgraha . A aTavImAM bhUlo paDiyo, .. tUM sAhiba sAco mane mliyo| sevakane zivapuranI saDaka dekhADajo re / vAlA0 // 3 // arajI ucarIne jina Age, mahAvIramaMDala prabhupada mAge / mahera karI mahArAja prANa ne tArajo re / . vAlA vIrajinezvara0 // 4 // zrImahAvIrastavana (rAga-iMdrasabhAkA) mahAvIra mahAvIra maiM japuM, aura nitya karUM praNAma / prabhujI tumAraM mukhar3e dekhI, saphala huA saba kAma // 1 // tere aMga para puSpa caDhAvU, bhAta bhAta ke jAta / gulAba caMpelI jAsuda Damaro, mAlatI mogara sAtha // 2 // hIre jaDelo mastake mugaTa, kAnameM kuMDala sAra / bAMhe bAjubaMda berakhA, ora gale motinako hAra // 3 // aisI aMgI mahAvIra prabhukI, darzana kare naranAra / prabhu torA caraNakamala pasAyase, bhavijana pAme bhavapAra / mahAvIra0 // 4 // zrI laghuAdijainagoSThI, gAve gIta rasAla / sevaka para karuNA karI, prabhu dejo sukha vizAla / . mahAvIra0 // 5 //
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 275 zrIjainajJAna-guNasaMgraha * zrImahAvIrajinastavana (rAga-kAnUDA tArI kAmaNa0) vIrajI tArI pAvanakaranArI, manamAM AMkhalaDI laagii| mIThI valI sevakamanavazakaranArI, manamAM0 // bhavabhaya haranArI tuma suNavA, vANI sukhakArI / hUM cAhUM hUM cAhUM jinavara thaine huMsiyArI, manamAM // 1 // darzana nara nArI tuma karavA, Ave dila dhArI / tUM dAtA tUM dAtA zivasukha thaine zivacArI, mnmaaN0||2|| aghahara upakArI prabhu tuma cho, AtamahitakArI / hUM mAgu hUM mANU sukhakara vallabha bhava pArI, manamAM AMkhalaDI lAgI0 // 3 // zrI.cauvIsajinastavana - UTha prabhAte Adijinanu, cetana samaraNa kIje re| dina dina AnaMda maMgala vAdhe, jagamAM jasa bahu lIje re ||uutth0||1|| ____ RSabha ajita saMbhava abhinaMdana, sumatinI sevA kIje re| padma supArzva prabhutA Apo, caMdraprabhu sukha dIje re // UTha0 // 2 // . suvidhi zItala zreyAMsa dhyAco, vAsupUjya vikhyAtA re| vimala anaMta dharmajina zAMti, anubhava sukhanA dAtA re // UTha0 // 3 //
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 __ 3 stavanasaMgraha __kuMthu ara malli munisuvrata, nami nemi jayakArI re| pArzva vIraprabhu samaraNa karatAM, Apo zivavadhU sArI reN| UTha0 // 4 // ___puMDarIka pamuhA munivara vaMdUM, guNavaMtA RSirAja re / sola satInAM samaraNa karatAM, sIjhe vaMchita kAja re // UTha0 // 5 // thAvara jaMgama tIratha jagameM, je vaMde naranArI re| kIrtikamalA te bhavi pAme, mokSataNA adhikArI re UTha0 // 6 // , zrI sImaMdharajinastavana zrIsImaMdhara sAhibA, huM kima Ae~ tuma pAsa ho muNiMda / dUra vice aMtara ghaNo, mune milavAnI ghaNI Aza ho muNiMda // zrIsImaMdhara0 // 1 // huM iNa bharatane chehaDe, tume prabhu videhamajhAra ho muNiMda / DuMgara valI nadiyAMdhaNI, tihAM koza to kei hajAra ho mugiNd| zrIsI0 // 2 // .. ......... , - prabhujI detA hozo dezanA; kAMDa sAMbhale jihAMnA loga ho muNiMda / dhanya te gAma nagara purI, jyAM parte punyasaMyoga ho muNiMda / zrIsI0 // ... ... .... dhanya te zrAvaka zrAvikA, kAMi nirakhe prabhu mukhacaMda ho mujiMda / muz2a manoratha manataNA, kAMi phalaze bhAgya amaMda ho muNiMda / zrIsI0 // 4 //
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ __.. zrIjainajJAna-guNasaMgraha 277 varatAro varatI rahyo, kAMi jozI mAMDayuM laganna ho murnnid| kahe sImaMdhara kada bheTazuM, muja mana lAgI lagana ho muNIMda / zrIsI0 // 5 // piNa jozI nahIM ehavo, kAMi bhAMje mananI bhrAMta ho munniiNd| Nai bhava tAta kRpA karI, muja ANa milAvo ekAMta ho munniiNd| zrIsI0 // 6 // . vItarAga bhAve sadA tume, vo cho jaganAtha ho muNIMda / maiM jANyu tuma keDathI, have hu~ thayo svAmI sanAtha ho muNIMda zrIsI0 // 7 // pukkhalavai vijayA vase, kAMi nayarI puMDarigiNI svAma ho muNIMda / satyakInaMdana vaMdanA, kAi avadhAro guNanA dhAma ho muNIMda / zrIsI0 // 8 // rAya zreyAMsakulacaMdalo, rANI rukamaNIkero kaMta ho muNIMda / vAcaka rAmavijaya kahe , tuma dhyAne huvo muja citta ho muNIMda / zrIsI0 // 9 // .. zrIyugamaMdhara jinastavana kAyA pAmI atikUDI, pAMkha nahIM Aq UDI, labdhi nahI koya rUDI re / zrIyugamaMdharane kahejo, dadhisuta vInataDI suNajo re / zrI yuga0 // 1 // tuma sevAmAMhe surakoDI, te ihAM Ave ika doDI, Aza phale pAtaka moDI re / zrI0 // 2 //
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 - 3 stavanasaMgraha - duSSama samayamAM iNa bharate, atizayanANI koi navi varate, kahIye kaho koNa sAMbhalate re / zrI0 // 3 // zravaNo sukhiyA tuma nAme, nayaNA darzana nabi pAme, eto jhagaDAne ThAme re / zrI0 // 4 // * cAra AMgala aMtara raheg, zokalaDInI pare dukha sahe, prabhu vinA koNa Agala kahevu re / zrI0 // 5 // . __mahoTA mahera karI Ape, behuno tola karI thApe, sajjana jasa jagamAM vyApe re / zrI0 // 6 // , behuno ekamato thAve, kevala nANajugala pAve, to savi vAta banI Ave re / zrI0 // 7 // gajalAMchana gajagatigAmI, vicare viprAvijaya svAmI, nayarI vijayA guNadhAmI re / zrI0 // 8 // ___mAta sutArAye jAyo, dRDharathanarapatikula Ayo, paMDita jinavijaye gAyo re / zrI0 // 9 // zrI caMdrAnanajinastavana caMdrAnana jina, sAMbhalIye aradAsa re| muja sevaka bhaNI, che prabhuno visAso re / caMdrA0 // 1 // bharata kSetra mAnavapaNo re, lAdho duSpamakAla / jina pUravadhara virahathI re, dulaho sAdhana cAlo re / caMdrAnana0 // 2 //
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainazAna-guNasaMgraha 279 dravyakriyAruci jIvaDA re, bhAvadharamarucihIna / upadezaka paNa tehavA re, zuM kare jIva navIna re| caM // 3 // tatvAgama jANaga tajI re, bahu jana sammata jeha / mUDha haThI jana Adaryo re, suguru kahAve teha re / caM0 // 4 // ANA sAdhya vinA kriyA re, loke mAnyo re dharma / daMsaNa nANa cAritrano re, mUla na jANyo marma re| caM0 // 5 // gacchakadAgraha sAcave re, mAne dharma prasiddha / AtamaguNa akaSAyatA re, dharma na jANe zuddha re| caM0 // 6 // tattvarasika jana thoDalA re, cahulo janasaMvAda / jANo cho jinarAjajI re, saghalo eha vinoda re / caM0 // 7 // nAthacaraNavaMdanataNo re, manamA ghaNo umaMga / puNya vinA kema pAmiye re, prabhu sevanano saMga re| caM0 // 8 // jagatAraka prabhu vaMdiye re, mahAvidehamajhAra / vastudharma syAdvAdatA re, suNi kariye niradhAra re / caM0 // 9 // tuja karuNA sahu upare re, sarakhI che mahArAya / / paNa avirAdhaka jIvane re, kAraNa saphalo pAya re|cN0 // 10 // ehavA paNa jaga jIvane re, deva bhagati AdhAra / prabhu samaraNa thI pAmiye re, devacaMdra pada sAra re| caM0 // 11 //
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 3 stavanasaMgraha zrI AdizAMtinAthajinastavana maiM araja karUM ziranAmI, prabhu kara joDa joDa joDa // . maiM bhavavana meM jA phasiyA, vahAM kAla anaMtA vasiyA / mujhe lobha sarpa A DasiyA, akhiyAM khola khola khola / . . maiM araja0 // 1 // krodhAnalane atibAlA, merA aMga par3a gayA kaalaa| mujhe pilA de premarasa pyAlA, amRta ghola ghola ghola / . . maiM araja 0 // 2 // mAna ajagara mujha ko khAve, merA prAga palaka meM jAve / jaDI jIvana kauna pilAve, vanameM ghola ghola ghol| .. maiM araja0 // 3 // tuma nAma maMtra se sAjA, kachu ho gayA prabhuM tAjA / kaThoragAma mahArAjA, AyA Dola Dola ddol| ....... maiM araja0 // 4 // zrI Adi zAMtijina svAmI, haMso mAge ziranAmI / guNa muktAphala do dhAmI, prabhu vina mola mola mola / maiM araja0 // 5 //
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 281 sAmAnya jina stavana (rAga kavAlI) gatAste duHkhamayadivasA, gatA sA dInatA kaSTA / samAptA'nAdibhavayAtrA, gato'smi svaM padaM kushlii||1|| aho saMsArakAntAre, mayA'dya bhrAmyatA'darzi / jagandhitakArisabudhdhi,-rjinAkhyaH sArthapatireSaH // 2 // alokyA''lokanA'pUtaM, madaM dRSTiyugamadya / pavitrIbhAvamApannaM, jinezvara darzanAd bhvtH||3|| tvadIyA bhaktiralpApi, vidhatte pAtakaM viphalam / yathA klavo dArU,-cayaM kSaNamAtrato dahati // 4 // bhava dAtA'thavA kRpaNa,-stathApi me tvamevAsi / tavAgre satyamiti bhASe, kadAcinnaiva yAce'nyam // 5 // na me'rtho vaibudhairlAbha, na vA bhUpAlabhogAdyaiH / idaM tu yAcyate bhagavan ! vasermama mAnase satatam // 6 // yadi tvannAmadIpo'yaM, madIyaM dyotayed hRdayam / tadA nijarUpasaMsidhdhe,-bhavetkalyANapadagamanam // 7 // sAmAnya jina stavana . . aba to prabhujI kA lelo zarana, lelo zarana pyAre lelo zarana / abato // Araja deza uttama kula jAti,
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 3 stavanasaMgraha mAnava bhava aba pAyo ratana / avato. 0 // 1 // dravya bhAva se pUjA prabhukI, mahAnizIthe jinavaravacana / avato // 2 // gRhI ko pUjA donoM hI suMdara, bhAva pUjAse sAdhu lagana / abato 0 // 3 // aSTa dravya se dravya pUjA hai, bhAva pUjA karo prabhu namana / aba to 0 // 4 // jinapratimA jina sarakhI mAno, Atama vallabha tArana tarana / aba to prabhujI kA // 5 // zrI paramAtmastavana sakala samatA suralatAno, tUMhI anopama kaMda re| tUMhI kRpArasa kanaka kuMbho, tUMhI jiNaMda muNiMda re // 1 // prabhu tUMhI tUMhI tUMhI tUMhI tUMhI karatA dhyAna re / tuja svarUpI je thayA, teNe lA tAharu tAna re| prbhu0||2|| tUMhI alago bhava thakI paNa, bhavika tAhare nAma re / pAra bhavano teha pAme, eha acarija ThAma re / prabhu0 // 3 // janma pAvana Aja mAharo, nirakhiyo tuja nUra re / bhavo bhava anumodanA jI huo Apa hajUra re / prbhu0||4||
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrApa zrIjainajJAna-guNasaMgraha eha mAhare akhayaM Atama asaMkhyAta pradeza re|| tAharA guNa je anaMtA kima karuM tAsa niveza re| prabhu0 // 5 // eka eka pradeza tAhare guNa anaMtano vAsa re| ema karI tuja sahaja mIlata hue jJAna prakAza re / prabhu // 6 // dhyAna dhyAtA dhyeya eke ekIbhAva hoya ema re / ema karatAM sevya sevaka bhAva hoe kSema re / prbhu0||7|| zudhdha sevA tAharI je hoya acala svabhAva re / jJAnavimala surIMda prabhutA, hoya sujasa jamAva re / prabhu0 // 8 // jina-stavana (tarja-he prabhu AnaMda dAtA0) choDa jinavara ko, dunIse dila lagA kara kyA karUM / hAtha hIrA mila gayA, kaMkara ko le kara kyA karUM // 0 // bhavArNava ke tApa se, jalatA phirUM kai kAlase / kalpachAyA mila gai, chAte ko sira para kyA dharUM // 1 // moha aMdherI raina meM, calate hI khAI tthokreN| jJAna dinakara dekha phira, battI jalAkara kyA karUM // 2 // kAla anAdi karma ke hUM, roga se pIDita huaa| dharma bUMTI mila gaI, vaidyoM se mila kara kyA karUM // 3 // deva devI seva se, jalatA rahA saMsAra meN| mokSa dAtA aba milA, para kI pUjA kara kyA karUM // 4 //
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 3 stavanasaMgraha gA rahA hUM prema se, prabhu guNa prabhu ke sAmane / 'prANa' hI hove khuzI, oroM ko rijhA kara kyA karUM // 5 // choDa jinavara ko0|| jina-stavana hai jagata meM nAma ye rozana, sadA terA prabhu / tArate usako sadA jo, le zaraNa terA prabhu // lAkha corAsI meM gherA, karmone mArA mujhe| le bacA aba to sahArA, hai mujhe terA prabhu / hai0 // 1 // seMkaDoM ko tArate ho, mehera kI karake najara / kyoM nahIM tArA mujhe hai, kyA gunA merA prabhu // hai jagata meM // 2 // hAla jo tana kA huA hai, Apa vina kisako kahUM / moharAjAne mujhe, cAroM tarapha gherA prbhu|| . hai jagata meM0 // 3 // Apa se haradama tilaka kI, to yahI aradAsa hai| . Apa caraNoM meM rahe, merA sadA DerA prbhu|| . hai jagata meM // 4 //
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha jainadharmakI mahattA para stavana (tarja-kamalI vAle ne) sapa dharmoM meM yaha AlA hai, AlA hai jaina nirAlA hai| saba cuna cuna kara leya rahe, tattvoM kA yahIM masAlA hai // 0 // aise haiM jinavara deva jinheM, nahIM pakSapAta se cArA hai| AThoM karmoM ko dUra kiyA, zivapura meM ghara kara DAlA hai |sb0 // 1 // guru jainI haiM satyavAdI ye, nahIM pApa pathika yArAgI hai| kaMcana kAminI ko tyAga sadA, mahA pAMca vratoM ko pAlA hai ||sv0||2|| nahIM durgati meM girane deve, sad rastA dharma batAtA yaha / samyak darzana aura jJAna kriyA se, 'dhIraja' jaina ujAlA hai |sb0||shaa
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 3 stavanasaMgraha prabhu pUjA gAyana bhara lAvo re kaTorA kesara kA, nava aMga pUjo paramezvara kA / bharA . asala kasmIrI kesara maMgAyA, kIca banAyA kIstUrI kA / bhara0 // 1 // satI draupadI caMdaNa cayoM, jJAna suNo sUtra jJAtA kA / bhara0 // 2 // nara nArI mila mila ke pUjo, jyuM sukha pAvo mukti kA / bhara0 // 3 // Aja AnaMda moe harSa vadhAvo, jJAna cAkara prabhu caraNoM kaa| bhara lAvo re kaTorA kesara kA // 4 // prabhu bhakti upadeza pada dhyAna meM jina ke sadA, layalIna honA cAhiye / jJAna guna jJAna zailI, paravIna honA cAhiye / dhyaan|| rAha saMyama kI pakaDa, kalyANa kI sUrata mile| kAla gaphalata meM sajjana, nAhaka na khonA caahiye| dhyAna meM0 // 1 // dharma khetI kiyA cAhe, jamIna kuM sApha rakha / .
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha cIja samakitta kA hRdaya meM, ruci se vonA cAhiye / dhyAna meM // 2 // kAmanA mana kI saphala, AnaMda se pUrana bhaI / aba to samatAseja Upara, sukha se sonA caahiye| ___ dhyAna meM // 3 // dAsa cUnI apane ghara, AnaMda se phulegA klp| bhavasthiti pakane se, mugatAphala sahI lenA cAhiye / dhyAna meM0 // 4 // prabhu prArthanA pada sAheba terI baMdagI maiM bhUlatA nahIM, bhUlatA nahIM maiM visaratA nahIM / saaheb0|| aSTAdaza doSa rahita deva hai sahI, anya deva zaMkarAdi mAnatA nhiiN| sAheba0 // 1 // muni hai nigraMtha sadguru hai sahI,, anya guru vezadhArI mAnatA nahIM / sAheba0 // 2 // dAna zIyala tapa bhAva dharama hai sahI, . . anya dharma viSaya ko maiM mAnatA nahIM / sAheba0 // 3 // mukti rUpa siddhi sukha vAMchatA sahI, saMsAra dukha jAla rUpa jAcatA nahIM / sA0 // 4 // kahe muni kIrtivAna tAriye sahI, AvAgamana bhavabhramaNa kA meTiye sahI / sAheba0 // 5 //
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ .288 3 stavanasaMgraha prabhu guNa gAyana susaMgI susaMgI susaMgI prabhu mila gaye, saphala bhaye more nain| susaMgI0 // 1 // eka to maiM darisana, maiM darisana, maiM darisana pyAsI, darisana vinA nahI cena / susaMgI prabhu0 // 2 // eka to maiM pApI, maiM pApI, maiM pApI hUM prANI / tAraNa vAle bhagavAn / susaMgI0 // 3 // eka to maiM mAyA, maiM mAyA, maiM mAyA kA lobhI, jhUThI mAyA merI jAna / susaMgI prbhu0||4|| eka to maiM AyA, maiM AyA, maiM AyA tore caraNe, jainamaMDalI guNa gAya / susaMmI prabhu mila gaye // 5 // jinapratimAsthApanAstavana . zrI jinapratimA ho jinasarakhI kahI, dIThA ANaMda aMga / samakita bigaDe ho zaMkA kIjaMtA, jima amRta viSa saMga zrI0 // 1 // Aja nahIM koI tIrthakara ihAM, nahIM koI atizayarvata / jinapratimAno ho eka AdhAra che, Ape mukti ekt| zrI0 // 2 // sUtra siddhAMta ho tarka vyAkaraNa bhaNyA, paMDita paNa kahe loka /
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha jinapratimAne ho je mAne nahIM, tehano saghalo phoka / zrI0 // 3 // pratimAne Age ho namutthuNaM kahe, pUjA sattara prkaar| phala piNa bolyAM ho hita sukha mokSanAM, draupadIne adhikAra / zrI0 // 4 // rAyapaseNI ho jJAtA bhagavatI, jIvAbhigamAdimAMjha / e sUtra mAne ho pratimA mAne nahI, mAharI mAya ne vAMjha / zrI0 // 5 // sAdhune bolyo ho bhAvastava bhalo, zrAvaka ne dravya bhAva / e behu karaNI ho karatAM nistare, zrIjinapratimA prabhAva / . . . zrI0 // 6 // pArasanAtha ho tuja prasAdathI, saddahaNA muja eha / bhava bhava ho jo ho samayasuMdara kahe, zrIjinapratimAsu neha / / zrI0 // 7 // dIvAlI bIraprabhu stavana mAraga dezaka mokSano re, kevala jJAna nidhAna / bhAva dayA sAgara prabhu re, para upagArI pradhAno re / dhIra prabhu siddha thayA, saMgha sakala AdhAro re, have iNa bharatamAM, koNa karaze upagAro re / vIra0 // 1 //
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 3 stavanasaMgraha nAthavihuNuM sainya jyu re, vIravihuNo re saMgha / sAdhe koNa AdhArathI re, paramAnaMda abhaMgore / vIra0 // 2 // mAtavihuNo bAla jyu re, araho paraho athaDAya / vIravihuNA jIvaDA re, Akula vyAkula thAya re / vIra0 // 3 // saMzayachedaka vIrano re, viraho kema khamAya / je dIThe sukha upaje re, te viNa kema rahevAya re| .. vIra0 // 4 // niryAmaka bhavasamudrano re, bhava-aDavI-saththavAha / . te paramezvara viNa male re, kema.vAdhe utsAho re / , vIra0 // 5 // vIra thakAM paNa zrutataNo re, hato parama AdhAra / have ihAM zruta AdhAra cha re, aho jinamudrA sAra re| vIra0 // 6 // traNa kAle savi jIvane re, AgamathI ANaMda / sevo dhyAvo bhavijanA re, jinapaDimA sukhakaMdo re|| vIra0 // 7 // gaNadhara AcAraja muni re, sahune iNi pare siddha / . bhava bhava Agama saMgathI re, devacaMdra pada lIdha re vIra0 // 8 //
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha 291 dIvAlI mahAvIrajina stavana mhAre dIvAlI thai Aja, jinamukha jovAne ||aaN0| mahAvIra svAmI mugate pahotA, gautama kerala jJAna re / dhana amAvasa dIvAlI mhAre, vIra prabhu nirvANa / jinamukha0 // 1 // cAritra pAlI niramalaM ne, TAlI viSaya kaSAya re / ehavA munine vAMdiye to, utAre bhvpaar| jina // 2 // bAkulA vahorAvyA vIrajIne, tArI caMdana bAlA re / kevala lahIne mugate pahotA, pAmyA bhavano paar| jina0 // 3 // ehavA munine vAMdiye, je paMcama jJAnane dharatA re / samavasaraNa dai dezanA, prabhu tAryA nara ne naar| jina // 4 // covIsamA jinezvara ne, mukti taNA dAtAra re| kara joDI kavi ima bhaNe, prabhu bhavano phero TAla / jina // 5 // - zrI paryuSaNA stavana (AMkhaDIye meM Aja zetrujo dITho re yaha cAla ) suNajo sAjana saMta pajUsaNa AvyAM re / tuse puNya karo puNyavaMta, bhavika mana bhAvyAM re / / vIra jiNesara ati alavesara, vAlA morA paramezvara ema bole re| parva mAMhe pajUsaNa moTA, avara na Ave tole re / pajU0 // 1 //
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 3 stavanasaMgraha copagamAMhe jema kezarI moTo, vAlA morAkhagamAMgaruDa te kahiye re| nadImAhe jema gaMgA moTI, nagamAM meru lahiye re| pajU0 // 2 // bhUpatimAM bharatezvara bhAkhyo, vA0 deva mAMhe sura iMdra re / sakala tIratha mAMhe zejo dAkhyo, grahagaNamAM jema caMdra re pajU0 // 3 // dazarA dIvAlI ne valI holI, vA0 AkhAtIja divAso re / baleva pramukha bahulA che bIjAM, paNa e muktino vAso re| . . pajU0 // 4 // te mATe amAra palAvo, aTThAi mahocchava kIje re| aTThama tapa adhikAiye karIne, nara bhava lAho lIje re| pajU0 // 5 // Dhola duMdubhi bherI napherI, vA0 kalpasUtra jagAve re / jhAMjharano jhamakAra karIne, gorInI TolI malI Ave re / . pajU0 // 6 // sonA rUpAne phUlaDe vadhAvI, vA0 kalpasUtra ne pUje re / nava vakhANa vidhie sAMbhalatAM, pApa mevAsI dhUje re| pajU0 // 7 // e aTTAhino mahocchava karatAM, vA0 bahu jagajana uddharyA re.| vibudha vinIta varasevaka ehathI, navanidhi Rddhi siddhi varyA re| pajU0 // 8 //
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 293 zrIjainazAna-guNasaMgraha zrI siddhAcala stavana (tIrathanI AzAtanA navi0 yaha dezI) vimala girine bheTatAM sukha pAyo, hAre sukha pAyo re sukha pAyo, hAre AnaMda ghaNo dila chAyo, hAre namatAM girirAja / vimala / / mUla maMdira prabhu RSabhanI atipyArI, hAre sohe mUrata mohanagArI / hAre jasa mahimA che atibhArI, hore mArnu mohanavela / vimala0 // 1 // Asa pAsa jina biMbane dila dhariye, hAre rAyaNa pagalAM na visariye / hAre puMDarIka gaNadhara guNa variye, kariye janma pavitra / vimala0 // 2 // RSabha prabhujI AviyA dila dhArI, hAre ihAM pUrva navANuM vArI / hAre muni dhyAna kayu atibhArI, tIrtha namuM guNakhANa / vimala0 // 3 // puMDarIkAcala nAmathI olakhAyo, hAre jJAtAsUtrameM tIrtha batAyo / sImaMdharajina mukha se gavAyo, nAma liyAM dukha jAya / vimala0 // 4 // tIrtha pratApI bheTIyo manuhAro, hore rUDo deza soraTha zaNagAro / saubhAgyavijaya dila pyAro, namiye vAraM vAra / vimala0 // 5 //
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 3 stavanasaMgraha zrI siddhAcala stavana . jinaMdA tore caraNa kamalakI re, hu cAhuM sevA pyArI, to nAze karma kaThArI, bhava bhrAMti miTa gai sArI / jinaMdA0 // 1 // vimalagiri rAje re, mahimA ati gAje re| vAje jaga DaMkA terA, tUM saccA sAhiba merA / bAlaka cerA terA / jinaMdA0 // 2 // karuNA kara svAmI re, tUM aMtarajAmI re / nAbhi jaga pUnamacaMdA, tUM ajara amara sukhkNdaa| . tUM nAbhirAyakula naMdA / jinaMdA0 // 3 // iNagiri siddhA re muni anaMta prasiddhA re / zrI puMDarIka gaNadhArI, puMDarIkagiri kahArI, e sahu mahimA taarii| jinaMdA // 4 // tAraka jaga dIThA re, pApa paMka saha niThA re / icchA mo mana meM bhArI, meM kIdhI sevA tArI / huM mAsa rahI zubha cArI / ji0 // 5 // biruda nihAro re, aba mohe tAro re| tIrtha jinavara to bheTI, janma jarA duHkha.meTI / . huM pAyo guNanI pettii| jinaMdA0 // 6 //
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ .zrIjainazAna-guNasaMgraha drAviDaM vArikhillA re, daza kroDi muni millA re / ' huA bhakti ramaNI bharatArA, kArtika pUnama dina saaraa| jinazAsana jaga jayakArA / ji0 // 7 // saMvata zazi cArA re, nidhi iMdu udArA re / Atama ko AnaMdakArI, jinazAsana kI blihaarii| pAmyA bhavajala paarii| jinadA0 // 8 // zrI zatrujaya stavana zejAno vAsI pyAro lAge morA rAjiMdA, lAge morA rAjiMdA jI lAge morA0 // iNa DuMgarIyArI jINI jINI koraNI, upara zikhara virAje morA rAjiMdA / zetru0 // 1 // comukha biMba anupama virAje, adbhuta dIThAM dukha bhAge morA raajiNdaa| ze0 // 2 // cuvA caMdana ora araghajA, kezara tilaka birAje morA rAjiMdA0 / ze0 // 3 // mastake mukaTa kAna meM kuMDala, . bAMhe bAjubaMda chAje morA rAjiMdA0 / ze0 // 4 // jJAna vimala prabhu iNi pare bole, Abhava pAra utAro morA rAjiMdA0 ze0 // 5 //
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 3 stavanasaMgraha zrIpuMDarIkasvAmistavana / (rAga vaNajArA kI) puMDarIka gaNadhara svAmI, pUche AdijinaMda siranAmI / aaNknnii| saMsAra samudra hai bhArI, prabhu kaise huve jhaTa paarii| karma kaTe kaba merA, miTe janma maraNa kA pherA / puMDarI0 // 1 // kahe prabhu siddha giri jAnA, jahAM mokSagati tuma pAnA / ajara amara hoi jAve, nija karma paTala Tala jAve / puM0 // 2 // suNa kara ke tihAM jAve, kiyA dhyAna karama gala jAve / pAMca kroDa munivara sAthe, liyA mukti vadhU.sukha haathe| puM0 // 3 // caitrI pUnama dina pUjA, karatAM nara bhava ho duujaa| dhyAna dharo dila raMge, guNagAna karo ucharaMge / puMDa0 // 4 // tIna bhuvana meM yaha bhArI, nAme siddhagiri sukhakArI / saubhAgyavijaya dila dhyAve, bhavasAgara pAra lahAve / . puMDarIka0 // 5 //
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 297 zrIjainazAna-guNasaMgraha gahuMlI Aja hamAre re maMgala raMga vadhAI, jaya jaya zrImahAvIra jinezvara jagaguru jagahitakArI, tuma zAsana jagamAM jayavaMtuM carate maMgalakArI / Aja hamAre re maMgala raMga vadhAI // 1 // svAmi sudharma gaNIza-paraMpara-naMdanavana surshaakhii| jagacaMdrasUrIzvararAje, tapagaccha kIrti dAkhI / A0 // 2 // hIravijayamUri jagahIro, jeNe avapatha pratirodhyo / adbhutazakti-kalAparicayathI, akabara bhUpati bodhyo / A0 // 3 // tAsa paraMpara guNamaNirohaNa, maNivijaya gururAyA / zamadama tyAgavRttidharI duSkara, saMgha sakala mnbhaayaa| aa0||4|| tAsa ziSya zrIsiddhivijayagaNi, ziSyagaNe parivariyA / saMghataNA zubha AgrahavazathI, mahezANe paaudhriyaa| A0 // 5 // adbhuta tapaguNa adbhuta japaguNa, adbhuta zamaguNa parakhyo / zAstracodha paNa adbhuta nirakhI, saMgha sakala bahu hrkhyo| A0 // 6 // dezadezAMtara kuMkumapatrI, mokalI saMgha teDAve sUripada devAne kAraNa, hoMza ghaNI mana lAve / A0 // 7 // dezadezAMtarathI AvIne, saMgha caturvidha mliyo| zAsanazobhA aMga vicArI, jinasama gunnmnnikliyo| aa0||8||
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 4 sajjhAyasaMgraha vijayakamalasUrIzvararAjA, tapagacchadhorI khaayaa| mokale vAsa dei gaNa sAthe, dAnavijayagaNirAyA / A0 // 9 // ogaNIsa so paMcottera mAghanI, zudi paMcamI budhavAre / / gacchapatipada pAmyA guruvarajI, saMghanA jaya jayakAre / A0 // 10 // guru ghaNuM jIvo valI jasadIvo, pragaTAvo jagamAMhe / karI kalyANa saMgha, nizadina, para upakAra ucchAhe / A0 // 11 // 4 sajjhAya-saMgraha zrI dhannAjI kI sajjhAya dhannA muni dhana mAnava bhava pAyo, zrImukha ima pharamAyo ho / dhannA0 AMkaNI // zreNika pUche vIrajina bhASe, uttama munIzvara saaraa| raja mAMhe taja taratama yoge, dhana dhanno aNagArA ho ||dhnnaa0||1|| nArI battIsa tajI apacharasI, dhana battIsaya koDa / yaha saMsAra asAra jANIne, zivapurI sAhAmA doDa ho||dhnaa0||2|| nirantara tapa bele bele, AMbila ucita AhAra / jeha mukha kAga zvAna navi cAhe, kima tame kaMThe utAro ho ||dhnnaa0||3||
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 299 vAra ikavIza dhoi jalamAMhe, teha piMDa khAi jala piivo| ehavo tapa suNatAM jIva kaMpe, dhana dhana thAMro jIvo ho ||dhnaa0 // 4 // cauda sahasa munIzvara mAMhe, Apane vIrajI vkhaannyaa| darizana nitapate puNyavaMta pAve, ame paNa Aja pichANyA ho dhanA0 // 5 // nava mAsa lage saMjama pAlI, sarvArthasiddhimeM jAya / rAma kahe aise munIzvara, nizce mukti pada pAya ho|dhnnaa0 // 6 // sadgurusadupadezasajjhAya ... ima sadguru jIvane samajhAve, narabhava athira dekhAve re / so to sAcA seMNa kahAve; je jinadharma zugAve re|| ima0 // 1 // ___huMtI te kuMkumavaraNI dehI, upamA dIje kehI re| vhAlA miliyA saMgA snehI, bAle ghocA dei re // ima0 // 2 // - kenA kAkA ne kenI kAkI, kAMi ma jANe bAkI re| svAstha viNa sahu jAve thAkI, bhagavan iNa pare bhAkhI re // ima0 // 3 // paheraNa maliyA kaDA ne motI, vAga vesa ne dhotI re| ghaNI ja melI AthI ne pothI, dharma vinA sahu thothI re // ima0 // 4 //
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 4 sajjhAyasaMgraha ___ Ave kAla phire yama dolA, huve sitAMgA kholA re / nADayAM tUTe kADhe yama DolA, jIvaDo khAya hilolA re|| ima0 // 5 // sahu mili apaNo roNo rove, tehanI gati kuNa jove re| jo svAratha pUgyo navi hove, to pUThe hI vigove re / / im0||6|| - mhAro mhAro karI rahyo gheloM, jaga svArathano melo re| UThI calego haMsa akelo, vichaDayAM milayo dohelo re // ima0 // 7 // dhana saMpada vAdala jima chAyA, caMdane caracI kAyA re / eha saMsAranI kAcI mAyA, choDIne zivapada pAyA re // ima0 // 8 // dharma taNo zaraNo le moTo, choDa de mAraga khoTo re| dayA dharmano le tUM oTho, kadI na Ave troTo re ||im0||9|| rAjA cakravartI mahAbaliyA, kAle anaMtA galiyA re| karmaja tUTe zivasukha maliyA, avara saMsAra meM kaliyA re|| ima0 // 10 // rAta divasa jinajI sama dhyAve, mana vAMchita phala pAve re| prema ne rAja sadA sukha pAve, vijayaratna guNa gAve re|| ima0 // 11 //
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 301 - zrIjainajJAna-guNasaMgraha samakitabhede bhAvanArUpa sajjhAya .... cAkho nara samakita sUrakhaDalI, duHkha bhUkhaDalI bhAje re| cAra sadahaNA savaiyA lADu, tIna liMga phINA chAje re // cArakho0 // 1 // dazavidha vinaya doThA mIThA, traNa zuddhi sakhara suhAlI re| bhATha prabhAvaka janane rAgI, valI doSe karI TAlI re // cAlo0 // 2 // bhUSaNa pAMca jalecI kUlI, chaviha jayaNA khAjAre / lakSaNa pAMca manohara ghevara, chaThANa guMdavaDA tAjA re // cAkho0 // 3 // ___ cha AgAra nAgorI paMDA, cha bhAvanA paNa pUDI re / sata saTha bheda e nava navI vANI, samakita mUkhaDI rUDI re / / cAkho0 // 4 // zrI jinazAsana cokTe mAMDI, siddhAMta thAlI sArI re| e cAkhe ajarAmara thAve, ziSya sudarzana pyArI re| cAkho0 // 5 // muniguNasajjhAya aise munijana dekhe vanameM, e to samatArasa lInanameM / aise munijana0 // 1 // - bhUpa sahe zikharana ke Upara, magana rahe.jJAnana meN| aise0 // 2 //
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 4 sajjhAyasaMgraha pAvasa Rtu varasata rahe TADhe, buMda sahe china chinameM / / aise0 // 3 // ___ zIta sahe dariyAvakinAre, dhIraja dhare dhyAnanameM // aise0 // 4 // _ 'rAma' manAvata aise muniko, rAga dveSa nahI manameM / aise0 // 5 // mAyA athira kI sajjhAya kAyA mAyA donuM kAramI paradezI re, kabahu apanI na hoya, mitra paradezI re / inako garva na kIjiye paradezI re, chinameM dekhAve cheha, mitra paradezI re // 1 // jaiso raMga pataMgako paradezI re, chinameM phIko hoya, mitra paradezI re| . maNi mANaka motI hIralA paradezI re, tAsa zaraNa nahI koya, mitra paradezI re // 2 // jisa ghara haya gaya ghUmate paradezI re, hotA chattIsa rAga, mitra paradezI re, so maMdira sUnA paDayA paradezI re, besaNa lAgA kAga, mitra paradezI re ||shaa .
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 303 ... zrIjainazAna-guNasaMgraha . maNi mANika motI pUratI paradezI re, rAjA harizcandra ghara nAra, mitra paradezI re| eka dina aisA ho gayA paradezI re, paraghara kI panIhAra, mitra paradezI re||4|| hAthe parvata tolate paradezI re, karate narapati seva, mitra paradezI re| so bhI nara saba gala gaye paradezI re, terI kyA ginatI hoya, mitra paradezI re // 5 // choDake maMdira mAliyA paradezI re, karale jinasuM rAga, mitra paradezI re / cAdinakI kara zocanA paradezI re, lagasI ina tana Aga, mitra paradezI re||6|| jhUTho saba saMsAra hai paradezI re, supanA kA sau khela, mitra paradezI re / naga kahe tAsa samajha ke paradezI re, karale prabhusuM mela, mitra paradezI re // 7 // - vairAgyaupadezaka sajjhAya . haka maranA haka jAnA, yAro haka0 / ko mata karanA gumAnA, yAro haka0 / AMkaNI / oDhaNa mATI peraNa mATI, mATI kA hai sarAnA /
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 4 sajjhAyasaMgraha vasatimeM se bAra nikAlA, jaMgala kiyA tthikaanaa| - yAro haka maranA0 // 1 // hAthI caDhate ghoDe caDhate, aura AgeM nishaanaa| nIlI pIlI berakha calatI, uttara kiyA pyaanaa| yAro haka maranA0 // 2 // narapati ho ke takhatapara baiThe, mariyA bhArI khjaanaa| sAMjha savere mujarA lete, upara hAtha bekaanaa| - yArohaka maranA0 // 3 // pothI paDhakara hiMdu bhUle, musalamIna kurAnA / rUpacaMda kahe suno bhAi saMto, haradama prabhu guNa gaanaa| yAro haka mrnaa0||4|| ekAdazI kI sajjhAya Aja mhAre ekAdazI re, naNadala mauna karI mukha rahiye / pUchayAno paDuttara pAcho, kehane kAi na kahiye / Aja mhAre0 // 1 // mahAro naNadoI tujane vAhalo, mujane tAharo vIro / dhUADAnA bAcakA bharatAM, hAtha na Ave hiiro| Aja mhaare||2|| paranI dhandho ghaNo kayau~ paNa, eka na Ave aaddo|
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainazAna-guNasaMgraha 305 parabhava jAtAM pallava jhAle, te mujane dekhADo / A0 // 3 // magasiraM zuda igyArasa mahoTI, neu jinane nirakho / doDhaso kalyANaka mhoTA, pothI joine harakho / aa.||4|| suvrata zeTha thayo zudhdha zrAvaka, mauna karI mukha rhio| pAvaka pura saghalo parajAlyo, tehano koi na dhio| aa0||5|| ATha pahora poso te kariye, dhyAna prabhunu dhariye / mana vaca kAyA jo vaza kariye, to bhavasAyara tariye / aa0||6|| IryAsamiti bhASA na bole, AI avalaM pekhe| paDikamaNAsuM prema na rAkhe, kaho kema lAge lekhe / A0 // 7 // kara Upara to mAlA pharatI, jIbha phare mukhamAhI / cittaDaM to cihuM disi Dole, iNa bhajane sukha nAhI / aa0||8|| pauSadha zAlA bhegAM thaine, cAra kathA valI sAMdhe / kAMika pApa miTAvaNa Ave, bAragaNuM valI bAMdhe / A0 // 9 // eka uThatI Alasa moDe, bIjI ughe betthii| nadiyAM mAMhethI kaMika nisaratI, jai dariyAmAM petthii| aa0||10|| AI bAI naNaMda bhojAi, nAnI moTI vhuune| sAsu sasaro mA ne mAsI, zIkhAmaNa cha sahune / A0 // 11 // udayaratana yAcaka upadeze, je nara nArI raheze / posA sAthe prema dharIne, avicala lIlA lheshe| Aja mhAre0 // 12 //
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3064 sajjhAyasaMgraha marudevI mAtA kI sajjhAya : tuja sAthe nahIM bolu RSabha jI, teM mujane visArI jii| anantajJAnanI tuM Rdhi pAmyo, to jananI na saMbhArI jii| tuja // 1 // mujane moha hato tuja Upara, RSabha RSabha karI japatI jI anna udaka mujane navi rucatu, tuja mukha jovAne tapati jii| tuj0||2|| tuM beTho zira chatra dharAve, seve sura nara nArI jii| to jananI ne kema saMbhAre, jANI jANI prIti tAharI jii| tuja // 3 // tuM kehano ne huM valI kehanI, nathI rahAM koi kehay jii| mamatA moha dhare je manamAM, mUrkha paNuM sahi teharnu jI / tuja0 // 4 // ___anitya bhAvanAe caDhyA marudevA, beThAM gayavara khaMdho jI / antagaDa kevalI thai gayA mukte, RSabhane mana ANaMdo jI / tuja0 // 5 // rahanemi kI sajjhAya .. kAusagga dhyAne muni rahanemi nAme, .. rahyA cha guphAmAM zubhapariNAma re|
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ : zrIjainajJAna-guNasaMgraha 307 devariyA munivara dhyAnamA rahejo, dhyAnathakI hoya bhavano pAra re, devariyA0 / aaN0|| varasAde bhInAM cIvara mokalAM karavA, rAjula AvyA teNe ThAma re, devariyA0 // 1 // rUpe.rati re vastre varajita bAlA, dekhI khobhANo teNe kAma re, devariyA0 / dilahuM kSobhANuM jANI. rAjula bhASe, rAkho thira mana guganA dhAma re, devariyA0 // 2 // jAdavakulamAM jinajI nema nagInA, vamana karI che mujane teNa re, devariyA0 / baMdhava tehanA tume zivAdevI jAyA, . evaDo paTantara kAraNa keNa re, devariyA0 // 3 // paradArA sevI prANI narakamAM jAve, durlabha bodhi prAya hoya re, devariyA0 / sAdhavI sAthe je pApa ja bAMdhe, tehano chuTakAro kadIya na thAya re, deva0 // 4 // azuci kAyA re malamUtranI kyArI, * tamane kema lAgI evaDI pyArI re, deva0 / hu~ re saMyatI tame mahAvrata dhArI, kAme mahAvrata jAzo hArI re, deva0 // 5 / /
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 .4 sajjhAyasaMgraha bhoga vamyA re muni manathI na icche, nAga agaMdhana kulanA jema re, deva0 / dhika kula nIcA thai nehathI nihAle, na rahe saMjama zobhA ema re, devariyA0 // 6 // evA rasIlA rAjula bayaNa suNIne, bujhyA rahanemi prabhujIpAsa re, dev0| pApa Aloi pharI saMjama lIdhuM, anukrame pAmyA zivavAsa re, devari // 7 // dhanya dhanya je nara nArI zIyalane pAle, samudrataryAsama vrata cha eha re, deva0 / rUpa kahe tehanA nAmathI hove, ' ama mana nirmala sundara deha re, deva0 // 8 // araNika muni sajjhAya araNika munivara cAlyA gocarI, taDake dAjhe sIsojI / pAya alavANo re belu parajale, tanasukumAla munIzo jii| ara0 // 1 // - mukha kamalA| re mAlatI phUla jyu, ubhA gokhanI heTho jI / kharI bapore re dIThA ekalA, mohI mAninI TheTho jii| ara0 // 2 //
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 309 vayaNaraMgIlI re nayaNe vIMdhIyA, muni thaMbhyA teNe ThANo jI / dAsIne kahe jA re utAvalI, muni teDI ghara ANo jii| ara0 // 3 // pAvana kIje re muja ghara AMgaNuM, vahoro modaka sAro jii| navayauvanarasa kAyA kyu daho, saphala karo avatAro jii| ara0 // 4 // candravadanIe cAritra cUkavyu, sukha vilase dina rAto jI / eka dina ramatAM re gokhe sogaThe, tava dIThI nija mAto jI / ara0 // 5 // ___araNika araNika karatI mA phire, galie galie majhAro jI / kaho koNe dITho re mAro araNilo, pUche loka hajAro jii| ara0 // 6 // huM kAyara chu re. mArI mAvaDI, cAritra khAMDAnI dhAro jii| dhika dhika viSayA re mArA jIvane, meM kIdho avicAro jii| ara0 // 7 // gokhathI utarI re jananIpAya paDayo, manasu lAjyo apAro jI / vacha tuja na ghaTe re cAritra cUkavU, jehathI zivasukha sAro jI / ara0 // 8 // ... ema samajAvI re pAcho vAlio, ANyo gurunI pAso jI / sadguru diye re zIkha bhalI pare, vairAge mana vAso jii| ara0 // 9 //
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 4 sajjhAyasaMgraha . agni dhakhantI re zilA upare, araNike aNasaNa kIdho jI / rUpavijaya kahe dhanya te munivaru, jeNe manavAMchita phala lIdho jI / ara0 // 10 // zrI sthUlabhadra sajjhAya zrIsthUlabhadra munigaNamAM ziradAra jo, comAsuM AvyA kozA AgAra jo / , citrAmaNazAlAe tapa japa AdayAM jo // 1 // AdariyAM vrata AvyA cho ama geha jo, sundarI sundara caMpakavaraNI deha jo| hama tuma sarikho melo A saMsAramA jo // 2 // saMsAre meM joyuM sakala svarUpa jo, darpaNanI chAyAmAM jehavu rUpa jo / svapanAnI sukhaDalI bhUkha bhAge nahIM jo // 3 // nA kahezo to nATaka karazuM Aja jo, . bAra varasanI mAyA che munirAja jo| te choDI huM jAuM kema AzAbharI jo // 4 // AzA bhario cetana kAla anAdi jo, bhamyo dharmane hIga thayo paramAdI jo / na jANI meM sukhanI karaNI joganI jo // 5 // .
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 311 . zrIjainajJAna-guNasaMgraha jogI to jaGgalamA vAso vasiyA jo, vezyAne maMdiriya bhojanarasiyA jo| tumane dIThA ehavA saMyama sAdhatA jo / // 6 // sAdhazuM saMyama icchArodha vicArI jo, . kUrmAputra thayA nANI gharabArI jo / pAMNImAhe koraM paGkaja jANiye jo // 7 // jANiye to saghaLI tamArI vAta jo, mevA mIThAi rasavaMtA bahubhAta jo| aMbara bhUSaNa nava navalI bhAte lAvatA jo // 8 // lAvatA to tuM detI AdaramAna jo, kAyA jANuM pataMgaraMga samAna jo / ThAlIne zI karavI ehavI prItaDI jo // 9 // prItalaDI karatA te raMgabhara seja jo, ramatA ne dekhADatA ghaNuM heja jo| rIsANI manAvI mujane sAMbhare jo // 10 // sAMbhare to munivara manaDuM vAle jo, DhAMkyo agni ughADayo parajAle jo| saMjamamAhe e che dUSaNa moTakuM jo // 11 // moTakuM to AvyuM tuM nandanuM tetheM jo, jAtAM na vahe kAMi tamAraM manaDuM jo / maiM tamane tyAM kola karIne mokalyA jo // 12 //
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 4 sajjJAyasaMgraha mokalyA to mAragamAhe maliyA jo, saMbhUti AcAraja jJAne baliyA jo| saMyama dIdhuM samakita teNe zIkhavyu jo // 13 // zIkhavyu to kahI dekhADo amane jo, dharma karantAM puNya vaDeruM tamane jo| samatAne ghara AvI vezyA ima kahejo // 14 // kahe munIzvara zaMkAne parihAra jo samakita mUle zrAvakanAM vrata bAra jo / prANAtipAtAdika sthUlathI uccare jo // 15 // uccare to vItyuM che comAsa jo, ANA laine AvyA gurunI pAsa 'jo| zrutanANI kahevANA caude pUravI jo // 16 // pUravI thaine tAryA prANI thoka jo, . ujjvaladhyAne te gayA devaloka jo RSabha kahe nitya tehane kariye vaMdanA jo // 17 // Atmaprabodha-sajjhAya pUrava puNyasaMyoga pAmI, narabhava uttama jAta / zuddha deva guru dharma lahIne, ma karo pramAdanI bAta re prANI, Atama sAdhana kIje // 1 //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... zrIjainazAna-guNasaMgraha 313 eha saMsAra asAra dukhAgara, zrI jinadharma bhajIje re prANI, AtamasAdhana kIje / tana yauvana Aukho dina dina, aMjali jala jima chIje / tUM nizciMta thai rahyo bholA, tuja Upara jama khIje re, / praannii| Atama0 // 2 // mAta pitA suta bhAi bhaginI, kAMtAdika parivAra / Apa svAratha khAvAne kAraNa, maliyo cha niradhAra re praannii| aa0||3|| pApa karI bahu dhana tUM mele, khAsI saghaloi sAtha / pApa taNA phala tUM bhogavaze, durgati ekalo anAtha repraannii| aa0||4|| ___krodha mAna mada matsara mAto, jAto kAla na jANe / saMta sAdhunI niMdA karatAM, hiyaMDe zaMkA na ANe re prANI / A0 // 5 // - iMdra dhanuSa jima jalaparapoTo, jehavo saMdhyAno rAga / jima caMcala saudAminI jhavako, tima dhana yauvana lAga re / pANI / A0 // 6 // mhAraM mhAraM tuM karI rahyo bholA, tAharUM zarIra na hoi / Avyo ekilo ne jAze ekilo, jJAna dRSTi karI joi re praannii| A0 // 7 // thoDisI Rddhi mukha Agala dekhI, jhUTho kare abhimAna / je surapati jyAM jehane huMtA, battIsa lAkha vimAna re prANI / 'A0 // 8 //
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 4 sajjhAyasaMgraha . . .. lAkha corAsI haya gaya stha jasa, sahasa cosaTha tasa raannii| nava nidhi cauda rayaNa jasa maMdira, lope na ko tasa vANI re prANI / A0 // 9 // sahasa battIsa nRpa sevA karatA, pAyaka chinnu koDa / te cakravartI iNa bhUmi samANA, A jaga mahoTI khoDa re prANI / A0 // 10 // traNa se sATha saMgrAme zUrA, pUrA jasa ghare bhoga / te vAsu. deva daivagati huA, mUkI vara sukha joga re prANI / A0 // 11 // tIna bhuvanamAMhe kaMTakI hu~to, nAmathI DaratA devA / te rAvaNa rAjAne pUThe, koi na rahyo jala devA re prANI / A0 // 12 // kihAM te rAma kihAM baladevA, pAMca pAMDava kihAM dekha / kihAM te nala kaurava karNAdika, e sahu huvA kathAzeSa re prANI / A0 // 13 // jiNa ghara kanaka tolAtA bahulA, kanaka taru tihAM vAsa / jiNa ghara ramaNI ramatI hariNAkSI, hariNa care tihAM ghAsa re prANI / A0 // 14 // jiNa ghara maNi mANaka mukavAno, tila bhara na hoto maag| te ghara huvA rAna barobara, bese ghuhaDa kAga re praannii| aa0||15||
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha eha saMsAra svarUpa vicArI, sArI akala karIje / jeNe prANI thAve sukhiyo, so vidhi manameM dharIje re prANI / A0 // 16 // _ jo vAMcho sukha kIrti iNa bhava, para bhava zivapura vAsa / dAna zIyala tapa bhAvanA bhede, karo jinadharma ullAsa re praannii| A0 // 17 // vAcakavara zrI sumati vijaya guru, nemavijaya zizu bhaakhe| so jinadharma karo mana zuddhe, durgati paDatAM rAkhe re prANI / A0 // 18 // zrImetAraja muni sajjhAya (sonA rUpA ke sogaThe yaha dezI) dhana dhana metAraja muni, jeNe saMyama lIdho / jIvadayAne kAraNe, teNe kopa na kIdho / dhana0 // 1 // mAsakhamaNane pAraNe, gocarIye jAya / sovanakAra taNe ghare, pahotA munirAya / dhana0 // 2 // sovana java zreNikanA, RSi pAse mukI / ghara bhItara te nara gayo, eka vAta na cukii| dhana // 3 // java saghalA paMkhI gale, munivara te dekhe / tava sonI ghara Aviyo, jaba tihAM nahIM dekhe / dhn0||4||
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 sajjhAyala 316 4 sajjhAyasaMgraha kaho munivara java kyAM gayA, kaho ne. keNe lIdhA / muni uttara Ape nahI, tava capeTA dIdhA / dhana0 // 5 // munivara upazamarasabharyA, paMkhI nAma na bhASe / kopa karIne ima kahe, jaba che tuma pAse / dhana0 // 6 // java coryA rAjAtaNA, tUM to moTo cor| . AlA carmataNo karI, bAMdhyo mastaka dora / dhana0 // 7 // netrayugalataNI vedanA, nikalIyA tatakAla / kevalajJAna te nirmalaM, pAmI kIdho kAla / dhana0 // 8 // ziva nagarI te jai caDhayo, ehavo sAdhu sujANa / guNavaMtanA guNa je jape, tasa ghara koDa kalyANa / dhn0||9|| nava kanyA teNe tajI, tajI kaMcana koDI / nava pUravadhara vIranA, praNamuM kara joddii| dhana0 // 10 // siMhataNI pare AdarI, siMhanI pare zUro / saMyama pAlI ziva lahI, jasa jagameM puuro| dhana0 // 11 // bhArI kATataNI tihAM, uMcethI nAkhe / dhaDakI paMkhI java vamyA, te dekhI AMkhe / dhana0 // 12 // tava sonI mana ciMtave, kI, khoTuM kAma / vAta rAjA jo jANaze, to TAlaze ThAma / dhana0 // 13 // tava te manamAM ciMtave, bhayathI nijahAthe / sovanakAra dIkSA liye, nija kuTuMba sNghaate| dhana // 14 // zrIkanakavijaya vAcakavaru, ziSya bole rAma / sAdhutaNA guNa gAvatAM, lahiye uttama ThAma / dhana0 // 15 //
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha zrI sthUlibhadra sajjhAya 1 (dezI AchelAla) gholI gayo mukha ghola, cAra ghaDIno kola, AchelAla hajIya na Avyo vAlaho jii| dei gayo dukhadAha, pAcho nAnyo nAha, AchelAla ke sahI keNe bholanyo jI // 1 // rahe to nahI kSaNa eka, re dAsI suviveka, AchelAla jAi juo daze dizAjI / ema gholaMtI bAla, ehanI uttama cAla, AchelAla chela gayo muja chetarI jI // 2 // ulasa vAlasa thAya, aMga ukAlo thAya, AchelAla nayaNe nAve nIMdaDI jii| cokhA caMpakazarIra, naNadalanA ho vIra, AchelAla nayaNe meM dIThA nahI jI // 3 // jema capaiyA meha, macchane jalasaM neha, AchelAla bhamarAne mana ketakI jii| cakavo cAhe caMda, iMdrANI mana iMda, AchelAla ahaniza tamane olaguM jI // 4 //
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 sajjhAyasaMgraha tuma viNa ghaDIe. cha mAsa, te muja nArakhI pAsa / AchelAla niThurapaNuM nara teM kayu jii| bhAkho koika doSa, mukI manano roSa, AchelAla kAMika to karuNA karo. jI !.5 // huM nirAdhAra nAra, selI gayo bharatAra AchelAla ubhI karUM AlocanA jI / ema valavalatI koza, detI karamano doSa, AchelAla dAsI AvI re doDatI jI // 6 // sAMbhala svAmInI vAta, lAchiladeno jAta, AchelAla sthUlibhadra Avyo re AMgaNe jii| vanitA sAMbhalI vAta, hiyaDe haraka namAta / AchelAla prIti pAvana prabhu te karI jI // 7 // padhAro ghara muja, muni bhAkhyo savi guja, .. AchelAla uTha hAtha alagI rahe jii| mAtA Age musAla, tima muja Agala khyAla / citrazAlI comAsa, nihAlI mukha tAsa, AchelAla vanitA vidhisuM Alocave jii| mAdala tAla kesAla, muMgala merI ssAla, AchelAla mAve nava nava rAgasuM jI // 9
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 319 zrIjainazAna-guNasaMgraha pAle vidhisuM aMga, pharatI phudaDI caMga, AlelAla hAva bhAva bahu hetasuM jI / sAMbhala svAmInI vAta, siMhane ghAle ghAta, AchelAla rAino pADa rAte gayo jI // 10 // so ghAlaka sAthe roi, pAvaiyAne pAnI na hoya, AchelAla paththara phATayo te kima malejI / samudra mITho na thAya, pRthvI rasAtala jAya, AchelAla sUrya uge pazcimadize jI // 11 // tibodhI ima koza, choDI rAgane ropa, AchelAla dvAdaza vratane ucare jii| pUraNa kIdho comAsa, AdhyA zrI gurupAsa, AchelAla dukkara dukkara tUM sahI jI // 12 // cIsa varasa ghara vAsa, purI sahunI Aza, AchelAla paJca mahAvata pAlatA jI / dhanya mAta dhanya tAta, nAgara nyAti kahAta, AchelAla vAru vaMza dipAviyo jI // 13 // je nara nArI gAya, tasa ghara lacchI savAya, AchelAla pabhaNe zAMti mayAthakI jI // 14 //
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 sajjhAyasaMgraha zrIsthUlabhadra sajjhAya 2 ( dezI-bheSa re utAro rAjA0 .) veSa svAmI joi Apano, lAgI mArA tanaDAmAM lAya jii| aNaghAyu re svAmI A zuM kayu, lAje sundara kAya jii| koNe re dhutAre tamane bholavyA // 1 // AvI khabara jo hota to, jAvA deta nahI nAtha jii| chetarI cheha dIdho mane, paNa choDUM nahI sAtha jii| - koNe re dhutAre0 // 2 // bodha suNI suguru taNo, lIdho saMjamabhAra jii| mAta pitA parivAra sahu, jhUTho Ala paMpAla jii| nathI re dhutAre mane bholavyo / / 3 / / eha jANI kozyA sundarI, dharyo sAdhu no veSa jii| . Avyo gurunI AjJA laI, devA tane upadeza jii| nathI re dhutAre0 // 4 // kAle savAre bhegA rahI, lIdhAM sukha apAra jii| te mane bodha devA AviyA, joga dharIne A vAra jii| joga re svAmI jI ahIM nahI rahe // 5 // kapaTa karIne mane choDavA, AvyA tame niradhAra jii| . paNa choDUM nahI kadI nAtha jI, nathI nArI gamAra jii| jo re0 // 6 //
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainazAna-guNasaMgraha 321 choDyAM mAta pitA valI, choDyo sahu parivAra jii| Rddhi siddhi re maiM to tajI dIdhI, mAnI saghalu asAra jii| cheTI rahI re kara vAta tUM // 7 // joga dharyo re ame sAdhuno, choDayo saghalAno pyAra jii| mAta samAna gaNuM tane, satya kahuM niradhAra jii| __ cheTI rahI0 // 8 // cAra barasanI prItaDI, palamAM tUTI jAya jii| pastAvo pAchalathI thaze, kahuM lAgIne pAya jI / ___joga re0 // 9 // nArIcaritra joi nAtha jI, turata choDazo joga jii| mATe ceto prathama tame, pachI hasaze loka jii| .. joga re0 // 10 // cAlA joi tArA sundarI, DaguM nahI huM lagAra jii| kAma zatru kabaje karyo, jANI pApa apAra jii| . cheTI rahI re game te karo // 1 // cheTI rahI re game te karo, mArA mATe upAya jii| paNa tArA sAmuM huM jouM nahI, zAne kare che hAya jI / cheTI rahI re // 12 //
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 4 sajjJAyasaMgraha mAchI pakaDe chai jAlamAM, jalamAthI jema mIna jii| tema mArA netranA bANathI, karIza hu~ tamane AdhIna jii| joga re0 // 13 // DhoMga karavA tajI dai, prIte graho muja hAtha jii| .. kAlaju kapAya che mAharUM, vacano suNIne nAtha jii| . . joga re0 // 14 // bAra barasa tuja Agale, rahyo tuja AvAsa jI / vidha vidha sukha maiM bhogavyAM, kIdhA bhogavilAsa jI / . AzA re taja have mAharI // 15 // tyAre hato ajJAna hu~, hato kAmathI andha jI / paNa have te rasa maiM tajyo, suNI zAstranA bandha jii| AzA re0 // 16 // jJAnI RSi ne muniyo, moTA vidvAna bhUpa jii| . te paNa dAsa banI gayA, joI nArInuM rUpa jii| joga re0 // 17 // sAdhupaNuM re svAmI nahIM rahe, mithyA kahu~ nahI leza jii| dekhI re nATArambha mAharo, tajazo sAdhuno beSa jii| joga re0 // 18 //
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 323 vidha vidha bhUSaNo dhArIne, sajI rUDA zaNagAra jii| pANa kADhI nAkhe tAharo, kudI kudI A vAra jI / joga re0 // 19 // to paNa sAmaM jovU nahI, gaNuM viSa samAna jii| sUrya uge pazcima kadI, to paNa choDuM na mAna jI / AzA re0 // 20 // bhinna bhinna nATaka maiM karyA, svAmI ApanI pAsa jI / to paNa sAmu joi tame, pUrI nahIM mana Aza jii| - hAtha re graho have mAharo // 21 // hAtha joDI re have vIna, pyArA prANajIvana jii| cAra varasanI prItaDI, yAda karo tuma mana jii| . hAtha re0 // 22 // ceta ceta re kozyA sundarI, zuM kaI vAraMvAra jI / A saMsAra asAra che, nathI sAra lagAra jI / . sArthaka karo have dehay // 23 // janma dharI A saMsAramA, nahIM olakhyo dharma jI / vidha vidha vaibhava bhogavyA, kIdhAM ghaNAM kukarma jI / sArthaka0 // 24 //
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 4 saMjjhAyasaMgraha te sahu bhogavaq paDe, muA pachI tamAma jI / . adharmI prANIne male nahI, zaraNuM koI ThAma jI / sArthaka0 // 25 // siMdhurUpI A saMsAramAM, mAnava mInarUpadhAra jii| jaJjAla jAlarUpI gaNo, kAlarUpI macchImAra jii| . sArthaka karo0 // 26 // viSaya rasa vAhAlo gaNI, kIdhA bhogavilAsa jii| dharmanAM kArya karU nahIM, rAkhI bhoganI Aza jI / uddhAra karo muni mAharo // 27 // vrata cukAvavA Apanu, kIdhA nAca ne gAna jii| cheDa karI re muni ApanI, banI cheka ajJAna jii| . . uddhAra karo0 // 28 // zreya karo re munivara mujane, batAvIne zubhajJAna jii| dhanya dhanya che Apane, dIso merusamAna jii| uddhA0 // 29 // ghAra varasa sukha bhogavyu, kharacI khUba dInAra jii| to huM tRpta thaI nahI, dhika dhika muja vikAra jii| uddhA0 // 30 // choDI moha saMsArano, rUDo zIyala vrata dhAra jii| . to sukha zAMti sadA male, pAmo bhavajala pAra jI / sArthaka karo0 // 31 //
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. zrIjainajJAna-guNasaMgraha 325 dhanya che munivara Apane, dhanya zakaDAlatAta jii| dhanya saMbhUtivijaya muni, dhanya lAchalade mAta jI / mukta karI re mohajAlathI // 32 // AjJA diyo re have mujane, jAuM muja gurupAsa jI / comAsu pUruM thayA pachI, sAdhu chaNDe AvAsa jI / - ruDI rIte zIyala vrata pAlajo // 33 // darzana Apajo mujane, karavA amRtapAna jii| sUra indu kahe sthUlabhadrajI, banyA siMha samAna jI / - dhanya che munivara Apane // 34 // mUrkha pratibodha sajjhAya jJAna kadI navi thAya mUrakhane, jJAna kadI navi thAya, kahetA potArnu paNa jAya, mUrakhane // 1 // zvAna hoya te gaGgAjalamAM, so velA jo nhAya / aDasaTha tIrtha pharI Ave paNa, zvAnapaNuM navi jAya / mU0 // 2 // kara sarpa payapAna karantAM, zAntapaNuM navi thAya / kastUrI, khAtara jo kIje, vAsa lasaNa navi jaay|muu0 // 3 // varSAkAle sugrI te pakSI, kapi upadeza karAya / te kapine upadeza na lAgyo, sugrI ghara vikharAya / mU0 // 4 //
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 4 samjhAyasaMgraha nadImAMhe niza dina rahe paNa, pASANapaNuM navi jAya / .. lohadhAtu TaMkaNa jo lAge, agni turata jharAya / muu0||5|| kAgakaNThamAM muktAphalanI, mAlA te na dharAya / candana carcita aMga karIje, gardabha gAya na thAya / mU0 // 6 // siMha carama koi siyAlasutane, dhAre veSa banAya / siyAlasuta paNa siMha na hove, siyAlapaNuM nahI jaay| mU0 // 7 // te mATe mUrakhathI alagA, rahe te sukhIyA thAya / ukhara bhUmi bIja na hove, ulaTuM bIja te jAya / mUrakhane0 // 8 // samakitadhArIsaMga karIje, bhavabhayabhrAMti miTAya / mayAvijaya sadguru sevAthI, bodhibIja sukha pAya / mUra0 // 9 // lobha kI sajjhAya lobha na kariye prANIyA re, lobha bUro saMsAra / lobha samo jagamA nahI re, durgatino dAtAra bhavikajana, lobha bUro saMsAra / karajo tume niradhAra bhavi0 jima pAmo bhavapAra / bhavi0 // 1 // .. atilobhe lakSmIpati re, sAgara nAme zeTha / pUrapayonidhimAM paDayo re, jai beTho tasa heTha / bhavika0 // 2 // sovanamRganA lobhathI re, dazaratha suta zrIrAma / '
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 327 sItA nArI gamAvIne re, bhamiyo ThAmo ThAma / bhavika0 // 3 // dazamA guNaThANA lage re, lobhataNuM che jora / zivapura jAtAM jIvane re, ehaja mahoTo cora / bhavika0 // 4|| krodha mAna mAyA lobhathI re, durgati pAme jIva / paravaza paDiyo bApaDo re, ahoniza pADe rIva / bhvik0|5| parigrahanA parihArathI re, lahiye zivasukha sAra / deva dAnava narapati thai re, jAze mukti mjhaar| bhavika0 // 6 // bhAvasAgara paMDita bhaNe re, vIrasAgarabudha ziSya / lobhataNe tyAge karI re, pahoce sayala jagIza / bhavikajana0 // 7 // devAnandA kI sajjhAya / jinavararUpa dekhI mana harakhI, stanameM dUdha jhraayaa| tava gautamakuM bhayA re acaMbhA, prazna karanakuM AyA ho gautama ! vo to hamerI ammA // 1 // tasa kUkhe tuma kAhuM na vasiyA, kavaNa kiyA iNe kmmaa| vava zrI vIra jiNaMda ima bole, eha kiyA iNe kammA, ho gautm0|| trizalAde derANI huMtI, devAnaMdA jeThANI / viSayalobha karI kAMi na jANyo, kapaTa vAta mana ANI ho, gautama0 // 3 //
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 4 sajjhAyasaMgraha derANIkI ratanaDAbaDI, bahulAM ratana curAyAM / jhagaDo karaMtAM nyAya huo jaba, taba kachu nANA pAyA, ho gautm0|4| aisA zarApa diyA derANI, tuma saMtAna na hojo| karma Agala koirnu navi cAle, iMdra cakravartI jojo, ho gautm0|5| bharatarAya jaba RSabhane pUche, ehamAM koi jinnNdaa| marIci putra tridaNDI tero, covIsamo jinacaMdA ho, gautama0 // 6 // __kulano garva kiyo maiM gautama, bharatarAya jaba vAMdyA / mana vacana kAyAe karIne, harakhyo ati ANaMdA, ho gautama0 // 7 // karmasaMyoge bhikSukakula pAmyo, janma na hove kabahu / iMdre avadhe jotAM apahariyo, deva bhujaMgamabAhu, ho gautm0|8| ___byAsI dina hu~ tihAM kaNe vasIyo, hariNigamaiSI jaba AyA / siddhAratha trizalAderANI, tasa kUkhe chaTakAyA, ho gautama0 // 9 // RSabhadatta ne devAnaMdA, leze saMyama bhArA / taba gautama e mukta jAze, bhagavatI sUtra vicArA, ho gautama0 // 10 // siddhAratha trizalAde rANI, acyuta devaloka jAze / bIje khaMdhe AcArAMge, eha bAta kahevAze, ho gautama0 // 11 / / tapagaccha zrI hIravijayasUri, diyo manoratha vANI / sakalacaMda prabhu gautama pUche, ulaTa manamA ANI, ho gautm0|12|
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha jambUsvAmI kA coDhAliyA duhAsarasvatI padapaGkaja namI, pAmI sugurupasAya / muNa gAtAM jambUsvAmInA, muja mana harSa na mAya // 1 // yauvanavaya vrata AdarI, pAle niraticAra / mana baca kAyA zuddhasuM, jAuM tasa balihAra // 2 // DhAla pahalIrAjagRhI nagarI bhalI re lAla, bAra jojana vistAra re bhavikajana / zreNika nAme naresaru re lAla, mantrI abhayakumAra re bhavikajana, bhAva dharI nitya sAMbhalo re lAla // 1 // - RSabhadatta vyavahAriyo re lAla, vase tihAM dhanavanta re bhavikajana / dhAraNI tehanI bhAriyA re lAla, zIlAdika guNavanta re bhavikajana / bhAva dharI0 // 2 // sukha saMsAranAM vilasatAM re lAla, garbha rahyo zubha dina re bhavi0 / supana lahI. jambUvRkSatuM re lAla, janmyo putra ratana re bhavikajana, bhAva0 // 3 // jambUkumara nAma thApiyuM re lAla, supanataNe anusAra re bhavi0 / anukrame yauvana pAmiyo re lAla, huo guNabhaNDAra re bhavika0, bhAva0 // 4 //
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 4 sajjhAyasaMgraha .. grAmAnugrAme vicaratA re lAla, AvyA. sohamasvAma re bhavi0 / purajana vAMdaNa AviyA re lAla, sAthe jambU guNadhAma re, bhavika0, bhAva0 // 5 // bhavikajananA hita bhaNI re lAla, diye dezanA gaNadhAra re bhavi0 / cAritra ciMtAmaNisArikhaM re lAla, bhavadukhabhaJjaNahAra re bhavika0, bhA0 // 6 // dezanA suNI jambU rIjhiyA re lAla, gurune kahe kara joDa re bhavi0 / anumati lei mAta tAtanI re lAla, saMyama leuM mana koDa re bhavi0, bhaa0||7|| dAla dUsarI-, guru vAMdI ghara AviyA re, pAmI mana vairAga / mAta pitA prate vInave re, karasuM saMsArano tyAga mAtAjI anumati dyo muja Aja, jima sIjhe vaMchita kAja maataajii| anumati0 // 1 // cAritra pantha che dohilo re, vrata che khAMDAnI dhAra / laghu vaya che vatsa tuma taNuM re, kima pale pazcAcAra kumarajI, vratanI ma karo vAta, tuM muja eka aMgajAta kumarajI, vratanI ma karo vAta // 2 // - ekalavihAre vicara, re, raheQ vana udyAna / bhUmi saMthAre poDhavu re, dharavu dharmanuM dhyAna / kumarajI, vrata nI0 // 3 //
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainazAna-guNasaMgraha 331 pAya alavANe cAlavu re, pharavU deza videza / nIrasa AhAra levo sadA re, parIsaha kema sahIza, kumarajI, vratanI0 // 4 // kumara kahe mAtA prate re, e saMsAra asAra / tana dhana yauvana kArimA re, jAtAM na lAgevAra, mAtAjI, anumati0 // 5 // mAtA kahe AlhAdathI re, vatsa paraNo zubha nAra / jovana caya sukha bhogavI re, pache lejo saMjamabhAra, kumarajI, vratanI0 // 6 // ___mAta pitAe Agraha karI re, paraNAvI AThe nAra / jalathI kamala jima bhinna rahe re, tima rahe jambUkumAra, kumarajI vratanI0 // 7 // DhAla tIsarIprItamane kahe kAminI kAminI, suNo svAmI aradAsa suguNijana saaNbhlo| sanehI amRtasvAda mUkI karI mUkI karI, kaho koNa pIve chAsa, sugu0 // 1 // ___sanehI kAmakalArasa kelavo kelavo, mUko jI vratano dhandha, sugu0 / sanehI paraNIne zu pariharI pariharo, hAtha mesyAno saMbandha, sugu0 // 2 // ___ sanehI cAritra velukavala jisyu kavala jisyuM, temAM kisyo che savAda, sugu0 / sanehI bhoga sAmagrI pAmI karI pAmI karI, bhogavo bhoga AlhAda, suguNi0 // 3 //
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 4sajjJAyasaMgraha . sanehI bhoga te roga anAdino anAdino, pIDe che Atama aGga, su0| sanehI te rogane zamAkvA zamAvavA, cAritra cha re rasAMga, su0 // 4 // sanehI kiMpAkaphala ati phUTarAM phUTarAM, khAtAM lAge miSTa su0| sanehI viSa pasare jyAre aGgamAM aGgamAM, tyAre hove aniSTa, su0 // 5 // sanehI dIpagrahI nija hAthamAM hAthamAM, koNa jhaMpAve kUpa su0 / sanehI nArI te viSavelaDI velaDI, viSaphala viSaya virUpa, su0 // 6 // sanehI jo mujasuM tuma sneha che sneha che, to vrata lyo thai ujamAla, su0 / sanehI ehaQ jANIne pariharo pariharo, saMsAra mAyAjAla, su0 // 7 // DhAla cothI sAyA mA nAdacyAnI vIcyA vicAra ehave prabhavo Aviyo, pAMcase coranI sAtha re| vidyAe tAlA ughADiyAM, dhana levAne umaGga re, namo namo zrI jambUsvAmIne // 1 // jambUe navapadadhyAnathI, thaMbhyA te savi cora re / thaMbha taNI pare thira rahyA, prabhavo pAmyo acamba re| namo namo0 // 2 //
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha prabhavo kahe jambU prate, do vidyA muja eha re / kumara kahe e gurukane, che vidyAnuM geha re / namo namo0 // 3 // pAMca se cora te bujhavI, ghujhavyA mAya ne tAya re / sAsu sasarA nArI bUjhavI, saMjama levAne jAya re, namo namo0 // 4 // - pAMca se sattAvIsaveM, parivayoM jambUkumAra re sohama gaNadharane kane, lIye cAritra udAra re, namo0 // 5 // vIrathI vIsameM varSe, thayA yugapradhAna re| cauda pUrava avagAhIne, pAmyA kevalajJAna re, namo0 // 6 // varasa cosaTha padavI bhogavI, thApI prabhava svAmI re 1 aSTa karamano kSaya karI, thayA zivagati gAmI re, namo namo0 // 7 // varasa aDhAra terottare, rahyA pATaNa comAsa re / caramakevalI ne gAvatAM, hoya lIla vilAsa re, namo namo0 // 8 // mahimAsAgara sadguru, tAsa taNe supasAya re / jambU svAmI guNa gAiyA, saubhAgye dhariya ucchAha re, namo namo0 // 9 // ATha mada kI sajjhAya mada ATha mahAmuni vAriye, je durgatinA dAtAse re| bhI vIra jipsara upadize, bhAkhe sohama gaNadhAro re / mada ATha0 // 1 //
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 4 sajjhAyasaMgraha hAMjI jAtino mada pahelo kahyo, pUrve harikezIe kIdho re| .. caNDAlataNe kula upanyo, tapathI savi kAraja sIdho re / mada0 // 2 // ___ hAMjI kulamada bIjo dAkhiyo, marIcibhave kIdho prANI re / koDAkoDIsAgara bhava bhamyo, mada ma karo ema mana jANI re / mada0 // 3 // . . ____ hAMjI balamadathI dukha pAmiyA, zreNika vasubhUti jIvo re / jai bhogavyAM dukha narakataNAM, mukha pADaMtA nita rIvo re / mada0 // 4 // - hAMjI sanatakumAra naresaru, sura Agala rUpa vakhANyuM re| roma roma kAyA bigaDI gaI, mada cothA- e TANuM re| mada0 // 5 // ___ hAMjI munivara saMyama pAlatAM, tapano mada manamAhi Ayo re / thayA kUragaDDu RSi rAjiyA, pAmyA tapano aMtarAyo re| mada0 // 6 // hAMjI deza dazAraNano dhaNI, rAya dazArNabhadra abhimAnI re / indranI Rddhi dekhI bUjhIyo, saMsAra tajI thayo jJAnI re| mada0 // 7 // ___ hAMjI sthUlibhadre vidyAno karyo, mada sAtamo je dukhadAyI re| zruta pUraNa artha na pAmiyA, juo mAnataNI adhikAI re / mada0 // 8 //
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 335 - rAya subhUma pakhaMDano dhaNI, lAbhano mada kIdho apAro re| haya gaya ratha savi sAyara gayuM, gayo sAtamI naraka majhAro re| mada0 // 9 // ima tana dhana jovana rAjano, ma dharo manamA ahaMkAro re / eha athira asatya savi kAramuM, viNase kSaNamAM bahuvAro re / mada0 // 10 // mada ATha nivAro vratadhArI, pAlo saMyama sukhakArI re| kahe mAnavijaya te pAmaze, avicala padavI naranArI re| mada0 // 11 // pAhubalI kI sajjhAya rAjataNA atilobhiyA, bharata bAhubalI jUjhe re| muThI upADI mAravA, pAhubalI pratibUjhe re // 1 // vIrA morA gajathakI utaro, gaja caDhe kevala na hoya re| RSabha jinesara mokalI, bAhubalInI pAse re| bIsa morA gajathakI utaro brAhmI sundarI ima bhASe re / vIrA0 // 2 // . __loca karI cAritra liyo, valI Ayo abhimAno re| laghu bandhava vAMduM nahIM, kAussagga rahyA zubha dhyAno re / vIrA // 3 // varasa divasa kAussagga rahyA, velaDIye viittaannaare| paMkhIye mAlA ghAliyA, tApazIte sUkANA re / vIrA // 4 //
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 sajjhAyasaMgraha .... sAdhavI vacana suNI karI, camakyA citta majhAro re / haya gaya stha sahu pariharyA, balI Avyo ahaMkAro re / vIrA // 5 // vairAge citta vAliyo, mUkI nija abhimAna re / paga upADayo vAMdavA, upanyu kevalajJAna re, vIrA morA0 // 6 // .. pahotA kevalI parakhadA, bAhavalI RSirAyo re| ajarAmara padavI lahI, samayasundara vande pAyo re / vIrA // 7 // mAyAsajjhAya , mAyA kAramI re, mAyA ma karo catura sujANa / aaNknnii| , mAyA vAhyo jagat viluddho, dukhIyo thAya ajANa / je nara mAyAe mohI rahyo teNe, svapne nahIM sukha ThANa / mAyA kAramI re0 // 1 // nAnA moTA narane mAyA, nArIne adhikrii| valI vizeSa atighaNI vyApe, gharaDAne jhAjherI / mAyA kAra0 // 2 // jogI jatI tapasI saMnyAsI, nagna thai privriyaa| . uMdhe mastaka agni dhakhantI, mAyAthI na ugariyA / mAyA kAra0 // 3 //
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. zrIjainajJAna-guNasaMgraha 337 mAyA melI karI bahu bhelI, lobhe lakSaNa jAya / bhayathI dhana dharatImA gADe, upara viSadhara thAya / mA0 // 4 // mAyA kAraNa dUra dezAMtara, aTavI banamA jAya / .. jAjha besIne dvIpa dvIpAntara, jai sAyara jhaMpalAya / mA0 // 5 // zivabhUti sarakho satyavAdI, satyaghoSa kahevAya / ratana dekhI teha-mana caliyuM, marIne durgati jAya / maa0||6|| labdhidatta mAyAe naDiyo, paDiyo samudra majhAra / mukha mAravaNIyo thaine mariyo, paDiyo te naraka duvAra / maa0||7|| iMdre to siMhAsana thApI, saMbhRye mAyA rAkhI / nemIsara to mAyA melI, muktimA thayA sAkhI / mA0 // 8 // mana vacana kAyAe mAyA, melI vanamA jAya / dhanya dhanya teha munIzvara jehanA, tIna bhuvana guNa gAya / maayaa0||9|| ehavU jANI ne bhavi prANI, mAyA mUko algii| samayasundara kahe sAra cha jagamAM, dharma raMgasuM lgii| mAyA kAramI re0 // 10 //
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 4 sajjhAyasaMgraha vayarasvAmI sajjhAya sAMbhalajo tume adbhuta vAto, vayarakumara munivaranI re // 0 // . SamahinAnA zurujholImAM, Ave kelI karantA re / tIna varasanA sAdhavI mukhathI aGga agyAra bhaNaMtA re| sAM0 // 1 // rAjasabhAmAM nahIM kSobhANA, mAtasukhaDalI dekhI re / gurue dIdho ogho muhapatti, lIdho sarva uvekhI re| saaN0||2|| ___ guru saMghAte vihAra kare muni, pAle zuddha AcAra re / bAlapaNAthI mahAupayogI, saMvegI ziradAra re / sAM0 // 3 // kolApAka ne ghevara bhikSA, doya ThAme navi lIdhI re / gaganagAminI vaikriya labdhi, deve jehane dIdhI re| . saaNbhljo0||4|| daza pUrava bhaNIyA je munivara, bhadraguptagurupAse re / kSIrAzravapramukha je labdhi, paragaTa jAsa prakAze re / sAM0 // 5 // koDI seMkaDA dhanane saMcaye, kanyA rukmiNI nAme re / zeTha dhanAvaha diye paNa na lie, vadhate zubhapariNAme re / sAMbha0 // 6 //
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha dai upadeza ne rukmiNI nArI, tArI dIkSA ApI re| yugapradhAna je vicare jagamAM, sUrajatejapratApI re| sAM0 // 7 // ___ samakita zIyala tumba dharI karamAM, mohasAgara kayoM choTo re| te kema bUDe nArInadImAM, eto munivara mahoTo re| sAM0 // 8 // . jeNe durbhikSe saMgha lai ne, mUkyo nagara sukAla re / zAsana zobhA unnati kAraNa, pupphapadma vizAla re / sAM0 // 9 // bauddharAyane paNa pratibodhyo, kIdho zAsanarAgI re / zAsana zobhA jayapatAkA, aMbara jaine lAgI re / sAM0 // 10 // visaryo zuMTha gAMThio kAne, AvazyakavelA jANyo re| visare nahI paNa eha visarIyo, Ayu alpa pichAnyo re / sAM0 // 11 // lAkha sonaye hAMDI caDhe jene, bIje dina sukAla re / ima saMbhalAvI vanasenane, jANI aNasaNa-kAla re| sAM0 // 12 // ___sthAvarta giri jai aNasaNa kIrcha, sohama hari tihAM Ave re / pradakSiNA parvatane daine, munivara vande bhAve re / sAM0 // 13 // .dhana siMhagiri sUri uttama, tehanA e paTadhArI re / padma vijaya kahe munipadapaGkaja, nita namIye naranArI re / saaN0||14||
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 4 sajjhAyasaMgraha nandiSeNa munisajjhAya DhAla pahalI rAjagRhI nagarIno vAsI, . zreNikano suta suvilAsI ho, munivara vairAgI / nandISeNa dezanA suNI bhIno, nA nA kahetA vrata lIno ho, munivara0 // 1 // cAritra nitya cokhaM pAle, saMjama-ramaNIsuM mahAle ho, munivara0 / eka dina jinapAya lAgI, gocarInI AjJA mAMgI ho, munivara0 // 2 // pAMgariyo muni veravA, kSudhA vedanI karma harevA ho, munivara0 / uMca nIca madhyama kula mahoTA, . aTato saJjamarasa loTA ho, munivara0 // 3 // eka uMco dhavala ghara dekhI, munivara peTho zuddhagaveSI ho, munivara0 / tihAM jai dIdho dharmalAbha, bezyA kahe yahAM arthalAbha ho, munivara // 4 //
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainazAna-guNasaMgraha 341 muni mana abhimAna ANI, khaMDa karI nAkhyo taraNuM tANI ho, munivara0 / sovana vRSTi hui bAra koDI, vezyA vanitA kahe kara joDI ho, munivara0 // 5 // DhAla dUsarI the to ubhA rahIne araja, amArI sAMbhalo sAdhujI / the to mhoTA kulanA jANI, mUkI dyo AMmalo sAdhujI // 1 // the to lai jAo sovana koDa, gADAM uMTe bharI sAdhujI, thAM re kesarIye kasabIne kapaDe, mohI rahI sAdhu jI / thArI mUrti mohanagArI, jagatamA sohI rahI sA0, thAMrI AkhaMDIyAro nIko, pANI lAgaNo sA0 // 2 // thAro navalo jovana veSa, virahadukhabhAjaNo sA0, e to jaMtra jaTita kapATa, kucI maiM kara rahI sA0 / muni valavA lAgo jAma, ke ADI ubhI rahI sA0, meM to ochI strInI jAta, mati kahI pAchalI sA0, the to suguNA catura sujANa, vicAro AgalI / sA0 // 3 // the to bhogapuraMdara, huM paNa suMdarI / sA0, the to pahero navalA veSa, ghareNA jaratarI / sA0 /
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 4 sajjhAyasaMgraha maNi muktAphala mugaTa, virAje hemanA / sA0, ame sajIye sola zaNagAra, ke piurasa aGganA / sA0 // 4 // je hoya catura sujANa ke, kadIya na cUkaze sA0, ehavo avasara sAhiba, kadIya na Avaze sA0 / ima ciMte citta majhAra, nandISeNa vAhalo sA0, rahevA gaNikAne dhAma ke, thaine nAhalo sA0 // 5 // DhAla tIsarI bhogakarama udaya tasa Avyo, zAsana devIye saMbhalAgyo, ho munivara vairAgI / ' rahyo bAra barasa tasa AvAse, veSa melyo ekaNapAse, ho munivara0 // 1 // daza nara pratidina pratibUjhe, dina eka mUrakha navi bUjhe, ho muni / bUjhavatAM huI bahu velA, bhojana nI thai avelA ho munivara0 // 2 // kahe vezyA uTho svAmI, eha dazamo na bUjhe kAmI, ho munivara0 / vezyA vanitA kahe dhasamasatI, Aja dazamA tuma hI ja hasatI, ho muni0 // 3 //
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 343 __.. zrIjainajJAna-guNasaMgraha ___ eha vayaNa suNIne cAlyo, pharI saMjamamuM mana vAlyo, ho muni / pharI saMjama liyo ullAse, veSa lei gayo jinapAse, ho muni0 // 4 // cAritra nita cokhu pAlI, devaloka gayo dei tAlI, ho muniH / tapa japa saMyama kiriyA sAdhI, ghaNA jIvane pratibodhI, ho munivara0 // 5 // jayavijayagurusIsa, tasa harakha name nizadIsa, ho muniH / - meruvijaya ima bole, ehavA gurune kuNa tole, ho munivara0 // 6 // prasannacandra munisajjhAya praNamuM tumArA pAyaM prasannacanda praNamuM tumArA re pAya / AM0 / rAja choDI ralIyAmaNuM re, jANI athira saMsAra / vairAgeM mana vAlIyu re, lIdho saMjamabhAra prasanna // 1 // zamasAne kAussagga rahI re, paga upara paga caDhAya / bAhu beu uMcA karI re, sUrajasAmI dRSTi lagAya prasa0 // 2 //
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 4 sajjhAyasaMgraha durmukhadUta vacana suNI re, kopa caDhayo tatakAla / manasu saMgrAma mAMDIyo re, jIva paDayo jaMjAla / pra0 // 3 // zreNika prazna pUcha tihAM re, ehanI kuNa gati thAya / bhagavanta kahe hamaNAM cave to, sAtamI narake jAya / pra0 // 4 // kSaNa eka antare pUchiyu re, sarvArthasiddha vimAna / vAjI devanI dundubhire, muni pAmyA kevalajJAna / pra0 // 5 // prasannacanda muni mugate gayA re, zrI mahAvIranA ziSya / rUpavijaya kahe dhanya dhanya che ehane, maiM to joyA sUtra pratyakSa prasanna // 6 // zrI dazavaikAlika saMjjhAya dhammo maGgala mahimAnilo, dharmasamo nahIM koya / dharme sAnidha devatA, dharme zivasukha hoya / dhammo0 // 1 // jIvadayA nita pAliye, saMjama sttrprkaar| bAre bhede tapa tapoM, dharmataNo e sAra / dhammo0 // 2 // jima taruvarane phUlaDe, bhamaro rasa le jAya / tima saMtoSe AtamA, jima phUla pIDA na thAya / dhmmo0|3|| iNa vidhi vicare gocarI, leve zuddha AhAra / . UMca nIca madhyama kule, dhana dhana te aNagAra / dhammo0 // 4 //
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha munivara madhukara sama kahyA, nahIM nizrA nahIM doss| lAdhe bhADo dehane, aNalAdhe santoSa / dhammo0 // 5 // adhyayana pahile dumapupphe, sakharA artha vicAra / puNyakalazaziSya jetasI, dharame jaya jayakAra / dhammo0 // 6 // .. pazcamI kI sajjhAya __ DhAla pahalI zrI vAsupUjyajinezvaravayaNathI re, rUpakumbha kazcana kuMbha muni doya / rohiNImandirasundara AviyA re, namI bhava pUche dampatI soya, caunANI vayaNe re dampatI mohiyA re // 1 // rAjA rANI nija suta AThano re, tapa phala nijabhava. dhArI sambandha / vinaya karI pUche mahArAjane re, cAra sutAnA bhavaprabandha / cau0 // 2 // rUpavatI zIlavatI ne guNavatI re, sarasvatI jJAnakalA bhaNDAra / janmathI roga zoga dITho nahI re, kuNa puNye lIdho eha avatAra / cau0 // 3 // ___ DhAla dUsarI guru kahe vaitADhaya girivarU re. putrI vidyAdharI cAra / nija Ayu jJAnIne pUchiyo re, karavA saphala avatAra, avadhAro ama vInatI re // 1 //
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 '4 sajjhAyasaMgraha ___ guru kahe jJAna upayogathI re, eka divasarnu Aya / ehavA vacana zravaNa suNyA re, manamAM vimAsaNa thAya / ava0 // 2 // thoDAmAM kArya dharmanAM re, kima kariye munirAja / gurukahe joga asaMkhya cha re, jJAnapaMcamI tuja kAja / aba0 // 3 // .. kSaNa ArAdhe savi agha Tale re, sUtra pariNAme sAdhya / kalyANaka nava jinataNAM re, paMcamIdivase ArAdha / av0||4|| DhAla tIsarI, caitravadi paMcamI dine, suNa prANijI re| caviyA caMdraprabha svAma, lahe sukhaThAma / suNa prA0 / aaN0| . ajita saMbhava anaMtajI, suNa prANijI re, paMcamI zudi zivadhAma zubhapariNAma / suNa // 1 // vaizAkhasudi paMcamI dine, suNa0, saMjama liye kuMthunAtha bahunara sAtha, suNa / jeThasudi paMcamIdine, suga0, sugati pAmyA dharmanAtha, zivapurIsAtha, suNa prANi // 2 // zrAvaNa sudi paMcamI dine suNa0, janmyA nemi suraMga atiucharaMga, su0 / magasaravadi paMcamI dine, su0, suvidhijanma zubhasaMga puNya abhaMga / su0 // 3 // ___ kArtikavadi paMcamI tithi su0, saMbhavakevalajJAna karo bahumAna, su0 / dazakSetre neujiNaMdanA su0,. paMcamIdinanA kalyANa sukhanA nidhAna / suNa prANijI re // 4 // .
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 347 * zrIjainazAna-guNasaMgraha DhAla cothI hAre mAre jJAnIgurunA vayaNa suNI hitakAra jo, cAra vidyAdharI paMcamI vidhisuM Adare re lo| aaN|||1|| hAre mAre zAsanadeva paMcajJAnamanohAra jo, TAlI re AzAtanA devavaMdana sadA re lo // 2 // hAre mAre tapa pUraNathI ujamaNAno bhAva jo, ehave vidyut yoge surapadavI vayA~ re lo // 3 // hAre mAre dharma manoratha Alasa tajatAM hoya jo, dhanya te Atama avalaMbI kAraja karyAM re lo // 4 // hAM re mAre devathakI tuma kUkhe liyo avatAra jo, sAMbhala rohiNI jJAna ArAdhana phala ghaNAM re lo // 5 // hAre mAre cAre caturA vinaya viveka vicAra jo, guNa ketA Alakhiye tuma putrI taNAre lo||6|| DhAla pAMcamI jJAnInA vayaNathI cAroM bahenI, jAtismaraNa pAmI re / jJAnI guNavaMtA / trIjA bhavamAM dhAraNa kIdhI, sIdhyAM mananAM kAmo re / jJAnI guNavaMtA // 1 //
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 4 sajjhAyasaMgraha zrI jinamaMdira paMca manohara, paMcavarNa jinapaDimA re / jnyaanii| jinavara AgamanA anusAre, . kariye ujamaNAno mahimA re / jJAnI0 // 2 // paMcamI ArAdhanathI paMcama, kevalajJAna te thAya re / jJAnI / vijayalakSmIsari anubhava nANe, saMgha sakala sukhadAya re / jJAnI0 // 3 // nAgilA kI sajjhAya bhavadeva bhAi ghare AviyA re, pratibodhavA munirAja re| hAthamAM te dIdhuM ghRtanuM pAtaraM re, bhAi mane Aghero valAva re, navI re paraNI te gorI nAgilA re // 1 // ima karI gurujI pAse AviyA re, gurujI pUle dIkSAno kAMi bhAva re / lAje nAkAro teNe navi karyo re, .. . dIkSA lIdhI bhAinI pAsa re, navI re0 // 2 //
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha 349 cAra varasa saMjamamA rahyA re, . haiye dharatA nAgilAtuM dhyAna re / ..... huM mUrakha meM A zuM kayu re, nAgilA tajI jIvanaprANa re, navI re0 // 3 // mAta pitA ene nahI re, ekalI abalA nAra re| tAsa upara karuNA karI re, have tenI karavI saMbhAla re, navI re // 4 // zazivayaNI mRgaloyaNI re, . calavalatI melI gharanI nAra re / sola varasanI sA suMdarI re, suMdaratanu sukumAra re, navI re0 // 5 // umara pAkelaM vrata je kare re, harakhe grahI karamAMhi re| pAmyA te zubhamati jehanI re, huM to paDIyo dukha jaMjAla re, navI re0 // 6 // bhavadeva bhAMge citte Aviyo re, aNaolakhI pUche gharanI nAra re / koie dIThI te gosa nAmilA re, ame chIye vrata choDaNahAra re, navI re0 // 7 //
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 sajjJAyasaMgraha nArI kahe suNo sAdhujI re, vamyo na lIe koi AhAra re| hastI caDhIne khara para koNa caDhe re, tame cho kAMi jJAnanA bhaMDAra re, navI re0 // 8 // eDakIe vamyo AhAra je kare re, . te navi mAnava AcAra re, je tame ghara gharaNI tajyA re, . have tenI karo zI saMbhAla re, navI re0 // 9 // dhanya bAhubalI zAlibhadrajI re, dhanya dhanya meghakumAra re| . ...... strI tajIne saMjama jiNe liyo re, .' dhanya dhanya teha aNagAra re, navI re0 // 10 // devakI sulasA suta sAgarUre, nemataNI suNI vANi re| battIsa battIsa priyA taNAre, pariharyA bhogavilAsa re, navI re0 // 11 // aMkuzavaza gaja ANIyo re, rAjulamati rahanema re|
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha vacana aMkuze tihAM vAriyo re, . - nAgilA bhavadeva tema re, navI re0 // 12 // nArI te narakanI khANa che re, narakanI devaNahAra re| te tame tajo munirAjajI re, jima pAmo bhavajala pAra re, navI re0 // 1 // nAgilAe nAthane samajAviyAre, pachI lIdho saMjama bhAra re| . karma khapAvI mugate gayA re, huvA huvA ziva bharatAra re, navI re // 14 // pAMcame bhave jaMbU svAmI jI re, paraNyA padamiNI nAra re| koDa navANuM kaMcana lAviyA re, kalpasUtra mAMhi adhikAra re, navI re0 // 15 // prabhava sAthe cora pAMcase re, padamaNI AThe nAra re| karma khapAvI mugati gayA re, samaya suMdara sukhakAra re, navI re0 // 16 //
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 . 4 sajjhAyasaMgraha . sAmAyika ke battIsa doSa kI sajjhAya copAI zubha guru caraNe nAmI sIsa, sAmAyikanA doSa battIsa / kahIsuM tyAM manA daza doSa, duzmana dekhI dharato roSa // 1 // ___ sAmAyika aviveke kare, artha vicAra na haiDe dhare / mana udvega icche yaza ghaNo, na kare vinaya vaDerA taNo // 2 // bhaya ANe ciMte vyApAra, phala saMzaya niyANA sAra / have vacananA doSa nivAra, kuvacana bole kare tUMkAra // 3 // lai kuMcI jA ghara ughADa, mukhe lavI karato vaDhavADa / Avo Avo bole gAla, moha karI hularAve bAla // 4 // __kare vikathAne hAsya apAra, e daza doSa vacananA vAra / kAyA kerA dUSaNa bAra, capalAsana jove dizi cAra // 5 // sAvadha kAma kare saMghAta, Alasa moDe uMce hAtha / paga lAMbe bese avinIta, oThiMgaNa le thAMbho bhIta // 6 // mela utArekharaja khaNAya, paga upara caDhAve paay| ati ughAryu mele aMga, DhAMke tema valI aMga upAMga // 7 // nidrAe rasa phala nirgame, karahA kaMTaka taruye bhame / e battIse doSa nivAra, sAmAyika karajo nara nAra // 8 // . samatA dhyAna ghaTA ujalI, kezarI cora huo kevlii| zrIzubhavIra vacana pAlatI, svarge gaI sulasA revatI // 9 //
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 353 zrIjainajhanA-guNasaMgraha mana mamarA kI sajjhAya bhUlyo mana bhamarA tUM kyAM bhamyo, bhamyo divasa ne rAta / mAyAno bAMdhyo prANiyo, bhame parimala jAta / / bhuulyo0||1|| kumbha kAco re kAyA kAramI, teno karo re jatana / viNasatAM cAra lAge nahIM, nirmala rAkho re manna / bhU0 // 2 // kenA choru ne kenA vAcharu, kenA mAya ne bApa / anta samaya jAsI ekalo, sAthe puNya ne pApa // bhU0 // 3 // AzA to DuMgara jevaDI, maravu pagalAre heTha / / dhana saMcI saMcI kAMi karo, karo devanI veTha // bhuu0||4|| dhandho karI dhana joDiyo, lAkhAM upara kroDa / maratAMnI velA mAnavI, lIdho kandoro choDa ||bhuulyo0 // 5 // marakha kahe dhana mAharo, dhoke dhAna na khAya / vastra vinA jaI poDhavU, lakhapati lAkaDA mAMya // bhU0 // 6 // bhavasAgara duHkhajale bharyo, taravo cha re teh| vacamAM bhaya sabalo thayo, karma vAyaro ne meha // bhU0 // 7 // lakhapati chatrapati saba gayA, gayA lAkha be lAkha / garva karI gokhe besatA, sarva thayA balI rAkha / bhU0 // 8 // dhamaNa dhakhantI rahI gaI, bUjha gaI lAla anggaar| . eraNa ko Thapako maTayo, uTha calyo re luhAra // bhU0 // 9 //
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 4 sajjhAyasaMgraha uvaTa mAraga cAlatAM, jAvU pele re pAra / Agala hATa na vANIyo, zaMbala lejo re sAra // bhU0 // 10 // paradezI paradezameM, kuNasuM karo re sneh| AyA kAgala uTha calyo, na gaNe AMdhI ne meha ||bhuu0 // 11 // kei cAlyA ne cAlaze, kei cAlaNahAra / ... kei beThA re buDhA bApaDA, jAye narakamajhAra ||bhuu0 // 12 // jiNaghara nobata bAjatI, thAtA chattIsa rAga / khaNDera thai khAlI paDayA, beThaNa lAgA che kAga ||bhuu0 // 13 // bhamaro Avyo re kamalamAM, levA kamalanuM nuur| . . kamalanI vAMchAe mAhe rahyo, jima Athamate sUra ||bhuu0||14|| sadguru kahe vastu vahoriye, je koi Abe re sAtha / ApaNo lAbha ugAriye, lekhu sAhiba hAtha // bhU0 // 15 //
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 355 zrIjainazAna-guNasaMgraha 5 pada-saMgraha laghutA bhAvanA pada gaya bicaar| laghutA mere mana mAnI, lahI gurugamaH jJAna nishaanii| mada ATha jinhone dhAre, te durgati gaye bicAre / dekho jagata meM prANI, dukha lahata adhika abhimAnI // laghutA mere // 1 // zazI sUraja baDe kahAve, te rAhu ke vaza Ave / tArAgaNa laghutAdhArI, svarbhAnubhIti nivArI / laghutA0 // 2 // choTI ati jojanagandhI, lahe SaTrasasvAda sugandhi / karaTI moTAI dhAre, te chAra zIza nija DAre // laghu0 // 3 // jaba bAlacanda hoi Ave, taba sahu jana dekhaNa dhAve / pUnama dina baDA kahAve, taba kSINakalA hoi jAve / lghu0||4|| guruvAi manameM vede, nRpa zravaNa nAsikA chede / aGgamAMhe laghu kahAve, te kAraNa caraNa pUjAve / lghu0||5|| zizu rAjadhAmameM jAve, sakhi hila mila goda khilAve / baDA hoya jANa navi pAve, jAve to sIsa kaTAve / laghu0 // 6 // antara madabhAva vahAve, taba tribhuvananAtha kahAve / iha cidAnanda yaha gAve, rahaNI viralA kou pAve / lghu0||7||
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 padasaMgraha / raheNI kaheNI svarUpa pada kathanI kathe saba koi, rahaNI ati durlabha hoi| . zuka rAmako nAma varakhANe, navi paramAratha tasa jANe / yA vidha bhaNI veda suNAve, paNa akala kalA navi pAve / k0||1|| chattIsa prakAre rasoi, mukha giNatAM tRpti na hoI / zizu nAma nahIM tasa leve, rasa svAdata sukha ati leve|k0 // 2 // bandI jana kaDakhA gAve, suNI sUrA sIsa kaTAve / jaba rUNDa muNDatA bhAse, sahu Agala cAraNa naashe|k0||3|| kahaNI to jagata majUrI, rahaNI hai bandI hjuurii| kathanI sAkara sama mIThI, rahaNI ati lAge aniitthii|k0||4|| jaba rahaNIkA ghara pAve, taba kathanI ginatI Ave / cidAnanda ima joi, rahaNI kI seja rahe soi / katha0 // 5 // - bhinna bhinna mata svarUpa pada mAraga sAcA ko na batAve / jAsu jAya pUchiye te to, apanI apanI gAve / mAraga / maMtavArA matavAda vAda dhara, thApata nija mata niikaa| . syAdavAda anubhava bina tAkA, kathana lagata mohe phIkA / ... mAraga sAcA0 // 1 //
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainazAna-guNasaMgraha mata vedAMta brahmapada dhyAvata, nizcaya pakha ura dhArI / mImAMsaka to karma vade te, udaya bhAva anusArI / mAraga sAcA0 // 2 // kahata bauddha te buddha deva mama, kSaNika rUpa darasAve / naiyAyika nayavAda grahI te, karatA kou TherAve / mAraga sAcA0 // 3 // cAravAka nija manaHkalpanA, zUnyavAda kou ThANe / tinameM bhaye aneka bheda te, apanI apanI tANe / mAraga sAcA0 // 4 // naya saravaMga sAdhanA jAmeM, te saravaMga kahAve / cidAnaMda aisA jina mAraga, khojI hoya so pAve / mAraga sAcA0 // 5 // jainasvarUpa pada . (rAga dhanyAzrI) paramaguru jaina kaho kyuM hove, guruupadeza vinA jana mUDhA, darzana jaina vigove / paramaguru0 // 1 // kahata kRpAnidhi zamarasa jhIle, karma mela je dhove / bahulapApamala aMga na dhove, zudra rUpa nija jove / paramaguru0 // 2 //
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 . 5 padasaMgraha syAdvAda pUrana jo jANe, nayagabhiMta jasa vAcA / guNa paryAya dravya jo bUjhe, soi jaina hai sAcA / paramaguru0 // 3 // kriyAmUDhamati jo ajJAnI, cAlata cAla apUThI / jaina dazA unameM hI nAhI, kahe so saba hI jhUThI |prm0||4|| paraparaNati apanI kara mAne, kiriyaag| pahilo / unakuM jaina kaho kyuM kahiye, so mUrakhameM philo| paramaguru0 // 5 // jJAna bhAvajJAna sabamAMhI, ziva sAdhana sadahiye / nAma bheSase kAma na sIjhe, bhAva udAse rahiye / prmguru0||6|| jJAna sakalanayasAdhana sAdho, kriyA jJAnakI daasii| kriyA karata dharata hai mamatA, yAhI gale meM phAMsI / .. paramaguru0 // 7 // kriyA vinA jJAna nahIM kabahuM, kriyA jJAna vinA nAhI / kriyA jJAna dou milata rahata hai, jyoM jalarasa jalamAMhi / paramaguru0 // 8 // kriyA-maganatA bAhira dIsata, jJAnazakti jasa bhAMje / sadguru zIkha sune nahIM kabahu, so jana janateM lAje / prmguru0||9|| tatvabuddhi jinakI pariNati hai, sakalasUtrakI kuNcii| jaga jasavAda vade una hI ko, jaina dazA jasa uMcI / prmguru0||10||
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. zrIjainajJAna-guNasaMgraha 359 cetana upadeza pada ( rAga dhanyAzrI) cetana jo tUM jJAna abhyAsI, Apa hI bAMdhe Apa hI choDe, nijamati zakti vikAsI / cetana0 // 1 // jo tUM Apa svabhAve khele, AzA choDI udaasii| sura-nara-kinnara-nAyakasaMpatti, to tuja gharakI dAsI / - cetana0 // 2 // mohacora janaguNa dhana lUTe, deta Asa gala phAMsI / AzA choDa udAsa rahe jo, so uttama saMnyAsI / cetn0||3|| joga lai para Aza dharata hai, yAhI jagameM hAMsI / tU jAne maiM guNakuM saMcuM, guNa to jAve nAzI / cetana0 // 4 // pudgala kI tUM Aza dharata hai, so to saba hI vinAzI / tUM to bhinna rUpa hai una se, cidAnaMda avinAzI / cetana0 // 5 // dhana kharace nara bahuta gumAne, karavata leve kaasii| to bhI duHkha ko aMta na Ave, jo AzA nahIM ghaasii| cetn0||6|| sukha jala viSamaviSaya tRSNA, hota mUDhamati pyAsI / vibhrama-bhUmi bhaI para-AsI, tUM to sahaja vilAsI / cetana0 // 7 // yAko pitA moha duHkha bhrAtA, hota viSayarati mAsI / bhava suta bharatA avirata pAnI, mithyAmati hai hAMsI / cetn0||8||
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 5 padasaMgraha . .. AzA choDa rahe jo jogI, so hove shivvaasii| unako sujasa vakhAne jJAtA, aMtaradRSTi prakAsI / cetana0 // 9 // upazama para pada (rAga dhanyAzrI) jaba lage upazama nAhI rati, taba lage joga dhare kyA hove, nAma dharAve jati / jaba lage0 // 1 // , kapaTa kare tUM bahuvidha bhAte, krodhe jale chati / tAko . phala tU kyA pAvego, gyAna vinA nAhI bati / jaba lge0||2|| bhUkha tarasa aura dhUpa sahatu hai, kahe tUM brahmavatI / kapaTa kelave mAyA maMDe, manameM dhare katI / jaba lage // 3 // ___ bhasma lagAvata ThADo rahevata, kahata hai hUM vasatI / jaMtra maMtra jaDI bUTI bheSaja, lobhavaza mUDhamati / jaba lage // 4 // baDe baDe bahu pUrvadhArI, jinameM zakti hatI / so bhI upazama choDI bicAre, pAye naraka gati / jaba lage // 5 // kou gRhastha kou vairAgI, jogI jagata jati, adhyAtama bhAve udAsI rahego, pAvego tabahI mugati / jaba lage0 // 6 // zrI nayavijaya vibudhavara rAje, jAne jagako rati / zrI jasavijaya uvajjJAyapasAye, hemaprabhu sukha saMtati / jabalage0 // 7 //
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha zarIrarathapara pada ( rAga AzAvarI) pAMco ghoDe eka ratha jUtA, sAhiba usakA bhItara suutaa| kheDU usakA madamanakArA, ghoDekuMdorAvanahArA |paaNco ghoDe // 1 // . ghoDe jhUThe ora ora cAhe, rathakuM phiri phiri ubara vAhe / viSama pantha cihuM ora aMdhiyArA, to bhI na jAge sAhiba pyaaraa| pAMco gho0 // 2 // _ kheDU rathakuM dUra dorAve, bekhabara sAhiba dukha pAve / ratha jaGgalamA jApa asajhe, sAhiba socA kachua na buujhe| pAMco ghoDe0 // 3 // cora Thagore vahA~ malI Aye, donuku mada pyAlA pAye / ratha jaGgalameM jIraNa kInA, mAladhanIkA udArI lInA / pAMco0 ||kssaa ___dhanI jagyA taba kheDU bAMdhyA, rAsI parAMnA le sira sau. dhyA / cora bhageM raMtha mAraga lAyA, apanA rAja vinaya jiu pAyA / pAMco ghoDe // 5 //
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 padasaMgraha kAyAmandira para pada ( rAga ThumarI) maMdira eka banAyA hamane / maMdira0 // 1 // jisa maMdirake daza daravAjA, eka bundakI mAyA re / nAno paMkhI jAke andara, rAja kare citta lAyA re / mandira eka0 // 1 // ' hADa mAMsa jAke nahIM dIse, rUpa raGga nahI jAyA re| paGkha na dIse kaise pichArnu, SaTrasa bhogI bhAyA re / mandira eka0 // 2 // jAto Ato nahI koi dekhe, nahIM koI rUpa batAve re / saba jaga khAyA to paNa bhUkho, tRpti kabahI na pAve re / mandira eka0 // 3 // __ jAlama paMkhI tAlama maMdira, pAchI kona batAve re| usa paMkhI ko jo koi jAne, so jJAnAnandanidhi pAve re / maMdira eka0 // 4 // upadeza pada ( kAma che duSTa vikArI0 yaha rAga) . masta bhayo tana dhanameM / musAphira masta bhayo tana dhana meM / uTha jAnA eka chinameM / musAphara / AM0 //
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainazAna-guNasaMgraha isa tana DerA choDa calegA, haMsA parabhavavanameM / musA / maTTIkA maTha phuka diyegA, manakI rahegI manameM // mu0 // 1 // akkaDa phakkaDa mUcha maroData, trAsa paDAvata janameM / mu0 / parNakuTI jAlavatAM Akhara, gira paDegI pavanameM / mu0 // 2 // tana dhana vaibhava supanA jaisA, saMdhyA raMga gagana meM / mu0 / pala kI khabara nahIM prANIne, rAva raMka hoya china meM // mu0||3|| kyA abhimAna kare mana markaTa, sAMkalacanda svajana meN| tana dhana arpaNa kara paramAratha, mana dhara prabhu ke bhajana meM / / musAphara0 // 4 // samaya kI durlabhatA para pada ( rAga-nAtha kaise gaja ko bandha0 ) kadI nahIM samaya gayo phari malaze, bhava bhramaNa karye zuM valaze, kadI nahIM0 AM0 // A kAyA che kAcano kUpo, taTaka daine taTake / pANInA parapoTA sarakhI, phaTaka daine phaTake / kadI0 // 1 // krUra kaSAya krUratAdhArI, pApa kUpameM paTake / A bhavasAgara pAra utaratAM, adhavaca jAtAM aTake // kadI nahIM // 2 //
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 : 5 padasaMgraha mAruM tAruM karI zuM moha pAme, kSaNamAM marI javu mttke| . carma cuMthe zuM catura banIne, caturA kere caTake / . kadI nahIM // 3 // A mAnavatana ciMtAmaNi sama, te kyama vyartha gumAve / kAlaM acAnaka AvI leze, to pachI nahIM kAMi phAve // .. kadI nahIM // 4 // samakita sundara dhArI dharAmAM, dharmanuM sAdhana krje| jinavara nAma japI samatAmAM, sahaja guNe tUM Tharaje // kadI nahIM // 5 // karI nirjarA tapathI sArI, karma jAlane hrje| Azraya dUra karI aMtarathI, zivapada saheje varaje // kadI nahIM // 6 // cetana upadeza pada (gAphila tUM zoca dila meM) . cetana tUM ceta jaladI, kara le sudhAra apanA / dikhatA nahIM hai tuja ko, isa jIMdagI kA ghaTanA // cetana tUM0 // 1 // mAtA pitA vo bhAI, nijasvArtha ke haiM sAre / . chinameM vichoDa tujako, hote haiM sarva nyaare| cetana0 // 2 //
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 365 lakSmI hai vIjacapalA, yauvana bhI dina caaraa| kSaNanAzI jiMdagAnI, kara deha kA sudhArA / cetana0 // 3 // suMdara mahela vADI, mADI turaMga hAthI / Akhira ye choDa jAnA, nahIM hoya koI sAthI / cetana0 // 4 // moTara ghoDekI gADI, lADI bahota pyArI / saba zauka kI ye cIjeM, chinameM vinaashhaarii| ce0 // 5 // palavanta cakravartI, rAje prasiddha nAmI / saba rAja pATa choDI, paraloka paMtha gAmI / ce0||6|| duniyA kA moha choDo, lebo prabhu kA zaraNA / vinaze jyuM karma phaMdA, pAvo saubhAgya jharaNA / . . cetana tUM ceta0 // 7 // upadeza pada ( dezI bhartRhari kI) sAra nahI hai saMsAramo, karo manamA vicAra jii| . netra ughADI joiye, kariye AtmasudhAra jI / . sAra nahIM hai0 // 1 // jAga jAga bhavi prANiyA, Ayu jhaTapaTa jAya jii| cakhata maye pharI nAvaze, kAraja kaMiya na thAya jii| sAra nahI hai // 2 //
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 padasaMgraha daza dRSTAnte dohilo, pAmI nara avatAra jii| deva guru joga pAmI ne, kariye janmasudhAra jii| sAra nahI hai0 // 3 // mAru mAruM karI jIva tUM, phariyo saghale ThANa jii| Aza phalI nahIM kyAMiye, pAmyo dukhanI khANa jii| ... ... sAra nahIM hai. // 4 // mAta pitA suta bAMdhavA, caDhatI same Ave pAsa jI / paDatI same koi naki rahe, dekho svArtha vikAsa jii| . . sAra nahI hai. // 5 // rAvaNa sarakho re rAjavI, laMkApati je kahAya jI / tIna jagata meM gAjato, mana abhimAna dharAya jI / sAra nahI hai0 // 6 // anta samaye gayo ekalo, nahIM gayuM koi tasa sAtha jii| ema jANI dharma sevIye, raheze parabhava sAtha jii| . sAra nahI hai0 // 7 // mohanidrAthI jAgIne, karo dharmasu prema jI / . vijayasaubhAgyanI vANIne, dhAro mana dhari prema jI / sAra nahIM hai. // 8 //
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 367 zrIjainazAna-guNasaMgraha Atma upadeza pada ( avadhU aisA jJAna vicArI-yaha dezI) avadhU AtamarUpa pichAno, jAmeM tInajagatasukha maano| avadhU aatm0|| pudgala ke saMga paDake cetana, dukha anante paayaa| tRSNA pizAcina ke vaza paDake, cAra bAra athddaayaa| avadhU Atama0 // 1 // sumati suhAgaNa choDake pyAre, kumatise prema lgaayaa| dAsa canA kara apanA tujako, bahuta hI nAca nacAyA / - avadhU Atama0 // 2 // paravazatA duHkha hai atibhArI, cetana usako nivaaro| dIpakaparavaza dekho pataGgA, chinameM prANa viDAro / a0 // 3 // AzApAsameM jakaDA cetana, sarvadizAmeM. phirAyo / kAjasiddhi kachu nAhI pAvata, niSphala janma gumaayo| avadhU Atama0 // 4 // zuddhasvarUpI tUM hai sadA kA, guNa anante dhaarii| para parabhAvadazA ko dharake, kari nija Rddhi khuvArI / a0||5|| bAhya vastu satra neha nivArI, ho nijabhAvavilAsI / saubhAgyavijaya kahe suno mere santo, chinameM shivpurvaasii| avadhU Atama0 // 6 //
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 5 padasaMgraha AzAtyAga para pada (dezI-mAna mAyAnA karanArA re0) dukhakArI satata duraskArI re, citta ! AzA tajo dukhakAse, sarvajJAnataNI haranArI / citt0|| AzAvaze paragharamA rahIne, kAma kayuM bahuvArA / mAna rahita tyAM bhojana kIdhu, kAka pare zaka dhAsa re / citta AzA ||shaa dravyanI AzA dilamAhiM dhArI, nitya suNI. shtthkaannii| jI jI karIne AjIjI kIdhI, ante huI mAnahANI re / citta a0 // 2 // zrImantapAse nitya rahIne . sevA karI kara joDI / zeTha zeTha kahIM kaMTha sukAyoM, pAI nahI eka koDI re| citta AzA0 // 3 // . tInajagatanA svAmI bisArI, koTipati mana dhyAve /
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 369 jAsa agala dekho vAnara jyuM nAce, AzAtaNe parabhAve re / citta AzA0 // 4 // bAhiramAyA chaNDI ne keI, yogItaNA vrata dhArA / zaMkara ! zaMkara ! zabda ko dhyAyA, AzA nahIM paNa TArA re / citta AzA0 // 5 // kalamAM kurAnanI bhaNIne sArI, sAMi banyA kei bhArI / allA allA karI kAla gumAyo, AzA nahIM paNa vArI re / citta AzA0 // 6 // veda purANa ne Agama jANI, tyAgI banyA jaga nAmI / te paNa Aza tajI na manathI, ante rahI tasa khAmI re / citta AzA0 // 7 // AzA taje je sarvaprakAre, Iza sadA mana dhaaraa| pUjya thaI te jagamAhe gAje, pAve saubhAgya apArA re / citta AzA0 // 8 //
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 5 padasaMgraha . guru upadeza pada sadguru ne moe bhAMga pilAI, morI akhiyoMmeM AgaI lAlI, sdguru0|| bhAva kI bhAMga marama kI miracI, zIyala kI sAphI banAI / sadguru ne0 // 1 // kriyA kI kuNDI jJAna kA ghoTA, ghuTanavAlA merA saaNii| sadguru ne0 // 2 // aisI bhAMga pIvata sughara nara, ajara amara hoi jAI / sadguru0 // 3 // sadguru kahata mela mana mamatA, mokSa mahA nidhi pAI / sadguru ne // 4 // prANiprArthanA gau-roganikaMdanakaranehArA dUdha anopama maiM detI, pachaDe bachaDI saMtati merI jisapara nirbhara hai khetI / marane para bhI camar3A merA tuma caraNoMkA hai prAtA, phira mujhagojAtikA rakSaNa kyoM nahIM karate he bhraataa!||1|| cajavAsI vaha kAnakanaiyA thA pyArA hama pAlanahAra, mANoMse bhI gaukA trAtA thA dilIpakSetriya saradAra /
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 371 . zrIjainazAna-guNasaMgraha unako purakhA kahanevAle vRthA tumhArA dora damAma, . kSaya jAtA hai vaMza hamArA tuma karate ezoArAma // 2 // bakarI-nadInAloMkA pAnI pIkara chUTI hama caratI jaMgala, dUdha bAla bacce dekara hama sabakA karatI haiM maMgala / phira bhI pyAre putra hamAre hAtha kasAiyoM ke jAte, tanika lobha ke khAtira dekho raMka mautakA dukha pAte // 3 // bakarA-mAtA hai jaba jagadaMbA taba hama bhI isake pUta hue, mAmA hai sabakA vaha taba hama baMkarebhI bhAnaje hue| ye kaise khAveMge hamako logo! tuma kucha gaura karo, vAmapaMthiyoM kI bhramaNA se tuma hamako kyoM khvAra karo // 4 // murgA-kukkuTa nAma jagatameM merA kAlajJAnI kahalAtA hUM, aMdherI bAdaliyoM meM bhI ThIka samaya batalAtA huuN| kudaratakI maiM ghaDI banA hUM mujha jIvanakI kadara karo, paisekI barabAdI jinase una ghar3iyoM ko dUra dharo // 5 // samasAtha-satajugameM rAjA the rakSaka aba ye bhakSaka hue karUra, inase nahIM jIvanakI AzA ye to haiM hamahI para zUra / tuma arjI hama pazupakSIkI sunakara he lakSmI ke pUta !, dayA dharmakA jJAna jagatako devojyoM bhAge jamadUta // 6 //
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372 5 padasaMgraha jIvadayAkA jJAnaprasAraka maMDala jaga cirakAla raho, hama jaise raMkoMko jIvanaprANadAna kara puNya laho / dayA dharmakA mUla jAnakara sabajanatA sahakAra karo, ai dhanavaMta sajjano! inameM dhana de tuma kalyANa varo // 7 // dharmI aura.karmIkA saMvAda dharmI-cAlo baMdhu jAiye, jinavarajI ke guNa gAiye / AnaMda pAie, bhavaduHkha se beDA pAra hai ||aa.|| pharmI-bAta tumhArI saccI, piNaM kaI kaI bAteM kccii| hama ko jacI, damaDA baDA kaladAra hai // 1 // dharmI damaDA dekho nayana parekho, narakamAMhi le jAve / prabhu bhakti vinA yaha jIva kachu, zubhagati nahiM pAve / mere baMdhu prabhupUjA paramAdhAra hai // 2 // 10-vinA dravya duniyA meM dekho, kachu kAma nA hove / dharmakarma karake sahu jaga meM, apanI milkata khove / mere baMdhu damaDA baDA kaladAra hai // 3 // pa0-damaDA damaDA kare divAnA, phire jagata meM jyAdA / damaDe kAraNa kare jo anastha, taje dharmamaryAdA / mere baMdhu prabhupUjA paramAdhAra hai // 4 //
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 373 - zrIjainazAna-guNasaMgraha ka0-prabhupUjA karane jAve to, vyApAra saba hI khove / phurasata nahIM palabhara marane kI, dharmakarma kuNa jove / mere baMdhu damaDA baDA kaladAra hai // 5 // dha0-punya kamAI karI pUrva meM, isa bhava pAyA damaDA / isa bhava meM kachu nahIM karegA, javAba legA jamaDA / mere baMdhu prabhupUjA paramAdhAra hai // 6 // karmI-lADI vADI gADI damaDA, moTara mauja manAve / khAna pAna gulatAna aiza ho, aisI icchA hove / mere baMdhu damaDA baDA kaladAra hai // 7 // dharmI-dAsa bano nahIM damaDA ke bhAI, lo lakSmI ko lhaavo| daza dRSTAMte durlabha narabhava, niSphala mata gumAvo / mere baMdhu prabhupUjA paramAdhAra hai // 8 // dharmI-samajha AI saba satya bAtakI, jaga jaMjAla hai kccii| 'nAgara' bhava taravA dIpaka jyuM, prabhupUjA hai saccI / mere baMdhu prabhu pUjA paramAdhAra hai // 9 // donoM-saba mila Avo jinaguNa gAvo, lo narabhava ko lhAvo / osiyAM-vIramaMDalI prabhu dhyAvo, ajarAmara pada pAvo / mere baMdhu prabhupUjA paramAdhAra hai // 10 //
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 5 padasaMgraha rAvaNa ke prati sItA kA vAkya are rAvaNa tUM dhamakI dikhAtA kise. mujhe marane kA khopha khatara hI nhiiN| mujhe mAregA kyA apanI khera manA, ... tujhe hone kI apane khabara hI nahIM // 0 // kyA tUM sone kI laMkA kA mAna kare, mere Age yaha miTTI kA ghara hI nahIM / mere mana kA sumeru hilegA nahIM, mere mana meM kisI.kA bhI Dara hI nahIM ||are0||1|| tUne sahasa aThArA jo rAnI varI, hAya una pe bhI tuja ko sabara hI nhiiN| paratiriyA pe tUne jo dhyAna diyA, kyA nigodo naraka kA khatara hI nahIM / are0 // 2 // Ave iMdra nareMdra jo milake sabhI, kyA majAla jo zIlako mere hre| terI hastI hai kyA ziva rAma piyA, .. merI najaroM meM koi bazara hI nhiiN| are0 // 3 //
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 375 kyoM nA jIta svayaMvara tUM lAyA mujhe, merI cAha thI manameM jo tere vasI / thA tUM kauna zahera mujhe de to batA, kyA svayaMvara kI pahocI khabara hI nahIM / a0 // 4 // huvA so to huA aba mAna kahA, mujhe samape jaladIse de tUM ptthaa| kahe nyAmata vagara na tUM dekheMgA vaha, tere sara kI kasama terA sira hI nahIM // . are rAvaNa tUM0 // 5 //
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ www
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainajJAna-guNasaMgraha pariziSTa 1 zrIgolanagarIya-pArzvanAtha prtisstthaa-prbndh| lekhaka zrI revatIrAma jaina 1 sthAna-paricaya mAravADa-jodhapura rAjya meM eranapurA sTezana se pazcima kI ora jAlora se 14 mIla ke phAsale para sukaDI nadI ke kinAre 'golanagara' basA huA hai / paMDita sara sukhadevaprasAdajI kI amaladArI kA yaha gAMva hai| gAMva ke cAroM tarapha vividhapakSoM kI ghaTA hone se bahuta hI suhAvanA aura harAbharA dIkhatA
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha hai / jala yahAM kA mIThA aura taMdurastI ko baDhAnevAlA hai| gAMva ke AsapAsa kU~e, vAva, rahaToM kI. bahutAyata hone se yahAM jala kI kamI kisI samaya nahIM mAlUma hotii| .. yahAM para gAMva meM vIsA osavAloM ke do sau ghara haiN| ve saba saMpapriya aura samAnadharmI haiM / saba mUrtipUjaka zuddhasanAtana cAra thuI mAnane vAle.jaina haiN| una kA rahana sahana rIta rasama bilakula sAdA hai| manuSyoM kI veza-bhUSA bhI jyAdahatara svadezI khAdImaya hai / phezana ko ve apane pAsa taka nahIM phaTakane dete / bilakula prAcIna paddhati ko mAna dene meM hI ve apanI ijata samajhate haiM / dhaMdhA rojagAra adhikAMza meM yahAM para hI lena dena (dhIra dhAra) kA hai, parantu abhI abhI unameM se kucha bhAga paradezoM meM madrAsa taka pahuMca gayA hai aura acchA dravyopArjana kara rahA hai| bAlalagna, vRddhavivAha aura kanyAvikraya kA pracAra yahAM bahuta hI kama najara AtA hai jisa se ina logoM kI zArIrika saMpatti sadA uttama banI rahatI hai| hara prakAra se ina kA jIvana sadAcArI aura nirdoSa hai| yahAM para do jina maMdira haiM / eka purAnA RSabhadeva bhagavAna kA aura dUsarA pArzvanAtha kA, jo navIna hai| do jaina zvetAmbara dharmazAlAyeM haiM jinameM eka hAla hI meM banI hai| purAnA eka upAzraya bhI hai jo donoM jainamaMdiroM ke bIca meM AyA huA hai| yahAM pahale acche acche pratiSThita tapAgaccha ke yati ho
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha 379 gaye haiN| paM0 yati zrI bhaktisomajI bhI jo abhI thoDe hI samaya para svargavAsI ho gaye haiM acche tapasvI yati the| isa samaya yahAM bhaktisomajI ke ziSya sumatisomajI yati rahate haiN| 2 pArzvanAtha kA maMdira yoM to gola meM bhagavAn RSabhadeva kA maMdira bhI bar3A hai parantu pArzvanAtha kA maMdira jo 'nayA mandira' ke nAma se prasiddha hai baDA AlIzAna hai / dvAra para jharokhA, bhItara maNDapa, dUsare khaNDa para caumukhajI aura cAroM tarapha vizAla jagatI kI vajaha se mandira kI zobhA adhika bar3ha gayI hai| .. isa maMdira kI nIMva vikrama saMvat 1953 kI sAla meM par3I thI aura saMvat 1975 meM yaha saMpUrNa bhI ho gayA thA, parantu pratiSThA jaldI karAne kA vicAra hote hue bhI anukUla saMyoga na milane se bAteM karate karate 15 varSa vyatIta ho gye| saca kahA hai __ "vRkSaH phalati kAlena, kAle dhAnyaM ca jAyate" arthAt 'samaya Ane para vRkSa phalatA hai aura samaya para hI dhAnya hotA hai / Akhira gola ke maMdira kI pratiSThA kA samaya bhI A phuNcaa| bhAMDuA mahAvIrajI yAtrA jAte hue paMnyAsa zrI himmatavimalajI gaNi gola pahuMce aura aseMse taiyAra hue
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha maMdira kI pratiSThA karA dene kI zrAvakoM ko preraNA kI / pratiSThA karAnA nizcita huA aura isa kArya ke liye muhUrta aura vijJapti karane ko muni mahArAja zrIkalyANavijayajI saubhAgyavijayajI ke pAsa luNAve jAne ke liye paMca mukarira hue / 3 luNAvA ke liye paMcoM kA prayANa saM0 1990 kA mahArAja sAhaba kA varSA caumAsA luNAvA (mAravADa) meM thA, jo golase karIba battIsa kosa dUra thaa| mahArAja abhI vahIM virAjate the| paMca golase ravAne ho kara migasara zudi 13 ko luNAvA pahuMce aura saba vRttAnta nivedana pUrvaka vinati kI ki 'Apa hameM maMdirajI kI pratiSThA kA muhUrta nizcita kara pharamAyeM aura gola padhArane kI vinati svIkAra kara udhara vihAra karane kI kRpA kreN|' mahArAja sAhaba ne kahA-'kyA yaha nizcaya kara liyA hai ki pratiSThA avazya hI karAyaMge ? / paMcoM ne uttara diyA-'aba hamArA dRDha nizcaya hai ki pratiSThA avazya kraanii| isa ke bAda mahArAjazrIne paMcAGga dekhakara saM. 1991 ke dvitIya vaizAkha zudi 5 kA zubha muhUrta btaayaa| . isa ke bAda paMcoM ne arja kI ki 'gurudeva! hamalogoM kI icchA aMjanazalAkA karAne kI hai so AjJA pharamAiye aura
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha 381 kina kina bhagavAna kI kisa pramANa kI mUrtiyoM kI hamAre jarUrata hai so bhI batAveM tA ki una ke banAne kA oNrDara de diyA jAya !' isa para mahArAjazrIne kahA-'Apa logoM kI bhAvanA acchI hai parantu merI rAyameM to prAcIna mUrtiyoM ko kahIM se prApta kara pratiSThA karAnA hI acchA hai| kyoM ki navIna mUrtiyoM kI apekSA prAcIna mUrtiyAM kaI kAraNoM se acchI haiN|' uttara meM paMcoM ne kahA-'hama ko kula 11 mUrtiyoM kI jarUrata hai jo manapasaMda milanI kaThina haiM, isaliye hamArI icchA to navIna biMba maMgavA kara aMjanazalAkA karAne kI hI hai phira to jaisI Apa kI AjJA / ' ... mahArAja ne kahA-'ThIka hai, eka vAra Apa mUrtiyoM kI talAza meM kahIM bAhara to jAyaM / isa para bhI patA na lagegA to phira dekhA jaaygaa|' __paMcoM ne mahArAja sAhaba kI salAha maMjUra kI aura gola kI tarapha jaldI vihAra karane kI prArthanA kii| mahArAja ne pharmAyA-'AgAmI mAgha zudi 5 se yahAM para upadhAna hone vAle haiM aura yaha kAma bhI hamAre AdhAra para uThAyA gayA hai isavAste upadhAna kI samApti taka udhara vihAra nahIM ho skegaa| isa kArya ko samApta hote karIba AdhA
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha caitra yahAM pUrA ho jAyagA, phira yahAM se gola kI tarapha vihAra kreNge|' migasira zudi 15 pUrNimA ke prabhAta samaya meM paMca vApasa gola ke liye ravAne hue aura pauSa vadi 6 ke dina munimahArAja bhI kucha samaya ke liye lugAvA se bAlI kI tarapha vihAra kara gaye / bAlI meM karIba 17 varSa se jainasaMgha meM bar3A bhArI kleza cala rahA thA so mahArAja sAhaba ke puNya prabhAva se tIna hI dina meM usa kA aMta A gayA aura saMpa ho gyaa| vahAM se Apa khuDAlA, sAMDerAva, dUjAnA, balAnA hote hue takhatagaDha pdhaare| 4 aMjanazalAkA kA nizcaya jo ki munimahArAjane paMcoM ko prAcIna mUrtiyoM kI talAza karane ke liye kahA thA paraMtu gola ke zrIsaMghane to dRDhanizcaya kara liyA thA ki gola meM aMjanazalAkA hI kraayeNge| mahArAja takhatagaDha padhAre usa vakta phira gola ke paMca sUtradhAra somapurA thAnajI kabIrajI harajIvAle ko sAtha meM lekara takhatagaDha gaye aura mUrtiyoM ke nAma aura parimANa dene kI prArthanA kii| mahArAja sAhabane isa vakta bhI prAcIna mUrtiyoMkI khoja meM jAne ko kahA parantu Aye hue sajjanoMne kahA ki hamAre gAMvavAloM kA nizcaya aMjanazalAkA karAne kA hI hai
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha .. . 383 isavAste Apa AjJA pharamAveM / taba mahArAjazrIne dhAraNAgatiyaMtrAnusAra gola ke liye mUlanAyaka pArzvanAtha bhagavAn tathA anya mUrtiyoM ke nAmoM kA lisTa karake diyaa| vahAMse do jane gajadhara somapurA ke sAtha jayapura mUrtiyoM kA orDara dene gaye aura do jane gAMva cAMdarAIvAle mistrI dAnAjI lohAra ko sAtha le sumerapura daMDa kalazoM kA sAmAna lene gaye / mahArAja sAhaba takhatagaDha meM kucha samaya taka Thahara kara phira vahAM se vihAra kara pauSa zudi 4 luNAve padhAre / 5 mahArAja sAhaba kA luNAvA se gola ke liye vihAra caitravadi meM upadhAna kI mAlA ke utsava para phira gola ke paJca luNAve gaye aura vahAM se jaldI vihAra kara paJcoM ke sAtha padhArane kI prArthanA kI, jisake uttara meM mahArAjazrI ne pharamAyA ki 'hamAre sAtha kisI ke rahane kI jarUrata nahIM hai| hama caitravadi amAvasyA taka yahAM se vihAra nahIM kreNge| caitrazudi 1 ke dina yahAM se vihAra hogA aura caitrazudi 10 ko gola pahuMceMge aura usI dina nokArasiyoM ke caDhAve bole jaayNge|' __zAMtipUrvaka upadhAna kI samApti caitravadi meM ho gyii| caitrazudi 1 ke dina donoM munimahArAjoM ne luNAvA se vihAra kiyA aura vIsalapura, sumerapura, vAMkalI, pAvaTA, agavarI, Ahora, leTA, jAlora aura piMjopurA ina gAMvoM meM eka eka
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 384 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha dina kI sthiratA kI / caitrazudi 9 mI se gola meM mahArAja sAhaba kI agavAnI kI taiyAriyAM ho rahI thIM / caitrazudi 10 ke prAtaHsamaya mahArAja sAhaba ne piMjopurA se gola ke liye vihAra kiyaa| ___. jAlora se piMjopurA taka jAlora kA zrAvakasamudAya aura piMjopurA se kesavaNA taka piMjopurA tathA kesavaNA ke zrAvaka to sAtha meM the hI parantu kesavaNA ke najadIka pahuMcate pahuMcate gola ke bhI bahuta se zrAvaka sAmane A.mile the| kesavaNA ke mandirajI meM darzana kara zrAvakoM ko mAGgalika sunA mahArAja ne Age vihAra kiyA / aba taka seMkaDoM manuSyoM kA melA jama cukA thA aura kesavaNA tathA gola ke bIca bhAvika manupyoM kA khAsA tAMtA sA laga gayA thaa| lagabhaga ATha baje munimahArAja gola pahuMce / jainasaMgha to kyA sArA gAMva hI mahArAjasAhaboM ke darzanArtha bAhara nikala AyA thaa| baDe ThATha aura utsavapUrvaka nagarapraveza huaa| navInadharmazAlA meM mukAma kiyA aura mAGgalika suna kara sabhA visarjana huii| 6 muhUrta viSayaka zaMkA-nirAkaraNa . jaba gola ke paMca luNAvA se muhUrta pUcha kara apane sthAna gola Aye aura AgAmI dvitIyavaizAkhazukla 5 mI kA muhUrta
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 385 jAhira kiyA to sArA gAMva AnaMdita huA, parantu yaha dhArmika kArya bhI katipaya IrSAluoM ko pasaMda nahIM aayaa| gola ke comAsI paM0 bhaktisomajI pratiSThA karAne kA nizcaya huA usa samaya pAlitANe meM the, paMcoM ne ciTThI dekara una ko bhI gola bulaayaa| parantu vighnasaMtoSI IrSAlu logoMne una ko bhI bahakAyA ki dvitIya vaizAkhazudi 5 kA muhUrta acchA nahIM hai / yatijI saralasvabhAvI the, una meM svayaM saca jhUTha kI parIkSA karane kA sAmarthya nahIM thA ataeva logoM kI bAteM suna kara zaMkAkula ho gaye, muhUrtaviSayaka apanA abhiprAya unhoMne gola ke zrAvakoM ko bhI darzAyA, parantu zrAvaka mahArAja para baDe zraddhAlu aura vizvAsI the, unhoMne uttara diyA 'munimahArAja kalyANavijayajIne agara kAlI amAvasyA kA dina bhI batAyA hotA to hamako maMjUra thaa|' zrAvakoM kI yaha dRDhatA dekha bAteM banAnevAle cupa ho jAte the| . mahArAja gola pahuMce usI dina do pahara ko paM. bhaktisomajI ko apane pAsa bulavAyA aura pUchA ki kyA muhUrta ke viSaya meM Apa ko kucha zaMkA hai ? / bhaktisomajI-hAM mere vicAra meM vaizAkha zudi 3 athavA 6 ke dina ThIka jaMcate haiN| ___ mahArAja-zudi 5 maiM kyA kamI hai aura 3 tathA 6 meM vizeSatA so btaaiye|
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha . bhaktisomajI-Apa kI AjJA ho to paM. gaurIzaMkarajI ko bulavA lUM ? __mahArAja-khuzI se bulavAiye aura kisI anya vidvAn para zraddhA ho to Apa usa ko bhI bulA sakate haiN| isa para. paMDita gaurIzaMkarajI zrImAlI bulAye gaye jo 10 minaTa meM hI A gaye / joSIjI kucha jyotiSa kI pustakeM bhI sAtha le Aye the| . mahArAjazrIne pUchA-kahiye paMDitajI! pratiSThAsaMbandhI muhUrta ke viSaya meM Apa kA kyA mata hai ? / paMDitajI-paMcamI se SaSThI kA dina mujhe ThIka jaMcatA hai, kyoMki usa dina raviyoga' hai aura vAstucakra (kalaza. cakra) bhI milatA hai| ___ mahArAja-pratiSThA ke muhUrtameM raviyoga avazya honA hI cAhiye aisA koI niyama nahIM hai| kalazacakra ke saMbandhameM bhI ekAnta nahIM hai ki usake sivA pratiSThA ho hI na ske| kalazacakra eka nakSatrayoga hai, aura kevala nakSatrabala para hI pravezAdikArya karate samaya isa kA honA jarUrI mAnA gayA hai| jahAM paMcAMgazuddhi kI gaveSaNA kI jAtI hai, vahAM kalazacakra para AdhAra nahIM rahatA / isI kAraNa prAcIna jyotiSazAstroM meM kalazacakra kI carcA hI nahIM hai /
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ . .. zrIjainazAna-guNasaMgraha 387 paMDitajI-'acchA, isa meM kyA likhA hai par3hiye to' yaha kahate hue unhoMne pustakameM se noTa kiye hue eka do zloka mahArAja ke hAtha meM diye / mahArAja-isa meM paMcama raviyogAtmaka upagraha kA phala likhA hai aura yaha ThIka bhI hai, paraMtu yaha doSa sarvatra varjanA hI cAhiye aisA ekAnta niyama nahIM hai| paMDitajI-Apa isa kA parihAra batAyaMge to merI zaMkA dUra ho jaaygii| isa para mahArAjane AraMbhasiddhivArtika aura muhUrtacintAmaNi kI pIyUSadhArA TIkA meM se zloka batA kara kahA dekho isa meM spaSTa likhA hai ki 'upagraha' kA dUSaNa 'kuru' aura 'bAlhIka' deza meM hI mAnA hai (upagrahaH syAtkurubAlhikeSu) anyatra upagraha zubha hai (anyatra zubhameva) Upara kA khulAsA suna kara paMDitajI bole-aba mere mana meM koI zaMkA nahIM rahI / aba maiM nissakocabhAva se svIkAra karatA hU~ ki paMcamI kA dina zreSTha hai / usa meM doSa kI mujhe jo zaMkA thI vaha nikala gyii| isa prakAra paM. bhaktisomajI aura paMDita gaurIzaMkarajI jo ki muhUrta viSayameM zaMkAzIla the, do hI ghaMToM meM nizaMka ho gaye, isa ghaTanA se zrAvakasaMgha bhI Azcaryacakita huA ki do hI ghaDI meM mahArAjane kyA jAdU kara diyA ki muhUrta ke saMba
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha ndhameM viruddha bAteM karane vAle bhI sahamata aura anukUla ho gaye / 7 aMjanazalAkA kauna karA sakatA hai ? - muhUrtakI hI taraha IrSAlu logoMne yaha bhI zaMkA khaDI kara rakkhI thI ki 'aMjanazalAkA AcArya hI kara sakate haiM, to muni kalyANavijayajI yaha kArya kaise kreNge| gola ke zrAvakoM se isa bAta kA koI jikara karatA to ve to yahI uttara dete ki 'yaha bAta mahArAja ko pUcho, hama ko to isa meM kucha zaMkA hI nahIM hai, kyoMki unako karane kA adhikAra hogA tabhI ve aMjanazalAkA kA kArya karanA svIkAra karate haiN| IrSAlu loga isa viSaya meM taraha taraha kI gappeM hAMkate the, parantu pUjya munimahArAja ke sAmane Akara pUchane kI kisI kI himmata nahIM hotI thii| aura to kyA, sunane mujaba tapagaccha ke prasiddha AcArya zrIvijayanemisUrijI taka yaha kahate the ki AcArya ke sivA dUsarA aMjanazalAkA nahIM kara sakatA, parantu munirAja kI vidvattA aura bahuzrutatA sabhI ko mAlUma thI, isa se una ko pUchane kA kisI ko sAhasa nahIM hotA thaa| - gugaM sAhaba paM. bhaktisomajI ke dila meM bhI yaha * zaMkA ho rahI thI ki mahArAja svayaM AcArya na hote hue aMjanazalAkA karane kI jabAbadArI apane Upara kaise lete haiM, paraMtu
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. zrIjainazAna-guNasaMgraha 389 unakA bhI mahArAja ke sAmane pUchane kA sAhasa nahIM hotA thA, parantu isa lokacarcA se mahArAja bhI anajAna nahIM the, isa saMbandha meM Apa kahA karate the ki 'kyA hI acchA ho ki loga hama se rUbarU mila kara isa viSaya kI zaMkA dUra kara deN|' paraMtu jaba isa viSaya meM Apa ko koI pUchane vAlA nahIM milA taba Apane svayaM paM. bhaktisomajI ke pAsa yaha carcA cheDI ki kyA aMjanazalAkA karane ke adhikArI ke viSayameM bhI Apa ko kucha zaMkA hai ? / isa para yatijIne kahA-hAM logoM kI bAteM sunane se maiM isa viSayameM saMzayagrasta hUM aura Apa se pUchanA cAhatA thA paraMtu pUchane kA sAhasa nahIM huA, Aja ApahI ne prasaMga cheDA hai taba maiM bhI Apa se isa viSaya kA khulAsA cAhatA hUM ki jo yaha bAta kahI jAtI hai ki AcArya ke vinA aMjanazalAkA ho nahIM sakatI so isa maiM kucha zAstra kA AdhAra bhI hai yA kevala dantakathA mAtra hai ? / isa prazna ke uttarameM Apane pharamAyA ki isa kathana meM kucha bhI satyatA nahIM hai ki 'AcArya ke sivA dUsarA koI aMjanazalAkA kara nahIM sktaa|' pramANa dete hue Apane kahA-AcAradinakara granthAntargata aMjanazalAkA-pratiSThAvidhi meM 1 AcArya, 2 upAdhyAya, 3 sAdhu, 4 jaina brAhmaNa aura 5 kSullaka ye pAMca aMjanazalAkApratiSThA karane ke adhikArI batAye haiN|' 1 AcAryaH pAThakaizcaiva, sAdhubhinisakriyaiH / jainavipraiH kSullakaizca, pratiSThA kriyate'rhataH // " (AcAradinakara)
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha - Age Apane pharmAyA ki 'AcArya vinA pratiSThA nahIM ho sakatI' yaha mAnyatA kharataragacchavAloM kI honA saMbhava hai, kyoMki tapAgacchIya upAdhyAya dharmasAgarajIne 'auSTrikamatosUtradIpikA' nAmaka apane granthameM kharataragaccha kI mAnyatAoM kA khaNDana karate hue likhA hai ki 'AcArya vinA pratiSThA kA niSedha karanA nyUnaprarUpaNAtmaka mithyAtva hai|' isa ke samarthana meM ve kahate haiM ' yaha kathana pratiSThAkalpAdigranthoM se viruddha hai| kyoMki vahAM upAdhyAya Adiko bhI pratiSThA-aMjanazalAkA karane kI AjJA dI gaI hai, aura zrIzatrujaya mAhA. tmyameM sAmAnya sAdhu bhI pratiSThA-aMjanazalAkA kara sakatA hai aisA pratipAdana hai|'' 8 aMjanazalAkA hI pratiSThA hai Aja kAla mAravADa meM eka rUDhi sI ho gaI hai ki purAnI mUrtiyAM mandirajI meM sthApana karane ke vidhividhAna ko to pratiSThA kahate haiM aura navIna mUrtiyoM para saMskAra kara pUja nIya banAne ke vidhAna ko 'aJjanazalAkA / ' parantu asala 1 "AcArya vinA pratiSTAniSedhaH pratiSThAkalpAdinA viruddhaH / tatropAdhyAyAdInAmanyanujJAtatvAt / zrIzacuMjayamAhA. tmye sAmAnyasAdhurapi pratiSThAkarteti / " . . .. (auTrikamatotsUtradIpikA patra 5)
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha 391 bAta to yaha hai ki jisase nayI mUrtiyAM pUjanIya banatI haiM usI vidhAna kA nAma 'pratiSThA' hai, aura prAcIna mUrtiyoM ko mandira meM padharAne aura sthApana karane ke vidhAna kA nAma 'biMbapravezavidhi', yahI kAraNa hai ki navInabiMboM ko aJjanazalAkApUrvaka pUjanIya karane ke vidhAna karane vAle granthoM kA nAma 'pratiSThAkalpa' par3A aura prAcInabiMboM ko sthApana karane saMbandhI vidhi ke grantha 'biMbapravezavidhi' isa nAma se prasiddha hue haiN| 9 kAryAraMbha-nokArasiyoM ke caDhAve logoM ke mana kI zaMkAo kA samAdhAna karane ke bAda mahArAjasAhaba ne saMgha ko dharmazAlA meM ikaTThA hone kI sUcanA kI aura saMgha ikaTThA huA, taba Apane pharmAyA ki 'Aja kA dina zreSTha hai, isa vAste kAma kI zuruAta Aja hI ho jAnI cAhiye / godhUlika kA samaya acchA hai, usa samaya jAjama vichA kara caDhAvA bolanA zurU karanA cAhiye / ' mahArAjasAhaba kI AjJA saMgha ne mastaka para caDhAI aura kahe hue samaya meM jAjama kA muhUrta kiyA aura aJjanazalAkA ke dasa dina aura zAntisnAtra kA eka dina milakara kula 11 dina kI gyAraha nokArasiyoM ke caDhAve bole gaye jo nIce likhe jAte haiN| 3001) akSare rupayA tIna hajAra eka kA caDhAvA saM0 1991 dvitIya vaizAkha vadi 11 kI nokArasI kA
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 zrI golanagarIya pArzvanAthapratiSThA-prabandha muMhatA chogAlAlajI mulatANamalajI kapUracandajI ke beToM potoM kI tarapha se huaa| 2201) akSare rupayA bAIsa sau eka kA caDhAvA dvitIya vaizAkha vadi 12 kI nokArasI kA sA0 sAheba candajI kunaNamalajI kI tarapha se huaa| 2201) akSare rupayA bAIsa sau eka kA caDhAvA dvitIya vaizAkha vadi 13 kI nokArasI kA sA0 cunIlAla jI kastUrajI kI tarapha se huaa| . 2501) akSare rupayA paccIsa sau eka kA caDhAvA dvi0 vai0 vadi 14 kI nokArasI kA muMhatA cunIlAlajI okacandajI phusAjI ke beToM potoM kI tarapha se huaa| . 2501) akSare rupayA paccIsa sau eka kA caDhAvA dvi0 vai0 vadi0)) kI nokArasI kA muMhatA jesAjI dhuDAjI kI tarapha se huA / 2401) akSare rupayA coIsa sau eka kA caDhAvA dvi0 vai0 zudi 1 kI nokArasI kA sA0 gaNezamalajI harakacandajI bhImarAja suratAjI ke beToM potoM kI tarapha se huaa|
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 393 - zrIjainazAna-guNasaMgraha 2301) akSare rupayA teIsa sau eka kA caDhAvA dvi0 vai0 zudi 2 kI nokArasI kA sA0 kAlujI mANakajI kI tarapha se huaa| 3501) akSare rupayA peMtIsa sau eka kA caDhAyA dvi0 vai0 zudi 3 kI nokArasI kA sA0 bherAjI rAjamala gaNezamala kI tarapha se huaa| 4001) akSare rupayA cAra hajAra eka kA caDhAvA dvi0 vai0 zudi 4 kI nokArasI kA muMhatA phojamalajI hajArI malajI kI tarapha se huaa| 13001) akSare rupayA teraha hajAra eka kA caDhAvA dvi0 vai0 zudi 5 aJjanazalAkA kI nokArasI kA sA0 dIpacandajI sAgaramala sadAjI kI tarapha se huaa| 5001) akSare rupayA pAMca hajAra eka kA caDhAvA dvi0 vai0 zudi 6 kI nokArasI kA muMhatA bhalecandajI pukarAjajI kI tarapha se huaa| Upara mujaba gyAraha nokArasiyoM ke caDhAvoM kI kulaM rakama 42611) akSare bayAlIsa hamAra cha: sau aura gyAraha rupayA ho gaI jisase sakala saMgha ko atIva harSa prApta huA, itamA
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSTA-prabandha caDhAvA eka hI jAjama para honA yaha ukta mahArAjazrIkA atizaya aura usa dina ke puSyAkayoga kA prabala prabhAva samajhA gyaa| 10 kuMkuma patrikA ___ naukArasiyA~ nizcita ho jAne ke bAda mahArAjasAhaba ke dvArA kriyAvidhAna ke dina mukarara hokara ApahI ke tatvAvadhAna meM zrI sakala jaina saMgha ko nimantrita karane ke liye kuMkumapatrikA kA masodA taiyAra ho gayA jo akSarazaH nIce mujaba hai| // zrIjinAya namaH // // anantalabdhinidhAnAya zrIgautamasvAmine namaH // aba // paramasuvihitaziromaNitapAgacchAcArya zrI 1008 zrI vijayasiddhisUrI zvaraparamagurubhyo namaH //
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainazAna-guNasaMgraha 395 zrIpArzvanAthaMjina aMjanazalAkA-pratiSThAmahotsava zrI golanagare zrIgolanAmni nagare, jayati jino nAbhirAjakulatilakaH / yo maGgalamayamUrti-vRSabha iti procyate vibudhaiH // 1 // caitye nave yugalabhUmivare dvitIya, 'pUrvotsavena vidhinA ca pratiSThayamAnaH / nAnAbhidhAnaviditorjitasatprabhAvaH, pArtho dadAtu bhavinAM hRdayepsitAni // 2 // AnandAdvayapUrNamaGgalaghaTaM mArtaNDamukhyagrahaiH, saMsevyaM digadhIzadevanikarairArAdhitAMhidvayam / saMghollAsasamudrazItakiraNaM satyapratiSThAspadaM, lokAlokavidaM suzAntinilayaM vande jinAdhIzvaram // 3 // gacche zrIvijayAdisiddhisuguroH prAptaH pratiSThAM parAM, saccAritrisamAjalabdhasuyazA vaiduSyamukhyairguNaiH / kalyANo vijayAntazabdaviditaH saubhAgyanAmetyamU, bhUyAstAM munisattamau sakuzalau bhavyAtmacetomude // 4 //
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha golanagara raliyAmaNo, nadI sUkhaDI tIra / vividhavRkSa sohe jihAM, amRtamIThAM niir||1|| pArzvanAtha Adi bahu, jinavarabiMba sanUra / aJjanazalAkA kAraNe, praguNita guNa bharapUra // 2 // tatkAraNa utsava taNI, racanA mAdhava mAsa / avadhArI ama vInati, saMgha padhAro khAsa // 3 // svasti zrI pArzvajinaM praNamya tatra zrI....'nagare mahAzubhasthAne virAjamAna paMcaparameSThimahAmantrasmAraka devagurubhaktikAraka samyaktvamUladvAdazavratadhArI jinazAsanazobhAkArI caturasujAna paramabuddhinidhAna ityAdi anekazubhopamAlaMkRta paramapUjya zrIsakalasaMghasamasta yogya.................... ...............etAn zrIgolanagarase li0 saMghasamasta kA zrI jayajinendra vAMcanA jii| yahAM para zrI devaguru ke pratApase Ananda maGgala varta rahA hai, Apa sAhiboM kA sadA Ananda maGgala cAhate haiM / vizeSa namra vinati yaha hai ki hamAre yahAM para zrIdevaguru aura Apa zrI saMgha ke pratApa se dvibhUmika zikharabandha jinamaMdira bana kara taiyAra huA hai jisa meM virAjamAna karane ke liye zrIpArzvanAtha Adi aneka jinabiMboM kI aMjanazalAkA pratiSThA aura bhagavatsthApanA kA zubha muhUrta munimahArAja zrI 1008
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ 397 . zrIjainajJAna-guNasaMgraha zrIkalyANavijayajI ke sadupadeza se vikramasaMvat 1991 (mAravADa kI gaNanA mujaba 1990) ke dvitIyavaizAkha zudi 5 vAra zukra tA0 18 maI IsavI san 1934 ke dina karanA nizcita kiyA hai / yaha aMjanazalAkA-pratiSThA paramapUjya prAtaH smaraNIya suvihitasUriziromaNi tapAgacchAcArya zrI1008 zrIvijayasiddhisUrIzvarajI mahArAja kI AjJAnusAra unhI ke sUrimaMtropamaMtritavAsakSepa se purAtatvavettA munizrIkalyANavijayajI tathA muni saubhAgyavijayajI ke zubhahasta se hogI aura isakA kriyAvidhAna mahArAja sAhiba kI AjJAnusAra gurAM sAhiba zrIbhaktisomajI kraaveNge| isa mahotsavasaMbandhI zubhakArya karane ke liye nIce - mujaba dina mukarara kiye gaye hai (1) vaizAkha vadi 11 budha-jalayAtrA kA varaghoDA, vedi. kApUjana, maMDapameM pratimAsthApana, tathA kuMbhasthApana hogA aura caMdA muMhatA chogAlAla mulatAnamala dhIMgaDamala beTA potA kapuracaMdajI kI tarapha se navapadajI kI pUjA tathA nokArasI hogii| (2) vadi 12 guru-naMdyAvarta tathA aSTamaMgala pUjana-sthApana hogA aura sA0 sAhebacaMda, kunaNamala, rikhabadAsa, hamIramala munIlAla gevaracaMda, rUparAja, vijerAja, beTA potA tArAcaMdajI kI tarapha se naMdIzvaradvIpa kI pUjA tathA nokArasI hogI
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha .. (3) vadi 13 zukra-daza dikpAla tathA navagraha kA pUjana sthApana hogA aura luNiyA muMhatA juhAramala, cunIlAla, dharmacaMda, vIramacaMda, neNamala, gevaracaMda, rikhabacaMda, beTA potA pIthAjI kI tarapha se aSTaprakArI pUjA tathA nokArasI hogii| __(4) vadi 14 zani-siddhacakra kA pUjana hogA aura kAgaresA sA0 cUnIlAla, akherAja, gaNezamala, beTA potA phUsAjI kI tarapha se navapadajI kI pUjA tathA nokArasI hogii| (5) vadi 30 ravi-cIsasthAnaka kA pUjana hogA aura baMdA muMhatA jasarAja, jItamala, beTA potA dhRDAjI kI tarapha se vIsasthAnaka kI pUjA tathA nokArasI hogii| . (6) vaizAkha zudi 1 soma-cyavanakalyANakamahotsava hogA aura bhaNazAlI muMhatA gaNezamala, harakhacaMda, bhImarAja, joitamala, gevaracaMda, mIThAlAla, rUparAja, bhUramala, beTA potA suratAjI kI tarapha se bAraha vrata kI pUjA tathA nokArasI hogii| (7) zudi 2 maMgala-janmakalyANakamahotsava hogA aura AphaNA sA0 rAmAjI, kAlurAma mANakajI kI tarapha se jJAnAvaraNIya karma kI pUjA tathA nokArasI hogii| . ... (8) zudi 3 budha-pratimA, daMDa, kalaza Adi ke aSTAdaza abhiSeka hoMge aura bhaNazAlI muMhatA bherAjI, rAjamala,
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ zrIjainajJAna-guNasaMgraha harakhacaMda, mAMgIlAla beTA potA kisAnajI kI tarapha se ninANu prakAra kI pUjA tathA nokArasI hogii| (9) zudi 4 guru-dIkSA kalyANakamahotsava tathA adhivAsanA vidhAna hogA aura baMdA muMhatA phojamala, juhAramala, haMjArImala, kunaNamala, devarAja, zukarAja, nathamala, rikhabacaMda, hastImala, beTA potA kerIMgajI kI tarapha se aMtarAyakarma kI pUjA tathA nokArasI hogii| ___ (10) zudi 5 zukra-kevalajJAnakalyANakavidhipUrvaka zubhalagna-navAMzaka meM jinabiMboM kI aMjanazalAkA pratiSThA hogI siddhikalyANakavidhi hogI aura zubhalagna-navAMzaka meM zrI pArzvanAtha Adi 7 jina bhagavAna navInaprAsAda meM tathA pamaprabha Adi 2 jina bhagavAna prAcInacaitya meM takhtanazIna kiye jAyaMge aura adhiSThAyaka yakSa yakSiNI yathAsthAna pratiSThita kiye jAyaMge, donoM jinamaMdiroM para suvarNakalaza dhvajA daMDa AropaNa hoMge aura bhaNazAlI sA0 dIpacaMda, sAgaramala, hastImala, vastIcaMda veTA potA sadAjI kI tarapha se sataraha bhedI pUjA tathA baDI nokArasI hogii| (11) zudi 6 zani-prAtaHsamaya dvArodghATana vidhi hogI aura bhaNazAlI muMhatA jodhAjI, bhalecaMda, pukharAja beTA potA gulabAjI kI tarapha se bRhatzAMtisnAtra pUjA aura nokArasI hogii|
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 400 zrI golanagarIya pArzvanAthapratiSTA-prabandha honevAle mahotsava kI rUparekhA manohara aura vizAla pratiSThAmaMDapa meM mahAtIrtha zrIzatrujaya aura giranAragiri kI suMdara racanA ke uparAMta samavasaraNa kI racanA hogI, pUjA paDhAne ke liye prasiddha gaye aura bhaktibhAvanA ke liye jainagAyanamaMDalI AyagI, utsava ke dinoM meM hamezA nayI nayI aMgiyAM aura rozanI hogI, sonA cAMdI ke ratha, pAlakhI, hAthI, ghoDe aura aMgrejI beMDa Adi sAmagrI ke sAtha nitya varaghoDe nikaleMge, TakArakhAnA aura kiTasana lAiTa Adi sAdhana bhI mahotsava kI zobhA meM vRddhi kreNge| .... isa mahAmAMgalika dhArmika kAryaprasaMga para Apa zrIsaMgha apane apane mitramaMDala aura kuTuMba parivAra sahita padhArane kI avazya kRpA kareMge, kyoMki zrIsaMgha ke padhArane se zrI jinazAsana kI vizeSa unnati hogI, yahI arja / . vIra saMvat 2460, vikrama saMvat 1990 kA prathama vaizAkha vadi 11, tA. 10-4 IsavIsan 1934 . . .. zrIsakalasaMgha-gola kI tarapha se sA0 dIpacaMda sadAjI kA jayajineMdra pAMcanA jii| noTa-relamArga se gola Ane bAloM ko visanagar3ha aura bAkarAroDa utaranA cAhiye, donoM sthAnoM se gola 5 kosa ke phAsale para hai / moTara, bailagADI, UMTa vigairaha vAhana milate haiN| eranapurA roDa se Ane vAle moTara se A sakate haiN|
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 401 zrIjainajJAna-guNasaMgraha 11 paMdaraha sau kuMkumapatriyA~ likhIM ahamadAbAda se kuMkumapatriyAM samitine relve pArsala kara pahale hI bheja dI thI, isa kAraNa gola ke saMghane dharmazAlAmeM ekatra ho prathama vaizAkha vadi 11 ke dina kuMkumapatriyAM likhanA zurU kiyA aura gAMvoM nagaroM aura vyaktiyoM ke nAma se karIba 1500 kuMkumapatriyAM likhIM aura AdamiyoM kI mAraphata tathA DAkadvArA sarvajagaha pahuMcAyI gyiiN| 12 kAmoM kA baMTavArA yoM to gAMva ke 8 paMca isa pratiSThAsaMbandhI kAma ke liye mukarara the hI tathApi sugamatA ke lIye bhinna bhinna samitiyoM meM isa kAma kA baMTavArA kara diyA gayA thaa| (1) sAmAna-samiti- . kuMkumapatrI kA masodA pUrNa hone para saMgha ikaTThA kara vaha sunAyA gayA aura saba ko pasaMda Ane se usa kI pakkI presa kopI kI gyii| ___ aMjanazalAkAmahotsava ke vidhividhAna meM, zAntisnA. prameM aura pratiSThAmaMDapa ke liye jina jina cIja sAmAnoM kI jarUrata thI mahArAjasAhabane una ke lisTa banAkara ahamadAvAda
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha jAnevAlI sAmAnasamiti ke supurda kiye / kuMkumapatrI chapavAnA aura maMdirajI ke kalazoM para sonA caDhavAnA Adi kAma bhI isI samiti ke havAle kiye gaye / caitra zudi 15 mA ke dina yaha 4 sabhyoM kI samiti ahamadAbAda ke liye ravAnA huI aura 10 dina ke aMdara apanA kArya samApta kara vApasa A gyii| (2) pratiSThAmaMDapa-samiti- . . pratiSThAmaMDapa ke kAma para dekha bhAla rakhane aura usa ke upayukta sAmAna juDAne ke liye bhI eka 4 sabhyoM kI samiti kAyama kI gayI thii| kaNI, yAMsa, pATiye Adi lakaDI kA sAmAna, TIna ke patare, paTTiyAM, kIla Adi loha kA sAmAna aura raMgIna tathA sAdA kapaDA, raMga-rogAna maMgavA kara hAjira karanA aura maMDapa panAne vAle kArIgara majadUroM para nigarAnI rakhanA Adi tamAma kAma isa samiti ke havAle kiye hue the| (3) khAdyasAmagrI-samiti nokArasiyoM ke liye jarUrI svadezI cInI-khAMDa, guDa, tAjA taiyAra kiyA huA svadezI maidA, cAvala, dAla, caNA,
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 403 cavalA, amacUra, kokama Adi khAdyasAmagrI ekatra karane ke liye do membaroM kI eka samiti niyata kI thI jisane barelI se dezI cInI, bhaTiNDA se tAjA medA, byAvara se guDa aura anyAnyasthAnoM se anya cIjeM ekatra kii| (4) bhojanamaNDapa-samiti bhojanamaNDapa (paraThA) ke liye gAMva se saTA huA eka rahaTa kA jAva ( arahaTa kI bhUmi ) pasaMda kiyA gayA thA, kyoMki vaha najadIka bhI thA aura jala tathA chAyA kA bhI yahAM sukha thaa| - isa kAma ke liye 4 sabhyoM kI eka samiti mukarara thI jisane saba se pahale rahaTa para jala kI kuNDI ( TAMkI) baMdhA kara vahAM se rasoIghara taka eka banda nIka pakkI baMdhA dii| nIka ke muMhAne para eka bar3A TAMkA (hoda ) baMdhA liyA tAki nIka dvArA lAyA gayA jala sIdhA TAMkA meM hI gire / TAMkA ke pAsa koThiyAM rakha kara chAna kara koThioM meM bharane aura koThioM se bAlTiyoM dvArA miTTI ke maTake bhara kara paraThe meM jagaha jagaha rakhane aura unameM se bAlTiyoM meM le gilAsoM se sarvatra pahuMcAne kI vyavasthA dhyAna meM rakha kara uparyukta jala kI vyavasthA kI gyii|
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSTA-prabandha jala ke TAMke (hoda) ke pAsa kucha phAsale para rasoI ke liye choTI baDI karIba 20 bhaTTiyAM khodA kara una para cAMdanI baMdhAI gayI / isI rasoI sthAna ke nikaTa eka baDA hola banA diyA thA jahAM para rasoI ke bartana, thAliyAM, rasoI kA anyAnya sAmAna aura taiyAra huI rasoI lApasI, sIrA vagairaha rakhane ke liye baDe 2 kaDAve rakkhe gaye the| . ___ isa hola ke pichale bhAga meM eka baDA nauharA kholAyA gayA thA jisameM ghI, guDa, cAvala medA, cInI, gehUM kA daliyA vagairaha sAmAna rakhA gayA thaa| jahAM jala kA TAMkA bAMdhA gayA thA vahAM eka bar3A bhArI baDa kA dakhta thA jisakI chAyA TAMke ke Upara aura Asa pAsa dUra dUra taka pahuMcatI thI, parantu yaha chAyA bhI saba ke liye paryApta nahIM thI isa kAraNa usake sAmane karIba 30000 tIsa hajAra ghanaphUTa jamIna para sAibAnoM, cAMdaniyoM aura khAdiyoM se chAyA kI gayI thii| isake uparAnta isa jagaha se kucha hI dUra usI kheta meM anya varNa ke logoM ke jImane baiThane ke liye jamIna ThIka karAyI gayI thii| (5) ghRta-samiti. oDara se agara vagaira orDara se Ane vAle dhI ke vyApAriyoM se parIkSApUrvaka ghI kharIdane, usako garma kara chAnane aura DibboM meM banda kara godAma meM rakhane kA kArya isa ghRtasamiti
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainazAna-guNasaMgraha 405 ke supurda thA / isake 4 sabhya the aura ghRtasaMbandhI kula kArya inake svAdhIna kiyA gayA thaa| isa samiti ne karIba 700 mana ( baGgAlI 80 rupayA bhara ke pakke mana ke hisAba se 311 mana se kucha adhika ghRta kharIdA aura garma kara chAna kara pIpoM meM bhara rasoi ke godAma meM rakha diyaa| (6) masAlA-samiti pratiSThA ke mauke para zAka tarakAriyoM meM DAlane ke liye mirca, haldI, dhaniyAM, jIrA, namaka Adi jarUrI masAle kuTavA pisavA kara taiyAra karane ke liye bhI do sabhyoM kI eka samiti niyata kI gayI thI, jisane pakkI 10 mana mirca aura isake anusAra hI jarUrI masAlA kuTavA pisavA ke taiyAra krvaayaa| (7) ghAsa cArA-samiti- . pratiSThA para Ane vAlI bailagADiyoM ke bailoM, ghoDoM, UToM aura hAthiyoM ke liye jarUrI ghAsa cArA ikaTThA karane ke liye bhI do sabhyoM kI eka samiti niyata kI gayI thii| kucha to ghAsa paJcoM ne pahale kharIda liyA thA to bhI vaha kama mAlUma hone se phira ghAsa kharIda kara karIba 500 sau gADiyAM ghAsa aura 1000 mana guvAratarI (guvAra kI bhUsI ) aura isase
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha bhI adhika pramANa meM gehUM kA pulAva ( khAkalA ) kharIda kara ekatra kiyA thaa| (8) varaghoDAsAja-samiti - varaghoDe kA sAja-sAmagrI ikaTThI karane ke liye bhI 4 sabhyoM kI eka samiti niyata kI gayI thI / isa samiti ne udayapura jAkara paNDita sukhadevaprasAda jI ke pAsa udayapura ke hAthiyoM kI mAMganI kI, parantu gairariyAsata kA mAmalA batA kara paNDita sAhaba ne hAthiyoM ke bhejane meM kaThinAyI batAyI, isase samiti ke sabhyoM ne eka hAthI ghAnerAva ThikAne se aura eka hAthI kheravA ThikAne se lAnA vahAM jAkara taya kiyA / usI daure meM jodhapura jAkara vahAM kA beMDa bAjA maMgavAnA nizcita kiyaa| isake atirikta Ahora se sonA cAMdI ke ratha pAlakI Adi aura anya sthAnoM se anyAnyasAmAna lAnA nizcita kara diyA / (9) mandira kamaThA-samiti usa samaya donoM mandira jI ke ripera kAma aura jarUrI kArya pUrA karane ke lie kamaThA cala rahA thaa| karIba 25 kArIgara aura 50 majadUra hamezA kAma kara rahe the, ina saba para nigarAnI rakhane, jarUrI sAmAna taiyAra rakhane, hAjarI pAsa
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha dene lene aura pagAra cukavAne kA kArya isa samiti ke supurda thaa| . (10) prakIrNaprabandhaka - Upara likhe mujaba bhinna bhinna kArya bhinna bhinna samitiyoM meM bAMTa diye gaye the phira bhI choTe baDe aneka kArya the, jaise pulisa pArTI kA intajAma, caukI pahare kA bandobasta, svayaMsevaka maNDaloM ke bulAne kA prabandha, ilekTarI aura gaisa kI dIvA battiyoM ke maMgavAne kA bandobasta, nagara meM yogyasthAnoM meM aura pravezamArgoM para daravAje khaDe karavAnA Adi / ye saba kArya paJcoMne aura anyAnya sajanoM ne kiye / 13 pratiSThAmaNDapa saba samitiyoM meM bhojanamaNDapa-samiti aura pratiSThAmaNDapa-samiti kA kArya sabase adhika javAbadArI kA thaa| sAre utsava kA mukha ye do hI kArya the jo ukta samitiyoM ke supurda the / bhojanamaNDapa-samiti ke kArya kI rUparekhA Upara dI jA cukI hai / aba hama pratiSThAmaNDapa kA digdarzana kraayeNge| - pratiSThAmaNDapasambandhI sabase TeDhA mAmalA usake yogya jamIna kI pasandagI kA thaa| gAMva vAloM ke isameM tIna mata
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha the / adhika bhAga kI icchA prAcIna mandira ke pAsa gurAM sAhaba bhaktisomajI ke nauhare meM yaha maNDapa banavAne kI thii| kitaneka zrAvaka kahate the ki yahAM jamIna kama hai, bhojana maNDapa ke nikaTa uttarI daravAje ke bAhara maNDapa banavAnA acchA hai, taba katipaya sajanoM kI icchA mahanta sAhaba ke maTha meM maNDapa banavAne kI thii| Akhira yaha savAla mahArAja sAhaba para choDA gayA / Apane tInoM sthAnoM ko najara meM nikAlA aura maTha ke bAhara kA bAr3A aura usake sAmane vAlI jamIna pasanda kI / yahAM ke maThapati mahanta zrI ajitabhA. ratIjI bar3e hI guNI aura milanasAra saJjana haiN| Apa zaivadharma ke AcArya hote hue bhI jainadharma ke prazaMsaka aura saMgha ke prati sadbhAva rakhane vAle vidvAn saMnyAsI haiM / pratiSThA karAnA nizcita huA tabhI se Apane yahAM ke saMgha ko apanI tarapha se sabhI taraha kI madada dene kI sahAnubhUti darzita kI thii| mahArAja sAhaba kI pasandagI kI jamIna para pratiSThA maNDapa banavAne ke liye Apa kI tarapha se turanta AjJA mila gayI / pUrva tarapha kI bADe kI bhIMta tuDavA kara jamIna bAhara ke maidAna ke sAtha milA dI gayI / vahAM se kUDA karkaTa dUra karavA diyA gyaa| Upara Upara kI murdA dhUlI khudavA kara bAhara pheMkavA dI gayI aura usa jamIna para seMkaDo gADI tAjI zuddha miTTI aura nadI kI cAlU DalavA kara maNDapa bhUmi kA tala bhAga UMcA liyA gyaa|
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ __.. zrIjainazAna-guNasaMgraha 402 mahArAja sAhaba kI salAha mujaba maNDapa kA plAna banAyA gayA thA aura usI mujaba zubhamuhUrta meM maNDapa stambhAropaNa kara kArya Age calAyA gayA, aura karIba eka mahIne ke andara devavimAna tulya sundara bhaNDapa bana kara taiyAra ho gyaa| maNDapa ke nIce karIba 3268 battIsa sau aDasaTha ghanaphUTa jamIna thii| maNDapa tIna bhAgoM meM baMTA huA thaa| sabase pichale bhAga meM bAyI tarapha zatrujaya tIrtha, dAhinI tarapha giranAra aura madhyabhAga meM tIna gaDhayukta samavasaraNa kI racanA kI gayI thii| ye tIrtha itane tAdRza bane the ki mAnoM sAkSAt apane mUlarUpa meM hI Akara khaDe ho gaye hoM / eka eka ToMka, eka eka devala aura eka eka gaDha kile kA AkAra isa DhaGga se banA thA ki jAnakAra prekSaka dekhate hI kaha dete the ki yaha zatrujaya hai aura vaha giranAra / . - pahADoM para caDhane ke mArga, vRkSalatAoM ke dRzya, jaMgalI jAnavaroM ke hUbahU cehare, bahate hue jharanoM aura nadiyoM ke dRzya, jalakuMDa aura calate hue phuvAre dekhane vAloM ko Azcarya cakita aura AnaMda magna banA dete the| . maMDapa ke madhyabhAga meM karIba 665 ghanaphUTa bhUmibhAga para navIna mUrtiyAM sthApita karane aura una kA vidhi vidhAna karane ke liye vedikAyeM banI thiiN| yaha madhyavedikAmaNDapa
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha miharAbadAra 12 daravAjoM se suzobhita thA / isa ke cAroM ora 7-7 phUTa cauDI parikramA rakkhI gayI thii| - vedikA maMDapa aura paMca poliyA ke bIca siMhAsana para pratiSThita pratimA sthApana karane kA sthAna aura paMcapoliyA ke sAmane bAhara ke bhAga meM karIba 1426 ghanaphUTa jamIna para AlIzAna sabhAmaNDapa banA thaa| jahAM para gavaiye pUjA paDhAte, gAyanamaMDalI gAtI nAcatIM aura darzakagaNa jinabhaktirasAmRta kA pAna karate the| __maMDapa ke tInoM bhAgoM meM kula milAkara 23 baMgaDIdAra miharAba vAle daravAje the aura 8 sAde / sArA maMDapa Upara se sAde aura nIce se vividha raMgadAra vastroM se sajAyA gayA thaa| choTe baDe kAMca ke takhtoM, hAMDiyoM, goloM, jhumara, mInA. kArI paTTiyoM aura raMgIna puSpamAlAoM se maMDapa devavimAna kI taraha jagamagA rahA thA / bhItara jAte hI prekSakoM kI AMkhe cA~dhiyA jAtIM aura citta prasanna ho jAte the| pratiSThAmaMDapa ke sAmane eka chAyAdAra maidAna lagA huA thA, jahAM baDa, nIma, imalI Adi ke baDe baDe vRkSa laharA rahe the mAnoM kudarata ne hI yAtrikoM ke liye ghanI chAyA kara rakkhI thI / karIba 10000 daza hajAra manuSya. -isa chAyA meM sukhapUrvaka baiTha sakate the / maidAna ke pUrva bhAga meM eka mIThe
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ 411 ... zrIjanajJAna-guNasaMgraha pAnI kI bAva thI aura uttarabhAga meM gola kA prasiddha maTha, usakA bAga aura kuNaa| ina saba kAraNoM se pratiSThAmaNDapa aura usake Asa pAsa kA dRzya atizaya manohara lagatA thA aura dina rAta vahAM manuSyoM kI bhIDa lagI rahatI thii| 14 samitiyoM kI punA yukti bhinna bhinna kArya bhinna bhinna samitiyoM ke supurda karane kI bAta hama Upara likha Ae haiM / una kAmoM meM se bahuta se kAma pratiSThA ke pahale karane ke the, ata eva ve kArya pratiSThA ke pahale hI samApta karake samitiyoM nivRtta ho cukI thIM / idhara mahotsava nikaTa Ane para bahuta se anya kArya upasthita hue the, isalie una nivRtta samitiyoM ke sabhyoM se nayI samitiyoM niyukta kI gyiiN| (1) mukAma-DerA-samiti- isa samiti meM 4 sabhya the| Agantuka mahamAnoM ke uharane ke liye mahAjanoM aura anya logoM ke makAnAta khola. vAnA, unako jhaDavA jhuDavA ke ThIka karanA aura Ane vAle mahamAnoM kA vahAM mukAma karavAnA ityAdi isa samiti kA kArya thA /
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha (2) mArgasaphAI-samiti isa samiti meM do sabhya the / gAMva bharake mArgoM ko ThIka ThAka karAnA, mArga meM paDe hue patthara, lakaDI, sAmAna ko uThavA kara mArga khulA karavAnA, paDe hue kUDe karakaTa dUra pheMkavA kara mArga kI saphAI karavAnA aura utsava darmiyAna donoM TAima vahAM pAnI chiDakavAnA isa samiti kA kArya thaa| (3) jalaprabandha-samiti isa samiti meM 4 sabhya the| jahAM jahAM mahamAna Thahare hoM una tamAma gharoM meM jala bharAnA, mArga meM jagaha jagaha chAyA karavAke jala ke pyAu viThavAnA, jala kI kahIM kamI to nahIM hai ityAdi bAtoM para dhyAna rakhanA isa samiti kA mukhya kArya thA / (4) maMgalaghara-samiti ... isa samiti meM 4 sabhya the / pratiSThA ke vidhi-vidhAna meM upayogI phala, mevA, pUjAsAmagrI Adi cIjoM ko saMbhAla kara maGgalaghara meM rakhanA aura jarUrI samaya para nikAla kara denA, auSadhiyAM maMgavA kara ekatra karanA aura samaya para hAjara karanA isa samiti kA kartavya thaa| .
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna guNasaMgraha 413 (5) pAsa-pradAna-samiti___ isa samiti meM do sabhya the / ThaMDAI ke masAle, garma cAha ghRta, dUdha, guDa, zakkara, ATA, dAla, cAvala, masAlA Adi kula bhojana sAmagrI aura ghAsa, guvAratarI, pulAva Adi cAre kA pAsa kATa denA isa samiti kA kAma thA / (6) sIdhAsAmAna-samiti___ isa samiti meM bhI do sabhya the| ATA, dAla, ghI, guDa, zakkara, ThaMDe aura garma masAle Adi kula modIkhAne kA sAmAna isa samiti ke havAle thaa| sevAsamitiyoM, pUjA-bhaktisamitiyoM aura gujarAtI mahamAnoM ko hI nahIM balki sarcasaMgha ko hI Ama taura se arja kara dI gaI thI ki jinako sArvajanika bhojana pasaMda na ho ve mahAzaya yatheSTa sIdhA maMgavA liyA kareM / yadyapi isa samiti kA kAma cIDhImujaba sIdhA dene kA thA, tathApi isako hidAyata kI gaI thI ki jaina yAtrika ke lie vaha ciTThI pAsa ke Upara hI nirbhara na rahe, isa kAraNa se bagaira pAsa ke bhI jaina yAtrika ko usakI icchAmujaba yaha sIdhA tola detI thI / (7) cArAdAna-samiti. isa samiti meM do sabhya the| isa samiti kA kArya ghAsa
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 zrI golanagarIya pArzvanAthapratiSTA-prabandha kI gaJjI para nigarAnI rakhanA aura pAsa lekara Ane vAloM ko nokaroM dvArA ghAsa cArA dilavAnA thaa| hAthI, ghoDe, baila, UMTa, vagairaha ko isa samiti ke dvArA hI ghAsa cArA prApta hotA thaa| (8) rasoIgharanirIkSaNa-samiti-.. ___isa samiti meM pAMca sabhya the / rasoI ghara kI nigarAnI, rasoI ke liye jarUrI sAmAna aura bartana hAjara rakhanA, bacI khucI rasoI ko ThikAne lagAnA, rasoI ke lie iMdhana, majadUra hAjara karanA ityAdi kAma isa samiti ke supurda thaa| (9) vivanirmApaka- samiti- , ___ isa samiti meM do sabhya the / jayapura jAkara naye jinabiMba banavAne kA ArDara denA, bimboM kI taiyArI ke liye tAkIda denA aura taiyAra hone para bimba lene jAnA isa samiti kA kArya thaa| isa samiti kI mArphata karIba 2500) paccIsa sau rupayoM ke jinabimba naye banavAye gaye the| (10) pUjAbhakti-samiti--- isa samiti meM 4 sabhya the / utsava ke damiyAna pUjA paDhAne kI taiyArI karanA, snAtriyoM ko taiyAra karanA Adi kAma isa samiti ke supurda thaa|
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 15 bimboM kA Agamana golanagara ke donoM jina mandiroM ke lie kula 11 jina bimboM aura 4 yakSa yakSiNiyoM kI mUrtiyo kI jarUrata thI aura prArambha meM inake liye hI kArIgaroM ko khAsa orDara diye the / parantu bAda meM dUsare bhI aneka gAMva nagaro ke jainasaMghoM kI jinabimboM ke lie mAMga hone ke kAraNa adhika bimboM ke lie orDara diye gaye the / bimba taiyAra hone kI khabara milate hI bimbanirmApaka samiti ke do sabhya unheM lene ke lie jayapura gaye aura cimbo ko relve pArsaloM meM le Aye / kucha bimboM kA pAlisa honA bAkI hone se do dina ke bAda unheM kArIgara khuda pahuMcAne Aye the| ___ ArDara ke bimboM ke uparAnta bhI jayapura se kucha vimba Aye the jo sabhI kharIda liye gaye aura bhinna bhinna gAMvoM ke saMgho kI prArthanA se unake gAMva ke nAma ke anukUla lekha aura lAMchana khudavA kara pratiSThA meM rakha die gaye the| jayapura ke atirikta sIrohI, mehasAnA, sinora (gujarAta), ajamera, vAlesara Adi dUsare bhI aneka sthAnoM se jainabimba pratiSThA aMjanazalAkA ke liye Ae the| sirohI se 25, mehasAnA se 13.pASANa ke cimba Ae the / sinora se Aye hue bimboM meM eka vimba sphaTikaratna kA thaa| isake sivA cAMdI kI aneka cauvIsiyAM, paJcatIrthiyAM, ekatIrthayAM, siddhacakra, aSTamaGgala
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416 zrI golanagarIya pAzvanAthapratiSTA-prabandha aura sarvadhAtu ke choTe baDe aneka jina bimba bhAvika zrAvakasaMghA~ kI tarapha se najadIka dUra se Aye the / pASANa aura dhAtu ke milakara 200 do sau ke Upara bimbasaMgkhyA ho calI thii| - jayapura se Ae hue sabhI bimba prAcIna zailI ke aura pakke zveta pASANa ke hone se dekhate hI darzakoM ke citta prasanna ho jAte the| 16 svayaMsevaka maNDala . pratiSThAmahotsava para ekatra hone vAle saMgha kI bhakti, varaghoDoM kI vyavasthA aura anya kAmoM kI ucita vyavasthA ke liye svayaMsevakamaMDaloM ko bulAne kA mahArAja sAhabane upadeza de kara yogya sevAmaMDaloM ko AmaMtrita karavAyA thA jisa se nimna likhita 3 sevAmaMDaloMne A kara kula vyavasthA apane Upara le lI thii| (1) zrI Adijina sevA maMDala-takhatagar3ha. . sevA maMDaloM meM pramukha uparyukta takhatagaDha kA maMDala thaa| isa meM mayavardI ke 80 svayaMsevaka (vAlaMTiyarsa) the| do sekreTarI, kepTana, khajAnacI Adi adhikArI bhI maNDala ke sAtha hI the| ye sabhI apanA apanA khAsa Desa pahine aura saje hue the|
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 417 - isa maMDala ke liye gola ke zrIsaMghane 25 bailagADiyA~ do dina pahale hI takhatagaDha bheja dI thIM, isa se maMDala dvitIya vaizAkha zudi 10 ke prabhAta samaya meM hI gola A gayA aura saMgha ke Agraha se mayavardI aura gAne ke julUsa ke AkAra meM nagara meM cakkara lagAyA, jisa se nagaranivAsiyoM para apUrva prabhAva paDA. aura sAmAnya janatA to isa maMDala ko pulisa se bhI adhika samajhane lgii| (2) dUsarA maMDala jAlora kA "zrI osavAla navayuvaka sevAmaMDala" thA / isa maMDala meM kula 25 svayaMsevaka the / yaha maMDala vaizAkha zudi 13 ko gola AyA aura isane bhI prathamAgata takhatagaDha ke maMDala ke sAtha hilamila kara saMgha kI sevA bjaaii| (3) tIsarA maMDala gola kA "zrIpArzvanAtha sevA maMDala" thaa| yaha maMDala yadyapi nayA thA phira bhI pUrvokta maNDaloM ke sAtha mila kara isane bhI apanI sevA arpaNa kii| . 17 maMDaloM kI kAryavyavasthA - ina maMDaloMne utsava para jo sarAhanIya kAryavyavasthA dvArA saMghasevA kI hai usakA saMpUrNa varNana karanA isa lekhinI kI zakti ke bAhara kI bAta hai|
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha . maMDala ke sabhI sabhAsada prAtaHkAla 4 // sADhe cAra baje uTha jAte aura jarUrI kAmoM se nivRtta ho 5 // sADhe pAMca se chaH baje taka pratiSThAmaNDapa, donoM maMdira aura bhojanamaMDapa vigairaha meM caukI pahare kI DayuTI bharane lagate the, nau bajane para una kI jagaha naye vAlaMTiyara Ate aura ve apane apane kempoM meM jAte / jalapAna karake phira ve apanI apanI DyuTI para cale Ate the / isa prakAra bArI bArI se sabhI vAlaMTiyaroM ko jude jude sthAnoM para paharA bharanA paDatA aura yaha krama hamezA rAta ke 11 baje taka rhtaa| prAtaHkAla 7 se 9 taka aura do pahara ko 2 // se 4 // taka varaghoDe ke caDhAve bole jAte the, yaha bhI sarva kArya sevAmaMDala ke adhikAra meM thaa| caDhAve pUre hote hI pratiSThAmaMDapa ke maidAna se donoM samaya varaghoDe caDhate aura nagara ke mukhya mArgoM meM cakkara kATa kara phira pratiSThAmaMDapa ke nikaTa Akara visarjana hote / varaghoDe visarjana hote hI khAsa khAsa sthAnoM ke paharedAra vAlaMTiyaroM ko choDa zeSa sabhI svayaMsevaka bhojanamaMDapa meM jAte aura bhojana kI pAMta zurU kraate| saba kAmoM meM sevAmaMDaloM ke liye yaha kAma eka kasauTI rUpa thA / eka sAtha hajAroM manuSyoM kI pAMteM kara jImane baiThAnA aura una ko thAliyAM, gilAsa, jImana, zAka tarkAriyAM, cAvala, dAla aura pAnI
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... zrIjainajJAna-guNasaMgraha Adi saba sAmAna pahuMcAnA aura vaha bhI vagaira vilaMba ke, ina sevAmaDaloM ke sivA anya kisI se nahIM bana sktaa| mahotsava ke AkhirI dinoM meM jaba ki mahamAnoM kI saMkhyA 15000 se 20000 taka pahuMca cukI thI, ina maMDaloM ne jo tatparatA pUrvaka sevA uThAyI, itanI vizAla janasaMkhyA hone para bhI kisI cIja kI kamI na Ane dI, yaha eka cirasmaraNIya prasaMga hai aura vividha prAntoM ke zrIsaMgha jo vahAM padhAre hue the isa prasaMga ko kabhI nahIM bhuuleNge| 18 varaghoDA (julusa) hama Upara ullekha kara cuke haiM ki donoM samaya varaghoDe. nikalate aura una kI vyavasthA svayaMsevaka karate, paraMtu itane hI se varaghoDoM kI vAstavikatA kA aMdAjA nahIM ho sakatA, isa liye yahAM varaghoDe ke saMbandha meM kucha likheNge| varaghoDA nikalane ke samaya janasamudAya itanA ikaTThA ho jAtA ki dekhane vAloM ko patA taka nahIM calatA ki isa bhIDa kA kahIM chora bhI hai yA nahIM, itane para bhI sevAmaMDaloM kI vyavasthA itanI uttama thI ki kisI ko kucha takalIpha nahIM hone paatii| varaghoDe meM saba se Age nagArA nizAna calatA aura apanI pracaMDa dhvani se bhIDa ko haTAtA huA mArga karatA jaataa|
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSTA-prabandha . nizAnaDaMke ke pIche calatI huI vividhaveza-bhUSAbhUSita ghoDesvaroM kI dukaDI prekSakoM kA dhyAna apanI tarapha khiiNctii| ghoDesva.roM ke pIche ratha, rekale, sahajagADI, sonAcAMdI kA ratha Adi kI katAra calatI huI varaghoDe kI bhavyatA pradarzita krtii| rathagADiyoM kI katAra ke pIche Dhola, thAlI, turahI, Adi dezI bAjA calatA aura apanI dhvani se prekSakoM ke hRdayoM ko harSamagna bnaataa| dezI bAje ke pIche aMgrejI baiMDa bAje vAloM kI dukaDI mayavardI ke cltii| isa ke bAda donoM hAthI apane apane sAja zaNagAra ke sAtha 10-10-12-12 savAriyAM liye maMdagati se calate hue varaghoDe kI zobhA ko baDhAte the| isa ke bAda bhagavAna kI pAlakI aura puruSavarga tAla, dolaka ke sAtha bhaktimaya gAne gAtA calatA thA / puruSoM ke bAda sonA cAMdI ke meru, kalpavRkSa, pAraNA, supana Adi vividha sAja upADe hue madhura gIta gAtA- strI maMDala calatA / isa maMDala ke cAroM tarapha svayaMsevaka rassiyoM se korDana banA kara baDI mustedI ke sAtha calate the|
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha strImaMDala ke pIche sAmAnya jana gaNa calatA thaa| isa prakAra kI vyavasthA ke sAtha varaghoDA nikalatA taba darzakagaNa kI itanI bhIDa hotI thI ki idhara se udhara jAnA muzkila ho jAtA, phira bhI svayaMsevakoM kI tatparatA se usa meM kisI taraha kA kaSTa yA nukasAna nahIM hone pAtA thaa| . 19 pulisapArTI kA intajAma yadyapi sabhI sthAnoM meM sevAmaMDala apanI tatparatA se caukI pahare bharate rahate the, phira bhI bAhara aura khAsa karake rAtri ke samaya pulisa bhI apanI DayuTI bajAtI rahatI, pulisa suprinTeMDeMTa, pulisa sabainsapekTara aura kAnsTebala mila kara karIva 35 pulisamaina to sTeTa ke aura utane hI caukI paharedAra ThikAne gola ke tathA 10-12 khAnagI AdamI mila kara 10-80 AdamI dina rAta caukI pahare kA kAma karate the| isa ke atirikta gola ke cAroM aura mArgoM meM bhI caukiyA~ biThA dI thIM, jisa se dina-rAta kisI bhI samaya kahIM bhI Ane jAne vAloM ko cora luTeroM kA bhaya na ho| itanA hone para bhI pulisa ke savAra dina rAta gAMva meM aura jaMgaloM meM gasta lagAte rahate the / isa uttama prabandha kA hI pariNAma thA ki seMkaDoM gAMvoM se hajAroM manuSyoM ke ikaTThe hone para bhI kahIM bhI lUTa khosa yA corI kA nAma taka sunane meM - nahIM aayaa|
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSTA-prabandha 20 jAgIradAroM kI sahAnubhUti pulisapArTI ke uparAMta utsava ke dino meM Asa pAsa ke jAgIradAra sAhaboM kI bhI pUrI sahAyatA aura sahAnubhUti thI, ve apanI apanI hadameM to caukI pahare kA intajAma karate hI the, paraMtu aneka ThAkura sAhaba to gola ke zrIsaMgha ke AmaMtraNa ko mAna de utsava meM bhAga lene gola bhI padhAra gaye the, jina meM kaI tAjimI ThikANoM ke sonAnavIsa the, ina meM bAkarA ThAkurasAhaba kI maharabAnI vizeSa ullekhanIya hai, Apa apane ThikAne ke karIba saba ghoDe lekara gola padhAre the aura inhIM ghoDoM se pratiSThA ke varaghoDe kI zobhA adhika baDhatI thii| 21 svadezI-davAkhAnA utsava kI taiyArI mujaba pahale hI AgAhI mila cukI thI ki gola meM eka bar3A bhArI mailA honevAlA hai / isa maile meM padhArane vAle mahamAnoM meM se kinhI ko kucha bhI zArIrika takalIpha ho jAya to una kI sevA cikitsA ke liye gola meM eka choTAsA svadezI davAkhAnA bhI khola diyA thA, jisa meM jarUrI davAiyAM taiyAra rakkhI thiiN| isa davAkhAne meM DAkTara zrIyuta lAbhazaMkarajI AcArya bulAye gaye the jo 'Ayurvaidika' aura 'elopethika ina donoM paddhatiyoM ke eka anubhavI cikitsaka haiN|
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. zrIjainajJAna-guNasaMgraha 423 devagurU kI kRpA aura zrIpArzvanAtha bhagavAn ke atizaya se utsava ke dinoM meM Rtu itanI anukUla aura sukhadAyaka rahI ki ukta davAkhAne kA zobhA baDhAne ke atirikta koI upayoga nahIM huA / yadyapi davAkhAnA jAhira rAste para thA aura usa ke dvAra para "svadezI-auSadhAlaya" isa prakArakA borDa lagA diyA thA tathApi utsava ke darmiyAna kisI ke mAthA taka nahIM dukhA aura davAkhAne kI jarUrata hI nahIM pddii| ___22 Rtu kI anukUlatA garmI kA samaya mAravADa ke liye atizaya pratikUla Rtu hai / isa mausama meM sakhta tApa aura pracaNDa AMdhiyoM se manuSya prAyaH becaina rahA karate haiM, aura isa varSa to vartamAna patroM meM kaI bhaviSyavANiyA~ bhI chapa cukI thIM ki dvitIyavaizAkhazudi 6 ke dina baDA bhArI bhUkampa aura AMdhiyA~ Ane ke yoga haiM / ina uDatI bAtoM se manuSya aura bhI caukanne ho gaye the ki pratiSThA ke dinoM meM kyA hogA aura kyA nhiiN| dvitIyavaizAkhavadi 7-aura 8 mI ke do dina havA itane joroM kI calI ki loga aura bhI sazaMka ho gaye, A A kara mahArAja se pUchate-'gurumahArAja ? agara isI prakAra havA calatI rahI to saMgha kaise ikaTThA ho sakegA?' bhole bhAvika manuSyoM kI isa becainI para mahArAja sAhaba pharamAte-'gabharAo mata, gurudeva kI kRpA se saba ThIka hogaa|' aura sacamuca saba ThIka
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha hI huA, navamI se havA kama hone lagI aura dazamI taka bahuta hI kama ho gyii| ekAdazI ke prabhAnasamaya meM havA usa pramANa para A gayI jitanI ki usa Rtu ke liye jarUrI thii| isa havA ke calane se Rtu meM khAsA parivartana ho gyaa| pahale lU aura sakhta tApa se jo ghabarAhaTa hotI thI vaha bilkula miTa gayI / vAtAvaraNa itanA ThaMDA ho gayA ki rAta ke samaya aksara oDha kara sonA paDatA thA aura yaha Rtu kI anukUlatA pratiSThAmahotsava samApta huA aura saMgha apane apane sthAna pahuMcA taba taka rhii| 23 kAryoM kA progrAma yadyapi utsava meM honevAle kAryoM kA progrAma pahale hI nizcita kara ke kuMkumapatrI meM chapavA diyA thA aura hamezA usI mujaba kArya hote rahate the, phira bhI una kAryoM ke nimitta jo jo cIja sAmagrI jarUrI hotI una kI sUciyAM banA kara pahale hI dina mahArAja sAhaba adhikArI samitiyoM ko supurda kara dete the, jisa se yogya sAmagrI pahale hI taiyAra karake rakha dI jAtI thI / indra indrANiyoM kA progrAma bhI inhIM sUciyoM meM likha diyA jAtA thaa| navIna bimboM para vaizAkhazudi 1 ke dina.se saMskAra hone lage the paraMtu kucha mUrtiyAM zudi 2 ke zAma ko AyI thIM isa
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. zrIjainajJAna-guNasaMgraha kAraNa lekha lAMchana khudavAne ke bAda ve zudi 3 ke dina vidhi meM zAmila kI gayIM aura usI dina prathama cyavana aura janma kalyANaka ke saMskAra karake phira saba para tIsare dina kA vidhAna kiyA gayA thaa| isa ke sivA sabhI kArya kuMkumapatrI meM likhe mujaba hI kiye gaye the| 24 kriyA-vidhAna pratiSThA-aMjanazalAkA saMbandhI jo jo kriyA--vidhAna sAdhu se ho sakatA thA vaha to mahArAja zrIkalyANavijayajI tathA munizrIsaubhAgyavijayajI ke hI hAtha se hotA thA, parantu jo kArya gRhasthocita hote ve zeTha nagInabhAI aura una ke sahakAriyoM ke hAtha se hote the| - yadyapi kuMkumapatrI meM mahArAja sAhaba ke hAtha nIce kriyAkAraka ke taura para gurAM sAhaba zrIbhaktisomajI kA nAma chapavAyA thA, paraMtu paM0 bhaktisomajI kaI mahInoM se bImAra hone se kriyAvidhAna karane ke liye chANI (bar3odA) se zeTha nagIna: bhAI ko bulAne kA prabandha mahArAjasAhaba ne pahale hI kara liyA thA aura nagInabhAI dvitIyavaizAkhazudi 11 ke roja apanI sahakArImaMDalI ke sAtha vahAM padhAra gaye the| caityavaM. dana, maMtranyAsa, mudrA, jinAhvAna, vAsakSepa, netronmIlana Adi jo jo kartavya gurumahArAja ke karane yogya hote ve saba
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ 426 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha mahArAjasAhaba svayaM kara lete the aura balikhepa, naivedya daukana, puSpAMjali, aMgacarcA, pUjA Adi jo jo kRtya zrAvaka ke karane yogya hote ve sabhI zeTha nagInabhAI aura una ke sahakArI karate the / guru aura zrAddha donoM kriyAkAraka apane apane kAryoM meM kuzala hone se vidhi-vidhAna bahuta hI zAnti aura nirvipratApUrvaka huA karatA thaa| 25 pUjA-bhakti . dvitIya vaizAkhavadi 11 ke dina zubhamuhUrta meM pratiSThAmaMDapa meM siMhAsana sthApita kiyA gayA thA aura usa meM pUrvapratiSThita jinapratimA padharA kara usI dina se kuMkumapatrI meM likhe mujaba bhinna bhinna pUjAyeM paDhA kara bhagavAna kI bhakti kI jAne lagI thii| .. yoM to gola meM tathA bAhara se Aye hue saMgha meM pUjA paDhAne vAle bahutase gavaiye the, tathApi pUjAbhakti ko adhika rocaka banAne ke liye pUjA paDhAne ke liye pAlitANA ke prasiddha gavaiye zrIyuta naMdalAlajI bulAye gaye the| ina gavaiyAjI ko jinhoMne pUjA paDhAte sunA hai ve hI ina ke gAne kI khUbiyA~ jAnate haiN| isa rasAtmaka viSaya kA kalama se likhanA asaMbhava hai| jaba ye hAramoniyama ke sAtha pUjAoM kI DhAleM gAne lagate the hajAroM AdamiyoM kI sabhA stabdha sI ho kara cupacApa sunane
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 427 - zrIjainajJAna-guNasaMgraha lagatI thii| acche acche gAne vAle bhI ina ke sAmane gAne kA sAhasa nahIM karane pAte the, phira bhI ye svayaM anya gavaiyoM ko bhI gAne ke liye samaya dete the| ___pUjA hAramoniyama, dukaDe, khaMjarI, Dholaka, tAla Adi sava sAja ke sAtha paDhAI jAtI thii| . 26 rozanI yo to rAtri ke samaya sAre nagara meM gaisa kI kiTsana cattiyAM lagatIM aura sarvatra cakAcauMdha prakAza ho jAtA thA, paraMtu pratiSThAmaNDapa kI rozanI kI to chaTA hI ora hotI thii| bAhara kA maidAna aura sabhAmaNDapa to kiTsana lAiToM se cakAcauMdha ho jAtA thA aura madhyamaNDapa raMgaberaMgI kAca kI hAMDiyoM aura jhumara meM jo battiyA~ lagatIM una se dedIpyamAna ho jaataa| vedikAoM kI minAkArI-jaDita maNDapikAoM para jo seMkaDoM bIjalI ke globa lagate una ke prakAza se to mAnoM sUryodayakA sA dRzya upasthita ho jAtA thaa| bIjalI kI battiyoM ke ujjvala prakAza meM hAMDI, jhumaroM ke taila ke dIpaka caMdrayukta AkAza meM tAroM ke se zobhate the| una ke pratibimba jo kAMca ke takhtoM para paDate una se logoM ko bhrAntisI ho jAti ki asalI dIpaka kauna haiM aura prati
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA prabandha bimba kauna ?, isa dRzya ko dekha kara darzaka svargavimAnoM kI kalpanA karate aura una ke astitva kA anumAna lagAne lagate the| 27 bhAvanA-baiThaka dina ke samaya jisa prakAra pUjAbhakti kA ThATha jamatA usI prakAra rAtri ke samaya karIba pahara rAta taka sabhAmaNDapa meM bhAvanA kI baiThaka hotI thii| isake lie pAlitANA se zrIjinadattamari-brahmacaryAzrama kI saMgItamaNDalI bulAI gayI thI, jo sarvasAja ke sAtha dvitIya vaizAkhabadi 11 ko hI vahAM pahuMca gayI thii| maMDalI meM 8 to samavayaska ( samAna avasthA ke) vidyArthI the aura bAkI mainejara, mAsTara, vajaiye vagairaha, kula 12 AdamI the / yoM to maMDalI vAle dina ke samaya bhI pUjA meM aksara AyA karate the, parantu rAtri ke samaya jarI ke Tresa ke sAtha jaba ve sabhAmaMDapa meM Ate loga nRtya (nAca) dekhane aura saMgIta sunane ke lie adhIra ho jAte aura sabhAmaMDapa ke uparAnta bAhara kA maidAna bhI darzakoM se ThasAThasa bhara jaataa| karIba 2 // -3 ghaMToM taka maNDalI apanI kalA ke sAtha bhaktibhAva karatI / rAsakrIDA, DaMDIkhela, sthAlIbhramaga, rassI. guMthana Adi apanI kuzalatAsUcaka kalAoM ke pradarzana ke sAtha
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha 429 vaha jo nAcatI, gAtI aura saMvAda karatI usa se sabhA citra likhita sI ho jAtI aura vahAM se uThane kA mana nahIM krtii| dvitIya-vaizAkhavadi 14 ke dina zrIpAzvanAtha vidyAbhavana -tIkhI (mAravADa) kI saMgItamaNDalI bhI vahAM A pahuMcI aura tIna dina taka apane nRtya, gAna aura vividhakalApadarzana pUrvaka bhagavAna kI bhakti karatI rhii| tIkhImaMDalI tIna dina ke uparAnta dUsare gAMva calI gayI thI parantu pAlItANAmaNDalI to Akhira taka vahAM raha kara bhagavAna kI bhaktidvArA manuSyoM kA manoraMjana karatI rhii| 28 zrIpujyadharaNIndrasUrijI kA Agamana utsava ke dinoM meM jayapura kI kharataragacchIyagAdI ke yuvAcArya zrI dharaNIndrasUrijI gola se 4-5-koza para hI the, parantu isa bAta kI mahArAjasAhaba ko yA gola ke zrIsaMgha ko khabara nahIM thI, isa kAraNa unheM AmaMtraNa nahIM diyA jA sakA, sUrijI bAkarA se revataDA padhAre aura vahAM se una ke koTavAlajI aura eka anya yatijI mahArAjasAhaba ke pAsa Aye aura.zrIpUjyajI ke samAcAra aura una kI gola padhArane kI icchA pradarzita kI / mahArAja sAhabane usI samaya gAMva ke4 paMco ko bulAyA aura zrI pUjyajI ko kuMkumapatrI dene kA
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ 430 zrI golanagaroya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha upadeza kiyA, paMcoM ne mahArAja kA upadeza zirodhArya kiyA . aura dUsare dina prabhAtasamaya kuMkumapatrI likha kara koTavAlaMjI ko de dI, zAma ko zrIdharaNIndrasUrijI bhI saha parivAra gola padhAra gaye aura zrAvaka saMghane satkArapUrvaka nagara meM le jA kara tapAgaccha ke upAzraya meM mukAma krvaayaa| zrIpUjya mahodaya navayuvAna hote hue bhI zikSita aura zAntaprakRti ke sajjana haiN| ApaM pratiSThA-saMbandhI kriyAvidhAna dekhane aura bhagavadbhakti meM bhAga lene ko pratiSThAmaMDapa meM dhArA karate the| 29 mahArAtri ke caDhAve mAravADa meM vivAha yA pratiSThA ke lagna dina se pUrvadina kI rAta 'mahArAta' (mahArAtri) kahalAtI hai, kyoMki prakRta utsava kI antima rAtri hone se usa meM adhika dhAmadhUma aura jAgaraNa hone kI vajaha se vaha laMbI cauDI ho jAtI hai| prastuta aMjanazalAkA-mahotsava kI mahArAta bhI utkRSTa dhUma dhAma aura vividhaprakAra ke caDhAve bolane ke kAraNa sacamuca 'mahArAta ho gyii| donoM maMdiroM meM mUrtiyAM virAjamAna karane, dhvaja daMDa kalaza caDhAne, toraNa vAMdane Adi ke kula padAve isI rAtri meM kole gaye / isa rAtameM bhAgyazAli zrAvakoM
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainajJAna-guNasaMgraha ne caDhAve bola kara apanI lakSmI kA jo sadupayoga kiyA usa kA vivaraNa nIce mujaSa hai / (1) zrIpArzvanAthajI ke maMdira ke caDhAvoM ke Adeza 3801) rupayA meM pArzvanAthajI ke maMdira Upara dhvajA caDhAne kA Adeza muMhatA neNamala, mizrImala, gaNezamala, muMhatA kapUrajI ke beToM potoMne liyA / 3401) rupayA meM pArzvanAthajI ke maMdira ke zikhara para suvarNa kalaza (iMDA) caDhAne kA Adeza sA0 gomAjI, cUnIlAla, vanarAja, sonamala, dAnamala, sA0 AzAjI ke beToM potoM ne liyaa| 301) rupayA meM pArzvanAthajI ke maMdira ke maMDapa para kalaza (iMDA) cahAne kA Adeza muMhatA bhImAjI, khetamala, jAMvatarAja, kevalacaMda, muMhatA devAjI ke beToM potoM ne liyaa| 401) rupayA meM pArzvanAthajI ke maMdira ke dUsare maMDapa para 'kalaza (iMDA) caDhAne kA Adeza muMhatA harakacaMda, iMdaramala, cunIlAla, muMhattA bhUtAjI ke beToM potoM ne liyaa|
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 432 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha 1001) rupayA meM pArzvanAthajI ke maMdira Upara comukhajI kI deharI para kalaza (iMDA) caDhAne kA Adeza bhaNazAlI muMhatA juhAramala, pIracaMda, pukharAja, mu0 karatAjI ke beToM potoMne liyaa| 1201) rupayA meM pArzvanAthajI ke maMdira para daMDa caDhAne kA Adeza buddhi0 sA0 bhImarAja, rikhabadAsa, sA0 juhAramalajI ke beToM potoMne liyaa| 3451) rupayA meM pArzvanAthajI ke maMdira meM mUlanAyakajI zrI pArzvanAtha bhagavAn virAjamAna karane kA Adeza muMhatA megharAja, bhagAjI, anAjI, hajArImala, mANekacaMda, mizrImala, kuMdanamala, ghevaracaMda, gAMdhI muMhatA motIjI ke beToM potoM ne liyA / 1301) rupayA meM pArzvanAthajI kI dAhinI (jImaNI) tarapha. zrI zAntinAtha bhagavAna virAjamAna karane kA Adeza buddhi0 sA0 javAnamala, akhayarAja, bhUramala, sukha rAja sA0 tArAjI ke beToM potoM ne liyaa| 1125) rupayA meM pArzvanAthajI kI bAyI (DAbI) tarapha caMdra prabhasvAmI virAjamAna karane kA Adeza muMhatA bhalAjI, pukharAja, muMhatA gulabAjI ke beToM potoM ne liyaa|
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha rupayA meM caumukhajI meM pahalA biMba sthApita karane kA Adeza muMhatA hIrAjI, siremala, rikhabadAsa, sukharAja, AIdAnamala mizrImala, phUlacaMda,pArasamala, muMhatA jasAjI ke beToM potoM ne liyA / 751) rupayA meM caumukhajI meM dUsarA biMba sthApita karane kA Adeza lUNiyA muMhatA bhUtAjI dAnAjI ne liyA / 551) rupayA meM caumukhajI meM tIsarA biMba sthApita karane kA Adeza sUjANI sA0 umAjI premacaMda hunaramala sUjANI pratApajI ke beToM potoM ne liyA / 551) rupayA meM caumukhajI meM caturtha biMba sthApana karane kA Adeza jIrAvalA sA0 tilokacaMda, mizrImala, devIcaMda sA0 kisanAjI ke beToM potoMne liyaa| 825) rupayA meM gabhAre ke aMdara khattaka (Ale) meM bimba sthApana karane kA Adeza muMhatA anAjI, meghAjI, devAjI, gaNezamala, harakhacaMda, mizrImala, sukharAja, siradAramala, vastIcaMda- sAMkalacaMda, muMhatA hindujI ke beToM potoMne liyaa| 651) rupayA meM gabhAre ke aMdara dUsare khattaka (Ale) meM bimba sthApana karane kA Adeza sA0 magAjI, sedAjI,
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 zrI golanagarIya-pArvanAthapratiSTA-prabandha sAMkalacaMda sA0 agarAjI ke beToM potoM ne liyaa| 125) rupayA meM zrI pArzvanAthajI ke maMdira meM adhiSThAyaka zrIpArzvayakSa sthApana karane kA Adeza sA0 vIramajI dAnAjI ne liyaa| 101) rupayA meM pArzvanAthajI ke maMdira meM adhiSThAyikA zrI padmAvatI devI sthApana karane kA Adeza sA0 bhagAjI lakhamAjI ne liyaa| , 1501) rupayA meM pArzvanAthajI ke maMdira toraNa vAMdane kA Adeza zrIsAMthunivAsI lUNiyA muMhatA velAjI, neNamala muMhatA vajIMgajI ke beToM potoM ne liyaa| 252 // ) rupayA meM pAzvanAthajI ke maMdira kA dvAra kholane kA Adeza muMhatA pUnamacaMda, bhImarAja, sukharAja, kevala caMda, muMhatA rekhacaMdajI ke beToM potoM ne liyaa| (2) zrI RSabhadevajI ke maMdira ke caDhAvoM ke Adeza 3201) rupayA meM zrIRSabhadevajI ke maMdira para dhvajA caDhAne kA Adeza sA0 dIpacaMda, neNamala, bhUramala, sUjA NI mUlAjI ke beToM potoM ne liyaa| 1001) rupayA meM (iMDA) caDhAne kA Adeza solaMkI prAgajI,
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 435 jItamala, suratAnamala, pukharAja, pArasamala, sarUpajI . ke beToM potoM ne liyA / 3601) rupayA meM maNDapa para kalaza (iMDA) caDhAne kA Adeza sA0 gaNezamala, harakhacaMda, bhImarAja, joitamala, ghevaracaMda, mIThAlAla, bhaNazAlI suratAjI ke beToM potoM ne liyaa| 1201) rupayA meM daMDa caDhAne kA Adeza muMhatA mizrImala, zivarAja, phUlacaMda, neNamala, baMdA muMhatA meghAjI ke beToM potoMne liyA / . 801) rupayA meM zrIRSabhadevajI kI dAhinI (jImaNI) sarapha jinabimba sthApana karane kA Adeza sA0 himmatamala, hajArImala, bhAnamala, lakSmIcaMda, gheva racaMda, sA0 rAyacaMdajI ke beToM poteoMne liyaa| 951) rupayA meM zrIRSabhadevajI kI bAyI (DAvI) tarapha jinavimba sthApana karane kA Adeza muMhatA tilokacaMda, lakhamIcaMda, muMhatA juhAramalajI ke beToM potoM ne liyaa| 825) eka adhika jinabimba sthApana karane kA Adeza zrI reSataDAnivAsI sA0 sarUpajI, rikhabadAsa, sA0 parakhAjI ke beToM potoM ne liyaa|
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ bandha . 4.6 zrI golanagarIya-pAvanA pratiSTA-prabandha 1151) rupayA meM zrIRSabhadevajI ke maMdira toraNa bAMdane kA Adeza zrI sAMthu nivAsI muMhatA bIThAjI, sona. mala, sAgaramala, muMhatA parakhAjI ke beToM potoM ne liyaa| 201) rupayA meM zrI RSabhadevajI ke maMdira meM zrI gomukha yakSa sthApana karane kA Adeza lUNiyA muMhatA trIkamajI, cUnIlAla, bhAnamala, javAnamala, dIpacaMda, muMhatA mUlAjI ke beToM potoM ne liyaa| 171) rupayA meM zrIRSabhadevajI ke maMdira meM zrI cakrezvarI devI sthApana karane kA Adeza sA0 chogAjI vacchA jI ne liyaa| Upara ke donoM maMdiroM saMbandhI kula caDhAve dvitIya vaizAkhazudi 4 kI rAta meM bole gaye the, aura usI samaya seMkaDoM gAma nagaroM ke zrIsaMgha kI sabhAmeM ina caDhAvoM ke Adeza aMtima bolI bolane vAloM ko diye gaye the| vaha samaya hI apUrvautsAhajanaka thaa| bhAgyazAlI zrAvaka apanI lakSmI kA sadupayoga karane ke liye eka eka se Age baDhate the aura jaba kisI bhI caDhAve kA Adeza una ko milatA taba ve itane AnaMdita hote the mAnoM unheM . kisI apUrva padArtha kI prApti huI ho|
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha . 437 ... rAta ko karIba tIna baje ke samaya mahArAtrI kI vaha saMghasabhA visarjana huI thI aura gola zrIsaMgha ke AgevAna usI samaya se dvitIya dina ke kAryoM meM pravRtta hue the| 30 paMcamI kA maMgala-prabhAta ___ saMvat 1991 ke dvitIyavaizAkhazuklapaMcamI kA prabhAta apUrva maMgalasamaya thA / jaina saMgha ke hI nahIM manuSyamAtra ke mukha para usa samaya eka prakAra kI prasannatA chAyI huI thii| jina jina bhAgyavAnoM ne rAtri ke samaya caDhAve bole the ve saba snAnamanjanapUrvaka zuddhavastra pahana kara taiyAra ho rahe the| mahArAjasAhaba bhI Aja bahuta jaldI se apane AvazyakakAryoM se nivRtta ho kara pratiSThAmaMDapa meM padhAra gaye the / jina bimboM ke adhivAsanAparyaMta ke saMskAra pahale ho cuke the, Aja aMjanazalAkAdvArA netronmIlana kara kevalajJAna aura nirvANakalyANaka kI vidhi karanA zeSa thaa| ina kAmoM ke upayukta saba sAmagrI pahale hI se taiyAra karavA rakkhI thii| zeSa vidhAna pUrA karane ke uparAnta aMjanazalAkA kA lagna aura navAMza Ate hI munimahArAjazrIkalyANavijayajIne suvarNazalAkA se zrIpArzvanAtha bhagavAn kI aMjanazalAkA kii| bAda meM zeSa sabhI jinabimboM ke bhI aMjana kara netronmIlana kiyaa| yaha kArya baDI zAnti aura zubha nimittoM meM huaa|
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha mahArAjasAhaba ko isa vidhAna ke maMtrAdi kaNThastha the, isa kAraNa kArya zIghratAse samApta ho gayA / turanta hI nirvANakalyANaka kI vidhi karake Apane maMgalagAthApATha kiyA aura bAda meM sthApanIya-bimboM ko pAlakiyoM meM virAjamAna kara maMdira kI tarapha ravAnA kiyaa| 31 bimba-praveza aura sthApana bimbasthApana ke, dhvajA daMDa kalaza caDhAne ke aura toraNa vAMdane Adi ke caDhAve jinhoM ne bole the, unheM pahale hI hidAyata kara dI thI ki ve sUryodaya hote hI taiyAra raheM / caDhAvA bolane vAle samaya para A pahuMce the| zeSa saMgha aura sAmAnya janasamudAya isa maMgala kArya ke darzana ke liye pahale hI utkaNThita ho rahA thaa| pratiSThAmaNDapa aura maMdiroM taka itanI bhIDa jamA thI ki tila rakhane kI jagaha nahIM, tathApi svayaMsevako kI kuzalatA se julUsa calane kA rAstA ho jAtA thaa| pratiSThAmaMDapa se sthApanIya bimboM ke liye mahArAja sAhaba ke sAtha varaghoDA maMdirajI pahuMcA / vahAM se munimahArAja zrI kalyANavijayajI zrIpArzvanAthajI ke maMdira meM padhAre aura munizrIsaubhAgyavijayajI RSabhadevajI ke maMdira meN| bimboM kA sAmelA vadhAvA hone ke bAda toraNa bAMdA gayA aura dvAra
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrojainazAna-guNasaMgraha 439 para pukhaNe kI vidhi ke bAda bimba maMDapa meM le jAye gaye / sthApanA kI jagaha para saba kucha kArya pahale ThIka kara diyA gayA thA aura tAtkAlika vidhi usa vaktta kara karavA ke zubha - lagna-navAMzaka kA samaya Ate hI donoM maMdiroM meM caDhAve bola kara Adeza lene vAloM ke hAthoM se jinabimba virAjamAna karAye gaye, dhvajA, daMDa, kalaza caDhavAye gaye / yakSa yakSiNI sthApita karAye gaye / sthApita jinabimbAdi para munimahArAja zrIkalyANavijayajI tathA saubhAgyavijayajI ke zubha hastoM se vAsakSepa huA / yAcakoM ko vipula dAna diyA gayA, taba gaganabhedI jayanAda karatI huI logoM kI bhIDa vahAM se kucha haTane lgii| * 32 yAcakadAna pratiSThA jaise utsavoM meM 'yAcakaMdAna' bhI apanA khAsa sthAna rakhatA hai| jaba se aMjanazalAkA-mahotsava zurU huA tabhI se yAcakadAna bhI jArI thaa| maMgalakalazasthApanA para, grahadipAlAdipUjana para, abhiSeka para, dIkSAmahotsava vidhi Adi ke prasaMgoM para yAcakadAna karane kI pravRtti paramparA se calI AtI hai| ina prasaMgoM para to bhojaka, brAhmaNa aura pUjaka Adi ko dAna diyA jAtA hI hai, para isa kA khAsa prasaMga to pratiSThA
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440. zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha hai, usa samaya upayukta jAtiyoM ke atirikta zilpi ko bhI pAritoSika dAna (inAma) diyA jAtA hai| aMjanazalAkA jaise mahotsavoM meM isa prasaMga para seMkaDoM rupayA kA dAna denA paDatA hai, golanagara meM bhI zrIpArzvanAtha bhagavAn kI pratiSThA aura sthApanA ke samaya vaisA hI huA, saba yAcaka dAna se saMtuSTa kiye gye| isa ke bAda saba se mAke kA dAna muMDakA dAna hai / arthAt pratiSThA hone ke bAda pratiyAcaka kucha dAna diyA jAtA hai jo 'muMDakA' kahalAtA hai| khAsa to muMDakA dAna dene kI rIti sevakoM ke liye hI pracalita hai, parantu Aja kala yati loga bhI muMDakA lete haiM aura una ke muMDake kI rakama sevakoM ke muMDake kI rakama se dugunI hotI hai| arthAt sevakoM ko pratimanuSya eka rupayA diyA jAtA hai to yatiyoM ko do, sevakoM ko do to yatiyoM ko cAra / mAravADa meM yAcakoM meM saba se adhika saMkhyA sevakoM kI, una ke bAda yatiyoM kI, phira zrImAlI brAhmaNa, bhaTTa brAhmaNa, bhojaka, rAvala Adi jAtiyoM ke nambara hote haiN| ____ gola ke mahotsava para sevakoM kI saMkhyA 500 pAMca sau ke lagabhaga thI / yatiyoM kI 100 eka sau kii| zrImAlI, bhaTTa, rAvala, bhojaka Adi pratyeka kI saMkhyA sau ke aMdara thii| gola ke saMghane sevakoM ko prati manuSya 3 rupayA muMDakA
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAjana zrIjainazAna-guNasaMgraha 441 diyA yatiyoM ko pratimanuSya-6-6rupaye diye / brAhmaNa, rAvala Adi ko pratimanuSya 1-1 rupayA diyA aura bhojakoM ko eka musta dAna diyaa| ina yAcakoM ke uparAnta mAravADa meM hiMDolA, nAnakazAhI, oghaDa Adi anekaprakAra ke manuSya Ate haiM jo kucha na kucha le hI jAte haiN| ___ gola ke zrIsaMghane pratiSThAmahotsava para kula 3000) tIna hajAra se adhika rUpayA kA yAcaka dAna diyaa| 33 indra mahArAja kA Agamana daza dina pUrI zAnti meM bIte, na jyAdA havA calI, na garmI paDI aura na vRSTi huii| isa para loga kahane lage-'saba kucha ThIka rahA, para isa mauke para indra mahArAja kA padhAranA jarUrI thaa|' arthAt mAravADavAsiyoM kI kucha aisI mAnyatA hai ki pratiSThA-aJjanazalAkA ke prasaMga para thoDI bahuta vRSTi honA zubha zakuna hai| aisA hone se pratiSThA vidhipUrvaka huI yaha samajhA jAtA hai| dvitIyavaizAkhazudi 5 mI ko rAtri ke karIba daza baje the| pratiSThAmaNDapa ke sabhAmaNDapa meM gAyana maNDalI nAcagAna kara rahI thii| hajAroM manuSyoM kI sabhA bhagavadbhaktimaya dRzya
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSTA-prabandha ekatAna se dekha-suna rahI thii| hajAroM kI mAnavasaMkhyA hone para bhI sivA gAne ke aura koI AvAja vahAM nahIM thii| ThIka usI samaya pazcima dizA meM ekAyaka meghagarjanA sunAI dii| thoDI sI AMdhI ke sAtha bAdaloM kI ghaTA bhI Upara caDhatI huI dekhane meM AyI aura bijalI ne bhI apanI camaka se logoM ko camakA diyaa| zAnta sabhA ekadama kSubdha ho gyii| utpAtoM kI bhaviSya vANI ke smaraNa se logoM meM bhagadaDa maca gayI / parantu kudarata kI bhI balihArI hai ! loga sabhA se pUre uThane bhI na pAye the ki varSAda kI ghaTA do do cAra cAra chIMTe DAlatI huI Upara hokara calI gyii| yadyapi vahAM se daza paMdaraha koza para isa megharAja ne kAphI jala varSAyA aura vAyu deva ne bhI apanA acchA bala AjamAyA, parantu golanagara meM kahane mAtra ko chIMTe DAlane ke uparAnta kucha bhI utpAta nahIM kiyA aura AMdhI to AkAza meM hI dekhI gayI so sahI, jamIna para usakI khabara taka nahIM pddii| yaha gar3abaDa karIba 8-10 minaToM meM hI banda ho gayI aura logoM ne kahA ki 'lo indra mahArAja bhI padhAra gye|' 34 pratiSThA ke dina kI janasaMkhyA daza dinoM se golanagara meM hajAroM manuSyoM kA khAsA mailA lagA huA thA aura vaha dina dina vRddhiMgata hotA jAtA
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 443 thaa| yaha vRddhi paJcamI ke dina antima sImA ko pahuMca gayI thI, kyoMki mahotsava kA AkhirI dina yahI thaa| dvitIya vaizAkhazudi 4 ke zAmako gola meM kama se kama 20000 vIsa hajAra manuSyoM kI saMkhyA thI aura yaha saMkhyA prAyaH jaina mahamAnoM kI thii| nagara bhara ke ghara, makAna, cokI, cabUtarA saba manuSyoM se ThasAThasa bhare hue the| inake uparAnta sevaka, bhojaka, jati Adi yAcakoM ne apane Dere sUkaDI nadI ke taTa para aura usake bhItara jamAye the| seMkaDoM vyApArI apanI apanI dukAneM caukamaidAnoM meM lagA kara jame huye the / paMcamI ke dina caturthI kI janasaMkhyA meM paryApta (kAphI) vRddhi huI / isameM mukhya saMkhyA anya varNa ke manuSyoM kI thI aura vaha bAraha teraha hajAra se kama na hogI / jainoM kI saMkhyA meM Aja do tIna hajAra kI aura vRddhi huI hogii| jaina aura jainetara milakara Aja kI janasaMkhyA 35000 peMtIsa hajAra ke Asa pAsa thii| Aja golanagara meM to kyA usa ke bAhara bhAga meM bhI manuSyoM kI itanI bhIDa thI ki calane ko mArga nahIM miltaa| yadyapi isa manuSya saMgha kI saMkhyA nizcita rUpa se nahIM kI gayI thI, tathApi usa dina ke bhojana ke uThAva ke Upara janasaMkhyA kUtI gaI thI jo peMtIsa hajAra ke lagabhaga honA pAyA gayA thA / usa dina gola kI pandraha 15 (jAlora kI 18 // ) kalasI kI lApasI pakAyI gayI thii| mahAjanoM kA khurAka anya logoM se kama hotA hai aura ve 1 kalasI kI lApasI meM
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha 2000 do hajAra manuSya jImate haiM, sambhava to isase bhI adhika saMkhyA meM jImane kA hai, kyoMki inameM kA adhika bhAga kaI dinoM se isI bhojana para hone se vaha bahuta kama khAtA hai, phira bhI hama phI kalasI lApasI 2000 manuSya mAna leM to 11 kalasI meM 22000 bAIsa hajAra aura anya kauma ke manuSya kI kalasI 1500 mAna leM to 8 kalasI kI lApasI meM 12000 manuSya jIma sakate haiM, isa hisAba se. 19 kalasI kI lApasI ke uThAva se 34000 cotIsa hajAra manuSyoM kI saMkhyA nizcita mAna sakate haiM, usa samaya kA mAnava samudra dekhate yaha saMkhyA kucha adhika bhI nahIM hai| 35 vaizAkha zukla SaSThI paMcamI kA dina yadyapi utsava kA AkhirI dina thA, tathApi melA SaSThI taka banA rhaa| kAraNa yaha thA ki SaSThI ko donoM TAima nokArasI thI aura zAntisnAtra paDhAnI thI isa liye saMgha kI ANa dekara isa dina bhI zrIsaMgha ko ThaharA liyA thaa| isa dina kriyAvidhAna meM zAntisnAtra paDhAne kA progrAma thA, parantu bhAva aura saMyoga adhika bhaktijanaka hone se aSTottarI vRhacchAntisnAtra paDhAI gii|
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ _____ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 445 yaha pUjA zrIpArzvanAthajI ke mandira meM mahArAja sAhiba zrIkalyANavijayajI kI AjJAnusAra munimahArAja zrI saubhAgyavijayajI aura zeTha nagInadAsabhAI ke dvArA paDhAI gayI thI aura gama ke phiratI snAtrajala kI jaladhArA dI gayI thii| isake atirikta TIkA mAMDane kA kArya bhI Aja hI huA / pratiSThA hone ke bAda usa gAMva ke mandirajI meM cAhara gAMvoM ke zrIsaMgha jo bhaMDAra meM amuka rakama dete haiM usa ko isa pradeza meM 'TIkA mAMDanA' athavA 'TIkA denA' kahate haiM, isI rasma ko kahIM 'kesara mAMDanA' aura kahIM 'bhaMDAra mAMDanA' bhI kahate haiN| bahuta jagaha TIkA pratiSThA ke hI dina le liyA jAtA hai parantu gola meM pratiSThA ke dUsare dina TIkA liyA gayA / kyoMki yaha rasma adA hone ke bAda bAhara kA saMgha prAyaH calA jAtA hai, parantu yahAM saMgha ko rokanA thA ataeva yaha rasma dUsare dina adA kiyA gyaa| TIkA mAMDane meM bhI mAravADa meM pahale pIche kA rivAja huA karatA hai yahAM bhI isa viSaya meM khAsI carcA vicAra ke bAda TIkA mAMDanA zurU huA / gAMva nagaroM ke saMghoM aura vyaktiyoM kI milakara TIke kI kula rakama 9000) nau hajAra huI / ___ isa dina prabhAta samaya karIba 11000-18000 sataraha aThAraha hajAra manuSya gola meM the aura yaha saMkhyA prAyaH
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ 446 zrI golanagarIya pArzvanAthapratiSTA-prabandha jainoM kI thii| anya varNa ke loga Aja bahuta kama raha gae the| TIkA maNDane ke bAda zAma ko jIma kara yaha melA bhI visarjana hone lagA aura rAta paDate paDate bahuta loga bikhara gaye, dUsare dina muzkila se bAhara ke pandraha sau manuSya vahAM rahe hoNge| ___36 sevA kA sammAna sevA karanA eka ati kaThina kArya hai, parantu sevA kA sammAna karanA bhI kama kaThina nhiiN| prAyaH dekhA jAtA hai ki jaba taka manuSyoM ko garja hotI hai taba taka ve sahAyatA karane vAloM kI khuzAmada kiyA karate haiM, parantu kAma nikalane ke bAda ve apane sahAyakoM ko bhUla jAte haiM, Ananda kA viSaya hai ki gola ke zrIsaMgha ke saMbandha meM aisA nahIM huaa| pratiSThA ke kAma meM jina jina kI sahAyatA milI thI gola ke zrIsaMgha ne una sabakI ucita kadara kii| dRSTAnta ke taura para hama svayaM sevaka maNDaloM ke sammAna kA yahAM ullekha kreNge| . zrI Adijina-sevAmaNDala-takhatagaDha aura zrI osavAla navayuvaka sevAmaNDala jAlora ne gola ke zrI saMgha ko hone bAlI apUrva yazaHprApti meM apanI apUrva sevA dvArA jo sahAyatA pradAna kI thI vaha zrIsaMgha ke dhyAna ke bAhara nahIM thii| sevAmaNDaloM kI isa sevA ke sammAnArtha gola ke zrIsaMgha ne vaizAkha zudi 7 ke dopahara ko tIna baje pratiSThA-maNDapa ke
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrojainazAna-guNasaMgraha 447 sabhAmaNDapa meM zrI sakalajanasaMgha kI sabhA hone saMbandhI noTisaM nikAla diye the jisa se samaya hote hI sabhAmaNDapa sabhAsadoM se bhara gayA thaa| pUrvokta donoM sevAmaNDala bhI apanI apanI vardI pahane hue sabhA meM hAjara the / gola kA zrIsaMgha bhI samaya hote hI vahAM upasthita ho gayA thaa| __sabhA kA pramukhapada kharataragaccha ke AcArya zrImAn dharaNIndrasUrijI ko diyA gyaa| maMgalAcaraNAdi hone ke bAda zrI gola ke saMgha kI tarapha se jAlora-darabAraskUla ke tatkAlIna heDamAsTara sAhaba muMhatA kisanarAjajI ne sabhA bulAne kA uddeza prakaTa kiyaa| ___ zrI jAloravAsI kAnUMgA kAnamalajI rAmalAlajI ne pratiSThAsaMbandhI kArya kA digdarzana karAne ke sAtha anya sthAnoM meM hone vAlI pratiSThA-aMjanazalAkAoM se isa aMjanazalAkA kI viziSTatA samajhAI aura aise bhArI kArya kI isa prakAra nirvighna samApti hone meM mahArAja sAhabakA puNyaprabhAva aura svayaMsevakoM kI apUrva saMghasevA ko kAraNa btaayaa| isake bAda gola ke saMgha kI tarapha se muMhatA bherumalajI cakIla jAloravAloMne abhinandana patra (mAnapatra) sabhA meM paDha kara donoM maNDaloM ko arpaNa kiye aura prasaMgocita vyAkhyAna diyA / pAThakagaNa ke abalokanArtha hama unameM se eka abhi nandanapatra ko nIce udhRta karate haiM /
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha "abhinandana patra'. zrI Adijina sevAmaMDala-takhatagaDha-mAravADa bhAiyo / - Apa sajjanoM ne hamAre yahAM ajanazalAkA ke zubha prasaMga para padhAra kara rAta-dina tana-mana se jo saccI sevA kI hai usakI prazaMsA karanA hamArI zakti ke bAhara hai| hamAre pAsa eka bhI aisA zabda nahIM hai ki jisase hama Apake isa kArya kI kiMcinmAtra bhI prazaMsA kara sakeM, hajAroM manuSyoM ke rojAnA khAna-pAna aura varaghoDe Adi kI prazaMsanIya vyavasthA karake Apane hamAre hI nahIM balki seMkaDoM gAMvoM ke jainasaMgha ke hRdayapaTa para apUrva prabhAva DAlA hai| ApakI isa niHsvArtha saMghasevA aura kAryakSamatA kA hama hArdika sammAna karate haiM, aura zAsanadeva se prArthanA karate haiM ki ApakA sevAmaNDala isI prakAra ke sevAbhAva se yazasvI bne| __yadyapi ApakI isa saMghasevA kA badalA denA hamArI zakti ke bAhara hai phira bhI hamArA saMgha Apake kArya se khuza hokara suvarNa cAMdI ke 'sammAna padaka' aura 'abhinandana patra' arpaNa karatA hai jinheM Apa svIkAra kara hameM AmArI kareMge /
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ 449 zrIjainazAna-guNasaMgraha tA. 20-5-34 I0 ApakA zubhaciMtaka dA0 dIpacaMda mulAjI jaina saMgha-gola dAnamala sAyabajI d|| rakhabacaMda sAhebajI ,, merA kasanAjI mutA megharAja motiicNdjii| , tArAcaMdarA che, abhinandana patra kI nakala usa para hastAkSara karane vAle gola ke paMcoM ke nAma ke sAtha Upara mujaba hai| jAlora ke osavAla navayuvaka sevAmaMDala ko diyA huA abhinandana patra bhI akSarazaH Upara mujaba hI hai| ____ abhinandana patra arpaNa karane ke bAda bhI kaI sajjanoM ne prAsaMgika vivecana kiye / aura munimahArAja zrIkalyANavijayajI kA 'sevAdharmaH paramagahano.yoginAmapyagamyaH' isa poiMTa para sAragarbhita vyAkhyAna huaa| anta meM pramukha mahodaya ne bar3A hI AkarSaka aura rocaka vyAkhyAna aura isa aMjanazalAkA jaise mahAna kArya ko nirvighnatApUrvaka pAra pahuMcAne ke badale meM pUjya munimahArAja sAhaboM ko badhAI dI aura isa prakAra ke dharmakArya meM lakSmI kA vyaya karake dharma aura saMghamakti kA lAbha uThAne vAle golanagara ke jainasaMgha ko hArdika dhanyavAda diyA /
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ 450 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha ___aMta meM donoM sevA maMDaloM ne apane kasarata ke prayogoM se sabhAjanoM kA manoraMjana kiyA aura jayadhvani ke sAtha sabhA visarjana huii| 37 Aya-vyaya mAravADa kI pratiSThA-aMjanazalAkAoM meM Aya-vyaya arthAt upaja aura kharca bhI apanA khAsa sthAna rakhate haiM / anya dezoM meM jaina pratiSThAoM meM na jyAdA kharca hotA hai, na paidAyaza, parantu choTI mAravADa ke liye ye donoM bAteM baDe mahattva kI hotI haiN| yahAM ke jainoM ke liye maMdira kI pratiSThA karAnA bar3e se bar3A kArya hotA hai| ve apanI zakti bhara kharca karake pratiSThA-mahotsava karate haiM / isa prasaMga para unheM kama kharca karane ke lie kahA bhI jAya to nahIM mAnate / kahate haiM, kharca nahIM kareMge to upaja kaise hogI ? / kucha aMza meM yaha bAta hai bhI shii| pratiSThA para jaisA kharca kiyA jAtA hai vaisI hI upaja bhI hotI hai| pratiSThA-aMjanazalAkAoM meM upaja ke 4 cAra maMda hote haiM-1 nokArasiyoM ke caDhAve, 2 varaghoDe ke caDhAve, 3 dhajA, daMDa, kalaza, bimbasthApana Adi ke caDhAve aura 4 TIkA athavA bhaMDAra maaNddnaa|
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 451 isI prakAra pratiSThAoM meM kharca ke bhI aneka madda hote haiM jaise 1 bhojana, 2 sAmagrI juDAnA, 3 pUjApA, 4 pratiSThA maMDapa, 5 bhojanamaMDapa, 6 kIrtidAna aadi| ina saba meM bhojana kharca saba se Age nikalatA hai| zeSa ukta aura anukta aneka kAmoM meM hajAroM rupayA kharca hotA hai| pichale paccAsa varSa ke aMdara hone vAlI mAravADa kI aMjanazalAkAoM meM gola kI aMjanazalAkA jaise apanA agrasthAna rakhatI hai vaise hI isa ke Aya vyaya bhI apanA khAsa sthAna rakhate haiM / gola kI aMjanazalAkA meM kula upaja cAroM maddoM se nIce likhe mujaba huii| 42611) bayAlIsa hajAra chaH sau gyAraha rupayA caitrazudi 10 ke dina bole gaye 11 naukArasiyoM ke caDhAvoM ke hue| . 21945) ikkIsa hajAra nau sau paiMtAlIsa rupayA gyAraha dina ke varaghoDoM (julUmoM) meM bole gaye caDhAvoM ke hue| 36187) chattIsa hajAra eka sau sattAsI rupayA vaizAkha zudi ... 4 ko rAtasamaya meM bole gaye dhajA, daMDa, kalaza, bimbasthApanAdi ke caDhAvoM ke hue| 9000) nau hajAra rupayA TIkA ke maMDe /
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ 452 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSTA-prabandha kula joDa 109743) eka lAkha nau hajAra sAta sau tayAlIsa rupyaa| gola kI aMjanazalAkA meM bhojana, sAdhanasAmagrI bheMTa aura dAna Adi bhinna bhinna viSaya meM kula 50000 paccAsa hajAra rupayA ke lagabhaga kharca huaa| 38 utsava kI parisamApti utsava ke aura parva ke dina Ate mAlUma hote ha jAte mAlUma nahIM hote / aMjanazalAkA-mahotsava jaba taka dUra thA loga dina ginate aura taraha taraha ke manoratha maMsUbe bAMdhate the paraMtu utsava AyA aura gayA isa kA mAnoM patA hI na lgaa| lagabhaga tamAma anya varNa ke loga aura tIna cAra hajAra ke Asare jaina mahamAna to paMcamI ke zAma ko hI ravAne ho gaye the / zeSa saMghajana vaizAkha-zuklaSaSThI ke zAma ko jIma kara rakhAne hone lage the so khAsI rAta AyI vahAM taka jAte hI rahe / isa dina rAta taka lagabhaga sArA jaina saMgha vidA ho cukA thA, phakata donoM sevAmaMDala, gAyanamaMDalI, khAsa khAsa mahamAna aura gAMvavAloM ke sage saMbandhI vigairaha mila kara karIba 1500 paMdaraha sau manuSya pIche rahane pAye hoNge| paMcamI ke zAma se saptamI ke zAma taka gola kI cAroM
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ 453 zrIjainazAna-guNasaMgraha tarapha ke tamAma mArga calate rahe / cokI pahare kA baMdobasta hone se loga dina aura rAta calate hI rahate the| saptamI ko nagara meM manuSya bahuta kama dikhate the| yadyapi taba taka bAhara ke bahuta AdamI the aura nagara manuSyoM se bharA huA thA tathApi 30000-35000 hajAra manuSya kA melA dekhe hue manuSyoM ko saptamI kA dina jana zUnyasA dikhatA thA aura aSTamI ke roja to vahAM ora bhI adhika nirjanatA mAlUma hotI thii| ___isa prakAra gola kA cirasmaraNIya aMjanazalAkA-mahotsava baDI sajadhaja ke sAtha AyA aura zAna zaukata ke sAtha bItA, paraMtu hajAroM mukhoM meM ye zabda choDatA gayA 'dhanya aMjanazalAkA ! dhanya gola !' / .39 pariziSTa zrI golanagara aMjanazalAkA utsava para gAyanamaMDalI ke gAe hue gAyana 1 gAyana (rAga-kezarIyA thAsuM.) bhayo occhava bhArI, pArzvapratiSThA golanayara meM |aaNknnii|| sukhaDI saritA suMdarataTa para, zrI golanagara uddAma / jaina jagatajyoti jhalakAvata,aMjanazalAkA zubha kAma re bhyo0||
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454 zrI golanagarIya pArzvanAthapratiSThA-prabandha pArzvaprabhu zrI takhta virAjita, avarabiMba zubha sAtha / dIpacaMda zeTha zrI saMghanAyaka, kare golasaMgha sAtha re||bhyo0||2|| munipravara zrIkalyANavijayajI, saubhAgyavijayajI saMge / gurAM sAheba zrI bhaktisomajI, kare kriyA zubharaMge re // bhyo0||3|| raMga beraMgI dhajA vAvaTA, maMDapa racanA bhaarii| vividhavAjiMtramadhuradhvani se, sohata prabhu asvArI re||bhyo0||4|| brahmacaryAzrama-saMgItamaMDala, siddhakSetrathI Ave / gIta-nRtya-vAjiMtralayothI, nAgara' prabhuguNa gAve re||bhyo0||5|| 2 gAyana (rAga-bIrA vezyAnA yArI0) dhanya occhava Aje, prabhujI bigaje, AnaMda maMgala Aja, / prabhu pArzva virAje, zivasukhakAje, AnaMda-maMgala Aja, // 0 // saritA sukhaDI tIra manohara, golanagara susthaan| . jainaprabhAkara pArzvaprabhujI, kIdhI karuNA mahAna re ||dhny0 // 1 // nAyaka saMghataNA dIpacaMdajI, zeTha zUrA guNavAna / niHsvArtha bhAve premabhakti thI, kArya bajAve sujAna re ||dhny 0 / 2 / munipravara zrI kalyANavijayajI, saubhAgyavijayajI sAtha / gurAM sAheba zrI bhaktisomajI, kare kriyA bhalibhAta re|dhny0|3|
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha zobhA maMDapanI bhAse bhalerI, kahetAM na Ave pAra / nautama anupama racanA rupAlI, jana-mana-raMjanahAra re||dhny0|4| bhavikajana nara nArI kerA, haiye harakha na mAya / thAya kRtArtha prItethI padhArI, nirakhIne jinarAya re ||dhny0|5| dhanya bhUmi marudhara kerI, dhanya nagara te vAsa / dhanya subhaga jana vAsI ahIM, jyA pArzvaprabhunA vAsa re||dhny0|6| zrI siddhakSetra sutIrthabhUminA, brahmacaryAzrama-bAla / prIte pramuguNagAya sadA ne, icche sakala jayakAra re |dhny07 3 gAyana (rAga-prabhu bhajana kara prabhu bhajana0) golanagara dhanya gola ngr......||0|| zohAmaNuM pura zobhe manohara, ramya rasAla bhUmi marudhara // gola0 // 1 // punIta saritA sukhaDI kerA, vahe sadAe jyAM nirmala jala // gola0 // 2 // pAcaprabhujInA darabAra dIpe, jyoti jenI jagamage jhalahala // gola0 // 3 // zrIdIpacaMdajIsama zrImaMto, vase sevAbhAvI svArtha vagara // gola0 // 4 //
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ 456 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSThA-prabandha munipravara zrI kalyANavijayajI, saubhAgyavijayajI zreSTha chattara // gola // 5 // gurAM sAheba bhaktisomasamA jyAM, muniguNajJa zohe zubha kara // gola0 // 6 // dhanya divasa zubha AnaMdakArI, pArzvapratiSThA sukArya maMgala // gola0 // 7 // zobhA anupama ura harakhAve, AnaMda AnaMda chAyAM sakala // gola0 // 8 // zrIsiddhakSetrabrahmacaryAzrama,kerAM zizu guNa gAve jinavara // gola0 // 9 // 4 zrI golanagaramaNDanapArzvanAthastavana (rAga-samudra ke lAlA.) pAsaprabhu kI mohanI mUrata, dekhata dila ko moha liyaa||0|| golanagara meM Apa birAjo, tevIsamA jinacaMda / darzana terA Aja hI pAyA, miTa gayA karma kA phaMda pAsaprabhu0 // 1 //
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4R zrojainajJAna-guNasaMgraha aMgI banI kyA AnaMdakArI, sUrata terI hai atipyArI / Alama sArI tuma muNa gAve, nAcata vaMdata sIsa namAve // pAsa0 // 2 // unnIse ekANuM dvitIya vaizAkhe, zudipaMcamI saba saMgha kI sAkhe / nUtanamaMdira takhta virAje, jayajayanAda se maMdira gAje // pAsa0 // 3 // vizvapati prabhu mohanagAsa, golaprajA ke ho sukhakArA / Aza pUro saba saMkaTa cUro, dina dina saMpata ho bharapUro // pAsa0 // 4 // cAmArANI ke naMdana pyAre, prabhAvatI ke Apa dulhaare| .. saubhAgyavijaya kI arja suNIjo, dAsa kI khabarAM nita nita lIjo // pAsaprabhu kI0 // 5 // . 5 lAvaNI Ananda cha Aje golanagaranI mAhi, zobhA cha aparaMpAra maNA nathI kAMi
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ 458 zrI golanagarIya-pArzvanAthapratiSTA-prabandha maNimaya maNDapa raciyo che ati utsAhe, ... vAre vAre jovAne mana lalacAye |Ananda che0||1|| vAjiba bahu vidha vidha parakAranA vAge, thatA zravaNa kAnane ati madhurA lAge / hastI ghoDA ratha manuSyano nahIM pAra valI jamavA mATe uttama bhojana sAra ||aannd0 // 2 // indrApurI sama golanagara to zobhe. jovAne mATe devasabhA paNa thobhe / ' muni kalyANavijayajI mahArAja bhale padhAryA, muni saubhAgyavijayajI mahArAz2a hamone bhAvyA ||aannd03|| saMvat ugaNIse neuA (1990) mAsa vaizAkha, zuklapakSane uttama zukaravAra / prabhu pArasanAtha zubhapaMcamIdine padharAze, e zubha divase Ananda ati varatAze ||aannd0 // 4 // guNa gAve bhojaka kara joDI bahubhAve, prabhu pAzvanAthanA darzanathI dukha jAve // Ananda cha Aje golanagaranI mAMhi, zobhA che aparaMpAra maNA nathI kAMi // 5 // // iti samApta //
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ 459 zrIjainazAna-guNasaMgraha pariziSTa 2 possdhvidhi| divasa-poSadha 1 poSadha . "poSaM dadhAti iti poSadhaH" arthAta dharma kI puSTi kare use 'poSadha' kahate haiN| poSadha jaina-zrAvaka ke pAlane yogya bAraha vratoM meM se 'gyArahavAM' vrata hai / sAmAnyatayA yaha aSTamI caturdazI Adi parvadinoM meM aura vizeSaprasaMgoM meM kisI bhI dina kiyA jAtA hai| ____ mukhyavRttyA poSadha ATha pahara kA karanA cAhiye, paraMtu jinakI bhAvanA ATha paharakA karane kI nahIM hotI ve dina ko athavA rAtri ko cAra pahara kA bhI poSadha karate haiN| . ___ poSadha ke mukhya bheda cAra hote haiM-1 AhArapoSadha, 2 zarIrasatkArapoSagha, 3 brahmacaryapoSadha aura 4 avyApArapoSadha / 1-upavAsa Adi tapa karanA usakA nAma 'aahaarpossdh|' . 2-snAna-vilepanAdi zarIravibhUSA kA tyAga karanA so 'zarIrasatkArapoSadha / '
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ possdhvidhi|.. 3-viSayavAsanA kA tyAga kara brahmacarya pAlana karanA use 'brahmacaryapoSadha' kahate haiM / 4-sAMsArikapravRttiyoM kA tyAga kara dharmadhyAnameM pravRtti karanA usakA nAma 'avyApArapoSadha / ' ____ ukta cAroM bhedoM ko deza aura sarvase ginane se ATha bheda hote haiM aura unake saMyogI bheda 80 hote haiM, parantu pUrvAcAryoM kI paraMparAnusAra Aja kala kevala AhArayoSadha deza aura sarva bheda se kiyA jAtA hai, zeSa tIna prakAra ke poSadha sarva se kiye jAte haiM, deza se nahIM / AhArapoSadha meM sarva prakAra ke AhAroM kA tyAga kara 'cauvihAra' upavAsa karanA usako 'sarva se AhArapoSadha' aura tivihAra upavAsa, A bila, nIvi, ekAzana karanA usako 'deza se AhArapoSadha' kahate haiN| 2 poSadha lene kA samaya mukhyavRttyA rAtripratikramaNa karane ke pahale poSadha lenA cAhiye, phira rAtripratikramaNa kara ke pratilekhanA karanI cAhiye, parantu Ajakala pahale rAtripatikramaNa kara lete haiM, phira zarIracintA Adi se nivRtta ho jinamaMdira kA yoga ho to jina pUjA kara ke bAda meM poSadha grahaNa karate haiN| kucha bhI ho paraMtu jahAM taka ho sake poSadha jaldI lenA cAhiye, samaya ho to pUjA
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha kara kepoSadha lenA acchA hai, parantu pUjA ke Agraha se poSadha lene meM adhika vilaMba karanA bhI acchA nahIM hai| 3 poSaghalene kI vidhi prathama khamAsamaNa dekara "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan iriyAvahiyaM paDikamAmi" 'icchaM' kaha kara 'iriyAvahI' 'tassa uttarI' 'annattha' bolakara eka 'logassa' athavA cAra navakAra kA kAussagga kare, pAra kara Upara prakaTa logassa cola, phira khamA0, icchA* 'posahamuhapatti paDile hu~' icchaM kaha kara 1-yaha 'icchaM' 'icchAmi' kriyApada kA rUpa hai, isakA artha 'cAhatA hU~' yaha hotA hai / yaha pada AdezasvIkArAtmaka hone se guru kA Adeza prApta hone para bolanA cAhiye, parantu guru ke abhAva meM sthApanAcArya ko guru mAna kara unake Age kriyA karate samaya bhI pratyeka Adeza ke anta meM yaha pada avazya bolanA caahiye| ... 2-jahAM jahAM logassa' kA kAussagga likhA ho vahA~ 'logassa' hI ginanA cAhiye, parantu jisako logassa yAda na ho yaha eka logassa ke badale meM cAra navakAra gine / 3-jahAM kevala 'iriyAvahI' karane kA likhA ho vahAM bhI isI prakAra khamAsamaNapUrvaka Adeza mAMga kara iriyAvahI, tassa uttarI, annattha Adi sUtra bolakara eka logassa kA kAussaMga karanA cAhiye aura Upara prakaTa logassa kahanA caahiye| . 4-jahAM jahAM 'khamA0' likhA ho vahAM 'icchAmi khamAsa
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ 462 possdhvidhi| muhapatti kI paDilehaNA kara khamA0 icchA0 posaha saMdisAI 'iccha' khamA0 icchA0 'posaha ThAuM' 'icchaM' kaha ke donoM hAtha joDa eka navakAra paDhakara khaDA ho "icchakAri bhagavan ! pasAya karI posahadaMDaka uccarAvojI" isa prakAra bolakara gurumukha se posaha uccare, guru kA yoga na ho to svayaM apane mukhase nIce kA pATha paDhakara poSadha uccare "karemi bhante posahaM, AhAraposahaM desao sabao, sarIra sakkAraposahaM savvao, bambhaceposaha savvao, avyAvAraposahaM sabao / caubihe posahe ThAmi / jAvadivasaM pajjuvAsAmi, duvihaM tiviheNaM-maNeNaM vAyAe kAeNaM, na karemi maNo vaMdiuM jAvaNijAe nisIhiAe matthaeNa vaMdAmi' isa prakAra yaha saMpUrNa sUtra bolanA / 1-jahAM icchA0 likhA hai vahAM "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan" itanA vAkyaM bolanA cAhiye / . 2-guru ke abhAva meM poSadha liyA huA koI jAnakAra zrAvaka vahAM hAjara ho to usake mukhase bhI poSadha liyA jA sakatA hai| 3-ATha pahara kA poSadha uccarate samaya "jAvadivasaM" ke sthAna meM "jAva ahorattaM" aura rAtri ke cAra pahara kA poSadha uccarate samaya "jAva sesadivasaM rattaM" aisA pATha bolanA cAhiye / yadi cAra paharakA aura ATha pahara kA sAtha uccaranA ho to "jAva divasaM ahorattaM".aise bolanA cAhiye / prAtaHkAla cAra pahara kA poSadha uccaranevAlA
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 463 na kAravemi, tassa bhante paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / " khamA0 icchA0 'sAmAyikamuhapatti paDilehuM ?' 'icchaM' kaha baiThakara muhapatti paDilehaNa kare aura khamA0 icchA0 'sAmAyika saMdisAI' 'icchaM' khamA0 icchA0 'sAmAyika ThAuM' 'icchaM' kaha eka navakAra gina "icchakAri bhagavan pasAya karI sAmAyika daMDaka uccarAvojI" yaha bola kara gurumukhase athavA svayaM nIce kA pATha bolakara sAmAyika vrata uccare____ "karemi bhante sAmAiyaM, sAvaja jogaM paJcasvAmi, jAva posahaM pajjuvAsAmi, duvihaM. tiviheNaM-maNeNaM vAyAe kAraNaM na karemi na kAravemi, tassa bhante paDikamAmi nindAmi garihAmi appANaM vosirAmi / " bAda meM khamA0 icchA. 'vesaNe saMdisAhu~' 'icchaM' khamA0 icchA0 'besaNe ThAuM' 'icchaM' khamA0 icchA0 'sajjhAya saMdiyadi rAtapoSadha bhI karanA cAhe to dina ke rahate hue phira poSadha uccare aura pATha "jAva ahorattaM" bole / 1-poSadha ke vinA sAmAyika karanA ho usakI bhI yahI vidhi hai / iriyAvahI karake sIdhA sAmAyika muhapatti paDilehaNa kare aura tIna navakAra ginane paryanta tamAma vidhi yahAM likhe majava kare, sirpha 'jAvaposahaM' ke sthAna 'jAva niyama' aisA pATha bole /
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 464 possdhvidhi| sAhu~' 'icchaM' khamA0 icchA0 sajjhAya karUM 'icchaM kahakara tIna navakAra ginnaa| phira khamA0 icchA0 'bahuvela saMdisAI 'icchaM khamA0 icchA0 'bahuvela karazu' 'icchaM / ' pratilekhanAvidhi khamA0 icchA0 'paDilehaNa karuM 'icchaM' kahakara muhapatti caravalA, kaTAsana (baiThakA), kandorA,aura pahirI huI dhotI, ina pAMca upakaraNoM kI paDilehaNA krnaa| bAda meM khamA0 dekara iriyAvahI kA kAusagga karanA, Upara prakaTa logassa kahanA / phira khamA0 'icchakArI bhagakna pasAya karI paDilehaNA paDilehAvojI' 'icchaM' kaha kara sthApanAcArya kI paDi. lehaNA kare, sthApanAcArya kI paDilehaNA dUsare ne kara lI ho athavA gurumahArAja ke sthApanAcArya ke sAmane kriyA kI jAtI ho to eka baDere zrAvaka ke apratilekhita uttarAsana kI paDilehaNA karanA / bAda meM khamA0 icchA0 "upadhimuhapatti paDilehu~' 'icchaM' kaha muhapatti kI paDilehaNA kare, phira khamA0 icchA0 'upadhi saMdisAhuM' 'icchaM' khamA0 icchA0 'upadhi paDilehu~' 'icchaM' kaha kara bAkI ke pAsa meM rakhe hue tamAma bastroM kI 'paDilehaNA' kre| paDilehaNA karane ke bAda iriyAvahI kara eka pauSadhika
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha kAjA leve aura dUsarI bAra iriyAvahI karake "aNujANaha jassuragaho" ye zabda bola kara use paraThe deve, paraThane ke bAda 'vosire' yaha pada tIna bAra bole, phira saba avidhi AzAtanA kA 'micchAmi dukkaDaM' dekara devavandana kreN| 5 poSadha lene ke pahale paDilehaNA karane kI vidhi iriyAvahI karake khamA0 icchA0 'paDilehaNA karUM ?' 'icchaM' kaha kara muhapatti, kaTAsana, caravalA, aura dUsare tamAma vastroM kI paDilehaNA eka sAtha kara lenI cAhiye, phira iriyAvahI kara kAjA lenA aura dUsarI iriyAvahI kara vidhipUrvaka paraThanA caahiye| jisane posaha lene ke pahale paDilehaNA kara lI ho usa ko posaha lene ke bAda sirpha paDilehanA ke Adeza lene cAhie aura jahAM 'muhapatti paDilehaNa' kA Adeza ho vahAM muhapatti kI paDilehaNA karanI cAhie, dUsare upakaraNoM kI phira paDilehaNA karane kI jarUrata nahIM hai, aura na kAjA lene paraThane kI hI jarUrata hai| mAtra avidhi AzAtanA kA 'micchAmi dukkaDaM' dekara devavandana karanA cAhiye / .1-UnI jhADU se jamIna jhADane se jo kUDA karkaTa ikaThA hotA hai use 'kAjA' kahate haiN| . 2-'paraThane' kA tAtparya tyAgane choDane se hai /
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ 466 possdhvidhi| 6 poSadha lene ke bAda 'rAiya' pratikramaNa jise poSadha karanA ho use pahale rAtrikapratikramaNa avazya kara lenA cAhiye, parantu kisIne kAraNavizeSase pratikramaNa na kiyA ho to use posaha lene ke bAda bhI paDilehaNA karake devavandana karane ke pahale nIce likhe mujaba rAiyapratikramaNa kara lenA caahiye| . iriyAvahI kara khamAsamaNa de AdezapUrvaka kusumiNI dusumigI kA kAussagga karanA, Age kI vidhi nitya mujaba karanI, mAtra sAta lAkha ke sthAna icchA0 'gamaNAgamaNe AlouM' 'icchaM' kaha kara nIce likhA huA gamaNAgamaNe kA pATha bolanA gamaNAgamaNe "IryAsamiti, bhASAsamiti, eSaNAsamiti, AdAnabhaMDa. nikkhevagAsamiti, pAriTThAvaNiyAsamiti, managupti, vacanagupti kAyagupti e pAMca samiti traNagupti ATha pravacanamAtA zrAvakataNe dharma sAmAyika posaha lIdhe rUDI rIte pAlI nahIM, khaMDanA virAdhanA thai hoya te savihuM mana, vacana, kAyAe karI tassa micchAmi dukkaDaM / " . antameM 'bhagavAnaha' Adi kahane ke pahale khamA0 i
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjaigajJAna-guNasaMgraha cchA0 'bahuvelaM saMdisAhu~' 'icchaM' khamA0 icchA0 'bahuvela karazuM 'icchaM' kaha kara phira 'bhagavAnaha' Adi kahake 'aDDAijjesu' kahanA aura bAda meM saba ke sAtha devavandana karanA / 7 devavaMdana vidhi__ prathama khamAsamaNapUrvaka iriyAvahI karanA, 'logassa' kaha ke uttarAsana kara khamA0 icchA0 'caityavandana karUM ?' 'icchaM' kaha kara caityavandana, namutthuNaM aura 'jaya vIyarAya' (AbhavamakhaMDA) taka kahanA, phira khamA0 icchA0 'caityavandana karUM?' 'icchaM' kaha kara caityavandana, namutthuNaM, arihaMtaceiyANaM, annattha, 1 navakAra kA kAusagga aura 1 stuti, isI prakAra logassa, pukkharavaradIvaDDhe aura siddhANaM buddhANaM ke aMta meM eka eka navakAra kA kAussagga aura eka eka stuti khnii| caturtha stuti kahane ke bAda baiTha kara namutthuNaM kahanA aura phira pahale hI kI taraha 'arihaMtaceiyANaM' Adise lekara 'siddhANa buddhANaM' aura veyAvaccagarANaM' taka ke sUtra aura cAra stutiyAM khnii| ___ dUsarI bAra caturtha stuti kahane ke bAda phira namutthuNaM donoM jAvaMti aura stavana kaha ke 'AbhavamakhaMDA' taka 'jayavIyarAya' kahanA / phira khamA0 ichA0 'caityavaMdana karUM' 'icchaM' kaha kara caityavaMdana aura namutthuNaM kaha kara 'jayavIyarAya' saMpUrNa kahanA aura avidhi AzAtanA kA micchAmi dukkaDaM dekara sajjhAya krnaa|
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ 468 possdhvidhi| 8 sajjhAyavidhi khamA0 icchA0 'sajjhAya karUM' 'icchaM' kaha kara ukaDu pago para baiTha navakAra gina ke eka jana 'mannahajigANa' sajjhAya kahe aura dUsare saba sune / sajjhAya ke aMta meM phira navakAra ginane kI jarUrata nahIM hai| "mannaha jiNANa" sajjhAya mannaha jiNANamANaM, micchaM pariharaha dharaha sammattaM / chabdhiha Avassayammi, ujjutA hoha paidivasaM // 1 // pavvesu posahavayaM, dANaM zIlaM tavo abhAvo a| sajjhAyanamukkAro, parovayAro ajayaNA ya // 2 // jiNapUA jiNathugaNaM, guruthu sAhammiANa vacchallaM / ghavahArassa ya suddhI, rahajattA titthajattA ya // 3 // uvasama-vivega-saMvara, bhAsAsamiI chajIvakaruNA ya / dhammiajaNasaMsaggo, karaNadamo caraNapariNAmo // 4 // saMghovari bahumANo, putthayalihaNaM pabhAvaNA titthe / saDDANa kiccameaM, niccaM sugurUvaeseNaM // 5 //
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIjainazAna-guNasaMgraha 9 porisI paDhAne kI vidhiposavAloM ko kaccI 6 ghaDI dina caDhane ke bAda porisI paDhAnI hotI hai jisakI vidhi isa prakAra hai khamA0 icchA0 'bahupaDipunnA porisI' dUsarA khamA0 icchA0 'iriyAvahiyaM paDikkamAmi' 'icchaM' kaha iriyAvAhI kara 1 logassa kA kAussaga karanA, Upara pragaTa 'logassa' bola khamA0 icchA0 'paDilehaNa karUM ?' 'icchaM' kaha kara muhapatti kI paDilehaNa krnii| 10 rAimuhapatti paDilehaNa vidhigurumahArAja kA yoga hone para bhI rAipratikramaNa unake samakSa AdezagrahaNapUrvaka na kiyA ho to posahavAloM ko gurumahArAja ke samakSa rAimuhapatti paDilehanI cAhiye, jisakI vidhi isa prakAra hai prathama khamAsamaga de iriyAvahI karanA, phira khamA0 icchA0 rAimuhapatti paDilehuM ?' 'icchaM' kaha muhapatti paDilehanI phira do vaMdana dekara icchA0 rAiyaM AlouM icchaM 'Aloemi jo 1-jahAM jahAM do vaMdana' dene kA likhA ho vahAM sarvatra "icchAmi khamAsamaNo baMdiuM jAvaNijjAe nisIhiAe aNujANaha me miuggahaM nisIha" ityAdi saMpUrNa sUtra do bAra bola kara dvAdazAvarta vaMdana karanA caahiye|
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ 470 possdhvidhi| me rAio0' ityAdi pATha bola ke 'savyassa vi rAia' ityAdi kahanA, bAda meM guru padastha hoM to do vaMdana dekara aura sAmAnya hoM to eka 'khamAsamaNa' dekara 'icchakAra' aura 'abbhuTTiohaM' ke pAThase khamAnA / aMta meM phira do vandana dekara 'icchakArI bhagavan pasAya karI pacccakkhANa kA Adeza dIjojI' kaha kara paccakkhANa lenaa| isake bAda do do khamAsamaNa, icchakAra, aura anbhuTTiohaM' ke pATha se bAkI ke sarva munirAjoM ko vaMdana karanA / 11 jinadarzana vidhi poSadha lene ke bAda jinamaMdira darzanArtha avazya jAnA cAhiye / uttarAsana kara, kaTAsana kaMdhe para, caravalA bAyI bagala meM aura muhapatti dAhine (jImaNe ) hAtha meM rakha kara jIvajayaNA pAlate hue abhigama, nisIhi Adi vidhipAlanapUrvaka maMdira meM praveza karanA aura maMDapa meM jA darzana, stuti kara IryAvahIpratikramaNapUrvaka caityavaMdanavidhi karanA, bAda meM 'nisIhi' kaha kara maMdira se pIchA poSadhazAlA aanaa| maMdira poSadhazAlA se 100 kadama se adhika dUra ho to Akara iriyAvahI karanA aura 'gamaNA gamaNe' kahanA, anyathA jarUrata nhiiN|
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ 471 zrIjainazAna-guNasaMgraha 12 dUsarI bAra kAjA lene kI vidhi agara varSARtu kA samaya ho to pauSadhika ko porisI paDhAne ke bAda aura do pahara kA devavaMdana karane ke pahile pauSadhazAlA meM dUsarI bAra kAjA (pUjA) nikAlanA cAhiye / ___ isakI vidhi itanI hI hai ki eka jana iriyAvahI karake makAna meM kAjA nikAla kara yoM hI bAhara paTha deve, phira iriyAvahI karane kI jarUrata nahIM hai| 13 paccakkhANa pArane kI vidhi cauvihAra upavAsavAloM ko to paccakkhANa pArane kI jarUrata nahIM hai, paraMtu jinako tivihAra upavAsa, AyaMbila, nivI athavA ekAzana ho unako pUrvokta vidhise dopahara kA devavaMdana karane ke bAda nIce lilI vidhi se paccakkhANa pAranA caahiye| prathama iriyAvahI karake khamA0 icchA0 'caityavandana karUM' 'icchaM' kahake 'jagacintAmagi' kA caityavandana, namutthuNaM, donoM jAvanti, upasaggahara aura sampUrNa jayavIyarAya kahanA / __ -varSARtu zrAvaNavadi 1 se kArtika zudi 15 taka ginI jAtI hai, paraMtu vartamAna paramparA mujaba ASADha zudi 15 se kAttika zudi 14 taka dUsarI vAra kAjA liyA jAtA hai|
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ 472 possdhvidhi| bAda meM svamA0 icchA0 'sajjhAya karUM' 'icchaM' kaha ke eka navakAra gina 'mannaha jiNANa' sajjhAya krnaa| phira khamA0 icchA 'muhapatti paDile huM ?' 'icchaM' kaha muhapatti paDilehaNA karanI aura khamA0 icchA0 paccakravANa pAruM ?' 'yathAzakti' phira khamA0 icchA 'paJcakkhANa pAyu' 'tahatti' kaha ke dAhinA (jImanA) hAtha muThivAla kara carakhalA ke Upara sthApanA aura eka navakAra ginake jo paJcakhANa kiyA ho usa kA nAma le kara nIce kA pATha bolanA "uggae sUre namukkArasahi porisI sADhaporisI sUre uggae purimaDDamuTThisahiaM paccakhANa kayu cauvihAra AyaMbila, nIvi, ekAzana kayu tivihAra paJcakkhANa phAsiaM. pAliaM sohiaM, tIriaM, kiTTiaM, ArAhiaM, jaM ca na ArAhi tassa micchAmi dukkaDaM / " upara kA pATha bolane ke bAda eka navakAra ginnaa| porisI, sADhaporisI, purimaDha athavA inake sAtha AyaMbila, nivI, yA ekAzana kA paJcakkhANa kiyA ho ve Upara ke pATha se apane paJcakkhANa pAreM, paraMtu jinake tivihAra upavAsa ho ve nIce ke pATha se apanA paccakkhANa pAreM- . "sUre uggae upavAsa koM tivihAra, -porisI-sADha porisI purimaDDha muTTisahiaM paccakkhANa kayu pANAhAra, paJca
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 473 kkhANa phAsiaM, pAliaM, sohiaM, tIriaM, kiTTi, ArAhiaM jaM ca na ArAhi tassa micchAmi dukkaDaM / " pratyeka paccakkhANa pAranevAloM ko aMta meM eka eka navakAra ginanA caahiye| 14 pAnI pIne aura bhojana karane kI vidhi pauSadhika ko tivihAra upavAsa ho aura pAnI pInA ho taba Upara kI vidhi se paccakkhANa pAra ke Asana para baiTha yAcita acitta jala pInA cAhiye aura jisa bartana se jala piyA ho use zuddhavastra se poMcha lenA cAhiye aura jala ke bartana ko DhaMka kara rakhanA cAhiye / ___ jisake AMcila, nivI yA ekAzana ho aura apane ghara bhojana karane jAnA ho usako IryAsamiti pAlate hue jAnA aura gharameM praveza karake "jayaNA maMgala" ye zabda bola kara baiThane kI jagaha kaTAsana bIchA ke baiThanA, sthApanA sthApa kara ke iriyAvahI karanA aura khamAsamaNa dekara 'gamaNA gamaNe' kahanA cAhiye / phira pATalA, thAlI Adi bhAjana dekha sApha kara sthira Asana baiTha bhojana kre| usa samaya munirAja kA yoga ho to unako dAna dekara bhojana kare / AhAra utanA hI le jitanA sukhapUrvaka khAyA jA sake, kyoMki bhojana ucchiSTa
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ 474 __possdhvidhi| (jUThA) choDane para pauSadhika ko prAyazcitta lenA paDatA hai| bhojana karate samaya bolanA nahIM cAhiye, koI cIja lenI ho to izAre se mAMge athavA pAnI se kullA karake bole / jisako ghara na jAnA ho vaha pauSadhazAlA meM hI putrAdidvArA lAyA AhAra kareM / ghara jAkara sthApanA sthApane, iriyAvahI karane Adi kI jo vidhi kahI hai vaha poSadhazAlA meM bhojana karane vAloM ko karane kI jarUrata nhiiN| bAkI saba bAteM donoM jagaha samAna bhAvase karanI caahiye| bhojana ke bAda mukha zuddha karake 'divasacarimaM tivi. hAra' kA paccakkhANa kara lenA cAhiye aura jahAM baiTha kara AhAra kiyA ho vahAM kAjA nikAla lenA cAhiye / bhojana ke liye. ghara jAne vAloM ko bhojana karake turaMta poSadhazAlA A jAnA cAhiye aura sabako AhAra karane ke bAda iriyAvAhI kara 'jagacintAmaNi' se lekara 'jayavIyarAya' paryanta caityavandana karanA cAhiye / 1-Aja kala yahI pravRtti adhika cala rahI hai isa liye vidhi meM likhanA paDA hai, vAstava meM pauSadhika ko dUsare kA lAyo huA AhAra pAnI grahaNa karanA ThIka nahIM, svayaM lAnA cAhiye athavA anya pauSadhika se maMgavAnA cAhiye, kyoMki dUsare avratI kA lAyA huA AhAra pAnI grahaNa karanA poSadha kA doSa mAnA gayA hai|
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 15 mala-mUtra kI zaMkA dUra karane kI rIti audArika zarIra mala mUtra kA sthAna hai isa kAraNa poSa. havAloM ko bhI ina zarIra zaMkAoM ko dUra karanA paDatA hai, paraMtu poSadha meM yaha kAma jayaNApUrvaka karanA cAhiye, isa liye pauSadhika ko acitta (garma kiyA huA) jala, choTI kuMDiyA aura poMchanI Adi cIjeM pahale se hI yAca kara rakha lenA cAhiye / ___ jaba zaMkA nivRtti ke liye jAnA ho, pahale pahanane kA vastra badala denA cAhiye, muhapatti kamara meM-kaMdore meM bharA denI cAhiye aura caravale ko bAyI (DAbI) bagala meM rakha, kaMbala kAla meM kaMbala or3ha kara, anyathA vagaira kaMbala ke ekAnta meM jahAM baiThane kI jagaha ho kuMDiyA ko poMchanI se poMcha kara usameM laghuzaMkA (paizAba) kare aura bAhara. athavA jahAM khulI jagaha ho usako paraTha (pheMka) de / / paraThane kI jagaha jAkara pahale kuMDi ko jamIna para rakha mana meM "aNujANaha jassuggaho" ye zabda bole, bAda meM paraThe aura paraThane ke bAda phira kuMDI ko nIce rakha kara mana meM tIna bAra 'vosire' yaha zabda bole / bAdameM kuMDi ko sthAna para rakha de| ___bADA athavA khulA baDA maidAna ho aura manuSyoM kI dRSTi adhika na paDatI ho to vinA kuMDi ke bhI laghuzaMkA nijIva bhUmi meM kI jA sakatI hai| .
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ 476 possdhvidhi| __zaMkA nivRtti karane ke bAda hAtha dho DAlanA cAhiye / baDI zaMkA (TaTTI) bhI isI vidhise jAnA cAhiye / yahAM kuMDi ke sthAna jala kA loTA lekara jahAM TaTTI jAne kI jagaha ho, jAnA aura baiThane ke pahale "aNujANaha jassuggaho" tathA uThane ke bAda tIna bAra 'vosire' zabda pUrvavat bolanA cAhiye / zaMkAnivRtti kara sthAna para A ke hAtha paga zuddha karanA aura paharane kA vastraM badalanA cAhiye / bAda meM sthApanAcArya ke saMmukha iriyAvahI kara 'gamagA gamaNe' khnaa| 16 cauthe pahara kI pratilekhanAvidhi pauSadhika ukta jarUrI kAmoM se nivRtta hone ke bAda svAdhyAya-dhyAna yA dharma carcA meM samaya bItAve aura dina ke tIna pahara vItane ke bAda dUsarI bAra paDilehaNA kare jisakI vidhi nIce mujaba hai| khamA0 icchA0 'bahupaDipunnA porisI' phira khamA0 icchA0 'iriyAvahi paDikkamAmi' 'icchaM' kaha kara iriyAvahI karanA, bAda meM khamA0 icchA0 'paDilehaNa karUM ?' 'icchaM' phira khamA0 icchA0 'poSaNazAlA pramANu' 'icchaM' kaha ke upavAsavAlA muhapatti, kaTAsana aura caravalA kI. paDilehaNa kare aura jisane AyaMbila, ekAzana Adi kiyA ho vaha uparyukta
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIjainajJAna-guNasaMgraha . 477 sIna cIjoM ke uparAnta kaMdore aura dhautI kI bhI isI samaya pahilehaga kre| bAdameM pAMca upakaraNoM kI paDilehaNA karanevAle iriyAcahI karake aura tIna upakaraNa paDilehane vAle vinA iriyAvahI kiye hI 'khamAsamaNa' dekara 'icchakArI bhagavana ! pasAya karI paDilehaNA paDilehAvo jI' isa prakAra Adeza mAMga ke munirAja kA yoga ho aura sthApanAcArya kI paDilehaNA unhoMne kara dI ho to bar3ere zrAvaka ke uttarAsana kI paDilehaNA kare, agara sthApanAcArya kI paDilehaNA na huI ho to hone taka Thahara jAya, bAda meM uttarAsana paDilehe, agara gurumaharAja kA yoga na ho aura sthApanAcArya ke Age posaha kiyA ho to yahAM svayaM sthApanAcArya kI paDilehaNa kare, phira khamA0icchA0 'upadhimuhapatti paDilehu~' 'icchaM' kaha muhapatti paDilehaNa kare, bAda meM khamA0 icchA0"sajjhAya karUM' 'icchaM' kaha eka navakAra gina ukaDu baiTha kara 'mannaha jiNANa sajjhAya kahe / bAda meM khAne cAle do vaMdana dekara pAnI na pInA ho to pANAhAra kA aura pAnI pInA ho to muTTisahiyaM kA paccakkhANa kare / tivihAra upavAsavAloM ko vaMdana dene kI jarUrata nahIM, ve khamAsamaNa de ke 'icchakArI bhagavan pasAya karI paccakkhANa kA Adeza dIjo jI' kaha kara pANAhAra kA paccakkhANa kre| cauvihAra upavAsacAloM ko yahAM paccakkhANa karane kI jarUrata nahIM hai / jisane prAtaHkAla tibihAra upavAsa kA paccakkhANa kiyA ho paraMtu
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ 478 possdhvidhi| pAnI na piyA ho aura pInA bhI na ho to yahAM para cauvihAra upavAsa kA paccakkhANa kara le| phira khamA0 icchA0 'upadhi saMdisAhuM 'icchaM' khamA0 icchA0 'upadhi paDilehu~' 'icchaM' kaha kara bAkI sarva vastroM kI paDilehaNa kre| paDilehaNa karake saba apane apane vastrAdi upakaraNa uThA kara khaDe ho jAyeM aura unameM se eka jana iriyAvahI karake kAjA le zuddha kara dUsarI bAra iriyAvahI kara vidhipUrvakra paraTha deve aura anta meM sarva avidhi AzAtanA kA micchAmi dukkaDaM deN| 17 muTThisahia paccakkhANa pArane kI vidhi paDilehaNa meM jisane muTThisahiaM kA paJcakkhANa kiyA ho aura pAnI pInA ho vaha paDilehaNa karake pahale muTThisahi kA paccakkhANa paare| . muTThisahiaM kA paccakkhANa pArane meM vizeSa vidhi nahIM hai, kaTAsanapara baiTha dAhine (jImane) hAtha kI muhi vAla kara caravale para rakhe aura eka nakkAra gina kara "muTThisahi paJcakkhANa pha.siaM, pAliaM, sohiaM, tIriaM, kiTTiaM, ArAhiyaM, jaM ca na ArAhiyaM tassa micchAmi dukkaDaM" yaha pATha bola paccakvANa pAre aura yaha bhI na bane athavA yAda na ho to muDhivAla ke tIna navakAra ginane se bhI cala sakatA hai| pIche devavandana ke pahale pahale pAnI pI leve, kyoM ki devavandana karane ke bAda
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrojainajJAna-guNasaMgraha 479 pAnI nahIM piyAM jaataa| bAda meM saba milakara tIsarI bAra kA devavandana kre| 18 devasika pratikramaNa pratikramaNa posahavAloM aura dUsaroM ke liye eka hI hai, parantu usameM jahAM jo pharaka AtA hai vaha yahAM batAyA jAtA hai| ___ pauSadhika zrAvaka ko pratikramaNa ke samaya sAmAyika lene kI, paccakkhANamuhapatti paDilehaNe kI aura paccakkhANa lene ke liye do vandana dene kI jarUrata nahIM hai, kyoM ki unake sAmAyika lI huI hai aura paccakkhANa kI kriyA paDilehaNa ke samaya kI huI hai / hAM, pANAhAra kA paccakkhANa pahale na kiyA ho to usa samaya kara le / bAkI pauSadhika ko iriyAvahI karake pratikramaNa kA caityavandana zurU karanA cAhiye aura daivasika yA pAkSika jo pratikramaNa ho vidhimujaba karanA caahiye| usameM sAta lAkha aura aThAraha pApasthAna kI jagaha pauSadhika "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan gamaNAgamaNe AlouM?" 'icchaM' kaha kara "iriyA samiti, bhASAsamiti0" ityAdi 'gamaNAgamaNe' kA pATha bole aura 'karemi bhante' ke pATha meM 'jAva niyama ke sthAna meM 'jAva posaha zabda cole /
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 480 possdhvidhi| 19 poSadha pArane kI vidhi pratikramaNa samApta hone ke bAda posaha pArane ke pahale daMDAsana, kuNDiyA, pAnI vigairaha cIjeM jisake poSadha na ho usa gRhastha ko supurda kara de aura phira isa vidhi se posaha paar| . pahale khamAsamaNapUrvaka iriyAvahI kare aura caukkasAya se le jayavIyarAyaparyanta caityavandanasUtra vole| phira khamA0 icchA0 'muhapatti paDilehuM?' 'icchaM' kaha muhapatti paDilehe, bAda meM khamA0 icchA0 'posaha pAruM ?, yathAzakti, khamA0 icchA0 'posaha pAryo ?, tahatti kahake eka navakAra gina dAhinA (jImanA) hAtha caravalA ke Upara sthApana kara nIce likhA huA 'sAgaracando' kA pATha kahe sAgaracando "sAgaracando kAmo, candavaDiso sudaMsaNo dhanno / jesiM posahapaDimA, akhaMDiA jIviaMte vi // 1 // dhannA salAhaNijjA, sulasA ANaMdakAmadevA ya / jAsa pasaMsai bhayavaM, daDhavyayattaM mahAvIro // 2 // " posaha vidhie lIdho, vidhie pAryo, vidhi karatAM je kaMI
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 481 avidhi huo hoya te savihuM mana vacana kAyAe karI micchAmi dukkaDaM / phira khamA0 icchA0 muhapatti paDile huM ? 'icchaM' kaha kara muhapatti paDilehaNa kare aura khamA0 icchA0 'sAmAyika pAruM?' yathAzakti, khamA0 icchA0 'sAmAyika pAyu' 'tahatti' kahake caravale para hAtha sthApana kara navakAra gina nIce likhA sAmAyika pArane kA pATha vole "sAmAiavayajutto, jAva maNe hoi niymsNjutto|| chinnai asuhaM kamma, sAmAiaattiAvArA // 1 // . sAmAiyaMmi u kae, samaNo iva sAvao havai jmhaa| eeNa kAraNeNaM, bahuso sAmAiyaM kujA // 2 // " sAmAyika vidhe lIdhuM, vidhe pAyu, vidhi karatA je kaMha avidhi huo hoya te savihuM mane vacane kAyAe karI micchAmi dukkaDaM / "
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ 482 rAtripoSadha rAtripoSadha 1 pauSadhika prakAra ' rAtripoSadhavAle do prakAra ke hote haiM- eka to ATha pahara kA poSadha lene vAle aura dUsare zAmako ratriyoSadha lene vAle / ATha pahara kA poSadha lene vAloM ko phira rAtripoSadha uccarane kI jarUrata nahIM hai| zAma ko rAtripoSadha lene vAle bhI do taraha ke hote haiMkoI prAtaH cAra pahara kA poSadha lekara zAmako rAtripoSadha uccarate haiM aura koI kevala zAma ko hI rAtripoSadha lete haiN| inameM jo dinake pauSadhika zAmako rAtripoSadha uccarate haiM una ko zAma kI paDilehaNa ke samaya iriyAvahI se lekara 'bahuvela karazuM' taka kI tamAma vidhi divasapoSadha kI vidhi mujaba hI karanI cAhiye, sirpha 'vesaNe saMdisAI' 'besaNe ThAuM' ye do Adeza lene ke bAda eka khamAsamaNa de ke 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan sajjhAyamA chu isa prakAra kA eka hI Adeza lenA aura eka navakAra ginanA cAhiye, tIna nhiiN| parantu jinake divasapoSadha nahIM hai ve rAtripoSadha lete samaya bhI 'bahuvela kara\' paryaMta kI tamAma vidhi divasapoSadhavidhi ke anusAra kreN|
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 483 zAmakI paDilehaNa aura devavandana saba poSadhika eka sAtha samAna-rIti se kreN| 2 sthaMDilapaDilehaNA sabhI prakAra ke rAtripauSadhikoM ko jala, pathArI ke lie saMthAriyA-uttarapaTTA, kAnoM meM DAlane ke liye kuNDala aura daMDAsana Adi jarUrI upakaraNa pAsa meM rakha lenA cAhiye / itanA hI nahIM kiMtu rAtri meM mAtrA paraThane aura sthaMDila jAne yogya najadIka, madhyama aura dUra aise tIna sthAno ko dekha rakhanA cAhiye / Adhunika pravRtti mujaba saMthArA karane kI jagaha, poSadhazAlA ke dvAra ke Asa pAsa kI bhUmi aura poSadhazAlA se 100 hAtha taka ke pradeza ko anukrama se najadIka madhyama aura dUra kA sthAna mAnA jAtA hai| ina sthAnoM kI pratilekhanA Aja kala nIce mujaba 24 maNDaloM dvArA kI jAtI hai| prathama iriyAvahI karake khamA0 icchA0 'sthaMDila paDilehuM?' 'icchaM' kaha kara caravalA dAhine hAthameM le uparyukta sthAnoM kI tarapha phirAtA huA nIce kA pATha bole . (1) 1 AgADhe Asanne uccAre pAsavaNe aNahiyAse / 2 AgADhe Asanne pAsavaNe aNahiyAse /
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ 484 rAtripoSadha 3 AgADhe majjJe uccAre pAsavaNe aNahiyAse / 4 AgADhe majjhe pAsavaNe aNahiyAse / . 5 AgADhe dUre uccAre pAsavaNe annhiyaase| 6 AgADhe dUre pAsavaNe aNahiyAse / (2) havAsa / 1 AgADhe Asanne uccAre pAsavaNe ahiyAse / . 2 AgADhe Asanne pAsavaNe ahiyAse / 3 AgADhe majjhe uccAre pAsavaNe ahiyAse / 4 AgADhe majjhe pAsavaNe ahiyAse / 5 AgADhe dUre uccAre pAsavaNe ahiyAse / 6 AgADhe dUre pAsavaNe ahiyAse / (3) 1 aNAgADhe Asanne uccAre pAsavaNe aNahiyAse / 2 aNAgADhe Asanne pAsavaNe aNahiyAse / 3 aNAgADhe majjhe uccAre pAsavaNe aNahiyAse / 4 aNAgADhe majjhe pAsavaNe agahiyAse / 5 aNAgADhe dUre uccAre pAsavaNe aNahiyAse / 6 aNAgADhe dUre pAsavaNe aNahiyAse / /
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 485 / 1 aNAgADhe Asanne uccAre pAsavaNe ahiyAse / 2 aNAgADhe Asanne pAsavaNe ahiyAse / 3 aNAgADhe majjhe uccAre pAsavaNe ahiyAse / 4 aNAgADhe majjhe pAsavaNe ahiyAse / 5 aNAgADhe dUre uccAre pAsavaNe ahiyAse / 6 aNAgADhe dUre pAsavaNe ahiyAse / Upara jo 6-6 maNDaloM ke 4 pATha diye gaye haiM una pratyeka meM pahalA dUsarA tIsarA cauthA aura pAMcavAM chaThA ye do do vAkya anukrama se nikaTa, madhyama aura dUra ke sthaNDiloM kI pratilakhanA ke pratipAdaka haiM isa vAste pratyeka paTaka meM ina do do vAkyoM ko bolate samaya najadIka madhyama aura dUra ke sthaMDila kI pratilekhanA kI bhAvanA se usa tarapha caravalA phirAnA caahiye| Aja kala kI pravRtti meM pahale chaH maNDala karate samaya caravalA pathArI ke sthAna kI tarapha phirAte haiM, dUsare chaH maNDaloM meM poSadhazAlA ke bhItara dvAra ke pAsa, tIsare chaH meM dvAra ke bAhara aura cauthe chaH maNDala karate samaya poSadhazAlA ke bAhara sau hAtha ke andara caravalA phirA kara pratilekhanA kI bhAvanA * kI jAtI hai|
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtripoSadha - 3 daivasika pratikramaNa devasikapratikramaNa sabhI pauSadhikoM ke liye samAna hai isa vAste 'divasapoSadha' ke adhikAra meM kahe mujaba hI rAtripoSadhavAloM ko bhI daivasikapratikramaNa kara lenA cAhiye / hAM, itanA jarUra hai ki rAtripoSadhavAloM ko pratikramaNa ke pUrNa hone para iriyAvahI yA caukasAyAdividhi karane kI jarUrata nahIM hai, kyoMki yaha vidhi unako saMthArAporisI paDhAte samaya karane kI hai| 4 saMthArA porisI paDhAne kI vidhi lagabhaga eka pahara rAta taka kA samaya pauSadhika ko sa. jjhAya-dhyAna yA dharmacarcA meM bItAnA cAhiye, aura bAda meM pUrvapratilekhita sthAna meM daNDAsana yA caravale se pramArjana kara saMthArA kare / pUrvakAla meM saMthArA darbha kA kiyA jAtA thA parantu Aja kala UnI saMthAriyA yA kambala bIchA kara usa para eka sUtI kapaDA (uttarapaTTA) bIchA lete haiN| __ saMthArA bIchA kara nIce likhI vidhi se saMthArA porisI paDhAI jAtI hai| ___ khamA0 icchA0 'bahupaDipunnA porisI' phira khamAsamaNapUrvaka iriyAvahI kare / bAda meM khamA0 icchA0 'bahupaDipunnA
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ porimA aura namutbhAraporisI .. zrIjainajJAna-guNasaMgraha 487 porisI rAiyasaMthArae ThAmi' 'icchaM' kaha caukkasAya kA caityavandana aura namutthuNaM se jayavIyarAyaparyanta vidhi kare, phira khamA0 icchA0 'saMthArAporisI vidhi bhaNAvavA muhapatti paDilehuM ?' 'icchaM' kaha muhapatti paDilehaNa kare, pIche "nisIhi nisIhi nisIhi namo khamAsamaNANaM goyamAINaM mahAmuNINaM" yaha pATha, eka navakAra aura karemi bhante bole, isa prakAra isa pATha ko eka navakAra, tathA karemibhante ke sAtha tIna vAra volakara phira nIce kA porisI pATha paDhe "aNujANaha jiTThajA-aNujANahaM paramagurU, guruguNarayaNehi maNDiyasarIrA / bahupaDipunA porisI, rAiasaMthArae ThAmi // 1 // aNujANaha saMthAraM, bAhuvahANeNa, vAmapAseNaM / kukkuDipAyapasAraNa, ataraMta pamajjae bhUmi // 2 // saMkoiasaMDAsA, uvvadRte ya kAyapaDilehA / davvAiuvaogaM, UsAsanirumbhaNAloe // 3 // jai me huja pamAo, imassa dehassimAi rayaNIe / AhAramuvahidehaM, savvaM tiviheNa vosiriaM // 4 // cattAri maMgalaM-arihantA maGgalaM, siddhA maGgalaM, . sAhU maGgalaM, kevalipaNNatto dhammo maGgalam // 5 // cattAri loguttamA-arihantA loguttamA, siddhA loguttamA, sAhU loguttamA, kevalipaNNatto dhammo loguttamo // 6 //
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ 488 rAtripoSadha cattAri saraNaM pavajAmi, arihante saraNaM. pavajAmi, siddhe saraNaM pavajAmi, sAhU saraNaM pavajAmi, kevalipannattaM dhamma saraNaM pavajAmi // 7 // pANAivAyamaliaM, corikka mehuNaM dvinnmucchN| kohaM, mANaM, mAyaM, lomaM pija tahA dosaM // 8 // kalahaM abbhakravANaM, pesunnaM rai-araisamAuttaM / paraparivAyaM mAyA-mosaM micchattasallaM ca // 9 // vosiriMsu imAI, mukkhamaggasaMsaggavigdhabhUAI / duggainibandhaNAI, aTThArasa pAvaThANAI // 10 // egohaM natthi me koi, nAhamannassa kassai / evaM adINamaNaso appANamaNusAsai // 11 // ego me sAsao appA, naanndNsnnsNjuo| sesA me bAhirA bhASA, savve saMyogalakkhaNA // 12 // saMjogamUlA jIveNa, pattA dukkhaparaMparA / . tamhA saMyogasambandhaM, savvaM tiviheNa vosiriaN||13|| arihanto maha devo, jAvajIvaM susAhuNo guruNo! jigapannattaM tattaM, iya sammattaM mae gahiaM // 14 // (yaha 14vIM gAthA tIna bAra bola ke saba 7 navakAra gine, phira Age kI gAthAyeM boleN)| khamia khamAvia mai khamia, sabaha jIvanikAya / siddhaha sAkha AloyaNaha, mujjhaha na vaira-bhAva / / 15 / /
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 489 savve jIvA kammavasa, caudaharAja bhamanta / ... te me saba khamAviA, mujjhavi teha khamanta // 16 // jaM jaM maNeNa baddhaM, jaM jaM vAyAi bhAsi pAvaM / jaM jaM kAeNa kayaM, micchAmi dukkaDaM tassa // 17 // " samApti meM avidhi AzAtanA kA micchAmi dukkaDaM - denA / muhapatti kandore meM bharA, kaTAsana tathA caravalA pathArI ke pAsa eka tarapha rakha pahirane kA vastra badala kara so jaay| sone ke bAda bAtacIta yA kisI bhI prakAra kI gaDabaDa na kare / agara nIMda na AtI ho to mana meM navakAramantra kA dhyAna kre| zarIra-bAdhA dUra karane ke liye athavA anya kisI bhI kAraNa se rAta ko uThanA paDe to daNDAsana se jamIna pramArjana karate hue calanA caahiye| ... 5 nidrAtyAga aura prAbhAtika pratikramaNa jitanA bhI ho sake pauSadhika ko pramAda kA sevana kama karanA cAhiye / kama se kama do muhUrta (kaccI 4 ghaDI) pichalI rAta rahate uTha jAnA cAhiye / uThate hI navakAra smaraNa kara dhArmika bhAvakA poSaka zubhacintana tathA dhyAna karake rAtrikapratikramaNa kre|
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ 490 possdhvidhi| . pauSadhika ke rAtrikapratikramaNa meM jo pheraphAra hai vaha "poSadha lene ke bAda rAiyapratikramaNa" nAmaka 'divasapoSadha' ke chaThe prakaraNa meM batA diyA hai| 6 prAbhAtika pratilekhanA. rAtripauSadhikoM ko prAbhAtika pratikramaNa karake sUryodaya hone ke lagabhaga samaya meM pratilekhanA karanI cAhiye / / isa prAbhAtika pratilekhanA kI vidhi akSarazaH "pratilekhanA vidhi- nAmaka 'divasapoSadha' ke 4 the prakaraNa meM likhe mujaba hai / bhedamAtra itanA hI hai ki vahAM poSadha uccarane ke anantara hone se 'iriyAvahI' kiye binA hI paDilehaNa zurU kI jAtI hai aura yahAM khamAsamaNapUrvaka iriyAvahI karane ke bAda khamA0 icchA0 'paDilehaNa karUM ?' ityAdi Adeza mAMge jAte haiM, bAkI tamAma vidhi eka hI hai| 7 devavandana tathA sajjhAyapratilekhanA ke bAda rAtripauSadhika ko "devavandana vidhi" nAmaka 7 veM prakaraNa meM likhita vidhi mujaba devavandana aura "sajjhAyavidhi" nAmaka 8 veM prakaraNa meM likhita vidhi mujaba sajjhAya karanA cAhiye / bAda meM daNDAsana, kuNDI, pAnI, kuNDala, kambala, Adi jo cIjeM yAca kara lI hoM ve saba poSadharahita-gRhastha ko sauMpa de / bAda meM poSadha pAre /
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 8 rAtripoSadha pArane kI vidhi rAtripoSadha aura divasapoSadha ke pArane kI vidhi meM kucha bhI antara nahIM hai / bhedamAtra itanA hI hai ki divasapoSadha pArate samaya iriyAvahI karake 'caukkasAya' se le 'jayavIyarAya" paryanta caityavandana kara bAda meM khamAsamaNapUrvaka poSadha pArane kI muhapatti paDilehate haiM / isake Age donoM prakAra ke poSadha pArane kI vidhi "poSadha pArane kI. vidhi" nAmaka 19 veM prakaraNa meM likhe mujaba hai| ' prakIrNaka 1 poSadha vrata ke pAMca aticAra(1) zayyA-saMthAre kI bhUmi kI paDilehaNA na kare,athavA avidhi se paDilehaNa kre| (2) zayyA-saMthAre kI bhUmi kI pramArjanA na kare, athavA avidhi se pramAjana kre| (3) sthaNDilabhUmi ( laghunIti-baDI nIti jAne kI jagaha) kI pratilekhanA na kare, athavA avidhi se pratilekhanA kre| (4) sthaMDilabhUmi kI pramArjanA na kare, athavA avidhi se - kre| .
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ 492 possdhvidhi| (5) poSadha vidhipUrvaka pUrA na kare, pAraNA kI cintA kare, ghara ke kAmoM kI cintA kare, poSadha ke 18 doSa na TAle / sarva pauSadhikoM ko poSadhatrata ke uparyukta pAMca aticAra TAlane kA prayatna karanA cAhiye / 2 poSadhavrata ke 18 doSa (1) avatI gRhastha kA lAyA huA AhAra pAnI grahaNa kre| (2) sarasa AhAra ke lobha se poSadha kare / (3) poSadha ke nimitta pahale sarasa AhAra kre| (4) poSadha meM athavA. poSadha ke liye pahale zarIra vibhUSA kre| (5) poSadha ke nimitta vastra dhulaave| . (6) poSadha ke nimitta AbhUSaNa ghaDAve athavA phire| (7) poSadha ke nimitta vastra raMgAve / (8) zarIra para se mela utaare| (9) akAlazayana kare-nidrA kare / (10) strIkathA kre| (11) AhArakathA kare / (12) rAjakathA kre|
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 493 (13) dezakathA kre| (14) pratilekhana-pramArjana kiye vinA mala mUtra paraThe / (15) kisI kI zindA kare / (16) mAtApitA putra bhAI Adi se sAMsArika bAteM kare / (17) caurasambandhI vArtAlApa kare / (18) striyoM ke aGgopAGga sarAgadRSTi se dekhe / ____ Upara likhI huI 18 bAteM poSadha meM kare to pauSadhika ko doSa lagatA hai isaliye inakA tyAga karanA cAhiye / 3 sAmAyika ke 32 doSa (mana ke 10) (1) vidhi samajhe bagaira sAmAyika kare / (2) yaza-kIrtikI AzA se sAmAyika kare / (3) dhana kI icchA se sAmAyika kare / (4) sAmAyika karane kA garva kre| (5) lokanindA ke bhaya se sAmAyika kare / (6) sAmAyika karake paudgalika sukhaprApti kA nidAna kre| (7) sAmAyika ke phala meM saMzaya kre| (8) kaSAyayukta citta se sAmAyika kare / (9) guru kA athavA sthApanAcArya kA vinaya na kare / (10) bhaktibhAva se sAmAyika na kre|
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ 494 poSadhavidhi (vacana ke 10) (1) kuvacana bole| (2) upayogazUnya avicArita bhASaNa kre| (3) kisI ke Upara asatya kalaGka lagAve / (4) zAstraviruddha bole-utsUtra bhASaNa kare / (5) sUtrapATha pUrA na bole| (6) kisI ke sAtha kalaha kare / (7) rAjakathAdi cAra vikathA kare / (8) kisI kI ThaTThA mazkharI kare / (9) sUtrapATha azuddha bole| . (10) sUtrapATha kA uccAraNa jaldI jaldI kare / ( kAyA ke 12) (1) paga Upara paga caDhA kara baiThe yA UMce Asana baitthe| (2) capalatA se bAra bAra Asana badale / (3) hirana kI taraha capaladRSTi se cAroM ora dekhA kre| (4) sAvadha kArya karane kA saMketa kare / (5) stambha Adi kA avaSTaMbha (oThA) lekara baiThe / (6) vinA kAraNa hAtha paga pasAre aura saMkoce / (7) agaDAI le (Alasa maraDe) (8) aMgulI Adi ko maroDa kara kATake pADe / .
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ zrIjainazAna-guNasaMgraha 495 (9) khAja khine / (10) hAtha paga Teka kara baitthe| (11) nidrA le| (12) ThaNDI yA maccharoM ke bhaya se sArA zarIra Dhaka kara baitthe| Upara likhe 10 manasambandhI, 10 vacanasambandhI aura 12 kAyasambandhI sAmAyika ke doSa haiM, inako sAmAyika karane vAloM ko avazya varjene kA prayatna karanA cAhiye / 4 muhapatti ke 50 bola (1) sUtra artha taya karI saddahuM ( dRSTipaDilehaNA) (3) samakiAmohanI, mizramohanI, mithyAtvamohanI prihruuN| (3) kAmarAga, sneharAga, dRSTirAga pariharu / (3) sudeva, suguru, sudharma aadruuN| .. (3) kudeva, kuguru, kudharma prihru|| (3) jJAna, darzana, cAritra AdaraM / (3) jJAnavirAdhanA, darzanavirAdhanA, caritravirAdhanA prihruuN| (3) managupti, vacanagupti, kAyagupti AdarUM / (3) manadaNDa, vacanadaNDa, kAyadaNDa prihruuN| (3) hAsya, rati, arati pariharu (bAyI bhujA para muhapatti firAnI) (3) bhaya, zoka, durgacchA pariharu ( dAhinI bhujA para)
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ possdhvidhi| (3) kRSNalezyA, nIlalezyA, kApotalezyA pariharu (mastake) (3) rasagArava, Rddhi gArava, sAtAgArava pariharu ( mukhe ) (3) mAyAzalya, niyAgazalpa, mithyAtvazalya pariharu (hRdaye) (2) krodha, mAna pariharu ( bAyI bhujA ke pIche ) (2) mAyA, lobha, pariharUM ( dAhinI bhujA ke pIche ) (3) pRthvI kAya, akAya, teukAyanI jayaNA karUM ( bAye paga para ) . (3) vAukAya, vanaspatikAya, trasakAyanI rakSA karUM ( dAhi ne paga para) ina boloM ko bolane ke sAtha kisa prakAra paDilehaNA karanI isakA yathArtha anubhava isake jAnakAra se ho sakatA hai to bhI thoDA sA khulAsA yahAM denA ucita samajhA jAtA hai / ____ Arambha ke 7 bola muhapatti ko khola kinArI vAle do konoM se pakaDa kara pradakSiNArUpa meM tIna bAra phirAte hue bolanA cAhiye / Age ke 'sudeva' se 'kAyadaNDa pariharu paryanta ke 18 bola muhapati ko dAhine hAtha kI aMguliyoM ke antaroM meM pakaDa kara bAye hAtha kI hathelI meM phirAte hue bole jAte haiM / 'Adara vAle bola bolate samaya muhapatti ko hathelI meM Upara kI tarapha caDhAyA jAtA hai, aura 'pariharuM vAle bolate samaya aMguliyoM kI tarapha nIce utArA jAtA hai / yahAM taka ke 25 bola muhapattipaDilehaNAsambandhI haiN| 'hAsya' se
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainazAna-guNasaMgraha 497 'sakAyanI rakSA karUM' taka ke 25 bola zarIrapaDilehaNA ke haiM, isaliye inako bolate samaya inake Age () aise koSThaka meM likhita aGga-vibhAga meM muhapatti ko phirA kara usakI paDilehaNA kI jAtI hai / paDilehaNa meM boloM kA upayoga Upara jo muipattipaDilehaNA ke bola kahe haiM ve puruSoM kI apekSAse samajhanA cAhiye / striyAM aMgapaDilehaNA ke boloM meM se mastaka ke 3, hRdaya ke 3 aura do bhujAoM ke 4 ina 10 boloM ko choDa kara zeSa 40 bolatI haiN| _ dhautI, uttarAsana, kambala Adi vastroM kI paDilehaNA karate samaya bhI muhapattika 25 bola kahane cAhiye / kaTAsana caravalA aura sUtI kandorA inhIM 25 boloM meM se zurU ke kramazaH pandraha, daza aura daza boloM se paDilehane cAhiye / 5 poSadha meM jarUrI upakaraNa divasa-poSadha karane vAle ko 1 muhapatti, 1 caravalA, 1 kaTAsana, 1 dhotI, 1 sUtI kandorA, 1 uttarAsana, 1 laghunIti tathA bar3InIti jAte samaya pahirane yogya dhotI aura 1 nAka sApha karane ke liye vastra kA TukaDA, itane upakaraNa pAsa meM rakha kara poSadha lenA cAhiye /
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ 498 poSadhavidhi rAtripoSadha karane vAle ko ukta 8 upakaraNoM ke uparAMta nIce likhe hue upakaraNa bhI lene cAhiye-1 UnI kambala, (ThaNDI kI mausama ho to 2 bhI rakha sakate haiM) 1 uttarapaTTaka sUtI, 1 kuNDala joDI, 1 daNDAsana, 1 cUnADAlA huA pAnI, 1 loTA / isase bhI jyAdA kisI upakaraNa kI jarUrata ho to rakha lenA cAhiye / 6 kambala-kAla __ ASADha zudi 15 se kArtika zudi 14 taka 6 ghaDI, kArtika zudi 15 se phAguna zudi 14 taka 4 ghaDI aura phAguna zudi 15 se ApADha zudi 14 taka 2 ghaDI kA kambalakAla hai, isaliye prAtaH itanI kaccI ghaDI dina caDhane ke pahale aura sAyaM itanI ghaDI dina zeSa rahe usake bAda pauSadhika ko kambala oDhe bagaira khule AkAza meM na jAnA cAhiye / 7 acitta-jala kAla __ ASADha sudi 15 se kArtika zudi 14 taka 3 pahara, kArtika zudi 15 se phAguna zudi 14 taka 4 pahara aura phAguna zudi 15 se ASADha zudi 14 taka 5 pahara paryanta agni se 'acitta' kiyA huA jala 'acitta' rahatA hai / ukta kaoNla ke bAda vaha phira pUrvavat 'sacitta' ho jAtA hai, isa vAste samaya pUrA hone ke pahale hI usameM thoDA sA kalI kA cUnA-jisase
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjainajJAna-guNasaMgraha 499 pAnI kA raMga chAcha kI Acha jaisA ho jAya-DAla denA cAhiye tAki vaha 24 pahara taka 'acitta' hI rahe / 8 jAnane yogya bAteM(1) cAra athavA ATha pahara kA poSadha karane vAle ko usa dina kama se kama ekAzana kA tapa to avazya karanA caahiye| . (2) guru ke yoga meM poSadha gurumukha se hI lenA cAhiye / - yadi dera hone ke bhaya se svayaM uccara le to bhI bAda meM rAimuhapattipaDilehaNA ke pUrva phira gurumukha se uccaranA caahiye| (3) paDilehaNA ukaDu pagoM para baiTha kara karanI cAhiye, usa samaya bolanA na cAhiye, uttarAsana rakhanA na cAhiye, jIvajantu kI jayaNA karanI caahiye| (4) muhapatti Adi pAMca upakaraNoM kI paDilehaNA sthApanA. cArya kI paDilehaNA ke pahale bhI ho sakatI hai, parantu ___ "icchakArI bhagavan pasAyakarI paDilehaNA paDilehAvo jI" isake Age kI paDihaNAvidhi sthApanAcArya kI - pratilekhanA hone ke vAda hI kI jA sakatI hai| (5) poSadha meM madhyAhna kA devavandana kiye bagaira paccakkhAna nahIM pArate /
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500 poSadhavidhi (6) pauSadhika aura apauSadhika sabhI ko ekAzana nivI yA AyaMbila karane ke bAda 'divasacarimaM tivihAra' kA paccakkhANa karanA caahiye| (7) dUsarI bAra kI paDilehaNA meM upavAsa Adi tapavAloM .. ko kandorA aura paharane kI dhotI sabake pIche paDile hanI caahiye| (8) mukhyavRtyA pauSadhika kI rAtri meM sthaNDila jAne kA niSedha hai, paraMtu kAraNavizeSa se jAnA paDe to poSadha zAlA se sau kadama ke andara jAnA caahiye| (9) kaMbalakAla meM kaMbala oDhe binA khulI jagaha meM jAne baiThane, sone kA pauSadhika ko niSedha hai| (10) pauSadhika ko muhapatti aura caravalA hara samaya apane pAsa rakhanA cAhiye aura sau hAtha ke uparAnta kahIM bhI jAnA ho to kaTAsana sAthameM rakha kara jAnA caahiye| // iti //
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'poSadhavidhi'kA pariziSTa dezAvakAzika vrata lene aura pAranekI vidhi zrAvaka ke bAraha vratoMmeM 5 aNuvrata aura 3 guNavrata bAra bAra liye nahIM jAte, parantu 4 zikSAvrata abhyAsarUpa hone se bAra bAra liye aura pAre jAte haiN| sAmAyika aura poSadhavata ke lene tathA pArane kI vidhi 'poSadhavidhi' meM likhI jA cukI hai, aura 'atithisaMvibhAgavata' kisa prakAra kiyA jAya isakI rIti bhI usake varNanameM batA dI gaI hai| aba rahA 'dezAvakAzikavata' so isa ke lene tathA pAranekI vidhi yahAM para likhI jAtI hai| dezAvakAzikavata lene kI vidhi meM dezabhedase kucha aMtara hai / gujarAta meM yaha vrata lene ke pahale dravya, kSetra, kAla aura bhAva se sAMsArika pravattiyoM kA manameM niyama karane ke bAda gurumukhase athavA svamukhase "desAvagAsiya uvabhogaM paribhogaM paccakkhAI annatthA 1. guru yA anya uccarAne vAle paccakkhAi' bole, aura uccaranevAlA 'paccakkhAmi bole, svamukhase uccarane vAlA kevala 'paccakkhAmi' hI bole|
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 poSadhavidhi bhogeNaM sahasAgAreNaM mahattarAgAreNaM sabasamAhivattiyAgAreNaM vosiraI" ___ yaha AlAvA bola kara dezAvakAzika uccarate haiM aura bAdameM tatkAla athavA samayAntarameM sAmAyika karate haiM / kula 10 sAmAyika karake dezAvakAzika pUrA karate haiM / mAravADa meM kahIM kahIM to Upara mujaba hI dezAvakAzika kiyA jAtA hai, parantu kaI sthAnoM meM 'poSadha' kI hI taraha yaha vrata bhI iriyAvahIpratikramaNapUrvaka muhapattipaDilehaNA kara ke khamA0 icchA0 'desAvagAsika saMdisAuM', khamA0 icchA0 'desAvagAsika ThAuM ' 'icchaM' kaha navakAra gina ke nIcekA AlAvA bola kara uccarate haiM 'ahaM naM bhaMte tumhANaM samIve desAvagAsiya uvabhogaM paribhogaM paJcakkhAmi, duvihaM tiviheNaM-maNeNaM vAyAe kAraNaM na karemi na kAravemi, taM desAvagAsiyaM caubdhihaM panattaMdavvao, khittao, kAlao, bhaavo| davvao NaM desAvagAsiyaM sambadavyAI ahigica, khittao NaM jAva posahasAlAe vA, kAlao NaM jAva niyamaM vA divasaM, bhAvao NaM jAva esa pariNAmo na parivaDai, tassa bhaMte paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi // " 1 uccaranevAlA 'vosirAmi' bole, jo svamukhase ucca. ratA ho to kevala 'vosirAmi' hI bole|
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ 503 zrIjainajJAna-guNasaMgraha isa ke bAda sAmAyikavidhise sAmAyika uccarate haiM aura zAma ko jaba dezAvakAzika pArate haiM usI samaya sAmAyika bhI pArate haiN| dezAvakAzika pArate samaya iriyAvahI, muhapattipaDilehaNA aura Adeza lenA Adi vidhi poSadha kI taraha kI jAtI hai aura caravale para hAtha sthApana kara navakAra gina ke 'sAgaracaMdo' kI jagaha nIce kI gAthA bolI jAtI hai "jaM jaM maNeNa baddhaM, jaM jaM vAyAe bhAsiya pAvaM / jaM jaM kAeNa kayaM, micchAmi dukkaDaM tassa // " isa ke bAda sAmAyika pArate haiM / iti / ja
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
_
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
_