Book Title: Saman suttam
Author(s): K G Shah
Publisher: Pradeepbhai Sheth Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008024/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 323:33:33:33 3533233_3233333333 >> hI- zrI ahu nama : sa ma Na su tuM XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX jaya savANu - sAsaNuM namAvyuM zuM samagasa bhagavao maDa vIra ka aa jaina - darzananuM eka evaM advitIya pustaka zrI (zramaNa sukta upha zramaNa suvuM ) (jaina - dharma - sAra) kara . zrAvaka - rUpa kahAvRkSa jayavanuM varte, "uH gu: yasya nibaddhamUla, sat kIti zAkhA, vinayAdi patra, dAna phalaM mArgaNa - pazi - bheji, jIyAta ciraM zrAvaka upavRkSa :" kayo zrAvaka kalpavRkSa samAna che? je zrAvakamAM UMcA saguNA rUpI mULa sudaDha che, jenI zAkhA DALIo sat kIrti rUpa che, vinaya - viveka rUpa jenA pAMdaDAM che, jyAM dAna - rUpI phaLa che jeno lAbha yAcaka - rUpI pakSIo meLave che - AvuM uttama - zrAvaka - rUpa kalpavRkSa cira - kALa jayavanta vo. XXXX2323XXXXXXX838383888383繍 3XXXXX33XXXXXXXXXXXXXX:8383XXXXXXXXXXXX Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LALIT C. SHAH dAna samyaga - darzana - jJAna - cAritrANi mokSa - mArga | zIla A hA ! kevuM bhAgya jAgyuM, zrI vIranAM caraNe maLyAM, mahA vI 2 nAM ca ra No maLyAM. ya ra spa re 5 9 ha jI vA nA je che A bhA jA ye te sa vi ja yuM. - ni ga je pra va ca na 2 3 4 da zrI sa ma Na su tuM . # o - - % ( je na dha ma sA 2 ) 3 - . - t cha a ane che . saM ka la na kA ra : che. ke. jI. zA ha ( ja na na ya na ) | M., LL.B., B.Ed., D.Com (I.AC.C.) (L.C.C.) | tu hA 2 nI pi La, mA che ke ce ka pA se, a ma da vAda : 38 0 0 0 1. ; prakA za ka : zrI pradI ja bhA i che , rUpA sura caMda nI poLa, mA Ne ka ka pAse, a ma dA vAda : 38 0 0 0 1, vi ka ma sa va ta zrI vI 2 saMvata IsvI - sa na !. 206 - 2047 2 2 1 6 - 1 7 1990 - 91 | khAsa noMdha : bheTa pustaka TapAlamAM mokalAze nahi. . cha ka 2 | aa >> Cg tapa ! jJA na - ma ya ki yA thI mokSa thA ya. | bhAva A Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALajIpUrvaka jJAnanI AzAtanA TALA-prabhu ! khAsa vAMcA dhArmika - AdhyAtmika pustakAnA upayeAga vize agatyanI sUcanA. * jyAre ApanI pAse jaina dharmAMtuM ( athavA jJAnanu' ) kAI paNa pustaka Ave tyAre tarata ja prathama te pustakane sudara majabUta pUruM pUruM caDhAvavuM, ane pachI ja tenA viveka - pUrvaka upayega karave. * jJAna pavitra che. tenI virAdhanA ke pustakane durupayeAga madhana che. pAya * jJAnane va MdI, jJAnI mani, jJAnIe cAkhyuM, rai bhavikA, siddhacakra pada va Mdo. * jJAna ke jJAnInI niMdA, avajJA, - AzAtanAthI ghAtI kama" - jJAnAvaraNIya - baMdhAya che, tethI, parabhavamAM smRti - buddhi - nAza, apamAna, majurIthI paNa peTa na bharAya vagere phaLa bhAgavavA paDe che. ziva - sukha - * pustakane nIce jamIna para mukAya ja nahi. * pustakane thuMka lagADI pAnA pheravavAnI Teva gaMdI che. * ajJAnI mUDha leAkeA chApelA kAgaLa para bese ke pustakane mAthe ezIkA tarIke mUke te jJAnanI bhayaMkara virAdhanA che. * pustakane pAse rAkhI leAjana, jhADA, pezAba karAya nahi. * huM bhaLyeA vicArA H hAlamAM dharmAMnI aphalAtuna kImatI AmaMtraNa - nimaMtraNa - patrikAo, prabhujInA, sAdhu - sAdhvIjInA ( zrAvaka - zrAvikAonA ) phATA, sAthe chapAya che tenI dazA vicAratAM dhrujI - javAya che. For Private Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM "viveka" nuM avasAna thayuM che? meha mahArAjAnA kAThiyA bhalabhalAne viveka - bhraSTa kare che! ahaM - mamatvanuM mahattva kayAM laI jaze ? ja jo pustakamAM zuddhi patraka ApyuM hoya to pustaka vAMcatA pahelAM dareka bhUla kALajIpUrvaka pustakamAM sudhArI levI. bhUla na sudhAravAthI arthano anartha, mahA anartha thavA saMbhava che. * ajJAnI samaje che ke jJAnanI pothI upara dhana mUkI, vAsakSepa nAMkhI, page lAgavAthI, tenuM bahumAna thAya che ! are re ! sAcI samajanI jarUra che. * chelle, upAzraya - derAsaramAM lAke phATelA - tUTelA, are, udhaIkhAdhelAM, gaMdA pAnAM - pustako - paMcAMga pustikAo mUkI jAya che. -vahivaTadAroe AvA pustako - pAnAne yogya nikAla karavo joIe ane - DAM sArAM AmAM pustakone puDAM caDhAva, ekAda nAnA kabATamAM vyavasthita rAkhavA joIe. - AzAtanA" eTale lAbhane badale nukasAna thAya tevuM ayogya vartana. jena - jina paramAtmAnA siddhAntone niHzaMka mAne. zrAvaka - zraddhA ane vivekapUrvaka kriyA kare te J - Just - pramANika heya-nyAya saMpanna vaibhava meLave jJAna ne dAna vageremAM vApare. A - Affectionate : vAtsalya - pUrNa hoya. I - Introspective - Atma - nirIkSaNa kare. N - Noble - umadA hAya. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame "jJAnI" ne oLakhI zake kharA ? jUo temane oLakhavAnA lakSaNo: "jJAna enuM nAma. jeno meha gaye che tamAma, bhAI, jJAnI tenuM nAma. - Teka. ka cana" ne to kAdava jANe, rAja-vaibhava asAra, sneha maraNa samAna che jene, "meTAI" lIpaNagAra, bhAI, jJAnI tenuM nAma. 1 "camatkAra che jhera sarIkhA, riddhi siddhi azAtA samAna jagatamAMhi "pUjyatA" pAmI, jANe anarthanI khANa, bhAI, jJAnI tenuM nAma. 2 bhega-vilAsa che jALa samAna, arUM "kAyAne jANe rAkha, ghara - vAsa che bhAlA je, "kuTuMba-kAya che jALa, bhAI, jJAnI tenuM nAma. 3 lokamAMhI lAja vadhAravI, e che mukhanI lALa, kIrti -IrachA mela jevI, "puNya" che vizva samAna, bhAI jJAnI tenuM nAma 4 deha chatAM jenI dazA che, vaheM de hA tI ta, banArasI' evA jJAnI caraNe, kare vandana agaNIta, bhAI, jJAnI tenuM nAma. 5 (zrI banArasIdAsanI suMDhArI bhASAnuM gujarAtI bhASAMtara che.) * F F Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAce jai na ( zrI yazovijayajI upAdhyAya kRta ) jaina kaho kahyuM have ? parama guru, jaina kahe kahyuM have ? -guru upadeza vinA jana mUDhA, dazana jaina vagove, parama guru, jaina kahe kayuM have? Teka 1 kahata kRpA-nidhi sama-jaLajhIle, karma mela je dhove, bahula pApa-maLa aMga na dhAre, zuddha rUpa nija jove, - parama guru, jaina kahe kayuM che ? 2 "svAduvAda pUrNa je jA, "naya' garbhita jasa vAcA, guNa paryAya 'dravya je bUjha, se hI jaina hai sAcA, parama guru, jaina kahe kayuM che ? 3 kiyA mUDhamati je ajJAnI, cAlatA cAla apUDI, jaina - dazA uname hI nahi, kahe se saba hI jUThI, parama guru, jaina kaho kayuM che ? 4 para-pariNatI apanI karI mAne, kiriyA garve gheluM, unaka jaina kahA karyuM kahIe, so murakhameM pahelo, parama guru, jena kahe kayuM have ? " jaina - bhAva saba jJAnI mAMhI, ziva sAdhana sahiye, nAma vezathI kAma na sIjha, bhAva udAe rahiye, parama guru, jena kaho kahyuM have ne 6 jJAna sakaLa naya sAdhana sAdha, kriyA jhAnanI dAsI, kriyA karata dharama hai mamatA, cAhi gale meM phAMsI, parama guru, jaina kahe kayuM che ? 7 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyA vinA jJAna nahI kakhaDu, kriyA-jJAna beu milata raheta parama guru, jaina kriyA maganatA bahAra hI sita, sadguru-zikha suNe nahi kamaDuM, parama guru, jaina tattvabuddhi jinakI pariNati hai, jaga jaza-vAda vade nahI ke, parama guru, jaina --- . kriyA jJAna viNa nAMhi, hai,nyu jaLa-rasa jaLa mAMhi, kahA karyu hAve ? jJAna zakti jasa bhAMje, se| jana jagame. lAje, karyuM hAve? 9 kaheA sakaLa jaina dazA kA 32 vicA ra dhammA " 27 27 : tApA ma " ANu e ANAe tavA ' prabhu AjJA jAge ne Acare tene dhama thAya. prabhu AjJA samajI tapa kare te sa phaLa thAya. samabhAva kSamA meAkSa ne bhavya daravAjo che. C '' sUtrakI kUMcI, janma UMcI. kayuM have ? 10 jeNe eka AtmAne jANyA, anubhavyeA, tane te pachI khIju kaMI jANuvA cAgya bAkI rahetuM nathI. jeNe AtmAne jANyA nathI, anubhavyeA nathI, tenu khIju` sa` jJAna nirarthaka che. mAkSa kANu meLavI zake ? ' zvetAmbara hAya ke digambara, buddha dhI hoya ke anya dhI, jene! AtmA samabhAva thI bhAvita che tenA AtmAnA meAkSa thAya emAM jarA paNu zaMkA nathI ema jinendra deve kahyu che. sAcu sAmAyika e ja samabhAva che, e ja meAkSa che. vIra prabhunA zrImukhe prazaMsA pAmelA 8 puNiyA zrAvaka' viSe vicAravuM. - For Private Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalanakAranA pitAzrI sa kalanakAranA mAtuzrI ...:) kahyu che S . . ja rika ke ke je te sva. caMcaLabahena premacaMda zAha sva zrI gokaLada sa maMgaLadAsanA patnI vAsa vikrama saMvata 21 1 Aso suda 10 - budhavAra sva. zrI gokaLadAsa maMgaLadAsa zAha luhAranI paLa, amadAvAda, gavAsa : vikrama saMvata 2012. pipa sudi 4 : maMgaLavAra tA 1-1-1956 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa kalanakAranA putra prakAzaka-saMkalanakAra : : : kara che .... : di' sva. bhAIzrI azokakumAra kumudacaMdra zAha 27-8-1945 2-1-1975 svargavAsa : vikrama saMvata 2031 mAgazara vadi 6 : zukravAra (beMka opha inDiyA) che. zrI kumudacaMdra rokaLadAsa zAha (a grejInA prAdhyApaka : rITAyarDa) luhAranI paLa, amadAvAda, janma tA. 12 mArca 1916 vi.saM.1972 phAgaNa suda 8 : ravivAra Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ su kha dA tA mA tA upakArI te sama nahi hAya, duHkhI dekhI sadA nija khALane, mAtA-pitAnA upakAranI stuti pitA mA 1 nA, name mAta tAtane : 1 ati duHkhI hRdayamAM je hAya, namA mAta tAtane. 2 nava mAsa udara mAMhI rAkhatAM, kare mAtA ghaNI sAravAra, namA mAta tAtane. 3 bhInAmAMthI sUkAmAM sUvADatAM, kevA mAtA taNeA upakAra, namA mAta tAtane. 4 karI heta haiyAmAM dAkhatI, mAtA harakhe hAlaraDAM gAya, namA mAta tAtane. 5 kahe| jananI kema visarAya, mAta tAtane. 6 tenA agaNita che upakAra, mAta tAtane. cha dAna apAve sAra, namA mAta tAtane. 8 mAta ~tAta e jaMgama tI che. kareA bhAvathI temanI seva, name mAta tAtane. 9 mAta-tAnanI bhakti bhAvathI, mana rAkheA karavA Teva, nameA mAta tAtane. 10 nava rAkhe je vaDIlanu` mAna, nameA mAta tAtane. duHkha veThI sadA sukha ApatI, namA pitA poSaka pALaka ApaNA, namA pitA premathI mALa paDhAvatA, sAna te ku-putra ku-putrI jANavA, 11 sarve zikSaNa A mana dhAro, karAmAta-tAta guNagAna. nameA mAta tAtane. 12 5 7 For Private Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jananI uphe mAtA - Mother - bA -mammI mIThAM madhu ne mIThA mehulA re lola, ethI mIThI te morI mAta re, jananInI joDa, sakhI ! nahi jaDe re lola...Teka 0 1 prabhUnA e prema taNI pUtaLI re lola, jagathI jUderI enI jAta re, jananInI 0 2 amInI bharelI enI AMkhaDI re lola hAlanA bharelAM enA veNa re, jananInI 0 3 devone dUdha enAM dohyalAM re lola, zazIe siMcela enI soDya re, jananInI 0 4 jagano AdhAra enI AMgaLI re lola, kALajAmAM kaiMka bharyA koDa re, jananInI 0 5 cittaDuM caDela enuM cAkaDe re lola, paLanA bAMdhela enA prANa re, jananInI 0 6 mUMgI AziSa ure malakatI re lola, letA khUTe na enI lhANa re, jananInI 0 7 dharatI mAtA haze dhrujatI re lola, acaLA acUka eka mAta re, jananInI 0 8 ga gAnA nIra to vadhe - ghaTe re lola, eka sarakhe mAnA premane pravAha re, jananInI 0 9 varase ghaDIka vyoma vAdaLI re lola, mADIno megha bAre mAsa re, jananInI 0 10 caLatI caMdAnI dIse cAMdanI re lola, mAnI cAMdanInA nahi Athame ujAsa re, jananInI joDa, sakhi ! nahi jaDe re, lola. 11 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * bhAva ane dAnanuM mahatva para (1) bhAve jinavara jime bhAva dIje dAna, bhAve bhavanA bhAviye, bhAva kevaLa rAna. (2) dAnathI lamI prApta thAya che, zIlathI sukha ta pada maLe che tapathI karmano nAza thAya che, bhAvanA bhave na zInI che. zrI zAti nA thA tha na ma: : dravya - sahAyaka : ka ka kAra navA || ane panIra na zrI matI pra bhA va tA bahena maM ga La dA sa lu ha ra nI pa La, a ma dA vA 6 : 38 o o o , (3) dAridra - nAzanaM dAna, zIlaM gati - nAzana, ajJAna - nAzI rI pradyA. bhAvanA bhava - nAzInI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e putrane dhikkAra che ! - mA - bApanuM mAne nahi, sevA karI Ne nahi bhInA karI kArA karyo, upakAra na mAne mAtanA, devuM karI paraNAvIyA, devuM bhare nA khApanuM, paraNyA pachI judo rahyo, duzmana - paNe dAvA kare, mAjo kare manaphAvatI, mAta mare dANA vinA, deva - madira samA ApaNA, AziSa lyA atara thakI, e putrane dhikkAra che, e putrane dhikkAra che. 1 TA thakI merA karyAM, e putrane dhikkAra che. 2 vaLI ghareNAM paNa apAvIyA, e putrane dhikkAra che. 3 patnI laI ne sAthamAM, e putrane dhikkAra che. 4 hoTala sInemAmAM jaI, e putrane dhikkAra che. pa mA-bApa sAcA va che. mAtA-pitA bhagavAna che. e upakAra kema bhUlAya ? Taga - maga paga TakatA nahi, khAI na zakate! khAja, UMTI na zakatA ApathI, leza hatI nahi. lAja..1 te avasara ANI dayA, bALakane sukha Ape du:kha veThIne, e veDIne, e upakAra mA mApa, amApa....2 amRta chAyA amUlya sneha mAtA - pitA amRta chAyA, e arvAnamAM amUlya che, khaLaka bhUle sevA karavI, e te hImAlayana bhUla che. 1 aDasaTha tIratha ghera AMgaNe, teA tIratha karavA kAM jaI e ? e caraNAnA caraNAmRtathI, gaMgA-jaLanu kAMI mUlya nathI. ra - For Private Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtAna sukhI mA bApa sukhI, saMtAna duHkhI che e duHkhI,. dhana kharace pAchA nA maLatAM, emanI mAyA amApa che. 3 mAtR devo bhava. pitR deve bhava. guru devo bhava. svAdhyAya : (sva + adhyAya = Atama jJAna, svarUpa darzana) e ja uttamattama tapa che - AMtarika - AtmAnuM tapa che. AvuM tapa na bhUto, na bhaviSyati, mATe AmAthI AtmAoe, daraja, nIcenA sUtra, artha samajI, belI javA. 1. navakAra maMtra. 4. jaya vIyarAya. 7. saMsAra - dAvAnala. 2. la ga rU. 5. na mu zru chuM. 8. pukharavara - divaDhe. 3. uvasaga-hara. 6. kalyANa-kaMda. 9 siddhANuM - buddhAyuM. ta du pa ra ta dareka sAcA jaina mumukSue cAra prakaraNo " artha sahita, "eka vAra to khAsa' vAMcavA - samajavA-vicAravA. 1. jIva - vicAra prakaraNa. 3. daMDa ka >> ka 2 Na. 2. nava - tatva ma ka 2 Na. 4. laghu-saMgrahaNI prakaraNa. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "samakAlIna" patramAMthI eka Adhunika kAvya - sAbhAra (eka meDana yuvAnanI "mA" viSenI vikRta mAnyatA - TIkA - TIpaNa vinA ) 8 mA " mAM premikA jeTalI suMdara nathI hatI ane thoDI vRddha paNa hoya che. ApaNumAM jyAre samajaNa AvI jAya che tyAre kahIe chIe "mA, tane kaMI samajaNa nathI paDatI." pachI mA kazuM bolatI nathI cUpacApa gharanA eka khUNAmAM besIne pitAnA vAthI pIDAtA pagane paMpALyA kare che pa chI eka divasa mA marI jAya che. ane ApaNe be hAtha joDIne kahI paNa zaktA nathI, mA pha karI de je mA." strI o nAM (preyasInAM) be stana vaccethI pasAra thatA rAja mArga para doDI deDIne eka vAra hAMphI jaIe tyAre icchA thAya che mA nA vRddha paDachAyAmAM besIne ArAma karavAnI tyAre khyAla Ave che mA te marI gaI che mA je premikA jeTalI suMdara na hatI. (kirITa dUdhAta) Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 26 pitA karatAM zAstramAM paNa mAtAne aparaMpAra mahimA batAvyo che. * " sauthI paheluM tIrtha che mAtA." -zrI mahAvIra caritra. ja traNe lokamAM mAtA samAna keI mATe guru nathI dharma purANa. * je "mAtA"ne prasanna kare che te AkhI pravane prasanna kare che-mahAbhArata. ( jUo gaNapati ane kArtikeyano Tuca) ja tArAo e AkAzanI kavitA che te "mAtA" e dharatI paranI kavitA che - hArava. ja ArAdhanAmAM marUM rUpa "ba"nuM, ne bA samarIne "prabhu" rUpa pAmuM. ka cahuM jame jame zizu tuja huM, ne "mA" tu ja tuM, tu ja tuM. eka "mAnava jAtinA heDa parano sauthI suMdara zabda che mA", ane sauthI suMdara "sAda" je kaI hoya te te sAda che - "mArI mA ", "mArA bA". * "mA" eka evo zabda che je AzA ane premathI bharelo che - e che eka madhura ane mAyALu zabda, te hRdayanA UMDANamAMthI Ave che. eka "mA" saghaLuM che - zekamAM te ApaNuM AzvAsana che, duHkhamAM te ApaNI AzA che, dubaLatAmAM te ApaNI zakti che - te prema, karuNA, sahAnubhUti ane kSamAzIlatAno jharo che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * "mA", je saghaLAM astinuM prAra bhika rUpa che te ana te AtmA che - saudarya ane premathI bharapura." khalila jibrAna * mAne dekhI bahu harakhAuM, deDI daDI sAme jauM. * nArI tuM nArAyaNI ! nara tuM nArAyaNa! 4 strI viSe sAmAnya daSTi be prakAranI che. vi cA re. * strIthI saMsAra sukhI ke duHkhI ? vi cA po. strI" viSe vartamAna patromAM aneka lekho Ave chestrIoH zuM karavuM, zuM na karavuM, vagere vize lekhakolekhikAo dhodhamAra upadeza Ape che : Ama karavuM paDaze, tema karavuM paDaze-vagereH vAce che ne? ja navarAtrInI pUrva saMdhyAe keTalAka loko potAnA gharamAM mAtAjInI sthApanA kare che, ane, nava divasathI paMdara divasa sudhI raMgaberaMgI garabA ne DIska-dAMDIyAnI ramajhaTa calAve che. zrI anila jozInA eka lekhamAMthI A utAro che : "ApaNe nivRtta nyAyamUrti dAdA dharmAdhikArIe ApaNI cAmaDI utaraDI nAMkhe tevo dhAradAra savAla pUche che :je samAjamAM mahilAo chAzavAre (are, lagabhaga dararoja), kerosIna chAMTIne "daheja' (paherAmaNI, Dowfy) ne kAraNe baLI maratI hoya e samAja kayA moDhe potAnA mAtAjIno garabe padharAve che? kayA adhikArathI mAtAjInI garabI gAya che ? Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 mana kema samAjanA tere bAbA, temane mAnasika che. are : koMgAra samA gharamAMthI chUTavA A strI ghaNIvAra Abha - hatyA ekalI karatI nathI - potAnA bhaNelAM paNa kamanasIba eka, be, traNa putra - putrIone sAthe laI kAM te kuvAmAM ke nadImAM jhaMpalAve che - kAM to phAMso khAya che. ke baLI mare che. are ! sagarbhA strIo kAM te pote mAnasika trAsathI chUTavA ApaghAta kare che, athavA, temane, patinA sAtha laI, sAsu naNaMda vagere bALI mUke che !! AvA apamRtyu rokavA samAjanA mahilA maMDaLe kaMI karatA nathI jaNAtA (kemake pita potAnA kAryakramamAM A saMsthAo mastAna hoya che - ane - AvA maMDaLa bahudhA upalA varganA lAgaNIhIna lokonA hoya che!) lekho ke T. V. phIme paNa AvA lokone jhuMbeza karavA kema preratA nathI? strI saMsthAo be traNa varasa badhI pravRttio aTakAvI daI deza - vyApI jhuMbeza kema calAvatI nathI ? kaI khristI bhAI aThavADika lekha lakhatAM jaNAya che. kema keI hindu - jaina muslIma, pArasI, strIe jambara vaMToLa jagAvatI nathI ? strIo zA mATe Atma - samarpaNa karI de che? ApaNA kuTuMbomAM dIkarAne janma thAya tyAre hoMze hoMze mIThAInI lhANuM karavAmAM Ave che. ane dIkarI janme tyAre (kahe zuM ? lakSmI padhArI) gharamAM "sAdaDI" besADI hoya tevuM gamagIna vAtAvaraNa chavAI jAya che. strIone pitAne paNa AnaMda thatuM nathI, e paNa eka Azcarya che ne ! ApaNA badhA utsavamAM phakta LiyuM rahyuM che ? AtmA te kayAranece UDI gayo che. kharekhara te navarAtrI e karuNA ane premane utsava che. mA" kaI divasa "pAvAgaDha thI utarathI nathI paNa ApaNuM Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 vagADe ke ' gharanA dAdarethI utare che. kharekhara teA ApaNe sa Mvedana-zIlatA gumAvI che. hAla tA bhaktinI jagyAe bhagata veDA pesI gayA che amuka nAmAMkIta bhakatA gAya ne strIe mAtra abhinaya karI lakhageALa lAinamAM capaTI tAlIo pADeH kevI gujarAtanA garakhAnI vikRti ! arere ! kevA ghAtakI jamAneA pharIthI Avye che A dezamAM. pahelAM khALakI janme tyAre ' dUdha pItI ' karatA H hAla strI - bhRNane * keLavAyelI nArI '* kAyadesara gabha`pAta karAve che, ane, gabha`pAta karAvanAra mukhyatve 'strI nasa ke zrI DeAkaTara ' hAya cheH lAbha-lAbhI-dhana khAtara are re. nAlAyaka rAjakAraNIe ane temanA camacA vastI vadhArAnI bhrame pADe che...amI pApI mAsA jarA vicAre ane cAgya AyeAjana grAma - zaheranI vastI mATe kare te vastI - vadhAre| abhizApa nahi - dezanI samRddhi mATe AzIrvAda samAna nIvaDe! mUDIvAdI parigrahI zaherI samAja gAMdhI cIMdhyA' mArge javAne badale nAlAyaka netA ci dhye mAge jAya temAM 'vastI vadhArA ' nu tRta calAve che- ane A DIDavANAne pApIo TekA Ape che. - A > t jo e basa 'ne niyama ThIka hAta tA zrIkRSNa, ravIndranAtha jevA kayAMthI janmata ! ane, khIjA se kaDA dAkhalA Aja paNu dekhAya ja che ne ! eTale AvI gAMDI jhubeza deza viASI jaNAya che, prabhuH bALakIonu 'sArka va' ujavAI rahyuM che te prasaMge, jagatamAM strIone darajajo nIceA che tyAM mAtanuM pramANa UMcuM che. vicArA: bhAratanI 80 karADanI vastImAM, chekarAo karatAM vadhu sabaLa hovA chatAM, dara varSe traNa lAkha chokarIe mRtyu pAme che! - For Private Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sI" ghaNIvAra strInI duzamana jaNAya che! are, dharama karatI dekhAtI strIo paNa! mukhya kAraNa : "sAcI keLavaNI" nA abhAva - Adhunika keLavaNI te mAnavana ghAtakI banAve tevI che: ajJAna meTuM pApa che. 5 . - - - - - - kahe naliyana dezane, karavI AbAdAna, sarasa rIta tA e ja che, dyo "mAtAne jJAna. kene hatI evI khabara che jIMdagI kevI saphara ? maMjhIla sudhI te laI jaze, ke rAkhaze maMjhIla vagara chevaTe. "mAtA"ne eka mAsika ke vArSika zraddhAMjali ApI viramIe : mA mane sAMbhare re, mA tAro mahimA aparaMpAra ? vahAlI " bA, ATaluM bolatAM Aje keTalo bhAra lAge che ! pharI A divasa Avyo jyAre AkhA parivArane sUnuM pADI tuM" anaMtanI yAtrAe cAlI nIkaLelI, sadAya hasatuM vadana ane prasanna - citta nayanomAM bhArobhAra neha ne karuNA. vAtsalya-mUrti samAna "tuM" nAnA-moTAM sahune mATe eka preraNA svarUpa hatI. Aje ame je kAMI chIe tenA pAyAmAM che tAruM amUlya saMskAra - sIMcana ane sa-rasa zIkhAmaNa - je Aje ucca saMskAra - rUpe, Adarza - rUpe, amArA jIvanamAM vaNAyAM che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja tame amane ApelI amArI sAcI Amela mUDI che, je sadAya amArI sAthe raheze, paNa vAtsalyanI saravANI have kayAM pAmavI ? he paramakRpALu paramAtmA . mArI "bA"nA AtmAne parama zAMti ane e ja prArthanA." (AjanA "mammI" moma' vALA bALako bicArA bA, mA, zabda bhUlI gayA che-mAne "mumny'ne dAdIne "meTI mammI" kahe che, je ke haju dAdImAne ghaNu bALa ke "bA" kahe chebA zabda ciraMjIva che. ( nArI tuM te nyArI. ) zrI zAha sAhebanI pravRttino hetu ajANatA paNa mArA karathI, zreya avaranuM thAo, tana - mana - dhana sahu sAdhana mArAM, e pathe yojAo. * zaheramAM jarA vicitra ke asAmAnya gaNAya tevI zrI zAha sAhebanI pravRttiH pitAnA makAnanI bAju bleka borDaH jenA upara prasaMgopAta sAmAjIka, dhArmika, AdhyAtmika samAcAro lakhavAmAM Ave che ? mArgamAM jatA jijJAsune vAMcavA vicAravA mATe. * tadupadAMta gharamAM DroIga rUmamAM eka kArDa borDa upara nIcenuM dharma sAra jevuM lakhANa che - khurazI upara besanAranI najara tenA upara paDe. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ka ta ta sa - 3 parama kRpALu devakI jaya ! mahAvIra svAmI bhagavAnakI ja pArasanAtha bhagavAnakI ! AdinAtha bhagavAnakI vasa ma sa ta na kI jaya. * zuddhAtmA chuM thA dhI re se meM le prema be le Adara dekara be le jarUrata hone para be le traNa tattva cAra bhAvanA mekSamAga-traNa ratna 1 su - deva 1 maitrI bhAvanA samyagU darzana 2 su - guru 2 prameha bhAvanA samyagU jJAna - dharmo 3 karuNA bhAvanA samyagU cAritra 4 mAdhyastha bhAvanA su asatyo mAMhethI, prabhu ! parama satye tuM laI jA, UMDA aMdhArethI, prabhu ! parama teje tuM laI jA, mahA - mRtyumAMthI, amRta samIpe nAtha, laI jA, tuM hI huM chuM te, tuja darazanAM dAna daI jA. 12 bhAvanA + 4 bhAvanA (bhAve kevaLajJAna) 1 anitya bhAvanA 5 azaci bhAvanA 9 saMsAra bhAvanA 2 azaraNu bhAvanA 6 Asrava bhAvanA 10 lekasvarUpa bhAvanA 3 ekava bhAvanA 7 saMvara bhAvanA 11 dhidurlabha bhAvanA 4 anyava AvanA 8 nirjarA bhAvanA 12 dha e bhAvanA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 bha ga vA na ka yAM A ve che ? 1 mAtA pitA nI sevA karanArane ghera. 2 pa ti va tA strI ne ghe 2. 3 ati thi - sa kA ra ka 2 nA 2 ne ghe 2. 4 satyavAdI, pramANika, ImAnadAra vepArIne tyAM pa ji te dri ya vya kti ne che 2. 6 ni chaThA pUrva ke pharaja bajAvanArane tyAM. su khI tha vA nA upAya 1 la DA I thAya te vuM be la vuM nahIM. 2 de vuM thAya te vuM ba 2 ca vuM na hIM. 3 zakti mu ja ba dA na ka 2 vuM. 4 jAmIna thatAM pahelAM be vAra vicAravuM. 5 mAM dA 5 DAya te vuM ja ma vuM na hIM, 6 pA pa thA ya te vuM ka 2 vuM na hI. 1 jagatamAM phakta cha dravya che H 1. jIva - astikAya, 2. 5 6 ga la - ati kA ya. 3. dharmA sti kA ya, 4. adharmAstikAya, 5. AkAzastikAya ne 6. kALa. 2 yAda rAkhe : karma sattA eTalI vyavasthita che ke tyAM lAM ca rU zva ta, ka Ta kI, kamIzana cAlatAM nathI. tyAM dera paNa nathI ne aMdhera paNa nathI. 3 "huM keNa chuM? " A vAkayane vivekapUrvaka vicAra karanAra, ane, deha tathA AtmAnuM bhedazAna karanAra ja sAce dharma ane dharmane marma samajI zake. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 4 karmonA khela ajaba - gajaba che H nirALA che : citra vicitra che, jagatamAM cAre bAju najare paDe che. 5 dharmathI puNya thAya-sukha maLe. pApathI duHkhe dukhA. mATe kAma karatI vakhate ce. tenuM phaLa sArUM - narasuM avazya maLavAnuM ja. saMsAranuM mULa - cAra gatimAM bhaTakAvanAra rAga che. mohanIya karma che. meha eTale mithyAtva - ajJAna. mehamahArAjA jIvane nAca nacAve che, ne cAra kaSAyakrodha, mAna, mAyA, lobha, karanArane cAre gatimAM bhaTakAve che. rAgane lIdhe draSa-kaSAco-thAya che. vItarAga thayo te sukhI : mATe anAsakta thaI, ApaNuM AtmAne zarIra rUpI jelamAMthI choDAvavA prayatna karo, jethI AtmA mokSamAM zAzvata avyAbAdha sukha meLave. saMsAra = svArtha. dararoja 'maraNanuM smaraNa karavAthI pApa thaze nahi, ane, dararoja "navakAra mahAmaMtra" smaraNa karavAthI puNya thaze : A loka, para - lekamAM sukha prApti. 9 saMsAra svapna che, ghara dharmazALA che, jIva musAphara che, rahevAnI mudata (AyuSya) pUrNa thaye eka kSaNa paNa rahevAze nahi. jIva ekalo Avye che ekale cAlyA javAne cheAMkha mIMcAyA pachI tuM eka paisAno paNa mAlika nathI. mATe dharma karo : dharma kare - te ja sAthe Avaze. sagAM-saMbaMdhI, mA-bApa, putra-putrI, pati-patnI, koI sAthe Avaze nahIM. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka sapuruSanuM cAga - baLa jagatanuM kalyANa karo. ra nIcenI bhAvanA bhAvavAthI Abha - kalyANa thaze ? savathA sau sukhI thAo, samatA sau samAcaro, sarvatra divyatA vyApo, sarvatra zAMti vistare. cha zAntiH zAntiH zAntiH % ta - 8. @ je temanI gAdI - takIyAnI beThakanA meja paranA kArDa - borDa upara nIcenuM lakhANa potAnA mArgadarzana mATe che te paNa jana samAjane upayogI thaI paDe tevuM che : thoDI sa - rasa cintana - manana karavA jevI kahevata 1 je vuM e na te vuM ma na. paNa te vI vANI. 3 je vuM anna tevo oDakAra. ja je vI mati te vI gati. je bhAva te bha va. je vI daSTi tevI sRSTi. je vuM vAM ca na te vo vi cA 2. je va bhA pa ka te vI bhA je ve ka la ka ra te vI ka lA. khA De che je te 5 De. vAve tevuM laNe na kare tevuM pAme. hAtha nA karyA haiye vAge. @ 8 8 e @ 8 8 w , ke che Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 14 22 je u ... te A tha me. je bI huM te karamAya. ma ta la ba ba sa ba duniyA dA rI, ma ta la ba ke sA re saM sArI. pare 5 kA ra e sajjana nI vibhUti che. 5 zu bha kArya mAM ya thA zakti pravartavuM. 17 u tA va La A bA na pA ke. 18 jevI jenI pAtratA teTaluM tenuM grahaNa. 19 mAtA ane mAtRbhUmi svargathI paNa adhika caDhiyAtI che. 20 jaina dharmane prabhAvanA-sAMpradAyika ektA. vo dina kahAMse? cAra saMpradAyavALA pita - pitAnA mata - bheda miTAvI eka mata thAya che ? mIle je sura merA tumhArA, te sUra bane hamArA, maLe sUra jo hAro ne hAro, bane te sUra ApaNe ni rA che. 21 mA eTale prema ane prema eTale mA. niHsvArtha, nirmaLa sneha, vAtsalya, mA mane sAMbhare re. 22 Haste makes waste. Hurry makes you worry. 23 Why worry ? it won't happen. If, however, it happens, it will soon pass away. 24 khuza rahe pyAre, kayA cintA tamAre ? calatI hai maiyA, puNya ke sahAre. 25 prasannatAne kadIna tajIe, prasanna sI sthitimAM rahIe. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka 2 vi ca ra pa ma hindu - jene khAsa lagna vakhate vicAre 1 vItarAgone lagna jevA saMsArI prasaMgamAM AmaMtranA AmaMtraNa patrikA - lagnanI ne jamaNanI - derAsaro maMdiramAM mUkavI te bhayaMkara ajJAna che. ajJAnI gADarIyA pravAhamAM taNAya che, ne gheTAMnA ToLAM mAphaka aMdha - anukaraNa kare che. 2 dArUmAM devatA : koIpaNa prasaMge, ne lagna jevA saMsArika prasaMge dArUkhAnuM phoDavuM - phaDAvavuM te bhayaMkara pApa che. anaMta jInI hiMsA che. jaina kahevAto zrAvaka zuM e akkamI che ke AvI jIva - hiMsA karatAM tenuM rUvADuM ya pharakatuM nathI ? ahiMsA parama dharma che. zrI neminAtha prabhue jI para karuNa lAvI rathaDe pAcho vALyo : vicAro. dArUkhAnAmAM jIva - hiMsA pApa na samajanAra yuvAne kadAca AvI adhama hiMsaka ku - pravRti kare, paraMtu vAvRddha vaDIlonI AvI AghAta - janaka pravRtti aTakAvavAnI javAbadArI nathI? ane, rAtre DIsko - Densa ne nAstA-pANa ! pApanAM pradarzane ! ajJAnI lagna-yugala derAsara jaI vItarAgane page lAgavA jatA lAjatA nathI? thApA zA mATe lagAve che? 3 "puSpa-pAMkhaDI jyAMdubhAya, jinavaranI tyAM nahi AjJAya" phUlanI pAMdaDInI paNa hiMsA jaina dharmane mAnya Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 nathI. jaina - vijJAna, anaMta kALathI kahe che ke vanaspati mAtramAM jIva che, ane, pUjA prasa Mge ke lagna - prasaMge zA mATe avicArI hiM'sA karavI - kasAI jema gheTAM - bakarAMnI hatyA kare tema nirdoSa ni`La kumaLA phUlenI AsApAlavanI katala karavI te bhaya kara pApa che. DamarAnA choDamAM anaMta jIve! hAya chetene dheAtA bicArA haNAya che. lagna prasaMge sukhaDanA hAra vAparI zakAya ane zaNagAra mATe plAsTikanA phUlA vagere vAparI zakAya, prabhu : ajJAnI javA vicArI pApathI aTake te mATe sanmati Apaje. 4 ane, rAtrI bheAjana - samUhane - ka STie yApa, tathA 'grejonuM aMdha anukaraNa ? ( buphe Buffet-plate - DIzatAsaka - rakAkhI) gujarAtIAnI svAsthya prada prathA nirAMte besIne zAMtithI jamavuM : kaTa pATaluna-penTavALAne paNa nirAte khurazI Tempala para besI jamavuM - jamADavu te mAnavIya che. huratA jAya - pharatA jAya e lacakA khAtA jAya. A pArAvIya ku - prathAne tilAMjalI ApavA jevI che : ane : surajane vicArI jojo : khaca vadhaze nahi - ane mAghA khAdya padArthAnA bagADa aTakaze. - E 1 saphva = sudeva, guru, sudharmanI ekatAmAM dRDha acaLa zraddhA. 'sudhama ' zuM che? tA na ca me pravRtti: cArana .. na ca me%0iAntaH duryodhananI ukta ' ja nA madha jA nA mi dha . - For Private Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 AmAM pazcAtApa nathI paraMtu potAnA "svabhAvanI vaicchika kabulAta cheH "huM dharma jANuM chuM chatAM Acarate nathI, ane adharma zuM che te paNa jANuM chuM chatAM adharma karavAthI aTakato nathI." zu A paristhiti ApaNAmAMnA ghaNA badhAnI nathI ? - jinezvara paramAtmAnA jaina darzanamAM AsthA, zraddhA, vizvAsa rAkhatA jene - zrAvake - khAsa karIne zvetAmbara mUrtipUjaka jaine mATe, parama kRpALu deva zrImad rAjacaMdranA keTalAka vacanAmRta aho ! aho ! zrI sata purUSanA jaga-hitakara vacanAmRta. * ka 2 vi ca ra te pA ma. * janma - jarA - maraNa vagere duHkhe karI samasta saMsAra azaraNa che. jeNe sarva prakAre te saMsAranI AsthA tajI, te ja Atma-svabhAvane pAmyA che, ane, nirbhaya thayA che. vicAra vinA te sthiti jIvane prApta thaI zakatI nathI ane "saMganA mehe parAdhina evA A jIvane vicAra prApta thavA durlabha che. ne sarva kalezathI ane sarva duHkhathI mukta thavAne AtmajJAna sivAya bIjo koI upAya nathI, ane, sadu-vicAra vinA AtmajJAna thAya nahIM. * he jIva! kayA Ichata have ? he IcchA duHkha-mUla, jaba IcchA kA nAza taba, mITe anAdi bhUla. * tRNuM (IcchA, AkAMkSA, lAlasA, AzA) nAnA prakAre (judI judI rIte) AvaraNa karyA kare....banatAM sudhI tRSNA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ochI karavI joIe je tRNa rAkhe che tenA janma, jarA, maraNa che, mATe jema bane tema tRNu ochI karatAM javuM. * "Atama bhAvanA bhAvatAM, jIva lahe kevaLajJAna re. raka (dasa daSTAMte) durlabha evo manuSya deha pUrve anaMtavAra prApta thayAM chatAM kaMI paNa saphaLa-paNuM thayuM nahi. (sujJa ja vicAro ). (mULamAM kaI bhUla thaI che?) jhaka sarva karatAM jIvane jemAM adhika neha (meha) rahyA kare che evI A kAyA, roga-jarA-janma-maraNathI AtmAne ja duHkharUpa thaI paDe che. deha kSaNabhaMgura che. dehanI ciMtA rAkhe che teTalI nahIM paraMtu ethI anaMtagaNa ciMtA AtmAnI rAkha, kAraNa anaMta bhava eka bhavamAM TALavA che. * zrI sadgurue kahyuM che evA nigraMtha mAgane sadAya Azraya rahe ! huM dehAdi svarUpa nathI ane deha-strIputrAdi koIpaNa mArA nathI. zuddha caitanya-svarUpa avinAzI e huM AtmA chuM ema "Atma-bhAvanA karatAM rAga-dveSane kSaya thAya (je AtmAnA mekSanuM parama kAraNa che.) 9 hamezA yAda rAkho : karma sattA mahAna che. sakaLa jIva hai karmAdhInA" mATe, have vicAro maMtra taMtra auSadha nahi, jethI pApa palAya, vItarAga vANI vinA, avara na koI upAya. A to akhaMDa siddhAMta mAnaje ke, saMga-viyoga, sukha -dukha, kheda-AnaMda, aNurAga-anurAga vagere roga keI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 vyavasthita (dAdA bhagavAnanA zabdomAM : circumstantial evidence) kAraNane laIne rahyA che. ane, * A badhAnu... kAraNa 'mana'che--jeNe manane vaza karyu teNe jagatane vaza karyu. mana ja mANaseAne mATe ka -a dhanu kAraNa che ane kama thI mukta-dazA, meAkSanu paNa kAraNu che. zarIranA A avayava upara zAntithI uDA vicAra karA, ane A viSe bhagavata gItAmAM tathA ghaNA saMtAsajjanAe peAtAnA vicArA vyakta karyo che, te jijJAsAthI jANe, nAMdhA ane cintave. hAlamAM leAkeAne vItarAga paramAtmA upara zraddhA echI lAge che ane deva-devIe vagere tarapha bhakti-bhAva jaNAya che. paraMtu eTalu kema samajatA nahi hoya ke tamArA puNya kavinA koIpaNa vyakti kaI paNa lAbha Apo zake nahi--hA, jyAre tamane te prApta thavAnuM hoya tyAre kAganu esavuM ne tADanuM paDavu te pramANe nimitta ane ~ mATe, * deva-devInI tuSmAnatAne zuM karIzuM ? jagatanI tuSmAnatAne zuM karIzuM ? tuSmAnatA sat-puruSanI IcchA. * mArgAnusArInA 35 guNamAM pahele -sauthI agatyane guNu nyAya-saMpanna vaibhava, suzrAvake : A guNa na hAya te dhama thAya kharA ? jo sAdhya pavitra heAya te sAdhana paNa pavitra joI e. ( kALAM nANAMthI dharma thAya ja nahi ). lAbha pApanuM mULa che-pASane Apa che--aAbhe lakSaNa jAya. A pApI 'kaSAya'tA bhalabhalA munivarane paNa pADe che ! mATe te badhA Aya dharmomAM 'aparigraha vrata' uttama kahyuM For Private Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 che. parigrahanI mUcha-Asakti pApanuM mULa che-du:khanuM kAraNa che. pari-graha' te nava graho tathA Agraha, kadAgraha vagere hAthI paNa bhayaMkara che. mahAvIranA dasa mahAzrAvako (upAsako) viSe jANuM, samajI, vicArI parigraha parimANu karo, je Abha-kalyANa hetu hoya te. ane "mAna-kavAya--ahAhA ! mAna-sanmAna-mANasanuM "aha" pioSI, AtmAne paDe che. je sAdhu-saMte kahe ke huM je karuM -karAvuM chuM te anAsakta bhAvathI che to te daMbha che, kemake, mAha-mahArAjA gupta rIte temane lalacAvI pachADe che. * je jagatamAM "mAna" na hota mokSa hata. * mana, mAna, mAyA, meha, mamatA, mRtyu, maraNa-"ma" kAra vAcaka dareka zabda vicArI AdhyAtmika draSTithI. * jIvatA marAya te pharI na karavuM paDe evuM maraNa IcchavA yogya che. zrImad rAjacaMdra ane (akho) kahe che: maratAM pahelAM tuM jAne marI. ja hA, jene (1) mRyunI sAthe mitratA hoya, athavA (2) je mRtyuthI bhAgI chUTI zake tema hoya, athavA (3) huM nahi ja marUM, ema jene nizcaya hoya te bhale sukhe sUe. mATe badhI bIjanA dhaNI, cAra jJAna dhAraka, zrI IndrabhUti gautama gaNadharane prabhue kahyuM ke he gautama, eka "samaya" no paNa 'pramAda karIza nahi. "samaya" zabdano artha jANo. Eternal Vigilance-zAzvata jAgRti. he jIva ! tuM A bAbata nizcayathI jANa sukha aMtaramAM che, bahAra zodhavAthI maLaze nahIM. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 naka mokSane mArga bahAra nathI, paNa AtmAmAM che, mATe AtmAne je, AtmA sAMbhaLa, bela, vicAra, nididhyAsa -bhAva, anubhava, AvuM vedamAM jaNAvela che. AtmAmAM rahevuM, AtmAthe kriyA karavI, AtmAmAM samAI javuM. ja aho ! AbhA svAtmA atIta mana kAyA vacanathI, smarUM, bhAvuM, dhyAvuM, anubhavuM, sadA lIna manathI, anubhavuM, samAdhistha manathI. AtmA nizcayanA AdhAre che, deha prArabdhanA AdhAre che, saMsAra saMkalpanA AdhAre che, mekSa kSamA-samabhAvanA AdhAre che. naka TekanIkala-1) kriyA e karma, (2) "upayoga e dharma, (3) pariNAma e baMdha, (4) bhrama e mithyAtva, (5) brahma te AtmA, ane (6) "zaMkA e ja zalya che. 2 "tapa" zuM che, zA mATe che, keTalA prakAranA che te vicAre. sarvottama tapa kayuM che? upavAsa karo tenI vAta bahAra na kare. tapa vagere AtmAnA athe karavAnA che, lokone dekhADavA arthe karavAnA nathI. "kaSAya" (kodha, mAna, mAyA, lAbha) ghaTe tene tapa kahyAM che. aMdarathI "aMta:karaNa zuddha thAya tyAre tapa kahevAya. * kuguru ane ajJAna pAMkhaDIono A kALamAM pAra nathI. (prabhunA vakhatamAM paNa 363 pAMkhaDIyeA hatA, hAM. vicArI jAva) moTA varaghoDA caDhAve ne (kALAM) nANuM kharace . ema jANIne ke mAruM kalyANa thaze, arere ! jIvanuM keTaluM ajJAna. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * eka ajJAnInA karADa abhiprAyA che jyAre kareADa jJAnIne eka abhiprAya che. 30 * AmA kevI apUrva vastu che! jyAM sudhI zarIramAM hAya, bhale ne sekaDA va`, chatAM tyAM sudhI zarIra saDatu nathI, ane, jeve cetana AtmA gayA ke tarata ja A ja zarIra maDaduM thaI saDavA mAMDe, * prANI mAtranA rakSaka, bAMdhava, pAlaka, poSaka ane hitakArI evA keAI upAya hAya tA te vItarAganA dharma che. zA nti: zA nti: zA nti: 37 khAsa sUcanA: jyAre kaI paNa bAbata pUthvI hAya te rIplAya peAsTa - kArDa vApare!. athavA, kavaramAM jarUrI TIkITA khIDA. jaya ja ne nha, O, K, 5 For Private Personal Use Only E Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 prastAvanA A aitihAsika pustakane prastAvavAnI khAsa jarUra na hatI kema ke prakAzakIya nedha jevI jANavA sarva hakikata A pustakanA pAnA naM. 1 : samaNuM sutta (jaina - dharma - sAra - grantha) (zramaNa sukata athavA zramaNa sutta) thI pAnA naM. 27 sudhImAM AvI ja jAya che. ane jatI karI jANakAra e zrI A pustakanuM hasta - likhita meTara ame pa. pU. munizrI akalakavijayajI ma. sA. ne soMpeluM ane temaNe te presamAM ApI dIdhuM. tene pahelo pharmo sudhAravA mATe amane Apela, ane, A pustaka prakAzana amAre karavuM ema mahArAjazrIe vinaMtI karI. amee 1990 nI sAlamAM eka suMdara pustaka "manaha ji|| ANuM chapAveluM, tethI amArI jarA-tarA anicchA hatI paraMtu ema thayuM ke gamatAno gulAla karIe, tethI A pustaka prakAzana, zrI pradIpabhAI zeThanA Arthika sahakArathI mAthe lIdhuM. A pustaka 10 nA aMtamAM taiyAra thaI javuM joItuM hatuM, paraMtu mudrakanI akSamya DhIlathI have pragaTa thAya che. A pustakanA pAnA 1 thI 240 prathama mudrakanI chapAInA che, ane A mULa granthanA AgaLanA pAnA naM. 1 thI 32 tathA, pAchaLanA pAnA naM. 1 thI 80 anya mudrakanA che. mUha nItihIna vilaMbakArI mudrakane prabhu saddabuddhi Apo !!! A mukhya pustaka uparAMta, A pustakamAM bIjI cintana manana cagya ghaNI bAbate, AgaLa-pAchaLanA pAnAmAM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 samAveza karela che je anukramaNikAmAMthI jANI zakAze. A sakalanamAM ghaNA nAmI - anAmI vyaktienA zabdo - vAceA levAyA che temane atre AbhAra vyakta karIe chIe. pAnA naM. 5 upara ke. ke. jI. zAhanA je traNeka pustaka prakAzana mATe taiyAra che. ema chapAyu che temAMthI 'jJAna - pada pUjAe 'nuM pustaka zrI akalaMka graMthamALA 'nA puSpa naM. 117 rike prakAzita thaI gayela che, jemAM pariziSDa-ra jaina dazanamAM cha dravya ane nava tatvanu svarUpa, tathA pariziSDa-3 svAdavAda athavA anekAntavAda' chapAyA che, paraMtu pariziSDa--1 pIstAlIsa Agama' vizenu' chapAyu nathI te A grantha mALAnA AgAmI pustakamAM chapAze jemAM A khAkhata jaNAvavAmAM Avaze--prAya: 'upAsaka dazAMga' pustaka chapAya che temAM samAveza thaze. (A pustaka pAlitANAmAM chapAyela hAvAthI ghaNI ja azuddhiovALA che.) A pustakanI chapAImAM ane teTalI kALajI lIdhA chatAM STi-DhASa ke presa-de!Sa (Printers Devil) thI kAI paNa azuddhi ke bhUlA rahI gaI hoya teA te mATe mithyA - duSkRta kahI prastAvanA samApta karIe chIe. jue pAnuM 7 - ame 'zrI guru ame zrI guru gautama 'kharAkhara sudhArIne ApeluM chatAM mudrake "gAma " chApI nAkhyu-e mAtrA presamAM uDADI dIdhA ! Avu che, zu thAya. A ApaNA dezI presa ! zarUAtanuM pAnuM 16 : 'ghaNI vAra' vAMcavu.... >> vItarAga paramAtmA saune kalyANamaya sat-sukha meLavavA sadguddhi ne preraNA ApeA evI zubha bhAvanAthI viramIe chIe. " jina ANA " virUddha pramAdathI ke ajJAnathI lakhANu hAya te| kSamA yAcIe chIe. cr OM tat sat : sujJeSuka bahunA ? For Private Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 namra vinatI * pustakane sArUM pUMThuM' caDhArthI dyo jethI pustaka suvyavasthita rahe ane jJAnanI AzAtanA TALI zakAya. "vi jIva karU` zAsana rasI, be hAve muja zakti IsI, " vRttithI, narama dilathI, DAhI samajI vAMcaze, sukhIyA thaze, anubhavI hazeA, zuddha jANuzA, vaLI vakhANazeA, pA'Da mAnaze. li. saMkalanakAra (prA.) kumudacandra gokaLadAsa zAhanA jaya jinendra tA. 12 mI mArca-1991 zrI samaNu suttanI AgaLa-pAchaLanA pUDA uparanuM lakhANa 1. samagra jaina samAja saMmata evA 'samaNu suttara nAmanA granthanI niSpatti thai. bhagavAna mahAvIra nA 2500 mA varSanA avasare e eka mATI upalabdhi thaI ema saue svIkAryuM. * muni zrI vidyAnaMdajI * muni zrI suzIlakumArajI * muni zrI janaka vijayajI * muni zrI nathamalajI * zrI jinendra vaNI jI 2. jaina dhamI enI chellA be hajAra varaseAmAM nahAtI thaI tevI sa MgIti bhagavAna mahAvIranA 2500 mA janma Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 kalyANakanA varSamAM thaI ane temAM jaina dharmanA tamAma saMpradAnA munio ane agragaNya zrAvake e hAjara rahI, amRta kuMbha sama sarva saMmata sAra - rUpa grantha Ape te A "samaNa rAtta che. 3. mArA jIvanamAM mane aneka samAdhAna prApta thayA che. e badhAmAM sauthI chevaTanuM, je kadAca sarvottama samAdhAna che, te A varSe prApta thayuMprabhu mahAvIra janma kalyANakanA divase jaina dharma sAra'. jenuM nAma "samaNa sutta rAkhavAmAM AvyuM che te AkhAya bhAratane prApta thaze.. jyAM sudhI jana dharma raheze ane bIjA vaidika tathA bauddha vagere dharmo paNa haze tyAM sudhI (A) jaina-dharma-sAranuM adhyayana thatuM raheze. - vinobA bhAve 4. A grantha "samaNa-suttanI saMkalanA pUjya vinebAjInI preraNAthI thaI che. e ja preraNA anusAra saMgItinuM Ayojana thayuM ane emAM AnA prArUpane svIkRti maLI. A eka viziSTa atihAsika ghaTanA che. samaNa sutta parasparagraho jIvAnAma 5. cAra khaMDomAM 7pa6 gAthAomAM thaIne jaina dhama, tattva darzana tathA AcAra mArgano sarvAgINa saMkSipta paricaya AvI jAya che, ema kahI zakAya...sAMpradAyika AgrahathI para, mULa rUpamAM jaina dharma siddhAntane, AcAra praNAlino, ane, jIvananA kamika vikAsanI prakriyAne, sAmAnya mANasane paricaya karAvavA mATe A eka sarva saMmata pratinidhaka grantha che. |SF jaina jayati zAsanama - - - Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa mAMka zrI sa ma Nu su tta - a nu ke maNi kA pAnA naMbara 1 1 kALajIpUrvaka jJAnanI AzAtanA TALe 2 jaina - zrAvaka - JAIN 3 " jJAnI" ne oLakhavAnA lakSaNe 8 sAce jaina 5 mA tA - pitA nA upakAranI stuti 6 jananInI joDa, sakhI, nahiM jaDe re lola 7 e putrane dhi kA ra che. (svAdhyAya : 10) 0 8 : mA ? 9 mA tA - pitA vi Se suvicAra 10 nA rI! tuM nA rA ya zuM! 11 'zAha sAheba" nI pravRttine hetu 12 ka ra vicAra to pA ma 13 aho! zrI sata pu rU Sa nA vacanAmRta 14 prastA va nA (sUcanA : pa-30) II 1pa zrI "sa ma Na sutta"nA puMThA uparanA phakarAo 33-34 18 a nu ka ma Na ke ja zrI "sa ma Na sutta' je na dharma sA 2 1 thI 188 nA pa ri zi i - 1 - pAri bhA Si ka 189 thI 232 zahe Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA nA abhiprAya III 1 munizrI akala vijayajInuM jIvana caritra tathA eka mAnasa zAsrIya hakikata sva. zrI dhanayabhAInA jIvananI rUparekhA IV * 7 36 8 kamA~ nA svabhAvanuM 5 TI ka ra Nu 233-234 cAMdInA varN -- carcA . 9 na cA 4 temanA dhArdhAmaka - AdhyAtmika pustakA vironA keTalAka abhiprAyA 235 thI 240 1 thI 7 8 thI 16 17 thI 22 pro. ke. jI. zAha sAhebanuM sa MkSipta jIvana - caritra ku paccIsInI sajjhAya - 25 gAyo tathA suvAkaye| 23 thI 45 C vicAra vale" " pustikAmAMthI thADu pauSTika navanIta - vizeSa - samajaNuM - manana mATe anupama pAtheya Arthika sahayAgI zrI pradIpabhAInI vepAra na x kha GT " mALA (va khAI mya vairAgya pradhAna kAvya 75 For Private Personal Use Only 46 thI dara 63 thI 68 69 thI 73 76 thI 80 pustakanA chellA pUMThA upara mAtA - pitAnI stuti Wan 5 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaNu sutta (jaina-dharmansAra granya) ( zramaNa suna' athavA jamaNAtra) jena dharmanA zAsana nAyaka, arihaMta vItarAma paramAtmA zrI vardhamAna svAmI urphe A avasarpiNI kALanA carama tIrthakara zrI mahAzIra rAmI nA 2500 mAM " janma kahANuka' nuM nimitta laI amuka mahAtmAone e vicAra karyo ke jene dhamakAna badhA ja paMtha ane saMpradAyone mAnya e jaina dharmane kaI granya hoya te te Avazyaka che jemAM jena-dharma sAra AvI jAya. bhadra pariNAmI, dharmAnurAgI sva. AcArya zrI "vinobA bhAve e sarva-dharmasamabhAva bhAvanAthI vizvanA ghaNA dharmonA nicA rUpa nIcenA pustakonuM prakAzana karavuM? (1) kurAna sAra ( mustrIma dharma), (2) khrista-dharma sAra (jhasasa kAIsTanA "bAIbala" ne sApa ), (3) bhAgavata dharma-sAra (hindu dharma-vaiSNava dharma), (4) gItA pravacane (hindu-vaidika-dhama), (5) japucha (zIkha dharma ), () dhammapara (boddha dharma), tayA, (7) tAo upaniSada. A dharma-sAra-mALAmAM eka mahatvane maNako khUTate hatuM te vizvadharma "jaina-dharma sAra" je je dharmanA badhA ja paze tathA saMpradAyane svIkArya thAya. bA kAma atizaya muzkela hatuM kemake jemAM be mukhya paMtha che Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) zvetAMbara sapradAya, tathA (2) digambara sa'pradAya, uparAMta (3) terApaMthI (4) sthAnakavAsI--ema cAra paMtha uparAMta bIjA paNa sa`pradAyA che, chatAM zrI vineAkhAjInI sadbhAvanA phaLe temAM kALa puruSane rasa haze tethI amuka nimitta kahe ke saceAge, " pAMca samavAya ''bhegA thavAthI 'samaNu sutta' granthanuM prakAzana thayuM. (1) bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA 2500 mA janma kalyANukanuM Agamana, (2) vikasita samAja-cetanA, ane (3) vAda-vivAda tathA dharmI, nIti, paMtha, vagerenA bhedathI para pratiSThita thayela zrI vinAmAjInI dIrghakAlIna AkAMkSA-A traNanA ceAge A granthanA avataraNa mATenI bhUmikA racI ApI. jevA Atma-prakAzI brahmacArI sva. zrI jinendra vaNI jI tapasvI vidyA mahAmuninA ( * pAgala ' nA) ' manamAM vinAbAjInI vAta vasI ae zrI vaNI 5e akhUTa adbhUta dhIraja, mahenata ane parAkASTAnA parizrame A granthane saMbhAvitatAnI kSitije lAvI dIdhe. A granthanuM prAraMbhika pulana athAka parizrama laI zrI vaNI jIe * jaina dhama Ara' e nAme prakAzita karyuM ane temAM jaina dhamI temaja jainetara sAdhue tathA nidrAnAe meAkalelA sudhArA tathA sUcanAne AdhAre bIjuM rAkalana zrI dalasukhabhAI mAlaviyAe kayu', ane khIta aneka sUcanA AvatAM te tamAmanu adhyayana karI For Private Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vaNIjIe trIju sakalana "jiNa dhamma" nAme prAra. . jaina dhamIonI chellAM 2000 varasamAM thaI nahotI tevI saMgItinuM AvAhana karavAmAM AvyuM ane jena dharmanA tamAma saMpradAyanA munie ane agragaNya zrAvakenI hAjarImAM A "jiNa dhamma" saMkalana vicAraNA mATe raju karavAmAM AvyuM. sane 1974 nA 29-30 navembaranA divase dilhImAM maLelI uparokta saMgItinuM adhivezana be divasa cAlyuM temAM kula cAra beThake thaI. zrI vaNajI uparAMta cAra beThakamAM cAra AsnAnA munizrIo adhyakSapade beThA. (1) digaMbara saMpradAyanA munizrI suzIlakumArajI, (2) sthAnakavAsI saMpradAyanA muni zrI nathamala, (3) teza paMthI saMpradAyanA muni zrI janakavijayajI, tathA, (4) vetAmbara saMpradAyanA upAdhyAya muni zrI vidyAnaMdajI. taduparAMta bIjA aneka nAmI-anAmI muni mahA-mAo, AcArya bhagavaMte temaja vidvAna-paMDitenA parizrama, saMzodhana ane parimArjananA puruSArtha rUpe zrI vajIe aMtima saMkalana karyuM je zuddha, paripUrNa ane sarvamAnya gaNuM zakAyaA jena-samAja-saMmata saMkalana grantha te A "samaNuM -sutta. - saMgItine saphaLa banAvavAmAM prArabdha vege aneka lokoe amUlya madada ane kiMmatI sahakAra Apela che je avarNanIya ane prazasanIya che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparokta saMkalanamAM jene '' nA sarva zAmAMthI sarvamAnya gAthAo je mAgadhI (prAkRta bhASAmAM che te levAmAM AvI ane dareka gAthA sAthe tene suMdara saMskRta anuvAda paNa ApavAmAM AvyuM. A pustakane hindI anuvAda paM. kailAzacandrajIe tathA munizrI nathamalajIe karyo ane teno gujarAtI ratuda zrI amRtalAla gopAe karyo che. lagabhaga doDha dasakA bAda prAdhyApaka zrI kumudacandra gokaLadAsa zAha (ema. e. elaela.bI., bI. eDa., DI. kema. (AI. ema. sI.) ne eka vicAra Avyo ke prAkRta ardhamAgadhI-saMskRta gAthAo bahu jogya thAya nahi jethI phakta gujarAtI anuvAda gujarAtI janatA samakSa mukavAmAM Ave to A anupama pustakane lAbha gujarAtI janatAne maLe. A vicArane amalamAM mukavA uparokta granthamAMthI phakata gujarAtI anuvAda EURdhRta karI, gujarAtI vAcake samakSa raju karavAmAM Ave che pre. ke. jI zAha sAhebe zALA-mahAzALAmAM lagabhaga naveka varSa zikSaNa kArya karyuM ane lagabhaga 21 varSa kemarsaA kolejamAM aMgrejI bhASAnuM adhyApana karyuM tathA te samaya daramiyAna gujarAta yunivarsiTI saMcAlita pisTagrejyueTa (ema. e) nA vargomAM iMglIza bhASA tathA sAhityanA saMpAyela vibhAganuM adhyApana karela che. nivRtti bAda teozrI eka dasakAthI jaina darzananI dhArmika adhyAtmika Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAbatomAM rasa le che ane temanAM vizALa vAcanane lAbha jene janatAne maLe te mATe A samaya daramiyAna teozrIe nIcenA pustake saMkalita-prakAzita karela che : traNa nAnI pustikAo (1) mAtA-pitAzrInA zreyA smaraNikA, (2) mahAtapasvI zrI puMjA muni, (3) zrI upadhAna tapa-vidhi vidhAnanI neTa, tathA, cha putake (1) satI mANeka devI caritra, (2) jaina darzanamAM aticAra sUtro tathA jaina darzananuM jJAna vijJAna, (3) jinendra bhakti-rasa-dhAra, (4) jaina darzanamAM paccakhANa AvazyakanuM svarUpa, (5) zrI subhASita vyAkhyAna saMgraha, tathA (6) mannaDa jiNANuM ANu (1990) taduparAMta traNeka pustako prakAzana mATe taiyAra che. (1) savA-samAnI TUMka kema thaI ? tathA zetruMjaya girirAja viSe aitihAsika, adbhUta tathA mananIya mAhitI viSenuM pustaka (2) jJAna--pada pUjAe artha sahita, tathA "pIstAlIsa Agama", "navatattva", "cha dravya vagerenA pariziSTa sAthenuM pustaka, ane (3) "maraNa para manana". yathA samaye bahAra paDaze tevI bhAvanA che. mumukSune lAbha levA AmaMtraNa che. jena leke vepArI prajA che dhamanuM ajJAna ghaNuM ja jAya che ane phakta kriyAmAM ja dhama samAya che tevI rUDha mAnyatAne lIdhe jJAna tarapha ghaNe ja e rasa le che. jaDa kiriyAthI khAsa lAbha nathI. kriyA jJAna-maya ja joIe, te lAbha thAya. jJAna dIpakathI ajJAna aMdhakAra dUra kare joIe. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A granthamAM rasa laI pra. ke. jI. zAhe A pustakanuM meTara taiyAra karI ane prakAzana karavAne lAbha Ape te mATe ame teozrInA AbhArI chIe zarUAtamAM me vinebAjue uparokta granya mATe samAdhAna" nAmane nAnakaDe lekha, brahmavidyA maMdira, pavanAra, vardhA, tA. 25-12-1974 nA roja lakhela te anupama mAhitIprada hovAthI atre Apela che jenA darzananA agatyanA ta (1) vItarAga vijJAna (2) ahiMsA (3) anekAntavAda tathA "dharma' suMdara rIte samajAvavAmAM AvyA che ane pachI A pustaka paricaya ApavAmAM Ave che bhUmikA jema jema vadhAre vAra vAMcavAmAM Avaze tema tema jaina dharma -jena dazananuM svarUpa ghaNuM ja spaSTa thaze. tyArabAda uparakta rAjyamAMthI A pustakanI rasaprada "bhUmikA ApavAmAM AvI che, tyAra bAda zrI samaNa sura" ne gujarAtI anuvAda, ane chelle pariziSTamAM pAribhASika zabda keza ApavAmAM Avela che. AzA che ke gujarAtI jaina-jainetara janatA A amulya granthane sAro e AdhyAtmika lAbha uThAvaze. A granthanA anuvAda prakArAnamAM pre zrI kejI. zAhanA parizramane lAbha gujarAtI jena jatA leze e AzA asthAne nathI. dareka jaine A pustakanI eka nakala pitAnA dainika abhyAsa mATe vasAvavI ja joIe ane pitAnI) bhaviSyano prajA mATe vArasAmAM ApavI joIe. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraM bindu saMyukta, nityaM dhyAyanti gina, kAmadaM mekSa ceva, kArAya. name namaH. maMgalamaya maMgalakaraNa, vItarAga vijJAna, name tAhi jAte bhaye, arihaMtAdi mahAna mikSa mAgaNya netA, bhestAraM karma-bhUbhutAma , jJAtAra vizva-tattAnAM, vaLe taghuNa labdhaye anaMtAnaMta saMsAra-saMtati cheda kAraNama, jina-rAja padabheja, smaraNaM zaraNaM mama. anyathA zaraNe nAsti, tvameka zaraNaM mama, tasmAt kAruNya-bhAvena, rakSa rakSa jinezvara zAsana nAyaka samariye, bhagavaMta vIra niNaMda, aniSTa vina hare hare, Ape paramAnaMda. aMguThe amRta vase, labdhi-taNA bhaMDAra, zrI-guru gatima samariye, mana-vAMchita phaLa dAtAra. prakAzaka A sudi 10 dazerA, ) vikrama saM 1946 thI 29 - - 1990 za ni vAra zrI pradIpabhAI aravindabhAI zeTha, vIracaMda dIpacaMdanI havelI, rUpAsuracaMdanI paLa, mANeka pAse, amadAvAda-380001. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "samAdhAna" mArA jIvanamAM aneka samAdhAna prApta thayAM che. e badhAmAM sauthI chevaTanuM, je kadAca sarvottama samAdhAma che, te A varSe prApta thayuM. me jene keTalIya vAra vinaMti karI hatI ke jema vaidika dharmane sAra gItAnA 700 lokomAM maLe che, bauddhone dhamma-pa4 mAM maLe che, tevI ja rIte jainadharmane paNa prApta tha joIe. paNa jene mATe A agharU hatuM, kAraNa ke emanA aneka paMtha ane aneka granya che. bAIbala le, kurAna le, game teTalo moTo granya hAya, paNa eka ja che, paNa jenAmAM vetAmbara ane digambara, ema be uparAMta, terApaMthI, sthAnakavAyI, e cAra mukhya paMtha ane bIjA paNa paMDyo che ane grantha te vIsa-pacIsa jeTalA che. meM emane vAraMvAra kahyuM ke tame loke, munie bhegA besI carcA kare ane jenone eka uttama sarvamAnya sAra rajU karaze. chevaTe vaNuMjI nAmanA "pAgala" nA manamAM e vAta vAsI gaI. e adhyayanazIla che ane khUba mahenata karIne jaina bhASAno eka koza paNa emaNe taiyAra karyo che. emaNe jena- -Ara nAmanuM eka pustaka taiyAra karyuM. ene eka hajAra nakala chApIne jaina samAjanA vidvAnene paNa mokalI. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A badhA vidvAnoe je sUcano karyA tenA parathI e graMthamAM keTalIka gAthAo jeDI ane keTalIka kADhI nAkhI. Ama "jiNa dhamma" pustakanuM prakAzana thayuM. vaLI pAchA mArA AgrahathI e grantha para carcA karavA mATe eka saMgIti maLI, emAM munio, AcAryo, vidvAne ane zrAvake maLI lagabhaga 300 jeTalA loke bhegA maLyA. aneka vAra carcAne aMte enuM nAma ane enuM rUpa badalyAM. chevaTe saunI saMmati sAthe "zramaNa suktam' jene adha-kAgadhImAM "samajI satta" kahe che te taiyAra thayuM. emAM kula 756 gAthA che. jene 7 ne AMka priya che. 7ne 108 vaDe guNIe te 750 thAya che. sarva saMmatithI eTalI gAthA levAmAM AvI che. TharAvavAmAM AvyuM ke A varSa caitra suda terasa ne vadhamAna jayaMtIne divase-("yaMtI" ne badale kalyANaka zabda vAparavo joIe.) 24 mI eprile A grantha atyaMta zuddha rIte chApIne prakAzita kara. "jayaMtIne divase jaina dharma-sAra jenuM nAma "samaNa sutta rAkhavAmAM AvyuM che te AkhAya bhAratane prApta thaze. have AgaLa upara jyAM sudhI jaina dharma Takaze ane bIjA vaidika tathA bauddha vagere dharmo paNa haze tyAM sudhI jaina-dharma-sAra" nuM adhyayana thatuM raheze. chellAM hajAra doDhahajAra varSamAM nahotuM thaI zakayuM tevuM eka bahu moTuM kArya saMpanna thayuM, emAM bAbA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimitta mAtra banyA, paNa mane pAkI khAtro che ke e jamavAna mahAvIranI kRpA che. huM e kabula karuM chuM ke gItAnI mArA upara UMDI asara che. gItA pachIthI mahAvIra bhagavAnathI vadhu bIjI koI vAtanI asara mArA citta para nathI, enuM kAraNa e che ke mahAvIra bhagavAne je AjJA ApI che te bAbAne purepurI kabula che. e AjJA che: "satyAgrahI bane. Aje te je A te "satyAgrahI banI nIkaLe che. bApue bAbAne paNa satyAgrahI tarIke AgaLa karyo hatA, paNa bAbA jANatuM hatuM ke e satyAgrahI nathI, "satyagrAhI che. dareka mAnava pAse enuM satya hoya che. ane tethI mAnava-janma sArthaka thatuM hoya che. Ama tamAma dharmomAM, tamAma paMthomAM ane tamAma mAnAmAM je satyane aMza che tene grahaNa karavA joIe. bhagavAna mahAvIrane A upadeza che. gItA pachIthI bAbA para enI ja asara che. "gItA pachIthI ema kahuM chuM khare, paNa jouM chuM to mane e bannemAM karoya pharaka jaNAtuM nathI brahma vidyA maMdira rAma hari pavanAra, vadhA, ke 3 rAma hari 25-12-74 rAma hari (vinebAja hastAkSaramAM) Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 bhUmi kA A nya 'samaNu sutta" nI saMkalanA vinAbAjInI preraNAthI thaI che, e ja preraNA anusAra sa`gItinu' AyeAjana thayu. ane emAM AnA prArUpane svIkRti maLI. A eka viziSTa aitihAsika ghaTanA che. vizvanA tamAma dharmonuM mULa che-AtmA ane paramAtmA, tatvarUpa A be staeA para dhanAM bhavya bhavana ubhAravAmAM AvyAM che. vizvanA keTalAya dharmAM AtmavAdI che ane sAthe izvaravAdI paNa che, teA vaLI keTalAya nirIzvaravAdI che sa'kalanA pUjya izvaravAdI paraMparA tene kahevAya jemAM sRSTine kartA, dhartA ane niyAmaka eka sarvazaktimAna Izvara athavA paramAtmAne mAnavAmAM Ave che. sRSTine tamAma AdhAra enA para ja che. ene ja brahmA, vidhAtA, paramapitA, vagere nAmAthI ALakhe che. A paraparAnI mAnyatA che ke pRthvI para jyAre jyAre dharmonAM glAni thAya che tyAre tyAre bhagavAna avatAra le che, duSTAne nAza kare che, sRSTinu saMrakSaNa kare che ane emAM sadAcAranAM bIja vAve che. nirIzvaravAdI paraparA : bIjI paraparA che te AtmavAdI che paNa sAthe sAthe nirIzvaravAdI che. e para parA vyaktinA svataMtra vikAsamAM For Private Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAne che. pratyeka vyakti athavA jIva pitAne saMpUy vikAsa sAdhI zake che, potAnAmAM rAga-dveSa-vihInatA athavA vItarAgatAne sarvocca vikAsa sAdhI e parama-padane pAmI zake che. e pite ja pitAne niyAmaka ane saMcAlaka che pite ja potAne mitra ane pote ja potAne zatru che. jaina dharma A ja paraMparAmAne svataMtra vaijJAnika dharma che. A jaina paraMparA TuMkAmAM "zramaNa saMskRti' ne nAme oLakhAya che. A AdhyAtmika paraMparAmAM boddha vagere dharmo paNa Ave che. jyAre IzvaravAdI bhAratIya paraMparA "brAhmaNa saMskRti ne nAme oLakhAya che prAcInatA : kaI paNa dharma prAcIna ke arvAcIna hevA mAtrathI te zreSTha che ema sAbita nathI thatuM, paNa je kaI dhArmika paraparA purANuM hoya ane dIrgha kALa sudhI te sajIva, sakriya ane pragatizIla rahI hoya tathA lekonnatimAM, netika vikAsa ane sAMskRtika samRddhimAM, prabaLa, preraka, tathA, sahAyaka nIvaDI hoya te eno artha ema karI zakAya ke e dharmamAM TakAu, sArvakAlika ane sArvabhaumika ta rahelAM che. jaina dharma AcAra ane vicAra ane draSTie bahu purANe dharma che. ItihAsakAroe have e vAta mAnI lIdhI che ke tIrthakara mahAvIra jaina dharmanA mULa saMsthApaka nahetA. emanA pahelAM bIjA paNa tIrthakara thaI gayA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 hatA, emaNe jaina dharmanI punarsthApanA karI hatI, ane enI prANadhArAne AgaLa vadhArI hatI. e kharU. ke jaina dharmanA mULa ugama sudhI haju ItihAsa paDhAMcyA nathI, Ama chatAM je purAtAtvika ane sAhityika tathya prApta che tenA niSpakSa vizleSaNuthI nivivAda rIte siddha thayu che. ke jainadhama eka ati prAcIna dharma che. vAtarazanA muni, kezio tathA trAtya-kSatrie viSe Rgveda, zrImad bhAgavata, Adi mahattvapUrNa graMthAmAM sAmadha ullekheA maLI Ave che. jaina itihAsamAM tresaTha zalAkApuruSA'tu vana Ave che. avasarpa NI ane utsarpiNI nAmanA pratyeka sudI kALakhaMDamAM A zalAkA puruSA janme che ane mAnava sa MskRtinA vikAsamAM tathA dharmanIti AgaLa vadhAravAmAM preraNA Ape che. A zalAkA puruSAmAM 24 tIkAnu sthAna sarvemAMpira che. vartamAna avasarpiNI kALamAM enA catu kAlakhaDamAM je 24 tIrthaMkara thai gayA temAM sauthI pahelAM RSabhadeva hatA. e rAjA nAbhi tathA mAtA marudevInA putra hatA. temane AdinAtha, Adi brahmA, AdIzvara, vagere, nAmathI oLakhavAmAM Ave che. For Private Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sauthI chalA (24 mAM) tIrtha kara mahAvIra bhagavAna aDhI hajAra varSa pUrve thaI gayA. tathA gana buddha bhagavAna tathA mahAvIra bhagavAna sa akAlIna hatA. bhagavAna mahAvIranA 250 varSa pUrve 23mA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAna thaI gayA. e vArANasInA rAjA azvasenanA kuMvara hatA. baddha AgamAmAM zrI mahAvIra bhagavAnane ulekha "nigaMThanAta-putta'nA nAme maLe che, jayAre pAzva paraMparAne ullekha cAturyAma dharma" tarIke maLe che. mahAvIra bhagavAna paNa pArzva paraMparAnA pratinidhi hatA. Ama jovA jaIe te kALanA anaMta atUTa pravAhamAM na te jhaSabhadeva prathama hatA ke na mahAvIra chelalA hatA. A te anAdi anaMta paraMparA che. keNa jANe keTalIya vIsIe AgaLa upara thaI gaI ane have bhaviSyamAM thaze ! sAMskRtika vikAsanI dRSTie jotAM dekhAI Ave che ke pAramArthika ane AdhyAtmika bhUmikAmAM vaidika ane zramaNa saMskRtimAM jhAjhe bheda nathI. Ama chatAM vahevAranA kSetramAM tathA bannenA tatvajJAnamAM, AcAramAM, ane, darzanamAM coka le che. banne saMskRtio eka bIjAthI khAssI majAvita thaI che, jemAM AdAna-pradAna khAsuM thayuM che, ane sAmAjika paristhiti te bannenI lagabhaga eka sarakhI ja rahI che. je bheja dekhAya che te paNa samAjamAM utare nahi te nathI. ulaTuM mAnava saMskRtinA vikAsanA stare samajavAmAM e bahu Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAyaka thAya che. bhAratanA samRddha prAcIna sAhityamAM A bane saMskRtinA paraspara uparanA prabhAva ane AdAna-pradAnanA aneka dazya jovA maLe che. eka ja kuTuMbamAM judA judA vicAravALA loke pitapetAnI rIte dharma sAdhanA karatA hatA. Aje je jana dharmane nAme oLakhAya che enuM prAcIna kALamAM koI vizeSa nAma nahIM hoya. e kharuM ke jaina zabda "jina" parathI banyo che, Ama chatAM jaina zabda pramANamAM arvAcIna che. bhagavAna zrI mahAvIranA samayamAM ene mATe "nigrantha" athavA " ninya pravacana zabda cAlato ene kayAMka kayAMka Arya dhama paNa kahyo che. zrI pArzvanAthanA samayamAM tene "zramaNa dhama paNa kahetA. zrI pArzvanAtha pahelAM je bAvIsamAM tIrthakara zrI ariSTanemI (zrI neminAtha bhagavAna) thaI gayA tenA samayamAM Ane "ahaMta dharma kahetA hatA. zrI ariSTanemI e zalAkA-puruSa zrI kRSNunA kAkAnA dIkarA hatA. zrIkRSNa gAyanI sevA ane gorasa (dUdha Adi) ne je pracAra karyo te kharI rIte joIe te ahiMsaka-samAja-racanA mATe thayelo eka maMgaLa prayAsa hato. - bihAramAM jana dhama "Ahata dharma nA nAme pracalita hatuM. rAjarSi nami mithilAnA hatA ane rAjA janakanA vaMza ja hatA. emanI AdhyAtmika vRttinuM jene AgamamAM suMdara citraNa Ave che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItihAsamAM vakhate-vakhata nAme badalAtAM rahyAM haze, paNa A dharma paraMparA ane saMskRtinuM mULa, siddhAna ja te Aje che tenuM te ja hatuM-AtmavAda ane anekAntavAda. A ja AtmavAdanI bhUmi para jaina dharma paraMparAnuM ka9pavRkSa vadhatuM gayuM che. jena dhamI sAdhu Aje paNa zramaNa kahevAya che. zramaNa zabda "zrama, samatA ane vikArazamanane sUcaka che. emAM prabhUta artha samAyeluM che. jaina dharmane artha cheH jine upadeza athavA jine prasArele kalyANa mArga, jina" ene kahe che jemaNe pitAnA dehagata tathA Atmagata eTale aMdara-bahAranA vikAre para vijaya prApta karI lIdhuM hAya. AtmAnA sauthI prabaLa zatru cheH rAga-dveSa metAdi vikAro. eTale "jina" zabdane eka vizeSa artha cheH e ke amuka jAtinuM nAma nathI. Atmapalabdhi - AtmAnI prApti-mATe je "jina"nA mArge cAle che te jana che. vItarAga-vijJAnatA : jaina dharmanuM pUNuM lakSya che vItarAgavijJAnanI prApti. A je vItarAga-vijJAna che te maMgaLamaya che, maMgaLa karanAruM che, ane enA ja prakAzamAM cAlI mANasa "arahanta padane pAme che. (vItarAga vijJAna : kevaLajJAna.) Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalamaya magaja ka , vanarAga vijJAna, tAhi jAte bhaye, arihantAdi mahAna." A vItarAgatA samya-dana, samyagU-jJAna ane samaga-cAritra rUpI ratnatrayanI samavana sAdhanAmAthI prApta thAya che. zraddhA, jJAna ane cAritra e traNane samanvita paMtha ja mANasane mukti athaba saddhi sudhI pahoMcADe che. darzana, jJAna ane cAritraNa ja manuSya pUrNatAne prApta jana dharmane sauthI pahele ne mULabhUta upadeza e che ke zraddhApUrvaka, vivekanI Akhe vaDe, saMsArane joIne enu yathArtha jJAna prApta karo ane ene jIvanamAM utAre, paraMtu saMpUrNa AcAravicAranuM kendra bindu vItarAgatAnI prApti che. vItarAgatAnI sAme moTAmAM moTuM aizvarya paNa vyartha che. pravRtti he yA nivRvi, vAha cya che yA zramaNya, ane sthitimAM aMtaramAM vItarAgatA vadhatI jAya ene ja zreyaskara gayuM che, paraMtu ane lanDa dakiTa maLyA vagara vItarAgatAnI prAptino asta hAtha nathI lAgate A anekAnta daSTi ja, pravRttimAM nivRtti ane nivRttimAM pravRttinuM darzana karAvI, yathArtha nivRttinuM mArgadarzana karI zake che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 A hatA : jena AcAranuM mULa ahiMsA che. A ahiMsAnuM pAlana anekAnta daSTi vagara sabhavita nathI, kAra jaina daSTie, mANamAM hiMsA na karatA hoya chatAM huMsaka hAi zake che, ane hiMsA karatA hoya chatAM hisa' na paNa hoI zake Ama, janadharmamAM hiMsA-ahiMsA kartAnA bhAva" upara A che rAkhe che, kriyA upara nahIM. bahArathI thanArI hiMsAne ja je hiMsA gaNI laIe te ke ahiMsaka heI ja na zake, kAraNa ke jagatamAM sarvatra va - pApI rahelA che ane ni tara emano ghAta thaI rahyA che, mATe je sAvadhAna rahone pravRtti kare che ene bhAvamAM ahiM che ane je vyakti pitAnI pravRttimAM sAvadhAna nartha hatI tenA bhAvamAM hiMsA che. Ama bedarakAra vyakti hisa na karatI ya te paNa hiMsaka che. e badhuM prathak Na akAta daSTi vagara saMbhavita nathI, tethI jene anekAnta dRSTi prApta thaI che te ja manuSya samyaga-davi che manAya che ane sAga-dakiTavALA ja sagna-jJA tatha. sava- cAretra-zIla hoI zake. je daSTi myak thI enuM jJAna paNa sAcuM nathI ane AcAra paNa yathArtha nathI. ene ja lIdhe jaina mArgamAM phitva ayo -da2.manuM mahatva vizeSa nAkhyuM che. mekSama ne paNa e ja ' che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra eka , - che. jIva anAdikALathI emAM paDaye. che. e pitAnA yathArtha svarUpane bhUlIne A baMdhanane ja pitAnuM svarUpa samajI emAM ramamANa rahe che. A je praya che, potAnA svarUpanI brAnti che, pitAnI dRSTinI bhUla che, te ja enA baMdha nanuM karAyu che. A bhUla jyAre enI najare paDe che tyAre ja enI dRSTi pitAnA svarUpa bhaNI jAya che ane tyAre ja ene samajAya che ke huM te caitanya zaki-saMpanna chuM; zaunika zAktathI paNa viziSTa zakti e mArU caitanya che e anana jJAna, ane te darzana, ane te sukha ane anaMta vaya (zakti)ne enAmAM A prakA jAgatAMnI sAthe ja ene samyam daSTi prApta thAya che ane e saMga caDe cAra-dvArA pitAnA yathArtha svarUpamAM sthira thavAno prayatna kare che. Ama jaina dhamane AcAra mAga samyaga-jJAnapUrvaka vItarAgatA sudhI pahoMcavAne rAjamaga che. anekAnta : A vizALa "lAkamAM dehadhAre vyaktinuM vadhumAM vadhu jJAna paNa sImita, apUrva ane ekAMgI hoya che vastunA anaMta guNene samagra abava vyakti eka sAthe karI zakatI nathI, te ene vyakta karavAnI vAta che. AthI ja rahI. bhASAnI zakti ane zanA arthanI yAda jyAM tyAM jhaghaDA ane vivAda UbhA kare che. mANasane "ahama Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 emAM umerA kare che; jyAre aneAnta, samanvayane ane virAdha-parihAranA maga dekhADe che. saunI vAtamAM satyano ''za' DAya che, ane e satyane aMza samajIe te vivAda sahelAIthI TaLI zake che. jene peAtAnI vAtanI huTha athavA peAtAnA ja sAcApaNane Agrahu nathI aAtA evI ja kti anekAnta mAraphate gaDhAne sArI rIte ukelI zake che. Ama te dareka manuSya anekAntamAM jIve che, paNa ene khabara nathI ke e jyaMti tyAM che ane enAthI ja e prakAzita che. mAM kheA para AgrahanA pATA bAMdhele haiya tyAM sudhI Rtu-svarUpanu sAcuM darzana thaI zaY=tuM nathI. anekAnta dRSTi vastu athavA padAthI svataMtra sattAnA udveSa kare che. vicAra jagatamAM ahiMhaMsAnu mUrta rUpa anekAnta che. je ahi saka haze e anekAndI huMze ane je anekAntI haze te ahiMsaka hun. * Aje jaina dharmanuM je svarUpa ApaNI sAme che te prabhu zrI mahAvIrasvAmInI dezanAthI anuprANita thayelu che. Aje emanu' dharma - gAyana pravatI mahyuM che. mahAvIra prabhu dharma ane durAnA samanvayakAra hatA. sA, dezana ane AcaraNano samanvaya ja manuSyane du:kha--mukti kSaNI laI jAya che jJAna-hIna karma ane ka-hIna jJAna gaMtha che. jJAta satyanuM AcaraNa ane Acarita satyanuM jJAna banne bhegAM maLIne ja sArthaka thaI zake che. For Private Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastu svabhAva dhAma : ""vadhu sahA ame." vastune svabhAva ja dharma che. - A vAta jaina darzananI sauthI mahatvapUrNa deNa che. sRSTino pratyeka padAtha pitAne svabhAva pramANe varatI rahyo che. enuM astitva-utti , sthiti, ane vinAzathI yukta che. padArtha jaDa he yA cetana, pitAnA svabhAvamAMthI haTha nathI. sattAnA rUpamAM e sadaiva sthita hoya che. paryAya karatAM e niraMtara parivartanazIla che A ja tripadI para saMpUrNa jena-darzana UbhuM che, ane A ja tripadInA AdhAra para saMpUrNa leka-vyavasthAnuM pratipAdana e jaina-darzananI vizeSatA che. padravya sthitithI sApha thaI jAya che ke A loka ' anAdi ana che. ene kata, dha, ke, nitA koI vyakti vizeSa athavA zakti-vizeSa nathI. deza-kALathI para, vastu-svAvanA AdhAra para AtmAnI sattA svIkAravAmAM Ave te samAjamAM viSamatA, vaga bheda, varNa bheda, vagerenuM sthAna rahetuM nathI. AvI hAlatamAM vyavahAra jagatamAM prabhu mahAvIra jevA vItarAga tatvadazI ema ja kahe che ke samabhAva e ja AhaMsA che, ane, manamAM mamatva na hovuM e ja aparigraha che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sata sa dhI vasatuM, e te anubhavamAM brahmanI carcA e ja brahmacarya : karmathI mANasa brAhmaNa ba che ane kamathAM ja kSAtraya, karmathI ja vaizya ane karmathI ja zUdra cAritryahIna vyaktine saMpradAya, veza, dhana, baLa, sattA ane ezvarya, jJAna ane pothI bacAvI zakatAM nathI devI, denAe ke prakRtinA vibhinna zakitaone rIjhavavA mATe karAtAM jAtajAtanAM karmakAMDa yA anuSThAne paNa bacAvI zakatAM nathI. Ata - pranIti. tAta - jJAna ane AmalInanA -nijAnaMda 2salI natA ja manuSyane mukti pAvI zake A ja mAruM rAyapha che. zrI mahAvIra prabhu sAcA arthamAM nircanya hatA prinya ane grathi chedIne e dehamAM paNa videha hatA. emanI ja nirakSarI, sarva - e.pa-gamya, amRta varasAvanArI vANunuM gUjata vAtAvaraNamAM che. zrAvakAro : sAranA sai nI zata pusAra ja thaI zake. Ane kAraNe jena-Ara mArganA zrAvakAcAra ane zrAcAra ema be bhAga pADavAmAM AvyA che. zramaNanA AcAra Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 karatAM zrAvakane khAcAra sahelA hoya che. mAnuM kahyuM e che ke e loko gRhatyAgI nathI hotA ane samrAramAM rata rahe che. Ama chatAM zrAvaka pAtAnA cAra paratve barAbara sAvadhAna rahe che. enuM vRkSa zramaNAcAranI ziAmAM khAkha: vadhavAnu hoya che. zrAvakanI Atma zakti vadhe, 2:ga-dveSa di vikAra ane koyada phAga para kAbu AvavA lAge tyAre e eka pachI eka zreI vadhu zramaNa pada para Daga devA baDe che, bAra tenuM marAmara pAlana karatAM karatAM 11 zreNIe pA karIne zrAvaka zramammunI zreNImAM paheAMcI jAya che. Ama joga jaIe te zrAvaka ta dharmane AdhAra thavA pUraka dharma che, jene dhane tamAma mAcAra AnAkSI che. emAM zrama mATe vyavasthita eka pachI eka ema aAgaLa vikAsanAM pagathiyA upara laI jatI sahitA prApta che t emaNu zrAvaka tathA jaina dharmamAM devaLa nIti upadezanI dRSTie athavA vahevAra rISTie AcArane ghaDavAmAM AvyA nathI. zakti sApekSatA ane vikAsanI prakriyAmAM bAhya kriyA athavA rUDhigata le. mRta,daiva mUDhatA athavA guru mRtAne emAM jaga jeTaluM'paNu sthAna nathI, aNuvratAdinuM pAlana zrAvakane sAdhaka banavAnI preraga Ape che te bIjI mAju samAjano su saMcAlanamAM paLa apU bhUmikA adA kare che. 5 For Private Personal Use Only Sheng Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gratha paricaya "samaNa satta' granthamAM jena-dhama darzananI sArabhUta vAtenuM saMkSepamAM kema pUrvaka saMkalana karyuM che. 2 granthamAM 4 khAMDa ane 44 prakaraNe che. gAthAo kulle 756 che. (7+5+6=18=14=9) A granthanI mULa saMkalanA prAkata gAthAeAmAM karI che. A gAthAo geya che ane pArAyaNa karavA cogya che jainAcAryoe prAkRta gAthAone "sUtra kahyAM che prAkRta "sura" zabdane aza "sUtra", "mukta" tathA "zuta" paNa thAya che. jaina paraMparA "sUtra" zabda rUDha che, tethI A granthanuM nAma "samaNuM sutta' (zramaNa sUtram) rAkhyuM che. gAthAonI pasaMdagI prAcIna mULa graMthamAMthI karI che. Ama A "samasutta' AmanA jevuM svataH pramANa che. ApaNuM A pustakamAM phakta gujarAtI anuvAda gadyamAM ApavAmAM Avela che. vAcakane temAM rasa paDe te pachI ardhamAgadhI gAthAo je geya che tenA rasAsvAda mULa pustakamAMthI mANI zake che. saMskRta lAke prAkRta anAjavAmAM madadarUpa che. (1) timukha : A nAma prathama khaMDanuM che. emAM vyakti "khAo. pIe, ne, eja mANe" nI nimna bhautika bhUmikA athavA bahya jIvanathI upara UThIne Alcatara jIvananuM darzana kare che. e viSaya bhegone asAra, dukhamaya thA janma-jarA-maraNa rUpa saMsAranAM kAraNa Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajI enAthI virakta thAya che. e rAga-dveSane ja pitAnA sothI meTA zatru samajI badhI rIte parihArane upAya kare che. krodhamAna, mAyA, ane lobhane ThekANe e anukrame kSamA, namratA, saraLatA ane saMtoSa vagere guNane Azcaya le che. cAre kaSAyone nigraha karIne viSayamAM phasAyelI iMdriyone saMyamita kare che. badhAM prANuone Atmavat lekhe che ane emanAM sukha-duHkhane pitAnAM ja hoya tema anubhava kare che. bIjAonI jarUriyAtane samajI, enI kadarane bujhI, parigrahano yathA-zakti tyAga kare che. pitAnI tathA bIjAnI tarapha sadA jAgrata rahe che ane yatanAcArapUrvaka mekSa mArgamAM nirbhayatAthI vicaraNa kare che. (2) mikSa mAga : A nAma bIjA khaMDanuM che. AmAM Daga denAra vyaktinI tamAma zaMkAo, bhayavALI saMvedanAo, AkAMkSAo ane mUDhatAo za dvA (darzana)-jJAna cAritranI, athavA jJAna-karma-bhaktinI triveNImAM dhovAI jAya che. ISTa-aniSTanA tamAma dvadro samApta thaI jAya che, ane samatA tathA vAtsalyanuM jharaNuM phUTI nIkaLe che. enuM citta saMsAranA bhego taraphathI virata thaI prazAMta bane che. gharamAM rahetA hoya, te paNa jaLamAM kamaLanI jema rahe che. vepAra dhaMdhe badhuM ja karatAM hovA chatAM e kazuM ja karatuM nathI. zrAvaka, zramaNa dhamo kramaza : AdhAra laIne enuM citta sahaja rIte jJAna-vairAgya-ane-dhyAnanI vividha zreNIone Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAra karIne dhIre dhI upara tarapha gati karavA mAMDe che. aMte enI tamAma vAsanAo nirmULa thaI jAya che, jJAna-sUrya pUrI prakharatAthI prakAzavA mAMDe che ane AnaMda-sAgara uchaLavA mAMDe che. deha che tyAM sudhI e ahaMta athavA zvanamukta dazA mAM divya 3 deza mAraphate jagatamAM kalyANa ane prasAra karatA vicaraNa kare che ane chevaTe deha-sthiti athavA AyuSya pUruM thAya che tyAre siddha athavA videha dazA pAmIne sadAne mATe AnaMda-sAgaramAM lIna thaI jAya che. (3) tAva-darzana : ema tra. kha DanuM che. emAM jIva-ajIva vagere mAta ta nuM tathA pApa puNya vagere nava padArthonuM vivecana che. uparAMta jItrAtmaka pudgalaparamANu vagere cha dravyane paricaya ApIne enA saMcAga tathA vibhAga dvArA vizva sRSTinI akRtrimatA ane anAdi-anaMtatAnuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. (4) syAdvAdaH nAma cothA khaMDanuM che. emAM ane kAnta-vAdane saMkSipta paricaya apAya che. jenA darzanano pradhAna nyAya A ja che. A khaMDamAM prANa, naya, nikSepa ane sapta saMgI jevA gUDha ane gaMbhIra viSayane hRdayagrAhI saraLa saMkSipta paricaya Apa kA che. chele vIra stavanathI A pustaka samApta thAya che. samApana : A cAra khaMDemAM 756 gAthAomAM thaIne jena-dharma, tattva darzana tathA AcAra mAgane sarvAgINa Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 saMkSipta pazciya AvI jAya che ema kahI zakAya. Ama te jaina sAhitya vipula che ane enI eka eka zAkhA para aneka grantha prApta che. sUma rIte adhyayana karavuM hoya te e badhA granthone AdhAra levuM jarUrI che, paraMtu sAMpradAyika AgrahathI para, mULarUpama, jaina dharma siddhAntane, AcAra-praNAlIno ane jIvananA kAmaka -vikAsanI prakriyAno sAmAnya mANasane paricaya karAvavA mATe A eka sarva-saMmata pratinidhika grantha che. je na ja ya ti za sa naM. ji na za sa na da va kI ja ya. ma hA vIra svAmI bha ga vA na kI ja ya. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama prathama khaMDa - - - - - - jyotirmukha prakaraNa viSaya gAthA ! prakaraNa viSaya gAyA 1. maMgaLa sUtra 1 thI 16 9. dharma sUtra 82 thI 11 2. jinazAsana sUtra 17 thI 24 10. saMyama sUtra 122 thI 139 3. saMgha sUtra 25 thI 31 11. aparigraha sUtra 140 thI 146 4. nirUpaNa sUtra 32 thI 44 - 12. ahiMsA sUtra 147 thI 15 5. saMsAra caka sUtra 45 thI 55 13. apramAda sUtra 160 thI 168 6. kama sUtra pa0 thI 66 14. zikSA sUtra 170 thI 176 7. mithyAtva sUtra 67 thI 70 15. Atma sUtra 177 thI 191 8. rAga-parihAra sUtra 71 thI 81 dvitIya khaMDa - - - - - - mekSa mArga prakaraNa viSaya gAthA { prakaraNa viSaya gAthA 16. mekSa mAga sUtra 1992 thI 207 ' 26. samiti-gupti sUtra 384 thI 416 17. 2 - 2 ya sra tra 208 thI 218 27. A va zya ka sUtra 417 thI 38 18. samyaga darzana sUtra 219 thI 244 28. ta pa sUtra 439 thI 483 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa viSaya gAyA 19. 20. 21. samyag jJAnasUtra 245 thI 261 samyag cAritra sUtra 262 thI 287 so ya nA satra 289 thI 295 22. dvividha dharmasUtra 296 thI 300 zrAvaka dha sUtra 301 thI 335 zramaNu dharmasUtra 336 thI 363 25. ma ta krU tra 364 thI 383 23. 24. tRtIya khaDa : viSaya prakaraNa 34. ta sva 35. vya prakaraNa 37. 38. gAthA sUtra 588 thI 623 sUtra 624 thI 650 caturtha khaMDa : viSaya gAyA A ne kA ntasUtra 660 thI 673 pra mA yu sUtra 674 thI 189 33. prakaraNa 29. dhyA na 30. anu prekSA 31. hai kyA 32. AtmavikAsa sUtra prakaraNa 36. prakaraNa 41. 42. viSaya gAthA s tra 484 thI 504 sUtra 15 thI 530 sUtra pa31 thI 545 ( guNa sthAna ) 546 thI 566 sUtra 567 thI 187 sa le kha nA sRSTi tattva dezana viSaya gAyA sUtra 651 tho 659 sthAvAda samanvaya ni kSe pa viSaya gAyA sUtra 722 thI 736 sUtra 737 thI 744 29 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa viSaya gAthA | prakaraNa viSaya 39. na ya sUtra 690 thI 713 43. samApana 40. syA dU vAda tathA 44. zrI vira stavana sakha bhaMgI sUtra 714 thI 721 { gAthA 745 thI 749 750 thI 750 " huM zuddhAtmA chuM.' Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama khaMDa: ti muM na prakaraNa 1 : maMgaLasUtra zrI ahaM tene namaskAra, zrI siddhone namaskAra zrI AcAryone namaskAra. zrI upAdhyAyane namaskAra, lakavatI sarva sAdhuone namaskAra. A paMca namaskAra maMtra tamAma pApono vinAza karanAra che, ane tamAma maMgalemAM prathama maMgala che. 3. a ha ta ma ga la che. siddha maM ga che. sAdhu maM ga la che. ke va li-pra Na ta tha ma ma ga la che. 4 a ha ta le ko ma che. siddha le ke na ma che. sAdhu le ke ra ma che. ke va li - pra Na ta tha : le ke ta ma che. A huM to nuM za ra Na la uM si to nuM za ra Na lauM chuM. sA dhu o nuM za ra Na la 8 chuM. ke va li-pra Na ta tha ma nu za ra Na lauM chuM. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 maMgalasvarUpa, cAra zaraNa rUpa tathA kerama, parama ArAdhya ane nara-sura-vidyAdharo dvArA pa1i, karmazatruonA vijetA pAMca guruo (parameSTha)nuM dhyAna dharavuM joIe. saghana ghAtI-karmono nAza karanAra, traNeya lokamAM vidyamAna, bhavya-jIva-rUpI kamaLAno vikAsa karanAra sUrya, anaMta jJAnI ane anupama sukhamaya ahaM tene jagatamAM jaya ho. ATha karmothI rahita, kRtakRtya, janma-mRtyunA cakrathI mukta tathA sakaLa tattva rahasyanA draSTA siddha mane siddhi pradAna kare. pAMca mahAvratane lIdhe samunnata, tatkAlIna sva-samaya ane para-samaya-rUpa zrutanA jJAtA tathA vividha guNasamUhathI paripUrNa AcArya mArA upara prasanna che. jenI pele pAra javuM kaThaNa che evA ajJAna rUpI ghera aMdhakAramAM bhaTakanAra bhavya jIne jJAnano prakAza Apanara upAdhyAya ane uttama gati Ape. zIlarUpI mALAne sthiratAthI dhAraNa karanAra, rAga rahita, yaza-samUhathI bharapUra ane pravara vinaya vaDe alaMkRta zarIravALA sAdhu mane sukha Ape. ahaMta, azarIrI (siddha), AcArya, upAdhyAya ane suni- A pAMcanA pathama pAMca akSare (a+a+A+uma) ne meLavavAthI ( kAra ) 10. 12. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 bane che je paMca parameSThIne vAcaka che - bIja rUpa che. (ekAkSarI maMtra che.) huM 1 RSabha, 2. ajita, 3 bhava, 4. abhinaMdana, 5. sumati, 6. pravra prama, 7 supArzva, tathA 8. caMdraprabha prabhune vaMdu chuM. huM 9 suvidhi (puSpa daMta), 10, zItala, 11. zreyAMsa, 12. vAsupUjya, 13. vimala, 14. anaMta, 11. dharma, 16. zAntinAthane vaMdu chuM. huM 17 kuMdhu, 18. ara, 19. malA, 20. munisuvrata, 21. nami, 22. ariSTa nemi, 23. pArzva, tathA 24. zrI vardhamAna svAmIne vaMdu chuM, caMdrathI adhika nirmaLa, sUryathI adhika prakAza karanAra, sAgaranI jema gaMbhIra sidda bhagavAne mane siddhi (mukti) pradAna kare. prakaraNa 2: jana zAsana sUtra jemAM lIna thaI javAthI jIva anaMta saMsAra-sAgarane pAra karI jAya che tathA je tamAma cha mATe zaraNa samAna che, e jina zAsana saMbA samaya sudhI samRddha rahe. viSaya-sukhanuM virecana karavA, janma-maraNarUpI vyAdhine dUra karavA tathA badhAM duHkhene nAza karavA A jina vacana amRtasamuM auSadha che. 17. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. 19. jeno upadeza aDatoe artharUpe karyo che ane jene gaNadharoe sUtra rUpe sArI rIte gUMtheluM che e muna-jJAna-rUpI mahA samudrane bhaktipUrvaka zIra namAvI praNAma karuM chuM. aha"tenA mukhamAMthI utpanna thayelA tathA pUrvApara deza-ndrita zuddha vacanone Agama kahevAmAM Ave che. e AgamamAM je kahevAmAM AvyuM che te satyArtha che. (aha"e upadezeluM ane gaNadharoe gUMtheluM zrata Agama che. ) je jina-vacanamAM rAga dharAve che ane jinavacanonuM bhAvapUrvaka AcaraNa kare che te nirmaLa tathA kaleza vinAno banIne parIta saMsArI (alpa janma maraNavALa) banI jAya che. 22. he vItarAga ' he jagadguru ! ApanA prabhAvathI mane saMsArathI virati, me kSamArga nuM AcaraNa ane ISTa phaLanI prApti thatI rahe. je -samaya ane para - samayano jANakAra, gaMbhIra, dIpimAna, kalyANakArI ane saumya che tathA seMkaDo guNethI yukta che e ja nigraMtha pravacananA sArane kahevAno adhikArI che. 24 tame pitAne mATe je IcchatA ho te bIjA mATe paNa Icche ane je tamArA pitAnA mATe na IcatA 23. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 ho e bIjA mATe paNa na iccho. A ja jinazAsana-tIrthakarene upadeza che. prakaraNa 3 : saMghasUtra 25. guNenA samUhane saMgha kahe che. saMgha karmothI choDAve che. darzana, jJAna ane cAritrano saMcaya (ratnatrayanI prApti) kare che tene saMgha kahe che 26. ratnatraya ja * gaNu" kahevAya che. mokSa mArga para gamana karavAne "gacha' kahe che. " saMgha' eTale guNano samUha. ane nirmaLa AtmA ja "samaya" kahevAya che 27. bhayabhIta vyaktio mATe saMgha AzvAsana rUpa che, chaLa-kapaTa vinAnA vyavahArane kAraNe vizvAsabhUta che, sarvatra samatAne lIdhe e zItaLa gRha samAna che, e aviSamadazI che e kAraNasara mAtA-pi tulya che, uparAMta, tamAma prANIo mATe zaraNa levA rUpa che, mATe tame saMghathI DerA nahi. saMghamAM rahelo sAdhu jJAna bhAge (adhikArI) che; darzana ane cAritramAM e savizeSa sthira rahI zake che. jIvana paryata je gurukuLavAsane choDanA nathI te dhanya che 29. jene gurune mATe nathI bhakti, nathI Adara, nathI gaurava, nathI bhaya (anuzAsana), nathI lajajA, tathA 28. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30-31. sa'gha kamaLa jevA che ( kAraNa ke ) ka 32. 33, 34. 36 nathI snehu e gurukuLavAsamAM rahe te paNa teno zuM a? -raja-rUpI jaLa-samUhathI kamaLanI mAphka e upara rahe che tathA alipta rahe che. zrutaratna (jJAna agara Agama ) ja eno dI nALa che, pAMca mahAvrata ja enI sthira kaNikA che, ane uttara guNa ja enI madhyavatI kesara che, zrAvaka-jana rUpI bhramara jene sadA gherI rahe che, jinezvara-deva-rUpI sUryanA tejathI je je pramu thAya che tathA jene zramaNa gaNu rUpI hajAra pAMdaDAM che te saMgharUpI kamaLanuM kalyANa thAo. prakaraNa 4: nirUpaNa sUtra prama Nu, naya ane nikSepa dvArA je artha medha nathI karatA tene ayukta yukta jevu' ane yukta ayukta jevu jaNAya che. jJAna pramANa che. jJAtAnA hRdayagata abhiprAyane naya kaDhavAya che jANavAnA upAyAne nikSepa kahe che. A pramANe yukti-pUrNAMka ane graNa karavA eka e A e naya nizcayanaya ane vyavahAra naya badhA nayAnAM nayeAnAM mULa che dravyArthi ka naya ane pA~yArthi ka nayane nizcaya-sAdhananA hetu rUpa jANavA. For Private Personal Use Only - Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35. 36. 37. 34. 39. 40. 37 akhaM vastunA vividha dharmomAM kiMcita lenAre upacAra kare te vyavahAra naya ane je A pramANe nathI karatA arthAt akhaMDa padmA no anubhava akhaMDa rUpe kare che te nizcaya naya. jJAnIne caritra che, dana che ane jJAna che ema vyavahAra naya kahe, jyAre nizcaya naya ema kahe ke jJAnIne nathI jJAna, nathI cAritra, ane nathI dana nathI. jJAnI te zuddha nAyaka che. A pramANe AtmAzrita nizcaya naya dvArA vyavahAranayanA pratiSedha karavAmAM Ave che. nizcayanayanA Azraya lenAra munijana janarvANa prApta kare che. ( paraMtu ) jevI rIte anA ASA vinA anA puruSane samajAvI na zakAya tevI rIte vyavahAra vinA paramAnA - pareza asabhavita che. vyavahAra naya abhUtA ( asatyA ) che ane nizcaya naya bhUtA ( satsA ) che. bhUtAna Azraya lenAra jIva ja samyagdaSTi heya che. nizcayanuM avala bana karanAra kAika jIvA nizcayane nizcayapUrvIka nahiM jANavAne kAraNe bAhya khAcarannumAM ALasu ane svaccha dI manI caraNa-karaNa ( AcAra-kriyA )nA nAza karI nAkhe che. For Private Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41. (AvA jInA saMbaMdhamAM AcArya kahe che ke, parama bhAvanA daSTA chavAnI mAraphate zuddha vastunuM kathana karAvanAra zuddha-naya ja jANavA lAyaka che, paraMtu aparama bhAvamAM sthita vyakti mATe vyavahAra naya dvArA ja upadeza karavo ucita che. ka zramaNa kayA bhAvamAM sithata che e nizcayapUrvaka jANavuM kaThaNa che, eTale je pUrva-caritramAM sthita che temanuM kutikarma | vaMdanA) vyavahAranayanI mAraphata cAle che. 43. eTalA mATe ( samajavuM joIe ke) potapotAnA pakSanAAgraha rAkhavAvALA tamAma naya mithyA che ane e badhA paraspara sApekSa bane eTale samyaka bhAvane prApta karI vALe che. jJAna vagere kArya, utsarga (sAmAnya vidhi) ane apavAda (vizeSa vidhi) ne lIdhe satya bane che. e evI rIte karavAmAM Ave ke tamAma saphaLa bane. prakaraNa 5 : saMsAra cakra sUtra adhava, azAzvata ane dukha bahula-saMsAramAM evuM kayuM karma che jene lIdhe huM durgatimAM na jAuM? A kAmage kSaNabhara sukha ane dIrghakALa dukha ApanArA che, jhAjhuM dukha ane thoDuM sukha denArA che. saMsArathI chUTavAmAM bAdhaka che ane anarthonI khANa che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Y9. 48. khUba zodhavA chatAM keLanA jhADamAM jema keI sArabhUta vastu dekhAtI nathI tema, barAbara tema, iTriyenA viSamAM paNa kazuM sukha dekhavAmAM nathI AvatuM narendra surendrAdina sukha paramArtha draSTie duH5 ja che. jo ke e che kSaNika chatAM enuM pariNAma dAruNa hoya che mATe, enAthI dUra rahevuM ja ucita che. 49. khujalIne rogI khaMjeLe tyAre dukhane paNa sukha mAne che. barAbara e pramANe, mehAtura manuSya kAmajanita dukhane sukha mAne che. 50. AtmAne dUSita karanArA bhegAmiSa (Asakti-janaka bhaga)mAM nimagna, hita ane zreyasamAM viparIta buddhi dharAvanAra, ajJAnI, mada ane mUDha chava, kaphanA baLakhA (karmomAM) mAkhInI jema, phasAI jAya che. 51. janma, jarA ane maraNathI utpanna thanArA dukhane jIva jANe che ane ene vicAra paNa kare che, paraMtu viSayethI virakata thaI zakatuM nathI. aho ! mAyA (dama) nI gAMTha keTalI majabUta che ! para thI pa4. saMsArI jIvanAM (rAga-dveSa rUpa) pariNAma hoya che. pariNAmethI kama baMdha thAya che. karma baMdhane hisAbe jIva cAra gatie mAM jAya che-janma le che. janmathI zarIra ane zarIthI Idriye prApta thAya che. jIva enA dvArA viSayanuM grahaNa (sevana) kare che ethI vaLI rAga-dveSa upanna thAya che. A pramANe jIva saMsAra-cakamAM paribhramaNa kare che. enA paribhramaNanA heturUpa pariNAma (samyagu-duSTi prApta nathI thaI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55. 6. 57. eTale) anAdi-anaMta ane (samyagadaSTi prApta thAya eTale) anAdi-sAMta heya che janma dukha che, ghaDapaNa dukha che, roga dukha che ane mRtyu dukha che ahA ! saMsAra duHkha ja che. emAM jIvane kaleza prApta thato rahe che prakaraNa 6: karma sUtra je bhAva je prakAre niyata hoya che enAthI bIje (ju) rUpe ene mAna, varNavo ke Acare enuM nAma vipaka agara te viparIta buddhi kahevAya. je samaya jIva je bhAva dhAraNa kare che te samaye te tevA ja zubha-azubha karmo vaDe baMdhAya che. (pramatta manuSya) zarIra ane vANathI matta bane che tathA dhana ane strIomAM gRddha (pAsakta) bane che aLasIyuM jevI rIte mukha a! zarIra bane vaDe mATI saMcaya kare che, tevI rIte te (gRddha manuSya) rAga ane dveSa banne vaDe karmamaLano saMcaya kare che. jJAti, mitra varga, putra ane baMdhuo enA dukhamAM bhAga paDAvI zakatA nathI e ekale pite ja dukhano anubhava kare che kAraNa ke kama enA karanAranI pAchaLa pAchaLa jAya che jevI rIte keI puruSa jhADa upara caDhatI vakhate sva-vaza hoya che paraMtu pramAdavaza e jyAre jhADa uparathI 58 59. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIce paDe che tyAre e para-vaza banI jAya che, tevI rIte jIva sva-vazapaNe karma kare che paNa kamanA udaya vakhate ene (karma) gavavAM paDe che tyAre e para-vaza banI jAya che. jevI rIte kayAreka (karaja dravya ApatI vakhate) dhanika baLavAna hoya che to vaLI kayAreka (karaja bharapAI karatI vakhate) karajadAra baLavAna hoya che, tevI rIte kyAreka jIva karmane AdhIna hoya che te vaLI kayAreka karma jIvane AdhIna hoya che. sAmAnyanI apekSAe karma eka che, ane dravya tathA bhAvanI apekSAe be prakAranAM) che kamanA pudgalenA pIMDane dravya karma kahevAmAM Ave che ane emAM rahelI zaktine kAraNe eTale ke enAni mittathI jIvamAM thanArA rAga-dveSa rUpI vikAne bhAva karma kahe che. 63. ikiyAdi upara vijaya meLavI je upagamaya (jJAna-dAna-maya) AtmAnuM dhyAna kare che tene karmabaMdhana nathI. mATe, audagalika prANa enI pAchaLa kevI rIte jaI zake ? (arthAt ene no janma te paDhate nathI.) 64. (1) jJAnAvaraNa, (2) darzanAvaraNa, (3) vedanIya, 65. (4) mehanIya, (5) Ayu, (6) nAma, (7) getra, ane (8) aM-rAya - saMkSepamAM A ATha karmo che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66. A karmono svabhAva (1) paDado, (2) dvArapALa, (3) talavAra, (4) madha, (5) haTha (lAkaDuM), (6) citAro, (7) kubhAra ane (8) bhaMDArI jevo che. * [AnI samajUtI mATe juo pariziSTaH 2] prakaraNa 7H mithyAtva sUtra 67. hA ! kheda che ke su-gatine mAga nahi jANavAthI mUDhamati bhayAnaka ane bhavarUpI ghora vanamAM lAMbA samaya sudhI bhamate rahyo je jIva mithyAvathI grasta thAya che tenI daSTi viparIta thaI jAya che. jevI rIte vara-grasta manuSyane mIThe rasa paNa gamatuM nathI tevI rIte midaSTi jIvane dharma gamatuM nathI. tIvra kaSAya-yukta banI mizrAdaSTi jIva zarIra ane jIvane eka mAne che-e hirAtmA che. tatva-vicAra pramANe je nathI cAlate tenAthI moTo mithyAdaSTi bIje keNa heI zake? e bIjAne zaMkAzIla banAvI pitAnA mithyAtvamAM vadhAro karate rahe che. prakaraNa 8: rAga parivAra sUtra rAga ane dveSa karmanAM bIja (mULa kAraNo che. karma mehathI utpanna thAya che e janma-maraNanuM mULa che. janma maraNane dukhanA mULa kahevAmAM AvyAM che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 9 . 72. aMkuzamAM nahi rAkhavAmAM AvelA rAga ane dveSa jeTaluM nukasAna kare che teTaluM atyaMta tiraskArane pAmelo baLavAna zatru paNa nathI karatA. jAti (janma), buDhApe (ghaDapaNa) ane maraNanA dukhathI gherAyelA jIvane A saMsAramAM keIsukha nathI, eTalA mATe mekSa ja prApta karavA yogya che. je tuM ghera bhavasAgaranI pAra (taTa upara) javA mAgatA ho te he suvihita ! tu tapa-saMyamarUpI noMkAnuM tarata ja grahaNa kara 75 samyakatva tathA cAritrAdi guNone nAza karanAra, khatya ta bhayaMkara rAga-dveSarUpI pApone AdhIna na thavuM joIe. tamAma jIvone, are ! devatAone paNa je kAMI kAyika ane mAnasika duHkha utpanna thAya che te kAma-bheganI satata abhilASAne lIdhe thAya che. vItarAgI e duone aMta karI zake che. jemAMthI vairAgya utpanna thAya che enuM AdarapUrvaka AcaraNa karavuM joIe. virakta vyakti saMsAranAM ba dhanathI chUTI jAya che, ane Asakta vyaktine saMsAra anaMta banato jAya che. 78. pitAnA rAga-dveSAtmaka saMkalpa ja dareka dezanuM mULa che. je A prakAranA citana mATe prayatna zIla bane che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA Indriya-viSe nA mULa nathI-AvA prakArane je saMkalpa kare che tenA manamAM samatA utpanna thAya che. ethI, kAma guNemAM thanArI enI tRSNA prakSINa thaI jAya che. nizcaya daSTi anusAra zarIra bhinna che ane AtamAM bhinna che, eTalA mATe zarIranuM duHkhadAyaka ane kalezakArI mamatva do. 80. mokSa prApti mATe, karmanA Agamana kAro A na, tathA iMdriyeno, traNa karavuM (mana, vacana, ane kAyA,) ane traNa vega (kRta, kArita, anumata) vaDe nirodha kare ane kaSAyone haNa. bhAvathI virakta thayele manuSya zeka-mukta banI jAya che. jevI rIte kamaLanA choDanuM pAMdaDuM pANIthI lepAtuM nathI tevI rIte saMsAramAM rahyo thake paNa te virakta manuSya aneka duHkhenI paraMparAthI lepAta nathI. prakaraNa 9 dharma sUtra 82. dhama utkRSTa maMgaLa che. ahiMsA, saMyama ane tapa enAM lakSaNa che. jenuM mana dhamamAM haMmezAM ramyA kare che tene devo paNa name che. 83. 1. vastune svabhAva e dharma che. 2. kSamA vagere bhAnI apekSAe e dhama dasa prakArano che. 81. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 ranatraya (samyaga-darzana, samyagrajJAna ane samyaka cAritra)tathA 4. nI rakSA karavI enuM nAma dhama. (1) uttama kSamA, (2) uttama mArdava, (3) uttama A java (jutA, saraLapaNu ) (4) uttama satya, (5) uttama zauca, (6) uttama saMyama, (7) uttama tapa, (8) uttama tyAga, (9) uttama Acinya, tathA (10) uttama brahmacarya-A dasa prakArano dharma che. (1) deva manuSya ane tiryaMca (pazuo) dvArA ghera ane bhayAnaka upasarga karavAmAM Ave te paNa je dhathI tapta thatuM nathI teno e nimala kSamA dhama kahevAya. 86. huM tamAma jIvane kSamA pradAna karuM chuM. tamAma jIve mane kSamA Ape tamAma prANIo tarapha mane maitrI bhAva che. mane kaI sAthe bahera nathI. 87. ochAmAM ochA pramAdane laIne paNa meM ApanI tarapha ucita vyavahAra na karyo hoya to huM zalya tathA kapAya vinAno banI ApanI kSamA mAguM chuM. 88. (2) phala, rUpa, jAti, baLa, jJAna, tapa, zrata, ane zIlane je zramaNa jarA jeTale paNa garva karatuM nathI te tene mAdava dharma kahevAya. (ATha mada tyAga) Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89. bIjAnuM apamAna karavAnA doSane je sadA sAvadhAnI pUrvaka chAMDe te ja kharA arthamAM svamAnI che. guNa na hoya ane abhimAna karavuM tethI kaMI "mAnI" banAtuM nathI. 90, A puruSa anekavAra ucca gotra ane aneka vAra nIca gotrane anubhava karI cukyA che, eTalA mATe nathI keI hIna ke nathI koI atirikta, (eTalA mATe eNe ucca gotranI) IcchA na karavI. (A puruSa aneka vakhata ucca gotra ane nAca gAtrano anubhava karI cukayA che- ) AvuM jANyA pachI netravAdI koNa hoI zake? keNa mAnavAdI hoI zake ? (3) je kuTila vicAra nathI karate, kuTila kArya nathI karate, kuTila vacana nathI bolate ane pitAnA de chupAvatuM nathI teno e Ajava dharma kahevAya. 92. (4) bIjAne saMtApa kare evAM vacano tyAga karI je bhikSu sva-para-hitakArI vacana le che tene e satya dhama kahevAya. . asatya bolIne paNa pote saphaLa na thai zake e zeka asatya bolavyA pachI, asatyavAdIne thAya che ane ethI dukhI bane che. asatya belIne e bIjAne ThagavAno saMkalpa karI rahyo che e vicArathI asatyavAdI asatya bolatAM pahelAM vyAkuLa bane che. kadAca koI pitAnA asatyane pakaDI na pADe e Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e vicArathI e dukhI bane che A pramANe, asatya vyavahAranuM pariNAma dukhajanaka che. A pramANe, viSayAthI atRpta banI corI karato thake e dukhI ane AzarA vinAno banato jAya che. 94. potAnA gaNavAsI (sAthI) e karelI hitakara vAta pinAne madhura na lAgI hoya te paNa, tIkhA auSadhI jema, e pariNAme madhura phaLa ApanArI nIvaDe che. 95. satyavAdI manuSya, mAtAnI mAphaka, vizvAsapAtra, mANaso mATe gurunI mAphaka pUjya, ane, sagAvhAlAnI mAphaka badhAnuM prItipAtra bane che 96. satyamAM tapa, saMyama ane bAkInA tamAma guNene vAsa hoya che. jevI rIte sAgara mAchalAMonuM AzrayasthAna che tevI rIte satya samasta guNenuM AzrayasthAna che. jema jema lAbha thAya che, tema tema tebha thAya che. lAbha thI le ja vadhatuM jAya che. be mAsA senAthI je kAma pAra pADI zake che te kAma karoDo suvarNa-mudrAothI paNa pAra pADI zakatuM nathI. (kapila nAmanI vyaktinI tRSNAnA nyunAdhika pariNAmane darzAvanAruM A daSTAnta che) la8. kadAca senA ane cAMdInA kalAsa-samAM asaMkhya parvata utpanna thaI jAya, te paNa lebhI puruSane ethI 9 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kazI asara thatI nathI (tRpti thatI nathI, kAraNa ke ichA AkAza jeTalI anata che. jevI rIte bataka IMDAmAMthI ane iDuM batakamAMthI utpanna thAya che, tevI rIte tRNa mehamAMthI ane meha tRNA mAMthI utpanna thAya che. 100. (5) (mATe ) samatA ane sa teSarUpI pANI vaDe tIvra lebhI rUpI maLane je dhue che ane jene bhajananI kazI paDI nathI tene vimaLa zauca dhame lAdhe che. 101. (6) vrata-dhAraza, samiti-pAlana, kaSAya-nigraha, mana-vacana-kAyAnI pravRttirUpa daMDano tyAga, paMcedriya-jaya-A badhAne saMyama kahevAmAM Ave che 102. (7) iMdriya-viSa tathA kakSAno nigraha karIne, dhyAna ane svAdhyAya dvArA AtmAne je bhAvita kare che teno e dharma tapa dhama kahevAya che. 103. (8) tamAma drAmAM utpanna thanArA mehane tyAgI, traNa prakAranA niveda (saMsAra, zarIra, ane bhege taraphano vairAgya) davArA potAnA AtmAne je bhAvita kare che teno e dhama tyAga dhama kahevAya che ema jinendra deve kahyuM che. 104. kAMta ane priya bhege pitAne upalabdha hovA chatAM enI sAme je pITha pheravI nAkhe che ane svecchAe bhegone chAMDe che e tyAgI kahevAya che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 105. (9) tamAma prakAranA parigrahane chAMDI je niH saMga (saMga rahita) banI jAya che ane pitAnA sukhakArI ane dukhadAyI bhAva upara aMkuza sthApI nidraznapaNe vicare che tene e dhama akiMcanya dhama kahevAya che. . huM eka zuddha, darzana-jJAnamaya, nitya ane arUpI chuM. A sivAya bIjA badhA paramANuo paNa mAza nathI. (Ane Akicanya dhama kahevAya che.) 107. jenI pAse amArUM pitAnuM kahI zakAya evuM kAMI 108. nathI evA ame sukhethI rahIe chIe ane sukhethI jIvIe chIe. mithilA saLagI rahI che paNa ethI mAruM kahI zakAya evuM kazuM saLagI rahyuM nathI kAraNa ke je putra ane priyAthI mukta che ane vyavasAyathI nivRtta thayelA che evA bhikSune mATe nathI kaI vastu priya ke nathI koI vastu apriya. (rAjya choDI sAdhu banelA rAjarSi nAmanA daDha vairAgyanA saMbaMdhamAM A vAta che.) je pramANe jaLamAM utpanna thayela kamaLa jaLa vaDe lepAtuM nathI tevI rIte kAma bheganA vAtAvaraNamAM ucharela je manuSya enAthI lepate nathI ene ame brAhmaNa kahIe chIe. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 110. jene meha nathI, eNe dukhano nAza karI nAkhyo. jene tRSNa nathI eNe mehano nAza karI nAkhe. jene la ma nathI teNe tRNAno nAza karI nAkhe, (ane) je akiMcana che, jenI pAse kAMI nathI eNe lebhano nAza karI nAkhe. 111. 10) jIva ja brahma che. dehAsaktithI mukta muninI brahmane mATe je caryA che te ja brahmacarya. strIonAM manarama sarvAgane dekhatAM chatAM je enA mATe durbhAva nathI karata-vikAra pAmato nathI e ja kharI rIte kaSTa-pUrvaka dhAraNa karI zakAya evA brahmacarya bhAvane dhAraNa kare che. 113. jevI rIte lAkhane ghaDe agni vaDe tapta thAya te tarata ja naSTa thaI jAya che tevI rIte strInA sahuvAsathI anagAra (muni) naSTa thaI jAya che. je mANasa A strI-viSayaka AsaktionI pelI pAra cAlyA jAya che tene mATe bAkI rahela badhI Asaktie, mahAsAgara pAra karanAra mATe gaMgA jevI moTI nadInI jema, sukhethI pAra karavA lAyaka banI jAya che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115. 116. 117. 118. jevI rIte zIla-rakSaka puruSe mATe strIo niMdanIya che tevI rIte zIla-rasikA strIo mATe puruSe niMdanIya che. (banee eka-bIjAthI bacatAM rahevuM joIe. ) paraMtu evI paNa zIla-guNa-saMpanna strIo che jemane yaza sarvatra vyApta che. je manuSya lekanI devatAo che ane dene vaMdana karavA yogya che. viSayarUpI vRkSa dvArA prajavalita thayela kAmAgni traNeya leka rUpa aTavone bALI nAkhe che, paNa yauvana rUpI ghAsa upara cAlavAmAM kuzaLa evA je mahAtmAne e agni nathI bALa ke nathI vicalita karI zako te dhanya che. je je rAtrI vyatIta thaI gaI che te pAchI AvatI nathI. adharma karanAranI rAtrIe niSphaLa cAlI jAya che. jevI rIte traNa vANIyAo dravyanI amuka maLI rakama laine nIkaLI paDyA emAMthI eke lAbha meLa, bIje mULa rakama laIne pAcho pharyo, ane trIje mULa rakamane paNa gumAvIne pAcho Ape. A vyApAranI upamA che. barAbara A pramANe dharmanA saMbaMdhamAM jANavuM- samajavuM joIe. AtmA ja yathAsthita (nija svarUpamAM sthita) AtmAne jANe che. eTalA mATe svabhAvarUpa dha ne paNa Atma-sAkSo-rU heya che. A dharmanuM pAlana (anubhava) AtmA e vidhithI kare che ke jethI e potAne mATe sukhadAyaka bane. 119. 120. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 i. prakaraNa 10 : sathama sUtra 122. AmA ja vaitaraNa nadI che. AtmA ja phUTazAmalI vRkSa che. AtmA ja kAmadUdhA gAya che ane AtmA ja naMdana-vana che. 123. sukha-dukhano kartA AtmA ja che ane bhakatA (vikartA) paNa AtmA ja che, sat pravRtti karanAra AtmA ja potAno mitra che ane duSpavRtti karanAra AtmA ja potAne zatru che. 124. avijita e eka potAne AtmA ja potAne zatru che. avijita kaSAya ane Idriye ja potAnI zatru che. he munIndra! emanA upara vijaya meLavIne huM nyAyapUrvaka (dharmAnusAra) vicarUM chuM, 125. dujeya yuddhamAM je hajAro ddhAone jIte che tenI apekSAe je ekalI potAnI jAtane ja jIte che tene e vijya parama vijaya che. 126. bAhya yuddhothI zuM vanyu ? pitAnI jAta sAthe ja svayaM yuddha kare. pitA vaDe pitAnI jAtane jItavAthI ja sAcuM sukha prApta thAya che. 127. potAnI jAta upara ja vijaya prApta karavo joIe. potAnI upara vijaya prApta karavo e ja kaThaNa che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa3 128. 129. Atma-vijayI ja A leka ane para-lekamAM sukhI bane che. huM pote ja saMyama ane tapa dvArA potAnI upara vijaya meLavuM e ja yogya che. baMdhana ane vadha vaDe bIjAo mAruM damana kare e ThIka nahi. eka tarapha nivRtti ane bIjI tarapha pravRtti karavI joIe-asaMyamathI nivRtti ane saMyamamAM pravRtti. pApakAryamAM pravRtti karAvanAra rAga ane dveSa bane pA5 che. je bhikSu Ane sadA nirAdha kare kare che e maMDaLa(saMsAra)mAM aTavAI paDatuM nathI paNa mukta banI jAya che. jevI rIte lagAma dvArA ane baLapUrvaka rekavAmAM Ave che, evI rIte jJAna, dhyAna ane tapanA baLa vaDe indriyanA vipane ane kapAyene erapUrvaka rekavA joIe. ati guNavAna munie zAMta karelA kapAye jinezvara deva jevA cAritravAna (upazAMta ane vItarAgI) munine paNa je pADI de che te pachI rAga-yukta muninI te vAta ja zI ? kapAcane upazAMta karele puruSa paNa jayAre anaMta pratipAta (vizuddha adhyavasAyanI anaMtahInatA)no bhAgI bane che tyAre (te pachI) bAkI rahI 132. 133. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayelA thoDA jeTalA kapAya upara kevI rIte vizvAsa mUkI zakAya ? enA upara vizvAsa na kare joIe. 134. DuMka devuM, nAne ghA, jarA jeTalI Aga, ane nAha je kapAya - A cAreyane tamAre vizvAsa na kare joIe, kAraNa ke A a5 hovA chatAM vadhIne mahatuM moTuM banI jAya che. 13pa. krodha pratinA, mAna vinayana, mAyA maitrIne ane lebha tamAmane nAza kare che. 136. kSamAthI krodhane haNe. namratAthI mAnane ja. saraLa svabhAvathI mAyA upara ane saMpathI lebha upara vijaya meLave jevI rIte kAcabA pitAnAM agone potAnA zarIramAM sameTI le che tevI rIte buddhimAna (jJAna) puruSa pApane adhyAtma mAraphata sameTI le che. jAye athavA ajANyuM keI adhama kArya thaI jAya te pitAnA AtmAne emAMthI tarata haThAvI levo joIe. pachI pharI vAra e kArya na karavuM. 139, auryavAna dharmarUpI rathane calAvanAra, dharmanA udyAnamAM rata-lIne, dAna ane brahma caryamAM cittanI zAti prApta karanAra bhikSu dharmanA ArAma(bagIcAmAM vicare. 37. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 140, 141. 142. prakaraNa 11 : aparigraha sUtra saMga(parigraha)ne kAraNe jIva hiMsA kare che, asatya bele che, cerI kare che, maithuna seve che ane atyadhika Asakti kare che. (A prakAre parigraha pAMceya mahApAponI jaDa che. ) sajIva ke nijIva svalpa vastune paNa je parigraha rAkhe che athavA bIjAne ema karavAnI anujJA Ape che te duHkhathI mukta thatA nathI. je parigrahanI vRddhine tyAga kare che te ja parigrahane tyAgI zake che jenI pAse mamAyita (parigraha) nathI e munie mArganuM darzana karyuM che. parigraha be prakAra che : (1) AtyaMtara ane (2) bAhya. Abhya tara parigraha 14 prakArane che : (1) mithyAtva,(2) strIveda.(3) puruSaveda,(4) napuMsaka veda, (5) hAsya, (6) rati, (7) arati, (8) bhaya, (9) zoka, (10) duga chA (jugupsA), (11) kedha, (12) mAna, (13) mAyA, (14) lebha, bAhya parigraha 10 prakArane che 1. khetara, 2. makAna, 3. dhana-dhAnya, 4. vastra, 5 bhAMTha (vAsa), 6. dAsa-dAsI che. pazu, 8. vAhana, 9 zayyA (bichAnuM), 10. Asana. 143. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145, saMpUrNa parigrahathI mukta, zItIbhUta (sIjhI gayela ), prasannacitta zramaNa jevu mukti-sukha pAme che tevuM sukha cakravatIne paNa nathI maLatuM. 146. jevI rIte hAthIne kAbUmAM lAvavA mATe aMkuza ane zaheranI rakSA mATe khAI che, tevI rIte Idriya - nivAraNa mATe parigrahane tyAga (kahevAmAM Ave che. parigraha - tyAgathI indriye kAbUmAM Ave che. prakaraNa 12 : ahiMsA sUtra 147. jJAnI havAne sAra e ja che ke (e) koI paNa prANInI hiMsA na kare. eTaluM jANavuM ja masa thaze ke ahiMsAmUlaka samatA ja dharma che. athavA e ja ahiMsAnuM vijJAna che. sava che jIvavA mAge che, maravA nahi. eTalA mATe prANa-vadhane bhayAnaka jANa nigraMtha ene vaje che, chaDe che. lekamAM jeTalAM paNa rasa ane sthAvara prANIo che ene nircatho jANe ke ajANyuM na haNe athavA na have. jevI rIte tamane pitAne duHkha gamatuM nathI evI rIte bIjA jIvone paNa gamatuM nathI - AvuM jANI, pUrA Adara ane sAvadhAnIthI, ApanI daSTithI kareka upara dayA rAkhe, 148. 150, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151. 152. 153. 154. 155. 156. 157. 17 jIvana vadhu ApaNA peAtAnA ja vadha che. jIva upa2 dayA rAkhavI e ApaNA peAtAnA upara dayA karavA kharAbara che. eTalA mATe Atma-hiteSI (Atma-kAma) puruSAe tamAma prakAranI jIvahiMsAnA tyAga karyAM che. jene tuM haNavAyeAgya mAne che te tuM pAte ja che. jene tu' AjJAmAM rAkhavA yAgya mAne chete paNa tuM peAte ja che. baMdha thAya che zrI jinezvara dhruve kahyuM che : rAga vagerenI anutpatti ahi'sA che, ane enI utpatti hiMsA che. hiMsA karavAnA vicArathI ja ke bhale pachI koI jIva mare ke na anusAre jIvAnA kakha dhanu' TUMkAmAM A ja svarUpa che hi'sA karatAM hiMsAnA bhAva-vicAra pariNAma, e ja hiM...sA che. mATe jyAM pramAda che tyAM nitya hiMsA che. ja mare - nizcayanayane - jJAnI kakSaya mATe prayatna kare che-hiMsA mATe nahi. niSkapaTa bhAve ahiMsA AcaravAnA enA prayatna hAya che. e apramatta muni ahiMsaka hoya che. mAtmAja ahiMsA che ane AtmA ja hi'sA che. siddhAMtanA A okharI phesalA che. je apramatta che e ahiMsaka che ane je pramatta che e hisaka che. For Private Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158. meru parvatathI UMcuM ane AkAzathI vizALa jagatamAM kazu nathI, tevI ja rIte ahiMsA samAna (jagatamAM) bIjo kaI dhama nathI ema jANa. 1pa9. munie kahyuM : he rAjana! tane abhaya che ane tuM paNa abhayadAnA bana. A anitya jIvalokamAM tuM hiMsAmAM zA mATe Asakta banI rahyo che ? prakaraNa 13 : apramAda sUra 160 A mArI pAse che ane A mArI pAse nathI tathA A mAre karavuM che ane A nathI karavuM-A pramANe aidhyA bakavAsa karanAra parapane uThAvI levAnA svabhAvavALe, kALa uThAvI le che, te zA mATe pramAda karavo ? 161. A jagatamAM jJAnAdi sArabhUta vastu che. je puruSa sUte rahe che tene e artha naSTa thaI jAya che, eTalA mATe satata jAgaraNapUrvaka pUrva - ajita kane khaMkherI nAkhe. dhArmika mATe jAgavuM zreyaskara che ane adhArmika mATe sUvuM zreyaskara che - AvuM bhagavAna zrI mahAvIra svAmI e vatsa dezanA rAjA zatAnIkanI bahena "jayaMtI ne kahyuM hatuM. 16 2. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa9 163. 164. 165. sUtelI vyaktionI vacce paNa Azu-prajJa paMDita jAgate rahe che pramAdamAM e vizvAsa nathI karate. murtA ghaNA ghera (ni) che, zarIra durbaLa che, mATe sAraDa paMkhI nI mAphaka sAvadhAnIthI vicaravuM joIe. pramAdane karma (Asava) ane apramAdane akarma (saMvara) kahevAmAM Ave che. pramAdane kAraNe manuSya bAla (ajJAnI) banI jAya che, pramAda na hoya te manuSya paMDita (jJAnI) bane che. (kama-pravRtti dvArA kama kSaya thaI zake che ema ajJAnI sAdhaka mAne che, paraMtu) karma dvArA karmane laya e karI zaktA nathI. dhIra puruSa ekama (saMvara athavA nivRtti) dvArA karmakSaya kare che. lebha ane madathI para banI, ane saMtoSa keLavI, medhAvI puruSa pApa nathI karatA. pramattane badhI bAjuethI bhaya hoya che. apramattane koI bhaya nathI hote. ALasune sukha nathI. nidrALune vidyAbhyAsa na heya. mamatva rAkhanArane vairAgya na hoya, ane hiMsaka na dayA nathI hotI. manuSyo ! satata jAgrata rahe. je jAgate hoya che tenI buddhi vadhatI rahe che. je te rahe che te dhanya nathI-bhAgyazALI nathI. dhanya-kRtakRtya e che je haMmezAM jAgaraNAla che. 16. 167. 68. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 169. vastuone levA-mUkavAmAM, maLa-mUtra tyAga karavAmAM, bAlavAcAlavA-pharavAmAM tathA sUvAmAM je dayAvAna puruSa hamezAM apramAda seva hAya e kharekhara ja ahiMsaka che. prakaraNa 14H zikSA sUtra 170. avinayInA jJAnAdi guNene nAza thaI jAya che e enI vipatti che ane vinayIne jJAnAdi guNenI prApti thAya che e enI saMpatti che. A banne bAbatene jANakAra ja grahaNa ane Asevana-rUpa sAcI zikSA prApta kare che. 171. A pAMca kAraNene laIne zikSA prApta thatI nathI : (1) abhimAna, (2) krodha, (3) pramAda, (4) roga, ane (5) ALasa. 172. A ATha sthitio athavA kAraNone laIne mANasane 3. zikSaNazIla kahevAmAM Ave che ? 1. hAMsI-majAka na uDAvavI, 2. haMmezAM iMdriya ane mananuM damana karavuM, 3. keInI gupta vAta prakAzamAM na ANavI, 4. azIla (sarva prakAre AcAravihIna) na banavuM, 5. vizIla (dethI kalaMkti) na banavuM, 6. atizaya rasalupatA na hovI, 7. akAdhI rahevuM, 8 satyamAM rata rahevuM. 59; Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 174. vyakitane jJAna ane cittanI ekAgratA adhyayana dvArA prApta thAya che. e pite dharmamAM sthira thAya che ane bIjAne paNa sthira banAve che, temaja aneka prakAranAM zAnuM adhyayana karIne e zruta-samAdhimAM lIna banI jAya che. 175. je haMmezAM gurukuLamAM vAsa kare che, je vegavAna che, upadhAna (zrutanA adhyayana samaye) tapa kare che, je priya kare che ane je priya le che te zikSA prApta karI zake che. 176. jevI rIte eka dIpamAMthI seMkaDo dIpe javalI UThe che ane e pote dIpta rahe che tevI rIte AcArya dIpaka jevA che. e pite prakAzavAna rahe che ane bIjAne paNa prakAzita kare che. - prakaraNa 15: Ata surA 177. jIva uttama guNonuM AzrayasthAna cheH badhAM dravyAmAM uttama dravya che ane sarva tamAM parama tatva che ema tame nizcayapUrvaka jANe. 178. jIva traNa prakAranA cheH bahirAmA, aMtarAtmA, ane, paramAtmA, paramAtmAnA be prakAra che? ahaMta ane siddha. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182. 17. Indriya - samUhane AtmA mAnanAra bahirAtmA che; Atma-saMka9pa dehathI bhinna AtmAne svIkAranAra aMtarAmAM che, kama-kalaMkathI vimukta AtmA paramAtmA che. kevaLajJAna dvArA tamAma padArthone jANanAra -zArIrI jIva "ahaMta" kahevAya che, tathA, sarvottama sukha eTale ke mekSa jeNe meLavyuM che evA jJAna-zarIrI jIvane "siddha" kahe che. mana, vacana ane kAyAthI bAhirAmAne cheDIne aMtarAtmAmAM ArohaNa kara ane e rIte paramAtmAnuM dhyAna dhara, ema jinendra deve kahyuM che. catutirUpa bhavabhramaNa; janma, ghaDapaNa, maraNa, roga zeka, tathA kula, ni, jIvasthAna, ane mArgaNAsthAna vagere zuddha AtmAmAM nathI. 183. zuddha AtmAmAM varNa, rasa, gaMdha, sparza, tathA, strI, puruSa, napuMsaka, vagere paryAye tathA saMsthAna ane saMhanana nathI. 184. A sarva bhAve vyavahAranayanI apekSAe kahevAmAM AvyA che. zuddha naya(nizcayanaya)nI apekSAe saMsArI jIva paNa siddha svarUpa che. 185. vAstavika rIte zuddha AtmA arasa, arUpa, agaMdha, avyakta, caitanya guNavALo, azabda, aliMga-grAhya (anumAnane aviSaya) ane saMsthAna rahita che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188. 186. AbhA mana, vacana ane kAyArUpI traNa daMDathI rahita, nidraka, ekale, mamatva rahita, zarIra rahita, nirAlaMba ( padravyanA avalaMbana vinAne), vItarAga, nidrA ( nirdoSa), meha rahita tathA bhaya rahita che. 187. e (AtmA) nigraMtha (graMthi rahita) che, niHzalya (nidAnazalya, mAyAzalya ane miyAdarzana-zalya rahita), sarva doSathI mukta che, niSkAma (kAmanA rahita) che ane niSkraya, nimona tathA nirmada che. AtmA jJAyaka che. je yaka hoya che e nathI hete apramatta ane nathI te pramatta je apramatta ane pramatta nathI hota e zuddha hoya che AtmA jJAyaka rUpamAM ja jJAta che ane e zuddha arthamAM jJAyaka ja che. emAM yakRta azuddhatA nathI. ( guNasthAnanI daSTie jIvane chaDuM guNasthAna sudhI pramata" ane sAtamAthI "apramatta" kahevAmAM Ave che. A banne dizAe zuddha avanI nathI.) 189 huM ( Atma nathI zarIra, nathI mana, nathI vANI, ane nathI emanuM kAraNa huM nathI kartA (kAnAra), nathI karAvanAra ane kartAne nathI anamedanAra. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190. 191. 64 AtmAnA zuddha svarUpane jANavAvALA tathA parakIya ( Atma vyatirikta ) bhAvAne jANavAvALA evA kayA jJAnI haze je 'A mAru' che' evu' kaheze ? huM eka chu, zuddha chu, mamatA rahita chu tathA mAna daza nathI paripUrNa chuM. - peAtAnA A zuddha svabhAvamAM sthita ane tanmaya anI huM A badhA( parakIya bhAve )nA kSaya karu chuM, apUrva avasara evA kyAre Avaze ? kayAre thaIzu khAhyAntara ninya je ? tIkSNa chedIne, patha ne ? Avaze ? sIsama dhanukha dhana vicarazu. kava mahat puruSane apUrva avasara evA kayAre Wan 5 For Private Personal Use Only Wan Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa maNa su aaN (jaina dharma sAra) dvitIya khaMDa mekSa mArga prakaraNa 16 mokSamArga sUtra 12. jinazAsanamAM "mA" tathA "mArga phaLa A be prakAro kahevAmAM AvyA che. "mA" mokSa ane upAya che. enuM "phaLa nivaNa athavA ekSa che. 193. sabhya -dAna, samyagU-jJAna, samyapha-cAritra (tathA tapane) jinendradeve "mekSane mAga" kahyo che. nizcaya ane vyavahAra ema be prakArane e che. 194. ajJAnavaza je jJAnI paNa evuM mAnavA lAge che zuddha saMprayAga arthAt bhakti vagere zubha bhAvathI mukti maLe che te e paNa rAgano aMza hevAne kAraNe para-samaya-rata banyuM kahevAya. 15. jinendradeva dvArA prarUpita vrata, samiti, gupti, zIla, ane, tapanuM AcaraNa karate heya chatAM "abhavya jIva" ajJAnI ane mithyA-daSTi ja che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196. jinenadradeve e upadeza Apyo che ke nizcaya ane vyavahAra- svarUpa ratnatrA ( darzana, jJAna, cAretrone je nathI jANatA tenuM tamAma AcaraNa mithyArUpa che. 17. "apasavya jIva che ke dharmamAM vizvAsa rAkhe che, enI pratIti karI che, emAM ruci rAkhe che, enuM pAlana paNa kare che chatAM e badhuM dharmAcaraNa * lagatuM nimitta " samajI kare che, "kamalamanuM kAraNa samajIne nathI karatA. 198. (e nathI jANatA ke ) pa2dramAM pravRtta zubha pariNAma puNya kahevAya ane azubha pariNAma pApa'. (dha) anyagata arthAt sva-dravyamAM pravRtta pariNAma che je yathAsamaya duHkhanAM kSayanuM kAraNa bane che. je puNyanI IcchA kare che te saMsAranI ja IcchA kare che. 'puNya' sadagatine hetu (jarUra) che, paraMtu "nava to " punA kSaya thI ja thAya che. 200, azubha karmane kuzala ane zubha karmane suzIla jANe, paraMtu jenA dvArA saMsAramAM praveza thAya che ene suzIla kevI rIte kahI zakAya ? 201. puruSane bane beDIo bAMdhe che, bhale pachI e beDI senAnI (puNya) hoya ke lekhaMDanI (pApa) hoya. A pramANe jIvane enAM zubha-azubha karmo bAMdhe che. 199. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 22. eTalA mATe (paramArtha daSTie) ane prakAranA (zubha ane azubha) karmone kuzIla jANa enI sAthe na rAga kara joIe ane na ene saMsarga paNa, kAraNa ke kuzIla (karma) tarapha rAga ane saMsarga karavAthI svAdhInatA naSTa thAya che. 2 0 3, te paNa) vrata ane tapa vagere dvArA "sva" prAti uttama che. e na karIe te " naraka" vagerenuM duHkha uThAvavuM paDe e ThIka nathI, kAraNa ke kaSTa sahIne taDakAmAM UbhA rahevuM enA karatAM chAMyaDAmAM UbhA rahevuM e ghaNuM sAruM che. (A nyAye lekamAM purAyanI sarvathA upekSA ucita na kahevAya. A kALamAM puNya upAdeya che.) 204. (emAM saMdeha nathI ke) zubha bhAvapUrvaka vivAdhara, deva, tathA, manuSyanI hAtha joDIne karelI stutio dvArA cakavatI samrATanI vipula rAjyalakSamI paNa prApta thaI zake che, paraMtu samyapha-saMbadhI prApta nathI thatI. 2 05, ( puNya pratApe ) devalokamAM yathAsthAna rahIne AyuSya-kSaya thayA pachI devagaNa tyAMthI pAchA pharI manuSya-nimAM janma le che. tyAM te dazAMga bhega-sAmagrI bhegave che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 206. jIvana paryaMta anupama mAnavIya bhegone bhegavIne 207. pUrvajanmamAM vizuddha yogya dharmArAdhanane kAraNe nirmaLa bodhine anubhava kare che ane cAra aMge(manuSyatva, kRti, zraddhA tathA vIrya)ne durlabha jANa, e saMyama dharmane svIkAra kare che ane pharI tapazcaryA dvArA karmone nAza karI zAzvata siddhapadane pAme che. prakaraNa 17 : ratnatraya sUtra (a) vyavahAra ratanarAya ? 208. dharma vagere (cha dravya tathA tAvArtha vagere)nI zraddhAne "samyaga-darzana' kahe che. aMgasUtra tathA pUrvenA jJAnane samyagajJAna kahe che. tapa mATe prayatnazIla banavuM ene "samyaka caritra kahe che. Ane "vyavahAra kSamArga" kahe che. 209. manuSya jJAna thI jIvAdi padArthone jANe che. darzanathI emAM zraddhA keLave che, cAritrathI (karma-Asravane) nirodha kare che ane tapathI vizuddha bane che (traNeya eka-bIjAnA pUraka che eTalA mATe ja kahevAmAM AvyuM che ke, cAri vinAnuM jJAna, samyagadarzana vinAnuM liMga grahaNa (suni-paNuM) ane saMyama vinAnuM tapazcaraNa nirarthaka che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213, 211. samyaga dazana vinA jJAna thatuM nathI. jJAna vinA cAritra-guNa nathI. cAritra vinA mekSa (karmakSaya) nathI ane mokSa vinA nirvANa (anaMta AnaMda) nathI 212. jevI rIte pAMgaLI vyakti vagaDAmAM lAgelI Agane jeIne paNa bhAgavAmAM asamartha hovAthI baLI mare che, ane AMdhaLI vyakti doDI zakavA chatAM jovAmAM asamartha hovAthI baLI mare che-tevI rIte kriyA vinAnuM jJAna vyartha che ane ajJAnIonI kriyA vyartha che. jevI rIte vagaDAmAM pAMgaLo ane AMdhaLe maLyA ane banenAM pArasparika saMpragathI ( vagaDAmAMthI sahIsalAmata nIkaLI)ane nagaramAM praviSTa thayA tevI rIte kahevAmAM Ave che ke jJAna ane kiyAnA saMgathI ja phaLa prApta thAya che. eka piDAthI ratha cAlatuM nathI. (A) nicaya 2na-traya : 214. je tamAma naya-pakSethI rahita che te ja "samayasAra che. ene ja samyaga-darzana tathA samyagU-jJAnanI saMjJA prApta thAya che. 215. sAdhuoe haMmezAM darzana, jJAna ane cAritranuM pAlana karavuM joIe. nizcaya - naya anusAra A traNeyane Ama ja samajavuM joIe. A traNeya Atma-svarUpa ja che, eTalA mATe nizcayathI AtmAnuM sevana ja ucita che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ go 21 6. je AtmA A traNeyathI samAhita bane che ane bIju kAMI nathI karate tathA nathI kAMI cheDate ene ja nizcaya -- nayathI "mekSamArga" kahevAmAM Ave che. 27. A daSTie AtmAmAM lIna AtmA ja "samyaga-daSTa heAya che. je AtmAne yathArtha rUpamAM jANe che e ja "samyaga jJAna" che ane emAM sthita thavuM ene ja "samyapha-cAritra" kahe che. 218. AtmA ja mAru jJAna che. AtmA ja darzana ane cAritra che. AtmA ja pratyAkhyAna che ane AtmA ja saMyama ane yoga che, athAta A tamAma Atma-rUpa ja che. prakaraNa 18 : samyagra-dazana sUtra (a) vyavahAra-samyaktva: nizcaya samyaktva 21. ratnatrayamAM samyagU-dazana ja zreSTha che, ane ene ja mekSarUpI mahA-vRkSanuM mULa kahevAmAM AvyuM che. A dazana vyavahAra ane nizcaya ema be prakAranuM che. 22. vyavahAra-nayathI chavAdi tattvamAM zraddhA rAkhavI ene jina-ve samyaka nizcayanayathI te AtmA ja samyagU darzana che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225. (athavA) nizcayanayathI je mauna che ene ja samyaga-dazana kahe che ane je sadga-darzana che e ja mauna che. vyavahArathI je nizcaya-samyagra dazanano hetu che te paNa samyaga-dazana che. 222. samyakatva vinAnI vyakti hajAro karaDe varSa sudhI rUDI rIte ugra tapa kare te paNa bAdhi prApta karatI nathI. rara3. je samyaga-darzanathI bhraSTa che. te ja bhraSTa che. darzana-bhraSTane kadI paNa nirvANa-prApti thatI nathI. cAritravihIna samyagu-daSTi to cAritra dhAraNa karIne) siddhi prApta karI vALe che, paraMtu samagra-dazanathI rahita siddhi prApta karI zakato nathI. 224. (vAstavika rIte) je samyaga darzanathI zuddha che e ja nirvANa prApta kare che. samyaga darzana-vihIna puruSa ISTa-lAbha nathI karI zakate. eka tarapha samyavano lAbha ane bIjI tarapha trIlekyane lAbha thatuM hoya te geleksanA lAbhathI samyagadarzanano lAbha zreSTha che. 226. vadhAre zuM kahIe ? atIta-kALe je zreSTha vyaktio siddhatva pAmI che ane bhaviSya-kALe je pAmaze te samyaktvanuM ja mAhAtamya che. 225. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra 227. jema kamaLanA cheDanuM pAMdaDuM svabhAvathI ja pANIthI lepAtuM nathI tema sapuruSa samyaktvanA prabhAvathI kaSAya ane viSayathI lepate nathI. 228. samyagu-daSTi manuSya pitAnI indriyo dvArA cetana tathA acetana dravyano je kAMI upabhoga kare che e tamAma karmonI nirjarAmAM sahAyaka bane che. 229 keIka te viSayanuM sevana karatA hovA chatAM sevana karatA nathI, ane, keI sevana na karatA hovA chatAM viSayenuM sevana kare che. jevI rIte keI puruSa vivAhAdi kAryamAM lAge rahyo hovA chatAM paNa e kAryano svAmI nahi hevAthI katAM nathI gaNate. 230. (A pramANe) kAmaga nathI samabhAva utpanna karatA ane nathI karatA vikRti eTale ke viSamatA. je emanA prati heSa ane mamatva rAkhe che te emanAmAM vikRtine prApta thAya che. (A) samyagU-darzana aMga 231. samyagu-darzananA A ATha aMga che: 1. niHzaMkA, 2. niSkAMkSA, 3. nivicikitsA, 4. amUDha daSTi, 5. upagrahana, 6. sthirIkaraNa, 7. vAtsalya, ane, 8. prabhAvanA. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 32, samyaga-dRSTi jIva niHzaka hoya che ane e kAraNe nirbhaya paNa hoya che. e sAta prakAranA bha -1, A lekane bhaya, 2. parAkane bhaya, 3. arakSA bhaya, 4. agupti bhaya, 5. mRtyu-bhaya, 6. vedanA-bhaya, ane, 7, akasmAta-bhaya-thI rahita heya che, eTalA mATe niHzake hAya che. (arthAta niHzaMkatA ane nirbhayatA ane ekasAthe rahenArA guNe che.) 233. je samasta karmaphaLamAM ane saMpUrNa vastu-dharmomAM kaI paNa prakAranI AkAMkSA nathI rAkhate ene nikAMkSa-samyaguTi samaja joIe. je satkAra, pUjA ane vaMdanA suddhAM paNa nathI cAhate e keInI paNa prazaMsAnI apekSA kevI rIte rAkhe? he cogI! agara jo tuM paralokanI AzA kare che te khyAti, lAbha, pUjA ane satkArAdi zA mATe cAhe che? zuM ethI tane paralekanuM sukha maLaze? je samasta dharmo (vastu-gata svabhAva) prati glAni nathI karate ene nivicikitsA guNane dhAraka samyagRdRSTi samaja joIe. je samagra bhAva prati vimUDha nathI - jAgarUka che, nibrAMnta che, daSTi-saMpanna che, e amUDha-dRSTi samyaga-dRSTi ja che. 234, 235 23, Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238. 239. 240 241. 74 jJAna, krena, cAritra, tapa, kSAMti ( mA ) ane mukti (nilebhitA ) dvArA AgaLa jIvanane vamAna banAvavu joI e. vadhavu joi e ( amU-dRSTi agara vivekI ) kAInA praznano uttara detI vakhate na tA zAstranA artha chupAve ane na tA asiddhAMta dvArA zAstranI asamyak vyAkhyA kare, na mAna kare ane na peAtAnA vaDapaNanu praddana kare, na na kAI vidvAnanA parihAsa kare ane na koI ne AzIrvAda ke. jevI rIte jAtivaMta azva lagAma dvArA sIdhA rastA upara AvI jAya che tevI rIte jyAre koI vakhata peAtAnAmAM duSTa prayAganI pravRtti dekhavAmAM Ave tyAre tene vacana ane kAyAthI dhIra tatkALa mana, ( samyag-dRSTi ) sameTI le. (pa upagrahana ) tuM mahAsAgara te pAra karI gayA che ne pachI kinArA pAse paDAcIne kema UbhA che? ene pAra karavAmAM zIvratA kara. huM gautama ! kSaNabharane paNa pramAda na kara. (samaya', gAyama ! mA pamAyae.) [6 sthirIkaraNa ] For Private Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242. je dhArmika mANasamAM bhakti (anurAga) rAkhe che, parama zraddhAthI emanuM anusaraNa kare che tathA priya vacana bole che te bhavya samya-daSTinuM vAtsalya batAve che. 243. dhamakathAnA kathana dvArA ane nirdoSa bAhya-ga (grISma RtumAM parvata upara UbhA rahIne, varSARtumAM vRkSanI nIce, zIta RtumAM nadInA kinAre dayAna) dvArA tathA jIva upara dayA athavA anukaMpA dvArA dhamanI 8 prabhAvanA karavI joIe. (1) pravacanakuzaLa, (2) dharmakathA karanAra, (3) vAdI, (4) nimitta-zAane jANakAra, (5) tapasvI, (6) vidyAsiddha, (7) baddhi-siddhione svAmI, ane, (8) kavi (kAntadazI) -A ATha puruSane dharmaprabhAvaka kahevAmAM Ave che. 244. 245. prakaraNa 19: samya-jJAna-sUtra (sAdaka) sAMbhaLIne ja kalyANa athavA Atmahitane mArga jANI zake che, sAMbhaLIne ja pApa athavA ahitanA mArganuM jJAna thaI zake che. eTalA mATe, sAMbhaLIne hita ane ahita banene mArga jANI je zreyaskara heya tenuM AcaraNa karavuM joIe. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 247, 246. (ane pachI) jJAnanA Adeza mAraphata, samyagadarzana mUlaka tapa, niyama, saMyamamAM sthira banI, kama-maLathI vizuddha (saMyamI sAdhaka) jIvana paryata niSkapa ( sthira - citta) banI vihare che. jema jema muni atizaya rasanA atirekathI yukta banI apUrva-zrutanuM avagAhana kare che tema tema navI navI vairAgyapUrNa zraddhAthI AhUlAdita bane che. 248. jevI rIte derI parevelI seya paDI gayA pachI khavAI jatI nathI evI rIte sa-sUtra jIva arthAt zAstra-jJAna-yukta chava saMsAramAM rahevA chatAM nAza pAmate nathI. 249. paraMtu samyaktvarUpI ratnathI rAhata aneka prakAranA zAne jJAtA, ArAdhanA vihIna heI, saMsAramAM arthAt narakAdika gatiomAM bhamyA kare che. je vyaktimAM eka paramANu jeTalA paNa rAgAdibhAva 251, vidyamAna che e badhAM Agamano jJAtA hovA chatAM paNa AtmAne nathI jANato. AtmAne nahi jANavAthI anAtmAne paNa nathI jANatuM. A pramANe jyAre e jIva-ajIva tAvane nathI jANatuM tyAre e samyagu-daSTi kevI rIte hoI zake? 25, Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 2pa2. jenAthI tatvanuM jJAna thaI zake che, cittane nirodha sAdhI zakAya che tathA AtmA vizuddha bane che ene jinazAsanamAM "jJAna" kahevAmAM AvyuM che. 253. je vaDe- je dvArA jIva rAgathI vimukha bane che, zreyamAM-hitamAM anurakta bane che ane maitrIbhAva vadhatuM jAya che ene jina zArAnamAM "jJAna" kahevAmAM AvyuM che. 254. Ata mAne je aba dva-pRSTa (deha-karmAtIta), ananya (anyathI rahita), avikoSa (vizeSathI rahita), ane Adi-madhya-aMta vihIna (nivika95) dekhe che e samagra jinazAsanane dekhe che. je AtmAne A apavitra zarIrathI tatvataH bhinna tathA jJAyaka-bhAva-rUpa jANe che e ja samasta zAstrone jANe che. 256. je jIva AtmAne zuddha mAne che e ja yuddha AtmAne prApta kare che, ane je AtmAne azuddha arthAt dehAdi-yukta jANe che, e azuddha AtmAne prApta kare che. ra57. je adhyAtmane jANe che e bAhya (bhautika)ne jANe che, je bAAne jANe che e adhyAtmane jANe che. (A pramANe bAhya-atyaMtara-ekabIjA-sahavata che.) 2 55. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 258. je eka AtmAne jANe che, e tamAma (jagata ne jANe che. je tamAmane jANe che e ekane jANe che. 259 (mATe he bhavya !) tu A jJAnamAM haMmezAM lIna rahe. emAM ja haMmezAM saMtuSTa rahe. ethI ja tRpta bana. ethI ja tane uttama sukha (parama sukha) prApta thaze. 260. je ahanata bhagavAnane dravya-guNaparyAyanI daSTie (pUrNapaNe) jANe che e ja AtmAne jANe che. kharekhara tene meha vilaya pAme che. 21. jevI rIte koI vyakti khajAne prApta thAya eTale ene upayoga svajanenI vacce kare che tema - barAbara tema-jJAnI jana meLavelA jJAna-khajAnAne upalega para-dravyonI vacce rahI pitAnA mATe kare che. prakaraNa 20 : samyapha-cAritra-sUtra (a) vyavahAra-caritra : 262. vyavahAra-nayanA cAritramAM vyavahAranayanuM tapazcaraNa thAya che. nizcaya-nayanA cAritramAM nizcaya-nayanuM tapazcaraNa thAya che. 263. azubhanI nivRtti ane zubamAM pravRtti e vyavahAra-caritra che. tene pAMca vrata, pAMca samiti ane traNa guptinA rUpe jinadeve varNavyuM che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264. 265 zratijJAnamAM nimagna jIva agara tapa-saMyama-rUpa yogane dhAraNa karavAmAM asamartha bane te mokSa prApta karI zakto nathI jevI rIte mArgane jANakAra dhArela dezamAM javA mATe samucita prayatna na kare te te tyAM sudhI pahoMcI zakti nathI athava' anukULa pavananA abhAvamAM naukA Icchita sthAna sudhI pahoMcI zakatI nathI, tevI rIte (zA dvArA mokSamArgane jANI lIdhA pachI paNa) sat--kriyAthI-rahita-jJAna ISTa-lakSa prApta karAvI zakatuM nathI. jevI rIte aMdhanI AgaLa lAkho-karoDe dIvA saLagAvavA vyartha che tevI rIte cAritra-zUnya puruSanuM vipula zAya-adhyayana paNa arthahIna che. 2 67. cAritrasaMpanna puruSanuM apamAM apa jJAna paNa ghaNuM kahevAya ane cAritra-vihInanuM ghaNuM zrutajJAna paNa niSphaLa che. (A) nicaya cAritra 28. nizcaya nayanA abhiprAya anusAra AtmAnuM, AtmAmAM, AtmAne mATe tanmaya thavuM e ja samyapha-cAritra che. AvA cAritrazIla yegIne nirvANanI prApti thAya che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269. 270. 271. 272. 273. 274. 0 jene jANI caiAgI pApa ane puNya bannenA parihAra kare che ene ja ka-rahita nivikalpa cAritra kahevAmAM Ave che. je rAgane vaza thaI paradrayaiAmAM zubhAzubha bhAva kare che e jIva peAtAnA cAritrathI bhraSTa thaI para-caritAcArI mane che. je sa`ga (parigraha) vinAne tathA ananya mana manIne AtmAne jJAna-dana-maya svabhAva-rUpa jANe chedekhe che e jIva svakIya-caritAcArI kahevAya che. je ( A prakAranA ) paramAmAM sthita nathI. enAM tapazcaraNu athavA natAcaraNa vagerene sa`jJa dhruve mAla-tapa (ajJAna tapa ) ane khAdya-nRta( ajJAna vrata ) kahyAM che. zUnya ajJAnI ) mahinA mahinAnuM je khAla ( paramA tapa kare che ane ( pAraNAmAM ) dAbhanA magra-bhAga jeTalu' ( eTale nAma-mAtra ) bheAjana kare che e sukhyAta dharmanI seALamI kaLAne paNa prApta karI zakatA nathI. vAstavamAM, cAritra ja dhama che. A dharmane 'zama ' rUpa kahevAmAM AvyA che. mAhe ane kSeAbha-rahita AtmAnuM nirmaLa pariNAma ja 'zama' athavA 'samatA' rUpa che. For Private Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 276. 275. samatA, mAdhyasthabhAva, zuddhabhAva, vItarAgatA, cAritra, dharma, ane, savabhAva-ArAdhanA A badhA ekathaka zade che. jeNe (sva-dravya ane para-dravyanA bheda-jJAnanI zraddhA tathA AcaraNa dvArA) padArtho tathA sUtrane sArI peThe jANuM lIdhA che, je saMyama ane tapathI yukta che, vigata-rAga che, sukha-dukhamAM samabhAva rAkhe che e zramaNane ja zuddhopagI kahevAmAM Ave che. 277. AvA zuddha upagIne kAmayane ja "jhAmaya kahevAmAM Ave che. enAM darzana ane jJAnane ja zana" ane "jJAna" kahevAmAM Ave che. ene ja nirvANaprApti thAya che. ene ja siddhapada prApta thAya che. ene huM namana karuM chuM zuddha-upagapUrvaka siddha bananAra AtmAone atizaya, AtmAna, viSayAtIta arthAt atIndriya, anupama, anaMta ane avinAzI sukha prApta thAya che. je bhikSune tamAma dravya prati rAga, dveSa ane meha nathI tathA je sukha-dukhamAM samabhAva rAkhe che te bhikSane zubha-azubha karmone Asava hete nathI, 278. 27la, Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 , (I) samanvaya : 280. nizcaya-caritra te sAdhyarUpa che, tathA sa-rAga (vyavahAra) cAritra enuM sAdhana che. dhana tathA sAdhya-svarUpa bane cAritrane kremapUrvaka dhAraNa karavAthI jIvane prabodha thAya che AtyaMtarazuddhi hoya te bAhya-zuddhi niyamapUrvaka hoya ja che. AtyaMtara-deSa hoya te ja manuSya bAi-deva kare che. 282. mada, mAna, mAyA, ane, lebhathI hita bhAva hoya tyAre ene "bhAvazuddhi kahevAya che. A upadeza le - alokanA jJAtA, draSTI sarvajJa deve "bhavya jIvane Ape che. ra83. pApa-AraMbha(pravRtti)ne tyAga karI zubha arthAt vyavahAracaritra pALA chatAM jIva je mahAdi bhAvathI mukana thatuM nathI te e "zuddha Atmatvane prApta karI zakatuM nathI. 284. (eTalA mATe kahevAmAM AvyuM che ke ) jevI rIte zu cAritra dvArA azubha(pravRtti)ne nirodha karavAmAM Ave che tevI rIte zuddha (upayoga) dvArA zu (pravRtti)ne nirodha karavAmAM Ave che. eTalA mATe A ja kramathI - vyavahAra ane nizcayanA pUrvApara kamathI --gI AtmAnuM dhyAna kare. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285. nizcaya-naya anusAra cAritra(bhAvazuddhi)ne ghAna thAya eTale jJAna-darzanane paNa ghAta thaI jAya che, paraMtu vyavahAranaya anusAra cAritrane vAta thayo hoya te jJAna darzanane ghAta thAya che ane nathI paNa thatA. (vastutaH jJAna-darzananI vyAti bhAvazuddhinI sAthe che, nahi ke bALa kriyAnI sAthe.) 286. zraddhAnuM nagara, tapa ane saMvarane AgaLa, samAnA 287, buraje banAvI tathA tri-gupti( mana, vacana, kAyA)thI surakSita tathA ajeya sudaDha prAkAra (kilo) racI, taparUpI bANathI yukta dhanuSa vaDe, karmanAM bakhtarana leDI (AMtarika) saMgrAmanA vijetA muni saMsArathI mukta bane che prakaraNa 21 : sA. nA sUtra 288. jinadevanA mata pramANe AhAra, Acana tathA nidrA para vijaya prApta karI, gurukRpA vaDe mAna meLavI, nirAdhAnuM dhyAna dharavuM joIe. 289. saMpUrNa jJAnanA prakAzanathI, ajJAna tathA mehanA parihArathI, ane, rAgadveSanA pUrNa kSayathI jIva e kAMta sukha arthAta mokSa prApta kare che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290. (1) guru tathA gharaDAM mANasanI sevA karavI, (2) ajJAnI lekenA saMparkathI dUra rahevuM, (3) svAdhyAya kare, (4) kAtavAsa, (5) sutra ane arthanuM samyapha ciMtana karavuM tathA (6) dhIraja rAkhavI - A duHkhamAMthI chUTavAnA upAya che. 291. samAdhine I chanAra tapasvI zramaNa (1) parimita ane eSaNaya AhAranI ja IrachA kare, (2) tatvArthamAM nipuNa (prAjJa) sAthIdAranI ja abhilASA kare, ane (3) viveka-yukta eTale ke vivikta (ekAMta) sthAnamAM ja nivAsa kare. je manuSya hita, mita ane cheDe AhAra kare che ene kadI paNa vaidyanI cikitsA karAvavAnI AvazyakatA nathI paDatI e te pite ja pitAne cikitsaka hoya che. pitAnI AMtarika zuddhimA e lAge rahe che 23. rasonuM ati-adhika sevana na karavuM joIe. rasa sAmAnya rIte unmAda-vardhaka ane puSTi-vardhaka che. madathI vyAkuLa ane viSayamAM racyA-pacyA manuSyane kAma evI rIte satAve che ke jevI rIte svAdiSTa phaLavALA vRkSane pakSI satAve che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 295. 296. 297. 5 vyAdhi jema auSadhithI parAjita athavA vinaSTa thayela pharI vakhata satAvatA nathI tema je vivikta ( strI vagerethI rahita ) zayyAsanathI niya Mtrita alpa AhArI che ane damitendriya enA cittane rAga-dveSarUpI vikAra karI zakatA nathI. ( yukta ) che, (dAnta) che parAjita jyAM sudhI ghaDapaNu nathI ane indriye! azakta tyAM sudhI yathArAkti dha-AcaraNa karI levu dehendriyA satAvatuM nathI, rAgAdi vadhatA anI gaI hAya ( kAraNu ke pachI azakta tathA asamartha dvArA dharma AcarI zakAte nathI. prakaraNa rara: dvi-vidha dharmoMsUtra janma, ghaDapaNuM, maraNathI mukta A leAkamAM e ja mAga matAnyA che uttama zrAvakAnA. ii zramaNAno ane khInne For Private Personal Use Only jinendra deve eka che che uttama -- pUjA mukhya che jenA zrAvaka dharmamAM dAna ane vinA zrAvaka banI zakAtu nathI, tathA, zramaNa dhamAM dhyAna ane adhyayana mukhya che jenA vinA zramaNu khanI zakAtuM nathI. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29. 298. jo ke zuddhAcArI sAdhu badhA gRhasthothI saMyamamAM zreSTha che te paNa keIka (zithilAcArI) bhikSuonI tulanAmAM agAra ( gRhastha ke saMyamamAM zreSTha hoI zake che. je vyakti muMDita (pravrajita-dIkSita) banI anagAra (sAdhu) dharma svIkAravAmAM asamartha heya che e jinendradeva dvArA prarUpita bAra (vrata) prakAranA Avaka dharmano svIkAra kare che. zrAvaka dharma athavA zrAvaka AcAramAM pAMca aNuvrata tathA sAta zikSAtrata ( zIlavata) Ave che. je vyakti A badhAnuM athavA amukanuM AcaraNa karate heya te (deza-yati) zrAvaka kahevAya che. prakaraNa 23H zrAvaka-dhama sUvA 301 je samyagadaSTi vyakti haMmezAM yatio pAsethI sAmAcArI" (AcAra - viSayaka - upadeza) zravaNa kare che te "zrAvaka' kahevAya che. 302, pAMca udaMbara phI (umara, kahumara, gUlara, pIpaLo tathA va8) nI sAthe sAta vyasanene tyAga karanAra vyaktine "dArzanika vyakti kahevAmAM Ave che jenI buddhi saggadarzanathI vizuddha banI gaI hoya che, Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303. 304. (1) parastrIno sahavAsa, (2) dyuta-kaMDA (jugAra ), (3) magha (dArU), (4) mRgayA (zikAra), (5) vacana-paruSatA (ghAtakI vANuM ), (6) kaThera daMDa tathA (7) artha-dUSaNa (corI vagere) A sata vyasana che. mAMsAhArathI uddhatAI vadhe che, uddhatAIthI manuSya dArU pIvAnI abhilASA kare che, ane pachI e jugAra paNa khele che. A pramANe (eka mAMsAhArathI ja ) manuSya agAu vAvelA badhA dezonuM bhAjana (ghara, pAtra) bane che. laukika zAstramAM paNa A ullekha maLe che ke mAMsa khAvAthI AkAzamAM vihAra karanAra brAhmaNa jamIna upara paDI gaye eTale ke patita banI gaye, eTalA mATe mAMsanuM sevana kadApi na karavuM joIe. mAMsAhAranI mAphaka dArU pIvAthI paNa manuSya madahoza banI niMdanIya karma kare che ane phaLa rUpe A loka tathA paralokamAM anaMta dukhene anubhava kare che. 3 05. 307, jenA hRdayamAM saMsAra tarapha vairAgya utpanna karanArI, zaya vinAnI tathA meru jevI sthira ane aDaga jina-bhakti che tene saMsAramAM koIpaNa prakArano bhaya nathI. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 vinayavAna vyaktine zatru paNa mitra banI jAya che. mATe deza-virata athavA aNuvatI zrAvakee mana, vacana ane kAyAthI samyaktva vagere guNene tathA guNI janene vinaya kare I e. (1) prANIvadhu ( hisA), (2) mRSAvAda (asatya), (3) adattAdAna (ApyA vinA para-vastu laI levIcerI), (4) parastrI-sevana (abrahma-kuzIla), tathA (5) aparimita kAmanA (parigraha) - A pAMceya pApathI viratine "aNuvrata" kahe che. (1) prANIvAthI virata zrAvake kedha vagere kAyAthI manane dUSita karI pazu ane manuSya vagerenuM baMdhana, 88 vagerethI mAravA karavAnuM, nAka vagere kApI nAkhavAnuM, zaktithI vadhAre bhAra lAdavAnuM ane temanAM khAna-pAna rokavAnuM vagere pApa-kAryo na karavAM joIe ( kAraNa, A badhAM kAme paNa hiMsA jevAM ja che. e badhAne tyAga e sthaLa" hiMsA-virata che.) (2) sthaLa (jADI rIte jotAM) asatya-virati bIju aNuvrata che. Ane paNa pAMca prakAra che: 1. kanyA lIka, 2. ga-alIka, 3. bhU-alIka, eTale kanyA, ge (pazu) tathA bhUminI bAbatamAM jUThuM bolavuM, 4. keI nI thApaNuM eALavavI, ane 311 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312. ( sAthe sAthe ) satya-aNuvratI 1. vicAryo vinA sahesA nathI kAI vAta karatA, 2. nathI koInI chUpI vAta kahI ketA, 3. nathI peAtAnI patnInI AI gupta mAta mitrAmAM pragaTa karatA, 4. nathI mithyA (ahitakArI) upadeza ApatA, ane, pa. nathI phUTa lekha kriyA (khATA hastAkSara agara khoTA dastAveja) karatA. 313, (3) acauya-aNuvrato zrAvake 1. na cArInA mAla kharIdave| joIe, ke 2. na koI ne cArI karavA mATe preravA joI e, temaja, 3. rAjya-viruddha arthAt Tekasa-kara vagerenI cArI phreniyama viruddhanu kAI kA karavu nahi joI e. 4. vastuemAM bheLaseLa khoTA sikkA ke neTa vagere na karavI joIe. 5. na banAvavA joIe. 314. (4) stra-strImAM saMtuSTa brahmaca-aNuvratI zrAvake 1. vivAhita ke 2. avivAhita strIthI sathA dUra rahevu joIe. 3. ana`ga-krIDA na karavI joI e. 4. peAtAnA sa MtAna sivAya mIjAnA vivAha vagere karAvavAmAM rasa na levA joIe. (peAtAnA paNa bIjI vakhate vivAha na karavA joI e e a paNa AmAM zAmila che) 5. kAmasevananI tIvra lAlasAne paNa karavA joIe. tyAga 89 5. juDDI sAkSI ApI. A madhAMnA tyAgane ' sthUla * asatya-virati kahe che For Private Personal Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316. 315, (5) aparimita parigrahu anaMta tRNAnuM kAraNa che. e bahu ja reSayukta che tathA naraka gatine mArga che. eTalA mATe parigraha-parimANu-aNuvratI, vizuddha-citta zrAvake 1. kSetra-makAna, 2. sonA-cAMdI, 3. dhana-dhAnya, 8. dvipada-catupada, tathA 5 bhaMDAra (saMgraha) vagere parigrahanA aMgIkRta parimANanuM katikramaNa na karavuM joIe. 31che. eNe saMpa rAkhavuM joIe. "A vakhate meM bhUlamAM thoDuM bheguM karyuM, AgaLa AvazyakatA UbhI thatAM pharIthI vadhu bheguM karI laIza" - AvA vicAra teNe na karavA joIe. 318. zrAvakanA matazIla-vratamAM A raNuM guNavrata cheH 1 deza-virati, ra anartha daMTha virati, tathA, 3. de za va kA zi ka. 319. (6) ( vyApAra vagerenA kSetra madita karavAnI IcchAthI)upara, heDe tathA AsapAsanI dizAomAM gamana, Agamana, athavA saMparka vagerenI maryAdA bAMdhavAnuM jemAM kahevAmAM AvyuM che te digU-vrata nAmanuM paheluM guNavrata che. (zrAvakanA 12 vratamAM cha huM ) Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. 321. 32 3ra3. 91 (7) je dezamAM javAthI koI paNa vratanA bhAMga thAya athavA emAM doSa Ave ema hAya te dezamAM javAnI niyamapUrNAMka nivRttine 'dUrAAvaka zika' nAmanuM bIju guNuvrata kahe che. ( 12 vratamAM sAtamu ) (8) kAraNa vinA kArya karavuM athavA kAI paNane sattAvavAnI kriyAne ana' kahe che. AnA cAra prakAra che. 1. adhyAna, ra pramAdapUrNa carcA, 3 hiMsAnA upakaraNa vagere ApavAM, ane 4. pApane upadeza--A cAreyanA tyAgane ana-daDu-virati nAmanuM trIju` guNavratta kahe che. (12 vratamAM AThamuM) pratyeAjanapUrvaka kAma karavAthI gheADu' ka 'dhana thAya che ane prayAjana vinA karavAthI paNa cAya che, kAraNu ke sa-pracAjana kA mAM tA deza-kALa vagere paristhitine gaNatarImAM avAnI TrAya che, paraMtu prayeAjana vinAnI pravRtti te| hu'mezAM ( amaryAditapaNuM) thaI zake che. anada'thI viramelA zrAvake 1. ka4 ( hAsyapUrNa aziSTa vacanaprayAga ), ra. kaukuccuM (cArIrika kuceSThA), 3. maukha (bya akavAda), 4 hi'sAnAM adhikAraNeAnA saceAjananI tathA upabhAga-parikSeAganI 5. saryAdAnA atika na karavA joIe. For Private Personal Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324. ( zrAvakanA sAta zIla vatemAM) bAkI cAra zikSAvrata nIce pramANe che. 1. bhegenuM parimANa, 2. sAmAyika, 3. atithi saMvibhAga ane 4. pauSadha-upavAsa. 325. (9) bhoge pabhoga- paramANu (bhAga upabhega) vrata be prakAranA cheH (1) bhajana-rUpa tathA (2) kArya athavA vyApArarUpa. 1. kaMdamUla vagere anaMtakAyika vanaspati, uduMbara phaLa tathA magha-mAMsa vagerenA tyAgane athavA parimANane bhejana - viSayaka bhege paga vrata kahe che, ane 2. "khara karma" arthAt hiMsA upara AdhAra rAkhanArI AjIvikA vagerenA tyAgane athavA parimANane vyApAraviSayaka bhege paga parimANa vrata kahe che. (12 vratamAM navamuM) 326. (10) sAmAyika vrata: sAvadya yoga arthAt hiMsA AraMbhathI bacavA mATe mAtra sAmAyika ja prazasta che. ene zreSTha gRhasatha dharma jANa, vidvAne Atmahita tathA mokSaprApti mATe sAmAyika karavuM joIe. sAmAyika karavAthI arthAt sAmAyika karatI vakhate zrAvaka paNa zramaNa je (sarva sAvadya gathI rahita ane samatA-bhAvayukta) banI jAya che. eTalA mATe aneka prakAre sAmAyika karavA joIe. 327. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 3ra9 330, sAmAyika karatI vakhate je zrAvaka para-ciMtA kare che enuM dhyAna e phakta -dhyAna kaDavA ya. enuM sAmAyika nirarthaka che. ( 1 ) papadha vrata: 1 AhAra pauSadha, 2. zarIrasatkAra pauSadha, 3 abrahma pauSava tathA 4. AraMbha - tyAga pauSadha- cAra pauSadha-upavAsa nAmanA zikSAvatamAM Ave che A cAreyane tyAga AMzika paNa hoya ane sarvIza paNa hoya che. je saMpUrNa paNe pauSadha kare eNe niyamapUrvaka sAmAyika karavuM joIe. (12) udgama vagere dethI rahita, deza-kALa anukULa, zuddha annAdikanuM muni Adi saMyamIone ucita rIte dAna devuM ene gRhasthonuM atithi-saMvibhAga zikSAvrata kahe che. (je leke koI paNa prakAranI sUcanA agADhathI ApyA vinA atithirUpe Ave che emane pitAnA bhojanamAM saMvibhAgI banAvavA e paNa A artha thAya che. 1. AhAradAna,2. auSadhadAna, 3 zAzva-dAna, ane, 4. abhayadAna - Ama dAna cAra prakAre kahevAmAM AvyuM che. upAsaka adhyayanamAM arthAt zrAvakAcAramAM ene devA yogya gaNavela che. bhajana ( AhAra) mAtranuM dAna karavAthI paNa gRhastha dhanya bane che. AmAM pAtra ane apAtrane vizeSa vicAra karavAthI zuM lAbha? 33 . 332. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333. je gharamAM sAdhuone kape tevuM (emane anukuLa) kazuM paNa dAna devAmAM AvatuM nathI e gharamAM zAstrokta AcaraNa karanAra dhIra ane tyAgI su-zrAvaka jojana karatA nathI. 334. je gRhastha munine bhojana karAvyA pachI baceluM bhajana kare che, vAstavamAM tenuM ja bhojana karyuM sArthaka thAya che. jinezvare kaheluM sAMsArika sArabhUta sukha tathA anukrame mekSanuM uttama sukha e prApta 335. mRtyunA bhayathI bhayabhIta jInI rakSA karavI ene ja abhayadAna kahe che. A abhayadAna badhAM dAnamAM ziramaNa samAna che. prakaraNa 24 : zramaNa-dharma sUtra (a) samatA : 336. 'zramaNa, saMyata, RSi, muni, sAdhu, vItarAga, anagAra, "bhadaMta, dAMta - A badhAM zAstrokta AcaraNa karanArAnAM nAma che. parama padanI prApti mATe nirata sAdhu 1 siMha jevA parAkramI, 2 hAthI jevA svAbhimAnI, 3. vRSabha jevA bhadra, 4 mRga jevA saraLa, pa pazu jevA nirIra (IchA vagaranA), 6. vAya jevA nitsaMga, 3 37. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 sUrya jevA tejasvI, 8. sAgara jevA gaMbhIra, 9. meru jevA nizaLa, 10, candra jevA zItaLa, 11 maNi jevA kAmAna, 12. pRthvI jevA sahibagu. 13 sarpa jevA aniyata AzrayI (jenuM Aya karavAnuM aniyata acokakasa che) tathA, 14. AkAza jevA nilaMba ( avalaMbana vinAnA) hoya che. 338. ( paraMtu evA paNa ghaNA asAdhuo che jemane saMsAramAM sAdhu kahevAmAM Ave che (paraMtu ) a-sAdhune sAdhu ne kahevA jeI ba. sAdhune ja sAdhu kahevA joIe. jJAna ane darzanathI saMpanna tathA sa yama ane tapamAM lIna hoya temane tathA AvA prakAranA guNe dharAvanAra sAdhune ja sAdhu kahevA joIe. mAthuM muMDAvavA mAtrathI koI zramaNa banI zakate nathI, ne japa karavAthI koI brAhmaNa banI zakate nathI, araNyamAM rahevAthI koI muni banI jato nathI, ane, darbhanA vastra pahegyA mAtrathI kaI tapasvI thaI ja nathI. paraMtu e "mamatA" thI zramaNa, "brahmacathI brAhmaNa, "jJAna" thI muni, ane, "tapa * bI. tapasvI banI zake che 339 34 0. 341 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344. 342. (kaI paNa vyakti) guNethI sAdhu ane aguNethI a-sAdhu bane che. mATe, sAdhunA guNone dhAraNa karo ane a-sAdhutAne tyAga kare. AtmAne AtmA dvArA jANIne je rAgadveSa vageremAM samabhAvamAM rahe che te pUjya che. 343. 1. deha vageremAM anurakta 2. viSayamAM Asakta, 3. kaSAya-yukta ane 4. Atma-svabhAvamAM supta sAdhu "samyaktva" thI zUnya hoya che. gocarI arthAta bhikSA mATe nIkaLela sAdhu kAnathI ghaNI sArI-nArI vastuo sAMbhaLe che tathA AMkhathI ghaNI sArI-naThArI vastuo dekhe che paraMtu badhuM ja joI, sAMbhaLIne paNa e kaIne kAMI kahetuM nathI, balake "udAsIna rahe che. svAdhyAya ane dhyAnamAM lIna sAdhue rAtre jhAjhuM sUtA nathI. sUtra ane arthanuM ciMtana karatAM rahetA hovAthI e nidrAne vaza thatA nathI. sAdhu mamatva rahita, nirabhimAnI, niHsaMga, gauravane tyAgI tathA trasa ane sthAvara jI tarapha sama-daSTi-vALe TAya che. 345. 346. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347. 348. 349. 350. 351. rUpara 9 97 sAdhu lAla ane hAnimAM, sukha ane dukhamAM, jIvana ane maraNamAM, niMdA ane stutimAM, tathA mAna ane apamAnamAM samabhAva rAkhe che. e gArava ( traNa gaurava), kaSAya, daMDa, bhaya, hAsya ane zAkarahita tathA nidAna ( niyANuM) tathA baMdhana vinAnA hAya che. A leAka ane paraleAkamAM anAsakta, ene vAMsalAthI chole ke caMdnananA lepa kare, tathA AhAra maLe ke na maLe badhI vakhata e samabhAvI hAya che, tathA Dha ke viSAda e nathI karatA Ave! zramaNu aprazasta dvArA ( hetu )thI khAvanArAM karmAnA sa tAbhAvena avarAdha karI adhyAtma sabaMdhI dhyAna-cAgAthI prazasta evA sa yamamAM tIna thaI jAya che. bhUkha, tarasa, duSTa-zaiyA ( UMcI-nIcI patharALI bhUmi ), TADha, taTakA, kharati, zaya vagerene du:kha anubhavyA sivAya sahana karavAM joI e, kAraNa ke zArIrika duHkhAne samabhAvapUrvaka sahana karavAM mahA-phaLadAyI che. sayamane anukULa vRtti ane sAthe sAthe divasamAM kevaLa eka ja vakhata bhAjana. aDDA ! badhA jJAnI puruSAe nitya anuSThAna( tapa-krama )nA kevA suMdara upadeza mApyA che! For Private Personal Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353. 354 355. 356. 357. 98 zramaNa je samatA vinAnA DaeNAya te vanavAsa, kAyakaleza, vicitra upavAsa, adhyayana ane mauna- adhuM ja nakAmu che. prabuddha ane upazAMta banIne sayata bhAvapUrvaka gAmaDAmAM ane zaheramAM zAMtinA mArganuM uparlR haze. 2. samaya gAyam ! mA pamAyae (huM gautama, kSaNa AtranA paNa prAda na kara. ) Aje eka paNa jina' dekhAtA nathI ane je je mAdaka che te dareka eka mata dharAvatA nathI evu leka viSNumAM kaheze, paraMtu tane tA Aje nyAyapUrNa mArga maLI gaye che, mATe (samaya' geyam' mA pamAyae ) huM gautama ! kSaNa mAtrane paNa pramAda na kare. ( A ) veza-liMga (sAdhunuM' cihna, nizAnI) ( muni ) vicara ! ( saMyama nA mAM) veza ( sAdhunAM kapaDAM ) pramANu nathI, kAraNa ke e te asayata ( asAdhu ) leAkAmAM paNa jovAmAM Ave che. veza badalanAra vyaktine zu khAdhelu viSa ( jhera ) mAratuM nathI ? ( chatAM paNa) le|ka pratIti mATe vividha upakaraNAnI ane veza vagerenI kalpanA karavAmAM AvI che. ma yama yAtrAnA niddhi mATe tathA'huM sAdhu chu " enI jANakArI mATe ja leAkamAM liMga (sAdhu veza)nuM pratyeAjana che. .,, For Private Personal Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358. lekamAM sAdhuo ane gRhasthanA vividha prakAranA liMga pracalita che jene dhAraNa karIne amuka liMga ( cihna) mokSanuM kAraNa che ema mUDha jana kahetA phare che. 359 je liMga khAlI muThThInI mAphaka niHsAra che, beTA sikakAnI mAphaka apramANita che, vaiDUrya (ratna) jevI camakkAra kAcamaNi samAna che tenuM koI mUlya jANakAranI dRSTimAM nathI. 360. (vAstavika rIta) bhAva ja prathama athavA mukhya liMga che. dravyaliMga paramArtha nathI kAraNa ke bhAvane ja jina-deva guNanuM kAraNa kahe che. 361 bhAvanI vizuddhi mATe ja bAda grantha(parigraha) tyAga karavAmAM Ave che. jenA aMtaramAM grantha (parigraha)nI vAsanA che ene bAhya tyAga niSphaLa che 362. azuddha pariNAme rahetAM hovA chatAM je yati bAda parigrahane tyAga kare che tenuM, Ama-bhAvanA vinAno bAhya tyAga zuM bhaluM karI zake? 363 1. je zarIra vagerenA mamatAthI rahita che, 2. mAna vagere kaSAyathI pUrepUre mukta che, ane 3. je potAnA AtmAmAM ja lIna che e sAdhu ja bhAva-ligI che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 prakaraNa 25 : vrata sUtra ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha - A pAMca mahAvrata ane svIkAra karIne vidvAna muni jinezvara deve upadezelA dharmanuM AcaraNa kare. 35. niHzalya vatI hoya tene ja mahAvrata hoya che, kAraNa ke nidAnazalya, mithyAtva-zalya ane mAyAzalya - A traNa zalyathI mahAvratone ghAta thAya che. je vratI ekSa-sukhanI upekSA athavA avagaNanA karIne (parabhavamAM ) asAra sukhanI prApti mATe nidAna agara icchA kare che e kAcanA TukaDA mATe vaiDUrya maNine gumAve che. (1) kula, ni, jasthAna, mAgaNAsthAna vageremAM jIvene jANIne enI sAthenA saMbaMdhamAM AraMbhathI nivRttirUpa ( AtyaMtara ) pariNAma paheluM ahiMsA bita kahevAya che. 368. ahiMsA tamAma AzramanuM hRdaya, tamAma zAstronuM rahasya, tathA tamAma vra ane guNeno piMDabhUta sAra che. 36. (2) svayaM pitAne mATe athavA bIjAne mATe krodha vagerene athavA bhaya vagerene adhIna thaI hiMsAtmaka asatya vacana na te pote bolavuM joIe ane na to bIjA pAse bolAvavuM joIe. A bIju satya vrata kahevAya che. 367, Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 370. (3) gAma, nagara athavA araNyamAM paramArtha (bIjAnI vastu) joIne ene grahaNa karavAnA bhAvane tajanArA sAdhunuM e trIju acarya vrata kahevAya. 371. sacetana athavA acetana, DuM athavA jhAjhuM, je sAdhune ApavAmAM na Ave to te letA nathI. dAMta sApha karavAne braza jevI cIja paNa ApavAmAM na Ave to te letA nathI. 372. gocarIe janAra sAdhue varSa bhUmimAM praveza na kare joIe. kula-bhUmi che evuM jANI enA paga maryAdita pravezamAM ja sAdhue gocarIe javuM. 373. (4, "maithuna " adharmanuM mULa che, moTA dezanuM kAraNa che, eTalA mATe brahmacarya vrata pALanAra nigraMtha sAdhu maithuna sevanane sarvathA tyAga kare che. strI-trika eTale gharaDI strI, bAbA ane juvAna strI, athavA enI chabI, vagerene joIne mAtA, putra ane bahena samAna gaNavI tathA strI-kathA(strInI vAte)thI nivRta thavuM enuM nAma brahmacarya vrata. A brahmacarya traNe lokomAM pUjavA-lAyaka vastu che. 375. (5) nirapekSa-bhAve cAritranA bhArane je vahe che te sAdhune bAhya ane atyaMtara saMpUrNa parigrahane tyAga enuM nAma pAMcamuM parigraha nAmanuM vrata. 374. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare 376. apunabhava kAmI (mesanI icchAvALA ) mATe zarIra paNa parigraha che" - AvuM kahIne enI upekSA karavAnuM bhagavAna arihaMta deve kahyuM che te pachI bIjA parigrahanI upekSA karavAnI vAta ja zI ? 377. (chatAM paNa) je anivArya che, je asaMyamI jane mATe aprArthanIya che, mUcha (mamatva) vagere pedA karatI nathI evI upadhi (vastu) sAdhu mATe upAya (grahaNa karavA gyo che. AnAthI viruddha cheDAmAM cheDe paNa parigraha ene mATe upAya (grahaNa karavA lAyaka) nathI 378. AhAra ane vihAramAM deza, kALa, zrama, kSamatA (pitAnI zakti) tathA upadhine dhyAnamAM laIne zramaNa je vartana kare te e alpa-lepI bane che arthAta ene ocho karma baMdha paDe che. 379 cha kAya rakSaka (tAyinA) jJAtaputre (bhagavAna zrI mahAvIsvAmIe) parigrahane parigraha nathI kaao. e maharSie "mUccha (Asakti)ne parigraha kahyo che. sAdhu lezamAtra paNa saMgraha na kare. pakSInI mAphaka sa grahathI kevaLa nirapekSa rahIne saMyamanAM upakaraNe laIne vicare. 380, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 382, 383 381. pathArI, palaMga, Asana ane AhAra-pANIne ati lAbha heya te paNa je thoDI IcchA rAkhIne echAthI pote saMtoSa mAnate heya ane vadhAre grahaNa karavAnI IcchA na rAkhatuM hoya e sa tapamAM mukhyapaNe anu-rakA sAdhu pUjaya che. parigrahathI saMpUrNa paNe rahita, samarasI sAdhue sUryAsta bAda ane sUryodaya pUrve koI paNa prakAranA AhAra vagerenI IcchA manamAM paNa na lAvavI joIe A dharatI upara evA trasa ane sthAvara sUkSma jI hamezAM vyApta rahe che je rAtrInA aMdhArAmAM dekhI zakAtA nathI, mATe tevA vakhate rAdhunI AhAranI zuddha gaSaNa kevI rIte thAya ? prakaraNa 26H samiti gusa-sUtra (a) ATha pravacana mAtA 384 1. irSA samiti, 2. bhASA samiti, 3. evA | samiti, 4. AdAna-bhaMDa-nikSepaNa samiti, ane, pa. pArikApanikA (utsaga) samiti - A pAMca samitio che. 1. mane gupti, 2. vacana gupti, ane 3. kAyagupti, A traNa gatie che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 385. A aSTa pravacana-mAtAo che. jevI rIte sAvadhAna-mAtA putranuM rakSaNa kare che, barAbara tevI ja rIte sAvadhAnI pUrvaka pAlana karavAmAM AvatI A ATha mAtAe muninA samyaga jJAna, samyagU-darzana ane sabhya-cAritranuM rakSaNa kare che. 386 A pAMca samitie cAritramAM pravRtta thavA mATe che ane traNa guptio tamAma azubha viSayethI nivRtta thavA mATe che. 387. gupti pAlana karanArane anucita gamanAgamananA deva jevI rIte nathI lAgatA tevI rIte samiti pAlana karavAvALAne paNa nathI lAgatA. AnuM kAraNa e che ke muni jyAre mane gupti vageremAM sthiti hoya che. tyAre e agupti-mUlaka pramAdane roke che ke je tenuM kAraNa che. jyAre muni samitimAM sthita thAya che tyAre ceSTA karatI vakhate thanAro pramAda reke che. 388. jIva mare ke jIve ayatanA-pUrvaka cAlanArane hiMsA no deva avazya lAge che, paraMtu je samitiomAM prayatnazIla che tenAthI bAhya hiMsA thaI jAya te paNa ene kamabaMdha nathI thatuM. 389. (AnuM kAraNa e che ke, samitinuM pAlana karanAra 390. sAdhuthI je Akasmika hiMsA thaI jAya che e kevaLa dravya hiMsA che, bhAva hiMsA nathI. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 je asaMyamI hoya che athavA ayatanAcArI hoya che tenAthI bhAvahiMsA thAya che. A loko je jIvone kadI mAratA nathI tenI hiMsAne deza paNa emane lAge che. jevI rIte ayatanAcArI saMyata (sAdhu) athavA asaMta vyaktine kaI prANIno ghAta thavAthI hvya tathA bhAva ane prakAranI hiMsAne deSa lAge che tevI rIte citta-zuddhivALA samiti-parAyaNa sAdhu dvArA (manathI) keIne ghAta na thavAne kAraNe ene dravya ahiMsA tathA bhAva ahiMsA -- banne prakAranI ahiMsA thAya che 391 I-samiti-pUrvaka cAlanAra sAdhunA paga nIce 392. acAnaka keI nA jIva AvI jAya ane kacaDAIne marI jAya te, Agama bhAkhe che ke, ethI sAdhune sUma mAtra paNa baMdha nathI thatuM. jevI rIte adhyAtma(zAstromAM mUchane ja "parigraha' kahevAmAM Ave che tevI rIte ahIM "pramAdane ja 'hiMsA" kahevAmAM AvI che. 33. jevI rIte cIkaNe guNa dharAvatuM kamalinInuM pAMdaDuM pANIthI levAtuM nathI, tevI rIte chAnI vacce samiti-pUrvaka vicaranAra sAdhu pApa (kama-baMdha)thI lepatA nathI. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 394. "yatanA-cAritA' dhamanI janmadAtrI che. yatanA cAritA dharmanI pAlanahAra che. yatanA-cAritA dharmanI vRddhi kare che. yatanA-cAritA ekAnta sukhAvaha che. 395. yatanA(viveka, athavA upaga) pUrvaka cAlavuM, thatanA-pUrvaka rahevuM, yatanA-pUrvaka besavuM, yatanApUrvaka sUvuM, patanA-pUrvaka khAvuM, yatanA pUrvaka bolavuM - A karavAthI sAdhune pApa-kamane baMdha nathI thatuM. (jaya care, jaya ci, jaya bhAse jaya sae, jaya bhujatA bhAsaMte, pAva karma na baMdhAI. ) (A) sa mi ni . 36. (1) kAryavaza divasamAM prAsuka mArga upara (je rastA upara pahelethI AvavuM-javuM zarU thaI gayuM hoya), cAra hAtha bhUmine AgaLa dekhIne jIvenI virAdhanA karyA vinA cAlavuM ene Iya samiti kahe che. IndriyonA viSayone tathA pAMca prakAranA svAdhyAyakAryane choDIne mAtra javAnI kriyAmAM ja tanmaya thaIne, tene ja vizeSa mahatva ApIne upagapUrvaka (jAgRtipUrvaka ) cAlavuM joIe. 397 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38. 39. 400. 401. 402. 107 vividha prakAranA jIva-jaMtu, pazu-pakSI vagere ahI tahIthI cArA mATe ekaThAM thayAM DAya te emano sAme paNa na javu' joI e jetho e bhayabhIta na thAya A khAmatanI cAlatI vakhate purepUrI sAvadhAna rAkhavI joI e. - (2) (bhASA-samiti-parAyaNa sAdhu) keInA pUchavAthI pazu peAtAnA mATe, bIjAne mATe, ke annane maTe sAvadya eTale pApa-vacana na mele, te na khole mavidyAre tevAM vacana tathA kAra ane prANIonA upannAta ( AghAta, virAdhanA ) pahoMcADe evI bhASA paNa khodyuM nahi. pApano baMdha paDe evu' satya cana paNa na ele, ( tathA ) kANAne kANeA, napusakane napuMsaka, rAgIne rAgI ane cArane cAra paNa na kahe. vaizunya ( cADIcugalo ), hAsya, kaza vacana, pArakI ni'dA, Atma-praza'sA, vikrayA ( cAra kriyA-rAjakayA, dezakathA, bhakta-bhAjana kathA, tathA strI vagerenI rasavardhaka athavA vikAravaka kathA ) nA tyAga karIne, sva-para-hitakArI vacana molavuM ene ja bhASA samiti kahevAmAM Ave che. For Private Personal Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 403. 1. AMkhe dekhelI vAtanuM ja nirUpaNa karatI hoya evI bhASA AtmavAn muni bele uparAMta, e evI bhASA bole je 2 mita ( TUMkI) hoya, 3. saMdehajanaka na hoya, 4. svara-vyaMjana vagerethI pUrNa heya, 5. spaSTa heAya, 6 bolAI hoya chatAM na bolAyA jevI eTale "sahaja" hoya, ane 7. udvega vinAnI heya. 404, mudhA-dAyI (kAraNa vinA ApavAvALA) maLavA muzkela che, ane mughA-jIvI (bhilA upara jIvana vitAvavAvALA) paNa muzkela che. mudhA-dAyI ane mudhA-jIvI ane sAkSAt athavA paraMparAthI su-gati athavA mokSa prApta kare che. 405, (3) e muninI eSaNa samiti zuddha kahevAya che * udagama-deSa, utpAdana-doSa ane azana-doSa rahita, bhejana, upadhi, vyA, vasati vagerene upayoga karate heya. *(AhAra banAvatI tekhate je doSa lAge che tene "udgama vagere doSa" kahe che. utpAdana vakhate lAgatA doSone "utpAdana deSa" kahe che. AhAra grahaNa karatI vakha lAgatA doSane "azana deSa" kahe che Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406. 407 - 408. 108 zakti athavA AyuSya vadhAravA mATe, svAda mATe, deha-vRddhi ke teja-vRddhi mATe munijana AhAra lete nathI. jJAna, saMyama ane dhyAnanI siddhi mATe ja e AhAra kare che bhamaro jema kUlone jarA paNa IjA pahoMcADyA vinA rasa grahaNa kare che ane tRpti anubhave che tevI rIte lekamAM vicaranArA, bAghAtara parigrahathI rahita zramaNa, dAtAne kaI paNa prakAranuM kaSTa dIdhA vinA, eNe Apele prAsuka AhAra grahaNa kare che. A ja emanI eSaNA samiti che. je prAsuka- sAdhu AdhAkarma (adhika AraMbha ane hisA dvArA taiyAra karavAmAM AveluM bhajana)thI yukta ane pitAnA mATe banAveluM bhajana kare te te deSita bane che, paraMtu je te uddagama vagere tethI rahita zuddha bhajananI gaveSaNApUrvaka kadAcit AdhAkarmathI yukta bhojana paNa karI le che te bhAvathI zuddha hovAne lIdhe te zuddha ja che. (4) yatanA (viveka, upayogIpUrvaka pravRtti karanAra muni pitAnA banne prakAranAM upakaraNone AMkhe vaDe joI, puMcha, uThAve ane rAkhe - Ane AdAna-bhaDa-nileSaNa samiti kahe che. 410, Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411. 412 413. 414. 415. 110 (5) je sthAna ekAtamAM hAya, jyAM lIlI athavA bhInI vanaspati tathA trasa jIva na hoya, gAmathI dUra DhAya, je sthAnane cha` dekhI zakatuM na hAya, ane je vizALa-vistI DhAya ane je paratve koI nA virodha na hrAya tyAM sAdhue maLa-mUtranA tyAga karavA joIe. Ane pratiSThApanA athavA utsa simita kahevAmAM Ave che ( sAdhu-sAdhvI vicAre. ) (i ) gu si vivekI ) ti (1) yananA-panna ( jAgarUka, saraba,samAraMbha ane AramamAM prava tamAna manane zake, enu gepana kare te maneti che. (2) yatanA-sa panna jAgarUka) citra saraMbha, samArabha ane A 'bhamAM pravata mAna enu geApana kare te vacanagupti che. vacanane rAke - (3) yatanA-saMpanna (jAgarUka) yati saMrabha, tamAra'bha, ane Ara'bhamAM pratra mAna kAyAnA zake, evu geApana kare te kAya-gupti che. jevA rIte khetarano vADa ane nagarano khAI athavA nagaranA killA enI rakSA kare che, evI rIte pApa -niradhaka guptie sAdhutA saMyamanI rakSA kare che. For Private Personal Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416. je muni ATha pravacana-mAtAonuM samyaga AcaraNa kare che e jJAnI saMsArathI tarata mukta thaI jAya che. prakaraNa 27: Avazyaka sUtra 417 A prakAranA bheda-jJAna (deha ane AtmA judA che te ) ne abhyAsa thaI gayA pachI jIva mAdhyastha bhAvayukta thaI jAya che ane ethI ene cAritralAbha thAya che. Ane daDha karavA mATe pratikramaNa vagere (cha Avazyaka kriyAo) kahuM chuM. 418 para-bhAvane tyAga karI, nirmaLa svabhAvI AtmAne dhyAtA Atma-vazI hoya che. ene kamane Avazyaka kahevAmAM Ave che. 419. jo tuM pratikramaNa vagere Avazyaka karmonI IrachA rAkhe che te tuM pitAne Atma-svabhAvamAM sthita, sthira rAkha. AthI jIvane sAmAyika guNa pUrNa bane che. enAmAM sa ma na praveze che. je zramaNa Avazya karma nathI karato e cAritrathI bhraSTa kahevAya. eTalA mATe pUrvokta kAme Avazyaka avakamAM karavAM joIe. 421. je nizcaya-cAritra svarUpa pratikramaNa vagere kriyAo kare che e zamaNa vItarAga - cAritramAM samusthita athavA ArUDha bane che. 20. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422. 423. 424. 425. 426. k vacanamaya vacanamaya ( para`tu ) vacanamaya pratikramaNa, pratyAkhyAna, vacanamaya niyama, AleAcanA-A badhAMne kevaLa svAdhyAya kahevAmAM Ave che. ( cAritra nahi, ) (mATe ja) e karavAnI zakti ane saMbhAvanA hAya te kayAnamaya pratikramaNu vagere kara. A samaye je zakti nathI te e badhAMmAM zraddhA keLavavI e ka vya che - zreyaskara che. 1. sAmAyika, 2. cavisatthA (lAgalsa, cAvIsa jinanuM stavana ), 3. vaMdanA ( vAMdA ), 4. pratikramaNa, 5 kAryotsarga ane 6. pratyAkhyAna ( paccakkhANa )-A cha Avazyaka che. (1) tRSNa ane seAnu', zatru ane mitramAM samabhAva rAkhavA ene sAmAyika kahe che, eTale ke, rAga-dveSa-rUpa abhivaMga rahita ( dhyAna athavA adhyayanarUpa) cAgya prakRttipradhAna cittane sAmAyika kahe che. je vacana-uccAraNanI kriyAnA tyAga karI, vItarAga bhAva pUrvaka AtmAnuM dhyAna kare che ane parama-samAdhi athavA sAmAyika prApta thAya che. For Private Personal Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 4ra7. je sarva sAvagha(AraMbhathI virata, tri-gupti-yukta che hoya che-bane che-tathA Indri upara vijaya meLavyo che jeNe tenuM sAmAyika sthira koTInuM hoya che ema kevaLi bhagavAne bhAkhyuM che. je sarva bhUte (sthAvara ane trasa ive) tarapha samabhAvI che enuM sAmayika sthira prakAranuM hoya che. AvuM kevaLi zAsanamAM kahevAmAM AvyuM che. 429. (2) zrI bASabhadeva vagere 24 tIrthakaronAM nAmonI nirukti tathA emanA guNane gAvA, gaMdha-55-akSata vagerethI pUjA-arcA karI, mana-vacana ane kAyAnI zuddhipUrvaka praNAma karavA ene "ca vizati stava"-covisa nAmanuM bIju avazyaka kahe che. (3) zrI vIra prabhune vaMdana karavu te "vAMdaNuM" nAmanuM trIju' Avazyaka che. (4) niMdA tathA goMyukta sAdhunAM mana-vacanakAyA dvArA, dravya, kSetra, kALa, bhAvanA vratAcaraNaviSayaka deze agara aparAdhenI AcArya sAme AlocanApUrvaka zuddhi karavI ene pratikramaNa Avazyaka kahe che 430 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 431. 432, 433. AlocanA, niMdA tathA gaha dvArA pratikramaNa karavAmAM tathA pharI vakhata deSa na karavAmAM prayatnazIla sAdhunA pratikramaNane "bhAva pratikramaNa" kahe che. bAkI bIjuM badhuM (pratikramaNa vagere pATha) "davya pratikramaNa kahevAya che. vacana -racanA mAtrane tyAgI, je sAdhu rAgAdi bhAvane dUra karI, AtmAnuM dhyAna dhare enuM e pAramArthika pratikamaNa kahevAya. dhyAnamAM DUbI gayele sAdhu badhA dene dUra karI zake che, eTalA mATe dayAna ja samasta aticAra(8)nuM pratikramaNa che. (5) divasa, rAtrI, pakSa, mAsa, cAturmAsa vageremAM karavAmAM AvanArAM pratikamaNa vagere vakhate zAkta niyama anusAra 27 zvAsozvAsa sudhI athavA upayukta-kALa sudhI, jinendra bhagavAnanA guNanuM ciMtana karatAM, zarIranI mamatAne choDI devI tenuM nAma kAryotsarga Avazyaka che. kAryotsargamAM hoya te sAdhu-ve, manuSya, tiryaMce, acetane, karela (eTale ke prAkRtika, Akasmika) badhA upasargo ( bAdhAo, Apattio) samabhAve 434. 435. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 437, 43. (6) tamAma vAcanika vikapane tyAga karI ane bhaviSyanA zubhAzubhanuM vivaraNa karI je sAdhu AtmAnuM dhyAna dhare che enuM e pratyAkhyAna nAmanuM Avazyaka kahevAya che. je pitAnA bhA ne choDatuM nathI, ane kaI paNa para-bhAvane grahaNa karatuM nathI, ane je badhAne jJA -draSTA che e (paramatattva) huM ja chuM evuM citana Atma-dhyAnamAM lIna jJAnI kare che. (e evo paNa vicAra kare che ke, je kAMI mAruM ducAritra che ane huM mana, vacana ane kAyapUrvaka tyAga karuM chuM ane nirvikapa banI traNa prakAre sAmAyika karuM chuM. 438, prakaraNa 28: te su (a) bAhya tapa: 43 jyAM kaSAyone nirodha prahmacaryanuM pAlana, jinapUjana tathA anazana (Atmahita mATe) karavAmAM Ave che e badhuM "tapa" che. vizeSatayA, mugdha eTale bhakate e ja tapa kare che. 440 tapa be prakAranuM che: (1) bAhya ane (ra) Alyatara bAhya tapa cha prakAranuM che. e pramANe atyaMtara tapa paNa cha prakAranuM che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 441. 1, anazana, 2. avamaya (utarI ), 3. bhikSAcaryA (vRttisaMkSepaNa), 4, rasa-parityAga, 5. kAyakaleza ane 6. salInatA - A pramANe bAhA tapa cha prakAranuM che. (1 karmonI nirjarA mATe eka be divasa vagerenuM yathAzakti pramANa nakakI karI AhAra tyAga saraLatAthI kare che enuM e anarAna tapa kahevAya che. 443. je zAstrAbhyAsa (svAdhyAya mATe zeDo AhAra kare che, ene ja AgamAM tapasvI kahevAmAM AvyA che. zrutavihIna anazana tapa te kevaLa - bhUkhane AhAra - bhUkhe maravuM - lAMghaNa kahevAya che. 444. jethI manamAM koI paNa jAtanA amaMgaLanI ciMtA utpanna na thAya, IndriyamAM zithilatA na Ave, ane je mana, vacana tathA kAyAnA rogomAM patananuM kAraNa na bane ene ja vAstavamAM "anazana ta5 kahevAmAM Ave che. pitAnAM baLa, teja, zraddhA a 1 Arogyane dhyAnamAM laI kSetra ane kALane anusAra, pite upavAsa kare. (kAraNa ke zaktithI adhika upavAsa karavAmAM hAni thAya che.) Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 447. 448. 446. TUMkamAM, indriyenA upazamanane ja "upavAsa kahevAmAM Ave che. eTalA mATe ja, jitendriya sAdhu khAvA chatAM "upavAsI" ja kahevAya che. a-bahuzruta arthAt ajJAnInI jeTalI vizuddhi be-cAra upavAsothI thAya che tethI vadhAre-ghaNI vadhAre-vizuddhi jJAnI tapasvI haMmezAM bhejana kare te paNa enI hoya che (2) je jeTaluM bhajana karI zakatuM hoya tenAthI eka jANe ke keLiyo ochuM bhajana kare to te dravyathI " udarI" kahevAya 449. (3) Aje huM bhejananuM pramANa ATaluM laIza, bhikSA mATe Aje huM ATalAM gharomAM jaIza, Aje mane amuka prakAranA mANase vahe rAvaze te ja laIza, Aje huM amuka jAtanA vAsaNamAMthI herAvavAmAM Avaze te ja laIza, Aje mane mAMDe, sAtha, vagere vagere bhejana maLaze te ja karIza-AvA AvA vicArapUrvaka AhAra grahaNa karanAra sAdhunuM e vRtti parisakhAna nAmaka tapa kahevAya. 450. (4) dUdha, dahIM, ghI, vagere pauSTika bhajana-pAna Adi rasonA Agane "rasa parityAga" nAmanuM tapa kahevAya Ave che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 451. (5) ekAMta, anApAta (jyAM koI AvatuM jatuM na hAya), .thA strI puruSa vagerethI hita sthAnamAM sUvuM ke besavuM - Ane vivita zAsana ( prati-lInatA) nAmanuM tapa kahe che. 452. (6) giri, kaMdarA vagere bhayaMkara sthaLomAM, AtmA mATe lAbhakAra, vIrAsana vagere ugra Asanane abhyAsa kara athavA e Asanane dhAraNa karavAM tene kAma- kaleza nAmanuM tapa kahe che 453 mukha pUrvaka prApta kareluM jJAna duHkha Ave tyAre naSTa thai jAya che, eTalA mATe yogIe pitAnI zakti pramANe duHkhe dvArA arthAt kAya-kaleza-pUrvaka Atma-ciMtana karavuM joIe. reganI cikitsAne hetu regInuM kevaLa sukha ke 455. regInuM kevaLa duHkha nathI. cikitsA karAvatI vakhate regIne sukha paNa thAya ane duHkha paNa thAya. A pramANe meha kSayamAM pravRtta thayA bAda sAdhakane sukha paNa thAya a dukha paNa thAya. ( kAyakaleza tamAM sAdhakane zarAragata dukha athavA bAdhA regone sahana karavI paDe che paraMtu e meha-kSayanI sAdhanAnuM aMga hovAthI aniSTakArI nathI) 454. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 (A) AtyaMtara tapa 45. 1. prAyazcitta, 2. vinaya, 3. vaiyAvRtya, 4. svAdhyAya, 5 dhyAna, ane 6. vyutsaga (kAyetsarga) A pramANe Abhya tara tapa cha prakAranuM che. 457 (1) vrata, samiti, zIla, saMyama, pariNAma tathA karaNa (iMdriya) nigrahane bhAva - A badhuM prAyazcitta tapa che, je niraMtara kartavya-nityakaraNIya che. 458. kepa vagere svakIya bhAvane kSaya athavA upazama vagerenI bhAvanA karavI agara nija guNenuM ciMtana karavuM e nizcaya prAyazcitta tapa che. anaMtAnaMta bhAmAM bAMdhelAM zubhAzubha karmonA samUhane nAza tapazcaraNathI siddha thAya che, mATe tapazcaraNa e prAyazcitta che. prAyazcitta dasa prakAranuM che : 1. AcanA, 2. pratikramaNa, 3. ubhaya, 4. viveka, 5. vyutsarga, 6. tapa, 7. cheda, 8. mUla, 9, parihAra tathA 10. zraddhA. mana, vacana ane kAyA dvArA karelAM zubhAzubha karmo be prakAranAM hoya che. A kRta ane anAga kRta. bIjA dvArA jANavAmAM AvelAM karma Abhega kRta kahevAya ane bIjA dvArA nahi jANavAmAM Avela 459, 40, 461. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 462. 463. kama anAga kRta kahevAya ane prakAranAM karmonI ane ethI lAgelA deSonI AlocanA guru athavA AcAryanI samakSa nirAkuLa citto karavI joIe. jevI rIte bALaka potAnA kAya -akAryane saraLatAthI mAtA samakSa vyakta karI de che tevI rIte sAdhue paNa potAnA badhA nI AlocanA mAyA-mada (chala-cha) tane karavI joIe jevI rIte kaTa lAgavAthI AkhA zarIramAM vedanA yA pIDA thAya che ane kAMTe nIkaLI gayA pachI zarIra zalyarahita arthAt sarvAga sukhI thaI jAya che, tevI ja rIte pitAnA dene na pragaTa karanArA mAyAvI duHkhI athavA vyAkuLa rahe che ane ene gurunI samakSa pragaTa karI devAthI rasuvizuddha banI sukhI thaI nya che - manamAM keI zalya rahI jatuM nathI pitAnAM pariNAmone samabhAvamAM sthApita karI AtmAne jo enuM nAma ja AlocanA che. jinezvara deve A upadeza Ape che. 464. (2) guru tathA vRddha mANasa sAme AvI rahyo hoya tyAre UbhA thaI javuM, hAtha joDavA, emane UMcuM Asana Apavu, emanI bhAvapUrvaka bhakti ane sevA karavI A badhAne vinaya tapa kahe che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 46 7. dazana vinaya, jJAna vinaya, cAritra vinaya, tapa vinaya ane aupacArika vinaya vinaya tapanA pAMca bheda kahevAmAM AvyA che, je paMcama gati athavA mekSamAM laI jAya che enA tiraskAramAM badhAne tiraskAra samAyela che ane ekanI pUjAmAM badhAMnI pUjA AvI jAya che. (mATe jyAM jyAre koI pUjya ane vRddhajana dekhavAmAM Ave tyAM tyAre emane vinaya kara joI e.) 469. jinazAsananuM mULa vinaya che. saMyama ane tapathI vinIta banavuM joIe je vinayahIna che ene kayAMthI heya dharma ane kyAMthI hAya tapa ? 470. vinaya mokSanuM dvAra che. vinayathI saMyama, tapa tathA jJAna prApta thAya che. vinayathI AcArya tathA sakaLa saMghanI ArAdhanA thAya che vinayapUrvaka prApta karelI vidyA A lekamAM tathA paralekamAM phaLa ApanArI hoya che. pANI vinA dhAnya nathI pAkatuM tema vinayavihIna vidyA phaLa ApatI nathI. 472. eTalA mATe tamAma prakArane prayatna karIne vinayane kadI na choDha joIe. thoDA ja zrutajJAnane mAlika paNa vinaya dvArA karmone nAza karI zake che. 471, Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 475. 473. (3) pathArI, ghara, beThaka tathA pratilekhanathI upakRta sAdhupuruSanI AhAra, auSadhi, vAcanA, maLa-mUtra-visarjana tathA vaMdanA vagere dvArA sevA suzruSa karavI tene vaiyAvRtya tapa kahe che. 474. mArgamAM cAlavAthI je thAkI gayA che, cAra, hiMsaka pazu, rAjA vagere dvArA je vyathita thayA che, nadInI rUkAvaTa, marakI, roga ane dukALathI je pIThA pAmelA che. temanI sArasaMbhALa ane rakSA karavI tene vaiyAvRtya kahe che. (4) svAdayAya ta pa pAMca prakAranuM cheH 1. parivartana (vAMceluM pheravI javuM), 2. vAcanA (vaMcAvavu), 3. pRchanA (kane pUchavA), 4. anuprekSaNa (vicAraNA) - ane 5. stuti - maMgaLapUrvaka dhamakathA. AdarasatkAranI AzA choDI daIne, kamarUpI mela chevA mATe bhaktipUrvaka je jina zAstrane bhaNe che tenuM zrutajJAna pitAne tathA bIjAne mATe sukhakArI che. svAdhyAyI arthAt zAne jJAtA sAdhu pAMca IndriyethI saMvRtta, traNa guptiothI gupta, vinayathI samAhita tathA ekAgra manavALo hoya che. jJAnathI "dhamAnanI siddhi thAya che. dhyAnathI badhAM karmonI nirjarA thAya che. nirjarAnuM phaLa mekSa che, mATe satata jJAnAbhyAsa karavo joIe. 47. 99. 48. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 (pAMca + Alcatara tapa dhyAna mATe-29. dayAnasUtra) 479. bAhya ane AtyaMtara ema bAra prakAranAM tapamAM svAdhyAya jevuM koI tapa nathI, hatuM nahi, ane, haze paNa nahi. 480. (6) sUvA, besavA ane uThavA mATe bhikSue bartha kAyika vyApAra-pravRtti na karavI ane lAkaDAnI mAphaka rahevuM ene cha Tu kAnsaga nAmanuM tapa kahe che. 481. kAsarga karavAthI A lAbha prApta thAya che. - 1. deha-jAya -zuddhi : kapha vagere doSe kSINa thavAthI dehanI jatA hoya te naSTa thAya che 2 mati-jADhaya-zuddhi : jAgarUkatAthI buddhinI jaDatA naSTa thAya che 3. sukha duHkha-titikSA sahana karavAnI zaktine vikAsa thAya che. 4. anuprekSA : bhAvanAo mATe samucita avasara maLe che. 5. ekAgratA : zubha dhyAna mATe cittanI ekAgratA prApta thAya che Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482. 483. 484. 485. 124 potAnAM mATA kuLAnA tyAga karI jemaNe dIkSA lIdhI che tee Adara-satkAra mATe tapa kare che tyAre te tapa zuddha na kahevAya, eTalA mATe kalyANanI icchAvALAe evI rIte tapa karavu ke jenI bIjane khabara sudhdhAM na paDe. peAtAnA tapanI prazaMsA paNa bIjA pAse karavI joIe, na karAvavI jeIe. jevI rIte vanamAM lAgelI praca Aga ghAsanA gajanA gaMja bhasmIbhUta karI mUke che tevI rIte jJAnathI vAyu ane zIla dvArA pratita tapeAmaya agni-e banne maLAne sasAranA kAraNabhUta karma -bIjane bALI nAkhe che. prakaraNa 29 : dhyAna sUtra ( pAMcamuM sabhyatara tapa : 'dhyAna ') (5) jevI rIte manuSyanA zarIramAM mAthuM, ane jevI kIta vRkSamAM enI jaDa, mukhya che - utkRSTa che, tevI rIte sAdhunA tamAna dharmAnuM mULa 'dhyAna' che, sthira adhyavasAya arthAt mAnasika ekAgratA ja dhyAna kahevAya che; ane, cittanI je ca'caLatA che tenAM traNa rUpa che: 1. bhAvanA, 2. anuprekSA, ane 3. ciMtA ( ci Mtana ) For Private Personal Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 jevI rIte pANInA saMyogathI mIThuM emAM ogaLI jAya che tevI rIte jenuM citta nirvikalpa samAdhimAM vilIna thaI gayuM che enAmAM lAMbA vakhatathI saMcita thayelAM zubhAzubha karmone bhasma karanAra Atma-rUpa-agni pragaTa thAya che. 487 jene rA. kepa ane meha nathI, tathA mana, vacana, kAyArUpa bhegone vyApAra (pravRtti) nathI tenAmAM zubhAzubha karmone saLagAvI nAkhanAro dhyAnAgni pragaTa thAya che. 488. pUrva athavA uttara dizAmAM moM rAkhIne beThele zuddha AcA- ane pavitra zarIravALe dhyAtA sukhAsanamAM sthira thaI samAdhimAM lIna thaI jAya che. 489. payaMkAsana lagAvI, mana-vacana-kAyAnA vyApArane rokI, najarane nAkanA agra bhAga upara lagAvI, e dhyAna karanAra maMda maMda zvAsocchavAsa le jyAM sudhI pUrva-kamane nAza na thAya tyAM sudhI e pitAnA pUrve karelA burA AcaraNanI niMdA karI. badhAM ( satva) prANuonI kSamA cAhI, pramAdane dUra karI, tathA cittane nizcala karI dayAna dhare. 490. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41. 42. 43. 44. 495. 126 jemaNe peAtAnA yuga t mana-vacana-kAyAne sthira karI dIdhA che ane jemanu citta kharekhara nizcala thaI gayu che, e munionA dhyAnane mATe mANasathI bharapura zahera athavA zUnya araNyamAM kaze dUra natha samAdhinI nAvanAvALe tapasvI zramaNa indriyAnA anukULa viSayAmAM ( zabda, rUpa, vageremAM) kadI paNa rAma-bhAva na rAkhe ane pratikULa viSayAmAM manathI paga dveSa-mAva na rAkhe. saMsAranA svarUpathI je su-paricita che, niHsaMga che, niya che, AzArahita che tathA jainu mana vairAgyathI bharapUra che e ja dhyAnamAM su-nizcala eTale ke rUThe prakAre sthira banI zake che. P je yAgI, puruSanA AkAravALA, kevaLajJAna ane kevaLada nathI pUrNa evA, AtmAnuM dhyAna dhare che eka nA kha dhananA nAza karI dvandva vinAnA khanI jAya che. dhyAna-ceAgI peAtAnA AtmAne zarIra tathA samasta bAhya saMcAthI vivikta ( bhinna ) dveSe che, kharthAt deha tathA upakaraNAno sa^thA tyAga karI, niHsaMga anI jAya che. For Private Personal Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 46. 47. jema bhA 49, "huM" nathI "bIjA no ke nathI "bIjA" (padArtha athavA bhAva) "mArA." "huM" eka (zuddhabuddha) jJAnamaya (caitanya) chuM - AvuM je dayAnamAM ciMtave te zramaNa AtmAne dhyAtA che. jema bhAgyahIna vyakti ratna prApta karI zakatI nathI, tema dhyAnamAM rahelo yegI, je pitAnA AtmAnuM saMvedana nathI karate e zuddha AtmAne prApta karI zakatuM nathI. dayAna karavAvALo adhaka 1. piMThastha, 2. padastha ane 3. rUpAtIta - A traNa avasthAonI bhAvanA kare. piMDastha yAnane viSaya che - chadmasthatva - deha-vipazyatva. padastha yAnane viSaya che kevalitva - kevali dvArA pratipAdita arthanuM anuciMtana, ane rUpAtIta dhyAnano viSaya che -siddhatva-suddhAtmA. UkaDu vagere AsanamAM sthita yA sthira thaI bhagavAna zrI mahAvIra svAmI dhyAna karatA hatA. UMcA, nIcA ane trAMsA lekamAM rahelA padArthone e dhyeya banAvatA hatA. emanI dRSTi Atma-samAdhi upara sthira thayelI hatI. e saMka9pa-mukta hatA. tathAgata bhUta ane bhaviSyanA arthane dekhatA nathI. ka9panA-mukta mahaSi vartamAnane dekhe che karma-zarIranuM zeSaNa karI e kSINa karI nAkhe che. 499. 500. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 50 3. pa01. he dhyAtA ! tuM zarIra vaDe koI ceSTA na kara. vANu vaDe kAMI paNa na bola, ane manathI kazuM paNa na vicAra A pramANe trigane nirodha karavAthI tu sthira banI jaIza. tAre AtmA Atma-rata thaI jaze. A ja parama dayAna che. 502. jenuM citta A prakAranA dhyAnamAM lIna che e Atma-dayAnI puruSa kaSAyathI utpanna thayela IryA, viSAda, zeka, vagare mAnanika duHkhothI mAdhA pAma nathI. e dhIra puruSa "parISaha ane "upasarga thI vicalita tathA bhayabhIta thatuM nathI, tathA sUkSma bhAmAM ane devanirmita "mAyAjALamAM mugdha thatuM nathI vAyuthI uddIpta thayelI Aga jevI rIte lAMbA vakhatathI ekaThA karelA lAkaDAnA samUhane tatkALa banI nAkhe che tevI rIte dhyAnarUpI Aga aparimita karma-iMdhaNane eka kSaNamAM bALIne bhasma karI nAkhe che prakaraNa 30 : anupekSA sUtra (bAra bhAvanA) 505 mokSAthI muni sauthI pahelAM dhamedAna dvArA pitAnA cittane barAbara bhAvita kare. pachI dhama-dayAna bAda paNa haMmezAM anitya, azaraNa, vagere bhAvanAonAM ciMtana-mananamAM mazagula rahe. 504. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 506 507. 508 1. anitya, 2. azara, 3. ekatva, 4. anyatva, 5. saMsAra, 6. ka, 7. azuci, 8. Asava, 9. saMvara, 10. nirjarA, 11 dharmabhAvanA, ane 12. badhi durlabha bhAvanA A-bAra bhAvanAnuM ciMtana-manana karavuM joIe. 1. janma mRtyu sAthe joDAyeluM che ane yovana ghaDapaNa sAthe. lakSmI caMcaLa che. A prakAre (saMsAramAM badhuM ja kSaNabhaMgura che, anitya che, adhava che mahA mehane tyajIne ane tamAma viSayone (Indrine) kSaNabhaMgura jANa, manane nirviSaya banAve jethI uttama sukha prApta thAya (ananya bhAvanA) 2. ajJAnI jIva dhana, pazu tathA jJAtibaMdhuone pitAna rakSaka athavA zaraNu ApavAvALA mAne che, eTale ke "e mArAM che ane huM emane chuM ema mAne che, paraMtu kharI rIte e badhAM nathI rahyuM ke nathI zaraNarUpa, parigrahane huM jANIbujhIne DuM chuM ane mAyA-zalpa, miSyAtva-zalya tathA nidAna-zalya-A traNa zAne mana-vacana ane kAyAthI dUra karuM chuM. pAMca samiti ane traNa gupti (aSTa pravacana mAtA) mArA mATe rakSaka ane zaraNa che. 509. 510, Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 511. jyAM parama-rUpa-gavita yuvaka maraNa bAda pitAnA e mRta (tyakta) zarIramAM ja kRmi(kIDA)rUpe utpanna thAya che evA A saMsArane dhikkAra ho ! 512. vALanA agrabhAga jeTalI paNa A lekamAM evI kaI jagyA nathI jyAM A jIve anekavAra janma, maraNanuM kaSTa na gamyuM hoya. 513. aho! A bhavasamudra duraMta che eTale ke ene aMta bhAre muzkelIthI Ave teve che. emAM vyAdhi tathA vRddhAvasthA ane maraNarUpa aneka magaramaccha che ane niraMtara janma rUpI jaLa-rAzi che. 514. kharI rIte, ratnatrayathI saMpanna jIva ja tIrtha (taTa, kinAre) che kAraNa ke ratnatrayarUpI divya naukA dvArA saMsAra pAra karI zakAya che. ( azaraNa bhAvanA) 515. 3. ahiMyA dareka jIva pitAnAM karmonA phaLane pite ekale ja bhegave che. evI sthitimAM ahiMyA keNuM pitAnuM che ane keNu pArakuM che? (ekatva bhAvanA) pa16. jJAna ane darzanathI yukta mAro ekalo AtmA ja zAzvata che. bAkI bIjuM badhuM eTale ke zarIra tathA rAga vagere bhAva te saMga lakSaNavALA che, eTale ke badhAMnI sAthe mAro saMbaMdha sagavazAt che. e mArAthI bhinna che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 5 19. 52 0 pa17. A sogane lIdhe ja jIvane dukhenI paraMparA prApta thAya che. eTalA mATe saMpUrNa bhAvapUrvaka huM A saMyoga-saMbaMdhano tyAga karuM chuM. 5 18. anya bhAmAM gayelA bIjA loke mATe bAla (ajJAnI) jIva zeka kare che, paraMtu A bhavasAgaramAM kaSTa bhogavI rahela pitAnA AtmAnI ciMtA karatuM nathI. 4. A zarIra anya che. huM anya chuM. baMdha bAMdhavA paNa mArAthI anya che. AvuM jANa kuzaLa vyakti emAM Asakta thatI nathI. (anyatvadA bhAvanA) deha jIvanA svarUpathI tatvataH bhinna che evuM bhedajJAna jANuM je AtmAnuM ci tana-manana kare che tenI anyatva bhAvanA kAryakArI-phaLadAyaka che. 7. mAMsa aMdha asthika(hADakAM)nA meLamAthI utpanna thayela, purISa () tathA mUtrathI bhareluM, ane nava chidromAMthI asvaccha padArtha vahAvanArA A zarIramAM kyAMthI sukha hoI ke ? (azucI bhAvanA) para 2. 8. mohanA udayathI thanArA A sarva bhAve heya (tyajavAyegya) che evuM jANuM upazama (sAmya, samatA, samabhAva) bhAvamAM lIna muni ane tyAga karI de che. A enI Asrava anuprekSA (bhAvanA) che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 523. 524. 55. para6. 131 9. traNa guptie dvArA indriyAne vazamAM zakhanArA tathA pAMca samitionA pAlanamAM apramatta evA muninA bAsava dvArAne narAdha thaI gayA bAda karajanA Asava thatA nathI. A savara anuprekSA che navIna 6 ane 5 'lA ka' asAra che tathA A 'sa'sAra' eka dIgha yAtrAche ema jANIne muni prayatnapUrvaka leAka'nA sarvocca agrabhAgamAM sthita evA mukti-padyanu dhyAna dhare che ke jayAM mukta (siddha) jIva sadA mukhethI rahe che. 11. dharmadula bha bhAvanA : jarA ane maraNanA A jozIlA pravAhamAM ghasaDAtA ane DUbatA prANIe mATe dha ja dvIpa che, pratiSThA che, gati che, tathA uttama zaraNu che. ( pahelAM te cAra gatimAM bhramanArA jIva mATe manuSya vigraha (zarIra) meLavavu e ja durlabha che.chatAM) manuSya deha prApta thayA pachI paNa je dhamanA zravaNathI tapa, kSamA ane ahiMsA prApta karI zakAya evA dha'nu zravaNa tA. ArakaThina che. (suI dhammasa dullahA.) For Private Personal Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 pa27. (12) badhi durlabha bhAvanAH kadAca dharma zravaNa thaI paNa jAya te chevaTe enA upara (sakkA parama dulahA) zraddhA thavI mahA kaThaNuM kAma che. kAraNa ke ghaNA leke nyAyayukta mokSamArganuM zravaNa karIne paNa emAMthI vicalita thaI jAya che. para8 dharma-zravaNa tathA (enA tarapha) zraddhA thayA chatAM paNa (vIriya paNa dullIM)-saMyamamAM prayatna thave atyaMta durlabha che. ghaNA loke saMyamamAM abhiruci dharAvatAM hovA chatAM paNa ene samyaktva svarUpe svIkArI zakatA nathI. (10. nirjara bhAvanA kahevAya?) bhAvanA vegathI zuddha AtmAne jaLamAM naukA samAna kahevAmAM AvyuM che. jevI rIte anukuLa pavanane sahAro (Azraya) meLavI naukA kinArA pAse pahoMcI jAya che, tevI rIte zuddha AtmA saMsAranI pAra pahoMcI jAya che jyAM tenAM tamAma dukhane aMta AvI jAya che. (badhI bhAvanA kramavAra nathI.) eTalA mATe bAra akSAeAnuM ane pratyAkhyAna, pratikramaNa, AlocanA tathA samAdhinuM paNa vAraMvAra ciMtana-manana karatAM rahevuM joIe. 529, 530, Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 531. 532, prakaraNa 31H kyA sUtra dharma dhyAnathI yukta munine vizuddha 1. pIta 2 pa ane 3. zukala-A traNa zubha lezyA bA hoya che. A leyAonAM tIvra maMda rUpe aneka prakAra che. kaSAyanA udayathI anurajita mana, vacana ane kAyAnI yoga-pravRttine lezyA kahe che. cAra prakAranA karmabaMdha A benuM eTale ke 1 pAka ane 2. cAganuM pariNAma che. kaSAyathI kamenI sthiti-baMdha ane anna bhAga-baMdha, tathA, gathI prakRti-baMdha ane pradeza-ba dha thAya che. leyA cha prakAranI che: 1 kRNa lezyA, 2. nIla vezyA, 3. kApAta lezyA, 4. te je leDyA (pIta zyA), 5. padma lezyA, ane, 6. zukala leDyA. pa34. kuNa, nIla ane kApata A traNa le adharma athavA azubha lezyAe che. Ane kAraNe jIva vividha durgatiomAM utpanna thAya che. pa35. pita (teje legyA), paddha ane zukala-A traNa lezyA dharma athavA zubha hezyAo che. Ane kAraNe jIva vividha su-ganiomAM utpanna thAya che. S33, Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536 537, 538. 135 kRSNa, nIla ane kApAta-A traNa azubha lezyAomAMthI tIvratama, tItratara ane tIvra pratyekanA A traNa bheda che. bAkInI traNa jIbha lezyAmAMthI pratyekanA maMdatama, madatara ane mada A traNu bhede che. 'tIvra' ane 'madya'nI apekSAe pratyekamAM anata bhAga-vRddhi, asaMkhyAta bhAga-vRddhi, saMkhyAta bhAga-vRddhi, tathA sakhyAta guNa-vRddhi, asa`khyAta guNa vRddhi ane anaMta guNavRddhi-A cha vRddhie ane A nAmanI ja cha hAni sadA thatI rahe che. A kAraNe ja vaizyAeAnA bhedamAM paNa ATa bharatI thayA kare che. dRSTAnta : cha pathika (yAtrALuo) hatA. jaMgala vacce aTavAI paDayA. bhUkha satAvavA lAgI. gheADA samaya pachI teone phaLathI bharacaka eka jhADa akhAyu.. teone phaLa khAvAnI IcchA thaI. khAthI te cha pathika manamAM ne manamAM vicAravA lAgyA. pahelAe vicAyu' ke jhADane jaDamULathI kApI tenAM phaLa khAI e. (kRSNa); bIjAe vicAyu`' ke phkta thaDa ja kApI tenAM phaLa khAvAM. (nIla); trIjAe vicAyu` ke phakta DhALIne kApavI.(kApAta); ce mAe DALIo kApavAnA,(pIta); pAMcamAe phakta (phaLa) teADIne Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 536, khAvAno prastAva rajU karyA (padma); jyAre chaThThAe vicAryuM ke jhADane ke ene kaI paNa bhAgane kApa nahi paNa jhADa uparathI je pAkAM phaLa nIce paDayAM che tene vINIne khAvAmAM zuM vAMdho che? (zukUla leDyA). A cha yAtrIonAM vicAra, vANI ane vartana anukrame uparokta i lezyAonA udAharaNa che. 1. svabhAvanI pracaMDatA, veranI majabUta gAMTha, jhaghaDAkhora vRtti, dharma ane dayA rahitatA, samajAvavA chatAM na mAnavuM - A badhAM kRSNa - vezyAnAM lakSaNa che. pa40. 2. maMdatA, buddhihInatA, ajJAna ane viSaya-lelupatA - A TUMkamAM, nIla - vezyAnAM lakSaNa che. 3. jaladI roSe bharAvuM, bIjAnI ni dA karavI, deSa , ati zekAyukta hovuM, atyaMta bhayabhIta banI javuM, kAya - akAya na jAvuM A kApAta - leDyAnAM lakSaNa che. 542. 4. kArya-akAryanuM jJAna, zreya-azreyane viveka, badhA tarapha samabhAva - dayA - dAnamAM pravRtti - A pIta athavA teje - lemanAM lakSaNa che. 543. pa. tyAga - zIlatA, pariNAmanI bhadratA, vyavahAramAM pramANiktA, kAryamAM RjutA, aparAdhIo prati kSamAzIlatA, sAdhu - gurU - janenI pUjA - sevAmAM tatparatA - A pada - vezyAnAM lakSaNa che. 541, Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 pakSapAta na kare, bheganI AkAMkSA na karavI, badhAnI sAthe samadazI paNuM, rAga-dveSa-snehathI dUra rahevuM - A guphala leDyAnAM lakSaNa che. 545. kaSAyanI maMdatAthI Atma pariNAme vizuddha thAya che ane Atma pariNAmomAM vizuddhi AvavAthI layAmAM vizuddhi thAya che. prakaraNa 32 : Atma-vikAsa sUtra ( guNa-sthAna) 546 mehanIya vagere kamenA udaya, (upazama, kSaya, parAma vagere)thI thanAra je pariNAmothI yukta jIvane oLakhI zakAya che emane sarvadazI jinendra deve guNa athavA guNasthAna saMjJA ApI che. arthAt samyaktva vagerenI apekSA nI avasthAnezreNa-bhUmikAne "guNasthAna" kahevAmAM Ave che 1 mithyAtva, 2. sAsvAdana, 3. mizra, 4. avirati, samyagadaSTi, pa. deza-virata, 6. pramatta-virata, 7. apamatta-virata, 8. apUrva-karaNa, 9. nivRtti-karaNa, 10. sUphama-saMpAya, 11. upazAMtameha, 12. kSINa-moha, 13. sagI kevagijina 14 agI kevaLi jina - A anukume cauda jIva-samAsa athavA guNasthAna che. siddha ja guNasthAna-atIta hoya che. 547, Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 550, 138 549 1. tasvArtha taraka zraddhAnA abhAvane mithyAtva guNasthAna kahevAya che. mithyAtva traNa prakAranuM che - 1. saMzayita, 2. abhigrahita, ane 3 anabhigrahita. 2. ( tavA zraddhAnane samyakatva kahe che). A samyaktva-ratnarUpI parvatanA zikhara uparathI gabaDI paDIne jIva mithyAtva-bhAvanI abhimukha thaI gayA che - mithyAtvanI tarapha vaLI gayo che, paraMtu (samyakatvanaSTa thaI gayA pachI paNa) jeNe hajI sudhI paNa sAkSAt mithyAtva bhAvamAM praveza nathI karyo e madhyavatI avasthAne "sAsvAdana" guNasthAna kahe che. papa1. 3. dahIM ane goLanI meLavaNIne svAdanI mAphaka samyakatva ane mithyAtvane mizrita bhAva eTale ke pariNAma jene alaga na karI zakAya ene samyaktvamithyAtva athavA mizra guNasthAna kahe che. 4. IndriyonA viSayothI je virata thayA nathI tathA trAsa-sthAvara jIvonI hiMsAthI paNa uparata thaye nathI paraMtu kevaLa jinendra prarUpita tavArtha mAM zraddhA rAkhatuM hoya e vyakti aviratasamyagadaSTi guNasthAna-vatI kahevAya che. 552, Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 553. 554. 555. 139 5. je trasa jIveAnI hiMsAthI virata thaI gayA che para`tu ekendriya sthAvara jIvA - pRthvIkAya, akAya, (pANI ), teukAya (agni), vAukAya ane vanaspatikAyanI hiM'sAthI virata nathI thayA tathA pratisamaya eka mAtra jina bhagavAnamAM ja zraddhA rAkhe che e zrAvaka dezavirata guNasthAnavatI kahevAya che. 6. jeNe mahAvrata dhAraNa karI lIdhAM che, je sakala zIla guNaiAthI yukta thaI gayA che chatAM jenAmAM vyakta-avyaktarUpe pramAda bAkI rahI gayA che e pramatta-sayata guNasthAnavatI kahevAya che. Anu vrata-AcaraNa kricita sadoSa hAya che. jenA vyakta-avyakta saMpUrNa pramAda naSTa thaI gayA che ane je jJAnI hAvA uparAMta vrata, guNa ane zIlanI mALA vaDe suzebhita che chatAM paNa je meAhanIya kanA nathI teA upazama karatA ane nathI kSaya karI zakatA te kevaLa AtmadhyAnamAM lIna rahelA hAya che e zramaNa 7. apramatta-sayata guNusthAnavatI kahevAya che. * vizeSa jANavA jevu : apramatta-sayata guNasthAnathI AgaLa me zreNIonA Ara'bha thAya che. (1) upazama-zreNI, tathA, (2) kSapaka-zreNI. For Private Personal Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 557, (1) upazama-zreNavALe tapasvI mehanIya kamane upazama karatAM karatAM agiyAramAM guNasthAna sudhI caDhI gayA pachI paNa pharIthI mehanIya kamane udaya thavAthI paDI jAya che, paraMtu (ra) zrapaka-zreNavALe tapavI te mehanIya kamane samULa kSaya karI AgaLa vadhI jAya che ane mokSa prApta karI le che. papa6. 8 A AThamA guNasthAnamAM vibhinna samayamAM sthita jIva evAM evAM apUrva pariNAme (bhA) ne dhAraNa kare che je pahelAM kadi eNe dhAraNa karyA nahatAM. A mATe AnuM nAma apUrvakaraNa guNasthAna che. ajJAna rupI aMdhakArane dUra karanAra (jJAna-sUrya) jinendra deve e apUrva-pariNamI jIvene mehanIya karmane laya athavA upazama karavAmAM tatpara kahyA che. ( mAhanIya karmane kSaya athavA upazama te navamA ane dasamAM guNasthAnomAM thAya che, chatAM tenI taiyArI A AThamAM guNasthAnamAM ja zarU thaI jAya che.) papa8, 9, je kenAM pariNAma dareka samaye ( niraMtara) eka ja vate che te anivRtti - karaNa guNasthAnavALA hoya che. (emanA bhAva AThamA guNasthAnavALAnI mAphaka visadaza nathI hotA. ) A ja nimalatara dhyAnarUpI agnizikhAo vaDe kamanA vanane bhasma karI nAkhe che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 papa9. 10, kasuMbAnA jaladI UDI jAya evA "rAga" (raMga)nI mAphaka jemanAM aMtaramAM phakta sUma rAga bAkI rahI gayA hoya te munione sUkSma-sarAga arthAt sUphama - kaSAyavALA jANavA joIe. A sUphama-saMpAya nAmanuM guNasthAnaka che. 560. 11. jevI rIte kataka (nirmanI) phaLathI yukta jaLa, athavA, zaradakAlIna sarovaranuM jaLa (mATI nIce besI jAya tyAre ) nirmaLa svaccha hoya che, tevI rIte jeeno saMpUrNa moha upazAMta thaI gayA che te nirmaLa pariNAmI upazAMta-kaSAya (upazAMta-meha guNasthAne) kahevAya che. (upazAMta kaSAya ane kSINa kaSAyamAM eTale ja pharaka che ke upazAMta-kaSAya vALAne moha dabAyelA rahe che jyAre kSINa-kaSAya vALAne meha nAza pAme che.) chatAM paNa jevI rIte pAchuM hAlI jAya eTale nIce beThelI mATI upara AvI jaI pANI DaheNuM banI jAya che tevI rIte mohanA udayathI A upazAMta-kaSAya maNa sthAna-zruta banI sUkSma-sarAga dazAmAM (dasamAM guNasthAna ke) pahoMcI jAya che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 pa61. 12. saMpUrNa moha pUrepUro naSTa thaI jAya eTale jemanuM citta sphaTika maNinA pAtramAM rAkhelA svaccha pANInI mAphaka nirmaLa thaI jAya che emane vItarAga deve "kSINa kaSAya" nigraMtha kahyA che. para. 13. kevaLajJAna rUpI sUryanA kiraNa samUha vaDe 563. jemane ajJAnarUpI aMdhakAra naSTa thaI gayela che tathA nava kevaLa labdhio (1 sabhyatva, 2. anaMta-jJAna, 3. anaMta-darzana, 4. anaMta sukha, 5. anaMta-vIrya, 6. dAna, 7. lAbha, 8. bhega, ane 9. upaga)pragaTa thavAthI jemane paramAtmAnI saMjJA prApta thaI che te Indriya vagerenI madadanI apekSA na rAkhanArA, jJAna-dazanathI yukta hovAne lIdhe kevaLI, ane kAya-yegathI yukta hovAne lIdhe, " sagI kevaLI" (tathA ghAtI karmonA vijetA hovAne lIdhe) jina ka he vA ya che. AvuM anAdi anaMta jinAgamamAM kahevAmAM AvyuM che. 564 14 je zIvanA svAmI che, jemanA badhA navIna karmonA Aava avarUddha thaI gayA che tathA je pUrva saMcita karmomAMthI (baMdhathI) sarvathA mukta thaI gayA che e "agI - kevaLI, kahevAya che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 e samaye ja A ( caudamA ) guNasthAnane prApta karI lIdhA uparAMta UMce javAnA svabhAvavALA e ayAgI kevaLI azarIrI tayA 'utkRSTa AThe guN'vALA banIne hameza mATe leAkanA agrabhAga upara cAlyA jAya che. ( emane siddha' kahe che. ) ( siddhanA ATha guNu : ATheka nA kSaya thavAthI A ATha guNa pragaTa thAya che. jJAna, 2. anaMta dana, 3. sukha, 4. anaMta cAritra 5. akSaya sthiti, 6. arUpIpaNuM, 7. agurulaghu, 8. anaMta vIya.) 1. anaMta avyAbAdha 566. siddha jI AThe mAM ( 1. jJAnAvaraNIya, 2. dazanAvaraNIya, 3. vedanIya, 4. mehanIya, 5. AyuSya, 6. nAma ka, 7. geAtra ka, 8. AMtarAya ka ) thI rahita, sukhamaya, nira Mjana, nitya, uparokta AThe guNa sahita tathA kRtakRtya banI jAya che ane haMmezAM lekanA agrabhAga upara nivAsa kare che. prakaraNa 33 : sa lekhanA sUtra (sathArA ) zarIrane nAva ane jIvane nAvika kahyA che. 565. 567. A jene sasAra mahiSa jana samudra tarI For Private Personal Use Only samAna jAya Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 570. pa68. Urva arthAt muktinuM lakSya rAkhanAro sAdhaka kadi bAhya viSayonI AkAMkSA na rAkhe. pUrva karmono kSaya karavA mATe ja A zarIrane dhAraNa kare. pada, pairyavAnane paNa nizcayarUpe maravAnuM che ane bIkaNune paNa. jyAre maraNa Avazya-bhAvI che ( nakkI che ), te pachI dhIratAthI maravuM e ja uttama che. eka paDita maraNa (jJAna-pUrvaka maraNa) seMkaDe jAti eTale ja ene nAza karI nAkhe che, eTalA mATe evI rIte maravuM joIe jethI "maraNa" " su-maraNa" banI jAya. (mRtyu mahotsava banI jAya.) pa71. asaMbhrAnta (nirbhaya) sapurUSa eka paMDita-maraNe mare che ane tarata ja anaMta maraNane -- vAraMvAranA maraNano aMta karI nAkhe che sAdhaka Dagale pagale doSanI AzaMkAne (saMbhAvanAne) dhyAnamAM rAkhI cAle. nAnAmAM nAnA deSane paNa pAza (jALa) samaje enAthI sAvadhAna rahe. navA navA lAbha mATe jIvanane surakSita rAkhe jyAre jIvana tathA zarIrathI lAbha che evuM dekhAya nahi tyAre parijJAna-purvaka zarIrane choDI de. 572. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 pa73. (paraMtu) jenI sAme (potAnAM saMyama, tapa vagere sAdhanAne) keI Dara athavA kaI prakAranI kSatinI AzaMkA nathI ane mATe bhojanane tyAga ucita nathI. je te ( chatAM paNa bhejanane tyAga karI) maravA ja mAgate heya te kahevuM paDaze ke e munipaNAthI ja virakta thaI gayuM che. 574. saMkhanA be prakAranI che: 1. AtyaMtara, ane, 2. bAhya. kaSAne pAtaLA pADavA te AtyaMtara saMlekhanA ane zarIrane pAtaLuM pADavuM te bAhya saMlekhanA. pa75. (saMlekhanA dhAraNa karanAra sAdhu) kaSAyone pAtaLA pADI dhIre dhIre AhAranuM pramANa ghaTADe. je te rogI haiya, zarIra atyaMta kSINa thaI gayuM hoya, te AhArane sarvathA tyAga karI de. pa76. jenuM mana vizuddha che enI pathArI nathI thAsanI ke nathI prAsuka bhUminI. eno AtmA ja enI pathArI che. (nedha : saMlekhane dhAraNa karI hoya ene mATe prAsaka bhUmimAM ghAsanI pathAro karavAmAM Ave che jenA upara e vizrAma kare che- A lakSyamAM rAkhIne A bhAvanuM kathana karavAmAM AvyuM che.) Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 577. 578. 579. 180 581. 182 146 duSaprayukta zama, jhera, vaitAla ( bhUta ) tathA duprayukta yaMtra, tathA kRddha sa vagere pramAdrInu eTalu aniSTa nathI karatAM jeTalu' samAdhi kALe manamAM rahelAM mAyAzalya, mithyAtva zalya ane nidAna zalya ( niyANu) kare che. mAthI bodhi prApti durlabha thaI jAya che tathA saMsAraneA aMta nathI thatA. eTalA mATe gaurava rahita ( abhimAna vinAnA ) sAdhaka punarjanmarUpI latAnuM mULa arthAta mithyAdAnazalya, mAyA zalya ane niSThAna zalyane aMtaramAMthI pheMkI de che. A saMsAramAM je jIva mithyA-daza namAM anurakta banI niyANA-pUrNAMka ane kRSNa vezyAnI pragADhatA sahita maraNa pAme che "mane mATe bAdhilAla durlobha che. je jIva samyagdarzananA anurAgI banI nidAna rarhuita tathA zukla laizyA pUrNAMka maraNa pAme che tene edhilAza sulabha che. (eTalA mATe maraNa kALe ratna-trayanI siddhi agara saMprAptinA abhilASI sAdhake ) pahelethI ja parika arthAta samyaktva vagerenuM anuSThAna karatAM rahevu joIe kAraNake parikama athavA abhyAsa karatA rahenAranI ArAdhanA sukhethI thAya che. For Private Personal Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 583. 584. rAjakuLamAM utpanna rAjaputra haMmezAM samucita ( 3) zastrAbhyAsa karatA rahe te enAmAM dakSatA AvI jAya che ane e yuddhamAM vijaya prApta karavA zaktizALI bane che. e pramANe je samabhAva-yukta sAdhu sadA yuga parikarma dhyAna-abhyAsa) kare che enuM citta aMkuzamAM AvI jAya che ane maraNakALe dhyAna karavAmAM samartha banI jAya che. 58. 585. he bhavya tuM tArA AtmAnuM mokSamArga mAM sthApana kara. enuM ja dhyAna dhara. ene ja anubhava kara tathA enAmAM ja vihAra kara. bIjA dravyamAM vihAra kare choDI de. A loka ane paralokamAM AzaMsA pravega (kAmabhega, sukha vagere prApta karavAnI IcachA)nI tathA maravAnI IcchAne, saMlekhanA-rata sAdhake, maraNakALe choDavI joIe ane chellA zvAsa sudhI saMsAranA azubha pariNAmanuM ciMtana karavuM joIe. pa87. para-dva arthAt dhana-dhAnya, parivAra ane dehAdimAM anukana rahevAthI durgati thAya che ane svadravya arthAta pitAnA Atma mAM lIna thaI javAthI sugati thAya che. AvuM jANuM sAdhake sva-dravyamAM anurakta ane para-dravyathI virata thavuM joIe. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 sa ma Na su tta (jaina dharma sAra) tRtIya khaMDa tattva-darzana prakaraNa 34H tAva sUtra 588. samasta avidyAvAna (ajJAnI puruSa) duHkhI che, duHkhanA utpAdaka che. e viveka-mUDha, anaMta saMsAramAM vAraMvAra lupta thaI jAya che. pa89 eTalA mATe, janma-maraNanA kAraNa samAna strI-putrAdinA saMbaMdha ke je aneka prakAranA pAza eTale baMdhanarUpa che tene pUrepUre vicAra karIne paMDitapuruSa pote satyanI zodha kare ane badhAM prANIo tarapha maitrIbhAva rAkhe. 59. tatva, paramArtha, dravya-svabhAva, para-apara dhyeya, zuddha, parama-A badhA zabda ekArthaka che. jIva, ajIva, baMdha, puSya, pApa, Asava, saMvara, nirjarA, ane meSa - A nava tarava, athavA, padArtha che. 591 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 592. 593. 54. 195. 596. 149 (1) jIvanuM lakSaNa upayega che. e anAdi nidhana che. zarIrathI bhinna che, arUpI che ane peAtAnA kamanA kartA tathA bhAkatA che. (2) jene huM mezAM sukha-du:khanuM jJAna nathI, je hita parikama ( peAtAnA bhalA mATe udyama) karatA nathI temaja jene potAnA ahitane paNa Dara nathI ene zramaNa jane ajIva kahe che. ajIva dravyanA pAMca prakAra che : 1 pudgala, 2. dharmAMdravya, 3. adharma dravya, 4, AkAza, ane 5. kALa mAM puddagala, rUpa vagere guNavALu' dAvAne lIdhe, kRti ka ( mUrta) che. bAkInAM cAra amUrti ka (amUrta) che. (3) AtmA (jIva) bhUta' che, eTalA mATe e indriyA dvArA grAhya nathI. vaLI amU` padmA nitya DAya che eTale AtmA nitya che. AtmAnA AMtiraka rAgAdi bhAva ja nizcaya dRSTie badha' nA kAraNa che ane badhana saMsAranA hetu karyA che. rAga-yukta AtmAM ja pha`baMdha kare che. rAga--rahita AtmA karmothI mukta bane che. jIvAnA baMdhanuM A kathana saprepamAM nizcaya dRSTie kahyuM che. For Private Personal Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15o 597 eTalA mATe mekSAbhilASIe sUkSma paNa rAga na karavo joIe. Ama karavAthI e vItarAgI banI bhavasAgarane tarI jAya che. 598. kama be prakAranAM cheH 1. puNyarUpa ane, 2. pAparUpa. (4 puNyakarmanA baMdhane hetu svaccha athavA zubha bhAva che, ane (5) pApa karmanAM ba dha hetu asvaccha athavA azubha bhAva che. maMdakaSAyI jIva svaccha bhAvavALA hoya che ane tIvrakaSAyI jIva asvaccha bhAvavALA hoya che. 599. savatra priya vacana bolavu, duSTa vacana bolanArane paNa kSamA ApavI, ane badhAnA guNone grahaNa karavA-- A maMdakavAyI jIvanAM lakSaNa che. 600. potAnI prazaMsA karavI, pUjya puruSamAM paNa doSa jevAne svabhAva he, lAMbA vakhata sudhI veranI gAMTha bAMdhI rAkhavI -A tIvra kayAyavALA jenAM lakSaNa athavA cihana che. 60 1. (6) rAga-dveSathI pramatta thayele jIva kandriyane AdhIna banIne, mana-vacana-kAyA dvArA, enA Asava dvAra barAbara khulalA rahI gayA hovAne lIdhe niraMtara karma karatA rahe che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 602. jevI rIte samudramAM chidrovALI naukAmAM satata pAchuM bharAtuM rahe che (ane aMte naukA DUbI jAya che) tevI rIte hiMsA vagere Asava-dvAre mAraphata haMmezAM karmone Asava thatuM rahe che. 603. ( "gapaNa Arasava dvAra che.) mana, vacana ane kAyAthI yukta jIvane je vIya pariNAma athavA pradeza-parispaMdana-rUpa prAyoga thAya che. tene jina paramAtmA "ga" kahe che jema jema coga apatara thatuM jAya che tema tema "baMdha" athavA "Asava' paNa a5tara thato jAya che. jevI rIte kANAM vinAnA jahAjamAM pANIne praveza nathI thate tevI rIte bhegane nirAdha thaI jAya eTale baMdha nathI paThate. 605. 1. mithyAtva, 2. avirati, 3 kaSAya ane, 4. ga--A cAra AsavanA hetuo che. (7) 1. saMyama, 2. virAga, 3. darzana ane, 4. yegano abhAva--A saMvaranA hetuo che. jevI rIte jalayAna(vahANa)nA hajAre kANAM baMdha karI dIdhA pachI emAM pAchuM ghUsI zakatuM nathI, tevI rIte uparokta mithyA - vagere cAra, dUra thaI gayA pachI chavamAM savAra thAya che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 607. 608. mAkSArthI jIva samyaktva-rUpI daMDha kamADa dvArA mithyAtva rUpI AsavadvArane badha karI de che ane dRDha vrata rUpI kamAtathI huM sA vagere dvArane baMdha karI de che. 611. 60-- (8) pANI AvavAnA mArgane adha karI dIdhAthI ane 610. prathamanA pANIne ulecI nAkhyAthI, jema sUryanA tApamAM kramazaH moTA taLAvanuM pANI sukAI jAya che, tema sacamInA karoDo bhavamAM ekaThAM karelA kama'nI, pApa karmAMnA praveza mAne baMdha karI dIdhA pachI, tapa vaDe nija rA thAya che. 12. 152 je sakaLa prANIone Atmavat dekhe che ane jeNe krama AsravanAM badhAM dvAra baMdha karI dIdhAM che e sayasIne pApa-kanA madha nathI paDatA. svara-vihIna munine kevaLa tapa karavAthI mekSa nathI maLatA evu jina vacana che, pANI AvavAnA mA khullA hAya teA taLAvanuM badhu... pANI sukAI jatuM nathI. ajJAnI vyakti taya heArA karADe janmA athavA varSomAM jeTalAM kramAMnA kSaya kare che teTalAM karmAnA nAza jJAnI vyakti traNu guptie dvArA eka mAtramAM kare che. zvAsa For Private Personal Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 613. 614. A 615. jevI rIte senApati marAI gayA bAda senAne nAza thaI jAya che tevI rIte eka mehanIya karmane kSaya thaI gayA pachI samasta kama sahaja rIte ja naSTa thaI jAya che. (9) karma maLathI mukta thaI gayele jIva upara lekanA aMta sudhI pahoMcI jAya che ane tyAM sarvajJa ane sarvadazInA rUpamAM atIndriya sukha bhogave che. A mokSa che. cakravatIone, uttarakuru, dakSiNakuru vagere bhega bhUmivALA ne, tathA, phaNIndra, surendra ane ahaM-Indrone traNa kALamAM jeTaluM sukha maLe che tenAthI anaMtagaNuM sukha siddhone eka kSaNamAM maLe che. mekSa avasthAnuM zabdamAM varNana karavuM zakaya nathI, kAraNa ke tyAM zabdonI pravRtti nathI. vaLI tyAM tarkanI paNa keI paheca nathI, kAraNa ke mAnasavyApAra tyAM saMbhava nathI. mekSa avasthA sakapa-vikalpathI atIta che. sAthe sAthe samasta maLa-kalaMkathI rahita hovAne kAraNe tyAM eja paNa nathI. rAga-atIta hovAne kAraNe sAtamA naraka sudhInI bhUminuM jJAna hevA chatAM tyAM kaI paNa prakAranA khedanI hAjarI nathI. jyA nathI duHkha, nathI sukha, nathI pIDA, nathI bAdhA, nathI maraNa ane nathI janma-AnuM nAma ja nivaNu. 616. 617. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 618. 619. 62. 221 622. 154 kayAM nathI indriyA, nathI nathI vismaya, nathI nidrA, nathI cyAnuM nAma upasa, nathI meAha, tRSNuA ane nathI bhUkha, nirvANa. ja nathI jayAM nathI karyuM, nathI nA-ka A raudradhyAna, nathI nathI. zukaladhyAna AnuM nAma nathI ciMtA, dhama dhyAna ane ja nirvANa. tyAM eTale ke mukta jIvAmA kevaLajJAna, kevaLadAna, kevaLasukha, kevaLa vIM, arUpIpaNuM, kevaLa cAritra, akSaya sthiti ( astitva ) are agurula ( sapradezatA ) A guNA DhAya che. (siddhanA 8 muSNeA) je sthAnane mahaSi` ja prApta kare che te sthAna nirvANu che. e amAya ( khAdhA-pIDA vagaranu` ) che, siddhi che, leAkAgra che; kSema ziva ane anAbhAdha che. For Private Personal Use Only jevI rIte tu MbaDuM mATIthI kharaDAyeluM hoya tyAre pANImAM DUbI jAya che para tu mATI dUra thaI jAya ke tarata e pAchu pANI upara taravA lAge che, tevI rIte; athavA, eraMDa kma taDakAmAM mukAyA pachI jema enu' khI upara thaI jAya che; athavA jevI rIte agni agara dhumADAnI gati svAbhAvika rIte ja uparanI dizAmAM thAya che; athavA jevI rIte dhanuSyamAMthI chUTeluM khANu pUrva --praye|gathI gatimAna thAya che, tevI rIte siddha jIveAnI gati paNa ravabhAvathI ja uparanI dizAmAM thAya che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 623, paramAtma-tatva avyAbAdha, atIndriya, anupama, puNya-pApa-rahita, punarAgamana-rahita, nitya, acaLa ane nirAlaMba hoya che. 624. 6 25. prakaraNa 3pa : dravya sUtra paramadazI jinavare e loka ne 1. dharma athavA dharmAstikAya, 2. adharma athavA adharmAstikAya, 3 AkAza, 4. kALa, 5 pudgala ane 6 jIva- Ama cha dravyane banele kahyo che. AkAza, kALa, pudgala, dharma ane adharma-A drAmAM jIvana guNe nathI hotA tethI A pAMce kone 'ajIva kA che. jIva' dravyane guNa tanya - cetanatA che. AkAza, kALa, jIva, dharma ane adhama -A pAMce dravya amUrta che. phakta pugala dravya mUrti che. A cha dravyamAM phakta jIva dravya ja cetana che. jIva ane pudagala kAya --- nA be dravye ja sakriya che bAkInAM cAre dravya niSkriya che. "jIva' sakriya bane che temAM karma, karmarUpa pudgala bAhya sAdhana che, ane, pudagala sakriya bane che temAM kALa-dravya bAhya sAdhana che 627. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 628. 929. 63. 631. 32. 156 dha, adhama ane AkAza A traNe drabyA sakhyAmAM eka eka che. ( vyavahAra-) kALa, pudgala ane jIva A traNeya dravye ana ta--ana`ta che. dharma' ane 'adhama' - A ane dravye 'lAka'pramANa che mAkAza' leAka ane avaikamAM vyApta che ( AkAza nA me vibhAga-lAkAkAza ane aleAkAkAza ). (vyavahAra) kALa kevaLa samaya-kSetra' eTale ke manuSya kSetramAM che. A badhAM dravya pararamAM praveza meLave che. eka dravya bIjA dravyane avakAza ApIne rahelu che. A ye dravyA A pramANe anAdi kALathI (ekabIjA-sAthe) maLelAM che chatAM eka paNa drazya pAtapeAtAnAM svabhAvane cheDatu nathI (1) 'dhostikAya rasa, rUpa, sparza, gadha ane zabda rahita che. samasta leAkAkAzamAM vyApta che, akha che, vizAla 6 ane kheMsa khyAta pradezI che. jevI rIte A leAkamAM mAMgI mAchalIonA gamanamAM anugraha (sahAya) kare che tevI rIte dhamAMstikAyadravya jIvA tathA pudgalAnA gamanamAM sahAyaka athavA nimitta bane che. For Private Personal Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133. 634. 635. 636. 637. 638. 157 dharmAstikAya. pote gamana karatu nathI ane khIjA drabyAne paNa gamana nathI karAvatuM. e te jIva ane pudRgalAnI gatimAM udAsIna kAraNa che. dharmAstikAyanuM lakSaNa ja mA (2) dha --dravyanI mAphaka adhaIstikAya dravyanu' paNa samajavuM. phakta taphAvata eTale ja ke adha-dravya e sthiti rUpa kriyAthI yukta jIvAnI tathA pudgalAnI sthitimAM, pRthvInI jema, kAraNabhUta nimitta) mane che. (3) jinendra deve AkArA dravyane acetana, amRta, vyApaka ane avagAha lakSaNavALu kahyuM che. leAka ane 2aleAkanA bhedane hisAbe AkAza e prakAranu che A leAka'ne jIva ane ajIvanmaya kahyo che. jayAM ajIvana ekadeza (bhAga) mAtra AkAza hAya tyAM ene 'alAka' athavA alAkAkAza kahe che. (4) sparzI, ga Mdha, rasa ane rUpa vinAnuM, aguru-laghu guNathI yukta, tathA vartanA lakSaNavALu kALadravya kahevAmAM AvyuM che. jIva ane pudgalamAM haMmezAM thanArI aneka prakAranI pariNatio athavA paryAya mukhyapaNe kALa-dravyanA AdhArathI thatI DAya che, eTale ke, emanA For Private Personal Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 63. pariNamanamAM kALadravya nimitta bane che. ( Ane AgamamAM "nizcaya- kALa' kahevAmAM Avyo che.) zrI vItarAga deve kahyuM che ke vyavahAra kALa'-samaya, Avali ( eka zvAsozvAsane saMkhyAtamo bhAga), ucchavAsa, prANa, teka (kALanuM eka jAtanuM pramANa ) vagere rUpAmaka che. (5) "aNu ane ska dharUpe pudagala dravya be prakAranuM che? kaMdha cha prakAranA che, ane paramANu be prakAranA che. 1. kAraNa paramANu ane 2. kArya paramANa. kaMdha-pudgalanA cha prakAra A pramANe che: 1. atizULa, 2. sthaLa, 3 sthULa-sUkSma, 4. sUphama-sthaLa, 5. sUma, ane. 6. ati sUkSma. pRthvI vagere A chanA cha daSTAMta che. 1, pRthvI, 2 jaLa, 3 chAyA, 4, netra tathA bAkInI cAra IndriAnA viSaya, 5. kama ane 6. paramANu -A rIte jinendra deve skaMdha pugalanA cha daSTAnta ApyAM che (1. pRthvI ati-sthaLanu, 2. jaLa-dhULanuM, 3 chAyA prakAza vagere negendriya viSaya sthaLasUmanuM, 4. rasa-gadha-sparza-zabda vagere bAkInA indriyaviSaye sUkSama-sthaLanuM, 5. kArmaNa-ska dha sUkramanuM ane, paramANu ati-sUmanA, data che.) 642. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 43. je Adi-madhya-aMta vinAnuM che, je kevaLa ekapradezI che, jenA be vagere pradeza nathI, jene Idri grahaNa karI zakatI nathI e vibhAga-viDIna-dravya "paramANu kahevAya che. 644. jemAM pudra (purAvAnI-pUraNanI ) ane gala (gaLavAnI) kriyAo thAya che eTale ke je dravya tUTe che ane jAya che e pudagala kahevAya che skaMdhanI mAphaka paramANunA paNa sapa, rasa, gaMdha, varNa, guNemAM haMmezAM purAvA che ane maLavAnI kriyAo thatI rahe che, eTalA mATe paramANu paNa pudgala kahevAya che. 645. (6) cAra prANa vaDe vata manamAM je jIve che, bhaviSyamAM je jIvaze ane bhUtakALamAM je jIvyA che te "jIva dravya che prANuM cAra che : 1. baLa, che. indriya, 3. Ayu ane 4. udghAsa. (kula 10 prANa- mana, vacana, kAya-traNa baLa, pAMca Indriye, eka Ayu - eka ucchavAsa) vyavahAranayanI apekSAe, samuddaghAna avasthAne iDI, saMkeca-vistAranI zaktine lIdhe "jI" potAnA nAnA athavA meTA zarIranA barAbara parimANane hoya che, paraMtu nizcayana ane apekSAe "jIva' asaMkhyAta pradeza che. jevI rIte padharAga maNi dUdhamAM nAkhavAthI pitAnI prabhA vaDe dUdhane ujajavaLa banAve che ane dUdhanA vAsaNanI bahAranA keI padArthane nathI banAvato ( 9 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 tevI rIte deDI (jIva) dehastha (zarIramAM) rahIne pitAnA zarIra mAtrane prabhAsita kare che. anya kaI paNa bAhya dravyane nahi. ( A pramANe vyavahAranayathI jIva zarIravyApI che, paraMtu) e jJAna pramANa che, jJAna ya pramANa che tathA ya leka-aleka che, eTalA mATe jJAna sarvavyApI che. AtmA jJAna-pramANa hevAthI AtmA paNa sarvavyApI che. 64. jIva be prakAranA che. saMsArI ane mukta. banneya cetanA svabhAvavALA ane upaga lakSaNavALA che. saMsArI java zarIra hoya che ane mukta jIva azarIrI. 650. saMsArI jIva paNa be prakAranuM che. trasa ane sthAvara. pRthvIkAyika, jaLakAyika, tejakAyika, vAukAyika ane vanaspati-kAyika, A badhA ekendriya sthAvara che zakha vagere be indriya, kIDI, vagere traNa Indriya, bhamaro vagere cAra Indriya, ane, manuSya-pazu vagere pAMca IndriyavALA "trasa jIva che. prakaraNa 36 - sRSTi sUtra 51. vAstavika rIte A liMka akRtrima, anAdinidhana, svabhAvathI ja nirmita, jIva ane ajIva thI vyApta ane saMpUrNa AkAzane ja eka bhAga che tathA nitya che. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 653. 6pa2. (lekamAM vyApelA ! pudgala paramANu eka pradeza che. be, traNa Adi prarezI thI tathA e zabdarUpa nathI, chatAM emAM cIkaNA ane lUkhA sparzane evo guNa che ke eka paramANu bIjA paramANuo mATe jeThAvAthI be-pradezI vagere ska dhanuM rUpa dhAraNa karI le che. be-pradezI Adi tamAma sUkama ane bAdara (dhULa) skaMdha pitapotAnA pariNamana dvArA pRthvI, jaLa, agni, ane, vAyunA rUpamAM aneka AkAravALA banI jAya che. 654. A "loka badhI taraphathI sUkSma-sthULa pudgala-dhAthI khIcakhIca bharela che. AmAthI pudgala kamarUpe pariNamavA gya bane che ane keIka e pramANe pariNamavA yogya nathI banatA. karma rUpe pariNA thavA gya pudgala jIvanA raNAdi (bhAva)nuM nimitta meLavI ApoApa ja kamabhAvane pAme che. jIva pote ene baLapUrvaka) karmanA rUpamAM pariNata karatuM nathI. jIva pAtAnA rA athavA draSa rUpI je bhAvathI saMyukta banI indriyonA viSayonA rUpamAM AvelA padArthone jANe che-khe che, tenAthI te upa-rakata bane che ane e uparAgane kAraNe navIna karmo bAMdhe che. 55. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6pa7. tamAma cha mATe saMgraha (baddha) karavA gya karma. pagalo cha dizAomAM tamAma kAza pradezamAM vidyamAna hoya che. e tamAma-kama-pudgala AbhAnA tamAma pradezamAM baddha thAya che. 658. vyakita vyakita sukha-duHkharUpa athavA zubha-azubha karma Acare che ane potAnAM e karmonI sAthe ja parabhavamAM jAya che A pramANe karmarUpe pariNata thayela e pudgalene piMDa eka dehathI bIjA dehamAM-navIna zarIrarUpa parivartanamAM-prApta thatuM rahe che arthAt pUrve bAMdhelAM kamenA phaLarUpe navuM zarIra bane che ane navuM zarIra meLavI navIna karma bAMdhe che. A pramANe jIva niraMtara vividha niomAM paribhramaNa kara rahe che kara na kara siddha zrI paramAtamA, ari-ga jana arihaMta, ISTa-deva vadu sadA, bhayabhaMjana bhagavaMta. 1 1 arihA 2 siddha samaruM sadA, 3 AcAraja, 4 uvajhAya, 5 sAdhu sakaLa ke caraNa huM, vaMdu ziza namAya. zAsana-nAyaka samariye, bhagavaMta zrI vIra-jiNa. aniSTha - viddha dare hare, Ape paramAnaMda 3 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 sa ma | su tuM ( jana dharma sAra ) caturtha khaMDa sthA dvA da prakaraNa 37H ane kAnta sUtra 660. jenA vinA lekamAM vyavahAra bilakula cAlI zakta nathI ane vizvanA je eka ja guru samAna che. evA anekAntavAdane huM praNAma karuM chuM. 661. dravya guNe re Azraya athavA AdhAra che. je eka kayane Azraye rahe che e "guNu kahevAya che. dravya athavA guNa bemAMthI ekane Azraye je rahe te "paryAya. 662. paryAya vinA dravya nahi ane dravya vinA paryAya nahi. utapAda, 'sthiti (dhavatA) ane 'yaya (nAza) dranuM takSa che. arthAt jemAM dareka samaye utpAda vagere traNeya ghaTI zakatAM hoya ene "dravya kahe che. bhaMga (vyaya) vinA bhava (utpAda) nahi ane saMbhava (utpAda) vinA bhaMga (vyaya) nahi. e ja pramANe trikAlasthAyI thravya (AdhAra) vinA utpAda ane vyaya bane nathI hotA. da63. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 665. utapAda. vyaya ane prauvya (3patti, vanArA, ane, sithAta)-A traNa dravyamAM hotAM nathI paraMtu dravyane nitya parivartanazIla paryAmAM rahe che. have paryAne samUha e ja dravya, eTalA mATe badhA dravya ja kahevAya. kaya' eka ja samaye utpAda, vyaya ane dravya nAmanA arthonI sAthe samata-ekameka hoya che. eTalA mATe A traNeya vAstavamAM dravya che. dravya eka (uttaravatI) paryAya utpanna (pragaTa) thAya che ane anya (pUrvavatI) paryAya naSTa (adRzya) thAya che, chatAM dravya nathI thatuM utpanna ane nathI thatuM naSTa. dravyarUpe e haMmezAM dhruva (nitya, zAzvata) rahe che. puruSamAM puruSa" zabdane vyavahAra janmathI mAMDI mRtyu sudhI thAya che paraMtu vaccenA gALAmAM bALapaNaghaDapaNa vagere aneka prakAranA paryAye utpanna thatA jAya che ane naSTa paNa thatA jAya che. (eTalA mATe) vastuonA je sadaza paryAya chelAMbA samaya sudhI TakI rahevAvALA che e ja sAmAnya kahevAya, ane enA je visadaza paryAya che te vizeSa kahevAya. A bane sAmAnya tathA vizeSa paryAye e vastuthI abhina (DAka) mAnavAmAM AvyA che. 668. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 670. 671. sAmAnya tathA vizeSa- e ane dharmothI yukta dravyamAM thanAru virodha vinAnuM jJAna ja samyaktvanuM sAdhaka bane che enAthI viparIta arthAt virodhayukta jJAna sAdhaka nathI banatuM eka ja puruSamAM pitA, putra pautra, bhANeja, bhAI, vagere aneka sa ba hoya che. ( eka ja samaye e pitAnA pitAno putra ane potAnA putrane pitA hoya che) eTalA mATe ekane pitA hovAthI e badhAne pitA nathI thatuM. ( A ja sthiti badhI vastuonA sa khadhe che. ) nirvikalpa tathA savikalpa-ubhayarUpa puruSane je phakta nirvikala athavA savikalpa (eka ja) kahe che nI buddhi, kharekhara ja, zAstramAM sthira nathI. dUdha ane pANI mAphaka aneka virodhI parmo dvArA paraspara ekabIjA sAthe maLI gayela padArthamAM A ghama" ane "e dharma"--Ama vibhAga kare ucita nathI. jeTalI vizeSa paryAye hoya eTale ja avibhAga samajavuM joIe. sUtra ane arthanA viSayamAM zaMkArahita sAdhu paNa garva cheDI svAvAda-maya vacanane uga kare. dharmAcaraNamAM pravRta sAdhuo sAthe vicaraNa karatA thake satya bhASA ane anubhaya ( anuM+ubhaya je na 6 72. 673. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 hoya satya ke na hoya anya bhASAno upayoga kare. dhanavAna athavA nidhanane bheda pADyA vinA samabhAvapUrvaka dharmakathA kahe. prakaraNa 38: pramANu sUtra (a) paMcavidha jJAna 674. 1. saMzaya, 2. vimeha (viSyaya) ane 3. vikrama (adhyavasAya)-A traNa mithyA-jJAnothI rahita, pitAnA tathA paranA svarUpane grahaNa karavuM tenuM nAma samyagra jJAna" kahevAya. A vastu-svarUpane yathAtha nirNaya karAve che tethI ja tene sAkAra arthAt savi kapa ka (nizcayAtmaka ) kahe che. AnA aneka prakAra che. 675. te jJAna pAMca prakAranuM cheH 1. abhiAna bedhika athavA matijJAna, 2. zrata jJAna, 3. avadhi jJAna, 4. mana:paryava jJAna, ane 5. kevaLa jJAna. 676. A prakAre mati, zrata, avadhi, mana:paryaya ane kevaLanA rUpamAM jJAna kevaLa pAMca ja che. AmAMthI prathamanA cAra jJAna kSApazanika che ane, kevaLajJAna kSAvika che. (eka deza kSaya ane upazamathI utpanna thavAne lIdhe pahelA cAra jJAna apUrNa che che. ane samasta karmonA kSayane kAraNe pAMcamuM kevaLajJAna paripUrNa che. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 677, 678. 679. 167 apeAha, 3. vimarza' (mImAMsa), gaveSaNA, d sajJo, 7. smRti, prajJA--A badhA Abhiniedhika (1) 1. IhA, 2. 4 mANA, 5. 8. mati ane 9 athavA matijJAna kahevAya che (2) ( anumAna athavA li'gajJAnanI mAphka ) ane (zabda) jANI enA uparathI arthAMtara (vAgyA)ne grahaNa karavA enuM nAma zratajJAna. A sAna niyamapUrvaka Abhinidhika jJAnapUrvaka thAya che. AnA e bheda che H 1. ligajanya, ane 2. zabdajanya ( dhUmADA DhekhI thanAruM agninuM jJAna 'liMgaja' ane vAcaka zabda sAMbhaLI athavA vAMcI thanAruM jJAna 'zabdaja.' ) AgamAmAM zadajazrutajJAnanuM prAdhAnya che. indriya ane mananA nimittathI zrutAnusArI thanAruM jJAna zrutajJAna kahevAya che. e peAtAnA viSayabhUta ane bIjA dvArA vyakta karI zakAya tevuM hAya che. bAkInuM indriya ane mananA nimittathI thanAru azrutAnusArI avagrahAddhi jJAna matijJAna kahevAyache. ( AnAtho svayaM jANI zake che paratu bIjAne samajAvI zakAtA nathI. ) For Private Personal Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 680 AgamomAM kahevAmAM AvyuM che ke zrI jJAna matijJAna pUrvaka thAya che, paNa matijJAna zrutajJAna pUrvaka nathI thatuM. A ja banne vacce aMtara che "pUrva zabda "pR' dhAtuthI banyA che. eno artha "pAlana ane raNa" e thAya che. zrutanuM raNa ane pAlana karavAthI zrutajJAna pratijJAna pahelA thAya che, eTalA mATe zrutane mati pahelAM thanAruM kahyuM che 681. (3) "avadhIvate Iti avadhi." arthAt dravya, kSetra, kALa, ane, bhAva" maryAdApUrvaka rUpI padArthone ekadeza jANavAvALA jJAnane avadhijJAna kahe che. AneAgamamAM samAjJAna" paNa kahyuM che. AnA be bheda cheH 1. bhava-pratyaya, 2. guNa-pratyaya 682. (4) je jJAna manuSyakamAM rahelA jIvanA ciMtita, aciMtita, ardha ciMtita, vagere ane prakAranA artha dvArA manane pratyakSa jANe che te che ke paryAvajJAna. 683. (5) kevaLa zabdane artha eka", "zuddha", "sakaLa', asAdhAraNa" ane "anaMta vagere thAya che. eTalA mATe kevaLajJAna eka che, arthAt Indriye vagerenI sahAyatA vinAnuM che, ane kevaLajJAna thavAthI bIjA badhAM jJAne nivRtta thaI jAya che, eTalA mATe kevaLajJAna "ekAkI che. maLa-kalaMkathI rahita hovAthI e zuddha che. te pUrNa sene jANavAvALuM hevAthI e Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 "akaLa che. nA jevuM bIjuM kaI jJAna nathI eTalA mATe e "asAdhAraNa che, ane e kadI aMta nathI mATe e "anaMta" che. 684 kevaLajJAna Teka ane alakane paripUrNarUpe jANe che bhUta bhaviSya ane vartamAnamAM kazu evuM nathI jene kevaLajJAna na jANatu hAya (A) pratyakSa-parokSa pramANa 685. je sana varatu- ravabhAvane yathArtha rarUpa-samyapha rUpe jANe che tene pramANa" kahe che. enA be prakAra che. 1 pratyakSa pramANa ane, 2. parokSa pramANe. 68. jIvane "akSa kahe che. A zabda "azu vyAtI" dhAtumAMthI banela che. je jJAnarUpe tamAma padArthomAM vyApta che ene "akSa" arthAt jIva kahe che. "akSa" zabdanI vyutpatti bhejananA arthamAM "aza" (khAvuM) dhAtumAMthI paNa karI zakAya che. je traNa lekanI samagra samRddhi vagerena bhogave che ene "akSa" arthAt jIva kahe che. A pramANe bane supattio dvArA ('artha-vyApana athavA bheja guNathA) jIvana akSa artha siddha thAya che. e "akSa" eTale "va"mAM thanAruM jJAna pratyakSa kahevAya che. AnA traNa bheda cheH 1. avadhi 2.mana paryAya ane 3. kevaLajJAna. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 687. 68. 68. 170 paulika hAvAne lIdhe dravya-indriA ane mana 'akSa'eTale 'jIva'thI 'para' eTale bhinna che. eTalA mATe indriyA ane mana dvArA thanAruM jJAna parAkSa' kahevAya che. jevI rIte anumAnamAM dhUmADAthI agninuM jJAna thAya che evIja rIte parAkSa jJAna paNa para'nA nimittathI thAya che. jIvatu 1. matijJAna ane 2. zrutajJAna-'para' nA nimitta ne lai ne thatu' hAvAthI 'prekSa' jJAna kahevAya, athavA anumAnanI mAphaka pahelethI ja upalabdha arthanA smaraNu dvArA thavAne lIdhe e para-nimittaka che, arthAt parane kAraNe che. ( noMdha : paranimittika eTale mana ane pAMca indriyAnI madadathI thatu jJAna. ) dhUmADA vagere liMgane lIdhe thanAruM liMgaja-zrutajJAna tA ekAMta rUpe parAkSa ja che. avadhijJAna, mana:paryava jJAna ane kevaLajJAna A traNeya jJAna ekAMtarUpe pratyakSa ja che, paraMtu indriyA ane manathI thanArU''matijJAna' leAkavyavandvAramAM 'pratyakSa' gaNAya che. eTalA mATe te samAvahArika pratyakSa' kahevAya che. For Private Personal Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 prakaraNa 39 : naya sUtra 690. zrutajJAnA AzayathI yukta "vastunA aMzane grahaNa karanAra' jJAnInA vikalpane "naya kahe che. e jJAnathI je yukta che te ja jJAnI che. narasa vinA manuSyane syAdvAdane bodha nathI thatuM. eTalA mATe je ekAMtane athavA ekAMta Agrahane tyAga karavA mAge che eNe nayane jarUra jANa joIe 692. jevI rIte dharma-vihoNe manuSya sukha icache che athavA kaI pANI vinA pitAnI tarasa chIpAvavA mAge che tevI ja rIte mUDha mANasa naya vinA dravyanA svarUpane nizcaya karavA mAge che. di93, tIrthakarenA vacananA prakAra be che : sAmAnya ane vizeSa ane prakAranAM vacanonA saMgrahanA mULa pratipAdaka "nA" paNa e ja che: 1. dvavyArthika naya ane 2 paryAyAthaka naya bAkInA badhA naye A be nAnA ja avAMtara bhede che (dravyArthika naya vastunA sAmAnya aMzane pratipAdaka che ane paryAyArthika naya vastunA vizeSa aMza pratipAdaka che) da94, dravyArthika nayanuM vaktavya (sAmAnyAMza) paryAyArthika nayane mATe niyamapUrvaka avastu che, ane paryAyArthika tyanI viSayabhUta vastu vizeSAMza) dravyArthika nayane mATe avastu che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDara 695 696. paryAyArthika nayanI daSTi mujaba padArtho niyamapUrvaka utpanna thAya che ane naSTa thAya che, ane dravyArthika nayanI daSTi mujaba tamAma padArtho sadaiva anutpanna ane avinAzI che. dravyArthika yena hirAbe badhAM dravya che ane paryAyArthika nayanA hisA e a5- mAnya che, kAraNa ke je samaye je jyathI vastu jovAmAM Ave e samaye e vasturUpa ja daSTigocara thAya che. je jJAna paryAyane gauNa banAve lekamAM dravyane ja grahaNa kare che ene "TravyArthika naya kahevAmAM Ave che, tathA, je dravyane gauNa karI paryAyane ja grahaNa kare che ane paryAyArthika naya kahevAmAM Ave che. (dravyArthika paya ane paryAvathika nayanA bhedarUpe) mULa naya vAta che 1. nagama naya, 2. saMgraha naya, 3. vyavahAra naya 4. RjusUtra naya, 5. zabda naya. 6 samabhirUra naya, ane che. evabhUta naya. 67. 699 upara jaNAvelA sAta vyamAMthI prathamanA traNa naya 'draka dhika' che ane bAkInA cAra naya paryAyAyika che sAta nayamAMthI pahelA cAra naya arthapradhAna che ane bAkI nA trAga naya "zada dhAna" che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 0, 70 1. (1) sAmAnya jJAna, vizeSa jJAna, ane ubhaya jJAna rUpa je aneka "mAna lekamAM pracalita che emane je dvArA jANavA mAM Ave che te ane e ya che. eTalA mATe ene "navika-khAna" arthAt "vividha rUpe jANavuM evuM kahevAmAM Avyu che. (bhUta, vartamAna, ane bhaviSyanA bhede naigamanaya traNa prakAra che.) je dravya athavA kArya bhUtakALamAM samApta thaI gayuM che enuM vartamAnakALamAM ApaNuM karavuM e bhUta ne gamanaya che. dA. tahajAro varSa pUrve thaI gayelA bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA nirvANa mATe nirvANa amAvAsyAnA divase "Aje vIra prabhunuM nirvANa thayuM che" ema belavuM te bhUta nigamananuM diSTAMta thayu. je kArya hamaNuM ja prAraMvyuM hoya enA saMbaMdhamAM lako pUche tyAre 'pUruM thayu" ema kahevuM te vartamAna ga mAya che. bhejana banAvavAno AraMbha mAtra ja karyo hoya te vakhate ja kahevuM ke "AjabhAta banAvyuM che e vartamAna baigama nayanuM daSTAMta thayuM je kArya bhaviSyamAM thavAnuM che enA sabaMdhamAM thayuM na hoya chatAM thayuM ema kahevuM e "bhAvi gama-ya che. jevI rIte je haju gayo na hoya chatAM enA saMbaMdhamAM kahevuM ke "e ga" e "bhAvi yamayanuM daSTAMta che. 70 re, 703, Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 75 704. (2) sa graha nayanA be prakAra che. eka zuddha saMgraha naya ane bIjo azu saMgrahanaya. "zuddha saMgraha naya'mAM paraspara virodha karyA vinA sata" rUpe badhAnuM grahaNa thAya che. emAMthI eka jAti vizeSanuM grahaNa karavAthI e ja "azuddha saMgrahanaya' thaye. (3) saMgrahanaya dvArA gRhIta thayela zuddha athavA azuddha ane je bheda kare che te vyavahAranaya che. ApaNa be prakAra che eka azuddhArtha bhedaka ane bIje zuddhArtha -bhedaka che. 706. (4) dravyamAM eka samayavatI (vartamAna) adhruva paryAyane grahaNa kare che tene sUkSma-kAju-sUtra-nayA kahe che. dA. ta. tamAma zabda kSaNika che. 707. ane je pitAnI sthiti sudhI rahenArA manuSyAdi paryAyane eTalA samaya sudhI eka manuSyarUpe grahaNa kare che te sthaLa-tra ju-TU-vya kahevAya che. 708. "zapane arthAt AvAna zabda che, athavA je zapati arthAta AhavAna kare che, e zabda che, athavA "zaSyate" je dvArA vastune kahevAmAM Ave che e zabda che. e zabdane vAya je artha che (vAgyAthI tene grahaNa karavAthI nayane paNa zabda (zAradanaca) kahevAmAM AvyuM che Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 708 710. je ekAryavAcI zabdomAM liMga Adi bhedane kAraNe arthabheda svIkAre che tene zabdanaya kahevAmAM Ave chedAkhalA tarIke "puSpa" zabda pulliMgamAM nakSatrane vAcaka che ane puSyA zabda (strIliMga zabda) ligamAM tArikAne baMdha karAve che. athavA vyAkaraNathI siddha zabdamAM ane je vyavahAra karavAmAM Ave che te ja arthane zabda dvArA grahaNa karavA ene zabdanaya kahe che. dA.ta. "deva" zabda dvArA ene sArI peThe grahaNa karavAmAM Avate artha deva athavA surane ja grahaNa kare te. 6. je pramANe pratyeka padArtha potapotanA vAcaka arthamAM ArUDha che e pramANe pratyeka zabda paNa potapotAnA arthamAM ArUDha che, arthAt zabdabhedanI sAthe sAthe arthabheda paNa thAya ja che, dA.ta. Indra, puraMdara ane zakatraNeya zabda denA rAjAnA bedhaka che, chatAM Indra' zabdathI enA "aizvaryAne bedha thAya che. ane "puraMdara" zabdathI "petAnA zatruonA pura eTale zaheranA nAza karanArane baMdha thAya che. A pramANe zabdabheda anusAra arthaveda karavAvALA nayane "samabhirUDha naya kahe che.) (A zabdane atharUDha ane arthane zabdArUDha kahe che. 711. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 712. 7 "eva" arthAt jevA zabdArtha hoya tevA ja rUpamAM je vyavahata thAya che e "bhUta arthAt vidyamAna che, ane je zabdArthathI anyathA che e a-bhUta arthAt avidyamAna che. je A pramANe mAne che e "evuM bhUta naya che eTalA mATe ja zabdanAya ane samaNirUDha nayanI apekSAe "evaM bhUta naya" vizeSarUpe zabdArtha -tatpara-naya che 713. jIva pitAnA mana, vacana ane kAyAnI kriyA dvArA je je kAma kare che e pratyeka karmane bedhaka alaga-alaga zabda che ane ene ja e vakhate prayoga karanAra evaMbhUta naya che dA.ta. pUjA karatI vakhate manuSyane pUjArI kahe ane yuddha karatI vakhate ene ddho kahe te A hakIkatane sAkSI che. prakaraNa 40 : syAdavAda tathA saptabha gI sUtra 714. nayane viSaya hoya ke pramANane, paraspara sApekSa nivayane ja sApekSa kahevAmAM Ave che, ane ethI viparitane nirapekSa kahevAmAM Ave che (arthAt pramANune viSaya sarva nI apekSA rAkhe che, ane nayane viSaya pramANa tathA anya virodhI nAnI apekSA rAkhe che, tyAre ja e viSaya sApekSa kahevAya che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 715. 716. je haMmezAM niyamane niSedha kare che ane nipAtarUpe siddha che e zabdane "syA' kahevAya che. A, vastune, sApekSa siddha kare che. (anekAnAtmaka vastunI sApekSatAnA pratipAdanamAM pratyeka vAkayanI sAthe "syA para lagADa kathana karavuM e syAdavAdanuM lakSaNa che.) A nyAyamAM pramANa, naya ane dunayanA lethI yukta sAta bhaMga thAya che. "svA' sApekSa aMgenuM pramANu kahe che. nayayukta baMne "naya' kahe che ane nirapekSa aMgone "naya 717. 1 syAd asti, 2. syAt nAsti, 3, syAd asti nAsti, 4. syAd avaktavya, 5. yA asti avaktavya, 6 syAhU nAsti avakatavya, 7 svAda astinAsti avaphatavya-Ane pramANa samabhaMgI jANavI joIe. 718 sva-dravya, sva-kSetra, sva-kALI ane sva-bhAvanI apekSAe dravya (1) ati svarUpa che. e ja para-dravya, para-kSetra, para-kALa, ane para-bhAvanI apekSAe (2) nAsti svarUpa che. 12. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 719. 7ra 0. sva dravyAdi catuSTaya (upara kahelAM cAra) ane padvavyAdi catuSTaya - banenI apekSAe eka ja vastu (3) syAd asti ane sthAt nAsti svarUpa thAya che ane dharmone eka sAthe kahevAnI apekSAe vastu avakatavya che A pramANe pitapotAne nayanI sAthe arthane yejanA karavAthI (4) svAda avakatavya, (5) sya ati na vakatavya. 6) svAdanAti avakatavya ane (7) sva-ari-nAsti avaktavya bane che - cAtu" pada tathA naya-nirapekSa hoya tyAre ja sAteya bhaMga duya bha gI kahevAya che. jevI rIte ke vastu ati ja che, nAsti ja che, ubhayarUpa ja che, avaktavya ja che, ati avaktavya ja che, nAsti avaktavya ja che athavA asti nati avakatavya ja che. keI eka ja aMza athavA dachikeNa upara jora devuM athavA Agraha zakha tathA bIjAnI sarvathA upekSA karavI te dunaya che.) vastunA eka dharmane grahaNa karavAthI enA pratipakSI bIjA dharmanuM paNa grahaga ApoApa thaI jAya che kAraNa ke banne dharmo vastunA svabhAva che. eTalA mATe tamAma vastunA dharmomAM sahabhaMgInI yojanA karavI joIe. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 41 : samanvaya sUtra kara2. pakSarUpe samagra vastuone je anekAnta rUpe batAve che ane saMzaya vagerethI hita che te zrutajJAna kahevAya che. 723. vastunA koI paNa eka dharmanI vivakSA athavA apekSA dvArA je lekavyavahArane sAdhe che e naya che. naya zratajJAnano bheda che ane viMga dvArA utpanna thAya che. aneka dharmothI yukta vastunA keI paNa eka dharmane grahaNa kare te nayanuM lakSaNa che, kAraNa ke e samaye e ja dharmane vivakSA che, bIjA ghanI nahi. e naye (vireAdhI hoya chatA paNa) sApekSa hoya te sunaya' kahevAya che ane nirapakSa dvAya te haya kahevAya che. sunaya dvArA ja niyamapUrvaka samasta vyavahAra siddha thAya che 725 726. ( vAstavamAM je joIe to lekamAM) jeTalAM vacana-paMtha che eTalA naya che, kAraNa ke dareka vacana vaktAnA keI ne kaI abhiprAya athavA arthane sUcave che, ane evA vacanamAM vastunA koI paNa eka dhamanI ja mukhyatA hoya che, eTalA mATe jeTalA naya sAvadhA2Na (haThagrAhI) che e badhA para-samaya che, Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 727. megyA che, ane, avadhAraNu-rahita (sApekSasatyAgrAhI) tathA syAt zabdathI yukta samudita badhA naya samyaka hoya che nayavidhinA jJAtAe para-samaya-rUpa ( ekAMta athavA AgaDa pUrNa) anityatva dina pratipAdaka trAjusUtra Adi naya anusAra lekamAM pracalita matanuM nivartana athavA parihAra, nityAdinuM kathana karavAvALA dravyArthika naya pramANe karavuM joIe, tathA, sva-samaya rUpa je siddhAMtemAM paNa ajJAna athavA TheSAdi dethI yukta koI vyaktie, deSa buddhithI koI nirapekSa pakSa svIkArI lIdho hoya te enuM paNa nivatana (nivAraNa) karavuM joIe 9 28. badhA nA pitapatAnA vaktavyamAM sAcA che, paraMtu je bIjA nAnA vaktavyanu nirAkaraNa karatA hoya te te mithyA che. anekAnta daSTine athavA zAstranA jJAtA e nAnA "A sAcA che' ane "e juThThA che evI rIte vibhAga karatA nathI. nirapekSa- sAmudAyiktA prApta karatA nathI ane sAmudAyarUpa karI devAthI samyaka banatA nathI, kAraNa ke pratyeka nirapekSa naya mithyA hevAthI ene samudAya te maha-mithyA rUpa banI jaze. samudAyarUpa banavAthI paNa e e vastunA bodhaka nathI banatA, kAraNa ke pRthapha (29. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30, pRtha avasthAmAM paNa e badhaka nathI, enuM kAraNa e che ke nirapekSa hovAne lIdhe duzmananI mAphaka e badhA paraspara virodhI che. jevI rIte vividha abhiprAya dharAvanArA aneka sevaka rAjA, svAmI ke adhikArInA vazamAM rahe che athavA ApasamAM laDavA-jhaghaDavAvALA vyavahArI mANasa keI udAsIna (taTastha) vyaktine vazavatI banI mitratA prApta karI vALe che, tevI rIte ja badhA paraspara virodhI naya svAduvAdane zaraNe jaI samyagabhAvane prApta kare che, arthAt svAduvAdanI chatrachAyAmAM paraspara virodhanuM kAraNa (sAvadhAraNatA) dUra thaI jAya che ane e badhA sApekSatApUrvaka ekatra thaI jAya che. jevI rIte hAthInuM pUMchaDuM, paga, sUMDha vagere je sparza karIne e hAthI che evuM mAnanArA janmAdha lokone abhiprAya mithyA che tevI rIte aneka dharmAtmaka vastunA eka-eka aMza grahaNa karI "ame pUrI vastu jANI lIdhI che" evI pratipatti-kRti karanArAonuM tad-vastu viSayaka jJAna misyA gaNAya che. tathA jevI rIte hAthInA badhA avayavonA samUhane hAthI jANanArA cakSuSmAna (daSTisaMpanna)nuM jJAna samyak bane che, tevI rIte samasta nAnA samudAya dvArA vastunI samasta paryAne athavA enA dharmone jANanAranuM jJAna sabhya kahevAya che. 31. 32, Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 733, 734. 73pa. saMsAramAM evA ghaNA padArtho che jenuM varNana thaI zakatuM nathI. AvA padArthono anaMtamA bhAga ja kahevA yegya heya che. AvA padmApanIya padArthone anaMta bhAga ja zAstramAM nibaddha che. ( AvI sthitimAM, e kevI rIte kahI zakAya ke amuka zAstramAM lakhelI vAta athavA amuka jJAnInI vAna nirapekSa satya che?) eTalA mATe je puruSa kevaLa pitAnA matanI ja prazaMsA kare che ane bIjAnAM vacanonI niMdA kare che ane e rIte pitAnuM pAMDinya batAve che e saMsAramAM majabUta rIte jakaDAI gayelA che. A saMsAramAM vividha prakAranA jIve che. vividha prakAranAM karmo che, vividha prakAranI labdhio che, eTalA mATe koI svadhamI hoya ke paradhama, keInI paNa sAthe vAdavivAda kara egya nathI. mithyAdazanone samUharUpa amRta-rasa-pradAyI ane anAyAsa ja mumukSuonI samajamAM AvanArA vaMdanIya jinavacananuM kalyANa he ! prakaraNa 42H nikSepa sUtra yuktipUrvaka, upayukta mArga mAM prayojanavaza 1. nAma,2. sthApanA.dravya, ane 4. bhAvamAM padArthanI sthApanAne AgamamAM "nikSepa' kahe che. 736. 737. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 (939. 738, draya vividha bhAvavA che. emAMthI je svabhAva dvArA e dayeya athavA ( dhyAna athavA jJAna ) ne viSaya bane che e svabhAvane nimitta banAvI eka ja dravyanA A cAra bheda pADavAmAM AvyA che. ane (eTalA mATe) nikSepa cAra prakAranuM mAnavAmAM AvyuM che. 1. nAmanikSepa, 2. sthApanAnikSepa, 3. dravyanakSe5 ane 4. bhAvanikSepa. (1) dravyanI sattAne nAma kahe che. enA paNa be bhedo prasiddha che (2) jyAM eka vastune keI bIjI vastumAM Aropa karavAmAM Ave che tyAM sthApanA nikSepa kahevAmAM Ave che. A be prakArane che : eka "sAkAra ane bIje "nirAkAra." kRtrima ane akRtrima ahatanI pratimA sAkAra sthApanA che tathA bIjA kaI padArthamAM ahaMtanI sthApanA karavI te nirAkAra sthApanA che. 741- (3) jyAre vastunI vartamAna avasthAnuM ullaMghana karI 742. enA bhUtakAlIna athavA bhAvI svarUpa anusAra vyavahAra karavAmAM Ave che tyAre ene 'dravyanikSepa' kahe che. AnA be bheda che - eka "Agama" 940. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 ane bIje nAAgama " ahI takathita zAstrane jANakAra je samaye e zastramAM pitAne upayoga nathI lagAvate e samaye e Agama dravya-nikSepa anusAra ahata che. "Agama dravyanikSepa" nA traNa bheda cheH 1. jhAyaka zarIra, 2. bhAvi, ane 3. karma. jayAM vastunA jJAtAnA zarIrane e vastu svarUpa mAnavAmAM Ave tyAM jJAyaka zarIra Agama dravya nikSepa che dAta. rAjanItijJanA mRta zarIrane dekhIne kahevuM ke rAjanIti marI gaI. gAyaka zarIra paNa 'mUta, vartamAna ane bhaviSyanI apekSAe traNa prakAranAM, tathA bhUta-jJAyaka-zarIra 1. "cuta", 2. "tyakata" ane 3. cAvita" rUpe punaH traNa prakAranAM heAya che. vastune je svarUpa bhaviSyamAM prApta thaze ane vartamAnamAM ja evuM mAnavuM ene 'bhAvi-ne Agama dravyanikSe" kahevAya che. dA. ta. yuvarAjane rAjA mAna, tathA keI vyakti kama jevAM hoya athavA vastunA viSayamAM laukika mAnyatA jevI thaI gaI hoya e anusAra grahaNa karavuM ene "ka" athavA "tadravyatirikta nemAgama vyanikSepa" kahevAya che. jevI rIte je Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 743--- vyaktimAM darzanavizuddhi, vinaya vagere tIrthakara nAmakarmane ka aa pADe evAM lakSaNa dekhavAmAM Ave tene tIrthakara ja kahe athavA guNa kaLaza, darpaNa vagere padArthone leka mAnyatA anusAra mAMgalika kahevA. (4) tatkALavatI paryAya anusAra ja vastune sabadhita karavI athavA mAnavI ene bhAvanikSepa' kahe che. enA paNa be prakAro che. eka "Agama-bhAva-nipa" ane bIje 'nAAgama-bhAva nikSepa.' dA ta ahaMtazAstrano jJAyaka je samaye enA jJAnamAM pitAne upayoga lagADI rahyo hoya e samaye e ahaMta che. A "Agama-bhAva nikSepa thaze. je samaye emAM hatanA tamAma guNe pragaTa thaI gayA hoya e samaye ene ahita kahe tathA e guNethI yukta thaI dhyAna karanArane kevaLajJAnI kahe e 'Agama bhAva nikSepa" kahevAya. 745. prakaraNa 43 : samApana A pramANene A hitepadeza anuttarajJAnI, anuttaradazI tathA anuttara-jJAna-darzanane dhAraNa karelA che jeNe evA jJAta putra bhagavAna zrI mahAvIre vizAlA nagarImAM rIdhe hato. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 746. vaMdaza jJAnaputra bhagavAna zrI mahAvIra sAmAyika vagere upadeza dIdho hato paraMtu jIve ene sAMbhaLe nahi athavA sAMbhaLIne enuM samyapha AcaraNa karyuM nahi. (747. (748. je AtmAne jANe che. 'ka' ne jANe che, Agati ane anAgatine jANe che, zAzvata-azAzvata, janmamaraNa, cayana ane upapAdane jANe che, Asava ane saMvarane jANe che, duHkha ane nija rAne jANe che e ja kiyAvAdanuM arthAt samyaka AcAra vicAranuM kathana karI zake che. 749. je mane pahelAM kadI prApta thayuM nahotuM e amRtamaya subhAvita jinavacana Aja mane prApta thayuM che ane te pramANe meM sumatino mArga svIkAryuM che, eTalA mATe have mane mAno ke Izaya nathI. prakaraNa 44 : zrI vIra prabhu stavana 75. jJAna mAruM zaraNa che, dazana mAruM zaraNa che, cAritra mAruM zaraNa che, ta5 tathA saMyama mAruM zaraNa che, ane bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI mAruM zaraNa che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 752. 75. e bhagavAna zrI bahIra svAmI sarvadazI, kevaLajJAnI, mULa ane uttara guNa sahita vizuddha cAritranA pAlana kanAra, dauryavAna, ana grakhyAtIta eTale aparigAhI hatA teo nirbhaya ane Ayu-karma sahita DI. e zrI vIra prabhu bhUtapaH (anAjJAna) ane anike cArA (anAgAra) hatA A sa sAra bara karanAra hatA. teo dhAra ane anaMtaka hatA sUryanI mAphaka atizaya tejasvI hatA. jevI rIte jhaLahaLa anna aMdhakArane naSTa karI prakAza phelAve che. evI rIte emaNe paNa ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karI padArthonA satya svarUpane prakAzi. karyuM hatuM 753. jevI rIte hAthIe mA rAvata, pazuomAM siMha, nadIo gaMgA, pakSIomAM garuDa zreSTha che e pramANa nivavAdAe nAM jJAta putra zrI mahAvIra savAmI) zreSTha DA. jevI rIte dAne abhayadAnuM che, satya vacanamAM avadha vacana parane pIDA na upajAve evuM) zreSTha che ane tapamAM uttama brahmacarya zreSTha che, tevI rIte jJAtaputra zramaNa lekara unama hatA. 714. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 755. 188 jagatanA jIvAnI ceni arthAt utpattisthAnanA jANuvAvALA, jagatanA guru, jagatane AnaMda ApanArA, jagatanA nAtha, jagatanA baMdhu, jagatanA pitAmaha bhagavAna jayavatA thAva ! 756. dvAdazAMgarUpa zrutajJAnanA utpattisthAnane jayajayakAra hA ! tItharAmAM atima tI karane jaya ho ! leAkeAnA vijaya !! gurune mahAvIrane mahAtmA rA! 5 5 Wan (zrI samaNu sutta . jaina dhama sAra ) sa'pUrNa Wan jaya For Private Personal Use Only Wan 5 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 pariziSTa 1 pAribhASika zabdake (kauMsamAMnA AMkaDA gAthAone kramAMka sUcave che. je AMkaDA sAthe "sUtra' lakhyuM che te AMkaDA prakaraNane kramAMka sUcave che.) aga - sabhya darzananA ATha guNa (sUtra 18) agAra - vezma athavA ghara (298) ajJAna - mohayukta mithyAjJAna (289) ajJAnI - mithyAdaSTi (15) achava - sukhaduHkha tathA hita-ahitanA jJAnathI (53) ane cetanAthI rahita pudgala Adi pAMca dravya (625) aNuvrata - zrAvakenA pAMca vrata (sUtra 300) atithi saMvibhAga-vrata - sAdhune cAra prakAranuM dAna devuM (330-331) atIndriya sukha - AtmajAta nirAkuLa AnaMda anubhUti (614-615) adattAdAna vrata -acaurya vrata (313) adhama dravya - jIva ane pudgalanI sthitimAM pRInI mAphaka sahAyaka, kAkAza-pramANa eka amUrta dravya (625, 629, 634) adhyavasAna - padArtha -nizcaya (545) Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 avasAya - kama be dhanuM kAraNa, jIvanI rAga-buddhi (154-392) adhyAtma - zuddhAtmAmAM vizuddhatAnuM AdhArabhUta anuSThAna (1 37) anagAra - gRhatyAgI sAdhu 336) anabhigrahita mithyAtva - bIjAnA upadeza vagerethI nirapekSa janmajAta tattavanuM azraddhAna (19) anarthadaMDa vrata - prayajana vinAnAM kAryone nyAga (321-322) anazana - kamanI nirjarA mATe yathAzakti eka be divasa vagere AhAra -tyAgarUpa vrata (442, 487) anitya anuprekSA - vairAgyavRddhi mATa jagatanI kSaNabhaMguratAne vAraMvAra vicAra (507-508) anivRttikaraNa - sAdhakanI namI bhUmi navamuM guNasthAna, jemAM samAna samayavatI sAdhakonAM badhAM pariNAma samAna thaI jAya che ane prati-samaya uttarottara anaMtagaNa vizuddhatA prApta thatI jAya che (558) anuprekSA - vairAgyavRddhi mATe citavana karavAmAM AvatI bAra bhAvanAe (sUtra 30) anekAnta - vastunI svataMtra sattAnuM athavA vastunI anaMta dharmAtmaktAnuM nidarzaka tarava; niyatva-anityatva vagere paraspara virodhI aneka dharma -yugalethI yukta vastunA vibhAjya e rasAtmaka jAti aMtara svarUpa (669-672) Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 samajanAra aMtarAtmA - dehAdithI bhinna AtmasvarUpane samyaga daSTi (179) aMtarAya-karma - dAna, lAbha, bhoga, upabhoga vageremAM bAdhaka anyatva anuprekSA - pitAnuM svarUpa deha vagerethI bhinna che tevI bhAvanA (51420) apa-dhyAna - rAga dveSa vaza jAonuM aniSTa ciMtana (321) apara bhAva - vastune zuddha svabhAva athavA tatva (pa90) aparama bhAva -- apara-tAva-vata (590) apavAda - ochI zaktine lIdhe vIrAga mAgI ene paNa AhAra vagere grahaNanI AjJA (44) apUrvakaraNa - sAdhakanI AThamI bhUmi (8 muM guNasthAna) jemAM praveza karyA pachI jIvenAM pariNAma prati samaya apUrva apUrva thatAM jAya che. (556-557) apradeza -- jene bIjo koI pradeza nathI hote evA ekadezI paramANu (652) apramatta - rAga-dveSa rahita, AtmA tarapha sadA jAgRta (186-169) apramatta saMyata - sAdhakanI sAtamI bhUmi ( 7 mu guNasthAna) jyAM koI paNa prakAranA pramAda vyakta nathI thato (555) Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apramAda rAga dveSa vinAnI AtmajAgRti (sUtra 13) abhayadAna maraNu vagerenA bhayathI grasta jIvAnI rakSA karavI (335) azigRhita mithyAtva - bIjAnA upadeza vagerethI asatya dharma tathA tattvA tarapha upajelI zraddhA ane satya tarapha azraddhA (549) mithyAda na tathA kaSAya vagere 14 bhAva (143) abhyaMtara tapa - prAyazcitta, vinaya, vaiyAvRtya vagere cha prakAranu AMtarika ta5 (456) anyatara grantha 192 anya tarasa lekhanA - kaSAyAnuM pAtaLApaNuM (574) amRta STi tattva tarapha abrAMta daSTi (237) amRta indriya khaI na zake tevAM jIva vagere pAMca dravya (55, 2626) yeAgI-valI - sAdhakanI 14 mI bhUmikA (chelluM 14 suM guNasthAna ) jemAM mana, vacana ane kAyAnI khAkhI ceSTA zAMta thaI jaI zailezI sthiti prApta thaI che eva. chatra (564) arahuta yA anta prathama parameSThI (1) jIvanmukta sajJa (7) je karIne deha dhAraNa karatA nathI te (180) For Private Personal Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arUpI - jue "amUta" (592) artha - jJAnane viSaya banI zake te dravya, guNa ane paryAya (32) aloka - "ka nI bahAra kevaLa asIma AkAza (636) avadhijJAna - maryAdita dezakALanI apekSAe aMtarita amuka dravyane tathA enA sUkSma bhAve sudhInI eka sImA sudhI pratyakSa karAvanAruM jJAna (681-689) avAdarya - uNodara, AhAranI mAtrAmAM krame krame kamI karatAM eka "cekhA" sudhI pahoMcavuM te (448) avirata samyagadaSTi - sAdhakanI cethI bhUmi (cothuM guNasthAna) jemAM samyaga-darzana thaI gayuM hoya te paNa bhege athavA hiMsA vagere pApa tarapha virati bhAva jAgRta na thaye hoya te (552) avirati - hiMsA vagere pAMca pApa karmomAM viraktine abhAva (608) azaraNa-anuprekSA - vairAgyavRddhi mATe dhana-kuTuMba vagere azaraNa che tevuM manana tathA dharmanuM zaraNa svIkAravAnI bhAvanA (pa09-510) azuci - anuprekSA - vairAgyavRddhi mATe zarIra maLa-mUtrathI bhareluM asvaccha che tevuM satata manana (para1) Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 azubha bhAva - tIvra kaSAya (598) azubha legyA - kubaNa, nIla, kApata nAmanI tIvra kaSAyayukta tra vRttio (534) aSTa - 1. ATha kama, 2. siddhonA ATha guNa, 3. ATha pravacana mAtA, 4. ATha mada, pa. ATha siddhi ( A badhAM ATha ATha che) asaMkhya pradeza - AkAza anaMta che jene madhya leka-bhAga kevaLa asaMkhyAta pradezapramANa che. dhama tathA adharma dravya paNa ATalAM ja parimANa vALAM che. vidravya paNa paramArthataH ATalo ja meTe che, paraMtu dehamAM saMkucita hovAne lIdhe A parimANa avyakta che. enI kevaLa-samughAta avasthA ja evI che ke eka kSaNane mATe e phelAIne loka pramANa jeTalI banI jAya che. (646) astikAya - jhava vagere cha dravya astitvayukta che paraMtu pradeza pracayayukta hovAthI kAya-vAna kevaLa pAMca che. paramANuvat samaya mAtra ekapradezI hovAne lIdhe kALadravya kAya-vAna nathI (629-31) asteya - ApyA vinA keI vastu grahaNa na karavAne bhAva athavA vrata 313, 370371) Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahakAra - zarIramAM huM paNa bhAva (346) ahiMsA - prAvadha na kare e vyavahAra ahiMsA che (148) ane rAga-dveSa na hi te bhAva-ahiMsA (151) athavA yatanAcAramAM apramAda e nizcaya-ahiMsA che. (157) AkAza - badhAM dravyane avakAza ApavAvALuM sarvagata amRta dravya je leka a' leka e be bhAgamAM vibhakta che (6rapa-629, 635). Acinya - niHsaMgatA athavA akiMcana vRtti athavA nitAMta aparigrahavRtti dasa prakAranA uttama dharmomAM navame utta' akiMcanya dharma (15-110) Agama - pUrvApara virodha rahita jena grantha, vItarAgavANI (20) Agama-nikSepa - vicAraNIya padArtha-viSayaka zAstrane jJAtA puruSa pa. e nAme ja keI vakhata jANavAmAM Ave che. dA. ta., mazInarIne jANakAra mikenika 1741-744) AcArya - sva-mata tathA paramatanA jJAtA sa nAyaka sAdhu (9-176) AtmA - vyaktinuM nijAva athavA enuM jJAna-darzana-pradhAna cetana tathA amUrta aMtastatva (185) (sUtra 15) AdAna-nikSepaNa-samiti- vastuone levA-mUkavAmAM viveka, yatanAcAra (410) Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAkarma - ghaMTIcUle varenA adhika AraMbha dvArA karavAmAM AvatuM hi sAyukta bhejana (409) Aminibedhika jJAna - indriya-abhimukha viSayonuM grahaNa matijJAnanuM bIju nAma (677) Ayu-kama - AtmA zarIramAM reko rAkhavAvALuM karma (66) AraMbha - prANIone duHkha pahoMcADe evI hiMsaka pravRtti (412, 414) Arjava - niSkapaTatA tathA saraLatA (91) Ata-dhyAna - ISTa viyega, aniSTa saMga tathA vedanA vagerenA kAraNe utpanna thanAruM duHkha athavA khudAkta mananI sthiti (328) AlocanA - saraLa bhAvapUrvaka pitAnA denu AtmaniMdA karatAM kareluM pragaTIkaraNa (421-465) Avazyaka - sAdhu dvArA nityakaraNIya pratikramaNa vagere che kartavya (618, 20, 624) Asana - dhyAna tathA tapa vagere mATe sAdhue pALavAnI ke karavAnI besavA, UbhA rahevAnI vidhi, payaMkAsana (489), varAsana (452) vagere bhedane laI ghaNuM prakAranA Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANava mana, vacana ane kAyAnI pravRtti dvArA zubha-azubha karmAMnu Avavu' (601-604) khAva / vairAgya vadhAravA meAhajanya bhAvAnI tathA mana, vacana anuprekSA ane kAyAnI pravRttio tyAga karavA yeAgya che tevu ciMtana (522) 197 - Asava-dvAra 4 AgamananuM mULa kAraNa - mithyAtva, virati kaSAya ane cAga (905) - Indriya - jJAnanA pAMca karaNa--spana, rasanA, ghrANu, netra, ane zreAtra (47) cAmaDI, jIbha, nAka, AMkha ane kAna. ihaleka - manuSyaleAka ke tIoNleAka (127) iryAM-samiti gamana-Agamana viSayaka yatanAcAra (39) uccAra-samiti -- jue pratiSThApanA samiti utsaga uttamA -kALa salekhanA-yukta maraNu-kALa (578) utpAda - dravyanI nitya navIna paryAyeAnI utpatti (666-667) utpAdana-doSa - gRhasthAne emanI icchA pramANe vidyA, siddhi athavA cikitsA vagerenA upAya batAvavAthI prApta thaI zake tevI sadeASa zikSA (405) jJAnAdi kAryanI saphaLatAnA sa thA niSi ati karkaza mArga jemAM sAdhu koIpaNa prakAranA parigraha grahaNa nathI karatA (44) For Private Personal Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 uddagama-deSa -- pitAnA nimitte taiyAra karavA AvelA bhejana athavA bhikSAnuM grahaNa karavuM -deSa (405) ubara -- umara, vaDa, pIpaLa, gUlara, pAkara - A pAMca agrAhyA phaLa jemAM nAnA nAnA jIve vadhAre pramANamAM hoya che. (30) upagUhana - sava-kazananuM eka a ga, - petAnA guNe ane bIjAnA deze pragaTa na karavA (239) upAdhi - aktinI ochapane kAraNe AhArAdi kaMIka nirdoSa tathA zAstrasaMmata padArtha nigraMtha sAdhu grahaNa kara te. (377-378) upalega - pharI pharIne bhegavavA lAyaka vara, alaMkAra, strI vagere padArtha athavA viSaya (323) upayoga - AtmAnuM caitanya anuvidhAyI jJAna-darzana yukata pariNAma (649) upakhaMhaNa - dhArmika bhAvanAthI Atmika zaktionI abhivRddhi (238). upazama - kSamA-bhAva (136) upazamaka - kaSAyanuM upazamana karanAre sAdhaka (555) upazamana - dhyAna, ciMtana vagere dvArA kSAne prazAMta karavA (557) Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 upazAnta-kaSAya- sAdhakanI agiyAramI bhUmi (11muM guNasthAna) jemAM kaSAnuM paNa upazamana thaI javAne lIdhe e thoDAka samaya mATe khUba zAMta banI jAya che (50) upazAnta -meha - upazAnta kaSAya guNasthAnanuM bIjuM nAma. upAdhyAya - pAMca parameSThImAM cothA parameSThI (1), Agama-jJAtA sAdhu (10) udarI - juo avamodaya bAju sUtra-naya - bhUta ane bhaviSyathI nirapekSa kevaLa vartamAna paryAyane pUrNa dravya tarIke svIkAranArI - bhagavAdI daSTi (706-707) traSi - riddhi siddhi saMpanna sAdhu (336) ekava-anuprekSA - vairAgyamAM pragati karavA mATe potAnA karmonAM phaLane bhogavavAmAM badhA ja asahAya che tevuM ciMtavana (515) ekendriya - kevaLa sparza - Indriya dhArI - pRthvI, jaLa, vAyu, agni ane vanaspati vagere jIva (650) avaMbhUta-naya - je zabdane kriyAvALe yutpatti-labhya artha thAya che te dvArA e kriyArUpa pariNata padArthane ja Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 samajave. jevI rIte gamanAthaMka "ga" zabda dvArA cAlatI gAyane ja samajavI, nahIM ke beThelI. (712-713). evANA-samiti - bhikSA-caryAne lagate viveka, ya nAcAra (404-409) karaNa - pravRttinA sAdhanarUpa, vacana ane kAyA (21) athavA indri karma - mana, vacana ane kAyAnI zubha athavA azubha pravRtti athavA vyApAra (601). e nimitte baMdhane pAmanAra karma- jAtIya sUma pudgala-skaMdharUpa dravyakarma, je jJAnAvaraNaya vagere ATha prakAre che. karmanA phaLa udayane anusAra thanArA rAgAdi pariNAma bhAvakama che. sUtra ) kaSAya - kedha, mAna, mAyA ane bharUpI AtmaghAtaka vikAra (12-136) kApata-lezyA - traNa azubha lezyAomAMthI trIjI athavA jadhanya (534-541) kAma-bhaga - Indri dvArA bhagya viSaya (49) kAya - aneka pradezanA pracaya athavA samUhe jethI yukta thayela dravya kAyavAna bane che (659). jIvana pRthvI vagere pAMca sthAvarakAya tathA eka trasa-kAya - e pramANe cha jAtinA zarIrane che kAya kahe che (650) Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAya-kaleza kAya-gupti kAyetsa 201 garamInI Rtuma parvatanA zikhara upara utkaTa AAsana lagAvIne AtApana yAga dhAraNa karavA ane A prakAre zaradaRtumAM zIta-yAga ane varSARtumAM varSa--ceAga dhAraNa karavA; eka tapa (452) kAyAnI pravRttinu' gepana, sa'kAcana (414) (kAyA+utsaga) amuka samaya sudhI zarIrane lAkaDhA jevuM gaNIne dhIrajapUka upasa sahana karavAnA rUpamAM karavAmAM Avatu Abhya tara tapa (434-435, 480) kALa eka samaya pramANa, eka pradezI amUrta tathA niSkriya dravya je tamAma drabyAnA pariNamananA sAmAnya hetu che. (625, 929, 637-639) - - kula jIvAnI 199 2 lAkha kareTha jAtio (367) phUTa-za maTTI - nArakInu ati pIDAdAyaka kAMTAvALu' jhADa (122) kRSNa-lezyA traNa khazuna lezyAomAMthI prathama athavA tIvratama vaizyA (534, 539) kevaLa-jJAna indriya vagerethI nirapekSa tathA sava grAhI AtmajJAna (684, 689) kevaLa-dana - kevaLajJAna-vat sarvagrAhI dana (620) For Private Personal Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 kevaLa-labdhi - kevaLajJAnanI mAphaka arha tA tathA siddhonI natra anaMta jJAna, anaMta dana, anaMta labdhio samyakttva, na ta cAritra athavA sukha, tathA anaMta dAna, lAbha, bhega, upabhAga tathA vIya (562) kevaLa-vuM. - kevaLajJAnavat jANavA-jovAnI anaMta zakti (620) vaLa-sukha kevaLI - - (avyAbAdha sukha) : kevaLajJAnavat indriya vagerethI nirapekSa anaMta-sukha athavA nirAkuLa AnaMda, (620) kSepaka kaSAyAno kSaya karanAra sAdhaka (555) kSapaNu dhyAna vagere dvArA kaSAyeAnA samULA nAza karavA jethI e pharIthI utpanna na thavA pAme (557) kSamA dasa uttama dharmamAMthI prathama uttama dharma (85, 135) kSINa-kaSAya - sAdhakanI bAramI bhUmi (12 muM gurusthAna) jemAM kaSAyeAnA samULage nAza thaI jAya che. (pa61) - kSINa-mAta kSINa-kaSAya guNasthAnanuM bIjuM nAma. khecara - vidyAnA paLa vaDe AkrAzamAM vicaraNa karavAmAM sama evA manuSyAnI eka jAti-vizeSa, vidyAdhara (204) kevaLajJAna, kevaLa dana vageraeN zaktiothI sapanna ati parameSThI (562-563), For Private Personal Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 khara-kama -- kolasA banAvavA, pazuo pAse bhAra vahana karAva, vagere vagere evA vyApAra je prANIone pIDA pahoMcADyA vinA thaI zaktA ja nathI. (325) ga0 -- traNathI adhika puruSo athavA sAdhuone samUha (26) gaNa - traNa puruSa athavA sAdhuone samUha, athavA, sthavira sAdhuonI para parA (26) gaNadhara - tIrthakaranA sAdhu samudAyanA nAyaka je ata-upAdiSTa jJAnane zabdabaddha kare che. (19) gati - eka bhavathI bIje bhava javuM te AvI gati cAra che 1. nAraka, 2. tiryaMca, 3. manuSya ane 4. deva (para) gahaNa - rAgAdine tyAga karI karelA doSane gurunI samakSa pragaTa karavA (430) guNa - dravyanA saMpUrNa pradezamAM tathA tenI samasta paryAmAM vyApI rahela dharma, dA.ta manuSamA jJAna ane kerImAM rasa (661) guNavrata - zrAvakanA pAMca aNuvratamAM vRddhi karanArAM digavata, dezAvakAsaka vrata tathA anartha kaMDa nAmanAM traNa vrata (318) guNasthAna - kamenA udayane kAraNe utpanna thatI sAdhakanI. uttaretara unnata 14 bhUmikAo (546-548) (vizeSa juo sUtra 32) Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 gupti - samitiomAM sahAyaka mAnasika, vAcanika tathA kAyika pravRttionuM gopana (384, 386 ) (vizeSa jue sUtra 26 I) guru - samyakatva vagere guNe dvArA mahAna banyA hovAne kAraNe ahata siddha vagere paMca parameSThI (6) gRhita-mithyAtva - juo abhigRhita-mithyAtva. gotra-kama - je karmanA kAraNe jIva ucca tathA nIca kuLamAM janma le che. (66) gaurava - vacana, kalA, bAddhi tathA samRddhine laIne vyaktimAM utpanna thanAruM abhimAna (348) jJAnAvaraNa-karma - jIvanA jJAna guNane DhAMkanAruM athavA mada karanAruM karma (66) grantha - 10 bAhA tathA 14 atyaMtara ema 24 prakAranA parigraha (143) ghAtI -karma - jIvanA jJAna vagere anuchavI guNene ghAta karanAra cAra karma-jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya, ane aMtarAya (7) catu - cAra arthanaya, cAra kaSAya, cAra gati, cAra nikSepa, cAra paryAyArthika naya, 4 zikSAtrata, vagere cAra cAra hoya che. caturindriya - sparza, rasanA, ghANa tathA netra - A cAra IndrivALA bhramara vagere jIva (650) Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra05 caturdaza - cauda AvyaMtara parigraha, 14 guNasthAna, 14 jIva sthAna, 14 mAgaNAsthAna, A badhA 14-14 heya che. cAritra - mana, vacana ane kAyAnI pravRttimAM nimitta rUpa guNa-vizeSa (36) cetanA - jIvamAM jJAna-darzananI tathA katRtva-kRvanI nimittabhUta mULa zakti (185) cAvita-zarIra - AtmahatyA dvArA chUTanAruM zarIra (742) cuta-zarIra - AyuSya pUruM thatAM svayaM chUTanAruM zarIra (742) chazvastha - alapajha (497) jina - indriya - jI tathA kaSAya - jayI vItarAgI ahata bhagavAna (13) jIva - cAra zArIrika prANAthI athavA caitanya prANathI jIvavAne kAraNe Atma-tatva ja jIva che. (645) A upaga lakSaNavALuM (592, 649) kriyAvAna amUrta dravya che tathA gaNanAmAM anaMta che. (625-628), jJAnane laIne sarvagata hevA chatAM (648)pradezonI apekSAe kAkAzapramANa che je pitAnI saMkeca-vistAranI zaktine kAraNe deha pramANa hoya che (646-47) cha-sthAna - jIvonA trAsa, sthAvara, sUkSma, bAdara vagere cauda bheda (182. 367) Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jugupsA tattva tapa tItha sasAra sAgarane pAra karavA mATe tIrthaMkara prarUpita ratna-traya dharma tathA tadyukta jIva, (114) te-vaizyA traNa zubha lezyAomAMthI janmanya athavA zubha vaizyA. (534, 142) tyakta-zarIra - sa lekhana vidhithI cheDelu zarIra (742) AhAra vagerenI zeAdhamAM svayaM cAlavA-pharavAmAM zaktizALI be, traNa, indriyAvALA badhA jIvA 'trasa' kahevAya che. tri ma rakSA mATe athavA -- 3 - 206 peAtAnA DhASAne ane khIjAnA guNAne chupAvavA athavA mIjA pratye glAnine bhAva (236) - dravyanA anya-nirapekSa nija svabhAva athavA sa (pa90) viSaya-kaSAnA nigraha, athavA. icchAonA nirAdha mATe AhvA tathA AbhyaMtara te karavAmAM AvatI kriyAo. (102, 439) triindriya = traNa muNavrata, traNa gupti, trazu gArava, traNa daMDa, traNa drabyArthi kra-naya, tathA nivedya, naigamanya, baLa, bhuvana, mUDhatA, yeAga, leAka, veda zamha-naya, zalya, sAmAyika, vagere badhA traNa traNa che cAra, pAMya sparza'na, rasanA tathA prANa--A traNa indriyavALA kIDI vagere javA 650, mana ghaDa, vacana daMDa, kAya 6 (101) 4 For Private Personal Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 damana - jJAna, dhyAna ane tapa dvArA Idriya-viSaye tathA kaSAne nirodha (127, 131) dazana - jJAnanA viSayabhUta padArthonA nirAkAra tathA nivikalpa pratibhAsa karanArI cetanAzakti (36) darzanAvaraNa-karma - jIvanA darzana guNane DhAMkavAvALuM athavA maMda karanAruM karma (66) dasa - bAhya parigraha, tathA uttama dharma dasa dasa che. dAnta - indriyo tathA kaSAyanuM damana karanAra (127) digvana - parigraha parimANa vratanI rakSA mATe vyApAra kSetrane sImita rAkhavAmAM "hAyaka guNavrata (319). durgati - naraka ane tiryaMca gati (587) daya - virodhI dharmanI apekSAne grahaNa na karanArI phakta potAne ja pakSa pakaDanArI daSTi (725) kezavata yA dezAvakAzikatrata - dezadezAntaramAM gamanAgamana yA vyApAra saMbaMdhI mayadArUpa vrata athavA je dezamAM javAthI vratabhaMga thavAne bhaya che tyAM javAne tyAga (320) dravya - guNe ane paryAno AzrayabhUta padArtha (661) je jIva, pugala vagere bhede cha dravya che. (624) dravya-kama - jIvanA rAgAdi bhAvanuM nimitta meLavI enI sAthe badhAvAvALA sUma pudgala skaMdha (62, 654-655) Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 dravya-nikSepa - AgAmI pariNAmanI gyatA rAkhanAra keI padArthane vartamAnamAM ja e pramANe kahI deve dA.ta rAjaputrane rAjA kaheve (741, 742) dravya-pratikramaNa - pratikramaNa pAThanuM uccAraNa mA (422, 432) dravya-liMga - sAdhune bAhya veza athavA cihana (360, 362) dravya-hiMsA - prANu vadha (389-390) dravyArthika-naya - paryAyane gaNanAmAM lIdhA vinA dravyane haMmezA anutpanna tathA avinaSTa dekhanArI daSTi (694-697) kadra - ISTa aniSTa sukha dukha, janma-maraNa, saMyoga-viyega vagere paraspara virodhI yugala bhAva (15) dvAdaza - tapa bAra che zrAvakanA vrata 12 che. dvipada - strI kuMTuMba vagere (144) Dhi IndrIya-jIva - sparzana ane rasanA-AvA be IdrivALA jaLa vagere jIva (650) dvaSa - aniSTa agara arucikara padArtho rapha aprItine bhAva (sUtra 8) dhama - jIvane nija svabhAva, athavA, samyagadazana vagere, ahiMsA vagere, kSamA vagere, athavA, samatA vagere bhAva (83, 274, sUtra 15) Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 dharma anabsA -- vairAgya vadhAravA janma, jarA, maraNarUpa A dukhamaya sa sAramAM dharma ja rakSaNa rUpa che evuM ciMtavana (para5) dharma-dravya - jIva tathA pudgalenI gatimAM sahAyaka hetu. kAkAza pramANa niSkiya amUrta dravya (625, 633) dharmadhyAna - AtmAnA athavA anya siddha vagerenA svarUpanuM ekAgra citavana tathA maMtra, jApa, vagere (55) dhyAna - Atma citavana vageremAM cittanI ekAgratA (485, sUtra 29). auvya - dravyane nitya avasthita sAmAnya bhAva, jevI rIte bALapaNa, yuvAvasthA vagere avasthAmAM manuSyatva kAyamI che. (662-667) naya - vaktA jJAnIne hRdayagat abhiprAya (33) sakaLa-artha grAhI pramANa svarUpa zrutajJa nanA vikalArtha-grAhI eka vika5 athavA vadatunA koI paNa eka aMzanuM grAhaka jJAna (69) nava - kevaLalabdhi nava che. tavAI nava che. nAma-karma .. jIva mATe cAreya gatiomAM vividha prakAranA zarIranI racanA mATe javAbadAra kama (66) nAma-nikSepa - pitAnI IcchAthI kaI paNa vastunuM kaI paNa nAma rAkhavuM (739) 14 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niniNA -- vastunI tathA khyAti-bhAga-pUlanI icAthI rahita niSkAma bhAva, samyagU darzananuM eka aMga (233-35) nizaMka - koI paNa prakAranA bhaya athavA AzaMkA vinAne bhAva, samyaga darzananuM eka aMga (232) niHsaMga - badhA bAhya pradArtho tathA emanI AkAMkSA vinAne nigraMtha sAdhu (346) nikSepa - nAma-sthApanA, dravya ke bhAva dvArA ke padArthane yukti pUrvaka jANavAnuM tathA batAvavAnuM mAdhyama (23, 737) nidAna - maraNa bAda sukha vagere prApta karavAnI abhilASA (366) nimitta-jJAna - tala, masA, vagere jeIne bhaviSya batAvanArI vidyA athavA tiSa (244) nigrantha - graMtha athavA graMthIrahita aparigrahI. juo niHsaMga". nirjarA - sAta tAmAMthI eka, jenA be bheda che. sukha-dukha tathA janma-maraNa vagere ThaMhethI para chavanI kevaLa jJAnAnaMdarUpa avasthA (617-19) arthAt mAsa (192 211). nirvANa - jue mesa. nirvicikitsA - jugupsAne abhAva, samyagadarzananuM eka aga (236) niveda - saMsAra, deha tathA bhaga traNethI vairAgya (22) Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hayAya - anaMta-mAtmaka vastunA akhaMDa tathA vAstavika sparUpane darzAvanAruM e jJAna je nathI guNa-suNI 35 bhedopacAra karI nAkhyA karatuM ane nathI bAhya nimitta-naimittika saMbaMdha-rUpa keI abhedapacAra svIkAratuM (35) dA. ta. mekSamArgane samyagadarzana vagere rUpe trayAtmaka kahyA vinA sarva pakSethI para nirvikalpa kahevuM te (21), athavA java-vadhane hiMsA nahi kahetAM rAgAdi bhAvane hiMsA kahevI te. (153) nIla-lezyA - traNa azubha lezyAomAMthI bIjI athavA tIvratara (534, 540) rogama-naya - saMka95 mAtrane AdhAra para gata padAthane athavA aniSpanna athavA aniSpanana padArthane vartamAnamAM avasthita athavA niSpanna kahe. (700-703) vizeSa jue bhUta, vartamAna ane bhAvi nagama-naya). mittika - nimitta jJAnI (244) roAgama-nikSepa - koI padArthanA jJAtA vyaktinA karma ane zarIrane e padArtha kahI de dA. ta. mikenika nA mRta zarIrane "A mikenika hata" ema kahevuM (141, 744) ma-karma - zarIrathI mAMDI je badhA daSTa padArtha che athavA enA kAraNabhUta sukSama skaMdha che te tamAma kama Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimittika hovAne lIdhe ne-karma kahevAya che. -Indriya -- thoDuMka Indriya hovAne kAraNe "mana"nuM nAma. paMca - 1. ayva 2 aNuvrata 3. indriya 4. uduMbaraphaLa, 5. guru, 6. jJAna 7. mahAvrata, 8. samiti, 9. sthAvara jIva-A badhAM pAMca pAMca che. paMcendriya - spazana vagere pAMceya IndriyevALA manuSya vagere cha (650) paMDita - apramatta jJAnI (164-165) paMhe--maraNa - apramatta jJAnAonuM saMkhanA-cuta maraNa (570-571) padastha-dhyAna - vividha mana jApa karavAmAM manane ekAgra karavuM. (497) pa-vezyA - tra zubha kazyAomAMthI bIjI athavA zumara (534, pa43) para-dravya - amAne cheDI deha vagere sahita sarva padArtha (587) para-bhAva - AtmAnA zuddha svabhAvane choDI enA rAgAdi sarva vikArI bhAva (188, 191). parama-bhAva - va athavA vastunA zuddha svabhAva (pa90) paramANu - tamAma dhenuM mULa kAraNa-kevaLa eka-pradezI avibhAjaya, sUkSma, pudgala dravya (643-652) paramAtmA - ATha karmothI rahita tathA AtmAnA zuddha svarUpamAM Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtha parameSThI lAka para--samaya -- parigraha pari-bhAga pariSaha 13 avasthita ati tathA siddha (178-179) tattva athavA vastunA zuddha svabhAva (590) sumukSu maTe parama iSTa tathA maMgaLastrarUpa arjunta, siddha, AcAya, upAdhyAya ane sAdhu e pAMca (1-2) mRtyu bAda prApta thanArA bIjo bhava (127) Atma svalAne cheDI anya padArthomAM athavA anya bhAvemA ISTa-aniSTanI kalpanA karanAra mithyAdaSTi (196-195) anya mata (23, 735) pakSapAta (726-28) - Tru vagere sahita AtmA-atirikta jeTalA parapadArtha athavA para-bhAva che enuM grahaNu athavA saMcaya vyavahAra-prarigraha che, ane, e padArthAMmAM IcchA tathA mamatva-bhAvanuM grahaNa e nizcaya parigraha che (379) (sUtra 11) --- jIe upa-bhAga mAmAMthI vyuta na thavA mATe tathA karmInI nirA mATe bhUkha, tarasa, tADha, taDako vagerene sahana karavA (503) parAkSa jJAna - indriya ane mananI sahAyatAthI thanArA mati-jJAna ane zruta-jJAna (687) pa"kAsana - ane jA MdhAne bhegI karI upara nIce rAkhavI (48) paryAya vastunI utpanna-vasI pariNamana-zIla avasthAe - - For Private Personal Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA guNono vikAra jevI rIte manuSyanI bAba, yuvA vagere avasthAe athavA rasaguNanA khATA mIThA vagere vikAra (661-667) paryAyArthika-naya - trikALI dravyane dhyAnamAM nahi letAM enI vartamAna samayavatI kaI eka paryAyane ja svataMtra sattAdhArI padArtha tarike dekha (694-697). Aju-sUtra vagerenA bhedathI cAra jAtanI (699) pi hastha-dhyAna - ahaMta ane siddhanA athavA dehAkAra AtmAnuM dhyAna (497) pIta-lezyA - juo "teje-lezyA'. pudgala - paramANu ane skaMdha rUpa sakriya tathA pUrva bhautika dravya je nitya pUraNu-galananA svabhAvavALuM che. (625-628, 640-64) pratike , -- niMdA gaNa vagere dvArA karelA denuM dhana (430) pratilekhana -- vastune letI-mukatI vakhate athavA uThatI-besatI vakhate e sthAnane jIva rakSA mATe sArI rIte jevuM (paDilehaNa) (10) pratiSThAnanA samiti - maLa-mUtra vagere karavAmAM athavA paraThavavAmAM viveka-yatanAcAra (11) pratyAjJAna - Indriya ane manathI nirapekSa kevaLa AtmakathA jJAna (686) Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 pratyAkhyAna - AgAmI denA tyAgane saMka9pa (436-438) pradeza - eka paramANu parimANa AkAza e prakAre jIva vagere badhA dravyanAM padArthonI sthiti (620, 657) pramatta - Atma-svabhAva prati sukha athavA ajAgarUka (162-164) athavA rAga-dveSa-rata (601) pramatta-saMyata - sAdhakanI AThamI bhUmI (8muM gurusthAna) jyAM saMyamanI sAthe sAthe maMda rAgAdinA rUpamAM pramAda cheva che. (554) pramANu - saMzaya vagerethI rahita samyagajJAna (685) pramAda - mana prasuM , cAritra pratye anutsAha tathA anAdara (sUtra 13) pramAda-caryA - beThA beThA pitAnA AsanamAMthI tANa vANA ke tRNa teDatA rahevuM, pANIne naLa khullo muka, vagere vagere akAraNa sAvadya kriyA (321) pramArjana -- vastuone letI mUkatI vakhate, athavA uThatI besatI vakhate e jagyA zudra nI rakSA mATe kaI suMvALA sAdhana vaDe vALavI-sApha karavI te (410) pravacana-mAtA - mAtAnI mAphaka rana-trayanI rakSA karanArI pAMca samitio ane traNa gutie (385) prANa - mana, vacana, kAyA rUpa traNa baLa, pAMca Idriye, A ane zvAse zvAsa-A dasa prANu che. (645) Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 prAsuka jIveAnA sayAga athavA saMcAra vagaranu` bhAjana (49) bhUmi (576) mArga (396) vagere preSadhapavAsa - eka vAra bhAjana kavu te proSadha ane bilakula lekhana na karavu tenuM nAma upavAsa. panA Agale divase savAranA samaye ane enA pachInA divase sAMje phakta eka eka vakhata bhejana karavuM... ane pava vALA divase banne vakhata bhAjana na karavuM. (ceAtha bhakta), A pramANe 16 paheAra sudhI sa AraMbhanA tathA sAjananA tyAga. (329) anya - jIvanA rAgAdi pariNAmAnA nimitte ka -jAtIya sUkSma pula paramANuenu jIvanA pradezA sAthe avasthita thaI javuM (556-157) maLa- traNa che. maneA-baLa, vacana maLa, kAya-khaLa (645) ahirAtmA mAla Ava - - - dehane AtmA mAnavAvALA mithyAdaSTi (69) ajJAnI, mithyAdraSTi (50, 272) kSepa, makAna vagere 10 prakAranA parigraha (144) anazana vagere cha prAnuM tapa (441) - deha - kRzatA-rUpa salekhanA (74) vagere. Adhi-ratnatraya - (580-581) bhakta-pratyAkhyAna salekhanA vidhimAM zarIrane pAtaLuM pADavA mATe dhIre dhIre bhAjata tajavAnI prakriyA vizeSa (573) For Private Personal Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaga syAdvAda nyAyane anusAra anekAnta rUpa vastunA jaTila svarUpanuM paraspara-vire dhI pratyeka dharmAM-yugalamAM sAta-sAta vikalpa utpanna karI pratipAdana karavAnI paddhati (sUtra 40) ya bhaya, sAta che. mA lekanA bhaya, para lekanA vedanA bhaya, mRtyu bhaya, arakSA bhaya, anupti bhaya ane Akasmika bhaya (232) eka dehathI bIjA dehanI prapti rUpa cAra gatimAM bhramaNa (182) bhAraDa pakSI - khAsa jAtanu pakSI jenA eka zarIramAM e jIve, e Deka, ane, traNa paga heAya che. jyAre eka jIva sUve che tyAre sAvadhAnI mATe bIjo jIva jAgatA rahe che (16) sava 27 bhAva-kama dravya karmanI phaLa ApavAnI zakti athavA enA udayane kAraNe jIvanA rAgAdi bhAva (62) Brod zAva-nikSepa - vivakSita paryAyayukta vastune ja e nAme kahevI te dA. ta. rAjyaniSTha rAjAne rAjA kahevA. (743-744) deSa zRddhi karavAmAM AvelI AtmanidA ane dhyAna vagere (431-432) bhAva-pratikramaNa zAvaliMga - sAdhunA nisaMga ane niSkaSAyarUpa samatAbhAva (363) -- For Private Personal Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAna-hisA - sAvi-nagama-naya - sa'kalpa mAtranA AdhAre anutpanna padArthane paNa e nAme kaDavA dA.ta. pASANu ne 'pratimA kahevI (703) bhASA-samiti - elavAnA sa'ba che viveka-yatanAcAra (391, 43) jIvana traNa che. uSNa, madhya ane aA (7) bhUta--maigama-naya - saMkalpa mAtranA AdhAra para gata padArthane vartamAnamAM avasthita karavA, dA ta Aje dIvALInA divase bhagavAna vIra nirvANa pAmyA" (701) bhAga-parikSeAga-parimANu-vrata 18 ALLMA manAgupti AtmahaeNnana svarUpa rAgAdinI utpattinA rUpamAM thanArI hiMsA (153-389-392) matijJAna jue Abhinidhika-jJAna. -- madra - gava AThe che. kuLamada, jAtiAE, lAbhamA, khAmada, rUpamada, jJAnamada, tamada ane sattAmaMda. (88, 197) manaH pava-jJAna-mInanA mananI vAta pratyakSa jANI levAvALu sAna. - - bhAganA theANa mAMTe bhAga tathA ulleganI vastu maryAdita karavI (325) mananI pravRttinuM gepana, (412) For Private Personal Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAja mamakAra - AtmAne cheDI bIjA badhA padArthomAM "mArA-paNuM" ne bhAva. (186, 346) mamatva - mamakAra. maLa - mala-karma skaMdha (58) maLa-mala-karma saMgha (58) mahAvrata - sAdhuonuM sarvadeza-vrata juo "trata' zabda. mAdhyamathya-bhAva - meha bha - vihIna samatA athavA vidvAntabhAva (274, 275) mAga - mokSane upAya. (12) mAgaNa-sthAna - jenI jenI dvArA jIvonuM anveSaNa (dha) karavAmAM Ave e tamAma dharmo-cauda che. gati, Indriya, kAya, yega, veda, kaSAya, saMyama, dazana, lezyA, bhavya, samyakatva, saMnnitva, AhArakatva (182, 367) mAIva - abhimAna rahita mRdu pariNAma, dasa dharmomAMthI bIje (88) mithyAtva yA to pratye azraddhA, athavA viparita zraddhAthI mithyA-dazana - athavA tat pariNAma svarUpa yathArtha dharmomAM aruci. cauda guNasthAnamAM prathama guNasthAna. (68, 149) mizra - sAdhakanI trIjI bhUmi (trIju guNasthAna) jemAM enAM pariNAma dahIM ane goLanA mizrita svAdanI mAphaka Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara0 samyakatva tathA mithyAtvanA mizraNa jevA hoya che. (51) mUchA, - IcchA, mamatvabhAva, mehAMdhatA athavA Asakti (379, 142) mUDhatA - gADarIyA pravAhanI jema rUDhigata mithyA aMdhavizvAsa je traNa prakAra che--leka-mUDhatA, deva-mUDhatA ane guru-mUDhatA. (186) mUrta - Idriya grAhI hovAne lIdhe mAtra pudgala dravya (55, 626) mekSa - tamAma karmo naSTa thaI gayA pachI kevaLajJAnAnaMda-maya svarUpa jIvane prApta thAya eTale zarIra chUTI gayA bAda enA udagamananA svabhAvanA kAraNe upara leka' nA agra bhAgamAM hamezAM jIvanuM rahevuM te mekSa, mukti, athavA nivaNa. (614-623) meha-zreya-azreya vivekathI viDIna bhAva, arthAt mithyA darzana. A mohaja rAga dveSanuM tathA karmaba dhanuM mULa che. (71) mohanIya - dArUnI mAphaka zreya-azreyanA vivekane naSTa karanAruM prabaLa karma (66, 613) ga - mana, vacana ane kAyAnI ceSTAne kAraNabhUta aMtaraMga prayatna athavA vIya parima. (603). eni - chanI utpattine yogya 84 lAkha sthAna (37) Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 ratna-traya - mokSamArga-rU5 samyagadarzana, samyagrajJAna ane samyagracAritra (sUtra 17) rasa-parityAga - vAda (jIbha) upara vijaya meLavavA ghI, dUdha, namaka vagere ronA tyAgarUpI bAhya tapa ceAthe 450 rAga - ISTa viSayo prati prItine bhAva (sUtra 8) rakSa - paramANune vikarSaNa guNa je AkarSaNa sAthe maLavAthI baMdhane mULa hetu bane che. (652) rUpastha dhyAna - aneka vibhUti-saMpanna arvatanuM dhyAna (497) rUpAtIta-dhyAna - kevaLajJAna-zarIrI siddha bhagavAnanuM dhyAna athavA tat sadaza nija zuddhAtmAnuM dhyAna. liMga - buddhi athavA anumAna jJAna (185) sAdhunuM mAla - AtyaMtara-rUpa (sUtra 24-a | leyA - mana, vacana, ane, kAyAnI kavAya yukta vRttio jenAM svarUpanuM kathana kRNa, nIla, vagere cha raMgenI upamA dvArA karavAmAM AvyuM che (sUtra 31) leka - asIma AkAzanuM e madhyavatI' puruSa-AkAra kSetra jemAM cha dravya avasthita che. (636, 651). "laka traNa bhAgamAM vibhakta che. aleka (nArakI), madhya-leka manuSya ane tiya"ca) tathA u-leka (sva) (juo pRSTha 210) kAgra - kAkAzane zISa bhAga (55, 621) Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnta - lokane aMtima bhAga athata lekazikhara (14) thayana-gupti - vacananI pravRttinuM gepana (413) vartamAna negamanaya - saMka9pa mAtranA AdhAra para koI kAma AraMbha karatI vakhate ja ene "thaI gayuM" kahevuM. dA. ta. bhAta rAMdhavAnI zarUAta karatAMja kahI devuM ke "bhAta thaI gayo." (702) viratAvirata - sAdhakanI pAcamI bhUmi (pAMcamuM guNasthAna) jemAM trasa hiMsA vagere sthaLa pare tarapha te virakta thaI jAya paraMtu sthAvara hiMsA vagere sUkSama pApathI virati nathI thatI (553). virAga-cAritra yA) bAhya-atyaMtara sakaLa parigrahanA pUrNa tyAga vItarAga-cAritra - rUpa nirapavAda utsarga cAritra (421) vivikta-zAsana - ekAntavAsa (451) vizeSa - bIjAnI apekSAe videza pariNAma dA. ta. bAlyAvasthA ane vRddhAvasthA paraspara videza hevAne lIdhe manuSyanA vizeSa dharma che. (668) virAsana - banne pagane banne jAMghanI upara rAkhavA (452) vedanIya - dukha-sukhanI kAraNabhUta bAhya sAmagrInA saga vigegamAM heturUpa karma (66) be bheda-zAtA vedanIya, ane, azAtA vedanIya. vitaraNa - narakanI ati dugadhI rakta ane paruvALI nadI. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtRtva -- rAgI, zvAna ane zramita bamaNa vagerenI premapUrNa sevA (473-474) ri-parisaMkhyAna - aTapaTA abhigraho laIne zikSAcaya mATe nIkaLavuM (449) bhyaya - dravyamAM nitya thate rahete pUrva paryAne nAza (666 667) vyavahAra-naya - anaMta dharmAtmaka vastunA eka-rasAtmaka bhAvanA guNa-guNuM vagere rUpa vileSaNa dvArA bhedapacAra kathana athavA bIjI vastuo sAthe nimittakanaimittika saMbaMdharUpa abhedepacAra kathana (35) dA. ta. akhaMDha mokSamArgane samyaga-darzana, samyajJAna tathA samyapha cAritra rUpe kahe (214) athavA bIjA prANInA ghAtane hiMsA kahevI (388-392) vyasana - kuTeva athavA bUrI Adate. jugAra khela, parastrI gamana vagere sAta vyasana che. bIjI badhI kuTevane AmAM aMtarbhAva thaI jAya che. (303) bata - hiMsA vagere pApothI virati. ekadeza tathA sarvadeza- vratanA be prakAra che. ekadeza-vrata "aNuvrata" kahevAya che ane sarva deza-vrata mahAvrata" kahevAya che. (300) (sUtra ra5) zAhanaya - padArthonA vAcaka zabdomAM ja jene uoga thAya Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 che te naya "zabda-naya kahevAya che. e traNa prakAranA che : zabdanaya, samabhirUDha naya ane evaM bhUta naya. e uttarottara sUkSama che. (69) AmAMthI prathama zabda naya lekazAstramAM svIkRta eka WvAcI zabdamAMthI samAna liMga, kAkavALA zabdone ja ekAAvAcI mAne che, asamAna liMga vALAne nahi. (708) zAsana - sAdhunA besavA, sUvA vagerenA upakaraNa phalaka, pATa vagere (473) zalya - kAMTAnI mAphaka pIDAkArI mAyAzalya, mithyAtvazalya ane nidAnazalya-A traNa bhAvarUpI pAramArthika zalya (27. pa79 zikSA-vata - zramaNa dharmanI zikSA athavA abhyAsamAM heturUpa sAmAjika vagere cAra vrata (324) zIla - sAdhunA aneka guNa (555) zIla-vrata - zrAvakanA pAMca aNuvratanA rakSa traNa guNavrata ane cAra zikSAvata (300) (vAta zIlavata) (zrAvakanA kula 12 vrata) zukala-le - traNa zubha levAthI aMtima utkaTa athavA zubhatama (pa34, 544) zaha-bhAva - kamenA udaya, upazama ane kSaya vagerathI nirapekSa jIvane zaikAlika svabhAva athavA tava (188, 190) Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 zopayoga - jJAna ane cAritra yukta sAdhunI zubha-azubha bhAthI nirapekSa, kevaLa AtmAnA zuddha svabhAvamAM avasthiti athavA meha kSe vihIna sAmyabhAva (274-279), zauca - leba ane tRSNA hita saMteSabhAva dasa dharmomAMthI eka (100) zramaNa - mokSamArgamAM zrama kazvAne kAraNe samatA dhArI (341) nircanya tathA vItarAgI (421), saMyata jana (336) (sUtra 24) zramaNa-dhama - AmAM dhyAna ane adhyayananI pramukhatA hoya che. (297) (sUtra 24) zrAvaka - guru mukhethI dharma upadeza sAMbhaLanAra dharmAtmA avirata athavA aNuvratI gRhastha (301) Avaka-dharma - AmAM dayA, dAna, bhakti, vagerenI pramukhatA heAya che (297) (vizeSa jue sUtra 23) zruta - zAstra athavA Agama (174) zruta-jJAna - dhumADo joIne agni jANavAnI mAphaka athathI arthAntara grahaNa karanArA mana ane IndriyanI sahAyatAthI thanAruM pakSa jJAna. vAcaka uparathI vAcAryane grahaNa karanAruM zabda liMgaja jJAna (678) paDa (cha) - 1. AtyaMtara ta5, 2. Avaka, 3. AvakAya, 4. dravya, 5. bAhA-tapa, 6. vezyA, 7. aMdha A badhAM cha cha che. saga -- deDa sahita samasta bAhya-AtyaMtara parigraha (363, 143 144) Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. lAsthita samasta jaDa-cetana drakhyAmAM astitva sAmAnyanI apekSAe ekatvanI athavA pratyeka RtinAM aneka dravyeAmAM e kSatinI apekSAe ekatvanI STi (704) sadha - ratnatraya vagere aneka guNeAthI yukta zramadgAnA samudAya - sA saMgraha-naya (sUtra ) indriyajJAna (677) athavA, AhAra, nidrA, bhaya, maithuna, parigraha, vagerenI vAsanA. vrata samiti vagerenuM pAlana; mana, vacana ane kAyanu niyaMtraNa, indriya-jaya, kaSAya niha, vagere madhA bhAve (101) (sUtra 10) B surambha - kArya" karavAnI prayatna-zIlatA (412-414) sava samyaktva vagere dvArA navIna karmonuM bhAMgamana rokavuM te (605-608) savega - dharma prati anurAga (77) saMzaya-mithyAtva - tattvanA svarUpamAM sayama surataH sa'sAra - janma-maraNa rUpa sasaraNa (52-54) sa'sAra-manuprekSA sasthAna - --- Avu che ke evuM che" evA prakAranA saMdehamAM rahevu. (549) .. vairAgya vRddhi mATe soMsAramAM janma-maraNa rUpa bhaya dekhIne enAthI mukta thavAnI bhAvanAnuM kIne ciMtana (524) salekhanAdhArI sAdhune mATe vALI jhUDIne sAph karelI jaM tu vinAnI bhUrbhUma athavA ghAsanuM bichAnuM (76) zarIra tathA anya pudgala-saMghAnA vividha khAkAra (183, 653) For Private Personal Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varacha vAhanana -- zarIranA hADakAonuM daDha athavA namaNuM baMdhana tathA ' , jeThAvuM vagere. saMhanana cha prakAranuM che (183) batama (sAta) -- 1. tarava, 2. naya, 3. laMga, 4. bhaya, 5. vyasana, 6. samuddaghAta-A badhAM sAta sAta che. samA -- sukha-dukha, zatru-mitra vagere dromAM eka sarakhuM rahenAruM vItarAgIonuM maha-kSebha vinAnuM paristhAmAM (29, 34, 274) rAmabhirUTa-naya- traNa zabda-nomAMne bIje-je prathama naya dvArA svIkRta samAna liMga vagere vALA ekAryavAcI zabdomAM paNa arthabheda mAne che. (711) samaya - AtmA (26) dharmapaMtha, dharmazAstra yA mata (23) siddhAnta. samaya-sAra - sarva vikathI para AtmAne zuddha svabhAva (214). juo zuddhabhAva sAmAdhi - AtmAnuM nirvikalpa dhyAna (46) athavA zAstra adhyayanamAM tallInatA (174) amAraMbha - kAryane prAraMbha karavA mATe sAdhana bhegAM karavAM (412-41). miti - tanAcAra-pUrvaka pravRtti (386-388) (jue sUtra 26) bhadUkAta - vedanA vagerenA nimitte dehamAM saMkucita AtmAnA | amuka pradezonuM dehamAMthI bahAra nIkaLI phelAI javuM. samudraghAtanA sAta prakAra che. (646): . sazyatva juo samyagUna... !' , Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 samyaka-cAritra - ghata samiti vagerenuM pAlana vyavahAra cAritra' che (263) ane nija savarUpamAM sthiti-svarUpa (268), mehAbha vinAnI samatA athavA prazAMta-bhAva "nizcaya cAritra" che. (ra74) samyakra-mithyAtva - juo mizra'. samyaga jJAna - samyagu-darzana-yukta zAstrajJAna "vyavahAra sabhya jJAna (208, 245), ane, rAga vagerenI nivRttimAM preraka zuddhAtmAnuM jJAna "nizcaya samyaga jJAna". (2pa0,-255) samyagU-dazana -- ( samyaktva) -sAta (nava) tarAnA vyavahAra samyaga darzana, ane, Atmaruci nizcaya samyagadarzana (220, 221) saMgI-kevaLa - sAdhakanI taramI bhUmi (teramuM guNasthAna) jyAM pUrNa kAma thaI gayA pachI paNuM zarIra bAkI rahI gayuM hovAthI pravRtti cAlu rahe che. arvata athavA jIvanmukta avasthA. (562,63) sAga-cAritra - vrata, samiti, gupti, vagerenuM dhAraNa ane pAlana thayuM hoya chatAM, rAga bhAvane kAraNe je cAritramAM AhAra tathA yogya upAdhinA grahaNuM svarUpa Doka apavAda svIkArI levAmAM Ave che, e sarAga cAritra kahevAya ane e nizcaya cAritranuM sAdhana che (280) saMlekhanA - saMyamanI zakti bAkI na rahI hoya eTale vidhithI samatApUrvaka zarIrane tyAga kara (sUtra 33) Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara, samAcAra - dharma upadeza (301) sAmAcArInA dasa prakAra che. sAmAnya -- aneka visadaza padArthomAM eka sadaza pariNAma dA. ta. bAlyAvasthA tathA vRddhAvasthAmAM manuSyapaNuM (6 67-668) sAmAvika -- pApAraMbhavALA samasta kAryothI nivRttinuM nAma vyavahAra sAmAyika' kahevAya (427). tRga ane kaMcana vageremAM (425) athavA sarva bhUtemAM samabhAva (428) e "nizcaya sAmAyika kahevAya. sAvadya - prANane pIDAkArI nIvaDe evI pakArI pravRti, bhASA tathA kArya (326, 391, 427) sAsvAdana - sAdhakanI bIjI bhUmi (bIju guNasthAna) AnI prApti eka kSaNa mATe e samaye thAya che jyAre sAdhaka kana--udaya-vaza samyaktvathI cuta banI mitva abhimukha bane che, paraMtu sAkSAt mithyAtva avasthAmAM praviSTa nathI thatA. (papa0) siphaLa - bhAtane kAga athavA cAvala (448) tira - cauda bhUmi (guNa dhAna)- gI gayA bAda, ATha karmonA nAza thavAthI ATha guNa pragaTe tenA phaLa svarUpe zarIra cheDI lekanA agrabhAga upara janArA (56) siddhi - mokSa prApti (21) sunaya - apekSAvAda dvArA virodha dharmane samanvaya karanArI niSpakSa dRSTi (725) Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 sUkSama-kaSAya - sUma-sarAga, sUma-sAMparAya : sAdhakanI dasamI bhUmi (dasamuM guNasthAna ) jyAM tamAma kaSAye upazAMta athavA kSINa thaI gayA pachI leja athavA rAga koI sUkama aMza jIvita rahe che. (559). skaMdha - be athavA adhika paramANuonA saMyogathI utapanna yaNuka vagere cha prakAranA sUrama-dhULa bhautika tatva (660-661, 648-950) jI -- - prakAranI manuSyaNI, tiryaMcanI ane devI (374) sthApanA nikSepa - keI puruSa athavA padArthanA citrane, pratimAne athavA kaI padArthamAM kalipata AkArane "A e ja che evuM mAnI vinayAdi rUpa vyavahAra kare (740) sthAvara - pRthvI, apa, teja, vAyu, ane, vanaspati-A pAMca kAvALA ekendriya jIva (pa) sthiti-karaNa - kaI paNa kAraNe adharmamAM pravRtti thaI gaI heya te pitAne athavA sAdhamI baMdhune vivekapUrvaka dharmamArgamAM phI ArUDha kara (240 241) dhi - paramANune AkarSaka guru je vikarSaNa guNane ema pAmI baMdhane hetu banI jAya che (ra) sthAt -- "AvuM ja che evI ekAMta hakane nidhi karI kadAca evuM paNa che. AvA prakArane samanvaya siddha karanAra eka nipAta (715). Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAdvAda -- "sthA padayukta vAkaya dvArA vastunA jaTila svarUpanuM vivecana karavA samartha samanvayakArI nyAya sva-dravya - zuddha AtmA (587) sva-samaya - zuddha AtmAmA ja pitApaNane jevAra samya daSTi sva-samaya che (271). sva-mata (23, 735) paraspara virodhI matane yuktipUrNa samanvaya, sAdhakane niSpakSa bhAva (726) svAdhyAya -- zArA adhyayana rUpa tapa svAdhyAya tapa pAMca prakAranA hoya che (475) hiMsA - jIvanavadha athavA prANAtipAta "vyavahAra hiMsA' che (389) ane rAgAdinI utpatti (153) athavA ayatanA cAra rUpa pramAda (157) nizcaya hiMsA" che. hiMsA-dAna prANa pIDAkArI athavA vadhakArI upakaraNa-sAdhana (karavata, capu, charI, kedALI, uMdaranuM pAMjaruM vagerenI leNa deNa (321) pAribhASika zabda korSa saMpUrNa Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha kamenA svabhAvanuM spaSTI-karaNa (1) jJAnAvaraNIya karmane paDadA sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. je rIte paDado hoya te oraDAnI aMdara rahelI vastunuM jJAna thaI zakatuM nathI tema A karma. jJAnane rokavAnuM athavA ochuM vadhatuM karavAnuM nimitta bane cheA kenA udavanI nyuna-adhikatAne kAraNe, keI apa gAnI ane kaI viziSTa jJAnI bane che. (2) darzanAvaraNIya karmane dvArapALa sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jevI rIte dvArapALa darzanAthIone rAjAnA darzana karavAmAM rukAvaTa kare che tevI rIte A karma darzananuM (samakitanuM) AvaraNa kare che. (3) vedanIya rmane madha ce paDelI talavAranI dhAra sAthe sarakhAvavAmAM Ave che talavAranI dhAra para lagAvelA madhane cATavAmAM madhura svAda Ave paNa sAthe jIbha kapAvAnuM asahya duHkha anubhavAya che tevI rIte vedanIya karma be jAtanA hoya che. zAtA vedanIya ane azAtA vedanIya Ama vedanIya karma sukha-dukha banenuM nimitta bane che (4) mehanIya kamana magha (madIrA, dArU) sAthe sarakhAvavAmAM Ave che jema dArU pIvAthI manuSya kephathI behezabebhAna bane che ane sUdha-budha gumAvI bese che, tema mehanIya karmanA udayathI vivaza banelA jIva potAnuM svarUpa bhUlI jAya che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 (5) Ayu karmane haDa sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jevI rIte haDamAM paga nAkhelI vyakti hAlavA-cAlavAmAMthI rokAI jAya che tema Ayu karmanA udayathI jIva pitAnA rIramAM mukarara samaya sudhI gaMdhAyeluM rahe che. (6) nAma karmane citArA sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jema citAra vividha prakAranA citra banAve che tema A karmanA udayathI jIvonA vividha prakAranA dehAnI racanA thAya che (7) getra mane kuMbhAra sAthe sarakhAvavAmAM Ave che jema kuMbhAra nAnA moTA vAsaNa banAve che tema A karmanA udayathI jIvane ucca ke nIca kuLanI prApti thAya che (8) aMtarAya kamane bhaMDArI (munIma) sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jema bhaMDArI (khajAnacI) dAtAne ApatAM ane mizukane letAM roke che tevI rIte A kamanA udayathI dAna lAbha vageremAM garabaDa ubhI thAya che cAra karmaH (1) jJAnAvaraNIya (2) darzanAvara kavi (3) mehanIya ane (4) aMtarAyane ghAtI karma kahevAya che, kema ke te jIvanA mULa svarUpane ghAta kare che. jyAre bAkInA cAra karma : (1) Ayu, (2) nAma, (3) gotra tathA (4) vedanIya kamane aghAtI karma kahevAya che, kema ke ne jIvanA mULa svarUpane ghAta karatAM nathI. 3 zAMtiH zAMtiH zAMtiH H H samApta EF 8 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 kara vicAra teA pAma cAMdI senAnA kha (Cons & Pros.) eka salana sevA-pUjAmAM ke khAvAmAM na vAparavA bhalAmaNuM, (1) ame jayAre lagabhaga 1927 mAM amadAvAda, kAlupura, Ta kAlamAM bhagutA hatA tyAre TakazALanA nAke varakha banAvanAranI traNeka dukAna hatI ane tyAM kArIgaro cAmaDAnA paDhamAM cAMdI mUkI, lAkaDAnI hathoDI vaDe, 85 85 8pa TIpatA-phoI kAI vAra yu' zrI lagADatA. (2) te pachI ghaNA varSo sudhI ame jatA vatA jonA paraMtu A gaMdI prakriyA viSe dhyAna gayeluM nahi. (3) tA. 18-12-1989 nA sthAnika patra saMdeza' mAM kharIdIne kasaba" sthabhamAM 'cAMdInA varakha manAvavA mATe vAparavAmAM AvatA pazuonA AMtaraDAM ke cAmaDInA ullekha karyA hatA. A varakha mIThAI, sugaMdhI sApArI, phaLaphaLAdi upara tA vaparAya ja che paraMtu jaina derAsarAmAM ne madirAmA paNa tenA upayega thAya che. (4) tyArabAda tA. 18-3-92 nA saMdezamAM kharIdIne 'saba' kalamamAM, "mukti dUta" nAmanA mAsikamAMthI AcArya deva zrImad bhadra karasUrijI ma. sA. nA, varakhamAM hiMsA ane zAstrIya mArgona'nA zIrthaMkavALu' nIcenuM lakhANa chapAyelu che : '"ba mAnamAM huMsAne prAdhAnya ApI, varakhane apavitra tarIke jaNAvAya te aMge tapAsa karatA jaNAyuM che ke prAra'bhakALathI varakha A rIteja bane che. For Private Personal Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ senA-cAMdIne kUTI phUTIne pAtaLuM paThaLuM banAvAya che tene mRtaka baLadanA carma-AMtara cama athavA uparanI cAmaDInI aMdara bIjI pAtaLI cAmaDI hoya che te bahu ja majabUta hoya che. te cAmaDI kudarate marelA baLadene camAra loke laI jatA. temanI pAsethI A AMtara-cama vecANa lAvI, tenA sahakArathI varakha banatA ne Aje paNa bane che. 0 baLadanI hiMsA te mAMsanA utpAdana mATe vadhI rahI che. temAM varakhanuM kaI paNa kAraNa nathI, 0 vaLI senuM, cAMdI vagere dhAtuo apavitra thatI nathI : apavitrane pavitra kare che. 0 lekamAM Abha che TALavA senAnA saravALA pANI (senA-pANuM) chAMTavAmAM Ave che. Aje paNa A mAnyatA rivAja cAlu che. (kayAM?) 0 varakhanA kAraNe hiMsA thatI jaNAvI nathI. 0 zIkaranI peDhInA TrasTIoe tapAma karAvI bA hakita meLavI che. (2) 0 hiMsAne mahatva apAya - eka paNa vastu hiMsA vinA pAkatI nathI. badhI vanaspatinAM prAraMbhamAM anaMtakAya heI anaMtA nA nAza pachI pratyeka vanane jIva pitAnA zarIrarUpI pratye vaspati banAve che. kapAsIone dANa ke juvAra bAjarAne dANe paNa A rIte taiyAra thAya che te akapya bano jAya, vyavahAra naSTa thAya. nizcaya-vahevAranI sApekSatA UDI jAya. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 azucine vicAra karIe te prAya: pavitra badhI vastuo azucimAMthI upaje che. lohInA jharaNAthI dUdha, viSTAnA khAtaramAMthI anAja, bRgaLada kasturI kesara paNa vanaspati che. ghI-dUdhanuM dahIM banAvatA asaMkhya che upajyA pachI ja tene nAza karone mAkhaNa ane ghI banAvAya che. ema chatAM vyavahArathI e badhuM pavitra ane nirdoSa gaNAya che, vagere vagere........ eka jainAcArya dvArA varakhanI bAbatamAM AvuM mArgadarzana ApavAmAM AvyuM che tethI amane thoDu Azcarya thayuM. 0 jagata ane jIvana hiMsAthI bharelAM che e vize be mata nathI chatAM jeo ahiMsAnA AgrahI che teo pitAnuM jIvana TakAvavA mATe tathA pitAnA vahevAra calAvavAmAM ochAmAM ochI anivArya hoya teTalI ja hiMsA thAya tene Agraha rAkhe che. 0 jainAcAryo meDhA para muDapatti rAkhe che ane 0 aMdhArA pachI bahAra cAlatA nathI ke 0 pagarakhAM paheratAM nathI. enI pAchaLa sUkSma ahiMsAnuM pAlana karavAne ja khyAla rahA have joIe. 0 devanI pUjAvidhimAM zuM varakha, kasturI aMbara vagere padArtho anivArya che? 0 dhAtuo te badhI sarakhoja che. sonA-cAMdImAM pavitratAnA khAsa guNa che evuM vaijJAnika rIte puravAra thayuM nathI. 0 amAre ( ane A saMkalanakAra ) bahu ja spaSTa mata che ke jeo ahiMsAnA AgrahI che ane pitAnA pratyeka vyavahAramAM ahisAne ja khyAla rAkhavA mAge che teoe jenI pAchaLa Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 hiMsA AcAravAmAM AvI hAya te jIvana TakAvavA ke vahevAra nibhAvavA anivArya nA ja hoya tA tenA upayega karavA nahiM * vaLI devanI pUjA-vidhi mATe te nahi ja. 0 emAM ene dharma ahiMsA para AdhArita che evAenAM dhama` sthAnAmAM te AvI koi vastu na vaparAya e ja icchanIya gaNuAya. kokhA, zrImad rAjacandra A. sA. kendra prakAzita mA mAsika mukhapatra dvivya dhvaninA eprIla 1990 nA akamAM vizeSa vigata prApta thAya che. makramadhatI mIThAI ane pAnane mehuka banAvavA cAMdIne varakha lagADavAmAM Ave che ane varakha-yukta cIjonA bhAva vadhAre levAya che. ( levAya ja) keTalAka ahi'sAvAdI dharmonA devAmAM dharavAmAM AvatA prasAdamAM paNa varakha vaparAya che. A varkha banAvavAmAM katalakhAnAmAM kupAtA bAdanA AMtaraDAnA upayega yAya che. prANo-premI zrImatI menakA gAMdhI IlasTreTeDa vIkalI epha InDIyAnA chellA akamAM, A varakha zemAthI bane che te jANe! cho ? jANIne AghAta lAge tevuM chatAM sAcu che ke cAMdInA khArIka patarAMne, katalakhAnAmAM kapAtA baLadanA tAjA kADhelA AMtaraDAnI cAmaDImAMthI banAvavAmAM AvelA pAtaLA pAnA vacce mUkavAmAM Ave che. katalakhAmAMthI baLada kapAya te pachI tarata ja tenAM AMtaramAM bahAra kADhI sApha karavAmAM Ave che. A AMtaraDAMnA kaTarA karavAmAM For Private Personal Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 Ave che ane enI pAtaLI cAmaDInAM pAnAM eka ceApaDImAM mAMdhavAmAM Ave che....varakha nAvavAnI A prakriyAmAM khaLadanI tAjI cAmaDI ( tenA pudgala paramANu' ) thADI ghaNI cAMTI jAya che. bicArA zAkAhuArIe....temane A prakriyAnI khabara ja nathI hatI. thoDAM varasa pahelAM InDIyana era-lAInsane A vAtanI aNu thaI tyAre temaNe vimAnamAM pIrasavAnI khAdya sAmagrI anAvavA keTarara ne varakha lagADavAnI ja manAI karI dIdhI. kevuM sarasa ! ane huve jUe jaina sAptAhika, bhAvanagara, nA 13-4-90 nA Aka jemAM jinapUjAmAM upayegamAM levAtA varakhanA viSayamAM 'jJAnI,'gItA' jainAcAryeitu mA daMna chapAyeluM' jinezvara bhagavAnanI pUjAmAM zuddha ane uttama drabya vAparavA joIe, paraMtu kSaDI' A zuddhatA loka-%0vahArane mAzrayIne eTale loka vyavahAranI apekSAe samajavAnI che. dA. ta. (1) seAnu'ke cAMdI caMDAla aDe chatAM azuddha gaNuAtuM nathI. (2) nadImAMthI pANI caDAla bhare chatAM tenA sparzathI nadInuM pANI zuddha banatu nathI. (3) mAtI, kasturI, akhara Adi svayaM zuddha che tethI tenI utpatti azuddhamAM hovA chatAM te azuddha nathI, evI rIte cAMdInA varakha je mane che te cAMdImAMthI ja pazu :nAvaTano prakiA keTalAka leAkA ne (!!) azuddha lAgatI hoya chatAM varakha zuddha che, azuddha nathI. mATe ja pUrve paNa pAtaLA cAmaDAnA paDanI vacce cAMdInI patarI ne kUTIne varakha banAvavAmAM For Private Personal Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 AvatA ane te Aja sudhI banAvavAmAM Ave che, ne bhAratanA sakaLa jena (vetAmbara) saMgha varakhane zuddha ane pavitra tarIke vyavahAra karatAM AvyA che ane te vastu uttama paDyuM che ! A ja rIte cAmaDAne upaga te cirakALathI vividha rIte Dhola-nagArA vagere dvArA derAsaramAM paNa thateja AvyA che (ane have vAMce dhaMdhAdArI potAnuM bacAvanAmuM.) sAdhujI kahe cheH uparanuM kabula karyA pachI varakhanA viSayamAM AMtaraDAM vagerenI vAta te taddana banAvaTI lAge che. vizeSa te amadAvAda, surata, muMbaInA varakha banAvavAvALA te kahe che ke paradezathI rAsAyaNika rIte banelA sinTeTika kAgaLanI taiyAra buka Ave che. enA kAgaLanA paDa vacce cAMdInA patarA ne kUTI varakha banAvAya che. (bAla, kaMI kahevuM che?) ane, traNa prakAranI sAmagrI (jaghanya, madhyama, ane uttama) nuM varNana karI, taMtrIzrIe kahelA, jJAnI, gItArtha jainAcAryo (jemanAM nAma ApavAnI hiMmata nathI ema lAge che!) . mRtipUjaka jaina zrAvakone salAha Ape che (kemake digaMbara mUrti pUjaka te prabhu pratimAne ekavAra abhiSeka sivAya aThakatA ja nathI ane aSTa prakArI pUjA, acitta dravyothI, prabhu sanmukha, hAthamAM dravya rAkhI, pUjAne duho belI, dravya-padAthe thALImAM mUke che. anukaraNIya suMdara vidhi mAnIe chIe. ane sthAnaka phArasI-terApaMthIne te mUrti-pUjA na hovAthI varakhane savAla ja nathI) keH (1) varakha vAparatA keine aTakAvavA nahIM. (2) varakha viSe mAMsAhAranI vAta karavI te te taddana geravyAjavA ja che. (barAbara), ane. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 (3) jANIbujhIne keTalAka loko taraphathI jina pUjAmAM aMtarAya karavA mATe, satyathI vegaLe ane brAmaka pracAra chellA eka-be mahinAthI calAvAI rahyo che, tenAthI keIe paNa bharamAvAnI ke varakhathI pUjA baMdha karavAnI jarUra nathI. jina-pUjA-jhavetAmbare kare che te lagabhaga ghaNA badhA derAsaramAM ame (ve. mU. pUjaka hevAthI) jAte joyeluM che. ane vidhi-vidhAne mahadaze jaDa kiyAvAdI kare che temAM vItarAgonI bhAra AzAtanA-virAdhanA jaNAyA che. mApha karaje, ame ghaNA varSothI sevA-pUjA gADarIyA pravAhamAM zeTha taNAIne karatA hatA, paraMtu have derAsara darzana mATe rUDhIgata jaIe. chIe, bAkI have prabhune aMgene aDIne dravya-pUjA baMdha karI che, ane, mukhya te bhAvapUla ja che ne! dravya-pUjA te bhAva utpanna karavA nimiro ja che, ane, tethI te sAdhu-sAvIne - pUjA karavAnI manAI che. barAbara. je dravya-pUjA karma muktinuM kAraNa heta te vitarAge temane zA mATe niSedha karatA ? . K. cheH cAmaDAnI pudgala rajakaNe ceTelA varakha paravA nahi te vyAjabI pracAra karanAra ne kaye bhautika lAbha thavAne hate? loko te bIcArA ajJAnI gheTAM jevA che, ja. vadhumAM vAMce H samakAlIna akhabAranI pUti, "varAITA" tA. 16-12-90, (2-12-90) mAMthI bIjuM ghaNuM lakhANa che paraMtu jagAnA abhAve atre viramIe chIe. sujJajanene vadhu zuM ? ma samApta Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa munIzrI akalaMkavijyajInuM TUMku jIvana caritra pa. pUjya munizrI akalaMka vijayajI mahArAjane ame zrI"samaNa sutta'nuM meTara prakAzana mATe sepeluMtemaNe presa ApI dIdhuM ne amane ja saMbhALI levA vinaMti karI. A kAma amane gamatuM hovAthI ame savIkArI lIdhuM che. ke. jI. zAha tapasvI munizra akalaMka * * vijaya mahArAja sAhebane ke paricaya-phakta rekhA citra (vistRta paricaya mATe vAMcoH akalaMka graMthamALA puSpa 11 tathA pu5 76) (1) janma sthaLa :- lIca, jIlalA mahesANA (2) janma tithi - 1970, phAgaNa suda 5 (zrI ke jI. zAha 1972, phAgaNa suda 8) (3) sa sArA nAma - zrI amRtalAla (4) pitAnuM nAma :-zivalAla tArAcaMda zAha (5) mAtAnuM nAma -DAhIbahena amRtalAlanI 11 varSanI umare mAtAnuM maraNa (6) amRtalAlanA vaDavAo traNa peDhIthI dhoLakA pAse juvAla rUpAvaTImAM dhaMdhAthe rahetA hatA. (7) nAnapaNumAM dhArmika saMskAra - nAnI uMmare Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcapratikramaNa, navasmaraNa, traNa bhASya ne cAra prakaraNa kaTho, ane dasa varSanI uMmare te jagudaNa gAme paryuSaNamAM pratikramaNa vagere kriyA karAvavA mokalavAmAM AvyA. putranA lakSaNa pAraNAmAthI. dhArmika zALAmAM tathA vyavahArika zALAmAM prathama naMbara meniTara tarIke rahetA hatA. bAvaLAmAM aMgrejI pahelA dhoraNa pachIno abhyAsa amadAvAda sI. ena. chAtrAlayamAM paraMtu Arthika muzkelIne lIdhe chAtrAlayamAMthI chUTA thaI dukAnamAM lAgI gayA. (8) pitAzrIe sAthe dIkSA levA samajAvyA paraMtu amRtalAle kahyuM ke devAdAra sthitimAM dIkSA levAthI nidA thAya. (azaktimAna bhaveta sAdhu) pitAzrInA be abhigraha (1) je amRta dIkSA le te tenI sAthe mAre dIkSA levI, nahitara tene paraNAvyA pachI be varSe mAre dIkSA levI. (2) jyAM sudhI devuM puruM thAya nahi tyAM sudhI vatana lIMcamAM praveza kare nahi. karmanI vicitratA te jue : zrI amRtalAlane vivAha zrImatI lIlAvatI sAthe nakkI thaye te vakhate pitA zivalAla punAmAM mAMdA paDyA. amRtalAla muMbaI punA AvyA paraMtu vAnacIta thaI zakI nahI. phakta temanuM moM joIne deha che H punAmAM agni- skAra : amRtalAlanI umara lagabhaga 25 varSanI thaI. (gaddhA pacIsI) (... lagna saMvata 15 nA mahA vadi 11, dhaMdhAmAM- jIvanamAM ghaNI uthala-pAthala thaI gaI. jIvana-caka evuM che Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vepAra - neka -pramANikatA-dharmaruci-tIrthayAtrAe-traNa upadhAna - vardhamAna tapanI oLIo, dhArmika adhyApaka tarIke nokarI purNane lIdhe koI divasa neka dhaMdhA vagara rahyA nathI- dharma sAthe artha kAma-pravRtti, samaya rokAte nathI- umaH varSa 65 chatAM zArIrika zakti-patnI vagerenI saMmati laI-rIkSA sthaLa malADa : vaizAkha sudi 3 nuM muhUrta- + maMtraNa patrikA-vAyaNA-varasIdAnane vaDa- seLa jaNAnI sAthe. saMvata 2035nA vaizAkha suda 3 (akSaya tRtIyA akhAtrIja) nA pavitra divase muMbaI malADa mukAme dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA guruH AcAryazrI vijaya bhuvana bhAnusUri. (10) ziSya celAnuM nAma je hAla che te muni akalaMka vijayajI, jJAna guru : AcArya zrI premasUri (11) jJAna kriyAbhyAM mikSa nayI nI rabArAdhanA samyaga dazana jJAna cAritra dazana-jena tatvajJAnane UMDe abhyAsa, jJAna- dainika vAMcana, lekhana tathA pusthaya lihaNuM. cAritra-vardhamAna tapanI 154mI epaLI cAlu che. (12) dIkSA pachInI pravRtti na dharmanA sAhityanuM saraLa, sumadha ane sugrAhya zailImAM lekhana-prakAzana-saMpAdanasaMkalana-pAMca varSanAM dIkSA paryAyamAM 10 pustake chapAvyA. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) mAnava avatAra siddhakSetra pAlitANA jevA divya dhAmamAM vamAna tapanI 100 mI eLI. vikrama sa`vata 2040 nA vaizAkha suda 3 nA pAvana divase pUrNa karI. bAvanamI ALInuM, pAraNuM- 2046 zrAvaNa vadI 6ravivAra, amadAvAda, tA. 12-8-90 (14) zrI akalaMka thra thamALA munizrInA adbhuta abhigraha : sa'kalpa 108 pustaka prakAzita karavA, prabhu kRpAthI nivine pUNa thaye amadAvAda cAturmAsa daramiyAna ane tenI chellA dasa pustakanI vimeAcanavidha raMge cage patI gai. tA. 12-8-1990 ravivAra (15) amadAvAdamAM sastu sAhitya prakAzana'' ghaNA varSAthI janatAne sAhritya-dharma-jJAna- vijJAnanAM pustaka raheAchI kiMmate vece che, jethI lAkone sArAM sArAM pustaka sulabha ane che, tevI rIte mahArAja sAhebe paNa lagabhaga mahedaze jauna dharma jJAna-vijJAna-tavajJAnanA dareka viSayane AvarI letA pustakA prakAzana karyAM che- jevI jenI ruci heya taMtrI jJAnapapAsA satISI zake. (16) mahArAjazrInuM phaLadrupa magaja: haju keTalAya navA navA viSayA prakAzana mATe ubharAya che. (17) jyAre 100 pustakAnuM vimAcana thayu' tyAre ame vaNamAgI salAha ApelI ke have AgaLa vadhavuM nahi, paraMtu svAdhyAya, mauna, ArAdhanA, sAdhanA, upAsanAmAM jIva lagAvavA, pazu teozrInA pustaka prakAzana pravRtti For Private Personal Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTalI tIvra che ke lailAsa umaMgathI A uMmare, tapasa, 125 purataka sudhI pahoMcI gayA che. (18) A graMthamALAne eka eka TAITala-pustakanuM mathALuM vAMcatAM ja abhAva utpanna thAya che je na kathAo bhAga 25. prakAzanane lagabharA ethe bhAna reke che. zrAvaka-zrAvika, sAdhu-sAdhavajI, bALa-yuvAna-vRddha, darekane kaMI ne kaMI lAbha thAya tevI graMthamALa kadAca aNadhArI rIte goThavAI gaI jaNAya che. graMthamALAne A eka vizeSatA che. (19) ane mahArAjazrIne gRhastha tarIke tathA sAdhu tarIkene anubhava nu sArA dezamAM paryaTanane che gujarAta, saurASTra, mahArASTra, baMgALa ane bhArata sarahada bahAra cheka ne pALa paTamaDu sudhI-khaTamaDumAM terApaMthI saMpradAya-kAma-ghara derAsaramAM sevA pUjA ne ophisa kAma. khaTamaDumAM kASTha (lAkaDA)nA maMDapa ghaNuM che tethI tenuM nAma kAThamAMDu-apajaza khaTama DuM- tyAMnA maMdI mukhya (1) 84 Asana vALuM kAmadevanuM maMdira, (2) 2000 varSa jUnuM buddhanuM maMdira-nAma-suvarNa maMdira, tathA (3) pazupatinAtha (mahAdeva)nuM maMdira jyAM pazuonAM balidAna apAtAM. leke mAMsAhArI-tethI muMbaI jema vejITerIyana ane maTana mArakeTa bhegI hatI. be mahinA tyAM rahelA. (20) dareka granthanI hajAra hajAra nakala; keTalAkamAM kiMmata chApelI che, paraMtu purata chuTathI bheTa apAya che. kudaratanA Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI agamya kAraNathI granthamALAnA prathama puchapathI 108 55 sudhInA badhA pusta, munizrI jayAM comAsu hoya tyAMthI mane ekalatA rahyA che te kaI pUrva--janmanA puNya saMskArane lIdhe ja haze. hAla paNa temanI kRpAdraSTi cAlu che ane amadAvAdamAM hevAthI tathA mana-vacana-kAya-zakti majabuta hovAthI mane ghera avAra-navAra dazanano lAbha Ape che. (21) chele viziSTa hakIkate : (1) eka eLAnuM pAraNuM amadAvAda zAmaLAnI poLamAM thayeluM (ra) pustaka lekhana prakAzanamAM presAhana, amadAvAdamAM zrI kanakacaMdrasUrijIne lakhela meTara batAvatA prastAvanA lakhI ApelI (3) caturtha caturmAsa : pU vidyAnaMdavija saMghamAMthI jAhera karyuM ke (mahArAjazrInuM cothuM pustaka: zrI neminAtha tathA kRSNa catra) A pustaka keIe tevuM nahi ane lakhAyelA paisA ke Ie ApavA nahi. maDArAjazrI e kahayuM prabhunI nizrAmAM prabhunA pustakane virodha kare tene huM guru ke sAdhu mAnatA nathI, hA bhUla hoya to sudhArI laIzuM, A bAbatamAM mArA guru mahArAjanA ThapakAne patra bAra para a.be meM temane 2 jInAmuM lakhIne kahyuM... e. 9 pAchA mAge.. meM temane Ape, vagere vagere. (22) A graMthamALAne bahoLA pracAra ane phelAve thAya ane AbAlavRddha sarva jana "akalaMka sAhityane tana mana dhanathI lAbha laI Aja kalayANa sAdhe tevI zubha Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmanA sAthe viramIe. (23) prabhu munizrIne zatAyu apo 2pamAM tIrthakarazrI saMghanI sabhya jJAna dvArA sevA kare tevI prArthanA. (24) namAmi vIra giri-sAra dhIra. (25) zivamastu sarva jagata : (26) sidhdhA sidhdha mama disatu. (7) zAnti: zAnti: zAnti : tA.ka. AnaMdo! AnaMdo ! janadharma premIo : AnaMdo !! jana dharma--granthanA aMgrejI anuvAdanuM lenDa rAja philIma ane rANI elijhAbethe A che jana karela che ane te mATe (UK) yunAITeDa kiMgaDamanA rAjavI kuMTube eka TrasTa banAvyuM che. have jana dhana tha ne English bhASAmAM anuvAda thaze ane AkhA vizvamAM te vecaze vaheMcAze. sarva prathama "tAvArtha sUtra'nA anuvAda karavAnuM nakkI cela te pramANe A prasa ganI ma maLavadhi nAkha 23-10-1990nA roja laMDana "bakiMgahAma pelesamAM thaI gaI haze ane temAM vizvanA paMdara jaina agraNIo (jemAM bhAramAMthI pAMca mahAnubhAve che,) emaNe e lakhANa ane dastAvejo arpaNa karyA haze. have "bhagavAna mahAvIra" ne divya ane vizvahitakArI sa deza duniyAnA dUranA dezamAM pahoMcaze te ApaNA saune mATe gaurava ane AnaMdanA viSaya che ja. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka mAnasa-zAstrIya hakikata (pro. ke. jI. zAha) evuM banatuM jovAmAM Ave che ke amuka vicAro amuka vyaktione amuka samaye Ave che, paraMtu te vicAranA avataraNa mATe amuka vyakti gya hoya che. zrI vinobAjInI preraNAthI zrI samaNamutta prApta thayuM. jainadharmanuM AvuM eka pustaka hoya te vicAra mane chellA ghaNA varSothI Avate hato ane tethI meM keTalAka vidvAnane tathA sAdhujI ne laMbANapUrvaka patra lakhelA "ApaNe jANIe chIe ke jagatanA lagabhaga badhA dharmomAM te te dharmanA mULa siddhAMte darzAvatuM eka pustaka che ja dA.. (1) khristI dharmanuM "dhI bAIbala, (2) muslIma dharmanuM, ala kurAna, (3) hiMdu dharmanA ghaNA phAMTA che-temanA saMpradAyamAM rAmAyaNa, mahAbhArata, bhAgavata, gItA, gaNI zakAya, (4) svAmInArAyaNamAM zikSApatrI (5) zIkha dharmamAM "japujI (5) pArasI dharma mAM " avatA' (6) yahudI dharmamAM jUne karAra, (7) bauddha dharmamAM "dhammapada vagere, tarata ja smRtimAM Ave ane A pustake sulabha hoya che. te vakhate mane jANa nahi ke zrI vinobAjIe AmAMnA keTalAka dharmanA "sAra" rUpa pustaka chapAvelAM.) Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 have ApaNe koI jana pamIne temanA mukhya pustaka viSe pUchIe te te kra-kanya--mUDha khanI jaze. ane game te ekAda nAma, kalpasUtra, tattvAtha sUtra, evuM Apaze. kemake AvuM eka pustaka tenA khyAlamAM nathI je kAI pazu dhasIne jaina dharma" nA pustaka tarIke bhalAmaNa karI zakAya ane tene jaina darzananA mekSa mAne, samagra khyAla ApI zakAya, tethI je ekAda pustaka 200 thI 300 pAnAnuM hoya te te leAkapriya pustaka thAya ane lekhaka paNa amara (') kIrti meLave. pustakanuM nAma Jainism at a Glance 41 The Essence of 6 Jainism yAnA jona dha nuM mAtra dezana' athavA jainadharmanA mULa tattvI' ApI zakAya. " viSaye khrI karI, vidvAna gItA munirAjanu mAdana meLavI-bhale samaya jAya ane puruSArtha karavA paDe, paNa eka suMdara pustaka jIvana-bharanuM jJAna TukamAM DhALI zakAya te eka sarasa kAma thaI jAya. abhyAsI ane kAkuzaLa evA ApazrI A khAmata hAthamAM tyA teA asa'bhavita nathI. huM te ghaNA varSothI Ave! vicAra karU chuM. paraMtu A khAkhatanuM' UMDuM' vAMcana nahI hovAthI mArUM'gajI nathI, nahitara huM prayatna jarUra karata tA A mAmata khAsa vicArI, rasa laI, prayatna kara tA jinazAsana deva paNa sahAya kare ane ApanuM - garachanuM--tathA deva guru dhanu-nAma rAzana thAya.' astu. javAmA AvyA pazu ekeya AzAjanaka nahI. For Private Personal Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 "tame sUcavela kAma jarUra karavA jevuM che. emAM zaMkA nathI. paNa A aMge pahelAM paNa prayatna thayA che. tenuM pariNAma jotAM sarvane svIkArya ane grAhya bane evuM kAma thavuM A paNa samAjanA hAlanA saMgomAM zakaya nathI. vetAmbara, digaMbara, sthAnakavAsI,-badhAne ema che. ke amArA vyaktigata vicArone mAnyatAone paNa svIkAra thAya te e pustakane apanAvIe. jaina dharmane saMpUrNa paricaya sarvagrAhya bane tevo Apa &ya te te mATe ghaNI rauyArI joIe. tame lakhe che ke jIvanabharanuM jJAna TUMkamAM DhALIne ApavuM, te haju jIvanabharanuM jJAna ja bheguM karavAnuM bAkI che ! AvA keTalAka prayatno thayA che paraMtu sarva sa pradAne sakuna hoya ane pramANabhUta tarIke lIe apanAvyuM hoya tevuM thayuM nathI ' vagere, vagere." uparanuM lakhANa vAMcatAM eka khyAla e baMdhAya che ke zrA "samaNasutta paNa na dharmanA aka pustaka tarIke vizvavyApI thayuM nathI-kadAca haju te pUrvamAnya banI zakayuM nathI ke zrI umavatIjInA "tatvArtha sUtra" gerenI jema zAstra tarIke badhAe apanAvyuM jaNAtu nathI, chatAM eka amulya kArya te jarUra thayuM che. jaina dharma sAra phakta kAmAM che tenA pAyA upara, dareka le kanI zeDo samajutI sAthe, egya sudhArA vadhArA sAthe, gadya (PROSE) mAM pustaka tarIke koI vidvAna sAdharmika ke gItArtha Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru bahAra pADe-parizrama jarUra thAya-samaya paNa jAyapaNa "naMbara be' tarIke jina zAsananI ananya sevA bhakti thAya ane dareka bhASAmAM bhASAMtara thAya te vizva vikhyAta thAya. zAsana deva A kArya mATe ke mumukSune preraNA Ape ! mULa pustakanA pUThA uparathI utArA (1) samagra jaina samAja saMmata evA "saramaNa mutta' nAmanA 2 thanI niSpati thaI. bhagavAna mahAvIranA 2500mA varSanA avasare e eka mI upalabdhi ema saue svIkAryuM. munizrI vidyAnaMdajI munizrI suzIlakumArajI munizrI janaka vijyajI munizrI nathamalajI zrI jinendra vaNajI (24 jana dhamI enI chelA be hajAra varSomAM nahotI thaI tevI saMgIta bhagavAna mahAvIranA 250 0mAM kalyANaka varSamAM thaI ane temAM jaina dharmanA tamAma saMpradAya nA munie. ane agragaNya zrAvakoe hAjara rahI, amRtakuMbha same, sarva-saMmata sArarUpa graMtha Apyo te A "samaNuM sutta che. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 (3) mArA jIvanamAM ane aneka samAdhAna prApta thayAM che. e baSAmAM saiAthI chevaTanuM, je kadAca sarvottama samAdhAna che, te A viSe prApta thayuM... zrI mahAvIraprabhunA kalyANakanA divase jajaina dhama`sAra' jevu' nAma samacchusutta'' rAkhavAmAM AvyuM che te AkhAya bhAratane prApta thaze.... jyAM sudhI jana dha Takaze ane khInna vaidika tathA mauddha vagere dharmAM paNa haze tyAM sudhI (A) jaina-dhama'-sAranuM adhyayana thatuM raheze. zrI vinAbA bhAve (4) A graMtha samaNusutta nI sakalanA pUjya vineAkhAjInI preraNAthI thaI che. e ja preraNA anusAra sa`gItinu AyeAjana thayu' ane emAM AnA prArUpane svIkRti maLI. A eka viziSTa aitihAsika ghaTanA che. For Private Personal Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI samaNasutta viSe be bela saMkalakanakAranA A graMtha viSe khAsa kaMI kahevAnuM nathI kAraNa ke badhI jANavA jevI hakikata pustakanA pAnA 1 thI 27 sudhImAM AvI ja jAya che. tethI punaruktinI jarUra nathI. pAnA 4 para jaNAvyuM che tema A pustakane gujarAtI anuvAda, chapAvavA IcchAthI, ame ghaNA varSo pahelAM taiyAra karI rAkhele, paraMtu bIjA pustako chapAtAM gayA ? A pustakanuM meTa2 paDI raheluM. pa.pUmunizrI akalaMka vijayajI ma. sAhebe jaina dharmanA 108 pustaka chapAvavA thaDA varSo pahelAM saMka95 karele ane lagabhaga 100 purataka chapAI gayelAM. A varSe teozrInuM comAsu amadAvAdamAM thayuM ane thoDA samayamAM 8 pustaka chapApA ane tenA vimocana vidhi paNa supere thaI A samaya daramiyAna mahArAjazrI mAre tyAM avAranavAra AvatA. mArI pAse mArI nivRttinA samaya daramiyAna jana darzananA dhArmika-AdhyAtmika pustakonA vAMcana sAthe amuka neMdha lekhita thatI. AvA lagabhaga traNa cAra pustaka thAya tevA 400 500 lakhelAM pAnAM hatA jene ulalekha manaha jiNavyuM ANuM" pustakamAM karela che, temAM Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A "madhusuttanA paNa pAnA hatA. A badhA masA | mahArAjazrIne Ape kemake teo zrIne haju paNa vadhu pustaka chapAvavAno adamya utsAha hate je che teozrIna adhe Dajhana pustakanuM prakAzana hAlamAM paNa cAlu che have evuM banyuM ke mahArAjazrIe "samaNa sutta' bAra bAra presamAM apI dIdheluM ane tenA traNa karmA 48 pAnAMnA kAcA chApelA dhrupha mane vAMcavA kahyA jethI sudhAre vadhAre karI pAkuM cha pakAma thaI zake. bAdama nahara zrI mahApA mAre che ke A ka tame laI le ane prakAzana navA mArthaka bAbate saMbhALI le, amane te A ka ma mamatu hatu -eTale thayuM-cAle gamatAne mulAla karI e, paraMtu hamaNuM zrI " "manaha jiNANuM ANuM' pustaka chapAveluM temAM ThIka ThIka Arthika vyaya kare eTale gheDa anachA hatI. ame amAruM pustake amArA khace chapAvI bheTa ApIe chIe. Arthika sahAma mATe kaMIne kahetA nathI. A pustaka bAbata amee zrI pradIpabhAI zeThane vAta karuM ane teoe prakAzananuM kAma cAlu karavA saharSa jaNAvyuM ane lagabhaga 50 TakA Arthika javAbadArI svikAratAM amArA ulAsa-umaMgamAM bharatI AvI ane kAma AgaLa cAlyuM. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have "zrI samasutta chapAya temAM amArA pustaka prakAzananA rivAja mujaba mukhya viSaya sAthe jijJAsA" nA mathALA nIce jaina dharmanA jJAna-vijJAna-tattvajJAnanA vividha bAbate paNa chapAvavI evA saMkalpane amalamAM mukavA meTara taiyAra karyuM, paraMtu A pustakamAM meTara bulky kada meTuM thaI jAya tethI "jijJAsA judA pustaka tarIke chapAvavA nirNaya karyo, tethI be pustako chapAze ane enI sAIjha paNa jatI haze, kAraNa ke mahArAjazrIe pustaka chApavA apI dIdheluM tethI te krAuna sAIjhamAM chapAyuM che ane amArA chellA pustako DemI sAIjhamAM hevAthI "jijJAsA paNa te DemI sAIjhamAM chapAze. ame amArA pustakonI chapAI fool-proof thAya, ephake bhUla na thAya tevI kALajI lIdhA chatAM dakhi-deSa ke presa deSa (Printers Devil mudrA rAkSasa) ne lIdhe azuddhio rahI javA saMbhava che. dA. ta. pA. 7, muphamAM babbevAra gautama" hatuM, chatAM presamAM be mAtrA uDI gayA, gAma chapAyuM, zuM thAya ? sujJa pAThaka AvI azuddhi ke bhUla jaNAya te sudhArI vAMcavA prArthanA. zrI "jina ANu viruddha pramAda ke ajJAnathI lakhANuM heya te mA yAcIe chIe. sa tyaM vada, dharma cara svAdhyAyAt mA pramadItavyama Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - prabhu ! bhavya ane zudhdhAtmA prApta kare.. zivamasta sarva jagata : micchAmi dukkaDaM: IcchAmi sukukaDe >> tat sat : suSu kiM bahunA? namra vinaMti puratakane sAruM pUThuM caDhAvI gho jethI pustaka suvyavasthita che ane jJAnanI AzAtanA TALI zakAya. li. saMkalanakAra (prA.) kumudacandra gokaLadAsa zAhanA jaya jinendra khAsa noMdha (1) jyAre kaMIpaNa pUchaparacha karavI hoya tyAre javAbI page Reply vALA, TIkITavALA, tamArA pUrA saranAmA sAthe, sArA akSare, lakhavA vinaMti che. (2) pustaka TapAlamAM mokalavAmAM Avaze nahi. rUbarU rUpiyA eka nemInala ApI laI javA vinaMti che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vardhamAna svAmIne namA nama: azrubhInI bhAvabharI zraddhAMjalI zrI dhanajayabhAI kAntilAla jhaverI janma tA. 1-9-1952 avasAna tA. 20-12-1982 ApanA akALa avasAnane ADa ATha varSa vItI gayAM : tamArA mAyALu milanasAra svabhAva, vyavahAra-kuzaLatA, apU udAratA tathA vItarAganA dharma taraphanI lAgaNI vAraMvAra yAda Ave che ApanA AtmA jyAM haze tyAM zAnti ane sASa anubhavatA haze evI amArI acaLa zraddhA che. amA chIe ApanA kuTuMbIjanA tathA mitra-maDaLa. For Private Personal Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zrI samaNusutta nA Arthika sahayogI zrI pradIpabhAI zeThanA banevI sva. zrI dhanaMjayabhAIne saMkSipta jIvana paricaya nitya bhAvanA (upajAti chaMda) vidyuta lakSamI, prabhUtA pataMga. AyuSya te to jaLanA taraMga, puraMdarI -cApa anaMga-2 ga, zuM racIye tyAM kSaNano prasaMga? zrImad rAjacandra na jANyuM jAnakInAthe, savAre zuM thavAnuM che ?" "je joyuM te jAya, je kulyuM te karamAya." A bhAvanA ane kahevato A yaMtra yuganA mAnavIne jIvananI kSaNabhaMguratA kSaNe kSaNe yAda karAve che. AvuM ja akasmAta aNadhAryuM banyuM yuvAna bhAI zrI dhanaMjaya mATe. kSaNavAramAM kumaLI kaLI murajhAI jAya tema karALa-vikarALa kALanI krUra thapATa vAgatAM bhAI zrI dhanaMjaye potAnI jIvanalIlA saMkelI lIdhI. kuTuMbIjano ane mitra maMDaLa upara jANe vaja-ghAta thayo. mohI svajanonA hadayamAM akasmAtanA AghAtathI pArAvAra duHkha thayuM, paraMtu jaina dharmanA * kamabaddha paryAya 9 nA niyama anusAra e akasamAta na hato, paraMtu jIva'nA paryAya 'nI hAramALAmAM goThavAyelA krama anusAra A akasmAta eka vyavasthita" Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAbata samajavI joIe. je kaMI banavAnuM che te bane ja che ema je kaMI banavAnuM hatuM te ja banyuM che ema samajAya che. vidhine gamyuM te kharUM. - uparokta vyavasthita kamane na to Indra pheravI zake, na to jinendra pheravI zake. A hakIkta kaI paNa AghAtajanaka du:khada prasaMganuM sukhada samAdhAna gaNAya. samajune jinazAsanane ke upakAra ! jIva mAtranA badhA saMbaMdho saMgI" hoya che ane vIjaLInA jhabakArAnI jema vicaga" AvI paDe che. re saMsAra ! ema paNa kahevAya che ke sArA saraLa bheLA dilanA manuSya yuvAna vayamAM maraNa pAme che. "zahANuM mAnuSa lAbhata nAhi" ema marAThImAM kahevAyeluM che. jene izvara cAhe che te yuvAnImAM maraNa pAme che. Those whom the gods love die young. keTalIka vAra to kuTuMbane ekano eka putra maraNa-zaraNa thAya che. karmanI gati nyArI che : badhA ja karmavaza che. bhAI zrI dhanaMjayane janma saMvata 2008nA bhAdaravA sudi 11 nA amadAvAdanA samRddha jhaverI kuTuMbamAM tho hato. jaina dharmanA saMskAro ane zuddha AdhyAtmika vicAro dharAvatA temanA pitA zrI kAliAla mehanalAla jhaverI temaja mAtA vidyAbenanA saMskAra siMcanathI zrI dhanaMjayanuM jIvana dina-pratidina navapallavita thatuM gayuM. zAMta saraLa bAlyavaya abhyAsa tathA ramata gamatamAM vItAvI kolejanuM vidyArthI jIvana zarU thayuM ane gujarAta yunivarsiTInI bI.kema.nI DIgrI laI vepArI jIvana zarU karyuM. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yauvana vaya : lagna jIvana : prabhutAmAM pagalAM - amadAvAdanI zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka jJAtinA sabhya zrI araviMdabhAI zeTha tathA zAradAbenanI suputrI kAzamIrA sAthe zrI dhanaMjayanA lagna dhAmadhUmathI thayA. baMne pakSa sAdhana-saMpanna ane kAzamIrA-dhanaMjayanuM rUDuM rUpALuM yugala vidhAtAne ghaDatAM paNa kadAca IrSA upajAve tevuM. jIvana-pravAhamAM A jugala-jeDInI saMsAra-nAva AnaMda-maMgaLa-sukhapUrvaka sarakatI jatI hatI-pAMca varSa to AMkhanA palakArAmAM pasAra thayA tyAM te "kura vidhAtA" e pitAne kArame paMje yuvAna dhanaMjaya para calAvyo. mAnavI potAnA jIvanamAM keTakeTalI AzAo ane keTakeTalA aramAno sevato hoya che paraMtu bhaviSyanA garbhamAM zuM chupAyeluM che teno khyAla bicArAne svane paNa kayAMthI Ave ? kALane to kahIye , jarAye nA cUki. pAMca AMgaLIomAMthI, aMguThe vADha mUkice." zrI umAzaMkara joSI haju te yauvananA AMgaNe pagaraNa-mAMDayA tyAM ja ATalI nAnakaDI jIMdagImAM kALa bharakhI gayo. potAnA dhaMdhArthe dara mahine eka vAra muMbAI jatA. A vakhate paNa haMmezanI jema, mAtA-pitA-patnIne maLIne, phUla jevA kemaLa be bALako ("harSa u. varSa 3, tathA kazA-u. varSa eka)ne ramADI, samajavI, rAja, karI, "kAle savAre to vahelA AvI jaIza" kahI, muMbAI tarapha prayANa karyuM. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 a re re ! che mAnavI jIvananI ghaTamALa evI, duHkha pradhAna, sukha a95 thakI bharelI." "kAle vahelo AvIza" ema kahenArane kayAM khabara hatI ke, "kAla kALa laI Avaze. uDI jaze va ra La." dara vakhatanI jema amadAvAdathI sAMje muMbAI jatI lakajharI basamAM musApharI zarU karI tyAM to aDadhe raste basane akasmAta thatAM bhAIzrI dhanaMjaya A phAnI duniyAno tyAga karI, anya jagAe jIvana - yAtrA karavA cAlI nIkaLyA - saMsAranA badhA sa baMdha toDIne - 2DatA parivAra - mAbApa, patnI, be bALakone choDIne. na thAkyA potAnI jIvana saMgInI - bALako, mAbApa, bhAI-bahena ke kuTuMba parivAranA sagAM -saMbaMdhI mitra parivAra mATe. kharekhara, kudarata AgaLa koInuM paNa DahApaNa cAlatuM nathI. mAnava bicAro lAcAra che tethI zoka-kaleza karI ArtA-dhyAna na karavuM joIe. saraLa, pramANika, nyAyI, dharma-niSTha jIvana patAvI zrI dhanaMjaya kahetA gayA ? nava karaze koI zaka, rasikaDAM, nava karaze keIka." kAraNa AvA mRtyu vakhate kharekhara te "mRtyu marI gayuM re lola" Death, thou shalt die. mANasanuM maraNa kevI rIte thAya che te agatyanuM nathI paraMtu tenuM jIvana kevuM hatuM te agatyanuM che. kemaLa puSpa savAre khIlI sAMje karamAya che paraMtu kevI suvAsa mukatuM jAya che, mATe te kahe che : phula gayuM, pherama rahI gaI. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra1 je ja tenuM mRtyu nizcita che ane mAre tenA "janma paNa nizcita che, mATe jIvana daramiyAna dararoja maraNa para manana karavuM joIe jethI pApa na thAya, ane navakAra mahAmaMtranuM smaraNa karavuM joIe jethI puNya prApta thaI su-gati thAya? jyAM AtmA suMdara jIvana meLave. chevaTe dareka jaNe zrI bhagavata gItAnA eTale satya dharma mAtranA A vAkaye yAda rAkhI jIvana jIvavuM joIe jethI mRtyuno bhaya rahe nahi. Arya zA pUrvajanma ane punarjanmano siddhAMtamAM mAne che-Ama bhAratIya saMskRtie A siddhAnto ApIne mAnava jIvanamAM moTuM AzvAsana ane moTI AsthA ubhI karI che. mANasane mukhyatve be zarIra hoya che - eka sthaLa ane bIju sUkama. maraNa samaye sthULa deha ahIM paDI rahe che paraMtu sUkSma zarIra badhA saMskAro sAthe punarjanma pAme che. jema pANInuM bASpIbhavana thaI vAdaLAM baMdhAya che ane varasAda rUpe pAchuM pharIthI varase che tema mAnavI ahIM mRtyu pAmI tarata ja bIje janma dhAraNa kare che, jema manuSya jUnA vacce pheMkI daI, navAM vastra dhAraNa kare che tema dehadhArI jIva, jIrNa thaI gayelA zarIrane cheDI daI, bIjAM navAM zarIra dhAraNa kare che." - Arya zAstra pramANe AtmA te avyaya, ajanmA, zAzvata, purAtana che - te kadI janmato nathI ane marato paNa nathI tene zo chedatAM nathI, agni bAbate nathI, pANI palALatuM nathI tema vAyu sUkavI zakatuM nathI. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahu purUSa kerA puMjathI, zubha deha mAnavane maLyo" che dharmamaya jIvana jIvI sArthaka karavuM joIe. A jagata eka dharmazALA che, musAphara-khAnuM che. relvenI yAtrA che, bhADAnuM makAna che, nATaka-zALAnI raMgabhUminA che, paMkhIno meLe che. tana mana dhana tArAM nathI, nathI priyA paraNeta, pAchaLa sau rahaze paDayAM, ceta, ceta, nara, ceta." paMkhI ToLuM vRkSa para, haLI maLyuM che hAla, prAtaH same UDI jaze, ke dIThI kAla?" nako jyAM zarIramAMthI, pache tuM mAlika nathI, kahe da la ta ka thI re, pa ma ra prANI, cete te cetAvuM tane re, pAmara prANI." janma-maraNa pachI sUtaka lAge che tene su-taka, sArI taka mAnI, zoka tyajI, AtmAne jANe ne AbhAne tAro. maraNuM maMgalaM yasya, sakalaM tasya jIvana, janma tA. 1-9-15ra mRtyu tA. 20-12-1992 zAsana deva sadagatanA AtmAne cIra zAnti Ape e ja abhyarthanA. ( pro. ke. jI. zAha. ) OM zAnti: zAnti: zAnti: parama - kRpALu devakI jaya, zrI vadhamAna-svAmI bhagavAnane jaya he, Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ priya mitra che. kumudacaMdra gokaLadAsa zAha, ema.e., ela.ela.bI., bI.eDa., DI kema. (I M C.)(L C C ) luhAranI pALa, amadAvAda-380 001. 3 * abhi naMda na : jaina sAhityanI sevA mATe zrImatI puSpAbahena tayA zrI lakSmIca da (bAbubhAI) che. saMghavI taraphathI phoravarDa enTaraprAIjha, muMbaI-400 004. zrI ke. jI. zAhanI noMdha : jagatamAM jema niMdake heya che tema sArA kAmanI kadara (appreciation) karanAra paNa sajajane hoya che. bAkI kavizrI kahe che tema ? "nathI AnaMda keI siddhione nathI AnaMda kaI prasiddhione, je AnaMda che te che eTale ke, sahunA hRdayamAM havasate rahuM chuM" 1 - - - - - - - Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 ke, ke, jI. zAha sAhebane! kSipta paricaya tathA temanA dhArmika-AdhyAtmika pustaka viSenA keTalAka abhiprAya: satyava, dha cara, svAdhyAyAt mA pramaditavyama * Lives of great men all remind us, We can make our lives sublime, And departing, leave behind us, Foot-prints on the sands of time, A che mAnavI jIvananI ghaTamALa evI, duHkha pradhAna, sukha alpa thakI bharelI. ,, Human life is such where there is less to enjoy and more to endure. gujarAtamAM keTalA mahAnubhAvAe peAtAnA jIvana caritra ( Biography ane Autobiography)nA pustake chapAvelA che je jIvana-ghaDataramAM upayAgI thaI paDe, ane, temAMthI vivekapUva ka je apanAvavA jevI khAkhatA lAge te apanAvavAthI ApaNu jIvana unnata ane, ane, anyane paNa temAMthI mAdana maLe. ahiM tA zrI zAha sAhebane thoDA paricaya ApavA prayatna karIe chIe. AzA che ke te vAMcavAthI sa MsAranu svarUpa samajaze ane pAThaka peAtAnA jIvana viSe paNa vicArI zakaze. For Private Personal Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 dareka prANa jIvanamAM du:kha ghaNeruM, sukha thoDavuM, tema zrI zAha sAhebanA jIvanamAM paNa keTalA ups and downs, vicissitudes-saMyogonA pheraphAra-AvelA paNa prabhu kRpAthI temanuM jIvana zAMta saraLa rIte pasAra thayeluM jaNAze. puNyazALIne paNa du:kha to Ave ane te karmanI vicitratA samajI samabhAvatho vede, paraMtu duHkha pAchaLa sukha laIne Ave che evuM dekhAze. thoDAM vidane AvelAM te AMkhanAM palakArAmAM pasAra thaI gayelAM ane jIvana-saritA hAla paNa saraLa rIte vahe che. zAstra vacana che : "hata AsavA parisavA." sAmAnya rIte Astra karma--baMdhananuM kAraNa che paraMtu dharmamAM dRDha zraddhA rAkhanArane parisavanuM eTale saMvara- nirAkama-muktinuM kAraNa thAya che. zrI zAha sAhebanA dAdA, zahera amadAvAdamAM, rAyapura, zAmaLAnI piLamAM, eka sukhI samRddha vahepArI : zrI maMgaLadAsa lallubhAI zAha hatA. jemanI jIvana jharamara zrI sAhebanA pustaka "zrI subhASita vyAkhyAna saMgraha mAM vistArathI ApelI che. temane temanA dAdAzrI taraphathI jaina dharmanA saMskAra vArasAmAM maLelA je zrI zAha sAhebanA pitA zrI gokaLadAsamAM utarI AvelA ane te dviguNita thaI zAha sAhebamAM AvelA jaNaze. A saMskArone pratApe zrI zAha sAhebanA dAdAzrI tathA pitAzrIe jJAna pustaka prakAzanamAM u9lAsabharyo bhAga lIdhelo ane A vAraso zrI zAha sAhebamAM utarI AvyuM jethI temaNe temanI nivRttine samaya 1976 thI 1991 ne jaina Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 darzana-jJAnanA pustako chapAvI bheTa ApavAmAM phALe A che je zrI samaNa-sutta nA pAnAM 4-5 thI joI zakAze A kuTuMba zahera amadAvAdanI zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka vizA zrImALI zrAvakanA tinuM "lANAdAra sabhya" gaNAya. zrI maMgaLadAse, sAmAnya abhyAsa chatAM, pitAnI kuzAgra buddhithI amadAvAdamAM sau prathama "silaka molsa"nI sthApanA karI hatI. temanA jIvana kALa daramiyAna teozrIe traNa vakhata lagna karelA. (pAThaka, Azcarya na pAmatA. AjathI sAta ATha dAyakA pahelAM strI maraNe vizeSa thatAM ane jJAtiomAM puruSe be traNa vakhata paraNe te sAmAnya gaNAtuM.) temane saMtAnamAM cAra putra ane eka putrI, thayelA, jemAM prathama patnIthI thayelA prathama putra gokaLadAsabhAI hatA. temanA pitAzrI bIjI patnI paraNe tyAre oramAna mAtA sAthe saMbaMdha sArA rahe te mATe zrI gokaLadAsabhAIe pitAzrInuM ghara cheDI, luhAranI paLamAM temanA sasarAnuM makAna hatuM te kharIdI lIdhuM. zrI kumudacaMdrane janma vikrama saMvata 1972 nA eka pavitra divasa phAga sudi 8 ne ravivAre thaye hato : A divasa atyaMta pavitra gaNAya kemake dAdA zrI jayabhava tiratha nAyaka, nAbhiko naMdana, marudevA mAta ke jA , yugalA dharma nivAraka, jinapati, pUrva nava zuM vAra zrI siddhAcaLa zatruMjaya-A pavitra divase AvelA, tethI tyAM dara varSe phAgaNa sudi AThamane divase rathayAtrA thAya che. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A 'rAyaNa RSabha samosaryA svAmI, pUva navvANuM vAre re - dhanya bhAgya hamArA." * eka pUrva eTale 84 lAkha 4 84 lAkha varSa. * pUrva 99 vAra eTale 84 lAkha x 84 lAkha 4 990 (Azcaya na pAmatA-"usarpiNI kALa" mAM AvuM hAya.) amadAvAdamAM paNa dilhI daravAjA bahAra, suprasiddha zrI haThisIMganA derAsaramAM, A divase bapore, rathayAtrA kaDhAya che ane seMkaDo mANaso tene lAbha le che. zrI zAha sAhebanA janmanI aMgrejI tArikha joIe te te paNa pAchaLathI mo. ka. gAMdhIjInA gujarAtanA eka aitihAsika banAva sAthe joDAyelI che ? 1916 nA mArcanI bAramI tArikha (he jijJAsu pAThaka : A ghaTanA te khabara che ne-12 mI mArce asala "dAMDI" kuca thayelI. dAMDI taNuM kinAre, mohana mIThuM pakAve." ane hamaNAM thoDA samaya, pahelAM mAjI va. pra. zrI rA. gAMdhIe Aja divase nakalI dAMDI kuca kADhelI. ) - zrI zAhanuM prAthamika zikSaNa khADiyA, myunisipala zALA naM. pa mAM thayeluM. te vakhatamAM zikSaka niSThAvALA hatA ane lagabhaga badhA vidyAthIo myuni. zALAomAM gujarAtI bALapothIthI cAra dhoraNa sudhI abhyAsa karatAM. cAra varasamAM zALAnuM makAna (1) zAmaLAnI piLanA nAke "sAheba nA makAnamAM (2) hanumAnajI sAmenA meTA makAnamAM, ane (3) baMdhArAnA khAMcAmAM badalAyeluM-hAlamAM paNa naM. 5 nI zALA A khAMcAmAM myu. nA makAnamAM ese che. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 mAdhyamika zALAno abhyAsa kALupUra - zALamAM TayuTeriyala hAIskUlamAM thayele-A zALAnu makAna hatu tyAM pahelA mAdazAhI TaMkazALa hatI ane eka jAdugara AvelA te kahetA ke haju paNa ahiMnI havAmAM dhana ubharAya che ema kahI, havAmAM hAtha vIMjhI, reAkaDA rUpIyA cAMdInA, DabbAmAM nAkhI khakhaDAvatA ! A A zALA bAbata khIjI hakikata vicitra che. pachIthI te makAna khAdazAhI gheADAra thayeluM tethI tyAMnI rUme patarAMthI mAMdhelI-dhADAnA tabelA mATe te-ane rUmeAmAM zrI zAha sAhebanu mAdhyamika zikSaNu thayeluM, je viSe, zrI sAhebe e lekha lakhyA che. eka te zALAnI rajata jayaMti vakhate, zALAe mahAra pADelA aMkamAM, ane, bIjo zALAnA prinsipAla zrI. esa. trivedI sAhebanA smRti aMkamAM. te vakhatamAM mAdhyamika zALAe dheAraNa pAMcamAMthI sAta varSI zikSaNa ApatI. chelluM varSa te jamAnAmAM keLavaNI mATe ghaNu' ja agatyanu gaNAtu. te meTrIkayulezana'-TukamAM, meTrIka (\iatric) kahevAtuM, A dheAraNa pAsa thAya eTale neAkarI paNa maLatI, ane, kAlejamAM praveza paNa maLateA. zrI ke. jI. zAhe A zALAnA tejasvI vidyAthI hatA ane meTrIkanI parIkSAmAM 1963nI sAlamAM gujarAtano badhI zALAomAM ane meTrIkanI te samayanI parIkSA letI muMbaI yunivarsiTImAM aMgrejInA viSayamAM 200 mAMthI 135 mArka meLavI prathama naMbare AvelA. temane sarakArI InAma maLeluM ane zALAnA AcAya zrIe spezyala meLAvaDA karI, yuvaka kumudacandrane, te samayanA For Private Personal Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara vibhAganA ejyukezanala InspekaTara sAheba mAraphata okasapharDa iMglIza DIkzanerI tathA anya pustako ApelA. zrI zAha sAhebe A DephizanerI Ajadina sudhI vAparI che ne teo haju paNa te vApare che. 1933 nI sAlanI temanI aMgrejI prejha-poeTrInI abhuta TeksTa buka paNa temaNe jALavI rAkhI che jemAM chapAyelI gadya-padyanI aMgrejI nAMdho temane kolejamAM zIkhavavAmAM paNa upayogI thayelI. AvI siddhi mATe teozrInA pitAzrI ghaNuM rAjI thayelA ane te vakhatanA gujarAta samAcAramAM temanA putrane pheTe chapAvelo ane je mIlamAM nokarI karatA tyAM peMDA vahecelA. TayuTorIala hAIskulanA prInsIpAla sAhebe paNa temano eka majAno phATe zALAnA daravAjA pAse mukele je kadAca haju paNa navA makAnamAM have jaIe. A zALAnA ItihAsamAM muMbaI yunivarsiTInI meTrIkanI parIkSAmAM 1923nI sAlamAM jANatA nyAyamUrti zrI nomAnabhAI mIyAbhAI AvelA ane 1933mAM zrI ke. jI. zAha AvelA. A zALAnI khAsiyata e hatI ke oraDA tabelA hatA paraMtu cAre bAju meTuM vizALa cekaDuM ane vacce vacca, kabIravaDanI yAda Ape te, vizALa vaDa. kevuM sarasa khullI havA maLe tevuM kudaratI vAtAvaraNa. have joIe temanuM keleja zikSaNa : te vakhate gujarAtamAM eka ja koleja hatI, ane te paNa Asa keleja-gujarAta koleja-atyAre che te ja ane tyAM ja. kolejamAM bI.e. DIgrI mATe cAra varSa phasTa Iyara, InTara, ane juniyara-sInIyara bI.e, ane, ema. e. DIgrI mATe Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 be varSa-juniyara-sInIyara, juniyara parIkSAo koleja letI. sInIyara parIkSAo muMbaI yunivarsiTI letI. bI. e.nI amadAvAdamAM, ane, ema. e.nI muMbaI yunivarsiTInA makAnamAM muMbAI levAtI. zrI kumudacandra F. Y. B. A. nI parIkSA sekanDa kalAsamAM (1933-34) pasAra karI, paraMtu temanA pitAzrInI IcchAthI keleja choDI daI, amadAvAdamAM "yAzika keleja opha phemasa (khAnagI Tayuzana ApatI saMsthA)mAM, eka varSa muMbaInI InDiyana maracanTasa cembarano "sekreTerIala DIplemAM karsa" tathA "pITamensa zeTa-henDa korsa karyo ane temAM sArI phatteha meLavI. taduparAMta A korsanI laMDana cembara Apha kema. nI parIkSAo muMbaI levAtI, te paNa temaNe ApI ane DIsTIMkazananA saTIphIkeTa meLavyA. (1964-35) tyAra bAda eka mIlamAM sekreTarInA hAtha nIce eprenTIsa rahyA, paraMtu temAM kaMI rasa-kasa na jaNAtA zrI . jI. zAha InTara ATarsa no abhyAsa karavA pharIthI mAtR-saMsthAmAM joDAyA lagabhaga 1936nA julAInI zarUAtamAM. saha-vidyAthIo kahe : ke. jI. zAha, tamane muzkelI paDaze, lejIka viSaya ghaNe cAlI gayo che. prabhu IcchA baLavAna che. traNa cAra divasamAM lojIkanA zikSakanI badalI thaI ane navA lekhakanA zikSake eka leika (takazAstra)nA bane vibhAgane AvarI letAM pustakanI bhalAmaNa karI. kumudabhAIe te pustaka kharIdya ne lagabhaga meDhe karI lIdhuM. kudaratanI karAmata to juo-khudA degA to para phADake detA haibane peparamAM prazno A pustakamAMthI. ke. jI. zAha kolejamAM temanA viSa-lejIka sAthe-mAM pharsTa AvyA, lojIkamAM Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 200 mAMthI 140 paraMtu InTara ATarsamAM pahelo naMbara methemeTIsa vALA vidyAthIno Avela-kAraNa svAbhAvika che. A viSayamAM hoMziyAra vidyArthI ghaNu mArkasa meLave eTale zrI ke. jI. zAhano naMbara kolejamAM bIje. skolarazIpa maLI. kolejanA be varSa eka viSaya : ardha mAgadhI hato. zAha sAhebe jaina-pAThazALAmAM sArUM dhArmika jJAna meLaveluM eTale emane phasTa Iyara tathA IMTaramAM 100 mAMthI 80 upara mAkarsa AvatA ane temanA prophesara sAhebo dareka pepara upara Good rImAsa lakhatA. kamanI vicitratA to jUo : B. A. mAM spezyala viSaya (First love) tarIke adha mAgadhI viSaya rAkhavAnI tIvra IcchA svAbhAvika hoya ja, paraMtu takadIranI tadabIrate samaye B. A. mAM A viSaya rakhAte nahi tethI kumudabhAIe English aMgrejI viSaya pasaMda karyo ane muMbAI yunivarsiTInI B. A. nI parIkSA sekanDa kalAsamAM, kolejamAM bIjA naMbare, pasAra karI, 1938, ane skolarazIpa meLavI. A samaya daramiyAna amadAvAdamAM be kolejo razuya1HI 741415 H, L. College of Commerce ane L. D. Arts College. A samayamAM vidyAthIo M. A. sAthe LL. B. karI zakatA, kemake lo kolejanA vargo sAMjanA levAtA. bI. e. pAsa karI eTale TayuTorIyala hAIskulanA prinsipAla sAhebe, zrI ke. jI. zAhane bolAvI, zALAmAM zikSakanI nokarI ApI ane M. A, nA pIrIcaDa bharavAnI Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. A. mAM English nA 8 pipara-parIkSA bIje varSe tethI \[. . nA pahelA varSamAM pahelI LL. B. nI parIkSA muMbaI yunivarsiTInI pasAra karI-(1939), bIjA varSe sInIyara che. 1. nI parIkSA pasAra karo-(1940 mArca) (mArkasa-ahAhA ) nasIbanI balihArI : mAsa 800 mAMthI 400, sekanDa kalAsa B.U. ane 1940nA okaTobaramAM sekanDa LL.B. sekanDa kalAsa B. . pAsa karI. te samaye M. A. mAM English viSaya rAkhanAra phakta cAra pAMca vighAthIo hatA ane temane amadAvAdanI traNe kolejomAM-gu. koleja, eca. ela. tathA ela. DI. aMgrejInA prophesarenuM mArgadarzana meLavavA javuM paDatuM. ghara je saMbaMdha. keTalI vAra te sAhebanA ghera babbe kalAka jJAna maLatuM. kevI majA hatI ! 1940nA jUnamAM rAjakoTa dhamendrasiMhajI kolejamAM aMgrejInA adhyApakanI jagAnI jA.kha. AvatA, tyAM temanI nimaNuMka thaI. pagAra (ArthAya na pAmatA) rU. 85-5- 140, koleja rAjya taraphathI cAlatI. zrI zAha sAhebane tyAMnuM vAtAvaraNa anukULa na AvatAM temaNe rAjInAmuM ApyuM. A jagA khAlI paDatA sva. zrI esa. Ara. bhaTTa sAheba zrI ke. jI. zAhane puchavA AvelA ane te jagAe teozrIe aMgrejInA adhyApaka tarIke uparokta pagAramAM nokarI svIkArelI. - zrI ke. jI. zAhane kudarata dareka rIte anukULa thatI pUrvanA pUNya pratApe." Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 sattAnA e vibhAga - puNya - ka Ape sukha ane du:kha. puNya : 24 varSa nA yuvAna kumudabhAI-rAjakoTa InTaravyu ApavA sTezane TIkITa levA lAInamA ubhelA. pAchaLa ubhelA eka bhAI e ( dhame ndrasiMhajI kAlejanA cAlu prAkresara jee amadAvAda AvelA ne rAjakoTa javA QmAM ubhA hatA ) pUchyuM : Apane kayAM javuM che ? javAma: rAjakoTa. prazna : rAjakoTamAM zuM kAma che ? javAkha : dharmendrasihajI kAlejamAM agrejInA adhyApakanA inTaravyu mATe. tarata ja zrI vyAsabhAI kahe, cAlA, huM tyAM presara chuM. mArI sAthe amArI rUmamAM uttarajo, tamAruM kAma patAvI daizuM. zrI ke. jI. zAha temanI rUmamAM utaryAM. rUmamAM be jaNa hatA. zrI vAsudeva vyAsa-sAyansanA prAdhyApaka ane zrI jamubhAI paMDayA : saMskRtanA vidvAna prAdhyApaka. traNanI tripuTI sumeLathI rahyA, rAjakoTa jAganAtha ploTamAM, majAnI bhADAnI rUmamAM, kAlejanI sAme ja. jue : prabaLa puNya vyaktine aNudhAye acAnaka keve sumeLa karAvI Ape che ! poor ke. jI. zAha o kAma kevI rIte pAra pADaze tenI akalpya mujhavaNamAM hatA ane saddabhAgye kevuM suMdara milana karI dIdhuM ! ! ! kanakI gati nyArI, ane yApa adhu, karmAMnakI gati nyArI ! amadAvAda AvyA pachI dhI nyu ejyukezana hAIskUla nA prinsipAla sAhebe temanI zALAmAM joDAI javA kahyuM ane buka-kIpIMgane navA viSaya dAkhala karyAM 1941-42. For Private Personal Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 bhAratanA ItihAsamAM kaTokaTIne samaya, zALAnI divasanI nekI daramiyAna sAMjanA samaye zrI. ke. jI. zAha sAheba tAsA pALamAM AvelI eka samRddha kApaDanI zeTha hIrAcaMda ratanacaMda nAmanI peDhImAM pArTa TAIma keArasa peAnDansa TAIpIsTa tarIke paNa nAkarI karatA. gujarAtanI zALAone kaTATIne samaya. zALAe lagabhaga cha mahinA madha. saMcAlake Arthika muzkelImAM. A samaye zrI zAha sAheba peDhImAM phula TAIma thaI gayA ane peDhImAM 1942 thI 1952 sudhI niSDAthI kAma karyuM. Arthika lAbha paNa sArA hatA. kamanasIbe peDhIne muzkelI AvI ane zrI ke. jI. zAha sAhebanI nimaNuMka dhI vanitA vizrAma garlsa hAIskUlamAM zikSaka tarIke thaI. ( mela karavata, phIra meAcIkA mAcI) chatAM kudarate eka divasa paNa ekAra rAkhyA nathI. ( 1952-53) A zALAmAMthI vagara pagAre rana laI, zALA zikSaka mATe jarUrI B,Ed. nI DIgrI meLavI: gujarAta yunivarsiTI pharsTa kalAsa: 1953-54 ane zALAmAM joDAI gayA. 1954mAM L, D. ATsamAM aMgrejInAM adhyApakanI jagA khAlI paDI-nimaNu ke na thaI. kudaratanI karAmata, ane khIjA varSe H. L. kAmasa kolejamAM a MgrejInA adhyApaka zrI K. C. parIkhanI nimaNuMka G. U. nA 2jIsTrAra tarike thatAM, te jagA jUnanA aMtamAM khAlI paDI. A vakhate amadAvAda ejyukezana seAsAyaTInA mAnad ma`trI zrI S, M. zAha sAheba hatA. jee 1935mAM F. Y. Arts mAM temanA rIte methemeTIksanA prophesara hatA ane temane sArI eLakhatA tethI temanI nimaNuMka, inTaravyunI kaDAkuTa vagara thaI gaI. zaikSaNika lAyakAtane cAgya taka maLI gaI. 3 For Private Personal Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAkInI vigata have lakhavI jarUrI nathI-155 thI 1961 komarsa kolejamAM, ane, 1961 thI 1976 nivRtti sudhI Arsa kelejamAM. samaNasura pAnuM 4, zrI zAha sAhebanuM mULathI Strong English ane karma saje cheka 193pamAM lIdhelA kemarsa DIplemAnA anubhavane lIdhe kemarsa kolejamAM TIcIMga phAvI gayuM. ahiM eka ghaTanA jaNAvIe-vargomAM lagabhaga 150 uparAMta vidyAthIo heya ane upalA varganA vidyArthIe navA prophesaranI zarUzarUmAM majAka mazkarI kare tevA saMjogomAM zrI zAha sAhebane keleja choDI devAnI IcchA thaI AvelI paraMtu H. L. kolejanI zistane lIdhe gADuM gabaDayuM ane samaya pasAra thatAM gADI pATe caDhI gaI ane teozrI vighAthI-priya thayA. gamatAno karIe gulAla - bane kolejomAM temaja M.A. nA vargamAM temanI zikSaNa paddhati bhASAnA badhA prAdhyApako karatAM viziSTha hatI. A paddhati hatI-vargamAM ekasTIka laIne javuM ane abhyAsakrama zIkhavatI vakhate bleka borDa upara zabda, vAkaye, vagere lakhatA javuM ane vidyAthIne noMdhI levA jaNAvavuM jethI temanA samaya daramiyAna keTaluM kArya thayuM te sArA vidyArthIne varSAne khabara paDe. G, i.mAM keTalA varSa aMgrejInA pezyala vargo sAMjanA levAtA temAM paNa zrI zAha sAhebanI traNeka varSa yuniyara sarTIphIkeTa kersamAM aMgrejI zIkhavavAmAM nimaNuMka thayelI. M.A.nA vargo zaheramAM levAtA taduparAMta temane M.A. nA vargo levA ravivAre pATaNa, surendranagara, vagere zaheromAM paNa javuM paDatuM. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 Now, see, what a chequered & lucky career Shri Shah Saheb's was ! It was a queer admixture of hard work, diligence & good-luck. Luck & Labour went hand-in-hand from 1933 to 1976. koleja samaya daramiyAna bane kolejonA prinsipAla sAheba sAthe zrI sAhebane saiddhAtvika gharSaNa thayeluM paraMtu sosAyaTInI kArya--nItine lIdhe temane koI vighna naDeluM nahi. keleja samaya daramiyAna zrI sAheba temanI dhArmika vRttine lIdhe vidyAthI- vidyArthInIone jIvana - upayogI salAha paNa ApatA.eka rajanIzI rAkhI temAM agatyanA banAve noMdhavAnuM kahetA. aMgrejInI TesTa - buke tathA nesa jALavI rAkhavAnuM kahetA-jethI bhaviSyamAM pitAnI koleja lAIpha kevI hatI tenI smRti rahe. A keleja savAranIH paTAvALe rUma sApha karI lAITa-paMkhA cAlu karI cAlyA jAya. zrI zAha sAheba kalAsa levA jAya tyAre dareka varganA vidyArthIone paMkhA-lAITane durvyaya aTakAvavA kahetA jAya. koleja samaya daramiyAna eka kuTeva vaLagelI-Smoking -lagabhaga dararoja koleja jatAM-AvatAM sAIkala upara besI sIgAreTa pIvAnI" ane, krI pIrIyaDa daramiyAna paNa mitre sAthe "pI letA. kema kelejanA prIsIpAla sAheba ceIna-mekara hatA. 1976 mAM nivRtti pachI A kuTeva gaI te gaI-AjanI ghaDIne kAlano dahADe. nivRtti pachInuM jIvana saraLa pravAhI rIte vahI jAya che. zrI zAha sAhebanA pitAzrI viSe eka be bAbate Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 nAMdhIe. teozrI amadAvAda Toka eceIja (zera bajAra) nA kArDa hekara hatA ane sane 1940 AsapAsa te kArDa zAha sAhebane nAme TrAnsaphara kareluM. teozrIne jyotiSano gajabano zokha hato-zera bajAranA bhAvanI vadha-ghaTanuMgrahonI cAlanuM -danika raTaNa ane zera dalAlo sAthe tejImaMdInI rUkha" "TIpa' vAtacita. hAla paNa A dalAla temanuM nAma jyotiSI tarika jaNAve che. temanuM kArDa sAyalanTa' hatuM ane teo kadI saTTo karatA nahi te uttama TevathI kuTuMba sukhI rahI zakeluM khAsa Arthika paristhiti sArI na hovA chatAM. ane jyotiSamAM mAno ke na mAna-keTalAka pavitra nisvArtha jyotiSio sacoTa bhaviSya bhAkhI zake che. zrI gokaLadAsabhAInA tiSanA zekhane lIdhe keTalAka jyotiSio avAranavAra ghera AvatA. AvA eka jyotiSie e zrI kumudacandra viSe te samaye be bhaviSyavANI karelI je te samaye te saMjogomAM azakaya jevI lAgatI. (1) kumudabhAI meTI padavI meLavI sArUM kamAze ane (2) A ja jagAe baMgalo bAMdhaze. bane bhaviSyavANI 100 TakA satya nIvaDI. 1976mAM nivRtti pachI je makAna lagabhaga 100 varSa upara jUnuM haze te paDAvI naMkhAvI te jagA e pAyAmAMthI navuM makAna ejaniyare bAMdhyuM je paLamAM baMgalA jevuM ja lAge. Ama zrI sAhebanuM nivRti pahelAnuM jIvana puruSArtha prArabdhanA saMmizraNa jevuM lAge, ane, have chelle 1976 thI 191 sudhInA jIvananuM vihaMgAvalokana karIe. jaina dharmamAM-vItarAga paramAtmAmAM aTaLa-acaLa zraddhA ane Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 puNya-prakRtine lIdhe keTalAka kAme samayasara automatic thaI jAya che. nivRtti pachI zrI zAha sAhebe Arthika pravRtti-nokarI, Tayuzana. vagere na karavAnuM nakkI karyuM ane potAnI pAse je che ane kudaratI kame AvI maLe temAM raheje zAMti saMtoSe sadAye nirmaLe citte " - ema rahevA nizcaya karyo. hA, koIne aMgrejI bhASA jJAna tathA dharma-jJAna taddana phI zIkhavuM hoya to Ave temanI kurasade, paraMtu A bhautikavAdanA jamAnAmAM vidyAthIo parIkSAlakSI hoI A takano koI lAbha letuM nathI sivAya ke emanAM keTalAka kuTuMbIjano. nivRtti pachInuM dhyeya : svAdhyAya, mauna, bane teTaluM asaMga thavuM ane 24 kalAkamAM 8, 10, 12 kalAka vAMcanalekhana pravRtti, AmAM jarA paNa atizayokti nathI. prArabdha uttama janAH na parityajani jehanA bhAgyamAM je same je lakhyuM, te same tehane te ja pahoMce." ema kahevAya che ke lakSmI ane sarasvatI sAthe rahI zake nahi paraMtu zrI zAha sAheba upara bannenI mahera che tethI temane lIlA lahera che temane kuTuMbIjanone sahakAra sAro maLe che jethI temanA vAMcana-lekhana kArcamAM khalela paDe nahi. vahevAramAM patnInI salAha pramANe vartavuM. (A sukhI thavAno mArga che. virUddha vartAtAM duHkhI thavAyasamajyA ane, ekAntamAM zAstrIya-AdhyAtmika dainika, Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 mAsika, akhabAra tathA lekhe, pustaka, vAMcana ane lekhana je be traNa varasanA samaye ekAda pustakamAM pariName. zrI kumudacandranA pitA zrI gokaLadAsabhAIne zrImad rAjacandra nijAbhyAsa maMDapa, vaDavAnA, ArAdhaka eka zeradalAlabhAI sAthe gADha saMbaMdha hato tethI nAnI uMmaramAM zrI kumudabhAIne vaDavA laI gayelA ane tyArathI. zrImad rAjacandranA pustakono paricaya thayelo. taduparAMta luhAranI piLanI pAThazALAmAM paMca pratikamaNu. sUtra, nava smaraNa vagerene bALapaNamAM abhyAsa karelo ane dhArmika parIkSAmAM InAma paNa meLaveluM. cAra kaSAyonI sakjhAya, zrAvaka karaNInI sakjhAya, samakitanA 67 bolanI sajhAya vagere artha sahita moDhe karela. nAnapaNamAM sAdhu-samAgama paNa ThIka ThIka thayela ane dharmajJAnane lAbha maLaze. aMgrejI-gujarAtI bhASA sAhityanuM vizALa jJAna tathA anekAnta daSTi hevAthI sava-dhama-samabhAvathI vicAratA tathA dareka dharmanA pustakone ThIka ThIka abhyAsa karele. jaina dharmanA aneka pustake uparAMta hindu-dharma-pustaka be mahAkAvya (epics) rAmAyaNa ne mahAbhArata uparAMtazrI bhAgavata gItAnuM vAraMvAra pArAyaNa, muslima dharma pustaka kurAna aMgrejImAM, khristI dharma pustaka dhI holI bAIbalanA be bhAga-yahudIonuM (olDa TesTAmenTa) jUno karAra ane khristIonuM (nyu TesTAmenTa) no karAra aMgrejI-gujarAtImAM, svAmInArAyaNa zikSApatrI vagere. jarAtI thI ka puta Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 kimata, mukaddara, prArabdha, nasIba, Fate A eka gUDha bAbata che je saMcita karma pramANe kAma karatuM haze. zrI zAha sAhebe tathA temanI patnI zrImatI prabhAvatIbahene chUTe hAthe dAna pravRtti hAtha dharelI che ane jema jema dhana vApare che tema tema te vadhatuM jAya che? derAsara, upAzraya, AMbalazALA, rela rAhata, dukALa rAhata, sAdhanA kendro, citrapaTa sthApana, pratimA sthApana ane pitAnA tathA anyanA prakAzana, vagere vagere. kismata karAve bhUla ? -1976 pachI zera bajAranuM kArDa je temanA nAme "sAyalenTa' hatuM phakta rU. 1500/- mAM bajAranA svAthI lokonA dabANathI ane thoDuM vecchAe (ApaNe saTTo kara nahi ane kAlane vahANe ApaNe na hAIe to kadAca putra kapUta pAke to bApanuM nAma baLe ema vicArIne) A kArDa samarpaNa karI dIdheluM - hAlamAM tenI kiMmata lAkhonI che-chatAM A bAbatane jarA paNa raMja ke zaka nathI ane kArDa gayA pachI paNa Arthika muzkelI paDI nathI-naDI ja nathI. keTalAka rUDhicustone zrI zAha sAhebanI pustaka pravRtti na game kemake jaDa phliAvAdIo ghUvaDa jevA hoya che "jyAM juo tyAM kU De phUDa sA me sA mA be ThA ghU Da" paraMtu je samaju che temaNe zrI zAha sAhebanA pustakonI vivekapUrNa prazaMsA karI che je dareka puratakanA chApelA cheDA abhiprAcathI jANI zakAze. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 karmAnusAre saMsArI jIvana jIvatAM temane traNa putro ne traNa putrIone yoga prApta thayela jemAMthI hAla eka putra ane traNa putrI parivAra sahita hayAta sukhI che. eka ghaTanA : be dasakA pahelA posTa ophIse eka cAjanA kADhelI : rUA. 200) bacata khAtAmAM rAkhI mukanAranA khAtA naMbarone Dro dara mahine thato temAM (1) temanI patnIne rUA. pa000), (2) temanI eka putrIne rUA. pa00), ane (3) temane potAne rUA. pa0)nA InAma lAgelA. pustaka prakAzanamAM temanI patnIne Arthika sahAga hoya che. madurA benka rUA. 500) DIpojhITa mukanArane mATe paNa mAsika Dro rAkhelo temAM paNa temanI eka putrIne rUA. 1000) InAma lAgeluM. cAlu sAla - 1990 : janma varSa 1916 : 7pa mAM varSa praveza : patnIne paNa 72 muM varSa. vRddhAvasthA--Second Childhood bannee banne AMkhamAM motIyA (Cataract) nA oparezana karAvI Lens naMkhAvelA che. ane dara varSe pitAnI lImITamAM vadhu dhana zubha pravRttimAM vAparavAnuM nakakI karela che. jIvana kSaNabhaMgura che. prabhu kRpAthI kama saMjoge dhana vadhatuM jAya teno dara varSe sadupayeAga karave kemake pAchaLa paNa ghaNuM mukIne javAnuM che. koI amarapaTTo lAvyo nathI ane tAro AbhA nIkaLyo jyAM zarIramAMthI, pachI tuM eka paisAne paNa mAlika nathI, mATe dhana uparanI mUcha cheDI hAthe te sAthe " ema vicArI, dhana-kharca-pravRtti vikasAvavI. bhautika jarUriyAta mATe paNa kaMjusAI na karavI. vidyuta lakSmI, prabhutA pataMga, AyuSya te to jaLanA taraMga" bImAM motIyA-Secon karAvI L Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 A anitya bhAvanA bhAvatAM puya-baLe potAnA maLelA dhanano pustako prakAzana karI, bheTa ApavA uparAMta ThIka ThIka sadvyaya karelo che te vicAravA jevuM che. amadAvAda (1) luhAranI poLanA derAsara-upAzrayamAM (2) zAmaLAnI piLamAM cAMdImaya be adbhuta darzanIya citrapaTTa zrI zaMkhezvarajIno tathA zrI rANakapuranA derAsarone amadAvAda zaheranA lokone darzana karavA vinaMti) (3) zrI sametazIkharanI paLamAM sametazIkharanA gaDhamAM, punaroddhAra karI, vIsa pratimAmAMthI be pratimAonI pratiSThA. (4) luhAranI poLa, zAmaLAnI poLa, jhaverI vADa, naroDA tathA zaMkhezvara tIrthamAM abela zALAmAM sArI evI rakamanuM dAna vagere. (5) gujarAtamAM dukALa paDatAM sAteka pAMjarApoLone seMkaDo rUpiyAnuM dAna (6) byuTI vidhAuTa kUalTI-nA membara. bhalAmaNaH ahiMsA pracAraka saMsthAone protsAhana ApavA vinaMti. saranAmuM: adhyakSa, byuTI vidhAuTa kueTI (bhAratIya zAkhA) 4, prinsa opha velsa DrAIva, vAvaDI, pUnA-411040. (7) zAha sAhebanI "dAna-pravRttinI eka khAsa vizeSatA che ke hAthe ne sAthe ane nakkI karela rakama tarata ja ApI devI. eka divasa paNa udhAra nahi. Apa jANatA hazo, kadAca anubhava haze ke ghaNA mahAnubhAve dharamanI rakama lakhAve paraMtu ApatA mahinA, are, varSo nIkaLI jAya. zAha sAheba to vyavahAranI bAbatamAM paNa je vastu kharIdI hoya tenuM pimenTa te ja divase. temanA saMparkamAM AvanAra A gu gunI prazaMsA kare che. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ra he parama prabhu, jyAM sudhI AyuSya rekhA atuTa rahe tyAM sudhI zrI kumudacandrabhAIne nirogI rAkhaje jethI teo zakaya teTaluM sva-para-kalyANa karI zake, and, leave behind him, Foot-Prints on the Sands of Time. 'Llife is a continual struggle for existence and Survival of the Fittest. Prof. K. G, Shah's life is an inspiring and illuminating illustration of this dictum, bhuja muni bhakti zazI saMvatsara, phAgaNa zukala pakSa... A STa mI ne ravivAre, jamyA jana-nayana kumudaca. ha DI sI ga nI vA DI e, ratha - jAtrA te dina thAya, amadAvAdano saMgha te dina yA trA karI ha 2 khA ya. eka viziSTha kahe te viziSTha, vicitra kaho te vicitra, pra. zAha sAhenI chelalA be dAyakAthI eka pravRtti bALa maMdiranA bALakone 9 vAnA recaka (Chalk-sticks) Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApavAnI. A temano bALa-gema batAve che. nAnAM bALake nirdoSa-prabhunA pigaMbara-hoya che ane temane cokaleTa vagere khAvAnI cIja nahi paraMtu cAka jevI vastu ApavAthI rAjI rAjI thaI jAya - are, zALA jatAM bALaka raDatuM hoya to paNa zAMta thaI jAya - cAka meLavavAthI. jyAre paNa ghara bahAra nikaLe tyAre temanAM khIssAmAM acUka thADA cAka heya ja ane zALAe jatAM AvatAM, poLamAM ramatAM, rIkSAmAM beThelAM, bALakane bolAvIne cAka Ape. zAha sAheba jatA AvatA hoya te bALako "sAheba, cAka" belatAM Ave, sAmAnya meTA bALakane kahe: "sAheba" bAla, "sAheba" eTale huM nahi paraMtu "bhagavAna". pachI savAla pUche. bhagavAna kayAM hoya ? bicArA bALake UMce AMgaLI karI kahe : AkAzamAM. zAha sAheba kahe : AkAza eTale khAlI khama. ApaNI cAre bAju AkAza che. ApaNuM zarIra pAMca mahAbhUtanuM putaLuM che, temAM paNa eka tava AkAza. pachI kahe : bele, AtmA bhagavAna che : AmAM je bIjo kaI bhagavAna nathI. AtmA cetana che, bAkI badhA padArtho jaDa che. dehamAMthI AmAM bhagavAna jatA rahe to zarIra madu thaI jAya - ATaluM bolI - bolAvI. bALakanI prasannatA joI zrI zAha sAheba cAlyA jAya. keTalAka mAbApo A pravRtti jANe eTale bALakane cAka ApavA paNa kahe. astu, ane eka jANavA jevo piolIsanI kinnAkhorIno eka romAMcaka banAva ane prophesarano aNadhAryo adbhuta bacAva. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarAjyanI caLavaLa cAlatI hatI-te vakhate dukALa vakhate tAzA piLamAM zeThanA makAnethI 0-6 AnA rokaDA (ke lagabhaga amuka nAnI rakama) laIne eka zera khIcaDI ApavAmAM AvatI ane paracuraNa joIe tene ApavAmAM AvatuM. bapora pachI baMdha karavAmAM AvatuM ? te ma na ja za de mAM vAMcI e: "eka pilIsabhAI cAra vAge peDhI para paracuraNa levA AvyA. meM kahyuM? bhAI, TAIma thaI gayo. kAle Avaje. have polIsa jenuM nAma: keNa jANe kema ? manamAM phAMke rAkhI ga, jarA dhuvAMkuMvA thatA poLanA nAke "geTa" che tyAM. have A bAbata normala hatI paraMtu A bhAI polIsamAM - bIje divase huM peDhI para jato hato-hAthamAM thelI hatI pele vATa joI ubhelA-mane kahe : cAlo geTa para. -zuM che thelImAM ? have te samaye koMgresa patrikAo prajAne samAcAra ApavA gupta rIte vahe cAtI-mArI thelImAM to eka pustaka hatuM, chatAM paNa mane kahe-cAlo. huM A dara jAuM tyAM to eka polIsa InsapekaTara bhAI jALImAMthI jetA hatA. polIsa mane aMdara laI gace ke tarata ja InsapekaTare polIsane dhamakAvI kADhaye : " alyA jete nathI -kone laI AvyeA chuM ?" pachI mane kahe: "sAheba, jAva, A te murakha che." huM to Azcarya pAmyA : InspekaTara hatA mArA kaI muslIma vidyArthI-pachI zuM thayuM te koNa jANe paraMtu zuM thayuM hata geTamAM-je huM nirdoSa na chuTayo heta to !--e vicAratA Aje paNa kaMpArI chUTe che kemake Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 kinnAkhorI keTalI hade jAya che te mArA anubhava-jJAnamAM che. he prabhu ! tAro AbhAra : cha prabhu " seals social : Confessions : 1. nAnapaNamAM derAsaramAMthI paisa-be paisAnI nAnI corI. pIparamIMTa mATe (te vakhate paisAnI kiMmata atyAranA 0-20 jeTalI gaNAya) (mAbApoe vicAravuM.) 2. peDhImAM-theDI nAnI corI - tathA - kaTakI - kamIzana (saMsthAoe tathA samAje vicAravuM.) 3. B. Ed.nI parIkSAmAM noMdhamAMthI corI. (1.A., LL.B. sudhI kadI jarUra paDelI nahi, paraMtu nA chuTake karavuM paDeluM (jo ke A TreInIga paNa upacAgI nIvaDelI) moTI umare-taiyArI to sakhata karelI paraMtu poInTasa vAra phAve te hetu) noMdha: mAnavInuM mana kevuM che! cAra-vRtti zAthI jane che ?-hama saba cora he !!! mAnasazAstrIya hakikta che ! te nimLa thAya-nAnapaNathI satata susaMskAra maLe te, ne, mAtA pitA satata jAgRta rahe to ! prabhu, prabhu. sabake sanmati de bhagavAna ! "hA pastA, vipula jharaNuM, svargathI utaryuM che, pApI temAM, DUbakI daIne, puNyazALI bane che." kahevAmAM Ave nahI, avaguNa bharyA anaMta, likhavAmAM kayuM kara likhuM, jANe zrI bhagavaMta." Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM kevaLa pazcAtApathI dila dauM chuM, muja kama-janya pApanI kSamA cAhuM chuM." >> tat sat ! micchAmi dukkaDaM IcchAmi sukkaDuM, zrI zAha sAhebanA pustake viSe abhiprAca (1) maraNikA 1956 (2) mahAtapasvI zrI pUjA muni 1975 (3) satI mANekadevI caritra tathA svAdhyAya amRta 1977 (4) jaina darzanama aticAra sUtre 1979 (5) zrI jinendra-bhakti-rasadhAra 1980 (6) jaina darzanamAM paccakakhANuM AvazyakanuM svarUpa 1983 (7) jaina dharma rahasya-dainika pArAyaNa mATe 1984 (8) zrI subhASita vyAkhyAna saMgraha 1986 (9) zrI manaha jisuNuM ANuM ane have prabhu kRpAthI-1) zrI samasutta 191 (2) jijJAsA 1991 "namuM vIra je ajJAna - rAgAdi - ari saMhAratA, namuM zama svarUpe ramaNa karatA patita jaga uddhAratA, je bAdhi upavana sIcavA, zama-rasa-sudhA varasAvatA, sadguru kRpALuM rAja vaMdu, mukti-patha darazAvatA." Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 "zAsana anAdinuM prarvate karmanuM, jIva upare, tethI bho-bhava duHkha dariye, jIva, hA! hA kare, zAsana pravarte AbhanuM te, karma--mukta thatAM, are, sahajAnma-rUpI siddha padane pAmI, AtmA bhava tare." che. ke. jI. zAhane temanA be dasakAnA dhArmikaAdhyAtmika pustako mATe maLelA thoDA mumukSa bhavya sajajane nA-AtmAthI AtmAonA abhiprAyo : bhAI zrI ku mu da ca , (1) "tame mekalela bane pustakA (subhASita vyAkhyAna saMgraha tathA jaina darzanamAM paccakhANanuM svarUpa) mATe tamAre aNuM chuM. Apa vidvAna che. jaina dharmanA UMDA abhyAsI che Apane abhyAsa A bAbatane khUba khUba che. dIdha daSTivALA che. paccakkhANa dazana AMkhe bAlanArU dazana che. khUba khUba dhanyavAda. vyAkhyAna darzana kharekhara prazasanIya che. tame temaja tamArA sva. pUjya pitAzrI-kuTuMbamAM-dhama pratye anurAga ane sevA bhAva AvakAradAyI, khUba AvakAradAyI che. ApanI taMdurastI prAthuM chuM. 3-5-1989 zrI ela. sI. saMghavI (bAbubhAI) phoravarDa enTaraprAIjha, muMbaI Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A devata (2) pa.pU. munizrI bhuvanacaMdrajI ma.sA., devalAlI, tamArUM lakhANa rasaprada hoya che. mAmaka ane haLavI zailI hovAthI vAMcavuM game. vaLI atyAranI paristhitinI AlocanA paNa bilakula ThIka hoya che. kharekhara te tamArA lekhe sAmayikomAM AvavA joIe. pustake keTalA hAthamAM pahoMce ? pAra hovAthI para che (3) pa.pU. munizrI manecaMdajI ma. sA. tamArI kRti paDa-rasa-mUtI maLI, vihaMgAvalokana kyuM. badhuM thoDuM thoDuM paNa ghaNuM badhuM pirasAyuM che. vartamAnamAM bahulatayA daSTi phera thaI gayo hovAthI badhAne na paNa gama para tu A viSe je tame mahenata karI che te ApaNA mATe guNakArI ja che. (4) pa.pU. munizrI suyazacaMdrajI ThA. 4, bIkAnera. dharmAnurAgI bhaktivata atyaMta mAyALu saraLa-svabhAvI navakAra mahAmaMtranA ArAdhaka suzrAvakarana kumudacaMdrabhAI Adi samasta parivAra prati dharma lAbha... ApanI navIna pustaka zreNanI vAta jANuM, AnaMda. jJAnasevA ja uttama sevA che. (5jaya jinendra kelama-zrI dhamapriya-muMbAI samAcAra. (a) zrI subhASita vyAkhyAna saMgraha : saMkalanakAra tathA prakAzaka che. kumudacaMdra jI. zAha, luhAranI poLa, amadAvAda-380001 (ba) jaina darzanamAM aticAra sUtro-saMkalanakAra tathA prakAzaka upara mujaba. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 (ka) satI mANekadevI cAritra tathA svAdhyAya amRtaupadezaka munirAja zrI pUrNa yazacandrajI ma.sA., saMpAdaka munirAja zrI pajJayazacandrajI ma.sA. prakAzaka upara mujaba. (Da) jaina dhama rahasya-saMkalanakAra prakAzaka upara mujaba, A pustake temanA nAma uparathI ja vastunuM sUcana kare che. preA ke, jI, zAhu prakhara vidvAna che ane jaina dharmanA abhyAsIo mATe gahana viSayA saraLa gujarAtImAM raju karI zake che e temanI viziSTatA che. keAI pustaka upara kiMmata lakhI nathI ( kema ke ame dharmAMnA keAI pustaka vecatA nathI paraMtu mumukSu AtmAthI AtmAone bheTa ApIe chIe) astu. satI mANekadevI caritra tathA svAdhyAya amRta (1978) 1. jaina patra - bhAvanagara. - ....jagavikhyAta jagata zeThanA mAtA satI zrAvikAnuM caritra rAsa-rUpe vi. sa. 1728mAM racAyela. zailI saraLa pravAhI tathA bhAvavAhI che temaja stavane, sajjhAyA, stutio vagere mAhitI-sabhara prakAzana banAvela che.... 2. pa. pU. munizrI hemakIti vijayajI ma, sA. ApazrI ati zraddhAvAna che tethI patra lakhavAnI preraNA thAya che. ApazrIne zAsanadeva huMmezAM dha prema-rAkti arpe evI mArI zraddhA che. hamezAM ApanA AtmAne zAMti maLe, ucca sukha meLavA e ja zubha kAmanA. For Private Personal Use Only Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 jaina darzanamAM aticAra sUtrA tathA na dha mA~ nuM jJA na-vijJAna (1979) 1. zrI labdhisurIzvarajI zAstra sa'graha: veArA-cITanIsa. prastAvanA vAMcavAthI ja che. zAstra-sagrahamAM pannAlAla rAyacaMda pustaka hajI vAMcela nathI paNa enI uparyuktatA jaNAya vijJAna-vRddhi thaze ema lAge che. 2. pa. pU. zrI bhuvanacandrajI ma. sA., bhadrezvara. pustaka joyu, khUba sASa thayA. ati upayogI kAryAM tame karyu che, meM tamane lakhela ke dhama tarapha leAkeA rUci dharAvatA thAya evuM kaIka karo. A pustaka te kAma kare evuM ja thayu che, tame dhArmika viSayonI ATalI mAhitI dharAveA che! e A pustaka joyA pachI ja khabara paDI. nivRttinA phAyadA sArA uThAvA che tema lAge che. 3. pa. pU. munizrI rAmacandrajI ma. sA., pAlitANA. rAjanagare, navakAra mahAmatranuM zraddhA sahu smaraNu karanAra, nitya navina jANavAnI jIjJAsA dharanAra, dhama premI bhAI kumudacandra gAkaLadAsabhAI pratye dhama lAbha-pUrva ka lakhavAnuM ke tame e mekalela cApaDI-3 jaina darzanamAM * aticAra sUtro " nI kharAbara maLI gayela che. ekaMdara kAma prinTIga, bAInDIMga, zuddhi, kAgaLa vagere suMdara che, tamArA pratyeka prakAranA parizrama tathA anu joDavu sarva bhAkhatA prasa'zanIya che, guNagrAhI zreSTha AtmA For Private Personal Use Only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 jarUra tamArA pustakamAMthI sAra grahaNa karo, potAnA jJAna -khajAnAne samRddha karI, prazaMsAnA purapathI vadhAvaze. 4. parama viduSI sAdavajIzrI sunaMdAzrIjI tathA vasaMtaprabhAzrIjI "suteja,' dhrAMgadhrA. bhaktivaMta zrAvaka zrI kumudacandrabhAI tathA gharanA sarva prati dharmalAbha saha lakhavAnuM ke tamArA taraphathI traNa pustaka maLyA. zrAvakanA aticAra aMge sAruM jJAna prakAzita karyuM che. tamArA prayatna prazasya che. zrAvaka dharmane egya jJAna te agAdha che-pUrva puruSee AvI kRtio banAvI bindumAM sintha samAvI dIdhuM che, paNa atyAre gokhaNIyA sUtro paNa pUrA mukha-pATha nathI hotA to tAvika-jJAna aMtara sudhI kyAMthI pahoMce ?-tenuM ciMtana, manana, parizIlana thAya te ja upagArI banI zake te mATe tamAre prayAsa sAro che. keI ne kaI tenuM cintana karaze te navanita meLavaze. pa. pU. pravatinI sAdhavI zrI khAMtizrIjI mahArAjanA ziSyAzrI zkArazrIjI, mulunDa. rAjanagara madhye bhaktivaMta jJAnapipAsu sAhitya saMzeAdhaka sujJa suzrAvakaratna kumudacandrabhAI pratye dharmalAbha. tamAruM pustaka maLyuM. bahu suMdara sajana karela che. tamArI jJAnAmRta pIrasavAnI pipAsA ghaNI ja uttamottama che. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 6. zrI kapUracaMda Ara. vAraiyA, pAlItANA. Ape mokalela "jaina darzanamAM aticAra sUtro tathA jaina dharmanuM jJAna-vijJAna" pustaka maLyuM. Ape A mATe sArA prayatna karyo che. zrI pArdhacandrasUri kRta padyabaMdha aticAra ApI eka navInatA ApI che. aticAranA agharA zabdonA artha ApI aticAra belanAra tathA sAMbhaLanArane je zabdonA artha na besatA hoya tene sugamatA karI ApI che. zrI gautama svAmInA be rAsa arthasahita ApyA che te paNa upayogI che. 7. "kalyANa" vaDhavANu. jaina zAsanamAM thaI gayelA pApanA baMdhathI AtmAne bacAvavA mATe aticAranI AlocanA pharamAvela che. vaMditta sUtramAM AvatA samyaktvamUla zrAvakanA 12 vato AdinA aticAro atha sAthe temaja laghu ne moTA pAkSika aticAra gadya padya rUpe ahiM prasiddha thayela che je upayogI artha sAthe saMkalita karIne A graMtha-ratnamAM prakAzita karavAmAM Avela che. sAthe keTalIka upayogI ne jijJAsu vaganI jJAna-bhUkhane saMtoSI zake tevI hakIkto atre saMgrahita karela che, mATe saMkalanakArane parizrama jarUra AvakArya che. (pAnAM DemI 12+180=182 peIja) zrI jinendra bhakti - rasa - dhA2 I. sa. (1980) (1) caMpakalAla ratilAla gAMdhI, amadAvAda, Ape saMkalana karI prakAzamAM mukelA pustakamAM je cIvaTa ane jhINavaTathI jaina darzananA pAsA nAnakaDI pustikAmAM Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 ekatrIta karyA te joI ame khUba prabhAvita thayA chIe. AvA pustako vAMcavA vaMcAvavA ane vasAvavAno ane ullAsa che. (2) pa. pU. munizrI bhuvanacandrajI ma. sA. pustaka sAruM banyuM che. "jijJAsAnA lekhe sArA che. AvA lekhe jarA moTA ane nibaMdha jevA lakhe to suoNSI, kalyANa, devAmAM ApI zakAya. (3) kalyANa - vaDhavANa. vartamAna avasarpiNI kALanA 24 zrI tIrthakara bhagavaMtanA caityavaMdane, stavane tathA stutionuM upayegI sAhitya kALajIpUrvaka A prakAzanamAM saMkalita karela che. vairAgya-vardhaka sajhA tathA upayogI bIjI paNa mAhitI saMgrahita thayela che. (eka dhUna evI caDhelI ke vIsImAMthI ke chUTTA eka eka prabhunAM jeTalA maLe teTalAM stavane utArI chapAvavAM- ane-A pramANe 300 400 pAnA stavano utArelA-paraMtu eka munizrIe kahyuM ke AvA pustake ghaNA bahAra paDela che tethI meM sahelA, saraLa stavane pasaMda karI, caityavaMdanastuti saha chapAvelAM) (4) A pustakamAM (1) zrI neminAtha prabhunA yAdava-kuLanuM TuMka svarUpa apAyeluM che. (2) mahAvideha kSetramAM hAla vicaratA vIsa viharamAna tIrthakaro viSe addabhuta hakikata Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 che : kavizrI udayaratnajInI cAra kaSAya uparanI sajhAye, 7 AratIo tathA 3 maMgaLa dIvA ane jijJAsAnA aneka viSayo che. jaina dAnamAM paccakhANuM AvazyakanuM svarUpa (1983) | (vartamAna covIsInA 24 prabhunA jIvana caritra, hariyALI, nava smaraNa, gurU chatrIsI sajajhAya, jijJAsAjudI judI aneka vicAraNuMya hakIkate, kAyamI paccakhANuM samaya-darzana tathA aNuhArI vastuonuM lIsTa) (1) muMbaI samAcAra-29-8-83 saMkalanakAra tathA prakAzaka : pra. kumudacandra gokaLadAsa zAha, luhAranI poLa, amadAvAda-380 001. kiMmata lakhI nathI, paNa paDatara kiMmata rUA. 15 thI vadhu che. zrAvaka AvazyakamAM chaDuM Avazyaka paccakhANa che je aMgenI khUba ja sarasa samajaNa" A pustakamAM ApavAmAM AvI che. vaLI temAM covIsa tIrthakaronA TUMkA jIvana-caritro, hariyALI, nava-smaraNa, gurU chatrIsI sakjhAya, Adi aneka upayogI vastuono samAveza karyo che. pustaka khUbaja AvakAradAyaka che. (2) mu. samAcAra-jaya jinendra-23-8-83 nA laMbANuM lekhamAMthI thoDI vAnagI : "bhakto, guru ane bhagavAna" lekhamAM "jeno temaja jainetare ? sarvane mATe samajavA jevI keTalIka bAbato prophesara kumudacandra che. zAhe karI che. 10 nA amadAvAdanA "jana kalyANa mAsikanA jAnyuArI aMkamAM bhAratanA bhagavAno" aMge Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 lekha Avele ke atyAre ApaNA dezamAM 850 jIvaMta vyaktio pitAne avatAra yA bhagavAna kahevaDAve che. bhAratanA lokonA aMdhazraddhA ane ajJAna AvA daMbhI DhoMgI, pAkhaMDI ne dhutArAone poSavAnA sAdhana banI rahe che. A badhA bhagavAne moTe bhAge anyAya, anIti, adhama ane kALA bajAronA nANathI poSAtA hoya che........ A lekha vAMcavA vicAravA jevuM che. - (3) zrI jasavaMtalAla va. zAha, muMbaI pustaka khUba suMdara che. ghaNI upayogI mAhitIsamajaNa che. vAMcatAM ghaNo AnaMda thAya che. kriyAomAM viveka daSTinI jarUra upara bhAra mUkatA je vicAra-maukitake ApyA che e paNa ghaNA suMdara che. ghaNI jagyAe meM mArA vicArone paDagho jA...ApanA vicAro, saMzAdhana pravRtti khUba anumodanIya che. Apane tyAM badhAnI kuzaLatA IcchuM chuM. (4) zrI zAntilAla ema. kaThArI, muMbaI A kALamAM dharmanA saMskArone daDha banAve, zraddhA sudaDha banAve tevA dhArmika sAhityanI khAsa AvazyaktA che. eTale tame ATaluM moTuM pustaka pragaTa karAvIne vinA mUle mokale che te dhamanI uttama prabhAvanA karI kahevAya. mAtA-pitAnA punita smaraNa mATe AthI uttama mAga bIje kayo hoI zake? pharI pharI abhinaMdana ApIne viramIe chIe. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 (5) pa. pU. munizrI mukticandrajI ma. sA. '' tamArU pustaka paccakkhANu AvakanuM svarUpa vAMcI bahu ja AnaMda thayA. mahIM 'avaLa vANI' bahuja che. pustaka bahu ja sArU che. (6) pa. pU. munizrI hemakIti vijaya ma. sA. ApazrI ghaNA dAnezvarI che. e hetunA aMtagatamAM lakhuM chuM. supAtradAnathI manuSya janma saphaLa bane che. dharma-dhyAnamAM cAda kare. AnaMdamAM haze|. zrI anila eca. zAha. dharma pratye ApanI bhAvanA, lAgaNI ane AvI suMdara pravRtti sevA badala lAkha lAkha dhanyavAda. ,, jaina dharma rahasya dainika pArAyaNa mATe (1984) (1) A pustakamAM sAmAnya mAnavIne upayAgI thAya evA ghaNA viSayeA carcavAmAM AvyA che ane tenuM saMpAdana -sakalana zrI kumudacandra gokaLadAsa zAhe karyu che te temanA saranAmethI jJAna vijJAna cintana manana samajaNa mATe maLI zakaze. zrI subhASita vyAkhyAna saMgraha 1986 ( vyAkhyAna 1 thI 12 ) tathA (3) vairAgyazataka (2) upadeza batrIsI tathA (3) hitApadeza anya ghaNI khAkhatA. patrikA tathA jIjJAsAmaya For Private Personal Use Only Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 (1) che. kavina zAha, bIlImorA nivRttimAM ApanI jJAnanI pravRtti AtmAbhimukha thavA, karmabaMdhamAMthI aTakavA upakArI che. ApanA vicAre uttama che, saMtasamAgamanI apekSA A pustakathI pUrNa thAya che. (2) pa. pU. munizrI prazAnta-rana-vijayajI ma. sA. vizeSa jJAtavya che ke ApazrI dvArA preSita subhASita vyAkhyAna saMgraha avalokana karyuM. jaina dharmanA prAthamika kakSAnA abhyAsIo mATe AzIrvAdarUpa nivaDe tema che. thoDAmAM ghaNuM samAvI lIdhuM che. dhanyavAda li.: pra zA nta nA dharmalA bha. (3) zrI harIzabhAI : jAmanagara Apa ApanA pustakamAM je vedanA anubhave che te gya ja che. bAhya ADaMbara ane kriyAkAMDa vadhyA che ane AMtarika zuddhi ghaTI che. agninAM eka taNakhAmAM asaMkhyAtA jIva, pANInAM eka TIMpAmAM asaMkhyAtA jIva, phUlanI eka pAMdaDImAM asaMkhyAtA jIva kahyA che, paNa pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati kAyanA jIvone kaccaraghANa nIkaLI jAya che ane te paNa dharmanA nAme. prabhue dharmane nAme ke dharmane mATe paNa hiMsA nahIM karavAnuM spaSTa pharamAna zAstromAM karela che, chatAM e bhUlIne ApaNuM zrAvako AraMbha samAraMbha karI, cha kAyanA jIvonI dayA tarapha durlakSa seve che. bIjI bAju bAhya tapa khUba vadhyuM che. mAsa kSamaNone hisAba Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 nathI, tyAM aThThAInI te zI vAta? temAM laMbAI pahoLAI jeTalI vadhI che eTalI UMDAI vadhI nathI. khera ! je vastu sArI hoya tenI ApaNe anumodanA karIe ane vikRta tattva tarapha mAdhyastha bhAvanA rAkhIe. (4) zrI kizora mahetA pustaka mananIya che. roja vAMcavA jevuM che. vaLI chapAI paNa ghaNI ja sarasa che. Ape AvuM pustaka pragaTa karIne jaina samAjanI ghaNuM sevA karI che. Apa jaina samAjanI khUba ja sevA kare evI prArthanA. - - - - - (5) zrI khubacaMda kezavalAla pArekha, muM. vAva Ape zrI jaina saMghanI vartamAna paristhiti darzAvI te pramANe ja cAlI rahyuM che. keI kaIne rokITokI zake tema nathI. keNa jANe haju paNa A paristhiti kayAM jaIne aTakaze. te kapI zakAya tema nathI. ApaNe eTale pRdaya nathI ke AvI paristhitine rokI zakIe. A to na kahevAya, na sahevAya tevI paristhiti pravartI rahI che. koI mahAna puruSa saMghamAM pAke ane sudhAro jaladI thAya tema ApaNe te bhAvanA rAkhI, madhyastha bhAva keLavavAnuM che. ApanuM pustaka DuM vAMcyuM paNa saMkalana sAruM che. Apa paNa eka nava-jijJAsu cho evuM A pustaka uparathI jarUra lAge che. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 "mannaha jiNANuM ANuM " sajhAyanA 36 katavyonuM vivaraNa-dakhAna sahita tathA prakIrNa jijJAsA - preraka bAbata (1990) (A chelalA pustakanA anamedanIya abhiprAya DhagalA baMdha AvyA che temAMthI pasaMda karelA keTalAka) (1) muMbaI samAcAra-jaya jinendra sthaMbha - zrI dharmapriyaH ghaNA vakhate kaI paNa jAtanA saMpradAya ke samudAyavAdanI vAte vinAnuM, nibhaya satya raju karatuM, pustaka jovA maLyuM. zrAvakone karavAnA kartavyonuM digadarzana A pustaka karAve che temaja samAjamAM cAlI rahelI keTalIka rUDhionA nirarthakatA ane azAstrIyatA tarapha vAcaka varganuM dhyAna dere che. Aje cAlelA jAtajAtanA pUjana ane devadevIonI mAnyatAo aMge lekhake lAlabattI dharI che. dekhAvamAM sATuM dekhAtuM A pustaka jema jema vAMcatA jaIe tema tema AMtaracakSuo ughADanAruM banatuM jAya che. 81 pA -1 pachInAM pAnAo to dareka jaine khAsa vAMcavA jevA che. vastuonI rajuAta lekhake paddhatisara ane sAdI suMda2 bhASAmAM karI che. e sAthosAtha rajuAta karavAmAM saheja paNa saMpradAyanI zeha zarama rAkhI nathI che mATe, teo dhanyavAdane pAtra che. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) suSiA pAlitANA - 364ra70. DemI peja. 15ra peja. piTejane 1-50 mekalanArane bheTa maLaze. manaha jiNANunI A sakjhAyamAM zrAvakanA 36 kartavyonA vivaraNa sAthe vizeSa samajutI mATe sAthe daSTAMto paNa raju karela che. A uparAMta Atma-upayogI keTalIka bAbatono saMkalanakAre saMgraha karIne mumukSuo mATe prakAzanane vizeSa upagI banAvyuM che. (3) kalyANa - vaDhavANa DemI sAIjhanA 15ra pejanuM kada dharAvatA ane 1-50 sTempa bIDavAthI bheTa apAtA A pustakamAM aneka viSaya saMgrahita che. keTaluMka lakhANa pU. gItAtha-guru bhagavaMtane batAvIne pharIthI (vansa mera) prasiddha karavA jevuM. (4) divya vani-zrImad rAjacandra ArAdhanA kendra, kebA. che. zrI ke. jI. zAha dvArA saMkalita A pustakamAM judA judA viSane samAvI lIdhA che temAMnAM 36 kartavya ane praznotarI dhyAna kheMce tevAM che. ghaNuM daSTAnDe ApelA che. DemI sAIjhanuM 15ra pAnAnuM A pustaka bheTa pustaka tarIke bahAra paDela che. (5) saMkalpa - bhuja 370001 (kaccha) zrAvakanA 36 kartavyanI saraLa bhASAmAM samajutI dAkhalA-dalIla sAthe AmAM ApavAmAM AvI che. uparAMta dhAmika-sAmAjIka jIvanane sparzatA viSa para lekhakanA vicAronuM saMkalana paNa emAM apAyuM che. mananIya pustaka che. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) jaina prakAza - muMbaI A pustakamAM "manaha jisuNuM ANuM"sakjhAyanA 36 kartavyanuM vivaraNa daSTAnta sahita ApavAmAM Avela che. A uparAMta "praznottara ratna mAlikAnuM gujarAtI bhASAMtara, mRtyu upara manana, vagere ghaNI mahattvanI mAhitI ApavAmAM Avela che. dainika svAdhyAya karavA mATe A pustaka upayogI vigatothI bharapura che. (7) zrI ke. pI. zAha - bhAvanagara ApanA pustakanuM avalokana muM. samAcAramAM vAMcIne huM prabhAvita tha chuM. Ape sAMpradAyika chApAmAM ApyA vinA "tattavanuM sattva" pustakamAM Ameja karyuM che tenA mATe Apane dhanyavAda ghaTe che. Aje mAtra jaina vAMce tevA pustako ane zAstro ghaNuM che ane ApaNuM sAdhuo ghaNuM prakAzana kare che, paNa jainetara samAjamAM rasapUrvaka vAMce tevAM prakAzane jaina tattva-jJAnanA beIjha para lakhAIne bahAra paDe te jaina tattva pratye jainetara samAjamAM Adara vadhato rahe. ApanI kuzaLatA IcchuM chuM. (8) yogAcArya zrI zAntikumAra je bhaTTa, muMbaI ma. ji. ANuM pustaka meM khUba ja rasapUrvaka ane abhyAsanI draSTie athathI iti sudhI khUba ja dhyAnapUrvaka vAMcyuM che. samagra pustakanuM vAMcana ahiMsA tathA sadAcAra mATe preraNA Ape tevuM che. pustakamAM tame jaina dharmanA siddhAnto tathA upadezo samajAvavA aneka viSane sAdA Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara anAvyA che. jaina dharmanA anuyAyIonI maryAdAe paNu tame mIThAzapUrvaka samajAvI che e khUba gamyu kAraNa ke Aje tA badhe ahA rUpa ahe| ni' jevA ghATa che.... Ama chatAMya annaha jiNANa` ANuM' jeneAmAM dha- gauravanI bhAvanA jagADe-jAgRta rAkhe enI sAcI kSamatA dharAve che....pustaka lakhavA mATe hArdika abhinaMdana ane meAkalavA mATe hArdika AbhAra. (9) zrI jaya ilAla DI. dozI. sukhAI. sthAnakavAsI saMpradAyanA che, temaNe ghaNA badhA pAne pAnAnI be pAnAM bharIne sUkSma chaNAvaTa karI che....devI-devalAM sakhazrI adhazraddhA-pratimAne paMcAmRtayI abhiSeka -pAlItANAmAM heAma-havana jaina tattvanA nAzanI parAkASTA che. ApazrInu' avaleAkana vizALa satya-draSTipUrvakanu lAgyu che. pA. 9 thI 109: vartamAna samAjamAM dharmane nAme cAlatI vikRta pravRttionA sArA khyAla ApyA che...117 thI 152 sudhImAM suMdara medhadAyaka lakhANu paNa sarasa che. kalekazana ghaNuM vizALa karyuM che chatAM vAstavika che, tethI praza'sanIya che. kuLathI zvetAMbhara mUrtipUjaka hAvA chatAM sa'pradAyanI nAgacUDa cheDIne phakta yathArtha draSTi apanAvI satyane grahaNa karavAneA bhISaNa puruSArtho jarUra dhanyavAdane pAtra che. kalekazana paNa ghaNI jagyAethI matAgraha hita thaI kAI paNa sapradAyanuM je satya lAgyuM te lIdhu che te eka mahAna kArya karyu che. adhazraddhA ane kuLa-paraMparA jIvane adha banAvI de che. 1. 5 Wan For Private Personal Use Only 55 * Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 * keTalAka dha-viSe vicAra-cintakanA vicArA viSe keTaluM badhuM sAmya hAya che ane khAsa tA jaina-dhama -jaina dazana, adhyAtma ane jJAna-vijJAna-tattvajJAnanA kSetre paNa gaNyA-gAMThayA cintakA jinazAsana pratyenA anurAgathI prerAI, saMpradAyathI para uThI, peAtAnA vicAre-nagna satya-spaSTapaNe raju karavAnI pharaja adA kare che te jANavA-vicAravA atre meTI-khAkhara (kaccha) nA " saMkalpa " mAsikamAM preraka-preSaka lekhaka pa. pU. munizrI bhuvanacandrajI (cinmaya )nI pustikA vivAda valANuM"mAMthI gheADu pauSTika navanIta mumukSuenA AdhyAtmika svAsthya mATe atre pIrasIe chIe ! sakalana che. ' bheda * gacchanA ta va nI * phaLa anekAnta nayaNa kuratAM na kiriyA karI gati mAM hi le e ? mApaDA, 24 va 3 yA 2 lero vAsita mana sa`sAra, kleza rahita mana te bhavapAra. * mukhya savAla che : phirakAnI phikara karavI ke mULadhanI mAvajata karavI. mahu vA ta * dravya-kSetra-kALa-bhAvane nyAya ApavA mATe nUtana cintana Avazyaka che. * zAstranuM kAya mAtra dizA sUcananuM che. zAstrane zastra te na ja manAvIe. jeneAnAM badhA saMpradAyeA-phirakA vacce vivAda ane ghaNu thayA che ne thAya che tathA jana-kalyANa ane AdhyAtmika vikAsa-banne kSetre sthagitatA athavA pIchehaTha dekhAya che nihALatAM, lA je. For Private Personal Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA kAraNe sAva kSullaka hoya che, chatAM gUMcavAyelA kokaDAne ukelavA saMghanA ghaTako ekatA, sahakAra, saMvAda sarjavA kema puruSArtha karatA nathI te ja Azcarya che. saha-kAra ke ahaM-kAra ! * jaina dharmanA zramaNAnI AcAraniSThAnI prazaMsA ajaina taraphathI thAya che paraMtu jaina saMgha prazaMsA-pratiSThA para jIvavA lAge to te bhAre ruNatA-giSTamanedazAnuM lakSaNa gaNuya. AjanA zramaNo vyaktigata ke jUthalakSI pravRttione prAdhAnya ApI rahyA che. AMtarakalaha, vivAda ane pakSa-parastInA varavAM-vikRta svarUpa, kSamaNAnA lakSya-bindunA dyotaka che. * mahAvIra prabhue saraLa anuzAsana ane uttama zikSaNa bane kArya sugamatAthI thAya mATe 11 gaNadharanA netRtva nIce 9 gaNomAM saMghanuM vibhAjana karyuM hatuM, paNa pachI zramaNanA judA judA juthe alaga alaga cekA jamAvI, bhinna bhinna muddA para saMghanA TUkaDe TUkaDA karatA gayA che temane jaina banavAnI paDI nathI paNa pitane pakSa ke jUtha kema vijayI bane tevA satata prayatno kare ja jAya che. * vivAdanI ethe bhAre dhutApUrvaka zreSa-kuleza, manamAlinya ane mArAmArI suddhAM. gaivAda, gacchamAM jUthavAda, zAstranA nAme vitaMDAvAda, sudhArAnA nAme bhegavAda, ahaM-IrSAnA pharajaMda jevA vikhavAda. * jaina saMghanI bhinnabhinna paristhiti mATe javAbadAra Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 javAba che jaina zramaNe ...jeo jaina saMghane kArI khAtA AjanA saghaLA AMtarakalaheA-kSamA, ahiMsA ke sayama jevA AcaraNanA muddAo upara-cagAvI rahyA che. temanuM A vartana pelA pahANanI daMtakathAnI yAda devaDAve che-patnIne jIvaDA gayA te bhale gaye, patnInA paganI meMdIneA gaDA tA rahyone. jinezvarAe rAgadveSanA vijaya karavAnu prakheAdhyuM hatuM-jaine e-jinanA anuyAyIee - bhagavAnanA AdezanuM aDadhIcuM ja dhyAnamAM rAkhyuM : vijaya meLavA, khAjuvALAne jatA, harAvA, haMphAvA, rAgadveSanA vijaya karavA e te mahAvIranu' kAma ! * AcAramAM hiMsA ane vicAramAM anekAntavAdanuM AcaraNa e jainatva che: AMtarika vivAdo e avarpiNI kALanuM 113' Azcaya' che! * amadAvAda zaheramAM pALamAM pALa ne galImAM galI, tema traNa ke cAra mukhya sapradAyAmAM pAchA aneka peTA vibhAgeA, eka kALe ' zvetAmbarA 'mAM ja 84 gaccha hatA. judA judA kALe janmyA ne vilIna thaI gayA. amuka vidhi ke vidhAnathI jarA - tarA jUThThuM karanAra ajJAnI, adhamI ne mithyAdRSTi kahevAya che! * dRSTirAga eTale sa`pradAya-mAha. A pApI dRSTirAga bhayaMkara che. tethI bhakti, zraddhA ke mumukSAnI jagAe vaTa, pratiSThA, ne ahuM gADavAI jAya che ane peAtAnA sapradAyane koI paNa bhAge mahAna dekhADI,tene jhukAvavAnu` mAnasa ghaDAya che. For Private Personal Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * Aje "Agama - vyavahAra rahyo nathI. jIta vyavahArathI A kALamAM saMghanuM saMcAlana ane dharmanuM AcaraNa thAya che. "jIta vyavahAra" eTale paraMparA. amuka vakhate amuka saMjogomAM saMvatsarI bhAdaravA suda 4 nI ekAda AcAryo karI, je te saMgamAM ucita hatuM, paraMtu, jaDatAne lIdhe, ghaNuM gacchanA zramaNoe, pAMcama sAcI ne pavitra jANavA chatAM, cotha pakaDI rAkhI, tene ja pracAra karyo -paraMparAne nAme. e prabhue cIMdhelA samatA, ahiMsA ane saMyamanI vRttinI kaIne citA nathI. temane to pitAnA gacchane, ane te mAraphata, pitAnA vijayano, DaMke vAge te jovA te loke Atura hoya che. * jyAre roma bhaDake baLatuM hatuM tyAre tyAno romana samrATa nI "phIDala' vagADate hatA - jo ke pAchaLathI tene ghaNo pazcAtApa thayelo. ahiM te dharmanA nAme, dharmanA bahAne, ne dharmanA oThA heThaLa, vera - jhera, vAdavivAda, caDasA - caDasI, dhAMdhala - dhamAla - ghAMghATa,ane belA-belI, mArA-mArI, kApA-kApI, cAle che, chatAM koIne jarA paNa pazcAttApa thato nathI ! * pakSa-mehane zAsana rakSAnuM rUpALuM nAma ApatAM paNa ApaNe zaramAtA nathI - e te ApaNI dhidvAInI carama sImA che. juo te kharA vizvane prAcInatama dhAma, vizva - kalyANa- bhAvanAvALA dhamanI arvAcIna dazA ! eTajya samajAtuM nathI ke aMtatogatvA kriyAkAMDa mAnava mATe Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 che - nahi ke mAnava kriyAkAMDa mATe. tithi mAnava mATe che, nahi ke mANasa tithi mATe, - * navAInI vAta tA e che ke gRhasthA (jemAM luccA rAjakAraNIo paNa kharA ) ke je hiMsA, vilAsa ke adharmInA upAsaka hAya che temanI sAthe sAdhue sahAnubhUti ane sumeLa - bhace vahevAra karI zake che paNa anya zramaNe sAthe nahi! ane AcAya mahArAjA jaina dharmanA anuSThAneAmAM jaina-jainetara rAjakAraNIone Ama trI, temane nAstA - pANI karAvI, vAsakSepa karI, bheTA ApI, phATA paDAvI, peAtAnA mahattvanuM pradarzana kare che : rAjakAraNIe teA ( temanuM lakSa te sau jANe che ! ) bicArA 8 dhArmika vRttinA ' hAI sarva - dhama samabhAva mAnI, badheja nima traNa svIkAre che ! ane pApakArArthe padhAre che ! - , . - * Aje kharA paDakAra zramaNa - saMghanI aMdara ane mahAra, Asa pAsa - cApAsa, prasarelA bhraSTAcArane che. -- * bhAga ane bheAganI bhUkhathI duniyAnA leAkA je kajiyA - ka'kAsa phUDakapaTa kare che, evA ja kuleza ne kuTilatA dharmAMnA prane paNa thatAM hAya teA banne vacce aMtara kayu` rahyuM ? * zrI Ana ghanajI, zrI munisu MdarasUrijI, zrI pArzva candrasUrI, upAdhyAyajI zrI yazeAvijayajI jevA jJAnIjanA je puNya - prakApa ThAlave che te mAtra gaNu ke upara nahi para Mtu temAM bhaLelA ' vAda ' gaccha upara mAnavIne ThAlave che - gaccha - vAda je kadAca AjanA dharma - vimukha thavAmAM mATo bhAga bhajave che. For Private Personal Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * kALAM nANAnuM mahattava vastuta: dharma-poSaka nathI dhama-vidhAtaka che, mATe dravya, kSetra, kALa, bhAvane nyAya ApavA mATe nUtana cintana Avazyaka che, ane tene anurUpa parivartana - parimArjana karavA prakhara puruSArtha ne aNanama hiMmatanI jarUra che. * TuMkamAM gacchano mahimA e ja zAsanane mahimAM nathI. saMpradAyanI caDatI - paDatI e ja zAsananI caDatI - paDatI nathI, ane, maMdira, mahatya, upAzrayo ne varaDA e ja kaMI jinazAsana nathI. kharuM jinazAsana te ApaNA AtmAmAM vase che. anekAnta, ahiMsA, aparigraha, AcAra - zuddhi, vitarAgatA, ane, vizvamaitrI e ja vAstavika jinazAsana che. ane chelle zrI vijaya valabhasUrijIe kaheluM te vAMcIe: "bane ke na bane, paNa mAro AtmA ema cAhe che ke sAMpradAyikatA dUra thAya ane jaina samAja, zrI mahAvIra svAmInI jaya jaya bele ane jinazAsananI vRddhi mATe "jaina vizvavidyAlaya" nAme eka saMsthA sthApita thAya, temAM pratyeka jaina zikSita thAya, ane dharmane bAdha na Ave tevI rIte rAjyAdhikAramAM jainene vadhAre thAya. pariNAme badhA jaina zikSita thAya ane bhUkhanuM duHkha na rahe " Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * DuM cintana lekhakazrInA pustaka "dharma-kSetranuM aMtaraMga eDiTa mAMthI. (Internal Audit of Religious Field ) * sAmAjika kSetre jenonuM jIvana dharmane jheba Ape evu nahi paNa jhAMkhapa Ape tevuM che. zrAvakanA guNane kamika vikAsa te nahi paNa sadaMtara abhAva DekAI rahyo che. sAdhu-vargamAM ADaMbara phUlyo phAlyAM che. A paNa dhArmika kArobAra dharmanI nahi, adharmanI sevAmAM vaLI gayA che ema nathI lAgatuM zuM ? dharmanI sthApanA sthULa kriyAkAMDane abhiSekanA ADaMbarothI nahi paraMtu mUlyanI mAvajatathI thaI zake ! sacinananI cAMdanI.) - jyAre aMdhazraddhAnuM sAmrAjya prabaLa bane che tyAre dharmanA mUlyanI mAvajata thavAne badale daMbha ane ADaMbaranI sthApanA thaI jAya che. kahevAtA dharmaguruo pitAnI aMgata pratiSThA ane prasiddhi mATe dhArmikatAnA nAme lokenA TeLAne aMdhazraddhA tarapha vadhune vadhu dhakelatA rahe chegADariyA pravAhamAM dhanyatA manAya che. 23-12-90nA roja pAlitANA zetrujayanA pavanano abhiSeka karavA nakkI thayuM che-comAsAmAM dhodhamAra varasAdathI parvata pavitra ne zaddha thaI gayA che chatAM jaDa avicArI ajJAnI lokone kALAM nANAMnA pravAhathI dhovA taiyAra thayelA zramaNa saMghane keNuM Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 kahe ke A kAryakrama hiMsaka che ane jinezvaronI dharma bhAvanA viruddha pApamaya che. A jarA kaDavuM satya che paraMtu vivekathI vicAranArane yogya lAgaze. bhavya bhavya sAmaiyA, bhavyAti bhavya lAkheNuM AMgIo, bhavya cAturmAsa ane cAre mahinA jAta jAtanA AraMbha samAraMbhe, bhejAmAMthI utpanna thayelA navA navA tapo, pa-25-10-150 cheDo nA ujamaNAo,varagheDA, benDavAjA, lAITonA jhagajhagATa ne lAuDa-spIkaronA barADAthI ane vikama noMdhAya tevA, navIna kahevAya tevA, abhiSekathI, je dharmanI prabhAvanA thatI hota to Aje jaina dharma - jana - dharma vizvavyApI banyA hota! he paramAtmA ! "mAga bhUlelAne sAce mArge javA preraNA ane sadbuddhi Apaje, jethI teo ajJAnane lIdhe je bhayaMkara hiMsA AcaravA taiyAra thayA che tethI aTake ! jarA rAjakaraNamAM DekIyuM karIe lokoe piotapotAnA mAnItA netAonAM bAvalA zIlpI pAse banAvarAvI cAra rastAo upara besADayA ke ubhA rAkhyA che - jANe ema kahevA ke - le, netAo thaIne zuM kAMde kADha? have TADha, taDakA ne varasAdamAM vIse kalAka ubhuM rahe ne bhaktajano temanA tarapha mAnanI lAgaNInA oThA nIce je durdazA kare che te apamAna-janaka che. temanA upara ne AgaLa - pAchaLa kaMI rakSaNa paNa hatuM Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. kahevAya che ke paradezamAM temanA netAonA bAvalAM surakSita hoya che ne koI rAjakAraNuM temanuM apamAna kare ja nahi. hA - amuka kALe jyAre vicAra - saraNuM badalAya athavA rAjya - vyavasthA badalAya tyAre A bAvalAMonI bhAMga phADa paNa thAya che. belo, have tamane netAjI thavAnA koDa thAya che kharA? amuka jenonI ghelachA - pitAnA dharmaguruonA rastA'mAga 'nA beDa mukAvavAnI - mukAyA pachI ke jevA paNa jAya che ke tenI kevI avadazA thAya che! paryuSaNa parvanA chellA divase bArasA sUtra vaMcAya che je ApaNI zAstrIya bhASAmAM che ane je 5 TakA sAMbhaLanArA prAce jANatA hotA nathI chatAM 21 vakhata sAbhaLavAthI mokSa maLe mATe keTalAka ahebhAvathI sAMbhaLatA hoya che. 21 vakhata kevI rIte sAMbhaLavAthI mokSa maLe te to bicArA kayAMthI jANe ane jANe che te AcaraNa saheluM nathI. sAdhujI je bArasA sUtra vAMcana jhaDapathI purUM karI nAkhe to zrAvaka prazaMsA kare che - sAMvatsarika pratikramaNa mATe paNa ame AvI prazaMsA sAMbhaLIe chIe !! have A bArasA sUva gadyamAM che (Prose) paraMtu hastalikhita pratomAM lakhANanA akSare gaNune granthanuM mApa zlokamAM darzAvavAnI paddhati pramANe zrI bArasA sUtranuM mApa lagabhaga 1215 kaloka jeTaluM thAya che. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have eka zabda juoH "granthAgra" eTale ka saMkhyA. Ama janatAne rasa hoya che "belI belI nAnA bALaka kalpasUtranA citro batAve temAM: ema ja heya ne ? bicArAne bArasA sUtra samajAya ja kyAMthI? sAdhujInI jhaDapa vakhaNAya ! have "graMthAgra" zabdanuM "graMthA graMtha' thayuM ane vAMcana kayAM sudhI A yuM te ja vavA sAdhujI saMghane pUche : graMthAgraMtha 100200 vagere, eTale zrotAe jAge,ne moTethI piopaTIyA uccAraNa kare : dhanya vIra vANI. Ama bolavAnI sAdhujI sUcanA Ape che. A graMthAgraMtha zabda bhramajanita che ane varSovarSa 'bArasA" vaMcAya. te pavitra divase pAMca dasa TakA zraddhAthI deDha, be, aDhI kalAka svastha besI rahe, bAkI avarajavara cAlu hoya che. kema lAge che? vAstavika che ne ? A bArasA sUtra sAdhu-sAvI paNa keTalA samajatA haze ! vAMcavuM ne veDa kADhavI-be vicAraNIya che. jahAM satya ahiMsA erasaMyamakA, pagapaga lagatA haiDerA, ve bhA 2 ta deza hai merA, ve jaina - dharma hai me rA. vicAra valeNuM (sahaga : zrI ke. jI. zAha parivAra) zrI lakSmIcaMda rAyacaMda saravaiyA, muMbAI dharmapremI sanehI zrI su-zrAvaka prophesara sAheba, Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 * vicAra-valeNa pustikA maLI-vAMcI-AbhAra, pazu AjakAla amala karanAra keTalA? chatAM mahenata niSphaLa nahi jAya tema samajIne cAlavu. * agAu meM lakhela ke ApazrIne saMskArA vArasAmAM maLela che te yathArtha che. sAta kSetramAM paNa samyagra-jJAna -dAnanuM kArya khAsa tana mana dhanathI karI rahyA che te dhanyavAdane pAtra che. khUbakhUba anu meAdanA. jJAnAvaraNIya ka"nA bhUkkA khelAvI rahyA che. Apatu pustaka subhASita vyAkhyAna saMgraha vAraMvAra vAMcavA jevu che. dhanyavAda. jaina jayati zAsana, micchAmi dukkaDaM icchAmi sukkaDa, zivamastu sarva jagata: eka leITa abhiprAya zrI navInacandra ramaNalAla ghekharIyA, amadAvAda, bhAIzrI kumudrabhAI, tamArI banne cApaDIe pesTa mAraphata maLI, te mATe AbhAra. tame je dhagazathI jaina dharmanA pracAra kare che te mATe mArA khAsa abhina Mdana. izvara tamane A kArya mATe lAMbu AyuSya Ape ane jaina dhanA pracAra karatA raheA tevI mArI prArthanA che. Wan Wan For Private Personal Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zeTha, saranAmuM pradIpabhAI zeTha vIracaMda dIpacaMda haeNvelI, rUpA sUracaMdanI pALa, mA Ne ka cA ka pA se, amadAvAda - 380001. zrI pradIpabhAI aravindrabhAI zeTha ( zrI pradIpa zeTha : vIracanha dIpacaMdavALA) * phIsDa DIpojhITasa Fixed Deposits khacata Small Savings * nAnI jI * pAsTa saTIphIkeTsa Post Certificates * jAhera bhaviSyanidhi Public Provident Fund 74 phona naM. 34 70 34 ejansa * yuniTa TrasTa epha inDIya Unit Trust of India * jAhera bhaviSya nidhi National Deposits Scheme * lAIpha insyAransa ( L. I. C. ) * merA tathA DIencarA Shares and Debentures * dareka jAtanA jUnA-navA zerA, DIecarA, vagere, kharIdavA, vecavA, TrAnsaphara karavA vagerenu badhu kAmakAja karavAmAM Ave che ; navA zerA-DIbencarAnA phAma' vagere kAM bharavA lAbhadAyaka che tenuM mA darzana paNa apAya che. rUbarU maLavAnA samaya : 11 thI 6. For Private Personal Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Gu mALeA vikhAI jAya he jIva, tArA mALeA vikhAI jAya, " dina-rUpI e taraNAM thArA rAja vikhUTA thAya, paLa paLa karatA pahoMcyA pacAse, hajuya nA samajAya, re jIva, thArA mALeA vikhAI jAya...ra AtamAne e'ThavADa dIdhA ne TruDa'ne dUdha pIrasAya, daNumAM hAre| deha joI ne, zAne phAgaTa phulAya ? murakha, hArA mALA vikhAI jAya...3 'namana' 'damana' che dravya sAcuM, jo je kadI nA bhUlAya, samaya evA Avaze jyAre, na mALe, na 5MkhI, jaNAya, amI, hArA mALeA vikhAI jAya....4 rAga-dveSa-mAhanA bharata gUMthyA ne manaDe meLe bharAya, 'lakSya-samAdhi' cUkayeA ramaNu tuM, Atama - deva mu MjhAya, bhavya, hArA mALA vikhAI AyuSyane mALeA vikhAI jAya, jAya...5 mATe Wan " AyuSyanA mALeA ' vi'khAI jAya..... ce ta ce ta A ja ne ce tI jA, bhA I, tuM ce ta hu ma aaN ce tI . na ra For Private Personal Use Only 5 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 kama paccIsInI sajhAya (svAdhyAya) (25 gAthA) (karmanI gati nyArI che - puNya karma ke pApa karmajIvane udaya Ave bhegavavA ja paDe che, pachI bhalene tIrthakarano cakavatIne ke sAmAnya janane jIva hoya. mAno ke nA mAne, prANI mAtra karmane pAtra. sarva "jIva" karma vaza che. karma mahArAjAne namaskAra. durlabha manuSya avatAramAM karmamAtrano bhukako uDI jAya-puNya ke pApa aMzamAtra paNa na rahe to karma hIna siddha paramAtmA thaI avyAbAdha anaMta sukha. bhavya jana, karmane vaza jIvane, karmanA baMdhanamAMthI mukta karavA, AtmajJAna pragaTAva ane nirdoSa Atmasukhane, AtmAnaMdane game tyAMthI meLave.) deva dAnava tIrthaMkara gaNadhara, hari- hara naravara sabaLA, kama saMyoge sukha-duHkha pAmyA, sabaLA huA mahA nabaLA re, prANI, karma same nahi keya, kIdhAM karma vinA bhegavyA, chuTaka bAro na hoya re, kama se nahi keya, 1 AdIzvarane aMtarAya viDaMkhe, varSa divasa rahyA bhUkhe, zrI vIrane bAra varasa duHkha dIdhuM, upanyA brAhmaNI kukhe re, prANI- 2 sATha hajAra suta eka dina mUA, sAmaMta zurA jesA, sagara cakI hue putra- hIna dukhI, karma taNuM phaLa esA re, prANI. 3 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 khatrIsa hajAra dezanA sAheba, jacakrI cAthA sanatakumAra, sALa sALa rAga zarIre upanyA, tene karma kIdhA khuvAra re, prANI 4 pazubhrama nAme AThamA cakrI, karame sAgaramAM nAkhyA, seALa hAra yakSe ubhA dIThA, paNa kAI ena macAvye re, prANI 5 brahmadatta nAme khAramA cakrI, me kIdhA re aMdhA, ema jANI, prANI viSNu kAme, keAIkama mata khAMdheA re, prANI 6 1 vIsa hAtha dasa mastaka vALA rAvaNane lakSmaNe mAryAM, ekalA hAthe jeNe jaga jIteluM, te paNa kathI hAryo re, prANI 7 lakSmaNa-rAma mahAbaLavaMtA, vaLI satyavatI sItA, khAra varasa lagI vanamAM bhamyA, vItaka temane bahu vItyA re, prANI 8 chappana karADa jAdavane sAhema, kRSNa mahAmaLa jANI, aTI kesa...bImAM ekale mUe, valavalate viSNu pANI re, prANI 9 10pAMca pAMDava mahAceAddhA, hAryA draupadI nArI, khAra varSa sudhI vanadu:kha dIThAM, bhamIyA jema bhikhArI re, prANI 10 For Private Personal Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI zirAmaNI draupadI kahIe, pAMca purUSanI nArI, sukumAlikA bhave bAMdhyuM niyANuM, pAmI pAMca bharatAra re, prANI 11 ka halako kIdhe harizcandrane, vecI tArAmatI rANI, bAra varSa sudhI mAthe AyuM, - caMDALanA ghera pANI re, prANa 12 dadhivAhana rAjAnI putrI, suMdarI 13 candanabALA, pazunI peThe cauTe vecAI, kamaMtaNa e cALA re, prANI13 samaktidhArI 14zreNika rAjA, putra keNike nAkhyo pAMjare, dharamI narapati AtmahatyA karI, Ama kameM dAkhyA teha re, prANI. 14 zIva 15zaMkara ne pArvatI rANI, mahAdeva te kahevAya, rAta - divasa smazAna vase ne, bhIkSA bhejana khAya re, prANI15 hajAra-kiraNa vALe sUrya pratApI, rAta divasa rahe bhamate, soLa - kaLA - dhara candra jaga jANe, dina dina jAye ghaTato re, prANI16 10naLarAja paNa jugaTe ramatA, artha garatha rAjya hA, Ara varSa sudhI vana duHkha dIThAM, tene Ama kameM bhImADo re, prANuM. 17 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 zeTha 18sudAnane zuLIye caDhAvyA, 19mu'jarAja bhIkha tamasa guphA mukha keANika maLyA, mAgI maryo, mAnI na koInI zIkha 2, prANI 18 gaja sukumAla zIra upara agArA, sasarA sAmadaro bALyu zISa, eka kSaNa paNa nANI rIsa re, prANI 19 2-metAraja muni vAdhare vIMTANA, 23pAMcase sAdhune ghANImAM ghAlyA, rASa na ANyA re lagAra, pUrva - kame` 24degNa RSIne, cha mahinA na maLyA AhAra re, prANI 20 cauda pU`dhara ka taNe vaza, paDayA nigeAda meAAra, 25AkakumAra ne nardiSaNe, pharI vasAvyA ghara - mAra re prANI0 21 2kaLAvatInA kara chedrANA, * subhadrA 29mahAbaLa muninuM gAtra prajALyu, kalaMka, ka taNA e vaka, prANI 22 pAmI draupadI - haranAra 30 padmanAbhanuM, pheDayuM kRSNe ThAma, 31 zrI vIranA kAne khIlA DhAkANA, page rAMdhI khIra tAma re, prANI0 23 For Private Personal Use Only Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmathI nAsI jaya pAtALe, ke pese agni mAjhAra, are, meru zikhara caDhI jAya to paNa, karma na mUke na lagAra re, prANa. 24 AvA karma jItI nara nArI, pahoMcyA ziva - pura ThAma, prabhAte uThI nitanita vaMde, bhaktie tehanA pAya re, prANI. 25 ema aneka nara paMDayA karmo, bhalabhalerAM re sAja, Rddhi - harakha kahe kara joDI, name name kama mahArAja re, prANI, kama samo nahi koya. ka * jijJAsA hoya. te darekanuM jIvana - caritra vAMce. majA Avaze. kadhina jIvanAM kevAM jIvana, kevAM maraNa. zrI sahajAbha - svarUpa muja, parama guru bhagavAna, zaraNa akhaMDita ApanuM, TALe ura ajJAna, sevuM, bhAvuM, cintavuM, dhyAvuM dharI ura dhyAna, bedhi samAdhi gho mane, zAzvata saukhya nidhAna. 2 tune racA eka adbhuta prANI, jisakA nAma InsAna, IsameM hI zetAna chUpA hai, IsameM hi bhagavAna. * ajANatAM paNa mArA karathI, zreya avaranuM thAo, tana mana dhana sau sAdhana mArAM, e pathe cojAo. 5 samApta