Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinezvaradevanI AjJA. / SMSPEOPARDE02692). SEEDB000132030 ya sAcI. mANasAI e cAku mAne se pAke panyAsajI mahArAja caraNavijayajI gaNivara 2031 20320/2002 2003 2009-023018ma 32) cimanalAla nAthAlAla gAMdhI choTAlA luNAI ApayuM :
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAAV Nage vikAkI: sh namo'rha siddhAcAryopAdhyAya sarvasAdhubhyaH / VACAC zrI jinezvara devanI A jJA ) yA ne Y Raa sA cI mA Na sAI mannaji guNa mANuM sakjhAyanA artha hA TIT ET/TWITT MERAMIR IiR trainer ACACACAVAVA raa B saMjaka ane saMpAdaka paMnyAsajI mahArAja caraNuvijayajI gaNivara VAUACACAO prakAzaka:-cimanalAla nAthAlAla gAMdhI moDherAvALA choTAlAla lalubhAI AMkhaDa vArAhIvALA IIIIIII jAja mUlyaH kRpA karI granthane saMpUrNa vAMce CAVAVAVAVAVAVAVAD [9999999999. ISSUU..S.S PUN
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApti sthAna :--cimanalAla nAthAlAla gAMdhI C/o. bhArata lekhAreTarI saplAyarsa, 297, junI poSTa erIsa lena, mA~galadAsa mArakITa, magaladAsa roDa, muMbaI, 2. TAlAla lallubhAI AMkhaDa 89 / 3, tu la sI khi haDIM ga, khetavADI eka rADa, muMbai, 4. ( pustaka saMbaMdhi sarvahakka prakAzakAne svAdhina che. ) vIra nirvANu sa'. 2493 vikrama sauMvata 2023 sane 1967 pahelI AvRti prata 2200 mudraka: dhai kumAra sI. zAhu A zA prinTa, 108, kezavajI nAyaka (Da, zuM A IM, 9-(B.R.)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzanuM nivedana paMcaparameSThI namaskAra : bIjI AvRtti traNa hajAra nako bahAra pADayA pachI Aje lagabhaga traNa 5 varSe 785|83 aThottara ane pAMca lagabhaga 83 pharmanA ATha peja 664 Azare pRSThano daLadAra ane aneka viSayothI bharacaka graMtha vAcaka varganA karakamalamAM mUkavA bhAgyazALI thayA chIe. amArAM badhAM prakAzano vAcakone bheTa ja apAyAM che--te rivAja mujaba A pustaka paNa yogya vAcakone bheTa ja ApavAnuM che. amArA pustakonA vAcako be prakAranA hoya che. temAM keTalAka A pustakonI paraMparAe ke svayaM, rasadhAra sAMbhaLIne ke, anubhavIne, pustako lenArA hoya che. ane keTalAka mahAzyAne sArA samajIne ApavAmAM Ave che. AmAM keTalAka bhAgyazALI jIvo. amArA vizvAsano sadapayoga karatA nathI. tethI tevA mahAnubhAva mahAzayone ame keTalIka prArthanAo lakhIe chIe te jarUra dhyAnamAM levA yogya che mATe jarUra vAMcavI ane amalamAM mUkavA dhyAnamAM levI. A pustaka pAchaLa, saMpAdake, traNa varSa sudhI samayano bhoga Apyo che. tathA A pustakanA kharca mATe, lagabhaga sADAsAta hajAra rUpiyA jJAna khAtAnA maLyA che. vaLI sADAdaza hajAra rUpiyA chUTA chUTA gRhasthA dvArA sahAya maLI che. A pustakanA saMpAdana mATe basothI vadhAre kAgaLanA rIma vaparAyAM che. pAMsaTha so lagabhaga chapAI kharca thavA saMbhava che. ekaMdara pustakanA kAgaLA, chapAI ane bAInDIMganA kharca vicAratAM, pustaka ATha rUpiyAnuM paDatara thavA saMbhava che. AvuM kImatI pustaka Apane bheTa ApIe to, A pustaka daza vIsa mahAzaya vAMce.' pustakanI AzAtanA na thAya, pustaka kedamAM pUrAyeluM paDayuM na rahe, ATalI amArI mAgaNI zuM barAbara nathI ? mATe pustakanA grAhaka sujJa mahAzayo nIcenI vAto vAMcI amalamAM mUkavA bhAgyazALI banaze. A pustakanA eka bhAga upara chapAela zuddhipatraka, paheluM vAMcI, pustakanI azuddhi mITAvA. pachI pustaka vAMcavAthI Apane anukuLatA vadhaze. pachI lAgolAga prastAvanA ane viSayadarzana jarUra vAMco, jethI Apane pustaka saMpUrNa vAMcavA preraNA maLaze. A pustaka Apa pote vAMcIne tamArA gharanAM, viMcI zake tevAM, darekane pustaka batAvo. pustaka Apane pasaMda paDe te, tamArA vAMcyA pachI, bIjAone vAMcavA Agraha karazeze. A pustakanA vAMcanathI tamArA kuTuMbamAM saMpa Avaze, mANasAI Avaze, viveka-vinaya, namratA Avaze, jethI tamAro cAlu bhava, have pachInA badhA ja bhavAmAM sukha ja maLe tevA banaze. sva-paranuM kalyANa karanAro banaze. tathA pustakane koruM sAruM cIkaNa' pUruM caDhAvazo. jJAnanI AzAnanA thAya nahIM eTaluM lakSa jarUra Apo. have amArA A prakAzane mATe udAra dilathI je je mahAbhAgyazALI mAnubhAvoe dravya sahAya ApI che te te mahAzayAnA uttama nAmeA nIce mujaba che : 2782 zrI sAyana muMbaI jaina jJAna khAtuM pahelI vAranA kAgaLo kharIda karavA mATe. 150 soMghavI devakaraNa muLajI jaina peDhI jJAna khAnuM, malADa muMbaI-64. OM, AMnaMdaraDa 40 zrI devakaraNa menazana plAna khAtAnI paSaNanI upaja, muMbaI. 1000 senDaharsTa roDa prArthanAsamAja caMdraprabha svAmI jaina upAzraya jJAna khAtuM, muMbai.. 51 copATI jaina upAzraya jJAna khAnuM muMbaI. 50 junADIsA jaina upAzraya jJAna khAnuM. banAsakAMThA 1
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48pA zrI zaMkhezvarathI pAlItANAne charI pALA saMgha jJAna khAnuM, hA. zAha bAbulAla bhagavAnajI ane navanItalAla becarabhAI saMghavI, muMbaI-dAdara. 251 zrI goregAma javAharanagara jaina upAzraya jJAna khAtuM, muMbaI. 741lA hA. judA judA jJAna khAtAnA TrasTa maMDaLanA mahAnubhAve. 500 zrAvikAbena kesarabena panAlAla mohanalAla koThArI pAlanapuravALA, vAlakezvara, mAnavamaMdira roDa 501 eka suzrAvaka, malADa, muMbaI-64 501 eka suzrAvaka, malADa, muMbaI-64 501 mahetA kuMvarajIbhAI mehanalAla vAMkAneravALA, hA. vinayacaMdabhAI, dAdara (vesTa), muMbaI 500 zAha kezavalAla hIrAcaMda dhINojavALA, muMbaI. 500 zeThazrI gulAbacaMda gaphalabhAI haLavadavALA, ghATakopara, muMbaI. 500 vAraiyA nagInadAsa vAlacaMda, junADIsAvALA, 500 zAha khetAjI dhanAjI dAdAI mAravADavALA, ThAkoradvAra, muMbaI. 301 zAha bhegIlAla caMdulAla pethApuravALA, goregAma, javAharanagara, muMbaI. 300 zAha nAnacaMda juThAbhAI sAvarakuMDalAvALA, devakaraNa menazana, muMbaI. 101 zrAvikA ratanabena bhegIlAla pethApuravALAM caMpakalAlabhAInAM mAsI 276 bAbu punamacaMda nagInacaMda, mATuMgA, muMbaI, 251 zAha caMdrakAMta jeThAlAla cUnIlAla ghIvALA, hA. sau. zrAvikA hIrAbahena jeThAlAla muMbAI. 251 zAha maNIlAla jIvAbhAI junADIsA AseDAvAlA, muMbaI. 251 zAha chanAlAla gautamacaMda sAMgalapuravALA, muMbaI. 251 zAha caMpakalAla bhegIlAla haraDe, mesANAvALA, muMbaI. 251 saMghavI veNIcaMda gAMgajIbhAI vAgaDa, cIrAIvALA, dAdara (vesTa), muMbaI. 200 zAha gaMbhIradAsa dIpacaMda bhAvanagaravALA, hA. jayaMtIbhAI, malADa (vesTa), muMbaI. 201 zAha popaTalAla purUSottama jAmanagaravALA. vAlakezvara, muMbaI. 201 zAha popaTalAla tArAcaMda junADIsAvALA, muMbaI. 201 zAha zrIpatalAla suracaMda baMgaDIvALA, dAdara, muMbaI. 201 zAha kAnajI ratanasI kacchavALA, dAdara, muMbaI, 201 zAha navanItalAla vADIlAla pIlvAIvALA. muMbaI, 200 zAha popaTalAla jayacaMda nesaDA junADIsAvALA, malADa, muMbaI. 20 zeTha semacaMda cunIlAla amadAvAdavALA, muMbaI prArthanAsamAja. 200 zAha lakSmIcaMda godaDabhAI junADIsAvALA, amadAvAda. 151 vIrendrabhAI ane ajitabhAI, prArthanAsamAja muMbAI. 101 vikramabhAI vIrendrabhAI pATaNavALA, prArthanAsamAja, muMbaI. 101 zAha ratIlAla uttamacaMda, muMbaI. 101 zAha jesIMgalAla cothAlAlanAM dharmapatnI sI. savitAbahena janADIsAvALAM. ' 125 zAha rAyasI kAMthaDabhAI manapharAvALA muMbaI.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAha parabata muNasI manapharAvALA malADa, muMbaI. zAha khetasI pApaTalAla manapharAvALA, muMbaI prArthanAsamAja. zAha korasI meghajI manapharAvALA, malADa, muMbaI-64. zAha kezavajI (jakhubhAI) ravajI dUdhavALA, malADa. muMbaI. zAha caMdulAla maganalAla, kuMbhAraTukaDA, muMbaI. zAha amRtalAla pItAMbaradAsa pAlanapuravALA, muMbaI. saMghavI ramaNIkalAla lakSmIrAMda vaNathalIvALA, muMbaI. 125 100 101 101 101 101 101 101 saMghavI amaracaMda hakamacaMda pAlItANAvAlA (dudhavALA), muMbaI trIjo bhAIvADo. 101 dozI amaratalAla premacaMda moDherAvALA, kAcavALA bilDiMga, muMbaI. 101 zAha vasaMtalAlabhAInAM mAtuzrI zrAvikA jhamakabahena talakacaMda bhAvanagaravALAM, muMbaI. zAha lAlabhAI maNIlAla vijApuravALA, muMbaI svadezI mArakeTa. 101 100 zAha bAucaMda samacaMda dudhavALA, gADIjInA TrasTI. sAyana, muMbaI. 101 101 zAha caMpakalAla kezavalAla kAlIdAsa, marInaDrAIva, muMbaI. zAha cImanalAla umAjI mAlavADAvALA muMbaI. zAha zIvalAla pIthAjI mAlavADAvALA, muMbaI. zAha bhavAnajI lakhamazI, tAradeva, muMbaI. 101 zrAvikA zAMtAbena vAghajIbhAI, dAdara, muMbaI. 101 101 101 101 101 101 101 zAha prANalAla chaganalAla, naDIAda kolonI, malADa, muMbaI. 101 dozI mahAsukhalAla bhAIcaMda sAvarakuMDalAvALA, pArlA (IsTa), muMbaI. ratIbhAInA mAtuzrI DAhIbahena uttamacaMda, muMbaI. zrI caMcalabena prAgajIbhAI, maMgalabhuvana, muMbaI. 101 zrI caMcalabenanAM putrI kalAvatIbena, muMbaI zAha caMdulAla jesIMgalAla vIzanagaravALA, muMbaI. 100 dozI nAnacaMda mulacaMda depalAvALA, malADa, muMbaI. 100 dozI amaratalAla nAnacaMda mulacaMda, malADa, muMbaI. 100 zAha maganalAla karasanajI, jJAnamaMdira roDa, dAdara muMbaI. zAha maNIlAla suracaMda vaDhavANavALA, malADa, muMbaI. 100 suzrAvaka sumanabhAI mulacaMda vADIlAla, aMdherI, muMbaI. 100 DaoNkaTara rasikalAla jeThAlAla, ghATakopara, hA. paramAnaMdadAsa tapasvI. 100 zAha vIrajI mAlasI kacchavALA, muMbaI. upara mujaba mahAnubhAva mahAzayo taraphathI pustaka chapAvavA mATe sahAya maLI hovAthI ame temano AbhAra mAnIe chIe. vi. saM. 2023 mahA sudI 10 sAmavAra vIranirvANa, saM. 2493/ krAISTa tA. 20-2-1967 li. prakAzako cImanalAla nAthAlAla gAMdhI moDherAvAlA tathA choTAlAla lallubhAI AMkhaDa vArAhIvALA muMbaI
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya nivedana ghaNA varSo pahelAM, A manaha jipNamANe, mahAgranthanI, pAMca gAthAomAM sUcavelAM chatrIza dvAronuM vivecana lakhavA bhAvanA thayelI, paraMtu ghaNI vakhata to mArI potAnI zakitanuM mApa, mane AvA moTA kAryanuM sAhasa kheDavA, aTakAvyA karatuM hatuM. vaLI ghaNA vakhatathI lagabhaga kAyamI banI gayeluM mArA zarIranuM asvAthya paNa AvA moTA kAryamAM vidanabhUta rahyA karatuM hovAthI, samayanI vizALatA khavAI gayA pachI, eTale jiMdagIne moTo bhAga kheI nAkhyA pachI kArya zarU thayuM che. tethI mArI bhAvanA anusAra, A granthanI meM pote mArA mana sAthe karelI kalpanA saMpUrNa thaze ke kema? e kaThINa nahIM to, zAsayika to lAge che. mArI IcchA to evI hatI ane che, ke A granthane huM AvA traNa bhAgomAM lakhIne chapAvIza. paraMtu A grantha lakhavA chapAvavAmAM mane traNa varSa lAgyAM che. zarIranuM svAthya vizvAsapAtra nathI. vaLI "saMskRta subhASita sUkata saMgraha" tathA "gujarAtI subhASita sUkata saMgraha ane praznottara vicAra" A traNa pustako lagabhaga taiyAra jevAM, phakata jyAM tyAMthI ekaThAM karavA pUratAM pahelAM taiyAra karavAM jarUrI hovAthI, A traNane yathAyogya vahelAM taiyAra karIne, A be bhAge paNa taiyAra karavA bhAvanA bhAvuM chuM. AyuSa ane svAthyanI sahAya rahe tevI zAsanadeva pratye prArthanA ! A granthanuM "jinezvaravanI AjJA yAne sAcI mANasAI" nAma rAkheluM che. AvI nAmanI sArthakatA vAcakavargane prastAvanA vAMcavAthI barAbara samajAI jaze. mATe mahAnubhAva mahAzayoe jarUra prastAvanA pahelI vAMcavI. sAthe viSayadarzana paNa ApyuM che. jene jovAthI koIpaNa viSayane vacamAMthI jevo haze to joI zakAze. jinezvaradevanI AjJA e A granthanuM paheluM dvAra che. ane jinezvaradevanI AjJA samajAya teja AtmAmAM sAcI mANasAInI zodha ane prApti sulabha bane che. AvA arthane lakSamAM rAkhIne sAcI mANasAI zabda joDe paDayo che. A vAta paNa prastAvanA vAMcavAthI barAbara samajAI jaze. tathA zrI vItarAgadevanI AjJAne samajavA mATe AjJAnA prakAro paNa batAvyA che. vaLI AjJAnA prakAro sahelAIthI samajI zakAya mATe, pitAnI, mAtAnI, bhAInI, jJAtinI, rAjAnI, AvI aneka prakAranI AjJAonA varNana lakhyAM che. ane AvI laukika AjJAo paNa pariNAme lokottara svarUpane anukuLa banelI. sAcI ane bALajIva bhAgya kathAo, zloko, gAthAo, kavitAo ane duhA, thAIo goThavIne rasaprada banAvAI che. A granthamAM lakhAyelI kathAone moTo bhAga. pUrvAcAryonA granthomAMthI levAyo che. ane keTalIka aitihAsika kathAo vAMcelI ane kavacita sAMbhaLelI lakhI che. becAra upanayavALI kathAo, upamita lakhAI che. te te kathAonA pAtro pote ja jaNAvI zake che. eka sAMbhaLelI kathAmAM mukhya daMpatInuM yathAyogya navuM nAma ApavuM paDayuM che. gujarAtI kavitAnA anya kartAonI oLakhANa ApI che kayAMka trIjo puruSa vAparIne, anyanuM kartutva jaNAvyuM che. A sivAyanI gujarAtI copAIo ane duhAo lekhake pitAnAM ApyAM che.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ A saMpUrNa grantha jinezvaradevanI AjJA samajavA mATe, ane yogyatA prakaTa thAya che, sAcI mANasAI lAvavA mATe lakhyo hovAthI, prAsaMgika bIjI paNa, keTalIka vAto levI paDI che. ane te te viSayo samajavA mATe, te te viSayonAM udAharaNo ane prati udAharaNo lakhavAM Avazyaka hovAthI lakhAyAM che. tethI AjJA viruddha varNana paNa viruddha tarIke lakhavAM anivArya bane, te to te te AjJAnuM svarUpa samajAvanArI gAthAo ja sUcavI jAya che. tethI prasaMgone samajavA mATe khaMDanAtmaka vAto lakhAyelI vAMcanAre, potAne lAgu paDatAM varNane potAnI, viruddhanA nahIM vicAratAM, satyanuM zodhana karavAmAM Avaze to, potAnI kalpanAnA doSo paNa guNarUpe ja pariNAvavA bhAgyazALI thavAze. satyanA zodhaka IndrabhUti vagere brAhmaNoe. satyane samajavA dhyAna ApyuM mATe ja traNa jagatanA pUjya sthAnane pAmI zakayA hatA. granthane dedipyamAna banAvavA mATe kAgaLo maLe teTalA sArA lIdhA che. ane chApakAma paNa sAruM, sughaDa, svaccha, banAvavA zakaya badhI mahenata ane buddhino kharca karavA chatAM, pustakonuM chApakAma, uThAva, svacchatA, sundaratA, vAcakone gamI jAya tevuM thayuM nathI. tene mATe vAcako vAMcI sudhArI amArI ochI AvaDagata mATe daragujara kare e ja abhyarthanA sajajane pAse ATalI yAcanA vadhAre paDatuM na kahevAya. amArA A grantha prakAzana kAryamAM ane saMyamamArganI zakaya ArAdhanAmAM, IcchAnurupa AyAma sahAya ApanAra, amArA munizrI vinodavijayajI tathA munizrI navijayajI paNa, A saMpAdana kAryamAM ghaNo yAdagAra phaLI che. temaNe presa kopI ane prapho tapAsavAmAM ane zuddhipatraka jevAM badhAM kAryomAM khUba dhyAna ApyuM che. A be munirAjanI sarvakAlIna sevAthIja ame AvA viSamakAryamAM saphaLa banI zakayA chIe. tathA muMbAImAM vaselA suzrAvako zAha jeThAlAla cunIlAla ghIvALA tathA zAha suracaMda hIrAcaMda avaDhaekAsaNAvALA ane amArA prakAzana kAryanI saMpUrNa javAbadArI upADanArA cimanalAla nAthAlAla gAMdhI ane choTAlAla lalubhAI AMkhaDa A badhA mahAzayoe muMbAI ane muMbaInI bahAra paNa amane badhI anukULa sagavaDo ApI che. te paNa A prakAzana kAryamAM moTAmAM moTI anukULatAonuM eka aMga banI jAya che. A pustaka prakAzana aMge mane pitAne, moTAmAM moTI sahAya, zrI vItarAga devanA zAsananI maLI che, ke jenA yoge mArA jevo eka pAmara AtmA, AvuM vItarAga vANInuM pINuM pAmI zakayo che. vAMcavA, sAMbhaLavA, vicAravAnI sagavaDa maLI che. jyAre huM mAro pacAsa bAvana varSa pahelAMno ItihAsaanubhava vicAruM chuM. tyAre mane ghaNI navAI AzcaryakArI ghaTanA samajAya che. eka legassa jeTaluM paNa nahIM pAmelo huM, Aje Apa mahAnubhAvo sAthe zrIvItarAga vacanonI Apa le, karI zakuM chuM. kAraNa ke pacAsa varSa pahelAM mane kalpanA paNa kayAMthI hoya ke huM vItarAgavANIno svAda cAkhI zakIza. mATe ja AvA traNe kALanA sarvajInA upakArI, zrIvItarAga zAsanane vAraMvAra upakAra yAda lAvI, khUba khUba namaskAra karuM chuM. ane sarvakAlIna zrI jainazAsananA pramukhasthAne bIrAjelA, atyAra sudhImAM bhAvatIrthaMkaranuM sthAna zobhAvI mekSamAM padhArI gayelA ane padhAravAnA che. tathA jeo tIrthakara nAma mahApuNya nikAcita thavAthI avAntara bhavamAM bhAva tIrthakara thavA nakkI thayA che. AvA anaMtAnaMta sarva jinezvaradevone, ane te upakArIonuM avalaMbana pAmI, mokSamAM padhArelA sarvasiddha bhagavaMtane, tathA zrI vItarAgazAsananI dhUrAne vahana karanArA sUriprabhAvakone, vAcaka paMgane, ane bhAva sAdhu mahArAjone, cAra prakAra zrIsaMghone, tathA zrIvItarAgonI ratnatrayIne, vAraMvAra namaskAra
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ karUM chuM. ane zrIvItarAga devAnIvANIne, jinezvara devanI AjJAne, sarvajIvarakSaNane mArU dhyeya banAvuM chuM. ate mAru vakatavya saMpUrNa karuM chuM. jinaANA jinavANune, sarva jIvanuM trANa (rakSaNa), vaLI :-- bhavabhava jo mujane maLe, teA muja janma pramANu." " vItarAga cAcana tuma pAse, bhavabhava tuma zAsana maLajo sAdi anaMta bhAMge AtamathI, rAgadveSa aLagA TaLajo kALa anA dukha denArAM, kama ATha mArAM baLajo samyagdarzana - -jJAna-caraNanI sa kALa sevA maLajo.'' have chevaTamAM eTaluM ja ke A granthane chapAyA pahelAM koI gItArtha mahApurUSanI daSTithI pavitra banAvAyo hota to, vadhAre nirbhayatA gaNAya. paraMtu mArA jevA mATe prayatna karavA chatAM A kArya azakaya hovAthI, banavA pAmyuM nathI. tethI chadmastha svAbhAvika bhUlA uparAnta mArI ati alpajJatAnA kAraNe, A granthamAM, zrIvItarAgadevanI AjJA viruddha lakhAyuM hoya, asaMbaddha, piSTapeSaNa ke rasa vagaranuM lakhAI gayuM hoya, te sarva mATe, sarvajJa bhagavaMto pAse micchAmi dukkaDaM mAgIne, Apa sarva vAcako pAse paNa kSamA mAguM chuM. ane sudhArIne vAMcavA prArthanA karU chuM. Iti. saMpUrNa. nAsIka sITI, mahArASTra. pagaDa baMdha lena, navA upAzAya vIranirvANa saMvata 2493 vi. saM. 2023 mahA sudI 10 LI lI. paMcamahAparameSThI bhagavaMtA ane cAraprakAra zrI saMghaneA sarvakAlIna sevaka caraNavijaya gaNi,
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA prastAvanA eTale zuM? prastAva zabdano artha uciti thAya che. te avasarane ucita, sabhAne ucita, prakaraNane ucita, bolavuM, lakhavuM, goThavavuM, pratipAdana karavuM, A badhA prastAvanAnA paryAya 1 prastAve bhASitaM vAkyaM prastAve dAnamaMginAM / prastAve vRSTirelpAvi, bhavet koTiphalapradA / (1) artha : avasare belAyeluM vacana, avasare ApeluM dAna, ane avasare thayelI vRSTi, ghaNA moTA phaLanuM kAraNa thAya che. ahIM prastAva, jinezvaradevanI AjJA ane sAcI mANasAIne anurUpa. thoDuM lakhavAnuM che. prazna : A jagatanA mANasanI saMkhyAmAM, ochAmAM ochA jainadharma pALanArA mANaso hoya che. temAM paNa samajanArA te sAva thoDA hoya che. ane samajavA chatAM, Adara karanArA, temAM paNa khUkhe thoDA hoya che. to pachI jinezvaradevanI AjJA mAnanArAnI saMkhyA keTalI? ane jo AjJA na mAne tevAomAM mANasAI Aveja nahi. te zuM? A saMsAramAM lAkhonI saMkhyAmAM, saMtapuruSa hoya che. ane sajajanonI to saMkhyA ja nathI. A vAta zuM sAcI nathI ? AvA saMta manuSyamAM ane sajajanAmAM mANasAI AvI na kahevAya? uttara : A jainazAsana eTale lokottara zAsana che. sarvajJa bhagavaMtanuM zAsana che. paralokanI mukhyatAe racAyeluM zAsana che. temAM batAvelI mANasAIneja, AMhI mANasAI tarIke vicAravAnI prastuta che. AvI mANasAI AvyA pachI prAya : AtmA badalAto nathI. pAcho paDato nathI. paraMtu, uttarottara AgaLa vadhe che. ane tethI svanAkalyANa sAthe, bane teTaluM, jagatanA prANImAtranuM kalyANa ja karanAro thAya che. prazna : ane jagatabharanA bIjA saMtapuru ke sajajanemAM, AvelI mANasAI, svaparanuM kalyANa karanArI nathI? uttara : A jagatamAM moTAbhAganA manuSyo, cAlu janmane ja samajanArA ane mAnanArA hoya che. tethI temanA deve paNa Izvara, brahmA, viSNu, ziva, buddha, Izu, khudA, devI zakita vagere paraMparAgata mAnI rAkhelA ane kayAre paNa vicAronI kaseTI upara nahi caDAvelA hovAthI, uparyukata ISTadevanAM bhajana, kIrtana, dhyAna, jApa karanArAone AcaraNathI, game tevA hoya to paNa, saMta gaNAyA che. pachI teo vakhate mAMsa, macchI, IDAM jevA, akhAdha padArtho khAtA hoya te paNa, potAnA dharmamAM saMtapuru gaNAyA che. prazna : ajene paNa ahiMsA, satya, acaurya, brahmacaryane mAne che. pachI temane saMto mAnavAmAM vAMdho zuM? uttara : ajainamAM AryaanArya be prakAra che. temAM pahelo prakAra hindusthAnanI bahAra nathI. ane bIjA prakAranA manuSya ahiMsAne samajatA ja nathI. temanuM sutra ja che ke "mAnava sevA teja prabhu sevA che." ATaluM mAtra sUtra paNa dharma mATe to nathI ja, paraMtu potAno pakSa vadhAravA mATe che. mAnavasevAnI vAta kahenArA ke lakhanArA paNa, potAnA virodha pakSane nAza karatAM, jarA paNa acakAyA nathI, acakAtA nathI. potAnA deza ke pakSanuM rakSaNa karavA, bIjAonuM satyAnAza thaI jAya ke, karI nAMkhavAmAM, teone vAMdho nathI, hato nahIM. ane A vAtanI chellA hajAra bAra varSane ItihAsa sAkSI pUre che. dharmaSanA kAraNe hajAro nagaro ane gAme ujajaDa verAna thayAM che. maMdiro ane mUrtionA TukaDA thayA che. dharmanAM pustako agnimAM homAyAM che. ane abajonI milakato paradezamAM pahoMcI gaI che. sAthe lAkhe Aryone anArya banAvyA che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 A hajAra bAraso varSanuM ItihAsa jJAna dharAvanArA mANasa, jarUra samajI zake che ke, "mAnava sevA teja prabhu sevA" bAlanArAoe, mAnavasevA karI che ke? pakSasevA karI che? AvA mahAzayomAM prAmANikatA ke udAratA dekhAtI hoya te paNa, AtmakalyANa mATe to nathI ja hotI, vAstavikatAe to, ahiMsA, satya, acaurya, ane brahmacarya, jainazAsana sivAya, bIjA darzanAmAM, phakata bolavA pUratuM ja pustakomAM ke pracAramAM TakI raheluM hAya che. prazna : prAmANikatA ane udAratA thoDI hoya, teTalI paNa anumodavA yogya kharI ke nahIM? uttara : keTalAka bahAravaTiyA paNa, parastrIne putrI, bahena, samAna mAnanArA hatA. ane hoya che. keTalAka kasAIo paNa cArInuM dhana letA nathI. keTalIka vezyAo paNa asatya bolatI nathI. corI karatI ja nathI. AvA bhayaMkara doSo sAthe bhaLelA guNA, AtmakalyANa karavAnI jagyAe sva ane paranuM satyAnAza ja vALanArA thAya che. dUdhanA moTA bhAjanamAM paDelA sAmala, dUdhane jhera banAve che. tema, hiMsA, ane abrahmacaryanI sAthe bhaLelA, satyatA ane prAmANikatAnA guNA, lAbha nahIM paNa nukasAna karanArA ja thAya che. prazna : to pachI prAmANikatA guNathI lAbha nathI ja ? uttara H bhAIo ! jIvatA jIvanA barADA, mUMjhavaNa, gabharAmaNa, akaLAmaNa, najare dekhavA chatAM jemane dayA Aveja nahIM, tevAonI prAmANikatA kema sArI kahevAya? maratA jIvAnA prANanI corI karanArA, prAmANika kema gaNAya? mAtra mANasAnA poSaNa ane rakSaNa mATe abAla jIvonA nAzano pracAra karanArA ke lakhanArA satyavAdI kema kahevAya? abajo jIvAnA nAza karanArI prayogazALAonI khilavaNI mATe sakhAvato karanArAone udAra kema kahevAya ? ane prANImAtranuM bhaluM karanAra evA dharmanA saMskArone nAza karanArI keLavaNInA vikAsa ne jJAna dAna kema kahevAya ? prazna : to pachI mAnavatA kahevAya kone? uttara : jenAmAM jhINA moTA manuSya ke pazunI, dayAnI mukhyatA hoya, nirdayatA, nIcatA, adhamatA, anAcAra vagere lAkavirUddha AcaraNA hoya ja nahIM, tathA deza virUddha, gAmavirUddha, jJAti virUddha, dharma virUddha, badhA kharAba vahevAro baMdha thAya, tyAM ja sAcI mANasAI AvI zake che, ane TakI zake che, ane phelAvA pAme che. prazna : AryalokomAM sAcI mANasAI AvI zake kharI ke nahIM? uttara : dharmanA nAme paNa bIjAonA nAzanI bhAvanA hoya; pracAra hoya; tyAM mANasAI kema Ave ? vAMco : anyadharmasthitaH satyA, bapurA va viSNunA / ujjainIyA teSAMtti, varSe yojo na vidyate" z artha : jema viSNu bhagavAne asurono nAza karyo che, tema bIjA dharmomAM rahelA manuSyonA, nAza karavAmAM kazAja doSa nathI. AvAM uzkerATathI bharelAM zAstrone mAnanArA; vAMcanArA; pracAranArA; AryAhovA chatAM anAryothI sArA kema gaNAya? vaLI kahe che ke: namAMsamakSaLe roSo, na maye na va maithune pravRttiyeva sUtAnAM, nivRttistu mA~" 2 artha : mAMsabhakSaNa karavAmAM, madirApAna karavAmAM, ane maithuna sevavAmAM kazAja doSa nathI, jagatanA jIvonA svabhAvaja AvA che. chatAM koI A traNa vastu tyAga kare to moTuM phaLa che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ A vAkayamAM vadata vyAghAta jevuM sAkSAta dekhAya che. eka bAju mAMsabhakSaNamAM koI doSa nathI. madirA pIvAmAM guno nathI. maithuna sevavuM te paNa prANIne svabhAva che. AvuM belIne pachI, tenA tyAgane mahAna lAbha che. A bolanArane ApaNAthI prAmANika kema kahevAya? prazna : keTalAko kahe che ke mANasa bhUkhe maratA hoya te mAchalAM, maTana, muraghAM khAvAne vAMdho nathI? A pracAra vyAjabI nathI ? uttara : te pachI bhUkhe maratA rAkSase, siho, ke dIpaDAo vagere prANIo, mANasane khAI jAya te gune na gaNAvo joIe ?vaLI bhUkhe maratA mANase dhanavAnonA gharamAM, vakhAromAM ke, kSetromAM, cerI kare to guno na gaNAvo joIe ? vaLI atyaMta kAmAtura vAMDho mANasa koInI putrI-patnI--bhaginI upara baLAtkAra kare to gune na gaNAya? jema A badhA loko kAyadAthI cokasa gunegAra gaNAyA che. ane pApa cokasa lAge che. tema ApaNA svAda poSavA ke udara bharavA mATe, bIjAnA prANa lenArA paNa, IzvaranA (karmarAjAnA) darabAramAM ganegAra kema nahIM ? hiMsA, asatya, corI ane parastrIsevana, badhAja ganA che. pachI te mANasa hoya ke paza hoya, jema sarakAra potAnI sarahadanA gunegArane, anyAyane daMDa Ape che, te ja pramANe karmarAjA paNa samasta jagatanA gunegArone temanA gunAnA pramANamAM, avazya zikSA Ape che. ane narakAdi kagationA kArAgAro=kedakhAnAomAM dhakelAyA che. prazna : keTalAka mAne che, bole che ke pApa ane puNya jevI koI vastu cheja nahi. A vAta sAcI nathI? uttara : sAcI nathI ema nahIM paNa taddana khoTI che. puNya pApa ApaNA vartamAna sukhadu:khanI sAkSI pUre che. mANapaNuM samAna hovA chatAM, udyama paNa avirata cAlu hovA chatAM, moTAbhAganA mANase, peTapUra khorAka pAmatA nathI. zarIra DhAMkavA vastro maLatAM nathI. besavA, suvA, rahevA mATe manapasaMda sthAna nathI. jyAM tyAM paDayA rahIne; je te khAIne, phATelAM tUTelAM, gaLelAM, saDelAM, bhIkhI mAgI lAvelAM vastro paherIne, viTALIne, unA nisAsA mUkI, jiMdagI pUrNa kare che. pazuo bIcArA, bakarA, gheTAM, pADA, bhuMka kukaDAM, mAchalAM, haraNa, sasalAM, rojha, pakSIo, sarpo, ajagaro vagara gune mANasenA prahArothI, akALa mare che. zikArIonA zikAra bane che. bhakSakonA kherAkamAM vaparAya che. khetImAM ghANImAM majarI Ape che. UMTa, gadheDA, bela, pADA, poThIyA bhAra upADe che. zarIre cAMdA paDe che. maravA vakhate sudhA, tarasa, tApa, roga AkramaNanA asahya du:khe bhegavI, barADA, bUma, cI, pADIne mare che. A badhAja sAkSAta pApanA purAvA che. prazna : loko kahe che ke atyAre sAkSAta bhayaMkara pApa karanArA sukha bhogave che. ane bIjA keTalAka jIvadayA, abhayadAna, supAtra dAna, ApanArA AvI aneka dharmanI ArAdhanA karanArA paNa du:kha bhogave che. te pachI pUNyapApano phaLarUpa sAkSAtkAra kayAM che? uttara : keTalAka coro ke paradAra laMpaTI, guMDAo, mahinAo ke varSo sudhI, corIo karIne, bAre mAsa manapasaMda jame che, vezyAo ane rakhAto bhagave che. sarakAranI pakaDamAM na Ave tyAM sudhI tevAo svarga jevAM sukha mANe che.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 ane pakaDAyA pachI mahAbhayaMkara yAtAnAo ke zULI, phAMsI, pAme che. ane bhavAntaramAM naraka ke pazugatimAM cAlyA jAya che. ane hajAro pazuo ke nArakIonA bhavAmAM mahAdu:kho anubhave che. A zuM pApane sAkSAtkAra nathI ? eka atirUpALA vaNika putra rAjAnI paTarANInA mahelamAM pahoMcyo. ane bannenI parasparanI mitratA thavAthI varSo sudhI rANIe potAnA mahelamAM rAkhyo. ane banne jaNAM potAne deva ane devI samAna samajIne, yamarAjanA mahela jevA rAjAnA mahelamAM rahe che, eka divasa rAjAne khabara paDI javAthI, bannene pakaDAvIne, zarIranI jIvatI cAmaDI utarAvI ne, temanA zarIramAM maracAM--mIThAM chaMTAve che. tethI mahinAo sudhI vikarALa du:kho bhAgavI narakatinA mahemAna thAya che. AMhInA hisako ane tevA badhAone A dAMntathI samajAya tevuM che. cAlu janmanA pApa ane puNyanA phaLa badhAM AMhIMja bhAgavAtA nathI. paraMtu gayA janmonAM pApa athavA puNyonAM phaLA ja, bahulatAe AMhIM bhAgavAya che. ane cAlu janmamAM thayelAM pApA ke puNyonAM phaLA, have pachInA bhavAmAM avazya bhAgavavAM paDaze. mATe ja cAlu janmanA kasAIo, khATakIo, macchImAro, mAMsa, macchI khAnArAone, hamaNAM sukha maLe che. te cAlu janmeAnA pApanuM phaLa nathI. paraMtu gayA janmanA puNyanuM phaLa che. tema cAlu janmanA sAcA dharmI paNa du:kha bhAgavatA dekhAtA hoya te, te gayA janmamAM karelAM pApAnA udayo bhAgavAya che ema samajavuM. koI kavi kahe che ke : 66 << ' jaba laga tere puNyakA; pahoMcyA nahIM karAra. 'puNyapurA jaba hAyagA, udaya hoyagA pApa, " bhayarogo ne ApadA, viyogane aMtarAya, "dhana nArI, suta, bAMdhavA, nIroga suMdara kAya, tabalaga tujako mAk hai. avaguNa kara hajAra." prakaTa thaze du:kha DuMgarA bhAgavase tuM Apa." pUravapApa viSa vRkSano, jANA phaLa samudAya." mAna pAna jaza AbarU puNyataNA samudAya" keTalAka zAlibhadra jevA mahApuru So, puNya bhAgavI, puNya bAMdhI, svarge gayA che, keTalAka khuNIyA zrAvaka jevA suzrAvako cAlu janmamAM dhana saMpatti pAmyA nahIM. paraMtu mahApuNya bAMdhI svargamAM gayA. have bhAbhava svarga ane narabhavanAM sukha bhAgavI meAkSamAM jaze. tathA keTalAka tripuSTa, subhUmAdikanI peThe, cAlu janmamAM khUba sukha bhAgavI, narakAdikamAM cAlyA gayA che. keTalAka bicArA adhama koTinA jIvA, mahApApo karIne, narakAdikanI vedanAo bhAgavIne, narabhava pAmIne paNa, rAMkonA kulAmAM janme che. jiMdagI sudhI AjIvikAnAM du:kho bhAgavI, mAMsAhAra karI, pAchA narakAdikamAM cAlyA jAya che. A badhA vidhAnothI samajI zakAya che ke, A jagatamAM sukha koI ApatuM nathI. tema du:kha paNa koI ApatuM nathI ja. prANImAtra potAnA sArAM khATAM AcaraNAthI, sukha du:kha pAme che. mATe kharAbane cheDAvI, sAruM batAvanAra koIpaNa mahAzaya male, tenI zikhAmaNa mAnavI te DAhyA mANasanI pharaja che. prazna : huzIyAra mANase bIjAnI doravaNIthI cAlavuM paDe, te paNa AtmAnA vikAsane jokhamamAM mUkavA jevuM nathI ? uttara : AkhuM jagata ajJAnI che. apUrNa che. manuSyamAtrane anyanI sahAya levI ja paDe che. eka ekathI adhika hoya che. mATe prasaMgeA pAmIne bIjAnI sahAya levI paDe che ja, juo : bhUlA paDelA athavA mArganA ajANa musApharane, mArgadarzakanI AjJA pALavI paDe che." " rogane paravaza paDelA dardI (rAgI)ne vaidya DokaTaranI salAha pramANe ja vartavuM paDe che."
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ "huzIyAra vidyArthI (arjuna karNa jevAne) ne paNa, upAdhyAya, prInsIpALanI, AjJA mAnavI paDe che "huzIyAra sainikone senApatinI AjJA mAnya rAkhavI paDe che." huzIyAra gumAstA, murkhazeThanI paNa AjJA pALe che. pALavI paDe che." mahAsatI nArI, potAnA svAmInI, AjJAne ja potAnuM sarvasva samaje che." "samudranA musApharo nAvikanI AjJA pramANe ja AcaraNa kare che. bese che." AvA badhA prakAro mANasane potAnI salAmatI mATe, avazya AdaravA paDe che. pazuo paNa potAnA hitAhitane samajI mAlikane anusare che. bakarA, gheTAM, gAyo, bheMsanAM ToLAM mAlikanI pachavADe cAle che. te calAve tema cAle che. ahIM potAnA bhalAnuM bhAna samajAya che. tevI ja rIte jagatanA ekAnta upakArI ane badale lIdhA vagara, jagatanuM ekAnta bhaluM karanArA zrIjinezvaradeva vItarAganI, AjJA, AtmAmAM Ave to, te AtmA sAcI mANasAI pAme, temAM Azcarya zuM? kAraNa ke teonAM, rAga dveSa ane ajJAnatA nAza pAmI gayAM hovAthI, teo bhUlatA ja nathI. mATe ja temanA batAvelA mArge cAlanAro AtmA bhUle paDato nathI. kahayuM che ke : aNuvakayaparANuggahaparAyaNA, jaM jiNA jagappavarA / jiyarAgadosamohA ya nannahA vAyiNo teNa // 1 // artha : jagatanA badhA upakArI, AgaLapAchaLa badalAnI AzA rAkhe che. koI yaza mATe, puNya mATe, bhaviSyanI sahAya mATe, chevaTa nirjarA mATe, paNa upakAra kare che. jyAre jinezvarade, kRtakRtya thayelA hovAthI, upakAra pratyupakAra, kazuM levAnI jarUriyAta vagara kevaLa jagatanA jIvonA upakAra mATe ja jinanAma kama bhegave che. prazna : sUripaMga, vAcakavaro, ane munivaronA upakAramAM, pratyupakAra levAno Azaya hoya kharo ? uttara : trIjA, cothA, pAMcamAM pade, bIrAjelA parameSThibhagavaMte, upakAranI IcchAvALA hoya ja nahi. paraMtu te mahApuruSone saMvara nirjarA, ane kavacita puNyabaMdha thAya che. thavAnuM hoya che. jyAre tIrthaMkaradeve te kRtakRtya thayelA hovAthI, kevaLa upakAra mATe ja, jinanami puNya khapAve che. temane puNya-saMvara-nirjarAnI paNa jarUra nathI. mATe ja temanA ATha mahAprAtihArya cetrIsa mahAatizayo pAMtrIsavANInA guNo vigere badhI ja bAhyasAmagrI jagatanA jIvone dharma pamADavA mATe ja AvI hoya che. praznaH A jagatanA bIjA bIjA dharmapravartako paNa paropakAra karavA mATe ja janmadhAraNa kare che. Ama je kahevAya che te paNa sAcuM kharuMne. teo kahe che keshaanino dharmatIrthasya kartAraHparamapadaM / gatvA'gacchanti bhUyopi bhavaM tIrthanikArataH // 1 // artha : dharma tIrthanAkartA sthApaka evA jJAnI puruSa. mekSamAM gayA pachI paNa, jagatamAM aMdhAdhuMdhI phelAya che. asaronA trAsa vadhI paDe che. tyAre pAchA saMsAramAM avatAra le che ane pApIone nAza karIne pAchA mekSamAM cAlyA jAya che. A vAtathI te badhA mahApuruSe paNa jagatanA ajoDa upakArI kharA ke nahIM?
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 uttara : kartA, zAnI, ane nIrSanA nAza-tiraskAra, A badhuM ja paraspara virodha sUcaka che. jo jagatanA kartA jJAnI hoya to, teoe jANI joIne asurone banAvyA kema? vaLI paramapada meAkSane pAmelA AtmA niSkamAM thayelA mahAzayo, pharIne saMsAramAM Ave zA mATe? mokSanAM sukhano svAda pAmelA mahAguNI purUSo, sAta dhAtu ane viSTA mUtranI khANa, nArInA zarIramAM, UMdhA mastake laTakavA avatAra kema laI zake ? jagatakartAnA guvAna vargane lakhanAra nipuruSoe pote ja vicAra karyAM hota to, jagatakartAne sarvaza mAnyA pachI, mokSamAM jaIne paNa pAchA, jagatanA jIvonAM du:kho maTADavA, saMsAramAM avatAra lenArA varNavAya nahIM, A badhI parasparanI virUddha vA, stutinA garbhamAM nindAneja phelAvanArI thAya che. eTaluM paNa te mahAzayo kema na vicArI zako ? prazna : IzvaranA jagata nRtvane samarthana ApanArI vargano madAne vistAranArAM kema kahevAya? uttara : Izvare jagata zA mATe banAvyuM ? dALu Izvara dvArA baneluM jagata du:khI zA mATe? jJAnI ane dayALu sarvajJa Izvare, jagatano zatru rAkSaso, rogo, ane duSkALo kema banAvyA? dayALu sarvajJa Izvare, paraspara virodhIprANIone banAvIne hiMsA jevAM bhayaMkara pApone protsAhana kema apAvyuM? vaLI jagatanAM sarvajJa dayALunA rAjayamAM, du:khanI adhikatA, pApanI puSkaLatA, ane durjanonuM ja prArya zA mATe? sukha, sajjana ane dharmanI alpatA kema? jema rAma jevA rAjAonA rAjyamAM, dharmanI ja AgevAnI hatI, sajajanothI ja jagata bhareluM hatuM, sukha, subhikSa Arogya, nirbhayatA vyApaka banelAM hatAM, to pachI jagatanA dayALu sarvajJa. jagata kartAnA rAjayamAM, uparanAM badhAM sukhapASaka sAdhanothI ja bhareluM jagata kema nahIM ? jo jagatane Izvare banAvyuM hoya to asuro, diko, rAse rogone koNe banAvyA ? je Izvare ja banAvyA hoya to, temanuM sarvajJapaNa ane dayALupaNa' satya kema kahI zakAya? ane asuro potAnI meLe ja yA kahevAya to, pachI temanuM jagat kartRtva kema mAnI zakAya? A badhAM varNanAthI IzvaranI prazaMsA poSAtI nathI paraMtu nindA avazya tarI Ave che. rAmarAjaya kone kahevAya e vicA "akAla maraNa nava nipaje, garbhapAta nava thAya, duSkALo Ave nahI, rAmarAjaya kahevAya." 66 'jajugAra jAra nahI coraTA, mAMsabhakSaNa nava thAya, vAge Dhola amArIno, rAmarAjaya kahevAya." "saMta satI gharaghara vase, anAcAra nava thAya. paNa mAnava nirbhaya vage. rAmarAjya kahevAya." " sneha saMpa saMskAranuM, vAtAvaraNa sadAya, mAyatAyAma rAjavI, rAmarAjaya kahevAya." " saghaLAM rasala dhAnyathI, pRthvItala DhaMkAya, kasI cIja khUTe nahI, rAmarAjaya kahevAya." 66 kulaTA vezyA kedio, nAma zeSa thaI jAya, dAna zIla tapasA ghaNI, rAmarAjaya kahevAya." 1 2 5 vAMcako samajI zake che, ke AvA nyAyasaMpanna rAjAonA rAjyamAM paNa durjano janmatA nathI. to pachI mahApratApI IzvaranA rAjayamAM asuro, rAkSasa, coraTAo, 2'DIbAjo, lAMcIyAo ane hiMsaka loko utpanna thAya e kema banI zake ? kema mAnI zakAya?
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 jJAnI, dayALu, jagata kartA Izvara. asurone ane adhama AtmAone svayaMpate utpanna kare, ane puna: teo pita, paramapada jevA uttamasthAnane choDIne, upakAra karavA mATe apavitratAnI khANa, nArInA zarIramAM avatAra dhAraNa kare, AvI vAto paMDita purUSone kema sAcI lAge? prazna : to pachI jenee svIkArelA tIrthaMkara paramAtmA paNa. nArInI kukSimAM avatAra le che, e paNa gune nathI? temane paNa pitA mAtA jarUra hoya cheja ne? uttara : jenenA tIrthakaro Izvara thaIne, mokSamAM gayA pachI, avatAra letA nathI. janma, jarA, maraNa, roga, zoka, viyoganAM kAraNa ATha karma che. ATha karmanA ja kAraNe jIvo saMsAramAM bhaTake che. ATha karmo hoya tyAM sudhI jIva mokSamAM jaI zakato nathI. ane AThakamano kSaya karIne, mokSa pAmelAone, puna: saMsAramAM avatAra levA paDatA ja nathI. ATha karmonA kAraNe ja jIvone janma levA paDe che. jainee, eka ja athavA brahmA, viSaNu, zivanI peThe. be traNa ja Izvara mAnelA nathI. Izvarane eka ane jagatakartA paNa mAnyo nathI. jagata koIe banAvyuM ja nathI. banAvyuM mAnavAnI dalIlo TakI zakatI nathI. vaLI kanyakanya thayelA mahApurUSone jagatane banAvavAnI upAdhi paNa zA mATe? A duniyAmAM vasanArA saMtapuruSo paNa koInuM burU karatA nathI. to pachI prabhu=Izvara jagatanuM buruM kema kare ? prabhu Izvara pote koIne mArI nAkhavAnI buddhi kema Ape? prazna : te pachI jainanA IzvaranuM svarUpa kevuM? ane Izvara keTalA? uttara : jaina tIrthane mAne che. tAre tene tIrtha kahevAya che. saMsAranAM du:khothI choDAve te tIrtha kahevAya che. A saMsAranA pApathI choDAvanAra traNa vastu che. gaNadhara bhagavaMto, dvAdazAMgIzAstro, ane cAraprakAra saMgha; A traNe tIrtha kahevAya che. A traNe prakAranA tIrthane sthApe che, mATe tIrthakara kahevAya che. AvA tIrtha karo bharatakSetramAM 24 cauzlIza thayA che. anaMtakALe aDhIdrIpamAM anaMtI covIsI ane anaMtI vIsI tIrthakara thayA che. eka tIrthakara mokSa padhAryA pachI, keTalAka aMtare bIjA tIrthakaro uttarottara thAya che. teo paNa ApaNA jevA ja anAdi saMsArI jIva hatA. bhavasthiti paripAkathI upara AvyA, ane mahAguNI ane vItarAganA, zraddhALu, jJAnI tyAgI, nispRhI gurUonA samAgamathI dharma pAmyA. AtmA AgaLa Avyo. dharma samajo. uttarottara doSone ghaTADo ane guNono vikAsa thato gayo. AMhI zAtinAtha svAmInA AtmAno uttare uttara vikAsa TUMkANamAM jANavA yogya vakhuM chuM. 1.lA bhave zrINa rAjavI. dharmaprApti. bIjA bhave yugalika manuSya. trIjA bhave paheluM svarga. cothAbhave vidyAdhara rAjavI amItatejA. pAMcamA bhave dazamuM svarga. chaThThA bhave aparAjita baladeva, 7me bhave bAramA svarga Idra, 8mA bhave vAyudha cakravartI, navamA bhave trIjuM naiveyaka svarga. 10 me bhave megharatharAjavI. 11 me bhave sarvArthasiddha anuttara vimAna. 12meM bhave zAtinAtha cakavatI ane jinezvaradeva thayA. prazna : te zuM koIpaNa AtmA jagatano svAmI banI zake che? uttara : guNanI ane puNyanI saMpUrNatA yAne parAkASThAne pAmelA AtmA, svapara ubhayanuM cokkasa kalyANa karanArA hovAthI. akhila brahmAMDa, traNe jagatanA svAmI bane che. teo koInA svAmI thatA nathI. paraMtu guNasamudAyathI AkaSayelA AtmAo temane svAmI mAne che. svAmI banAve che.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjA puNya nahIM paNa guNanI saMpurNatAne pAmelA, kevalI bhagavaMto ane siddhabhagavaMto paNa jagatanA pUjaya sthAne birAjelA gaNAyA che. trIjA puNyanI prabaLatAnA udayathI, cakravartIo, vAsudeva, baladevA, tathA bIjA paNa hajAro, lAkhAnI saMkhyAmAM pRthvI upara thaI gayelA mahAsamrATo, ane bAvA, yogI, saMta, sanyAsIo paNa jagatamAM khUbapUjAyA che. prazna : A traNa prakAramAM tIrthaMkaranA kayA prakAramAM samAveza karI zakAya che? 14 uttara : jinezvaradevAnA AtmAo dharma pAmyA pachI, uttarottara mahAnubhAvatAne khIlave che. ghaNuM karIne dharma pAmyA pachInA pratyeka bhavamAM AtmAnA vikAsa vadhe che. karmo nabaLAM paDavA lAge che. gRhasthapaNe paNa nyAya saMpannatAja hoya che. prAya: manuSyanA pratyeka bhave, nirmala cAritra ArAdhe che. chellAnA trIjA bhavanuM jIvana khUbaja uccatara hoya che. mATe teo mahAguNI, ane mahApuNya puruSa manAyA che. jema prabhu zrI mahAvIradevanA 25 mA bhavamAM, ekalAkha varSa nirmala cAritra ArAdhyuM, agiyAra lAkha esI hajAra chasA pIstAlIsa mAsa kSapaNane tapa karyo; darzana, jJAna, cAritra, tapanI parAkASThAthI ATha karmA ghaNA khapAvI nAkhyA. tIrthaMkara nAma karma mahApuNya baMdhAyuM. dazamA svarge gayA. cyavIne mahAvIra prabhu thayA. tethI vAMcako samajI zake che ke chellA bhavamAMja sarvaguNa saMpanna thayelA mahApuruSane buddhimAna jagatamAM Izvara tarIke saMbAdhAyA che. oLakhAyA che. jeno jagatabharane upakAra hoya, teja jagatanA pUjaya thavAne yogya che. "mahAguNI jinarAjaviNa, upakArI nahIM koya, vaNa upakAra pUjA nahIM, jANe che sau koya." prazna : jagata kartA IzvaranA upakAra zuM jevA tevA che? kahayuM che ke: e Izvara tuM eka che. sarajyA te saMsAra, pRthvI pANI vAyaro teM kIdhA taiyAra. 'bhagavAna ja svargAdi sukho Ape che." "bhagavAnanI ja kRpAthI jIvIe chIe." " prabhu dhAre te kare che prabhu mAre to marIe jIvADe to jIvIe." A badhA prabhunI maherabAnInA purAvA nathI? 66 66 uttara : A to badhA gAMDA mANasAnA goThavelA gapagoLA che. jo IzvaranI maherabAnIthI sukha maLatuM hoya to sarva sukhI hovA joIene ? kAraNake AkhA jagatanA kartA Izvara che. eTale A sRSTi IzvaranI che. ane Izvara jagatano pitA che. samasta prANIgaNa, IzvaranAM saMtAna che. jo A vAta satya hoya to, sukhiyA atithoDA ja ane dukhiyAonA pAra ja nahIM. ema kema? thoDAne ja sukha ApavA mATe hajAronA, lAkhAnA, kroDonA athavA saMkhyAtIta jIvAnA prANAnA nAza thAya che. AvuM samasta jagatanA kartA Izvara calAvI le kharA? nyAyI rAjayamAM paNa AvA anyAya hoI zake kharo? prazna : tyAre sAcA Izvarano artha ze? Izvara kone kahevAya ? IzvaranuM kartavya zuM ? IzvarathI jagatane zuM lAbha ? uttara : prANImAtranuM rakSaNa karavAnI bhAvanAvALA Izvara kahevAya che. ane nAnA ke moTA, jhINA ke skUla sarva jIvone bacAvavA mATe jAgatA rahe te Izvara kahevAya che. manathI jagatanA prANImAtranuM bhaluM ciMtave che. vacanathI prANImAtrane bacAvavAnA upadeza Ape che. kAyAthI koIpaNa prANI haNAI na jAya tevA sAvadhAna rahe che. ane upadeza paNa sarva jIvanA rakSaNanA ja Ape che. zAstranAM baMdhAraNa paNa sarvajIvonI dayA mATe ja hoya che. temanuM
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 puNya ja evuM hoya che ke ziSyo ane bhakato paNa temanA vacanane akSaraza: anusare che. ane caudarAlekanA, cAragatinA, chakAyanA, corAsI lAkha yonInA sarvajIvonA rakSaNane ja pracAra kare che. vAMco : zivamastu sarvajagataH parahitaniratA bhavantu bhUtagaNAH / doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhIbhavantu lokAH // 1 // artha : bhagavAna pharamAve che ke jagatanA sarvajIvo sukhI thAva. jagatanA sarvajIvo bIjAnuM svathI anya sarva jIvonuM, hita citavanArA, hita bolanArA, hita AcaranArA thAva. ane saMsArane vadhAranArA, hiMsA, asatya, corI, ane maithuna vigere doSa nAza pAme ane doSa nAza thAya to, avazya du:khe nAza pAme che, ane sukha prakaTa thAya che. prazna : keTalAka kahe che ke IzvaramAM camatkAro khUba hoya che. athavA IzvaranI lIlAne pAra nathI. e barAbara che? uttara : A vAta sAcI nathI, lIlAo, athavA camatkAro, e mehanA cALA che. nirdoSa AtmAomAM, lIlAo ke camatkAranI jarUra nathI. rAga ane dveSa A beja saMsArarUpa mahAmahelanA thAMbhalA che. lIlAo e rAgadveSanI hAjarInAM sUcana che. rAgadveSanA saMpUrNa nAzathI ja AtmA paramAtmA bane che. paramAtmAmAM sarvazatA ane vItarAgatA, be zakitao prakaTa thAya che. A be zakita vaDe sAkSAta paNa abajo jIvonuM ane paraMparAe anaMtA jIvonuM kalyANa thaI jAya che. mATe ja teo Izvara thavAne yogya che. kalikAla sarvajJa pharamAve che ke: imAM samakSa pratipakSasAkSiNA - mudAraghoSAmavaghoSaNAM bruve / na vItarAgAt paramasti daivataM nacApyanekAntabhRte nayasthitiH // 1 // artha : jagatabharamAM vaselA pratyeka darzanakArone uddaSaNA karIne jaNAvuM che ke, vItarAga arihaMta sivAya jagatamAM bIjo koI deva thavAne gya nathI. ane anekAntavAda sivAya koI siddhAnta nathI. A (Iti a. vya. zlo. 28) prazna : anekAntavAda eTale zuM? devagurUdharmane paNa nirNaya kharo ke nahIM? uttara : ame jaine, nitya izvarane mAnatA nathI. Izvarane jagatane kartA mAnatA nathI. tethI jainetaroe kapelAM, IzvaranAM varNane paNa, jainene mAnya nathI. jainetaro vedane apauraya mAne che. teo kahe che ke vedane koIe banAvyo nathI. A vAta paNa yukitathI, asaMgata hovAthI, jaine mAnatA nathI. vaLI teo brAhmaNone ja gurUo mAnavA samarthana kare che. A vAta kema mAnI zakAya gurUjI gurUjI bele sau. gurUne ghera beTA ne vahu, gurUne ghera lakSmI ne Dhera. akho kahe Ape keTavALa ane Ape cora, temanA ja dharmamAM janmelA, akhA bhagata jevA, aneka vidvAnee brAhmaNo ane bAvAonA bhavADA jAhera karyA che. te bhojAbhagatanA cAbakhA vigere vAMcanAra samajI zake che. tathA vedamAM vidhAna karAelI hiMsA paNa dharma che. AvI vAte jaine kema mAne? ane AvAM vidhAnone na mAne temane nAstiko kahevA te zuM mANasAI kahevAya?
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ t jaine to guNanA pUjArI hatA ane cheja. jaino kRSNamahArAjane bhaviSyanA jinezvaradeva mAne che. temaja ajainoe mahAdeva tarIke mAnelA, satyakI vidyAdharane paNa, bhaviSyanA jinezvara deva mAnelA che. tathA rAmacaMdra mahArAja ane hanumAnajI jevA mahApuruSone jainA bAre mAsa bhaje che. mAtra jainonI paddhati guNanI pUjAne anusare che. vyakitane nahi, jethI kahayuM che ke: gatA ye pUjyatvaM prakRtipuruSA eva khalu te / janA doSatyAge janayata samutsAhamatulaM / na sAdhUnAM kSetraM na ca bhavati naisarjikamidaM / guNAn yoyo dhatte sasa bhavati sAdhurbhajata tAn ||1|| A samagra jagatamAM jeTalA pUjayapadane pAmyA che. te badhAja pahelA sAdhAraNa purUSo ja hatA. jema jema guNA vadhatA gayA, tema, tema sajajana, saMta, sAdhu, sUri, vigere meATA sthAna pAmatA gayA. doSano tyAga thAya tAja guNA Ave che. athavA guNo AvyAthI doSo ghaTavA zarU thAya che. sAdhu puruSo amuka kuTuMbamAM ke amuka vaMzamAMja thAya evuM cokkasa nathI. ke " nizALanA bALaka badhA, pahelA sau ajJAna, paNa vidyAabhyAsathI, bane mahAvidrAna ' 1 66 bahu pustaka--anubhava maLe, mahAmAtya paNa thAya, sad gurunA sahayogathI jaDa paNa zAnI thAya. 2 "dinakaradeva prakAzathI aMdhakAra kSaya thAya, anubhava jJAnaprakAzathI doSaghvAnta kSaya thAya." 3 A varNanathI samajI zakAya che ke deva gurU dharmanA asaddagRha, jainA mAnatA nathI. paraMtu suvarNanI peThe kaSa, tApa ane cchedathI parIkSA karIne zuddha deva, gurU,dharmane cokkasa svIkAre che. AvA vidhAnothI vAcako samajI zake che ke, jainAe deva-gurU dharma traNene parIkSA karIne ja AdaryA che. AMhIM jAti--vyakitane ja Adara nathI. paraMtu guNane ja Adara che. guNanA rAga, guNanI oLakhANa ane guNane Adara prakaTa dekhAya, tene ja guru mAnyA che. guNAnI saMpUrNatA hoya, temane ja deva, mAnyA che. ane samyaga darzana jJAna--cAritra--guNAne ja dharma manAyo che. prazna : deva, guru, dharmanI mAnyatAmAM anekAntavAda kharo ? uttara : jarura. AMhIM jinamUtine cokkasa mAnavI. paraMtu ajainAe svAdhIna karelI jinapratimAne mAnavI nahIM. guNAnI parAkASTA hoya, temanuM dhyAna karavuM. manamAM namaskAra karavA, paNa gRhasthanA vezamAM kevaLa jJAnI hoya te, sAkSAta praNAma karavA nahIM. chaThThA, sAtamA guNaThANe rahelA manuSya lokanA sAdhuone praNAma thAya che. temAM sAdhvIjI paNa guNakANA pAmelAMne praNAma thAya che. paraMtu gRhastha zrAvaka, sAdhvIjIne, khamAsaNAM Ape nahIM. AvatI covIsImAM thanArA jinezvaradevane vartamAna sAdhuo vaMdana kare che. paraMtu vidyamAna zreNika kRSNasatyakIne--temanAtha svAmI ke mahAvIra svAmAMnA sAdhuo vAMde nahIM. namo siddhANaM tarIke rAma, hanumAnane jene cokkasa vaMdana kare che. paraMtu jaine rAmanAmano jApa kare nahi. mahAzIlavratadhArIne namaskAra karanAro suzrAvaka, sotA jevI peAtAnI patnIne page lAge nahi. AvA AvA vicAro vaDe amArA anekAntavAda gAjato che ja. valI paNa zrI. jinezvaradevA kevaLa jJAna pAmI traNa pado prakAze che. upanneIvA, vigameIvA, veIvA, A sthAne traNapade.mAM jgatanA sarvapadArthonuM varNana karyuM che. ane jagatanA savapadArthone nityAnitya batAvyA che.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 prazna : utpanna vastune nAza cokkasa thAya che. tethI utpana ane vigama te barAbara che. paraMtu nitya kema kahevAya? uttara : jema suvarNanA eka TukaDAmAMthI mukuTa bane che. tenI jarura na hoya te mukaTane nAza karIe kuMDala ke kaDAM banAvAya che. tenI paNa jirNatA thatAM bhAMgI, gALI, kaMdoro kaTimekhalA banAve che. A jagyAe mukaTa, kaDAMkuMDaLa, AkArone nAza thavA chatAM suvarNa kAyama rahe che. eka vastu kAyama rahe che paryAyo nAza pAme che. tathA nAnuM janmeluM bALaka--baraNuM-bAbalo-daza--bAra varSe vidyArthI, aDhAra vIsa varSe yuvAna, pacIza triIza vaSe chokarAno bApa, pacAsa varSo dAdo thAya che. pUrva pUrva paryAyo adrazya thAya che. ane navA navA paryAyo utpanna thAya che. ane vyakita kAyama rahe che. prazna, eka ja vastumAM virUddha dharmo kema rahI zake? jema eka ja vastumAM asti barAbara che. paraMtu nAsti kema? uttara : eka cAlIza varSano mANasa che. tenI pAse pAMsaTha varSane vRddha beTho che. A benI apekSAe cAlIza varSanA mANasamAM putratva dharma che. have pAMsaTha varSane vRddha gayo ane vIsa varSanA chokaro Avyo. AMhIM cAlIza varSano mANasa pitA gaNAya che. tethI cAlIza varSanA mANasamAM putratva ane pitRtva ane virodhIdharmo rahe che. eka 20-2530 varSanI koI strI che. tenI pAse eka puruSa ubhe che, te teNIne sago bhAI thAya che. te gayo ane te ja bIjo Avyo te teNIne pati che. AMhIM eka ja strImAM patnIpaNuM ane bhaginIpaNuM raheluM che. AvI rIte pratyeka dharmo vicArI zakAya che. tema AtmAmAM paNa manuSyapaNuM, devapANuM, nArakIpaNuM, pazupaNuM, vigere anaMtAparyAya thayA che, tethI maraNa paNa thayA che. ane janma paNa thayA che. ApaNo jIva koI jagyAethI marIne ja cAlu janma pAmyo che. have pachI maraNa paNa nakkI che. ane puna: janma paNa cokkasa che ja. to paNa AtmA te, anaMtakALatha ho, che ane rahevAne che. tathA gatanA tamAma pudgala dravya, paramANurupe nitya che. tenA skandha anitya che. te ja pramANe merUparvatAdika mUlasvarupe nitya hovA chatAM temAMthI paramANuonAM gamanAgamana, nAza utpatti cAlu hovAthI nityAnitya samajAya che. zrIvItarAga zAsana na samaje tevAo, game te bole, athavA Thoka lAge tema kalpe. paraMtu vAstavika anekAntavAdane samajanAra paMDita purUe ekAntavAdane pheMkI dIdho che. vA "vacananirapekSavyavahAra jo kaho, vacana sApekSa vyavahAra sAco, vacana nirapekSa vyavahAra saMsAraphaLa sAMbhaLI AdarI kAMI rAce." Iti AnaMdaghanajI ma. artha : jagatamAM jeTalA apekSA vagaranA vyavahAra cAle che. AvA ekAntanizcayAtmaka vyavahAro che, te badhA kheTA jANavA, AvA vyavahAro sAMbhaLanArA ke AcaranArA kyAre paNa mAna pAmatA nathI. ane sApekSavAdane samajanArA ane AcaranArA A saMsAramAM sukhI thAya che. svaparanuM kalyANa karI zake che. zAstronAM rahasya pAme che. A badhA anekAntavAda syAdvAda athavA sApekSavAda ekArya che tathA AdaravA yogya che. ekAtavAda athavA nirapekSavAda saMsAra vadhAranArA hoI tyAgavA yogya che. have jenoe mAnelA izvaranI samajaNaH zrIjinezvaradevanA AtmAo, bhavasthitine paripAka pAmavAthI, upara AvIne ArAdhanAmAM joDAya che. temAM koI traNa ja bhavo karIne athavA sAta, nava, daza, bAra, tera bhavo
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 sudhI paNa saMsAramAM rahevA chatAM, doSonA nAza ane guNanA vikAsa pAmatA, chellAnA trIjA bhave, jinanAmakarma mahApuNya nikAcita kare che. sAthe bIjAM paNa badhAM ja zubha puNyo bAMdhIne, devalAkamAM padhArIne, manuSyakSetramAM tIrthaMkara tarIke janme che. prazna : prabhujI janme tyAMthI ja tIrthaMkara kahevAya che? uttara . kevalajJAna thayA pachIja rasAdayathI jananAma mahApuNya anubhave che. paraMtu pradezeAdayA, nikAcita thayA pachI, antarmuhUte zarU thaI jAya che. tethI maMdivapAkodaya chellA trIjA bhavathI zarU thavAthI, pahelAM traNa jJAna sahacArI bane che. tethI jananInI kukSimAM paNa traNa jJAnasahita avatare che. kU kSimAM avatAra paNa kalyANaka bane che. devA " zakrastava vaDe stavanA " kare che. janmakSaNe 56 dikakumArIo AvIne mAtA putranuM sUtikArya kare che. tatkALa pahelA svarganA Indra AvI, pAMca rupa karI, prabhujIne merU upara laI jAya che. ane tyAM moTA ADaMbarathI janmAbhiSeka kare che. " ceAsade Indro ane cAre nikAyanA saMkhyAtIta devadevI malI, prabhunA janmAbhiSeka kare che. prazna : prabhujIne ATalA meATA jaLa samudAyathI snAna karAve te pANInA pravAha keTalo moTo bane ? aneka nadIo sarjAya teTalA pANI vaDe, hajAro gAmeA taNAI jAya. mANasA, pazuo kheMcAI jAya. AMhIM eka relasaMkaTathI paNa hajAro mANaso gharabAra vagaranAM thAya che. jAnamAla vinAza pAme che. te pachI upara mujaba prabhujInI bhaktithI, reDAelA pANIthI, keTalA gajabanAka trAsa vartAyA haze ? uttara : zrI jinezvaradevanA AgamA ane granthAnA anubhavI AtmAone, AvI zaMkA thAya ja nahIM. zrIjaina zAsananI pratyeka vAtA pAyA sahita ja hoya che. prarupakapuruSo jJAnI ane zraddhA saMpanna hovAthI, anarthamUla vAto lakhe ja kema ? vaLI jagatanA ekAnta upakArI, jinezvara devAnI bhakitamAM, pApe lAge tevAM, AcaraNe ja kema sarjAya ? prazna : eka kroDa ane sATha lAkha kaLazA vaDe prabhujIne snAna karAvyAnI vAtA, jagajAhera cheja. ane ATalA jalapravAhathI koDo jIvA taNAI jAya, ema mAnavAmAM Ave te sAcuM kema nahi ? uttara : mahAzaya ? ApanuM vAMcana, agara ApanI samajaNa adhurI jaNAya che. tame prabhujInA snAtranI vAta vAMcI. paraMtu te sthAnane dhyAnamAM lIdhuM nathI. prabhujIne merUparvata upara, tamAma jIvAkalatA rahita pAMDuka balA vedikA upara; abhiSeka thAya che. jayAM vikalendriyajIvo paNa utpanna thatA nathI. merUparvatano UMcAI, eka lAkha yojananI, ane pahoLAI daza hajAra yojananI hoya che. prazna : A yojananuM mApa keTaluM samajavuM? uttara : jaina zAsanamAM mApanA traNa prakAro batAvyA che. prathama pramANaaMgula, bIjI AtmaaMgula, trIjuM utsedha aMgala. ATha lIkSAnI eka sUkA thAya che. ATha yukAno eka yava. (yavadhAnyanA madhya bhAga) evA ATha yava madhyano eka AMgula thAya che. cAvIza AMgulanI eka ratnI (hAtha) thAya che. cAra hAthano eka dhanuSa thAya che. be hajAra dhanuSano eka gAU thAya che. ane cAra gAUne eka yojana thAya che. A utsedha AMgulanuM yAjana kahevAya che.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 AvA cArasA yojanano eka pramANa AMgula bane che. pahelA jinezvara vRSabhadeva svAmInuM zarIra pAMcasA dhanuSa pramANa hatuM, te temanA potAnA hastamApathI sADAtraNa hAthanuM sAtave tanuM hoya che. paraMtu ApaNA zarIrathI pAMcaso guMNuM moTuM jANavuM. ane tyAra pachI ajitanAtha svAmIthI mahAvIra svAmI sudhI, zarIrapramANa ghaTatuM gayuM. te badhAM Atma aMgula jANavAM. have jeTalA gatamAM zAzvatapadArtho merUparvata vigere tathA devAnAM vimAna, devabhavana, narakAvAsA, jaMbudrIpanuM vigere dvIpa samudronAM pramANe AvA badhAja zAzvata padArthonuM pramANa, pramANa aMgulanA mApathI samajavuM. ane devAnAM manuSyonAM zarIro athavA bIjI paNa AzAzvatI vastuo vigere, utsedha AMgulathI mapAya che. ane ayodhyA vigere nagarIonAM mApa, te te samayanA AtmaAMgulathI mApa thAya che. merUparvatanI uMcAI zAlasA gAunA eka yojana pramANe jANavI. tethI jinezrvaradevanA abhiSekanA jaLanA pramANathI, paNa merUpatanI mATInuM pramANa ghaNuM moTuM heAvAthI pANInA pravAha mATImAM ja zASAI jAya che. prazna : merUparvatane kayA lAkamAM gaNI zakAya che? uttara : merU parvata traNa leAkamAM gaNAya che. eka hajAra yojana jamInamAM hovAthI, sA yojana pAtALamAM gaNAya che. ane aDhArasA yojana tinlAkamAM gaNAya che. tathA aThThANuhajAra ane sA yojana urdhvalAkamAM samajavA. uttarakuru ane devakurU evAM be, ghaNAM moTAM, ane traNa gAUnA jemAM vaselAM pazuo paNa, chagAunA zarIravALAM hoya che. AvA akALa maraNanA upadrA lAgatA nathI. kAraNa ke teo nirUpakrama tathA merUparvatanI uttaradakSiNa dizAmAM zarIravALAM, yugalika manuSyathI bharelAM kSetra che. vizALa kAyadhArI manuSyo, ane pazuone roga ke AyuSavALA hoya che. prazna : merUparvata upara betraNa cAra IndriyavALA jIvo kema na hoya? uttara : vikalendriyajIvo tinlAka sIvAya urdhva adhAlAkamAM utpanna thatA nathI. tathA 30 yugalika kSetre, 56 antIMpAmAM, tathA bharata airavatamAM 18 koTAkoTi sAgaropama yugalikakALa hovAthI vikalendriyajIvA utpanna thAya nahIM. prazna : chatAM AvA gatanA ekAnta upakArI, sarvajIvAnI dravya--bhAvadayAnA samudra. jinezvara devAnA janmasnAtramAM ATalA meTo pANInA jaththA vaparAya te zuM vyAjabI che? uttara : anaMtA tIrthaMkaro ane gaNadho. sarvajJa thaI, mokSamAM gayA che. te sarvajinezvaronA merUparvata upara abhiSeka thayA che. abhiSeka karanArA cAra nikAyanA devA hoya che. teo paNa mahAbuddhizALI, ane potAtA AtmAnuM kalyANa IcchanArA ane pAmanArA hatA. AvA vidhi navA nathI. kalpita nathI. zAzvatika che. khATo hoya to cAlu kema rahe ? je vidhi karmabandhanuM kAraNa hoya. tene sarvajJa vItarAga tIrthaMkara devA cAlavA kema Ape? gaNadharadevA paNa prathama divasathI ja zrutakevalI hoya che. sarvajJa thaIne ja meAkSa padhAre che. AvA vidhi. teo dvAdazAMgI zAstromAM pesavA kema de ? tyAra pachI sUri vAcaka ane muni bhagavaMtA. paNa bhavanA bhIrU. zAstronA pAragAmI, alpakALamAM mokSa padhAranArA. pAtAnA zAstromAM guMthe zA mATe? prarupaNA kareja kema ? eTale vItarAgazAsananI koIpaNa prarUpaNA ke kriyA jJAnionI AjJA mujaba hovAthI, gItArthAe AcarelI hovAthI, ratnatrayInA rupamAM pariNamI mekSanI najIkamAM ane meAkSamAM pahoMcADe che. nindavA yogya nathI. paraMtu uttarottara prazna : tathA kahevAya che ke, hemacaMdrasUri mahArAja. prabhAsapATaNa padhAryA tyAre. kumArapALa rAjAnA dAkSiNyathI, somanAtha mahAdevane namyA che. tathA stuti paNa karI che. A vAta sAcI che ?
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 uttara : kalikAla sarvajJanI stuti vAMcanAra mahAzaya svayaM samajI zake che ke A stuti ajenee svIkArelA gaurIpati mahAdevanI che ke, mahAdevapaNuM ghaTI zake tevA devAdhidevanI che. mahatvAd IzvaratvAcca, yo mahezvaratAM gataH / rAga-dveSavinirmukta vande'haM taM mahezvaraM // 1 // rAgadveSau mahAmalo, durjayo yena nirjitau / mahAdevaM tu taM manye, zeSA vai nAmadhArakAH // 2 // namostu te mahAdeva ? mahAmadavivarjitaH / mahAlobhavinirmuktaH. mahAguNasamanvitaH // 3 // bhavabIjAMkurajananA, rAgAdyAHkSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNurvA haro jino vA namastasmai // 4 // artha : traNe mtamAM mahAna hovAthI, athavA kevalajJAnalakSmI vaDe, aizvaryavAna hovAthI vaLI aSTamahAprAti hArya, cetrIza atizaya, ane aMgamAM eka hajAra ATha lakSaNe, Adi pratyeka sAmagrI vaDe Apa mahAna ane jagatanA Izvara hovAthI, rAgadra SathI mukata banIne, mahAIzvarapaNAne pAmelA mahezvarane huM vAMduM chuM. (1) vaLI gatanA pratyeka devone harAvanAra ane koIthIpaNa nahIM jitAelA, mahAmalla jevA, rAgadveSane jemaNe jityA hoya, tene ja huM mahAdeva mAnuM chuM. ane bIjA koI pitAne mahAdeva kahevaDAvatA hoya, temane te huM nAmadhArI ja mahAdeva mAnuM chuM." (2) vaLI mahomada ane mahAbhathI mukata thayelA ane mahAguNayukata hoya, tevA he mahAdeva Apane mAro namaskAra thAo. (3) vaLI rAMsAranAM kAraNa hisAdi aDhAra mahApApa, tenAM kAraNa rAga 5 krodhamAnAdi. jenAmAMthI nirmaLa nAza pAmyAM hoya. evA brahmA, viSaNu mahAdeva ke jinarAja koIpaNa hoya, tene huM namaskAra karuM chuM. (4) ItimahAdeva stotra zleka 2/5/8/44 A AkhuM mahAdeva stotra vAMcavAthI, jaina, ajenA pratyekane AnaMda thAya tevuM, mahAdevapaNAnuM svarupa batAvyuM che. jene jANavAthI taTastha AtmAonI bhramaNA dUra thayA vinA rahe nahIM. tathA jinezvaradevanA pradezodaya jinanAmakarma mahApuNyadayathI, nIce mujaba banAva bane che. prabhujInuM vana (jananInI kukSimAM avataravuM) janma dIkSA, kevalajJAna ane nirvANa A pAMce moTA banAvane kalyANaka tarIke manAya che. deva, gAMdharvo ujavaNI kare che. caudarAblekamAM prakAza thAya che. nitya dukhiyA nArakIo ane pAMce sthAvaro vigere samagra lekamAM AnaMdAdvaita phelAya che. rAjAdhirAjanI mAnItI rANInI kakSamAM prabhujI avatare che. mAtAjI cauda svapna jue che. prabhujInA mAtA pitAnuM ghara dhanadhAnyathI bharAI jAya che. prabhujI janmIne paNa jananIne dhAvatA nathI. paraMtu sura saMcArita pIyUSapUrNa jamaNA hAthane aMguTho cUse che. prabhujInAM AhAra nIhAra adrazya rahe che. zvAsozvAsa kamaLa jevo mahAsugaMdhI hoya che. kAyA veda maLa ane roga vagaranI hoya che. zarIranAM rudhirAmiSa zveta hoya che. prazna : samasta prANIgaNanuM rudhirAmiSa rakata lAla hoya che. jyAre zrI tIrthaMkaradevanA zarIramAM lohI ane mAMsa zveta hoya che e kema mAnI zakAya? uttara : koIpaNa strI jananI thayA pahelAM tenA samagra zarIramAM rudhiramAMsa rakata hoya che. paraMtu te bALA mAtA thAya che, tyAre bALaka uparanA vAtsalyanA kAraNe, lohInA paramANuo dUdhamAM pariNamI jAya che. tema prabhujIne AtmA mtanA sarvajIvonA rakSaNanA pariNAmathI apramANa karuNArasanA yogathI, jinanAma mahApuNya bAMdhatA hovAthI, prANImAtranA vAtsalya bhAvathI ja tIrthakaronuM zarIra ujavaLa rudhirAmiSavALuM hoya che.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 prazna : prabhujIne suragiri upara janmAbhiSeka thAya che, tenAM zAstrIya pramANA hoya to batAvo? uttara : hajAro varSanI prAcIna ane samagrazrIsaMghane mAnya mATI zAntimAM cAkhkhA pATha che. juo : bhobho bhavyalIkA ihahi bharatairAvatavideha saMbhavAnAM samastatIrthakRtAM janmanyAsanaprakampAnantaramavadhinA vijJAya saudharmAdhipatiH sughoSAghaMTAcAlanAnantaraM sakalasurAsurendraiH saha samAgatya savinaya mahadbhaTTArakaM gRhitvA gatvA kanakAdrizRge vihitajanmAbhiSekaH zAntimudghoSayati // artha : he bhavyavA, tame sAMbhaLeA A samayakSetramAM bharata airavata mahAvideha kSetromAM janma pAmanArA badhA ja jinezvaradevanA janmasamaye, AsanaprakaMpa thavAthI, avadhijJAnathI jANIne, saudharmadevalokanA svAmI, saudhame ndra, sughoSA ghaMTA vagaDAvIne badhA surAsurendro sAthe AvIne, turatanA janmelA arihaMta bhaTTArakane vinayapUrvaka grahaNa karIne, merUparvata upara laI jaIne, prabhujIne snAna karAvIne, zAntinI udghoSaNA kare che. A uparAMta triSaSTIzalAkApuruSa ciratrAmAM covIse bhagavAnanA janmasnAtranuM varNana batAvyuM che. snAtasyAnI stutImAM, nemicaMdrasUri mahArAja ane guNacaMdrasUri mahArAja praNIta mahAvIracaritrAmAM bIjA paNa, supAsanAhacariyuM, caMdraprabhasvAmIcaritra, vAsupUjaya svAmIcaritra, vimaLanAthasvAmIcaritra, zAntinAthasvAmI, mallinAthasvAmI, muni suvratasvAmI, temanAthasvAmI, pArzvanAthasvAmInA caritrakAroe tathA kalpasUtra pAMcamA vyAkhyAnamAM A badhA sthAnA para ekadhArUM janmasnAtranuM varNana batAvyuM che. A sivAya, gurjara kavionA paMcakalyANa sattAvIsabhava hAlaraDAM, AvAM aneka kAvyomAM tathA snAtrapUjAomAM paMcakalyANaka, sattarabheda naMdIzvaradIpa, AvI aneka pUjAomAM ghaNA vistArathI suvihItagItArthonAM racAyelAM AlekhanA joI zakAya che. tathA eka prAcIna gAthA : sane saccaaApasandU samabhUminu sadguru savvamahiyA savve merummi abhisittA. " artha : badhA kALamAM sarvakSetrAmAM thayelA, sarvajJa--vItarAga jinezvaradevA, sarvathI pUjAelA, sarvanA gurU tIrthaMkara bhagavaMtA, merUparvata upara abhiSeka karAelA jANavA. uparanA varNanAthI vAMcako samajI zake che ke, zrI. jinezvara devA mATe jeTalAM varNano lakhAyAM che te badhAM atizayokita vagaranAM ja che. temanA mahimA jainasAhityamAM ThAmaThAma khUba ja varNavAyA che. siddhasena divAkara mahApuruSane paNa kahevuM paDayuM che ke : "mokSavAnumati nAtha? matye, nUnaM guNAn gaNayituM na tava kSabheta." artha : he nAtha ! saMpUrNa mAhanAkSaya thaI javAthI kevalajJAna pAmelA paNa manuSya tamArA guNAnuM varNana karavA zakitamAna thatA nathI. mATe zrI. jinezvara devA. guNA ane puNyonI khANa jevA hAya che. AvA AvA aneka guNAnI khANa paNa prabhujI avazya saMsArano tyAga kare che. dIkSAnA divasathI eka varSa pahelAM prabhujI hammeza dAna Ape che, jene vArSika dAna kahevAya che. dararoja chappanasA ane paccIsa maNu suvarNanuM dAna kare che. prazna : ATalA moTA dAnanI vAta sAcI kema manAya? uttara : vikramarAjAnAM bhoja rAjAnAM zrIharSarAjAnAM saMpratirAjAnAM, kumArapALarAjAnAM, AvA aneka dhanavAnonA dAnAnA varNanAnA ItihAsA vAMcanArane, jinezvaradevAnA vArSikadAnanA varNanamAM zaMkA thAya ja nahIM tathA zAstronA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 banAvanAra mahAzayenA, jIvanane ane, te mahAzayanA granthane vicAratAM AvaDe tevAone, uparanAM varNana sAcAM lAge ja. prabhujI moTI ddhi patnIo, putro, rAjya, dhanadhAnyanA bhaMDAro vagere sarva parigrahano tyAga karI, avazya dIkSA le che tathA kevala jJAna pAme tyAM sudhI mauna ja rahe che. kAussagga dhyAnamAM ubhA rahe che. besatA nathI. deva-manuSyapazuoe karelA upadrava adIna bhAve sahana kare che. moTI moTI tapasyAo kare che. TADha, tApa, pavananA upadrava nirbhaya sahana kare che, cArakarma kSaya pAme che, ane sarvajJa bhagavAna thAya che. lokAleka, jIvAjIva, traNekALane niviMdana jANe che. sarvajJa bhagavAnanI pahelI ja dezanAmAM hajAro mahAzayo pratibodha pAme che, temAM mahAbuddhizALI, bIjabuddhivALA; mahApurUSane pitAnA paTTadhara banAve che, jeo gaNadhara kahevAya che. teo bhagavAnane tattva pUchavAthI upannaIvA, vigaIva, dhuveIvA, traNa ja zabdomAM, sarvadravya, guNa ane paryAyane samAveza thaI jAya che. gaNadharo dvAdazAMgI, ane caudapUravanI racanA kare che. tathA prabhujInuM dezanAsthAna samavasaraNa kahevAya che. jene joIne paNa, AkarSA thelA manuSyo ane pazuonAM yutha prabhujInAM darzana pAme che. vANI sAMbhaLe che. sarvavirati-dezavirati athavA samakita paNa pAmI jAya che. cAra nikAya deva ane devIo paNa AvI samavasaraNamAM besI prabhunI vANI sAMbhaLe che. prazna : vItarAga niraMjana-nirAkAra arihaMtadevanAM AvAM samavasaraNa zA mATe? uttara : AjakAla dezanetAonAM kalAka be kalAkanAM vyAkhyAne mATe. lAkha, be lAkhanA kharcA karI, moTAM maMDapa baMdhAya che. AvA maMDapa dezanetAo mATe nathI, paraMtu lokone besavAnI sagavaDa che, tema AMhIM prabhujI vItarAga che. emanA kaSAyo nAza pAmI gayA hovAthI, mAna hoya ja nahIM, paraMtu jIvo dharma pAmavA Ave che. temane prabhujInI vANI sAMbhaLavAne lAbha maLe. te mATe deve samavasaraNanI racanA kare che. zAzvatika AcAra che. vAcakone dhyAna rahe ke, A kALanA ApaNA jevA netAo mATe, phakata A lekanI sAcI athavA managhaDaMta kalpanAo rajA karavA mATe, lAkhanA kharcA thAya che. tyAre jinezvaradevanAM samavasaraNa to kevaLa upakAra mATe sarvajIvanuM bhaluM karavA mATe thAya che. sthAna,ghaNuM AkarSaka banavA chatAM, pAIne kharca thato nathI. eka paNa jIvane nAza thato nathI paraMtu prabhujInA jinanAma puNyane ja prabhAva kAma kare che, ane bhavyajIvo darzana-vaMdana vyAkhyAna zravaNa karIne AtmakalyANa pAmI jAya che. prazna : AjakAla jinamUrtio upara AMgio ane AbhUSaNanA ThaThArA zA mATe karAya che ? uttara : AMhIM paNa jinezvaradeva to mokSamAM padhArelA che. te mahApurUSanI mudrA samajavA mATe temanI smRti che. ane matinA darzana karanArA bhavyajI mUrtinI aSTa prakAra vagere pUjA karIne, vItarAganuM bahumAna karIne, vItarAga prabhune ArAdhe che. bhavabhava vItarAgonAM darzana meLavavAnI yojanA che. A rIte paNa vItarAgatAne abhyAsa ja thAya che. A kALamAM vidyamAna hoya ke mekSamAM padhArI gayelA hoya. paraMtu bhakata lokonI bhakitathI bhagavAna bhUlA paDayA nathI. ane paDe paNa kema? rAgadraSa-ajJAnatA nAza pAmyA hoya, teo ja jinezvaradeva kahevAya che. kevalajJAna thayA pachI ja samavasaraNa thAya che. jinezvaradeve janme tyArathI ja navAM karmo na baMdhAya tevA sajAga hoya che. mahApUgyodaya bhegavavA mATe ja saMsAranA kedakhAnAmAM rahevuM paDe che.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 prazna H rAjya bhAgave, cakravartIpaNuM bhogave, kAma bhAga seve, putra thAya che, to pachI rAga kema nahIM? uttara : zAlibhadraseTha jevA moTA moTA kroDapatio ane cakravartI jevA rAjAmahArAjAo mATe jAjarU paNa mahA kImatI hoya che. tevAM sthAno pAmarone alabhya hovA chatAM mahApuruSone amedhyaghara ja gaNAya che. AvA jAjarUmAM padhArelA hoya te paNa temane kaMTALA ja hoya che. jladi kArya patAvIne, nIkaLavA IcchatA hoya che. tema saMsAranA bhAgA paNa jinezvaradevAnA AtmAone, jAjarU gharanA vasavATa jevA lAgatA hovAthI rasavagara bhAgavAtA hovAthI, navAkarmabaMdhanuM kAraNa thAya ja nahIM. tIrthaMkara bhagavaMtA AyuSyanI, samApti jJAnathI jANI, pAdApagamana, anazana karI, bAkInAM cArakarma kSaya karI meAkSa padhAre che. have testhAnamAM sAdianaMtabhAge. AtmAmAM prakaTela sahajasvabhAva anaMtajJAna darzana cAritra vIrya-sukhAsvAdamAM tallIna sthira rahe che. have pachI temanAM janma, roga, zAka, viyoga jarA ane maraNa kayAre paNa thavAnAM nathI. nirupAdhi sukhAsvAdamAM vase che. upara mujabanuM varNana vAMcanAra mahAzayo jarUra samajI zake che. jinezvara devAja, jagatanA sarva jIvAnA ekAnta upakArI thavA yogya che. ane ni:svArtha upakAra karanAranI AjJA svIkAranAra mANasomAM sAcI mANasAI AvavAnI AzA rAkhI zakAya e jarA paNa vadhu paDatuM nathI. 66 'kAma, krodha, mada, lAbhanI, khANA jayAM khaDakAya, tevAnA upakArathI, bhaluM zI rIte thAya?" "kAma, krodha, mada, lAbhanA, jayAM nahIM aMza jarAya, tevAnA upakArathI, sarvapApa kSaya thAya." "doSa vagaranA devathI, doSa vRnda jitAya, jJAnI, tyAgI, gurU male, bhavano pAra pamAya." "jinavaranI ANA male, narabhava salA thAya, pApa ghaTe sadguNa vadhe, mahAmAnava kahevAya." lekhaka : paMnyAsa caraNavijayagaNI, Iti 2023 peSapUrNimA guruvAra puSyanakSatra nAsika siTi, jaina upAzraya pagaDa baMdha lena,
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 ... 35 . 42 zrI jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAInuM viSayadarzana pRSTha maMgalAcaraNanA 11 duhAo ajJAnI kavionA chabaraDA mannaha jiNANamANe pAMcagAthA ahiMsA ane hiMsAne lagatuM chatrIzadvAronA artha parapuruSanA tyAganA paccakhkhANa sAcavavAnI vADo jinezvaradevanI AjJAnI samajaNa be loko parastrI ane bIjI patnI paNa nahIM paraNavAnI pratijJA. 34 dayAnI samajaNa rAtrimAM lAgelI sudhA-ane rAtribhojana AjJA tyAM saMpa eka kathA tyAgathI prakaTele lAbha ekalA vAMDhA ane vidhavAonuM ToLuM patnInA guNo mATe patine prakaTeluM bahumAna saMpa-kusaMpanI samajaNa navaDAnI nAta - 10 saMsArane svarganI upamA 13 duhA gAmanA dIvAnanI phajetI . 10 bIjAnI putrInuM apamAna te vizvAsaghAta che. . 38 maraNa be duhA, jJAti paNa saMpanuM baLa che. buddhidhana upara pitAne prakopa- buddhi dhananI namratA parabhAvanA karanAra udAra gRhastho - 12 buddhidhana ane jinamatIno sAtvika bhAva dharmAntara ane jAtyaMtara saMbaMdhomAM kaDavAM phaLa . dharmane prabhAva kanyAnI pasaMdagImAM varamAM sAta guNo dharma pa upara mRgasuMdarInI kathA strInI svataMtratA svachaMdatAne vadhAre che. tathA mRgasundarInI traNa pratijJA ane varakanyAnuM kajoDuM, mahAdeva ane pArvatInI kathA .... putrInA sukhano vicAra eka duho- kuTuMbanI maryAdAnA guNa ... - 15 vaDIlanI AjJA ane bharata cakravartInA vaMzajo vItarAgadeva, sarvajIvonI dayA. ane rAtribhojana hajAro rAjyonA nAza kema thayA? nyAyanIti ane dharmanA nAzathI rAjya ane tyAga pratye ajJAnI jIvonI sUga cAra duhA .. 44 lakSmIne paNa nAza thAya che rAtribhojananA aniSTa pariNAmenI jaina dharma sAthe anya dharmane mukAbalo traNa kathAo 19 dharma ane adharmanI paraMparAnAM kAraNo dharmaSa upara semabhaTTanA kuTuMbanI kathA buddhidhana ane jinamatI satInI kathA . 21 adhamapatioe satIone kevA trAsa jinamatInI dharmadaDhatA ane kuTuMba pratyeno ApyA che? ATha duhA viveka, satInA guNa, pAMca duhA 22-23 24 yakSiNIo ane samakita ane mithyAtvanI samajaNa pAMca duhA ... 24 56 dikumArikAo kaI nikAyanI che ? buddhidhanane dharmaprApti-terakAThIyAnI samajaNa 25 sarasvatI brahmacAriNI che? jJAna ane ajJAnanI samajaNa dharmadraSi ane satI subhadrA, cAra duhA a. 27. jIvadayA ane hiMsAnuM svarUpa 18 duhA jainadharmanI AcaraNAo pratye zUga kAThIyAnuM vistRta varNana gatAnugatikatA duSkALIyAonI kathA * 18
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 . 92 - 104 pRSTha satIsubhadrA dvArA caMpAdvAra uddaghATana jaina zAsanane prabhAva-vaDIlonI AjJA-saMpano ekarAra- dazaratha rAjAnuM kuTuMba - 57 gautamasvAmI aSTApada kevI rIte kayAMthI gayA? 59 bharatakSetra keTaluM lAMbuM pahoLuM? . 60 nekaranA duHkhanuM varNana ane dazaratha rAjAne vairAgamaraNa kayAre ane kaI jagyAethI Avaze? - 62 dazaratharAjAnA kuTuMbane jaina ane jainetara ItihAsa 63 viSNu bhagavAnanA daza avatAro jagatakatRtvanuM khaMDana-jIva karma ane jaina dharmanuM anAdipaNuM sUrya ane caMdravaMzano vicAra kIrtidhara sukozalanI kathA saMsAranuM svArthIpaNuM cha duhA potAnI paraNelI patnI tathA putrane bhulI janAra be rAjavI rAjula ane satyabhAmAnA upAlaMbhe saMsAra ane yogionA sukhanI vicAraNAceranA ToLAnI kathA sahadevInA drapanI parAkASThA ane sukozalanI dhAvamAtAne viveka saMsAranuM svArthIpaNuM che duhA sukozalane thayelo vairAgya-pradhAne ane patnIne ApelA uttaro mahApuruSanAM udAharaNa cAra duhA- -- . 84 dazaratha rAjAnI dIkSAne prastAva. bharatanI paNa dIkSAnI prArthanA. kaikeyInI-bharatane rAjyAbhiSekanI mAgaNI, rAmacaMdranI vanavAsa mATe prArthanA ane samagra kuTuMbanA vAtsalyane hRdayadrAvaka citAra 85 satyaharizcaMdranI kathA pRSTha rAma lakSmaNa sItAne vanavAsa, kuTuMba, ane nagaramAM zokanuM vAtAvaraNa kaikeyI mahArANIne pazcAttApa, ane rAmane pAchA lAvavAnA prayAso vanamAMja bharatane rAjyAbhiSeka ane dazaratha rAjAnI dIkSA. be duhA mahAbhAgyazAlI AryarakSite-sAMbhaLelI mAtAnI zikhAmaNa, mAtAnI AjJAne svIkAra mAtAnA upakAronuM varNanalaukika, deva, gurU dharmanuM svarUpa gamatI goviMda mAtA putranI kathA AryarakSita sUrimahArAja thayA ane kuTuMbano paNa uddhAra thayo ... 105 hAsya mazkarInAM kharAba pariNAmo, vaNikaputra vIrane mAtRprema, vIranI dikSA vIrAcArya-thayA zAsana prabhAvanA .. 107 eka sanyAsInA tyAganI kathA, pAMca duhA, prAsaMgika, bIjA nava duhA * 111 jaina tathA ajainenA tapanI samajaNa . 112 avasare bolAyelAM vacana. bagaDeluM paNa sudhAre che. mahAmAtya AmabhaTTanI kathA . 116, anupamA devInAM amRta jevAM vacano ekapAmarane vacanaracanAthI zuLInI jagyAe InAma..118 azubhakarmo baMdhAvAnAM kAraNo, zakune paNa samajavAM joIe . 119 mahArAjA sayAjIrAva ane yuvarAja phattesiMharAvanI udAratA ane vAkya racanA . 122 rA kheMgAra ane cAraNane prasaMga cha duhA ... 123 gurU AjJA pALanAra abhayadeva sUri mahArAja rAjakumArInuM ajJAna, jaina munione traNa vastu tAlapuTa viSa samAna kahI che. pAMca duhA ... 125
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhi, lakSmI ane zakita traNa ratnothI lAbha ke nukazAna--rUpasenanI durdazAnuM varNana budghinAzaka khavAtI vastuo AjJAnI ArAdhanA hoya tAja zAsana prabhAvanA thAya che rAmacaMdrasUri (kalikAla sarvajJano ziAna) nI kathA tathA zrIsaMghanI makkamatA ... maraNanA bhAge paNa bAlacaMdrane AcArya padavI ApI nahIM AcArya padavI kone apAya che prabhavasvAmI ane svayaMbhavamUri gAnugatika mANasonAM ToLAM vyAsajInI kathA, sAsu vahunI kathA niyarasamAsUri gajapAkhara khara kema vahI zake ? hAthI ane gadheDAne saMvAda vakhkhANa karavAM te guNa che. potAnAM vakhANa karAvavAM te mahApApa che guNAnurAga moTo guNa che. jinanAma paNa baMdhAya che. guNAnurAga sarva guNone lAve che. prazaMsA pAcana thAya nahI te azubha karma baMdhAya che. pAMca duhA maricinI kathA. ayogya ane yogyanI samajaNa, kumArapALa vagere traNa bhAIonI pradhAnamaMDaLamAM parIkSA pRSTha *** 129 132 133 134 137 137 142 149 gaMbhIratA kAlakAcArya sUri ma.nI kA Apa vakhANa sAMbhaLanAra munirAja dharmadanane sarveda baMdhAyo. jIvanasundarInI kathA ... 151 guNanA vakhkhANa karanArane mahApuNyano baMdha, sAMbhaLanArane savaMda 153 156 169 t gata gurU vizvahIrasUri mahArAjano parivAra ane temanI ArAdhanA AcArya bhagavaMtonI lAyakAtanuM varNana jinAjJApAlaka DhaDhaNa muni vikrama saMvata 1935 thI 50mAM banelI saunArtha jainAcAryanI kathA utsarga ane apavAdanI samajaNa be DAhyA ane mUrkha bhAIonI kathA A kALamAM paNa mahAtyAgI ghaNA che, sthUlabhadrasvAmInuM jANavA yogya anukaraNa karanAra sArA. paNa IrSALu khoTA vezyA ane muninA saMvAda. traNa duhA ayogya ane yogyano vicAra sAdhuveza, ArAdhakane svarga Ape che, virAdhane naraka Ape che. kAlakAcArya bhagavAnanI kathA sAdhvInuM haraNa gaI mAnoanyAya prajAno uklATa, cAra duhA ... ... ... zrIsaMghanI rAjA pAse rAva phariyAda kAlakAcAryanuM bhASaNa ane bhiSma pratijJA kAlakAcAryanI zAsana sevA. sAdhvInA zIlabhaMganI upekSA karanAra mahApApI che. sItAjInA zIla rakSaNa mATe ja rAma-rAvaNanI laDAI che. satI sAdhvInA zIlanuM rakSaNa teja nyAya. nIti ane dharmanuM rakSaNa che. kAlakAcArya keTalA thayA, kayAre thayAnA vicAra raNa muninI cAlu kathA saMpUrNa ... silmang 166 169 170 171 173 175 178 180 182 183 183 185 188 193 195
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ pR. 200 jinAjJApAlaka vayarakumAranIkathA 1 duhA dhanagirinI vairAgyamaya vAtA. sAta duhA, sunaMdAnI saMsArapASaka vAtA, pAMca dUhA. sunaMdA ane dhanagirinA saMvAda. dhanagirijInI dIkSA ane vayarakumAranA janma. sunaMdAnI sakhIonA vArtAlApa. bALakane jAtismaraNa jJAna ane dIkSA levAnI IcchA. bALakane jJAna thAya che. te samajavA azvanuM, sarpanuM, belanuM, udAharaNa. devI sunaMdAne bALakanA rudananA trAsa. patimunine bALaka ApI devAnI taiyArI. be muninuM bhikSA mATe Agamana. pati ane bAMdhava, bannemunirAjonI utAvaLa nahIM karavA sunaMdAne zikhAmaNa. utAvaLIyA pAchaLathI pastAya che. udAharaNa 10 duhA. sakhIyAnI zikhAmaNa. bALaka munine vahorAvI dIdho. nagaramAM sunaMdA dhanagirinAM vakhANa. bALakanA upAzrayamAM ucchera. bALakenA svabhAvamAM palaTo. sunaMdAne bAlaka pAchA levAnI bhAvanA, sAdhvIo ane sunaMdAnA saMvAda, be duhA. siMhagirisUrine, saMghanuM AmaMtraNa ane tuMbavanagAme praveza. sunaMdAnA putra pAchA levAnA Agraha. sAdhuo sAthe saMvAda. rAjyadarabAre vAta pahoMcI. rAjya taraphathI nyAya. mAtAnuM pradarzana ane pralAbhana. pitAguru muninA phakata ogho ane muhapatti, mAtA ane rAjA taraphathI bAlakane AkarSaNa. paraMtu jAtismaraNe DhasaMkalpavAna vayarakumAra. odhA muhapatti laIne nAca kare che. zAsananA jayajayakAra vayarakumAranI AThavarSe dIkSA, mitradevAe karelI parIkSA. AkAzagAminI ane vaikriyalabdhinuM InAma. jainamunionA AcAranI parIkSA. bAlavaye dIkSA lenAra ajaina udAharaNa. mahAsatI madAlasAnI kathA.vacamAM aMjanA sundarInI kathA. jaina zAsanamAM thayelA bAladIkSitA. gacchavAra zAlavArInuM varNana. vayaramunine varavA AvelI bALAne pratibAdha ane dIkSA. sAtaduhA. sobatanA mahimA pAMca duhA, vayarasvAmInI rasadAra kathA saMpUrNa pRSTha 199 thI 238 sudhI. jinAjJA ArAdhaka-bAlamuni dhanazarmAnI kathA. muni 27 rAjanI bhAvanA traNa duhA. tRSApariSaha bhogavI svarga be duhA. mAtAnI AjJApAlanAra araNIkamunirAja gurunI dezanA. pati-patnI ane putranI dIkSA nava duhA. pitAnA svargavAsa. traNa duhA. lAbhanA putra lAbha che. beduhA 239 thI 246. araNI munivara vahAravA jatAM rUpALI ramaNImAM ragadoLAIgayA. 247 mAtA ne pitAnI bALako mATenI pharajanA vicAra. 249 mAtAne putra khAvAI gayAnA samAcArathI lAgelA AghAta. mAtAnuM gAMDapaNa. rAtadivasanI rakhaDapaTTI. mANasAnAM ToLAMnA dekhAva. araNIkanuM avalAkana. mAtAnI durdazAnA dekhAva. mAtAnA upakAranA citAra. traNa duhA. cAra prakAranI mAtAonI samajaNa. vratakhaMDananA duSTa pariNAmone citAra ane eka divasanA paNa vrata-ArAdhananI dalIlo. 250 thI 256. araNIka munine mAtAnI zikhAmaNa, vezyA ane para strIthI patanapAmelAonA citAra 257-258. araNIka munie mAtAnA mAnelA upakAra. mAtAnA vacanAnA svIkAra. anazana ane svarga. parastrI parapuruSa bhAgavanArA. onI adhamatA. mAtA-putranA guNA be duhA. 260 mAtAnI AjJA pALanAra mallavAdI sUri. zilAdityanI sabhAmAM hArelA jainAcAryo. bauddhonI jita. jainAcAryadezanikAla mallanI dIkSA, sarasvatInuM ArAdhana. zilAdityanI sabhAmAM bauddhosAthe vAda. jainonI jita. bauddhonI- hAra ane dezanikAla 261 thI 263. jinezvarasUri ane zeAbhana muni. traNa duhA. jJAnIonA varNanA vAMcI, anukaraNa karanArA ajJAnIo. pAyamAla thAya che. pAMca duhA. vacamAM eka ThAkora ane kheDUtanI kathA. saMsAranI asAratA 11 duhA. lakSmIdhara paMDitanA vicAro. ekatvabhAvanA cAra duhA. upakArInA upakAra pAMca duhA. 264 thI 269. zAbhananI dIkSA dhanapAlanA roSa, pratibAdha ane zraddhA. 270 thI 279. vicAravA ane samajavA yAbhya upadeza, ATha duhA 280. bAroTa ane zahenazAha akabara pArakI prazaMzA pratye
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ samabhAva upakAranI adalAbadalI paNa vakhate lAbha kare che. 282 mAtAnA ajoDa bhakata aparAjita kumAranuM sAhasa. du:khanA prakAro ane kAraNo cha duhA. kumAranI mAtAne dharmarAga. saMsAra. du:khanI khANa che. cha duhA 285 eka rAjakumAranA roga nivAraNa mATenI upanayavALI kathA. 288. rAjakuTuMba ane vaidyarAjano saMvAda. rANIne jIvarakSaNa mATe Agraha. pitAnA sukha mATe anyane du:kha kema apAya ? cAra duhA. 289 mAtApitAnA upakAro. sAsu vahunI kathA. sAsunI AjJA pALanArI vahunI sAtvikatA. traNa duhA. 291-282. aparAjita kumAranI mAtA mATenI lAgaNI. sAhasa, moTuM phaLa. 293. mAtApitAne upakAra bhulanArA putro duhA 10 2915. bIlADIne pALavAne vidhieka. paNavicArajajudA. sobatathI pApI dharmI bane che. AThaduhA 296. jaina zAsanane cittamAM rAkhIne cAlanArane badhA udyamathI lAbha thAya che traNaduhA. 297.mAtAnI bhakita ane mahApadmacakravartI traNa duhA 298. mAtAne upakAra ane mAtAmahane camatkAra. hanumAnajI 30. ApaNA potAnA kRtyo ja sukhadu:khanuM kAraNa che. duhA 11 301. avicAro moTA puruSane paNa kalaMka caDAve che. avicArathI zaMkharAjAe. garbhavatI kalAvatIne vanamAM, mukAvI hAtha kapAvyA. nalarAjAe damayaMtIne vanamAM ekalI choDI dIdhI. rAmacaMdra garbhavatI sItAne, vanamAM dhakelI dIdhI. ane vagara gune aMgArAnI khAImAM paDavAnuM dhIja karAvyuM. avicArI rAjA zUrapAla, malayasundarIne garbhavatI dazAmAM vanamAM mUkAvI. tathA pavanajIno mAtA ketUmatIe sagarbhA aMjanAdevIne, gharamAMthI kADhI mUkI. pAMca duhA 304. mAtAmaha ane mAmAoe potAnI mAtAne ApelA anyAyane badale, hanumAnajInuM potAnI mAtA aMjanAdevI mATe bahumAna. cAra duhA. 305. hanumAnajIne vAnarAkRti ane telasiMdurane AkaDAnA phUlanI pUjAte haDahaDatuM apamAna che. 306. gaMgAputra gAMgeya, bhiSmapitAnI kathA, jIvamAtranI dayA. trikaraNa brahmavrata, mAtApitAnI ajoDa bhakita, yuddhabhUminA ajoDa laDavaiyA, ane prAnta zuddha saMyamanI ArAdhanA ane anazana ane mokSagamana sAthesAtha deva-guru-dharmanI samajaNa. 307 thI 312. avaguNa ane guNane samajavA mATe, belAtI ke lakhAtI vArtA, niMdA kahevAya nahIM. 313. ane jo sArA nabaLAnA bheda batAvAyaja nahIti, jagata bhulAvAmAMthI bahAra Ave ja kema? vItarAganI vANIne prabhAva. cha duhA. 314. putrInA sukhanAM pAMca kAraNo. 1 duhA. 315. ajJAna ane akAma nirjarAthI, dhanaane rAjya pAmelAone, prAyaH dharma gamato nathI. cAra duhA 316, puSya ane udyamanI samajaNa. be duhA. 317. gaMgAkumArIne zAntanurAjA sAthe vArtAlApa ane lagna, zIkAranA bhayaMkara vyasananAM kharAba pariNAme, saMsAranA sagapaNanA traNa duhA. 318. zAntanurAjAne zikAra. pitAputranuM yuddha. gaMgAne vairAgya. 10 duhA. 322. pattharanI mUrtimAM bhagavAna rahetA nathI paraMtu mANasenA haiyAmAM vase che. AvA bakavAda karanArAone dalIlo yukata javAba 323. mAtAnuM sagapaNa mAtAzikhAmaNa. 325. cAra duhA. rAjAnI rANInA sukhano citAra. traNa duhA. mAtApitA vidyAgurunA upakAra. be duhA. 327. udAratA ane lebha. 1 duho. 328. bhiSmapitAnI pitR bhakitanA traNa kAvyo. 329. mAtapitAnI bhakitano vicAra traNa duhA. 330. satyavatI macchImAranI nahIM paNa ratnapuranA ratnAMgada vidyAdharanI putrI hatI. 332. kRSNa-balabhadranI mAtApitAnI bhakita. 334. sAsunI AjJA pALanAra eka mahAsatI bhAmatI. 335. brahmacarya pALanArAonA dAkhalA. 336 bakuza ane kuzIla cAritrano vicAra. badhAja tIrthonA sAdhuo. A be cAritravALA hovA chatAM. AtmAne aticArane DAgha lAgata nathI. 337-338. cAritra ane cAritradhArI mahApuruSanA dAkhalA. 339. bhAmatInI mahAnubhAvatA 342. bhAvajena thayA vinA koI mekSa pAme ja nahIM, sacoTa udAharaNa. 343. siddhasena divAkaranI kathA vivekanI samajaNa. cha duhA. 345. vRddhavAdI ane siddhasena. paMDita ane murkhanuM lakSaNa. be duhA. 348. citrakuTa uparanA staMbhanAM
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ pustako, pustakanuM vAMcana. mana:paryavajJAnanI samajaNa. pramAdanI duSTatA cha. duhA. 352 pramAdanuM kAraNa, puNya che. puNyathI pramAda. pramAdathI pApa, pApAthI durgati. cha duhA. 353. jJAna ane tapathI pramAdane poSaNa maLavuM joIe nahIM. cAra duhA. 354. be AMbAvALAnI kathA 355 thI 357. gItArthanA jJAnanI samajaNa. traNa duhA. 358. saMghanI AjJA ane divAkara. 360. traNe yogathI pApA baMdhAya che. 361. daza prakAranA prAyazcitanI samajaNa. 362. prabhAvakonA prakAro siddhasena divAkaranI zAsana prabhAvanA. 363. mANasAInI samajaNa 365. ATha prabhAvako. 366. siddhasena divAkara kayAre thayAnA vicAra. 367. siddhasena divAkaranI bhavabhIrutAno citAra. 368. jinaANAnI samajaNa. 371. daza duhA. upanayavALI AtmArAmanI kathA. 373. strIo mATe parAdhInatA ja bhUSaNa che. 375. ghaNI strIo ane ghaNA purUSo pR.:376. 29 mahAsatIoe khulA mukhe bajAramAM cAlavuM te paNa anarthakArI che. 377. satImugAvatIne du:kha. akabara bAdazAha ane mahAsatI lIlAdevI. satIzIlanA cha duhA. satInI Teka, 378 thI 381. lIlAdevInI Teka ane prANanA bhAga eka duho. 382.rANakadevI mahAsatI vacamAM satIkAmalatAnI kathA. 384. kajoDAMnI kahevatA 2 duhA 385. rAkheMgAra ane satI rANakadevI, siddharAjanAM kALAM kRtya,cAra duhA 387 thI 388. satI kuMtInA gupta lagnanuM pariNAma. vaNika zrAvikA koDAInAM kamanasIba. 389. vicArapUrvaka kAma karavAthI pastAvuM paDe nahIM. ekalA bhAvIbhAvane pakaDI rAkhavAthI badhAM kAryo bagaDe. 1 duhA. 391. varakanyAnI jAtaparIkSAnuM bhayaMkara pariNAma. eka bALAnA hRdayadrAvaka citAra. 393 thI 395. gharaneAkaranA anAcArA kathA 1lI. gharanokaranA traNa duhA. hAtha, paga, mukha, cokhkhAM te cokhkhA mANasa jANavA. 396. traNa duhA, lAbhanA cha duhA. ekAntanI adhamatA, 1 duhA. 399 kulaTAvI. upAya na heAya tyAM mauna sArU 1 duhA 400. vikArane dhikkAra. traNa duhA. 401. vajrApaNa vikarALajAra pAse rAMka banI gaI. devapriyanuM dezATana--daivanI maherabAnI rAjya. 401. nasIbanI maherabAnI sAta duhA 1 duhA. 404. vacamAM agItArthane ekAkI vihAranA doSo, 406, bhAga lAlasAe karAvelAM adhama kRtyo. 407. puNyathI ja lakSmI ane rAjya maLe che. 409 traNa duhA. kumArapALanI yaza gAthA cAra duhA, 412. 1 duho. 413. puNya prabhAva 7 duhA. gharaneAkarathI vinAza. kulaTA rANI sukumArikA. 414. cAra purUSArthamAM, dharma mukhya hovA joIe. pAMca duhA. 415. saMsAranA svabhAva. 1 chappo. 416. sukumArikA Indra jevA nararAyane gaMgAmAM buDADe che. ane pAMgaLAne pita banAvI upADe che. pAMca duhA. 417. nasIbamatra 1 duhA. 418, gharanAkaranA bhavADA ane bAramA cakrInI mAtA, 419. maraNanA bhaya 420. duhA 8. kulaTAonA DhaMganA citAra. pAMca duhA. brahmadattakumAre.dIrdha tathA cUlanIne sUcavelI samasyA. traNa duhA. 422. 1 duhA. 423. gharaneAkaranA anAcAra. rANInayanAvaLI 1 duhA 424 jIvanI tRSNAno vicAra. 424. kaTu vacana bAlavAnAM phala. caMdrA ane sarga mAtAputra 425. eka yUkAne mAranAra bharavADa. hiMsAnI adhamatAnAM phaLono citAra, vaLI be duhA. 425 thI 429 sudhI. yazodhara rAjAne svapna. nayanAvaLInA nIca AcaraNA. 425thI 432. pigalAnuM patana ane dharanAranA anAcAra prasaMga pAMcamA traNa duhA 433. gharaneAkaranA anAcAra suSamAnI durdazA cAra duhA 437. pAMcaduhA 438/39.vacamAM rAjAnA sabhAne prazna 443 keTalIka zikhAmaNA 444. suSamAnI viTaMbaNAne citAra, 448. suSamA ane cilAtInA saMvAda. cilAlIputranI adhamatAno citAra. suSamAcilAtI putrane karagare che. svArtha mATe kALAM kRtya. cAra duhA. 449 thI 456. suSamAkumArInA cintAmaNi ratna jevA manuSya janmanI hutAsaNIno citAra. pR. 457. gharanAkaranA anAcAra ane subhagAe rivIranA sukhasaMsAramAM lagADelI Aga. pR. 457 thI, nArInA cittanI gupilatA. be duhA.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAmIjanonI paravazadazA pAMca duhA. kALInAgaNanA karaMDiyA jevA subhagAnA khoLAmAM, harivIranI nidrA ane durdazA. kAmavikAra sUcaka cAra duhA. nArInI pAse moTA mANaso paNa rAMka jevA bane che. cAra duhA, karmanI paravazatA. sAta duhA. saMsAranA be thAMbhalA be dahA. phAMkaDA paNa nArI pAse rAMkaDA 470 sudhI. AjJAnuM svarUpa jinaANAnA be duhA. AjJAnA prakAro. deva, guru, dharmanuM svarUpa 476. 1 duho. devadravyane prazna ane tenA uttaro. jinapratimA aMge prazna ane uttaro jarurI khulAsA. 470 thI 480 jinapratimAne samajavA eka kathA 480 prabhupratimAnA AkArane jovAthI macchane jAtismaraNa, dharmaprApti ane macchanuM svargagamana. 481 pakaDeluM nahIM choDanAra 1 duhA. eka bAvo ane sonI. cAra duhAchane sudhAravA udyama nakAme 1 duhe. 487. pratimA mATenA praznottaro 488. kathI cAlu. 520. jaMbusvAmI ane eka bhIkhArInI kathA. 521 be duhA. kRSNa vAsudeva ane lakSmaNa vAsudevanA guNo 63 zalAkAonI gatine vicAra. traNa prakAra jIvane vicAra. nigodo keTalI ?no vicAra. 521 tIrthakaronA tathA kRSNabalabhadra-zaMkha-klAvatI vigerenA bhavonI samajaNa. 5ra4. karmane niSpakSapAta. cAra duhA. aDhAra pApa na hoya te bhagavAna. be duhA. 525. tIrthakaro vigere mahApurUSonA puNyamAM sarva jIvone bhAga che. pa26. amaradatta mitrAnaMdanI kathAne avaziSTa bhAga 527. mANasa baLavAna nathI. puNya baLavAna che. pAMca duhA. 529. mitrAnaMdanA patananA pagaraNa 13 ane 417 karmanA duhA. 529. rAtri 1 duho. mANasa game tyAM jAya sukha ane du:kha sAthe jAya che. pa32. mahApApIonA pApa avazya phUTI nIkaLaze. dayALu prabhunA dIkarA nirdaya kema hoya ? 533. mahAvIra prabhujInA bhavone dAkhalo. traNa jaNane eka eka hajAra nDayA tene dAna, bhega ane nAza. 534. jhADuvALI, kacaro bhego karI, pheMkI denArA, sArA. paNa duniyAne kacaro gharamAM lAvanArA abhAgIyA. dhanasaMcaya karanArA. be duhA. 537. lakSmInA upayoganA sAta duhA. 538. sukhanA kAraNomAM prAya: pApe bharelAM hoya che. eka duho. 539. kSemakara caMDasena ane satyazrInA pUrvabhavo. be duhA. 545. haribhadrabhaTTanI kathA. 489, cakrIo. balade, ane vAsudevenuM samayavAra koSTaka. 490. saralatA ane kadAgraha. traNa duhA. 491. kevalI bhagavaMtane paNa jaDa evA azanapAnanI jarUra che. A saMsAranA badhA vyavahAromAM jaDanI ja AgevAnI che. 492. potAnI kalpanA tevo bhAva. padminInuM maDaduM. 493. amaradatta mitrAnaMdanI kathA. moIdAMDIyAnI ramata. maraNabhaya che duhA. 496. ekare divasa evo Avaze. pAMca duhA.497. strInI mUrtie amaradattane akalahIna banAvyo. mitrAnaMdanAM sAhaso ane buddhi. ratnamaMjarI bALAno samAgama. vezyAnuM ghara jitendriya paNuM, rAjAnI sAthe mitrANaMdane vArtAlApa 498 ratnamaMjarI sAthe vArtAlApa. chane doro tyAM Ave. 1 duho. 507. paMcAMgInI samajaNa ane tenI jarUranI dalIla 546. amaradattanI kathA saMpUrNa 548. devadravyanA prazna. ane zAstronA purAvA. darzana mehanIya karma bAMdhavAnA sAta Azrava 549. jaina zAsananA TukaDA kema thayA. 550. devadravyanA pramANanA sAkSIpATho bAra zloko. 551-52. pratimAjI ane tIrthone nahi mAnanArAomAM paNa arthathI sthApanApUjAne ekarAra.553. sthAnakamArganI zarUAta 1508 ane lAMbAsAha. 1534 mAM bhANajI RSie svayaMveza paheryo ane temanI peDhIonI zAlavArI. 555 thI 558. mitrAnaMdanI mitrabhakita, rAjakumArI pratye mAtRbhAva, nArIrupanA pataMgIyA. cha duhA. 508. mitro kevA hoya cAra duhA. 507. puNya pApane bheda daza duhA. supAtradAna 1 dahe. maranAranI saMkhyA nathI cAra duhA. 514. puNyAnubaMdhI puNyanA bhegavanArA, jIvonA judA judA vyApAra ane jAdA jAdA pariNAme, amaradatta mitrAnaMdanI corAsI Agamo kayAre? Agama ghaTavAnAM kAraNo musalamAnonI hindusthAnamAM svArIo. 560. khIlajI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaMza ane allAuddInanA kAmo. milakakApura, nAdIrazAha ahamadazAha durAnI. 561. pacIso varSomAM sauthI jainAe vadhAre gumAvyuM che. jaina dharmanA vistAra keTalA hato? 562-63. bharatakSetranI laMbAI pahoLAInI samajaNa. ayodhyA ane aSTapadanI samajaNa. bharatarAjAnI ayodhyA, pachI aneka ayodhyAnagarI thaI haze. tenI samajaNa 563 thI 565. zAzvata caityonI saMkhyA ane pramANe 565 thI 568. azAzvatanI pratimAne ItihAsa nibaMdha pahelA giranAranA mUlanAyakano ItihAsa. 569 thI 31. zaMkhezvara pArzvanAthasvAmIno ItihAsa-pratimAnI prAcInatA. sUcaka januM. stotra 571 thI 575 ajAharapArzvanAthanI prAcInatA. be duhA 576. pratimAnI prAcInatA. staMbhana pArzvanAthanI pratimA. 17mA prabhujInA tIrthAmAM bharAyAno kaDIbaddha itihAsa. 57. vacamAM draupadInA haraNanI ghaTanA. 51. cAra duhA, kRSNa vAsudevane pratimA maLI. prabhu pratimAnA mahimA 7 duhA, 583. maravAnA bhayathI paNa prabhunuM dhyAna thAya to sArUM, cAra kuLa. 584. vacamAM nAgAnano prasaMga. lAmI meLavatAM lAgelAM pApA sAthe Ave che. lakSmI AMhI paDI rahe che. 586, staMbhanapAI 31 nAthanI pratimAnuM prAcInapaNuM, 587, bIjI paNa ghaNI pratimAo prAcIna che. paTaTa jainAgamA ane prAcIna graMthomAM pratimAnA pramANeA. 591 thI 595. ghuvaDanA ToLAnI kathA. traNa kAvyo. lohakhurAcAranI dIkarAne DAyalI zikhAmaNa, be duhA. 596 be siMhanA bhayathI bacavA kuvAmAM paDavAnI zikhAmaNa denArAo upakArI kema gaNAya. be duhA. 198. vaidyanA vacano sAMbhaLI, thayelAM vaidyonI eka kathA. 600 eka duho. sAvadya-nidhinI samajaNa. coMkAnI bhUlono kharaDo. pu. 601. vIrabhadrasenanI kathA. 607 thI. be duhA. saMghavInA pUrvajo jaina hovA joIe. kriyA ane bhAva be hoya tAja lAbha. 610. A kALamAM ApaNAmAM peThelI nabaLAIo. 612. susAdhuonA vidhimArganA cAra zloko. 616. AtmAnI mUrkhAInA 11 duhA. 616. sudaiva-sugura -sudharmanI samajaNa, bhAvadharmanI samajaNa, 629. bhAvadharma Ave to ja AtmAne vItarAga dazA thavAnI zakayatA gaNAya. traNa duhA. 620 eka duryo. ANAnI samajaNa, ATha gALA AjJA samajavA sADA traNaso gAthA stavananI cAra gAyA. chellA traNa dudhA 621 thI 624 sudhI. Iti.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ phara zuddhipatraka lITI 6 azuddha lITI male 4 4 4 4 baMdhApa 4 4 4 = 2 2 2 2 2 2 2 9 9 M Da kha 2 1 0 0 2 g 0 0 21 1 zuddha akalaMkRta akalaMkita AdAra Adara AgAne Agamane lakhega lakhe. Avela Avela dhamadhamelA dhamadhamelAM pitA siMha siMha ulkApata - ulkApAta rAtra rAtri nikAnI nikAyanI abikA aMbikA sthAvara vira nAzarANI nAzakAriNI AvAM AvA ratnanuyI guNazAlanI guNazAlinI dizA pAzcame pazcima koTa koTi koTi koTa koTi banelo chevidyamAna che pAzcama pazcima cadra 5 = = azuddha zuddha bhale ItyAda ItyAdi Avassayami Avassayammi dharmI dharmI baMdhAya sasarga saMsarga udhara upara sarakhA sarakhI zilya satya belAvyA bAlAvyAM bharanA bharanAM saMpane saMpano nAza caMdra devatA devanA pikA pitA * nakazAna nukazAna hoya hAya prApta prApti 8 dekhAdekhI dekhAdekhI lAkhenI lAkhanI bhikSako bhikSuko vaso saMmuha midhyA mithyA aropaNa AropaNa kurgati kugati paNameluM karatA samAkatadharA samakitadharA parabhaMgAANi paramaMgANi jarantuNo jantuNo pAdaDAnA pAMdaDAMnA hiMsA taLAgALAo taragALAo 29 = = = dizA = = = koTa vaMso 8 saMmuhaM 8 2 2 2 * * * 3 8 26 : 32. 20 8 vRddha vRddhi parimelu karatAM * * 20 killodazAnA killo dizAnA 3 21 kinArA kinArA pAzcama pazcima vRddha vRddhi 10 25 dizA dizA dizA 17-18 yugAlaka yugalika dakSiNa 29 dizA dizA 31 dvArakA dvArikA ( anusaMdhAna pRSTha 628 thI 632 ) * 29 * dakSiNa hisI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI maha jiNANu mANuM sakjhAyanA artha bhAga 1 lo namo'rhasiddhAcAryopAdhyAyasarvasAdhubhyaH namocavvisAetitthayarANaM, usabhAi mahAvIra pajjavasANANaM traNe kAla AlokamAM, thayA tharA thAnAra, paMcamahAparameSThine, vaMdu vAraMvAra 1 arihaMta-siddha sUrIzvara, vAcakane munirAya, traNekala vaMdana karuM trikaraNaga banAya. 2 ratnatrayI ArAdhIne, zIgha mekSajAnAra, saMghe cAra prakAranA namIe vAraMvAra. 3 traNekAla jinadevanA, zAsanane vistAra, adviIpa traNalokamAM, namIe vAraMvAra. 4 traNekAla ahidvIpamAM zAsana zrIjinarAya, pAmyA te mahAbhAgyanA, preme praNamuM pAya. 5 cothAthI cadaza lage, guNaThANAM athAra, pAmyA caDatA bhAvathI. praNamuM bhakti udAra. 6 gaNadhara yugapradhAnavara, sUrivaranA samudAya. traNekAla bahu bhAvathI huM praNamuM talapAya, 7 dvAdazAMgI jinadevanI, saghaLe mRtavistAra, vaMdana karIe bhAvathI, utaravA bhavapAra. 8 samyagadarzana-jJAnane, cAritra pAMca prakAra, tapanA bAra prakArane, namIe vAraMvAra, 9 dAna-zIla-ta5 bhAvanA, gha cAra prakAra, bhava-bhava ArAdhana le, te tarIe saMsAra. 10 kavimaMDalanI mAvaDI, zruta-vidyAnuM dhAma, zrIyutadevI bhagavatI, karIe tAsa praNAma. 11 Iti vaMdanIya, pUjanIya, ArAdhanIya, smaraNIya, sarvanuM smaraNa karIne, zrIvItarAgadenA zAsanane pAmelA tathA pAmavAnI yegyatAvALA AtmAone, divasamAM, pakSamAM, mAsamAM, varSamAM, athavA sarvajIvanamAM, atyaMta AdarathI AcaravA gya, zrAvakenA chatrIza kRtyone sUcavanArI "annada nirrLamAdf ityAdi pUrvasUrivaranI banAvelI, pAMcagAthAtmaka svAdhyAyane, saMkSepathI artha ane bhAvArtha lakhavA prayAsa karuM chuM.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 mUla gAthAo jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mannaha jiNANamANaM, micchaM pariharaha dharaha, sammataM / mi chavviha Avastayami, ujjutA hoha paidivasaM // 1 // pavvesu posahavayaM, dANaM zIlaM tavo abhAvoa / sajjhAya namukkAro, parovayAro ya prayAga || 2 // jiNapUA jiNathuNaNaM, guruthua sAhammiANa vacchalaM / vavahArassa ya suddhi, rahajattA tithyajattAya // 3 // uvasama bivega saMvara, bhAsAsamii chajjIva karuNA ya / dhammiyajaNa saMsaggo, karaNadammo caLavarinAmo || 4 || saMghovari bahumANo, putthayalihaNaM kiccameyaM niccaM pabhAvaNAtitthe / mumuttvajJeLa | 6 | artha : zrI jinezvara devAnI AjJA mAnavI joIe, mithyAtvanA tyAga karavA joI e samyaktvanA (samajIne ) svIkAra karavA joIe. aheAniza chaprakAra (sAmAki caublisa, vaMdaya, paDikkamaNuM, kAusaggA, paccakhkhANu. ) AvazyakamAM udyamavALA thavu' joI e. tathA pa divaseAmAM 10pauSadhavrata karavuM joI e. abhayadAna, supAtradAna, anukampA dAna, ucitadAna, kIrtidAna athavA jJAnadAna, abhayadAna ane zaktianusAra upaSTa bha 11dAna ApavAnA, khapI thavu' joI e. 12zIla' zIlavrata ( zrAvakane svadArasa tASa athavA parastrI tyAga ) dezathI, vA ( sAdhune ) sa`thI pAlavuM. 13tapa mAhya-abhyaMtara khAra prakAra tapa karavA. 14bhAva bhAvanA anityAdi mAra ane maiyyAdi cAra bhAvanA tathA pAMca mahAvratAnI paccIza bhAvanAe bhAvavI. 1 pasajjhAya vAcanA-pRcchanA vagere pAMca prakAra svAdhyAya karavA. 16namukkAro namaskAra mahAmatranA pratikSaNa hammeza jApa karavA. 17parovayAro svArthInI icchA vagara parA upakAra karavA. 18jayaNAya tathA ApaNI bedakArI ke ajJAnatA athavA utAvaLathI koI paNa jhINA mATA jIvanI=prANInI ( manathI, vacanathI ke kAyAthI ) hiMsA na thaI jAya tevI sAvadhAnatA rAkhavI. hajiNapUA. zrIjinezvara-tIthakara-arihaMta devAnI-traNa prakAra, pAMca-prakAra, ATha prakAra vigere pUjA karavI. 20jibhruNa paramAtmA zrI vItarAga devezane samajIne
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla pAMca gAthAnA artha ane chatrIsa kayenI samajaNa artha vicArIne stavana karavI. guruthua sarva sAvadyathI mukta thaelA ane paMca mahAvratone pALanArA, sarvakALa pAMca AcAra pALavAmAM tatpara rahenArA, kaMcana-kAminInA tyAgI, zrI vItarAgadevanA munirAjonI stuti karavI. sAhamiANa vacchala sAdhami bhAIonI samAnadhI zrAvake ane zrAvikAone uddharavA, sthira karavA, sAdharmi vAtsalya karavuM, vavahArarassayasuddhi gharane, vyApArane, ApavAlevAne, sagAone ane sarakArane (pitAnA rAjya sAthenA) vyavahAramAM sAvadhAna rahevuM. zuddha rahevA jAgRta rahevuM. gharane vyavahAra zuddharAkhavAthI parivAramAM anAcAra ke kusaMpa praveze nahIM. vyApAramAM zuddhi rAkhavAthI AbarU vadhe, vyApAra vadhe, Avaka vadhe, devuM-leNuM avasare ApavA levAthI, zAhukArI vadhe che. sagAomAM vyavahAra sAcavavAthI jJAtimAM meTAI vadhe che. sarakAramAM vyavahAra sAcavavAthI, udayanamaMtrI karmAsAha vagerenI peThe rAjAo pAsethI dharmanAM kAma karAvI zakAya che. ra jarahajattA-25titvajattAya rathayAtrA ane tIrtha yAtrA jinabhakti mATenA apUrva avasare che. 26uvasama zatrunuM=aparAdhInuM paNa ahita ciMtavavuM nahI. viveka badhA vyavahAramAM, viveka rAjA che. viveka vagaranA dAna-zIla-tapa-jJAna-dhyAna-japa badhA ja yathArtha phaLa ApI zake nahIM. mATe viveka zikha ane Acare saMvara karma na baMdhAjha 8 tevA manavacana-kAyAnA vyApAro banAvavA. 29bhASAsamiti, madhura, DahApaNavALuM, thoDuM, kAma pUratuM, garvavagaranuM, tucchatA vagaranuM anartha na thAya tevuM bolavuM, chajajIva karUNa pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, trasakAya (be-traNa-cAra-pAMca IndriyavALA jI ) A cha prakAra, chae kAyajInI dayA karuNA ciMtavavI. 3ghasmiyajaNa saMsage dharmI AtmAone, eTale bane teTalo, samAgama=sebata=saMsarga vadhAre. 3rakaraName Indriyane vazamAM rAkhavI. 33caraNa- pariNAme cAritra levAnI bhAvanA hovI joIe. 34saMghavari bahumANe cAra prakAra zrIsaMghane samajIne, khUba bahumAna karavuM. 35puNyatihaNa pustaka lakhAvavAM-chapAvavAM - pracAravAM. 2fprabhAvaNAtitye zrI vItarAga zAsananI prabhAvanA karavI. saNakizcameyaM nirce suguruvaseNuM A ura batAvelAM zrAvakanAM gRhanAM chatrIza kRtya, gItArtha bhAvAcArya suguru pAse samajIne AcaravAnA khapI thavuM. A 36 kRtyamAM sau prathama, zrI vItarAgadevanI AjJA mukhya che. tene mATe kahyuM che ke . jiNANAe kuNaMtANaM, savvaM nibANakAraNaM / suMdaraMpi sabuddhie, samvaM kammanibaMdhaNaM. artha: zrIjinezvara devenI AjJA mujaba jeTaluM thAya, te badhuM (dAna, zIla, tapa, cAritra, anuSThAna, upadeza, pustaka lakhANa, deva gurunI bhakti, vinaya, vaiyAvacca ) nirvANa=mokSanuM kAraNa bane che. ane ApaNuM buddhithI sAruM dekhAtuM hoya, paraMtu jinAjJA viruddha hoya te, badhuM saMsAranI vRddhinuM kAraNa jANavuM. prazna: jinAjJAne artha zuM ?
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI uttara : nIcenA saMkSepa atha vAMceA. kAlamiyamAjJA te, heyopAdeyagocarA / AzravaH sarvathA heyaH upAdeyazca saMvaraH // 1 // artha: he prabhu, vItarAga jinezvara deva ? ApanI ( meAkSamAM paheAMcAya tyAM sudhInI bhalAmaNu-sUcanA ) AjJA = pharamAna che ke, Azrava = kamabaMdhanAM tamAma kAraNeA tyAgavA ceAgya che. ane sa'vara = pApanI AvakanA badhAM bAraNAM ( samajIne ) adha karavA ceAgya che. prazna : zrIjinezvaranI AjJA samajatA na heAya, athavA pALatA na hAya, tene dha thAya ja nahIM ? uttara : zrIvItarAgadevAnI AjJA AvyA vinA dhama thayA nathI, thatA nathI, thavAnA nathI. prazna : teApachI A jagata Akhu dhama kare che te khATuM ? uttara : hA, lagabhaga khATuM. jue gurjara kavi AnaghanajI maharAja. dharma dharma karatA jaga sahu phIre, dharma na jANe hA ma, jinezvara ! dharmajinezvara caraNa grahyA pachI, koi na bAMdhe hA karma, jinezvara prA prazna : teA pachI duniyAnA dharmo badhA ja khATA mAnavA ? uttara : pittaLa ane suvarNa vaNuthI sarakhA dekhAya che. cAMdI ane meAtInI chIpalI vaNu thI sarakhI dekhAya che. dUdha ane chAza vadhuthI sarakhA dekhAya che. ghI ane tela vaNuthI sarakhAM dekhAya che. gheADA ane gadheDAnAM ghaNAMkharA aMgeA AkArA sarakhA dekhAya che. tA paNa paDita puruSoe A badhAnI vacamAM meTuM AMtara mAnelu' che. te ja pramANe dha = satyadhama ane dharmAbhAsAne sarakhA kema mAnI levAya ? prazna : dhanA kAI paNa aMgA ke aMze jyAM hAya, tyAM dharma mAnavAmAM vAMdhA nathI e vAta sAcI ke nahI ? uttara : kaI strImAM parapuruSasevanarUpa, mahAbhayakara eka doSa hAya, ane bIjA adhA ja guNA hAya teA paNa, te satI kahevAya nahIM, A vAta jema DAhyA mANasAne kabUla che ja. vaLI koI satImAM mana-vacana-kAyAthI parapuruSa tyAgarUpa ekaja zIlaguNu majabUta hAya, ane krodha-kApaNya Adi vakhate ghaNA doSo hoya tApaNu te satI ja gaNAya che. tema AMhI dharmanI vyAkhyAmAM. pramANikatA, udAratA, zUratA, dhIratA, gaMbhIratA, Adi ghaNA guNA hAya tApaNu, vicAra vANI ane vanamAM, prANImAtranI dayA AvI na
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJAnI samajaNa pa hAya, lAvavAnI tAlAvelI na heAya, tevA badhA ja dharma nA prakAro, AtmakalyANamAM madada karanArA thatA nathI; meAkSadAyaka thatA nathI. kahyuM che ke : dayA mahAnadItIre, sarve dharmA stRNAMkurAH / tasyAM zoSamupetAyAM kiyan nandanti te ciraM artha : jema jalAzayanA kAMThA upara, ghAsa ane vRkSAnI jAtie, khUkha khilakhilATa dekhAya che, jo jalAzaya sukAI jAya te badhAM ghAsa ane vRkSeA sukAI jAya che, tema AMhI jJAnIoe dayAne mahAnadInI upamA ApI che. dayA, prANidayA-jIvadayA hAyaja nahIM, teA khIjA dharmAM bicArA kacAM sudhI Take? prazna : phakta jIvadayA na heAya, paraMtu sAcuM khele. kAInI vastune aDake nahI. khUba pramANika hAya, ochu Ape nahI, vadhu nahI. sarakArane paNa ThaMge nahIM. khIjA paramAnA kAma kare. teA zuM dha na kahevAya ? uttara ! ahiMsA paramo dharma: ahiMsA mATe dharma che. koIne duHkha ApavuM nahIM. AvuM khelanArA-lakhanArA paNu, jIvAne mArI nAkhatA hAya, athavA marAvI nAkhIne, tenuM mAMsa khAtA hAya, tevAone satyavAdI ke pramANika kema kahevAya ? mAMsAhArI prAca pALe teA vakhate brahmacarya guNuthI bya tarAdi halakI devaceAni pAmIne paNu, kAlI-mahAkAlI jevA devA banIne, lAkhA kADA jIvAnI hiMsA karI karAvI-saMsAramAM rakhaDavA cAlyA jAya che. mATe jIvadayA vinAnA dharma ke guNA, AtmakalyANanA mArga nathI ja. ane khIjA satyabhASaNa, pramANikatA, brahmacarya, dAna, tapazcaryAdika guNA paNa, ahiMsAne vadhAravA mATe ja che. pratya khelavAthI paNa hiMsA thaI jatI heAya teA, mauna rahevuM; satya khelavuM nahIM. dAkhalA tarIke zrIpAlakumAranI mAtA, kumAra zrIpAlane bacAvavA mATe, bALakane upADIne ekalAM rAteArAta nAsI gayAM che. pAchaLathI ajitasenarAjAnA sevaka, zeAdhavA nIkaLyA che. leAkeAne pUcheche eka bAIne eka khALakane, laIne jatI tame joI che? A pramANe kalyANInA rAjA bhuvaDanA sevakA, paMcAsaranA rAjA jayazikharInI garbhavatI rANI rUpasundarIne zeAdhavA nIkaLyA hatA. vaLI rAjA siddharAjanA sainiko, kumArapALane zeAdhavA krUratA hatA; A badhI jagyAe satyavAdIne, mauna ja karavuM ucita che. satya khelavAthI mahAanatha thAya che e ceAkhu samajI zakAya che. krikeAI mUkha`satyavAdIe kamalaprabhAne matAvI heAta teA, kumAra zrIpALanA nAza thayA DeAta. rANI rUpasundarIne batAvI hAtatA, vanarAjanA nAza thayA hota. kumArapALane batAvyA hAtatA, aDhAra dezeAmAM, sALava sudhI amArIpaDaha vagaDAvavArUpa, mahAprabhAvanAe karanAra, eka avatArI mahApuruSanA nAza thAta. " satya vacanane khelatAM, hiMsA jo dekhAya, vacana vicArI melavuM, hiMsA aTakI jAya."
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI jaina zAsanamAM sAdhunAM pAMca mahAvrata, ane zrAvakanAM bAra vrata, badhAM ja, hiMsAne aTakAvavA mATe ja che. jyAM hiMsA hoya, tyAM dharma rahe ja nahIM. ahiMsA samajavA ane sAcavavA mATe ja, seMkaDo ke hajAre pustaka lakhAyAM che. jJAna-darzanacAritrane, mokSamArga mAnya nathI. paraMtu samyagadarzana-jJAna-cAritrane ja mekSamArga manAya che. prazna : AjJA eTale zuM? AjJA kone kahevAya ?_.. uttara : jema prAraMbhamAM -bAlyAvasthAthI yAvata mAtApitA vaDIle hayAta hoya tyAM sudhI, dharma ane nItithI aviruddha mAtApitAnuM vacana mAnavuM-svIkAravuM. prasannatA ane namratAthI, temanI zikhAmaNa mastaka upara caDAvavI. vaDIlane duHkha thAya evuM AcaraNa paNa na karavuM. te ja pramANe samajIne, vItarAga vacanamAM vizvAsa vadhAravo. prazna : kaI vAra mAtApitA khoTe haThAgraha kare te, ApaNe zuM karavuM? uttara : prAyaH vaDIlo pitAnAM saMtAnanuM bhaluM ja icchanArA hoya che. tethI teo pitAnA bALakonuM bhaviSya bagaDI jAya tevuM kare nahIM, ane samajaphera ke lebhAdinA vaza banIne, bhUla karI nAkhe to paNa. soTakA nasIbane bharoso rAkhanArA mahApuruSe zrIcaMdrakumAra, rAmacaMdrakumAra, bhImasenAdi cAra pAMDe, zreNikakumAra, azekaputra kuNAla, (mahArAja-saMpratinA pitAjI) vigere hajAre rAjaputro ane zreSThI putrae, pitAnA hakone jatA karIne paNa, vaDIlonI AjJA pALI che. ane temanA Aloka-paraloka bagaDayA nathI paNa sudharyo che. prazna : vaDIlanI AjJA na paLAya te nukasAna thAya che? uttara : jyAM vaDIlenI AjJA hoya, tyAM cekasa saMpa hoya ja. saMpa hoya te jhagaDA na thAya. kuTuMbanI AbarU vadhe. ghaNA mANasanuM kuTuMba sAthe vase che. narama-garama paNa poSAya che. dekhAdekhIthI dharmanI prAti-samajaNa rakSaNa thAya che. bhaginI-putrIvadhUonA zIlaguNanuM rakSaNa thAya che. vepAra dhaMdhA vigeremAM paNa pahoMcI vaLAya che. jagatamAM kahevata che ke "jo tenuM jora" ghaNu mANasenA samudAyanuM kuTuMba hoya tene kaI parAbhava karI zakatuM nathI. kahyuM che ke, jantUnA malpasArANAM, samavAyohi durjayaH / tRNairvidhIyate rajju dhante dantinaH tayA // 1 // artha : alpa zaktivALA paNa ghaNA ekaThA thAya che, tene kaI parAbhava pamADI zakatuM nathI. paraMtu moTo samudAya, baLavAnane paNa jIte che. jemake ghAsa nirbaLa vastu hovA chatAM, tenA tAMtaNAthI banAvelA deraDAMthI, hAthIo. upalakSaNathI-UMTa, gheDA, baLada, pADA, siMha baMdhAya che.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpanI mahattA samajavA paurANika eka kathA ahIM eka saMpanI nAnI paurANika kathA lakhuM chuM, ekavAra samudranA kinArA upara, eka TITeDIe IMDAM mUkyAM hatAM. eTalAmAMte samudranI chaLa AvI. iMDAM samudranA peTALamAM ghasAI gayAM. TITeDAnI AkhI nAta bhegI thaI ane pakSIonA rAjA garuDajI pAse phariyAda karI. garuDajIe samudrane samajAvyuM. IMDAM pAchAM ApavA samajAvyuM. paraMtu AkhI duniyAnI abajonI milkatane, ohIyAM karI janAra samudra, keInuM pAchuM ApavA dhyAna Ape ja zAne? paraMtu pakSInI jAtamAtranA rAjA garuDajI, paNa pAchA paDe evA hatA nahIM. ane emaNe pitAnA pakSIo dvArA, jagatabharanAM pakSIone bolAvyA. temAM moTA-moTA hAthIone paNa upADI jAya tevA, lAkhonI saMkhyAmAM bhAreDa pakSIo AvyA, ane emaNe meTA meTA pahADe teDI teDI samudramAM pheMkavAnuM zarU karyuM. pahADo nAkhIne samudrane Akhene Akhe, pUrNa karI nAkhavAne nirdhAra karyo. A vAtanI viSNubhagavAnane khabara paDI. pakSIo pahADo ane samudranA jhaghaDAmAM, jagatane ghaNuM ghaNuM nukasAna samajAyuM. chevaTe garuDanAsvAmI viSNubhagavAne, samudrane samajAvIne, TITeDInAM iMDAM pAchAM apAvyAM. ahIM saMpanI jIta thaI jANavI. praznaH viSNu bhagavAna garuDa ane samudrane kema samajAvI zakyA ? uttara : A kathA paurANika che. purANamAM garuDane viSNu bhagavAnanuM vAhana mAnele che. ane samudrane viSNu bhagavAnane sasare thAya che. kAraNake viSNunI rANI lakSmI, te samudranI dIkarI thAya che. eTale eka bAju garuDa sevaka che, tene mAne emAM Azcarya ja nathI. bIjI bAju "jeNe AlI beTI tenI gAIna heThI che A nyAya che, eTale sasare bicAre jamAIne dabAyeluM ja hoya. e na mAne e bane ja kema? praznaH garuDa kRSNanuM vAhana che tenuM pramANa zuM? uttara kAntat fg: suvaH rAja | artha : amarakoSa svarga varga kAMDa pahelAmAM bleka 31. nAgane nAza karanAra. viSNunuM vAhana. suparNa. ane sarponuM bhakSaNa karanAra. A badhA garuDanA nAmavAcaka zabda batAvyA che. prazna: samudrane viSNu bhagavAnane sAsare kevI rIte manAya che? uttara : paurANikanI mAnyatA che ke, samudramAMthI caudaratna nIkaLyAM hatAM. temAM
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI lakSmInA samAveza thAya che. tathA kASAmAM paNa RSitanA lakSmIne samudranI putrI batAvI che. A badhI paurANikAnI vAta jANavI. A badhA kathAnakanA sAra sapanuM maLa samajavA mATe che. . kahyuM che ke " saMpa Take AjJA thakI, tasanAthe tasanAza. " a : vaDIleAnI AjJA sacavAya teAja, sa`pa Take che. vaDIleAnI AjJAnA nAzathI, cAkasa sapanA thAya che. prazna : paraMtu kuTuMkhamAM keAI ALasu hAya, paiseA kamAya nahIM, gharanuM kAma kare nahIM, evAone kema calAvI levAya ? uttara : dasa-vIsa, paMdara-vIsa gADAM joDelAM hAya, AgaLa pAchaLa dhArI baLada-joDelA hAya, vacamAM gaLI kheleAnAM gADAM paNa hAya. samUhamAM teo paNa cAlyAM Ave che. tema kuTuMbamAM paNu, badhAenAM puNya-zakti-muddhi sarakhA na heAya. paraMtu keAInA puNyathI koInI akkalathI kAInA khaLathI, koInI udAratAthI kuTuMba zAle che. keAI kavie gAyuM che ke: jalathI kamala zobhe, kamalathI jala zAbe, jala ane malathI, sarovara zAbhe che. maNithI kaMcana zAbe, kaMcanathI maNi zele, maNi ane kaMcana bane, thakI karazeAbhe che. caMdra thakI rAta zAbhe, rAta thakI caMdra zAbhe, cadra ane rAta bane, thakI abara zobhe che. nara thakI nAra zobhe, nAr thakI nara zAbe, nara ane nAr ane thakI dhara ze|bhe che, / 1 / artha : jala rahe teA ja kamaLa jIve che, vRddhi pAme che, ane khIle che, ane kamaLanAM vanAthI ja sareAvarA zeAbhe che. tene kamalAkaranI upamA apAI che. tathA game tevI suvarNanI vIMTI, hIrA jaDelA hAya teA ja zAle che. ane hIrA paNa sAnAnI vIMTImAM ja hAya tA. sArA lAge che. A manethI (hIrAnI vITInA ceAge ) hAthasArA lAge che. tathA caMdra ugavAthI-rAtrinI ajaba zeAbhA bane che. ane rAta heAya tyAM sudhI ja cadranu Mteja rahe che ( rAtri gayAthI cadra nisteja banI jAya che ). caMdra ane rAta bannenA yAgathI AkAza paNa suMdara jaNAya che. teja pramANe puruSAthI strIe zAle che. ane strIe vaDe ja puruSA zAle che. ane jyAM strIo ane puruSA enA samudAya hAya, teA ja ghara zAbhe che. je gharamAM ekalA be-traNa-cAra puruSo ja hAya, te vAMDhAnuM ghara kahevAya che. te jarA paNa zeAlatu nathI. temaja ekalI e traNa cAra, kevaLasrIeja hAya teA, te rAMDIrAMDA gaNAya che. TrAIka kavie gAyuM che ke : " saMgha cAlyA re geAdAvarI, godAvarInA saMghamAM rAMDIrAMDa ghaNI, saMgha cAlyA re gAdAvarI." " sadha cAlyA madhara dezathI, tIthaeN dvArikA meATu dhAma re, jemAM kevaLa mAnava laMgoTIA temAM nArInuM eka nahIM nAma re, saMgha cAlyA madhara dezathI.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpanuM sAcuM kAraNa vaDIlAnI AjJA ja che. A sthAnamAM jema ekabIjAnA sahayAgathI, ekabIjAnI sahAya ane meATAI rahe che. jema puruSA dhana kamAvavAmAM AgaLa paDatA bhAga bhajave che. tema strIo paNa puruSA thakI vadhAre kAma khAve che; e bhulAvu' na ja joI e. prazna : strIone phakta rasAI ja karavAnI ne, bIjuM zuM kAma karavAnuM ? uttara : kevaLa rasAI ja nahIM; paraMtu kuTuMbanI Amaru paNa strIo ja vadhAre che. jenA gharamAM srI hAziyAra hAya, tenA ghera mahemAna parANA sacavAya che, ane nAtajAtamAM Akharu vadhe che. zrI heAziyAra, udAra ane vivekI hAya tA atithione dAna apAya che. sAdhu-sAdhvIomAM supAtra dAnanA lAbha maLe che. supAtra zrAvaka-zrAvikAo paNa tenA ghera ASAya che. huzIyAra strI hAya teA, gharanI vastu khagaDe nahIM, cArAya nahIM, avivekathI vaparAya nahIM. kumArapALa mahArAjAnA mahAamAtya udAyana maMtrI. ekavAra karNAvatI nagarImAM, (hAlanuM amadAvAda ) taddana citharehAla AvyA hatA, ane jinAlayamAM dana-caityavaMdana karI utArA meLavavAnI vicAraNA karavAnI hatI. tyAM eka lakSmIkhAI nAmanI zrAvikA bahena, temane sahakuTuMba pAtAnA ghera laI gayAM. utArA ApyA, jamavAnI paNa badhI ja kAyamI sagavaDa ApI. rahevA ghara ApyuM. krame te ja uddA mAravADI maTIne, mahAamAtya udAyana thayA. gharamAM zrI sulakSaNI hAya, tenuM ghara devanA jevuM zaiAle che. mALakone uchera, saMskAra ane sughaDatA lAvavAmAM, khALakAnI mAtA, eka adhyApanA pATha bhajave che. hAziyAra mAtA, bALakAnA AreAgya mATe eka prAthamika vaidyanu sthAna zAbhAve che, tathA hAziyAra ane zIlavatI pativratA evI patnI peAtAnA bALakane evAM keLave che ke te bALake prAya: vyasanI ke anAcArI thatA nathI. tathA uttama patnI vepAra, dhaMdhA, nAkarInA kAyathI kaTALelA magajavALA patine caMdananA gheALa jevI zItaLatA, ane drAkSanA rasa jevI madhuratA pIrasIne, khUba AnaMda ane vizrAnti Ape che. bhUtakALa evA hatAke, be-traNa, cAra-pAMca peDhIne parivAra eka raseADe jamatA hatA. hamaNAM paNa hajAre kayAMka eka e ghara sa'pIlAM paNa dekhAya che. jagatamAM saMpanI kiMmata ghaNI moTI che. je kuTuMbamAM paisA ane saMpa e heAya te pahelA nakharanA bhAgyazALI gaNAya che. paisA na ja heAya paNa ekadama UcA saMpa hAya tApaNuM, te bhAgyazALI ja che. prazna : paisA puSkaLa hAya, saMpa jarA paNa heAya nahIM, tene kevA kaheve ? uttara : tene nirbhAgya kahevAmAM kazeA vAMdhA nathI. kusaMpa hAya tyAM prAyaH lakSmI lAMbe vakhata jatI nathI ane TakatI nathI, ane sapa hAya tyAM lakSmI vahelI AvI jAya che. ane ghaNI peDhIo sudhI cAle che. indranA lakSmIne prazna H devI ? Apa kayAM vase che lakSmI uttara Ape che. guravo yatra pUjyante yatra dhAnyaM susaMskRtaM / adantakalaho yatra tatra zakra ! vasAmyahaM // 1 // artha : lakSmI devI kahe che, he indra mahArAja! jyAM guru puruSAnu mAnasanmAna sacavAya che; dharma guru, vidyAguru, mAtA-pitA vagere gurupuruSA, jyAM devAnI 2
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mAphaka pUjAya che, jyAM saMskAravALuM (abhakSa bhakSaNa vinAnuM) anAja khavAya che, ane je kuTuMbamAM jhaghaDA-kajiyA-kalaha thatA nathI huM tyAM ja sthiratAthI vasuM chuM. saMpanA atha AtmAone, vaDIlonI AjJA samajavI ane mAnavI paDase. kaI kavie kahyuM che ke : saMparyo kiMmatavadhe, ghaTe karyuM mana rIsa, thAya aMka mukha pherave, tesaThanA chatrIsa." jema chagaDe ane tagaDo saMpa karI sAmasAmA bese te 63 tesaTha thAya che ane jhagaDo karI mukha pheravI nAkhe te 36 chatrIza thAya che. tathA vaLI navanA aMkanI paNa ghaTanA vAMcavA gya che. "navaDA kerInAta vize jaba IrSAvyApI, caDyA ekaparaeka, adhikatA ApaNI sthApI, hatA aMkamAM zreSTha, chatAMpaNa garva paNa ghaTI kiMmata cheka, azitI eka gaNAya. sundara saMpa thavA thakI, paMkti baMdha beThA yadA, yUna abajamAM eka, caraNavijya kiMmata tadA." 1 badhA aMkamAM-ekathI nava sudhImAM navanA AMka moTo dekhAya che. e anubhavasiddha vAta hovA chatAM, navaDAnI nAtamAM navaDA badhA sarakhA ja hoya che. e paNa dIvA jevI vAta che. bhale rAjAne mahAatmAya hoya, athavA koDapati hoya, paraMtu pitAnI jJAtino samUhabhego thaye hoya tyAM, navakAravALInA maNakAnI peThe, nAnAmoTAno bheda bhUlI jaI sarakhA besavuM joIe. athavA jAti ke kuTuMbanI maryAdA sAcavavI joIe. paraMtu navaDA badhA ja pitAne vaDIla mAnavA lAgyA ane uparA upara beThA.. a a a a a || 81 navaDA abhimAna lAvI upara upara caDavAthI saravALa nave na ekAsI thayA. ane turata potAnA garvano khyAla AvI gaye. eTale turata badhA lAInamAM besI gayA. 999999999 tethI navANuM kreDa, navANuM lAkha, navANuM hajAra, navaso navANuM thayA. A jagyA eka garvanI phajetInI aitihAsika ghaTanA jaNAvuM chuM. se baso varSa pahelAMnI prAyaH A vAta haze. koI eka madhyamakeTinA gAmamAM pacAseka gAmonA ThAkora sAhebanA eka dIvAna hatA. patnI-paisA-parivArathI paNa saMpanna hatA. rAjAnA pradhAna eTale AkhA gAmamAM, ane AjubAjunAM gAmamAM paNa, temanuM ghaNuM sanmAna hatuM. gAmamAM pitAnI jJAtinA 200-300 ghara hatAM. avAranavAra nAnuM moTuM maraNa thAya, ane pitAnI gAmamAM hAjarI hoya, anivArya rAjakIya kAmakAja na hoya te, dIvAna sAheba paNa, ramazAnayAtrAmAM hAjarI ApatA hatA; paraMtu tyAM teo potAne pradhAnapaNane khyAla rAkhI, maDaduM bahAra nIkaLyA pachI ja hAjara thaI jatA. ane te paNa ghoDA upara besIne smazAnatarapha jatA. badhuM patAvI snAna karIne paNa, ghoDAnI savArIthI ja pAchA ghera AvI jatA. ' thoDo vakhata A bInA cAlI, paNa khAsa keIe dhyAna ApyuM nahi, ane pachI to dIvAna sAhebane hamezanuM vyasana banI gayuM. jAtimAM ane gAmamAM carcAo thavA lAgI.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 jJAtinA meLAvaDAmAM, mAna sanmAna sAthe, mANasAI paNa hAvI joIe. paraMtu meATA mANasane kahe ke ? AvA prasaMgeA ghaNA anI gayA. pAMca dazavarSo vItI gayAM, ane dIvAnasAhebane meAbhe paNa kAyamI banI gayeA. maraNa to badhAMne ghera Ave che ja. bhale pachI te rAjA heAya ke dhanavAna hAya. eciMtA jAvuM paDe, saghaLAne zmazAna." amara-pazu te mAnavI, maravuM saune hAya." evAmAM dIvAnasAhebanI mA marI gayAM. zmazAnayAtrAmAM nAtIlA badhA AvyA. paraMtu badhAja kAI gheADe ne kAI gADe, koI UMTe teA keI pAlakhImAM besI besIne AvyA. DAsImAnI ThAThaDI keANa bAMdhe ? upADe koNa ? dIvAnasAheba muMjhAyA. badhA vAhanArUDha thayelA. jaladI karo ! kADho kADho kahe, paNa kAI kAma karanAra nathI. " marI gayA nRpati ghaNA, dIvAna te dhanavAna, " rAgeAnAM auSadha ghaNAM, maraNa na auSadha koya chevaTe dIvAnasAheba bahAra AvI, badhAne page paDyA. tyAM koI taDAkIdAsa spaSTavaktA elI gayA, " sAheba ! Apa moTA mANasa che, Apa amArAghera sArA ThAThathI padhAryA hA, teA amAre paNa ApanAM pUjyamAtuzrI gujarIgayAM mATe, dImAgathIja AvavuM joie ne ? meATA mANasanA ghera jema tema kema javAya ? " 6 dIvAnasAheba A elakA mANasanAM vyaMgavacA sAMbhaLI gaLagaLA thaI gayA. ane e hAtha joDIne bolavA lAgyA, * bhAI ? jJAti mAtApitA tulya pUjya che. Aja sudhInI mArI tochaDAI nA mane khyAla AvI gayA. have huM kayAre paNa AvI bhUla karIza nahIM ane atyAra sudhInA mArA gunA mApha karo.' jJAtinA bhAIoe sahakAra ApyA ane dIvAnasAhebanI sAna ThekANe AvI gaI. vaLI mAtapitAnI AjJA. e paNa manuSyamAtranI pahelI pharaja che. jyAM jyAM mAtapitAnI AjJA alaya haze, te sthAne, sa`pa paNa abhaMga ja haze. pAMce pAMDavAmAM baLavAna tA bhImasena ane arjuna ja hatA. paraMtu nasIba yudhiSThiranuM joradAra hatuM. bhIma-arjuna judA paDI gayA haiAta tA, yudhiSThira-sahadeva-nakulane, kauravA herAna parezAna karavA mATe, nasADI-bhagADI ke, mArI nAkhata. paraMtu bhImasena, arjune peAtAneA gava batAvyeA nathI, paraMtu AkhI jiMdagI mAtApitA ane vaDIla baMdhune anusarIne rahyA che, tathA dazaratha rAjAnA kuTuMbanA saMpa ane vaDIleAnI AjJA, AgaLanA patrAmAM vAcake jANI zakaze. prazna : jJAtinI AjJAnI zI jarUra? jJAtinI AjJAthI zuM phAyado ? uttara : jagatamAM jJAtinAM adhAraNA heAya che. kAmanAM baMdhAraNa, nAnA meATA sane kabajAmAM rAkhe che. tethI peAtAnA dhama sacavAya che. putra-putrIenAM hita jaLavAya che. dhanavAnAne sAdhamI bhaktineA.lAbha maLe che. garIbeAnI AjIvikA ni ya cAle che. prazna : garIbeAnI AjIvikA nirbhIya kevI rIte rahe che ? uttara : bhUtakALamAM nAnAM meATAM zahero ane gAmeAmAM leNIe-prabhAvanAe karavAne khUba rivAja hatA. caMdrAvatInagarImAM keAI sAdhamI bhAI gAmamAM rahevA Ave to, pratyeka (gAmamAM vasanArAe taraphathI) jaina navA AvanArane, eka sAnAmahora hAthagrahaNa-cAMllA
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 jinezvadevanI AjJA cAne sAcI mANasAi ApI AvatA hatA. AvA rivAjo mathurA, bharUca, khaMbhAta, karNAvatI, mAMDavagaDhamAM, khUba hovAnA pramANa maLe che. pANAsA vaSa pahelAM, meTA zAhu sAdAgara zeThazrI premacaMda rAyacaMde, peAtAnI sUratamAM vasanAra dazA esavALa jJAtimAM, seA ghara hatAM, temAM gharadITha, trIsa trIsa hajAra rUpiyAnI lahANI karI hatI. temanA putra, zeThazrI sara kIkAbhAI premacaMda jIvyA tyAMsudhI, gupta rIte lAkhA rUpiyA jainabhAI Ane gherabeThA paheAMcADatA hatA. tathA hAlamAM vaDhavANanA rahevAsI ane udAra AtmA zeThazrI zAntilAla jIvaNalAla ane zeThazrI ratilAla jIvaNalAle, eka divase 1 lAkha 40 hajAra rUpiyAnI vaDhavANumAM rahetA peAtAnA kuTuMbanAM gharamAM ane te gharanI dIkarIomAM lahANI karI hatI. AvAM meTAM zaherAmAM, chellAM cAlIsa varSa pahelAM ( rAdhanapuranA dAkhaleA che) eka gRhasthe tera zera khAMDanI lahANI karI hatI. eka gRhasthe ghara dITha daza rUpiyA athavA jamanasilvaranA kheDAnI prabhAvanA karI hatI. zatru MjayamAM ( pAlItANAmAM) hamaNAM paNa varSItapa vagere tapanI ujavaNImAM sekaDA cIjo. ane rAkaDa nANu' lahANI thAya che. AvA rivAja prAya: jaineAnA vasavATamAM, nAnA meATA ghaNA deze, ane gAmeAmAM, pracalita hovAthI, jaine mATe AzIrvAda khanI gayA che, tathA guptadAna ane jamaNavArA thAya che te, jainA mATe samajAvavu' paDe tema nathI. prazna : jJAtinA avarodha = vADA. dhIthI, mANasa-che.karA-chekarIonA vikAsanA avarAdha thAya, te keTaluM khATuM ? bALakA pAtAne mATe, anya jAtimAMthI paNa, peAtAnI jiMdagInA sAthIdAranI UcchAnusAra pasa MdagI kare te khATuM zuM? uttara : AvA jAtyaMtara ane dharmAntara lagnAmAM, ghaNuM karIne paMcANuM TakA ke nevu TakA dhane, saMpane, ane kuTuMbane, ekatAne. puSkaLa nukasAna paheAMcyAnA banAvA itihAsamAM noMdhAyA che. hamaNAM najare dekhAya che. seMkaDA khALAe ane cuvAnA dhavimukha banIne abhakSya ane apeya sthAnA sudhI paheAMcI gayA che. prazna : koI bIjA dharmAMmAM peAtAnI putrI Ape, athavA bIjA dharmanI putrI, peAtAnA putrane paraNAve, emAM vAMdhe zu' ? jyAM jaze tyAM dhama teA karaze ja ne? uttara : mUrtipUjakanI putrI sthAkavAsIne apAya te paNa jaina hovA chatAM paNa putrInA AkhA bhava bagaDe che. tApachI bIjA dharmonI vAta teA karavI ja zuM? khALA peAtAnA pitAnA kuTuMbamAM yAtrA, devadana, prabhupUjA vagere saMskAro pAmI hoya, te badhA saMskAro bhuMsAI jAya che. rahe teA jhagaDA-viTa MbaNAo sajAya che. A bAbata have pachI AvanArI jinamatInI kathAthI, satI subhadrAnI kathAthI, vAcaka samajI zakaze. vaLI khIjA dharmAMnI putrI mUrtipUjakanTenAnA ghera Ave tApaNa tenA AgalA saMskArI jatA nathI. prazna : ema kema ane ? ApaNI mALAnA saMskAra khAvAI jAya che, tema bahArathI AvelI mALAmAM navA na Ave e kema mane ? uttara: dharmarAva: TurAdhAnaH thApavatu naizini duraMkhyA hithayAnIhi, mainniSThAna sacAMyuja"
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 kanyAne vara-ghara-jara joine, varAvavI hitAvaha gaNAya. artha : jeo saMsAranA rasiyA jIvo che, temanAmAM dharmane raMga lAvatAM mahenata paDe che. paraMtu dekhAdekhIthI, keInI preraNAthI, kuTuMbanA sArA saMskArathI, vakhate kaI jIva dharma pAmyo hoya te paNa kRtyapuNyanI mAphaka paDI jatAM vAra lAgatI nathI. ahI ghaNI zvetAmbara mUrtipUjaka jainenI bALAo, sthAnakavAsInA ghera ke, vaiSNava svAmInArAyaNanA ghera javAthI, dharmanA saMskAre kheAI nAkhanArI banI gaI anubhavAya che. dAkhalAthI samajAve che ke, jema gaLIne raMga lagADavAmAM, jarApaNa mahenata paDatI nathI; kAraNake te pAparAga che, gaLInA pANImAM nAkhIne lUgaDuM baLavAthI, ruMvADe rUMvADe pravezI jAya che, tyAre majIThane raMga lagADavAmAM, ghaNI mahenata paDe che. te ja pramANe saMsAranAM hiMsA-asatya-cerI-maithuna ane saMgraha mamatva ahaMtA-mamatA keIne bhaNAvyA sivAya AvaDI jAya che. jIva bhabhava bhegA lete jAya che. preraNA vinA ja pasaMda paDI jAya che, tyAre sAmAyikAdi dharmanA prakArene bhaNavanAra-zIkhavanAra hoya to paNa, jIva letuM nathI. gamatAM nathI. mATe ja pUrvAcAryoe vara pasaMdagI mATe paNa sUcanA karI che. kulaM ca zIlaM ca sanAthatA ca, vidyAca vittaM ca vapurvayazca / vare guNAH sapta vilokanIyA / ataHparaM bhAgyavazA hI kanyA // // artha : kanyA mATe varanI pasaMdagImAM pahelA, sAta guNa avazya jevA kaheluM che. temA paNa se prathama kRlane nirdoSa kahevAya che. vara kulakhAnadAna have joIe. tenuM kula dUSaNa vagaranuM hoya, kalaMkita na hoya. bIjuM zIlaAcAra sArA hoya. chekaro jugArI, vezyAgAmI, parastrIlaMpaTa, mAMsAhArI, madirApAnI, zikArI, cerIne vyasanI na hovo joIe. AvA doSathI kanyAnuM jIvana kharAba thAya che. abhyadaya nAza pAme che. dharma bhraSTatA sarjAya che. vakhate maraNa pAmavAnA prasaMge paNa bane che. trIjo guNa varanA vaDIle-pitA-mAtA-moTAbhAI vagere hovA joIe. jethI bhaviSyamAM paNa putrInA yogakSema sacavAI rahe. phakata chokare ekalo ja hoya tene putrI ApavI jokhama che. . praznaH yogakSema kene kahevAya che? uttaraH aprAptanI prAptinuM nAma vega kahevAya che. ane maLelA ke AvelAnuM rakSaNa-sAcavaNane kSema kahevAya che. dIkarI te bALA che, teNI,ne guNI kuTuMbavALuM sAsaruM male te, teNImAM navA guNe paNa jarUra Ave che. mahAsatI sItAjI pahelAMthI zIlavatIguNavatI hatAM ja. vizeSamAM pati-diyare ane sAsu-sasarA paNa uttama maLyAM. temanA guNomAM ghaNe vikAsa thayo, ane zIlAdi guNenuM bahumAnApUrvaka rakSaNa paNa thayuM. ekalA varane pAmelI kanyA. pati paradeza jAya, bajAramAM jAya, grAmAntara jAya, tyAre teNI ghera ekalI rahevAthI teNInA zIlane-prANane paNa moTuM jokhama che ja. A banAvanI itihAsa ane vartamAnamAM najare dekhAtA anubhave sAkSI pUre che. prazna: hamaNAM AvuM kazuM javAtuM ja nathI. phakta paisA ane kamAI be ja jovAya che tenuM kema? uttaraH hamaNAM AvuM joyA vinA thayAnA, nabaLAM ane bhayaMkara pariNAme paNa, seMkaDe ke hajAre chApAMomAM vAMcanArane jANavA maLyAM che. chatAM jagata AkhuM AMdhaLAM anukaraNa karavAmAM TevAyeluM che, paraMtu dhorI mArga sanArthatA IcchavA gya che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI cothe guNa bhaNatara. vara bhaNele paNa have joIe, nahIMtara gadheDAnA gaLA sAthe gAyanA baMdhana jevuM bane che. bhaNelI buddhimatI bALAne Dhera jevo pati maLe te, teNInuM jIvatara barabAda thAya che. AkhI jiMdagI vimAsaNa ane nisAsA nAkhIne pUrI kare che. "gAya gadheDA je yoga, buddhimatI mUrakha saMga bALAne bagaDe avatAra, pAme gamAra jo bharathAra - " pAMcamo guNa vittaradravya paNa hovuM joIe. eTale saMgraha ane navI Avaka hoya te ja dIkarI duHkhI thAya nahIM. AjIvikA paheluM sukha che. AjIvikAnuM duHkha moTuM duHkha gaNAyuM che. zAstra kahe che ke "rimo parAmavo satya" nirvAhaka sAmagrInA abhAva jevuM jagatamAM bIjuM kaI duHkha nathI. regI paNa dravya sahAyathI Arogya pAme che. zAtA pAme che. cho guNa putrI mATene vara kubaDe-kANe, kadarUpi, beDoLa, lUle, laMgaDo AMdhaLo ke rogI na hovo joIe. Avo vara male to bAI bicorI bAre mAsa sakhIonAM meNAMTeNAM sAMnLIne cittamAM reyA ja kare che. putrI hoya tevo vara hovo joIe. sAtama guNa, kanyAvara samAna vayanAM (kanyAthI be pAMca varSa vadhAre vayavALo hAya) hoya. kanyA-bALA, ane vara gharaDo hoya, to bAI bicArI ardha vayanI thatAM, patinI vaya samApti thAya. purANomAM zivapArvatInuM kajoDuM manAyuM che. pArvatI bALA ane yuvatI hatI. tyAre zivajI gharaDA hatA. pArvatI suMdara paSAka paheratI. zivajI laMgoTI paheratA TA rAkhatA, zarIre rAkha lagADatA, ane DokamAM sarpo viTALatA hatA. mahAdevajI paraNavA gayA tyAre, pArvatInI mAtA menakA paMkhavA AvI tyAre, sarponA phaMphADA jeI, bicArI bIne bhAgI ja gaI, gharamAM besIne raDavA lAgI. arere, mArI devAMganA IndrANI jevI putrIne vara, Avo bA? nasIbane dhikkAra ! bicArI jiMdagI sudhI reze. putrI IndrANI samI. vara bA vikarALa! juo bhAgyanI duSTatA, jAvajIva jaMjALa." AvA guNe mAtA-pitA ke pitAnA vaDIla bhAI e zodhI zake. kanyA ke vara Apa meLe uparanA sAta guNa pAmI zake nahIM. prazna: hamaNAM Apa-pasaMdagIne jamAne che, enuM kema? uttara : jJAnI puruSoe, mAtA-pitAe, paMcanI sAkSie Apelo vara vyAjabI na Apa-pasaMdagInAM lagnanA kaDavA anubhave dekhAyA che ane dekhAya che. mahApuruSa pitA rakSati kaumArye, bhartA rakSati yauvne| putro rakSati vArddhakye, na strI svAtaMtrya mahatI / / artha : lagna na thAya tyAM sudhI pitAnuM rakSaNa, lagna pachI patinuM rakSaNa, ghaDapaNamAM pati paraloka sidhAvyA hoya te, putra rakSaNa kare che. strIne ekAkI eka gAmathI bIjA gAma javAnI paNa manAI jANavI. prazna : hamaNa kumArI yuvatI bALAo, ekalI amerikA, iMgleDa, AyaleDa, jarmanI, raziyA badhe jAya che, tenuM kema? gaNela che
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ svacchaMdatAthI nukasAna ane AjJAthI lAbha te samajo 15 uttara : A te anAya dezAnuM anukaraNa che. svataMtratA nathI, paraMtu svacchaMdatA che. prAya: anA dezAmAM, brahmacarya ane ahiMsA, A be vastu na heAvAthI ja te te dezAne anA mAnelA che. ApaNA dezeAmAM. kumArI putrI, mAmApa-bhAI-bheAjAI vinA, ekalI icchA mujaba jAya ja nahIM. vakhate kAI kanyAne ema lAgI jAya teA. teNIne kAI paraNe ja nahIM. paraNelI ALAe paNa, parapuruSasAthe miniTa paNa ekAnta seve nahIM. strIe ke karIenA svaccha da-AcaraNa ane ghera rAkhelA nAkarA vagerethI thaelA anAcAra AgalA prakaraNeAmAM vAMcavA maLaze. uparanAM varSoMnAthI vAMcako samajI zake cheke, mAtApi vigere vaDIleAnI AjJAthI kuTuMbanA saMpa jaLavAI rahetA hatA, jaLavAI raheche, teja pramANe jJAtinI AjJA (baMdhAraNA) ne mAna ApavAthI putra-putrI vigere sa Mtati=paraMparAmAM, zAMkaya veruppa=viparItatA=asama japaNuM AvatuM nathI; paraMtu peAtAnA vaMzanI lAyakAtA ekadhArI TakI rahe che. prazna H mAtApitA ADhi vaDIleAnI AjJA tathA jJAtienA adhAraNA na mAnavAthI nukazAna thatAM hoya te batAvaze ? uttara : mAtApitA ke vaDIlaba' vagerenI AjJA na mAnavAthI saMpa ghavAya che, kusaMpa vadhe che, tethI jhagaDAo thAya che. lakSmI ane Akharu anene ghasAro paheAMce che. tethI uttarAttara paDatInAM pagaraNA cAlu rahevAthI, kuTuMbeAnAM kuTuMbe nAza pAmyAM che. rAjyAmAM paNa paDatI AvavAnuM kAraNa. vaDIleAnI AjJAneA anAdara, paraspara bhAI enAM sukha-mAna- meATAi pratye Io. ane pachI ghaNu-athaDAmaNeA AvavAthI, ghaNI lakSmI, meTAM lazkarA, meTI lAgavaga, paNa nAza pAmyAM che. ane jJAtienI AjJA (baMdhAraNA)nI avagaNanA karavAthI sArA saMskAronA nAza thAya che tethI sArA AcAraneA braza karanArA, pApavALA saMskAro praveza kare che. dharmane paNa meTI nukzAnI Ave che. prazna : vaDIleAnI AjJA ane jJAtionAM baMdhAraNAne mAna ApavAthI thatA lAbhA batAvaze ? uttara : vaDIleAnI AjJA ane jJAtienAM adhAraNathI lAbha, ane anAdara karavAthI tRkazAna tA upara jaNAvAI gayuM che. paraMtu A be bAbatA-vaDIyeAnI AjJA ane jJAtinA baMdhAraNathI jagatamAM je ceAthe AreA ane satyuga vagerenI vAtA saMbhaLAya che. te A vaDIleAnA, pUjya puruSAnA AzIrvAdone ja AbhArI che. vaDIle| (jJAtinA vaDAe paNa AmAM AvI jAya che) nA mahumAnano paraMparAe jagatamAM dharmane, rAjyAne, vazeAne, rASTrAne, lakSmIne ane ArAgyane ane AvA bIjA aneka guNA ane sukhAne vadhAravA ane TakAvI rAkhavAmAM, khAsa mahatvanA bhAga bhajavyeA che. ane tethI ja ceAthe Aro cAne satayuga. jagatanA prANI mAtrane mATe sukhanA, ane AnaMdanA, cAga ane kSema lAvanArA thayA che. A viSayane samajavA mATe sukha ane AnaMdanI pArAkASTAne sUcavatI ane
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI sAthosAtha trIjA, cothA varga dharma ane mokSanI parAkASTAne jaNAvatI nIcenI be gAthA lakhAI che te vAMco: bharatAdanu santAne sarvepi bharatavaMzajAH / ajitasvAminaM yAvad anuttarAzivAlayAH // 1 // hari saMpa tatha: heMDajyArA tathA : u sapheMDAi tAritaH 2II ' arthaH bharata mahArAjanA vaMzamAM, ajitanAtha svAmI thayA tyAM sudhInA badhA ja rAjavIo, akhaMDa pratApI hatA. traNa khaMDanA rAjAo upara AjJA calAvanArA hatA sAthesAtha gRhastha dharma paNa khUba ja UMce ArAdhanArA hovAthI, badhAe zrI zatruMjayagirine saMgha kADhaye hato, arthAta badhA rAjAe cAra prakAra zrIsaMdha sAdhu-sAdhvI-zrAvakazrAvikAone lAkhonI saMkhyAmAM sAthe laI, zatruMjaya girirAjane bheTayA hatA. badhA rAjavIoe zatruMjaya girirAja upara, tIrthane uddhAra karAvyuM hatuM, ane zrInizvaradevanAM citya karAvyAM hatAM. pratimAo sthApanA karI hatI, ane prAnta te badhA mahApuruSoe dIkSA lIdhI, niraticAra ArAdhI, ane anuttara vimAna athavA mekSagatimAM gayA hatA. praznaH uparanAM be lekamAM, cAritra lIdhAnIke nirdoSa ArAdhyAnI vAta lakhI nathI. te pachI dIkSA lIdhI niraticAra ArAdhyAnI vAta kayAMthI lAvyA ? uttaraH anuttara rivADhA H A vAkya ja uparanI vAtane arthathI sUcave che. AtmAmAM bhAvacAritra prakaTe tevA, ati ucca cAritra ArAdhanArA, samyagdarzana-jJAnacAritra-tapanI parAkASTAe pahoMcelA, mana-vacana-kAyAthI, alpa paNa aticAra deSa) nahIM lAgavA denArA, ati alpa paNa pramAdane vaza nahIM thanArA, zarIranA badhAM sukhane tilAMjalI ApanArA. upasargo ke parigrahone, samatAthI, bahAdurIthI, zUravIrapaNAthI, glAni lAcArI batAvyA vagara, sahana karanArA, mAsanA, be mAsanA, traNa mAsanA, cAra mAsanA vagere moTI tapa karanArA, zAstrane pAra pAmelA, te paNa gurUonI akhaMDa AjJA pALanArA, vaLI AcArya-upAdhyAya-sthavira-tapasvI-plAna sAdhuonI UbhA page veyAvacca karanArA, tathA ratnatrayI ArAdhaka mahAmunirAjonA guNane rAga, Adara, anumodana karanArA, evA evA aneka sadgaNone pAmelA, ane ArAdhanArA hoya, te ja anuttara vimAna ke mekSagatimAM jAya che. prazna : kahevAya che ke bharatarAjA ane temanI pachInA ATha rAjAo ArIsAbhuvanamAM kevalajJAna pAmyA hatA, to pachI A badhA rAjAoe cAritra lIdhuM hatuM. e barAbara nahIMne ! uttara : lIdhuM ke pAmyA. zabdaracanA judI hovA chatAM. artha badalAta nathI. bharata mahArAjA ane temanA sUryayazA vigere paTTadhara rAjavI ane pachInA daMDavIrya sudhInA ATha rAjavIo paNa, sIdhuM ja kSAyika bhAvanuM pAMcamuM apratipAti yathAkhyAta-cAritra pAmI, jJAnAvaNyAdi cAra karmone kSaya karI kevalI thayA. prAnta bAkInA vedanIyAdi cArakarmo kSaya karI, mokSa padhAryA eTale uparanI vAtane Teke maLe che. uparanA varNanathI vaDIlanI AjJA pALanArAone paraMparAe zakti sAmagrI, zraddhA, kriyA, prabhAvanA, AcAra, tyAga, vAtsalya, udAratA ane prAnta cAritra ane uccamAM ucca devatva athavA mekSagatinI prApti apAve che. kahevata che ke, "kulamAMhI prabhu
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnionI AjJAnA anAdarathI puNya khavAI jAya che. ane jIvanuM patana thAya che. 17 * www ". RSabhane vaMza 2Sabhadeva svAmInA vaMzajonI, jagatamAM jeDI banavI, ke maLavI azakya che. te badhAMnuM kharuM kAraNa AjJA, ane tenA pratApe, TakI rahelA. saM5, prema, vAtsalya, sadAcAra Adi saddaguNo kAraNa banyA che. prazna : chellA be hajAra varSanA ItihAsamAM paNa. samagra bhArata varSamAM hajAro rAjya badalAI gayAM. dAkhalA tarIke prasenajIta rAjAnA-zreNika, kaNaka ane udAyI traNa peDhI sudhI ja rAjAo thayA. zreNukanA maraNa pachI, rAjagRhI bhAMgyuM. ane caMpAnuM rAjya thayuM. keNikanA maraNa pachI caMpA paNa bhAMgyuM ane pATalIputra thayuM. udAyI pachI navanaMdo thayA. ane naMdavaMza paNa samApta thaye. pachI caMdragupta maurya thaze. tenA vaMzamAM paNa saMprati sudhI te ja dekhAyuM. pachI paDatI thaI ane mauryavaMza paNa adazya thayuM. bIjA paNa cAvaDA, selaMkI, cauhANa, paDhIyAra, rAThoDa jevA seMkaDe vaMze prakaTa thayA ane dharatInA peTALamAM khavAI gayA. tyAre RSabhadevasvAmIne sUryavaMza. azaMkhyAto kALa TakI rahyo tenuM zuM kAraNa? uttara : moTA bhAge jagatane pApa game che. akAmanirjarAthI, jIva. prAyaH pazugatimAMthI manuSya thAya che, ane rAjya ke lakSmI, pAmIne mAMsAhAra, madirApAna, zikAra, vezyA-parastrIgamana ane yuddho vagere AcarIne, pitAnA puNyane durUpayega karIne, puNyarUpa uttama sAmagrIne beI nAkhIne, sthAnabhraSTa thAya che. puNya khavAI javAthI AvAM rAjyanAM patana zIdhra thayAM hoya che, e banavA yaMgya che. prazna : ajitanAthasvAmI sudhInA bharata mahArAjAnA vaMza ja rAjAoe, mAMsa, madirA, zikAra, vezyAo nahIM bhegavyAM hoya? digvijaye karavA mATe paNa zuM yuddho nahIM thayAM hoya ? uttara : ajitanAthasvAmI sudhInA sUryavaMzI rAjAo. jugAra, mAMsa, madirA, vezyA, zikAra, cerI ane parastrI A sAta vyasano pite na sevyAM hoya, paraMtu temanA rAjyamAM sADIpacIza dezamAM, paNa na sevAyAM hoya te, jainadharmarAjAo mATe atizaya uktivALuM nathI. praznaH rAjya-ramAne bhogavaTe ja anAcArone AmaMtraNarUpa gaNAya che, te zuM khoTI vAta che? uttara : custa jene mATe rAjya-ramAnI prApti, jagatane dhamI banAvavA mATe che. tenA udAharaNa tarIke mahApadmacakravata ceDAmahArAjA, saMpratirAjA, kumArapALa, mahArAjA mahAmAtya vastupALa tejapALa bAMdhavabelaDInA ItihAsa mejUda che. te mahAzayonI puNyazaktinI prabhAvanA prANimAtranA rakSaNa sudhI pahoMcI hatI. prazna : kumArapALa-vastupALa ke pUrvanA jenarAjAe e. yuddho karyAnA bane te zAstro ane itihAsamAM, ghaNuM jovAya che. te pachI jainarAjAo tadana pApamukta hoya che te kema kahevAya? uttara : sAmAnya ghara calAvavAmAM paNa mANasane, pitAnA rakSaNa mATe bacAva pUratAM paNa sAdhane vasAvavAM paDe che. ane rAjyarakSaNa te moTI jokhamadArIthI bharapUra
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI gaNAya che. tethI jaina rAjAone ke mahAamAtyane pitAnA, dharmanA ane prajAnI salAmatInA rakSaNa mATe paNa, yuddha karavAM paDyAM hoya--paDyAM che. phera mAtra eTalo ja ke "pApInuM paDyuM ane ghamanI hAlamAM rAjyaselapI-sattAlepI athavA strI ke dhananA lupI, siddharAja jayasiMha alAuddIna khilajI ane auraMgajeba jevAo vinA kAraNe pApa AcaranArA hatA. jyAre jenarAjA-amAtyane te, pitAnI salAmatI jALavavA ke rakSaNa pUratAM ja yuddha karavAM paDayAM che. bhAvathI jainadharma pAmelA rAjAone ke, manuSyone, pratikSaNa pApano bhaya hoya che ja. tethI vAMcako samajI le ke phakta vRSabhadevasvAmInA ja nahI. paraMtu zrI suvidhinAtha svAmI sudhI nava jinezvaradevanA tIrtho sudhI. jena dharmanuM sAmrAjya hovAthI ahiMsAne phelA rakSaNa ane pAlana ghaNuM joradAra hatAM. zrI vRSabhadevasvAmInA vaMzanA rAmacaMdra mahAraja sudhInA badhA rAjavIo nyAyanIti-dharmamaya jIvana jIvanArA hatA. prajAne pitAnAM beTA-beTI peThe ja pAlatA hatA. prajAnA sukha-sukhI, duHkhe duHkhI rahenArA hovAthI prajAne AvA, pitA samAna rAjAo, pasaMda paDe emAM Azcarya zuM? vaLI ahiMsA-satya-asteya-brahmacarya-amamatva jevA, dharmaguNanuM sadAkAla sevana hoya, tevA rAjAonA vaMzamAM avicchinnatA TakI rahe, temAM paNa Azcarya na ja gaNAya. sAthosAtha vinaya, viveka, namratA, pUjyamAM Adara, sanmAna, samarpaNabhAva vigere manuSyapaNAnA sAhajika guNo, sUryavaMzI rAjAomAM bharacaka bharAelA rahetA hovAthI, kusaMpane praveza thato ja na hovAthI, cADIA ke khuzAmatakhoranI vAto paNa kaI sAMbhaLatuM nahIM. te kAraNe chidrAvezI durjane bicArA kayAre paNa phAvI zakatA nahIM. tethI ja temanI rAjya paraMparA asaMkhyAta kALa, asaMkhyAtA puruSe sudhI cAlu rahI. temAM navAI pAmavAne kazuM kAraNa nathI. prazna : rAjya ane lakSamI sAthe sahaja varelA zikAra ane mAMsAhAra, ATalI moTI paraMparAmAM praveza ja na kare e kema mAnI zakAya? uttara : bhAgyazALI AtmA ! dharma ke pApa dekhadekhI ke gatAnugatika manAyA che. jenI jevI paraMparA tene te dharma >> jemake Aje jenanA gharamAM janmela bALaka, prAya hiMsA zIkhe ja nahIM. mAMsAhAra-madirApAnanuM svapna paNa Ave nahIM. te ja pramANe anAryasvechonAM kumaLAM janmelAM chokarA, chokarIone. gaLathuthImAM ja pitAnA kuLanA saMskArothI mAMsAhAra, madirApAna game che. jIvanI hiMsAmAM paNa AnaMda thAya che. A badhuM svabhAvasiddha che. tema Apa zAne vAMcaze te samajAze ke, jainazAsanamAM svIkArAelA, tIrthakara bhagavAna, UMcAmAM UMcA tyAgI hatA. jhINA moTA prANI mAtranA rakSaNamAM ja jAgatA hatA. temanA manamAM, vANImAM, ke zarIramAMthI, hiMsA-asatya-adattagraha-maithuna ane nAne-moTe
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadAcAra ane anAcArAmAM dhama gurU ane gatAnugatikapaNu kAraNa bane che. 19 sarva parigraha nIkaLI gayA hatA. temanA AtmAmAMthI rAga-dveSa-krAdha-mAna-mAyA-lebha nimULa nIkaLI gayA hatA. e mahApuruSAe bhayaMkara duHkha denArA, zUlapANi, saMgamadeva, caMDakeAzika, geAzALA, ane AbhIra jevA adhamAdhameAnA paNa pratikAra karyAM nathI. anatha ciMtavyuM nathI. kaTuvacana kahyAM nathI. vaLI jainazAsananI munipara parA.paNa-trividha-ahiMsA-satya-asteya-brahmacarya-aparigraha maya jIvana jIvanArI heAya che. zrIvItarAgazAsananA-mahAmunirAjo-azana-pAna paNa doSa vagaranuM ja vaheAre che. doSa vinA ja vApare che. ane jaina dharma pAmelA gRhasthA paNa peAtAnI zakita anusAra gRhasthathI sAcavI zakAya tevAM, ahiMsAdi-pAMca-athavA khAra tratA kharAkhara sAcave che. jUe A bhISaNa kalikAlamAM paNa, kalikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdra sUri-mahArAjanA upadezathI, jainadhama pAmyA pachI. mahArAjA kumArapAle, pahelA abhyAsa kareluM paNa, zikAra, mAMsAhAra, madirApAna, jAvajIva cheDayuM=vAsIrAvyu hatuM. ane Aje paNa lAkhenI saMkhyAmAM, duniyAbharamAM verAyelA jaine, prAyaH mAMsamadirA, macchI-IMDAM. vagere. prANIonA nAzathI, utpanna thaelo AhAra, jamatA nathI, eTaluM ja nahIM paNa aDatA(dhruvatA) paNa nathI jovAi jAya teApaNa phUga Ave che. tyAre jainA sivAyanA lagabhaga badhA dharmomAM, mAMsAhAra anivAya banyA che. temanA dharmaguruo pAte, bauddhabhikSukA, krizciyanapAdarIo, musalamAnAnA melavIe, AgAkhAna vagere, AvA badhA ja mAsa-macchI, IMDA Adi prANIonA nAzathI banelA, duSTa padArtho khAya che, pIe che. vaLI hiMdu dharmanA zAstrA-veda-purANA=zrutiomAM, upaniSadomAM, zikArane rAjA- mahArAjAonA dhama manAyeA che. yajJAmAM gheTAM, bakarA, pADA zUkara, andhAddhiprANionAM khalidAnA apAya tene dharma manAyeA che. kAli-mahAkAlI-bhadrakAlI-durgA-aMbA-caDI-jhAMpaDIzIkotarIAvI badhI-devIone, zivajInI rANI. devI-pAvatInAM nAmAMtara manAyAM che. A badhI devIone pAva tI tarIke (zIvajI ane zakita judA nathI eka ja che) evI kalpanA karIne, brAhmaNA-ThAkArA-ThAkaraDA-bhIllA ane AvI bIjI aneka jAti, bakarA-gheTAM-pADA-Dukkara-kukaDA vigerenA balidAna Ape che. leAhInA pravAhA cAle che. mAMsanAM gADAM bharAya che. vAcaka samajI zake che ke, dharmanI paraparAmAM dharma cAlyA Ave che. ane pApanI para'parAmAM pApa cAlyuM Ave che. mANasA ke jAnavara prAyaH peAtAnI para'parAmAM cAlanArA ke mAnanArA hoya che. seAkhatanI pheraphArI thAya te kaI jagyAe dharmI madalAI mAMsAdibhakSaNA karanArA thaI jAya che. e ja pramANe, koI mANasA jainAnA ja ghera-uccharelA rahenArA muzalamAna-ghATI-marAThA-ke macchImAra paNa, vakhate sava thA hiMsAne tyAge che. mAMsAhAra paNa cheDe che. kAI ne dharmaguruenA vyAkhyAna zravaNathI ke pustakAnA vAMcanathI paNa, mAMsa-madvirA-zIkAra-Adi-sahaja tyAgavA bhAvanAe thaI jAya che, sAcu' jainatva Ave che.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 0 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mATe ja jJAni bhagavaMte pharamAvI gayA che ke : micchattaM ucchiMdiya samattArovaNaM kuNai niyakulassa / teNa sayalo vi vaMso siddhipurIsamuhaM nIo // 1 // saMmattaM ucchiMdiya micchatArovaNaM kuNai niyakulassa / teNa sayalovi vivaso huggaipurI saMmuhaM nIo // 2 / / artha : je mahAbhAgya AtmAe, mithyAtvane (hiMsAdi adharmane) tyAga karIne, samyakatvanuM (ahiMsAdi dharmanuM) pitAnA kulamAM AropaNa karyuM che, te mahAnubhAve, pitAnI paraMparAnA vaMzajone, siddhipurInI sanmukha banAvyA che. je 1 | ane jeNe samyakatvane-(ahiMsAdi-dharmane) tyAga karIne, pitAnA kulamAM, mizrA tvanuM (hiMsAdi pApanuM AropaNa karyuM che, teNe badhe ja pitAne vaMza kurgati nagarIne musAphara banAvyA che. || 2 | jema keI mANasa pitAnAM kSetromAMthI, eraMDA ke dhaturA jevA tuccha athavA duSTa vRkSane. * ukheDIne, te ja jagyAe AMbA ke kalpavRkSane vAve che, teNe pitAnI paraMparAnA vaMzajene sukhiyA banAvyA gaNAya che. uttarouttaranA vaMzajo have pachI AMbA ja vAvanArA thAya che. paraMtu eraMDA-dhaMturAne vAvatA nathI. tethI teo sadAkALa sukhiyA bane che. kayAre paNa daridrI thatA ja nathI. have kaI ajJAnathI jaDa banelA, athavA gAMDA manuSyo, pitAnI jagyAmAM kudaratI Ugele AMbe ke AMbA, tenuM pariNAma samajyA vagara, tenAM phaLanI oLakhANa na hovAthI tene nimaeNla ukheDI nAMkhIne, tyAM kaI mUrkhamanuSyanI zikhAmaNathI, eraMDA-dhaturA-bAvaLakhejaDA-AkaDA jevAM, tuccha phaLavALAM jhADane vAvIne, potAnA bhaviSyanA abhyadayane nAza karanArA bane che. tema AMhIM ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya, mamatAparihAramaya, deva-gurudharmanI kasoTIvALe, pApapuNyanI samajaNa batAvanAra, jagatanI kaI paNa vastune samajAvIne sArA nabaLAnI samajaNa ApanAre, cAra gati, pAMca jAti-chakkAya Adi jIvonA bheda samajAvanAra; zrI vItarAgadee pharamAvela. dharma. AMbA ane kalpavRkSa jevo che. ane AnAthI viparIta. jagatanA dharmomAM, hiMsAdi pAponI sUga nathI. mAMsAdi amedhya vastuonA nirbhaya vaparAso cAlu hoya che. jenenI vasati vagaranA dezamAM, rekaTeka vinA, prANIonA nAza thAya che. mAMsa, macchI, IMDAM, kukuDAM, batakAM vagere prANIonAM avayanA bajAra bharAya che, guruo ane bhakate, nirdayapaNe vApare che. AvAM pApanI paraMparA, tucchavRkSonA vAvetara jevI che, pachI karaDe jInA zrApa pAmanArA, rAjAmahArAjAonI paraMparA, ghaNe vakhata kema cAlI zake? A jagyAe dharma pApanA pakSapAtane jaNAvanArI eka kathA lakhAya che?
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 sAsu sasarAnA pakSapAta ane jinamatinI ArAdhanA koI eka zaheramAM eka keATidhvaja zeTha rahetA hatA. temane gayA janmanA pApAnukha puNyanA udayathI, lakSmInI maherabAnI hatI. dhanavAna heAvAthI leAkeAmAM mAna-sanmAna paNa khUba hatuM. jagatanA evA svabhAva ja che. " pUjyate yadapUjyopi yadagamyoSi gamyate / sevyate yadasevyoSi tatprabhAvo dhanasyaca / " artha : dhanavAna heAya tene leAkeA pUjA, satkAra, sanmAna, pagacaMpI, pAchaLa pAchaLa kravuM, badhu kare che, bhale pachI te hiMsaka hAya, raMDImAja hAya, vezyAgAmI hAya, asatyavAdI hoya, kALAM kRtyA karanArA hoya, tApaNa leAke tevuM kazuM jotAM nathI. eka putra A zeThajIne eka putrI, ane eka putra saMtAnA phakata be ja hatAM. dIkarIne peAtAnA jevA ja dha vALA, eka gRhasthanA putra sAthe varAvI hatI. teNIne paNa hatA. zeThanA potAnA putra ane putrInA putra samAna vayanA hAvAthI lagabhaga bhaNavA, gaNavA, jamavA, ramavAmAM sAthe ja rahetA hatA. zeThanA putra buddhizALI, vicAraka, vinayI, vivekI, dhIra-gabhIra, udAra ane parIkSaka hatA. jyAre putrInA-putra, pitRpakSa ane mAtAmahanA dhamanA pakSapAtamAM ra'gAyele heAvAthI, buddhizALI hevA chatAM, pAchaLanA guNAmAM zUnya jevuM hatuM. zeThanA putrane lakSmI, sarasvatI, buddhi, kIrti, varelI hAvAthI, ghaNA zrImate peAtAnI putrIe ApavA AvatA hatA. zeThanA putranu nAma hatuM buddhidhana. nAma evA ja guNa heAvAthI, kanyAnI parIkSA karIne, mAtApitAnI anumatithI, jinamatI nAmanI, eka zrAvaka putrInuM vAdAna svIkAryuM. kAraNake kumArabuddhidhananI peThe mArI jinamatInI paNu, samAjamAM ane nagaramAM lAyakAta phelAI hatI. eTale kalpavRkSa ane--pavelI jevA cAga thayA hatA. jinamatImAM rUpa-lAvaNya, saubhAgya akala vidyAe sAthe mahAsatImAM zele tevA bIjA ghaNA guNA hatA. " zIla-vinaya-sAttvikaMdazA, lajjA mIThI vANa, mahAsatInArI taNA, e pAMce eMdhANa." vA 66 jIvAjIva vicAraNA-puNya pApanA bheda, sukha-duHkha saghaLA sthAnamAM nahIM ha` ke bheda." ArA baMnenA mAtApitAe zubha tithi-vAra-nakSatra-caMdra-yoga vicArI, buddhidhana ane jinamatInuM pANigrahaNa karAvyuM. jinamatInAM mAtA pitAe dIkarIne bAlyakALathI ja dhanuM zikSaNa khUkha ApyuM hatuM. jIva-ajIvanuM, puNya pApanuM, Azrava-sava-nirjarAnuM ane aMdha-meAkSanuM svarUpa jinamatIkhALAmAM pariNAma pAmyuM hatuM. 8 karmI kema baMdhAya che ? zI rIte kSaya thAya ? jinazAsana samajelane, darpaNa sama dekhAya." / / / * karma anAdikAlathI, jIva upara ziradAra, jelara te kedI jisyA, jIva kama vahevAra, " ArA 8 karma bAMdhatA prANI, nibhaya hAya sadAya, paNa sukha-dukhathI karmInI kAraNatA samajAya, ,, zAzA jinamatI khALAmAM vItarAga zAsana pimeluM hAvAthI, vinaya, viveka, namratA Adi guNA paNa bharacaka hatA, tethI svAmI-sAsu-sasarA-naNuDhanAM vinayAdimAM ke ucita
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI AcaraNamAM, kayAre paNa kazI nyUnatA AvatI nahatI. satI-sAdhvI-zrAvikAo mATenI phare samajavA yogya cheH abhyutthAnamupAgate gRhapatau tadbhASaNe nmrtaa,| tatpAdArpitadRSTirAsanavidhItasyopacaryA svayaM / supte tatrazayIta tat prathamato jahyAcca zayAmiti, / prAcyaiH-putri? niveditA : kulavadhUsidhdhAntadharmA amI // 1 // artha : pitAjI-putrIne zikhAmaNa ApatAM jaNAve che ke, he putrI ! kulavatI putravadhUoe, sAsare jaIne, pitAnI pharaje barAbara dhyAnamAM rAkhavI, ane amalamAM mUkavI anivArya che, jyAre potAnA svAmI, ane temanA paNa vaDIle, gharamAM padhAre tyAre ekadama UbhA thaI javuM, ane teo kAMI pharamAvatA hoya, tyAre dattacitta banI, namratAthI sAMbhaLavuM. te vaDIlenAM caraNomAM daSTi DhALI rAkhavI. temane besavA mATe temane yogya Asana mUkavuM-pAtharavuM. temanA mAnamAM karavA yogya badhuM pite jAte karavuM. pitAnA svAmI sUI gayA pachI sUvuM. teo zA upara na beThA hoya, tyAM sudhI temanI sAme najIkamAM UbhA rahevuM ke besavuM. temanA pahelAM zamyAna tyAga karavo tathA upalakSaNathI temane pasaMda hoya tevuM temane jamavuM hoya tyAre, bhejana banAvavuM, jAte pIrasavuM, ane jamI rahyA pachI jamavuM. temanAM vAkyonA uttaramAM, cha pharamAve, bolavuM. saMbodhanamAM svAmInAtha ! Aryaputra! vahAlA ! prANanAtha ! vigere zabdo vAparavA. tochaDAI, adhIrAI garvane AMzika paNa dekhAva na karo. pitAnA kuLane, potAnArUpane, AvaDagatane, susvarane athavA anya kaI vastune garva na lAvo na dekhADe. dhIme svare bolavuM, dhIme cAlavuM. AvA badhA sAsarAmAM rahelI satI nArIonA, dharmo kahyA che. satI "jinamatI bALA" AvuM badhuM akSarazaH sAcavatI hatI. sAthosAtha dharmakriyAo jinadarzana, jinapUjA, sAmAyika pratikramaNa, jainadharmanAM pustakanuM vAMcana paNa karatI hatI. sAsu-sasarA ane pite daMpatI (be mANasa) cAra jaNa hevAthI, kAryakuzaLatAthI ane strIonI 64 kaLAo paNa pAmelI hevAthI, raI vagere badhAM ja gharanAM kAryo ati tvarAthI, vastuno bagADa na thAya tevI sAcavaNathI, vaLI kaI paNa gRhakAryamAM jIvadayA, jIvajayaNA khUba sacavAya, tevI sAvadhAnatAthI, jinamatI kAma kAja patAvI letI hevAthI, pitAnA badhA nitya niyama sacavAtA hatA. jinamatInAM puNya joradAra hevAthI, tenI badhI rItabhAta, buddhidhanane khUba ja gamatI hatI. gamI gaI hatI, avAranavAra jinamatIe piyarathI lAvelAM jainadharmanAM pustako paNa buddhidhana vAMcate hato. vacamAM vacamAM prazno paNa pUchato hato. tenuM jinamatI ati namrabhAve vivecana karI samajAvatI hatI.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharmaSathI jhagaDA thAya che, AtmaghAta-khUna paNa thAya che,dharma beTavAya che 23 pite haMmeza mATe darzana-pUjA-sAmAyika-pratikamaNa, patinI AjJA meLavIne, temanI badhI sevAone jarApaNa kSati pahoMcADyA sivAya, barAbara ArAdhatI hatI. sAsu-sasarAnI badhI jarUriyAta, jinamatI pote ja sAcavatI hatI. sAsu-sasarAne paNa jinamatI pratye pitAnI, putrI jevo ja vAtsalya bhAva hato. te paNa so maNa dUdhapAkanA bhAjanamAM, eka ratala semala (jhera)nA je, pitAno ane jinamatInAM mAtApitAne dharmabheda. kayAreka IrSAnuM kAraNa thaI jato hato. ekavAra zeTha-zeThANIne ekAntamAM saMvAda cAlyA. zeThajI patnIne uddezIne kahevA lAgyA, ApaNuM putravadhU khUba sArI che he ! enI vaDIle pratye namratA keTalI sarasa che? pUjya buddhine te pAra ja nathI. kAma karavAnI skRti paNa gajabanAka che. ApaNA buddhidhanane paNa khUba game che. zeThANI (zeThane udezIne) te badhuM ghaNuM sAruM che ja; meM te mArI potAnI dIkarImAM AvuM kyAre paNa joyuM nathI. mArI dIkarIe mane AvA gharakAmamAM mane kayAre paNa nizcita banAvI na hati. paraMtu A vahu jyArathI ApaNuM gharamAM AvI che, tyArathI teNIe mane eka paNa kAma karavA dIdhuM nathI. paraMtuM ATaluM kAma karanArI, ATalI sevA bajAvanArI hovA chatAM, ApaNI A putravadhUmAM eka moTo avaguNa che. zeThajI : dUdhamAM pirA zodhavA jevuM zuM zedhI kADhyuM? zeThANIH tamane covIse kalAka gharamAM rahe che, te paNa kazuM dhyAnamAM nathI AvatuM, e navAI lAge che. A karI zrAvakanI dIkarI che. zrAvakanA pustaka bhaNelI che. jyAre jyAre kAma patAvI navarI paDe che ke, enA dharmanAM pustako vAMce che. tenA bApanA ghera jaI nAhI dhoI, pUjAnA vastro paherI, pUjAnI vastuo laI, jenenA daherAsare jAya che. pUjA vigere kare che. jainenA upAzraye kathA sAMbhaLavA jAya che. ApaNu dIkarAnI vahu hovA chatAM, ApaNA maMdiramAM paga paNa mUkatI nathI. ApaNuM pustakone hAthamAM paNa pakaDatI nathI. ApaNuM dharmaguruone page lAgatI nathI. ApaNuM parvone oLakhatI paNa nathI. paraMtu vahunA rUpamAM raMgAelo ApaNe buddhidhana paNa enuM gavarAvyuM gAya che. enuM khavarAvyuM khAya che. vahu laI jAya tyAM jAya che. vahu karAve te thAya che. tethI kayAreka kayAreka, ApaNAthI chAne, tenA sAsarA ane sALAo sAthe, jenenA maMdiramAM ane upAzrayamAM paNa javA lAge che. A saMsArane dhikkAra apAya teTalA ochA che. mahApuNyadayathI chava manuSya gati pAme che. AryakSetramAM ane AryakuLamAM janme che paNa bicArA AtmA upara pakSapAtanA baMdhananI beDIo jakaDAI jAya che. tethI uttama kuLamAM janmelI bALA heya, dharmazAstrane abhyAsa karyo hoya, jIvAjIvAdi nava tatva samajAyA hoya, puNya pApanA kAraNe jANavA maLyA
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI hoya, heya-upAdeya, padArthonuM bhAna thayuM hoya, te paNa anaMtakALanI kAma-bhegonI tRSNA, bicArI bALAonuM jIvana paravaza banAve che. jinamatI bALAmAM viveka hatuM. vinayanamratA hatI. vaDIlo ane pati pratye khUba pUjya bhAva hato. AjubAjunA sAsarIAsagAo pratye, paNa viveka, vinayamAM nyUnatA hatI nahIM, te paNa dharma dveSa, AvA AtmAonA sukhasaMsAramAM, vananA dAvAnaLa jevuM kAma karavA tatpara thAya che. "bhAI-bhAI IrSA kare, dera-jeThanI nAra . ze mAM cha ghaNI, IrSA paisAdAra." 1 IrSA puSkaLa zvAnamAM, ukSA mahaSanI' jAtA gaja-vAnara irSA thakI nAza kare nijAta ? 2 " jAta javAsAnI juo, irSAno avatAra ghanagarava sAMbhaLI, saLagI jAya gamAra 3 "juo ghuvaDanI jAtane, na game suraja saMga pese parvatakaMdare, Uge deva pataMga " 4 "sAsu ne sasarA vaLI, naNaMdanA samudAyo vahuaranA guNa sAMbhaLI, cittamAM saLagI jAya che A saghaLI IrSAthakI, dharmadreSa mahAduSTA gharmIne duHkha ApavA, rahe hamezAM puSTha 2 satIsubhadrA zrAvikA, jainadharma gharanAra paNa sAsune naNadIo, irSAne avatAra gharmaSi cittadhArIne, AkhuM kulaTAALa satI kameTI joIne, nagara thayuM ujamALa 8 badhI paLa caMpAtaNI satI ughADI kIdhA jinazAsana parabhAvanA, satIe DaMkA dIdha" 9 " che jinamatInA sAsu-sasarA ane gAmamAM ja paraNAvelI, prauDhavayavALI jinamatInI naNaMda, avAranavAra bhegA thAya tyAre, jinamatInA khUba vakhANa karatAM hatAM. paraMtu vacamAM vacamAM, tenA dharmAnuSThAnanI sUga paNa hAjarI ApI jAya, tyAre badhA guNavarNane upara pAchuM pharI jatuM hatuM. guNa mukhyatve dezanAM varNane amuka divasa cAlyA pachI, guNAdara nabaLA paDavA lAgyo. doSane Adara vadhyo. . "samakitaguNa prakaTayA pachI, saghaLAdoSa dabAyA siMhanA eka ja nAdathI, pazuo trAsI jAya - 1 guNarAgI samAptidharA guNa dekhe tyAM jAya guNa Adara bhUle nahIM, guNa tanmaya thaI jAya" 2 "mithyASTijIvane saMsAre bahurAgAdeva-gurune gharmamAM paraMparA anuvAda (gatAnugatikatA) 3 "miyAdaSTI chavaDA, dharma kare bahuperAprAya aMdhaparaMparA rahe gheranAghera(dharmanuM phala pAme nahIM) 4 "mithyASTijIvane, nahI paramAratha jJAna : aA dare aMdhane, evAM tasa anuSThAna. 5 che. pachI te jinamatInA vinaya, namratA, lajajA, zilAdi guNe bhUlAvA lAgyA, phakta teNI jenadharma kema kare che? tenAM pustaka kema vAMce che ? tenA bApanA dharmanA sthAnakamAM kema jAya che? tenA devanI pUjA kema kare che? ApaNA guruone hAtha kema joDatI nathI ?
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadveSanA kAraNeA tathA dharmanI samajaNu 25 ApaNA parvo, baLeva, navarAtrI, zrAddha vagere kema karatI nathI? ApaNI kathA sAMbhaLavA kema AvatI nathI? AmatheADe thADe jainadhama pratye dveSanA kAraNe, gharamAM ane pachI samAnadhI sagAMvahAlAMmAM, jinamatInA guNA DhaMkAyA ane deSa phelAvA thavA lAgyA. A vAtA, buddhidhana ane jinamatInA kAne paNa paheAMcI, paraMtu jinamatIne, jarApaNu, Azcaya ke gabharAmaNa thaI nahIM. tema teNInA prakhaLa puNyAyanA prabhAvathI, tene koI TokanAra ke dharmakArya mAM aTakAvavA samartha paNa thayuM nahIM. eTaluM jarUra ke, have teNI pratye guNAnurAga javAthI, sAsu-sasarAne, je vAtsalyabhAva hatA, te paNa lagabhaga adRzya thayA hatA. chatAM jinamatInA pUjye pratyenA pUjyabhAva. jevA ne teve rahyo hatA. badalAyA nahI. jinamatI vahAlIvahu maTI aLakhAmaNI lAgavAthI, teNInAM chidro zeAdhavAM zarU thayAM hatAM. paraMtu buddhidhananA jinamatI pratyena Adara, jarApaNa DhIlA paDyo na heAvAthI, vadhArAmAM jinamatInI badhI dhamanI ArAdhanAmAM protsAhana khUma cAlu rahevAthI, sAsu-sasarA ane naNadanAM dhArelAM, badhAM dUSaNA DhAMkelA paDyAM rahetAM hatAM. ekavAra buddhidhana kAI jainAcAryanAM vyAkhyAna sAMbhaLavA gayA hatA. sasarA pakSanA mANasA dvArA AgaLa besavA sthAna maLyuM hatuM. vyAkhyAna sAMbhaLyuM. saMsAranI asAratA sAMbhaLI. manuSyajanmanI dulabhatA sAMbhaLI, sudeva-guru-dharmanI prApti paNa durlabha samajANI deva-guru-dharmanA sthAnamAM janma maLe teA paNu, A dharma mAre| nathI, pArakA che. AvA vicAro rahevAthI, " zIrAnA bharelA bheAjanamAM kaDachI, tAvethA jevA " jIva keArA rahI jAya che. pAtAnA dharma pakSapAtathI, vItarAgadeva nigrantha gurujIvadayApradhAna dharmo gamatA nathI. jinezvaradevA manuSyajanmAdi sAmagrInI du`bhatA sUcavatA pharamAve che ke : ?? cattAri paramaMgANi dullahA NIhajantuNo / mANussataM suI saddhA, saMjamammi ya vIrithaM // 1 artha : A saMsAramAM, cAra gati ceArAsI lAkha yonimAM, bhaTakI rahelA jIvane, manuSyajanma, sAtheAsAtha jainadhama, sAMbhaLavAnI sagavaDa, sAMbhaLeluM yuktiethI samajAyA chatAM, teja sAcuM che. zaMkA vagaranuM che. AvI zraddhA thavI khUba muzkela che. zraddhA thavA chatAM tyAgavA yeAgyA tyAga, ane AcaravA yAgyanuM AcaraNa jIva vicArI zakatA nathI, prazna : kahenAra : nispRha tyAgI upakArI Apta puruSa hAya che. bhavyajIvAnA upakAra mATe ja kahevAya che, kahenAra gurunA svAtha dekhAtA nathI. yuktie ane dalIleAthI samajAya tevuM kahe che. pachI jIvA nathI svIkAratA tenuM kAraNa zuM ? uttara : jIvane dharma kema gamatA nathI? tenAM jJAnI bhagavatAe 13 kAraNeA batAvyAM che, vAMcA nIce pramANe. Alassa mohosvannA thaMbho koho pamAya kiviNatAya / bhaya loga annANA vakkheva DIM maLA | z| artha : Alasya, meAha, avajJA, thaMbha, krodha, pramAda, kRpaNatA, bhaya, zAka, ajJAna, vyAkSepa, kutUhala, ramata, A tera kADhIyA kahevAyA che. ane te dhama karavAmAM 4
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mAsAI mahAvighna jevA che. temAM sauprathama Alasya mahAzatru. evA joradAra zarIramAM AvIne chupAyA che ke, virAdha na heAya, IcchA preraNA thAya, sAruM lAge, paraMtu dharma karI zakAya nahIM koI kavi : ' mAhasya hi manuvALAM, sarajjo mAnavuM: " bIjo mAha--jIvane, dhananA, patnInA, putrAnA, kItinA, mAha ADA AvatA hovAthI, ane te te vastu vadhAravA, meLavavA, sAcavavA, bhogavavavAmAM navarA na thavAthI, dhama karI zakatA nathI. trIjI avajJA-potAnA mAnI lIdhelA deva-guru-dharma sivAyanA, bIjA atisArA hoya te paNa tenA tarapha sUga kare che, upekSA kare che, vakhate niMdA paNa kare che. pachI ene satyadhama kema game ? cothA abhimAna : potAnA deva-Tu-dharma ja sArA mAnavAthI, anyadevane, anya dharmanA guruone, anya dharmanI ekAnta hItakAriNI, jIvadayA jevI karaNI paNu, tene game nahI'. tuccha lAge, amArA devaja sAcA, amArA guru sAcA, amArA kevaLa hiMsAmaya dhama paNa sAcA. pAMcamA kaidha ane irSA--A leke ApaNA vedapurANA mAnatA nathI. ApaNA devAnI niMdA kare che, jagane akartRka koI e banAvyuM nathI ema kahe che. AvAM AvAM kAraNeA manamAM lAvI, krodha ane irSAmAM gherAyelA jIvA, satyadha levA-sAMbhaLavA AvatA ja nathI. chaThTho pramAda : madya-viSaya-kaSAya-nidrA ane vakathA A pAMca pramAdo kahevAya che. temAM jAti vagerenA ga, khAvuM-pIvuM-paheravuM-sAMbhaLavuM-bhAgavavuM vigere viSayAnI lAlasA. krodha-mAna-mAyA-lAbha-cAra kaSAyA, nidrA dharmasthAnamAM jAya te paNu, UMghamAM DolyA kare che. tathA cAravithA, strIkathA, bheAjanakathA, deza-duniyAnI vAtA, ane rAjakIya vAtAmAM, jIva potAnA vadhArAnA kImatI vakhata paNa, khAI nAkhe che. dharmasthAnamAM paNa bhegAM maLIne vAtA kare che. muThThI DAsI navarI nArI rAMDelInI TanI, bhegAM thaI vikathA mAMDe, thAya samayanI heALI. 1 zrRMgArAdi pustako, vAMcI bahu harakhAya; jinavaranAM vacana vize, nAve prema jarAya. * " naTaviTanA jalasA jihAM; tyAM sau dADI jAya, pratikramaNa jinavANumAM, jaNa eke nava jAya." 3 para bAlaka putrI taNuM, sagapaNa thAtuM hoya, nAta badhI bhegI maLe, ghera rahe nahIM kAya. * pratikramaNa - vyAkhyAnamAM, buDhDhA - muThThI hoya, vikathA - nATaka - kANumAM, viSNu teDyA sau kAya. pa sAtameA kRpaNatA : kamAvAnI buddhi, kharca thavAno bhaya, dhama sAMbhALavA jatAMne aTakAve che.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 tera kAThIyA jIvane dharma pAmate aTakAve che AThamo bhaya : vratapaccakhANalevAne bhaya, pAMca paisA kharcavAne bhaya, ghaNe vakhata lAgI javAne bhaya, kuTuMbamAM dharma AvI javAne bhaya, jIvane dharma pAmato aTakAve che. navame zaka : gharamAM, kuTuMbamAM maraNAdine zaka haya, dhana nAza thayuM hoya, koI ekadama mAMdagImAM phasAyuM hoya, cerane-rAjAne-vepAramAM nukasAnane zoka. jIvane dharmamAM vidana nAkhe che. te | dazama ajJAna : A ajJAna nAmane dazame kAThIo. jIvamAtramAM anaMtakALathI sarva sthAnamAM ane sarvakALamAM AtmAnA pahelA naMbaranA zatrunuM kAma bajAve che. bAkInA bAra na ja hoya, phakta A eka ajJAnanI hAjarI hoya to paNa, saMsAra mahAmahelanI eka kAMkarI paNa DagavA pAme nahIM. prazna : pazuomAM ajJAna heya, e samajAya tevI vAta che. nArakIo paravazadazA ane mahAbhayaMkara duHkhamAM gherAelA hovAthI, "mahAduHkhI" paNa pitAnuM hitAhita na vicArI zake, te barAbara samajAya tevuM che. paraMtu devo mati-zruta-avadhi (mithyAdaSTi ne vibhaMga) jJAna pAmelA hovAthI, temane ajJAnI kema kahevAya? tathA manuSyo paNa keTalAka mahAvidvAne, vakIlo, berisTara, nyAyAdhikArIo, pradhAne, amAtya, zeThIAo, zAhukAro, hajAramAM AgaLa besanArAo, adhyApakemAstara, heDamAstara, AkhA gAmane, zaheranI-nagaranI AgevAnI pAmelAone ajJAnI kema kahevAya? viSayapratibhAsaM, cAtmapariNatimat tthaa| tatvasaMvedanaMcaiva, jnyaanmaahurmhrssyH|| artha : jJAnanA traNa-prakAra kahyA che. viSayano bedha karAvanAruM jJAna, guruo pAsethI, najare jovAthI, kAne sAMbhaLavAthI ane buddhinA kSapazamathI, khagoLa, bhUgoLa jyotiSa, zilapAdijJAna, autapAtikI, vainAyikI, kAmikI, pariNAmikI, buddhidvArA, vastuo samajI zake, samajAvI zake, A badhAM jJAna viSaya pratibhAsamAM antargata thAya che. praznaH viSayapratibhASa jJAnathI jagatanA padArthonuM bhAna thAya che, nityAnitya, tyAjyatyAja Adi samajaNa maLe che. te pachI buddhimAna bhUlA paDe te kema mAnI zakAya? uttara viSayapratibhASa jJAna, samaktidhArI jIvane, satya svarUpa ja samajAve che, ane tethI sArAM-TAne turata khyAla AvI jatAM, beTuM choDIne, sAcAne Adara kare che. paraMtu mithyASTijIvane viSayapratibhASajJAna ( navapUrva jhAjheruM jJAna thAya to paNa ) daSTi avaLI hovAthI, saMsAranI tarapha DhaLelI hovAthI, bhavAbhinaMdI dazAnuM jora hovAthI, saMsAranA paugalika sukhone rAga, ThAMsIThAMsIne bharelo hovAthI, sudeva-suguru-sudharmanI zraddhA AvavA deja nahIM. tethI bAhyakriyAo vakhate Acare. jainamunipaNuM paNa Adare, zAstro paNa bhaNe, tIvra vrata tapa kare. paNa ghaNI UMDANamAM bhavAbhinaMdI dazA beThelI hovAthI jema mahAbhayaMkara vamananA rogIne, ghebara jevAM amRtabhejana bhAve nahIM ane bhAve to peTamAM Take nahIM. tema zrIvItarAga zAsananI ratnatrayI, AtmA sAMbhaLe te game nahIM. ane game te paNa svargAdinAM sukha meLavavAnA dhyeyathI, Acare pALe paNa kharI. paraMtu ghANInA belanI peThe
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mAIi phrIzrIne pAchA gheranA gheranI peThe, pharIpharIne saMsAramAM ja paTakAvAnuM cAlu rahe che. mATe mithyArdaSTinuM viSaya pratibhASajJAna mAtra jagatanI mAnapAna moTAI apAve; paraMtu saMsAra ghaTe nahIM. 28 khIjuM-AtmapariNatimat jJAna AtmAne ja UMcA lAvavAnI preraNA kare che. cAre khAju saMsAranI asAratA ja dekhADe che. saMsArane aMdhArA kUvA jevA samaje che. jherIvRkSanI chAyA jevA, kAMThA ane vahANu vagaranA meTA samudra jevA, cAro sarpa ane rAkSasethI bharelI aTavI jevA sa`sAra samajamAM Ave che, ane kramasara AtmAne meAkSanI najIka ja laI jAya che. trIjuM jJAna tattvasa vaidanajJAna che. AtmAnAM sAcAM tattvAnA AMhI prakAza thAya che. karavA-ceAgya ane tyAgavAyeAgya AMhIM kharAkhara nakkI thaI jAya che, anityAdibhAvanAnu AMhIM tAdAtmya prakaTa thAya che. maigyAdvibhAvanAethI AtmA tameALa bane che. sthirAkAntAprabhA ane parA AtmAnI dRSTie AMhI sUvikAsI kamalanI peThe khIle che. eTale AtmasvarUpanI vAstavikatAne khyAla karAve te jJAna kahevAya che, mAtra jagatanA padArtho batAvyA sivAya, AtmAnA bhavAbhina dipaNAmAM, jarApaNa pheraphAra lAve ja nahIM. tevAM jJAnAne sAcA svarUpamAM ajJAna tarIke oLakhAvyAM che. prazna : jJAna-ajJAnanI sAcI vyAkhyA samajAvI zake che ? uttara : zrIjinezvara paramAtmAe jJAnanI vyAkhyA karatAM samajAvyuM che ke, AtmasvarUpane samajAve, AtmasvarUpanI samIpamAM lAve ane AtmasvarUpamAM tanmaya banAve, te jJAna kahevAya che. AtmAnamAtmanA vetti, mohatyAgAdda ya Atmani / tadeva tasya cAritraM / taddajJAnaM tadda darzanaM // 1 // ane kevaLa saMsAranA pauDhagalika sukhAmAM ja preraNA kare, pAMca indriyAnA 23 viSayAnA taLavAmAM atmAne DubADI nAkhe, tene jJAna kema kahevAya ? arthAt ajJAna ja kahevAya. prazna : buddhizALI hoya, hajArAne harAvI zake tevA hoya, lAkhA gAthAo ke AAkA, kaThAgra bhaNelA hoya, hArA ke lAkhA mANasAnI sabhAmAM siMhanI mAphaka garjanA karI zakatA hoya, hajArA ke lAkhA mANase jemanA bhakto hoya, guNagAna karatA hoya, pageAmAM paDatA hoya, prabhu tarIke mAnatA hoya, tevAone ajJAnI kema kahevAya ? uttara : jJAnie koIne nAmavAra ajJAnI kahetA nathI. paraMtu ema kahe che ke kiM tAe paDiAe payakoDie palAlabhUyAe / jai tIyaM na nAyaM, parassa pIDA na kAyavvA // 1 // artha : khIjAne du:kha thAya te kheATu' che, prANimAtrane du:kha ApavuM nahIM khIjAne du:kha ApavuM te mahApApa che. ATaluM paNa samajI zakAya nahI. teA pachI pAdaDAnA samuha jevA kADo pado ke gAthAo bhaNavAthI zuM phAyadA ? * arthAt-bhaNelA AtmA potAnA svArtha mATe, khIjAne du:kha Ape nahIM, paraMtu pAte du:khane bhAgavIne paNu, bIjAne sukha Ape. teja sAcA jJAnInI pharaja gaNAya che. "jJAna-dhyAna-tapa-jApane, dAna-zIla-guNurAza, jIvadayA viNa jIvaneA, thAya na AtmA-vikAsa,"
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvadayA ane hiMsAnI samajaNa na sA diikss| na sA bhikSA, na tajjJAnaM, na tattapaH / na taddAnaM na taduddhyAnaM, dayA yaMtra na vidyate|| // artha : je AcaraNamAM prANImAtranI dayA na hoya, tevI dIkSA hoya, bhikSA hoya, jJAna hoya, dAna hoya, dhyAna hoya ke tapa hoya, te badhAM nakAmAM jANavAM. phaLa vagaranA vAMjhiyAM vRkSa jevAM samajavAM, jIvAnu` rakSaNa jagatanA prANI mAtrane, maravAnA bhaya hAya, akALa maravuM neAya tA, maraNu na dezo kAya. 1 bhaya moTA maravA taNA, maraNa samA bhaya nAya, abhayadAna denArane, sasthAna sukha hAya. ra maraNa na gamatuM koIne, du:kha paNa gamatuM neAya, jagatanA prANI sane duHkha dezA nahIM koya. 3 pazu, deva ne mAnavI, sahune vahAlA prANa, Apa samA sahune gaNI, karA sanuM trANa (rakSaNa), 4 maraNa-rAga-bhaya-ApadA, sahune du:khakara thAya, 5 te tujane gamatA nathI, anyane kema apAya ? cArati SaTakAyanA, badhAva samudAya, abhayadAna devA thakI, pote nirbhaya thAya. F hiMsAnI adhamatA hiMsA bhayaMkara nAgaNI, karaDI jIva tamAma, anaMta maraNa upajAvatuM, ApyuM era InAma, hiMsAsama zatrunI, mahA bhaya kara pApa, anaMta jIvA pAzathI, jeNe apAvyA zrApa, hiMsAjhera ameya, vaLagyuM jAsa zarIra, paTakANA jaI narakamAM subhrama jevA vIra. ghAtakI, vicAra manamAM thAya, kSaya karavA khIjA taNA, prANI tava prerAya. 10 pazcime, sudhA bhujaMgama kAya, caMdra thakI agni jhare, hiMsA dharma na thAya. 11 kALA krUra te Uge sUraja mara ! suNatAM du:kha thAya che, bhaya dekhI hathiyAra, S 8 9 29 dhAva paDe hathiyAranA pADe mahA pAkAra. 12
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI maratAM cha taraphaDe, ativedanA thAya, cIse pADe bApaDA, jotA trAsaja thAya. 13 bacavA bahu bahu karagare, kareghaNuM pakAra,. chatAM pApiyA jIvane, dayA na thAya lagAra. 14 mArI nAkhuM cintave, narabhava puNya khavAya, kara gharatAM hathiyArane, traNa bhava puNya khavAya. 15 eka manuSyanA khUnathI, phAMsI de sarakAra, lAiva vinAzatAM, nahIM choDe kiratAra, 16 mAMsa taNA vikraya kare, Amisa (mAMsa) pote khAya, mAMsAhAra vakhANatA, traNe. narakamAM jAya. 17 pipAMbAInA rAjyamAM, chUTI gayAM sahu leka, paNa Izvara (karma) darabAramAM alpa na thAze pheka 18 pipA bAI nAmanI rAjAnI putrI hatI. tene bApanuM rAjya maLyuM hatuM tenI mUrkhAIthI dalila bAje phAvI jatA hatA. uparanA cha duhAo lakhyA che. temAM jInI dayAnuM svarUpa batAvyuM che. ane pachInA bAra duhAomAM, hiMsAnI duSTatA samajAvI che. ApaNane maraNa, roga, duHkha, Apatti gamatAM nathI, tema jagatanA jhINuM ke moTA jIvone paNa maravuM pasaMda nathI ja. ApaNane duHkha vagaranuM sukha joItuM hoya te, bIjA jIva mAtrane, gAya, bheMsa, baLada, pADA, bakarA, bakarI, gheTI, gheTA, zakara, kUkaDAM, maraghAM, mAchalAM, kAcabA, iMDAM, keIne mAraze nahIM, nAza karazo nahIM, khAze nahIM. tamane kSaNa vAra jIbhane svAda paDaze, paraMtu te te bicArA jIvonI jiMdagI nAza pAmaze. tene chedatA-kapAtAM ghaNI ghaNI vedanAo thaze. prazna : hAlatA-cAlatA-bolatA-deDatA-trAsa pAmatA jIvone, mArI nAMkhatAM jIva kema cAlato haze? tenA piokAre-TaLavaLATa,-taraphaDATa jovA chatAM AvA jIvonI garadana upara chUrI kema cAlatI haze ? uttara : bhAI, ApaNe ahIM ajJAna nAmanA dazamA kAThiyA (pramAda)nuM varNana cAlu che. ajJAna evI bhayaMkara vastu che ke, tene bIjAnuM duHkha jovA jeTalI kurasada hotI nathI. prazna : jIva to nitya che. anaMtakALathI saMsAramAM che. zuM tene atyAra sudhI kaI sAcA guru maLyA nahIM hoya? pite paNa kaI bhAmAM bIjAnA hAthe maravAnA kaDavA anubhava nahI joyA hoya ? uttara : ajJAnatAnI adhamatA evI che ke, ene cAlu janmanA anubhavo paNa yAda rahetA nathI. cAlu bhavanA upakAre paNa bhulAI jAya che. svArtha paravaza banelA che,
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 tera kAThIyAnuM svarUpa cAlu janmanA mahAupakArI mAtA-pitAne bhUlI jAya che. duHkha Ape che. kADhI mUke che, trAsa Ape che. kaMsa keNikanI mAkapha mAra mAre che. keda pure che. keI kaI adhamajIe mahAupakArI mAtApitAne, mArI paNa nAkhyAnA dAkhalA che. - jyAre cAlu janmanA taddana najIkanA upakArI, mAtApitA jevAonA upakAra bhulAI jAya che. te pachI gayA janmanA sArA ke khaTA, anubhave yAda rahe tevuM, abajo jI paikI keIkane kure e vAta judI samajavI. A saMsAranA pratyeka jIvomAM ajJAna dazA ThAMsIThAMsIne bharelI che. A viSayane samajavA mATe pAnAMo bharAya teTaluM varNana zAstromAM DhaMkAeluM paDyuM che. prastuta viSaya laMbAI jato hovAthI, A ajJAna prakaraNane ame AgaLa upara, zakya teTalA vistA lakhavA IcchA rAkhIe chIe, mATe ja ahIM ATaluM lakhI AgaLa cAlIzuM. have vyAkSepa nAmane agiyArame kAThiye (pramAda) praznaH vyAkSepa zabdano artha zuM? uttara : pahelo artha anya vastumAM rasa hovAthI, anya vastu atisArI hoya te paNa mANasa jeI, sAMbhaLI, vicArI zakato nathI. jema mahAvikarALa viSaya-pramAdamAM kheMcI gayelAM vA DUbI gayelA, deva, rAjAo, dhanavAne, ane pAmare, potAnA nagaranA ke gAmanA parisaramAM tIrthakara deva padhArelA, hoya, kevalI bhagavAna hoya, mahAjJAnI hoya, AkhA saMsAranuM pApa dhovAya tevuM hoya, sarva prakAranA saMzayone nAza thAya tevuM hoya, te paNa, samavasaraNamAM jatA nathI, AMhI vyAkSepa eTale anyacitta nirAdaratA artha jANavo. vyAkSepane bIjo artha aMtarAya paNa thAya che, zoka paNa thAya che. keI jIva dAnAdi dharma karavA IcchatA hoya to paNa, nAnAmoTA aMtarAye AvI javAthI, jIvane dharma sthAnamAM ke dharmakriyAomAM jatA aTakAve che. jema yazadhara rAjAne cAritra avazya levAnuM hatuM, paraMtu kulaTA nArI nayanAvalIrANInA prayogathI akAlamaraNa sarajAyAthI, dIkSA-sugatisvarga thavAnA sthAne, pazu Adi kutiomAM prayANa thayuM. vakhate uttamajIva hoya to dAna ApavA IcchA thAya. sagavaDa paNa hoya, chatAM aMtarAya ADo AvavAthI dAna ApI zake nahIM. zIlavrata pALavAnI IcchA hovA chatAM paraspara daMpatInuM aikaya na thAya to zIlavrata levAya nahI paLAya nahIM. tapazcaryA karavAnI tIvrabhAvanA hoya te paNa, kuTuMbanA kAraNe, roganA kAraNe, vIryAntarA tapa karatAM aTakAve che. have kutUhala nAmane bArame kAThiye (pramAda) AtmAne, dharma karavAmAM vikSepaka bane che, ane tethI moTAbhAge,-mithyAdaSTi dharmaguruonAM, kutUhalapaSaka asatyathI bharelAM, upajAvI-goThavelAM zAstro, sAMbhaLavAnA rasamAM, nATaka, sinemA, bhavAyA, gALAo, chabIo, naTaDAo, nRtyakIo, gAyikAonA jalasAomAM AkarSAyelA che, AtmakalyANakAraka suguruonAM amRta jevAM vAkyothI vaMcita ja rahe che, sAMbhaLI zakatA nathI. A sivAya saMsAra vadhAranArAM strIkathA, bhejanaWA, dezakathA ane rAjasthAothI bharelAM pepa, dainike, satAhike, pAkSika, mAsika vigere chApAMonA rasamAM raMgAelA
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI cho, pitAne vadhAre paDatA vakhatane badhA upaga, gujarAtI, hindI, marAThI, iMgliza chApAMo vAMcavAmAM kharacI nAkhe che. have ramata : ramata-gamata nAmane chelle krIDAmaya kAThiye (pramAda) kIDAnA ghaNA prakAra che. A ramata-gamata kIDAprAyaH bALakane varelI hovA chatAM rAjA-mahArAjAo, zrImaMta ane adhikArIomAM paNa vyApelI hoya che. ane tethI rAjAmahArAjAo, prAyaH zikAra jevI adhama ramatamAM pitAnA puNya ane samayanI barabAdI karavA sAthe Azritane ane pitAnA parivArane, pApAcAra karavAnA preraka bane che ane bicArA hajAro mUMgA jI hariNa, sasalAM, zakara, rojha, geMDA, uparAMta siha-dIpaDA-vAgha-sAvajanA prANonI barabAdI sarajAve che. vaLI mAMsanI lolupatA vadhavAthI, tathA pitAne calAcala-lakSa vidhavAnI kalAmAM niSNAta thavA mATe, AkAzamAM UDanArAM pakSIone nAza karavA prerAIne, dhanuSabANanA prayogothI, gephaNa-goLAnA prayogothI, baMdUkagaLInA prayogathI, pitAnA zikAranI ramatamAM puNyasamaya ane pArakA prANAnI barabAdI kare che. - A zikAra evI duSTa ane mahA bhayaMkara kuTeva che ke, jenA vyasananA kAraNe pAMDavo ane kauravonA prapitAmaha, zAntanurAjAne gaMgA jevI satI-zrAvikA. rUpavatI, kulavatI zIlavatI yuvatI rANIne viyega bhegavavo paDayo hato. prazna : keTalAMka dharma pustakamAM, zikAra e rAjA-mahArAjAone dharma che, ane mAMsAhAra. jagatanI atisvAdiSTa vastu hovAthI, rAjAo ane zrImaMtenuM vahAlAmAM vahAluM. bhajana gaNAyuM che. A barAbara nathI? uttara : vItarAga jinezvaradevonAM vacana sivAyanAM, jagatanA badhAja RSi munienAM vAkyo, pApa-puNyanI Avaka-jAvakane vicArakaryA sivAya, moTAbhAge vartamAnakALanI, ane vartamAna jagatanI, pasaMdagInI mukhyatAe, lakhAyelAM hoya che. ane tethI sArA kavioe paNa, pApanA vicAra karyA sivAya gajabanAka lakhI nAkhyuM hoya che. juo ajaina kavionA vicAro. " vadhyA uMdara hArohAra, pakaDyA paNa nahIM AvyA pAra, rahe te mAMDe raNajADa, dhaDabaDa jANe AvI dhADa. " 1 khAsAM kapaDAM karaDI khAya, dIvAnI dIveTa laI jAya, eno eke nahIM upAya, mInI maLe te mahAsukha thAya. 2--ka. Da. dA A kavi, uMdaraDA. lokone trAsa Ape che. mATe je bilADI maLI jAya to lokone mahAsukha thAya. A sthAne mahAsukhanI, kevI DhaMgadhaDA vagaranI, vyAkhyA karI gayA che. eka bAja Izvare jagata banAvyuM che. ema svIkArIne, te IzvaranA sarjanane nAza karavAnI vAte lakhanAra. pitAne Izvara thakIpaNa vadhAre DAyA batAvavA kaSIza karAya che. A paNa eka buddhinuM devALuM ja gaNAyane?
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA abhyaMtara kamANImAM vighna karanArA 13 kAThI, jainazAstrakAra teA udghASaNA karIne pharamAve che ke, khelavAmAM ke lakhavAmAM hiMsAnI gaMdha paNa AvI jaze teA, pApanI paraMparA cAlu thaze. kAraNa ke leAkeAne vAMcavAnuM, lakhavAnuM ane sAMbhaLavAnuM pApavALuM ja vadhu pasaMda paDe che. jIveAnI dayAnuM ja samana karanArAM vaidika zAstrAnAM pramANeA. 33 yo dadyAt kAMcanaM meruM, kRtsnAM caiva vasudharAM / ekasya jIvita N dadyAt naca tulyaM yudhiSThira ! // 1 // sarvavedAna tatkuryuH sarve yajJAzcabhArata ? / sarvatIrthAbhiSekAzca yat kuryAt prANinAMdayA ||2|| artha : koI mANasa suvarNa nA merU paryaMta dAnamAM Ape, athavA samagra pRthvIne dAnamAM ApI de, ane bIjo mANasa eka ja jIvane abhayadAna Ape. A emAM abhayadAna meTuM che. A pramANe viSNubhagavAne yudhiSThirane kaheluM che. 5 15 vaLI paNa viSNubhagavAna yudhiSThirane kahe che ke, koI mANase badhA veDhAnA abhyAsa karyAM hoya, athavA kAI badhA prakAranA yajJA kare karAve, vaLI keAI badhAM tIrthomAM snAna karI Ave, A badhAM mRtyAmAM teveA lAbha nathI; jevA lAbha prANI mAtranI dayAmAM che. AvA badhAM vanAmAM, hiMsA paramo dharmaH kahevA chatAM, jainA sivAya AcaraNamAM kAI mUkI zakayA nathI. AvAM zAonAM vaNunA vAMcavA chatAM, rAjA mahArAjAone zikAra ramavAnI paNa tevA ja zAstromAM chUTa apAI che. AvA ramata-gamata-kutUhala ThaThThA-mazkarI-hAsyamAM, manuSya-janmanA mahA kIMmatI vakhata aramAda thAya che. A madheA vakhata AjIvikA aMge anivAya kAryane cheDIne, kevaLa jJAna-dana-cAritranA Adarzo samajavAmAM kharcAya, teA sa`sAranI rakhaDapaTTI aTakI jAya. gurudevanuM vyAkhyAna sAMbhaLIne, baMne pati-patnI buddhidhana ane jinamatIne, ghaNA AnaMda thayA. ane peAtAnI zakti anusAra virati levAnI icchA thavAthI, zrImatI jinamatI zrAvikAe, mana-vacana-kAyAthI parapurutyAga svarUpa, jAvajIva-deza-brahmacarya vrata gurumahArAja pAse uccarI lIdhuM. arthAt svasvAmI sivAya, jagatanA puruSamAtrane, manamAM ciMtavuM nahI', sarAgavacane melAvuM nahI. sarAgabhAve kAyA vaDe sparza karUM nahIM. ane A mArA svapatisa MtoSa catu aNuvratane akalata rAkhavA, mArA svAmInI gerahAjarImAM, anya puruSa sAthe ekAnta sevu' nahI', vArtAlApa karu` nahI. zrRMgArI-vikArI pustakA vAMcuM nahIM, anya puruSa sAthe eka Asana upara besuM nahIM, svAmI paradezaparagAma gayA hAya tA, nitya ekAzaNuM karuM. vigaI e=vikArI bhAjana jamuM nahIM, tAMbula khAuM nahIM, palaMga upara sUu` nahIM. zrImatI jinamatInA AvA niyamane sAMbhaLI, cittamAM khuba harSa pAmelA buddhidhanakumAre (jinamatInA pati) paNa UbhA thaI, guru mahArAja pAse jAvajjIva svadyArA sa'teSa dy
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34. jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ane para strI tyAga-caturtha aNuvrata paccakhANa ApavA prArthanA karavA sAthe, hajAro sabhAsadone harSa taraboLa banAve tevI, pratijJAnI prArthanA karI. AjathI jIvuM tyAM sudhI, mArI patnI jinamatI sivAya, mAre bIjI patnI paraNavI nahIM. evuM paNa paccakhANa uccarAi." sabhAmAMthI sAsarA ane sALAo vagerene, avAja AvyuM. buddhidhanazeTha! utAvaLa na karo. keIpaNa sAruM yA kharAba kArya karyA pahelA, khUba vicAra karavo joIe. A te paccakhANa ( pratijJA) che. lIdhA pachI prANanA bhAge sAcavavuM ja paDe che. nArI jAtine paccakhANa hoya ke na hoya, te paNa moTA kulanI khAnadAna mAbApanI beTIne bIje puruSa khape nahIM. paraMtu puruSa AvuM paccakhANa kema laI zake? puruSane keI ApavA Agraha kare te, ekanI jagyAe be-traNa-cAra-ATha-batrIsa vagere strIo paraNe to, tenI nAnapa nathI paNa moTAI che. juo? ghanAjI-zAlibhadrajI - meghakumAra - subAhukumAra vagerenA zAstromAM ane itihAsamAM, seMkaDo hajAro dAkhalA che. te te mahApuruSe. ghaNI patnIo paraNyA che. zrImaMta ane rAjA mahArAjAonA A badhA puNyapraka gaNAyA che, amArI salAha che ke, utAvaLa na karo. AvuM paccakhANa na levAya. zrImAna buddhidhana zeThane uttara meM AcArya bhagavAnanI vANI sAMbhaLI, mArA manamAM jeTaluM samajAyuM teTaluM sacoTa thayuM che. huM je kAMI bolyo chuM. te vicAra karIne sAcavI zakavAnI mArI zakti-tAkAta vicArIne be chuM. guru mahArAja pAse prArthanA karI che. mArI lAyakAta na samajAya, huM janma jena nathI. tevuM lAge. ane paccakhANa na Ape te paNa mArAM vacanothI huM bolyo chuM. te mArI pratijJA, ArasamAM katarelA akSaro samAna raheze. jJAnI bhagavate pharamAve che ke, alasaMteNa sajjaNeNa, je akkharA smullviaa| te pattharaTakkukiriyavva, na annahA huMti // 1 // artha : Alasya, bebhAna ke utAvaLathI, sajajana AtmA. vakhate kAMI paNa bolI jAya, te pitAnA belAelA zabdo, ArasanI zilAmAM TAMkaNa vaDe kotarelA akSaronI peThe, badalAI ke bhUMsAI jatA nathI. buddhidhanakumAranI, ane zrImatI jinamatInI, jJAnathI saMpUrNa gyatA samajIne, gurumahArAje paccakhANa ApyAM. vyAkhyAna saMpUrNa thayuM. sabhA vikharAI sau saunA sthAne gayAM. AjanI A be pati-patnInA paccakhANanI vAto paNa, gAmamAM phelAI gaI. sau kaI tipitAnI buddhi ane zraddhA anusAra vAto karI jaMpI gayAM. buddhidhananAM mAtApitA-bhaginI ane samAnadhamI sagakuTuMbIomAM, jinamatInI pratijJAnI nindA-anumehanA kazuM na thayuM. kAraNa niMdA karavA jevuM kazuM hatuM nahIM. paraMtu
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 kapa Adarza daMpatIjIvana ane saMpanI kasoTI jainadharmanAM paccakhANe ja gamatAM na hoya, pachI anumodanA zA mATe? paraMtu buddhidhana jainAcAryanA vyAkhyAnamAM gaye ja zA mATe? khera! gaye te AvI pratijJA kema levAya? mAtApitA ane parivAramAM TIkATipaNe khUba thayAM. paNa dIkaro ekano eka, vaLI pAMcamAM puchAya te. DAhyo, gaMbhIra, Tharele, vicAraka hovAthI, ene kahevAnI keInI hiMmata cAlI nahIM. paraMtu buddhidhananuM jaina dharmasthAnamAM gamanAgamana, ane vadhu paDatA jaina dharmamAM praveza tevAone gamato na hato. ekavAra buddhidhana. sarakhA mitra sAthe pharavA gayele. meDI rAte ghera AvyA, ghaNI sudhA lAgelI hovAthI, bArebAra patnInA oraDAmAM AvyuM. mahAsatI jinamatI. pitAnA svAmInI rAha jotI, jamIna upara besIne, dIvAnA prakAze dharmanAM pustaka vAMcatI hatI. patine praveza thayo. ane jinamatIe UbhI thaIne sanmAna ApyuM. buddhidhane kahyuM, vahAlI ! mane sudhA lAgI che. hamaNAM ja rasoI banAvI mane jamADa. - jinamatI-svAmInAtha ? Apa khUba thAkIne AvyA che. sudhA ghaNI lAgI haze! ane rasoI thatAM vAra lAgaze. mATe Apane anukULa lAge te, ApaNA gharamAM tAjAM banAvelAM pakavAnA DabbA bharelA che, svAdiSTa che, ghaNuM prakAranA mevA taiyAra che. phaLa paNa rasALa, svAdu, aneka jAtanAM hAjara che. pachI ApanI jevI IcchA. buddhighana khUba AnaMdathI hasatAM hasatAM kahe cheH tArI yukti huM samajI gayo chuM. tuM zrAvikA che. rAtribhejana tuM karatI nathI. mATe mane rAtribhejana cheDAvavA yuktithI bole che. - barAbara che. rAta ghaNuM gaI che. theDI nidrA lezuM. thAka parizrama UtarI jaze. rAtribhajananA pApathI ane raInA AraMbhathI, bacI javAze. tArI buddhine dhanyavAda che. mahApuNyane udaya hoya, tene ja AvI patnI maLe che. kahyuM che ke kArye dAsI ratau raMbhA, bhojane jananI smaa,| vipattau buddhidAtrIca, sA bhAryA bhuvi durlabhA // artha : svAmI pAse dAsInI peThe kArya bajAve, svAmInA kAryamAM Alasya kare nahIM, tathA raMbhA-urvazI-menakA jevI khUbasUrata hoya. jamADavAmAM. jananI-mAtA jema potAnA bALakane vAtsalyathI jamADe che, tema satI. pitAnA patinI pAse besI, pasaMda paDe tevuM DuM thoDuM pIrase che. ane bhUla thAya tyAM, anupamA devInI peThe, kAryane nikAla Ave tevI, pitAnA svAmIne pasaMda paDe tevI vinayathI bharapUra zikhAmaNu-samajaNa paNa Ape che. praznaH jinamatIe mAyA karI, buddhidhanane bhUkhyA rAkhyAnuM vartana, ThagAI na kahevAya? uttara : jinamatIe mAyA karI nathI paraMtu viveka karyo che. jemanAM mana paraspara maLelAM hoya, tevI satI nArIe. patine Thage evuM prANAnta paNa kema bane?
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI prazna : buddhidhane jamavA khUba IcchA hatI. chatAM jamADyA nahIM. te zuM satI nArIne ucita gaNAya? uttara : jamADavAnI sevA thakI paNa, rAtribhojananuM pApa ghaNuM che. jamavAmAM pApa che. eTaluM ja nahIM, rAtribhojanathI zarIrane paNa, moTuM nukasAna che. bhale duniyAnAM hajArelA mANaso rAtanAM jamatAM hoya, paraMtu nIti ane Arogya baMne rAtribhojananI nA pADe che. juo nIti, "dAna, snAna, Ayudha ne bhejana e rAtre nava kIje che. " praznaH mahAsatI nArIo. patinuM vacana pALe nahIM, kSudhAtura patine, yuktio batAvIne jamADavA jeTalI sevA paNa ApI zake nahIM, pachI tenuM satIpaNuM kema ghaTI (rahI) zake? vaLI atikSudhAtura dazA hovA chatAM, buddhidhana jarApaNa cittamAM durbhAva na lAvyA, te tenI mahAnubhAvatA keTalI? uttara : jinamatI sAcI satI nArI hatI, tathA buddhidhana zeTha paNa eka sajajana AtmA hato. A baMne patipatnInAM citta parasparanA AtmAomAM, darpaNanI jema pratibiMbita thayelAM hatAM. mahAsatI jinamatI suzrAvikA hatI. rAtribhojana karavuM-karAvavuM mahApApanuM kAraNa che, kAraNa ke, AkAzamAM UDatA aneka prANuo, agnimAM, pANImAM, ane raMdhAtI raImAM paDIne, maraNa pAme che, mATe ja pUrvAcAryo pharamAvI gayA che ke "nainanamonanaM ja mananI vAta artha : jenee rAtribhojana karavuM nahIM. jIvamAtranI dayA pALavAnA athI AtmAe, rAtrimAM jamavuM vyAjabI nathI. jinamatI AvuM samajelI hovAthI, pite jiMdagIbhara rAtri bhajana tyAgeluM hovA chatAM, "nArIne avatAra parAdhIna che," tethI patine gamatuM samajAvI, rAtribhojana choDAvavA teNIne zakya prayAsa cAlu hatA. buddhidhana paNa patnIne duHkha na thAya tevuM ja vartana rAkhate hate. nItikAroe patipatnIne, parasparanA vizvAsu mitre kahelA che. kahyuM che ke: atyAgasahano bandhuH, sadaivAnumato suhRd / ekakriyaM bhavenmitraM, samaprANa sakhA mataH // 1 // artha : khUba moTA aparAdhane paNa calAvI le te baMdhu kahevAya che. jemAM duryodhanAdinA badhA aparAdhe mApha karIne, yudhiSThire duryodhananI paTarANI bhAnumatInA pikArathI, mahAbhayaMkara aTavImAM, pitAnI uddhatAIthI, vidyAdhararAjAnI kedamAM purAelA, duryodhana duHzAsana vagerene arjunane mokalI choDAvyA hatA. ane hamezAM sarvakAryomAM anumata rahe, hAja pADe, nA kahe ja nahIM. te sahada kahevAya che jema zrI caMdrakumArane mitra guNacaMdra, jema brahmadattakumAra (pAchaLathI 12 mA cakravatI ) mitra varadhanu, hameza anusAranArA hatA tathA eka kriyA karanAra mitra kahevAya che. mitra dharmiSTha
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 AvuM jene matyuM hAya teneA manuSya avatAra svarga jevA che. hoya teA, pAchaLathI anugAmI mitrA paNa dha pAme che. jema kArtika zeThe dIkSA lIdhI, teja kSaNe, temanA 1008 mitrA sAtheja dIkSita thayA hatA. thAvaccAkumAre dIkSA lIdhI, tenA paNa 1000 mitrA sAthe ja saMyamadhArI thayA hatA. tathA samAna prANavALe sakhA kahevAya che. rAma-lakSmaNuM, kRSNe--khalabhadra, A badhA mahApuruSe eka vinA bIjA rahI zake ja nahIM tevA hatA. ahIM te puruSa mitrAnI vAta kahevAI. paraMtu pati-patnI, saMta-satI daMpatIe paNa cittamAM parasparanA bhedanuM kAraNa, avizvAsa lAvatA nathI, Ave ja nahIM. kAraNa ke, sajjana ke durjana taNI, kSaNa paNa saMgata thAya, buddhimAna nizrcaya kare, prAya: bhula nava thAya. 1 jema verI nara kare, hIro kAca dharAya, kevala cakSuyAgathI. zIghra mUlya aMkAya. 2 patipatnI sAthe vase, varSo vItI jAya, chatAM na oLakha thAya te, mANasa kema gaNAya ? 3 mANasane mANasa maLe, puNyAya lekhAya, male devane devatA, narabhava saphalA thAya. 4 uttama narane 2AsabhI, nArI rAsabhayega, maLe manuSyane kUtarI, tenA pUrA bhAga pa vAcaka samajI zake che ke, gRhastha jIvananAM mukhya aMgo kuTuMkhamAM saMpa hAya, patipatnImAM prema hAya, putrA vinayI hAya, zarIra nIregI hoya, jarUriAtane paheAMcI vaLAya teTalI, nyAya-saMpanna lakSmInI Avaka hAya, sajjana mitrAnI seAkhata hAya, devaguru dhama mAM aviDa rAga heAya, tene narabhava svarga jeve gaNAya che. A vinayavatI nArI maLe, vinayapUrNa parivAra, rAga rahita kAyA maLe, sva sameA saMsAra, mitro paNa sajjana maLe, nyAyapUrNa vyApAra, avinAzI lakSmI maLe, svarga sameA saMsAra jinavaradeva prabhu maLe, guru mahAvratadhAra, sarva jIva maitrI maLe, svarga sameA saMsAra. jinavANI zretraNe paDe, zrAvakanA vrata khAra, samaktidhara jIvana ane, svarga sameA saMsAra jIvAjIva vicAraNA, navatattve vistAra, bhAve mAre bhAvanA, svarga samA saMsAra dAna-zIla-tapa-bhAvanA, samaje sarva-prakAra, yathAzakya kare, svarga same sa MsAra. sAta byasana samajI kare, saghaLAnA parihAra, mahAvigaya tyAge badhI, svarga samA sa'sAra, abhakSya bhakSaNa nava kare karmAdAna (15) parihAra anatha daMDa seve nahI, svarga sameA sa'sAra, sAmAyika pauSadha kare, supAtra dAna sadAya, abhayadAna Ape ghaNAM, jarUra svage jAya. jinavara biMba bharAvIne, sthApe caitya udAra, sAdharmika bhakita kare, svarga samA sa`sAra. 10 jinavANInAM pustako, Agamane anusAra, loga lakhAve sAcave, svarga sameA saMsAra. 11 paMca mahAvrata uccarI, pALe paMcAcAra, evA guru sevA male alpa thAya saMsAra. 12 mahAbhAgyazALI vAcaka samajI zake che ke, upara bAra kAvyomAM gaNAvelI sAmagrI tene ja maLe che ke jyAM puNyAnubaMdhI puNyanA joradAra utkraya thayA hoya. satI jinamatIne 9 1 3 * ma da 7 8
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI jarUra gayA janmanI ArAdhanA haze ke jethI, A buddhidhana je mahAbhAgyazALI pati maLe che. nA praznaH jenazAstromAM te anaMtI pA5 rAzio udaya Ave toja svIpaNuM udaya Ave che. to pachI jinamatInI gayA janmanI ArAdhanA haze evuM kema kahevAya ? uttara : strIpaNuM eTale paravaza dazA-paravazapaNuM, te pApane udaya che. kahyuM che ke, beTI ne vaLI gAya. dere tyAM jAya. kazuM nava cAle." nArI hare hoya, pati maLe patthara samo, reI mare dina rAta, janma ane nAraka sAme paraMtu sulasA-revatI-devakI-rohiNIdamayaMtI-mayaNAsuMdarI, jevA bha vakhANavA gya paNa manAya che ne ? AvI mahAsatIo dezane, samAjane, dharmane, ane potAnA AtmAne nirmala banAvI gayA che. satI jinamatI ane budhdhidhana zeThanI nidrAmaya rAtrI pasAra thaI gaI. patipatnInA cittamAM prasannatA sivAya kAMI hatuM ja nahIM. paraMtu keTalAya vakhatathI, buddhidhananAM mAtApitAne, dharmadreSa herAna karyA karato hato. jinamatInI jainazrAvikAne chAje tevI rAta-divasanI raheNIkaraNI, ane buddhidhananI temAM anumatI, ane uparathI sahakAra, ajena mAtApitAne kema game ? ghaNA vakhatathI zodhatA hatA, te chIdra mAtApitAne jaDI gayuM. buddhidhana rAtanA moDo ovelo, te mAtApitAne khabara hatI. jamyA vinA ja bahAra pharavA gayele, te paNa temane khyAlamAM ja hatuM. ghera AvI patnI pAse garama rasoI banAvavA, karelI mAgaNI paNa temaNe barAbara dhyAnamAM rAkhI hatI. ane jinamatIe kSudhA maTADavA kareluM samAdhAna temaja jamyA vinA buddhidhana sUI gayAnuM paNa, mAtApitAe lakSyamAM rAkhI lIdhuM hatuM. muni suvratasvAminA gayA janmanA mitrane aneka bhavo pazugatimAM rakhaDavuM paDayuM hatuM. mahAsatI aMjanAdevIne bAvIsa varSa pati viyega thayo uparathI kulaTAnuM ALa AvyuM hatuM mahAsatI sItAjIne rAvaNanA gharamAM vasyAnA kAraNe garbhavatI dazAmAM vanavAsa manya, mahAsatI ratisundarIne vezyAne peTa avatAra-mahAsatI vijayasundarIne bhilla sAthe lagna ane aMdhatva-zrIpALakumArane kaDhane mahA rega-A badhAM kAraNomAM dharmaSane mATe phALo hato. divasa UgatAMja buddhidhana ane jinamatI haMmezanA niyamAnusAra mAtApitAne (patnIne sAsu sasarA) page lAgavA gayAM. A baMne te krodhathI dhamadhamelAM hatAM ja. turata pitAe buddhidhanane hAtha pakaDo. Ubhare', bola? rAtre kema na janme ? zuM ApaNA gharamAM anAja khUTI gayuM che? leTa noto? ghI no'tuM? sAkara no'tI? zAka no'tuM ? baLataNa ne'tuM ?
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharmaSa saMsArane dAvAnaLa jevuM banAve che ane sukha duHkhamAM palaTAI jAya che 39 tuM bhale bAyaDIne vaza thaI gayuM hoya, paraMtu amAre tuM ekaja chokaro che. ame tane sa kSaNavAra mukhya rAkhyuM nathI. ApaNA gharamAM koI vastunI kamInA nathI, lAkhanI milakata che. te paNa tArA bhagavaTA mATe che. vaLI ApaNuM vaDIlonI Ijajata-Abaru jevI tevI nathI. moTA moTA dhanavAno ane dIvAne dIkarIo ApavA uMbarA ghasI rahyA che. amane ghaNA vakhatathI, A vahunI uddhatAI jarA paNa gamatI nathI. kayAranuM thayA kare che ke, tane bIjI be, traNa, chevaTa eka kanyA paNa ApaNuM dharmane anukULa paraNAvIe. paNa tArI buddhi sAva bahera mArI gaI che. tuM vahune vaza thaI gayo che. koNa jANe, te zrAvakanI chokarIe kAMI kAmaNa karAvyuM haze? amArAthI AvuM tArI vahunuM vartana joyuM jatuM nathI.' ApaNI nyAta-jAtamAM paNa, ApaNI AbarUnA kAMkarA thayA che. A amArA dIkarAnI vahu kyAMya nyAta-jAtamAM, vivAha-maraNamAM, dharmasthAnamAM, kathA purANamAM, kyAre paNa kaI sthAnamAM, AvatI nathI. ApaNAM dharmasthAnamAM, ame dIkarA ane vadhu (vaha) vagaranAM, jhADanA ThaMThAnI peThe, ekalAM beThAM zaramAIe chIe. loke pUche che, javAba ApI zakAto nathI. chatAM ame dIkarAnA sukhane khAtara badhuM ja calAvI lIdhuM. ane te ghaNI chUTa ApI mATe, tAruM paNa apamAna thayuM. e have amArAthI kema calAvI zakAya? mATe have tuM hA pADe ke nA pADe. ame Ajeja tAre mATe bIjI kanyA nakkI karI lIdhI che. bola zuM javAba Ape che? buddhidhanane uttara: pUjyavaDIlone mAre zuM uttara Apo. te vicAruM chuM. Apa mAne che te. ApanI putravadhUne mane kaI paNa deSa jaNAye nathI. vinaya, viveka, lajajA, zIla, saMsakAranAM, tame pote paNa ghaNIvAra vakhANa karyA che. ApaNe potAnI dIkarImAM paNa, AvA guNa nathI. AvuM tame ghaNIvAra harSAtirekathI bolyAM cho. ApaNuM kuTuMbanA pratyeka vaDIlene, viveka, sevA, namratAmAM, teNIe ochAza AvavA dIdhI nathI. pachI teNInI bhUla na hovA chatAM, vaDIlee IrSyA karavI. te sukhane kADhIne duHkhane notaravA samAna che. mAtA-pitA kahe che, vinaya, viveka, lajajAdi guNa hovA chatAM, teNIne ApaNA dharma pratyene anAdara, ane potAnA dharmano pakSapAta, amane jarA paNa gamato nathI. strI jAtinI pharaja che ke, potAnA patine dharma, teja pitAne dharma have joIe. dIkarI jyAM jAya tyAM bApane dharma choDIne, patino dharma svIkAravuM joIe, te nArI sAcI pativratA gaNAya che. buddhidhana: A5 (mArA upakArI mAtA-pitA)no avinaya na thAya, ane ApaNuM kuTuMbano saMpa ghavAya nahIM, te paNa ApaNA sarvane mahAna abhyadaya gaNAya. mANasamAtra nAM puNya laIne jame che. badhI jagyAe puNya sAthe laIne jAya che. ApaNuM dIkarI sAsarAmAM sukhI hoya, evuM sau Icche che. ApaNe teNInuM sukha sAMbhaLI khuzI thavAnuM hoya che. tema bIjA gRhastho paNa potAnI putrI mATe, gharane ane varane joIne. dIkarI Ape che. koInA vizvAsane nAza karavo te zuM jevuM tevuM pApa che? nijaputrI sukha sAMbhaLI, ApaNane sukha thAya, paraNI beTI pArakI, duHkha zAthI devAya? mArAM mAtApitA pAse huM bALaka, pitAnI patnInAM vakhANa kema karI zakuM ? to paNa
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ApanA Agrahane vaza banI, mAre nAIlAja kahevuM paDe che ke, AvI patnI, athavA AvI putravadhU, koI puNyavAna manuSyanA ghera ja hoya che. mATe kRpA karI, dharmadreSanA bahAne, bicArI bALAnA saMsArane, ane ApaNuM sukhI jIvanane, duHkhavALA banAvavAnA vicArone tilAMjali Ape. buddhidhananA patnInA pakSapAtavALA valaNane sAMbhaLI, mAtApitAnA phodhe maryAdA vaTAvI ane putravadhU pratye dveSa, putra upara Utaryo. pitA gussAnA AvezamAM bolyA, chokarA ! tArI kaI paNa dalIla amAre sAMbhaLavI nathI, A bIjA dharmane pALanArI, putravadhU sarvaguNa saMpanna hoya topaNa, amArA gharamAM joIe nahIM. hajAra vAtanI eka vAta : A chokarIne tenA piyara mokalI devAnI zarate, Ajane Aja, bIjI kanyA paraNavAnI kabUlAta heya te, amArA gharamAM amArA putra tarIke, tuM rahI zake che. A amArI vAta kabUla na hoya te, atyAre ja paherelA lagaDe tame bane jaNuM nIkaLI jAo. buddhidhanane namratApUrNa uttara : pitAjI! mAre ApanI badhI AjJA mAnya rAkhavI joIe. paraMtu ghaNAM varSo pahelAM eka mahAmunirAja pAse meM pratijJA lIdhI che ke, have mAre AkhI jiMdagI, bIjI patnI paraNavI nahIM. tethI ApanA AvA Agrahane huM svIkAra karI zakatA nathI. mATe mArI A pratijJA bhAMge evo Apa Agraha kare cheDI deze? ( pitA ApaNA dharmamAM AvI pratijJA levAya nahIM. vadhAre paDatI dalIle ane uttarapratyuttara eTale have vakhata nathI. pitAmAtAnI AjJA mAnya rAkhavI. athavA tAre kadAgraha (haThAgraha) pakaDI rAkhave. bemAM tAruM bhaviSya vicArI ThIka lAge che, javAba hamaNAMja ApI de. buddhighana-pitAjI, saMtapuruSee prANanA bhege pitAnI pratijJA sAcavI che. to huM tamArA jevA uttama mAtApitAne saMtAna, pratijJA bhaMga kema karI zakuM? mATe ApanI bIjA naMbaranI AjJAne svIkAra karI, atyAre ja gharamAMthI ravAnA thAuM chuM. patnI jinamatI atyArasudhI pAseja mauna UbhI hatI, te kahevA lAgI : - jinamatI = svAmInAtha! eka mArA jevI haThIlI patnIne mATe, Apa AvuM svarga jevuM, lakSmInA nivAsasthAna samAna, gharabAra zuM kAma cheDe che? mAtApitAnI AjJA zirovaMdya, karIne bIjI patnI sukhethI paraNe. huM ApanI ane AvanArI mArI laghubhaginInI, sevA bajAvavA sAthe, mArAM parama pUjya sAsu-sasarAnI, sevA-pagacaMpI karIza. ApanA samagra kuTuMbanI dAsI thaIne rahIza, ane mAre vadhArAne vakhata dharmadhyAnamAM vitAvIza. Apa mAtA-pitAnI AjJA mAnya rAkho. mArA rAganI khAtara, ApanA bhaviSyanA sukhaduHkhanuM mApa vicAro. mane zrIvItarAga arihaMtadevanA zAsananI ArAdhanA maLelI hovAthI, jarApaNa duHkhane ke viyogane, athavA saMsAranA kAramA bhegene bhaya ke asaMtoSa nathI. buddhidhana = vahAlI patnI! mane tamArAja kevaLa tyAganI ciMtA nathI. paraMtu mane mArI pratijJAne saMpUrNa khyAla che. patnI ane pratijJA bemAM ekane paNa huM prANanA nAza sudhI chaDI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 buddhidhananI sAtvika dazAno thayela sAkSAtkAra zakuM nahIM. AyuSya pUrNa thatAM, patnI-parivAra avazya choDavA paDe che. paraMtu saMtapuruSee maraNanA bhege pratijJA cheDI nathI ja. kahyuM che ke : pramAdasaMgatenApi, yA vAkproktA mnsvinaa| sA kathaM dRSadutkIrNAkSarAvalIvAnyathAbhavet / artha : pramAdathI paNa sajajana mANasoe, dharmane anukULa kAMI vacana belI dIdhuM hoya te, paththaramAM kotarelA akSaranI mAphaka bhUMsAtuM nathI ja. vaLI mahApuruSe pharamAve che ke jarja tharg ziva cAtu, vAstu prALar fzvanar: thA mA thamerokatA vALI mAthAnu zAzva artha : puNya khavAI jAya to, rAjya bhale jAya, lakSmI bhale jAya. ane avazya nAza pAmanArA prANa paNa bhale jAya. paraMtu saMtapuruSenA mukhamAMthI nIkaLelI vANI, keIpaNa bhege palaTAya nahIM. badalAya nahIM. badhuM nAzavaMta che. saMtonI vANI avinazvara che. panI = zrIjainazAsanamAM, cha AgAra batAvyA che. te paikIne "duniyALa" mAtApitAdi vaDIlenA kAraNe, paccakhANa badalavuM paDe te, vratabhaMga gaNAya nahIM. buddhidhana = me paNa jainAcAryonA mukhathI, zrIvItarAgadevanAM vacana sAMbhaLyAM che. AgAra e vratarUpa mahelane, paDI jatA TakAvavAnA TekA = thAMbhalA che. paraMtu gajavelanA mahelane, thAMbhalAnI jarUra hoya nahIM. AvAM dharmapUrNa ane sAtvikabhAvathI bharelAM, vacana sAMbhaLavA chatAM, raDatI dazAvALI patnIne, tenA pitAne ghera rAkhIne, khUba dilAso ApIne, thoDA ja vakhatamAM, bhegA thaI javAnI vAta karIne, mitro pAsethI paradeza javAnuM, thoDuM dhana sAdhana meLavIne, potAnAM ane patnInAM AbhUSaNo paNa, mAtApitAne ApIne, sAra divase ane sArA zakune, buddhidhana paradeza kamAvA cAlyo gaye. jinamatI mahAsatIe satI damayaMtI vagerenI peThe, patine punaH meLApa thAya tyAM sudhI, snAna karavuM nahIM, vALane samAravA nahIM, cha paikInI eka paNa vigaI3 vAparavI nahIM. bhUmi upara saMthAre ja sUvuM (gAdalAM palaMga vAparavA nahIM.) nitya ekAsaNuM" karavuM, tAMbula khAvuM nahIM, pitA ane bhAI sivAya koI puruSa sAthe bolavuM nahIM vigere niyama karyA.' - puNyanI anukULatA ane pati-patnInA, zIla = sadAcAranA pratApe buddhidhanane; paradezamAM atialpakALamAM, lakSmInI khUba ja prApti thaI. jhaverAtane vepAra hAtha lAgavAthI, pitAnI pramANikatAthI, rAjAmahArAjAo ane zeTha-sAhakAranI gharAkI jAmavAthI, buddhidhana theDA ja kALamAM keDa sonAmahoro kamAyA. ane velAvelA vinavinA pitAnuM dhana sAthe laI pitAnA nagaramAM pAchA pharyA. mitro ane zvasura vage temane moTA ADaMbarathI purapraveza karAvyo. A bAju kadAgrahamAM paravaza banelA pitAe, putrInA putrane dattaka laI pitAne uttarAdhikArI banAvyuM. ' ane te zeThanA gharano mAlika thayo. tene paNa pitAnI jJAtinA, potAnA dharmane pALanArA, eka zrImaMtanI putrI sAthe paraNAvyo. zeThe dattaka lIdhela bhANiye, ane tenI vaha khUba ja uddhata hatAM. vinaya, viveka, namratA lajajA bilakula hatAM ja nahIM. DosI-DosA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAi kAMI paNa kahe to, baMne jaNA sAmuM bele, kazuM kAma na kare, sevA karavAnI to vAta ja nahIM. paraMtu sevA karAvavAnI ja lAIna goThavAI gaI. chevaTe DosA-DosI kaMTALI gayAM. pitAno putra ane putravadhU yAda AvavA lAgyAM. pitAnI bhUlanA baLApA-pazcAttApamAM, saLagI, maMdavADa bhegavI, maraNa pAmyAM. ghera A pachI buddhidhane, mAbApanA duHkhamaya samAcAra sAMbhaLI, AghAta anubhavyo. buddhidhananI lAyakAtathI, rAjA, rAjyanA adhikArIo ane mahAjana vargo maLIne, nagarazeThanI padavI ApI. buddhidhana ane zrImatI satI jinamatIe, sugurune samAgama pAmI, samyakatva-mUla bAra vrato uccaryA. ane khUba sArI rIte ArAdhyAM. vaLI A dharmAtmA zrAvaka daMpatInA sadAcAra ane sahavAsa joI, tathA jainAcAryonAM vyAkhyAna sAMbhaLI, ghaNuM leke navIna jaina dharma pAmyA. sva paranuM kalyANa sAdhanArA thayA. A rIte badvidhana ane jinamatI zrAvikAnI kathA vAMcanArane samajAze ke, dharma karanAra AtmAo upara paNa, kevA anyAya thayA che, dharma sAro hoya te paNa, lokene samajavAnI garaja hatI nathI, aghama je athavA dharmAbhAsa paNa, amAre dharma ja sAre Avo haThAgraha, jagatanA sarva manuSyamAM, aThThA jamAvIne rahyo che, bhUtakALamAM ane vartamAnakALamAM, dharmanI samajaNavALA thaDA hoya che, ane adharmane pakSapAta karanArA ghaNuM hoya che, ane tethI keTalAka adhUrA cha bicArA, zuddha dharma paNa beI nAkhe che. vaLI dhamaSanA kAraNe, keTalIka bALAonA jAna paNa, jokhamAyA che. anAcArI pationA ane sAsu-sasarAnA trAsa paNa bhegavavA paDyA che. ahIM satI subhadrA - narmadAsundarIra tathA satI zrIdevI vagere bALAonI viTaMbaNAonAM varNane, vAMcanArane trAsa thayA vinA rahe nahIM. ane hamaNAM paNa keTalIka dharma pAmelI bALAo paMcapratikramaNa, navasmaraNa, cAra prakaraNa, traNa bhASya, cha karmagraMtha mUla ane sAthe bhaNelI, uttama kuLamAM janmelI, zIla guNadhAriNI, bALAoe paNa, zvasura varganA ghaNA trAsa anubhavyAnA, akALa maraNa nIpajAvyAnA, dAkhalAo paNa, najare dekhAyA che, kAne saMbhaLAyA che, peparamAM jAhera thayA che. Iti dharma ane dharmanI keseTImAM pAra UtaranArA daMpatInI kathA saMpUrNa. dharmaSa ane dharmakarsaTIonI bIjI eka kathA lakhAya che. zrIpura nAmanA nagaramAM zrINa rAjAne, ghaNe khUbasUrata devarAja nAmA bAlakumAra putra hatA. te kumArane jenAra pratyeka manuSyane, vAraMvAra tenuM rUpa jevA AkarSaNa thayA karatuM hatuM. paraMtu karmane udaya prANImAtrane, rUpALA, kadarUpA, suDoLa, beDeLa, kaThorabhASI madhurabhASI, evA aneka varSo paherAve che. te ja nyAyathI kumAra, balapaNuM choDIne yuvAnImAM praveze ke, dhImedhIme cAmaDI bagaDavA lAgI, ane joradAra kaDhano roga phelAI gayuM. rAjArANIe, ghaNA vidyA belAvIlakhalUTa dravya kharca karyuM. auSadhe karAvyAM. paNa paisA-prayAsa ane samaya, badhuM barabAda gayuM. sAta varSo gayAM. pachI te rAjA zrISeNe, gAmamAM paDaha vagaDAva zarU karyo ke, je mANasa mArA putrane nIrega banAve, tene huM Icchita dhana ApIza.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharmanA dveSane sUcavanArI mahAsatI mugasundarInI kathA 43 A bAju A ja nagaramAM, yazedatta nAmanA zeThane zIlAdi guNonI khANa, zIlavatI nAmanI putrI hatI. teNI zrIvItarAga zAsanamAM ghaNI ja zraddhAvALI hovA sAthe trividhatrividha brahmacarya dhAriNuM hovAthI, koI puruSane jotI paNa nahIM. paricaya paNa karatI nahIM. teNuM hajI kumArikA hatI. suyogya pati maLe to ja paraNavuM, anyathA nahIM. A-manamAM nizcaya hato. ekadA jinAlaya juhArIne AvatAM zIlavatIe. rAja purUSane paDaha vagADatA sAMbhaLyA. tethI paDaha nivArIne, pite rAjakumAra pAse gaI. ane vizalyAkumArInI peThe, zIlavatIe paNa, mAtra pitAnA hAthathI kumArane sparza karyo, te ja kSaNe. rAjakumAranA zarIramAMthI rega ravAnA thaI gayA. ane pahelA thakI paNa adhika suMdaratA ane surUpatA prakaTa thaI. gayA janmanA saMskArathI, rAjakumAra devarAja tathA vaNikaputrI zIlavatInAM paraspara lagna thayAM ati snehALuM daMpatI jIvana zarU thayuM. rAjAe paNa devakumArane rAjya ApI suguru pAse dIkSA lIdhI. ekadA rAjA-rANI (devarAja-zIlavatI) nagaranA udyAnamAM padhArelA piTilAcArya bhagavAnane vaMdanA karavA gayAM. dezanA sAMbhaLI, rAjAe pUchayuM ke, he bhagavana ? mane kaDhano roga kema thayo? ane zIlavatInA hastasparzamAtrathI turata maTI gayo tenuM zuM kAraNa? ane amAre paraspara sneha kema thayA? gurumahArAja pUrvabhava kahe che, gayA janmamAM, mRgapura nAmanuM eka zahera hatuM. tyAM vItarAga zAsanamAM, majIThanA rAga jevA rAgavALe, jinadatta nAme zreSTI rahetuM hatuM. tene mRgAvatI (mRgasuMdarI) nAmanI putrI hatI. mAtApitAnA saMskAra pAmIne, teNamAM vrata paccakhANo karavAM, sAcavavAM ArAdhavA, vigere dharmarAgathI sAta dhAtuo raMgAI hatI. ekavAra teNIe gurumahArAja pAse traNa prakAranA abhigraha lIdhA hatA. , , , ' mRgAvatI kumArikAnA traNa abhigraha :jinezvaradevanI aharniza pUjA karavI tathA zrIvItarAganA munirAjene dAna paNa haMmeza ApavuM. A be vastu karyA pahelAM jamavuM nahIM. tathA bAre mAsa, AkhI jiMdagI, rAtriejana karavuM nahIM. putrInA AvA traNa abhigraha sAMbhaLIne pitAne ghaNe AnaMda thavA sAthe, gheDo kheda paNa thaye. prazna : dIkarI dharmanI ArAdhanA karavA koIpaNa prakAranI pratijJA le, temAM rAja thavAnuM hoya ke udAsa thavAnuM hoya? . uttara : kaI paNa dhama jIva ArAdhanA pAme, temAM rAjI thavAnuM ja hoya, paraMtu abhigraha-bAdhA-pratijJA levI sahela che. paraMtu mudata pUrNa thAya tyAMsudhI, deSo lagADayA sivAya, sAcavI rAkhavI e ghaNuM muzkela che. kAraNa ke pAmare pratijJA letA ja nathI, savinAnA cha laIne mUkI haiM che. tathA mahApuruSaja siMhanI peThe laIne, siMhanI mAphaka ArAdhe che. Ato putrI che. paravazajIvana che. vara ke maLaze? ghara kevuM maLaze ? jara kevuM haze ke nahIM hoya ? vara-ghara-jara sArA maLe, tana-mana-ne parivAra, te putrInA gharmane, nAve vina lagAra."
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI artha : dIkarI mATe jamAI dharma maLe, sAsariyAM dhamI hoya, dravyanI nirvidhra Avaka hoya, zarIra paNa nIga rahe, mananI makkamatA rahe, tevI dIkarInA dharmane skUlanA Ave nahIM. putrInA traNa abhigraha jANI pitAe paNa nirNaya karyo ke, putrIne mATe vara, asthimajajAmAM (sAte dhAtuo dharmathI raMgAelI hoya) dharmavALo hoya, tevo ja kare. putrI mRgasuMdarInA abhigraho ane jinadatta zeThanA vicAro, dezapradezamAM phelAI gayA. mRgavatImAM dharma hato, sAthe sAthe zIla vigere bIjA guNo paNa paraspara mitra bhAve bhegA vaselA hatA. ekadA vasaMtapurathI, ghaNuM kariyANuM laIne, devadatta nAmanA eka mahA dhanavAnane ghanezvara nAmano yuvAna putra, vepAra karavA, mRgapuramAM AvI, vakhAra laI vepAra karavA rahyo hato. teNe jinAlaya-upAzraya tarapha jatI AvatI, mRgasuMdarIne anekavAra jevAthI, teNInI sAthe paraNavAnA vicAra thayA. te vicAre pitAnA mitrone jaNAvyA. ane sAthe sAthe mitro pAsethI, teNInA traNa abhigraho paNa jANI lIdhA. mRgavatI. ajenane paraNe nahi. ane jinadattazeTha paNa dIkarIne ajena sAthe paraNAve paNa nahIM. AvuM badhuM jANIne, mRgavatIne paraNavAnI, tAlAvelI lAgI hovAthI, dhanezvara banAvaTI zrAvaka banIne, jinAlaya javA lAgyA. upAzrayamAM jaIne vyAkhyAna sAMbhaLavuM, sAthe jainadharmanI kriyA tathA navatattvAdine abhyAsa paNa zarU karyo. buddhizALI hovAthI barAbara jANakAra thaye. A vAta jinadatta zeThanA jANavAmAM AvI. dhanezvara yuvAna ane dhanavAna hovAnI jAherAtato hatI ja. ane vizeSamAM AvI dharmanI ArAdhanA joIne, ghaNA khuza thaIne jinadattazeThe putrInuM sagapaNa karyuM. ane ghaNA mahotsava pUrvaka pANigrahaNa paNa karAvyuM. dhanezvara. kAga ane ziyALanI peThe potAnuM kArya sAdhIne, mRgAvatIne laIne, pitAnA nagaramAM AvI, kuTuMbane maLe. mRgAvatInAM zIla-rUpa-vinaya-vivekAdi guNo joI sAsarA pakSavALA ghaNA ja khuzI thayA. - mRgAvatI uparanI pati ane sAsariyAonI prasannatA, vijaLInA prakAzanI mAphaka, thoDo vakhata TakayA pachI, aMdhakAranA svarUpamAM pheravAI gaI. kAraNake dhanezvaranAM mAtApitA, bhAIo, bahene ane sagAM ke nAtIlAo. badhA ja ajaina hovAthI, jainadharmanuM nAma paNa sAMbhaLIne gusse thatA hatA. to pachI mRgAvatInI traNa pratijJAo, jinapUjA, munidAna, rAtribhojana tyAga, A traNa vastuone teo kema jaI zake ? sarvajJa-vItarAgane, yathArtha bhASaNakAra tIrthakara jinAja, dekhe nahIM gamAra.1 "rAtrI bhajana tyAgane jIvadayAnI vAta, mithAdaSTi sAMbhaLe, prakaTe ukApata." 2 "trI-bhajana tyAgane, jinapUjA-munidAna,saMvara-nirjaza-puNyanAM, cakkasa ehanidAna. 3 mRgAvatI bAlAtaNuM, ArAdhana A trika, sAsarapakSI sarvamAM, praNamyuM Sa pratIka." 4 bIjuM badhuM bhale sAruM hoya, paraMtu gharmabheda jagatane gAMDuM banAvI, guNone dveSanuM kAraNa batAve che. tethI mRgAvatInI jinapUjA ane munidAna, ati uttama hovA chatAM kuTuMbIo joI zakyA nahIM, ane chevaTe sAsu-sasarAe saMbhaLAvI dIdhuM. tuM tArA pitAne "ghera cAlI jA."
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtri bhajananA bhayaMkara pariNAmane sAkSAtkAra mRgasundarI Apa badhA bhegA maLI, mArA pitAne ghera mUkI jAva. huM khuza chuM. ane tame nahIM bolAvo tyAMsudhI, huM mArA pitAnA ghera rahIza. kuTuMbIo gADAMDI mRgasundarIne, tenA pitAne ghera mUkavA cAlyA. keTalAka divasanI musApharI bAda vacanamAM, eka temanA sagAnuM gAma AvyuM. tenA ati AgrahathI, mRgasuMdarInA sAsariyA pakSane samudAya, temanA ghera Utaryo. badhAnuM khUba svAgata thayuM. badhAne jamavA mATe rasoI banAvatAM, rAta paDI gaI. badhA rAtribhejananA siddhAMtavALAM hatAM. ane rAtre sarvane jamavA besADyA. mRgasuMdarIne rAtribhejananA paccakhANa hovAthI, te satI zrAvikA jamavA UThI nahIM. tenA kAraNe khUba krodhAviSTa thaIne, dhanezvara paNa jamavA beThe nahIM. pachI te tenA mAtApitA ane bIjA paNa pAMcadaza jaNa, tyAgathI nahIM, temaja mRgAvatInA mAnanI khAtara paNa nahIM, paraMtu kevaLa dharma dveSathI baDabaDATa karatA jainadharmane gALo bhAMDatA besI rahyA. basa, jamanArA jamatA gayA. ane lAMbA cattApATa paDatA gayA. chevaTe jeTalA jamyA hatA, teTalA badhA viSanA vegathI mUchita thaI gayA. ane kalAka-be kalAkanA mahemAna banI gayA. A banAvathI AkhuM kuTuMba mRgAvatI upara kopAyamAna thayuM, basa, A badhAne amArI putravadhue ja kAmaNa karyuM che, jethI maraNa-zaraNa thayAM che. satI mRgAvatIe dharmaSa miTAvavA ane dharmanI avahelanA aTakAvavA, kAyasaga karyo. zAsanadevIe pratyakSa thaIne kahyuM. A mRgasuMdarI satI che. zIlavatI che. tenA vrata paccakhANa nizcala che. teNInA hAthe pANI chAMTavAthI badhAnaM viSa UtarI jaze. A pramANe devInA vacanathI, maravAnI sthitimAM mukAyelAM badhAM mANasa, mRgasuMdarIe karelA jalachaMTakAvathI nirviSa thayA, jIvI gayA. ane savAramAM pakavAnanA bhAjanamAM moTe sarpa baphAI gayela che. tethI badhAne, rAtribhojana tyAga upara vizvAsa thayo. ane pANImAtranI dayA pALavA mATe, raseI-cUlA upara caMdare bAMdhe jarUrI che, evuM bhAna AvyuM. rAtribhajanane sAkSAt deSa samajAvAthI, jainadharma pratye khUba zraddhA prakaTa thaI. AkhuM kuTuMba dhanezvara tathA mRgasundarIe zrIjenadharmane khUba ArAdhya. prAMte AyuSapUrNa karIne, devalokamAM gayAM. tyAMthI avI, dhanezvarane jIva tuM devarAja thayo, mRgasuMdarI marI zIlavatI thaI. dharmaSa karavAthI, dhanezvaranA jIva devarAjane koDha roga thayo. ane zIlavatInA mAtra karasparzathI rogano nAza thaye. jJAnInA vacanathI, jAtismaraNa pAmI, vairAgya pAmI, cAritra pAmI, svargagAmI thayA. . iti dharmaSa karanAra dhanezvaranuM kuTuMba ane dharmadaDhatA upara mRgasuMdarI kathA saMpUrNa . prazna : raInA bhAjanamAM moTA sarSa baphAI jAya. A vAta kema sAcI mAnI zakAya uttara : uparanI ghaTanAmAM te gRhasthanA ghera moTuM vRkSa hatuM. upara sarpa laTo hato. nice rasoI banAvavA cUlo khodAyo hate. agninI garamI ane dhUmADAnA kAraNe guMgaLAI javAthI, zIrAnI raImAM paDIne, sarpa marI gaye. tenA badhA zarIranA jherI avaya, zIrAmAM bhaLI javAthI, zIre pote jhera banI gaye hato. khAnArAM marI jAya! A vAta yukitathI paNa samajAya tevI che. ahIM eka prAya: vi. saM. 1971-72-73mAM banelI hoTelanI hAnI vAta lakhuM chuM. jainadharma pALanAre che
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI - vikrama saM. ikattera hoya, athavA bahoMttara-tahara hoya, te sAlamAM vaDodarA zaheramAM eka divasa, savAranI nizALa hovAthI, 18 kelejIyana vidyArthIo, eka hoTelamAM cA pIvA sAthe gayA. badhAne hoTelavALAe eka sAthe cAnA kapa (pyAlA) hAthamAM ApyA, teo jaldI pI gayA. turata bebhAna ane mUchavaza thayA. badhA jamIna upara eka pachI eka DhaLI paDyA ane maraNa pAmyA. A sAkSAt ghaTanA joI hoTelane mAlika paNa gabharAye. teNe paNa sarakAranA bhayathI (sarakAra kharAba te mAre enA karatAM cA pIne maravuM zuM khoTuM? AvuM kAMIka vicArIne) cA pI lIdhI ane te paNa maraNa pAmyA. polIsane khabara paDI. tyAM AvI, tapAsa karatAM, cAnA bhAjanamAM moTo sarpa ukaLI gayela. evuM mAlUma paDayuM. praznaH sarpa. cAnA ukaLatA vAsaNamAM najIka paNa AvI zake nahIM te pachI paDe kevI rIte? uttaraH hoTelamAM rAtrinA agiyAra-Ara-eka vAgyA sudhI loko cA pIvA AvatA hoya che. ane vecatAM vadhelI cA, thoDI ghaNI bacata paNa rahe che. keIvAra ghaNI paNa vadhI paDe che. kalAka, be kalAka, traNa-cAra kalAka, visAme lAgatAM cAnuM bhAjana ane cUle paNa TharI jAya che. AvA prasaMge tarasyA ke bhUkhyA, UMdara ke sarSa tyAM Ave. DhAMkaNuM khesavI pANI pIe che, khAdya vastu khAya che, ane vakhate bIcArA aMdara paDI jatAM, na nIkaLI zakavAthI, baphAI-guMgaLAI maraNa pAme che. prazna: tyAre ahIM rAtre rAMdheluM khAnArane hiMsA ane AtmaghAta be prakAranA bhaya gaNAya? - uttaraH mATe ja jJAnI purUSoe rAtribhojananI caubhaMgI gaNAvI che. rAtrimAM rAMdheluM 'rAtrimAM khAvuM. divase rAMdheluM rAtrimAM khAvuM. rAtrimAM rAMdheluM divase khAvuM. traNe bhAMgAo rAtribhejananA tyAgavA lAyaka che. phakata divase rAMdhela ja divase khAvuM, cothe bhaMga zuddha jANa. . vaLI eka rAtribhojanathI banelo banAva vi. saM. 2011mAM, rAjakeTa pAsenA guMdAsarA gAmanI joDe, vAvaDI gAmamAM. rAtrinA samayamAM, dahiMnA bhAjanamAM, nAne sarpanakaNe paDI gayelo, savAramAM ughADA paDI rahelA, te bhAjanamAMthI dahIM ane jeTalA sIrArAvIne, sAta mANaso khetare gayA, tyAM jhera phelAtAM badhA ja maraNa pAmyAM hatAM. vaLI eka trIjI ghaTanA. prAyaH 2018-19mAM banelI che. bihAranA eka gAmaDAmAM jAna AvI hatI. dUdhapAkanuM bhojana hatuM, sATha mANasa jemyA hatA. suDatAlI jhera caDavAthI marI gayA hatA. AvA rAtrimAM rasoI karavAnA, ane rAtrimAM jamavAthI banelA AtmaghAtI sudhInA hajAre, bana thayA hoya che. sAMbhaLyA hoya che. joyA hoya che. samajIne rAtribhejana tyAga kare te bhAgyazALI, samajavA. " vaLI eka dharmaSa ane dharmanA phala-sUcaka ghaTanA lakhuM chuM. girinAra parvatanI najIka, keDinAra nAmanA gAmamAM, vedapurANAdi zAstromAM pravINa devabhadra nAmane brAhmaNa rahetA hatA. tene devilA nAmanI patnIthI, somabhaTTa nAme putra hato. tene paNa jaina dharma pAmelA mAtApitAnI putrI, aMbikA nAmanI bALA sAthe paraNAvyo
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaASane ja kAraNe kuTuMbane lAgele phaTake hatuM. teNI khUbasUrata buddhizAlinI, uparAMta patikatA ane sAsusasarAne paNa vinaya sAcavanArI hatI. teNIne dAna ApavAmAM khUba rasa hato. ekavAra zrAdhdhano divasa hovAthI, devabhaTTanA ghera moTA pramANamAM khIra banAvI hatI. ane ghaNuM sagAMone jamavA nimaMtraNa ApyuM hatuM. A vakhate aMbikAne vicAre AvyA ke, keI suvihita tapasvI vahoravA padhAre to, dAna ApI mAro janma saphala banAvuM. kAraNake, Aje mArA ghera ghaNA moTA pramANamAM, mahemAne jamavAnA heI, dUdhapAka paNa ghaNe banAvyo che. suzrAvikA bhAvanA bhAve che, eTalAmAM keImAsopavAsI, mahAmunirAja vahoravA padhAryA ane aMbikAe paNa ghaNuja Adara-bahumAna ane bhakitathI munirAjane paDilAbhyA. (nirdoSa AhAra paherAvyo.) A vakhate aMbikAnA sAsu-sasarA ane pati, snAna karavA jalAzaye gayA hatA. aMbikAne siddha ane buddha nAmanA be nAnA bALako paNa hatA. A munine ApeluM dAna, eka nirbhAgyavatI paDeAsaNa joI gaI. ane ucca svare bUmo pADIne kahevA lAgI, arere, A putravadhU bilkala vahevAranI ajANI che. ApaNuM brAhmaNane AcAra samajatI nathI. Aje zrAdhdhane pavitra divasa che. Aje te hajI pitRone tRpta paNa karyA nathI. tyAM kaI malina vastravALAne dAna ApIne, ApaNuM anAja abhaDAvI nAkhyuM. Ama karavAthI aMbikAe ghara, zrAdhdha ane rAMdheluM anAja, traNene apavitra banAvI nAMkhyAM. " teTalAmAM aMbikAnI sAsu ane pati somabhaTTa ghera AvyA, ane paDosaNa pAsethI uparanI vAta sAMbhaLI. tethI mAtA-putra ane aMbikA upara khUba uzkerAI gayA. ane devilA (svamAtAnI preraNAthI)nA vacanathI somabhaTTa aMbikAnI najIka mAravA mATe dhasI AvyuM. ane khUba AMkhe caDAvIne, mAravAne dekhAva karIne be, hamaNuM ne hamaNAM mArA gharamAMthI cAlI jA, ane have kayAre paNa pAchI AvIza nahI. devilAnI preraNA ane patine Aveza joIne, sAMbhaLIne, aMbikA gabharAI gaI tethI pitAnA be putrane sAthe laI, eka bAjunA bAraNethI nIkaLI gaI. nAzI chuTI. nArI avatArane dhika, nArI khUba meTAM, mAtA-pitAnI dIkarI hoya, khUbasurata hoya, vinaya-viveka khuba hoya patinI sevA karatI hoya, paraMtu pati je nAlAyaka, krodhI, abhaNa, ala vagarane, baM, beDeLa, behoza, baDekhAM, buDathala maLyuM hoya te, bicArI reIne jIvana puruM kare che. nArI bhega Ape che, parivAra Ape che, sevA Ape che, to paNa bicArI sIdAtI rahe che. vAMco mUrakha, ajJAnI, bhAna vagarane, pUraNa pazu avatAra patnI prema jANe nahIM jarIe, bhUMDa mA bharatAra dhaNI jene heya nahIM zANe, jIvana tenuM vAMjhiyuM jANo. cora-jagArI ne jaThAbolo, vezayAgAmI ne jAra. kRtyAkRtyamAM bhAna vagarane, rUTha sAva kiratAra bAIo jene nAtha nahIM sAre, jANe tene vyartha janmAro. zIlavatI, guNavatI rUpALI, vinaya vivekanI khANa satI nArI paNa duSTa patinA pAme ghaNu apamAna svAmI jeno hoya nahI zANe, jIvana tenuM vAMjhiyuM jANe.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI aMbikA, sAsu ane patinI damadATIthI, khuba gabharAIne, be putrane upADIne, prAraMbhamAM kaI pitAnA sagAMvahAlAMnA ghera gaI. paraMtu keIe Adara, mAna ke AzvAsana ApyuM nahI. tethI turata gAma bahAra nIkaLIne, putrane UMcakIne doDavA lAgI. aMbikA sAva bhUkhI tarasI ja hatI, ane bALakane paNa hajI khavaDAvyuM hatuM nahI. tethI bALake sudhAtRSAthI khuba raDavA lAgyA. tyAM te najIkamAM Abe ane sarovara joyAM. bhAdare mAsa hovA chatAM, AMbAne phaLa lAgelA joyAM. pahelAM sUkuM joyeluM saravara paNa, pANIthI bhareluM jaNAyuM. dAna ane zIladharmane sAkSAtkAra dekhAya. tethI munirAjane ApelA dAnane, baLApe nahIM paNa anumodanA zaru thaI. duHkha dhImuM paDayuM ane thoDo harSa prakaTa thayA. bALakane pANI pAyuM, AMbAnI AkhI luMba lAvI, putrane phaLa cUsAvyAM. ane te ja AMbAnA jhADa nIce visAmo levA beThI. ane AMbAnA jhADane kahevA lAgI : sakhI bahena ke mAta, bApa bhAI mAre nathI, AMbA! tuM muja bApa, visAmo Ape pathI. ( aMbikA visAmo le che. A bAju enI sAsu devilA rasoDAmAM gaI ane bhAjane jovA lAgI. to pAtra (tapelAM vagere vAsaNo ) taddana suvarNanAM thayelAM joyAM. ane cokhA vagere anAja, sAcA metInA dANuM banI gayelA joI devilAnA cittamAM AnaMda ane aphasosanuM yudhdha zaru thayuM. A prazna : AnaMda zA mATe? 1 uttaraH suvarNa ane sAcA motI jovAthI, supAtra dAnane prabhAva sAkSAt dekhAya mATe. . . . . . . . . . . . . . , - praznaH aphasa thavAnuM zuM kAraNa? : uttara : sitAjI jevI zIlavatI ane rAjule jevI rUpavatI putravadhUne Thapako Apyo, gALo bhAMDI, apamAna karyuM ane gharamAMthI kADhI mUka. huM paNa gaI, sAthe vaMza paNu gaye..' . . . - - - - rAMdhelA anAjanA vAsaNo badhAM suvarNa banelAM joyAM. ane pitAnA putrane gharamAM belAvyo, badhuM batAvyuM, meM joyuM te barAbara che ke, mArI bhramaNA che? dIkarAne pUchayuM ? " semabhaTTa badhuM najare jaIne, mAtAne pUchavA lAgyA, Ama thavAnuM kAraNa zuM? . mAtA kahe che : putra! A badhe prabhAva tArI pativratA, zilAlaMkAradhAriNI, patnInA supAtra dAnane che. jarura Aje kaI rana ke suvarNanA pAtra sarikhA supAtramAM, ApaNuM dAna gayuM jaNAya che. dhikakAra che te adhamAdhama pADosaNa bAIne. ane tethI vadhAre dhikakAra ApaNu be mAtA-putrane. ke, jemaNe kalpavRkSanA UgatA aMkuro kuhADe kApI nAkhyA. semabhaTTa mAnanI vAta sAMbhaLI. bhojananA bhAjanemAM bharela pakavAno vagere paNa barAbara joyAM. tethI pitAnI patnInI dharmazraddhA, tathA dAna bhAvanAne Aje sAkSAtkAra thavAthI potAnI bhUlane baLApa karate, patnIne pAchI vALavA, bahAra nIkaLI deDavA lAge ane patnInA pagale pagale deDI rahyo che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanadevIonA nivAsasthAnone vicAra : . ahIM aMbikA AmravRkSanI chAyAmAM beThelI hatI. paraMtu teNInuM dhyAna, pitAnA gAma tarapha hatuM. tethI teNIe potAnA patine Avato joye. sArAnI kalpanA hatI ja nahIM. pachI sanmAna satkAra Adara maLavAnI AzA kema thAya? ethI aMbikAne patine bhaya lAge. mArajhUDa thavAnI kalpanAthI gabharAI gaI. have vicAra karavAno vakhata hato nahIM. A bAju najIkamAM kU hatuM. Aveza kharAbamAM kharAba vastu che. tethI zrInemanAtha svAmInuM mane zaraNuM-tho, mane zrIvItarAga zAsana pratyeno rAga majabUta thajo.' ityAdi bhAvanA bhAvatI, aMbikA zrAvikA kUvAmAM paDI. vaLI AMbAnI luMgayukta, pitAnA be putrone paNa sAthe laIne paDI. aMbikA brAhmaNa uttama bhAvanAe, AtmaghAta karIne marIne, zrInemanAtha svAmInI zAsanarakSikA, devI thaI prazna : aMbikAdevI cAra paikI kayA nikAyamAM utpanna thayela che? uttaraH saudharma devakathI cAra jana nIce. kehaMDa nAmanuM vimAna che. te vimAnamAM mahaddhidevI thaI che. tathA sAgarasamAdhAna prazna 173, pR.81 mAM tIrthaMkarabhagavAnanA zAsananA yakSa-yakSiNI mukhyatAe vyaMtara nikAyanA batAvyAM che. prazna : te pachI-aMbikAdevI vaimAnika che ane bIjI devIo vyaMtara nikAyanI che. e barAbara che? uttaraH A jagyAe senapraznanAM pramANe jaNAvuM chuM. padmAvatI devI mATe prazna cheke, padmAvatIdevI parigrahItA che ke aparigrahItA che? uttara : padmAvatI dharaNendranI agramahiSI devI che. paraMtu aparigrahItA nathI. itisena prazna : 248, pR. 6. tathA vaLI. prazna : covIsa jinanI yakSiNIo kayA nikAyanI che? uttaraH saMgrahaNInA abhiprAya mujaba vyaMtaranikanI che. Itisena prazna 437 pR. 174. prazna : chappana dikakumArI kayA nikAyanI hoya che ? uttara : vyaMtara nikAyanI jANavI. juo Avazyaka cUrNane pATha ivALamansardi devehiM devIhiM ya saddhiM saMparibuDA / artha : ghaNA vANavyaMtaradeva ane devIo sAthe parivarelI. A pAThathI dikumArikAo vANuvyaMtara nikAyanI samajAya che. itisenaprazna 437 pR. 174, upara pramANe. prazna : sarasvatI devIne keTalAka bAlabraDhacAriNI mAne che tene uttara zuM?? uttara H kSetrasamAsanI TIkA ane bhagavatI sUtranA AdhAre sarasvatI. gItarati nAmanA vyantarendranI. mukhya paTTarANI che. itisenaprazna 236, pR. 92.'
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI A badhA pAThathI ema jaNAya che ke, aMbikAdevI paNa vyaMtara nikAyanI hAvA saMbhava che-- tattvakevalIgamya jANavuM. 50 have gAma taraphathI aMbikAnA pati sAmabhaTTa doDatA AvatA hatA. amikAne manAvIne, potAnI bhUlanI mAphI-mAgIne, ghera laI javAnI icchAvALA hatA. paratu amikA sAmabhaTTanA Azaya samajI nahi, ane be putrAsahita kUvAmAM paDIne, jIvitano aMta ANyo. Ave banAva thavAthI, patnI ane khALakAnA akALa maraNanA AghAta lAgavAthI, vaLI leAkaniMdAne bhaya paNa asahya heAvAthI, " mane zaraNa thAo." ATalA akhikAnA khelelA avyakta zabdo sAmabhaTTa sAMbhaLelA. tethI te paNa, mArI patnIe jenuM zaraNa karyuM, tenu mane paNa zaraNa thAe A pramANe khelIne kUvAmAM paDyo. maraNa pAmI akhikAdevInuM vAhana ( siMha ) thanAra deva thaye. prazna : tA paNa pati-patnInI sugati thaI gaNAya ne ? uttara : vyaMtara nikAyanA devAmAM utpatti thaI te sugati kema gaNAya ? AvA supAtra munidAnanI anumeAdanA thaI hAta tA, AkhuM kuTuMba, baladeva, sutAra ane hariNa e traNanI peThe, vaimAnika deva jevuM ghaNuM ucca sthAna pAmeAta. ahIM dha dveSa mahA kharAkha vastu, AkhA kuTuMbane kalaha karAvanAra ane vastu sthitine avaLI dizAmAM khe'cI janArI manI. ahI zrIvItarAgazAsana samajavAnI bhAvanA. paNa mahApuNyanu kAraNa che. IMti dha dveSathI Abhava, parabhava bagaDAvanArI, aMbikA ane seAmabhaTTanI kathA saMpUrNa ahIM vaLI eka dha dveSa ane dharmanI kasATIvALI, satIsubhadrAnI kathA zarU thAya che. A bharatakSetramAM, vasatapura nAmanA nagaramAM, jainadhama ArAdhanaparAyaNa, jinadAsa nAmanA zreSThI rahetA hatA. temane nAma pramANe guNavALI jinamatI nAmanI patnithI, subhadrA nAmanI putrI thaI hatI. subhadrA mAtApitAnA saMskArathI, ane jainaadhyApakanA suyeAgathI, jIvAjIvAdi navatattvAnA vistAra ane niceADane, kharAbara samajelI hAvAthI teNIne rUbADe rUMvADe, zrIvItarAgezAsana pariNAma pAmyu hatu. tethI teNIno samagrasamaya vidyAbhyAsa ane sAmAyika pratikramaNa-vaiSadhAdikamAM vyatIta thatA hatA. subhadrAmAM vidyA ane kalAe sAthe. rUpapaNa devI jevu hatuM. ke me tathA bIjA badhA nArInA guNA paNu, mahAsatItvane zeAbhAve tevA hatA. Bla subhadrAnAM rUpa-vidyA ane dharmakriyAmAM tatparatA joI, mAtApitAe putrI mATe jainadhama pAmela varanI zeAdha karavI zarU karI. paraMtu putrIne cegya vara maLyA nahIM, bIjI mAju nagarImAM vasanArA ane najIkanA gAmAmAM rahenArA, ajaina vaNika putrA mATe, subhadrAne varAvavAnAM ghaNAM mAgAM AvyAM. paraMtu dhama bhinnatAnA kAraNe, rUpALA ane lakSmIvatA hAvA chatAM, keAInI mAgaNIno svIkAra karyAM nahI. mAre jainadharmI sivAya, anyane putrI ApavI nathI. AvI jAherAta thaI gaI. tevA samayamAM ja, caMpAnagarIno, bauddhadharmane mAnanArA, moTA dhanavAnano putra, yuddhadAsa nAmanA vaNika vepAra nimitte vasatapura nagaramAM AvI, dukAna mAMDI rahetA hatA. teNe
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanA dveSanI kasoTImAM pasAra thayelI subhadrA mahAsatInI kathA avAranavAra, tyAMthI cAlIne jinAlaya-upAzraya jatI AvatI, subhadrA. zALAnuM vaya-rUpa lAvaNya Adi joyuM ane tene paraNavAnI bhAvanA jAgI. . . . . . . kaMcana ne vaLI kAminI, meharAya hathiyAra lAgyAM saghaLA vizvane, choDI jina aNagAra. nArI rUpa nihALIne, citta-cakSu he sthira, vikAra nA svAntamAM, te sAcA tharavIra: jenA manamaMdira vize, kAmacora nahIM vAsa, nara-nArI gaNa sarvane, devavaMda paNa dAsa paraMtu AjubAjunA mitrethI jANavA maLyuM ke, A bALA jenanI putrI che. pitAnA dhama dharmamAM khUba AgaLa vadhelI che. tethI tenA mAtApitA ajainane paraNAvavA IcchatA nathI. A pramANe mitro ane nAgarike pAsethI, sAcI khabara maLavAthI buddhadAsa bauddhadhamI hovA chatAM paNa, bALAne paraNavAnI lAlasAthI, kapaTI jaina banIne, zrAvakanA upAzraye javA lAgyo. ane jena munio pAsethI, jainatatvo ane jainadharmanI kriyAo samajI lIdhI. ane pachI te dararoja kanyA meLavavAnA dhyeyathI, vyAkhyAna-sAmAyika-jinapUjA vagere ArAdhanA paNa karavA lAgyuM. saMsAranA rasiyA cho, mekSa ApanArI amRta jevI ArAdhanAone paNa kevaLa saMsAra vadhAravA sAru ja kare che. cakravatIo, vAsudeva vagere aThThamAdi meTA tapa paNa, rAjya vadhAravA mATe ja kare che. bhavAbhinaMdI jIvonA, dAnAdi badhA dharma saMsAra vadhAravA mATe hoya che.. "jIve A saMsAramAM, ghaNe Acaryo gharma, kaMcana-kAminI kAraNe, maLyuM nahI zivazarma. 2 buddhadAsanI kapaTakriyA jinadAsa zeTha jANI zakyA nahIM. paraMtu haMmezanuM dharma sthAnamAM, Agamana ane dharmakriyAonuM AcaraNa, sAthe sAta kSetramAM dhanane vyaya joIne tathA vAraMvAra jinAlaya ane upAzrayamAM, buddhadAsano samAgama thavAthI, putrI ApavA jinadAsa zeThanuM mana lalacAyuM. badhI mAyA karatA dharmanI mAyA bhalabhalAne phasAve che. - sagAI karI. ane taratamAM sArA tithi-vAra-nakSatra-coga-caMdrane yoga meLavI, subhadrAputrIne, buddhadAsa (zreSThiputra) sAthe paraNAvI. ane keTalAMka varSo buddhadAsa vasaMtapuramAM ja rahyo. sAsu-sasarA ane bIjA paNa anekanI cAhanA meLavI. topaNa pAchaLathI buddhadAsa janme bauddha che, evI jinadAsa zeThane khabara paDI gaI. paraMtu jamAI custa jena che, mATe mArI putrIne duHkha nahIM Ape, ema vicArI mana vALyuM. keTalAka divaso pachI, buddhadAsa caMpApurI javA mATe taiyAra thayo. ane sasarAnI rajA levA gaye. tyAre jinadAsa zeThe kahyuM, zeThajI! tamArA mAtApitA baudhdha che. mArI putrIne duHkha ApI dharma choDAvaze ! mATe mAre have zuM karavuM? buddhadAsano uttara : sasarAjI? Apa cintA karazo nahIM. huM jUduM makAna laIne tamArI putrIne jUdI rAkhIza. teNInA dharma ArAdhanamAM, thoDI paNa aDacaNa Avaze nahIM. satya dharmane koI paNa jagyAe vidana AvatuM nathI. A pramANe sAsusasarAne vizvAsa ApIne, buddhadAsa patni subhadrAne laIne, potAnI nagarI caMpApurI pahoMcI gaye. pratyenA rAgathI ane sasarAe karelI bhalAmaNathI, budhadAse pahele ja divase potAnI patnI subhadrAne, jUdA makAnamAM rahevAnI vyavasthA karI ApI. ane subhadrA
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5ra jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI paNa pati sAthe jUdI rahevA pUrvaka yathA samaya dAnazIla (zrAvakene AcAra) tapazcaryA ane bIjI bIjI Avazyaka kriyAo paNa barAbara ArAdhatI hatI. budhdhadAsa kamAu dIkaro hovAthI, tenA mAtApitA bhaginI tathA bhAIo kAMI belI ke pheravI zakayA nahIM. te paNa buddhadAse subhadrAne jUdA makAnamAM rAkhI che, te temane keIne jarA paNa gamatuM nahotuM. ane tethI buddhadAsa nahIM, paraMtu subhadrA pratye, AkhA kuTuMbanI irSA cAlu rahyA karatI hatI. . praznaH jaina dharmanA ArAdhaka upara AkhI duniyAne dveSa zA mATe? ApaNe te ziewtta nI bhAvanAvALA chIe. jene keInuM kharAba IcchatA nathI. vacanathI ke zarIrathI kharAba karatA nathI. jene ekapaNa vahevArane anAdara karatA nathI. jinezvara bhagavaMte ane jainAcAryo paNa pharamAvI gayA che ke, duHkhane bhegavatAM zIkhe, paraMtu koIne duHkha ApavAnI kuTeva choDo Avo jainadharma jagatane kema gamatuM nathI ? uttara : bhAI! jagata AkhuM pravAhamAM cAlanAruM che. gatAnagatika che. sArA khoTAne vicAra karyA vagara, paraMparAne mAnanAruM che. mATe ja anaMtIvAra janma maLyA, paNa lAbha thaye nahIM. paNa prAyaH nukazAna ja thayuM che. AzIrvAda lIdhA nathI, paraMtu zrA ghaNA lIdhA haze. prazna : bhale dharmane pitAnA vaDIlee mAnya hoya ? pALyo hoya? paraMtu temAM DAhyA mANase Avaka-jAvakane vicAra nahIM karatAM hoya? tenuM zuM kAraNa? amAruM te sAruM? ke sAruM te amAruM? sArUM te mAruM gaNe, te meTA narathAya, paNa mAruM sAruM gaNe, sajajana kema gaNAya? uttara : pravAha gatAnugatikatA athavA aMdhaparaMparA. A badhI kahevato jagatanA jIno vartAva joIne, zaru thayelI hovAthI, amAruM te ja sAruM prAyaH A kahevata mujaba keInI zikhAmaNa lAgu paDatI nathI. ahIM eka duSkALathI pIDAyelA, lAkha belAkha mANasenA TeLAnuM nAnuM dRSTAMta lakhuM chuM. jenA dvArAgatAnugatikatA samajAI jaze. ekavAra koI eka samagra dezamAM, bhayaMkara dukALa paDavAthI, ane mAsa be mAsa pachI, anAja ane pANI paNa nahIM maLavAnA cokakasa kAraNe samajAvAthI, deza Akho khAlI thaI gayo. ane pitApitAnI jarUriyAto sAthe laI, gADI-UMTa-bela-ghoDA-majUronI sahAyathI, eka dizA nakakI karIne, badhA naranArI-bALakone samudAya, parasparanI sahAyathI eka subhikSa dezamAM pahoMcI gayA. A dezano rAjavI nyAya parAyaNa hato. kaLA-udyoga-khANo-vepAra ane jamIna badhuM ja sAruM hatuM. paraMtu AkhA dezamAM manuSyane meTo duSkALa hato. tethI A AvelA manuSyone te dezanA rAjA ane prajA taraphathI ghaNe Adara maLe. ane je je manuSyane je je kAmakAja gamatuM hoya te te kAmakAja temane maLavA lAgyuM. A badhA manuSyamAM keTalAka jhaverI banI, alpakALamAM moTA dhanavAna thayA. bIjA paNa keTalAka jUdA jUdA theDI mahenata ane moTI AvakanA vepArI thaI, moTA dhanavAna
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramArthIne vicAryA vinA cAlanArUM jagata 53 thayA. tyAMnA nyAyI rAjAe. navA AvanArA leAkeAmAM udghASaNA karI jaNAvyu ke, mArA dezamAM navA rahevA AvelA mANaseA pAsethI, jamIna-vepAra-kaLA-majurI, kAIpaNa vastune pAMca varSa sudhI kara mApha karavAmAM Ave che. Ama thavAthI traNa lAkha manuSyeAmAMnA moTA bhAga khetI ane majurI karanAra thayA. keTalAka mANasA anya anya kaLA-zilpanA kArIgarA thayA. khetI karanAramAM paNa keTalAMka juvAra, bAjarI, kAMga, kharaTI, gavAra, sAme, cALA vagere tuccha dhAnyavALI tatkALanI Avakane mukhya banAvanArA thayA. keTalAka khetI pradhAna mANase paNa AMkhA, dADama, drAkSa vagere, phaLeAtpAdana karanArA thayA. A badhAe peAtapAtAnA ApadAddAnI paraMparA anusAra kamANI karanArA thayA. A jagyAe kAI prazna kare ke, badhA jhaverI kema na thayA ? badhA kRSikArAe AMbA ane drAkSa ja kema vAvI ? A jagyAe uttara e ja che ke, badhAne prAyaH pAtapAtAnI paraMparA anusAra vyApAra game che. tethI ja badhAe peAtAnI paraMparAneA udyama cAlu rAkhyA. jhaverAta vagerenA vyApArI ane AMkhA-drAkSanA khetIkArA alpakALamAM meATA dhanavAna thai gayA. jema rAjAnI udghASaNA ane udAratA heAvA chatAM, peAtAnI paraparAne vaLagI rahenArA pAmara majurInA tyAga karI jhaverI thayA nahIM. ane dhanavAna paNa na ja thayA. tema jagatanA gatAnugatika jIvAne paNa, pApa vagaranA ane lavAbhava sugati ane prAnta meAkSa ApanArA jaina dharma gamatA nathI. mATe ja loko tenI upara IrSA kare che. ane niMdA, TheDI, cALA, mazkarI uDAve che. satI subhadrAnA sAsariyA, ane lagabhaga AkhuM gAma, ane badhI nAta, bauddhadhane mAnanArI heAvAthI, subhadrA ekalI paDI gaI. teApaNu pAtAnI ArAdhanAemAM jarA paNa chUTachATa AvI nathI. A badhuM joI subhadrAnI naNaMda ane sAsune irSyA AvyA ja karatI hatI. tethI prasaMge prasaMge khudAsa pAse, tenI niMdAnI puSTimAM, tenA satItvamAM paNa zakA batAvatAM hatAM. paraMtu buddhadAsa temanuM bilakula sAMbhaLatA nahI, paraMtu patnIne nirdoSa macAva karatA heAvAthI, subhadrAsatIne kazuM du:kha ke muzkelI naDatI nathI. kAI keAIvAra subhadrAdevInA ghera, jainamahAmunirAjo vaheAravA AvatA hatA. te badhuM sAsu-naNa dAthI, joI zakAtuM nahIM. khIlelI vanarAjine joine, javAsA banyA kare che, tema subhadrAnI khIlelI dharma lAgaNIo sAsu-naNu donA dveSanu kAraNa thatI hatI. ekavAra kAi jinakalpI mahAmunirAjanA cakSumAM meTuM taNakhaluM paDeluM, teja dazAmAM subhadrAsatInA ghera vaheAravA padhAryA. subhadrAdevIe, munirAjanI AMkhamAMthI, AMsu nIkaLatAM joI, AMkhamAM paDeluM taNakhaluM paNa joyuM. ane peAtAnI chaThThA bahAra kADhIne, AMkhanuM tRNu laI lIdhuM. paraMtu subhadrAnuM kapALa, munizrInA kapALa sAthe aDakavAthI, subhadrAnA kapALanA cAMdalAmuninA kapALane aDI gayA. munizrI vahorIne bahAra nIkaLyA, ane cAlyA gayA. paraMtu munizrInA AMkhanA tRNane kADhavAnA banAva, subhadrAnI sAsue sAkSAt joyA. ane subhadrAnA cAMdalAnA DAgha
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI paNa muninA kapALamAM joyeA,tethI teja vakhate yuddhadAsane melAvIne, cAMdalAnA DAgha matAnyeA. ane atyAra sudhInuM subhadrA pratyenuM asatItvanu` kala`ka, sAkhita karavAnI taka maLI gaI. yuddhadAsa paNa A vakhatanuM sAdhunA kapALamAM paDeluM cAMdu' joi, peAtAnI patnI pratye cAkkasa asatItvanI zakAvALA banIne, subhadrA pratye taddana ma' AdaravALA thayA. ane pachI teA, sAsu ane naNaMdanA pAbAra paDyA, eTale AkhA zaheramAM subhadrAnI, jorazeArathI kuzIlA tarIkenI jAherAta thai gai. prazna : jainamunirAje. pAtAnI AMkhamAM paDeluM taNakhaluM paDayuM evuM turata ja peAtAnA hAthe kema na kADhI nAMkhyuM ? ke jenA kAraNe temane AMkha jevI mahA kImatI indriyamAM pIDA bhogavavI paDI? ane khIjI vAta e ke, jainasAdhune nArI jAti aDake tA paNa AleAcanA Ave che te pachI A munirAje subhadrAne chaThThAthI, taNakhaluM kADhatAM kema na aTakAvI? jo pote jAte taNakhaluM kADhI nAkhyuM hAta teA, traNa nukasAnono udbhavaja thAta nahIM, kema kharuM ne? AMkhamAM taNakhaluM rahyuM tyAM sudhInI asahya pIDA, tathA jaina sAdhune nahI` karavA ceAgya nArIjAtinA spa, te kAraNe levu paDatuM pAyazcita, ane trIjuM subhadrAe chaThThAnA sparzIthI taNakhaluM kADhavA jatAM, muninA kapALane pAtAnuM kapALa aDI javAthI, kapALamAM cAMdalAnA DAgha paDavAthI, satIsubhadrA upara kalaMka AvyuM. tethI jaina muni-jaina satI ane jainadhamanI nindA thai. Ama karavAthI zu phAyadA? nukasAna teA cAkkasa dekhAyAM che ja uttara : AvA jainasAdhue kevalajJAnIonA kALamAM ja heAya che. kevalajJAnI bhagavateA pAse AvA kalpA uccaravAmAM Ave che. sAmAnya rIte jainazAsanamAM, e prakAranA kalpanI mukhyatA kahI che. eka jinakalpa, bIjo sthavirakalpa. sthavirakalpa dhArI mAga jevA gaNAya che. sthavirakalpI munirAjomAM adhA vyavahAro cAkkasa hoya che. ane jinakalpI sAdhu, kAraNa vinA, geAcarI vApare nahI...-prAyaHmauna ja rahe, cAmAsA sivAya eka jagyAe, eka be divasathI vadhAre rahe nahIM, UbhA ja kAusagga dhyAnamAM rahe, bese nahIM. prAyaHnidrA vagere badhA pramAda cAlyA gayA hAya. navamA pUrvathI vadhAre ane dezamAM pUmAM gheADuM AchuM zrutajJAna pAmelA hoya. dhRti-saMghayaNu majabUta hoya, upasarga -pariSaddhothI niya hoya, zarIranI kazI pIDAne dUra karavA vicAra paNa kare nahIM. koI e bANa mAryu hoya, tepaNa pote kADhe nahIM, AMkhamAM kAMkarA-taNakhaluM paDe tA kADhe nahIM, koI kADhe teA sAruM. AvA vicAra paNa kare nahIM". satI subhadrAnA ghera AvelA muni jinakalpI hatA. mATe temaNe potAnI AMkhamAM paDelA taNakhalAne kADhyuM nahI.. prazna : subhadrA nArI hatI tene aDakavAno niSeSa kema na karyAM? zAsananI niMdAne khyAla kema na rakhAyA ? uttara : jinakalpI munionA atizaya evA hoya che ke, temanA kAraNe thayelI niMdAe ke zAsananeA uDDAha paNa, gheADA vakhatamAM sAsananI prabhAvanA prazasAmAM pheravAI javAnA ja heAvAthI, pratikAra karavAnI jarUra jotA nathI.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 satItvano prabhAva ane jaina zAsanane yajayakAra A jagyAe jhAMjhariyA munirAja, metArya munirAja, harikezI munirAja vagerenA dAkhalA jANavA. satI subhadrA upara asatIpaNAnuM kalaMka AvyuM. ane jenazAsananI (jainazAsananA virodhIo ane chidragaSako dvArA) niMdA paNa khUba phelAI, joI-sAMbhaLIne subhadrA jarApaNa gabharAI nahIM, paraMtu potAnA gharanA oraDAmAM, ekAnta pAmIne, abhigraha lIdho ke, jyAM sudhI zrIvIrAgadenA zAsananI niMdA baMdha na thAya, tyAM sudhI mAre cAreAhAranA paccakhANapUrvaka, kAussagnamAM ja rahevuM. kAusagga pALa nahIM. satIsubhadrAe, sAMjanA vakhate kAryotsarga karyo hato. thoDA kalAke zubhadhyAnamAM gayA. teTalAmAM jainazAsana rakSapAlikA zAsanadevI pragaTa thaI. subhadrAne kahevA lAgI, he putrI ! huM jainazAsananI rakSapAlikA zAsanadevI, tArA mATe AvI chuM. kAryotsarga pALIne. mane kahevuM hoya te bola. zAsanadevInA darzanathI. sAkSAtkArathI ane prasannatAnAM vacanethI, subhadrAsatInA harSano pAra rahyo nahI. audAsInya cAlyuM gayuM, prasannatA AvI, kAusagga pAryo, devInA pagamAM praNAma karyA. he zAsana vina nAzarANI devI ! A mArI upara AveluM kalaMka ane zrIjainazAsananI niMdA sAMbhaLIne mAre AtmAM saLagI rahyo che. kRpAkarI mAruM kalaMka ane zAsananI niMdA dUra kare. devI kahe che, putrI ! ciMtA karIza nahIM. savAramAM jainazAsananI niMdA ane tArA uparanA kalaMkane dezavaTe maLaze, ane zrIvItarAga zAsananI prabhAvanA phelAze. devInAM vacana sAMbhaLIne, subhadrA ghaNI harSaghelI banI gaI. ane devIne vAraMvAra praNAma karavA lAgI. devI adazya thaI gayA. ane satI subhadrA namaskAra mahAmaMtra jApa karavA besI gaI. prAtaHkAlamAM caMpApurImAM, nagaranA daravAjA ughADanArA daravAne, daravAjA ughADavA mATe AvyA. paragAma, paradeza janArA, jhADepharavA janArA, pANI bharavA janArA, khetaro vADIomAM, bagIcAomAM, kAma upara janArA, mANasonA ToLAM bhegAM thavA lAgyAM hatAM. daravAjA ughaDavAnI rAha jue che. daravAjA ughaDatA nathI. tema tema mANasonAM ToLAM vadhavA lAgyAM. A pramANe cAre dizAnA daravAjA ughaDatA nathI. ane lokomAM gabharAmaNa vadhI gaI. have zuM thaze? . daravAnoe rAjAne khabara ApI. tethI pradhAna maMDaLa sahita rAjA, daravAje Avyo. badhAne jaNAyuM ke jarUra koI daivI kepa thayo jaNAya che, tethI rAjAe snAna karyuM, zuddha vastro paheryA, ane dhUpa-dIpa-balidravya mUkIne, AkAza sanmukha rahIne, behAtha mastake lagADIne, prArthanA karI kahyuM ke, koI devadevIne aparAdha thayo hoya te, kSamA karo ane daravAjA ughADo. " rAjanAM vacana sAMbhaLI, zAsanadevI, AkAzamAM ati najIkamAM AvIne bolyAM : he rAjana! kazI ciMtA karaze nahIM. paNa sAMbhaLe. koI paNa satI nArI, kAcA sUtaranA tAMtaNe cAraNuM bAMdhI, kUvAmAM nAkhI, kUvAnuM jala cAlaNImAM bharI, nagaranA daravAjAnAM kamADane chAMTaze, tyAre bAraNAM turata ughaDI jaze. devInAM vacana sAMbhaLI, rAjAne Adeza pAmI, pitAnA satIpaNAne garva anubhavanArI seMkaDo nArIo, cAraNa ne kAcA sUtarathI bAMdhavA lAgI, paNa saunI mahenata niSphaLa gaI. gAmamAM hAhAkAra phelAye. te vakhate satI subhadrAe, pati ane sAsu-sasarAnI anumati
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mAMgI, tyAre te badhA subhadrAnI hAMsI karavA lAgyAM. ane belyAM, have tame tamArA satIpaNAne DhAMke, tamAruM satIpaNuM sau jANe che. " kuTuMbiyana TeNa sAMbhaLIne, gabharAyA sivAya, satI pote pitAnA gharamAMthI kAcuM sUtara ane cAraNa lAvI, rAjA ane prajAnA dekhatAM cAraNuM bAMdhI, sarvanI sAthe kUvA upara gaI, deraDA pakaDI, cAraNane kUvAmAM utArI, pANI bharAyuM, kheMcI bahAra kADhI, TIpuM paNa paDatuM nathI. rAjA ane prajA pati ane zvasuraga, sAthe vAjate-gAjate daravAje gayAM. hAthamAM khobA bharIne pANI chAMTyAM. traNa daravAjA ughADyA. ce na ughADyo ane kahyuM, he rAjana! bIjI kaI satIne ughADavA mATe A daravAje cheDI dauM chuM. nagaranA nyAyI rAjavIe paNa. subhadrA satIne prabhAva je. pati buddhadAsa tathA temanAM mAtA vagerene paNa satI subhadrAnA zIla ane dharma tarapha bahumAna thayuM. camatkAra tyAM namaskAra, A nyAya kaI kaI vAra lokenuM kalyANa karanAre banI jAya che, dharma pratye AkarSaNa jAge che, rAga vadhe che, ane sAcI lAgaNIo pragaTAve che. - subhadrAnI trikaraNa dharmabhAvanA dAna-zIla ane tapanI triveNIsamAgamanA sAkSAtkAre nikone keravyA, ane prazaMsaka banAvyA. rAjA-prajA ane kuTuMba badhAya, zrIvItarAgazAsana pAmyA. satI subhadrAnuM AkhA zaheramAM kuladevatA jevuM bahumAna phelAyuM. lekanA gheraghera subhadrAsatInA zIla ane dharmanAM vakhANa karIne, sAcA guNAnurAganI prabhAvanA thaI. jenA dharmane jayajayakAra thaye. - subhadrA satIe AkhI jiMdagI. zrIvItarAga zAsananI ArAdhanA karIne, vAraMvAra gItArtha dharmaguruonI dezanA sAMbhaLIne, zrAvakane yegya vrata-paccakhANa AcarIne, aneka rIte karmone, pAtaLAM pADI nAkhyAM hatAM. ekavAra caMpAnagarImAM jainAcArya padhAryA. subhadrAsatIe vyAkhyAna sAMbhaLyuM. saMsAranI asAratA viSaya-kaSAyonI duSTatA sAMbhaLI. apAre saMsAre kathamapi samAsAdya nRbhavaM, na dharma yaH kuryAd viSayasukhatRSNAtaralitaH bruDan pArAvAre pravaramapahAya pravahaNaM, sa mukhyA mUrkhANA mupala mupalandhuM prayatate // artha : jema moTA samudranA madhyamAM vahANa nAza pAmyuM hoya. tevA samaye mANasA cAre bAju cakSa pherave tyAre. kAMThe kyAMya dekhAtA nathI. tema ApaNuM A jIva mATe cAra gati. chakAya rAzI lAkha yonimAM, tathA janma-roga-zeka-viga-sudhA -tRSNA AjIvikAne abhAva, ghaDapaNa parAbhava-anAdara AvA AvA na gaNAvI zakAya teTalAM dukhethI traNe kALa bharelA che. AvAM saMsAramAM vakhate manuSya janmarUpa kinArAvALA samudramAM, dharma karavAnI badhI sagavaDa sAme jaNAtI heya, dharmaratnatruInI ArAdhanArUpa vahANe dekhAtAM hoya chatAM vahANane pAse UbhelAne joIne paNa jIva dharmarUpa vahANumAM besatA nathI. paraMtu, saMsAra taravA sukha meLavavA sArU jema koI samudrane taravA sAru paththarane zodhavA phAMphAM lagAve, tema viSayanA sukharUpa tRSNAmAM tarabaLa banelA jIvo dharmarUpa naikAnI sAme paNa jotA nathI. paraMtu viSayasukharUpa paththarane zodhe che. mATe tevAo kharekhara mUrkhAonA agresara che. prazna : ATalI hadanA jANakAra, TekIlA. prANanA nAzathI paNa DaryA vagara, dharmane nahIM choDanArA. sva-AcaraNathI devatAone paNa vaza karanArA mahApuruSe, pahelAthI ja dIkSA kema nahIM letA hoya ? M
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57 ayodhyAnagarI ane aSTApadatIrtha: pra. 1luM uttara : jIvamAM bAra kaSAyane kSaya-kSapazama na thAya, tyAM sudhI bhAvacAritra jIvo pAmatA nathI. zrImatI subhadrA satIe sugurune upadeza sAMbhaLIne dIkSA lIdhI. uttama guruNIjInI nizrAmAM niraticAra cAritra ArAdhIne AThe karmane kSaya karIne, kevalajJAna kevaladarzana pAmI, sAdianaMta bhAMge mokSanAM sukha bhogavavA pahoMcI gayA. iti dharma ane dharmanI kaseTI aMge satI subhadrAnI kathA saMpUrNa ahIM vaDIlonI AjJA pALanAra dazaratha rAjAnA putranI kathA lakhuM chuM. A bharatakSetramAM sarvanagarImAM zreSThatara ayodhyA nAme nagarI AvelI che. temAM sUryavaMzAnvayI dazaratha nAmanA mahArAjA rAjya kare che. temane guNavatI, rUpavatI, zIlavatI ane aneka kalAguNazAlanI kauzalyA, sumitrA, kaikeyI, suprabhA nAmanI cAra mahA paTTarANIo hatI. ane A cAre mahAsatIonI kukSisUktimAMthI mahAmUlya ratna jevA rAma (padma), lakSmaNa (vAsudeva), bharata ane zatrughna ema cAra putro thayA hatA. prazna : zAmAM varNana Ave che ke, bharatakSetranA dakSiNAddhamAM, madhyakhaMDamAM paNa cAre dizAthI sAva madhyamAM aSTApada mahAtIrthanI pazcime, sAva lagolaga, giranAra jUnAgaDhanI mAphaka, zrI bharatacakInI ayodhyA nagarI vaselI hatI ane vartamAna ayodhyA nagarI pAse aSTApada parvata nathI tenuM kema? uttaraH bharata mahArAjAnI ayodhyAnagarI trIjA ArAmAM hatI. RSabhadeva svAmInA mokSagamana pachI 89 pakhavADiyAM = traNa varSa ne sADAATha mAsa gayA pachI cotho Aro beTho hato. A cothA ArAne arthe kALa, 50 lAkha koTi sAgaropama kALa gayA pachI, bIjA tIrthakara ajitanAtha svAmI ane sagaranAmAM bIjA cakravata thayA hatA. teo paNa ayodhyA nagarInA rAjavI hatA. paraMtu temanI ayodhyA paNa svI vaselI ja haze, kAraNa ke sagaracakravatInA 60 hajAra putre aSTApadanI yAtrA karavA gayA hatA. temaNe bharata mahArAjAnuM karAveluM, taddana suvarNanuM jinAlaya joyuM. temAM 24 jinezvara devonI ratnamaya pratimAnAM darzana, vaMdana, stavanA karI, bhAvanA bhAvI bahAra AvyA. - vicAra thaye, have pachInA paDatA kALamAM, AvuM suvarNamaya jinAlaya ane ratnamaya pratimAjI, rakSaNane abhAva thAya te, sacavAI rahevI muzkela gaNAya. mATe sarvakAlIna bhaya nivAravA mATe A 3ra keza UMcA pahADanA ATha pagathiyAM banAvavA ane gaMgA nadImAMthI, nahera lAvIne aSTApadanI badhI bAju khAI banAvavI, pANIthI bharI nAkhavI. Ama karavAthI tIrtha nirbhaya TakI raheze ane temaNe te vicAre amalamAM mUkyA. devavidyAdhare yA labdhidhArI munivare sivAya janArA lokonuM gamanAgamana sadAne mATe baMdha thayuM.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI A pramANenI sagaracakravartInA putronI yAtrAgamananI prasiddha hakIkata, tathA gaMgA nadInI nahera vaDe, aSTApadanI cAre bAjunI khAIne pANIthI bharI nAkhyAnI paNa jainazAsananI zAstromAM saMgrahAyelI satya ghaTanAthI cokkasa karI zakAya che ke, bharatarAjA pachI 50 lAkhakeTa sAgarepama kALanuM aMtara thavAthI, ayodhyAnagarIne pitAnuM sthAna badalavuM paDayuM hoya? ane sagaracakI tathA ajitanAtha svAmInI ayodhyA judI hoya te yukti saMgata lAge che. ' tyAra pachI trIsa ne dasa, cAlIsa lAkha meTi sAgaropame, abhinaMdasvAmI bhagavAna thayA che. temanI nagarI paNa ayodhyA ja hatI. ane tyAra pachI, navalAkha koTi sAgaropame, pAMcama sumatinAtha svAmI paNa, ayodhyA nagarInA ja rAjavI hatA. ane (eka koTAkoTa sAgaropama jevaDA cothA ArAnA mAtra sAta ja sAgarepama bAkI hatA tyAre) caudamAM jinezvaradeva anaMtanAtha svAmInI rAjadhAnI yAne janmanagarI paNa ayodhyA ja hatI. A badhAne nicoDa e ja che ke, jema zreNikanA maraNa pachI rAjagRhI bhAMgyuM ane caMpAnagarI navI vasI ane keNikanA maraNa pachI magadhanI rAjadhAnI caMpA paNa bhAMgI ane rAjA udAyIe pATalIputra (AjanuM paTaNuM) vasAvyuM, tema kALAntare ayodhyAnuM nAma kAyama rahevA chatAM, ThAma badale cakkasa thato rahyo hoya. A vAta yuktithI samajAya tevI hovAthI vartamAna adhyAne, dazaratha rAjAnA pUrvajonI vasAvelI ane rAmalakSamaNanA vaMzaparaMparAnI mAnavAmAM Ave che, ayodhyAnI joDe aSTApadatIrtha kema nathI ? A praznanuM nirAkaraNa thaI jAya che. prazna : aSTApadatIrtha mATe ghaNA loke hamaNAM paNa jijJAsuvRtti dharAve che. ghaNA mahAzaya pitAnI samajaNa anusAra uttara Ape che. lekho lakhe che. A badhAnI vAtone dhyAnamAM rAkhI jaina AgamAnusArI khulAso thavA jarUrI che ema nathI lAgatuM ? uttara : bharatakSetranI vaccovaca ane pUrva pazcima lavaNa samudra pAsenI jaMbudvIpanI jagatI sudhI laMbAIvALo vitADhayanAmA zAzvata parvata paDela che. vaitADhaya parvatanA kAraNe uttara dakSiNa be bhAga thayA che. tathA bharatakSetranI sImA samAna, bharatakSetranI uttare, bharatakSetranA bharatakSetrathI, bamaNI pahoLAIvALa, cula himavaMta nAme parvata Avela che. tenI upara laMbAImAM eka hajAra yojana laMbAIvALo padmanAmAM pANIne meTa draha banelo che. tenA pUrva cheDAmAMthI pANIne dhodhamAra mATe pravAha nIkaLe che. te pUrva tarapha keTaleka vahIne, bharatakSetramAM pachaDAya che. tenuM nAma gaMgAnadI kahevAya che. te nadI uttara bharatakSetramAM vahIne, uttarottara vRddhine pAmatI, vaitADhaya parvatane bhedIne, dakSiNa bhAratamAM vahIne, nAnI moTI corAsI hajAra nadIone potAnA pravAhamAM bheLavIne, jaMbudvIpanI jagatImAM garanALuM pADIne, lavaNa samudranA dakSiNa dizAnA pravAhamAM bhaLI jAya che. gaMgAnI peThe, padmadrahanA pazcima cheDethI, pANIne dhodhamAra bIjo pravAha nIkaLe che. te paNa cullahimavaMtanI uparanI sapATI upara keTalAka jana vahIne, bharatakSetramAM pachaDAya che. tenuM nAma siMdhu nadI kahevAya che. te paNa gaMgA nadInI peThe uttara bhAratamAM vahIne, gaMgA
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 59 adhyAnagarI ane aSTApadatIrtha : pra. 1 luM nadInI peThe, uttarottara vRddhine pAmatI, vaitADhaya parvatane bhedIne, dakSiNa bhAratamAM vahIne, te paNa nAnI moTI cirAsI hajAra nadIone potAnA pravAhamAM bheLavIne, jaMbudvIpanI jagatI (kale)mAM garanALuM pADIne, lavaNa samudranA dakSiNa dizAnA kinArAnA pravAhamAM maLI jAya che. bharatakSetramAM vitAThya parvatanA kAraNe be TukaDA (khaMDa) banyA pachI pUrva-pAzcama cAlatI gaMgA ane siMdhu nadIonA moTA ane vistAravALA pravAhanA kAraNe, uttara ane Na bharatakSetranA cha TakaDA (khaMDo banI gayA ) thayA che. A cha khaMDo paikI dakSiNArDa bharata kSetramAM paNa madhya-khaMDamAM ja, pAMca hajArathI paNa vadhAre deza hovA chatAM, phakta sADIpaccIsa dezamAM ja 63 zalAkA-purUSe janme che. tathA jJAna-darzana-cAritranI utpatti ane vRddhi paNa A sADIpaccIsa dezamAM ja thAya che. dharma ane tIrtho tathA jIvadayA paNa ATalA dezamAM ja phelAya che, TakI rahe che. bharatakSetranA uttara dakSiNa para6/6 pahoLAImAMthI 50 ejana vaitADhya parvatanAM bAda thavAthI, 476/6 pahoLAInA be sarakhA bhAga paDavAthI 238 jana ane 3 kalAne eka eka uttara-dakSiNa bharatakSetrane vistAra Ave che. ahIM dakSiNA bharatakSetranA saMpUrNa madhyamAM 114/14 jana vaitADhya parvatanI dakSiNe, ane jaMbudvIpanI jagatanI uttare, nava jana vistAravALI, ane pUrva-pazcima bAra yojana laMbAIvALI, bharata cakavatInI ayodhyA nagarI hatI. tenI pUrva dizAmAM madhya khaMDanA madhyamAM, zatruMjaya mahAtIrthathI pUrva dizAmAM eka lAkha paMcAsI hajAra gAunA aMtare aSTApada parvata Avela che. prazna : je ATalo badhe aSTApada parvata dUra Avela hoya, ane vacamAM gaMgA nadInI khAI bharelI hoya to gautamasvAmI tyAM kevI rIte jaI zake? te vakhate bhagavAna mahAvIra svAmI kyAM vicaratA hatA ? uttara H gautamasvAmI prabhujInI AjJA pAmIne, caMpApurIthI aSTApada tIrtha gayA hatA. prazna : caMpApurIthI aSTApada tIrtha keTaluM dUra thAya ? uttaraH utsadha AMgulanA mApe lagabhaga 40 hajAra yojana ane 1 lAkha 60 hajArathI paNa vadhAre gAu caMpApurI ane aSTApada parvatanuM AMtaru jANavuM. prazna H gautama svAmI ATalA dUra pradezamAM taddana thoDA vakhatamAM kevI rIte gayA ane AvyA ? uttaraH cAraNalabdhithI gayA ane AvyA jANavA. eTale kALane prazna rahe nahIM. prazna : 1503 tApase kevI rIte AvyA?
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI uttara : temane paNa gautama svAmI peAtAnI labdhithI lAvyA haze ema samajavuM. Iti nemica`drasUrinuM 1141 mAM banAvela mahAvIra cariya` gAthA 1773 thI 1780. bhAvArtha -A hakIkata uparanA granthamAM A pramANe matAvI che. prazna H bharatakSetranI laMbAI paheALAI keTalI batAvI che ? uttara : bharatakSetra vagere traNa karmabhUmi ane cAra yugAlaka kSetrAnI tathA cha vadhara pava tAnI paheALAI, uttara dakSiNathI levAI che. tethI ja budvIpanA 190-ekasAnevume bhAga bharatakSetra ke airavatakSetranuM mApa para6STa bhAganuM samajavuM. ane pUrva-pazcima lavaNa samudra sudhInI laMbAI hAvAthI cUllahimavaMta paryaMtanI taddana pAse bharatakSetra airavatakSetrAnI laMbAI 14471-5 caudahajAra cArasAI kAtera yAjana ane eka cAjananA pAMca egaNIzAMza bhAga jeTalI zAstrImAM batAvI che. Fo prazna : bharatakSetranI uttara dAkSaNa paheALAi-vaitADhaya paryaMtanI be bAju 238 ceAjanathI jhAjherI batAvI che. tenA gAu karAya tA para jhAjherA gAu thAya, ane 1904 mAila jhAjherA vistAra thAya teA vaitADhaya kema jaNAya nahIM. ane dakSiNa dazAmAM hajAro mAIlanuM mApa-sAkSAt jaNAya che teA A zAstrIya mApa kema ghaTI zake ? uttara H mahAnubhAva ! zAstrAmAM mApanA traNa prakAra batAvyA che. pramANAMgula, bIjI AtmAMzula, trIjuM utsedhAMgula. ApaNAM badhAM cAlu mApAne zAstramAM utsedhAMgula-nAma ApyuM che. kSetrA-va dharA-drIpA-samudro-narakAvAsa-devanA vasavATa sthAnAne pramANAMgulathI mapAya che. ane samavasaraNA-nagarIo vagerenAM mAA te te vakhatanA mukhya puruSAnA zarIranA aMzulanA mApa anusAra thAya che te AtmAMzula kahevAya che. dAkhalA tarIke bharata mahArAjAnI ayAdhyA, 12 yojana lAMbI, 9 cAjana paheALI hatI, te temanA 500 dhanuSyanA zarIranA mApa pramANe, ceAjana samajI laMbAI-paheALAI samajavI, tathA kRSNa vAsudevanI dvArakA paNa 12 ceAjana lAMbI nava ceAjana paheALI hatI, tA te temanA 10 dhanuSya zarIranA mApe samajIne lakhAI-paheALAI vicAravI. eTale-khAra yeAjana-ane nava ceAjana lakhelu hAvA chatAM ayeAdhyA thakI dvArikA pacAsamA bhAge nAnI samajavI. ane A vakhatanA ApaNA sarvAMnuM zarIra 1 dhanuSyanuM hAvAthI ApaNA mApe dazaguNI dvArikA lAMbI paheALI samajavI. dazaratha rAjAnA kuTuMbanA vananA prAra'bha mahArAjA dazarathe eka vAra vidhisahita zAntisnAtra bhaNAvyuM hatuM. ane mahAmaMgalakArI savighnanAzaka snAtrajalanI kaceALIe bharIne, rANIvAsamAM ravAnA karI. cAre mahArANIomAM kauzalyAdevI (rAmamAtA ) mukhya paTarANI hAvAthI eka gharaDA kaMcukI sAthe snAtrajala sau prathama mokalAvyuM hatuM. bIjI traNa devIone, dAsIonA hAthamAM, vATakIe ApI ravAnA karI, dAsIe badhI juvatIo-nAnI vayanI hAvAthI zIghratAthI traNe rANIe pAse paheAMcI gaI, ane
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazaratha rAjAne vairAgya : prakaraNa 1 snAtra jala mahArANuonA hAthamAM mUkyuM. cAre rANuonA mahele taddana lagolaga hatA. snAtra jala AvyuM ane mastake caDAvyuM, tenA harSAtirekanA jayajayakAra zabdonA avAje thayA. aparAjitA (kauzalyAdevI) potAnI traNa bahenanA ghera snAtra jala AvyuM, ane pitAne ghera na AvyAthI, pitAne svAmInA apamAnanI kalpanA AvI ane te kAraNe tatkAla-AtmaghAta karavAnuM durgAna zarU thayuM, ane gaLe phAMso khAvAnI taiyArI paNa thaI gaI. teTalAmAM mahArAjA dazaratha, mahAdevI kauzalyAnA mahele AvyA. devInI AvI AtmaghAtanI taiyArI joI rAjAne Azcarya thayuM. devIne kAraNa pUchyuM. snAtra jala na AvavAthI pitAne maLelA apamAnanA kAraNe thayelA durgAnane khulAso karyo. teTalAmAM ghara kaMcukI, senAnuM moTuM bhAjana hAthamAM laIne AvyuM. mahAdevIne snAtra jaLanI bheTa dharIne, hAtha joDI ubho rahyo. mahArAjA dazarathe, moDA AvavAnuM kAraNa pUchyuM. dazarAjAne prazna : badhI dAsIo pahelAM, tane snAtra jala bhareluM bhAjana ApIne ravAnA karyo hato. chatAM pAchaLa kema rahyo? ATaluM moDuM kema thayuM? kaMcukIne uttara H mahArAjA mApha karaje. huM have khUba vRddha thaye chuM. have tvarAthI cAlI zakato nathI. koI kAma jaladI thaI zakatuM nathI. mATe AvI DhIlAza thaI che. mahArAjA dazarathe, tene jIve tyAM sudhI grAsa bAMdhI Apyo, ane have kAma upara AvavAnI manAI pharamAvI. paraMtu pitAne bodhapATha levAnI taka maLI. aha dhikkAra che A saMsArane! bicArA garIba, kevaLa AjIvikA mATe, maravAnI chellI ghaDI sudhI, nokarI majUrI kare che ane nirdaya evA amArA jevA rAjA mahArAjAo ane lakSmIdhare AvA vRddhA pAse paNa kAma karAve che. kahyuM che ke--kezava kavi- cAkarI kevI AkarI che te jANI zake zuM zeTha? duHkha dabANu samaje che tyAre, haya dabANa heTha, Ave jaba heThaLa jyAre, sAcuM samajAya che tyAre.... 1 "duHkhIA naranuM duHkha kone che, kaI suNe nahIM vAta, eka sAMdhe tyAM tera tUTe che, doDI mare dina rAta, dhanikane thAya na pIDA, kare kallolamAM krIDA." 2 tathA vaLI "dukhiyAnuM duHkha duHkhiyA jANe, sukhiyA kAne baherA, kaIka AvI duHkha pukAre, vikarALa banAve caherA." 1 vaLI dazaratha rAjA vicAra kare che, aho! A saMsAranI vicitratA kevI che? bALaka janme che, ane ramatagamatamAM samaya barabAda kare che. pachI yuvAna thAya che. tene prathama dhana
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ dara jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI kamAvAnI, ane lAgeAlaga patnI (khALA hAya teA patine ) meLavavAnI icchA, ane vicAramALA zarU thAya che. keTalAMka varSo jatAM pAte pitA bane che. ghaNAM saMtAno thAya che. temanA nirvAha ane taiyAra karavA, paisA, mukAma, rAcaracIlu', vaso, varAvavAnA vicAromAM, jIvana veDaphAI jAya che. pachI cheAkarAonu rAjya thAya che. pote bUDhAbUDhI thaI, pALI, ucherIne vAvelA bAvaLiyA jevA satAne, mAtApitAne sukha nahIM paNa duHkha Ape che. kahyuM che keH bAlastAvat krIDAsaktaH taruNastAvat taruNIraktaH / vRddhastAvat cintAmagnaH pArebrahmaNi koSi na lagnaH // 1 // artha : khAlakAdi badhI vayanA jIvA kevaLa sukhane jue che. paraMtu AyuSyanA nAza ane dharma kamAvAnI taka cAlI jatIne vicAratA nathI. jagatanA jIvAmAM janma, rAga, zAka, viyeAga, ghaDapaNu, ane maraNa; A cha bhayaMkara zatrue cAre gatimAM prANI mAtranI pachavADe paDelA che. sukha ane AnaMdane jhUMTavIne duHkha tathA viSAda, asAsa, kheda ApI ka`nA baMdha karAvI, cAra gita ceArAzI lAkha ceAnimAM rakhaDAve che. paraMtu ajJAnathI aMdha anelA athavA mUkha paNAthI maeNDa anelA, jagatanA jIvAne, bhUtakALamAM gumAvelA ana MtA, du:khamaya kALa dekhAtA ja nathI. ane bhaviSyamAM AvanArI pazu ane narakagatinI parataMtratA ane mahAbhayaMkara viTabaNAo-Apattie mATe, khyAla ja AvatA nathI. vaLI jIvone vadhAre jIvavAnA, meLavavAnA, ArAgyanA vicAra Ave che, paraMtu maravAnA ke rAgAdinA vicAro AvatA nathI. jJAnIo kahe che ke-~ sadbhogalIlA, naca rogakIlA, dhanAgamo no nidhanAgamazca / dArA nakArA narakasya citte vyaciMti nityaM mayakA dhamena // 1 // artha : meM bhAga sArA cintavyA, paNa roga sama cintyA nahIM, Agamana inkyuM dhana taNuM-paNa, mRtyune pRyuM nahIM, nahi cintayuM meM naraka kArAgRha samI che nArIe, mabiMdunI AzA mahIM, bhayamAtrane bhUlI gayA. --zAmajI mAstara "AyuSa ghaTatuM jAya che, jema vega saritA nIranA, AMkhA udhADI jeI lyA, bhaya mAkA yama vIrA, kavaLa kIdhA ghaNA teNe, nRpA ane dhanavAnanA, sAthe na AvyA hema cAMdI, rAzi dhanadhAnanA." // 1 // caraNa vijaya prANI vicAra vilaMba karI karI, kAma dhaNAM karavA uradhAre, AyuSa Ama tamAma jaze vahI, karavA yogya dharma kadI na vicAre,
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazaratharAjAne vairAgya ane aneAnI mAnyatA : prakaraNa 1 lu jAvuM paDe pachI rAta prabhAta, jamAta male jamadUtanI jyAre. kAma bhalAM dalapata kahe kara, je kare te kara Aja atyAre. // 2 // tajI madira mALiyAM, geAkha meDI, tajI bAga ne baMgalA prauDha peDhI, smazAne sukA kASTamAM vAsa levA, are Avaze eka tA dina evA. // 1 // ghaNI ghera senA dhaNA hAthI gheADA, ghaNA zAbhitA ne dhavaLa khela joDA, ghaDImAM thaze svapnanA sAja jevA, are Avaze eka tA dina evA. // 2 // haze| gAmamAM sImamAM ke kRSimAM, haze. khedamAM kedamAM ke khuzImAM, kahe| kANu jANe haze kALa kevA, are Avaze eka teA dina evA. // 3 // nahIM AgaLe kAgaLethI jaNAve, nahIM kAI sAthe sadeza kahAve, ajANyA akasmAta Azcarya jevA, are Avaze eka tA dina evA. !! 4 5 pUrAM thaI gayAM te thayAM kAma pUrAM, adhUrAM rahyAM te rahI gayAM adhUrAM. taDAkA tame jANajo tApa jevA, are Avaze eka tA dina evA aa pa aa kavi manasukhalAla DAhyAbhAI "jinavANIne sAMbhaLI, cittamAM kare vicAra, bhAve bAre bhAvanA,pAme bhavanA pAra."1 mahArAjA dazaratha para parAgata jaina hatA. temanI para parAnA rAjavIe mATA bhAge prAyaH dIkSita banI, niraticAra ArAdhI keTalAka meAkSagAmI banyA che. tethI dazaratha rAjAne paNa kaMcukInI vRddhAvasthA joI vairAgya thayA. dIkSA levAnI bhAvanA jAgI. prazna : dazaratha rAjAne, anya danakAroe ajaina mAnyA che. temaNe yajJa karavA Adarelu kArya pUrNa na thayuM ane akasmAta maraNa thayuM. temanI vaDIleAnI para parA paNu nIce mujaba batAvI che. brahmAnA putra sUrya, sUryanA putra manu, manunA putra dvIAlapa, dIlipanA putra raghu, raghunA putra aja, ajanA putra dazaratha. dazarathanA putrA rAma-lakSmaNabharata-zatrughna batAvyA che. kema A kharAkhara nathI ? uttara H jeTalAM vaNa nA parasparanA vicArothI khATAM Thare athavA saMzayavALAM ane tene barAbara kema kahevAya ? temanA zAstromAM viSNu bhagavAnanA daza avatAro batAvyA che. te nIce pramANe che. 1 zaMkhAsurane nAza karavA mATe viSNu bhagavAne macchane avatAra lIdhA. 2 kaiTabhAsurano nAza karavA mATe kAcabAnA 63 27 ""
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI 3 hiraNyakazipune nAza karavA viSNu bhagavAne narasiMhane avatAra lIdho. 4 ghaNA dAnavane nAza karavA , bhuMDa = varAha avatAra lIdho. 5 balarAjAne nAza karavA (pAtALamAM cAM) bhagavAne vAmanane avatAra lIdhe. 6 sahastrArjunane nAza karavA bhagavAna parazurAmane avatAra lIdhe. 7 rAvaNa rAjAne nAza karavA bhagavAna rAmAvatAra dhAraNa karyo. 8 jarAsaMgha rAjAne , , kRSNAvatAra dhAraNa karyo. 9 svecchakulamAM buddhane avatAra. 10 kalakIne avatAra. pitA brAhmaNa. mAtA cAMDAlaNI. kalkI janmIne sarvane ekAkAra banAvI, ghaNA aAcAra phelAvaze. ahIM vAMcanArane ghaNA ghaNA vicAre utpanna thAya evuM che. A samagra viSayane ame bIjA prakaraNamAM vistArathI carcavAnA chIe. eTale pratyeka muddAone jatA karIne, mAtra A sthAne kALane vicAra karIne uparanI zaMkAnuM samAdhAna karIzuM. vAcaka uparanA daza avatAramAM rAmAvatAra sAtame joI zake che. ane AnI pahelAM parazurAma vigere cha avatAra paNa viSNu bhagavAne lIdhAnuM varNana Ave che. buddha bhagavAna sudhInA nava avatAra thaI gayA che. ane dazame kalkIno avatAra bAkI che. A badhA avatAre jotAM saMsArane prAraMbha ane samApti kALa taddana nAne ja lAge che. tathA mahArAjA rAmacaMdranI, brahmAthI paraMparA gaNatAM ATha ja nAma Ave che. eTale rAmacaMdrathI brahmA sudhI ATha nAme pahoMcatAM, saMsAranuM Adi bIja brahmAnuM nAma Ave che. te pachI tenI pahelAM ja avatAre cAlu sRSTinA kayA bhAgamAM, gaNI zakAya? vaLI brahmAne pUrva jemAM pahelA lIdhA che. tenI pahelAM mahArAjA rAmacaMdranA pUrvajo koI hoya ja nahIM te brahmAne avatAra konA ghera thaya? pitA koNa? mAtA koNa? A zaMkA UbhI thayA vinA kema rahe? eTale paraspara asaMbaddha paurANika mahAzayenI mAnelI mahArAjA rAmacaMdranI paraMparA barAbara lAgatI nathI. prazna : te pachI jaina paraMparA kevI rIte che te batAvazo? uttaraH jainazAsanamAM sarvathA jagatane nAza mAnavAmAM AvyuM nathI. jainazAsanamAM jagatane kaI kartA mAnavAmAM AvyA ja nathI. prazna : jo jagatane Izvare banAvyuM ja nathI te emane ema kevI rIte banI zake? uttaraH A jagakartutvaviSayaka vistAra, ame AgaLa deva guru-dharmanA svarUpa varNanamAM barAbara lakhavAnA hovAthI, ahIM vistAra karatA nathI. paraMtu samajavAnuM eTaluM ja ke jagata hatuM ja nahIM te pachI Izvara pite kyAM rahetA hatA? Izvarane jagata banAvavAnuM zuM kAraNa? kRtyakRtya banelA Izvarane A jagata banAvavAnI upAdhamAM paDavAnuM prayojana zuM?
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata vyavasthAnI samajaNuM : prakaraNa 1 lu 5 Izvare jaMgata banAvyA pahelAM A badhA jIvA kyAM rahetA hatA ? kevI hAlatamAM hatA ? AvA ghaNA prazno utpanna thayA vinA raheze nahIM. prazna : teA pachI jagatanI vyavasthA kevI che te TuMkANamAM samajAveA. uttara : A saMsAramAM jIva ane ajIva e mukhya vastue che. A be vastu anAdri anaMta che. kyAre nahAtI ema nathI ane kyAre paNa nahIM hAya Ama paNa nathI. saMsAra anAdi anaMta che. temAM jIvA, cAragati, pAMcajAti, chakAya-cArAsIlAkhayAni vaDe cauda rAjaleAka ThAMsI ThAMsIne bharelA che. jIvA ana tAna ta che. ane jIvA thakI pudgala paramANue ana taguNA che. jIvA ane pudgalAnA sayAga enuM nAma ja saMsAra che. prazna : jIva sAthe karmonA ane karmAMnA ceAge zarIranA sayAga kayAre thayA ? uttara : jIva ane ka'nA saMyoga, khANAmAM rahelI mATI ane suvarNa tathA ratnAnA samAgama jevA che. mahApuruSa AnaMdaghanajI kahe che ke, "kanakApalavata payaDa-puruSa taNI joDI anAdi svabhAva." artha : suvarNa ane paththara jema sAthe rahelAM che, te emAM paheluM keNu ? e nakkI nathI, tathA te bene bhegAM kANe karyA kayAre bhegAM thayAM ? tenA kALa acokkasa che. tema prakRti ane puruSa eTale kama ane AtmA paNu anAda ja che. ane jyAM sudhI AtmAne anya eTale kama tathA zarIranA sayAga che, rahevAno che, tyAM sudhI jIva paNa saMsArI kahevAya che, ane duHkhane bhAgavaze. praznaH dha -jainadharma -kayAre zarU thayA ? uttara : anaMtAkALathI dhama cAlu che ja. prazna : keTalAka kahe che ke jainadhama mahAvIra svAmIe ja cAlu karyo che. Ano uttara zuM ? uttara: bhagavAna mahAvIra svAmInA janma pahelAM, 278 varSa pArzvanAtha svAmI paNa mahAvIra prabhu jevA tIrthaMkara prabhu thayA hatA. ane 30 varSe saMsAramAM rahI, dIkSA laI, 84 divase sa`jJa paramAtmA thayA. 70 vaSaeN sarapaNe vicaryAM. lAkhA AtmAone jJAna-dana cAritranI prabhAvanA karI mekSe padhAryAM. pArzvanAtha svAmI pahelAM paNa RSabhadeva svAmI vagere 22 jinezvara thayA che. A badhA vistAra ame trIjA dvAramAM vigatavAra lakhavAnA chIe. bhagavAna RSabhadeva svAmIthI ja prazna : cAvIsa bhagavAnA thayA. eTale pahelA kALe jaina dharma zarU thayA. pahelAM kAI jaina dharma hateA nahIM ne ? uttara: jema jIva ane kema anAda kALathI cAlu che, ane anata kALa cAlu rahevAnA che, tema jaina dharma paNa anaMtAkALathI cAlu che. ana tAna tatIrtha karadevA T
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI thayA che, ane anaMtAnaMta tIrthakara deva thavAnA che. zrI jainazAsana aMgenI sAcI aDAbaMdha ane dalIlathI paNa samajAya tevI, tamAma bAbate ame trIjA dvAramAM savistara jaNAvavAnA chIe. prazna: jaina mAnyatA anusAra mahArAjA rAmacaMdranI paraMparA batAvI zakazo? uttaraH A saMsAra anate vahI gayo che. anaMtA kAlacakra vaDe eka pudgala parAvarta thAya che. AvAM anaMtAM pudgalaparAvarte vahI gayAM che. eka kAlacakramAM, eka utsarpiNI ane eka avasarpiNI be prakAra kALamAne batAvyAM che. A kALamAna bharatakSetra airAvatakSetra bemAM ja pravarte che. ane utsarpiNI-avasarpiNI baMnenA maLI ra4 koTAkoTi sAgaropama jeTalA kAlamAM 18 kaTAkeTi sAgarepama kALamAM, phakta yugalaka manuSyo ja hoya che. jyAM kalpavRkSadvArAja, sarvane deva jevAM, niroga ane nirbhaya sukho hovA chatAM, zrI vItarAga praNIta dharmanI samajaNa ke ArAdhanA hoya nahIM. aDhAra koTAkoTi sAgarepama kALa pUrNa thayA pachI, vartamAna covIsInA pahelA jinezvara deva zrI RSabhadevasvAmI (nAbhikulakaranI bhAryA marudevA svAmInInI kukSithI) no janma thayo hate. ane temanA prathama putra bharata nAmanA cakravartI thayA. temanA pATavIkumAra sUryayazA rAjA thayA. temanI paraMparAmAM thayelA rAjAo sUryavaMzI rAjA tarIke oLakhAyA che. tathA bhagavAna zrI RSabhadevasvAmInA bIjA putra bAhubala mahArAja thayA. temanA pahelA putra caMdrayazA rAjA thayA. temanA vaMzajo caMdravaMzI rAjAo kahevAyA. pAMDava caMdravaMzI rAjAo hatA. sUryayazA rAjAnA vaMzamAM ja ajitanAtha svAmI thayA. sUryavaMzamAM ja A pramANe asaMkhyAtA rAjAo thayA. jemAM cothA abhinaMdana svAmI, pAMcamA sumatinAtha svAmI, caudamA anaMtanAtha svAmI, tIrthakare thayA hatA. teja sUryavaMzamAM satyavAdI rAjA harizcaMdra thayA hatA. jemAM zrI zAntinAtha svAmInI dezanA sAMbhaLI pratibaMdha pAmI, dIkSA laI, mekSagAmI thayA. teja A sUryavaMzamAM vaLI asaMkhyAtA rAjavI thaI gaye chate, vasamA munisuvrata svAmInA tIrthakALanAM lagabhaga traNa lAkha varSo gayA pachI, ayodhyA nagarImAM vijaya nAmanA rAjavI thayA. temanI hemacUlA paTTarANInI kukSithI be putro thayA. pahelA vajabAha ane bIjA puraMdarakumAra hatA. vAjabAhu hastinApuranA rAjA IbhavAhananI putrI mane ramAne paraNIne AvatA hatA. rastAmAM vasaMta parvata najIkamAM AvyA. vItarAganA munirAjane joyA. vairAgI te hatA ja. munirAjanA darzana karavA jAna UbhI rAkhI. munirAjanAM vacane sAMbhaLI vairAgya pragaTa thayuM ane turata paraNelI patnI mane ramA tathA udayasuMdara sahita 25 sALAo vagere sAthe dIkSA lIdhI. niraticAra ArAdhI mekSe gayA.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 . . . . -vAmina ! rAmacaMdra mahArAjanA pUrvajo : prakaraNa 1luM A banAva vijaya rAjAe sAMbhaLyo. kheda na thaye paraMtu AnaMda pAmyA. ane piote paNa nAnA putra puraMdarane rAjya ApI dIkSA lIdhI. puraMdara rAjAe paNa dharma ane nyAyapUrNa rAjya bhogavI, yuvAna vayamAM ja pitAnI pRthvIdevI rANInA putra, kIrtidharane rAjya ApI dIkSA lIdhI. kIrtidharanI kathA : kItidhara rAjA thaye. paraMtu enA cittamAM pUrvajonA vairAgI vicAre guMjArava karyA ja karatA hovAthI, jyAre kaI jainAcArya nagaranA udyAnamAM padhAre tyAre tene dIkSA levAnI IcchA thaI jatI hatI. pradhAne samajAvatA hatA. jyAM sudhI ApaNe A vizALa rAjyane sAcavI, saMbhALI, TakAvI zake tevA, putrane janma na thAya, teo rAjya saMbhALavA jeTalI vaya na pAme, tyAM sudhI Apa dIkSA kema laI zako? ApanA pUrvajoe dIkSA jarUra lIdhI che. paraMtu rAjyane nirAdhAra mUkIne nahIM. dIkSA e AtmAne apUrva abhyadaya che. mokSanA athI jIvone e ja game che. paraMtu rAjyane nirAdhAra mUkavAthI, egya rAjAnA abhAve macchagaLAgaLanyAya pravarte. mATe zeDo vakhata bhI jAva, ane putra thayA pachI dIkSA leje. kItidhara rAjAnI rANI sahadevI hatI. teNI satI hatI, khUbasurata hatI. paraMtu teNe ghaNI vilAsapriya hatI. tethI kIrtidhara rAjAnI dIkSAnI vAtathI paNa, teNIne phUga thatI hatI, gusso Avate hate. kIrtidhara rAjAe pradhAnamaMDaLanuM mAna sAcavyuM. putra thayA pachI dIkSA levA nirdhAra karyo. thoDA samaya pachI sahadevI rANIne garbha rahyo. ati uttama dehalAo AvyA ane sanmAnapUrvaka pUrNa thayA. prazna : dehalA eTale zuM? uttara : ghaNI garbhavatI strIone garbhAdhAna thayA pachI ati uttama, madhyama, adhama vicAre-mara thAya che. tene dehalA kahevAya che. jema mAtA trizalAdevIne hAthI upara besuM? chatra dharAvuM? cAmara viMjAvuM? AkhA jagata upara AjJA pravartAvuM, prANImAtrane abhayadAna apAvuM, sarva duHkhI prANIonA duHkhane nAza karAvuM. samagra jagatane dharmamaya banAvuM, AvA uttama vicAra Ave che. - jinezvara devenI mAtAe ke, caramazarIrI AtmAonI mAtAone upara batAvyA che tevA dehalA=vicAre abhilA thAya che. tathA jainAcAryo jevA mahAprabhAvakenI janmadAtrI mAtAone madhyama keTinA paNa uttama manero thAya che. tathA jyAre keNikakumAra garbhamAM AvyA, tyAre celaNa mahAsatIne patinA mAMsa bhakSaNane ane kaMsakumAra garbhamAM AvyA tyAre ugrasena rAjAnI dhAriNI rANIne paNa patinA mAMsa bhakSaNanA manero thayA hatA. A badhA adhama dehalA kahevAya che. prazna : A kALanI mAtAone AvA dehalA Ave kharA? uttara : A kALamAM paNa vakhate kaI uttama AtmAo A bharata kSetramAM janma pAmI, zrI vItarAga zAsananI ArAdhanA pAmI, saMsArane TUMke karavA janmavAnA hoya
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA ane sAcI mANasAI. paNa kharA, ane tevI mAtAone, uttama prakAranA abhilASa thAya paNa kharA. sivAya madhyama kATanI mAtAone mATI, kelasA, rAkha vagere tuccha nissAra padArtho khAvAnA vicAre thAya che, ane tevI vastuo khAya che. jenAM bALake kugatigAmI janmavAnA hoya, tevI mAtAone zikAra karavAnA, mAMsa khAvAnA, anAcAra sevavAnA vicAre AvyA kare che. ' ' rANI sahadevInI kukSimAM kaustubha ratna je garbha hovAthI, garbhakALa sukhamaya pasAra thato hato. garbha uttama hovAthI udaravRddhi paNa khAsa dekhAtI nahotI. badhuM sAruM hovA chatAM sahadevIne jarA paNa harSa = AnaMda hatuM nahIM. teNI sakhIo = dAsIo sAme paNa kayAreya hasatI nahIM." - dAsI-svAminI! Apa udAsa kema raho cho? harSanI jagyAe zeka zA mATe? ApaNuM AkhuM rAjamaMDala ane khuda mahArAjA pite AnaMdamaya che, tyAre Apane zeka zA mATe ? ' ' rANI sahadevI-dAsI ! tArI vAta sAcI che. mane harSa ja have joIe. putranI prAptinA divasamAM AnaMda kema na hoya? paraMtu tuM nathI jANatI ke mahArAjA dIkSA levAnA che? eka bAju putranA janmane AnaMda tyAre bIjI bAju nAnA putrane mUkIne svAmI dIkSA leze? nArI jIvananAM badhAM ja sukha jhuMTavAI jaze?' A jagatamAM saMsAramAM racyApacyA jIvone pati-patnIne saMpamaya sahaga te ja sukha che. e sukha A bALakanA janmanI ja vATa jue che. bALaka janmanI vadhAmaNI sAMbhaLIne, rAjA dIkSAnuM muhUrta kaDhAvavAnA che. bola ? have mane AnaMda kema thAya ? dAsI-svAminI ! mane eka yukti sUjhI AvI che ane te e ja ke kumAra janma ke ApaNe kumArane gupta bheMyarAmAM chupAvI rAkhavA. kema A barAbara nathI? dAsIonI A yukti rANIne gamI paNa gaI. kumArane janma paNa thayo ane gupta bhoMyarAmAM chupAvI dIdhe. marela bALaka janmyAnI vAta jAhera karI dIdhI. . che paraMtu sUrya DhAMka kema rahe? rAjAne khabara paDI gaI kumArane gupta sthAnamAMthI meLavI lIdhuM ane jAtamAtra taddana nAnA bALakane rAjyAbhiSeka karIne kIrtidhara rAjAe zrI vijayasenasUrijainAcArya pAse dIkSA lIdhI, ane rANI sahadevI kazI rukAvaTa karI zakI nahIM. paraMtu atyAra sudhInA prANapyArA = prANavallabha patinI paNa mahAradhAriNI banI gaI saghaLAM sagapaNa jagatanAM, kevaLa svArthanidAna svArthanAza je thAya te, kSaNamAM zatru samAna." nAtha kahe svAmI kahe, vahAlA paNa kahevAya paNa svAratha je nayata, mahArI lekhAya."."
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 19 rAjA kIrtidhara ane rANI sahadevI : prakaraNa 1luM jenA viNa, kSaNa eka paNa, varasa jevaDA thAya, - te svAmI hAla pati, zatrusama dekhAya." "svAratha kAraNa sagapaNa, sudhA samAM dekhAya svAratha nAza thayA pachI, kAlakUTa thaI jAya.' mAta-pitA ke bahena bhAI, putramitra samudAya svAraviNa e sarvanuM, sagapaNuM vyartha gaNAya." che rANa sahadevIne kIrtidhararAjarSi pratye khUba Sa thayo. maharSi alpakALamAM gItArtha thayA ane guruAjJAthI ekalA vihAra karatA ayodhyA nagarInA udyAnamAM padhAryA ane pAraNA mATe ayodhyA nagarImAM praveza karyo. rANu sahadevane kIrtidhara rAjarSi padhAryAnA samAcAra maLyA. pitAnA bhegAntarAyAdveSAgni saLagyA. kumAra sukezala, rAjA hovA chatAM, rAjyasattA lagabhaga sahadevInA kabaje hatI. ane tethI mahAmunirAjane nagaramAM pesavA paNa na devAne adhikArIone hukama ApI dIdhe, ane mAsopavAsI mahAmunirAja pAraNu mATe, nagaramAM padhArelAne, paNa sipAIoe pAchA kADhyA. - praznaH sahadevI satI hatI te pachI munirAja upara, ane te paNa potAnA svAmI upara dveSa kema? uttara: "patnIrAgamAM vAsanA, putrarAga dhana heta | mAya - tAya ne sevanA, dharmatatva saMkta", artha: patnIne rAga, pitAnI viSayavAsanA piSavA mATe che. putrone pitAnI milakta levA mATe rAga che. mAtapitAne sevA mATe rAga che. tavanicoDa pAmavA mATe dharma pratye roga che. ' sahadevI kulaTA ke vyabhicAriNI hatI nahIM. (prAyaH kulakhAnadAna bALAomAM anAcAra pravezatA nathI.) paraMtu teNInI vAsanA sudhA bujhAI na hovAthI kIrtidhara rAjAe dIkSA lIdhI, te rANIne jarA paNa gamyuM na hatuM, ane patinI dIkSAnA divasathI ja teNIne manamaMdiramAM vairano prAraMbha thayo hato. e prazna : AvI rIte rUpavatI yuvatI patnIne, teNInI IcchAone guMgaLAvIne dIkSA levI te zuM vyAjabI kahevAya? bicArI pArakI chokarI, ghaNI AzAo laIne AvI hoya, teNIne Ama vidhavA banAvIne vidAya levI te zuM dharma lekhAya ? uttara : bhAI praznakAra ItihAsa ane vartamAna jagatane je cazamAM utArIne vAMce agara vicAre to AvI dalIla karavI paDe ja nahIM. juo bhUtakALanA rAjAo seMkaDe rANIo paraNatA hatA-paraNe che. AvA itihAsamAM DhagalAbaMdha dAkhalA dekhAya che. hiMdu
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ke musalamAna rAjavIoe, maLI teTalI rANIo meLavI che. bhatRharine traNaso rANIe hatI. mAnasiMhane pannasA rANIo hatI. akabarane, jahAMgIrane, zAhajahAMne, AlamagIrane, alAuddInane, A badhAne keTalI rANIo hatI jANeA che ? vartamAna nijhAma sarakAra ne tenA bApane keTalI begamA hatI khabara che ? are bhAI ! rAjA ane paisAdArane etraNa-cArapAMca patnIe paraNavI e tA sAmAnya bAbata banI gaNAya che. ane emAM seMkaDA rANIe ane rakhAtAnA mAlakonI, tevu paMcANu TakA rANIe tA, potAnA svAmInuM mukha paNa jovA pAmatI nathI. are keTalAka rAjAe tA potAnI paraNelI rANIone bhUlI gayA che. ane pAchaLathI A vAta sAcI mAnavA jeTalI ( putravatI rANIone ) taiyArI batAvavAnA akhADA karyAnA dAkhalAe zAstro tathA iti hAsamAM ghaNA banyA che. ahIM uttarAdhyayanasUtra viSNuta bAvIza putrA ane ghaNI rANIvALA rAjA Indradatta tathA itihAsaprasiddha rAjA duSyaMtanAM udAharaNA jANavA yogya heAvAthI lakhAya che. peAtAnI paraNelI patnIne bhUlI janAra eka rAjA Indradatta H A bharatakSetramAM Indrapura nAmanA nagaramAM IndranA jevA parAkramI Indradatta nAmA rAjA hatA. tene ghaNI rANIo hatI. badhI rANIo pratye tenA eka sarakhA rAga hatA. te rANIe paikInI keTalIka rANIothI, rAjAne bAvIsa putrA thayA hatA. rAjAe potAnA putrAne bhaNAvavA sArA sArA adhyApako rAkhyA hatA. paraMtu rAjakumArA, kevala krIDAomAM, ramatagamatamAM, adhyApakeAne, bilakula mAnatA nahIM. adhyApaka DapakA Ape. tADanatana kare teA, peAtAnI mAtAene kahe. rANIe putrAnA pakSa laI adhyApakAnuM apamAna kare. Ama thavAthI badhA ja rAjakumArI barAbara bhaNyA nahIM. eka vAra rAjA, nagara bahAra pharavA gayA hatA. tyAM bagIcAothI bharacaka potAnA maMtrInuM raheThANa hatuM. rAjAe bagIcA ane vRkSAnI maneAharatA jotAM, eka rUpa lAvaNyavatI, bALAne paNa joI. teNI teja maMtrIzvaranI putrI hatI. rAjA, bALAnuM rUpa joI AkarSAyA. eTalAmAM matrIzvara paNa rAjAnuM Agamana jANI doDatA rAjAjInI pAse AvyA; ane rAjAnI icchAne mAna ApI, manoramA nAmanI A peAtAnI putrIne, rAjavI sAthe paraNAvI. rAjAne tyAM ja rahevAnI icchA jaNAvAthI maMtrIzvare, sAmagrIthI bharela mahela rAjAne rahevA ApyA. matrIputrI sAthe keTalAka divasA sudhI rAjA tyAM rahyo. pitAnI zikhavaNIthI maMtrIputrI manAramAe, svAmI sAthenI, badhI vAtAnI, noMdha karI lIdhI hatI. rAjA pAsethI keTalIka nizAnI sUcaka ane na bhulAya tevI kSiso paNa meLavI lIdhI. bhAvibhAvathI- rAjAnA gheADA samAgamathI paNa khALA gabhavatI thaI. rAjA patnInI ane sasarA evApradhAnanI rajA laI nagaramAM rAjabhavanamAM paheoMcI gayA. maMtrIputrI rANI manoramAne putranA janma thayo ane mahAtsavapUrvaka pradhAne surendradatta nAma ApyuM. mAtAmahanI dekharekha nIce kumAra mATeA thayA. vidyAgrahaNa karavA yeAgya thayA. tyAre pradhAnajIe te ja paDitA pAse surendrandrattane bhaNAvavA geAThavaNa karI. kumAra buddhizALI hatA. vinayavAna hatA. mAtAmahanI saMpUrNa kALajI hatI. tethI ramata-gamatanA tyAga karIne-
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhulakaNA rAjAonI bhramaNA : prakaraNa 13 71 apramattapaNe bhaNavA lAgyo. puruSanI 7ra kalAe bhaNyA, vyAkaraNa, kAvya, kASa, nyAya vagere badhuM nijanAmavat abhyasta thayuM-tathA rAjakumArane cAgya badhI yuddhanI vidyAe ane kalAono pAragAmI thayA. rAdhAvedha, zabdavedha, patravedha, lavedha jevI aneka vidyAo ane kalAonA pAragAmI thayA. kahyuM che ke vipAyA nALa vinayathI jJAnanI prApti thAya--kumAra surendradatta vinayI hatA. Indradatta rAjavInI anya rAjyAmAM ghaNI moTI Akharu hatI, ane ghaNA putrA hAvAnI tathA sArA vidvAna paDatA rokI rAjakumArone bhaNAvavAnI paNa prasiddhi phelAI hovAthI, mathurA nagarInA jitazatru rAjAe pAtAnI cAsaTha kalA bhaNelI ( kanyAratna ) nivRtinAmA putrIne, pradhAnA sAthe svayaMvarA IndrapurAdhIza Indradatta rAjAnA putrAne paraNAvavA meAkalI. kanyAnI pratijJA evI hatI ke rAdhAvedha sAdhavAmAM nipuNa hoya tevA kumArane mAre paraNavuM. prazna :--rAdhAvedha eTale zuM ? uttara H--eka telathI bharelA kuMDa manAvAya che. tenI barAbara madhyamAM, eka majabUta stambha ghaNA UMcA UbhA banAvAya che. tenI upara cAra avaLAM-cAra savaLAM cakro ghaNA vegathI pharatAM hoya che. staMbhanI cheka upara eka pUtaLI anAvAya che. tene ja rAdhA kahevAya che. te pUtaLI nIcA mukhe UbhI karelI hoya che. rAdhAvedha sAdhaka puruSe, telanA kuMDanI sAthe joDAelA pATiyA upara UbhA rahI, telanA kuMDamAM cakSu sthApI, avaLAM savaLAM pharatAM ATha cakronI vacce khANa phUMkIne, rAdhA nAmanI pUtaLInI vAmacakSu vidhavAnI hoya che. te vidhAya eTale rAdhAvedha thayA samajavA. Indradatta rAjAnA khAvIsa rAjakumArI, abhruNa ane tu jevA hovAthI, rAdhAvedha sAdhI zakayA nahIM. rAjA indradattanI samagra prajAmAM apakIti phelAI. dezadezamAM apayaza phelAvAno bhaya lAgavAthI rAjA khUba ja udAsIna thayA. varaM na putrA na kuputraputrA, varaM na dArAH na kuvRtadArA / varaM na mitraM naca mUrkhamitraM varaM kra vAsaH na kugrAmavAsaH // 1 // artha : putra na hoya te ja sArUM. paraMtu mAtApitAnI AkharunuM lIlAma kare, tevA hAya tA sAruM nahIM. patnI na hoya te sAruM. paraMtu kulaTA hoya, kubhAryo hAya, te sAruM nahIM. mitra na heAya tenI ciMtA na karavI. paraMtu mUrkha mitra teA na ja karavA. gharanuM ke bhADAnuM paNa ghara na hoya sAruM. paraMtu kugrAma, kupaDeAsamAM ghara sAruM nahIM. jyAM mAMsAhArI, bhraSTAcArI, cAra, jugArI rahetA heAya tyAM ghara levuM nahIM. rAjA Indradattane udAsa joI maMtrIe jANI lIdhuM, ane rAjane vinaMti karI ke svAmin! Apa udAsa thazeA nahIM. hajIka Apano sArAmAM sArA eka putra khAdI che.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI rAjA kahe che, mAre putrA bAvIsa ja che. mantrI kahe che, svAmina Apano mArI putrIno putra ne ? rAjA kahe che, tArI putrIne huM kayAre paraNyA chuM ? maMtrIzvare putrI sAthenA, khAnagI prasa'gAnA vananI, putrInI lakhelI pustikA rAjAne soMpI. vaLI rAjAnI ApelI mahA kiMmatI vastu hAjara karI. tyAre mahAmusIkhate rAjAe putra ane patnIno svIkAra karyAM. surendradatta rAdhAvedha sAdhyA. ane nivRtti nAmanI kanyAne paraNyA. ane rAjAe potAnuM rAjya paNa tene ApyuM. 72 patnI-putrane bhUlI janArAnuM udAharaNa bIju rAjA duSyaMta ane zakuMtalA : va ayeAdhyA nAmA mahAnagarImAM mahApratApI, duSyaMta nAmA rAjA rAjya karatA hatA. tene moTAM rAjyakulAmAM janmelI, kulavatI, guNavatI, zIlavatI, rUpavatI aneka rANIe hatI. rAjA duSyaMta ekavAra pharatA pharatA potAnA rAjyanI antata eka tApasAnA AzramamAM gayA. tyAM tApInA samudAyamAM ( menakA nAmanI apsarAthI janmelI ) zakuMtalA nAmanI tApasa bALAne rAjAe joI. bALA ghaNI ja sarvAMga suMdara rUpALI hAvAthI rAjA duSyaMtanuM mana AkarSAyuM. paraNavAnI icchA thaI. bALA paNa rAjAne animeSa nayane jotI hatI. A hakIkata AzramanA svAmI ane bAlakAnA pAlaka pitA kaNvanAmA RSine paNa jANavA maLI. RSi pote paNa mAlAne sAru suyogya varanI zodhamAM ja hatA. suvarNa nI mudrikAne kImatI hIrA maLavAthI ja zobhe che. prazna : ghaNI strIe hAvA chatAM, dhanavAnA ane rAjAe tRpta thatA nathI tenuM zuM kAraNa ? uttara : anaMtAkALanI vAsanAe AtmAne tRpta thavA detI nathI. jJAnIe pharamAve che ke, dhaneSu jIvitavyeSu strISu cAnneSu sarvadA / atRptAH prANinaH sarve, yAtA yAsyanti yAnti ca artha : AkhA saMsAra cakramAM, samagra jIvaleAkavAsI sa jIvAe, anaMtAkAlathI, pAMce indriyanA sarva bhAge! anekavAra bhAgavyA chatAM, vamana ane viSTAnI mAphaka bhAgavI bhAgavIne cheDelA hovA chatAM. jIvamAtrane, dhanamAM, jIvataramAM, strIomAM ane khArAkamAM, tRpti thaI nathI, thatI nathI, thavAnI nathI. puNya vadhe eTale sAmagrI khUba maLe, eTale lAlasA paNa khUba vadhe. pachI pAponA gaMja khaDakAya che. ane tethI jIva bicArA pazu ane narakagatinI musApharI karavA cAlyA jAya che. kaNva RSie, khALA zakuMtalAne, duSyaMta rAjA sAthe varAvI: tApasa-tApasIee maLIne, vara-kanyAno hastamelApa = lagnavidhi = zAstranA matrAccArorvaka karAvyA. duSyaMta rAjAe keTalAka divasA, kaNva RSinA AzramamAM rahIne, zakuMtalAdevI sAthe pAMce indriyanA sukhA anubhavyAM. bhAvibhAvayeAge zakuMtalAdevI sagarbhA thaI. ane rAjAne svanagarI javAnI bhAvanA thaI.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 zakuMtalA ane bharatakumAranuM ayodhyAmAM Agamana : prakaraNa 1luM rAjAne vicAra AvyA ke sagarbhA devIne azva upara laI javAya te, garbha mATe jokhama gaNAya. mATe rAjadhAnImAM jaIne, rANIne yogya pAlakhI ane myAna, tathA keTalIka paricArikA dAsIo, ane mahattarAone, tathA thoDA vizvAsu subhaTone, becAra maMtrIone mekalI rANune bolAvIza. Ama karavuM te, mArI mAnavatI rANI mATe sugya gaNAya. A vAta rAjAe RSine jaNAvI. RSinI ane zakuMtalAnI tathA vRddha tApasatApasIonI rajA laIne rAja ravAnA thaye ane a5 divase ayodhyA pahoMcI gaye. AzramamAM goThavelA vicAre rAjadhAnImAM pahoMcyA pachI taddana bhulAI gayA ane pachI te divase gayA, mAsa paNa gayA, varSo paNa javA lAgyAM. rAjA duSyantanA gayA pachI tarata ja rANI zakuMtalAe sutithi-vAra-nakSatra-yugamAM ghaNA uccanA graho hoye chate eka mahAprabhAvazALI putrane janma ApyuM. kapALa bhavya tejasvI hatuM. zarIranA badhA avayava ghaNuM ramya hatA. bALakane joIne vRddha tApasIo ghaNI AnaMda pAmI ane bALakanA janmanI vadhAmaNI kulapati kaNvaRSine ApI. gya divase bALakanuM "bharata" evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. bIjanA caMdranI peThe kumAra tApasanA AzramamAM meTa thAya che. tApasa, strI, puruSe AvA devakumAra jevA bALakanA janmathI, tathA tene vRddhi pAmate joIne, AnaMda pAmavA chatAM paNa, rAjA duSyata taraphathI rANI tathA kumArane koI levA AvatuM nathI. kAMI sukhasamAcAra paNa nathI. tethI badhA tApasa tApasIo ane kaNvaRSine ghaNuM dukha paNa AvI jatuM hatuM. bALaka pAMca varSane thaye. tenAM baLa-rUpa-parAkrama ajoDa hatAM. te siMhanA baccAMene kAne pakaDIne ghasaDI lAvata joI, AzramanAM mRgalAM, gabharAI bhAgI jatAM hatAM. AvuM badhuM jonArAM AzramavAsIo camatkAra pAmatAM hatAM. have to kaMIpaNa upAyathI zakuMtalA tathA bAlakumArane tenA pitA pAse veLAsara pahoMcADavAM joIe. A pramANe kaNvaRSie keTalAka vRddha tApasa sAthe vicAranI Apa le karIne sArA muhUrta putra sahita putrI zaMkutalAne ayodhyA tarapha prayANa karAvyuM. sAthe keTalAka vRddha ane anubhavI tApasa ane tApasIone paNa mAtAputra (zakuMtalA-bharatakumAranuM)nuM rakSaNa-sAcavaNu karavA bhegAM mokalyAM. rastAmAM phaLAhAra ane page prayANa karatAM, keTalAka divase, ayodhyA nagarInA parisare pahoMcyA. badhA tApa ane tApasIo sahita, rANI ane kumArane, nagaranI bahAra uttama vRkSanI chAyA nIce rAkhIne, vRddha ane anubhavI be topa nagaramAM rAjAne vadhAmaNI ApavA ane rANI tathA kumAranuM sanmAna satkAra karAvavA rAjAnI pAse gayA. jaTAdhArI ane jhADanI chAlanAM va paheranArA tApa rAjasabhAmAM gayA. ane rAjAe (Aya rAjavI hovAthI) tApane praNAma karyA, svAgata pUchyuM. sukhazAtA pUchI. rAjAne prazna mahArAja Apa kema padhAryA cho ? tApane uttara ame kaRSinA AzramamAMthI AvyA chIe ane ame temanA ziSyo chIe. 10
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI rAjAnA prazna H te RSimahArAja sukhazAtAmAM che? temane mAru kAMI kAmakAja che ? tApaseA : mahArAja ! amane RSIzvare potAnI ( ucherelI putrI ane ApanI patnI zakuMtalA tathA bALaka kumArane, soMpavA mAkalyA che. kaNvaRSie ApanI ghaNA divasa pratIkSA karI, ApanI thApaNane, khUba sAcavaNathI rakSaNa ApyuM. paraMtu Aja sudhI ApanA taraphathI mANase ke samAcAra na AvyA, mATe amane meAkalyA che. 74 RSinuM bhASaNa sAMbhaLIne, rAjA duSyaMtane navAI lAgI. are saMta puruSo A zu' belA che ? mArI badhI ja patnIe (rANI ) ahIM ja, mArA aMtaHpuramAM vidyamAna che. A sivAya huM koI strIne-RSiputrIne paraNyAnuM yAda nathI. manuSya badhuM bhUle paraMtu potAnI paraNetarane kema bhUle ? mATe tame RSimunie AvuM asatya kema bele che ? rAjA duSyaMta taraphathI sanmAna-satkAra svAgata vagere tA dUra rahyuM, paraMtu uparathI AvuM ekadama ajANyuM valaNa joI, sAMbhaLI, tApasA te DaghAI ja gayA. ApaNe teA tenI thApaNa tene soMpavA AvyA chIe, tenA upakAra mAnavA, tA dUra rahyo, uparathI ATalI moTI sabhAmAM, ApaNane koI dhUnI jevA gaLepaDu gaNAve che. asesa ! have ApaNe kayA mArga levA ? tApase H mahArAja ! ane tapasvI lAka chIe. AjIvana asatya nahi belavAnI pratijJA lIdhI che. bIjA asahyA vakhate kapAya, paraMtu sAmAnya mANasa paNa peAtAnI putrI varAvyAnuM asatya bole nahIM. teA pachI ame vanavAsI tApase asatya kema elIe ? rAjA duSyaMta : tyAre zuM huM rAjA, ATalI moTI prajAnA nyAya teALanAra asatya eTaluM ? tApasA : mahArAja ame amArI putrIne tathA dauhitrane sAthe lAvyA chIe. e khALA tArA jevA eka rAdhirAjanI rANI che. vaLI teNInI kukSinuM ratna paNa mahApratApI kumAraratna che. te bannenu, tArA potAnA sthAnane zeAbhe tevuM, sanmAna karavuM joI e. tenI vadhAmaNI ApavA ame pahelA AvyA chIe. kavaSinA AzIrvAdo paNa lAvyA chIe. rAjA duSyantane tApasAnuM vacana bilakula gamyuM nahIM. vakhate have rAjA uzkerAI jaze ? tApasAne Ama barAbara samajAI javAthI, mAnabhraSTa thayelAnI mAphaka tApaseA rAjasabhAne cheDIne, nagarImAMthI nIkaLIne, jyAM zakuMtalA vagere hatAM tyAM pahoMcI gayA. tApasA phaLAhAra kare che. anAja ke pakavelI rasAI jamatA nathI. tApase hAvAthI pAse dravya paNa rAkhatA nathI, kaLA mata maLavAnuM sthAna paNa nathI. tApasA bhale tyAgI hatA, paraMtu rANI ane kumAra tA bhAgI che. have emanuM zuM karavuM ? atAbhraSTa tatAbhraSTa jevA nyAya thayA. " rAjA, vAjA ane vAnarA " temane kANu samajAve ? have zuM karavuM? keAnI madada levI ? nagaranI bahAra AvyA. tApasA ne tapasvinIne tathA zakuMtalAne, rAjA sAthene paricaya sabhaLAvyo. rAjAnA AvA vartAva joI ne, zakuMtalAne vicAro AvyA. jarUra
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 pitAnI vahAlI patnI ane bALakane bhulI janArA rAjAe pra. 1luM rAjAne mAre koI aparAdha lakSamAM rahI gayo hovo joIe. mATe ja teoe Aja divasa sudhI mArI athavA potAnA nyAsa (putranI)nI khabara lIdhI nathI. paraMtu huM satI chuM. meM aparAdha karyo nathI. mane mArA nAtha najare joze ane mAre cokkasa AdarasatkAra karaze. vaLI mArI pAse tenA rAjyanA staMbha je tene pitAne putra che, tene joIne paNa mArA svAmI mAre ane putrane satkAra karaze. have bIjo koI mAga rahyo na hovAthI, tApasIe rAjA taraphathI saMpUrNa anAdara sAMbhaLavA chatAM paNa, zakuMtalA sahita tApasenuM ToLuM, rAjadarabAramAM dAkhala thayuM. zakuMtalA ane kumAra bharatane joIne rAjakIya manuSya ane nAgarika lokonAM cakSuomAM amRtanuM varSaNa thaI rahyuM hatuM. IndrANI jevI zakuMtalA, jayaMta (Indrane putra) jevA kumArane joIne, bhalabhalAonAM citta AkarSAyAM hatAM. phakta rAjA duSyatane durbhAva (kAdha) doDAdoDa karI rahyo hato. rAjA (Aveza pUrNa) koNa che? kema AvyA che? tApasa mahArAjaame maharSi kavanA ziSya chIe. RSinI AjJAthI, ApanI rANI ane kumArane Apane sAMpavA AvyA chIe. sajA : meM tamane jaNAvI dIdhuM che ja chatAM gaLapaDu kema bane che? huM jANato nathI. tamane oLakhatA nathI. zA mATe mArA nyAyane dUSita banAvo che? rAjAnAM AvAM AvezapUrNa vacane sAMbhaLI, tApa mauna thayA ane zakuMtalA mukhane DhAMkIne, na vArI zakAya tema prazake prazake raDavA lAgI. je joIne, bALaka bharata raDavA lAgyuM. tApasa ane tApasIenI AMkhe paNa gaLagaLI thaI gaI. ekadama kAruNyarasanuM vAtAvaraNa banI gayuM. AkhI sabhA paNa stabdhavat zUnya jevI dekhAvA lAgI. A banAvanI pradhAnamaMDaLa upara moTI chApa paDI gaI. AvA saMtapuruSe AvuM asatya kema bele? jene svayaMvara maMDapa thAya tyAre hajAra rAjAo paraNavA Ave che, jhagaDI mare che. lohInI nadIo vahe che. evI devakumArI jevI bALA rAjAnI banAvaTI rANI thavA kema Ave? jene joIne bhalabhalAonuM zira jhukI jAya tevo devakumAra keIne banAvaTI putra thavA kema Ave? "3Ati guMjana 3thAti" AvI daivI AkRti-jagatane labhya kema banI zake? puNyavAna keIkane ja maLI zake. mahApudayavALA manuSyane ja AvA mahemAna-paroNa paNa maLe che. badhAne to nahi ja. to pachI AvI patnI ane putra maLyAM hoya tevA naranuM bhAgya to asAmAnya ja gaNAya rAjAo haMmeza bhUlakaNA ja hoya che. ApaNA mahArAjA jarUra bhUlI gayA hovA joIe ! bALA-putrane tapAsavA jarUrI che. pradhAne (rAjA pratye) mahArAja ! ApanI AjJA hoya te ame thoDI tapAsa karIe? rAjAe pradhAnanI vAta sAMbhaLI, anicchAe paNa hA kahI. pradhAnee, zakuMtalA tathA kumArane eka UMcA Asana upara besADI, ghaNA mAnapUrvaka temane keTalAka prazno
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI pUchyA. mahArAjAnA meLApa thayAnI, vizvAsapAtra khInA jANavA pUchyuM. zakuMtalAnAM vacanAnI kAmaLatA joI ne pradhAnane ghaNuM satya samajAI gayuM. vaLI zakuMtalAe rAjA duSyaMtanI ApelI vIMTI-nizAnI batAvI. badhI tapAsanA aMte pradhAnamaMDaLane satya samajAI gayuM. sAtheAsAtha kumAra bharatanI AkRti mahArAjA duSyaMtanA AkAra sAthe ekadama maLI jatI joIne paNu, mAtA-putranI satyatA upara kaLaza caDatA jaNAyA. RSienAM vacanA tathA zakuMtalAnI rUpa-lAvaNyalajjA-kAmaLatAdi guNa-sAmagrIthI samagra sabhA upara satyatAnI maheAra-chApa lAgI javAthI, rAjA duSyaMtane paNa ghaNA AnadapUrNAMka, patnI tathA kumArane svIkArI levAnI lAgaNI prakaTa thaI. pachI tA meATA samAreAhapUrvaka zakuMtalAnA rANIvAsamAM praveza karAvyA, ane uttarottara zakuMtalAdevInA, bAhya abhyaMtara guNAthI AkarSAelA rAjAe, paTTarANI padma ApyuM ane bharatakumArane sArA adhyApakA rAkhIne zAstrA ane zastrAno abhyAsa karAvI, yuvarAjanI padavI ApI. krame bharatakumAra pitAnuM Apelu rAjya pAmIne eka moTA samrATa thayo. mahA pratApazALI rAjAdhirAja thayA. vAcaka vage` samajavuM joIe ke, AvA eka be nahi paNa zAstro ane itihAsAmAM jaina ane jainetara vidvAnAe varNana karAelA, aneka patnIvALA rAjAonA, na gaNI zakAya teTalA dAkhalA dekhAya che. kRSNa mahArAjA ane devI satyabhAmAnA sa MvAdo, jaina-jainetara granthAmAM prakaTa thayelA che. tevA eka banAva TAMkatA kAI ajaina vidvAne satyabhAmAnu ruNuM lakhyuM che temAM kahe che ke : kAnA kahevuM paDaze tamane, rIza ghaNerI caDaze rAja, kAnA kahevu paDaze kAI, paraNIne koI kuvArI, koI ne cArI lAgyA, AvAM hINAM kAma karI, bhUdharajI ! manamAM bhAvyA rAja, kAnA kahevuM paDaze ? tamane rIza... tathA temanAtha svAmIne eLabhA ApatAM rAjulanAM vAyA : kRSNa tamArA vIrA re, keI melI paraNI, vagara varaMlI vAmA re, navI zakIye varaNI, AgaLa sukhaDAM ApI re, pAchaLa rahI paDatI, ThekANuM nahIM tenuM re gAkuLIe raDatI. ( eka jaina kavi ) AvA vanothI aneka patnItva siddha thAya che. eTale A saMsAramAM kaMcana ane kAminI, AyuSya ane AhAra, A cAra vastuthI kAI tRpta thayuM nathI, thatuM nathI, thavAnuM nathI. prazna : tA pachI AtmAmAM sarva tyAga Ave ja nahI ne ? ane sa tyAga vinA mukti pamAya ja nahI, e kema bane ?
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAranI vAsanAo : pra. 1 luM uttaraH uparanI vAta bahulatA e samajavI. AkhuM jagata vAsanAmAM taraboLa hoya che. anaMtAnaMta jIvo, cAre saMjJAthI raMgAelA che ja. to paNa sadAkALa, keInA kaI jIvonA bhavasthiti paripAka thatA jAya che ane sarva tyAga paNa Ave che. karmano kSaya thAya che ane je muktimAM paNa jAya che. anaMtakALe. anaMtAnaMta mokSamAM gayA che. tathA ghaNuM vAsanAnA kIDAo, potAnI suzIla patnIone choDIne vezyAonA gharamAM jaIne paDyA rahevAnA hajAre banA hatA ane hoya che. paranArI paravaza banelA keIka pAmaree pitAnI paraNelI patnIone paraloka pahoMcADI dIdhAnA paNa dAkhalA na gaNI zakAya teTalA hoya che. AvA kevaLa vAsanAthI bharapUra jagatamAM kaI mahAtyAgI AtmA, rAjya ramA ane rAma A traNene taNakhalAnI peThe tyAga karIne, AhAra saMjJA, maithuna saMjJA, parigrahasaMjJA ane bhayasaMjJAone trividha trividha tyAga karI, AkhI jiMdagI mATe mana, vacana, kAyAthI hiMsA, asatya, cerI, mithuna ane parigrahanA paccakhANa karI, nirIhabhAve nirvAha karanAra mahApuruSanI anumodanA karavI joIe, prazaMsA karavI joIe, namaskAra karavA joIe. tenI jagyA e AvI avaLI vakIlAta kema? bIjI vAta e che ke, A samasta saMsAra vAsanA thI bharelo che, vAsanAonuM sthAna che. anaMta kALa vItI gaye, puruSapaNuM anaMtIvAra maLyAM ane strIpaNuM paNa anaMtIvAra maLyAM. puruSa ane strIvedathI anaMtIvAra jIve bhogo paNa bhagavyA. devagatinAM apramANarUpa, regarahita kAyA, sAgaropamanA AyuSamAM, lAkhe-keDo devAMganAo bhegavI. paraMtu A jIva bApaDo-bicAro pAmara-rAMka hajIya evone evo bhUkhyo che. mahApuruSe pharamAve che ke brahmajJAna vivekino'maladhiyaH kurvantyaho duSkaraM / yanmucantyupabhogabhAjyaSidhanAnyekAntato nispRhAH / naprAptAni purA, na saMprati, na tu prAptau dRDhapratyayAH __ vAJchAmAtraparigrahANyaSi paraM tyaktu na zaktA vayaM // 1 // artha : ahIM be prakAranA jIva batAvAyA che. koIka te (keDamAM ekAda) AtmasvarUpane pAmelA, mahA vivekanA bhaMDAra jevA, atyaMta nirmaLa baddhivALA mahApara bheganAM hajAro sAdhane sAkSAta hAjara hoya, manapasaMda hAya, svAdhIna hoya, bhogavavAnI zakita paNa khUba hoya, topaNa pitAnI kevaLa nispRha bhAvanA-tyAgabuddhi vaDe bhogane tyAga karIne, (pAmarothI na banI zake tevuM) ati duSkara tyAgamaya AcaraNa AcarIne, jagatane Azcaryamugdha banAve che. jyAre bIjA ApaNuM jevA (pAro) pahelA pAmyA nathI, hamaNAM vidyamAna nathI tathA pAmI zakavAne a5 paNa vizvAsa nathI. te paNa kevaLa maLaze, evI AzA (rAjya ramA ne rAmA) rAjya-lakSamI ne rUpavatI strInI IcchAne tyAga paNa karI zakatA nathI. A kane nicoDa e che ke, jemane saMsAra ane mokSanI yathArthatA samajAI nathI, kevaLa saMsArane ja sAre mAnya che, tevA AtmAo tyAgI puruSonA tyAganA sukhane
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI zuM jANe? jema gadheDuM sAkaranA svAdane jANatuM nathI, jema bhuMDa ghebaranA (kevaLa kAdava ane viSNA ja khAya che) svAdane jANatA nathI, jema UMTa drAkSAnA svAdane (lIMbaDAkhejaDA bAvaLiyA bhAve che) jANato nathI, tema ApaNe jevA saMsAranA ja sukhamAM khuMcelA pAmara tyAgIonA sukhane kema oLakhI zakIe ? kAraNa ke : motIkSya nastha thatu purNa, tattvahiM rAva-phAvI ! kRtAMgarAgasya hi zalyabhAjino, na tatsukhaM yadgatazalyake jane // 1 // artha saMsAranA kIDA jevA ApaNe badhA jene sukha mAnIe chIe, te jJAnIonI daSTie sukha ja nathI. A sukha mehajanya sukha che, sukhAbhAsa che, kalpanAjALa sukha che. vAstavika tene sukha kema kahevAya ? eTale ja mahApuruSe kahe che ke, mehanA nAza thayA pachI AtmAne je sukhane svAda maLe che, te sukha vAsudeva-cakavatI ke Indrane paNa hoI zake nahIM. jema keInI chAtImAM lehane khIla lAgela hoya, tene caMdanane lepa sukha kema ApI zake ? jene -zekaviga-jarA-bhaya ne maraNa A cha zatruo pAchaLa paDelA che, evA saMsAramAM vasanAra jIvane sukhI kema kahevAya ? jenI kalpanA paNa na hoya tevA, kSaya, (TI.bI.) kensara, pakSaghAta vagere rogo kayAre Avaze tene nirNaya nathI. ApaNI vahAlI vastu, (putra, patnI, lakSmI ne kayAre nAza thaI jaze? tenI khabara nathI. ghaDapaNa paNa aNagamatuM hovA chatAM cokkasa AvavAnuM che. AjIvikAne, akasmAtane, Abarune, maraNane, corane, agnine, sarakArane, nAlAyaka parivArane, AvA badhA bhaye paNa che. ane chelle maraNa AvavA mATe, varSa, mAsa, pakSa, tithi, vAra, coghaDIyuM nakkI thaI gayAM che ja, evA saMsArI jIvane sukha kevuM ? kasAIne vADe purAelAM pazuone khANa ane ghAsa apAya che, paraMtu A to zatrunA gharane satkAra che. cera lekenA sukhanI kathAH keIke cAra loko rAjAnI tIjorI corIne nAselA eka nagaramAM gayA che. temane, pAsenA dhananA baLathI eka vezyAe utAre Ape che. tenA ghera ghaNI khUbasUrata-chokarIo che. sundara pakavAne thAya che. kerI vagere atyuttama phaLe paNa khAvA maLe che. nAca, gAyana, vAjiMtra sAMbhaLavA maLe che. sAkSAta svarganA sukha bhogavAya che. eTalAmAM rAjAnA cAkyAtAnuM sanya AvyuM. badhAne pakaDIne laI gayA. phAMsIne lAkaDe laTakIne marI gayA. prazna: ApaNane AvuM kayAM thavAnuM che ? uttaraH ApaNe marIne kayAM javAnA chIe enI khabara nathI. prazna: hA, paNa ApaNe kharAba gatimAM te javAnA nathI ne? uttaraH ApaNe sAruM paNa zuM karyuM che? athavA zuM sAruM karIe chIe ? mATe mekSamAM jaIzuM ? athavA sArI pApa vagaranI gatimAM jaIzuM ? AvA badhA vicAro
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 79 kIrtidharamunino tiraskAra : pra. 1 luM karanAra, vicArakane cokkasa samajAze ke saMsAranAM sukha IndrajALanA sukha jevAM, svapnanA sukha jevAM, mRgatRSNAnA sukha jevAM che, ane corInA paise kharIdelA pakavAnanA svAda jevAM che. keI kavi kahe che ke hariNa dUrathI dekhI, jhAMjhavA keruM pANI, amita zramita thAo, deDI cheTuM pramANa paNa na tarasa bhAMge, pIDa pAme pachIthI, prathama karI parIkSA, te pachI bAMdha prIti . 15 A kavitAne sAra e che ke, vastune joIne oLakhavA udyama kara. sArA khoTAnA pariNAmane vicAra karI le te, pAchaLa pastAvuM paDaze nahIM. have sahadevI rANI ane kIrtidhara rAjarSinI vAta zarU thAya che. sahadevIe pitAnA nokaro dvArA (A samagra deza ane rAjyanA mAlika ane pitAnA svAmI ) rAja kaI dharma dveSI pleccha-hAMkI kADhe tema apamAnapUrvaka nagara bahAra kaDhAvyA. mahAmunirAja jarA paNa AnAkAnI karyA vinA ja nagara bahAra cAlyA gayA. praznaH nagaranA adhikArIo rAjAne (rAjaSine) kema na oLakhI zakyA ? uttara : svArtha ane svArtha TakAvavA maLeluM=AveluM paravazapaNuM, oLakhANa hoya te paNa na varNavI zakAya tevAM badhAM ja kharAba kAma karAve che. vAMco nIce- "svAratha kAraNa mAnavI, haNe mAya ne tAya, svAmI-patnI-putrane, svAratha kAja bhUlAya.' svAratha paravaza jIvaDe, bhAI-mitra-guru-deva, jANe dekhe teya paNa, a95 kare nahIM seva." nabaLuM paNa vahAluM bane, jemAM svAratha hoya, bhAse che zatru samA, jemAM svAratha naya." rANI sahadevInI AvI adharma ane anyAyathI bharelI janA, kumAra sukozalanI dhAvamAtAnA jANavAmAM AvI gaI ane kaze bacAva karavAnI, pitAnI zakti na hovAthI azakatonI nItine AcAra amalamAM mukAI gaye. arthAt rAjarSinuM AvuM haDahaDatuM apamAna jaI ravA lAgI ane AMkhamAMthI AMsuone pravAha chUTavA lAgyo. A banAva vartamAnakALanA sajavI, paraMtu vayathI kumAra, sukezalanI AMkhe jovAI gaye ane ekadama mAtAnA pagamAM paDI, pUchavA lAgyo. Apa mArAM pAlaka mAtA che. Apane evuM zuM duHkha paDyuM che ke Ama asahAya athavA nirAdhAranI peThe raDo cho ? dhAvane uttara : bhAI! mane kazo roga nathI thayo. mAruM keIe apamAna paNa nathI karyuM ane evuM kazuM thAya te paNa AvuM duHkha to thAya nahi ja. paraMtu mArA pitA jevA, athavA samagra prajAnA pitA samAna, tArA pUjya pitAjIe rAjyariddhi-sukha-saubhAgyane tyAga karI dIkSA lIdhI che, gItArtha thayA che, mahA tapasvI che. teo Aje vihAra karatA ayodhyAnagarInA manuSyane lAbha ApavA, ayodhyAnagarImAM padhAryA hatA. paraMtu temano ratnaciMtAmaNinI prApti je lAbha luMTAI gaye, ane uparathI aneka ApattionA varasAda samAna viyoga pragaTa thayA. hamaNAM ja najare joI rahI chuM. vahAlA putra ! mATe ja huM raDI rahI chuM. ATaluM bolatAM bolatAM, kumAra sukozalanI dhAvamAtA dhrusake dhrusake raDavA lAgyAM. AvuM dhAvamAtAnuM rudana kumArane paNa khUba ja gabharAvI nAkhanAruM thayuM.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI sukAzala bALarAjavI ( dhAvanI taddana najIkamAM jaine ) mAtA ! ApanA bhASaNano hajI huM paramA samajyA nathI mATe spaSTa samajAvA. 80 dhAvamAtA H vahAlA putra ! Aje pUjya rAjaSi nagaramAM vaheAravA padhAratA hatA. te banAva tArAM mAtuzrI sahadevIne jANavA malyA. ane nokarone gupta sUcanA ApI, tethI rAjarSine garamAM pesatA aTakAvIne pAchA kADhayA che. mahAmunirAja daravAjA bahAra cAlyA gayA te me' najare joyuM. AvuM pApa mArAthI sahana paNa kema thaI zake ? ARSabhadeva svAmInI rAjadhAnI che. ahIM teA koI sAdhAraNa bhikSunuM paNa apamAna thAya nahIM. teA jaina muninuM te thAya ja kema ? tyAre A teA A nagarInA vidyamAna rAjA dIkSA laI peAtAnA putra ane putra samAna prajAnAM AMgaNe bhikSA levA padhAre te teA putra ane prajAjananAM, mahAbhAgya lekhAvAnI jagyAe apamAna, anAdara, tiraskAra ane prahAro kema ? rAjA sukAzalane dhAvamAtA pAsethI, pitAnA anAdaranA samAcAra maLyA pachI potAnI mAtA sahadevInI vizvAsu paricArikA pAsethI, epaNa jANavA maLyuM ke, tenA pitA munirAjano samAgama thAya te, vakhate putra paNa sAdhu banI jAya te huM pati ane putra 'nethI vaMcita banuM ne ? potAnI janmadAtrI mAtA sahadevInuM, peAtAnA pUjya pitAjI rAjarSi pratyenuM AvuM anAya AcaraNa joI ne, kumAra rAjavI sakezalane krodha athavA vaira vadhAranAruM na thayuM, paraMtu vairAgyane kheMcI lAvanAruM te jarUra thayuM ane vicAravA lAgyA. dhikkAra che A saMsArane ! svArtha hoya tyAM sudhI patnI potAnA pati mATe keTaluM sahana kare? che. svA naSTa thatAM te ja patnI bhayaMkara vairiNI banI bese che. kAnA svAmI ? kAnI nAra ? svAratha kAja batAve pyAra nA'ya svAratha jo talabhAra. pAse Ave na ke' kSaNa vAra // 1 // bhAI bahena, pitA ne mAya, putra-putrI, nArI samudAya svAratha hoya to prema jaNAya, viSNu svAratha sagA nava thAya // 2 // mAruM mAruM jIvaDo karI phATa phulAya, sAthe koI AvyuM nathI, mATe huM nija tAtanuM, ArAdhana karI dharmanuM, sAthe kAI nahIM jAya // 3 // zaraNuM leI karuM alpa sukhakAra saMsAra // 4 // mahArAjavI sukezala mAtA--patnI ke parivAra kAI ne jaNAvyA vagara nagaranI bahAra jyAM pitAjI mahAmunirAja virAjatA hatA. tyAM paheAcI paNa pUchyA vagara ke
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukozala rAjAne vairAgya : prakaraNa 1 luM gayA. ane muni bhagavaMtane vidhithI vaMdanAdi karIne, pagamAM paDIne, vAravAra kSamAyAAnA karavA lAgyA. 81 huM pitAjI ! huM adhama AtmA chuM. mane vAravAra dhikkAra thA. mArA rAjyamAM koIpaNa atithinA anAdara thAya te mArA ja pramAdanuM kAraNa che. mArA rAjyamAM, mArA parama pUjya pitAzrI; ane paramagurudeva-parama jJAnI mahAtapasvI padhAryA. temanA mAre mATeA satkAra karavA joI e. tenI jagyAe mArA ja sevaka ane sainikA dvArA tiraskAra ? he prabhe ! mane AvA gurudrohanA pApanA prAyazcitta tarIke-AkhI jiMdagI sAthe rahenAra sevaka banAve. yuvAna rAjavI sukezala rAjabhavanamAMthI padmAtipaNe ane te paNa taddana ekIlA nIkaLyA, te anAva kSaNavAramAM AkhA rAjabhavanamAM, rAjamaDalamAM, ane zaheramAM, vAyuvege phelAI gayA ane tatkALa sukeAzala rAjAnI pAchaLa pAchaLa, pradhAna varga paNa doDI gayA. badhA leAkeA jyAM kIrti dhara rAjaSI birAjyA hatA, tyAM AvI gayA ane rAjiSane eLakhavA sAthe banne prakAre pUjya samajIne, vaMdana karIne, padArUpe besI gayA. sukeAzala ruve che. prAyazcittadAnamAM pratrajyA mAge che. A badhu joI pradhAna va, gabharAyA ane rAjAne prAthanA karI kahe che : mahArAja! ApaNu ayeAdhyAnagarInu rAjya, ghaNuM prAcIna ane meATu che. rAjyanA rakSakanI gerahAjarImAM dIkSA levAya nahIM. prAnte avazya pratrayA svIkAravI te ApanA pUrvajonA dharma che. paraMtu Apa hajI bALaka che. Apane hajI rAjyane sAcavavuM, prajAne rakSaNa ApavuM, e anivAya phja che. atyAra agAunA ApanA badhA ja pUrvajoe, rAjyane bhAgaLyuM. zatruone dabAvyA, nIti tathA nyAyane vikasAvyAM, ane prAnta putrane rAjya ApIne, cAritra lIdhuM. niraticAra ArAdhI, meAkSamAM gayA. athavA saMsArane alpa banAvI, svargAdi sugatigAmI thayA. Apane hajIka dIkSA levAnI vaya AvI nathI. pradhAnama`DaLa tathA keTalAka AgaLa paDatA nAgarikAe paNa, yuvAna rAjavI sukeAzalane, ghaNI ghaNI dalIle| sAthe namratAthI vinavaNI karI. paraMtu sahadevI mAtAnuM, potAnA pitA munirAja pratyenu, AvuM anAya, ane gAjhAruM, AcaraNa joI, sAMbhaLI, temanu citta, valAvAI gayuM hatuM. saMsAranI duSTatA kevaLa svA parAyaNatAthI bharelI che. vAstavika peAtAnA svArtha ja che. jIva puNyanA DhagalA sAthe laIne AvyA che. pApanA poTalA bAMdhIne javAne che. kahyuM che ke : 11
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ ww jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI " rAjya-ramA ne rANIo, dAsa to parivAra puNya vaze AvI maLyo, pApa karAvaNa hAra " 1 "mahA puNyodaya jIvane, narabhava surabhava thAya che -- puNya saghaLAM khAIne, vaLI kugatie jAya. " 2 prazna : saMsAranA badhA ja loko svAthI che. kaI paramArtha che ja nahIM ema kema kahevAya ? uttara : kahevAnI jarUra ja nathI, najare dekhAya che. ApaNA jevA anAjanA kIDAo athavA viSayanA kIDAo samajIe nahIM e judI vAta che. samajavAnI paDI hoya te dIvA jevuM dekhAya che. praznakAne koI pUche ke, tame pite to svArthI nathI ja ne? ema mAnIe te barAbara che ne? to pachI Apane eTaluM ja pUchavAnuM ke Apa lagabhaga pAMca varSanA thayA tyAM sudhI Apane mAtApitA keTalAM sArAM lAgatAM hatAM, bhalA? Aje teo e ja che ke bIjAM che? prazna : A5 mahAnubhavane koI pUche ke bhAIzrI ! Apane mAtA ane pitA bahu game che ? vadhAre vahAlAM che? ke bALako ane patnI vadhAre game che? kaI vAra tamArA mAjIne, ane zrImatIjIne, aNabanAva thAya te, judA kone rAkhe? mAtA pitAne? ke patnI-parivArane? Apane anubhava pote ja ApanA svArthIpaNAne siddha karI batAvaze. prazna : A to ApaNuM jevA kaliyugamAM janmelAnI vAta che. zuM satyuga cothA ArAmAM paNa badhA svArthI ja haze? uttara : uparanI kItidhara rAjA ane sahadevI rANInI vAta sat yuga cethA ArAnI je che. eTaluM ja nahIM, paraMtu RSabhadeva svAmInA vaMzajo ane rAmacaMdra mahArAjanA pUrvanI vAta che. A sivAya paNa-bharata ane bAhubala jevA, prabhujInA putra, te ja bhave mokSagAmI svArtha mATe bAra varSa jhagaDyA hatA. zrISeNa rAjAnA be putra, taddana sagA bhAI, chatAM eka ja kanyA sAru, khUba jhagaDyA. temanA AvA jhagaDAnA ja kAraNe mAtApitAe viSapAna karI maraNa sAdhyuM. tathALI cUlanIrANuo, cakavata thanAra brahmadattaputrane, mArI nAkhavA lAkSAgRha banAvyuM hatuM. puNyodaya jAgato hovAthI brahmadatta bacI gayA hatA. sUrIkAntA rANIe paradezI rAjAne, ane nayanAvalI rANIe yazodhara rAjAne,jhera ApyuM. hatuM. sukumAlikA rANIe, patine nadImAM dhakako mArI, pADI nAkhe. kaNikAdi daza bhAIoe bhegA maLIne, zreNika jevA pUjya pitAne kedamAM pUryA; mahA dukha ApyuM. A badhAM svArthapUrNa udAharaNo jANavAM.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAga zAsananI samajaNa vagaranA paramAtha vAstavika nathI : prakaraNa 1 83 AvI aneka vArtA ame AgaLanA prakaraNAmAM vistArathI cavAnA heAvAthI, ane ahIM viSayAntara thaI javAthI, lakhatA nathI. chatAM samasta jagata svArthIja che, ema paNa na samajavuM. paMcaparameSTi bhagavaMtA, ane cAra prakArano saMgha paramAthIja hAya che, e paNa samajavu'. prazna : jenA sivAya keAI jagyAe paramArtha hAya ja nahIM Ave! pakSapAta ? kema zuM lAkhA ane kroDAnAM dAna ApI denArAonA paramArtha nahIM ? uttara : lAkhA ane krIDAnAM dAna denArA je paramArtha samajI jAya teA jagatamAM kUdake ne bhUsake katalakhAnAM vadhI rahyAM che mAchalAM kukaDAM, khatakAM, iMDAM, gAyA, bakarAM, gheTAM, bhUMDa, sasalAM, kUtarAM, vagere prANIonI na gaNI zakAya, na mApI zakAya eTalI ApaNA RSi-muniothI bharelA dezeAmAM kataleA cAlI rahI che. vadhI rahI che. te zu' vyAjabI che ? AvA pApI mANasAnA dAnanI udAratAne paramAtha kema lekhAya ? eka amerikana kroDapatie, haDakAyAM kUtarAMone, mArI nAkhavA, jheranI geALIe anAvIne, deze| deza meAkalavA lAkhA pAuMDanI sakhAvata karI che. eka dhanADhya agreja eka meTara bharIne mAMsa vecAtuM lAvI kUtarAone khavaDAvatA hatA. eka meATI lAgavaga vALA mANase hiMdusthAnamAM mAchalAM pakaDavAnI jALA banAvI, ane mAcchalA bharavAnA machavA banAvI, macchImArAne ApI, temane pagabhara banAvavA, peAtAnI lAgavagathI lAkhA rUpiyA bhegA karAvyA hatA. zrI vItarAgazAsanamAM, AvA dAnane, paramArtha nahIM paNa, AtmAnuM mahApatana gaNAvyuM che. ane saMsArane ja kevaLa sAre| mAnanArA, kevaLa manuSyAnI ja yAthI AgaLa nahI vadhelAe game tevA saMtA gaNAyA hAya tApaNu, jainazAsana tevAne paramAthI kema mAne ? yuvAna rAjavI sukeAzalane jJAna garbhita vairAgya prakaTayA heAvAthI, pradhAna vargonI lAgaNIpUrNa dalIleAnI paNa asara thaI nahI. A vAtanI khabara AkhA nagaramAM phelAI gaI. te vAta jANIne, sukeAzalanI rANI, citramALAne mUrchA AvI gaI. dAsIonA zIteApacArathI rANIne bhAna AvyuM. rAvAthI artha sarase nahIM, mATe huM pAte jAte tyAM jaIne, mArA svAmIne pAchA laI AvuM. Ama vicArIne rANI paNa dAsIonA parivArathI viMTaLAI ne nagara bahAra AvI. mahAmunirAjane vaMdana karI, ucita sAcavI, pitane saMbadhIne khelavA lAgI. amane parivArane rAjyane have AdhAra kAnA ? amane keNu sAcavaze keNu rakSaNa karaze ? svAmin kAMIka to vicAra karo. badhAMne ekadama nirAdhAra mUkIne javAnA vicAra baMdha rAkheA ane UMcata svIkAro. citramALAe ghaNuM rkyu. bhalabhalAnI chAtI cIrAI jAya tevA, viyeAga sUcaka vilApeA karyAM. rANInA naisargika rAga hatA, jema rAjImatIne nemanAtha svAmI pratye rAga hatA, te paNa citramAlAnA, dalilavALA prayAseA paNu, sukeAzala rAjAnI citta dIvAlane
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI bhedavA samartha thayA nahIM. citramAlAnA viyega sUcaka vilApathI, AkhI sabhA gagadita banI gaI. bhalabhalAnI AMkhe bhIMjAI gaI paraMtu pitAnI mAtA sahadevInA (svapitA kItidhara rAjarSa pratye) saMsAranI svArthaparAyaNatAmaya AcaraNathI prakaTelA jJAnagarbhita vAmaya vairAgyavALA, mukezala rAjavIne jarA paNa asara thaI nahIM, paNa A badhuM moha rAjAnuM nATaka che ema cokkasa thayuM. prazna: rANI citramAlo ane AkhI sabhA tema ja samagra prajAne retA mUkIne dikSA levI tejuM barAbara che ? uttara : jyAre jyAre jagatanA mAnavaMtA puruSe maraNa pAmyA tyAre lAkho AtmAo pikeka royA hatA. te ja pramANe dIkSA lIdhI tyAre paNa evA mahApuruSonA viraha vakhate jagata yuM hoya, te banavA yogya che ja. " prazna: maraNa to aTakAvI zakAtuM nathI, emAM upAya ja nathI. uttaraH te ja pramANe sAcA vairAgyane paNa koI aTakAvI zakatuM nathI. ahIM dhannAkAkaMdI, dhannA-zAlibhadra, subAhukumAra, jaMbukamAra, meghakumAra, vayarakumAra, mirAjA, prasannacaMdra sanakumAra cakravatI AvA badhA mahApuruSanI dIkSAo vakhate, kuTuMbIja nahIM, paraMtu duniyA raI haze. jenI jagatane jarUra hoya tene jatA joIne, jagata pitAnA svArtha mATe raDe che. tethI mumukSu pitAnuM AtmakalyANa kema bagADe ? parivAra tathA prajAne sukezala rAjavIne chelle uttara : kiM kasyApikRte kiMcid bhuvane vastu vidyate ? / svayamevotpadyate kAle, svayameva vipadyate // 1 // tadevaM sati komoho, dehinAM yadidaM mama / gateca tatra kaH khedaH yadidaM me gataM mRtaM // 2 // artha : prANImAtra padArtha sAme dRSTi rAkhIne vicAra kare te, kaI vastu cAlI jAya ke nAza pAme tyAre, zeDo paNa kheda thAya ja nahIM. jema keI bALaka amuka jagyAe janme che, tathA koI bALA amuka jagyAe janme che. keIkeInA mATe janmela nathI, chatAM cheDA vakhata mATe, vRkSanA pakSIonI jema, TreInanA peseMjaranI jema, dharmazALAnA musApharonI jema, saMyoga thAya che. sau saune vakhata pUrNa thAya ke pitapotAnA nirNita sthAna tarapha ravAnA thAya che, ane sau saunI karaNa anusAra bIje janma meLave che. AvA sanAtana satyane vicAramAM lavAya te, A mAruM che evo meha kema thAya? ane jAya tyAre A mAruM jatuM rahyuM, maraNa pAmyuM, e kheda paNa zA mATe ? jagatanA svabhAva mujaba thayuM che. "jaganI saghaLI vastuo, prakaTe ApoApa kALabaLe kSaya pAmatI, temAM ye saMtApa?' 1
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 - 1 1 1 1 . sahadevIne prapa : prakaraNa 1 luM "nara-nArInA janma paNa nijanija karma pasAya karma bale jIvana dhare, maraNo paNa sarjAya." 2 jinavaradevane gaNadhara, bala-viSNu nararAyA janmI ne jAtA rahyA, A pRthvI talamAMya." 3 V "akasmAta AvyA ame, jAvAnA paNa ema nAzavaMta A deha para, keIna karaze prema.' 4 citramAlA rANe sagarbhA hatI. bhaviSyamAM janmanAra kumArane rAjya ApavA bhalAmaNa karIne, yuvAna rAjavI sukezale potAnA pitAjI kIrtidhara rAjaSI pAse tyAM ja, hajAro mANasanI medanI vacce dIkSA grahaNa karI ane rAjA maTIne te rAjaSI thayA. patidIkSAthI krodhAviSTa thayelI sahadevI rANIe, aneka durbAna karIne cIkaNuM karma bAMdhyAM hatAM, vadhArAmAM kIrtidhara rAjarSanA ayodhyAmAM padhAravAthI, mana-vacana ane kAyA e traNe bhegamAM pApa bharAyuM hatuM. tyAM vaLI sukezalanI dIkSA paNa lAgolAga thavAthI, sahadevInA kaSAyonI mAtrA khUba ja joradAra banI hatI. tethI pativiyega ane putraviyogane kAraNe sahadevI-pati-putra baMnenA nAzanI ja bhAvanA bhAvatI, tIvraraudradhyAnathI maraNa pAmIne, pahADavALA eka moTA jaMgalamAM vAghaNa thaI prazna : A be jaNanI dIkSA thaI na hota to sahadevInI durgati na thAta. mATe sahadevInI durgatinuM kAraNa pati ane putra banyA ema kharuM ke nahIM ? uttara : koI mahA udAra mANasa hajAro lAkhanuM dAna kare, tene joI bicArA kRpaNe haMmeza saLagyA kare, to zuM emAM dAna denAra gunegAra gaNAya ? koInA ghera chokarAM ghaNuM janme tenI khabara paDavAthI vAMjhaNa strI banyA kare, tethI putravatI bAIone pApa lAge kharuM ? be bhAI ke pADosI hoya; ekane ghaNI Avaka jeI bIje saLage temAM pahelAne deva gaNAya ? koIne daza jaNa dIkarI ApavA jAya ane koInI sagAI thAya ja nahIM evA mANaso te dIkarIonA bApane gALo bhAMDe te zuM te barAbara gaNAya? jagatano svabhAva ja pitAnA svArthane piSavAne che. potAnI icchAo pUrNa karavI eTalA mATe ja rAga ane dveSa dvArA jI bicArA karma bAMdhe che. sahadevInA ja sAsarA puraMdaranA vaDIla baMdhu, vajubAhukumAre paraNIne pAchA AvatAM rastAmAM dIkSA lIdhI hatI ane temanI suratanI paraNelI patnI maneramA sAthe ja hatI. kSaNavAra virahanA duHkhathI udAsa thaI paraMtu tarata ja mahAsatIe patine nizcaya vicArI sAthe ja dIkSA lIdhI ane mokSagAminI thaI.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ << jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI kuTuMbanA kAraNe vairAgIne mArga bagaDato nathI. kIrtidhara ane sukezala (pitA-putra) rAjapI, gurunizrAe gItArtha thaI mAsamAsanA upavAse pAraNuM karatA karatA, ekavAra citrakUTa parvatanI najIkamAM, pAraNA mATe vaharavA vasati tarapha padhAratA hatA. A parvatamALAnA araNyamAM ja sahadevIne AtmA vAghaNe thayo hato. ane sahadevIe rANI dazAmAM baMdhAyelA vairAnubaMdhathI, e muni jene joyA. ane mahAbhayaMkara dveSathI vikarALa banelI vAghaNu, AgaLa cAlatA mukezala munirAja upara kUdI paDI. ane tapazcaryAthI ati durbaLa zarIravALA mahAmunirAjane nIce pADI nAkhyA, ane tIrNa dAMta vaDe muninA zarIranI cAmaDI teDIne mAMsa khAvA lAgI. mahAmunirAja samabhAve upasarga sahana karatA, vAghaNa pratye paNa maitrIbhAvanA, bhAvatA annakRta kevalI thaImekSe gayA. ane tyAra pachI thoDA ja samayamAM kIrtidhararAjaSa paNa kevalajJAna pAmIne. mokSagAmI thayA. mukezala rAjAnI dIkSA pachI tarata ja rANI citramAlAe rAjakumArane janma Ape. hiraNyagarbha nAma rAkhyuM. te mahA prabhAvazALI thaye. rAjakumArI mRgAvatI sAthe lagna thayAM. tene putra naghuSa rAjA thaye. tene paNa satI ziromaNi siMhikA nAmanI paTTarANI thaI. tene putra seddAsa rAjA thayA. dAsanI paraMparAmAM pacIsamA naMbare anaraNyanAmA mahApratApI rAjA thaye. tenuM aparanAma, ajayapAla ane Aja paNa kahevAyuM che. kivadaMtI evI che ke hAlamAM dIva baMdaranI pAsenA ajAhara gAmamAM, ajAharA pArzvanAtha svAmInI pratimA che te, A ajayapAla rAjAe bharAvI che. A anaraNya athavA ajayapAlane mahAroga thayo hato. jJAnInA vacanathI, jinezvara prabhunI pratimA bharAvI hatI. mahA prabhAvaka gItArthobhAvAcAryanA hAthe, aMjana zalAkA karAvI hatI. prabhunA snAtra jalathI rAjAne rega maTI gayA hatA. anaraNya rAjAe pitAnA prathama putra anaMtaratha sAthe dIkSA lIdhI hatI. tyAre temanI rANe pRthvI devIne bIjo putra dazaratha taddana bALaka hate. sUrya bALaka hoya to paNa tenuM teja DhaMkAtuM nathI, tema kumAra dazaratha paNa mahA tejasvI hato, ane pitAnA ja puNya dayathI, mahA prabhAvazALI rAjA thaye, ane cAra patnIo (rANIo)enA svAmI tathA rAmacaMdrAdi pratApazALI ane prabhAvaka putranA pitA paNa thayA. dazaratha rAjAne, aMtaHpuranA kaMcukInI vRddhAvasthA joIne vairAgya thayA hatA. ane tethI putra rAmacaMdrane rAjagAdI upara besADI turata dIkSA levAnI bhAvanA aMtaHpuramAM sau prathama rANIo ane putra rAmacaMdrane bolAvIne pitAnA vicAro jaNAvyA. A vakhate kumAra bharata paNa hAjara hatA. dazaratha rAjA : mArA vaDIlee prAyaH vRddhAvasthA AvyA pahelAM saMsArano tyAga karIne AtmakalyANanI ekAnta hitakAriNI zrIvItarAgadee AcarelI ane
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 87 Mu , dazarAjAnA kuTuMbane saMvAda : pra. 1luM prakAzelI, pravajyA grahaNa karIne AtmAne nirmala banAvavAnuM ja udyama karyo che. ane huM paNa mArA rAjyanI suvyavasthA karIne dIkSA levAnI bhAvanA rAkhuM chuM. kumAra bharata : jema ApanA pitAjI sAthe ApanA vaDIlabaMdhue dIkSA lIdhI hatI tema pitAjI huM paNa ApanI sAthe ja dIkSA levA prArthanA karuM chuM. parama upakArI pitAjI mArI A prArthane jarUra dhyAnamAM leze. jethI mane pitAnI sevA ane AtmakalyANa ema be lAbha thaze. mahArAjA dazarathanuM ane kumAra bharatanuM vAkya pUruM thayuM ke turata najIkanA oraDAmAM beThelAM trIjA naMbaranAM mahAdevI-kekeyI. be hAtha joDI namra bhAve vinaMtI karavA lAgyA, svAmin ! Ape mane eka vara Ape che. te Apane yAda haze? ApanI AjJA hoya to mAre te vara Aje ja mAge che. dazaratha rAjA : hA, meM vara Apyo che. khuzIthI hamaNAM ja mArI zako cho. rANuM kekevI ? to ApanI rAjyagAdI mArA putra bharatane Apo. kumArabharata : pitAjI! mArI prArthanA pahelethI ja hatI ane e ja ke, Apa dIkSA levAnA che tethI huM paNa, ApanI sAthe, ApanI sevA karavA sArU dIkSA laIza. mArI A prArthanAne anAdara thavo joIe nahI. kAraNa ApanA vinA kSaNavAra paNa mane goThaze nahIM. Apane viraha mArAthI sahana thaI zakaze nahIM. Apa mane dIkSAmAM sAthe leze nahIM te, mArI cAritranI ArAdhanA ane pitA-gurunI sevAne viraha ane saMsAra vRddhithI mArA abhyadayanI jagyAe patanano prAraMbha thaze. rANIkaikeyI : mahArAjA ! Apa satya pratijJAvALA che. saMtonI pratijJA paththaramAM kotarelA akSaro jevI gaNAya che. kumAra bharata bALaka che. tenAmAM vairAgyanI ka95nA kema karI zakAya? avairAgIthI cAritra kema levAya? bALaka cAritranI vAtamAM zuM samaje? AvA keLanA garbha jevA bALakathI, pAMca mahAvrata zI rIte paLe? denA jevA bhojanothI piSAe bALaka, arasa-nIrasa bhojana kema jamI zake? palaMga upara piDhanAra bALaka jamIna upara kema UMdhI zake? mATe ApanuM boleluM vacana pALavA mArA pratyenI ApanI asamAna kRpAnA kula svarUpa, kumAra bharatane rAjyAbhiSeka karAvIne Apa dIkSA grahaNa karo. dazaratha rAjA : huM mAruM saMpUrNa rAjya bharatane ApuM chuM. bharata khuzIthI rAjA bane ! A pramANe kahIne dazaratha rAjA, pAse beThelA rAmane kahevA lAgyA, bhAI! kaikeyInA svayaMvara prasaMge, mAre hajAro zatruo sAthe yuddha karavuM paDyuM hatuM. tyAre kaikeyIye mAruM sArathipaNuM, eTaluM kuzaLatApUrvaka bajAveluM, jemAM huM AvA hajAre zatruo sAthenA yuddhamAM, jaya meLavI zako. tyAre meM harSanA atirekathI kaikeyIne vara Apela hato.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI teNI Aje te varanI, bharatane rAjya apAvavA mATe yAcanA kare che. mANasa peAtAnI IcchAnusAra vara mAgI zake che, ane satyavAdI mahAzayeAe vacano kharAkhara pALavAM joI e. paraMtu rAjyanIti evI che ke vaDIleApArjita rAjya, khADa khAMpaNa vagaranA, pahelA putraneja apAya che. te vAtane dhyAnamAM rAkhIne tane pUchavuM ucita gaNAya. mahAbhAgyazALI kumAra rAmacaMdrano uttara : pitAjI ! Apa mArA pratyenA vAtsalyathI je kaheA che te, Apane mATe ucita bhale gaNAya, paraMtu rAmanI salAha lIdhA sivAya, dazaratha rAjA bharatane rAjya ApI zake nahIM, AvI jAherAta paNa, mArA avinItapaNAno DhaMDharA gaNAya? mAre mATe kauzalyAdevI ane kaikeyIdevImAM bheda nathI, tema huM ane bharata judA nathI. bharata paNa pitAjInA vahAlA putra che. nyAyI vinayI ane zUravIra che. zatruone paga nIce dabAvIne, pitAnuM rAjya sAcavI ke vadhArI zake tevA che. mArAM mAtA kaikeyInI mAgaNI barAbara che. vaLI IkSvAkuvaMzanA rAjAo, peAtAnuM vizAla rAjya, eka bhATacAraNane ApavA paNa svataMtra che. teA pachI potAnA kAIpaNa putrane Ape temAM mArA jevA AjJAdhIna putranI rajA levAnI zI jarUra ? huM ApanA AjJAdhIna padghAti samAna putra chuM. pitAjInuM vacana sacavAya mArI mAtA kaikeyI devInuM citta prasanna thAya, ane mAro laghu AMdhava rAjA thAya AvI eka kriyAmAM traNaAma manuSyAnI sevA sadhAya che. tethI pitAnI AjJAnuM pAlana karanAra ane putra tarIkenu abhimAna dharAvanAra rAmane AnAthI vadhAre AnaMda bIjo zuM heAI zake ? mATe AnaMdapUrvaka mArA laghubaMdhu bharatanA rAjyAbhiSeka karAvavA AjJAnI udghASaNA karAveA. A pramANe kumAra rAmacaMdranAM udAratApU vacano sAMbhaLI, ghaNA ja prasanna thayelA mahArAjA dazaratha, jeTalAmAM maMtrIma`Dalane khelAvI, AjJA pharamAve che, teTalAmAM kumAra bharata namratA ane nispRhatApUrNa prAthanA kare che. kumAra bharatanI prArthanA: pitAjI! Apano ApanA parivAra pratye vAtsalyabhAva samAna hatA, ane heAvA joI e. te jevA mArI mAtA ane moTAbhAInA vAkayAmAM Adara thAya che, ane temanAM vacanone dhyAnamAM laIne, amalamAM mukavA taiyArI batAvAya che, te ja pramANe ApanA ati namra sevaka bharata putre paNu, A saunI pahelAM karelI mAgaNIno, asvIkAra ja nahI paNa anAdara thAya che, te mArA mATe duHkhano viSaya ja gaNAya. mAre rAjya levuM nathI, paraMtu pitAjI sAthe dIkSA levI che. mAre koInA rAjA svAmI-mAlika thavu nathI. paraMtu AkhI jiMdagI pitAjInA sevaka tarIke jIvavuM che. mAre bAhya zatruone harAvIne, alpakAlIna netA ke samrATa thavuM nathI. paraMtu anaMtakAlathI
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazaratha rAjAnA putrenI udAratA 89 duHkha ApanArA atyaMtara zatruone harAvIne, AtmAnI khevAI gayelI zaktinA mAlika thavuM che. Apa mahApuruSa che. antarmukha banelA che. te pachI mAruM Apatiramya, pariNAma dArUNa, pApa vadhAranAruM sukha kema Icche che ? mahArAjA dazarathane kumAra bharatane vAtsalyapUrNa uttara : bhAI! meM tArI mAtAne eka vara Apela hato. teNI Aje tane rAjya apAvI, varadAnanI vasulAta karavA Icche che. je kuTuMbamAM, kAyamane mATe saMpa che, vAtsalya che, tyAM AvA prasaMge nindanIya gaNAyA nathI. have tuM rAjya nahIM le te, tArI janmadAtrI mAtAne anAdara thAya che. ane mArA vacanane vighAta thavAthI kaikeyInuM devuM rahI javAnuM kalaMka UbhuM rahe che, have to tAre mArI pratijJA, potAnI mAtA pratyenI bhakti, ane tArA moTA bhAI rAmabhadranI udAratAne, Adara Ape te ja ucita che. bhAI ! je te haThIle banIza to mArI upara pratijJA bhraSTatAnuM kalaMka itihAsamAM lakhAI jaze. mATe dIkarA ! samajI jA. suputrae, potAnA mAtA-pitA ane vaDIla baMdhunI AjJA mAnya rAkhavI ja joIe. tArI udAratA karatAM paNa vaDIlonAM vacananI kImata ghaNuM meTI che. kumAra rAmacaMdranuM laghu bAdhava bharata pratye zikSAvacana : bhAI! tuM khUba nispRha che, vairAgI che, pitAnI sevAne athI che; tane jarA paNa garva nathI. rAjyane, lakSmIne ke bIjI kaI vastuone meha nathI, lebha paNa nathI. te paNa pitAjInA vacananI khAtara ane mAtAjInA vAtsalyanI khAtara rAjyane svIkAra kara. ahIM bharatakumAra, pitAjI ane moTAbhAIne page paDIne bolavA lAgyA. pitAjIne ane moTAbhAIne bhale A kArya vyAjabI jaNAtuM hoya, paraMtu mArA vinIta bhAvane, nispRhabhAvane ane vairAgyabhAvane tilAMjali ApavA sAthe mane lAlacu ane mAtR, mukha banAvI mUke che. zuM huM mahArAjA dazarathane vahAle putra nathI ? AryabaMdhu rAmacaMdrane vinayazIla nA bhAI nathI? zuM mArA badhA ja vicArenI ekapAkSika avagaNanA ja thaI rahI che, te vyAjabI che? moTAbhAIne adhikAra rada karIne, mane vagara hakadArane, pitAnA rAjyane mAlika banAvIne, jagatanA itihAsamAM kALo citara che? beza mArI bhavitavyatA AvI haze ?' kumAra bharatanA vaktavya sAthe cakSuomAMthI AMsuono varasAda paNa cAlu ja hato. AvuM bharatakumAranuM vAtAvaraNa ane pitAnA vacananI paraspara spardhA, sarjAtI joIne, kumAra rAmacaMdra pitAne prArthanA karI. 12
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI rAmacaMdranI pitA pratye namra prArthanA pitAjI! mArI jyAM sudhI ahIM hAjarI raheze. tyAM sudhI, mArA pratyenA bhaktirAgathI, kumAra bharata rAjyane svIkAra karaze nahIM. mATe ApanI AjJA thAya te huM vanavAsa jAuM? pitAnI pAse namra prArthanA thavAthI ane dazaratha rAjAe AjJA ApavAthI bhavitavyatA paNa evI ja hovAthI, bharatakumArane raDato mukIne, kumAra rAmacaMdra pitAne praNAma karIne, te ja kSaNe potAnI kamasara badhI mAtAone praNAma karavA ane rajA levA vidAya lIdhI. rAmanA AvA sAhasa ane ati udAra bhAvathI prabhAvita thavA chatAM, guNAnurAgI pitA paNa raDI paDyA. mUrchA AvI gaI. vAraMvAra sAvadhAna ane mUcchata thatA rahyA. rAma kauzalyAdevInI pAse jaI pagamAM paDI, upara banele badhe vRttAnta saMbhaLAvIne kahevA lAgyA. mArA pratyenA rAgathI bharatane pArako gaNaze nahIM. rAjya bharata letA nathI paNa ame AgrahathI ApyuM che. mATe mArI peThe ja bharata pratye vAtsalya rAkhaje mArA mastaka upara hAtha mUkI AzIrvAda Ape jethI mArA mArgo kalyANakArI bane. huM thoDA varSo mATe vanavAsane svIkAra karuM chuM. vaLI mArA pitAjIe, pitAnuM vacana pALavA, mArA laghu bAMdhava bharatane rAjya ApavuM ja joIe. ane mArI hAjarI hoya te, bharatakumAra rAjya le nahI. mATe ja meM svayaM pitAnI pAse, vanavAsa javA mATe rajA ApavA prArthanA karI che. ane pitAjIe paNu, AjubAjunA vicAre dhyAnamAM rAkhIne, IcchA na hovA chatAM AjJA pharamAvI che. kumAra rAmacaMdranuM AvuM, vajAnA ghAta jevuM, azrAvya bhASaNa sAMbhaLIne, devI aparAjitA (kauzalyA) pitAnI beThaka upara DhaLI paDyAM, mUrchA AvI gaI. dAsIonA zItopacArathI sAvadhAna thaI raDavA lAgyAM. putra ! vahAlA putra! rAma ! huM keTalI vaja jevI kaThora chuM. eka bAju svAmI dIkSA levA taiyArI kare che. bIjI bAju putra, vanavAsa javAnI vAto saMbhaLAve che. te paNa kauzalyanA hRdayane bheda thatA nathI. AvuM bolI pAchAM DhaLI paDyA. mUrchA AvI gaI mAtAnI AvI viThThala dazA joI, kumAra rAmacaMdra mAtAne kahevA lAgyA : mAtA ! tame eka moTA vIra kSatriya rAjAnAM putrI che. mahArAjA dazaratha jevA vIra puruSanAM patnI cho. ane vIranara rAma jevA dIkarAnI janmadAtrI mAtA che. tevI vIranArIne Ave pAmara nArIonA jevo vartAva kema zobhe? siMhaNane putra dezATana kheDe, te yaza te, siMhaNa jevI mAtAne ja maLe che. dazaratha rAjAnI paTTarANuM ane rAmanI mAtA taddana kAyara hRdayavALAM che. AvuM vAkya rAma jevA zUravIra putrathI sAMbhaLI paNa kema zakAya? mAtAjI! ApaNA pUrvajone jarA dhyAna ApIne vicAre.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAmakumAranI udAra bhAvanA ane satyavAdI harizcandra rAjAnuM dRSTAMta 91 satyavAdI mahArAjA harizcandra tathA satI zirAmaNI tArAmatI rANI ane deva jevA rUpaguNanA aMbAra putra rAhitAzva. tepaNu kayathI rAjyapATa Rddhi-parivArathI bhraSTa thayA. zatruonAja dezamAM, bhaMgIne ghera nokara thaIne rahyA. tArAmatI rANI, eka mahAnirdaya, kaTubhASI, brAhmaNanA ghera dAsI thaI, bAra varSa rahyAM. A badhuM rAjArANIe sAttvika bhAve sahana karyuM. mahArAjA harizcandra bhaMgInA nAkara banI smazAnanuM rakSaNa kare che. tArAmatI rANI brAhmaNanA ghera vAsaNa mAMje che. jhADu kADhe che. tucchamAM tuccha nokaraDI jevuM badhuM kAma, traNa khaMDanA bhUpatinI paTTarANI--tArAmatIdevI AnaMdapUrvaka karI rahI che. eka divasa rAhitAzvane vagaDAmAM ghAsa levA meAkalyA hatA. tyAM tene kALA nAga karaDayA. putra rAhitAzva doDatA mAtA pAse paheAMcyA, paraMtu viSano vega vadhI jatAM, rAhitAzva ceSTArahita zama-maDadu thaI gayA. devI tArAmatI pAtAnA zeTha brAhmaNane kahe che, bhAI! bALakanA viSAvegane maTADavAnA upAyeA karAyA. mAro ekano eka putra ghaNA vahAlA che. tenA vinA huM jIvI zakIza nahIM. kAMI maNa-matranA upAya karAvA, ame ApanA zaraNe rahyA chIe. rANInAM vacano sAMbhaLI nirdaya brAhmaNe satInAM vacanono vacanathI paNa satkAra na karyAM. paraMtu AghAta thAya tevAM vacano saMbhaLAvyAM. putra maraNa pAmyA. rAmAdrakumAra potAnAM mAtAjIne kahe che, mAjI! A sAtvika purUSonI tripuTIe, AvI mahAna ApatlR khAra varSe bhAgavI. A sarpada MzanA prasaMga Aje chelle divasa hatA. devAe putranuM jhera saharI lIdhuM. traNene upADI lAvI, ayAdhyA ( rAjadhAnI )nA siMhAsana upara birAjamAna karyA. keTaleAka vakhata gayA pachI zAlamA jinezvaradeva zAMtinAtha svAmI padhAryA. prabhujInI dezanA sAMbhaLI. AvAM bhayaMkara duHkhA kema AvyAM tenuM kAraNa pUchyuM. gayA janmamAM munirAja upara ALa caDAveluM, tenA kAraNe A karma udayamAM AvyAM hatAM. saMsAranI duSTatA vicArIne, bhagavAna zAntinAtha svAmI pAse rAjA harizcaMdra ane mahAsatI tArAlAcanI rANIe ( rAhitAzvane rAjya ApIne ) dIkSA lIdhI. kano kSaya karI, kevalajJAna pAmI, mekSe gayAM. kumAra rAma potAnI mAtAne kahe che, mAjI ? mArA pitAjIe, mArI aparamAtA kaikeyIne, vara ApavAnA hatA. te vara bharatane rAjyAsana ApavAthI ja vaLI zake che. mArI hAjarImAM kumAra bharata rAjya letA nathI. AvA saMyogAmAM huM pitAnI AjJA meLavIne, vanavAsa jAuM chuM. A sthAne mArI mAtA mane, kapALamAM tilaka karIne, mastaka upara hAtha pheravIne, AzISa vacana saMbhaLAve te sAruM ? ke rudana karIne apazukana kare te sAruM? mAtA Apa buddhinidhAna che. AvakajAvakanA vicAra karIne AjJA pharamAvA, Apano putra rAma ApanI AjJA pramANe karavA aMdhAyA che. ucita samajAya tevuM pharamAve. A
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI pramANe devI kauzalyA tathA sumitrA, suprabhA ane kekeyI traNe aparamAtAone paNa maLI, yathAyogya madhuravANIe samajAvI, temanA AzIrvAda meLavI, eka mahApuruSanI DhabathI hAthamAM khaDjha laI kumAra rAmacaMdra vanavAsa cAlyA. kumAra rAmacaMdranA prayANane joI, mahAsatI sItAjI paNa lajajAvatI, dUrathI sasarAjIne praNAma karIne, turata kauzalyAdevI pAse gayAM, pagamAM paDI sAsujIne praNAma karI, pitAnA svAmInAthe sAthe vanavAsa javAnI AjJA mAgI. sItAjInAM vacana sAMbhaLIne paNa devI aparAjitA (kauzalyA) gaLagaLA thaI gayAM. tene pitAnI godamAM besADI kahevA lAgyAM. putrI ! rAma, pitAnA varadAnanA karajane cukAvavA mATe, vanamAM jAya che. siMhanA putrane A kArya mukela gaNAya nahIM. paraMtu te sukemaLa bALA che, devI jevI che, sUryanAM kiraNo paNa hajIsudhI tArA zarIrane aDI zakatA nathI. tApa, TADha, varasAda ane jamIna upara page cAlavuM A badhuM tArA zarIrathI khamAya nahIM. mATe huM tane vanavAsa javAnI AjJA kema ApI zake? tuM sAthe javAthI, mArA putra rAmana paNu, pagabaMdhaNuM thaze, mATe tuM ghera rahI jA. sItAjI be hAtha joDI namratAthI kahe cheH sAsujI! Apa pUjya AtmAonA AzIrvAde ja, mane khUba sahAyaka banavAnA che, evI mArI zraddhA ane mArA svAmI sAthe javA preraNuM kare che. AvI namra prArthanA vaDe kauzalyA devInA AzIrvAda pAmIne, bIjI traNe sAsuone praNAma karIne, mahAsatI sItAdevI, pitAnA svAmInI chAyAnI mAphaka anugAminI thayAM. sItA devInI AvI patibhaktinI nagaravAsI naranArIomAM, ghaNI ja. prazaMsA gavAvA lAgI. sItAjI satIomAM rekhA samAna che. vananA pahADo jevAM duHkhonI darakAra karyA vagara, mahAsatI sItAjI patinI sevA karavA sAthe jaI rahyAM che. svargo jevA rAjyamahelanAM sukha kayAM? ane pazuone bhegavavA yogya vanavAsanAM duHkho kyAM? sItAdevIne zIlane, ane patisnehane hajAro vAra dhanyavAda. rAma-sItAnuM vanavAsa-prayANa joI, moTA bhAI rAmacaMdra pratyenA asamAna rAgane vaza banelA kumAra lakSmaNane, kaikayI mAtA ane anujabaMdhu bharata upara ghaNo ja krodha AvI ga. vicAravA lAgyA, pitAjIe saraLatAthI ApelA varadAnane devI kaikeyI ghaNe durupayoga kare che. rAjyane haka moTA bhAIne ja che. dareke dareka rAjyabhata, moTA bhAIne ja rAjya ApavA khuzI hoya. khera! pitAjInuM devuM apAI gayuM. have bharatane pareka prasthAna karAvIne, rAmacaMdrane ja rAjyasana upara besADuM. AvA vicAronI pachI tarata ja vicAra badalAye. are huM A zuM vicAruM chuM ? mAruM AvuM kRtya pitAjIne ane moTAbhAIne keTaluM gojhAruM lAgaze ? vaLI mahAsatva moTA bhAI, tRNa samAna tyAgeluM rAjya kema leze ? nirlobha, kumArabharatane A prakaraNamAM doSa ja kyAM che ? te to atyAra sudhI paNa rAjya levA hA pADatA ja nathI,
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAma lakSmaNa sItAno vanavAsa vaLI te paNa pitAne ja putra che. te rAjyasana upara bese te, agya zuM che? sevakane sAce dharma vaDIlenA kAryamAM vina na nAkhavuM te che. putrane sAco dharma mAtApitAnAM vaganene anusaravAne che. moTAbhAI mahA puNyazALI che, temanA pagale pagale nidhAna che. teo jyAM padhAraze tyAM ayodhyA ja che. "yatra rAma tannAthappA" paNa padAti samAna temane anugAmI banuM. mAro sAco dharma, jyAM Arya moTAbhAI tyAM huM, e che. A pramANe nirdhAra karIne, hAthamAM khaDjhane laIne, pitAjIne praNAma karIne, AjJA meLavIne, potAnI janmadAtrI sumitrAdevI pAse gayA. mAtAjI ! pitAnI AjJA meLavI, moTAbhAI ane AryA sItAdevI vanavAsa jAya che. jema sUryanA virahamAM, divasa kSaNavAra paNa rahI zakato nathI, tema Arya rAmanA virahamAM lakSmaNa, kSaNavAra paNa rahI zake nahIM. tethI AzIrvAdapUrvaka zIdhra AjJA ApojethI huM moTAbhAIne jaldI bhego thaI jAuM. mahA satI mAtA sumitrAdevI, putrano athavA putrane kSaNavAra paNa viraha sahana karavA samartha hatAM nahIM te paNa, putronA virahanuM duHkha chupAvIne, kahevA lAgyAM, dIkarA ! tane dhanyavAda ApuM chuM. kAraNa ke tAre moTAbhAI pratye ATale sneha che, AvI bhakti che. vivekI kumAra rAmacaMdra ane vivekavatI putravadhU sItA, anukame hamaNAM ja praNAma karI, AjJA laI prasthAna karI gayA che. tame paNa mArA tevA ja AzIrvAda che. bhAIne ane AryAne barAbara anusaraje. ane vidyAsAdhakanI peThe apramatta sevA bajAvaje. mAtAjInA AzIrvAda pAmI ane kauzalyAdevInA paNa AzIrvAda laIne, lakSmaNajI zIghratAthI sItA-rAmanI pAse pahoMcI praNAma karI UbhA rahyA. A vakhate rAma-lakSmaNa-sItAnA vanavAsa prayANane joIne, nagaramAM vasanArA moTA bhAganA manuSyanA cakSuomAMthI AMsuDAnI dhArAo cAlavA lAgI. keTalAka to, ame paNa temanA sevaka hovAthI sAthe jaIzuM", ema bolatA, vicAratA, jaladI jaladI pitAnAM ghara-dukAne baMdha karIne, rAma lakSamaNa-sItAjInI pAchaLa gAmabahAra nIkaLI gayA. tethI ayodhyA nagarI paNa jANe jIva vagaranA kalevara jevI nisteja bhAsatI hatI, tathA mahArAjA dazaratha-ane kumAra rAmanI udAratAne gauNa banAvIne pracchanna athavA prasiddha rIte, leke devI kaikeyInA nAma upara dhikkAra varSAvatA hatA. rAjyanA lobhane dhikkAra thAo ! aparamAtAnI IrSyAne dhikkAra thAo ! kyAM kaikeyInI svArthavRtti ? ane kyAM kumAra rAmacaMdranI asIma udAratA ? kyAM mahAsatI sItAnuM pativrata? ane kyAM Arya lakSamaNanI moTAbhAI pratyenI jAgatI lAgaNI? A bAju mahArAjA dazarathe paNa, rAmalakSmaNa sItAdevInA sneharajuthI kheMcAIne, cAre mahAdevIo ane dAsadAsInA parivAra sahita; AMkhe mAMthI AMsu varasAvatA nagaranI bahAra-udyAnamAM, jyAM traNe (be putra ane eka putravadhU) UbhAM che tyAM, AvI gayA.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI rAma-lakSmaNa-sItAjInA guNathI kheMcAIne, pradhAnavarga tathA mahAjanavarga, vagere lagabhaga nagarInI samagra janatA, pitAnAM gharabAra-dukAne, bajAre baMdha karIne, nagarInI bahAra nIkaLI gayAM. A vakhate devaleka jevI adhyA nagarI ujaDa kheDA jevI lAgatI hatI; mahAdevI kaikeyI paNa, pitAnA AvA avicArI varadAna mATe cittamAM khUba duHkha pAmyAM hatAM. nagaravAsI lokonAM ToLAMo, ane pitAnA pitA ane cAre mAtAone AvatA jaI rAmacaMdra mahArAjanI tripuTI, (AmalakSmaNa ane devI sItA) eka jhADa nIce hatAM tyAMthI vaDIlenI sAme AvyA. pagamAM paDIne praNAma karyA, ane vinaMtI karIne kahyuM ke, ame ApanA bALako hajI, hamaNAM ja, Apane praNAma karIne bahAra AvyAM chIe. Apa pUjya upakArI mahApuruSoe zA mATe parizrama lIdho? rAmacaMdrikumAranAM vacanane vaDIloe AMsu varSAvIne ja uttara Apyo. badhAnI AMkho bharAI gaI hatI. moDhAmAM paNa DusakAM AvI gayA hovAthI, bolI zakAyuM nahIM. traNa jaNa vaDIla sAme vAra vAra jatA ane namaskAra katA, jyAM sudhI paraspara dekhAyuM tyAM sudhI, rAma-lakSmaNa ane sItAjIe praNAma karyA ane prasthAna karyuM ane pitAjI vagere vaDIlavarga teo dekhAyA tyAM sudhI te jagyAe UbhA rahyA. nagaranA vRddha puruSe ane pradhAnavarga, hajI tripuTInI pAchaLa pAchaLa jato hato. tethI rAmacaMdrajIe kSaNavAra thobhIne ghaNA ucita-sneha garbhita ane namra vAkyo vaDe samajAvIne, temane sarvane pAchI vALyA. rAmacaMdranI tripuTI zeDa vakhata jarA vadhu vegathI cAlavA lAgI. mahArAjA dazarathanA dIkSA levAnA ane kumAra bharatane rAjya ApIne, rAmalakSmaNasItA vanavAsa nIkaLyAnA samAcAro, zahero ane gAmaDAomAM pahoMcI gayA hovAthI, sthAnA sthAna para temanA satkAra karavA grAmyalAke ane nagaravAsI mahAjanavage, ghaNI bhaktio batAvI hatI. paNa kumAra rAmacaMdra badhAnA vaLatA uttara praNAma jhIlavArUpa nizAnIthI ja ApyA ane AgaLa vadhyA hatA. rAma-lakSmaNa-sItAne vaLAvIne mahArAjA dazarathe nagaramAM AvIne, pradhAnavarga ane AgevAna nAgarikone bolAvIne, kumAra bharatanA rAjyAbhiSekanI taiyArI ane muhartA nakkI karavAnI sUcanAo ApI. paraMtu mahAnispRhI bharatakumAra, keIpaNa bhoge, rAjya levA hA pADatA ja nathI, ane kahevA lAgyA ke, Apa sarva mArA hitecchuo hovA chatAM, tamArA sarvanA vicAro ane vartanathI, mAruM atyaMta kharAba banI rahyuM che, tene vicAra kema karatA nathI ? vaLI rAjyanA sAcA hakadAra tathA prajAva ane adhikArI varga tamAmanA hRdayamAM vaselA. mArA vaDIla baMdhu rAmacaMdrajI, lakSmaNajI ane mahAsatI Aryo sItAdevI, vanomAM ane araNyamAM, tathA paliomAM tema ja pahADomAM, bhaTakayA karatA Deya; asahya kare sahana karato hoya, tyAre mArA jevA tuccha manuSya pArakuM rAjya pacAvI, potAne mahArAjA kahevaDAve, AnAthI bIju adhama kArya kone kahevAya ? AvuM AvuM ghaNuM bolIne raDatI AMkhoe cAlyA gayA.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAma-lakSmaNa-sItAneA vanavAsa 95 Ama thavAthI jo kAI paNa bhAge bharatakumAra rAjyagAdI upara bese ja nahIM ane uttarAttara rAma-lakSmaNa ghaNA dUra nIkaLI jAya ane rAjyanI lagAma keAI saMbhALanAra nakkI thAya ja nahIM teA, mahArAjA dazarathanI dIkSA aTakI paDe. AvA bhayathI mahArAjAe tatkALa keTalAka vRddha pradhAnone rAma-lakSmaNa sItAne pAchA lAvavA ravAnA karyo. te araDA tarapha pazcima dizAmAM prayANa karatA hatA. pradhAno zIghra prayANe rAmacaMdrane maLyA. pitAnA saMdezA, bharatakumAranI nirIhatA ane prajAvanI akaLAmaNu sabhaLAvI. pAchA padhAravA ghaNuM ghaNuM vinavyA chatAM rAmacaMdrajI pAchA pharavA saMmata thayA nahIM. tApaNa pradhAne AzAnA dorathI DhasaDAtA, traNa cAra divasa sudhI pAchaLa pAchaLa gayA. aneka dalIleA karI paNa chevaTe saphaLatA maLI nahI' ane rAmacaMdrakumAre pitAjIne ane mAtAone praNAma kahevA sAthe bharatajIne paNu samajAvavA bhalAmaNa ApI AgaLa cAlavA mAMDayuM. kumAra rAmacaMdranA AvA nizrcayathI, pradhAno gabharAyA ane raDI paDyA, ane raDatA mukhe ayeAdhyAnagarI tarapha pAchA pharyAM. mahArAjAne, potAno ane rAma-lakSmaNano paricaya saMbhaLAvyA. je sAMbhaLI dazaratha rAjAne duHkha lAgyuM. ane vaLI bharatakumArane pAse belAvI, zikhAmaNa ApI rAjya levA khUba ma samajAvyA. dIkarA ! tArI nispRha vicArasaraNI, ekadama sAcI che. paraMtu have tuM rAjya nahI le. teA mArI cAritra grahaNanI bhAvanAmAM vighna thaze. tuM mArA suputra che. pitRbhakata che. rAmacaMdrane samajAvavAmAM echAza rahI nathI. badhA prayAso vya gayA che. have pitA mATe bhakita hAya, pitAnA vacanamAM Adara hAya, IkSvAkuvaMzanA rAjAoe vaDIleAnI AjJA pALI che, tevA guNA tArA AtmAmAM AvyA hoya teA, kadAgrahano tyAga karIne rAjyano svIkAra kara. A pramANe mahArAjA dazaratha kumAra bharatane zikhAmaNa ApI rahyA che. teTalAmAM ja devI kaikeyI tyAM AvyAM ane vinavavA lAgyA ke, he svAminAtha ! Apa ApanI pratijJA saMpUrNa pALI zakayA che ane ApanA kumAroe paNu, ApanA kuLane zAle tevI, nibhatAnI hada ( maryAdA ) vaTAvI che. te badhAe potAnA yazane, caMdra jevA nila banAvyeA che. svAmInAtha ! have mArI vinavaNI sAMbhaLeA. ApanAM-mArAM ane kumAra rAmacaMdranAM zikhAmaNa vacano sAMbhaLavA chatAM, kumAra bharata rAjya levA cAkhkhI nA pADe che. te tenA bhrAtRsnehanI parAkASThA che. Aja kAraNathI mane, mArA lAbha ane tuccha buddhi upara khUba ja tiraskAra thAya che, ke meM pApiNIe kuTuMbanA klezano, putrAnA nibhapaNAno, patinI dIkSAmAM thatA aMtarAyano, rAjakIyava ane prajAva mAM phelAtA zAkano vicAra karyA vagara, varanI mAgaNI karI, potAnA yazane kalaMkita banAvyA che. mATe have jo Apa AjJA Ape te huM mArA putra bharatane sAthe laI, kumAra rAmacaMdranI pAse jAuM, tene samajAvI pAchA lAvuM, ane
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ karyuM jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mArI sarva putra pratyenI samAnatAmAM lAgelI kALAzane dhoI nAkhuM. mArA aparAdhane kSamA kare. mahArAjA dazaratha : rANI! tame kAMI aparAdha karyo nathI. tame tamAruM leNuM hatuM te mAMgyuM che. mAre vara ApavAnuM ApeluM vacana pALavuM ja joIe, temAM kAMI vadhAre 1. kumAroe bhAIbhAI pratye, AtmIyatA batAvavI joIe, ane te batAvI che. temAM IkvAkukuLanA pUrvajonA mArgane yogya thavuM joIe, tethI kAMI vadhAre nathI. "ApI devuM te meTAI che. laI levuM te halakAI che." "bakSIsa ApanArA thaDA hoya che. pacAvI pADanArA hajAre hoya che." mATe ja "saMta zeDA ane durjana ghaNu" kahevAya che. rAma mATe bhAI che, teNe pitAnuM RNa cUkavavA, aparamAtAnuM citta prasanna banAvavA, pitAnA hakanuM rAjya laghu baMdhune ApI dIdhuM, te teNe potAnI mahAnubhAvatAne zobhe tevuM karyuM che. bharata nAno che, moTAbhAIne vaphAdAra che, vinayamUrti che, rAjyanA lebhane vaza thatuM nathI, te vaDIla pratyenI pharajane sAkSAtkAra che. tethI kaikeyI ! tAruM kRtya mAre mATe traNamuktinuM kAraNa hevAthI duHkhane nahIM paNa AnaMdane viSaya che. mahArANuM kaikeyI Ape ane ApanA putree je karyuM te barAbara che. paraMtu mAruM kRtya-mane zalyanI peThe zAlyA kare che. mATe mane rAmacaMdra pAse javAnI AjJA Ape ane sAthe thoDA pradhAne, alpasaMkhyaka mahAjana varga ane kumAra bharatane paNa mekalo. mahArAjA dazarathanI AjJA meLavI, kumArane, pradhAnane, tathA keTalAka mAnavaMtA nAgarikene sAthe laIne, devI kaikeyI ayodhyAthI nIkaLI, ghaNuM zIdhra prayANa, rAma-lakSmaNasItAjInA prasthAnamAM bhegAM thaI gayAM. kaikeyI rathamAMthI nIce UtarIne, vatsa ! vatsa ! rAma ! rAma ! sItA ! sItA ! lakSmaNa ! lakSmaNa ! bolatAM jeTalAmAM-rAmacaMdra vagerenI samIpamAM pahoMcyAM, teTalAmAM teo paNa traNe (rAma-lakSmaNa-sItA) sAmAM AvIne kaikeyI mAtAnA pagamAM paDyAM. kaikayIdevI ane kumAra bharata bane mAtA-putra, raDatA ane gaLagaLA thaIne, rAma-lakSamaNa-sItAjIne bheTI paDayA. paraspara lAgaNIvaza thaI gayAM. kumAra bharata-traNenA pagamAM paDIne, raDavA lAgyo. kahevA lAgyo, bhAI, mane sAthe laI jAo. athavA Apa pAchA cAlo. have ame ane Apa judA paDavAnA nathI. ame Apane badhAne levA AvyA chIe. Apa pAchA ayodhyA padhAre, ane ayodhyAnA rAjyasanane bhAve. jagata mitra saumitri ApanA amAtya banaze. huM Apane chaDIdAra banIza. ane zatrugha Apane chatradhara banaze. moTAbhAI ! mArA upara caDeluM (mAtRmukho, ane rAjyalelapI) kalaMka dUra karo.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazaratha rAjAnA kuTuMbanA saMpa : pra. 1 lu 97 mahAdevI kaikeyI khUba raDatAM raDatAM, jamIna upara DhaLI paDacAM, sUcchita thayAM. zIteApacArathI sAvadhAna khanI, rAmaca'drane vinavavA lAgyAM, putra ! teM Aja sudhI mane ane devI kauzalyAne, sarakhAM ja mAnelAM che. te aDhAthI ja kahuM chuM, putra ! mAro eka aparAdha mApha kara ! mArI jiMDhagImAM meM A sivAya bIjuM kalaMka lagADayuM nathI. huM mahApuruSa mahArAjA dazarathanI rANI chuM. satI chuM. bharata jevA uttama putranI mAtA chuM. meM mUkha AtmAe rAma ane bharata vacce putrabuddhimAM bheda svIkAryo. te mArA avicAya kArI kRtya mATe mane vAraMvAra duHkha thAya che. vartamAna jagata ane bhaviSyanA itihAsamAM, mArA nAma upara AveluM A kala`ka miTAvavuM tArA hAthanI vAta che. mATe Apa sarve pAchA padhAro, ane kuTuMba, nagarI tema ja dezamAM phelAyelI zeAkanI lAgaNIne mITAvI nAkheA. kaikeyI ane bharatakumAranI lAgaNI bharapUra vinavaNI sAMbhaLI, kumAra rAmacaMdre mAtAnA pagamAM paDI, mAtAne khUba vinayapUrvaka samajAvyAM, mane khUkha ja AzIrvAda ApI, vanavAsa javAnI rajA ApeA. have amane pAchA laI javAno Agraha sameTI leA. pachI bharatakumAranA sAmA pharIne, mastaka tathA vAMsAmAM hAtha pheravIne, dilAsAe ApIne, vaLI ghaNA madhura zabdo kahIne, rAjya svIkAravA hA paDAvI. bharatakumAra vaDIlabaMdhunA prabhAvathI dabAI gayA, tatkALa sItAjInA lAvelA jaLa vaDe, hAjara rahelA rAma-lakSmaNa, sItA, kaikeyI, pradhAno ane mahAjana vage, bharatakumArano tyAM ja, rAjyAbhiSeka karyo. ane mahArANI kaikeyI tathA bharata rAjA parivAra sahita, ayeAdhyA pAchA AvI gayA. nagaramAM ane rAjakuTuMbamAM maheAtsaveA thayA. khUba harSa nI lAgaNI phelAI. rAjyanI vyavasthA kharAkhara thaI gaI. teTalAmAM, satyabhUti nAmanA, mahAmunirAja ayeAdhyA nagarInA parisaramAM, samavasaryAM. vanapAlake vadhAmaNI ApI. mahArAjA dazaratha-parivAra sahita meATA ADaMbarathI nagaravAsI leAkeAnA samudAye sAthe munimahArAjane vaMdana karavA padhAryA. pAMca abhigamo sAcavIne paDhAmAM beThA. prazna : pAMca abhigama eTale zuM ? uttara : 'sacitta vastuonA tyAga karavA eTale potAnA gaLAmAM ke mastakAdi upara puSpAdinA zrRMgAra rAkhavA nahIM; acitta vastuo bheTa mUkavA cAgya phaLa-naivedya pAse rAkhavI, upalakSaNathI bheTa dharavA yAgya zrIphalAdi paNa rAkhavAM, uttarAsana -kheza rAkhavA, deva-gurune joIne tatkALa be hAtha joDavA ane mananI ekAgratA, tanmayatA sAcavavI. deva-gurunA guNeAmAM tanmaya anavuM. athavA rAjyacinhAnA tyAga karavA, khaDga, chatra, cAmara, ane meADInA tyAga karIne, devaguruenI sabhAmAM pesavuM, temAM khachatra, cAmara ane meAjaDI dha 13
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI *** dvAramAM praveza karavA pahelAM pitAnAM aMgarakSakadi sevakone seMpI de che. ane mukuTa utArI hAthamAM rAkhe che. ati citya vaMdana bhASya gAthA 20-21 bhAvArtha. mahAmunirAja satyabhUti muni pramukha munivarone vaMdana karIne, mahArAjA dazaratha vagere sabhAsada dezanA sAMbhaLavA beThA. mahAmunirAja pharamAve che ke "AyuSa deDyuM jAya che, jima vega-saritA nIrane, AMkha ughADI joI lya, bhaya moTo yamavIrane. ryA koLIA ghaNA teNe, nRpa ane dhanavAnanA, sAthe na Ave hema-cAMdI, rAzi dhanadhAnanA." 1 mAtA-pitA ne bena-patnI, bALako ne bAMdhavA, tUTela AyuSya keInaranuM, samaratha nathI ke sAMdhavA, havA-davA ne pathya-vaidyo, AyuSya sAMdhI nava zake, Avela yamanA sinya dUte, kSaNa paNa vadhAre nahIM Take." me 2 : ItyAdi dharmadezanA sAMbhaLI prathamathI ja dIkSAnA abhilASI mahArAja dazarathe ghera AvI jinAlamAM mahotsave ujavIne, sAte kSetramAM ghaNuM dhanane vyaya karIne, ghaNA parivAra sAthe moTA ADaMbarathI, guru pAse AvI dIkSA lIdhI. grahaNa-Asevana zikSA pAmI, guru pAse zAstrono abhyAsa karI, samyagadarzana-jJAna-cAritrya-tapamAM jAgatA rahIne, niraticAra ArAdhanA karIne, sarva karmane kSaya karIne, kevalajJAna pAmI kSe padhAryA. mahArAjA bharata paNa, pitAjIe dIkSA lIdhI, moTA bhAI vanavAsa gayA, pachI te pUjya puruSanI AjJAne mastaka upara dhAraNa karIne, eka zUravIra ane nyAyI rAjavInI adAthI rAjya ane prajAnuM pAlana karatA sukhapUrvaka rahevA lAgyA. (Iti parva. 7. sarga 4 tho kaleka. 419 thI 530 ne bhAvArtha.) Iti pitAnI AjJAnA pALaka mahArAjArAmacaMdra ane bharatAdinI kathA saMpUrNa. 2 have mAtAnI AjJA pALanAra paMcamakAlamAM thayelA ArakSita brAhmaNaputranI kathA A mAlava dezamAM, ujajayinI nagarInI samIpamAM, dazapura nAmanA zaheramAM semadeva nAmanA purohitane, dramAM nAmA patnI hatI. ane Arya rakSita tathA phalyurakSita nAmA be putro hatA. emadeva custa vedavAdI hatuM. jyAre rudramAM suzrAvikA hatI. dharmabheda hovA chatAM pati-patnImAM apramANa saMpa hatA. mahAsatI strIo sAsarAmAM AvIne patisevA ane kuTuMba vAtsalyane khUba khUba piSaNa Ape che. ane khIlave che, sAthosAtha pitAnA dharmane paNa paNa ka95vRkSanA choDavAnI peThe jALave che; siMcana kare che ane phaLavAna banAve che.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rakSitanA vidyAbhyAsa ane mAtAnA guNAnuM smaraNa : 5, 1 luM Ta rudrasAmAe patibhakti parAyaNatAmAM dhama bhedanA DAgha lAgavA dIdhA nathI. teja pramANe potAnI sAmAyika pratikramaNa, prabhupUjA ane pASadhAdi nitya ane padivaseAmAM karavA ceAgya kriyAmAM, tathA deva-guru-dha-zradghA upAsanAmAM, skhalanA AvavA dIdhI na hatI. sAtheAsAtha kuTuMba ane pADAsanA athavA sagAvahAlA paikI koIne, dharmAMnA ke peAtAnA virAdhI paNa thavA dIdhA na hatA. prathama putra A rakSitane pitAnI icchA anusAra vaizvika saMsthAmAM bhaNavA mAkalyA hatA ane te ghaNA ja buddhizALI hAvAthI; ati alpakALamAM. purANa, smRti, sAMga cAreya veda ane cikitsAzAstra A cAreyanA athavA cAda vidyAno pAragAmI thaI ghera AvyeA. sAmadeva vipra rAjAnA mAnavaMtA gAra (purohita) hAvAthI cauda vidyAnA niSNAta A rakSitanuM, rAjAe hAthInI aMbADImAM besADI, meATA ADaMbarathI sAmaiyuM karyu. nagaravAsI moTA bhAganA mANasAe paNa, A rakSitanuM ghaNuM ghaNuM bahumAna karyu. nArI vage sAcA meAtI ane akSatanA thALA bharIne Aya rakSitane vadhAvyA hatA. kAyala jevA kaDavALI bALAoe sumadhura dhavalagItAthI A rakSitanA guNagAna karyA' hatAM. svAgata sAmaiyAmAM nagaranA mAlika rAjavI, pradhAnava, adhikArIva, nagarazeTha ane nagaramAM ke rAjyamAM mukhya gaNAtA badhA ja saha sAmela hatA. pitA ane kuTuMbanA mANasAnA AnaMdano samudra vaizAkha-jyeSThanA samudranI mAphaka hele caDyo hatA. AvA dvivALI jevA uma'gavALA vAtAvaraNamAM, A dekhAtI hatI ane te paNa na calAvI zakAya tevI. pAtAnAM putranA AvA ati DhabaDhabAvALA sAmaiyAmAM dekhAtAM na hatAM. rakSitane mAtra eka ja ochAza janmadAtrI mAtA rudrasAmA, Aya rakSita hAthI upara besIne, nagaranAM khArAmAM, mANasAnI medanI vacce, mahAlI rahyo heAvA chatAM, tene AnaMda thatA nathI; teNe badhI bAju najara karIne joI lIdhuM, rAjavI, pitAjI, kuTuMba ane khavarga adhA hatA, paNa jananI kema nathI ? A rakSitane seAmAM navANuM jeTalI ochAza lAgI. paraMtu aMzamAtra paNa mAtA pratye dveSa nathI AvyA. paraMtu vicAro jarUra AvyA. ativAtsalyanI khANI samANI jananI kema nathI ? jarUra kaMIka kAraNa hAvuM joI e. mArI mAtA viveka ane vAtsalyanI sImA che. AvI mAtA anucita kare ja kema ? mATe jarUra kaMIka hetu heAvA joI e. 4 mahApuruSone kayAre paNa mAtA ane pitAnA doSo tarapha vicAro paNa jatA nathI. ke koIpaNa manuSya, kayAre paNa ati alpa paNa upakAra karyAM hAya tenA doSa jovAya ja nahIM, te| pachI mAtAnA upakAranI tA sImA ja nathI. kAraNa
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mAtapitA vidyAgura, jaina dharma dAtAra, upakAre samaje nahIM, e paNa eka gamAra." tathA zAstro byUDho garbhaH prasavasamaye soDhamatyugrazUlaM / pathyAhAraiH snapanavidhibhiH stanyapAnAdi kRtyaiH / viSTAmUtraprabhRtimalinaiH kaSTamAsAdyabhUri / trAtaH putraH kathamapi yayA stUyate saivamAtA // 1 // artha: pitAnA vahAlA saMtAna mATe mAtAo keTaluM sahana kare che? garbha AdhAna; garbhane bhArapha prasUtinI ujhapIDA, zUlanI asahya vedanA, bAlakanA Arogya mATe, pitAnA khAna, pAna, zayana, AsananI kALajI, samayasara stanapAna karAvavuM, snAna karAvavuM, bALakanI vAraMvAra apavitratAnI zuddhatA karavI, apavitra karelAM vastro tathA zayanonI zuddhi karavI; vaLI kAraNa ke kAraNa vagara paNa raDatA bALakane sAMtvana ApavuM. keTalIka mAtAo prathama prasUtimAM, prAraMbhanI betraNamAM, athavA pratyeka prasUtimAM asahya vedanAo bhegave che. vakhate maraNa pAme che. mULarAja solaMkInI mAtA lIlAdevI prasUtimAM ja maraNa pAmyAM hatAM, tathA maurya caMdraguptanI rANIne garbhamAM rahelA kumAra biMdusArane bacAvavA, akALe maravuM paDayuM hatuM. mahAsatI sulasA zrAvikAne, bAlakanA janma prasaMge asahya vedanA thaI hatI. mahAsatI aMjanAdevIne garbhavatI dazAmAM sAsu ketumatIe gharamAMthI kADhI mUkyA hatAM. tethI aMjanA mahAsatI vasaMtatilakA sakhI sAthe pitAnA ghera gayAM. paraMtu nagaranA daravAjAmAM pesavA paNa maLyuM nahIM. A badhAnuM kAraNa aMjanAdevInA gayA janmanA azubha karmone udaya ja hato. chatAM paNa mahApuruSa hanumAnajIe sItA satInI zodha karavA jatAM rastAmAM mAtAmahanuM nagara AvyuM tyAre pitAnI jananI aMjanAne thayeluM apamAna yAda AvyuM ane badalAmAM mAmA ane mAtAmahane thoDAM kSaNo gabharAmaNamAM mUkI dIdhA hatA, ane mAtAnA apamAnane camatkAra dekhADe. ghaNI strIo patinA akALa maraNathI ane gharamAM AjIvikAnuM sAdhana na hovAthI, keI sthAnethI pAI paNa prApta na thAya tevA saMgamAM, khAnadAna bAIe pitAnuM zIla sAcavIne, pArakI majUrI karIne, paNa potAnAM bALakane uchere che. pagabhara banAvavAnA badhA zakya prayAso kare che. potAnI pAsenA mahAmUlya dAgInA ane vane pANInA mUlya vaTAvIne paNa nAnAM bALakone moTAM kare che. mAtAnA upakAra mATe jJAnipue ghaNuM kahyuM che. bhagavAna mahAvIra svAmIe garbhamAM rahetAM paNa mArAM mAtuzrIne duHkha na thAya e vAtane dhyAnamAM rAkhI halana-calana paNa baMdha karyuM hatuM. paraMtu mAtA trizalAdevIne, garbhanA halana-calananA abhAvathI garbha nAza thaI javAne vahema paDe, mAtA khUba reyAM, vilApa karyA, sakhIo, dAsIo, pradhAne ane AkhuM rAjamaMDala paNa zekamAM garakAva thaI gayuM. A che putra pratyene mAtAne rAga.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSA letI vakhate mAtA pitAnI AjJA levI ke kema? : pra. 1luM - A banAvathI garbhamAM rahelA, avadhijJAnavALA prabhujIne, mAtAnA rAganuM mApa dhyAnamAM AvyuM. garbhamAM paNa mAtAne mAro viyoga asahya thAya che. te pachI janma pachI te mAtAnA rAganuM kahevuM ja zuM? mATe mAre mAtApitA jIve tyAM sudhI dIkSA levI nahIM. prazna : jyAre bhagavAna mahAvIra svAmI mahArAje, mAtApitA jIvatAM mAre saMyama le nahIM A abhigraha lIdho hato, te pachI AjakAla mAtApitAnI rajA vagara athavA mAtApitAne raDatAM mUkI dIkSA levAya che e zuM vyAjabI che ? uttara : prabhuzrI mahAvIra deve abhigraha lIdhe, te temanA pUratI evI bhavitavyatA jANavI. kAraNa ke badhA jinezvara de mATe ke temanA parivAra mATe ema banyuM nathI. juo, pahelA zrI RSabhadeva svAmIe dIkSA lIdhI tyAre, marudevI mAtA khUba raDyAM che. dIkSA pachI paNa eka hajAra varSa sudhI putranA viyogathI, reIne AMkho paNa bagADI nAkhI hatI. bharata cakI jevA mahApuruSanI dAdImA hovA chatAM, putra pratyene rAga temane ghaNe duHkhadAyI hate. chatAM bhagavAna zrI RSabhadeva svAmIe dIkSA lIdhI hatI. nemanAtha svAmI pratye mAtApitAne ane rAjulakumArIne, tema ja kRSNabalabhadrAdi lagabhaga moTA bhAganA kuTuMbane, rAga hovA chatAM "bhagavAna" paraNyA vinA pAchA vaLyA, tethI AkhI dvArikA nagarImAM, kalAhala macI gayo hato. zivAdevImAtA, pitA samudravijaya rAjavI, badhA khUba raDyA hatA. chatAM temanAtha svAmIe dIkSA lIdhI hatI. prazna : ApaNe to prabhuzrI mahAvIra svAmInA tIrthamAM chIe ne? ApaNe te prabhu kare tema ja karavuM vyAjabI gaNAyane ? uttara : A vAta barAbara nathI. vaDIle kare tema karavAnuM nathI. paraMtu kahe tema karavAnuM ja hoya. juo, sumatinAtha svAmIe dIkSAnA divase paNa ekAsaNuM ja karyuM hatuM. te zuM temanA tIrthanA munirAjoe ekAsaNAthI vadhAre tapa na kare? ane zrI RSabhadeva svAmIe dIkSA laIne 13 mAsa ane 10 divasa cauvihAra upavAsa karyA hatA te zuM badhA munirAjAe AvaDo moTo tapa karavo ? tema ja zrI mahAvIra-vardhamAna svAmIe, gautamAdikane dIkSA ApI tyAre temanI sAthe temanA parivAra bhUta 4400-cummAlIza brAhmaNo vidyAthI vayanA hatA. badhAne prabhujIe tatkALa dIkSA ApI che. koIne kahyuM nathI ke tamArA mAtApitA ke parivAranI rajA laI Avo. AvA moTA samudAyamAM, AThathI vIsa sudhInI vayanA paNa haze ? paraNelA paNa haze? mAtApitAvALA paNa haze? temanA janaka-jananIone khabara paDavAthI khUba raDyAM paNa haze? paraMtu prabhujIe potAnA garbhAvAsanA abhigrahane amala karavA keIne sUcanA karavAnI gaMdha paNa nathI. Ane artha e paNa nathI ja ke, pitAnA mAtApitA, patnI ke bALakone, rakhaDatAM, rajhaLatAM, bhUkhe maratAM mUkI devAM. athavA jainazAsananI nindA avahelanA thAya
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI tevI niMdyapravRtti hAya tA paNa dIkSA levI ja, ApavI ja. AvuM ekAnta samajavuM nahIM, paraMtu zrI vItarAgazAsananI prabhAvanA thAya tevuM karavAmAM kaze vAMdhA nathI. tema cAritramAM aMtarAya paNa na ja thavA joIe. e vAta paNa gauNa banAvavA cogya nathI. AvA prabhuzrI mahAvIra svAmI vagere mahApuruSAnI jema, brAhmaNaputra A rakSitajIne paNa, potAnI mAtA taraphathI satkAra na maLavA chatAM paNa, mAtAnI pratye dveSa ke aruci tA na thaI. paraMtu vicAro AvyA ke, mArA mAtAjI ghaNAM buddhimatI che. viveka ratnanI khANa che. vAtsalyanA khajAno che. teonA mArA pratye avihaDa putraprema che. chatAM mArA satkAramAM hAjarI na ApavAmAM paNa kAMIka moTuM kAraNa hAvuM joI e. ane te huM sau prathama page lAgavA jaIza ane AzIrvAda mAgIza, tyAre samajAI jaze. rAjA ane prajA tema ja svajana varganA satkAro sAMbhaLI, hAthInI aMbADI uparathI utarI, pAtAnA ghera AvyA, ane mAtAjI rudrasesamAM gharanI sAmAyikazALAmAM jyAM sAmAyika karatAM hatAM, tyAM gayA, ane ghaNA ha pUrvaka mAtAjIne page lAgyA. mAtA sAmAyikamAM heAvAthI, Aya rakSita kumAre, gheADA dUra mAtAnI sanmukha besIne, sukha svAgata pUchyA pachI, mAtAne prazna pUchyo ke, huM mArI ekAMtahita ciMtavanArI mAtA ! AkhA gAme mAruM svAgata karyu temAM mArI janmadAtrI kema nahIM ? . upakAriNI mAtAnA uttara : saMsAra vadhAranArAM, mithyAtva-avirati-kaSAya ane pramAdane poSanArAM ane pariNAme sva-para anekane durgatinA khADAmAM dhakelanArAM, zAstronA abhyAsanA prAtsAhanamAM, bhavAbhava mATe putranuM kalyANa icchanArI mAtA anumeAdana kema ApI zake ? prazna : pratyeka dhama mAM hiMsA paramo dharmaH AvA vicArI jAhera che. tA pachI me' abhyAsa karelAM zAstrI durgatimAM meAkalanArA kema kahevAya ? uttara : je zAstromAM deva-guru-dharmanI zuddhatA na heAya tevA zAstronAM vacanAne vizvAsa rakhAya kema ? deve pAte ajJAnI, patnI-parivAravALA, zApa-AzIrvAda ApanArA mAMsa jevI apavitra ane pApamaya vastu bhogavanArA, parastrIbhAga jevA adhama pApothI paNa nahIM bacelA, gurue paNa patnI-parivAra-paisA rAkhanArA; yajJomAM gheTAM-bakarAM vagerenAM alidAna ApanArA. ane dharma. yajJo karavA, tIsnAna karavuM, pitRone zrAddha ApavuM, rAjAoe zikAra karavA; agnimAM havana karavA; A badhA dharma manAyA che. AvAna dharma kema kahevAya ? kahyuM che ke : agnirdevo jalaM tIrtha, vadhe dharmoM gurUgRhI / syAdvikA pAtraM yeSAM taiH kostu saMstavaH // 1 // artha : je paMthamAM-mAmAM athavA zAstrAmAM agnine ( agnikAyane ) deva mAnavAmAM AvyA che. agnimAM nAkheluM tetrIzaDhDhADa devAne paheAMce che. pANImAM snAna
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaidika-deva-gurU-dharmanI vyAkhyA 103 karavuM te ja tI yAtrA gaNAya che. "kahA jala bina jAtara " yajJAdimAM pazuone heAmavAM, devI pAse bakarAM, gheTAM, pADAonAM khalidAneA ApavAM, khetInA rakSaNa mATe rAjAe zikAra karavA, A paNa dharma che. bairAM, chekarAM, paisA rAkhanArA brAhmaNA ja jagatanA gurue gaNAya che. gaumAtA pUjya che. gAyo ane brAhmaNAnuM rakSaNa karavuM te ja rAjAonA athavA manuSyAnA dharma gaNAya che. pitRleAkAne poSavA kAgaDAne jamADavA joI e. A badhI vAtA lagabhaga asaMbaddha che. dalIlAthI vicAranArane gaLe na utare tevI che. tevAonAM vacanA sAMbhaLavAM ke samAgama karavA te paNa pApa che. prazna : agni, jala, yajJakriyA, brAhmaNa, gAya ane kAgaDAne mAnanArA zu avicArI haze ? uttara : sarvajJa bhagava MtAe mithyAtvanA ghaNA prakAra batAvyA che. te paikI abhigrahita mithyAtva che, keje amArA pUrvajoe kaheluM-AcareluM teja sAcuM. zuM amArA vaDIle| mUrkha hatA ? AvA STirAgI jIvA kayAreya sArA khATAne vicAra karyA vagara gheTAMnA ToLAnI mAphaka gatAnugatikatAmAM ja manuSya janma barabAda kare che. ema paNa vicAra karatA nathI ke agnimAM sarvane bhasma karavAne svabhAva che. temAM nAkhavAthI badhuM maLIne rAkha thaI jAya che. te devAne kema pahoMce ? pANImAM snAna karavAthI zarIra paNa zuddha thayuM nathI, thavAnuM nathI, thaze paNa nahIM, te pachI AtmA zuddha kema thaI zake? juo Asa : na zakyaM nirmalIkartu, gAtraM nAnazatairapi / anantamiva zrotobha, naMvalirmalamudgiran // 1 // artha : saCkALa puruSone nava, ane nArIne khAra, chidro mAraphata zarIramAMthI apavitra vastu nIkaLyA ja kare che. tevA zarIrane nima la zI rIte karI zakAya ? prazna : nava ane khAra dvArA kayA kayA ? uttara : puruSane e kAnanA chidro, be cakSu, e nAzikA, mukha ane jhADA pezAba nIkaLavAnA mAge2e. e nava tathA nArIne, uparanA nava uparAMta e stana, tathA puruSa khIjane pesavAnA, agara garbhane nIkaLavAnA mArgo, ema khAra thAya che. AthI jalamAM snAna karavAthI AtmA zuddha thatA nathI. ahIM eka kathA gAmatI ane gAviMdyanI ApavAmAM Ave che. eka gAmamAM gAmatI nAmA vidhavA bAI hatI. teNIne goviMda nAmA putra hatA. goviMdane zaucamA nA sAdhu sa MtonA, vAraMvAra samAgama maLavAthI, snAnane ja te sarvottama dharma samajatA hatA. pote divasamAM anekavAra snAna karatA, jhADA paisAnI visarjana
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI kriyA pachI tene avazya snAna karavuM ja paDe. AvI vidhimAM keTaleka kALa ga. mAtA gamatI bahu buddhimatI hovAthI teNInuM citta AvA gAMDA AcaraNa mATe DaMkhyA karatuM hatuM. koI koI vAra sakhata zaradImAM vahAlA putra goviMdane, snAna na karavA samajAvatI hatI. paraMtu goviMdane gamatuM nahIM. ulaTuM vadhAre pANI DhoLAtuM hatuM. eka vAra goviMda tIrthayAtrAe javAnuM hatuM tyAM paNa gaMgA, yamunA, sarasvatI, sayU, godAvarI vagere snAnanAM tIrtho AvavAnAM hatAM. tethI jatI vakhate mAtAe goviMdane aDadhe zera jeTalAM, kaDavI tuMbaDInAM bIja ApyAM ane bhalAmaNa karI ke, badhAM tIrthomAM A bIjane paNa snAna karAvaje. pachI sUkavaje. badhAM bIja pAchAM ghera leto Avaje. tuMbaDInAM bIja sAthe leI, goviMdabhAI tIrthomAM pavitra thavA ravAnA thayA. goviMdabhAIe mAtAnA vacanano paramArtha vicAryA vagara, badhA tIrthomAM, pite snAna karyuM ane kaDavI tuMbaDInAM bIja paNa, palALI sukavyAM, ane pAchAM lAvI mAtAne ApyAM. goviMde lAvIne ApelAM kaDavI tuMbaDInAM bIja, comAsu AvatAM, varasAda varSo pachI mAtAe goviMda pAse potAnA sArA kSetramAM vavarAvyAM. UgyAM, kulyAM ane phaLyAM. paraMtu gevidabhAI paramAratha samajyA nahIM. eka divase kaDavI tuMbaDInAM phaLa lAvI, mAtAe zAka banAvI, goviMdabhAIne jamavA pIrasyuM. goviMdabhAI paNa, tIrthamAM nahI AvelA bIjethI, prakaTelA phaLanuM zAka thayeluM, vaLI aneka saMskAra pAmeluM, (zAka) bhANAmAMthI mukhamAM padharAvatAM, apramANa harSaghelA thayA hatA. paraMtu mukhamAM piThuM ane parIkSA karavA rasanAbAI pAse gayuM ke, goviMdabhAI ekadama thU thU thU thU thU karIne badhuM zAka ekI nAkhIne rADa pADIne bolyA ke, AvuM jhera jevuM kaDavuM zAka mADI, te mane kema ApyuM? mAtA gomatI dIkarA A te tIrthe jaI AvelA bIjanI vAvaNImAMthI thayelAM phaLanuM zAka che. zuM ATalAM pavitra tIrthomAM snAna karI AvelAM bIjemAM kaDavAsa rahetI haze? rahI zake! je tIrtha jaLanA sparzathI bIjanI kaDavAsa jatI nathI, te pachI zarIramAM rahelA AtmAne mela zarIrane dhavAthI kema jAya? juo gItAmAM viSNu bhagavAna zuM kahe che? AtmA nadI, saMyama toya pUrNA, satyAvahA, zIletaTA, dayormI tatrAbhiSekaM kurU pANDuputra ? na vAriNA zuddhayati cAntarAtmA // artha: he arjuna! ApaNA pitAnA AtmAne gaMgAnadI samaja! nadI paNa Indriya ane kaSAye upara Avela aMkuzasaMyama te rUpa pANIthI bharelI che. dravya satya
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arya rikSitanuM daSTivAda bhaNavA prasthAna 105 ane bhAva satya rUpa be nadInA kAMThA che. ane sarva jIvone bacAvavAnI vicAraNAbhAvanA rUpa pravAha cAle che. he pAMDuputra! tevI Atmatatva vicAraNuM rUpa nadImAM snAna kara. pANI vaDe aMtarAtmA zuddha thato nathI. mAtA rUdrAmAM zrAvikA pitAnA vahAlA putra Arya rakSita kumArane samajAve che ke, AvAM paraspara viredhavALAM, saMsArane piSanArAM, hiMsA ane maithuna jevA pApanuM samarthana karanArA zAne tuM bhaNIne AvyA. tethI putranuM bhaluM bhaviSya icchanArI mAtA, mane emAM AnaMda kema thAya? Arya rakSitane prazna : AtmAnuM kalyANa thAya tevAM zA kyAM ? te zA keNu bhaNAvI zake ? ane te bhaNAvanAra hAla kayAM maLI zake ? mAtAno uttara AtmAnuM tatkALa athavA uttarottara kalyANa ja thAya A A zAstranuM nAma che dvAdazAMgI. tene, jagatanuM ekAMta bhaluM icchanArA, tIrthakare ane gaNadharoe banAvI che. tene; mahAbuddhizALI jainAcAryo bhaNelA hoya che. hAlamAM najIkanA vADAmAM tasalIputra nAmanA jainAcArya padhAryA che. temanI saMpUrNa AjJA pALanArane, A zAstra bhaNAvI zakAya che. mArA vahAlA dIkarA ! huM tane AzIrvAda ApuM chuM. tuM jarUra dvAdazAMgI bhaNI zakIza. puNyanidhAna Arya rakSita kumAre mAtAnAM vacane ane AzIrvAdane mastake caDAvI lIdhA ane vaLatI savAre, salIputra AcArya bhagavAna pAse bhaNavA javAnI taiyArI karI lIdhI. ane vahelI prabhAte, mAtApitAne page lAgI, pUnA AzIrvacane pAmI, svara ane zakunanI anukULatApUrvaka rakSitakumAre prasthAna ApyuM. ghara bahAra nIkaLatAMja, pitAnA eka kheDUtamitra sAmA maLyA. temanI pAse zelaDInA paripakava sAMThA hatA. temaNe kahyuM, bhAI rakSita ! tuM ghaNuM ghaNuM bhaNIne AvyAnA meM kAle samAcAra sAMbhaLyA. mATe huM tArA sAru bahu majAnI, rasadAra zelaDIo lAvyo chuM. tuM hamaNAM kayAM jAya che? rakSitane uttara : huM hamaNAM mArI mAtAnI AjJA pramANe eka ghaNI sArI vidyA levA jAuM chuM. A zelaDIo mArI mAtAjIne Apaze. "bahu sAruM, bahu sAruM" bolatA te kAkA, AryasamanA gharamAM pravezyA ane kumAra AryarakSita ghaNuM majAnAM zakuna pAmI AgaLa vadhyA. Arya rakSita cauda vidyAnA pAragAmI to thayelA hatA ja. tethI teo zakuna zAstra paNa khUba jANatA hatA. ane zelaDInA zakuna maLavAthI, tathA sAMThAnI saMkhyA sADA nava hovAthI temaNe nirNaya karI lIdho ke huM je zAstra bhaNavA jaI rahyo chuM te, mane jarUra maLaze. ane te zAstranuM pramANa sADA nava haze. 14.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI rakSitakumAra jainAcArya pAse gayA. teo vivekI hatA ane buddhizALI paNa hatA. vicAra karyo, AvA meTA jJAnI puruSa pAse, praNAmane vidhi karyA vinA jaIne UbhA kema rahevAya? praNAma vidhi mane AvaDato nathI. DI vAra muM. keI jena Ave, tene praNAmavidhi jeuM ane sAMbhaLuM. pachI jAuM. teTalAmAM eka jaina jANakAra zrAvaka AvyA. temaNe prAraMbhathI samApta sudhI karela vidhi je, sAMbhaLe, yAda thaI gaye. te pramANe vidhi-karIne, AcArya bhagavAna sAme be hAtha joDI ne besI gaye. ane vinaMti karI. huM rudramAM zrAvikAne putra chuM. mArI mAtAnI AjJAthI ApanI pAse, dvAdazAMgI bhaNavA Avyo chuM. AcArya bhagavAnane uttara : jaina muni sivAya anyane dvAdazAMgI bhaNAvAya nahIM. jena sAdhu thanArane, hiMsA asatya bhASaNa cerI. strIsevana ane vastu mAtrane saMgraha AkhI jiMdagI tyAga kare paDe che. tamane A badhI zarato kabUla hoya, teja dvAdazAMgIne abhyAsa karAvI zakAze. Arya rakSita vicAra karavA lAgyo. dvArazAMgIne abhyAsamArI mAtAnI AjJA che ja karavAnI zakuna paNa ghaNuM ja suMdara thayAM che, mATe AcArya bhagavAnanI zarato kabUla karavAmAM kazo ja vAMdho nathI. rakSitakumAre AcArya bhagavaMtanI saMbhaLAvelI zaratonI hA pADavA vaDe kabulAta karI, dIkSA lIdhI. thoDA ja kALamAM guru pAsethI ane guru AjJAthI AcArya bhagavAna vAsvAmI pAsethI, sADAnava pUrva sudhI, dvAdazAMgIne abhyAsa karyo ane sAcA Arya rakSita thayA. A bAju mAtApitAnuM madhyama vaya pUrNa thatAM vRddhAvasthAnuM Agamana jaNAvA lAgyuM tethI nAnA baMdhu phazurakSitane, Arya rakSitane belAvI lAvavA Arya rakSita pAse mokalyA. ekalA vihAra thAya nahIM ane sAthe AvanAra na hovAthI, AryarakSita, nAnAbhAI phalyurakSitane kahyuM ke, bhAI! je te dIkSita thAyato, ApaNe bebhAI mAtApitAne dharma pamADavA jaI zakIe. phalyurakSite bhAInI AjJAno svIkAra karIne dIkSA lIdhI. anukrame vihAra karIne mAtA-pitAne dharma pamADavA dazapura zaheramAM AvyA. dharma sAMbhaLI mAtAe dIkSA lIdhI ane pachIthI pitAe paNa dIkSA lIdhI. ArAdhanA karI badhA alpasaMsArI thayA. ahIM vAcaka vargane jaNAvavAnuM eja ke, rakSita eka custa vaidika purohitano putra hato ane pitAnI AjJAthI bhaNavA gaye hato. cauda vidyAne pAragAmI thaIne, ati a5kALamAM nAnI vayamAM bhaNIne ghera AvyA. tyAre rAjA ane nAgarika taraphathI satkAra paNa khUba thaye. have tenI bhaNavAnI nahIM paNa paraNavAnI vaya hatI. chatAM mAtAnAM vacano sAMbhaLI, mastaka upara caDAvI, jainadharmanI dvAdazAMgI bhaNavA gaye. te tenI mAtAnI AjJAnI parAkASTA kahevAya.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ sevA ane AjJA be mAM meTuM keNu? : pra. 1 luM 107 mAtA custa zrAvikA hatI. teNIe bhaNavA nahIM paNa, aNagAra thavA ja mekalyo hato. ahIM kevaLa palakane ja dekhanArI, ane putranuM sarvakAlIna kalyANa IcchanArI, mAtAne dhanyavAda che ke jeNe, putravadhUnA sukhane ke, putranAM bALakone ramADavAnA mehamAM na phasAtAM, putranA parAkane sudharA. putrane paNa hajAravAra dhanyavAda ghaTe che ke, jeNe pitAnI mAtAnA guNonA ja-upakAranA ja vicArone manamAM sthira banAvI, mAtAnI AjJAne mastaka upara caDAvI, saMsAranI vAsanAone tilAMjali ApI, pitAnuM ane AkhA kuTuMbanuM kalyANa sAdhyuM. Arya rakSita muni potAnI yogyatAthI pAchaLathI AryarakSita sUri mahArAja thayA zAsanaprabhAvaka thayA yugapradhAna thayA. Iti mAtAnI AjJAnA pAlaka Arya rakSitasUrinI kathA saMpUrNa prazna : mAtApitAnI bhakti caDe ke mAtApitAnI AjJAnuM pAlana caDe? uttara : sevA - bhakti eka ati uttama guNa hovA chatAM, AjJA vagaranI sevAbhakti phaLa ApanArI thatI nathI. ane AjJApAlana sAthe prakaTelI sevAbhakti, avazya lAbhakAriNI thAya che. sevA karanAro AtmA, AjJApAlaka hoya ke na paNa hoya, paraMtu AjJApAlaka AtmAmAM sevAbhakti rUMvADe rUMvADe ubharAelI hoya. AjJApUrvakanI sevAmAM uttarottara guNanI vRddhinAM kAraNe pragaTe che. juo zAstraH vItarA vAyA : tavAsA dhanaMg I AzArA viddhA , zivAya. mavALa artha : he vItarAga ! ApanI sevA karavA thakI paNa ApanI AjJAnuM pAlana, mekSanuM parama aMga bane che. AjJAnI ArAdhanA mekSanuM kAraNa che. AjJAnuM virAdhana saMsAra vadhAre che. - zrI vItarAga zAsanamAM aneka prabhAvaka puruSa thayA che. tevA vikramanI dazamI sadInA eka mahAprabhAvaka purUSanI A kathA che. zrImALanagaramAM zivanAga nAmanA eka mahA dhanADhaya zreSThI vasatA hatA. temane pUrNalatA nAmanI mahAsatI dharmapatnI hatI ane vIra nAmane (uttama AtmA) putra hato. zivanAgazeThe dharaNendranI ArAdhanA karI hatI. tethI nAgakumAra deve temane sAkSAt hatA. zivanAgazeThe potAnA vahAlA putra vIrane sAta kanyAo sAthe paraNAvyo hato. pitAnA avasAna pachI vIrakumAra ghaNIvAra page cAlIne sAcora tIrthamAM mahAvIra svAmIne juhAravA jatA hatA. ekavAra yAtrA karavA gayelA vIranI mAtA pUrNalatAne keIe hAsyamazkarImAM kahI nAkhyuM ke, "tamArA putra vIrane cera lokoe mArI nAkhyo che." AvA ukALelA-taravAnA rasa jevA zabdo pUrNalatAnA kAnamAM paDavAnI sAthe, pUrNalatAnA prANa prayANa karI svargamAM cAlyA gayA.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI prazna : tapAsa paNa karyA sivAya mAtAe sAcuM mAnI lIdhuM te zuM mUrkhatA na gaNAya ? 108 uttara : yazeAdhara rAjAnI mAtA yazeAdharAdevI putranA maraNanA samAcAra sAMbhaLIne, tyAM ne tyAM ubhA ubhA ja maraNa pAmyA hatAM. devAe parIkSA karavA mATe, khATI gAThavelI AThamA baladeva rAmacaMdra mahArAja kAladharma pAmyA che. ane temanA aMtaHpuramAM raDAroLa cAlI rahI che. mAtra ATalI vAta sAMbhaLIne, nAnAbhAI lakSmaNajI siMhAsana upara beThA beThA ja maraNa pAmyA hatA. prazna : AvA varNanAthI ema lAge che ke hAsya-mazkarI paNa mahA ananu kAraNa ane che. mATe kAInI paNa mazkarI karavI te mahApApa che ema kharuMne ? uttara : mazkarIthI aneka prakAranA anatha thayA che enAM vaNa na sAMbhaLIe teA khyAla Ave draupadIe, duryodhanane " aMdhanA putra aMdha hoya " ATaluM kahyuM tyAMthI ja jhaghaDAnAM bIja rApAyAM. vezyAe na dIsene kahyuM ke, " Aje dazamA tame." ane nardiSeNujIe turata ravAnA thaI dIkSA lIdhI. subhadrA satIe potAnA svAmI dhannAjIne kahyuM hatuM ke, " kahetAM saune AvaDe che, AcaravuM muzkela che. " A vAkayA sAMbhaLIne dhannAjIe AThe patnIone tyAga karI tarata dIkSA lIdhI. udayasAgarakumAre (manAramA rANInA bhAI e) potAnA banevI vakhAhukumAranI mazkarI ja karI hatI. kema kumAra dIkSA levI che ? A vacanAnA uttaramAM dIkSA lIdhI ane bIjA paccIsa kumArA ane manAramA rANIe paNa dIkSA lIdhI. prazna : dhannAjI, nadISeNujI ane vakhANukumAranI mazkarI karanArane lAbha ja thayA ne ? AvI mazkarI teA pApavALI na gaNAya. kAraNa ke mazkarInAM vAkayeAthI ja dIkSA levAnI bhAvanA thaI ne ? uttara : dhannAjI, nadISeNujI ane vakhANukumAra traNe vairAgI ane jJAnI mahAtyA hatA. temane te mazkarInAM vAkayeA tALu ughADavAmAM kuMcI jevAM banyAM che. paraMtu te te mazkarI karanArA mahAzayAne mazkarI karavA jatAM jiMdagI mATe ratnA gumAvavAM paDayAM che. ane mazkarInu pariNAma AvyuM, te kSaNe temane keTalA moTA kheda anubhavavA paDayA che, te te vakhatanuM-vezyAnuM, subhadrAnu ane udayasAgarakumAranuM dRzya joyu hoya te ja kalpI zake ke samajI zake ? paraMtu devAnA hAsya-parIkSA jovAnA kAraNe lakSmaNajInuM maraNa thayuM. vIrakumAranA sALAe vIrakumAranI mAtA pAse hAsya karavAthI ja, mAtA pUrNa latAdevInuM maraNa thayuM. ane dropadIe duryodhanane diyara mAnIne mazkarI karI tenA pariNAme mahAbhAratanuM yuddha thayuM. eka yuvatIne garbha rahyA pachI samudra pIdhAnu svapna AvyuM. svapna sAruM hatuM. gurune saMbhaLAvavAnI jagyAe mUkha sakhIne saMbhaLAvyu. sakhIe kahyuM te samudra pIdhA, tApaNu
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 vIsacAryane mAtA prema tyAga : pra. 1luM peTa kema na phUTI gayuM ? sakhInI mazkarI bAInA kheda ane maraNamAM pariNAma pAmI. malayasuMdarIe gayA janmamAM hAsyathI, dAsIne rAkSasI kahI hatI, tethI tene malayasuMdarInA bhavamAM rAkSasI tarIkenuM ALa caDayuM hatuM. ahIM mAtA pUrNa latAnA maraNathI vIrakumArane khUba zeka thayo. vilApa karyA. ahA, huM ane mArI mAtA vacce keTaluM badhuM moTuM aMtara che? mArA mAtra khoTA maraNa samAcAra sAMbhaLIne mAtAnI dhIratA khovAI gaI ane prANa nIkaLI gayA ane huM te mAtAne sAkSAta marelI jouM chuM topaNa, mArA prANa nIkaLatA nathI. AvA mArA niSphara hRdayane dhikakAra thAo. kahyuM che ke - mRNAlanI mRdutAthakI, mRdu mAtanuM citta, putracitta kaThoratA, vaja kAThinya adhika." 1 "putra alpa duHkha dekhine, mAtacitta du:kha thAya, paNa mAya duHkha joIne, sutane du:kha na thAya." 2 "mAyAyathI meLave, lakSmI, nArI-dhAma, beTA badalAmAM diye, apamAna trAsa inAma." 3 mAtAnA maraNathI vIrakumArane vairAgya vadhI gaye. teo aInA pAraNe ekAsaNuM karatA. ane kAyama chavigaInA tyAgavALo AhAra vAparatA hatA. ane hamezAM pauSadha karI ramazAnamAM jaI dhyAna karatA hatA. kame pitAnuM eka koDa dravya patnIone ApI, bAkInuM dravya sAta kSetramAM vAparIne, mathurAthI AvelA se varSanI vayanA vimalagaNa nAmanA mahAjJAnI ane guNI AcArya pAse dIkSA lIdhI, bahu a85 samAgamamAM ghaNuM jJAnI thayA. guru siddhAcala jaI anazana karI devaloke gayA. vimalagaNue batAvelA pustaka meLavI, gurunA vacananI AzISa ane temane kSapazama jAgavAthI; (pustake maLavAthI) gaNividyA ane aMgavidyAnA pAragAmI thayA. pachI to ziSya paNa ghaNu thayA. samyagadarzana, jJAna, cAritra ane tapanAM nidhAne prakaTa thayAM. vardhamAnasUri mahArAje temane AcArya padavI ApI; pATaNa tarapha AvatAM rastAmAM sthirA (hAlanuM tharA haze) gAma AvyuM. ahIM nagaranI bahAra virupAnAtha urphe vallabhInAtha nAmanA vaMtaranuM maMdira hatuM. teNe ghaNA mANasane mArI nAkhyA hatA. sUri mahArAje tene vaza karyo, hiMsA choDAvI. teNe paNa sUri mahArAjane, RSabhanuM rUpa banAvI, pITha upara besADI, aSTApadanI yAtrA karAvI. tyAMthI pAchA AvatAM denA mUkelA cha akSato letA AvyA. cokhA ApaNA bAra AMgula lAMbA, eka AMgula jADA ane mahAsugaMdhavALA hatA. te cokhA jovAthI nagaramAM khUba zAsana prabhAvanA thaI hatI. meTo mahotsava thayo.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI vIrAcArya sUribhagavaMtanA vAsakSepathI rAjA durlabharAjA solaMkInI rANIne vallabharAja vagere putre thayA. rAjAe amArI pravartana vagere ghaNAM zAsananAM kAryo karyA. jiMdagI sudhI AcAryano bhakta rahyA. AcAryazrI varasUrine janma vi. saM. 938 dIkSA 980 svarga 991 42 varSa saMsAramAM, 11 varSa cAritramAM agiyAra varSamAM paNa virAcArya mahAprabhAvaka thaI samyagadarzana, jJAna, cAritra khUba ArAdhI gayA. bhakti ane sevA karatAM AjJAnI mahattAne sAmAnya prasaMga thoDA vakhata pahelAnI A vAta che. kAzI banArasanI najIkamAM, gaMgAnadInA kinArA upara eka nispRha tapasvI ane vidvAna eka paMDita saMnyAsI Azrama banAvI rahetA hatA. tenI pAse bAre mAsa ghaNA bALaka bhaNavA AvatAM hatAM. te badhAne kaze badale lIdhA vagara paMDitajI bhaNAvatA hatA. ane sAthe sAthe temanI kRpAthI badhA bALakane kAyama mATe khAnapAnanI sagavaDa paNa maLI jatI hatI. AjubAju ghaNA bagIcAo hatA. ane badhI vastuomAM phaLanI utpanna khUba hatI. saMnyAsI prAyaH bAre mAsa phalAhAra ja letA. vakhate maLI jAya te thoDuM dUdha letA hatA. bAre mAsa anAja letA ja nahIM. tethI temanI mahAtapasvI tarIkenI khyAti khUba vistAra pAmI hatI. ane lokonI bhaktimAM paNa dinapratidina vadhAre thavA lAge hatA. vaidika mAnyatAvALA bAramAsI anna tyAgane meTo tapa samaje che. bhale dUdha pIe phaLe khAya paNa anAja na khAya teo upavAsI manAya che. ane AvA bAramAsI anna tyAgI mahAtapasvI gaNAya che. kahyuM che ke - "jagata tyAgane vezanuM, bane hamezAM dAsa, paramAratha samaje nahIM, pApa-puNya paNa khAsa." ajJAnI jagajIvaDA, dekhI veza phasAya, kaIka dekhI tyAgane, gAMDA ghelA thAya." "jinavANI paramArthane, pAmyA tattva vicAra, veza-tyAga sahajJAnane, samajI kare svIkAra." "jyaNA jIvadayA ane jina AjJA jyAM hoya, namavuM te mahAbhAgyane, bhale game te heya." "paNa jIvadayA nahIM, jina ANA paNa naya. namavuM nahIM te kaIne, bhale game te hoya."
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka saMnyAsI ane AMbAvALA ahI' SADazaka mahAgranthanI gAthA jue : bAlaH pazyati liMga, madhyama buddhirvicArayati vRttaM / AgamatattvaM tu sudhIH, parIkSate sarveyaramena || 2 || 111 artha : khalajIvA, eTale vastunI parIkSAnA ajANu mANasA, ApaNA karatAM saMta puruSA hajAra darajje sArA che. ema mAnI-vicArI-belIne, mAtra sAdhunA vezane page lAge che. hAtha joDe che. prazaMsA paNa kare che. bIjA madhya koTinA mANasA khAhya tyAgamAM jhUkI paDe che. upavAsa-AyaMbila-tapa tyAga dekhI rAjI thAya che. vaMdana-namana-- stavanAdvi khUba kare che. tyAre buddhimAna puruSo, veza ane tyAga sAthe jJAnane paNa cAkkasa jue che. jJAna vagaranA veza tyAga, svapara koInuM bhaluM karatA nathI. mATe ja samajaNapUrvakanA tapa hAya, tyAga hAya, kriyA-anuSThAna hAya, te vastu AcaranAra, jonAra anumeAdanA karanAra, sanuM ekAnta kalyANa kare che. AvA anna tyAganAra, ane phalAhAra, ke dugdhAhAra upara bAremAsa nirvAha karanAra tarapha ghaNA bhakto khAremAsa AkarSAyA rahetA hatA, ane teo vagara mAgyA ahumAnapUrvaka lAdi ApI jatA hatA. saMnyAsImAM nispRhatA guNa khUba meATA hatA. tethI paMDitajI peAtAnI jarUrathI vadhAre gheADuM paNa saMgraha tarIke rAkhatA nahIM. vadhAre ApavA Ave te vidyAthI varga ne apAvI detA hatA. ekavAra eka bagIcAnA mAlika ghaNI kerI laI ne ApavA AvyA. badhI saMnyAsIjIne ja ApavA Agraha karatA hatA. khAvAjIne jarUra na hAvAthI aDakavA paNa khuzI na hatA. paraMtu bagIcAvALA, peAtAnI kerIo khAvAjIne ApyA vinA nahIM javAnA AgrahI hatA. ane tethI tenI namratApUrNa 'svIkAra karI le'nI yAcanA cAlu ja hatI. khAvAjI kahe che 'bhAI! AjanI mArI jarUriyAta pUrNa thaI gaI che. mATe have Agraha cheDI de, mAre saMgraha khapatA nathI. ane jo tAre pAtAne lAbha ja khapatA hAya tA, mArA A badhA brahmacArI vidyAthI Ane, eka eka kerI ApI de.' kerIvALA nA gurujI Apa ja laI le. huM Apane mATe ja lAgye chuM. Apa peAtAne mATe laI leA. ane mArI icchA pUrI kare. lagabhaga aDadhA kalAka A rakajhaka cAlI. sanyAsIjI pAtAne sArU kerI levA taiyAra nathI. AMkhavALA vidyAthI one nahIM ja paNa khAvAjIne ja ApavA mATe haTha pakaDI elyA ja kare che. chevaTe mAvAjIne Aveza AvI gayA ane kheAlyA :
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ' "saMtapuruSanA zarIranI kiMmata kadI nava thAya, dAna ApI sevA karI, sevaka svage jAya." "satapuruSanA zarIrane, annajaLa alpa apAya, narabhava, surabhava bhAgavI, dAtA mukti jAya." " saMta zarIra ne vANamAM, vANI mATI cIja, lAkhA kreADA jIvamAM, vAve dharmanAM bIja, '' " jinavara ne gaNadhara taNAM, zarIranA kSaya thAya, paNa jinavANI zAzvatI, sarva jIva sukhadAya." - zarIra jinavara devanuM darzana pAvanakAra, paNa vANI zravaNe paDe, utAre bhavapAra. 77 ane sanyAsI AMkhamAvALAne kahe che, 'sAMbhaLa bhAI! tane mArA zarIranI kiMmata jeTalI ce gheADI paNa mArA vacana pratye zraddhA nathI. mATe AjathI huM jIvuM tyAM sudhI mAre tArA phaLa Adi koI paNa vastu harAma khape. tAre havethI kayAre paNa AzramamAM AvavuM nahIM. huM koI divasa kAMI nahIM lauM.' AvA ajJAnI dAtAra ghaNIvAra lAbhanI jagyAe anatha meLave che. AMbAvALAe, dAna ane vacanane bhedya tArabyA nahIM. ane AkhI jiMdagInA lAbha khAyA. ane pazcAttApa meLavyeA. prazna : gurupuruSAnI sevAnuM phaLa meTuM ke gurupuruSonI AjJAnuM phaLa moTuM ? uttara : sevAnuM phaLa ghaNuM moTuM te paNa AjJAnuM teA sevA accu ja gaNAya eTale AjJA heAya tyAM sevA jarUra hAya ja. sevA hAya tyAM AjJA heAya ke na heAya. e aceAkkasa mATe ja AjJA moTI. jue AjJA vicAra : "guru AjJA gurusevanA, emAM meTI ANu, AjJA viSNu sevA thakI, lAbha nahIM paNa hANu," 1 "jiNa ANu tihAM sevanA, jarUra AvI jAya, ANA sevA dayathI, avazya mukti thAya." "AjJA dhAraka jIvaDA, sevaka ane jarUra, ANA viSNu sevA kare, kevaLa eka majUra." ra 3
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 phalAhAra ke dugdhAra karanAra tapasvI gaNI zakAya ? "ANuM jinavaradevanI, zira para dhare sadAya, evA gurunI ANathI, sapadi mokSa pamAya." 4 prazna : te zuM phalAhAra ja karanAra athavA kevaLa dUdha pIne rahenArane upavAsa gaNAya nahIM ? uttara : zrI vItarAga zAsanamAM jenAthI sudhA nAza pAme, nirvAha thAya, tene AhAra ja kahevAya che. pachI te anAja hoya ke phaLe hoya, athavA dUdha hoya, dahIM hoya, chAza hoya, cA hoya, kaoNphI heya. AvI vastu pUratA pramANamAM maLI jAya te khuzIthI sudhAnuM zamana thaI zake che. AvA ke A paikInA koI paNa khorAkane zarIramAM nAkhavAthI sAte dhAtuo poSAya che. viSTA-pezAba paNa hAjate javuM paDe che. zarIra ke mukha para , phIkAza Ave nahIM, te pachI upavAsa kema kahI zakAya ! prazna : to zuM, bAre mAsa kevaLa dudha pIe athavA phaLe ja khAya tene tapasvI naja kahevAya ? uttara : ghaNuM kharAM bALako be traNa cAra varSanAM thAya tyAM sudhI mAtAnuM dUdha athavA sAmAnya dUdha ja pIe che ane jIve che. anAja letAM nathI. vAnara vagere pazuo kevaLa phaLAhAra ja kare che. anAja pAmatA nathI. hariNa, sasalAM jevI keTalIka pazu jAti ghAsa ane kaLa khAIne jIve che. tathA gAya, bheMsa, UMTa, ghoDA, bakarAM, gheTAM bALaka dazAmAM potAnI mAtAnuM dUdha ane pachI ghAsa upara jIve che. vakhate kaIka jAnavarone anAja khAvA maLatuM haze. A sIvAya paNa pANImAM rahenArA ane jIvanArA badhA prANIo anAja khAtA ja nathI. AkAzamAM UDanArA pakSio tathA moTAM moTAM vanamAM vasanArAM siMha vagere prANIo anAja khAtA nathI. sarpo, ajagare anAja khAtA nathI. AvA badhAone upavAsI kema kahevAya ? nAhiyera nAmanA dvIpamAM janmanAra mANase anAja khAtA nathI. anAjane oLakhatA ja nathI. keTalAka rabArI. bharavADe, AhIro bAre mAsa bakarAM, gheTAM ane sADhaNuone carAvavA kevaLa vagaDAomAM ja paDayA rahe che. teo bAre mAsa bakarI, gheTI, gAye, UMTaDInuM dUdha pIne ja rahe che. kayAreka gAmamAM Ave te roTalA vagere anAja khAya che. tevAone paNa upavAsI gaNuM zakAyA nathI. A pahelA jinezvaradeva, RSabhadeva svAmI, trIjA ArAmAM janmyA hatA. ane trIjA ArAmAM mekSa padhAryA che. prabhujIe dIkSA lIdhI tyAM sudhI tyAsI lAkha pUrva sudhI bharatakSetranuM anAja vAparyuM nathI. 15
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI " tyAsI lAkha pUrava dharavAse, vasIyA parikara yuktAjI. " janmathakI paNa devatarula, kSIrAdhi jala bhoktAjI, '' "" --kavi, vIra vi. artha : prabhujI tyAsI lAkha pUrva gharavAsamAM rahyA. temAM dezanAM lAvelAM devakuMrU-uttara-kurUnAM phula khAdhAM che. ane kSIrasamudranuM pANI pIdhuM che. dIkSA lIdhA pachI, prathamavAra ja zreyAMsakumAranA ArAvele zeraDIrasa, bharatakSetranI AhA vastu vAparI jANavI. A vArtAthI vAMcanAra samajI zake che ke kevaLa phaLAhAra ke dugdhAhAra upara jiMdagI sudhI rahevAnI Teva pADanAra jarUra calAvI zake che. AjakAlanA mANase paNa kevaLa cA, kaoNphI, chAza upara rahevAnA dAkhalA meAjUda che. eka hAla vidyamAna nadAbahenanI sAcI ghaTanA lakhuM chuM':-- baLavALA (jhAlAvADa)nA rahevAsI, hamaNAM mAMgaroLa. ( saurASTra ) vasatA, talakacaDha hemacaMdranI putrI ane malAyA dezamAM rahetA chaganalAla dAmajInI patnI, bahena nA. vi. sa. 2012 mAM sane 1956mAM vidhavA thavAthI, apramANa AghAta lAgavAthI, kAyama mATe anAja letAM nathI. paraMtu bahu alpa cA agara kaoNphI, vakhate chAza,eka-divase e cIja tA nahI ja. A traNa vastu paikInI eka ja le che. temanI parIkSA karavA ghaNA dezI-paradezI DaoNkaTarA niSNAtAe, A bahenane rUbarUM malIne parikSA paNa karI che. badhA varNananA sAra e ja ke, lAhAra karanAra ke dUdha pInAranA upavAsa gaNAya ja nahI. A vAta DAhyA mANasAne samajAya tevI che. prazna : te| pachI bIjA khIjA danakArA-dhama pALanArAenA phaLAhAravALe tapa gaNAya nahIM ? uttara : jagatamAM teA evI kahevata che ke, gALa nakhAya teTaluM gaLyuM thAya; tema dhamAM paNa jeTalI zuddhatA hAya teTalI phaLaprApti thAya e dIvA jevI vAta che. jema taDakA paDe tA ja jamIna ane jagatanA bIjA padArthonA rasa sukAya che, tema tApa lAge tA ja, AtmAmAM lAgelA ka`paramANuonA rasa sukAya, ane AtmapradezathI kharI jAya ane AtmA nirmaLa bane che. ajaina kavi paNa kahe che-- "sIrApurI lApasI, era kAkaDI Adi, kahenekI tA ekAdazI, paNa dvAdazIkI dAdI.'
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapazcaryAnI sAcI samajaNa 115 artha : rAjagarAnA sIrA bane. lApasI ane, purI ane, rAjagarAne lAka dhAnyamAM gaNatA nathI. tathA badAma-pIstAM, cArALI, akharoTa, kAju, drAkSa paNa phaLAhAramAM vaparAya che. vaLI meAsa...bI, nAraMgI, sapharajana, saMtarAM, ciku, keLAM, kAkaDI, cibhaDI, dADama, jAmaphaLa, sItAphaLa, zrIphaLa, papaiyuM, taDabUja, kerI, zeraDI vagere mevA ane kaLA ane baraphI vigere pakavAno paNa phaLAhAra samajIne vaiSNavabhAIe upavAsamAM khAya che. prazna : phaLAhAramAM ATaluM badhuM leAkeA kema khAI zake ? uttara : badhuM ke badhI vastue eka divase khavAya nahIM. paraMtu A badhI vastu paikI eka e cAra, gheADI ke ghaNI icchA ane tRpti anusAra levAnI chUTa che. uparAMta anekavAra cA-kaoNphI ke dhUmrapAna mATe paNa manAI nathI. Ama hAvA chatAM upavAsa gaNAya che. amArI dalIla evI che ke, kSudhA zamAvavA mATe je kAMI levAya, te sava AhAramAM ja gaNAvu joIe. tyAre ajanAe annAhAra sivAya koI paNa khArAka, bhale pachI dUdha hAya, dahIM hAya, zakariyAM, baTATA ziMgADA hAya, tevA khArAkathI upavAsa bhAMgatA nathI ema mAneluM che, ane hAlamAM teveA pracAra paNa che. prazna : teA pachI jaina zAsananI mAnyatA anusAra tapa kAne kahevAya che ? uttara : sAmAnya vyAkhyA jenAthI kSudhAnuM zamana thAya, te badhAne zrI vItarAga devAe AhAra gaNAvyA che. tenA paNa azana-pAna-khAdima-svAdima cAra prakAra pADelA che. ane upavAsamAM cArene ke traNane (pANI chUTuM) tyAga avazya karavA ja paDe che. vaLI tapa zabdano artha tapadhAtu uparathI banelA heAvAthI, tApati iti tapa: eTale zarIranA sAte dhAtune tapAvIne AtmAmAM cAMTelAM cikaNAM karmone paNa tapAve tene tapa kahela che. jue-- " karma tapAve cikaNAM, bhAvama gala tapa jANuM paccAsalabdhi upaje, jayajaya tapa guNa khANuM." Iti vijaya lakSmI sUri. mahAma gala kahela che. tapane jJAnI puruSe bhAvamaMgala yAne jema tApa lAgavAthI jamIna uparanA kAdava sukAI jAya che, kAdava sukAvAthI durgaMdha nAza pAme che, apavitratA cAlI jAya che, tema tapa karavAthI cIkaNAM kama sukAIne AtmAmAMthI kharI jAya che. jema kAdavathI kharaDAyeluM zarIra, kAdava sukAI javAthI, kharI javAthI, svaccha ane che, tema sukAIne karmo kharI javAthI AtmA paNa nirmaLa bane che, ane AtmAmAM nirmAMLatA pragaTa thavAthI vAsanAo, vikAro, viSayeA kSaya pAmavA zarU thAya che. viSayAne kSaya zarU thAya teA krodhAdi kaSAyA paNa echA thavA zarU thAya che.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI praznaH zarIra karatAM jIbhanI kiMmata vadhAre kema? arthAt sevA karatAM AjJA moTI kema? uttara : jeTalA jagatanA sArA athavA kharAba vahevAre cAlI rahyA che, te badhA prAyaH jIhAne AbhArI che. saMtapuruSa ke durjana manuSyanI oLakhANa paNa prAyaH vacanathI thAya che. kahyuM che ke : mANasane tela eka bolathI pichANIe. khUba ja gussAmAM AvI gayelA rAjAmahArAjA paNa vacana-racanAthI zikSA karavAnI jagyAe InAma ApanArA thayA che. ahIM eka be udAharaNa jaNAvuM chuM. eka vAra mahAmaMtrIzvara AbhaTane mahArAjA kumArapAle batrIsa lAkha dravya InAmamAM ApyuM hatuM. te saghaLuM dhana eka ja aThavADiyAmAM yAkene, bhATa-cAraNone, kIrtidAna karI nAkhyuM. A vAta zaheramAM khUba phelAI. sajajana mANasoe te, AmabhaTanI udAratAnAM vakhANa ja karyA. paraMtu IrSALuo ane kRpaNa mANasane, AvI udAratA kema pasaMda paDe ? eTale keIka durjana mANase, mahArAjA kumArapALa pAse, AmrabhaTane utArI pADavA, pitAnA abhiprAya ThAlavyA. "bApu! dhana ApanuM vaparAya che, ane, AmabhaTanI kIti gavAya che." AvAM AvAM uzkeraNInA varNane sAMbhaLI, bhalA mahArAjA kumArapALane, AmabhaTa upara ghaNe ja gusso Avyo. savAramAM AdmabhaTa maMtrIzvara, praNAma karavA AvyA ? rAjAe pITha pheravI praNAma na lIdhA. pradhAnane prazna garIba paravara, sevakane zuM aparAdha ? rAjA dAnamAM mArAthI tArI moTAI kema ? pradhAna : bApu, e barAbara che, kAraNa, Apa sAheba sAta gAmanA mAlikanA putra che jyAre huM aDhAra dezanA rAjAdhirAjane putra chuM. huM ApuM e khoTuM kema gaNAya ? dhanika putra dhana bAvare, nahIM garIbanAM bALa, AziSa Ape saMta nara durjana Ape gALa." AmabhaTanA AvAM madhura vacanathI, mahArAjA kumArapALa khUba ja khuzI thayA. ane AmrabhaTane moTuM InAma ApyuM. A jagyA vacananI racanAthI bagaDelI bAjI sudharI gaI hatI. vaLI eka bIjI, mahAsatI anupamAdevInA prasaMgamAM banelI ghaTanA. ekavAra dhoLakAnA rAjA viradhavalane, keI tejoSI manuSya, vAta karI, mahArAja ! dhana ApanuM vaparAya che, ane yazakIrti vastupAla-tejapAlanI gavAya che, phelAya che, ane dAkhalAo batAvIne rAjAne khUba khUba bhaMbheraNI karI. rAjA viradhavalane vastupAla-tejapAlanI
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ w w ww w * * * vacananI madhuratA bagaDeluM sudhAre che. zeThANI anupamAdevI buddhi, rAjya salAvavAnI kuzaLatA, avasarecita kAma levAnI zakti ane bhArebhAra prAmANikatA mATe, ghaNo ja Adara hato. rAjAe pote aneka prasaMgo dvArA be bhAIonI mApaNInuM mUlyAMkana karI lIdhuM hatuM. topaNa durjanatAnI ajaba tAkAte, rAjA viradhavalane, saMzayavALo banAvyuM, ane vaLatA divase, vastupAla-tejapAlanI dAnazALAmAM eka bAvAne veza paherI, bhikSunA TeLAmAM jaI, jamavA besI gayo. ahIM zuM zuM banI rahyuM che, tene abhyAsa karavA lAgyo. ahIM garIba rAMkAo, sAdhu saMta, keIpaNa AvatA hatA. temane paMktibheda vinA khAvAnuM maLatuM hatuM. teTalAmAM jainamunirAja vahoravA AvyA. zeThANI anupamAdevI svayaM UThIne, vaharAvavA AvyAM. munirAje pAtra mUkayuM. temAM vahoravatAM pAtrane bahArane bhAga sahaja ghIthI kharaDAye. tene lUchI levuM jarUrI hovAthI, mahAbhAgyavatI. zeThANI, anupamAdevIe, pitAnI paherelI sADInA eka-cheDAthI lUchI lIdhe. A banAva bAvAonI paMktimAM besI jamavAne dekhAva karI rahelA ane bAvAnA svAMgamAM beThelA rAjA viradhavale je ane prazna karyo. bAvAnA vezadhArI rAjAne - prazna : zeThANI bahena! ApanI paherelI sADI ghaNI ja mUlyavALI che. cikaNuM pAtrane lUchavA mATe kaI phATelA vastrane kakaDe paNa cAlI zake. AvI sADI kema bagADI ? zrAvikA anupamAdevIne-- uttara : he mahAbhAgyazALI saMtapuruSa! mAre kaI kaI ke ghAMcInA ghera avatAra thayuM hota to ? mArAM vastro keTalAM malIna hota? A to saMyamanI ArAdhanA karavA, mATe zarIrane mAtra bhADuM ja ApanArA, tyAganA dariyA, zrIvItarAganA munirAjanuM pAtra che. emAM vaparAyeluM mAruM vastra paNa, lAbha karanAruM thayuM che. kharI vAta evI che ke, ame mahArAjA vIra dhavalanA sevake chIe. Aje kAMI maLyuM che. ane vaparAya che, te temanI sudhAsamANuM puNyakRpAnuM pariNAma che. ahIM apAtA dAnanuM puNya ane yaza to mahArAjA viradhavalanA phALe jAya che. AvA sanmArgamAM amAruM zarIra ane vastro ke vAsaNa vaparAya teTalo amane lAbha che. mukha, magaja ane zarIra ThekANe rAkhI, rAjAe zeThANInAM vAkya barAbara sAMbhaLI lIdhAM. ane manamAMne manamAM harSaghela banI gayelo rAjA UThI pitAnA sthAne gayo ane mahAsatI anupAdevInAM vAkyone, vAraMvAra vicArIne aMtargata kahevA lAgya, dhanya che, AvA be bhAI maMtrIzvarene. jenA ghera AvI sAkSAt devInA avatAra samANI, gRhINIo vase che, ane AvI rIte dhanane sadvyaya thAya che. manuSyajanma saphaLa banAvAI rahyo che. AvA sadvyayamAM jenuM dhana vaparAya te AtmA mahAbhAgyavAna kema nahi. iti vAkaya madhuratA upara mahAsatI anupamA zeThANanI kathA saMpUrNa
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI vaLI eka vacana racanAthI rakSaNa meLavanAra eka rera (garIba)nI kathA lakhAya che. eka moTA nagaramAM eka ciMtharehAla bhikSuka vasato hato. prANIne, badhA pApomAM , aMtarAya pApakarma paNa mahAbhayaMkara che. jo ke jJAnAvI , darzanAvargIya mehanIya ane aMtarAya A pIstAlIza dhAtikarmanI prakRti, ekaekathI adhikAdhika duHkhakAyaka hovA chatAM paNa aMtarAyane udaya AtmAne mahAparitApanuM kAraNe thAya che. prazna : A aMtarAya karma kevI rIte ane zuM karanArane baMdhAya che? uttara : zrIvItarAga zAsana jeNe joyuM nathI, samajAyuM nathI, Adara thaye nathI, jJAnI gurune samAgama thayo nathI, sarvaguNonI khANI zrIvItarAgadevanI vANI sAMbhaLI nathI tevA saMsArI jIvane hiMsAdi aDhAre pApa thayA ja kare che. badhI matio kevaLa pApothI ja taraboLa bharI che. badhA ja sthAne prAyaH parApAyathI ja bharelAM che. eTale aneka Ivene duHkha ApanAra AtmA sukha kema pAmI zake ? pazagatimAM moTA bhAganAM prANIomAM baLavAna nirbaLane ghAtaka che. bIjA jIvane mArIne khAI javA temAM ja tenI pravatI che. manuSya paNa (gugalika kSetranA yugaliyAo sivAya) anAryo hiMsA vinA rahI zakatA nathI. deve paNa paramAdhAmIo jevA pite hiMsA kare che. bIjAone karavA preraNa kare che. rAkSane paNa mANasone mAMsa khAvAM game che. "nAraka pazu ne mAnavI, halakA deva badhAyA hiMsAmaya vAparathI badhuM puNya kharacAya." 1 "manamAM hiMsA ciMtave mukha hiMsA belAya kAyAthI hiMsA karI, cetana bahu phulAya." 2 "svayaM kare zravaNe suNe, najare paNa dekhAyA maratA prANI taraphaDe, pApI dayA nava thAya." 3 anaMtakALathI chavaDA, bhavamAM je athaDAya duHkha anaMtAM bhagave hiMsAne ja pasAya." 4 AmiSane vikraya kare, AmiSa pote khAyA mAMsAhAra vakhANutA, hiMsaka sarva gaNAya." 5 "prANa haNI para jIvanA, cetana bahu harakhAyA lAkha jIva vinAzIne ghara narakamAM jAya." 6
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 AtmAne aMtarAya karma kema baMdhAya che? basa A to hiMsAnI vAta lakhI. tathAasatya bolavAthI, bIjAnuM dhana lalevAthI, paranArI sevavAthI, AraMbhe, yuddho, karmAdAne sevIne, dhana vadhAravAthI, aMtarAya karma badhAya che, ane naraka tathA pazugatimAM bhegavavA chatAM, vadhelA aMze manuSya gatimAM bhogavavA paDe che. tethI khAvApIvA maLe nahIM, paheravA vastra maLe nahIM, rahevA sthAna maLe nahIM, AvAM duHkho jIvane pitAne gamatAM nathI. tepaNa jIva pita mahAduHkhanAM kAraNa pApane choDavA taiyAra nathI. A bhikhArIne paNa khAvA, paheravA, rahevAnI muzkelI hovA uparAMta, gAmamAM tenI evI jAherAta thaI hatI ke, tenuM mukha jonArane, te divase meTo anartha thAya, prAyaH khAvA paNa na maLe. tethI gAmanA moTA bhAganA mANaso, tenA zakuna letA nahIM, sAvadhAna rahI tenuM mukha paNa jotA nahIM, ane vakhate tenAM zakuna thaI jAya, mukha jevAI jAya te, jarUra anartha thAya. AvI gAmamAM ghaNI prasiddhi phelAvAthI, A garIba mANasa pratye nagaravAsI lekane tiraskAra, maryAdA vaTAvI gayo hato. ane badhA enA nAzanA ja vicAra karyA karatA hatA. prazna : AvI vahemapUrNa vAta sAcI hoI zake, ke keInA mukha dekhavAthI, sAmA maLavAthI, apazakuna thAya che, ane te pramANe sArAM, khoTAM pariNAma Ave ? uttara : zakuna vicAra mATe prakaraNo che. pustaka paNa che. anubhavI mANasane anubhave maLyA che. jaina granthamAM, ane anya granthamAM, ghaNuM sthAne upara, zakunenA sArA, khoTApaNAnA, anubhave TaMkAyA che. vAsudeva prativAsu devanA yuddha prayANamAM, zukananA varNane lakhAyAM che. AcArya bhagavaMtone bhaviSyamAM thanArA lAbhane sUcavanArAM zakunanAM varNane vAMcavA maLe che. cera leke corI karavA javA pahelAM zakuna juoM che. AvAM zakunAdi kAraNe, bhaviSyamAM thanArA zubhAzubha banAvanI pUrvabhUmikA gaNAya che. mANasane gayA janmanA saubhAgya nAmakarmanA udayathI, ThAmaThAma Adara maLe che. te ja pramANe durbhAgya nAmakarmanA udayathI, anAdara, apamAna, tiraskAra maLe che. prastuta bhikhArIne durbhAgya udaya AjakAla sImA vaTAvI rahyo hovAthI tenI upara, AkhA nagarane dveSa ThalavAI rahyo hato, ane tethI ja ekavAra ghaNuM AgevAna nAgarikoe ekaThA maLIne, nRpati pAse phariyAda paNa karI. mahArAjA ! A bhikhalA nAmane bhikhArI AkhA gAmane anarthanuM kAraNa banI cUkyo che. jene jene A nirbhAgya manuSya, prabhAtanA praharamAM, najare jovAI gayo hoya che, tene prAyaH Akho divasa nahi kapelAM vidane AvI hAjara thaI jAya che. Apane amArA nivedanane sAkSAtkAra kare hoya te, nagaranA keIpaNa nAgarikane bolAvIne, pUchI zake
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123 jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI che. ane vadhAre khAtarI karavA, Apa sAhebane ThIka lAge te, yAjanA ghaDI zake che. ane jo nAgirakAnI vAta, cakAsaNI dvArA sAcI samajAya teA, A bhikhArIne dehAMtanI athavA dezanikAlanI zikSA thavI joIe. rAjAne prajAjananI vAta sAcI lAgI. kAraNa ke pahelAM paNa A phariyAda rAjA pAse ghaNIvAra AvelI hatI. tethI anyane pUchIne khAtarI meLavavA karatAM, pAte ja parIkSA karavI, ane pachI ghaTatA nyAya karavA niradhAra karyo. ane bhIkhalAne peAtAnI pAse khelAbyA. uttama prakAranAM bhojana karAvyAM ane sArAM vastro paherAvI, potAnI ja pAse, suMdara zayyA upara suvADyo. bhikhArI pAte, nAgarikAnI phariyAdanA ajANa heAvAthI, ane rAjAnA AvA satkArathI, svanA sukha anubhavavA lAgyo. rAjavI savAramAM vahelA jAgyA. bhIkhalAne jagADayA. ane barAbara nihALIne tenuM mukha joi lIdhuM. bicArA bhikhArIe paNa gADhaNIyAM thaI ne, rAjAne khUba khUba praNAma karyAM, ane rAjI rAjI thaI nAcavA lAgyA. A bAju rAjAe AgalI rAte ja rasoiyAone AjJA karelI ke, AvatI kAle vahelI prabhAte, adhI bheAjana sAmagrI taiyAra karavI, mAre vahelI prabhAte jamavA icchA che. mahArAjanI AjJAthI, rasAI vahelI prabhAte, thaI gaI hatI. paraMtu bhavitavyatAnA yAgathI, guptacarAe AvI khabara ApyA ke, ApaNI sImA uparanA traNa rAjAe sAthe maLI, ApaNA deza lUTavA sImADAmAM pravezI AvyA che. AvI bhayaMkara vAta sAMbhaLI, rAjAe, tatkALa paryANu bherI vagaDAvI ane sainya taiyAra thaI gayuM. ane tvarAthI zatruono sAmano karavA, potAnA rAjyanI sarahade pahoMcI gayA. prastuta rAjAnI AvI joradAra ane tAtkAlika vyavasthA joI, zatru rAjAe laDAI karyA vinA, pAchA cAlyA gayA, ane rAjya tathA prajAne upadravamukta banAvIne rAjavI paNa, ghaNI moDI rAtre peAtAne ghera AvI gayA. A banAvathI bhIkhalA nAmanA bhikhArInuM mukha dekhavAthI, jamavAnuM na ja maLe, AvI nagaramAM phelAyelI vAta, sAcI mAnavAno sAkSAd anubhava thayA. ane rAjAne have nyAya ApavA vicAro AvavA lAgyA. tethI khIjA divase rAjAe sabhA bharavAnI AjJA pharamAvI. jethI rAjyanA mAnavatAadhikArIo, sAtheAsAtha nagaranA paNa keTalAka mAnavaMtA buddhimAnAne paNa, nimaMtraNa maLavAthI samayasara sabhA bharAI gaI. AmaMtraNa vagaranA prekSakA paNa ghaNA bhegA thaI javAthI, sabhAmAM ane sabhAnI AjubAjunA bhAgAmAM, mANasAnA meLA bharAyA jaNAtA hatA. sabhA sthira thayA pachI, mahArAjanI AjJAthI mukhya pradhAne Aje sabhA beAlAvavAnA prayAjana tarIke, bhikhalA bhikSukanA gunAno nyAya sabhaLavavAnA hatA. pradhAna jaNAve che ke,
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 vacana racanAthI phAMsInI jagyAe meTuM InAma prajAjananI phariyAda sAMbhaLyA pachI, nyAyaniSTha ane mahAbuddhizALI ApaNA mahArAjAe, prajAjananI phariyAdanuM pite jAte paNa nirIkSaNa karavuM joIe, ema vicArIne prastuta apazakuniyALa bhikhArIne, pitAnA rAjamahelamAM belA, snAna karAvyuM, suMdara va paherAvyAM, ane susvAdu bhojana karAvI, pitAnI pAse, rAjyanA mAnavaMtA mahemAnanI mAphaka, suMdara bichAnAo vacce, ati kImatI-zamyA upara, tene suvaDAvyo, ane savAranA vahelI prabhAte, parIkSAnI khAtara ja sau prathama te kamabhAgya mAnavInuM mukha joI lIdhuM. mahArAjA vaLatI kSaNe ja jamavA besavAnA hatA, rasavatIo taiyAra hatI, bAjoTha ane thALa mukAI gayA hatA. mahArAjA jamavA padhAre ane rAI pIrasAya, eTalI ja DhIla hatI. teTalAmAM kSaNavAra paNa na calAvI levAya tevI, zatru-rAjAonI caDAIne samAcAra maLyA. ane mahArAjAne jamyA vinA ja, zatruone sAmane karavA javAnI pharaja paDI. Akho divasa ane lagabhaga adhI rAtri gayA pachI, khUba parizramita thayelA, mahArAjA mahelamAM padhAryA. ane jamyA vinA sUI gayA. A banAvathI prajA varganI phariyAdane saMpUrNa Teko maLe che. bhIkhale bhikhArI kharekhara apazakuniyALa nakakI thAya che. mATe tevA mANasane dezanikAla karavAthI paNa, jyAM jaze tyAM, apazakuna Apaze. tethI nyAyamaMDaLa ema TharAve che ke, AvA manuSyane dehAntanI zikSA karavI ja vyAjabI che, tethI AvatI kAle ja tene phAMsI apAze. A pramANenuM pradhAnajInuM vaktavya pUruM thayA pachI, bhIkhalAne pUchavAmAM AvyuM ke, balabhAI, tAre kAMI kahevuM che? teNe kahyuM jarUra kahevuM che. ane te e ja ke, jema mAruM mukha jevAthI mahArAjAne eka divasa lAMghaNa khamavI paDI, paraMtu huM AzA rAkhatuM hatuM ke mArI AkhI jiMdagImAM A devapuruSane meM kayAre paNa joyA nathI. ane pathArImAMthI jAgrata thaIne, devapurUSanAM meM pahela vahelAM darzana karyA. ane huM mAnato hato ke AjathI mArI jiMdagIne raMga badalAI jaze, jarUra mane sArAmAM sAruM gAma athavA te lAkha suvarNamudrA bakSisa maLaze. yAte kAyamI moTuM varSAsana maLaze. deva jevA rAjavInuM paheluM darzana, moTA abhyadayanuM kAraNa thavAne badale, mane je dehAnta zikSA thavAnI hoya te mAtra eka ja divasa anAja - kherAka nahIM pAmavA denAra mAruM darzana bhayaMkara ke jenA darzana pAmI, meTuM sthAna pAmavAnI AzA rAkhanArane, gaLAmAM phAMsInA deraDAnI bakSisa apAvI. AkhI jiMdagI barabAda karAvanAra, mahArAjAnuM darzana bhayaMkara gaNAya? mahArAjA mAre paNa jarUra nyAya samajAvaze? rAjA ghaNe ja buddhizALI hate, nyAyI paNa hato, vicAraka hatuM, bhIkhalAnA vAkyane artha vicArI rAjAe nyAya Apyo. moTA mANasanuM darzana paNa moTA abhyadayanuM kAraNa gaNAya che, mArA darzanathI bhIkha dhanavAna veja joIe. mATe tene huM, Aje ja ghaNuM dravya ApI dhanavAna banAvuM chuM. have tenA darzanathI keIne apazakuna thaze nahIM. ane bhIkhalo phasInI jagyAe bakSisa pAmI sukhI thaye. 16
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI AvI ja bIjI paNa eka A kALanI ghaTanA jaNAvAya che. vaDodarA nareza sayAjIrAva gAyakavADanA pATavIputra kumAra phattehasiMharAva kumAraavasthAmAM (rAjA thayA vinA) paraleAka cAlyA gayA. jANavA maLyu che ke, mahArAjA sayAjIrAva gAyakavADe, kumAra phattehasiMharAvane, bALakALamAM eka sAcA mAtI ane hIrAthI bharelI te kALamAM paNa ghaNI ja kImatI TopI karAvI ApI hatI ane huMmeza te paheratA hatA. kumAre A TopI keTalAka vakhata vAparyA pachI, kayAre paNa paherelI kumAranA mastaka upara nahI' dekhAvAthI, ane khIjA mANase dvArA TApI khAvAI gayAnA samAcAra maLavAthI, mahArAjAe TopI mATe kumArane pUchyuM. TopI kema paheratA nathI ? kumAranA uttara: bApu! A TopI te me' mArA eka mitrane inAma ApI dIdhI che. mahArAjAnA AvezapUrNAMka prazna : are mUkha ! AvI mahA kImatI TopI inAmamAM apAya ? kumAranA uttara : rAjAmahArAjAonA bALako tA inAma Ape e kImatI ja hAyane ? mahArAjAnA prazna H bhAI huM rAjA chuM me kayAre paNu AvI kImatI vastu dAna ke InAmamAM ApI nathI. ane tutA khaLaka gaNAya, tArA hAthe AvuM kImatI inAma ? kumAranA uttara : bApujI ! Apa eka garIba kheDUtanA putra hatA. garIba pitAnA putramAM udAratA Ave kayAMthI ? jyAre huM to Avana killAnA dhaNI mahArAjA sayAjIrAva gAyakavADa sarakAranA kumAra chuM. ApanA mAtApitAmAM ane mArA mAtA-pitAmAM eka kapardikA ane kroDa sonAmaheAra jeTaluM aMtara che. kumAra phattesiMharAva gAyakavADanuM, AvuM kAluMgheluM paNa ghaNuM ja apUrNa vAkaya sAMbhaLI, mahArAjA khUba ja khuzI khuzI thaI gayA. ane hasI paDayA. upara mujaba mahArAjA kumArapALa pratye maMtrIzvara AmrabhaTanAM, kApaDInA vezamAM AvelA rAjA vIradhavala pratye, mahAsatI anupamAdevInAM, peAtAnA rAjavI pratye, bhIkhalA bhikhArInAM, tathA potAnA pitAjI mahArAjA sayAjIrAva gAyakavADa pratye kumAra phattesiMharAvanAM, thADAM paNa apUNa vacanA ghaNAM kiMmatI thayAM. gunAnI mAphI uparAMta mATI prasannatAnuM kAraNu thayAM. A saMsAranA badhA vahevAro, buddhimAna manuSyAnA bhejA emAMthI nIkaLelA, vacanonA AdhAre zarU thayA che. tevI rIte dharmAMnA badhA zuddha mAryAM, vItarAga paramAtmA tIthaMkara devAnA sagapaNAmAMthI zarU thayA che. mATe ja te mahApuruSAnI zuddha AjJA jIvamAM sthira thaI jAya teA jarUra saMsAra TUMkA thaI jAya. koI paNa guNI ke upakArInI sevAnuM mahAtmya ane phaLa ghaNuM moTuM hovA chatAM paNa, jJAnI--guNI ane upakArI mahApuruSanI AjJAno amala karavA te ati ucca mA che. sevAthI svarga maLe ane AjJAthI apavarga maLe, " sevA Ape sva ne. jinaANA apava, '
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123 amRta ane jhera baMne vastu jahAmAM rahe che. prazna: saMta purUSanAM ane anya mANasanA vacanamAM ATale moTe bheda zA mATe? uttara : rasanAmAM amRta vase, rasanA viSa kahevAyA maLe lAkha InAmamAM prANa nAza paNa thAya. saMta vacana amRtasamAM, durjana viSa samAnA abhayadAna saMte vade durjana pApa nidAna. vacanabhedanuM dRSTAnta 10. ekavAra junAgaDhane rAjA rA'kheMgAra zikAra karavA giramAM bhaTakato hato. daza paMdara sasalAonAM maDadAM azvanA puccha sAthe bAMdhelAM ghasaDAtAM AvatAM hatAM. rAjAnA sAthIdAre chuTA paDI gayA hatA. ekale thaI gayelo rAjA, mArgathI vikhUTo paDI gayo hato. sudhA ane tRSAe maryAdA vaTAvI hatI. tethI AMkhamAM aMdhArAM AvatAM hatAM, divasa hovA chatAM AMkha mIcAI jatI hatI. keI manuSya dekhAya to mArga pUchuM. mane mArga upara lai jAya. ane vahelo sthAna upara pahoMcuM. evA ja vicAre cAlu hatA. eTalAmAM eka vRddha cAraNa dekhAyo. cAraNane rAjAne veza, rAjAnI nirdayatA, ane rAjAnI vartamAna vihvaLatA; barAbara dhyAnamAM AvI gaI hatI. rAjA rA'kheMgArane cAraNane prazna : bhAI, huM mArga bhUlyo chuM. muMjhAye chuM. sAce mArga batAvI zako cho ? cAraNane rAjA rA'kheMgArane mArga prastAva "jIvavahetAM niraya gaI, avahetAM gaI sagga. huM jANuM daya vaTTaDI jiNa phAve tiNa lagna? 7 bhAvArtha: hajura ! jIvahiMsA karavAthI, narakagatinA mArge javAya che. ane jIvane bacAvanAra manuSya, svarganA mArga tarapha jAya che. A sivATa be mArga che. he jagatanA rakhevALa ! tune ThIka lAge e mArge cAlavAnuM zarU karI pazu bicArA rAMka, bhaya pAmI vanamAM vasyA ! paNa hiMsaka mAnava jAta, zastro laI pAchaLa dhasyA che 1 | pIe nadInAM nIra, bhakSaNa karatA ghAsanuM ! te pazuone nAza sUcana nArakAvAsanuM , 2 | jIhAne dhikkAra, paranA prANa harAvatI ! buddhine dhikkAra, hiMsaka kAma karAvatI che ke che zarIrane dhikakAra. prANInAM avayava jame cakSune dhikakAra mAMsAhAra jovo game che ja !
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI 124 rAjA rA'kheMgArane AjanI khepa, bhUkha ne tarasa paNa sukha-duHkhanuM bhAna karAvavA paryApta hatuM. ane gaDhavInAM, mIThAM madhura vAkyoe paNa khUba asara karI. rAjAe jiMdagI paryata zikAra nahi karavAnI pratijJA lIdhI. gaDhavIne moTuM InAma paNa ApyuM. gaDhavIe mArga batAvyo. sAthIdAre paNa maLI gayA; rAjA Apatti ane pApa bannethI mukta thayo. AvA saMtapuruSenAM vAkyomAM paNa abhayadAna hoya che. tyAre zrI jinezvaraparamAtmAe te amArA AkhA jagatanA prANImAtrane, abhayadAna ApanArA, mArga batAvanArA, bhaluM ja IcchanArA, vAMcanAra-sAMbhaLanArane sarvakALa sudharI jAya tevuM, jJAna pIrasanAra hovAthI, vItarAganI AjJA. sevA karatAM anekaguNa lAbha Ape temAM Azcarya nathI ja. prazna : jemanAmAM rAgadveSa na hoya, tevA vitarAgI puruSanI AjJA mAnavAthI zuM lAbha? kAraNa ke teo keIne AzIrvAda ApatA nathI. uttara : "saMtavacana vasudhA sudhA." artha: sAdhu puruSonAM vacane A pRthvItala uparanuM amRta che. jema amRtapAna karavAthI rogone nAza thAya che, ane have pachI kayAre paNa rega thatA nathI, tema saMta puruSanAM vacanAmRta sAMbhaLanAranA roga mAtra nAza pAme che. amRtalezalahe ekavAraga nahIM pharI aMga megAra jyAre paramAtmA tIrthaMkara denAM pratyeka vacane, jagatanA prANImAtrane bacAvanArA unmArga cheDAvanArAM, anartha karatA aTakAvanAruM, uttarottara sukhanAM sthAnamAM laI janArAM hoya che. jema mahAragIne siddhahasta vaidyanAM vA sAMbhaLavA, vicAravA ane AcaravAthI, rega mukta banAve che, tathA bhayaMkara aTavImAM mArga bhUlelA mANasane, anubhavI bhomIomArga batAvanAra maLI jAya te, sanmArganI sahAyathI, nirbhaya pitAnA sthAna para pahoMcI javAya che. tathA hajAre siMha-vAgha-dIpaDA-cittA vagere krUra prANIgaNathI bharelI aTavImAM, kaI sasalA-haraNiyA jevA prANIone paNa mahArathInuM rakSaNa nirbhaya banAve che. te pramANe bhagavAna tIrthaMkara paramAtmAo, saMsAranA sarva rogothI prANImAtrane bacAve che. saMsAra aTavImAM anaMtakALathI bhUlA paDelA; mATeja bhaTakI rahelA tathA vAraMvAra paNa ane narakanA bhAmAM, kaDavA anubhavo thavA chatAM mArga nahIM pAmelAone zuddha mArga batAve che. ane anaMta sukhanA dhAma mokSanagaramAM pahoMcADe che. tema ja A saMsAra rUpa aTavImAM, hariNa ane sasalA jevA cAra gatinA jIvane janmaroga-zaka-viyega-jarAmaraNa rU5 zikArI prANIonA bhayathI bacavA mATe zrI arihaMta paramAtmAnuM zaraNa mahArathInA jevuM che.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurUdevanI AjJA ane abhayadeva sUrimahArAja 125 prazna : zrI vItarAgadevanI AjJA pALanAra ane saMkaTamAM paNa nirbhaya athavA aDAla = acala rahenAra AtmAonA udAharaNa hAya tA batAveA. uttara: zrI vItarAga zAsana vinaya, viveka, tyAga, sAttvika bhAva, vagere mahA guNAnI khANa che. A zAsanamAM ArAdhaka ratnA paNa ghaNA thayA che. temAMthI gheADAM udAharaNa lakhIe chIe. gurudevanI AjJA pALanAra mahApuruSa abhayadevasUri mahArAja prabhuzrI mahAvIradevanI zAsanadhurA pAMcamA gaNadhara sudharmA svAmIne soMpAI hatI. temanI paraparAmAM 36 mA padhara sa devasUri mahArAja thayA. temanA gurubhAI va mAnasUri mahArAja thayA. te mahApuruSane dharaNendra vaMdana karavA AvyA hatA. temaNe vi. sa. 1088mAM AbudelavADAmAM vimalazAhanA jinAlayamAM pratiSThA karAvI hatI. vadhu mAnasUri mahArAjanA ziSya (kAzI nagarInA paMDita ane vaDhavANa nagaramAM pratibAdha pAmI dIkSita thayelA) jinezvarasUri mahArAja thayA. temanA ghaNA ziSyAmAM abhayadeva nAmanA eka yuvAna munirAja hatA, teo ghaNA buddhizALI hatA. te dararoja ekahajAra gAthA kaThastha karI zakatA hatA. tee dhArAnagarInA meATA lakSmIpati mahIdhara nAmanA zeThanI dhanadevI nAmanI patnI nIkukSirUpa chIpamAM meAtI samAna, abhayakumAra nAmanA putra hatA. bAlyakALamAM svabuddhithI ane uttama adhyApakeAnA sahayAgathI, badhI kalAomAM pravINa thayA hatA. ekavAra dhArAnagarImAM jinezvarasUri mahArAja padhAryA hatA. temanI nira Mtara dezanA sAMbhaLavAthI, abhayakumArane vairAgya thayA. ane mAtApitAnI anumati meLavIne, meATI zAsanaprabhAvanA pUrNAMka, jinezvarasUri mahArAja pAse dIkSA lIdhI. ghaNA ja buddhizALI hovAthI alpakALamAM ja gurumahArAjanI kRpAthI zAstronA pAragAmI thayA. temanA svara ati madhura hatA. vyAkhyAna zakita ajoDa hatI. ziSyAne bhaNAvavAmAM khUba kuzaLatA hatI. nava raseAmAM koI paNa rasanuM varNana kare tyAre te rasanuM tAdAtmya khaDuM thaI jatuM hatuM. prazna : nava rasa kayA kayA kahevAya che? * uttaraH zAstronAM varNanamAM nave rasAnuM varNana Ave che. tenAM nAme zrRMgArarasa, vIrarasa, kAruNyarasa, Azcarya rasa, hAsyarasa, bhayAnakarasa, bibhatsarasa, raudrarasa ane A sarva rasA upara prabhAva pADanAra rasAdhirAja zAntarasa che. G eka vAra abhayadeva munirAja pratikramaNa pachI (hajIka rAtrinA prAraMbha ja hatA ) ziSya vargane ajitazAntistavananA, atha bhaNAvatA hatA. 27mI gAthAthI atha
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI cAlatA hatA. prastuta gAthAomAM devIonAM, aMga pratyaMganAM, ane vezabhUSAnAM zRMgArarasa pUrNa varNane vistArathI samajAvatA hatA. A nagaramAM munirAjonA upAzrayanI najIkamAM rAjamahela haze. munirAjone bhaNAvAtAM kAvyonA zabda rAjabhuvanamAM, rAjakumArInA mahelamAM, saMbhaLAvA lAgyA. abhayadeva munirAjanA kaMThanI madhuratA, zabdajanAmAM lAlitya, zRMgArarasavALe viSaya, tethI rAjabALAnA karNomAM AkarSaNa thayuM. ane barAbara dhyApUrvaka sAMbhaLavA lAgI. A gAthAonA varNanane vistAra eka-be-traNa divasa carcA ane uttarottara rAjabALAne rasa paDavA lAgyo. tethI pitAnA mahelamAMthI nIkaLIne, sidhI ja upAzrayamAM AvIne, sAMbhaLavA besI gaI. eTaluM ja nahIM paraMtu, munirAjanA svara ane vivecanamAM evI vedhakatA AvI gaI ke, rAjakumArI abhayadeva munirAja pAsethI javAnI paNa nA pADavA lAgI. ane bolI A munirAja sAthe mAre lagna karavuM che. ane mAre mAruM potAnuM jIvana AvuM ja rasamaya banAvavuM che. rAjabALAnA AvA vicAra sAMbhaLI munizrI abhayadevajIe tatkALa, zarIranA bAhya ane atyaMtara avayanI durgadhatA ane apavitratAnuM evuM vistRta varNana karyuM ke, jANe bibhatsa rasane sAkSAtkAra na hoya ? kumArI A varNana sAMbhaLIne cAlI gaI. prastuta rAjakumArI, upAzrayamAM rahI tyAM sudhI, sAdhu samudAya khUba gabharATamAM hato. gayA pachI sAdhuomAM-zAMti patharAI paraMtu gurumahArAjane, AjanA A banAvathI, ghaNuM duHkha lAgyuM. ane munizrI abhayadevajIne, pAse besADI ghaNuM mIThA vacanathI Thapako Apyo. ane buddhi ghaTADavAno prayoga zarU karavA paNa joradAra bhalAmaNa karI. Ajane banAva upAzraya mATe eka bhayanA vAdaLAne dekhAva karIne vikharAI gayo. prazna : na samajAya tevI vAta lAge che? rAjakumArI, samajavAnI buddhie jaina upAzrayamAM AvI, ane ajitazAntistavananI vyAkhyA sAMbhaLavA beThI. ane teNe tenA cittane rAgavALuM banAvyuM. tethI sAdhu samudAyane, gabharAvAnI zI jarUra ? ApaNe majabUta hoIe te ApaNane keI ceTI zakatuM nathI. ahIM te upAzraya jevuM dharmasthAna hatuM. gurudevanI hAjarI hatI. ghaNu sthavira sAdhuo paNa hatA. te pachI bhayane ke gabharATane avakAza zA mATe ? uttara : jainazAsanamAM traNa tane saMsAra tAraka mAnavAmAM AvyAM che. prazna : traNa tAraka to kayAM kayAM ? uttara : rAga-dveSa-ane ajJAnatA A traNa kharAbamAM paNa kharAba-duSTamAM paNa duSTa de che. avaguNo che. A traNa de jenAmAM a5 paNa na hoya tene deva mAnyA che. tathA vaLI pAMca mahAvratadhAraka saMpUrNa hiMsAtyAga, saMpUrNa asatyatyAga, saMpUrNa carItyAga,
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina munirAjane strIone samAgama tAlapuTa viSa jevuM che. 127 saMpUrNa maithunatyAga, saMpUrNa mAyA mamatAtyAga. AvAM pAMca mahAvrata dharAvanArane guru tarIke svIkAravAmAM AvyA che. tathA kevalI bhagavaMtoe, tAravaNI karIne batAvelAM, aDhAra prakAranAM pApane, barAbara samajavAM, ane samajIne jema jema te pApane, tyAgavAmAM AgaLa vadhAya, ane keme karIne, kAlAntare paNa AtmAne, A aDhAra pApathI taddana mukta banAvavAnA AtmAnA vyApAra te ja dharmatattva samajavo. prazna : amAro prazna e che ke rAjakumArI jena upAzrayamAM AvI tethI gabharAmaNa zA mATe? uttara : upara je lakhANa lakhyuM che. te tamArA praznanA javAba mATe ja che. jenA zAsananA maharSi puraSa pharamAvI gayA che ke, A saMsAramAM jIvane durgatimAM pADanAra be vastu che. eka kaMcana ane bIjI nArI. A be vastuo mATe ja uparanA aDhAre pApa thAya che. pazuo paNa pADe-pADA, Akhale-AkhalA, gheTA-gheTA, bakarA-bakarA, hAthI-hAthI, siMha-siMha, vAnara-vAnara, dhAnadhAna, rAsa-rAsabha badhI jAte phakta nArI mATe laDe che. lehIluhANa bane che, marIne vaira bAMdhIne narakamAM jaIne vaLI pAchA laDe che. deve paNa devAMganAone corI upADI nAsI jAya che. vidyAdharo, cakvatIo, vAsude-prativAsudeve, sAmAnya rAjAo, dhanavAne, baLavAne, vidvAne, nArI mATe laDyAjhagaDyA che. lehInI nadIo vahAvI che. svaparanuM satyAnAza vALIne hajAre lAkha ke koDe, samarAMgaNamAM sUI gayA che. AvA banAve lakhavAmAM pAnAo ja nahIM, pustaka bharAya te paNa pAra na Ave teTalA banyA che, ane banI rahyA che. prazna : kaMcana ane nArI bemAM moTuM keNa? uttara : bemAM paNa khAsa AgevAnI nArInI ja che. eka nArI mATe loke, lAkho paNa khacI nAkhe che. nArI mATe meTI laDAIo thaI che. rAvaNa nArI-sItAnA kAraNe pAyamAla thaye, maraNa pAmyA. rAjya khoyuM. apayazanA poTalA baMdhAyA mahAbhayaMkara karmo baMdhAyAM, ane te ja kAraNe narakagatimAM gayA. pazugatimAM dhana che ja nahIM phakta nArI mATe ja jhagaDA-kajIyA thAya che. mATe ja zrI jinezvaradevoe, sAdhuone, strIone strI jAtimAtrane samAgama kare te paNa patananuM kAraNa gaNAvyuM che. kahyuM che ke - vibhUsA itthIsaMsaggo, paNIya rasabhoyaNaM / narassattagavesissa, visaM tAlauTaM jahA // 1 // - Iti dazavaikAlika sUtra adhyayana-8 gA. pa7 artha : 1. zarIranI TApaTIpa rAkhavI, UjaLAM vastro paheravAM, 2. strIone samAgama vAraMvAra milana, 3. svAdiSTa-pauSTika AhAranuM bhejana. A traNa vastu AtmAnuM gaSaNa karanAra, arthAt vItarAganA munirAjone, tAlapuTa viSanA jevAM mahA bhayaMkara batAvyAM che.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI prazna: tAlapuTa viSathI zuM nukasAna thAya che? uttara : tALavAne athavA jIbhane aDake ke tarata maraNa thAya che. prazna : zarIranI TApaTIpa ne viSanI sarakhAmaNI zA mATe? uttara : zarIranI TApaTIpa, vane zaNagAra paNa sva-parane vikAra utpanna karAve che. tyAgI puruSa zarIrane zaNagAratA nathI. "tamI manapriyaH " prAyaH avikArI AtmAone zarIranI vibhUSA game ja nahIM. ane zarIrane zobhAvanAra pita paDe nahIM te tene pADanAra jarUra maLI jAya che. mATe ja pitAnuM zIlavrata TakAvavA jaina sAdhvIo mAthAne eTale-veNI rAkhe ja nahIM. mAthAnA kezane leca kare che, vALane hAtha vaDe ukhADI nAkhe che. tathA keTalIka brAhmaNa jAtiomAM vidhavA strIo bAre mAsa hajAmata karAve che. ahIM paNa zila rakSaNanI ja mukhyatA jANavI. bAvAe bAre mAsa nAgA rahe che. zarIre bhasma lagAve che. ahIM paNa zila rakSaNanI AgevAnI samajavI. prazna: pauSTika lacapacatA, chavi gaIthI banelA kherAkone jaina sAdhu mATe tAlapuTa viSanI upamA kema ? uttara : khorAka ja vikAranuM kAraNa che. ghI, dUdha, dahIMne jaina zabdamAM vigaI zabda lagADavAmAM AvyuM che. praznaH vigaI zabdano artha zuM? uttara : vija jimiyo, vijAthe jogamuMbai rAdu vija vittAvA, vija viruM thAne che ? | iti caityavaMdana bhASya gA. 40 arthaka vikAranA agara durgatinA bhayavALo AtmA paNa, dUdha, dahIM, ghI vagere cha vigaIone, athavA to ghI, dUdha, dahIM AdinA vegathI banelA pakavAnone, je khAya che, bhagave che, vApare che, te te AtmAone vikArI banAve che. ane durgatimAM laI jAya che. arthAt vigaIne bhegavanAra AtmA vikArI thAya che. ane durgatimAM jAya che. tathA vaLI kahyuM che ke - duddha-dahi vigaIo, AhArei abhikkhaNaM / arae a tavokamme, pAvasamaNutti buccaI // 1 // artha: dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa (sAkara-khAMDa) ane miSTAnna A che vagaI ene hameza vAparatA hoya, paraMtu tapazcaryA na karatA hoya te tevAone grgzrama kahyA che. (uttarAdhyayana) prazna : bhUtakALanA munirAje paNa miSTAnna-paramAnna vaheratA hatA, evAM zAstromAM vaNane jovAmAM Ave che.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArI samAgamathI lAgatA dveSA 129 uttara : zAstromAM varNana karAyelA jaina munirAjo, kAraNa vinA AhAra vAparatA nahIM. ane prAyaH chaTha-aThama vagere meTA tapa mAremAsa cAlatA ja hAya. tapasA karanArAone pAraNe, uttara pAraNe, zarIrane TakAvI rAkhavA, vigaI levI paDe tApaNu doSa nathI. meATI meATI tapasyA karanAra nirasa khArAka vApare te zarIra TakI zake nahIM. mATe saMyamanA rakSaNa mATe vigaI e vaheAratA hatA. prazna : strI jAtinA samAgama jaina sAdhuone tAlapura viSa jevA hAya tA, vaheAravA paNa na jaI zakAya. ane vahoravA na javAya teA, AhAra vinA zarIra TakI zake ja nahi zarIranA nAza thaI jAya teA sa`jama zI rIte pALI zake ? uttara H zarIrane TakAvavA AhAra vAparavAnI jJAnI puruSAe manAI karI ja nathI. ane AhAra vahoravA mATe yAgya sAdhuone ja meAkalavA sUcavyuM che. peAtAne ke parane nukasAna na thAya, tevI rIte geAcarI laIne pAchA pharanArane patananA bhaya lAgatA nathI tathA sadAkALa jAgatA vairAgI AtmAone patananA bhaya hAya nahIM. tApaNu jema cAranI pallimAM vasanArane ratnA lUMTAtAM vAra lAgatI nathI, tema zIlavratanA khapI munirAjone strIonAM citra jovAthI paNa nukasAna thAya che. te pachI vAravAra samAgamanuM zuM kahevuM ? kahyuM che ke, darzane darate cittaM, sparzane harate balaM / saMgame rahate vIrya, nArI pratyakSa rAkSasI // 1 // artha : rUpavatI nArIne dekhavA mAtrathI cittamAM rAga utpanna thAya che. spa thatAM ja khaLa nAza pAme che. ane sayAga thavAthI vIya harAya che. mATe ja mahApuruSAe nArInA AkAranI rAkSasI sAthe sarakhAmaNI karI che. mahAkavi jIvavijaya ma. pharamAve che ke, 44 rUpane dekhIhA rAga vadhe sahI, viSaya vadhe mana kAya caturanara ? manane pApe ha| maccha taMduMliyA, juA ? marI sAtamIe jAya, caturanara ? 17 "nArI nAgaNa jheranuM, mApa nahIM jaga kyAMya / karaDayA viNu paNa pAmaro, gayA ', 1 naranI mAMya, * " nAgaNu karaDe kAI ne, maraNa nArI nAgaNu jherathI maraNa hajAro lahe eka vAra. / vAra tr nAgaNu jhera khaLAmaNuM, dekhI caityA nArI nAgaNu jherane, cUse ANI d' ra sarva garva... " rU
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI 46 sunaMdA rUpa nihALIne, prakayA cittamAM mAra, rUpasena bhava pAMcamAM, pAmyA pazu avatAra." 4 " sarpahaMsa ne kAgaDA, hiraNa ne hastI thAya, sunaMdA rUpa nihALIne, pAMca bhavA sarjAya, 1 17 artha : phakata sunaMdA rAjaputrInuM rUpa ja joyuM. paraspara rAga thayA, maLavAne saMketa thayA. rUpasena maLI zakayA nahIM. paraMtu vacamAM ja maraNa pAmyo. bIjI khAju ajANyo cuDA, jugArI, saMketa sthAne AvIne, aMdhakAramAM eLakhANa vagara kumArInA zilane ane AbhUSaNAne lUTIne cAlyA gayA. teja kSaNe maraNa pAmelA rUpasena suna MdA kumArInA garbhamAM utpanna thayA. suna MdAe garbhapAta karAvyA ane kAI rAjAne paraNI. rUpasena-ga, sarpa, kAka, haMsa, hariNa ane hAthI thayo. badhAM akALa maraNeA thayAM. rUpasena viNakaputra hatA. sunaMdA rAjakumArI hatI. phakata jharUkhAmAM cakSu meLApa thayo hatA. mAtra strInuM kayuM rupa jovAmAM, tanmaya thavAmAM, rupasena ATaluM duHkha pAmyA. have . abhayadeva munirAje ekavAra vyAkhyAnasabhAmAM vIrarasanuM varNana Avyu. vyAkhyAna karavAnI ajaba zitathI sabhA paNa zauya rasamAM tarakheALa banIne laDavA taiyAra thaI gaI. A vAta taraphe gurumahArAjanuM dhyAna gayuM. gurumahArAje padhArIne, zAMta rasamaya vyAkhyAna saMbhaLAvIne sabhAne zAMta banAvI. paraMtu guru mahArAjane du:kha thayuM. ane chevaTe khAnagImAM abhayadeva munirAjane pAse besADIne Avaka-jAvaka naphA-tATAno vicAra samajAvIne, gheADI buddhi ghaTADavAno Agraha karyo. ane munirAje guruvacanane svIkAra karI lIdheA. prazna : samagra mAnavajAtane kImatImAM kImatI dhana buddhi gaNAya che. buddhine kAI cArI karI zake nahi. lUMTAya nahi. rAjAnA kara lAge nahi. bhAI e bhAga mAge nahi. agnithI khaLe nahi. lAkhA kharacatAM maLe nahi. vaLI koInI lAvI AvatI nathI. koInI nAza karavAthI jatI nathI. buddhi ghaNI hAvAnA phAyadA teA hajArA dekhAyA che ane dekhAya che. paraMtu buddhine ghaTADavAnI vAta tA Aje navI ja lAge che, tenuM kema ? uttara : jagatanA phAyadA-nukasAna, zarIranA sukhaduHkhanI Avaka-jAvaka sAthe joDAyA che ane kevaLa zarIrane ja oLakhanArA ApaNA jevA pudgalAnaMdI jIvAne, zarIranuM Arogya, lakSmI, buddhi, patnI ane parivAra, A pAMca vastu manapasaMda maLyAM hoya te potAne svarga jevA saMsAra mAne che. paratu A pAMca vastumAM bhAna bhUlelA jIvA, maravAnA chellA kSaNa sudhI paNa, AvatA janmanI ke saMsAra paribhramaNanI ane cAra gatinA duHkhanI vicAraNA karatA ja nathI. prazna : sasAranI asaratA samajavA mAhe, heya-jJeya-udyAdeya samajavA mATe paNa, buddhi vadhAre hAya te sAruM? ke ochI hAya te sAruM ? ApaNA peAtAnA zAstromAM ane itihAsamAM paNa buddhinA dariyA gaNadhara mahArAjo vagerenAM vakhANeA ja thayAM che. buddhi
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSmI-zakti ane buddhinA upayAga 131 ghaNI sArI hAya tA zAstrAnA pATho vagere yAda thAya. bhulAya nahi. kaThINu viSayA paNa sahelAIthI samajAI jAya teA pachI buddhi ghaTADavAnuM kAraNa zuM? uttara : A jagatamAM lakSmI-zakti ane buddhi traNa vastue puNyazALI jIvA pAme che. A vAta taddana sAcI ane anubhava siddha che, paraMtu tenA upayAganA mA be judA judA hAya che. meTA bhAganA mANasA A lakSmI-zakti ane buddhino upayoga kevaLa zarIranA pASaNa mATe kare che. kevaLa peAtAnA svArtha pASavAmAM kharce che ane tethI mahApuNya labhya evI A traNa cIjo vaDe, potAnuM ane bIjAnuM bhaluM thavAnI jagyAe satyAnAza ja vaLI jAya che. prazna : kevI rIte ? uttara : jagata AkhuM A traNa cIjo ne rAjya vadhAravA mATe, lakSmI vadhAravA mATe, khUba surata strIo meLavavA mATe, akhAdya khArAkane khAvA mATe, madirA jevI apeya duSTa vastuonu pAna karavA mATe, vesyAe ane pArakI ramaNIene svAdhIna banAvavA mATe vaparAya che. buddhi-lakSmI ane zaktie ja laDAIo paNa karAve che, duzmanAvaTo karAve che. hajArA harIphA UbhA karAve che. Ama thavAthI hajAro, lAkhA, karoDAnA kaccaraghANa vaLI gayAnA dAkhalA najaro sAme dekhAya che. zAstromAM ane itihAsamAM lakhAyA che. prazna : bIjo mAga kayA ? uttara : buddhi-lakSmI ane zakti-A traNe cIjo prANImAtranA bhalAmAM ja vaparAya che. buddhithI pApanA vicAra Ave ja nahIM paraMtu maitrI, prameAda, mAdhyastha ane kAruNya bhAvanAo ja vicAre che. kharAba vicAre nahi-bele nahi Arcare niha. lakSmIabhayadAna-supAtradAna-anukaMpAnadAna-ucitadAna, kIrti ( jainazAsananI kIrti )-dAnamAM ja vaparAya che. zakti vaDe tapasA thAya, vaiyAvacca thAya--sevA thAya-bIjAne madada apAya. sthA vAcaka varga samajI zake che ke, A traNa vastu buddhi, lakSmI ane zakti. mAtra cAlu bhavane dhyAnamAM rAkhIne, vartamAna bhava sArA banAvavA mATe ja, A jagatanA prANI mAtrano vaparAza che. ane tethI peAtAnu ane AzritAnuM ahita ja thayuM che ane thAya che. A traNa cIjo pudgalane pASavA, parivArane vadhAravA, yazakIti-AbarunA phelAvA karavAthI ja phalavatI banAvAI che. jyAre vItarAga zAsana pAmelA zAsanasika AtmAoe A traNa vastu dvArA koinuM bhaluM thAya teTaluM cAkkasa karavA sAthe, nAnA ke meTA, sUkSma ke skUla, keAi jIvanu kharAba na thaI jAya tenI sAvadhAnatA gamAvI nathI. lakSmI, uparokta pAMce dAnamAM vAparI che. buddhi vaDe hiMsA ane anAcArAne, ghaTADavA udyama karyAM che. tathA zakti vaDe azakta nirAdhAra-dIna-duHkhI-lUlA-laMgaDA-pAMgaLA hatAza thayelAne sahAyA ApI acAvI levAyA che.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI prazna : jaina muninI buddhi vadhAre hoya te te zAsananA udyotamAM ja vaparAya ne? uttara : AtmAmAM pAtratAne anusAra buddhi phalavatI thAya che. gyatA ochI hoya ane buddhi ghaNI hoya te lAbhanI jagyA nukasAna thAya che. sthUlabhadrasvAmI jevA mahApuruSane daza pUrvano abhyAsa hovA chatAM paNa, siMhanuM rUpa banAvyuM. ATalA mAtrathI have pachI AgaLa zrutajJAnane pATha ApavA apAtratA jaNAvAthI caudapUrvadhara bhadrabAha svAmIe AgaLa abhyAsa karAvyA nahIM. buddhi paNa chavAya te ja phalavatI bane che. prazna : vidyA ApavAmAM pAtra, apAtra ke egya ayogyano vicAra karavA jarUra kharI ? uttara : cokkasa vicAra karavAne juo vighavA nA kartavyuM, nApherA kurin. artha : vidyAsahita maravuM paraMtu agya ziSyane vidyA ApavI nahIM ane A ja kAraNe droNAcArya (arjuna vagere pAMDenA guru) ekalavya bhilane vidyA ApI nahIM. pUrvanA jainAcAryoe paNa agya ziSyane pUrvajJAna vagere ApyuM nathI. A ja kAraNe abhayadeva munirAjane, gurudeva sAheba, premapUrvaka ane pAralaukika vAtsalyabhAvathI. buddhi ghaTADavA bhalAmaNa karI hatI. ane have pachI juvAradhAnane chAzamAM pakAvelo AhAra vAparavA sUcanA ApI. prazna : khorAka levAthI buddhi ghaTe che. evA khorAkonAM nAma hoya te batAve. uttaraH taqi #, mo zad a g&aa. kapitthabadarIjabU-phalAnidhISaNAm // artha taDabUja (kAlIganI eka jAti) kAliMgaDAM jenuM keTalAka dezomAM zAka thAya che. badhA prakAranAM ThaMDA ane vAyaDAM bhajana-maga sivAyanAM kaThoLa-kaThAM-beranI badhi jAte tathA jAMbu ane AvAM bIjAM paNa kumatiyA vagere vAyuvardhaka tuccha phaLo ke dhAnya buddhine maMda banAve che. dahIM ane chAzanA kAyamI khorAkathI buddhi maMda thAya che. anubhavAya che, ke AvA prakAranA AhAre-kherAke vAparanArA manuSyomAM ghaNuM karIne buddhinI maMdatA-pitA jaNAya che. prAyaH AvA manuSya majUrI karanArA hoya che. prazna : jema khorAkathI buddhine nAza thAya che tema buddhine vadhAranArA khorAka paNa hoya che? uttara : hoya che. dudha-dudhanA padArtho. ghI ane ghInA paphavAne. brAhmI, badAma, pIstAM ane AvA bIjA paNa sAtvika khorAka. sAkara vigerethI buddhi vadhe che. sthira bane che, vikAsa pAme che.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhayadeva sUrimahArAjane maLelAM padmAvatIdevI 133 abhayadeva munirAje, guru AjJA ja AtmAne UMce caDAve che, guruo ekAta hitakArI puruSa che, guruvacana tahari mAnanArA ja saMsArane pAra pAme che. ema manamAM nizcaya karIne, phakta juvAranuM bhejana chUTuM rAkhI bIjA badhA AhAra baMdha karyA, ane guru mahArAje gavahana karAvIne, zAstro, sUtra, artha, tadubhaya bhaNAvIne, AcArya padavI paNa ApI ane nirmala cAritra ArAdhI, anazana karI, gurudeva jinezvarasUri mahArAja devaleka padhAryA. abhayadevasUri mahArAjane chavigaInA tyAga ane juvArane khorAka cAlu rahevAthI, nIrasa ane vAyaDA khorAkanA kAraNe, kaDhane rega zarU thaye. gheDe cheDe AkhA zarIramAM phelAI gayA. ethI uttarottara zarIranI zakti paNa ghaTavA lAgI. ArAdhanAnA mArgomAM paNa pragati maMda thatI gaI. gurudevanI hAjarI nanjI. have zuM karavuM? gurunI AjJA vinA AhArane pheraphAra kema thaI zake ? vigaIe chUTI thAya nahIM te, zarIra TakavuM azakya che. te pachI anazana karavuM ja ucita lAge che. ema vicArIne, khaMbhAtanA akhAtane maLanArI seDhI (kheDA pAse vAtraja ane seDhI be maLI gaI che) nadInA kinAre AvyA. badhI ArAdhanA karIne anazana uccaravAnI taiyArI hatI. teTalAmAM te mahApuruSanA nirmala cAritrathI AkarSAIne, padmAvatIdevI AvyAM ane bolyAM - pUjya sUri bhagavad ! ApanuM hajI AyuSya ghaNuM bAkI che. anazana uccaravAno avasara hajIka pAka nathI. tathA Apane hajIka zAsana pravAbhanAnAM kAma paNa karavAnAM ghaNAM bAkI che. bhUtakALamAM thaelA zIlAMgAcArya - zIlaguNasUrimahArAjAe vartamAna vidyamAna agiyAra aMgo upara TIkAo racI hatI. paraMtu A kALanA jIvanA kamabhAgyathI pahelA bIjA sivAyanA nava aMgenI TIkAo nAza pAmI che ane Apa te aMgenI TIkAo banAvI zakavA samartha che. mATe ATaluM zAsananuM kAma karavA jevuM che. abhayadevasUri mahArAjane uttaraH aharniza zAsananA rakSaNa mATe jAgrata rahenAra ane ArAdhaka AtmAonA upadravono nAza karanAra ane zAsana upara AvelI Apattione nivAraNa karanAra devI ! tamArI vAta sAcI che. paraMtu phakta be bhujAo vaDe ja samudra taravA jevuM, jenA upara vivaraNa lakhavAnuM kArya, zarIrathI taddana azakta ane a5 buddhi huM kema karI zakuM? zAsanadevIne uttara H bhagavAna ! Apa kazI ciMtA karaze nahIM. ApanuM zarIra nIroga thaI jaze. ApanA zarIramAM zakti ane saMskRti paNa AvI jaze. buddhinA to Apa samudra che. chatAM kaI agamya sthAnomAM zaMkA jaNAya te mane sUcavazo te, huM mahAvideha kSetramAM jaIne, zrIjinezvara devane pUchIne, ApanI zaMkAonA uttara meLavI ApIza. Apa hamaNA ja A jagyAe, aThThama tapa karaze ane teMtra-stuti karavAthI pArzvanAtha svAmInI pratimA nIkaLaze.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI padmAvatI devInI prArthanAthI abhayadeva sUri mahArAje vicAro badalI nAkhyA, ane devInA kahevAthI, zrI pArzvanAtha svAmInI, stavanAgarbhita jayatihaaNa 33 gAthAvALuM stotra banAvyuM. aThThamatapa ane bhaktimaya vAkaya racanAvALA tetranA prabhAvathI, jamInamAMthI, pArzvanAtha svAmInI pratimA prakaTa thaI. najIkamAMthI ghaNA zrAvaka-zrAvikAo bhegA thayA. prabhujInuM snAtra thayuM. ane prabhujInA snAtra jaLanA sparzathI sUrimahArAjane kene rega upazAnta thaye. devInA vacanathI khorAkanuM parAvartana thayuM. ane ThANAMga vagere nava aMga sUtra upara vivaraNa banAvyuM, je hAla chapAI gayeluM, gItArtha munirAjedvArA vaMcAya che. sUribhagavaMta keTaleka vakhata jIvyA, bhavya jIne ratnatrayInuM dAna karIne svargavAsI thayA. ahIM abhayadevasUri mahArAja mahAbuddhizALI hatA. zAsanaprabhAvaka hatA. cAritranA prabhAvathI zAsanadevI pite vagara bolAvyAM AvIne, anazana karatA aTakAvIne, roga nivAraNa batAvIne nava aMgenI TIkA banAvavAnI bhalAmaNa karI gayAM hatAM. AvA sAmarthyazALI mahAzaye guru AjJA kevI sAcavI, badhA svAdano tyAga karyo, buddhi ghaTADavAnI AjJAne mastaka upara caDAvI keDha rogane trAsa thavA chatAM, gurudevanI AjJAne pheravI nahIM. Iti guru AjJA ArAdhaka abhayadeva sUri mahArAjanI kathA saMpUrNa vaLI ahIM guru AjJA pALanAra rAmacaMdrasUrinI kathA lakhAya che. kumArapALa mahArAjane pratibodha pamADI, asthimajA jaina zrAvaka banAvI, 18 dezamAM amArI paDo vagaDAvI, jugAra vagere sAte vyasanane dezanikAla karAvanAra kalikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdrasUri mahArAjanuM svargagamana thayA pachI, kumArapALa rAjavI cha mAse svargavAsI thayA hatA. ane turata ja kumArapALanA moTAbhAI mahIpALane putra ajayapAla gujarAtane rAjA thayo. tene pahelAthI ja hemacaMdrasUri mahArAja ane mahArAjA kumArapALa upara dveSa hato. ajayapALe phakta aDhI varSa ja rAjya bhogavyuM. temAM teNe jeTalA thayA teTalA adharmo vadhAryA. ane dharmone nAza karAvyA. temAM kumArapALanAM baMdhAvelAM tribhuvanavihAra, kumAravihAra, yukAvihAra, uMdaravihAra AvAM seMkaDo nahIM paNa hajAre jaina maMdire paDAvI nAkhyAM. uparAMta moTI moTI pauSadhazALAo, sAmAyika zALAo paNa hajArone nAza karAvyo. jJAna bhaMDAre paNa ghaNA baLAvI nAkhyA. prazna: jema kumArapALa rAjA hemacaMdrasUri mahArAjanA bhakta hatA. tema ajayapALa bAlarAMne bhakta hovA chatAM, jaina dharmasthAno nAza kema ?
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 abhayadeva sUrimahArAjane maLelA padmAvatIdevI uttara : A jagatamAM dharmaSa mahAbhayaMkara vastu che. kumArapALa jena thaye, te paNa jagatabharanA zaiva paMDitone gamyuM na hatuM. ane te ja kAraNathI cauda vidyApAragAmI, sarasvatIputra, paMDita devabodhi, meTA ADaMbarathI pATaNamAM Avyo hato. zAstrArtho karyA. uzvarakatva vagere aneka vAde thayA, phAvyuM nahIM. bIjI vidyA zaktionA prahAre paNa ajamAvI cUkyo, paraMtu kalikAla sarvajJa bhagavAnanuM jJAna, cAritra ane puNya tenI badhI zaktionA bhukkA uDAvanArA thayA tethI devabodhi hArIne nAzI gaye. tyAra pachI paNa custa zivamArgI brAhmaNoe, banatI gheDa uDAvavAnI yojanAo karI hatI. paraMtu AcArya bhagavAna hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja ane paramArhat kumArapALa mahArAjanuM puNyateja sUryanI peThe prakAzatuM hovAthI, te badhAnA dAva savaLA paDayA nahIM. kalikAla sarvajJa pharamAve che kekaamraag-snehraagaa-viisstkrnivaarnnau / ddaSTirAgastu pApIyAn , durucchedaH satAmati // 1 // artha: kAmarAga, patnI pratyene rAga, neharAga, mAtApitA putra mitrAdi upara rAga, A be rAga sahaja nivArI zakAya che. paraMtu daSTirAga dharmAbhAsamAM dharmabuddhi eTale badho joradAra che ke jagatamAM sAdhu-saMta tarIke gavAyelA puruSothI paNa tyajA ati muzkela che. eTale zaivamAgI brAhmaNanI uzkeraNIthI, ane kumArapALa pratyenA dveSathI, ajayapAle tribhuvana vihAra vagere tIrtha jevAM bhavya maMdirane nAza karAvyo hato. uparAMta bAlacaMdrane AcArya padavI apAvavA, bAlacaMdranI uzkeraNIthI jaina saMghane bolAvyo hato. ane bAlacaMdrane AcArya padavI ApavA vinaMti nahIM paNa hukama pharamAvyo hato. zrI saMghane uttara : gurumahArAjA jJAnI hatA. temaNe pote bAlacaMdra munine padavI ApI nahIM. eTaluM ja nahIM, paraMtu mArI pAchaLa paNa, bAlacaMdrane padavI ApavI nahI. evI AjJA pharamAvI che. tethI guruAjJAne nAza karIne, pATaNane zrIsaMgha munizrI bAlacaMdrane padavI ApI zake nahi. padavI gurudevanI prasannatAne AzIrvAda che. balAtkArathI padavI levAya nahIM. prazna : bAlacaMdra vidvAna hatA. sAthe rAjAne mAnIto hato. pachI AcArya padavI ApavAmAM vAMdho zuM? uttara : zrI vItarAga zAsanamAM koIpaNa padavI parIkSA karIne yogya AtmAne ja apAtI hatI. juo pUrvAcAryonAM vAkyo bUDhogaNaharasaddo, goyamAIhiM dhIrapurusehiM / jotaM. Thavei apatte, jANato so mahApAvo // 1 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI artha : AcArya-sUri-gaNadhara-kSamAzravaNa-divAkara-vAcaka AvA zabdo mahAguNanA-bhaMDAra gautamasvAmI jevA mahApuruSomAM vaparAyA che. tene jANI joI pAtra athavA kupAtra ziSyomAM thApana kare. te padavI ApanAra guru pAte mahApApI gaNAya che. prazna : apAtra ane kupAtramAM abheda che ? uttara : jJAnAdi guNAnI saMpUrNatA na hoya, te apAtra gaNAya che, ane mahAvratAdi mUla ane uttara guNanA virAdhaka hAya, tathA utsUtra prarUpaka hAya, tevA kupAtra samajavA. 136 zrI saMghe khAlacaMdramAM yogyatA na heAvAthI, AcArya padavI ApavAne ajayapALanI rAjasabhAmAM InkAra karyAM. tethI rAjA ajayapALa khUba gusse bharAyA. ane mahAmaMtrIzvara kapI pramukhane AjJA pharamAvI ke, ukaLelA telanA kaDAhamAM taLAI jAva ! agara khAlacaMdrane AcAya padavI Ape ! tathA rAmacaMdrasUri mahArAjane AjJA karI ke, bAlacaMdrane AcArya padavI ApeA, yA tA tapAvelI zIlA upara sUI jAva. guruAjJAne apa`Nu thayelA rAmacaMdrasUri mahArAje, rAjA ajayapAlanAMrASapUrNa vAkayeA kharAkhara sAMbhaLI lIdhAM ane uttara ApyA ke, rAjan! ame maraNu-janmanA bhaya TALavA mATe ja dIkSA lIdhI che, ane dIkSAnI ArAdhanAnA pratApe have amane maravAnA bhaya nathI. kAlakAlasarvaijJa bhagavAna hemacaMdrasUri mahArAjanI AjJA ArAdhavAthI, anaMtA maraNeAne tilAMjali apAya che. ane guru AjJAno bhaMga karavAthI, tame pharamAvelA eka maraNathI macI javAya ane hajAro-lAkhA maraNA vadhe che. ApanI AjJA pALavI jarUranI hAya tApaNu guruAjJAnA rakSaNanA khAtara, pALI zakAze nahIM. te ja pramANe kapaddIma trI pramukha zrIsaMghanA, AgevAnoe paNa guruAjJA pALavA rAjAe pharamAvelA bhayaMkara hukamaneA paNa svIkAra karI lIdhA. badhA mahApuruSoe rAjasabhAmAM ja deza prakAra ArAdhanA karI lIdhI. ane rAmacaMdra sUrimahArAja tapAvelI zilA upara anazana karIne sUI gayA. tathA kapI maMtrIzvara vagere AgevAnAne rAjya taraphathI ukALelA telanA kaDAyAmAM pheMkavAmAM AvyA. badhA mahAnubhAvA ArAdhanAthI marIne svargamAM padhArI gayA. prazna : zAstromAM yAmiyonAM pATha che. rAjAnI AjJAthI, maraNAntakaSTamAMthI bacavA mATe, niN yane pheravavA paDe tApaNa pheravI zakAya che. paraMtu maravuM nahIM. A vAtanA udAharaNA paNa kAti kazeDa vagerenAM zAstrAmAM jovAya che. ahIM paNa rAjAnI AjJAthI kArtikazeThanI peThe saMdhe ane rAmaca MdrasUrie, khAlacaMdrane AcAya padavI ApI heAta te khAvA bhayaMkara maraNe maravu' paData nahIM ne ?
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya padavI ayogyane kema apAya ? uttara : bAlacaMdranI AcArya padavInI IcchA ane ajayapALanI mitratA tathA padavI levA mATenAM kAvatarAM vagere banAve, kalikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdrasUri mahArAjanI hAjarImAM zarU thayAM hatAM. ane gurumahArAja mahAjJAnI paNa hatA, paraMtu ajayapALa ane bAlacaMdra dvArA thatAM kAvatarAMo karatAM paNa, nAlAyakane AcArya padavI ApavAnuM pApa, ghaNuM moTuM hovAthI, hemacaMdrasUri mahArAje pote AcArca padavI ApI nahIM, ane pitAnA vaphAdAra paTTadhara ziSya rAmacaMdrasUrine ane zrIsaMghane ApavA paNa nA pharamAvI hatI. prazna : to pachI AjakAla padavIo ApavAmAM AvI takedArI rakhAya che kharI? uttara : jJAnI bhagavaMte pharamAvI gayA che ke, gujarAtI jokamAI dhIrapurusehiM / jo taM Thabei apatte, jANato so mahApApo // 1 // artha : mahAguNonA bhaMDAra gautama pramukha dhIra puruSe vaDe vahana karAelo (gaNadhara sUri AcArya divAkara gaNI, kSamAzramaNa paryAya nAmo che) AcArya zabda kupAtra ke apAtramAM sthApana kare te jANato chato paNa mahApApI manAya che. arthAt ziSyanA deze jANyA hoya ane evAne AcArya padavI Ape te te guru mahApApI gaNAya che. prazna : bAlacaMdra mahAvidvAna hato. chatAM tene agya kema gaNAye haze? uttara : zrIjainazAsanamAM ekalI vidvattAne sthAna nathI. bhaNelA hoya paraMtu AcAramAM goLa mIMDAM hoya, aSTapravacana mAtAmAM, zraddhA ke Adara na hoya. uttaraguNomAM Adara na hoya, athavA upekSA hoya, tevAone AcArya banAvAya nahIM. kahyuM che ke jahA kharocaMdanabhAravAhI, bhArassa bhAgI nahu caMdaNassa / evaM khunANI caraNeNahIno, nANassa bhAgI nahu suggaie // 1 // atha : jema caMdananA lAkaDAne bhAra upADanAra gadheDe caMdananA kASTanA bhArane trAsa ja anubhave che, paraMtu te bicArA gadheDAne, caMdananI sugaMdha ke zitaLatAne svAda maLatuM nathI, kAraNa ke gadheDAne caMdananI sugaMdha ke zitaLatAnI oLakhANa ja nathI. pachI tene sugaMdha ke ThaMDaka zI rIte bhagavAya ? tema, "nAsta sTaviti" AvuM jene jANavA maLyuM ja na hoya, tene viratinA abhAve sugati zI rIte maLe? arthAt virati vagara svarga ke mokSa maLe nahIM. prazna : to pachI bhUtakALamAM ke, hamaNAMnA kALamAM, AcAryAdi padavIo ApavAmAM upara batAvyA mujaba padavI ApanAra ke lenAranI javAbadArI ane lAyakAtane lakSa sacavAye haze kharo?
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI uttara H bhavanA bhIru AtmAoe AcAryAdi padavIo ApavAmAM saMpUrNa upayoga rAkhyAnA dAkhalAo zAstromAM cAkkasa noMdhAyA che te nIce mujaba joI zakAze. 138 1. trIjA paTTadhara prabhavAsvAmI mahAraje peAtAnA ati meATA javAbadArIvALA sthAna upara besADavA, paTTadhara mATe potAnA samagra sAdhusamudAyamAM, caudapUrvanA jJAnanA upayAgathI tapAsa karI. paraMtu yogya AtmA dekhAyA nahIM. pachI samagra zrAvaka saMghane paNa jJAnazaktithI tapAsI joyA. paraMtu eka paNa AtmA yAgya dekhAyA nahIM. tyAre chevaTe ajaina darzanamAM, rAjagRhInagarImAM, svayaMbhava nAmanA brAhmaNane, saMpUrNa yAgyatAvALA jANIne, be sAdhue mAkalI, pratiSedha pamADI, dIkSA ApI, caudapUrva bhaNAvIne, AcAya padavI ApI. pote anazana karI svargavAsI thayA. itikalpasUtra sthavirAvaLI. prazna : te kALamAM sAdhu ke zrAvaka samudAya arju alpa saMkhyAmAM haze ? uttara : te kALamAM sAdhu samudAya lAkhonI saMkhyAmAM hatA. ane zrAvake krADAnI saMkhyAmAM hatA. ceAtheA ArA gayAne hajIka sIttera peANAsA vaSaja thayAM hatAM. prazna : prabhu mahAvIra svAmInA khudanA sAdhu cauda hajAra ja hatA. ane zrAvake eka lAkha ne egaNasATha hajAra ja gaNAvyA che. te eTalI vAramAM ATalI meATI saMkhyA kevI rIte vadhI gaI ? uttara : jinezvara devAnA sAdhue ke sAdhvIonI-agara zrAvake ke zrAvikAonI saMkhyA atAvI che te, prabhujInA khudanA ziSyA, ziSyAo, zrAvaka, zrAvikAe samajavA. paraMtu gautamasvAmI vagerenA ziSyaparivAra uparanI saMkhyAthI judo samajavA. tethI prabhu zrI mahAvIra svAmInA cauda hajAra ziSyAne pratyekanA parivAra vicArAya tA, lAkhAnI saMkhyAmAM sAdhu hatA te dIvA jevuM lAge che. kemake phakta gautamasvAmInA 50 paccAsa hajAra ziSyA hatA. tema nadISeNajIne vezyAnA ghera rahIne, dazane pratibAdhyA pahelAM pAraNuM na karavAnA abhigraha hato. te badhA dIkSitAnA saravALA prativarSa chatrIsaseAnA thAya che ane khAra varSanA tetAlIsa hajAra ne asA, phakta nadISeNunA pratikheAdhelA mahAmunirAjo thAya che. ema prabhujInA praziSyAno samudAya vicArAya teA lAkhA thAya te yuktisaMgata samajAya tevu' che. prazna : jo ema lAkhA sAdhue heAvA chatAM ane ceAthA ArA jevA ja samaya hAvA chatAM, ane prAyaH apavAda ke pramAda vagaranu` cAritra hovA chatAM, AcAya padavI mATe yogya na ja maLyA e kema samajI zakAya ? uttara : jevu sainya hAya tene yogya senAdhipati paNa hAvA joIe. jevuM zahera hAya tevA kATavALa paNa hAvA joIe. e nyAye, te kALanA mahAmunirAjo mahAjJAnI, moTA tyAgI, mahAtapasvI, prabhAvaka pratApazALI hatA. tevA badhAnA nAyaka
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya padavInI yogyatAne vicAra 139 thanAra jevA tevA kema cAle ? mATeja lAkhonI saMkhyA jJAnI-tyAgI-tapasvI mahAmunirAje upara saMpUrNa prabhAva pADI zake tevA svayaMbhavasUrimahArAja yogya manAyA hatA. prazna : A varNanathI e te cokkasa thayuM ke, ATalA moTA vizAla muni samudAyanA AcArya eka ja hatA ? ane hamaNAM ghara gharanA ane eka samudAyamAM paNa aneka AcArya che te vyAjabI nathI ne ? uttara : svayaMbhavasUri mahArAja eka ja AcArya hatA, te to samagra zAsananA guru tarIke eka hatA. paraMtu temanI AjJAmAM seMkaDo nahIM paNa hajAre AcAryo hoya., hovA joIe. je ema na hoya te sAdhu-samudAyanAM sAyaNa-vAyaNA-coyaNuM-paDiyaNuMsIdAya tathA jJAnanI vAcanA-pRcchanA paNa barAbara sacavAya nahI. mATe ja "jAvAno T: eka vAcanAne samudAya gaNa kahevAya che. tenA vAcanA ApanAra AcArya hoya che. mATe jema cakravartI ke vAsudeva rAjavInI AjJAmAM, batrIsa hajAra ane soLa hajAra rAjAo hatA ane tevA meTA rAjAonI AjJAmAM paNa, pacIsa-paccAsa-se vagere rAjAo hoya. TuMkANamAM samajavAnuM ke jema yata yAne prajAne sAcavavA mATe rAjA hoya che, tema munisamudAyane sAcavavA, temanAM jJAnadarzanacAritra-tapanI vRddhi karavA, eka be ja nahIM paNa ghaNuM AcArya hoya to paNa jarUrI che. ane tethI siddhasena divAkara bhagavAnanA samayamAM vikramAdityanA zatruMjayagirinA saMghamAM--pAMca hajAra AcArya bhagavantA hatA. ane kaLikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdra sUrimahArAjanA samayamAM paNa seMkaDe AcArya bhagavaMto hatA tathA prabhu zrI mahAvIradevanI paraMparAmAM yugapradhAna AcAryo be hajAra ne cAra batAvyA che. ane zAsanaprabhAvaka bhAvAcAryo agayAra lAkha ane seLa hajAra thavAnA jaNAvyA che. prazna : bhAvAcArya ane dravyAcAryamAM kAMI bheda hoya che ? uttara : jemanAmAM chaThuM-sAtamuM guNaThANuM avazya hoya, tathA samyagadarzanasamyagajJAna-samyakracAritra-samyak tapanI parAkASThA hoya te bhAvAcArya kahevAya che. A cAremAM mIMDAM hoya te dravyAcArya-nAmadhArI AcArya jANavA. prazna : zrI vItarAga zAsanamAM koI cokkasa yojanA kharI ke AcArya padavI amukane ja apAya ? uttara : zrI vItarAga zAsanamAM vastu mAtra mATe maryAdA bAMdhI che. eTale paMca parameSThI bhagavaMtamAM, arihaMta bhagavAna ane siddha bhagavaMta pachI jemane lAgalo ja trIjo naMbara Ave che. evA AcAryapada mATe maryAdA na hoya te kema bane? A mATe
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI bRhataka5 bhA. 1, gAthA 241-42-43-44 ane tenI TIkA vAMcanArane sUri bhagavate kevA hoya tene khyAla AvI jaze. A mATe amAruM lakheluM paMca parameSThi namaskAra mahAmaMtra yAne jaina dharmanuM svarUpa pR. 226 thI pR. 314 sudhI vAMcanArane AMzika samajaNa jarUra AvI jaze. zrI vItarAga zAsananAM pAMca padene samajavA mATe zAstromAM ghaNI vAto lakhI che. paraloka sudhAravAnA khapI AtmAoe, A jaina zAsananA devaguru dharmane cokkasa samajavA ja joIe. jemaNe deva-guru dharmane oLakhyA hoya tevA jevo ja sAcI ArAdhanA pAmI zake che ane deva-guru dharmanI oLakhANa vinA ghaNI utkRSTa tapasyA ke tyAga pAmelA AtmA paNa saMsAramAM pheMkAI jAya che. mATe AtmAnI sAcI kamANI, zrI vItarAga deva, nirgatha guru ane sarva jenI dayAmaya dharma. A traNa tane oLakhavA, svIkAravA; ane AcaravA te ja sAcI ArAdhanA che. sivAya to gatAnagatikatA ja che. prazna : ekanuM sAruM dekhI bIje anukaraNa kare temAM vAMdho zuM? uttara : samajIne anukaraNa thAya te sAruM che. paraMtu AkhI jiMdagI kevaLa bIjA kare tema karanAra vakhate bhUlA paNa paDI jAya che, A jagyAe eka daSTAMta lakhuM chuM. - mahAbhArata mahAgranthanA banAvanAra vyAsajI eka vAra gaMgA nadI upara gayA hatA. temanI pAse eka suvarNanuM kamaMDaluM hatuM. temane vicAra Avyo ke, gaMgA nadImAM snAna karavuM che, ane kamaMDalu kayAMya chupAvavuM joIe. ema vicArI, gaMgA nadInI retImAM kamaMDala chupAvIne, upara paNa retIne Dhagale banAvyo ane snAna karavA gayA. vyAsajInA A kRtyane bIjA pAchaLa AvatA bAvAe joyuM. teNe paNa vyAsajInA anubhavane dhyAnamAM laI, pitAnuM kamaMDalu paNa retImAM chupAvyuM ane retIne Dhaga banAvyo. pachI te dareka jenArane ema ja thayuM ke vyAsajI jevA vidvAna je karatA haze temAM jarUra paramArtha ho joIe. eTale eka pachI eka AvanArA bAvAoe, lagolaga kamaMDala dATavAne vidhi barAbara sAcavyo ane vyAsajInA Dhaga jevA seMkaDe retInA Dhaga banI gayA. vyAsajIe potAnA kamaMDalunA rakSaNa mATe karelI vidhi, gADariyA pravAhamAM cAlanArA manuSyonA mUkha anukaraNanA kAraNe, kamaMDalu khavAI javAnuM kAraNa banI gaI ane kahevAI gayuM ke, "natAnunto Dho: ra nAnAti hitAdivaMgatAnugatika mANaso hitAhita samajatA nathI. vaLI eka gADariyA pravAhanI kathA lakhuM chuM
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ gatAnugatika-gADariye pravAha 141 eka gAmaDA gAmamAM, AkhA gAmamAM vaDerAM tarIke prasiddha pAmelAM, eka DosImA rahetAM hatAM. teo gharagaththu auSadhe paNa jANatAM hatAM. bIjI bIjI paNa jUnI vAto mAjI lokone saMbhaLAvatAM, tethI lAMbA gALe DosImAM AkhA gAmanAM salAha levA yogya banI gayAM hatAM. ane lokone DesImAnI salAha anukULa thaI jatI hatI. DAsamAne pitAne dIkare eka ja hatuM. paraMtu dIkarAnA dIkarA cha sAta hatA. DosImAne dIkaro ne vaha ane vRddhAvasthA AvyA pahelAM ja parokavAsI thaI javAthI, potrone varAvavAne bhAra mALa upara ja paDavAthI, mAjIne kuTuMbanI vyavasthAnuM khUba saMbhALavuM paDatuM hatuM. kuTuMbamAM ane jJAtimAM paNa DesImAne mAnamarataba sAre hato. tethI mAjInA patro moTA thatAM eka ja sAlamAM, babbe traNa traNa mAsanA aMtare traNa chokarAonAM lagna levAyAM hatAM. sauthI moTo pautra pAMceka varSa agAu paraNele hate. tethI moTA pautranI patnI, vaDI sAsunI AjJA mujaba gharamAM AgevAna hatI. jyAre bIjA naMbaranA pautranA lagnano pahelo divasa AvyA ane mALA paherAvavAnA muhUrtanI taiyArI thatI hatI. tyAre ghaNA vakhatathI gharamAM rahetI ane Ama tema AMTA pherA lagAvatI bilADI bahAra AvI, badhA mahemAno vacce myAu myAuM karavA lAgI. DesImAnA ghera bAre mAsa becAra bheMse to dUjhaNuM hoya ja, tethI valeNuM haMmeza thatuM hovAthI, valeNAnI goLI gharanA madhya parasALamAM ja paDI rahetI hatI. Aje putranA lagnanI mALAnA muhUrtano mAMgAlaka divasa hato ane bilADI vakhate ADI Utare te, vahema paDavAnA kAraNe moTI vahune AjJA karI ke - A bilADIne chAzanI geLImAM pUrIne upara DhAMkaNuM DhAMkI de. vahue vaDasAsunI AjJA mujaba karyuM, ane vivAhanAM badhAM mAMgalika kAryo patI gayAM. vivAhanA divasemAM jyAre jyAre khAsa prasaMga hoya tyAre, bilADInA apazukananA bhayanivAraNa mATe, tene chAzanI geLImAM pUrI detA hatA, ane kArya thaI gayA pachI bahAra kADhatA hatA. bhavitavyatAthI traNe vivAhamAM bilADIne, pAMca daza vAra gaLImAM pUravI paDelI. ane A vidhi moTI vahue ane pachI paNa paraNIne AvelI vahuoe, barAbara jeele. lagna pachI varSe be varSa mAjI svarga sIdhAvyAM ane gharanuM vaDIlapaNuM maTI vahunI upara AvyuM. bilADIne pUravAne khulAse mAjIe karele nahi ane vahue puchele paNa nahi ane bIlADI paNa marI gaI paraMtu pachIthI jyAre jyAre, gharamAM vivAhanA prasaMge AvyA tyAre tyAre, bahArathI paNa zodhI lAvI bilADIne goLImAM pUravAne paraMparAne vidhi banI gayo, ane te kuTuMbamAM cAlu rahyo haze. pachI koI DAhyA mANasee AvI aMdha paraMparA baMdha karAvI haze. AvA vicAra vagara pesI gayelA kurivAjo, pApapuNyane ke yazaapayazano bheda samajyA vagara cAlu rahyA che.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI tema zrIvItarAgadevane zuddha ane avazya mokSadAyaka dharmamAM paNa, moTA bhAge gatAnugatikatA ke aMdhaparaMparA jevuM jIvana jIvanArA AtmAo hoya che, prAyaH deva-guru-dharma jevI mahAmUlya vastune samajavA prayAsa karatA nathI. tethI jJAnIo pharamAve che ke, anaMtIvAra jenadharma maLavA chatAM jIvane haju saMsAra bhramaNa cAlu che. - saMsArasAgarabhiNaM paribhamatehiM savvajIvehiM / gahIyANiya bhukkANiya gaMtaso davvaliMgAI // 1 // artha: A saMsAra eTale cauda rAjaloka, cAra gati, cha kAya, corAsI lAkha yoni, anaMtAnaMta jIvarAzimAM, paribhramaNa karatA ane bAdarabhAva pAmelA badhA jIe prAyaH anaMtIvAra zrI jenazAsanamAM paNa janma lIdhA hoya. sAdhunA ke zrAvakanA veza paNa anaMtIvAra paheryA hoya, tAtparya e ja che ke mUrkha dharma paNa veThiyAnI peThe ja Acaryo haze. ane tethI ja hajI paNa saMsAranAM paribhramaNa ane duHkho cAlu rahyAM che. prazna : AcAryapadavI ApavA levAmAM dekhAdekhI ke anukaraNa heya. athavA keIpaNa AcArya padavI Ape athavA le to khoTuM zuM? uttara : A vAta ApaNe gUMdodarado A gAthAnA arthathI joI gayA chIe. vaLI bRhataka5nI gAthA 241 thI 244 sudhI jANI levAthI samajAya tevuM che ke, game tevAne AcArya padavI apAya nahIM, ane lenAre levI paNa joIe nahIM. juo bhUtakALanA mahApuruSoe AcArya padavI vagere mATe keTalI sAvacetI rAkhI che. bAlacaMdrane AcArya padavI na ApavAthI te ajayapALane mitra banyuM. rAmacaMdra sUrimahArAja ane kapaddamaMtrInuM maraNa, te paNa na sahI levAya tevuM thayuM. AvuM badhuM samajavA chatAM, bAlacaMdrane AcAryapadavI na ApyAnuM, ApaNe upara joI gayA chIe. cauda pUrvadhara bhadrabAhu svAmIe potAnA sagA nAnAbhAI varAhaviharane AcArya padavI ApI nahIM. tethI teNe dIkSA mUkI dIdhI. AcArya mahArAjane ane jenadharmane, jenasaMghane, zatru bane. jI tyAMsudhI kAvAdAvA karyA. marIne vyaMtara che. zrIsaMghane herAna karavA thayuM teTaluM karyuM. sADAnavapUrva bhaNelA ArakSita sUrimahArAje, pitAnI pATa potAnA sagA bhAI phazurakSitane, tathA sagA mAmA geSThAmAhilane, tathA tevA ja vidvAna Aryavizvane ApI nahIM. goSThAmAhila ane phalyurakSitane paTTadhara banAvavA kuTuMbIo ane mesALa pakSanuM dabANa hatuM. paraMtu AcArya lAgavagane paNa vaza thayA nahIM. tathA sudharmA svAmInI paraMparAe thaelA aDhAramA AcArya bhagavAna pradyatana sUrimahArAje pitAnA paTTadhara bananAra mAnadevasUri mahArAja mATe keTalI jhINavaTa karI hatI.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya padavInI yAgyatAne vicAra 143 jyAre sabhA vacce AcAya padavI levA kriyA karanAra mahApuruSa mAnadeva munirAje e meATA abhigraha lIdhA " jAvajItra vigaInA tyAga " tathA " bhaktakaLAnA AhAra na vAparavA " tyAre ja gurujIe AcAya padavI ApI. vAcaka samajI zake ke ApanAra guru keTalA jAgatA hatA. tathA AcArya padavInI jokhamadArI samajanArA mahApuruSo. sudha svAmInI paraMparAe ekasaThamA AcArya vijayasiMhasUrimahArAja thayA. temanA ziSya satyavijaya paMnyAsa mahArAja thayA. teo ghaNA vidvAna hatA, mahA tyAgI hatA. ghaNA ziSyA paNa hatA. zrIsaMghanA, gurune ane gacchanA AcArya padavI levA khUba Agraha hatA. teA paNa bhava bhIru mahApuruSe spaSTa nA pADI dvIdhI ke, amArAmAM AcAya padavI levAnI ceAgyatA nathI. pAchaLathI keTalAka vidvAna munirAjonA samudAye ekamata banIne vijayaprabhasUri mahArAjane tapagacchanA AcArya manAvyA. A AcAya padavImAM upAdhyAyajI yazeAvijayajI gaNivara tathA upA. vinayavijayajI mahArAja viruddha hatA. tee ane ghaNeA sAdhusamudAya alaga paDI gayA hatA. paraMtu AcAya anelA vijayaprabhasUri mahArAja, sUri thayA pachI, khUba prabhAvazALI dekhAyA. temanA samyagdarzana-jJAna-cAritra khUba uccA jaNAvAthI, tathA samAjamAM prabhAva paNa khUba paDavAthI, upA. yazeAvijayajI mahArAja ane upA. vinayavijayajI mahArAje AcArya mahArAja pAse mAphI mAgI, bhUla sudhArI AjJA svIkArI hatI. paraMtu vAcakavarga samajI leke, vijayaprabhasUri mahArAja pachI temanI para parAnA badhA ja AcAryAM, zrIpUjyA thayA ane sAdhue gArajI thaI gayA hatA. prati divasa zithilatAe maryAdA vaTAvI hatI. tyAre mahApuruSa satyavijaya panyAse sUripadavI na lIdhI, eTaluM ja nahI paraMtu sAva mAM pravezI gayelI zithilatA dUra karavA, kriyA uddhAra karyo. sAdhuomAM pesI gayelA saDAne nirmUla-nAbUda karyo ane satyavijaya paMnyAsajI mahArAjanI paraparAnA maNivijaya dAdA ane buTerAyajI ( buddhivijayajI ) mulacaMdrajI, vRddhicaMdrajI sudhInA badhAe AcAya padavI lIdhI nahIM. maNivijaya dAdA sudhI paMnyAsapadavI pharajiyAta levI paDI hatI. eTale vartamAna sAdhu samAjanI trIjI-ceAthI-pAMcamI peDhI pahelAM lagabhaga aseA varSa jeTaleA kALa, samajaNapUrvaka AcAya padavI levAI ke apAI nathInA itihAsa jagajAhera che. tathA AjanI sarakhAmaNIe khUba ja ni laratnatrayI ArAdhanArA tathA ghaNA ja vidvAnA paNa AcArya thayA na hatA. te paNa vAcakavargane jANavA mATe jaNAvuM chuM.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI upAdhyAyajI mahArAja sakalacaMdrajI mahArAja je vidvAna sAthe tyAgI yogIrAja hatA. upA. zAnticaMdrajI gaNivara jee ghaNA vidvAna hatA, vyAkhyAnakAra hatA. varuNa nAmanA pazcima leAkapAla jemane sAdheleA hateA tathA samrATa akabara jevA mahAna rAjavI upara prabhAva paDatA hatA tathA sAmavijaya upAdhyAya ane kItivijaya upAdhyAya A banne mahApuruSo sagA bhAI hatA. meATA dhanavAna ane rAjyamAnya puruSanA putrA hatA. khUba vidvAna hatA. vijayahIrasUri mahArAjanA pradhAna ane mAnavaMtA ziSya hatA. 144 tathA bhAnucadrajI upAdhyAya ane siddhicaMdrajI A banne mahApuruSo guruAzaSya hatA. ghaNA vidvAna hatA. A be ane upara batAvelA zAnticaMdra upAdhyAya bhArata samrATa akabaranA darabAramAM khUba rahyA hatA. hIrasUri mahArAjanA upadezanI thaela asarane A badhA mahApuruSoe ghaNI vegavatI banAvI hatI. tathA vimala harSa upAdhyAya, kalyANavijaya upAdhyAya, paMnyAsa siMhavimalagaNI pa....devimala gaNI, 5.kamalavijaya gaNI badhA vyAkaraNa-sAhitya-nyAya--kAvya--kASanA- prakaraNa-siddhAnta vigere svapara zAstrAnA pAragAmI hatA. panyAsa devavimala gaNI, (hIra saubhAgya mahAkAvya praNetA) zAstronA khUba vidvAna haze. te temanI grantha racanAthI samajAya tevuM che. AvA aneka vidvAnA, tyAgIe ane ArAdhakAe AcAya padavI lIdhI nathI. ethI cAkkasa samajAya che ke AcAya padmavI ghaNI jokhamadArI bhareluM sthAna che. zAstromAM kahyuM che ke tisthaya samo mUri artha : AcArya bhagavAna ( tIrthaMkaranA zAsananA pratinidhi yAne sukAnI hAvAthI ) tIrthaMkara bhagavAna jevA gaNAya, che. upAdhyAyanI mahArAja pharamAve che ke " atyumie jinasUraja kevalacaMde je jagadIveA, bhuvana padAratha prakaTana paje, AcAraja ciraMjIvA, // 1 // artha : zrI tItha kara deva rUpa sUrya ane sAmAnya kevalIrUpa candra asta pAme chate, jagatanA padmAne batAvanAra, samajAvanAra, dIpaka samAna, AcArya bhagavAna jayavaMtA varto. uparanI jokhamadArI ane pUrva puruSAnA itihAsane vAMcanAra bhavanAbhIru guru, ayeAgya ziSyane, AcAya padavI kema Ape ? ane jeNe vairAgyathI dIkSA lIdhI hAya, tevA bhavabhIru munirAja, peAtAnI yAgyatA vicArIne, pAtAthI na upaDI zake tevA bhAra kema upADe ? teTalA mATe mahApuruSAe e paNa kahI dIdhu che ke, " gajapAkharakhara na vahI zake. "
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 hAthInI aMbADI gadheDo kema upADI zake ? atha : hAthInI aMbADI gadheDo kema upADI zake.? ratna jaDelI suvarNanI aMbADI jevI AcArya padavI arAvaNa hAthI jevA gautamAdi mahApuruSe upADI zakyA che. aMbADI jema gadheDA upara zebhe nahIM, eTaluM ja nahI paNa gadheDe pAyamAla bane. tema agya-AtmA mukAelI AcArya padavInI hAMsI mazkarI thAya. ane AcArya padavI lenAra ayogya AtmA virAdhaka banI saMsAramAM bhaTakavA cAlyo jAya. ahI eka hAthI ane rAsabhAne saMvAda jANavA-samajavA yogya hovAthI lakhAya che ekavAra eka zaheramAM moTo varaghoDo caDe hato. jemAM zrI jinezvara devane ratha ane indradhvaja vagere hatuM. sAthe ghaNIsundara aMbADI sahita eka hAthI cAlato hato. suvarNanI aMbADImAM prabhujI padharAvelA hovAthI mANasonAM ToLeTeLAM, prabhujIne namaskAra ane vaMdana karatAM hatAM. A varaghoDo ane temAM cAlatA hAthIne, eka gadheDAe je. pazunI jAta-temAM paNa gadheDe eTale buddhine bAradAna rojane ? hAthIne joIne gadheDAne vicAra thoke pazu to ane hAthI banne sarakhA ja chIe. mane koI sAmuM paNa tAkatuM nathI, ane hAthIne hajAre mANase tAkI-tAkIne jue che. A jagyAe kAMIka kAraNa hovuM joIe. lAMbA vicAre dhyAnamAM AvyuM ke, A hAthInI pAse AvI kImatI aMbADI che. ane aMbADInA pratApe loka hAthIne, tAkItAkIne jue che. ane namaskAra paNa kare che. gadheDAne khyAla kyAMthI hoya ke hAthIne praNAma nathI. ane aMbADIne paNa praNAma nathI. leke praNAma to devAdhidevane kare che. AvI samajaNanA abhAve gadheDAe nirNaya karI lIdho ke, hAthIbhAInAM mAnapAna aMbADIne ja AbhArI che. gadheDAe manomana nakkI karI lIdhuM ke je A aMbADI mane maLI jAya to huM paNa lokomAM eka sAre mAnavaMta banI jAuM. mane paNa lokonA ToLAM maLavA Ave-hAtha joDe ane praNAma-namaskAra kare. are mArI pAchaLa pAchaLa pharyA kare. basa tyAre game tema karI hAthIne maLuM. ane aMbADI mAgI lauM, kAraNa hamaNAM aMbADI nakAmI haze ? ekavAra hAthI nagaranI bahAra pharato hato. be-pAMca mANase hAthInI tahenAtamAM hAjarI ApatA hatA. tyAM gadheDAbhAI pahoMcyA. Agale jamaNo paga mastake aDADI praNAma karyA. vacanathI paNa ziSTAcAra karIne, gadheDAe hAthIne kahyuM, sAheba! huM eka prArthanA karavA Avyo chuM. je Apa kRpA karIne dhyAna upara tye te, mATe upakAra thaze! hAthI : bhAI gadheDA! zuM kahevuM che? gadheDe : sAheba! theDA divasa upara ApanI pAse eka aMbADI hatIne? hAthIhA, hatI te zuM kahevuM che ? gadheDe : sAhebajI! te 18
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI aMbADI mane thoDA divasa mATe ApI zake? hAthI bhAI gadheDA ! e aMbADI tuM upADI zake nahIM. gadheDe : sAheba ! e Apane ciMtA karavAnI jarUra nathI. tamAre phakta papakAra ja karavAnuM che. hAthI : bhAI gadheDA ! popakAra te te kahevAya ke lenArane nukasAna thAya ja nahi paNa avazya lAbha thAya. gadheDe : sAheba! mane paNa nukasAna nahi paNa lAbha ja thavAne che. hAthI : paNa te upADI ja nazake tenuM kema? gadheDe : e Apane jovAnI jarUra nathI. mane kRpA karIne aMbADI ApavAnI hA pADe. hAthI (kaMTALIne): are mUrkha gadheDA ! AvuM vajanadAra vastu upADavAthI tuM dabAI jaIza. pITha upara cAMdAM paDaze. chatAM tune pitAne lAbha thavAne badale, leka peTa pakaDIne hasaze. ane bhale tuM gadheDe hovAthI tene lajA ke zarama na Ave. paraMtu A aMbADI tujane ApanAra, ame paNa tArA jevA gadheDA banIe, enuM amAre to bhAna rAkhavuM joIe ne? gadheDe ? sAheba! zA mATe khoTA bacAva kare che? huM barAbara aMbADI upADI zakIza. ane Apa nAmadArane jiMdagIbhara upakAra bhUlIza nahI. have kyAM sudhI kAkaludI - kAlAvAlA karAvaze? hAthI: gadheDAbhAI! AvI vajanadAra ane ghaNI lAMbI pahoLI aMbADI teM kyAre joI che? gadheDe joyA vinA huM mAnuM kema? hAthI to AvI aMbADI upADavAthI tune zuM lAbha maLaze ? gadheDo : sAhebajI! Apane maLe te ja lAbha hu meLavA IcchuM chuM. hAthI : mane kyAre, ane zuM lAbha maLe? gadheDe : sAheba, Apane hajAre mANasa jevA AvyAM hatAM. praNAma karatAM hatAM. page lAgatAM hatAM. basa mAre paNa e ja joIe che. hAthI : are mUrkha gadheDA, A aMbADI tArA zarIranI laMbAIthI paNa vadhAre lAMbI che. ane pahoLI paNa khUba che. ane tArAthI UMcakI paNa zakAya nahI teTalI vajanadAra che. mATe have ahIMthI jato rahe. vaLI te kahe che ke Apane hajAre mANaso praNAma karatA hatA. page lAgatA hatA. te paNa tArI samajaphera che. mane kaI praNAma karatuM nathI. ane aMbADIne paNa praNAma thatA nathI. paraMtu aMbADImAM bIrAjamAna thaelA prabhujIne praNAma thatA hatA, thAya che. - hAthI ke aMbADI hoya ke na hoya, praNAmo prabhujIne ja thAya che. mane athavA aMbADIne nahIM ja. mATe akakalanA bAradAna gadheDA ! have bakavAda baMdha karIne rasto mApI cAlavA mAMDa ane maherabAnI karIne AvI magajamArI karAvavA have kayAre paNa AvIza nahIM. gadheDe : sAheba! bhagavAna aMbADImAM beThelA koNe joyA hatA? A tamArI kevaLa aMbADI na ApavAnI banAvaTa che. te divase aMbADInA ja pratApe hajAre mANaso jovA AvatA hatA, praNAma karatA hatA. Aje paNa Apa zrImAna gajarAja to enA e ja che. aMbADI nathI mATe ja ekalA aTulA mArA jevA dekhAva che. hAthI : bhAI gadheDA ! tArA jevA mUrkha ajJAnIne pitAnI AbarunI kiMmata bhale na hoya. paraMtu amArAthI ema egya ayogyane vicAra karyA vagara pagaluM kema
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAthI ane gadheDAno aMbADI mATe saMvAda 147 bharAya? je sAMbhaLa, jenAmAM je lAyakAta hoya te tene ApavAthI tenI Abaru ghaTe nahIM tArA mATe te anAja vagerenI guNa ja zobhe. gadheDe : nAmadAra! emAM yogya agyane vicAra karavA jarUra nathI. lugaDAM ujaLAne mAna che. ujaLAM lugaDAM paherIne cAlanAra game te hoya. paraMtu meTo mANasa gaNAya che. tema huM paNa AzA rAkhuM chuM ke Apa kRpA karI aMbADI Ape ane mane jagatamAM eka mAnavate banAvavAnI udAratA kare. hAthI : bhAI gadheDA! tArI mUrkhAInI sImAja gaNAya! Aje tuM AvI aMbADI upADavAnI dhIThAI vicArI rahyo che. je aMbADIthI moTAI AvatI hoya te, tArA karatAM ghaNuM vadhAre zakti dharAvanArA UMTa, baLada, pADA, AkhalA, geMDA, rejha vagere hajAra prANuo che. paraMtu Aja sudhI AvI tArA jevI mUrkhAI koIe vicArI hoya tevuM jANavAmAM AvyuM nathI. gadheDe : sAheba ! ApanI badhI dalIla meM sAMbhaLI. have maherabAnI karI eka divasa mane aMbADInI bakSIsa kare. huM paNa mArI jAtane saphaLa banAvuM ane jagatamAM mArI ye Abarune phelA thaI jAya. hAthI gadheDA ! tAre AbarU hatI ja nahIM, che ja nahIM ane tethI ja tuM ATalI hadanI (aMbADI upADavA sudhInI) dhIThAIvicArI rahyo che. paraMtu mAre jagatamAM AbarunI ja kiMmata che. tArA jevA sAthe vAta karavAthI paNa mArI Abaru ghaTe che. to pachI vAdavivAdanI vAta ja zuM karavI? ATalI vAta saMbhaLAvIne, hAthIe potAnuM vaktavya baMdha karyuM. gadheDAbhAIuzkerAI gayA ane hAthIne gALo bhAMDatA cAlavA lAgyA. paraMtu A jagyAe mANasanuM eka TeLuM bheguM thayeluM hatuM. temAM keTalAka lokone "ne bApaDo upADato hoya." ApaNuM zuM jAya che?" ema bolIne sabase jaNanI saMmatithI aMbADI lAvIne gadheDAnI pITha upara baMdhAvI dIdhI. khUba bhArathI dabAI javA chatAM gadheDo aMbADI pAmIne khuzI thayo. upADIne bajAramAM cAle, keIe praNAma karyA nahIM. paNa loko Azcarya pAmIne hasavA lAgyA. gadheDAne praNAma maLyA nahIM mATe lAMbethI bhUM. ane bajAra vacce lokonA sanmAna nahIM paNa apamAna malavAthI pitAnI bhASAmAM gALo bhAMDato. aMbADInA vajanathI pIDAIne maraNa pAmyo. zubha dhyAna nahIM paNa durgAnathI mArIne durgatimAM gayo. upanaya hAthI te eka guNa saMpanna AtmA. bhadrabAhusvAmI, Arya rakSita svAmI ke hemacaMdrasUri mahArAja vagere jevA bhAvAcArya samajavA, aMbADI sthAne vAcaka divAkara kSamAzraNa gaNI AcArya vagere padavI jANavI. ane aMbADImAM padharAvelA prabhujInA
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI sthAnamAM AcArya bhagavaMtamAM prakaTa thaelA chatrIza chatrIzIo bArase cha-- guNo jANavA guNa hoya to ja padavI ane vyaktinI zobhA khIle che. gadheDAnI jagyAe bAlacaMdra varAhamihIra vagere kuziSya samajavA. guruo pAse AcArya padavInI mAgaNI karavI te ja gadheDAe hAthI pAse aMbADInI yAcanA samAna che. bhadrabAhasvAmI ke hemacaMdrasUri mahArAja jevA bhAvAcArya gurudevoe gadheDA jevA kuziSyane padavI na ApI te hAthIe gadheDAne aMbADI na ApavA-samAna jANavuM. hAthIe gadheDAne aMbADI chevaTa sudhI na ApI. paraMtu paramArthanA ajANa TeLAe gadheDAnI zaktine vicAra karyA vagara, aMbADI upaDAvI. tema ratnatrayInA aMza vagaranA kuziSyone, paramArthanA ajANa sAdhuo ke zrAvakonA ToLAe ApelI padavI samajavI. tathA jema gadheDAne keIe namaskAra na karyA, ane keTakipara cIDAIne gadheDe gALo bhAMDIne marI gayo tema samyagadarzana-jJAna-cAritra vagaranA kusAdhuo AcArya-upAdhyAya-paMnyAsa vigere pade pitAnI IcchAthI le. ane samAjane satkAra maLe nahIM. pachI bAremAsa guNanA bhaMDAra evA sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikAone gALo bhAMDe. niMdA kare. "sAlAo daSThirAgiyA thaI gayA che." AvuM belI-vicArI karma bAMdhI mugatigAmI bane che. "guNI mahAtmAone pUjAvAnA vicAro Ave ja nahIM." potAnI aMdaranA guNadoSenI khabara ja na paDe te mANasa ja nakahevAya to pachI AcArya kema kahevAya ?" prazna : to pachI AcArya padavI kone ApavI ane kevAoe levI? uttara : levAnI to icchA hoya ja nahIM. AcArya padavI levAnI IcchA athavA pitAne vaMdana karAvavAnI icchA, pitAnA guNa sAMbhaLavAnI IcchA; A eka moTAmAM moTI AtmAnA durgaNanI nizAnI che. guNa mahApuruSa pitAnA guNanAM vakhANa pitAnA mukhathI kare nahIM. paraMtu bIjA pAse sAMbhaLe paNa nahIM. kaIka kavirAja- baDA baDAIna kare, baDA na bele bela, hIrA mukha nava kahe, lAkha hamArA mela. 1 gaMbhIratA upara kAlabhAcAryanI kathA : AcArya bhagavAna kAlakAcArya eka vAra potAnA ziSyonA avinayathI kaMTALIne, ekalA ja vihAra karIne (ujajayinIthI vihAra karIne suvarNa bhUmi padhAryA hatA.) pitAnA praziSya sAgarasUri pAse gayA hatA. sAgarasUrie AcArya bhagavAna kAlakasUri mahArAjanA ghaNA guNe sAMbhaLyA hatA, paraMtu gurubhagavAnanAM kayArepaNa darzana thayA na hatAM, tethI gurumahArAjanI oLakhANa kyAMthI hoya?
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ peAtAnA guNAne chupAvanArA kAlakAcArya mahArAja 149 kAlakAcAya bhagavAna ekAeka, khalepAtrAM upADelAM ghaNI vRddha avasthA hovAchatAM, pUchatA pUchatA jaina upAzraya AvyA. sAgarAcArye joyA. prazna pUchyA, vRdhdha mahArAja kayAMthI padhAryAM? ekalA kema ? kAlakAcA nA uttara H bhAI kAraNavazAt ekalA thaI gayA chIe. e pAMca divasa rahevuM che. utaravA Apo to eka bAju utaruM. sAgarasUrie utaravAnI hApADI ane AcArya bhagavAna utaryo. AcArya bhagavAna potAnI geAcarI-pANI pratikramaNa paDilehaNa jAte karavA sAthe rAtadivasa svAdhyAya ane apramatta dazAmAM rahetA hatA. ADakatarI rIte paNa potAnI vidvattA ke gurutA jaNAvA dIdhI nahI.. kayAreka sAgarasUri pUchatA, kema buDhA mahArAja ! kAMI bhaNyA che ? sUri mahArAja uttara ApatA hA bhAI, evuM theADu ghaNuM kAmacalAu zIkhyA chIe. sAgarAyariya potAnA ziSyAne sUtranI anI vAcanA ApatA, teA kayAreka kayAreka AcArya mahArAjane pUchatA, kema buDhA mahArAja ! huM vAcanA barAbara ApuM chuM ne? AcArya mahArAja uttara ApatAH hA bhAI, ghaNuM sArUM bhaNAve che. AvI AcArya devanI gaMbhIratA ane sAgarAcAryanI (elakhANa na heAvAthI) Apa baDAimaya lagabhaga pAMca pannara dvivasa gayA haze. eTalAmAM kAlakAcArya bhagavAne cheDelA ziSya samudAya, paccAsa-sA jeTalA sAdhue AcArya bhagavAnanA mArga pUchatA pUchatA, Aje prastuta zaheranA sAdhumunirAjonA upAzrayanA bAraNe AvyA. ATalA mATe sAdhusamudAya joI zrAvakasamudAya paNa ghaNA bhegA thaI gayA haze. AvanAra sAdhu vane, sAgarasUrinA sAdhue pUchyuM, Apa zramaNa bhagavaMtA kayA AcArya bhagavAnanA parivAramAM che ?-temanA uttara, mahAguNa nidhAna kAlakasUri mahArAjanA ame sAdhue chIe. ahI vasanAra sAdhue. ame paNa kAlakAcArya bhagavAnanA ja sAdhue chIe. AvanAra sAdhuonA prazna tyAre zuM AcArya bhagavAna ahIM padhAryA nathI ? ahIM rahelA sAdhuonA uttara nArenA kAlakAcArya bhagavAna padhArelA hAyatA amane khabara kema na heAya ? AvanAra sAdhuo kahe che amArAmAM avinaya vadhI javAthI, athavA amArA durbhAgyanA udayathI, kAlakAcArya bhagavAna amane cheADIne, ekAkI vihAra karI gayA che. te vAta ame zayyAtara zrAvakanA mukhe jANIne, AcArya bhagavAna kaI bAju padhAryA haze ? te vAta paNa te ja zrAvakane pUchIne, AcArya devanA pagale pagale cAlatA, ane gAmegAma temanA samAcAra meLavatA, Aje ahIM AvyA chIe. AcAya bhagavAna ahIM AvyA hAvA joIe ?
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI turata sAgarasUri AgaLa AvI kahevA lAgyAke he muni bhagavaMtA! tamArA ane amArA eka ja gurujI che. tame emane zeAdhatA AvyA che. ane ame temanAM darzananI jhaMkhanA karIe chIe. kAlakAcAya bhagavAna padhAryAM haiAyatA keTalI meATI zAsana prabhAvanA thaI hAya ? paraMtu keTalAka divasathI eka gharaDA sAdhu AvyA che, temane pUchIe, jo AcAya mahArAjanI khabara heAya ? 150 adhA sAdhu vasatimAM AvyA. gurubhagava'tane joyA. adhAe gurumahArAjane oLakhIne khUba harSAtirekamAM upAzraya gAjI uThe tema namo bhramANamaLAnuM masthaLa vaimi artha : kSamAnA bhaMDAra guru mahArAjane amArA namaskAra thA. ame vAravAra mastaka vaDe-(upalakSaNa ) vacana ane zarIrathI paNa vAMDhIe chIe. AvanAra munirAjothI khabara paDI ke, muThThAmahArAja teja ApaNA zirachatra AcArya mahArAja kAlakasUri bhagavata che. A vAtanI jANa thatAM ja sAgarasUri ekadama AcAya bhagavaMtanA pagamAM paDI gayA. vAravAra mAphI mAgavA lAgyA. ane khelavA lAgyA, kayAM merU ane kayAM sarasava ? kayAM sUrya ane kathAM khadyotanA kIDA ? kayAM sAgara ane kayAM khAbeAci` ? kayAM cintAmaNiratna ane kayAM eka kapardikA ? kayAM gurubhagavAna Apa ane kathAM ApanA paganI raja evA huM ? khasa sAgarasUrine samajAI gayuM ke, AvA zrutasamudra jevA gurupAse khALeAyA jevA me vidvAnapaNAnA dekhAva karyAM epaNa mArI tucchatAnI avadhi gaNAya. samudra pAse nadIe paNa kasI vIsAtamAM gaNAtI nathI. teApachI nAnAkhADAmAM bharAyelA pANInI keTalI mATAI ? kahyuM che ke-- zrImatAnI sabhA madhya, garIba zI gaNatImAM, kohInUra pAsa kAca, bApaDA zyAbAbamAM ? sAgaranI AgaLa te, gAgarane kANu gaNe ? tala taNuM tela tuccha, te kazuM tejAbamAM ? lAkha karoDa rUpiyAnAM, je ThekANe lekhAM thAya, kADiyA bicArI tyAM, kahe| kayA hisAbamAM ? surNA DAM rAjahaMsa dAkhe dalapatarAma, cha AnAnI chIdarI te, chAje kema chAbamAM. artha : kavi kahe che jema meATA dhanavAnAnI sabhAmAM kaI rAMka jaI ne bese tA zeAbhatA nathI. kAhInUra jevA hIrAnI khANamAM kAca kadarupA lAge che. samudranA pANI pAse
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne atarAya karma kema dhAya che? 151 pANIthI bharelA ghaDA zabdo kare, tene koI sAMbhaLatuM nathI. tejAkha jevA tejasvI padmA pAse telanI kiMmata gaNAtI nathI. lAkhA ke karoDo rUpiyAnA hisAbe lakhAtA hAya tyAM, pAMcapaccIza keADIenI zI kiMmata lekhAya ? tema koI mATA rAjA ke lakSmIpatinI dIkarInA lagnamAM lAkhAnI kiMmatanA dAgInA apAtA hAya, tenIsAthe chaAnAnI taddana halakI lUgaDAnI eDhaNInI zAbhA keTalI ? prazna : AcArya thanAra mahApuruSone AvI vastunI sarakhAmaNInI zI jarUra uttara : AcArya bhagavaMtAnuM sthAna zAzrvatuM che. jJAnI puruSA kahe che ke Ayariya namaskAro savvapAvapaNAsaNo / maMgalANaMca savvesiM taiyaM havai maMgalaM // 1 // artha : AcArya bhagavAnane karAeleA namaskAra sarva pApAne nAza kare che. ane badhA ja malikAmAM (arihatA ane siddhonA namaskAra pachI ) trIjuM maMgalika gaNAyuM che. (iti guru pradakSiNA-kulaka ). traNe jagatanA jIvAne kalyANakArI, hitakArI-,zubhakArI mAnavA-yeAgya, dhyAnakaravA ceAgya, ArAdhanA karavA yAgya anatAnaMta AcAryAMnA sthAnamAM game teve mANasa kema besI zake ? zA TacanA suvarNa mAM ja hIrA jaDAya che. nakhaLuM suvarNa paNa na cAle. tyAM pittaLa kema pASAya ? prazna : teA pachI gurue gaccha ane saMdha yAgyatAnI parIkSA karIne, jemane paDhavI Ape teja mahApuruSa AcArya kahevAya paraMtu lenArane bilakula paDhavI levAnI icchA thavI joI e nahI ane padavI levAnI bhAvanA karavI te paNa doSa ema kharuM? uttara zrI vItarAga zAsanamAM, potAnA guNanI prazaMsA ke vakhANa potAnI jAte karavAM te teA gunA che ja, paraMtu bIjApAse potAnAM vakkhANa karAvavAM te paNa mahAdoSanuM kAraNa che. Apa baDAinI duSTatA mATe bhuvana suMdarInI kathA : ayeAdhyA nagarInA hari vikrama rAjAnI rANI bhuvanasundarIe gayA keTalAka bhavA pahelAM, munipaNu ArAdhavA chatAM, niraticAra pALavA chatAM, hajAro lAkhA pazuone paNa ahiMsaka banAvavA chatAM paNa, kama rAjAe temane kevA gunegAra banAvyA hatA te jANavA ceAgya hAvAthI lakhAya che. A jabudvIpanA bharatakSetramAM kezala dezamAM vizAlA--rphe vijayA nAmanI nagarI hatI. te nagarImAM RSabhadrutta zreSTinI anaMta lakSmIbhAryAthI dhadatta nAmanA putra thayA hatA. mAtApitAne eka ja putra hatA puruSa hatA. pitAnA gharamAM dhana paNa khUba ja hatuM.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI mAtApitA tene aneka kanyA paraNAvavA bhAvanA bhavatA hatA. ghaNuM dhanavAna putrIo ApavA AvatA hatA te paNa vairAgI dharmadatta kumAre mAtApitAne samajAvI. sugurU pAse dIkSA lIdhI ane buddhi ane gugathI sarvazAstronA pAragAmI thayA. juo te mahApurUSanI yogyatA saMprAptayauvanopyeSaH lakSmIvAn subhgaagrnniiH| prArthyamAna vivAhopi, tarUNIbhiranekadhA // 1 // jitendriyaH prazAntAtmA, nihiH svajanA diSu / ApRcchaya pitarau, dharma; prAvAjId gurUsaMnidhau // 2 // abhyastasaMyatAcAraH, tpHshossitvigrhH| ekattvapratimAM dharmaH, prapede zurvanujhAyA // 3 // bahubhiH karasattvaudhai raraNyetatra bhiissnne| tasthau pratimayA sAdhuH, rekasmina girijahavare // 5 // tasya sAmyaprabhAveNa, tyaktavairAH parasparaM / sevate taM muni vyAghra-karisiMhamRgAdayaH // 5 // dharmopadezaM zrRNNanti, bhdrkiibhaavmaagtaaH| jIvaghAtaM na kurvanti, sAvadyAhAravarjinaH // 6 // artha : dharmadattakumAra moTA lakSmIvAnane putra hato tathA saubhAgyavAna puruSamAM agresara hato. yauvanavaya khIlI hatI. aneka kumArIkAonI paraNavA mATe mAgaNI paNa hatI. te paNa kaMcana ane kAminIne tyAga karIne je 1 svajanAdika upara nirmamatva banIne, Indriyo upara kAbU meLavIne, prazAntacitta evA dharmadattakumAre, mAtA pitAnI AjJApUrvaka dIkSA lIdhI. che 2 ane sAdhunA AcAre samajavApUrvaka zAstronA pAragAmI thaIne, tathA tapa vaDe-zarIrane khUba kRza banAvIne, gurubhagavAnanI AjJAthI ekalA vihAra karavA lAgyA. che 3 che ane vihAra karatA siMha-vyAdhra vagere kUzvAdithI bharacaka-aTavImAM gayA. tyAM eka parvatanI guphAmAM kAussagrudhyAnamAM sthira thayA. . 4 te mahAmunirAjanA tapa ane samatAbhAvanA prabhAve, prakaTelI labdhinA prabhAvathI, vAgha, siMha, hAthI, haraNa vagere vanecara prANIo paNa, parasparanAM svabhAvasiddha vairone tyAga karIne, munirAja pAse AvIne besavA lAgyAM. pa che ane dharmane upadeza sAMbhaLIne bhaddIkabhAva pAmIne, jIva hiMsAne tyAga karIne, phaLa ane ghAsa vagere niSpApa khorAkathI nirvAha karanArA thayA. ane keme karIne dharmadatta mahAmunirAjane cAritrarUpa caMdrodaya eTale badhe prakAzamAna thayeke, jethI A covIsa jananI lAMbI pahoLI samagra aTavImAM vasanArAM prANIo jIvahiMsAthI mukta banI gayAM. Iti hari vikramacaritra sarga 5. . 59-60-61-63-64-6pa. A aTavAthI thoDI najIkamAM, puSkalabhienA vasavATavALI bhillalokenI palli hatI. temAM vasanArA badhAja bhile hatA, temane rAjA paNa mahA krUra svabhAvavALe bhilapati vyAdhrarAja nAma hatuM. te bAre mAsa, zikAra, cerI, mAMsa, madirA, jugAra, vezyA-parastrI sAte vyasanone sevanAre hovAthI, pallimAM rahenArA nAnAmoTA badhAja manuSya kevaLa pApamaya jIvana jIvanArA hatA.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 , bhuvanasundarInI kathA aTavImAM ghaNe vakhata rahIne, lAkhe pazuone hiMsAmukata banAvIne, dharmadattamahAmunirAja vihAra karatA ekadivasanI sAMje vyAghapazcinA udyAnamAM AvIne kAussagga dhyAnamAM UbhA rahyA. munizrIe vihAra karyo tyAre, munirAjanA tapa, saMyama-samabhAvathI AkarSAyela, sthalakAya eka siMha paNa, vinItaziSya jevo banIne, munizrI sAthe AvI, munizrInI pAse besI gayo hato. - vyAdhrapallinI badhI bAju killo ane daravAjA hatA. muni AkhI rAta dhyAnamAM ja ubhA hatA, ane siMha paNa samatAnA samudra munizrInA tapa, saMyama, dhyAna, cAritranuM anumodana karato pAse beTho hato. prAtaHkALe daravAjA khulyA ane naranArI-bALakonA TeLAM bahAra nIkaLyAM. munine na joyA, paraMtu siMhane je. lokoe pazvipatine khabara ApI tethI palipati dhanuSabANa laIne bahAra Avyo. ane siMhanA zikArane AnaMda mANavA, siMhanI upara bANane varasAda varSA. munirAjanA atizaya ane siMhanI kUdavAnI ane ghAvane TALavAnI TevanA kAraNe, bhillapatinA prahAro badhA ja vyartha thayA. siMhane lAgyA nahIM. paraMtu palipatine jarUra vicAra karato banAvI mUkyo. - pallinAthane Aja sudhI eke bANa khAlI na gayAne garva hatuM. te paNa bhAgIne bhukako thaI gaye ane vicAravA lAgyuM ke, jarUra sAthe UbhelA A mahAtmAne kAMIka prabhAva-camatkAra have joIe. mArI AkhI jiMdagImAM. siMhane manuSya sAthe ke pAse ubhele meM je nathI. Aje te siMha A mahAtmA pAse beThe che. e meTuM Azcarya che. tathA mArA ATalA bANaprahAra thavA chatAM paNa, uzkerAye nathI e bIjuM Azcarya! tathA ATalA badhA dhanuSadhArIne jevA chatAM, DaratA nathI te trIju Azcarya ! A badhI bhilapati ane bhillalokenI gaDamathala jaI munizrIe kAussagga pAryo vyAdhrarAjane prazna: hesaMtapuruSa! AvA krUra ane hiMsaka prANIne kema sAthe rAkhe che. munizrIne uttara: rAjana! e hiMsaka kayAM che? ATalA badhA tamArA prahAre AvavA chatAM tenAmAM Avezane aMza paNa nathI. te pazu hovA chatAM ane tame gunegAra hovA chatAM badalo levA jeTalo vicAra paNa karato nathI. jyAre tame rAjA che. mANasa cho. sAruM khoTuM samajavA jeTalI buddhivALA che. chatAM vinA gunegArone vagara gune mArI nAkhyo che. hamaNuM paNa hiMsaka kriyA cAlu che. tyAre siMha vagere prANIo, ajJAnI, avivekI hovAthI, mAMsAdi mahAduSTa vastu khAya che ane jAtisvabhAva durguNone paravaza banIne, jInA nAza karatAM khacakAtA nathI 20
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI jyAre tame mANasa che. vicAraka che. miSTAnna, pakavAna, mevA, phaLa vagere seMkaDA suMdara svAdavALI vastue hovA chatAM, jagatamAM nindamAM nindha bIjA prANione mArI nAkhIne anelA mAMsanuM bhAjana kare che. keTaluM kharAba ? tame manuSya ane A si'hu pazu, anenAM AcaraNanA vicAra karaze teA, tamane jarUra samajAze ke, tame vagara gune si'hanI upara bANunA varasAda varSAvyA che ane siMhanAM joradAra puNyAthI tamArAM khANA lAgyAM nahI. tepaNa pazu evA sahe, gunegAra evA tameAne mAravA udyama paNa karyAM che? tamArI pAse badaleA levA vicAra paNa na thayA te--siMhanI uttamatA keTalI ? muninA prabhAvazALI vacanAnI, padghipati bhillarAjA upara khUba asara thaI. ane munirAja pAse saMsAranI duSTatAnuM Abehuba varNana sAbhaLyu. AjasudhI AkhI jIMdagInAM pApAnA, atipramANa pazcAttApa zarU thayA. rAjA raDI paDyo ane sAcA vairAgyathI dIkSA lIdhI. vAcanA munirAje bhillapatine, ratnatrayInI grahaNa-masevanavALI anubhavapUrNa, ApIne, munimArgamAM khUba sthira ane majabUta banAvyeA. tyAMthI vihAra karatA karatA krame karIne guruziSya vijayAvizAlAnagarInA udyAnamAM AvIne utaryA. nagaravAsI leAkeA ane kuTuMbava vAMDhavA AvyA. dezanA sAMbhaLI. vyAkhyAna zakitathI leAkeA ghaNA AnaMda pAmyA. RSabhadattazreSThie munine pUchyuM', bhagavan ! ame evuM sAMbhaLyuM che ke, ApazrInA upadezathI hajArA lAkhA krUradhdhApado, vanecara prANIo, pratibAdha pAmyA che. hiMsAnA tyAga karIne, kayAre paNa mAMsAhAra karatA nathI. A vAta sAcI che ? dharmAdatta muninA uttara H hi sma yuSmAbhiryathAzrAvi tathaivatat / eSa pallipatirjAtaH pratyakSo munipuMgavaH // 1 // tiryakprabodyAzaktiryA, sAkSAd bhillapaterapi / enaM pRcchata lajjehaM / svayaM tAM kathayan nijAM // 2 // tyakvArjavaM prazaMsArthI, sa tena yadavIvadat / mAyAmRSAphalaM strItvaM dharmarSiH tena naddhavAn ( baddhavAn ) ||3| iti rivikramacaritraM artha : peAtAnA pitAzrI RSabhadettazeTha vagere mANasAe, sAdhu dharmAMdyutanI prazaMsA karI ane temanI sAMbhaLelI kIrtinA niNa ya mATe prazna pUchyo. tenA uttaramAM dharmavrutta sAdhue jaNAvyuM ke tame je sAMbhaLyu te taddana sAcuM' ja che ane A vAtanI sAkSI tarIke A pallipati pratyakSa che. mArI pratiaiAdha zakitanI sAcI hakIkata A amArA sAdhuthI tame barAbara samajI zakaze. kAraNa ke A pallipatie peAte sAkSAt anubhava karyA che. mATe tamAre saMpUrNa jANavuM hoya te mArA A ziSya jaNAvaze, potAnI baDAI huM pAte kahetAM zarama anubhavuM chuM. A pramANe Apa khaDAInI icchAvALA, te mahAmuni
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmAMttattamunie ziSya pAse karAvelAM vakhANanuM phaLa 155 rAjanI saraLatA khAvAI gaI, ane mAyAmRSAvAda sevAI javAthI, strIvedyamahApApa baMdhAI gayuM. ane ziSya munie leAkA pAse vistArathI gurunA vakhANa kahI saMbhaLAvyAM. dhadatta munie ziSya pAse karAvelAM vakhANunuM phaLa dha datta munirAja vairAgyathI, dhanamAla, mAtApitA tathA vikAravAsanAne vAsIrAvIne saMyamI thayA hatA. munipaNuM pAmIne paNa zAstronA abhyAsa sAthe, tapazcaryA ane tyAgamAM paNa khUba AgaLa vadhyA hatA. khAremAsa pahADAnI guphAomAM ke, meTAM jagalAmAM ja rahIne, tapasA ane saMyama vaDe kAyAne kRza anAvI nAkhI hatI. jaMgaleAmAM vasIne upadezathI ja nahIM, para`tu AtmazakitathI, sAcA munipaNAnI pragaTa thayelI tAkAta vaDe, mahAkrUra ane bAremAsanA mAMsAhArI siMha-dIpaDA-vAgha-varu jevA zvApadone bhadrika manAvyA hatA. ahiMsaka banAvyA. sada Mtara mAMsAhAra cheDAvyo hatA. cAvIsayeAjananI aTavImAM, vasanArA vanecara jIvAne, pApamukata ane bhayamukata banAvyA hatA. jJAnamAM, zraddhAmAM, ane AcaraNamAM tanmayaanelA dharma dhruttamuninA, pratyeka Atmapradeze . ratnatrayImaya hAvA chatAM, bIlakula sAcI paNa AtmaprazaMsA karAvI, ane rasapUrvaka sAMbhaLI, tethI munizrI dharmadattane, mAyAmRSAvAda sevavAthI strIveda baMdhAI gayA. prazna : khATI khaDAI karavI nahIM. paraMtu sAcI vAta, peparAmAM-chApAemAM, mAnapatrAmAM ke beDamAM agara kumakuma patrikAomAM lakhAvIe temAM doSa kharo ? uttara : bhAIzrI! ApaNe uparanA muninI vAta joI gayA. uparAnta egaNIsamA tItha karadevanA AtmAe, phakata tapakaravAmAM mAyA karI hatI. peAtAnA chamitra munirAjone, pAraNAnA divase pAraNuM karavAnuM jaNAvIne, vadhAre tapa karI lIdheA. ATalI mAyAnA pariNAme kuMbharAjAnI putrI mallikumArI thayA. eTale sAcAM paNa peAtAnAM vakhANathI bhayaMkara pApa baMdhAya che. traNa jIvA paikI, siMha, anazana karI trIjA svage deva thayA. guru-ziSya paNa pAchaLathI teja vimAnamAM teTalA azvaya vALA deva thayA. ane avadhijJAnathI pAtAnA pUrvabhavA jANI yathAyAgya khUba maitrI bhAve daivI sukha bhAgavyAM. traNenA trIjo bhava A bharatakSetramAM, rAjapuranagaramAM. siMhajIva, mahendrapALa rAjA thayA. ziSyajIva te mahendrapAla rAjAnA sumati pradhAna thayA. tathA gurujIva, te mahendrapALarAjAnI rakhAta vezyAnI madanamASA nAmanI putrI thaI. traNe AtmA dharma pAmI pAMcamA svage mitra deveza thayA.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI pAMcamA bhave siMhajIva, ane ziSyajIva, eka zeThanA be putro thayA ane guru dharmadatta jIva, te be bhAIonI caMdrabAlA nAme bhaginI thaI. traNe bhAI-bahena dIkSA laI guru-ziSya je chaThA svarge deva thayA. siMha jIva pAMcamA svarge deva thaI, vacamAM eka manuSyano ane pahelA svargane bhava karI, malayanAmA yakSa thayo. ane guru-ziSya chaThA svargathI cyavane, ziSyajIve, gurunI prazaMsA karavAthI, harivikama rAjA thayA. ane dharmadatta nAmAM gurune AtmA, AtmaprazaMsA karAvI, strIveda bAMdhI, harivikamarAjAnI bhuvanasuMdarI nAmanI rANI thaI. baMne cAritra ArAdhIne, mokSagAmI thayAM. AtmaprazaMsAnA kaDavA vipAkanI kathA saMpUrNa. praznaH te zuM guNInA guNanuM sAcuM varNana thAya temAM paNa pApa che? uttara : guNInA guNanuM sAcuM varNana karavAthI, sevaka varganAM ghaNAM pApa kSaya pAme che. vakhate samyakatva paNa pamAya che. pAmeluM samyakatva nirmaLa thAya che. paraMtu mahAguNI AtmA paNa pitAnA vakhANa sAMbhaLIne abhimAna lAve che, tene jarUra karma baMdhAya che. guNa puruSanA guNonAM vakhANa ane anumodanAnuM nAma pramodabhAvanA che. kahyuM che ke : apAstAzeSadoSANAM, vastutatvAvalokinAM / guNeSu pakSapAto yaH, sa pramodaH prakIrtataH // 1 artha : sarvadeSathI mukta thayelA, ane jagatanA padArthonuM sAcuM svarUpa samajelA, arihaMtAdi paMcaparameSThi bhagavaMte, ane zrIvItarAga zAsananA cAra prakAra zrIsaMghanA guNane, samajavAnA khapI thavuM, ane temanA guNonuM ciMtavana-varNana prazaMsA anumodana, anukaraNa karavuM. A sarvane pramodabhAvanAmAM samAveza thAya che. guNIpuruSanA guNamAM rAga thAya te ja pramoda bhAvanA Ave che. prazna : arihaMtadeva ane siddha paramAtmAomAM te sarva deSane abhAva ane jagatanA padArthonI yathArthatAnuM jJAna hoya che. paraMtu chadmastha AcArya-vAcaka ane sAdhu mahArAja game tevA jJAnI hoya, anubhavI hoya topaNa, sarva bhAvanA saMpUrNa jANakAra te na hoya ne? uttara : gItArtha bhAvAcArya, bhAvavAcaka, bhAvasAdhu, A traNe pada, zrIjinezvaradevanA vacanathI sAmAnyathI sarva bhAva jANe che ane jANe teTaluM prakAze che. pitAnA sthAnane gya sarvaguNa pAmyA hoya che, tathA potAnA dravya-kSetra-kAla-bhAvanI apekSAe, dene TALI zakayA hoya che. tevA trIjA-cothA-pAMcamA parameSThibhagavaMtenA guNone oLakhavA anumodavA ane khUba vakhANavA, tenuM nAma pramoda bhAvanA jANavI. praznaH te pachI dharmadatta nAmanA gurunAM vakhANa karavAthI, dharmadatta sAdhune strIveda
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNonI-oLakhANapUrvaka anumodanA, tenuM nAma ja pramodabhAvanA jANavI. 157 baMdhANe, arthAt pApa lAgyuM, tenuM kAraNa to ziSyaja thaye ne? ane AvuM pariNAma Ave te sAruM karavAmAM paNa, arthAt koInA guNagAvAmAM paNa, nukasAna ja che. mATe guNo paNa na gAvA teja sAruM ne? uttara : badhI jagyA guNa gAvAthI nukasAna thAya che evuM nathI ane evA dAkhalAne AgaLa dharIne sAcA guNanA guNa na gavAya to ApaNe rakhaDI jaIe. juo kaI mahApuNyavAna manuSya jamaNavAra kare che, navakAsa kare, saMghajamaNu kare, paiSadhakaranArane jamADe, daza-vaza ne paccAsane, sene, hajArane, hajArene jamADe che. temAM koI bhAInI hojarI = jaTharAgni maMda hoya ane tene paSTika AhAra vakhate pAcana thAya nahIM, ajIrNa thAya, temAMthI vakhate tAva paNa Ave, roga paNa thAya ane vakhate AyuSanI samApti paNa thAya, tene deSa jamADanArane lAge nahIM. kAraNa ke ajIrNa vagere je kAMI thayuM temAM, jamADanArane ke jamavAnI vastune gune ja nathI, paraMtu jamanAra bhAIzrInA peTane jaTharAgni gunegAra che. jamADanArane, sAdharmivAtsalyanI jeTalI vadhAre oLakhANa ane anumodanA thAya, teTaluM tene phaLa maLe che. vakhate jinanAma mahApuNya paNa baMdhAya che. juo zAstra- zrIsaMghavAtsalya mudAracittatA, kRtajJatA sarvajanepvanugrahaH // prapannadharme dRDhatAya'pUjanaM, tIrthakaraizvaryanibandhanAni // 1 // artha : pahele guNa sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA rUpa cAra prakAra zrIsaMghanuM vAtsalya karavuM, bIjo guNa sArA prasaMge pAmIne khUba udAra banavuM. prazna : khissAM khAlI hoya ane udAratA kema AvI zake ? uttara : udAratA evI ucca vastu cheke paisA hoya te ja Ave evuM nakakI nathI. dhanavAna lAkha vApare tene lAbha na thAya. te garIba pAvalI vApare to paNa lAbha thAya. dhana vAparavuM e alaga vAta che ane udAratA e alaga vAta che. kRpaNa mANasa hajAra be hajAra vAparIne paNa, bApaDa baLato saLagato rahe che. udAra mANasa paheravAnAM lugaDAM ApI de ane AnaMda pAme che.... - trIjo guNa kRtajJatA. upakArIne upakAra bhUle nahIM. vAraMvAra yAda kare. avasara Ave tyAre bamaNuM bAragaNuM karI chUTe. cothe guNa prANImAtranuM bhaluM karavAnA ja vicAra AvyA kare. zakti hoya teTaluM karI chUTe. pAMca guNa satyadharmane oLakhe. Adare ane prANAnta paNa choDe nahIM. ane cha guNa pUjya puruSanI pUjA karavI. prazna : pUjAne arthaze?
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI uttara : pUjAnA be prakAra che. dravyapUjA ane bhAvapUjA. A jagyAe, pUjya zabdane artha, paMcaparameSThibhagavaMte, tathA cAra prakAra zrIsaMgha ane pitAnA vidyAguru, mAtA-pitA, moTAbhAI e. A badhAone yathAyogya pUjyapadamAM samAveza thAya che. dravyapUjA eTale, jene jyAM lAgu paDe tyAM te pUjA samajavI. A viSaya ame prAyaH AgaLanAM prakaraNamAM carcavAnA chIe. bhAvapUjA eTale guNenI stavanA jANavI. A cha prakAra paikI kaI paNa eka athavA badhA guNo, AtmAnA mahAna abhyadayanuM kAraNa che. AvA zrIsaMghavAtsalya-udAratA-kRtajJatA sarvajInI dayA dharmamAM daDhatA ane pUjya puruSanI pUjA A badhA guNo, kaIka mahAna AtmAmAM ja Ave che. AvA eka be -traNa ke badhA guNothI jIva samyakatva pAme che, Avela samyakatva nirmaLa bane che. jina nAmakarma mahApuNya baMdhAya che. ghaNo rasa paDe che, nikAcita paNa thAya che. eTale jema saMghavAtsalya ke sAdharmivAtsalya karanArane, bilakula deSa nahIM, paraMtu ekAnta lAbha che ja. paraMtu ajIrNanA regavALAne nukasAna thAya, tene doSa sAdharmivAtsalya karanArane lAgato nathI. tema guNane samajIne oLakhIne, vicArIne, prazaMsAanumodanA karanArane kevaLa lAbha che. nukasAna nathI. prazna : jema dharmadatta nAmanA gurunA, temanA ziSya vakhANa karyA, te sAMbhaLI gurune strIveda baMdhAye, tenuM nimitta ziSya banyA A vAta sAcIne? ziSya vakhANa na karyA hoya te gurune pApa na lAgatane ? uttara : prazaMsA sAMbhaLanAra traNa prakAranA hoya che : pahelA niMdA ane stuti baMnemAM samabhAvavALA "nindA-stuti zravaNa suNIne, harSa zeka navIANe; te jagamAM bhegIsara pUrA, nitya caDate guNaThANe." 1 atha_cidAnaMdajI mahArAja kahe che ke, nindA ke stuti sAMbhaLavA chatAM, harSa-zeka Ave ja nahIM. pitAnI AtmabhAvanAmAM ja AruDha hoya, te ja sAcA yogIrAja kahevAya che. bIjA pitAnI prazaMsA sAMbhaLIne harSaghelA bane nahIM, tucchatA na lAve, garva na ciMtave, paraMtu gaMbhIratA dhAraNa kare. trIjA pitAnAM vakhANa sAMbhaLI gAMDA ghelA thaI jAya. manamAM phUlAya. vakhate prazaMsakane upakAra paNa mAne. huM Apane AbhAra mAnuM chuM. ema paNa kahI nAkhe.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Apa prazaMsA cAve te mahApurUSa gaNAya 159 prazna : peAtAnA vakhANu ke prazaMsA sAMbhaLavA chatAM abhimAna Ave nahIM. AvA mANase A kALamAM hAI zake? uttara : pAMcamAM ArAmAM paNa sUra vAcaka munirAjo lAkhA thayA che. A sthAne 370 varSo pahelAM thaelA hIrasUri mahArAja khAsa dRSTAMta levA yeAgya che. temanAM bhArata samrATa akabara ane sukhAoe ghaNA vakhANa karyAM hatAM. te badhuM sUri bhagavAna gaMbhIra bhAve sAMbhaLI letA. ane uttaramAM kahetA ke rAjana ! ame amArI pharaja bajAvI che. amAre deze deza vicaravuM, ane vItarAga devAnA vacanAnA pracAra karavA. AvuM sasthAnamAM ane badhI vayamAM, amArI zaktine chupAvyA vinA karavAnuM amane amArA pUrvajo taraphathI pharamAna che, emAM ame jeTaluM karIe ke karI zakayA hAIe te amArI pharajathI vadhAre nathI. AvA mahApurUSonAM khUba vakhANa thAya teA paNa kanA baMdha thAya nahIM. trIjA amArA jevA chicharA peTavALA = tuccha svabhAvavALA; peAtAnI prazaMsA sAMbhaLavAnAM petarAM goThavIne, ApakhaDAI karAvIne, sAMbhaLIne, khuzI khuzI thanArA, manamAM phulAI janArA, AvAone prAyaH kabaMdha ja thAya che. ane AvI najIvI praza'sA-aDAI sAMbhaLIne jIva peAtAnuM khAI nAkhe che. guNI ane nirguNI jIvAnAM lakSaNa. 46 paNa 1 aNumAgyu AvI male, mamatA mUrchA nA'ya, garva na Ave cittamAM, sthAna bhAna hoya. '" 66 Apa laghutA ciMtave, guNanI zeAdha sadAya, parabhAve| tyAge badhA, jarUra guNI te thAya. " hAya sugaMdha na haganA, kahe kapura muja nAma, kimata nahIM kavaDI taNI, kahe lAkha muja dAma. '' ,, ** Apa baDAI bahu kare, suNe bIjAnI pAsa, vagara guNe gurujI mane, traNa jaga mAne dAsa, ,, " tevA pAmara mAnavI, pazuti mahemAna, '' Apa prazaMsA sAMbhaLI, ane sAva mebhAna. 5 A sthAne marIcinI kathA manana karavA ceAgya hAvAthI lakhAya che. bAre mAsa kalpasUtramAM bIjA vyAkhyAnamAM bhagavAna mahAvIra svAmInA sattAvIsa bhava sAMbhaLanArA ke vAMcanArA, pAtAnA vakhANa pAte jAte kare, khIndra pAse sAMbhaLe athavA rajanA gaja thAya te kharekhara pAMcamA ArAnA prabhAva ane amArA jevAonA guNAbhAsanuM pradeza na gaNAya. g 4
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI bhAvibhAva phekaTa thatA ja nathI, AvA nyAyathI, koIvAra sarvajJa bhagavAna RSabhadeva svAmI, samavasaraNamAM, bAra parSadAnI samakSa prakAze che. bharata cakavatI jevA carama zarIrI mahApuruSa sAMbhaLe che. prabhujInA pautra ane cakravartInA putra chellA jinezvarane jIva maricinA puNyanI vAta che. sAMbhaLanArane AnaMdane ubhare AvI jAya te viSaya che. biskula sAcI ghaTanA che. te paNa pA kalAka ke aDadhA kalAkanAM Apa beDAInA phaLa kevAM bhayaMkara banyAM che, te moTA bhAganA vAcakoe jANelAM hovA chatAM paNa lakhuM chuM. cAlu vyAkhyAnamAM bharata cakravatIne prazna svAmina ! ApanI A5rSadAmAM kaI tIrthakarane AtmA che? prabhujIne uttara rAjana ! amAre ziSya ane tamAre putra, kumAra maricimani, je hamaNAM trioMDiyAnA vezamAM che, te A covIsImAM vardhamAna nAmanA chellA tIrthaMkara thavAnA che. tathA teja maricine AtmA, A bharata kSetramAM thavAnA nava vAsudeve paikI (AgayAramA tIrthaMkara vAre, pitAnA meTA sattAvIza paikInA aDhAramA bhavamAM) tripRSTa nAmanA pahelA vAsudeva thavAnA che. ane te ja maricane AtmA pitAnA tevIsamA bhavamAM, mahAvideha kSetramAM, mUkApurImAM, priyamitra nAmanA cakavatI thaze. AvI rIte meTA chavvIsa bhave ane eka keTa keTi sAgaropama eTale kALa, saMsAramAM vitAvIne sattAvIsame vardhamAna mahAvIra nAmanA covIsamA jinavara thaze. prazna : zrI RSabhadeva svAmInA tIrthamAM aSTApada tIrtha upara covIsa jinezvara devenI pratimA bharAvI che. te zuM A vakhate vIsa jinezvara devenA AtmAo samyakatva pAmelA haze kharA ? uttara : pahelA jinezvara RSabhadevasvAmI te kevaLajJAnI hatA ane covIsamAM jinezvara mahAvIra svAmInA sattAvIsa bhava hovAthI, A maricine trIje bhava hovAthI, jarUra samyakatva pAmela hatA. bAkInA bAvIsa jinezvara de paikInA sattara jinezvaranA traNa traNa bhave ja hatA. ane A sivAya 22 23 bhava paNa ati thoDA ja * 7 12 9 9 10 11 1Na A vADI ja kALa hovAthI, ane aMtara ghaNuM moTuM hovAthI prAyaH pahelA chellA jinezvarade sivAyanA, bAvIsa jinezvare samakti pAmela na hoya ema samajAya che. bharata mahArAjA samavasaraNamAM-prabhujInA mukhe maricinuM varNana sAMbhaLI, ghaNuM ja harSa pAmatA, jyAM marici tridaMDInA vezamAM beThA hatA tyAM AvyA. ane maricine prathama traNa pradakSiNA ApIne, namaskAra ane vaMdana karIne, vakhANa karavA lAgyA. mahAkavi vIravijayajI mahArAja kahe che "maricine pradakSiNA detA, namI vaMdIne ema kahetA, tame puNyAvaMta gavAse, hari, cakrI, caramajina thAzo." 1 "navI vaMdu tridaMDIka veza, namuM bhaktie vIrajineza, ema stavana karI ghera jAve, marici mana harSa na mAne che 2
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazaMsA sAMbhaLavAthI maricine ajiNa thayuM. "mAre traNa padavInI chApa, dAdA jina, cakrI bApa, ame vAsudeva dhura thaIzuM, kulauttama mahArU" kahIzuM, nAce kulamadasu bharANeA, nIccageAtra tIhAM badhANeA."|| 3 // 161 maricinA 27 bhavA paikI aDhAramA bhavamAM pahelA vAsudeva, tevIsamA bhavamAM, cakravatI ane chelA sattAvIsamA bhavamAM, tIrthaMkaradeva thavAnuM sAMbhaLIne, maricithI jIravANuM nahIM. abhimAna Avyu. eTaluM joradAramAna AvI gayuM ke, mArA jevA A jagatamAM bIjo kAI meATA mANasa che nahIM, heAI zake nahIM. huM mArAM keTalAM vakhANa karu? tIthaMkarAmAM dAdA pahelA, cakravartI mAM pitA pahelA ane vAsudevamAM huM paheleA. eTaluM ja nahI, huM mahAvidehamAM mUkArAjadhAnImAM cakravatI paNa thavAnA chuM. ane chevaTe traNajagata pUjya, surAsuravadya, tIthaMkara, vItarAga thaI cheluM tItha pravartAvIne, meAkSamAM javAnA chuM. ahA, mArA kula jevuM bIju kAI kula meTuM nathI. micine bharatarAjAnI karelI stuti jIravAI nahIM, pAcana thaI nahI, ajINu thayu, ghaNuM joradAra ajIrNa thayuM ane nIccageAtra aMdhANuM. tethI pAMcamA-chaThThA-AThamA-dazamA-bAramA ane caudamA A cha bhavAmAM trida'DIyApaNuM uDDaya AvyuM. chae bhave brAhmaNukulamAM avatAra thayA. ogaNIsamA ane ekavIsamA bhavAmAM naraka gatimAM gayA. vIsamA bhavamAM siMha thayA. A sattAvIsa bhavAmAM lagabhaga doDhaso jeTalA sAgaropama sivAyanA, eka kATAkATa sAgaropama jeTalA kALa, ekendriya ane vikalendriya jevA tuccha bhavA pUravAmAM pUrNa thayA. A thayuM ApamaDAInuM mUlyAMkana. ApakhaDAInA ja kAraNe asaMkhyAtA ekendriya ane vikalendriyanA bhavA thayA. A pramANe bhagavAna mahAvIradevanA ciratrAmAM jaNAvelAM varSoM ne vAMcanAra zrIjainazAsananI zraddhAvALA tathAbAre mAsa muhapati palluvaNu karatAM " krodha-mAna pariharu." " mAyA-aAbha pariharu " AvAM vAkyAnuM vAraMvAra raTana karanArA mahAnubhAvA peAtAnI javAbadArInA vicAra kema na kare ? prazna : teA pachI AvA badhAM vaNa nAnA niceADa e ja ke AcAya padmavI levI ja nahIM? uttara : uttama puruSa) padavI le ja nahIM, levAnI mAgaNI kare nahIM, levAnI icchA kare nahIM. prazna : te pachI zrIjainazAsanamAM, ATalA badhA AcArya bhagavaMtA thayA kevI rIte ? 21
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI uttara : jeTalA jeTalA zrIjainazAsanamAM gItArtha bhAvAcArya thayA che, tevA mahApurUe padavI lIdhI nathI. paraMtu temanAmAM soe so TakA lAyakAta samajAyA pachI upakAranA samudra gurUpuruSoe, pitAnA ziSyane, barAbara parIkSA karIne samudAyanA gItArtha sthavira puruSonI paNa salAha meLavIne, zrI jainazAsananI prabhAvanA karavA ane samudAyanuM rakSaNa karavA mATe, AcAryapadavI ApI che. pAMcamA ArAmAM paNa bhagavAna sudharmA svAmInI paraMparAmAM thaelA, pAMtrIsamAM paTTadhara udyatana sUrimahArAje, vikrama saMvata 94nI sAlamAM, AbutIrthanI najIkamAM TelI nAmanA gAmanA parisaramAM, ghaNuM zubhamuhUrtamAM, eka moTA vaDavRkSanI chAyAmAM, eka sAthe, corAsI mahApuruSone, AcAryapadavI ApI hatI, jemAM sarvadevasUrimahArAja ane vardhamAnasUri mahArAja mukhya hatA. AbadhAja mahApuruSa gItArtha ane sarva zAstronA pAragAmI hatA. prazna : nicoDa eja Avyoke padavIke prazaMsA levA sAMbhaLavAnI bhAvanA na hovI joIe? uttara : zrIjainazAsana ane naitika sarvasthAmAM ApabaDAI mahA kharAba vastu che. juo-- svazlAghA paranindA ca, matsaro mahatAM guNaiH / asaMbandhapralASitvaM, AtmAnaM pAtayatyadhaH // 1 // artha : pitAnI prazaMsA ane pArakI niMdA, tathA moTA puruSonA guNomAM IrSA ane jarUra vinAnuM bhASaNa, A badhuM AtmAnI paDatInI nizAnI rUpa gaNAya che. tathA vaLI kaI kavi paNa kahe cheH Apa se Apa baDe bana baiThe je, kauna kahe unameM baDa5na hai vijJakAga ghare mana bhItara, upathamAga gahe jaDapana hai aa bhrama gaye raNubhItara pITha de, kauna kahe uname bhaDapana hai, caMcalacitta thaye nahIM thIrate, kauna kahe unameM ghaDa5na hai? gujarAtI kAvyane artha : artha: samyagadarzana-jJAna-cAritra ratnatrayInI, saMpUrNatA hoya, tapa-tyAga khUba hoya. evA mahApuruSane AkhuM jagata pUjya mAne che. temane meTAI levA IcchA na hoya, paraMtu janatA cokkasa maTAI Ape che. tathA jemanAmAM samyagadarzana-jJAna-cAritra-tapane aMza paNa na hoya tevA pitAnI meLe maTAIlenArA hatAzanInA rAjA (IlejI) jevA gaNAya che. upAdhyAyajI kahe che ke :
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 mAnavaMtA keI paNa sthAnamAM gyaneja dAkhala karAya che. "jJAna-darzana-caraNa guNa vinA, jeha karAve kulAcAra re, luTIyA teNe jana dekhatAM, kayAM kare loka pikAra re." jJAna darzana-cAritra vagere guNe na hoya paNa, pitAne vaMdanAdi kulAcAra karAvanArA, dhoLA divasanA dhADapADu jevA che. tathA keTalAka pustakiyA paMDita banelA, ane pitAne mahA vidvAna samajanArA, paNa AcaraNamAM miMDAM jevA hoya te, sAcA arthamAM paMDita nathI paNa jaDa che. vaLI koI mANasa mahA subhaTane svAMga sajIne, hathiyAranA sAdhane sAthe laIne, ghaNA dImAgathI raNabhUmimAM praveza kare, paraMtu sAmenuM joradAra yuddha-tophAna joIne, uttarakumAra (vairATarAjAne putra)nI peThe, pAcho nAsavA taiyAra thAya tene, yuddha vIra kahevAya nahIM paNa kAyara ja gaNAya che. tema ja zarIramAM saMpUrNa jarA chavAI javA chatAM, cittanI capaLatA nAza na * pAmetA, te mANasa sthavira gaNAto nathI. A sarva varNanane nicoDa e ja che ke, A jagatanI kaI paNa meTAI, lAyakAta vagaranA mANasamAM zobhatI nathI. nindApAtra ane hAsyapAtra bane che. prazna : lAgavagathI paNa mANasa rAjA bane che. rAjyane adhikArI bane che. tema bhakitabhAvavALA bhakatavarganA AkarSaNathI, keIne AcAryapadavI apAya te, sthAnathI paNa jJAna Ave evuM na bane ? uttara : moTAM rAjyamAM, jyAM moTI jokhamadArI hoya tyAM, lAgavagano praveza thAya nahIM, ane kayAMya thaye haze tyAM, rajhiyAbegama vagerenA dAkhalAothI, patana puravAra thayuM che. A sthAne siddharAja pachI pATaNanI gAdI mATe thaela parIkSA lakhuM chuM. agiyAraso navANuMnA kAtikamAsamAM, mahArAjA siddharAja jayasiMhanuM, avasAna thayA pachI, rAjya ApavA mATe ghaNuM gaDamathale thaI, paraMtu pradhAnamaMDaLanA aikayathI, mahArAjA bhImadevanA vaMzaja tribhuvanapALa mAMDalikanA mahIpALa, kIrtipALa, ane kumArapALa traNa putronI yogyatAnI saMpUrNa tapAsa thaI hatI ane samagra pradhAnamaMDaLane egya samajAyA pachI gujarAtane tAja paherAvyo hato. pradhAnamaMDaLa ane bIjA paNa rAjyamAM, mAnavaMtA sthAna upara rahelA adhikArI varganI, salAha-sUcana anusAra, mahIpAla, kIrtipALa, ane kumArapALane gujarAtanA rAjAne zebhe te, rAjyArohanA samayane anurUpa poSAka paherAvIne, traNe kumArane rAjyasananI lagelaga gaThavelAM Asane upara lAvIne besADyA hatA.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI A vakhate darakhAra bharAyA hatA. bIjA paNa bhAyAtA, mAMDalikA, pradhAnA amAtyA, sacIvA, sukhAo, senAdhipati, ane nagarazeTha vagere nagaranA ane rAjyanA mAnavaMtA mANaseAthI samagra rAjyadarabAra bharAI javA chatAM khUba niravatA paNa hatI. sau prathama ( mahAamAtyanA ) mahIpALane-- prazna : mahArAja, Aje Apane A mahAgujarAtanA tAja paherAvavA ame badhA bhegA thayA chIe. Apa rAjyane kharAkhara sabhALI zakazA ? kevI yAjanAthI rAjya calAvaze ? 114 mahIpALanA uttara : maMtrIzvara, mAre teA mArA pitAzrInAM sAta gAme ja basa che, ATaluM vizALa rAjya huM saMbhALI zakuM nahIM. mATe mane sAta gAmeAnuM dadhisthalI paragaNu ApI do. maMtrIzvaranA uttara H bhale kumAra, ApanI jevI icchA. pachI bIjo naMbara kIrtipALA hatA. tethI pradhAnAe temane paNa upara mujaba ja prazna karyo. kIrtipALanA uttara : Apa badhA adhikArIvarga, pradhAneA vagerenI salAha anusAra rAjyane kharAkhara sAcavIza, vikasAvIza, prajAne satASa ApIza. uttara ApatI vakhate kIrti pALanA zarIramAM bhaya ane sabhAkSeAlanA kapa cAlatA hatA. uttara paNa vIrapuruSane zAle tevA hatA nahIM. tethI sabhAmAM temane rAjavI banAvavAnI bhAvanA dakhAI gaI. krIti pALa sabhAne joIne ane peAtAnI nAmardAInA pratibiMbane nihALIne punaH peAtAnA Asana upara AvIne besI gayA. kumArapALanA naMbara trIjo hAvAthI have amAtyanA kumArapAlane prazna : kumArazrI ? mahArAjA siddharAjanuM vizALa rAjya Apane soMpavAmAM AvetA Apa tene sAcavI zakaze ? kumArapALa chavvIza varSathI, eka kaMgAla jevI dazAmAM, aneka deze ane hajAro gAmAmAM rakhaDyo hatA. siddharAje kumArapALa upara, eTaleA trAsa gujAryA hatA ke tene, TharIne besavAnuM, nirAMte uMghavAnu, ke Ana MdathI jamavAnuM Aja sudhI maLyuM nathI. tApaNa tenA zarIra ane lalATa upara svAbhAvika teja camakatuM hatuM.. " ka chupe nahIM. bhabhUta lagAyA'' sabhAne A vastu Aje sAkSAt jaNAtI hatI. kumArapALanA eka vIrane zeAbhe tevA dekhAva hatA. abhimanyue kaNa ne ApyA tevA tenA uttaramAM pratApa dekhAtA hatA. maMtrInAM vacana sAMbhaLyA pachI keDa upara laTakatI taravArane myAnamAMthI bahAra kADhIne, kumArapALe siMhanA jevI garjanA karI. mArA A bhujamaLa ane khaDga vaDe, huM rAjyanuM rakSaNa karIza. mArA rAjyane ane mArI icchAne vaphAdAra rahenArane, huM mArA najIkanA sevaka tarIke rAkhIza.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAryapadanI lAyakAtane vicAra rAjya ane rAjAnA nAnAmAM nAnA gunegArane, barAbara paga taLe dabAvIza. mArA vaDIla, vIrapuruSanA zaurya ane yazane ujajavaLa banAvavA buddhi ane zaktine badho ja upayoga karIza. AvA kumArapALanAM eka vIra puruSane chAje tevAM zUratAthI bharelAM, vacane sAMbhaLIne maMtrIo, bhAyAta, saradAre, senApatio, subAo, badhA maMtramugdha banI gayA. ane tatkALa mahArAjA kumArapALane jaya thAonA maMgala zabdanA cArebAjuthI avAje AvyA. kumArapALane rAjyArohaNane vidhi zarU thaye. nividane pUrNa thaye. badhI vidhio rAjyagere karAvI. A sthAne mitro DA, virodhI ghaNA hovA chatAM, kumArapALanA tejamAM badhA dabAI gayA hatA. vaLI adhikAro paNa game tevAone apAtA nathI. eka nyAyAdhikArI bananArane paNa varSo sudhI vakIlAta karI hoya, pachI parIkSA levAya che. pAsa thAya to paNa prAraMbhamAM nAnI jagyA apAya che. gyatAne vikAsa thato jAya ane moTA adhikAro maLatA jAya che. keme karIne moTAmAM moTA sthAnanA adhikArI paNa banI zake che. A badhuM rAjyanIti, ane loka-vahevAranuM varNana paNa, DAhyA mANasane vyavahAra mArga batAvIne, paralokanI vastu paNa samajavA IcchA hoya tene, preraNA ApI jAya che. tAtparya eja ke buddhimAne potAnI zaktine samajanArA baneta, pitAne ke para paraloka bagaDe nahIM. prazna : zAstromAM kahyA che tevA gItArtha bhAvAcArya AvA kALamAM heya kharA? uttara : pAMcamA ArAnA cheDA sudhI 2004 yugapradhAna thavAnA che, 43 thayA che ane 1961 hajIka, have pachI jarUra thavAnA che. A badhA ekAvatArI haze. arthAt ekavacce devano bhava karIne, manuSya bhava pAmI, avazya mokSamAM padhAraze. A sivAya agyAra lAkha ne soLa hajAra yugapradhAna nahIM paNa yugapradhAna jevA haribhadrasUri mahArAja hemacaMdrasUri mahArAja jevA hajAre thayA che, ane thavAnA che. jagataguru harasUrimahArAja A kALamAM paNa cethA ArA jevA thAya che. hIrasUrimahArAja pAlaNapuramAM, ozavALa jJAtimAM, kuMvarajIzAha ane nAthIdevI zrAvikAnI kukSie 1583nA mAgazara suda 9 semavAre hIrasUri mahArAjane janma thayo hato, tera varSanI vaye 1596 kA. vadI 2 somavAre, sudharmAsvAmInI paraMparAmAM, aThThAvanamI pATe tapagacchanA jainAcArya, vijayadAnasUri mahArAja pAse, dIkSA lIdhI hatI. hIraharSa muni prAraMbhathI buddhizALI, cAritrazALI-dhIra-gaMbhIra-tyAgI-tapasvI svabhAvavALA hovAthI te kALamAM gurU mahArAja pAse bIjA hajAro sAdhuo ane seMkaDe vidvAna
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI hAvA chatAM, gurudeve temane 1607 mAM panyAsa padavI-1608 mAM upAdhyAya padavI ane 1610 zIrahI nagaramAM sattAvIsa varSanA yuvAna hiraha munine AcArya padavI ApI. gurudeve hIrasUri nAma ApyuM. ane 1622mAM gurujI svargavAsI thatAM gacchanAyaka thayA. hIrasUrijI mahArAja vyAkaraNa kAvya-koSa, nyAya prakaraNa siddhAMtanA pAragAmI hatA. chatAM paNa dIkSA divasathI, khAremAsa ekAzaNuM ane pAMca vigayuMnA tyAgI hatA. nispRhatAnA khajAnA hatA. meATA meATA vidvAna ziSyA ghaNA hatA, jemAM sakalacaMdrajI upA. zAnticaMdrajI upA. kalyANavi. upA. vimalahaSa upA0 sAmavi. upA. kIrti vi. upA. siMhavimalagaNI hIrasaubhAgya-kAvyanA kartA devavimalagaNI vijayaprazasti kAvyakartA hemavijayagaNI bhAnucaMdra upA. yazeAvi. upA. AvA aneka vidvAna ziSyA upara temanA prabhAva paDatA hatA. ehajAra pacIsA munirAjonA guru hatA. akabara jevA bhArata samrATa upara cAritranA prabhAva pADIne prativaSa sADAchamAsa bhAratanA badhA dezeAmAM jIvavadha baMdha karAvyA hatA. phakta zahenazAha akbaraja temanA bhakta hatA eTaluM ja nahIM, tenA putra jahAMgIrane paNa hIrasUrijI mahArAja ane temanA paTTadhara, senasUri mahArAja pratye khUba bahumAna hatuM. ane akabare hirasUri mahArAjane ApelAM amArInAM pharamAneA jahAMgIre tAjA banAvI ApyAM hatAM. jahAMgIranA putra zAhajahAM thayA. tenAmAM paNa pitA-prapitAnA, jainasAdhuone, mAnavA sAMbhaLavAno saMskAra AvyA hatA. e badhAM, vijaya hIrasUri mahArAje vAvelAM bIjonAM ja phaLa hatAM, eTaluM ja nahIM paraMtu hIrasUrimahArAja jyAM jyAM padhAryAM, tyAM tyAM akabaranA subAee paNa, akabara-samrATa jeTaluM ke vadhAre, sUribhagavaMtanuM bahumAna- sanmAna karyuM hatuM. hIrasUri mahArAjanA zrAvaka bhakto paNa lAkhAnI saMkhyAmAM hatA. ane sUri mahArAjane A kALanA gaNadhara bhagavata jeTaluM mAna ApatA hatA. sUribhagavaMtanA guNagAna vakhANa karanArA yAcAne, zrAvakA ekasAthe hajAranA dAna paNa ApI detA hatA, tApaNa te mahApuruSe chappanna va dIkSA paryAyamAM, cAra kroDa svAdhyAya kayuM" hatu. tenI hammezanI sarerAza kADhIe teA lagabhaga be hajAra Ave che. hIrasUri mahArAjane tapa : ama 81 IMDa 225 ceAthabhakta 3600 nIvicAtha bhakta.vIsa sthAnaka tapa 2000 400 jemAM upavAsa, AyaMbIla ekAzaNAM, guru ArAdhana tapa tera mAsa ane phakta ekAzaNuM AkhI jiMdagI. sUrimaMtranI ArAdhanA } traNa mAsa jJAna-dana-cAritra-tapa 11 mAsa Aya khIla 2400
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 AcArya padavInI yogyatAne vicAra temanuM saubhAgya paNa navamA vAsudeva jevuM joradAra haze. mATe ja te mahApuruSanA jIvanacaritranuM nAma kAtyakAre hIrasaubhAgya mahAkAvya rAkhyuM che. emanA saubhAgyanuM varNana, hIrasaubhAgyamahAkAvya vijayaprazastimahAkAvya ane hIrasUrimahArAjane rAsa vAMcanAra samajI zake che. pUrvAcAryo AcaraNa ane jJAna bannemAM, hIrasUrimahArAja thakI ghaNA AgaLa paDatA haze, hatA. paraMtu AvA bhISaNakALamAM, hIrasUrimahArAjanA samyagadarzana-jJAnacAritra saubhAgya-Adeya- canAma ghaNAM nirmaLa ane AkarSaka hatAM. te temanA jIvanacaritrane jANanArane anubhavasiddha che. te mahApuruSane ziSya samudAya paNa ghaNo hato, eTaluM ja nahIM, paraMtu khUba ArAdhaka hovA sAthe, vidvAna ane apramAdI haze. enA eka be dAkhalA TAMkuM chuM. jyAre hIrasUri mahArAja akabara bAdazAha pAsethI vihAra karI gujarAta bAju padhAryA, tyAre bAdazAhanI vinatithI zAnticaMdra upAdhyAyane, bAdazAhane upadeza saMbhaLAvavA AgrA rAkhI gayA hatA. ekavAra bAdazAhe aTakadeza upara caDAI karI tyAre, zAnticaMdraupAdhyAya paNa sAthe gayA hatA. saMbhava che ke upAdhyAyajI mahArAjanI vRddhAvasthA haze. topaNuM sainyanA batrIsa kezanA eka divasanA prayANumAM, teozrI sAthe ja rahyA hatA, thAkI gayA hatA, page sojA AvI gayA hatA. A vAtanI zahenazAhane khabara paDI, tyAre upAdhyAyajIne pAlakhI yAne DAlI vAparavA Agraha karyo hato, paNa temaNe zithilatAne Adara Apyo nahIM. paraMtu bAdazAhe temane have moTo vihAra karavAnI, namratApUrvaka manAI pharamAvI. vAcake samajI zake che ke varuNadevanI sAnnidhyavALA ane bhArata samrATa akabarane pratibodha karanArA, mahApuruSamAM apramattabhAva ane tyAga nispRhatAnI parAkASTA ubharAya che. A che vijayahIrasUri mahArAjanA mahAmunirAjo paikInA, eka jJAna darzana-cAritranI- triveNInuM eka mahAtIrtha. upAdhyAya bhAnacaMdrajI mahArAja : zAnticaMdra upAdhyAyajI mahArAjanA vihAra pachI sUrimahArAje muni bhAnucaMdrajIne akabara bAdazAhane upadeza saMbhaLAvavA mokalyA hatA. eka vAra bAdazAha, kAzmIra gayA hatA. kAzmIramAM ThaMDI khUba paDatI hatI. bAdazAhanA mahelanI sAme sAva najIkamAM munizrI bhAnucaMdrane utAro maLyo hato. ziyALAnI sakhata ThaMDImAM, calapaTTA sivAya kAMI paNa vastra elyA sivAya, pareDhIe dhyAnamAM UbhelA bhAnucaMdrajIne bAdazAhe joyA. ane bolAI gayuM jaina munio sAcA gIrAja che. mahAtyAgI che. zarIranI paNa darakAra karatA nathI. keInI pAsethI kazuM letA nathI. lugaDAM paNa paheravAthI vadhAre
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI rAkhatA nathI. rAjAo ke zrImaMtanA ghera, jamatA nathI. jamavAnuM levA jatA nathI. pAI paisAne aDakatA nathI. pAdathI ja musApharI kare che. bArIkAIthI jonArane jarUra dekhAya che ke sAcA phakIra, jaina sAdhuo ja che. eka vAra samrATa akabare bhAnucaMdrane pUchayuM hatuM ? (A vakhate hajIka bhAnucaMdrane upAdhyAya padavI maLelI na hatI) mahArAja ? sUribhagavaMte Apane keI padavI ApI che? | munibhAnacaMdrane uttara : AcArya bhagavAnanI sevAmAM be hajAra jeTalA mahAmunirAje vidyamAna che. temAMnA ghaNA munipravarane koIpaNa jAtanI padavI ApI nathI. te badhAmAM mAre naMbara ghaNo moDo Ave che. eTale mArAmAM hajIka padavInI lAyakAta nathI. bhAnucaMdranAM AvAM garvarahita kamaLa vAkaye sAMbhaLI, jemanI vidvattA, tyAga ane prabhAvathI prabhAvita banelA bAdazAha, vinaMtipatra lakhI bhAnucaMdrane upAdhyAyapadavI ApavA AcArya mahArAja pAse khepiye mokalya. bAdazAhanA patrathI bAdazAhanA mAnanI khAtara bhAnucaMdrane aupacArika upAdhyAya padavI mokalAvI hatI ane bhegA thayA bAda, yogovahana karAvI vidhithI upAdhyAya banAvyA hatA. AvA hatA vijayahIrasUrimahArAjanA sAdhuo. ATalI moTI vidvattA, AvuM moTuM rAjAnuM sanmAna, A mATe tyAga-topaNa padavIne meha hato ja nahIM. praznaH A viSaya ghaNo lAMbo thaI gayo hoya ema nathI lAgatuM? uttara : A viSaya jinezvaradevanI AjJAne che. zrIjinezvaradeva dharmanA cakravatI rAjA che. "dhamattAMtaradRALa" artha: traNa bAju lavaNa samudra che, ane eka bAju hImavaMta parvata che. tyAM sudhInA dharmanA zreSTha cakravartI rAjavI jinezvadevane samajavA ane jinezvarade mokSa padhAryA pachI gaNadharedeva, yuga pradhAne kevalI hoya, mana:paryavajJAnI hoya, avadhijJAnI hoya, cauda vagere pUrvanA abhyAsI hoya, chevaTa agyAra aMga vagere pistAlIsa AgamanA jJAtA hoya tevA ja AcAryapadanI mahattA vadhAre che. tethI AcArya padane barAbara samajavAnI jarUra hatI, tethI ja ApaNe AcAryapadane samajAvavA ATalo vistAra jarUrI hato. mATe lakhe paDe che. AcArya eTale jaina saMghanA rAjA gaNAya che. jainazAsananA sukAnI gaNAyA che. temAM theDI paNa nabaLAIna calAvI levAya. jema rAjA nabaLo hoya te, prajAmAM anAcAre, cerIo, apramANikatA, khUna, mArAmArI, lAMca, AtmaghAtanA gunAo maryAdA vaTAve che. vadhI paDe che.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAyanA guNNA na heAya tevAone AcAya banAvAya nahI tema je AcArya zraddhAhIna hoya teA, jamAlinA parivArane, jema jamAline choDI devA paDayA, ane sahasramallanA ane leAMkAnA piravAroe judA vADA ubhA karyA, tevuM thavAthI zAsanamAM chinnabhinna dazA sarjAya che, tathA AcAya ajJAnI hAya teA, celAe AgameAnAM rahasya pAme nahIM. utsarga, apavAda, nizcaya-vyavahAra-AdinuM jJAna na pAmavAthI, vakhate keAIvAra utsarganI jagyA apavAda, agara apavAdanI jagyA utsa AcarI nAkhe. teA mATe doSalAgI jAya. jue zAsra-- 19 ussaggavavAyaviU, gIyattho nissio ya jo tassa / anigUhaMto virithaM asaDo savvastha vatI // k|| utsarga ane apavAdanA jANakAra gItA AcAya kahevAya che ane tevA mahApuruSanI nizrAmAM azaTha bhAvathI rahIne, pAtAnI zaktine nahIM geApavanAra cAritrI kahevAya che. tathA je AcAya nA cAritramAM gAmaDAM dekhAya. aSTapravacana mAtA haiAya ja nahIM, te parivAramAM paNa zithilAcAra pravezyA vinA rahe nahIM. ane dekhAdekhIthI AkhA saMghamAM aviratinuM pramANa vadhI jAya. tathAvaLI AcArya tapasvI nahAyatA, ziSyaparivArane tapasyA karavA preraNA karI zake nahIM. mATeja samyagdarzana-jJAna-cAritra-tapa A cAre vastu hAvA uparAMta. zAntatA, dAntatA, dhIratA, gaMbhIratA, vAtsalyabhAva, pratApa, sahanazIlatA, avasaranatA, vyaktiparIkSA, pratibhA vagere guNeA hAya tevA, mahApuruSa AcArya thAyateA, peAtAnuM tathA zrIsaMghanuM kalyANa karI zake. prazna : A teA badhI jUnA jamAnAnI vAteA thaI. A kALamAM samayane anukULa rahevuM joIe ne ? uttara : zrIjaina zAsanamAM, jamAnAvAda hatA nahIM, hAI zake nahIM. AtA sajJa bhagavAnuM zAsana che. te mahApuruSoe, leAkAleAkane, jIvaajIvane, ane traNe kALane sAkSAta joyA che. temanA jJAnamAM keAI jIva, koI kALa, kAI sthAna ke kAI banAva bAkAta rahela nathI. eTale--sAdhu-vAcaka-ane sUrinAM padonI yAgyatAmAM, ApaDahApaNathI chUTachATa laI zakAya nahIM. kahyuM che ke--. jiNANAe kurNatANaM savvaM nivvANakAraNaM / suMdaraMpi sabuddhie savvaM bhavanibandhaNaM // 1 // artha : zrI vItarAga jinezvara devAnI AjJApUrvaka karAya, te badhuM meAkSanuM kAraNa ane che. ane dekhAvathI sAruM lAgatuM hoya tApaNu, Apabuddhie karAtuM saMsAravRddhinuM kAraNa ane che. 22
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI A kALamAM paNa jinAjJAnA ArAdhaka, sUri vAcaka ane munionuM svarUpa A prastuta dvAramAM ja AgaLa upara jaNAvavAnuM hAvAthI A sthAne vistAra karatA nathI. iti guruAjJA ArAdhaka rAmacaMdrasUri mahArAjanA nibaMdha sapUrNa, athazrI jinezvaradevanI AjJA ArAdhaka DhaDhaNumunirAjanI kathA. 190 A jabudvIpanA, dakSiNa bharatakSetramAM, madhyakha'DamAM, pazcima samudranA kinAre, dvArikA nagarImAM, kRSNa ane khalabhadra nAmanA, navamA viSNu khaladeva rAjya karatA hatA. aMdhakavRSNui rAjAnI subhadrA rANIne, samudravijaya mukhya ane vasudeva chellA ema daza putra ane kuMtI tathA mAdrI be putrIe hatI. kuMtI pAMDurAjA-sAthe paraNI hatI. jyAre mAdrIne ceDhIdezanA rAjA damadata sAthe paraNAvI hatI. kuntInA putrA yudhiSThira vagere hatA ane mAdrInA putra zizupALa hatA. samudravijaya rAjAnA putra ane bAvIsamA jinezvaradeva, nemanAthasvAmI hatA. ane vasu devanA kRSNa-khalabhadrAdi ghaNA putrA hatA. kuntInA putrA yudhiSThira vagere pahelethI chelle sudhI kRSNa mahArAjanA mitra hatA. jyAre mAdrInA putra zizupALa, pahelethI ja jarAsaMdhanA mitra ane kRSNa-khalabhadra-pAMDavAnA kaTTara virodhI hatA. kRSNamahArAja 16 varSanI vaye dvArikA nagarInA rAjA thayA hatA. ane chara varSanI vaye vAsudeva thayA hatA. kRSNa mahArAja thakI temanAthasvAmI vayamAM betraNa varSe nAnA hatA. traNaseA varSoMnI vaye temanAthasvAmIe dIkSA lIdhI hatI, ane cApanA divase kevalajJAna pAmyA hatA. temanAthasvAmInI dezanA sAMbhaLIne kRSNa vAsudevanA putra DhaMDhaNukumAre dIkSA lIdhI hatI. teo ghaNA tyAgI, ane abhigrahadhArI hatA. ekavAra temaNe evA abhigraha lIdheAke, mArI potAnI labdhinA AhAra maLe teAja pAraNuM karavuM. prazna : Apalabdhi eTale zuM? uttara : prabhujInA ziSya tarIke, kRSNa mahArAjanA putra tarIke, meTAtyAgI che, mahAtapasvI che, AvI khabara paDavA devI nahIM ane nirdoSa AhAra maLe teAja vaheAravA, anyathA na vaheAravA. koIpaNa vizeSa vastune ke vyaktine, mukhya banAvIne, gAcarI vaheArAve tA, DhaDhaNamunine, levI kalpe nahIM. prazna : vidvAna samajIne, tapasvI samajIne, tyAgI samajIne, sagAvahAlA dhArIne, ApaNA gAmanA che ema mAnIne, vacanasiddha che, prabhAvaka che, AvuM manamAM vicArIne, munine koI vaheArAve teA, munine pAtAnI sAdhutAmAM deSa lAge kharo ?
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItA kone kahevAya ? 171 uttara : dravyakSetra kALabhAvathI aneka prakAranA abhigrahe levAya che tevA abhigrahadhArIne vaheAravu' kalpe nahI. sivAyA gItA munibhagavAne doSa na dekhAya te vaheAravAmAM harakata nathI. prazna : gItArtha eTale zuM ? uttara : triM maLar sutta, ththo tasmaiyopha valAnuM / samayeLa ya saMjIto so gIattho muNeavvo // 1 // artha : gIta = mUlasUtra; ane mUlasUtranA atha, vizeSA, bhAvA ane tAtpa ne samajelA hAya te gItA kahevAya che. prazna : teA zu geAcarI vaheAravAmAM paNa, sUtra anA jJAnI hAya teja vahAravA jaI zake ? bIjA game te vagara bhaNelA ke AjakAlanA dIkSA pAmelA jaI zake nahIM ? uttara : bhagavAna zrI vItarAgazAsananI maryAdA gItAnIja gocarI kahe che. kAraNa ke saMyamanI badhI ArAdhanAmAM gaucarInI paNa AgevAnI che. gItA sAthe vaLI vairAgI ane nispRhI, vAtsalyadhArI dravya-kSetra-kAla-bhAvanA jANu paNa hAvA joI e. ane utsarga apavAdane samajelA hAya tAja vaheAravA jaI zake. ajJAnI AtmA vaheAravA jAya teA ghaNA deSA lAgatA hAya, paNa dASAne samaje nahI. tethI doSavALA AhAra paNa vahArI le. khIjA koI prasaMgeAthI jainazAsananI niMdA paNu karAve. peAtAnAM mahAvratA paNa vakhate khAI nAMkhe. samudAyamAM rahelA guru mahArAja, abhyAsa karanAra, tapa karanAra, veyAvacca karanAra, vAcanA ApanAra vagerene yAgya, gAcarI na lAvI zake teA, te te AtmAonI ArAdhanAmAM skhalanA Ave. alabhya sthAnamAM paNa, AvaDagatanA abhyAsI, jJAnI puruSA, gAcarI meLavI zake ane dharmanI niMdA thavA de nahI'. ahIM A kALanA eka gItA puruSanuM udAharaNa samajavA jevuM hovAthI lakhu` chu". 1975 thI 50 sudhInA prAya: A prasaMga haze. te vakhatamAM eka mahApuruSa lagabhaga bIjA 18 sAdhu sAthe paMjAba tarapha padhAratA hatA. prAya: 40 thI 50 mAIla jeTalA pravAsamAM jainenI vasatinA abhAva hatA. AvA mahAtmAe saMyamanI ArAdhanAmAM jAgRta hAvAthI, sAthe sahAyaka rAkhatA nahIM. be davasa teA jevAtevA AdhArathI paNa 30-35 mAIla vihAra thayeA. paraMtu
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI trIjA divase chasAta mAIla pahoMcyA. tyAM to badhA za thAkI gayA hatA. sudhA, tRSA ane pagapALA musApharI, pAMcamA ArAne chellA saMghayaNavALo AtmA keTaluM TakI zake ? corAmAM utaravAnuM maLyuM. paraMtu khAvA-pIvAnuM maLavAnI, saMpUrNa ciMtA hatI. zive pitAnI upAdhi cheDI, bhAjane vagere ThIkaThAka goThavI, badhA ja thAkelA hovAthI, lAMbA thaI gayA. gurujIne jaNAyuM ke sAdhu khUba thAkI gayA che. AhArapANI maLe te sAruM. paraMtu jainanuM eka paNa ghara nathI. gurujI pANI vaheravAne lAkaDAne ghaDe palevI vaheravA nIkaLI paDyA, joke ziSya badhA ja vivekI, namra ane gurubhakta hatA. paraMtu uThavA, besavA, cAlavAnI zakti lagabhaga dabAI gaI hatI, tethI gurujIne vaheravA jatA joIne paNa, keI sAdhu ubho thaI zo nahIM. vahoravA nIkaLelA gurUdevane khabara maLI ke, sonI lokonI jAna AvI che. koI chokaro paraNavA AvyA che. ziyALe hato, ThaMDI khUba paDatI hatI, tethI se jeTalA jAnaiyAo mATe snAna sAru pANInAM raMgeDAM khUba garama thayelAM dekhAyAM. gurujIe jAnanA utAre jaIne, pANI mATe yAcanA karI. lokoe udAratAthI pANI ApyuM. lagabhaga dazabAra ghaDA pANI gurujI laI AvyA. ane sAthe gocarI maLavAnI paNa tapAsa letA AvyA. ane thoDI vAra pachI ajena suvarNakAranA jAnanivAsasthAne gayA. tyAM jamavA mATe bATI banAvelI hatI. munione traNa divasathI AhAra maLela na hatuM. lagabhaga 20 jeTalA sAdhu, mATe AhAranI jarUra hatI, tethI pAtrAnI jagyAe kAmaLI pAtharI, bATI vahorI lIdhI. ApanAra bhAra paNa ghaNuM sajajana hovAthI bolyA : "saMtajI ? Apa, bahota mUrti hoge, jitanA jarUra hAM ItanA, jarUra, lIjIye." guru mahArAje yathA jarUra ane ApanAranA bhAvanI vRddhi thAya te mujaba vahorI mukAme lAvyA. badhA munirAjane saMpUrNa AhArapANI ane vizrAma maLavAthI, traNa divasane parizrama cAlyA gaye. savAramAM vihAra karI jenenI vasativALA gAme pahoMcI gayA. aDIM AcArya mahArAja gItArtha hovAthI, AvA lAMbA vihAramAM paNa doSa lAge tevI sahAya lIdhI nahi. sAthe vahorAvanArA zrAvako rAkhyA nahIM. utsarga sAcavyo. trIjA divase eka ja sthAnathI; te paNa lagnavALAnA gherathI, te paNa pitAne jarUra jeTaluM te paNa kAmaLImAM vahorI lAvyA. ahIM thoDo apavAda sevavA jarUra hatI. teTale apavAdane Azraya le paDyo. nidAna ane auSadhanA jJAtA vaidya paNa, daradIne, vicArIne jema auSadha Ape che, tema jainAcAryo paNa samayane jANe che.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAgalee prakAzalA utsarga ane apavAdanI samajaNa 173 w ww^^www^^^^ prazna : utsarga ane apavAda eTale zuM? uttara : koI manuSya potAnA parivAranA, jAnamAlanA, rakSaNa mATe sarakAra pAse, rajA (paramITa) meLavI, hathiyAra vecAtuM laI gharamAM rAkhe che. keIvAra prasaMga pAmI bacavA mATe te hathiyArane upayoga kare. cora-DAkune bIvarAvavA, nasADavA, harAvavA, baMduka-talavAra vApare che. ahIM vinA kAraNe baMdukane, taravArano upayoga karanAra sarakArane gunegAra thAya che. tema zrI jinezvaradevoe, jaina sAdhu-sAdhvIne, AhAra pANI vagere, deSa-lagADI vahoravAnI, sakhata manAI karI che. kAraNa vinA, AdhAkamI nityapiMDa, vagere, AhAra vahoranAra, vAparanAra, jinezvaradevanI AjJAne, nAza karanAra gaNAya che. ane saMyamanA rakSaNanI khAtara-mAMdagI hAya, alabhyatA hoya, azakyatA hoya tathA saMyamanA-rakSaNa mATe bIjA paNa kAraNathI doSa lAgI jAya to paNa virAdhaka gaNAya nahIM. keI gAmamAM eka gRhasthane be putra hatA. eka moTAbhAI peTanA rogI hatA. eka vaidyane batAvatAM vaidya kahyuM ke rogane nAza karavA DAma devA paDaze. tene ATha DAma devaDAvyA. ATha rUpiyA ApavA paDyA. tene nAno bhAI paNa taiyAra thaye. mAre paNa DAma levA che. AThe ATha Apo. baLajabarIthI pitAnI meLe nizAnI karI, ATha DAma lIdhA. ane ATha rUpiyA ApyA. pahelA bhAIe roga maTADavA DAma lIdhA, roga paNa maTI gaye. bIjA bhAIe bhAInI sarasAIthI, DAma lIdhA. pahelAne roga maTI gaye, bIjAne cAmaDI pAkI, ghaNuM divasa duHkhI thaye. paisA gayA, roga Avyo. mUrkha gaNAya. upanaya kAraNe doSa sevanAra pahelA bhAI samAna jANuM, kAraNa vinA doSa lagADanAra bIjA bhAI je ajJAnI jANa. je rogane maTADavA, saMyamana nirvAha karavAnuM muzkelIthI pAra utaravA, utsargane cheDI apavAda na seve te paNa virAdhaka thAya. paraMtu sanakumAra cakI munirAja jevA, game tevA bhayaMkara rogamAM paNa, apavAda na seve. tathA moTI aTavI utaravAmAM paNa, tAkAta hoya. mana bagaDavAne bhayaja na hoya, tevA mahAmunirAje apavAda na seve, topaNa ArAdhaka thAya, tevA baLavAna munine choDIne, bAkInA sthavira pakSiya sAdhuone, utsarganI jagyAe utsarga ane apavAdanI jagyAe, apavAda na seve to virAdhanA lAge che. kahyuM che ke - ussagge avavAya, AyaramANo virAhago hoi, / avavAye puNa patte, ussagganisevao mo . ne ? artha : utsarga eTale eka paNa deSa lagADavA de nahIM. apavAda eTale kAraNe de paNa sevavA paDe. ahIM koIpaNa kAraNa vinA doSa lagADanAra virAdhaka kahevAya che, paraMtu pabaLa kAraNe saMyamanA rakSaNanI khAtara; doSa sevanAra virAdhaka nathI. paraMtu
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174. jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ArAdhaka che. keI mahAzaktisaMpanna AtmA, mana ane zarIra, sahana karI zake tevAM hoya, ane apavAda sevavA jarUra hovA chatAM apavAda na seve topaNu ArAdhaka thAya che. paraMtu apavAdanA kAraNe hoya, ziSyAdi azakta hoya temane AgrahathI utsarga sevavA pakaDI rAkhe haThAgraha kare, sevanA-sevAvanAra ane virAdhaka thAya che. kahyuM che ke-- mahalladhammakajjesu, avavAovi desio| na puNo pAvakajjami, jiNadhammami katthavi // 1 // artha : meTA dharmakArya mATe, (lAbha meTa ane doSa alpa) apavAda sevavA jarUra jaNAya to, apavAda sevavA niSedha nathI. paraMtu pApakAryamAM, zrIvItarAga zAsanamAM, keIpaNa jagyAe apavAda sevavA chUTa ApI nathI. prazna : kayA kAraNe deSa sevAya topaNa, Atma-virAdhaka-bhAva pAme nahIM. uttara : je AtmA zarIre sazakata hoya; bhaNavAmAM, veyAvaccamA, vihAramAM, nirvAha thaI zakato hoya tevA AtmAone, chavigaIo paNa dararoja vAparavAnI manAI pharamAvI che. paraMtu tapa kare hoya; vihAradithI parizrama lAgavAthI, azakita AvI gaI hoya, athavA ghaNA munirAjonI veyAvacca karavAmAM, azAkata=nabaLAI AvI jatI hoya, tevA sAdhune, gurudevanI rajA meLavIne, chapaikInI koIpaNa vigaI, gurunizrAmAM laI zakAya che. paraMtu prabaLa kAraNa vinA paNa vigaIo vAparanAra sAdhu virAdhaka gaNAya che. duddha-dahI-vigaio, Aharei abhikkhaNaM / araa tavokamme pAvasamaNuti gura che ? | iti uttarAdhyayana. prazna : A bhalAmaNa te cothA ArA mATe hatI ke A kAla mATe paNa kharI ? uttara : zrIjinezvaradenA zAsananA vahevAre prAyaH sarvakAlanA jIne-AzrayIne hoya che. chatAM dravya kSetra-kALabhAva paNa vidhi-niSedhamAM kAraNarUpa bane che. cothA ArAnA jInAM saMghayaNa, (zarIrabaLa) ghaNu majabUta joradAra hatAM. tevA AtmAonA asaMgabhAvane, ke tapane, saMpUrNa vahevAra A kAlanA jIvo mATe, azakya hovAthI. parihAravizuddhiAdi, cAritre baMdha thayAM che. ane jinakalpa jevA ka baMdha thayA che. Agama vahevAra-zruta vahevAra baMdha thayA che. AgAra vagaranAM anazana baMdha thayAM che. paraMtu badhIvigaIe dararoja na vAparanAra, nabhI na ja zake evuM nathI. A kALamAM paNa sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA eka varSamAM, cAra mAsa, cha mAsa, ATha mAsa, abIla vardhamAna tapa karatA sAkSAt anubhavAya che. ekasAthe vagara pAraNe--pAMca-sAtasohajAra sudhI AMbIla karatA sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikAo Aje paNa vidyamAna jovAya che.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ utsarga ane apavAdanI samajaNa 175 upavAsathI chaThathI-AThamathI varSItapa karatA, sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA hamaNAM paNa ApaNane najare dekhAya che. bAre mAsa, varSItapa ekAntarotapa karanArA, mahAnubhAvo hAla paNa anubhavAya che. prazna : bAremAsa-vyAkhyAna karanArA, vAcanA ApanArA, abhyAsa karanArA tapa na karI zake-A dalIla barAbara nathI ? uttara : azubhedayathI zarIranA regI kaIka AtmA mATe dalIla barAbara gaNAya? paraMtu vItarAganA munio, tapa vinA rahI zake ja nahIM. tapa na game tene zAsana pariNamyuM kema kahevAya ? pacAsa varSa pahelAM bAre mAsa besaNAM karanArA moTo bhAga hato. ane kAyama ekAzaNa karanArA dazatithi upavAsa, AMbIla ekAsaNuM karanArA paNa ghaNA hatA. bAremAsa AThama, caudaza, pAMcama agyArasa upavAsa karanArA ghaNA hatA. prazna : bAre prakAranA tapamAM svAdhyAya tapa meTatapa che. pachI bIjA tapa na hoya te na cAle ? uttara : upavAsa chaTha, AThamAdi tapa, abIla tapa, ane chavigayanA tyAga vagara, Indriya ghoDA kAbUmAM rahevA azakaya manAya che. ane indriyo upara kAbU na rahe to pAMca mahAvratamAM bagADa pesatAM vAra lAge nahIM. pAMca mAIluM eka vrata bhAMge pAMce jarUra bhAge che. mATe anazana-unedarI vRtti saMkSepa, rasatyAga, kAyakaleza, saMlInatA, A cha bAhya ane prAyazcita, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane kAryotsarga A cha atyaMtara ema bAre prakArane tapa yathAzakita ArAdhanAramAM ratnatrayI Ave che. ane sacavAya che. prazna : ratnatrayIne artha samyagdarzana-jJAna-cAritrANi mokSa mArga pharamAvyuM che ane tapa te cothuM pada kaheluM che. samyagdarzana-jJAna-cAritra zuddha hoya te tapa na thAya. na karIe to paNa cAle ne ? uttara : zrI jinezvaradee-cAritra ane tapa abheda kahyA che. cAra hoya tyAM tapa hoyaja. tapavinA cAritra rahI zake ja nahIM. cAritrane nirmaLa banAvavA tapanI anivArya jarUra che. prazna : uparanA varNanamAM moTA dharmakAryamAM apavAda seve vyAjabI che, ema jaNAvela che teno jarA vadhAre khulAso karavA jarUra che? uttara : kharca theDo ane Avaka ghaNI hoya, jema keI moTI peDhI = moTA dukAnadArane mahemAnonuM raDuM-cAlatuM hoya, ghaNA nekare gumAstAonA pagAra caDatA hoya, ghaNuM dukAne vakhArenAM bhADAM caDatAM hoya, ghaNuM vyAja bharavuM paDatuM hoya, AvA badhA kharcAo karatAM paNa Avaka bamaNa-cAragaNu-dazagaNI hoya tene uparanA kharcA vyAjabI gaNAya che.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI tema ahI` sthUlabhadrasvAmI vezyAnA ghera gayA te apavAda, tenA ghera cAmAsuM rahyA te apavAda tenI sAthe cAramAda ekAnta sevI te apavAda, vikAroja utpanna karAve tevAM, khUba rupavatI-srIonAM citrAthI bharelI, bhIMtAvALI citra zALAmAM rahyA te apavAda SaTsa bhojana vaheA ane vAparyAM te apavAda, nityapiMDa vahoryo te apavAda cAre mAsa zayyAtarano piMDa vahoryA te paNa apavAda. 176 AvA AvA badhA apavAdo paikIno eka apavAda paNa anya munirAjone, amerikananA aNupremanA dhaDAkA jevA hovA chatAM, ATalA badhA apavAdo paNa, zrI sthUlabhadrasvAmI mATe zAsana prabhAvanAnuM ane saMkhyAtIta uttama jIvAne anumeAdana karavAnuM kAraNa banyA che. jue te mahApurUSanI tAkAdanu varNana vezyA rAgavatI, sadA tadanugA, SaDbhIra sairbhojanaM / zubhraM dhAma manoharaM vapuraho, navyovayaH saMgamaH kAlo'yaMjaladAvila: tadaSiyaH kAmaM jigAyAdarAt / taM vaMde yuvatIprabodhakuzalaM zrIsthUlabhadraM munim // 1 // artha : jAte vezyA hatI, rUpanA aMbAra hatI, sthUlabhadra mahArAja upara apramANa : rAga vALI hatI. manathI, vacanathI, kAyAthI, sthUlabhadrane, apaNu thayelI hatI. arthAt manamAM sthUlabhadranuM ja dhyAna hatuM. namratA, komaLatA ane vinayathI bharelAM vacanA, te paNa dAsInI jema khelatI hatI. kAzAvezyAnAM ekaekavacana bhalabhalAne, mAkhaNanA piMDanI mAphaka egALI-pIgaLAvI nAkhe tevAM hatAM. tathA zarIranA pratyeka avayava, sthUlabhadrane arpaNa karelA hatA. tathAtrIse divasa vikArI SaTarasa pakavAnAnuM ja bhAjana hatuM. rahevAnI vasati strIonA rUpAthI citarelI citrazALA hatI. sthUlabhadra ane vezyA bannenI 32-33 varSanI bharayuvAna vaya hatI. vikArane vadhAranArA cAmAsAnA kALa hato. ATalA moTA pramANanAM vikAranAM bharapUra sAdhanAmAM paNa, sthUlabhadrasvAmI mahAmunirAja cAra mAsanI ekeeka kSaNamAM, paLamAM, manamAM, vacanamAM ane kAyAmAM avikAra rahIne, mAharAjAnA mahAnubhaTa kAmadevane, jItI janAra, ane uparathI vezyA jevI apavitra bALAne, zrAvakanA bAravrata uccarAvI, dezaviratidhama ApI tAranAra, sthUlabhadra mahAmunirAjane huM vAMdu chuM. vaLI mahApuruSA kahe che : girau guhAyAM bijane vanAntare, vAsaM zrayanto vazinaH sahasrazaH / hariye yuvatijanAntike, vazI sa ekaH zakraDAlanandanaH // 1 // artha : patanI guDhDhAmAM, vanamAM, ekAntasthAnAmAM rahIne, indriyAne athavA kAmavikArane, hajAro mahApuruSA jitI zakayA che. paraMtu suMdara havelImAM=maneAhara mahelamAM,
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUlabhadrasvAmInu anukaraNa karanAra siMhaguhAvAsI sAdhunuM patana thayuM rUpavatI ramaNI pAse rahIne, kAma vikArAne vaza nahIM thanAra phakta zakaDAlamaMtrInA putra sthUlabhadra ja che. 177 ahIM sthUlabhadra svAmInuM vezyAnA ghera gamana vagere badhuM ja, jaina zAsananA mahAmunirAjonA AcAra vicArothI viruddha hovA chatAM, phkata sthUlabhadra svAmI pUratuM lAbhane mATe thayuM che. AvA AcaraNAnuM eka paNa anukaraNa bIjA jIvAne patananuM kAraNa ja thAya. prazna : ApaNA pAMcamA ArAnA jIvA mATe, bhale AvuM bhISaNa AcaraNa azakaya gaNAya ? paraMtu cAthA ArAnA munirAjo mATe, athavA temanA samakAlIna sAdhue mATe, AcarI zakAya tevuM kema na gaNAya ? uttara : sthUlabhadrasvAmI jevA brahmacArI, cArAzI cAvIsI sudhI kAI thavA muzkela che. jue temanA samakAlIna, temanA gurubhAI, ane mahA tapasvI, ghAra abhigraha karanArA, bIjA traNa sAdhu hatA. 1. vikarALa sapanA khIla upara rahIne, cAra mAsanA upavAsa karIne, kAussagga dhyAnamAM rahenArA eka tapasvI hatA. 2. kUvA upara pATIuM pukela hatuM. tenI upara cAra mAsanA upavAsa karIne, kAussagga dhyAnamAM rahenArA bIjA tapasvI hatA. 3. siMhanI guDDA pAse, cAra mAsanA upavAsa karIne, kAussaghdha dhyAnamAM rahenArA trIjA tapasvI hatA. tyAre sthUlabhadra mahAmunirAja paNa upara batAvelA varNanavALA, vezyAnA mahelamAM cAra mAsa vasanArA mahAtmA hatA. cArUM munirAjo peAtAnA abhigraho saMpUrNa karIne, gurujI pAse AvyA. guru mahArAjAe paNa AvA mahAtmAone khUba AvakAra ApyA. temanA tapanAM, abhigrahonAM, ekAgratAnAM, tyAganAM, khUba khUba vakhkhANa karyA. A samAM sthUlabhadramuninI prazaMsA khUba joradAra hatI. je sAMbhaLIne, pahelA traNa munirAjone saheje duHkha lAgyuM. amArA traNane AvA joradAra 'tapa, ' bhayaMkara sthAnomAM vasavATa, cAre prakAranA AhArano tyAga, maraNanA mitra jevA-siMha-sap-ane grUpa upara kAussagga karIne rahevAnuM, tyAre sthUlabhadramunine tapanA aMza paNa nahIM. trIsevisa azana-pAna-svAdiSTa khAvAnuM, devavimAna jevA vezyAnA mahelamAM vasavAnuM, chatAM temanI AvI prazaMsA; ahIM moTA puruSonA pakSapAta ja dekhAya che. mATe AvatA cAmAse huM pote ja (siMhaguhAvAsI munirAja ) vezyAnA mahelamAM cAmAsuM rahevAnI rajA mAgIza, ane cAmAsuM Avyu' tyAre gurujI pAse, jaIne, vezyAnA ghera javAnI, citrazALAmAM utaravAnI, SaTsa bhAjana karavAnI, AjJA mAgI. gurujI kahe che, bhAI ! meNanA dAMte leAhanA caNA cAvavAnuM, be hAtha vaDe samudra taravAnuM, veLunA kavaLa khAvAnuM, jeTalu kaThINu che, tenA thakI paNa hajAro guNuM, nirvikAra mana rAkhIne vezyAnA gharamAM vasavuM kaThINa che. 23
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ' paraMtu siMhaguhAvAsI, sAdhu na samajyA. gurujInI zikhAmaNane anAdara karIne, vezyAnA ghera gayA. vezyA ghaNI hoziyAra hatI. te samajI gaI ke jarUra sthUlabhadrasvAmInI IrSothI A mahAtmA mArA ghera AvyA saMbhave che. paDavA devA nahIM, paraMtu parIkSAto jarUra karavI, Ama vicArIne sAmI jaIne; AdarasatkAra karIne, munirAjane citrazALAmAM lAvIne utAryA. gocarI pANI vahorAvyAM. jiMdagImAM nahIM joyelAM ke nahIM cAkhelAM pakavAne Aje munirAje vAparyo. prazna : vezyAnA gharanA jevo AhAra bIjI jagyAe na hoya ema kharuM ? uttara : jema puNyanI adhikatA, tema tema lakSmInI, moTI Avaka hoya che. lakSmInI moTI AvakavALA traNa vargo hoya che. rAjA mahArAjAo, jhaverAta vagerenA moTA vepAra karanArAo, ane vezyAo. traNa sthAmAM aDhaLaka lakSmInI Avaka hoya che. tyAM vaibhava-vilAsa-vikAranuM paNa sAmrAjya hoya ane mATe ja tyAMnAM khorAka kevaLa mAdakatAne unmAdone vadhAre tevA hoya che. vezyAnA gharane AhAra vAparIne munirAja vizAnta thayA, tyAM te kazA vezyA AvI. prAraMbhamAM to vaMdanAdi viveka sAcavyo. ane pachI te sAmI ubhI rahIne, cakSuo vaDe cena-cALA karavA zarU karyA. vezyAnA gharane vikArI AhAra vAparavAthI, munizrImAM vivazatA zarU thaI hatI ja ane have badhI bAjunAM citro paNa jovAvAM zarU thayAM hatAM. vadhArAmAM vezyAnA vikArajanaka zarIranA avaye paNa dhArI dhArIne joyA "netrabANo ne padhara nAbhine sundara kaTI." jovAnI sAthe ja munirAjanA munipaNanA patanane prAraMbha zarU thaye. ane maryAdA mukIne kAma-bheganI prArthanA karI : vezyAne uttara : mahAzaya! ame- vezyA-gaNikA nAyikA, paNyanArI kahevAya che guNa-avaguNa joyA vinA, dhanadAyaka vaza thAya. " 1 amene je dravya Ape, tene AdhIna thaIe chIe. ame guNa-avaguNane oLakhatA nathI. have je Apane mArI sAthe, bhagavAMchA hoya te, paheluM te Apa. manine uttara H bhadra! ame akiMcana chIe. eka rAtI pAI paNa amArI pAse nathI. tathA vaLI dhana upArjana karavAnI koIpaNa kalA amane AvaDatI nathI.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUlabhadra svAmI sAthe sarasAI karanAra siMha guhAvAsI sAdhu 199 vezyA : mahAzaya ! nepAla dezano rAjA mahAdAnI che. pratyeka jaina bhikSukane ratnakAmalanuM dAna kare che. tene vecavAthI, eka lAkha dravya Avaze. te laI Avaze te tamArI IcchA pUrI thaze. muni H hamaNAM cAmAsu che, varasAda cAlu che, jamIna, pANI ane vanaspatimaya anI gaI che. tethI jaina munithI kema javAya ? vezyA kahe che mArI sAthenA bhAganI IcchA hoya tA bIjI bIjI vAtA javA do. muni : varSARtumAM musApharI karavAthI chakAyanI virAdhanA ane jiMdagInuM moTuM jokhama gaNAya. vezyA : kAmabhoganA athI mANasAne maravAnA paNa bhaya hotA nathI. paisA lAve athavA A sthAnethI ravAnA thAe. vezyAnA vacanA sAMbhaLIne vikArane vaza anelA sAdhu, nepAla tarapha upaDyA. hajArA du:khA, kSudhA, tRSA, nadIo, pahADAnAM AkramaNA bhAgavI, nepALa jaI kAmaLa laI AvyA. ane kAmaLa vezyAne ApI. sAdhunA dekhatAM vezyA snAna karavA beThI. ane snAna karIne, teja ratnakAmaLa vaDe zarIrane luchIne khALamAM gArAmAM pheMkI dIdhI. sAdhumahArAjahAM hAM, AvI musIkhate, hajArA saMkaTo veThIne, lAvelI ratna jevI kAmaLanI AvI dazA, kAMI akkala che ke nahIM ? ratnakAmaLane kAdavamAM pheMkAya ? vezyA : mahAzaya ! tame keTalAya varSothI cAritra pALIne, meATA moTA tapa ane abhigrahA AcarIne, sAcavelAM samyagdarzana, jJAna cAritra rUpa mahAmUlya ratnAne kAdava karatAM paNa apavitra, mArA zarIranA sparUpa kADhavamAM, nAkhavA taiyAra thayA che. cAmAsAmAM pRthvIkAya, apakAya, vanaspatikAya ane trasakAyaneAkaccaraghANa vALanAra hajAro mAIlanI musApharI karanAra, evA tamArI akkala kheAvAI gaI che ke, mArI AvI ratnakAmale te mArA jevI vezyAe pAse paNa ghaNI che. sulabha che, paraMtu zrIvItarAgadevAnI ratnatrayI ja du`bha che. te ratnatrayIne tame mArA zarIranA samAgama rUpa kAdavamAM phUMkavA taiyAra thayA che. te zuM ? akkalanuM devALu nathI? vezyAnAM vedhaka vacanAnI sAdhu upara khUba asara thaI gaI. pachI tA keAzA vecAe, sAdhune sthira karavA khUba upadeza ApyA. ane kahyuM mahAzaya ! tame sthUlabhadrasvAmInI IrSAthI ja ahIM AvyA haze, paraMtu lAMbe vicAra karazeA tA samajAze ke, samudra ane khAyeAciyA jeTalA, garuDa ane kabUtara jeTaleA, zeSanAga ane cakaluMDI (AMdhaLA sapa) jeTaleA, sUrya ane khadyota jeTalA, sthUlabhadrasvAmI ane tamArAmAM aMtara che. kAraNa ke--
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI " sthUlabhadra mArA pati, huM chuM tenI nAra / paNa te mahApuruSe mane, tRNavatAgaNI asAra / / 1 / / " bhadrabAhu svAmI taNA, ziSya tume guNadhAra asAra mArA rUpamAM, cheDayA muni acAra / 2 / munizrIne vezyAnA upadeza, ruvADe ruvADe gamI gayA, pariNamI gayA. ane kAyAnA pagamAM paDIne, mAphI mAgIne, guru pAse cAlyA AvyA. ane peAtAnA badhA banAva gurudevane jaNAvIne, potAnA pApAnuM prAyazcitta laI sajamapAlI svargavAsI thayA. A sthAne vezyAnA gharamAM javuM vagere badhA apavAdo sthUlabhadramahArAjane pacAvavAnI, zakti heAvAthI, virAdhanAnAM kAraNa thayAM nahIM. ane siMha guphAvAsI munine, pacAvavavAnI zaktinA abhAve, cAritrathI bhraSTa banAvanArAM thayAM. sthUlabhadrasvAmIne cAra mAsa rahevA chatAM paNa vikAro thayA nahIM. bIjA sAdhu kSaNavAramAM agni pAse mAkhaNa jevA thaI gayA. prazna : vezyA heAvA chatAM, ane sAdhue ratnakAmala lAvI ApI chatAM, sAdhunI mAgaNInA svIkAra kema na thayA ? vezyAne dhana Ape, te game te hAya tApaNa, tene Adara Ape che. te pachI prastuta sAdhune Adara na ApyA, para'tu upadeza kema Apyo ? uttara : kAzAvezyA sthUlabhadra mahArAjane upadeza sAMbhaLIne, ane temanuM AvuM tyAgamaya jIvana joI ne, vezyA maTIne zrAvikA banI hatI. teNI ceAthA vratamAM, rAjA mekale tene sevavA paDe te jayaNA. sivAyanA puruSone teNIe tyAga karIne, sAcI zrAvikApaNuM meLavyuM hatu. ane ekavAra rAjAnA meAkalela kalAdhara suthArane paNa, kaLAe dekhADI, gava utArI patiedha pamADI, pAchA kADhayA hatA. prazna : ceAgyatA ke ayAgyatA AvA viSama sthAne pUratI ja jovAnI hAya che ke vastu mAtramAM ? uttara : zrIvItarAga zAsanamAM dIkSA ApavAmAM yAgya-ayAgya tapAsavAnA hoya che, vyAkhyAna paNa game te vAMcI zake nahIM. pustaka game tenu banAveluM yAgya gaNAya nahIM. kavitA game te banAvI zake nahIM. paMnyAsa gaNI, upAdhyAya, AcAya game tene banAvI zakAya nahIM. badhA sthAnAmAM lAyakAta na heAya to, te te sthAneA phaLe nahIM paNa phUTI nIkaLe che. prazna : duniyAmAM kahevata che ke " gALatA tema ayeAgya mANasane paNa dIkSA jevI uttama vastu hAya tA thAya. paraMtu nukasAna to nathI ja ne ? aMdhArAmAM paNa gaLyo lAge che." apAya te zuM khATuM ? lAbha thavA
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAga zAsananA vivekanI balihArI che. 181 uttara : ayogya jIvane dIkSA jevI uttama vastuthI lAbha thato nathI. dharmanI nidA thAya che. zAsananI avahelanA thAya che. dharma pAmelA navA ja dharmathI khase che. vrata bhAMgI nAkhyAnuM moTuM pApa lAge che. taraNInI vedanA mAMhI vrata bhAge te pese' vrata bhAMgI nAkhanArA naraka tiryaMca gatimAM bhaTakanArA thAya che. vratone bhAMgavAthI jIva durlabha bodhi bane che. tratone bhAMganAra manuSya vakhate, tratAnI niMdA karanAre paNa thAya che. nAlAyaka manuSya vrato pAmIne guruno duzamana paNa thAya che. ayogya mANasa, dravyacAritra pALavA chatAM, manamAM sIdAtA rahevAthI, gurune, dharmane, upAsakone manamAM nindA kare che. vrato pratye zraddhA, bahamAna, Adara vagarane jIva pratyeka kSaNe cikaNAM karmone bAMdhyA kare che. praznaH to pachI zAmAM bajiyA, gAma, sui gayaof aIti sAnu artha : avidhie karavA karatAM na karavuM sAruM? AvuM vacana bolAya te paNa usUtra kahevAya che. Ano bhAvArtha e ja thAya ke dIkSA nahI lenArA karatAM, laIne bhAMgI nAkhanArA sArA ema nahIM? uttara : keIne zrIvItarAgadevenI viratinA pariNAma thAya ja nahIM. 2 ane kaI bhAgyazALI jIva viratinA bhAvollAsa pUrvaka dIkSA le-sAruM-pALe. bhAvibhAva ane paDI jAya. athavA siMhanI peThe laIne, pAchaLathI aticAre paNa lagADe. A bemAM nahIM lenAra karatAM, lenArane sAro jANa. kAraNa ke vilAsathI dIkSA pAmIne, cothA vagere guNaThANa spazI javAthI, apasaMsArI thaI gayo gaNAya che. paraMtu je AtmA zrIvItarAga zAsananA vrata vacca-khANAne samajatA ja na hoya samajavAnA khapIpaNana hoya tevAone jJAnioe sArA mAnyA nathI. tema kaI AtmA ghaNI zraddhAthI sAmAyika, pratikramaNa, pUjA, pauSadha tathA dAna, zIla, tapazcaryA kare che. temAM upagazUnyatA vagere doSa hovA chatAM paNa, mArge caDe hovAthI. bhaviSyamAM zuddha sAmagrI pAmIne, zuddha ArAdhaka banavAnI bhUmikA mAnI zakAya. A sivAya, gatAnugatikatA; zUnyatA ane khapIpaNAnA abhAve dIkSA jevI ucca sAmagrI kema apAya? samajIne le ane pApodayathI paDe. gatAnugatika le-ane muke A bemAM sAhukAra ane cera jeTalo taphAvata che. A prazna : avidhie paNa, jinezvara zAsananI kriyA karavAmAM vAMdho nathI. paraMtu lAbhanI ja AzA rakhAya che. te pachI koI mANasa dIkSA le, phAve te-AgaLa vadhe na phAve te ghera jAya temAM harakata zuM? uttaraH agyane dIkSA ApavAnI, jJAnIoe, nA pADI che.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI prazna : ApaNe ajJAnI jIvA, ayAgya cAgyane judA kema tAravI zakIe ? uttara : ApaNe anubhavathI samajAya teTalI parIkSA jarUra karavI joIe. jema udhAra vepAra karanAra vepArI cAra zAhukArane, luccA guDAne, eLakhavA anatuM kare che, tathA varakanyAnI paraspara parIkSA thAya che. AjubAjunA mANaseAthI, mAhitI meLavAya che. tema dIkSA lenAra vyAktane oLakhavAnA zakaya prayAseA karavA joIe, vagara oLakhe apAtrone apAyelI dIkSA, tenA ke zAsananA hita mATe thatI nathI. apAtra mANasa veza cheDI de, athavA vezamAM rahe. tApaNa tene bhagavAna vItarAgadevanI viratine prAyaH svAda maLatA nathI. 182 mahApuruSanA anubhava devalokasamAno hi paryAyo yatInAMvrate / ratAnAM aratAnAM ca / mahAnarakasannibhaH // 1 // koI mahApuNyavAna AtmAne, zrIvItarAgadevAnI savarita gamI jAya tA tene uttarAttara vadhAre vadhAre svarganA sukhAnA (svarganA sukhA jevA) svAda anubhavAya che. jema dhannA-zAlibhadrajI, dhannAkAkI, sItA-damayaMtI, caMdanamAlA, mRgAvatI vagerenI peThe. ane virati samaje nahiM tene viratimAM rasa Ave nahiM. paraMtu anukULa saMcAgA na maLe tA, athavA pratikuLa sayAgA AvI jAya teA, patananA sayeAgAane samAgamA IcchanArA dIkSAmAM rahevA chatAM, tenA paryAya narakanA kedyakhAnA jevA rahe che, jema kaMDarikamuni vagere. vaLI zrIjainazAsanamAM, guru banavA banAvavAnAM sthAno paNa yAgya ayAgyanI lAyakAta vicArIne ja nakkI thayAM che. game tene guru banAvAya nahIM, tathA gaNI-panyAsaupAdhyAya ke sUrIzvaranI padavI paNa apAya nahi. A viSaya ame AgaLanA prakaraNeAmAM lakhyA che ane have pachI paNa savistara carcavAnA chIe mATe ahIM vistAra karatA nathI. iti--sthUlabhadrasvAmInI kathA. vaLI eka apavAdasamarthaka kAlakasUri mahArAjanI kathA. dhArAvAsa nAmanA nagaramAM, vIrasiMhanAmanA rAjA rAjya karatA hatA. temane rUpazIlAda aneka bAhyaabhyaMtara guNagaNamaNimAlA, surasuMdarI nAmanI mukhya paTTarANI hatI. rAjArANInA nirmaLa dAMpatyadhama thI, temane kAlakanAmA putra thayA hatA. ane keTalAka varSo pachI nAgakumArI jevI, sarasvatInAmA eka putrI thaI hatI. ane ( bhAI-bahena ) bALako mATA thavA lAgyAM ane rAjArANIe, sArA adhyApako pAse, kSatrione ucita zastra-astranA zAstrA sAthe, nIti, ane vahevAranA mArganuM paNa ghaNuM vistRta adhyayana karAvyuM hatuM. rAjakumArI sarasvatI paNa, zAstrAno abhyAsa karavA vaDe sAkSAta sarasvatI jevI zaiAlatI hatI.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaddhabhilanA garvanI parAkASTA 183 kAlakakumAra ane kumArI sarasvatI bALA baMne bhAI-bhaginIne sneha khUba hato. bahenabhAI joDe ja jamavA besatAM hatAM. bhAI vinA bahenane kSaNavAra paNa cena paDatuM nahIM. ekavAra kAlakakumAra, maMtrIonA putra vagere pitAnA bAlamitro sAthe, udyAnamAM pharavA gayA hatA, tyAM guNAkarasUri nAmanA AcAryabhagavAna padhAryA hatA. teo pitAnA sAdhusamudAya tathA AjubAjuthI AvelA gRhasthanI sanmukha, dharmane upadeza ane temAM saMsAranI asAratA batAvatA hatA. jinezvarabhagavaMte pharamAve che ke - bhavAraNyaM muktvA yadi jigamiSu muktinagarIm / tadAnIM mAkArSI viSayaviSavRkSeSu vasaMtiM / yatazchAyApyeSAM prathayati mahAmohamacirAdayaMjanturyasmAt padamaSigantuM na prabhavati // 1 // artha : he mahAbhAgyazALI bhavya jIva! je tamane, saMsAranAM duHkho ane baMdhanethI chUTA thavAnI IcchA hoya! A saMsAra aTavI mAMhIthI nIkaLIne, mukti mahAnagarImAM javAnI IcchA hoya to, A saMsAramAM rahelA, mahAbhayaMkara viSanA vRkSo jevA, pAMca IndriyonA viSayamAM, ubhA rahevAnI paNa icchA karaze nahIM, kAraNa ke tenI chAyA paNa prANuone, tyAM ne tyAM coTADI mUke che, eka DagaluM paNa prANI AgaLa vadhI zakato nathI. uttama bhUmimAM alpavRSTi paNa khUba pariNAma pAme che. uttama vRkSo ane phalanuM kAraNa bane che. tema gurumahArAjanA vyAkhyAnanI kAlakakumAramAM khUba sArI asara thaI pitAnA vairAgyamaya vicAre mAtApitAne jaNAvIne, bhaginI sahita, guNAkAra sUrimahArAja pAse dIkSA lIdhI. vairAgI hatA. ghaNu buddhizALI hatA. vaLI kuLakhAnadAna paNa hatA. guru vinaya paNa khUba hovAthI, ati alpa samayamAM zAnA pAragAmI thayA. yogyatA jANIne, gurumahArAjAe, AcArya padavI ApI. kAlakasUri mahArAja banyA. kAlakasUri mahArAjanAM temanAthI meTAM bIjAM paNa eka bahena hatAM. temanA be putra balamitra ane bhAnumitra bharUcanA zakti saMpanna ane prabhAvazALI rAjAo hatA, arthAta kAlakAcAryanA bhANeja hatA. A kAlakAcAryane samaya vI. ni. pAMcamI sadIne saMbhavI zake che. ekavAra vihAra karatA, AcArya bhagavAna, mAlavadezanI rAjadhAnI ujajayinI nagarImAM padhAryA hatA. sAdhvI samudAya paNa AcArya bhagavAnane vaMdana karavA, ujjayinI nagarImAM Avyo hato. jemAM sUrimahArAjanAM bahena sarasvatI sAdhvI paNa hatAM. te vakhatamAM te deza ane nagarIne, prabhAvazALI ane vidyAo vaDe garviSTa banele, gardha bhilla nAme rAjA hato. te khUba anAcArI hate.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ekavAra sAdhvIjI mahArAja ThaMDIla jaIne AvatAM hatAM. ane duSTa rAjA gardhabhilla pharavA nIkaLyo hato. tyAM sAdhvIjIne joyAM. joke jaina sAdhvIjI potAnA saMyamane sAcavavA snAna karatAM nathI. mAthAmAM jeTalo rAkhatA nathI. veta ane te paNa malIna vastro pahere che. vo paNa evA vivekathI pahere che ke, temanA stanAda avaya dekhAtA nathI. vaLI bAre mAsa prAyaH vigaI vApare nahIM ane chaTha-aThamAdi (be-traNa) upavAso kAyama kare che, jenA vaDe cAritra nirvidhana sacavAya che ane rUpa-kAnti paNa ghaTavA mAMDe che. AvA saMyamI jIvanamAM paNa sAdhvIjInA rUpane dekhAva gajaba hatuM. tethI rAjA gardhabhillanI zvAnanajara sAdhvInA zarIra upara ciTI ane pitAnI sAthenA sipAIo dvArA sAdhvIjIne pakaDAvyAM. sAdhvIjI bUma, cIse pADatAM rahyAM. paraMtu yamarAjanA dUta jevA rAjAnA sainikoe ubhI bajAre bUma pADatAM sAdhvIjIne rAjAnA aMtaHpuramAM lAvIne mUkI dIdhAM. A banAvathI AkhuM zahera kakaLI uThayuM. jene-ajene, A satI sAdhvIne kakaLATa, gabharATa, ukaLATa sAMbhaLI khUba duHkhI thayA. keTalAka puruSa-strIonI AMkhamAMthI codhAra AMsu cAlavA lAgyAM. moTA bhAganA uttama kuTuMbonA gharamAM, rAdhelAM anAja paDyAM rahyAM, pheMkI devAyAM. AkhA nagaramAM hAhAkAra chavAI gayo. paracaka AvavAnA bhaya thakI paNa lokomAM ghaNo ja uzkerATa vyApI gayo. satI sAdhvInI cIsa sAMbhaLIne, vAdayanA mANasanAM, hRdaye paNa gadgad thaI gayAM hatAM. ane A banAvathI tatkALa nAgarika lokonI eka moTI sabhA ekaThI thaI. ane badhA maLIne rAjAnI pAse gayA. sAdhvIne choDI mUke. sAdhusaMta jagatanA manuSyonA mAtApitA samAna gaNAya che. rAjA ane prajAe sAdhusAdhvIne, mAtApitAnI buddhithI ja pUjya mAnavA joIe. bena-dIkarI koInI, koI upADI jAya, praja-pakAro sAMbhaLI, nRpati Ape nyAya." 1 paNa rAjA pote yadI, bhraSTAcArI thAya, prajA bicArI rAMkaDI, kayAM jaI nAkhe ghAya." ra gharanuM rakSaNa bhIMta che, vADa kSetra rakSAya, bALaka rakSaNa mAvaDI, prajAnuM rakSaNa rAya." 3 "bhIMta paDe mAtA mare, vADa pavana laI jAya, rAya--anyAyane Acare, pralayakALa sarjAya. 4 he rAjana ! A bAlabrahmacAriNI, sAdhvIjI sAme kharAba najarathI dekhanAra paNa aMdha thayA che. gRhasthadazAmAM rahelI, ane pativALI paNa satI nArIo, sItA, draupadI,
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ satIsAdhvInA zIla mATe saMghe karelA udyamo. narmadAsuMdarI, malayasuMdarI, vagerenA zIlavatane rAvaNa, duryodhana jevA paNa DagAvI zakayA nathI. tyAre A te paMcamahAvratadhAriNI jaina sAdhvI che. akhaMDa zIlavatI che. enA zarIranA sparzanI IcchA karavI te dhagadhagatA aMgArAnI khAImAM paDavA samAna che. keI kavi kahe che - siMhamUccha, maNidharamaNi, satItana, kaMjusaAthe, caDe cAra e eTalAM, prANu gaye parahAtha." A satIne, tame aDI zakaze nahIM. mATe mahAjananuM mAna sAcavI pAchAM Apa. A banAvathI AkhuM nagara zokAtura banyuM che. te sarvane prasannatA Apo. vaLI A jaina sAdhvIjI che. AkhI duniyAnA jenenI putrI bhaginI jananI samAna che. A tophAna jene calAvI leze nahIM. vaLI bhUtakALamAM paNa satInArInA zIla mATe hajAronA balidAne apAyAM che. paNa satInA zIlane vALa vAMke thayo nahIM. ame ApanA bALako chIe. tame amArA bApa cho. arajIne nyAya Apo. rAjAe mahAjananI vAta sAMbhaLI apamAna karI uThADI mUkyAM. pachI tarataja keTalAka sAdhuo ane zrAvakathI viTaLAelA kAlakAcArya bhagavAna padhAryA. ane sabhAmAM mAvI UbhA rahyA-anyAyI rAjAe AvakAra paNa Apyo nahIM. pachI mAna zenuM Ape ? te paNa AcArya bhagavAna zrI jinezvaradevanA pratinidhinI DhabathI, ane jainazAsananA gauravane chAje tevA ruAbathI, rAjAnI sAme medAnI garjanAnI jema, bhASaNa karavA lAgyA. rAjana ! A rAjya puNyathI maLyuM che. rAjA e jagatane rakSaka-koTavALa samAna . gaNAya che. keTavALanA bhayathI, cAra loko hajAra keza bhAgI jAya che. tema pratibhAsaMpanna nyAyI rAjAnA rAjyamAM cora, jAra, dhADapADu, luccA, laphaMgA, guMDA, tephAnI mANase paNa sUryanA prakAzathI, aMdhakAranI peThe, dUra dUra bhAgI jAya che. ane rAjA pite ja anyAya kare to macchagaLAgaLa nyAya phelAya che. kahyuM che keraajnyi dharmiNi dharmiSTAH pApe pApA same samA, / rAjAnamanuvartante, yathA rAjA tathA prajA // 1 // artha : rAjA dhamI hoya to prajAnA saMskAra dhamI bane che. rAjA pite hiMsaka na hoya, asatya gamatuM na hoya, ane cora-pAradArikone pakSapAta na hoya, tene gunAnI zikSA maLatI ja hoya te, prajA paNa, pApa choDe che. ane dharma Acare che. uparanAM badhAM pApe, rAjAne gamatAM hoya to, magano cena rata: paMtha. prajA paNa pApAcAra ja seve che. moTA mANase ke ghaNuM mANasa jyAM cAle teja cIla-mArga banI jAya che. AcArya bhagavAnanAM mRdu-mIThAM upakArI vacane paNa adhama rAjAnI adhamatAne rii jaya kare to
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI aTakAvI zakyAM nahIM. paraMtu apamAnapUrvaka balya, mAre tamArI dharmanI vAto sAMbhaLavI nathI. bALAne pAchI ApavA lIdhI nathI. ratnone mAlika rAjA gaNAya che. tenI sattA che. mAlikI che. tene ThIka lAge tema bhega, vApare, ApI de. temAM bIjAoe Dabala karavI nakAmI che. AcArya bhagavAnane, rAjA gaddhabhillanI uddhatAI pratye khUba napharata AvI. to paNa sAmavacane vaDe khUba samajAvavA prayatna karyo. paraMtu keI kavinAM vAkaye. aMdhA AgaLa ArasI, baherA AgaLa gIta che mUrakha AgaLa rasakathA, tine ekArIta," rAjAne pitAnI sattAne garva hato. jJAnI puruSee garvane cakSu vagarane aMdhApa kahela che. mahAjananI, saMghanI ane AcArya bhagavaMtanI vinavaNIne sadupayoga thaye nahIM. AcArya bhagavAna janma kSatriya hatA. temanAmAM kSatriya teja hajI paNa, jevuM ne tevuM caLakatuM hatuM. tethI rAjAne anyAya asahya banyo ane skUraNAo thavA lAgI. chatI zakitae dharmano tiraskAra sahana karanArane dhikkAra che. eka putra paNa vIra nara hoya te, pitAnAM janaka-jananInA apamAna-anAdara-trAza ke nAzane sahana karI zake nahIM. te pachI seMkaDo hajAro-lAkho keDenA pitA, jaina dharmana, A duSTa narAdhama ekadama uccheda kare te kema calAvI levAya? prazna: A jagyAe dharmanAza kayAM che ? uttara: ekajena satI sAthvIne rAjA haraNa karIne pitAnI rANI banAvavAnI ceSTA kare. tenA je dharmane nAza bIje kayo kahevAya ? koI paNa satInA zIlanuM rakSaNa karavuM te rASTradharma che. tyAre A te jaina zAsananI sAdhvI che. rAjaputrI che. mArI bhaginI che. mAre mArI sarva zakitanA bhoge tenA AtmaprANane bacAva karavo ja joIe kahyuM che ke, dharmadhvaMse kriyAlope, svasiddhAntArthaviplave / apRSTenApiza tena, vaktavyaM tanniSedhituM // 1 // artha : dharmane nAza thato hoya. kriyAne lepa thatI hoya. ane ApaNA pitAnA siddhAnta haNAtAM hoya, te sthAne koI pUche ke na pUche, moTAI male ke na male, paNa zakita hoya te bacAva jarUra karavo joIe. mATe ja AvA adhama narAdhIze paNa, pitAnA rAjyanA ke vidyAonA abhimAnathI unmatta thayA hoya temane parAsta karIne paNa dharmane = zIladharmane jarUra bacAvavo joIe.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA gaddhabhilanI sabhAmAM kAlakAcAryanI bhiSmapratijJA 187 AvA cakkasa vicAra karIne, tathA sAthe sAthe pitAnI zakitanI tulanA karIne, pharI pAchA rAjasabhAmAM AvI rAjAne paDakAra pheMkayo. rAjana! hajIka sAMbhaLI le? ane samajI ? amArI sAdhvIne pAchI ApI de. nahItara amAre chelle nirNaya paNa tuM lakhI le ? jagatanA khUNekhUNuM pharI vaLIza. AkAza-pAtALa eka karIza. tane mUlamAMthI ukhADIza. paNa amArI sAdhvIne cokaksa tArI pAsethI pAchI meLavIza. tyAre ja huM jaMpIne besIza. tuM ema mAnate nahIM ke A bicArA bhikSuko zuM karI zakavAnA che? tuM ema paNa mAnIza nahIM ke mArI sAme pavAnI, UbhA rahevAnI ke bAthaDavAnI kenI tAkAda che? tArA jevA pAmarane huM kSaNavAramAM ukhADavAnI tAkAta dharAvuM chuM. tuM joI leje ke mArAM vAvelAM anAcAra viSa vRkSenAM phaLe mAre kevI nirmAlya dazAe bhegavavAM paDyAM. have tAre traNa avasthA nakakI thaelI samajavI. rAjyathI bhaMza. naradehathI bhaMza. ane narakagatimAM patana. neMdhI levAnuM nakakI karI leje. AcArya bhagavAnanuM, dharaNIne dhrujAvI nAkhe tevuM, khUba jussAvALuM bhASaNa sAMbhaLI, bhalabhalA gunegArone bhaya lAgyA vagara rahe nahIM. paraMtu, adhamarAjavIne AMzika paNa bhaya ke viveka Avyo nahIM. paraMtu kAlakAcArya bhagavAnanI, upara mujabanI pratijJAne eka gAMDA mANasanA gaNagaNATa jevI kalpIne hasI nAkhyuM. AcArya bhagavAna, rAjasabhAmAM, hajAro mANasonI hAjarImAM, pitAnI zauryavRtti bharelI pratijJA saMbhaLAvIne, eka avadhUtane veza dhAraNa karIne, ujajayinI nagarIthI ravAnA thaI gayA. ane paganA mArge anAryothI bharacaka zakadezamAM gayA. paMnyAsajI zrI kalyANavijayajI mahArAjanA abhiprAya mujaba IrAna dezamAM gayA. tyAM keTaloka vakhata rahyA. tyAnAM nAnA nAnA rAjAono saMparka sAdhyo. AvA badhA maLIne chanuM rAjAo, eka samrATa rAjAnA khaMDiyA tarIke rAjya bhegavatA hatA. kAlakasUri mahArAjanAM mRdutA ane madhuratAthI bharelAM, tathA Azcarya upajAve tevAM, vyAkhyAne sAMbhaLIne, loko khUba khUba AkarSAyA. ane avAranavAra najIka najIkanA mitra rAjAonA rAjyamAM ekaThA thaI, sUri mahArAjanAM bhASaNa sAMbhaLavA lAgyA. prazna : kAlakAcArya IrAna dezanA, khaMDiyA zakarAjAone, vyAkhyAna saMbhaLAvatA hatA. paraMtu ApaNI saMskRta, prAkRta, hiMdI ke gujarAtI, ekapaNa bhASA teo samajatA, jANatA na hoya, temane ApaNe vyAkhyAna zI rIte samajAvI zakIe? uttara : zrI jainazAsananA AcArya bhagavaMte, rabaDa ke bolvaDa jevA hoya nahIM.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI teo judA judA dezanI bhASAonA jANakAra hoya che. ane atialpakALamAM tene dezanI bhASAo. vahevAre ane mANasane samajI le che. tethI temane khacakAvuM ke gabharAvuM paDatuM nathI. prazna : rAbaDa ane bolvaDane zuM artha ? uttara : saMskArI mAtApitAnAM mUkhasaMtAna rAbaDa kahevAya che ane asaMskArI mAtApitAnAM mUkha saMtAne bethaDa kahevAya che. kAlakasUri mahArAjane teo, eka mahAna puruSa tarIke, samajatA ane svIkAratA havAthI, avAranavAra kAMI kAmasevAnI mAgaNI karatA hatA. ane sUri mahArAja avasara AvyuM jeIzuM. e uttara ApatA hatA. ekasaradAranA ghera AcArya bhagavAna rahetA hatA. te daramyAna, eka vAra temanA uparI rAjAno azrAvya = na sAMbhaLI zakAya te, Adeza laIne eka mANasa Avyo. parabIDiyuM ApyuM. vAMcyuM ane mukha uparanI prasannatA khavAI gaI. A vakhate kAlakasUri mahArAja joDe ja beThA hatA. sUrimahArAjanA pUchavAthI, zAkhI saradAre pote ane pitAnA jevA cha-- rAjAo pratyenI-svAmI rAjAnI, asahya-atijulamagAra johukamInI vAta kahI saMbhaLAvI. teja kSaNe avasara maLavAthI, te nu rAjAone bacAvI levA, ane te bAbatamAM pote saMpUrNa madadagAra thavA taiyArI batAvI. tethI gumarIte badhA zAkhI saradArene, pitAnA gAmamAM kolakAcAryanI pAse bolAvyA. khAnagI masalato karI, badhA ekamata thayA. kahyuM che ke, avasare bhASitaM vAkya, bhavet koTiphalapradaM // aMrtha avasare belAyeluM nAnuM vAkaya paNa, moTA phalanuM kAraNa bane che. ane sUcanA karI ke Apa badhA, pitapotAnA parivAra sAthe hamaNAM ja taiyAra thaI jAva. badhA saradAre e potapotAnAM lazkara, hAthI, ghoDA, ratha, pAyaMdala sAthe levA ane TakA mArge pasAra thavuM, badhI yojanAo nakakI karIne saurASTra tarapha AvyA. eTale saMbhava che ke, siMdhano mArga lIdhe haze. saurASTramAM AvyA, tyAM comAsuM zarU thaI gayuM. vacamAM paDAva kare paDayo. dhana zaMbala khUTI gayuM. paraMtu kAlakAcArya bhagavaMte, eka iMTanA nibhADAne, maMtra prayogathI suvarNarAzi, banAvI, saradArene seMpIne temanI badhI jarUriyAtane anukULatA karI ApI. Ama thavAthI, zAhI saradAre anAryo hovA chatAM paNa, sUribhagavaMtanA prabhAvathI vinIta ziSyo jevA thaI gayA hatA. jethI prasaMge pAmIne paNa sUrimahArAjane na game tevuM anArya kAma karatA nahIM.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaddhabhillane uccheda ane jainazAsananA jayajayakAra 189 pariNAme zAhI sainya mAlavAnI rAjadhAnI ujjayinInA parisaramAM pahoMcyu. A khabara rAjA gaubhillane pahAMcI. paraMtu tene pAtAnI vidyAonA pAvara hato. tethI yuddha karyuM nahIM paraMtu daravAjA baMdha karAvyA ane nagarInI badhI bAju zAhI sainya geAThavAI gayuM. gahUMbhinnurAjAne gaMdha bhAvidyAnI joradAra sahAya hatI. tethI te cakravatIne paNa tRNa tulya samajato hato. gaddha bhinna jyAre gadha bhI vidyAnA upayoga kare che. tyAre te vidyA gadheDAnI peThe meATA avAjathI bhukavA lAge che. tenA aDhI gAu zabda pahoMce che. tene je sAMbhaLe te te maraNa pAme che. A rahasya sUri mahArAja jANatA hovAthI, samagra sainyane traNa gAu pAchuM haDAvI lIdhuM hatuM, ane zabdavedhI dhanuSadhArI 108 subhaTA taiyAra rAkhyA hatA. jeTalAmAM--gaDha bhInA avAja Avyo, tejaNe sAvadhAna zabdavedhI subhaTonAM khANA chuTayAM ane ga... bhI vidyAnuM mukha mANA vaDe bharI nAkhyuM. vidyA krAdhAviSTa thaI rAjAnA zarIra upara mUtraviSTA karIne cAlI gaI rAjA jenA baLa upara mustAka hato, te vidyA tene lAta mArIne jatI rahI. tathI zAhI sainya sAthe sUri bhagavAne zaheramAM praveza karyo. rAjAne pakaDIne sUrimahArAja pAse UbhA karavAmAM Avyo. AcArya bhagavaMte peAtAnI bhUlano micchAmi DukkaDa' mAgavA ane pApanuM prAyazcita karavA samajAvyo. paraMtu rAjA samajyo nahIM. tene cheDI mUkayo ane nirAdhAra thaIne, aTavImAM bhaTakatAM tene vAghe mArI nAkhyo. sAdhvI satIne dubhAvanArane bIju zu male ? kAlakasUri mahArAje suzIlA sAdhvIjIne, saMghanA mANasA mekalI maMgAvI lIdhAM. ane sAdhvI samudAyamAM meAkalI dIdhAM. prazna : sAdhvIjIne potAnI vAsanA pUrNa karavA ja, rAjA upADI gayA hatA. ane potAnA ataHpuramAM Aja divasa sudhI rAkhyAM hatAM, te paNa teNInuM zIla kema luMTI zakayA nahI ? uttara : je satIe potAnA zIlamAM majabuta hoya tene, koI bhraSTa karI zakayA nathI AhIM sItA, malayasuMdarI, acakArIbhaTTA, vinayadhara zeThanI cArapatnIonA be bhavA vagere ghaNA dAkhalA banyA che. zrI jainazAsanamAM kahevAyuM cheke, meATA lAbhanI khAtara athavA patanathI bacavA mATe apavAda sevavA paDe teA paNa virAdhanA gaNAtI nathI. jJAnipurUSo pharamAve che ke, ussagge avavAyaM AyaramANo virAhago bhaNio / avavAye puNapatte ussagganisevio bhaio // 1 // artha : utsa vAparavA yAgya hAvA chatAM arthAt khIlkula doSasevavA jarura
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI hAya ja nahIM. tA paNa apavAda Acare, arthAt kAra vinA doSa lagADe tevA sAdhu avazya virAdhaka-gaNAya che. paraMtu apavAda sevyA vinA bIjo upAya ja nathI. tApaNa utsaga seve. Alabana le ja nahIM. doSa lagADe ja nahI evA AtmA ArAdhaka paNa thAya. ane vakhate virAdhaka paNa thAya. prazna : ArAdhaka paNa thAya, ane virAdhaka paNa thAya, e kevI rIte spaSTa samajAvo. uttara : satatkumAracakravartInA zarIramAM moTA zela roga utpanna thayA hatA. paraMtu te mahApuruSe auSadhano Azraya lIdhA ja nahI. ane rAge| sAtaseA varSe bhAgavyA A dhyAna paNa thayuM nahI. tema potAnI saMyama ArAdhanA ne paNa kSati paheAMcavA dIdhI nahI' mATe utsarga thI ArAdhanA thai. tathA AMhI sAdhvInuM zIla macAvavAnuM hatuM. AsthAne lAkaviruddha kAMipaNa kA karyA sivAya gabhillanA gava utAravA mATe zikata hAvA chatAM muMgA meADhe jainazAsananI nindA aprabhAjanA joI sAMbhaLI calAvI levAya to. AcAya avazya virAdhaka bane che. AsthAne apavAda mATe hAvA chatAM, sAdhvIjInA zIlarakSaNanuM kArya, AnAthI paNa ghaNu meTuM hovAthI, kAlakAcArya bhagavaMte vezapalaTA karyAM. anArya dezamAM gayA. va eva anAya dezamAM anAryanA sahavAsamAM rahyA. channu rAjAone lAkhAnA sainya sAthe hindustAnamAM lAvyA. zabdavedhI laDavaiyA ekaThA karyAM. zabdavedhI eka khUTato hovAthI, pote paNa dhanuSaANu hAthamAM lai, ga`bhIvidyAnA mukha pUrvAmAM sahAyaka thayA. rAjAne padabhraSTa karyA dezanikAla karyAM. sastra AMcakI lIdhuM A badhuM jainAcAya mATe meDA apavAdanuM kAraNa hAvA chatAM paNa, sAdhvInA zIla rakSaNanu kArya khUba mahatvapUrNa heAvAthI, jainazAsananA jayajayakAra elAvyA. A ghaNI meATI ArAdhanA thaI che. prazna : eka sAdhvIjInA zIla rakSaNa mATe ATalA moTA AraMbha samAraMbha, laDAI thaI haze temAM, hajArA ke lAkhAnI saMkhyAmAM manuSya ane pazuo paNa marAI gayA haze. AmAM lAbha vadhAre ke nukasAna vadhAre ? uttara : caidyaviLAse, sidhAra, pavayanasla uDDAde / saMjaicautthabhaMge mUlaggI bohilAbhassa // 1 // artha : caityadravyanA devadravyaneA nAza karavAthI, munine mArI nAkhavAthI, zrIjainazAsananA uDDAha karavAthI karAvavAthI, ane sAdhvInA zIlanA nAza karavAthI, beAdhibIja Avyu' hAya teA paNa nAza pAme che.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ satInA zIla rakSaNa mATe meTA apavAdo paNa sevAyAnA dAkhalA 191 A sthAne sAcavInA zIlanA nAzanI sAthe, jainazAsanane moTo parAjaya hato. eTale jene bicArA nirmAlya che. AvuM thavAthI jagatamAM arAjakartA sarjAya. AvA prasaMge zakti hoya to jarUra pratikAra karavo ja joIe. sAdhvInA zIlane bacAvavAno lAbha ghaNo moTo che. prazna : ApaNe to zeDo deSa ane moTo lAbha mAnanArA chIene? uttara : satI-sAdhvI nArInA zIlarakSaNa jevo bIje kaI lAbha nathI. AvA mahAna jIvone dharmabhraSTa thatA bacAvavAne lAbha, ApaNA jevA alpa che kema samajI zakIe. juo satI sItAjInA zIlarakSaNa mATe rAma-rAvaNanuM meTuM yuddha thayuM. hajAre nahIM-lAkho manuSyanI khUnakhAra laDAI thaI. rAvaNa jevuM manuSya-ratna duniyAmAM khovAI gayuM. draupadIne pra ttararAjA, devanI sahAyathI, ghAtakIkhaMDanA bharatakSetramAM laI gayA. te draupadIne pAchI lAvavA, kaNa mahArAja ane pAMDavo be lAkha ejanano lavaNa : UtarI ghAtakI khaMDamAM gayA. yuddha karyuM. prattarane harAvyo, pAchA pitAnA sthAne AvyA. jitazatru rAjAnI putrI sukumAlikA sAthvInA zIlarakSaNa mATe, AcArya mahArAje sAdhvInA sagA be bhAI munirAjone, bAre mAsa sAdhvInI cokI karavA goThavyA hatA. prazna : sAdhvInI cakI karavA sAdhuone rAkhavA paDyA tenuM zuM kAraNa? uttara : sAdhvI rAjaputrI che. yuvatI che. devInA jevuM rUpa che. ghaNAM tapa karavA chatAM rUpa ghaTatuM nathI. sAdhvI jyAM jAya tyAM kAmI puruSo, ToLAMbaMdha bhegA thatA hatA. sAdhvIsamAja bhayamAM mUkAyo hato. temanAthasvAmInA nirvANa pachI thoDA ja vakhatamAM A ghaTanA banelI che. tathA bhagavAna mahAvIra svAmInA vidyamAna kALamAM, mahAsatI mRgAvatI upara paNa, nirAdhAra dazAmAM, zIlarakSaNa mATenI meTI Apatti AvI hatI. satI mRgAvatI khUba ja rUpavatI hovAnA mAlavAdhapati caMDapradyotane khabara maLelA. ane caMDapradyota meTA sinya sAthe vacchedeza kauzAMbI nagarI upara caDI Ave. zatAnikarAjA sAmane karavA, caMDapradyotanI sAme gaye. raNamedAnamAM ja hRdayaskeTa thavAthI rAjA maraNa pAme. sinya prajA ane rANI nirAdhAra thayAM. vikarALa kAmAviSTamAlavapati have nirbhaya ane parizrama vagara mRgAvatIne potAnI rANI banAvavAnI taiyArImAM hato. AvI dazAmAM mahAsatI mRgAvatIe, evI buddhi pUrvakanI kapaTaracanA goThavI ke, mRgAvatInI buddhimAM caMDapradyota buDI gaye. kapaTaracanAmAM divaso ane mahinAo jatA
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI rahyA. eTalAmAM prabhu mahAvIra deva padhAryAM. mRgAvatI satIe hajAro devA, vidyAdharA mANasAnI vacce, samavasaraNamAM bhagavAna mahAvIradevanI samakSa, ca'Dapradyota pAse dIkSA levA rajA mAgI. prabhujInA atizaya ane satInA zIla prabhAve caMDapradyote hA kahI. mahAsatI mRgAvatIe prabhujI pAse dIkSA lIdhI, niraticAra ArAdhI kevalajJAna pAmI meAkSa gayAM. A sthAne zIlarakSaNa mATe satI mRgAvatIe kapaTaracanA karI. bIju, AThamuM ane sataramuM pApa sthAnaka sevyuM. paNa lAgyuM nahIM pApa baMdhAyuM nahIM karyAM khapI gayAM. prazna : kAlakAcArya bhagavAna mATe ghaNI vAtA saMkaLAelI che. te kAlakAcAya eka ja ke judA judA che. uttara : kAlakAcArya bhagavAnanA nAma upara-nIce mujaba ghaTanAe banyAnI jAherAtA male che. 1 dattanAmA rAjAe yajJanuM phaLa ane peAtAnuM maraNa, gati vagere puchyAnI khAkhata 2 Indra mahArAje nigeAdanuM svarUpa pucchayAnuM vistArathI vyAkhyAna karyAnI bAbata 3 gaddha bhilla rAjAe sarasvatI sAdhvInuM haraNa karyu. mATe ja tenA uccheda karyAnI khAkhata 4 vArSika parva (saMvaccharI pa) pAMcamanu' cAthamAM lAvyAnI khAkhata 5 avinIta ziSyonA tyAganI khAkhata. 6 tathA sattAvIzamA yugapradhAna kAlakAcArya bhagavAna thayA che temanA samaya kayAre? dattanAmanA rAjAnA banAva. kAlakAcAya ane datta rAjAnI kathA. turimaNI nAmanI nagarImAM. kAlaka nAmanA sarvAMvidyApAragAmI brAhmaNa rahetA hatA. tene bhadrA nAmanI vidhavA bahena hatI. tepaNa peAtAnA nAnA bALaka sAthe bhAInA bhegI ja rahetI hatI. bhadrAnA putranu dattanAma hatuM. ekavAra kAlakaviprane jainAcAya nA samAgama thayo. dezanA sAMbhaLI. vairAgya thayo. dIkSAlIdhI. ghaNA buddhizALI hAvAthI, gheADA ja samayamAM, gurUsevAnA phalasvarUpa sarva zAstrAnA pAragAmI thayA. gurUmahArAje kAlakamunine lAyaka samajI, vidhi-vidhAnA karAvIne, AcAya padavI ApI. kAlakavipranA bhANeja mAmAnA sahavAsathI bhaNIgaNIne vidvAna thayo hatA. mAmAnI dIkSA pachI dhana kamAvAnA upAyA zarU karyAM. sAmatIe kharAba maLavAthI dizA badalAI gaI. jJAnabuddhinA pravAha savaLe nahI paNa avaLe mAge zarU thayo.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ dattarAjA ane kAlakasUrimahArAja tathA kAlakAcA nA samaya 193 pApAnubaMdhI puNyanA udayathI, rAjakIya mANasAnI mitrAI vadhavA lAgI. gheADe thADe AgaLa vadhI rAjAnA pradhAna banyo. ane vizvAsaghAtathI rAjAne phasAvavA pradhAnamaDaLane, peAtAne vaza karIne, rAjAne keda karIne, pote rAjA thayo. pachI tA dattanA anAcArAe maryAdA vaTAvI dIdhI. mAMsAhAra, mAdarApAna, zIkAra, vezyA, parastrIgamanAdi, rAjanA sAmAnya kA banI gayAM hatAM. tathA jemAM bakarAM, gheTAM, pADAe vigerenA nAza karI mAMsanA havana thAya che. tevA yajJA zarU karAvyA. dhamI leAkeAne trAsa ane adhamI mANasA AgaLa AvavA lAgyA. datta rAjAnA pApAcAronuM sAmrAjya jAmI gayuM. AcArya bhagavAna kAlakasUri mahArAja paNa vihAra karatA turamaNI nagarInA parisaramAM padhAryA. mAmAnA sagapaNathI datta rAjA AcArya bhagavAnane maLavA gayo. ane potAnI nAstikatAnu pradarzana thAya tevA ghaNA prazno puchyA. AcArya bhagavaMte siddhAnta ane yuktio vaDe, badhA praznonA uttaro ApI dattane khelatA baMdha karyo. dattanA chellA prazno: yajJo karavA karAvavAnu la zuM ? uttara : bIjA prANIone mArI nAkhavAthI mahA pApa thAya che. yajJAmAM sekaDA hajArA prANIone heAmavAmAM AvatA heAvAthI yajJanuM phaLa paNa naraka ja samajavuM. dattanA prazna : huM maraNa pAmIne kayAM kaI gatimAM upajIza ? AcArya bhagavAnanA uttara : tuM marIne narakamAM javAnA che. ane AjathI sAtame davase marIza. dvattanA prazna : tame marIne kayAM jase ? uttara : ame nimala cAritra pAlIne svagamAM jaIzu. prazna : mArA maraNane sUcavanArI nizAnI heAya te batAvA ? uttara : tArA maraNanA davase savAramAM tArA mukhamAM viSTA paDe teA tuM jANaje Aje ja mAruM maraNa nakakI thaze. AcArya bhagavAnanA bhaviSya varNanane sAMbhalavA chatAM, potAnA gava mAM mustAka anelA dattane cha divaso gayA. paraMtu bhramaNAthI sAta divaseA gayAnA khyAla AvavAthI, vahelI prabhAte gheADA upara pharavA jatAM, rastA upara koI mAgavAne, viSTAvisarjana karelI hatI, temAM gheADAnA paga paDayA. bhavitavyatAthI viSTA uchaLIne rAjAnA mukhamAM paDI. tethI 25
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI rAjAne AcAryanAM vacane yAda AvyAM. te ja vakhate kedamAM purAyelA jitazatrurAjAnA vizvAsu sevakae dattane pakaDI keda karI, kutarAnA mAre mArI nAkhe. tIvra raudra dhyAnathI mArIne datta narakamAM gaye. A sthAne kAlakAcArya bhagavAne, rAjAne bhaya ke zarama athavA bhANeja tarIkenI lAgavagane vicAryA sivAya, yAnuM phala saMbhaLAvyuM, paraMtu bhInuM saMkelyuM nahIM. te jainAcArya bhagavAnanI niDaratA ane prabhAvakatAne sAkSAtkAra thayo che. A kAlakasUri bhagavAna sau prathama manAya che kAraNa ke itihAsakAranA maMtavya anusAra temane sattAsamaya vIranirvANa saMvatsara 300 thI 335 sudhIne samajAya che. 2. nigodanuM svarUpa kahenAra kAlakasUri mahArAjane itihAsakAroe viranivANanI cothI sadInA mAnyA che. paraMtu A nigodanI vyAkhyAnuM varNana ghaNu graMthamAM AcArya Arya rakSitasUrimahArAjanA nAma upara caDeluM che. ane AcArya Arya rakSitasUrine janma vi. ni. pararane che. dIkSA 544mAM che. svargavAsa 597mAM levAthI nIgodasvarUpa kathanavALI ghaTanA vI. nirvANanI chaThI sadImAM jAya che. 3. gaddhabhillane uccheda karanAra, pAMcamanI cotha karanAra, ane avinIta zabdono tyAga karanAra, kAlakasUri bhagavAna traNe bAbate ekaja AcArya mahArAjathI banelI hovAthI ane te vi. ni. saM 453 thI 465 sudhImAM banela jANavI. prazna : yuga pradhAnanI nAmAvalimAM, sattAvIzamA AcArya kAlakasUrimahArAja batAvyA che. temane sattAsamaya uparanA kAlakasUri varNana sAthe saMgata jaNAtuM nathI. kAraNa ke ogaNIza-vIza ane ekavIzamAM yugapradhAne chaThThI zatAbdiInA aMta sudhImAM hatA. tethI sattAvIzamA yuga pradhAnane kALa ghaNo pAchaLa mAnave paDe? uttara : sattAvIzamAM yugapradhAna kAlakasUrine sattAsamaya yugapradhAna nAmAvalimAM vi. ni. 983 thI 994 sudhI batAvyo che ATalo agyAra varSa yugapradhAna kALa jANa. bIjI vAta e che ke vallabhIvAcanAnA pramukha AcArya, ane naMdIsUtranA praNetA, devaddhigaNuM kSamAzramaNa tathA aThAvIzamA yugapradhAna satyamitrasUrine samakAlina batAvyA che. vI. ni. eka hajAra varSe devaddhigaNa kSamAzramaNa zatruMjaya upara anazana karI svarge sidhAvyAM che. AthI paNa A benA pUragAmI kAlakAcArya navaso carANuM sudhI hatA. te barAbara che. tethI upara jaNAvelA kAlakasUri thakI, A kAlakasUri judA che ema samajavuM. Iti utsarga apavAda varNanaprasaMge, kAlakAcAryane jANavAyega, ItihAsa. saMpUrNa prazna : DhaDhaNamuni pitAnI jAte lAvele AhAra vAparavAne Agraha kema rAkhatA hatA ? kAraNa ke zAstromAM bIjA sAdhu paNa bhakita mATe bIjA sAdhunI gaucarI vaheravA
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaganI dhAra jevI jinezvaranI AjJA upara cAlanArA DhaMDhaNa muni jaI zake che. ane bharatarAjAnA jIve AgalA bAhumunibhavamAM pAMcaso sAdhuenI vecAvacca karyAnuM varNana Ave che. 195 uttara : AtmAne kaMmukata thavA mATe, vItarAga devAe ghaNA upAyeA batAvyA che. koI guNIAtmAonI veyavacca-sevA-bhakita karIne kama khapAvI zake che. keAI valI evA paNa abhigrahadhArI hAyake mAre bIjAnI sevA karavIkharI. paraMtu mAre peAtAnI sevA, anya pAse karAvavI nahI. ekavAra nemanAtha svAmI prabhu, dvArikAnagarInI bahAra samavasaryA hatA. upara mujaba abhigrahadhArI DhaMDhaNu munirAja, prabhujInI AjJA pAmI, dvArikAnagarImAM vaheAravA gayA hatA. DhaDhaNumuninI gerahAjarImAM, traNakhaMDanA adhipati kRSNa mahArAje, prabhujIne pUchyuM : bhagavan ! ApanA aDhArahajAra munimAM paNu, savizeSa tyAgI--abhigrahI kAI muni hAya teA, mane batAvA - samajAveA. prabhujInA uttara : rAjana ! tIrthaMkara bhagavaMtAnA hAthadIkSita badhAja sAdhue prAyaH niraticAra cAritra ArAdhanArA hAya che, apramAdI heAya che. chaTha-aDama-aDAIpakSa-mAsa vagere bAre mAsa mATe tapa AcaranArA heAya che. tApaNu amArA A badhA munisamudAyamAM, DhaDhaNamuni ghaNA tyAgI che. jemane abhigraha lIdhA heAvAthI, chamAsathI cAre AhAranA tyAga = upavAse cAlu che; hamaNAM teo dvArikA nagarImAM gAcarI vaheAravA gayA che. prabhu mukhe DhaDhaNamuninAM, AvAM vakhANa sAMbhaLIne, kRSNa vAsudeva ghaNA khuzI thayA. temaja muninAM darzana karavA icchatA, prabhujIne vaMdana karIne, dvArikA nagarInI bajAromAM, gajArUDha AvatA hatA. teTalAmAM DhaDhaNamunine, prabhupAse AvatA joyA. prabhujIe vakhANyA tevAja hAvAthI, naravara gajaparathI nIce UtarIne, munirAjane traNa pradakSiNA ApI vaMdana karyuM. ane saravAra svasthAne gayA. ahIM kRSNa mahArAjanA bajAra vacce, bahumAnapUva kanA munivanane joI, eka gRhasthane, DhaDhaNamuni pratye sadbhAva thayA. ane geAcarI vaheAravA nimaMtraNa Apyu'. munizrI vaheAravA gayA. ane betAlIsa dveSarahita AhAra maLavAthI, vaheArIne, samavasaraNamAM prabhujI pAse AvyA. munizrI pAtAne a'tarAya tUTyo jANI khUba ja AnaMda pAmyA. ane prabhujIne AhAranuM pAtra batAvavA lAgyA. prabhujI pharamAve che ke huM DhaMDhaNu ! tamArA aMtarAya tUTyo nathI. paraMtu tameAne kRSNa vAsudeve vaMdana kayuM. tethI leAkeAmAM tamA ghaNA tyAgI--tapasvI haze| evI joradAra chApa paDI. ane gRhasthane, tamane vaheAravA nimaMtraNa ApavA bhAva jAgyA. A AhAra kRSNa vAsudevanI labdhithI prApta thayA kahevAya.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI munizrI sarvajJa prabhuzrI neminAtha svAmInAM vacane sAMbhaLI, kheda pAmyA nahIM, dIna thayA nahIM, nirmAlyatA AvI nahIM, paraMtu vicAravA lAgyA ke mArA aMtarAyanA joradAra udayathI, mAro abhigraha pUre thayela nathI. ane have je huM A AhAra vAparuM te, cokkasa mAre abhigraha bhagna thaye gaNAya. chamAsa sudhI sAcavela abhigraha nAza pAme che, AvA ghora tapathI thaelI karmanirbhara karatAM paNa, karmabaMdha vadhAre thaI jAya. mATe mAre prabhujInI AjJA meLavI, AhArane zuddhasthaDilabhUmimAM paDavA ja hitakara gaNAya. AvA uttama vicAre pAmI, prabhujInI AjJA meLavI, mahAmunirAjaDhaMDhaNa, AhAra paraThavavA cAlyA. rastAmAM ghaNo sAtvika bhAva prakaTa thayo, ane pitAnA AtmAne samajAvavA lAgyA. he Atmana ! jarA paNa nirmAlya banIza nahI. AtmA tuM pite nitya che. anaMtakALathI zarIranA saMyogo pAmI, duHkho bhagavyAM, chatAM nirmAlyadazAthI karma nAza pAmyAM nahIM, paraMtu ghaNuM baMdhAyAM. ane navIna zarIre maLatAM gayAM. pApanI paraMparAnA kAraNe, bhavonI paraMparA cAlu rahevAthI, duHkhonI paNa paraMparA nAza pAmI nahIM. anaMtAkALa pahelAne saMsArI jIva tuM hatuM tene teja atyAre paNa tuM ja che. zarIre anaMtAM thayAM. te badhAM thatAM gayAM, ane nAza pAmatAM gayAM, te pitAnI ajJAnatAnA dabANathI, zarIrane ja huM pote chuM ema ja mAnIne, zarIranA sukhaduHkhanI paNa mAlikI pite ja saMbhALI lIdhI. kahyuM che ke - "zarIranI sagavaDamAM cetana? kALa anaMtare ! Atama samajaNa kyAMya na AvI, dehane Apa maneto re." pratyeka bhavamAM zarIra sAruM, tAruM hita na kIdhuM re teja zarIre tujane cetana ! duHkha anaMtuM dIdhuM re." tuM jANe che zarIra mAruM, paNa che te tuja vayarI re ! pApa karAvI cAragatimAM, rAkhe tujane gherI re." zarIramAM tuM pote, sUryanA jevA prakAzavALa, hAjara hovA chatAM, ajJAna aMdhakAranA jorathI, samudro ane nadIo jeTalAM pANI pIdhAM, ane merU jevaDA hajAre Dhaga khaDakAya, teTalA kherAka lIdhA. tepaNa tane hajIka tRpti maLI nathI, sudhAne nAza thayo nathI ane khAna-pAna meLavavAnI pAmara bhAvanAmAM, anaMta zaktine dhaNuM paNa cetana tuM? sarvakALa sAva rAMka jevo ja dekhAya che.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ hRNamuninI bhAvanA ane kevalajJAna 197 zA kahe che ke - pIyaM thaNayachIraM, sAgarasalilAo huja bahuyaraM / saMsAraMmi aNate, mAuNa annamanANaM // artha: anaMtAnaMta saMsAramAM, ekapachI eka bhava badalAtAM, mAtA paNa, (prAyaH moTA bhAge pazagati ane hajAro bhava pachI kayAreka manuSya gatimAM) anaMtAkAle anaMtI thaI. tenuM dUdha, A rAMka chavaDe pIdhuM, te badhuM ekaThuM thAya te, lavaNa samudranA pANI karatAM paNa aneka gaNuM thaI jAya. mAtAnA dUdha thakI paNa azana-pANI to aneka gaNuM vadhI jAya teTalAM khavAyAM pIvAmAM paNa jIvamAM sudhA gaI nathI. tRpti AvI nathI. keI kavirAja pharamAve che ke - "bhavabhava bhamatAM jIvaDe kIdhAM azana ne pAnA te savi ekaThAM thAya te prakaTe girivaramAna." praznaH ATaluM badhuM khavAyuM ane pivAyuM to paNa jIvane saMtoSa kema Avato nathI ? uttara : mAtra cAlu janmamAM, dararoja pAMca roTalI khAnArane paNa, eka varSe 1800 ane paccAsa varSe, nevuM hajAra khavAI gaI chatAM, bhUkhane aMta Avyo nathI. jJAnAmRtanuM bhejana thavAthI kSudhA nAza pAmaze. mahAmunirAja DhaMDhaNatraSi vicAra kare che ke, he cetana ! khAvAnI lAlasA choDa. khAvApIvAmAM ja pApa thayAM-pApa karyA-bIjAone duHkha ApyAM, bIjAone mArI nAkhyA. magaranA bhavomAM, moTA machanA bhemAM, ajagaranA bhavomAM, sarponA bhamAM, aSTApadanA bhavomAM, siMhonA bhamAM, dIpaDA, vAgha, citarA, bIlADA, nAvara, gIdha, samaDI, kAgaDA, bAja, zakarA, ghuvaDa, kAbara, gIlI, kAkI, caMdanagho pATalA jevA pazubhamAM ApaNA ajJAnI adhama AtmAe AkhI jiMdagI, Akho saMsAra bIjA nabaLA jene mArI nAkhIne ja, mAMsane AhAra ane lehInAM pAna karyo che. have bhagavAna vItarAgadeva maLyA che. jIva, ajIva, puNya-pApa, Azrava, saMvara, baMdha, nirjarA mekSanuM svarUpa samajAvyuM che. have jAgato thA ! khAvAnI lAlasA choDa ! ane bhAva vadhAranArAM karmanA baMdhanene nAza karI nAkha. AvI bhAvanA bhAvatA, AhAra paraThavavAnA sthAne pahoMcyA, AhAra pahaThavatAM, cUratAM cUratAM, ghAtiyAM cAre karmanA cUrA thaI gayA. ane kevalajJAna kevaladarzana prakaTa thayAM. prazna : dvArikA jevI dhanapUrNa nagarI, mahAdAnezvarI lAkhe manuSyane vasavATa, vaLI sAmAnya nahIM paNa tIrthaMkara paramAtmAnA ziSya, traNa khaMDanA rAjAdhirAjanA putra,
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI ane samyagdarzana, jJAna, cAritra, tapaguNenA dariyA chatAM cha mAsa gocarI na maLI A vAta kema mAnI zakAya ? uttara : jinezvara devonA munirAjemAM (hAlanA amArA jevAonI mAphaka) AhAra gRddhi hAya ja nahIM, betAlIsa deSa rahita ja AhAra paNa maLe, taja levAnA hoya, madhyAhna pachI ja vahoravA nIkaLavAnuM hoya, nispRhatA ane tyAgane AgevAna banAvIne, viravRttithI vaheravAnuM hoya. temAM vaLI gayA janmanA aMtarAyane-udaya A hoyato abhigrahadhArI munine, gocarI na maLe temAM Azcarya nathI. prazna: DhaMDhaNamunine gayA janmamAM aMtarAya kevI rIte baMdhAye hatA ? uttaraH gayA kaI bhavamAM DhaMDhaNamunine AtmA, kaI gAmane mukhI hato. pitAnA svAmI rAjAnI jamIna kheDAvatA hatA. ekavAra sakhata tApamAM, rAjAnI jamIna kheDavA, pAMca se haLa bhegA karelAM hatAM. madhyAhna thatAM, ekahajAra baLada ane pAMcaso kheDUtone choDavAnA hatA. paraMtu adhikAranA, sattAnA garvamAM, pAseja rahelA potAnAM kSetramAM, badhAM haLa pAse, eka cAsa levaDAvyA. A badhAne, ghAsa pANI, annapANIne cheDe vakhata aMtarAya karavAthI, mahAaMtarAya baMdhANe, ghaNe bhagavAI gayA chatAM, avazeSa DhaMDhaNamunibhavamAM udaya Avyo hato. ahIM DhaDhaNamahAmunirAjane, chamahIne AhAra maLe, chatAM bhagavAnanA vacane svalabdhine nathI ema jANavA maLatAM, jarApaNa dInatA lAvyA vagara, AtmAne merU parvata jevo dhIra banAvI, bhagavAna zrI neminAtha svAmInI AjJA pALavA, AhAra paraThavI dIdho. ane bhAvanAruDha thaI ghAtikarmane kSaya karI kevala jJAna pAmyA. itizrI jinAjJA pAlavAmAM aDela DhaMDhaNa muni kathA saMpUrNa. have jinAjJA pAlana karavAmAM saMpUrNa sAvadhAna vayarakumAra mahAmuninI kathA lakhAya che. A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM mAlavadezamAM tuMbanAmanA gAmamAM ghaNA ja dhanasaMpanna ghanagiri nAmA vyavahArI vase che. temane rati samAna rUpALI ane zIlAdi guNagaNadhAriNI sunaMdA nAmanI patnI hatI, dhanagiri ane sunaMdAdevI, baMne dhanavAna ane khAnadAna kuTuMbamAM janmelA AtmAo hatA. mahApurUSa dhanagirijI, anekavAra jainAcAryonA saMparkamAM AvelA hovAthI ane satata vItarAgavANI sAMbhaLavAthI, bAlyavayathI ja vairAgI hatA. saMsAramAM na paDavA teo sAvadhAna hatA, chatAM ekavAra kumArI sunaMdAe dhanagirine joyA, ane manamAM saMkalpa karelo ke, paraNavuM te dhanagiri sAtheja. tethI dhanagirijInI IcchA na hovA chatAM, parasparanA mAtApitAnA atyAgrahe, dhanagiri-sunaMdAne dAMpatya-saMbaMdha baMdhAyo. lagna
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ sunaMdA ane dhagirijIne savAda 199 pachI paNa dhanigirajI, patnIne cAritra levAnI vAtA saMbhaLAvatA hatA. paraMtu sunaMdA samajatI hatI ke, strInI pAse puruSa " agninI samIpe mINanA pIMDa samAna che, '" bhalAbhalA paNa pIgaLI ja jAya che, ane vicAro badalAya che kAraNa ke tAnmaunI yati jJanI, sutapasvI jitendriyaH / yAvanna yoSitAM dRSTigocaraM yAtipuruSaH artha : mahAmunirAjo mATA jJAni-dhyAni-tapasvI-jitendriya-maunAvala bI paNa strIonA saMparkamAM AvatAM paDI gayA che. strInI cakSu sAthe puruSanI cakSu maLI pachI kahevuM ja zuM ? rathanemi nardiSeNa ane AdikumAra jevA paNa paDayA hatA. jainetara tapasvIe vanamAM rahetA hatA, taddana nirasa bhAjana karatA hatA.kacAreya paNa strIenAM dana thatAM na hatAM. tApaNu jyAre strIonAM mukhakamaLa joyAMke tarata ja vizvAmitra-pArAsarajamadagna jevA hujArA vanA RSirAjo paNa, palaTAI gayA hatA. AvA vicArAthI dhanagirijInAM vacanA sunaMdAdevIne hasavA samAna lAgatAM hatAM. sunaMdA bhaNelIgaNelI suzikSita khALA hatI. svaramAM paNa drAkSA jevuM mAdhu hatuM. kokIlA jevA raNakAra hatA. zAstrAnA abhyAsa hatA. kaLAo hatI. hastinInA jevI cAla hatI. padminI jevuM rUpa hatuM. buddhimAM vikAsa hatA. mahAsatInA guNNA hatA. vinaya ane namratAnuM vazIkaraNa paNa hatuM. tethI suna MdAdevI samajatI hatI ke, mArA pati mane cheDIne kathAM javAnA hatA ? koIvAra TANumAM patine paNa saMbhaLAvatI hatI. amaradatta kevA hatA, guNavidyAnA dhAma, paNa pattharanI putaLI, dekhI prakaTayA kAma, mitrANuMdanA mitra amaraDhattakumAra, paradeza jatAM rastAmAM AvelI pANInI vAvamAM, pANI pIvA jatAM ja, vAvamAM UbhelI pattharanI putaLIne joI tyAMne tyAM cAMTI gayA hatA. sunaMdAnAM TekhaLapUrNa vAkaco sAMbhaLI, dhanagirijIe paNa ekavAra evA ja uttara ApyA hatA. satI! tame lagnanADhAla sAMbhaLI rAjI thayAM hatAM. hamaNAM paNa vilAsa ane vikAramAM taLa banI, saMsAranA svAdamAM khUMcI gayAM che, paraMtu mArI dIkSAnAM vAjA vAgaze tyAre tamAre AMsu sAravAM paDaze. paraMtu sunaMdA te khaDakhaDATa hasI paDatI, ane uttara paNa ApI detI. mArA nAthane kema vaza karavA e huM kharAkhara samajelI hatI. tethI ja meM AvA vairAgIne vara
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 jinezvadevanI AjJA yAne sAcI mANasAI banAvavA varamALA paherAvI che. patine vaza karatAM na AvaDe, tevI bALAo bhale gabharAya. mane jarA paNa bhaya nathI ke mArA svAmI jatA raheze. dhanagirijIne uttara : cAra gati saMsAranAM, duHkha jene samajAya ! khAna-pAna-raMgarAgamAM, tevA kema phasAya." 15 subAhu-meghakumArane, thAvasthA suta jANu aneka patnI choDIne pAmyA saMjamaThANa." pArA "kAkaMdI dhanne muni, zAli dhanya kumAra ! aneka nArI tyAgIne, pAmyA saMjama bhAra, " paNa "sanakumAra cakrIzvara, bahu nArI bharathAra ! cha khaMDatraddhi tyAgIne, kSaNamAM thayA aNagAra, 8 kyavane sabhAgio, sukhiyAmAM ziradAra ! nArI-dhana-parivArane, tyAgI thayA aNagAra." pApA "yugabAhu - puraMdare, kIrtidhara nararAyA rAjya-ramA-ramaNI tyajI, mahAsaMyamadhara thAya." karakaMDu-nami rAjavI, prasannacaMdra nararAya ? rasA-ramA-suta-nArane, choDI thayA aNagAra." paLA sunaMdAdevIne hAvabhAva, vikArI vAkyo ane AkarSaNo, upara mujabanA mahApuruSanA jIvana ane saMsAra tyAganAM varNane vicAranAra dhanagirijInA cittane phasAvanArAM thayAM nahIM. lagna pachInA cheDA ja samayamAM, aSTApada mahAtIrtha upara, bhagavAna gautamasvAmInAM vacanAmRta sAMbhaLI, pratibodha pAmele, tiryagajabhagadevane AtmA, AyuSa pUrNa karIne, mahAsatI sunaMdAdevInI kukSizuktimAM, mahA mauktikanI mAphaka utpanna thaye. ane sunaMdAdevIne, uttama puruSanA janmane sUcavanAra svapnanuM darzana thayuM. ane ativarSa ane namratApUrvaka patine nivedana karyuM. kItidhara rAjAnI peThe dhanagirijI paNa, avasaranI vATa jotA ja hovAthI, saMyama levAnI IcchA nakkI karIne, patnIne jaNAvyuM ke, devI tamane khabara te hatI ja ke,
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanagaranA vairAgya ane sunaMdAdevInA prema 201 khAlyakALathI ja cAritra levAnA abhilASI hatA ane chauM. joradAra bhAgyanI khAmInA kAraNe, bAlabrahmacArIpaNe saMyama levAyA nahIM. paraMtu have mane, eka divasa paNa bagADavA pAlave tema nathI. meM mArA mAtApitAnA Agrahane vaza manI, tamArI sAthenuM pANigrahaNu svIkAyuM hatuM. ane pachIthI tamArA cittanI prasannatA TakAvI rAkhavA, ATaleA samaya kArAvAsanI peThe saMsAramAM rahyo chuM. have tamane citta prasannatAnuM kAraNa, uttama putranI AzA baMdhAI che. mATe hamaNAM ne hamaNAM prasannatApUrNAMka rajA Ape| ke mArA mA` nirvighna sadhAya. sunaMdAne dhanigirajInAM vacana sAMbhaLatAM mUrchA AvI gaI. zIte pacArathI sAvadhAnatA AvI ne raDavA lAgI. svAmI AvuM zuM bele che? mane saMsAramAM ekalI mUkIne, cAlyA jatAM tamArA pagaja kema upaDaze, huM teA tamane baMdhananuM kAraNa hatI ja, tyAM tA have putra prAptinI AzA badhAI che. zuM ApanuM hRdaya evuM vA jevu majabUta che ke, AvI padminI patnI, ane devakumAra jevA putranA Agamanane tarachoDI, dIkSA levAnA vicArA karI che ? jene patnI maLI na hoya te bicArI patnIne meLavavA AkAza pAtALa eka kare che. sunaMdAdevInuM dhanagirijI pratye : khelAya ! thAya." 1 zrIgurAya / kanyA ekane kAraNe khAyAM mAya ne tAya." ra " rAjakanyA svayaMvare, sahasa game nararAya / viSNu paraNyA pAchA bhame, paraNe ekja rAya." " mAlavadezanA rAjavI, caMDapraaAtanarAya / aneka yuddhe AcaryAM nArI dhyeya banAya." " nArI rUpa che dIvaDA pataMga nara kahevAya / anaMgakALanI jhALamAM, baLI khAkha thaI jAya." " nArIkAraNa jagatamAM, meTAM yudhdha ekaja nArI kAraNe, prANa nyAchAvara " IndubiMdu bAMdhavA, pitA 3 4 pa keTalAka pAmaze pArakA paisA lAvIne paraNe che. gharajamAI banIne gaddhAnI peThe vaitaru' kare che. gharamAM AjIvikA na heAya, kamAvAnA anukULa sa Mjogo na heAya, teApaNa mUkha 26
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 jinenI AjJA yAne sAcI mANasAI tharadeva manuSyo paraNavA IcchA ane prayatna jarUra kare che. ApaNA gharamAM to vaDilopArjita dhananI paNa ochAza nathI. chatAM tamane AvA vicAra paNa kema Ave che ! kahyuM che ke saMsAramAMhI sAra jANI kaMcana kAminI re ! na gaNI japamALA eka nAtha, niraMjana nAmanI re* AkhuM jagata kaMcana ane kAminI mATe, dIvAmAM pataMganI mAphaka homAya che, tema pitAnuM saMpUrNa jIvana barabAda kare che. tyAre svAmInAtha? Apane pUrvanA mahApuNyadayathI A baMne vastu saMpUrNa svAdhIna sAMpaDI che tene choDavAnA vicAra paNa kema lAvo cho ? vaLI zAstromAM vAMcavA-sAMbhaLavA maLe che ane sAkSAta anubhavAya paNa cheke leke saMtAna na hoya te devone ArAdhe che, joSIone pUche che, eka putrane meLa rAtadivasa nidrA paNa letA nathI. caMdrAvatInA rAjA vIradhavala ane rANI caMpakamAlAe, eka saMtAna meLavavA keTalo kheda anubhavyuM hatuM. mahApuruSa kRSNa vAsudevanAM mAtA, mahAsatI zrImatI devakIrANIne, kRSNamahArAja jevA, puNyavAna ane sAmarthyazALI, putra hovA chatAM, pitAnA saMtAnane, ramADavA-halarAvavAnI. abhilASAe keTalAM dIna banAvyAM hatAM ! meTA rAjAnI paTTarANI ane traNa khaMDanA rAjA vAsudevanI mAtAne paNa hajI eka putranI IcchA mUMjhavatI hatI. AvI vAta Apane kema dhyAnamAM AvatI nathI? keTalAka mANasene eka, be, cAra, ATha, batrIsa, se, hajAra vagere, ghaNI patnIo ke ghaNI rANIo hoya, te paNa pharAne kanyA maLatI hoya te, levA lalacAya che. svayaMvaramAM seMkaDo rAjAo ane rAjakumAre Ave che. kanyA phakta eka ja hoya che. ekane ja mALA ApAya che. tethI tyAM ne tyAM khUnakhAra yuddha paNa thAya che. A pramANe jagatane, ane Apa pitAne, vicArI juo. ghaNuM purUe dIkSA paNa lIdhI che. bhagavAna zrI rASabhadeva svAmInA, ajitanAtha svAmI sudhInA, pacAsa lAkha kaTi sAgaropama kALamAM thayelA, vaMzaja rAjavIoe dIkSA jarUra lIdhI che. mekSa athavA anuttara vimAna pAmavA yogya ArAdhanA karI che. paraMtu A badhuM ghaDapaNamAM ja thayuM che. tamArI jema juvAnImAM te nahIM ja. svAmInAtha ! Apa samaje ke na samaje, huM to lAkha dalIla kare to paNa dIkSA levA daIza nahIM. ApanI vAta sAMbhaLIne paNa, mAre AtmA gabharAvA lAgyo che. mane retI mUkIne dIkSA leze te, duniyAmAM paNa jarUra ApanI niMdA thaze. Apane dIkSA levI hoya te, putra mATe thAya pachI leje. huM aTakAvIza nahIM. A badhuM bolatAM paNa devI sunaMdAnI cakSuomAMthI avirata AMsudhArA cAlatI hatI.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 203 saMsAranA svarUpano citAra meharAjAnI jALamAM phasAyelA chanI dazA cAragati saMsAramAM, jaganA jIva badhAyA pAmI ISTa saMyogane, manamAM bahu harakhAya." 1 "paNa pAmara samaje nahIM, viSayonA samudAya mujane mukIne jaze, vA, huM laIza vidAya." 2 " saMyogo saghaLA kahyA, viyoganA karanAra ! jagamAM jamyA prANiye, avazya te maranAra." 3 sunaMdAdevInI dalIle ane bhalabhalAnAM citta hacamacAvI nAkhe tevAM, AMsupUrNa- gaga vAkyo sAMbhaLIne, ghaNuM kamaLa ane mIThI vANIthI, dhanagirijI-sunaMdAdevIne AzvAsana ApatA kahevA lAgyA : devI! tamArI dalIla aMzataH sAcI che. saMsAra Ave ja che. jagatanA prANImAtra eka ruci ke eka svabhAvavALA hotA nathI. vRddhAvasthAmAM paNa dIkSA laI, anaMtAnaMta mahAmunirAje mokSamAM gayA che, ane khIlatI vayamAM brahmacArI dazAmAM ja, athavA eka vA aneka strIo paraNIne paNa; cAritradhArI banyAnA vItarAga zAsanamAM saMkhyAbaMdha udAharaNa che. juo kRSNa mahArAjanA moTA bhAI devakIjInA putroe yuvAna vayamAM ja batrIsa batrIsa patnIo, mAtApitA ane lAkhe ke koDe dravyane paNa tyAga karIne, zrI nemanAtha svAmI pAse, dIkSA lIdhI hatI. subAhukumAre rAjya-lakSmI-mAtApitA ane pAMcaso patnIone tyAga karI dIkSA lIdhI hatI. dhannAkAnaMdI ghannAzAlibhadrajI - meghakumAra - jaMbukumAra - avaMtIkumAra A badhA koDapatinA putro hatA. aneka patnIeAnA svAmI hatA. mAtApitAnA vahAlA dIkarA hatA. khIlatI juvAnI hatI. devakumAra jevA bhegI hatA. kamaLanA phUla jevA rUpALA ane suMvALA hatA. kuTuMba rajA ApavA taiyAra hatuM ja nahIM. mAtApitA ane patnIonA cakSuomAMthI zrAvaNa ane bhAdaravAnI mAphaka sudhArAo cAlatI hatI. kuTuMbane kakaLATa bhalabhalAne paNa vicAra karatA mUkI de te hato. paraMtu AtmAnaMdajIvamAM pragaTele vairAgya eTale badho joradAra hoya che ke, abhedyavAnA killAnI peThe tene paNa kaI khALI zakatuM nathI. gharma ane karma gharmarAjA ane meharAjAne, anaMtakALanuM vira che ane yuddha cAlyA ja kare che. patnI-kuTuMba-parivAra-mitra-putre A badhAM sau saunAM svArthanAM sagAM che. jJAnIo pharamAve che ke -
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI AtmArtha sIdamAnaH svajanaparijano, rauti hAhAravArtA / bhAryA AtmIya bhoga, gRhavibhavasukhaM, sva vayasyAzca kArya / dantyanyonyamanyaHtvihahi bahujano lokayAtrAnimittaM / yovA yasmAcca kiMcina mRgayati hi guNaM rohitISTaH sa tasmai // 1 // artha : A saMsAramAM potAnA svArtha mATe ja, svajana ke parijana chAtI phATa rave che, patnI pitAnA bhogone yAda karIne, tathA gharanA vibhavane, dhananI Avakane, kuTuMbanA satkArane, ezaArAmane, AveluM vina vicArIne vAraMvAra rUve che. mitro, bAMdhava, mAtApitA paNa pitAnI, anukuLatAo yAda lAvI raDI paDe che. jene jenAthI pitAne svArtha sadhAto hoya, te manuSya ke strI, pachI te patnI hoya; bhaginI hoya ke putrI yA mAtA hoya; saune pitAne svArtha revaDAve che. jyAre jJAti bhAIo ke dUranA sagAo mAtra lekavyavahAra karavA dekhAva kare che. 4 bahu lakSmIne meLavI, ghaNe nArI parivAra ghaNA banAvyA baMgalA, paNa cakakasa maranAra." bahu mitro ne bAMdhavA, dukAna bhabakAdAra nekara ne cAkara ghaNuM, paNa cekakasa maranAra." ghaNI calAvI peDhIo, khetIne vyApAra ! sUte kanakanI khATamAM, paNa cokaksa maranAra." 5 6 paraMtu dIkSA lenAra ke, maraNa pAmanAra, dhana uDAvanAra hoya; jhaghaDAkhora hoya, varasothI mAMdagImAM sapaDAe hoya; pAI paNa kamAto na hoya, paNa barabAda karAvanAra hoya, gharanAone ke mitrAdine, herAna-parezAna karate heya, kALo kadarUpe keDhiye ane atyaMta gharaDo hoya, tevA mATe keIne jarApaNu Adara hoto ja nathI. mAre topaNa bhale mare jAya te paNa bhale jAya. jao rANI sUrIkAntAe pitAnA svAmI paradezI rAjAne, jhera ApyuM hatuM. tathA rANI nayanAvalIe paNa, pitAnA pati yazedhara rAjAne, jhera ApyuM ane uparAMta gaLe nakha daIne mArI nAkhyA hatA. rANI sahadevIe, pitAnA pati kIrtidhararAjaSine, nagaramAM pravezavAnI paNa manAI karI hatI. kulaTA rANI sukumArikAe pitAnA svAmI jitazatru rAjAne nadImAM pheMkI dIdho hato. eka strIe pitAnA nirdhana patine, dhakko mArI kUvAmAM, pADI nAkhyo hato. cUlanI rANIe pitAnA, cakravartI thanAraputra brahAdane, lAkSAgRhamAM, bALI nAkhavAnI yojanA
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 ^^ ^ ^ ^ ^ ^ ^^^^^^^^ ^^^ ^ w saMsAranAM sagapaNe kevala svArtha pUratAMja heya che. karI hatI, tathA madanamaMjarI mATe, citAmAM jIvatA baLI maravA taiyAra thaelA, pitAnA svAmI agaDadattakumArane, traNa kalAka pachI madanamaMjarI, mArI nAkhavA taiyAra thaI hatI. tathA kumAra keNike, pitAnA upakArI pitAjI zreNika rAjAne kedamAM pUryA hatA. khAvA-pIvA ApavA sakhata manAI hatI. haMmeza pAMcase keraDAnI zikSA apAtI hatI. maNiprabharAjAe potAnA bhAI yugabAhune, mArI nAkhyo hato. tathA caMDapradyota rAjAnA putranA putra, avaMtIvardhana rAjAe, pitAnA nAnAbhAI, yuvarAja avaMtIseNane mArI nAkhyo hato. saMsAramAM sagapaNa ke sagAI mAnapAna, badhuM ja pitAnA kevaLa svArtha mATe ja che. nAnA bALako potAnA mAtA-pitA vagara, kSaNavAra paNa rahI zakatA nathI. rUve paNa che. mAtapitA vagaranAM bALake bicArAM kahevAya che. te ja bALake, bALaka maTIne yuvAna thAya che. pachI teja putre mAtApitAne choDIne, judA rahe che. mAtApitAne upakAra jarA paNa yAda Avato nathI. are keTalAka to atiadhama AtmAo, pitAnI mAtAne ke pitAne, khAvApIvAnI paNa anukuLatAo ApI zakatA nathI. sAmA thAya che. apamAna kare che. vArA kare che. kADhI paNa mUke che. be traNa cAra putre hoya te, mAtApitAnA vArA paNa thAya che. pitAnI patnI ane putrane vAtsalyathI sAcave che. mAtApitAne, anAdarathI rAkhe che. patnI-paravaza thaelA adhama manuSya mAtApitAnuM apamAna paNa kare che. dhanagirijI sunaMdAdevIne kahe che ke, tamArI dalIlo badhI sAcI hovA chatAM mArI dalIlene paNa jarUra vicAra kare yogya che. dhanagirijInI dalIlo sAMbhaLI mahAsatI sunaMdAdevI mauna thaI gayAM, ane patnIne khUba vairAgyanI vAta ane saMsAranI asAratA saMbhaLAvIne, dhanagirijIe gurudeva siMhagirisUrIzvarajI mahArAjane, nimaMtraNa ApI, tuMbagAmamAM padharAvyA ane mahotsava karIne zubhamuhaMta zrI jainazAsanI prabhAvanApUrvaka dhanagirijIe dIkSA lIdhI. dhanagirijI vairAgI hatA ane khUba buddhizALI paNa hatA. tethI parama gurudevanI nizrAmAM thoDAja kALamAM, grahaNa Asevana zikSAgathI, zrIvItarAgamArganA prAthamika abhyAsamAM, sArI evI pragati sAdhI zakyA hatA. dhanagirijInI dIkSA pachI paNa, AcArya bhagavAna siMhagirisUri mahArAja mALavA dezamAM ja, tuMbagAmanI najIkanA pradezamAM ja vihAra karatA hatA. ahIM devI sunaMdA, zubha svapna, ane uttama dehalA, pAmavApUrvaka pIDA-badhA sIvAya, garbhasthiti saMpUrNa thatAM devakumAra jevA putrane janma Apyo. devagatimAMthI AvanArA che keTalAka evA paNa hoya che je, AyuSapUrNa thavAthI devabhavane tyAga thAya che. paraMtu
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI bIjAM keTalAMka devagati prAgya puNe avaziSTa hoya tene, manuSya gatimAM AvIne bhagave che. praznaH puNya khavAI javAthI devabhavamAMthI bIjI gatimAM javAnuM bane che ema kharuM ke nahIM? uttara : keTalAka mithyAdaSTi AtmAo ke jeo, akAmanirjarAthI devagati pAmyA hoya, ane kevala bhavAbhinaMdIja hovAnA kAraNe, atilolupa bhAve viSayanA kIDA banIne, devAMganAomAM ja, Asakata rahenArA heya. bIjA paNa aneka anAcaraNa sevanArA hoya. manaSya pAsethI, gheTA bakarA pADA vagere jIvonAM balidAne lenArA hoya, yajJAdikapApa kriyAone, piSaNa ApanArA hoya, tIrthakarade ke maharSione, upasarga karIne, devAdhama-saMgama suranI peThe, bhayaMkara AzAtanAo sarjanArA hoya, paramAdhAmI hoya, tevA pahelA bIjA-sarga sudhInA devAsure. pRthvIkAya, acakAya, ane vanaspatikAya jevAM DulakAM sthAnamAM paNa cAlyA jAya che. paraMtu cAre nikAnA keTalAka samyagadaSTide, pitAnA devabhavamAM paNa, devI sukhamAM tanmaya rahevA chatAM, prasaMge pAmI, jinezvaradevenAM kalyANaka ujavavA jAya che. samavasaraNamAM jAya che. naMdIzvaradvIpamAM jAya che. kevalIbhagavaMtanA paNa vyAkhyAna, sAMbhaLavA jAya che. sItA jevI mahAsatIo ke satAonA upadrava nivAraNa karavA paNa jAya che. AvA AtmAonAM puNya khavAI jatAM nathI. mahAdevI sunaMdAne putrane janma thayo tyAre, sAsu-sasarA ke patinI avidyamAnatA hovAthI, putrajanmanI vadhAmaNI Ada,mahaddhi puruSonAM kuTuMbamAM thavA gya, koI vyavahAra thayA nahIM. topaNa kumAranuM devakumAra jevuM, ane mahApuruSamAM avazya hovAM joItAM uttamattama lakSaNa yukata rUpa joIne, sunaMdAnA harSane pAra rahyo nahIM. sunaMdA mahAsatI piyara ane svasura ubhaya pakSathI; kula khAnadAnI sAthe dhanavatI paNa hatI. tethI teNIne sukhIvarga, ane svajanavarga, divasa ane rAtrimAM bharacaka raheto hovAthI, teNIne potAnuM ekalavAyApaNuM, bahu arati karAvanAruM thayuM nahIM. paraMtu ulaTAnuM kumAranuM puNya ane pa evuM joradAra hatuM ke, divasamAM pratikSaNa kumArane ramADavAnA bahAne paNa, sakhI samudAyanI hAjarI rahyA ja karatI hatI. ane kaI kaIvAra buddhimatI sakhIonA saMvAda paNa cAlatA hatA. eka sakhI: AvA dhanavAnanA ghera vaLI, devakumAra jevA dIkarAne janma thAya te, paNa che kazI vadhAmaNI? bIjI benapaNIparaMtu A bALakanA bApanI chAtI paNa kevI gajavela jevI haze ? bALakanuM mukha jevAya, gharamAM na rekANu, eka varSa pachI dIkSA lIdhI hatI te zuM vAMdho hato?
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ vayarakumAranI mAtAnI sakhIone vArtAlApa - 277 trIjI sahiyara e sunaMdA bhoLI, patine rajA ApI dIdhI, mArA jevI te ema turata hA pADe ja nahIM ne? vaLI kaI cothIH tame badhAM binajarUrI magajamArI kare che. amAre dhanagiri to paraNavA ja taiyAra hatuM nahIM ne. A to sunaMdAnAM moTAM bhAgya haze ke A pati ane putra pAmI zakI. eTale tene dIkSA letAM aTakAvavA prayAsa nathI thayA ema nathI. paraMtu dhanagirinA vairAgyane keI aTakAvI zake tema hatuM ja nahIM. - A pramANenA sunaMdAnI sakhIonA, ane najIkanA kuTuMbanI strIonA, vArtAlApamAM pitAnI dIkSAnI vAta thatI hovAthI, sunaMdAne-suratane janmela bALaka rasapUrvaka sAMbhaLato hato, ane mukhane marakAvato hato. eka sakhI bIjI pratye? juo juo A naMdakizora bApanI dIkSAnI vAta sAMbhaLI keTalo rAjI thAya che. bIjI bALA bhAI e "bApa evA beTA" eto kahevata ja chene? prazna : zuM A bALakane pitAnA pitAnI dIkSA lIdhAnA, sakhIonA vArtAlApane, samajavA jeTalI saMjJA hoI zake kharI? uttara : prANImAtramAM vadhu ochA pramANamAM jJAna jarUra hoya che ja. ane te ja kAraNathI vIsamA jinezvara munisuvratasvAmInI dezanA pAmIne azva pratibaMdha pAme hatuM. zrI pArzvanAthasvAmInA darzana, ane sevaka mukhathI namaskAra mahAmaMtra, sAMbhaLI, kamaThanA kuMDamAM baLata sarpa, dharaNendra thayo che. bhagavAna mahAvIra devane chakvastha samAgama pAmele, guDjha itiyA (mAtra ATaluM vAkaya sAMbhaLI) caMDa kauSikasarpa AThamAM svargamAM deva thayA che. jinadAsa-sAdhudAsI-zrAvaka-zrAvikAnA, be vAchaDA dharma sAMbhaLI, namaskAra mahAmaMtra sAMbhaLI, kaMbala ne bala deva thayA che. padmaruca zrAvakanA mukhathI, namaskAra mahAmaMtra sAMbhaLI, baLada-maTI rAjakumAra thayA hatA. vItarAga zAsanamAM AvA ItihAsa ghaNuM maLe che. tyAre A sunaMdAdevIne laghu bALaka te, devagatithI, gautamasvAmI pAse, aSTApadatIrtha upara dharma pAmIne, ahIM janmela hovAthI, tenI prajJA tejasvI hoya, te svAbhAvika che. bALaka, mAtAnI sakhIonAM vAkyothI; avAranavAra pitAnI dIkSAnAM varNane sAMbhaLIne sAvadhAna thato hato. vAraMvAra dIkSAnA varNana dvArA tene AnaMda AvatuM hatuM. ane vAraMvAra dikSAnA varNane sAMbhaLavAthI jAtismaraNajJAna thayuM. ane aSTApada mahAtIrtha uparanuM, gautama svAmInA vyAkhyAnanuM smaraNa tAja thayuM. cAritra levAnA vicAre prakaTa thayA. paraMtu mAtAne apramANa rAga che. mArA pitA te sAdhu thayA che. te dazya to hajIka mArI mAtAnA cittamAM tAju che. pitAjInA cAlyA
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI javAna ghA hajIya rujhAyo nathI. eTale pitAnA A vahAlA bALakane, jIvananuM sarvasva samaje, e banavA gya che. tethI have mAre e mArga le joIe ke, mArI mAtA pite kaMTALIne, mane pitA munirAjane vaherAvI de. AvA cAritra levAnA AgrahI bALake, dinarAta raDavAnuM zarU karyuM mAtA dhavaDAve, halarA, ramADe, paMpALe, gAyana saMbhaLAve, paraMtu badhuM ja vyartha. ghera AvanAra sakhIosagA-snehIo paNu, bALakane ramADavA hAthamAM le. paNa, bALake rovAnuM cAlu rAkhyuM. emAM vacamAM kaI TikhaLa kare ne bolI nAkhe ke - bAla? pitA muni tAharA, Ave bhikSA kAja te tujane vahorAvazuM, raDIza nahIM tuM? Aja che enA bApane vahorAvI de. A kajIALo chokare zuM kAma? bIcArI mAne kSaNavAra japIne besavA, khAvA, ke UMghavA detuM nathI. AvAM vAkyo saMbhaLAya tyAre bALaka rete baMdha thaI jAya. kAna daIne barAbara sAMbhaLe. sivAya revAno rivAja cAlu ja rAkhyo hato. bALaka chamAsane thatAM te, suzrAvikA sunaMdAdevI kaMTALI gayAM. ane mane mana nakkI ja karI lIdhuM ke, mahArAja gAmamAM padhAre ke vahorAvI dauM. ane bhAvibhAva ema ja thayuM ke AcArya mahArAja siMhagirisUri mahArAja Aryasamita (sunaMdAdevInA sagA bhAI) ane AryadhanagirijI vagere aneka sAdhuo sahita tuMbavana gAmamAM padhAryA. zrI saMghe moTA ADaMbarathI, AcArya bhagavAnane pura praveza karAvyo. vyAkhyAnAdi thayuM. avasara pAmIne, Aryasamita ane AryadhanAgari gocarI vaheravA nIkaLyA, ane guru mahArAjAe nIkaLatAM pharamAvyuM ke, sacitta-acitta labhya vastu Aje vahore? prazna : jaina sAdhuone sacitta vastune aDakavAnI paNa manAI che. te pachI guru mahArAjAe Aje vahoravAnI rajA kema ApI? uttara : sacitta zabdano artha sacitta-pRthvI-jala-vanaspati nahIM paNa, kaI vakhate ziSya vaharAve te vahoravo. ahIM sacitta zabdane artha Avo samajavo. ane zakune tathA guruvacanene dhyAnamAM laI, sunaMdA zrAvikAne ghera padhAryA. devI sunaMdA te, (bhavitavyatA evI ja hevAthI) bALakanA ahorAtrinA raDavAthI kaMTALelAM ja hatAM, ane kyAre mahArAja Ave, ane A upAdhimAMthI chUTI thAuM. vAcakoe samajavAnuM ke bhavitavyatAnA yoge ja AvA banAvo bane che. nahIMtara nAgadatta, metArya, devaddhi jevA mahApuruSe devakathI avyA pahelAM, pitAnA mitrone
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha mAsanA bALakane, mAtA sAdhune vahAvavAne Agraha kare che pratibaMdha karavA sakhata bhalAmaNa karIne, AvelA hovA chatAM paNa, ahIM AvIne sAva badalAI gayA hatA. saMsArapakSamAM bhaLI gayA hatA. vAsanAnA pAsalAmAM phasAIne, pite jAte karelI potAnA mATenI bhalAmaNone paNa, beparavA, avaLe javAba ApatA hatA. sunaMdAdevIne, putranA raDavAnA svabhAvathI, kaMTALo vadhI gayo hato. ane mahAmunirAjane bahArathI sumadhura dharmalAbha zabda saMbhaLAya. ane bALakane pAraNAmAMthI uMcakI vaharAvI devAnI taiyArI karI, padhAre ema munivarone AmaMtraNa ApyuM. ane munirAje zrAvikA sunaMdAnA gharamAM padhAryA. sunaMdA zrAvikA AhAranA bhAjananI mAphaka, bALakane uMcakIne, vaharavA sAmI AvI. munirAjane uddezIne kahe che ke, le A tamAre bALaka, tamArA vinA rahevA taiyAra nathI. dinarAta raDavA sivAya ene kazuM gamatuM nathI, ramakaDAM, gAyana, hulAmaNAM, kaI cIja ene AkarSaka nathI. mAtra ene game che tamArI dIkSA, ane tamAruM nAma. juo juo. hamaNuM paNa tamArI sAme ja joyA kare che, hase che. tame vahere eTalI ja vAra che. tamArI sAthe AvavA ja tenI icchA che. mATe jheLI ghare. ane huM ziSya bhikSA ApuM chuM. mane kSaNa vAra paNa teNe AnaMda Apyo nathI. meM nathI karI jinapUjA, nathI karyuM sAmAyika ke pratikramaNa pUrI nidrA paNa lIdhI nathI. munizrI dhanAgari mahArAja zrAvikA tame utAvaLA thAya che. saMsAra Ave ja che. saMsAramAM sukha ja heta te, tIrthakaredeva, cakavatIo ane, baladeve jevA ati sukhI purUSe paNa saMsArano tyAga kema kare? bALakonA ucheramAM sukha ke zAnti hoya ja zAnI ? ane sukha zAnti hoya to caMdanabAlA jevI kumArikA mahAsatIo dIkSA kema le ? bALaka na thAya e mArga le te ghaNuM ja uttama kArya che. have to tamAre tene, tenI anukULatAe, ucherI meTa kare e ja dhorI mArga gaNAya, tame to amane paNa A bAlakane lAlana-pAlana karavAnA lahAvA levAne Agraha karatAM hatAM, ane Ama ati alpakALamAM kema kaMTALI gayAM ? - sunaMdAdevInA sagAbhAI munizrI AryasamItajI kahe che : zrAvikAbena, utAvaLa na kare ane vicAra karI bhI jAva. ATalA nAnA bALakane sAdhuo zuM kare? ene dhavaDAve koNa halAve keNa? pAraNAmAM hIMcele koNa? tenA apavitra maLamUtranI zuddhi koNa kare ? - bALaka duHkhI thaze ane tamane samAcAra jANavA maLaze te, tame paNa dukhI thaze. game teTalI mAtAo maLaze paNa sagI mAtAe kayAMthI maLaze ? Aje ApavAnI utAvaLa, be divasa pachI pAchA levAnI dhamAlamAM pariNamaze! 27
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI "sArAM kheTAM kAryamAM, vicAra pahele thAya che prAya: tevA mAnavI, mUrkha nahIM kahevAya che 1 che kArya vicArI je kare, kadI nahIM pastAya ! khUba vicAraka mAnavI, buddhimAna gaNAya" ! 2 che "vagara vicAryuM je kare, pachI ghaNe pastAya ! vyasana-rogane ApadA, te nara pAchaLa dhAya" | 3 | rAvaNa jevA rAjavI, karyuM utAvaLa kAma ! sItA haraNa, pAmyA maraNa, jItyAlakSmaNa-rAma" | 4 | kalAvatI jevI satI, zaMkha same mahArAya ! rANI hAtha kAviyA, pachI maravAne jAya che 5 che mahAsatI devI aMjanA, ketumatI sAsu thAya kalaMka daI kADhI vine, pachI ghaNI pastAya" che 6 che mAyaNa jevI dIkarI, pitA prajApatirAya ! uMbaravara paraNAvIe, pachI ghaNo pastAya" | 7 | "vijayasundarI dIkarI, pitA padmaratharAya jamAI banAvyo bhillane, pachI khUba pastAya" 8 ! "akArI zrAvikA, zIlavatI zRMgAra kadha-mAna be doSathI, pAmI du:kha apAra" | 9 | amane paga baMdhana thaze, tamane kheda apAra, bALakane bahu duHkha thaze, tene kare vicAra." 10 mATe vicAravatI zrAvikAbena! utAvaLa na kare. hajI thoDA divasa vicAra karavAnI jarUra che. amAre te pahelI amArI ratnatrayI, tathA covIse kalAka AThe prahara amAre svAdhyAya ane nityakriyAomAM paNa amane vakhata maLatuM nathI. amAre mATe AhAra ane nidrA paNa, azakya parihAra hovAthI ja, pharajIAta banAvavA paDe che. cAlI zake te mahAmunio AhAra ane nidrAne paNa paMpALavA khuzI hotA nathI, te pachI ATalA kumaLA bALakanI ALapaMpALa kema ja thaI zake ?
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ vayarakumAranI mAtA suna MdAdevInuM utAvaLIUM pagaluM 211 zrAvikA sunaMdA devIne, dhanigira munimahArAje paNa ghaNI ghaNI samajAvI, paraMtu nAnA khALakanA AThe praharanA raDavAthI, kaMTALelI sunaMdAe, potAnA nizcaya badalavA jarA paNa taiyArI na ja batAvI. tyAre keTalIka sunaMdAnI benapaNIe ane pADAsaNAe paNa sunaMdAne zikhAmaNI ApI ke-- sakhIe ane pADAsaNA kahe sunaMdA ? tuM te buddhinAM ApaNI samAjamAM, atyAra sudhI ame vakhANu ja e'ra mArI gaI che? Aja sudhInA itihAsamAM ame kayAMya nAnuM bALaka munine kAI e vaheArAkhyuM hAya. ghelI thaI che ke zu? tArI sAMbhaLyAM che. e buddhi zu sAMbhaLyuM nathI ke, ATalu sunaMdA kahe che : huM A bALaka jainamunine vaheArAvatI nathI, paraMtu mArI pAse mUkIne janArane, sAhukAra bhAve thApaNa pAchI sApuM chuM. mArI zakti hAta tA huM hajI vadhAre vakhata A bALakane sAcavata, uccherI mATe karata, paraMtu bALaka pote ja mArI pAse rahevA khuzI nathI, mATe tenA mAlikane soMpI, huM devAmAMthI mukta thAuM chuM. emAM mArI bhUla jaNAtI hAya tA mApha kareA. munirAja zrAvikA, tamArI aNasamajaNa che. ame to je divase dIkSA lIdhI, te ja divase gharabAra--putraparivAra, kaMcana-kAminI, sarvasvanA, tyAga karyo che. have amAru A ghara nathI. patnI-putra paNa amArAM nathI. dhana-mAla-rAcaracIluM-amAruM kAMI ja nathI. " ego haM natthi me koI nAhamannassa kassai eTale thApaNa soMpavAnI tamArI dalIla vyAjabI nathI. koI kavi kahe che ke "kAnAM cheruM kAnA vAccharuM, kAnA mA ane bApa; aMtakALe jIva jAse ekalA, sAthe puNya ne pApa." sunaMdA H AcAya siMhagirisara mahArAjanI dezanAmAM meM paNu A badhuM sAMbhaLyuM che. mATe ja huM paNa have A ja jALathI chUTI thai jAuM ane paraleAka mATe sAmAyika Ada dha kAya karI zakuM evI icchAone amalamAM mukavAnA A mArA prayAsa che. zrAvikA sunaMdAne nizcaya na badalAvAthI dhananigira mahArAje badhI pADAsaNA ane sunaMdAnI bahenapaNIone sAkSI rAkhIne, bALakane vaheAravA pahelAM, theADI sUcanA jaNAI ane kahyuM zrAvikA tamane khabara to haze ke, vItarAganA munione vaheArAvelu gurudra thAya che. te pAchuM levAtuM nathI. udAra bhAve ApelA supAtra dAnanA mahimA apAra che, paraMtu ApIne baLApA karanAra ke pAchuM levA icchanAra mahA doSavAna ane che.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI anukaMpAdAna ucitadAna, ke kIrtidAna paNa ApIne pAchuM levAya ja nahIM. A nIti che. mATe hajI paNa vicAra kare hoya te karI juo, kAraNa ke A te supAtra dAna apAya che. munivarane modaka vahevarAvI, nindA karI apAra, mammaNa zeTha marI thayA, kRpaNone ziradAra." devI sunaMdA : mahArAja ! bALaka mane jarA paNa aLakhAmaNo nathI. mane enA vinA gamatuM nathI. gamaze paNa nahIM. huM kaI gAMDI ke vevalI paNa nathI. pitAnI pharaja paNa samajuM chuM. devane paNa durlabha rAjakumAra je A bALaka ApatAM mAro jIva cAlato paNa nathI. paNa zuM karuM? A chokaro ja , hajIka mahIne paNa pUrNa thayuM nahIM hoya, ane jyArathI ene kAnamAM enA bApanI dIkSAnA varNane paDavA lAgyAM che, tyArathI bApanI ne mAmAnI dIkSAnI vAte cAle, tyAre cupacApa sAMbhaLe. moDhuM malakAve, Avya tArA bApAne harAvI daIe. AvuM sAMbhaLe tyAre bilakula raDavuM baMdha thaI jAya. ADesIpADosI ramADavA Ave ne dIkSAnI vAto thAya te rAjI, ane sivAya ramADe, hulAve, pAraNAmAM piDhA ramakaDAM dekhADo. A badhuM tene jhera jevuM lAge che. eTale ja meM nirNaya karyo che ke, A chokarAne dIkSAnI vAte game che. mATe enA bApane ja vahorAvI dauM. juo, jyAranA pUjya munivarganAM gAmamAM pagalAM thayAnI, tame ghera vahoravA AvyAnI, A vahoravavAnI vAte cAlI rahI che, tyArane raDato nathI. ekAgra vAto sAMbhaLyA kare che. mATe ja huM mArA vahorAvavAnA nirNayane badalatI nathI. sunaMdAdevInA nirNayAtmaka vicAre ane vacana sAMbhaLIne munirAja dhanagirijIe jhaLImAM bALakane vahArI lIdhuM. ane ghaNuM saubhAgyavatIo, bALAo, gIta gAtAM ane vAtro vagADatAM-vagADatAM, upAzraya sudhI mUkavA gayAM, dhanagiri ane Aryasamitane AvatA joI guru mahArAja siMhagirisUrima-upAzrayamAM thoDA sAme AvI, dhanagirinA hAthamAMthI jhaLI laI lIdhI, paraMtu khUba vajana lAgavAthI bolAI javAyuM ? "ohoho ? ATalA nAnA bALakanuM AvuM vajana jANe vaja!" basa AvAM tAtkAlika gurajInAM nIkaLelAM vacananA AdhAre, bALakanuM vajakumAra nAma rakhAyuM. ane sAcavaNalAlana-pAlana mATe sAdhvIonA upAzrayamAM vajakumAranuM pAraNuM baMdhAyuM. gurujIne vahorAvyA teja kSaNathI, vajakumAranuM raDavAnuM sadaMtara baMdha thaI gayuM. vajApumArane vahorAvyAnI, ane munivare tathA sunaMdAdevInA parasparanA saMvAdanI paNa vAta, vAyuvege tuMbagAmanA cAre khUNe phelAI gaI. jene ane jenetaromAM jema jene
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ sunaMdAzrAvikAnA vicArenuM parivartana zarU thAya che. 213 ThIka lAge tema, te te mANaso vAta karavA lAgyA. A rUpALe devakumAra je, chamAsanI vayane bALaka, sAdhuone ApI detAM e mAtAne jIva kema cAlyo haze? kaI kahe che: bhAI, jagatamAM dharma to ghaNA che. hatA, ane haze. paraMtu jena dharmane dhanyavAda ApIe teTalA ochA gaNAya! Aje kaika paisA vinA sIdAya che, keIne paisA hoya paraMtu rUpasuMdarI patnI na hoya to paNa loko haiyAM bALyA ja kare che. tyAre dhanagirine dhanyavAda, jeNe lAkhanI milakata; IndrANajevI patnI, ane devakumAraje dIkare badhuM taNakhalAnI mAphaka tyAga karI dIkSA lIdhI. vaLI dhanyAgarinI patnI sunaMdAne to hajAra dhanyavAda, ke jeNe ghera mahotsava AdarI patine dIkSA apAvI, ane chamAsane caMdra jevo tejasvI dIkare paNa vahorAvI dIdhe, pati-putra ke dIkarA, dIkSA levA jAyA ghara-gharaNI dhanane tyaje, ghanya mAya ne tAya." prAyaH AvA banAvo jainazAsana sIvAya bIje jovA maLavA durlabha che. tyAra pachI tarata ja AcArya bhagavAna siMhagirisUrimahArAja, sAdhvIjInA upAzrayamAM, bAlaka-vajakumAranI suMdara vyavasthA goThavIne, vihAra karI gayA. sAdhvIjI mahArAje paNa avAranavAra vihAra karavAthI, badalAtAM rahevA chatAM paNa, bALaka vajakumAranI sAcavaNanI barAbara dekharekha rahetI hatI. ahIM ne zrAvikA varga, bALakanI badhI lAlanapAlananI vyavasthA, jALavato hovA chatAM. ALakanI mAtA sanaMdAdevI paNa, pitAnA lADakavAyA putranI haMmeza ane vAraMvAra khabara letAM hatAM. stanapAna karAvI jatAM hatAM, vo paherAvavAM, badalavAM, kSAlana karavuM, bALakane snAna karAvavuM vagere jarUrI badhI bAbatamAM pote jAte lAbha letAM hatAM. keTaloka kALa, gurune arpaNa karela hovAthI, gurubhakti ane putra vAtsalyano, bheLaseLa sevA-satkAra cAlu rahyo, paraMtu divaso jatAM, bALakanuM kevaLa prasanna mukha vAraMvAra jovAthI, ane Akho divasanI jagyAe, kSaNavAra paNa danane sarvathA abhAva dekhavAthI, sunaMdAdevInA gurubhakitanA vicAree, vidAya levA mAMDI. ane putra vAtsalyanA premano jamAvaTa zarU thayo. bhalabhalA yogIzvarane paNa, AvA devakumAra jevA bALakane dekhavAthI, lAgaNI prakaTyA vinA rahetI nathI. te pachI Ate janma ApanArI khuda mAtA ja che ane te paNa ekanA eka dIkarAnI janetA che. ene potAnA bALaka mATe AkarSaNa thayA vinA kema rahe? sunaMdAdevI ghera AvI haMmezA vicAra kare che. meM keTalI utAvaLa karI che? meM moTI bhUla karI che. jene hajAro bALake bhegA karIe to paNa joTo na maLe. A pitAne
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI svAdhIna putra meM, munimahArAjane vahorAvI dIdho. munivarane AmAM jarA paNa deSa nathI. mArA bhAI munirAja, ane mArA svAmI munirAja, mane cokhkhuM kahetA hatA : sunaMdA ! tuM jarUra pastAvo karIza, utAvaLa karavI javA de, paraMtu mUkha AtmA evI meM vicAra karyo ja nahIM. je mati pAchaLa upaje, te je pahelI thAya kArya na bagaDe keInuM, pazcAttApa nava thAya." 1 bhaviSya vicArI ApaNuM, pachI kAma karanAra che matimAna te mAnavI, du:khamAM nahIM paDanAra." ! 2 paraMtu hajI zuM bagaDI gayuM che ? putra mAre che, te AkhuM gAma jANe che. dIkSA ApI nathI ke tenAM vrata bhaMgAvavAne doSa lAge. eTale huM mArA putrane, mArA ghera laI jAuM to, mane koNa rokanAra che? basa, AvatI kAle tene huM mArA ghera laI AvIza. rAtrimAM AvA vicAra karIne, savAramAM zrAvikA sunaMdA upAzrayanA pAraNAmAMthI bALaka vAne, pitAne ghera laI javA, sAdhvIjI mahArAja ane zrAvikAone, vAta jaNAvI. sunaMdA: mahArAja sAheba! bALaka vajane huM mArA ghera laI jAuM chuM. kAraNa mane have ahIM rAkha ucita lAgatuM nathI mAruM ghara kayAM nathI pahocatuM, te mArA putrane gAmanI sahAya levI paDe. ghara te ghara, ane upAzraya te upAzraya. vaja have be aDhI varSane thayo che. ene chUTathI ramavAnuM, deDavAnuM, nhAvAnuM, khAvAnuM, ghera jeTaluM phAve; sacavAya; teTaluM upAzrayamAM na sacavAya. mATe have huM mArA ghera laI jAuM te vadhAre sagavaDavALuM, ane bALakanA hitane poSanAruM gaNAya. sAdhvIjIne uttara H zrAvikAbena, tamAruM mAnavuM barAbara nathI. ghera tame ekalAM ja vajakumAranuM lAlana pAlana karaze. jyAre ahIM, AkhA saMghanI zrAvikAo, vajakumArane ramADe che, AnaMdita rAkhe che, koI moTA rAjAnAkumAranI paNa ATalI sevA nahIM thatI hoya, jeTalI vajakumAranI thAya che. mAtAo gaNo, baheno gaNe, paricArikAo gaNe, vajakumAranI lAlanapAlanA mATe, samagra saMgha jAgate che. eTale bALakane potAnA ghera vadhAre lAlanapAlana maLaze A tamArI kalpanA barAbara nathI. sunaMdAdevI H bhale paNa have mAre putra mAre mArA ghera laI jave che. sAdhvIjI : bena ! tame tamArA putra guru mahArAjane vaherAvI dIdho che. - sunaMdA meM utAvaLa karIne enA pitAne ApI dIdho hato, paraMtu have mAre mArA ghera laI jave che.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ putrane pAche levA mATe sunaMdAnI becenI sAdhvIjI : sunaMdAbena ! A bALakane tame vaheArAvI dIdhA che. 215 sunaMdA H vahorAvyA tyAre ja kahevAyane, jo eNe dIkSA lIdhI hoya ? hajI tA huM pAte tene dararAja dhavaDAvuM chuM, navaDAvuM chuM, khavaDAvuM chuM. eTale mArA putratarIkenA haka thoDA ja jatA rahyo che? sAdhvIjI : bena ? upAzrayamAM bIjI zrAvikAonI peThe tame paNa lAbha leA che. paraMtu have A khALakanI mAlikItA, gurumahArAjanIja che. mATe ja tenuM pAraNuM, sAdhvInA upAzrayamAM rAkhyuM che. jo bALakane tame gurumahArAjane na vahAvyA hota tA, pAraNu' tamArA ghera ja hotane ? mATe zrAvikAbena ! je udAratAthI tame guru mahArAjane putra-bhIkSA ApI che, te udAratAne kema bhUlI jAva che ? sunaMdA H te vakhate paNa mArI udAratA hatI ja nahIM. paraMtu mUrkhAI ane avicArakArIpaNuM ja kahevAya. tethI zuM thaI gayuM. mArA bALaka hajI bALaka ja che. sAdhu nathI thayA ke ene huM cAritra bhagAvatI houM. mATe vakumArane huM mArA ghera laI jaIza. have mArA putra vinA mane kSaNavAra paNa gamatuM nathI. gharamAM rahevuM gamatuM nathI, khAvuMpIvu', paheravuM gADatuM nathI. mAre mArA ekanA eka, AvA devakumAra jevA dIkarAne, dIkSA ApavI nathI. mArA mAmAM kAI vighna karazeo nahIM. huM mArA putrane ghera laI jaIza, tyAre ja mane UMgha Avaze, AhAra bhAvaze, ane gharamAM besavuM phAvaze. hamaNAM mane kazuM ja gamatuM nathI. badhuM zUnyakAra bhAse che. sunaMdA-zrAvikAnA putrarAga dinapratidina vadhavA lAgyA. tenI jAherAta AkhA saMghamAM, ane gAmamAM, phelAI gaI. sunaMdA putrameAhamAM khUba ghaNAM kheMcAI javAthI, vaheArAvavAnA samayanI, khanelI ghaTanA jANe kAMI banyuM ja nathI, evI thaI gaI hatI. tApaNu sAdhvIjI mahArAja ane zrIsaMdhanA acAva sAme, kazuM peAtAnuM dhAyuM thaI zakayuM nahIM. A banAva banavAthI, zrIsaMghamAM gheADI gabharAmaNa thavAthI, najIkanA pradezamAM vihAra karatA guru mahArAjane, zrIsaMghanA AgevAnA jaIne, tu khagAma padhAravA vinaMti karI AvyA. ane AcArya bhagavAna siMhagirimahArAja, parivAra sahita tu bagAma padhAryA. zrAvikA sunaMdAdevI ane zrIsa Mghe AcAya bhagavAnanuM sAmaiyuM karyuM. zrIsaMghe AcAya bhagavAnane, sunaMdAdevInA putrane, pAchA levAnA vicArA jaNAvI, saMpUrNa mAhitagAra banAvyA. bIjA divase A samitajI, ( zrAvikA sunaMdAnA sagA bhAI) tathA munirAja dhanirijI, ( vajA kumAranA pitA ) baMne jaNAee, sunaMdAdevIne, ghaNA ghaNA samajAvyAM. bALakane vaheAravavA vakhatanA sAkSIo vagere, badhI yAda ApI vaLI kahyuM.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI bhALI zrAvikA, tame kema ajJAnamAM DUbI gayAM che ? zuM bhUtakALamAM tamArA jevI suzrAvikAoe, potAnA vahAlA putrA nathI vahorAvyA ? jIe, bhadrAzeThANIne ekanA eka zAlibhadra putra hatA, khatrIza nArI paraNelA hatA. paraMtu prabhu mahAvIra svAmIne vahorAbyA, tamane yAda nathI ? tathA kAkaDhInagarInAM bhadrA zeThANIe paNa peAtAnA ekanA eka ane, batrIsa kanyAo paraNelA putra dhannAne prabhu mahAvIra svAmIne vahorAvyA hatA. tathA ujjayinI nagarInAM bhadramAtAe paNa, peAtAnA ekanAeka ane batrIsapatnI paraNelA putra avaMtI sukumArane A suhastisUrimahArAjane vahorAvyo hatA. 216 vaLI zrI temanAtha svAmI vAre thAvaccA sAthe vAhIe, peAtAnA putra thAvaccAkumArane nemanAtha svAmIne vahorAvyo hatA. sulasA zrAvikAe potAnA cha putrAne, temanAtha svAmIne vahorAvyA hatA. AvA ApaNA jaina itihAsamAM eka be dAkhalA nathI paNa hajAro, jovA vAMcavA maLe che. ene vicAro, ane putrane pAcho levAnA, utAvaLIyA saMkalpone aMdha karo. ane munimahArAjAnA ane zrIsaMghanA AgevAneAnA, sunaMdAdevIne samajAvavAnA, zakaya badhA prayatno thayA. paraMtu vajrakumAranI mAtAnA putrameAha, badhA prayAsAmAM alA samAna thayA hatA. tethI sunaMdAdevI pAtAnA vicAro pheravI zakayAM nahIM. munirAjo : zrAvikA ! tame bALakane vaheArAbyA hatA, e vAta yAda nathI ? vakhate ame badhAe, tamArA AvA utAvaLA sAhasane badalavA kaheluM, tamane yAda che? A ALakane amAre vaheAravA hatA ke tame vaheAravAnI pharaja pADI hita ? te vakhate tamArUM A sAhasa che, kSaNika che, ema lAgavAthI ja amAre A badhAne sAkSI rAkhavA paDyA hatA. A badhuM tame bhUlI gayA ? sunaMdAdevI : meM A bALakane, mane khUba herAna karatA hovAthI, tenA pitA tathA tenA mAmA munirAjone vaheArAvyA hatA, te vAta taddana sAcI che. A pADAsaNA ane bahenapaNIone sAkSI rAkhyAnI vAta paNa huM khATI kahetI ja nathI. zrIvItarAganA munirAjo asatya bole, evuM mArA manamAM paNa nathI. paraMtu have A putrane pAcho levAnI mArI icchA che. tene huM rokI zakatI nathI. mane vAraMvAra vicAro AvyA kare cheke, me... patine javA dIdhA; khera ! have putrane kema javA devAya ? huM samajuM chuM mArA putra ghaNA buddhizALI thavAnA che. zAsananA mahAna prabhAvaka thAya tevA che. paraMtu mane, mArA putravAtsalyarAga, putrane pAchA ghera laI javA ja preraNA kare che. mATe mane mApha karI ane mArA putra mane mArA ghera laI javA do. A pramANe sunaMdA ane munimahArAja tathA zrIsaMghavacce thayelI vAtacIta, eTale bALaka vajakumAra aMge, AkhA zaheramAM thayeleA cakacAra, rAjyadarabAra sudhI pahoMcI
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ bALaka vajane laI javA mATe rAjAe Apele nyAya 217 gaye. te kALanA rAjAo ane adhikArIo paNa, hamaNAMnI jevA, dharma ane tyAga mArganA duzmane hatA nahIM. paraMtu dharmane khUba mAnanI lAgaNIthI Adara ApatA hatA. tethI zrIsaMghanA keTalAka AgevAnone bolAvIne, tathA sunaMdAdevIne bolAvIne, baMne pakSane madhyastha zikhAmaNa ApI, baMnenI hakIkato paNa barAbara jANI lIdhI. zrIsaMghe rAjyane jaNAvyuM ke, amArA jaina dharmamAM, gurumahArAjane vaherAvelI vastu, te pachI azana-pAna hoya, ke pachI vastrApAtra hoya, agara ziSya hoya, tene ApI dIdhA pachI, pAchuM levAya nahi. te jehAyate gurudravya kahevAya che. sunaMdAdevI : A chokare janme tyArathI, kSaNanApaNa visAmA vagara, covIse kalAka raDyA karato hovAthI, gharamAM huM ekalI hovAthI, kaMTALI javAthI, tenA pitA munirAjane vahorAvI dIdho. te tadna sAcI vAta che. paraMtu have A bALaka bilakula raDatuM nathI ane sarvakALa hasamukhe rahe che. divasane ghaNo bhAga, zrAvikAonA upAzrayamAM paNa, huM tenI sAravAramAM ja vitAvuM chuM. mane mArA A bALakane, kSaNavAra paNa viraha gamaze nahIM. mATe mAre putra mane pAcho maLa joIe. zrIsaMghanI ane sunaMdAdevInI vAto sAMbhaLI rAye nyAya ApyuM ke, amArI rUbarU amArI sabhAmAM, gurumahArAja pitAnI vastu mUke, ane bALakanI mAtA zrAvikA paNa, pitAnA bALakane yogya, khAna-pAna-vastra-ramakaDAM lAvIne rAjyasabhAmAM mUke. ane A sarvanI vacce bALakane mUke. bALaka jenI vastu upADe, te pakSamAM bALaka javA gya che, ema chelle nirNaya samajo. saMghane A nyAya ThIka na lAge. kAraNake, ATaluM nAnuM bALaka, khAvApIvA, ramavAmAM vadhAre AkarSAya e banavA yogya che. jema nAbhikalakaranA khoLAmAM beThelA, tIrthaMkara paramAtmA RSabhadevasvAmI bALaka hatA. ane IndramahArAjanA hAthamAM rahelI, zeraDI levA hAtha laMbAvyo hato, ane Ama thAya te duHkhane viSaya gaNAya. sunaMdAdevI ghaNuMja rAjI rAjI thaI gayAM. ane aneka jAtanAM pakavAna, aneka jAtanAM phaLe, nAnA bALakane paheravAnAM raMgaberaMgI vastro, ghaNuM ramakaDAMnI jAte; A badhI vastunuM rAjyasabhAmAM, sAruM evuM pradarzana goThavAyuM. gurudeva mahA jJAnI hatA. temaNe to phakta zrIvItarAga zAsananuM mahAna pratIka, mokSamArganI ArAdhanAnuM ajoDa upakaraNa, prANImAtranI dayA pALavAnuM asAmAnya sAdhana, rajoharaNa ane mukhavastrikA lAvIne, sunaMdAdevInAM pralobhanenI eka bAjumAM goThavI dIdhAM. A bAju vajakumArane paNa, jANe eka dIkSAnA vaDA jevA ThAThathI, sAdhu-sAdhvIzrAvaka-zrAvikAonA vRndamAM, madhura gItanI che uchaLatI hovA sAthe, rAjyasabhAmAM 28
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI lAvyA. ane A vakhate bALaka vajrakumAranI vaya lagabhaga traNa varSanI hovAthI, rAjyasabhAmAM lAvI chUTA mUkavAmAM AvyA. bALakane joI ne rAjA tathA rAjyAdhikArIo paNa, animeSa nayaNe tAkI ja rahyA. ane manomana kahevAI javAyu` ke, AvA bALaka mATe mAtA mamatva kare che, te bilakula vyAjabI che. paraMtu A bALakanuM kapALa koI mahAna aizvaryanuM sUcaka lAge che. eTale nyAya kAnApakSamAM jaze e nakkI karavuM muzkela che. pA, pA pagalI cAlatAM zIkhelA vajrakumArane, rAjAnA adhikArI taraphathI AMgaLIthIsAIna karIne, mAtAnAM khAna-pAna-paridhAna ane krIDanakA batAvavA prayAsa thayA. mAtAjIe paNa ubhA thaI, putrane ucakI lai, chAtI sAthe cAMpIne, potAnI vastue batAvI, pasaMda karavA dhyAna dorabyu'. mAtA kahe che ke vahAlA dIkarA, mArI hAra athavA jita tArI icchAne AdhIna che. ahIM vAcaka varganuM dhyAna doravuM paDaze ke, AvaDA bALakane AvI vastuomAM praleAbhana na thavAnuM kAraNa zuM ? kAraNa e ja ke gayA janmamAM aSTApadatIrtha upara padhArelA bhagavAna zrI mahAvIra prabhunA prathama ziSyaratna gaNadharadeva gaiAtamasvAmInI tiriyag ja bhakadevapaNAmAM dezanA sAMbhaLI hatI, ane tyAM ja saMsAranI asAratA samajAI hatI. ane teja kSaNe, teja jagyAe. have pachInA janmamAM, manuSya janma pAmIne, barAbara dharmanI ArAdhanA karavAnA karelA saMkalpa, ane sAtheAsAtha pitAnI dIkSAnI vAtAnuM zravaNa thavAthI, prakaTeluM jAtismaraNajJAna vajrakumAranA cittamAMdiramAM sthira thaI gayuM hAvAthI mAtAne kaMTALA ApavA rAtidavasa raDavAnuM cAlu rAkhyuM hatuM. Aje jJAnabhaMDAra khAlaka vakumAre mAtAnI badhI sAmagrI joI lIdhI. ane gurudevanA mUkelA rajoharaNa muhapatti paNa joI lIdhA. ane manamAM vicAra karI lIdheA ke, mArI mAtAnI jIta thAya teA kSaNavAra te jarUra AnaMda pAmaze. paraMtu mArA ane mAtAnA saMsAra vadhI jaze. ane Aje kSaNavAra mAtAnI hAra thaze teA, mAtA jarUra raDaze, ciMtAtura banaze, paraMtu te temanI ciMtA, saMsAranAM baMdhanone kApavA mATe, kAtaranuM kAma karanAra thaze. meM gayA janmamAM cAkkasa dhama ArAdhavA vicAro karI rAkhyA che. huM dhanyabhAgya chuM ke, jenA mAmA ane pitAjI mahAmunirAja anelA che. mATe mArI upakAriNI janmadAtrImAtAnA kSaNanA Ana Mdane aLagA pharIne, te mAtA bhavAbhava sukhIyAM thAya, tevA
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNavarSInA vajrakumAre edhA muhapattinuM kareluM bahumAna 219 mA levAthI, pUjya gurudevA ane tIthaMkaradevone paNa mAnyazrIsaMgha vagere badhA AnaMda pAmaze. Ave vicAra karIne rAjya sabhAmAM padharAvelA, gurumahArAjanA kailA, edyA ane muhapatti upADI lIdhA. eTaluM ja nahi, paraMtu, kSudhAturane ghebara maLe, tRSAturane amRta maLe, nirdhana mANasane nidhAna maLe, ane haghelApaNu' AvI jAya tema, vAkumAra paNa eghA muhapattine be hAthe paDI, mastaka upara caDAvI, khUba khUba nAca karavA lAgI gayA. ane samagra-sabhAmAM, jaya jayakAranA zabdonA gajA rava thayA. phakta mAtA sunaMdAdevI sivAya, samagra zrIsaMdha ane taTastha rahelA rAjA ane rAjyanA adhikArIe paNa AnaMda pAmyA. darekane ema ja thayuM ke, AmAM jarUra koI daivI saketa hovA joIe, nahitara A nyAyamAM mAtAnA pakSaja baLavAna hatA. chatAM mAtAnI hAra thaI che. tathA mahAmunirAjonA pakSa bilkula sAmAnya hAvA chatAM, munirAjonI jita thaI che. vayarakumAra traNathI ATha varSa sudhI, sAdhvIjInA upAzrayamAM ucharyA hatA. ane sAdhvIonA svAdhyAyamAM, parAvartana pAmatAM AcArAMga Adi agyAra agAne, ekAgra citte sAMbhaLatA hatA, tethI buddhinA kSayApazamathI agyAre aMgeA temane kaMThastha thayAM hatAM. ATha varSanI vaya thatAM temanI meATA ADaMbarathI dIkSA ujavAI hatI. bAlyavayathI sayama pALavAmAM khUba ja sAvadhAna rahetA hatA. temanI dIkSA pALavAmAM kasoTI paNa thaI hatI. prazna : vakumArane cAritra pALavAmAM koI upasarga naDyA hatA ? uttara : zrIvItarAga mAga mAM upasanA be prakAra che: eka anukuLa ane bIjo pratikuLa. emAM pratikuLa upasa karatAM, anukuLa upasaga ghaNA Ave che. ane te lagabhaga ghaNAe upara sattA calAve che, paraMtu te upasargAne pacAvI levA khUba muzkela gaNAya che. prazna : anukULa upasa| kene kahevAya ? ane pratikuLa upasarga kene kahevAya ? uttara : du:kha denArA upasage pratikuLa upasargo kahevAya che. jema pArzvanAtha svAmIne kamaThanA upasa, bhagavAna mahAvIradevane zUlapANine, saMgamadevanA, caMDakauSikaneA, gAzALAnA, bharavADAnA upazaga, khadhakasUrinA pAMcasA ziSyAne ghANImAM pIlavAnA khaMdhakamuninA zarIranI saMpUrNa cAmaDI utAravAnA, sukAzaLamunine vAghaNanA, gajasukumArane kheranA agArAnA, metA munine sonIneA. A ane AvA badhA pratikuLa upasamAM jANavA.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI tathA anukULa upasargA cAritrathI pADavA mATe, mAtApitA ane kuTubanA kAramA vilApe ane rAga-vacano tathA khAnapAnamAM lalacAvI vikAramAM phasAvavAnA, naTanI putrIenA aSADhAbhUti sAdhune, tathA eka preASitapativALI strIneA, araNIka munivarane, tathA eka strIe jhAMjhara paherAvyuM, jhAMjhariyA aNugArane, vezyAnA upasarga nardiSaNa munine NikaputrIneA upasarga ArdrakumAra munine AvA upasargo AvyA tyAre, koI na phasAyA, ane kAI phasAI paNa gayA. AvA badhA anukULa upasage jANavA. 237 AvA upasargo vajrakumAra mahAmunirAjane ghaNA AvyA, temAM pahelA upasa mAtAnA lakhAI gayA che. prazna : vajrakumAra munirAjanA anukuLa upasargI kayA kayA thayA che? uttara : e mitradevAnA, ane dhanAvaha zeThanI putrI rukamiNI kanyAne. mitradevAnA upasargo khAlamuni vajrakumAra ekavAra, AcArya bhagavAna siMhagirisUrimahArAja sAthe vihAra karatA hatA. vihAra gheADA lAMbe hatA. khALamuni thAkI gayA hatA. A vakhate kSudhApaNa joradAra lAgI hatI. najIkamAM AhArapANI maLavAnI saMbhAvanA paNa hatI nahIM. bALaka chatAM sAttvika AtmA, jarApaNa peAtAnI nabaLAI atAvyA sivAya cAlatA hatA, teApaNu temanA pagamAM DhIlAza jaNAI jatI hatI. mukha paNa karamAvA jevuM dekhAtu hatuM. bALamunino parizrama AcArya bhagavAna jANI gayA, ane vicAravA lAgyA. nAnA muni mATe hAla turata koI sthAnamAMthI, thoDA paNa AhAra pANI maLI jAya to sAruM! eTalAmAM ja najIkamAM eka chAvaNI jevA, mANasAnA vasavATa dekhAyA. ane leAke DhADatA AvyA. gurumahArAjane vinati karavA lAgyA : khApajI ? lAbha ApavA padhAro. amane aNudhA A musApharImAM, AvA lAbha mahApuNyAyathI prApta thayA che. sAdhue paNa UbhA rahI gayA. ane khAlasAdhu thAkI gayA che, e paNa gurumahArAja vicAratA hatA. tyAM te sAruM thayuM A musApharonA paDAva maLI gayA. nAnA sAdhu jeTalA AdhAra maLI jaze. gurumahArAja siMhagirisUrie pharamAvyuM : eka munirAja vaheAravA jAva, ane nAnA munizrI-vajrakumAra pUratuMja vaheArajo. kAraNa ApaNe sAdhu ghaNA chIe. ane have betraNa mAIlamAMja gAma AvI javAnI nizAnIo jaNAya che. badhA munione ekAzaNA vagere hAya, mATe AvA sthAnamAM vadhAre rokAvAya nahIM. jAva jaldI karo. teDavA AvelA kahe che prabhujI! kRpA karIne A khAlamunine vaheAravA meAklAne
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 221 '^ ^^ vayarakumAra mahAmunirAjane tIvra upayoga AcArya bhagavAna nA bhAI nA, e to bahu thAkI gayo che. ane tamane paNa tethI ja lAbha maLe che. teDavA AvelA kahe che amArAM ahobhAgya. paraMtu bApajI! bAlamuni-rAjane ja mokale. phakta cAra DagalAM ja che. ane badhA muninA sAmuM joI kAlAvAlA karavA lAgyA. munizrInA zarIramAM paNa, vagara vAparyo teja AvyuM hatuM. gurujI mahArAje vajakumAra muninI sAme joyuM. lokone Agraha jANa sUri bhagavaMte vahoravA javA AjJA ApI. ane bALamuni pratilekhana karIne ApeluM pAtra laIne, skaMdhAvAramAM vahoravA padhAryA. vaherAvanAra: (pakavAnanuM bhareluM bhAjana ughADIne) vahore bApajI? padhAro mahArAja! lAbha Apa svAmI ! muni puche che zuM che? keTalA divasanuM che? vaharAvanAra : AjanuM ja che ane keLApAka che. munizrI keLA pAkanuM nAma sAMbhaLI Azcarya pAmyA. vaharatAM aTakI gayA. vicAravA lAgyA. atyAre AvA pradezamAM, keLAnAM phaLa bilakula asaMbhavita gaNAya. A loko kyA dezanA haze! munizrI teone deza nakakI karavA dhArI dhArIne jovA lAgyA. mukha jotAM lAgyuM ke, Akho kema mIMcAtI nathI? DokamAM joyuM. phUlanI mALA, jarApaNu karamAyA vagara, maghamaghATa sugaMdhavALI dekhAI. turataja pago sAmuM joyuM, paga jamInathI cAra AMgaLa addhara jaNAyA. turata ja bAlamani vajakumAra samajI gayA. cokkasa A leke manuSya nathI. paraMtu devo che. tethI zrIvItarAganA munirAjane, deva piMDa levo kalpa nahIM. A vahorAvanAra deva che. A keLApAka devane piMDa che. huM kema vahorI zakuM? vahorAvanArane nA pADI khAlI pAtre munizrI guru pAse pAchA AvyA. guru pAse AvIne banelI ghaTanA gurUdevane, kahI saMbhaLAvI. AcArya bhagavAna siMhagirisUrimahArAja ane dhanagiri vagere muni samudAya, bALamuninI buddhi, tAtkAlIka upayoga, vicArazakti ane thAka-sudhA ane tRSA apramANa hovA chatAM, muni AcAra pratye AvI ajeDa jAgrati jANI, Azcarya pAmavA sAthe anumodanA karavA lAgyA. daivI zaktithI munimAM cAlavAnI tAkAda AvI gaI ane adIna bhAve najIkanA zraddhALu pradezamAM pahoMcI gayA. tyAM badhI azana-pAnanI nirdoSa sagavaDa maLI gaI. prazna : vahorAvanAra koNa hatA ? uttara : vajakumArane gayA janmanA mitra deva hatA. vayarakumAra muninA AvA
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 jinezvaradevanI AjJA thAne sAcI mANasAI nirmala jJAna-darzana-cAritrathI AkarSAIne, temanA darzana karavA AvyA haze, tyAM munizrIne musApharIne thAka-sughA-tRSA jeI, bhaktibhAva prakaTavAthI, AvI vimurvaNA karI hoya. prazna : munirAje deva zI rIte oLakhyA? uttara : zAstranA pramANathI zAstromAM dene oLakhavAnI nizAnIo batAvI che; juoH nimenAI, mALAT[, pujArAmamarA ! rajuna mu najhaghati surA jiNA biMti // 1 // artha : devene oLakhavAnA cAra prakAra che. AMkha mIcAya nahI. manamAM dhAreluM kAma karI zake. kulenI mALA karamAya nahIM ane jamInathI cAra AMgala adhara rahe che. saM. gA. 227 prazna : keTalA kAraNe de manuSya lekamAM Ave che. uttara : vijavaMdu vALelu veva miitavANumAvazo . gavaMtanedeA ya Ati surata 4 / 2 | saMgrahaNI gA. 228 artha : denA AgamananAM khAsa traNa kAraNe che. zrI jinezvara devonAM pAMca kalyANakamAM, mahAmunirAjanA tapane mahAprabhAva ane keI gayA janmane gajabanAka sneha hoya to ja, devatAo manuSya lekamAM Ave che. vayarakumAra munIzvaramAM cAritra ucca hatuM. tathA janmAktara sneha paNa hato. mATe tiya bhagade AvyA hatA. vayarakumAra mahAmunirAjanI bAlyadazAmAM, bIjIvAra paNa A ja prasaMga banya hatuM. bIjuM badhuM upara mujaba ja hatuM. mAtra bhIkSA vaherAvavAmAM, ghebara hatA. A ghebara joIne paNa, deza kALe vicAratAM vayaramuni, devone oLakhI gayA, ane atipramANa thAka kSudhA ane tRSA hovA chatAM paNa AcArathI calAyamAna thayA nahI. prazna : vayarakumAra bAlamunie keLA pAka ane ghebaranI bhIkSA kema na vahorI? uttara : devapiMDa hato mATe devanI bhIkSA lIdhI nahi. prazna : devanI bhIkSA levAmAM zuM doSa che? jenasiddhAnta anusAra de kSaNa vAramAM je Icche te thAya che. tethI devapiMDamAM hiMsA ke cerIne doSa lAgavAnI kalpanA paNa nathI. AhAranA betAlIsa de lAge che. temAM moTA bhAge AraMbhajanya de heya che. AraMbha hoya tyAM avazya hiMsA paNa hoya che. keTalAka damAM adattAdAnanuM kAraNa paNa bane che. keTalAka de kaSAya pApane piSanArA hoya che. tyAre A devathI apAtA Aha khAsa keAI doSa dekhAtuM nathI. te pachI devapiDa vahoravAmAM vAMdhe zuM?
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 223 vItarAganA munirAjone AhAra vaheravAnuM vicAra uttara : sarvajJa-paramAtmA jinezvaradevanuM zAsana tyAgapradhAna zAsana che. vItarAga paramAtmAoe prakAzelo dharma, uttarottara AtmaguNane vikAsa vadhAravA mATe, AtmAnI khovAI gayelI-dabAI gayelI saktine khIlavavA mATe che. anaMtakALathI AtmA upara caDelAM ATha karmanAM AvaraNo, teno nirdUla nAza thAya to ja, AtmAnA DhaMkAelA guNo ane dabAelI zAkta ughADAM thAya. guNo ane zakti prakaTa thAyato aMdhakAra nAza pAmI prakAza prakaTa thAya, nirmAlyatA nAza pAme ane sahajAnaMda guNa prakaTa thAya che. che tethI sarvara paramAtmAoe sarvakALane dhyAnamAM rAkhIne jaina munionI ratnatrayIne ArAdhavA mATe anukULa sAdhanene vAparavAnI chUTa ApI che. ane pratikULa sAdhanane vAparavAno niSedha pharamAve che. temAM paNa pAMca mahAvideDakSetranA sAdhuono ane pAMca bharata-ravatanA vacalA bAvIsa tIrthakaranA sAdhuone eka sarakhe mArga pharamAvyuM che. tethI pahelAM chellA tIrthakara denA, AcAranI maryAdA judI batAvI che. paraMtu pannare kSetranA sAdhuone devapiMDa levAne sadaMtara niSedha che. zrIjainazAsanamAM mahAvratane sAcavavAnI kALajI ane takedArI batAvI che. tenA jeTalI ja ke tenAthI paNa vadhAre jetazAsanano uDADa na thavA devAnI. zAsananA mAlinyathI sAvadhAna rahevAnI. zAsananI niMdA avahelanA apabhrAjanA ke anAdara na thaI jAya tenI paNa, takedArI rAkhavAmAM AvI che. prazna : evAM kayAM kayAM sthAno hoya che ke, jyAM gocarI vahoravA javAthI, uparanA dene bhaya gaNAya ? uttara : pahelA, chellA jinezvaradevenA sAdhuone, rAjAnA darabAramAM rAjAonA adhikArI moTA mANasanA ghera tathA meTA jamaNavAra thatA hoya tyAM. vezyA vagere anAcArI manuSyanA vasavATomAM, zikArIo, mAMsAhArIo, macchImAre, madIrA vecanArAo, pApamaya vastuonA kaya_vikraya karanArAonA ghera agara mahollAomAM, jaina sAdhuothI vahoravA javAya nahi. uparanAM sthAnamAM javAthI jaina sAdhunI niMdA thAya. zAsananI laghutA thAya. sAdhune temAMthI paDI javAne prasaMga Ave. vakhate tADana, tarjana, mArakUTa paNa thAya. jIvanuM jokhama gaNAya mATe ja AvAM sthAnamAM javAnI jJAni bhagavatee manAI karelI che. prazna : devapiMDamAM upara batAvelA rAjapiMDa vagere deze jevA de dekhAtA nathI. te pachI devone vaherAvela AhAra levAmAM vAMdhe zuM? uttara : tIrthaMkara paramAtmAo, gaNadharadevo ane kevalI manaparyavajJAnIavadhijJAnI ane pUrvadhara maharSio mahAguNanA bhaMDAra hoya che. temane ziSya parivAra paNa mahAguNa hovAthI, bAremAsa deva vaMdana karavA AvavAnA paNa prasaMge bane che. je
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI sAdhuo devane piMDa vaheratA hoya! te sAdhuonI eSaNa samiti bevAI jAya. Ahata deSa jarUra lAge. devo avadhijJAnI hovAthI sAdhunA vicAra pArakhI vaherAvavA lAve. sAdhuone arasa nIrasa vahoravAne tyAga adazya thaI jAya. bAremAsa devapiMDa levAthI tyAgI gaNAtA kSAdhuo bhegI banI jAya. mATe ja kevaLajJAna nidhAna jinezvaradee AvA bIjA paNa aneka denuM kAraNa jANuM devapiMDa levAnI nA pADI che. prazna : pauSTika ke svAdiSTa AhAra na vahore hoya to na vahore, paraMtu rAjyapiMDa ke devapiMDa vahoreja nahIM. temAM keTalAka dAtAne dAnAntarAya lAge. sagavaDa ane bhAvanA hovA chatAM supAtra dAnane mahAna lAbha na laI zake, e paNa ThIka to nahIja ne ? kAraNa ke zAstromAM citta-ApavAnI udAra wvanA. vitta-nirdoSa zuddha AhAra pAtramAyA-mamatA lAlasA gRddhi vagaranA, tathA ratna ane suvarNanA pAtra jevA supAtra sAdhune, joyA. oLakhyA to paNa vahorAvI na zakAya tenI kamanasIbI nahIM ? uttara : dAtA uparanI dayA karatAM paNa vahoranArane vadhAre anarthathI bacAvavA mATe, dayA guNanA samudra jinezvara bhagavaMtae rAjyapiMDa ane devapiMDa vAryo che. bhagavAna jinezvaradevane kevaLajJAna hovAthI lAbha-nukasAnamAM eka paNa sthAna ajANyA rahela nathI. prabhu mahAvIra svastha hatA. prabhujI cemAsuM pitAnA gAmamAM rahyA hatA. jirNazeTha prabhujIne bhakta hatA. bhAvanA bhAvato hato. vahoravA bolAvavA te hate. prabhujIne chaTha haze-AThama haze aDAI haze pakSa haze mAsa paNa haze ema cAra mAsa sudhI, vaharAvavAnI ja bhAvanA vALA jirNa zeThanA ghera prabhujI na padhAryA. ane supAtrane ja nahIM oLakhanAra pUrNazeThanA ghera vahoravA padhAryA. AdaravALAnA ghera gayA nahIM anAdaravALAnA ghera gayA. jema bajAramAM mAla kharIdavA gayela vepArI vecanAranI dayA vicAra nathI paraMtu pitAno lAbha vicArIne mAla kharIde che, tema zrIvItarAga zAsananA sAcA munirAje pitAnI ratnatrayIne poSavA AhAra vahore che, ane vApare che. ane ratnatrayIne jarUra na hoyata vahoravA na jAya. ratnatrayIne bagADe te AhAra na vahere. vAparatAM paNa ratnatrayI na bagaDe tenuM cokkasa dhyAna rAkhe. prazna : kRSNavAsudevanAM mAtA devakI rANInA ghera, cha munirAje vahoravA padhAryA hatA, tathA devakI rANInAM lagna vakhate, atimuktamunirAja, kaMsarAjA ane jIvayazA rANInA ghera, vahoravA padhAryAnuM varNana Ave che tenuM kema? uttara : mahAvideha kSetranA sarva jinezvara devane ane pAMca bharata kSetra tathA pAMca airavata kSetranA, vacalA bAvIsa jInezvara devAnA munivarene AcAra eka sarakho
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayelI bALadIkSAnAM pramANA hAvAthI, ahIMnA bAvIsa tIrthaMkaradevAnA munirAje mahAjJAnI hAvAthI, dravya-kSetrakAla-bhAvane yathAyeAgya samajatA haiAvAthI, temane rAjAnA ghera vaheAravA jatAM doSa na jaNAya teA teone javAnI chUTa che, teo gatAnugatika nathI; pramAdInuM anukaraNa karatA nathI. prazna : phakta pahelA chellA jinavara devAnA sAdhuone ja manAI zA mATe ? uttara : pahelA tIthaMkaradevanA zAsanamAM bahubhadrika ane alpa buddhivALA paNu hAvAnA saMbhava kharA, tathA chellA jinezvaradevanA tImAM, vakhate kAIka sAdhuo, vakra ane apa buddhi hAyatA, eka bIjAnuM vinA kAraNa anukaraNa paNa kare. gatAnugatikatAnA jhoka vadhetA, ghaNA dASA vadhI jAya. pote patananA mArge caDI jAya ane khIjAone dekhAdekhInuM kAraNa maLe, zAsananI paNa niMdA avahelanAnuM kAraNa ane, mATe kevalI bhagavaMtAe je kahyuM che te kharAkhara che. prazna : ATalA nAnA bALakane dIkSA kema ApI zakAya ? uttara : jeTalA jagatamAM mahApuruSo thayA che te prAyaH bAlyAvasthAthI jAgelA samajavA. zrIjainazAsanamAMtA khALa dIkSitAneA pAra ja nathI, emAMthI paNa thADA dAkhalA huM TAMkavAnA chuM. paraMtu thADA ajaina dAkhalA batAvuM chuM. 1. dhruvajI Alya vayamAM ja tapa karavA vanamAM gayA hatA. 2. dvaipAyana RSi mAlya vayamAM ja cha bhAjI brahmacArI thayA che. '' pArAsara tApasa nAme, te niMdu kanyA eka pAme, leI jAya yamunA dvIpa ThAme, " teNe putra bhalA eka jAyA, tenuM nAma dvaipAyana ThAyA, chaThTha bhAjI khaMbha dharAyA. ' Iti papadma vijayagaNI, 3. mahAtmA prathAdajI khAlakAlamAM tapasvI thayA che. 4. pahelA zakarAcAya, pAMca varSanI vaye, brahmacArI thayA hatA. 225 zaMkarAcAya mATenI kIvadaMtI evI che ke, ekavAra eka rAjA potAnA dezamAM pharavA nIkaLyA hatA. eka gAmaDAmAM AvyA. ceArAmAM utaryA hatA gAmavAsI leAka bhegu thaI gayuM. rAjAe eka mahAtejasvI bALaka joyA. pUchyu : A kene khALaka che ? 29
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI bALakanA uttara nAvAho mana ! na vALyA me sattvatI, travRtte paMcame varSe, vaLayAmi nanatrayaM / / artha : huM mahArAja ! huM bALaka nathI. ane mArI sarasvatI paNa bALaka nathI. hamaNAM mane pAMcavarSa pUrNa thayAM nathI teApaNu, traNa jagatanuM varNana karI zakuM chuM. A bALakane sarasvatI sAkSAt hatI. pachIthI turata ja teo zaivadIkSAne pAmI zakarAcArya thayA hatA. gayA janmanA ( pApAnubaMdhI ) puNyeAdayathI, ghaNA tArkika ane vidvAna hAvAthI aneka rAjAene peAtAnA bhakta anAvI zakayA hatA. madAlasAnI kathA tathA mahAsatI madAlasAnA pAMca putro bAlabrahmacArI tApasa thayA hatA. madAlasA rAjyaputrI hatI. teNI rUpavatI, guNavatI ane buddhimatI hatI. ane ghaNI vicAraka paNa hatI. ekavAra koI puruSasadguNavALI, paNa peAtAnI patnIne, zakAthI jotA heAvAthI, vAraMvAra mAratA hatA. ghaNA trAsa ApatA hatA. madAlasAe pahelAM A banAva sAMbhaLyA ane jAte tapAsa karI anubhabyA. pachI madAlasAne, nArInA jIvatara mATe du:kha thayuM. game tevA mahAdura bApanI dIkarI paNa nArI khIcArI ja gaNAya che. nArI jIvana, paravaza dayAmaNuM, AziyALu jIvana che. puruSanI maherabAnI hAya teA ja sukha che. puruSa sadAcArI-vivekI ane khAnadAna maLe teA ja, nArI sukhI jIvana jIvI zake che. te sukha paNa jhAMjhavAnAM nIra jevuM, gharamAM purAI rahevuM, sAsu-naNu da-jeThANIA, sasarAjI, patideva, jeTha, diyara adhAonI kAkaludI karavI, prasannatA meLavavI, maLe ke na maLe te aceAkasa, ATha daza kalAka majUraNanI peThe, vagara pagAre, gharanAM rasAI vagere kAma karavA chatAM paNu, vAraMvAra apamAne, meNAMTANAM, sAMbhaLavAM; badhAenA jamyA pachI jamavuM, sUvA pachI sUvuM, jAgyA pahelAM jAgavuM vagere. galanI vedanA, prasavanI vedanA, aneka rogAnA bhayeAmAMthI pasAra thavuM, khALakane uccheravAM, eka, be, traNa, pAMca-deza, paNa saMtAnone, dhavaDAvavAM, navaDAvavAM, khavaDAvavA, apavitra zarIra vastrone zuddha karavAM, raDatAM chAnAM rAkhavAM, mAMdA thAya teA mAvajata karavI, aneka havasA sudhI rAta-divasa nidrA paNa na laI zakAya; arthAt patinI nokaraDI ane bALakAnI AyA jevuM nArI jIvana che. ATaluM sahana karavAnI jarUra, mAtra, anaMtAkALathI rAganI mAphka lAgu paDela,
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAranAM sukhamAM chupAelAM dukhenI samajaNa 227 maithuna saMjJAne bhegavaTe, puruSa saMgane kSaNavAra svAda, Aja svAdanI preraNAthI, nArI jAtane puruSa jAtinI dAsI banavuM paDe che. mahAsatI aMjanAnI nAnI kathA mahAsatI aMjanAdevI (mahAvIra-mekSagAmI hanumAnanI mAtA) paraNIne 22 varSa patine viyega, patine sakhata anAdara, mIThI vANIne paNa abhAva, oziyALuM jIvana jIvyAM. bikula sanmukhadarzana paNa nahIM. bAvIsa varSa pachI mAtra eka ja rAtramAM betraNa kalAka patinI prasannatAnAM darzana thayAM. satInI nirAzAno nAza thaye. garbha rahyo. mahApuruSa caramazarIrI hanumAna jevA putranI garbhamAM padharAmaNI thaI. pavanajInuM AvAgamana. sAsu-sasarAe jANyuM nahi. pavanajI kSaNavAra aMjanAnA mahelamAM rokAyA. aMjanAsatIne bAvIsa varSanA viyegane aMta Avyo. ane pavanajI aMjanAsatIne kSaNavAra mAtra viSaya bhegane AnaMda ApIne vimAna mArgo paradeza cAlyA gayA. cAlatAM pavanajI potAnI nAmAMkita vIMTI paNa, nizAnI rAkhavA ApI gayA. huM becAra mAsamAM pAchA AvI jaIza, tevo vizvAsa paNa ApatA gayA. aMjanAnI dAsIone pavanajI AvyA ane gayAnA khabara hatA. bhavitavyatA balavatI che. pavanajIne aNadhAryo vakhata lAge. ahIM mahAsatI- aMjanAdevIne, garbhanAM cinho zarU thayAM. sakhIo ane dAsIoe pavanajInA AgamananI jAherAta karI. paraMtu sAsu ketumatIe A vAta sAcI mAnI ja nahi. mAre putra bAvIsa varSathI sAmuM joto ja nathI, te AvyAnI vAta ja kema manAya? uttarottara garbhanI vRddhi, kulaTA deSane Arogya ane rAjabhuvana choDI javAne hakama. AkhA nagaramAM hAhAkAra, pradhAna ane ane prajA vage aMjanA satIne pakSa karyo. paraMtu bhayaMkara karmodaya pAse badhuM vyartha. eka ja sakhI vasaMtatilakA sAthe, vanavAsa javA mATe, ketumatI sAsue rathamAM besADI. aMjanA satIne, sagarbhAne kADhI mUkI. sArathIe vanamAM lAvIne, sAsunA hukamathI, aMjanAne, rathamAMthI utArI mUkayAM. khAvApIvA mATe bhAtuM paNa nahIM. aNavANA page vanamAM bhramaNa karatAM, pitAnA zaheramAM gayA. vasaMtatilakAe pahelA jaI, aMjanAnI dazAnuM varNana karyuM. sAsunuM apamAna saMbhaLAvyuM. ane aMjanA satInA azubhedayanI preraNAthI mAtApitAe paNa aMjanA devIne doSayukata samajIne potAnI pAse AvavAne paNa cekho nakAra saMbhaLAvyo. have te upara AkAza, nIce pRthvI; kyAM javuM, zuM karavuM ? badhA ja rakSako virodhI thaI gayA che. gAmegAma sAsu-sasarAnA mANaso pahoMcI gayA hatA. aMjanA kulaTA che, asatI che, anAcAraNI che; koIe Azraya Ape nahIM.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI joI saMsArane svAda, satIziromaNI mahArAjAnI putrI mahArAjAnI putravadhU ane hanumAna jevA mahAvIranI janmadAtrI mAtAnA A saMsAre kevA bUrA hAla banAvyA che. satI madAlasAne, A saMsAranI bhayaMkaratA samajAI gaI. ane mAtApitAnI rajA lIdhA vagara vanamAM cAlI gaI. ekavaDanA jhADa upara rAta-divasane vasavATa karyo. phaLane AhAra, nadI jharaNAMnuM pANI, jhADanI chAlanAM vastro ane saMsAranI asAratAnuM ja dhyAna zarU thayuM. vItarAga zAsananI prApti ke oLakhANa hatI nahIM. tethI ArAdhanAne mArga jayo nahIM. paraMtu zIlavratanI sAvadhAnatA ajoDa hatI. kumArikA hovAthI pote zarIrane saMskAra karatI nathI. nirasa khorAka sAthe tapazcaryA paNa cAlu hatI. paraMtu svabhAvasiddha devAMganA jevuM rUpa, khIlatI juvAnI, naisargika lAvaNya, kayuM valkalanAM vamAM DhaMkAyuM paNa A badhuM rahyuM nahIM. kaI vAra najIkanA pradezane nRpati, pharate pharate tyAM AvI caDe, ane madAlasAne joI prathama darzane ja rAjA madAlasAmAM, Asakta thaI gaye. vicAravA lAgyA. A nirjana vanamAM koI manuSyane vasavATa ja nathI ane rUpalAvaNyanI asamAnatA jaNAya che, mATe koI nAgakanyA athavA vidyAdharI hevI saMbhave che, tethI rAjAe pAse AvI madAlasAne pUchayuM, madAlasAe paNa potAne vairAgyamaya, deza, kuLa ane mAtA-pitA Adi vRtAnta kahI saMbhaLAvyA. rAjAe kamaLa yAcanAthI, pitAnI IcchA jAhera karI. madAlasAe pitAne eka putra thAya te, chUTA karavAnI athavA pitAnA putranI sattA, pitAnI rahevA mATe rAjA pAse bAMhedharI laIne, rAjA sAthe lagna karyA. vairAgyadazAmAM paNa madAlasAne pAMca putro thayA. rAjAe madAlasAne, tApasI thavA rajA ApI nahIM. paNa pAMca bAlaputrane tApasa banAvyA ane rAjAnA avasAna pachI rAjA banelA pitAnA chaThThA naMbaranA putrane paNa, pratibodha karyo. madAlasAne pitAnA pratye upadeza: zuddhosi buddhosi niraMjanosi saMsAramAyAparivarjitosi / nakasyacit tvaM na ca testi kazcit, madAlasAvAkyamuvAcaputraM // 1 // artha : he putra ! tuM mahAjJAnI che. saMsAranA pApothI kharaDAela nathI; saMsAranI mAyAmAM phasAelo nathI; tuM keIne nathI, tAruM paNa koI nathI. AvAM vAkyo saMbhaLAvIne rANa madAlasAe, pitAnA putrone, saMsAramAM, khUMcavA dIdhA nahIM ane rAjAnA avasAna pachI pite paNa vanavAsI tApasI thaI sugatimAM gaI.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 229 nAnI vayamAM dIkSita thayelA mahApurUSa saMpUrNa zodha karAya te ajaina darzanemAM paNa bAlabrahmacArI, ghaNA AtmA sata banyA che. prazna : jainazAsanamAM covIsa tIrthakara denA tIrthamAM, saMkhyAtIta bAladIkSita thayA haze. paraMtu khAsa jANItA keI dAkhalA hoya to jaNa. uttara H bhagavAna mahAvIra svAmInI prathama dezanAmAM, pratibodha pAmelA, IndrabhUti-agnibhUti-vAyubhUti vagere agiyAra paMDita sAthe dIkSita thaelA cuMmAlIsasa brAhmaNa vidyAthIo hatA; teo badhA chokarA ja hatA; vidyAthIo hatA. mATe te badhA prAyaHATha - daza - bAra - paMdara varSa vagere vayanA hovA joIe vidyAthI hatA mATe, moTI uMmaranA ke vivAhita te nahIM ja hoya ! vaLI atimukta -kumAra paNa - bAlavaye ja dIkSita thayA; jainazAsana prasiddha che jaMbukumAra paNa soLa varSanI bAlavaye ja dIkSita thayA che. praznaH paraMtu jaMbukumAra to paraNIne sAdhu thayA che ne? uttaraH jaMbukumAre lagna karyA pahelAM ja, brahmacarya vrata lIdhuM hatuM. paraMtu mAtApitAnA atyAgrahathI, ATha-kanyAonuM pANigrahaNa karyuM ane te paNa ATha kanyAonA tathA pitAnA mAtApitA ane sAsu sasarAnA upakAra mATe thayuM che. te badhAne, pratibodha maLyo. dIkSA pAmyA. jaMbukumAra ane kanyAonAM brahmacarya paNa akhaMDa rahyAM hatAM ane dIkSita thayA hatA. bALadIkSitenI vayanI sAlavArI jeTalA meLavI zakAya teTalA nAnI vayanA dIkSita ane te paNa bhagavAna mahAvIra svAmInA zAsanamAM thayelAonA devaM nAme ahIM rajU karUM chuM. nAme janmanI sAla dIkSA nI sAla dIkSAnI vaya varSa 1 kalikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdrasUri mahArAja pUrNatallagaccha janma 1145 dIkSA 1150-1154 dIkSAnI vaya 5-9 2 pAdaliptasUrIzvarajI mahArAja. zAlivAhana rAjAno rAjyakALa jANo. ATha varSanI vaye dIkSA. 3 bappabhaTTasUrizvarajI mahArAja janma 800 ane dIkSA 807nI sAla dIkSAnI vaya 7 varSa 4 jinadattasUri ma. kharatara ga7 1132 1141 5 jinacaMdrasUri ma. 1197 1203 6 devasUri (vAdidevasUri) ma. tapagaccha 1143 1152
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 7 jinapatisUri ma. khataragaja 8 mahendrasiMhasUri ma. aMcalagaccha 9 jinezvarasUri ma. kharatara 10 jinaprAdhasUri ma. "" 11 ajitasiMhasUri ma. acala 12 devendrasiMhasUri ,, 13 seAmaprabhasUri ma. tapagaccha 14 jinacaMdrasUri ma. khatara 15 jinakuzalasUri ma. 16 dharma prabhasUri ma. 17 siMhatilakasUri ma. 18 mahendraprabhasUri ma. 32 acala ,, khatara 19 jinapadmasUri ma. 20 jayAna dasUri ma. tapagaccha 21 devasuMdarasUri ma. "" 22 merUtu MgasUri ma. acala 23 jJAnasAgarasUri ma, tapagaccha 24 kulama`DanasUri ma. ,, 25 seAmasundarasUri ma. "" 26 jayakIrtisUri ma. acala 27 munisu MdarasUri ma. tapagaccha 28 ratnazekharasUri ma. 2 29 lakSmIsAgarasUri ma. 30 jinacaMdrasUri ma. kharatara jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI 1218 1237 1255 1296 1210 1228 1245 1285 1283 1299 1310 1326 1330 1331 1345 1363 1372 1380 1396 1403 1405 1409 1430 1433 1436 1457 1464 1487 31 jinasamudrasUri ma. kharatara 32 siddhAntasAgarasUri ma. acala 33 bhAvasAgarasUri ma. 1510 34 jinahaMsasUri kharatara 1524 35 pArzvacaMdrasUri nAgapUri tapagaccha 1537 36 AnaMdavamalasUri mahArAja tapagaccha 1547 1506 1506 1291 1306 1321 1332 1347 1341 1352 1375 1380 1392 1404 1418 1417 1417 1447 1444 1443 1463 1470 1492 1521 1512 1520 1535 1546 1552 ,, 39 22 "" ,, ,, ,, ,, ,, ,, 33 ,, ,, 25 27 ,, wr 35 27 "" - "" "" ,, ', ,, OM OM OM OM 8 9 10 11 . 7 11 da 17 10 7 12 . 12 15 12 . 17 11 7 da ng-9ng-'-* da da 15 " 10 11 re 1
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 231 15para 1560 1562 1563 1575 1pa74 1596 1604 1601 1613 1623 1642 1643 1630 ghaNI nAnI vayamAM dIkSA lenAra mahApurUSa 37 guNanidhAnasUri ma. aMcala 1548 38 jinamANikyasUri ma. kharatara 1549 39 vijayadAnasUri ma. tapagaccha 1553 40 saubhAgyaharSasUri ma. laghupauSAlika 1555 41 amaracaMdrasUri ma. pAcaMdra gaccha 1560 kara semavimalasUri ma. laghupauSAlika 1570 43 vijayahirasUri ma. akkabarapratibaMdhaka 1583 44 jinacaMdrasUri ma. kharatara 1595 45 AnaMdamasUri ma. laghupoSAlika 1597 46 vijayasenasUri ma. tapagaccha 1604 47 jinasiMhasUri ma. kharatara 1615 48 kalyANasAgarasUri ma. aMcala 1633 49 vijayadevasUri tapagaccha 1634 pa0 hemasemasUri laghupauSAlika 1623 pa1 vijayatilakasUri tapagaccha (ANasura) 1635 * para vijayAnaMdasUri ma. tapagaccha 1642 pa3 vijayasihasUri ma. tapagaccha 1644 54 jinarAjasUri ma. kharatara 1647 55 jinasAgarasUri ma. kharatara 1652 pa6 vijayaprabhasUri ma. tapagaccha -- 1677 pa7 vijayarAjasUri ma, tapagaccha (ANasura) 1679 58 jinasAgarasUri ma. aMcala 1652 59 amarasAgarasUri ma. aMcala 1694 60 jJAnavimalasUri ma. tapagaccha 1694 61 jinadharmasUri ma. kharatara 1698 62 vijayamAnasUri ma. tapagaccha ANasura 1707 63 vijayaratnasUri ma. tapagaccha 1711 64 lakSmIsAgarasUri ma. tapagaccha 1728 6pa nemicaMdrasUri ma. nAgapurIya tapagaccha 1731 1644 1651 1654 1656 1661 1686 1689 1661 1705 1702 1719 1717 1736 1740
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI che 66 jinacaMdrasUri ma. kharatara 1729 1738 67 vijayakSamAsUri ma. tapagaccha 1732 1739 68 jinasaukhyasUri ma. kharatara 1739 1751 69 kanacaMdrasUri ma. nAgapurIya tapagaccha 1746 1757 70 jinavijayasUri ma. kharatara 1747 1753, 71 vidyAsAgarasUri ma. aMcala 1747 1756 72 udayasAgarasUri ma. aMcala 1763 1777 73 jinabhaktisUri ma. kharatara 1770 1779 74 jinalAbhasUri ma. kharatara 1784 -1796 75 kIrtisAgarasUri ma. aMcala 1796 1809 76 bhrAtRcaMdrasUri ma, nAga, tapagaccha 1803 1815 77 vicaMdrasUri ma. nAgapurIya tapagaccha 1809 1820 78 jinacaMdrasUri ma. kharatara 1809 1822 79 jinayuktasUri ma. kharatara 1803 1815 80 jinacaMdrasUri ma. kharatara 1803 1820 81 jitaudayasUri ma. kharatara 1832 1847 82 muktisAgarasUri ma. aMcala 1857 1867 83 jinasaubhAgyasUri ma. kharatara 1862 1877 , 15 84 jihemasUri ma. kharatara 1866 1883 85 ratnasAgarasUri ma. aMcala 1892 1905 A jagyAe pAchaLathI maLelAM mahApuruSonAM thoDAM nAme kama vagara lakhyAM che. 86 vajasvAmI janma vIranirvANa 499 vi. 26 dIkSA 504 sarvAyu 88 dIkSAnI vaya 8 87 vajasenasUri , , 494 vajasvAmInA paTTadhara dIkSA 203 sarvA, 128 dIkSAnI vaya 9 varSa 88 abhayadevasUri ma navAMgI TIkAkAra. janma 1072 AcArya padavI. 1088 seLa varSe sUripadavI. 89 sematilakasUri ma. tapagaccha. janma vi. 1355 dIkSA 1369 dIkSAnI vaya 14 varSa 90 Arya rakSitasUri ma. janma vIranirvANa parara dIkSA pa33 matAMtara 544 , 11 vA rara 91 aMcalagacchanA AdyAcArya AryarakSitasUri ma.janma 1136 dIkSA 1144 dIkSAnI vaya 8 varSa
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAnI vayamAM dIkSita thayelA mahApuruSonA nAmanI yAdI 233 92 digaMbarakundakundAcArya (digaMbaranI utpatti-vIranirvANa 609 thaI che) dIkSAnI vaya 11 varSa 3 jayakezarasUri ma. aMcala janma 1461 dIkSA 1475 ), 14 , 94 jayasiMhasUri ma. , , 1179 , 1190 , 11 ) 5 manaka munirAja svayaMbhavasUri mahArAjanA ziSya vIra nirvANa pahelI sadI , 9 , 96 kavi lAvaNya samaya janma 1521 dIkSA 15ra 5 8 ) ghaNe mATe dIkSA paryAya bhegavanArA mahApuruSo 97 AryasundIlasUri ma. dIkSA paryAya 84 varSa 98 Arya revatImitrasUri ma. dIkSA paryAya 84 varSa 9 AryadharmasUri ma. = 84 vA 88 varSa 100 AryanAgahastisUri ma, dIkSA paryAya 97 varSa 101 Arya revatImitrasUri ma. bIjA 89 varSa dIkSA paryAya A badhA mahApuruSoe saMbhava che ke nAnI vayamAM dIkSA lIdhI haze-tatva kevalIgamyuM 102 kalyANavijaya upAdhyAya janma 1601 dIkSA 1616 | ( siddhapura pAse lAlapura gAmanA ) dIkSAnI vaya 15 varSa 103 bhAnucaMdra upAdhyAya ( janma siddhapuramAM sAla maLI nathI) ,, 12 , 104 kamalavijayajI upAdhyAya ( hIrasUri mahArAja parivAramAM ) ,, 12 , 105 pATaNanA abhayarAja zeThane putra meghakumAra (hIrasUri mahArAja pAse dIkSA) ghaNI nAnI vaya haze 104 upAdhyAya yazavijayajI gaNivaranI dIkSA nava varSanI vaye thaI hatI. prazna : ATalA moTA kALamAM mAtra ATalAM ja bALa dIkSitenAM nAma maLe che ne? uttara : ATalo moTo kALa- eTale phakata eka hajAra varSanA gALAmAM AgayAramI sadIthI zarU thayelAM ja lagabhaga ATalAM nAme meLavI zakAya che. ane te paNa AcArya bhagavAnanAM ja prApta thayAM che. A sivAya upAdhyAyanAM nAme, munirAjonAM nAme, sAdhvIjIonAM nAma, saMgrahAyAM na hoya, saMgrahAyAM hoya to khavAI gayAM hoya, rahyAM hoya te ApaNe meLavI zakyA na hoIe. A sivAya kaSabhAdi tevIza tIrthakara devanAM, ghaNA lAMbA varSonAM moTA tIrthomAM, saMkhyAtA-asaMkhyAtA AcAryo, upAdhyAye, munirAje, thayA hoya. temAM bAladIkSito. paNa lAkha krIDo paNa thayA hoya, ema mAnavAmAM kAMI paNa vadhu paDatuM nathI. prazna : bALaka vayamAM dIkSA levA karatAM, saMsArano svAda meLavIne levAya te vadhAre sAruM nahIM ?
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI uttara : jene saMsArane svAda bhogavavAmAM rasa ane tAlAvelI hoya che, temane svAda kayAre pUro thAya e kazuM cakkasa nathI. saMsAranA rasiyA, maravAnA varasamAM paNa, tRpta thayelA jaNAyA nathI. ane mahApuruSa gajasukumAra, atimukatakumAra, subAhukumAra, balasirika kAra, jaMbukamAra vigere saMsArano svAda cAkhyA sivAya, mahAmunirAja thayAnA purAvA mojUda che. prazna : saMsAranA viSaya choDAvA muzkela nathI lAgatA ?. uttara : jema kAyara puruSane laDAInI vAta sAMbhaLIne zarIra kaMpavA lAge che. ane zrIpAlakumAra jevAe, ghavaLazeTha ane bharUcanA rAjAnA sainyane, tathA babarakuTanA rAjAnA sinyanA subhaTone ekalA hAthe, bhagADI mUkyAne dAkhalA mojUda che. AvA laDavaiyA paNa saMkhyAtIta thayA che. jyAre kAyara puruSane pAra ja nathI. vaLI gadheDA, kUtarA, bhuMDa, kAgaDAo, samaDI, gIdhaDA vagere pAmara jAtio, viSTA jevI apavitra vastuo zodhIne khAya che. tyAre azvo, hariNa, sasalA, hAthI, haMsa, popaTa, pArevAM vagere keTalAka prANIo, preraNA kare to paNa apavitra vastune aDakatAM ja nathI. tema dIkSA paNa zUravIra puruSa mATe azakya nathI. ApaNe viSaya vItarAganI AjJA pALavAne che. temAM cAlatI vayarakumAranI kathAmAM vacamAM, bALadIkSAnA pramANa mATe thoDuM viSayAMtara thayuM che. have vayarakumAranI vAta punaH zarU thAya che. mahApuruSa vayarakumAra guru sAthe, apramatta bhAve vihArakaratA hatA. vihAramAM sudhAtRSAthI ane cAlavAnA parizramathI thAkI javA chatAM, mitradevanI atipramANa bhakitane paNa vaza thayA nahIM ane keLApAka, tathA ghebaranI bhikSA vahorI nahIM. jethI tuSTamAna thayelA devoe, vayarakumArane, AkAzagAminI vidyA ane vaikriya zarIra banAvavAnI labdhi ApI hatI. tathA vayarakumAramuni pitAnA gurunI AjJA meLavIne, dazapUravadhara ane soLamAM yugapradhAnAcArya bhadraguptasUri mahArAja pAse rahIne, sUtrArtha tadubhaya dazapUrvanA jJAnI thayA hatA, ane temanI yogyatAnA pratApe AcArya siMhagirisUri mahArAje, temane AcArya padavI ApIne, pitAnA paTTadhara banAvyA hatA. vAsvAmI AcAryanuM jJAna, vyAkhyAnazakti, yuvAnavaya, devanA jevuM rUpa, kaMThanuM mAdhurya vagere guNonI, jagatamAM ghaNI ja khyAti, phelAI hatI. ekavAra pATalIputra zaheramAM sAdhvIjIne samudAya AvyuM hatuM, temanI pAse sAmAyika, pratikamaNa, svAdhyAya, karavA-sAMbhaLavA mATe ghaNo zrAvikAva Avato hato.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ varasvAmI jainAcAryane paraNavA taiyAra thayelI rUkamiNa kanyA 235 te pATalIputra zaheramAM, dhanAvaha nAmanA eka koTyAdhIza zeTha rahetA hatA. temane saMtatimAM phakta eka ja rukimaNI nAmanI putrI hatI. teNe ghaNI rUpALI hatI, kSapazama khUba hato, sAdhvIjI mahArAja pAse bhaNavA ane pratikamaNAda karavA dararoja AvatI hatI. te bALAe sAdhvIjIonA mukhathI, vayasvAmI AcAryanA guNonuM varNana vAraMvAra sAMbhaLyuM. tethI teNIne manamAM - evA vicAro AvyA ke, paraNavuM, vayarakumArane ja paraNavuM. A vAta teNIe sAdhvIjI mahArAjane, khAnagImAM jaNAvI dIdhI. sAdhvIjIbheLIbALA ! vItarAganA munirAja trividha brahmacArI hoya che. temaNe to badhA prakAranI hiMsA, badhAMja asatya, corInA badhA prakAre, deva, manuSya, ane tiryaMcanI nArIsAthenA maithuna tathA badhA prakAranA parigrahe sarvathA tyAga karyA hoya * che. tevA AtmA ja vItarAganA mahAmunirAje kahevAya che. temanI sAthe vivAhane vicAra kare te paNa vevalAI gaNAya. "paMcamahAvrata pALavA, pALe paMca AcAra te jinavaranA munivare, na kare strI svIkAra" | 1 | paMcamahAvrata pALavA, pALe pravacana mAya ! mahAmunivara janadevanA, nArI vaza nahIM thAya" me 2 "duHkhadAyaka saMsArane, karI pUraNa abhyAsa tyAge kaMcana kAminI, Irache kema vilAsa' 3 | "pApa sthAnaka aDhAranAM, moTAM kAraNu deya lakSmI ne nArI vinA, rahI zake nahIM keya" | 4 | "baMne meTAM pApane tyAge mahAmunirAya pAMca mahAvrata pALavA, sAvadha rahe sadAya" che e che tyAgI kaMcana kAminI, puna: kare svIkAra | tevA pAmara jIvaDA, rakhaDe bahu saMsAra" che 6 che "mahAvrata pALe zuddha te, svarga mokSamAM jAya ! mahAvratanuM khaMDana kare, cAra gati athaDAya" | 7 | sAdhvIjI mahArAja kahe cheH bALA bheLI zrAvikA ! tArA A vicAra paNa pApane vadhAranArA che. dharma ane nIti ubhaya viruddha che. kugatimAM dhakelanArA che. uttama AtmAone kharAba vicAro Ave nahIM ane Ave to paNa mukhathI te prakAze ja nahIM. jaina kulamAM janmelI tArA jevI bALAne AvA vicAra karavA zebhe nahIM.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI miNI kanyAmane paNa ema ja thayA kare che ke, jainAcAryane paraNavAnA vicAro e, kevaLa mUrkhAI ja gaNAya. paraMtu mAruM mana sAkSI pUre che, DAbuM aMga pharakayA kare che, tethI cekasa mArI IcchAo pUrI thaze. huM pote padminI strI chuM. rUpane bhaMDAra chuM. kaLA-guNanI khANa chuM. mane joIne ja vayarakumAra mAre svIkAra karaze. basa rUpa ane jJAnakaLAnA abhimAnamAM garakAva banelI rUkRmiNI kanyAe, pitAnA vicAro pitAnI sakhIo dvArA, mAtApitAne jaNAvI dIdhA. ane ekanI eka putrInA vAtsalyarAgamAM zeThajI paNa, vicAra karyA sivAya, vayarakumAramahAmunIzvaranA, vihAra ane vasavATanI tapAsa karavA lAgyA. zeThanI putrInA AvA kutUhala utpAdaka vicAronI, AkhA pATalIputra zaheramAM jAherAta thaI gaI ane "vAte vAyare jAya che" e nyAyathI dezapradeza paNa phelAvA lAgI, ane zeThe pitAnI putrInA sAtvanA khAtara, varasvAmI AcAryanI zodha paNa calAvI. A vAta saMghanA AgevAnoe paNa, varasvAmIne pahoMcADI, ane AcArya bhagavAna paNa potAnA pUrvanAjJAnathI, jainazAsananI prabhAvanA vicArIne, pATalIputra zaheramAM padhAryA. zrIsaMghe ghaNuM samArehathI, sUribhagavaMtano praveza mahotsava ujavya, vyAkhyAna sAMbhaLI, sau saMghanA mANaso pitA potAnA ghera gayAM. saMghamAM vAto thavA lAgI. sau koI potapotAnI buddhi anusAra bolatA hatA. AcArya mahArAjanA guNe sAMbhaLyA hatA. paraMtu Aja te najare dekhAya che, koI kahe che, ke A chokarI kharekharI parIkSA karanArI gaNAya. keTalI najara pahoMcADIne, nirNaya karyo che. tenA pitA mAtAne paNa kharekhara dhanyavAda. dIkarIne mATe vara zodhavAmAM kamAla karI che koI kahe che ke dhanAvaDa zeTha ane tenI chokarInI, akkala to bahera mArI gaI che paraMtu tamArI paNa sAthosAtha buddhI bujhAI gaI lAge che. "sUraja Uge pazcime, me calAla thAya! paNa dazapUravadhara sUri, nArI vaza nahIM thAya. che 1 zrIjinazAsananA muni, daza pUravadhara thAya tenA mana-vaca-kAyamAM, nAve viSayakaSAya. | 2 | samyagadarzana-jJAnane, caraNa karaNa samudAya saMpUraNa dekhAya te, pUrava jJAna apAya. ( 3 che dazapUravaradhara mahAmuni, ratnitrayI guNadhAma | jenA nirmaLa svAntamAM, kadI na Ave kAma. 4
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 237 vitarAganA vacane vikArane nAza karI vairAgya prakaTAve che "samaktizIla be tuMbaDAM, bAMdhI banne pAsa tarI gayA saMsArane, vajAsUri guNarAza. pa Ama sau pitApitAnI akkala ane vicAranuM prardazana karAvatA hatA. A bAju vaikaya labdhidhArI AcArya bhagavAne, saMghanA sarva lokone deva jevuM ati suMdara rUpa batAvyuM. paraMtu putrI samiNa sahIta dhanAvaha zeThanA parivArane, ekadama beDoLa-bihAmaNuM bibhatsa rUpa batAvyuM. ane chaThI azucibhAvanAnuM vyAkhyAna saMbhaLAvyuM. sAthe sAthe karmabaMdhanAM kAraNe, karmanA dAruNa vipAko, ane cAragatinI bhayaMkaratA paNa, khUba vistArathI saMbhaLAvI. nagaravAsI loko ane dhanAvaha zeThanA parivAre paNa vyAkhyAna barAbara sAMbhaLyuM. vacamAMvamAM sarvane devanA jevuM rUpa paNa dekhADayuM. sUrinuM rUpa joIzeThajI sabhA vacce ubhA thayA ane pitAnI vahAlI putrIne karagrahaNa karavAnI, prArthanA karI. sAthosAtha e paNa jaNAvyuM ke, mArI have vaya pUrNa thavA AvI che. mAre A putrI sivAya, bIja saMtAna paNa nathI. ane have mAre paraloka sAdhe che. mATe A mArI putrI tathA mArI koDa sonAmahoranI milakata, gharabAra, rAcaracIluM paNa putrInA dAyajA tarIke arpaNa karuM chuM. kRpA karIne mArI prArthanA svIkAre. zeThanAM prArthanA-vacanone, AcArya bhagavAne, vyAkhyAnathI ja uttara Ape. jemAM AtmAnuM nityatva, anAdipaNuM, pramAdanI paravazatA, hiMsAdi pApamaya AcaraNa, teja kAraNathI anaMtA kAlathI jIvanuM saMsAramAM paribhramaNa, durgatimAM vasavATa, paramAdhAmi vagere dvArA AtmAe khAdhelo mAra, viSayenI duSTatA, kipAkanA phaLa je kSaNika svAda ane pariNAmanI bhayaMkaratA saMbhaLAvI. AcArya bhagavAnanA vyAkhyAnanI, evI asara thaI gaI ke, rukamaNa kanyAnA mAnasa ane zarIramAM bharAela, viSayavikArane Avega, ekadama ogaLI gaye. saMsAra IndrajALa je ja bhAsavA lAgyA. ane tatkALa cAritra levAnI IcchA jaNAvI. yugapradhAna bhagavAna vAsvAmI sUri mahArAje rukamiNI kanyAne dIkSA ApI. panyAsa pravara pavavijaya gaNivara paNa pharamAve che ke "koDi senaiyA dhanane saMcaya, kanyA miNI nAme re zeTha dhanAvo dIye paNa na lIye, caDate zubha pariNAme re." "deI upadeza samiNI nArI, tArI dIkSA ApI re yuga pradhAna vicare je jagamAM, sUraja teja pratApI re." je kanyA sUrimahArAjane durgatimAM laI javA AvI hatI, te kanyAne
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 jinezvara dhruvanI AjJA yAne sAcI mANasAI sUri bhagavate alpa saMsArI banAvI, sokhatanA mahimA ajaba ja che, sAbatathI svarga. seAbatathI naraka kalyANa rasanA yAgathI, lAnDru sAnu thAya jinazAsana sevana thakI, kuti keAI na jAya. '' '' 1 66 ghara ghara bhikSA mAgatA, sAva rAMka kahevAya, paNa sUrivara saparkathI, thayA saMpratirAya. ' 66 " prabhuvIra vacana suNI, caMDakoSa viSadhAra / samatAdhara anazana karyuM, gayA svarga mAjhAra" 46 kAskara jinabiMbanI, kiMmata nAya jarAya / jina caitye sthApana karyuM, madhavA pUjita thAya." ra 3 4 krAdhADhi kaSAyAmAM tarakheALa banelA, viSayAnA kAdavamAM khU`cI gayelA, paradezI rAjA jevA paNa, kezIgaNadhara jevA suguruone pAmIne, svanA sukha bhogavanArA thayA che. bhagavAna yarasvAmI sUrimahArAja ekavAra bhayaMkara dukALamAM, pAtAnI vaikriya labdhizakti ane AkAzagamanazakti baLathI, sakala saMghane, AkAza mArge subhikSapurImAM laI gayA hatA. paraMtu te dezanA rAjA bauddha hatA, tene paNa dezanAzakti AddhithI jaina banAvyA hatA. vayarasvAmI bhagavAnanI chellI vaya hatI tyAre paNa, bhayakara duSkALa hatA. AcArya bhagavaMte potAnI pATa upara vajrasenasUrimahArAjane sthApyA hatA, ane jyAre anazana karavA padhAryA tyAre, vajrasenasUrine kaheluM ke, tame geAcarI vaheAravA jaze, te kuTuMbamAM pati-patnI ane cAra putrA have pachI anAja nahI maLavAnA kAraNe, rAMdhelA anAjamAM viSa bheLavI khAvAne vicArI rahyA haze, tenA vaLate divase subhikSa thaze. 44 guru vacane gayA gocarI, vijayasena gaNadhAra / AtmaghAta aTakAvIne, kIdhA SaT aNugAra." ArA yugapradhAna vajrasvAmI gurumahArAjanAM vacanAmRtAne, AcArya bhagavAna vAsena sUrimahArAje cittamAM barAbara dhArI lIdhAM, ane bhagavAna vajrasvAmI sUrimahAja paNa, aneka sAdhuethI parivaryA. thAva nAmanA pati upara padhArI, anazana uccarI kAussa--dhyAnamAM rahyA hatA. te vakhate pahelA devaleAkanA indramahArAja sUribhagavatane vaMdana karavA AvyA hatA.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 239 jinAjJApAlakamuni ghanazarmA sUribhagavaMta anazana ArAddhi svargamAM padhAryA, paMnyAsa pravara pavavijaga gaNitavara pharamAve che ke : "rathAvarta giri jaI anazana kAdhuM, sahamahari tihAM Ave re ! pradakSiNa parvatane deIne, munivara vaMde bhAve re." kakaNadezamAM, epAraka nagaramAM (hAlanuM meTA sophAlA) AcArya vAsenasUri mahArAja padhAryA, ane nagaramAM gaucarI vahoravA nIkaLyA. A nagaramAM zrIdatta nAmanA zeTha rahetA hatA. temane IzvarI nAmanI patnIthI candra-nAgendra-nivRtti ane vidyAdhara putro thayA hatA. duSkALanA kAraNe anAja alabhya banavAthI. rAMdhelA anAmAM jhera bheLavI maravAne vicAra karatA hatA. temane sUrivare guruvacane saMbhaLAvI bacAvyA. chae jaNe dIkSA lIdhI. cAre putra mahAprabhAvaka thayA. Iti. zrI vItarAgadevanI AjJApAlana sUcavatI, aDhAramA yugapradhAna chellA dazapUrva ane teramA paTTadhara zrI vAsvAmI AcAryanI kathA saMpUrNa. vaLI eka jenAjJA sUcaka bAlamuninI kathA : mAlavadezanI mahAprasiddha ujajayinI nAmanI jenapurImAM, dhanamitra nAmanA eka zreNI rahetA hatA. temane ghanazarmA nAme guNAzrayI putra hato. bAlyakALathI ja tene dharma khUba gamato hato. eka gItArtha dharmAcArya pAse dezanA sAMbhaLI, ghanazarmA putra sahita ghanamitra zeThe dIkSA lIdhI ane gurudevanI ane munionI nizrAmAM, grahaNa Asevana zikSAne pAmyA. anyadA mALavAthI bIjA deza tarapha vihAra karatAM, ekaaTavImAM cAlatA hatA. A vakhate garamI ghaNI paDatI hovAthI, ane vikaTamArga hovAthI, laghumuni ghanazarmA thAkI gayuM ane sAthosAtha tRSAthI khUba pIDAvA lAgyuM. tethI vihAramAM, tenI gati dhIme dhIme maMda thavA lAgI. bIjA sAdhuo utAvaLA AgaLa thaI gayA. paraMtu ghanamitra pitAnA vahAlA putranI sAthe cAlatA hatA. "ugravihAra bAlakapaNuM, uSNakALa bahutApa. - paNa jinavaranA sAdhuo, pAme nahIM saMtApa." putrane lAgelo zrama ane tRSA, pitAnA khyAlamAM AvI gayAM hatAM. paraMtu putranI tRSA nAza karavAne upAya jaDato hatA nahIM. eTalAmAM eka jalapUrNA nadI AvI. pitAputra paNa AgaLa cAlelA, munisamudAyane dhyAnamAM rAkhIne, nadI utarI gayA. ane putra muninA-zarIramAM AvelI DhIlAzane vicArIne dhanamitra sAdhu kahevA lAgyA : bhAI ! tArI mukhAkRtithI samajAya che ke tene tRSA ghaNI lAgI che. parizrama paNa
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ghaNA lAgyA che. hajI keTala' cAlavuM paDaze tenA nirNaya nathI. prAsuka jaLa kayAM ane kayAre maLaze, te paNa acAkkasa che. mATe prANAne bacAvavA mATe, apavAdarUpe A nadInu jaLa pI levuM ane avI pAra karI levI, atyAranI kSaNe ucita jaNAya che. kahyuM che ke : " niSiddhava rASIyamAphi" ApattimAM niSiddha AcaraNa paNa AcaravuM paDe che. pachIthI 'mRtyuddamAvamimAM taru thaSana / padmAvAjoSaceH pApa, samIpe sadgurodhi // z|| artha : mRtyu pamADe tevI A Apattine kAI paNa rIte pAra thavuM ane pachI ApaNA gurudeva pAse AlecanA laI leje. mAlumunine A vAta samajAvI, pote vicAra karyo ke, vakhate mArI lajjAthI khALa sAdhu pANI na paNa pIe, mATe huM gheADA AgaLa jaIne UbhA rahuM. ema vicArIne dhanamitra sAdhu gheADA AgaLa jaIne UbhA rahyA. A vakhate dhanazammunine, tRSA ane thAka khUba lAgyAM heAvAthI, pitAnAM vacane zarUAtamAM sArAM lAgyAM, ane pIvA mATe nadInA pANImAM pasalI bharIne, pANIne mukha sudhI paheAMcADayuM. ane tatkALa bhAvanA pragaTa thaI : S pIbAmImAn kathaM jIvA - nahaM vijJAtajainagIH / udabindau yadekatrA'saMkhyajantUn ainAH jaguH // 1 // trasAHpRtara-matsyAdyAH sthAvarAH panakAdayaH / nIresyuriti taddghAtI sarveSAM hiMsako bhavet // 2 // yadi yanti rakSitA api ye dhruvaM / tAn prANAn rakSituM dakSaH paraprANAn nihanti kaH // 3 // 'jinavANI jANyA pachI, jIvA kema jamAya / pANI eka ja biMdumAM, trasapaNa hoya ghaNAya // 1 // " trasa-pUrAne matsya pazu, panaka jIva paNa hAya ! jalamAM jIva asaMkhya che, jinavara bhAkhe seAya // 2 // "rAkhyA rahevAnA nathI, jarUra che jAnAra. tevA prANA pASavA, hiMsA kare gamAra." traNa zlokanA artha : khAlamunidhanazarmA vicAra kare che. me zrIvItarAgadevAnA vacane sAMbhaLyAM che, gamyA paNa che, evA huM A kevaLa jIvAmaya-pANI kema pI zakuM ? kAraNa ke zrI jinezvara devA eka ja jalabiMdumAM asaMkhyAtA jIvA kahe che. emi udga vindubhi je jIvA jiNavarehiM pannatA te jai sarasavamittA jaMbUdIve na mAyanti // 1 // artha : eka ja jalabiMdumAM je jIvA hAya che, te badhA sarasava jevaDA thaI jAya tA, A lAkha yAjana pramANa ja budvIpamAM paNa samAya nahIM. // 1 //
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 241 ghanazarmA mahAmunirAjanI ghIratA vaLI, A pANImAM pUrA ane jhINA moTA macho paNa hoya che. tathA sevALa vagere anaMta kAya jIva paNa hoya che. eTale pANI, vasa-thAvara badhA jIvanI utpatti ane vasavATanuM sthAna hovAthI, kAcuM ane aNugala pANuM pInAra ke vAparanAraprANI chae kAyajIne hiMsaka bane che ke 2 che paramAtmA zrIjinezvaradee, pitAnA kevalajJAna cakSuthI jaIne jaNAvelI, ane mArA jevA anaMta AtmAone, hitakara banelI, zrIvItarAgavANane svAda cAkhanAra AtmAone, game tyAre paNa avazya janArA prANanA rakSaNa mATe paranA prANone nAza kare kema pAlave? che 3 che A pramANe jIvadayAnA adhyavasAye upara AruDha thayelA, dhanazarmA mahAmunirAje, pasAlamAM lIdhelA pANIne, sAcavIne jaLapravAhamAM mUkI dIdhuM. ane bALaka paNa eka subhaTa jevA vairyavALe AtmA, dhIme dhIme tRSA ane parizramathI thAkele paNa nadInA jaLanI bahAra AvyuM. have DagaluM paNa cAlavAnI zAkta hatI ja nahIM. zarIranI tAkAta vAI gaI hovAthI, jamIna upara besI gaye. ane namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karavA lAgyo. ane kSaNavAramAM munine avinazvara AtmA devalokamAM cAlyo gayo. tatkALa avadhi jJAnathI pitAne pUrvajanma joI, AvIne, pitAnA muni zarIramAM praveza karyo ane bALamuninA mArgane joI rahelA dhanamitramunine jaIne ma. pitA-putra baMne AgaLa cAlyA. AgaLa cAlelA sAdhuo paNa, badhAja tRSAthI piDAyelA hovAthI, dhanazarmAdeve rastAmAM banAvaTI gokuLa vikaryA, temAMthI chAza vagere lAvI thaDA svastha thayA. ema rastAmAM dhanazarmA devakRta gokuLamAMthI, chAza vagere pAmelA sAdhuo sukhapUrvaka, aTavInA cheDA upara bharavADonA vasavATa sudhI pahoMcI gayA. paraMtu eka sAdhu pitAnuM lUgaDAnuM viMTaluM bhUlI gayelA pAchA levA jatAM sthAne sthAne joyelAM, gokuLa dekhAyAM nahIM. te vAta badhA sAdhuone jaNAvI, tethI badhA munie Azcarya pAmyA ane daivI camatkAra vicAravA lAgyA. teTalAmAM dhanazarmAdeva pragaTa thaI, badhA sAdhuone vaMdana karavA lAgyuM. mAtra dhanamitramunine vaMdana karyuM nahIM. - bIjA munirAjane prazna A dhanamitramunirAjane kema vaMdana karatA nathI? A sAMbhaLI deve pitAne dhanazarmAne bhava ane pitAmuninI saccitta jaLa pIvAnI preraNuM kahI saMbhaLAvI. devakahe che je mArA pitA ane gurunAvane, meM sajIva pANI pIdhuM hota to, te pApathI ane vratanA bhaMgarUpa bhayaMkara duSathI, cAra gati saMsAramAM bhramaNa karanAra thaI jAta. 31
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI sa evahi budhaiH pUjyo guruzca janako, pica / ziSyaM sutaM ca yaH kvApi, naivonmArge pravartayet // artha : ghanazarmAdeva kahe che ke pitA hoya ke guru hoya, paraMtu putrane vA ziSyane, unmArge preraNA na kare, paraMtu sanmArge caDAve, teja pitA athavA guru, paMDitapuruSane pUjavA yogya che. ahIM ATalI nAnI vayanA bALasAdhu dhanazarmAe, maraNanI taiyArImAM paNa saccitta (kAcuM) aNagala pANI pIdhuM nahIM, paraMtu jinezvadevonI AjJA akhaMDa pALI. AvA jinAjJArakSaka AtmAo ja saMsArane TUMke karI zake che. bhale prANa jAtA rahe, duHkha cheTha ubharAya che paNa jinavaranA mahAmuni, vratabhaMjaka nava thAya. ! 1 sudhA-tRSA ne TADha tApa, sahyAM anaMtIvAra ! paNa jinavara ApyA vinA, na thayo lAbha lagAra. . 2 Iti jinAjJApAlaka dhanazarmA laghumuninI kathA saMpUrNa uttarAdhyayana, bIjuM adhyayana tRSA pariSaha pR. 29 pahelI puThI. have kevala paralokane dhyAnamAM rAkhanArI, vAtsalya bharapUra upakAriNuM, mAtAnI AjJA pALanAra-putranI kathA lakhuM chuM, A jaMbudvIpamAM, tagarAnAmanI nagarImAM, datta nAmanA zreSThI rahetA hatA. temane zIlAdi-guNAlaMkArane dhAraNa karanArI, pati vacanene anusaranArI, bhadrA nAmanI bhAryA hatI. temane trIjA puruSArthanA phala svarUpa ahaMka nAmA putra hato. te ghaNo khUbasurata hovA sAthe, sukumAra ane mAtApitAne paNa bahu vahAle hato. te paNa mAtApitAnI AjJAne, rAjAnI AjJAsamAna, mastaka upara caDAvatA hatA. ekavAra tagarAnagarInA udyAnamAM, jJAnI gItArtha jainAcArya padhAryA hatA. AcArya bhagavAnanI saMsArathI tAranArI, vairAgya vAhinI, dezanA sAMbhaLI, dattabdI vairAgya pAmyA, ane ghera AvIne patnIne pUchavA lAgyA, je tArI rajA hoya te mAre cAritra levAnI IcchA che. bhavamAM bhamatA AvaDe, khaye kALa anaMtA pazugatine narakamAM nA duHkhane aMta." 1
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtAnI AjJAe narakanI jagyAe svarga apAvyuM 2 3 kroDA bhava du:kha bhAMgave, akAma nirjarA thAya narabhava ke surabhava maLe, jIva ghaNeA harakhAya,' * nidrA--vikathA kaSAyane, seve pApa apAra / dhana-nArI paravaza banI, na kare dharmalagAra." " anArya deze upaje, pAA puSkaLa corAzI lakha yAnimA, vaLI bhaTakavA " siMha-magara ke sarpanA pazugatibhava kroDAnuM bhakSaNa karI, jIva narakamAM bhava che pApa anaMtanI, kevala jinavara dharma che, jinavANI zravaNe paDe, rAga vadhe jinavANumAM, " saMsAra bhayaMkara roganu, jAya. 6 46 khANa same vikarALa / sarva jIva rakhavALa." ni:zaMka jo samajAya / te jIvana palaTAya." ASadha jinavara vANu / sarvakALa sevana kare, te pAme nirvANu." 8 thAya| naya' thAya / 66 4 77 p 7 pazu-naraka gatie taNA, dukha jene samajAya ! surabhava-narabhava sukha paNa, svapnA sama lekhAya." 9 243 zeThANI bhadrAdevI kahe che : svAmInAtha ? huM paNa gurudevanI vANI sAMbhaLavA ApanI sAthe ja hatI. gurudeva pharamAvI gayA te taddana sAcuM che. A kAma ane bhAgA nAzavaMta che. game tyAre khUTI javAnA ja che. yuvAnI paNa jAya che. madhyavaya paNa jAya che. ghaDapaNu Ave che. zarIra thAke che. paraMtu anaMtakALathI TevAyelA AtmAnI, vAsanA pAmatI nathI, thAkatI nathI. visAmeA letI nathI. paNa avizrAnta doDayA ja kare che. nAza saceAgeA anatA maLyA. vaLI vicAge thayA. sArA sayeAgeA pAmIne jIvaDA rAjI thAya che. manamAM kudAkuda karI mUke che. teja sArA saMyeAgeA nAza pAmatAM, jIvaDA raDavA besI jAya che. zAkatura ane che. mAthA pachADe che sUcchita thAya che. paraMtu khAvAI gayelA, nAza pAmelA, viSayA pAchA AvatA nathI. mATe mArI paNa icchA cAritra levAnI che. ApanI AjJAnI ja vATa jouM chuM. zeTha kahe che : ApaNe be jaNa dIkSA laIe tA, A keLInA gabha jevA sukumAra, ApaNA annaka putranuM zuM thAya ? hajIka ene ATha nava varSa ja thayAM che. bhadrA zeThANI
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI kahe che : svAmInAtha ! enI ciMtA karavA jarUra ja nathI. kAraNa ke putrI hAya tA mAtA sAthe, ane putra hAya tA pitA sAthe, dIkSA laI zake che. 64 kare dhanya tenA avatAra, mAyatAya sevA ati dhanya avatAra, dIkSita thai sAthe phare 99 1 dattazeTha ane bhadrAzeThANIe ativairAgyathI putra sahita, AcAya bhagavaMta pAse dIkSA lIdhI. bhadrAsAdhvI mahattarAsAdhvI sAthe, vihAra karI gayAM. zeThazeThANI vairAgI hatAM. sAtheAsAthe mahAvivekI hAvAthI, vinayI hoya temAM zuM navAi ? eTale potAnA vinaya guNathI grahaNa-Asevana zikSA pAmI, munidhanA AcAro pALavAmAM niSNAta thayAM. khUba sAvadhAna thaI cAritra ArAdhavA lAgyAM. dattamuni sadAkALa gurudeva sAthe sAdhusamudAyamAM putramuni sahita .vicare che. ane putranI sukumAratA dhyAnamAM rAkhI, tenu` lAlanapAlana kare che. kazuM kAma tenI pAse karAvatA nathI. kayAreka kayAreka guru athavA khIjA munirAjo, pitAmunine zikhAmaNa Ape che, bhAI ! annaka have moTo thayA che. Aja kAla ene paNa dasa-bAra-pannara varSa jeTalA, dIkSA paryAya thavA AvyA che. ane tamArAmAM have, vRddhAvasthAe dekhAva dRIdhA che. mATe have thADe thADe tene paNa, geAcarI-pANI vaheAravA mekalavA joI e. pitAmuni vaDIla sAdhuonI vAtA sAMbhaLatA hatA. sAcI lAgatI hatI te paNa, putravAtsalyathI arjunnakane, geAcarI-pANI levA javA detA nahI. ane pitAnA vAtsalyanA divaseAmAM, kumAramunizrI annakane, pitAnA ataHkALa sudhI, gocarI pANI vaheAravA javArUpa bhikSAnI zikSAmAM durlakSatA ja sevANI. AyuSa te koInAM nitya che ja nahI.... sAgaropamanA AyuSavALA deva paNa, AyuSa samApta karIne, jarUra gatyataramAM cAlyA gayA che. cAlyA jAya che. teA pachI khIlelA phUla jevA atialpa AyuSavALA, manuSyAnuM te kahevuM ja zuM ? janmyA tyAMthI mAnavI, cAsa te maranAra / samajI dharma kare sadA, dhanya tAsa avatAra // sarvajIvarakSaNa same, bIje dharma na kAya jina dIkSA AvyA vinA, pUraNa rakSaNa nAya / anupama cAritranuM ArAdhana karIne pitAmuni kAladharma pAmyA. ane yuvAna muni ahu jJakane AghAta na lAge te rIte, sAthenA munirAjoe ahunnaka sAdhune kharAkhara sAcavI lIdhA. gurumahArAjAe paNa saMsAranI asAratA samajAvI, munizrI arjunnakane AzvAsana
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 245 sAdhupaNAmAM sukumAratA zatrusamAna bane che ApyuM. ane keTalAka vakhata, pitAnI peThe samudAyanA munioe, ahaMnaka munine gocarI pANI lAvIne khavaDAvyuM. paraMtu pitAnI peThe bAre mAsa thoDuM cAle che? are bApa paNa, AkhI jiMdagI keIne sAcavI zake evuM DuM ja bane che? tethI samudAyanA sthavara sAdhuoe, bIjA sAdhuo sAthe ahaMnnaka munine paNa, gocarI javAnI AjJA pharamAvI. uSNakALa hato. vaizAkha jevo mahine hato. muni sukumAra hatA. kAma karavAne boja paDavAne A pahelA ja divasa hato. nIce jamIna uparanI retI, aMgArA jevI tapI hatI. upara paNa savitAnArAyaNa joradAra tapI rahyA hatA. tethI ahaMnnaka muninA pAda-mastaka ane AkhuM zarIra, saLagI jatuM hoya tevuM garama thaI gayuM hatuM. eTalAmAM eka moTI havelInI chAyA AvI. ahaMnnaka munirAja tyAM AvI, jarA vizrAMti levA UbhA rahyA. bIjA anubhavI sAdhuo jarA AgaLa nIkaLI gayA hatA. eTale ahaMnaka sAdhu pAchaLa paDI gayA ane visAmo levAmAM Dakhala paDI nahIM. ahaMnnaka sAdhu jyAM UbhA hatA te havelI, koI moTA dhanADhyanI haze, tyAM eka yuvatI rahetI hatI. tenI be cAra dAsIo paNa haze. saMbhava che ke gharane mAlika patnIne ghera rAkhI, paradeza kamAvA gaye haze. kaI kavie gAyuM che ke - gRhe hitvA bAlAM, sakalaguNasaibhAgyakalitAM / videzaM te yAnti pracuradhanalubdhAH sudhaninaH // yadi dravyapAptinaca tarUNatAyAH sukhamapi / na deyaM pAMDityaM kathamapi nRNAM haMsagamane ? // 1 // artha : AtmAnA atyaMtara eAraDAmAM, zrI vItarAganuM zAsana vasavATa pAmyuM na hoya te, A jIvane lakSmI ane buddhi baMne, zAntinI jagyAe azAti ja UbhI kare che. ane A ja kAraNe atipramANu dhana maLyuM hoya paNa yuvatI patnIne; athavA nAnA bALakane, ke samagra parivArane, nirAdhAra choDIne ke, temanA bhaviSyane vicAra paNa karyA vinA, leka dezAntaromAM bhaTakatA ja rahe che. bhale pachI te dhana khUba ja kamAIne AvatA haze. paraMtu tevAo paralokanI ke A lekanI zAMti pAmI zakatA nathI. mahApuruSe pharamAvI gayA che ke - "nA rAdo tA roNo DhAEURT Dhorovara" lobha vadhe che lAbhathI, sImA nava dekhAya ! pAmara bahu dhanapati thaye, te paNa Icche Aya." che 1 che
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI sahasamale pachI lAkhanI, lAkha male pachI kroDa kroDapati paNa ciMtave, banuM dhanika adreDa, // 2 // yuvatIbALAnA pita ghaNA vakhatathI paradeza gayA heAvAthI, ane annaka sAdhunA zarIranA pratyeka avayavamAM, uchaLatuM rUpa-lAvaNya ane saubhAgya jovAthI, zeThANInI vAsanA anevikAroe maryAdAnA bhaMga karyo ane dAsIne AjJA ApI jA ! jharukhA nIce UbhelA mahAtmAne vaheAravA kheAlAvI lAva! saubhAgyamanmathaM taMca, tatrasthaM tadgRhezvarI / dhanAdyavaNijo bhAryA'pazyat proSitabhartRkA // 1 // acitayacca sArUpa maho ? asya maneoharaM / yadmAtramapi se, samAkarSati mAnasaM // 2 // daramayitvA svaM karomi saphalaM vayaH / dhyAtveti prahiNoddAsa, sAtadAhvAnahetave // 3 // dAsI =padhAro mahArAja? uparanA mahelamAM; amArAM svAminI, Apane vaheAravA elAve che! sAdhu annaka dAsIne bhAva tA jANI zakayA nahIM, paraMtu vaheAravAnuM Ama traNa maLavAthI rAjI thayA. kAraNa ke te, gAma ane geAcarIvahAravAnI bAbata, bannenA ajANyA hatA. tethI dAsInA nimaMtraNanA svIkAra karI, sAdhujI nisaraNInA pagathIAM caDI, upara AvI dha lAbha kheAlyA. tyAM te rUpano aMbAra gharanI svAminI, sAme AvIne mukhane malakAvatI, ane AMkhAne nacAvatI, belI : huM saubhAgI puruSAmAM zreSTha ! tame zuM mAgeA che ? annakamuni : huM saubhAgyavati ? ame bhIkSA mAgIe chIe. munizrInA ghaMTaDInA raNakAra jevA, sumadhura avAjane sAMbhaLatAM ja, kAmadevanA bANeAthI, samagra zarIramAM vidhAI gayelI zeThANIe, IzArAthI dAsI mAraphata, meAka vagere aneka jAtanAM susvAdu bhAjanA maMgAvIne, munirAja sAme lAvIne dharyAM ane ati AdarathI pAtro bharAya teTalAM vaheArAvyAM, sAdhujI paNa pharavAnA ajANu, ane tApathI kaMTALelA, thAkI gayelA, tethI jarUra anusAra vaheArI lIdhuM. : yuvatInA prazna : bheLanI vayamAM yAga kema lIdheA ? suninA uttara H AtmAnA kalyANa mATe. yuvatInA prazna : AtmakalyANanI vayane hajIka ghaNIvAra che. muninA uttara : maraNane mATe vaya nakkI nathI. " garbhe AvyA, bALaka janmyA, yuvAnane laI jAve / gharaDA- madhyama-dhanika - nirdhana, yamane sadhaLA phAve. "
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 247 strIonA samAgamathI gio paNa paDI gayA che yuvatI H ThIka tyAre, tame AtmakalyANa mATe dIkSA lIdhI che. e dIkSAnuM phaLa tamane Aje ja maLe che. ane svIkArI le. dIkSA pALI devaleka jAze? tyAre ahIM devaleka jevuM A manahara ghara che. devAMganA sarakhI huM tamane arpaNa thAuM chuM. lakSmIne pAra nathI. dAsadAsI parivAra khUba che. phakta je tame mAro svIkAra kare. mArI AzAo ane icchAone phalavatI banAvo to ? A saMpUrNa mAla-milakata, bAga-bagIcA, rAca-racIluM, dAsa-dAsI, ane mAruM zarIra, badhAnI mAlikI tamane saMpAya che. zeThANInA vikAravALAM vAkya sAMbhaLIne, muninuM citta paNa aSADhAbhUti muninI peThe, agni pAse maNanA pIMDanI peThe ogaLI gayuM. A jagyAe pUrvanA maharSioe kSaNa vAra paNa strI samAgama keTale duHkhadAyaka che? tenuM varNana karyuM che. tAvanmaunI yatirsAnI, sutapasvI jitendriyaH / yAvannayoSitAM dRSTigocaraM yAti puruSaH // 1 // artha: tyAM sudhI ja manuSya jJAnI, mAnI (dhyAna), yati, tapasvI ke indriyane jItanAra rahe che, jyAM sudhI strIonA pAzalAmAM phasAye nathI. vaLI koI kavi kahe che ke - saMsAra ? tavavistAra, padavI na davIyasI / antarAdustarA nasyuryadire madirekSaNA // 2 // artha : he saMsAra samudra? tane tara kaThIna nathI. tene pAra karavAne mArga bahu dUra nathI. paraMtu vacamAM vacamAM strIo rUpa moTI nadIo ghaNI na AvatI hoya to ! arthAt kaI jIva cAritra-tapa ArAdhIne meTI nirjarA kare, paraMtu pAchA devapaNuM, rAjya ke dhanADhyatA maLe, strIonI jALa guMthAI jAya; AtmA bicAre phasAI jAya che. vaLI keI kavi kahe che ke, hayavihiNA saMsAre mahilAmveNa maMDiaM pAsaM / bajjhanti jANamANA ajANamANAvi bajjhanti // artha: kharekhara A saMsAramAM karmarAjAe, mahilA = strInA AkArane, eka pAzale jALa goThavI che. je pAzalAmAM jANakAro paNa phasAyA che. to pachI mUrkhA phasAyA hoya temAM te kahevuM ja zuM ? --- mATe ja mahApuruSoe, strIne samAgama gIpuruSane te, mahA bhayaMkara batAvyo che ja. darzane harate cittaM, sparzane harate balaM / saMgame harate vIrya, nArI pratyakSa rAkSasI // 1 // artha : nArIne jovA mAtrathI citta kheMcAya che ane teNInA zarIranA sparzamAtrathI, baLa ghaTavA mAMDe che, ane teNInA saMgathI (zarIrane rAjA) vIrya nAza pAme che.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI vaLI koI kavi kahe che, sthAnaM nAsti kSaNaM nAsti, nAsti prArthayitA nrH| tena nArada! nArINAM satItvamupajAyate artha : ekAnta jagyA maLe nahIM kAmakAjamAM navarAza na maLe ane prArthanA karanAra puruSa na maLe, tyAM sudhI ja strIomAM satIpaNuM TakI rahe che. upalakSaNathI puruSane paNa strIne ekAMtavAsa beTa che, ema jANavuM; paraMtu A badhuM ApaNA jevA pAmara jI mATe samajavuM. satA ane satIonI zIlavratanI kaTIo, ame AgaLa zIla prakaraNamAM lakhavAnA chIe. nAmnA na hi viSaM hanti svapne dRSTApa kvacit / svapnenApi nAmnApi, hanti nArISaMvikvakSaNAta artha : viSanuM - jheranuM mAtra nAma levAthI ke, svapnamAM jherane joyuM hoya paNa, ke sAkSAt najare jevAthI, koInA prANa letuM nathI, athavA kepha caDAvatuM nathI. paraMtu nArInuM rUpa najare joyuM hoya, pustakamAM vAMcyuM hoya, athavA svapanAmAM dekhAyuM hoya topaNa, mANasane bebhAna banAve che, unmAda karAve che. sajajanene na zobhe tevuM paNa karAvI nAkhe che. ghaNuM zuM kahevuM? apyazmanirmitaM puMsAM, yAsAM rUpaM manoharet / vanitA vizvamohAya, manye tA vedhasA kRtAH // artha : sAkSAt strIonA rUpanI vAta te javA ja de. paraMtu pASANunI aMdara katareluM paNa strInuM rUpa, (amaradatta jevAone) mANasanA manane Akula vyAkula banAvI nAkhe che. tethI emaja lAge che ke, karmarAjAe A strIone, jagatanA jIne, mUMjhavaNamAM pADavA ja banAvI jaNAya che. ati uttama mAtApitAnuM saMtAna paNa, munizrI araNIkajI, yuvatInAM vacanamAM bheLavAI gayA. kAraNake, pitAnA zarIranI sukumAratA; pitAnA maraNane AghAta, ane pitAnI hAjarImAM gocarI pANI vaheravA javAnI, athavA kAmakAja karavAnI Teva paDI ja nahIM. A badhAM kAraNo paNa nimittabhUta gaNAya. prazna : ATalA nAnA chokarAne--mAtra mAtApitAnA kAraNe ja dIkSA levI paDI te zuM vyAjabI gaNAya? ThIka, mAtApitAe chokarAne ucherI meTa thayA pachI dIkSA lIdhI hota te zuM? pitAnAM bALakane ucheravAnI mAbApanI pharaja nathI? uttara : ATalA nAnA putra-putrIone sAthe laIne, dIkSA lIdhAnA dAkhalA paNa jainazAsanamAM hajAre banyA che. ane ArAdhanA karI tarI gayAnA paNa dAkhalA saMkhyAtIta maLe che. ane AnI AgalI kathAmAM ja dhanazarmA bALamunirAjanI ArAdhanA ApaNe joI paNa gayA chIe.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 249 ^^^^ '* kuTuMbanA mANasenI pharajane sAcA artha mAtApitAnI pharajano vicAra karIe tepaNuM, pharajane artha pitAnAM saMtAnanuM bhaluM ciMtavavuM, bhaluM karavuM e ja thAya che. je bhaluM vicAravuM ane bhaluM AcaravuM A pakSa laIe te, dattazeThe putranuM bhaluM karyuM che; mAtra pisAdAra banAve che, paraNAva, AvI vAtone pharaja tarIke lekhAya te ? ghaNuM mAtApitAe dIkarA-dIkarIo paraNAvyAM. paisA paNa saMpyAM. paraMtu dIkarA-dIkarIo sukhI ja thayAM, evo ekadhAro anubhava, jaNAtA nathI. prajApAla rAjAe, mayaNAsuMdarInI moTI bahena surasundarIne, sArA rAjakumAra sAthe paraNAvI hovA chatAM, te bicArI naTanA kulamAM vecANI, nAca-gAna karyA. ane mayaNAsuMdarIne keDhiyAne paraNAvI topaNa, moTI Rddhi-siddhine pAmyAM. dharmanI ArAdhanA pAmyAM. mokSanI najIka thatAM gayAM. mAtApitAoe saMsAranA lADakoDa pUrA karyAnA, putrane meTA dhanamAla seMpIne maravAnA, dIkarIone sArA ghara ane sArA vara sAthe paraNAvavAnA, dAkhalAthI Akho saMsAra ane bhUtakALa temaja vartamAnakALa bharyA paDyA che. Aje paNa AkhuM jagata, pitAnA putra-putrIonA bhalA mATe dharma karI zakatA nathI. paramArtha karI zakatA nathI. upakAra karI zakatA nathI. hajAramAMthI vakhate ekAda AtmA, paraloka sudhAravA taiyAra thAya che. tyAM paNa mAtA-pitA ane hitiSI manuSyanI anivArya pharaja che. ane tevA ArAdhaneja, AtmAne abhyadaya prakaTa karAvanAra bane che. prazna: ApaNI AsapAsanA patnI, parivAra, samAja, sagAvahAlAM A badhao pratye ApaNI pharaja zuM rahelI che. A vravya paheluM ke ? A badhAne vagaDA vacce mUkIne paraloka sudhAravA cAlatA thavuM, bAlabaccAM-bairIne rakhaDatAM mUkI bAvA banI javuM te paheluM? uttara : bAvA banavAnI vAta ane AtmakalyANane mArga judI vastu che. bAvA banavA chatAM paNa, vAsanAone vaLagADa chUTo na hoya, evAonI ahIM vAta ja nathI. ahIM te AtmAne, jIvananA nirvAhamAM, huM ane mArApaNAmAM anaMtakALa bagaDyo che. AvuM jene bhAna thAya, tevA saphaTika jevA nirmaLa AtmAne pahele paraloka ja vicAravAne hoya che. dattazeTha ane bhadrA zeThANIe, pitAnuM Atmazreya sAdhavA sAthe, putranuM paNa sadhAyuM che e ApaNe ahIM jANI zakIzuM. munizrI ahaMka, (araNuMka munivara) zeThANInA hAvabhAva bharelAM vacanomAM, aMjAI gayA. ane munizane utArI nAkhyo. ane zeThANI sAthe badhI prakAranI chUTathI, gharanA mAlika peThe rahevA lAgyA. 32
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 jinezvaradevanI AjJA ane sAcI mANasAI have A bAju araNIka munirAja (saMskRtamAM ahevaka zabda che.) vahoravA gaelA, vasatimAM pAchA na pharavAthI, samudAyanA vaDIla munirAje, pitAnA sAdhuone, ThAma ThAma tapAsa karavA mokalyA. zrAvaka saMghamAM khabara paDavAthI, AkhA zaheramAM badhI bAju tapAsa karAvI, paraMtu araNIka munine patto lAge nahIM. ane patto lAge paNa zI rIte? koI vyakti koInA gharamAM chupAI jAya, athavA koI mANasa potAnA gharamAM keIne chupAvI de, tene patto lAge paNa kevI rIte ? jyAre araNIka muninI hayAtInA samAcAra maLyA ja nahIM, ane sAdhu vAI gayA, ema jyAre nakakI thayuM, tyAre lAgatAvaLagatA AjubAjunA saMghomAM, khabara pahoMcADavAmAM AvI. ane pachI karNopakarNa AvAta, araNuMka muninI mAtA bhadrA sAdhvIjIne paNa pahoMcI gaI. samAcAra sAMbhaLavAnI sAthe, sAdhvIne moTo AghAta thaye. jamIna upara paTakAI gayAM. mUrchA AvI gaI. pAsenAM sAdhvIonA upacArathI sAdhvI beThA thayAM, paNa khUba royAM, ane belavA lAgyAM. huM mArA araNIkanI, sAcI zedha karyA vagara japIza nahIM. sAdhvI ane zrAvikAvage khUbaja vAryA. paNa keIna vAryA aTakayAM nahIM. ane ekAeka je gAmamAM araNaka muni khovAyA che, tyAMnI vATe paDyAM. bhUkhyA-tarasyAM ane visAmo lIdhA vagara, sAdhvI prastuta nagaramAM AvI pahoMcyAM. putra vAtsalya kevuM karI nAkhe che? atyAra sudhI sAvadhAna paNa have, araNakanI zodha karavAmAM thoDe cheDe magajane kAbU khasavA lAgyA hatA. mANasane eka ja vastu prANaghAtaka bane che. tevI eka sAthe musApharIne parizrama, kSudhA, tRSA, ane zoka, cAra bhegAM thayA hoya tyAM pUchavuM ja zuM? eTale araNIka munivaranAM mAtA, zrImatI bhadrA sAdhvI, ThAma ThAma lokone pUchavA lAgyAM. araNIka sAdhune tame joyA che? mArA araNakane tame oLakho cho? e araNIka? o araNIka? -dIkarA araNaka? kayAM gayA araNaka? bajAramAM, galIomAM, gharamAM, ghUsI ghUsIne, araNIka munivaranI zodhamAM, bhUkhathI, tarasathI, thAkathI, zokathI, sAdhvIjIne magajane kAbU jato rahyo. ane pachI te cAre bAjuthI, gAMDI sAdhvI tarIke, lokonA ToLAM viMTaLAI gayAM. rAta ke dADo sAdhvI besatI nathI, khAtI nathI, pItI nathI, araNIka araNIka; mAre araNIka bolyA kare che, ane pharyA kare che. mane mAro putra batAvo? A sAdhvInI, AvI dazA paNa gAmamAM vAyuvege phelAI gaI. eka bAju thoDA divase agAu sAdhu (araNIka munivara) khavAI gayAnuM varNana paNa, hajI lekanI jIbhemAMthI bhulAyuM nathI. tyAM A teja sAdhujInAM mAtAnI, AvI kAramI, cI, pikAro paNa uttama AtmAonA hRdayane, valavI nAkhatI hatI.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvIjInI vihaLatA joIne araNimArane thayelu putrapaNAnuM bhAna 251 eTalAmAM bhavitavyatAnA yeAge, mANasAnA mATe kAlAhala sAMbhaLIne, devA jevA sukhamAM DUbI gayelA, aNIka jharukhAmAM AvIne, jovA lAgyA. jue che. te eka gAMDI sAdhvI, ane tenI cArebAju se...kaDA chekarAM, ane mANasAnAM ToLAM lAgyAM che. tyAM keTalAka bhAvike sAdhvIjIne samajAve che, mAjI ! ATalA badhA cAvIhAra upavAsanuM pAraNuM karo. ApaNe araNIkamunine jarUra, zodhI kADhIzuM. koI kahe che : ATalA badhA divase ane mahinA thayA, sAdhuee ane zrAvakoe, zeAdha karavAmAM kamInA rAkhI nathI. araNIkamunivara jIvatA hAya teA, jaDyA vagara rahe bhalA ? jarUra kAI adhama manuSyanA paMjAmAM phasAI gayA haze. eka ratana jevA sAdhu khAvAI gayA. vaLI, tame AvAM sAcA meAtInI mALA jevAM sAdhvIjI, khAze| nahIM, pIzeA nahIM, japIne esaseA nahi te, pariNAma zuM Avaze ? arIke jharukhAmAM ubhA ubhA A dRzya joyuM, sAdhvIjIne joyAM, mANasAnAM ToLAM joyAM. lAkA sAdhvIjIne samajAvI rahyA che te joyuM. ane chellA sAdhvIjInA avAjo sAMbhaLyA. mArA araNIka mane lAvI Apo te ja huM AhArapANI vAparIza, nahitara mAruM jIvatara mane potAne zaMkAzIla banAve che. A zabdo sAMbhaLatAM araNIkakumAranA hradayamAM, dhabakArA thavA lAgyA. aksAsa ! A sAdhvIjI e te mArI peAtAnI janmadAtrI mAtA che. jeNe mane, nava mAsa udare dharyo, janma ApyA, mArAM maLamUtara dhAyAM. me apavitra maLamUtarathI, seMkaDA nahIM hajArAvAra jenAM vastrA apavitra banAvyAM, je mAtAe svayaM dukha bhAgavI mane sukha ApyuM, jeNe mane geAdamAM suvAkyo, khaMdha upara uMcakayo, mArA mATe jeNIe hajArA dukhA paNa AnaMdathI bhogavyAM, teja huM adhamaputranA AvA adhama AcArathI, mAruM hita icchanArI mAtAnI AvI dazA ? mane hajArAvAra dhikkAra che. Aje keTalAya divaseAthI mArI zeAdha mATe, mArI mAtA kSudhA ane tRSAne, bhAgavI rahyAM che. keTalAya davaseAthI, divasa ne rAta vaneAmAM, zaheramAM, galImAM, khajArAmAM, mArI zeAdha mATe, bhaTakI rahyAM che. sukha, zAMti, vizAmAne tilAMjali apANI che. vyUDhagarbhaH prasavasamaye soDha matyugrazUlaM / pathyAhAraiH snapanavidhibhiH stanyapAnaprayatnaiH / viSTAmUtrapabhRtimalinaiH kaSTamAsAdyabhUri / trAtaH putraH kathamapi yayA stUyate saiva mAtA // 1 // atha upara bhAvA mAM AvI gayA che. mAtA ane putrAnA sagapaNamAM lAbhAlAbhanI sagavaDa : mAtA pazUnAM suttasatayaiva, dhanArjanaistuSyati madhyamAnAM / vIrAvavAte: punattamAnAM, hojotamAnAM paLe: viA: // 2 // mAtAe cAra prakAranA putrAne janma Ape che. eka mAtA pazu jevI gaNAya che. athavA
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI pazu samAna chokarAone janma ApIne paNa rAjI thAya che. te baccAM hoya tyAM sudhI, mAtAne dhAve che, vaLage che, bheTe che, lADa-gela kare che. kUtarI vagere mAtAo paNa pitAnAM baccAMone cATe che, zikAra karIne, paNa baccAne moTAM kare che. kUtarI, bilADI, samaDI, kAgaDI, cakalI, siMhaNa, vAghaNa, dIpaDI, zIyAla vagere pazujAtinI mAtAo, pitAnAM bALakone ucheravA, seMkaDo-hajAre jenA prANIne nAza karIne paNa, pitAne mAtA tarIke AnaMda anubhave che, paraMtu meTA thayelA te putro - taraphathI, te pazumAtAne kazo ja phAyade nathI. bALakonA piSaNa mATe "paraprANAne nAza-hiMsA" A, hiMsAjanya pApa te to e abhAgaNI mAtAne khAteja udhayuM". AvI mAtAone bhave paNa ApaNuM jIve anaMtIvAra karyo. bIjI mAtA, pitAnAM bALake kamAtA thayA joI, AnaMda pAme che. dIkarI sAruM kamAya che, dIkaro lakSAdhipati thayo che. dIkarAnI dukAnanA dIvA dekhI, mAtA dIvAnI bane che. dIka adhikArI thaye, anekane uparI thaye, mAre dIkaro sukhI che. pAMca pacIsamAM pUchAya te che. paraMtu ghelI mAtA eTaluM vicAratI nathI, tane zuM lAbha ? tane mAtra majUraNanuM peTiyuM ke bIjuM kAMI? uSTrI, ghoDI, rAsabhI, nitya upADe bhAra ! putro pAse hoya paNa, khAya DaphaNane mAra. 1 ! putra sahAya kare nahIM, mAtA bhale kuTAya ! tepaNa mAta abhAgaNI, putra jaNI harakhAya. . 2 | AvI pAmara mANasonI mAtAo Aje paNa na gaNI zakAya teTalI dekhAya che. kAraNa ke adhama-chokarAo "3AAtrAmAdava narAdhamAna " lagna na thAya tyAM sudhI mAtApitA sAthe rahe che. ane pitAnI kamAI tathA mAtAnI raI jame che. paraMtu lagna thayA pachI turataja, mAtApitAne navagajanA namaskAra karIne, gAmAntara ke sthAnAntara thaI jAya che. mAtApitAne upakAra bhUlanArA adhama lekhAya che. kamAI jamiye bApanI, rAI jamiye mAya. paNa paraNIne pAmaro, jaladI judI thAya. nAnI uMmaramAM bALakonA pitA pareleka sidhAvyA hoya, khAvA pIvAnA sAdhano na hoya, topaNa mAtA bicArI, pArakI nekarI vagere, kuLane zebhatI majUrI karIne, pitAnuM zIla ane dharma sAcavIne, chokarAM ucheravA, rAtadivasa jaMpIne, besatI nathI. pUrNa nidrA paNa pAmatI nathI. sAmAyika pratikrama-paSadha-pUjA karI zaktI nathI, vyAkhyAna sAMbhaLI zakatI nathI. chatAM moTA thayA pachI adhama chokarAo-navAM padhArelAM, patnIdevInA
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 253. mAtAnI putra tarIke pharaja bajAvanArA putre paravaza banIne, mAtAne upakAra bhUlI jAya che. mAtAne judI rAkhe che. kharcA paNa ApatA nathI. Ape te paNa anAdarapUrNa ! trIjImAtA, Arya rakSitanI mAtA rudramA, gAMgeyanI mAtA gaMgA, pAMDavonI mAtA kuMtI, abhayakumAranI mAtA naMdA, zAlibhadra zeThanI mAtA bhadrA, pAdaliptasUrinAM mAtA pratibhANA vastupAlatejapAlanI mAtA kumAradevI. AvI mAtAo, potAnA putranAM vIra puruSane zobhe tevA avadA - guNo jIvanacaritre sAMbhaLIne khuzI thAya che, AnaMda pAme che. zAstro ane ItihAsamAM amara bane che. cothI mAtA, gajasukumAranI mAtA devakIdavI. atimuktakumAranI mAtA aImanArANI. thAvasthAputranI mAtA thAvAzeThANI, anikAputranI mAtA anikAdevI. belasirIkumAranI mAtA mRgAdevI. dhannAjInI mAtA bhadrAzeThANI. vajakumAranAM mAtA sunaMdAdevI. A badhI mAtAo potAnA putronAM ujajavaLa-nirmaLa cAritra joIne, sAMbhaLIne rAjI thAya che, jagatamAM yazane pAme che. loko paNa kahe che, tenI mAtAne paNa dhanyavAda. putronAM ujajvala AcaraNathI mAtA paNa jaganI pUjya mAtA banI che. zrI jinezvaradevonI mAtAo. "prabhu mAtA nuM jagatanI mAtA, jagadIpakanI dharanArI." traNe jagatamAM gavAyAM che, pUjAya che, stavAyAM che. he ratnakukSighArike ! he ranadIpike! AvAM AvAM biruda pAmyAM che. eTaluM ja nahIM e jagatanA prANImAtranA parama dayALu prabhujInI mAtAnI, prabhujanma vakhate sUtikriyA karavA mATe paNa mahAddhisaMpannA chapannadikumArikAo (devIo) Ave che. AvA mahA guNanidhAna puruSonI mAtAo, putronA puNyodayathI, keTaluM gaurava pAme che. jyAre mArA jevA adhama koTanA dIkarAnA ja pratApe, mAtA gAMDI banI gaI che, cAritranA AcAre khavAI gayA che. evA muhapattinuM bhAna nathI. rAtadivasanuM bhAna nathI. aSTa pravacanamAtAnuM bhAna nathI. sudhA. tRSAnuM bhAna nathI. jagatanA pUjya maTIne, durjananuM bALakanuM temaja kutUhalI lokonI kutUhalanuM ramakaDuM banyAM che. je mArA jevo adhama AtmA, A mahAsatInA putrapaNe, avataryo ja na hota to, A mahAsatInI AvI dazA thAta ja nahIM. mAtAne dukhadAyI thanArA, mArA jevA adhama manuSyane hajAro vAra dhikkAra thAo. phiTakAra thAo. mAtAnA dukhanuM kAraNa bananArA ke banelA-sAcA arthamAM dIkarA nathI paNa te, ThIkarA ja che. AvI bhAvanAmAM araNIkakumAranI AMkhomAM AMsu AvavA lAgyAM. ane zeThANuM ke
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 dAsa-dAsI parivArane, jaNAvyA vinA ja, jaI ne, sAdhvI mAtAnA pagamAM paDyA. ane jinezvaradevanI AjJA cAne sAcI mANasAI dAdarAnAM pagathI utarIne, ekadama doDatA mAtAnuM khAvAI gaeluM bhAna ThekANe AvyuM. joyA. eLakhyA. gRhastha vezamAM, eka suzeAbhita khanelA araNIka putrane joI ne, avAk *khanI gayAM. thIjItha'bhI gayAM. ararara mArA putranI AvI dazA ? dhikkAra paDA mArI kukhane ? dIkarA ? khelatI khelatI mAtA jamIna upara paTakAI gayA. ane mUrchA AvI gaI. mUrchA vaLI. beThAM thaI rAvAM lAgyAM. AvuM halakI gatimAM javA yAgya, AcaraNa mArA putrane zeAbhe ja nahI. sAdhvIjIe, peAtAnA vahAlA putrane kharekharA vilAsIne zele tevA lekhAzamAM, sAdhvIjI mahArAja tA AbhAM ja banI gayAM. : mAtA kahe che dIkarA! A te zuM karyu? tArA muniveza kyAM gayA ? mArA putrane vratatyAga zobhe ? araNI=mAtuzrI! huM ApanA adhama putra chuM. mukha batAvavuM paNa vyAjabI nathI. zuM karuM? mAtAnA premathI AkarSAIne ja AbhyA chuM. AvuM niMdanIya kArya karanAra sukhakema khatAvI zake ? mArAmAM taravAranI dhAra jevAM, vItarAganAM mahAvratA pALavAnI, lAyakAta nathI. mAtA--dIkarA! atyAre taravAranI dhAra jevAM lAgatAM, zrI vItarAganAM mahAvratA, bhaviSyamAM kalpavRkSA; cintAmaNi ratnA, ane kAmakru bheAne meLavI ApavAmAM, apUrva ane ajoDa mitrAnuM kAma karanArAM thaze. ane hamaNAM svAda ApanArAM viSayanAM sukhA. kaMpAkanAM phaLa jevAM hAvAthI, bhaviSyanI bhayaMkara durgatie sarjanArAM che. uttarAttara anaMta duHkhAnuM kAraNa che. nara ane pazugatinuM madhuruM AkarSIka jhera che. ane eka divasanuM cAritra paNa svanAM sukha ApanAruM thAya che. kalikAla sarvajJa pharamAve che. tehye kAhabhAvepi na svargAdanyato gatiH // tathA vaLI vaivasta rAkhavAnasya, tatpurUM taiyA'stha / yastulamidevalAdho lokavyApArarahitasya // artha : A saMsAramAM uMcAmAM ucAM cakravatInAM, ane devarAja indranAM sukhA thakI paNa, cAritranA jANanArA, cAritramAM svAda pAmanArA ane parabhAveAthI para rahenArA mahAmunirAjonAM sukhA, ghaNAM ja vadhI jAya tevAM mAnavAmAM Ave che.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 255 zrI vItarAganA sAdhuonA cAritramAM, sukhane sAkSAtkAra cAritranA ArAdhakone, pApavALAM ke halakAM kArya karavAM paDatAM nathI. cAritranA ArAdhakone, dRSTapatnI, avinIta chokarAo, ane kadara vagaranA svAmI vagere kadarzanAe bhegavavI paDatI nathI, cAritra ArAdhaka sAdhuone, rAjAone, rAjyanA adhikArIone praNAma ke khuzAmata karavI paDatI nathI. AhAra, pANI, va, pAtra ane rahevAnA mukAmane, meLavavA, sAcavavA, samAravAnI herAnagati AvatI nathI. vaLI zrIvItarAganA mahAmunirAje bAre mAsa jJAna dhyAnamAM kta banelA rahevAthI, caudapUrva sudhInuM jJAna pAmatA hovAthI, jIva-ajIvanAM, puNya pApanAM, Azrava-saMvara, nirjarA, baMdha, mekSanAM kAraNe, kAryone samajI zake che. traNakALanuM kAlekanuM dravya-guNu-paryAyanuM khagaLa-bhUgoLanuM, svarga-narakanuM, manuSyalakanuM, pazugationuM, svarUpa jANavA maLe che. pApa-puNyanAM vipAke samajAya che. jenI dayA ane hiMsAnuM ati sAruM, ane ati bhayaMkara phaLa jANavA maLe che. cAritranA ArAdhaka mahAmunirAjAne, samatAnA sukhane svAda cAkhavA maLe che. ane uttarottara manuSyanAM ane devagatinAM sukho bhogavI, cAritranI ArAdhanAthI mokSa paNa pAmI zakAya che. jJAnie pharamAve che ke - ___egadivasaMpi jIvo, pavajjamuvAgao, anammamaNo / jai navipAvai mukkhaM avassa vemANio hoI // artha : ekAgracittathI, zrI vItarAgadevanI AjJAmaya, phakta eka divasa paNa cAritra ArAdhanAra AtmA, je mekSa na pAmI zake te paNa, avazya vaimAnika deva te thAya che ja. tathA vaLI savvarayaNAmaehiM vibhUsiyaM, jiNaharehiM mahAvalayaM / jo kArijjA * samaga, taovi caraNa mahiDDIaM / / artha : koIpaNa ati dhanavAna, athavA cintAmaNi ratna jevI daivI vastu pAmele AtmA, sarva ratnamaya jinAlaya baMdhAvIne, AkhA jagatane bharI nAkhe; arthAt gAmaDe gAmaDe jinAlaya ane jinapratimAo thApe; tenA karatAM paNa, saMpUrNa jinAjJApAlaka sAdhunuM cAritra, vadhAre kImatI che. jijJAnA vagaranuM cAritra phUTelI keDI jevuM che. mATe jeNe tyAgadharmane svAda cAkhyo che, tene devakanAM ke manuSyagatinAM sukha levAnuM mana thAya ja kema? te tyAgadharmane tyAgavAnI IcchA ja kema thaI zake ? - ane jemaNe cAritra laIne virATyuM hoya temane pApa kevA lAge che, te tame vicAre. zA pharamAve che ke -
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI varaM agmimmi paveso, varaM visudveNa kammuNA maraNaM / mA gahiyavayabhaMgo, mA jIaM khaliasIlassa // 1 // artha : ati uttama prakAranI anazanAAda ArAdhanA karIne, agnimAM baLI maravuM te sAruM che. athavA bIjA sArAM nimitto vaDe marI javuM sAruM che ke, jenA pratApe jIva saMsAramAM rakhaDanAro thAya nahi. paraMtu lIdhelAM vrato bhAMgI nAkhIne, athavA mAMsAhAra, madirApAna, zikAra, cArI vagere anAcAro sevIne jIvavuM sAruM nathI. vaLI zAstro kahe che ke-- sayasahassa nArINaM pITTaM phADei nigdhiNo / sattaThThamAsie granbhe, tapphaDante nikinta // 1 // tA jassa jantiyaM siyaM, tattiaMceva navaguNaM / ekkasitthIpasaMgeNa, sAhU bandhijja mehuNe // 2 // ae artha : koI ati niya adhamAdhama mANasa, ekalAkha strIonAM, peTa cIrIne, te srIenA sAta ATha mAsanA garbhAne, taDaphaDatA bahAra kADhe, ane mArI nAkhe. // 1 // tenu te adhama manuSyane jeTaluM pApa lAge, tenA thakI paNa ekavAra kAI paNa strIsAthe maithuna sevanAra sAdhune, navaguNu' pApa lAgeche arthAta ekavAra maithuna sevavAthI sAdhune navalAkha strIe ane navalAkha garbhAnA nAza jeTaluM pApa lAge che. tathA vaLI sAhuNIe sahassaguNaM mehuNekasivie / jaimuiLa, virUttepa, taLavodi vinaphsar II z // artha : ane jo koi adhama AtmA sAdhu, sAdhvI sAthe eka vAra paNa maithuna seve tA, tene upara batAvevA pApathI eka hajAra guNuM pApa lAge che. ane teja sAdhu, sAdhvI- sAthe bIjI vAra maithuna seve tA, upara batAvelA pApathI ekakrADaguNuM pApa vadhAre baMdhAya che. ane trIjI vAra maithuna sevavAthI, beAdhibIja-samyakatvanA nAza thAya che. tathA vaLI AjammeNaM tu jaM pAvaM baMdhijja macchavandhao / vayabhaMga kAumANassa, taMceThThaguNaM bhave artha : AkhI jIMdagImAM mahA adhama jIvana jIvanArA, prAyaH anubaMdha hiMsAmaya, jIgI barabAda karanArA, hiMsAnI bhAvanAmAM, rAta-divasa pakSa-mAsa varSoM ane samagra jIvananI pApamAlI sarjAvanArA, macchImArone, je pApa lAge che, tevuM pApa cAritrane bhAMgI nAkhavAnI bhAvanAvALAne paNa lAge che. sAdhvI bhadrAmAtA araNIkakumArane kahe che, vahAlAputra ? tane A dazA zeAbhatI nathI. kAraNa ke parastrIe ane vezyAone vaza thaelA AtmAnu, sarvasva nAza pAme che. parastrInA pati ghera Ave tyAre te srInAane jArapuruSa
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 257 araNIkakumArane mAtAnI zIkhAmaNa bannenA, athavA jArane avazya nAza thAya che. parastrI paravaza thaelA kIcaka seA bhAI agnimAM hAmAyA che. muMja rAjAne ghera ghera bhIkha mAMgavI paDI che. ane chevaTe akALa maraNa thayuM che. viNakaputra lalItAMgane, rAjAnI rANIe viSThA-mUtranA kUvAmAM phekI dIdhA hatA. rAjA rAvaNa pAte maryAM. ane lAkhA manuSyA tathA pazuo kapAI gayAM. apayazanA pATalA AMdhIne rAvaNa jevA samikata pAmelA mahApurUSane ceAthI narakamAM javuM paDayu'. sAdhvIjI kahe che : dIkarA ! hajI samajI jA ane avaLe mArga tyAga karI, cAritra laIne, mArA AtmAne Ana Mda prakaTe evuM karI dekhADa ! tAja mAruM dharmadhyAna vRddhi pAmaze ! teAja mArI vikalatA cAlI jaze! jo tuM pharIne cAritra laIza teA tAruM ane mAruM baMnenuM ahita thatuM aTakaze, ane virAdhanA mAthI bacI javAze. AvAM badhAM mAtAnAM vacano sAMbhaLI araNIkakumAra vicAravA lAgyA : aho ! menirvivekatvaM, ahome duSkarmakAritA / yadasyA vacanaistyaktaM mayA muktipradaM vrataM / dussahe vyasane mAtA, pAtiteyamapIdRze / svAtmA ca vratabhaMgena, bhavAbdhau pAtito hahA // artha : mArA avivekane dhikkAra. mArA atyaMta nindvanIya kAryane dhikkAra. are me' keTaluM kharAba kRtya karI nAkhyuM. eka, pativirahiNI, svaccha dachAriNI kulaTAnAM, kaMpAkajevAM ApAta ramya ane pariNAma dAruNa-vacana sAMbhaLIne, muktidAyaka mahAvratAnA tyAga karyAM. vaLI mArI upakAraNI jananIne AvA moTA dukhamAM dhakelI sAruM thayuM ke meM mAtAnA avAje eLakhyA. mAtAne huM manyeA. nahIMtara AvI vratadhAriNI-mahAsatI. putra meAhanA gAMDapaNamAM ghaNI dayAmaNI avasthA bhogavIne, rAMka nArInA maraNe marIne, durgatimAM phekAI jAta. ane me pAte mArA AtmAne paNa saMsAra samudramAM pADI nAkhyA haiAta. mane hajArA vAra dhikkAra thAo ! svastha banelI mAtAe annakanA badhA samAcAra pUchayA. araNIke paNa potAnI badhI vAta saMbhaLAvI. mAtAne vAraMvAra namaskAra karyAM. AvA upakAranA atipramANu AbhAra mAnyA. peAtAnI badhI nabaLAI jaNAvI. mAtA kahe che dIkarA ! hajIpaNa pharI vrata laI le ! tucchAnAM martyasaukhyAnAM eteSAM hetate kRtin ? | ananta duHkhadA mAsma svIkArzI nerakavyathAH // 1 // artha : ati tuccha evAM A manuSyagatinAM sukhanA badalAmAM anaMta dukha denArI narakanI pIDAne svIkAra karIza nahIM. : tathA vaLI H sauthaeNvAridhiyAritoSivipuSTa muti ce ttinAM mUDhA godavAritopilaghunaH sokhya heto nRNAM // 33
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI artha : mUDha ajJAnI jIvaDAe geASpada jevA-vIsa teAlA pANInA khAmeAciyA jevA, manuSyagatinA tuccha sukha mATe, samudranApANIthI paNa ghaNA moTA pramANavALA, devAnA sukhAne pheMkI de che. arthAt tyAga-ane saMyamanI ArAdhanA vaDe AtmA niyamA svanAM sukha meLave che. ane saMyamanI virAdhanA karavAthI AtmA narakAdi kutiomAM cAlyA jAya che. vaLI kahyuM che ke : ApadAM kathitaH panthA, indriyANAmasaMyamaH / tajjayaH saMpadAM vargaH yatzreSThaM tatragamyatAM // 1 // artha : manuSya mAtre, potAnI pAMca indriyAne kAbUmAM rAkhatAM zIkhavuM joI e. jIjhA vagere-indriyAne, vazamAM rAkhavAthI, mANasa zarIre sukhI rahe che, saMpatti vadhe che, dunIAmAM yazakIrti phelAya che, uttarottara deva-manuSyanAM sukhA bhAgavI, meAkSanI prApti thAya che. ane indriyAnA kAbu khAI nAkhanAra manuSya, rAganA bhAga ane che. zarIra kSINa thAya che. .lakSmI-sa Mpatti-AbarU nAza pAme che; ane uttarottara pazu-narakagatinA bhAktA bane che. koI mahAkavi kahe che ke : 258 " mRga-pataMga-ali-mAtru re, karI eka viSaya prasaMga / dukhIyA te kema sukhalahe haiM, jasaparavaza e paMca, ,, duhAnA artha : mRga-hariNa mAtra eka ja zabdanArAganA raMgamAM paravaza khanI zikArIonAM khANA vA khaMdUkanI goLInA bhAga banI prANa gumAve che. pataMga-ku dIpakanA meAha pAmIne, te dIvAnA tejamAM aMjAI ne, tyAMja maraNa pAme che. ahIM cakSukuzIla jIvA, strInA rupamAM puruSo, ane puruSanA rUpamAM strIe, pataMganI peThe prANanA nAza sudhI paNa pahoMce che. tathA bhamarAo, puSpanA gaMdhamAM, paravaza anI, kamaLa vagere phUlane sUMghatA, sUryAsta thatAM, kamaLa mIMcAI javAthI bicArA maraNa pAme che. vaLI macchImAra lAko leATanI goLIe, athavA jhINA jhINA mAMsanA TukaDA pANImAM vere che. je khAvA mATe kheMcAI ne, mAchalAM upara Ave che. ane macchImAronI jALamAM phasAI jAya che, tathA hAthIne pakaDanArA athavA mArI nAkhanArA, banAvaTI hAthiNI banAve che. jene joI hAthI paravaza banI doDatA Ave che. ane zikArIoe gAThavelA pAzalAmAM, phasAI ne, jiMdagI sudhI khaMdhana athavA maraNanA bhoktA thAya che. jJAnibhagavaMtA pharamAve che ke jema ahIM pa-rUpa-gandha-rasa ane zabda ekeka viSaya paravaza banelA, hariNa vagere pazuo, bicArA maraNAMta duHkhanA bhAgavanArA thAya che
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtAnA upadezathI anazana ane svasukhanI prApti 259 te pachI pAMca indriyAnA tevIsa viSayA rUpa, madirAmasta jIveAnA duHkhanuM tA kahevuM ja zuM? mAtAnA upadeza sAMbhaLIne annakakumAranA uttaraH asia zaktosmi pApo'haM vratapAlane | tato vadasicenmAtaH ? karomyanazanaM tA || %0 || artha : araNIkakumAra kahe che huM mArI upakAriNI mAtA ! huM adhama AtmA cAritra pALavAmAM asama chuM. paratu tamArI AjJA heAya te huM anazana jarUra karI zakIza ! araNIkanAM AvA bhaktibharapUra vacano sAMbhaLI, khUba ja prasanna thaelI mAtA kahe che, dIkarA tane dhanyavAda che. mArA putra tarIke tane Ama ja karavuM ghaTe che. AvA mAtAnAM protsAhaka vacanA sAMbhaLI, mAtAnI AjJA mastaka upara caDAvIne tataHsa yAM sAvadya, pratyAkyAya mahArAyaH / kSamayitvA'khilAn jantUn ninditvA duritaM nijaM // zritvA catvAri zaraNA-nyAdAyAnazanaM tathA / gatvA bahidinezAMzu, tA pitAma zrayacchilAm || 2 || artha (be zlokA bhegA) araNikakumAra mAtAnI AjJA pAmyA pachI nagaranI bahAra jaI ne, sa sAvadha yAganA paccakhkhANa karIne, potAnA duSkRtyAnI khUba niMdA karIne, sarva jIve sAthe kSamApanA karIne, vaLI arihatAdicAranu zaraNa karIne, anazana uccarIne, dharma dhyAnamAM tanmayakhanIne, sUryanA kiraNeAthI khUba ja uSNa thaelI, pattharanI zilA upara sUI gayA. sukumAra zarIravALA mahAbhAgyazALI AtmA araNIka munivara, ( bhAvasAdhu ) mAtAnI AjJAthI uSNuvedanA bhAgavatA, dharmadhyAna tatpara, namaskAra mahAmaMtranA dhyAnamAM rahelA, mAkhaNanA piMDanIpeThe eka ja muhUtamAM, AyuSa pUrNa karI devalAkamAM cAlyA gayA. iti uttarAdhyayana. prazna : cAlu bhavamAM paNu araNIka munivarane devaloka jevAM sukha maLyAM hatAM A vAta tA sAcIne ? kemake devAMganA jevI patnI hatI; cha rasanuM bheAjana; devivamAna jevA rahevAnAM, sUvAnAM, hIMcavAnAM sAdhanA, aneka dAsadAsI parivAra, kroDA sa`khyAmAM lakSmI, A badhuM sAkSAt cheDAvIne dhagadhagatI zilA upara suvAnI salAha ApanAra mAtAne putraghAtanuM pApa lAge ke nahIM ? uttara : bhAgyazALI? A prazna tA leAka-vahevArathI paNa, taddana viruddha che. araNIka je gharamAM peThA e ghara peAtAnuM hatuM ke bIjAnuM hatuM?
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ RO jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI prazna : bAIe pite rAjI thaIne ApeluM hatuM ne? uttara : bAI gharanI mAlika gaNAtI nathI. paraMtu gharane, lamIne ane te bALAne mAlika to paradeza gayela che. aMdhArI rAtamAM keInA gharamAM, corI karavA pesanAra athavA anAcAriNI strInA palaMga upara jaIne besanArane, kSaNavAra khAna-pAna-raMgarAga-bhogasaMyoga maLe paraMtu te mANasa pakaDAI jAya che, tenA kSaNika svAdane badale ke maLe? coranAM ke pAradArikanA kSaNika sukhanAM vakhANa kema karI zakAya? prazna : paraMtu aNika cora kyAM hatuM ? tene te yuvatIe nimaMtraNa ApIne bahu mAnapUrvaka rAkhyo hato ne ? uttara : jagatamAM jeTalI anAcAriNI strIo hoya che, teo potAnI vAsanArUpa madirAnA kephamAM cakacUra bane che tyAre alpa paNa bhaviSyanA vicAro lAvyA vinA kSaNavAranA adhama sukhane sAru pitAnuM zarIra apavitra banAve che. Abara ane lakSmInI barabAdI sajAve che. AcAra tathA zIla mahAguNane dezavaTo Ape che. AvI strInA gharamAM pisanAra cora kema na gaNAya ? prazna : bAI pote gharanI mAlikaNa na gaNAya? uttara : patinI gerahAjarImAM patinI maLelI chUTa anusAra pratinidhi tarIke bAI mAlika gaNAya che. jema dukAnane munima paNa amuka sattA dharAve che. rAjyanA adhikArIone amuka sattA maLe che. paraMtu pitAne maLelI sattAne durUpayega thavo joIe nahIM. patnI anAcAra seve, munima cerI kare, rAjyanA nekare lAMciyA thAya; AvA badhA durUpayoga gaNAya che. AvA bhAna bhUlelAone sattAdhIza kema kahevAya? pitAnA zIlanuM piSaNa karanArI satIne, rAjyanA rakSaNa mATe marI phITanArA adhikArIne, ane dukAnanA abhyadaya mATe ja jAgatA rahenAra munine, lAMbAgALe adhikAro vadhe che. paraMtu araNIkane phasAvanArI bAI kulaTA hatI. patinI gerahAjarIne durUpayoga karanArI hatI. jema nagaranA rakSaka-koTavALa, gAmane ke nagarane lUMTAvavA cerene Azraya ApavAnuM kAma kare ane kAvataruM pakaDAI jAya to keTavALa ane core moTA gunAnI zikSAnA bhAgIdAra bane che, tema-paradeza gayelA bAInA svAmI ane gharanA mAlika jyAre ghera Ave tyAre koTavALanA-sthAna upara rahelI yuvatI (prastuta zeThanI patnI) ane tenA lAvavAthI gharamAM ghUselA corane pATha bhajavanAra araNIkane kevI bhayaMkara dazAmAM mukAvuM paDe? A bAbata sajajana AtmAone samajAvavI paDe tema na hoya ane tethI araNakanI mAtAe araNIne zikhAmaNa ApIne cAlu bhavanA ane bhaviSyanA mahAbhayaMkara dukhamAMthI dIkarAne tathA te yuvatIne bacAvyAne upakAra karyo jANa. jananInAM vacane suNI, araNIka mahAmunirAya, pAmI bhAva sAdhudazA, svargalokamAM jAya. 1
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 261 mAtAnA gharma manoratha pUrNa karanAra malavAdIsuri araNIka jevA putrane, bhadrA jevI mAya, nikaTabhavI mahAbhAgyane, bhavakSaya kAraNa thAya. 2 mAtAnI AjJAthI jainazAsananI prabhAvanA karavA dIkSA lenAra mallavAdIsUri. vIranirvANathI navamI zatAbdImAM thaelA matalavAdIsUri jainazAsananA mahAprabhAvaka puruSa thayA che. mallavAdIsUri nAmanA be AcArya thayA che. baMne prasiddha AcArya gaNAyA che. A sthAne ApaNe nayacakanI TIkAnA banAvanAra, ane bauddhone vAdamAM harAvIne dezanikAla karAvanAra, tArkika ziromaNi pahelA malavAdIsUrinuM dRSTAnta lakhAya che. vallabhIpuranA rAjA zilAdityanI bahena, ane bharUcanA rAjAnI rANI, mahAsatI durlabhadevI, jenacAryonAM vyAkhyAne sAMbhaLI vitarAga zAsana pAmelI hatI. teNIne jinayaza, yakSa ane mahela traNa putro hatA. (itihAsakAronA mata pramANe pahelA malavAdIne bIjA bhAI hatA nahIM. paraMtu bIjA malavAdI traNa bhAIo hatA.) A prasaMga pahelA malavAdIne baMdhabesato samajAya che. durlabhadevI potAnA daza-bAra varSanA malla putrane sAthe laI vallabhIpura gayAM hatAM. te kAlamAM jenone ane bauddhone dharmanA nAme khUba gharSaNa cAlatuM hatuM. A kAraNe zilAditya rAjAnI sabhAmAM rAjAnA sabhApatitva nIce jainAcAryo ane baudvAcAryane zAstrArtha thaye hatuM. temAM jainAcAryo hArI gayA. A vAdamAM evI pratijJA hatI ke, hAre teNe saurASTramAMthI vidAya levI. jainAcAryonI hAra thavAthI, samagra jaina saMghanI hAranI jAherAta thaI. ane bauddhonI jita thavAthI, ApaNA ratnaciMtAmaNi jevA zatruMjaya, giranAra, prabhAsa vagere tIrtho upara paNa bonI sattA lAgu paDI gaI hatI, ane bauddhoe pitAnI cokIo besADI tIrthone kabaje lIdho hato. AvI hAra thavAthI, jaina saMghamAM hAhAkAra vartAI gaye. hajAre nahIM paNa lAkha Astika zrAvaka-zrAvikAo gharamAM besIne raDI-raDIne divase vitAvatAM hatAM. jenAcAryone saurASTra choDI anyatra javAnI pharaja paDI hatI, tIrtho ane dharmasthAne nirAdhAra thayAM hatAM, keTalAka Astike dharmabhraSTatAnA bhayathI, deza choDI paradeza javA ravAnA thavA lAgyA hatAM. A bhayaMkara anAvathI zrAvikA durlabhadevI khUba raDatI hatI. tyAre pitAnA bALaka male mAtAne raDavAnuM kAraNa pUchyuM. mAtAne uttara : dIkarA ! ApaNe dharma anAdi anaMta che. jagatanA prANImAtrane mitra che. sarvajJa bhagavaMtane prakAze che. Agama ane dalIlathI paNa siddha
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI thayelA heAvAthI taddana satya che. ApaNA dharmAcAryAM paNa ghaNA vidvAna che. te paNa bhAvi bhAvathI A vakhate, ApaNA gurue hArI gayA che tethI dhama nirAdhAra banyA che. bALaka malakumAranA mAtAne prazna : raDavAthI zu phAyado ? enA mATe udyama karavA joI e ne ? mAtAnA uttara : bhAI, huM khAI mANasa chuM, ane tu khALaka che. ApaNe azakta AtmA zuM karI zakIe ? mallakumAra kahe che: pharIne jainAcArye maLIne, vAda karIne, bauddhone na harAvI zake ? mAtA kahe che : dIkarA ! tArI buddhi khUba joradAra che. buddhinA prakavALA manuSya hAya, teja AvA duSauddhone jItI zake. tArI buddhi ane kapALa ane tejadAra che. jo tuM dIkSA le teA, jarUra bauddhone jItI zakIza, ane ApaNA khAvAI gayelA dharmo, dharmasthAno ane tIrthonA pAche ApaNane kabajo paNa maLI jAya. paradeza cAlyA gayelA dhamI AtmAe pAchA Avaze. dharmAMthI bhraSTa thatA jIvA khacI jaze. AvA badhA guNA ane zakti huM tArAmAM jouM chuM. vaDAlA putra! mAtAnI AzA pUravA` bhAvanA thAya teA, mAruM ane lAkhA jIvAnuM kalyANa karavA sAthe, tArA saMsAra TUMkA thaI jaze. du^bhadevI vAto karatI vacamAM, vAmAM, raDatI hatI. potAnI vAtsalyavatI mAtAnAM apUrNa varNanA sAMbhaLI, mallakumAramAM ekadama zUratAnA prakAza thayA, ane mAtAne kahevA lAgyA, "jo mArI janmadAtrI mAtAne, huM zrIjainazAsananI prabhAvanA karI zakuM evA vizvAsa AvatA hAyatA, hamaNAM ja huM mAtAnA AzIrvAda vadhAvI levA ane jainazAsananA uddhAra karavA taiyAra chuM." mAtA dula bhadevIne ghaNI navAI lAgI. peAtAnI kalpanA sAcI nIkaLI. bAra varSanA bALakamAM AvelI krUratApUrvaka zAsanasevAnI bhAvanA sAMbhaLI ghaNI AnaMda pAmI. peAtAnA vahAlA putranA mastaka upara hAtha pheravIne belI, vahAlA putra ! tuM ApaNA zAsanane cAkkasa uddhAra karI zakaze, ema mArA AtmA sAkSI pUre che. kAraNa ke tArA zarIramAM, hAthapaganA taLiyAmAM dekhAtAM lakSaNA, tArAmAM chupAIne beThelI zakti ane sarasvatInI sUcanAonAM pratIka jevAM lAge che. mAtAnuM preAtsAhana pAmIne, ane AzIrvAda meLavIne, potAnA sagA, jinAnaMda sUrimahArAja pAse mallakumAre dIkSA lIdhI. ekavAra guru mahArAjanI gerahAjarImAM, pUrvagata zrutamaya, nayacakragranthanuM pustaka cheDIne vAMcavuM zarU karyu. phakta pahelI kArikA (zrlAka ke gAthA ) vAMcIne vicArI che, teTalAmAM zrutadevatAe ( adazya rahIne) pustaka hAthamAMthI khe`cI lIdhuM. mallamuni khUba rAyA. chevaTe girikhaMDala nAmanA parvatanI guphAmAM rahIne, cAramAsa chaThanA pAraNe lukhA vAla vAparIne, tathA be mAsa chaThanA pAraNe vigaI vAparIne, zrutadevInI
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAnI AjJA pALanAra vitarAganI AjJApAlaka thayo 263 ArAdhanA karI. zrutadevI tRSTa thayAM. mRtadevIe mULa grantha na ApyuM. paraMtu temaNe vAMcelI kArikA uparathI navIna nayacaka banAvavA vacana ApyuM. na grantha banAvyA. sUripada maLyuM. vallabhI athavA bharUcamAM jaI rAjAnI sabhAmAM zAstrArtha zarU karyo. bauddhonA moTA moTA dharmaguruo AvyA. temAM bauddhAnaMda mukhya hato. vAdamAM bauddha hAryA, malasUrinI jita thaI, hArele bauddhAnaMda marIne vyaMtara che, ane teNe jenasaMghane upadravo karyA. malasUrie mahAbaLavAna bauddhone harAvyA tethI malavAdIsUri tarIke prasiddhi pAmyA ane AkhI jiMdagI zAsana prabhAvanA ane ArAdhanA karIne svargavAsI thayA. Iti mAtAnI AjJAdhAraka malavAdI sUrikathA saMpUrNa thaI. vaLI eka pitAnI AjJA pALanAra mahApuruSathI kathA lakhAya che. mAlavadezanI dhArAnagarImAM, lakSmIdhara nAmane garbhazrImAna brAhmaNa raheto hato. tenA gharamAM pUrvajoe jamInamAM dATeluM dhana, ghaNuM varSothI tapAsavA chatAM maLatuM na hatuM. ghaNI jagyAe davA chatAM, dravya prApti thaI nahIM. tethI koI vidvAna puruSa nagaramAM Ave tyAre lakSmIdhara dhana pAmavAnI AzAe tenI pAse jato hato, ane prasaMga pAmIne pitAnA nidhAna sthAnanI vAta pUchato hato. paraMtu atyAra sudhI tene saphaLatA maLI nahIM. ekavAra vardhamAna sUrimahArAja (1088mAM vidyamAna hatA)nA ziSya sarva vidyAnA pAragAmI jinezvarasUri mahArAja dhArAnagarImAM padhAryA, ane lakSamIdhara paNa sUrimahArAja pAse gaye. tyAre tenA be putra sAthe ja hatA. sUrimahArAje bane putrone joyA. ane vicAra karyo ke eka ciMtAmaNi ratna che, ane bIje kastubha maNi jevo che. lakSamIdhare pitAnA khovAI gayelA nidhAnanI vAta pUchI. sUrimahArAje jJAnathI tenA gharamAM dATeluM nidhAnanuM sthAna jANI lIdhuM. ane kahyuM, ame to nigrantha sAdhu chIe. ame dhanane rAkhavuM, rakhavavuM ane anumodavuM, trividha tyAga karyuM che. koIne dhana batAvavuM te paNa amArA vratane doSita TharAve che. te paNa doSa thakI guNo vadhI jAya. kharca karatAM aneka guNI Avaka thatI hoya te, paMDita puruSa paNa lebhAI jAya che kahyuM che ke : "vyaya, Avakane telatAM, Avaka bahu dekhAya, tyAMgI paMDita vibudha jana, vakhate tyAM lobhAya." mATe tame je tamArA ati vahAlA dhanamAMthI, amane ardho bhAga Apa te, ame dhana batAvIe. lakSmIdhara brAhmaNe jainAcAryanI vAta maMjUra rAkhI. AcArya bhagavaMte dhananidhAnanuM sthAna batAvyuM ane ati alpa prayAsathI dhana maLI gayuM. nirdhana brAhmaNa mATe dhanavAna thaI gaye.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI lakSmIpara paMDitajI AcAya bhagavAna pAse gayA. dhananidhAna jaDI javAnI vAta jaNAvI. peAtAnA harSa vyakta karyAM. AcArya bhagavaMtanA jJAnanI ghaNI prazaMsA karI, ane hAtha joDIne khelyA bhagavan ! ApazrIe amArA kuTuMba upara khUba khUba upakAra karyA che. ame nina dazAthI ghaNA ja kaMTALI gayA hatA. ApanA anugrahathI amArI badhI muzkelIo dUra thaI che. 264 mATe Apa amArA ghera padhAre ane nIkaLelA suvaNu mAMthI Apane adha bhAga laI ne amane devAmAMthI mukta banAvA. AcAya bhagavAna kahe che, bhAI! ame dhanane aDIe paNa nahIM. jaina munirAjone, dhanane aDakavuM te paNa mahAdUSaNa che. te pachI pAse tA rakhAya ja kema ? kahyuM che :-- " kanaka mahArake rUpiyA, athavA paisA pAya, nANuM sarva prakAranu`, rAkhe nahIM munirAya," " AgamamAM munine kahyA, kukSi zabalavaMta, vastu mUrchA tyAgathI, thAya siddha bhagavata," A vAta ame tameAne dhana batAvyA pahelAM paNa kharAbara saMbhaLAvI hatI. mATe ame A jaDa dravyanA bhAganI icchAvALA nathI. paraMtu tamArA be putrAmAMthI eka levAnI icchA che. bhAIzrI ! amane tamArA putranI icchA kema thaI ? paNa sAMbhaLe. jema tamArA gharamAM ajANyA sthAnamAM ghaNA vakhatanuM daTAyeluM nidhAna ame amArA jJAnathI jANIne tamane batAvyuM hatuM, tema tamArA be putrAne ame sAkSAt joyA hatA. ane temanA AtmAmAM nidhAnanI jema zarIranA avayavA jovAthI, sAkSAt dekhAtA jJAnAdi guNAne, prakaTa karAvavA ame mAgaNI karI che. tamArA putrA buddhizALI che. jema jhaverInA samAgamathI hIrAne saMskAra maLe tema, amArA saMskAro maLavAthI, jagatanA prANImAtramAM ThAMsIThAMsIne bharAyelAM hiMsA, asatya, cArI, maithuna ane mAyA-mamatA jevAM pApA cheADI deze. bIjA hajArAne potAnA jevA banAvaze. peAte svaya' sa'sArasAgarane taraze, ane bIjAone tAraze. tame rAjIkhuzIthI tamArA putrA, bemAMthI eka amane ApavA udAra aneA ane te chekarA amArI pAse apaNabhAve AvavA khuzI hAya, tA vaheArAvA, nahIMtara bhavAbhava tamAruM kalyANa thAvanA AzIrvAda ApI ame vidAya lezuM. prazna : vItarAganA sAdhuone, AvA upakAranI adalAbadalI jevAM, sATAM karavAM ucita gaNAya ?
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 265 gItArtha bhAvAcAryonuM AcaraNa svaparanA kalyANa mATe hoya che. uttara : zAstranA saMpUrNa jJAnI, bAhya-atyaMtara parigrahathI mukta thayelA, utsarga apavAda, lAbha alAbhanA nicoDane samajelA, gItArtha bhAvAcAryo, je kare te temane mATe nirjarAnuM kAraNa thAya. paraMtu amArA jevA alpajJa ane apUrNa chAe, anukaraNa karAya nahIM. jema koI auSadhionA kalpane ane zarIrazAstrane pAragAmI, rogonA nidAnamAM niSNAta vaidya, pAMca tolA somala ke kAlakUTa khAya topaNa, tene nukasAna thAya nahIM, pAcana thAya ane uparathI zarIranAM avayavone tAkAdavALA banAve. vidyanA viSabhakSaNanuM ApaNuM jevA ajJAnI mANase aDapaluM karI bese te, prANa gumAve, ane mUrkha banI jAya. eTalA mATe zAstro kahe che ke : je maLyA te ghaDyA, varitavA te vA." artha : jJAnI puruSane dekhAtuM AzravanuM kAraNa paNa pariNAme saMvaranuM kAraNa thAya che, ane ajJAnI mANasanI saMvaranI kriyA paNa pariNAme AzravanuM ja kAraNa thAya che. jema muMbaI, kalakattA, amadAvAda ke madrAsa jevA kamANInA zaheramAM, mahIne pAMcaso ke hajAra rUpiyAnA bhADAnI dukAna vasAve; pote mahAbuddhizALI hoya, sAthe lakSmI-parivAra, snehIo ane anubhava jJAna hoya tevA mANaso. bamaNuM, cAragaNuM, dazagaNuM kamAya che. tyAM bhADAnI kiMmata dhaDAmAM khapI jAya che. AvA mANasanuM dekhIne kaI mahAmUrkha, anukaraNa karI bese che, buddhi ane lakSmI bannenuM devALuM sarjAI jAya. "dekhAdekhI je kare te pAchaLa pastAya, dhana zakti ne AbarU nAza traNene thAya." "yuddha vyApAra ne auSadho, samajIne karanAra, saphaLa bane AgaLa vadhe, paNa pAme nahIM mAra (hAra)." jagatanA badhA banAvane anubhavajJAnanI jarUra che. to pachI sva ane paranuM ekAnta kalyANa karavAnA sthAna upara beThelA jainAcAryo. anubhavI na hoya to cAle kema? A sthAne anubhava vagara anukaraNa karanAranI kathA lakhuM chuM. eka madhyamakaTinA gAmamAM eka ThAkara rahetuM hatuM. te ghaNe baLavAna, zUravIra ane laDavaiyo hato. teNe eka ghaNI suMdara ghaDI rAkhI hatI. ghaDI eka pazu jAti hovA
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI chatAM paNa, daivI prANI manAyuM che. tenAmAM rUpa hoya che. tAkAda hoya che. svAmIbhakti paNa hoya che. tethI te mahApuNyavAna prANI gaNAya che. manuSyathI vadhAre sukho paNa pAme che. ghoDI lakSaNayukta hoya che, jenA gharamAM Ave tenuM ghara tejadAra mAladAra bane che. jAvaDazAha ( "saMvata eka aThavaMtarere jAvaDazAno uddhAra." ) A ghaDInA ja pratApe tIrthane uddhAra karAvI zakAya tevA, moTA lakSmIvAna thayA hatA. jAtivaMta ghoDuM mare tyAM sudhI doDe, UbhuM rahe nahIM. mANasanA dekhatAM UMghe nahIM, kone DhALe nahIM. AvAM gheDAne, soTI ke cAbuka marAya nahIM. kahyuM che ke - tejI na sahe tAjaNo, zu na sahe gALa ! satI kalaMka sahe nahIM, kapi na cUke phaLa." ThAkara ghoDIne khUba sAcavatA hatA. tene ghAsamAM zelaDI ane drAkSa khavaDAvatA hatA ane khANamAM badAma-pIstAM ApatA hatA. haMmeza ghI pIvaDAvatA hatA. tathA snAna karAvatA hatA. suMvALI ghAsanuM pAtharaNa banAvatA hatA. ThAkara pite pitAnAM saMtAna karatAM paNa ghaDIne, vadhAre sAcavatA hatA. ghaDI ghaNI kImatI hatI. A ThAkaranA pADozamAM eka mAladAra paTela rahetA hatA. temane gharakheDanI base vighA jamIna hatI. bAremAsa ATha-daza sAMtI kheDa cAlu rahetI hovAthI, paTelane anAjaghI-dUdha-kApaDa kazuM bahArathI paisA khacI lAvavuM paDatuM nahIM. temane khetI ane pazupAlananA vyavasAyathI, kharcanA mArgo ati alpa hatA. paraMtu Avakane mArga sabhara ha. paTela badhI vAte sukhI hatA. ThAkorane gheADI ane gharanA mANaso sivAya bIjuM kazuM hatuM nahIM. teo khetInekarI ke vepAra kAMI karatA nahIM, topaNa bAre mAsa ujaLAM lUgaDAM, khAna-pAna-paridhAnamAM udAratA, mahemAna-pareNAnI joradAra cAkarI-baradAsa, sanmAna sAcavatA dekhAtA hatA. pAMca rUpiyA dharmamAM ApavAnA prasaMge Ave to paNa, ThAkara ghaNI moTI sakhAvata karatA hatA. A badhuM paTela haMmeza jotA hatA ane ThAkaranuM jIvana vicAratA hatA. temane emaja lAgatuM ke ThAkorane jyAranI A ghaDI gharamAM AvI che, tyAranI lIlAlahera che. ThAkaranuM badhuM sukha-mAna-meTAI-Abaru A ghaDIne ja AbhArI che. huM pite, ATalo moTo vyavasAya karuM chuM, bhale Avaka game teTalI hoya paNa, zAntithI besavA maLatuM nathI. tyAre ThAkara pAIpaNa kamAvAne udyama karatA nathI. te paNa khUba AnaMda bhogave che. vyApAra-khetI-nokarI, traNa AvakanAM sthAna, eke paNa je naya te, cAle nahIM gujarAna."
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 267 dekhAdekhI-anukaraNa ane I-patanane mArga che. ThAkara pAse A traNamAM eke jaNAtuM nathI. mATe ghoDI ja kAmadhenu jaNAya che. prazna : ThAkora kaI baMdha karatA ja na hoya to, ATale mATe bAramAsI kharce kema cAle? uttara : A ThAkora eka najIkanI riyAsatanA pacAsa-se gAmonA rAjAnI. azvasenAne senAdhipati hato. varSe, be varSe, pAMca varSe, jyAre laDAInA prasaMge upasthita thAya tyAre, pite bahAdurIpUrvaka laDAImAM mokhare AvatA. tenAmAM laDAyakazakti ane janA zakti ajaba hatI. atyAra sudhInA dareka yuddhamAM teNe, pitAnA mAlikane jita apAvI hatI. rAjA paNa ThAkaranI zUravIratAthI prabhAvita thayo hato, tethI ghaNI vAra moTAM inAma ApavA uparAMta, kAyamI varSAsana paNa Apato hato. A vAta bicArA paTele jANI ja na hatI. paraMtu badhuM sukha ghaDInA pratApe che ema samajatA hatA. ane kyAreka ThAkarane pUchatA, bApu, ghaDI vecavI che? ThAkara uttara ApatA : bhAI, A to mArI mA che. mAtAne kema vecAya? eTale paTela mauna thaI jatA hatA. mAtA mahiSI ghaDalI, upakArI kahevAyA janma diye ghI dUdha ne, raNamAM jita sadAya." 1 "uttama nara sevA kare, madhyama kare apamAna nIca manuSya vecI lIye, meDhe mAgyAM dAma." 2 praznaH zuM gharamAM vasAvelI bheMsa, gAya, ghoDIne leke vece ja nahIM te pachI ekamAMthI seMkaDo thaI jAya to zuM kare ? uttara : gharamAM vasAvelI bheMsa, gAya, ghaDIne bhUtakALanA uttama mANaso vecatA nahIM. ghaDI gharane zobhA zRMgAra manAya hate. gAya, bheMsa mAtAnA jevuM dUdha ApatI hatI. jenuM dUdha pIdhuM tene bIjAnA ghera vecavAthI tene duHkha paDe, khAvA na maLe, ochuM maLe, sAruM na maLe, nisAsA nAkhe. A badhuM vecanArane pApa lAge. ane "ghoDI gaI ane lakSamI gaI" loko evuM mAnatA hatA mATe prAyaH vecatA nahIM. prazna : te pachI jAvaDazAhe vikramAdityane ghaNA ghoDA bheTamAM mUkyA hatA e vAta kema bane? uttara : ApaNI dalIla che mukhya ghaDI, bheMsa, gAyanI. jeno upakAra ApaNe cUkavavAne bAkI, che mukhyanAM saMtAne apAyAnI vAta banavA yogya che. temAM sAcA jene athavA sajajana mANasene, pitAnI bhaginI ke putrI varAvavA pahelAM vara, ghara, jara
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI traNe jovAya che. tema pitAnA gharamAM janmelAM vacherAM ke vAcharaDAM, pADA, bhaviSyamAM duHkhI na thAya, akALa maraNe mare nahIM, AvuM sthAna joIne Ape, kevaLa dravyane athI na thAya, paraMtu prajAnA sukhane paNa jue kharo. prazna : gRhastha to pApamAM ja beThA che ne? AvuM badhuM jovA bese te saMsAra kema cAle? uttara H gRhastha pApamAM ja beThA che e vAta vyavahAranI che. sAcA sAdhusaMtanI apekSAe gRhastha pitAne uttara kakSAnA mAne. sAdhu dazAnI apekSAe gRhastha dazAmAM AraMbha-samAraMbhe ghaNuM hoya che. paraMtu ekAnta nathI. ghaNuM utkRSTa-zrAvake, pApa-puNyanAM Azrava saMvaranA,-AvakajAvakanAM kAraNo samajelA hoya che. binajarUrI dhana upArjana karatA nathI. mahApApavALA ane karmAdAna pUrNa vyApAre kaztA nathI. khUba jAgatA rahIne, sAMkaDuM' jIvana banAvIne. bAre mAsa pAMca-sAta-ATha-daza sAmAyika, pAMca tithi-daza tithi piSadha karanArA, jinadAsa-sAdhudAsI (kaMbala-zaMbalanA pAlaka) zrAvaka-zrAvikA, puNIyAzrAvaka-zrAvikA jevA, Ucca jIvana jIvanArA gRhastho paNa hoya che. tevA bahu thoDA bhavamAM mokSagAmI jANavA. paTelane eka vAra rAtrinA samayamAM UMgha AvI nahIM. paraMtu vagara mahenate sukha bhAgavatA ThAkaranA vicAro khUba AvyA. ThAkara game teTaluM dhana mAge paNa ghaDI to laI levI evA vicAre nakkI karyA. ane savAramAM vahelI savAre, ThAkaranI pAse pahoMcyA. jahAravahevAra karIne, ThAkoranI sAme UbhA rahyA ane keI paNa bhoge tamArA jevI mane ghaDI apAve. ThAkarane vinavaNI karI. ThAkare paTelane zikhAmaNa ApI. bhAI, pitAnI buddhi ane zaktine vicAra karavo te sAruM che. paraMtu vagara samajaNe keInuM anukaraNa karavAthI lAbha maLe ke na maLe-nukasAna jarUra thAya che. kahyuM che: "kSatrI zebhe azvathI, vaNikane vyApAra ! zUrA raNamedAnamAM kara dhAre hathiyAra." "karSakane khetI bhalI, nirAdhAra paraseva ! nizcita sAtvika bhAvathI! prasanna thAya che deva." mATe paTela! Apa ghaNA sukhI che. bheMso, gAya, baLada, khetI, ghaNA nokaracAkara, dAsadAsI, putra parivAra badhuM ja sAruM che. pitAne maLelAmAM AnaMda pAmanAra sadA sukhI che. ghaNuM hovA chatAM ghaNuM meLavavA IcchA karavI, athavA bIjAnuM joIne tevAnI icchA karavI te moTAmAM moTuM duHkha che.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ peAtAnI lAyakAtanA vicAra karyAM vagara anukaraNa karanAranI durdazA thAya che. koI kavie kahyu` che ke " geAdhana-gajadhana-ratanadhana-kaMcana khAna sukhAna, Ave nahIM satAdhana, saba dhana dhULa samAna." " geAdhana--gajadhana-ratanadhana kaMcana khAna sukhAna, Ave je satASa dhana, saba dhana dhULa samAna. ', 269 paTelane darakhAranI zikhAmaNa gamI nahIM, UThIne ghera gayA. gheADInI zeAdha karAvI. eka lAkha rUpiyAmAM eka khUba lakSaNayukta gheADI maLavAnA samAcAra maLyA. mitrA, sagAe ane piravAranI nA heAvA chatAM, peAtAnI gAyA, bhesA ane jamIna vecIne gheADI lIdhI. ghera lAvyA. DAkAranu anukaraNa lakSamAM rAkhI pheravavA lAgyA. paraMtu azva pheravavAnI kaLAnA ajANa, paTela ane gheADI bannenA meLa jAmyA nahIM. gheADI ghaNI jAtavAna hatI. ratana jevI hatI. paraMtu paTela bhUkha hatA, kAI vAra sATI paNa lagAvI detA hatA. paDitA kahe che ke: abhvaH zastraM zAstraM vANI vINA narazca nArIca / puruSavizeSaM prAptA bhavanti ayogyAzca yogyAzca // 1 // artha : gheADA, hathiyAra, zAstra, vANInA pravAha ( eka ja avALA vacane koI koI khele teA mIThAM lAge, grAhya bane, prabhAva pADe. e ja vacano koI mUkha eTale tA kaThAra lAge, kaDavAM lAge, kaMTALA upajAve.) vINA-vAjIMtra, puruSa ke strI jevA mANasanI pAse jAya, tevA tenA svabhAva ane che, prabhAva paDe che. (A zrlAkanA atha AgaLa upara khUba spaSTa lakhIzuM. ) ghaNA divase gheADIne mAra paDavAthI ane ucita khAna-pAna raheThANu na maLavAthI jhaDavAine dubaLI paDIne marI gaI. paTela paNa paiseTake bhIkha mAgatA du:khI thaI gayA. mUrkhAInuM phaLa AvyuM. cApAI : bhesA vecI vasAvI gheADI, sukha vaTAvI ApadA joDI ! dUdha-dahIM-dhI-chAza nazAvyAM, apayaza du:kha dAridra vasAvyAM // 1 // je gheADI DhAkArane mATe lAbha karanArI hatI. teja gheADI paTelane pAyamAla banAvanArI thaI. tema dhana khatAvyuM. badalAmAM putranI mAgaNI karI. AvuM kAMI paNa hAya te gItA bhAvAcAya ne nirjarAnuM ane zAsanaprabhAvanAnuM kAraNu thayuM che-thAya che. paraMtu
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI zrIvItarAga vacane ane tenA rahasyane pAmyA na hoya. tevA sUri vAcaka ke sAdhune Azrava ja thAya che. lakSmIdhara brAhmaNe, AcArya bhagavAna jinezvara sUri mahArAjanAM vacane, barAbara sAMbhaLI lIdhAM ane kSaNavAra jaina sAdhunA AvA vacana chaLa mATe manamAM AvyuM : joke A sAdhue mAre te mATe upakAra karyo che, paraMtu pahelethI AvI spaSTa vAta zA mATe karI nahIM ? have huM badale na ApuM te kRtana banuM chuM. badale ApavAnI sagavaDa nathI. dhana ApI zakAya. putra kema ApI zakAya ? - dhana ApuM te kaI jANe paNa nahIM. putra apAya te AkhA gAmamAM virodha Ubho thAya. apayaza phelAya, te paNa putra apAya ja kema ? huM ApuM paraMtu tenI mAtA kema samaje? parivAra kema mAne? ane putra pite AcArya sAthe jAya paNa kema? mane jaina sAdhuoe vacana chalathI bAMdhI lIdho che. thoDIvAramAM ja lakSmIdhara paMDitane, AcAryazrInAM vacana yAda AvyAMH "ame te dhanane rAkhavuM, rakhAvavuM, ane anamedavuM trividha tyAga karyuM che." "dhana batAvavuM te paNa amArA vratane dUSita banAve che. badale levAnA zabdanI vAkya racanA nIce mujaba che. "tame je tamArA ati vahAlA dhanamAMthI aDadho bhAga Apa to, ame dhana batAvIe." AvI vAkya racanA ja sUcave che ke, jaina munirAje sonuM-cAMdI rokaDa nANune aDake ja nahIM. ane-vahAlA dhanane artha, mArA be putro paikI eka e artha nIkaLe che. AmAM paNa temane bhAvathI-upakAra ja che. brAhmaNane putrone sAco artha sAdhu thavuM eja che. AcArya bhagavAnane namratAthI jaNAvyuM: ApanuM vacana mane mAnya che. paraMtu mAro parivAra athavA mArA putra mAnya rAkhaze te. huM pite banatI mahenata karIza. badhAne samajAvIza. ane mAruM dhAryuM thaze te Apane mAre eka putra vaherAvIza. lakSmIdhare ghera AvIne parivArane, meLavIne, nidhAna alabhya hatuM tenI, pite ghaNA varSothI zodha karI paNa jaDayuM nahIM tenI, tathA AcArya mahArAje batAvyuM ane dhana maLyuM tenI badhI vAta kahI saMbhaLAvI. have lakSmIdhara paMDita kuTuMbane kahe che ke, ApaNe dhana nIkaLyA agAu khUba garIba hatA. pAI ke paisA mATe paNa ApaNane muMjhAvuM paDatuM hatuM. te ApaNe Aje dhanavAna thayA chIe. bIjAnI garaja karanArA have ApaNe, bIjAne upakAra karI zakIe tevA thayA chIe. A pratApa AMhI padhArelA jainAcArya jinezvara sUri mahArAjane che. temaNe ApaNuM samagra kuTuMbane apramANa upakAra karyo che. mAre tene badale Apavo che. te badala teo dhanane aDakatA na hovAthI kema vALI zakAya ? have je mArA
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasanA puNyane durUpayoga yAne vicAranI parAkASTA 271 vahAlA e paikI eka putrane, huM te AcAryane ApI dauM teA, huM devAmAMthI mukta thAuM chuM. mArA putrA mAruM vacana mAne, mArI-icchA pUrI kare to ja huM vacanabaddha thayA chuM temAMthI mukta thAuM ! pitAnAM vacane dhanapALa ane zeAlana khanee sAMbhaLyAM. ane hasIne UDI gayA. pitAne samajAI gayuM ke, mArI vAta A leAkeAne gamI nathI. AcArya bhagavaMte paNa A vAta jANI lIdhI. ane yathA samaya vihAra karI gayA. mahAzaya lakSmIdharane devuM rahI gayAnA kheda cAlu che. Ama kuTuMbanA AnadvapUrNa divase jAya che. keTalAkane yuvAnI Ave che. keI ne vRddhAvasthA Ave che. teA vaLI koI maraNanI najIkamAM mukAya che. jJAni puruSA pharamAve che ke : vadhyasya caurasya yathA pazorvA saMprApya mANasya padaM vadhasya / zanaiH zanaireti mRtiH samIpaM, tathAkhilasyeti kathaM pramAdaH // 1 // artha : mANusanA khUna jevA moTA gunA karanArane, koI nyAyAdhIze tene, phrAMsInI sajA kramAvyA pachI, tevA mANasane sarakArI mANasA, phAMsInA sthAna tarapha laI jAya che, tyAre tathA ajJAnI niya mANusA bakarA-gheTA-ke pADA kAI paNa pazune, devInA sthAna upara alidAna ApavA laI jAya tyAre-- te cArane ke te pazune, jeTalAM DagalAM calAvAya che, teTalu-teTaluM mara tenI najIkamAM AvatuM jAya che. teja nyAye janmeleA AtmA, moTA thatA jAya che, tema maraNa tene paNa najIka ja Avatu jAya che. tApaNu jagatanA DAhyA ke mUkha mANasa kAine, A vAta kema samajAtI nathI? bAlaka ane yuvAna ne, yuvAna gharaDA thAya, vRdhdhA maraNu najIkamAM, rAMka samA dekhAya, ghaNI kamANI lAvatA, khAnapAna paridhAna, chAtI kADhI cAlatA, dharatA bahu abhimAna, bahu mitrA sevaka dhaNA, nArI putra prabhAva, jarA rAkSasI jorathI, bane bicArA sAva. hAMkeATe hAjara thatA, hameza beDatA hAtha paNa ghaDapaNa paravaza bane, kAI na Ape sAtha patnI putrA sevA, te svAmI ne tAya, paNa ghaDapaNa AvyA pachI, saguM kAI nava thAya, 1 ra 3 4 5
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ^^^^^^ jyAre jamyA mAnavI, niyata tyArathI nAza, hari-hara-brahma-puraMdarA, anaMta gayA yamavAsa. 6 naravaranA naravara banI, jityA deza apAra, chatrapati sadhaLA gayA, yama narapati darabAra, 7 madhavAne cakrIzvarA, prativiSNu hari rAma, naravarane lakSmIdharA, anaMta gayA yamadhAma 8 varSe bahu vItI gayAM, mahinAne nahIM pAra, divase deDyA jAya che, jaldI jAgya gamAra. 9 kAle karavA ciMtavyuM, te tuM karI le Aja, adhavaca rahI jAze badhuM, je AvyA yamarAja, 10 nIra phaTelA ghaTataNuM, tela dIvAnuM jema, AyuSya ochuM thAya che, mANasanuM paNa tema. 11 lakSmIdhara paMDitanI paNa ghaNI vaca cAlI gaI. maravAnA divase najIkamAM dekhAvA lAgyA. pathArImAM paDelA lakSmIdharane, jainAcAryane ApeluM vacana yAda AvyuM. ane UMDe nizvAsa AvI gaye. bhAvibhAvathI A vakhate potAnA dhanapALa ane zebhana be dIkarA pAse beThA hatA. zebhane pUchayuM, bApu! kema Aje ApanA cittamAM kheda jaNAya che? kema kazuM yAda AvyuM che? lakSmIdharane uttara: hA bhAI, yAda AvyuM mATe ja khUba aphasesa thAya che. zobhana pUche che: bApu, Apane kaI vastunuM duHkha thAya che? lakSmIdhare kahyuM. bhAI, mAre mAthe devuM rahI jAya che tenuM; zebhana: bApu, ApaNe ghaNu ghanavAna chIe. devuM kema ApI zakAyuM nahIM? lakSmIdhara kahe che : bhAI, devuM meM kareluM che. ane lakSmI upara mArI sattA che ja nahIM. pachI mAruM karaja kema patAvI zakAya? bhAI, duniyAnA leke je mIlkatane mArI tarIke oLakhe che, ane meM paNa lekenI pAse mArApaNAne dAvo karyo che, paraMtu vastu sthitie mArI kalpelI vastuo upara, mAre cheDe paNa mAlikI haka heta te, dIkarA! huM devAdAra avasthAmAM kema maruM? avazya devuM ApI dauM. zebhana kahe che, bApu: ApanI vAtanuM rahasya samajAtuM nathI. zuM A gharamAlamIlkata senuM-cAMdI-jhaverAta A badhuM ApanuM nathI? ame putre ApanA nathI? Apa Ama kema bele che?
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ -273 pitAnuM karaja cukAvanAra suputra zobhana lakSmIdhara: bhAI, mAre leNadAra lakSmIne bhegI nathI. paraMtu putra bhIkSAne supAtra che. dIkarA? jInezvarasUri nAmanA jainAcArya ekavAra ApaNI nagarImAM padhArelA hatA. teone mahAjJAnI mAnIne, ApaNA pUrvajonA, gharamAM chupAvelA ane ghaNuM prayAsathI paNa nahIM maLelA nidhAnanI vAta ame temane pUchI. temaNe nidhAna batAvyuM. ane ApaNane hAtha lAgyuM. tyArathI nidhana dazAne bhegavatA ApaNA kuTuMbe, khovAyelI lakSmInI maherabAnI pAchI meLavI, ane duHkhanA divase sukhamaya banI gayA. AvA kAraNathI te mahApuruSa jainAcAryane, ApaNuM kuTuMba upara ghaNo moTo upakAra thayo che, ema huM mAnuM chuM. huM koI paNa bhoge temane badale vALI ApavA svapnAM sevuM chuM. temane dhanamAla-milkata khapatI nathI. temane mAre eka putra vaherAvuM te mAruM devuM vaLe che. putranuM kalyANa thAya che. tene saMsAra TUke thAya che. sAthesAtha kuTuMbane paNa dharmanI prApti thavAne pAye naMkhAya che. pitAnAM A pramANenAM vAkya sAMbhaLIne zebhara vicAra karavA lAgyo. A jagatamAM mAruM zabdano prayoga taddana artha vagarane banI gayela dekhAya che. loko gharane, paisAne, patnIne, putra, pudgalane pitAnuM samaje che. mAne che. bele che. paraMtu jarUra paDe tyAre te badhAM mArAM maTIne pArakAM banI jAya che. jaganA jIvo sarvane, gatabhava karmapasAya, zarIra patnI chokarAM, AvI bhegAM thAya. 1 pAmara bela che pachI, mAruM tana- ghara - nAra, paNa eke nahIM ApaNuM, siM svAratha ziradAra, 2 tana - dhana = nArI kAraNe, sevyAM pApa aDhAra, madada maLI nahIM keInI, jAtAM jama darabAra. 3 Avya prANI ekalo, parabhava eka janAra, sAthe kevaLa Avaze, pApa- puNya aMbAra. 4 mArA pitAe jenAcAryane vacana ApIne, lakSamI meLavI. tene bhogavaTo ame karIe chIe. paraMtu te jainAcArya ane pitAjIne badalo vALavA ame taiyAra nathI. saMsAranA svArthane dhikkAra che. mAtA-pitA-bhAI-bahena-putra-putrI-patnI badhA svArthanA ja sagA che. siAne upakAra karanAra maLe te pasaMda che. badale mAganAra pasaMda nathI. 35
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI yAne upakAranA badalA ApavA sekarDa eka e paNa maLavA azakaya che. upakAra levA AkhuM jagata taiyAra che. upakAranA lenAranI, jagamAM saMkhyA neya, paNa upakArI mAnavI, lAkhe kAka ja hoya, 1 ra paropakArI mAnavI, jagamAM dhanya gaNAya, bhUle nahIM upakArane, te paNa dhanya sadAya. mAya tAya guruvanA, samajIne upakAra, / badale vALI ApavA, ciMte nitya vicAra. 3 upakArI nara dhanya che, dhanya samaje upakAra, ane dAsa upakArIneA, dhanya tAsa avatAra. 4 upakArI upakAranA, nA've citta vicAra, tevA pAmara mANasA, kevaLa pRthvI bhAra. 5 zAbhana vicAra kare che ke, pitAjI pAtAnu devuM cUkavavA icche che. huM paNa pitAnA upakAranA RNI chuM. have jo huM pitAnI icchAne mAna ApI, jainAcAryanA ziSya thAu tA, mAru' ane pitAnu' anenAM devAM cUkavavA sAthe, mArA saMsAraparibhramaNano mArga baMdha thaze. ane AtmasvarUpa jANavAnA-khIlavavAnA mArga prApta thaze. AvA uttama vicAro vaDe zeAbhanakumAre, jainAcAya pAse javAnuM nakkI karyuM. ane peAtAnA vicAro pitAjIne jaNAvyA. pitA khUba khUba harSa pAmyA ane putranA mastaka upara hAtha mUkI AzIrvAda ApyA. pitAjInA AzIrvAda ane AjJA mastake caDAvIne, mAtAjI tathA bhAI vagere kuTuMbane jaNAvyA sivAya, zAbhanakumAra jinezvasUri mahArAja pAse javA ravAne thayA. ane sUri mahArAjanA vihAranA gAme paheAMcIne, peAtAnA pitAnI eLakhANu jaNAvI, pAse besI gayA. maharAja ! huM dhArAnagarInA lakSmIdhara paMDitanA putra chuM. mArA pitAnuM karaja cukAvavA AvyeA chuM. mArA parama pUjya pitAjInI icchAone mAna ApIne, temanI drAkSAnA rasa thakI paNa madhurI, AzIrvAda meLavIne, ravAnA thayA chuM. mArA pitAjInI AjJA anusAra AjathI ja huM, ApanA taddana sAmAnya koTinA sevakonI bhUmikAmAM rahevA, ApanI pAse namra araja gujAru chuM. AzA rAkhuM chuM ke kRpAvatAra mahAna puruSa ApazrI, mane ApanA sevakAmAM dAkhala karIne AbhArI banAvaze. jinezvara sUri mahArAje, zAbhanakumArane joI ne eLakhI lIdheA hateA. varSo pahelAM joyelA zAlana khALakanI meAlavAnI miThAzathI, ane tenAmAM sAkSAt dekhAtI lAyakAtathI,
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ zebhana muni ane dhanapALane vArtAlApa 275 prabhAvita thaelA gurumahArAje, ghaNA sArA tithi-vAra-nakSatra-vega ane caMdra vALA zubha divase, dIkSA ApI, zobhanamuni banAvyA. zobhana gharamAMthI cAlyA javAthI, moTAbhAI dhanapALa ane samagra kuTuMbane kheda thaye hate. lakSmIdhara paMDite, kuTuMbane samajAvyA chatAM, kuTuMbIone lAbha thayo nahIM. pitAnI sAme bolI zakAyuM nahIM paraMtu lakSmIdhara paMDitajIe potAnuM karaja cUkavAI javAne AnaMda anubhavyo hato. ane thoDA samaya pachI svargavAsI thayA. pitAnA maraNa pachI zobhananA kAraNe prakaTelA dveSathI, dhanapALa paMDite rAjAnI lAgavagathI, mALavAmAM AvatA jaina sAdhuono vihAra baMdha karAvyuM hatuM. A samAcAra gujarAtamAM paNa pahocyA hatA. zobhana muni tIvrabuddhivALA hovAthI, bahu thoDA kALamAM sarvazAstranA pAragAmI thayA hatA. pitAnA ja bhAI dhanapALa paMDita jene sAdhuone mALavAmAM pesavA devA nahI. A pratibaMdha thayAnuM zobhanamunie sAMbhaLyuM tyAre, temane duHkha lAgyuM ane gurujInI AjJA meLavI dhArAnagarI tarapha padhAryA. dhArAnagarImAM praveza karatA zobhana munine, sauprathama dhanapALa paMDita ja maLyA. dhanapALe zobhanamunine oLakhyA nahI. paraMtu jainamuni tarIke joyA ane TIkhaLathI namaskAra karyo. "jamavaMta matta? namaste." artha : he gadheDAnA jevA dAMtavALA mahArAja Apane huM namaskAra karuM chuM. zobhanamunine paNa te ja TIkhaLavALo uttara H "dAca va ? sujAre." artha: vAnaranA jevA vadana (mukha)vALA? he mitra, tamane sukhazAtA che? dhanapALane prazna: he vata stara sAdho? artha : he jaina sAdhu, tame mana mukAmamAM raho cho? zobhana munine uttara : yasya ruci vasati mama tatra artha : he bhAgyazALI AtmA ! ame jaina bhikSuka chIe. jenI bhAvanA hoya tenA ghera utarIzuM. dhanapALa paMDitane, zebhanamuni sAthenA vArtAlApamAM ghaNe rasa paDyo. mATe ja pitAnA ghera laI jaIne munine utAryA. ane becAra divase lagabhaga zAstronI vAtamAM ghaNuM zaMkA-samAdhAna thavAthI, ane pitAnA bhAI tarIke munirAjane oLakhI lIdhA tethI, khUba khullA dimAgathI dhanapALe zobhana muni sAthe dharmanI vAta karI. karmavivaranI sahAyathI, dhanapALane jenazAsana gamyuM. zrI vItarAgadeva-guru dharmanI oLakhANa thaI. jenazAsananA siddhAntane sAra samajavA zebhana munine ghaNuM divasa
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 271 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI pitAnA ghera rAkhyA. pachI samyakatva sAthe keTalAMka vrata paNa uccaryA. kyAre paNa na sukAya tevAM, dhanapALa paMDitanA cittamAM, dharmanAM bIja vAvIne, zebhana muni vihAra karIne guru pAse pahoMcI gayA. prazna : zebhana muninA gayA pachI paNa, dhanapALa paMDitamAM jaina dharmanA saMskAra TakI rahyA hatA? kAraNa ke dhanapALa bhojarAjAne samakAlIna ane bhejanI sabhAne mahAvidvAna paMDita hatA. rAjA pite zivadhamI hato. mitro ane pratispadhIo paNa ziva hatA. gAma ane lagabhaga mALavadeza paNa, moTA bhAge zivadharmIothI chalochala bharAele hato. tathA rAjAbhejanI sabhAnA vidvAnI hAka vAgatI hevAthI, zivetara dharmanA vidvAne paNa mALavA dezamAM AvI zakatA nahIM. AvAM badhAM vAtAvaraNa vacce jena dharmanA saMskAra TakAvavA muzkela gaNAya ne? uttara: jinezvarasUrimahArAjane uttarAddhakALa, dharmo mATe ghaNe kaTokaTIvALe hate. te kALamAM gujarAtamAM bhImadeva bANavaNInuM, rAjyazAsana cAlatuM hatuM. ane mALavAmAM bhojarAjA rAjya karatA hatA. A baMne dezamAM lakSmI karatAM paNa sarasvatInI upAsanA ghaNuM joradAra hatI. anAdi kALathI puNyarAjAnI lakSmI ane sarasvatIbe rANIo vacce sarasAI cAlI Ave che ane temAM paNa moTA bhAge mAnItI rANInuM sthAna, lakSmIbAIne ja maLe che. paraMtu bhImadeva ane bhojarAjAnA dezamAM sarasvatIdevI paTarANuM pade hatAM. ane lakSmIbAI dAsI jevAM dIna thaIne rahetAM hatAM. arthAta gujarAta ane mALavAmAM, sarasvatIdevInuM eTaluM badhuM varcasva vadhI gayuM hatuM ke jethI, lakSmIdevInA nAmanI suvarNa mudrAo, kApardikAnI jema sAva a5mUlya dekhAtI hatI. ekaeka gAthAnA lAkha lAkha upajatA hatA. tethI te rAjAonA rAjyakALamAM, vikramanI dazamI sadInA uttara bhAgamAM, vidvAnene ekeke lekanI, lAkha lAkhanI bakSIse maLyAnI vAta, itihAsamAM seMdhAI che, ane tethI vidvattAnI paNa kasoTI ane oLakhANa thavAthI, kevaLa dharma jhanUna TakI zakayuM nathI. - mahAkavi dhanapALe, hajAro pratispardhio vacce paNa, potAnA pakSane namatuM ApyuM nathI. kudeva ke kugurune mastaka namAvyuM nathI. ane hiMsA jevA adharma mArganuM khaMDana karatAM paNa, pacavAvuM paDayuM nathI. hajAre pratispadhio vacce paNa, sAcA siddhAMtane jAheramAM mUkatA muMjhavaNa AvI nathI. mahAkavi dhanapALane kevI kasoTImAM pasAra thavuM paDayuM hatuM ane, te te prasaMgemAM pitAnA siddhAnto kevI kakSAe sAcavyA che te jaNAvuM chuM. ekavAra bhejarAjAe yajJa karAvavA mATe yajJamAM balidAna ApavA eka bakaro maMgAvela hato. ghaNA mANasa ane bhayAnaka sthAna joIne, bakaro barADA pADate hevAthI, rAjAe paMDitone pUchyuM, vidvAne ! avAja karIne A chAga zuM kahevA mAge che?
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanapAle nirbhayapaNe karelI dharmanA siddhAntAnI uddASaNA 277 paDitAnA uttara : nAmavara ! A chAga ema jaNAve che ke yajJamAM haNAyelAM pazuo marIne svargamAM jAya che, ane tyAM daivI sukhA pAme che. mATe mane jaldI haNI nAkhA. ane mArA mAMsa vaDe agnidevane tRpta kare ! mane svargomAM meAkalavAnI DhIla kema kare che. ? bheAjarAjAe potAnA vicArane anukULa, paMDitAnA vicAro sAMbhaLyA, ane khUba khuzI thayA. A sthAne phakata dhanapALa kavi mauna rahyA, eTalu ja nahIM paraMtu mUMgA mukhe paNa mukhanI zRgane sUcavatA phesa dvArA, peAtAnA virAdha jaNAvI dIdhA. tyAM bheAjarAjAnA prazna : Apa zuM kaheA che ? kavinA uttara mahArAja ? moTA mANasAnI sabhAmAM, rAjAne game tevuM ja kheAlavu paDe che. ane mane tevuM khelatAM AvaDatu nathI. mATe huM mauna rahyo chuM. paraMtu mAruM mukha cakSue ane nAzikA aNugamA sUcavI jAya che. emAM hu nirupAya chuM. kAI kavi kahe che-- " AnaMda kahe paramAnaMdane, rAjadarabAre jaIe, khIllI laI gaI U'Tane, teA hAjI sAheba kahIe." artha : sAcuM ke khATu-rAjasabhAmAM hAjI sAheba kahetAM AvaDe te ja salAmata rahevAya che. rAjAne zuM pasaDha che ? kevuM khelAyelu. mahArAjAne gamaze ? AvI AvaData hAya tA ja rAjAnA mAnItA thavAya che. nahIM tA darajo nIcA utare che. mAra khAvA paDe che. yamadhAma paheAMcavA sudhInI jokhamadArI rahelI che. rAjA keAIvAra mUkha sabhAnI parIkSA karavA bele ke, Aje ame eka bilADI UMTane UMcakIne doDatI dekhI, tyAre amArA jevA hAjI-hA paDitA belI nAkhe che : hAM sAkha ! maiM bhI Apake pIche A rahA thA. Apa kahate hai... khIlakula saccAI hai nAmagara ! saMsAra Ama ja cAlI rahyo che ! 66 bhAjarAjA kahe che : paDitajI ! Apane kahevuM heAya te jarUra kaheA. huM khuzAmatane mAnatA nathI. mahAkavi dhanapALaneA uttara-- nAhaM svargaphalopabhogarasiko, nAbhyarthitastvaM mayA / saMtuSTastRNabhakSaNena satataM sAdho ! na yuktaM tava // svarge yAnti yadi tvayA vinihatAH yajJe dhruvaM prANino / yajJa kiM na karoSi mAtRpitRbhiH pautraistathA bAndhavaiH // 1 // artha : khakA kahe che he prANImAtranA rakSaka rAjavI ! mAre sva nA phaLeAnI icchA nathI. me' akarAe, mane svargamAM meAkalavA ApanI pAse prArthanA karI nathI. huM te khAre mAsa vananuM ghAsa ane jaLAzayanuM pANI pIne saMtuSTa rahuM chuM. tethI huM svargamAM javAne jarA paNa IcchatA nathI. bIjI vAta e che ke yajJamAM haNAyelA prANIo, mArI nAkhavAthI kaLakaLATa karI, taraphaDIne durdhyAna pAmIne, kAI paNa svagamAM pahoMcatuM nathI. paraMtu na mAM pazugatimAM jAya che. chatAM tamane evI zraddhA hoya ke yajJamAM mArI naMkhAyelA svargamAM ja
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI jAya che. te pachI pitAnAM mAtApitA-bhAIo-bahene putra-pautrane svargamAM kema mokalatA nathI ? dhanapAla kavinI dalilo sAMbhaLIne paMDite mauna thaI gayA. ekavAra bhojarAjAe ghaNuM moTuM lAMbuM. ceDuM UMDuM, sarovara baMdhAvyuM hatuM. varasAdanA pANIthI bharAyuM. vadhAmaNuM AvI. tethI nAgarike, adhikArIo ane paMDita sAthe rAjA savara upara gayA. paMDitone sarovaranI vyAkhyA ane varNana karavA sUcanA karI. ane paMDitae paNa potAnI zraddhA ane vidvattA anusAra sarovaranuM varNana karIne rAjAne khUba khuza karavAmAM AvyA. phakta dhanapAla kavi mauna UbhA hatA. rAjAe sUcanA karI. tame paNa tamArA abhiprAya bele. dhanapAla kavi kahe che. eSA taDAgamiSato bata dAnazAlA, matsyAdayo rasavatI praguNA sadaiva / pAtrANi yatra bakasArasacakravAkAH, puNyaM kiyadbhavati tatra vayaM na vidmaH // 1 // artha : he rAjana! tamee A savaranA nAme dAnazALA banAvI che. temAM badhA kALa mATe mAchalAM vagere raseI taiyAra rahe che. temAM pAtro tarIke bagalA-sarasaDAane cakravAka upalakSaNathI moTA mAchalAM, magara vahela vagere jamanArA pAtro che. A sthAne puNya keTaluM thAya che, te sarvajJa bhagavAna jANe. ame jANatA nathI. prazna : A dANuzALA nAma pADavA chatAM maravA ane mAravAnuM ja svarUpa batAvyuM ema kema? uttara : A varNanamAM niMdAgarbhita stuti karavAmAM AvI che. uparathI prazaMsA hovA chatAM hiMsAnI jAherAta ja che. jemAM jayaNAnI mukhyatA hoya tene ja vAstavika dharma kahevAya che. prazna : jaLAzayo-kUvA-vAvo-taLAve nahere karAvavAthI-paraba baMdhAvAthI puNya thAya che A vAta barAbara nathI ? uttara : dharma-adharmanI athavA puNya-pApakriyAnI caubhaMgI thAya che. pahelo bhaMga-dekhAvathI paropakAra hovAM chatAM pariNAmamAM hiMsA jaNAtI hoya dekhAvamAM dharma kahevAto hoya-pariNAme adharma thato hoya. jemake kUvA-vAva-taLAvapara-dekhAvamAM dharma jaNAya che, upakAra dekhAya che. paraMtu pANInA jaththA bhegA thAya tyAM nAnAM moTAM mAchalAM. magaramaccha-kAcabA deDakAM utpanna thAya che DAMone upakAra thAya ke na paNa thAya paraMtu hajArane, lAkhe, kone nAza thAya che. jalAza sukAI jatAM purA mAchalAo vagere jI taraphaDIne akALe maraNa pAme che. zikArI manuSya ane pazu
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanA cAra lAMgAnI samajaNa 279 pakSIone zikAranI anukuLatA thAya che. jalAzayAnI AjubAju anAryAM vasatA hAya te mAchalAM pakaDavAnuM cAlu ja rahe che. jalAyA upara hiMsaka jIvAnA aDDA jAme che. bIjo bhaMga, keTalAka sthAne apAramArthika mANasAne adhama lAgatA hAya, paraMtu pariNAme kalyANakArI banI jAya che. jema kAI nAnA bALaka dIkSA letA hAya, keAI tathA koI mahAzaya yuvatI patnIne-parivArane tyAga karIne cAritra letA hAya, tyAre saMsAranA rasiyA jIvA tene anyAya-adhama mAne che. pachI te ja AtmA zAsanaprabhAvaka thAya tyAre, vayarasvAmI- hemacaMdrasUri, hIrasUri, UpA. yazeAvijaya gaNI jevAonI, zAsana prabhAvanA ke ArAdhanA jovAya tyAre, khoTuM mAnanArAone paNa samajAyA pachI hitakara bhAse che. athavA saMgha jamaNu thAya, tIrthonA saMdha nIkaLe, jinAlaya bane, pauSadhazAlA ke sAmAyikazAlAnA mukAmeA baMdhAya. A badhA sthAnomAM AraMbha jarUra thAya che. paraMtu pariNAme hajAro ke lAkhA bhavyAtmAomAM edhibIja-samyakatva-brahmacarya -savirati- dezavirati-vratapaccakhkhANu namaskAra-jApa-vItarAgatAnA abhyAsa vagere jANavA-sAMbhaLavA jovA-AcaravA-anumedavAnA avasara maLatA heAvAthI, khaca thADA ne meATI Avaka thAya che. trIjo bha'ga, yajJAdikriyAo-devIe pAse dharmInA nAme alidAnA, gaudAna-kanyAdAna-- bhUmidAna A badhA sAkSAta ane piraNAma khabadhI jagyAe, prArabha ane samApti pApamayaja che. AvA je kAI dharmanAM anuSkAnA hAya, jemAM kevala paMcendriyAdi jIvAnI hiMsA ja AgevAna hAya, tevI dhakriyAomAM banne bAju adharma dekhAya che. ceAtheA bhaMga, abhayadAna--supAtradAna-anukaMpAdAna, sAmAyika pratikramaNa--pauSadha, vinaya, veyAvacca, khAhyaabhyaMtara, khAra prakAra tapa, dezathI ke savathI brahmacarya, vAtsalya, udAratA vagere bAhmakriyAe hAya ke antarbhAvadazA hAya. ekAMta AtmakalyANanI bhUmikA che. dharmAMnA badhA prakAromAM prAraMbhathI samApti sudhI, jIvAnI jayaNA ane jIvAnI dayAnI mukhyatA hAya, pariNAme paNa jIvadayA vadhavAnI AzA dekhAtI hAya, te dhama ja vAstavika dharma che. ekavAra bheAja rAjAe dhanapALane pharaja pADI ke tame, jAte vaizvika brAhmaNa che. tamArA kula para'parA vaidaka dha che. brahmA-viSNu-mahezvara tamArA deva che. chatAM tame peAtAnA devAne praNAma karatA nathI. mATe Aje tamAre potAnA ISTa devAne praNAma karavA javu paDaze. niSedha ane svIkAra karyAM vagara rAjAnI AjJAthI, rAjAe mekalelA rAjasevaka sAthe, laukikama'ndirAnA dana karavA dhanapAla kavi ravAne thayA. sau prathama caMDInA maMdire gayA mAMsa--aAhIthI kharaDAelAM sthAna joI, praNAma ke pratikAra karyA vinA, dhanapALa
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI pAchA vaLyA, aMdara gayA nahI, khIjA naMbare viSNu bhagavAnanA ma Mdire gayA. tyAM daravAje paDado aMdhAvI pAchA pharyAM. chellA gayA . mahezanA maMdiramAM. tyAM jaI pUjA-praNAmane abhinaya (dekhAva) karyAM. paraMtu pUjA ke praNAma karyA sivAya rAjA pAse AvatA, rastAmAM AvelA jaina ma MdiramAM praveza karyAM. tyAM vidhipUrvaka vaMdana, namana, stavanAda badhu karyuM ane rAjA pAse AvyA. potAnA mANasa pAsethI rAjAne samAcAra maLyA hatA. mATe rAjAe pUchyuM', caMDIne, viSNune ane mahAdevane kema praNAma karyAM nahIM? dhanapALa vinA uttara H mahArAja ! caDInA mAdaramAM praveza karavA icchA haiAvA chatAM, AkhuM' maMdira mAMsa-leAhIthI bharacaka kharaDAyeluM heAvAthI, zarIranA pAda vagere avayavA apavitra thaI javAnA kAraNe, jaI zakAyuM nahIM. tyArayachI viSNunA maMdiramAM gayA. tyAM viSNu bhagavAna lakSmIdevI sAthe khAnagImAM beThA hatA. temanI maryAdA jALavavA; paDado aMdhAvIne, mArA praNAmathI temanA dAMpatya vyavahArane, Dakhala thAya mATe, praNAma karI zakAyA nathI. dhanapALa kavi kahe che tyAMthI hu'mahAdevajInA maMdire gayA. tyAM mAre badhuM ja karavA IcchA hatI. phUlanI mALA paherAvavA taiyAra thayA. paraMtu ziva-zaMkara-mahAdevane gaLu - DAka kaThe hatuM nahIM. mALA kayAM paherAvuM? pachI dhUpa karavA icchA thaI. para`tu mahAdevajIne nAzikA hatI ja nahIM. dhUpanI suvAsa kAne paheAMce ? pachI mane stuti karavA bhAvanA thaI. paraMtu mAthuM hatuM ja nahI. pachI kAna tA hAya ja zAnA? kAna vagaranA deva koInA du:khasthAno, ke guNagAnA kema sAMbhaLe? chevaTe praNAma karavA tatpara thayA, paraMtu mahAdevane paga ja na hatA. paga vinA praNAma kAne thAya ? vAMcA dhanapALa vinA peAtAnA zabdo : akaNThasya kaNThe kathaM puSpamAlA, vinA nAzikAyAH kathaM gandhadhUpaH // akarNasya karNe kathaM gItanAdA / apAdasya pAde kathaM me praNAmaH // 1 // ghaNI kasoTInA piraNAme dhanapALe ekvAra spaSTa zabdomAM rAjAne saMbhaLAveluM ke: jinendracandrapraNipAtalAlasaM mayA zironyasya na nAma nAmyate // gajendra gaNDasthaladAna laMpaTaM zUnImukhe nAlikulaM nilIyate // 1 // artha : he rAjana! jagata svabhAva tA jue, mana ane kAna vagaranA, cAra Indriya vALA bhramarAo, ke je samU%0ima janme che. tevA jIvA paNa hastInA gaMDasthalanI sugaMdhanI mahattA ane kUtarInI lALAnI tucchatAne samajIne, hastInAM goMDasthaLanI sugandhanA svAda meLave che. paraMtu prANanA bhAge paNa kUtarInI lALAne cUsatA nathI. suMghatA nathI. sAmuM jotA paNa nathI.
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanapALa kavi ane rAjAbhejane vArtAlApa 281 tyAre ApaNe manuSya chIe. jevA mATe Akho. sAMbhaLavA mATe kAna ane samajavA mATe buddhi, traNe vastu sArAmAM sAruM pAmyA chIe. jovAthI, sAMbhaLavAthI, ane vicAravAthI, sArAkhoTAnA bheda mApI zakAya che. keI kavizrI kahI gayA che. "kAma-krodhamada-bhakI, jabalaga ghaTameM khAna; tabalaga paMDita khaMhI, sabahI ekasamAna " AvA vacana vicAranAra manuSya. sudeva-kudevane kema judA pADate nathI? AMkhathI dekhAya che, suNe hitAhitakAna, buddhi be judA kare, kema bhUle vidvAna? 1 suNe kAna cakSu jue, budhdhi kare vicAra, tevA nara paMDita kahyA, bIjA sarva gamAra. 2 bahu vAMcyuM bahu sAMbhaLyuM, na karyo tattva vicAra bhale jagata paMDita kahe, paNa te sAva gamAra. 3 bahu vAMcI paMDita bhaye, ziSya bhakta bahu kIdha, deva guru ne dharmanI, samajaNa alpa na lIdha. 4 AMkha kAna be trAjavAM, buddhi tulA je thAya, deva gura ne dharmane, te to samajAya. 5 vAnara ne nara jAtamAM, be sarakhA AkAra, buddhi kAraNa mAnavI, bhAkhyo guNa bhaMDAra. 6 paNa je buddhi noya te, nara vAnara nahIM bheda, buddhiviNa AkArathI, kazya harSa ne kheda. 7 kALA kadrupA ghaNA, buddhimAna pujAya, rUpALA raLIyAmaNa, budhdhi viNa athaDAya. 8 mahAkavi dhanapAla, bheja rAjAne kahe che ke rAjana! meM paNa budhdhi tulAthI jagatanA kaMcana-kAminIvALA dene, barAbara joyA pachI, mane vItarAgadevanI oLakhANa thaI che. kUtarInI lALa ane hAthInA gaMDasthaLanA pasInAmAM jeTaluM aMtara che, tenA thakI paNa rAgI draSI de ane vItarAga deva vacce ghaNuM aMtara dekhAyuM che, samajAyuM che. tethI vItarAgadevane namavA arpaNa thayeluM mastaka, bIjA dene have namavA kabUla thatuM nathI. 36
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI " ekacitta nahI enI Aza, pagaga te dunIyAnA dAsa." Thita, pa. vIriva gaNI. prazna : kAI snehInA, vaDIlanA ke meATA mANasanA mAnane khAtara, kAI devane ke saMtane hAtha joDAya ke mastaka namAvAya teA zuM nukasAna thAya ? uttara : kAI bIjAnI buddhi upara AdhArita thavu ke, koInA tejamAM aMjAI javuM. temAM be bAjuthI nukasAna thAya che. keAI sadguNI ke mahAguNIne oLakhavA lakSa apAya nahIM ane bIjAnA dAkSiNyathI namaskAra ke praNAma thAya teA, vIrAzALavIe kRSNamahArAjanA dAkSiNyathI, aDhAra hajAra munirAjone vaMdana karavA chatAM, kazA ja lAbha thayA nahIM. ane guNAnA aMza paNa na heAya evA, kudaiva-kuzuru kudharmane vaMdana-pUjana ke namaskAra thAya teA, mithyAtva lAge, mithyAtva pASAya. mArga majabUta thAya. bheALA mANasA bhUlA paDe. prazna : ThIka, leAkeAttara deva-guru-dharma mATe vicAra karavA e ThIka che. paraMtu leAkavahevAra sAcavavAmAM zuM vAMdhA che ? uttara : akbaranA samayanI A vAta che. eka buddhizALI ane spaSTavaktA bAroTa hatA. te zahenazAha akabaranI sabhAne mAnavaMtA sabhya hatA. para`tu tene mahArANA pratApa mATe paNa khUba mAna hatuM. kAraNavazAt ekavAra tene pratAparANA pAse javAnuM thayuM. vakhate rANAnI pAse dravya sAmagrI puratI na hovAthI, khArATane pAtAnA mastakanA maDila-sAphA inAmamAM ApI dIdhA. khAreTa rANAnI udAratAnAM vakhANa karatA dIlhI AvI gayA. samaya ghaNA thaI gayelA hovAthI rAjasabhA visarjana thavAnI taiyArI hatI. khArATajIe vicAra karyo ke, musApharImAM mane bahu divasa thayA che. mATe hamaNAM ja nAmadAra zahenazAhane mujarA karIne pachI ja ghera jAuM. pAtAnI gheADI kAI mANasa sAthe ghera meAkalAvI, khAroTajI sIdhA khAdazAhanI sabhAmAM pahoMcI gayA zahenazAha akakharanI pAse jaI, e hAtha joDI praNAma karyAM, paraMtu mastaka jarApaNa namAvyuM nahIM. akbaranA prazna : AroTajI praNAma teA karA che, paraMtu mastaka jarA paNa namatuM nathI tenuM zuM kAraNa ? bAroTanA uttara : hajura ! nAmavara ! dIrghAyuSa mAdazAha salAmatane, praNAma e mArA aMtaranA avAja che. ane te meM Apane karyo che. ane mastaka tA mahArANA pratApanA mastakanA maDilane AdhIna hovAthI namAMLyuM nathI. je TekIlA rAjavIe dhana-dolata-mAla
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ prasaMga pAmIne bAdazAhanI sabhAmAM spaSTa khelanAra mAreTajI 283 mIlkata-rAjya-darabAra badhuM gumAvyuM. bALabaccAM, patnI parivAra bhaTakatA thayA, tApaNa jeNe peAtAnuM mastaka ApanA pageAmAM mUkayu' nathI. ane jo huM atyAre ApanA pageAmAM mastaka namAvuM, ane vakhate mArA mastaka uparathI rANAjInu moDala ApanA pagamAM paDI jAya teA bApu! rANAjInA vizvAsaghAta thAya. ame moTA meATA pRthvIdharA pAse jaIe. yAcakanI jAta eTale guNagAna jarUra karIe. paNa kAryanu DhaLatuM thavA devAya nahIM. hamaNAM huM ghera jaIza. rANAjInA maDilane majhAnA sthAnamAM mUkIza. ane pachI Apa nAmavarane gADhaNIyAM praNAma karIza. mAreATajInI vaphAdArI ane mahAnubhAvatA sAMbhaLIne, udAra svabhAva zahenazAha akabara khUba khUba khuzI thayA. hasI paDyo. ane bAroTajInA vakhANu karavA pUrvaka, meATI akSIza ApI. ghera javAnI AjJA pharamAvI. AnuM nAma mANasAi che. A sthAne bAroTane hajArA dhanyavAda ghaTe che. jeNe parasparanA kaTTara duzmanA hAvA chatAM paNa, sa Mkoca anubhavyA vagara, mahArANA pratApanAM, zahenazAha akamara pAse vakhANu karyA'. ane khAreTa thakI paNa bAdazAhane lAkhAvAra dhanyavAda, ke jenI pAse virodhInA vakhANu thavA chatAM, ThaMDA kaleje sAMbhaLyAM, eTaluM ja nahIM paNa, bAroTanI belavAnI Dhaba mATe bahumAna thayuM. uparathI inAma paNa ApyuM. AjanI sabhAe zahenazAhanI udAratA mATe gaurava anubhavyeA hateA. sajjana " kare prazaMsA ApaNI, te durjana paranI sAMbhaLI, rAjI rAjI guNanA aMza na hoya paNu, durjana khUba Apa vakhANune sAMbhaLI, sajjana citta 46 zatrunA guNu sAMbhaLI, durjana citta paNa sajjana ne sarvadA, haiye harSa 66 kahevAya, 5 77 thAya. // 1 // phulAya, / dubhAya." / 2 / dukhAya / 77 bharAya. 5 3 !! guNAnurAga thAya te mATeA guNu kahevAya che. paraMtu guNAbhAsamAM guNanI kalpanA karavAthI, vakhate khATA dASAne paNa poSaNa maLe che. temAM paNa sAmAnya mANasanA guNadoSanI prazaMsA ke niMdA, meATA lAbha ke nuksAnanuM kAraNa banatI nathI. paraMtu deva-guru-ke dhama nI sAcI prazaMsA, karma kSayanuM ane samyakatvAda guNa prAptinuM kAraNa bane che, teTalI ja kudeva kuguru-kudharmAMnI praza MsA paNa ka`baMdhanuM ane mithyAtva prAptinuM kAraNa bane che. mahAkavi dhanapALe, jaina dharmanA kaTTara virodhI rAjA pAse paNa, potAnA pakSanuM jarA paNa namatuM javA dIdhuM nahIM. sAMbhaLyuM nahIM. calAvI lIdhuM nahIM. dhanezvarasUri mahArAje karelA
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI upakAranI adalAbadalInuM pariNAma e AvyuM ke, lakSmIdhara paMDitane eka putra mahAmunirAja thayo. tyAre bIjo putra custa zrAvaka the. zobhana muni ane dhanapAla kavinI vidvattA ane jaina dharmanI prApti temaja zraddhAne jANavA IcchA hoya, temaNe zobhana stuti, tilakamaMjarI, mahAkAvya ane RSabha paMcAzikA vagere grantha joI levA khAsa bhalAmaNa che. iti pitAnA vacane pALavA muni paNuM svIkAranAra zena muni. A sthAne vaLI mAtApitA ane guru puruSanA bhakta rAjaputranI kathA lakhuM chuM. A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM, ati samRddha jayaMtI nAmanI nagarI hatI. tenI upara jayazekhara nAmane pratApI rAjA rAjya karato hato. te rAjAne yathArtha nAmadhAriNI, guNasuMdarI nAmanI rANI hatI. rehaNAcalanI bhUmimAM ratna pAke che tema, rANI guNasuMdarInI kukSithI aparAjita nAmanA kumArane janma thayo hato. kumArane paNa vaya prApta thatAM pitAe yuvarAjapadavI ApI hatI. ane meTA rAjAdhirAjanA aMtaHpuramAM janmelI, jayazrI ane jayasuMdarI be bALAo sAthe pitAe aparAjitakumAranuM pANigrahaNa karAvyuM hatuM. keTalAka varSo sudhI jayazekhara rAjAnA kuTuMbane sAkSAt svarganA sukhane anubhava thayo. sukhanA divase nAnA hoya che. AvI kahevatanA anusAre AMkhanA palakArAnI mAphaka ghaNe kALa bevAI gaye, ane karma pariNAmanI vicitratAthI, ekAeka guNasuMdarIrANInA zarIramAM mahAraga zarU thayo. jJAnI puruSo to kahI gayA che ja ke, moje roja madhuM-bhaga badhA rogothI ja bharyA che. rANInA zarIramAM roga Avyo. tethI rAjA paNa duHkhI ja rahevA lAge. upacAre cAlu thayA, ghaNA vaidyo bolAvyA, badAmanI jagyAe sonAmahoronI thelIo kharcAvA lAgI. paraMtu rANIne jarA paNa sukha thayuM nahIM-roga maTyo nahIM. "roga-viyogane ApadA, agni cera ne rAya, jarA-maraNa jagajIvane, du:khanA sthAna gaNAya." 1 !! ativRSTi-dubhikSathI, prANIne duHkha thAya, sarpajhera zatru thakI, paNa bhaya hoya sadAya.' ra che patnI-putra kusaMpathI, alpAye duHkha thAya, viSaya-kaSAyanA jorathI, sukha nahIM kayAMya jarAya." ! 3 ! mamatA saghaLI duHkha karI, mamatA duHkhanI mAya, IndracakrI haripratihari, duHkhiyA sarva gaNAya. 4 rANu guNasuMdarInA zarIramAM, rege ahu jamAvyA. seMkaDo vaidyo AvyA. ghaNI prakAranAM auSadho thayAM. paraMtu rega ghaTe nahIM, paNa vadhyo. ane rANInuM zarIra ghasAvA
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra duHkhethI ja bharela che 285 lAgyuM. rANInA raMge kuTuMbanI zAMti paNa chInavI lIdhI. rAjA ane kumAra aparAjita paNa rAta-divasa guNasuMdarInA bIchAnA pAsethI khasatA nathI. kuTuMbanA sukha-nidrA ane AnaMda bevAyA. bhajanane svAda ane nidrAnI zAnti paNa rAjakuTuMbamAMthI ravAnA thaI gaI hatI. rAjA jayazekharanAM divase ane rAtrio udAsIna dazAmAM pasAra thatI hatI. jyAre kumAra aparAjitane moTe bhAga rudanamaya pasAra thato hato. rAjA kahe che, mArA dhananA bhaMDAra ApI dauM, paNa keI Ave, ane rANIne nirega banAve. kumAra kahe che mArA prANone laI jAva, paraMtu mArI mAtAne roga mITA. hoya hajAra ke lAkhanI, karoDa manuSyanI sahAya, puNya sahAya maLyA vinA, sukhI keI nava thAya." che 1 che vedya hAkIma auSadha ghaNAM, bahu nakara parivAra, puSkaLa pApanA jorathI, thAya na lAbha lagAra." | ra che rANu guNasundarInA ge rAjakuTuMbanuM sukha-AnaMda ane prasannatA chinavI lIdhAM hatAM. saMsArane jJAnIo duHkhanI khANa kahe che. svarga jevA sukha kSaNavAramAM palaTAI jAya che. pahelA bIjA svarga sudhInA cAra nikAyanA de, puNya khavAI javAthI, pRthvIkAya, apakAya, ane vanaspatikAyamAM paNa cAlyA jAya che. devatAI jevAM, adazya thaI jAya che. brahmadatta ane subhUma jevA cakravatI rAjAo, cha khaMDanA svAmI, asarA jevI hajAro rUpavatI rANIomAM mahAlanArA; rojabaroja hajArenA ke lAkhonA kharcAo thAya; tevA vaibhavone bhegavanArA paNa, puNya pUrAM thaI jatAM, sAtamI narakamAM sadhAvI gayA. keI kavi kahe che ke - SaTakhaMDa navanidhi cauMdarayaNadhaNI, cauSaThIsahasa nArIjI. cheDo choDI cAlyA ekIlA, hAryo jema jugArIjI; mamarma mamatA samatA Adaro." "tribhavanakaTaka bIrUda dharAvatA, dharatA garva gumAnajI, trAgAviNa nAgA saue calyA. rAvaNa sarIkhA rAjAne mamaryamamatAre samatA Adaro." vaLI koI kavi kahe che - "hajAro hajUra rahetA, khamAkhamAM khUba kahetA, vizvamAMthI gayA vahetA re, A jIva ne jAya che jagata cAlyuM re."
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI prazna : saMsAramAM sukha na ja hoya. ane kevaLa duHkha ja hoya te mUrkha bhale muMjhAya, bhUlA paDe, paraMtu DAhyA mANaso, paMDita, kavio kema vakhANa gayA che? teo kema phasAI gayA haze ? uttara : saMsAramAM pAMca IndriyanA viSaye mohaka vastu che. pazu bicAruM haraNa, zikArIne oLakhatuM nathI. paraMtu gAyanamAM phasAI jAya che. pataMgiyuM dIvAnA tejane dekhe che. dAhane samajAtuM nathI. bhamaro kamaLanI sugaMdhane samaje che. paraMtu AthamatA sUryane bhALatuM nathI. mAchaluM loTanA leyAne oLakhe che. bIchAvelI jALane jANatuM nathI. tathA hAthI hAthiNInA bhegane vicAre che. paraMtu paravazatAnAM baMdhanene, vicArato nathI. A badhA pazuo che, ane te badhA ekeka IndriyanA viSayamAM paravaza banI, prANa gumAve che. jyAre mANasane pAMce IndriyonA, eka be nahIM hajAre viSaye che. kAnethI sAMbhaLavAnuM khUba che. AthI jovAnuM saMkhyAtIta che-nAzikAne suMghavAnI ghaNI vastu che. jIhAne svAdane pAra nathI. ane sparzendriyane sparzavAnA sAdhane paNa na gaNI zakAya teTalAM hoya che. upara batAvelA haraNa vagere prANIo ekeka viSayanA yoge pAyamAla thAya che. te anubhava siddha che. to pachI jene pAMce Indriyo ane hajAro sAdhane hoya tene kevA samajavA. keI kavi kahe che - mRga-pataMga-ali-mAchaluM, karI. eka viSaya prasaMga, dukhiyA te kema? sukha lahere. jasa paravaza e paMcare, suNa suNa prANiyA, parihara Azrava paMcare, dazame aMge kahyA. A to sarva jIve mATe sAmAnya vAta kahevAI che. paraMtu mANasa mATe vicArAya te saMpUrNa sukha kayAM dekhAya che. juo - putra bhalA. pisA ghaNA, nArI guNa samudAya; paNa je Ave roga te, dukhadariyA ubharAya. nIroga hoya zarIrane, nArI putro ThIka (sArA); paNa je paisA noya te, saghaLAM sukha alika, (beTA). 2 nIroga zarIra nArI bhalI, lakSmIne bahu Aya; paNa je putra na hoya te, nara dukhiye kahevAya.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 287 vaidyo ane davAo rANane rega laMbANamAM paDyo. divase gayA. mAse ane be traNa varSe paNa gayAM. kumAra pitAnI jananInA regathI gherAI gayo. jamavuM bhAvatuM nathI. nidrA AvatI nathI. badhA bhogo ne sukha ne AnaMdane dezavaTe devAI gayo che. AvA duHkhamaya divasamAM ekavAra kumAranA, rAjAnA ane rANInA puNyathI, eka musAphara Avyo. teNe rAjakuTuMbanA duHkhanI vAta sAMbhaLI, rAjA pAse AvIne bolya. mahArAja mArA nagaramAM eka vidyarAja che. te mahA puNyavAna che. tenI cikitsAthI hajAro raMga maTADyA che. ghaNA mANasone maraNanA mukhamAM gayelA, pAchA vaLyA che, je rANI sAhebAnuM AyuSya baLavAna haze, ane Apa sarvanAM puNyo joradAra hase to, amArA vaidyarAja jarUra rega mITAvI zakaze. rAjAe te ja vakhate pradhAnone mokalIne, sArI sagavaDathI ghaNA mAnapUrvaka vaidyarAjane bolAvyA. vaidyarAja AvI gayA. rANInA zarIranI tapAsa karIne, vaidyarAja bolyA, mahArAja A roga asAdhya to nathI. paraMtu ghaNA dukha sAdhya che. dariyAmAM DubakI mArIne, ratna meLavavA jevo che. sAdhana maLavuM azakya hovAthI rega maTavAnI azakayatA gaNI zakAya. keTalAye mANase hamAI jAya. athavA keIsAttvika naranI kasoTI thAya te, A rega huM avazya mITAvI zakuM chuM. rAjA kahe che: vaidyarAja ! amArI paraMparA jaina dharma pALe che. huM, mAre kumAra, ane A mArI rANa; amAruM AkhuM kuTuMba jena chIe. ame beIndriyAAdaka jIvane paNa, mArI nAkhavAmAM samajyA nathI. pazuonA zikAra ke bAladAna amArA rAjyanI prajAne paNa ajANyAM che. AmiSa mAMsa jevA zabda, kAvyo ane koSamAM bhale haze. paraMtu AvI duSTa vastu, amArA rAjyanI prajAe, AMkhe joI na hoya. ema ame bhArapUrvaka mAnI zakIye chIe. mATe havana, hama ke balidAnanuM kArya amAre mATe taddana azakaya che. "bhale prANa jAtA rahe, kuTuMba sukhasamudAya; (paNa) jene jIva-haNe nahIM, bhale game te thAya." 1. "kroDa upAya karavA chatAM sukhadukha nahIM palaTAya; puNya-pApanA yogathI, sukhadukha thira sadAya." | 2. havA davA oSadha badhAM, nimittamAtra gaNAya, puNyodaya je thAya te, kSaNamAM roga palAya." 3. vaidyarAja kaheH mahArAja? huM paNa jaina chuM. mArI jiMdagImAM kayAre paNa meM, kaI jIvane nAza thAya tevI auSadhI meLavI-banAvI nathI. auSadha traNa prakAranAM hoya che. khanija, vanaspati ane prANija. temAM moTA anubhavI vaidyo, ghaNA bhAge khanija - eTale pravAla vagere vastuonA prayogathI, rega nAza karI zake che. bIjA naMbare sUkI lIlI vanaspatithI roga maTe che. temAM paNa jaina vaidyo, anaMtakAyane prayoga karatA nathI. trIjI
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI auSadhI prANija che. jemAM beIndriyAdi jene nAza thAya che. jemAM mAMsa-madirA madhamAkhaNane paNa samAveza thAya che. AvA prayogo nirdaya vaighothI pracAra pAmyA che. paraMtu jeo jagatanuM bhaluM karavAnI IcchAvALA hoya, tevA ekanuM sudhAravA mATe bIjAnuM kema bagADI zake ? prazna : rogIne marato bacAvavA mATe, mAMsa-macchI-maraghAM-iMDAM khavarAvavAM paDe che, gune nathI ne? uttara: kaI rAjAne pATavI kumAra mAMdo thayo hoya, maravAnI taiyArI hoya, tyAM koI vaidyarAja Ave ane roganuM nidAna karIne, cokasa roga maTe tevo upAya batAve. kahe ke pATavIkumAra khUba moTA mANasa che. dezane ane samAjane temanI jarUra che. A roga mATe auSadha paNa cokasa che. ane te eja ke, temanA eTale kumAranA cAra nAnA bhAI che. temane cArene mArI nAkhIne, temanA zarIranAM mAMsane ekaThAM meLavIne, eka mAsa sudhI pATavI kumArane khavaDAvIe te, kumAra cekasa nIroga thaI jaze. prazna : bIjA cAra rAjakumArone mArI nAkhavAnuM kumAranA pitA rAjA kema kabula rAkhe? kumArAthI kema khamAya? uttara : jema kumArane nAza rAjAthI khamAya nahI te pachI, Izvara ke khudA prabhu ke bhagavAna, jeo jene jagatane mAlika samajatA hoya, tene ApaNe pUchIe ke jagata kartA, Izvara ke khudAe ApaNane banAvyA te, pazuone paNa temaNe ja banAvyA che-ema kharuM ke nahIM? ApaNe pitA ja Izvara hoya te, pazuonA pitA-bhagavAna paNa Izvara kharo ke nahIM? ApaNuM sukhane mATe pazuone ApaNe mArI nAkhIe, te Izvara ApaNe gune kema calAvI le? pazuone te pitA kharo ke nahIM? je rAjA pitAnA pATavI kumAranA sukha mATe ke, reganA nAza mATe, pitAnA bIjA putranA nAzane najare dekhI zake nahIM. calAvI zake nahIM, to pachI carAcara jagatane pitA Izvara (karma) pitAnA putra mANasanI khAtara, nAnA dIkarA pazuono nAza karavAnI chUTa paNa IzvarakhudA-prabhu Ape e kema mAnI zakAya ? prazna : ATalA moTA rogonuM pramANa, kevala khanIja ke vanaspatija davAothI kema maTI zake ? uttara : hemI pathika ane bAyokemika davAo, phakta tetrIza ane bAra naMbaramAM ja hovA chatAM, regonA badhA prakAranA nAza karI zake che. ema te prayogonA anubhavI niSNAtoe, anubhavathI siddha karyuM che. ane Aje bhAratamAM ane bahAranA zomAM. A be davAnA prayogathI lAkho rogIo nIroga thayA che, maratA bacI gayA che. A vAta ghaNI jAhera che. rAjA jayazekhara kahe che ke te pachI aneka mANase homAI javAnI vAtane artha zuM ?
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ roga maTADavAmAM paNa pApanA bhaya hovA joie. 289 vaidyarAjanA uttara : mahArAja! rANInA rAga mane samajAI gayA che. A rAgano nAza karavAnI davA paNa jagatamAM che. ane te kyAM maLe chete Apa sAMbhaLeA. A nagarathI keTalAka kAza dUra eka meATuM vana che. tyAM hajAro camatkArI ane kiMmatI auSadhI thAya che. te meATA jaMgalamAM, ghaNI jUnI purANI ane ghaNI lAMbI paheALI, eka vAva AvelI che. gheADA varSo pahelAM A jaMgalanA mArga nirbhaya hatA. auSadhIonA samajadAra ane jarUravALA mANasA tyAM jatA hatA, ane hajArA auSadhIonA kothaLA bharI lAvatAM hatAM. jene suMghavAthI paNa keTalAka rAgeA maTI jatA hatA. hamaNAM te jaMgalamAM mahAvikarALa, (ca'DakauSika sarpa jeveA ) sarpa utpanna thayA che. te vAvamAM ujavaLa kamaLanI eka jAta thAya che. te kamaLAnI sugaMdhamAM tallIna thayele sa, vAvanI pAse ja rahe che. ahIMthI kAi kamaLa levA jAya, kamaLa tADe teA, vikalA sarpa, cakSuthI viSa vamana karIne, mANasane mArI nAkhe che. ahIMthI seA khaseA bahAdura mANasA jAya; emAMthI bacI gayelA mANase kamaLane lAvI zake teA, rANI sAhebane huM avazya macAvI zakuM chuM, paraMtu ATalA mANase maraNa pAme evuM kArya mArAthI paNa banI zake nahIM. phakta Apane samajavA ATalI vAta me tamane kahI che. ane mATe ja roga asAdhya nathI, paraMtu duHsAdhya hovAthI, asAdhya jevA mAnaveA paDaze. A vaidyarAja AvyA tyAre rANInI zamyAnI badhI bAju, rAjAnA piravAra, tathA pradhAnamaMDaLanA paNa ghaNA sabhyA hAjara hatA, ane vaidyarAjanI rAgaparIkSAnI ane rAga maTADavAnI vAtAne, ekAgra citte sAMbhaLatA hatA. vaidyarAjanI vAta saMpUrNa thatAM, ghaNA vaphAdAra ane sAhasika juvAnIAo khelI uThayA, rANIsAhebAne bacAvavA mATe, te jaMgalanI vAvanuM kamaLa levA ame jaizuM. vaidyarAja AvyA tyArathI vaidyarAjanu bhASaNa saMpUrNa thayuM, tyAM sudhInI adhI hakIkata rANIjI pote paNa kharAkhara sAMbhaLatAM hatAM, chellAchellA kamaLa levA javAne juvAnIyAonA harSAtireka ane rANIjI mATenI lAgaNInA zabdo paNa, rANIjIe barAbara sAMbhaLI lIdhA ane khelyAM : bhAI e, tamArA utsAha sAMbhaLIne paNa, mArA ardhA roga maTI gayA che. hamaNAM mAruM' daza-mAra AnI jeTaluM AyuSya gayuM che. mane vItarAga zAsana maLyuM che. mArA svAmI ane putranI mArA pratyenI lAgaNI amApa che. Apa badhA sevaka varganI bhakti ameya che. paraMtu mArA nimitte koi nAnA jIvanI paNa hi'sA thAya te, mArA bhayaMkara roga thakI paNa mane vadhAre duHkhanuM kAraNa samajAya che. AvA 37
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI pApanA bhayara udaye thAya tyAre rAgeA prakaTa thAya che. khAMdhelAM pApA bheAgavAI jAya, eTale ApeA Apa rAgA pAte ja vidAya le che. nikAcitaka nA uceAthI, AvelA zaMgA, kAI paNa auSadheAthI paNa nAza pAmatA nathI. siMhakumAre jayAnaMdakumAranI AMkhA phADI nAkhI hatI. asahya pIDAo cAlu hatI. jayAna MdakumAranI dhaiyatA paNa ajoDa hatI. te ja divase karmo bhogavAI gayAM ane divya auSadhi maLI gaI. AMkhAmAM paNa dvivya prakAza AvI gayA. 290 e ja pramANe musApharImAM dhama dhamanI jIbhAjoDImAM, lalitAMgakumAranI, peAtAnA durjane mitre ( sajajana nAma hatuM) AMkho phADI nAkhI hatI. ane te ja rAtrimAM, auSadhI maLI javAthI, jayAnaMdakumAranI peThe, lalitAMgakumAranI paNa AMkhA divya prakAza manI hatI. ane brahmadatta cakravartInA azubheAdaya thavAthI, brAhmaNanI gALI lAgavAthI, e AMkhA nAza pAmI hatI, tyAre pacIza hajAra devAthI rakSaNa karAelA, ane cha khaMDa bharatakSetranA mAlika, brahmadattacakravatInI, nAza pAmelI AMkheA sAjI thaI ja nahI'. A sthAne, dukhA, bhayA ke rogAnu kAraNa azubhanA udaya ja che. khIjAM badhAM sahakArI kAraNeA samajavAM. tathA sukha, nirbhayatA ane ArogyanuM kAraNa, zubhanA udaya ja jANavA. bIjA badhAM nimitta kAraNa che. zAstrA pharamAve che ke : avazyameva bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubhaM / nAbhuktaM kSIyate karma, kalpakoTizatairapi // 1 // artha : ApaNA A jIve bhUtakALamAM sAruM ke kharAba je kAMI AcaraNa karyuM. haze, tenAthI badhAelAM zubhAzubha karmo, jIvane pAtAne ja bhAgavavA paDe che. lAkhA varSo jatAM raheze tApaNu, AMdhelAM karmo, avazya bhAgavavAM paDaze. parane duHkha devA thakI, sukha dezA sA jIvane, jvAnI hiMsA thakI, sarva jIva rakSaNa thakI, azubha karma baMdhAya, / tamane paNa sukha thAya. azubhakarma baMdhAya, / puNya baMdha bahu thAya. jagamAM dharma na kAya, 5 adharmane, zatru anya na hoya. sarva jIva rakSaNa sameA, hisAsama pazu gatine narakamAM, deva manuSya bhavamAMya, / jaina dharma samajaNa vinA, jIva yA nahIM kyAMya. prabhuzrI mahAvIra devanA AtmAe, tripRSTavAsudevanA bhavamAM, zayyApAlakanA kAnamAM,
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama AtmAo dukhamAM paNa gharmane bhulatA nathI 291 ukALeluM sIsuM reDAvyAthI, bAMdhelAM karma, se sAgarepama pachI paNa, mahAvIra devanA bhavamAM, udayamAM AvyAM, ane vinA kAraNu, govALIAoe, kAnamAM khIlA besADyA hatA. rANu guNasundarI kahe cheH bhAIe? mane vItarAga devanAM vacananuM AlaMbana hovAthI, mAre rega mane jarA paNa durthAna karAvI zakato nathI. paraMtu tame badhA ugIne ubhA thayelA bALake, mArA kAraNe kALanA mukha jevA sarpanI jhALamAM, jhaMpalAvavAnI vAta kare che te paNa, mArA dukhane khUba ja vadhArI mUke che. mATe mane AnaMda ApavI hoya te, dRSTiviSasarpanA bhayathI, chavAelI vAvanuM kamaLa levA javAnI, vAta paNa kaI karaze nahIM. te ja mane khUba AnaMda thaze. kAraNa ke tamArA paikInA keInuM paNa, azubha sAMbhaLavAnI mArAmAM tAkAta nathI te pachI tamane keIne paNa, maraNanA mukhamAM javAnI rajA kema ApI zakuM? rANI guNasuMdarIne vahAle putra aparAjitakumAra pAse ja ubhe hato. vaidyarAjanAM, pitAnAM ane mAtAnAM vacane sAMbhaLatuM hatuM. pitA-mAtAnI zraddhAnAM vacane ane prANImAtranA rakSaNanA vicAre paNa, sAMbhaLI lIdhA hatA. mAtAne mATe mane mana dhanyavAda vicAratA hatA. ATalI vedanA paNa paradukhane dveSa keTale joradAra che? bicArA saMsArI jI, phakta pitAnA sukhanI khAtara, eka ja nahIM paNa hajAre jIvone paNa mArI nAkhanArA, marAvI nAkhanArA, cAre gatimAM ThAMsIThAMsIne bharyA che. zarIranA Arogya mATe, jIbhanI lAlasA mATe, pAMca indriyanA pioSaNa mATe, jagatamAM abaje jIne nAza thAya che, kasAIkhAnAM cAle che, zikAranI sagavaDe jAya che. tyAre mArAM upakAriNI mAtA, pitAnA bhayaMkara roganA nivAraNa karatAM paNa, bIjAnA dukhanA bacAva mATe, keTalAM jAgatAM che. arthAt mArA kAraNe bIjAne duHkha kema thAya? A vakhate je huM kamala levA javAnI vAta karIza topaNa, mArA mAjIne AghAta lAgaze. ane vakhate teja AghAta, upaghAtanuM kAraNa banI jaze. mATe mArAM mAtAjI jANe ja nahIM, e rIte paNa mAre kamaLa levA javAne udyama kare jaIe. A jagatamAM dhanadAyaka, annadAyaka, sthAnadAyaka, auSadhadAyaka, mArga batAvanAra, akSarajJAna ApanAra AvA aneka prakAranA upakArI hoya che. A badhA upakArIone paNa avazya badalo vALavo ja joIe. AvA badhA ja upakArIo thakI, mAtApitA mahA upakArI che. upara batAvelA ekeka vastune ja upakAra karI zake che, jyAre mAtApitA anna Ape che, dhana Ape che, AkhI jiMdagI rahevAnuM sthAna (ghara) Ape che. auSadha Ape che, eTaluM nahIM. vakhate hajAranA kharcA paNa karI nAkhI, dIkarAne bacAve che. ghaNAM gAmo phare che. ghaNA vedyone batAve che. mArge caDAve che. khUba musIbato bhegavI bALakone bhaNAve che. sArI vastu bALakone ja ApI de che. kajIyALA ke mAMdA
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI chokarAM mATe, rAtadivasanA ujAgarA kare che. mAthe karaja karIne chokarAMne, bhaNAve che, virAve che, putra-putrI mATe sArI kanyA ke sArA varanI zodha kare che. pitAnA saMtAnanA dukhe dukhI thAya che, raDI paDe che, jiMdagI bagADe che. pitA maraNa pAmyA hoya, gharamAM garIbI hAya, cAra-pAMca-cha bALaka hoya, tevI mAtA pitAnuM zIla bacAvIne , pArakI nekarI karIne, rasoyaNa banIne, majUrI poTalAM upADIne, bIjAonAM daLaNAM, khADaNa, pIsaNAM, pANI bharavA, vastro dhovAnAM, bALako pALavAnAM, dhAva mAtAnAM kAma karIne, pitAnAM bALakone pALe che, moTAM kare che, bhaNAve che, paraNAve che. AvI mAtA ane pitAne upakAra keTale? koNa guNI zake ? kema vALI zakAya? AvA upakArI mAtApitAne badale, ApavAne prasaMga Ave tyAre, adhama AtmA AMkha mIMcAmaNa kare, upekSA seve, anAdara kare, pitAnI zaktine upayoga kare nahIM, AvA putra vAstavika putra nathI, paraMtu gayA janmanuM leNuM vasUla karavA AvelA leNiyAta che. "upakArI samudAyamAM, jananIne upakAra; upamA-jeDasamAnatA, male nahIM ke ThAra" aparAjita kumAre vicAra karI lIdho. mAtAnA upakArane AMzika badale vALavAnI Aje lAkheNI taka maLelI che, tene mAre lAbha le ja joIe, ane te paNa Aje ja. keIne paNa jaNAvyA sivAya kArya karI levAnuM che. mATe hamaNAM ja badhI sagavaDa ane taiyArI karI lauM. koIpaNa khAsa kAryanuM bahAnuM batAvIne, pitAmAtAnI rajA laIne, kumAra, pitAnA mahele AvyuM. pitAnI be patnIone paNa, vAta jaNAvI nahIM. jo ke patnIo anukULa hatI. patinA vicArane anusaranArI hatI. potAnI sAsune potAnI mAtA samAna samajatI hatI. pitAnA svAmItaNI, jananI je kahevAya, nija jananI sama sAcave, saMpa have tyAM pAya." 1 " AvI putravadhU banI, bALA je ghara mAya; nija putrI sama sAcave, kusaMpa kadI nava thAya." 2 topaNa vilaMbanA bhayathI, kumAre maunapaNe, manamAM vicArI lIdhelI, badhI vastu meLavI lIdhI. vastune boja ghaNe hovAthI, atyaMta vizvAsu cAra mitrone sAthe lIdhA hatA. mitro paNa kumAranA pratibiMba ke chAyA hoya tevA hatA. eTale jarUravALI sagavaDa, joItuM dravya, ane thoDuM zaMbala (bhAtuM) paNa lIdhuM, ane rAtrinA pAchalA prahare, sAta navakAra gaNIne, sArA zakune prasthAna karyuM.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAnane guNa adhamane paNa uttama banAvI zake che. 293 kumAra puNyazALI hato. tathA ghaNo buddhizALI paNa hato. kayA sthAne zuM jarUra paDe che, te khUba samajato hato. khabara hatI ja ke vikarALa aTavI che, mahAbhayaMkara nAga rahe che, je kaI jAya te pAchA AvatA nathI mATe ja have keI javAnI hiMmata karatA nathI. ane tethI ja mArgo verAna jevA kAMTALA, vikarALa thaI gayA hatA. AvA sthAnamAM koNa jAya? mahApuruSo kahe che? udyama sAhasaM dhairya, valaM buddhiH parAkramaH / SaDete yasyavidyante, tasmAd daivamapi zaMkate // 1 // artha : udyama-sAhasa-ane-dharya-bala-buddhi ne parAkrama; A cha vastu jenI pAse hoya, tenAthI devo paNa Dare che. buddhizALI-parAkramI-sAhasika mANasa pitAnuM dhAryuM karI zake che. kumAraaparAjita pitAnA sAthIdAro sahita aTavInI najIka pahoMcyA. tyAM eka bharavADa lokonuM gAma AvyuM. tyAMthI eka mATaluM bhareluM suMdara dUdha lIdhuM. ukALIne, temAM dUdhanI moTAI vadhAranAra, sugaMdhI dravyo paNa bheLavI dIdhAM. rastAmAMthI ghaNuM sugaMdhI puSpone karaMDiye bharI lIdhA hatA. have aTavImAM praveza thayo hato. tethI namaskAra mahAmaMtrano jApa cAlu karyo hato. ane sugaMdhI padArtho pheMkavA zarU karI dIdhA hatA. kumAre potAnI rAjadhAnI choDatAM pahelAM ghaNuM suMdara sugaMdhI taila vagere sAdhane sAthe rAkhyAM hatAM. puSpa, cUrNo, ane tailene sugaMdha maghamaghATa uchaLI rahyo hato. A badhI sugaMdha sarpanI nAsikA sudhI pahoMcI gaI ane sarpa AkarSA. jANe kumAranuM svAgata karavA AvatA hoya, tema pitAnuM sthAna cheDI vacamAM maLe. ane kumAre, vadhAre sugaMdhane varasAda varasAvyA. sarpane krodha AvavAnI e khUba prasannatA AvI. AvI apUrva sugaMdha teNe jiMdagImAM prathamavAra ja sUdhI hatI. sarpane taddana najIka Avato joI kumAre suvarNanAM bhAjana mUkIne, aMdara jAyaphaLa-kesara, elA-(elacI), badAma, pIstAM, cArolI nAkhI ukALeluM dUdha pIrasyuM ane nAgarAjane atithi-satkAra karyo. sugaMdha ane svAdamAM tarabaLa banelA nAgadevanA zarIramAMthI kaMdha-mAna-IrSAe vidAya lIdhI. samatAne sAgara banI gayo. dUdha pIto jAya che. ane kumAranA mukhane Ara paNa vAraMvAra praNAma kare che. nAgadevanA zarIranI najIka badhI bAju kulanA DhagalA kare che. sugaMdhI dravya paNa chAMTe che. te joI anubhavI, nAga to gAMDA ghele thaI jAya che. nAgadevane pUratuM dUdha maLavAthI, ghaNuM sugaMdha maLavAthI, zAnta banIne, kumAranA
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI sAme joI besI gaye. kumAre paNa potAnI mAtAnA reganI, vaidyarAjanA AgamananI, roganA nidAnanI, vAvaDInA kamaLathI, auSadha banAvavAnI badhI vAta kahI saMbhaLAvI. nAgadeva phaNA halAvatA, jANe kamaLa levAnI rajA ApatA hoya tema, DolavA lAgyA. kumAra najIkanI vAvamAM jaI vaide varNavelAM svaccha ane sugaMdhI ghaNuM kamaLa lIdhAM. pAche nAganI pAse Avyo. ane dUdha tathA sugaMdhanI kAyamI sagavaDa mATe pitAnA cAre mitrone nAgadeva pAse rAkhI, kumAra zIdhra pramANe pitAnA nagara tarapha AvavA ravAnA thaye. A bAju kumAranA ghera AvyA pahelAM, mAtA-pitA ane patnIe khUba duHkhI thayAM hatAM. badhAM raDatAM hatAM. zekamagna hatAM. eTalAmAM nimittio AvyuM. teNe kumAranI mAtRbhaktinI prazaMsA karI, kamaLa maLavAnI zakayatA ane alpakALamAM pAchA AvavAnI vAta saMbhaLAvI hatI. tethI kuTuMbanA cittamAMthI zeka cAlyA gaye hate. paNa, vahAlA putrane viyega sAlyA karatuM hatuM. teTalAmAM kumAre ghera ALyo. pitAe bahumAnapUrvaka kumArane purapraveza karAvyA. nagaravAsI nAgarikee paNa kumAranI AvI mAtRbhakti ane sAhasikapaNAnI ghaNI prazaMsApUrvaka AkhuM nagara zaNagArIne ujavaNI karI hatI. "je samaje upakArane, cittamAM ghare sadAya, io badalo vALavA, te nara dhanya gaNAya." 1 "DA paNa upakArane, sajajana cittamAM vAsa, avasara Ave anekagaNu, badale vALe tA. 2 jagamAM upakArI ghaNA, (paNa) mAya tAya samaya sahastraguNa sevA kare, putro keka ja heya." 3 "nAlAyaka saMtAna paNa, siAne vahAlAM heya. guNa dariyA paNa mAyatAya aNagamatAM sikaya." 4 mAya-tAya devuM karI, dhiyuM nija parivAra, teNe paNa tema ja , kahyuM saMsAra." 5 "thoDuM laI jhAjhuM diye, te sajjana kahevAya, dago diye mA-bApane putro duSTa gaNAya" 6 kaliyuga kaliyuga zuM karo ? kaliyuga AnuM nAma, dukha Ape mA-bApane, putre gAme gAma. 7 "dhADapADu dina coraTA, tene cAre rAta, putra AkhI jIMdagI Thage mAta ne tAta." 8
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 sArAnI sebatathI nAlAyaka paNa lAyaka bane che "zAstromAM sutane kahyuM, mAyarUpa haranAra, tathA pitAnA dhanata, mAlika thaI pharanAra. 9 "nijapatnI saMtAnamAM, sene rAga sadAya, mAya-tAya pAya sevatA, putre kyAMka jaNAya." 10 nAga mahA hiMsaka hatA. jalacara-sthalacara saMkhyAtIta prANIone khAI gaye hate. manuSyanA ane pakSIonA paNa teNe hajAronI saMkhyAmAM ghaNuM vALyA hatA. (mArI nAkhyA hatA) A adhama paNa kumArane upakArI . eTaluM ja nahIM paNa ahiMsaka thaye. jAva jIva zikAra tyAgI thayA. dUdhane pInAra nAga marIne, ahiMsAnA pariNAmathI vaimAnika deva thayo. ane AkhI jIMdagI kumArane mitra banI badhAM azakaya kAryo paNa apramata bhAve karI Apato hato. prazna : zAstromAM ema kahevAya che ke supAtradAna sadAya ApavuM. supAtradAna- svargamAkSanuM kAraNa bane che. paraMtu kupAtrane dAna devAthI lAbha nathI paNa cokkasa nukasAna thAya che. tethI ja kahevata che ke durjanane upakAra nAgakSIranA pAnasama." artha: durjanane upakAra kare te sarpane dUdha pAvA samAna che. mATe ja sarSane dUdha pAvuM te adharma che. to pachI aparAjitakumArane viparIta kema thayuM? uttaraH jJAnI puruSe je kare te dharmane mATe ja thAya che. sarSane dUdha vigere maLavAthI pApo nAza pAmyAM hatAM. mATe ja kahyuM che ke : jJAnInA gamA jyAM nAMkhe tyAM samA" te mATe A sthAne eka nAnI kathA lakhuM chuM. eka gAmamAM eka gRhastha pitAnA ghera bilADI pALI hatI. tene haMmezA dUdha pIvaDAvate hato. koI mitra Avyo teNe pUchyuM, mahAzaya! ballIne dUdha kema pivaDAve che ? - gRhasthano uttara uMdaraDAne trAsa khUba che. uMdarane nAza karavA bilADI rAkhI che. dUdhanI lAlace amAruM ghara choDIne jatI nathI. haMmeza pAMca-daza uMdaraDA sApha kare che. ochA kare che. tathA te ja gAmamAM bIjA eka jaina zrAvaka vasatA hatA. tenA ghera traNa bilADI hatI. kevaLa dUdha ja nahi paraMtu roTalA-lADavA khAvA maLatuM hatuM. tathA dudha pIvA maLatuM
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI hatuM. khilADIene joI eka mitre pUchyuM, mahAzaya ! khilADIne lADavA ? khilADIne dUdha ? A te navAI lAge che! suzrAvakanA uttara : bhAI! A baccAM amArA gharamAM janmyAM hatAM. te ja divase tenI mA marI javAthI baccAM nirAdhAra thayAM. ame traNe baccAne pakaDIne, pAMjarAmAM rAkhyAM. huMmeza temane amArA jamavAnA badhA khArAka pIrasAya che. thoDA thoDA ApIe chIe. eThavADa paDatA nathI. baccAM pApa vagaranA khArAkathI meATAM thayAM che. huMmeza hiMsA-pApanAM kaTu pariNAma saMbhaLAvuM chuM. A traNe khilADI, pAse AvelA uMdarane paNa pakaDatI nathI. AkhI jiMDhagI pApa karaze nahIM. khasa, dhI mANasanI seAkhata, nAlAyakane dhamI banAve che. ane adhamI nI sAkhata, lAyakane adhamI banAve che. kalyANu rasanA yAgathI lAhu sAnu thAya, agninA sahacArathI, caMdana bhasma thaI jAya." 66 // 1 // 44 vALa jaLa gaMgA gayuM, gagA jaLa kahevAya, gayuM gaTaramAM meghajaLa gaMduM sAva gaNAya." " janme jinavara zAsane, mahAdayALu thAya, paNa hiMsaka ghara avatare, pApe peTa bharAya." // 3 // " jugArI kerA buddhi dhana ne AbarU, tasa cAkkasa luTAya." // 4 // vRndamAM, yadI kAI nara jAya, // 2 // " satI yadI vezyA ghare, kSaNabhara paNa theAbhAya, satI maTI vezyA bane, prAya: kuti jAya." 5 5 5 * uttamanA sahayogathI, durjana sajjana thAya, induviNa ekama juA, ajavALI kahevAya.?" // 6 // " nabaLAnI sa`gata thakI, uttama dRSTa gaNAya, pUnamanI ekama jue, aMdhArI khAlAya." 5 chA " guNIjananA sahavAsathI, duSTa guNI thaI jAya. sthalabhadra sahavAsathI, vezyA vratauccarAya." // 8 //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArI ke kharAba seAbata sAthe samajaNanI paNa jarUra che AvAM badhAM dRSTAntAthI bhAgyazALI vAcakA jarUra samajI zakayA haze ke, rAjakumAra aparAjitanI mahAnubhAvatAthI ja, zatrusthAnamAM rahele sarpa mitra banyA hatA, ane mahAzikArI evA sarpa mahA dayALu thaI gayA hatA. A sthAne khIjA` paNa dRDhaprahArI cAra, paradezI rAjA, rAhINIe cAra, kAlazaukarika kasAI nA putra sulasa, caMDakauSika sarpa, kaeNbala-zakhala vAchaDA vagere ghaNA dRSTAntA, durgatimAM javA yAgya, ati duSTa kArya karanAra paNa sAmatanA pariNAmathI svagAmI ane meAkSagAmI thayA che athavA bagaDatA bacI gayA che. uparanA e gRhastha, khilADIne dUdha pIvaDAvanArA, samAna kriyAvALA hatA. pAtra ane vastu, ane sthAne sarakhI hatI. tApaNuM cittabheda - vicArA judA judA heAvAthI ekane kevaLa hiMsAnA pariNAma hatA. bIjAne anukapA ane abhayadAnanA pariNAma thayA che. prazna : koI masIddha karAve. ane kAI derAsara karAve. annene lAbha sarakhA thAya ? uttara: A prazna tadRna viparIta che. avaLeA che. jaina derAsaranI sAthe masInI sarakhAmaNI na thAya. paraMtu vastupALa-tejapALe badhA dharmavALAone, peAtAne anukUla banAvIne, potAnA dhama mAga mAM AvatA kaTakAne dUra karavA, zivAlayeA karAvI ApyAM che. masjIdo baMdhAvI dIdhI che. vAvA-taLAvA-kUvA para badhuM ja karAvI ApavA, bAre mAsa abhaMga dvAra rAkhyAM hatAM. koI ne khAlI hAthe pAchA kADhavA ja nathI. A badhu' ucitadAna ane prIti dAnamAM jAya che. zrI vItarAganA mArgamAM bhAvanAnI mukhyatA che. 38 297 prazna : vastupALa ane tejapALanI peThe, A kALamAM kAI kare, karAve te tene lAbha thAya ke nukasAna thAya ? uttara : peAtAnAM vakhANa sAMbhaLavA, kIrti vadhAravA, mitratAne poSavA, vepAradhaMdhAnI khilavaNI karavA, mATe thAya te badhuM ja anuSThAna hAya ke dAna heAya, te je je sthAnamAM nAkhavAmAM Ave te te sthAnamAM karAtI hiMsA, ArA, athavA adhamanA pracArAnAM pASaNa thavAthI, mithyAtva ane aviratine vega ApanArAM thAya che. AtmAne lAbha thAya nahIM. pApa jarUra lAge. " sIdhI-sAdI eka ja vAta, jinavacanAne karo sAkSAta; jANA jina AgamanA marma, jethI samo dharma adharma, karaze. jina ANA anusAra, tarA cokkasa te sasAra, baMdha thaze AzravanAM dvAra, maLaze mekSapurI darabAra. ,,
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI mithyA-avirati yoga kaSAya, cetana emAM rahyA phasAya; A cAre aLagAM je thAya, pachI mokSa bahu jaldI thAya." 3 aparAjita kumAre, mAtAjIne asAdhya roga maTADyo. narakagAmI sapane svargagAmI banAvyuM. zrI vItarAga jinezvara denA zAsanane pAmelA AtmAo, sva para sarvanuM bhaluM karanArA ja thAya che. iti jinAjJA anusAra mAtAnI bhakti karanAra aparAjitakumAranI kathA. zreyAMsanAtha svAmI caritramAMthI. hajI paNa potAnI jananInA upakArane yAda lAva, mAtAnA bahamAnane poSanArAM be udAharaNo lakhuM chuM. bemAM paheluM udAharaNa navamA mahApadma cakravartI bharatakSetramAM, kAzI dezamAM, vANurasI nagarImAM, pottara nAmane rAjA rAjya karatuM hatuM. temane be paTTarANIo hatI. pahelI jvAlAdevI. bIjI lakSamIdevI. rAjAne bane mATe samAnarAga hato. jvAlAdevIne pahelo putra viSNukumAra ane bIje mahApadrakumAra hato. A banne rANIone, vArasAgata pitRpakSane dharma gamato hato. temAM lakSmIdevI vidhamI hatI. ane jvAlAdevI zuddha vItarAga zAsana pAmelI hatI. avAranavAra A bane rANIomAM dharmakalaha meTuM tophAna macAvato hato. paraMtu pakvottara rAjA banne pakSamAM taTasthatA jALavI, jhagaDAne AgaLa vadhavA deto nahIM. ekavAra javAlAdevIe, jinezvaradevanI rathayAtrAne mahotsava karavA vicAra karIne, svAmIne jaNAvyuM. rAjAe taddana sonAne ane ratnathI jaDele, ghaNI kArIgarIvALa suMdara ratha karAvI, javAlA rANanI bhAvanA pUrNa karI. rANIjIe rathamAM prabhujIne birAjamAna karIne, zubhamuhUrtI rathayAtrAnI zarUAta karI. ratha nagaramAM pharavA lAge. vAlAdevIne ratha joIne, lakSmIdevIe paNa potAnA mATe jvAlAdevInA jevo, ratha karAvavA rAjA pAse mAgaNI karI. rAjAe lahamIdevI mATe paNa te ja ratha, karAvarAvI Apyo, ane tenI paNa rathayAtrA zarU thaI. bhavitavyatAnA vegathI, banne mahArANIonA rathe, ane te te dharmanA anusaranArA, sAjanone mATe samudAya, eka ja galImAM sAmasAmA AvyA. rathane cAlavA mArga nathI. baMne ra UbhA rahI gayA. rAjA pAse phariyAda pahoMcI. rAjAne DAbI-jamaNI AMkho jevI be rANImAM, keIne kAMI kahI zakAyuM nahIM. divasa sudhI be ratha tyAM paDyA rahyA. chevaTe adhikArIoe, banne ratha pAchA vALI, pitAnA sthAnamAM mUkI dIdhA.
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 299 mAtAne ghamanI IcchA pUrNa karanAra mahApadmacakravatI "sene bahene kahI, kevI jUThI vAta? IrSA kali-sarasAInA, kevala jyAM avadAta." jananInA apamAnane, dekhI padmakumAra; risAI vanavAsI thayA, jeyA deza apAra." mana sAthe nizcaya karyo, mAya prasannatA kAja; jinabibe bahu sthApazuM, je huM pAmIza rAja." mahApadmakumAra, gharamAMthI cAlyA gayAnI, khabara paDavAthI pitAne khUba duHkha thayuM. ane moTA putra viSNukumArane bolAvI, rAjya levA samajAvyA. paraMtu viSakumAra kahe che, pitAjI? huM te pahelethI ja dIkSA levAnI bhAvanA bhAvuM chuM. Apa dIkSA leze te huM ApanI sevA karavA mATe, sAthe ja dIkSA laIza. pakvottara rAjAe, mahApadmakumAranI zedha karAvI, patto lAgyuM nahIM. ane chevaTe thAkIne, viSakumArane sAthe laI, pavottara rAjAe, suvratAcArya pAse dIkSA lIdhI. rAjAnI dIkSA pachI pradhAnae, mahApadrakumAranI zodha karAvI. dezadeza te ravAnA karyA. pitA tathA moTAbhAIe dIkSA lIdhAnI vAta sAMbhaLI, mahApadyane ghaNuM dukha thayuM. 1 mahApadma mahApuNyavAna AtmA hatA. tethI pagale pagale nidhAna pAmata. dezadeza ane gAmegAma, ghaNA rAjAo tathA vidyAdharanA, Adara-satkAra-sanmAna sAthe, devAMganA jevI hajAra kanyAonAM, pANigrahaNa pAmIne, te bALAone. te temanA pitAonA rakSaNamAM mUkIne, anukrame ghaNA dezamAM pharIne, zIdhra pramANe pitAnI nagarImAM pAchA AvyA. pradhAne ane prajA vage kumArane moTA satkArapUrvaka praveza karAvyuM. ahIM Ayudha zALAmAM cakraratna utpanna thayuM. cha khaMDe sAdhIne cakravata thayA. eka lAkha ane bANuM hajAra patnIonA svAmI thayA. potAnI mAtAnA manathI pUrNa karavA ratnAnAM, suvarNanAM, 2jatanAM, sphaTikanAM, caMdananAM, hajAre jaina maMdire karAvyAM ane lAkho jina pratimAo karAvI. prativarSa rathayAtrA kaDhAvI, mAtAnI bhAvanA pUrI karI. prazna : mahApadma cakavata kayAre thayA? temanuM AyuSya, zarIra vagere keTaluM te jaNAvaze. uttara : mahApa, bAra paikInA, navamA cakravatI thayA che. teo munisuvrata svAmInA tIrthamAM thayA che. temanA pitAjI tathA moTAbhAIe prabhujInA ziSyanA hAthe dIkSA lIdhI che. tathA trIsa hajAra varSanuM AyuSya che mATe prabhujInA samakAlIna saMbhave che. temanuM zarIra pramANa vIsa dhanuSanuM hatuM. teo prAnta dIkSA pAmIne mokSe gayA che.
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI Iti mAtAnA upakArane badale vALanAra mahApa cakravartI. bIjI ghaTanA mahAvIra puruSa hanumAjInI che. hanumAjI jaina-jainetara jagatamAM ItihAsika vIra puruSa che. prahAdana nAmanA vidyAdhara rAjAnI ketumatI rANIthI pavanajI nAmane putra thaye hate. pavanakumAranAM, vidyAdhara rAjAnI aMjanA nAmanI bALA sAthe lagna thayAM hatAM. aMjanAne gayA janmanA aMtarAya karmone udaya thavAthI, sagapaNa thayA pachI, ane lagna thayA pahelAM, pavanajIne aMjanA sAthe paraNavA paNa IcchA hatI nahIM. paraMtu prahasitanA mitra AgrahathI ane mAtApitAnI zaramathI, pANi grahaNa karyuM. ane te ja divasathI bAvIsa varSa sudhI, pavanajIe aMjanAne bolAvI nahIM. sAmuM joyuM nahIM. dAsIo mAraphate dilAso paNa mokalyuM nahIM bAvIsa varSa sudhI aMjanA patinA apamAna ane virahanA kAraNe, rAta ane divasa zeka magna rahetI hatI. tethI zarIramAMthI, mAMsa ane rudhira sukAI gayAM hatAM. ekavAra pavanajI rAvaNa rAjAne sahAya karavA, lazkara sAthe, AkAza mAge, laMkA tarapha jatA hatA. prahasita paNa sAthe hate. rAtrimAM paDAvanA sthAna pAse, pakSInI jAta cakravAkInA raDavAnA zabdo pavanajIe sAMbhaLyA, ane prahasitane pUchyuM, cakravAkI kema prahasitano uttara : svAmina, cakravAkapakSinI jAtane e svabhAva che ke, te nara-mAdA divase sAthe rahe che. rAtre bhegAM rahe ja nahIM. "cakavA caNIviga te te divase maLe" tethI cakravAkI AkhI rAta rahIne ja pUrI kare che. eTale cakravAkanI jAtane viga ane rudana svabhAvasiddha ja hoya che. prahasitanA mukhathI, cakravAkInA rUdananI vAta sAMbhaLI pavanajIne, aMjanA yAda AvI. jeNIne divasane meLApa niNata hovA chatAM, rAtane viga asahya bane che ane ATale mATe zeka ane kaLakaLATa kare che. te pachI bAvIsa varSathI eka kSaNa vAra paNuM, meM jeNanA sAmuM joyuM nathI, vArtAlApa thayo nathI, prasannatA batAvI nathI. te aMjanAnA hRdayanA AghAtanuM mApa kema thaI zake? basa te ja kSaNe aMjanAsuMdarI pAse javAne nirNaya karIne, pitAnA mitra prahasita sAthe, te ja kSaNe AkAza mArge, aMjanAdevInA mahele AvyA. prahasite AgaLa AvIne, pavananA AgamananI vadhAmaNI ApI. pavanajI AvyA. mitra ane dAsIo bIjA oraDAmAM cAlyAM gayAM. pavanajIe pitAnI Aja sudhInI viparIta samajaNa mATe, dilagIrI batAvavA sAthe satIne dilAso Ape. aMjanAdevI mahAsatI hatI. tethI patinI bhUla nahIM paNa, pitAnA aMtarAyane ja gune
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApanA udaya thAya tyAre mitro paNa zatruo thAya che 201 samajIne svAmInA pagamAM paDIne roI paDI. pavanajIe khUba dilAsA ApyA. e traNa kalAka sAthe rahyAM. meLApa sUcaka mudrikA ApI. bahu turatamAM AvI javAnI AgAhI sUcavIne, pavanajI AkAza mArge paDAvanA sthAne paheAMcI gayA. laDAinA kAme jatA hatA. tyAM dhAravA karatAM vadhAre vakhata lAgavAthI, pAchA AvavA dhArelA vakhate AvI zakAyuM nahIM'. bhAvI bhAvathI aMjanAdevIne garbha rahyo. peAte ane sakhIee pavanajInA AvavAnI vAta sAsusasarAne jaNAvI. paraMtu ketumatI sAsue vAta sAcI mAnI nahI. ane aMjanA upara kulaTAnuM kalaMka ApIne, mahela khAlI karIne, nIkaLI javA AjJA pharamAvI. aMjanA devInI sakhIe ane dAsIoe joradAra dalIlA karI. paNa ketumatIe sAMbhaLI nahIM. pradhAne paNa aMjanAnA pakSa karyAM. paraMtu aMjanA devInA prabaLa azubhodayathI adhI sAcI dalIleA paNa nakAmI gaI. sagarbhA aMjanA satI, vasaMtatilakA sakhI sAthe, mahelamAMthI paherele vacce rathamAM beThI. becAra gAu mUkIne ratha pAchA cAlyA gayA. ketumatIe aMjanAdevInA kalakanI jAherAta gAmeAgAma paheAMcADI dIdhI. rAjAnI putrI, rAjAnI putravadhU, bhAvi mahApuruSanI mAtA, satIemAM rekhAsamAna, ajanAdevI garbhavatI dazAmAM paNa, pagapALA ujjaDa vanamAM bhaTakatI bhaTakatI, mahAmusIkhate sakhIsahita mAtApitAne zaraNe gaI. vasaMtatilakAe janAdevIne bahAra UbhAM rAkhyAM. pote pahelI paheAMcIne mAtApitAne ajanAbahena AvyAnA samAcAra saMbhaLAvyA. mAtA-pitA ane bhAI e vasaMtatilakAnI vAta sAMbhaLI. paraMtu ketumatI sAsue caDAveluM kalaMka sAcuM mAnIne, putrInA duHkha karatAM paNa AkharUnA savAla AgaLa dharIne, nagaramAM pesavAnI paNa cAkhkhI nA kahI dIdhI. "puNyAdayathI AtamA, kAmaThAma pUjAya, vadhI jAya e pApa tA, puNya vadhe teA sukha vadhe. harihara--brahmA kAI nA, Adara kyAMya na thAya." 1 pApa vadhe, dukha thAya, cAle nahIM upAya." 2 caDatI paDatI kAInI, anya dIdhI nava thAya, puNya thakI caDatI vadhe, paDatI pApa pasAya," 3 udaya thAya je pApa tA, mitrA zatru thAya, mAtapitA ke bhAI-putra, cheDI cAlyA jAya." 4
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI "eka IsAre AMkhane, hajAra hAjara thAya, paNa pApodaya jorathI, rahevA ne maLe ThAya." 5 "bahu Adara belAvatA, khamAkhamAM kahenAra, je pApodaya thAya te, sAmuM nahIM jenAra."- 6 vasaMtatilakA pAchI AvI. tyAM sudhI AzAnA kAraNe aMjanAne Avele zeDo dilAse ke harSa paNa vasaMtatilakAnI vAta sAMbhaLI, moTA AghAtanA svarUpamAM palaTAI gaye. aMjanA devIne aMdhArAM AvI gayAM. jamIna upara paTakAI gaI. mUrchA AvI. vaLI gaI. dhrusake dhrusake raDavA lAgI. vasaMtatilakAe dilAso ApI chAnI rAkhI. vItarAganAM vacane saMbhaLAvyAM. A ThekANe AMbAnA jhAkaLanuM udAharaNa jANavA che. keI musAphara cAlyA jAya che. phAgaNa mAsa cAle che. jhAkaLa paDe che. AMbAnAM pAdaDAMomAMthI jhAkaLanA biMdavA Tapake che. musAphara AMbAne pUche cheH sahakAravRkSa duHkha citta zAne dhare che?" artha : he AMbA, tuM kema rAI rahyo che? ane kahe che, bhAI phAlyuna mAsa saba Rdhi mArI hare che." artha phAgaNa mAsa mArAM badhAM pAMdaDAM ane mahora kheravI nAkhe che. musAphira kahe cheH "sAme nihALa! madhumAsa AvI rahyo che." "ucakI agaNya phaladhi lAvI rahyo che." artha : sAmuM jarA vicAra karIne je. vasaMta Rtu Ave che, ane hajAre phaLo (kerIo) tArA mATe lAve che. phAgaNa mAsamAM nabaLo paDI gayele AMbe, vaizAkha mAsamAM mAladAra thaI jAya che. tema pApanA udaye jaze tyAre, ApaNe paNa cokasa sukhasthAne beThA hazuM ? "dukhathI nAzI nava jase, dukha deze nahI gALa, cekasa te cAlyuM jaze, pUro thAtAM kALa." 1
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAcA sAtvikabhAva AvyA vagara, Apatti, pApa badhAve che " rAMka banI raDavA chatAM, dukhane dayA nava thAya, paNa pApeAdhya kSaya thaye, avazya cAlyuM jAya, ra " rAMka banI raDavA thakI, ghaTe na du:khanA leza, dhyA na Ave karmane, bhAkhe vIjineza, ' " Apatti - bhaya - roga ne, viyoga dekhIne Daraze nahI, saghaLuM '' 3 ne aMtarAya, ka pasAya. 4 303 vasa tatilakAnI vAteAthI aMjanA devI zAnta thaI. vananAM phaLo ane pANI lAvIne, e sakhIe, kSudhA-tRSA ane zramane maTADyo. sArA vRkSanI chAyAmAM vizrAMti lIdhI. parvatanI guphAmAM, mahApuNyavAna putrane janma thayo. mAmA AvyA. peAtAnA gAma laI gayA. dukhanA davaseA gayA. pavanajI paNa ghera AvyA. sIdhA aMjanA devInA mahele gayA. aMjanAne joI nahIM. dAsIe. sakhIo dvArA aniSTa sAMbhaLyuM. mAtA pAse gayA. potAnA AvAgamananI vAta karI. ketumatIne paramAM jaNAvyA. pavanajI mAtAne kahe che, aMjanA mahAsatI che. tame teNIne kulaTAnuM kalaMka ApIne, kulane meTI ApattinI khADImAM pADayuM che. have huM jAuM chuM. aMjanAdevI maLI jaze te pAcho AvIza. nahIMtara huM agnimAM baLI marIza. mArA kAraNe ja te bicArI amaLAe, AvAM mahAbhaya kara dukhA bhogavyAM che, khAvIsa varSanA viyAga ane uparathI dezavaTA pAmI che. puruSo keTalA avicArI AtmA heAya che, zaMkharAAe tapAsa karyA vagara bicArI samIpaprasUtA kalAvatI rANIne, ekalI aTulIne gharamAMthI vanamAM mukAvI. vananA zikArI prANIonA bhayamAM, zuM thaze, ATalA vicAra paNa karyA nahIM. eTaluM ja nahIM paraMtu khIjA divase, nirdaya cAMDAlaNI ekalIne, be hAtha kapAvI maMgAvyA hatA. e ja pramANe mahArAjA rAmacandre, saMpUrNa garbhavatI sItAjIne, vanavAsa ApyA. mahAsatI puNya maLe jIvI gayAM. tApaNu, kheranA saLagatA aMgArAnI khAImAM, paDavAnuM dhija (parIkSA) karAvyuM. tathA naLarAjAe vikarALaaTavImAM, hajArA vikarALapazuonA vasavATamAM, mahAsatI damayaMtIne, ekalI mUkIne pote cAlyA gayA. satI potAnA zIlanA prabhAvathI prANa acAvI zakayAM. paraMtu rAjAnI niyatA ane svAtha parAyaNatA keTalI ? tathA pRthvI sthAnanA rAjA sUrapALe, potAnA ekanAeka vahAlA putra mahAkhalanI rANI malayasu darIne paNu, gaCvatI dazAmAM, eka nAlAyaka cAginInA vacanathI, vanavAsa apAvyA. tene paNa putra mahAkhaLanA ghera AvavA pachI. satya vAta samajAi tyAre,
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI potAnA AvA avicArI kartavya mATe, AkhI jiMdagI zeka ane pazcAttApa bhogavavo paDyo. pavanajI kahe che, tame paNa mAtApitAe, binagunegAra putravadhUne prasUtinA kALamAM, dezanikAla karAvIne, kevaLa putravadhUne ja nahIM, sAthe putranA ane pautranA paNa vinAzane AmaMtraNa ApyuM gaNAya. AvuM badhuM saMbhaLAvI pavanajI gayA. mAtA ketumatI, aMjanA upara AkAza karatI hatI ane potAnA kRtyane garva ane harSanI daSTie vicAratI hatI. te ja pavanajInI mAtA ane aMjanA satInI sAsu have pake mUkIne raDatI hatI ane potAnI ajJAnatAne vAraMvAra dhikkAratI hatI. utAvaLIA mANasa prAyaH pAchaLathI pastAvo kare che. adhikAra moTAIthI, jaganA jIva badhAya, abhimAna parvata para caDI, bhUle bhAna sadAya." 1 ktala karAve kaIkanI, kaIka dezanikAla, putrI-patnI-bahenane, lUMTI le ghanamAla." 2 adhikAra saghaLA kahyA, mahApApanI khANa, anartha khUba karAvIne, Apa durgati ThANa." 3 mahA vivekI jIvaDo, je pAme adhikAra, buddhi - dhana - zakti vaDe, ba kare upakAra." 4 "jinavaranuM zAsana maLe, pachI maLe adhikAra, kumArapALa bhUpAlakhyuM khUba kare upakAra" 5 pavanajIe aMjanAnI ghaNI zodha karI. kaI jagyAethI patto lAgyo nahIM. chevaTe sagarbhA aMjanA maraNa pAmI, evI kalpanA lAvIne, baLI maravAno nizcama karI, kASTanI citA banAvI, agni lagAvyuM. eTalAmAM saputrA aMjanA, pitAnA mAtulanA vimAnamAM besIne, jyAM je sthAnamAM pavanajI agnimAM paDIne, baLI maravA taiyArI karatA hatA tyAM AvI pahoMcI. A bAju pavanajI ane aMjanAdevInAM mAtApitA paNa saparivAra teja sthAna para AvI gayAM. anarthanA Dhaga khaDakAyA hatA. te jagyAe AnaMdanA samudra ulaTI paDayA. aMjanAdevInA mAmAne, badhAe dhanyavAda ApyA ane viSAda laIne AvelA harSa laIne vikharAyA.
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ peAtAnI jananInA apamAnanA badalA lenAra vIra hanumAnajI ajanAno putra / mahAtejasvI hatA. khUba puNyazALI hatA. tenAM hanumAna-vAMga - pAvina ajanAsuta AvAM aneka nAmeA kASamAM jovA maLe che. hanumAnajI ekavAra rAmacaMdra mahArAjanI AjJAthI, mahAsatI sItAdevInI tapAsa karavA, laMkA nagarI tarapha jatA hatA. rastAmAM mAtAmahanuM nagara AvyuM. ane potAnI janmadAtrInu apamAna khyAlamAM AvavAthI krAdhanA Aveza thayA. A teja sthAna che. ane A teja mAtAmaha ane mAmAe che. jemaNe mArI janmadAtrI mAtA aMjanA satIne, gharamAM agara gAmamAM praveza ApyA nahIM. tenI phariyAda sAMbhaLI nahI. tenA cittamAM saLagelA dukhano agni bujhAvyo nahI. dukha sAMbhaLyuM nahI. gunAnI tapAsa karI nahI. ane nagaranA parisaramAMthI ja pAchI kADhI. zu temano A guno AchA gaNAya ? parIkSA tA karavI hatI ? teNInI pharIyAda tA sAMbhaLavI hatI ? kahyuM che ke : "sajjana--durjana koIpaNa, lAvI mana vizvAsa, Ave zaraNuM yAcavA, pAchA kema kaDhAya ? 5 1 5 "khUna-cArI vyabhicAranA, gunegAra kahevAya, paNa zaraNe Avelane, pAchA kema "A tA nijaputrI hatI, hatI satIziradAra, vagara gune muja mAtane, ApyA dukha kaDhAya." // 2 // 305 bAra' // 3 // AvA aneka vicArA karIne, peAtAnI jananInAM apamAna - anAdarane dhyAnamAM rAkhIne, mAtAmahanA nagaramAM meATA meATA pahADA ane jhADAneA varasAda varasAvyo. mAmA ane mAtAmaha, zatrunI kalpanAthI laDavA AvyA. te hajArA hatA. vIra hanumAnajI ekIlA hatA. mAmAe zatrunI kalpanAthI nirapekSa laDatA hatA. vIra hanumAna keAI ne mAravA nahI', evuM dhyAna rAkhIne laDatA hatA. tApaNa mAmA ane dAdAne haMphAvI nAkhyA. hArI gayA. chevaTe peAtAnI eLakhANanuM mANa mAtAmahanA pagamAM pheMkI, hanumAnajIe laMkA nagarI tarapha vidAya lIdhI. potAnAM mAtA-pitA mATe jemane abhimAna na heAya tevA mANasA vAstavika manuSya ja nathI. pachI temane sArA mANasa ke uttama mANasa kema kahevAya ? janaka ane jananI taNeA, jene nahIM abhimAna, tene nizcaya jANavA, naradehadhArI zvAna. // 1 // prazna : hanumAnajIne keTalAka leAkeA vAnara kahe che. temanAM citrAmAM vAnaranA jevI AkRti batAvAya che. temanA zarIramAM ghaNuM lAMbu' pUchaDuM' khatAveluM heAya che. A sAcI che ? vAta 39
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI uttara : hanumAnajI-vAlI-sugrIva-A badhA vAnaradvIpanA rAjAo hatA. te dvIpamAM vAnaranI ghaNI jAtone vasavATa hovAthI, Akho dvIpa vAnaradvIpa kahevAyo che. ane tethI ja vAnara dvIpamAM rahetA hovAthI, vAnarA kahevAyA che. pahelA ane hamaNAM paNa dezonA nAmathI mANaso oLakhAya che. jema mAravADamAM rahe che, mATe mAravADI; tema kacchI, gujarAtI, kAThiyAvADI, jhAlAvADI, raziyana, cIna, yuropiyana AvAM dezanA nAme manuSyonAM nAma bolAya che. tema hanumAnajI vAnara pazujAti hatA nahIM. vAnara jevI AkRti paNa hatI nahIM. khUba rUpavALA mahAbaLavAna vIrapurUSa hatA. prazna : hanumAnane loke jati kahe che. paraNelA na hatA. A vAta sAcI ? uttara : hanumAnajI vIra puruSa ane ekamahAzUravIra yoddhA hatA. temanAthI prabhAvita thaIne rAvaNa rAjAe, sUrpaNakhAnI putrI ane potAnI bhANeja, hanumAnane paraNAvI hatI. tathA sugrIve potAnI putrI paraNAvI hatI. tathA eka mahAzauryavatI vidyAdhara kanyA laMkAsuMdarI, hanumAnajIne svayaMvarA paraNI hatI. AvI hanumAnajIne lagabhaga deDhaze. patnIo hatI. prazna: hanumAnajIne rAmacaMdra mahArAjAe, ATalI moTI sevAnA badale InAmamAM phakta tela sindura caDavAnuM varadAna ApyuM che. A vAta sAcI che ? hanumAnajI kahe che ke : "kahAM kahuM kIratArakuM, parAlabadakA khela, bibhiSaNako laMkAdInI, hanumAnakuM diyA tela. uttara : hanumAnajI moTA rAjavI hatA, temaNe bhujA baLathI aneka zatruone parAsta karyA. ghaNo vakhata rAjya bhogavI, rAmacaMdra mahArAjanA rAjyazAsana kALe ja dIkSA lIdhI. ane AThe karma kSaya karI mokSa padhAryA che. ane namo ; padamAM temane paNa jApa thAya che. prazna : te zuM bIjA darzanakAronAM varNana taddana khoTAM che? temanAM zAstromAM lakhelI hanumAnanI vAnarakRti hatI. ane lAMbu lAMgula (pUMchaDuM) hatuM, A vAta sAcI nathI? uttara : rAmAyaNakAre pite ja hanumAnajIne pavananA ane aMjanA satInA putra varNavyA che. tenA AdhAre ja hanumAnajInAM pAvani -AMjani athavA aMjanA suta nAme koSakAe lakhyAM che. pavanajI ane aMjanA devIne, temaNe manuSya mAnelAM che. tathA hanumAnajInI zakti ane pratApa paNa, hanumAnajInI mahApuruSa tarIkenI prasiddhine poSaNa Ape che. vAnara pazu jAti che, vanamAM vase che, abola prANuM che. hanumAnajI jevA eka mahAna laDavaiyAne, athavA rAmacaMdra mahArAjanA ajoDa vaphAdArane, pazu AkRtivALA citaravA tela-siMdUrathI pUjA karavI te zuM vyAjabI che ?
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 hanumAnajI mATenI pUjAnI vicAraNA prazna: hajImAnajIne tela-siMdUra caDAvAya che. AkaDAnAM phUlanI mALA paherAvAya che. te zuM hanumAnajInI bhakti kahevAya nahIM? uttara : prAyaH ghaNAM gAmamAM gAmane jhAMpe, agara gAma bahAra-hanumAnajInuM maMdira hoya che. kamADa hotAM nathI. khullAM maMdiramAM kUtarAM jevI aTakacALI jAta pese che. kUtarAM tela cATavA paNa Ave che. nidhaNIyAtA sthAnamAM kUtarAM bharAya che. kUtarAM sArI cIja upara mUtare che. AvI pazujAtiothI AzAtanA thAya te samajAya tevuM che. uparAMta tela-siMdUra caDavAthI lAMbA kALe mUrti upara melanA pipaDA bAjhe che. A paNa AvA uttama devanuM apamAna che. tathA AkaDAnA phUle paNa, phUlethI jAtemAM adhama phUla gaNAyuM che. uttama phUle ghaNAM che. gulAba-mogara-cabelI-macakuMda-jAIrI-jAsUda-Dama-mara-kamaLa-kevaDa-ketakI-kunda vagere aneka jAtinAM sundara phUla choDI, AvI tuccha jAti kema caDAvAya? praznaH devanA maMdirane tALAM vAsavAM te vyAjabI che? uttara : de mATe bahumAnanI jarUra lAgatI hoya te, AzAtanAnAM badhAM ja kAraNe AvatAM aTakAvavA te, sAcA bhaktonI anivArya pharaja gaNAya. devamaMdirane khullAM rakhAya che. tyAM kUtarAM gadheDAMnA aDDA jAme che. pakSIonA mALA thAya che. jugArIo coraTAo ane pAradArikanA vizrAma sthAne bane che. nAnA moTA chokarAone, kIDAMgaNuM banI jAya che. ujANIo, nAstA-pANI paNa devanA maMdiramAM karI zakAya che. najIka vasanArA gRhastha suve che. anAja vagere sukave che. nahAya che. dhuve che. pAnA, capATa, meI, daDA, ramata ramAya che. mATe prabhujInAM maMdiro salAmatI mATe khullA rAkhavA vyAjabI nathI. Iti mAtAnA parama bhakta vIra puruSa hanumAnajInI kathA saMpUrNa have pitAjInI parama bhakti karanAra mahApuruSa gAMgeya bhismapitAnI kathA A bharatakSetramAM pahelA jinezvaradeva RSabhadeva svAmInA so putra hatA temAM eka kurUnAmAM hato. tenA nAmathI kurUdeza kahevAya. kurUne putra hastI hatA. tenA nAmathI nagaranuM nAma hastinApura thayuM. zrI RSabhadevasvAmInA putra bharatacakrInA putra suryazA rAjA hatA. temanA nAmathI, sUryavaMza cAlyA. temanI paraMparAnA rAjAo sUryavaMzI rAjAo kahevAyA che. tathA prabhujInA bIjA putra bAhubali mahArAja hatA. temanA putra caMdrayasA rAjA hatA. temanI paraMparAnA rAjA caMdravaMzI rAjAe gaNAya che. A hastinApuranI gAdI upara dharmanAtha svAmInA tIrthamAM, cothA sanakumAra cakI thayA. tathA pAMcamA-chaThThA sAtamAM
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI cakravartIe, ane seALamA, sattaramA ane aDhAramA jinezvara devA paNa, hastinApuranI gAdI ze|bhAvanArA samrATa rAjavIe thayA che. tathA AThamA cakravatI subhUmarAjavI paNa A hastInApuramAM thayA che. traNa tIthaMkaradevA ane pAMca cakravartIenI rAjadhAnI hastInApura puNyabhUmi gaNAyuM che. 308 A pramANe hastInApuranI gAdI upara asaMkhyAtA rAjavI thayA hatA. teja caMdravaMzI rAjAonI para paramAM, ekavIsamA jinezvara namithAthasvAmInA tIthamAM, zAntanu nAmanA rAjA thayA. tene zikAra ramavAnI kuTevanA pariNAme, khAremAsa araNyAmAM bhaTakavAnI jAherAtanA kAraNe, kAIpaNa rAjA potAnI putrI ApatA nahIM. ane zAntanu rAjA paNa potAnA A mRgayA vyasanamAM, eTalA mA tarakhALa hatA ke, teNe zikAra e ja peAtAnuM sarvasva banAvI lIdhuM hatuM. A hastinApuranagaranI bahu najIka dUra eka moTuM jaMgala hatuM. temAM aneka jAtinA pazuone vasavATa hato. A araNyamAM vaitADhaya paryaMtanA, ratnapura nagaranA jantu nAmanA mahuddhi vidyAdhara rAjAnA, taddana sAnAnA, sAta mALanA, mahela hatA. A mahelamAM te vidyAdharanI gaMgAdevI nAmanI, kumArikA zrAvikAputrI, ghaNI sakhIe ane dAsIe sahita rahetI hatI. prazna : vaitADhaya parvatanA moTA rAjavIe, evA maneAhara raLiyAmaNA dhanya-dhAnyAdi sukhasagavaDothI bharapUra sthAnane cheADIne, putrIne AvA bhayaMkara jaMgalamAM kema rAkhI haze ? uttara : aSTAMganimitta jyAtiSa jANanAra, paMDitanA samAgamathI rAjAe putrI mATe varanA prazna pUchyA hatA. nimittiyAe pAtAnA jJAnathI AvA jaMgalamAM putrIne, varane meLApa thavAnuM sUcavyu hatuM. mATe vidyAdhara rAjAe putrI mATe, vidyAzakitathI mahela banAvIne, putrIne AvA jaMgalamAM rAkhI hatI. prazna : lAkho athavA karoDA vidyAdhara putrAmAM, koIpaNa rAjaputra rAjAne kema gamyA nahIM ? uttara : rAjakumArI gaMgA mALA hovA chatAM, zrI vItarAgazAsana bhaNelI, samajelI ane pAmelI hatI. prazna : bhaNela, samajela, ane pAmelamAM abhedya che ? uttara : bhaNyA hAya, paNa samajyA na hoya. AjakAla ApaNA ghaNA jaina bhAI e pratikramaNAdi dharmagraMthA bhaNyA hAya, paNa samajatA nathI, samyagdana jJAnacAri tranAM nAme jANatA hAya, paNa a samajatA na heAya. RSabhadeva svAmI Adi cAvIsa jinezvara devAnA nAmeA geAkhyAM hAya. paraMtu temane sAcA svarUpamAM oLakhatA hAya ja nahIM tathA kAI
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaNelA ane samajelAnI spaSTatA pApaTanA jevA bhaNelA, ghaNAM zAstro vAMcI gayA hAya chatAM, zrI vItarAgadevAnAM vacanAmAM rAga hoya ja nahIM. jema sukhalAla, becara, nyAyavijaya vagere, tevA pAmela gaNAya nahIM. 309 prazna : bhaNelA samajyA na heAya. e ApaNe jANI zakIe, paraMtu samajelA pAmyA nathI ene ApaNe kayA sAdhanathI samajI zakIe ? uttara : zrIvItarAgadevAne tathA kaMcanakAminI bhajanArA devAne, athavA mAMsAhAranI prarUpaNA karanArA, AvA laukika devane, vItarAgadevAnI sAthe sarakhAmaNI kare, temaNe zrI vItarAgadevane oLakhyA kema kahevAya ? prazna : anya danakAro jemane devA tarIke mAnatA hoya, temane ApaNe utArI pADIe ke deva tarIke temanuM khaMDana karIe teA, duniyAmAM ApaNe judA paDI jaIe te sAruM kema gaNAya ? A bAbata kalikALa sa`jJa bhagavAna hemaca drasUrimahArAja paNa pharamAvI gayA che ne ? brahmA hoya, viSNu hAya, mahAdeva hAya ke buddha heAya, temane mArA namaskAra thAe. A vAta sAcI nathI ? uttara : bIlakula sAcI nathI. e mahApuruSe ema kahyuM ja nathI. temaNe zu kahyu che te vAMcA. yasya nikhilAca doSA na santi sarve guNAzcavidyante / brahmA vA viSNurvA haro jino vA namastasmai // 1 // artha : jemanA AtmapradezamAMthI, badhA doSo nirmUla-nAza pAmyA hAya, ane DhASAnA nAzanI sAthe, sarva guNeA prakaTa thayA hAya, evA (rAgadveSa vagaranA vItarAgadazA anubhavatA ) brahmA-viSNu-mahezvara ke jinezvara game te hAya, paraMtu huM temane namaskAra karuM chuM. prazna : brahmA-viSNu-mahezvarane paNa namaskAra karyo kahevAyane ? uttara : rAga-dveSa ane ajJAnatA nAza pAmyA hAya, temane namaskAra karavAmAM amArA eTale jainAnA virodha hatA nahIM. jainAne vyakti pratye virodha ke pakSapAta nathIja. jenA tA rAgadveSa ane ajJAnatAnAja virodhI hatA ane che. tathA rahevAnA che. jainAe zrI jinezvaradevAnA AtmAo, tathA siddha paramAtmAonA AtmA, temaja sUri-vAcaka ane munipadyamAM rahelA jIve paNa, jyAMsudhI rAgadveSa ajJAnatAmAM, cakacUra hatA. tyAM sudhI temane praNAma karyA nathI. jemake tripRSTavAsudeva, rAvaNa, lakSmaNa, kRSNa, zreNika, vagere mahApuruSo, meTA rAjavI hatA. zraddhA vagere guNAvALA hAvA uparAnta mAnavajAtanA aneka ucca guNA
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI paNa pAmyA hatA. chatAM, rAga-dveSa ajJAnatA nAza nahI pAmavAnA kAraNe, bhaviSyanA jinezvaradevA heAvA chatAM, te te mahApuruSAne, tIthaMkara tarIke svIkArIne, mAnavAmAM AvyA nathI. prazna : bhaviSyanA tItha karAmAM kRSNa mahArAjA ane zreNika rAjAnA samAveza thAya che, ane temanI mUrtie bharAvelI hamaNAM paNa pUjAya che ne ? uttara : bhaviSyanA tIrthaMkaro A kALanA rAjAe hatA. temane, rAjA tarIke pati-patnInAM joDalAM banAvIne jaine pUjatA nathI. paraMtu bhaviSyamAM vItarAga thavAnA hAvAthI, Aje paNa temanI, vItarAga mudrAe bIrAjamAna pratimA pUjAya che. jemane pUjanAra ke dana karanAra, temanAmAM rahelI vItarAga mudrA joI, vItarAgapaNAnA abhyAsa pAmI zake che. prazna : bhagavAna vItarAga hoya, ke na hoya paratuM ApaNe te emanA guNu levAnA che ne ? uttara : jainazAsanamAM te jemanAmAM vItarAgadazA prakaTa thaI gaI hoya, athavA vItarAgapaNu' lAvavAnA badhA prayatno cAlu thayA hoya, tevA mahApuruSAneja sAcA guNI mAnavAmAM AvyA che. vItarAgadazA prakaTI na hoya, vItarAgatAnI eLakhANa na hoya, evA manuSyA hoya ke, devA hoya, jenA temane prabhu-bhagavAna-svAmI kahevA taiyAra nathI ja. prazna : jainA navapadAne mAne che. A navapadomAM, pahelA e paheAmAM vItarAgatA AvI che, paraMtu bIjA sAta pado mATe, zu' uttara ApI zake che ? uttara : nave pado vItarAgatAnI, prApti, abhyAsa, ane kAraNeA hovAthIja, pUjya banyAM che. juo-- " pAmyA je vItarAgatA, ArAdhe vaLI jeha, Ape je vItarAgatA, trika namIye bhavI teha, '' " ari abhyaMtara kSayathayA, kSaya karavA mathanAra, kSaya pAme jenA thakI, trika muja tAraNahAra. 77 " daivanamu` vItarAgane, guru vItarAga thanAra, dharma kathita vItarAganA, trika-jaga tAraNahAra. ?? vAcaka varga joI zake che ke, jainazAsanamAM vItarAganeja ve mAnavAmAM AvyA che. tathA vItarAgatA pAmavA mATenA badhAja udyameA zarU thaI gayA hoya, vItarAgatAnI prAptimAM
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 311 guNonI mukhyatA eja, jainazAsananI viziSTatA che. vina nAkhanArA, sarvadene dezavaTe apAye hoya. tevAja sUrimahArAja, upAdhyAya mahArAja ane sAdhu mahArAjane, jene guru tarIke mAnavA pharamAvyuM che. temaja vItarAgatAnI prAptinAM upAdAna kAraNa, evA samagradarzana-jJAna-cAritra ane tapa samudAyane, jenee dharma tarIke svIkArela che. prazna : trIjA cothA pAMcamA padamAM rahelA sUrivAcaka muni mahAzaya vItarAgatAnA ArAdhaka che AvuM kema mAnI zakAya? uttara : trIjA-cothI-pAMcamA padane dhAraNa karanArA mahApuruSa, prAraMbhathI ja hiMsA, asatya, corI, maithuna, parigraha mamatAne trividha-trividha tyAga svIkAre che. tathA A pAMce mahAvratane sAcavavA, vikasAvavA ane sthira banAvavA mATe, samyagadarzana-jJAna-cAritra tapanI avirata ArAdhanA cAlu rahe che. uparAMta pAMca samiti, pAMca AcAra, bAra prakAra tapa, bArabhAvanA caraNa-karaNasittarI vagere guNone abhyAsa cAlu rAkhe che. AvA AcArane pAmelA munirAjane, bahu DAja kALamAM, vItarAgadazA prApta thavAnI saMbhAvanA rAkhI zakAya che. prazna : samiti, AcAra, tapa, bhAvanAone ke caraNakaraNa sittarIne samajatA na hoya, oLakhatA ja na hoya, temane vItarAgatAnA ArAdhaka kahI zakAya che? uttara : upara jaNAvelA mahAvrata, AcAra, pravacana mAtAo, caraNa-karaNa sittarie hoyaja nahIM, tevA dravyasAdhu kahevAyA che. bhAvathI sAdhudazA AvI hoya, eTale chaThThuM sAtamuM, guNaThANuM anubhavatA hoya, tevA mahApuruSone, sUri vAcaka ane muni tarIke namaskAra thAya che. mAtra jaina sAdhuvezane ja nahIM. praznaH bhAva sAdhudazA Ave to dravya sAdhuvezanI jarUra nahIMjane? uttara : e paNa barAbara nathI, sAdhuvezamAM rahelo, pitAmAM laghutA bhAva, paMcaparameSThi-bhagavaMtanA guNone abhyAsa karate, guNa ane guNI AtmAonuM anumodana karato, pitAnAM duSaNone yAda karIne vAraMvAra nidA-gaha karato, zakya hoya teTalI badhI ja ArAdhanAomAM Adara vadhAratA, sAdhuvezamAM rahele AtmA, vakhate bhAva sAdhupaNuM pAme che. prazna : ApaNe prazna to eja che ke AtmAnA kalyANamAM, bhAva sAdhutA ja kAraNa hoya to, sAdhuveza pahere teya bhale, ane na pahero toya bhale. athavA je bhAva sAdhudazA Ave ja nahIM to paNa sAdhuveza nakAme che. A vAta sAcI ne? uttara : guNe prakaTa thayA pachI paNa vadhAre AyuSa hoya to sAdhuveza levoja paDe che. saMpUrNa guNa kevaLI bhagavAna paNa, bharata mahArAjA vagere, AkhI jiMdagI vItarAganA sAdhuvezamAMja rahyA che, mATe sAdhuveza nakAme nathI. ane guNa na AvyA hoya to paNa
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI guNa lAvavA mATe, sAdhuveza ghaNe upayogI che. jema paisA vagara vepAra thAya ja nahIM. paraMtu pherI karIne, paisA kamAIne 'dukAna vasAvI meTA vepArI paNa bane che, tema prAraMbhamAM dravyaza pAmelA, gItArtha ane vairAgI guruonI sevAmAM rahenArA, guNa-guNInA rAgavALA dravya sAdhuo paNa, bhAvasAdhutA, pAme che, pAmyA che, pAmaze, dravya sAdhupaNuM, bhAva sAdhudazAnuM nimitta kAraNa che ja. tathA cAra prakAra zrIsaMghanA pratyeka sabhyane, vItarAgatAnuM ArAdhana karavA mATe, bAremAsa nIce mujaba abhyAsa cAlu rAkhavAnI pharaja pADavAmAM AvI che, te paNa vAMce. sUtra artha tattva karI saddahuM 1. samyakatvamehanIya, mizramehanIya, mithyAtvamehanIya, parihare 4. kAmarAga, haraNa, daSTirAga pariharUM che. sudeva guru; sudharma, AdarUM; kudeva kugurU, kudharma, parihare 13. jJAnadarzana-cAritra AdarU, jJAna-darzana-cAritra virAdhanA pariha3 19. managupti, vacanagupti, kAyagupti Adare, manadaMDa, vacanadaMDa, kAyadaMDa parihare rapa. hAsya, rati, arati, pariharU 28. bhaya zeka durgakhkhA pariharU 31. krodha, mAna, pariharUM. mAyA, lebha, pariharUM 35. kRSNalezyA, nIlezyA, kApataleyA pariharU 38, rasagArava, riddhigArava, zAtAgArava pariharUM 41. mAyAzalya, niyANazalpa, mithyAtvazalya parihara 44. pRthvIkAya, apakAya, teukAyanuM rakSaNa kare 47. vAyukAya, vanaspatikAya, trasakAyanuM rakSaNa karuM 50. A 50 bola zrIvItarAga zAsana pAmelA sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvakA cAre prakAra, zrIsaMghanA mahAmAnavaMtA sabhyane, savAra sAMja, bAremAsa, AkhI jiMdagI, gokhavAnA, sAMbhaLavAnA, yAda rAkhavAnA, tathA buddhi-zakita anusAra amalamAM mUkavAnA che. A pacAsa bAbatone abhyAsa, epaNa vItarAgatAnA abhyAsa mATe che. uparanA paccAsa belane samajele AtmA, pitAnI samajaNa ane zaktine sadupayoga kare to, A pAMcamA ArAmAM, AvA nabaLA sAdhanomAM paNa, pazamikabhAvanA samyagadarzana-jJAna-cAritra-tapa jarUra pAmI jAya che. ahIM ja vItarAgadazAnA pAyAne prAraMbha thAya che. prazna : zrAvaka zrAvikA vargane chellA cha belamAM, pRthvIkAyAdi traNanuM rakSaNa thatuM nathI. thaI zakavuM azakaya che. te pachI tema bolavuM vyAjabI gaNAya? uttara : A sthAne chellA cha bola sAdhu-sAdhvIne uddezIne, samajavAnA che. paraMtu zrAvaka zrAvikAone, pRthvIkAya, apakAya, te upakAyanI jayaNuM karuM, ema bolavAnuM samajavuM. ane pAchalA traNa bolamAM rakSaNa karuM, ema belavuM.
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNadoSanI spaSTatA e niMdA nathI. 313 prazna : pAchalA traNa bolamAM paNa vAyukAya-vanaspatikAyanuM rakSaNa thaI zake ja nahIM. kAraNa ke pratyeka gRhasthane mATI mIThA vinA, pANI vinA, agni vinA, vAyu vinA, anAja vagere vanaspati vagara gharasaMsAra cAle ja nahIM. te pachI cethA, pAMcamAnuM rakSaNa kema bolAya? uttara : gRhastha vivekI zrAvaka, trasajIvone paNa AraMbhanA kAraNe vinA, niraparAdhIne, jANIjoIne, haNavAnI buddhithI haNatA nathI. jeTalA bacAvI zakAya teTalA bacAvavAne khapa kare che. te kAraNathI trasajInI mukhyatAe, rakSaNazabdane praga samaja. sivAyata trasanI mukhyatAe, chaekAya na mare, teTalI jayaNuM rAkhavA pharamAvyuM che. ema jANavuM. praznaH kahevAya che ke hemacaMdrasUrimahArAja vagere keTalAka madhyastha jainAcAryoe, bIjAonA deva-guru-dharmanI nindA karI nathI. utArI pADyA nathI. A vAta sAcI ne? uttara : zrI vItarAga zAsanamAM aDhAra pA5 sthAno-mahApApa gaNAvyAM che. temAM seLayuM nindA nAmanuM pApasthAnaka paNa bhayaMkara pApa che. nindA keInI paNa karavAthI, AtmAnuM patana thAya che. kahyuM che kesvshlaaghaa paranindA ca, matsaro mahatAMguNe / asaMbandhapralApitvaM AtmAnaM pAtayatyadha H // 1 // artha : pitAnA sAcA ke beTA guNe bIjA pAse gavAya, bIjAnI niMdA karAya, tathA puNyavAna ke guNavAna mahApuruSanI, caDatI, AbarU, khyAti dekhI-sAMbhaLI, javAsAnI peThe IrSA karIne saLagI jAya, tathA jarUra vagaranuM ane sAvadya bhASaNa kare. A cAre de, AtmAne, durgatimAM javAmAM sahAyaka bane che. jJAnI puruSoe sAmAnya manuSyanI paNa niMdA, durgatinuM kAraNa jaNAvI che. te pachI mahApuruSanI niMdAte, mahAdeSanuM kAraNa bane temAM kahevuM ja zuM? paraMtu deSanI niMdA karavAmAM, doSa lAgato nathI. jema keI dukAnadAranI dukAnane mAla kharAba hoya, te dukAnadAra te vastune thoDA ochA bhAve vecato hoya, tyAre joDenI dukAnavALo, pitAnA sArA mAlanAM vakhANa kare che. gheDA-uMcA bhAve gharAkane vece che. tene nabaLA mAlanI niMdA jarUra karavI paDe che. je Ama thAya ja nahIM te, lavaNa ane sAkara, pIttaLa, ane sonuM, jasata ane cAMdI, chAza ane dUdha sarakhA bhAve gaNuI jAya. mATe ja cera sAhukArane, sajajanadurjanane, kulaTA ane satIne, bheda samajAvavuM jarUrI che. A sthAne vastunI niMdA sAthe tenA vecanAranI niMdA paNa thaI jAya che. A vAstavika niMdA nathI. paraMtu varatunA sArA
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI kharAkhapaNAnI spaSTatA che. ane jo AvI spaSTatA na ja thAyate, jagatabharanI sArI cIjone nyAya nAza pAmI jAya che. mATe ja madhyastha bhAvane samajelA paNa, kalikAla sarva jJabhagavAnane kahevu' paDayuM che ke tvatzAsanasya sAmyaM ye, manyate zAsanAntaraiH / viSeNa tulyaM pIyUSaM teSAM hanta ? hatAtmasaM // 1 // 314 he vItarAgadeva ! khIlkula visaMvAda vagaranu, ane jagatanA prANImAtranuM bhaluM ciMtavanAru ApanuM zAsana che. tene, jagatabharanAM visaMvAdI, parasparanA-virodhathI bharelAM, tathA ThekANe ThekANe, zatrubhAvane sUcavanArAM, duniyAbharanAM zAsaneAnI sAthe sarakhAvanArA, bicArA paraleAkanA kalyANathI haNAyelA, peAtAne pati mAnI beThelAoe viSa ane amRtanI sarakhAmaNI gaNI kahevAya. kAlakAla sarva jJa hemacaMdrasUri mahArAjanAM, vItarAgastAtra, anyayeAgavyavacchedikA tathA ayAgavyavacchedikA vagere zAstrA vAMcavAthI, vAcakane samajAze ke, AvA mahApuruSAnA nAme chabaraDA vALanArAe, vAstavika paDitA nathI. paNa sAcA anA uThAugIra che. "rAgadveSa ajJAnatA, jemAM nAya jarAya, tevAnA vacane vaze, zaMkA kema karAya ?" 1 nava thAya, gaNAya? " 2 ** "jinavANI vAMcyA chatAM, zraddhA je dhaNu bhaNelA hoya paNu, paDita kema jinavANIne vAMcatAM, cakSu pAvana thAya, jinavacanA zravaNe paDe, saphLa janma thaI jAya." 3 " bhavanA roga mITAvavA, jinavacanAmRtapAna, sarvAMgama vAMce suNe, thAya na murakha jJAna." 4 "darpaNune dekhyA chatAM, DAdhA nava dekhAya, darpaNanA jonArane, teA phaLa kevuM thAya ?" pa " kALA-gArA sarvane, darpaNu Ape nyAya, paNa darpaNathI aMdhane, lAbha kazA nava thAya." d jantu vidyAdhararAjAnI putrI, gaMgAkumArI. vidyAcAraNamunienAM vyAkhyAnA sAMbhaLIne, vItarAgazAsana pAmI hatI. tethI teNIe suguru pAse samyaktva sahita zrAvi
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 315 kumArIgaMgAnI pratijJA ane tenI anukalatA kAne gya, keTalAMka vrata paNa lIdhAM hatAM. temAM ahiMsA vrata lIdhA pachI tene, evA vicAre thayA ke, nArI jIvana paravaza che. je pati anukULa maLe te ja, abaLA pitAne dharma sAcavI zake che. ane pati zikArI, mAMsAhArI nArIne dharma jokhamamAM mukAya che. mATe mAre zikArI ane mAMsAhArI hoya, tenI sAthe lagna karavuM nahIM. rAjAmahArAjAo ane lakSmIdhare, prAyaH abhakSya bhakSaNa ane apeya pAna karanArA hoya che. mATe mAre pati thanAranI saMpUrNa parIkSA karavI. zikAra ane mAMsAhAra choDAvavA, ane tema na ja thAya te, AjIvana zIlavrata pALavuM. paraMtu ahiMsA dharmane akhaMDa rAkhavA, je mArI IcchA mujaba svAmI maLaze, te, hajAro lAkho jIne, abhayadAnane lAbha thaze. ane te svAmI nahIM maLe to, ahiMsA ane brahmacarya be moTAM vrata sacavAze. mAre ubhaya pakSa anukULa che. vidyAdharaputrI gaMgAkumArInI ahiMsA vratanI pratijJA, vidyAdhara samAjamAM phelAI gaI. gaMgA khUba ja rUpALI hatI. eTaluM ja nahIM paraMtu nArInI cosaTha kalAo bhaNelI hatI. tathA bIjA paNa nArI jAtinA bhUSaNa jevA, vinaye-namratA-mRdubhASaNa vagere guNo paNa khUba hatA. gaMgAkumArI mATe aneka rAjakumAranI mAgaNIo AvI hatI paraMtu kumArInI pratijJA sAMbhaLIne badhA pAchA jatA hatA. kumArInI vaya vadhavA lAgI. pitAnI ciMtA vadhavA lAgI. kahyuM che ke jAteti cintA, mahatIti zokaH kasya pradeyeti mahAn vikalpaH / dattA sukhaM sthAsyati (pAsyati ) vAnaveti, kanyApitRtvaM kilahanta kaSTaM // 1 // artha: dIkarIno janma thavAnI sAthe, cintA nAmanI bIjI putrI paNa sAthe janme che. moTI thatI jAya-sAthe cintA paNa maTI thatI jAya che. pachI kone ApavAnI vicAraNA zarU thAya che. paraNAvyA pachI paNa sukhathI raheze, athavA dIkarI sukha pAmaze ke kema ? AvA vicAre mAtApitAne AvyA ja kare che. eTale vAstavamAM kanyAnA pitApaNuM paNa badhAM pApodo mAyeluM eka mahA pApa ja che. "zIla-vinaya guNa sAthamAM, vara-ghara para zubha thAya, | putrI pAMca guNo suNI, mAya-tAya-harakhAya." che 1 ! chevaTe rAjAe eka divasa nimiSNane pUchyuM ke, mArI putrIne vara kayAre maLaze. nimittiyAe jaNAvyuM ke, hastinApura nagaranI najIkanA vanamAM, kumArInI pratijJA svIkAra karanAra varanI prApti thaze. nimittiyA pAsethI kanyA mATenI, savizeSa hakIkata jANIne, rAjAe, (kanyAnA pitAe) hastInApura nagaranI najIkanA, eka moTA jaMgalamAM, vidyAzaktithI taddana
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 . jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI senAne sAta mALane, suMdara eka mahela banAvyuM. jemAM rahevAnA, khAvA-pIvAnAM, suvAbesavA-pharavAnAM, sAdhane vasAvIne, ghaNu sakhIo ane dAsIonA samudAya sAthe, putrIne tyAM rAkhIne, rAjA svasthAne gayA. zAntanu rAjAne vaLageluM zikAranuM bhayaMkara vyasana, dinapratidina AgaLa vadhI rahyuM hatuM. pApAnubaMdhi puNyanA udayathI, maLelI rAjyasAmagrI athavA dhanasAmagrI, jIvane pApa karAvavAmAM ja vaparAya che. tethI zAntanu rAjAnA vicAro ane vyavasAye zikAramayaja hatA. "ajJAnakaSTanA yogathI, akAma puNya baMdhAya, rAjya-ramA-rAmA maLe, mahApApa sarjAya." 1 samyagadarzana-jJAna-tapa, puNya khUba baMdhAya; abhaya-supAtra anukaMgamAM, badhuM puNya kharcAya." 2 rAjya maLyuM lakSmI maLI, zIkAra-mAMsAhAra, bIjA paNa pApa karI, kugati jAya gamAra." 3 mahApuNyadaya jIvane, jIvadayA samajAya, yathA yogya Adara vadhe, te dukhane kSaya thAya." 4 eka divasa sAthIdAronI preraNAthI, zAntanu rAjA zikArane zedhato zelata gaMgAkamArInA mahelathI alaMkata, jaMgalamAM dAkhala thaye. pazu jAtathI bharAelA jaMgalane joIne, rAjA ane tene zikArI sAthIdAra, khUba khuzI thayA. ane jeTalAmAM rAjAnA mANasa dvArA, bANa kheMcavAnI taiyArI thatI hatI. teTalAmAM eka mANasa doDatuM AvyuM. rAjA tathA zikArIone, zikAranA vyApAre baMdha rAkhavA prArthanA karIne, kahevA lAgyo : | mahelane paherAvALeH mahArAja! sAme eka mahela dekhAya che. tene Apa joI zake cho. te mahela mArA mAlikane che. temAM teja mArA mAlika rAjavInI, kumArI dIkarI rahe che. tenI sAthe keTalika mahallikAo ane dAsIono parivAra paNa che. ame badhA ApanA svAgata mATe ja A sthAne rahyA chIe. rAjA garvane parvata hato. keInI sattAnA terathI, tene zikAra aTakAvI zakAya na hatuM. paraMtu A sthAne rAjakumArInA mahelanA paherAvALAnI namra prArthanA tathA mahela kumArI ane svAgata vacananA kArmaNathI, rAjAnA zikAramaya raudra pariNAmo ravAnA thaI gayA. ane zikAra mATenI badhI taiyArIone ATopIne, bahu thoDA ja kSaNomAM mahela pAse AvI, mahelanA sAtame mALe caDI gayo.
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 317 gaMgAkumArIe zAntanu rAjAne, pisanI pratijJA saMbhaLAvI. Aje kumArInA pitA ane bhAIo paNa AvelA hatA. ghaNA samudAye rAjA zAntanane mAna ApyuM. svAgata karyuM. moTA siMhAsana upara besADIne rAjAne bheTa mUkI. zAntanu rAjA ane tene parivAra, A badhe Akasmika satkAra joI vicAramAM paDI gayA hatA. ane sAme UbhelA kumArInA bhAIne prazna pUcho. zAntanu rAjAne prazna : Apa koNa che ? A mahela zA mATe ? amane satkAra karavAnuM kAraNa zuM? kumArInA moTAbhAIe, pitAnI bhaginI gaMgAkumArIne batAvIne, nimittiyAne puchAelI hakIkatathI prAraMbhIne atyAra sudhInI, badhI vyavasthA kahI saMbhaLAvI. je sAMbhaLI rAjAnA AnaMdane pAra rahyo nahIM. udyama kare aneka paNa, lakSmI nArI deya, pAmara nara pAme nahIM, pAme vakhate keya." che 1 paNa udyama kIdhA vinA, dhana nArI parivAra, pAme sundara sAdhane, mahApuNya nara-nAra." | ra che kumArInA moTAbhAI vastusthiti samajAvIne mauna rahyA, teTalAmAM gaMgAkumArI rAjAnI thoDe najIka AvIne, rAjA sAme hAtha joDI bolavA lAgI, mahArAja ! mArA mahApuNyadayathI mane ApanI sahacarI banavAnuM bhAgya prApta thAya tenI pahelAM, zeraDI prArthanA karuM chuM, te Apa dhyAnapUrvaka sAMbhaLo ane svIkAra kare che, jethI mArI samagra jiMdagInI IcchAo pUrNa thAya. mahArAja meM vItarAganA munirAjonAM vacane sAMbhaLIne, zrAvikAne yogya ane mArAthI AkhI jiMdagI sAcavI zakAya tevAM, keTalAMka vrata grahaNa karyA che. temAM sarvatrasa jIvonI hiMsA karavI nahIM, niraparAdhI jIvene jANI joIne mAravA nahIM, tathA trasajInA nAzathI banelAM keIpaNa mAMsAdi bhejana karavAM nahIM, tathA sarva jIvonA zikArano tyAga karanAra mahApuruSane potAnA jIvanano mAlaka banAva, mArI jiMdagI huM te mahApuruSane ja arpaNa karI zakuM? Apane upara mujabanI namra prArthanA kabUla hoya te, hamaNAM ja atimanohara muhUrtamAM Aja ne Aja, A sthAne, bALAne AkhI jiMdagInI sahacarI banAvI zake che. mArI prArthanA ane namra nivedana, Apane kaMTALArUpa thayuM hoya te, kSamA mAgI viramuM chuM. - gaMgAkumArInA rUpa-lAvaNya-saubhAgya-susvAda guNone joIne rAjA zAntanu maMtramugdha banI gayo hato. vaLI Aja sudhImAM tene mananevisAmo, utamapatnIne samAgama paNa maLela na hovAthI, mahA zikArI zAntanu rAjAe, gaMgAkumArInI badhI ja mAgaNIne, kazI hA ke nA kahyA vagara svIkAra karI lIdhuM. te paNa kumArIe thoDo prastAva pharIne mUko.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mahArAja ! huM have AjathI ApanI dAsI thaI cUkI chuM. te paNa AvAM zikAra jevAM duSTa vyasaneAne dhyAnamAM rAkhIne, mAre mArI pratijJA sAcavI rAkhavA mATe kahevuM paDe che ke, Apa svAmInAtha have pachI kayAre paNu, niraparAdhI jIvAnA kalpAntakALa samAna, zikArabyasanane AcarazeA nahIM. paraMtu vakhate ApanI A bhayaMkara vyasana sevavAnI pravatI zarU thAya tA, ApanI dAsI evI huM, te ja kSaNe mArA zIlavratane sAthe laI ne, punaH pitAjInA A mahelamAM AvIne rahIza. 318 zAntanu rAjAe gaMgAkumArInI badhI mAgaNIonA svIkAra karyAM, ane ane pakSanA Apta manuSyeAnI hAjarImAM, pahelethI ja nimittiyAe sUcavelA zubha muhUrtamAM, rAjabALA gaMgAdevI sAthe, zAntanu rAjAnuM pANigrahaNa thayuM. ane gaMgAdevInA pitA tathA bhAI AnA satkAra-sanmAna meLavIne, patnI sahita rAjA hastInApuramAM AvyA. keTaleAka kALa rAjA-rANInA AnaMdamaya pasAra thaI gayA. te daramyAna gaMgAdevInI kukSibhUmimAM, kalpavRkSa samAna ane devaleAkathI cyavelA, uttama AtmA utpanna thayA. uttama-svapnA ane uttama dehalA pAmIne gaMgAdevIe putraratnane janma ApyA. rAjA-rANI ane prajAnA harSoMnA pAra rahyo nahIM. zAntanu rAjAe kumAranu` mAtAnA nAmane sUcavanAruM gAMgeya evu, nAma pADayuM ane sukhamaya ghaNA kALa pasAra thayA. bALaka paNa ATha-daza varSanA thayA. zAntanu rAjAne vacamAM vacamAM, zikAranuM vyasana tAphAna macAvI jatuM hatuM. teApaNa mahAsatI ga'gArANInA sAmya vacanAthI, rANInA dAkSiNyathI, ane patnI virahanA bhayathI. bhArelA agninI peThe dakhAyeluM paDayuM hatuM. kumAra gAMgeya dazeka varSa nA thayA haze. te daramyAna eka divasa rANIne khabara paDavA dIdhA sivAya, rAjA zikAra karavA ravAnA thaI gayA. rAjAnA gayA pachI, sevake ane dAsIe dvArA, rANIne khabara paDI gaI. ane ghaNuM du:kha lAgyuM. pratijJAnA bhaMga thaI gayA. have gharamAM rahevuM mahA anatha phaLavALu jaNAyuM. hiMsA ane vacana bhaMgathI gaMgAdevInA cittamAM, uzkerATa vadhI gayA. ane peAtAnA bALaka gAMgeyane sAthe laI, keTalIka pitRkuLanI dAsIone paNa sAthe laI, menAmAM esI peAtAnI kumAra vaya vakhatanA, pitAnA mahelamAM AvI gaI. pitA-mAtA ane bhAIone khabara ApyA. vaitADhayathI pitA tathA bhAIoe AvIne, khAna-pAna-vasavATane yAgya adhI sAmagrI geADavAvIne, keTalAka rakSakAne paNa meAkalyA. kumArane bhaNavAnI paNa gAThavaNa thaI gaI. A bAju rAjA paNa zikArathI pAchA pharelA ghera AvyA. TekIlI rANI cAlI gaI. tethI rAjAne khUba du:kha thayuM. potAnI kuTeva mATe ghaNA tiraskAra thayA. tathA rANInA eka pAkSika guNAne yAda lAvIne, ekAntamAM khUba rAyA. vahAleA kumAra paNa vAraMvAra yAda AvatA hatA.
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntunu rAjAnA zikArIoe saLagAvelA zikAra agni 319 paraMtu, duHkhanuM auSadha dA'DA-A jagatanI kahevata sarvAMne eka sarakhI lAgu paDe che. 66 vahAlA viNa kSaNa eka paNu, gamatuM nahIM kA ThAya, mAsa varSa vItyA pachI vahAlA paNa bhulAya." " patnI--ra-vAmI--bALakA, vahAlA sA kahevAya, paNa saiA svArathanA sagA, viSNu svAratha palaTAya." "bALaka vahAlI mAvaDI, yuvAna vahAlI nAra, lakSmI vahAlI sarvane, vrata vahAlAM aNugAra." 1 ra 3 zAntanu rAjAne zikAranA rasamAM krame karI, patnI ane putranA prema bhulAI gayA. ane hameza zikArI gunDAenAM ToLA sAthe, zikAra karavA jAya che. Ama daza paMdara varSa cAlyAM gayAM. eka divasa zikAranI ghenamAM bhUlA paDelA rAjA, teja jagalamAM zikAra karavA paheAMcI gayA, ke jemAM peAtAne gaMgA jevI satI rANInI prApti thaI hatI. kumAra gAMgeyane, potAnA mAmA taraphathI, zastra astranI vidyAo sAthe, mIjI paNa ( vidyAdharonI ) keTalIka vidyAe maLI hatI, ane gAMgeyakumAre pUrva puNyanA uyathI svalpa prayAseAthI badhI vidyAone sAdhI lIdhI hatI. tathA cAraNazramaNanA upadezathI ane mahAsatI mAtAnA sa'skArathI, koIpaNa niraparAdhI jIvane haNavA nahIM. evI pratijJA paNa lIdhI hatI. A kAraNathI, AvA vikarALa jaMgalamAM, seMkaDAjAtanAM prANIo zikArIonA bhayamukata Ana kalleAla karatAM hatAM. tevAmAM akasmAta dhADapADuonI dhADa jevI, zikArI leAkeAnI AgevAnI pAmelA zAntanu rAjAe, jaMgalamAM praveza karyAM. ane AnaMdarU5 amRtanA sarovaramAM snAna karatA, lAkhA prANIonA citta madiramAM, bhayarUpa agninA bhaDakA saLagavA lAgyA. bicArA nirAdhAra prANIo trAsathI bhAgavA lAgyAM. ane rAjA tathA zikArI guMDAonA dhanuSAmAMthI, chUTelAM kalpAntakALanA varSadanI dhArA jevAM, hajArA mANeAnI dhArAe pazuonA zarIramAM pesavA lAgI. AveA vikarALa prastAva joI ne, jagalanA mAlika yuvAna, doDatA AvyeA. ane zikArI-leAkeAne hAtha uMcA karIne kahevA lAgyA, he sajjanA ! A jaMgalamAM zikAra karaze nahIM. A jaMgalanA huM mAlika chuM. A jaMgalamAM vasanArAM pazuone meM pote abhayadAna ApyuM che. mArAthI rakSaNa karAyelA vananA pazuone trAsa thAya, te trAsa mane ja lAge che. mATe tame cAlyA jAva. zikArIonA mAlika kahe che, karA tuM cAlyA jA. A samagra pRthvInA huM pAte ja mAlika chuM. mane ke mArA mANasAne, zikAra karatA kAI aTakAvI zake nahIM. atyAra pahelAM
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ame seMkaDA vAra A jagalamAM zikAra karyAM che. amane kayAre paNa kAI e TokayA ke rokayA nathI. Aje tuM navIna, kANa Avye che ? bhAgI jA nahIMtara mArA sainikanA hAthapaganI lAta khAvI paDaze. "zUrA na sahe gALa " e nyAyathI zikArI saradvAranA gava pUrNa vAkayA sAMbhaLIne, yuvAnanA mAhubaLamAM caTapaTI zarU thaI. pAse rahelA dhanuSanA TaMkAra karIne, saradvAranA agra sainikone zikArIone ) nasADyA. yuvAnanu teja sahana karI zakayA nahIM. rAjA pAte paNa yuvAna sAme laDavA, sAmela thayA. rAjA dhAratA hatA ke mArA eka ja khANanA prahArathI chokarA bhAgI jaze, paraMtu pariNAma juduM' dekhAyuM. pachI teA rAjA ane yuvAna vacce, jIvasaTAsaTranI laDAI cAlI. yuvAna padyAtI ane ekalA laDatA hatA, tyAre rAjA hajAro sainiko sahita, azva upara besIne laDatA hatA. te paNa yuvAna ekale hajArAne paheAMcI vaLatA hatA. gheADIvAramAM A laDAInA samAcAra, mahelamAM rahelI yuvAnanI mAtAnI pAse paheAcI gayA. ane mAtA doDatI AvI, putrane pUche che, dIkarA! A zuM karI rahyo che? keAnI sAthe jhagaDe che ? putra : mArA rakSaNa karAyelA pazuonA prANAnA cAraTAone, parAsta karavA ke pakaDIne kedamAM dhakelavA, te mArI pharaja che. mArI vAtsalyavatI mAtA ! A me zuM khATu karyuM che ? mAtA : dIkarA ! tu' jenI sAthe yuddha kare che te kANu che? te tuM jANe che ? te tArA pitAjI che. sAru' thayuM ke pitA-putranI laDAImAM, keAI ne kazuM nukasAna thayuM nathI. ApaNu meTuM puNya. gaMgAdevI putrane samajAvIne, potAnA svAmI zAntanu rAjA tarapha gayAM. rAjAe dUrathI paNa potAnI prANa vallabhAne eLakhI lIdhI. rANI najIkamAM pahoMcI. aucitya sAcavI, hAtha joDI, rAjAne kahevA lAgI, prANanAtha ! A zikArabyasananuM AvuM ja pariNAmane ? pazuonA zikArathI tRpti na AvI eTale have, putrane paNa zikAra ? A zu' thavA sAcuM che ! je pitA-putranI laDAImAM, parasparanA prANaghAtaka thayA hAta tA, pAchaLa rahelAone AkhI jiMdagI zAka ane pazcAttApane pAra heAta ja nahIMne ? kumAra gAMgeya paNa mAtAnI sAthe ja hatA, ane peAtAnI mAtAnAM vacanA sAMbhaLI. peAtAnI bhUla mATe pazcAttApa karatA hatA. zAntanu rAjAe patnI-putrane joyAM. haSa khUba thavA sAthe potAnI bhUtakALanI ane vamAna ( AjanI avicArakAritA mATe khUba dukhI thayA.
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntanu rAjAne gaMgAdevInA upadeza 321 rAjA gheADA uparathI nIce UtarI gayA, ane patnI-putrane bheTIne, peAtAnA harSAtireka jAhera karyAM. putra paNa doDIne pitAnA pagamAM paDyo. peAtAnI bhUlanI kSamA mAgI. ane gaLagaLA thaI gayA. pitA-mAtA-putra athavA rAjA-rANI-kumArane Aje kuTuMba meLApanI khuzAlI hatI. rAjA, patnI ane putranA AgrahathI, mahela upara AvyA. ane parasparanA AnaMdanI khAtara keTalAka divasa tyAM rahyo. zAntanu rAjAe gaMgAdevIne, hastinApura AvavA mAgaNI karI, ghaNA Agraha paNa karyAM. rANI kahe che, svAmInAtha ! huM haThIlI nathI. avinayavatI paNa nathI, tathA bhagavAna jinezvaradevanuM zAsana pAmI chuM. mATe viveka paNa bujhAI gayA nathI. paraMtu mArA svAmIne hAthe, binagunegAra hajAro-lAkhA jIvano kaccaraghANa thaI rahyo che, te mArAthI joI zakAtuM nathI. rAjAnA dhama zu' che, e Apa kacAM nathI jANatA? vadhaH kRtAparAdhAnAM nirmantUnAM ca pAlanaM / patInAM sarveSAmeSa dharmaH sanAtanaH // 1 // artha : gaMgAdevI kahe che, svAmInAtha ! rAjAene rAjya sAcavavuM che. mATe sAme AvanAra hoya, gunegAra hoya, mahAaparAdhI hoya, tenA yathAyAga DhaMDa-keda-zikSA athavA dehAMta daMDa paNa karavA paDe che. paraMtu niraparAdhI jIvAne pALavAnI paNa rAjAnI pharaja che. AvA bicArA ghAsa khAIne jIvanArA, bina gunegAra prANIonA nAzane joIne, mArA AtmA kaLakaLI uThayo che. sAruM thayuM ke tamArA zikAranA bhAga, mArI bALaka thayA nahIM. nahIMtara Apa ane huM, AkhI jiM'DhaMgI raDIne pUrI karata. vaLI AvA anAya kRtyA joIne, rAjAnI rANI tarIke paNa mane khUba du:kha lAge che. jo ajJAnI mANasA athavA anAryuM ke prAkRta mANasA, pApa karatA hoya teA, eka rAjAdhirAjanI rANI tarIke paNa huM, adhAne gunegAra TharAvIne, AvAM pApo karatA aTakAvuM. ane mArA svAmInI AjJAthI samagra dezamAM, abhayadAnano Dha DharA pITAvuM. AvuM te karAvavAnuM mArA bhAgyamAM kyAMthI hoya ! paraMtu mArA prANavallabhanA hAthe, AvuM kRtya joine te! mane have, saMsAramAM eka divasa paNa rahevuM gamatuM nathI. phkta ApanI A thApaNa-kumAra gAMgeyane, mArA saMskAra ApavA, niraparAdha tathA jIvAnA rakSaNanA saMskAra pADavA, huM ATalA vakhata ahIM rahI chuM. have huM ApanA putra Apane arpaNa karIne, A sthAna cheDIne, ApanI AjJA meLavIne, mArA pitAnI rAjadhAnImAM javAnI icchA rAkhuM chuM. tyAM jaine jJAnI puruSAnA samAgama meLavIne, te mahApuruSonAM vacana sAMbhaLIne, 41
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI have huM phakta dharmanI ja ArAdhanA karavA IcchuM chuM. mane have saMsAranA kArimA bhogo jarA paNa yAda AvatA nathI, gamatA nathI, sArA dekhAtA nathI. mahAsatI gaMgAdevInA vairAgya ane upadeza pUrNa vacana sAMbhaLIne, zAntanu rAjAnI AMkhamAM pANI AvI gayAM. ane rAjAe kahyuM, devI nagaramAM cAle. have pachI tamArI lAgaNIne dhakko pahoMce tevuM, eka paNa kArya nahIM bane. bhUtakALane bhUlI jAva. tamArA javAthI mane ghaNe AghAta lAgyo hato. atyAre paNa tamArA tyAganI vAta huM sAMbhaLI zakato nathI. mahAdevI kahe che, mahArAja! ApanI AjJA mAre ziromAnya hovA chatAM, paNa have mane A saMsAranA bhogo pratye tiraskAra Ave che. mane saMsAra pApamaya dekhAya che. paramArtha kayAMya jaNAto nathI. "maraNa-janamane mAtanA, udara vize avatAra, A saMsAramAM, lahyA anaMtIvAra." 1 bhAge A saMsAranA, badhA roganA bApa, A bhego kAraNa chavaDo, kare anaMtA pApa. 2 - - "bhege mATe anyanA, prANa paNa levAya, lAkho keDo jIvana, balidAna devAya." 3 bhege kAraNa rAjavI, paraNe puSkaLa nAra, bhegI pApI mAnavI, khele khUba zikAra." 4 "lakSmI bhAga vadhAravA, lakSmI kAraNa pApa, sukhanA kAraNe sarvamAM, bhoga badhAne bApa." 5 "paNa mUrakha A jIvane, gaye anaMtakALa, cAra gati saMsAramAM, vedyAM dukha vikarALa. 6 "bhAgethI du:kha upaje, bhega kSaye dukha nAza, kevaLa sukha khapa hoya te, taje bhegane pAza." 7 "kALa anaMta jIvaDe, bhegonA samudAya, ghaNA bhegavyA teya paNa, na thayo tRpta lagAra." 8
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgeA mATe ja pApA thAya che ane pApAthI ja dukhA thAya che. 66 baLa bIjAne mAravA, lakSmI pApane kAja, / buddhi pApa vadhAravA, garva pASavA rAja, 9 27 " nArI baLanA kSaya kare, putrA mitrA svAratha sAdhavA, dhana kSayakAra, / icche che sahakAra. 10 27 323 A badhA kAvyeAneA bhAva e che ke, AjIva pazumAM, manuSyamAM, ke devagatimAM jyAM jAya tyAM, puNyane, lakSmIne, buddhine ke zaktine, kevaLa bhAgasAmagrI meLavavA mATe ja bagADe che. kharamAda kare che. aneka bhavAmAM akAma nirjarA pAmIne meLavelAM puNyA, khacI nAkhe che. khAI jAya che. keTalAka jIvAnA avatAre, kevaLa sva-paranu` satyAnAza vALavA mATe sAyA hAya che. prazna: pazue bicArA samajatA na heAvAthI, svanuM ke paranuM kharAba karI nAkhe te banavA yAgya che. paraMtu buddhizALI manuSyA svanuM ke paranuM kharAba karavA ja udyama kare che. A vAta sAcI kema mAnI zakAya ? uttara : pazue athavA ochI zaktivALA manuSyA, ahu ochA jIvAnu kharAba karI zake che. paraMtu vItarAga zAsana nahIM samajelA zaktivAne, ane buddhimAnA tA, hajAronuM, lAkhAnuM, kADAnuM, paNa satyAnAza vALIne maryAM che. marI rahyA che. prazna : Aje keTalAka mahAzayeA evA pracAra karI rahyA ke, pattharanI mUrtimAM bharAI gayA nathI. bhagavAna tA mANasAnA mAnavasevA te ja sAcI prabhu sevA che. mAnava samAjanI sevAmAM, jAya che. zuM A vAta sAcI nathI ? che ke, bhagavAna maMdiramAM zarIramAM vase che. mATe ja prabhunI sevA AvI ja uttara : sAcI nathI paNa taddana mUrkhAithI bharelI che. bhagavAnanI mUrtimAM bhagavAna beThA nathI. paraMtu bhagavAnanI mUrti jovAthI bhagavAnanA guNeAne sAkSAtkAra thAya che. bhagavAnanI padmAsana-mudrA jovAthI, sapApa mukta mahApuruSanI oLakhANa thAya che. bahumAna pragaTe che. jema maMdiramAM dvIpakanA praveza thavAnI sAthe, aMdhakAra nAzavA mAMDe che, palAyana thaI jAya che, tema bhagavAna jenA manamAdaramAM virAjamAna thAya, tenA manarUpa eraDAnA tamAma pradezAmAMthI, aMdhakAra thakI paNa atyaMta kharAba pAA. hiMsA, asatya, cArI, paradArasevA, svArtha parAyaNatA, prANIonA zarIranA avayavAnuM bhakSaNa, AvAM AvAM badhAM pApA kSaNavAra paNa TakI zake nahIM. ApaNe AvA pracArakone pUchI zakIe ke, bhAIzrI ! ApanA zarIranA kayA sthAnamAM bhagavAna birAjyA che ? jarA samajAvA ? gaMdakImAM DAhyo mANusa paNa besatA nathI. te pachI hiMsA vagere pApAnI gaMdakIthI cIkAra bharelA, mAnavazarIramAM
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI bhagavAna kema bese ? athavA Apa jevA mahAzayAnA darzana karavAthI, mANasAnA kayAM pApA nAza pAme te kahezeA ? ame te tevA bhAgyazALI AtmAone pUchIe ke, bhAIzrI ! je manuSyeAnA manama MdiramAM ke, mAnavAnA zarIramAM, Apane izvara sAkSAt dekhAyA hAya- tA pachI, te ja IzvaranA vasavATanI joDAjoDa, bicArA mUMgA prANIonA avayavA padharAvavA kabaro kema manAvA che ? je mAnavanA manamaMdiramAM, Izvara sAkSAt AvyA hAya, te zarIramAM mAMsa (maTana)-mAchalI-maraghAM-batakAM-iMDAMnA TukaDA padharAvI Izvarane zA mATe vaTalAvA che ? zuM ApanA IzvaranA darabAramAM AvI apavitra vastue ja rAkhavAmAM Ave che ? yUropa dezanA prasiddha kavi barnADa zo, ekavAra eka pArTImAM mahemAna anyA hatA. temane jamADavA mATe ghaNI jAtanI mAMsanI vAnIe pIrasavAmAM AvI hatI. barnADa zene bhANuM pIrasAyu hatu. paraMtu teoe khANAmAM hAtha lagAvyA nahIM. paNa besI ja rahyA hatA. mahemAnane satkAra karanAra gRhasthe kavine pUchyuM, Apa kema jamatA nathI ? kema esI rahyA che ?" arnADa zonA uttara H bhAI! marelA prANIone dATavAnI jagyAne kabrastAna kahevAya che. tyAre bhAizrI ! A mAruM zarIra kabrastAna nathI ke jemAM, A marelA jIvAnA TukaDA karelA avayavA padharAvI zakAya ! huM pAte ke mAruM zarIra kabrastAna nathI ema Apa samajo. vAcake samajI zake che ke, marelA jIvAne dATI nAkhavAnI jagyAne, kabrastAna kahe che. jyAre jIvatA, hAlatA, cAlatA, khelatA, prANIone mArI nAkhI, temanA avayavAnA TukaDA karI, AnaMdapUrvaka mANase potAnA zarIramAM padharAve che. AvI atyaMta amedhya ane durgandhathI bharelI cIjonI vakhAramAM, Izvara beThA che AvuM kahenArAenI akkala era mArI gaI hAya, paraMtu sAMbhaLanArA paNa sAMbhaLIne calAvI lenArA buddhimAna kema kahevAya ? viSNu bhagavAna arjunane zuM kahe che, te vAMceA. pRthivyAmapyahaM pArtha! vAyAvagnau jalepyahaM / vanaspatigatazcAhaM sarvabhUtagatopyahaM // 1 // artha : viSNu bhagavAna aju nane pharamAve che, he pAtha arjuna ! pRthvImAM, jalamAM, agnimAM, vAyumAM ane vanaspatimAM paNa huM vasuM chuM. tathA be traNa cAra pAMca iMdriyAvALA sarva bhUtAmAM jIvAmAM mArA vAsa che. yo mAM sarvagato jJAtvA na ca hiMset kadAcana, tasyAhaM na praNasyAmi, yazcamAm na praNasyati ||2|| artha : je mANasa mane ( viSNune ) sarva prANIomAM, jIva mAtramAM vasele samajIne, prANIonA nAza nathI karatA, te ja mAro bacAva karanAro heAvAthI, mArA sAcA bhakta che. bhUtAne nAza te ja mArA nAza che. bhUtAnuM rakSaNa te ja mAruM rakSaNa che. mane
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 325 gaMgAdevIno patine upadeza ane putrane zikhAmaNa ne mAre tene huM bacAvuM chuM. duHkhothI ane maraNothI bacavuM hoya te koI prANIne haNaze nahIM. "viSaNu arjunane kahe, sarva bhUta muja vAsa, sarva bhUta rakSaNa kare, na karuM huM tasa nAza.' gaMgAdevIe saMsAranI asAratA samajAvanArI ghaNI dalIla karIne, zAntanu rAjAne zAnta karyo. ane putra gAMgeyane paNa rAjAne seM . ane bhalAmaNa karI, svAmInAtha ! meM ApanA putrane saMskAro ApyA che. tenA cittamaMdiramAM prANImAtranI dayAne bagIco vAvyA che. tene saMskAro ApIne vikasita banAvaze. have huM rajA lauM chuM. gaMgAdevIe putrane paNa ghaNuM zIkhAmaNa ApI. "jinazAsana ArAdhanA, janaka caraNanI seva, rakSaNa prANI sarvanuM, pUjya namana nityameva.", AvI ghaNI zikhAmaNa ApIne, gaMgAdevI bhAIo sAthe ratnapura gayAM. gaMgAdevIne jatAM rAjA ane gAMgeya joI rahyA. baMnenI AMkho bhIMjAI gaIgAMgeya te moTA avAje revA lAgyA. "mAtA gaI vAtsalya gayuM, gayo hRdayane sneha, yathA vanaspati sarvane, pUrva aSADha meha." "varSA varSe ghaNuM. aSADha jevA noya, sagA jagatamAM seMkaDo, jananI tulya na keya." "sagA sarva palaTAya che, jananI nahIM palaTAya, sAco rAga majIThane, kadI nAza nava thAya." rAjAe gAMgeyane khUba dilAso Ape. putrano lAlanapAlanane svAda, rAjAne pahele ja hato. ghaNA varSe prApta thayo hato. tethI gAMgeyane pitAthI jarApaNa aLago thavA dIdhuM nahIM. nagara praveza karatAM putra praveza mATe utsava ujavyo. thoDA ja divaso pachI kumArane ADaMbarapUrvaka, yuvarAja padavI ApI. keTalAka divase gaMgAdevIne upadeza yAda rahyo. vaLI pAchuM zikAranuM vyasana jAgatuM thayuM. rANuM to kyAreka ghaNuM vinavI aTakAvatAM hatAM. paNa putra pitAne zuM kahI zake ? ekavAra zikAra karatA zAntanu rAjA
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI kAliMdI nadInA kinAre pahoMcyA. tyAM kAlaMdI nadInA pravAhamAM, naukAmAM beThelI, nAgakanyA jevI eka bALAne rAjAe joI. bALAnuM rUpa joI rAjAne kAmadeva jAge. ane najIka jaIne bALAne pUchyuM, bALA ! tuM konI putrI che, kyAM rahe che, paraNelI che? athavA kumArI che? bALAne uttaraH yamunA nadInA kinArA upara vasanAra, ane nAvika lokenA svAmInI huM satyavatI nAmanI kanyA chuM. mArA pitAnI AjJAthI, musApharone maphata naukAmAM besADI, bIjA kinAre utAruM chuM. rAjA bALAne uttara sAMbhaLIne, turata nAvika pAse gaye, ane kanyAnuM mAthuM karyuM. nAvika be hAtha joDIne rAjAne kahe che, mahArAja ! kanyA avazya bIjAne ApavAnI hoya che. temAM paNa Apa meTA rAjavI, ghera AvIne mAgaNI kare che. A jamAI mArA jevAne maLa paNa durlabha gaNAya. paraMtu rAjana ! Apane mahAbalavAna gAMgeya nAmane yuvarAja putra che. tethI mArI putrInA putrane rAjya te maLe ja nahIMne? pachI rAjAnI rANa thavAthI lAbha zuM? "rAjAnI rANI banI, rAya-mAnava thAya che kArAgAranA kedIye, je janma gaNAya." "rAjAnI rANIpaNuM, kedi avatAra, aneka ne bhegI karI. bagaDAve. saMsAra." pahele pAra batAvIne, pachI kare apamAna, rAjAnI rANIpaNuM, kArAgAra samAna." nAvikanAM vacane rAjAe sAMbhaLI lIdhAM, barAbare yuktiyukta hovAthI, kazuM belyA vagara rAjAe vidAya lIdhI. manamAM vicAra karyA. nAvika kahe che te sAcuM che. badhI rIte yogya gAMgeyane ja rAjya maLe ne? mauna thaI rAjA cAlyA gaye. nagaramAM ane pitAnA mahelamAM AvyuM. paraMtu mukha upara prasannatA nathI. vAraMvAra satyavatI bALA yAda Ave che. ane nAvikanI vAta mujaba pote kanyAne pAmI zake nahIM. A vAta paNa sAva sAcI che. have zuM karavuM ? AvA vicAramAM rAjA palaMga upara paDyo. putra gAMgeyakumAra pitAnI pAse Avyo. tene paNa lAgyuM ke, mArA bApu Aje meTI ciMtAmAM jaNAya che. namratAthI hAtha joDIne, audAsIjanuM kAraNa pUchyuM. paraMtu putra
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra7 mahApuruSa gAMgeyanaMA pitRbhakti ane udAra vicAre pAse A vAta kahI zakAya tevI hatI ja nahIM. tethI geyakumArane pitAnI audAsIjedazA jANavA maLI nahIM. tethI turata bahAra AvI, rAjanA anucarone bolAvyA. ane pitAjInA duHkhanuM kAraNa pUchyuM. temaNe paNa naukAnI bALAnA meLApathI, yAvata teNInA pitAnA uttara sudhInI vAta, kumAra gAMgeyane jaNAvI dIdhI. anucaronI vAta sAMbhaLI, kumArane duHkha thayuM, mArA pitAjIne, pitAnA duSTa zikAra vyasananA pariNAme, anukULa gahinInI sevAne lAbha thayo nathI. pitAnI ciMtA miTAve nahIM. tevAone, putre kema kahevAya? mATe Aje mane pitAnI sevAno alabhya lAbha maLaze. mAya-tAya vidyAguru guru dharma dAtAra, sarva upAya karyA chatAM, thAya ne pratyupakAra." "uttama bahu sevA kare, madhyama sevA alpa, , adhama putra mA-bApane, Ape dukha analpa." sevAnI taka sAMpaDI jANIne, gAMgeyakumAra alpa parivAra sAthe laI, kAliMdI nadInA kinAre nAvikenA mAlikanA mukAma upara gayA. ane pitAne sAru satyavatI bALAnI prArthanA karI. ane nAvikane uddezIne kahe che : mahAbhAgya! zAntanu rAjA je, mahArAjA, tArI putrI mATe prArthanA kare che! A jamAI maLa paNa durlabha gaNAya. te pachI tame niSedha kema kare che? na have nAvika jaNAve che. huM barAbara samajuM chuM. mArI putrIne yogya vara maLe che. mAre pitAne ja dIkarI mATe jamAI zodha paDe, to paNa manapasaMda maLe ke na maLe ane Ate ghera AvIne prArthanA kare che, tene mAre nA pADavI paDe che. tyAM ghaNuM moTuM kAraNa che. rAjakumAra tame sAMbhaLe. Apa nyAyI ane vinayI che. mATe ja huM jaNAvuM chuM. sAmAnya jagatamAM paNa, jene yuvAna putra hoya, tevA gRhasthane paNa dIkarI ApavI jokhama gaNAya. te pachI tArA jevA baLavAna-guNavAna-vidyAvAna yuvarAjanA pitAne, putrI kema apAya ? kAraNa ke Apa ghaNA guNI che. chatAM paNa bhaviSyanA rAjA to tame ja thazo ne ? mArI putrIne putro to nAmanA ja rAjakumAra kahevAyane ? mATe huM rAjamAtA bane nahIM tevA sthAnamAM putrIne kema ApuM? - vasarA: zAntano che, satnoDAvavA sapatnItopi tajjAtaM, nitAntamatiricyate // 1 // - artha : zekyanA gharamAM rahenArI bALAne, zokyane putra paNa zakyanA je ja gaNAya che. ane A sthAne mArI putrIne, tame pote ja zakyanA putra cho. nAvika kahe che?
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI he nararatna ! je je bALAone zAkayanA putrAnuM dukha-apamAna-tiraskAra jemaNe joyuM hAya, ke sAMbhaLyuM hAya, tene ja te samajI zake che. mATe he rAjaputra! ghaNuM zuM kahevAya. eka ja ApanA putro hovA chatAM, judI mAtAnA dIkarA, baLavAna, nabaLAne dukha Ape che, herAna kare che, sarvasva hai le che, dezanikAla paNa thavuM paDe che. AvAM putrI ane putrInA putrA mATe, nabaLAM bhaviSya vicArIne, huM mArI putrI tamArA pitAne ApavA IcchatA nathI. have gAMgeyakumAra kahe che, mahAzaya ! tamArA AvA badhA vikalpA, pAmara manuSyA mATe kharAkhara che. paraMtu A te kurUvaMza che, kalahu'sa. ane bagalAne sarakhA kema kahevAya ? tame mane zAkacane putra kema kaheA che ? mAre te! A mAtA gaMgAdevInA jevI ja mArI mAtA raheze. A satyavatI devI, prAraMbhamAM mane putra samajIne, putranuM sukha bhAgavaze. pAchaLathI peAtAnA putrAnuM sukha cAkhaze. khIjI vAta e ja che ke, mArA pitAne paNa huM bhAI vagaranA chuM, tenuM ghaNuM du:kha che. mATe mAre bhAInuM sukha paNa anivAya che. jarUranu che. bIjI paNa mArI pratijJA sAMbhaLe. ekAM zrRNu pratijJAM me, bAhumutakSipya jalpataH / satyavatyA stanUjasya, rAjyaM nAnyasya kasyacit // 1 // artha : huM mahAzaya! be hrAtha uMccA karIne, huM je kAMI eTaluM chuM, te tame sAMbhaLeA. AjathI huM pratijJA karuM chuM ke, mArA vaDIlAnuM ATaluM AduM vizALa rAjya, te satyavatI mAtAnA putrane ja maLaze; bIjAne nahIM. ane AkhI jiMdagI huM dhanuSya bANu hAthamAM rAkhIne, mArA laghubandhunA rAjyanuM :rakSaNa karIza. ane kAgaDAnI peThe tenA zatrue nAsI jaze. AvI pitRbhakti, AvI nispRhatA, ane udAratA sAMbhaLIne, vidyAdharAnAM vimAnA paNa AkAzamAM UbhAM rahI gayAM. ane muktakaMThe gAMgeyakumAranA guNagAna karatA nAcavA lAgyA. chatAM paNa svArthane dhikkAra che. mahApuruSa gAMgeyakumAranI udAratA, ane nAvikanA lAbha, tenI paraspara sarasAI zarU thaI hatI. jemAM kenI jita thaze, have ApaNe te jovAnu che. " udAratA saMtA taNI, durjana lAbhane lAbha, paNa upamA judI kahI, sarita pati ne Abha, 77 artha : saMta manuSyonI udAratA samudra jevI heAya che. jyAre durjana leAkAnA leAbha ane lAbha AkAza jevaDA mATA gaNAyA che. A sthAne gAMgeyakumAranI udAratAne nAvika durupayoga kare che.
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 329 gAMgeyakumAranI pitRbhaktinI ane nispRhatAnI parAkASTA gAMgeyanI pitRbhakti ane nispRhatA sAMbhaLIne, vismaya pAmelo nAvika, vadhAre bhAviSTa banIne kahevA lAgyo : kumAra ! ApanI pitRbhakti jagatamAM ameya ane ajoDa che. bhaktinA karanAra, jagamAM saMta ghaNA thayA, paNa zAntanurAyatanuja ! tujasama eke nava thayA." "janaka bhaktine kAja, tRNavadarAjya gaNyuM tame, nispRhatA tuja Aja, dekhIne deva name." "pAmara rAjyane kAja, raNanA medAne maryA, saMta puruSa mahAdhIra, rAjya-ramA-tyAgI taryA." tame pitAnI bhakita mATe je tyAga karyo che, e, bhalabhalAnA mastaka DolAve te che. topaNa mAre hajIka putrI ApavAnI bhAvanA thatI nathI. tenuM kAraNa e ja che ke Apa pite rAjyane tyAga karo cho te taddana sAcuM che. ane mArA dohitrane rAjya ApI, tame tenA rakSaka banaze te paNa taddana sAcuM che. paraMtu mahAzaya ! ApanA putra paNa ApanA jevA ja baLavAna thavAnA che. teo paNa mArI putrInA putranuM rAjya, kema sahI zake ? arthAt paDAvI ja leze. mATe mArI putrI, ApanA pitAne ApatAM jIva cAlatuM nathI. basa mAre bIjuM kahevAnuM nathI. ApanA mArgamAM kalyANa thAo. ghaNI rAjaputrIo che. ApanA pitAne jarUra maLI jaze. nAvikanA kevaLa svArthapUrNa vacana sAMbhaLIne, pitAnI bhakitamAM taraboLa banelA gAMgeyakumAra bolI UThayA, mahAzaya! A paNa tamArI ciMtAne huM atyAre ja dUra karuM chuM, sAMbhaLo- zruNu tvaM vyomni zrRNvantu ! siddha-gAndharvakhecarAH / mamakai muSitAzeSa-pApagrahaM abhigrahaM // 1 // svargazca sopavargazca yasya khyAtAphaladvayI / Ajanma tanmayopAttaM, brahmacarya mataH paraM // 2 // artha : he mahAbhAgyazAlina ! Apa sAMbhaLo ane AkAzamAM rahelA siddhogALe ane vidyAre paNa, mAre sarva pApane nAza karanAra abhigraha sAMbhaLe. jenI ArAdhanAthI svarga ane mekSa avazya prApta thAya che, evuM brahmacaryavrata huM AjathI svIkAruM chuM. arthAt trividha brahmacaryanI prAptinAM phaLa be ja che. svarga ane apavarga eTale mokSa. 42
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI brahmavrata dhAre manavacakAya, sarva jIva rakSaNa upAya // ArAdhaka muktimAM jAya, / athavA svargI te nara thAya // 1 // mahA sAttvika gAMgeyakumAra kahe che : cANazramaNaiH pUrvamiti me pratipAditaM / prathamaM ca caturthaca, vratecvanupame vrate // 1 // pratipede mayA pUrva prANinAmabhayavataM / brahmavartAmidAnIMtu mamabhAgyamaho mahat || 2 || 330 artha : jayAre huM bALaka hatA, ane mosALamAM rahetA hatA, tyAre cAraNa zramaNA-vidyAcAraNA pAse me sAMbhaLyuM hatuM ke, paheluM ahiMsAvrata ane khIju zIlavrata, A be tratA badhA vratA thakI meTAM che. A enI sAthe kArya vratanI upamA che ja nahIM. te ja vakhate zramaNa bhagavatAnI sAkSIe, me niraparAdha koipaNa prANIne haNavA nahIM, AvuM vrata lIdhuM hatuM. tyArathI ja jagatanA prANImAtrane, mArA taraphathI abhaya dAna maLyuM che. tathA Aje huM brahmavrata svIkAruM chuM. mArU bhAgya ghaNuM ja mahAna che. A pramANe khelatA gAMgeyakumAranA mastaka upara, devAe suga Mdhi phUleAnI vRSTi karI. ane ThAmaThAma AkAzavANI thaI. gaMgAdevInI kukSine hajArA dhanyavAda che. jyAM AvuM ratana pAkayuM che. pitAnI bhikata karanArA jagatamAM gheADA hAya che, temAM AvA te vakhate kayAMka ja hAya. ahiMsA brahmacarya ca, pitRbhaktizca nizcalA / trayastribhuvanezlAghyAH zAntanoH tanuje guNAH ||1|| kharekhara Azcarya pAmavA jevA ahiMsA, brahmacarya ane pitAnI ajoDa bhakti A jagatamAM, jovA maLavI muzkela che. AvA traNa guNA gAMgeyakumAramAM ja AvyA che. " mAtapitAnA sevakA, vakhate kayAMka jaNAya, paNa gAMgeya samAna putra, thAya agara nava thAya." " hammeza hajArA bALakA janme jaganI mAMya, sAcA janakanA sevaka, viralA bhUtalamAMya." AvAM aneka prakAre gAMgeyanAM vakhANa thayAM. AvA mahApuruSA maryA paNa jIvatA ja che. jemaNe pitAnI bhakti mATe, potAnA svArthIe saMsAra vicAryuM ja nahIM. kahyuM che ke-- " jenA jagamAM jasa nahI', jasa vinA kAM jIvaMta, / je jasa laIne AthamyA, te ravi pahelAM Ugata,"
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 331 gAMgeyanI bhiSmapratijJA ane satyavatInA kulanI samajaNa "je jasa sAthe laI maryA, evA be ke cAra, bAMdhI apayaza piTalAM, maratA aneka gamAra." A sthAne bhalabhalA jJAnIo paNa gAMgeyakumAra mATe ke ajoDa abhiprAya Ape che : sarveSi zAnino brUta, pRcchAmaH khecarA! vyN| yodvatamArAdhya kenApi gRhamedhinA // artha : granthakAra puche che, athavA zaMkAkAra prazna kare che; he cAranikAyanA deva ! vidyAdharo! athavA chadmastha jJAnI puruSe ! ame namratAthI samajavA mATe pUchIe chIe ke, gRhasthapaNumAM rahIne AvuM mana-vacana-kAyA vaDe, brahmacarya koIe pALyuM haze? tathA navI mAtAnA putrone rAjya ApavA pite rAjyane tyAga kare? athavA pitAne paraNAvavA mATe ja, pite AbAlyabrahmacArI thAya, tevA tame koI joyA haze? nAvike paNa gAMgeyakumAranI ghaNI prazaMsA karI. prazna : mahAbhArata ane purANomAM, zAntanu rAjAnI bIjI patnIne, matsyagaMdhA tarIke oLakhAvI che ane te eka macchImAranI rUpALI chokarIne, yamunA nadInA kinAre rakhaDatI ne, pArAsara RSie joI hatI, ane kAmAsakata thavAthI, teNIne samajAvI potAnI jhUMpaDImAM rAkhI hatI. te bALAthI pArAsarane vyAsa nAmane putra thaye. jemaNe mahAbhArata banAvyuM . A vAta sAcI che? uttara : matsyagaMdhA macchImAranI putrI hatI. teNIne mAtApitA hatAM nahIM. teNInI sAthe pArAsare lagna karyA hatAM. ane yamunA dvIpamAM rahetA hatA. teNIne bALaka thaye. tenuM nAma vyAsa che. paraMtu dvIpamAM janmyA mATe taipAyana bIjuM paNa prasiddha nAma jANavuM. mahAkavi padmavijya panyAsanAM vacano vAMce ? tApasa pArAsara nAme, te nindu kanyA eka pAme, leI jAya yamanA dvIpaThAme." 1 "teNe putra bhale eka jAye, tenuM nAma kaipAyana ThA, chaTha bhejI brahma dharAya."ArA Iti nemanAtha svAmIne rAsa, dvArikA dAha varNana. prazna : te pachI satyavatI paNa macchImAranI putrI hatI. e to jaina grantho paNa kahe che ne? uttara : satyavatI ane vyAsanI mAtA banne judI bALAo hatI. matsyagaMdhA anAta ane halakA kalanI chokarI athavA mAchInI chokarI havA saMbhava che. jyAre
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Awwwwwww 332 jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI satyavatI moTA kuLanI, prasiddha mAtApitAnI bALA hatI. paNa nasIbane nAvikanA ghera ucharelI hovAthI, matsyagaMdhAne ane satyavatIne eka nAma upara caDAvI devAmAM AvI saMbhave che. tene khulAso vAMco. - nAvika gAMgeyakumArane kahe che, bhAI ! tArA A ati duSkara AcaraNanuM, mane AkhI jiMdagI smaraNa bhulAze nahIM. have mArI eka vAta sAMbhaLo. je sAMbhaLavAthI A mArI putrInI, tathA tene paraNanAra maDArAjA zAntanunI, ane have pachI janmanAra teNInA vaMzanI, kIti ane Abaru ujavaLa rahe. A hetuthI A bALAnI utpatti-ane vaMzanI vAta karuM chuM. huM pote putra-putrI, santAna vagarane chuM. ekavAra kAlindI nadI (yumunA)nA kinAre pharato hato. parizrama lAgavAthI najIkamAM azeka vRkSanI nIce jaIne beTho. ane jouM chuM te, caMdranA kiraNanA samUhajevI, tatkALa janmelI, rUpane aMbAra eka bALAne jeI! huM bALaka vagarane havAthI khUba khuzI thayo. teNane uMcakI laI ghara tarapha cAlya, teTalAmAM meM AkAzamAM daivI avAje sAMbhaLyA. ubhA rahIne dhyAna ApyuM. asti ratnapure svastidhAmni ratnAMgado nRpaH / tasya ratnavatI kukSi-zuktimukteyamAtmajA // 1 // nA dAtra. vipujA viUiTI tametAmatanubena, zAntanuM raLavatA rA Iti maladhAridevaprabhasUri praNIta pAMDavacaritra le. 230-31 mahAkAvya sarga 1 le artha : vitAvya parvata upara ratnapura nAmanA nagaramAM, ratnagada nAmanA rAjAnI rANI ratnAvatInI kRkSipazuktimAM mukatA-motI dANA jevI A bALAne, bALAnA pitAnA zavidyAdhare jAtamAtrane haraNa karIne lAvIne A sthAne mUkI che. A bALA tamArA ghera ucharIne yuvAna vaye pAmI haze, tyAre hastInApurane rAjA ghaNA premathI A bALAne paraNaze. A pramANe AkAzavANIthI AnaMda pAmela bALAne laIne huM ghera AvyA. - nAvikanA A pramANenA khulAsAthI, kumAragAMgeya ghaNuM ja khuzI thayA. satyavatI sAthe zAntanu rAjAnAM lagna thayAM. gAMgeyakumAranI AvI pitRbhakitanAM yazagAna khUba gavAyAM, ane jagatanA keI paNa gRhastha na laI zake tevuM, patnI ane rAjya tyAganuM brahmacarya ane parigraha parimANarUpa vrata levAthI, gAMgeyakumAranuM aparanAma, bhiSmakumAra paNa thayuM hatuM.
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhiSmapitAne samaya-ane gatinI vicAraNA 333 kame mahAsatI satyavatI rANIne be putra thayA. zAntanu rAjA, nAnA be bALakane gAMgayane bhaLAvI ArAdhanA karI paraloka gAmI che. pahelA putra citrAMgadane rAjya ApI tenuM rakSaNa karatA hatA. ekavAra yuddhamAM zatru rAjAthI citrAMgada marAya. tethI nAnAbhAI vicitravIryane rAjya ApyuM. tene aMbikA, aMbAlakA, ane aMbA traNa kanyAo paraNAvI. vicitravIryane traNa patnIothI kamasara dhrutarASTra (aMdha), pAMDu ane vidura traNa putro thayA. vicitravIrya bahu kAmAsakata hevAthI, bahu nAnI vayamAM maraNa pAme. pachI to mAtA satyavatI, tathA traNa aMbikA-aMbAlikA ane aMbA, nAnA bhAInI vidhavA rANIo ane traNa nAnA kumAranA uchera, rAjapAlana, chevaTe pAMDava-kauranA yuddha sudhI jIvIne-daza divasa sudhI duryodhananuM senApatipaNuM bajAvI, laDAImAM lAgelAM arjunanAM bANathI jarjarIta-dehavALA, bhiSmapitAne, temanI IcchA anusAra, jainAcArya pAse lAvIne mUkyA. ArAdhanA karI sugatigAmI thayA. prazna: bhiSmapitAe dIkSA konI pAse lIdhI. ane kaI gatimAM gayA ? uttara : kevaLajJAnI municaMdrasUri nAmanA AcArya bhagavAnanA ziSya, bhadragupta nAmanA AcArya bhagavAna pAse temaNe dIkSA lIdhI. eka varSa ArAdhI. anazana karIne devakagAmI thayA. tema paDavacaritra mahAkAvyakAra maladhAri devaprabhasUrinA mate, bAramuM svarga pAmyA che. Iti sarga 13 me leka 213, tathA keTalAka granthamAM, temane sarvArtha siddha gayA jANeluM che. tathA navapada prakaraNa, siddhanA pannarabheda vivaraNa gAthA 58 mAM temane mokSagAmI kahelA che. jaya muer napuMsavA siddha tattvakevaligamyuM. prazna : bhiSmapitA kayA jinezvaradevanA tIrthamAM mokSamAM gayA che ? uttara : bhiSmapitA naminAtha svAmInA tIrthamAM thayA jANavA. kAraNa ke, kRSNa vAsudevanI vAsudeva padavI (vAsudeva tarIke traNa khaMDanA svAmI ) pitAnA bahottaramA varSe thaI hatI. temanA yuddhamAM antargata pAMDenuM yuddha thayuM hatuM. temAM ja temaNe dIkSA lIdhI. eTale kRSNamahArAjanA vAsudeva padAha AsapAsa temanI mukti cokasa samajAya che. ane tyAra pachI paNa lagabhaga 230 varSa pachI nemanAthasvAmInuM tIrtha zarU thayuM. Iti kaMcana ane kAminI be uparane rAga rada karIne pitAnI bhakti karanAra gAMgeyakumAra have mAtApitAnI sevA karanArA kRSNa-balabhadra be bhAI. - uparanI kathA pachI 928 varSe eTale kRSNa mahArAjanA rAjyakALanA chellA varSamAM banelo A banAva che. jyAre dvaipAyanaRSi niyANuM karIne, marIne, agnikumAra deva thayo ane dvArikAmAM vasanArA lokonAM chidra zedhavA lAge. ane bAra varSe chidro maLavAthI teNe dvArikAnagarIne saLagAvI mUkI tyAre-
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334. jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI cAre bAjuthI ratananAM-suvarNanAM-rajatanAM-caMdananAM mahAkiMmatI mukAme baLavA lAgyAM. lAkhonI saMkhyAmAM puruSa, strIo, bALaka, hAthI, ghoDA, UMTa, gAya, bheMsa vagere prANIo baLI khAkha thavA lAgyAM. jemAM samudranA madhyamAM, DUbatA vahANamAM beThelA. mANasa, pANI sivAya bIjuM kAMI joI zakatA nathI, tema ahIM dvArikAmAM saLagI rahelA manuSya ane pazuo agni sivAya kazuM dekhatA nathI. cAre bAju athavA badhI bAju, agninA varasAdamaya dvArikA thaI gaI che. loke zerabakera macAvI rahyA che. AkhuM nagara bacAvo-bacAvonA pokAra karI rahela che. tyAre kRSNa-balabhadra mahArAjAonI, hajAra rANIo ane kumAre paNa baLIne, khAkha thatA hatA, pikAro pADatA hatA, rudana karatA hatA, te vakhate A be mahApuruSoe AkhA nagarane kamasara bacAvavAnA vicAramAM, sau prathama potAnA pitAjI vasudevamahArAjA tathA mAtAo, devakI ane rohiNI baMnene, rathamAM besADyAM hatAM. ane kamasara hAthI, ghoDA, baLada joDyA paNa, devI kopathI kaI cAlI zakayA nahIM. chevaTe be bhAI pite ratha kheMcI, daravAje laI gayA. deve daravAjA baMdha karyA. te paNa balabhadra mahArAjAe, pATunA prahArathI toDI nAkhyA. paNa ratha nIkaLI zakyo nahIM. ane kaipAyanadeve AkAzamAM AvIne gajArava karIne saMbhaLAvyuM tame be bhAI sivAya, dvArikA nagarInA mANasa ke pazu, ekane paNa huM jIvatA choDavAne nathI. ATaluM bolIne agnine varasAda varasAvyA. tevAmAM vasudevarAjA ane devakI-rehaNI be temanI rANIoe ArAdhanA karI lIdhI. anazana uryuM. temanAtha svAmInuM zaraNa karyuM. duSkRta niMdA, sukRta anumodanA karI, aDhAra pApane sIrAvI, namaskAranuM dhyAna karatA, maraNa pAmI devaka gayA che. prazna : teo badhA apasaMsArI hatA ? uttara : mahAdevI devakIrANI AvatI covIsImAM agyAramA ane rohiNIrANI paMdaramA tIrthaMkaradeva thavAnA che. paraMtu vasudevarAjA mATe vizeSa jANavA maLyuM nathI. prazna : vasudevarAjAnI bIjI badhI rANIo dvArikAmAM baLIne bhasma thaI hatI ? uttara : vasudevarAjAnI be sivAyanI badhI rANI, dIkSA pAmI mokSamAM gaI che. temAM pAMtrIsa hajAra te zatruMjayagiri upara anazana karI, ekI sAthe mokSamAM gaI che. "vasudevanI rANI prasiddhi re. 5 a pAMtrIsa hajAra te siddhi re." AdIzvara alabele che Iti. paMDita vIravijayagaNuM kRta navANuM prakArI pUjA. A rIte kRSNa mahArAja ane balabhadra mahArAjAe, potAnA mAtApitAne bacAvavA mATe chevaTa sudhI badhuM karyuM. panIo ane parivArane paheluM sthAna ApyuM nahIM. mahApuruSe kayAre paNa aucitya bhUlatA nathI Iti.
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAsujInI AjJAmAM rahIne, zuddha brahmacarya pALanAra eka bAI, have eka ajaina paNa samajavA lAyaka sAsunI AjJApAlaka benanI kathA lakhAya che. 335 prAyaH vata mAna bihAra pradezamAM banelI hajAreka varSa pahelAnI eka bhAgyazALI daMpatInI jIvanakathA che. keTalAka dezeAmAM, agara keTalIka jJAtiomAM bhUtakALamAM, nAnA bALakane, paraNAvavAnA rivAjo hatA. AvA rivAjomAM anarthAnI paraparA hoya, ke haze. e ahIM vicAravAnuM nathI. kAraNa ke saMsAranA moTA bhAganA, rivAjo prAyaH anartha vadhAranAranA ja hoya che. paraMtu ApaNI A kathAnA pAtromAM thayele lAbha samajavA yogya ane bhalabhalA manuSyAne paNa anumeAdanA karAve tevA heAvAthI, vAcakAne paNa lAbhanu kAraNa thaze. bihAranA eka gAmaDAmAM, ajaina vidvAneAmAM ghaNI khyAtine pAmelA, brAhmaNa kuLamAM janmelA, maMDanamizra nAmanA eka paMDitajI hatA. temanAM prAya: khAlakAlamAM lagna thayelAM hatAM. mAtApitAne satAnamAM eka ja putra hatA. pitAnI pAse vyAkaraNa, kAvya, koSa, nyAya ane bIjA paNa dArzanika viSayanA, ghaNA granthAnA abhyAsa karyAM hatA. abhyAsa ja nahIM, cAvIseka kalAka vAcana-manana ane nidvidhyAsanamAM ja pasAra thatA hatA. seALa sattara varSanI vaye pitA paraleAkavAsI thayA haze. tethI mAtA putra ejaNa Gf rahyAM hatAM. pitAnI maravidhi patI gayA pachI, maMDanamizra potAnA vAMcana ane navA graMthA banAvavAmAM ja dattacitta rahetA hatA. gharanI pachavADe gaMgA nadI hovAthI, savAramAM vahelA UThI jhADApesAbanuM, snAnanuM ane saMdhyAnuM kAma patAvI, peAtAnA kArya mAM lAgI jatA hatA. temanI paraNelI kanyA paNa, have seALa sattara varSanI thavAthI, mAtAe pIyarathI peAtAnA ghera melAvI hatI. ma`DanamizranAM mAjI ghaNAM ja dharmapriya hatAM. kathA-vArtA sAMbhaLavA paNa jatAM hatAM. TAImasara rasAI banAvIne, putranA oraDAmAM mUkI jatAM hatAM. paraMtu khakhaDATa ke zabdoccAra karyA vagara, bhANuM mUkI javuM ane putra jamI rahe tyAre, bhANuM pAchuM laI javAnA rivAja hatA. mAjI putranA bhaNatara ke grantha lekhanamAM, Dakhala na thavA devAnI kALajI rAkhatAM hatAM. tethI vakhate koI ahAranuM mANasa Ave teA, mAjI peAte patAvI letAM hatAM. gharanA lAvavA-mUkavAnA vahevAra, mAjI calAvatAM hAvAthI, putra maMDanamizrane, peAtAnA vAMcana ke grantha racanAmAM, gheADI paNa Dakhala AvatI nahIM. maMDanamizranI patnI AvyA pachI, prAraMbhamAM teNInI memAnagIrI sacavAI gaI. eka divase mAjIe putravadhUne kahyuM, Aje rasAInuM bhANuM mArA putranA oraDAmAM tuM mUkavA jA. paraMtu gheADo paNa khakhaDATa karIza nahIM. tene bolAvIza nahIM. bhAthuM mUkIne pAchI cAlI Avaje, ane jamI rahyA pachI paNa, cUpacApa bhANuM laI Avaje. uttama AtmA putravadhUe, sAsujInI sUcanA kharAkhara sAcavI. bhANuM mUkyA--
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ padwww w . 331 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI lAvavAnI vidhi pUrNa thavA chatAM, maMDana mizrane pitAnA jJAnAdhyAsamAM Dakhala thaI nahIM. A pramANene vidhi kAyamI banI gaye. nirvikAra bhAmatI (maMDana mizra paMDitajInI patnInuM bhAmatI nAma hatuM) sAsujInI sUcanAne dhyAnamAM rAkhI, pitAnA patine pate gharamAM vase che, evI jANa paNa thavA dIdhI nahIM. prazna : mAjIe pitAnI putravadhUnA gharamAM AvyAnI putrane jANa kema na karI? daMpatIdharmane kema gheDo paNa Adara nahIM? bhalA ! gharamAM mahInAo ke varSo sudhI, trIjuM mANasa agara pitAnI patnI, AvyA jeTalI khabara paNa na paDe e kema mAnI zakAya? uttara : jJAnI puruSe pharamAve che ke, jene jJAnAmRtanuM bhajana gamI gayuM hoya tevA AtmAone bhaNavAnA, grantha vAMcavAnA, tene navA- grantha tarIke gUMthavAnA vicAre sivAya bIjA vicAro AvatA ja nathI. prazna : bhale ApaNe mAnI laIe ke, paMDitajI maMDanamizra bhaNavAnA vyasanamAM viSayavAsanAone samajyA na hoya, athavA dhyAna dorAyuM na hoya, paraMtu temanI patnI sarvathA avikAra kema rahI zake ? uttara : AkhuM jagata vAsanA vikAra ane viSayamAM DUbI gayeluM hovAthI, uparanA maMDanamizra ane temanI patnI bhAmatInA, vartana mATenI kathAmAM, avizvAsa thAya te banavA yaMgya che. paraMtu jaina itihAsamAM AvA banAve, athavA AnAthI paNa vadhI jAya tevA banAve, ghaNu banyA che. jue, kayavannA nAmanA vaNIka putre lagna karyA pachI, varSo sudhI potAnI paraNelI patnI-yazomatIne vikArabhAve joI na hatI. belAvI na hatI. prasannacaMdra rAjAnA nAnA bhAI valkalaMcIrIo, puruSo ane strIone bheda samajavA jeTalI paNa vicAraNA karI hatI nahIM. tene kaIvAra strIe jovA maLatI hatI tepaNu, te puruSa ja samajate ane puruSanA saMbaMdhane bolAvato hato. zivakumAra nAmanA rAjakumAre gRhavAsamAM rahIne, seMkaDo patnI vacce, sabhara yuvAnImAM, sADAbAravarSa akhaMDa brahmacarya pALyuM hatuM. ane teja zivakumAranA AtmAe, chellA jaMbukumAranA bhavamAM, AThakumArIo sAthe lagna karyA, paraMtu brahmacaryane DAgha lagADyA sivAya. AkhI rAta patnIone pratibaMdha karavAmAM vItAvIne, prabhAte te ATha patnIo tathA pitAnAM ane patnInAM mAtApitAone sAthe laIne, 27 jaNe sudharmAsvAmI pAse dIkSA lIdhI. mokSamAM gayA. tathA vijayakumAra nAmanA vaNika putre, pitAnI vijayA nAmanI patnI-bALA sAthe, pahelA divasathI, AkhI jiMdagI akhaMDa zIlavratanI ArAdhanA karI hatI. prazna : jaMbukumAra athavA vijayakumArane vAsanAo ja hatI nahIM. te pachI paraNyA kema ?
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 337 brahAcarya pALavAnI akhaMDa tAkAtavALA mahApuruSo uttara : jaMbukumAre lagna karyA pahelAM ja, pitAnA mAtApitAne jaNAvI dIdhuM hatuM ke, mAre paraNavuM nathI. brahmacArI dIkSita thavuM che. A vAta jaMbukumAranA mAtApitAe pitAnA vevAIone paNa jaNAvI hatI. ane kanyAonA pitAoe pitAnI bALAone paNa A vAta barAbara samajAvI hatI. paraMtu bALAone anya sAthe paraNavAnI IcchA na hovAthI, ane parasparanA mAtApitAonA AgrahathI, tathA kanyAo ema paNa samajatI hatI ke, amane joI nathI, mATe amArA pati dIkSAmAM rasa dharAve che. paraMtu parasparanA meLApa thayA pachI, dIkSAnI vAta paNa bhulAI jaze, AvI dhAraNAthI, lagna thayAM hatAM. tathA vijayakumAre lagna thayA pahelAM, zukalapakSamAM saMpUrNa brahmacarya pALavAne niyama lIdho hato. tathA bALA vijayAkumArIe paNa, sAdhvImahArAjanA upadezathI, kRSNa pakSamAM saMpUrNa brahmacarya vrata pALavAne abhigraha lIdhe hato. bhAvibhAvathI paraspara bannenAM lagna thayAM hatAM. ghaNA uccakeTinA AtmA hovAthI, eka ja zayyAmAM suvA chatAM, mana-vacana-kAyAmAM vikArane, pesavA dIdho nahIM. tathA saMpUrNa yuvAna vayamAM, eka nahIM paNa ghaNI, rUpasuMdarI patnIone, paraNyA pachI turata tyAga karIne, dIkSita thanArA gajasukumAra, avaMtIsukumAra, dhanagiri vagerenA dAkhalA jaina itihAsamAM saMkhyAbaMdha jovA maLe che. tathA A paMcamakALamAM paNa paraNavAnI taiyArImAM kumArI kanyA ane vare dIkSA lIdhAnA dAkhalA hAlamAM paNa banelA mejUda che. prazna: pitAnI dharmapatnI gharamAM AvyAnI, tathA haMmeza bhANuM mUkI javAnI, paMDita maMDana mizrane khabara paNa na paDI e kema mAnI zakAya? uttaraH jJAnI mahApuruSe kahe che ke bhaNavAmAM lIna thayelA mahAtmAone khAvAnuM yAda AvatuM nathI. kherAkanA svAdanuM dhyAna rahetuM nathI. pAse thaIne hajAro mANase cAlyAM jAya to paNa khabara rahetI nathI. mATe ja jJAna-dhyAna-cAritra-tapamAM taraboLa banelA mahAmunirAje, koDa pUrava sudhI paNa cAritra pALe che. chatAM pAMca mahAvrate paikI ekamAM paNa aticAra lAgatuM nathI paraMtu saphaTIka jevuM nirmaLa jIvana jIvI, mekSamAM ke vizrAma levA svargamAM jAya che. prazna: keTalAkonI evI dalIla hoya che ke, A kALanA jIvonuM, utkRSTa cAritra hoya topaNa, bakuza ane kuzIla nAmanAM be cAritre ja hoya che. tethI bakuza eTale kAbaracitarUM ane kuzIla eTale ghaNuM devALuM, jJAtipuruSe ja pharamAvI gayA che. pachI
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mAjIsAI ApaNe A kALanA ArAdhakAmAM chidro zodhavAM, te dUdhamAMthI pe'rA zeAdhavA jevuM zuM nathI lAgatuM? uttara : A dalIla vyAjabI nathI. cAritra pAMca prakAranAM hAya che. temAM badhA ja kALamAM sAmAyika ane chedepasthApanIya cAritravALA, chaThThA sAtamA guNa ThANe hAya che. ane A be cAritramAM, akuza ane kuzIla cAritra hoya che. paratu AvA cAritravALA pUnA sUrivAcaka ane munirAjonAM jIvanacaritra vAMcanArane, doSa kAMya dekhAya ja nahI. kevaLa tyAganA ane guNanA ja varNanA hAya che. pUnA vItarAganA mahAmunirAjone, vAMcanArane, uparanI paDavAI vAte sAMbhaLavI game ja nahI. vItarAganA mahAmunirAjonA jIvanacaritrAmAM, samyagdarzana-jJAna-cAritra- tapanI cheLe uchaLatI hAya che, temanA jIvanAmAM amArA jevAonA AcArAnI samAnatA kema kalpAya ? prazna : to pachI khakuza-kuzIlAdi cAritranA atha barAbara samajAvA; kevA thAya che ? uttara : pujAvarA-vhIha nitracchannatA nirjanmyA: Iti tatvA a. huM sU. 48 artha : zraddhAthI apatita ane prasaga Avelabdhi prayAgamAM vaparAya tene pulAka cAritra jANavuM. zraddhAthI bhraSTa thayA vagara, vakhate AcArAmAM zithilatA AvI jAya che. tene akuza cAritra jANavuM tathA kuzIla cAritranA be bheda che. pratisevanAkuzIla ane kaSAyakuzIla. temAM pratisevanA kuzIla cAritra, mULa guNamAM doSa lAgavA de nahIM. paraMtu kayAMka uttaraguNAmAM doSa lAgI jAya. tathA kaSAyakuzIla prasaMgeA maLavAthI, kaSAyA AvI jAya. tathA vItarAgachadmasthanuM cAritra nigrantha hAya ane teramA-caudamA guNaThANe sajJa kevalajJAnI bhagavAnanuM cAritra snAtaka cAritra jANavuM. prazna : akuza ane kuzIla cAritravALAne dASA paNa lAgI jAya che. A vAta sAcI ne ? uttara : bhAgyazALI AtmA ! uparanA vaNu nAthI e nakkI thAya che ke guNaThANI AtmAone paNa, vakhate AvA doSo lAgI jAya che. jo ema na mAnIe tA, cAritranA pAMca prakAromAM (sAmAyika, chedepasthApanIya, parihAravizuddhi, sUkSmasa parAya; ane yathAkhyAta ) pulAka, akuza ane pratisevanA kuzIla sAdhuene, sAmAyika ane chedepasthA panIya cAritra lAbhe che. e kema banI zake ? tathA chaThThA guNuThANA sudhI madya, viSaya, kaSAya, nidrA; ane vikathA, A pAMce pramAdo mAnelA che. A pAMca pramAdyonuM samana karanArane guThANuM Ave ja nahIM. tathA chaDAguNuThANAvALAne paNu, kRSNa-nIla-ane kApAtalezyA, paNa AvI javAnA
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 339 bakuza ane kuzIla cAritrane vicAra saMbhava che. AvA badhA doSa guNonA ghAta karanAra che. te te denuM samarthana karIne, ApaNuM paDavApaNAne, bacAva karavA mATe nathI. paraMtu AtmAne jAgatA rahevA mATe che. jema itihAsamAM ane vartamAnamAM, caro evA che ke rAjAnA bhaMDAra paNa teDI zake che. mATe ApaNI jevA ochI tAkAtavALA mANasoe jAgatA rahevuM joIe. AvI cetavaNI dhyAnamAM rAkhIe to, luMTAvAnA prasaMge AchA bane, paraMtu rAjAe luMTAyA te, ApaNuM zI tAkAta ? AvI vevalI vAto karIne, bAraNAM ughADAM mukIne, nirbhaya uMghanArA mANaso DAhyA nahIMpaNa zuddhamUoM ja kahevAya. prazna : bakuza ane kuzIla cAritramAM, deSa ghaNu ane guNa thoDA e kharuM ne? uttara : tIrthakaronA samayamAM paNa bakuza ane kuzIla cAritro ja hatAM. paraMtu mahAnubhAvoe samajavuM joIe ke, AvA cAritravALA paNa bAre mAsa prAyaH vigayanA hatA. bAre mAsa chaTha, aThama, cAra, pAMca, aThAI, vagere tapa karanArA hatA. ochAmAM ochuM nityabhakta eTale ekAsaNuM to hoya ja, evA moTA nAnA tapa ja karanArA hatA. bakuza ane kuzIla cAritrane (pratisevanA kuzIlane ) chaThuM, sAtamuM, guNaThANuM paNa hoya, tathA kaSAyakuzIlane cha-sAta-ATha-nava sudhI guNaThANA heya. dazamuM guNaThANuM paNa hoya tathA parihAravizuddhi ane sUphamasaM5rAya cAritra paNa hoya che. tathA bakuza ane pratisevanA kuzIlane utkRSTa dazapUrva sudhInuM zrutajJAna hoya che. dazapUrva prAyaH apramAdI hoya che. dazapUrvI mahA guNanA bhaMDAra hoya che. prAyaH apasaMsArI hoya che. praznaH ema kahevAya che ke caudapUrvI paNa paDIne ghaNe saMsAra bhaTakavA cAre gatimAM jAya che. uttara : jema kroDapati hajAremAM keka devALuM paNa kADhe. tema hajAre zratadharomAM keI AtmA, nidrA vikathA pramAdane vaza banIne, paDI paNa jAya. paNa evuM bahu alpa bane. caudapUrvIo sarvakALa apramAdI jAgatA hoya che. potAnI to nahIM. paraMtu guNanA dariyA ziSyanI paNa, theDI bhUla calAvI letA nathI. jema sthalabhadramuni mahAguNI hatA. brahmacArI puruSamAM, rekhA samAna hatA. teozrI bhadrabAhusvAmI pAse bhaNatA hatA, dazamuM pUrva saMpUrNa thavA AvyuM hatuM. artha paNa thayA hatA. pAchalAM cAra have bhaNavAnAM hatAM. tevAmAM temanI sAta sAthvI baheno, vAMdavA AvyAM hatAM. temane camatkAra batAvavA sihanuM rUpa banAvIne beThA. sAdhvIo Ine bIyAIne nAzIne bhaya ane zeka vaDe kaMpatAM guru pAse AvyAM. bhadrabAhu svAmIe jJAnathI, sthUlabhadranA siMha rUpane joyuM. sAdhvIne punaH javAnuM
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI pharamAvyuM. sAdhvI vAdIne gayAM. sthUlabhadra mahAmunine, gurujIe ghaNe Thapako Apyo ane have pachI zrutajJAna navuM bhaNavA mATe, agya TharAvyA. zrI saMghe ghaNo Agraha karavAthI, chellAM cAra mUla mAtra bhaNavA hA kahI. paraMtu temaNe bIjAne bhaNAvavAM nahIM. vItarAgane mahAmunirAjone chaThe guNaThANe pramAdI kahyA che. paraMtu te pramAda paNa tAkAda vagarane hoya. mATe ja sAtame guNaThANe caDI zake. zreNI mAMDI ATha, nava, deza, agyAra, bAra, vagere guNaThANA paNa pAme che. tathA chellA jinezvaranA munione vakra ane jaDa paNa kahyA che. te AgalA jinezvaranA mahAmunirAjonI apekSA, keIka vakra ane jaDa paNa hoya badhA ja ane chevaTa sudhI vakra ane jaDa ja rahe te kevaLI bhagavAna thaI mokSa kema pAmI zake? kaI jAya ja nahIMne? paNa evuM nathI. tathA vAcaka mahAzaya samajI zake che ke, pahelA jinezvaradevanA tIrthanA sAdhuone zAmAM mRdu ane jaDa-bheLA ane ochI akakalavALA kahyA che. A vAkyone artha ja pakaDI rakhAya te bhoLA ane akkala vagaranA sAdhuo dharma samaje paNa nahIM ane pAme paNa nahIM. ane zrI RSabhadeva svAmInA zAsananA asaMkhyAtA kaTAkaTa mahAmunirAje te phakata mokSa ane anuttara vimAnamAM ja janArA thayA che. juo zAstra : bharatAdanu santAne, sarveSi bharatavaMzajAH / ajitasvAminaM yAvad, anuttara zivAlayAH // 1 // artha : zrI RSabhadeva svAmI ane ajItanAtha svAmInA vacamAM, zrI RSabhadeva svAmInA tIrthamAM, phakta bharata mahArAjanA ja vaMzamAM, asaMkhyAtA mahAmunivare mokSamAM ane anuttara vimAnamAM gayAM che. prazna : uparanA kalekamAM koI paNa saMkhyAvAcaka zabda nathI. te pachI asaMkhyAtA kema kahevAya? uttara : zrI RSabhadeva svAmI ane ajitanAtha svAmI vacce, paccAsa lAkha koTi sAgaropamanuM AMtarU che. daza kaTArkaTi palyopama vaDe eka sAgaropama thAya che. ane asaMkhyAtA kaTAkaTi varSanuM eka palyopama thAya che. eka palyopama jeTalA kALamAM paNa corAsI lAkha pUrvanA AyuSavALA asaMkhyAtA munirAje thAya che. eTale be tIrthakara denA aMtaramAM asaMkhyAtA mahAmunirAja thayA hoya te yukitayukata samajAya tevuM che. prazna : to pachI bakuza ane kuzIla zabdanA artho kema ghaTI zake?
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 341 cAritranI vizuddhinI samajaNa uttara : yathAvAta cAritra ane nigrantha tathA snAtaka munibhAvanI apekSAe, bakuza ane kuzIla cAritra, sadoSa ane sAticAra manAya che. paraMtu sarva saMsArI jInI sAthe sarakhAvatAM, anaMta guNa vizuddha che, ema samajavuM. vAMco zAstronA abhiprAyo : utkRSTAddezavirateH sthAnAtU sarvajaghanya / sthAnatu sarvavirate ranantaguNato 'dhikaM // 1 // artha : uMcAmAM uMcuM zrAvakapaNuM AvyuM hoya, tenI jeTalI karma nirjarA thAya, tethI, cheDAmAM thoDA sarva cAritranI nirjarA, anaMtaguNa jANavI. tathA vaLI- AjanmArAdhitAd deza-saMyamAd yat phalaM bhavet / antarmuhUrtamAtreNa tat punaH sarvasaMyamAt // 1 // artha : AkhI jiMdagI uttamakoTinI zrAvakapaNunI ArAdhanAnuM phaLa, nirdoSa sAdhupaNuM, sarvavirati dazA, bhAvasAdhupaNuM mAtra aMtamuhUrta Ave to uparanuM phaLa thAya che. A varNanathI cAritranI ArAdhanAnI nirmaLatAne khyAla AvI zake che. A badhAmAM chaThA, sAtamA, AThama, navamA, dazamA, sudhI yathAyogya bakuza ane kuzIla cAritra ja sarva jImAM (cAritradhArIomAM) hoya che. ane AvA cAritradhArI munirAje eka kAlacakamAM aDhIdvIpamAM, paMdare kSetramAM, yathAyogya asaMkhyAtA koTAkoTi pramANa thAya che ema samajavuM ane agyAra, bAra, tera, cauda guNaThANa sivAya, AgalA pAMce guNaThANe A be cAritra ja hoya che. A badhAM varNanothI vAcake samajI zakaze ke jagatamAM. paththarA-roDAM ane kelasA ghaNA hoya che tema kyAMka kyAMka hIrAo ane ratna paNa jarUra pAke che. tema vikArothI bharelA saMsAramAM avikArI jIvo paNa ghaNA thayA che. hamaNAM paNa janme che. thavAnI paNa jarUra haze ja mATe maMDana mizra ane mahAsatI bhAmatInI vAta paNa samajAya tevI che. maMDana mizra paMDitajI ekavAra kAMIka padArtha vicAramAM uMcuM mukha karIne, pitAnI beThakanA oraDAnA praveza dvAra sanmukha beThA hatA. teTalAmAM rasoI banI gaI hovAthI, raInuM bhANuM laIne, temanI patnI AvI. maunapaNe mUkIne javAnI hatI. paraMtu paMDitajIe pUchyuM, tame koNa cho? mAjI kema nathI AvyAM ? hameza mAjI bhANuM mUkI jatAM haze? Aje tame koNa che ? paMDitajInA praznonI paraMparA sAMbhaLI rahelI bhAmatI muMjhAI gaI. uttara ApI zakI nahIM. paraMtu atyAra sudhInI sAcavI rAkhelI, dhIraja khavAI gaI. AMkhamAM codhArAM AMsu cAlyAM. paMDitajIne paNa Azcarya jarUra thayuM. ane vicAramAM paDayA. tyAre bAI
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34re jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI bolI, "svAmInAtha, huM tamArI paraNelI patnI chuM." paMDitajI vadhAre pUchavA jatA hatA teTalAmAM mAjI paNa AvyAM. ane bAlyakALanAM lagna ane bhAmatInI yauvanavaya, patinA ghera AvavAne prAraMbha, mAtAnI zikhAmaNa, adhyayanamAM vinA na pADavAnA kAraNe, mAtAe putravadhUne samajAvelI sUcanA, putravadhUne putrIne peThe rAkhavA, sAcavavA, samajAvavAnA mAtAnA udyama, putravadhUmAM rahelI vinayAdi lAyakAta, AvI badhI anamedanIya vAta saMbhaLAvI, putrane saMzaya mukta banAvyA. prazna : mAtAe pitAnA putra ane putravadhUnI paraspara oLakhANa kema na ApI? uttara : uttarottara bhUtakALa e hato ke, meTA kuLanAM varakanyAnAM mAtApitAo pitAnA saMtAnamAM uttama saMskAro nAkhavA khuzI hatAM. teo zIlavrata ghaNuM pALe evuM paNa icachatAM hovAthI, paraNelI kanyA ghaNo bhAga pIyaramAM ane cheDe bhAga sAsarAmAM rahetI hatI. Ama thavAthI vadhAre zIlavata sacavAvAthI, baMnenA zarIramAM Arogya sAthe zarIramAM tAkAtane saMcaya thato hato. niyamita athavA ghaNuM brahmacarya pALanAra mAtApitAnAM saMtAne paNa hRSTapuSTa ane bharAvadAra, nIrogI ane bahAdura janmatAM hatAM, zaMkAI te kyAMya dekhAtI nahIM. mATe vANiyAo paNa laDAio laDIne, dharma tathA dezane sAcavI zakatA hatA. prazna : te pachI paraNavuM, lagna karavAne artha zuM ? uttara : paraNavuM, lagna karavAne artha-puruSa ke strIo parapuruSa ke parastrInA vyabhicArI na bane, vyabhicArathI sadA nivRtta rahevA, lagna karavA paDe che. paraMtu lagnane artha bAre mAsa maithuna sevavuM ja evo nathI. jeTaluM zIlavata vadhAre sacavAya teTaluM vadhAre taMdurasta jIvana jIvAya che. raghuvaMza vagere kAvyamAM, tathA rAmAyaNa mahAbhArata vagere purANamAM, ajaina paMDite paNa lakhI gayA che ke, saMtati mATe patnI grahaNa karavI. ekAda saMtAna thAya pachI mithunathI virakata banavuM. eNuM sevavuM, ghaNA jAgatA rahevuM. prazna : pAse pAse vasanArane brahmavrata kema sAcavI zakAya ? uttara : mATe ja mahApuruSoe ekazacyA upara nahIM paraMtu eka oraDAmAM paNa sUvuM nahIM. jema trizalAdevI ane devAnaMdAnA varNanamAM svapna saMbhaLAvavA jatAM prabhujInI mAtA, pitAnI zayyAmAMthI UThI, pitAnA oraDAmAMthI nIkaLIne, svAmInAtha siddhArtha rAjAnA ane RSabhadatta vipranA oraDAmAM gayAM jaNAvyuM che.
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIlavrata pALavAnA rIvAje 343 mahApuruSonA varNanathI samajAya che ke, pati-patnI judA-judA oraDAmAM zayana karatAM hatAM. te siddhArtha rAjA ane RSabhadatta vipranA varNanathI puravAra thAya che. jema agnine dUra rahIne sevanAra dukhI thato nathI. paraMtu bedarakAra saLagI jAya che. tema strI sevana paNa ochAmAM ochuM hoya tevA AtmA zarIramAM kaMgALa thatA nathI. paMDitajI maMDanami pitAnI patnImAM ghaNI lAyakAta jaNAyAthI, vartamAnamAM pote je pustaka upara TIkA lakhatA hatA, te TIkAnuM bhAmatI TIkA evuM nAma rAkhyuM. mahAsatI bhAmatIdevIe pachIthI paNa, pitAnA svAmInA paThana-pAThana-adhyana-adhyApanamAM zakya evI badhI sahAya ApI hatI. ane vidvAna patinA sahayogathI pite paNa viduSI banI hatI. A sthAne paMDitajInAM mAtAne hajAre dhanyavAda ghaTe che ke, jemaNe putranA saMsArane piSaNa ApavAnuM aTakAvIne paNa, putranA svAdhyAya ane adhyayanane bagaDavA dIdhuM nahIM. tathA patnI bhAmatIdevIne paNa apAya teTalA dhanyavAda cheDA che ke, jeNae sAsunI AjJA anusAra vartana cAlu rAkhyuM. patinA sukhane gauNa banAvyuM. viSayanA svAda karatAM paNa vaDIlenA vacananuM pAlana, amRta jevuM AcarI batAvyuM. AvA bhAgyazALI cho vItarAga zAsana pAmyA hota to, pAMcamA ArAmAM paNa saMsArane Treka karI zakata. prazna : zuM jainadharma pALanArAonA kuTuMbomAM na janme te mokSa pAme ja nahIM ? uttara : jaina dharma pALanArAonA kuTuMbamAM janma pAmanArA mokSa pAme, te dA nathI. jena kulemAM janmelA paNa bedarakAra hoya, athavA dharmane nahIM samajanAra, agara samajavA chatAM paNa svaccheda vartanArAo, dharmanA nAme carI khAnArAo, anaMtA je durgatimAM gayA che. saMsAramAM bhaTake che. ThekANuM paDayuM nathI. mAtra nAmanA jenone paNa mokSa maLe ja e IjAro nathI. prazna : to pachI jena hoya te mekSamAM jAya. bIjA na ja jAya A vAta sAcI nahIM ja ne? uttara : upakArI puruSone pakSapAta vezadhArI jene mATe nathI. paraMtu pUjya puruSanI evI dalIla che ke, bhAvathI jainadaSTi AvyA vinA, keIpaNa AtmA mokSa pAmyA nathI. pAmI zake ja nahIM. pAmaze paNa nahIM. jue kalikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdrasUri mahArAjanAM vacane pare sahasrAH zaradaH tapAMsi, yugAMtaraM yogamupAsatAMca / tathApi te mArga manApatanto na mokSyamANA aSi yAnti mokSaM // 1 // artha : bIjA badhA darzanakAre, athavA dharmAntarane mAnanArA, hajAro varSo sudhI, athavA yugAntare sudhI, meTI tapazcaryA karatA hoya, yoganI upAsanA karatA hoya,
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 jitezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI meATA vairAgI hAya, mekSanA ja abhilASI hAya, tepaNa jinezvaradevAnA zAsananA samajaNapUrvaka Adara na thAya te, tevA AtmA paNa mekSa pAmI zakatA nathI. TuMkANamAM AtmAmAM jenI dRSTi prakaTa thayA vinA meAkSanI prApti thatI nathI. e vAta dalIleAthI paNa samajI zakAya tevI che. jinAlayamAM jatA hAya ? sAmAyika jaina kahevAya ? prazna : jainI dRSTi eTale zuM. huMmeza pratikramaNa-pUjA pauSadha karatA heAya tevA AtmA bhAva uttara : jema auSadheA roganAzanAM kAraNa che. tema jaina dharmAMnI kriyAe paNa bhAva jainatva lAvavAnuM kAraNa che. paraMtu auSadha paNa samajaNapUrvaka vaidyanA vacanane dhyAnamAM rAkhIne, lenAranA rAgaiA mITAvI zake che. mATe ja pahelA vaidyane samajavA joI e. suMThanA gAMgaDA mAtrathI gAMdhI thayA jevA, vaidyothI rAga maTe nahI, maraNa paNa karAvI nAkhe tema bhavanA rAga miTAvanAra bhagavAna jinezvaradevane, paNa zeATakA eLakhavA joI e. tathA te prabhujInA vacanAne arpaNa thayelA hAya tevA, guruone zeAdhi kADhavA joI e. nAmadhArI ke. jaina vezadhArI guruopaNa, kalyANa karavAnI jagyAe avaLA mArga paNa atAvI nAkhe che. mATe ja deva-guru-dharma A traNe vastu tenA yathArtha svabhAve samajIne, te vastumAM tanmaya-svabhAve apaNu thavAya tA ja, AtmA bhAvathI jaina ane che. prazna : game te janmamAM, dezamAM, vezamAM, ke sthAnamAM bhAva jainatva kema na Ave ? uttara : A dezamAM Aya kuLAmAM deva-guru-dharmanA najIka sahAvAsamAM paNa AtmAmAM gaveSaNa dazA prakaTa thAya, dharmAMnI kSudhA jAgelI hAya, tevA AtmAne, bhAva jainatva prApta thavAnA, rAjamArga gaNAya. sIvAya te bhavasthiti paripAka vigere, prakhala kAraNanI AgevAnI heAya teA, Adra kumAra ane dRDhaprahArI jevA paNa pAme che. tevAone kaiAI paNa dezamAM, ke sthAnamAM, ke vezamAM paNa, jaina dharmanI prApti thaI jAya che, ane cAre gatinA jIvA samyatva pAmI zake che. samyakatvanI prApti eja bhAvadharmanA pAyA gaNAya che. prazna : ghaNA uttama AtmA heAya. zIla ane tapa paNa khUba ucca ane nirmaLa hAya. tyAga ane nispRhatAnI parAkASTA hAya, tevA AtmAe meAkSa kema na pAme ? uttara : jIvamAM anAddikALathI, aThThA jamAvIne beThelA, mithyAtva-avirati-kaSAya ane yAga A cAra vastue vaDe kama baMdhAya che. A cAranI hayAtI hAvAthI ja rAga-dveSa ane ajJAnatAnuM jora DhIluM paDatuM nathI. ajJAnatAnA kAraNe ja AtmA sAcI vastu samajI zakatA nathI. ajJAnatAne paravaza AtmA ja, guNa-guNIne oLakhatA nathI, eLakhANanA abhAve rAgadveSanI mamrutA thatI nathI. tethI ja mUkha AtmA, mahAguNI vItarAga devane, deva tarIke, svIkAra karI zakatA nathI. kaMcanakAminInA tyAgI, nittha gurune eLakhatA nathI. temanI pAse jatA nathI.
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 345 vRddhavAdinI dIkSA ane jJAna meLavavAne rAga tathA parasparanA virodha vagaranI, prANImAtrane vega ane kSemane karanArI, zrIvItarAganI vANI paNa, mUrkhajIva sAMbhaLato nathI. vAMcatA nathI, tethI prANI mAtranI dayA samajAtI nathI. ane pALI zakAtI nathI. pAMca mahAvratane, pAMca AcArane, pAMca samitine, bAhya atyaMtara, bAra prakAra tapane, caraNakaraNa sittarIone, chakkAya prANI mAtranI dayAne samajato nathI, Adara nathI, amalamAM mUkatA nathI. te kAraNathI AtmAmAM sarvaprakAra saMvara ane nirjarA na AvavAthI kama kSaya thAya nahIM, mATe mokSa pAmI zake nahIM, A vAta taddana samajAya tevI che. Iti sAsujInI AjJA pALanArI bhAmatI brAhmaNanI kathA saMpUrNa mahAvidvAna hevA chatAM, saMghanI AjJAne svIkAra karanAra, siddhasena divAkara sUri bhagavAna mahAvIra svAmInA zAsanamAM, vidyAdhara nAmanA vizALa gacchamAM, prasiddha zAsana prabhAvaka, jainAcArya pAdaliptasUri mahArAjanI paraMparAmAM, skaMdilAcArya nAmanA AcArya hatA. teo bhagavAnane, hajAre ziSya-praziSyane parivAra hato. ekavAra sUri mahArAja, vihAra karatA gauDa dezamAM padhAryA. te dezamAM, kezalA nAmanA gAmamAM mukuMda nAmane brAhmaNa raheto hato. teNe AcArya mahArAjanI dharmadezanA sAMbhaLI. saMsAranI bhayaMkaratAne khyAla Avyo. ane be hAtha joDIne bolyA, bhagavana ! yadi mArAmAM yogyatA jaNAtI hoya to, saMsAra sAgaramAM naukAsamAna, bhAgavatI dIkSA ApI upakAravaMta bane. gurumahArAje temane yogya jANI dIkSA ApI. ane haMmeza upayogI kriyAomAM avazya jarUrI sUtrone, abhyAsa karavA lAgyA. paraMtu trIjI vaya thayelI hovAthI, bhaNeluM yAda na rahevAthI, khUba jorathI gokhatA hatA. avAje ghaNuM thavAthI, sAthenA munirAjone kaMTALo AvatuM hovAthI, koI sthavira munirAje mIThAzathI zikhAmaNa ApI. "guNu bhUSaNa keTIra sama, guNa maNi rahaNuM khANu, viveka ratna cintAmaNi, guNa tArA gaNu bhANa." " dukhavana dAvAnala same, ajJAna timira dinakAra, sukhasaMpar suravelaDI, viveka guNabhaMDAra." "AtamamAM Ave ghaNA, suMdara guNa samudAya, | paNa je ya viveka te, badhA nakAmA jAya.' 44
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI guNa eke yadi noya paNa, viveka sAro hoya, tArA gaNa viNa ekale, taraNI dinakara teya." "eka subhaTa saMgrAmamAM, jema vijaya varanAra, tema viveka sai doSane, kSaNamAM kSaya karanAra." "heya hajAro phAtaDA, paNa raNajita na thAya, viveka vagara guNa gaNu badhA, sAva nakAmA jAya." bhAgyazALI AtmA ! bhaNavuM-gaNavuM, veyAvacca karavI, badhuM ja viveka vagara nakAmuM che. jema badhA alaMkAramAM mugaTa moTe che, tema badhA guNomAM viveka paNa mugaTa samAna jANo. jema hajAre tArA prakAza ApI zakatA nathI, paraMtu eka sUrya ghaNe prakAza ApI zake che. tema tArA jevA bIjA badhA guNo Atmahitakara thatA nathI. paraMtu eka viveka ghaNe lAbhakArI bane che. tame abhyAsa kare che te anudavA gya che. ATalI vRddha vaye dIkSA lIdhI te dhanyavAda che. dIkSA levA chatAM, jJAna na meLavAya te, jIva-ajIvanI samajaNa paDatI nathI. jIva-ajIva na samajAya te, jIvadayA paLe nahIM. jIvadayA na paLe te, cAritra Ave nahIM, Take nahIM, mATe jJAnane abhyAsa anumodanIya hovA chatAM, sAthenA munirAjene kaMTALo Ave nahIM. te paNa dhyAna rAkhavA jarUrI che. tamArA joradAra avAjathI badhA sAdhue kaMTALe che. vaDIlanI zikhAmaNathI mukaMdamuni zeDA divasa dhIme dhIme gokhatA hatA. paraMtu pAchA bhUlI gayA. vaLI jorathI ghoSaNA karavA lAgyA. tethI eka divasa, gusso nahIM paNa gammatathI; koI sAdhue TIkhaLamAM mukuMda munine kahyuM, bhalA mANasa! ATaluM utAvaLuM belIne, badhAne zA mATe kaMTALo karAve che ? ATalI vRddha uMmare dIkSA lIdhI che. Avo bhaNavAne rasa hato, jarA vahelA thavuM hatuM ne? have tame zuM sAMbeluM kulAvavAnA che? mukuMda munine AvAM vAkya sAMbhaLavA gamyAM nahIM. paraMtu avasara ane yuktivALAM hovAthI, maunapaNe sAMbhaLI lIdhAM. Akho divasa zUnya manathI besI rahyA. vicAra AvyA, vaya thaI gaI che. jJAna caDatuM nathI. "jJAna vagaranA mANaso paNa, pazu jevA gaNAyA che." keIpaNa bhoge jJAna meLavavuM. sarasvatInI kRpA vagara sarvazAstro pAmI zakAya nahIM. mATe gurujInI AjJA ane AzIrvAda laIne, sarasvatInI ArAdhanA karuM. potAnA vicAre gurUjIne jaNAvyA. guru mahArAje paNa vRddhaziSyanI yogyatA vicArIne AjJA ApI. mukuMda muni paNa bharUca nagaramAM, nAlikeravasahI nAmanA jinAlayamAM,
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 347 vRddhavAdisUri mahArAja ane siddhasena paMDitane zAstrArtha AvIne, padmAsana lagAvIne, sarasvatI devInuM dhyAna zarU karyuM. evIhAra ekavIsa upavAsa, mananI ekAgratA, sAtvikabhAva, "pArtha dhAma yA ke vAtA"iI bhale deha kSaya pAmate, (paNa) avazya karavuM kAma." badhA anukULa saMge maLavAthI, sarasvatI sAkSAta thayAM ane belyAM, bhadra! dhyAnane tyAga karIne mArI sAmuM je ! AjathI have tArA sarva manoratha siddha thaze. tuM kyAMI skUlanA pAmIza nahIM. sarvadezamAM, sarvatthAmAM, badhA vAdIonI sabhAmAM tamArI jIta thaze. tamArA vaDe jainazAsananI prabhAvanA thaze. bolIne mRtadevI adazya thayAM. ane sarasvatI prasAda pAmelA muni, guru pAse AvyA. sAdhuonI sabhAmAM, hajAro AstikonI hAjarImAM, muzaLa maMgAvI, prAsuka jaLa chAMTIne, muzaLane puSpo ugADyAM. ane temanAmAM yogyatA jaNAvAthI, gurujIe AcArya padavI ApI. tathA vRddhavAdI sUri evuM nAma ApyuM. ane guru mahArAja skaMdilAcArya bhagavAna anazana karI svarge sidhAvyA. tethI gurumahArAjanA virahavALA sthAna pratye aNagamo thavAthI, bharucca zaherathI vihAra karIne, vRddhavAdI sUri mahArAje vizAlA (ujajaina) nagarI tarapha prayANa karyuM. rastAmAM siddhasena nAmane cauda vidyA pAragAmI paMDita sAme maLe. te bANuM lakSa mALavAnA mahArAjA, tathA ujajayinI nagarInA rAjavI, vikramAdityanA purohita, devarSi brAhmaNa ane devazrIdevIne putra hatuM. te buddhi ane vidyAnA garvathI, dezadeza ane gAmogAma pharIne, vAdavivAda karIne, aneka vAdIone harAvIne, vRdhdhavAdIne khoLato Aje bhaTakAI gaye. teNe vRdhdhavAdIne kahyuM, huM tamAruM nAma sAMbhaLIne, tamArI sAthe zAstrArtha karavA AvyuM chuM. tame mAruM nAma sAMbhaLIne, bhaya pAmIne bhAgI jAva cho. paraMtu meM tamane pakaDI lIdhA che. mArI sAthe vAda kare. tame veda ane Izvara katRtvanuM khaMDana kare che. Aje huM tamane choDavAne nathI. vRddhavAdisUrIne uttaraH bhAI! vAda karavAnI amArI paNa taiyArI che. paraMtu vAda to vAdI prativAdI, sabhya, ane sabhApati, ema caturaMga kahyo che. ahIM to ApaNe be ja chIe, mATe AvA jaMgalamAM nahIM, paraMtu bharUcanA rAjAnI sabhAmAM jaIne, rAjA ane sabhyone taTastha banAvIne, vAda karIzuM. vAdavivAda taTasthonI hAjarImAM phaLavAna bane che. siddhasena e nahIM cAle. A te tamArI nAsI javAnI tarakIba che. mAre to A jagyAe ja vAda kare che. A pramANe paMDitajInA Agrahane vaza banIne, najIkanA govALIAone bolAvI sAkSI rAkhyA, ane vRddhavAdIsUri tathA siddhasena paMDitajIne vAda zarU thaye.
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI paMDitajInA mukhamAMthI potAnA pakSanI dalIle, saMskRta bhASAmAM muzaLadhAra varSAdanI dhArAnI mAphaka zarU thaI. paMDitajI khUba bolyA. paraMtu vanecara bharavADe kAMI samajyA nahIM. tethI siddhasena tarapha aNagame batAvatA, AMkha phADIne jovA lAgyA. vRddhavAdIsUri bharavADonA bhAva jANuM gayA. ane bharavADane pUchayuM, tame kAMI samajyA? bharavADe kahe che A to IrAnI lokonI bhASA jevuM che. ame thoDuM paNa samajyA nathI.tyAre vRddhavAdIsUri prAkRtajane paNa samajI zake tevI gAthA banAvIne belyA: navi mAriyai navi coriyai, paradAraha saMgu nivAriyai / thavA thoghaM kAma, maTu junA / 2 / artha : koI jIvane mAre nahIM. corI karavI nahIM. parastrIsaMga kare nahIM. tathA thelAmAMthI paNa DuM, bIjAne ApavAnI Teva pADavI. ochAmAM ochA sAdhanathI nirvAha kare. vRddhavAdInA ucita vaktavyathI, bharavADe samajI gayA. brAhmaNanI hAra ane AcAryanI jita jaNAvIne, badhA bharavADe hasI paDyA. jo ke paMDitajI vidvattApUrNa ane dalIlathI bhareluM bolyA hatA. paraMtu jevI sabhA tevuM bolavuM. svaparane upakAra thAya tevuM bolavuM. AvI samajaNanA abhAve, bharavADonA nyAyathI, paMDitajIe, potAnI hAra kabUla karI. siddhasena kahe che : "avasara saMgata bele vANa, badhI sabhAmAM thAya pramANa, sabhA virudhdha bhASaNa je thAya, paMDita paNa te mUrkha gaNAya" 1 avasarane samajI belAya, sabhA leka si rAjI thAya, svara pakSane lAbha sadhAya, te mANasa paMDita kahevAya.' che ra mATe huM mArI hAra kabUla karuM chuM. mArI pratijJA anusAre AjathI Apa mArA guru ane huM Apane ziSya thayo chuM. A pramANe paMDitajIe pitAnI hAra kabUla karI te paNa, gurumahArAja vRddhavAdIsUrie, bharucanA rAjAnI sabhAmAM aneka paMDitanI hAjarImAM vAda karIne paMDitane harAvyo. nyAyanipuNa siddhasene, pitAnI hAra kabUla karI. sUrimahArAjanA ziSya thavA yAcanA karI. sUrimahArAje, sArA divase, zubha muhUrta, siddhasena brAhmaNane dIkSA ApI; kumudacaMdra nAma ApI, pitAnA ziSya banAvyA. zAsanamAM jayajayakAra thaye. siddhasena paMDitanuM dIkSA vakhatanuM kayudacaMdra nAma temanA banAvelA, pArzvanAthasvAminI
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 349 siddhasena sarine zAsanadevIne upAlabha stutipUrNa, kalyANumaMdira stotranA chelalA cumAlizamAM lekamAM, jJAnayajJa mudrA ItyAdi akSarothI spaSTa samajAya tevuM che. munizrI kumudacandra vyAkaraNa, kAvya, keSa, nyAya, sAhitya vagere granthanA, paMDita to pahelethI hatA. ane pachI sugurunA sahayogathI, te kALanA zAne abhyAsa paNa bahu thoDA vakhatamAM ja karI levAthI; ane temanI sarvazAstranA pAragAmI tarIke, tathA bIjI paNa ghaNI yogyatAo jaNAvAthI, guruzrI vRddhavAdIsUrizvare, temane AcAryapadavIthI vibhUSita karyA. AcAryapadavI vakhate, temanuM kumudacaMdra nAma badalIne, siddhasenasUri pADavAmAM AvyuM hatuM. ane temanAthI zrIsaMghane ghaNe lAbha thavAnuM samajIne, gurumahArAjA edezadeza vicaravA AjJA ApI. tethI teo ugra vihAra karI, aneka dezo ane gAmane lAbha ApatA, ekavAra citrakUTa parvata upara padhAryA hatA. tyAM parvatanA ekabhAga upara, jADo, pahoLa, UMce, vizALa staMbha jevAmAM AvyuM. badhI bAjuthI bArIkAIthI tapAsatAM, kAcha-patthara ke mATInI banAvaTa nathI, ema cokkasa karIne, prAgadvArA samajAyuM ke, A staMbha auSanA cUrNathI banelo che. pachI buddhibaLathI, auSadhionuM mizraNa samajIne, tenA virodhI dravya ghasIne, staMbhamAM eka bAju chidra pADyuM. eTale temAM bhUtakALamAM mahApuruSoe, rakSaNa mATe sthApelAM hajAre pustake siddhasenasUrine jovAmAM AvyAM. yathAprabhAvaka caritra : punaHpunanighRSyAtha, sastaMmechidramAtanot / pustakAnAM sahasrANi, tanmadhyeca samaikSata / / temAMthI eka pustaka hAthamAM lIdhuM. ane eka patra upara lakhela lITIo paikI, eka lITI tathA eka loka vAMcIne, eTalAmAM AgaLa vadhe che, teTalAmAM zAsanadevIe, AcAryazrInA hAthamAM raheluM pustaka jhUMTavI lIdhuM. ane adazya rahIne devIe jaNAvyuM ke, A badhAM pUrvagata vacane che. AvAM pustaka vAMcavAnI tamArAmAM yogyatA nathI. sUri mahArAje be lITI vAMcI hatI. temAM pahelAmAM, suvarNa siddhine maMtra athavA AkhAya hate. tathA bIjAmAM maMtrelA sarSa pi vaDe sanya niSpanna karavAne maMtra ane AmnAya hato. A vastu pAmIne AnaMda pAmelA siddhasenasUri vihAra karIne, kara nagara tarapha padhAryA. vacce pramANa _eka pustakamAdAya, patramekaM tataHprabhuH / vivRtya vAcayAmAsa, tadIyAmolimekakAM / suvarNasiddhiyogaca, tatraprekSata vismitaH / sarSapaiH subhaTAnAMca, niSpatti-zloka ekake sAvadhAnaH puroyAvadvAcayatyeSa harSabhU H / tatpatraM pustakaM cAtha, jaheM zrIzAsanAmarI / tAdaparvagatagrantha, vAcane nAstiyogyatA, satvahAni yatiH kAla, dausthyAdeMtAdRzAmavi //
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI iMti prabhAvakacaritra, vRddhavAdI prabaMdha zlA. 70-71-72-73-74 zleAkAnA bhAvAtha upara lakhAI gayA che. prazna : vRddhivAdIsUri ane siddhasena divAkaraneA samaya, bhagavAna mahAvIrasvAmInA nirvANunI pAMcamI sadInA jaNAvyA che. ane pustaka lekhanakALa vI. ni.-sa'. dazamI sadInA aMta bhAga nakI che. teA pachI citrakUTanA staMbhamAMthI hajArA pustakA nIkaLyA te, kayAranAM, kayA vakhatanAM, ane kANe lakhAvelAM haze. uttara : jaina Agama dazamI zatAbdImAM lakhAyA jANavAM. paraMtu Agame sivAyanA bIjA uddhRta granthA pahelAM paNa lakhAyA haze. kAraNa ke A banAva jevA anAva mallavAdIsUrinA prasaMgamAM paNa banyA che. temaNe paNa gurunI manAI hovA chatAM, gurunI gerahAjarImAM, pAMcamA jJAna pravAda pUrvamAMthI pUnA mahiSa e uddherelA, nayacakra nAmanA mahAgrantha vAMcavA zarU karelA. ane zrutadevIe hAthamAMthI paDAvI lIdheA. madyamunie cha upara chaDe, nirvigaya pAraNuM, chamAsa mATe tapa karI, zrutadevInI ArAdhanA karI. zrutadevInA vacanathI, vAMcelA eka leAkanA AdhAre, dazahajAra AAka pramANu dvAdazAra naya cakra nAmanA grantha manAvyA hatA. A pramANe bIjA paNa eka jainAcAya mahApuruSane, koI deve maMtrA ane AmnAyavALuM eka pustaka ApyAnuM, varNana jANavA maLe che. tethI AgamA sivAyanA pustako navasAtANuM pahelAM paNa hAvA saMbhava che. siddhasenasUri bhagavaMtanA upadezathI kammaranagaranA, devapAla rAjA jaina thayA hatA. teTalAmAM sUri bhagavaMtanI hAjarImAMja, kAmarupadezanA rAjA vijayavarmA, meATA sainyathI, devapAla rAjAnA deza upara caDI AvyA. devapAla alpa zakti heAvAthI bhaya pAmIne, sUri bhagavaMtane, zaraNe AvyA. AcArya mahArAje suvarNasiddha maMtra vaDe iMTonA samudAyane suvarNa anAkhyuM. ane sa`pavidyAthI sa`peA pANImAM nAkhI, hathiyArabaMdha subhaTo banAvI, vijayavarmAne bhagADI mUkayA. devapALarAjA ane tenI prajAmAM dharma dRDhatA khUba thaI. ane devapAla rAjAe, gurune divAkara evI padavI ApI. tyArathI siddhasenadivAkara evA nAmanI jAherAta thaI. pachI teA rAjAe gurunI ghaNI bhakti karavA mAMDI. gurujIne, pAlakhI menA ane chevaTa hAthI upara paNa besADI rAjasabhAmAM lAvatA hatA. devapAlarAjAnI gAMDI bhaktithI, siddhasenadivAkaramAM pramAdanA vadhArA thavA lAgyA. A samAcAra, guruzrI vRddhavAdIsUri mahArAja sudhI paheAMcI gayA. ane guru mahArAjAe vicAra karyo ke pramAdane dhikkAra che. AvA vidvAna ane zAstrAnA pAragAmI paNa, bhaktonI bhaktimAM bhUlA paDIne; pramAdamAM DUbI jAya tyAre, khicArA ajJAnI jIvAnI teA vAta zuM karavI ?
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramAdanAM bhayaMkara pariNAme zAstrA kahe che ke : caudasa puvI - AhAragAya, mahAnANiNo vIyarAgAya huti pamAyaparavasA, tayaNaMtarameva caugaiA // 1 // jai cauddasapuvvadharo, vasaI nigAMe aAMtayaMkAlaM, niddApamayAo, tuM doiisa tuma nIva? // 2 // 351 artha : cakra pU^dharo AhAraka zarIra karanArA, Rjumatimana:parya vajJAnIo, tathA agyArame upazAntameAhuguThANuM-vItarAga dazA pAmelA, A badhAM uccAM sthAne che. anaMtaguNa vizuddhivALA jIvAja AvA sthAne paheAMce che. A jIvA paNa, nidrAdi paramAdanA paravaza ane teA, cAre gati bhaTakanArA paNa thaI jAya che. upakArI gurujI ziSyane zikhAmaNa ApatA pharamAve che ke, kri caudapUrvI mahAmunirAjo paNa pramAda sevIne, nigeAdamAM paTakAya che. anaMtA kALa nIkaLI jAya che. tApachI eka ja nahIM, seMkaDA pramAdAnI vakhAra jevA tuM, kayAM jaIza enA vicAra teA kara ? prazna : manaH pavajJAnI teja bhave meAkSa jAya che e vAta sAcI nathI ? uttara : manaHpavajJAnanA be bheda che, vipulamati ane Rjumati. temAM pahelu vipulamati manaH pavajJAna che. te avazyameva teja bhavamAM meAkSagAmI haiAya che. apratipAti heAvAthI, jue tattvAtha vikraya pratiSatAmyAM dioSaH / artha : RjumatimanaHpavajJAna karatAM, vipulamati manaHpavajJAnamAM, vizuddhi ghaNI hAya che. tathA AveluM nAza pAmatuM nathI. iti tatvA a. 1lA sU. 25 tathA vijayalakSmIsUri paNa kahe che. 66 re mAre jehane vipulamati teha, apratipAtipaNe upaje jIrejI jIre mAre apramAdI Rddhivata guNaThANe guNa upaje jIrejI // 1 // iti jJAnapaMcamI stavana ane Rjumati manaHpavajJAna vALA AtmA vakhate paDe paNa kharA ane kAIka bahulakasI` hAya tA nigeAdamAM paNa jAya. cAre gatimAM paNa bhaTake, jema nayasAranA bhavamAM samakti pAmele, maricinA bhavamAM jinezvaradevanA ziSya baneleA. zreyAMsanAtha svAminA samavasaraNamAM, vyAkhyAna sAMbhaLanArA, vizvabhUtinA ( 16 mA ) bhavamAM ekahajAra varSa bhAvacAritra ArAdhanArA paNu, prabhu mahAvIranA AtmA, pramAdanAja kAraNe, eka kaTAkeTi sAgarApama, eTale asaMkhyAtA kALa, cAre gatimAM rakhaDyo che. jJAnIe zikhAmaNa Ape che ke :
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35ra jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI "vahANa jevA mahAmuni, paNa bhaTakayA saMsAra, paththaranI zIlAsa, tarIza kema saMsAra." 1 maMgu jevA sUraviro, guNagaNanA bhaMDAra, | kevala rasanA doSathI, pAmyA asura avatAra." 2 ekaja cakSu doSanI, zramaNI rupIrAya, pALyAM pAMca mahAvrate, paNa bhaTakI bhavamAMya." 3 "juo lakhamaNa sAdhvI, alpa doSa mana thAya, kAlacakra cAlIzamAM, bhavamAM bhramaNa thAya." 4 "pUrvajJAna dharanArane, ratnatrayI bhaMDAra, ati alpa pramAdathI, bhaTakyA bahu saMsAra." 5 "anaMtakALathI jIvane, pramAdamAM bahu pyAra, viSaya-kaSAya-vikathA karI, bhaTake bahu saMsAra." 6 tethI vRddhavAdisUri mahArAja, veza parivartana karIne, siddhasena divAkarane pratibaMdha karavA mATe, karmArapura padhAryA. ane divAkarajI pAlakhImAM besIne rAjasabhAmAM jatA hatA, te pAlakhImAM upADanAra banIne cAlyA. rastAmAM vRddhAvasthAne kAraNe, ekavAra bevAra, vAse badalAvatAM dekhIne, pAlakhImAM beThelA sUrijI bolyA : mUrimAmarittta, dAvoyaMtaravASati? | tyAre pAlakhI upADanAra sUrijIne uttara na tathA bAdhate skndho| yathA bAdhati bAdhate // 1 // artha : ziSya pAlakhImAM beThA che. gharaDA guru pAlakhI upADI cAle che. tyAre thAkelA bhAravAhakane, siddhasenasUrie pUchyuM, kema majura ! ghaNe bhAra lAgavAthI tAre A vAMse dukhe che? A jagyA vyAkaraNane bAdhati praga azuddha che. tyArane majUranA vezamAM rahelA sUrijI kahe che. bhAI! eTale mAre vase dukhavAnuM mane dukha thAya che, enA karatAM paNa rAti kriyApada khUba dukha Ape che. tamArA jevA cauda vidyAnA pAragAmI, mahA vidvAna tarIke abhimAna rAkhanArA, rAjAnA mAnavaMtA gurujI banIne, AvuM azuddha bele che, te kharekhara moTA dukhanuM kAraNa thayuM che. majUranA rUpamAM, cAlatA gurujInI AvI bArIka Takera sAMbhaLIne, siddhasenasUri samajI gayA.
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 353 puNyathI sukha, sukhathI pramAda, pramAdathI pApa, pApathI durgati. mArA guru vinA AvI jhINI bhUla, bIjA koNa kADhI zake? kharekhara pramAdane dhikkAra che. pramAda vaza banelA pUrvadhare, pUrvanA jJAnane bhUlI gayA che. ane saMsAranI aTavImAM aTavAI gayA che. pachI mArA jevA pustakiyA paMDitanI zI visAta? mArA pramAdanI paNa parAkASTA gaNAya. je guru mahArAjAe mane mithyA mArga choDAvI, zuddha mArga batAvyo che, te gurunuM sanmAna te dure rahyuM. paraMtu uparathI mArI pAlakhInA majUra ! kharekhara pramAda je ekapaNa zatru jagatamAM bIjo nathI. majja visaya kaSAyA, niddA vikahA ca paMcamI bhnniyaa| ee. paMcaSamAyA jIvaM pADayaMti saMsAre // 1 // artha: ATha prakAranA mada abhimAna garva, pAMca indriyanA viSayo, cAra kaSAyo pAMca nindrAo, tathA strIonI, bhojananI, dezanI, ane rAjyanI kathAo, A pAMca pramAdene paravaza banelA che, manuSyagati-devagati jevAM sthAne pAmIne, vItarAgane muniza pAmIne paNa, paDI jAya che. saMsAramAM bhaTakavA cAlyA jAya che. "viSa viSadhara mahAregane, zatrunA samudAya, | alpa dukha na karI zake, hoya puNyanI sahAya." che 1 ! puNya sahAya vadhavA thakI, pramAda puSkaLa thAya, hiMsAdi pApa karI, jIva narakamAM jAya." che ra che "jaganA saghaLA zatruo puNyathakI anukuLa, | paNa pramAda zatru kane, puNya paNa pratikuLa." che 3 che "cAra gatinA jIvane, puNyathakI sukha thAya, | pramAdamitranI sahAyathI, cAra gati dukha thAya." che 4 | "puSyavadhete sukhavadhe, sukhamAM vadhu pramAda, | pramAdathI pApa vadhe, kugati duHkha agAdha." | 5 | deva cAre nikAyanA, nRpo ane dhanavAna, | pramAdamAM paravaza banI, rakhaDe caugaIrAna." che 6 siddhasenasUri AvA AvA vicAra karIne, thaDA ja kSaNamAM jANe nidrAmAMthI jAgyA heya tema, ekadama-sukhAsanamAMthI, paDatuM mUkIne, gurujInA pagamAM paDI gayA. ane hAtha 45
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI joDIne, gaLagaLA thaIne, mAphI mAgavA lAgyA. prabhu mArA gunAo mApha karo. have kayAre paNa AvuM nahIM thAya. guru mahArAja zikhAmaNa devA eka gAthA saMbhaLAve cheH aNaphulliyaphulla ma toDahiM mA rovA moDahiM / maNakusumehiM acci-niraMjaNu hiMDai kAMi vaNeNa vaNu // 1 // A gAthA saMpUrNa sAMbhaLI lIdhI. kaMThastha thaI gaI. paraMtu artha samajAya nahIM. tyAre te divAkarajInA garvanA bhukkA thaI gayA. ane vicAravA lAgyA. aho gurujImAM jJAna-tyAga ane upakAranI sImA nathI. topaNa abhimAnane aMza nathI. kharekhara jJAnane pAmavuM khUba muzkela che. tenAthI paNa pacAvavuM. aneka guNa kaThINa che. "pAmara jJAna pAme nahIM, jJAnI keIka ja thAya, pramAda-garva-nava thAya te jJAnI mukti jAya." che 1 "tapa karavo bahu sahela che, bhaNavuM bahu muzkela, pApa-puNyane samajavAM, tethI paNa mukela." me 2 kharane kyuM caMdana taNe, bhAra sugaMdha nava thAya, pAmara khUba bhaNe chatAM, mukti keya na jAya." | 3 | "jJAnataNuM lavirati, ema bhAkhe jinarAya, paNa je paDe pramAdamAM, jJAnI kema kahevAya ?" che jo siddhasenasUri, gAthAne artha samajyA nahIM. tethI guru mahArAjane artha pUcha. vRddhavAdisUri maharAja artha batAve che: aprAptaphalAni puSpANi mA troTaya ? yogaH kalpadrumaH yasmin mUlaM yamaniyamAH dhyAnaM prkaannddpraayN| skandhazrI samatA tathA kavitvavaktRtva-pratApa-mAraNa-stambhana-uccATanavazIkaraNAdini sAmarthyAni puSpANi phalaM kevaLajJAnaM // atha: bhAI! phaLa lAgyA pahelAM puSpane teDIne khAI jaIza nahI. cAritra kalpavRkSa che. jemAM caraNasittari-karaNasittari yama ane niyame che. athavA pAMcamahAvrata te yame che. ane vrata-paccakhANe uttaraguNo niyamo jANavA, dhyAna te vRkSanuM thaDa jANavuM. samatA kanyanI zobhA jANavI. tathA kavitA-vAcALatA, prabhAva-mAraNa-staMbhana uccATana, vazIkaraNa AvI badhI zaktio puSpanA sthAne jANavI. cAritrarUpa kalpa-vRkSanuM phaLate kevalajJAna ja jANavuM.
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAMcA phaLa ane pAkAM phaLa vecanAranI sthA 355 bhAI ! hajI teA cAritra kalpavRkSanAM phulA ja khIlyAM che. tene teADIne khAI na javAya-- tA, bhaviSyamAM, kevalajJAna, kSAyayikasamyatva, yathAkhyAtacAritra ane anaMtavIya vagere mahAphaLA vaDe phaLaze. ane AtmAnA sarva rogA, badhA vighnA, badhA dukhA, viyeAga, zAka, Apatti, gabharAmaNa, vagere muzkelIe nAza thaze. ane AtmAnI sahajAna dadazA prakaTa thaze. A jagyAe e AMbAvALAnI kathA lakhAya che. koIka eka meATA zaheranI najIkamAM, eka kheDUta lAkAnuM gAmaDu hatu. tenI AjubAju ghaNI sArI jamIna hatI. tyAM eka kheDUta rahetA hatA. tene ghera mahemAna AvelA hatA. kheDUte paradezanA mahemAnAnI ghaNI sAravAra karI. tethI prasanna thayelA paradezI mahemAne, tene AMbAnI e goTalI ApIne vidhi batAvyeA. ane mahemAnA gayA. kheDUte mahemAnAnA kahevA mujaba potAnA kabajAnI sArI jamInamAM, geATalIene vAvI. ane mahemAne batAvela vAdha mujaba, khAtara tathA pANI siMcavAnI sAvadhAnatA paNa sAcavI. e jagyAe judA judA sthAnamAM, AMmA ugyA. ane mATA thavA lAgyA e traNa cAra varSa mAM, AkhA moTAM raLiyAmaNA vRkSo banI gayAM. maheAra AvI, phaLe paNa lAgyAM. phaLe moTAM bAra jevaDAM thayAM, teTalAmAM vRddha kheDUta AyuSa pUrNa thatAM maraNu pAmyA. paraMtu maratI vakhate, potAnA beputrAne pAse belAvIne, AMkhAnAM khIja ApanAra paradezInI vAta kahIne,be putrAne be AMkhA bhAge paDatA ApI dvIdhA. ane pitAe kaheluM ke beTA ! A jhADa ApaNAM ajANyAM che. te paNa ApaNA ghera AvI gayelA atithinA varNana pramANe, A vRkSAnAM phaLeA mahA kImatI che. mATe kAcA phaLa teADazeA nahIM. tUTavA deze nahIM. pitAnA maraNa pachI, pAMcapaMdara divaseA gayA pachI, najIkanA zaheranA keTalAka zAka vecanArA AvyA. ane AMbAnAM phaLeA joyAM. ebhAI kheDUtA pAse mAgaNI karI ke amArA zaheramAM, zAka mATe A kLe khUma kiMmate vecAya che. amane ApI de ane tamane joIe teTalA dAma mAgI le. kheDUtA ekAra hatA. AjIvikA cAlatI hatI. tethI AMkhAnI kharIdIvALAne joI rAjI rAjerAjanI kamANIthI thayA. meATAbhAI kharIdIyAnI vAtA sAMbhaLI lalacAI gayA, ane bheALavAI gayA. mArajhUDa karIne berA jevaDI, khAreka jevaDI khaseA maNu kAcI kerI kheravI nIce pADI, rUpiye maNa vecI khasA kamAyA, bAre mAsa rAkhaDI pIne jIvanArA, lADavA jamanArA thayA. phATelAM lUgaDAM kADhI nAkhyAM. navAM sIvaDAvyAM. bApaDA maTIne phAMkaDA thaI gayA. nAnAbhAI e zAkavALAnI mAgaNI sAMbhaLI. paraMtu pitAjInAM vAkayA yAda hatAM.
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI tethI duHkha bhegavavuM, bhUkhyA rahevuM. majUrI karavI bahetara che. paraMtu kAcAM kumaLAM phaLa, vecavAM nathI. AMbAne soTI, lAkaDI ke pANa mAravA nathI. kAcAM phaLa pAkaze tyAre pite ja nIce paDaze, athavA AMbAne kalAmaNa ApyA sivAya, phaLe utArazuM. nAnAbhAI kheDUtane uttara sAMbhaLIne, zAkavALA cAlyA gayA. nAnAbhAIe bhUkha ane duHkha bheLavIne, AMbAne sAcavya, saMpUrNa phaLa AvyAM. pAkI gayAM. ekeka tolAnAM phaLa, eka tela vajanadAra thayAM. rUpiye maNa hatAM. te vIza rUpiye maNa vecAyAM. pahelI sAle ja cAlIsa pacAsa hajAra kamAyo. upanaya. AMbe te dharma jANa. pitAne gurU athavA jinezvaradeva samajavA. be kheDUta bhAI saMsArI jIva, athavA cAritryadhArI sAdhu samajavA. kAcI-pAkI kerI te cAritrarUpa AMbAnA tAtkAlika ane bhaviSyanA lAbhe samajavA. keTalAka amArA-jevA pudgalAnaMdI jIvo vartamAna vezanA, varSItapa-vizasthAnakatapa, vardhamAnatapa-jevA. agara ghaNA AkarA tapa karIne, khAna-pAna ane mAnamAM beI nAkhe che. keTalAka khUba jJAna pAmIne, vyAkhyAna zakti hoya, kaMTha madhura hoya, ziSya ghaNuM hoya, pachI khAna-pAna-mAna-paridhAnamAM bhAna bhUlIne, cAlu janmanI kamANa cAlu janmamAMja khAI jAya che. keTalAka Apa vakhANa karAvavA. peparamAM pitAnI kIrtine phelAvo kare che. bhADavAta lakhanArAone paisA ApI, pitAnAM jIvanacaritro lakhAve che. A badhA kAcAM phaLo toDIne khAnAra moTAbhAI kheDUta jevA jANavA. ane samaye potAnI meLe pAkelAM phaLe vecanAra kheDUta jevA, pUrvanA mahAmunirAje athavA hamaNAM paNa uparanA doSathI mukta hoya tevA jANavA. mATeja upAdhyAyajI mahArAja, sanmatitarkanI gAthAne anuvAda jaNAve che. jema jema bahuzruta, bahujana saMmata, bahu ziSya parivarijI; timatima jinazAsanane vayarI jenavi nizcaya dariyAjI ! 1 che artha : yadi AtmA nizcaya bhAvane samaje nahIM, pAme nahIM, vicAre nahIM, A badhuM mane maLyuM che, te mATe cAlu janmamAM vaTAvIne khAI javA mATe nathI. hajI mArAmAM ratnatrayI vicAruM to kayAMya dekhAtI nathI. pAMca mahAvratamAM eke sAcuM nathI. pAMca samiti cAkhI, zudhdha sacavAya teja, paheluM mahAvrata zuddha rahI zake che. eka divasamAM nava vAra karemi bhaMte" huM uccaruM chuM, paraMtu mArAmAM sarvasAvadhane ekavidha tyAga paNa nathI. cAra prakAra adatta hameza bAre mAsa levAya che. svAmI adattanI bhajanA vicArIe topaNa, tIrthaMkara-guru-ane jIva adatta lAgI javAnI saMbhAvanA khoTI nathI. nava vADe paikI ghaNuM vADe haNAya che. tethI cothAne paNa kSati pahoMce che. tathA kapaDA,
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNI AtmAne pUjAvAnI IcchA na haya, Apa baDAInA Ichaka guNI heya nahI 57 kAmaLI, pAtrA, pustakane saMgraha vicAranArane, pitAnA "savA risAda ma" pAMcamA mahAvratane, keTale dhakko lAge che, ene jarUra khyAla AvyA vinA rahe nahIM. vaLI, upAdhyAjI mahArAja pharamAve che. jJAna-darzana-caraNa guNa vinA, je karAve kulAcAra re; luTiyA teNe jana dekhatAM, kayAM kare leka pakAra re 1 A gAthAne artha e che ke ratnatrayIne aMza paNa na hoya chatAM, pitAne guru manAvIne, loko pAsethI vaMdana-pUjana-satkAra, sanmAna lenArAo, vAstavika tAranArA nathI; paraMtu dheLA divasanA dhADapADuo jevA che. AvA vezadhArI kuguruo, pite bUDe che, ane bIjAone-Azritone buDADe che. mATe paralokanuM ekAnta kalyANa samajanArA mahAmunirAjee, pitAnI jAtane oLakhavI joIe. bhUtakALanA sUripuraMdaro, upAdhyAya bhagavaMte, ane mahAmunirAje, bAre mAsa prAyaH cha vigaya, pAMca viya, cAra vigayanA tyAgI hatA. chaTha-aThama-vagere tapa karatA hatA. pAraNe lukhA AhAra viharatA hatA. ekANuM ane parisI chelA naMbarane tapa gaNAto hato. tyAganI ja chaLe uchaLatI hatI. prazna : yadi jainamunio navakArasI karatA ja na hoya te, navakArasI paccakhANamAM kema che? arthAt paccakhANanA nAmamAM navakArasI paccakhANa zA mATe? uttara : upakArI bhagavaMta jinezvaradeva trikAlajJa hatA, sarvajJa hatA. jagatanA sarva jene dhyAnamAM rAkhI, temanI ArAdhanA vadhAravA mATe, vakhate kaI bAla hoya, koI glAna haya, koI sukumALa hoya, tapa karI zaktA ja na hoya, AvA jIvo paNa samyagdarzanajJAna-cAritra vimukha na banI jAya, tevAone navakArasI paNa karAvI zakAya che. prazna : zrIvItarAga zAsamamAM "murajhA rimANo putto nAthapuLa tALA artha : bhagavAna mahAvIra svAmIe, mUcchane ja parigraha pharamAvela che. te pachI jemane mUrchA ja na hoya tevA, sUri vAcaka munirAjone, parigraha mamatAno doSa lAge ja nahIMne? uttara : bhAI! jAgalI nAmanI auSadhIne, DAbA hAthamAM rAkhIne, koI mANasa jamaNA hAthamAM, kALI nAgaNIne pakaDe, topaNa, te mANasane, nAgaNI karaDI zakatI nathI. kAraNa jAMguli auSadhimAM athavA jAMgula maMtramAM tAkAda che. tema je sUribhagavaMtamAM, ThAMsI ThAMsIne nispRhatA jAMguli bharI hoya, tevAone, mUccha nAgaNa zuM karI zake? jema jAMguli auSadhi yA maMtravALA gAruDInuM, bIjA mANasa anukaraNa kare to,
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI tatkALa yamasadana pahoMce. tema pUrvAcAryonAM athavA hamaNuM paNa evA keI gItArtha bhAvAcAryuM hoya tevAonuM, ApaNA jevA pAmara anukaraNa kema karI zake ? have ahIM upAdhyAyajInI uparanI gAthAne, pUrvAddha vicArIe. jema jema bahuzruta eTale ghaNe vidvAna thato jAya. jema jema ghaNA mANasone mAnanIya, pUjanIya, prazaMsanIya thato jAya, ghaNA ziSyane guru thAya, ghaNuM mANasane AgevAna thAya, tevAne je zrIvItarAga devenI nizcayadaSTi maLI na hoya te, zrIvItarAga zAsanane vayarI jANa. arthAt pitAnuM kharAba karavA sAthe,AzritonuM paNa kharAba karanAro thAya che. vAMce nIce; jenAgama jANyA vinA, gacchAdhArI je thAya, 1 che svayaM paDe saMsAramAM, sAthe laI samudAya." "jinavANI vAMce ghaNI, manana kare jinavANa, pAme tatva nicoData, gItAratha guNakhANa." ! 2 Agama to tAravI, utsarga ne apavAda. pachI dIe upadeza te, bane nahI bakavAda, ke 3 che vAcako samajI zake che ke, siddhasena divAkara jevAo, bhakatonI bhaktimAM bhUlA paDyA hatA. siddhasena divAkarane, malavAdisUrine zAsanadevIe ayogya TharAvyA hatA. sthUlabhadrasUri jevA zIlaguNa bhaMDArane, gurujIe ayogya TharAvI, zrutajJAnane artha na batAvyo. zrIvItarAgazAsananI gahanatA keTalI thAga vagaranI che ? vRdhdhavAdI sUrimahArAja, pitAnA ziSya ratna sidhdhasenasUrine, zikhAmaNa ApatA pharamAve che ke, mahAzaya ! hajIkato yAga (cAritra-cAne ratnatrayI-pAMca mahAvrato) kalpavRkSanAM mAtra puSpa ja ugyAM che. te kalpavRkSanuM phaLa te kevaLajJAna ane mokSa ja che. to pachI phaLa lAgyA pahelAM kuNAM puSpo zA mATe cUMTe che-teDe che? phaLo AvyA pahelAM puSpa na toDavAM joIe. jema kAcA maravA-kAcI kerI vecanAre kheDUta, AkhI jIMdagI, dhanavAna thato nathI. garIbI nAza pAmatI nathI. parataMtratA cAlu rahe che. ThAmaThAma dInatA sevavI paDe che. vAraMvAra kAcI kerI vaTAvavA jevI sthiti AvIne ubhI rahe che. paraMtu thoDo vakhata tIvra dukha bhogavIne paNa, kAcI kerI nahi vecanAra nAno bhAI, sarva kALane mATe svAdhIna banI gayo. A sthAne vItarAganA samyagadarzana-jJAna-cAritra tapanA ArAdhaka jIvo. AMbA ane kalpavRkSathI ke, cintAmaNi ratnathI paNa, caDI jAya evAM phaLa, svarga ane manuSyonA uttarottara zreSTha bhane pAme che. ane prAnta kevaLa jJAna pAmI mokSa meLave che. jema zaMkharAjA ane kalAvatI rANInA che, ekavIsa bhava ane basane batrIsa
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ ^^^^ zaMkharAjA ane kalAvatInA samayano vicAra 359 sAgaropamakALa kALa saMsAramAM rahyA, paraMtu eka pachI eka manuSyanA ane devanA ucca uccatara bhane pAmatA gayA. pratyeka mAM cAritranI prApti, niraticAra ArAdhanA, ane nirAzasabhAva hovAthI, kevaLa puNyAnubaMdhi puNya ja baMdhAyAM, ane bhagavAyAM hatAM. prazna : zaMkharAjA ane kalAvatI rANI kyAre thayAM che? kayA jinezvara devanA tIrthamAM thayAM che? keTalIka sajhAyomAM kalAvatI rANIe, mahAvIra prabhujI pAse dIkSA lIdhAnuM jaNAvyuM che. te barAbara che ke kema ? dalIlathI samajAvo. uttara : kalAvatI je zaMkha rAjAnI rANuM che. jenA hAthe kapAyA che, te zaMkha ane kalAvatInA agiyAra bhava manuSyanA, ane daza devanA thayA che. ekavIsamAM be kalAvatI jIva, guNasAgara vaNikaputra thayA. paraNavA gayA. cerImAM, ATha kanyAonA pANigrahaNanI vidhimAM, kevaLajJAna pAmyA hatA. ane zaMkharAjAne jIva ekavIsamA bhave, pRthvIcaMdra rAjA thaI, rAjyasana upara beThelA, guNasAgaranI kathA sAMbhaLI kevalI thayA. ane banne mahApuruSe ghaNe kALa sarvajJapaNe vicarI, aneka jIne ratnatrayInuM dAna karI mekSamAM gayA che. - A varNanathI vAcako samajI zake che ke, bhagavAna mahAvIra devanA tIrthamAM, kalAvatI dIkSita thayAnI sajhAyakAronI dalIle beTI che. baMne mahAzayanA ekavIsa bha, ane pRthvIcaMdra-guNasAgara bhavamAM mokSanI vAta ghaNI prasiddha che. ane teo suvidhinAtha svAmIna tIrthamAM mokSa padhAryA che. tenuM pramANa evuM che ke, kalAvatI jIva, trIjA bhavamAM, zrIketurAjAnI putrI guNasenA thaI che. te zrI keturAjAnA samakAlIna vinayaMdhara zeThe, pitAnA AgalA trIjA bhavamAM chadmastha suvidhinAtha svAmIne paDilAnyAnuM varNana, pathvIcaMdra-guNasAgara caritra trIjA bhavamAM jaNAvyuM che. tethI zaMkha rAjA ane kalAvatIthI pRthvIcaMdra ane guNasAgara thaIne, mokSa padhAryA sudhIne, suvidhinAtha svAmInA tIrthane kALa samajo. gurumahAraja vRddhavAdisUri pharamAve che ke, pAMca mahAvratanA kAcA aMkurAone maraDI nAkhazo nahIM, ane manakusumavaDe jinezvaradevane pujavAthI, eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM bhaTakavAnuM aTakI jaze. ane je cAritranA nAme cAlu bhavanA, khAna-pAna-paridhAnamAnamAM kheMcI jaze te, vaLI saMsAramAM aneka bhavamAM bhaTakavAnuM zarU thaze. ItyAdi gurune upadeza sAMbhaLIne siddhasena divAkarasUri, gurunI zikhAmaNa mastaka upara caDAvIne, devapAla rAjAnI rajA laIne, gurU sAthe vihAra karI gayA. keTalAka kALa sudhI vRddhavAdisUri mahArAjanI sAthe vicaryA, niraticAra ArAdhanA karavA lAgyA. ghaNuM ghaNI zAsana prabhAvanA joI guru ghaNA AnaMda pAmyA. ane pachI pitAne AyuSakALa alpa jANIne, anazana karI svarge sidhAvyA. eka vakhata siddhasena divAkarane, bAlyakALathI ja saMskRtanA abhyAsI hovAthI, athavA te azubhakarmanA udayathI, evA vicAra AvyA ke AgAme badhAM prAkRta =
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ janezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI a`mAdhi bhASAmAM che. tene huM saMghanI rajA meLavI, saMskRtabhASAmaya banAvI nAkhuM. jethI bhaNanArane sulabhatA thAya. AvA vicArA saMghane bhegA karIne zrIsaMdhane jaNAvyA. kahyuM ke : std " jo zrIsaMgha AjJA Ape teA, sarva AgamAne huM. saMskRtabhASAmAM pheravI nAkhuM.' ,, zrIsaMghanA uttara, zrItItha karadevAe, ane gaNadhara devAe, AgamAne ardhamAgadha bhASAmAM banAvyAM che. vAja-zrI-mara-mULAM,dainAM pAritrakSiLAM / sutrArtha sarvaze: vidhAnta: prAtaH dhrutaH || 6 || artha: nAnA bALako, strIo, alpabuddhivALA ane tadana jaDa jevA paNa jIvA, sukhe jANI zake teTalA mATe, sarvajJabhagavAe siddhAMtane prAkRta bhASAmAM khanAvela=cela che. mATe tame AvA vicArA karyo. agara bhASAthI saMghane jaNAvyA tethI. anaMtA tItha karo ane gaNadharAnI AzAtanA thaI che. AnuM moTuM prAyazcita Avaze. prazna : mAtra potAne AvelA vicArA jaNAvyA che ane te paNa zrIsaMghanI AjJA hAya tA ja Ama karavuM. AjJA na heAya teA nahI. ATalAmAM gunA zuM ? uttara H jinezvaradevA kevalajJAna thayA pachI ja tripadI prakAze che. jenu' avala ana pAmIne, bhagavAnanI sAkSIe ja, gaNadharo dvAdazAMgInI racanA kare che. jemAM cauda pUrva saMskRta heAya che. sivAyanA badhA ja Agama samudAya, ardhamAgadhImAM ja racele heAya che. ajJAnI manuSyAne bhulavAnA prasa MgeA Ave che. ajJAnI mANasAne avicArakAritAnA doSa thavA saMbhava che. paraMtu saCjIvAjIva-leAkAleAka ane traNa kAlanA jJAtA, sarvajJabhagavAnane AvA bhulakaNA mAnI zakAyaja kema ? ane Agame!ne bIjI bhASAmAM karavAnI kalpanAthI, jinezvarA ane gaNadharAnI avicArakAritA a`thI AvI jAya che. AvA AropaNa te mahApuruSAnI mahAna AzAtanAnuM kAraNa che ja. kahyuM che ke, aNuvakayaparANuggaha-parAyaNA, jaM jiNA jagapavarA / jiyarAgadosamohAya nannahAvAiNo teNa // 1 // artha : pahelAM ke pachI badalA lIdhA nathI. levAnI jarUra nathI. paraMtu keLaLa traNe leAkanA upakAra karanArA, tathA saMpUrNa rAgadveSa ane ajJAnatA vagaranA, jagatamAM jemanI samAna koI janmatuM ja nathI evA, jinezvaradevA asatyakema khele ? bhUleA kema kare ? sthavirapuruSA ( zramaNusaMgha) siddhasenasUrine kahe che ke, ApanI AvI vicAraNA
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtra mananA vicArothI paNa, ciNAM pApa badhAya che 361 ( AgamAne saMskRta manAvI nAkhuM') paNa zrI jinezvaradevA, ane gaNadharadevAnI mATI AzAtanAnuM kAraNa che. mATe Apane prAyazcitta levuM paDaze. ane AvA jinezvara gaNadharanI AzAtanArUpa gune AcAya karatA, temane pArAMcita nAmanuM prAyazcitta lAge che. kahyuM che ke : titthayara - pavayaNa-sua, AyariyaM gaNaharaM mahiThThIaM, AsAyaMto bahuso, anaMtasaMsAriyo hoi / artha : tIrthaMkara, gaNudhara, AcArya, maddhika ( bahuvidvAna, ahutapasvI, ucca p 6 cAritrI ) tathA pravacana=cAra prakAra zrIsaMdha, ane zrutajJAna, A cha vyakti ghaNI pUjya che, mahAguNI che, Azraya levA ceAgya che. tenI gheADI paNa AzAtanA, mahApApanu kAraNa hAvAthI, anAkALa saMsAramAM rakhaDAve che. mATe bhavanAbhirUAtmAe sAvadhAna rahevuM. bhUla karavI nahIM. prazna: mAtra mananA abhiprAya jaNAvyA, teTalAmAM gunA thAya che ? uttara : manathI, vacanathI, ane kAyAthI, pApA avazya aMdhAya che. lakSmaNA sAdhvIe mAtra manamAM ja cakalA cakalInu maithuna vakhANyuM hatuM. sAdhu-sAdhvIne A vastunI chUTa kema nahIM ? evA vicAra thayA. vaLI vicAra Avyo. jinezvara devAe chUTa na ApI tenuM kAraNa echeke, teo bhagavAne vede nAza pAmyA che. avedI, savedInuM duHkha kema jANe ? A jagyAe badhI kalpanA mananI ja hatI. sAdhu-sAdhvIne maithunanI chuTa kema nahIM ? evI kalpanA te gunA. bhagavAna vedanA vikAra vagaranA heAvA chatAM, sajJa che. jagatanA jIvAnA badhA bhAva jANe che. teA paNa duHkha vagaranAne duHkhanI khabara na hAya, AvA tItha 'karadeva upara Aropa mUkayo te bIjo gunA. pachI gunAnA khyAla AvyA ane AleAcanA levA vicAra thayA. ane khIjAnA vyapadezathI, keAI ne AvA vicAra AvyA hAya tA zuM AleAvaNa ? A pramANe potAnI jAtane chupAvIne, daMbhathI prAyazcitta mAgyu. jJAnI gurue ApyuM. chaThTha, AThama, upavAsa-Aya'mIla vagere ghAratapa karavA chatAM, cAlIza kAlacakra saMsAramAM bhaTakI. tathA rUpInAmanI vidhavA rAjaputrI, pAchaLathI pitAnA rAjyanI gAdIe beThelI. peAtAnI sabhAnA khUba rUpALA, yuvAna pradhAna putrane sarAga dRSTithI joyA. AlecanA lIdhA sivAya (dIkSA lIdhI, sArI ArAdhI teA paNuM ) eka lAkhamAM traNa bhuvanyUna saMsAramAM bhaTakavuM paDayuM. mAtra manamAM ja hiMsAnA pariNAmavALA, ane raudrapariNAmI, tadulIya maccha marIne, sAtamI narake jAya che. 4
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 prazna : prAyazcita eTale zu? uttara : tapanA cha bAhya ane cha abhyatara khAra prakAra che. temAM abhya'tara tapanA pahelA bheda prAyazcita kahelA che. prazna : prAyazcitanA prakAra keTalA heAya che ? uttara : prAyazcittanA daza prakAra che. te vAMcA. aparAdha lAgyA pachI, gItA bhAvAcAyane, nikhAlasa bhAve saMbhaLAve, peAtAnA baLApA nindA--gA~ jAhera kare, pavitra jIvane ATalAthI pApe aTakI jAya che, te AlecanAprAyazcitta. 1. 2. pramAda sahasAtkAra ke anupayeAgathI hiMsAdi lAgelA pApanI nindA, gaha karIne, vAravAra micchAmi dukkaDa' ApavAthI pApA aTakI jAya che. te pratikramaNaprAyazcitta. 3. lAgeluM hiMsAdi pApa gurumahArAjane saMbhaLAve, nindA go khUba thAya. pachI gurumahArAja kahe, bhAI micchAmi dukkaDa' Ape| ane zuddha bhAve micchAmi dukkaDa' Ape. te tadubhayaprAyazcitta. jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI 4. 5. azana-pAna-vasati-vasra-pAtra azuddha vaheAre-paNa khakhara paDavAthI paraThavI devAya cheDI devAya, para'tu khabara paDI gayA pachI azuddha vApare nahIM. te vivekaprAyazcitta. uparanA prAyazcittane doSa TALavA guru kramAve teTale kAussagga kare te. vyutsaga prAyazcitta, 6. gurumahArAjAe pharamAveleA tapa bhAvathI, aglAna bhAve kare te. tapaprAyazcitta, 7. meTA gunA hAya tA, gurumahArAja cAritranA paryAyane ghaTADe te. chedaprAyazcitta. 9. 8. pAMca mahAvratA pharIne ApavA jevA gunA hAya, ane pharIne svIkAre te. mUlaprAyazcitta, kAI dura sAdhu hoya, gunAthI DaratA na hAya tene prathama tene yAgya tapa karAvavA. ane tapa kare teAja phrI vaDI dIkSA ApavI te. anavasthASyaprAyazcitta 10. ane upara mujaba cha, tIrthaMkarAdi pUjya puruSanI AzAtanA thaI jAya tyAre, moTA sthAna upara birAjelA, zrIsaMghanI jokhamadAra vyaktine, ApavA yAgya te. pArAMcita prAyazcitta. A daza prAyazcitta, gunAne lakSamAM rAkhIne gItA bhAvAcA ApI zake che, ane pApathI chUTavAnI bhAvanAvALA, zuddha hRdayavALA AtmA letA, dRDhaprahArIcAra jevA, arjunamAlI jevA, kAmalakSmI-veDha vicakSaNa mAtA putra jevA, gheArapApI jIvA paNu, tejabhavamAM kevalajJAna pAmI meAkSa padhAryA che. sthavirabhagavaMtAnI sAkSIe, siddhasenasUrimahArAje pArAMcitaprAyazcittanA svIkAra karyAM. ane gacchanA tyAga karIne, gupta jainaveza sAcavIne, duSkara tapa tapatA
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 363 siddhasena divAkara ane rAjA vikramAditya pUrvaka, bAra varSa rahevAnI cejanA svIkArIne, sUrimahArAja saMghanI AjJAthI cAlyA gayA. ane sAtvikabhAvathI, ArAdhanAmAM jAgatA, keIpaNa manuSya na oLakhI-na jANI zake tema vicAravA lAgyA. ekavAra mAvala dezanI rAjadhAnI ujajayinI nagarImAM padhAryA. ane mahAkALezvara mahAdevanA maMdiramAM jaI, liMga sAme paga karIne sutA. pUjArI AvyA. apamAnathI uThADavA lAgyA. uThayA nahIM. pUjArIoe vikramarAjA pAse rAva karI. rAjAne hukama, samajAvIne uThADe. ane na samaje te lAta mArI uThADI kADhI mUke. pUjArI lokoe sAmavacanathI samajAvyA. avadhUtavezadhArI, sUrimahArAja bolyA nahIM. hAlyA cAlyA paNa nahIM. chevaTe zaMkara bhagavAnanI AzAtanA TALavA, soTIo jhIkavA lAgyA. eka be traNa cAra soTIo lAgavA ja mAMDI, paNa sUrimahArAja mauna. A vakhate ja vikramAditya rAjA, bhejana karavA aMtapuramAM padhAryA hatA. ahIM avadhUtanA zarIra upara pUjArI lokonA, soTIonA prahAro paDavA chatAM, eka paNa lAgato nathI. avAje thAya che. paraMtu mAra lAge che. vikrama rAjAnI rANIone, tyAM rANIo cIse ane bUma pADIne, nAsavA lAgI. badhI ja rAjAnA zaraNe AvI. bacAve bacAvonA pukAra karavA lAgI. tyAM to pUjArIo paikIne eka deDa rAjAjI pAse Avyo. phariyAda karI. mahArAja! seMkaDo seTIonA prahAra paNa, A avadhUtane lAgatA nathI. ene nizcita paDyo che. rAjA kahe che, paNa A rANIone koNa jhuDI nAkhe che ? jarUra tamArA prahAre ja rANIone lAgatA hoya ! avadhUtane prahAra baMdha thayA. tyAre rANIo paNa prahAra mukata thaIne zAnti anubhavavA lAgI. A camatkAra joI rAjA mahAkAlezvaranA maMdiramAM Avyo. rAjAe avadhUtane vinati karI. he saMtapuruSa, mahAdevanI AzAtanA kema kare che? teo je krodhAviSTa thaze te, temanAM trIjA netramAMthI, nIkaLe agni tamane bALIne bhasma karaze. avadhUta paNa rAjAne Avelo joI, pagokheMcIne beThA thayA. rAjA kahe che, zaMkara bhagavAnanI stuti kare. jethI te bheLAnAtha, tamArA aparAdha mApha karaze. avadhUta kahe che he rAjana! zaMkara mArI stuti sahana karI zakaze nahIM. tamArI IcchA hoya to huM. mahAdeva (meTAdevanI) nI stavanA karIza, paraMtu liMgane nukasAna thaze ta, amane deza nahIM ApI zakAya. A pramANe jaNAvIne, rAjAnI prArthanAne mAna ApIne, sUri bhagavaMte, pArzvanAthasvAmInI stavanA zarU karI. kalyANa maMdira tetrane, agyAramo "zana amRta idatakamAvA ?" ka
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 ^ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ^ belyA. tyAM liMgamAM phATa paDI. dhumADAnA goTegoTA nIkaLavA zarU thayA. A vakhate mahAdevanuM maMdira, ASADhamAsamAM sarevaranI peThe. mANasothI bharAI gayeluM hovAthI, leke bolavA lAgyA. mahAdevajInA trIjAnetranA agnivaDe hamaNA ja A avadhUta bhasmane pUMja thaI jaze. AvA vAtAvaraNamAM, ekadama liMga phATayuM ane pArzvanAthasvAmInI pratimA prakaTa thaI. badhAe praNAma karyA. lokonA Azcaryane pAra rahyo nahIM. rAjA pUche che, he bhagavana ! A kayA deva che? sUrimahArAje kalyANamaMdiratetra cummAlIsa gAthAmaya banAvyuM. ane rAjAnA praznano uttara ApatAM jaNAvyuM ke : pUrve Arya suhastisUrinA ziSya, ane bhadrAzeThANInA putra avaMtI sukumAra mahAmunirAja, dIkSAnA ja divase anazana karIne, zIyAlaNInA upasargathI, ArAdhanApUrvaka kALadharma pAmI, pahelAsvarga nalinIgama vimAnamAM gayA. temanA putre, pitAnA svargagamana sthAna upara, jinAlaya banAvarAvIne, pitAnA nAme pArzvanAthasvAmInI pratimA bharAvI padharAvI hatI, ane avaMtIpArzvanAtha nAme tIrthanI-prasiddhi thaI. teja A maMdira che. ane teja A, pArzvanAthasvAmInI pratimA che. prazna : A pratimA AjasudhI kyAM hatI? Aje A pratimA koNa lAvyuM? kayAMthI AvI? uttara : A maMdira thayA pachI keTaloka kALa, khUba zAsana prabhAvanApUrvaka jinAlaya ane prabhujInI pratimAnI ArAdhanA cAlu rahI hatI. pAchaLathI anyadharmane pakSa majabUta thavAthI, anya dharmavALAoe prabhujInI pratimA jamInamAM bhaMDArIne, upara zivaliMganI sthApanA karelI hovAthI, jainatIrtha maTIne, mahAkALezvara tarIke prasiddhine pAmyuM hatuM. paraMtu Aje AvA mahAprabhAvaka puruSanI stutinA prabhAvathI, padmAvatIdevInuM AkarSaNa thavAthI, jamInamAM rahelI prabhAvapUrNa prabhupratimAne, padmAvatIdevI pite lAvIne ApI gayAM hatAM, ema ItihAsa sAkSI pUre che. AvA pratimAjI prakaTa thavAnA, ane devenI sahAyanA banAve, bIjA paNa ghaNA banyA che. A banAvathI-rAjA vikramAditya upara, sUrimahArAjane khUba prabhAva paDyo hato, ane pachIthI teNe sUribhagavaMtanI vANIthI, jenadharma svIkAryo hato. tathA tenA keTalAka khaMDiyA rAjAoe, athavA mitrarAjAoe, sUribhagavaMtane samAgama meLavIne, jainadharmane upadeza sAMbhaLIne, yathAyogya dharma svIkAryo hato. siddhasena divAkarasUrimahArAjanI, AvI zAsana prabhAvanA joI zrIsaMgha ekaThA thaIne, temanAM pAchaLanAM pAMca varSa mApha karIne, saMghamAM lIdhA hatA ane sUrimahArAjanAM, samyagadarzana-jJAna-cAritra-tapanI atyuttama ArAdhanAthI zrIsaMghamAM pAcho cotho Aro dekhAvA lAgyA hatA.
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha prakAra prabhAlakenI oLakhANa ekavAra sUrimahArAjane dUrathI joIne, rAjA vikramAditye manamAM namaskAra karyo hate. te ja kSaNe sUrimahArAjAe uMcA avAje dharmalAbha Ape hatuM. je sAMbhaLI rAjAe pUchyuM, dharmalAbha kone kahe che ? sUrIzvara amane jeNe manathI namaskAra karyo tene. A banAvathI, rAjAne khUba Azcarya thayuM, ane eka koDa suvarNamudrA bheTa dharI. praznaH paisA jaina sAdhune khape nahIM. te pachI te dravyane koNe lIdhuM? zuM thayuM? uttara : A dravya AcArya mahArAje lIdhuM nahIM. rAjAe pAchuM levA nA kahI. tethI sUribhagavaMtanI AjJAthI, saMghanA AgevAnoe, jirNoddhAramAM vAparyuM che. Iti caturvizatiprabaMdha pR. 33 vRddhavAdI prabaMdha. A pramANe AmarAjAe bappabhaTTasUrinI pUjA karI che. kumArapALa rAjAe hemacaMdrasUrinI pUjA karI che. pratyeka gurupUjanadravya jirNoddhAramAM apAvyuM che. AvI rIte siddhasenadivAkaranA upadeza ane prabhAvathI, ghaNA rAjAo pratibaMdha pAmavAthI, zrI jainazAsanarUpa kamalane bagIce khUba khUba vikAsane pAmavA lAgyo. ane jenazAsananA virodhI ghUvaDanAM ToLAM, guphAonI jema dezAntaramAM jaIne chupAI javA lAgyAM. sUrimahArAja dezadeza vicarIne pharI pAchA mALavAmAM ujajayinI nagarImAM padhAryA. prazna: zAstromAM ATha prakAranA zAsanaprabhAvaka batAvyA che. tema siddhasena divAkarane AThamA kavi prabhAvaka gaNAvyA che. tenuM zuM kAraNa? uttara : zrI jainazAsanamAM prabhAvaka ATha prakAranA jaNAvyA che. temAM te te kALamAM vartamAna badhAM Agama paMcAMgInA artho, sUtro ane tadubhayanA niceDane pAmyA hoya. AgamanI badhI vAto samajyA hoya, prasaMga Ave samajAvI zake. pUchayAnA khulAsA maLI jAya. tene pravacanI pahelo prabhAvaka kahela che. keI kavi kahe che. moDhe mAgyuM je diye, nAge rAkhyo zaraNa, puchayA uttara je dIye, e jaga viralA traNa." artha : zakti saMpanna manuSyanI pAsethI yAcaka pAcho khAlI hAthe jAya nahIM. bhaya pAmIne zaraNe AvelAne dhakko mAre nahIM. ane vidvAna pAse zaMkA laIne Avelo samAdhAna pAmIne jAya, AvA puruSo jagatamAM, bahu thoDA janme che. kahevata che ke manuSya pRthvInuM bhUSaNa, mANasanuM bhUSaNa, buddhi ane jJAnanuM bhUSaNa tatvaniceDa pAmave, samaja, tattvasamajaNanuM bhUSaNa deva vagaranuM jIvana kahevAya che. tathA mANasanuM bhUSaNa lakSmI che. lakSmInuM bhUSaNa dAna che. dAnanuM bhUSaNa udAratA che. tathA mANasanuM bhUSaNa zakti che.
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 jinezvara devanI AjJA yAne sAcI mANasAI zaktinu bhUSaNa sAtvika bhAva che. zakti ane zAtvika bhAvanu bhUSaNa, nirAdhAra, garIba, dIna, dukhIne AsarA ApavA, zaraNuM ApavuM, bacAvI levA te che. bIjo prabhAvaka vyAkhyAnakAra kahevAyA che. eka eka zabdanA aneka artho karIne sabhAne citramugdha banAve, jema vezyAne ghera rahelA nardiSaNajI, kAmI puruSAne vairAgI anAvatA hatA. trIjo prabhAvaka vAdI kahevAya che. jema zilAditya rAjAnI sabhAmAM, mallavAdI sUrie vAda karIne bauddhone harAvyA, ane jainazAsananA jayajayakAra thayA. cothA prabhAvaka nimitta jANanAra bhadramADu svAmI vagere jANavA. nimitta vaDe jainazAsananI prabhAvanA thAya. paradanakArA pAchA paDe, zrIvItarAgazAsananA jayajayakAra thAya. prazna : A kALamAM kAI jyAtiSa prakAze. hAtha paganI rekhA joI ne, nasIbanI vAtA kahe. vepAra karanArane bhAva tAla batAve. A badhAne vakhate anukULatA paNa AvI jAya tA, lAbha thAya ke nahIM ? uttara : pUnA jainAcAryuM nimittazAstrA samajelA hatA. temanI samajaNa pramANeja thatu hatuM, tepaNu zrIvItarAgazAsananI cAkkasa prabhAvanA samajIne, zAsanane lAbha thavAnA hAya tA ja kahetA hatA. mATe temane avazya lAbha thAya. paraMtu A kALanA amArA jevA, avazyaphaLa Ape tevAM nimitta prAya: jANatA ja na hAya. ane kahevAya che tepaNa zAsanaprabhAvanA mATe nahIM paraMtu svaprabhAvanA mATe. AvA badhA bhaviSyakathanA kahenAranA saMsAra vadhAre che. ane sAMbhaLanArane Abhava parabhava ane bagaDAve che. pAMcamA tapasvI prabhAvaka kahela che. jema hIrasUrimahArAjanA samayanAM zrAvikA caMpAbahena, jemaNe cha mahinAnA 180 upavAsa karyA hatA. samrATa akabare jANyuM. upavAsa sAcA kema hAI zake ? parIkSA karI. teNIne pUchavAmAM AvyuM. caMpAmAI e deva-guru-dharma nI ALakhANa ApI. hIrasUrimahArAjane nimaMtraNa. upadezazravaNa. jainazAsananI prabhAvanA, chamAsanI ahiMsAnA amArI paDaha, akho jIvAne abhayadAna, badhAmAM nimitta kAraNa ca'pAbAInI tapazcaryA jANavI. ThTho vidyAprabhAvaka vayarasvAmI jevA. jemaNe vaikriyalabdhi ane AkAzagAminI vidyA vaDe, duSkALathI piDAelA lAkhAne AkAzamArge, subhikSa pradezamAM laI gayA. jIvitadAna ApyuM. sAtameA ajasiddha vidyAsiddha vidyAe vaDe zrI saMghane upadravathI macAvanAra pAdAlaptasUri, A khapuTasUri vagere. AThame viprabhAvaka gaNAyA che. jema siddhasena divAkara. jemaNe kAvyA saMbhaLAvIne, vikramAdityane zrI vItarAgazAsananA prabhAvaka banAvyeA hateA. siddhasena
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatanA badhA kavio, siddhasena divAkara pachI jANavA 367 krivAkarasUrimAM kavitva zakti vigere bIjA paNa prabhAvaka guNA ghaNA hatA. temanAM gheADAM kavitva=kAnyA lakhu chuM. sarasvatI sthitA vaktre, lakSmIH karasaroruhe / nIti tti duSitA rAkhana, ? caina derAsara matA | || artha : vikrama rAjAne kahe che ke he rAjana ? ApanI mAnItI traNa devIe che. temAM sarasvatIne mukhamAM rAkhA che. lakSmIne hastakamala upara besADI che. teA pachI kIrtine zA mATe kopAyamAna karI che, ke je ApanI kIrti svarga mAM, pAtALamAM ke manuSyalAkamAM jagyA ja pAmatI nathI. Ahate tava niHsvAne, sphuTitaM ripuhRdghaTaiH / najite tapriyAnetre, rAnam ! vimimahat // 2 // artha : he rAjan ! ApanA yuddhanI bherI upara prahAra paDe che. teja kSaNe tamArA zatruonA hRdayarUpa ghaDAo phUTI jAya che. ane te rAjAenI rANIonA cakSurUpa ghaDAomAMthI pANI DhaLI jAya che. A eka gajaba AzcaryanI vAta che. sarvadA sarvadAsIti mithyA saMstUya se budhaiH / nArayo lebhire pRSThaM na cakSuH parayoSitaH // 1 // artha : he rAjana! tamane paMDita puruSA, sadA sa ApanArA mahAdAnezvarI kahe che, te sAcuM nathI. arthAt mithyA che. kAraNa ke, tamArA hajAro zatrue tamArI puDha mAge che. kahe che ke, amane puMTha batAveA. paraMtu tame Aja divasa sudhI eka paNa zatrune, puTha batAvI nathI ( arthAt sAmI chAtIe laDAI ApI che.) ane kulaTA strIe tamAru cakSu Icche che. kahe che ke, sneha najarathI amArI sAme jue. te paNa tame Aja sudhI kAI parastrI sAme tAkavA nathI. jotA nathI. jo zatrue tamArI putrya pAmyA nathI, parastrIe tamAruM cakSu-chAtI ke AliMgana-cuMbana pAmI nathI, teA pachI tame je mAge tene badhuM Ape che, AvI prazaMsA sAcI kema kahevAya ? A badhA zleAkAnAM varNanA mahApuruSAnI buddhinA bhaMDAra khule| mUkI jAya che. siddhasena divAkara mATe kalikAla sarva jJapaNu kahe che ? vAMceA. anu siddhasena vayaH iti siddhahema 2-2-39 badhAja kavie siddhasena divAkara pachI jANavA arthAt siddhasenAcArya mahAkavi hatA. badhA kavie temanAthI nyUna jANavA. siddhasenadivAkaranA upadezathI, vikramarAjAe ekAranagaramAM cAra dvAravALu, caumukha jinAlaya karAvI, ghaNuM dravya kharca karI, pratiSThA karAvI hatI. siddhasenaDhivAkaranA upadezathI vikramarAjAe zatru jaya tInA saMdha kADhyo hatA. kahevAya che ke vikramarAjAnA saMghamAM, pAMca hajAra-jainAcAryA hatA. teA pachI echAmAM ochA lAkha jeTalA sAdhuo paNa hAya. cAre prakAra saMdha lAkhAnI saMkhyAmAM hAya, ema sahaja mAnI zakAya che.
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 10 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI AcArya bhagavAna chelA dakSiNa pradezamAM vihAra karatA hatA. pratiSThAnapura padhAryA hatA. ane pitAne aMtimakALa jANI anazana uccarI, daza prakAra ArAdhanA karI, svargavAsI thayA. prazna : dazaprakAra ArAdhanA kone kahevAya tenA nAma jaNAvo? uttara : Aloyasu aiyAre, vayAI uccarasu, khamasu jIvesu, vosIrasu bhAviappA aTThArasapAvaTThANAI // 1 // causaraNaM, dukkaDarihaNaM sukaDANumoyaNaM kuNasu suhabhAvaNaM. aNasaNaM paMcanamukkArasaraNaM ca // 2 // artha : ApaNA AtmAne cAlu janmamAM, athavA AkhA saMsAra cakramAM, vrata paccakhANonA bhaMga yAne paMcAcAramAM lAgelA deSa vicArI, niMdA-ga karavI. vrata uccaravAM. sAdhu ane zrAvakoe avasAna samaye pharIne vrata jarUra uccaravA dhyAna rAkhavuM joIe. tathA corAsI lAkha jIvanine chawAya chene cAragati ane khamAvavA. tathA samajIne bhAvanApUrvaka aDhAra pApasthAnake sIrAvavAM. arihaMtAdicAranAM zaraNa karavAM. pitAnAM cAlu bhavanA, agara samagra saMsAra cakanAM, duSkatanI niMdA karavI. sukRtanI anumaMdanA karavI. zubha bhAvanAo bhAvavI. anazana uccaravuM. namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karavuM. siddhasenadivAkara sUrimahArAjanA avasAna samAcAra pahoMcADavA, eka vaitAlikane ravAnA karyo hato. te pharato hato ane lekanuM pUvaddhi belate hato. pharato pharato ujajayinI ( vizAlA) nagarI pahoMcyo ane jenazrAvikAonA upAzraya pAse belyaH satti vANitA sAMad kSariAthe ane upAzrayamAM rahelAM divAkara mahArAjanA bahena siddhazrI nAmanAM sAdhvIjIe sAMbhaLe. ane bolyA ke, nUnamastaMgato vAdI, siddhaseno divAkaraH // 1 // artha : vaitAlika kahe che hamaNa-vAdirUpa khadyotanA kIDA dakSiNa dezamAM khUba ja phelAyA che. artho, loka sAMbhaLIne upAzrayamAM rahelAM sAdhvIjIne uttara, jarUra sidhdhasena divAkara sUrirUpa sUrya asta pAme haze. siddhasenadivAkara sUrimahArAjanA grantha sanmatita (darzana viSayaka Akaragrantha). jagatabharanA ane jainazAsananA tamAma vidvAnone AdaraNIya grantha che. uparAnta nyAyAvatAra dvArjizakAo kalyANamaMdira stotra temanI khAsa racanAo che. temaNe jenA upara paNa TIkAo, bhASya vagere lakhyAnA varNane nizIthacUNimAM maLe che. paraMtu Aje te vastu kyAMya upalabdha nathI. prazna : siddhasena divAkara kayAre thayA pramANethI samajAvAya to sAruM ?
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ 369 siddhasena divAkarasUri mahArAjane samaya nirNaya-vicAra uttara : prabhAvacAritrakAra ane prabaMdhacaturvizatikAranA mata pramANe siddhasena divAkara. prasiddha saMvatapravartaka rAjA vikramAdityanA guru hatA. tethI vI.nI pAMcamI sadImAM mAnI zakAya. eka paraMparA gAthAnuM pAda "saMvara 7 divase viyo " A gAthAnuM pAdapaNa vIranirvANathI pAMca varSe siddhasena divAkara thayA sUcave che. vaLI prabaMdhakAra kahe che ke, balamitra-bhAnumitranA putranuM, bharUcamAM rAjya hatuM, ane te rAjAe divAkarathI pratibaMgha pAmIne dIkSA lIdhI hatI. uparanAM badhAM pramANe siddhasena divAkarane, vIra-ni. pAMcamI sadInA aMtamAM mUke che. tenI sAme amArI pratidalIle vicAravA gya che te vAcakenI jANa khAtara lakhuM chuM. prabhAvaka caritra ane caturvizati bane granthakAre lakhe che ke vidyAdharavaMzamAM, pAdaliptasUrinI paraMparAmAM. skaMdilAcAryanA ziSya, vRddhavAdI thayA. temanA ziSya siddhasena divAkara thayA. A vidyAdhara gaccha utpati viranirvANa saM. 514 mAM, caMdra, nAgendra, nivRtti ane vidyAdhara cAra bhAIonI, sopAraka nagaramAM dIkSA thaI che. kAraNa ke prastuta varSamAM ja, vayarasvAmIne, svargavAsa, vAsenasUrinuM kaMkaNadeza pAraka nagaramAM gamana, ane pratibaMdha thayo che. ane A cAre bhAIonA ekavIsa ekavIsa ziSyo, mahAprabhAvaka thavAthI, uparyukta cAra bhAIonI paraMparA khUba cAlI che. hajAro AcAryo thayA che. caMdragaccha hamaNAM paNa cAlu che. vidyAdharagacchamAM ja pAdaliptasUri thayA che. pAdaliptasUrinI paraMparAmAMjaskaMdilAcArya thayA che. temanA ziSya vRdhdhavAdIsUri. temanA ziSya siddhasena-divAkarane pAMcamI sadImAM kema mUkI zakAya? tathA pAdaliptasUrimahArAjanA samayamAM nAgArjuna gI thayo che. nAgArjuna yogIe suvarNasiddhi karavA mATe, pratiSThAna nagaranA rAjA zAlivAhananI satI rANI caMdralekhAnA (paDhinI hovAthI) hAthe rasanuM mardana karAvyAnuM varNana che. tethI zAlivAhana paNa pAdaliptasUrine samakAlIna thAya che. zAlivAhana ane balamitrabhAnumitranI, paraspara laDAInI vAte paNa, pAdaliptasUrinA varNanamAM ApI che. A bAlamitrabhAnumitra be bhAI prasiddha kAlakAcAryanA bhANeja thatA hatA. A badhA varNana pAdaliptasUrine pAMcamI sadImAM mUke che. tethI pAdaliptasUrinA vaMzamAM, skaMdilAcAryanA ziSya-praziSya>vRddhavAdisUri ane siddhasena divAkarane, pAMcamI zatAbdImAM mUkI zakAya nahIM, ane tethI saMvatsara pravartaka vikramAdityane divAkaranA bhakta mAnI zakAya nahIM. vidyAdhara gacchane artha, prabhAvaka caritrakAre pAdaliptasUri caritranA 14mA lekamAM, nami-vinami vidhAdhara vaMzamAM karyo che. te vyAjabI nathI. nami-vinami-RSabhadevasvAmInA samakAlIna che. temanAthI vidyAdhara vaMza cAlyo gaNAve yuktisaMgata nathI.
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI AthI siddhasenadivAkaranA samaya, vikramanA ceAthA saikAnA uttarAddha, ane pAMcamAnA pUrvIddha mAnavA ThIka lAge che, ane temanA samakAlIna, guptavaMzanA vikramAditya mAnavAmAM Ave teA, uparanA vaNu nAne meLa AvI jAya che. guptavaMzI rAjA caMdragupta khIjo, teNe peAtAne vikramAditya tarIke jAhera karyA hatA. ane te paNa itihAsa prasiddha che. iti 5. kalyANavijayagaNI. 370 have A sthAne ApaNe siddhasenadivAkara mahArAja nI bhavabhIrutA ja vicAraNIya che ke jeo ghaNA vidvAna hatA. ghaNA rAjAonA guru hatA. vyAkaraNa, kAvya, kASa, nyAya, sAhitya, AgamA tathA duniyAbharanAM ajaina dananA paNa zAstronA pAragAmI hatA. potAnA samayanA advitIya puruSa hatA. hajAro nahIM paNa lAkhA bhaktonA guru hatA. suvarNa ane sainya banAvavAnI zakti pAmelA hatA. tApaNa mAtra peAtAnA manamAM AvelA "AgameAne saMskRta banAvI nAkhavA "nA vicAro, zramaNa saMghane bhegA karIne jaNAvyA. tevA vicArAne paNu, zrIsa Mghe mahAna gunA TharAvI, daza prAyazcittomAM moTuM, A kALamAM apAtu levAtuM nathI tevu, pArAMcita prAyazcitta ApyuM ane sUrimahArAje lIdhuM. ApanAra sthavirA, temanAthI nAnA haze, alpajJapaNa haze, chatAM A mahApuruSanI laghutA ane bhavabhIrutA, khUba vicAravA, manana karavA, ane anukaraNa karavA yAgya che. Aje saMdhamAM aneka khakheDA jagAvanAra svapna dravya, upadhAnamALa dravya, jinezvaradevanI pratiSThAnI ucchAmaNI dravya, A badhAM deva dravya manAyAM hAvA chatAM, A kALanA ApaNA jevA, khUba alpena sAdhue paNa huM ja zAstraonA jANakAra chuM. AveA haThavAda cheDatA nathI. temaNe khAsa vicAravA, ane samAjane chinnabhinna thatA aTakAvavA, peAtAnuM te sAruM nahI, paraMtu sAruM te peAtAnuM evA mAga svIkAravA joIe. iti zrI saMghanI AjJA zirAvantha mAnya rAkhanAra siddhasenadivAkara kathA saMpUrNa atyAra sudhInA varNanAthI ApaNe samajI zakayA ke, vyavahAramizra paNu, AjJApradhAna AcArothI, dharmane paNa keTaluM uttejana maLe che, te vAcakavarga samajI zake che, teA pachI ekAnta hitakArI zrI vItarAgadevAnI AjJAnI ja dAkhala thaI jAya teA, AtmAnA eka pAkSika vikAsa thatAM vAra lAge nahIM. mukhyatA ApaNAmAM prazna : zrI vItarAga devAnI AjJA eTale zuM? AjJA samajyA vagara paNa dhama karavAthI nukasAna teA nathI ja ne ? AjJA samajyA vagara ke, AjJAnI paravA karyA vagara paNa manuSya, dharma kare teA khATu zuM ? uttara : AjJA samajyA vagara AjJA Ave nahIM. ane vItarAga devAnI saMpUrNa AjJA pALyA vagara game teTalA dAna-zIla-tapazcaryAM thAya te paNa, AtmA meAkSanI sanmukha gamana karI zakatA nathI. ane sugati paNa dUra khase che AtmAne apayaza paNa vadhe che.
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 371 "" jinezvaradevanI AjJA vagaranI badhI ArAdhanA nakAmI che prazna : ApaNA dharmImAM arthAt jainadhama mAM " jJAnakriyAjyAM mekSa : ' mAnavAmAM Avye che. eTale jinAjJA samajyA vagara jJAna pAmelA kriyAkAMDA karatA hAya teA zuM nakAmAM thAya che ? uttara : aneka bhavAmAM jJAna vagaranI kriyAo, athavA kriyA zUnya jJAna prApti thaI hAvA chatAM, AtmA saMsAra bhramaNathI mukta thayA nathI, athavA gAzALA jevA bhavA pAmIne, peAtAnI kalpanA anusAra vidvAna banIne, kaSTasAdhya kriyAo karI te paNa, AtmAnuM bhaluM teA naja thayuM, paraMtu ghaNIvAra bhUMDuM ja thavAnA prasaMgeA anyA che mATe ja upakArIe pharamAvI gayA che ke :- jiNANAe kurNatANaM savvaM nivvANakAraNaM / sundaraSi sabuddhie, savvaM bhavanibandhanaM // artha : zrI vItarAga jinezvara devAnI AjJA anusAra cAlanAranuM, gheADuM ke ghaNuM, nAnuM ke mATuM, badhuM anuSThAna nirvANanuM meAkSanuM kAraNa bane che. ane svacchanda Apamati kalpanAe karAtuM, ghaNuM ja sAruM dekhAtuM hoya to paNa, saMsAra bhaTakAvanAruMja ane che. vaLI paNa kahyuM che ke ihaloyammi akittI, paraloe duggai dhuvA tesiM / ANaM viNA jiNANaM, ye navahAraM vavaharanti // -- artha : je cAritradhArI AtmAe, athavA peAtAne jaina mArga ArAdhaka tarIke samajanArA bhAgyavAnA, zrI vItarAganI AjJAne samajavA, vicAravA ke, ArAdhavAmAM, bedarakAra rahetA hAya, athavA peAtAnI game tevI AcAraNAne ja, ArAdhanA kalpI letA hAya, temane pUrvAddha zrlAkamAM jaNAvyu che tema, geAzALA jamAlI vagerenI peThe, AlAkamAM ayaza-apakIrti ane paraleAkamAM avazya duti ja thAya che tema samajI levAnuM. vaLI paNa kahyuM che ke : 46 ANAruissa caraNa tavbhaMge jANa kiMna bhaggaMti / ANaM ca aDakato, kassAe sA daseruM / / artha : AjJArUci AtmAmAM ja cAritra Ave che. ane sthira paNa thAya che; paraMtu AjJAnA bhukkA uDI jatA hAya tA, cAritra rahe ja kevI rIte ? AjJAnA anAdara karanAra keAnA vacanathI cAritra pALe che? pAte je Acare che te kenI AjJAthI ? te teNe vicAravu joI ene ? AjJAnuM mahattva 'sudhAbharyA kaMcana ghaDA, jo ghaTanA kSaya thAya. nirAdhAra amRta thayuM, cAsa te 77 DhoLAya. " 1
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372 jinezvavanI AjJA yAne sAcI mANasAI jina ANI kaMcana ghaDa, saMyama sudhA samAna. jina ANa kSaya pAmatAM, avazya saMjama hANa." 2 "jaga sadhaLA dharmo vize, ANu sAce dharma bhakta-satIne ziSya-putra, koI na bAMdhe karma." 3 "jananI guNa saghaLA taNI, jina ANu kahevAyA ANA viNa guNagaNu badhA, samucchima lekhAya." 4 "jina ANA surapAdapa. je uge nijadhAmAM pAmaratA bhavanI, aLagI thAya tamAma." 5 jina ApyA AvyA pachI, Azrava ghaTatuM jAya saMvaranAM sAdhana game, guNa khIle ghaTamAMya." 6 "jina ANu ciMtAmaNi, mahAratna kahevAyA jina ANAdhara narasa, cakrI paNa nava thAya" che jina ANA rohaNa samI, guNa ratnonI khANA mukti nagarI pAmavA, ArAdha thaI jANu." 8 "dAna-zIla-tapa-bhAvanA, jina ANa anusAra paMcamagati sAdhana kahyAM, zrI jinavara gaNadhAra, 9 "tapa-saMyama-ne dAna-zIla, jJAna-dhyAna-AcArA jina ANe je neya te, rakhaDAve saMsAra." 10 prazna : bIjA koI paNa dharmomAM AjJAne ATaluM moTuM mahattva apAyuM jaNAtuM nathI tenuM kema? uttara : dharmanI vAta to ghaNI ja moTI che. paraMtu leka vahevAramAM paNa AjJAnI ja bolabAlA che. juo, satI nArIne patinI AjJA, e ja tenA prANa gaNAya che. patinI AjJAnI avagaNanA karanArI satI kahevAya nahIM, patinI AjJA pALavA mATe ja mahAsatI sItAjIe, kheranA aMgArAnI khAImAM jhaMpalAvyuM hatuM. guru puruSonA ziSya paNa, guru AjJA pALavA, duHkhasukhanI kalpanA lAvyA sivAya. gurune pasaMda paDe tevuM anuSThAna Acare che. tathA putra paNa pitAnA bhakta hoya teo pitAnA vacanamAM zaMkA lAvatA nathI, AjJAnuM khaMDana karatA nathI. jema mahArAjA rAmacaMdra, pitA dazaratharAjAnI
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjJAne samajAvanArI upanayavALI kathA 373 AjJA akhaMDa ArAdhI che. mahArAja lakSamaNajIe vaDIla baMdhu rAmacaMdra mahArAjanI AjJA akhaMDa ArAdhI che. mahArAja yudhiSThire mAtA kuMtIdevInI ane cAra pAMDavoe, yudhiSThiranI AjJA ArAdhI che. te ja pramANe bhakto paNa, pUjya puruSonI nirdaSaNa AjJA svIkAra kare che. AjJAnA phaLane batAvanArI eka upanayavALI dhanavAna musApharanI kathA lakhAya che. eka nagaramAM AtmArAma nAmane kaI eka vaNika, dhana kamAvA mATe potAnA, mAtA-pitA, patnI-bhaginI, putra-putrIone ghera rAkhIne, dhana kamAvAnI zodha karato, ghaNuM dUra dezamAM cAlyo gaye. keTaleka kALa nasIbanI pratikULatAne kAraNe, dravya prApti thaI nahIM. bhavitavyanA rogathI, eka jhaverInI nekarI maLI gaI. zreSThI khUba dharmAtmA ane upakArI hatA. tethI gumAstA upara khUba prasanna rahetA hatA. nasIbanI maherabAnI vadhavAthI, zeThanI maherabAnI vadhavA lAgI. lAbhAntarAyano kSayopazama vadhyo. krame potAne vepAra karatAM, moTe dhanavAna thaye. ane vicAra karavA lAgyo. dhana maLavAthI zuM lAbha? mAruM badhuM kuTuMba hajAre gAu dUra dezamAM che. mAre have vepAra ATopIne ghara bhegA thavuM joIe. Avo vicAra karIne, AtmArAme prathama naMbaranAM traNa ratno lIdhAM. pachI bIjA naMbaranAM pAMca rane lIdhAM. pachI trIjA naMbaranA ATha rana lIdhAM. pachI cothA naMbaranAM daza ratna lIdhAM. pachI pAMcamA naMbaranAM sattara ratna lIdhAM. basa AvA mahAkImatI, 43 ratna meLavyA pachI, AtmArAme eka AkaDAnA rUne jhabo jAte banAvyo. ane temAM AMtarA AMtarA, pitAnAM prastuta tetAlIsa ratnane, goThavIne sIvI lIdhAM. Dagala paheravAthI, keI cera, dhADapADu ke rAjyAdhikArIo jANuM zake ja nahIM ke A mANasa pAse dhana che. A bAju AtmArAma zreSThie vicAra karyo ke, koI paNa lAyaka-sajajana mArgadarzaka meLavavo joIe. tapAsa karatAM, pitAnA zeThane ja eka mANasa, ghaNuM varSane anubhavI, seMkaDovAra musApharI karavA vaDe, judA judA deze ane aTavInA mArgane, khUba ja jANakAra maLI gayo. tenuM nAma hatuM paramAnaMda. tene paNa potAnA dezamAM javuM hatuM. te khUba vRddha hevAthI ghaNo azakata hatuM, tethI dezamAM javA mATe sahAyaka zedha hato. A bAju keTalAka dhana kamAelA vepArIo, dezamAM javA ravAnA thatA hatA. te badhA mArganA ane dizAonA paNa ajANa hatA. temaNe potAnA dhananAM gADAM bharyA hatAM. rakSako paNa rAkhyA hatA. paraMtu teo paNa dizA ane mArganA sAva ajANa hatA. te lokoe ApaNI vArtAnA nAyaka, AtmArAma zeThane sAthe AvavA samajAvyA, paNa teNe mArganA jJAna mATe tapAsa karatAM vizvAsa lAge nahI. chevaTe prastuta pitAnA zeThanI dukAnanA jANItA anubhavI, sajajanane, sAthe levA
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANusAI vicAra karIne pUchyuM. teo kahe che, huM vRddha chuM. cAlavAmAM azakata chuM. svadeza javAne IcchuM chuM. sAcavIne, upADIne bahumAnapUrvaka lai janAranI zodha karuM chuM. A vAta sAMbhaLI, teNe temane, pAtAnI khAMdha upara besADI, laI javA kabUlAta ApI. ane mAnA kharca mATe, eka nAnI zakaDI, paisAnI kAthaLI paNa bhegI rAkhI. pahelA dhanavAna vepArIe dizAne, mArganA ajANu hAvAthI, bhIla leAkeAnI pallInA mArge cAlyA. phasAI gayA. bhIlla leAkAe mArI jhuDI lUMTI lIdhA. sAthenA rakSakA, keTalAka pakaDAI gayA; keTalAka nAsI gayA, badhA vepArI bIcArA. bhIllAnA prahArothI, jajara zarIravALA thaI javAthI, keTaleAka vakhata jyAM tyAM paDyA rahI, auSadha ane anAjanA abhAve maraNa pAmyA. ApaNI kathAnA viNaka AtmArAma, sAthenA anubhavIne, peAtAnA zarIra upara upADIne cAle che. tenI batAvelI dizAne dhyAnamAM rAkhI, teNe dekhADelA mArgamAM cAle che. khADA TekarA Ave tA paNa, jarApaNu kaMTALatA nathI. potAnA mArgadarzaka evA anubhavI che ke, eNe cAra-dhADapADunA pradeza cheDI dIdhA. siMha-vAgha-dIpaDA-sapa-ajagarathI bharelAM, bhayapUrNa sthAne chADI dIdhAM. vacamAM vacamAM vasativALA pradeza Ave tyAMthI khArAka meLave che. vakhate khorAka na maLe te, becAra lAMghaNA paNa kheMcI kADhe che. Ama kaTALyA vagara page cAlatAM, cAlatAM, traNa varSe kSemakuzaLa peAtAnA nagara pahoMcI gayA. ane peAtAnA nagaramAM paheAMcIne, AtmArAma zeThe, mAga daza ka upakArI paramANu dadAsane pAtAnA gharavALI peALamAM lAvIne utAryo. bannenI pALa eka ja hatI. pachI AtmArAme peAtAnA jhae paNa, ratnAne vINIne svAdhIna karyA pachI phekI dIdhA, ane badhAM ratnA lAvIne, paramANaMdadAsanA caraNA pAse dharyo. paramANu zeTha kahe che, bhAI! mArI pAse paNa tamArA jevAM 43 ratno che. bIjA paNa aneka nAnAM meTAM puSkaLa ratnA che. mAre tamArAM ratnonI jarUra nathI. tame tamArAM ratnAne surakSita rAkhIne, svaparanA kalyANa sAdhanArA thAe, evA AzIrvAda ame ApIe chIe. paramANu dadAsanAM hitamitapathya vacanA sAMbhaLI AtmArAmazreSThI, potAnA parivAra sahita sukhabhAgI thayA. upanaya eka nagara te saMsAra. AtmArAma zreSThI, te AtmA. paradezagamana te, Aya dezanI prApti, jhaverI vepArI te, bhagavAna zrIvItarAga zAsananA dhArI jainAcArya, kamANI te guNAnI prApti, mADhaka paramANu dAsa te sa`kAlIna sugurunI nizrA. dizA ane mArgonuM jJAna te nizcaya vyavahAra mAgethI pUrNa, zAstronuM jJAna. bhIllAnI palli vagere te anArya deze. siMha, vAgha, dIpaDA vagere meAhanuM TALuM, hAsyAdi kaSAyA, vedo, viSayA, pramAdo vagere samajavA. traNa ratnA, ratnatrayI. pAMca ratnA mahAvratA, ATha ratnA pravacana mAtAe. daza ratne yatidharma, sattara ratnA sattara prakAra sayama, jhakhme te zrIvItarAga
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 375 strIonI parAdhInatA bhUSaNarUpa che svacchaMdatA dUSaNa che. muniveza. jemAM ratna goThavyAM ane surakSita rahyAM. tema zrIvItarAganA veza vinA, ratnA jevA guNA, sacavAya ja nahIM. pAtAnA deza meAkSanagarI. bIjA vepArIe te, sugurunI prAptinA ajANa, sugurunI AjJAnA kaTTara vidhI. athavA bIjA danane AcaranArA, athavA ninhavA. temanu dhana te ahiMsA, brahmacarya, satya, asteya, aparigraha ane bIjA paNa AtmAnA utkarSa vadhAranArA guNeA. mA dazakanA abhAva te kulavAluAdikanI jema, AtmAnI svacchaMdatA, bhIllAnI palli te, kugurue ke, kumitrAnA sahavAsa. bhallA dvArA mArakuTa te mAgadhikA vezyA dvArA, jema kulavAlakanuM patana, jamadagninuM patana, vaipAyana RSinuM patana, ane maraNa te narakAdi dutie samajavI. prazna : srIo ne puruSonI AjJA pALavAnI, ane puruSone potAnI icchA pramANe vavAnI chUTa ema kema ? uttara : jJAniee puruSonuM pradhAnapaNuM batAvyuM che. puruSo rakSaka che. ane strIe rahya che. kahyu che ke : pitA rakSati kaumArye, bhartA rakSati yauvane / putro rakSati vArddhakye, na strI svAtaMtrya marhati artha : bAlyakALamAM chekarInuM pitA rakSaNa kare che. ceAvanavayamAM lagna thayA pachI pati-bhartA rakSaNa kare che. ane pita paraleAka gayA haiAya te, vRddhAvasthAmAM putra rakSaNa kare che. strI svataMtra rahI zake ja nahi. puruSone kAI haraNa karI gayAnA, baLAtkAra karavAnA ke, zIla lUMTavAnA dAkhalA anatA nathI ja. ane strIone, haraNa karI javAnA vigere dAkhalA. sItAjI, buddhisundarI RdvisundarI, ratisundarI ane guNasundarInA dAkhalA. tema ja acaMkArIbhaTTA, nama dAsundarI, nalayasundarI vagere mahAsatIonAM haraNa thayAnA, upADI javAnA, herAna thayAnA, dukha ApyAnA, paNa dAkhalAe zAsromAM puSkaLa maLe che. mATe ja strI rakSaNa karavA ceAgya che. ane puruSa rakSaNa karanAra che. tathA vaLI strIonAM vakhANa karatAM, mahApuruSAe game tevI meATA kuLanI putrIne paNa, peAtAnA patinI dAsI ja batAvI che. kArye dAsI ratau raMbhA, bhojane jananI samA / vipattau buddhidAtrI ca sA bhAryA bhUvidurlabhA // 1 // artha : AvI zu zrI kAI puNyavAna AtmAne ja maLe che. pAtAnA svAmInuM kAmakAja sevA-zuzruSA karavAmAM, dAsInI mAphaka sevA bajAve che. rUpamAM raMbhA tileAttamA uvazI jevI heAya che. peAtAnA svAmInI jamavAnI saMbhALa rAkhavAmAM mAtA jevuM dhyAna rAkhe. mArA-svAmInI tabiyata na bagaDe. pasaMda paDe tevI kALajI rAkhe che. ane
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 jitezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI koIvAra dukha Ave, Apatti-Ave, te kRtapuNya zeThanI patnInI mAphaka, dhIratA Ape che. AvI patnI jagatamAM durlabha gaNAya che. strIne patinI dAsI mAnavAmAM tenI AbarU vadhe che. te pativratA sastI gaNAya che. ane puruSane strInA hAsa batAvAya teA hIjaDA-bAyalA-nirmAlya gaNAvAya che. satI nArIe patinA viparIta vartanathI paNa, palaTAtI nathI. potAnA svAmInA doSa dekhatI nathI. paraMtu peAtAnA kamemenA ja doSa jue che. ahIM satI sItAjI-satI aMjanA-satI kalAvatI vagerenAM jIvane jANavA jevAM che. pAtAne AvelAM dukhA karyAMthI AvelAM mAnyAM che. prazna : puruSone aneka srIe paraNavAnI chUTa ane srIone gharamAM purAI rahevAnuM AvA kAyadA zuM vyAjabI che ? uttara : ekathI vadhAre athavA ghaNI strIe nahIM paraNAnAra, naLa rAjA jevA ke pAMDavA jevA; dhanyavAdane pAtra che. AvuM AcaraNa karanAra saMtapuruSA gaNAya che. paraMtu puruSa ekathI vadhAre patnIe paraNanArA kRSNa mahArAja jevA hArA thavA chatAM, tevA nindAnuM ja pAtra banyA che. evu jANavA vAMcavA maLyuM nathI. zreNika rAjAne judI judI patnIo, naMdAdevI, cellaNAdevI, dhAriNI devI, kAlIdevI vigerethI, abhayakumAra, kANIka, meghakumAra, kAlakumAra, naMdISeNukumAra, jAlI-mayAlI uvayAlI vagere ghaNA putrA thayA che. AMhI eka pitAthI judI judI mAtAnA, anekaputrA bhegA hAya tyAre, pAte bhinnamAtrika sagA bhAI, peAtAne jaNAvatA, jarA paNa kaiAca anubhavatA nathI. paraMtu eka mAtAnA ghaNA pitAethI, janmelA aneka putrAnA, dAkhalAo theADA ja anyA haze. ane AvA kADhAibhAie, peAtAnuM sagapaNa, anyane-jaNAvI zakatA nathI. jaNAvatAM zaramAya che. sakAcAya che. peAtAne kalaMkita-samaje che. eka pitAnI rakhAtanA putrAnI, kSemarAja jevAnI itihAsAmAM noMdhA ghaNI maLaze. paraMtu strIonA anAcArathI janmelA putrAnAM vaNa nA DhaMkAIja gayAM heAya che. AvI dalIleAthI samajavAnuM ke, satIe ane sadAcAriNI baheneAne svataMtratA zAbhatI nathI. prazna : puruSonA ATaleA mATe pakSapAta zA mATe ? puruSone khaMdhI chUTA koNe ApI? uttara : puruSonA pakSapAta ane srIone anAdara AvuM kazu ja nathI. jagatanA svabhAva ja evA hatA, che ane rahevAnA ja che ke, puruSA ja gharanA mAlika, dezanA mAlika, duniyAbharanA mAlika rahyA che ane rahevAnA ja che. jagatamAM sItA-draupadIdamayaMtI jevI mahAsatIenA svayaMvara thayA che temAM hajAro rAjakumAro AvyAnA varNanA jaina-ajaina pustakAmAM vAMcavA maLe che. eka cheAkarAne pAMcase srIe ke chekarIo paraNavA
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 377 patinI AjJAmAM, agara mAtApitAna, AjJAmAM ja satIpaNuM Take che. AvyAne dAkhalo nathI. vaLI puruSa prAdhAnya keTaluM majabUta che ke, paraNanAra varakanyA benAM lagna thayA pachI, AkhI jiMdagI, kanyA puruSane ghera ja rahe che. A aTala rivAja badhA deze ane kememAM vyApaka che. tathA bALake jeTalAM thAya teTalAM, pitAnA nAmathI oLakhAya che. pitAnI mAlikInAM ja gaNAya che. tathA bhUtakALanA itihAso ke dharmanA grantha vAMcIe temAM, cakravartIo, vAsudeva, baladevo, prativAsudeva, rAjAmahArAjAo, hajAre rANIo paraNyA che. zAlibhadra, dhannAjI, dhannAkAnaMdI, avaMtIsukumAra, kayavannA vagere zrImaMta paNa aneka patnI paraNyA hatA. praznaH Ato badhI ghaNuM jUnA jamAnAnI vAto che. arvAcIna kALamAM AvuM banyuM che ? uttara : arvAcIna kALamAM paNa eka be dAkhalA nathI paNa aneka mejUda che. juo jUnA ItihAsa vAMco: akabara ne jodhabAI vagere 10 rANIo hatI. rakhAto seMkaDe hatI. jahAMgIra ane zAhajahAMne paNa ghaNI begama hatI. te kALanA bIjA rAjAo jemake rAjA mAnasiMha (aMbaranA rAjA bihArImalanA putra-bhagavAnadAsano putra) te akabara bAdazAhanA umarA paikI, eka mAnavaMta umarAva hato, tene 1500 rANIo hatI. mAnasiMha maraNa pAme tyAre 60 satIo thaI hatI. rAzIna nagaranA hiMdu rAjAne 2000 rANIo hatI. akabaranA eka subedArane 1200 begame hatI. vartamAna nijhAma sarakArane basa traNa begame che. AvA prAcIna ane arvAcIna ItihAsa vAMcavAthI samajAze ke, puruSanuM ja prAdhAnya hatuM ane te vyAjabIja che. rAjya-dhana-ane kuTuMba parivAra sAcavavAnI tAkAda puruSamAM ja hoya che. dharma-zIla ane AcArane vadhAravA ane sAcavavAnI zakita paNa puruSomAM ja hoya che. praznaH strIone pharavA haravAnI ke marajI mujaba keIne maLavAnI chUTa ja nahIM ? uttara : AryabALAo, pitAnA mAtApitA bhAI ke pati sIvAya, ekalI bhaTakavA jaI zake nahIM. ane janAranuM cAritra jokhamamAM mukAyA vagara rahe nahIM. bhUtakALane vicAravAmAM Ave te jyAre jyAre anAryonA rAjya thayAM che. tyAre tyAre AryabALAo upara, keTalI Apattio, herAnagatio utarI AvI che, tene aMdAja kADhavo muzkela che. allAuddIne cittoDane killo sara karyo, ane rANAnI patnI padminIne, meLavavA hallo karyo. tyAre te pavinI rANI sAthe hajAre, rAjaputANIoe, agnimAM baLIne, ane kUvAmAM paDIne, pitAnA vahAlA prANonA bhoge paNa, zIlanI ane dharmanI rakSA karI hatI. kahevAya che ke akabaranA samayamAM paNa, seLa hajAra rAjaputANIoe pitAnA, vahAlAmAM vahAlA zIla rakSaNanI khAtara, pitAnA prANone agnimAM ane kUvAmAM, chAvara karyA hatA. 48
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI prazna : jema strIo khUbasUrata hoya che, tema puruSe paNa deva jevA rUpALA ghaNA hoya che. to paNa purUne game tyAM javAnI, keIne paNa maLavAnI manAI hotI nathI. chUTa hoya che. gAma-paragAma-deza-paradeza javAnI paNa, khAsa reka-Toka hotI nathI. tyAre bALAone ke strIone marajI mujaba pharAya nahIM. vaLI moTAM moTAM rAjyakuLamAM te strIo gharaDI hoya toya, paDadAmAM rahevuM paDe che. A zuM nyAya che? uttara : kevaLa nyAya ja nahIM. paraMtu strIsamAja upara pratibaMdha che. te strI samAjanA jAna ane zIlanA rakSaNa mATe ja che. rUpavatI rAjaramaNIo ke, bIjI rUpavatI bALAone paDadAmAM rahevAnuM, tenA bacAva mATe che. kedanI sajA bhegavavA mATe nathI ja. strIonAM rUpanAM vakhANa-vaNanene sAMbhaLIne paNa, kAmIpuruSee laDAIo ke tephAne macAvyAnA dAkhalA DhagalAbaMdha dekhAya che. satI mRgAvatInA rUpa upara caDAI vatsadeza kauzAMbInA rAjA zatAnikane, bAravratadhArI vaizAlinA ceDAmahArAjAnI putrI, mRgAvatI nAmanI patnI hatI. satIomAM rekhA samAna hatI. bIjI bAju mALavAnI rAjadhAnI ujainanA rAjA caMDapradyotane paNa, teja ceDAmahArAjAnI putrI zivAdevI, paraNI hatI. mRgAvatI ane zivAdevI sagI bahene havAthI, zatAnika ane caMDaprota sAdu thatA hatA. caMDapradyotane zivA, mukhya paTTarANI hatI uparAnta bIjI paNa ghaNuM rANIo hatI. ekavAra devanevara pAmela eka citrakAra, mRgAvatI satInuM rUpa cItarIne, caMDapradyota pAse gayo. mRgAvatInuM rUpa batAvyuM. seMkaDo rANuM hovA chatAM, caMDapradyotanI kAma sudhA jarApaNa nAza pAmI na hatI. tethI sainya ane dhananA jorathI, garviSTa caMDapradyote, zatAnika upara dUta ravAnA karyo. ane kahevaDAvyuM ke rAjya ane jIvitanI jarUra hoya to, hamaNAMne hamaNAM mRgAvatIne, mArI rANI banAvavA mokalI ApavI. - zatAnike dUtane, bahAdura rAjAne zebhe te, uttara ApI ravAnA karyo. paraMtu dUtanA vacane sAMbhaLI, caMDapradyota krodhAviSTa thayo. sainya sajaja banI, kauzAMbI tarapha ravAnA thayo. zatAnike bacAvanA badhAja sAdhano meLavyAM paNa phAvyuM nahIM. ane hRdaya sphoTathI, maraNa pAme. satI mRgAvatI nirAdhAra banI. zIlanA rakSaNa mATe mAyA goThavI, caMDaprota pAse dAsIne mokalI vizvAsa Ape. ane navIna prAkAra karAvarAvyuM. dhana dhAnyathI nagara ane bhaMDAre bharAvyA. tyAM to satInA cittanA abhiprAya jANI, prabhu mahAvIra kauzAMbInA parisaramAM samavasaryA. satI mRgAvatI tathA caMDapradyota dezanA sAMbhaLavA gayAM. magAvatIe caMDapradyotanI rajA meLavI. putra udayanane tenA zaraNe seMpI, prabhujI pAse dIkSA lIdhI. ane kevalI thaImekSa gayAM. A sthAne mAtra mRgAvatInA rUpanuM citra paNa, ATalA moTA, pati maraNa jevA ane zIla rakSaNanI mahAmuzkelI ubhI karanArA, upadravanuM kAraNa banyuM che. te vAtane samajanArA mahApuru, patnI ane putrIone paDadAmAM rAkhatA hatA te zuM khoTuM che?
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpanA kAraNeA satIone paNa AvelI maraNAnta muzkelIo. 379 rUpa jovAnI tarakIbe ane tenA adhama pariNAmA paikI eka dAkhaleA jaNAvuM chuM. vikramanI sattaramI zatAbdImAM megala samrATa akabaranI puNyAI khUba joradAra hatI. tenA puNya sUrya eka vAra madhyAhnanA sUrya jevA prakAzatA hatA. teNe hiMdu musalamAna sane mitro banAvyA hatA. tenI AvI kUnehathI hiMdu rAjAo, ane hiMdu prajA upara akabare khUba vizvAsa vadhAryAM hatA. arthAta mATA bhAganA hinduoe, akabarane potAnA mAnItA samrATa svIkAryo hatA. AthI tenuM rAjya ghaNuM vistArane pAmyuM hatuM. akabaramAM AvA guNNA hAvAthI hindu rAjAoe, ghaNA mAna satkArapUrvaka peAtAnI vahAlI dIkarIe paNa, akabarane jahAMgIrane ane zAhajahAne paraNAvI hatI. AthI akabaranA darakhAramAM, devAMganA jevI ghaNI rAjakumArIe zeAlatI hatI. akabarane jayapuranA rAjA bihAmale, peAtAnI rUparabhA putrI jodhakhAne, varAvI hatI. je rAjA mAnasiMhanIphAImA thAya. ane jodhakhA bhaviSyanA samrATa, jahAMgIranI janmadAtrI mAtA hatI. rAjAemAM prAyaH kAma vikAranu khUba jora hoya che. akabarane jodhamA jevI aneka rAjakumArI patnIe hatI. ghaNI rUpasundarI rakhAtA paNa hatI. te pazu akabaranA kAmAgni saLagatA ane atRpta rahevAthI, dunIAnI strIonAM rUpe jovA, teNe eka ceAjanA ghaDI hatI. ane teejake dara zukravAre, strIone eka khajAra bharavA. jemAM vepAra karanArI strIeja hAya. dukAneAmAM vecanArI, nokaraDI, pheriyA badhIja srIe hAya. puruSAne pesavAnI manAI. te bajAramAM khAnapAnanA, kApaDanA, seAnAcAMdInA dAgInAnA, jhaverAtanA, kariyANAnA, gadhIyANAnA, pAnasupArInA, badhAja vepAra karanArI strIeja rahetI hatI. tethI tyAM bAdazAhanI begame, ane beTIe paNa, khullA mukhathI pharI zakatI hatI. pachI te akabaranI rAjadhAnImAM, kAyamI vasavATa karIne rahenArA, rAjAenI rANIe, dIkarIe, ane dAsIe, cAkaraDIe paNa, A zukravAranA nArI mAramAM, yathA samaya jarUra AvatI hatI. A nArI bajAramAM akakhara pAte paNa, ghaNIvAra burakhA ADhIne, rUpasundarIonAM rUpa jovA mATe, khAsa AvatA hatA. ane te ajANI nArInA svAMgamAM, koI ne khabara paDavA dIdhA sivAya, pharIne pAchA cAlyA jatA hatA. A yAjanAthI teNe ekavAra, jezalameranA yuvarAja pRthvIrAja ( rAjAnA nAnA bhAI)nI rANI lIlAdevIne, joI lIdhI. lIlAdevI khUbasUrata hatI. arthAt rUpa devAMganA jevuM hatuM. lIlAdevInu rUpa lAvaNya joI ne, akabaranI buddhie, maryAdA gumAvI dIdhI. ane rAjamahelamAM AvIne, pAtAnI mAnItI begama jodhamAnI eka dAsIne, jodhakhAnA nAmathI, lIlAdevIne kheAlAvI lAvavA meAkalI. sAthe myAnA mekalyA. upADanArI dAsIone meAkalI. dAsIe, lIlAdevInA mahele paheAMcI. ane jodhaJAneA ( akakharanA ) saMdezA saMbhaLAvyA. samrATanI mahArANInA AmaMtraNane sAMbhaLI, lIlAdevI jhaTajhaTa taiyAra thaI. ane myAnAmAM
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI besIne, jepabAne maLavA ravAnA thaI gaI. dAsIoe lIlAdevI sahita myAnAne, dhabAnA mahelanA, cheka aMdaranA oraDAmAM lAvIne mUko. ahIM pahelethI ja samrATa akabare, je dhAne, amuka samaya mATe, bIjA joDenA oraDAmAM, rahevA sUcanA ApI hovAthI, ane tamAma dAsIone myAne mUkI ravAnA thavA sUcanA karI tethI, dAsIo paNa badhI ja cAlI gaI. ekadAsI lIlAdevIne, myAnAmAMthI utArIne, cAle, padhAro, begama sAheba ApanI ahIM ja rAha jue che. ema kahIne, bAdazAhanA palaMga pAse laI gaI. lIlAdevI kSatriyANI che. mahApuNyodayathI, rUpalAvaNya pAmI hovA chatAM, mahA satIne chAje tevA, vara nArIne zIla-ane sAtvika bhAva tathA lajajA-gAMbhiya Adi zebhe tevA bIjA paNa ghaNA guNone pAmelI hatI. tethI dAsInA vacanathI, je dhabAne maLavA mATe, malakAtA mukhe, AgaLa vadhatI sAme jue che. tyAM to, jodhabAnI jagyAe bAdazAhane joIne, ekadama ghUMghaTavaDe mukhane DhAMkIne, AgaLa vadhatI aTakI gaI. tathA hAtha paNa potAnA vastromAM chupAvI lIdhA. bAdazAha : rANIjI, kema aTakI gayAM? AgaLa Avo. meM ja tamane AmaMtraNa ApavA dAsIone mokalI che. huM pote ja ahIM tamArI vATa joIne beTho chuM. gabharAvAnuM kAMI paNa kAraNa nathI. atyAra sudhImAM, tamArI mAna-moTAI che, te, AjathI vadhI javAnI che. lajajAne dUra kare ane najIka Ave! bAdazAhe prAraMbhamAM sAmane upayoga karavA mAMDe. lIlAdevI bAdazAhanI duSTa bhAvanA samajI gaI. je dhabAnuM AmaMtraNa nathI. paraMtu jeghabAnA nAmathI bAdazAhanI racelI kapaTa jaLa che. game tyAMthI paNa teNa | mArA rUpa-lAvaNyanAM vakhANa sAMbhaLyAM haze. aphasa, mArA A rUpane paNa dhikkAra thA. mArA A rUpathI, mAre AtmA ane mArA svAmI, bhayamAM mukAA chIe. have zuM karavuM ? na bolavAmAM ja lAbha che. atyAre mArA sAtvika bhAva sivAya mArA zIlane, bacAvanAra keI nathI. jIvaDA, bhAIza nahIM? kAmaga vagara eka paNa janma gaye nathI. anaMtAmAM pati-patnI ane bhego maLyA che. jIvane zIladharmanI kiMmata samajAI nathI. "zIlabhraSTa lalanA kahI, zvAna azananI cATa ! zIlavatI nArI gaNI, svarga-mokSanI vATa." 1. "rUpavatIne joIne, kAmI nara lalacAya ! satI aMga nija DhAMkIne, nIcI najare jAya." 2.
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAsatInA zIlanI kaseATI ane zIlarakSaNa mATe prANAnuM balidAna " anaMtavAra A jIvane, deva-manuSya avatAra / maLyA chatAM paNa jIvaDA, na thayeA vRkSa lagAra. " satI kyAMka janme kadI, devI jevI keka / pazu samI prAya: ghaNI, janma gamAve phoka. '' 44 pazupaNuM bahu sahela che. devapaNu paNa thAya / paNa zIlavrata dhara mAnavI, kadI kayAMka dekhAya, 5. '' zz 3. 64 uge sUrya pazcima dizA, merU calAcala thAya / abdhi maryAdA tyaje, satIzIla nava jAya." 4. 381 atyAre mArA rakSaNahAra mA| sAttvika bhAva ja che. bhale maravuM paDe te mahetara che. paraMtu zIlanuM rakSaNa karIza. mahAsatI lIlAdevIe maneAmana nizcaya karI lIdheA. bAdazAha kahe che rANI ? mauna cheDA ? lajjA kheAle. bhayane tyAga karo. huM tamArA mukhane jovA ane cuMbana-AliMgana karavA icchuM chuM. jarUra hAya te mAgeA. Aje samagra bhAratanA samrATa, tamArI pAse bhIkSA mAge che. lAkhA suvaNa mudrA ApI zaku chuM. tamArA patine meTuM paragaNuM InAma ApI zakuM chuM. tamArA badalAmAM, tamArA patine becAra kSatrionI bALAo, apAvI zakuM chuM. paraMtu tame lajjAne tyAga karI mArI joDe, A mArI suMvALI zA upara AvI jAo. bAdazAhanA sAma ane dAmavALA bhASaNanA paNa, lIlAdevIe maunathI ja uttara ApyA. pachI teA dhuMdhavAelA vikArI bAdazAhe, ruvAkhathI paNa mahAsatIne, satAvavAnI zarUAta karI. lIlA ? tuM sIdhI rIte nahIM samaje teA paNu, huM tane cheADavAnA nathI. hamaNAM tuM mArA kedakhAnAmAM che. tenuM tane bhAna che ? potAnA zIlanA rakSaNanI khAtara, lIlAdevIne have belavAnI jarUra jaNAi. ane ghUMghaTa rAkhIne bAdazAhane kahevA lAgI : nAmadAra ! Apa rAjavI che. ame ApanA tAbedAra chIye. suvRkSanI chAyA jevA ApanA rAjyanI zItaLa chAyAmAM, ame amArA dhane sAcavI zakIe chIe, badhI prajAnA Apa pitA samAna che. huM ApanA eka adanA khaDIyAnI patnI hAvAthI, ApanI putrI samAna chuM. kAi mALAne kAI setAnanI satAmaNI thAya te, Apa tenI dAda phariyAda sAMbhaLIne rakSaNa Ape che. te atyAre paNa huM Apa nAmadAra pAse, mArA zIla rakSaNanI bhIkha mAguM chuM. mane bacAvA ane putrI tarIke samajIne, mane mArA sthAne pahAMcatI karavA dAsIone AjJA pharamAveA. mahApuruSA parastrIne rAgadaSTithI jue paNa nahIM. ane satI nArI prANanA bhAga paNa, parapuruSane vicAre nahIM. teA pachI sparza ke sa`yogane teA kare ja kema ?
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mane putrI gaNeA, putravadhU gaNA, athavA bhikSukI gaNA, paraMtu mArA zIlaprANeAne bacAve. khudA ApanuM rAjya niSkaMTaka rAkhe ! bAdazAha lIlAdevInI kAkaludI sAMbhaLatA hatA. ane satI lIlAdevI khelI rahI eTale,--bAdazAhe tADukIne jaNAvI dIdhuM ke, lIlA ! tuM sIdhI rIte mArA vacane mAnI laIza tA, huM tane mAnapUrvaka rAkhIza. mATI bheTa ApIza. tArI badhI icchA pUrNa karIza. chatAM tuM tArA haThavAda nahIM cheDe tA paNa, tuM mArA kabajAmAMthI chaTakI zake ema tA nathI ja ane huM tane Aje cheDAvAnA paNa nathI ja. satI kahe che, nAmavara ! Apa mArI icchA pUrNa karavAnuM kaheA che. te mane, ApanI putrI banAve! mAre A sivAya kAMIpaNa joituM nathI. ane Apane eTaluM paNa chelle chelluM kahuM chuM ke satI prANanA bhoge paNa zIlane bacAve che. uttama kavioe kahyuM che ke, " siMha muccha maNidhara maNI, satItanu-kaMjusa Artha / caDe cAra mahAkImatI, prANa gaye parahAtha. ,, artha : siMhanI mUccha athavA kezavALI, maNidharanA mastakanA maNI, ke jIsa mANasanu dhana, ane mahAsatInuM zarIra Acare jIvatAM heAya tyAMsudhI koI aDakI zake nahIM te pachI levA--bhAgavavAnI tA vAta ja zA mATe ? A cAre vastu temanA maraNa pachI ja bIjAnA hAthamAM jAya che. mATe he prajAenA rakSaNahAra ! Apa udAratAthI mane putrItulya samajI pAchI javA do mArA karatAM rUpa-lAvaNyamAM ghaNI vadhI jAya tevI, ApanA janAnakhAnAmAM egame khIrAje che. huM teA temanI dAsI samAna che. huM Apane AjIjIpUrvaka kahuM chuM ke mArA pati sivAya mArA zarIrane keAI aDakI zake e banavA yAgya nathI ja. lIlAdevInAM vacana ane cakSunA dekhAva joI, khAdazAha samajI gayA ke, rANI sAmaDhAmathI vaza thAya tema nathI ja. mATe have jorajulamathI teNIne pAtAnI anAvuM. Ama manamAM nizcaya karIne bAdazAha ekadama kUdIne lIlAdevIne bheTavA AvyA. pahelAM ja mahAsatIe-potAnI kammaramAM chupAvI rAkhelI, nAnI talavAra kADhIne, peAtAnA peTamAM hulAvI dIdhI. ane prANa paMkheru uDIne, svalAkamAM cAlyuM gayuM. leAhI luhANu zarIra jamIna upara DhaLI paDyuM. dAsIdvArA myAnAmAM maDaduM padharAvI, pRthvIrAjanA mahelamAM mAkalAvI dIdhu'. phALabhraSTa vAnaranI mAphaka, bAdazAha hatAza joI rahyo dhanyavAda mahAsatInI Tekane. 66 - dhikakAra kAma vikArane, kAmI julmAgAra / aNunAyelA-sAMjyuM, na kare kAMI vicAra ' Iti rUpanA balidAna samAna lIlAdevInI kathA samApta.
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpanA ja kAraNe mahAsatI rANakadevI ane parivArane nAza thaye vaLI paNa AvIja eka aitihAsika sAcI ghaTanA, mahAsatI rANakadevInI lakhuM chuM. 383 rANakadevI mATe ItihAsakArAnA judA judA abhiprAyA che. keTalAka mAne che ke rANakadevI siMdhadezanA eka rAjavInA ghera mULanakSatramAM janmavAthI, jyotiSienA abhiprAya mujaba tene, janmavAnI sAthe ja, eka bhayaMkara vanamAM cheDI devAmAM AvI hatI. bIjA mAne che ke, sAradezanA kAI devaDAkSatrIyanA ghera janmI ane meATI paNa pitAnA ghera ja thaI hatI. devaDAkSatrInI putrI heAvAthI ja rANakadevaDI kahevANI che. prazna : koInA ghera mULa nakSatramAM khAlaka-khAlikA janme teA aniSTa gaNAya che ? tene mATe zuM karavuM ? uttara : mULa nakSatramAM bAlaka janme te mAbApane bhayanu kAraNa, jyAtiSakAroe mAneluM che. paraMtu tenA nAza ke tyAga karavAthI, vighnaneA nAza thatA nathI. paraM'tu, tenA dhamaya upAya karavAthI, jarUra bacAva thAya che. akabara bAdazAhanA putra jahAMgIrane ghera, kumArikAnA, mULa nakSatramAM janma thayA hatA. jyAtiSIenA abhiprAya mujaba, mALAnA nAza thavAne hatA. paraMtu bALAne puchyAya bhAgavavAnA haze? tethI hIrasUri-mahArAjanA munirAja, bhAnucaMdra upAdhyAya tyAM vidyamAna hatA. teozrI prakhara jyAtiSI paNa hatA. khALAnA janma aMge temanA abhiprAya lIdhA. temaNe sUcanA karI ke, aniSTa - apama`gala nivAraNa karavA mATe zAntikriyA te ja sAcA pratikAra gaNAya che. mATe tame zAntisnAtra mahApUjA bhaNAveA, badhA vighnA nAza thaI jaze. temanA cAritra jJAna ane satyavAdIpaNAmAM vizvAsa hAvAthI, mahApUjA zAntisnAtra bhaNAvyuM. mALA macI gaI. mATI thaI. jIvI tyAM sudhI bhAnucandra upAdhyAyane AzIrvAda ApyA. jagatamAM hajArA bALakA mULa nakSamAM janmyAM che. ane sArA zAnti karmo thavAthI nivighna--jIvyAM che. jenA ramezama jIva dayA vasI haiAya tevA AtmA, jhINA ke meTA koi paNa jIvane mAre nahI'. maravA de nahI'. maratAnI upekSA seve nahI'. tevAenA ghera janmelA bALakAnuM viparIta ciMtavana thAya ja kema ? siMdhanA rAjAne ghera janmelI bALA, vagaDAmAM tyajI devAmAM AvI. ane tyAMnA najIkanA gAmaDAnA haDamata nAmanA kuMbhArane jaDI; aputrIA patipatnIe potAnI putrI mAnIne ucherI meATI karI. siMdhamAMthI te kacchamAM rahevA AvyeA. kanyAnA rUpa lAvaNyanAM vakhANu lAkhA phulANIe sAMbhaLyAM, ane teNe kuMbhAra pAse mAgaNI karI. paratu game te kAraNe lAkhAne kanyA ApavA IcchA na heAvAthI; ane khaLajabarIthI laI levAnA bhayathI haDamata bhAra, saurASTranA majevaDI gAmamAM putrI sahita AvIne rahevA lAgyA. ane lAkhA phulANInA bhaya TaLyA.
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI paraMtu lAkhA phulANInI vAta barAbara nathI. lAkho mULarAja solaMkInA hAthe laDAImAM marAye hato, eTale lAkhAne samaya dazamI sadIne che. siddharAja bAramI sadImAM the che. mULarAja, selaMkI pahelo rAjA hatA. tenA vaMzajo cAmuMDa-valabha-durlabhabhImadeva-karNarAja ane siddharAja sAme Ave che. itihAsaNonI jANa mATe lAkhA phulANInI kathA lAkho phulANI te mahAsatI kAmalatAne putra hato. te kALamAM caMdrAvatImAM paramAra vaMzIya rAjAo rAjya karatA hatA. paramAra kAtirAjane kAmalatA nAmanI putrI hatI. teNI cha-sAta varSanI haze tyAre, samAna vayanI bALAo sAthe, eka jUnA purANA devakulamAM ramatI hatI. thAMbhalAone bAtha bhIDavAnI kIDA cAlatI hatI. aMdhakAra hato. badhI bALAoe eka eka thAMbhale bAthamAM lIdhe. rAjabALAe paNa thAMbhalAnI ja bhrAntithI, lAkaDIne TekIne ubhelA, eka bharavADane bAtha bhIDI dIdhI. tenuM nAma hatuM kullaDa. bALAne tatkALa khyAla AvI gaye. thAMbhale nathI, puruSa che, bharavADa che. hAtha laI lIdhA. zaramAI gaI. ane jatI paNa rahI. mAtapitA ke bahenapaNIone A vAta jaNAvI nahI. paraMtu A banAva teNIne mahA khedanuM kAraNa banyo. tyArathI teNIe bALakIDA uparathI potAnuM mana uThAvI lIdhuM. ane bhaNavAmAM parovyuM. vyavahArajJAna sAthe kucita dharma, ane nItine abhyAsa karyo. jyAre bALA kAmalatA, yauvana vaya pAmI ane mAtApitA varanI zodha karavA lAgyAM, tyAre rAjabALAne potAnI bALakIDAmAM, phulahaDa bharavADane bhIDelI bAtha (AlIMgana ) yAda AvI, turata eka mahAsatIne ucita vicAra karIne, mAtuzrIne jaNAvI dIdhuM ke, mAruM lagna phulahaDa nAmanA bharavADane zedhIne tenI sAthe ja karajo. A jiMdagImAM, mAre bIjA badhA puruSo pitA ane bhAI samAna che. A vAta karIne bALAe, pitAnI bALakrIDAnI ghaTanA kahI saMbhaLAvI. praznaH nAnI chokarI vayamAM, ramatagamatamAM, bharavADane bAtha bhIDAI gaI tethI zuM bagaDI gayuM? uttaraH zAstro ane ItihAsamAM mahAsatIo jiMdagImAM eka sivAya (jenI sAthe lagna thayA hoya) bIjA puruSane zarIramAM, vANImAM ke cittamAM praveza Ape ja nahIM. AdrakumArane paraNanArI bALA zrImatIne paNa AvI ja kIDAnA kAraNe, kAussagga dhyAnamAM rahelA munine, AliMgana apAI gayuM hatuM. kAmalatAkumArIe bharavADane je, oLakhI lIdho, tyArathI ja manomana nakkI karI lIdheluM ke, mAre paraNavuM paDaze. te A purUSane ja paraNIza. have bIjAne kema aDakI zakAya? TekIlI dIkarInI vAta sAMbhaLIne mAtApitAe bALAne samajAvI. paraMtu bALAnuM badhuM bolavuM
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ www rANakadevInA rUpanA kAraNe tenA kuTuMbane nAza ane siddharAjanI adhamatA. 385 buddhi ane dalIla yukta hovAthI mAtApitAe, bALAnI IcchA pUrNa karI. kulahaDa bharavADa ane kAmalatA rAjakumArInAM lagna thayAM. rati jevI rUpALI, ane sarasvatI jevI DAhI dIkarIne, bharavADane paraNAvatAM ghaNuM duHkha lAgyuM. paraMtu bhAvibhAva kema palaTAya? kahyuM che ke - "geArI. zaMkarane varI. reNukA jamadagna ricika muni sAthe thayAM, satyavatInA lagna." artha? bhAgyanI vicitratAthI pArvatI bALA gharaDA zivajIne paraNI hatI. tadana nAnI bALA reNukA (parazurAmanI mAtA) gharaDA jamadagni sAthe paraNI hatI. ane gAdhirAjA ane vizvArANInI putrI satyavatI, mahAvikarALa Rcika nAmanA tApasa-AvA sAthe paraNI hatI. Rcike ApelA maMtranA prabhAvathI vidhArANIne, vizvAmitra putra thayo hato. ane satyavatIne (Rcika RSinI patnIne) jamadagni nAmA putra thaye hate. pitA kIrtidhara rAjAe, dIkarI kAmalatAdevIne, dAyajAmAM keTalAMka gAmo ApyAM. keTalAka kALa pachI, satI kAmalatAdevIne, phulahaDathI mahAparAkramI putra thayo. lAkho phulANI nAma thayuM. mahAbaLavAna thaIkaccha dezane rAjA thayo. gujarAtanA rAjA mULarAjanA sainya sAthe agiyAravAra yuddha thayuM. lAkhAnI jIta thaI. paraMtu bAramI laDAImAM lAkho mULarAja sAthe laDatAM marAyo. mULarAje lAkhAkulANunA maDadAne pATu mArI. tenI khabara paDatAM, satI kAmalatadevIe, mULarAjane zrApa dIdho hato. te zrApa kumArapALa sudhI cAlyo hate. game tema hoya paraMtu rANakadevI bAramI sadImAM thaI che emAM be mata nathI. rANakadevInA ThAmaThAmathI mAgAM AvatAM hatAM. evAmAM jUnAgaDhanA rA'kheMgArane rANakadevInA rUpalAvaNya Adi guNa sAMbhaLavA maLyA hatA. ahIM siddharAja jayasiMhane paNa rANakadevaDI sAthe paraNavAnI tAlAvelI hatI ja paraMtu bhavitavyatA. "nAra vAgye saca tattakA mata. "udyama karo hajAra, thAvAnuM cokakasa thaze aNucindu maLe Aya, pakaDayuM paNa nAsI jaze." artha : rA'kheMgAra ekavAra, vegIlI ghaDI upara ArUDha thaI majevaDI AvyuM. rANakadevIe khegAranA vakhANa sAMbhaLelAM. Aje paraspara meLApa thayo. ghoDI upara besADI rAjadhAnImAM lAvI vidhividhAnathI lagna thayAM. gayA janmanA saMskArathI parasparathI avihaDa sneha thaye ane vaLe. rA'kheMgAra rANakadevIne paraNI gayAnA samAcAra siddharAjane maLyA, ane cittamAM tela reDAyuM. hajI paNa kaI paNa bhoge rANakadevaDIne lAvuM, teja jaMpIne besuM. siddharAjanA
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 jinezvaravanI AjJA yAne sAcI mANasAI AvA vicAromAM, avasaranI zodhamAM lagabhaga 15 varSa nIkaLI gayAM. kAraNa ke rAkhegArane rANI-rANakadevIthI be kumAra thayA hatA. eka agiyAra varSane, bIje pAMca varSano. rA'kheMgArane dezaLa nAmane sagA bhANeja hato. te lAMbethI siddharAjane kuTuMbI hatuM. tene siddharAje pitAne banAvI. taka meLavI, saurASTra upara caDAI karI. siddharAja saMpUrNa taiyArI karIne AvyA hatA. jyAre dezaLanA dagAthI kheMgAra vizvAsamAM rahyo. to paNa pitAnuM joradAra lazkara taiyAra laI raNamedAnamAM Avyo. khUnakhAra laDAImAM kheMgAra marAI gayA. siddharAjanI jita thaI. paraMtu caturarANakadevIe, pitAnA rakSaNa mATe, rAjagaDhanA daravAjA vasAvI dIdhA hatA. rA'kheMgAra marAye tenI hajIka khabara paDyA pahelAM, keTalAka cunaMdA sanike sAthe siddharAje jUnAgaDhamAM praveza karyo. dagalabAja dezaLe AgaLa AvI, rANakadevIne kahevaDAvyuM mAmI! zatrune nAza karIne, mArA mAmA, jitane DaMkA vagADatA nagaramAM AvyA che. daravAjA kholI nAkho. bhANejanA bharose rANakadevIe daravAjA kholAvI nAkhyA. tyAM pite siddharAja ane dagAkhora bhANeja dezaLa sAme AvIne UbhA rahyA. siddharAjane joIne, ane rA'kheMgArane na dekhavAthI, rANI kaI aniSTanI zaMkA kare, te pahelAM ja siddharAje kheMgAranA maraNanA samAcAra saMbhaLAvyA. A vakhate tenA banne vahAlA bALake pAse ja UbhA hatA. kSaNavAra pahelAM mAtAputrone vinoda vArtAlApa cAlato hato. hamaNuM ja tArA bApujI zatrune saMhAra karIne AvatA haze. jagatane svabhAva ke vicitra che. "kSaNamAM harSa ne kSaNamAM zeka, kSaNamAM hasavuM kSaNapoka caDatI paDatI kSaNamAM thAya, khIlelAM kSaNamAM karamAya che ? rANakadevIne patimaraNanA samAcAra sAMbhaLI dhrAsako paDyo. devI jamIna upara pachaDAI gaI. mUrchA vaLI, poke poke raDavA lAgI. siddharAja kahe che: devI ! raDavAnI jarUra nathI. A badhI laDAI tArA mATe ja che. sIdhI rIte hA pADIne AgaLa thaI jA, nahIMtara baLAtkAre paNa huM tane laI javA mATe Avyo chuM. tuM mArI IcchA pUrNa karIza te huM tArA kumArone barAbara sAcavIza. taiyAra karIza. saurASTranA mAlika banAvIza. siddharAjane bakavAda rANakadevIthI khamAya nahIM, ane garjanA karIne besavA lAgI adhama! nAlAyaka ! A zuM bakI rahyo che? AkAzapAtALa eka thaI jAya to paNa huM tArI vAto sAMbhaLavA taiyAra nathI. tArI lAkho cIjo paNa mane lalacAvI vaza karI zakaze nahIM. kSatriyANanA putranA mukhamAM, AvAM halakaTa vA zebhe ja nahIM. tuM mInaladevInI kUkhane lajave che. huM mArA pati sivAya, keIne jovA sAMbhaLavA taiyAra nathI. mArA zarIranA TukaDA karIza te paNa, huM tAre vaza thavAnI nathI. basa hamaNune hamaNuM cAlyuM jA mArA rAjadarabArane cheDIne
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 387 siddharAjanI adhamatAnI parAkASThA - siddharAja rANakadevInAM meNAToNAM, tuMkArA, tiraskAra sAMbhaLato Ubho Ubho hasate hatA. mahApuruSe pharamAvI gayA che ke - divA pazyati nolUkaH, kAkonaktaM no pazyati / apUrvaH kopikAmAndho divA naktaMno pazyati // 1 // artha : ghuvaDa aMdha thavAthI, divase joI zakatA nathI. tema kAgaDo rAtrimAM jaI zakato nathI. kAmAMdha AtmA rAtrimAM ke divasamAM pAse paDelI vastu joI zakto nathI. eTale bicAro kAmI jIva sadAkALa aMdhApo bhagave che. siddharAjanAM AMtaracakSuo micAI gayelAM hovAthI, vAsanAmAM tarabaLa banIne rANI rANakadevInI sAme joI rahyo. rANakadevIne kAdha, agninI jvALAnI peThe bhabhUkI UThayo hato. tethI pitAnA patinuM, kapaTathI khUna karanAra, ane pitAnA satItva upara kharAba najarathI jonAra, siddharAja sAme eka siMhaNanI adAthI, garjanA karI rahI hatI. ane AvezathI siddharAjane kahevA yogya badhuM ja kahI nAkhyuM hatuM. je sAMbhaLavAthI, siddharAja paNa hamaNAMne hamaNuM, rANakadevIne, potAnI karavAnA AvezamAM AvI gayo hate. rANakadevIne vaza karavA, mATe, ane teNInuM abhimAna teDavA mATe, rANakadevInA dekhatAM, siddharAje taravArane myAnamAMthI kADhIne batAvI. rANakadevI ! mArA vicAranI avagaNanA karavAnuM pariNAma sAruM nahIM Ave, hajI samajI jA ane AvuM kaDavuM bhASaNa baMdha kara. rANakadevI : narAdhama ! karmacaMDAla ! have bIjuM pariNAma tuM zuM lAvavAnuM hatuM? mArA patinA nAza sivAya, have bIjuM kharAba karavAnuM tArI sAme che ja zuM ? rANakadevInA nirbhaya jussAdAra vacanothI, uzkerAyelA siddharAje, potAnA hAthamAM rahelI talavAra vaDe, rANakadevI pAse UbhelA, tenA pAMca varSanA bALa kumArane kApI nAkhe. bALakanA dhaDa ne mastaka, nALiyeranA kAcalanI mAphaka, jamIna upara vadherAyelAM paDI gayAM. AvuM rAkSasI ane bhayaMkara dazya joIne, rANakadevIne bIje agiyAra varSane kumAra chAtI phATa raDavA lAgyo. A gojhAruM kRtya I rANakadevInI AMkhamAMthI para codhAra AMsu nIkaLavA lAgyAM. to paNa chAtIne majabUta banAvIne moTA kumArane dilAso ApatI bolavA lAgI ? mANerA ! maroya ! martha AMkha rAtI ! kSatriyANInA saputa ! sAmI dharavI chAtIo." che 1 che
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI siddharAje pite AvuM kALuM kRtya karyAnI jarApaNa kaMpArI anubhavI nahIM. paraMtu uparathI tADukIne kahevA lAgyA, rANaka! je tuM mArI mAgaNI suratamAM kabUla nahIM kare to, tArA bIjA bALakanI paNa Aja dazA, tAre tArI sagI AMkhe jovI paDaze. have eTale vilaMba thAya teTale, tArA kumAronA jokhamavALo che. siddharAjanA ATalI hadanA kUra kRtyathI rANakadevI dhrujI UThI. bALaka mANero raDato raDato potAnI mAtAnI godamAM bharAye. tyAre vaLI rANakadevI eka kSatriyANIne chAje tevI DhabathI bolI : raIza nahIM tuM mArA bALa ! Darapeka thAyaeN e nahIM dIkarA ! vayarIne jamarAja, dayA kadI lAve kharA?" "kSatrI kerA bALa, zUravIra thaI raNamAM mare paNa dekhADe nahIM pUMTha, chAtI mukha sAmA dhare." dIkarA! raIza mA, tArI sAta peDhIo lAjaze. rANakanAM AvA jussAdAra vacanothI, pitAnA sevakane siddharAje mAtherAnuM khUna karatA aTakAvyA. rANakadevI pitAne mahela ane jUnAgaDha choDavA taiyAra hatI nahIM. paraMtu kedInI peThe bAMdhIne, rANakadevIne pATaNa laI javAmAM AvI. vacamAM paDAva thaye. tyAM khUnakhAra laDAInAM maDadAomAM rAkheMgAranuM paDeluM madaDuM lAvIne, rANakadevIne batAvyuM. rANakadevI patiputranuM AvuM maraNa joI rAta-divasa raDatI hatI. meTe putra paNa teNInI sAthe hatA. teNIe khAvA pIvAnuM baMdha karyuM hatuM. AvI sthitimAM laI javAyelI rANakadevI, rAta ne divasa rahetI hatI, khAvApIvA UMghavAnuM taddana khavAI gayuM hatuM. pATaNamAM gayA pachI pAchI satAmaNI zarU thaI teNInA dekhatAM teNInA bIjA putra mANerAne paNa vadha karavAmAM Avyo. paNa satI pitAnA zIla mATe jarA paNa namatuM jokhavA taiyAra thaI nahIM. chevaTe siddharAja thAkyo. ane tenI IcchAthI tene chUTI karavAmAM AvI. satI rANakadevI vaDhavANanI bhogA nadInA kinArA upara, caMdananI caya banAvIne, pitAnA patinA zaba sAthe saLagIne satI thaI. ItihAsakAro mAne che ke, agni ApoApa saLagyo hate. vAcako samajI zake che ke jagatamAM nArInA rUpa mATe keTalAM akRtya thayAM ? keTalA bInagunegAra cho, akRtyanI javALAmAM hemAI gayA? AvAM rAkSasI kRtya karanArA paNa chevaTe te nAmazeSa thayA ne? Aje bhale teo game te gatimAM hoya, paNa temanAM kALAM kRtya temane muMgA muMgA phiTakAro Ape che. akabara ane siddharAja jevA rAjAoe bIjA bhale hajAre paramArtha karyA hoya, karyA haze, te paNa temanAM, lIlAdevI ane rANakadevI uparanA sItAe temanI kItine ghaNI kALI banAvI gaNAya.
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddharAjanI adhamatAnI parAkASThA 389 Iti mahAsatI rANakadevInI kathA saMpUrNa hajI eka rUpanA balidAnanI nAnI kathA lakhuM chuM. pATaNa zahera (u. gu.)ne parA tarIke kuNaghera nAmanuM eka paruM hatuM. vi. saM. 1594 thI 1610 AsapAsanI A ghaTanA che. ahIM kuNagheramAM dazAzrImAlI, aDAlajagotrIya bhANasI nAmane eka dhanADhya vasate hato. tene keDAI nAmanI khUbasUrata patnI hatI. te bAI dharmacusta hatI. haMmeza jinapUjA ane namaskAra mahAmaMtra jApa tenA nityaniyama hatA. zuddhava paherIne pitAnA cokkasa samaye, badhAM kAryo paDatAM mUkIne, jinapUjA ane namaskAra mahAmaMtrano jApa avazya karatI hatI. A jamAne musalamAnonI johukamIne hato. rAjAo ane temanA adhikArIone khudAnA jeTalI sattA hatI. temane gamelI vastu, game tenI game tyAre, AMcakI levAmAM acakAtA nahIM. A vakhate amadAvAdanI gAdI upara mujaphara ce bAdazAha ha. pATaNa amadAvAdanI sattA nIce hatuM. ahIM zerazAha cikaze pATaNanI sukhAgIrI upara hate. kaDAInA rUpalAvaNyanA samAcAra subAne maLyA, turata ja sipAIone AjJA ApI, keDAIne hamaNAM ne hamaNAM upADI lAvI, mArA janAnakhAnAmAM mUkI de. subAnA sipAIo kuNaghera pahoMcyA, ane bhANasInA gharane gherI lIdhuM. bhANasI ghaNuM karyo-re. subA pAse gayA, mahAjana paNa ghaNuM mANaso maLI dhA nAkhI badhuM paththara para pANI. keDAIne lAvIne janAnakhAnAmAM besADI dIdhI. teNIe potAnA dharma ane zIlanA bacAva mATe ghaNuM ghaNuM AjIjI karI, paraMtu adhama subAe teNInA dehane baLAtkArathI vaTalAvyuM. lAMbA gALe keDAI paNa tene vaza thaI gaI. tenA rUpamAM sube paravaza banI gaye hato, tethI darabAranA kAmathI nivRtta thaIne vAraMvAra keDAI pAse Avato hato. keDAI bIbInA darevezamAM rahetI hatI. keDAIne deha vaTalAye, zIla khovAyuM. paraMtu keDAI phakta namaskAra jApa bAremAsa haMmeza niyata karatI hatI. sube teNunA rUpamAM Asakta hevAthI, tenI IcchAne nakArato nahIM. keDAI snAna karIne, zuddha vastro paherIne navakAravALI gaNatI, tyAre te kAmAsakta subAne cheTe Ubhe rAkhatI hatI. ane sube teNInI IcchA anusAra dUra Ubhe rahetA hatA. ekavAra zerazAha bIbI kaDAIne laIne zatruMjaya gayo hato. kaDAIe jainavidhithI zatruMjayanI yAtrA karI hatI. aMgArasA phakIra paNa sAthe hato. tene AdIzvara prabhunI pratimA upara ghaNe TheSa thayo hato. pAchA vaLatAM pagathiyuM cUkatAM maraNa pAme, pIra tha. zatrujya rakSaNanI bhAvanA jAgI, ane tenI tyAM kabara banAvaDAvI che. ahIM kaDAInI dharma zraddhA khUba hovA chatAM, rUpe ja tene dago dIdho hato. pati, dharma ane zIla traNe vastune kAyamI vivega tha.
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ janezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI Aje paNa anAya dezomAM potAnI hakUmatavALA pradezomAM vasatA AryAnI putrIone ane patnIone upADI javAnA, vaTalAvI dharmAntara karyAMnA, hajAro bALAone sAnyAnA, dAkhalA banI gayA che. ane banI rahyA che. mATe jene peAtAnA dhama vahAle hAya, jene pAtAnuM zIla vahAluM hAya, tevI samajaNI bahenoe svataMtratAnA bahAnA nIce chupAelI svacchaMdatAne, manathI, vacanathI ane zarIrathI tilAMjalija ApavI joIe. 390 prazna : zAstrAmAM Ave che ke mahAsatI pAMDavAnI mAtA kuMtIdevIe paNa mA-bApanI rajA vagara khAnagImAM pAMDu rAjA sAthe lagna karyAM hatAMne ? uttara : kumArI kuMtIdevI mahAsatI hatAM, prANAnte paNa bIjo pati karavAnAM hatAM ja nahIM. paraMtu temaNe pahelethI pAMDukumAranI kIti' sAMbhaLelI, ane pote manathI pAMDukumArane paraNavAnA saMkalpa karelA, ane sahAsatIe manathI praNa jo patinA niNa ya kare teA, pachI prANanA bhAge khIjAne paraNe ja nahI. bIjI bAju kuMtIkumArInA pitA aMdhaka-vRSNi rAjAe, sabhAmAM kuntIne pAMDu sAthe na paraNAvavAnI vAtA jAhera karelI. te vAteA pAMDukumArane paNa pahoMcI gaI. tethI vidyAdharanI ApelI vIMTInI daivI zaktithI, AkAza mArge -kuMtI kanyA sAthe pAMDurAjAnA khAnagI meLApa thayA hatA. mahAsatI kuM tIkumArI paNa, pAMDukumAra sIvAya anyane nahI' paraNavAnA Agrahe, maravA taiyAra thayelI. pAMDukumAranA ekAnta milanathI, gAMdha lagna karIne paraNI hatI, ane kSaNavAranA ekAMta vAsanA piraNAme, gabha rahyo hatA. dhAvamAtAnI kunehathI, ane meTAM kuTuMbonI bedarakArIthI, kuMtIne prasava thayA. tyAM sudhI, vAtanI jAherAta thaI nahI. ane janmelA bALakane kAMsAnI peTImAM peka karIne, yamunAnadImAM taratI mUkavI paDI. peTI hastInApurasAM paheAMcI sArathIne maLI, putra sahIsalAmata bacI gayA. kaNa nAma thayuM, meTA bANAvaLI ane mahAdAnI tarIke jagatamAM gavAyA hatA. A ghaTanA paNa icchavA yogya teA nathI ja. mahAsatI kuMtIdevI, jarUra satI ja hatI. mana-vacana-zarIrathI eka pativratA ja hatI. kRSNamahArAja jevA mahApuruSanI phAI hatI, ane pAMDavA jevA mahArathI ane meAkSagAmI dIkarAonI mAtA hatI. chatAM AvuM mAtra kalAka-be kalAkanu pati-patnInu gupta milana, ane mAtApitAthI gupta lagna, AkhI jiMdagI zalyanI peThe sAlyA karyu hatuM. prazna : A gupta lagnathI, evuM kayuM kharAkha pariNAma AvyuM hatuM ke, mahAsatI kuMtIdevIne, AkhI jiM'DhagI zalyanI mAphaka sAlyA karavAmAM pariNamyuM hatuM. uttara : jagajAhera paMcanI sAkSIe thaelAM lagna, sAkArI lagna gaNAya che. AvI bALAe bALakAnI mAtA thatAM, teNIne zaramAvAnuM ke mAthe ALa caDavAnuM kAraNa
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaidyo ane chAe 391 thatuM nathI. mahAsatI kuMtIkumArInAM, khAnagI lagnanA phaLasvarUpa thaelA devakumAra jevA putra, nadImAM taratA mUkavA paDayA. tevA mahApuruSanuM jIvana sa MzayamAM pheMkavuM paDayuM, tevA rAjakumArane jiMdagI sArathiputranuM ALa caDelu rahyu.. tevA mahApuruSane pAtAnAM sAcAM mAtApitAne jiMdagI viyoga rahyo; A durghaTanA zuM jevItevI zeAcanIya gaNAya ? vaLI, kaNu ane arjuna lagabhaga samAna baLavAna hAvAthI, ane parasparanI saheAdara tarIkenI oLakhANa na heAvAthI jIvyA tyAM sudhI, ekabIjAnA malla-pratimalla harIk tarIke ja rahyA hatA. kaNa ne potAnI mAtA tathA bhAIonI sAcI oLakhANu na hAvAthI, pAMDavAnA kaTTara virodhI kauravAnuM zaraNuM svIkAravuM paDayuM. ane karNanA khaLa upara ja kUdAkUda macAvanArA duryodhane,kaNunI sahAyathI, pAMDaveAne, rajADavAmAM kamInA rAkhI nahIM. bhImasena vagere cAra pAMDavAe, peAtAnA vaDIlaba' yudhiSThirane jiMdagI sudhI, pitAnI keTithI sAcavyA che. ane jo kaNu pAtAnA pAMca bhAI AmAM bhegA hAta tA, temane yudhiSThira vagere pAMce bhAIo, vaDIla tarIke jarUra sAcavyA hAta, rAjA paNa kaNa ne ja banAvyA hAta. A badhI durghaTanAonu` kharuM kAraNa, mahAsatI kuMtInAM paMcanI sAkSIe, sAhukArI lagna na thayAM ja kAraNa che. chellAM chellAM mahAbhAratanuM yuddha maMDANuM, kroDA mAnavIe ane pazue kapAI gayA. ane chevaTe sALamA, sattaramA divase, anyAyI kauravAnu senAdhipatipaNu kane levuM paDayuM. ane " vare arjuna ? ghare arjuna ? nA pokAro sAthe arjunane ja jItavAnI, ane arjunane mAravAnI dhUna; karNanA jiMdagInA mahArathipaNAne paNa, chevaTe kAkaludI karavI paDavAthI kala'kamAM pariNAma pAmI hatI. 66 prazna : AvA banAvAnuM kAraNa kharI rIte teA bhAvibhAva ja gaNAya ne ? uttara : AkhA jagatanA sarva manAvAmAM bhAvibhAvanA phALA ghaNA mATe hAvA chatAM, udyama-kama kALasvabhAva paNa mAnavA ja joIe. prazna : je kALe je thavAnuM hAya te thAya ja che. thavAnuM che ja Ama mAnavAne vAMdhA zuM ? uttara : ekalI bhavitavyatAne " thavAnuM hAya te ja thAya." jo pakaDIne cAlavAmAM Ave te, jagatanA khadhA vahevAra nakAmA thaI jAya. rasAI karavA jeTalI mahenata paNa nakAmI gaNAya. avazya meAkSamAM janArA AtmA te varSomAM, mAsamAM, pakSamAM, kSaNamAM avazya meAkSamAM javAnA heAvA chatAM, kevalI bhagavAna zrI jinezvaradeveAnuM samavasaraNa thAya che. dezanA apAya che, cAritra levAya che. AvazyakakriyA, tapazcayAo, anazanA thAya che,
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI avazya janmanArA manuSyA paNa, mAtApitAnA lagna ane sayAga sApekSa ja janme che. avazya maLanArI lakSmI paNu, kRSi, vyApAra, yuddha Adi udyameAne sApekSa ja Ave che. avazya maLanAru' sukha paNa dravya-mukAma-rAcaracIluM-patnI-parivAra-sApekSa che. peTane bhADuM maLavAnu avasya hoya teA paNu, raseAIsAmagrI, phaLasAmagrI meLavavI paDe che. maLe 392 tethI thavAnuM hatuM te ja thayuM. te paNa, mANase karelA sArA-khATA, udyamAthI ja thayuM ema kahevAya che, te khATuM nathI ja. mATe ja DAhyA mANasAe, piraNAma vicArI prayAga AdaravA joI e. 46 prathama vicAra karyA pachI, jo pagalu maMDAya / prAya: tevA kAmathI, pastAveA nahI thAya." // 1 prazna H mANasane sAdhAraNa bhAgIdArI karavI heAya te paNa, parIkSA karyA vinA karI zakAya nahIM. thoDA vakhata mATe nokara rAkhavA hAya te! paNa, parIkSAnI jarUra rahe che. to pachI jene AkhI jiMdagI arpaNa karavI hAya, tenI parIkSA karyAM vagara, AMdhaLukiyAM karavAM te zuM jiMdagInuM jokhama nathI ? uttara : parIkSA cAkkasa karavAnI hAya che. ane tene sAru nIti ane vahevAra kuzaLa paDita puruSAe varanI parIkSA karavAnuM jaNAvyuM che. kulaM ca zIlaM ca sanAthatA ca, vidyA ca vittaM ca vapurvayazca / vare guNAH sapta vilokanIyA, ataH paraM bhAgyavazA hi kanyA // 1 // artha : vara khAnadAna kuLanA hAvA joI e, vara cAritrasa'panna hovA joI e, parastrI la'paTa ke sumativilAsanI peThe vezyAgAmI na heAvA joIe, tathA mAtApitA vaDIlama'evALA hAvA joIe. bhaNelA hAya; ( abhaNa na heAya ) dhanavAna hAya. ( taddana nisva daridrIna hAya) zarIra niga ane sazakta hoya; ( nirmAlya na hAya ). kanyAne ceAgya vayavALA hoya, bALaka na heAya; athavA putrI karatAM ghaNA vRddha na heAya, A pramANe mAtApitAe athavA vAlIoe kanyA mATe varamAM sAta guNA avazya jovA joIe, AvI kALajI karavA chatAM pachI, jevAM kanyAnAM nasIba hAya tevu' dIkarIne sukhaduHkha maLe che. - ane upalakSaNathI mAtApitA paNa, sArA kuLanI; mRdu - kAmaLa svabhAvanI, vinayavatI, peAtAnA putrane ceAgyarUpa-vaya-vALI kanyAne, zeAdhIne ja putrane varAve che. prazna : vara-kanyAe pote paraspara parIkSA karavI te kharAkhara nathI ? uttara : jarA paNa sAru nathI. A khALAo mATe bhUtakALamAM paNa hajAromAM
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ svayaM parIkSA ke pasaMdagI te kulAcAra nathI paNa, durAcAra thavAno bhaya gaNAya. 393 kaIka ja banAva evuM banyuM haze. ane A kALamAM svayaMparIkSA karavA mATe, kuMvArI kanyA-kuMvArA yuvaka sAthe ekAnta sevAya che athavA sevAI rahI che. A banAvanA chellAM vIza varSomAM chApAonI duniyAnA anubhavIone hajAronI saMkhyAmAM anicchanIya banAve banyA che. jevA ane sAMbhaLavA maLyA haze? potAnI jAta parIkSAmAM cAritranuM lIlAma sarjAya che, garbhapAta thAya che, AtmaghAto thAya che. mArI nAkhavAnA banAva bane che. moTA jhagaDAo sarjAya che. AkhI jiMdagI jokhamamAM mukAya che. A jAta parIkSAnA bhUtamAM, nArIjAtinI ja barabAdI sivAya kaze lAbha che ja nahIM. chApAMmAM Avelo eka kulavatI bALAne hRdayadrAvaka citAra samajavA cogya hoI lakhAya che. eka gujarAta-saurASTranA keI AjubAjunA gAmamAM, ucca kuLamAM, tathA sukhI kuTuMbomAM vara-kanyAnA, sagapaNa karavAnA hovAthI, yuvAne pote ja kanyAnI parIkSA ane pasaMdagI mATe kanyAnA pitAne patra lakhI, kanyAne potAne ghera mokalavA jaNAvyuM. ane garajavAna kanyAnA mAtApitAe, bhaviSyanA vara sAthe thoDA divasa vasavATa karavA parIkSA ApavA javA dIkarIne AjJA karI. kanyA ati saMskArI DAhI, suzIla hatI. tethI teNe cokhA zabdomAM kumArI avasthAmAM pArakA ghera javAnI mAtApitAne nA pADI dIdhI. mArI putrI nA pADe che. ema lakhavAmAM muMjhAyelA pitAe, yuvAnane pitAnA ghera nimaMtraNa lakhyuM. ane te Avyo. tenuM Atithya-mahemAnagati karI. yuvAne kanyAne parIkSA karavA pAse bolAvI. kanyAne uttara : mArA vaDIlenI hAjarImAM, mane pUchavuM hoya te pUche. ane mArA mATe abhiprAye nakkI karavA hoya te kare. bALAe mAbApane paNa jaNAvI dIdhuM ke, mAre lAja-zarama-maryAdA cheDIne, parIkSA ApavI nathI. be-cAra divaso yuvAna, bALAnA pitAne ghera rahyo. ane bALAnI sAthe vAto karI. chevaTe teNe pharavA javuM ane be jaNane ekAnta vAta karavAnI, pitAnI IcchA, kanyAnA mAtApitAne jaNAvI. "jAvaM sTiksa . kanyAne bApa bicAre esIALo Avo mUratI, AvuM ghara maLavuM muzkela mAnI, dIkarIne yuvAna sAthe pharavA javA pharaja pADI. 50
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 jinezvaradevanI AjJA ane sAcI mANasAI bALAnI IcchA hatI ja nahIM. paraMtu mAtApitAnA apramANa dabANathI, ane AvA jagatabharanA palaTAyelA vAtAvaraNane vaza banI, yuvaka sAthe anicchAe paNa pharavA javA zarU thaI yuvAna kahe che, have ApaNe parasparanuM jIvana ekameka karavAnA chIe mATe saMkoca kema rAkhe che ? bALAne uttara : sagAI thaI gaI hoya, vivAha thavAnuM nakakI thayuM hoya to paNa, kumArI bALA ane kumAra yuvake, lagnavidhi thayA vagara zarIra sparza karAya ja nahIM. mATe mArI namra vinaMti sAMbhaLo, ane te paNa eja ke, hAla te ApaNe mArge cAlatA musAphara jevA chIe. mArA vastranA cheDAne paNa sparza karyA sivAya, pApa vagaranI AnaMdanI vAta kare. betraNa divasa A rIte pasAra thayA, bALAna nirdoSa vahevAre yuvAnane gamatA na hatA, tethI teNe potAnI sagI, ane bALAnI sakhI mAraphate, chUTachATa vadhAravA prayAso karavA zarU karyo. ane bhavitavyatAnA prabhAve, sakhIonA dabANathI bALAne, yuvAnanA cenacALAne vaza thavA pharaja pADI. jJAnI puruSee ekAnta sevavA ja niSedha karyo che. to pachI A to ekAntathI vadhIne-aDapalAM, aTakacALA ane chevaTe bALAnuM pavitra kaumArya paNa jhUTavAI gayuM. ApaNe baMne cokkasa pati-patnI thaI cUkyAM chIe. A vizvAsa ApIne, kanyAnA pitAnA gharamAM 20 divasa ke mAsa jeTale vasavATa karIne, yuvAne potAnA gAma javA vidAya lIdhI. cAlatI vakhate paNa aneka prakAranA vizvAsa ApIne, ravAnA thaI ghera AvI. kanyAnA pitA upara patra lakhI nAkhe. tamArI putrI badhI rIte lAyaka hovA chatAM, ghaNI haThIlI hovAthI, mane kabUla nathI. mATe ja huM tamArI dIkarI sAthe lagna karavA nAmaMjUra thAuM chuM. AvA svachaMdI ane nAlAyaka yuvAnanA patranA uttara pachI, bALAnA pitAe yuvAnanA pitAne saMparka sAdhyo. ghaNo patra vahevAra thayA pachI, rUbarU paNa jaI AvyA. bALAe paNa yuvaka upara ghaNA patra lakhyA. paraMtu paththara upara pANInI mAphaka, keIna lAgavega ke kazI dalIlano koI sadupayoga thayo ja nahIM. mAtApitA paNa bicArAM hatAza thayAM. chevaTe bApAe prastuta mUratiyA sAthe niSphaLa thayA pachI, dIkarIne ekAntamAM besADIne, ghaNuM dilAsA ApIne, bIjA vara sAthe paraNAvavA prastAva mUkyA. AMkhomAMthI nitaratA AMsue, bALA bApAnI ane bAnI vAta sAMbhaLI UThI gaI ane pitAnA ekAnta sthAnamAM AvI, eka ciThThI bA ane bApA upara lakhI mUkI dIdhI. dIkarInA parama upakArI pitAjI! ane mAtuzrI ! mArA mATenA banelA banAvathI, A 5 baMnenuM citta khUba ghavAyuM jaNAyuM che. saMsAra Avo ja che. prabhuzrI mahAvIra
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ svayaM parIkSA ke pasaMdagI te kulAcAra nathI paNa, durAcAra thavAno bhaya gaNAya. 395 svAmI pharamAvI gayA che ja utA vAri, nAthamAthA I tathA rUchItanuM , artha : prabhuzrI mahAvIra svAmIe gotamagaNadharane uddezIne kaheluM che ke : anaMtI pApanI rAzIo ekaThI thAya tyAre ja jIvane strIpaNuM prApta thAya che. tethI strI jAtIe anaMtakALathI, parAdhInatA, patinA tiraskAra, garbhAdhAnajanya tIvra dukhe, ane rege, aneka bALakanA uchera ane janmathI te maraNa sudhI; prAraMbhamAM pitA mAtA ane bhAIonI, pachI pati-sAsu-sasarAnaNaMda ane jeThANuonI, ane chevaTamAM putranI sAme, ezIALI jiMdagI jIvavAnuM, ane pazugati ke narakamAM cAlyA javAnuM, moTA bhAganI strIo mATe nakkI thayeluM hoya che. A badhA mahAdukhadAyI saMge vacce paNa, abaLA jAtine, eka ja zIlavata mahArata sacavAI rahe te, A loka ane paraloka bagaDatA aTakI jAya che. huM ghaNuM dukhapUrvaka jaNAvuM chuM ke, mAruM zIlavata (eka pativrata) bevAI gayuM che. AvanAra adhama AtmAe mane mAyAjALa racIne, bheLavIne, bebhAna banAvI, mAruM mahAmUlya zIlaratna jhUMTavI lIdhuM che. tenuM paNa ka9yANa thAo. AjathI ja mArA mATe have A5 varanI ciMtA karaze nahIM. mAre have A jiMdagImAM bIjo pati kara nathI. ane hajAro jokhamethI bharelA kumAra jIvanane, calAvI levAnI mArAmAM zakti nathI. mATe ja mArA AvA paravaza jIvanane dIpaka bujhAvIne huM paraloka javA ravAne thAuM chuM. zIlathI bhraSTa thaIne jIvavA karatAM zIla sAcavavA mATe AtmaghAta karavo paNa vyAjabI che. kahyuM che kevrN aggimmi paveso, varaM vizuddhaNa kmmunnaamrnn| mA gahiyavvayabhaMgo mA jIaMkhaliasIlassa // 1 // artha : lIdhelI pratijJAne bhaMga karIne, ke zIlavratathI bhraSTa thaIne, jIvavA karatAM ta, agnimAM praveza karIne, athavA bIjA koI paNa sAdhane vaDe suMdara ArAdhanA karIne, marI javuM vadhAre sAruM che. A patra lakhIne bALAe pitAnI jiMdagInI samAptino mArga sAdhI lIdho. putrInI banelI ghaTanA yAda karIne mAtApitAe AkhI jiMdagI AMsuonA varasAda varasAvyA. dIkarIne A prastAva mAtApitAnA cittamAM zalya samAna banI gaye hato. iti.
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 jinezvaradevanI AjJA ane sAcI mANasAI A ghaTanA A vipharelA kALamAM banI che. AvI durghaTanA ekabe ja nahIM, seMkaDe paNa nahIM, paraMtu hajAro banI che, banI rahI che. vahAlI dIkarIonAM mAtApitA raDI paNa rahyAM che. prANo paNa khovAyA che. prazna : AvI karmanI viTaMbaNAo-mehanA cALAo kayAM sudhI cAlu raheze? uttara : karmanI viTaMbaNAo ane mehanA cALAone cheDe sarvajJa bhagavaMte pote paNa vacanathI kahevA zaktimAna thayA nathI. te pachI ati ajJAnI ApaNe zuM kahI zakIe? prazna : A ja to ghera ghera nokara rakhAya che. patnIo-bhaginIo-yuvatI bALAone, nokaro sAthe vAraMvAra ekAMtavAsa ghera ghera sajAve che, tenuM zuM vicAravuM ? uttara : sItA-damayaMtI draupadI-subhadrA - madanarekhA - malayA suMdarI. narmadAsundarI-rAjImatI-mRgAvatI-jevI mahAsatI hoya tene bhale kaze bhaya na hoya. paraMtu AvA bhayaMkara kalikAlamAM potAnI jAtane sAcavIne cAlanAra bacI zake che. bedarakArene mAra khAvo paDe che. keI kavi kahe che keH sthAnaM nAsti kSaNaM nAsti, nAsti prArthayitA naraH / tena nArada ! nArINAM, satItvamupajAyate // 1 // artha : A leka viSNu bhagavAne-nAradane saMbhaLAve che. A jagatamAM, AcaraNanI apekSA strIo traNa prakAranI hoya che. eka to mahAsatIo, dhanathI, ra0 5thI, ke maraNanA bhayathI paNa DaryA sivAya, mana-vacana-zarIrathI zIlaratnane cakkasa sAcave che. bIjI potAnA kuLanI khAnadAnI, pitAne dharma, pitAnI jAti; pitAnA mAtApitA pati-putra vagerene dhyAnamAM rAkhIne, pitAnA zIlane sAcavI rAkhe che. bagaDavA detI nathI. bhraSTa thatI nathI. trIjI strIone uparanA kaleka vAkyo lAgu paDI jAya che. eTale sthAna ekAnta maLI jAya, prArthanA karanAra puruSa maLI jAya, athavA avasara maLI jAya to, tene bagaDatAM vAra lAgatI nathI. samaya, ekAnta ane puruSa na maLe tyAM sudhI tenuM zIla jaLavAI rahe che. navarI ne vaLI eklI, lajajA bhaya paNa naya ! tevI nArI jAtane, zIlamUlya zuM hoya?" vaLI ghera ghera nokaronI vAta te, bIlakula calAvI levA yogya nathI
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghara nekaranA anAcAre kathA pahelI 397 gharanArI ekAntamAM, seIna karanAra ! rAkhI pastAvo kare, e paNa eka gamAra." 1 nokara sAthe dIkarI, bhaginI ke gharanAra ! kSaNa rAkhe ekAntamAM, e paNa eka gamAra" 2 AMhI kASTa zeThanA kuTuMbanI kathA magadha dezanI rAjadhAnI rAjagRha nagaramAM, kASTha nAmane eka vaNika raheto hato. tene vajA nAmanI patnI ane devapriya nAmane eka bALaka hato. teNe pitAnA bALaka putranuM lAlana pAlana karavA mATe najIkanA paDosamAM rahetI, garIba paNa khAnadAna ane buddhimatI eka strIne, devapriyanI dhAva mAtA tarIke rAkhI hatI. bAI ghaNI saMskArI hovAthI zeThane khUba gamI gaI hatI. tethI tene kAyamI nokarI Apato hato. bAI devapriyane navaDAve, dhavaDAve, ramADe jamADe, hulAve, bolAve, sArA saMskAra Ape. gharanuM bIjuM paNa kAma kare. gharanA rakSaNanI paNa tenAmAM lAyakAta hatI. bAInAM hAtha-paga ane mukha badhAM zuddha hatAM. arthAt bAI hAthanI cakakhI hatI, eTale sAhukAra hatI. paganI cekakhI hatI. eTale zIlavatI hatI. mukhanI cokakhI hatI. alpa ane madhura te paNa jarUra hoya te ja bolavAnI TevavALI hatI. nekaranA traNa guNo : hastapAda ne mukha vize, zuddhi hoya sadAya tevA strI-nara nekare, ThAma ThAma pUjAya." 1 karathI cerI nava kare, satya madhura belAya ! anAcAra nava Acare, nokara paNa pUjaya." 2 "jahA belo mAnavI, adattane haranAra anAcArane sevata, nokara duSTa gaNAya." 3 zeThane bAI upara ghaNo vizvAsa hato. tene potAnI bahena athavA bhaginI samAna cAhato hato, tethI te ghaNIvAra, A bAInA bharose mAsa, be mAsa, cAra mAsanI musApharI paNa karI Avato hato. - A zeThanA ghera, ekavAra keI nirAdhAra chokare AvI gayA. te dekhAvaDo paNa hato. zeThe dayA buddhithI tene pitAnA ghera jamADyo. vastro paNa navIna paherAvyAM. tapAsa karatAM te kaI brAhmaNane bALaka hato. mAtApitA ke vAlI vArasa na hovAthI, kevaLa dayAnA pariNAmathI, zeThe tene pitAne ghera rAkhe. divaso jatAM tenA vinaya ane namratAnA guNathI, zeThe tene kAyamI pitAne sevaka banAvyo hato. hajIka tenI daza bAra varSanI vaya hatI. to paNa te pitAnA vartanathI zeThane khUba khuza rAkhate hato.
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA ane sAcI mANasAI zeThane pakSIe pALavAnA zeAkha heAvAthI, eka peApaTa ane bIjI sArikA ( menA ) pALyAM hatAM. popaTa ane menA manuSya bhASA spaSTa belI zakatAM hAvAthI, zeThane khUba gamI gayAM hatAM. zeThane eka lakSaNa yukta kukaDo paNa maLI gayA hatA. ekavAra koI pakSI-pazu ane manuSyAnA zarIranI, lakSaNa sa MhitAnA jANakAra paDita zeThajI pAse AvyA hatA. teNe zeDanI pAse kukaDAnA zarIranA avayavAnu, sundara ane spaSTa varNana karI batAvyuM hatuM. zeThanI pAse peaA brAhmaNa baTuka beThA hatA. teNe paNa zeThanI pAse carcAtI, kukaDAnA zarIranA avayavanI vAta sAMbhaLI hatI. manamAM sthira karI lIdhI. AnaMda anubhavyA hatA. zeThanA gharamAM dhana ane Avaka ghaNu' sAruM' hAvA chatAM kASThazeDane dhana kamAvAnA vicAra AvatA hatA. 398 " lAbha doSa mahA duSTa che, tethI mAyA thAya / krodha-mAna paNa sevA, lAbhI nahIM khacakAya, ', "dhana puSkaLa gharamAM paDyuM, Avaka khUba sadAya ! tA paNa pAmara lobhiyA, dhana '' raLavAne dhAya, TADha ke tApa / puNya ke pApa. 19 " kSudhA-tRSAne navagaNe, lAbhI snehI mitra gaNe nahIM, na gaNe " leAbhI dAkSiNya nava dhare, leAbhI lajjA nAya / lAbhI yA nava ciMtave, lebhI saguM na kAya, ' 1 yauvana ne ekAnta, nArIne nabaLAM gharamAM paranara yoga, dArU jyuM agni ra kahyAM ! lahyAM." 1 3 ** " kuTuMba bhaviSya nava citave, dhana lebhI naranAra / pAme anartha paraMparA, ghaNeA vadhe saMsAra. 5 " patnI--putrI benaDI na gaNe mAya--ke tAya / lAbhI kevaLa ciMtave, dhanaana upAya. '' 4 kAkhazeDa dharmAtmA hatA. tApaNuM dhana kamAvAnI dhUnamAM, potAnA kuTuMbanuM bhaviSya jokhamamAM mUkIne, paradeza javA taiyAra thayA. potAnI patnI vajAne tathA devapriyanI dhAvane pAse besADIne, putrane-parivArane-pakSione, ane gharanI AbarUne sAcavavA bhalAmaNa karI, ane zeThajI paisA upArjana karavA paradeza javA ravAnA thayA. be cAra vaSaeN thayA paNa AvyA nahI.
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 399 ghara nekaranA anAcAre kathA pahelI vajA zeThANuM gharanI mAlika hatI. chekare devapriya hajI ghaNo ja bALaka hate. dhAvabAI DAhI ane saguNa hatI te paNa, sthAna to nekaranuM ja ne? zeThANuM upara zuM cAlI zake? zeThajIe dayAthI gharamAM rAkhele, mAtApitA vagarane rakhaDAu kare. have vaya pAmavA lAgyo hato. zeThANI vajA, tenA rUpa lAvaNyane vAraMvAra jotI, hatI ane kAmadevanA humalA thatA hatA. kaI kaIvAra vikAronI bhUtAvaLathI prerAelI vA, vikArI vA, cuMbana ane AlIMgane paNa karatI hatI. mugdha baTuka AvuM badhuM pitAnI zeThANanI maherabAnI tarIke samajIne, calAvI leto hato. paraMtu agni ane mAkhaNa pAse paDayA rahe to ogaLyA vinA kema rahe? vakhata jatAM baTukane zeThANInA bhAve samajAI gayA. ane zeThANInA Azayane AvakAra maLa zarU thaze. pachI to : sthAnaM nAsti, kSaNaMnAsti, nAstiprArthayitA nrH| tena nArada! nArINAM satItva mupajAyate // 1 // artha: A leka paurANika che. viSagu-bhagavAna nAradane kahe che ke, jagyA na maLe, samaya na maLe, ane parapuruSa sAthe ekAnta na maLe, tyAM sudhI ja nArIne satI samajavI. uttama kulavatI satI bahenene A loka lAgu paDato nathI. paraMtu moTA bhAganI strIo mArga bhUle che, ema samajavuM. baTuka zeThANInI IcchAo samajI gaye. baMnene pati-patnI bhAva zarU thaI gaye. pachI te dhAvabAIdevapriyane laIne, zALAe bhaNavA mUkavA jAya. pitAnA ghera jAya. tyAre vajA ane baTuka maryAdA bhUlI jatAM hatAM. A banAva, pipaTa ane sArikAe je, ane bannene uzkerATa AvI gayo. paraMtu popaTe menAne mauna rahevA zikhAmaNa ApI. paraMtu enA bolyA vinA rahI zakI nahIM. ane uzkerAIne zeThANa tathA baTukane game nahIM tevuM ghaNuM saMbhaLAvyuM. ane chevaTe kahI dIdhuM ke, have to zeTha thoDA vakhatamAM ja ghera Avaze tyAre AvA duSTa AcaraNe zeThane barAbara huM saMbhaLAvIza. menAnA AvA marmabhedaka vacanethI, gusse thayelI vajAzeThANIe menAne pAMjarAmAMthI pakaDIne, raDe pADatI pakSiNIne, jIvatI ne jIvatI saLatA agnimAM pheMkIne bALI nAkhI. kAraNa ke anAcAra sevanAranA anAcAro khullA karavA, te moTuM vaira UbhuM karavA samAna che. sArikAnuM AvuM bhayaMkara maraNa pipaTe najare joyuM. bhayathI dhrujavA lAgyo. paraMparAe dhAve paNa zeThANuM ane baTukanI, na icachavAyogya rItabhAta samajI lIdhI. ane teo jANatAM ja na hoya tema nirNaya karIne, popaTa ane dhAva rahevA lAgyA,
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 400 jinezvaradevanI AjJA ane sAcI mANasAI "upAya sAdhya na hoya, tyAM udyama karavo nahIM ! jIvanuM jokhama thAya, manapaNuM dharavuM sahI." 1 ekavAra baTukane, kukaDAnA lakSaNonI vAta yAda AvI, ane zeThANIne sUcanA ApI ke, Aje A kukaDAnI kalagI (mastaka) jamavAnI mArI icchA che. vajA zeThANI vaNika putrI hatI. janmasiddha dayAnA saMskAra hatA. tethI baTukanI kukaDAnA mAMsanI vAta nakArI kADhI ane kahe cheH A zuM bolo che ? tame brAhmaNa putra che. huM jenanI putrI chuM. dhamIpatinI patnI chuM. AvuM bolAya kema? ane thAya paNa kema? ApaNuM gharamAM paNa anArya kArya kema bane ? vajAnI dalIle gharanokarane gamI nahIM ane uzkerAI gaye. je tane dharma ane kukaDA vahAlA hoya te, hamaNAM ja huM gharamAMthI cAlyA jAuM chuM. ane mArA prema hoya to, atyAre ja mArI IcchA pUrI kara. viSayamAM aMdha banelI vajAne, mUgA meDhe baTukanI IcchAne vaza thavuM paDayuM, ane vajAnI AMkha sAme, durAtmA baTuke kukaDAnI Doka kApI nAkhI. ane kahyuM ke, mAre phakta A mastaka ja khAvuM che. te pakAvI rAkhaje. huM snAna karIne AvuM chuM. baTukanA saMgamAM paravaza banelI vajA, pagathiyAM cukI. pitAnuM mahAmUlya zIlaratna gumAvyuM. prANadayA paNa khavAI gaI hiMsAne prAraMbha thaye, jainanA gharanI dharatI upara, kukaDAnA lehInA pravAho cAlyA. vAsaNa ane raDuM paNa vaTalAyAM apavitra thayAM. jIvane viSaya vikAre kyAM kheMcI jAya che. kukaDAnuM mAMsa pAkIne taiyAra thayuM hatuM. baTuka hajIka snAna karIne Avyo nathI. teTalAmAM nizALethI devapriya ghera AvyA. sudhAtura hovAthI pitAnI mAtA pAse jamavAnuM mAgyuM. vajAe paNa utAvaLamAM bhAna bhUlIne, teja mAMsa devapriyane khavaDAvI dIdhuM. nAne bALaka samajato na hovAthI, athavA bhAvibhAvanA saMketathI, devapriya bhajana karIne nizALe cAlyA gayA. teTalAmAM vajane khyAla AvyuM ke, mArI bhUla thaI gaI che. baTukanuM bhejana devapriyane apAI gayuM. have zuM karavuM? Ama vicAra karIne, kukaDAnA bAkInA zarIrane pakAvIne, baTukane mATe taiyAra karyuM. tyAM baTuka ghera AvI jamavA besI gayo. paraMtu kukaDAnI Doka tene jovAmAM na AvatAM vajIne pUchyuM. vajAe paNa sAcI vAta jaNAvI dIdhI. ane jANe moTA adhikArI sAme gunegAra Ubhe rahe tevA, dhrujatA zarIre baTuka sAme joI rahI. baTuka vajAnI dInatA pArakhIne, tADukIne bolyo : nAlAyaka rAMDa! mArA mATe banAveluM bhejana chokarAne kema khavarAvI dIdhuM? mAre teja kukaDAnuM mastaka joIe. hamaNune hamaNuM chokarAnuM peTa vidArIne, teja mAMsanA avaze ApI de. nahIMtara Aje tArA chokarAnI sAthe tArA paNa prANa bhayamAM che. ema tAre samajI levuM. Aje ane hamaNAM ja mArI IcchAne amala thavo joIe.
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharanAkaranA anAcareAthI zIla gayuM, jIvadayA gaI, lakSmI paNa gaI 401 vajrAe maTukanA badhA ja apazabdo sAMbhaLI lIdhA. ane pacAvI lIdhA. uparathI karagaravA lAgI, pagamAM paDI mAphI mAge che. paraMtu baTukanA krodha ane abhimAnane pA Aje Taca upara hatA, tethI vajrA bhaya pAmI gaI ane maTukanI badhI vAtA sAMbhaLI lIdhI tathA devapriyane ghera lAvI, bhoMyarAmAM lai jaI, tenuM peTa vidArI, baTukanI icchA pUrNa karavAne svIkAra karyAM. vAcako samajI zake che, vikArane vaza banelA adhama jIvaDAe kevA kevA akRtyA kare che, ane karAve che. 1 " buddhinA bhaMDAra ne, aneka guNa dharanAra / vikAra paravaza thAya teA, mahA anartha karanAra. " vikArane paravaza banI, putra bhAta ke tAta / nAza kare nija nAthanA, nArI vAghaNu jAta." " viSayAne dhikakAraje, duSTa karAve kAma / nyAya--dharma-sneha-bhaktinuM turata tyajAve nAma." 3 ra eka ana hajAro anarthAM kheMcI lAve che. gharamAM pALelA nAkarane, paravaza thayelI vajrAe patinA vizvAsanA nAza karyAM. zIlaratna cArAI gayu. lakSmInI kharakhAdI thaI. dayA dha nAza pAmyA. putrane mArI nAkhavAnI paNa taiyArIo karI lIdhI. paraMtu jenA puchyA joradAra tene pApI leAkeA zu karI zake ? caurANAM durjanAnAM ca zAkInInAM vizeSataH / abhiprAyA na sidhyanti tenedaM vartate jagat // 1 // artha : cAra leAkeAnA, durjana mANasAnA, zAkinI-DAkinI upalakSaNathI rAkSasA, kasAIe, cAMDAleA, anAcArIe AvA badhA adhama AtmAenI dhAraNAe pAra paDatI nathI. tethI ja A jagata TakI rula che, sau saunAM gayA janmanAM sukRta-duSkRta pharaja bajAve che. kAI kavi - kare mAM pADavA durjana kreDa upAya, puNyavaMtane te sahu sukhanAM kAraNa thAya. tema vajrA ane maTukanA duSTa abhiprAyA, ane AcaraNA bhItanA aMtare ubhelI dhAvamAInA khyAlamAM AvI gayAM. ane devapriyane acAvI levAnA niNaeNya karIne, viSayavikAranI maMDhirAmAM cakacUra banelA, vajrA tathA baTukane khakhara na paDe tema, gharamAMthI jarUra pUratuM dravya laIne, Ai nizALe pahoMcI gaI. ane devapriyane samajAvI, potAnA skaMdha upara besADIne, kamalAdevI zrIpAlakumArane uMcakIne nAsI chUTI hatI tema, ravAnA thaI gaI. 51
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA ane sAcI mANasAI visAme ke nidrA levAnA avakAza hateA nahI. rastAmAMthI lIdhela kAmacalAu sAdhanA dvArA, putrane khAvAnuM ApIne, thADu pote khAine, AkhI rAta cAlatI, ca'pAnagarInA pirasaramAM paheoMcI gaI, ane gAmanI bahAranA eka caMpAnA jhADa nIce, paNuM ane puSpanI zaSyA banAvI, thAkelA putrane suvADI, pote cAkI karavA besI rahI; kAraNa ke- pAchaLa vajA aTunA AvavAnA bhaya hatA 402 prazna : game tevI krAdhAviSTa strI paNa peAtAnAM bALakAne te prANathI paNa adhika gaNe che, te mAravA taiyAra thAya e kema bane ? pazu jAta sihaNu-khilADI-kUtarI jevAM hiMsaka prANiyA paNa, peAtAnAM khaccAne pASaNa Ape che, sAcave che, vahAlathI cATe che. teA pachI manuSyaNI peAtAnA baccAne mAravA taiyAra thAya, A vAta na mAnI zakAya tevI che. uttara : bIjA badhA prasaMgeAmAM, mAtA potAnA bALakA mATe prANa paNa hADamAM mUke che. paraMtu mAtA parapuruSanA premamAM dhelI thAya tyAre, putra-putrI ke pati, mAtApitA-bhAI kAine paNa mArI nAkhatAM ke marAvI nAMkhatAM khacakAtI nathI. A jagyAe brahmadattacakravatI nI mAtA cUlanI vigere ghaNA dAkhalA itihAsamAM maLe che. A kALamAM anubhavI manuSyae najare joyA paNa hAya che. devapriyanidrAmAMthI jAgyA eTale dhAvamAtA, najIkanI vAvamAM laI jaIne navaDAvye.. ane pete sAthe lIdhelAM sArAM vastro paherAvyAM. mAI khALaka mATe zaheramAMthI khAvAnuM laI AvI, devapriyane khavaDAvyuM. eTalAmAM te ja divase ( gaI rAtamAM ) nagaranA rAjavI maraNa pAmyA hatA. putrie hatA. najIkamAM paNa kAI vArasa hatA nahIM, tethI pradhAnamaDaLe pAMcavyiA ane rAjanI zakhavAhinI (ThAThaDI ) taiyAra karAvyAM. eka daravAjethI rAjAnuM maDaduM laI javAyuM. khIjA daravAjethI paMcadghinyeA bahAra nIkaLyAM. prazna : paMcaddiSya eTale zuM? paMcanyiA kAne kahevAya ? uttara H A rivAja prAya: hajAro varSa pahelAM cAlu haze. te mATe eka palANa vagaranA hAthI, palALelA azva, meghADambara chatra, be cAmaro ane kumArIbALA-A pAMca taiyAra karelAM AgaLa cAle che. A pAMce rAjyanI adhiSThAtrI devIthI adhiSThita hoya che. eTale devInI preraNAthI cAlI nagara bahAra Ave che. devI pote ja rAjyane ceAgyalakSaNAnvita puruSane zeAdhI lAvelA, nagaranA parisaramAM ja maLI jAya che. AvA lakSaNa lakSita puruSa pAse AvI, hastI ganA kare che. gheADA haNuhaNe che. chatra UDIne te puNyavAna puruSa upara dharAya che. cAmarA viMjhAvA lAge che. mALA potAnA maratake upADelA jaLa bharelA cAMdInA kaLaza vaDe, tyAM ja te uttama puruSanA jamaNA paganA
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 403 gharakaranA anAcAra puNyane mahimA aMguSTha upara abhiSeka kare che. AvAM te pAMca divyAe daivI preraNA ane devapriyakumAranA bhAgyathI, pitAnI pharaja bajAvI. game tyAre game te sthAne, game te manuSyane, puNyane udaya ajaba kAma kare che. ahIM pitAnI sagI mAtAnA mArI nAkhavAnA bhayathI, nAsI chUTelA vaNika bALakane, rAjya prApti thAya che. jJAnIo kahe che keH arakSitaM tiSThati (jIvati ) daivarakSita, surakSitaM tadvihataM vinazyati / jIvatyanAthopi vane visarjitaH / kRtaprayatnoSi gRhe vinazyati // 1 // artha: nasIbanI sahAya joradAra hoya te, kaI paNa rakSaka na haya, sahAyaka na heya, te paNa jarUra tenuM rakSaNa thAya che ane sArA rakSaNavALAne paNa nasIba vAMkuM hoya te, rakSaNa nakAmuM bane che. ajAputra jevA eka divasanA janmelA anAtha bALake paNa, jIvyA che. koDethI viTaLAelA paNa subhUmacakrI jevA maryA che. nasIbanI ja balihArI che. tAreka tejameM caMdra chUpe nahIM, sUra chupe nahIM, bAdala chAyA, raNa caDayA rAjaputa chupe nahIM. dAtA chupe nahIM ghera maMgana AyA. vikArI nArIke nayana chupe nahIM, prIta chUpe nahIM puTha dekhAyA. kavi gaMga kahe suna zAha akabara, karma chUpe nahIM bhabhUta lagAyA. che 1 lAkhe tArAomAM caMdra DhakAta nathI. ghaTATopa vAdaLAMmAM sUrya DhaMkA nathI. yuddhabhUmimAM Ubhele zUravIra, kSatriya nirmAlya thaI UbhuM rahetuM nathI, ane dAna devAnA svabhAvavALo dAtAra, bhikhArIne bhALIne ApyA vinA rahetuM nathI. vikAravatI vAmAnI AMkhe chAnI rahetI nathI. temaja sAcI prIta paNa DhAMkI DhaMkAtI nathI. tema he rAjA akabara ! mANasanA zarIra upara rAkha caLI hoya te paNa nasIba DhAMkyuM rahetuM nathI. "siddharAja zatru hatuM, hatI na eke sahAya ! kumArapALa rAjA thayo, pUrava puNya pasAya." 1 "janaka maryo jaya zikharI, rAjya gayuM arihAtha ! paNa vanarAje ya meLavyo, nasIba meTI Atha." 2 "marudhara kere vANiyA, hatI na damaDI eka buddhi puNyane zairyathI hAka vagADI che." 3
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 " dardo maTI udayana thayA, rAjya - nyAya ne dharmanA, jinezvaradevanI AjJA ane sAcI mANasAI mahAmAtya gujarAta / vikasAvyA avadAta." 4 nAnA bALakane rAjya maLyuM che, tethI leAkeA tene, bahumAna na Ape tevuM vicArIne, rAjyanI adhiSThAtrI devIe, AkAzamAM rahI udghASaNA karI ke, A rAjA, mahAkitazALI, puNyazALI, ane prabhAvazALI thaze. tenA kAI e theADApaNu anAdara karavA nahIM, paraMtu bahumAna karavu, ane tenuM dhAtrIvAhana evuM nAma rAkhavuM. A pramANe AkAzavANI thavAthI, pradhAnava, dhanADhyavarga, badhA sthAnAnA adhikArI vargoe, dinapratidina rAjAnuM adhikAdhika mahattva vadhAryuM. dhAtRvAhana rAjAe, peAtAnI dhAvamAtAne, sAMcI mAtA mAnIne, peAtAnA sa kAmakAjaane rahasyAmAM, teNInI AgevAnI mukhya banAvI. puNyanA uddayathI viparIta khAkhate paNa anukULa thavA lAgI. ane dhAtrIvAhana rAjAnA pratApa, ane prabhAvanI khyAti khUba phelAI. 66 sukha thAya ! sadAya. 1 ,, sevA dharma puNyAyathI jagatamAM, ThAma ThAma sukhanI icchA hoya te ! "dharma thakI sukha saMpadA, lakSmI, buddhi, sIjhe dharmArAdhaka jIvanAM, saghaLAM " sarva jIva rakSaNa samA, jagatamAM dharma na kAya / abhaya samarpI sarvane, je sukha icchA hoya, '' 3 rAja / }} kAja 2 have kADhazeTha dhana kamAIne potAnI janmabhUmi rAjagRhI nagarImAM, AvI pahoMcyA. ghera AvatAM rastAmAM ghaNA vicAre AvelA, mArA putra devapriya have ghaNA mATa thayeA haze. huM ghaNuM dhana kamAI ne Avye chuM. patnI-patrAdi parivAra paNa sundara che. have huM svarga jevAM sukhane anubhava karIza. mANusa icche zuM ? ane thAya zuM ? vicAre keAInA saphaLa thatA ja nathI. mahArAjA rAmacaMdra pAte ja pharamAve che ke yaccatitaM tadihadUrataraM prayAti yaccetasA na gaNitaM tadihAbhyupaiti / pAtarbhavAmi vasudhAdhipacakravartI, sohaM vrajAmi vipine jaTilastapasvI // 1 // artha : manuSyamAtra jene najIka lAvavA Icche che, te ghaNuM ghaNuM cheTe cAlyuM jAya che. ane jenI kalpanA paNa na heAya, te sAmu AvIne hAjara thAya che. mahArAjA rAmacaMdra
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ 405 ~ - mANasa dhAre che zuM? ane thAya che zuM? kahe che ke H savAramAM amuka-samaye huM AkhA jagatane, badhI pRthvIne, cakravartI rAjA thavAne hate. te ja lagna vakhate huM eka-jaTAdhArI tApasa jevo banIne, vanavAsa jaI rahyo chuM. A che saMsAranI bhulabhulAmaNI. "ghAryuM te aLaguM khase, aNadhAryuM te thAya che keTIzvara nirdhana bane, nRpavara bhIkha magAya." kASThazeThe gharamAM AvIne joyuM-kukaDe nathI, enA nathI, putra nathI, dhAva nathI. badhAM kyAM gayAM ? ane pAMjarA sAmuM joyuM. popaTane je. pipaTa kahe cheH svAmI, pAMjaruM ughADuM mUke. badhuM saMbhaLAvuM. kASThazeThe pAMjarAnuM kAra-bAraNuM kholI nAkhyuM. pipaTa uDIne jhADa upara beTho ane baTuka tathA zeThANIne vyabhicAra ane te ja kAraNe sArikA tathA kukaDAnuM maraNa kahI saMbhaLAvyuM. ane kahyuM ke svAmI! ApanI A kulaTA patnI ane adhama sevaka, be pati-patnI banyAM che. tathA devakumAra jevA devapriya bALakane, mArI nAkhavAnAM hatAM. paraMtu tamArI vaphAdAra uttama-karaDI-dhAva, bALakane upADIne, bacAvavA mATe nAsI gaI che. A be jaNAMnA adhama AcaraNone jete, ApanA AvavAnA mArgane nihALate, dukhamaya divase vitAvuM chuM. vajA ane baTuke atyAra pahelAMthI, nAsI javAnI, sarva taiyArI karI rAkhI hatI. tethI zeThane ghera AvelA jANavAnI sAthe ja, taiyAra karI rAkhela kImatI dhanasAmagrI laIne, baMne jaNa pAchalA dvArethI nAsI gayAM. zreSThIe gharamAM praveza karyo. be adaSTavyamukha, vajA-baTukane, nAsI gayelAM jANa, harSa pAmyA ane pote kamAI lAvelA ane gharamAM bacelA mAla-milakata vecI-vaTAvI, sAte kSetromAM vAparI, vairAgya pAmI, dIkSA lIdhI. guru sevA pAmI, gItArtha thayA, karma apAvavA ekAkI vicaravA lAgyA. prazna : ekalA vicaranAra sAdhuonAM karma vadhAre khape. jaladI nAza pAme che? uttara H gItArtha - jJAnI, tyAgI, nispRhI, guNanA dariyA, apramAdI, alelupI, asaMgrahI, ane vikAsanAM kAraNe vaLage te paNa, lalacAya nahIM tevA mahApuruSe, ekalA vicare che, ane temanAM karmo paNa jarUra ApavA mAMDe che. jhAMjhariyA mahAmunirAja vagere. prazna : te pachI hamaNAM ekalA vicaranAranAM karma kema na khape ? uttara : hamaNAM ekalA vicaranAranAM karma khapavAnAM kAraNe te asaMbhavita jevAM che. paraMtu A kALanA ekalavihArI sAdhue, vadhAre gunegAra banavAnA kAraNe joradAra dekhAya che.
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 jinezvaradevanI AjJA ane sAcI mANasAI prazna : A kALamAM ektA vicAravAnuM kAraNa cAritranI zuddhi mATe ja ke bIjuM kAMI? uttara : kevaLa tyAga bhAvanAthI karma apAvavA mATe ja, ekalA rahevuM te paNa, A kALanA amArA jevA, vRti, tyAga ane saMghayaNanA baLa vagaranAo mATe, bIskula lAbhakAraka che nahIM. AcArya bhagavAn siddhasenasUri mahArAja pharamAve che ke. rAgAdyapAya viSame, sanmArgecaratAM satAM / ratnatrayajuSAmaikyaM, kuzalAya na jAyate // 1 // naikasya sukRtollAso, naikasyArthopi taadRshH| naikasya kAma saMprAptinako mokSAya kalpate // 2 // artha : rAgadveSa-kedha, mAna, mAyA, lobhAdi aneka apAye (paDavAnAM kAraNo)thI bharelA evA A saMsAramAM, cAritra mArgamAM cAlanArA, ratnatrayInA ArAdhaka, mahAmunirAjone, ekalA vihAra kare che, paralekanA kalyANa mATe nathI. arthAt ekalA vicaranAra sAdhuonuM cAritra, aneka rIte jokhamamAM ja mukAya che. ekalA rahenArane samyagdarzana, jJAna, cAritranI, prAptinA ke majabUta karavAnA, ullAse AvatA nathI. ekalA rahenArane, tapazcaryA ke adhyayana-adhyApanane svArtha sadhAtuM nathI. ekalA rahenArane, mamatAne nAza karanArI kaI kAmanA sadhAtI nathI. tathA AvA bhISaNa paMcamakALamAM, ekalA rahenArane - ekAkI vicaranAra sAdhune, theDA bha pachI paNa, mokSadAyaka sAdhane sAMpaDavAM durlabha che. kahyuM che keH gItArtha viNa je ugra vihArI, tapIyA paNa muni bahula saMsArI alpAgama tapa kaleza te jANe, dharmadAsagaNI vacana pramANo." gItArtha bhAvAcArya ane temanI nizrAe, vicaratA munirAje, ArAdhaka gaNAya che. paraMtu vItarAgane mArga nahIM samajelAM, ugra vihAra karatA hoya, chaThAThamAdi, tapa karatA hoya, te paNa, bahula, saMsArI kahyA che. prazna : gItArtha kene kahevAya ? uttara : navamA , ratho taraseva do vALa ! ubhayeeya saMjutto, so gIattho muNeavvo // 1 // artha gIta eTale sUtra ane sUtrane zabdArtha-bhAvArtha-vizeSArtha aupayartha - vyAkhyAna. tenuM nAma ardha-sUtra-arthanA jJAtA te gItArtha jANavA, eTale vartamAna,
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ 477 ghara nekaranI adhamatAthI AkhA kuTuMbane veravikhera jenAgamana nicoDane samajelA; nizcaya, vyavahAra, utsarga, apavAda dravya, kSetra, kAla, bhAva, sAtanaya, saptabhaMgI vagerenA jJAtA gItArtha kahevAya che. AvA gItArtha gurUonI nizrAmAM vihAra karanArA, AtmAo bhUlA paDatA nathI. dhIraja, Arogya ane saMghayaNa Adi saMpUrNatAvALA gItArtha mahApuruSe kevaLa karma khapAvavA mATe ja ekAkI vihAra karatA hatA, jema jhAMjharIyA munivara, menArya munivara, harikezIbala munivara vagere. kASThamuni ekAkI vihAra karatA kramavihAre, caMpAnagarImAM pahoMcyA. bhavitavyatAnA yogathI, vajA paNa, pitAnA nArapatine laIne, A caMpAnagarImAM eka ghara vecAtuM laIne AnaMdathI rahe che. paisA khUba hatA, tethI divasarAta, pApAnubaMdhI puNyanA phaLa bhegave che. kASTha sAdhu moTA tapane pAraNe, vaheravA nagarImAM pharatA pharatA, vajA-baTukanA gharamAM pesI dharmalAbha Ape. avAja ane AkArathI vajAe, pitAnA bhUtapUrva svAmIne oLakhyA. munizrI te nirmoha ja hatA, tethI nIcI najara nihALI pADyuM dharI vaheratA hatA. bhavitavyatA kevuM kare che. putra rAjA che, pitA muni che, mAtA kulaTA che. te traNe A caMpAnagarImAM rahe che, paNa keI keIne jANatuM nathI. vajAne vicAra AvyuM, jarUra A sAdhu mArA pati che. mane eLakhI gayA haze te, mArI gAmamAM AbarU ghaTADaze, phajetI karaze, mATe temane ja huM gunegAra banAvI, kedamAM purAvI dauM. A vicAra karIne, AhAranI sAthe, gupta rIte eka kImatI AbhUSaNa sAdhunA pAtramAM mUkI dIdhuM. muni gharanI bahAra nIkaLyA ke turata bUma pADI. A sAdhu cera che, mAruM AbhUSaNa carI gayA che. strIne bUmATa sAMbhaLI leke bhegA thayA, rAjasevako AvyA, sAdhune UbhA rAkhyA AhArane tapAsatAM aMdarathI, naMga jaDelI vIMTI nIkaLI. cerIne mAla nIkaLavAthI, dArzanika purA nakkI thavAthI, sAdhune pakaDI rAjA pAse laI gayA. ahIM dhAtrIvAhanane rAjyasana ArUDha thayAne, Aje varSo thaI gayAM hatAM. anubhava khUba maLe hate. dhAtrIvAhana rAjAne nyAya ane pratApa sImADAnA rAjAo upara ane vasati-reyata upara khUba prabhAva jamAvI zakyA hatA. moTA gunA rAjA pote ja tapAsate hate. dhAvamAtAe pitAne jIva bacAvyuM che. sAcavyuM che. pALI mATe karyo che. mATe teNIne upakAra bhUlavA gya nathI. tethI pitAnI sagImAtA ja mAnate hevAthI, badhA kAmamAM teNInI salAha avazya lete hate. ghaNu vAra rAjyasabhAmAM teNIne, UMcA sthAna upara besADate hate.
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 jinezvaradevanI AjJA ane sAcI mANasAI kASThamuni upara vajAe ALa caDAvyuM, tethI rAjAnA sevake munizrIne carabaMdhane bAMdhIne, rAjasabhAmAM lAvyA hatA. A vakhate dhAvamAtA rAjasabhAmAM hatAM. munizrIne joyA. oLakhI lIdhA. rAjAne paNa raLakhANa ApI. he putra ! A cAra nathI. paraMtu tArA pUjya pitAzrI ane mArA pAlanahAra-zeTha che. rAjAe mAtAsahita muninA pagamAM paDIne vaMdana karyuM. sAthe sAthe phariyAda karanAra vajA ane baTukanI paNa eLakha karAvI. tethI dhAvamAtAne upakAra mAnya upakAriNI mAtA ! A vakhate je tArI hAjarI na hota to? vagara gunegAra mahAmunirAjane huM ghAtaka thaI jAta ane anAcArI yugalane pakSapAta thaI jAta. dhikkAra che saMsArane ! AkhuM jagata pitAnA svArthamAM ja garakAva baneluM che. patnI potAnA bhAga sukha mATe ja, patinI sevA kare che. ane teja bhogasukha bIjA pAsethI maLe te, pApiNI teja patine, dukha ApavA ke mArI nAkhavA sudhI paNa prerAya che. je mAtApitAe janma Apyo, ucheryA, pAlana-poSaNa karyuM, viSTA, pizAba gheyA, vastro dheyAM, navaDAvyA, khavaDAvyuM, mAthe upADI pheravyA, moTA thayA pachI te ja adhama chokarAo mAtApitAnAM apamAna kare che. bairIne pakSa kare che. potAnA putra mATe marI phITe che. tema mAbApa mATe bedarakArI seve che. potAnI patnI ane bALako mATe hajAranA kharca kare che. mAbApane sAruM bhojana karAvavuM bhUlI jAya che. tyAre AhI rAjA pitAnI upakAriNI dhAvamAtAnuM aka9pya bahu mAna karI kahe che. he upakAriNI mAtA ! jyAre udara dharanArI mAtA, mArI nAkhavA taiyAra thaI hatI, tyAre tame mane jIvitadAna ApyuM che, rAjya apAvyuM che, ane pitAmuninI bhayaMkara AzAtanAnA pApa vaDe, narakagatimAM paDI jatA mane bacAvyA che. he mAtA ! have kahe, huM zuM karuM mane AjJA kare te karavA huM taiyAra chuM ! dhAvamAtAnA kahevAthI, pati, putrane droha karanArI vajAne, baTukasahita dezanikAla karAvI, mahAmunirAjane pitAnA pitA tarIke lekene oLakhAvyA, nirdoSa TharAvyA, ane vinati karAvI pitAmunine vihAra karatA thobhAvI, sthiratA karAvI, ghaNe vakhata rAkhyA. munirAja paNa lAbhanuM kAraNa jANuM sthiratA karI. rAjA dharma pAme, hajAre, lAkhe, AtmAo sAcA mArgane samajI ArAdhaka banyA. rAzi dharmaNi ghafmaNA, je vAra samA rAgamanuvartanane, thA agA tathA prajJA che
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyane udaya thAya te rAMka paNa rAjA bane che. mUkha paNa dhanavAna bane che. 400 artha: rAjA dharma hoya te, prajA dhama bane che. jema saMprati ane kumArapALarAjAnI prajA dharma pAmI hatI. rAjA pApI hoya te, prajA pApI bane che. rAjA madhyama hoya te, prajA madhyama rahe che. TUMkANamAM prajA prAyaH rAjAne anusaranArI hoya che. je rAjA tevI prajA. dhAtrIvAhana rAjAne upadeza ApI, asthimajajA jaina banAvI, kASThamuni vihAra karI gayA. ane niraticAra cAritra ArAdhI, AThakarmane kSaya karI, muktipurImAM cAlyA gayA. bIjI bAju putra ane patine bhayaMkara ha karanArI vajA, tathA svAmIhI baTuka (vajAne jAra), A banne, vAsanAo, vikAro ane viSayanA kAdavamAM, bhUMDanI peThe DUbI gayelAM, anAcAra, akRtya, apeya, akhAdyamAM aMdha banIne, marIne saMsAramAM, corAsI lAkha yoninA musAphara thayAM. Iti gharanekaranA bhraSTAcAra sUcaka prasaMga 1 le. prazna : rakhaDatA, bhaTakatA, ApattimAM sapaDAyelA vaNikabALakane rAjya maLyuM? A vAta dalIlathI kema mAnI zakAya? vANiyA rAjya sAcavI paNa kema jANe? rAjyate kSatriyenuM kahevAya che ne? uttara H rAjya ke lakSamI koI vyaktine varelAM nathI. paraMtu jenA puNya joradAra hoya tene varamALA paherAve che. "nahIM koInI nAra, pRthvI ke lakSmI banI puNyadaya jasapAsa, tasa nArI kamalAvanI.(avanI = pRthvI) "puNyadaya je thAya, bhikSuka paNa rAjA bane ! puNyavRnda kSaya thAya, bhikSuka thaI vanamAM bhame." "puNya udaya je thAya, zatruo pagamAM name ! yadi puNya kSaya thAya, TukaDAo mAgI jame." A kALamAM ghaNuM AvA banAva banatA hoya che. dhyAnapUrvaka jenArane dekhAya che. 1970 AsapAsa banela banAva lakhuM chuM. vIramagAma sTezanathI dazabAra mAIla upara, jenenuM eka upariyAlA tIrtha che. tyAM dharmazALA navIna banatI hatI. temAM eka dazabAra varSane, mAbApa vagarane musalamAna chokare, majUra tarIke, majUrI Avato hato. A 52
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI rUpALA hatA. kapALa paNa tejadAra hatuM. majUrImAM maLelA paisAthI, kaMdoI-ke bhADabhujAnI dukAnethI mIThAI ke sekelA caNA meLavI peTa gujA karatA hatA. koInA ATalA upara paDyo rahetA hatA. tevA TAimamAM, cAvIsa gAmanA rAjavI, ajANAdarabAra, jIvaNakhAnanI vikaTAriyA-gADI, ( e gheADInI gADI ) avAranavAra pharavA AvatI hatI. 410 ekavAra darabAra jIvaNakhAne, A cheAkarAne joyA. chekarAnA puNyanA prAraMbha thayA. bAlAvyA. prazno pUchyA. chekare gamI gayA. gADImAM besADIne, bajANA peAtAnA darakhAramAM laI gayA. navaDAvyo, dhAvaDAbyA. navAM vasro paherAvyAM, bhaNAvyA, vaDhavANanI kumArazALAmAM rAkhyA. meTrika thayA. vIsa-bAvIsa varSanA A chekarAne, rAjA jIvaNakhAne, peAtAnI ekanI eka dIkarI paraNAvI. sarakAranI sahAya meLavI, khANA sTeTanA rAjA banAvyA. jIvaNakhAna gujarI gayA. pachI ajANA nAnA sTeTanI gAdI upara prAyaH vIza-pacIsa varSa rAjya bhAgavyuM. ane jyAre samagra bhAratanuM rASTrIyakaraNa thayuM, tyAre hindI sarakAre temane, jIvAI mAMdhI ApI che. hamaNAM sudhI chellA bajANA nareza vidyamAna sAMbhaLyA che. A vAtathI vAcako samajI zake che ke, mANasa baLavAna nathI, bhAgya baLavAna che. khIjI vAta marhuma mahArAjA sayAjIrAva gAyakavADanI paNa AvI ja che. mahuma mahArAjA khaMDerAva gAyakavADa gujarI gayA pachI, mallAvarAva gAdI upara AvyA. temanI cAlacalagatanA kAraNe teone, pharajIAta gAdInA tyAga karavA paDyo. tyAre khaDerAva gAyakavADanAM rANIjI vidyamAna hatAM. khAI ghaNAM pavitra hatAM. adhikArI varga ane prajAnuM, temanA pratye bahumAna khUba hatuM. temanI sUcanAthI, gAyakavADa kuTuMkhanA agiyAra varSanA (kheDUta khALakane) chekarAne lAvIne, vaDAdarA-khAvana killAnuM rAjya ApavAmAM AvyuM. prAyaH gAdIe beThA pachI bhaNyA. ane 60-70 varSe pratApI rAjya bhAgavyuM. ahIM paNa na kalpI zakAya tevA, bhAgyanA udaya thayA gaNAya. mahArAjA kumArapALanI rAjya prApti ane abhyudaya paNa bhalabhalAne, medhapATha samAnaja che. pATaNanA rAjA bhImadeva bANAvaLIne be putra hatA. temAM pahelA kSemarAja ane bIjo rAja hatA. kSemarAja prathama putra hatA. buddhizALI ane pratApI paNa hatA. ka rAja nAno hatA. buddhi ane pratApamAM paNu kSemarAja pachI ja teno naMbara AvatA hatA. prazna : kSemarAja meoTA hatA. tenAmAM rAjya sAcavavAnI lAyakAta paNa hatI. tA pachI kaNa rAjane rAjya kema ApyuM ? uttara H kSemarAja rakhAtaneA putra hatA. ane karNarAja rAjaputrI uddayamatIno putra hatA. bhUtakALamAM meATAM kuLAmAM, jAti ane kuLa banne jovAmAM AvatAM hatAM. temAM mAtAno pakSa jAti, ane pitAno pakSa kuLa gaNAyA che. mAtA trizalAdevI vamAna kumArane pAraNAmAM hIMceALatAM gAya che ke :--
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAti ane kulanI khAnadAnI paNa mANasanI meATAImAM javAbadAra che " piyara-sAsara mArA, mehupakSa nadana ! ujaLA, mArI kukhe AvyA tAta panAtA naMda ! '' ++ sarakhA vevAI-vevANe| padharAvazuM / varavahu sarakhI joDI lAvazuM naMdakumAra // hAleA hAlA hAle hAleA, mArA naMdane, / 1 / 46 411 kuLa khAnadAnemAM vara-kanyAnI kuLa khAnadAnInI kiMmata ghaNI joradAra hatI. jue mahAbhAratamAM bhiSmapitAnA nAnA bhAI citravIya (citrAMgada) nI mAtA satyavatInuM kuLa DhaMkAeluM hatuM. vastusthiti te kanyA rAjabALA heAvA chatAM, zAntanu rAjA dhIvara pAsethI paraNyA hAvAthI, jAheramAM te dhIvaranI putrI tarIke oLakhAI heAvAthI, satyavatInA putra citravIne rAjAe pAtAnI putrIe, ApavA nArAja hatA. ane atyAra sudhI sAmAnya rAjAe paNa peAtAnI putrI ApI na hatI. eka vAra kAsInarezanI traNa mALA, aMbA, amikA ane aMbAlikAno svayaMvara thayA hatA. badhA dezeAnA rAjAe ane rAjakumArane nima MtraNa gayelAM hatAM. paraMtu A ja kAraNe zAntanu rAjAnA putra citravIrya ne AmaMtraNa AvyuM nahi. tethI meATA bhAI ane mahAprAcArI kumAra gAMgeyane gussA ane gava uzkerAI gayA. ane AkAza mAge, svayaMvarama'DapamAM jai, traNe mALAonuM haraNa karIne, kanyAonA pitAne, tathA paraNavA bhegA thaelA rAjAone, paDakAra phekIne, laDAI-yuddha karIne, ekale hAthe hajArAne, harAvIne, kanyAe ne lAvIne, nAnAbhAi citravIya sAthe paraNAvI hatI. ane te ja traNa-khALAethI citravIya ne dhRtrAkhyuM, pAMDu ane vidura anukrame traNa putrA thayA hatA. ane citravIya mahAkAmavikArI hAvAthI, ghaNI nAnI vayamAM rega lAgu paDavAthI, maraNa pAmyA hatA. ane pitAnuM ane nAnAbhAInuM AvuM vizALa rAjya ane kuTuMbanuM rakSaNa pAlana, gAMgeya bhiSmapitAe ja saMbhALyuM hatuM. tathA pAMDavA ane kauravAnA yuddhakALa sudhI cAre rAjamAtAe hayAta hatI. A ja kAraNathI kSemarAja meATA hovA chatAM, rAjAbhImadeve,kSemarAjane samajAvIne, karNarAjane rAjyagAdI ApI hatI. pitAnI kRpAdRSTi-rAjanIti ane samajAvaTane dhyAnamAM laI ne, vagara virAdhe kSemarAja nAnAbhAI ne rAjya ApavA saMmata thayA hatA. ane pitA paralAka sidhAvyA pachI, rAjyanA sauMpUrNa saMcAlaka kSemarAja hAvA chatAM, rAjA teA kaNa rAjaja gaNAyA che. karAjanI gAdI upara karyuM rAjanI hayAtImAM ja nAnA bALaka siddharAja pATaNanA rAjA thayA. ane karAjAe, AzApalline karNAvatI banAvI, tyAM ja rAja bhAgavI paraleAka
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 ^^^^^^^^ ^^ ^^^^^ ^^^ ^^ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI siddhAvyA. siddharAja pratApI rAjA thayo. A bAju kSemarAjane putra devaprasAda thaze. tene putra pratApazALI tribhuvanapALa thaye. tribhuvanapALane rANI kAzmIrAdevIthI mahIpALa, kIrti pALa ane kumArapALa-traNa putro ane nAmadevI, tathA devaladevI be putrIo hatI. siddharAjane gayA janmanuM vaira hovAthI, kumArapALa upara khUba Sa hate. vaLI pitAne putra na hovAthI daivI vacane tathA jyotiSIothI rAjya kumArapALane maLavAnuM jANIne, siddhArAje dagAthI paheluM tribhuvanapALanuM khUna karAvyuM. ane pAchaLathI khUnane Apa mUkI, kumArapALane pakaDAvavA raMTa kADhIne, gAmegAma dezadeza pakaDanAra ravAne karyA hatA. - siddharAjanA bhayathI, kumArapALane, chavvIsa varSa sudhI ciMtharehAla pharavuM paDyuM. paheravA va nahIM, khAvA anAja nahIM, pAIpaise pAse nahIM. saguM keI nahIM, mitra nahIM. suvAbesavA-rahevAnI sagavaDa nahIM, keIne dilAse nahIM, UMce Abha-nIce-dharatI madadagAra hatAM. kayAreka vagaDAmAM, kayAreka dharmazALAmAM, ekava ra kAMTAnA gaMjamAM, ekavAra InA nibhADAmAM, haMmezAM siddharAjanA sainikonA gheDAnA DAbalAnA avAje sAMbhaLI sAMbhaLI, kAne kaMTALI gayA hatA, haiyuM dhaDakayA karatuM hatuM. nisaMte nidrA levAtI nahIM. AvI dazAmAM chavIsa varSa rakhaDanAra kumArapALane jenAra, kayAre paNa kalpanA karI zake nahIM ke, A mUtine bhaviSyamAM aDhAra dezanuM rAjya maLaze. "bhAvi deza aDhAra, kumALapALa bhUpALa ! siddharAjanA bhaya thakI, bhaTako rkyu kaMgAla." 1che sAta vyasanane rAjyathI, dezavaTo denArA ghaNA rAya-dhanavAnanA, namaskAra lenAra." para che "jinabiMba jinamaMdira, ThAma ThAma karanAra ! pahelI vayamAM rAjavI, bhikSuka jima pharanAra." | 3 | marachImAra zikArane, hiMsAnA karanAra kumArapALanA rAjyamAM na kare pApa lagAra." che 4 karmanA Dhaga samajAya te, DAhyA mANasane navAI lAge nahIM. karmanI sattA pAse koInI paNa sattA cAlI nathI. kumArapALa covIsa varSa sudhI, eka sAdhAraNa sAta gAmanA ThAkaranA putra paNe adha yuvAnI vitAvI. adhavaya bhikhArI dazAmAM gaI pacAsamAM varSe gujarAtanA vizALa rAjyanI ThakkarAI prApta thaI jaina dharmamaya prathvI banAvI. aDhAra dezamAM-amArIne DhaMDhere vagaDAvyo. zatruo sAthe yuddho khelI, jita meLavI hatI.
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmanA udayathI ja saMsAramAM AtmA nAne moTe ke sukhI duHkhI kahevAya che 413 kIDI-pataMga hari-mAtaMgapaNuM bhaje re, thAye sarpa ziyALa brAhmaNa-kSatriya vaizya kahAvatA re, thAye zUdra caMDAla." che 1che "lAkha corAsI cATe ramate raMgasure karI karI navanavA veza, rUpa-kurUpa-dhanI-nidhana-saibhAgio re." "durbhAgI daraveza-cetana? citta cetie re, lahI mAnava avatAra ! bhAva nATakathI je have ubhagAre, te cheDo viSaya vikAra che AvA kumArapALa, sayAjIrAva gAyakavADa, ane bajANuM narezanA jevA, bIjA paNa aneka dAkhalA banyA hoya che. banI gayA che. bIjA paNa pahelI vayanA, garIba, sAdhAraNa, ciMtharehAlamanuSya, dhanavAna karoDapatio banyAnA dAkhalAo, eka ja nahIM paNa saMkhyAbaMdha hamaNAM najare dekhAya che. saMbhaLAya che. itihAsamAM vAMcavA paNa maLe che. ane dhanavAna lakSAdhipatio ke karoDapatio nirdhana thayelA paNa najaranI sAme dekhAya che. chapaniyA duSkALamAM kahevAI gayeluM ke :* moTA ThAkora thALIejamatA, dUdha cekhA ne dahIM rAbaDIsArU rojarakhaDatA, TukaDA maLe nahIM." 1 che tathA vaLI, "caDatI paDatI, bharatI oTa, kAMTAvADa, killAkoTa, ThIkakarabhejana kAMcanathALa, muktaduSkRta bheda vizALa. zAstramAM paNa kahyuM che ke - aghaTita ghaTitAni ghaTayati, sughaTita ghaTitAni jarjarI kurute / vidhireva tAni / ghaTayati, yAni pumAnnaiva cintayati // 1 // artha : je vastu kalpanAmAM AvI paNa na hoya, tevI vastu thayelI dekhAya che. ane je vastu cekakasa goThavAI gayelI hoya, tevI vyavasthita banelI ghaTanA adazya banI jAya che. jagatanA buddhimAna kalpI paNa na zake, tevI ghaTanAo mANasanA athavA jIvonA zubhaazubhanA udayethI pheravAI jAya che.
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ahIM puNyAtmya rAjA, mujarAjA vagerenAM akalpanIya paNa cAsa anelAM, udAharaNeA samajavA yAgya che. paraMtu ame prAyaH AgaLa upara lakhavAnA hAI cheDI daI e chIe. 414 " jagamAM moTuM kA nahIM, meATI puNya sahAya / puNya sahAya cAlI jatAM, rAjA rAMka jaNAya." // 1 // 46 "sutA kanakanIkhATamAM, jamatA nakane thALa puNyAya kSaya thaI jatAM, bhaTakayA jyuM kaMgAla,'" " hAthI, gheADA, pAlakhI, besIne pharanAra puNyAya kSaya thAya te, parasevAM karanAra " "pAI kamAI zakatA nahIM, tevA lAkhA ghara vize, jamatA mahAmuzkela dhananI relachela," / / / 2 / / // 3 // / // 4 // kr " prANI nahIM balavAna paNa, puNyAdaya balavAna / garIba nara paNa puNyathI, bane rAya dhanavAna." / 5 / 66 bala- vidyAcaturAI ne, vadhe jagatamAM AbarU, "rAjAnA adhikArane, puNyAdayathI mAnavI, lAkhAmAM pUjAya." / / 7 / have gharanAkaranA bhraSTAcAra jaNAvatuM rANI sukaeNmAlikAnu udAharaNa bIju lakSmIdhara paNa thAya / nIroga sundara kAya / pUrava puNya pasAya, // 6 // kharamA jinezvaradeva vAsupUjya svAmInA janma vaDe pavitra banelI ca'pAnagarImAM, eka kALe jitazatru nAmano rAjA rAjya karatA hatA. tene aneka rANIApachI, rUpano aMbAra sukumArikA nAmanI rAjakanyA sAthe lagna thayAM hatAM. rAjA teNInA rUpadIpakamAM pataMganI mAphaka cakacUra banyA hatA. sukumArikAnA lagna pachI rAjA kSaNavAra paNa teNIne mUkI bahAra nIkaLatA nahI. Ama thavAmAM ghaNA vakhata cAlyA gayA. rAjyanAM kAryoM badhAM khUba bagaDavA lAgyAM. A vAta nagaramAM, ane badhA adhikArIomAM, khUba carcAno viSaya manI. tethI nagaravAsI meATA mANasA ane pradhAna maDaLanI eka sabhA thaI ane sarvAnumate, rAjAne padabhraSTa karavA ana pATavI kumArane rAjya ApavAno nirNaya levAye.
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevaLa kAmavikAramAM aMdha banelAnI khAnAkharAbI 415 saMketaanusAra, chellIrAtrimAM, rAjA-rANIne dAsIo dvArA caMdrahAsamadirA pIvaDAvIne, taddana bezuddha banAvIne, rAjA-rANIne palaMga majUro mAraphata eka meTA jaMgalamAM mUkAvI dIdhuM. ane turata pATavIkumArane rAjyArUDha karIne, tenI ANa phelAvI rAjyane nirbhaya banAvAyuM. jaMgalamAM mUkAelAM jitazatru rAjA ane rANI sukumArikA, madirAnA kephamAMthI jAgIne jovA lAgyAM te, rAjabhavana, mahelAta, siMhAsana, dhanabhaMDAre, dAsa-dAsIo, badhuM IndrajALanI peThe, adazya dekhAyuM, ane bichAnA upara eka lAMbA lakhela lekha vAMcavA maLe. emAM ApazrIe kAma vikAra paravaza banIne, rAjya sAcavavA sevelI bedarakArInA pariNAme, prajA ane pradhAnamaMDaLane, Apane rAjyabhraSTa karavA pharaja paDI che. AvuM sUcana hatuM. traNa puruSAratha jagatamAM, dharma, artha ne kAma yathAyogya sevana kare, te buddhinuM dhAma. 1 "dharma hoya majabUta te, artha kAma sukhadAyA dharma upekSaka mAnavI, jarUra dukhio thAya. 2 "artha upaje jagatamAM, kevala kAma ne kAja kAma poSavA kAraNe, adhikAra ne rAja. 3 artha-kAmanI sevanA, durgatimAM laI jAya vidyA, buddhi, dhanataNe, kAma thakI kSaya thAya. 4 "kevaLa kAma vikAramAM, gaLAbUDa rahenAra tana, dhana, yazane kSaya karI, pAme jaga phiTakAra, 5 rAjA, rANIne pitAnI bhUla samajAI. paraMtu have zuM thAya? keI kavie kahyuM che ke - je mati pAchaLa sAMpaDe, te je pahelI hoya kAja na viNase ApaNuM durjana hase na koya." 1 "aThThottara saya buddhio rAvaNa taNe kapAla! eka buddhi nava UpanI, laMkAne kSaya kAla.' 2 palaMga uparathI utarIne, khAvApIvAnI zodha karavA cAlyA. rANIne ghaNuM tarasa
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI lAgI hatI. kAraNa ke madirAnA keTnA nAza thavAthI, khUba tarasa lAge che. AkhI aTavImAM pANI kayAMya jaDyuM ja nahIM. rANInI zakti naSTa thaI gaI, mUrchA AvI gaI, jamIna upara pachaDAI gaI, rANI mATe pANI naAve te rANInA prANA jokhamamAM jaNAvA lAgyA hatA. jhADA upara caDIne pazu, pANInI tapAsa karI joI, paraMtu pANInI kyAMya sagavaDa dekhAI. nahIM ane rANIe rAjAne kahyuM : svAminAtha ! pANI nahIMjamaLe teA thADA kSaNAmAM mArA prANA cAlyA jaze. svAmin? mane mArA prANeAnI darakAra nathI. paraMtu mArA mATe sarvIsva gumAvanAra, mArA prANanAthane, cheDIne nirbhrAgiNI huM, marI jaIza te, mArA nAthanI zI dazA ? mAruM citta ghaNu' ja maLyA kare che. ? rANInA, Ave mahAsatInA jevA dekhAva joI, rAjAne paNa peAtAnA duHkhanA bhege paNa rANIne, bacAvI levAnA, eka pachI eka vicAro AvyA, chevaTe kamalinIne paDIe banAvIne, peAtAnI pAse rAkhelA cappu vaDe, peAtAnI bhujAne cIrIne, paDIe lehIthI bharI lIdheA, ane, bebhAna paDelI rANInA mukha pAse dharyAM. rANIne jaNAvyuM : pANI jarA DALu che mATe, AMkhA mIcIne pI jA! ane tarasathI paravaza banelI rANI, gaDagaDATa pI gaI. gheADI kSaNA mATe rAhata maLI. AgaLa cAlatAM pANI maLI gayuM. ane tAtkALika rAhatano zvAsa lIdhe. aTavImAM cAlatAM vaLI ekavAra rANIne, atipramANu kSudhA lAgI, ane paga aTakI gayA. calAtuM na heAvAthI, jhADanI chAyAmAM besI gaI. rAjAe lAdikanI zodha karI, kAMIpaNu na ja maLyuM. ahIM paNa tRSAnA jevA ja sudhAnA paNa khUba joradAra humaleA vadhavA lAgyA. rANI sukumArikA bebhAna thaI gaI. ane rAjAe buddhi ane sAhasa vaDe peAtAnI jaMghA cIrIne, padminIpatramAM laI, peAtAnI jaMghAnuM mAMsa rANIne khavaDAvyuM. AvA aneka duHkhA, TADha, taDakA, kSudhA, tRSA pagamusApharI-bhAgavatAM rAjA ane rANI, eka zaheramAM paheAMcyAM. ane peAtAnAM AbhUSaNeA vecIne dukAna manAvI. najIkamAM ekaghara bhADerAkhI rahevA lAgyA. kamanI vicitratA kevI kevI ceAjanAe gAThave che. jagatanA svabhAva athavA saMsAranA dvega, * ksI dina khATI chAza, ksI dina dUdha kahelA 1 ksI dina TIkhATa, sI dina suvarNa maDhelA / " " ksI dina lUkhA bhAta, ksI dina dhekhara dheAlA / ksI dina phaTTA vastra, ksiI dina cInAI cAlA, / vRkSanI chAyA agara, dina-rAta jaisA Dhaga hai, caraNu mile jinadevakA, tasa janma nirmaLa gaga hai, u ''
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ 417 laMgaDA nekaranI gulAmaDI banelI, rANI sukumArikA vAcake vicAra karI le eka chatrapati rAjA, Aje sAdhAraNa dukAnadAra bane che ane aneka dAsIonI mahArANI, Aje jAte rasoI kare che, daLaNuM daLe che, vAsaNa mAMje che. eka divasa rANIe kahyuM : svAmInAtha! dAsIomAM gulatAna karanArI sukumArikAne, ekaluM rahevuM kema game? mATe kRpA karI eka dAsI ke cAkara lAve te sAruM? rANInI mAgaNIthI eka, bepage The (bane page sAthaLamAMthI kApelA hatA), beDeLa, kadarUpe, bhikhArI najare paDavAthI, rAjAjitazatruo, rANIne AnaMda khAtara pitAnA ghera rAkhI lIdhe. tene svara khUba mIThe hate, madhura gAyana gAI rAjArANune khuza karato hato. tethI rAjA paNa tene khAnapAna sAruM ApavA lAgyA. vastro paNa sArAM maLyAM. Ama thavAthI tene zarIrane theDe DhaMga badalAye. rAjA dukAne jAya tyAre rANIne ekAnta maLavA lAgI. ane A pUMThA bhikhArInA gAyanemAM rANInA vikAro uchaLavA lAgyA. thoDA divasamAM ja laMgaDe rANInuM pitA taraphanuM AkarSaNa samajI gayo. ane veLA-kaLA rAjAnI gerahAjarImAM, jIbha ane zarIrathI rANI sAthe, cenacALA zarU karI dIdhA. rANInA vikAroe maryAdA gumAvI, ane Indra jevA khUbasurata potAnA svAmIne bhalI jaIne, pAMgaLA duSTa nekaranA pagamAM paDIne, patnI tarIke svIkAravA mAgaNI karI. pAMgaLAne pati banAvIne anAcAra sevavA lAgI. "kyAM naravara suravara same, kayAM adhama pagahIna ! tyAgI naravaranAthane, banI bhikSuka Adhina." 1 "paranArI paranara taNI, ekAnta je sarjAyA kAmavikAro u7Le, citta caLAcaLa thAya." 2 "jagatanA prANImAtramAM, vikAra chalochala hoya bace prabhuvItarAganA, mahAmunizvara keya." 3 "paranaranA vizvAsamAM, putrI bhaginI nAra | kSaNa thApe ekAntamAM, e paNa eka gamAra." 4 "kaDhI kALe laMgaDA, buddhihIna gamAra ! nArInA samudAyamAM, paranara dukha bhaMDAra." 5 thoDo kALa javA pachI rANIne vicAro AvyA. rAjA jIvato hoya tyAM sudhI, A gavaiyA sAthe marajI mujaba sukha kema anubhavAya? AvA duSTa vicAre zarU thayA. 53
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 4 www, jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI eka vAra rAjA jitazatru ane rANI sukumArikA, gaMgAnadI upara pharavA gayAM. kAMThA upara UbhA rahI nadInA pravAha jotAM hatAM, tevAmAM rANIe najara cUkavIne, rAjAne nadImAM dhakake mArI dIdhuM. rAjA nadInA pravAhamAM taNAvA lAgyo. rANIe banAvaTI rudana, vilApa karyA. ghera AvI, nirvighna pAMgaLApati sAthe premapUrvaka vilAsa bhegavavA lAgI. Avaka vagaranA kharcathI, dhanadAgInA khalAsa thaI gayA. ghara ane gAma khAlI karIne, sukumArikA pitAnA pAMgaLA patine upADIne, pharavA lAgI. pAMgaLAne pitAnA khabhA upara upADIne phare che. pAMgaLo gAyane gAya che. rANI rUpa vaDe devAMganA jevI che. loko baMnenuM AvuM asamaMjasa, patipatnIpaNuM joI Azcarya pAme che. gAyana sAMbhaLe che. rUpa jue che. loke pUche che : bAI! tamArA jevI rUpasundarIne, A pati kema? sukumArikA badhAne uttara Ape che amArAM lagna thayAM tyAre AvuM kazuM netuM. paraMtu kamane kAMI zarama DI che? mArA svAmI rUparUpane aMbAra hatA. dhana paNa ghaNuM hatuM paraMtu temanA pagamAM roga Avyo. paga kapAvavA paDyA, ane kamAvAnI zakti vAI gaI beThA beThA dhana hatuM te khavAI gayuM. bhAIe ! vagara Avake rAjAonAM rAjya paNa khalAsa thAya che. pachI to ame Ama bhikSA mAgI, AjIvikA calAvIe chIe. mArA svAmInAthanA gAyane sAMbhaLIne, loko amane khAvA-pIvA, paheravA, rahevA Ape che. satIne e dharma che ke, pati bhUlo hoya, laMgaDo hoya, kANe hoya, aMdha hoya, bahere hoya, keDhIo hoya, rogI hoya, game tevo hoya to paNa indratulya mAnavo joIe. mayaNu sundarI vagerenA dAkhalA prasiddha che. satInAM AvAM vacana sAMbhaLI, loke pitAnA ghera bahumAnathI jamADe che. vakhate lUgaDAM ke paisA paNa Ape che. A rIte rUpa ane rAganA yogathI; sukumArikA ane pAMgaLAnA paramAnaMdamaya divaso jAya che. A bAju sukumArikAnA prayAsathI gaMgA nadImAM pheMkAyelA rAjA jitazatrune, pATIuM maLI javAthI, covIsa kalAke, eka mahAnagarInA parisaramAM, nIkaLI javA anukULatA maLI gaI. be divasanA thAkathI, vastrone sukAvIne, eka moTA jhADa nIce nidrA lIdhI. ghaNA thAkanA kAraNe AkhI rAta niMdrAmAM kSaNanI mAphaka cAlI gaI. te ja divase te nagarInA aputra rAjavInuM maraNa thavAthI, ane jitazatru rAjAnA puNyadayathI devI, prerita paMca divyanA prayogathI, te nagarInuM rAjya jitazatru rAjAne maLyuM. ane covIsa kalAke sAmAnya dukAnadAra maTI moTA rAjavI thayA. ghaNA mitra ke devana, je dhAryuM nava thAya, paNa puNyadaya mitrathI, svargaloka sarjAya.
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyane udaya thAya tyAre vine nAza pAme che aghaTatighaTitAni ghaTayati, sughaTitaghaTitAni jarjarIkurute / vidhirevatAni ghaTayati, yAni pumAn naiva cintayati // 1 // artha : kazuM goThavyuM na hoya, te potAnI meLe ja goThavAI jAya che. ane ghaNI yejanApUrvaka goThaveluM vikharAI jAya che. mANasanuM athavA prANInuM-jIvanuM bhAgye ja evuM goThavI mUke che ke, je vAta jyAre paNa kalpanAmAM AvI ja na hoya. rAjA jitazatrune ema ja banyuM. sukumArikA kulaTAe rAjAne mAravAne karelo prayAsa rAjAnA joradAra nasIbathI palaTAIne dukhanI jagyAe sukhamAM pheravAyo. keI kavi - kare kaSTamAM pADavA, durjana koDa upAya puNyavaMtane te badhAM, sukhanAM kAraNe thAya." nagarI ane dezamAM jitazatru rAjAnI AjJA goThavAI gaI. sukumArikA ane laMgaDo paNa pharatAM pharatAM teja nagaramAM AvyAM. ane lekamukhe mahAsatI tarIkenI jAherAta sAMbhaLI, rAjAe pitAnI pAse bolAvyAM. ane baMnene oLakhI lIdhAM. rAjA kahe che - bAhvorudhiramApItaM, bhakSitaM mAMsamurujaM / bhAgirathyAM patiH kSipta, sAdhu-sAdhu pativrate // 1 // artha : je patie pitAnI bAhunI nasa kApIne, jeNIne pitAnA rUdhiranuM pAna karAvyuM, ane jaMghAnuM mAMsa kApIne, khavaDAvI jeNane kSudhA maTADI, te ja kulaTAe upakArI evA pitAnA patine, gaMgA nadImAM dhakko mArI pheMkI dIdhe. evI he pativratA! tane dhanyavAda che-dhanyavAda che. AvuM saMbhaLAvI baMnene dezanikAla karyA. ane saMsAranI asAratA vicArI, rAjAe potAnA jitazatrupaNAne sArthaka banAvavA paraleka sudhAryo. atyaMtara zatrune jityA. iti gharanekaranA bhavADA prasaMga bIje saMpUrNa gharanekaranA bhavADA ane bAramA cakI brahmadattanI mAtA cUlanI teramA jinezvaradeva vimalanAtha svAmInA janma vaDe, pavitra banelI kAMpilyapura nAmA nagarImAM, bAvIsamA nemanAtha jinezvara devanA tIrthamAM, brahmanAmane mahAparAkramI rAjA rAjya karatA hatA. tene aneka rANIomAM cUlanI paTTarANI hatI. te rAjAne cAra mitrarAjAo hatA.
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI temAM pahele kAzI deza vArANasI nagarIne svAmI kaTaka rAjA hato. bIje hastinApurane rAjA kareNudatta hatuM. ane trIje kezalA nagarIne svAmI dIrgharAjA hatA. ane ethe caMpA nagarIne rAjA puSpacUla nRpa hato. A pAMce mitre paraspara viga na khamI zakavAthI, avAranavAra bhegA thatA hatA. pachI te evo kama goThavyuM ke, pAMce rAjA prativarSa vArApharatI, eka mitranI rAjadhAnImAM rahetA hatA. chellA pAMce rAjavIo kAMpIlyapuramAM sAthe AvyA hatA. Abrahma rAjAne cUlanIrANIthI, cauda mahA svapna sUcita, bahAdattanAmA cakravarti tva parAkramadhArI putra thayo hate. tenI lagabhaga bAra varSanI vaya hatI. tevAmAM ekadama bIjA cAra mitronI hAjarImAM, rAjA brahmane mastakamAM mahA vedanA zarU thaI. ane auSadha ke maNuM- maMtrothI paNa asAdhya jaNAvAthI, rAjA brahmane, nizcaya thayo ke : have mAruM AyuSya ati alpa che. tethI teNe te ja kSaNe, cAre mitrone pAse besADI, pitAnA putranI ane rAjyanI vyavasthA bhaLAvI. maravAnI kSaNo gaNAtI hatI. A jagatamAM janmavuM e vikAra che, ane maravuM e svabhAva che. janmanA divasathI ja prANIone maravAne prAraMbha sarajAya che. mahApuruSa pharamAve che ke vadhyasya caurasya yathApazorvA, saMprApyamANasya padaM vadhasya / zanaiH zanaireti mRtiH samIpaM, tathA'khilasyeti kathaMpramAdaH // 1 // artha : kaI rAjAnA mahAna gunegArane, athavA krUra devI bhaktoe devIne kapelA prANIne, jeTalAM vadhasthAna sAme pagalAM bharAya che, teTaluM maraNa najIka AvatuM jAya che. tema janmelA manuSya vagere prANI sarvanA jeTalA divaso jAya che, teTalA AyuSanA divaso ochA thaI rahyA che; "jyAre janmyA mAnavI, niyata tyArathI nAza hariharabrahma-puraMdarA, anaMta gayA yamavAsa." 1 "rAvaNa jevA rAjavI, kubera sama dhanavAna ! suraguru sama budhdhidharA, sUtA jaI smazAna." 2 "anaMtA Ibhyane rAjA, thayA zrI pRthvInA svAmI marI te hAtha paga ghasatA, thayA te cagati gAmI." 3 kAle karavA cintavyuM, te tuM karI le Aja nahitara adhavaca rahI jaze, je AvyA jamarAja." 4 "maraNa sarpa tuja ghara vize, rahe. divasa ne rAta ! avazya tujane karaDaze. zIda mAne sukha sAta. 5
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ 421 parapurUSa ane parastrInA ekAntavAsanAM aniSTa pariNAma "kAyA-kaMcana-kAminI, kuTuMba ne parivAra che maraNa sarpanA mukha thakI, kenahIM rakSaNahAra" 6 "TeLAmAMthI chAgane, siMha laI cAlyA jAya ! nara cUthamAMthI manuSyane, yama AvI laI jAya." 7 "hAthI-ratha-ghoDA ghaNA, padAtio nahIM pAra khamA khamA so ka" kare, te paNa te maranAra. 8 pitAnA cAra mitrone, putra ane rAjya bhaLAvI, brahma rAjA maraNa pAme. pahelI zAla rAjA dIne vAra hato. te kAMpilyapuranuM rAjya sAcavavA rahyo. cUlanIrANuM brahmarAjAnI mAnavaMtI rANI hovAsAthe, pATavIkumAranI: mAtA hovAthI, rAjyane badho vahIvaTa dhyAnamAM rAkhatI hatI. teja kAraNathI dIrgharAjA vAraMvAra cUlanI rANInI salAha levA jato hato. tethI mArI prAyogya lajajAne, dinapratidina ghaTADe thavA lAge. "yuvAna vaya, ekAntavAsa, bhaya lajajA paNa jAya ! samaya bhejana jame, patana kema nava thAya ? cUlanI ane dIrgha rAjAnAM cakSuo, vacane ane zarIree, kamasara aikya sAdhavAnI zarUAta karI dIdhI. chevaTe pati-patnI jevI sthiti banI gaI cUlanIdevI rAjA ane dIgha rAjA pradhAna, pachI te banne jaNAe nirbhaya ane rakaTeka vagara, rAtrizayanabhajana-pAna-jalasA badhAmAMthI, bhedabhAvane dezavaTo ApI dIdhuM. A vAta mukhya pradhAna dhanune barAbara samajAI gaI, ane kumAra brahmadattanA rakSaNa mATe, tenA samAna vayavALA pitAnA putra varadhanune, brahmadattane sarvakAlIna sAthIdAra banAvyuM. gAMDI nArI vastrane, jugArI dhana samudAya | kulaTA nArI lAjane, tyajatAM nahIM zaramAya." 1 "amUlya AbhUSaNa kahyuM, zIla mahAzRMgAra ! te nArI devI samI, lajajA hAya apAra." 2 "jagane rUpa batAvavA, khulluM mastaka jAya ! te nArIne AdamI, mANasa kema gaNAya." 3 "satI aMga nija gepave, dhana gepe dhanavAna paMDita Apa baDAIne, guNa gokhe guNavAna." 4
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI tathA cUlanI ane dIgha rAjAe, parasparanA aikayathI, lazkara ane dhanabhaMDArAne tathA khAsa khAsa adhikArI vargane paNa, potAnA kabajAmAM laI lIdhA. tethI temane have bhaya pAmavAnuM kAraNa rahyuM nahi, tethI te banne jaNunA svacchaMda vyavahAramAM, dinapratidina vadhAro thavA lAgyA. 422 A vAta bALaka brahmadattane paNa dhyAnamAM AvI gaI. paraMtu peAtAnI janmadAtrI mAtAne kAMI paNa kahevAnI IcchA thaI nahi. mAtapitAne kahevAya paNa zuM ? paraMtu keTalAka mAse| sudhI calAvyA pachI, ekaDhivasa kAyala ane kAgaDAnAM rUpako banAvIne. antaHpuramAM prayAga batAvyA. " karA kAyala bhAgave, kevA duSTa vikAra ! paNa tevA vyavahAranA, avazya che pratikAra. ' dIgha rAjA ane cUlanIrANI, A samasyA samajI gayAM. A prayAga ApaNane cetavavA mATe ja che, ema paNa dIrgha ne bhAna thayuM. ane cUlanIne kahevA lAgyA : brahmadatta ApaNane cetavaNI Ape che. ApaNe have nAsI javuM, athavA tenA nAza karavA. bemAMthI eka paNa mArga na levAya te, ApaNeA avazya nAza thavAnA. mATe have putra hAya teA paNa zuM thayuM ? ApaNA yAgakSemamAM jokhamI che. mATe tene hamaNAM ne hamaNAM, nAza karAvI nAkhavA joI e. rANI kahe che. A tA bALaka che, khALaceSTA kahevAya. bALakanA vacana-vananI kiMmata zuM ? dvI rAjA cUlanInA samAdhAne sAMbhaLIne uzkere che. paraMtu viSaya vAsanAmAM gherAyelI paNa mAtA, putranuM ahita kema ciMtave ? kema Acare ? teTalAmAM vaLI brahmadattakumAre nATaka batAvyuM : " baga-hasI ne siMhaNanA, ucca-adhama vyavahAra e, " rAjAnI rANI ane, nRpanAkara sayeAga / meTA bhraSTAcAra A, avazya mRtyu yoga, ' ra cittA saha vyavahAra ! nijakSaya nuMtaranAra. '' 1 brahmadattakumAra potAnI janmadAtrInA anAcAra samayeA heAvA chatAM, khulla khullA khelI zakAtuM nathI. te paNa aneka samasyAe lakhIne, bhAna karAvI dIdhuM hatuM. tenA bacAvamAM, cUlanI sAthe dI rAjAe anAcAra baMdha karavAnI jagyAe, anAcArAne niya banAvavA, ceAjanAe vicAravI zarU karI. paraMtu cUlanIrANI AvuM anArya kAma karavA sahamata thatI nathI. dvI rAjA kahe che : jo dIkarAnI dayA vicArIza tA, ApaNA prANA jokhamamAM jANavA.
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAcAriNI strIe putrane mArI nAMkhatAM paNa acakAtI nathI. 413 cUlanI dIrgha rAjAne kahe che svAmInAtha ! siMhaNa, vAghaNa, khilADI, samaDI, kAgaDI jevAM adhama prANIe paNa, potAnAM mALakane khacAve che, mArI nAkhatA nathI mAravAnA vicAra karatA nathI. pALe che. paMpALe che. tenuM ahita ciMtavatA nathI, dukhane bhAgavIne sukha Ape che. te huM eka AkhALA thaIne anA kArya kema karI zakuM ? dvI rAjA kahe che have ApaNe brahmadatta mATe dayA ciMtavI besI rahevuM, e maraNanA mukhamAM UMghavA samAna che. ApaNA bannene nAza najIkamAM AbhyA samajavA. ane jIvatA rahevuM hAya tA, chaLakapaTathI paNa, brahmadatta nAza pAmavA joI e. keAyala - kAga - huMsI - khagalA. siMhaNa-citto batAvIne ApaNane cetavaNI ApI che. prA ane adhikArIe kumAranA pakSamAM che. have cetI javuM e ja salAmatI che. ane ApaNe be jIvatAM haIzuM teA, brahmadata jevA aneka putreA janmaze. " cUke eka sopAna tA, bIju paNa bhulAya, uttarAttaranIcApaDI, prANa rahita paNa thAya. 77 bhUla bhUlane nAtare che mANasa eka pagathiyuM cUke te, vakhate bIju paNa cUke che. uttarottara nIceA paTakAtA--taddana nIceA paTakAI jAya che. prANu mukta paNa khane che. tema eka parastrI ke parapuruSa sAthe zarU thayele anAcAra, badhAM adhama kAme karAve che. pati-patnI-putra-putrInA nAza paNa karAve che. eka doSa - hajArA dASAne kheMcI lAve che. badhAM ja nabaLAM kA karAve che. rAjAdI AThe prahara cUlanIrANIne uzkeryA karatA hatA. paraMtu kulaTA paNa cUlanI A bALA hatI. vikAramAM DUbI gayelI hAvA chatAM, akA-putranA nAza karavAmAM kaMpatI hatI. paraMtu adhama AtmA dIrgha rAjAne, phUlanInA rUpalAvaNya yuvAnInA AkaSaNe, adha banAvyA heAvAthI, tene brahmadatanA nAza vinA cena paDatuM na hatuM. ane chevaTe brahmadattane, puSpasUla rAjAnI svayaMvarA putrI puSpavatI sAthe paraNAvI, gAmanI bahAra lAkSAgRhamAM rAta rAkhI, nava pariNita vara-vadhUne saLagAvI mUkavAM. Ave cAkkasa niNaeNya geADavI, lAkhanA gharamAM brahmadattane suvADI, ghara saLagAvI dIdhuM. anedIgha rAjA-cUlanIrANIe, brahmadattane mArI nAkhyAnA sa MtASa anubhavyeA. brahmadattakumAra bhaviSyamAM cAkkasa khAramA cakravatI thavAnA hatA. mahApuNya bAMdhIne AvelA hatA. nirUpakrama AyuSyavALA hatA. eTale jUnA pradhAnanA prayAsathI bacI gayA hatA. ghaNAM varSo gupta, khAvAnA vezamAM, dezAMtara rakhaDI, peAtAnA zvasura puSpasUla rAjA vagere hajArA sahAyakA, ane gayA janmanAM joradAra puNyanI sahAyathI, meATuM lazkara laI ne, kAMpIlyapuranI sImamAM AvyA. dIrgharAjA sAthe mATuM yuddha thayuM,dInuM yuddhamAM maraNa thayuM. cUlanI rANI nAsI gaI.
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI gharanAkaranA anAcAra ane parapuruSa sAthe ekAntanAM duSTa pariNAmane A trIjo prasaMga saMpUrNa thayA. 424 gharanAkaranA anAcAranA prasaMga ceAtheA-rANI nayanAvalI : mAlavadezanI rAjadhAnI ujayinI nagarImAM, mahApratApazALI jIvadayApratipALa asthimajjA jainadhama pAmele, yazeAdhara nAme rAjA rAjya karatA hatA. tenu surendradatta evuM khIju nAma paNa hatu. yazeAdhara rAjAne ghaNI rANIe hatI. te khadhImAM rUpalAvaNya kUpikA nayanAvalI nAmanI mukhya paTarANI hatI. yazodhara rAjAnI mAtA hayAta hatI. teNInuM nAma caMdramatI, bIjuM nAma yazeAdharA hatuM. yazeAdhara rAjAne nayanAvalI rANIthI, guNadhara nAmA kumAra thayA hatA. te ATha daza varSanA thayA haze. ekavAra rAjamahelamAM nayanAvalI yazeAdhara rAjAnA cATalA eLatI hatI. mAthAmAM eka dheALA vALa dekhAyA. rANI belI : svAmInAtha ! zatrunA dUta Avyo, ane Apa tA nidrAmAM uMdhA che. rAjAe badhI bAju joIne pUchyuM : dUta kayAM che? mArI AjJA meLavyA sivAya, chaDIdAra tane rAjasabhAmAM paNa pesavA de nahi, teA pachI aMtaHpuramAM kema AvI zake ? rANIe mastakamAMthI zveta vALa utArIne rAjAnA hAthamAM mUkayo. ane vivecanathI samajAvyuM. " dAsI je jamarAyanI, tenA krUta palita ! kahe che AyuSu alpa che, zIghra karo cita. " 1 rAjAne, dheALA vALa ane nayanAvalI rANInAM vacanA vaDe, AtmA upara khUba ja asara thaI gaI, ane manamAM vicAra karavA lAgyA : mAre have vahelAmAM vahelI take, dIkSA levI ja ucita che. A ajJAnI AtmAne, A sa'sAramAM vasatAM anaMtA kALa gayA. cauda rAja leAkAkAzanA prati pradeze, A mArA AtmA anatIvAra janmyA ane maraNa pAmyA. jJAnI bhagavaMtA kahe che ke, vItarAganI ratnatrayI vinA, A jIvanI kSudhA zAnta thavAnI ja nathI. kAraNa ke A jIve devAMganAnAM sukhA paNu, anaMtI vAra bhAgaLyAM che. kahyuM che ke: asura - surapatinAM yo na bhogeSu tRptaH / kathamiha manujAnAM tasya bhogena tRptiH / jalanidhijalapAnAd yo na jAto vitRSNaH / tRNazikharagataH bhavAnataH kiM sa tRpyet ||1|| artha : A mArA jIve cAre nikAya devAmAM, Indro jevA mahaddhi deveAnAM sukhA paNa, ana tIvAra bhAgaLyAM. ArkeDa bhAgaLyAM. nAca-gIta-vAjiMtrAnA moTA jalasA, niraka DIenAM sumadhura gAyaneA, laTakA, nakharAM, rUpa, rasa, gaMdha, spazanAM sukhA anatI vAra
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ yazAdhara rAjAne AveluM svama ane hiMsAnuM sAmrAjya 425 bhAgaLyAM. paraMtu A jIvamAM jarA paNa tRpti AvI nahIM. te have AvA tuccha manuSyagatinAM sukhAthI tRpti kema thAya ? samudronAM pANI pI javA chatAM, jenI tarasa maTI na heAya, tevA mANasane ghAsanA pULAmAMthI, TapakatA jaLanAM biMdue thakI, tarasa maTe kharI ? arthAt naja maTe. dIkSAnA vicAra karatA rAjA zayyAmAM sUI gayA. rAtrInA chellA prahare, rAjAne mahA anasUcaka svapna AvyuM. zayyAmAMthI jAgrata thaI, svapnanA vicAro kare che, teTalAmAM mAtA caMdravatI, putranI pAse AvIne, sAmenA siMhAsana upara beThAM. putra rAjA yazodharane, mukhamlAninuM kAraNa pUchyuM. dIkarA ! tuM mahApratApI che. rAjya, ramaNIo, paisA, putra, parivAra, kazI kamInA nathI. chatAM udAsa kema ? rAjA yazeAdharanA uttara : mAtA ! hamaNAM ja gheADI kSaNA pahelAM, nidrAmAM chellI gheADI kSaNA rAtrI khAkI hatI tyAre mane svapna AvyuM, ke huM mahelanA sAtamA mALe, suvarNanA siMhAsana upara beThA hatA, tyAM pAchaLa AvI mArI mAtAe mane dhakko mAryA. huM nIce paTakAyA, pagathIAmAM paDayA. paTakAtA paTakAtA, chevaTe tadna nIce jamIna upara jaIne paDayA, ane pAchaLa joyuM teA, mArI mAtA paNa mArI pachavADe, paTakAtI paTakAtI, sAtamA mALathI, mArI pAsenI jamIna upara AvIne paDI. pachI zuM thayuM? mAtA caMdramatIe pUchyuM. yazeAdhara rAjA upara mujaba svapnanI sAcI vAta jaNAvIne, theADuM asatya bheLavIne melyA, ane pachI meM turata ja dIkSA lIdhI. mAtA kahe che, prastuta svapnanA pratikAra karavAnI anivAya jarUra che. ane te jalacarasthalacara-khecara-prANIonAM, devI pAse li ApavAthI thaI zake. rAjA yazodhara kahe che: mAjI ! huM asthi-majjA jaina chuM. huM prANInA nAzamAM mahA pApa samaju chuM. kAIne paNa tuM marI jA, ATalu' sAMbhaLavuM paNa gamatuM nathI. tA maravAthI keTaluM duHkha thAya te vicAra karA ! sa nAmanA che.karAe peAtAnI mAtA candrAne zULIe caDAvavAnI gALa ApI hatI, tethI tene vaLatA janmamAM, zULI upara caDavuM paDayuM hatuM. tenI mAtA caMdrAe, tenA hAtha kapAI gayAnA Akroza karyA hatA. tethI vaLatA janmamAM teNInA hAtha kapAyA hatA. eka bharavADe potAnA mAthAnA vALamAMthI nIkaLelI cUkA-jUne, bAvaLIAnI zULathI vIMdhI nAkhI hatI. tethI tene tyAra pachInA aneka janmAmAM, zULIthI vIMdhAIne maravuM paDayuM hatuM. zAstromAM kahyu' che ke : 54
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ 426 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI vahamAraNa - abhakkhANadANaM, paraghaNavilovaNAiNaM / savvajahanno udao, dasaguNio ikkasikayANaM // 1 // tighnatanavamose, saya_niko, saya-sassonuno ! koDA koDiguNovA, dujja vivAgo bahutaro vA // 2 // bhagavAna mahAvIra devanA ziSya ratna dharmadAsagaNInI banAvelI upadeza mAlAnI A be gathA che tenA atha nIce mujaba che. koI paNa AtmAne khUba mAra mAravA, athavA sarvathA prANAne nAza karavA, koI AtmA upara Avezayukta ALa caDAvavuM, koInuM dhana AMcakI levuM, cArI karavI, bhaya khatAvI AMcakI levuM, adhikAranI sattAthI DarAvIne levuM, AvAM hiMsA-jUTha-cArI vigere pApAnA phaLa svarUpa ochAmAM echuM daza guNuM duHkha bhAgavavuM paDe che. vadhe te seA guNuM, hajAra gaNuM, lAkha gaNuM, kroDa gaNuM, ane koDAkroDigaNuM paNa, bhAgavavuM paDe che. prazna : AvAM pApo te prANIo mATe sahaja banI gayAM che. te pachI AtmA UMcA kayAre Ave ? uttara : pApanI jAtie = hiMsA, asatya, cArI, maithuna, parigrahamamatA, krodha, mAna, mAyA, leAbha, rAga, dveSa, kajI, paraneALa, cADI, rati, ati, kSaNika, ha, zAka, paranindA, mAyAmaya jUTha mithyAtvazalya. A aDhAra pApanI jAtio che. enA bheda pratibhedane pAra ja nathI. A paikInA nAnAM pApA paNa jIva khUba ja kare che. mATe ja ati garIkha pAmara manuSyA, jema tuccha khArAka khAya che, phATelAM vastra pahere che. tApaNa devAmAMthI chUTatA nathI. tema A jagatanA ajJAnI AtmAe, meATA bhAge vagara kAraNe, vagara svArtha, paNa mahA pApA mAMdhI nAkhe che. tethI ja anatAkALathI rakhaDapaTTI cAlu che. ane keTalAka ajJAnI jIvA, dhama mATe mahA hiMsA kare che. jemake bakarAM gheTAM--gAyA vagere mAravAnuM paNa eka parva manAyuM che. A sa` jIvAne mArI nAkhIne, dIvALI karavI, Ave! amArA dha che. AvI ajJAnathI bharelI dhama ghelachAmAM, devIone balidAna ApavAmAM, lAkhA-karoDA jIvAnA prANa levAya che. dhaghelachAthI, agnimAM havana karavA karavA mATe paNu, akarAM-gheTAM--gAya-gheADA-Dukkara vagerenA balidAna devAya che. siMhanA-vAghanA--dIpaDAnA zikAra karavA, pALavA, dana karavA, tevAM sthAnAmAM, pADA-bakarAM-gheTAM--kUtarAM-bheMsA--gAyA baMdhAya che. te bicArA barADA pADIne mare che, A jagyAe peAtAnI ramata khelavA mATe, pArAvAra pApA thAya che. saMkhyAtIta jIvA haNAya che. zAntanu rAjAnI mAphaka zikAra khelavAnA vyasanI, rAjA mahArAjAe, kAraNa vinA paNa mAre mAsa hajArA lAkhA jIvAne baMdukanI geALIethI ane khANeAthI vIMdhI
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiMsA mahAbhayaMkara pApa che, hiMsaka jIne avazya bhaviSyamAM mahAdu bhogavavAM paDaze 427 nAkhe che. AvAM badhAM pApe mAnavI kevala ajJAnatAne vaza thaIne ja kare che. mahAbhAratamAM paNa kahela che ke: yAvanti pazuromANi, pazugAtresu bhArata!tAvadvarSa-sahasrANi pacyante pazughAtakAH // 1 // artha : he bhArata-yudhiSThira ! pazuone mAravAmAM moTo gune che. kAraNa ke eka pazune bakarAne, gheTAMne, zukarane, zazalAne, mAchalAne, kaI mArI nAkhe che, tenA zarIramAM jeTalAM ruMvADAM che, teTalAM hajAro varSa, narakagatimAM hiMsaka lekene kuMbhIpAkamAM pakAvuM paDe che. jJAnIo pUche che ke : ikkamaraNAo bIhasi, aNaMtamaraNe bhavammi pAvihisi / jamhA aNega koDi jIvA, viNivAiyA tumae // 1 // thevaduhassa bIhasi, aNaMta dukkhe bhavammi pAvihisi / jamhA aNeka koDijIvA, dukkhe saMtAviA tumae // 2 // bhAvArtha: he mahAbhAgyazALI AtmA? tamane thoDuM dukha paNa pasaMda nathI. to pachI hajAre lAkha ke karaDene dukha ApanArA Apane sukha kevI rIte maLaze? vaLI Apane eka vAra maravuM paNa pasaMda nathI, to tamArA svAda mATe, tamArA Arogya mATe, tamArI sukhasagavaDo mATe, tamArI ramatagamata mATe, katala thaI rahelA lAkho-koDe jenAM maraNane vicAra kema lAvatA nathI ? thoDA dukhathI bacavA sAru athavA zeDo AnaMda bhogavavA mATe, tame tamArA have pachInA anaMtA dukho ane anaMtA maraNonuM joradAra, adhamapaNuM puravAra karI rahyA che. prazna : dayAne samajanArA bahu ja thoDA che. jyAre hiMsAmAM deTa denArAne pAra nathI. te zuM evA badhA narakagatimAM javAnA? hiMsaka che narakamAM ja jAya to pachI narakamAM paNa saMkaDAza thAya ne? uttara : bhagavAna mahAvIra svAmIne AtmA, 18mAM tripRSTa vAsudevanA bhavamAM, mahApApa karIne sAtamI naraka gatimAM, gayAnuM zAstromAM vidhAna che. 20mA bhavamAM siMhane avatAra pAmI, mahApApa karI, pAchA cothI narakamAM gayA che. karmane koInI zarama siphArasa ke dayA che ja nahIM. brahradatta, subhUma, vasu, mammaNa, dhavala, kAlazaukarika jevA meTA mANaso paNa karma AgaLa rAMkaDA banI naraka gatiomAM cAlyA gayA che. varaMbhikSATanAbhyAso, varaMhAlAhalAdanaM / varaMprANaparityAgo, mA hiMsAjIvikA baraM / / 1 / / artha : khAvA na maLe te bhakSA mAgIne khAvuM sAruM, paNa hiMsA karIne jIvavuM sAruM nahIM. arthAt jIvavA mATe, AjIvikA mATe, Arogya mATe, hiMsA karavI paDe te halAhala jhera khAI levuM sAruM. vaLI bIjA koI kAraNe vaDe, prANone nAza karI nAkhavo
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI sAre paNa, eka jIvane paNa mArIne AjIvikA athA Arogya meLavavuM sAruM nathI. hiMsA jevuM bIjuM pApa nathI. badhA dharmanA prakAre hiMsAthI bacavA mATe che. uparanI be upadezamALAnI gAthAnA ja anuvAda tarIke upA. yazovijayajI gaNivara pharamAve che ke - "hAya vipAke daza guNa re, eka vAra kiyuM karma zata-sahastra keDi game re, tIvra bhAvanA marmare prANI." 1 artha : koIpaNa kareluM pApa, udaya Ave tyAre ochAmAM ochuM dazagaNuM dukha te jarUra Ape che ja ane vadhArAmAM se gaNuM. hajAra gaNuM, lAkha gaNuM ke kareDa gaNuM paNa bhegavavuM paDe che. prazna : AvAM dukhe kaIne bhegavavAM paDayAne dAkhale che kharo? uttara : saravALA bAdabAkI sahita pApanA phaLanA dAkhalA kevalI bhagavaMta sivAya ApaNuM jevA ajJAnI jIvo samajI zakIe nahIM paraMtu jJAnI bhagavaMta pharamAve che ke - karoti yat karma madena dehI, hasan svadharma sahasA vihAya / rudaMzciraMrauravaraMndhramadhye, bhuMkta phalaM tasya kimapyavAcyaM // 1 // artha : jIva ajJAnanA vaza banIne, abhimAnamAM AvIne, ghaNI vAra mahA bhayaMkara kArya karatAM paNa khacakAtuM nathI, ane dukha pAmatA AtmAnA barADA, cIse joI, sAMbhaLI khUba hase che, pitAnA kartavyane bhUlI jAya che. paraMtu jyAre tene bhegavavAne prasaMga Ave che, tyAre narakAdi gatiomAM pite paNa, bhayaMkara vedanA bhogave che. jenuM varNana kevalI bhagavaMta paNa karI zakatA nathI. A jagyAe zreNika rAjAnI nAnI kathA lakhAya che. magadha dezamAM rAjagRha nagaramAM, haihayavaMzanA prasenajita rAjAne, se putra hatA. teNe badhAnI parIkSA karIne, sarvathI nAnA zreNikane, rAjya ApyuM hatuM. prAraMbhamAM zreNika mahA zikArI hato. zrI vItarAga zAsananA mahAmunirAjone, samAgama pAmyA nahatA. teNe eka vAra garbhanAbhArathI khUba thAkelI ane nahIM deDI zakatI, evI hariNI upara bANa choDyuM. mRgalI bANathI vIMdhAI gaI. ane jamIna upara pachaDAI gaI. garbha bahAra pheMkAI gayo. thoDI vAra kALI vedanA thavAthI cIsa pADI mRgalI maraNa pAmI. rAjA zreNika khUba ja khuzI thayo. tALIo pADI kUdavA lAgyA. A vakhate AvA kukamathI, pelI narakamAM javA yogya, nAnAmAM nAnuM paNa, corAsI hajAra varSanA pramANavALuM,
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmane svabhAva ane narakAyunuM pramANa - 429 nikAcita karma baMdhAI gayuM. pAchaLathI tene naMdA ane calaNA jevI suzrAvikA patnIo maLI. abhayakumAra je, suzrAvaka ane buddhinidhAna putra maLe. (tho) prabhu zrI mahAvIra deva bhagavAna maLyA. vItarAganI vANI paNa maLI. te paNa abhimAnamAM garakAva banI bAMdheluM nikAcita narakanuM karma, bhegavavA javuM ja paDyuM. prazna : corAsI hajAra varSa cAle teTaluM moTuM hovA chatAM, nAnAmAM nAnuM kema lakhyuM che? uttara : nArakImAM vadhAremAM vadhAre tetrIsa sAgaropamanuM AyuSya kahela che. tenuM pramANa sAgaranA pANIthI paNa meTuM hevAthI, tenuM sAgarepama evuM nAma zAstromAM batAvyuM che. jemAM samudranA pANInA mApa pAse, maNa, be maNa pANI ke eka beDuM ke eka pakhAla pANInI mApaNI, kiMmata vagaranI gaNAya che. tema tetrIsa sAgaropamanA AyuSa pAse, corAsI hajAra varSanuM AyuSa paNa, eka bindu jevaDuM lekhAya ema samajavuM. praznaH nikAcita karma eTale zuM? uttara: avazya bhogavavuM paDe tevuM karma, nikAcita kahevAya che. jema mahAvIra prabhujInA trIjA bhavamAM, tridaMDiyA avasthAmAM rahelA maricine, bharata mahArAje karelI prazaMsA sAMbhaLIne, thayelA abhimAnathI baMdhAyela. nIca-gotrakarma, eka koTAkoTi sAgara, pama sudhI cAlyuM. asaMkhyAtA ekendriyAdi tuccha yuniomAM avatAra thayA. chevaTe chellA bhavamAM brAhmaNa kukhe avatAra thaye. mATe ja DAhyA mANasoe vicAravA jevuM che eka manuSyanA nathI, phAMsI, de sarakAra lAkha jIva vinAzatAM, nahIM choDe kiratAra che 1che pipAMbAInA rAjyamAM, bacI gayA sahu loka paNa IzvaranA rAjyamAM, alpa gune nahIM pheka che 2 praznaH jaine Izvarane mAnatA nathI, te pachI "IzvaranA rAjyamAM" kema bolAya? uttaraH ahIM izvara zabdano artha karma ja kara. keSamAM izvara zabdano artha karma paNa batAvyA che. vAMcekaSa vividhatA nathatisthamA thAvaravA | bhAgyAni puNyAni yamaH kRtAntaH paryAyanAmAni purAkRtasya // 1 //
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ 430 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI artha : vidhi vidhAtA-niyati-svabhAva-kALa-graho Izvara-karma deva-bhAgya-puNya yama-kRtAnta purAkRta-A badhA karmanA paryAya nAme jANavAM. yazodhara rAjAnI mAtA caMdramatIe, ajJAnI manuSyane ucita; ghaNI hiMsAnI dalila karI. tene jJAnI ane dayALu rAjA yazadhare, aneka yuktiothI niSedha karyo, te paNa haThIlI mAtAe, putra yazodhara rAjAnI upara avinIta ane svacchaMdIpaNAne Aropa mUkI. chevaTa eka leTane kukaDo banAvIne, kuladevIne caDAvavA pharaja pADI. bhavitavyatA ema ja hovAthI, dayALuM yazodhara rAjAe mAtAnuM vacana svIkAryuM. mAtAe paNa sAkSAt kukaDA jevo leTane kukaDe banAvaDAvyuM. dhAmadhumathI devInA sthAna upara gayA. jIvatA prANIne talavAranA jhaTake nAza rAvIne. mAtA caMdramatIe devIne kukaDe caDAvyAnA, badhA pATha bhajavAvyA. mAsa pAkanI jema, kukaDAnA leTanA TukaDA paNa rasaIA pAse raMdhAvyA. bilakula InkAra karavA chatAM, mAtAe yazodharanA mukhamAM, jorajulamathI devInI zeSA tarIke, leTanA kukaDAne TukaDe mUkya. A kSaNe baMdhAelA pApathI pazugati prAgya karmo baMdhAyAM. sAta be pazunA karavA paDyA. paraMtu dIkSA levAnI makkamatA cAlu ja rahI. nayanAvalIe paNa sAthe dIkSA levAnA ghaNA (peTA) DeLa-dekhAvo karyA. rAjAne svapnathI ghaNo bhaya lAgela hovAthI, tAtkAlika joSIone belAvI, putrane rAjya ApavAne, ane pitAne dIkSA levAne, be divaso (cAlu divasanA trIjA ane cothA divase) nakakI thayA. AvatI kAle badhAM sAmAnya kAme patAvavAnAM hatAM. rAjA cAlu kAma jhaDapathI patAvato hato. nayanAvalI rANI vicAra karatI hatI. rAjA dIkSA leze, mArAthI kSaNavAra paNa cAritra paLI zake tema nathI. pitAnA vahAlA (gharane paherAvALo) jAra-puruSane, viyoga paNa asahya hato. have zuM karavuM tenA vicAre goThavatI hatI. pahelo divasa kAmakAjathI pUrNa thaI gaye. vahelI rAtre rAjA suvA mATe vAsabhuvanamAM gayA. paraMtu svapnanA vicAramAM nidrA AvI nahIM. te paNa cakSu mIcIne mauna sutA hatA. rAtrine bIjo prahara paNa ghaNe jato rahyo hato. eTalAmAM rANI nayanAvalI, palaMga uparathI nIce utarI, barAbara dhArI dhArI jevA lAgI. rAjA sUI gayAne nirNaya karI lIdho. ane pachI te khakhaDATa na thAya tema, zidhratAe dAdaranAM pagathiyAM utarI gaI. AkhI jiMdagInA ajANa; ane nayanAvalIne, eka mahAsatI ane patibhaktA patnI mAnI lenArA rAjAne, nayanAvalInA A vakhatanA palaMga tyAgamAM Azcarya jaNAyuM. beThe thaye. vicAra karavA lAgyA. satI kema nIce utarI haze? kaI divasa nahIM ne Aje
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharanAkarane paravaza banelI rANI nayanAvaNInAM adhama AcaraNA 431 ekAeka zuM kAma AvI paDayuM haze ? kema jAgI gaI ? zuM teNIne mArA viyAgane bhaya lAgyA haze ? tethI AtmaghAta karavAnA vicArathI nIce gaI haze ? mAre gupta, pAchaLa jaI nirIkSaNa karavuM joI e. yazeAdhara rAjA paNa khUba dhImA pagale, rANIne khakhara na paDI jAya tema, pAchaLa pAchaLa nIce utaryo. pAchaLa gayA. rANI paherAvALA pAse pahoMcI. ane tene sUI gayelAne, hAtha pakaDI jagADavA lAgI. te paNa AgaLanA sa MketathI hAya tema, beThA thaI gayA. ane AvezathI tADukayA : dAsI ! Aje ATalI badhI meADI kema AvI? rAjA yazeAdhara A badhuM gupta joI rahyo che. nAkarane jagADyo tyAre ja rAjAne navAI jaNAI. huM eka moTA rAjAdhirAja chuM. nayanAvalI mArI paTTarANI che. pAtAnI jagyA upara sevAne lAvI hukama karI zake che. tenI pAse ghaNI dAsIo, hAtha joDIne ubhI heAya che. chatAM rANI pAte AvA sevakAdhama pAse, rAtrimAM ekAkinI kema gaI? nAkarane jagADaco zA mATe ? chatAM A sevakAdhama ATalA Avezayukta kema ? vaLI dAsI ! Aja ATalI badhI meADI kema ? potAnA mAlikanI paTTarANIne, moTA meATA adhikArIe paNa praNAma kare che. te rANIne A sevakAdhama dAsI kahIne kema sAdhe che ? ane sAthe sAthe Aja ATalI meADI kema AvI ? te zuM? rANI hammeza AvatI haze ? ATaluM sAMbhaLavA chatAM, eka lAcAra gunegAra ke tAbedAranI DhakhamAM, rANI be hAtha joDI karagaravA lAgI che. AnuM kAraNa zuM? rANI nayanAvalI nAkarane vinave che svAmin kSamA karA ! AjanA gunA mApha karo. ATaluM karagaravA chatAM te duSTa paherAvALAe, indrANI jevI suvALI, ane rUpara'bhA jevI rANIne, becAra lAphA paNa lagAvI dIdhA. te paNa rANIe sahana karI lIdhA. rAjA yazodhara A badhuM nATaka sagI AMkhe guptapaNe joI rahyo che. hajI zuM thAya che ? eka pachI eka nATakanA paDadA uMcakAyA. tyAM teA sevakAdhame rANIne kheMcIne, peAtAnI pathArImAM suvADI ne, jema pazu jAtimAM narmadAnA bhajavAya tevA, manenA saMcAga bhajavAi gayA. rAjA yazeAdhare pAte hAjara rahIne, A peAtAnI paTTarANInA sevaka sAthenA anAcAra najaronajara joyA. game tevA manuSyane AvA dekhAva joIne, irSA-Aveza krAya thayA vinA rahe ja nahI. ane yazeAdhara rAjavIne paNu, kSaNavAra ghaNA joradAra gussA thaI gayA. mahAdhArALa khaDga pAse ja hatu. myAnamAMthI taravArane bahAra kheMcI. vicAra AvyA, ke eka ghA vaDe, bannenA dhaDa-mastaka judA karI nAkhuM. ane turata khIjA vicAro AvyA. jIvaDA ! mahAbaLavAna naravIrAnI sAme Takkara jhIlanAra mArI taravAra, AvA ati adhama prANIe upara kema pheMkAya ? vaLI rANInA gunAnI jAherAta thAya te, mAre pATavIkumAra guNadhara, AkhI jiMdagI kalaMkanuM pAtra ane, ane huM pAte dIkSAnA prayANuno musAphara chuM. AvAM pApa have
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 432 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mAre mATe upekSaNIya ja hovAM joIe. vaLI nAvalI pratye Aja sudhI mAro pativratA ane satI tarIkene vizvAsa ane Agraha hato, ane tethI tenA rUpa ane (banAvaTI) vinayIpaNanA kAraNe, mAre rAgAnubaMdha paNa khUba hatA. ane tethI vakhate kaIvAra, AkarSaNanuM kAraNa thAya te paNa, AjanA anubhavathI "saMsAra iMdrajALa je che," AvAM jJAnInAM vacano taddana sAcAM puravAra thayAM. rAjA palaMga upara AvIne sUI gaye. jANe kazuM banyuM ja nathI, evA dekhAvamAM pathArImAM paDyo. thoDIka kSaNo pachI nayanAvalI paNa ceranI Dhabe AvIne, zayyAnI eka bAju suI gaI. teNune kalpanA paNa nathI ke, rAjAe Aja mArAM kALAM kRtya barAbara joI lIdhAM che. paraMtu teNIne nidrA AvatI nathI. tenuM kAraNa e ja ke rAjA dIkSA le ane na lau to lokomAM jarUra niMdA thAya, ane jo huM dIkSA na lauM te, rAjAnI gerahAjarI thavAthI, nirbhaya vilAse bhegavI zakavA, bhAgyazALI thavAnI, AvI rahelI apUrva taka paNa nakAmI bane. vaLI kalAjathI paNa huM dIkSA kema laI zakuM? kemake mArA khAnagI mitranI mane rajA maLe ja zI rIte? ane vagara rajA huM dIkSA lauM to, te mane dIkSAmAM rahevA paNa kema Ape? mAre have zuM karavuM? mAtra eka divasa ane rAtrija bAkI che. Aje putra guNadharane rAjyAbhiSeka thaze, ane AvatI kAle dIkSA leze. te daramyAna A ATha praharanA suavasaramAM, rAjAne keIpaNa bhejanA vaDe, paraloka pahoMcADI dauMto, mArI badhI ciMtAonuM nirAkaraNa AvI jAya che. AvA vicAro sAthe zuM karavuM? kema goThavavuM ? ItyAdi badhuM ja mananI sAthe nakakI karI lIdhuM. divasa ugyo. rAjA yazodhara pitAnA putra guNadharane, rAjyAsanArUDha karavAnI kAravAImAM goThavAI gaye. rAjyanA najIkanA hitaciMtake, adhikArIo, sAmaMto, nagaravAsIonI hAjarImAM kumArane, moTA ADaMbara ane harSanA nAda sAthe gAdIe besADyo. jamavAne sArU badhA svajana-parijana vacce, rAjA moTA siMhAsana upara beThe. aneka jAtinAM bhejana pIrasAyAM. teTalAmAM rANI nayanAvalInI vizvAsavatI dAsI, rAjA mATe pharasANanuM bhANuM laIne AvI. AgaLa pAchaLano vicAra karyA vagara, rAjAe nayanAvalInI, jhera bheLavelI bhajana sAmagrI paNa laI lIdhI. ane khAvAnI sAthe tAlapuTa jhera hovAthI, zarIramAM phelAI gayuM. tethI rAjA yazadhara, siMhAsana uparathI jamIna upara paTakAI gaye. pradhAne samajI gayA ke jarUra keI zatru taraphathI dago hovo joIe. ema vicArI jheranAzaka maNI maMgAvyo. maNI AvI pahoMce to jarUra bacI jAya, ane nayanAvalInA bAra avaLA paDI jAya. A vAta nayanAvalInA khyAla bahAra hatI nahIM. tethI teNIye vicAra karI lIdhuM ke, maNi AvyA pahelAM mAre mAruM kArya bajAvI levuM.
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharanokaranA anAcAramAM phasAyelI nayanAvalI rANIe, thazedhara rAjanA prANa lIdhA 433 eTale aMtaHpuramAM dhyAna rAkhIne beThelI nayanAvalI mAthAnA keza chUTA mUkIne chAtI kUTatI, cattApATa paDelA rAjAnI pAse AvI. ane rAjAnuM mukha DhaMkAI jAya tema, tenI upara paDatuM mUkIne, rAjAnuM gaLuM dabAvI dIdhuM. rAjA yazodhara guMgaLAIne prANa mukta thayo. A khabara paDavAthI mAtA caMdramatI deDatI tyAM AvI. putranuM maraNa joI UbhI UbhI te ja jagyAe tatkAla maraNa pAmI gaI. kaI mahApuruSa kahI gayA che - hayavihiNA saMsAre mahilArUveNa mNddiaNpaasN| bajjhanti jANamANA ayANamANA vi bajjhati // 1 // atha : saMsAramAM karma pariNAma rAjAe, strIonI racanArUpa eka jALa goThavI che. jemAM sArA huzIAra manuSya paNa phasAya che. te pachI bicArA ajJAnI AtmAo phasAya emAM te pUchavuM ja zuM ? AvA karmane dhikkAra thAo. vaLI koI kavi kahe kesNpiiddyevaahidNssttraagni, yamajivhAviSAMkurAn / jigajjidhAMsunA nAyaH kRtAHreNa vedhasA // 1 // artha : mahAkUra evA karma pariNAma rAjAe, sarponI dADhAo, agni, yamarAjanI jInhA, ane viSanA cheDavAone, samudAya khUba bArIka banAvIne, A strI jAtinuM sarjana karyuM saMbhave che. arthAt jagatanAM prANIone saMsAra vadhAravA mATe ja, A strI jAtinI racanA karI che. mATe ja strIo potAne svArtha maTI jatAM, ATalI moTI bhayaMkara banI jAya che. "nArI, putra ke mitra, bhAI, sahune kevaLa svArtha sagAI jyAM lagI svAratha, badhA sukhadAI, svArtha miTa tyAM vyartha sagAI" | 1 rAjA yazedhara jevA pratApI, zUravIra, buddhimAna, ane dharmAtmAnuM, kulaTA nArIe, dharmArAdhana bagaDAvyuM, sugati bagaDAvI, ane kugatinI gartAmAM prayANa karAvyuM. ane ajJAna dazAmAM bebhAna banelI mAtA caMdramatI paNa, putranA mehathI putra sAthe pazugatimAM cAlI gaI. iti gharanekaranA anAcAra prasaMga che samApta. atha gharanekaranA anAcAra prasaMga pAMcame rANI pIMgalA. A bharata kSetramAM, ane pAMcamA ArAmAM, vikramanA saMvat prAraMbha pahelAM, cheDA ja varSo agAu, vikrama rAjAne moTo bhAI, rAjA bhartuhari rAja karate hate. bhartuhari pratApI ane buddhimAna hatuM. ane sAthe sAthe vidvAna ane dhArmika paNa hatA. tene moTA 55
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI meATA rAjAdhirAjanI putrIo, evI traNase rANIo hatI. A savamAM piMgalA mukhya hatI. piMgalA khUbasUrata heAvA sAthe ghaNI huziyAra paNa hatI. tethI teNe mahArAjA bhartRharine svAdhIna banAvI lIdhA hatA. paraMtu piMgalA ghaNI vilAsinI ane vikAriNI hatI. tenA kAmivakAre teNIne bhAna ane sthAna bhulAvI devAthI, teNI eka tuccha azvapAlakanA rUpamAM Asakta banI gaI hatI. ane dAsIe dvArA, te game te svAMgamAM azvapAlakane, peAtAnA zayanakhaMDamAM lAvIne, peAtAnI icchAo pUrI karatI hatI. prazna : itihAsakAronuM evuM matavya che ke, bhatRhira nAmano koI rAjA thayA nathI. bhatR hira upajAvI kADheluM pAtra che. uttara : bhatRharinAM khudanAM banAvelAM, vairAgyazataka, nItizataka, ane zrRMgArazataka; traNa zatake jagajAhera vidyamAna che. leAkabhAgya che. A sivAya paNa chUTAchavAyA bha hiranA leAkA paNa itihAsAmAM jovA maLe che. A sAkSAt pramANeA pAte ja bhatR hiranI vidyamAnatA pUravAra kare che. pachI itihAsakAro kabUla na rAkhe, enA kAI ana gaNAya. bhatRharinI vidyamAnatA siddha karanAra, nibaMdheA paNa jovA maLe che. prazna : eka sAmAnya mANasanA gharamAM gharapheADa gune karavA paNu, mahA muzkela gaNAya che. teA ahIM rAjAonA aMtaHpuramAM, hajAre nAkaracAkara-dAsadAsIo hAjara hAya, AvajA paNa cAlu hAya, pakaDAI javAya teA yamarAjanA madiramAM ja dhakelAvu paDe. AvA sthAnAmAM AvA gunA ane e zuM manavA ceAgya lekhAya ? uttara : saMsAra AkhA dagA prapa`ceAthI ja bharelA che. jagata AkhuM pAponA kAdavamAM khUMcI ja gayeluM che. AvA manAvA zAstromAM itihAsamAM ane ApaNI AkhA sAme hajArA anyA che ane banI rahyA che. guNavAna ane pAMDita puruSAnI caturAI karatAM duja nAnI caturAI AgaLa Ave che. tenA karatAM paNa strIcaritrAnA naMbara vadhu AgaLa paDatA gaNAvyA che. kahyuM che keH-- jalamajjhe macchapayaM, AgAse paMkkhiANa payapaMtti / mahilANa hiyayamaggo, tinivi paMDiA nayANanti // 1 // artha : pANImAM mAchalAMnA paga, AkAzamAM pakSIonA pagalAMnI pa`kti ane strIonA hRdayanA mAraga-paMDita puruSo paNa jANI zakatA nathI. nArI, sAnI, jArane, vezyA, vaidya, jugAra ( jugArI ) paDitane pustaka vinA, buddhinA bhaMDAra,
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharaneAkaranA anAcArA kathA pAMcamI, pIMgalA ane azvapAvaka vAMcA nItiH- zAstraM sunizcaladhiyA paribhAvanIyaM, AtmIkRtApi yuvati: parirakSaNIyA / ArAdhitepinRpatau parizaMkanIyaM, zAstre nRpeca yuvatau ca kutaH sthiratvaM 6 // artha : khUba abhyasta hoya teA paNa, zAstrane vAravAra vicAravuM. ekadama guNavatI ane satI jevI strI lAge te paNa, tenuM rakSaNa karavuM. atipramANa vaza karelA rAjAthI paNa zakA rAkhavI. rAjA-patnI ane zAstranA bharAsA rAkhavA nahIM. eTale zAstra na jovAya tA bhulAI jAya. strI ekalI rahe teA jarUra bagaDI jAya. "rAjA kAnanA kAcA" navameA naMda, zakaDAlamaMtrInA maraNanuM kAraNa banyA che. nArI ne nAgaNa bane kara'DIe sacavAya. nIkaLe je ghara bahAra teA. dukha devA sarajAya. 435 piMgalA ane azvapAlakanA paricaya khUba gADha thayA. paNa rAjA jANI zakayo nahIM. ekavAra kAI mANase rAjAne susvAda phaLanI bheTa dharI. rAjAne piMgalA upara khUba rAga hovAthI phaLa piMgalAne ApI dIdhuM. piMgalAe potAnA pyArA yArane ApyuM. azvapAlakane paNa eka vezyA prati atirAga hatA. piMgalA pAsethI inAmeA maLatAM hatAM, te badhAM vezyAne ApatA hatA. piMgalAe ApeluM svAda phaLa azvapAlake peAtAnI vahAlI vezyAne ApyuM. vezyA ghaNI catura hatI. teNIe vicAra karyAM ke, Avu sumadhura phaLa, mArA jevA pAmara AtmAe kema vaparAya ? A phaLa tA mahArAjA bhartRharine ceAgya gaNAya. piMgalA-azvapAlakanAM pApA, khullAM thavA sarajAyAM hovAthI, na kalpI zakAya evI A ghaTanA banI gaI! ane vezyAe mahArAjA bhatR hirane phaLanI bheTa dharI. pApa chupAyuM nava rahe, karatAM kreDa upAya / kApelI nAsA kadI, DhAMkI nava DhaMkAya, phaLa hAthamAM AvatAM ja rAjAe oLakhI lIdhuM. vezyAne pUchyu. phaLa kayAMthI lAvI ? pAraMbhamAM gallAMtallAM karyAM, paraMtu chevaTe kabulAta karavI paDI. azvapAlaka pAsethI maLeluM kahI dIdhu. azvapAlakane melAnyA. gabharAI gayA. rAjAnA prabhAvathI-mAranA--bhayathI kyAMthI AvyAnI kabulAta karI. rAjA bhartRhari-buddhimAna ane tattvaciMtaka hatA. vicAraka hatA. tethI teNe peAte ja kahyuM che :
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 jinezvaradevanI AjJA ane sAcI mANasAI yAM cintayAmi satataM mayisA viraktA, sApyanyamicchati janaM sajano'nyazaktaH / asmatkRte ca parituSyati kAcidanyA, dhiktAM ca taM ca madanaM ca imAMca mAMca // 1 // artha : mahArAjA bhartRharie piMgalAnAM pApe sAkSAt joyAM, ane vicAro AvyA. anaMtAkAlathI AtmAmAM ghara banAvIne beThelA, A kAma vikArAne hArA vAra dhikkAra thAe. jene vaza khanI gayelI piMgalAne, azvapAlane, vezyAne, ane mane peAtAne, paNa hajArovAra dhikkAra thAe. A kAma vikArane vaza khanI, huM cAvIse kalAka jeNInuM dhyAna karuM chuM, te piMgalA, mAruM nahIM paNa azvapAlanuM dhyAna dharatI rahe che. ane azvapAla vaLI piMgalAnu nahIM, paraMtu vezyAnuM dhyAna kare che. ane vezyA azvapAlanuM nahIM paNa mAruM' (bhatR hiranuM) dhyAna kare che. tattvavicAraka bhartRharie koIne paNa aparAdha vicAryo nahIM, paraMtu kAma vikArano ja meATe gunA che. ene ja dezanikAla karavo joIe. kAma vikArathI ja, jagata sArAsAranu` bhAna gumAvIne, bhayaMkara pApo AcarIne, pAtAne ane parane duHkhanu kAraNa ane che. mATe AkhA jagatanA ajoDa zatru, evA kAmavikAra tene ja mAre tyAgavA joIe. Ave makkama nirdhAra karIne, ceAgInA veza banAvIne, khANa lakha mALavAnI sattA; sainya; khajAnA; traNaseA jeTalI rANIe, (jemAM azvamAlatI vigere vIsa-vIsa varSanI bALAo paNa hatI) rAjya, sa`svane tyAga karI cAlyA gayA. rANI piMgalAnA AvA bhraSTAcAranA pariNAme, samagra mALavA dezane, Ave nyAyanipuNa dharma dhuraMdhara rAjA, ane traNaseA khALAee Avo dharmAtmA svAmI gumAvavA paDaco. itihAsanAM pAnAMo upara piMgalAnAM pApa ane bhahira rAjAnA yazeAgAna amara banI gayelAM sAhityanA rasikeAne vAMcavA maLe che. Iti gharanAkaranA duSTAcAra pAMcamA prasaMga sa pUrNa thayA. atha gharanAkaranA vizvAsanAM bhayaMkara pariNAma, cilAtiputra ane suSamAnA prasaMga cho. " patnI--putrI--benanA, zIla-rakSaNane kAja gharanAkara rAkhe nahIM, rahe dharma ne lAja," 1 " gharamAM nAkara hoya tA, putrI-bhaganI--nAra / bhayasa pUraNa jANuvA, muSaka jyu mAra " ra
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ 437 gharanekaranA anAcAra kathA chaThI suSamA ane cilAtIputra zUnya sthAna dahIMne ghaDe, vaLI DhAMkaNuM ne,ya tyAM vasanArA kAgane, kahe bIka zI heya?" 3 "ekAMtavAsa cakSumilana, vAta-hAsya paNa thAya rAtadivasa sahavAsa e, nabaLe mArga gaNAya. 4 rAjagRhanagaramAM dhanAvaha nAmane zreSThI rahete hato. tene ghera eka cilAtI nAmanI, gharamAM kAmakAja karanArI nokaraDI hatI. dhanAvaha zeThane pAMca putro hatA. te badhA sArA adhyApaka pAse abhyAsa karIne, pitAnA vepAramAM joDAyA hatA. cilAtI dAsIne, teNInA patithI, eka putra thaele hate. te pitAnI mAtA sAthe zeThanA gharamAM ja paDyo raheto hato. ane zeThanA gheraja ramatA jamate hate. dazabAra varSane thaye. tathA dhanAvaha zeThane pAMca putro upara, eka putrI paNa hatI. teNInuM rUpalAvaNya-kAnti khUba joI, mAtApitAe te bALAnuM suSamA evuM nAma pADyuM hatuM. atyaMta suMdara zobhAne kaSakAroe suSamA nAma ApyuM che. "suSamA mArAmA" suSamAM nAnuM bALaka hovAthI, zeThanuM chelluM saMtAna hovAthI, eka dhanavAna puruSanA ghera avatAra thavAthI, ane rUpa-lAvaNyane bhaMDAra hevAthI, gharanA pratyeka manuSyo teNIne, ramADavA hulAvavAmAM pitAne AnaMda mAnatA hatA. dAsI cilAtI paNa suSamAnI, vadhAre paDatI sArasaMbhALa rAkhatI hatI. ane pachI to mAtAnuM suSamAne sAcavavAnuM kAmakAja paNa, ghaNIvAra teNIne chokare ja sAcavato hato. ane lAMbA gALe cilAtI dAsInA chokarAe, ramata-gamata vaDe, suSamAne vaza karI lIdhI hovAthI, gharanAM badhAM pitA-mAtA-bhAIo ramADebelAve topaNa bALA, cilAtI dAsInA chokarA pAse ja cAlI jatI hatI. varSa divasanI, be varSanI, cAra pAMca cha varSanI bALAne, cilAtI putranA sahavAsamAM rahetAM, AnaMda vadhato gayo. ane mAtApitA ane kuTuMbe durlakSya sevyuM. pachI te cilAtI dAsI putrane, ema lAgyuM, A chokarIne huM atyArathI, evI vaza banAvI lauM ke, have pachI e mArA vinA rahI zake ja nahIM. AvA vicArone amalamAM mUkavA mATe, bALAnA zarIra upara hAtha pheravI paMpALavAnuM zarU karyuM. khujalInA regIne khaNavuM game che. tema bALAne, dAsI putranA hAthanI paMpALa paNa khUba gamavA lAgI. gAya, bheMse, gheDA, vagerene paNa mAlikanI paMpALa game che. mArakaNI gAya paNa garIba jevI thaI jAya che. ahI cilAtI dAsIputrane, pitAnA bhaviSyanA vicAronA dAva, pibAra paDatA
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI dekhAyA. ane pachI teA te adhama chekarAe, suSamAnA gRhyasthAnanAM, aDapalAM paNa zarU karI dIdhAM. cilAtI putra suSamAnA koipaNa aMga upara hAtha pherave te, suSamAne mATe Ana MdanA viSaya anI gayA. hajI teA suSamA, cha-sAta-ATha varSanI mugdha khAlikA ja hatI, paraMtu cilAtI dAsIputratA have teNIne, game te sthAne aDavAmAM, saMkeAca anubhavatA nahIM. ane tethI teNe potAnA mana sAthe, e paNa niNya karI lIdheA ke, have huM suSamAne kAI vakhate, upADIne jatA rahIza teA paNu, te mArI sAthe jarUra AvavAnI. Ama thatAM koI koI vAra, zeTha-zeThANI ane bhAione, cilAtI dAsIputranA suSamA-pratyenA, roka Toka vagaranA, aTakacALA (mALAnA zarIrane aDakavAnA banAvA ) jovAI gayA. tethI atyAra sudhI bhAInA sthAne kalpelA chekarA, cAranI jagyAe geADavAI javAnA vahema paDayA. ane badhAnA eka vicAra thavAthI, dhanAvaha zeThe dAsIputrane, pAtAnA gharamAMthI kADhI mUkayA. cilAtI putra gharamAMthI gayA. paraMtu suSamAnA cittane sAthe laI gayA. dhikakAra che sa'sArane jIvAnI pAgAlaka paravaza dazAne ! " viSayA ane saMsAranA, janaka suta vahevAra Itaretara kAraNa banI, thAya na nAza--lagAra 27 saMsArathI viSayA peASAya che. viSayeAthI saMsAra vadhe che. ane paraspara kAraNu kA bhAva thatA haiAvAthI, saMsAra ane viSayA annenA nAza thayo nathI. thatA nathI. thavAnA nathI. jJAnIo kahe che ke H " viSaya sukha suralAkamAM, bhAgaviyAM iNe jIva, pAmara tRptA nava thayA, kheAyA kALa atIva ' svarga leAkamAM devapaNAmAM, palyopama-ane sAgaropama varSo lage, ApaNA jIve deva-devIpaNAmAM asaMkhyAtA kALa; asaMkhyAtAM sukha bhogavyAM paNa, pAmara evA ApaNA jIva jarA paNa tRpta thayo nathI, thatA nathI. 64 sukha che sarjaMpa jevaDAM, du:kha che meru samAnA cAra gati sasAramAM, badhAM ja du:khamaya sthAna. 27 cilAtI dAsIputra thADA vakhata jyAM tyAM bhaTakayA. chevaTe cArI karatAM zIkhyA. huziyAra banyA. ane cAra leAkeAnI seAmatathI, bhilla leAkA sAthe rahevAthI, zeThanA gharanA saMskAro khAvAi gayA. ane bhilla leAkeAnA saMskAro dAkhala thayA. vadhyA. khUba ja khIlyA.
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ 439 gharakaranA anAcAre kathA chaThI suSamAM ane cilAtIputra gaTara vize pANI gayuM, mahAdurgadhi thAya gaMgAnA sahavAsathI, jaLanirmaLa kahevAya." jaLa sAbunA vegathI, kSaNamAM maLa kSaya thAya sabata aMgArA taNI, kALuM kare sadAya." cilAtI putranI corI karavAnI AvaDagata; palipattine, gamI gaI ane aputrIo hevAthI, teNe tene pitAne dattaka putra banAvyo. palipattinA maraNa pachI, cilAtI dAsIputra bhilene svAmI banyuM. ane tene suSamAne upADI lAvavAnA, upAye zodhavA zarU karyA. joLe divase chokarInuM haraNa karavAnAM, vipna vagaranAM sAdhane nakakI karI lIdhAM. pitAnA bhilla sAthIdArone bhegA karI, dhanAvaha zeThanuM ghara lUMTavAnI yojanA ghaDI lIdhI, ane so baso jaNa, barAbara madhyAhnakALe zeThanA gharamAM pesavuM, dhana maLe te sAthIdAranuM, ane suSamAkumArI pitAnI, AvA kelakarAra karIne sAkSAt jANe yamarAjanA sainike hoya, tevA kALA bihAmaNA jillAne sAthe laI dAsIputra cilAtIkumAra, dhanAvahanI havelI upara trATakayo. A vakhate zeTha ane temanA putre, bajAramAM gayelA hatA. - bhillonuM ToLuM zeThanA gharamAM peThuM. dhanamAla kaI jagyAe rAkhyuM che. te badhuM cilAtIputra jANatuM hatuM. tethI pitAnA sAthIdArane, sahAyaka banI peTIo khelAvI, suvarNa mudrAonAM piTakAM baMdhAvyAM. vastra, vAsaNo, jhaverAta jeTaluM maLyuM teTaluM lUTayuM. zeThanA kuTuMbIo ane kara cAkarene, zeThanI havelInA ekabAjunA bheMyarAmAM pUrI dIdhA hatA. jyAMthI temanI rADe. bUma kaI sAMbhaLI zake nahIM, nirava zAntithI lUMTa karIne, suSamAne paNa sAthe AvavA IzAro karyo. suSamA sAthe javA taiyAra hatI ja, kAraNa ke bAlakALathI ja teNe tene vaza banI gaI hatI. teNInI sAthenI vadhAre paDatI chUTachATathI ja tene, (cilAtIputrane) zeThanuM ghara choDavuM paDayuM hatuM. teNe zeThanuM ghara choDatAM karelI dhAraNA, Aje saphaLa banAvI hatI. chokarI paNa Aje yuvatI banI gaI hatI. jagatamAM svArtha eka mahA jhera vastu che. svArthathI mANasa upakArane bhUlI jAya che. svArthamAM aMdha thayele AtmA, game tevA upakArInuM bhayaMkaramAM bhayaMkara kharAba karatAM pAchuM vALIne jete nathI. praznaH ahIM ukapArInuM kharAba kevI rIte? suSamA cilAnI putrane cAhatI hatI. zeThe tene sIdhI rIte ApI nahIM. mATe tene pharajIAta A mArga levo paDayo che emAM kharAba zuM?
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI uttara : cilAtIputra zeThanI dAsInA chekarA che. zeThanA gharanuM anAja khAI pASAyA che. zeThe tenA potAnA putra jevA mAnIne, bALakIne ramADavA mATe, vadhu paDatA vizvAsa lAvI, tenA tarapha dhyAna na ApyuM. are, jyAre tenI rItabhAta bagaDavA jevuM jaNAyu, tyAre paNa tene samajAvavA prayatna karyA pachI, tenA vanamAM sudhAro nahIM paNa, bagADA thavAno bhaya jaNAye te pazu, rAjyamAM pakaDAvyA nahIM. paraMtu kADhI mUkayo. cAlyA javA sUcanA ApI. 440 prazna : suSamA tenI sAthe javA taiyAra hatI, e pitAmAtA ane kuTuMbe vicAravuM joI e ne ? uttara : suSamA eka kuLavatI khALA che. eka khAnadAna kuTuMbanI cheAkarI che. teNInI rUpa kalA-buddhi-cAturya, paNa eka rAjakulane athavA kroDapatinA gharane zeAbhAve tevuM hatuM. nItizAstrAmAM paNa dIkarIne vara zodhavA mATe mAtApitAnI kro khatAvAI che. kulaMca zIlaM ca sanAthatA ca, vidyA ca vittaM ca vapurvayA / vareguNAH sapta vilokanIyAH ataH paraM bhAgyavazAhi kanyA // 1 // upakArI mAtApitAe peAtAnI vahAlI dIkarI mATe ochAmAM ochA varamAM sAta guNu tA jovA ja joIe. ane te, potAnA jevuM dIkarInA sAsarAnuM kuLa hovuM joI e. potAnA AcAra hoya tevA ja uttama AcAravALA jamAI gAtavA joI e. dIkarI jainadhama pAmelI hoya; mATe mAMsa-macchI-IMDAM madIrA vApare nahIM. DhIkarIneA pati, mAMsAhArI, abhakSya bhakSaka hAya tA, dIkarInA saMsAra vadhI jAya. vaLI jamAI cAraTA hoya; jugArI hoya; rAjyanA gunA karanArA hoya tA, teve vakhate dhana-mAla-jAnanI khuvArI thAya te, dIkarI bhIkha mAgatI mane, mAre mAsa mAbApane dIkarInAM AMsu jovAM paDe. sumativilAsanI peThe, kRtyapuNyanI peThe, vezyAgAmI hoya teA paNa, dIkarInI durdazA thAya che. jamAI ne mAtApitA-meATA-nAnA bhAI e hoya, tevA kuTuMbamAM dIkarI ApavI. nahitara pati kamAvA jAya, dukAne jAya, paradeza jAya; ekalI rahetI putrI, anAcAriNI ane, athavA duSTa leAkeA teNInAM gharamAM, athavA bahAra nIkaLelI ekalI putrInI, AbarU lUTAI jAya. mATe ja ekaladokalane dIkarI ApavI nahIM. vara bhaNelA hovA joie. dhanavAna paNa hovA joie. zarIre nIrAgI hovA joIe ane putrInI vaya karatAM pAMca sAta varSa thI vadhAre meATA na hovA joie. ati gharaDA-kheDALakadarUpA, dIkarInA rUpathI, viparIta vaNu vALA, vara karavA nahIM. upara pramANe mAtApitA ke meoTA bhAie, dIkarInA vivAha mATe potAnI pharaja bajAve, pachI jevu kanyAnuM nasIba arthAt mAtApitA ja dakarIne mATe varanI ciMtA kare che. svacchaMdI putrI vara zeAdhavA jAya te sAruM nathI.
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ svayaM parIkSA ke pasaMdagI te kulAcAra nathI paNa, durAcAra thavAno bhaya gaNAya. 441 praznaH kanyA pitAne lAyaka varanI pasaMdagI kare te vyAjabI nathI? khoTuM che? uttara : mAtApitA vagare vaDIlavarga zodha kare. paMcanI sAkSI; kuTuMba sagAsnehIonI hAjarI ane AzIrvAdapUrvakane vivAha dhemArga che-nItikAra kahe che ke pitA rakSati kaumArye, bhartA kSati yauvane / putrastu sthavire bhAve na strI svAtaMtrya arhati // 1 // - bAlyAvasthAmAM pitAnI javAbadArI hoya che. yauvana vayamAM patinI javAbadArI hoya che. vRddhAvasthAmAM pati palaka gayA hoya te, putranI javAbadArI hoya che. eTale strInI traNe vaya-pitA-pati-ane putranI parAdhIna ja hoya, strI potAnI svecchAe cAlanArI hoya ja nahIM. prazna: chokaro ke chokarI potAnI pasaMdagI pramANe vivAha kare temAM vadhe zuM che? uttara: mAtApitAnI pasaMdagImAM, guNanI mukhyatAe kanyAne lAyaka mUrtio pasaMda karAya che. jyAre varakanyAnI mukhyatAe, rUpalAvaNya tarapha ja pasaMdagI DhaLe che. mAtApitA anubhavathI kAma le che. aneka jagyAe tapAsa kare che. pitAnA putra ke putrInI, AkhI jiMdagInI vicAraNane samAveza thAya che. AkhA kuTuMbanA saMrakSaNanI javAbadArIne paNa dhyAnamAM rakhAya che. mAtApitAnI pasaMdagIthI jJAti-gAma ane samAjamAM AbarUne vadhAro thAya che. kuTuMbIonI, mitranI, ke tevA ja bIjA lAgatAvaLagatAonI salAha ke saMmatio paNa; ahIM sahAyaka bane che. jyAre svachaMda vivAhamAM AthI ulaTuM ja thAya che. praznaH suSamAe pAkI vaya pachI, samajaNapUrvaka karelA kAryamAM, mAtApitAnI Dakhala--nakAmI na gaNAya? uttara : anaMtakALanA cAlyA AvatA samAja rivAjethI, viparIta badhAM ja AcaraNo, pariNAme nukasAna karanArAM ja nivaDyAM che. e ApaNe have pachInA suSamAnA aMtima pariNAme vAMcavAthI samajI zakAze. prazna : manuSyamAtranI pitAnI icchA ke svataMtratAmAM Dakhala UbhI karavI; athavA tenI IcchA ane svataMtratAne nAza karI nAkhe, te zuM pApa nathI? - uttara : ghaNI jagyAe mANasanI IcchA ke svataMtratAmAM, tenA potAnA atyaMtara ane bAhya, Arthika ane zArIrika nukasAna ja thavAnAM hovA chatAM tenI buddhimAM tene tevuM na dekhAya, tethI te jema karavA Icchato hoya, tene tema karavA devuM te tene hita 56
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ciMtakone kema pAlave ? tevA vakhate tene tevA mAge jatA aTakAvavo te ja tenA hitaciMtaka mAtApitA, vaDIlabaMdhu ke mitronI pharaja che. praznaH samajAya tevA dAkhalAo TAMkIne samajAvo. uttara : jema eka mahArogI mUrkha mANasa, apacya sevatA hoya, sevavA Icchate heya te, tenA upakArI kuTuMbIo ke vaidyarAja, tene apathya khAvA de nahIM. apathya sevatAM aTakAvavAnA badhA ja prayAsa karI chUTe. vaLI kaI mUrkha manuSya khoTA gabharATane vaza banI jhera khAvA taiyAra thAya, gaLe phAMse khAvA taiyAra thaye hAya, kUvA taLAvamAM paDIne, prANane aMta lAvavA taiyAra thayo hoya; AvA mANasanA maravAnA badhA prayAso niSphaLa banAvavA hitakArI mANase, badhuM karI chUTe che. ane sarakAra paNa tene jarUra aTakAve che. kaI svecchAcArI manuSya; jugAra ke saTTAkhorImAM, vaDIlopArjita milakatane veDaphI nAkhato hoya, tevA prasaMge, najIkanA hitakArIo tene tema karato aTakAvavA rAjyanI sahAya levA sudhI paNa udyama karI, tenA badhA kheTA vyApAra aTakAvavA badhuM karI chUTe che. kaI corI karavA sinArane gharanA mAlike AjubAjunA pADosIo sarakArI cekiyAte paNa tene pIcho pakaDIne, tenI pAsethI corAyeluM pAchuM levA badhA ja prayatna kare che. tema karavAmAM vakhate be pakSamAM, keInI jAnahAni paNa thaI jAya che. ahIM paNa dhanAvaha zeThane, pitAnI vahAlI putrI suSamAnA sukha duHkha nevicAra ja. cilAtIputra ane suSamAnA svacchedAcAra aTakAvavA taddana jarUrI ane nyAyapUrNa udyama hato. prazna : pAkI vayanAM chokarA chokarI potAnuM bhaviSya nakkI kare te mAbApa vacce na Ave te huM zuM? uttara : jJAnIo pharamAve che ke- yadekaH sthaviro vetti, na -t-trunnkottyH| yonRpalattayA haMti, vRddhavAkyAta sa pUjyate // 1 // artha : eka pariNAmapAmelI buddhivALe gharaDo manuSya, je samajI zake che, te vAtane, navIna juvAnIAo keDo paNa samajI zakatA nathI. ekavRddha mANasanI buddhi seMkaDo yuvAne thakI adhika hoya che.
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaNelA karatAM anubhavIne naMbara pahele che. 443 ahIM samajavA mATe eka kathA lakhAya che. ekavAra eka buddhimAna rAjAnI sabhAmAM, rAjyanA adhikArIo, khaMDiAe ane ane nAgarike, hajAronI saMkhyAmAM hAjara hatA. madhya bhAgamAM mahArAjA birAjamAna hatA. sabhAmAM nirava zAnti hatI. rAjAe sabhAsadanI parIkSA karavA eka prazna pU. bhAIe ! rAjAnemane mArI pitAnI chAtImAM kaI pATu mAre-lAta mAre, tene zuM daMDa Apava? ke daMDa kare? badhAe ekI avAje belI nAkhyuM nAmadAra ! te manuSya mahArAjAne ane rASTrane mahAna gunegAra gaNAya. tene phAMsInA deraDe ja laTakAva joIe. A AkhI sabhAmAM phakata mahAamAtya ja, bAlyA vagara mauna besI rahyA hatA. rAjAe gharaDA amAtyanI sAmuM joI prazna karyo, tame kema bolatA nathI? pradhAnane uttara H lAkhe deDakAM bolatAM hoya tyAre te koyalane mauna sevavuM ja vyAjabI gaNya ! Dhola-nagArAM ane kAsIonI ramajhaTa bolAtI hoya tyAre, hAramoniyama potAnuM gANuM baMdha ja kare che. rAjavIne prazna : mArA praznano uttara ApI zake che? pradhAnane uttara : mahArAja, ApanI chAtIe pATu mAranArane, ApanA siMhAsana upara besADIne, mAthe chatra dhAraNa karIne, cAmara viMjhavApUrvaka ame badhAe, bheTa dharavA joIe. ane temanI chaDI pukAravI joIe. rAjA pUche che ke tamArA rAjAnI chAtImAM lAta mAranArane, gune vasUla karavAnI jagyAe, InAma ApavuM ane te paNa ATaluM moTuM InAma? kaI vicArapUrvaka bole che ke svapnamAM UMghe che? pradhAna -mahArAja ! Apa zayyAmAM sUtA haze ! ane bALakumArane Ape ramADavA chAtI upara besADayA haze ! ane nAnA bALakumAra kUdAkUda karatA haze ! temanA kamaLanA nALa jevA suMvALA paga, bApunI chAtIne sparza karatA haze! tyAre bapune khUba harSa thato hoya, tyAre InAma ja heya ne? gune zA mATe? A daSTAntathI samajI zakAya che ke, pariNAmikI buddhivALA vRddho je kare te prAyaH bhaviSyanA bhalA mATe ja thAya che ane utAvaLiyAM ane vagara vicAre karelAM kAmakAjathI, bhaviSyamAM meta sudhInA anarthanAM kAraNa paNa thAya che. mATe ja jJAnIo
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444 jinazvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI saguNamapaguNaM vA kurvatA kAryajAtaM, pariNatiravadhAryA yatnataH paMDitena / atirabhasatAnAM karmaNAmAvipatteH, bhavati hRdayadAhI-zalyatulyo vipAkaH // 1 // artha : mANase sAruM ke huM kAma karavAnuM hoya, tenI pahelAM thoDo vakhata pariNAma kevuM Avaze? AvA vicAra karI levA joIe. pariNAma vicArIne karanAra, prAyaH kAma karavAmAM saphaLa thAya che. paraMtu ati utAvaLathI, vicAra vagara kareluM kArya, bhaviSyamAM moTA zalya samAna, cittane bALanAra bane che. prazna : khAsa mudAsara kayAM kayAM kAme vicArIne ja karavA yogya gaNAya che? uttara sAcI vAta te badhAM ja kArya vicArIne karanAra ja DAhyo mANasa gaNAya che. chatAM ceDAM gaNavAya che. cAritra levuM hoya te, potAnI pALavAnI zaktino vicAra karIne ja levuM." "dIkSA guru banAvavAnA hoya, temanAM jJAna, darzana, cAritra, tapa samajI levAM." "guru thanAra mahApuruSoe, ziSya thanAranI pUrI parIkSA karavI. pachI ja dIkSA ApavI." gRhastha zrAvakanAM 12 vrata athavA eka, be, traNa, cAra paNa samajIne levAM." nAnI moTI pratijJA levA pahelAM, TheThasudhI, nirvAha karavAnI zakti vicAravI." grahasthane ghara levuM hoya te, dhamI, sadAcArI, sajjana, udAra mANasenA pADosamAM levuM." "tadana khUNAmAM ghara levuM nahIM. bAraNAM puSkaLa hoya tevuM ghara nakAmuM gaNAya che." "zikArI, macchImAra, iDAM vecanAra, mAMsAhArI, madirApAnI, jugArI
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ 445 AvA vicAre dhyAnamAM levAya to sAruM cora, raMDIbAja, ane kajIyALAnA pADozamAM ghara levuM nahIM. AvA mANasone nekara rAkhavA nahIM." AvA mANasane dukAnanA vepAranA bhAgIdAra banAvavA nahIM." "udhAra dhana dhIratAM pahelAM mANasane oLakhavA, cora, jugArI, khUnI, krodhI, sattAdhArIne, paisA dhIravA nahIM." keInI sAthe virodha karavo nahIM. svaparanuM baLa, abaLa vicAravuM." "varakanyAne tapAsIne levAM-ApavAM, rogI, nirdhana, cora, jugArI, vairAgI, nirmAlya, mahAdhI, karajadArane dIkarI ApavI nahIM." "pitAthI ghaNA moTA pisAdAranI dIkarI na levI. taddana bhikhArInI putrI na levI." kajIyALI, kalaMka pAmelI kanyA levI nahIM." chokarAone mUDInI mAlikI na leMpavI. pitAne chokarAonI garaja paDe tevA na thavuM." yuvatI, patnI, bahena, mAtA, bhaginI, putravadhUne parapuruSanA vizvAsa na rAkhavI." rogI strIpuruSe abrahmacaryathI sAvadhAna rahevuM." bane te saMpUrNa zIla pALavuM. patnI sagarbhA hoya te, strIpuruSa, avazya zIlatrata pALavuM." brahmacarya khUba pALavuM. brahmacaryanA niyama lIdhA heya te, patipatnIe paNa ekAntamAM na sUvuM." "bAre mAsa, ochuM khAvAnI, apathya varjavAnI Teva pADavI." rAtribhejana, zarIranA Arogyane paNa nukasAna karanAra che." "bhayanA sthAnothI bAremAsa sarvakALa cetatA rahevuM."
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ 446 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI siMha, vAgha, dIpaDA, hAthI, sarpa, rIMcha, rAjA, nadI, sarovara, samudra, sanI, vAnara, AkhalA, pADA ane ajANyA mANasa--A badhAno vizvAsa karavo nahIM." "patnI, putravadhU, dIkarAnAM, temanAM sAMbhaLatAM vakhANa karavAM nahIM." "patnI, putravadhu, hajAma ane nokara pAse, gharanI gupta vAta karavI nahIM." "paragAma, paradeza yAne zubha kAme jatAM brahmacarya khaMDIne javuM nahIM." sArA divasomAM, sArAM kArya karyA pahelAM, avazya brahmacarya pALavuM." "Avaka - jAvakane haMmezAM vicAra na kare, tene DAhyA mANase kahevAya nahIM." Avaka ochI hoya tepaNu, cethAbhAga bacAvanAra bhaviSyamAM duHkhI thAya nahIM." "dhanavAna, baLavAna, buddhimAna ane rAjAnA adhikArIo sAthe . sarasAImAM UtaravuM nahIM." meTAenuM anukaraNa karavuM nahIM, paraMtu guNInuM anukaraNa jarUra karavuM." keInuM puNya -moTAI, pUjA, yaza, kIrti joI sAMbhaLI javAsAnA jhADa jevuM thavuM nahIM." deva, guru, dharmanA niMdakene pADosa, sahavAsa ke bhegI musApharI karavI nahIM." "vinA kAraNe koInA sthAna upara, javAnI Teva pADavI nahIM." patnI, putrI, bahenane keInI sAthe, keInA ghera eklAM mekalavA te jokhama che." paisAnI levaDadevaDa, Apale karavAthI, arthavagaranA vivAdo karavAthI,
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAhyA mANasone vicAravA yogya vAte 447. ane parasparanI strIonA samAgamathI, mitratA, nAza pAme che. te yAda rAkhavuM." ApaNAM vakhANa karavAM, karAvavAM, sAMbhaLavAM, chapAvavAM e adhamatAnI nizAnI che." jainadharmanA kaTTara virodhI hoya, temanA sAcA guNonAM paNa vakhANa karAya nahIM, paraMtu anumodanA jarUra karavI." prazna : prazaMsA karavI nahIM ane anumodanA karavI tenuM zuM kAraNa baMnene artha eka ja che. uttara H vItarAgadeva, guru dharmanI prazaMsA, anudanA banne karavAM paraMtu mithyAtvI jIvanAM vakhANa karavAthI, tenA bIjA dharmAbhAsane ke avaguNone paNa ajJAnI jene anukaraNa karavAne prasaMga AvI jAya che. mATe guNa sAthe deSa paNa SiAI javAne bhaya dhyAnamAM rAkhI, mithyAtvanA guNo paNa vakhANavAmAM cokkasa nukasAna thAya che. paraMtu anumodanA mAnasika kriyA che. tenAthI avaguNe poSAtA nathI mATe anudanA jarUra karavI. "utsava prarUpaNuM karanAra manuSyanAM, dAna, zIla ane tapa traNe vakhANavA cogya nathI. kAraNa ke dAna, zIla ane tapathI sugati maLe che. paraMtu utsava prarUpaNuM daSathI ghaNe saMsAra vadhI jAya che. mATe ja jamAli, gozALA vagere, cAritranA baLathI devagatine pAmyA hovA chatAM, utsava prarUpaNu doSathI, pitAnuM ane AzritanuM bhayaMkara akalyANa karanArA thayA che. saMsAra vadhI jAya che. prazna : gozALe prabhuzrI mahAvIradevane mahAdroha karanAra hate. nindakahate. sunakSatra ane sarvAnubhUti be mahAmunirAjene tejalezyAthI bALI nAkhanAra hovA chatAM, sugatimAM gaye tenuM zuM kAraNa? uttara : gazALanA ajJAna kaSTa pratApe devagati thaI che ane tyAMthI paNa vimaLavAhana rAjA thaze. paraMtu tIrthaMkaradevanI AzAtanA ane munighAtanA bhayaMkara pApathI anaMta saMsAra bhaTakaze. anekavAra naraka gati pAmaze. A lakhyAM che teTalAM ja sthAne che ema samajavuM nahIM. je sAruM ke beTuM kAma karavuM. te vicArIne karavuM, bIjAnI salAha meLavIne karavuM, thoDA divasa, thoDo kALa bhIne karavuM.
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI suSamAne cilAtIputra, sUcanA karI dIdhI. suSamA paNa javA taiyAra ja hatI, tethI cilAtIputranI pAse hAjara thaI gaI. gAmanI pAchaLanA bhAgamAM thaIne, nAsavAnuM hatuM. pahelA dhananA gAMsaDAvALA, eka pachI eka TeLAbaMdha, utAvaLA nAsavA lAgyA. thoDA AgaLapAchaLanI vacamAM, suSamAne hAtha pakaDI, cilAtIputra paNa cAlavA lAge. divasa hovAthI ane vasati paNa bharacaka hovAthI, dhADapADu oLakhAI gayA. lokee bUmAbUma karI mUkI. deDe re deDe, dhanAvaha zeThanuM ghara lUMTIne, coraloke deDI rahyA che. ane dhanAvaha zeThanI, devakumArI jevI dIkarIne paNa, coraTA laI jAya che. paraMparAe bUma sAMbhaLIne, rAjyanA cekIAte paNa deDatA AvyA. dhanAvaha zeTha paNa, pitAnA pAMca putre sahita deDatA AvyA. re paNa pAchaLanA joradAra dhasArAthI, bhaya pAmIne, jerathI daDavA lAgyA. ane pachI te jIvanA jokhamanI vAta AvI lAgavAthI, jema jene ThIka lAgyuM, jeTalI jenI tAkAta anusAra, potAnA rakSaNa mATe doDavA lAgyA. bhIlaDAo ghaNuM dUra nAsI gayA, paraMtu cilAtIputra vegathI doDI zakatuM na hatuM, kAraNa, tene suSamAne sAthe doDAvavApUrvakadeDavAnuM hatuM. cilAtIputrane lAgyuM ke have suSamA cAlake, deDI zake tema nathI. ane suSamAnI zakti mujaba, cAlavAmAM pakaDAI javAne bhaya hate. mATe teNe suSamAne pitAnA vAMsA upara besADIne, khUba jorathI daDavA mAMDayuM. suSamAne upADIne paNa cilAtIputra gAu be gAu te vegathI doDyo, paNa chevaTa te thAka hatA, ane suSamAne thAka Utaryo hatuM tethI, teNe suSamAne nIce utArI, hAtha pakaDI, deDavA mAMDayuM. A bAju rAjAnA sainike pUravegathI dhasyA Ave che. tathA theDA ja najIkamAM dhanAvaha zeTha, pitAnA pAMca putre sahita, deDatA AvI rahyA che. zarUAtamAM cilAtIputranA AkarSaNane vaza banelI suSamA, deDI paNa thAkI gaI. suSamA eka zrImaMta zeThanI bALA hatI. mAtApitA ane bhAIone lADIlI putrI hatI. tenA kapALanuM teja caMdrane kSaNavAra jhAMkhe banAve tevuM hatuM. TuMkANamAM te khUba sukumAra hatI. teNe kayAre paNa TADha taDako je na hatuM, musApharI karI na hatI, sudhAne anubhava lIdhe na hate. cilAtIputra kahe cheH suSamA have AvuM haLavuM cAlavAne avasara nathI. pAchaLa joI le. ApaNane pakaDanAra sainiko, have ghaNu najIka dekhAya che. have cAlavAthI nahIM cAle. have te deDavuM ja paDaze. suSamA cheka thAkI gaI hatI. thAka, sudhA, tRSA khUba lAgavAthI cAlavAnI badhI zakita, lagabhaga khalAsa thavAthI, suSamAnA zarIramAMthI badhuM jema adazya thaI rahyuM hatuM, ane AMkhamAMthI codhAra AMsu cAlatAM hatAM.
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAmarAgamAM phasAyelA jIvonI durdazAnA sAkSAtkAra-suSamAnI muMjhavaNa 449 cilAtIputra : javAba nahIM Ape ? suSamA tuM ? cAlIza nahIM te, ApaNI badhI AzAe dhULamAM ragadoLAI jaze. atyAre ahAdura banavAnA avasara AvI gayA che. rAvAthI have cAlavAnuM nathI. atyAre ApaNA je samaya jaI rahyo che, te maraNa, jIvananI vacamAM taLAI rahyo che. mAruM A badhuM sAhasa tArA mATe che. vaLI cilAtiputra kahe che, huM dhana ceAravA AnyA nathI. dhana te me' pahelAMthI ja mArA sAthIdAre ne, bakSIsa ApI dIdhu che, mArI mAyAmUDI phakta tu ja che. meM tArA mATe ja mArA prANA jokhamamAM mUkayA che. gheADuM sAhasa karIne doDIzu te A najIka dekhAtI ghATI vanarAjamAM pahoMcI jaIzuM. jhADAnI jhuDaghaTAmAM peThA pachI, ApaNane deva ke vidyAdhara paNa dekhI zake nahIM, teA pachI mANaseAnI zI tAkAta ? mATe thADuM baLa lAvIne josathI DhADavAnI jarUra che. che te zakuM ? suSamA kahe che, tamArI badhI vAta kharAkhara che. huM paNa tamA kahe madhu AgaLa ane pAchaLa joI zakuM chuM. kaTokaTI paNa samaju chu, paNa zuM karI mArA samagra zarIramAM thAka bharAI gayA che, hAtha, paga paNa thAkI gayA che, sUjI gayA che. paganA taLiyAmAMthI, leAhI cAle che, seMkaDo kAMTA lAgyA che, kAMkarA khUMcI gayA che. eka DagaluM paNa cAlavAnI have mArA zarIramAM-pagamAM zikata nathI. ATaluM khelatAM khelatAM, suSamAnuM haiyuM bharAI gayuM. dhrUsake dhrUsake raDavA lAgI. suSamA eka padminI mALA hatI. zrImaMtanI suMvALI putrI hatI. jiMdagImAM paNa peAtAnI pALa mahAra, dharmasthAneAne cheDIne, javAnuM ke cAlavAnuM thayuM nathI. mANasane vikArenA Aveze kevA bhayaMkara sthAnAmAM ghasaDI jAya che? suSamAnI AvI akaLAmaNu tathA azakata dazA ane teja kAraNe nArIjAtisulabhadInatA paNu khUba jaNAvA chatAM, pASANu hRdayane paNa yA Ave tevA dekhAva jevA chatAM paNu, mahAnirdaya ane kAmavikArI, adhamaAtmA cilAtIputrane jarA paNa asara thaI nahIM. prazna : jagatanA mANase srIpuruSanA meLApane, prematarIke eLakhAve che, te sAcu che ? uttara : rAga nAmanuM dazamuM pApasthAnaka che. tenA jinezvaradevee bhaktirAga, dRSTirAga, sneharAga, kAmarAga-AvA aneka bhedo khatAvyA che. mAtApitA, vaDIlavarga, upakArIvarga pratyenA rAga te bhaktirAga, deva, gurU, dharmanuM svarUpa samajyA sivAya, gatAnu 57
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ 450 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI gatika dharmanuM AcaraNa te dRSTirAga. nAnAmoTA - mitrA, bhAI, putra - putrIe pratyene rAga, sneharAga ane patnIe pratyenA rAga, te kAmarAga jANave. AvA pratyeka rAge paNa peAtAnA aMgata svArthIne bagaDate hAya, temAM uparanA rAgamAM avazya palTo Ave che. patnI tarIke suSamA upara rAga hatA parantu, anusare che. jemAM svArtha A sthAne paNa cilAtiputrane svArtha bagaDatAM rAga paNa dveSamAM pariNAma pAme che. mATeja asAsa sAthe kahevu joI eke, jagatanA adhamapurUSAe, vikAranAkIDAoe, kevaLa potAnI vAsanAne AgevAna banAvIne, AvAM suSamA jevAM nArIratnAnI jiMdagI bagaDAvI che. AlAka ane paraleAkanuM satyAnAza vALyuM che. AvA adhama manuSyAe, phakta potAnI vAsanAne pASavA, bicArI bhALI bALAone, bharamAvIne, phasAvIne, mAtApitA ke bhAIbhAMDuthI paNa viparIta banAvIne, udhA-cattA pAThA bhaNAvIne, jIvana barabAda karAvyAnA, AlAka-paralAkanA jIvanamAM Aga cAMpI saLagAvI mUkayAnA, itihAsAmAM ane sAkSAtanajare dekhAtA hajAro dAkhalA jANavA maLe che. prazna : varSo sudhI ekameka rahevA chatAM, parasparanA raheNIkaraNInA anubhave maLavA chatAM, AvI AryabALAo, AvA bhillaDAonA phaMdAmAM kema phasAtI haze ? AvA kaDavA anubhaveA jovA chatAM, upekSA kema sevAtI haze ? uttara : vAsanA eTalI duSTa vastu cheke, vAsanA paravaza thayeleA jIva, peAtAnA kuLane, zIlane, AcArane, mAtApitAnI lAgaNIne, kuLanI AkharUne, ane peAtAnA bhaviSyane paNa bhulI jAya mUke che. keTalIka mugdha bALAo, prAraMbhamAM vikArane vaza banIne, akArya karI nAkhe che. te vakhate bhaviSyane khyAla AvatA nathI. paraMtu jyAre prema paravaza banAve che, tyAre chaTakavA Icche, te paNa kasAInA hAthamAM pakaDAelI bakarInI mAphka, chaTakI zakatI nathI. DhasaDAya che. agara sagarbhA ane che tyAre, peAtAnI utAvaLanA--avicArane khyAla Ave che paraMtu have zuM thAya ? aphINa ghALIne pIdhA pachI, bharela kUvAmAM bhusake lagAvyA pachI, gaLAmAM phrAMse bhIDAvyA pachI upAya zuM ? have marce ja chuTake. jema kasAInA pAsAmAM phasAyelI bakarIne, have maryA sivAyanA mArga ja nathI. tema kumArikA, vidhavA,
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhama AtmAonA prapa ceAmAM phasAyelI bALAonI bhayaMkaratAnA sAkSAtkAra 451 ke tyaktA. AvA mAnava rAkSaseAnA hAthamAM phasAyA pachI chUTI thaI zakatI nathI. tethI kAMtA AtmaghAta karavA paDe che, eTale agnisnAna, gaLe phrAMsA ke anya kAI upAye prANA gumAve che, kaMteja narAdhame bicArI bALAone, saLagAvIne, taravArathI, jherathI, agnithI mArI nAkhe che. A sthAne suSamAbALA paNu, khUba zramita thavA chatAM, citiputra kheMce che. suSamA makarInI mAphaka DhasaDAya che. makarI kharADA pADe che, suSamA rue che. kSudhA, tRSA, thAkanuM jora vadhI rahyuM che. zarIranA pratyeka avayavAmAM, jANe agni lAgI hAya tema, suSamAnuM citta ane zarIra paNu, tadna zyAma-kALAM paDI gayAM che. gaLu-tALavuM-heTha sukAya che. teTalAmAM dhanAvaha zeTha ane temanA putra khUba najIka AvI gayA che. dhanAvaharazeTha, cilAtIputra, ane suSamAne joIne kahe che. A cilAtI putra! teM mAruM anAja khAdhuM che. mArA kuTuMbe tane potAnA vahAlA putranI mAphaka ucheryA che. jarA ubhA rahI jA ! A mArI putrI suSamA, amArA kuTuMbane prANa thakI paNa bahu vAlI che. mATe teNIne eba lagADyA sivAya, DAdha lagADyA sivAya, abhaDAvyA sivAya, choDIde. huM tArA badhA gunA mApha karuM chuM. mAre mAruM lUTAyeluM dhana bhale veDaphAyuM, enI jarA paNa ciMtA nathI. mAtra amane amAruM A putrIdhana, pAchuM maLe, eTale basa. huM putrIne - suSamAne pAchI levA ja deADI rahyo chuM. A putrInA virahathI, tenI mAtA ane bhAIe paNa raDI rahyA che. AhAra pANI letA nathI. putrI nahI maLe te, tenI mAtA ane huM ardhA AyuSe raDI raDIne, jhUrI jhUrIne, durdhyAnathI marI jazuM. amArI dayAnA paNa vicAra karaje. ame tArI mAtA ane tArI upara karelA upakAranA vicAra karIne, vaLI A putrInA viyogathI thanArI amArI dUzAne vicArIne, amArA samagra kuTuMbanA prANanA bacAva mATe, amArI vahAlI dIkarI suSamAne cheDI de, ane tAre jyAM javuM hoya tyAM khuzIthI jA. ame suSamAne laIne pAchA jaIzuM. huM pratijJApUrvaka bAlu chuM ke, tArA badhA gunA mApha, mAtra mArI vAlI dIkarI mane pAchI ApI de.
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI cilAtIputre, zeThanAM AvAM kAkaludIbharelAM badhAM vacanA sAMbhaLyAM. suSamAe paNa pitA ane bhAionuM pAtA pratyenuM vAtsalya, ane suSamAne pAchI meLavavA mATe, pitAjInI AvI dInatApUrNa vANI barAbara sAMbhaLI, e bAjuthI jiMdagI jokhamavALI paNa samajAI. nAsavAnI have sagavaDa nathI, ane cAlavAnI tAkAta paNa nathI. sAthe vAtsalya bharelA mAbApanI jiMdagInA jokhamano paNa vicAra AnyA. 452 ane suSamA jamIna upara pachaDAI gaI. be AMkhAmAMthI AMsunI dhArAo, ane AkhA zarIramAMthI parasevAnA biMdue ubharAvA lAgyA. suSamAnuM raDavuM aTakatuM nathI. AghAtane pAra nathI, mAthuM cakaracakara bhamavA lAgyuM. jANe AkhuM brahmAMDa bhamatuM hAya tevA bhAsa thavA lAgyA. ? ahIM cilAtIputre vaLI suSamAne uttejIta karavA prayatno cAlu karyo. suSamA pAchaLa jo; tArA bApA ane bhAIe, have seksa DagalAM najIkamAM AvI gayA che. kharekharA kasoTInA samayamAM, AvI nirmAlyatA, ApaNA premamAM meTA vighna samAna che. ApaNe atyAra sudhImAM vicAreluM, Aje dhULamAM ragadoLAvAnI aNI upara che. UbhIthA, ane ApaNA parasparanA snehane vicAra kara ! suSamA mAre tamArA pratyenA sneha na heAta teA huM AvuM jokhama kheData kharI? mArA aMtara sneha na hota tA, devalAka jevuM ApanuM ghara, ane amRtanA oDakAra jevA, mAbApanA vAtsalyane paDatA mUkI, A bhayaMkara bhAThAomAM, bhaTakavAnuM sAhasa karata kharI? huM tamArAthI badalAI nathI. paraMtu mArI zakti khAvAI javAthI, mArI dhIratA paNa khAvAI gaI che. mArAmAM UThavAnI ja zakti nathI. mATe have pitA ane bhAIonA pagamAM paDI, ApaNe baMne jaNAee, ApaNA aparAdhano ekarAra karI, mAphI mAgavI joIe. chevaTe pitA te pitA ja che. jarUra ApaNA badhA gunA mApha karaze. sAtheAsAtha ApaNI icchAe paNa pUrI ja karaze. huM eka A mALA chuM. huM tamane cheDI bIjAne varIza nahi. suSamAe peAtAnA zarIranA vicAra karavA sAthe, pitAnAM vacanAne paNa vicAra karI joyA. sAthe bacAvanA khInne mArga nathI, e paNa vicArI lIdhuM. mAtApitAnA vAtsalyane, peAtAnA zarIranI azaktine, ane cilAtIputrane ApelA vizvAsane, traNamAM kAI ne nukasAna na paheAMce, paNa saMpUrNa rAhata maLe, tevuM DahApaNabhayu TUMkuM-mRdu ane ane samayeAcita vAkaya cilAtIputrane kahI dIdhuM. suSamAnI azaktine cilAtIputra kaLI gayA. have doDAvIne, ke upADIne, suSamAne laI javAnuM tene azakaya samajAI gayuM. suSamA pAchI mAbApanA kabajAmAM jaIne, nahI
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ ama manuSyonA chaLakapaTane vaza banelI bALAnA dukhane sAkSAtkAra 453 ja badalAya. A vAta seA TakA teA kema ja manAya ? vaLI suSamAnuM game teTaluM mArA pratyenuM AkaNu hAya tApaNu, mA - bApa - sagA - snehIo-jJAtijanA paNa hInakulanA ane dhADapADu bhilaDA evA mane, AvI padminI putrI kema Ape ? suSamA cattIpATa paDI hatI. ane rAtI hatI. AMkheAmAMthI AMsu cAlatAM hatAM. ane vicAra AvyA, meM khUba ja bhUla karI che. me' mArA kuLanI khAnadAnIno vicAra karyo nahIM, mAtA-pitA ane bhAI enA vAtsalyanA vicAra karyA nahIM. me' mArA dharmAMnA vicAra na karyAM. are, meM mArA zarIranI ziktanA paNa vicAra na karyo. kathAM dhana-dhAnyathI bharelI pitAjInI havelI ? kayAM kuTuMbanA manuSyAne kilakilATa ? kAM sukumAra-kulanI zayyA ? ane kayAM kAMTA-kAMkarA--khADA-TekarAmaya-bhaya'kara * bhUmi ? meM mArI jiMdagIne, kalaMkamAM-dukhamAM ane bhayamAM dhakelI dIdhI. eka Aya khALA tarIkenI AbarUne me kolasAthI paNa kALI banAvI. kulaTA kanyAonI oLamAM mAruM nAma noMdhAI gayuM. mArA AvA avicArI kRtyane hajAro vAra dhikkAra ! me' mArA pitA-mAtA ane bhAI enI lAkheAnI milakatanI barabAdI sarajAvI. mA-bApa-bhAI Ane raDatAM banAvyAM. ane AkhI jiMdagI pArakAM ToNAM khAtAM karI mUkayAM. mA-ApanA badaleA vALavAnI jagyAe vizvAsaghAta karyAM. AvuM badhuM adhama kArya karAvanAra kAmavikArothI leAchala bharelI svaccha MdatAne, hajAro vAra dhikkAra. have mArA macAva mATe zuM upAya karavA ? 66 27 prathama vicAra karyA nahI, have karyuM zuM thAya? viSTAmAM gaMgAjaLa bhaLyu', judu kema karAya ? "sukha meLavavA pIdhuM jhera, gayu. peTa tyAM prakaTyo kera, dehamAM prakaTI lAyelAya, have baLApA kIdhe zu thAya ?'2 1 dIvA pakaDI kUvAmAM paDe, kAMThA kayAMya dekhyA nava jaDe, pachI mUrkha meATethI raDe, have baLApo kIdhe zuM vaLe? 3 cilAtIputre suSamAnI zaktinuM ane vicAranuM mApa kADhI lIdhuM. suSamA have AvavA taiyAra nathI. zeTha ane sainya lage laga thavAnI taiyArI che. have zu karavuM, chelle dAva ajamAvI jouM... cilAtIputra : suSamA ! kema have cAlavuM che ke nahIM ? suSamA H mArI cAlavAnI ke sAthe AvavAnI jarApaNa AnAkAnI nathI. paraMtu mAruM zarIra have cAlI zakavA taiyAra nathI. huM zuM karI zakuM? mane UbhI thavAnI paNa tAkAta nathI. mArA paganAM taLiyAM leAhIlAhANa thaI gayAM che.
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI cilAtIputra H pAchaLa je te kharI, loke ApaNane pakaDavA sAva najIka AvI gayA che. have zuM thaze? suSamA : kAMI nahIM thAya. chevaTe teo bApa che, ane ApaNe bALaka chIe. bALaka bhUle, mA-bApa sudhAre. cilAtIputraH basa have tAre AgaLa na vadhavuM e ja nizcaya che ne ? A mAre chelle prazna che, bola zuM vicAra? suSamA mAro vicAra tamAre virodhI nathI. huM tamArAthI badalANI nathI. paraMtu mArA zarIramAM tAkAta nathI eTale mAruM zarIra mArAthI badalAI gayuM che. mATe lAcArI sivAya bIje uttara zuM ApuM? ' dharaNI upara DhaLI paDelI bALA suSamAnA, chelA zabda sAMbhaLIne cilAtIputrano, suSamAnA rUpapratyeno rAga have TreSamAM pheravAI gaye. AvI rUparaMbhA padminI, mArI maTIne bIjAnI kema thAya? huM na jogavI zakuM te, bIje kema bhogavI zake? bIjAne hAthe hAtha jogavavA kema devAya ? khavAya nahIM te chevaTe DhoLI naMkhAyane? AvA AvA aneka kavicArathI, cilAtIputranA zreSe maryAdAne vaTAvI dIdhI. atyAra sudhInI prANathIpaNa vahAlI suSamA, have mahAvikarALa vairiNI dekhAvA lAgI. ane chevaTe adhama vicArane vaza banelA, cAMDAlathI paNa duSTa cilAtI putre atyAra sudhI zatruone sAmane karavA pAse chupAvI rAkhelI, yamarAjanI lapalapAyamAna jahA jevI, vikarALa taravArane myAnamAMthI kheMcIne. "suSamA have ApaNe chellA praNAma" belIne keLanA garbha jevI suMvALI suSamAM bALAnI Doka upara pheravI nAkhI. suSamAnuM mastaka dhaDathI juduM thaI gayuM. adhama AtmA cilAtIputra bALAnuM coTalA sahita mastaka hAthamAM pakaDIne nAsate nAsate A tamArI suSamAne saMbhALI leje. evuM parivAra sahita dhanAvaha zeThane saMbhaLAvIne, deDIne jaTAjuTa jhADanA jUthamAM adazya thaI gayo. ane bInagunegAra, bicArI gabhara bALAne AtmA, samudranA pANImAM biMdu bhaLI jAya tema anaMtAnaMta jIvarAzimAM samAI gaye. keI kavi dIpaka saga vilokI, ratna jevI rUpALI zalabhanikaTa uDI nAkhatA dehabALI, kaTIla dIpa kadanI eha pALe na nIti prathama karI parIkSA, te pachI bAMdha prIti
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghara nekaranA anAcAroe sajale kALa kera 455 cilAtIputra ane suSamAbALAnA kaThera ane karuNa vArtAlApane, aspaSTa sAMbhaLatA dhanAvaha zeTha ane tenA pAMca yuvAna putra, vadhAre jorathI AvI rahyA hatA. vRkSonI ADa hovAthI, kazuM jaNAtuM no'tuM, tathA samajAtuM paNa no'tuM. paraMtu baMne svara jANItA hovAthI, oLakhI lIdhA hatA ane AzA baMdhAI hatI, eTale pitAnI vRddha dazA paNa atyAre juvAna jevuM kAma karatI hatI. prANInI AzA-thAka-kSudhA-tRSAne paNa bhUlAvI de che. vRkSonI ghaTa hovAthI suSamAnuM khUna thayuM dekhAyuM nahIM. paraMtu suSamAnI cIsa jarUra saMbhaLAI hatI, eTale kalpanA thaI ke bALA thAkIne paDI gaI haze? athavA kAMTe ke bIjuM kazuM lAgyuM haze? khUnanI kalpanA paNa kema hoya tyAM to sAva najIkamAM AvI gayA, ane kSaNa vAra taraphaDiyA mAratuM, mastaka vagaranuM dhaDa joyuM. prANa nIkaLI gayA. zarIramAMthI dhodhamAra lehI nIkaLI rahyuM hatuM. lehIthI najIkamAM eka khAbociyuM bharAyuM hatuM. dhanAvaha zeTha ane tenA pAMca putre, A bhayAnaka dazya joI kaMpI uThayA, tammara AvyA, mUrchA AvI gaI. chae jaNe jamIna upara paTakAI gayA. kSaNavAre mUrchA vaLI. bApa-beTA khUba royA, vilApa karyo. te vakhatane A karuNa dekhAva joI, vanecara pazupakSIonAM cakSuomAMthI AMsu sarI paDyAM. ane kSaNa vAra sUna-mUna (zUnya ane mauna) thaI gayAM. chevaTe vahAlI dIkarInA mastaka vagaranA dhaDane, upADI, chAtI phATI jAya tema, raDatA raDatA ghera AvyA. AkhA nagaramAM, A vAtanI jAherAta thaI gaI. zokathI ke kutUhalathI, hajAro naranArIne samudAya bhege thaI gaye. bALAnA dhaDano dekhAva joIne, AvI apsarA jevI chokarInuM, AvI rIte bhayaMkara maraNa, bhalabhalAnA cittamAM zokanuM kAraNa banyuM. nagara AkhAmAM hAhAkAra vartAI gayA. saMsArane dhikkAra che. viSayanI vAsanAone hajAro vAra dhikkAra! nAnI bALakIne ramADavA rAkhele, gharanI nokaraDIne cheka, A adhama nIkaLyo. cAMDAla paNa na kare tevuM, adhama kRtya karyuM. A prasaMga Aje paNa vAMcanAranAM cittane hacamacAvI mUke tevo che. to pachI jemaNe sAkSAt je haze, temane keTalo AghAta thaye haze. A banAva jainazAsananA granthamAM ati prasiddha che. mATe ja DAhyA mANasoe vicAravuM joIe ke : "nArI, putrI, bahenanA, zIla-rakSaNane kAja gharanokaranara nava kare, rahe dharmane lAja." nAkara sAthe dIkarI, bhaginI ke gharanAra kSaNa rAkhe ekAntamAM, e paNa eka gamAra." pitAnI dIkarI, bahena, patnI ke mAtAnA zIla rakSaNa mATe, gharamAM puruSa-kara kSaNavAra paNa rAkhe nahIM. rAjA mahArAjAe ke zrImaMte, dAsIe, nekaraDI, kAma karanArI, rAkhe che.
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ 456 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI paraMtu puruSanekara ( dukAnamAM rAkhe) gharamAM rAkhe nahIM. AvI vAto taddana sAcI che. Aje cAlu svacchaMdatAnA jamAnAmAM, AvA ja banAve hajAre ke lAkho banI rahyA che. mATe pratyeka buddhimAne, potAnuM ghara ane kuTuMba saMbhALavuM potAnI pharaja che. "jaga saghaLuM nija svArthamAM, sadA rahe mastAna ! svArtha nAza thaI jAya te, thAya turata dumAna." kaI cIja vahAlI nathI; vahAlo saine svArtha dharma jinezvaradevane, jyAM kevala paramArtha." mahApurUSe paNa kahI gayA che ke- "tAre ke nahIM eNe saMsAra, tAruM kaI nathI hitakAra re? saMvegI suMdara ! bujha? mA mujha gamAra ! " tuM koIno nathI niradhAra re saMvegI suMdara ! bujha! mA mujha! gamAra !" "jyAM lagI kAraja nija sare re, tyAM lagI dAkhe nehA surIkAntAnIparere, chaTakI dekhADe chehere che saMvegI !" 1 "culanI aMgaja mAravA re, kuDuMkare jatumeha bharata bAhubalI jhiyA re. je bhAInA neha re !" zreNika putre bAMdhI re lIdhuM veMcI rAja ! du:kha dIdhuM bahu tAtane re, je je putranAM kAja re. saMvegI suMdara ! artha : jJAnI ane samasta jagatanA upakArI, paramAtmA jinezvara deva, pharamAve che ke he saMvegI suMdara ! devakanAM sukho paNa dukhamaya samajelA AtmA ! A jagatamAM tAruM kaMI ja nathI. ane te paNa kaI ja nathI. ApaNe badhA vRkSa upara bhegA thaelA pakSIonA TeLA jevA chIe. sau-saunA svArthamAM ja tarabaLa banelA chIe, pitAno svArtha hoya tyAM sudhI ja mAtA-pitA-bhAI-bhaginI-putra-putrIo-mitro-kuTuMbIo pitApaNuM batAve che. svArtha maTyo pachI, mukha batAvavA paNa AvatA nathI. vartamAna athavA sarvakALamAM, svataMtratAnI (svachaMdatAnI) himAyata karanArA mahAnubhAva, cilAtIputra ane suSamAbALAnA samAgamane, barAbara vAMce ane vicAre che, kaI paNa kuTuMbamAM, athavA kaI paNa vyaktimAM, pracArane pAmatI svacchaMdatAne, Teko ke pretsAhana ApavAnuM aTakAvavA bhAvanA thayA vinA raheze nahIM.
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharakaranA anAcAra kathA sAtamI 4pa7 suSamA. eka zrImaMta kuTuMbanI ati vahAlI putrI hatI. mAtApitA ane bhAIobhejAIonuM sarvasva hatI. lADakeDamAM ucharelI hatI. kamaLanA patra jevI sukumAra hatI. rAjadarabAra ke koDapatinA gharamAM dIpI uThe tevuM rUpa hatuM, lAvaNya hatuM. keyalanA je zabdane raNakAra hate. phakta gRhastha dazAmAM vasIne ArAdhAya te paNa, devagatimAM laI jAya tevAM dharmanAM sAdhano hatAM. vItarAga zAsananI sagavaDathI bharelA zaheramAM janma maLe hato. eka pAkSika Aleka paraloka bannene, saphaLa banAve te, suSamAne mAnava avatAra paNa, gharanI dAsInA chokarAnA kSaNika pyAramAM adrazya thaI gaye. hatAzaNInI Aga jevA adhama-cilAtIputranA dveSAgnimAM baLIne khAkha thaI gayo. IndrajALa jevA vAvaMToLamAM samAI gayo. AvA bicArA ajJAnI cho, anaMtI puNya rAzIo khacIne. meLavelA mAnava janmane paNa kSaNavAranA, jhAMjhavAnA nIra jevA, tuccha viSaya sukhanI lAlasAmAM vecI nAMkhe che. ane pAchA corAsI lAkha chavayonionA cakavAmAM cAlyA jAya che. aphasesa, te bicArI nirdoSa bALAne have pAche Aryadeza, AryakuLa, mAnavazarIra, nIrogI zarIra ane vItarAga devaguru dharmanI jogavAI kayAre maLaze? hamaNAM te anaMtAnaMta ajJAnanA DhagalAmAM khavAI gayuM che. Iti gharanekaranA anAcAra kathA chaThI samApta vaLI eka khAnadAna kuTuMbanI bALAe, gharanekaranA rAgamAM raMgAIne macAvelA tophAnanI jANavAyega kyA lakhAya che. A bharatakSetramAM, mahApura nAmanA nagaramAM kSatriya ziromaNuM narasuMdara nAmane rAjA rAjya kare che. tene putra thakI paNa khUba vahAle, atisnehanuM ane rahasyanuM sthAna, harivara nAmane mitra hate. zastra-astra vidyAmAM pravINa ane baLavAna hovAthI, rAjAe harivIrane sarvasainyane adhipati banAvyo hate. te narasundara rAjAne bhogapura nagarane svAmI, bhogarAjA mAmA thatA hatA. mAmAbhANejane paraspara sneha khUba hovAthI, parasparanA madadagAra paNa hatA. narasundara rAjA cAra prakAra sainya ane keSathI ghaNe baLavAna hovAthI, bhegarAjAne nizcitatA rahetI hatI. ekavAra sUrapuranA rAjA sUrapAla sAthenA yuddhamAM bhegarAjA hArI gaye, ane lazkara sahita nagaramAM pesI daravAjA baMdha karyA. sUrapALe nagarane gherI lIdhuM, bhegarAja gabharAye, ane pitAnA bhANeja narasundara upara guptacara mokalIne, khabara ApyA. narasundara. mAmAnI muzkelInA samAcAra maLatAM ja uzkerAI gaye. ane prayANanuM nagAruM vagaDAvyuM. 58
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ 458 jinezvaradevanI AjJA ane sAcI mANasAI narasundara rAjAnI taiyArI joIne, harivara najIkamAM AvI, praNAma karI, hAtha joDI, vinavavA lAge. svAmin mArA jevA sevakenI vidyamAnatAmAM, Apa mahApuruSane laDAI karavA javAnI vicAraNuM paNa zA mATe? AjJA pharamA, sevaka javA taiyAra che. sUryanA pratApanI sahAyathI, laMgaDe paNa sUryane sArathi aruNa, jagavyApI aMdhakArane nAza karI zake che. harivaranI bhakti ane zaktine dhyAnamAM laIne, narasundara rAjAe, ghaNuM lazkara ApI, harivIrane ravAnA karyo. harivIra paNa sArA zakuna pAmIne, bahu zighratAthI bhagapura nagaranI najIka pahoMcI gaye. sainyanI vizALatA, laDavAnI tAkAta, ane yUha racavAnI buddhithI, harivIre sUrapALa rAjAne harAvya, nAsI gaye. ane bhegarAjAe sUrapALane keTaleka dhanabhaMDAra ane hAthI-ghaDA vigere lazkara kabaje karyuM. harivIranI sahAyathI bhejarAjAnI hAra paNa vijayamAM pheravAI gaI. bhaMga rAjAne harivIranI sahAyathI jita maLI. dhana ane lazkara maLyuM. gayelI AbarU pAchI AvI, tethI harivIranA upakArano badalo vALavA khUba ja tAlAvelI lAgI. ane sabhA bolAvI, pradhAna ane prajA varganI mAnavamedanI vacce, harivaranA baLa ane zauryanAM khUba ja vakhANa karyA. sabhAne jaNAvyuM ke harivara mATe mArA cittamAM prakaTeluM bahumAna, mAruM rAjya sarvasva ApI dauM te paNa thoDuM che. AvuM kahevA sAthe rAjAe ghaNuM jhaverAta-suvarNa-hAthI-ghaDA vigere sArI vastuo ApI, satkAra karyo. A vakhate bhogarAjAno senAdhipatisuradatta. rAjAnI sAme hAtha joDIne kahevA lA, svAmina ! mAreto Aje senAnA sUryanA udaya jevA prasaMge upasthita thaye te sAMbhaLo. mAre ekanI eka putrI che. rUpakalAne aMbAra che. buddhithI sarasvatI jevI che. vaya pAmI che. ghaNA vakhatathI yogya varanI zodha karuM chuM. Aje mane ghera beThAM, vagara prayAse, Avo Apa banne rAjAonI kRpAnuM pAtra zUravIra-senAdhipati-prApta thAya che. ' huM namra prArthanA karuM chuM, harivIra senAdhipa mArI putrInuM pANi grahaNa svIkAra kare. dhera beThA A jamAI kAI puNyavAnane maLe che. suradattanI prArthanA ane bhegarAjAne Agraha, tathA harivaranuM athANuM, traNene vega maLavAthI, harivara sAthe subhagA kumArInAM lagna thayAM. suradattasenAdhipe, putrInA karamecana vakhate, ghaNuM dravya ApyuM. keTalAka divaso sudhI, harivara sAsarAe ApelA mahelamAM, sAsarA ane rAjAnA snehathI bhegapuramAM rahyo. keTalAka kALa (mAsa be mAsa) sAsarAnA gAmamAM vasavA pachI, pitAnA nagara javAnI harivIra senApatie taiyArI karI. rAjAnI ane sAsarAnI rajA meLavI, prayANa karavAnA AgalA divase subhagAne mastakanI tIvra vedanA zarU thaI. bahu Akula vyAkula thaI gaI. mAthuM kUTavA lAgI. upacAra ghaNu karyA. phAyado na thayo. patine kahevA lAgI. he svAmina! kharekhara huM bhAgyavatI chuM. jene deva jevo
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ 459 gharanAkaranA anAcAra subhagAnI kaTIlatA rUpALo ane arjuna je yuddhakuzaLa ati prApta thayo che. mane have vahelAmAM vaheluM sAsu sasarAnuM ane svajananuM darzana maLe ema ja IcchuM chuM. subhagAnAM, daMbhathI taraboLa vacanamAM, harivara phasAyelo hovAthI, teNInuM anAcaraNa samajI zakyo nahIM. mAtApitA ane bhAIo vigere parivAra paNa, subhagAnA kulaTApaNAne jANI zakyA nahIM. teNInI zivedanA paNa daMbha pUrNa hovAthI ja auSadho upacArothI lAbha thayo nahIM. kAraNa ke pramAdIne, sarasvatI pote paNa, vidvAna banAvI zake nahIM. ALasune, lakSmIdevI pite sukha ApI zake nahIM. napuMsakane, pavinI patnI paNa AnaMda ApI zake nahIM. kSayanA daradIne, athavA ajirNanA regIne, ghebara svAda Ape nahIM. vamananA bhayaMkara rogIne, amRta jevA pakavAnothI lAbha thato nathI. tema kulaTA nArIne, Indrajevo pati maLe te paNa, tene vaza karI zakato nathI. prazna : AvI badhI sArI vastuo paNa viparIta bane che tenuM zuM kAraNa? uttara : prANImAtranA karmonA udayathI banelA svabhAve ja, kAraNa tarIke samajavA. jemake gadheDAne pakavAna game nahIM. sAkara khAya te roga thAya. maraNa pAme. UMTane drAkSA bhAve nahIM. bAvaLiyA, khejaDA, varakhaDA, boraDI jevAM tuccha jhADe bahu game che. kAgaDAne gaMgAjaLa jevuM sarovaranuM jaLa bhAve nahIM. paraMtu DoLuM, kahAyeluM, durgadhapUrNa, khAbociyAnuM gaMduM pANI ja bhAve che. pakavAna hoya ane viSTA hoya; kAgaDe pakavAnanA bharelA bhAjanane choDI, viSTA ja cUMthe che. katarAne makhamalanI gAdI ane kAdavane khADo dekhAya. temAM makhamalanI gAdI upara mUtare che, ane kAdavanA khADAmAM jaI bese che, ALoTe che, UMghe che. bhUMDane jagatabharanA pakavAne karatAM paNa, viSTA ane kAdavamAM apramANa svAda paDe che. A badhA svabhAva karmanA pratibiMba che. azubha karmonA udayathI ja kulaTA strIone, suvarNanA palaMga upara, makhamalanI zagyAmAM, Indra jevA rUpALA, pitAnA svAmI gamatA nathI. paraMtu pAtharaNa vagaranI bhUmi upara, kALA, kadarUpa, beDoLa, lUlA, laMgaDA, nirdhana, phATelA vAvALA, jarapuruSamAM ghaNe svAda paDe che. A sthAne nayanAvalI ane kubaDe, sukumArikA ane laMgaDo, bIjA paNa zA mAM AvAM ghaNA daSTAnto maLe che. subhagA gharane karamAM, varSothI Asakta hatI. teNIe potAnuM zarIra gharane kara madhukaMchane, vecI dIdhuM hatuM, arpaNa kareluM hatuM. varSothI temanA anAcAre ammalita hovA chatAM, keIe jANyA hatA nahIM. kAraNake, "mIna mArga kyuM jala vize, khaga mAraga AkAza kulaTA nArI cittane, pamAya nahIM prakAza." "vezyA kulaTA deyamAM, kulaTA doSa apAra jaganArI maithunane, kulaTA pApa aDhAra." 1
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ 460 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI chevaTe subhagAnI mAMdagIne aMta na AvavAthI, harivara pitAnA nagare cAlyo gaye. harivaranA gayA pachI, pAMcadaza divase subhagA sAjI thaI. becAra mAsa pachI, subhagAnA pitA suradatta, harivarane khabara ApyA. amArI putrI sAjI thaI che. mATe teDavA Avaje samAcAra maLatAM harivara Avyo. pAMcadaza divasamAM sUradatta dIkarIne vaLAvavAnI taiyArI karI lIdhI. javAnA Agale divase subhagA mAMdI paDI. A vakhate hisTiriyA athavA bhUtAveza jevA cALA thavA lAgyA. harivIranuM prayANa aTakayuM. ghaNuM vaidyo, mAMtrike AvyA. sudhAro thaye nahIM. chevaTe thAkIne harivara potAnA nagare cAlyA gaye. mAsa be mAsa pachI subhagA devamukta thaI gaI. ane harivarane khabara ApyA. subhAnA sukhasamAcAra jANIne, vaLI pAche harivara subhagAne teDavA AvyuM. ane subhagAe paNa potAnA svAmI padhAryA, mahIsatIne zobhe tevA DhaMgathI, harSa jAhera karyo. je joIne harivIrane, patnInA viyeganuM duHkha nAza pAmyuM. subhagAnA mAtApitAne paNa, pitAnI putrInA sukhane joIne, AnaMda thayo. subhagAe harivarane, evA DALa dekhAvathI vaza karI lIdho ke, teNInA asatIpaNunI harivarane kalpanA paNa AvI nahIM. eka vAra subhaga ekAntamAM harivarane kahe che, svAmInAtha! meM evAM zuM pApa karyA haze ke mane deva jevA Apa svAmI maLavA chatAM, vAraMvAra aMtarAye AvyA kare che? khera! te paNa huM mArA AtmAne bhAgyazALI samaju ke, Apa je mane svAmI maLe che. vaLI Apane svabhAva joIne te, mArA AtmAne ema ja lAge che ke huM svargalokanAM sukha bhogavuM chuM he svAmInuM Apa zUravIra, buddhizALI, pratApazALI, rAjamAnya mahApuruSa che. mArA ahebhAgya samajuM chuM. je nirguNa evI mane Apa svAmI malyA che. mAruM jIvanajanma-zarIra badhuM saphala thayuM che. have te he prabhu pAse vAraMvAra prArthanA karuM chuM ke, mane Apane viraha thaze nahIM. subhAgAnAM pratyeka vAkyamAM khUba mRdutA hatI. badhAM vAkyomAM daMbha ThAMsIne bhareluM hatuM. subhagAnuM A vakhatanuM bhASaNa chellA dAvapeca mATe hatuM. teNInA pApAnubaMdhI puNyanA udayathI, teNanA mAtApitA aMdhArAmAM rahyAM hatAM. harivara paNa teNInA kamaLa vAkyonA kephamAM, bhAna bhUlI gayA hovAthI, subhagAnI badhI yojanAmAM pibAra paDatA hatA. subhaga samajatI hatI ke mArA rUpadIpakamAM harivara pataMga banI gayuM che. have huM tene je kahIza te sAcuM ja mAnavAne che. ane tethI mArI yojanA pramANe mAruM kArya sAdhI zakIza. subhaga ema paNa samajatI hatI ke, harivarane hathiyAra banAvyA sivAya, pote nirbhaya nAzI-bhAgI zake nahIM. vaLI AkhI jiMdagInuM sAdhana paNa harivIranI
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharanekaranA anAcAre ane subhagAnA pabAra sahAya sivAya maLI zake nahIM. tethI ja teNIe harivara sAthe lagna karyA hatAM. ane pitAnuM ghara cheDavA sudhI harivIrane vizvAsamAM rAkhyuM hatuM. ane harivara subhagAne mahAsatI ja samajato hovAthI tenA pratyeka vAkya sAcAM lAgatAM hatAM kAraNa ke - munivara ne jinadevanI, nRpanI janasamudAya, kAmIjana nArI taNI, ANa vahe sadAya. 1 kSudhAtura bhajana game, tRSAtura jalajAta, kAmInara citta kAminI, vase divasa ne rAta. 2 avazya mukti gAmIne, jinavANI bahu prema, saMsAra rasiyA sarvane, nArImAM paNa tema. 3 saMsAra mahAmaMdira taNa, TekA deya gaNAya, lalanA ne lakSmI taNA, rasiyA jIva badhAya. 4 AhAra-bhaya-mathunane, parigraha saMjJA cAra, cAra gati sau jIvane, rakhaDAve saMsAra. 5 kulaTA nArIonA kauTilyane, brahmA-viSNu-mahezvara-Indra-candra ane nAgendra paNa samajI zakyA nathI. te pachI harivara bicAre keNa? harivara subhagAnAM rUpa ane vacanemAM meralI upara nAga Dole tema, mAthuM DolAvato hato. taddana bhAna bhUle thaI gaye hato. Aja sudhInA paricayamAM, subhagAne harivaranA hadayanuM mApa AvI gayuM hatuM. teNIe samajI lIdhuM hatuM ke, harivara mArI daMbha jALa samaye nathI, mArAM daMbha pUrNa vacane ane vartanamAM paNa tene, mArA satIpaNAne ja bhAsa thayo che. tethI mAre have chello dAva ajamAvavAmAM kazo bhaya nathI. Avo nirNaya karIne harivarane jaNAvyuM : svAmInAtha! ApaNe have pitAnI nagarIe pahoMcavuM che. pahoMcavAnA be mArgo Ave che. temAM eka mArga ghaNa-TUMke che. ane nirbhaya che. vaLI cAlanArane game te che. ApaNa nekaramAM AvA mArganA jANakArane, pUchI levAya ane sAthe rakhAya te, ApaNane musApharImAM ghaNuM anukULatA raheze, ane TUMkA mArge vahelA pahoMcAze. ane je ApaNe nakara vargamAM, TUMkA mArgane anubhavI mANasa na hoya to, ahIM mArA pitAzrIne eka vizvAsu nokara che. te ghaNe hoziyAra che. mArgane khAsa anubhavI che. sumadhura kaMTha hovAthI ghaNuM suMdara gAI jANe che. sAMbhaLanArane ghaNe AnaMda Ape che.
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ 462 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mATe jo Apane ThIka lAge teA, madhukaDa sAthe levA ceAgya che. ane A vAta ThIka lAge teA, mArA pitAnI pAse pahelethI ja, madhuka'nI mAgaNI karI lejo. subhagAnI vAta sAMbhaLIne, ane tenI pratyeka mAgaNIone rivIra seATakA sAcI mAnIne svIkArI letA hatA. tema Aje paNa madhuka'ne sAthe levAnI, subhagAnI yAjanA hiravIre sAMbhaLIne sAcI mAnI lIdhI. ane suradatta senApatine kahIne, madhukarDane sAthe levAnuM nakkI karI lIdhuM. tathA subhagAnA pitAe putrI tathA jamAI ne ghaNu jhaverAta, seAnuM, cAMdI, aneka jAtanAM AbhUSaNeA, vastro, bIjI paNa ghaNI cIja-vastuonI peTIo, dAyajA tarIke arpaNa karI hatI. vaLI eka sAro ane kImatI cAra gheADA joDAya tevA, ratha paNa putrI- jamAIne dAyajAmAM ApyA hatA. subhagAnI badhI icchAo saphaLa banavA lAgI hatI. manamAM phulAtI hatI. ane pati hiravIrane, anukULa banAvI, peAtAnI svacchaMdatAnA mArga niSkaMTaka banAvye jatI hatI. tethI teNe potAnA pitA taraphathI dAyajAmAM maLelI, badhI dhanasAmagrI rathanA eka bhAgamAM gADhavAvI hatI. ane rathanA sArathi paNa, madhuka Thane banAvavA hiravIrane bhalAmaNa karI hatI. pApAnubaMdhI puNyanA udaya, ane tevA durgatidAyaka puNyanI maherabAnIthI, ghaNAM vaSaeN javA chatAM, subhagAnA anAcArA mAtA-pitA, bhAI e ke kuTuMbanA mANasA athavA mahenapaNIo, sagA-snehIo, pADAzIe koI paNa samajI zakayuM nahIM. teA pachI kevaLa rUpaghelA bicArA rivIranI, kaI tAkAta ke subhagAne oLakhI zake ? chevaTe zubha divase ane sArA muhUte, hiravIre, subhagAne laIne potAnI nagarI tarapha prayANa karyuM. rAjAe paNa mAnA rakSaNa mATe hiravIrane, khAsa sainiko ane gheADedhArA ApyA hatA. mAtApitAe subhagAne vidAya ApatAM, putrIne ucita ghaNI ghaNI zikhAmaNa ApI hatI ane subhagAe paNa namratAnI DhamathI mAtApitA ane vaDIlavarganI zikhAmaNeA sAMbhaLI lIdhI hatI. prayANa zarU thayuM. madhuka ratha calAve che. AgaLa-pAchaLa rakSaka sainike paNa hArabaMdha cAle che. subhagA ane hiravIra dIvAnakhAnA jevA rathanA madhya bhAgamAM beThAM che. subhagA-rivIrane kema phasAvavA ? kema chetaravA ? kema mArI nAkhaveA ? athavA jhera pAI gAMsaDI khAMdhI rastAnA kAI kUvAmAM paTakavA? AvA vicAro karatI hatI. tApaNa teNInA mukha uparano dekhAva, hiravIranA vazIkaraNanA pATha bhajavatA hatA. prazna : subhagAne madhuka gamI gayA hatA. teA pachI teNIe mAtApitAne jaNAvIne, madhuka'Da sAthe khulla'khullA lagna kema na karyo ? uttara : kulavAna manuSyA potAnI putrIone khAnadAna kuTuMbezamAM Ape che. ane putrA mATe khAnadAna kuTuMbamAMthI ja kanyAo le che. dhana ane rUpa karatAM paNa kulanI lAyakAta tarapha vadhAre lakSa apAya che. tethI peAtAnI icchA pramANe lagna karI zake nahIM.
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ 463 gharakaranA anAcAramAMthI prakaTalI bhayaMkaratA praznaH te pachI subhagA ane madhukaThe nAsI jaIne, pitAnuM kArya kema sAdhI lIdhuM nahIM? uttara : subhagAe daMbha racanAthI mAtApitAne, aMdhArAmAM rAkhIne, satInA jevo dekhAva karIne, mAtApitAnuM mAna meLavavA sAthe, kareDAnI milakata dAyajAmAM meLavI. ane AvI prapaMca jALathI maLelI dhana sAmagrI vaDe pite, AkhI jiMdagI sukhamaya vitAvI zakavAnI dhAraNA amalamAM mukAI hatI. harivaranI preraNA anusAra, pramANe ane paDA thatA hatA. musApharImAM dazavIza divase vyatIta thayA. sAsarAnA gAmathI keTaleka mArge cAlyA pachI, eka meTuM jaMgala AvyuM. jemAM eka nadI paNa cAlatI hatI. nadInuM jaLa nirmaLa ane madhura hatuM. tethI rathanA ghoDA ane sainikanA mANase-pazuone, tRSA parizrama mITAvavAnI icchA thavAthI, harivaranI AjJAthI paDAva thayo ane taMbuo naMkhAyA. subhagAnI IcchA pUrNa thavAnI anukULatA paNa sarjAI gaI. vanakuMje ane nadInA jharaNuonI ramatA joI, subhagA patine kahe che, svAmInAtha! Aje to ApaNe AvA sthAnamAM, cheDe vakhata kIDA karIe. nadIjaLamAM snAna karIe. punA bagIcAomAM puSpo cUMTIne, zayyA banAvIe, hAro ane gajarA banAvIe, susvAdu ane madhura manoramya phaLa vINIe. sugaMdhI puSpalatAnA maMDapamAM kSaNavAra ratikrIDA karIe, je ApanI IcchA hoya te. sainiko paNa bicArA hamaNuM vanamAM sukhe ArAma kare. jevI ApanI IcachA ! subhagAnAM pratyeka vacane harivarane kabUla hatAM. tethI subhagA ane madhukaMThanI icchA mujaba sainiko ane paheregIre tathA aMgarakSake, ghaNA dUra dUra potAnI anukULatA mujaba goThavAI gayA. keI snAna karavA, vanuM kSAlana karavA, puSpa ane phaLe viNavA, khAvA Adi pitapotAnA kAmakAjamAM vikharAI gayA. phakta ratha ane rathanAghoDA susajaja avasthAmAM madhukaMTha laIne taiyAra hato. subhaga ane harivare kSaNavAra nadInA jaLamAM snAnakaDA karI, bahAra nIkaLI, vastra badalIne, drAkSa vagere latAothI chavAyelA vRkSonIghaTAmAM AvyAM. DIvAramAM ja AjubAjuthI taddana navAM khIlelAM puSpa vINuM lAvI, puSpanI zayyA banAvI, patipatnIe keTaloka samaya pasAra karyo. teTalAmAM pitAnI pAsenI eka dAgInAnI peTI ughADIne, subhaga harivarane batAve che. harivara patnInA zaNagAra joI harSaghela bane che. tyAM to A AbhUSaNonI peTImAM eka leDhAnuM valaya = kaDuM hatuM. tene hAthamAM laIne, subhaga hasatI, gadgad svare harivarane kahevA lAgI :
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ ma jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI svAmInAtha ! AvuM DhAMnuM kaDuM meM, suvarNa ane ratnonI peTImAM kema rAkhyuM haze ? Apa samajyA? juo, mane be vAra zarIramAM moTA humalA AvyA. ekavAra mastakamAM mahAvedanA thaI. ekavAra hisTiriyA, mahAvAyu thayuM. te ja kAraNathI mahinAo sudhI mAre Apane viga bhagavo paDe. nirbhAgya evI mane Apa svAmInAthanI sevAne paNa lAbha khavA. pachI to mahAguNanidhAna ane paropakAriNI, eka ginI amAre ghera AvI. ane teNIe mArA roganI parIkSA karIne, A valaya banAvI, maMtravAsita karI, mArI DokamAM paherAvyuM, tyArathI mArA zarIranA re cAlyA gayA che. zarIramAM skUrti, AtmAmAM buddhine vikAsa, ane pratyeka aMga pratyaMgamAM, rUpalAvaNya, saubhAgya khIlI rahyAM che. valaya banAvI paherAvatAM ginIe kahyuM hatuM ke, he putrI ! A valaya tamArI pAse raheze tyAM sudhI, tame be jaNa, pati-patniI, roga-zeka viyegathI mukta raheze. mATe jyAre tamane pati-patnIne meLApa thAya tyAre, tArA pati pitAnA hAthamAM, pagamAM ke, gaLAmAM A valayane, AbhUSaNanI peThe bahumAnapUrvaka rAkhaze to, tamArA baMnenI jiMdagI sukhamaya pasAra thaze. tethI he svAmInAtha! huM Aje ja A kaDuM Apane svAdhIna karavA IcchuM chuM. hamaNAM Apa khUba kIDA karavAthI thAkI gayA che. mATe Apa puSpanI zayyAmAM, mArA khoLAmAM mastaka mUkI, kSaNavAra vizrAma lyA. Apane kSaNavAra nidrA Ave to thAka UtarI jAya. pachI ApaNe ThaMDA praharamAM, sinya taiyAra karIne prayANa karIzuM. subhagAnI vANuM ane vartanamAM atyaMta vizvAsI thayele harivara. kALI nAgaNanA karaMDiyA jevA subhagAnA kheALAmAM mastaka mUkI suI gaye. gheravA lAgyA. sAna, bhAna, ane jJAna traNe adazya thayAM. "zatra-cara ne jAranI, sahAyakane sukhakAra | aMdhakAranI benaDI, nidrA deSAgAra." 1 "nizA ane nidrA taNo, bhaginIsama vahevAra jAra cera ne zatruo, pAme lAbha apAra." me 2 che harivara subhagAnA meLAmAM sUI gayo. subhagAe hAtha, paga, chAtIe hAtha pheravI, nizcaya karI, lIdhe. ane pachI upara varNana karAyeluM, ginInuM banAveluM, kAmaNagAruM, loDhAnuM valaya-kaDa, harivIranI DokamAM, sAvacetIthI paherAvI dIdhuM. ane sAvacetIthI pitAnA khoLAmAMthI, harivIranuM mastaka, puSpanI zayyAmAM goThavIne, subhagA UbhI thaI ratha pAse pahoMcI gaI. jyAM saMketa anusAra madhukaMThe ratha joDI taiyAra rAkhe hato, temAM besI gaI ane rathanA ghoDA doDavA lAgyA. ahIM harivara paNa nidrAmAMthI jAge. ane potAne jue che te
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharaneAkaranA anAcAronI duSTatAnuM pariNAma 465 manuSya nahIM paNa, vAnara thayeleA joyA. pAse ja rahenArI subhagA kema nathI ? kayAM gaI ? jhADA-pezAba mATe gaI haze ? eka pachI eka vikalpo thayA. harivIrane badhuM IndrajALa jevu' bhAsavA lAgyuM. subhagA gaI kayAM? haravIrane. subhagAnI gerahAjarI, ane peAtAnuM vAnapaNuM joI navAI lAgI. zuM subhagA mane vAnara banAvI cAlI gaI haze ? ema kema bane ? tapAsa karuM, ema vicArI zakyAmAMthI UbhA thayA. vAnara zarIradhArI rivIra, kUdIne eka jhADa upara caDI gayA. ane pahelAM dhULanA geATA ane pachI ratha, ane subhagA madhuka Thane joyAM. ane hiravIrane have, subhagAnA kulaTApaNAnuM bhAna AvyuM. ane vegathI doDIne rathanI najIka pahoMcyA. hiravIra vAnarane doDatA AvatA joi, subhagAnA kahevAthI, madhuka De rathane ubhA rAkhyA. harivIra kSaNavAra Azcaya ane AvezathI joi rahyo. vAnara hAvAthI kheAlI zakAtu nathI. paraMtu vAnaranuM mukha ane cakSue, jarUra kAMika kahevA ke karavAnI icchA vyakata karatAM hatAM. ane chevaTe peAtAnI bhASAmAM kAMika kahetA heAya tevuM vicArIne, subhagA kahevA lAgI. mUkha ziromaNi ! ahIM zA mATe Avye ? have tArAthI zuM thavAnuM che ? have mane joI ne lalacAya athavA madhukaThane joIne irSA kare, te badhuM tArI potAnI mUrkhAinuM prazna na gaNAza. kAraNa ke je mANaseA ekAnta kAma vikArI hAya che, ane srIonA caritrane chevaTa sudhI samajatA ja nathI, tevAenI AvI athavA AnA thakI paNa chUrI dazA thAya temAM khATuM zuM ? hajI paNa tu mArA upakAra mAnaje. meM subhagAye tane, viSa Addhi prayAgathI mArI nAkhyA nathI. kAraNa ke tArI sahAyathI amene, ATalI dhana sAmagrI maLI che. mATe ja tane jIvatA javAnI anukuLatA karI ApI che. havetuM AkhIjiMgI pazupaNAne svAda sAkhavA sAthe vananAM vRkSAnA vasavATa anubhavIne, jiMdagI saMpUNa karaje. ane jo tuM pahelethI ja samajI gayeA hAta teA, tAre AvI pazudazA pAmavAne vakhata Avata nahI. kAraNa ke mArA e vakhatanA rAganA dekhAveA ja tArA pratye mArA aNugamAnA sUcaka hatA. koIpaNa bhoge madhukaDane choDIne kSaNavAra paNa huM rahI zakuM nahI. AvA mArA dRDha nizcayanA kAraNe ja me, tane evAra pAchA kADhayA hatA, te paNa kevaLa mArA rUpamAM paMtaga-banelA tu, vAraMvAra mArI pAse AvyeA. tethI na chUTake mAre, Ave mArga levA paDyo che. 59 1 "kevala kAmavikAramAM, aMdha bane naranAra / akALa maraNe| bhAgavI, bhaTake bahuM sa'sAra. ' " agni kAmavikAranA, svabhAva sarakhA hoya ! sAvadhAna sevAya te, dukhapAme, nahIM kAya." ra
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI "agni bALe ekavAra, hameza bALa kAma ! yogI saMta tyAgI muni, gayA narakane dhAma. 3 agnidAdhA mAnavI. vakhate sAjA thAya paNa kAmAnaLamAM paDyA, baLI khAkha thaI jAya. 4 vaLI huM bAlyavayathI ja mArA pitAnA gharamAM ucharelA, keyela jevA sumadhura kaMThavALA, madhukaMThamAM Asakata hatI. tethI madhukaMThane meM, mArA jIvanane sAthI banAvI lIdhe hatuM. mAruM mana ane zarIra tene arpaNa thayAM hatAM. paraMtu mArA pitAmAtAnA bhayathI, tathA kuTuMba ane jJAtinI lajAthI, vaLI mAre aMgata svArtha sAdhavA, (jiMdagI sudhI cAle teTaluM dravya sAthe levA,) tArA jevA mUkha sAthe lagna karyA hatAM. ane mArA potAnA svArthonI khAtara ja, meM tane vAnara banAve che. subhagAnuM bhASaNa cAlyuM tyAM sudhI, vAnara zarIradhArI harivIre, barAbara kAna mAMDIne sAMbhaLyuM. kSaNa vAra te tene IndrajALa jevuM athavA navAI jevuM lAgyuM aphasosa ? pativratAne DoLa dekhADanArI, patine prabhu samAna kahenArI subhagA, teja, A subhagA che. tathA subhaga mahAsatI che. Avu samajanAre, huM subhagAne kulaTA tarIke jouM chuM. zuM A badhuM sAcuM che? subhagAnuM bhASaNa pUruM thayuM ane madhukaMThe rathane calAvyo. ghoDA doDavA lAgyA. paNa hari banelA harivIrathI, pitAnI patnIne anAcAra khamAya nahIM. kUdI kUdIne ratha upara javA lAgyo, ane bannene nakha vaDe prahAra karyA. betraNa vakhata sAmAnya prahAro karavA chatAM vAnara virAma pAmyuM nahIM. tethI khIjAelI subhagAnI preraNAthI, madhuka The myAna sahita khaDjhane prahAra jerathI lagAvyo. vAnarane ghaNuM lAgyuM. aMdhArAM AvyAM, mUccha AvI gaI, jamIna upara paTakAye. tyAM te rathanA ghoDA, mAIla be mAIla deDI gayA. subhagA ane madhukaMThe sadAne mATe adazya thayAM. harivara vAnarane paNa mUrchA vaLI. khUba reyo, bolI zakAtuM nathI, paraMtu manamAM vicAra kare che. dhikkAra che. kAmanA vikArane, huM keTale mUrkha ! subhagAnA prapaMca chevaTa sudhI huM na samajyA ! "vikAra paravaza mAnavI, samaje na sArAsAra, vikAramAM paravaza banI, bhaTake che saMsAra." che 1 che anaMtakALathI jIvane, viSayenA pariNAma. buddhi-dhana adhikAra paNu, viSayanA ja gulAma.' che che
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ 467 karmanI viSamatAne vaza thayelA jIvo, potAnuM bhaluM vicArI zaktA nathI maghavA ne cakrItharo, prativiSNu - hari - rAma. bahu zaktidhara hoya paNa, nArI pAsa gulAma." che 3 jaganA sarva padAra, jhINavaTathI samajAya, paNa nArInA cittane, paMDita pAra na pAya.' | 4 | mahApuruSe paNa pharamAve che? hayavihiNA saMsAre, mahilArUveNa maMDiaM pAsa / / bajjhanti jANamANA; ayANamANAvi bajjhanti // 1 // artha : kharekhara duSTa evA karma pariNAma rAjAe, A jagatanA jIne, phasAvavA mATe, strIone AkAra rUpa eka-pAze (jALa) banAvyo che. jemAM jANakAra -oMziyAra paNa phasAya che. ane ajANa - mUrNA paNa phasAyA che. pachI te nadInA kinArA upara, vAnaronAM ToLAM, pharatAM hatAM. harivIravAnara paNa eka moTA vAnarIonA ToLAne mAlika thayo. subhaga bhulAI gaI. ane pazugatine saMsAra zarU thayo. vAcake karmanI gati te vicAre. karma AtmAne kyAM laI jAya che? kama jIvane ke banAve che? kSaNavAra pahelA moTA rAjAdhirAjane senAdhipati, moTe laDavaiye, anekone mAnavaMta, hajAronA praNAme jhIlanAre, laDAInA medAnamAM pRthvIne dhrujAvanAra, hajArene pAlaNahAra, hari vIra. Aje vAnaranA zarIramAM vagaDAmAM, pazu jIvana jIve che. retamAM ALoTe che. lImaDA ane bAvaLa jevAM, vRkSonA pAMdaDAM khAya che. jIvane karma nacAve tema nAce che. "karmarAyanI AMkhanA, IzArA anusAra nAca kare jaga jIvaDA, bhavamaMDapa majhAra." 1 kadI nigoda mokale, kadI naraka laI jAya che devapazune mAnavI, karmAdhIna baMdhAya." 2 "pRthvI-jaLa agni vize, vAyu-vaNasaImAMya karmarAya sau jIvane, anaMtavAra laI jAya." 3 "sAte naraka jIvaDo, gayo anaMtIvAra, samudrajaLabindu thakI, vedhAM dukha apAra " 4
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ 468 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI 66 karma anAdIkALathI, Ape dukha apAra / ,, Ape talabhAra. 1 kRpA thAya teA jIvane, sukha 66 narabhava sukha tala jevaDAM, nAraka merU samAna / ,, dariyA sama jANu pazuti pAMce taNAM, dukha karma hasAve kAdI, zAkpAsyanuM beDaluM rUdana seMkaDovAra / karma taNeA parivAra. 7 zz jyAre harivIre drAkSAnA maDAnA jhuDAmAM vizrAnti levA praveza karyo tyAre, tenA aMgarakSako ane sainike, tenA rakSaNa mATe cAre bAju phelAyelA ceAkI karatA hatA. divasa heAvAthI kalAka be kalAkamAM, bahAra nIkaLavAnI kalpanA hAvAthI, badhA sainika senApati rivIranI dizA joI rahyA hatA. paraMtu ghaNA vakhata lAgavA chatAM harivIra bahAra nIkaLyA nahIM. tethI, sainikAne vahema paDyo. tapAsa karavA lAgyA. chevaTe vananiku MjamAM praveza karyo. puSpAnI zayyA khAlI paDelI joi, tethI AjubAju paNa tapAsa karI. chevaTe badhuM vana joyu. rivIra subhagA ke madhuka Da kAi paNa dekhAyuM nahIM. ratha paNa dekhAyA nahIM. doDAdoDa karI paraMtu patto lAgyA ja nahIM, tethI badhA ja sainikA udAsa cahere, peAtAnA nagaramAM AvyA, ane khanelI vAta rAjAne sa'bhaLAvI. rAjA narasundara paNa potAnA vahAlA mitra, ane senAdhipatine, Ave akALa khAvAI javAnA prasaMga sAMbhaLIne, gaLagaLA thaI gayA, raDavA lAgyA. mUrchAe AvI gaI. gheADI vAre mUrchA vaLI, vilApa karavA lAgyA. sevakAne pUchIne khAtarI karI. pati-patnI, ratha, gheADA, sArathI, badhuM kema guma thaI gayuM. khArIka tapAsa karI paNa kAMI niNaeNya thayA nahIM. tethI dezeAdeza sainikane, dutAne, guptacarAne mokalI tapAsa karAvI, paraMtu patto lAgyo nahIM. viseA gayA, mAsa gayA, ane varSA paNa gayAM. eka vAra narasundara rAjA hAthIone pakaDavA, athavA kharIda karavA, keTalu ka sainya sAthe laIne patAnI khINAmAM paDAva nAkhIne rahyo hatA. teTalAmAM eka kalAkAra. kapIenuM TALuM laIne, rAjA pAse Avyo. teNe rAjAnI pAse vAnarAne nacAvyA. je joI rAjA khUba khuzI thayo. A vAnaranA samudAyamAM ApaNI cAlu vArtAnA nAyaka, rivIra vAnara paNa hatA. teNe vAraMvAra narasuMdara rAjAne jovAthI ALakhI lIdheA. ane peAtAnu hiravIrapaNuM yAda AvyuM, ane vicAravA lAgyo. kayAM huM rAjAnA vizvAsanuM pAtra, sarva sainyanA senAdhipati hiravIra, kayAM te vakhatanu mAru puNya, ane kayAM atyAre A kalAdharanI sATInA prahAro. kharekhara kamanA udayAnI alihArI che.
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiravIrane pAchuM maLelu manuSyapaNuM 49 AvA badhA vicAro karatAM, hiravIra vAnaranI AMkhAmAMthI, codhAra AMsu cAlavA lAgyAM, ane khelavAmAM azakta rivIra vAnara, rAjAnI pAse jaI ne paDI gayo. vAnarane abhiprAya rAjA samajI zakayo nahIM, paraMtu vAnaranI AMkhA ane mukhanA dekhAvane joI ne, rAjAne ghaNI dayA AvI. rAjAne vicAra Avyo. vAnara peAtAne mahAdu:khamAMthI cheADAvavA mane prAthanA kare che. mAruM zaraNuM icche che. mATe mAre tene cheDAvavA joI e. A pramANe vicAra karIne, kevaLa yAbuddhithI, narasuMdara rAjAe, icchita dhana ApIne, kalAdharapAsethI badhA vAnarone choDAvI pAte laI lIdhA. makara narasundara rAjAe potAnA eka sArA nekarane, kapanu ToLu sAcavavA sAMpyuM. ane vAnarAne, khAna-pAna, sthAna mATe, vyavasthA goThavI dIdhI. gheADA dvivaseA pachI kArya saMpUrNa thavAthI, rAjA peAtAnA dezamAM AvyA. hiravIra vAnarane vAraMvAra pAtAnI pAse elAve che. khavaDAve che. navaDAve che. ekavAra rAjAe hiravIra vAnara mATe, vastrA ane AbhUSaNA karAvyAM. taiyAra thaIne AvyAM tyAre, bhUtakALanA snehathI vAnarane snAna karAvyuM. zarIrane sparza karatAM, gaLAmAM (subhagAe paherAveluM) nAkheluM leADhAnuM kaDu rAjAne dekhAyuM, ane kADhI nAMkhyuM. tatkALa vAnara maTIne hiravIra sAkSAta thayA. rAjA tathA sabhAsadonA Azcaya nI sAthe, ha`nA samudra ubharAyeA. leAkeA harSa ghelA thaIne nAcavA lAgyA. narasundara rAjAe, haravIrane, vAnara thavAnuM kAraNa pUchyuM. ane rivIre potAne ane subhagAne AkhA prasaMga kahI saMbhaLAvyeA. rAjAe pharIthI saMsAra zarU karavA ghaNA Agraha karyo. paraMtu harivIrane abhyaMtara vairAgya pragaTayA haiAvAthI, rAjAnA vAtsalyanA svIkAra karyAM nahIM. 46 'narabhava sukhanAM sAdhanA, lakSmI nArI doya / paNa patnI pahelI kahI, yadI satI je hAya." // 1 // 66 "te lakSmI bahu maLavA chatAM, kulaTA nArI yAga| mANasanI jiMdagI, mahA dukhanA saMyoga." // 2 // prazna : saMsAramAM sukhanAM sAdhanA e ja che. vadhAre nathI. uttara : saMsAramAM sukhanAM hajArA sAdhanA hoya che. paraMtu A badhAM sAdhanAmAM lakSmI ane patnI enI mukhyatA che. lakSmI na ja hAya teA khIjA sAdhanA maLe ja nahIM, Ave ja nahIM. ane lakSmI khUba maLavA chatAM, patnI anAcAriNI hAya, kajIALI hoya, vinaya viveka vagaranI hAya, pati pratye prema, sneha, Adara, bahumAna hAya ja nahIM. AvA mANasanA saMsAra duHkhamaya jANavA. buddhimAna, dhanavAna, paisAdAra, rAjasabhAmAM pUjAya ! mAna gamAvI, mUrkha nArInA, roja TukArA khAya /
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ 470 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI AvI jene kulaTA nArI, jIvana tenuM du:khiyuM bhArI.' che 1 | mUcchanA AMkaDA, vAMkkA rAkhI, phAMkaDA khUba phulAya ! ghera AvyA vAghaNanI pAse, rAMkaDA sAva dekhAya che jene ghera kulaTA nArI, haraNiyuM jema zikArI." jIvana tenuM du:khayuM bhArI. | 2 | chevaTe harivaranA vairAgyanI, narasundara rAjA upara paNa ghaNI chApa paDI. ane sarvasvane tyAga karI, rAjAe rANI sahita harivIra sAthe, tApasI dIkSA lIdhI. ane thoDA samaya pachI, mahApuruSa jayAnaMdakumAranA samAgama pachI, temane upadeza pAmI, TIvItarAga zAsananI ArAdhanA karI, saMsArane pAra pAmyA. A kathA munisundarasUrimahArAja viracita yAnaMda caritramAMthI lIdhelI che. iti gharanekaranA anAcAra sUcaka sAtamI kathA saMpUrNa atyAra sudhI ApaNe AjJApAlana ane svacchedAcAranAM zubhAzubha pariNAme joI gayA. have AjJAnuM svarUpa batAvAya che. praznaH mAtA, pitA, vaDIla, vidyAguruvaidya, mArgadarzaka koInI paNa AjJA phalAvatI ja gaNAyane ? uttara : upara jaNAvelA te te sthAnanA adhikArIonI, te te sthAnanI maryAdA pUratI, AjJA prAyaH phalavatI gaNAya, paraMtu sarva sthAnamAM akhalita ane vyApaka phalavatI gaNAya nahIM. vakhate kaI jagyAe pitAnA sthAnamAM paNa viparIta banavAno saMbhava khare. kAraNa ke, upara batAvelA adhikArIo, upakAranI bhAvanAvALA hovA chatAM, ajJAnI che. mehanIyAdi karmothI gherAyelA hovAthI, kayAMka svArthavRtti paNa AvI jatAM, tripRSTavAsudevanA pitA, prajApati rAjAnI peThe, mayaNAsundarInA pitA prajApAlanapatinI peThe; vijayasundarI bALAnA pitA, padmaratharAjAnI peThe, vaNakaputra kelIyAnA mAMsanI mAgaNI karanAra, atIta vezadhArI, viSaNu bhagavAnanI peThe, gAdhI nAmanA rAjA pAse satyavatI kanyAnI mAgaNI karanAra Rcika RSi (ajena kathA)nI peThe, viparIta paNa thaI jAya che. prazna : AjJA ekapAkSika phalaja ApanArI che ema te nahIMjane? uttara : sarvajJa-vItarAga ane yathArthabhASaka, zrIjinezvaradevenI AjJA ekAnta hita karanArI ja che.
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ 471 jinezvaranI AjJAne cicAra "jinaANa amRta samI, karmajhera kSayakAra, jinaANuM naikAsamI, utAre bhava pAra." 1 "karma jhera anAdinuM, rakhaDAve saMsAra, jinaANA amRta maLe, kSaNamAM muktidvAra." prazna : jinaANane artha zuM? jinaANA kone kahevAya? uttara : kuLada tavA para ghauMnAruM che pariraha parihariavvAiM, Ayaraha AryAraavvAiM // 1 // artha : sAMbhaLavA gya-sAMbhaLavuM. vakhANavA gya-vakhANavuM. tyAgavA gya hatyAgavuM. AcaravA agya AcaravuM Iti zrI vitarAganI AjJAnA cAra prakAra che. prazna: sAMbhaLavA yogya kaI kaI vastu che ke je sAMbhaLavAthI Aleka paraleka badhuM sudharI jAya ? uttara : toDavAnuM nAma zivakumAruM matharchuM sabvannubhAsiAI / bhuvaNammi paiThiyajasAiM // 1 // artha : sAMbhaLavA yogya zrI vitarAga paramAtmA jinezvara devanAM vacane che. je vItarAga vacananA sAMbhaLanArA ja hoya, teo bhAvasthiti paripAka pAmyA hoya te, cAlu janmamAM ja mekSamAM pahoMcI zake che. ane jemane saMsAra ghaNo bAkI hoya tevA, subAhukumAranI peThe, zrIpAla rAjA mayaNAsuMdarI devInI peThe, zaMkharAya kalAvatI rANInI peThe, devanAM ane manuSya gatinAM (duHkhanA aMza vagaranAM) sukha bhogavatA prAnta-pAMca bhava, daza bhava, ekavIsa bhava-vagere saMsAra bheLavIne, mekSamAM pahoMce che. sarvajJanA vacane ja sAcA arthane jaNAvanAro hoya che. prazna: jagatane bIjuM badhuM game che. zrIvItarAga devanI vANI kema gamatI nathI ? uttara : bhAgyazALI jIva? ghebara jevAM uttama pakavAnane thALa, ane viSTAnuM kUDuM be joDAjoDa mUkIne, bhUMDane chUTe mUko te bhUMDa, ghebara jevAM pakavAnone cAkhe ja nahIM ane viSTAne svAda TeSTathI mANe che. gadheDAne sAkara ke zelaDI pIrase to cAkhe nahIM. sUMghe paNa nahIM ane viSTA khoLIne khAya che. UMTanI jAtane drAkSa-zelarInA TepalA bharIne mUke te cAkhe ja nahIM. ane lIMbaDA, khejaDA, bAvaLIAo AnaMdathI khAya che, mATe ja jJAnIo kahI gayA che kedhrmraagHduraadhaanH pAparAgastu nAMgini / suraMjyA hi yathA nIliH / maMjiSTA na na tathA janaiH
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ 472 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI atha: jagatanA jIvamAM, dharma nAkhavA mATe udyama, prayAsa ke mahenata karavI paDe che, parizrama paDe che. jyAre jagatanA sarva jI vagara prayAse pApa kare che. keIne zIkhavavA jarUra ja nathI. majIThane raMga caDAvavA puTapAko karavA paDe che, ane gaLIne caDAvatAM jarA paNa mahenata karavI paDatI nathI. tema A jagatanA prANIone anaMtA kALathI, saMsAramAM vasavATa che. viSayomAM ja AtmA vasyo che. viSayo sivAya dharmane anubhava jANyo nathI, joyo nathI. pabhu zrIjinezvaradevanAM vacane, jIvone, saMsAranA rasiyA maTADIne, mekSanA rasiyA banAvavA mATe che, eTale tAtkAlika pAdharAM kema gamI zake ? bIjI ? ane bhagavAna vItarAga devanAM vacano, vicAraka manuSyonA samUhamAM, khyAti pAmelAM che. saMsAranAM ane muktinagarInAM sukha ApanArAM che, arthathI bharelAM che, aneka arthothI vyAptimaya che. mATe jarUra sAMbhaLavA yogya che. Iti AjJAnI pahelI samajaNa, tathA bIjI AjJA zrI vItarAgadevanAM vacane ja vakhANavA yogya che. tAI cia vibuhANaM pasaMsaNijjAI taha yajAiM ca / tahiciya bhaNiyAI samata - nANa - caraNAi // 3 // artha : tathA paMDita puruSone teja vItarAganAM vacane vakhANavA yogya che tathA teja zrI vItarAga AgamamAM varNana karAyelAM, ane paMDita puruSone pasaMda paDI gaelAM, jJAna-darzana ane cAritra. A traNa ane traNenA bhedapratibhede ja vakhANavA yogya che. kaI paNa vastunA vakhANa karavAthI avazya karmo baMdhAya che tyAre jainagame ane samyagadarzana-jJAna-cAritra pratye thaele rAga, tenI karAelI anumodanA, tenI karAtI prazaMsA, karmanA nAzanuM kAraNa bane che. prazna : anamedanA ane prazaMsAne artha zuM? uttara : anumodanA prazaMsA baMnene artha eka ja che. kaI paNa vastu, pachI bhale te dharmavALI hoya athavA pApavALI hoya, pitAne gamI jAya ane cittamAM sAruM mAnavAmAM Ave che, anumodane jANavI. ane te ja vastune bIjA pAse pratipAdanapUrvaka vakhANavI te prazaMsA. mATe samyagdarzana, jJAna, cAritra, A traNa vastu ane tene ArAdhaka AtmAo ja prazaMsA karavA yogya che. prazna : jenazAsanamAM te kahyuM che ke guNInA guNanI, anumodanA, prazaMsA karavI e mahAlAbhanuM kAraNa che, e vAta sAcI che? uttara : jema jhaverAtanI jAtane jANakAra jhaverI, nAnI moTI pratyeka vastunA saMgrahamAM prAyaH kamAya che. vastunI, avasaranI, grAhakanI, oLakhANa vALA mANase, potAnA badhA kAmakAjamAM saphaLa bane che. lAbha meLave che. paraMtu kAca ane hIrAne, suvarNa-pittaLane, tathA chIpa ane cAMdIne bheda samaje ja nahIM. tevA mANasanA vepAramAM prAya: lAbha
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaranI AjJAnI samajaNa ane prakAro 473 maLavAne saMbhava nathI. athavA kaI paNa vepAra ke khetI vigere AvakanA udyamenI samajaNa na hoya, tevA mANasonA te te udyame lAbha ApanArA thatA nathI. tema guNane, dezane, ke guNAbhAsane, samajatA na hoya, samajavA udyama na hoya, athavA traNene sarakhA ja samajatA hoya, tevA jInI guNonI anamedanA ke prazaMsA tene pitAne, AtmakalyANa mATe thatI nathI. paraMtu vakhate mithyAtvanuM piSaNa thAya che. bIjA aneka bheLA jIvane avaLA raste caDAve che. prazna : bhale parIkSaka na hoya te paNa guNanI anumodanAthI karma kema baMdhAya ? te samajAve. uttara : AtmAne pahelI guNanI oLakhANa thavI joIe. pachI guNanAM vakhANa ke prazaMsA thAya to cokkasa puNyabaMdha, saMvara ke nirjarA jarUra thAya che. paraMtu pittaLanA cakacakATa dAgIne joI, suvarNanA samajIne vakhANa karavAthI, ghaNuM ajJAnI AtmAo, senAnA bhAve pittaLanI kharIda karIne ThagAya, tene doSa vakhANa karanArane lAge. tema guNa hoya ja nahIM, paraMtu hiMsA vagerenA doSathI bharelA, kudeva-kugurunI prazaMsA thavAthI, hajAre mANase, tenA paMtha joIne, dharmatyAgI adharma karanArA bane, tenuM mahA bhayaMkara pApa beTI prazaMsA karanArane lAge che. mATe koInAM vakhANa karatAM pahelAM, parIkSaka thavAnI jarUra che. jinAjJAne trIjo prakAra tyAgavA gyano tyAga kare. parihariabvAiM tahA kugaivAsassa heUbhUAI / micchattamAiAiM logavirUddhAiM taheva // 4 / / artha : zrI vItarAga devanI evI AjJA che ke, mithyAtva Adi aDhAra pApasthAnako, avazya tyAga karavAM athavA mithyAtva avirati-kaSAya ane vega A cAra karmabaMdhanAM mukhya kAraNe che. mATe zakaya prayAsa karo, ane kamasara ghaTADatA ghaTADatA nirmULa nAza kare. A mithyAtvAdi 18 aMthavA cArathI ja AtmA-durgatiomAM paribhramaNa karI rahyo che. tathA lekaviruddha AcaraNo paNa avazya tyAgavA yogya che, jenA AcaraNathI, anaMtara ke paraMpara aDhAre pApasthAnakenuM piSaNa AvI jAya che. mATe loka viruddha keIpaNa kArya varjavA gya che. ApaNI pratidina AcaraNya bhAvanAmAM paNa "To vizvano bhAvavAmAM Ave che. prazna: leka viruddha kone kahevAya che te batAvo? uttara : have pachInI gAthAothI te batAvAze. jinAjJAne cUMtho prakAra AcaravA yogyanuM haMmezAM AcaraNa karavuM.
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ 474 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI AyariamvAI aNissieNa sammatanANacaraNAI | dogaccaniUDaNAI, cintAmaNi rayaNabhUAI // 5 // artha : zrItIthaMkaraparatmAee, pratidivasa, pratikSaNa, athavA pratisamaya, samyagdana jJAna ane cAritranuM ja AcaraNa-ArAdhana karavAnuM pharamAvyu` che. samyagdarzana jJAna-cAritranI ArAdhanA karanAra AtmA, durgatimAM jAya ja nahIM. A trapuTIne, mahApuruSoe, cintAmaNi ratnanI upamA ApI che, te kharAkhara ja che. koIpaNa prakAranI AzA vagara, sevAelI ratnatrayI, mekSamAM laI jAya che. meAkSamAM na jAya to vaimAnika devatvane pAme che. 64 vrate kAhamAtrepi na svargAdanyato gatiH // " artha : ratnatrayInuM mAtra eka ja divasa ArAdhana karavAthI, AtmA mekSamAM na jAya tA, chevaTa svaga mAM ja jAya che. bIjI traNa gati khaMdha samajavI. prazna : dIkSA lenArA badhA ja strI-puruSA svargamAM ja jAya che ? uttara : jema dukAna lenArA ke vepAra karanArA, badhA ja kamAya che, ema nathI. vepAra karatAM AvaDe tevA saMpUrNa anubhavI ane sAvadhAna, AtmA jarUra kamAya che. tema dIkSAmAM AcaravA yAgyamAM tanmaya ane. tyAgavA yAgyanA saMpUrNa tyAgI bane. tevA jIvA mATe uparanuM varNana samajavuM. prazna : leAkaviruddha eTale zuM? leAkaviruddhanA prakAro hoya tA batAveA. uttara : leAkaviruddha vastue AcArya bhagavAna batAve che: savvassaceva nindA visesao tahaya guNasamiddhANaM / 3nudhammadasaLa, rIDhA nayananAnuM || o || bahuvaruddhasaMgo, desAcAralaMghaNaM ceva / uvvaNabhogo ya tahA, dANAiviSagaDamannetu // 2 // sAhuvasamma toso, sahasAmatthammi apaDiyAroya | evamAiyANi etthaM, logavirUddhANi neyANi // 3 // artha : koInI paNa nindA karavI (te paNa khATuM che te pachI ) mahAguNI AtmAonI paNa nindA karavI AvA pApanuM te kahevuM ja zuM ? tathA saraLa svabhAva AtmAe dvArA thatA dAnAdi dharmAM, tenI mazkarI karavI, tevAone utArI pADavA, tevA dharma karatA khasI jAya evA pracAra karavA. anekanA pUjya puruSonI avahelanA karavI. // 1 //
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNI AtmA nindA kare nahIM ane gharmaviruddha vastunuM khaMDana te nindA nathI -45 aneka mANase jene virodha karatA hoya, athavA aneka mANasothI viruddha karIne rahenAranI, sebata karavI, dezAcAra viruddha AcaraNa karavuM, ubhaTa veza, athavA anekanI najare caDe tevAM, ghara-bAra, khAna-pAna, nekara-cAkara rAkhavA te tathA pitAnA dAna-tapazcaryA dine jAhera karavAM te. 2 che sAdhusaMta upara Apatti-duHkha muzkelI Aveto rAjI thavuM. athavA ApaNI zakti hoya to paNa sAdhu-puruSanI muzkelIo. maTADavA-TALavA prayAsa na kare. AvAM aneka lokaviruddha vartana samajavA. te 3 che prazna : niMdA koInI paNa karavI nahIM. niMdA karavI te mahApApa che. seLayuM pApasthAnaka ja niMdA kahI che. nidA na karavI keInI pArakI re, niMdA kare te jAya nArakI re." te pachI, ApaNe jaine paNa, bIjA dharmonA devenI, guruonI, ane dharmanI khulekhulI niMdA karIe chIe, te zuM A pApa nahIM? uttara : sAcI ane deSa vagaranI vAta kahevAya te niMdA nathI. ane koIpaNa kharI vastu kahyA vinA cAle paNa nahIM. jema vepArI, jenI dukAnavALo mANasa, halako banAvaTI ke bheLaseLavALo mAla; ochA bhAve vecato hoya, tyAre gharAkane, pitAnA ane joDenI dukAnanA mAlanI, samajaNa na ja apAya te vadhAre kiMmatavALe pitAnI dukAnane mAla khape ja kema ? . tema devo paNa, rAkSasone mAranArA hoya, aneka strIo ane rakhAto rAkhanArA hAya, zApa-ane AzIrvAda ApanArA hoya, tathA jagatanA pUjyasthAne birAjelA puruSe paNa, durgatimAM janArA pApI jenA jevAM, AcaNo karatA hoya, te bIjA ApaNA jevA pAmare paNa, temanuM anukaraNa karIne durgatimAM janArA bane te svAbhAvika che. tevA denA avalaMbanathI, ApaNAM karma kema khape ? tathA gurusthAnamAM rahevA chatAM, paisA TakA, baLada, gheDA, hAthI, bairI-chokarAM, jhagaDA-keraTa karatA ja hoya te pachI, gurupuruSomAM ne saMsArI manuSyomAM phera zuM? tevA guruonA avalaMbana lenArA, Atma kalyANa sAdhI zake ? kaI kavirAja kahe che ke "gurujI-gurujI bele sau, gurune ghera beTA ne vahu, gurane ghera DhAMDhAne Dhera, akho kahe Ape vaLAvo ane Ape cara." 1. rAjAnA cekIAte ke koTavALa, pite ja corIo karanArA bane te pachI, rakSaNa keNa kare ?
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ 476 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI " nagarInA rakSaka banI, cArI kare sadAya, nagarImAM vasanArane, kyAM jaI levA tyAga." 1 dharma paNa agnine deva mAnavA, snAna karavAnI jagyAne (aNugala pANImAM snAna karavuM te ) tItha kahevuM. yajJanI kriyAmAM jIvatA prANIonA heAma karavA, tene dharma mAnave. athavA devadevIo, pAse pADA, bakarA, gheTA, gAyA vagere jIvAnI kataleA karavI, tenA mAMsane devInI zeSA mAnIne khAvI, te paNa dharma mAnavA. upara batAvelA patnI-putrAvALA, abrahmacArI gRhasthAne guru mAnavA, gAyanuM pUjana karavuM. gAyanuM mUtra ane chANane pavitra mAnavuM. agninuM tarpaNa karavuM ane kAgaDAone jamADavA, jethI peAtAnA pUrvajone, te badhuM pahoMce che. Ane zrAddha kahevAya che. vaLI aputrane sugati thatI nathI. kahyuM che ke-- RNadevasya yAgena RSiNAM dAnakarmaNA / saMtatyA pitRlokAnAM, zodhayitvA parivrajet // 1 // artha : A AAka uparanI vAtAnI puSTi rUpa che. yajJA karavA vaDe devAnuM karaja cukAvavuM, gAyAnuM, putrInuM, dhananu, kSetranuM, vagere dAna ApIne, RSimunionuM karaja cukAvavuM, ane ochAmAM ochA eka putra utpanna karIne, peAtAnA pUrvajonuM karaja cukAvIne, pachI ja sanyAsa levA. putra na heAya tA piMDa kANu Ape ? saMtatinA viccheda thAya, pUrvajone piMDa na maLe teA, bicArAo kSudhAthI TaLavaLatA ane. ityAdi. aputrasya rgAta rnAsti, svagenaivacanaivaca / artha : aputranI sugati thatI nathI, svarga maLe ja nahIM. AvA deva guru-dharma nI sAcI vAta na ja kahevAya te AMdhaLe-AMdhaLAne doryA jevA nyAya thaI jAya. mATe upakArI puruSAne kahevuM paDayuM che ke : dharmadhvaMse kriyAlope, svasiddhAntArthaviplave / apRSTenApizaktena, vaktavyaM tanniSedhituM // 1 // artha : dharmanA dhvaMsa thatA hAya, zuddha kriyAnA leApa-nAza thatA hAya, potAnA siddhAntA haNAI jatA heAya, tevA vakhate zakti saMpanna AtmAe, cAkkasa khelavuM ja joIe. ane na khAle teA, te zaktisa`panna gunegAra gaNAya. niSiddha anumataM "nA nathI pADatA mATe khATuM nahIM hAya. 64 paroruSyatu vAmAvA, viSavat pratibhAtuvA / bhASitavyA hitAbhASA, svapakSaguNakAriNI // 1 //
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanI samajaNa apAya te niMdA kahevAya nahIM. ( 477 artha : bIje mANasa gusse thAya ke harSa pAme, athavA tene viSa jevuM lAge, agara amRta jevuM lAge, paraMtu ApaNe svaparanuM ekAnta kalyANa thAya tevI bhASA bolavI. chevaTe ApaNane zAsana- droha na thAya, tevI bhASA bolavI. TuMkANamAM samajavAnuM eja ke, kudeva-kuguru-kudharmanuM samarthana thatuM hoya, hiMsAdi pApanuM poSaNa thatuM hoya, jainadharma cheTe che, na nIkaLe che, AvuM bolanAra ke lakhanArane javAba na apAya te, te ajJAnI, Darapoka athavA zraddhA vagarane gaNAI jAya. AvI vAtone sAcA svarUpamAM lakhavI, ke belavI, te niMdA nathI. paraMtu yathArthavAdanuM pratika che ema jANavuM. praznaH svapakSamAM keInA avarNavAda bolavAthI karma baMdhAya che, A vAta to sAcIne? uttara : avaguNothI saMsAra bharelo che. A pAMcame Are che. cothA ArAnA mahAmunirAje jevuM A kALamAM cAritra, azakya che. te paNa A kALamAM evA evA mahApuruSe thayA che ke, jemanA cAritrya cothA ArAnA munirAje jevAM hatAM. Aje paNa kaI kaI khUba AtmAthI jIvo, ghaNuM utkRSTa cAritra pALatA dekhAya che. A kALamAM ame pALIe chIe te ja barAbara che. AvuM bolanArA vItarAganA mArgane samajyA nathI. athavA chupAvanArA che. A kALanA munipravane AcaravA gya paNa dhyAnamAM rakhAya nahIM. ane kevaLa muni vezane, ArAdhanA mAnI lenArAonI vAtone, kheTI kahenArA niMdaka kahevAya nahIM. bedarakArIthI ke, bhUlathI, mArga bhUlA paDelAne, mArga bhUlA paDelA kahevAya te niMdA kema kahevAya? vaLI mahApuruSonAM vAkyo vAMco: ceiadavvaviNAse, isidhAe pshynnssuddaahe| saMjaicautthabhaMge, bhUlaggI bohilAbhassa // 1 // atha: AkhA jagatanA ekAnta upakArI gurupuruSe pharamAve cheke, caityanA dravyane vinAza karAvanAra heya, RSine ghAta thatA hoya, arthAt jena munine ghAta karanAra, pravacana-jainazAsananI niMdA ke nirmAlyatA karanAra-karAvanAra, ane sAdhvInuM caturthavrata bhAMganAra ke bhaMgAvanAranI badhi, jainadharmanI prApti thaI hoya temAM, agni mukAya che. prazna: keTalAka kahe che ke, caityadravya eTale devadravya. eTale zrIvItarAganuM dravya. A artha thAya zuM A vAtamAM vada tyAghAta jevuM nathI lAgatuM? vItarAga eTale rAgadveSa vagaranA de, vItarAga pite dravyane aDe ja nahIM. cakravartInI Rddhi paNa choDIne nIkaLyA che. teo sarvakALa akiMcana ja rahyA che. ane hoya che. eTale vItarAganA nAma upara dravyane vaLagADavuM, te vyAjabI nathI niraMjana nirAkArane dravya hoya ja zA mATe? uttara H bhagavAna jinezvara de vItarAga ja hoya che. ane rahevAnA che. devadravyane ane jinezvara bhagavaMtene kaze saMbaMdha nathI, paraMtu, thoDo vahevAra mArga jANanAra ke vicAranArane AvI bhramaNa AvatI nathI. ane AvI hoya te paNa nIkaLI jAya che.
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ 478 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI juo, prabhujI kevaLajJAna pAme che. tyAra pachI turata ja, samavasaraNa thAya che. devatAo samavasaraNanI racanA kare che. temAM bahArathI pahele kIle cAMdIne banAve che. tenI upara taddana suvarNanAM kapIzirSa-kAMgarAM hoya che. vacale kale taddana suvarNane, tenI upara kapizirSa taddana ratananAM hoya che. tathA taddana aMdarane kIla, ratanamaya hoya che. tenAM kapizirSa-maNimaya hoya che. aMdarane bhUbhAga-paMcajAtinA ratnothI bAMdhe che. vacce vacce mahAratnathI banAvelI vedikA hoya che. tenI vaccovacca de cityavRkSa banAve che, tenI cAra dizAomAM, pUrva- pazcima-uttara-dakSiNa, devo ratnamaya cAra sihAsana goThave che. pUrva dizAnA siMhAsana upara besIne, prabhujI saMsAranI asAratAmaya dezanA Ape che. ane eka jana sudhI badhI dizAo-vidizAomAM beThelA, cAranikAyanA deva, devIo, sAdhuo, sAdhvIo, zrAvaka, zrAvikAo, bAra pasaMdAo prabhujInI dezanA sAMbhaLe che. dezanA ApIne jinezvara devo, izAna khUNAmAM pahelA (aMdarathI) bIjA kalAnI-vacce devachaMdAmAM padhAre che. rAta divasa ke ghaNA divaso prabhujI temAM ja rahe paNa che. ahIM AvanArA dezanA sAMbhaLIne ghera janArA, ema ja le che ke, ame prabhujInA samavasaraNamAM dezanA sAMbhaLavA gayA hatA. A samavasaraNane prabhujInuM samavasaraNa ja kahevAya che. mANaso ane devadevIo prabhujInuM, tIrthaMkaradevanuM, vItarAganuM samavasaraNa ja kahe che. vaLI A samavasaraNa lAkha jinAlaya baMdhAvI zakAya tevuM, mahAkImatI, ratna ane suvarNarajatanuM baneluM, cAre bAju ekajana vistAravALuM hoya che. A vastu navIna nathI. anaMtakALanI zAzvatI ja che. tathA RSabhadeva svAmI thayAne Aje eka koTAkoTI sAgaropama eTale kALa thayo che. ATalA gALAmAM. 24 jinezvaradevanA tIrthomAM, asaMkhyAtA kevalIbhagavaMta ane caudapUrvadhara vagere jJAnIbhagavaMta thayA che. te te mahApuruSonA upadezathI, A bharatakSetramAM zatruMjayAdi tIrthomAM, ane rAjagRhI, ayodhyA, mathurA, dvArikA, sAvasthI, kauzAMbI, banArasa, kAkaMdI, bhaddilapura, siMhapurI, caMpApurI kAMpilyapura, ratnapurI, hastInApura, mithilA ane vizALa ujajayinI vagere nagarIomAM, koDa jinamaMdire thayAM, nAza pAmyAM ane navIna thayAM che. A badhA sthAnamAM jinezvaradevanuM samavasaraNa zabdaprayoga thAya che. jinezvaradevanAM maMdire paNa bolAya che. jainamunine upAzraya bolAya che. AvA badhA prayogo thavAthI, zrIvItarAga dene parigrahanA doSa lAgyA nathI. navAM karma baMdhAyA nathI ane mekSamAM padhArI gayelA pAchA AvatA paNa nathI. jema ahIM samavasaraNa, jinAlaya upAzraya pahelAM joDAyelA zabdo, ArAdhakonI oLakhANa mATe, ApaNe saMsArI jIe, TharAvelA che, tethI te te sthAna sahelAIthI oLakhI zakAya che. te pramANe jinAlane sAcavavA mATe bheguM thayeluM dravya jinadravya kahevAya che. te dravyathI mekSamAM padhArelA tIrthakaredevene parigrahane deSa lAgato nathI. ane prabhujInI vItarAgatAne kalaMka paNa lAgatuM nathI.
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinAjJAnI samajaNa. ane jinAlayA aMgenA vicAra 479 prazna : teA pachI jinezvaradevAnA nAma para lAkhA ane kroDA bhegA karavAnI jarUra zI ? uttara : prabhujInA nAma upara paisA bhegA thatA nathI. paraMtu jINu thayelAM ane thatAM, jinAlayeAnuM samArakAma karavA mATe, tathA ArAdhakA vadhe tyAM navIna ma Mdira banAvavA mATe, jinadravyanI vRddhi karavI e paNa, ArAdhanAnA eka mArga che. jinadravya che teA ja, hajAro jinamadironI hayAti ane AbAdI che. jinamaMdirA jagatabharamAM hAyatAja AMzika paNa dharmanI ArAdhanA TakI rahIche. TakIraheche. jinadravyano abhAva thaI jAya teA, jinama Mdira ane jinapratimAnIhayAti bhayamAM mukAI jAya, e spaSTa samajAya tevuM ja che. ane jinama MdirA savathA nahIMja hAyatA, dharma paNa jokhamamAMja mukAyA samajavA. Aje bIjA dharmomAM, dhama sthAnAmAM mUkAtuM dravya, khAvAe ke brAhmaNA khAI jAya che. tevA dharmAMnAM dharmAM sthAnAmAM, vikAsa, prakAza, svacchatA kazuM heAtuM nathI. jyAre jaina tIrthomAM ATalI suMdara svacchatA ane AkhAdI dekhAya che, tenuM kAraNa bhaktaleAkeAne, devadravya khAvuM khapatu nathI. ane mATe ja dinapratidina vadhelA dravyeAthI, jirNoddhAra zakya bane che. marAmatA thayA kare che. hajAro jinama'dvirA jaLavAI rahyAM che. prazna : Aje keTalAka saMpradAyeA mUrtine bilkula mAnatA ja nathI. temane dharmanI ArAdhanA na ja hAya ? uttara : prakArAntarathI sthApanA badhAya mAne che. musalamAne pratimA mAnavAnI nA pADe che. te paNa tee makkA-madInA tItha ne mAne che. A e bhUmie mahamadapegaMbaranA janma ane maraNa sthAnAne tamAma musalamAnA peAtAnuM dhama sarvasva tarIke svIkAre che. hajAro musalamAnA yAtrA (huja ) karavA jAya che. khAjA ane memaNukAma ( musalamAnonA peTAbheda ) kheAjAkhAnAne svIkAre che. tene dharma sthAna mAne che. A samAjITA dayAnaMdasarasvatInA janmasthAna TaMkArAne tItha jeTaluM mahattva Ape che. dayAnaMda sarasvatInA phoTAne page lAge che. hAtha joDe che. ApaNA sthAnakavAsI bhAIe upAzrayamAM pUjyanI gAdIne mAne che. vyAkhyAna pIThane puThuM lagADatA nathI. peAtAnA (sthAnakavAsI munirAjenA) phATA paDAvyA che. pustakAmAM hajAra nakalA sAdhue ane zrAvakAnA phATA chapAelA meAjUda che. prazna : jaDapratimAne mAnavAthI lAbha zuM ? uttara : sthAnakavAsI sAdhu mahArAja kALadharma pAmyA pachI AtmA cAlyeA jAya
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ 480 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasA che. te paNa teo temanI mAMDavI-pAlakhI banAve che. muninA zaba-maDadAne, badhA sAdhusAdhvI gRhastha paNa page lAge che. zaNagAre che. A maDaduM paNa jaDaja che. ApaNA A kALanA muninA zabane page lAgavAthI ane darzana karavAthI, bhaktavarganuM kalyANa manAyuM che-to pachI jagatanA ajoDa upakArI, jinezvara devanI mUrtine, ne page lAgavuM, na mAnavI A kevuM DahApaNa? prazna : paraMtu vItarAganI pratimA banAvI, tenI upara pANI DhaLavuM, caMdana carcavuM, phUla caDAvavAM, A zuM vyAjabI che? uttara : A pramANe ja Apa zrImAne sthAnakavAsI sAdhu mahArAjanA maDadAne navaDAvo che. pAlakhImAM besADe che. vastra paherAve che. page lAgo cho. thAya teTalA ThAThamAThanI ujavaNI ujave che. A kALanA sAdhu saMte karatAM jinezvaradeve anaMtaguNI ane mahA upakArI puruSe che. praznaH pratimA na hoya te nukasAna zuM ? ane pratimAnI hAjarIthI phAyado zuM? uttara : jema bhUtakALanA vikramAditya-kumArapAla-pratApa rANuM zivAjI chatrapatiakabara-auraMgajheba-alAuddIna vagerenAM pheTA ke bAvalAM jevAthI, te te vyaktionI udAratA-zauryatA-dharmaparAyaNatA-kSAtravaTa - abhimAna - dezaprema - dharmajhanuna - vagerenuM bhAna thAya che. tema bhagavAna vItarAgadevenI pratimAne, ubhA ke beThA jovAthI, bhagavAna vItarAganI vItarAgatA, samajavAnuM AkarSaNa prakaTe che. vItarAga kevA hatA, tenA, AtmAmAM sAcA saMskAra paDI jAya che. vItarAga mudrA dekhavAthI, vAraMvAra jovAthI, hajAravAra jevAthI, AtmAmAM vItarAgatA AvavAne prAraMbha thAya che. kahyuM che ke, "vItarAgaM janodhyAyan, bhajate vItarAgatAM / IlikA bhramarIdhyAnAd bhramarIjAyate kramAt // 1 // artha : zrIvItarAga paramAtmAnuM dhyAna karato AtmA, pite, vItarAgadazAne prApta kare che. jema bhamarIe lAvelI IyaLa, bhamarInA gaNagaNATa sAMbhaLI, maraNa pAmI, te ja bhamarInA dhyAnathI, traNa iMdriya marIne cAra iMdriya bhamarI bane che. keIe prazna karyo che ke zrIvItarAga kevA hoya che. tene uttara maLyo ke zrIvItarAga devenI pratimAjIne joI lyaH zrIvItarAga deve-hubahuba A pratimAjInA jevA ja hoya che. A pratimAnI samajaNa ane saMskAra barAbara paDelA hovAthI, teNe zrIvItarAga, tIrthakaradeva athavA kevaLIbhagavAnane joIne oLakhI lIdhA. ahIM eka dRSTAnta jaNAvAya che. eka nirjana jaMgalamAM paradezI musAphara, bhUle paDele kSudhA ane tRSAthI, pIDAto hate. tene sudhA tRSA ghaNu lAgavAthI, ghaNo
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAganI pratimAne vAraMvAra jovAthI, vItarAgatAne abhyAsa thAya che 481 muMjhAyele jaNAto hate. tevAmAM tene e ja jaMgalano anubhavI manuSya maLe. tene pelA musAphare, pitAnI duHkhanI vAta jaNAvI. tyAre anubhavI musAphare, dilAso ApI kahyuM ke, ATalA jaMgalamAM, khAvA-pIvAnI kazI vastu maLavI azakya che. paraMtu A jaMgalamAM, gheDA AgaLa cAlaze te, vanavAsI gAyonAM ToLAM jovA maLaze. te gAye ghaNI ja garIba hoya che. mANasane joI pAse Ave che. tene paMpALavAthI khUba vAtsalya batAve che. tene stane=AMcaLe vaLagI paDaze te, pAMca miniTamAM peTa bharAI jaze. kSudhAtRSA nAza thaze. zarIramAM zakti ane baLa Avaze. musApharane praznaH meM jiMdagImAM gAya kevI hoya te joI ja nathI. mATe gAyane oLakhavAnI nizAnI zuM? anubhavI bhAIno- uttara: bhAI, A tamane nizAnI batAvuM, kahIne musApharane najIkanA zivajInA devAlayamAM laI gaye. ane mahAdevajInI sAme rAkhele, mahAdevajIno piThIo. batAvyuM. ane kahyuM ke AvA paga, AvAM ziMgaDAM, AvuM galakaMbala, AvI khUdha, AvuM zarIra, hoya tene, tamAre samajI levuM ke, A gAya che. mAtra teNIne pAchalA paga pAse cAra AMcaLa vadhAre samajavA. musApharane pattharano poThIo jevAthI, gAyane oLakhavAnA saMskAra maLI gayA. ane AgaLa jatAM gAya paNa jovA maLI ane tenA kahevA pramANe paMpALa vagere karavAthI, paga nIce besI AMcaLamAMthI dUdha meLavI potAnI sudhA-tRSA-parizrama-maTADI musApharImAM sukhI thayo. upanaya jema ajANyA jaMgalamAM, paradezI bhaTaktA musApharane, anubhavI manuSya, gAyanI oLakhANa, ane gAyane oLakhavA, mahAdevajInA piThIAnI oLakhANu, batAvavAthI, sAcI gAyanI, oLakhANa karavAmAM madada maLI. tema ahIM guru mahArAjanA Agama vyAkhyAno sAMbhaLI, zrI vItarAga devenI zAzvatI-azAzvatI pratimAjInAM, darzana-vaMdanapUjana karanArAo, janmAntaramAM sAcAM vItarAga denAM paNa darzanAdi pAmI zake che. ahIM jinapratimAnA darzanathI pAmelA AtmAnI kathA lakhAya che. keI eka nagaramAM, zrI vItarAga zAsana ArAdhaka, bAra vratadhArI, eka zrAvaka rahetA hatA. teo bAre mAsa sAmAyika-pratikramaNa-pauSadha-jinapUjA-vyAkhyAna-zravaNa-abhayasupAtra-anukaMpAdAnamAM sarvakALa sAvadhAna hatA. parivAramAM paNa dharmanI ArAdhanA hatI. phakta temane ekane eka putra, dharmathI vimukha hatuM, pitA avAranavAra tene vyAkhyAna zravaNadi mATe, preraNA karatA hatA, paraMtu tene badhuM kaMTALA jevuM lAgatuM hatuM.
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ 482 # 1/wwwwwwwwwww w www - jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI - AkhI jiMdagI tenI barabAda na thAya, tenI khAtara pitAjIe, pitAnA gharanA pratyeka bArasAkha upara, zrI jinezvara devanI pratimAjI ketarAvI hatI. ane putrane vagara IcchAe paNa, divasamAM seMkaDo vAra jinezvara devenI, AkRtinAM darzana thatAM hatAM. A prazna : AvI rIte gharanA bArasAkha upara jinapratimA karAvavAthI, strIo vagerenI apavitratAthI, AzAtanA thayA vagara kema rahe? . uttara : zrI jainazAsanamAM, caityenA pAMca prakAra batAvyA che. zAtacaitya cAranikAyademAM ane tirthAlekanAM asaMkhyAtAM anAdianaMta zAzvataai jANavAM. sAdhAraNacaitya AkhA gAmanuM eka jinAlaya. nizrAcaitya ekagacchanuM eka vyaktinuM citya. bhakticaitya gharaderAsara vaLI maMgalacaitya bArasAkha uparanuM katareluM caitya. A prazna : amAro prazna e ja che ke pratyeka bArazAkha upara pratimA karAvI zakAya che. to Aje koI pitAnA kuTuMbane dharmanA saMskAra vadhAravA, jinezvaradevanA phoTA rAkhe to, AzAtanA kharI ke nahIM? uttara : bArazAkha upara pratimA ketarAvAya che, ane te sthira che. AvuM pratyeka bArazAkha upara pratimAjI bhagavAna karavAnuM varNana, prAcIna mathurAnagarI vagerenuM, itihAsamAM prasiddha che. jyAre AjakAlanI chabIo-phaTAo cala che. eka sthAnathI te bIjA sthAnAntara laI javAya che. bahu alpakALamAM, phATI paNa jAya che. paraMtu maDhAvIne, jaDAvIne, kaMI pitAnA gharamAM jAhera sthAna upara, rAkhe te vadhu jaNAtuM nathI. pratimAjI, kerelI ane citarelI barAbara ja lAge che. phaTAo tevA hovA joIe ke, ghaNe kALa sacavAI rahe. nAza na pAme. ghaNA bheLA jI AzAtanAnA nAme ArAdhanA kheI bese che. pheTA paNa ghaNA UMcA rahe te ja vadhAre sAruM che. che. zeThane nAstika putra, AyuSa pUrNa karI, marIne, lavaNa samudramAM maccha thaye. keTalAka kALa pachI, teNe samudranA vasavATamAM, macchIpaNAmAM, pratimAjInA AkArano, eka maccha joyo. jovAnI sAthe-uhApoha-manamAM saMka9pa-vika95 thatAM, jAtismaraNa jJAna thayuM, ane pitAne gaye manuSyabhava dekhAyo. aphasesa ! kyAM mAre manuSyabhava ! kevuM suMdara AryakuLa! dhamAM mAtA-pitA, ahiMsAmaya maDAdrA~nuM AcaraNa, kaMpAnA avatAra, samatAnA samadra, vItarAgadeva ane A saMsAra samudrane pAra pamADanAra, ArAdhaka ane suguruonA sarvakAlIna darzana-vaMdanavyAkhyAna-zravaNa Adi sAdhanA Dhaga hatA, paraMtu nirabhAgI, adhama mArA AtmAe, pitAnA vacanane Adara karyo ja nahIM. tethI huM A pApanI khaNasamA, pazu avatAramAM paTakAyo chuM.
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ 483 jinezvaradevonI pratimAne samajavAnI dalile. te ja arthane jaNAvanAra loka tAtAdezavazAdapIha nRbhave. natvaM mayArAdhitaH / tenAhaM bhavasAgare nipatito'mbhAdhaumahApAtakI / / tattrAyasva ! jinendra ! mAmazaraNaM, sarvajJa bimbAkRtIn / mInomInavarAn namaskRtiparo jJAtiraskRteH carthatha 2 bhAvArtha H gayA manuSyanA janmamAM, mArA ekAMta hitaciMtaka pitAjInI vAraMvAra preraNA thavA chatAM, adhama AtmA evA meM, tamane najare jevA chatAM, hAtha paNa na joDyA. ApanA pratye bahumAna AvyuM ja nahIM. ApanA guNane samudAya huM samajayo ja nahIM. AkhI jiMdagI khAvuM, pIvuM, ramavuM ane vAsanA vikArene piSavAnA kAraNathI huM, manuSya janma hArIne, corAsI lAkha yonimaya, saMsAra samudramAM, paTakAyo chuM. ane have sarvakALa bAre mAsa rAtadivasanA vibhAga vagara, nAnA nAnA jInA prANo laIne, piMDa pUravAne vyavasAya karIne, koDe abajo jIvonA prANIne barabAda banAvIne, mahA pApanA poTalA bAMdhIne, saMsAranI rakhaDapaTTImAM cAlyo jaIza. tethI he jinendra mAruM rakSaNa kare. ane azaraNa evA mane zaraNa bane. AvA vicAra karatAM temachAtmA sarva jIvonI hiMsAnA paccakhANa karIne, prabhujInI pratimAnA AkAranA macchone praNAma karato marIne, jAti smaraNa thavAthI, prakaTelA vivekanI sahAyathI, zrI vItarAga devenI pratimAnA dhyAnathI, te lavaNa samudrane macha-zeTha putrane AtmA devagatimAM gayo. A prazna : AtmA cetana che. arUpI che. tene jaDa pratimAnA AlaMbanathI lAbha thAya e gaLe UtaratuM nathI ? uttara : saMsAra ghaNe bAkI hoya, mahAmithyAtvanuM khUba jora hoya, pUrvagraha majabUta thayelA hoya, kuguruothI yugrahIta hoya, tevAone kutarko ghaNuM thAya che. AgamanI vAta ke sAcI yuktio paNu, gaLe utaratI nathI. temAM Apa zrImAnane guno nathI. paraMtu Apa mahAzayamAM ThAMsIThAMsIne jAmelA, mahAmithyAtvanA deSano ja gune che. bhAIzrI! pramANazAstra prasiddha parokSapramANanA peTA bhedamAM, eka pratyabhijJAna nAmanuM pramANa kahela che. "tatava zAnaM prathamaNA tattA ane IdaMtAne samanvaya karI ApanAruM jJAna pratyabhijJAna kahevAya che. A pratyabhijJAnanA tiryakra sAmAnya ane urdhvatA sAmAnya evA be bheda che. jema eka kaI vIza varSanI vayamAM joyelo mANasa, ghaNu varSe pAMtrIsa-cAlIsa varSanI vaye maLe tyAre, teja A devadatta AvuM jJAna pratyabhijJAna urdhvatA sAmAnya kahevAya che. tathA joDakA bhAI paikI ekane joyo hoya, ane thoDA vakhata pachIthI, bIjAne jatAM, tenA jevo A tene bhAI che, AvuM jJAna pratyabhijJAna, te tiryakra sAmAnya jANavuM.
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ 484 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI vaLI AjakAla kaI manuSya maLela na hoya, paraMtu temane pheTa vAraMvAra jonArane te vyakti cokkasa oLakhAI jAya che. te udarvatA sAmAnya kahevAya che. jemake gAMdhIjI, javAharalAlajI, saradAra paTela, morArajI desAI vagerene, kyAre paNa nahi jenAra mANasa, temanA vAraMvAra pheTA joyelA hovAthI, A badhI vyaktie vidyamAna hoya te, rUbarU jeIne, keIne paNa pUchyA sivAya, A sarva vyaktione jarUra oLakhI zake che. AnuM nAma ja, te ja A (pratyabhijJAna) kahevAya che. jema ajANelI vyaktinA phoTAnA paricaye, te vyaktinI oLakhANa sulabha bane che, tema zrIvItarAgadevenI pratimAjInA, atiparicayathI, zrIvItarAga paramAtmAnI oLakhANa paNa hAthamAM rahelI vastunA jevI, pAkI jANItI banI jAya che. prazna : zuM atyAra sudhI vItarAgadevenI sAkSAt mulAkAta, athavA pratimAjInA darzana, jyAre paNa nahi thayAM hoya? uttara : vakhate hajAro lAkho karoDevAra, yAvat anaMtavAra paNa thayAM hoya to navAI nathI. prazna : to pachI atyAra sudhI, sAkSAt vItarAganI oLakhANa, ane arpaNabhAva kema thaye nahi hoya? uttara : bajAramAM pharanAra mANasa, hajAre ke lAkho cIne AMkhothI jue che te paNa, pitAnI abhISTa vastu sivAya, keIne oLakhate nathI, yAda rAkhatA nathI. rasa anubhavatA nathI. tema ApaNu A jIvane, sAkSAt tIrthaMkaradeva paNa maLyA hoya, jinapratimA paNa jevAI hoya, paraMtu temanI oLakhANa na thavAthI, pUjyabuddhi ke tArakabuddhi na AvI. ane oLakhANanA ja abhAve raTaNa, AvyuM ja nahi. mATe Aja divasa sudhInAM darzana paNa, yugAhIta sthAnakamArgInI paDosamAM rahelA jinAlayanI eLakhANa jevAM ja banyAM haze? praznaH buddhagrAhata eTale zuM ? budvrANata kahevAya chene? uttara : "bulsAhIta narane yadi, deva cAra nikAyA samajAvA udyama kare, lAbha karazo nava thAya." 1 vaLI bujhAhItane artha, abhigrahita mithyAtvavALo, e artha samajavo. eTale guNa avaguNane vicAra kare ja nahIM, kaI vyAjabI dalIlo sAMbhaLe ja nahIM paraMparAthI cAlI AveluM sAcuM, zuM amArA pUrvajo mUrkha hatA? temaNe karyuM teja
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ budagAhItane samajavA mATe eka bAvAnI kathA '485 barAbara che. ame paNa teja karIzuM. parIkSA kare nahIM. keInI vAta sAMbhaLe nahIM. vAta karanAranI pramANikatA paNa vicAre nahIM, tevAone budugrahita samajavA. buddagAhItane samajavA mATe eka bAvAnI kathA jaNAvAya che. kaIka madhyama keTinA eka gAmamAM eka bAvAjI bhikSA vRtti karatA hatA. zraddhALu loke taraphathI leTa-anAja-vRta-vastrAdi bhikSAmAM maLatuM hatuM. bAvAjI potAnA nirvAha pachI, vadheluM vecIne, pisA karI letA hatA. tathA teja gAmamAM eka senAra sAthe, bAvAjIne mitratA baMdhAI hevAthI, bAvAjI potAnI kamANu badhI ja suvarNakArane ghera thApaNa tarIke rAkhatA hatA. cha bAra mAsa jatAM, bAvAjI pAse so rUpiyA bhegA thayA. pachI sonAra bAvAjIne paisA upADI levA vAraMvAra kahevA lAge. bAvAjI bicArA gabharAyA. bAvAjI kahe che bhAI! huM paisA laI jaIne kyAM mUkuM ? mAre gharabAra-dukAnachAparuM kazuM nathI. saguM paNa nathI. suvarNakAra kahe che bApajI! tamArI vAta sAcI. paraMtu huM tamArA saMtapuruSanA paisA have eka divasa paNa, rAkhIza nahIM. kAraNa tamAre ekalAne paMDa. kAle tamAruM AyuSya pUrNa thAya te, gAmanA loko mane vaLage. mATe bApajI! have eka kSaNane vilaMba karyA vinA, tamArA rUpaiyA so laI jAva. bAvAjI kahe che paraMtu mAre muMkavA kyAM. koIka rasto batAvo? suvarNakAra kahe che keIka pramANika sonI pAse, daza telAnuM eka majAnuM hAthamAM paheravAnuM kaDuM karAvI le ! bAvAjI kahe che tame pote ja mArA jANItA che. pramANikapaNa che ja, tame karI Ape ! senAra kahe che bApajI! AgAmamAM mAruM sAruM bolanAra eka paNa mANasa che ja nahIM. bIjAnuM taddana khoTuM hoya to paNa vakhANe ane mAru tadana sAcuM hoya to paNa khoTuM TharAve. eka be evA hoya to ThIka! paraMtu mAruM te AkhuM gAma virodhI che. mAre ane Apane bApa beTA jevo saMbaMdha, bagaDatAM vAra lAge nahIM. jagatamAM dhana jevI kajIALI cIja keI nathI. "bhAIbhAI dhana kAraNe, laDI keraTe jAya ! putra eka ja mAtanA, dhana kAraNa jhagaDAya." 1
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ 486 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI jagamAM je je pApa che, khATAM kArya badhAMyA vyasana-jhagaDAne keraTa , lakSmIthI ja sadhAya." 2 "saMta maTI durjana bane, yAgicitta palaTAya ! mitra maTI zatru bane, lakSmIne ja pasAya." 3 "sajjanane durjana kare, durjana saMta gaNAya, cAra-jugArI lAMciyA, lakSmIdhara pUjAya." 4 suvarNakAra kahe che. bApajI! lAkha vAtanI eka vAta, sonuM daza rUpIe to maLe che, kaI sArAne sAthe rAkhI. daza tolAnuM hAthanuM kaDuM karAvI lyo. sanI=mAre hAthe ghaDuM to huM te, ghaDAmaNa paNa na lauM. saMtanuM mAre khapatuM haze? bAvAja=AkhI duniyA tamAruM bhale vAMkuM bole, paraMtu mAre kahuM tamArI pAse ja karAvavuM che. bIje nahIM. senI= bApajI ! pArakhAM jeIne pachI karaje. sonIe bAvAjIne barAbara pitAnA pakSanA banAvIne, daza tolA upara vAla be vAla vadhAre, taddana cekhA suvarNanuM kaDuM banAvIne, bAvAnA hAthamAM AvyuM. bApajI ? hajI jovAnuM epavAnuM bAkI che. mAruM nAma ApyA sivAya, kaDuM gAmanA jANakArone, batAvI juo. bAvo bicAre ajJAnI, suvarNanuM kaDuM laI, AkhA gAmamAM batAvI Avyo. khAvI joyuM, badhAe eka ja avAje vakhANyuM. kiMmata paNa barAbara che ema kahyuM. jovAnuM ane epavAnuM bAkI che mATe, sonIe suvarNanuM kaDuM laI lIdhuM. ane tevuM ja teTalA vajananuM, pittaLagALIne eka kaDuM banAvI, opa caDAvI bAvAne ApyuM. sonAnuM pate chUpAvI dIdhuM. sonAra lyo bAvAjI, kevuM sUryanA kiraNa jevuM cakacakATa che ne? bAvo=AkhI duniyA game te bele! mane pitAne tamAre alpa paNa avizvAsa nathI. duniyA to doraMgI che. Aje Ama bole. kAle kema bole? sonI=paNa bApajI parIkSA te karavI joIe juo, gaI kAle Aja senAnuM kaDuM, mAruM nAma kahyA vagara, gAmanA lokone batAvI AvyA. ane lekee senAnuM ja che,
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyANatine samajavA mATe eka bAvAnI kathA. 487 ema ja kahyuM. paraMtu have peluM mAruM nAma ApIne kaDuM batAvaje. badhA pittaLanuM na kahe te, mane phiTakAra Apaje. bA=bhAI have mAre kAMI parIkSA jevI nathI. parIkSA jevA jAuM to vahemamAM paDavuM paDe. mATe ThAmaThAma vAraMvAra pUchavuM sAruM nahIM. senAra nahIM bApajI, mArA sagana, ekavAra dazapAMca jaNane, mAruM nAma paheluM ApI, batAve che, tamane gAmanA lokenI IrSAnI samajaNa paDI jaze ! sonInA ati AgrahathI, sanInI zIkhavaNI anusAra, daza-vIza jagyAe kaDuM batAvyuM. badhAoe bilakula pittaLanuM, taddana khoTuM che, tamane ThagyA che, ema kahyuM. paraMtu bAvAe keInuM kahevuM sAcuM na mAnyuM. uparathI lekane gALo dIdhI. belato gayo. Apa loke badhA mArA mitra senInA duzmana ja che. gaI kAle senAnuM kahenAra, Aje tame pote badalAyA che. kaDuM te enuM e ja che. ItyAdi- senI ziyALane kAgaDa, jugArI cera ne jarA sudhAryA nava sudhare, karo koDaupakAra." hajAro mANasoe kaDuM pittaLanuM kahyuM, paraMtu bAvAe keInI vAta sAcI mAnI ja nahIM. vAdIne prazna : jaDa vastumAM, jinezvaradeva, tAraka, vItarAga tarIkenI kalpanA kema thaI zake? mUti e te vAstavika jaDa ja che ne? . uttara : bhAgyazALI jIva ! saMsAranA badhA vahevAre jaDa- zarIrane athavA pudgalane ja anusarIne che. jyAM sudhI AtmA pote azana, pAna, khAdima, svAdima, vasati, vastra, pAtra, auSadha vagere vastuonA avalaMbana vinA rahI zakto nathI. tyAM sudhI upayogI badhA vahevAra UbhA rAkhavA paDaze, ane vahevAre te badhA zarIranI sAthe saMkaLAelA che. zarIra pite jaDa che. zarIranA kAraNe ja athavA jaDasvabhAva evuM je puNya tenA ja kAraNe cakravatI, vAsudeva, prativAsudeva, baladeva, naravara, lakSmIdhara nAmo banyA che, ane cAle che. puNyadravyanI sahAyathI baMdhAyelA jina nAma karmanA udayathI zrIjinezvaradevanI dezanAthI, gaNadharadevonI dezanAthI. hajAre, lAkho, koDe, abajo saMkhyAtA, asaMkhyAtA jIvo dharma pAme che. puNya vagaranA (mahAguNa hovA chatAM ) keTalAka kevaLI bhagavaMtonI dezanA thatI nathI. temane keI oLakhatuM paNa nathI. mahAguNI ane puNya vagaranA, anaMtA kevaLI bhagavaMto, mokSamAM gayA che. temanAthI apaguNa paNa, sUri-vAcaka, ane munio, bhAvacAritra ane puNyanI sahAyathI, hajAro lAkho chone, ratnatrayInI prabhAvanA kare che. puNya sAmagrI paNa jaDa vastu che. pApa ane puNya, bane jaDa vastu che, ane jIvane duHkha ane sukha Ape che.
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ 488 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANa sAI AThe karmo paNa jaDa vastu ja che. ane jyAM sudhI jIvAtmAmAM sahajAnaMdI dazA na Ave tyAM sudhI, zarIrane upayogI vahevAnuM, thoDuM ke vadhAre paNa prayojana rahevAnuM che ja. vaLI jaDa padArthanuM nAma AgaLa dharIne, prabhujIne sthApanA nikSepe uDAvI denArA, bhAgyazALI jIvone pUche ke, ekalA nizcayane avalaMbaze te, sUri vAcaka, ane sAdhupada paNa nahIM mAnI zako. kAraNa ke badhA jIva siddha bhagavaMte jevA ja che. sAdhuveza e paNa, sthApanA ja che, AkAra che, amuka vastro vaDe banAvelo veza-AkAra e paNa jaDa che. ApanI pAse raheluM rajoharaNa ane mukhasikA paNa jaDa che. ApanA zarIrane namaskAra nathI. mAtra rajoharaNa muhapatti ja pAse hovAthI ApaNane namaskAra thAya che. e muhapatti na hatA tyAre ane hamaNuM paNa odho muhapatti choDI denArane, leke namaskAra karatAM nathI. eTale zrI jinezvara devenA munizanI ja pUjA-satkArasanmAna-thAya che. vyaktine nahIM ja. jema jinezvaranA munione veza jaDa vastu che. UnanA, ane kapAsanA vastrI ane lAkaDAnI dAMDInA saMgathI banela, jenamuniveza rAjA-mahArAjAo ane lakSmIne paNa pUjya che. sAdhu-saMtane paNa pUjya banyo che-bane che. te prabhAva jaDa pudgalano AkAra ja che. te ja pramANe veza paheranAra sAdhunA AkAranI jema A jagyAe paNa pASANunI ke, bIjI kaI paNa caMdanAdi kASTanI, athavA suvarNAdi dhAtunI, banAvelI zrI jinezvara paramAtmAnI pratimA paNa, vItarAga mudrAnuM bhAna karAvanArI hovAthI, samyadarzana, jJAna, cAritranuM bhAna karAve che, mATe avazya AdaraNIya che. praznaH muniveza paheranArane paNa, gurumahArAja vidhividhAna karAve che, tyAre pUjavA yogya thAya che ne? uttara : mahAbhAgyazALI AtmA! ahIM paNa jinezvaradevanI pratimAne paNa, aneka vidhividhAne thAya che. sAkSAta jinezvaradevanAM kalyANakanI peThe, kalyANaka ujavAya che. dIkSA, kevaLajJAna ane mokSa padhAryA sudhInA, vidhAne thayA pachI ja pratimA pUjanIya bane che. Akho aMjanazalAkA vidhi jude che. bhAgyazALI AtmAne kadAjhaDa choDavo hoya te, jinezvaradevanI pratimAnI ArAdhanIyatA mAnavI ja paDe tevuM che. paraMtu bhayaMkara mithyAtvane udaya hAya te, zAnI dalIla paNa nakAmI ja thAya che, ane gozALA ane jamAlI jevA, kadAgrahI AtmAo sAkSAt tIrthakaradeva pAse paNa, potAne haThavAda choDI zakyA nathI, to, amArA jevAnI zI tAkAta ? tattvaniceDa athavA sArAMza ejake, jema sanInA bharamAvelA bAvAe, taddana
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ avyAhItane samajavA haribhadra bhaTTanI kathA 489 pittaLanuM kaDuM paNa senAnuM mAnIne ja sAcavyuM. A ja pramANe jagatanA dharmo paNa kudeva-kuguru-kudharma-ne, sAcA ane senA jevA ja lokoe mAnI lIdhA che. A sthAne game teTalI dalale-yuktio sAMbhaLavA maLe te paNa, lekae pitAnA mAnelA dharmane pheravavA jarA paNa IcchA thatI nathI, ane vadhArAmAM 'hastinA tADayamAnopi nayAyAdjainamaMdiraM" // artha : uparathI nAkAbaMdhI ApaNe vADAmAMthI koI na nIkaLI jAya, tenI takedArI mATe, A vAkya lakhavuM paDayuM ke, ApaNe bajAramAM cAlyA jatA hoIe, ane sAmethI gAMDa thaele hAthI AvatuM hoya te paNa, jenonA dharmasthAnamAM pesavuM nahi. chatAM kaI kaI nikaTabhavijIvone lAbha thaI gayuM che, avyukjhAhIta athavA nikaTabhavI ja hoya teo, sArAne mAruM mAne che. ane buddagAhIta che mArUM te sAruM kahe che. ahIM haribhadra bhaTTanI kathA samajavA gya hevAthI lakhAya che. A bharata kSetramAM, pAMcamA ArAmAM, vIranirvANa saMvatsara 1055, vi. saMvata 185, citrakUTa-citoDamAM, caudavidyAnA pAragAmI, rAjAnA purahita haribhadra nAmanA brAhmaNa, rahetA hatA, temane potAnA dharmane khUba ja pakSa hovA chatAM, pitAnI vidvattAne paNa khUba garva hate. prazna: cauda vidyAonA nAma batAve. uttara : cAra veda, veda, yajurveda, sAmaveda, atharvaveda tathA vedanAM cha aMga tathA dharmazAstro-purANa-mImAMsA-ane darzanazAstro A cauda vidyAo jANavI. tethI temaNe pitAnA manamAM nirNaya karelo ke, kaI paNa vidvAna pAsethI huM kAMI sAMbhaLuM, ane tene artha huM pite na samajI zakuM te, mAre te vyaktine ziSya athavA dAsa thaI javuM. ene artha niceDa e che ke, A vidyamAnakALamAM, evI kaI vidyA athavA jJAna nathI ja ke jene huM na samajI zakuM. ekavAra rAjamArgamAM cAlatAM, rastAmAM Avela jena zramaNIonA raheThANa taraphathI, madhura zabdo AvatA hatA. " cakriyugmaM hRSIkeSapaMcakaM, kripaMcakaM / harizcakI harizcakrI vicakI hari cakiNaH // 1 // A zroka sAMbhaLI, haribhadra bhaTTajIe artha vicAraNA karI che, paraMtu artha bilakula samajAya nahIM. tethI, teone navAI lAgI. upAzrayamAM peThA. sAdhvIjIne joyAM. prazna pUchayo. he bhagavatI ! A zuM cakacaka ?
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja Yeo jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI - sAdhvIjI=mahAnubhAva ! A gAthA arthathI bharelI che. sAMbhaLo, tene artha kahuM chuM. A avasarpiNI kALamAM, pilA be cakavatI-bharatarAjA ane sagara rAjA thayA che. pachI lAInasara pAMca vAsudeva thayA che. pachI pAMca cakravatIo thayA che. pachI chaThA vAsudeva, pachI AThamA cakI, pachI sAtamA vAsudeva, pachI navamA cakI, pachI be cakI, 10mA-11mA. pachI AThamA-navamA vAsudeva, pachI bAramA cakavatI thayA che. prazna: bAra cakravartI nava vAsudeva, nava badhadevanAM nAma ane tIrtha-kALa batAvo? uttara : cakravartIe baladeva ane vAsudevanA nAmanuM keSTaka jinezvaradevanuM tIrtha cakravatI rAjA. baladeva. vAsudeva. 1 RSabhadevasvAmI 1 bharata 2 ajitanAtha svAmI 2 sagara 11 zreyAMsanAthasvAmI 1 acala 1 tripRSTa 12 vAsupUjya svAmI 2 vijaya 2 dvipRSTha 13 vimalanAthasvAmI 3 bhadra 3 svayaMbhU 14 anaMtanAtha svAmI 4 suprabha 4 puruSotama 15 gharmanAthasvAmI 5 sudarzana 5 puruSasiMha 15 dharmanAtha svAmI 3 madhavA 15 dharmanAthasvAmI 4 sanatakumAra 16 zAnitanAtha svAmI pa zAtinAtha svAmI 17 kundunAthasvAmI 6 kunthanAthasvAmI 18 aranAthasvAmI 7 aranAthasvAmI 18 aranAthasvAmI 6 AnaMda 6 puruSapuMDarIka 18 aranAthasvAmI naMdana 7hala 18 aranAthasvAmI 8 subhuma 20 munisuvratasvAmI 9 mahApadya 20 munisuvratasvAmI 8 lakSmaNa 21 naminAthasvAmI 10 hariNa 21 naminAthasvAmI 11 jaya 22 nemanAthasvAmI ... 9 balarAma = balabhadra 9 kRSNa 22 nemanAthasvAmI 12 brahmAdA prazna:-bara cakravartImAM mekSa keTalA? svarga keTalA? narakamAM keTalA gayA che?
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ abyuThyAhIta haribhadra bhaTTa maTIne jainAcAya thayA 491 = uttara H 1 lA-2 jA-5 mA - chaThThA - sAtamA - navamA - dazamA - agiyAramA AThe cakravartI meAkSamAM, trIjA cakrI ane ceAthA cakrI-trIjuM sanatkumAra nAmA sva. AThamAbAramA sAtamI narakamAM. A pramANenA eka gAthAnA a sAMbhaLI mahAvidvAna haribhadra bhaTTajI pratiaiAdha pAmyA ane vidyAdhara kuLanA AcArya bhagavAna jinadatta sUrinA ziSya thayA hatA. teo ati uccatara cAritra ArAdhI 1444 - navIna granthA banAvI zrI zatruMjaya girirAja upara eka mAsanuM anazana karI sva mAM padhAryAM che. "sAruM te mAru gaNe, te paDita kahevAya, tevAne samajAvatAM, kSaNa paNa vAra na thAya." 1 "IndrabhRtyAdi brAhmaNA, cauda vidyA vizrAma, paNa jinavacana sAMbhaLI, pAmyA guNa gaNu dhAma." ra " mAruM te sAruM badhuM, pakaDIne pharanAra, gAzALA jevA badhA, bahu bhaTake sasAra. 3 prazna : A kALamAM anazana karI zakAya ke nahi ? uttara : majabUta saMghayaNu ane apramANu dhIrajavALA tathA peAtAnuM AyuSya jJAnathI cAkkasa jANI zake tevA, AtmA anazana karI zaktA hatA. A kALamAM saMghayaNa ghaNAM ja zithila heAvA sAthe, dhIrajanI khUba nabaLAI ane AyuSanI samAptanuM jJAna na hAvAthI, sAgArI anazana karI zakAya che. AgAra vinAnuM nahIM. prazna : sAgArI anazana-kAne kahevAya ? uttara : eka divasanuM, ardhA divasanuM, eka kalAkanuM vagere, samAdhine dhyAnamAM rAkhIne abhigrahA laI zakAya che. prazna : ame pahelAM pUchyu che. ane hajIka amArI zaMkAnu samAdhAna thayu' nathI. prazna e ja che ke AtmA amRta che, ane mahAjJAnI che. tene mU ane jaDapudgalathI nukasAna ke naphA-anugraha-upaghAta kema thaI zake ? eTale jaDa evI pASaNa pratimAthI AtmakalyANa kema thAya ? uttara : AvI zaMkAe UbhI karanArAo, bheALA leAkeAne bhramaNAmAM nAkhI, Alakhana sAmagrIthI ArAdhakone vimukha banAvI, pAte DUbe che. ane bIjAone DUbADe che.
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mahAnubhAva AtmA ? jyAMsudhI ApaNe badhA ajJAnI chIe, pudgalAnadI chIe, jyAM sudhI badhA saMsAranA vahevArAne, pratikSaNa AcaryA vinA rahI zakAtuM nathI. tyAM sudhI ApaNI badhI ja ArAdhanA pravRttimAM, pratimAjI vagere bAhya sAdhanA ja samyaktva Adi AtmAnA guNNAne, khIlavavA, vikasavavA, pAmavA mATe atijarUranAM sAdhanA che. 492 tame kaheA che ke jJAnI ane amRta AtmA che. tene ajJAnI, jaDa padArthonI zI jarUra che? ame tA kahIe chIe ke kevaLI bhagavaMtane paNa, vakhate jaDanA AdhAra levA paDe che. prazna : kevaLIbhagavAnane jaDanA avalaMbananI jarUra che. A vAta na samajAya tevI che ? mATe samajAve. uttara : juo, kevaLIbhagava'tane kSudhAvedanIya ane tRSAvedyanIya kA uDDaya heAvAthI, kavalAhAra rUpa jaDa vastuno Azraya levA paDe che. vaLI prabhumahAvIradevanI upara, gAzAlAe tejolezyA mUkI, tethI prabhujIne cha mAsa sudhI leAhInA jhADA thayA hatA. prabhujI anaMtazakti ane meru jevA dhIra hAvAthI, sahana karI zakatA heAvAM chatAM, ziSyavaLanI vinatithI bhagavAne, revatIzrAvikAne gherathI nirdoSa bIjorApAka magAvIne, vAparyAM ane jhADAne roga maTI gayA. mATe zarIradhArI AtmAne, zarIramAM rahe tyAMsudhI, eka kSaNavAra paNa, jaDapudgalanI sahAya vinA rahI zakAtuM nathI. eka janma pUrNa karI, bIjA janmamAM utpanna thavAnI sAthe ja, kAma NazarIranI sahAyathI, AtmA pote potAnuM audArya athavA vaikriyazarIra ane IMdriyAne banAve che. zarIra vinA rahI zakatA nathI. zarIra pote jaDa che. vaLI AtmA amRta heAvA chatAM ATha karUpa jaDa padAthI Dha'kAyeleA heAvAthI, peAte anAmI (nAma vagaranA) heAvA chatAM, eka ja AtmAnAM anatAM nAmeA paDI gayAM che. Aje paNa ApaNA sanA AtmAe ekavAra avazyameva siddhabhagavaMta thavAnA hovA chatAM, sAdI anaMtabhAMge anAmIpaNuM pAmavAnA heAvA chatAM, cAlu vahevAramAM, keTalAM nAmeAne pAmyA che, te vAMceA. pitA, putra, pati, patnI, bahena, bhAI, diyara, bheAjAI, kAkA, kAkI, pheAI, bhatrIjo, naNaMda, bheAjAI, mAmA, mAsI, bhANeja, sAsu, sasarA, jamAI, dIkarI, vahu, mAsA, mAsI, sALA, sALI, bahena, banevI, khAkhalA, chekarA, yuvAna, DAsA, sAdhu, sa Mta, cAra, DAku, gunDA, durjana, jAra, kasAI, dhIvara, khATakI, jugArI, zikArI, rAMDa, vezyA, kulaTA, dAsa, dAsI, sevaka, nAkara, ghATI, dADI, rAjA, divAna, paMDita, mUrkha, mAheAza, ehAza, muni, jJAnI, ajJAnI, zatru, mitra, dukhIyA, sukhIyA, Darapoka, zUravIra. AvA ane bIjA aneka jAtivAcaka, dravyavAcaka, kSetravAcaka, dezavAcaka, vyApAravAcaka, hajAro nAmeA belAya che. A badhA jaDapudgalanA ja paryAyeA che. AtmA anAmI che.
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhupratimAne samajavAnI dalilA ane kathA prazna : prabhupratimAne dekhavAthI lAbha thavAnI dalIleA khatAvI zakaze ? 493 uttara : pratimA ane citrA badhA AkRtinA paryAyA che. jema pASANanI pratimAjI ane che, tema dhAtunI, kASTanI, citranI, hIrAnI, ratnanI, mANekanI, suvarNanI, sphaTikanI, hAthIdAMtanI, caMdanakASTanI AvI aneka prakAranI prAtamA--mUrti-biMkha ane che. A badhA AkAro che. jema kAI pAtAnA mAtA-pitAnA phoTA joI, bhakti anubhave che. mitrane phoTA joI, sneha anubhave che. putrAnA, khALakAnA phoTA joI, vAtsalya anubhave che. ane patnInA phoTA joI, kAmavikAra anubhave che. zatrunA phATe joI, vairavRtti pragaTe che, A varNana pratyeka manuSyane, anubhava siddha che. are bhAI ! hAthIne pakaDavA-phasAvavA mATe vanamAM banAvaTI hAthiNI banAvavAmAM Ave che. tene joI joI, hAthI doDatA AvI, tene bhegavavA jatAM phasAI jAya che. ahIM eka padminInA zabane dekhI cAra vyakitane judA judA bhAve thayAnI kathA vAMcavA yogya che. ekavAra eka nadInA pravAhamAM, atirUpavatI nArInuM, taddana tAjI, bagaDyA, karamAyA, chedAyA vagaranuM, maDaduM taNAtuM AvatuM joIne, eka mahAyAgIne, anitya bhAvanA pragaTa thaI hatI. tathA eka kAmI puruSane, bhAgavavAnI :bhAvanA pragaTa thaI hatI. eka mANase zabane-muDadAne paNa AliMganAdi karyAnAM varNana che. sanatkumAra cakrInA AgalA pAMcamA bhavanA paNa A veAja khanAva che tathA AmaDaduM eka chokarInI mAtAnu hAvAthI tene mAtA maraNane zAka-mUrchA rUdana-vilApa thayA che. vaLI eka zvAnane A maDaduM bhakSaNa karavAnI icchA thaI che. A paNa jaDa vastue, judA judA vicArA karAvyA che. tathA saMsAranA badhA padArtho jaDa che jene dekhavAthI rAgadveSa thAya che. ahIM eka strInI pratimA joI, eka rAjakumAranI paravaza dezAnu varNana batAvAya che. amaradatta ane mitrANu danI kathA-- A bharatakSetramAM, amaratilaka nagaramAM, makaradhvaja nAmanA rAjA hatA, tene madanasenA nAmanI paTTarANI hatI. eka vAra nimitto maLavAthI, rAjAne saMsAra pratye abhAva thavAthI, rANI madanasenA sAthe tApasI dIkSA lIdhI. dIkSA lIdhA pachI rANIne ganA cihno jaNAvAthI, peAtAnA svAmI tapasvIne jaNAvyuM. makaradhvaja tapasvIe kulapatine kahyuM. pUrNa mAse madanasenAe, sarvAMgasuMdara ane devakumAra jevA bALakane janma Apyo. AMhI kulapatinI AjJAthI, vRddhatApasIee, rANInI prasUtinI sArasaMbhALa rAkhI, kumAra zarIra dhAriNI rANIne, prasUtisamayane anukULa sAdhanA nahi maLavAthI, ane auSadheApacAra paNa yathAyAgya nahIM maLavAthI, rANI alpa samayamAM ja samAdhipUrvaka maraNa pAmI, bALaka nirAdhAra thayA.
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI prazna : rANI sukumAra hatI, vaLI garbha rahyo hato, ATalI spaSTa vastune durlakSya kema rAkhI haze? ke rANuM pitAne, kAraNa vinA muzkelImAM mukAvuM paDayuM. ane akALa maraNe maravuM paDayuM. tathA devakumArajevA bALakane paNa akALe mAtAnI sahAya cAlI gaI. tApane AvA nAnA ane kemaLa bALakanI sAravAramAM, AtmadhyAnamAM, aMtarAyo UbhA thayA A badhuM zA mATe ? uttara : pUrNakALanA mahAnubhAva AtmAone joradAra vairAgya, ane mahAsatIonI pati pratyenI amApa lAgaNI, svAmI sevAnI balavattaratAnA kAraNe, jaina ane jainetara ItihAsamAM, AvA prasaMge neMdhAyA che. ane te badhA tevA saMto ane satIonI, gaurava gAthA samAna banI gayA che. nAnA janmelA ane mAtA vihoNuM bALakanI, tApa ane tApasI barAbara sAravAra karatA hatA. te paNa bALaucheranuM kaparuM kArya, tApasane vAraMvAra pitAnI Avazyaka kriyAomAM, vinarUpa lAgatuM hatuM. teTalAmAM cAra-cha mAsanA gALAmAM, una yinIthI vyavasAya mATe nIkaLelA, ane rastAmAM AvelA tApasAzramamAM AvelA devadhara nAmanA zeThane, kumAra ApI dIdho. teNe paNa aputrI hovAthI, ane prabhAvazALI bALakane joIne laI lIdhe. ratnanidhAna jevA bALakane pAmIne, zidhraprayANe devadhara pitAnA nagaramAM pahoMcyo ane devasenA nAmanI pitAnI patnIne, bALaka seM. ane nagarImAM jAherAta thaI gaI. devasenAne putrane prasava thayo che. amaradatta nAma pADavAmAM AvyuM. devasenAne eka nAnI bALA paNa hatI. baMne bhAIbahena sAthe ucharavA lAgyAM. ahIM ujajayinI nagarImAM, bIjo eka sAgaradatta nAmane vaNika raheto hato. tene mitrazrI nAmanI patnI hatI ane amaradattanI samAna vayano mitrAnaMda nAmano putra hato. najIkamAM baMnenA raheThANa hovAthI, ane gayA janmanA saMskArathI, jANe rAjaputra ane pradhAna putrane hoya tevI, amaradatta ane mitrAnaMdane mitratA baMdhAI gaI pachI baMnene haMmeza sAthe bhaNavA, gaNavA, jamavA, ramavA, suvAne kAyamI vyavasAya banI gayo hate. eka vAra samAna vayanA chokarAo, aDolikA, dAMDInI ramata ramatA hatA. te vakhate najIkanA jUnA purANA vaDanA jhADa sAthe, eka maDaduM laTakatuM hatuM. ane betraNa divase thavAnA kAraNe, mukha pahoLuM thaI gayeluM hatuM. A bAju bALakanI ramatamAM amaradattanI uDADelI meI, uDIne te zabanA mukhamAM pesI gaI. A banAva joI mitrAnaMda khUba khUba hasI paDyo. ane bolyo, he mitra! moTuM Azcarya thayuM kahevAya. AvI rIte, aDalikA; zabanA mukhamAM pesI gaI. vAraMvAra thaelA mitrAnaMdanA hAsyathI, kopAyamAna thaelA vaDanA bhUte, zabamAM praveza karIne, jorathI avAja . he mitrAnaMda ! Aja pramANe tArA maDadAne paNa, Aja vaDanA jhADa nIce,
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ maraNanA je jagatamAM bIjo bhaya nathI. ATaluM yAda rakhAya te pApa thAya nahIM. 495 TIMgADavAmAM Avaze. ane tArA mukhamAM AvI jaI pesase. AvA zabanAM vacane sAMbhaLI, mitrANaMda gabharAya. ane kaMpavA lAgyo. ramavAnI kIDA baMdha thaI bALake sau saunA ghera bhAgI gayA. A banAvathI mitrAnaMdanA-mukhanuM teja uDI gayuM. amaradatta vAraMvAra tenI udAsInatA aMge pUchatAM mitrAnaMda, zabanA zabdo saMbhaLAvI, pitAnI udAsInatAnI vAta jaNAvI. "mArAma nathi ma" bhAI amara ! have mane kSaNavAra paNa, te vaDa te maDaduM, te meI, te vAka, bhulAtAM nathI. huM te vaDane jouM chuM ne, mAruM maraNa jouM chuM. bhAI have mane khAvAmAM, pIvAmAM, paheravA, oDhavA, pharavAmAM jarA paNa rasa paData nathI. huM to maraNane ja jouM chuM. koI mahApuruSa pharamAve che keH mastakasthAyinaM mRtyu, yadi pazyedayaM jnH| AhAropi na roceta, kimutAkRtakAritA // artha : jema A mitrAnaMda nAmanA chokarAne, vaDane joine, have mRtyu bhulAtuM nathI, ane mRtyu bhulAya nahIM te pApa karavAmAM rasa paDe ja nahIM. tema AhIM. saMsAranA manuSya mAtrane, potAnA mastaka upara beTheluM mRtyu jaNAyata AhAramAM paNa svAda paDe nahIM. te pachI hiMsAdi pApa karavAnI to vAta ja zI ? arthAt pApa thAya ja nahIM. AyuSa deDyuM jAya che, jema vega saritA nIrane AMkha ughADI joI ? bhaya moTake yamavIrane karyA keLIo ghaNA teNe, nRpa ane dhanavAnanA sAthe na Ave, kanaka rUpuM, rAzio dhanadhAnanA." che 1 "rAvaNa sarIkhA rAjavI, mammaNa samA dhanavAna, aMte bicArA ekalA, sUtA marI smazAna " 1 "dAvAnala vana prANIo, bALe vRkSa ne ghAsa ! aMtaka prANi-sarvane, hameza karate grAsa. 2 kAle karavA ciMtavyuM, te tuM karI le Aja ! adhavaca rahI jAze badhuM, je AvyA jamarAja." 3 varSe bahu vItI gayAM, mahInAne nahi pAra ! divase deDyA jAya che, sUte toya gamAra?" 4
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ 496 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI "maraNasarpa tuja ghara vize, rahe divasa ne rAta ! avazya tujane karaDaze, zIda mAne sukha sAta?" pa maraNa-roga-AjIvikA, zatrutaNe bhaya jema ! pApa taNo bhaya thAya te, sugati na lahe kema?" 6 prazna : bIjuM badhuM najare dekhAya che. kAnane, AMkhane, nAkane, jIbhane, cAmaDIne, AnaMda Ape che. AvA AnaMdamAM maraNa kema yAda Ave ? saunuM thayuM tema ApaNuM thaze temAM DaravAnI zI jarUra ? uttara : maravAne bhaya nathI mATe ja jIva nirbhaya pApa kare che. ane maravAnA bhaya thakI paNa meTa, saMsArane bhaya vicAravA gya che. cAlubhavamAM AtmA vicAraka thAya te, pApa baMdha karIne vItarAga mArga AdarI, tatvoveSaka banI, badhA anAcAra tyAgI zake che. sadAcArane AcarI zake che. bhavobhava uttarottara vadhAre ane pApa vagaranAM athavA ochA pApavALAM, sukho bhegavI mokSagAmI thAya che. vicArakane maravAne bhaya pApane choDavA mATe bane che. A sthAne eka siMha ane bakarAnA TeLAnI kathA vicAravA gya che. eka gRhasthanuM yavanuM kSetra che. lIlA ane hariyALA yava ugyA che. bakarAnI jAtane lIlA yavane khorAka khUba bhAve che. daza jeTalA masta bokaDA che. cAraso jeTalI bakarI che. bakarAnI jAta paNa kAma vikAra taraLa rahe che. bakarIne joIne bakarAne kAma saLagato ja rahe che. lIlA javanA kSetramAM, bakarAnuM ToLuM caratuM hatuM sAthe svajAtiya vikAramAM paNa yathAvasara nirbhaya pharatuM hatuM. teTalAmAM najIkanA eka parvata upara, ghaNA majabUta leDhAnA pAMjarAmAM pUrAyele paNa mahAvikarALa siMha garjanA karato saMbhaLA. suratakrIDA ane ane lIlA javanA svAdamAM tanmayabanelAM bakarAMnuM ToLuM, siMhanI garjanA sAMbhaLIne gabharAyuM ane bacAvanI dizAmAM nAsavA lAgyuM, paraMtu badhI bAju moTI kAMTAnI vADa hovAthI, bhayabhIta ubhuM rahyuM. lIlA java jamavA gamatA nathI. bakarIo ane bakarAone, viSayavAsanA bujhAI gaI che. jo ke siMha pAMjarAmAM pure che. moTuM tALuM lagAveluM che, saLiyA leDhAnA che, jADA che, siMhane bahAra nIkaLavAnI zakyatA nathI, topaNa bakarAone jIbha ane sparza indriyane svAda palAyana thayo che. ahIM siMha jeva, yamarAja-maraNa che. ane bakarAnA ToLA jevA ApaNe manuSyo chIe. maraNa rupasiMha maryAdA rUpa pAMjarAmAM ubho che. kayAre chuTa thase nakI nathI.
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ 497 badhA bhAmAM paNa maraNane bhaya; moTo bhaya che. - eka re divasa evo Avaze, tArI ThAThaDI thAze, mitra cAra upADIne, rotA smazAne jAze." 1 zarIra kuTuMbane kAraNe, kIdhAM pApa apAra, sukta alpa karyA vinA, vyartha gayo avatAra." 2 eka divasa nakkI thaye, maravAne niradhAra, topaNu prANI sarvane, pApa vize bahu pyAra." 3 "zarIra piSavA kAraNe, kuTuMba kAraNa pApa, dhana meLavavA jIvaDo, jape pApane jApa." 4 paNa manamAM Ave nahIM, parabhava alpavicAra, saghaLuM puNyadhana khAIne, vaLI bhame saMsAra." 5 mitrAnaMdane vaDa upara laTakatA zabanA zabda, kSaNavAra bhulAtA nathI, khAvAmAM, pIvAmAM, paheravAmAM, ramavAmAM, rasa paDatuM nathI, udAsa rahe che. mitrAnaMdanI udAsInatAthI amaradattane paNa rAtadivasa ciMtA thayA karatI hatI. ghaNIvAra kutUhala karIne, bIjA aneka prahasana sAdhane batAvAya te paNa, mitrAnaMdane vaDa ane maDaduM. kSaNavAra paNa cittamAMthI khasatA nathI. pachI te mitranA sukhanI khAtara amaradatte, pitAnI nagarI ( ujajayinI)ne tathA mAtA-pitA, svajana, mitra, sagAo, sarvane choDavAne vicAra karyo, ane be mitro ekamata thaIne, koIne paNa jaNAvyA sivAya, thoDuM dravya sAthe laI gharamAMthI ravAnA thayA. ane pATalIputra nAmanA nagaranA udyAnamAM pahoMcyA, mitrAnaMda khUba buddhizALI hato. jyAre amaradatta mahApuNyavAna hato. bane mitra nagara ane ghara choDavAnA hatA. tyAre mitrAnaMde amaradattanuM dhyAna deryuM hatuM. bhAI? huM te maraNanA bhayathI gharabAra-mAbApa choDuM chuM. paraMtu tAre vicAra karavA jevuM che. ApaNe bane nAnA chokarA chIe. ApaNI juvAnI haju hamaNAM zarU thAya che. tuM sukhI ane dhanavAna mAtApitAne ekane eka putra che. sukhalIlAmAM ucharyo che. phUlenI zayyAmAM sunAre che. manapasaMda jamanAra che. suMvALAM vastro paheranAre che. ghoDA
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ratha-pAlakhImAM pharanArA che. mArA duHkha mATe tArA mukhane, tuM zA mATe tyAga kare che? kAraNake tuM gharamAMthI nIkaLIne sAdhanA vinA duHkha bhAgavIza. 498 tArA mAtApitA, mitrA ane sagAMo tArA viyeAgathI ghaNA du:khI thaze. mATe khUba vicAro karIne, nagaranI bahAra pagaluM bharaje. pAchaLa pastAvuM paDe nahIM te DahApaNanu lakSaNa che. DahApaNathI bharelI, ane svArthane gauNa banAvanArI, mitrAnaMdanI vAta sAMbhaLIne, amaradatta kahe che : mitra ! mitranA duHkhanA nAza mATe duHkha bhagavavuM paDe teA paNa, vAstavika te duHkha manAyuM nathI. paMDita puruSo pharamAve che ke H jAnIyAt preSaNe bhRtyAn, bAndhavAn vyasanAgame / mitramapattikAleca, bhAryAM ca vibhayakSaye // artha : mAtra batAveluM kArya yathArtha, tatkAla karavAthI nAkaranI kaseATI thAya che. koI paNa moTuM dukha AvI paDe tyAre, sagA bhAIe ke najIkanA kuTuMbIjanAnI kaseTI thAya che. ane rAjyatyAga-gharatyAga ke lakSmI athavA AkharU javAnA prasaMge, mitranI samajaNa paDe che. ahIM koI mitrAe prANa ApavA sudhI paNa, udAratA batAvI che. ane dhanano kSaya thAya tyAre, patnInI satI tarIkenI kaseATI thAya che. ahIM sItA-draupadrI-subhadrA (zAlibhadra bhaginI--dhanAjInI patnI)nAM udAharaNa meAjUda che. parasparanI mitratAnI saMpUrNa khAtarI thavAthI, mitrAnaMda ane amaradatta ghaNA AnaMda pAmyA hatA. pATalIputranA parisaramAM atiramya bagIcA hatA. seMkaDA jAtinA phaLadrupa vRkSo hatAM, ane te potAtAnI RtumAM phaLa samudAyathI, musApharone svAdiSTa phaLa ApIne eka bhAjana zALA karatAM paNa vadhAre atithi satkAra karatAM hatAM. jJAnIo kahe che ke-- naiva nadyaH pibantyimbhaH vRkSA : khAdantino phalaM / meghAH zasthaMca nAsnanti, kalmobhISAM parArthakRt // artha : nadIe bicArI hajAro mAila sudhI pANI upADI lAvI, bIjAone (kSetrAne ) ApIde che. paraMtu pote pItI nathI. vRkSo bicArA TADha, tApa, pavananA duHkha bhAgavIne paNu, phaLa ane chAyA e vastu musApharane Ape che. pAte peAtAnA phaLanA ke chAyAnA svAda letA nathI. temAM vaLI keTalAka adhama musApharo ghaNA dheAkA paNa mAre che. tene paNa vRkSeA udAra banI phaLa Ape che. ane vAdaLAM paNa hajAro Tana pANI upADI lAve che. tapI gayelI jamInane ThAre che. aneka jAtinAM dhAnyA phaLeA auSadhIna ugADe che. chatAM pote cAkhatA paNa nathI. jaDa vastuonA paNa AvA upakAro sAkSAt jaNAya che. amaradatta ane mitrAnaMda ane mitrAe, vRkSa nIce kSaNavAra vizrAnti lIdhI. ane mitrAnaMde lAvelAM sumadhura phaLA vaDe, kSudhA mITAvIne, ane mitrA najIkanI vAvaDImAM pANI pIvA gayA. vaLI parizrama utAravA snAna paNa karIne, bahAra nIkaLI svastha thayA.
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 pattharanI puttInA rUpamAM ghelA banela amaradatta teTalAmAM sAva najIka eka prAsAda dekhAye, baMne mitro jovA gayA. A dhArIne jotAM, eka pUtaLI jevAmAM AvI. prAsAda dhArI koIka nArInI UbhelI mUti joIne, amaradattanI cakSu sthira thaI gaI. pUtaLI hovA chatAM, kArIgaranI kaLA evI kharcAI hatI ke, bhalabhalA ene sparza karyA pahelAM, sAkSAt IndranI IndrANI ja kalpI letA hatA. amaradatta to A mUrtine joIne, Abhe ja banI javAthI, Aghe ke pAcho thaI zake ja nahIM. zarIrane thAka sudhA, tRSA, paradeza, ekalavAyApaNuM badhuM ja bhulAI gayuM. jema pUtaLI jaDa padArtha hato, tema amaradattakumAra paNa A pUtaLInA rUpamAM, tanmaya banIne, jaDa jevo, vidyAthI taMbhita thayelA mAnavI jevo, athavA citramAM citarelA rUpa jevo, jaNAvA lAgyuM. mitranA AnaMdamAM bhaMga nahIM pADavA, kSaNa bekSaNa mitrAnaMda mauna rahyo paraMtu chevaTe be - mitra! ApaNane A sthAnamAM pravezyAne betraNa kalAka thaI gayA che. ApaNe ajANyA musAphara chIe. nagaramAM jaIne bhejana mATe, zodha sagavaDa karyA vinA, ApaNI sudhA-tRSA paNa, ApaNane jarUra satAmaNuM zarU karaze. bhAI ! A to mATInI ke pASANanI eka pUtaLI che. A keI sAkSAt padminI ke devAMganA nathI. mATe have khUba thaI gayuM che. cAle nagaramAM jaIe. amaradatta-bhAI hajI saMpUrNa jevAI nathI. thoDI kSaNo bhI jA, barAbara joI lauM. mitrAnaMda kSaNavAra mauna ubhuM rahyo. amaradattane rasAvega vadhyuM. bhAna bhulAI gayuM. daSTi UMcI karavAnI IcchA paNa thatI nathI. mitrAnaMdanI vAraMvAra vinati cAlu rahevAthI, amaradatte javAba Apyo ke bhAI mitra ! mArA prANa ane A pUttaLI, have judAM rahI zakaze nahIM. have huM A mahela bahAra jaIza te, mArA prANo paNa mArA zarIranI bahAra jatA raheze. mitrAnaMda kahe che : mitra, tArA vicArone huM samajI gayo chuM. paraMtu A jaDane cheDI de ane nagaramAM cAla. huM tane thoDA ja divasomAM, AnAthI paNa vadhI jAya tevI, sAkSAt mAnuSI kanyA, keI vaNIkanI ke rAjAnI putrI, paraNAvIza. mArI pAse badhI AvaData ane zaktio che. amaradatta kahe che : bhAI! tArI vAta sAcI che. paraMtu, huM A sAkSAt devAMganAne choDI, mAnuSIne meLavavA Icchato nathI. mane A kanyA maLe, athavA A jagyAe huM Ubhe ja maraNa pAmuM. trIjo mArga nathI.
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mahApuruSAnA anubhava tAvanmaunI yatirjJAnI, sutapasvI jitendriyaH / yAvan na yoSitAM dRSTigocaraMyAti puruSaH // 1 // artha : zrI vItarAga devonA sAcA munione cheADIne, A jagatamAM, yati-jJAnI- maunI-dhyAnI--tapasvI ane jitendriya meTA phAMkAdAra mANasA paNa, strIonAM rUpa, raMga, rAga, lAvaNya, kaTAkSa, mukha, staMbha, cAla joIne, kSaNavAramAM badalAI gayA che. sthUlabhadra svAmInA traNa gurubhAIe, cAra mAsanA cAvIhAra upavAsa karIne, eka sarpanAkhIla upara, bIjA siMhanIguhA upara, trIjA kUvAnA pATIA upara kAussagga mudrAe rahenArA paNa. sthUlabhadrasvAmInI stuti na sahana karI zakayA, ane te paikInA siMha guhAvAsI muni, kezAvezyAnA ghera cAmAsu rahevA gayA. mAtra kSaNavAra kAzAnuM rUpa joI, cAritra hArI gayA. agni pAse mAkhaNanA piMDanI jema pigaLI gayA. vizvAmitra menakAnu rUpa joI ne, tapa hArI gayA. jamadagni. reNukAnA rUpamAM, 60 hajAra varSanA tapa khAI beThA, ane rahanemi rAjulamahAsAdhvInA rUpIpamAM, pataMgI jJAnIo kahe che ke-- banI gayA. adhyazmanirmita puMsAM, yAsAM rUpaM manoharet / vinItA vizvamohAya manyetA vedhasA kRtAH // artha : je strIonuM mAtra paththaramAM banAveluM rUpa paNa, vizvajaneAnA khaMdhananu kAraNa ane che, manane AMdhI nAkhe che. jema macchImAra jALamAM macchone phasAve che, tema sIenuM rUpa yuvAna puruSAnAM manarUpa mAchalAMone, phasAve che. mATe kavi kahe che ke, kama pariNAma rAjAe, jagatane sAvavA mATe ja, srIenA AkArA banAvyA haze, ema mane vicAra Ave che. amaradattakumAranI, paradeza ajANyA mANasonA sthAnamAM, AvI gAMDapaNathI bharelI ceSTA joI, mitrAnaMdanI dhIratA cAlI gaI. ane uMcA pAkArA karIne, raDavA lAgyA. mitrAnaMdanu rUdana joI ne, amaradatta paNa khUba raDyo. paraMtu dRSTibheda ke sthAnabheda karavA taiyAra thayA nahI. teTalAmAM A pATalIputra nagaramAM rahetA, ane A prAsAda karAvanAra, ratnasa gara nAmanA zeThajI tyAM AvIne, A be mitrAne kahevA lAgyA, are bhAIo tame puruSA thaI ne nArIti sulabha rudana kema kareA che? A pramANenA sabhyatA ane vAtsalya bharelAM, zreSThInAM vacana sAMbhaLIne, mitrAnaMde potAnI gherathI ahI... AvyA sudhInI, ane amaradattanI AvI paravazatA paNa kahI saMbhaLAvI. ratnasAgara zeThe paNa amaradattane khUba samajAvyeA. paraMtu teNe tenI mUrkhAIne macaka ApI nahIM. zeThajIe ApAdamastaka amaradattane joyA, sarvAMga suMdaratA joi, zeDane vicAra AvyA ke, A koI sAmAnya manuSya tA nathI. ahIM paNa kaI adRSTa
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 ja pApaDa mitranA dukhane maTADavA. mitrAnaMdanI zakita ane buddhinI saphalatA bhavitavyatAja kAma karatI jaNAya che. have zuM karavuM? evA vicAra karatA hatA. tyAM mitrAnaMde paNa zeThane pUchyuM. parasparanA vicAra pachI, amaradattanA roganuM nidAna thayuM. amaradattane zeThane bhaLAvIne, mitrAnaMda kaMkaNadezamAM, sopArakanagaramAM, zUranAmanA sUtradhArane ghera gaye. zrImaMta vANIyAne veza ane AkRti joI, salATe bahumAna ApyuM. devamaMdira ane mahele banAvavAnA namUnAnI carcA karatAM, pATalIputranA prAsAdanI pUtaLInI vAta pUchI lIdhI, mitrAnaMda sUtradhArane pUche che : he mistrI ! A pUtaLI tamArI akakala hoziyArithI banAvI che ke, keI devAMganA ke rAjakumArInI che? sUrasUtradhAra kahe che ke moTA rAjAe pitAnI putrIne varanI zodha mATe, yuvatI putrIonAM citra-chabIo, citArAo pAse citarAvIne, yogya rAjaputrane batAvavA mokale che. tevA game te kAraNavazAt mane ujajayinI nagarIne rAjA mahAsenabhUpatinI putrI ratnamaMjarInI chabI maLI hatI. tenA AdhAre A pratimA banAvI che. je rU5 brahmA na banAvI zake, tevA zipa nirmANamAM mArI zakita keTalI kAma karI zake? teNInA rUpanI khyAti saMbhaLAya che, tenA hisAbe A pUtaLI atisAdhAraNa jANavI. mitrAnaMda ratnamaMjarInuM varNana sAMbhaLIne, kuMkaNadeza pAraka (hAlanuM moTA sopArA) nagarathI sAdhana sAmagrI pUrvaka ravAnA thaI, mALavA ujajayinI (je pitAnI janmabhUmi che. hAlanuM ujajaina) nagarI pahoMcyA. nagaramAMthI vastrAbhUSaNo kharIda karyA. ahIM vartamAna samaye mArI marakIne bhayaMkara roga cAle che. ghaNuM mANasa marI jAya che. ahIM marelA mANasanuM maDadu rAta rAkhavAne, rAjAne manAI hukama hevAthI, rAtrimAM, nagaranI bahAra rAkhavA mATe, eka zrImAna zeThanuM zaba, nagara bahAra sAcavavAnA, eka hajAra sonA mahora laIne; vIracaryAthI bahAdUrIpUrvaka mitrAnaMde, bhUta-preta-pizAcazAkinInA upadravathI, maDadAnuM rakSaNa karyuM. savAramAM maDaduM mULa mAlikane soMpI, vasaMtatilakA vezyAne ghera gayo. vezyAne ghaNuM dravya ApI, vazakarIne, akhaMDa brahmacarya pALIne, akkAne rAjakumArI pAse mokalI, nIce mujaba saMdeze kahevaDAvyo. akkA, kumArI pAse AvI. kumArIe paNa vRddhavezyAnuM bahumAna karyuM. ane AvavAnuM kAraNa pUchyuM. aSkA (gharaDI vezyA) belI : ApanA vallabhanuM vRtAnta jaNAvavA AvI chuM. rAjaputrI (vismaya pAmIne): koNa che mAro vallabha? tyAre ekAe mitrAnaMdane Apelo saMdezo kahI saMbhaLAvyo: tame jene saMdezA mokale che, tene mitra ahIM Avyo che. ane ApanI AjJA maLaze to maLavA icche che. ApanA vallabhanA mitranA meLApathI Apane ghaNe AnaMda thaze.
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ 502 jinezvaravanI AjJA yAne sAcI mANasAI rAjakumArI manamAM vicAra karavA lAgI. Aja sudhI mane paraNavAnA vicAra paNa AvyA nathI. meM kaI puruSane jeke sAMbhaLyuM paNa nathI. ane meM kaIne lekha moka paNa nathI. vaLI Aja sudhI amaradattanuM nAma paNa meM sAMbhaLyuM nathI. saMbhava che ke A koI dhUrta manuSya hovo joIe. jeNe mArA jevI rAjaputrIne paNa, phasAvAvanI mAyA goThavI che. tene ekavAra jevo joIe. paNa satI nArI chuM. game tevA mANaso mane vaza kema karI zake ? tethI saMbhave che ke, A manuSya paNa, asAmAnya haze. vaLI mane AvI vAtamAM rasa paDe che, mATe mAruM bhaviSya sAruM haze ! tethI tenA prapaMce jovA ane sAMbhaLavA to kharA. ane akkAne kahyuM ke, te videzI mANasane mArA mahelanA gavAkSa (bArI) mAge, tuM te mANasane AvavA mArga batAvaje. akkAe paNa mitrAnaMdane, rAjaputrInI badhI vAta kahI. rAta paDatAM, aMta:puranA killAmAM rAjakumArInA AvAsa tarapha mitrAnaMdane lAvI, kumAranA mahelanI bArI batAvI. mitrAnaMda siMhaphALathI kUdyo. ane kumArInA mahelamAM pahoMce. mitrAnaMdanI AvI kUdavAnI tAkAta ane rAjabhavana jevA bhayasthAnamAM pesavAnuM sAhasikapaNuM, bahAra ubhelI akakA, ane pitAnA mahelamAM UbhelI rAjaputrIe joyAM, ane mitrAnaMda keI ajabamanuSya hovAne nirNaya karI lIdhA. akkAe to traNa divasa nAnA mahelamAM, devAMganA jevI vasaMtatilakA sAthe ekAntamAM vasavA chatAM, ane vasaMta tilakAe bhogavilAsa mATe prArthanAo karavA chatAM, jeNe pita nA zIlane DAgha lagADavA dIdhuM nathI. tyAre ja nakakI kareluM ke Avo nara sAmAnya manuSya kema hoI zake ? tathA vaLI akkAe pitAne maLeluM InAma, pitAnA mahelamAM traNa rAtri vasaMtatilakA sAthe ekAnta vasavATa, ane alaMka brahmacaryanI vAta paNa, ratnamaMjarIne saMbhaLAvI hatI. rAjakumArIne vezyAnI anubhavelI vAto sAMbhaLavAthI paNa mitrAnaMdanA meLApa mATe nirbhayatA AvI hatI. ane maLavA AvavA jaNAvyuM hatuM. mitrAnaMda jevA kumArInA mahelamAM bArI mAge dAkhala thaye teTalAmAM rAjaputrI, kapaTanidrAe palaMgamAM sUI gaI, mitrAnaMda kumArInA palaMga pAse Avyo. ane ApAdamastaka kumArIne joI lIdhI. | vicAravA lAgyaH mArA mitrane, jene mATe tAlAvelI jAgI che, te bALA paNa nArIratna che. kharekhara mitrane, AvuM nArIratna meLavI ApavAmAM, mAro parizrama paNa saphaLa thaze. AvuM nArIratna pAmanAra mitra paNa mahAbhAgyazALI gaNAya. ane tevAnI sevA karanAra mane paNa huM dhanya mAnuM chuM. AvI kanyAne meLavavA, theDI mAyA paNa goThavavI paDaze. aghaTamAna paNa karavuM paDaze. pite vicAryuM ke kumArI sUI gaI che. mATe mArI dhAraNu saphaLa thaze. ema manamAM gaThavIne, kumArInA hAthanuM, ratnajaDita mahAkImatI kaMkaNa kADhI lIdhuM ane
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ 503 udyama-sAhasa baeNbala-buddhi ane parAkramathI mANasa-dhAreluM karI zake che. teNInI jamaNI jaMghA upara, pitAnI pAsenI charI vaDe, be traNa ujharaDA nizAnI karIne teja rastethI pAchA vaLI, caDavAnI vidhi mujaba rAjakumArInA mahelanI bhIMta vATe UtarI gaye. ane nagara bahAra devakulikAmAM jaIne sUI gaye. rAjaputrI kapaTa nidrAthI, mitrAnaMdanI carcA joyA karatI hatI. vezyAe karelI tenI jitendriyatA tathA vidyAsiddha gIpuruSa jevuM, asAmAnya AcaraNa ane zakti, ane sAhasa, tathA bhalabhalA paNa mahAta pAme tevI buddhi, A badhuM mitrAnaMdamAM jaIne kumArI prabhAvita thaI gaI. paraMtu eka vAtane kanyAne aphasosa jarUra thaze. ane te eja ke meM tene satkAra na karyo. kaze vArtAlApa na karyo. khera ! paNa bhaviSya ghaNuM sAruM dekhAyuM che pachI te ghaNI rAtri mitrAnaMdanA AgamananA vicAromAM, ane pAchaLathI keTalIka rAta vicAro karavAmAM javAthI, cheka pAchalI rAtamAM, rAjaputrIne, joradAra nidrA AvI gaI. mitrAnaMda prabhAtamAM vahelo jAgIne, snAnAdi kAmakAja patAvIne eka siddhapuruSanA vezamAM, rAjabhavananI najIkamAM jaIne, bUma pADavA lAgyA. huM ThagA chuM. AvA nyAyaniSTha rAjavInA rAjyamAM paNa, amArA jevA videzIo phasAI jAya che. mitrAnaMdanA meTA avAje ati jhaDapathI rAjAnA kAna sudhI pahoMcI gayA. ane turata, A paradezI yuvAnane, potAnI pAse lAvIne hAjara karavA chaDIdArane sUcanA ApI. ane rAjAne hajurI, mitrAnaMdane rAjavI pAse laI gaye. ane rAjAe tene pUchayuM. bhAI, tArI phariyAda hoya te jaNAva. tane kaNe chetaryo che? mArA prajAjane tAruM zuM kharAba karyuM che? zidhra belI jA !. mitrAnaMda-rAjan huM videzI, siddhapuruSa chuM. thoDA divasa pahelAM, A nagaranA izvaradatta zeThanA manuSyanuM zaba, sAcavavA mane nagaranI bahAra pheMpavAmAM AvyuM hatuM. eka hajAra dravya TharAveluM hatuM. teNe adhuM ApyuM hatuM. hajIka bAkInuM maLatuM nathI. keI phariyAda sAMbhaLatuM nathI. rAjAe zeThane bolAvI upAlaMbha Ape. zeTha kahe che, svAmina ame AkhuM kuTuMba maraNanA zekamAM DUbelA hovAthI, A bhAInI vAta keIe sAMbhaLI nathI. tenI kSamA mAguM chuM, ane tenI mahenatanuM dravya ApI dauM chuM. rAjAe mitrAnaMdanuM dravya apAvIne pUchyuM : zabanuM rakSaNa karatAM rAtrimAM kaI devI camatkAra je ?
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ 504 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mitrAnaMda-mahArAja ! yadi Apane A vAta sAMbhaLavAmAM rasa paDato hoya te jarUra saMbhaLAvIza. rAjavI-he vIra puruSa? barAbara rasa che. jarUra sAMbhaLIza. paraMtu thoDuM paNa asatya haze te, te gunAnuM phaLa paNa bhogavavA, tAre taiyAra rahevuM paDaze? - mitrAnaMda--mahArAja ! meM jeTaluM eka rAtrimAM joyuM che, anubhavyuM che. A badhuM te mane yAda ja nathI. temAMthI thoDuM ja kahIza. mahArAja zava pAse khulI taravAre huM cAre dizAmAM pharavA lAgyA. tyAre pahelA prahare te ziyALAnA bhayaMkara avAje thavA lAgyA. ane pILA kezavALAM seMkaDo ziyALonAM ToLAM AvavA lAgyAM, paraMtu mane kSobha thaye nahIM. bIjA prahare raudra AkAravALA, kALA varNavALA, bhayaMkara cakSuvALA rAkSaso AvyA. paraMtu mArA sattvathI bhaya pAmI bhAgI gayA. trIjA prahare mane bIvaDAvatI, tarjanA karatI, huMkAra zabdone karatI, taravAre bhamADIne, bhaya pamADatI, zAkinIo AvIne, mane akSabha dekhIne bhAgI gaI. ane rAtrinA cethA prahare mahAkImatI AbhUSaNe ane vastrane dhAraNa karanArI, sAkSAt devAMganA jevI, chUTA kezavALI, vikarALa vadanavALI, hAthamAM kRtikA (taravAra) nacAvatI, eka nArI bhayaMkara bhrakuTIo dekhADatI, mArI pAse AvI, ane mane AMkho kADhI bIvarAvavA lAgI. cheka mArI najIkamAM AvIne, raudra avAjathI kahevA lAgI, are, duSTa mArI sarahadamAM kema beTho che? huM tAre nAza karIza. Ama belatI hatI. paraMtu huM mArA maMtrano jApa karato hovAthI, mane duHkha ApavA ke nasADI mUkavA samartha thaI nahIM. paraMtu meM manamAM nizcaya karI lIdhuM ke, jarUra mArI kahevAya che. te ja A strI hevI joIe. A vicAra karIne, hAthamAM talavAra laIne, huM Ubho thaIne kU, ane taddana te bALAnI najIkamAM jaI, tene hAtha pakaDyo. DAbA hAthe pakaDele hAtha, teNIe choDAvI lIdhe. paraMtu teNInuM mahAkImatI devI kaMkaNa, mArA hAthamAM rahI gayuM. ane mArA jamaNA hAthamAM pakaDelI taravArane huM jeTalAmAM ghA lagAvuM chuM, tevAmAM te AkAzamArge uDI gaI. paraMtu mArI taravAranI aNI teNInA keI paNa aMga upara aDI gaI haze. kAraNa ke mArI taravAranI dhAra saheja lehIthI kharaDAI hatI. rAjAne prazna : tyAre zuM? te kImatI kaMkaNa tArI pAse rahI gayeluM te mArI
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 mitrAnaMdanI janAone maLelI saphaLatA pAchI AvIne laI gaI? ke tArI pAse hAla che? mitrAnaMda--mArI pAse hAla che. je kImatI kaMkaNu huM gumAvI beTho houM te, mArI A AkhI vAta jUThI kare. A kAMI ThaMDA praharanA gapagoLA nathI. je mahArAja juo, A teNInA vAma karanuM bhUSaNa, ATaluM bolIne, pitAnAM vastromAM chupAvI rAkheluM kaDu rAjAnA hAthamAM soMpyuM. rAjA prathama to mitrAnaMdanI vAtomAM, zaMkAzIla hato. paraMtu nizAnI batAvatAM, kaMkaNa joyuM. eTale te rAjAnAM, AMtara-bAhya cakSuo ughaDI gayAM. ane AvuM mahAkImatI divya kaMkaNa hAthamAM AvatAM, mitrAnaMdanI vAto upara asAdhAraNa vizvAsa beThe. kaMkaNane jotAM ja rAjAe, pitAnI putrI ratnamaMjarInuM nAma joyuM. sAthe sAthe pitAnuM ane kumArInI mAtAnAM nAme paNa vAMcIne rAjA DaghAI gayo. A kaMkaNa te mAruM karAveluM. mArI vahAlI dIkarIne paheravAnuM, A mArI-marakIvyaMtarI pAse kayAMthI? rAjA zaMkAzIla thayo. deha ciMtAnA vyAje Ubho thaye. ane sIdho gaye kumArInA mahelamAM, kumArI ratnamaMjarI hajIka bharanidrAmAM paDI che. pitAnI sAthaLa upara lAgelA sthAne, pATo bAMdhe che. DAbo hAtha kaMkaNa vagarane khAlI paDelo che. rAjAe A badhAM kAraNe joyAM. zaMkA majabUta banI. mitrAnaMdanI vAtamAM so. TakA vizvAsa beTho. paraMtu A mArI putrI ratnamaMjarI pate ja marakIne pATha bhajave che? gajaba thaI gaye. videzI kahe che te vAtane, barAbara samarthana maLe tevuM che. jarUra rAtamAM, kumArI marakInuM rUpa dhAraNa karIne, nagara bahAra smazAnamAM, AkhI rAta bhaTakatI hoya, to ja atyAra sudhI hajIka UMghatI rahI che. anyathA atyAre to jAgelI hovI joIe. bIjuM tenI jaMghA lehIthI kharaDAelI che. pATo bAMdhelI che. A vAta paNa videzInI vAtane sAcI TharAve che. trIjI vAta kaMkaNa pote sAkSI pUre che. basa mArI putrI ratnamaMjarI marakInA svarUpa, nagarane nAza karanArI thaI che. ane mAruM kula kalaMkita banAvyuM che. have A chokarI samagra deza ane kula kSaya na kare. te pahelAM upAyo karavA joIe. A pramANe vicAronI gaDamathala karatA rAjA pAcho sabhAmAM Avyo, ane mitrAnaMdane jaNAvyuM. bhAI vaidezika ! tame amArA nagaramAM AvI, kharekhara mArA ane mArA samagra dezanA manuSyanA moTA upakArI thayA cho. have tamane A mArIne vaza karavAnI zakita che? heAya te adhU ru kArya pUruM kare ! mitrAnaMda mahArAja? mane badhA prakAranA maMtra sAdhya che. paraMtu mAre jANavuM joIe ke A marakI te zuM? devI che? vyaMtarI che ? vidyAdharI che? ke mAnuSI che ? tenI zakita paNa mAre jANI levI joIe. nahIMtara mahAna anartha thAya.
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ 506, jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI rAjA kahe che. vaidezika siddha puruSa! tuM sAMbhaLa. A mArI-marakI bIjuM kaI nathI. paraMtu mArI pitAnI ekanI eka putrI, ratnamaMjarI pite ja che. A kaMkaNa paNa tenA hAthanuM che. mAruM karAveluM che. mArA nAmathI aMkita che. bIjuM teNInI jaghA paNa rudhirathI kharaDAyelI che. vaLI hajI sudhI teNe UMghatI hovAthI, rAtrimAM pharavA jatI hevAnuM nakkI thAya che. aphasosa! A duSTa chokarIe, mAre ati nirmaLa vaMza malIna banAvyA che. have mAre zuM karavuM? A marakIne vaza karavAnA upAye zIdhra levA joIe. nahItara dezAtramAM mArI apakIti phelAI jaze. have A che karIne saveLA nigraha nahIM thAya te, AkhA nagarane ane keme karIne dezane, khAI jaze. he vaidezika! koI upAya hAya te batAva ! mitrAnaMda : mane teNIne jovA javAnI rajA Ape ! huM joyA pachI badhA upAya vicArIza. rAjA : bhAI! satvara jA ane joI vahele Ava. mitrAnaMdaH rAjAne Adeza pAmIne, eka kumArInA AvAsamAM gaye. tekSaNe ja kumArI nidrAmAMthI jAgI hatI. ane mitrAnaMdane AvatA joI tene oLakhe. ane kumArI vicAravA lAgI: Aje rAtrimAM je mane gupta maLavA Avyo hato, jeNe mAruM karanuM kaMkaNa cAyuM che, jeNe mArI dakSiNa jaMghA upara bArIka nizAnI karIne rudhiravALI banAvI che, te ja A sAhasika puruSa che, emAM zaMkA nathI. A puruSanI AkRti, sAhasa, buddhicAturya, nirbhayapaNuM, koI ajaba dekhAya che. atyAre AvA rAjabhavanamAM nirbhaya Ave che. mATe mArA pitAnI AjJA meLavI haze. pitA athavA bIje kaI puruSa ke strI sAthe nathI. mATe kaI ucca pejanA hevI saMbhave che. AvA aneka vicAra karIne, rAjakumArI ratnamaMjarIe mitrAnaMdane Asana ane Adara Ape. mitrAnaMde mAnapUrvaka Asana upara besIne kahyuM : he mahAbhAgyavatI ! meM Apane mahAna kalaMka ApyuM che. tamArI upara moTuM kalaMka caDAvyuM che. Ama karavAmAM mane ane tamane moTo lAbha huM joI zakyo chuM. tethI meM tamArA pitA-rAjavIne, mArI dhAraNA saMpUrNa karavA mATe, ghaNuM ghaNuM vAto samajAvI che. ane A badhI vAto sAMbhaLIne paravaza banelo rAjA, Ajane Aja tamane ravAnA karavA taiyAra che. pachI huM tamane mArA sthAne laI jaIza ane meTA sthAne sthApIza. ApanI IcchA jaNAvo. vaLI huM koI paNa dhuta ThagAra nathI. mArI bUrI dAnata nathI. jo tamArI IcchA hoya
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitrAnaMdanA prayAsane maLelI saphaLatA 597 te hA pADo. nahIMtara A tamane ApeluM kalaMka, tamArA uparathI utArIne, tamane niSkalaMka banAvIne, huM mArA mArge cAlyA jaIza. kanyAne baLAtkArathI levI te bhayaMkara pApa che. nArI jAti upara ke maLatA ane dayAnI lAgaNavALA purUSe ja nyAyasaMpanna gaNAya che. mATe saMpUrNa vicAra karIne javAba Apo. huM Apane sukhI banAvavAnI IcchA rAkhuM chuM. mitrAnaMdane vRddhaakAe kahela brahmacarya guNa, tathA nirbhaya rAjamaMdiramAM rAtri praveza, vaLI rAjAnI pAse prapaMcaracanA, ane punaH meLApa sAthe paNa mRdutA, ane udAratA sAhasikapaNe joIne. sAMbhaLIne, prabhAvita thaelI rAjakumArI ratnamaMjarIe, pitAnA bhaviSya mATe paNa khUba zraddhA majabUta thavAthI, mitrAnaMda sAthe javA sammati batAvI, tyAre mitrAnaMde rAjakumArIne rAjA pAse karelI, ane have karavAnI, hakIkta TuMkANamAM saMbhaLAvI dIdhI. rAjakumArIe vicAra karyo ke, A manuSya moTo parAkramI, ane prabhAvazALI che. ane mArI-upara akRtrima snehavALe jaNAya che. mATe dukhane vahorIne paNa, mAre AvA puruSane Azraya choDavo joIe. nahIM rAjya lAbha sulabha che. paraMtu AkhI jiMdagI sukhadAyakamanuSyane saMga durlabha che. Avo sudaDha vicAra karIne, ratnamaMjarI bolI : he subhaga ! mArA prANa paNa AjathI tAre AdhIna che. huM tArI sAthe AvIza. have tAre jarA paNa zaMkA rAkhavI nahIM. tuM sUcanA ApIza, te pramANe huM badhuM ja sAcavI laIza. nRpati-nArI-aMdha ne, vANI, jaLa, samudAya parAdhIna pazuo badhAM, jyAM dare tyAM jAya." ADaMbara karavA mATe, mitrAnaMde mahAsatI ratnamaMjarIne, thoDI gupta sUcanAo ApIne, tyAMthI nIkaLI rAjasabhAmAM Avyo. rAjAne jaNAvyuM: rAjan ! ApanuM anumAna sAcuM che. ApanI putrIne have kSaNavAra paNa, ApanA AvAsamAM ke nagaramAM, rAkhavA gya nathI. DI vidhi karIne A kanyAne dezanikAla karavA mATe, eka ghaDInI jarUra che. ane te paNa vegavatI hovI joIe, kAraNake ApanA pradezamAM sUrya Ugavo na joIe. nahIMtara e marakI mArA kabajAmAM raheze nahIM ane pAchI AvatI raheze. rAjAe ghaDI ane bIjI paNa, sarasava vagere sAmagrI maMgAvI, mitrAnaMdane.ApI. rAjakumArIne paNa ravAnA karavAnI taiyArI karAvI. rAjAne pAse rAkhI, maMtrajApapUrvaka sarasava kSepa karIne, mArIne vaza karavAne vidhi thayo. mitrAnaMdanA saMketa anusAra ratnamaMjarIe phatkAra karyA. ane agninI jvALAone dekhAva the. rAjAne vizvAsa besI gayo ke kumArI-mArI che. ane nRpati-svayaM nagaranA parisara sudhI mUkavA paNa gaye. ane vaLAvI pAcho AvI gayuM. pachI te ratnamaMjarIne ghoDI upara besArIne, mitrAnaMda AgaLa doData. rasto batAvato, cAlavA lAgyo. becAra mAIla gayA pachI, kumArIe mitrAnaMdane, gheDI upara
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ 508 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI AvI javA mATe sUcanA karI, ane ghaDIne UbhI rAkhI. he subhaga ! tame pAyadaLa kema cAlo che? ghaDI vegathI doDe che. Apane paNa deDavuM paDe che. have pAchaLa koIne bhaya nathI. mATe ghoDI upara AvI jAva ? mitrAnaMda kahe cheH A rAjyane thoDA pradeza nIkaLI javA do. ghaDI vAyuveginI hatI. becAra kSaNamAM dUra nIkaLyA pachI, ratnamaMjarI kahe che ke, he puNyazALI AtmA : ghaDI hovA chatAM Apa zA mATe pAdavihAra kare che? mitrAnaMdane uttara : kAraNa che mATe theDIvAra cAlavA do. ratnamaMjarIne prazna zuM kAraNa che? ghaDIne UbhI rAkhI mitrAnaMda kahe che: sAMbhaLoH A mAro prayAsa mArA mATe nathI. huM tamane mArA mitra mATe laI jAuM chuM. teo ghaNA ja gya che. temane jovAthI, mArA A parizrama mATe Apane mAna upajaze. ane tamArA pitAnA bhAgya mATe paNa khUba khUba prasannatA anubhaze. rAjakumArI ratnamaMjarI mahAsatI hatI. rUparaMbhA hatI. sAthe buddhine paNa khajAno hatI. atyAra sudhImAM teNIe mitrAnaMdanI prAmANikatA ane jitendriyatA mATe je sAMbhaLyuM, ane anubhavyuM hatuM, tenA upara atyAranI mitrAnaMdanI vAta sAMbhaLIne te zikhara caDayuM hatuM. kumArI vicAre che ke jJAnImahApuruSee "vadurasta vajura" kahela che te taddana sAcuM che. "vidhavAnArI, bAlakumArI, kulAMganA ke vezyA ghaNuM pAmaro rUpa joIne, halakI lAve lezyA. 1 "rahanemi jevA paNa saMta, ekAntavAsane pAmI mahAsatI rAjulane dekhI, thayA unmAraga gAmI." 2 "rAjakanyAnuM rUpa sAMbhaLI, ghaNA pAmare jhagaDe, raNabhUmimAM laDI bAthaDI, prANu gayA vanavagaDe." 3 aneka nArInAtha rAvaNe, kleka moTuM lIdhuM sItA jevI mahAsatIne, kaSTa bhayaMkara dIdhuM." 4 caMDa prati mAlavane rAjA, aneka nArI svAmI vezyAnI bALAo dekhI, prakaTI zigha gulAmI." pa mAlavAjA muMjanarezvara, rUpavatI bahu nArI ! paranArImAM bhAna bhUlIne, bhaTaka bhikSAcArI." 6
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaTA bhAgavIne paNa mitrane sahAya karanAra mitrAnaMda 509 paDavAnA ane paDelAnA dAkhalAonA pAra nathI, jyAre A mahApuruSa mitrAnaMda, vezyAmAM sAthe nahIM. bhalabhalAenI dhIratAnA bhukkA kheAlAI jAya, tevuM vezyAnuM ghara, tathA kAmivakArone uzkerI mUke tevAM aneka sAdhanA, vaLI paisAthI kharIdAyelI vezyAnA hAvabhAvA ane prAthanAo tathA taddana ekAntavAsamAM paNa jeNe zIlaratnane sAcavyuM, ane peAtAnuM kAma sAdhyuM te nararatnane dhanyavAda ApIye teTalA ochA che. jo ke me' pAte atyAra sudhI kazI kalpanA ke, dhAraNA karI ja nathI. tyAre mahApuruSa mitrAnaMda tA kAI bIjA ja mahApuruSa sAthe mAruM joDANa karavA icche che. anaMtAkALathI duniyA jene mATe phanA thaI rahI che, khAnAkharAma thaI che, ane thAya che, teja kAminI svAdhIna heAvA chatAM, mitrAnada nile`pa rahyo che. ane mane kahe che ke, huM jene mATe tameAne laI jAuM chuM, tene tame jozo tyAre, tamArUM nasIma ane jIvatara, devI, nAgakumArI ke vidyAdharI jevuM anubhavaze. vAha vAha ! kevI udAratA ane mahAnubhAvatA ! gheADI upara ekAsane nahIM besavAnuM samAdhAna karIne, have mitrAnaMda pAtAnA itihAsa kahe che. sarakhI vayanA amaradatta ane mitrAnad, ame rAjAnA ane pradhAnanA putrA jevA be bALamitro chIe, dezeA jovAnI bhAvanAthI, mAtApitAnI rajA vinA ujjayinI nagarImAMthI, nIkaLIne pharatA pharatA pATalIputra ( paTanA ) zahera paheAMcyA. tyAMnAM AzcaryoM jotA jotA te nagaranA rahevAsI ratnasAra zeThanA baMdhAvelA mahelane jovA gayA. temAM eka pUtaLI ( bAvaluM ) nArInA AkAra jotAM, mArA mitrane ghaNA rasa paDyo. ghaNIvAra lAgI. animeSa jovAmAM, prahara vItI gayA. te pAMcAlikA cheADIne amaradatta AgaLa naja vadhyA. tyAre meM ratnasAra zeThane potAnA mitra soMpI, mahela banAvanAra sUtradhAranI tapAsa karI. te kAMkaNu dezanA seApAraka nagaramAM rahetA hatA. huM page cAlI sApAraka nagara gayeA. tene A nArInI pratimAnA samAcAra pUchyA. teNe ja ( salATe) mane ujjayinI nagarInA rAjA mahusena bhUpatinI padminI putrI ratnamajarInI A pratimA che, ema kahyuM. tethI huM tene inAma ApI ujayinImAM AvyeA. paisAnI jarUra hatI mATe Izvaradatta zeThanA kuTuMbanA maDadAnuM rakSaNa karyuM. AvI adhI vAta ratnamaMjarIne kahI saMbhaLAvI. A jagyAe mitranaMdanI brahmacaryanI kasoTInI anumAdanA ja jJAnImahApuruSo pharamAve che ke : prastuta che. vatha-gadha-masTAra citro sayaLani ya| kacchavA nena muMgaMti,nale cArUttivudavaphe" / / jeyakaMte piye bhoe, laddhevi piTThi kuvvai / sAhINe cayaibhoe, sehu cAitibuccaI // 2 // artha : sArAM vastrA, sugaMdhI padArtho, seAnA jhaverAtanA dAgInAe, Asana, zayana,
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI strI-parivAra suMdara khAnapAna, maMgalA-bagIcA jemane hAya ja nahIM ane te te vastu bhAgavatA na heAya, tenA svAda cAkhatA na heAya, tene jJAnImahApuruSA tyAgI mAnatA ja nathI. 510 vAMDhA ane rAMDelI strIe brahmacArI gaNAya nahIM pAmarA luppu' jame. bhIkSukA nagna rahe A kAMI tyAga nathI. paraMtu sundara manapasaMda ane svAdhIna sAmagrI maLe te paNa tene aDake nahI, cAkhe nahIM, te ja sAcA tyAgI che. kahyuM che ke : " je dhana- kaMcana-kAminI achate aNu bhAgavatA re / tyAgI na kahIe tehane, jo manamAM savIogavatA re '" " bhAga saMyAga--bhalAlaDI, parihare jeha nirIhare / tyAgI tehIja bhAkhI, tasapada namu` niza hire " bhale te gRhastha heAya paraMtu paranArI-vezyAnA tyAgI puruSAne, jJAnIoe brahmacArI kahyA che. mitrAnaMdanA AvA nispRha AcaraNathI, rAjakumArI ratnamaMjarI, khUba prabhAvita thaI, ane mitrAnaMdanA vacana upara vizvAsa majabUta thayA. vAyunA vegavALI gheADInA prayANathI; eka ja rAtrimAM, ujjayinIthI, pATalIputranA parisaramAM, rAjakumArI ratnamaMjarIne laIne, mitrAnada AvI pahoMcyA. ahI Aje 61me divasa heAvAthI, nagaranI bahAra, nadInA kinAre, ratnasAra zeDa vigere ghaNA mANasA, vAravA chatAM paNa, amaravrutta citAmAM praveza karavA taiyAra thaI gayA hatA. nagaranI bahAra nadInA kinAre hajAro mANasAnI bhIDa jAmI hatI. amaradatta citAne pharatI pradakSiNA ApatA hatA. sajjana mAnavIenA cakSuemAMthI azrudhArA cAlatI hatI. teTalAmAM mahAbhayaMkara duSkALamAM varasAdanA AgamananI mAphaka, be hAtha UMcA karIne, sabUra sabUra khAmeAsa-khAmeAsanA avAjo karatA, mitrAnaDha doDatA AvyeA. ane mitranA pagAmAM paDyo. ane sAtheAsAtha sAkSAta lakSmIdevI ja hoya evI, rAjakumArI ratnamaMjarI paNa. azvArAhiNI AvIne, mANasAnA TALAnI ekabAju, gheADI uparathI nIce uttarI UbhI rahI. A vakhate ekaja kSaNa pahelAnA, mahAbhayaMkara dekhAva palaTAI ne, mahAnaMdamaya banI gayelA joIne, leAkeAnAM ToLAMnA udgAra sarI paDyA. " mitro tevA kIjie, jevA mitrAnaMda / maratA bacAvI mitrane, ApyA khUba AnaMda " // " kaSTa hajAro bhAgavI, ratnamaMjarI nAra / lAvI ApI mitrane, pete rahI avikAra // 2 //
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatamAM svArtha mATe mitrAI karanArA mitro ghereghera hoya che paraMtu mitrAnaMda nindhArtha mitra hatA. 511 "nArIrUpa dIpakavaze, puruSa pataMga gaNAya / banyA nahIM, dAjhayA nahIM, dhanyamAya tasatAya" // 3 li " kaMcana nArI kAraNe, mitrA zatru thAya / bhAIbApa ne benanuM, kSaNamAM citta badalAya" // 4 // lAke khelavA lAgyA. ApaNe badhA gheADA kSaNA pahelAM, evuM mAnatA hatA ke, A amaradatta kharekhara mUkha che. AvI pattharanI pUtaLImAM, pAgala anelA, mANasa kema kahevAya ? kharekhara e te pazu ja gaNAya paraMtu have samajAya che ke A jagyAe kAI daivI saketa heAvA joie ! kharekhara amaradatta dhanya che, jene AvA mitra maLyA che. A kanyA paNa kharekharI devI ja lAge che. jenu Avu rUpa che, ane rUpane anurUpa, vara maLyA che. mitrAnaMdane tA tA dhanyavAda apAya teTalA gheADA che. jeNe potAnA mitra mATe, AvI buddhi, AvI zodhA AvI yAjanA, AvI kAma karavAnI zakti, AvI nispRhatA, AvI mitra-vAtsalyatA, ane TAImasara hAjara paNa thai javAyuM. AvA badhA mANasAnA AnaMda ane Azcarya maya vanA cAlatAM hatAM, teTalAmAMteja nagaranA aputrIo ane avArasa, ( binavArasa) rAjA maraNa pAmavAthI, eka tarapha rAjAnuM maDaduM laI gayA, ane bIjI bAju navA rAjA nakkI karavA, pradhAnamaMDaLe paMcadvignya taiyAra karI, puNyavAna nararatnanI zeAdha karavA nIkaLyA. prazna : paMcadivya eTale zuM ? pAMca divyA kAne kahevAya ? uttara : bhAI ! A vAtA ceAthA ArAnI satyayuganI che. te kALe jagatamAM nyAya khUba ja jAgatA hatA, mATe devA paNa manuSyAnI cintA rAkhatA hatA. rAjyAnI paNa devA khabara letA hatA. tethI ja navA rAjA manAvavA, AvAM divyA manAvavAthI, vagara mahenate daivI zakti, ane eLakhANathI, lAyaka puruSanI prApti thaI jatI hatI. prazna : A kALamAM devA kema nathI dekhAtA ? uttara : te kALamAM sajajana ghaNA hatA, durjana thADA hatA. cAra, laMpaTa, luccA, kapaTI, mAyAvI, atialpa hatA. A kALamAM sajjano gAtyA maLatA nathI. teA pachI devA Ave keAnI pAse ? A pAMca divyA gAmanI bahAra, jyAM amaradatta UbhelA hatA, tyAM AvyAM. kumAra amaradatta upara chatra dharAyuM. cAmarA vijhAvA lAgyA. hAthI-gheADAe harSoMnI bRhaNA ane hesArava karyAM. kumArIe pAtAnI pAsenA jaLakuMbhathI, amaradattanA mastaka upara
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ 512 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI abhiSeka karyo. AkAzavANI thaI ahobhAgye, ahobhAgye, huM nagaranI ane rAjyanI adhiSThAtrI devI chuM ane AjathI amaradattane rAjya ApuM chuM. nagaramAMthI hajAre mANase AvyAM hatAM. lekanA harSane samudra chalakAvA lAge hatA. badhA ja bhAgyanA vakhANa karatA hatA. amaradattane rAjyAbhiSeka thaye. ane moTA ADaMbara sAthe ratnamaMjarI sAthe lagna thayuM. mitrAnaMdane mahAamAtyanI padavI ApI. ane ratnamaMjarIne paTTarANI pada ApyuM. AkhA nagaramAM bhAgyanAM vakhANa thavA lAgyAM. yathAdhenusahasreSu, vatso vindati mAtaraM / evaM purAkRtaM karma, kartAramanudhAvati // 1 // artha : jema hajAro gAnA ToLAmAM, nAnuM baccuM vAcharaDA pitAnI mAtA gAyane oLakhI le che, ema gayA janmamAM, ke hAre" janma pahelAM, karelAM bAMdhelAM sArAM khoTAM karma paNa, teja AtmAnI pAchaLa jAya che. praznaH puNyapApa najare dekhAtuM nathI. to pachI mAnavuM kevI rIte ? uttaraH 36mavannI vinAyaranaM, jamavattA prayattataHA pharmava samAradAti, virAja puthapAyo || II artha : bilakula mahenata karyA vagara lakSmI gharamAM ubharAya che. ane ghaNo prayAsa karavA chatAM, alpa paNa lakSmI AvatI nathI, rIsAelI ja rahe che. A lakSmI pote japaSya-pApano bheda barAbara samajAve che. vaLI jAo: "ThAmaThAma dukhiA ghaNA, sukhiyA svalpa jANAyA puNya-pApane samajavA, sAco bheda gaNAya." 1 / vastra hoya nahIM paheravA, rahevA sthAna paNa noyA sarva kALa dukha bhogavI, mare bicArA roya" 2 ghaNA TaLavaLe bhUkhamAM, roge kaI rIbAyA oLakha e mahApApanI, cakSuthI dekhAya " . 3 ! vastrAbhUSaNa-vAhane, rahevA uttama dhAmA sthira vAsa lakSmI taNe, puNyadaya vizrAma" che ja rUpavatI buddhimatI, lajajA zIla gharanArA vinayavatI nArI maLI, puNyataNo nahIM pAra" che pache
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ 513 puNya pApane samajavAnI sAmagrIne sAkSAtkAra "vinayadharA bahu dIkarA, ane sutA nahI eka dAna-zIlatA hoya te, jANe puNya viveka" | 6 | "Ape dAna zubha pAtramAM, abhayadAna bahu thAya anukaMpA bhUle nahIM, puNyadaya kahevAya che 7 | mAta - pitAdivaDIlanA, viveka sarva sacavAya ghara Avyo AzA karI, kadI ne khAlI jAya." che 8 "ucita-kIrtidAnathI, jainadharma vakhaNAyA zaktine navagepa, puNyadaya kahevAya" 9 che "paranara paranArItaNo, trikaraNa tyAga sadAyA zrAvakavrata seve badhAM, puNyadaya kahevAya che 10 | AvA AvA sAdhano, puNya-pApanA udayane samajavA, ApaNe sAme hajAre dekhAya che. ahIM ApaNI kathAnA nAyaka amaradatta, rAjAdhirAjanA ghera jamyA hatA. mAta-pitA, tApasa thavAthI, ane mAtA akALe regathI maraNa pAmatAM, ujajayinI nagarInA, devadhara sArthavAhanA ghare vaNikaputra tarIke ucharavA chatAM, vagara prayAse, pATalIputranuM rAjya pAmyA. ane satI, sulakSaNI, rUpavatI, patibhaktA, rAjakumArI patnI paNa maLI. ahIM paNa gayA janmanA puNyanI ja sahAya samajavI. kRtajJaziromaNi amaradatta rAjAe, pitAnA mitra-mitrAnaMdane, mahAmAtyanI padavI ApI. ane ratnasAra zeThane, nagarazeThanI padavI ApI. AkhI jiMdagI pitAnA sthAne sAcavyA. vyAjathakI bamaNA bane, vAve zataguNa thAya, | paNu vAve zubha pAtramAM, asaMkhya guNa thaI jAya." 1 amaradatta ane mitrAnaMdanI sevA karavAthI, zeTha moTA bhAgyazALI thayA. A badhu anukULa thavA chatAM, mitrAnaMdane me maDadAne prasaMga bhulAtuM nathI. eka divasa mitrAnaMde, pitAnA cittanuM duHkha rAjAne paNa kahI saMbhaLAvyuM. amaradatta rAjavIeaneka dalAsA ApyA. paraMtu mitrAnaMdane zAnti vaLI nahIM. mitrAnaMdane vaDanA maDadAne bhaya bhUlavA mATe, rAjA amaradatta, rAjyanAM badhAM kAryo mitrAnaMda upara nAMkhyAM. paraMtu mitrAnaMdane maraNanI vAte citta tyAMne tyAM rAkhyuM. 65
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ 514 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mAra nathimAMmaraNanA bhaya je jagatamAM bIje bhaya nathI. paraMtu A vAta AkhA jagata mATe ekasarakhI hovA chatAM pramAdI jone, maraNa najare dekhAtuM nathI. maratA lAkho mAnavI, kAnethI saMbhaLAya AMkhe maDadAM dekhiye, paNa bhaya citta na thAya ke 1. kSaNa kSaNa maratA seMkaDo, lAkhe mare dinarAta | mAsa madhye koDe mare, maraNa jagavikhyAta." me 2 "saghaLA A saMsAramAM, ekaja jIva vicAra maraNa anaMtA bhogavyAM, cAragati mojhAra" | 3 | topaNa niSphara jIvane, maravAne bhaya naya. je maraNabhaya thAya te, pApa kare nahIM koya' che 4 che eka divasa mitrAnaMde, amaradatta rAjavIne ekAntamAM kahyuM : rAjana? te zabanA mukhathI nIkaLelA zabdo, kSaNavAra paNa mArA cittane choDIne, bahAra jatA nathI. mATe mane have kayAMI dUra javAnI rajA Ape. kAraNa ke bahu najIkamAM rahevAthI, have mArA cittanI zAMti sthira rahetI nathI. rAjA amaradatte mitrAnaMdane, AnaMda ApavAnA badhA prayatna karI joyA, paraMtu nakAmA gayA. chevaTe mitrAnaMdane, bahu dUra pradeza javAnI, badhI sagavaDa karI ApI. ghaNA Apta manuSya sAthe mokalyA. khUba dvavya, sArAM vAhano, baLavAna sinike, paNa sAthe ApyA. ane badhAne bhalAmaNa karI ke, mArA mitrane, kazI muzkelI na Ave, tenuM dhyAna rAkhaze. ahIMthI vasaMtapura nagara javuM. tyAM pahoMcyA pachI kaI kaI mANaso dvArA, mane vAraMvAra sukha samAcAra pahoMcADavA. dravyanI jarUra paDe teTaluM maMgAvavuM. badhI bhalAmaNa karI mitrAnaMdane pradeza sthAna karAvyuM. ahIM rAjA amaradatta, gayA janmanA puNyAnubaMdhI puNyanuM phaLa bhegave che. deva jevA divaso jAya che. prazna : puNyAnubaMdhI puNya kone kahevAya ? uttara : A jaina zAsana eTale tattvothI bhareluM zAsana che. jJAnI puruSoe jJAnathI joyeluM ja prakAryuM hovAthI, pharamAve che jIvo cAra prakAranA che. 1. puNyAnubaMdhi puNya bhegavanArA. 2. pApAnubaMdhi puNya bhegavanArA. 3. puNyAnubaMdhi pApa bhagavanArA. 4. pApAnubaMdhi pApa bhagavanArA. A rIte sarva jagatanA je cAra vibhAge vaheMcAelA jANavA.
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyAnubaMdhI ane pApAnubaMdhInI caubhaMgI 515 praznaH pahelo prakAra barAbara samajAvo. uttara : jema koI mANasa dhanavAna kuLamAM janmyA hoya, tene loke garbhazrImaMta kahe che. tene bhegavilAsa khUba heya. vepAra paNa AvakavALo ja hoya, kharca karatAM anekaguNI Avaka hovAthI, tevAonI, bAlakaviya-yuvAnI ane vRddhAvasthA badhI vaye nirbhaya sukhavALI gaNAya che. jema dhannA zeTha, zAlibhadra zeTha, zrIpAla mahArAjA, abhayakumAra, zaMkharAja, kalAvatI, vastupALa, tejapALa. AvA badhA mahAnubhAvo gayA janmamAM abhayadAna, supAtradAna, anukaMpAdAna, nirmaLa zIlavata, nirAzasa tapasyA, mahAguNI puruSenI veyAvacca, niraticAra cAritra ke zrAvakavrata pALIne, jamelA hoya che. tethI rU5 lAvaNyayukta nIroga zarIra, aDhaLaka lakSmI, rUpavatI, zIlavatI, vinayavatI, guNavatI patnI, vinayAdi guNavALA putra, mitra, sevaka prApta thAya che. badhA vyavahAramAM, prANImAtranI dayAne prAdhAnya apAya che. gayA janmamAM karelAM puNya evAM joradAra hoya che ke, rAjya hovA chatAM, yuddha karyA vagara zatruo vaza thaI jAya che. jagatanI upara vagara prayAse pratApane prabhAva paDI jAya che. kuTuMba ane parivAra paNa, vinayavALe hovAthI pApane sthAna maLatuM ja nathI. vagara mAgyuM athavA vagara prayAse AvI jatuM hovAthI, pApone AvavuM paDatuM ja nathI, pApa karavAnI vicAraNA thatI nathI. prAyaH badhAM AcaraNe pApa vagaranAM hoya che. prazna : jyAM rAjya hoya, ke jyAM lakSmI hoya, tyAM AraMbhe ane yudhdha hoya. eTale pApa thAya, ane lakSmI ane rAjya bhegavI jIva narakAdimAM jAya. AvuM je zAstromAM ke ItihAsamAM ke nItikAree kahyuM che te zuM sAcuM nahIM? uttara : ApaNI vAta puNyAnubaMdhi puNyavALA jenI cAle che. saMsArane pravAha tame kaho cho tevo ja che. meTA bhAganA manuSyo, rAjya ane lakSmIne pAmIne, narakAdi kugatiomAM janArA hoya che. A vAta ame bIjA bhaMgamAM, batAvavAnA chIe. ahIM te puNya laIne AvelA, ane puNya bAMdhIne ja maranArA, mahApuruSonI ja vAta che. juo ane vAMce - "bharatane pATe bhUpati re siddhi varyA eNe DAya saluNA | asaMkhyAta tihAM lagere, ajitajinezvararAya saluNA." palA Iti mahAkavi vIravijayajI mahArAja, zA paNa pharamAve che ke - bharatAdanusantAne sarvepi bhrtvNshjaaH| ajitasvAminaM yAva-danuttarazivAlayAH // 1 // sarveSi saMghapatayaH, sarve'hat caityakArakAH / tIrthoddhArakarAHsarve, sarve'khaMDapratApinaH / /
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ 516 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI atha : RSabhadevasvAmInA prathama putra ane bAra paikInA pahelA cakravatI, bharata mahArAjAnI vaMza paraMparAmAM ja asaMkhyAtA, rAjAdhirAje thayA che. temanA ja vaMzaja jitazatrurAjA. ane sumitrarAjA be sagA bhAI, rAjA ane yuvarAja thayA che. jitazatru rAjA dIkSA laI mokSa padhAryA ane ajitanAtha jinezvara rAjA thayA. dIkSAne avasara AvatAM, potAnA kAkAnA dIkarA sagarane, rAjya ApI, prabhujIe dIkSA lIdhI, sagara cakI thayA. cha khaMDanA mAlika thayA paraMtu chevaTe prabhunA zAsanamAM dIkSA laI mokSa padhAryA. A pramANe ajitanAtha svAmI sudhInA bharata cakravatInA vaMzajo badhA ja akhaMDa pratApI rAjA thayA. badhA ja jIvadayAmaya vItarAga dharma pALanArA hatA. mATe badhA ja rAjAoe, zrI zatruMjayagirirAjanA saMghe kADhyA hatA. badhAe girirAja uparanA citya ane pratimAonA punaroddhAra karAvyA hatA. badhAoe aneka sthAne upara jaina citya ane pratimAo bharAvI hatI. -- A vAta uparAMta paNa bharata cakravartI pite ane temanA pachInA ATha rAjavIo : AdityayazA (sUryayazA) mahAyazA, atikhela, balabhadra, balavIrya, kIrtivIrya. jalavIrya, daMDavIrya, A badhA, mahApuruSe AkhI jiMdagI rAjyakAryavyagra rahyA hovA chatAM, ArI zAbhuvanamAM kevalajJAna pAmyA hatA. mahApuruSo sthiti pAke tyAM sudhI tyAgI na thAya te paNa, atyaMtara juduM ja hoya che. AtmA jAgatuM hoya che. prazna : saMsAramAM vasavA chatAM, nilepa rahenArA mahApuruSonI dazA kevI hoya ? uttara : paMkaja nAma dharAya paMkaNuM, rahata kamalajIma nyArA cidAnaMda isyA jina uttama, so sAhIbakA pyArA." 1 saMsAra anate che. corAsI lAkha nImAM, mAre AtmA eka-ekamAM anaMtIvAra jaI Avyo che. mArA jIve dukha, yAtanAo, pIDAo, vyAdhio, vijo, muMjhavaNe, mAra khAvAmAM ochAza rahI nathI. huM ekeka narakAvAsamAM paNa, anaMtIvAra jaI Avyo chuM. A badhAnuM kAraNa viSaye ane kaSAya che. viSaya ane kaSAyonI preraNAthI ja, AtmA hiMsAdi-mahApApa kare che. pachI te pAnA udayathI naraka ane pazugatiomAM abhAgI jIvaDAone javuM paDe che. praznaH pApa baMdha karavAne sahelo upAya zuM? uttara : sAcI jaina zAsananI oLakhANa thavI joIe. jema vepArI pitAnA dhaMdhAmAM khUba UMDe Utare che. dhaMdho khIlavavAnA zakya badhA ja udyama kare che. tema jaina zAsana samajavuM joIe. teNe samajavAnA sAdhanene
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApa baMdha thAya tevAM sAdhanane oLakhavA ane vadhAravA 517 pAse vasAvavA joIe. nispRhI. nirlobhI (mudhAjIvI), vidvAna, tattvavetA, guruone oLakhavA joIe. guruonAM vyAkhyAnamAM, seMkaDe grantha sAMbhaLavA maLe, pachI pitAnI meLe, grantha vAMcavAthI, arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu, sAdhvInAM varNana vAMcavA maLe che. temAMthI kuguru-sugurunI paNa samajaNa tarI Ave che. suguruo dvArA ja AtmAne sAce dharma maLI zake che. sAco dharma samajAya to ja, AtmAnA abhyadayanI zarUAta thAya che. prazna : guru game tevA hoya, athavA guru game tema varte, ApaNe jovAnI zI jarUra? gurunA chidro zodhavAthI ApaNane zuM phAyado? uttara : suguru-uttama gurunA AcaraNe kharAba hoya ja nahIM, pachI temanA chidro paNa ApaNane jovA maLe ja kema? sugurue suvarNanI jevA bAhya atyaMtara nirmaLa ja hoya che. temanA bAhya AcAro sArA hovAthI lokonuM AkarSaNa vadhe che. hirasUrIzvarajI mahArAja ane temanA ziSya praziSya, zAnticaMdra upAdhyAya, bhAnucaMdra upAdhyAya vagere khUba vidvAna hatA. sAthe bAhya atyaMtara AcaraNa paNa eTaluM nirmaLa hatuM, ke jene zahenazAha akkabara upara mahAna prabhAva paDa hato. prazna : keTalAka lokomAM evI vAto saMbhaLAya che ke, hirasUrIzvarajI mahArAja ane temanA ziSyoe, zahenazAha akabarane camatkAre batAvIne vaza karyo hato. A vAta sAcIne? uttara : A vAta bilakula sAcI nathI. amane vAMcavA prApta thaelA, hIrasUri mahArAjanA jIvana prasaMge jaNAvanArA, hIrasaubhAgya, vijaya prazastikAvya, RSabhadAsane banAvele hIrasUri rAsa, vijayalakSmI sUrinA karelAM keTalAMka chUTA vidhAne, sUrIzvara ane samrATa, itihAsa vagere granthomAM, hIrasUri mahArAjAe akabara bAdazAhane, camatkAra batAvyAnI vAte, jANavA maLI nathI. koI pustakamAM lakhAI ke saMgrahAI nathI. prazna: to pachI lekamukhe daMtakathAo kema caDI gaI haze? uttaraH vacamAM aDhAramI ane ogaNIsamI sadImAM besaikAomAM, gArajI lekenuM, jenasamAja upara varcasva thaI gayuM hatuM. gorajI varga prAyaH kAmaNa TuMmaNajhADA-dorA-dhAgA upara ja pitAnA prabhAva jamAvanArA hatA. pratikamANAdinitya ane AvazyakakriyAo upavAsAditapasyAo ane aSTapravacanamAtAo khoI beselAone, camatkAranA mArgo levA paDyA hoya che.
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI eTale puNyAnubaMdhipuNyanA udayavALAne ja, zrIjainazAsana game che. zrIjainazAsana game te ja zrIjaina zAsanamAnya dAna-zIla-tapasyA-bhAvanA- ahiMsA-satya-pramANikatA-brahmacarya mamatA tyAga ane udAratA prakaTa thAya che. e Aje A tathA Avazyaka kriyAe, jIvadayA pAlana vagere, sAmagrI paNa cAkkasa same che. A badhuM game teA sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, zrAvaka ane sAdhunA tratA paNa jarUra game che ane AvA AcaraNAnI uttarAttara zunA vadhavAthI, prAraMbhamAM puNyAnubaMdhipuNya; ane uttarAttara savara ane nirjarAnA pakSa mayAthI, AtmA sa'sArathI chUTA thai jAya. 518 prazna : jainazAsana samajavA chatAM, pApanA kAryo thai jAya te, tevA mANasAne sAcA jaina kema kahevAya ? uttara : jainazAsana samajanAra AtmA, je nikAcita bhAgAvaLI karmInA udayavALA hoya, athavA gayA janmanA niyANAne paravaza hoya te, vakhate samajelA AtmAe paNa anAcAramAM phasAi gayelA dekhAya che. paraMtu temanA AtmA aMdarathI khaLatA hoya che. prazna : samajavA chatAM AcaraNamAM nahIM mUkanArA sArA ? ke vagara samajelA AcaraNazALI AtmA sArA ? uttara : samajelApaNu nighna sapariNAmavALAnetA, zrIvItarAga zAsanamAM sArA kahyA ja nathI. tevAone tA caMdananA bhAra upADanAra gadheDAnI ja upamA apAI che. zrIjainazAsanamAM samajelA teja kahevAya che, ke jemane samajAyA pachI zakita geApavavAnI hoya ja nahIM. adhikAra, dhana, buddhi ane zarIra zrIvItarAga zAsanane apaNu thayA vinA rahe nahI. ahIM jainazAsana samajelA kRSNa vAsudeva hatA. paraMtu vAsudeve niyANuM karIne ja janme che. mATe AcaraNa Avatu nathI. zreNika rAjA samajelA chatAM, bhAgAvalikarmInA bhAgavaTAmAM paravaza khanelA hovAthI, AcaraNa lAvI zakayA nahIM. prazna : meATI zaktinA dhaNI, tIrthaMkara thavAnA abhyudayavALA AtmAe paNa. bhAgAvaLI karmonA vaza ane kharA ? uttara : ane kharA ema ja nahIM. jarUra bane che. jue zrI RSabhadeva svAmI vagere, jinezvaraparamAtmA, matijJAna-zrutajJAne--atijJAna sahita ja mAtAnA udaramAM Ave che. traNa jJAna sahita janme che. vakhate gayA janmamAM, cauda pUrvI paNa pAmelA hoya, vItarAga jevI dazA bhAgavIne, anuttara vimAnamAMthI AvyA hoya, tApaNa tyAsI lAkha pUrva saMsAramAM vasyA, lagnathayAM, rAjya vaLagyuM, ane parivArA paNa thayA. zAntinAtha svAmI, kuMndhunAtha svAmI, aranAtha svAmI, traNa jinezvara devAne, cakravartInI lakSmI paNa bhAgavavI paDI.
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka ja sAmagrI vivekIne svarga ke mekSa Ape che avivekIne narakAdimAM laI jAya che. 119 praznaH te pachI rAjezvarI te narakezvarI AvI kahevata sAcI ke nahI? uttara : rAjya, lakSmI ane adhikAra A traNe vastu puNyathI maLe che. paraMtu A traNe vastune sadupayoga thAya te, saMprati rAjA, kumArapAla rAjA, vastupALa tejapALa jevA dvArA abhayadAna, supAtradAna, anukaMpAdAna, vigere sukAryo thavAthI, puNyathI puNya vadhe che. hajAronuM bhaluM thavAthI, puNyane sadupayoga thayo gaNAya che. AvA mahApuruSe rAjya pAmIne, lakSamI pAmIne, adhikAra pAmIne, svarga ane mokSamAM gayA che. jAya che. paraMtu AnAthI ulaTA laDAI laDIne, aneka strIo, bhegI karIne, mAMsAhAra madirApAna. zIkAra khelIne. corI karIne rAMDo-rakhAte, vezyAo bhegavIne, lokone trAsa ApIne, gAmo saLagAvIne, luMTa calAvIne, lokone gharabAra, mAlamilkata parivAra bhraSTa banAvIne, sukha bhogavanArA narakAdigatiomAM jAya che, gayA che, te barAbara che. prazna : keTalAka draDhaprahArI ane arjunamAlI jevA adhamaAtmAo paNa mekSamAM gayA che. te sAcuM ke nahIM ? uttara : AvA adhama jIvo paNa, eka beja nahIM paraMtu, hajAre lAkhe athavA anaMtakALe anaMtA, svarga ane mokSamAM paNa gayA che. paraMtu teo potAnA adhamakRtyanA phaLarUpe svarga ke mokSa pAmyA che, ema samajavuM nahIM. paraMtu ajJAnI hatA tyAM sudhI pApa thayA. ane jyAre samajyA tyAre, te ja kSaNe pApa mATe khUba tiraskAra thayo. ane pApa choDayAM, mana, vacana, kAyA, traNe sthAnethI pApane dezavaTo Apyo. tatkALa sarvavirati cAritra lIdhuM. khUba upasarga-pariSahane AnaMdapUrvaka sahI- lIdhA, ghora tapazcaryA karI. zIta, tApa, kSudhA, tRSAne sahana karyA. zatru, mitra, rogaAregyamAM samabhAva rahyA. smazAne ke parvatanI guphAomAM, vIse kalAka UbhAUbhA dhyAna karyuM. caMdanane lepa ane taravAranA prahAramAM samabhAva rahyA. tevA mahApuruSe svarga athavA mokSamAM gayA hoya te, taddana vyAjabI che. karmanuM devuM kareluM, bharapAI thayuM, mATe temane saMsAranA kedakhAnAmAMthI chuTakAro thayo che. prazna : cAritra sarakhuM pALe chatAM eka mekSamAM jAya bIje svargamAM jAya che, tenuM zuM kAraNa? jemake utkRSTa cAritra pALanArA dhanAkAnaMdI dhanA-zAlibhadra jevA mahApurUSone mokSa maLyuM nahIM. ane zAla mahAzAla jevA vagara mahenate mekSamAM gayA. tenuM zuM kAraNa? uttara : kaI maDApurUSane bhavasthiti paripAka saMpUrNa thaI gayuM hoya ane bhAvanArUDha thaI jAya te, marudevI mAtA jevAe hAthI upara beThA beThAM, kevalajJAna ane mokSa meLavyuM che. mokSanI prAptimAM bhavasthiti paripAka na thayo hoya tevA AtmAo, tapa ane kriyAmAM ghaNA utkRSTa hoya to paNa, pAchaLa rahI jAya che. jema ogaNIzamAM jinezvara
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mallinAtha svAmIe dIkSA lIdhI te ja divase, tapa nahIM, upasarga pariSaha paNa nahIM tepaNa kevalajJAna thayuM che. jyAre RSabhadevasvAmIe, dIkSA laI cArase upavAsa karyA. ekahajAra varSa ghera tapa karyo pachI kevalajJAna thayuM che. A badhAmAM bhavasthitinI AgevAnI jANavI. koI AtmAomAM kriyAo ane tapazcaryAnuM ghaNuM baLa hovA chatAM. bhavasthitine paripAka na thayo hoya te. adhyavasAyo paNa tevA AvatA nathI. mATe ja dhanA zAlibhadra vigere mahApurUSanI nitrathI niraticAra hovA chatAM, kevalajJAna ane mokSa pAmyA nahI. ane zALamahAzALA vigere mahApurUSane bhavasthiti paripAka thaye hevAthI, kSapakazreNinA adhyavasAye vaDe kevalajJAna pAmyA ane mekSagAmI thayA. A sthAne bhikSA AjIvikA samAna hovA chatAM, ekane kevalajJAna ane TekSa maLe che. bIjAne bhikSA AjIvikA vaDe ja sAtamI narakamAM javuM paDe che. A be vyaktinuM udAharaNa vAMce. rAjagRhanagaramAM, jaMbusvAmI vaheravA padhAryA che. gocarI mATe nagarImAM phare che ApanAranI niMdA, stuti, karyA vinA, reSa-teSa lAvyA vinA maLyuM te ThaMDu lakhuM nirasa vahArIne, potAnA guru bhagavAna sudharmAsvAmI pAse pahoMcI gayA. AvI rIte bhikSAbhajI anukrame, karma khapAvI kevala jJAna pAmI, mokSa padhAryA. pite taryA hajAro nahIM paNa lAkhene tAryA. dAna denArAonAM paNa kalyANa thaI gayAM. eka bIje kSAmakukSi bicAro bhikhArI nagaramAM nitya bhikSA mATe jAya che. paraMtu peTapUrNa bhikSA maLatI ja nathI. tethI nahIM ApanAra upara hamezAM reSa kare che. vakhate ekalo ekalo gALo paNa bhAMDe che. teNe ekavAra nagaramAM, evI jAherAta sAMbhaLI ke AvatI kAle udyAnikA (ujANI) nIkaLavAnI che. ane loko svAdiSTa bhajana banAvIne jamavAnA che. nagaranA badhA puruSa, strIo, bALaka, nekare, ke majurae nagara bahAra jamavuM. vadhe te nagaramAM pAchuM lAvavuM nahIM. sArAM sArAM pakavAne leI, leke nagara bahAra jaze. Akho divasa ramI jamI kIDAo karI, sAMje ghera Avaze. A vAta bhikhArIne paNa jANavA maLI, khUba rAjI thaye. ane AkhI rAta vicAra karyA ke, AvatI kAle peTa bharIne, sAruM khAvAnuM maLaze AvA vicAranA AnaMdamAM rAtri pasAra thaI gaI. savAramAM nagara bahAranA bagIcAomAM, nAgarikonAM ToLe ToLAM AvavA lAgyAM. bhikhArI paNa, mANasenA samudAyamAM, AjIjI karate, kagaravagara kareta, pitAnuM peTa dekhADato, badhA leke pAse yAcanA karato, lokonA tiraskAra sAMbhaLato. pAcho haTate. dInatA batAvata, visA lIdhA sivAya, Akho divasa pharato ja rahyo.
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya ke pApa avazya bhegavavAM paDe che. mATe karma baMdhAya tyAre sAvadhAna rahevuM pa21 paraMtu ATalA moTA lekasamUhamAM, tenI IcchA pUrNa thatI nathI. keI TukaDe Ape, pheMkI devA jevuM ja Ape. tucchakArI, dhutkArIne, gALa daIne Ape. paraMtu bicArAne peTa bharAya tevuM, ke manane game tevuM te thoDuM paNa, keI ApatuM nathI. sukhiyAnAM sahuke sagAM, dukhI saguM nahIM kayA rADo pADe karagare, mare bicArA roya." miSTAne sukhIyA jame, lukhA TukaDA rAMkA deSa na Apa koIne, kevaLa karmane vAMka." chevaTe bhikhArInuM peTa bharAyuM nahIM, tenI icchA jarA paNa piSAI nahIM, tyAre tenA roSane pAre caDhI gaye. ane krodhe maryAdA vaTAvI, tethI bhAra parvata upara caDhIne moTI zilA nIce gabaDAvI. A badhA kRpaNa lekone pIlI nAkhuM. evA vicAre sthAna jamAvyuM. ane vaibhAra parvata upara caDa. sarva baLa ekaThuM karIne, eka moTI paththaranI zilA gabaDAvI badhAne cUrI nAkhavAnA raudra dhyAnamAM, pote paNa teja zilA nIce AvI kacarAI gaye. ane sAtamI sarakamAM gayA. A jagyAe peTane khADe pUravAnuM AkhA jagatanuM sarakhuM ja kArya hovA chatAM, peTa mATe, AkhuM jagata prAyaH puSkaLa pApa karIne, saMsAranAM baMdhane ane duHkha vadhArIne ja mare che. A be dRSTAnta uparathI vAMcanAra samajI zake che ke, jinezvara paramAtmAo, ane bIjA paNa bhegI puruSe, jagatanI daSTie, sukha ke bhegonI, rela-chela bhogavatA hevA chatAM paNa, teo mAtra kamanuM devuM cukAvAya tyAM sudhI ja saMsAramAM phasAyelA rahe che. karmo bhegavAI gayAM ke, surata, sukha-bhegane tyAga karI, dIkSita thAya che. tavanicoDa e ja che ke jema pApa vadhI jAya che, narakAdi halakI gatiomAM jaIne, jIne azubha karmonuM devuM cUkavavuM paDe che, tema puNya vadhI jAya te devAdi zubha sthAnamAM jaIne, zubha karmonuM devuM cukAvavuM ja paDe che. ahIM megharatha rAjA jevAnA ghaNA dAkhalA mejUda che. prazna : upara kRSNa mahArAja ke lakSmaNa mahArAja narakamAM gayAnuM ajene vAMce te temane ApaNuM dharmanA zA upara dveSa gusso kema na Ave ? uttara : jainazAsanamAM zalAkA puruSa tesaTha-63 gaNAvyA che. 24 tIrthakaro, 12 cakravatIo, 9 vAsude, nava balade, nava prativAsudeve. te badhA guNanA ane
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ 522 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI puNyanA bhaMDAra varNavyA che. temanAM jainAcAryoe varNavelAM jIvanacaritra, saMpUrNa vAMcanArane gusso te Ave ja nahIM. paraMtu Adara ja prakaTe, kAraNa ke lakSmaNa ane kRSNa mahArAjanA guNanuM ja varNana karyuM che. prazna : A tesaTha-63 zalAkA puruSe mokSamAM ja jAya ke, saMsAramAM paNa rakhaDe che. uttara : tesaTha paikInA keTalAka niyamA mokSagAmI ja hoya che. keTalAka mekSamAM, devagatimAM ke narakamAM paNa jAya che. keTalAka avazya narakamAM ja jAya che. paraMtu bahu ja theDA kALamAM, badhA ja mekSamAM janArA hovAnA kAraNe ja, zalAkA puruSa kahevAyA che. prazna : cAlu avasarpiNI kALanA 63 zalAkA puruSanI gatio batAve ? uttara : tesaTha zalAkA paikI kaSabhadeva svAmIzrI mahAvIra svAmI sudhInA 24 jinezvara de mekSamAM padhAryA che. tIrthakara devo avazya mekSamAM ja jAya che. prazna: tIrthakara devanA ja avazya mekSamAM jAya ja ema nahIM ja ne? uttara : tIrthakara denA ja mokSamAM jAya ja nahIM, paraMtu tIrthakara nAmakarma nikAcita karIne. ochAmAM ochA trIjA bhave, tIrthaMkara pada bAMdhI, chelA bhave bhegavIne, arthAt dIkSA laI kevala jJAna pAmI, tIrthanI sthApanA karI, lAkhe, karoDo, abajo jIvone, mekSamAM janArA banAvIne, avazya te ja bhave mekSamAM padhAre che. prazna : cakravartI bAra kaI gatimAM gayA? uttara : 1 lA, 2 jA, pAMcamA, chaThThA, sAtamA, navamAM, dazamAM, agyAramAM mokSamAM gayA che. trIjA cothA, trIjA devaloka gayA che. AThamA, bAramA, sAtamI narakamAM gayA che. balade navamAMthI keTalAka mekSamAM jAya che, keTalAka svargamAM jAya che. baladeve mATe be ja gati nakkI che. balade avazya dIkSA le che, mATe trIjI gatimAM jAya nahi. prazna : nava vAsude, nava prati vAsudevo kaI gatimAM jAya che? uttara : A aDhAra zalAkA puruSe niyANuM karIne ja janmatA hevAthI, avAMtara bhave narakamAM ja jAya che. A avasarpiNInA pahelA vAsudeva tripRSTa thayA che. teo prabhu mahAvIranA sattAvIsa paikIne, aDhArame bhava che. teo egaNIsamA bhave sAtamI narake gayA che. vIsame bhava siMha thayA che, ane ekavIsame ve cothI narake gayA che. prazna : sarva jInA je keTalA samajavA ? uttara : sAmAnyathI sarva jI anaMtakALathI saMsAramAM, maraNo ane janma pAmyA ja kare che. mATe sarva jIvonA anaMtA thayA jANavA. temAM paNa gyatA bhede
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa'sAramAM rahelA traNa prakAranA jIvAnA vicAra 523 jIvA traNa prakAranA khatAvyA che. bhavya, abhavya ane jAtibhavya, temAM bIjA ane trIjA anAdi anaMta saMsAramAM hatA, ane rahevAnA che. teo meAkSa pAmavAnA nathI. prazna : abhavya ane jAtibhavyane artha zuM? uttara : jemanAmAM meAkSa meLavavAnI ceAgyatA ja nathI. jema kevaLa khArA raNamAM puSkaLa varasAda paDe to paNa, vanaspati ugatI nathI. vaLI jema Aramegha varase te paNa magazela paththara palaLatA nathI. tema anaMtA kevalI bhagavaMtAnI dezanA sAMbhaLe te paNa abhavya jIvaDA meAkSane mAne ja nahIM. tethI jainI dIkSA le. ceAkhI pALe paNa, meAkSamAM jAya ja nahIM. vakhate devagati pAme. tathA jAtibhavya jIveAmAM ceAgyatA heAvA chatAM sAmagrInA meLApa thayA nathI, ane thavAnA nathI. jema svayaMbhUramaNa samudranA taLiyAnI mATImAM, ghaTa banavAnI lAyakAta heAvA chatAM, nimitta kAraNeA maLyAM nathI, maLavAnAM nathI. mATe te mATInA ghaDA thayA nathI ane thavAnA paNa nathI. sAmagrInA abhAve, jAtibhavyeA bahAra nIkaLatA ja nathI. prazna : bhavya jIvonA artha zuM ? uttara : jemanAmAM meAkSagamananI lAyakAta che. ane sAmagrI maLavAnI zakayatA paNa che. mATe bhavya jIva kahevAya che. prazna : sarve bhavya jIvA meAkSa javAnA ema kharuM ne ? uttara : bhavya jIvA ja, meAkSamAM jAya che. paraMtu badhA ja bhavya jIvA meAkSamAM javAnA, e barAbara nathI. kAraNa ke kALa anA che. tenAthI paNa anaMtaguNA bhavya jIvA che. mATe anaMtA puddagala parAvo pachI paNa siddha thayelA jIvAnI saMkhyA pAMcamA anate ja rahevAnI che. ane saMsAramAM, cAra gatimAM rahelA jIvei, AThame anaMte ja haze, rahevAnA che. vAMcA zAstra pramANa-- jayAi hoi pucchA, jiNANa maggami uttaraM taiyA / ikkassa niggoyassa, aNatabhAgo siddhigao ||1|| artha : zrI jinezvara devAnA zAsanamAM, have pachI anaMtAkAle paNu, anaMtA pudgala parAvartI gayA pachI paNa, koI prazna pUche ke, meAkSamAM keTalA gayA ? ane keTalA bAkI rahyA ? tyAre uttara eka ja che ke, eka nigeAdamAM rahelA jIvAnI saMkhyAnA, anaMtame| bhAga mekSamAM gayA che. anatAnata jIvA khAkI che. prazna : te pachI nigeADhA keTalI che? nigeAda zabdanA artha zuM che? nigodA kayAM rahe che ? uttara : nigodA asaMkhyAtI che. anaMtA jIvAnuM eka zarIra tene nigeAda kahevAya che. ane jema kAjaLanI DabImAM kAjaLa bharelu hAya che. tema cauda rAjaleAkamAM nigeAde ThAMsI ThAMsIne rahelI che.
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ para4 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI prazna : nigone ApaNe kema joI zakatA nathI? uttara : nigodanA sUma ane bAdara be bheda kahelA che. temAM sUkrama nigodane ApaNu jevA carma cakSu jIve dekhI zakatA nathI. te to kevaLI bhagavaMtenA vacanathI mAnya che, tathA thuvara, kuMvAra, kezalapatra, badhA prakAranA kaMdamUla, AvI badhI vanaspatio anaMtakAya hoya che. tene bAdara nigoda kahela che. prazna : te pachI tIrthakara de vagere, mahApurUSanA bhavo gaNAyA che te kevI rIte? uttara tIrthaMkaradevanA AtmAo samyakatva pAme, tyAMthI bha gaNAya che. vaLI keTalAka uttama jIvonA bhava paNa gaNAya che. jemake zaMkha rAjA-kalAvatI rANI. zrIpAlarAjA ane mayaNAsundarI rANI. zrI caMdrarAjAnA bho. jayAnaMda rAjAnA bhava. rAma-lakSmaNasItAjInA bhave. kRSNa-balabhadranA bhave. A badhAmAM kyAMka samakitathI, kyAMka mArgonusAripaNAthI, kayAMIka bhadrika bhAvathI, uttamanimittothI, bhave lakhAyA jANavA. prazna : kRSNa vAsudeva ane balarAmanA bhave keTalA che? uttara : ATha che. teo pahelA bhavamAM kheDUta, caMdra ane zUra be bhAI hatA. tyAMthI mArIne zubha bhAve AyuSya baMdhAyuM hevAthI, eka vaNakanA rAjalalita ane gaMgadatta be putra thayA hatA. bhAvibhadra hovAthI, be bhAIo sAthe cAratra lIdhuM, niraticAra ArAdhyuM, paraMtu nAnA bhAI gaMgadatta, niyANuM karyuM. baMne kAladharma pAmIne vaimAnika deva thayA. tyAMthI cavIne moTAbhAI rAjalalitane jIva, ane nAnAbhAI gaMgadattane AtmA, banne bhAIo zauryapuranagaranA rAjavI samudravijayanA bhAI sauthI nAnA dazamA naMbaranA paraMtu mahApuNyazALI evA vasudeva rAjAnI rANIe rohiNI, ane devakIjInA putrapaNe jamyA. ane kamasara balabhadra ane kRSNa nAma thayA. ane zrIjainazAsanamAnya nava nava balade, vAsudeva paikInA, navamAM baladeva vAsudeva thayA. A temano cotho bhava thayo. ane have pachI cothA bhave, kRSNamahArAja AvatI covisInA bAramA amamasvAmI, tIrthakara thaImekSa padhAraze. ane balabhadra sAmAnya kevalI thaImekSamAM jaze. prazna : A jagatamAM mahAna puruSe kone kahevAya che? uttara : zrIjainazAsanamAM, tyAganI mukhyatA che. hiMsA, asatya, cerI, maithuna, parigrahanI mamatA A pAMca mahApApe uparAMta cAra kaSAyo-rAgadveSa, kalaha, abhyAkhyAna, pezanya rati, arati, paranindA, mAyAmRSA, ane mithyAtva A aDhAra mahA pApathI jagata bhareluM che. prANImAtramAM, ochA vadhu pramANamAM, A aDhAra pApa hoya che.
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra pApA chADayAM heAya ke, cheDavAnA udyama cAlu hoya, tene mahApuruSa kahevAya, paraMpa A aDhAra pApeAthI ja kama kha'dhAya che. ane prANIe saMsAramAM bhaTake che, ane agaNya tathA ameya duHkhA bhAgave che. duHkhanA nAza mATe ja aDhAra pApeA sevAya che. athavA sukha meLavavA paNa aDhAre pApeA karavAM paDe che. A aDhAra pApA je AtmAmAM hAya ja nahi te mahApuruSa gaNAya che. 66 * mana, vaca, kAyA yAgathI, nAza thayAM nirmUlapaNuM, te aDhAra pApanAM sthAna / sAcA bhagavAna. ?? " jenA trikaraNa yAgamAM, pApa ekapaNa nAya / tehi ja vanda ne pUchyuM che, bhale game te hoya, ' A aDhAra doSa nAza pAmyAthI ja, AtmAmAM sarva guNa prakaTe che. A aDhAra doSo nabaLA paDavA lAge tyAre AtmA, puNyAnuSa zrI puNyavALA mane che. ane bhaviSyamAM jagatanA sarva jIveAnA upakAramAM vaparAya tevAM, jina nAma puNya vagere puchya khAMdhIne bhavasthiti paripAka na thAya tyAM sudhI, saMsAramAM devamanuSyanA uttameAttama bhavA pAme che. prazna : jinanAmakarma bAMdhyA pachI paNa, jIvane jinanAmakarma bAMdhyA pachI AtmAne saMsAramAM rakhaDavuM uttameAttama sAmagrI pAmelA jIvA narake paNa jAya che ? azubha karmo baMdhAya kharAM ? paDe che ? jinanAmakama jevI uttara : jinanAmakarmonA madha e prakAre thAya che. pradeza baMdha thayA pachI. utsUtraprarUpaNA ke unmAga dezanA ADhi viparIta pravRtti thAya te, pradeza badhe badhAyela jinanAmakama uvelAI jAya che. jema sAvadyAcAya . ane AvA jIvA vaLI pAchAM azubha karmo bAMdhIne ghaNA kALa saMsAramAM rakhaDuM paNa kharA. tathA koI nikAcita jina nAmaka ne AMdhanArA paNu, zreNika rAjA jevA, pahelAM bAMdhelA narakAyune bhAgavavA, narakamAM gayA che. jAvuM paDe che. " karma mahAvikarALane, zarama nahIM nAnA moTA bhedavaNu, mApe du:kha 46 talabhAra ! apAra. dd bhegavanAra / " eka lAkha khANuM sahasa, nArI subhrama ne brahmadatta gayA, saptama naraka majhAra. 77 rAya / prabhuvIranA AtamA tripRSTa meTA gayA sAtamI narakamAM, tetarIza sAgara Aya. ''
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ 526 jinazvaradevanI AjJA thAne sAcI mANasAI " lakSmI ne nArI ghaNI, bahu sevaka parivAra / puNya ghaTe, pAA vadhe, te te narake jAya, paraMtu jagatanA uttameAttama AtmAo, jinezvara devAnA jIvA, samyaktva pAme tyAMthI uttarAttara guNAne kamAtA kamAtA uMcA caDe che. temanA badhA bhavA, prANImAtranuM hita ciMtavavAmAM taddIna heAya che. pratyeka bhavAmAM prAyaH cAritra pAme che. nirmaLa, ane niraticAra ArAdhe che. chellAnA Agala trIjA bhave cAritra pAmI, vizasthAnake athavA eka be sthAnako ArAdhIne mahApuNya jinanAmaka nikAce che. tyAMthI, anazanAdi uttama ArAdhanAe maraNa pAmIne, vacamAM eka devane bhava karIne, chellA bhave tIrthaMkara paramAtmApaNe avatare che. vaLI tIthaMkara devA, janme tyAMthI meAkSa padhAre tyAM sudhI, temane udaya thayelAM puNyA paNa prANImAtranuM bhaluM karavA mATe ja hAya che. tathA temane maLelA rAjya, lakSmI, patnI, piravAranAM sukhA paNa lukhA pariNAmathI, rAga dveSa vinA bhogavAya che. pachI jJAnathI bhAgakanA kSaya jANI, sarvasvano tyAga karI, dIkSA pAmI, ghAra tapa, upasargA, pariSahA bhAgavI, anityAdi ane maitryAdri bhAvanAe bhAvI, ghAtIkamano kSaya karI, kevaLajJAna pAmI, lAkhA, krADA jIvAne pApamukta ane duHkhamukta banAvI, gaNadharA Adi hajAro athavA lAkhA, suziSyAne mUkI meAkSa padhAre che. temanA gaNadharAdi ziSyA paNa kevalI, mana:paryavajJAnI, avadhijJAnI, caudapUrvI ane samyagdarzana, jJAnacAritra tapanI khANu jevA heAvAthI, hajArA, lAkhA, kADA, peDhIe sudhI meAkSamArga cAlu rahe che. 50 lAkha koTi sAgaropama, 30 lAkha koTisAgaropama vagere ghaNA lAMkhA kALa sudhI tI cAle che. tethI asaMkhyAtI peDhIe tItha kara devanuM tI cAle che. AMhI jinezvara devA, gaNadhara devA, ane temanI para parAmAM thayelA kevala jJAnadhArI vagere jainAcArya, guNa ane puNyathI jagatanuM bhaluM karanArA haiAvAthI, pahelA naMbaranA mahApuruSe jANavA. te ja tIthaMkara devAnA tIthamAM, keTalAka mahApuruSo ka khapAvI, kevaLajJAna pAmavA chatAM, mUka kevalI hAvAthI, mahAguNI hAvA chatAM, tIthaMkara devA jevI puNya sAmagrIne sAthe na heAvAthI, pApakAra karI zakatA nathI mATe tee khIjA naMbaranA mahApuruSa jANavA. tathA trIjA prakAranA mahApuruSA, jee zrI vItarAga zAsana pAmI, samyaktvAdI uttama guNA pAmI, bhavasthiti paripAka na thavAthI saMsAramAM vasavA chatAM, deva ane manuSyanA bhavA pAmI, pratyeka manuSya bhavamAM saOvarita athavA dezivarita pAmIne, bhaveAbhava zAsana prabhAvanAe karIne, prAnta tIrthaMkara athavA sAmAnya kevaLI thaI meAkSa padhAre che.
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainazAsananA prabhAvaka purUSane upakAra 527 AvA AtmAe pahelA bhave za kharAjA kalAvatI rANI, chellA bhave pRthvIcaMdra guNasAgara agyAra bhava manuSyanA, pratyeka bhavAmAM khUba zAsana prabhAvanA, deza bhava devanA, ja pramANe zrIpAla rAjA mayaNAsuMdarI, zrIcaMdra rAjA, mahApadma cakravatI, jayAnaMda rAjA, vAyudha cakravartI, megharatha mahArAjA, ( zAntinAtha svAmInA AThame dazame bhava) meghanAda rAjA madanamaMjarI rANI, rAma-lakSmaNa, kRSNa-khalabhadra, pAMca pAMDavA, saMpratirAjA, kumArapALarAjA, vastupALa tejapALa vagere. jainazAsanamAM A ane AvA saMkhyAtIta mahApuruSA thayA che. jemaNe rAjya ke lakSmIne pAmIne, jagatanA prANIvane sukha Apyu che. jainazAsananI prabhAvanA prasiddhi phelAvA karIne, amArI paDA vagaDAvIne, duHkhIyAone duHkhamukta banAvIne, jinAlayeA, jina pratimAe, jJAnamaMdirA, pauSadhazAlAe, dAnazAlA karAvIne, eka chatra jainazAsana banAvI, peAte ArAdhanA karI, hajAro lAkhAne ArAdhaka banAvatA gayA che. ahiM jainAcAryo paNa keTalAya mahAprabhAvaka thayA che, ke jemaNe svayaM cha vigayAdi svAdAnA tyAga karIne, chaTha aDamAdri meATA tapa karIne, sarva zAstronA pAragAmI thaI ne, aneka devene paNa svAdhIna anAvIne, zrI jainazAsananA vijayaMkA vagaDAvIne, pApI manuSyAne paNa ahiMsaka ane dharmArAdhaka banAvIne, narakAdvi gatimAM javAya tevA pApAcaraNA karanArAone paNa, dharmAMnA rasiyA banAvIne, sva`gAmI ane meAkSagAmI banAvyA che. ahiM kesIgaNudhara, bhadrabAhu svAmI, Aya hastisUri, vayarasvAmI, vajrasenasUri, mAnatuMgasUri, pAdaliptasUri, A khapuTasUri, siddhasena divAkarasUri, haribhadrasUri, mallavAdisUri, kalikAlasarvajJa hemacaMdrasUri, vAdidevasUri, jagaccadrasUri, dha dheASasUri AnaMdavimalasUri, vijayahIrasUri vagere. AvA paNa zrI jainazAsanamAM cAvIsa tIrthaMkarAnA tImAM asa`khyAtA mahAprabhAvaka janme che. AvA sUripu'gavA, vAcakapravarI, mahAmunirAjo, suzrAvaka dazAne pAmelA rAjAmahArAjAe ane amAtyA, ane zrImatA aneka prakAre zrI jainazAsananI prabhAvanAe kare che. ahiM vyAkhyAnazakti, vAdazakti, nimittazakti, tapazakti, maMtrazakti, vidyAzakti, dAnazakti. AvI aneka zaktio, kevaLa jainazAsananI prabhAvanAomAM ja kharcAtI hAvAthI tevA mahApuruSo, mahAmunirAjo ane suzrAvaka, zrIjainazAsananA prabhAvaka manAyA haiAvAthI, trIjA sthAnanA mahApuruSa| jANavA. have ApaNI cAlu amaradatta-mitrAnaMdanI kathAnA apUrNa bhAga cAlu thAya che. mitrAna'6, amaradatta pAsethI, anukula sahAyaka ane ragavA sAthe, vasatapura nagara tarapha prayANa karI gayAne ghaNA vakhata thavA chatAM, tetaraphathI kazA samAcAra AvyA ja nahi. tyAre, rAjA amaradatte bIjA mANasA paNa mitrAnaMdyanI tapAsa mATe mekalyA. mekalelA mANasA pAchA AvyA, paraMtu mitrAnaMda ke temanI sAthenA pradhAnavanA samAcAra,bhALa, kAMI lAvI zakayA nahi.
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI tethI rAjArANInA ciMtA, ane khedamaya, divaseA jatA hatA, evA samayamAM pATalIputra zaheranA udyAnamAM, cAra jJAnanA dhAraka, dha ghASa nAmanA AcArya bhagavAna padhAryAM. udyAnapAlake vadhAmaNI ApI. rAjArANI, parivAra sahita vaMdana tA gayAM. paMca-abhigame sAcavI vyAkhyAna sAMbhaLavA beThAM. 528 prazna : abhigama eTale zuM ? sAcavIne beThA eneA bhAva zuM ? uttara : abhigamanA be prakAra che. ahiM rAjAenA abhigama pahelA batAvAya che. " khaggaM datto vANaha mauDaM camare a paMcamae / " artha : mukuTa zira uparathI utArIne hAthamAM rAkhe che. peAtAnI upara chatrara dharAve nahi. cAmara viMjhAve nahi. hathiyArane sAthe rAkhe nahi. meAjaDI makhamalanI hAya te paNa tyAgapa kare che. tathA sa sAmAnya abhigame pAMca prakAranA che. sacitta' dravyeA pAse na rAkhavAM. acitta vastu akSatAra vagere pAse rAkhavAM. zarIra upara uttarAsana rAkhavuM, prabhu dekhAya tyAMthI be hAtha joDavA ane cittanepa ekAgra banAvavuM. prazna : sacitta dravya pAse na rAkhavA teA pachI, jinamadiramAM bheTa mUkavAnAM zrIphaLa vagere kaLA paNa na rAkhavAM ema kharuM ne ? uttara : peAtAnI DAkamAM puSpanA hAra; mAthAmAM kalagI, hAthamAM chaDA, Avu svabhAgya sacitta acitta kAMI rAkhavuM nahi. paraMtu jinAlayamAM dharavA mATe zrIphaLa vagere phaLA ane mAlatI, jAI vagerenA hAra chaDA gajarA rAkhavAno niSedha jANavA nahi, paraMtu ahIM guru pAse javAnA prastAva che tethI svabhAgya sacitta vastu na rAkhavI ema samajavuM. gurumahArAjanI dezanA thaI. pachI rAjA amaradatte gurumahArAjane pUchyuM : he jJAnadivAkara ! prANathI paNu vahAlA evA mArA mitra mitrAna MdanA, samAcAra maLatA nathI, tethI mArA cittane jarA paNa cena paDatuM nathI. mATe kRpA karIne kaheA ke mitrAnaMda ahiMthI gayA pachI, tenuM zuM thayuM ? ne kaheA ke hAla te mArA mitra kathAM che te kaheA ? jJAnIguru amaradatta rAjavInA praznanA uttara Ape che: he rAjana ! mitrAnaMda vagere ahithI sanmAge cAlatAM, pANIvALA rastA ulladhIne, sapATa raste paryANa karatA hatA. raste cAlatAM patAnI hAramALA AvI, temAM eka nadInA kinAre mitrAnaMda vagere bhAjana karavA beThA hatA. eTalAmAM kalpanA paNa AvyA vinA eka meATI jilla leAkeAnI dhADa AvI. temaNe mArajhuDa ane luTa zarU karI. te vakhate tamArA zUrAM sainikeAe, prabaLa sAmanA karyo. paraMtu phAvyA nahi kAraNa ke bhiTTo puSkaLa hatA, tethI sainike keTalAka marAI gayA, keTalAka nAsI gayA. mitrAnaMda mahA khaLavAna hAvA chatAM phAvyo nahI.
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa eno e ja hevA chatAM, nasIba badalAya tema te paNa badalAya che. 529 " samaya-nasIba baLavAna che, puruSa nahIM baLavAna bhille arjuna jitio, ehI dhanuSa ehI bAna." 1 "nava mA vAsu devajI, hatA mahA baLavAna ! jarA kuMvara eka bANathI, viSNu yA prANu." 2 traNase sATha saMgrAmamAM, eka na lAgyuM bANa nija bAMdhava eka bANathI, gayA kRSNanA prANa. 3 pAMca pAMDava bAMdhavA, bala - vidyA zUravIra che padmottara saMgrAmamAM, phAvyA nahIM lagIra. 4 muMja narezvara mAlavI, ghaNA ryA saMgrAma ! pApadaya kedI thaye. kheyAM sukha yaza nAma. 5 ane nAsI chUTa. moTI aTavImAM paDyo. sevake jIvatA rahyA te paNa, lajajA ane bhayathI tamArI pAse pAchA AvyA nahIM. he amaradatta rAjavI ! tamArA mitra mitrAnaMde aTavImAM phaLAdi khAIne, pANI pIne, eka vaTa vRkSanI nIce, rAtrinA samaye parizrama dUra karavA nidrAne Asare lIdhe. nidrA khUba AvI. eTalAmAM vaTanA kataramAMthI eka vikarALa sarSa AvI mitrAnaMdanA zarIre daMza karyo. AkhA zarIramAM jhera vyApta thaI gayuM. ahIM keI bacAvanAra hatuM nahIM. paraMtu hajI AyuSyanI derI majabUta hovAthI, keI yogIrAja tyAM AvyA. dayAnA dariyA yegIe maMtraprayAgathI-saMrpanuM jhera utArI mitrAnaMdane nirviSa banAvyo. jJAnI bhagavaMte kahe che ke arakSitaM tiSThati daivarakSitaM, surakSitaM tadvihataM vinazyati / jIvatyanAthoSi vane visarjitaH kRtaHprayatnopi gRhevinazyati // 1 // artha : prANane kaI paNa rakSaNa karanAra na hoya, paraMtu nasIbanI sahAya hoya te, tene vAMke vALa kaI karI zakatuM nathI. tathA eka be nahIM, paNa hajAro rakSaNa karanArA hoya te paNa, nasIba khalAsa thaI gayAM hoya tene, kaI bacAvI zakatA nathI. svAmI, mAlika ke rakSaka, kaI paNa na hoya; aTavImAM ekalo hoya, te paNa, ene kaI kAMI karI zakatuM nathI. svayaM bacI jAya che, ane gharamAM hajAronI hAjarImAM, pAra vagaranA
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ 530 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI prayatna vacce paNa, nasIba vagaranA che, jarUra maraNanA zaraNa thAya che. mahAduHkhone bhagave che. "hajAro hajura re'tA, khamA khamA jene ke'tA vizvamAMthI gayA ve'tAre." ( Iti dalapatarAma) svastha banelA mitrAnaMdane, tapasvIe pUchyuM, he bhadra ! A tejasvI manuSyaAvI vikarALa aTavImAM, ekalo kema bhaTake che? tyAre mitrAnaMde, AvA upakArI gIrAjane, pitAne saghaLe vRttAnta kahI saMbhaLAvyo. yegI mitrAnaMdane dilAso ApI sarpanA dezanI vAta jaNAvI, cAlyo gayo ane mitrAnaMda aphasesa karavA lAgyo. hA, mUrNa kadAgrahI evA meM, mitranI zikhAmaNa mAnI nahIM, ane eka pachI eka AvI bhayaMkara ApattionI bhUtAvaLamAM phasAye. hajI paNa AgaLa vadhavuM lAbhakAraka nathI. pAse dravya nathI, sahAyaka nathI. dizA nakI nathI, nasIba anukula nathI. mATe pAcho pharuM? ane mitranI pAse pahoMcI jAuM ? AvA vicAra karIne pATalIputranI dizAe prayANa karyuM. thoDA ja prayANamAM, vaLI bIjI cAra lokonI ToLakI maLI. mitrAnaMdane pakaDyo. lUMTI levA tenAM vacce tapAsyAM. kAMI na nIkaLavAthI, tene deraDAMothI sakhata bAMdhIne sAthe lIdhe. raste cAlatAM manuSyane vepAra karanArA, anArtho maLyA. ane dravya laIne, mitrAnaMdane te vepArI pAse vecI dIdhe. "pAdiyathI mAnavI, kSaNamAM dukhiye thAya aneka udyama Acare, badhA nakAmA jAya. " 1 " udaya thAya je pApa te, lakSmI cAlI jAya che agni-cora ne roganA, bhaya AvI ubharAya." 2 "mAta-tAta-suta-benaDI, pApodaya palaTAya ! patnI-mitra ke bAMdhava, sukhadAyaka nava thAya." 3 " dukhiyAne dukha ja maLe, e jagamAM nyAya ! guNa vagaranuM kASTapaNa, agnimAM phekAya. 4 maghavA mitra bane badhA, sakala surAsura rAya ! sukha dukha palaTAtuM nathI, karatAM koDa upAya. " 5 parama bhakta prabhuvIrano, jinazAsana zRMgAra karmodaya kedI banya, zreNika samati dhAra." 6
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ 531 karmanA udayethI mahApuruSomAM paNa kevA dukhe pAmyA che. Indro bheTI premathI, besAre nija pAza te zreNika pApodaye, sahe putrane trAsa. 7 heya hajAra ke lAkhanI, koDa manuSyanI sahAya puNya sahAya khUTI jatAM, cokasa dukhI thAya. 8 dukha keIe dIdhuM nathI, sukha Ape nahIM kayA avaLA-savaLA bhAgyanAM, dukha-sukha kAraja deya. "? 9 Apatti-bhaya-roga ne, viyega ne aMtarAya badhA prakAre dukhanA, pApodayathI thAya." 10 pApodaya dukha thAya che, pApa kSaye dukha nAza hiMsAdi mahApApathI, sadAya dukhane vAsa. 11 " dharma game nahIM keIne, pApa vize se pyAra | pApa taNA mitro ghaNA, cAra gati saMsAra, " 12 adhikAra pApe bharyA, buddhi pApane kAja lakSmI pApa vadhAravA, pApa poSavA rAja." 13 vAcaka bhAIo vicAra karI le. haMmeza hajAra kamAI zake te buddhizALI, mitrAnaMda, pitAnA mitra amaradattane marato bacAvanAra mitrAnaMda, aneka kaSTo bhogavI, hoziyArI calAvI, mahAsatI rAjakumArIne lAvI, mitrane paraNAvanAra; meTA rAjyanuM mahAmAtyapaNuM pAmela mitrAnaMda, Aje karmodayathI, DheranA mUlya vecAya che. keIne phake rAkhavA jevuM che ja nahIM. ApaNe Aje AvA sukhI chIye. kAle kevA hoIzuM te nakI nathI. dadhivAhananI dIkarI, mahAzramaNI paNa thAya vacamAM pApodaya thakI, Dhera mUlya vecAya." 1 " rAjAnI putrI ane carama zarIrI jIva paNa azubhadaya caMdanA, pAmI duHkha atIva." 2 " chatrIsa sahasa zramaNI taNI, guraNI caMdanabAla | vecANI coTA vize, juo karmanI cAla." 3 " harizcaMdra mahArAjavI, tArA devI nAra | AvA moTA mAnavI, pAmyA du:kha apAra. * 4
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ 532 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mitrAnaMdane mAlika, pArasakUla nAmanA dezamAM jaIne, mitrAnaMdane vecI ghaNuM pisA kamAvAnI vAta karato hato. AvI vAto sAMbhaLIne, mitrAnaMdanuM citta, covIse kalAka, unAmaNAnA pANInI peThe, khUba ja ukaLatuM rahetuM hatuM. tyAM to kapanA vinA ja rastAmAM, ujajayinI nagarI AvI. keda pakaDAelA mitrAnaMdane, pitAnI janmabhUmi, mAtA-pitA, sagAvahAlAM, mitra, badhuM yAda AvyuM. bhAvi bhAvathI mitrAnaMdane nAzI chUTavAne avakAza paNa maLyo. cora, jugArI, jAra gunegArane rAtrI meTI madadagAra thAya che. "cera-jugArI-jArane, kedI-nRpa dhanahAra ! duSTa kArya karanArane, yAminI sukhakAra." mitrAnaMda avasara pAmI baMdhane phagAvIne nAThe. paraMtu nasIba yoge nagaranA daravAjA baMdha hatA, cAre bAju pharyo, banatA udyama karyo, paraMtu pesavAne lAga na sadhAyo. chevaTe pANIne cAlavAnA khALa-garanALAmAM thaIne paNa, gAmamAM pesI jAuM te ja bacAva thAya, ema vicArIne garanALAmAM thaIne, gAmamAM pesavA lAge. A avasare rane upadrava khUba hovAthI, keTavALAe mitrAnaMdane, cAranI peThe site je. ciMtharehAla ha. ajANe hato. tethI koTavALoe mitrAnaMdane pakaDIne cerabaMdhane bAMdhI lIdho ane seTIo, mUThIo, cuMTIo, huMsIonA khUba prahArethI, ardhamaraNa je banAvIne, koTavALe mitrAnaMdane mArI nAkhavA mATe potAnA sevakane hukama Apyo ke, A duSTa corane vaDanA jhADanI DALIe, laTakAvI mArI nAkhaje. zikArIonA pAzalAmAM athavA prahAromAM, sapaDAelA harinI peThe, devInA sthAnake devI pAse UbhA rAkhelA mahISa athavA chAganI peThe, rAjAnA krUra sipAIonA soTIonA prahAra vaDe, vaDanA jhADa nIce laTakelA mitrAnaMdanA prANa cAlyA gayA. te vakhate mitrAnaMdane meI-dAMDInI kIDA ane zabanA vacane yAda AvyAM ane vicAra AvyA. yatra tatra ca vA yAtu, yadvA tadvA karotvasau / tathApimucyate prANI, na pUrvakRta karmaNara 1 vibhavonirdhanatvaMca, bandhanaM maraNaM tathA / yena yatra yadA labhyaM, tasya tatta ttadA bhavet 2 yAti duramasau jIvo'pAyasthAnAdbhayadRtaH / tatraivAnIyatebhUyo'bhinavaprauDhakarmaNA 3 artha : jIvane jyAre karmane vipAkedaya zarU thAya che, tyAre bhale game tyAM bhAgI jAya, thAya teTalA bacAvanA prayatna paNa kare, paraMtu avazya bhogavavAnuM karma bhogavavuM ja paDe che. 1 che vaLI paisA maLavAnA hoya ke nirdhanatA sarjAvAnI hoya, athavA maraNa ke baMdhana thavAnuM hoya te jyAre, je sthAne ane jevI rIte thavAnuM hoya te ja pramANe thAya che. je 2 .
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ meDAM ke nAnA pApa game tyAre avazya jogavavAM paDe che 533 koI paNa AtmA gAdino bhaya pAmIne game tyAM cAlyo jAya, hajAro yojana paNa vakhate jAya, paraMtu udaya thaeluM karma, tene te ja sthAne pakaDIne lAve che. avazyameva bhoktavyaM, kRtaMkarmazubhAzubhaM / nAbhuktaM kSIyate karma, kalpakoTizatairapi // 1 // artha : prANIone karelAM zubhAzubha karmo avazya jogavavAM paDe che. bhagavyA vinA kaI paNa karma nAza pAmatAM nathI. keI sAkSAt bhagavAya, keI bIjA, trIjA, cothA bhavamAM ke hajAro janma pachI paNa avazya bhegavavAM paDe che. prazna : A cAlu janmamAM karelAM pApa ke puNyanuM phaLa cAlu janmamAM ja maLe ema nakakI nahi? uttara nAnAmAM nAnA pApa ke puNyanuM, cAla janmamAM paNa phaLa maLe, paraMtu maLe ja ema nahi. prazna : koI mANasanuM khUna kare, athavA evA bIjA moTA gunegArane, phAMsIzULI maLe che, te paNa cAlu janmanA ja pApanuM phaLa gaNAya ne? uttara : karelAM pApanuM ke puNyanuM phaLa meDuM vaheluM jarUra maLe che. bAkI sarakAra te, gunegArane vakhate chaDI paNa mUke che, tethI te gunegAra nathI athavA have ene pApanuM phaLa nahi maLe, ema mAnavAnI jarUra nathI. mahApApI. anekanAM khUna karanAra, lakhalUTa lUMTa calAvanAra, aneka bALAonAM zIla luMTanAra, aneka gAme bALanAra, hajAranA zrApa lenAra paNa, AlAuddIna, taimUra, bAbara, humAyu, Alamagara, nAdIrazAha jevA rAjA bAdazAho paNa gunAnAM sAkSAta phaLa pAmyA nathI. prazna : A nAma gaNAvyAM te badhAe, ane AvA jeTalA thayA hoya te badhAnA gunA, Izvare ke khudAe mApha karyA hoya che, ema kharuM ke nahIM? kAraNa bhagavAna dayALu hovAthI udAra che. uttara H bhagavAna dayALu che, evuM mAnanArane pUchavuM paDaze ke, prabhu dayALu che. temaNe utpanna karelA ApaNe kevA ? dayALu ke adhama ? jo bhagavAnane, dayALu mAna heya te, jagatanA prANImAtranuM bhaluM icchanAra che ema paNa mAnavuM ja paDaze. eka bAju ApaNe bolIe chIe "bhagavAna sabakA bhalA karatA hai. ' bIjI bAju te ja bhagavAnanA saMtAna evA
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ 534 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI Apa bhUMDa, hariNa, sasalAM, bakarA, gheTA, gAya, bheMsa, baLada, pADA, kukaDA, batakAM, mAchalAene mArI nAkhIne potAnA duSTa svAdane piSa cho. dayALu prabhune A badhuM gamatuM haze ? dayALu prabhunA dIkarA pApI hoya? prazna : ghora hiMsA karanAra mahApApIne, sAkSAta phaLa kema nahIM maLatuM hoya? uttara : jema ke joradAra jhera hoya to tarata maraNa nipaje che. keI kalAka, be kalAke mare che, koIne becAra divase asara thAya che. koI jhera varSo pachI paNa mAranAra bane che. pApa paNa lagabhaga aneka prakAranA hoya che. meDAvahelA phaLa Ape che, paraMtu evAM joradAra duHkha AvI paDe che ke, hasI hasIne ke kUdI kUdIne bAMdhelAM pApa, abajo varSo revaDAvIne ja vasUla thAya che, paraMparA paNa cAle che. praznaH A sthAne kaI dAkhalA che? - uttara : itihAsamAM dAkhalAone pAra ja nathI. juo prabhuzrI mahAvIra svAmInA AtmAe, pitAnA 27 je paikIne, pahelA grAmodhyakSa nayasAranA bhAvamAM bAMdhelA puNyadayathI, pahelA devalokamAM asaMkhyAtA varSanA AyuSavALA deva thayA. prazna : bIjA bhavamAM saudharma devalekamAM devapaNuM che. tyAM to ekapalepamanuM ja AyuSya che, te pachI asaMkhyAtA varSanuM AyuSa kema kahevAya ? uttara : asaMkhyAtA varSonuM ja eka popama thAya che. prazna : corAsI lAkha pUrvanuM AyuSa moTuM ke ? papamano asaMkhyAtamo bhAga mATe? uttara : papamane asaMkhyAtamo bhAga corAsI lAkha pUrvanA AyuSa karatAM ghaNe moTo hoya che. ane te ja nayasAranA bhave bAMdhelA zubha puNyadayathI, bharata cakravatInA putra marici thayA. ane macicibhavamAM bAMdhelA, nIca gotrano udaya, eka kaTAkeTi sAgarepama sudhI (phakta so sAgarama ane chAsaTha lAkha chavvIsa hajAra varSa ochAM) bhogava paDyo. asaMkhyAtA bhe, ekendriyAdimAM thayA. praznaH maricinA bhavamAM dIkSA lIdhI, mahAtyAgI thayA, AkhI jiMdagI yogamAM ja rahyA te paNa, saMsAramAM bhaTakavuM paDyuM tenuM zuM kAraNa? uttara : maricinA bhavamAM braddhAcarya jevuM je kAMI sAruM thayuM, tenuM phaLa pAMcamuM devaloka 10 sAgaranuM Ayu. svargamAM avarNanIya sukhe bhagavyAM, paraMtu maricibhavamAM, karele kuLano abhimAna, amAruM kuLa jagatamAM ajoDa che, tIrthakaromAM pahelA mArA dAdA che, cakavatImAM pahelA mArA pitA che, ane ame nava vAsudevamAM pahelA thavAnA chIe.
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAnA ke meATA karma koInI zarama rAkhatuM nathI. 535 A kuLanI meATAInA madamAM, khUba nAca karyo, khUba khUba Apa khaDAInA vakhANeA karyAM. sAtheAsAtha vihA thati dayaMtti" A vAkayathI vItarAganA munipaNAne, ane peAtAnA trida'DIApaNAne, sarakhA kahevArupa, utsUtra prarUpaNA karI nAkhI. prazna : maricinA tridaMDapaNAmAM dezavirati dhama tA kharI ke nahIM? uttara : rAjAmahArAjAe ke zeTha zAhukArA agara kAI paNa gRhasthA. gRhastha dazAmAM rahIne potAnI azakti ke AsaktinA kAraNe, sarva tyAganI zaktinA abhAve jIvadayA vagere kAIpaNa vratanA svIkAra kare, tenuM nAma dezivarita che. paraMtu tyAgInA vezamAM rahIne, cAkhaDIo paheravI, chatra rAkhavuM, suvarNanI janeAI rAkhavI, hameza snAna karavuM, zarIre vilepana karavuM, A badhAnI sAthe tyAgane meLa bese ja kema ? sAdhunA vezamAM bhAgI dazAmAM mahAlanArA yAgI kema kahevAya ? 66 vAcaka samajI zake che ke, jaina zAsana niSpakSapAtI che. tIrthaMkaronA AtmAonI paNa bhUleAne calAvI lIdhI nathI. ricipaNAmAM bAMdhela karmanA bheAgavaTA, dazamA tIkaranA tInA prAnta bhAga sudhI, azubhanI mukhyatA e bhAgavAyA che. ane chevaTe 16mA bhavamAM vizvabhUti rAjaputra thayA. jainI dIkSAnI prApti thaI. khUba puNya khaMdhAyuM. prazna : bhAva cAritra udayamAM AvavA chatAM paDyA kema ? bAMdheluM puNya kema nAza pAmyuM? uttara : puNyanA udayanA traNa prakAra che--dAna, bhAga ane nAza. eka raste cAlatA traNa jaNane eka eka hajAranI traNene traNa nATo jaDI, eka jaNAe abhayadAna, supAtradAna ane anuka MpAdAnamAM vAparIne, hajAranI prApti saphaLa banAvI. bIjAe zikAramAM, mAMsAhAramAM, madirApAnamAM ane vezyAgulatAnamAM uDAvI. ane trIjAnI pAsethI tamAcA mArIne cAra cUMTavI gayA. ahIM upanaya pahelAne puNyathI maLeluM, mATA bhAge puNyamAM ja jAya. ema bhaveAbhava AtmA AgaLa vadhe. peAtAnA puNyanA yathAzakaya, jagatanA prANI gaNane lAbha Ape, zarIra, buddhi, lakSmI ane adhikAranA, duniyAnA bhalAmAM, upayeAga thAya, peAtAnu cAkkasa bhalu' thAya temAM ja vAve che. khIjAe puNya bhAgavavA ja janme che. jema mahAvIra prabhujInA AtmAe eka hajAra varSa dIkSA pALI. paraMtu anta samaye mahA baLavAna thavAnuM niyANuM karIne, 17mA bhave sattara sAgaropamanA AyuSavALA deva thayA. aDhArame bhave seALamA bhavamAM dIkSA pALI niyANuM karavAthI tripRSTa nAmanA pahelA vAsudeva thayA. ceArAsI lAkha varSa jIvyA. khUba bhAgA bhAgavyA. khAna-pAna-gulatAnamAM, mahA pApe AcarIne, ogaNIsamA bhavamAM sAtamI narakamAM gayA.
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ 536 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI vIsamA bhAvamAM siMha thayA. kevaLa mAMsAhAramaya jIvana jIvI, koDo jIvana prANano nAza karIne, mahA pApanAM poTalAM bAMdhIne, cothI narake 10 sAgaropamanA AyuSa vALA nArakI thayA. ane tyAMthI vaLI saMsAramAM asaMkhyAta kALa rakhaDapaTImAM cAlyA gayA. prazna : prabhu mahAvIra devanA bhavo to sattAvIsa ja kahyA che. te pachI ATalI moTI saMkhyA kevI rIte? uttara : vIsa jinezvara devanA samyaktva pAmyA pachInA A pachInA 1 8 16 20 22 13 7 12 9 9 10 27 ane sattA prabhujInA traNa traNa bha kahyA che, te eka paNa vadhAre nathI. jyAre prabhu mahAvIra devane eka kaTAkeTi sAgaropamathI vadhAre kALa bAkI hatA, ne nayasAra bhavamAM samyakatva pAmyA. tethI nAnA bha gaNyA nathI, meTA sattAvIsa bha gaNavAnI jJAnI puruSanI vivekSA che. prazna : eka hajAranI trIjI neTane cera laI gayA tene upanaya batAve. uttara: pahelAnuM dAnamAM vaparAyuM. jagatanA manuSya pazuonA kevaLa kalyANamAM vaparAyuM. tathA paMca mahAparameSThI bhagavaMte ane cAra prakAra zrI saMghanI veyAvaccamAM vaparAyuM hatuM. bIjAnuM puNyadhana, tripRSTavAsudeva, rAjA rAvaNa, AThamA-subhUmacakravatI, bAramA brahmadatta cakravartI jevA, anaMtAnaMta-rAjavIo ane lakSmIpationuM puNyadhana khAvA-pIvA ezaArAma-gAna-tAna-gulatAna sAta vyasananA sevanamAM gayuM tevuM jANavuM. trIjA prakAranA jIve gayA janmanA mahApuNyodayathI pAmyA kharA, paNa bicArAe UMTa-bela-ne gadheDAnI mAphaka bhAra bojo ucakanArA ja thayA che. pite khAdhuM nahIM, koIne khAvA dIdhuM nahIM. pAI paiso dekaDe paNa paramArtha-AkhI jiMdagI, jema jhADu vALAnAro mANasa bhego karIne, gaTaro ke ukaraDAmAM pheMke che, jamInane cekhI kare che, tema bicArA mammaNa dhavala jevA kRpaNe khAya nahi, bhagave nahIM, keIne paNa Ape nahIM. mAkhIe te madha kIdhuM, na khAdhuM na khAvA dIdhuM lUMTanAre lUMTI lIdhuM " vaLI paNa: "jagamAM jara jerI karI, karyuM na sukRta kAmA vyartha gayA te vaitarA, dAkhe dalapatarAma."
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ 537 ajJAnI chanI lakSmI nAsamAM ja phekAya che. bhaMgInI mahenata thakI, jamIna khI thAya svapara malIna banAvavA kRpaNane vyavasAya." "kacarAne bheguM karI, bhaMgI leka sadAya lakSmIne bhegI karI, paNa ghaNo phUlAya." praznaH bhaMgIe bhegA karelA kacarAmAM gaMdavADa hoya che. lokone phUga karAve che. dekhanArA nArAja thAya che. te pachI kRpaNanI lakSmIne bhaMgInA kacarAnI upamA zA mATe? uttaraH kRpaNanI lakSmImAM paNa gaMdavADa hoya che. kAraNa prAyaH anyAyathI bhegI thAya che. tethI saMtene gUga karavA lAyaka che. kRpaNanA gharamAM lakSmI Ave te prAyaH na AtmA rAjI thatuM nathI. kacaro vALanArA ukaraDe ke gaTaramAM pheMke che, tema kRpaNu mUrkhAo dattaka laIne, tene ApI de che, ghara jamAI rAkhe che, cora laI jAya che, bahAravaTIA marAThAo, kAdumakarANI, yegIdAsa khumANa, mIrakhAM baca. bhUpata; vagere lokee duniyAne lUMTI mAra mAryo, pAyamAla banAvyAnA dAkhalA hajAre maLe che. kRpaNanuM tevAmAM jAya che. koI kaviH aganapalitA rAjadaMDa, cera muza le jAya, e saba daMDa duniyA sahe, dharmadaMDa sahI nava jAya. me 1 hamaNAM paNa barmA-piorTugala-AphrIkA-pAkIstAnamAM vasanArAo, lUMTAIne AvyA che. AvuM badhuM anaMtakALathI cAle che. pUrvanA mahApuruSe paNa pharamAve che ke, dAyAdAH spRhayanti taskaragaNA muSNanti bhUmibhujo / gRhNati chalamAkalayya hutagUga bhasmIkaroti kSaNAt // ambhaH plAvayati, zito vinihitaM yakSA harante haThAt / durvRtA stanayA nayanti nidhanaM dhig bavAdhInaM dhanaM // artha : bhAIo, bhatRjAo, bhANIAo, jamAIe, sALAo badhA ja, nirvaza mANasanI lakSmInI IcchA kare che. cAra loke lUMTI jAya che. rAjAo chidro meLavIne daMDI nAkhe che. agni bALI nAkhe che. nadI vagerenA jaLanA pravAha kheMcI jAya che. jamInamAM chapAveluM vyaMtara de sthAnAntara karI nAkhe che. ane kharAba AcaraNavALA kuputro, jugAra ramIne zIvakumAranI peThe, dhammIlakumAra, kayavannA, sumativilAsanI peThe vezyAgAmI banIne dhanane nAza kare che. sAta kSetromAM vAvatAM kRpaNa ghaNe gabharAya avazya mUkIne javuM, alpa vicAra na thAya." 1
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ 538 " bheguM karI lAkhA mare, supAtramAM vAvI mare, theADA jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI vAparanArA koka ! jagamAM leka, '' ra " ajJAnI jaga jIvaDA, aDhAra pApanAM sthAna / sevI dhana bheguM kare, na kare kaDI dAna, 3 '' '' " jJAnI vAve supAtramAM, bhAgI tana parivAra / jamAI dattakane dIdhe, kRpaNeAnA saradAra. 4 ', 64 caityajJAna, jinabiMbane, sA cAra prakAra / sAta kSetra dhana vApare, dhanyatAsa avatAra. 5 " sthAna-pAtra samajaNu vinA, kevaLa kIti kAja / kupAtramAM dhana vAvatA. mUrakhanA ziratAja. 27 " lakSmInA traNa mArageA, dAna - bhAga ne nAza - Ape, khAya, ke saMgrahe yathAyAgya vaparAza. '' U uparanA traNa jaNa ekeka hajAranI lakSmIvALA, pahelAnu` ma` dAnamAM, khIjAnu kevaLa bhAgamAM (anAcAramAM paNa ), trIjAnu` kRpaNadazAthI--dIdhuM paNa nahIM, cAkhyuM paNa nahIM, chevaTa nAzamAM gayuM. prazna : rAjA amaradatta jJAnIbhagavaMtane pUche che. he bhagavana pachI zuM thayuM ? uttara : gurumahArAja pharamAve che ke divaseA sudhI mitrAnaMdanuM maDaduM laTakatuM hatuM. tevAmAM ekvAra chekarAonI ramatamAM, meAI uchaLIne paheALA paDI gayelA mitrAnaMdanA zakhanA, sukhamAM pesI gai. tamArI khAlakrIDAmAM maDadAe kahelu puravAra thayuM. nRpatine prazna : huM bhagavan ! AvA sajjana manuSyane AvuM bhayaMkara duHkha kema thayu ? AvuM duSTa mAra vaDe maraNu kema thayuM? vagarazune tene maravuM paDyuM tenuM zuM kAraNa ? AvI vAta sAMbhaLatAM ane prazno pUchatAM, rAjA amaradatta ane rANI ratnamAMjarInI AMkhA, AMsuthI bharAI gaI hatI. mitrAnaMdanA guNanA AkaSa NathI, temane gaLagaLAM banAvI mUkayAM hatAM. : gurUmahArAjanA uttara H sukhano tyAga karIne, saMsAranuM svarUpa vicAro. A cagati saMsAra kevaLa duHkhanI khANa che. sukhA paNa du:khAne kamAvA mATe ja che. vAMcA, vicAra ane samajo,
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAranuM svarUpa ane indriyenA sukhamAM raheluM pApa pa39 "sukhanuM kAraNa Indriyo, ao viSayAdhIna ! viSayamAM pApa bharyA, tethI duHkha asIma." tAtparya eja che ke sukha bhegavanArane, pAMca indriyonA trevIze viSaya bhegavAya che. viSayo mATe ja hiMsA, asatya, corI, maithuna, parigraha, kedhAdi, AraMbhAdi sevAya che. tethI ja jIvane AThe karmo baMdhAya che. ATha karmo ja jIvane narakAdi, cAra gatimAM rakhaDAve che. A saMsAramAM tIrthakara, indro, cakavartIe paNa maraNathI bacyA nathI. to pachI bIjA nuM to have kahevuM ja zuM ? tithyarA gaNahArI, suravaiNo cakkI-kesavA rAmA / saMgyiA hayavihiNA, sesa jIvANa kAvattA ? / / 1 // artha : tIrthakara bhagavaMte, gaNadhara mahArAjAo, Indro, cakavata , vAsudeva, balade AvA mahApuruSone paNa duSTakALe (maraNe) choDyA nathI. bIjA jIvonI te vAta ja zI ? kaI kavi "chAyA mIza karIe nitya, chalaga chAne ociMte e pakaDI jAze, kAMIka caDAvI bAne." mATe zokano tyAga kare. ane have navAM karma na baMdhAya tene vicAra karIne, zrIvItarAga jinezvaradevoe batAve, ane pApane ja nAza karAvanAra, dharmane samajIne zakti anusAra AcaraNamAM mUke. prazna : rAjA amaradatta pUche che : he prabhu ! mitrAnaMdane AtmA marIne kyAM utpanna thaye che? te jJAna-divAkara Apa jarUra pharamAvaze. uttara : guru kahe che ke zrI mitrAnaMdane jIva maravAnA samaye, tame banne daMpatI pratye pUjya bhAvane dhAraNa karato marIne, A tArI ratnamaMjarI rANInI kukSimAM, putrapaNe utpanna thayuM che. pUrNa mAse janmaze. kamalagupta nAma thaze. kumAra padavI bheLavIne rAjA thaze. rAjA pUche che. prazna : mitrAnaMdane cauranI peThe, vagara aparAdhe akALa mAravAmAM kAraNa zuM? tathA rANa ratnamaMjarIne mArInuM kalaMka kema lAgyuM? amArA traNane paraspara ATalo sneha tenuM zuM kAraNa? uttara : guru kahe che, A bhavathI pahelAM, trIjA bhavamAM, eka gAmamAM kSemaMkara nAmane kheDUta hato. tene satyazrI nAmanI suzIlA patnI hatI. tene ghera caMDasena nAmane
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ 540 jinezvadevanI AjJA yAne sAcI mANasAI nokara hatuM. te svabhAve khUba sAre hate. kheDUta daMpatIne ajoDa bhakta vinIta, ane snehALa hato. te ja pramANe kSemaMkara ane satyazrI paNa, tene putranI peThe sAcavatAM hatAM. traNenuM paraspara snehapUrNa jIvana hatuM. ekavAra caMDasene, pitAnI joDenA, pADosInA kSetramAM, kaI musApharane dhAnyanAM kaNasalAM letAM je hate. te pramANe kSetranA mAlike paNa musApharane kaNasalAM letAM je. chatAM teNe, pitAnI udAratAthI musApharane Tekyo nahIM. paraMtu caMDasene vinA svArtha musApharane dhamakAvyo. ane vadhArAmAM, ema paNa kahyuM ke, A corane pakaDa-baMdha ane A meTA jhADa nIce Udho laTakAve. AvuM anarthanI paraMparA vadhAranAruM ghaNuM belI nAkhyuM che. AvuM sAMbhaLIne musApharane khUba kharAba lAgyuM. tene vicAro AvyA , jenuM kSetra che, te najare dekhavA chatAM, bolatA nathI. ane A pApAtmA mane bhAMDe che. ahIM A mANasanI vinA kAraNe duSTatA ! AvA vicArothI, tene mitrAnaMdanA jIva caMDasena upara vaira baMdhAyuM. musAphara tyAMthI cAlyo gayo. ane caMDasenane avazya bhogya karma baMdhAI gayuM. | musAphara keTalAka bha bhaTakI, akAma nirjarA yegathI, vyaMtara deva thaye, ane teNe ja zabanA zarIramAM praveza karIne, tamArI aDalikAnI ramatamAM, aDalikA, zabanA mukhamAM pesI gaI tyAre, mitrAnaMda khaDakhaDATa hasI paDyo, tenA uttara rUpe "A pramANe ja, A jagyAe ja, tArA laTakatA maDadAnA mukhamAM, meI pisaze ItyAdi kahyuM hatuM. manathI-vacanathI ke kAyAthI, karelAM pApa, avazya jogavavAM paDe che. prazna : mAtra bolavA mAtrathI pApa baMdhAtAM hoya? te mANasa hajAra vAra game tevuM bolI nAkhe che, te zuM badhAM pApa baMdhAtAM haze? uttara : ApaNe ahIM koIne gALa ApIe te, te manuSyane beTuM lAge ke nahIM? sAme manuSya ApaNA thakI adhika hoya te, vaLatI gALa ke mAra ApIne, badale vALe ke nahIM ? garIba hoya to, tenA cittane duHkha lAge che ke nahIM? phariyAda kare rAjA daMDe ke nahIM? A badhA sAkSAta gunAnAM phaLa bhegavavAM paDe che. te pachI sAmAne na game tevAM, bolAyelAM vAkyo; pachI te kedhathI, hAsyathI, tiraskArathI, garvathI ke lobhathI, belanArane avazya cikaNAM karmabaMdhanuM kAraNe thAya temAM Azcarya zuM ? ahiM mAtra vAkayanI kaDavAsathI, tamane rAjArANIne paNa baMdhAyelAM karma sAkSI pUre che. juo, gayA janmamAM potAnI putravadhU jamatI hatI, tyAre teNIne, AhArane TukaDe athavA kavaLa. gaLe aTakI rahevAthI, jarA vAra teNIne gabharAmaNa AvI gaI, tyAre sAsujIe teNIne kahyuM ke, rAkSasIni peThe moTA moTA kavaLa kema khAya che? sAsunA kaDavAM vacana sAMbhaLI teNIne ghaNuM duHkha lAgyuM, ane sAsune cikaNAM karma baMdhAyAM, tethI raMnnamaMjarIne rAkSasInuM kalaMka AvyuM.
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ 541 supAtra dAnanAM bhUSaNa ane supAtra dAnanuM phaLa have kSemakarane amaradattanA AgalA trIjA bhavamAM, cikaNuM karma baMdhAyAM te sAMbhaLe. eka vAra caMDasenane, pitAnA kuTuMbane maLavA javuM hatuM. teNe kSemaMkara pAse rajA mAgI. paraMtu kSemaMkarane caMDasenanI sevAnA, cheDe paNa viyega asahya hovAthI, kSemaMkarane ghaNe Aveza AvI gayuM ane bolI nAkhyuM. amane kSaNa vAra paNa tArA vinA cAlatuM nathI, "tethI tane kAyama mATe kuTuMbane viyega thaI jAya to sAruM? ane te ja tuM amane choDIne, ghera javAnI IcchA kare nahi. ema huM IcchuM chuM. greDamenane kSemakaranuM camakarane cikaNAM kama caMDasenane kSemakaranuM AvuM bhASaNa sAMbhaLI manamAM khUba duHkha lAgyuM. kSaNa vAra AMkhamAM AMsu paNa AvyAM ane kSemaMkarane cikaNAM karma baMdhAyAM. tethI ja cAlu bhavamAM mAtApitA - rAjArANuM (makaradhvaja rAjA ane madanasenA rANI)ne viyoga thayo. ane devadharanA ghera jaI amaradatta moTA thayA. devadhara ane devasenA vaNika-daMpatI pAlaka mAbApa thayAM. na viga thayo. ane prazna : amaradatta rAjavIne prazna : he jJAnadivAkara guru mahArAja ! ame evAM zuM puNya karyA ke jenA pratApathI AvI jaina dharmanA caMgavALI rAjyalakSmI prApta thaI che? uttara : kSemakara, satyazrI ane caMDasena nekara. A traNenuM sukhamaya jIvana cAlatuM hatuM. tevAmAM eka divasa kSemakaranA ghera gItArtha tapasvI be mahA munirAje vahoravA padhAryA. munione jaI A traNe jaNane khUba AnaMda thayo. kahyuM che ke - AnaMdAzruNI romAJco, bahumAna priyaMvacaH / kinzcAnumodanA pAtra-dAnabhUSaNapaMcakaM // artha : jIvane supAtrane na maLavo durlabha che ane supAtrane vega maLe tene saphaLa banAvavo e vaLI ati durlabha che. ghera zubha pAtra padhAre tyAre, AMkhamAM harSanAM AMsu AvI jAya, tathA romarAjI vikasita thAya. vahoravA padhArelA zubhapAtrane khUbaja mAna Ape. munirAjane najare joI becAra DagalAM sAmA jAya. padhAro, padhAre, 5 AvA zabdo mukhamAMthI, svabhAvathI ja nIkaLI paDe. ane vaharAvyA pachI vAraMvAra, Akho divasa ke AkhI jiMdagI, anumodanA thAya. A zubha pAtradAnanAM pAMca bhUSaNa kahyAM che. prazna : vaheravA padhArelA munirAjane gItArtha tapasvI kahyA tene bhAvArtha samajAvo ? uttara : vahoravA janAra jJAnI hoya, ane tapasvI paNa hoya. temane harAvavAno
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ 542 -~ - ** * ** jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI lAbha vadhAre kahyuM che. zAstromAM uttama munirAjane paNa, avasthA vizeSa pAmelAne, dAna ApyAne ghaNo lAbha che. kahyuM che ke : pahasaMta-gilANesu, AgamagAhIsu tahaya kyloe| u-tarapAraNagammiya dinnaM subahuphalaMhoi // 1 // artha : vihAra karIne thAkIne AvelA hoya, mAMdA hoya, dinarAta jenAgonA abhyAsI hoya, vAcana letA hoya, ApatA hoya, samajavA mATe prazna pUchatA hoya, tathA bhaNeluM vAraMvAra saMbhALI jatA hoya, khUba-manana-ciMtana-nididhyAsana karatA hoya, dharmakathA karatA hoya, mastaka dADhI muchane leca kIdho hoya, ane meTI chaTha-aDDamAdi tapazvayA. karavAnA hoya. arthAta tapazcaryAnuM uttarapAraNuM (Agalo divasa hoya) cakArathI-tapasyAnuM pAraNuM hoya, tevA AtmAone vaharAvyAne, ghaNe lAbha jANe. prazna : bhaNelA na hoya, bhaNavAnA khapIpaNa na hoya. paraMtu tapasvI hoya to dAna denArane lAbha thAya ke thAya ja nahIM ? uttara : gurUonI nizrAmAM rahetA hoya, yAda na rahe te paNa bhaNavAne udyama cAlu rAkhatA hoya paNa, jJAna na caDatuM hoya tevA, a5 bhaNelA ke mAsatuSa peThe abhaNa hoya to paNa, supAtra ja gaNAya che. paraMtu jJAna bhaNavAne udyama ja na hoya, tevAone supAtra kahevA ke apAtra kahevA, te jJAni puruSa gamya jANavuM. ahIM eka upadeza mALAnI gAthAne anuvAda lakhAya che. "gItArtha viNa je ugravihArI, tapiyA paNa muni bahula saMsArI, alpAgama tapa kaleza te jANo, dharmadAsa gaNI vacana pramANo." Aja pramANe vi-lakSmIsUrimaalpAgama jaI ugra vihAra kare, vicare udyama vaMtajI ! upadezamAlAmAM kiriyA tehanI, kAyakiyeza tala tajI." prazna : tapasyA karatA na hoya, paNa jJAnI hoya, vyAkhyAnI hoya, tevA te zubha pAtra gaNAyane ? uttara H bhagavAna zrI vItarAgane dharma sambana-zAna-vAritrANa nokSamar : samyakatva-jJAna ane cAritra traNe bhegAM hoya. to ja vItarAganA mahAmunirAja kahevAya che. zraddhA, samajaNa ane AcaraNane pAmelA mahAmunirAje eka divasa te nahIM paraMtu kSaNa paNa tapasyA vinA kema rahI zake ? prazna : cothA ArAmAM vARSabha-nArA saMghayaNuM hatuM, tyAre tapa karI zakatA hatA. A kALamAM chevaTThA saMghayaNavALA ApaNAM ja tapa zI rIte karI zake ?
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ 543 tapazcaryA paNa cAritranuM aMga che. boTa bacAva vyAjabI nathI. uttara : cothA ArAmAM AMtarA vinA, ekaja pAraNuM karIne aThAI-daza-pannara mAsakSayaNAdi karatA hatA. evI tapasyA Aje na thAya te banavA yogya che. paraMtu A kALamAM paNa, aThThamanA pAraNe aThThama, chaThThanA pAraNe chaThuM upavAsa ekAsaNuM, ane upavAsa. AvA tapathI vasatapa ane te paNa varSo sudhI daza-pannaravIsa-pacIsa varSothI avicchinna cAlu che. AvA mahAtmA-sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA hamaNuM paNa ghaNuM vidyamAna dekhAya che. tathA vardhamAna tapanI oLI, saMpUrNa karanAra, bIjI vAra vardhamAna tapa zarU karIne paNa, pUra jozathI AgaLa vadhI rahelA, mahAnubhAva, zrI mahAvIra prabhujInA zAsanamAM hamaNA paNa ApaNane darzana ApI rahelA haiyAta che. covihAra chaThTha karIne zatruMjaya girirAjanI sAta yAtrA 114 vAra karanAra bhAgyazALI AtmA hamaNAM vicarI rahela che. mAtA-putrI sAdhvIjI tathA vardhamAna tapanI se enI saMpUrNa karanAra, paccAsa, sAITha, jeTalA najare dekhAya che. ane paccAsa, sAITha, sittera, eMsI, nevuM, sudhI pahoMcelA sekaDonI saMkhyAmAM najare paDe che. tethI cAlu kALamAM sevArtAsaMghaSaNanA kAraNe, tapazcaryA karI zake nahi, ke karI zakatA nathI, e barAbara nathI, paraMtu je AtmAone saMsAranA paribhramaNathI kaMTALe Avyo hoya, je AtmAne saMsAra paribhramaNane thAka lAgyo hoya, jemane narakagati ane pazugatinA duHkhonI bhayaMkaratA samajAI hoya, tevA AtmAo A kALamAM paNa saMsArane a5 banAvavAnA badhA udyame jarUra kare che. prazna : jeo tapa karI zakatA ja na hoya, te zuM tevA AtmAo ArAdhaka gaNAya nahi? uttara : ati azakti athavA kAyamI mAMdagI-roganuM AkramaNa cAlu ja rahetuM hoya, tevA munirAje tapa na karI zake, e banavA lega che, ane te zrIvItarAganA mArgamAM apavAda mArga samajo. sazakta munirAje-chaTha, aThThamAdi, tapa, AyaMbIla chevaTa ekAsaNuM dararoja karatA hoya che. akabara bAdazAha jevA samrATane pratibodha karanArA, ane te kALanA samagra bhAratadezamAM amAripaDaha vagaDAvI abajo jIvane abhaya dAna apAvanArA, jagadguru hIravijaya sUrimahArAja pite, bAre mAsa ekAsaNuM karatA hatA. cAra koDa svAdhyAya karI zakyA hatA. Agane zuM kahe che? vAMce-zAstra kahe che ke : kudI viAbo, samakSari | gamatavone, gvasamajutti gujaru II artha : dUdha, dahI vagere cha vigUI bArebAsa haMmeza vAparatA hoya, ane upavAsa-chaTha vagere kAMI tapa karato na hoya te pApamaNa kahevAya che. Iti-uttarAdhyayana.
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ 544 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI tathA vaLI- jahA davaggI paurendhanevane, samAruo, novasamaMuvei / eveMdiaggIvi pagAmabhoiNo, nabammayArissa hitAya kappai // artha : jema ghaNuM kASTavALA vanamAM, saLagelA agni pavananI sahAya maLe te samagra vanane nAza kare che, tema pAMca indriyarUpa anione, cha vigaIerUpa ghaNA pavanene sAtha maLe to, brahmacarya guNarUpa khIlelA vRkSanuM, samagra vana bALIne bhasma kare athavA to baLIne bhasma thaI jAya temAM navAI nathI. prazna : jainamunirAje jJAna bhaNe, anyane bhaNAve, vyAkhyAne dvArA, seMkaDe hajArone dharma ane nItine mArga batAve, pachI tapa na kare te paNa teo sadA upavAsI ja che. AvuM kahevAya che te barAbara nathI? uttara : bhagavAnanA zAsanamAM ekaeka vastu sApekSa che. jJAna, darzana, cAritra, tapa A cAra vastu bhegI maLe to ja, ArAdhanAnI saMpUrNatA thAya che. tapa vaDe ja cAritra zobhe che ane khIle che, sacavAI jaLavAI rahe che. cAritra hoya te ja jJAnanI saphaLatA gaNAya che, ane darzana paNa jJAnathI ujavaLa bane che, nirmaLa bane che, sthira thAya che. darzana ane jJAnamAM paNa samyagadarzane AvyA pachI ja pUrvonuM bhaNatara paNa ajJAna maTIne jJAna bane che. upAdhyAyajI ma. pharamAve che ke - "samakti viNa nava paravI, ajJAnI kahevAya che samaktiI aDapavayaNa ghaNI, paNa jJAnI kahevAya. " tathA samyagdarzana jJAna pAmelA paNa cAritra nahi pAmelA zreNika mahArAjA jevAo, narakagatimAM paNa gayA che. ane cAritranA arthIne tapa vinA kSaNa vAra paNa cAle nahIM. mATe ja mahApuruSe kahe che ke- jahAkharo candanabhAra vAhI, bhArassa bhAgI nahu canadanassa / eva khunANI caraNeNa hIno nANassa bhAgI nahu sugaie // 1 / /
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ mennene zraddhA, samajaNa, AcaraNa ane sahanazIlatA vagara AtmAne vikAsa thAya nahIM 54pa artha : jema gadheDAnA zarIra upara nAMkhelI caMdananA kASTanI guNa, te bicArA gadheDAne jarA paNa sugaMdhanuM kAraNa banatI nathI, paraMtu kevaLa zarIrane bojArUpa ja thAya che. bhAra upADIne gadheDe herAna thAya che, duHkhI thAya che ane sugaMdha bIjAo meLave che. tema jJAna bhaNele manuSya, jJAnasya phalavirati-virati na pAme te cAlu janmanA mAnasanmAna satkAra meLavIne kugatiomAM bhaTakavA cAlyo jAya che. paraMtu sugati pAmato nathI. keI kavi paMDita-vaidya-mazAlacI, bAta kare baDAI ! eranaE ujArA kare, Apa aMdhAre mAMI." svayaM zuddha nava Acare, de bIjAne jJAna tevA saghaLA mAnavI, paMDita nahIM havAna." "ekRNAzata paMcane, nijhAmaNA dAtAra guru thayA pAtAlamAM, pramAde agnikumAra, " zrI vItarAga devonA zAsananA sAcA munirAje mATe nIcenI gAthA vicAravA yogya che. nANeNa jANai bhAve, daMsaNeNaiva saihe / cariteNa nagiNhAi taveNa parisujjhai // Iti uttarAdhyayana artha : jAgate AtmA jJAna vaDe padArthone jANe che. jANela padArthone, samyagadaSTijIva sAcA mAne che. cAritra vaDe - jIva sAcA mAne che. cAritra vaDe navAM karmane AvatAM aTakAve che. ane tapa vaDe ghaNAM kALanAM paNa bAMdhelAM karmone nAza karIne, AtmA zuddha thAya che. prazna : jJAnavaDe jANelA padArthone, sAcA na mAnavAnuM kAraNa zuM? jJAna kene kahevAya? uttara : zrIvItarAgadevonA vacanane ja jJAna kahevAya che. paraMtu zraddhA vagaranA jIvo, zrIvItarAgadevonA vacanane paNa sAcAM mAnatA nathI. prazna : zrIvItarAgadevonAM Agamane, sAcA mAnanArA, pAchaLanA AcAryone vicane sAcAM na mAne te paNa, zraddhA vagaranA ke mithyAdaSTi kahevAya kharA? uttara : Agama paNa tIrthakara devanAM banAvelAM nathI. paraMtu gaNadharedevanAM ja banAvelAM che. zrIjinezvaradevoe te phakta "vA vA zurU vAA tripadI
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ 549 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ja batAvI che. A traNa padonA avalaMbanane pAmIne, gaNadhara devoe dvAdazAMgInI racanA karI che. ane jema jema vakhata jato gaye, buddhinI ochAza thatI gaI tema tema bhadrabAhu svAmI vagere mahAprabhAvaka, ane jJAnanA samudra mahAupakArI puruSee niyukti, cUrNa, bhASya, TIkAonI racanA karI che. eTale saMpUrNa paMcAMgI zrItIrthakara devonAM ja vacano che, ema samajIne mAnavI joIe. te ja mahA arthathI bharelAM Aga samajI zakAya che. prazna : AgamAM hatAM, pachIthI niryuktio vagere kema thayuM? uttara : jyAM sudhI pUrvadhanI paraMparA cAlI tyAM sudhI, ane khUba kSepazamavALA buddhivAna puruSe thatA gayA tyAM sudhI, ati gUDhArtha AgamonA artha samajI zakAtA hatA. paraMtu AgamanA artho ati kaThaNa jaNAvA lAgyA tyAre, te te kALanA sarvazreSTha vidvAnoe, niryuktio vagere AgamanA ja arthane, vadhAre spaSTa karanArI vyAkhyAo lakhI, ane tenA niryukti vagere nAmo apAyAM che. prazna : paMcAMgI eTale zuM ? uttara : hAla vidyamAna-pIstAlIza Agamo mUla sUtra kahevAyAM che. temAM agiyAra aMga che, bAra upAMga che, cha dasUtra che, cAra uttarAdhyayanAdi mUla sUtra che. daza pannA che. eka naMdIsutra, bIjuM anuyega dvAra sUtra. kula 45 Agamo jANavAM. 11-12-6-4-10-2. prazna : pIstAlIsa AgamathI, zrIjinezvaradevone mArga samajI zakAte hoya te, bIjA AcAryoe, pAchaLathI ghaNI vastuonA umerA karavAnI zI jarUra ? - uttara : AgamanAM, vyAkaraNanAM ke nyAyanAM sUtra hoya, paraMtu khUba ja TUMkANamAM hoya che, saMketavAkya jevAM hoya che, tene samajavA vistArathI, ativistArathI artha batAvavo joIe; jemake dvAdazAMgIne saMpUrNa artha karavo hoya te, anaMtA artho thAya che. juo paMDita pravara vIravijya ma. RSabhajinezvara kevalapAmI, rAyaNa siMhAsana kAyAjI, anabhilAkha abhilApya anaMtA, bhAga anaMte uzcarAyAjI tAsa anaMtame bhAge dhArI, bhAga anaMtame sUtrajI, gaNadhara-raciyAM Agama pUjI, karIe janma pavitrajI. artha : zrIjinezvaradeva kevalajJAna vaDe, anaMtAnaMta padArthone jANe che. temAM anaMtAnaMta padArtho te vacana vaDe varNana thaI zake ja nahIM tevA hoya che. tenA anaMtamA bhAganA vacana vaDe varNana karI zakAya tevA padArthone, tripadInA saMketa vaDe,
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAMgIne apramANa mAnavAthI, baghAM Agama apramANika bane che. 547 bhagavAna uccarAve che. paraMtu mahAbuddhizALI paNa, chadmastha gautamAdigaNadhara bhagavaMto, temAMthI paNa anaMtame bhAge ja dhArI zake che. teo jeTaluM dhArI zakyA che, tene paNa anaMtame bhAge dvAdazAMgImAM goThave che. AvI eka gaNadharanI dvAdazAMgI paNa, anaMtA kevalI bhagavaMta thAya, tyAre ja saMpUrNa artha kahevAI zake che. prazna : kevalI bhagavAna jeTaluM jANe che, teTaluM varNana kema na karI zake? uttara : kevalI bhagavAna eka samayamAM traNe kALane jANe che. kaleka sarvane jANe che. jIva ajIvanA sarva-dravya-guNa-paryAyane jANe che. paraMtu AyuSa parimIta hovAthI, varNana mATeno samaya pahoMcato na hovAthI, kahI zakAya nahIM. vAcako samajI zake che ke, sUtrane artha anaMto hovAthI, sUtro upara pAchaLanA atizaya jJAnI, bhadrabAhasvAmI, ane pAchaLathI cUrNAkAra, bhAgyakAro ane TIkAkAroe je lakhyuM che te te badhuM sUtranI spaSTatA mATe, khUba jAgatA rahIne, usUtra na lakhAI javAnI kALajI rAkhIne, maLyA teTalA AdhAro sAme rAkhIne ja, lakhyuM che. ane bhAvanA bhIru ane tatvanA arthI AtmAone, te badhuM taddana sAcuM lAge che. prazna : pUrvadharo pachInA kALanA vidvAne paNa chavAstha to kharA ja ne? teo na bhUle e kema mAnI levAya? - uttara niyuktikAra to cauda pUrvI hatA. ane bhASyakAra, cUrNakAre, TIkAkAre, lAkho gAthAo kaMThastha rAkhanArA, ati vidvAno hovA uparAMta, sAdhanonI apekSAvALA hatA, bhavanA bhIru paNa hatA. temane so TakA lAgyuM teTaluM ja lakhyuM che athavA na lAgyuM tyAM tattva kevaligamya lakhyuM che. A sarva dalIlothI vAMcanAra mahAzaya jarUra samajI zake che ke Agamo uparanAM niryukti, bhASya, caNao ane TIkAe paNa sUtranA jeTalAM ja pramANika che. ane A niyuktio vagere sAdhananI sahAyathI ja sUtranA marmo kAMIka aMzathI samajI zakAya che ane jeo paMcAMgIne mAnatA nathI teo vAstavika te sUtranA ja utthApaka che ema samajAya che, tathA pacIso varSathI atyAra sudhInA AcAryonA, niryuktio vagere grantho jemane mAnya na hoya, temane potAnI paraMparAnA pUrvajonAM vAkyo paNa mAnya kema gaNAya? ane uparanI badhI dalIlo vAMcanAra mahAzaya e paNa jANI zakayA haze ke zrIjainazAsananA mahAmunirAje tyAgI, tapasvI ane jJAnI hoya teo ja sAcI ArAdhanA pAmI zake che, ane tyAga, tapa, jJAna ane zraddhAnA samudra mahAmunirAje ja supAtra tarIke svaparanuM kalyANa karanArA thAya che. have ApaNe cAlatI kSemakara, satyazrI ane caMDasenanI kathA jaNAvAya che. kSemaMkaranA ghera be-mahAmunirAje vahoravA padhAryA. teo jJAnI ane tapasvI paNa hatA. aSTapravacana
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ 548 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mAtAmaya cAritra pALanArA hatA. temane padhArelA jeI, traNe jaNa khUba khuzI thayAM, sAmA gayA. ati AdarathI gharamAM padharAvI, viveka, vinaya, Adara ane sanmAnapUrvaka, nirdoSa AhArapANI vahorAvyAM. uparathI munibhagavaMtenI khUba ja stuti karI, thaDA DagalAM pAchaLa pAchaLa mUkavA-vaheLAvavA gayA. mahAmunirAjee deva-guru-dharmanuM svarUpa samajAvyuM. ane traNe mahAzayee AdarapUrvaka sAMbhaLyuM. kSemaMkara daMpatIe ane caMDasene pitAne Ajano divasa, athavA Akho janma saphaLa thayA jeTalo AnaMda anubhavyuM. vAraMvAra supAtra dAnanI anamedanA karatA karatA, te ja divase rAtanA vijaLI paDavAthI, maraNa pAmIne kSemaMkara, satyazrI, ane caMDasena; traNe jaNa saudharma svaga mAM deva thayA. ane paraspara snehamaya devanA sukha bhegavIne, devabhavathI eNvIne, kSemaMkara te tame amaradatta rAjA, satyazrI te ratnamaMjarI rANI, ane caMDasenajIva mitrAnaMda thayA jANavA. pUrva janmamAM jeNe jevuM karma bAMdhyuM hatuM, tene tevuM udayamAM AvyuM che. gurumukhathI pitAnA pUrvabhavonuM varNana sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM, sabhAmAM ja rAjA-rANIne jAtismaraNa jJAna thayuM. jevuM guru mahArAjAe kahyuM, te mujaba temaNe sAkSAta anubhavyuM ane gurumahArAja pAse, samyakatva mUla bAra vrato svIkAra karIne, zrAvaka egya dharmanI badhI zakaya ArAdhanA karavA lAgyA. pUrNa samaye rANI ratnamaMjarIne putra thaye. guru vacanAnusAra kamalagupta nAma rakhAyuM, devakumAranI mAphaka khUba lADakeDamAM, bAlyakALa anubhavatA, pitAmAtAnI yejanA ane pitAnA kSayopazama anusAra, aneka vidyAo ane kaLAne, pAragAmI thayo. chevaTe amaradatta rAjavIe putra kamalaguptane rAjya ApI, patnI ratnamaMjarI sAthe, dharma zeSa nAmanA sUribhagavaMta pAse, dIkSA lIdhI; grahaNa Asevana zikSA pAmI, niraticAra, samyagadarzana, jJAna, cAritra-tapanI ArAdhanA karI, amaradatta, ratnamaMjarI, AThe karmone kSaya karI, kevaLajJAna pAmI mokSa padhAryA. Iti amaradatta-mitrAnaMda kathA saMpUrNa amaradattanI kathAnA vAcake jarUra samajI zakayA haze ke, jema amaradattane paththaranI mUrti dekhavA mAtrathI, gayA janmanA saMskAre jAgavAthI, mUrtimAM tanmaya banI gaye. ane mUrtinA jevA sAkSAta AkAravALI, rAjaputrIne dekhIne mUrtine tyAga karIne, sAcI vastu meLavI, sukhabhAgI thaye. jema vikArI padArtho jevAthI vikAro prakaTa thAya che, te ja vakhate vikAsanA nAzaka padArtho maLI javAthI, vikAre bujhAI paNa jAya che. jema mALavAnA rAjA caMDapradyote, satI mRgAvatInuM rUpa sAMbhaLI, tene levA mATe kauzAMbI gayA. lAkha dravyane vyaya thaye. mahinAo sudhI sainiko pAse kAma karAvyuM.
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ 549 devadravyanI pramANiktAnA pramANe ane pratimAnuM samarthana mRgAvatInuM dhyAna bhulAyuM nahIM. teTalAmAM dayAnA samudra bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. satI ane kAmI (caMDapradyota) samavasaraNamAM gayA. prabhune dekhavAthI satIe dIkSA lIdhI. caMDapradyotane kAma bujhAI gayo. mRgAvatI sAdhvI kevalajJAna pAmI mekSamAM gayAM. jema jherI padArthanA sevanathI jhera caDe che. tene tatkALa tenA pratipakSI sAdhane maLI jAya to, jheranuM zamana thaI jAya che, tema saMsAramAM vasanArA prANuone, anaMtAkALathI viSayonuM jhera caDeluM che. te jheranA ja pratApe maraNa ane janma rega-zeka vicAga-bhaya cAlu che. te ja viSayanA jheranA zamana mATe, jinezvara paramAtmAnI pratimAnuM darzana amRta samAna che, te dalIla upara kahevAI gaI che. prazna : deva dravyanI pramANikatA mATe zAstrIya pramANe batAvI zakAya? uttara : pUrvAcAryonA vAkyamAM vizvAsa hoya temane aneka jagyAe zAstronAM pramANe maLI zake che. ahIM thoDA pramANe lakhuM chuM. ummaggadesaNA-magganAsaNAdevadavvaharaNehiM / dasaNamohaM jiNa-muNi-ceyasaMghAi paDiNio // 1 // karma grantha 1 le. gA. 56 artha : jIvane ATha karmo baMdhAvAnA hetuo batAvavAnA prasaMgamAM, granthakAra darzana mehanIya karma baMdhAvavAnAM kAraNe batAvatA jaNAve che ke, unmArganI prarUpaNA karavAthI, sanmArgane nAza karavAthI, devadravyanuM haraNa karavAthI, jinezvaradevanuM, munirAjenuM jenacaityanuM ane caturvidha saMghanuM pratyanikapaNuM karavAthI jIvane darzana mehanIya karma baMdhAya che. prazna : te te pachI jinezvaradevanI pratimAnuM sthApanA nikSepAnuM khaMDana karanArane unmArganI prarUpaNa karavAne, ane sanmArga nAza karavAne deSa lAge khare? uttara : are bhAI! jinapratimAne dveSI chene, uparanA sAtesAta pApa avazya lAge che. juo sthApanA nipekSe uDAvanAre vItarAganA mArgane, ArAdhanAno eka bhAga kApI nAkhyA gaNAya. ane ema thavAthI sanmArgane nAza tathA zrI jinezvaradevanA samAna manAyelI pratimAnuM apalapana karavAthI, khuda jinezvaradevanuM pratyenIkapaNuM paNa thaI jAya che. tathA zrI jinezvaradevanA sthApanA nikSepAnuM khaMDana karavAmAM bhAna bhUlelA mahAnubhAve, pIstAlIza paikInAM tera sUtrone uDAvIne, zrI jinezvaradeva ane gaNadharadevanuM, moTuM apamAna karyuM che. tathA zrI jinezvaradevanI pratimAnA pahelA naMbaranA zatru banelA nirbhAgI jIve, niryuktio, cUNIo, bhASya, ane TIkAonuM paNa, khaMDana karIne cauda pUrvadhara bhadrabAhasvAmIthI, atyAra sudhInA, mahAvidvAna ane bhavanA bhIrU hajAro pUrvAcAryonuM na calAvI zakAya teTaluM apamAna karyuM gaNAya che.
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ 550 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI tathA prabhujInI pratimAne alApa karavA bahAra paDelA te bAravaTIyA mahAzaye hajAro jinAlayo ane pratimAone, ghuvaDanI najare nihALIne, jinAlayone tALAM vasAvyAM che. prabhu pratimAone adazya karAvI che. jinAlayomAM amedya padArtho naMkhAvyA che. zraddhALu jene jene sAkSAta jinavara samAna oLakhe che. temane te bhramita mAnavIe, paththara kahIne bIrUdAvyA che. tethI tene khuda jinezvara prabhunI mahAAzAtanA lAge che. tathA bAre mAsa tIrthayAtrA karanArA, ane pratidivasa prabhu pratimAnAM darzana-vaMdana pUjana-arcana karanArA, zrI saMghanA hajAro AtmAone, uThA bhaNAvI, avaLe mAge caDAvyAthI samasta zrI saMghanI mahAna AzAtanA karI che. ane pratimAnA khaMDananA nizAmAM cakacUra banIne, deva-guru-dharma, traNenI AzAtanA karI che. pAMcamA ArAmAM bhavione, jenAgama ane jinapratimA, be ja ArAdhana sAmagrI vidyamAna che. jenA AlaMbanane pAmIne, saMpati rAjA kumArapAla ane vastupAla vagere lAkho jI, alpa saMsArI thaI gayA che, thaI rahyA che, thavAnA che. te zrIjainAgama ane jinapratimAnuM khaMDana karIne, mahAninhavanuM AcaraNa karanArA, buddhinA bAradAnee sAte prakAranA kAraNothI darzana mehanIya karmane nibiDa banAvyuM che. praznakAranA praznane paNa uttara A gAthAnA bIjA pAdathI AvI jAya che. deva dravyanA haraNathI, bhakSaNathI, paNa darzana mehanIya karma baMdhAya che. - tathA prabhupratimAne, paththara kahIne, kahevaDAvIne, AnaMda pAmanArA, laMkA nAmanA eka ajJAnI mANasane, Adara ApanArA, buddhinA bAradAe, vetAmbara saMghanI moTI saMkhyAmAM bhAgalA paDAvIne, ThAmaThAma jhagaDAo-kajIyAe ubhA karAvIne, bIja, bAramuM, soLamuM ane sattarama, pApa sthAnaka sevIne, pitAne ane Azritane saMsAra vadhAryo che. atyAra agAu jaina samAjamAM vetAmbara ane digaMbara be ja vibhAga hatA. te kAlahIyAnA ravADe caDelAoe, traNa ane pachI cAra TukaDA banAvyA che. A kAraNathI zrIvItarAga zAsananI avibhaktatAne moTo phaTake lAge che. kusaMpa vadhavAthI jhagaDAo vadhyA, ane tethI ApaNuM zrI saMghanI zaktimAM, moTI oTa AvavAthI parasparanA sahakArane badale, khaMDana-maMDanuM jora vadhavAthI, Itara samAjomAM paNa, ApaNuM varcasva naSTa pAmyuM che. A badhA anarthonuM kharUM kAraNa ajJAnI laMkAnI akakalanA pakSapAtane AbhArI che. tathA vaLI tyAM ja aMtarAya karmanA baMdhanAM kAraNa batAvatA te ja mahApuruSa pharamAve che ke nAmAMvidhAre divALI nA viSe iti karma 1. gA. 61 pUrvAddha
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadravyanI prAcInatAnAM saddhara pramANe 551 artha : zrI jinezvaradevonI pUjAmAM vina karanAra, ane hiMsA vagere pApa AcaranArA, aMtarAya karma bAMdhe che. A granthakAra 1327 mAM svargamAM padhAryA che. tathA upamiti bhavaprapaMca kathAnA lekhaka siddhaSi gaNI pitAnA zrIcaMdrakevalI caritramAM, trIjA adhikAra pR. 6pa mAM pharamAve che. zrI caMdrakumAra patnI sahIta siddhapura nAmanA nagaramAM gayA che. tyAMnA loke devadravya bhakSaNa karavAthI pAyamAla thavAnuM varNana karyuM che. "satrAti nA nai, yAtrArtha vadurAtta vastrAtaH pUSA survacanevAyA ? "saMghe gateca tatratyaiH lokaiHsarvairvaNigmukhaiH / devasaMbandhi yadvyaM vibhajya lIyate'khilaM" 2 "dinedineca te lokA, nirdhanA jagire'khilAH / prAyaHkulakSayazcAsti, vicchAyaM tadabhUtapuraM" 3 "tatsvarUpaM ca vijJAya, jinendranatyanaMtaraM / priyAM prAha pure'smin nau, devadravyasya bhakSaNAt" 4 "annapAnAdikaM lAtuM, na yuktaM kasyacidgRhe / RNaM sarvabhamvyaMprAga devarNa tvazubhAzubhaM 5 "devadravyeNa yA vRddhiH stenadravyeNa yaddhanaM / tadvanaM kulanAzAya, mRtopi narakaM vrajet 6 " artha : A siddhapura nAmanuM nagara che. ahIM bahu sundara jinAlaye hovAthI, ghaNA dezomAMthI ghaNA mANase, ahIM yAtrA karavA Ave che. ane jinAlayamAM bheTa tarIke cokhA phala-naivedya-vastrAdi mUke che. aneka prakAra pUjA kare che ke 1 saMghe gayA pachIthI, A gAmamAM rahenArA vANiyA vagere leka, deva pAse dharelI vastuonA, bhAga pADIne, potAnA ghera laI jAya che. je 2che A rIte devadravyanuM bhakSaNa karavAthI, leke nirdhana ane nirmAlya banI gayA che. AkhA nagaramAM kyAMya teja dekhAtuM nathI, prAya: ghaNAM kulane kSaya paNa thayo che. je 3 . zrI caMdrakumAra patnI sAhata jinAlaye juhArIne, devadravya bhakSaNanI badhI bInA jANIne, patnIne kahe che ke, he priye! A AkhuM nagara, devadravya bhakSaNathI, dUSita thayeluM hovAthI, keIne gharanuM ana-pAna ApaNane levuM ka9pe nahi. kAraNa ke, bIju karaja paNa khoTuM che. paraMtu devadravyanuM karaja atyaMta azubha che. 4-pA devadravyanI sahAyathI, ane corIne lAvelA dhanathI, je kamANuM che, te dhana kuLanA nAzanuM kAraNa bane che. ane devadravyane bhakSaka athavA bagADanAra narakagatimAM jAya che. te ja sthAnamAM vaLI jaNAve che. yAjAma: jiNapavayaNassa buDhikaraM, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / / jiNadavvaM bhaskato, aNantasaMsArio hoi / / 1 / / jiNapavayaNassa buTTikara, pabhAvagaM nANa-dasaNaguNANAM / jiNadRvvarakkhato, tiththayarattaM lahai jIvo // 2 // jiNapavayaNabuddhikaraM pabhAvagaM nANa-dasaNaguNANaM / jiNadabaMbuDDheto titthayarattaM lahai jIvo / / 3 // bhakkhaNe devadavvassa, paritthIgamaNeNaya / / sattai nAcaMnnati, satavArA joyA.? | 8 || -
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 - - jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI bhakkhai jo uvikkhai, jiNadavvaM tu sAvao / pannAhINo bhavejIvo, liMppai pAvakammuNA // 5 // ceadabvaM sAhAraNaM ca jo musai sayaM va bhakkhei / sai sAmatthi uvekkhei, jANato so mahApAvo // 6 // artha uparanI cha gAthAo vaDe deva dravyanI vRddhi-hAninuM phaLa. batAve che. jina pravacananI vRddhi karanAruM, jJAna-darzana-guNene prakAzamAM lAvanAruM, evuM je devadravya, tene pote khAI jAya ke vinAza kare, bagADe, te AtmA anaMta saMsAra rakhaDanAra thAya che. je 1che jina pravacananI vRddhi karanAruM jJAna-darzana-guNane vikAsa karanAruM, AvuM deva dravya tene, rakSaNa karanAra ane vRddhi karanAre, AtmA jinanAma karma upArjana kare che. je 2 - 3 | tathA vaLI je manuSya devadravyanuM bhakSaNa karatA hoya. tathA rAvaNa vagerenI peThe parastrI bhogavanAre hoya, te AtmA anekavAra narakagatigAmI bane che. je mANasa devadravyane bagADato hoya, bagaDatAnI upekSA karatuM hoya, tevA AtmAo bha bhava buddhine gamAvI maMdabuddhivALA ati jaDa thAya che. paNa je mANasa citya dravya ane sAdhAraNa dravya, upalakSaNathI jJAnadravya ane gurudravyane care che, pote khAya che, bagADe che. bagaDatAnI upekSA kare che, tevAo jANatA hoya te mahA pApI thAya che. 6 che praznaH deva dravyane jina pravacananI vRddhi karanAruM kema kahevAya che? uttara : devadravyathI navAM maMdire bane che. jirNa thaI gaelAonI sudhAraNA thAya che. paDatA ke nAza pAmatAM bacI jAya che. jinAlaya hoya to, bhavya AtmAo, vitarAga mUrtionAM darzana-vaMdana-arcana-stavanAdi karIne navo dharma pAme che. pAmelA sthira thAya che. jyAM jinAlaya heAya che, tyAM aMzathI, , ghaNe, ke atipramANa, paNa dharma jarUra jaNAya che. praznaH lagabhaga moTA bhAganI duniyA pratimAne mAnatI nathI. temane ApaNe zuM uttara ApI zakIe? uttara : A vAta TuMkANamAM ame 479 mA pAne lakhI che. te paNa punarukti
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa jagatanA badhA dharmo ne nAmAntasthI paNa sthApanA mAnavI paDe che. deSa vahorIne, pharI jaNAvIe chIe ke arthAntara ke viSayAMtarathI, badhA dharmavALAo, tIrtho, maMdire ane thApanAone mAne che ja. juo kRdhdhane pitAnAM TaeNpale banAve che. hAtha joDe che. dharmasthAna tarIke mAne che. tathA momeDane makkA-madInAne tIrtha mAne che. haja (yAtrA) karavA jAya che. haja karIne AvelA hAjI kahevAya che. hindusthAnamAM temanuM ajameratIrtha che. unAvA =mIrAM dAtArane mAne che. gatarakAmAM jArUsAmAM IMgArasA gebI pIranI daragAho che. musalamAnone peTabheda dAudIrA kemanuM zelAvItIrtha che. jerUsalema tIrtha che. khejA ane emaNe khajAkhAnAne dharmasthAna mAne che. uparAnta musalamAna bhAIo kuTuMbIonI kabro banAve che. phUla caDAve che. lIlI cAdara oDhADe che. rakSaNa mATe kAle paNa banAve che. AryasamAjisTo dayAnaMda sarasvatI ane zraddhAnaMdajInA phaTAone mAne che. page lAge che. hAtha joDe che. tathA dezanetAonA phoTA ke bAvalAMnA udghATana vidhienA jalasAmAM kRDhane, momeDane, AryasamAjisTa ane sthAnakavAsIo hAjarI Ape che. anumodana TekA Ape che. A badhI kriyAothI ADakatarI rIte paNa, mUrti pUjAne pATha bhajavAI jAya che. tathA sthAnakavAsIbhAIe jinezvaradevanI pratimAne mAnatA nathI, te paNa temanA sthAnakane dharmasthAnaka mAne che. pUjyanI pATane puTha ApatA nathI. pATanI sAmA paga karatA nathI. tathA sthAnakavAsI sAdhu ke sAdhvInA maDadAnI pAlakhI banAve che. maDadAne zaNagAre che. hajAro mANasa Ave che. page lAge che. maDadAne caMdananI citA banAvI bALe che. prabhupratimAne jaDa kahenArA, sAdhunA jaDazarIrane kema pUje che? kema mAne che? kema zaNagAre che? kema page lAge che? zuM tame maDadAne sajIva mAne che ? sAdhunA maDadAne kImatI varco kema oDhADe che? kadApI sthAnakavAsI bhAIe, ule bacAva kare ke, A te lekavahevAra che. hA bhAI, leka vahevAra paNa dharmamAM, pUjyamAM, sagapaNamAM, mitrAImAM judA judA bhAga bhajave che. A sthAne sagAI ke mitratA nathI. A jagyAe te, dharmabuddhija kAma kare che. sthAnakavAsI bhAIo dalIla kare ke sAmAnya sagA heya, mitra haya, nAtIlA hoya, pADosI hoya topaNa pharaja bane che ke, smazAnayAtrAmAM javuM joIe. te pachI Ate saMtapuruSe che, gurupuruSa che, dharmadAtAra che. emane smazAne pahoMcADavA jeTalI paNa pharaja na bajAvavI? bhAI, ame paNa emaja mAnIe chIe ke sAdhusaMtanA maDadAne ajIva chatAM mAna
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI Ape che ne pUjyanuM maDaduM', pUjyanI pAlakhI, pUjyanI ThAThaDI, A pramANe jinezvaradevanI ajIva pratimAne paNa mAnavAmAM Ave te vAMdheA zuM? prabhujI mahAupakArI che. dha dAtA che. vItarAgatAnuM pratIka che. prazna : sthAnakavAsI bhAie peAtAnA guruonA phoTA paDAvI gharamAM rAkhe che, pustakAmAM chApe che, te kema ? uttara : ame pUjavA mATe, gurue ke mahAsatIenA phoTA paDAvyA nathI. mAtra smaraNa mATe, temanI yAda na bhUlavA mATe, temanA guNeAne smaraNa karavA mATe, phATA paDAvyA che. temAM zu khATuM che ? A sthAne kadAgraha cheADAya teA samajAya tevu che ke AThe kamane kSaya karIne, meAkSamAM padhArelA, sana sadI banIne, lAkhA, kroDA, akhajo ke asaMkhyAtA AtmAone ratnatrayInI parabhAvanA karI gayelA, jinezvaradevAnI mUti ene, pratimAone jaDa kahIne, paththara kahIne, anAdara karanArA mahAnubhAva sthAnakamAI bhAIe A pAMcamAArAnA peAtAnA pakSanA cAra gatie paikI kaI gatimAM khAvAI gayAnA niNya vagaranAenAM, maDadAne page lAganArAonI vicAra-zakitane DAhyA mANasA kema vakhANI zake? kalikAla bhagavAne kharekhara ja kahyuM che ke kAmarAga-sneharAgA- viSatkaranivAraNau / dRSTirAgastu pApIyAn durucchedaH satAmati // 1 // artha : : kAmarAga-bhAganI lAlasA, sneharAga-mAtApitA, putra, putrI, bhAI, bhaganI, mitrAdi pratyenA rAga, A be prakAranA rAga sahelAIthI nIkaLI zake che. paraMtu dRSTirAga mahApApI che. te teA sajjana manuSyane paNa, cheDavA azakaya che. sa`sAranA badhA dharmo vyakitarAganA adhanAmAM jakaDAi gayA che. A jagatanA prANIemAM vairAgya AvavA sahela che paratu zuddhadeva suguru-sudharma nI prApti thavI durlabha che. zrIvItarAgazAsana pAmInepaNu, anaMtakALanA abhyAsathI AtmAnA pratyeka pradezamAM sthAna jamAvIne beThelA, mahAmithyAtvanA udaya thavAthI, sAdhu dazAmAM paNu, nindvavapaNuM AvI jatAM, pAte khuDe che. ane hajAro AzritAne DukhAve che. prazna : dRSTirAga eTale zu? uttara: kudeva, kuzuru kudhama ne, athavA traNa paikI be athavA ekane, peAtAnI paraMparA tarIke mAne-pUje vakhANe anusare seve-sAcave paraMtu ghaNA buddhimAna mANasA paNu sAcAkhoTAneA vicAra kareja nahi. tenuM nAmaja dRSTirAga che. prazna : sthAnakavAsIone te dRSTirAga lAgu paDe vItarAgane ja deva mAne che. kaMcana kAminInA tyAgIone ja dhane ja dhama mAne che. nahIMne ? kAraNake te guru mAne che. jIva dayAmaya
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAnakamAgI pathanI utpatti ane leAMkAlahIyAnA itihAsa uttara : sthAnakavAsI hAya ke derAvAsI hAya, jemanAmAM AgamAnusArI vicAraja na heAya, tevAene devagata-gurugata-ane dhama gata mithyAtva lAge che. cAvIsajinezvarAneja mAnanArA hAyatA prazna : devA arihaMta paramAtmAe devagata mithyAtva zI rIte lAge ? uttara : jinapratimAnI niMdA kare, prabhu pratimAne paththara kahe, prabhujInI pUjA- dana karanArAone, khATA dRSTAntA ApI, prabhudarzanathI vimukha manAve, mUrti pUjakane mUrtinA niMdyaka banAvIne, jinAlayeAne tALAM vasAve, samyagadarzananuM kAraNa evI jinapratimAenA nAza karAve, vItarAganA AkArane paththara kahIne vageAve. jinAlayeAmAM sAdhusAdhvIne utAre. jhADA pisAkha, vAchuTa apavitratA kare. temane devagata mithyAtva kema na lAge ? zAstra, 555 sammata cAra nikSepA paikI, pratimAnikSepAnuMkhaMDana, te zrIvItarAganA ekaaMganA khaMDana samAna heAvAthI, pratimAjInuM khaMDana karanArA mithyArdaSTi kema na kahevAya ? prazna : gurugata mithyAtva zI rIte lAge ? uttara : pahelAM teA jainazAsanamAM svaya'buddha, pratyekaddha, ane buddhibAdhita A traNa prakAranA munirAjo kahelA che. A kALamAM svayaMbuddha-pratyekabuddha thanArA munie na heI zake. mAtra buddhAdhita munie ja hAI zake. tyAre sthAnakavAsI paMtha calAvanAra lAMkAsAhanA guru kAI hatA ja nahI.. mATe gurugata mithyAtva lAge. prazna : sthAnakavAsIneA patha kayAre nIkaLyA ? uttara : 1508 nI sAlamAM tenA prayAsa zarU thayA. prazna : sthAnakavAsI paMtha kANe kevA saMcAgeAmAM zarU karyo ? uttara : lAMkA nAmanA lahIAe, tenI utpatti A pramANe che. hAlanA amadAvAda ( rAjanagaramAM )mAM, jJAnajI nAmanA eka yati pAse, ekagarIbavANiyA leAMkAnAmanA, upAzrayamAM besIne pustaka lakhatA hatA. yatijI tenI pAse sUtreAnA TamA (gujarAtI bhASAmAM karelA a) lakhAvatA hatA. jJAnajI yatie ane bIjA upAzrayavALAoe, tenI pAse ghaNA pustakA lakhAvyAM hatAM. gujarAtI bhASA ane vAraMvAra lakhavAthI, sUtreAmAM vaNu velA viSaye tene khUba ja abhyasta thayA hatA. jJAna paNa puNyAya hAya tene ja pAcana thAya che. ekavAra teNe Akhu pustaka lakhyuM. temAM sAta pAnAM jANI joIne AchAM lakhyAM hatAM. tenI te cArI pakaDAI javAthI, ane AkhA zaheramAM cAra tarIke phajetI thavAthI, lakhAvanArA sthAnAmAMthI tene jAkAro maLavAthI, tenI AjIvikA baMdha thaI gaI. tethI tene thADA divasa bahu herAna thavuM paDayuM, ane amadAvAda cheDavAno prasaMga AvyeA. ane te tyAMthI lIMkhaDI gayA.
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI lIMbaDImAM lakhamazI nAmane vANiye. tene eka sago thato hate. lakhamasI te vakhatanA lIMbaDInA ThAkarane kArabhArI hovAthI, teTalA pradezamAM tenI AbarU sArI hatI. saMbhava che ke lake ekalo ja haze? ane AjIvikAthI pIDAyela hovAthI, lakhamasInA Azare gaye. tyAM te be cAra aThavADiyAM rahyo. laMkAe gorajI loko pAse, gUjarAtI bhASAnA (Agama uparanA) TabA lakhavAnuM kAma ghaNuM varSo sudhI kareluM. ane thoDA ghaNuM kSapazamathI, tene AgamanI vAta yAda rahelI hovAthI, teNe prAraMbhamAM te avasare avasare lakhamasIne, dharmanI vAte-tattvanI vAta deva-guru-dharmanI vAta saMbhaLAvI. lakhamasI pite tattvane ajANa hovAthI, laMkAnI vAtamAM rasa lAgyA. pachIte ekalA aTulA kAne Azrayane abhAva hovAthI, ane lakhamasIne tattvanI vAtamAM rasa paDavAthI, lakhamazIe laMkAne pitAne ghera ja rAkhe. lakhamasI rAjyAdhikArI hovAthI, rAjyanemAnI hovAthI, laMkAne paNa aneka mANasane samAgama maLavA lAgya, lahiyo maTIne, upadezaka thayA. mAna maLavA lAgyuM. pachI te tene amadAvAdanuM apamAna paNa yAda AvyuM. ane pustake lakhAvanArAoe karelA apamAnano badalo vALavA, mahAmithyAtvane Azraya laIne paNa, potAnI TAMga UMcI rAkhavAnI bhAvanA jAgI. jJAnIo kahe che keapAtramAM gayelI vidyA, te apAtrane ja nAza kare che juo, Abhe ghaDe nihataM jahAjalaM, taMghaDaM vinnaasei| evaM siddhatarahassaM appAhAraM viNAsei // 1 // artha : jema kAcA mATInA ghaDAmAM nAkheluM pANI, ghaDAne nAza kare che, pANI pote paNa vinAza pAme che, tema kupAtramAM paDeluM siddhAntanuM rahasya, tene ane Azi tone, lAbha nahIM paNa nukasAna ja kare che. vaLI juo, ochuM pAtarane adhikuM bhaNe, kajIyALI vahue dIkare ja. mArakaNa sAMDha ne comAsuM mAlyo. karaDakaNo kUtaro ne haDakavA hAlyo. marakaTa ane pachI madirA pIe, akhA ethI sauko bIe. lekAe amadAvAdanA saMghanI, ane pustaka lakhAvanArAnI, niMdA zarU karI. temAM teNe AgamamAM ghaNI vAto pAchaLathI ghusADelI che. keTalAMka Agama apramANika che. Agamo batrIza ja che. tera AgamonI vAta taddana asaMgata ja che. niryuktio, bhASya, cUrNi TIkAo pAchaLanA AcAryonI banAvelI hovAthI, asaMgata che. AvI AvI sUtravirUddha aneka vAte teNe 1508 thI zarU karI, 1534 sudhI ThAmaThAma pharyo. ane AganI thaI teTalI niMdA karavAnI cAlu rAkhI. ane ajJAnI tathA mithyASTi lokone bhegA karIne, tera Agama ane niyuktio vagere ne apramANika samajAvyAM. tenI AvI utsutra prarUpaNuM, samaju jenee. khUba ja dhikkArI kADhI. ThAma ThAma saMgho bhegA thayA. lakAnA pracArane zAstro ane paraMparA virUddha samajAvyuM. tethI ghaNuM bheLA mANaso avaLe mArge jatA bacI gayA.
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAnamAgI dharma kayAre zarU thayA ? 257 teA paNa gaLInA raMga lAgatAMvAra lAgatI nathI. tema leAMkAnI zAstra viruddha vAtA paNa, hAlanA kAnajInI mAphaka. keTalAka haiyAphruTAne gamavA lAgI. ane tene paNa eka pakSa ubhuM thayeA. ane pachI te miricane, jema mahAmithyArdaSTi kapila maLI gayeA. tema leAMkAne paNa kapila jevA mahA ajJAnI, bhuNNA nAmanA vANiyA maLI gayA. teNe lAMkAnI zikhAmaNu ane sUcanA anusAra, maricie kADhayo tevA, peAtAnI meLe naveA veza banAvyeA. sAcA sAdhuethI judA veza hAya, tAja leAkeAmAM bhAva puchAya. mATe kAgaLanI paTInI peThe muhapati meDhe bAMdhI. rajoharaNa. ( AdheA) paNa jaina muniothI juduM, lAMbuM banAvyuM, bAvAjInA athavA phakIrA jevA cAlapaTA banAvyA, prazna : sthAnakavAsIenA pahelA AcAya kANu, paraparA kevI rIte maLatI haze ? uttara H sthAnakavAsIonA sAdhuonI paraMparA cheja nahIM. jema khAvinA chekarU' janme che. tema keAI paNa jainAcAya vinA, guruvagaranA patha nIkaLyA samajavA. athavA sthAnakavAsIenA prathama guru, leAMkAlahIyeA gRhastha vezamAM ja hatA. ane chevaTa sudhI gRhastha rahIne paraleAka gayA che. lAMkAlahIyAnA ziSya bhuNA urphe bhANajI thayA. teNe leAMkAnI salAha pramANe dorAnI sahAyathI mukhemuhapattimAMdhI, lAMbu rajoharaNa, anAvyuM. tathA strIenA adhAvastra jevA ceAlapaTA banAvyeA. jinezvaradevAnI pratimAo tathA tera sUtreA ane niyuSktie vagerene khATA TharAvI, gujarAtI tamAonA AdhAre vAMcIne, upadezanI zarUAta karI. bahurupInA jevA veza joI, nATakanI mAphaka leAkeA tene sAMbhaLavA lAgyA. 1534mAM sau prathama bhuNA urphe bhANajI RSi thayA. keTalAka varSo pachI temanA ziSya rupajI RSi thayA, 1568nA mahA vadi pAMcame rupajInA ziSya 3jIvAjI thayA. 1587nA caitra vadI 4 jIvAjInA ziSya vRddhavarajI thayA, 1606mAM vRddhavaranA ziSya pavarasiMhajI thayA; 164mAM varasihajInA ziSya jazavaMtajI thayA ane 1709 jazavaMtanA ziSya varajaMgajI thayA. keTalAMka varSo pachI suratanIvAsI vIrajI sAhanI dIkarI phulAMbAinA dattakaputra lavajIe varajagajI pAse dIkSA lIdhI. varajaMgajIne khIjApaNu thAbhaNujI vagere celA thayA haze. ekavAra varajaMgajInI sAthe lavajI vigere celAene mATA jhagaDA thayA. celA badhA sAthe maLI jaI guruvarajaMgane kAyamane mATe vAsIrAvIne, lavajI peAte AgevAna banI phIne dIkSA lIdhI. lavajIne paNa sAmajI ane kAnajI e celA thayA. tathA eka vaLI bIjo. dhama dAsa nAmanA chIpA paNa lavajInA celeA thayA. kAnajI taddana AcArabhraSTa hatA tethI chIpAne
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ 558 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI gamyuM nahi. lavajIe kAnajIne pakSa karyo, tethI dharmadAse lavajIne vasIrAvI, pharIne veza paherI ekale pharavA lAgyuM. tene paNa joDIdAro maLI gayA. paraMtu temanA AvA bihAmaNuM ane kadarUpA veza:ane AcArathI utaravAnI jagyA na maLavAthI, rakhaDavuM paDatuM hevAthI huMDhiyA nAma paNa zarU thayuM. lavAjI kuMpakano eka ziSya kuMvarajI thaye. tene paNa lavajI sAthe aNabanAva thayo. tethI teNe lavajIne veza ApI dIdhe, ane potAnI meLe veza paherI lIdhe. kuvarajInA celA dharmasI, zrIpALa ane amIpALa traNa thayA. temAM dharmasIe, ATha koTine paMtha calAvyo. ane te gujarAtamAM ja raheto hato. bAkInA mAravADa paMjAba tarapha gayA. temane mukhya upadeza jIvadayA pALo. pANI mata DhaLe. snAna karavAnI jarUra nathI. vAsI anAja paNa khAvAmAM vAMdhe nathI. gerasa kaThoLa sAthe khAvAmAM doSa nathI. strIone Rtu dharma pALavA jarUra nathI. sAdhuone eThavADanuM, vAsIkAmanuM, liMpaNanuM pANI khape che. ukALeluM pANI levAya nahIM. kAcA pANImAM capaTI rAkha nAkheluM pANI sAdhu vahorI zake che. sAdhu-sAdhvIe jhADAnI hAjatanA bhayathI, rAte sthAnakamAM pANI rAkhavuM nahIM. vAkSakSepanI jagyAe mastaka upara rAkha nAkhavI. citya-pratimAne namavuM nahI. upAzrayanuM nAma badalI sthAnaka kahevuM. AvA gapagoLA ajJAnI bheLA jIvone pasaMda paDatA gayA. ane bhArekama jIvone samudAya maLavA lAgyA. gharmadAsa chIpAne ziSya ghanAjI thaye. dhanAjIne cele bhudarajI thayA. ane bhudarajInA raghunAtha, jemalajI ane gumAnajI traNa celA thayA. teo traNene parivAra mAravADa, mAlavA, ane gujarAtamAM phelANo. A raghunAthanA celA bhIkhamajIe terApaMtha kADhayo che. lavajIno bIjo ziSya samajI thayA. samajIne ziSya haridAsa thayA. haridAsano ziSya vRndAvana the. vRndAvanano ziSya bhavAnIdAsa, bhavAnIdAsane ziSya malucaMda thaye. ane malakacaMdano ziSya mahAsigha thaye. mahAsiMghano ziSya khuzAlajI thaye. khuzAlarAvano ziSya gamalajI thayA. chagamalajIno ziSya rAmalAlajI thaye. rAmalAlajIno ziSya amarasiMhajI temane parivAra paMjAba tarapha phare che. tathA gharmadAsa chIpAnI paraMparAmAM eka jeThamalajI thayuM. teNe mUrtipUjA vigere, vItarAgadharmanI paraMparAnI ghaNI niMdA lakhI che. prazna : AvA paMthe calAvanArAone, daSTirAga ane Abhinivezika mithyAtva kema lAge che? * uttara : Avo paMtha calAvanAone prAraMbhamAM prAyaH pitAnA zathilAcAra athavA kharAba vartananA kAraNe, gacchabahAra thavuM paDe che. jema bIcArA laMkAne, taddana majura jevI AjIvikAne kamAto hovAthI, lakhANamAM ochuM lakhI ghaNuM levA rUpa cerInA doSathI, anAdara pAmavAthI, Aveza lAvIne, vairanI vasulAta karavA Avo paMtha kADhavo paDe.
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ 559 jenAgamAM alpatA AvavAnAM kAraNe jJAnie pharamAve che ke " daza acchere dUSita bharate, bahumata bheda karAlajI jina kevala puravadhara virahe, phaNIsama paMcama kAlachA 1 che tehanuM jhera nivAraNa maNisama, tuja Agama tuja biMbajI nizidIpaka pravahaNajimadarIye, madhara surataH luMbajI" 2 che A bhayaMkara pAMcame Are che phakata sADI paccIza AryanA deza hatA. temAM paNa ghaNuM dezo anArya jevA thaI gayA che. ghaNuM khavAI gayA che. jenAga cArAzI hatAM te pIstAlIza ja rahyAM che. prazna: caurAzI Aga kayAre hatAM ane 39 Agame viccheda kayAre thayAM? uttara : bhadrabAhasvAmI zrutakevalIbhagavAna pAse vAcanA thaI hatI. tyAre caudapUrva ane saMpUrNa dvAdazAMgI vidyamAna hatI. sthUlabhadrasvAmIthI chelA cArapUrvenA arthagayA. mUla hatAM. ane AryamahAgiri svAmI tathA AtriryAsuhastisvAmIthI dazapUrvaja mUla ane artha rahyA. teramA paTadhara ane aDhAramA yugapradhAna vAsvAmI sudhI. sAthe dazapUrva rahyAM hatAM. ogaNIzamAM Arya rakSitasUri yugapradhAnathI, dazapUrva mUla ane arthamAM ghaTADo tho sarU thaye. te yAvat aThAvIzamA yugapradhAna satyamitranA vakhatamAM paheluM pUrva sAthe ane bIju pUrva mUlamAtra rahyuM hatuM. temanA samakAlIna devaddhigaNikSamAzraNanA adhyakSapade vIra nirvANa saMvata 993 varSe vallabhipuramAM vAcanA thaI hatI. tyAre 84 Agame vidyamAna hatAM. tyArapachI duSkALa paDavAthI keTalAka jJAnimunirAje svargamAM siddhAvyA ane rahelAomAM duSkALa AdinA kAraNe, matimAMdyanA kAraNe, tathA zaMkarAcAryo ane baudhabhikSuka sAthenA gharSaNamAM. pustakAruDha thayeluM AgamapaNa sacavAyuM nahI. prazna : kALabaLathI uttarottara AyuSa ane buddhinI alpatA thaI, e barAbara che. ane tethI zAstronA mukhapATha yAda na rahe, te banavA gya che paraMtu alpAyu ane a5kSapazama dhyAnamAM rAkhIne, bhaviSyamAM Agamane TakAvI rAkhavA mATe ja pustakADha thayeluM. jenAgama pAchalathI nAza pAmyuM tenuM zuM kAraNa? uttara : devarkiMgaNikSamAzramaNanA adhyakSasthAne zAstronI vAcanA thaI. ane Aga pustakAruDha thayAM. paraMtu pAchalathI rAjyanA pATA sarU thayA. tethI dharmabhraSTatAne pavana joradAra mukAyo. prAraMbhamAM baudhdhadvArA ane pAchalathI zaMkarAcAryonA upadeza ane prayAsethI, jenarAjAo. baudhdha ane zaivadharma pAlanArA thavA lAgyA. tethI jaina
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mahiSa nA ghAta thayA. jainamadirA ane jaina pratimAonA nAza thayA. jainajJAnabhaDArIne khALI nAkhyA. AvA prasaMgeAmAM saMbhava che ke, vaLI rahyA sahyA dharma pustaka lakhAyAM hase ? jene jeTaluM yAda hase jyAMthI tyAMthI, maLavAthI khacelAM puratA, chuTApAnAo meLavIne. te.vakhatanAM AgamAnuM anusaMdhAna thayuM haze. tathA kammayaDi, pAMcasaMgraha, vasudevahiDI, upadezamAlA, paumariya' AvA AvA graMthA paNa racAIne pustakAruDha thayA hAya, ane yathAsamaya niyukitayA, cUNiyA, bhASya, TikAo, racAI hase. tyArapachI paNa ghaNAye muzkelIonA vAva TALa AvyA che. kumArapAla ane hemacaMdrasUri mahArAjanA avasAna pachI, lagAlaga ajayapALa rAjA thayA, teNe kumArapALanA dveSathI, ane gurUdrohI khAlacaMdranA pakSapAtathI, hemaceMdrasUri mahArAja uparanA vairanA kAraNe A banne mahApurUSonA nAmanizAna bhUsI nAkhavA, pratimAjI, jinAlayA ane jJAnabhaMDArAnA thayA teTaleA nAza karAvyeA hatA. khIjI khAju muzalamAnI sattAnA prAraMbha sarU thaI cukayo hatA. vi. sa'. 1057 AsapAsa mahamada gIjhanI. hiMdu Upara caDI Avyo. te samayamAM hiMdurAjAe ghaNA hatA meATA baLavAna hatA, lAkhAnA sainyanA sAdhanavALA paNu hatA. bepAMca AvA samrATo sapIlA thAya teA, evA bAdazAhane sarvasva gamAvIne nAzI javuM, ke phannA thaI javuM paDe, eTalA zakita sAmagrIvALA hatA. paraMtu mahAbhayaMkara kusaMpa rAkSasa. temanI zakitane AkhIne AkhI gaLI gayA hatA. tethI khAdazAha mahamadagIjhanI, phAvI gayA. teNe prAra'bhamAM hiMdusthAnanuM mATuM dhanakubera thANezvaranagara yuM. teNe hiMduonA hajArA maMdire tADayAM. lakhaluTa dhana meLavyuM hatuM. 700 maNa sonAmahoro, 40 maNa cokhkhu sonuM, 700) maNu seAnA cAMdInAM vAsaNa, 2000) maNu cAkhkhI cAMdI, 20) vIza maNa jhaverAta, be lAkha rUpALI chokarIo ane AkarAo bhegA karI gIjhanI mAlI dIdhA jemane vaTalAvI muzalamAna banAvyA hatA. tyAMthI mahammadagIjhanI, mathurA gayA. tyAMthI teNe mATI mATI cha sonAnI mUrtio meLavI, ane agyAra kimatI ratnA lIdhAM, tene somezvaraprabhAsa tIrthamAMthI paNa, ghaNI luMTa meLavI hatI. teramI zardImAM zAhabuddIna dhArI AvyA. teNe paNa hajAro pratimA
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNA dharmAMdhanane lAgelA phaTakA ane seMkaDo dironA nAza karyo, teNe kutubuddIna nAmanA sukhAne, dillI soMpI, pAte svadeza gayA, AMhI rahelA sukhA ane adhikArIoe, dharma dveSathI ATha mAsa sudhI, raseAI ane tApaNImAM, mAkiMmatI ane tattvajJAnathI bharelAM ApaNAM lAkhA pustakAne jalAvyAM hatAM. 561 tyArapachI khIlajIvaMzanA musalamAna khAdazAha thayA. tenA bIjA khAdazAha alAvadIna khIlajIe, aDhAra-vIsa varSe rAjaya karyuM" paNa kALeAkera vartAvyA hatA. teNe raNathaMbhAra, cittoDa, pATaNa, prabhAsapATaNa, jhAleAragaDha jevA, meATA meATA killAo kabaje karyAM hatA. vi. saM. 1366mAM alAuddInanA mAnItA ane vaTalelA maleka kAkura, dakSiNa upara caDAI karIne, devagaDha, peDhaNu, dvArasamudra, zahezane jItyAM, ane meTAmeATA rAjava'zanA nAme paNa bhuMsAvI nAkhyAM, ane ThAmaThAma hiMdu rAjAene harAvIne, madirAnA ane pratimAonA nAza karAvI, masjIdo khaMdhAvI. AkhA dakSiNa dezanA kbajo lIdhA hatA. A jItamAM malika kAkurane, channuhajAra maNa sAnuM, 612 mahAki`matI gajarAja, vIzahajAra gheADA, ane sekaDA maNu jhaverAta maLI hatI. alAvadIna ane tenA subAe devadiro ane mUrtionA, thayAteTalA nAza karyA hatA. jJAnabha'DArA jalAvyA hatA. lAkhA hiMdu che|karA - cheAkarIone vaTalAvIne, zIlabhraSTa ane dharmabhraSTa karyA hatAM. tyArapachI paNa musalamAna khAdazAhe thayA. temAM taimuralaMga, khAkhara, jahAMgIra, zAhajahAM, AlamagIra, vagere megala khAdazAheAe, dezane lUchUTavAmAM, dharmasthAnAnA dhvaMsa karavAmAM, leAkeAne dhama ane zIlathI bhraSTa karavAmAM, khanI teTalI adhamatA vAparI hatI. tyArapachI vi. sa', 1795mAM, IrAnanA khAdazAha nAdIrazAha, megaleAnI nabaLAInA samAcAra sAMbhaLI, hiMdu upara caDI Avye hatA. teNe 16 divasa sudhI dillI lUTyuM. tala calAvI, dolAkha strI-puruSA ane bALakAne kApI nAkhyAM hajArA mahelAtA jalAvI kroDAnI jhaverAta, suvarNa, sAthe mAkiMmatI mayurAsana. ( zAhajahAMnuM taddana sAnAnuM siMhAsana ) leI ne, IrAna cAlyA gayA. nAdIrazAhanA atyAcAranA kAI e sAmanA karyo nahIM. vaLI vi. sa', 1812mAM nAdIrazAhanA senApati ahamadazAha durAnI hiMdu upara AvyA. teNe dillI, mathurA vagere vaibhavavatI nagarIo lUTI,
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI lAkhA mANasAne vaTalAvI, mArI, lUTI, keda karI, kroDAnuM suvarNadhana leI kALeA kera vartAvI svadeza pAchA gayA hatA. chevaTe musalamAnAnu` khaLa nabaLuM paDacA pachI. marAThA pagabhara thayA. ane temaNe paNa pezavAe pUnAmAM, bheAMsalee nAgapuramAM, siMdhiAe gvAliyaramAM, heAkare IndoramAM, ane gAyakavADe vaDodarAmAM, peAtAnI sattAe sthApavA, sUrata-vaDAdarA-amadAvAda jevAM meTAM meTAM ane evAM bIjAM aneka zaherInA dhanavAnane, lUMTavAmAM pAchI pAnI karI nathI. A badhAM sthAnAe sattAnI leAlupatA, ane dharmadveSe moTA bhAga bhajavyo hovAthI, mATA-bhAge paisAthI lUMTAvAmAM, mirA ane pratimAe, gumAvAmAM, tathA dharmanA pustakAnA bhaMDAro bhasmIbhUta thavAmAM, jainAe mAra khAvAmAM kamInA anubhavI nathI. ? A banAvAmAM mahArASTra, karNATaka, kAMgu, lATa, gujarAta, saurASTra, kaccha, siMdha, mAravADa, mevADa, . mALavA, magadha, paMjAba, baMgALa, AsAma, nepALa, malaya, zaiAvIra, vagere deza ane nAnAM meTAM hajAro gAmA-nagaro zahero lUMTAyAM--jalAyAM-pAyamAla thayAM. A dareka dezamAM ane nagaramAM jaina miza hatAM. jJAna bhaMDArA hatA. badhAene meTA AMcakA lAgyA che, prazna : AsAma, nepALa ane siMdhadezamAM jainanuM nAma nizAna paNa nathI, te pachI bhUtakALamAM jainama dvarA jJAna madirA ke jJAnabhaDArA hatAnI khAtarI zuM? ke uttara : bhadrabAhusvAmInA vakhatamAM, nepALadezamAM ghaNA jaine havAnuM pramANa maLe che. kAraNa ke bhadrakhADusvAmIe nepALa dezamAM, mahAprANAyAma dhyAna prArabhyuM, ane pUrNa karyu hatuM. teo jainasamAjanA sauthI vaDIla AcAya hatA, eTale temanI sAthe seMkaDA sAdhue paNa heAvA joie. tathA pATalIputra zaheramAMthI; te vakhatanA zrIsaMghe sthUlabhadra vagere 500 sAdhuone bhadrabAhusvAmI pAse bhaNavA meAkalyA hatA. AthI nakI thAya che ke nepALamAM hajArA gharA, ane lAkhA jainA hAvA joI e. prazna : siMdha dezamAM jainadhama hAvAnAM pramANeA hAla maLI zake che ? uttara : siMdhadezanAM paNa itihAsamAM ghaNA pramANeA meAjUda che. prabhumahAvIra devanA ananya bhakta ceDA mahArAjAnI putrI, mahAsatI prabhAvatI rANI ( siMdhuzauvIra dezanA rAjA udyAyananI paTarANI ) zuddha jaina zrAvikA hatI. teNI khAre mAsa jinapUjA karatI hatI tathA pAchaLathI uDhAyanarAjA paNa, prabhu mahAvIra deva pAse DhIkSA leI
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ bharatakSetranI paheLAI ane laMbAInI samajaNa * 563 mekSa gayA che. prabhujI, udAyana nRpane, dIkSA ApavA siMdhadezamAM gayA hatA. prabhujI sAthe hajAro munirAjo paNa hatA. hamaNa paNa thoDA varSo pahelAM, mohana Dere nAmanuM prAcIna sthAnanuM khodakAma thayeluM hatuM, temAM paNa aitihAsika jaina bhagnAvaze ghaNuM nIkaLyA hatA. vaLI hamaNAM (pAkIstAna thayA pahelAM) 2003 sAla pahelAM, siMdhadezanA eka vibhAga tharapArakara dezamAM, nagaramAM vIrAvAvamAM tathA pArinagaranA khaMDIemAM, jenamamaMdira jinapratimAo hatI. jene vAva ane zatruMjayAdi sthAnamAM mokalAvAI che. ane ghaNI jagyAe jenamaMdire hamaNAM sudhI ubhelAM, A pustakanA lekhake najare joyAM che. A badhAM nimitte uparAMta bharata kSetranuM pramANa jANavAthI paNa, zrI vItarAga zAsananI ane jainAganI AvI apatA thaI javAnuM kAraNa samajI zakAya tevuM che. prazna : bharatakSetrenuM pramANu para6 jana ane 6 cha kaLA jeTaluM prasiddha che AthI kAMI vizeSa jANavA yogya che? uttara : hA. Ate mAtra uttaradakSiNa bharatakSetranuM pramANa che. paraMtu pUrva pazcima caudahajAra cAra Ikattara jana ane pAMcakalA laMbAI samajavI. praznaH bharatakSetranA cha khaMDa kahevAya che. temAM ApaNe jemAM chIe. tenI laMbAI pahoLAI keTalI? uttara : jaMbudvIpa ekalAkha jana goLAkAra che. tenA uttara dakSiNa-190 TukaDA= khAMDavA thAya che. bharata, airavata eka khAMDavuM pahoLAM che. cUlahimavaMta ane zikharInI be khAMDavAM pahoLAI che. himavaMta ane hiraNyavaMta yugalika kSetre cAra khAMDavAM pahoLAI che. mahAhimavaMta ane rakimaparvata, ATha khAMDavAM pahoLA che. tathA harivarSa ane ramya be yugalika kSetre seLa khAMDavAM pahoLAM che. tathA niSaDha ane nIlavaMta be parvate, batrIsa khAMDavA pahoLA jANavAM. . kula 33157-/17 para6-/4 1052-/12 2105-/5 4218-10,8421/1 1984ra-/2? uttara dizAmAM paNa A pramANe 63 vibhAge airAvata kSetrathI gaNavAnA ane vacamAM cosaTha 14 vibhAge mahAvideha kSetranA muMkavAthI 190 khaMDanA 1 lAkha pejanA thAya che. A upara batAvelA uttara-dakSiNa-pramANe, pUrva-pazcima paNa mahAvideha kSetra vacamAM hovAthI, ekalAkha jana jaMbudvIpa thAya che. tethI uttara dakSiNa dhanuSAkAra bharatakSetra pahoLuM ane pUrva-pazcimamAM 14-4-71/5 caudahajAra cAraso Ikotera jana-pAMcakalA lAMbuM thAya che. tethI vaitADhaya parvata ane gaMgA-siMdhu nadInA kAraNe, bharata kSetranA cha khaMDa
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ 564 jinezvaradevanI AjJA yAne sAco mANasAI paDavA chatAM, dakSiNa bhAratanA madhya khaMDanI laMbAI, utsadhAMgulathI lAkhAjanathI paNa vadhAre thAya che. kAraNa ke pUrva-pazcimathI vaccevaca, ane uttara dakSiNathI paNa saMpUrNa madhyamAM, ayodhyAnagarI, uttara-dakSiNa nava-jana ane pUrva-pazcima bAra ja na hatI. tenI joDAjoDa. pUrva dizAmAM, aSTApadaparvata Avela che. aSTApada ane zatru jaya vacce 1 lAkha 85 hajAra gAunuM AMtaruM che. ayodhyA ane aSTApada bane, madhyakhaMDanI madhyamAM hovAthI, cAra lAkha gAu jeTalo, madhyakhaMDana vistAra samajI zakAya tevuM che. praznaH aSTApadane keTalAka himAlaya karAve che, keTalAka kailAsa parvatane kahe che, te barAbara che? uttara : barAbara nathI bharata rAjAnI adhyA ane aSTApadagiri, junAgaDha ane giranAranI mAphaka, lagolaga hatAM, ane dhyAnagarI, bharatakSetranA dakSiNa-bharatanA, madhyakhaMDanA paNa barAbara madhyamAM ja hevAthI, be bAju utsadha AMgulanA mApe 50 hajAra jana thI kaMIka adhika madhyakhaMDa rahe che te yuktithI samajAya tevuM che. praznaH ayodhyAnagarI, atyAre sAva najIkamAM che, hAlanA sametazikharanA yAtrika, ayodhyAnI yAtrA kare che. pAMca tIrthakaradevonA kalyANako paNa tyAM ja kahevAya che. te pachI, aSTApadatIrtha paNa tyAM ja hovuM joIe ne? athavA upara kahyuM che tema, aSTApada ane ayodhyAnagarI je pAse ja hatAM te. aSTApadanuM zuM thayuM? vaLI uparamAM zatruMjaya ane aSTApadanuM aMtara batAvyuM che. te to A vartamAna ayodhyAnagarI sAthe meLa besate ja nathI tenuM kema? uttara : pahelA jinezvara RSabhadevasvAmI ane bharata cakravatI, trIjA ArAmAM thayA che. aSabhadevasvAmI mekSa padhAryA pachI, 89 pakhavADiyAM gayA pachI, ethe A beThe che. cothA ArAnAM paccAsalAkha keTI sAgaropama kALa gayA pachI, eTale ardhA the Are gayA pachI, bIjA ajitanAtha svAmI, tathA bIjA sAgara cakavatI thayA hatA. teja sagaracakravatInA putro, aSTApadanI yAtrA karavA gayelA. tyAM parvata ane tIrthanI, maneharatA ane prabhAvakatA joIne, bhaviSyakAle anAryo dvArA, nAzathI tIrthane bacAvavA, gaMgA nadImAM nahera banAvI, tIrthanI badhI bAjue khAI karAvI, pANIne vALI dIdhuM. jethI eka meTa darIo banI gayo che. A varNanathI vRSabhadevasvAmInI ane ajitanAtha svAmInI adhyA judI samajAya che. vaLI ATalo moTo kALa gayA. yugenA yugo palaTAI gayA. asaMkhyAtA rAjAo thaI gayA. tethI vakhate ayodhyA nagarIne paNa sthAna badala thaye hoya te samajI zakAya tevuM che. ane sagararAjAnA putrane yAtrA pravAsa tathA rakSaNa mATenI khAInI yojanA paNa kahI jAya che ke ayodhyAe sthAna badale karyo haze.
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinapratimAo paNa jenadharmanI peThe sarvakALamAM hatI ane rahevAnI che. 565 ajitanAtha svAmI pachI, cAlIza lAkha keTI sAgaropama gayA pachI, abhinaMdana svAmI thayA hatA, ane tyArapachI navalAkhakeTI sAgarepama gayA pachI, sumatinAtha svAmI thayA hatA. A be cothA, pAMcamA, prabhujIne kALa pUro thatAM, cothA ArAne phakta some bhAga ja bAkI rahe che. ATalA kALamAM paNa, yugenAyuge palaTAyA che. asaMkhyAtA rAjAo thayA che. ane A cethA ArAnA phakata sAtaja sAgarepama kALa bAkI rahyo tyAre, caudamA zrIanaMtanAtha svAmI jinezvaradeva paNa, adhyAmAMja thayA che. ATalA moTA kALanA aMtaro paDavAthI, nagarIonA paNa pheraphAro thayA hoya. navA navA nAmanI hajAra nagarIo thaI gaI hoya. nAza pAmI hoya. tema ayodhyAnagarInuM nAma kAyama rahevA chatAM, sthAnabadalA hajArevAra thayA haze. tethI hAlamAM vidyamAna ayodhyAnagarI dazaratharAjA ane rAmalakSamaNa AjubAjunA vakhatanI mAnavI ThIka lAge che. A badhI dalIlothI jenagraMthanI saMkhyA ane pramANamAM paNa ghaNI moTI oTa AvI che. tenAM kAraNa paNa samajI zakAya tevAM che. dekhAya che. jema jainamaMdiro ane jaina pratimAonA nAza thayA temAM dharma dveSa athavA paradharma asahiSNutAe pATha bhajavyo che. te kAraNethI jenAmenI saMkhyA, ane pramANanI alpatA mATe samajI zakAya che. prazna : jaina maMdiro ane jaina pratimAo te mahAvIra prabhu pachI hamaNAM ja thavA lAgI ne? uttara : jema jainadharma anAdi anaMta che, hA, che, ane rahevAne che. te ja pramANe jinezvara devanI pratimAjI ane maMdire paNa sarvakALamAM hatAM. nAza pAmyAM. navAM thayAM. kaI kaI hajAro lAkho varSa paNa rahyAM che. je have pachInA varNanamAM jANI zakAze. uparAMta traNe lokamAM zAzvatacaitya ane pratimAo rahelAM che, tene nAza thato nathI ane thavAne paNa nathI. prazna : zAzvatacaitya eTale zuM? te kyAM che? tenI saMkhyA vagere jaNAvI zakAya te jaNAvo? uttara H zAzvata cetyo ane pratimAo cAranikAyanA devavimAna ane bhuvanamAM hoya che. tathA ticchalokamAM paNa hoya che. te merU parvata ane caMdra-sUryanA vimAnonI mAphaka, jenaro ane pratimAo paNa nitya che. zAzvata che. bhuvanapati, vyaMtara, jyotiSI, ane vaimAnika, denA vimAne ane nagaromAM pratyeka eka eka vimAna ke nagaramAM, eka eka citya hoya che. ane pratyeka vimAna ke nagaramAM pAMca pAMca sabhA hoya che. cityanA garbhAgAramAM, ekaseATha pratimA hoya che. tathA raMgamaMDapamAM traNa caumukhajI hovAthI, bAra pratimA hovAthI, pratyeka cityanI ekavIza pratimA thAya che tathA pAMca sabhAomAM traNa traNa caumukhajI bAra pratimA hovAthI,
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI kula sAITha-60 pratimA hoya che. caityanA 120 pratimA ane sabhAnA sAITha pratimAe meLavavAthI 180 pratimA thAya che. prazna : cAranikAyanA deveAmAM vimAneA ane nagaro judI saMjJA kema ? uttara : vaimAnika ane jyAtiSI devAnAM sthAnAne vimAna tarIke oLakhAya che. ane bhuvanapati ane vyaMtaravANavyaMtara devAnA sthAnAne, nagarathI saMkheAdhAya che. prazna : pAMca sabhA sabdanA prayAga kevA arthamAM vaparAya che ? uttara : devAnI cArenikAyAmAM, pratyeka vimAna ke nagaromAM, pAMca pAMca sabhA hAya che. ane tenA upayAga, pahelI upapAtasabhA=jemAM puSpAnI zayyAmAM deva ke devI janme che. arthAt utpanna thAya che. khIjI snAnasabhA, trIjI alaMkAra sabhA, ceAthI vyavasAyasabhA, pAMcamI sudharmAMsabhA, A pAMce sabhAnA a, AgaLa lakhAI gayA che. A dareka sabhAeAnA eka pradezamAM traNa traNa cAmukhajI bhagavAna jANavA. svarga athavA devalAka-caityasaMkhyA, pratimAsakhyA-khatAvavA kAMThe lakhu chuM : svarga eka caitya pratimAnI ane sabhA kula saMkhyA 13 sva raju svaga 3ju sva 4thuM sva eka caityamAM pratimA svaga pamuM 6ThThuM svarga sabhAnI pratimA 120 120 120 120 120 120 7muM sva 120 8muM sva 120 9muM, 10muM svarga 120 te 120 to 11muM. 12muM svarga navagreveyaka pAMca anuttara vimAnA 120 sabhA nathI 120 sabhA nathI 60 60 60 60 Fo 10 ka 60 183 180 180 180 180 180 180 caityAnI kula saMkhyA 3200000, 2800000 1200000 800000 400000 50000 40000 6000 400 300 318 5000000 504000000 216000-00 144000000 72000000 9000000 72000-0 1080000 72000 54000 38160 180 180 180 120 120 5 kula caityeA 8497023, pratimA 1529444760 A pramANe vaimAnika caityA ane pratimAjInA AMka jANavA. 07:
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ 567 kula pratimA = 18s. bIjA 120 180 chaThA zAzvatI pratimA ane caityanA sthAne ane saMkhyA tathA bhuvanapatinikAyanI paNa cetyasaMkhyA ane pratimAsaMkhyA jaNAvAya che. bhuvanapati nikAya caityamAM sabhAmAM kula pratimA kula caitya pratimA pratimA bhuvana ane sabhA pahelA bhuvananikAyamAM 120 64 lAkha 1152000000 120 180 84 lAkha 1512000000 trIjA 180 72 lAkha 1296000000 cothA 120 76 lAkha 13680 00 000 pAMcamA 120 180 76 lAkha 1368000000 120 180 76 lAkha 1368000000sAtamA 120 180 76 lAkha 1368000000 AThamAM 120 180 76 lAkha 1368000000 navamA 120 180 96 lAkha 1728000000 dazamAM 120 180 76 lAkha 1368000000 kula caitya saMkhyA 77200000 kula pratimAjI 1389000000 tathA tithyalakamAM 3259 ce che tenI vigata nIce mujaba che. jaMbudvIpamAM 635 caitya che, 76200 pratimAjI che, dhAtakIkhaMDamAM 1272 citya che. temaja 152640 pratimAjI bhagavAna jANavA. tathA puSkaravara addhadvIpamAM paNa citya 1272 pratimAjI 152640 jANavA tathA mAnuSettaraparvata upara cAra , 480 pratijaane naMdIzvaradvIpanA eka vibhAgamAM, pahelA, bIjA svarganI IndrANIonAM 16 ca che tathA 1920 pratimAjI che. A sarva AMkakA 635, 1272, 1272, 4, 16. A pAMce AMkaDA 319 thAya che. A 319 caityamAM, pratyekamAM, 120 pratimAjI hoya che, tathA naMdIzvaradvIpamAM cAra dizAmAM pratyeka sthAne, tera tera caityo hovAthI, kula bAvana cetyo hoya che. ane rUcakadvIpa cAra dizAe cAra citya che. e ja pramANe kaMDaladvIpamAM paNa cAra caitya che. A traNa AMkaDe sAITha citya che. te badhAM vaimAnikanA jevAM, so jana lAMbAM, pacAsa jana pahoLAM, bahettejana UMcAM, cAra bAraNuMvALAM hovAthI, 124 pratimAjI hoya che. tethI sAITha 60 caityamAM 7440 pratimA jANavI. badhA maLI 3259 mAM 391320 pratimAjInI saMkhyA thAya che. tethI caitya ane pratimAjInA AMkaDA kula A pramANe che. vaimAnika caitya 8497023 mAM pratimAjI bhagavAna 1529444760 bhavanapati caitya 77200000 mAM pratimAjI bhagavAna 13890000000 tirthIlokamAM caitya 3259 mAM pratimAjI bhagavAna 391320 tethI kula caitya saMkhyA 85700282 mAM kula pratimA 1545831080
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ 568 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI tathA vyavyaMtaramAM ane jyotiSImAM citye asaMkhyatA che. pratimAjI paNa asaMkhyAtI hoya che. praznaH A pratimAjI kayA kayA jisezvaranAM hoya che? uttara : 1 RSabhAnanasvAmI, 2 caMdrAnanasvAmI, 3 vAriNasvAmI, 4 ane vardhamAna svAmI. prazna : A cAra prabhujI samazreNie beThA che ke judI rIte beThelA che? uttara : A zAzvatapratimA badhA caumukha beThelA hoya che. ane kamasara cAre dizAomAM upara lakhelI cAra pratimA bIrAjamAna hoya che. prazna : tame lakhelAM citya ane pratimAjI mATenA zAstrIya purAtA hoya te batAve. uttara : gAthA sALA sattA, jINA jINA morio. battisaya bAsiAiM, ttibaloe ceie vaMde // artha : sattANuM hajAra chapanalAkha ATha kroDa batrIzaze ane bAsI traNekanA caityane vaMdana karuM chuM. niDa ke batrIsasone khAsIne, sattANuM hajAramAM umeravAthI, eka lAkhane baso khyAsI thAya che tene chappanalAo sAthe joDavAthI, sattAvana lAkha thAya che. 85700282 caitya thAya che. tathA biMbagAthA janarala joriyA, zo4i jaNa mAtra chatrIsa sahasa asiiM, sAsayabiMbAiM paNamAmi // 1 // artha : pannaroDa, betAlIzakoDa, aThThAvana lAkha chatrIzahajAra eMsI (15425836080) zAzvatabiMbane praNAma karuM chuM Iti, rAIpratikramaNa jagaciMtAmaNi caiityavaMda gA. 4-5 prazna : Ato badhI zAzvatI pratimAo batAvI, paraMtu azAzvatI pratimAo te hamaNAMnA jamAnAmAM ja banavA lAgI che ne ? ApaNe jemanA darzana-vaMdana-pUjana karIe chIe. A badhI pratimA to DAkALa pahelAM ja banI che ne? uttara : azAzvatI pratimAo, hamaNAM ja thavI zarU thaI che, e khoTI vAta che. juo hamaNuM je giranAra parvata upara mUlAnAyaka, neminAtha svAmInI pratimAjI birAjamAna che. te gaI cevisInA trIjA sAgarajinezvaranA tIrthamAM banelI che. A ghaTanA nIce mujaba jANavA gya hovAthI lakhI che. pratimAnI prAcInatA-samarthaka nibaMdha 1le
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAla giranAra tIrthanA malapratimAjIne prAcIna ItihAsa 569 gaI covIsInA trIjA jinezvaradeva sAgaradevasvAmInA tIrthamAM. ujajayinI nagarImAM, naravAhananAme rAjA thaye hate. ekadA sAgaradevajinezvara ujajayinI nagarInA parisaramAM samavasaryA hatA. naravAhana rAjA vaMdana karavA gayA dezanA sAMbhaLI prabhujI ne prazna pUcho prabhujI? mAre mekSa kayAre thaze? prabhujIno. uttara : AvatI covIsImA bAvIsamA jinezvaradeva nemanAthasvAmInA tIrthamAM, tame prabhujI pAse dIkSA laI varadatta nAmanA gaNadhara thaI AThakarma kSaya karI, kevalI thaI mokSamAM jaze, naravAhanarAjAe, prabhujInI dezanA sAMbhaLI, prabhu pAse ja dIkSA lIdhI, zuddha ArAdhI, brahmadevalokamAM 10 sAgarAyu Indra thayA, avadhijJAnathI gayA janmamAM, prabhu pAse jANelI vAta yAda AvI, tethI vajAmayImATI vaDe, zrInemanAthasvAmInI pratimA banAvI, pitAnA vimAnamAM rAkhI, 10 sAgaropama sudhI pUjA karI. khuba ArAdhanA karI samyakatva nirmala banAvyuM. ane jyAre pitAne avanakALa najIka che. ema samajAyuM tyAre, Indra mahArAjA giranAra parvata upara AvyA. parvatanA tamAma pradeze tapAsIne, ghaNe raLIyAmaNa vibhAga joIne, parvatanI uMDANamAM, lAMbI pahoLI, ane suramya, tathA taddana suvarNanI divAlavALI, eka kAMcanabalAhaka nAmanI guphA banAvI. jenI madhyamAM ratanamayadikA banAvIne, lAosaMkhya devadevIonI hAjarImAM, prabhujIne padharAvyA. pachI te devadevIo ane vidyAdhare mATe kAyamanuM mahAcamatkArI tIrtha banI gayuM. ane ekadhAruM viza kaTAkeTisAgarema sudhI, cArenikAyanA devadevIo vaDe. kAMcanabalAhaka tIrtha pUjAyuM. yAvata A avasarpiNIkALanA bAvIzamAM jinezvaradevanAM pAMce kalyANaka paNa thaI gayAM. prazna : pachI A nemAnAtha svAmInI pratimA bharAvanAra IndramahArAja kayAM utpanna thayA. ane jyAre mekSamAM gayA? uttara H Indra mahArAja tyAMthI cyavane avAMtarabhavamAM manuSya thayA che. ane pachIte prANImAtrane bhavasthiti paripAka thavAnI apekSAye alpakALa hoyate paMcendriyanAja bho thAya che. ghaNakALa hAyatA maricinImAphaka ekendriyAdikamAM paNa javuM paDe che tenyAyathI, Indra mahArAjane AtmA vaza kaTAkeTi sAgarepamakALa, saMsAramAM rakhaDIne, nemanAthasvAmInA samakAle mahApAlidezamAM, kSitipratiSTha nagaramAM rAjA thayA.. ekavAra kevalI bhagavAna nemanAthasvAmI padhAryA. rAjA vaMdana karavA gaye. dezanA 2
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI sAMbhaLIne vairAgya pAmyA. prabhujI pAse dIkSA lIdhI. prabhu sAthe vicarI AThe ka`nA kSaya karIne, mekSamAM gayA. zatru jayamahAtmyamAM temane varadattagaNadhara tarIke batAvyA che. prazna : nemanAtha svAmInI A pratimA ahIM kevI rIte AvI ? 570 uttara : A pratimA bhagavAna nemanAtha svAmInA nirvANa pachI 909 varSe gayA pachI AvI che enA prabaMdha A nIce pramANe che. bIjA mata pramANe temanAtha svAmInA nirvANa pachI ATha hajAra varSa che. kAzmIra dezamAM, te kALamAM, navadula nAmanuM nagara hatuM. ane temAM parAkramI navasa nAme rAjA rAjya karatA hatA. rAjAne vijayAdevI nAme rANI hatI. teja nagaramAM pUrNa, caMdranAmA dhanavAna jaina zrAvaka vasatA hatA. te zeThane ratnasAra, madanacaMdra ane pUrNa caMdra traNa putro hatA. ratnasArane paNa pamiNI nAmanI patnI ane kAmala nAme putra hatA. ekavAra mahApadyadevanAmanA AcArya bhagavAnanI dezanA sAMbhaLI, ratnazeThe, rAjAnI AjJA meLavI, kuTuMbanI icchA meLavI, meATA ADaMbarathI saMgha kADhI, giranAra tIthaeN AvyA hatA. zeThanI udAratAnA pAra hatA ja nahIM. vaLI zeThANI paNa mahAuttAra hatAM. pamiNI ane vijayArANIne benapaNAM hatAM. tethI saMgha nIkaLyA pahelAM rANIne maLavA gayAM. saMghamAM javA rajA mAgI. rANIsAheba kahe che bahena ? mane tArA vinA kSaNupaNu gamazenahIM. mahInAe sudhI mane tArUM mukha jovA maLaze nahIM. mArAM cakSuone AvA upavAse vasamA lAgaze. paraMtu tI yAtrAnI anumeAdanA rUpa amRtanAM chAMTaNAMthI, mArAM cakSuene ajana karIne, pAraNAM karAvIza. paraMtu tuM, tIrthe jatAM ke paheAMcIne, jarApaNa leAbha karIza nahIM. leAbhathI dhanuM phaLa khAvAI jAya che. zeThANI kahe che. svAmini ? ApanA ane mahArAjAne, amArA kuTuMba upara asIma upakAra che, tathA mArA svAmI ane e devA paNa ghaNA udAra che. lakSmaNanA sItAnI jema, devarAnA mArA pratye bhaktibhAva che. pati mane peAtAnuM sasva mAne che. mArAputra kAmalanuM mArA pratye vIrakumAra jevu AcaraNa che. lakSmIdevInI paNa makhalakha maherakhAnI che. mATe huM ApanuM vacana kSaNavAra paNa bhulIza nahIM. paumaNInuM bhASaNa sAMbhaLI, khUbaja khuzI thayelAM rANIjIe, ghaNuM dhana, mahAkiMmatI ala'kArA, uccajAtinAM vastro, paumiNIne bheTa ApyAM. daravAjA sudhI rANI dAsIone sAthe laI ne vaheALAvavA AvyAM hatA. pamiNI zeThANI ghera AvyAM. rANIjInI prasannatAnI badhI vAta jaNAvI, rANIjInI ApelI bheTa paNa, peAtAnA svAmIne batAvI. lAkhA yAtrALuo ane hajAro sainiko sAthe, madanacaMdra ane pUrNa caMdra e bhAI e ane patnI-putra sahita ratnazAhanA saMgha ravAnA thayA. rastAmAM rAlA ane tAlA pata
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ 571 hAlamAM giranAra tIrthamAM birAjelA mUla pratimAjIno itihAsa pAse daivI upadrava thaye. paraMtu mahApurUSa ratnAzAhanA sAtvika bhAvathI zamI gaye, ane anukrame giranAratIrthe pahoMcI gayA. saMghasahita nemanAtha svAmInI yAtrA thaI ratnasAranA AnaMdane pAra rahyo nahIM. ekavAra sAmudAyika snAtra thatuM hatuM. te vakhate hajAre saMghALuonA abhiSekathI, ghaNI prAcIna ane reta-mATI ne rasanI banelI, nemanAthasvAmInI pratimA ogaLIne verAI gaI. jema reta-leTa-cUrNa vikharAIne pANImAM maLI jAya tema mUrtinI, avayava sAmagrI nAza pAmI. AkhA saMghamAM hAhAkAra thaye. ratnAzAhe abhigraha lIdhe, padmAsana lagAvI besI gayA. evIhAra aDrama thayo. aMbAdevI AvI kahevA lAgyAM. zeThajI kema beThA che? tamArAthI ja tIrthane nAza thavAne hato ane thayo che. zeThane uttara tIrthanA sthApanAra. uddhAra karAvanAra, ane sAcavanAra svarga ane mekSamAM jAya che. to zuM huM tIryane nAza karIne kugatimAM javA mATe Ave che ? e kema bane? pratimA Ape. ane tIrthanA nAzanA pApathI bacAve. - aMbAdevI cAlI gaI navamA divase AvI. saMghavIne kahe che. kema beThe che cAlyo jA pratimA nahIM maLe. bIka batAvI cAlyAM gayAM. vaLI keTalAka saMghanA kaMTALelA mANase paNa javA lAgyA. paraMtu saMghavI ratnAsAha, cAre AhAranA tyAgathI DagyA nahIM. ekavIza covIhAra upavAsa thayA. yAvata sAITha upavAsa thayA. devI vAraMvAra AvyAM. saMghavInI saMpUrNa kasoTI thaI A sAITha upavAse aMbAdevI AvyAM. ratnAzAhanI zraddhA ane TekanI ghaNI anumodanA karI, aMdhArI rAtamAM, kAMcanabalAhaka guphAmAM leI gayAM. tyAM mahAgraMbhAvaka bahAMttarapratimA batAvI. temAMthI naravAhanarAjAvALI pratimA prasaMda karI. devIsahAyathI, ratnAzAha upADIne lAvatAM, saMghavInI bhula thavAthI, pabAsaNe pahoMcI nahIM. paraMtu bAraNAmAM sthira thaI gaI. tyAra pachI paNa derAsaranA uddhAra thayA che. paraMtu sthAna badalAyuM nathI. anukrame kaliyugane prAraMbha thavAthI, AzAtanAnA bhayathI, pratimAnuM teja aMbAdevIe kheMcI lIdhuM. A vastune vadhAre jANavA IcchanAre purAtana prabaMdha saMgraha prabaMdha 47 mo tathA rAjazekharasUrikRta prabaMdha bAvIzama tathA zatruMjaya mahAmya girinAra varNana jevAM, iti tathA hAla zaMkhezvaramAM bIrAjamAna zrIzaMkhezvarApArzvanAthasvAmInI pratimA paNa ghaNI prAcIna che. tene ItihAsa paNa jANavA gya hovAthI lakhuM chuM. pratimAnI prAcInatA batAvanAra nibaMdha-bIje | gaIcavIsInA navamA zrIdAmodara nAmanA jinezvarabhagavAnanI parSadAmAM AvelA ASADhI nAmanA zrAvake zrIjinezvaradevane
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ 572 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI prazna puchyA : bhagavAna ! bhavya huM chuM ke abhavya chuM ? prabhujInA uttara : bhAgyazALI tame bhavya AtmA che. ane AvatI cAvIsInA tevIzamA zrIpArzvanAtha svAmInA, gaNadhara thaI meAkSamAM jaze. aSADhI zrAvake prabhumukhathI, potAnA AvA nikaTa meAkSa sAMbhaLI, ghaNA AnaMdamAM AvI; upakArI prabhupArzvanAthasvAmInI pratimA bharAvI, peAtAnA gharaderAsaramAM padharAvI. AkhI jiMdagI pUjA karI, ArAdhanA karI, maraNa pAmI, svargamAM gayA. avadhijJAnathI prabhu-pratimAnA upakAra vicArI, te pArzvanAthasvAmInI pratimAne devaleAkamAM laI gayA. tyAMthI IndranA vimAnamAM pUjANI, tyAMthI caMdranA, sUryanA, vimAnamAM pUjAI. tyAMthI RSabhadeva svAmInA tImAM, vaitADhyapava ta upara; nami-vinami vidyAdharabhAI e laI AvyA. ( temane deve ApI) ane pUjA-bhakti karavA gharacaityamAM sthApI. tyAMthI vaLI sudharmAMIndra laI gayA ane keTaleAka kALa prabhujI tyAM pUjAyA. tyAMthI vaLI caMdra--sUryanA vimAnamAM AvI, ane ghaNA kALa sudhI pUjANI, tyAMthI game te kAraNeA dvArA, pAtALamAM, jIvanapati dharaNendra padmAvatInA bhavanamAM, AvI ane aneka dharaNendra padmAvatI dvArA pUjA thaI aneka dharaNendra padmAvatI thayA. prazna : dharaNendra-padmAvatI aneka lakhyAM tenuM kAraNa zuM? dharaNendra-padmAvatI ekaja nahIM ? uttara : cAre nikAyanA devadevIe AyuSapUrNa thAya tyAre, cyavI ( ApaNe maraNa-mAlIe chIe-devAnu cyavana kahevAya che ) ne khIjI gatimAM jAya che, paraMtu te ja sthAnamAM utpanna thanArA deva-devI teja nAmathI khelAya che. tethI RSabhadeva svAmIthI atyAra sudhI, ekakATAkeATa sAgaropamakALa javAthI, phakta sudhama devalAkanA Indro 50 lAkhakATI thAya che. jyAre nIcenA devA teA, vaimAnika devA karatAM ghaNA ochA AyuSa vALA heAvAthI, sudhamendra karatAM paNa vadhAre thayA hAya, te samajI zakAya che. prazna : saudharmendranuM AyuSa keTalu hAya ? uttara : sau dharmendranuM teramA prataramAM vimAna heAvAthI, e sAgaropamanu' AyuSa hAya che. prabhujInI pratimA ghaNeA kALa dharaNendranA bhavanamAM pUjAyA pachI, bAvIzamA jinezvara nemanAthasvAmI chadmastha hatA. tyAre, temanI lagabhaga 70 varSanI uMmara hatI. jyAre vAsudeva prativAsudevanI laDAI cAlatI hatI tyAre, jarAsaMdha prativAsudeve. kRSNa vAsudevanA sainya upara jarA nAmanI vidyA mukI hatI. tethI samagrasainya chellI vayanA chellA divaseA jevuM, vRddhamanIne dhrujavA lAgyuM hatuM, phakta kRSNa balabhadra ane nemikumAra mukta hatA.
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa76 zaMkhezvarapArzvanAtharavAminI pratimAnI prAcInatAne itihAsa tyAre kRSNa mahArAje, nemanAthasvAmIne pUchayuM. bhagavAna? have zuM karavuM upAya batAve. nemikumArane uttara : bhAI tame aThThamatapa karIne, pAtAlamAM, dharaNendra bhuvanamAM bIrAjelI pArtha prabhunI pratimAne, ArAdhe. prabhuvacane kRSNamahArAje aThThamatapa karyo. ane padmAvatIdevI pratimA laIne AvI, ApIne cAlI gaI. pratimAne snAtrAbhiSeka karyo, ane pArzvanAthasvAmInA snAtranuM nIra laIne, yAdavasainya upara chAyuM. jarA cAlI gaI. kRSNa vAsudevanI jIta thaI. jItanI nizAnImAM zaMkhanAda karyo. tyAM gAma vasyuM. zaMkhezvara nAma pADayuM. A gAma ane A tIrtha atyAre paNa vidyamAna che ane pArzvanAthasvAmInI pratimAnuM paNa, zaMkhedharApAzvanAtha nAma paDyuM. ahIM A saghaLI hakIkatane aitihAsika rIte raju karanAra, ane hIrasaubhAgya mahAkAvyanA pahelA sarganI TIkAmAM lakhelA, prAcIna stotrane, raju karuM chuM je vAMcavAthI, pratimAjInI prAcInatA ane mahimA samajamAM AvI jaze. A rahyuM te stotra. apupUjatatvAM vinaminabhizca, vaitADhyazaile vRSabhezakAle / saudharmakalpe suranAyakena, tvaM pUjito bhUritaraM ca kAlaM // 1 // ArAdhitaH tvaM samayaM kiyaMtaM, cAndre vimAne kilabhAnavepi / padmAvatIdevatayA ca nAgAdhipena devAvasare'rcitaH tvaM // 2 // yadA jarAsaMdhaprayuktavidyA-balena jAtaM svabalaM jarAta // tadA mudA nemigirA murAriH, pAtAlatastvAM tapasA ninAya / / 3 / / tava prabho ? snAtrajalena siktaM, rogaivimukta kaTakaM babhUva / saMsthApitaM tIrthamidaM tadAni, zaMkhezvarAkhyaM yadupuMgavena / / 4 / / tathA kathaMcittavacaityamatra, zrIkRSNarAjo racayAMcakAra / sadvArakAsthopi yathA bhavantaM, nanAma nityaM kila saprabhAvaM // 5 // zrIvikramAnamanmathabANameru-mahezatulye samaya vyatIte, / tvaM zreSTinA sajjananAmakena, nivezitaH sarvasamRddhidobhUH // 6 // jhaMjhupure sUryapUro'nabAptaM, tvatodhigamyAMgamanaMgarUpaM / acikarad durjanazalyabhUpo, vimAnatulyaM tava deva ? caityaM // 7 // A stotranA zlokone bhAvArtha nIce mujaba che. artha : zrI RSabhadevasvAmI samakAlIna thayelA nami-vinami vidyAdharoe vaitADhaya parvata upara, he prabhu Apane, ghaNAkAla sudhI pUjyA che. tathA saudharma devalokamAM saudharmendra paNa ghaNe kALa tamArI pUjA karI che. je 1 che tathA caMdranA vimAnamAM, sUryanA vimAnamAM, tathA dharaNendra - padmAvatIe pitAnA sthAnamAM, potAnA ISTadeva tarIke, ghaNIkAla(Apane) pUjyA che. je 2
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ 574 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ane jyAre jarAsaMghanI mukelI vidyAthI, pitAnuM lazkara, jarAthI atyaMta vihaLa baneluM joI, zrInemikumAranA vacanathI, tapasA vaDe kRSNavAsudeva Apane pAtAlathI lAvyA. te 3 che ane ApanA snAtra jalanA chAMTaNu vaDe, jyAre samagra sainya, jarAmukta thayuM, pachI turata ja jarAsaMghanI hAra thavAthI, kRSNavAsudeve zaMkhezvara nAmanuM tIrtha thApana karyuM che. rAjA ane tyAMja zrIkRSNa mahArAjAe, ApanuM eTaluM UMDyuM ane vistAravALuM citya baMdhAvyuM ke, pote dvArikAmAM rahyA chatAM, hameza, darzana, namana, vaMdana karatA hatA. pA vikrama saMvatanA 1155 varSo gaye chate (vAdi devasUri athavA kAlikAlasarvajJa hemacaMdrasUri mahArAjanA guru devacaMdrasUri mahArAjanA upadezathI) sajajana maMtrIe, ahIM jinAlaya baMdhAvI, Apane pratiSThita karyA hatA. 6 che tathA jhiMjhupura (jhIMjhuvADA) nagaranA durjanazalya rAjAne kaDhane mahA roga thaye hate. tyAre pitAnA ISTadeva sUrya devanI, teNe ghaNuM stavanA karavA chatAM, roga maTyo ja nahIM. pachIthI potAnA jainamaMtrIzvaranA vacanathI, ApanA (zaMkhezvara pArzvanAthanA) snAtra jaLanA chAMTavAthI, roga maTI gaye, ane rAjAe vimAna jevuM jinAlaya karAvyuM. A uparAMta paNa prAcIna prabaMdha ane zIlAlekha dvArA zrIzaMkhezvara mahAtIrthanI prAcInatA ane prabhAvakatA sUcaka keTalIka jANavA yogya bInAo maLe che. jemake vi. saM. 1286 AsapAsa vaDagacchIya vardhamAnasUri ma.nA upadezathI dharmavIra, dAnavIra, zUravIra, bAMdhavabelaDI-vastupAla, tejapAla mahAma, zaMkhezvarane mATe saMdha laI AvyA hatA. te vakhate jinAlayanI jIrNa dazA joI, taddana navIna jinAlaya karAvyuM hatuM. ane pharatI ghaNI devakulikAo karAvI hatI. A tIrthamAM temaNe belA khadravyane vyaya karI lAbha meLavyo hate. vi. saM. 1302( AsapAsa)mAM AcArya paramadevasUrimahArAjanA upadezathI, jhIjhupura(jhIjhuvADA)ne rAjA durjanazalyanA kaDhareganI zAnti thayAthI, zraddhAtirekathI rAjAe jirNoddhAra karAvyuM hatuM. A uddhAra pachI mahAkUra maleccho. alAvadIna khIlajInA lazkara dvArA, jinAlaya ane ghaNI kharI pratimAjIne nAza thaI gayo. mULanAyaka prabhujInI pratimA, te kAlanA samayasUcaka jAgatA zrAvakoe, jamInamAM padharAvI devAthI, bacI gaI hatI. A jinAlaya atyAranA zaMkhezvara zaherathI thoDA dura pradeza para haze. ema pazcima
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ 575 zaMkhezvara tIrthane keTalAka ItihAsa dizAmAM daTAyelA avazeSethI samajAya che. tyArapachI, akabara samrATa pratibodhaka vijayahIrasUri mahArAjanA paTTadhara, vijayasenasUri mahArAjanA upadezathI, gAmanA madhyabhAgamAM, bAvana-jinAlaya taddana navIna catya baMdhAyuM hatuM. A jinAlaya pazcimAbhimukha hatuM. A jinAlaya eMsI varSa sudhI sacavAyuM, pUjAyuM hatuM. ane ghaNuM yAtrALuo AvatA hatA. paraMtu auraMgajheba gAdI upara AvyA pachI, tenA hukamathI, megalAI sainike e derAsarane nAza karyo hato. A vakhate paNa avasaranA jANa zrAvake e, mUlanAyaka prabhujI ane keTalIka bIjI mUrtio, utthApana karIne, pahelethI ja jamInamAM padharAvI devAthI, bacI gaI hatI. bAkI rahelI pratimAo ane maMdira tathA devakulikAone nAza thaI gayA hatA. Aje A khaMDiyere, vartamAna jinAlayanA daravAjAmAM pesatAM, DAbI bAju zetra najIkamAM, bhagnAvazeSa hAlatamAM, vidyamAna che. jenI bhItamAM kyAMka kyAMka, pratimAjI ke devakulikA banAvanAranAM, suMdara nAmo, Aje paNa vAcakanA cittane DAmADoLa karAvI mUke che, udvigna banAve che. A jinAlaya mAnajI gAMdhAriAe navalAkha dravyane sadvyaya karIne, baMdhAvyuM hatuM. ta. tyArapachI, muzalamAnene bhaya cAlu rahyo tyAM sudhI, zaMkhezvara pArzvanAtha prabhujInI pratimA, jamInamAM, athavA bheMyarAmAM, surakSita rahevAthI, keTalAMka varSo sudhI zrIsaMghane, yAtrAne lAbha khoraMbhAyo hato. tyAra pachI 1760 mAM navInaprAsAda tha hato ane bAvana devakulikAo paNa thaI hatI. je hamaNuM vidyamAna che. paraMtu 1760 pachI bane sAITha varSanA gALAmAM ghaNuM uddhAre ane, sudhArAvadhArA thayA che. zaMkhezvaramAM hAla vidyamAna pratimAonA keTalAka zIlAlekhe maLyA che. vi. saM. 1214 mahAsudI 13, 1238 mahAsudI trIja 1326, 1326, 1428, 1666, piSavadI 8 ravivAra, 1868 vigere vigere. A bAbata vizeSa jANavA icchanAre jainatIrthone ItihAsa tathA zaMkhezvaratIrthane ItihAsa vAMcavA gya che. jethI bIjI paNa ghaNuM vAte jANI zakAze. pratimAnI prAcInatA nibaMdha trIje. zrI ajAharA pArzvanAtha tIrtha hAlamAM, dIva-unAnI pAse vidhamAna che. te prabhu pratimAnI prAcInatA batAvAya che. nA vartamAna vIsInA 20 mA jinezvaradeva munisuvratasvAmInA nirvANathI, Asare traNa lAkha varSa gayA pachI, AThamA baladeva-vAsudeva, rAma-lakSamaNa-bAMdhava belaDI thayA
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa76 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI hatA. temanA pitAmaha anaraNyarAjA, jemanuM urpha nAma ajayapAla paNa hatuM. teo sAketanagara (ayodhyA)nA traNa khaMDanA bhaktA rAjavI hatA. ajayarAjAne rAjya bhogavaTAnAM keTalAMka varSo dayA pachI, temanuM zarIra ghaNA rogothI gherAI gayuM hatuM. temAM paNa kaDhanA mahArogathI teo khUbaja parezAna thayA hatA, ajayarAjanA roga pratikAra mATe pradhAne e moTAM moTAM InAmanI jAherAta karI, svadeza paradezathI ghaNuM vaidyone bolAvI, mahArAjAnI cikitsA karAvI hatI. paraMtu ghaNuM rego paikI eka paNa roga zamyA nahIM. ekavAra jainadharmI mahAtmAtyanI salAhathI, rAjA siddhagiri giranAra ane caMdraprabhAsa Adi tIrthonI yAtrA karavA gaye. rANIo vigere parivAra uparAMta ghaNuM sinya paNa sAthe hatuM. yAtrA karatAM karatAM dIvapattara ( dIvabaMdara) pahocyA. ane thoDA divasa zAnti levA, sthiratA karI rahevA lAgyA. havA-pANI paNa sArAM hatAM. - A ja arasAmAM, eTalA najIka keI zaherane vahANa vepArI, ratnasAra nAmane zeTha, darIyAnI musApharI karate, dIvapattana najIkanA darIyAmAM Avyo. ane mahAvaMTeLa sarU thayA. vahANa DubavAnI aNI para AvI gayAM. ratnasAra gabharAya. manamAM pitAnA abhI STadevanuM smaraNa karavA lAgyA. devanIsahAya AvI nahIM, tethI vicAryuM ke Ajeja DI. vAramAM vahANanA nAza sAthe, mAre paNa avazya nAza thase, athavA bacI jAUM te paNa sAmagrIbhraSTane jIvavAthI paNa lAbha zuM? upadravathI maravA karatAM, bahAdurIthI maravuM te ja vyAjabI che. AMzu-bhaya-ucATathI, maranArA nahi pArA paNuM bahAdurIthI mare, tevA nara be-cAra " reI mare roke ghaNu, durbAne bahu loka paNa ArAdhana AcarI, maratA sajajana koka' che AvA vicArothI ArAdhanA karIne, vahANe buTyA pahelAM, samudramAM jhaMpApAta karIne, seTha marI javA taiyAra thaI gaye. teTalAmA pArzvanAtha svAmInA tIrthanI rakSaNa karanArI, padmAvatI devI pragaTa thayAM. ane vahANone upadrava harI lIdho. zeThajIne sAhasa karatA aTakAvyA, ane kahyuM "vatsa sAMbhaLa! A darIyAnA taLIe, kalpavRkSanA pATIyAthI banAvelI, mahAmUlya peTImAM, ghaNI prAcIna ane mahAprabhAvavatI, pArzvanAtha svAmInI pratimA che. tene tuM pitAnA mANaso dvArA mArA prabhAvathI bahAra kaDhAvaje. ane adhyA nagarIthI tIrthayAtrA karavA nIkaLelA, hAla AMhI dIvapattanamAM vaselA, ajayapAla rAjAne A pratimA bheTa Apaje. pratimAjInA
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa77 ajAhara pArzvanAthasvAmInI pratimAne itihAsa snAtrajaLathI rAjAnA roga zamI jaze. rAjA taddana nirogI thaze. tame ane rAjA bane jaNa bhaya ane roga mukata thaze." A pramANe kahIne padmAvatI adazya thaI gayAM. ane ratnasAra suzrAvake potAnA khalAsIone darIyAmAM utAryA. atialpamahenate, pratimAnI peTI maLI gaI laIne upara AvyA. zeThajI paNa suganyapUrNa peTIne joIne, potAnA bhAgyane dhanya mAnatA, ane devIno upakAra mAnatA, kinAre AvyA. kinArA Upara taMbu nAkhyA. tathA ekadama jarInA taMbumAM, kholelI peTImAM, prabhujIne birAjamAna karyA, ane potAnA mANaso mekalI ajayarAjAne khabara ApyA. rAjAne samAcAra maLyA. vadhAmaNI lAvanArane khUba InAma ApyAM. dIpapattana zaheramAM khabara paDI gaI. hajAre bhAvuka darzana karavA AvyA. zeThajIe devInA AgamananI tathA potAnA upadravanivAraNanI, devavacane pratimA kaDhAvavAnI, ane snAtrajaLanA lAbhanI vAta kahIne, prabhujIthI bhUSita kalpavRkSanAkASTanI peTI rAjA anaraNyane bheTa dharI (ajayapALane) khUba AnaMda anubhavyA. zeThazrI ratnasAranA varNane sAMbhaLI, rAjA paNa khUba ja khuzI thayA, ane moTA ADaMbarathI, vAjIMtranA nAdathI, dizAone baherI banAvatA, ajayapALarAjA prabhujIne pitAnA mukAma para lAvyA. hajAre mANasanI hAjarImAM prabhujIne snAnAbhiSeka karAvyo. ane devI padmAvatInA saMdezA anusAra, tatkALa snAtrajaLa pitAnA mastake caDAvyuM. - te pahelA divasathI regonuM ghaTavuM zarU thayuM. keTaroga nAza pAmyA. ane cha mAsamAM sarva-108 rego nAmazeSa thayA. zarIra kaMcana jevuM thayuM. khUba skUrati AvI, ane zrI vItarAga zAsana pratyenI zraddhA khUba ja majabUta thaI gaI! rAjAne sthAna paNa ghaNuM ja raLIyAmaNuM lAgavAthI, dIva5ttananI najIkamAMja, pitAnA nAmathI, ajayanagara vasAvyuM. pachI tyAM ghaNuM bhavya jinAlaya banAvI, prabhuzrI pArzvanAthasvAmInI pratiSThA karAvI, ane tIrthanI, rakSA, sAcavaNa, vyavasthAmATe dazagAma bheTa ApyAM. kalpanA hatI ja nahIM ke mArA rego nAza pAmaze? nahIM dhAreluM thavAthI, rAjAne prabhupUjAthI bIjI paNa dharmakriyAomAM rasa vadhyo. tene putra anaMtaratha thaye. ane tene putra dazaratharAjA thayo. anaraNya rAjAe, putra anaMtarathane rAjya ApI, pote dIkSA lIdhI. niraticAra ArAdhI rAjA ajayapALa mekSa gayA. hAlamAM teja ajayanagara ajArA tarIke prasiddha che. unA zaheranI najIka ekadaDha mAIlamAM vaseluM che. hAla tyAM jenenuM ekapaNughara vidyamAna nathI, sundaradharmazALA che A pratimAjInA bharAvanAra mahApuruSanuM nAma kyAMI vAMcavA maLyuM nathI. paNa prabaMdhakArano 73
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ 578 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI vaNu nathI jaNAya che ke, A pratimAjI dharaNendrabhavanamAM, chalAkhavaSa pUjANI che. tathA chaseA varSa kuberaleAkapAlanAbhavanamAM pUjAI che. tyAMthI varuNalAkapAla laI gayA. temanA bhavanamAM sAtalAkha varSa pUjAI che. A badhA varNanAthI ajayarAjAne paNa tera lAkha varSa purANI A pratimA maLI hatI. tyArapachI traNa lAkha varSa AsapAsa ekavIzamA naminAtha svAmI thayA. temanA nirvANathI pAMcalAkha varSe neminAthasvAmI thayA. neminAthasvAmInA nirvANu pachI, Aje chayAsI hajAra cArasA khANuM varSa thayA. A saghaLA varNanathI samaya vicAratAM, lagabhaga bAvIzalAkha varSa pahelAMnI, ane AgaNIzamA mallinAthasvAmInA tIrthamAM banelI, A pratimA saMbhave che. atyAre paNa A pratimA khUba ja bhavya che, AkaSa ka che. vItarAgatAno abhyAsa karavA icchatA bhavyajIvanA, traNekALa saphaLa thAya tevI che. A tImAM janAra ane gaveSaka mahAnubhAva heAya tene, A sthAna atyAre paNa pAtAnI prAcInatA pUravAra karAve tevuM che. A vamAna ajAra gAmaDAnI mahAra. rAjA ajayapALanA nAmathI khelAtA ghaNeA prAcIna cAtA che. __!$Fi"), vikrama saMvata 1940mAM kheAdakAma thatAM, cAtarAnI AzapazathI padmAsanavALI khAvIza jinamUrti tathA ubhI jinamUrti e (kAussaggamUdrAe rahelI) nIkaLI hatI, kAussaggajI e pratimAjI upara 1323nA lekha paNa kAtarAeleA hateA. tathA e yakSayakSaNInI mUrtie paNa sAthe ja nIkaLI hatI. A ajayapALa rAjAnAM cAtarI khADhatAM 1343mAM prabhuni pratiSThA thayAnA lekha nikaLyeA hateA. hAlanA ajAharapArzvanAthanA maMdiramAM zIlAlekha che, temAM 1667nA vaizAkha sudI 7 rAhINI nakSatra, magaLavAre pArzvanAtha svAmInI pratiSThA. vijayadevasUri mahArAjanI hAjarImAM, unA zaheranA kuvarajI jIvarAja dAsIe karAvyAnu varNana che, sAthe A sthAnamAM, A tIrthanA cAdamA jIrNoddhAra che, A vAMcanathI, mA varNanathI, buddhimAnane jarUra khyAla Ave ja ke A pratimA ghaNI prAcIna ane prabhAvaka che, A AhI` bIrAjamAna jinapratimAjI upara, kotarelA bIjApaNu vi. saMvata 1323nA 1343nA, 1346nA. 1362 nA 1377 nA lekhA kAtarAelA che. Iti trIjo nibaMdha samApta
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa79 taMbhana pArzvanAthasvAmInI pratimAne ItihAsa zrIjinezvaradevanI pratimAnI prAcInatA ane prabhAvaktA batAvanAra nibaMdha tho. hamaNAM zrIkhaMbhAta zaheramAM birAjelA, ane ThAmaThAma itihAsamAM gavAyelA zrIstaMbhana pArzvanAthasvAmInI pratimA kayAre banelI che? kayAM kayAM pUjANI che? te vAMco. sattaramA zrIkunthanAtha svAmInA tIrthamAM, mahAbhAgyazALI mammaNa nAmanA zeTha thayA hatA. temaNe jJAnI gurUnA mukhathI, jinapratimA bharAvavAthI samakti prAptinuM kAraNa jANuM, suga pAmI, pArzvanAthasvAmInI pratimA bharAvI, sugurUpAse aMjanazalAkA karAvI. bhavyamaMdira karAvIne, pratiSThA karAvI. svaparane ArAdhanAnuM kAraNa banAvyuM hatuM. zeTha zrImammaNazAhe, varSosudhI, prabhujInI pUjA-stavanA-bhAvanA vaDe samyakatvane nirmala banAvyuM. ArAdhanApUrvaka marIne, vimAnika deva thayA. zAstromAM kahyuM che ke - sammadiTThI jIvo, vimANavajjaM na baMdhae AuM / jai navi sammattajaDho, ahava na baddhAuo puci // 1 // artha : samyaktva pAmele AtmA, teNe je pahelAM AyuSane baMdha karyo na hoya, athavA samyaktvabhraSTa thAya nahi te, avazya marIne svargamAM ja jAya che. arthAt vaimAnika deva ja thAya che. prazna : AcaraNa sArAM na hoya te paNa, samyaktvadhArI jIva, vaimAnika ja thAya ema kema? uttara : niyANuM karIne janmelA, agara joradAra bhegAvaLakarmanA udayavALA, athavA bIjA trIjA kaSAyane joradAra udaya hoya te ja, samakitijIvamAM. virati Ave nahi. anyathA jinavacana game, tene virati avazya game ja. samakitIjIvamAM. pahelAM traNa guNaThANuM hoya ja nahi. mATe nArakI ane tiryaMcagatiprAgya azubhakarmo baMdhAya ja nahi. ane manuSya hevAthI marIne, vaimAnika deva ja thAya. samakitIjIvanA adhyavasAya kALA hoya ja nahi. tyArapachI keIkavAra pahelA devakanA IndranuM dhyAna javAthI, mammaNazeThanA jinAlaya tarapha upaga gaye. pAzvanAthasvAmInI pratimA joI potAnA sthAne beThA namaskAra karyA. ane IcchA thavAthI jinAlayamAM gayA. prabhAvavatI pratimAne joI pitAnA sthAthamAM laI gayA, saudharmendra karoDo varSo sudhI. A pratimAne pitAnA vimAnamAM rAkhI pUjA karI. have jyAre temane cyavanakALa najIkamAM AvyuM tyAre, saudharmaindra pAsethI, bhakti bhAve yAcanA karI, pAtALavAsI dharaNendra, A pratimAne pitAnA sthAnamAM lAvyA.
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ 589 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ekavAra pharavA gayelA dharaNendrane, dakSiNa dizAne samudrakinAre bahuramya jaNAvAthI, samudranA kinArA upara, ghaNI suMdaratAvALuM jinAlaya banAvIne, prArdhaprabhujIne sthApana karyA. A sthAna upara paNa deva, devIo, ane vidyAdhara haMmeza yAtrA karavA AvavA lAgyA. ahIM AvyA pachI paNa, traNa lAkha varSa sudhI, A pAzvanAthasvAmInI pratimA A sthAne pUjAI hatI. tevA samaya daramyAna, dazaratharAjAnI AjJAthI, rAma-lakSamaNasItAjI vanavAsa nIkaLelA hatAM. ane mahAkAmI rAvaNa. mahAsatI sItAjInuM haraNa karIne laMkAmAM lAvyA hatA. ane turata ja mahArAjA rAmacaMdra, sItAjInI zedha karAvI. ane khabaramalyA ke, laMkApati rAvaNa, sItAnuM haraNa karI gayA che. tethI turata sainya taiyAra karIne, sugrIva ane hanumAna vigere, vIrapuruSothI parivarelA, rAma-lakSamaNa laMkAnagarI tarapha jatA vacamAM, A jinAlaya ane pArvaprabhunI pratimAthI alaMkRta, samudranA kinAre AvI paDAva karyo. jina jArI thoDo vakhata, A sthAna upara sthiratA karI, laMkAnagarI pahoMcyA hatA. tyAM rAvaNa sAthe khUnakhAra yuddha thayuM. rAvaNa jevuM ratna raNamAM ragadoLAyuM. laMkAnuM rAjya bibhISaNane, ApI, mahArAjArAmacaMdra, sItAdevIne laIne, pAchA AvatAM paNa, A suramya tIrthabhUmi upara paDAva karI rahyA hatA. A vakhate jinAlayamAM mATe mahatsava karIne ayodhyA padhAryA. jatAM ane vaLatAM samudranA svAmI susthitadevanI sAthe, rAmalakSamaNane samAgama thaye hato. prazna : upara jaNAvyuM che ke, saudharmaindri vI gayA tyAre, A pratimA, samudranA kinAre AvI hatI. A banAva kayAre banyo? hamaNAM paNa saudharmaindra te tyAM che ja. uttara : saudharmaindri hatA. hoya che. hAla che. ane anaMtA kALa sudhI rahevAnA che. paraMtu nAma tene avazya nAza thAya che. tene artha paNa vyakitavAcaka samaja. jAtivAcaka nahIM. kAraNa ke, keTalAMka sthAne zAvatAM che. temAM thanArA vyakita paNa sthAnanA nAme oLakhAya che. evA sthAnano svAmInuM AyuSa pUrNa thAya, maraNa pAme, bIjI gatimAM jAya, paraMtu turata te sthAnamAM, bIjA janma pAme che. tene paNa te ja nAmathI oLakhAya che. AhIM pArzvanAthasvAmInI pratimAjIne, sau dharma devalokamAM lAvanAra, IndramahArAjanuM avana, munisuvratasvAmInA tIrthakALamAM thayuM hatuM. ane te kALamAM kArtikanAmanA bAravratadhArI zrAvake, munisuvratasvAmI pAse dIkSA lIdhI hatI. ArAdhana karI pahelA devakanA saudharmanAmanA Indra thayA che. hAlanA saudharmaindra kArtikazeThane AtmA jANa.
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ staMbhana pArzvanAdhasvAmInI pratimAnA itihAsa pa1 tyAra pachI paNa prastuta mamaNuzrAvakanI bharAvelI, pArzvanAtha svAmInI pratimA, teja sthAnamAM, deveza ane vidyAdharA vaDe pUjAyelI, ane rakSaNa karAyelI ATha lAkha varSa sudhI tyAM rahI tenA itihAsa nIce mujaba che. jyAre nemanAtha svAmI kevalIpaNe vicaratA hatA. te samaya daramyAna, jakhUdvIpanA navamA nAradanI preraNAthI, bhAnabhulelA, dhAtakIkhaMDanA bharatakSetranI aparaka'kAnagarInA svAmI, ane paradArala'paTa rAjApadmottare, pAMDavAnI paTTarANI dropadInu devasahAyathI haraNa karAvyu, ane peAtAnA aMtaHpuramAM lAvIne mukAvI, draupadI pAse peAtAnI IcchA jaNAvI. padmottara : kahe che. A ghAtakIkhaMDa che. tane ja budvIpamAMthI, daivI sahAyathI huM lAvyA chu. tane huM peAtAnI rANI banAvavA icchuM chuM. sidhi rIte mAnI jaiza teA, paTarANI banAvIza. tuM ghaNuM mAna pAmIza. ane nahI mAne te paNu, kada nA pAmIne paNa tAre, mAre AdhIna thavuM paDaze. huM tane baLAtkArathI paNa bhAgavIza, tAre chuTavAnA upAyeA che ja nahI. mahAsatI draupadIe pazu, pApIrAjAnAM pApamaya vAkayo sAMbhaLI lIdhAM. manamAM vicArA thayA, nArIpaNAne dhikkAra thAe. ane AvA apramANu rUpalAvaNyane paNa hajAre vAra dhikkAra thAva. paravazadazAne paNa dhikkAra thAva. ovA amUlya nara-nArI janmane paNa pAmareA. pazu dazAnI jema, viSaya vikArothI kharabAda karI nAkhe che. " puNyadazAthI jIvaDA, pAme nara avatAra, rAjya ramA ramaNI male, namra putra parivAra " rUpa male, susvara male, lAvaNya, kalA bhaMDAra 46 paNa ,, 1 99 aneka uttama sAdhanA, puNya taNeA parivAra " 2 ajJAnI jIvaDA, banI viSayanA dAsa, aneka pA| AcarI, pAme kugativAsa ,, 3 .. akAma nirjarA yAgathI, narabhava surabhava thAya, pATha bharI pApAtaNI, pazu narakamAM jAya ,, 4 mahAsatIe, zIlamahAratnane acAvavA, mATe, rAjA pAse buddhithI ghaNI sArI vAtA karI, chamAsa pachI maLavAnA saMketa rAjyeA. AbAju teja nArada pAsethI draupadInA samAcAra pAmIne kRSNamahArAja, pAMcapAMDavAne sAthe laI, lavaNa samudranA kinAre AvyA. aThThama tapa karI, susthita devane ArAdhyA. deve AvI, prastuta pArzvanAthasvAmInuM jinAlaya matAvyuM. temaNe dana-pUjA bhAvanA karI. tyAra pachI susthitadevanI sahAyathI, dhAtakI kha'DanA bharata
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI , kSetramAM, aparakaMkAnagarInA udyAnamAM pahoMcyA. laDAI thaI. pottara hAryo. nAzIne draupadInA pagamAM paDyo. zaraNuM mAgyuM. draupadIe, pottarane abhaya ApI, choDI muko. kRSNamahArAjAe, jitane zaMkha vagADI, draupadIne sAthe laI, pAMDe sahita samudramAM prasthAna ' . ' A vakhate dhAtakIkhaMDanA bharatakSetramAM, bAvIzamAM jinezvaranA samavasaraNamAM vyAkhyAne sAMbhaLavA AvelA, kapila vAsudeve, pitAnA je zaMkha devanI sAMbhaLe. prabhujIne pUchavAthI, kRSNanuM Agamana jANI, ghaNu vegathI samudra kinAre pahoMcyA. paraMtu pAMDe ane kRSNa ghaNuM dUra nIkaLI gayA hatA. to paNa temaNe zaMkhanAdathI ghaNuM sanmAna karyuM kRSNamahArAje paNa zaMkhadvArA sanmAna svIkArI temane AbhAra vyakta karyo. " parasparane vArtAlApa saMpUrNa thayo. ane tarata ja kRSNamahArAja ane draupadI sahita pAMDavonA ratha, susthitadevanI sahAyathI maLelA mArge, samudramAM ghaNuM vegathI deDavA lAgyA. kRSNamahArAjanuM puNya ane daivI sahAyathI, thoDA vakhatamAM belAkha janane samudra ulaMghIne, bharatakSetra bAjunA samudranA kinAre, chae rathe pAthAtha svAmInA maMdirathIbhUSita moTA udyAnamAM AvI pahoMcyA. susthitadeve temane badhI sagavaDa karI ApI. {" * * vizrAtinI mukhyatA, sthAnanI manoramyatA, ane prabhubhakitano lAbha vicArIne kRSNamahArAja ane pAMDavo thaDA divasa tyAM rokAyA. kAryanI saphaLatAnI ujavaNI tarIke jinAlayamAM moTo mahotsava kayo. susthitadevane paNa, kRSNa vAsudeva ane pAMDavo pratye sAdhamIbaMdhu tarIke ghaNuM bahumAna thayuM. ekavAra kRSNa mahArAjane vicAra thayo. rAjadhAnImAM javAnI utAvaLa hovA chatAM, prabhujInI pratimAne viraha asahya lAge che. yadi devapate udAratA karIne mArI prArthanA svIkAre che, prabhupratimAne sAthe laI jaIe. mahApurUSa kRSNa vAsudevanA vicAre cAlatA hatA teTalAmAM, turataja devane meLApa thaye. ane vicAre jaNAvyA. moTA purUSanI prArthanA ke IchA, kayAre paNa niSphaLa jatI nathI. pAmarenI icchAo ke prArthanAo prAyaH phaLatI nathI. kRSNamahA rAjanI pratimA mATenI mAgaNI, anicchAe paNa susthitadeve mAnya rAkhI. uttama vicAro AvavA, moTuM puNya gaNAya, zidhra bane phalavAna te, jarUra mahodaya thAya, 1 jinamaMdira jinabiMbane, dekhI citta harakhAya, Adarane bahumAnathI, samakti nirmala thAya, 2 samaktidhArI jIvane, jinapratimA jinadhAma, dekhI harSa vadhe ghaNe, vikase roma tamAma, 3
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ staMbhana pArzvanAthasvAmInI pratimAnI prAcInatAnA itihAsa narabhava jina zAsana maLe, samaje tatva vicAra, jina pratimA bahumAnathI, alpa thAya saMsAra, janmI jinazAsana vize, pApeAdhya o thAya, jina pratimA nindA karI, jarUra kuti jAya, janma nahI jinazAsane, te nipuNya gaNAya, pratimAzatru jaina aa, mahA nirbhAgya sadAya, 6 hu' bahu prema dharI kahyu', sAMbhaLeA jaina ? badhAya, jinamadira jina babanA, virodha na karase bhAya ? 5 7 // 583 bahumAnapUrNAMka susthitadeve, pArzvanAthasvAmInIpratimAne vidAya ApI. kRSNamahArAjAe mATA samAreAha sAthe prabhujIne sAthe lIdhA. praveza pahelA, carane mAkalIne dvArikAmAM khabara meAkalAvI. khUba zAsana prabhAvanA karIne, prabhujIne praveza karAvyo. ane zubha mUhUrte samudravijayarAjavInA gharaderAsaramAM prabhujIne pratiSThita karyAM. ane dvArikAnA nAza sudhI tyAM pUjAyA hatA. prazna : nemanAthasvAmI sAkSAta kevalI tIthaMkara hatA. teA pachI pratimAnI zI jarUra ? uttara : kevalI tItha kara dezeAzeza vicaratA hAya che. temanA samAgama kayAreka ja thAya che. thADA vakhata pUratA thAya che. pAchA vaLI prabhujI vihAra karIne, anyatra padhArI jAya che. jyAre jinapratimA bAre mAsa traNe kALa, vItarAgatAnA abhyAsa karavAnA khapI jIvane sAkSAta mahAlAbhanuM kAraNa bane che. Aje paNa leAko vidyamAna netAenA, gurUenA, vaDIleAnA, patnInA, putrAnA phATA gharamAM rAkhe che. anekavAra paDAve che. joI ne AnaMda pAme che. A udAharaNa vItarAganI pratimA mATe paNa taddana samajAya tevuM che. ane jyAre kopAyamAna thayelA, dvaipAyanadevanA prayAgathI, dvArikAnA saMpUrNa nAza thaI gayA, ane dvArikAnI bhUmi upara samudra pharI vaLyA. tyAre paNa samudravijaya rAjAnuM ane balabhadramahArAjanu gharaderAsara devasahAyathI kheMcI gayAM hatAM. ane dvArikAnA khaDiyerAnA keTalAka bhAga, samudranA peTALamAM samAI javAthI, uparanAM banne jaina derAsaro paNa samudramAM padmAvatI devInI sahAyathI jaLavAI rahyAM hatAM. na - yuM ke dvArikAnA nAza pachI ghaNA varSo gayA pachI,ekavAra kAntinagaranA sA vAha dhanadatta nAmanA zeThanAM vahANA dariyAmAM musApharI karatAM, bhavitavyatAthI dvArikAnA dariyA
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ 584 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI upara AvyAM, ane thaMbhI gayAM. khalAsIoe badhI mahenate ajamAvI paraMtu vahANe cayAM ja nahi. dhanadatta zeTha ane vahANanA bIjA musApharo paNa gabharAI gayA. tyAre dhanadatta zeThe pitAnA ISTadeva pArzvanAtha svAmInuM smaraNa zarU karyuM. yathA rAjA tathA prajA e nyAye, badhA musAphare paNa pArzva prabhune jApa karavA lAgyA, maravAne bhaya thAyate, dhyAna prabhunuM thAya che traNe kALa evA bane, kugati kAya na jAya. lA. dukha, bhaya, rega, viyegamAM prabhu bhajavA mana thAya, che paNa pApone choDavA, viralA keka jaNAya. mArA vahANa thaMbhAvanAra te padmAvatI devI ja hatAM. tethI lekanI lAgaNI tarapha dhyAna ApIne AkAzamAM AvI, uduSaNA karI kahevA lAgyAM. bhAIe ? A vahANa stabhAvAnuM kAraNa sAMbhaLe devIne madhura Adeza sAMbhaLI, loke sAvadhAna kAna mAMDIne besI gayA. devIe uparanI pArzvanAtha prabhunI pratimAnI, dvArikAnA dAhanI, dariyAmAM jaLavAyelA jinAlayanI, vAta kahI saMbhaLAvI. have tame mArI sahAyathI dariyAnA peTALamAMthI, mANase utArI pratimA laI Avo. ane huM A pratimA tamane arpaNa karuM chuM. tame laI jaje. bhakti karaje, pratimA ghaNuM prAcIna che. prabhAvaka che. devI vacane zeThajInA mANase prabhupratimAne upara lAvyA. lekene bhaya nAza pAmyA. harSa ubharAyo. nAza thaye bhaya maraNane, pratye bahu AnaMda, darzana maLyuM jinadevanuM, paMcama gati sukhakaMda. 1 bhaya nATho maravA taNo, prayA jinavarapAsa, naikAnAM, naranArIo, pAmyAM khaba ullAsa. 2 zeThajI pArzvanAtha prabhujInI purANa pratimA pitAnA nagaramAM lAvyA, moTuM jinAlaya baMdhAvI suguru gItArtha jainAcArya pAse, pratiSThA karAvI. seMkaDo varSa prabhujI tyAM rahyA hatA. keTalAka kALa gayA pachI, prasiddha prabhAvaka-jainAcArya pAdaliptasUrinA samakAlIna nAgArjuna nAmane bhegI thayo. teNe pAdaliptasUri mahArAjanI khUba sevA karIne, AkAzamAM uDavAne pAdapa, ane suvarNasiddhinI auSadhio meLavI hatI. praznaH nArgArjuna AvI aneka auSadhione zI rIte samajI zake haze?
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ staMbhana pArzvanAthanI pratimAjI lAvanAra nAgArjuna gI 585 uttara: prabaMdhakAranA varNana anusAra, te eka kSatriyanI, bALavidhavAnA rUpamAM- Asakta thayelA. vAsukI nAgarAjathI jamele. ane bALAne rahelA garbhanuM rakSaNaH Na; ane cheka sudhI, badhI sahAya purI pADanAra nAgarAjanI sahAyathI ucharele, bhaNelo ane prasiddhipAmele nAgArjuna mahAna daivI purUSa hate. prazna : nAgArjuna cagI kayAM rahetA hatA ane temaNe rasa banAvavAnI yojanA kayA sthAna upara karI hatI ? uttara : nAgArjuna egIne vasavATa, ThaMka parvatanI guphAmAM hatuM. eka kALe A Dhaka parvata paNa zrI zatruMjaya girinuM ekaso AThamAyaluM eka zikhara gavAyuM che. e pramANa. ka-kadaMba ne koDinivAse, lehitya-tAladhvaja suragAve ! DhakAdika pAMca phUTa sajIvana, suranara-muni malI nAma sthapAve che girivara darzana viralA pAve che navANuM prakArI pUjA 1 praznaH A haMka parvata hAla kayAM che? uttara : ghaLAjI pAse pAnelI gAmanI najIkamAM che. tathA nAgArjune, rasasiddhi banAvavAnI sAmagrI ane janA, hAlanA kheDA ane khaMbhAtanA akhAtanI vacamAM seDhI nadInA kinAre meLavI hatI. nAgArjunane suvarNasiddhinI auSadhIo maLI gayA pachI A auSadhionuM mardana karavA mATe, padminI strInI jarUra paDI hatI. te vakhate pratiSThAna (hAlanuM ThANuM)nA rAjA zAtavAhananI rANI caMdralekhA padhinI hatI. nAgArjuna, devanI sahAyathI, caMdralekhAne pitAnA sthAna upara lAvyo hate. caMdralekhA satI nArI hovAthI gabharANI. tyAre nAgArjune teNune bhagInI tarIke saMbodhIne, zIlanA rakSaNa mATe ghaNo dilAso ane vizvAsa ApyuM hatuM. caMdralekhA padminI, rAjaputrI ane rAjAnI rANI hovAthI, khUba sukemALa hatI, tethI mardananA kAmathI, khUba kaMTALI jatI hatI. tathA teNIne pati ane putrane viraha paNa khUba asahya lAgato hevAthI, nAgArjuna teNIne haMmeza sAMjanA samaye potAnA sthAna upara mukI deto hato. auSadhionA pravega ane candralekhAnA mardana vaDe, suvarNasiddhine rasa thaye paNa ghaTa thaIne, DhALakA-lagaDIo-cArasAM thayAM nahi. tyAre tene samajAyuM ke koI paNa camatkArI 74
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ 586 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI dharapa devanI dRSTi paDayA vinA, suvarNa anavuM azakaya che. ema vicArI potAnA mitradevane vAta jaNAvI. mitradeve kAntinagarathI, upara jenuM vaNa na thaI gayuM che. te pArzvanAthasvAmInI pratimA lAvIne ApI. pArzvanAthasvAmInI dRSTi paDavAthI, suvarNa ghaTa thaI gayuM. ane suvaNa`siddhakalyANarasanA e meTA kuMbhA bharI lIdhA. pArzvanAthasvAmInI pratimAne seDhI nadInA kinAre, AzAtanA na thAya tevA gupta sthAnamAM, jamInamAM padharAvI dIdhI. A rasamana karavAnA samaya daramyAna kaMTALelI, cadralekhAe nAgArjunane pUchyu hatu ke, bhAI? A kayuM auSadha che. kayA roganA nivAraNa mATe taiyAra karAvA che ? nAgArjunanA uttara. A rasamanathI seAnA siddhi thAya che. taiyAra thavAthI, karoDo maNu suvarNa manAvI zakAze. ane samagra bhAratane RNa mukta yAne duHkha mukta banAvI zakAze. caMdralekhAne puchavAthI, teNIe A vAta peAtAnA be putrAne jaNAvI hatI. putrA-- baMne yuvAna hatA. teo dhananI lAlupatAthI, mAtAnI sAthe AvyA. nAgArjunanI sevA karavA lAgyA. ziSya thaIne rahyA. ekavAra chaLa meLavIne teee, nAgArjunane mArI nAkhyA. ane pAchaLathI, turata nAgArjunanA mitradeve, ane rAjakumArane paNa mArI nAkhyA. " rasa meLavavA kAraNe, lAgyuM pApa apAra, paNa nAgArjuna yAgIne, na thayA lAbha lagAra '' " suvarNasiddhi rasa thayA, karavA para upakAra, maraNa thayuM. yAgI taNuM, pAchaLa maryA kumAra '', tr viSNu cAkhyA, viSNu bhAgaLyA, jaganA jIvaapAra, bAMdhI pApanA pATalA, bhaTake che saMsAra ' 3 " kAIka nArI kAraNe, kAika rAjya upAya, koIka lakSmI kAraNe, khAMdhe pApa sadAya. '' 4 " lakSmIne pRthvItaNA, svAmInA nahI pAra, mukIne cAlyA gayA, khAMdhI pApa apAra 5 '' vAsukInAgarAja jevA pitA maLavA chatAM, ane buddhinA bhaMDAra hevA chatAM, rasanispatti thavA chatAM, nAgArjunane lAbha thayo nahIM. rAjakumAroe vizvAsaghAta karyo. gurUdroha karyAM. lAbha thayA nahI paNa, banne guruziSyA akAla maraNe maraNa pAmyA. prazna : pachI pArzvanAthasvAmInI pratimAnuM zuM thayuM ?
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ 587 zrIstaMbhana pArzvanAthasvAmInI pratimAne ItihAsa ane prAcInatA uttara : tyArapachI abhayadevasUrimahArAjane koDhano roga thaye hate. te mATe anazana karavAnA hatA. paraMtu temanA cAritraprabhAvathI padmAvatIdevI prakaTa thayAM. temaNe pArzvanAthasvAmInI pratimA (nAgArjanayogIe jamInamAM padharAvelI) sUrimahArAjane ApI. A badhuM varNana. A pustakanA 125 thI 134 sudhInA pAnA upara AvI gayuM che. teja pArzvanAthasvAmInI pratimA Aje khaMbhAtanagaramAM pUjAya che. pahelAM A nagaranuM staMbhananagara nAma haze, kAraNa ke zAstro ane itihAsamAM, khaMbhAtane staMbhana tarIke ThAmaThAma varNaveluM jovA maLe che. AthI uparane nAgArjuna egIne ane pArzvanAtha svAmInI pratimAne, upara mujabane itihAsa satya Thare che. prazna : A pratimA keTalA varSa pahelAMnI purANI haze? uttara : hAla khaMbhAtanagaramAM pUjAtI ane aneka jainaitihAsamAM gavAelI staMbhana pArzvanAtha svAmInI pratimAne, ochAmAM ochA nIce mujaba varSo thayAM samajAya che. zrIkuSNunAthasvAmInA tIrtha tadana prAnta bhAga levAya te paNa, aDhAramA ane egazamA jineTavaradevanA tIrthanuM AMtarUM ekahajArakoTavarSa, eTale dazaabaja varSa thayAM che. ogaNIzamA ane vazamA prabhujInuM AMtarU cepanalAkha varSa che. tathA vazamA ane ekavIzamAM prabhujInuM AMtarUM chalAkha varSa che. ekavIzamA ane bAvIzamA prabhujInuM pAMca lAkha varSanuM AMtaruM che. bAvIzamAM bhagavAna pachI paNa lagabhaga sADI chAsI hajAra varSa eTale vakhata thayela che. tethI ekaMdare daza abaja ane chAsaTha lAkha varSa pahelAnI pratimA che ema samajI zakAya che. prazna : A sIvAya paNa prAcIna pratimAjI hoya te batAvo. uttara : 1 hAlanA kezarIyAAdIzvarabhagavAnane, zrIpAlarAjA ane mayaNa sundarIe pUjyA hovAthI lagabhaga chalAkha varSa pahelAnA hovA joIe. prazna : zrIpAla ane mayaNAM kyAre thayA haze. uttaraH temanuM ekahajAra varSanuM AyuSa hovAthI, nAminAthasvAmInA tIrthanA aMtamAM thayA saMbhave che, 2. tathA hAlamAM aMtarIkSa pArzvanAtha prabhujInI prasiddha ane aitihAsika pratimA vidyamAna che. te sIrapuramAM birAjamAna che. te pratimA rAvaNanA hAthe banelI hovAthI, AThalAkha ane sADI chAsI hajAravarSa pahelAnI samajAya che.
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANusAi 3. tathA gujarAtamAM pATaNa pAse cArUpagAme, hAla vidyamAna pArzvanAthasvAmInI pratimA ghaNI prAcIna che. tenA jaina itihAsakArAnA e abhiprAya che. ekamate gaI cAvIsInA seALamA naminAthasvAmInA, bAvIsAne khAvIzamA varSomAM anyAnuM varNana che. bIjA abhiprAya mujaba ekavIsamA neminAthasvAmI levAya te paNa pAMcalAkha ane cArAsIhajAra varSa thayAM gaNAya. 4. tathA serIsApArzvanAthanI pratimA paNa lAkhA varSanI prAcIna che. 5. tathA jAmanagaranA nemanAthasvAmI paNa, alabhadramahArAjanA gharaderAsaranI jIvita svAmInI pratimA che. paTe 6. lAdhi ( mAravADa ) pArzvanAthaprabhunI pratimA prAcIna che. 7. aSTApadatIrtha upara bharatamahArAjanu karAvelu, jainamaMdira hAla paNa vidyamAna che. tene thayAne Aje eka kATAkATa sAgaropama kALa thayA che. RSabhadevasvAmI ane mahAvIrasvAmInuM AMtara jeTalA kALa jANavA. tenA zAstriya pATha paNa vAMcA, kammA pariNAmarammA, saddhatvadhammA suguNehiM puNNA / cAri aTThA dasa duziMdevA, aThThAvaye tAi jiNAi vaMde // 1 // artha : ATha kanA nAza karanArA, AtmapariNAmamAM maNa karanArA, AtmasvarUpane pAmelA, sa`guNaiAthI pUrNa thayelA. cAra, ATha, dasa ane be e pramANe zrIaSTApada tIrtha upara birAjamAna cauvvIsa jinezvarAne, huM vaMdana karuM chuM. prazna : upara cAra, ATha, daza, ane be, AMkaDA lakhavAnA bhAvArtha zuM che ? uttara : aSTApadapaMta khatrIzakeAzanA UMcA che. tenI upara bharatamahArAjAe eThelA siMhanA AkAravALA prAsAda karAvyeA che. tene cAra dizA cAra khAraNA che. cAkha'DI vedikA banAvI che. trIjAthI chaThA sudhI, cAra prabhujIne, dakSiNamAM besADyA che. tathA sAtathI cauda sudhI ATha, pazcimamukhe besADyA che. paMdarathI cAvIsa sudhI daza uttaramAM, ane pahelA bIjA e prabhujI pUrvamAM birAjamAna karyAM che. badhA prabhujI potapAtAnA dehapramANa banAvyA che. badhA prabhujInI nAzikA samazreNie che. eThaka nIcI-uMcI che. derAsara tadnana suvarNanu che. pratimA badhI ratnamaya che. prazna : A kALamAM keAI aSTApada gayu` haze ? jaI zakAya che ? uttara : gautamasvAmI gayA hatA. jue zAstrapATha " aSTApadAdrau gagane svazaktyA yayau jinAnAM padavandanAya "
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainatIrthonI prAcInatAnAM pramANA 189 artha : bhagavAna mahAvIra prabhunuM vyAkhyAna sAMbhaLIne, gautamasvAmI mahArAja, aSTApada pava ta upara, jinezvaradevAnA kAraNuvaMdana karavA gayA hatA. tathA hamaNAM keTalIka alabhya paNa, zAstrAmAM lakhAyelI pratimAnAM varNanA, maLe che. jemake zatru jayapatanI suvarNa zuDhDhAmAM, AdIzvarasvAmInI hajArA pratimAjI Aje paNa vidyamAna che. tathA giranArapatanI kAMcana alAhaka guphAmAM, nemanAthasvAmInI se'kaDA pratimAjI hAla vidyamAna che. prazna : A badhA sthAne pratimAnI pUjA kANu karatuM haze ? uttara : cAranikAyanA devA ane devIe. tathA vikramanI khIjI sadImAM, AbutI upara, zrIRSabhadevasvAmInI pratimAnI pratiSThA, pannaramA paTTadhara, caMdrasUri, nAgendrasUri nivR`tisUri, ane vidyAdharasUrimahArAjonA hAthe thayelAnAM ItihAsika-pramANeA che. iti upadezasAra ane adagikilapa tathA Akhu upara 1088 mAM vimalazAhe chatrIsamA paTTadhara, ane navAMgI TikAkAra abhayadevasUrinA dAdAgurU, va mAnasUrinA hAthe, pratiSThA karAvyAnA pramANeA che. tathA teja Amugiri upara, vastupAla tejapAle 1287 mAM, nAgendragacchanA AcAya, vijayasenasUrinA hAthe pratiSThA karAvI che. bIjA paNa ghaNA gItA jainAcAryAMnI hAjarI hatI. 1. tathA zatruMjaya mahAtIrthAMmAM, pAMcamA ArAmAM thayelA uddhArA, paNa aitihAsika che. prabhu mahAvIrasvAmInA nirvANuthI, 578 ane vikrama saMvata 108mA varSe, bhagavAna vasvAmInA upadezathI jAvaDazAhe. zatrujayanA uddhAra karAvyeA che. 2. tathA vikrama saMvata 1213 nI sAlamAM, hemaca'drasUrimahArAjanA upadezathI paramA ta kumArapAlamahArAjAnA mahAmAtya mAhaDamatrIe, lAkhAnI sakhyA catuvidha zrIsaMghanI hAjarImAM. zatruMjaya mahAtInA uddhAra karAvyo che. 3. tathA tyArapachI bahu gheADA kALamAM, alAvadIna khUnInA subAnI phAjanA julmAgArathI, tIrthonA nAza thayA, tethI teja sukhA sAthe mitrAI karIne, khAdazAha tathA sukhAnI paravAnagI ane sahAya meLavIne, vi. sa'. 1371 mAM, dezaLazAhanA putra samarAzAhe ghaNA AcArya bhagavaMtA ane zrIsaMgheAnI hAjarImAM zatrujayamahAtI nA uddhAra karAvyeA che. 4. tathA vaLI, 216 varSanA gALAmAM dharmanA dveSI, aTakacALA musalamAnA vaDe, tInuM patana thavAthI, citADagaDhanA vatanI, ane amadAvAdanA bAdazAha bahAdurazAhanA parama mitra karmAzAhe (tAlAzAhanA putre) vi. sa'. 1587 nA vaizAkha vadI 6, zatruMjayamahAtIrtha nA uddhAra, ghaNA AcAryAM ane meATA sa'dha samudAyanI hAjarImAM karAvyo che. tathA bharUcamAM zrImunisuvratasvAmInuM adhAvabAdha tIrthaM thayuM che. tenA ghaNA
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI uddhAra thayA che. keTalAka uddhArA pachI, siMhaladvIpanA rAjAnI putrI, je gayA janmamAM samaLI hatI. teNIe munisuvratasvAmInA caityanuM, ane namaskAra mahAmaMtranuM dhyAna karI, marIne rAjaputrI thaI. teNIe navuM caitya karAvyuM. tyAMthI zakunI ( samaLI ) vihAra nAma sarU thayuM. A samaLI vihAranA paNa ghaNA uddhArA thayA che. chelle vikramanI teramI sadInA prAraMbhamAM, udayanamaMtrInA putra ane kumArapALa rAjAnA pradhAna. AmrabhaTTe. pAyAmAMthI navIna caitya banAvI zakunI vihAra prAsAda karAvye hatA. te musalamAna bAdazAheAnI dharmajhanunathI nAza pAmyA. masIda khanI gaI, hAla bharUcamAM jummAmasIda tarIke eLakhAya che. tathA prabhumahAvIrasvAmInI hAjarImAM, bharAvelI jIvita svAmInI pratimA, sAcAramAM seMkaDo varSo pUjANI hatI, musalamAnAthI nAza thayA. tathA chadmasthaprabhumahAvIranI vidyummAlIdeve bharAvelI khIjI pratimA. vItabhayanagaramAM ane ujeNImAM varSo sudhI pUjANI. tathA trIjI jIvitasvAmInI pratimA na dIvana rAjAnI bharAvelI, khAmavADamAM tathA cAthI madhuvatI ( mahuvA )mAM varSo sudhI pUjAelI jIvitasvAmI pratimA jANavI. tathA rAjaputrI suleAcanA (lAvatInA pUrva bhava) e, pApaTa pALyA hatA. popaTe jinapratimAnA darzInanA abhigraha lIdhA hatA. dazana karavA gayA. pApaTanA virahathI rAdhe bharAyelI rAjaputrIe pAMkhA kApI nAkhI. popaTa jinezvaradevanI pratimAnA dhyAnathI marIne zakha rAjA thayA, ane suleAcanA paNa popaTanA uparanA rAgathI. ArAdhanApU ka. marIne kalAvatI rANI thaI. prazna : A badhA granthAmAM saMgrahAyela. pratimAnA itihAsa che. paraMtu AgamomAM haiAya te batAveA. uttara : sUtreAnA AdhArA mATe AgaLanA vaNunAmAM jaNAvAI gayuM che ke bhadrabAhusvAmInA vakhatamAM, khAra duSkALA paDavAnA kAraNe, A suhasti ane saMpratinA (pUrva bhavanA) kALamAM mahAduSkALa paDavAthI, A susthitasUrinA samayamAM bhayaMkara duSkALa paDavAthI, A vasvAmInA vakhatamAM paNa meATA duSkALa paDavAthI, zrutajJAnanI uttarAntara AchAsa thatI gaI che. tyArapachI bauddho sAthenA saMgharSathI, pachI zaMkarAcAyanA dharma dveSathI, ane chellA pAMcase varSo musalamAneAnA apramANa dharmAMdveSathI, jainAgamAne apramANa ghaNuM lAgavAthI, atyAre jainAgama khUba ja sAMkaDu khanI gayuM che. te samajavA chatAM AgamAnAM pramANa mAganArA mahAnubhAvAnA kadAgrahaja kahevAya ke zuM ? Aje paNa jeTaluM sAhitya vidyamAna che. te badhuM dvAdazAMgInA avazeSo che. jema jagRha, mathurA, cadrAvatI bharUca, khaMbhAta, surata, jevI nagarIe paNa Aje sAva nAnI
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ 591 jenAgomAM paNa jina citya ane pratimAonAM pramANe che thaI gaI hovA chatAM, temAM vasanArAone nAza thaI gayA che. ema nathI. paraMtu tyAMnI janatA bIjA bIjA sthAnamAM jaIne, vasI gaI hoya che. tema dvAdazAMgInA nAnA moTA viSayo seMkaDe ke hajAronI saMkhyAmAM, Aje grantharUpe oLakhAya che. tethI hAla vartamAna niyukitao, bhAga, cUrNi, TikAo, dIpikAo, karmagrantha. saMgrahaNue prakaraNo, zatake, kulake, caritra, kathAnake pramANunayanA grantha, dArzanika vicAro, A badhuM gItArtha, jJAnI, vairAgI, vicAraka, bhavabhIra jainAcAryoe. yAda rAkheluM granthamAM guMcyuM che. bIjA gItArthoe mAnya rAkheluM che. mATe te badhuM mUla Agama jeTaluM ja pramANika manAyuM samajavuM. have paMcAMgI ane granthamAM pratimA ane caityanAM pramANa paNa thoDA jaNAvAya che. 1. mahAnizItha sUtramAM jinamaMdira baMdhAvanAra bAramA svarga sudhI jAya ema kahyuM che. 2. Avazyaka sUtra tathA gazAstramAM zreNika rAjAe jinAlaya karAvyAnuM varNana che. 3. rAyapasaNI sUtramAM suryAbhadeve jinezvaradevane dhUpa karyAnuM varNana kareluM che. 4. tathA dazavaikAlikamAM strInA citravALA upAzrayamAM munirAjAe vasavuM nahIM. kAmavikAranuM kAraNa che, tema vItarAgadevanI mUrti vItarAgapaNane abhyAsa karAve che. 5. samavasaraNa prakaraNamAM, ane bIjA aneka granthamAM jinezvara bhagavAna samavasaramAM caumukha dezanA ApavAnuM jaNAvyuM che. tyAM samajavAnuM ke, pUrva dizA sivAya, traNa dizAmAM jinezvaradevanA pratibiMba hoya che. cAre prabhujI samAna jaNAya che, vaMdAya che, pUjAya che. 6. zrI bhagavatIsUtramAM, vazamA zatakamAM, navamA uddezAmAM, jaMghAcAraNa tathA vidyAcAraNanA adhikAramAM, rUcakadvIpamAM, nandIzvadvIpamAM, teoe caityane vaMdana karyAnuM varNana thayuM che. tyAMthI pAchA AvI ahIM paNa caitya juhAre che. 7. dvIpasAgara pannatImAM, ane vIjayazahera kSetrasamAsamAM mAnuSettara parvata upara, jinabhavane pratyeka dizAe eka eka che, ane cAra IsukAra, parvata upara, paNa eka eka che. 8, bhagavatIsUtramAM, merU parvatanA paMDakavanamAM, ane naMdanavanamAM, jinapratimA hoya che, ane vidyAcAraNa, jaMghAcAraNa vaMdana kare che. 9. upAsaka dazAMgamAM, AnaMdazrAvakanA adhikAramAM jinavaranI pratimA vinA avarane vAMduM nahIM. A pATha pratimA vaMdanane siddha kare che. - 10. tathA ujavAI sUtramAM aMbaDatApase paNa pratijJA karI che ke, AjathI have pachI
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ para jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI mAre, anya liMgionA caitya, devA, athavA anya ligIee svIkArelI jainapatimA paNa vAMDhavIpe nahIM, paraMtu arihaMtanI pratimA ane caityeA vAMdavAka2e che. 11. tathA bhaktaparijJA prakINaka sUtranA mULa pAThamAM, sAta kSetrAnAM nAma gaNAvyAM che. temAM jainacaityA ane pratimAe gaNAvI che. 12. tathA jJAtAsUtramAM rAjakumArI draupadInuM varNana che. draupadI jinama`diramAM jAya che, ane A lAke praNAma kare che. pacchIthI pratimAne pramAje che. suryAbhadevanI peThe pratimAnI pUjA kare che, dhUpa kare che, jamIna upara besIne, namuzruNa kahe che. ityAdi akhaDa pATha che, prazna : A pAThane thAnakIbhAI e yakSapratimA atha kare che tenuM kema ? uttara : ninaparimA aApha cAkhkhA pATha che. uparAMta namukSuNa konI pAse khAlAya e te vicAravu' joI e ne ? lamayathALa jambuccALa mathALuM saranALa nohiyALa A badhA arthoM yakSapatimA mATe ghaTI zake kharA ? kadAgraha maTyA vinA sAcuM samajAvuM muzkela che. UMdhA cazmA hAya te, badhuM UMdhuM ja dekhAya che. 13. tathA uvavAIsUtramAM, ca'pAnagarImAM, arihaMtabhagavaMtAnAM ghaNAM caityA hatAM, ema kahela che, ane khIjI nagarIomAM uvavAI ane caMpA nagarInI bhalAmaNeA lakhI che. AthI A dezonI nagarIomAM, ghaNAM caityeA hatAM, ema nakkI thAya che. 14. tathA jIvAjIvAbhigasUtramAM vijayadevanA adhikAramAM, vijayadeve pratimA pUjyAnuM varNana che. 15. tathA bRhatkalpasUtramAM, koI sAdhu jinAlaya jAya ke na jAya ? AvA gautama svAmInA praznamAM, prabhujI pharamAve che ke, sAdhue haMmeza jinAlaya javuM ja joIe. tathA pauSadha karIne rahelA pauSadhika zrAvake paNa, haMmeza jinacaitya juhAravA javuM joie. pramAdathI na jAya teA ,chaThanA athavA pAMca upavAsane IMDa=prAyazcita Ave che. 16. tathA gaNivijajA payannAmAM, dhaniSThA, zatabhiSA, svAti, zravaNu, ane puna su A pAMca nakSatrAmAM jinapUjAnA prAraMbha karavA. arthAta jinapUjAnA prAraMbha karanAre, A pAMcanakSatrA ghaNAM sArAM jANavAM. 17. zrI AcArAMgasUtramAM sidhdhAratharAjAne pArzvanAthasvAmInA saMtAnIyazrAvaka jaNAvyA che ane jinapratimAnI pUjA karI che. kalpasUtramAM paNa siddhArtharAjAnA jinapUjA adhikAra che.
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina pratimAo banAvyAnA ane pUjAyAnA aneka zAstrIya pUrAvA vAMce, 193 18. tathA suyagaDAMgasUtramAM jinapratimAne joI AdrakumAra pratibaMdha pAmyA hatA ane dIkSA lIdhI-tyAMsudhI, jinapratimAnI pUjA karatA hatA. 19. bRhataka95bhASyamAM, samavasaraNanA adhikAramAM, pUrvadizA sivAya traNa dizAemAM, dene jinezvara denA pratibiMba sthApe che, ane prabhu caumukha beThelA jaNAya che. 20. bhagavatIsUtramAM taMgiyAnagarInA zrAvakoe, jinapratimA pUjyAne adhikAra che. ra1. praznavyAkaraNasUtramAM jinapratimAnI veyAvacca karavAno adhikAra che. 22. dazaprakAranA vinayamAM jinapratimAne vinaya karavAnuM paNa varNana che. eTale jinAlaya ke jinapratimAne dUrathI dekhIne nimejiNANuM kahevuM tathA aMjalibaddha praNAma. addhavata praNAma, ane paMcAMga praNAma karavA. A pramANe jinacaitya ane pratimAno vinaya kare. 23. uttarAdhyayana sUtranA dazamAadhyayananI niryuktimAM gautamasvAmI aSTApada tIrthanI yAtrAe gayAnuM varNana che. 24. naMdIsUtramAM, tathA uttarAdhyayananA pahelA adhyayananI TakAmAM, ceDAmahArAjA ane keNikanA yuddhavarNanamAM, munisuvratasvAmInuM sthabha= derI = pagalAMnuM varNana che. mahAprabhAvaka che. 25. tathA Avazyaka sUtramAM bharatacakravatIe, jinAlaya karAvyAne adhikAra che. 26. tathA AvazyakasUtramAM ane guNacaMdrasUrikRta mahAvIrasvAmI cariyaMmAM mAlanAthasvAmInA catyanI, jiNoddhAra karAvyAnuM varNana che. A banAva prabhumahAvIra svAmInA chaghasthakALamAM purimatAla nagaramAM bane che. ra7. tathA Aja sthAna upara (Avazyaka sUtramAM) bIjA paNa pratimA poSaka varNana che. ceDAmahArAjAnI putrI ane udAyanarAjAnI rANIe, jinAlaya karAvyAnuM varNana che tathA zreNika rAjA dararoja 108 suvarNanA khAvaDe, jinasanmukha svastika banAvatA hatA. tathA arihantaceiyANaM, vaMdaNavattiyAe, pUaNavattiyAe; sakAravattiyAe, sammANavattiyAe ityAdi pATha belI sAdhune paNa kAussagna karavAnuM varNana che. tathA sarvalakanA caityo ArAdhavAnuM varNana paNa Aja sUtramAM varNavAyuM che. tema ja sAdhu-ane zrAvaka badhAne sarvalakanA caityanuM kAusagnamAM cintavana karavuM kahela che. - 28. tathA gItArtha AcAryane, pitAthI adhika ke samAna gItArtha AcArya namale jinezvaradevanI pratimA pAse Avecana levAnuM, vyavahArasUtranA pahelA uddesAmAM kahyuM che, 75
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI 29. tathA mathurAnagarImAM, prAyaH jenA potAnA dharAnAM bAraNA upara paNajinapratimAjI kAtarAvatA hatA. ane tene maMgalacaitya kahevAya che. 54 30. tathA zAstromAM pAMca prakAranAM caitya gaNAvyAM che, zAzvataatyA, rasAdhAraNa caitya, nizrAcaitya, bhakticaMtyA, ane pamAMgalacaityo ema pAMca prakAra samajavAM. 31. tathA dazapUrva dhArI Arya suhastisUri mahArAjanA upadezathI, sa'pratirAjAe, navAsIhajAra jiNuM caityA sudharAvyAM ( jirNadvAra karAvyA ) tathA chatrIsahajAra navAM caityA karAvyAM hatAM, savAkroDa jinapratimA navI karAvI hatI. AjepaNa pATaNa siddhapura, amadAvAda, dhanapura, khaMbhAta, bharUca, surata, zatru jaya, giranAra, mAravADa, mevADa, paMjAma, baMgAla, saurASTra mahArASTra, vagere zahero ane dezeAmAM, ane tIrthomAM, sa'pratimahArAjanI pratimA pUjAtI dekhAya che. 32. tathA pratyeka sIemAM thayelA, aneka jainAcAryAMnA hAthe thayela aMjanazalAkAvALI jinezvaradevAnI pratimAnA, zIlAlekhA sakhyAbaMdha maLe che. 33. tathA kalikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdrasUrIzvaranA upadezathI, paramAt kumArapAla rAjAe, seMkaDA jinAlayeA karAvyAM che. pratimA bharAvI che. tathA bIjA jainAcAryAMnA upadezathI pATaNanA rAjA siddharAje, pATaNa ane siddhapuramAM jaina maMdira karAvyAM che. 34. tathA navamI sadImAM, khapabhaTTIsUri mahArAjanA upadezathI, AmarAjAe, peAtAnI nagarI geAgirimAM ( gvAliyaramAM ) ekase ekahAtha UMcuM, jinamaMdira karAvyuM hatuM. ane temAM taddana suvaNa nI ghaNI meATI, mahAvIra prabhujInI pratimA pratiSThita karI hatI. 35. tathA vikramanI teramI ane caudamI zatAbdImAM thayelA vastupAla-tejapAla tathA AbhUmatrI, peDasAha ( mAMDavagaDhanA mahAmAtya ) AvA mahApuruSAe zatru jayAdi tIrthonA anekavAra saMgha kADhayA che. hajAro jainamaMdire navAM karAvyAM che. jirNoddhAra karAvyA che. hajAro saMkhyA navIna jinapratimA karAvI che. 36. seAlamI, sattaramI sadInA jainAcAryAM, AnaMdavimaLasUri ma, vijayadAnasUri ma, vijayahIrasUri ma, vijayasenasUri ma, vagere prabhAvaka puruSAnA upadezathI lAkha--e lAkha pratimAjI navIna anyAnA aitihAsika purAvA meAjUda che. tenI sAkSI pUranAra zilAlekhA paNa saMkhyAkha dha kAtarAelA, chapAI gayelA jovA maLe che. ane zraddhALu jainAnI zraddhAne majabUta banAve che. prazna: ATalA badhA meATI saMkhyAmAM; jinAlayeA ane jina pratimAonA pramANeA
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ jema dhruvaDA prakAzane dekhI zakatA nathI, tema mithyAtva satyane joI zakatuM nathI. 595 vidyamAna heAvA chatAM, bIjo pakSa kema samajatA nathI ? A badhA pramANika granthA, Agame ane zAstronI vAto kema nahIM samajAtI haiAya ? uttara : bhAI ! kALa anatA gayA che. anaMtI cAvIsI, ane vIsIe jinezvara devA thayA. ane sajJatA pAmIne, dezAnA khUNekhUNe pharIne upadeza ApyA. saMzaya TALyA. paraMtu jagatanuM ajJAna nAza pAmyuM nahIM. sAkSAta kevalI bhagavAnanAM vacana sAMbhaLanAre bicArA kALa zaukarika samajyA nahIM. ane sudharyAM nahIM, te tenA abhavyapaNAne AbhArI che. anAdikALathI sUrya Uge che. paraMtu ghuvaDanI nAtane, sUryanI khabara ja nathI. eka nAnakaDI kathA. eka dezamAM, eka meTA jaMgalamAM, hajArA vanu purANuM eka vaDanuM jhADa hatuM. vaDanA thaDanI peAlANamAM, ane jhADa upara hajAro ghuvaDe vasatAM hatAM, tyAM gheADAM ghaNAM bIjA pakSIe paNa rahetAM hatAM. koIkavAra ghuvaDa sivAyanA, khIjA pakSIonA samudAyeAmAM, peAtAnI bhASAmAM vAtA thAya. te vakhate kAI kAI juvAnIyA ghuvaDA, kutUhalathI kAna mAMDI sAMbhaLe, bIjA pakSIo paraspara vAtA kare che. ApaNe kyAre uDavAnuM che? kaI dizAmAM javAnu che? vaDIla pakSInA uttara H sUrya ugyA pachI, pUrva dizAmAM uDavAnu che. AvA bIjA pakSIenA vArtAlApa sAMbhaLIne, nAnA ghuvaDA gharaDA ghuvaDane pUche che. A leAkeA hu Mmeza sUrya ugyAnI, ane pUrva dizAmAM uDavAnI vAtA kare che. te zu sAcI che? gharaDA ghuvaDanA uttara H bhAI! ApaNI hajArI peDhIe gaI. amArA vaDIla, tenA vaDIla, ame pAte amArI sAta peDhIe najare joI che. paraMtu koIvAra ame sUryane ugatAM joyA nathI. AvuM A jUThANuM koNe ubhuM karyu che ? "ghaNeA gayA che kALa, paNa kAI e kyAre kadI, sUraja jevI jAta, dIThI ke jANI nathI," 1 " mArI uMmara Aja, varSa seMkaDu vahI gayuM, paNa sUrajanuM nAma, kyAre keAIe nathI kahyuM." 2 "6 "sUrya kyAre hatA nahI, hAI zake paNa kema? paNa nara vAnara jAtamAM, AvA khATA vahema." 3 paNa jANavA jema ghUvaDanI jAtane, jagajAhera, zAzvata vastu, sUrya jevA, prakAza ApanAra padArtha, jovA ke maLyA nathI, te khicArA ghuvaDanA vAMka nathI. paraMtu tenA jAti svabhAva ja divase aMdhApA rahevAthI, sUrya Uge tyAre tenI AMkhA khIDAI jAya che. tethI te bicArAne, prakAza ke sUrya jovAnuM maLatuM nathI. tema svabhAvasiddha mahAmithyAtvane udaya, tadna sAcI ane sAkSAta vastu paNa jovA ke ALakhavA detA nathI.
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI 596 jue eka bIjI sthA. bApA dIkarAne zikhAmaNa Ape che rAjagRhInagarInA pahADAmAM, lehapurA nAmanA cAra rahetA hatA. tene eka chekarI hatA. patnI marI gaI hatI. chekarAne huMmeza cArI lAvelI vastu ApIne, lAlana pAlana karatA hatA. anukrame cAra gharaDo thayo. ane chekarA mATeA thayo. have lehapurAne maravAnA divase| dekhAvA lAgyA. maraNa najIka Ave tyAre, kAIka ja nikaTabhavI AtmAne, parabhAvatyAga ane svabhAva pariNamana, prakaTa thAya che, ane hAya tA vRddhi pAme che. sivAyanA bhavAbhinaMDhI jIveAne, maravAnA chellA divasa sudhI paNa, sasAra ja game che. jagatanA jIvAne paisA, patnI, parivAra ane pula; A cAre papAnA ja samAgama sAcavaNa ane bhAgavaTA game che. lehapurA cArane maravAnuM najIka AvyuM. tyAre potAnA putra rAhiNIyAne, pAse besADI, cArI karavAnI rIteA ane bacavAnA upAyA, zIkhavavA zarU karyA hatA. temAM ekavAra tene evA vicAra AvyA ke, ATalA pradezamAM, cAvIsamA tIrthaMkara mahAvIra svAmI, ghaNIvAra Ave che. ane tee amArA dhaMdhAne dhakko pahoMce teve, upadeza Ape che. jo kayAre paNa mahAvIra svAmI ATalA pradezamAM, AvI jaze teA, ane A mArA chokaro vakhate tyAM bhaTakAI jaze teA, kAmaLabuddhinA bALaka, peAtAnA cArInA dhaMdhAmAM za'kAzIla thaze. vakhate dhadhAmAM bedarakAra thaze. agara cArIne tyAga karaze teA, dukhI thaze. mATe mAre tene atyArathI, cetavaNI ApavI joI e. ema vicAra karIne, leAhapurAe, peAtAnA vahAlA putrane, pAse besADIne, khUba dilAsA ApIne, kahevuM zarU karyuM. bhAI ! have mArI chellI dazA che. huM thADA vakhatanA memAna chuM, mATe tAre have ApaNA dhadhAmAM huziyAra thavuM joIe, ApaNA dhaMdhA paDI bhAMge nahIM. te badhuM samajI levuM joIe. jema AvakanA mArga vadhAravA joIe. tema dhaMdhAne vighna karanArA mArge paNa jANavA joI e. lAhakhurAnA badhA saMskAre, chekarAmAM sa'pUrNa hatA. pitA karatAM chekarA ghaNA huziyAra hatA, capala hatA. cArI, chaLa, kapaTa, chaTakabArI, praveza, niveza, khacAva, badhu samajatA hatA. te paNa tenA bApanI uparanI zikhAmaNa sAMbhaLI prazna karyAM. khApu ! ApaNA cArInA dhaMdhAmAM vighna lAvanArI khInA samajAvA. huM jarUra tene saMpUrNa tyAga karIza. leAhapurA kahe che dIkarA ! ATalA pradezamAM jaineAnA cAvIsamA bhagavAna zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI, vAra'vAra Ave che. tenuM samavasaraNa thAya che. lAkhA deve mAnavA ane vidyAdharA, srIe ane puruSA temane sAMbhaLavA bhegA maLe che. teo hiMsA, asatya, cArI, parastrI, parigrahamamatAne pApa manAve che. ane temanI vANInI, zrotAe upara leAhacuMbaka jevI asara thAya che. hiMsakeA hiMsA cheDe che. cAraTAe sata banI jAya che. AvuM badhuM ApaNA jevA sAMbhaLe te, ApaNA cArInA dhAMdhAne khaTTo lAge. ApaNI peDhI dara peDhI cAlyA AvatA dhAMdhA aTakI jAya. pitAnI vAtA sAMbhaLI, cheAkarAne gamI gaI, ane kahevA lAgyA. pitAjI !
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ 597 lohakhurAe potAnA putrane ApelI zikhAmaNa tamArI vAta bIlakula sAcI che. have Ape pharamAve mAre Aja pachI zuM karavAnuM che? lehApure kahe che. vahAlA putra? pitAnA bhakta? tAro vinayavALe, kartavya parAyaNa uttara sAMbhaLI mane AnaMda thAya che. have tuM mane vacana Apa ke mAre, mArI jIMdagImAM kyAre paNa, mahAvIrasvAmInA vacane sAMbhaLavA nahI. na saMbhaLAI jAya tevI sAvadhAnatA rAkhavI. AtmAnuM tadana satyAnAza karanArI paNa, bApanI vAta chokarAne gamI gaI. ane behAtha joDIne, bApane upakAra mAnavA lAgyo. mA bApa sIvAya agara upakArI sIvAya, AvI zikhAmaNa kaNa Ape ? ema nizcaya karIne, bApane vacana ApyuM ke, gamete bhege, huM mahAvIrasvAmIne upadeza nahI sAMbhaLuM. zikhAmaNa ApIne, putra mATe bhaluM karyAno saMtoSa anubhavIne, mahAnirbhAgI lehakhuro cora maraNa pAmyo, ane pitAne ApelA vacananuM akSarazaH pAlana kare. pitAnI zikhAmaNane prabhunI AjJA jevI pAla, chokare rehiNa, pitAnA cerInA dhaMdhAmAM khUba ja niSNuta thaye. rehiNIyAe tenA pitAnI badhI zikhAmaNa dhyAnamAM rAkhI hatI, pApAnubaMdhi puNayanI sahAyathI. rohiNIyAnI buddhinA bAra paDatA hatA te. khUba vicAro goThavIne pAMca-daza divase eka cerI karatA hatA. temAM hajAronI mIlkata maLI jatI. rAjA, pradhAne, cokIyAta, keTavALa koI phAvatuM nahi, corI pakaDAtI nahIM. AvuM tenuM jIvana varSo sudhI cAlyuM. eka vAra rohiNI yAne raste cAlatAM, prabhu zrI mahAvIra svAmInA samavaraNanA samAcAra malyA. rastAnA abhAve, tene samavaraNanI khUba najIkamAM cAlavuM paDayuM ane joradAra kaTa lAgI gayo. "pitA zatru ane kAM mitra" tethI eka gAthA saMbhaLAI gaI. bhagavAnanI vANI na sAMbhaLavAnI takedArI mATe kAnamAM AMgaLI rAkhelI. kAMTa lAgatAM nIkaLI gaI bhavitavyatA baliyasI gAthA kAnamAM thaIne buddhimAM pesI gaI, "jinavarazAsana naya, hitakara zatru samAna, Abhava sAro rAkhavA, Ape kubuddhi dAna." "mAta-pitAne bAMdhavA, A bhava sukha jonAra, vANI jinevara devanI, bhava bhava sukha denAra." gAthA nimittA, mAtA, juvAnapITA, cauraMguleNa bhUmiM na cchivanti. surA jiNA binti // 1 // artha : devene oLakhavAnI, cAra nisAnIo A gALAmAM sUcavAI che. devanI AMkha micAtI nathI. devo manamAM ciMtaveluM kAma nimeSa mAtramAM karI zake che. devanI
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ 598 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI puSpanI mALA kayAre paNuM karamAtI nathI. ane deve jamInathI cAra AMgula addhara cAle che. A gAthA bhaviSyamAM tene prANa bacAvanAra banI che. A gAthAthI tenA anAcAra chUTI gayA hatA. Aja gAthAthI tenuM cerInA pApathI dugati gamana palaTAIne, sugatigamana nakI thayuM hatuM. guDe maTIne sajajana thayo. A badho prabhAva vItarAganI vANune che. A sthAne ajJAnI lehakhurA core, hitabuddhithI pitAnA putrane, avaLo mArga batAvIne, corI jevA anAcAranA mArgane TakAvI rAkhavA, athavA corInI paraMparAne, sAcavI rAkhavA mATe, amRta thakI paNa ati mIThI, ane sarva rogane nAza karanArI paNa zrIvItarAgadevanI vANI sAMbhaLavAnI paNa nA kahI hatI. tema darzanAntarIkee ane, laoNka jevA ninhAe, rohiNIyA jevA ajJAnI jIvamAM, mithyAtvanI paraMparA cAlu rAkhavAne prayAsa karyo che. praznaH mAtApitA ke dharmagurU hitabuddhithI zikhAmaNa Ape temAM pApa lAge kharU? uttara : jema koI mANasanI pachavADe, mArI nAkhavA mATe kaI siMha doDI Avato hoya tyAre, bhaya pAmele mANasa bacAvane rasto pUche. tene, pANIthI bharelA kUvAmAM paDavAnI salAha ApanAra upakArI, vAstavika upakArI nahI paraMtu siMhavAghathI paNa bhayaMkara duzmana ja gaNAya. tema cAlu bhavanA ati a5 duHkho maTADavA, athavA a5kAlIna sukha meLavavA mATe, hiMsA ane cerI vagere kukarmo karavAnI salAha ApanArA, mAtApitA ke dharmagurUo paNa, sukhanA sahAyaka ke duHkhanA nAzaka nathI. paraMtu vAstavika anaMte saMsAra rakhaDAvanArA che. prazna : dharmagurU saMsAra vadhAranArA bane e kema mAnI zakAya? uttara H hiMsA-juTha ane corI, vagere aDhAra prakAranA pApa AcaravAthI jIvane mahAkarma baMdhAya che. karmo baMdhAvAthI jIvane narakAdi kugatiomAM paribhramaNa vadhe che. AvAM hiMsA juTha cerIo vigere zikhavADanArA, mAtApitA upakArI nathI paNa ajJAnI jIvanA kaTTara duzamana che. prazna : dharmagurUo hiMsA karavAnA ke cerIo karavAnA upadeza ApatA nathI. teo te zAstronA AdhAre upadeza Ape che ne? uttara H zAnA AdhAre dharmane upadeza ApanArA dharmaguruo te, bhavabhavanA upakArI gaNAyA che. temanA upakArane badale vaLa paNa azakya che. kahyuM che ke,
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItArthanA hAle pIvAyeluM jhera lAbhakArI che, ane mUrkhanI sudhA roga vadhAre che. pa99 "samakti dAyaka gurUtaNa, paccayAra na thAya, bhavaDADe karI, karatA sarva upAya." 1 paraMtu leka ninhave te, gajaba karI nAkhe che. vAce zAstra- agIyatthassa vayaNeNa, amIyaM pi na ghutte| gIatthassa vayaNeNa, visa hAlAhalaM pIbe // 1 // artha : agItArthanA vacanathI amRta paNa pIvuM nahIM, ane gItArthanA vacanathI jhera pIvAnuM kahete nirbhaya pI levuM. kAraNa ke khoTa vaidyane DALa batAvanAra, athavA suMThanA gAMgaDe gAMdhI banelA vidyAnA vacanathI, amRta pIvAya to paNa rogo vadhe che. ane cikitsA zAstronA ane auSadhInA kalpanA pAragAmI, vidyAnA hAthe semala khavAya to paNa avazya roga nAza pAme che. kAMTo paNa mUrakha kane, kaDhAvatAM du:kha thAya, paMDita pAse pAda paNa, kapAvatAM sukha thAya" !'"roganidAna, auSadhaguNa, samaju vaidya gaNAya, rogIne samajyA pachI, prayoga saphaLa thAya" te ja pramANe gurugamathI dharmanA marmane samajelA hoya, sUtrArthatadubhayanA pArane pAmelA hoya, guruo dvArA parIkSAmAM pAsa thayelA hoya, tevA gItArtha puruSonA upadezathI, sAMbhaLanArA jIvonuM kalyANa thAya che. saMsAra TuMke thAya che. tevA guruo pitAnuM ane AzritanuM kalyANa karI zake che. paraMtu pitAnI jAte svacchede pustako vAMcI, manaphAvatA artha karIne, upadezanA ApanArA, bIcArA pattharanI naukA jevA, pote buDe che. anyane buDADe che. juo. gItArthaviNa je ugravihArI, tapiyA paNa muni bahulasaMsArI alpAgama tapa kaleza te jANo. dharmadAsa gaNI vacana pramANe che 1 che prazna : dharmane upadeza devAmAM paNa pApa lAge kharuM? uttara : zAnA marmane samajyA na hoya, tathA sabhAne, zrotAne, dravya-kSetrakALa-bhAvane, samajyA vagara upadezane anartha paNa thAya che. zAstrone rahasyane samajyA pachI, jIne samajIne, avasarane oLakhIne, upadeza devAthI, lAbha thAya. na thAya. taipaNa nukasAna thAya nahIM. eka kathA : eka nidAnanA jANakAra vaidyarAje jvara(tAva)nA sarakhA pramANane jANavA chatAM, bane rogIne 105 DIgrI tAva hovA chatAM, ekane traNa divasa lAMghaNa karavA
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI pharamAvyuM, ane bIjAne traNa divasa pauSTika khorAka levA sUcanA karI. baMnenA raMga sarakhA hovA chatAM, nidAna juduM hatuM. vaidyarAjanI sUcanA anusAra bane regI sAjA thayA. A vaidyanI pAse be mUrkha beThA hatA. baMne jaNAye vaidyarAjane pUchyA sivAya, zAne abhyAsa karyA sivAya, davAkhAnAM zarU karI dIdhAM. eka jaNAye phakta pauSTika kherAka khavaDAvIne roga maTADavAne, ane bIjAe lAMghaNa karAvI, tAva utAravAne, dhaMdhe zarU karyo. hajAro marI gayA. prazna : uparanA vaidyarAje karyuM tema karavA chatAM avaLuM kema thayuM? uttara : dekhAdekhI karavI tenuM nAma ja sUi che. prathamanA vaidyarAja nADI vaidya hatA. regInI nADa joI, reganuM kAraNa samajI letA hatA. eka jaNane mahAajIrNanA kAraNe tAva Avelo hovAthI, tene lAMghaNa karAvI, ajIrNa maTADayuM. tAva utarI gaye. bIjAne apramANa musApharInA parizramathI, tAva caDe hate. tene vizrAnti ane khorAka maLavAthI, nabaLAI nAza pAmI. tAva utarI gaye. prazna : upadeza kaNa ApI zake? utara : gItArtha bhAvAcArya. jUo Agama pATha. gIya bhaNaha suaM attho tasseva hoi vkkhaannN| ubhayeNaya saMjuto so gIattho muNeanvo // 1 // gIta eTale sUtra bIje sUtrane artha, sUtra ane artha bene samaje te ja gItArtha kahevAya. sUtra-artha-tadubhayane samajIne upadeza denArane utsutra deSa lAge nahIM. nizcaya vaLI vahevArane, utsarga ane apavAda, samajI de upadeza to, bane nahI bakavAda." prazna : satrathI virUddha bolAI jAya che. pApa lAge kharuM? utaraH pApa nahI mahApApa lAge che. jUo. tame paNa jemane girAja tarIke oLakhe che te ja AnaMdaghanajI mahArAjanA vacane zuM kahe che vAMce. "pApa nahI koI utsutra bhASaNa jasya, dharma nahIM kaI jaga sUtra sarikha sUtra anusAra je bhAvika kriyA kare, tehanuM zuddha cAritra para. 1 !
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajJAnI byAkhyAna kare to tene pApa ja lAge che. 101 prazna : lAko kahe che ke, game te mANasa upadeza ApI zake che, bhASaNa karI zake che. te sAcu' nathI ? uttara : zAstro kahe che ke: sAvA navagnAna, thayaLAno na nALa-- viseluM / bolUMSi tassa na khamaM, kimaM ga puNa dezaNaM kAnuM // 1 // artha : sAvadya=pApavALA ane niravadya=pApa vagaranA. AvAM vacaneAnA bheda samaje nahIM. khelatAM pahelAM vicArIne pachI khelavuM. khapa hAya to khelavuM. lAbha thAya tevuM khelavuM, sAmAne game tevuM, pApa vagaranuM, garva vagaranuM, tucchatA vagaranuM melavAnI rIta ja na jANe. tevA mANasA kheAlIne paNa pApa AMdhe che. moTA ana ubhA thAya che. tevA mANasane khelavu' ja na joI e. pachI upadeza ApavAnI vAta ja kema thAya ? kahyuM che ke : 5 madhura vacana, DahApaNabharyuM, thoDuM kAme kheAla, garahita, tajI tucchatA, anartha vacana mata kheAla. " " jina ANAviNa kheAlatAM, lAbha kA nava thAya, vAdhe pApa paraparA, dharmadhvaMsa sarjAya. ' zAstro kahe che ke asALI vaNNALa reDa, tala hor pAvaS || artha : ajJAnIne upadeza ApatAM paNa jainazAsananA Agame, ane tenA atha rahasya tApa vAMcI zake che. sivAyanA game te khelanArA, upadeza sasAra vadhAre che. pApa ja lAge che. mATe gItA, samajanAra hAya, te ja vyAkhyAna denArA, peAtAne ane sAMbhaLanArane, prazna : te zuM lAMkAsAha zAsronA ajANa hatA ? uttara': ekseA eka TakA leAMkAlahIyA hatA. AjIvikA mATe pustaka lakhI peTa bharanArA hatA. cArI ane asatya bhASAnA tenI upara Apa AvyAthI, tene bApaDAne, Ave mArga levA paDyo che. lAMkAnI athavA teA pratimAnA utthApakeAnI, AkhI utpatti ane paraMparA, ame lakhI gayA chIe. prazna : leAMkAsAhathI kaI kaI bhUlA thaI che te jaNAvI zakAya teTalI khatAvA. uttara : 1. teNe sau prathama pistAlIsa paikI, chatrIsa AgamA mAnyAM, tera utthApyAM che. 2. jinezvara devAnA cAra nikSepA paikI, pratimA nikSepA uDAvyA, pratimAnuM vaMdana pUjana dana-stavana khaMdha karyAM che. lAkhA bheALA jIvAne, sAcA mArga cheDAvI avaLe mAge lIdhA che. . 7
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ 602 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI 3. pratimAjInAM darzanAdi baMdha thavAthI, AtmAne prathama guNa samyakatva, te ane darzanazuddhanA badhA mArgo baMdha thayA che. 4. tenA paMthane mAnanArAone atyAre paNa seMkaDo tIrtho, hajAre caitye, lAkhe pratimAjInAM darzana yAtrA baMdha thayela che. 5. hajAre jene zrAvaka, zrAvikAo, bALAo, bALakane darzanabhraSTa banAvyA che. 6. temanA pakSamAM bhaLelAone, zAstra ane ItihAsa sammata navA caitya karAva; vAnA, pratimA bharAvavAnA, ane jirNoddhAra karAvavAnA lAbhe khavarAvyA che. 7. temane ravADe caDelAone (bhavAMtare paNa jainazAsana na maLe tevA) jinapratimA ane jenacaityenA niMdaka banAvyA che. 8. laMkApaMthione pakSa majabUta hoya tyAM jainacemAM tALAM vasAvyAM che. pratimAjInAM darzana, vaMdana, pUjana baMdha karAvyAM che. saMghe nIkaLatA baMdha thayA che. 9. tathA apakAyanA sUphamajInI virAdhanAthI bacavA mATe, vItarAga mArgamAM, uSNakALamAM be ghaDI, zItakALamAM cAra ghaDI, varSAkALamAM cha ghaDI, kALa vakhata manAya hovAthI, khulA AkAzamAM, bahAra nIkaLavuM paDe te, unanuM vastra oDhavAthI, jIvane bacAva thAya che. sthAnika mArgIo A vidhAna samajatA nathI, tethI kAmaLI oDhatA nathI. savAramAM khullA mastake bahAra nIkaLe che. * 10. tathA gorasa ane kaThoLanA saMyegathI, be Indriya tatvaNa che, tatkALa utpanna thavAnuM, jJAnI puruSonuM pharamAna che. ane zvetAmbara mUrtipUjaka zrIsaMghamAM, A be vastunI bheLaseLa nivArI che. jyAre sthAnakavAsI samAja, A vastu samajatA sAcavatA nathI. prazna : gorasa eTale zuM? uttara : kAcI chAza. kAcuM dahIM, kAcuM (saMpUrNa nahIM ukaLeluM) dUdha, A traNe kAcAM gorasa kahevAya che. A kAcAM gerasa sAthe rAMdheluM ke kAcuM kaTheLa, ne jame ja nahIM. 11. tathA gRhasthAnA ghera raMdhAyeluM paNa kaMdamULa ane vRntAka vagere abhaya hovAthI zAka vigere rasaI jaina sAdhune, vaheravA kalpa ja nahIM. te paNa prAyaH sthAnakavAsI zramaNazramaNIo, vagara saMkoca vahAratA hovAthI, gRhastha samAjane paNa upadezadvArA niSedha thata aTake che. sthAnakavAsI sAdhusamAja raMdhAI gayelI raI kaI paNa vastu vaheravAmAM deSa samajatA nathI. 12. calita rasa = rAMdhelI rasoI paNa vAsI thavAthI, rasa badalAI javAthI
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAnaka mAgI sAdhu-sAdhvInA AcAre jotpatinuM kAraNa bane che. khIcaDI, dALa vagere rAMdhelAM rAtavAsI, jenene vaparAya nahIM. roTalI-roTalA paNa sekelA taddana zuSka hoya, tevA ja zraddhALu jene vApare che. paraMtu sthAnakavAsIo vAsI rasoIne vApare che. vahere che. deSa samajatA nathI. 13. bIjI paNa abhakSya vastuonI sthAnakavAsI samAjamAM, samajaNa na hovAthI sajIva-nirjIva (sacitta-acitta)ne viveka sacavAto nathI. sacitta jaLa barAbara acitta bane che ke kema? sAdhu samAja ke zrAvakasamAja, A viSayamAM pUratA samajaNa nathI. 14. RtuvatI nArI, kumArI hoya ke paraNelI hoya, agara vidhavA hoya, ke sAdhvI hoya, paraMtu saMpUrNa apavitra gaNAya che. ema ApaNe jene ane hiMdu samAja barAbara samaje che. tathA buddhimAna zANA samAjamAM, A vidhAna barAbara amalamAM hatuM, hoya che, hAla paNa sacavAya che. hindu ucca varNanI strIo, covIsa prahara bahAra bese che. cheTI bese che. paraMtu sthAnakamAgI samAjamAM, sAdhvI samAja, covIsa prahara Rtudharma pALato nathI. sUtro vAMce che. vaMcAve che. vyAkhyAne vAMce che. abheda Avazyaka kriyA kare che. karAve che. RtuvatI nArI gharamAM raseI karI zake nahIM. gharanAM khAna-pAna-vastro-gAdalAM keIpaNa bhAjana-rAca-racivuM hoya tene RtuvatI bAI aTake ja nahIM. vaDI-pApaDa sukavelAM hoya te, tuvatInI chAyA paDe te bagaDI jAya che. Avo viveka sthAnakavAsI sAdhvIo jANatI nathI. Rtudharma napAla, vIsaprahara cheTA na besavuM. pustikAdikane aTakavuM, dharmanA pustako vAMcavAM, dharmakriyA karAvavI, A badhuM ja dharma viruddha che. ane samAja viruddha che. dezAcAra viruddha che. paraMtu sthAnakavAsI mahAsatIo kuTelA gumaDAnI upamA ApI, dharma viruddha varte che. 15. tathA vacamAM baso-traNaso varSa evA gayA ke, sthAnakavAsI sAdhuo ane mahAsatIo, rAtrimAM, upAzrayamAM, cUne nAkheluM acitta jaLa rAkhatA nahotA. tethI A kALanA ApaNAM AvAM cheThAM saMghayaNavALA mANasone, vakhate rAtrimAM hAjate javuM paDe te, jhADe javAnI hAjata thAya che, zarIranI apavitratA dUra karavAnuM sAdhana zuM? rAtrimAM upAzrayamAM anivArya kAraNe acitta jaLamAM cUno nAkhIne, rAkhavAno rivAja na hoya te, zarIranI hAjata maTADIne, apavitra zarIre, saMthArAmAM (zayyAmAM) ke Asana upara, sUI besI zake ja nahIM, te pratikramaNa paNa kema karI zake? svAdhyAya ke jApadhyAna kema karI zake ? zuM A rivAja sthAnakavAsI mahArAje ke mahAsatIo cAlu rAkhatAM hoya te vyAjabI che ?
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI AvI apavitra ane ati nindanIya rItabhAtA bhUtakALamAM jAhera thaI che. ajaina samAjomAM paNa ghaNI niMdyAe phelANI che. dharma ane samAjane gALeA khAvI paDI che. hAlamAM A rivAja nIkaLI gayA hoya te sAruM gaNAya. tor vaLI pratimAnI niMdA agara dveSanA kAraNe, te temanA samAjamAM, sahvA nIkaLavA baMdha thavAthI, yAtrAe khaMdha thavAthI, dazanazuddhi madha thavAnI sAthe sAmi bhakti paNa khaMdha thaI. sa MghrA nIkaLavAthI sAdhami vAtsalya thatAM hatAM. vacamAM AvatAM gAmeAmAM, vasatA sAmi bhAI enI bhakitanI levaDadevaDa thatI hatI. A badhAM supAtra dAnA, ane sAtakSetrAmAM vAvavAnA lAbhA baMdha thayA. AvuM utsUtra prarUpaNAnuM pApa bhUtakALanA nihavAe kyuM nathI. prazna : ATalI meATI eka pakSanI nindA karavAthI, sAmA pakSane dveSamAM vadhArA thAya e pApa zuM jevuM tevuM che ? saunA oN sau bhAgavaze. vaLI sthAnakamArgIe khATA ja che ema paNa ApaNe kema kahI zakIe ? ApaNe paNa chevaTa te ajJAnI ja chIe ne ? uttara : ApaNe pete, eTale huM lekhaka peAtAne, jJAnI tarIkeneA gava dharAvatA nathI. jagatanA prANImAtranA huM mitra chuM. koInuM kharAma icchatA nathI. sthAnakamA bhAIoe mAruM aMgata kazuM ja bagADayuM nathI. ApaNA vidha sthAnakamAgIe sAthe nathI. paraMtu siddhAntA badalavA pUratA ja che. ane te vyAjabI che. zrI vItarAganuM ma Mdira ane pratimA, jIvane bhAvathI gamI jAya te saMsAra TUMkA thaI jAya che. vAMcA siddhasena divAkarasUri mahArAjanA vAkyo. itthaM samAhitadhiyo vidhivajjinendra ? sAndrollasat pulaka-kaMcukitAM gabhAgAH / nirmala mukhAmbujabaddhalakSAH, ye saMstava tava vibho racayanti bhavyAH // 1 // jananayanakumudacandra ? prabhAsvarA svargasaMpado bhuvattvA / te vigalitamalanicayA, acirAn mokSaM prapadyate // 2 // iti kalyANa maMdira stAtra-zlAka 43-44 artha : huM jinezvaraprabhu ! he mANasAnI cakSue ( candravikAsI kamaLa ) rUpakamaLa ne amRtane varSAda varSAvavAmAM candra jevAM ? he prabhu ? A pramANe (upara betAlIsa zleAkeA dvArA karAyelI stavanA anusAra ) tamArI pratimAjInA atyaMta nirmaLa sukhane, peAtAnuM lakSa banAvIne, rAmarAjIne khUba khUba vikasita banAvIne bhavya jIvA ApanI stuti kare teA, avAMtara bhavAmAM, svargAdi sukhA bhAgavI, prAnte sa kama maLanA kSaya karI meAkSane pAme che.
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarUpa hiMsA ane anubaMdha hiMsAnA bheda vicAravA joie tathA vaLI Ana dhanajI mahArAja ** "amIyabharI mUrti racI re, upamA na ghaTe keAya, zAnta sudhArasa jhIlatI re, nirakhata tRpti na hoya, vimala jina dIThA leAyaNa Aja." 605 AvA upakArI caityA ane pratimAnA darzana kha'dha thavAthI, ane anya Agamagra thA tathA AgameAparanA vivecanA tathA bIjA paNa, dvAdazAMgImAMthI ja banelA hajAro graMthA tatvA, leAkaprakAza, pravacanasArAdhAra, pAMcasa'graha, kammapayaDI, karmagrathA, kSetrasamAsA, saMgrahaNIe bhASyA, kulakA, zatakA, prakaraNA, caritrA, niSThA, kAvyA, kASA vagere grantharatnAnA, apalApa karIne, te te mahApuruSAnI nindA karIne, tevA jJAnI puruSAne jUThA TharAvIne, jJAnAvaNI yAdi AThe karmAnA niSiDa aMdha thAya tevuM bhayaMkara pApa karyu che. AvA utsUtra prarupaka nivAnI, eLakhANa na ApavI te paNa gunA che. temanA bheALA bhAve vakkhANa thaI jAya teA paNu, temanA utsUtra mArganuM poSaNa thaI jAya che. prazna : bhagavAna vItarAgadevAnI evI AjJA che ke, trasa ke sthAvaranI hiMsA karavI nahIM. teA pachI jinAlayeA karAvavAmAM, sa MghA kADhavAmAM jinapratimAnI pUjA karavAmAM, chakAyanI virAdhanA thAya. tenA upadeza ApanAra ane upadeza jhIlanAra jIva, hiMsAnA pApanA gunegAra thAya kharA ke nahIM ? uttara : mahAbhAgyazALI AtmAo ? kamAvA mATe dukAna karanArane pahele kharcA karavA ja paDe che. mATI AvakanI icchAvALAne nAkara, cAkara, rasoDuM, dukAnA, vakhArA, vyAja, ghAlakhAi AvuM badhuM thAya che, hAya che, rAkhavuM paDe che. Apa mahAzayone paNa mAnya che. evA jinezvaraprabhunAM samavasaraNA thAya che ke nahIM? eka ceAjana bhUmi zeAdhAya che ke nahIM? chappana dik kumArIonI bhakita mAnA che ke nahIM ? bhagavAna jinezvaradevanI merUpava ta uparanI abhiSeka vidhi jANA che ke nahIM? jinezvaradevane rAjAmahArAjAe ane zeTha zAhukArA, hajAra ke lAkhA manuSyo vAMdavA, vyAkhyAna sAMbhaLavA, vAhaneA vageremAM besIne Ave ke nahIM? A badhA sthAne virAdhanA kharI ke nahIM ? tathA ApanA AgavA sthAnakamAgI bhAI ene pUchIe ke, ApanA sAdhujI mahArAja ane mahAsatIjI mahArAjo mATe. sthAnake mane che ? se'kaDA athavA hajA2A bhAI e bahenA vyAkhyAna sAMbhaLavA darzana karavA padhAre che ? A badhAmAM trase ane sthAvaranI virAdhanA thAya ja nahIM. ema ApanA AtmA kabUla kare che ? Apa pAte ApanA samAjomAM, jamaNu kareA che ? saMghane jamADA che ? sAdhusAdhvIne vAMDhavA jAe che ? AvanArane pharajiyAta jamADavA paDe che ? AMkhIla ekAsaNAM karavA-karAvavA raseAI banAvA che ? A badhA sthAneAmAM virAdhanA kharI ke nahi ?
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI ApanA samAjamAM rahelA, sAdhu ke mahAsatI, kALadharma pAme te, temanI smazAnayAtrA kADhe che ? gAmanA paragAmanA hajAro mANaso sAdhunA maDadAne aDake che ? agnidAha Ape che tyAre zuM chakAyanI virAdhanA thatI nathI ? pachI aTakelA snAna kare ke nahi. je snAna karo to apakAya ane trasakAyanI virAdhanA kharI ke nahi? bhAIo lAbhanA athI paNa jayaNAthI pravRti kare te virAdhanA thAya che. paraMtu virAdhaka bhAva thatuM nathI. anikAputra AcArya, nadI utaryA che. emanA zarIranuM lehI pANImAM bhaLyuM che. apakAya sAthe trasanI paNa moTI virAdhanA thaI che. iriyAvahI paDikamyA nathI. paraMtu bhAvanA ruDha thaIne, kevala jJAna pAmIne mokSamAM gayA che. prabhu mahAvIrasvAmI paNa nadI utaratA hatA. kaMbala-zaMbala dee prabhujInI bhakti karyAnuM varNana che. apakAyanI hiMsAnuM varNana nathI. A naukAnA rakSaNa vakhate apakAyanI hiMsA ane prabhunI bhakti benI hAjarI hovA chatAM, prabhubhaktine lAbha ja che. hiMsAnuM pApa nathI. cittanA vyApAranI mukhyatA che. prazna : te pachI rahevA mATe mukAma = baMgalA ke dukAne banAvavAmAM AraMbhe lAge che ane derAsare ke upAzraya baMdhAvavAmAM pApa nathI lAgatuM ema ja ne ? uttara : jene jeTalI jenI jarUra, hoya tene te vastu karavI paDe che. paraMtu pApane bhaya rAkhIne, jayaNa sAcavIne thAya, teTaluM pApa ochuM lAge che. paraMtu ekamAM kevaLa kharca ja hoya che. bIjAmAM kevaLa Avaka ja hoya che. muMbaI jevA zaheramAM, gharanI jagyAnA vIsa hajAra lAge tyAre teTalI ja jagyAnA dukAnanA lAkha rUpiyA bese che. gharanA vIsa hajAra kharacavAmAM, Avaka nathI, kevaLa kharca ja che. tyAre dukAnanA lAkha kharca karavAthI, kharca karatAM aneka guNI Avaka najare dekhAya che. A sthAne baMgalA ane dharmasthAnamAM pApa-puNyanI Avaka jAvakano bheda samajavo. ahi upAzraya ane jinAlayamAM, AraMbha jarUra lAge che. paraMtu jayasuvALA AtmAne pApa ochuM lAge che. kumArapAla rAjAnA gheDAnAM palA, puMjaNIthI puMjAtAM hatAM ane zatruo sAthe laDAImAM, hajAre mANaso ane hAthI-ghoDA pazuo kapAI jatA hatA. tyAre eka jaina dharmanA virodhIo kaTAkSa karyo che. jhINuM jIvone bacAvavA ane mANasahAthI-ghoDAone kApI nAkhavA. A te dharma ke daMbha zuM samajavuM? ahi kumArapAlane uttara H rAjyanuM rakSaNa karavAthI. rAjyamAM rahenArI raiyatanA jAna-mAlanuM rakSaNa thAya che. satI nArIonA zIlanuM rakSaNa thAya che. mAtA, bhaginI, patnI, dIkarInA zIlanuM rakSaNa thAya che. lokone dharmabhraSTa thatA, sthAnabhraSTa thatA, parivArabhraSTa thatA bacAvavA. rAjAone nachUTake laDAI karavI paDe che. zatruothI nirbhaya rahevA sainya rAkhavuM paDe che. laDAI paNa be prakAre thAya che. eka rAjA bIjAnuM rAjya, lakSmI, patnI, putrI ke sattAne AMcakI levA laDAI kare che. bIje pitAnA bacAva mATe nirUpAya laDavA jAya che.
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarUpahiMsA hovA chatAM, bhAvanA, mahA puNya ane karmakSayanuM kAraNa thAya che. 607 rAma ane rAvaNanI laDAImAM, rAmanI laDAI nyAyavALI hatI. sItAjIne pAchAM levA mATe hatI. rAmacaMdrajI mahArAja laDAI na kare te, satInuM zIla jAya, AbarU jAya mATe karavI paDI che. rAvaNanI laDAImAM anyAya che. te ja pramANe pAMDenI laDAI, pitAnuM pAchuM vALavA mATe hatI, ane kauravonI laDAI pAMDenuM pacAvI pADavA mATe hatI. prabhuzrI mahAvIra svAmIne, gevALIyAoe kAnamAM khIlA nAkhyA tyAre, prabhujIne pIDA khUba thaI hatI. paraMtu jyAre khIlA kADhavAmAM AvyA tyAre, je pIDA thaI te khUba asahya hatI, merU parvata jevA dhIra. ane hajAro lAkha denA baLa thakI vadhI jAya tevA baLavALA. prabhu mahAvIre, khIlA kADhatAM cIsa pADI hatI, cIsanA avAje phelAyA tyAM bhayaMkaratA sarjAI hatI. govALIAomAM raudra dhyAna hatuM mATe marIne narake gayA. tyAre vidyA ane vaNika (khIlA kADhanArA) marIne svarge gayA che. khIlA kADhatAM prabhujIne dukha thaze ja, ema samajIne kADhayA hatA. paraMtu khIlA kADhavAmAM prabhujInI bhakti hatI. kADhanAranA adhyavasAya ujaLA che. kADhavAnI kriyA ekAnta bhakti ja che. A sthAne sAtamA tapasvIpadanI ArAdhanA karanAra mahApuruSa vIrabhadrazeThanI kathA. jyAre caudamA jinezvaradeva anaMtanAtha svAmI chadmasthapaNe, vicaratA hatA. te kALamAM eka zaheramAM, jinadAsa nAmane ati alpadhanI zeTha rahete hato. tenI dAna zraddhA ajoDa hatI. tethI bAremAsa supAtradAnano lAbha levA cUkate nahIM. tenI dAnazraddhAnuM vRkSa khUba phAlyuM hatuM. ane tenuM evuM apUrva pariNAma AvyuM ke ekavAra bhagavAna anaMtanAtha svAmI svayaM vahoravA padhAryA. jinadAsanA puNyavRkSe samakALe phaLavAna banI gayA. jinadAsa zeThane paNa, zreyAMsakumAranI peThe, dhanAvahazeThanI peThe, nayasAranI peThe, revatIzrAvikAnI peThe, caMdanabAlAnI peThe, prabhujIne joI khUba ja harSollAsa thaye. khUba caDatA pariNAme prabhujIne paDilAbhyA. paMcadivya thayAM. sADIbAra koDa suvarNanI vRSTi thaI AkhI jIMdagI dAnanI anamedanA, ane sAta kSetronI avirata sevAmAM, devagati prAyogya zubha kama bAMdhI, sAta sAgaranA AyuSe, pAMcamA svarge deva thayA. caudamA ane aDhAramAM tIrthakaranuM AMtarUM paNa sAta sAgaropamanuM che. tyAMthI cyavane, aDhAramA aranAtha svAmInA tIrthakALamAM, A bharatakSetramAM vizALa nagarInA mahaddhizrAvakanA ghera janma thaye. vIrabhadra nAma thayuM. traNa kanyAo sAthe lagna thayAM. temAM pahelI padminI khaMDanagaranA sAgaradattanI putrI priyadarzanA, bIjI siMhaladvIpanA ratnAkara rAjAnI putrI anaMgasuMdarI, tathA trIjI vaitADhaya parvata uparanA ratnavidyAdharanI putrI ratnaprabhA hatI. '
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI vIrabhadrane traNa patnIethI, kramasara mahApuNyazALI, traNa putrA thayA. traNenA nAme vIradeva, vIgdatta, ane vIracaMdra hatAM. ekavAra aDhAramA jinezvara aranAthasvAmI kevalI padhAryAM. dezanA sAMbhaLI, ane dezanAnA aMte AvI. meATI puNya sAmagrI maLavAnuM zuM kAraNa ? ema prabhujIne pUchyuM. 608 * "dharmI mAta pitA maLyAM, zuddhadeva gurudharma, kuTuMba paNa sAruM maLyuM, kayA janama zubha karma ?" " vanayavatI nArI maLI, putrA vinaya bhaMDAra, IndIrA akSaya maLI, bhAkhA ? jagadAdhAra. dr bhagavAna aranAthasvAmIe, paNa gayA janmanA dAnanA pariNAma. anaMtanAtha svAmIne paDilAbhyAnuM saMpUrNa varNana saMbhaLAvyuM. vIrabhadra zeThane ati AnaMda thayA. ane nikaTabhavI heAvAthI, vairAgya thayA. putrAne gharaneA bhAra bhalAvIne, traNa patnI sahita, caudapUrvadhara samudrasUri jainAcAya pAse dIkSA lIdhI. temanI sAthe bIjA paNa pAMcasA vikiputrAe dIkSA lIdhI hatI. ekavAra gurumukhe veyAvaccanuM, ane gaucarI bhaktinuM varNana sAMbhaLIne, vIrabhadra muninI, bhaktimAM bhAvanA vadhavA lAgI. hammeza koInA koI tapasvInu pAraNuM hAya tyAre, vIrabhadra muninI ja bhakti hoya, temanI vAtsalyapUrNa, pUjya buddhipUrNa, bhaktipUrNa nispRhabhAvapUrNa bhakti heAvAthI, puNyAnubaMdhi puNyanA ja kha'dha thatA heAya. e svabhAvika che. ekavAra cauDhapU`dhara ane mAseApavAsI (mAsa mAsanA pAraNAM karanAra) municaMdrasUri AcArya bhagavAna ( saparivAra ) memAna tarIke padhAryA hatA. vaLatA divase temane pAraNuM thavAnu hAvA chatAM, vihAra karavAnA hatA. paraMtu vIrabhadra muninA atyAgrahathI, gurumahArAjAe vinati karIne sthiratA karAvI hatI. savAramAM pAraNA mATe vicAra karatAM gAma nAnuM jaNAyuM. vasavATanA gAmamAM munionI saMkhyA anusAra geAcarI alabhya lAgavAthI, vIrabhadra munie, najIkanA meATA gAme geAcarI javAnI gurumahArAja pAse AjJA mAMgI, e gAmanI vacce alpajalA nadI cAlatI hatI. vIrabhadra muni jJa vayaM hekivAna vayaM thare jinnA nadI-uttarI geAcarI vahAravA gayA. geAcarI, nirvAha pUratI, ane jarUra jeTalI maLI gaI. vaheArIne pAchA nadIe AvyA ane nadInuM meATuM pUra AvyuM. munine duHkha lAgyuM. vIrabhadra muni geAcarInA bhAra upADIne, nadInA kAMThe ubhA ubhA vicAra kare che. kharekhara AvA mahAjJAnI; ane mahAtapasvInI sevAnA lAbha mahApuNyAdaya hAya tA ja maLe che.
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANi mAtranI dhyAnA pariNAmavAlAne paNa svarUpa hiMsA lAgI jAya che. 09 te Aje mane maLyA che. Aje AvA moTA tapasvIne, pAraNAne ceAgya, nirdoSa AhAra maLyeA che. AhAranA vaheArAvanAranI udAratA paNa gajaba hatI. chatAM huM napuNya AtmA sevAthI lAbhathI vaMcita rahIza. kharekhara mane meATA aMtarAyanA udaya thayA che. AhAra vinAza pAmaze. mahAmunirAjane pAraNuM thase nahi tethI mane moTA lAbha palaTAI, aMtarAya adhAro. AvA vicArAmAM, vIrabhadra muninI cakSuemAMthI, AMsudhArA vahevA lAgI che. teTalAmAM bhikatanA rasamAM, tarabeALa anelA vIrabhadramuninA puNyAdayathI AkarSAyelA, lavaNusamudranA svAmI, susthita deva tyAM AvyA. ane pANInA puramAM mArga karI ApyuM. pANInu' pUra adRzya thaI gayuM. munirAja geAcarI laI vasatimAM AvyA. AcArya bhagavAna municaMdrasUrimahArAjane pAraNu thayu. ahi' vIrabhadramunine, bhaktibhAvanA prakathI tIthaMkara nAmakama nikAcita baMdhAyuM. nadInA jalanI hiMsA jarUra hatI. paraMtu A jagyAe ArAdhanAnI ja mukhyatA samajavI. apakAyanI asaMkhyAtA jIveAnI hiM sAthakI paNa, tapasvI bhaktinA lAbha ghaNA che. mATeA iti. prazna : pratimAne mAnavI athavA na mAnavI. tathA devadravya mAnavuM ke na mAnavuM. AvA najIvA kAraNeA dharIne samAjamAM, chinnabhinnatA sajAvavI, A zuM vyAjabI gaNAya ? uttara : bhAgyazALI jIva? jagatabharamAM dharmanA ja kAraNe jJAtie ane vADA banyA che. Aya -anAya, hiMdu-musalamAna, baudhdha, kRna vagere aneka bhedo thayA che. cAle che. ghaNA loko hiMsAne dharma mAne che. devIe pAse prANIonI kataleA thAya che. caDamArI, kAlI, mahAkAlI, vagere devIonA maMdirA, khAremAsa leAhI ane mAMsanA DhagathI vyApta rahe che. A badhA pazu dharmanA kAraNe ja judA paDayA che. hajAro jaina. ne vaiSNave ane svAmInA rAyaNA thaI gayA che. AvA badhAemAM keTalAke atyAre paNa peAtAne saMghavI tarIke lakhe che. sthAnakavAsIomAM paNa ghaNA jainAnI saghavI aTaka che. A badhA bhUtakALamAM mUrti pUjaka jaina hatA. ema nakI thAya che. prazna : saMdhavI hovAthI teo bhUtakALamAM jaina hatA ema kema mAnI zakAya ? uttara : jainazAsanamAM, zatruMjayAdvi tIrthonI yAtrA karavA janAr zrImate sAdhuone, sAdhvIone tathA seMkaDA hajArA ke lAkhA, jaina zrAvaka-zrAvikAone peAtAne kharce yAtrA karavA sAthe lai jatA hatA, AvA sadyA page cAlIne jatA heAvAthI charI pALatA cAle che. hamaNAM paNa A rivAja cAlu che. AvA tI yAtrAe laI jatA mahAzayA, saMghavI kahevAyA che. hamaNAM kahevAya che. praznaH charI eTale zuM ? AvA saghA A kALamAM kADhanArAonA nAma hAya tA batAvA ? 77
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI uttara : sathavadhArI, dhivAcArI, sacittavALI, zIhArI / bhUsvApakArI, sakRtI sadaikAhArI vizudhdhAM vidadhAti yAtrAM // 1 // artha : samyaktva pAmelA, mAge pagathI cAlanArA, saccittanA tyAgI, zIlavrata pALatA, jamIna para sathAre uMghanArA ane nitya ekAzaNuM karanArA, ghaNI zudhdha tI yAtrA kare che. bhUtakALamAM vikramarAjAe, vastupAla-tejapAle, kumArapAla rAjAe. pethaDakumAre, punnaDazAhe. AvA pAMcamA ArAmAM paNa, lAkhA sagheA nikaLyA che. hamaNAM cAlu vIzamI ekavIzamI sadInA zrAvakAmAM, amadAvAdathI cheTAlAla saMghavI, kezavalAla meAhanalAla, mANekalAla, manasukhabhAI, pATaNathI nagInadAsa karamacaMda, rAdhanapurathI meAtIlAla mulajI, gIradharalAla tIkamalAla, jIvatalAla pratApasI suratathI jIvaNacaMda navalacaDha, jAmanagarathI pApaTalAla dhArasIbhAI AvA bIjA paNa ghaNA nikaLyA che. AvA sa MghA prAyaH jaino ja kADhe che. teTalA mATe tee saghavI kahevAya che. mATe ja anumAnathI samajAya che ke, vaiSNava hAya ke jaina sthAnakavAsI hAya, paraMtu saMghavI hAya te, jarUra temanI daza-vIza-cAlIza peDhI pahelAM paNu, jaina hatA ane mUrti pUjaka hatA. temanA vaDIleAe jarUra zatrujayAdri mahAtIrthInI, saMgha kADhIne, yAtrA karI haze ? hajArA yA lAkhkhAne karAvI haze. prazna : teA pachI kriyA meATI ke bhAva mATe? kAraNa ke dharmanuM aMga kriyA che, kriyAne ja dhama manAyeA che. = uttara : AtmA puruSa che. kriyA patnI che. ane bhAve te saMtati = sa`tAnA che. anAkALa gayA. jIva kriyA vinA rahyo nathI. malIna kriyAnA cegathI, AtmA paNa malIna thavAthI, bhAvarUpa saMtAneA paNa malIna janmyAM che. malIna bhAvAnI paraMparAthI AtmA saMsAramAM rakhaDyo che; rakhaDe che. vAstavika dekhAvamAM kriyA mATI che. paraMtu zubhAzubha puNya-pApanuM kAraNa bhAva ja che. bhAva vagaranI ghaNI meATI kriyAthI paNa, koI meAkSamAM gayuM nathI. ane kriyA vagaranA bhAvathI, marudevImAtA, bharatacakravatI ane temanI paraparAnA ATha rAjA, pRthvIca'dra guNasAgara, zAla, mahAzALa rAjAe, 1503 tApasA vagere lAvanArUDha thaIne kevaLajJAna pAmyA che. anaMtAkALanI kriyAo, ajJAnakaSTo, bhayaMkara yAtanA, pazuo ane nArakInA dukhA, ane agnizamAM tathA jamadagni jevA tapasvIonA tapathI, je karyuM nAza pAmatAM nathI, tevAM ane tethI anataguNAM karmA, eka kSaNavAranI kSapakazreNinA bhAveA AvatAM nAza pAme che. prazna : te zuM dharmanI kriyAe sAva nakAmI che ? kriyAnuM kazu` kula ja nathI ? uttara : kAI kahe ke mIMDAM sAva nakAmAM che ? ekaDA na heAya tA, daza mIMDAM hAya, Categ
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna vagara bhAva AvatuM nathI. ane bhAva vagaranI kriyAo phalavatI thatI nathI. 611 se mIDA hoya, ke pachI hajAra mIMDAM hoya to paNa nakAmAM che. 000000 | 0000000 | 00000000| A badhAM ja mIMDAne keIpaNa saMkhyA tarIke oLakhAya ja nahIM. paraMtu 1 eka ekaDo AgaLa mukavAthI dazalAkha; koDa, dazakreDa, belAya che. jevAM mIMDA tevI kriyA samajavI. prazna : tapazcaryA, dAna, vagere kriyAnuM phala ja na hoya to karavAthI phAyado zuM? sAmAyika, pratikamaNanI dharmakiyAonuM phala ja na hoya ema kema bane? uttara : jJAnibhagavaMtee "jJAnakriyAbhyAma mokSa" pharamAvyuM che. jJAnavinAne mANasa kriyA kare tene sArA bhAvo Ave ja kema? bApa vinA chokaro janme ja nahIM. jema ekalI rUpALI strIne paNa saMtAna thAya ja nahIM. tema 'jJAnavagaranI ekalI kriyAmAM bhAva Ave ja nahIM. juo zAstra. kriyAzUnyasya yo bhAvo, bhAvazUnyasya, yA kriyA / anayorataraM dRSTaM, bhAnukhadyotayoriva / ukkosaM davvathuiM, ArAhiya, jAi acyuyaM jAva, / bhAvatthaveNa pAvai, antamuhutteNa nivvANaM / / artha : kriyA ane bhAvano bheda samajAvatA, jJAnIbhagavaMta kahe che ke, kriyA khadyotanA kIDAnA prakAza jevI che. ane bhAva bhAnunA = sUryanA udyota jevo che. kriyA hoya paNa bhAva na hoya te, saMsAra ghaTato nathI. ane bhAvavALAne vakhate kriyA na hoya te paNa kalyANa thaI jAya che. samyaga jJAnanA abhAve ujaLA bhAve AvyA nathI, mATe AtmA mukti pAmato nathI. jJAnI mahApuruSe pharamAve che ke, utkRSTa kriyAne karanAra (bhAvazUnya) gozALAnI peThe, bAramA svarga sudhI pahoMce che. ane utkRSTa bhAva AvI jAya te, mahApApI ane adhama AtmA paNa, kezarI cora cilAtI dAsIputrAdinI peThe svarga ane mokSagAmI bane che. sujJavAcakavarga, A samagra pustakanuM lakhANa vAMce to jarUra samajAze ke, bhagavAna vitarAgadevanI AjJAnI mukhyatAeja badhuM lakhANa lakhAyuM che. nAnI paNa dharmakriyA, yAne ArAdhanA vItarAgadevanI AjJAne dhyAnamAM rAkhyA vagara karAya te, lAbha na paNa thAya ane vakhate virAdhanA paNa thaI jAya. kahyuM che ke - jiNANAe kuNaMtANaM, savvaM nivvANakAraNaM / suMdaraMSi sabuddhie, savvaMbhavanibandhaNaM // artha : jinezvaradevanI AjJAne dhyAnamAM rAkhIne vItarAganI AjJAne Adara ApIne je kriyA anuSThAna, dAna, tapa, sevA vagere badhuM ja sAruM che. paraMtu pitAnI budhithI kalpanA karIne kareluM dekhAvamAM sAruM jaNAtuM hoya te sAruM nathI. eTale nicoDa e ja ke Agamone tathA niyukata, bhASya, cUrNi, TikAo, ane
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI AcAryAMnA graMthAne apramANika TharAvanArA, jina pratimA ane jainacaityAnuM darzIna pUjana vaMdana stavananuM khaMDana karanArA jinAjJAnA utthApaka samajAya che. prazna : AjJA ArAdhavAmAM paNa utsarga ane apavAda, dravya, kSetra, kAla, bhAva paNa jJAnI bhagavaMtAe batAvyA che ne ? A kALanA jIvAceAthA ArA jevuM sAcavI pALI na zake teA, tevAone, AjJAlApaka tA kahevAya nahIM ja ne ? uttara : kastane avavAya bAyaramALovALo do, avavAye puNa patte, ussagga nisevio bhaio // 1 // artha : utsaga = kazI paNa chuTachATa vagaranuM, doSa vagaranuM cAritra pALavuM tene utsarga kahelA che. ane kAraNe doSa lagADIne paNa, mUla juNeAne sAcavI rAkhavA, tene apavAda kahevAya che. A jagyAe kAraNa vinA paNa doSa sevAya teA, virAdhanA thAya che ja. ane kAraNa AvI jAya, rAgADhikAraNa, athavA lAMkhA vihAromAM, nirUpAya doSa sevavA paDe tevu' hAvA chatAM paNa doSa sevavAmAM, apavAda lagADavAmAM, DhIluM mUke ja nahIM. tevA vakhate ArAdhaka thAya paNa kharA, vakhate mahAvirAdhaka paNa thaI jAya. prazna: apavAda prApta chatAM DhIluM na mUke, apavAda na seve, doSa lAgavA de nahIM, tene virAdhanA kema lAge ? uttara : kAI mATI mAMdagI hAya, auSadhAdi na sevAya te roga vadhI jAya, vakhate maraNa thaI jAya. AdhyAya vadhI jAya. moTA lAMbA vihAra haiAya. AhArapANI maLe ja nahIM to akAla maraNa thAya. AvA prasaMge echAmAM echA doSa lagADIne, Apattine pAra na karI le te, meATI virAdhanA thAya. paraMtu sAmAnya kAraNa dekhAya ane apavAda na seve te virAdhanA na paNa thAya, mATe zAstronA jANa, vahevAranA jANu, avasaranA jANu, jIva vizeSane oLakhanArA gItArthInI AjJA pramANe karavu. bhavanAbhirU jJAnIneA AzarA levA. paraMtu zAstranA ajANu hAya, zAstro vAMcavA chatAM nAstika jevA hAya, zithilAcArI hAya, paDavAI hAya, AleAkaparaleAkanA bhaya vagaranA haiAya, tevA bhaNelAone gItA mAnavA nahIM. evA svayaM khuDe che. ane AzritAne buDADe che. prazna : kAraNa vinA paNa apavAda sevAya che, evuM bane kharuM. vinA kAraNa doSa kema sevAya ? uttara : jJAnI bhagavaMtA pharamAve che ke 7 taM ri chitA noti, saMse kare appaNiA durappA | artha : A jagatamAM kaMThanA chedanAra zatrue ke, jhera pIvarAvanArA, gaLe phAMsa ApanArA, athavA nadI ke dirayAmAM pheMkI denArA, zatrue jIvanuM jeTalu kharAba kare che, tenAthI paNa anekaguNuM, AtmAnI potAnI mUrkhAI bagADe che, bhUDu kare che.
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ vartamAna kALamAM zarU thayelA pramAdanI vAnakI. ApaNuM A jIve anaMtIvAra cAritre laIne, kevaLa pramAdane paravaza banIne, bhagavAna vItarAgadevonI ratnatrayIne, bagADI nAkhI. malIna banAvI, mokSagati ke vaimAnika devagatine ApanArI ratnatrayIne, pramAdarUpa gaLInA raMgathI kALI banAvIne, jIvaDo cAra gati saMsAramAM anaMtIvAra khavAI gaye. eTale kAraNa vagaranA ja doSothI durgatimAM javuM paDe che. amArA sAdhu jItanamAM vinA kAraNe lAganArA de. iryAsamiti sacavAtI nathI, divase muMjavA pramArjavA mATe ja rajoharaNa hevA chatAM, paMjavA pramAjavAmAM upayoga rakhAto nathI, rAtrimAM daMDAsaNa vinA pagaluM mukAya nahIM. vinA kAraNe, potAnA sthAnathI bIna daMDAsaNathI jamIna DuM jAya, tyAM ja pagaluM mukAya, AjakAla keTalAka ame daMDAsara rAkhatA nathI. hoya to jamInane sparza thato nathI. pAtrA, ghaDA, sthALa AdinI pramAjanA thatI nathI, cAlatAM vAta thAya che. bhASA samiti lagabhaga ughADe mukhe ja bolAya che. vyAkhyAne bhASaNa vIsa kalAkane vahevAra, ke pratikamaNAdi kriyAomAM, sUtre belatAM, muhapatti mukhanI joDAjoDa hevI joIe evuM saMpUrNa dhyAna sacavAtuM nathI. paccakhANa ane vArtAlApa mATe aMkuza ja nathI. eSaNA samiti pANIne na mApI zakAya teTale deSa lAge che. grahasthAnA gherathI pANI vaherAya te ochA deSa lAge tenI jagyAe jIvadayAnA duzamana, ajaina nokaro dvArA ukALeluM, bhAjana tapAsavA, puMjavA, gaLavAno, upayoga prAya heya ja nahIM tevuM, pANI vaherAya che. ane jarA paNa prayAsa vagaranuM pANI maLatuM hovAthI, kApa kADhavAno rivAja lagabhaga gRhasthanA jevo banI gayo che. vaLI vyAkhyAnAdikanA kAraNe, meLavelI moTAInA pratApe, munipaNAmAM nokara rAkhavAnA rIvAjo zarU thayA che. nekare pANI laI Ave, nokare ja kApa kADhe, nokaro kApanuM pANI reDI nAkhe, phekI de, (paraTha te muni kahevAya) nekaro pagacaMpI kare, lAvavA mukavAnuM kAma kare karI Ape. AvAM badhAM paDavAIpaNanAM kAraNe sarU thayAM che. praznaH A te bhakta vargane bhaktine lAbha maLe che ne? uttara : AcArya bhagavaMta hIrasUrIzvarajI mahArAjane akabara bAdazAha, ane
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI tenA subAo paNa bhakata hatA. hajAro dhanADhaya zrAvako paNa bhakto hovA chatAM, keIvAra mAMdagI jevuM moTuM kAma hoya te paNa, eka gAmathI bIje gAma paNa, sAdhune ekalatA hatA. khuda vijayahIrasUrIzvarajI ma.nI mAMdagInA samAcAra lAhora ApavA munidhanavijayajIne mokalyA hatA. levA mukavAnA vahevAramAM paNa, gRhastha pAse kAma levAya che, jethI samiti paNa haNAya che, tathA ThaMDala-mAa jhADApezAba paraThavavAnA vidhAnamAM, kApanAM pANI paraThavavAnA vidhAnamAM, munirAjonI pAMcamI samiti paNa prAyaH ghavAya che. paraDavuM ane pheMkavuM bane judA che. A pAMca samitimAM vividha jAgate AtmA ja traNa guptine ArAdhaka banI zake che. samitimAM devALuM hoya te guptionI AzA rAkhavI ja zI rIte? AzA nakAmI che. tathA bahulatAe gocarInA doSa TALavAmAM khUba upekSA vadhI rahI che. pANInA vaparAzamAM maryAdA vaTAvAI rahI che. rAtrimAM dIvAne prakAza vAparavAne saMkeca dekhAte ja nathI. moTA gaNAtA keTalAka sthAnamAM, khullaMkhullA, rekaTeka vagara, lAITe jhagamagatI hoya che. jaina sAdhuethI AvuM na karI zakAya. AvI vAtone paNa vevalAveDA gaNAya che. brahmacaryanI nava vADanAM nAme paNa bhulAI javA lAgyAM che. keTalAka sAdhuo sAdhavIo bAremAsa sAthe vihAra kare che. levaDadevaDanA vahevAra, kuTuMbanA mANase jevA banI rahyA che. nava paikInI ghaNuM vADene vadhu paDato phaTake lAgI rahyo che. gRhastha zrAvikAonuM paNa upAzrayamAM vAraMvAra AvAgamana samudAyanA sAdhuonA mAnasika zIlavatane dUSita banAvavAne bhaya gaNAya? AjakAla nArI jAtanA paheraveza jovA paDe che te paNa durbhAgyanI ghaTanA che. tathA pahelAnA kALamAM, paccAsa, so varSa pahelAM paNa, yogya mahAtmA keIkane ja padavI apAtI hatI. chellA keTalAka varSothI, padavIonI parabhAvanA vaheMcaNa cAle che. have egya ayogyane vicAra ja nathI. AjakAlamAM paradezI rivAjo hiMdamAM jorazorathI pravezI rahyA hovAthI, sarakAra pita, DheDane harijana kahe che, bhaMgIne saphAI kAmadAra kahe che, anAcArane prema kahe che, bhayaMkara hiMsAne udyoga kahevAya che mATe ja DheDa-bhaMgI, hajAma, kuMbhAre paNa nyAyAdhIza ane adhikArIo thavA lAgyA che. - tenuM anukaraNa amArI sAdhu samAjamAM, moTA dhasArAthI pravezI rahela che. cothA ke pAMcamAne, oLakhatA ja na hoya, evA AcAryo, upAdhyAya, paMnyAso thaI zake che. padavInA prasaMgomAM kapaDA ane kAmaLIonI saMkhyAne meTo AMkaDo banAvavA mATe, mahinAo agAuthI mahenata ke lAgavagano Azaro levo paDe che keInI AcArya padavImAM, aDhIso kAmaLI ane eka hajAra kapaDA oDhADanAra AvyA tene mATe, padavI lenAra ane ApanAra gurujI tathA Akho samudAya gaurava anubhave che.
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI kALamAM badhA ja pramAdI heya che ema kema mAnI zakAya ekanuM joI bIjAo sarasAI= anukaraNa kare che. AvA hajAranI kiMmatanA kapaDA kAmaLI lenAra-ApanAra pitAnA jIvananI saphaLatA dekhe che. paccIsa varSa pahelAM sAdhuo ke sAdhvIjIo, saMkhyAne trIjo bhAga, cothe bhAga tapazcaryA karatA hatA, bAremAsa ekAsaNuM chevaTa besaNAM karanAra sattara eMsI TakA paNa hovA saMbhava hato. daza tithi-pAMcatithi muskela rahenAra mAM ja gaNAto hato. Aje AMbIla, ekAsaNuM, beyAsaNuM, dazavIza TakA hoya, tevA bhAgyazALIo dhanya gaNAya che. ghaNuM meTA jAhera puruSane, tapanI sAthe lagabhaga aNabanAva jevuM thavA lAgyuM che. so paccAsa varSa pahelAM, suzrAvakonA gharamAM paNa, je vastu AvI zakatI nahIM, AvI cIjo AjakAla sAdhu samAjanA vaparAzamAM pesavA lAgI che. nirdoSa AhAranA bahAne, sAdhuone vaharatA joIne, zrAvakamAM abhakSya vastuo vAparavAne bhaya paNa nirmula banate jAya che. meTuM mukAma paDe te pAsenA nAnA nAnA mukAmene paNa pADI nAkhe, athavA nukasAna pahoMcADe che. AjakAla sevAI rahelA AhAranA, pANInA dIvAbattIonA, puMjavA pramArjavAnA, nokare rAkhavAnA, navavADonA bhaMganA apramANa doSe, pravacana mAtAnA Adarano abhAva, A badhuM amArI pAmaratAnuM pradarzana ja che. prazna : zuM A kALanA badhA ja sAdhu-sAdevI ArAdhanAmAM bedarakAra haze? uttara : ema kema kahevAya? AvuM belatAM paNa utsutra deSa lAge, zrI saMghanI mahAna-AzAtanA lAge. A kALamAM daza-vaza TakA mahApuruSo sAdhu-sAdhvI, ekadama ucca cAritra pALanArA paNa dekhAya che. mahAvrata zuddha pravacana, mAtAne Adara, pApane bhaya, khUba sAMkaDuM jIvana, bAremAsa besaNuM, ekAsaNAM, vardhamAnatapa, varSItapa, tithionA upavAsa cAra pAMca viSayanA tyAga, jAvajIva, phuTa-kerI, mevA, pakavAna, tyAga, divasabharamAM AThadaza, bAra, cauda kalAkane svAdhyAya, ghaNuM maTe jApa, kIrti meTAIne abhAva. AvA badhA prakArane vadhu echo paNa ArAdhanA mArga sAcavI rAkhanArA trIsa-cAlIsa TakA hovAno anubhava dekhAya che, saMbhaLAya che. prazna : kaI na kare, nepALa, marajI pramANe varte, rahe, emAM ApaNe zuM? uttaraH upakArI mahApuruSonI bhalAmaNa vAMcavA,vicAravA, samajavA yogya che. juo. vidhikathanaM vidhirAgo, vidhimArge sthApana vidhIcchanAM / avidhiniSedhazceti pravacanabhaktiH prasiddhA naH // 1 // vihisAraM cia sevai, saddhAlU sattimaM aNuTThANaM / / davAidonihaovi, pakkhavAyaM vahai tambhi // 2 //
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ 63 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI dhannANaM vihijogo, vihipakkhArAhagA sayA dharA . vihibahumANA dhannA, vihipakkhaadUsagA dhannA // 3 // Asanna siddhiANaM, vihipariNAmo hoiusayakAlaM / vihicAo avibhitti, abhavvajia-dUrabhavvANaM // 4 // artha : je mahAbhAgyasALI AtmAene, zrI vItarAga devAnu zAsana gamI gayuM hAya. rUMvADe rU vADe=rAma-rAma jainazAsana vasI gayuM heAya, tevA AtmAe divasa-rAtamAM, pakSa mAsamAM, va mAM ke jIMdagI sudhI, vidhi mArga kahe che. vidhi joI AnaMda pAme che. khIjAone vidhi mArgomAM sthApe che, ane avidhinA niSedha kahe che. e ja vItarAga mAnI, zAsananI, ane zrIsaMghanI sAcI bhakti kahevAya che. // 1 // AtmA, tathA jeTaluM zakaya heAya teTaluM, vidhipUrvaka anuSThAna seve=Acare, vakhate koI zarIrathI, AjIvikAthI, ke AjubAjunA sa'yeAgeAthI, azakta hAya, tApaNa vidhimAnAja pakSapAta kare. tethI kAraNe apavAdanA mArga levA paDe tApaNu, utsarganAM ja vakkhANakare anumodana kare. // 2 // prazna : peAte khIlkula DhIlA hAya, aneka deASA sevatA hAya, aneka khAmIe lAgatI hAya te paNa bIjAonI bhUleA kADhavI e zuM vidhi mAga kahevAya ? pArakI niMdA e zuM jevuM tevuM pApa che? uttara : sAruM' ArAdhavAnI bhAvanA hovA chatAM zaktinA abhAve ke, sAmagrInA abhAve, doSA lAgI jAya che. tene khaLApeA AvatA hAya, duHkha lAgatu hoya, thaI zake teTalI ArAdhanA karatA hAya, tevA mahAzayA vidhivAda kahe, temAM koInI niMdA nathI. vAMcA upAdhyAyajI ma. nAM vacane. savAseA gAthA DhAla 1lI " jJAna-darzIna-caraNuguNA vinA, je karAve phulA cAra re / luTIyA teNe jana dekhatAM, kyAM kare leka pAkAra re. // 1 // je navI bhava taryA nirguNI, tArase keNI pare tehare. ema ajANyA paDe phadamAM, pApa badhe rahyA jehare. // 2 // zrI jainazAsanamAM guNanA rAga karavA khUba ja samarthana karyu che. te ja pramANe avaguNAnu` kha`Dana paNa jorazeArathI karavAnA ghaNuM pramANA male che. jene mATe gurUvadana bhASya gurUtya vinizcaya savAsA, doDhasA, sADA, traNasA, gAthAnAM stavanA jovAthI samajI zakAya che. AvAM va nA na ja thAya ne suvarNa ane pIttaLane bheda bhulAI jAya.
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainazAsana pAmelA jIvone avazya vicAravA yeAgya trIjI gAthA : vidhinA zuddha ceAga maLe, zuddha vidhi sacavAya. vItarAganI AjJA mujaba ja anuSThAna thAya, teo kharekhara dhanya AtmAe gaNAya che. yathA ceAgya ArAdhanArA 'huMmeza dhanya che. mAtra vidhi mA ne bahumAna ApanArA paNa dhanya che. vidhipakSanuM dUSaNanahI kADhanArA paNa dhanya che, anumeAdanA kare, vakkhANe paNa dhanya che. // 3 // kAraNa ke Asanna siddhi jIva hAya, bahu najIkamAM meAkSa thavAnA hAya, tevA jIvane ja vidhinA pariNAma thAya che, TakI.rahe che, vidhimAM rasa paDe che, AnaMda thAya che; paraMtu mithyA dRSTi AtmAne vidhimAM kaTALA Ave che. vidhinA tyAga kare che. anuSThAna khagADI nAkhe che. ane vikathA, sa'jJA kaSAyamAM rasa paDe che. AvA jIvA mithyA dRSTi hAvAthI dubya athavA abhavya jANavA. // 4 // A cAra gAthAonA atha vicAranAra, bhAgyazALI AtmAo samajI zake che ke, koIpaNa manuSya icchA pramANe varte, ApaNe zu? AvuM vicAravuM, ke khelavuM, te paNa pApa che. jema khALaka mATI, kAlasA, ThIkarAM khAyatA, mAtApitA joine upekSA kare ja nahIM. kAI rAgI mANasa apathya khArAka khAya, tathA rAgane sahAya maLe tevu' AcaraNa kare te, vaidya hAya ke, mitra hAya ke, kuTu'khI hAya, tevA DAhyA mANase tene tema karatA aTakAve che. tema saMsAramAM, mithyAtva, avirati, kaSAya, ane ceAganA paravaza banelA sarva jIvA aDhAre pApA karyAM ja kare che. pApA karatA, zikhavavA mATe, mAstara-adhyApaka-nizALa ke pustakAnI jarUra nathI. jIvA pApe| zikhIne ja AvelA hAya che. ane mAtApitA, kula, jAti pADAsa ane mitrAdvArA paNa, pApA karavAnI zikhAmaNa ane tAlIma maLe che. mATe ja upakArI mahApuruSA kmAve che ke saMsArasAgara mAM mimaMtehaiiM, savanIcedi zani ya mukkANi ya, NaMtaso davvaliMgAI // 1 // artha : A saMsAra samudramAM rakhaDI rahelA, trasabhAva ane paMcendriyapaNAne pAmI gayelA sava jIvAe, bhagavAna vItarAganA veza (edhA muhapattio) ana'tIvAra lIdhAM ane khAI nAkhyAM, dravyacAritra laine bhAgI nAkhyAM haze ? mATe ja saMsAranI rakhaDapaTTI cAlu che. " parigrahanI mUrchAdharI, bhaTakayA kALa anaMta, 117 " janmI jinazAsAvaze, muni thayA bahuvAra, muniveza dharavA chatAM, thayA nahi nirprantha. 1 18 46 AhAra lAlaca hu karI, viveka bhUlyA sAva, munidazA samajyA vinA, hu` bhaTakayA sa`sAra." 2 dariyA taravA kAraNe, beThA patthara nAva,
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI "bahArathI sAdhu banI, sevI saMjJA cAra, vaTalAvI munivezane, huM bhaTakayo saMsAra." 4 "SaTrasa bhAjana bahu karyAM, viyA kIdha apAra, guNIjananI nindA karI, hu` bhaTakayA saMsAra." pa " sundara vasatimAM vasyA, azana karyA svAdiSTa, vasana ( lugaDAM ) vasyAM ( paheryA") bahu kiMmatI, paNa sAdhyuM nahIM kaSTa " khAna - pAna - paridhAnane, vikthA, sajJA cAra, kaSAya nindA AcarI, hu. rakhaDayA saMsAra." 7 " tyAgI nAma dharAvIne, na karyo tyAga lagAra, vaMdAvI guNI leAkane, hu` rakhaDayA sa`sAra. ' 8 66 bheALA loka bhegA karI, dIdhA bahu upadeza, bhavasAyara nija tAravA, na karyA udyama leza," 9 "muni thayA, vAcaka thayA, sUri thayA bahuvAra, na thayA mUrakha AtmA, abhyatara aNugAra." 10 " darzana-jJAna caraNana vinA, vaMdAvyA bahulAka, kavaNu pudgala pASavA, janma gamAvyA phoka" 11 mATe ja upakArIe kahI gayA che ke trAsane paramapaNa, vAvetravRmi sayahAhALe jIvo jiNibhdabhaNiyaM, paDivaJjae bhAvaodhammaM // 1 // artha : saMsAra khUba thADA rahyo hAya, pAMcamIgati meAkSa atyaMta najIkamAM maLavAnuM hAya, tyAre ja AtmAne bhAva dhanI prApti thAya che. deva gurU dhama ne ALakhe che. prazna: bhAva dha eTale zuM? dravya dharma eTale zu? uttara : sudevane = arihaMta sine, temanA sAcA svarUpathI oLakhe. pachI potAnI zakti geApavyA sivAya, apaNu bhAve ArAdhanA kare, tathA bhAvAcArya, bhAvavAcaka bhAvasAdhune, eLakhavA udyama kare. sAcuM samajavA prayAsa kare, samajIne suguru, ne bhavanA- tAraka mAnIne ArA, pAsa tyAdika pAMcane vAMde nahIM tathA samyagdarzana - jJAna - cAritra tapane samajIne ArAdhe, khAremAsa dharmAMnA granthA vAMce. sudeva - suguru - sudha`ne Adare.
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaha vItarAgadevanI AjJAnI spaSTa samajaNa kudeva-kuguru-kudharmane tyAga kare. chadmasthajIva paNa samajavAne khavI hoya te sudeva, suguru, sudharmanI prApti durlabha nathI. A sivAya gatAnagatika sAdhu thAya, samajavA udyama kare ja nahIM. samUrNimanI peThe dADIyAnI peThe, gheTAMnI peThe, samUcchima dharma, dekhA dekhI dharma, preraNA dharma, jJAtidharma, paraMparAdharma, pALanArA paramArthanA ajANa che, anaMtIvAra manuSya thayA, dravya jaina thayA, dravya sAdhu thayA, gozALAnI peThe saMsAra vadhAranArA thayA che. vItarAgadevenI AjJAne zabdArtha, 471mA pAnA upara batAvyuM che. sAMbhaLavA gya sAMbhaLavuM, vakhANavAyegya vakhANavuM. tyAgavAyegya tyAgavuM, AcaravAyegya AcaravuM sAmAnya artha batAvyA che. gheDa vistArtha samajAvI. ApaNe cAlu viSaya pUrNa karIzuM. prazna : sAMbhaLavAyegya sAMbhaLavuM, vakhANavAyogya vakhANavuM ItyAdi cAre padane vizeSa artha batAvAze nahIM te. vItarAganI AjJAno artha vakhate badalAI jaze. mATe cAre padone nicoDa batAvavo joIe. uttara : sAMbhaLavAyegya, vItarAgadeva, arihaMto, ane siddho, nirgastha guruo, sUri vAcaka ane munirAje dharma jIvadayAmaya, jJAna kriyAmaya, samyagadarzana jJAna cAritramaya, dAna, zIla, tapa, bhAvanAmaya, pAMca mahAvratamaya, pAMca AcAramaya, chakAyajInI dayA ane rakSaNamaya, sAta naya-saptabhaMgInI samajaNa ane Adaramaya. aSTapravacana mAtAmaya, navabrahmacarya guptimaya, dezaprakAra yatidharmamaya, agiyAra aMgenI samajaNa, bAravrata, bAraprakAratapa, bArabhAvanAmaya dharmane sAMbhaLa, tene ja vakhANa. deva, guru, dharma sivAya koI cIja sArI nathI, mATe vakhANavA yogya nathI. praznaH AkhI duniyA potapotAnA deva, guru, dharmane sArA kahe che. temAM ane ApaNAmAM bheda zuM? uttara H badhA jagatanA manuSyanA dharmo saMsAranI mukhyatAe cAle che. tyAre jenadharma mokSa prAptinI mukhyatAe ja kahevAya che. badhA dharmonuM rahasya kevaLa pitAnA svArthane dhyAnamAM rAkhIne kahevAyuM che. jemake AjIvikA mATe keIpaNa dhaMdho karavo te pApa nathI. tathA bALabaccAMne ucheravAmAM paNa dharma che. AvA kAraNe, kasAIo, zikArIo, macchImArone pApa lAgatuM nathI. moTA bhAganA deva, RSio, oliyAo, bIza, phakIre, mAMsa khAvAmAM adharma samajatA nathI. jyAre jaina dharmanA devAdi traNenuM svarUpa paramArthalakSI che. jhINAmAM jhINA jIvane mAre nahIM, eTaluM ja nahIM maravA devo nahI. bebhAnapaNe paNa kaI jIva marI na jAya tenAthI sAvadhAna rahevuM. ane A jIvadayA, ane brahmacaryane sAcavavA mATe ja asatya bolavuM nahIM. corI karavI nahIM. game tevA saMgamAM paNa rAtrImAM khAvuM pIvuM nahIM. A badhA niyamomAM jIvadayAnI ja mukhyatA che.
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI jaine temane ja devA mAne cheke, jemanA rAgadveSa ane ajJAnatA kSaya thaI gayA- hAya. tee ja guru banavAne ceAgya cheke jemaNe rAgadveSa ajJAnatAnA nAza karavAnI zarUAta karI heAya. athavA rAgAdiSAne AtmAnA sAcA zatrue tarIke svIkArI lIdhA hAya, jainAnA dhama paNa te ja hAI zake ke jenA sevanathI, rAgAdizatru thaI jAya che. juo nAza thavA zarU 20 " deva namuM vItarAgane, guru vItarAga thanAra, dharma kathita vItarAganA, trika muja tAraNahAra. 1 ', 66 pAmyA je vItarAgatA, ArAdhe vaLI jeha, Ape je vItarAmatA, sAcA tAraka teha. " 2 * ari abhyaMtara kSaya thayA, kSaya karavA yatanAra, kSaya pAme jenAthakI, te muktidAtAra." 3 jainA arihata-siddha-sAdhu ane dhama, cArane ja uttama mAne che. A cAranuM ja zaraNa svIkAre che. sAdhu zabdathI, sUri ane vAcaka paNa AvI jAya che. tathA dharma zabdathI samyagdarzana-jJAna-cAritra-tapanA samAveza thAya che. dAna-zIla-tapa-bhAvanA paNa AvI jAya che. AcAra vastu ja sAMbhaLavA yeAgya che. ane vakhANavA yAgya che. A cAra vastune sAMbhaLavA ane vakhANavA mATe, atyAre paNa suvihita gItArthInA banAvelA hajAro granthA vidyamAna che. je vAMcavAthI AtmA avazya nimala ane che. tathA tyAgavA yogya hiMsA, asatya, cArI, maithuna, parigraha, mUrchA krodhAdicAra, rAga, dveSa, kalaha, parane ALa, paranI cADI, ( paizunya) Atmika guNAmAM upekSA, paudgalika dASAmAM rasa, prema-AnaMda, harSa, pArakI nindA, mAyAmaya asatya, tathA kundevAmAM, kugurumAM kudharmamAM, apramANa rAga-haThAgraha-mArApaNuM, gatAnugatikatA, paramArthanA avicAra. AvuM badhuM ja bhedya-prabhedathI avazya tyAgavA yeAgya che. AvA badhA prakAro teja pApa che. A badhAM pApeAthI ja karmo 'dhAya che. karma baMdhathI ja saMsAra vadhe che. jIvane cAragatimAM bhaTakavuM paDe che. manuSyagati, A deza, jainakulamAM janma, AtmAmAM jAgRti, deva-guru-dhama nI jogavAI ane samajaNa A badhuM uttarAttara dula bha che. pApAcaraNAthI manuSyabhava khagaDe che. mATe AcaravA yAgya, AtmA jAgatA thayA hAyatA, pAtAnI zakitanuM mApa samajIne, sacavAI zake teTaluM, tapaccakkhANa avazya levuM. banI zake te sarvaviratidhara banavu'. sa`svane tyAga karavA; athavA zrAvakanAM vrata paNa jarUra levAM.
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinezvaradevanI AjJA samajavAnAM pramANe patnI, pasA, pudgala, parivAra, lAge cArethI, pApa aDhAra, cAre moTA saMsAranA dvAra, cAragatinAM dukha denAra. | 1 | sAdhu ke zrAvakanAM vato samajIne lenAra, sAcavanAra cokkasa ArAdhaka bane che. zrAvakanAM bAre vatemAM paNa, eka be traNa vigere jeTalAM levAya teTalAM levAM. mAMsa, madirA, madha, mAkhaNa avazya choDavAM. bAvIza, abhakSya, batrIza anaMtakAya jANavAM, samajavAM, choDAya teTalAM jarUra tyAga karavAM. upavAsa, AyaMbIla, ekAzaNa, Adi tapa karatAM zIkhavuM, bAre mAsa bIja. pAMcama, AThama, agyArasa caudaza Adi tithiomAM nAnA meTA tapa karavA, Teva pADavI. navakArasI cauvIhAra Adi paccakhANa karavAM. gaMThasI, veDhasI, muThasI Adi ATha saMketa paccakhANo paikI bane teTalAM vrata, paccakhANa karatAM zIkhavuM. abhayadAna, supAtradAna, anukaMpAdAna bAre mAsa ApavA Teva pADavI, badhAM dAnamAM Adara haya, bahumAna hoya, anumodanA hoya, to jIvane haLavA karmI banAve che. megharatharAya ane meghakumAranI peThe moTuM puNya baMdhAya che. zakti anusAra zIlavrata pALavA paNa Teva pADavI. parastrIne ane vezyAne avazya tyAga kara. guNa AtmA strI athavA puruSane oLakhavA, temane satkAra-sanmAna karavuM. na bane te temanA guNanI anumodanA paNa jarUra karavI. tathA have pachI lakhavAnAM pAMtrIsa dvAromAM, mithyAtvadvAramAM ane pratikramaNa dvAramAM yathAgya tyAgavA gya vastuonuM varNana batAvAse. tathA sAMbhaLavAyegya, vakhANavAyegya, ane AcaravAyegya badhI bAbate be sivAyanA bAkInA tetrIsa dvAramAM jarUra AvavAnI hovAthI AMhI lakhatA nathI. have theDI vItarAgadevanI AjJA samajAvatI gAthAo lakhI. prakaraNa pUruM karIza. ANAi tavo, ANAi saMjamo, tahayadANamANAe / ANArahiyo dhammo palAlapulubbapaDihAi / / 1 // .. jaha .. tusakhaNDaNa-mayamaMDaNAi runnaMva sunnarannami / vihalAi taha jANasu ANArahiyaM aNuTThANaM // 2 // arrargurt gari tivarlDa marimUg puei vIyarAyaM, savvaMpi niratthayaM tassa // 3 // puDhavI-daga-agaNi-mArua-vaNassai tahata sANa vivihANa / maraNaMtevinapIDA kIraha maNasA tayaM gacchaM // 4 //
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6x jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI zo sAduM, nA sAduLI, sAcovi sI vA | ANAjutto saMgho seso puNa aTThisaMghAo / / 5 / / suhasIlAo, sacchaMdacAriNo, veriNo sivapahassa / ANAbhAo bahujaNAo, mA bhaNai saghuti // 6 // jiNadikkhapi gaheuM, jayaNavihuNA kuNati tivvatavaM / jiNaANakhaDagAje, goyama ? gihiNo vi abbhahiyA // 7 // ANAruissa caraNaM, tabbhaMge jANa kiM na bhaggati / ANaM ca aikaMto jhaLaAE | 8 || kassAe sA ATha gAthAne kramasara a-- zrI vItarAgazAsanamAM, zrIvItarAganI AjJAne AgevAna manAvIne, pachI ja tapa karavA ANA vagaranA tapa paNa nakAmA che. jema kreADA varSo sudhI, agnizarmAe karelA tapa phrAkaTa - vya gayA. tathA dRDhaprahArI, arjunamALI jevAnA ANAyukta tapathI karmo maLI gayAM, duSTakarmo paNa kSaya pAmyAM, sarvAMga thayA, meAkSamAM gayA. tathA saMyama paNa AjJApUrvaka ja pALanArA ArAdhaka nAyA che. anyathA atiduSkara pALanAra zivabhUti (digaMbara mata calAvanAra), vArAhamihIra, bAlacaMdra sukumArikA sAdhvI ane bhANajI, jeThamala, bhIkhamajI vigere atikaSTa karI gayA hoya teA paNu, AjJAnA abhAve nakAmuM gaNAyuM che. dAna paNa vItarAganI AjJApUrvaka mahAphaLa Ape che. bAkInA dAna ucitadAna ke ke kIti dAnamAM jAya che, jina ANA vagaranA badhA ja dharma phAtarAnI vAvaNI jevA jANavA.515 jema pheAtarAMne khAMDavAthI anAja nIkaLatuM nathI, jema maDadAMne dAgInA paherAvavAthI zaiAlatuM nathI. athavA zUnyajaMgala raDanAranI rADA ke vilApa nakAmA che. tema jina ANA vagaranA anuSThAneA paNa nakAmA ja gaNAya che. jinAjJAthI karAyelA, dAna, zIla, tapa, sAmAyika, pratikramaNa, sevA, dhyAna, jApa, gheADA paNa meATu' phaLa Ape che. ArA tathA vItarAganI AjJA kArANe mUkIne, meATA ADaMbarathI, traNe kALajina pUjA kare tA paNa tenuM jana bhaktirUpa anuSThAna nakAmuM che. // 3 // kahyuM che ke : vItarAga pAyA: savAzArAdhanA varSa jJAzArAvA virAnA 5, rAvAya je mavAya 2 z artha : vItarAgadevanI sevA ane vItarAganI AjJA emAM paNa AjJA ja mukhya che. pUjA hoya ne AjJA na paNa hoya. jyAre AjJA heAya tyAM pUjA avazya hAya. mATe ja AjJAnI ArAdhanAmAM pUjAnA samAveza thaI jAya che ane tethI pUjA karanArAo paNa vakhate
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinezvaradevanI AjJAnAM pramANe ane upasaMhAra virAdhanA karI bese che. mATe AjJAnI ArAdhanA ja mekSa Ape che ane AjJAnI virAdhanA saMsAra rakhaDAve che. - tathA pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, tathA beIndriya, teIndriya, caurindriya, asaMkSipaMcendriya, jalacArI, sthalacArI, AkAzacArI, peTathI cAlanArA vA hAthapagathI cAlanArA tathA manuSya, deva ane nArakI jI. AvA badhA jInA bheda pratibhedo = eTale caurAzI lAkha yonimAM rahelA sarva jIvone, manamAM paNa mAravAnI bhAvanA na thAya, vacanamAM mArI nAkhavAne zabda na hoya, kAyAthI jIvahiMsA na thaI jAya tevI jayaNuM hoya. teja ga7 kahevAya che. te ja sAce sAdhu jANo. | 4 . . AvA guNavALA arthAt vItarAgadevanI AjJA samajanArA, ane pitAnI zakti anusAra AjJA pALanArA, evA eka sAdhu, eka sAdhvI, eka zrAvaka, eka zrAvikA hoya te paNa pUrvAcAryoe tene saMgha mAnya che. paraMtu ajJAnI lokenuM ToLuM hoya tene saMgha kahe nahIM. arthAt vItarAganI AjJA pALavAnA khapI che. thaDA hoya te paNa, te ja sAco saMgha jANa. che 5che jagatanA manuSyanI saMkhyAmAMthI upAdhyAyajI tAravaNuM karI batAve che. thoDA Arya, anAryajanathI, jaina AryamAM DA, temAM paNa pariNata jana thoDA, zramaNa alpa bahu moDA. jenA bhadra bAhaguru vadana vacanae, Avazyaka sutre ( niriyukti) lahIye, ANAzuddha mahAjana jANI, tehanI saMge rahIye." parA ajJAnI navI have mahAjana, je paNa calave ToLuM, dharmadAsa gaNI vacana vicArI, mana navI kIje bheLuM." | 3 | ajJAnI nijaIde cAle, tasanizrAye vihArI, ajJAnI je gacchane calave, te kahyo anaMta saMsArI. ke 4 che Iti sADAtraNase gAthAnuM stavana DhALa 1lI gAthA 9-10-11-12 sukha zIliyA. Aja kAraNe svacchedAcArI. mATe ja mokSa mArga, eTale ratnatrayInA duzmana, AvA kAraNe, ANAbhraSTa mANasonA TeLAne, saMgha kahe nahIM, tevA ToLAne saMgha kahe te pApa che. te 6 bhagavAna vItarAga zAsananI dIkSA pAmIne, khuba tapa karatA hoya, chaTha-aThama vigere tapa karatA hoya. paraMtu jayaNA samajatA ja na hoya. AraMbhe thaI jAya tenuM bhAna hoya nahIM. pAMca samiti jANatA na hoya, samaje paNa AcaratA na hoya, ratnatrayInA upadezane
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ 624 jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAI gauNa banAvI, AraMbhajanaka pravRtti karanArA, AjJAnuM khaMDana karanArA, sAdhuo paNa, AjJA pALanAra gRhastha thakI utaratA jANavA. arthAta gRhastha evA bhavabhIra zrAvako thakI, ajayaNAe vanArA vezadhArI utaratA jANavA. 7 jenA cittamaMdirane vize, paramAtmA jinezvara devanI AjJAe vasavATa karyo hoya tevA bhavanA bhIrU AtmAo, bhale pachI te sAdhu hoya ke zrAvaka hoya, temanAmAM ja dezavirati ke sarvavirati cAritra prApta thAya che, Take che, te ja pAmI zake che, sAcavI zake che. AjJA Ave ja nahIM. AvelI nAza pAme che. vratapaccakhANa-pratijJA saMjama cAritra rahe ja kema che 8 "nidhAnasamajIna ANumAM, guNaratno sacavAya, nidhAnanAza thAya te, guNagaNa paNa kSaya thAya. kaMcana kuMbha jina ANamAM, viratI sudhA sacavAya, jina ANa AvyA vinA viratiguNa nava thAya. jina ANu mAtA samI, virati putrI samAna, ANuviNa tapatyAga dharma jANe juTha DaphaNa." nicoDa e ja ke AjJAnuM ullaMghana karanAra vicAra kare te samajAya ke huM AjJA pALuM ja nahIM te, AmAruM anuSThAna konA AdezathI pravarte che ema jarUra khyAlamAM Ave. A badhA varNanene sAra e ja che ke, vItarAgadevanAM vacano-pUrvAcAryonAM vacane, hajAro saMkhyAmAM racAyelA, ane hAla jJAnamaMdiramAM saMgrahAyelA, mahApuruSonI buddhinA bhaMDArUpa grantharatno, vaMcAya, vicArAya, anubhavI mahApuruSonA anubhavane sAtha levAya. pitAnA pUrvagraho choDavA bhAvanA jAge, AvAkALamAM paNa jinAjJA prAptinuM bhAgya vikAsa pAme. Iti zrAvakanAM chatrIza ka. mahajiNANu mANuM svAdhyAya pAMca gAthAnuM prathama dvAra, vItarAga jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAInuM, sakSepa vivaraNa pUrNa thayuM che. jyAM sudhI zAsanaadhipati mahAvIradevanuM zAsana jyavaMtu varte, tyAM sudhI bhavya cha vaDe vaMcAte A grantha vijyamAna rahe. D
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthakAraprazasti yAne gurUparaMparA gopAInI dezI zAsananAyaka jinezvaravIra. bhavyajIva bhadadhitIra, guNaratna sAgara gaMbhIra bhUri bhAva namAvuM zira. 1 surAsuranarezvararAya. nityaseve jehanA pAya, dhyAna jApathI pApa palAya, vaMduM vIra jinezvararAya. . 2 prabhuziSyo gaNadhara agyAra, bIjA ziSyo cauda hajAra, paMcamakALa zAsana rakhavALa, paMcama sudharmA gaNadhAra 3 paMcamakALanA sau aNagAra. sUri-vAcaka-muni parivAra. zramaNI zrAvaka zrAvikA saMgha. sudharmasvAmI paraMparA aMga. 4 tAsaziSya jaMbu brahmacArI. jeNe paraNI tajI ATha nArI. kaMcana kAminI rAga nivArI, kevala pAmI varyA zivanArI 5 corI tyAgI thayA aNagAra. sAthe pAMcaso muni parivAra. prabhavasvAmI trIjA paTadhAra, zrutakevalI pUrava caudadhAra. 6 svayaMbhava cothA padhAra. manakaputrane kIdho uddhAra. paMcamasUri yazobhadra nAma, nitya uThI namuM ziranAma. 7 saMbhUtivijaya chaThThA sUrirAya, bhadrabAhu bIjA guru bhAya, sUtra artha tadubhaya sAra, caudapUrava jANe vistAra. 8 kevalajJAnI pahelA doya, pAMca caudapUravadhara heya, saptama sthUlabhadra sUrisvAma, vezyAvAsa rahyA vizrAma. 9 cAra mAsa vezyA ghara vasyA, traNe yogamAM nirmala dazA, zIlakIti traNaloka gavAya, evA koI thayA nahi thAya. 10 kAlacakra betAlIza jAma, sthUla bhadranuM raheze nAma. zIlavratadhara jagamAM je thayA, sthUlabhadra sau pahelA kahyA. 11 paTTadhara tAsa thayA guNadhAma, mahAgiri-suhastinAma, jinakalpanI tulanA kare, bIjA gacchAdhArI vicare. 12 mahAbhayaMkara paDe duSkALa, bhaTake gharaghara bahu kaMgAla, kSudhAtura bhIkhArI eka, dravya dIkSAne bhAvaviveka. 13 sAdhuveza, azana bahumAna, anumodana ne dharmanuM dhyAna, maraNa pAmIne saMpratirAya, gurUdevane vAMdavA jAya. 14 jAtismaraNa gatabhava jJAna, gurU upara prakaTayuM bahumAna, muja rAMkane kIdho rAya, te badala zI rIte vaLAya 15 jainacaityo pratimA bharAve, dAnazALAo khUba karAve, du:khI rAMkonA du:kha nazAve, jainazAsana khUba phelAve. 16 navamA paTadhara doya vakhANuM, sUri susthita-supratibuddha jANuM, kIdho sUrimaMtra koTi jApa, DhIlAM paDyAM aDhAre pApa. 17 dazamA Indradina sUrirAya, dinnasUri agyAramA thAya, siMhasUri thayA tassa ziSya, jAtismaraNavAna jagIza. 18 vajasvAmI paTodhara tAsa, dikSA lIdhI pitAnI pAsa. mAtA sunaMdAdevInAnaMda toDyA rukamaNibALAnA ida 19 saMsAra mahelanA doya AdhAra, ekalakSmIne bIjInAra. vajasvAmI toDe tasapAza, meharAya hArI thayo dAsa koDi suvarNa dhana bhaMDAra, devI jevI rUpALI bALa, zAktarasa vairAgya rasAla, mehasainya thayuM visarAla. 21 vAsvAmI paTodhara rAya, vajasena sUrivara thAya, kuMkaNa deza epAraka jAya, lAkha sonaiye dhAnya vecAya.. dahA: jinadattaseTha tihAMvase, IzvarI devInAra, candra-nAgendranivRtti vidyAdhara sutacAra. vajasena guru mukha thakI, sAMbhaLI gurU saMdeza, pAmI bhava nirvedane, pAmyA munivara veza. zrAvaka ne vaLI zrAvikA, sAthe putro cAra, dIkSA-zikSA pAmIne, thayA mahAvrata dhAra. copAI , vikramarAya saMvatsara thAya, ekaso cauda varSo jaba jAya, gurudevane pAmI pasAya. cAre mahAprabhAvaka thAya. 26 thayA pannaramA paTadhAra, cAra zAkhA pAme vistAra, candra Adi kula kahevAya, moTA sUri hajAro thAya. 27 sAmaMtabhadra paTodhara tAsa, vRddhadeva paTodhara jAsa, pradyotana pradyotana dhAma, aDhAramA paTodhara nAma. 28 have ogaNIzamA mAnadeva, deva devI kare jasa seva, vigayaSaka rasa kare tyAga, bhakata vargathI toDayo rAga. 29 jyA-vijayA ajitA nAma, aparAjitA samakitanuM dhAma, cAre devI vase gurU pAsa, gurucitta na rAgane vAsa. 30 mAnatuMga meTA sUrirAya, tAsapATa, paTodhara thAya, moTA rAjA vidyAdhanavAna, moTuM Ape guru bahu mAna. 31
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ RE 3ra 33 34 35 duhA : bhIrasUri ekavIzamA, bAvIzamA jayadeva, devAnaMda sUrizvarU tevIzamA gurudeva. cavIzamA paTadhara namyuM, zrIvikrama sUrirAya, tAsapaTodhara guNanIlA, narasiMhasUri thAya. chavIzamA paTadhara thayA, samudrasUri mahArAya, sattAvIzamA paTadharU, mAnadevasUri thAya. aThThAvIzamA pATavI, vibudhaprabha sUribhANa, tAsa paTodhara vaMdIye, jayAnaMda guNa khANa. thayA paTodhara trIzamA, raviprabha surirAya, tAsapaTe ekatrIzamA yazodevasUri thAya copAI : pradyumnasUri thayA sUrideva, rupakalA guNa kAmadeva, tAsapATe thayA sUrirAya, trIjA mAnadeva kahevAya. 37 vimalacaMdrasUri cautIza, sUrivAcaka ghaNA jasaziSya, tAsaziSya udyotananAma zAsana aMbara udyotana dhAma. 38 tAsa ziSya corAsI thAya, moTo zAsana udyota gavAya, navaso paMcANuM vikrama varSa, jaina zAsana phelAyo harSa. 39 36 duhA : tAsa ziSya be sUrivarA, sarvadeva-vardhamAna, jinazAsana gaganAMgaNe, caMdra-sUraja upamAna. zrIdevasUri tassa gaNadharA, sarvadeva tasya ziSya, ratnatrayIratnAkarA, guNagaNavavA vIza. 40 41 copAI : ogaNacAlIzamA sUrirAya, yazeAbhadra, nemicaMdra thAya, jAsaguNA surAsuragAya, saMyama pALIne svarga sadhAya, 42 cAlIzamA municaMdra vakhANuM, moTA tyAgI tapasvI jANu, sarva vairAgI ziradAra, jAvajIva vigaya parihAra. 43 thayA ekatAlIzamA paTadhAra, ajitadeva guNobhaMDAra, vijaya siMhasUrIzvararAya. betAlIza paTodhara thAya. 44 tAsapATa udaya giribhANa, somaprabhasUri guNakhANa, bIjA maNi ratnasUrirAya, rAjArANA name jasa pAya. 45 46 47 48 49 50 51 para 53 54 5 56 57 caDha duhA : jagatacaMdra sUrirAjavI, mahAtyAgI tapavAna, sADAbAra varSAM lage, tapa AMbIla vardhamAna, mahAjJAnI munivara prabhu, mahAprabhAvaka thAya, kSamApati, lakSmIpati, aneka seve pAya. tapagaccha nAma tihAM thayuM, sarvagaccha ziradAra, kriyA uddhAra karAvIne, vartAvyo jayakAra. te kALe jinazAsane, corAzI gaccha thAya, jJAna--kriyA tapatyAgamAM, tapagaccha mukhya gaNAya. pIstAlIzamA pATavI, devendrasUrirAya, karmagrantha traNa bhASyanA, sUtradhAra kahevAya. bIjA bahu grantho racI mahAupakArI thAya, vikrama tera sattAvIze sUrivara svarga sadhAya. chetAlIzamA pATavI, dharmaghASa sUrisvAma, aneka maMgalavistare, jo smarIye tasa nAma, vigaI badhI rasa-kasa badhA, jAvajIva parihAra, kevaLa eka yugaMdharI azana phakata AdhAra. suDatAlIzamA pATavI, somaprabha sUrirAya, tAsa paTAMbara caMdramA, sAmatilaka sUri thAya. devasundara tasa paTadharU, munigaNanA rakhavALa, seAmasundara paccAsamA, sarva saMgha pratipALa, ekAvanamA pATavI, munisundarasUri thAya, saMghazAntikAraNa racyuM, stotra ghaNA AmnAya. vairAgI munivargane, adhyAtama karanAra, racI adhyAtma zAstrane, ghaNA karyo upakAra. tAsa paTAMbara aryamA, ratnazekharasUri thAya, zrAddhavidhi mahAgranthanA, sUtradhAra kahevAya. copAI : lakSmI-sumatisAgara sUrirAya, tepanna caupanna paTAdhara thAya, hemavimala sUrIzvararAya, nitya uThI namuM tasa pAya. namuM chappanamA sUrisvAma. AnaMdavimala AnaMdanuM nAma, chaThabhakata sadA tapakAra, bIjA guNa taNA nahIMpAra 60 mukhabaMdhA mUrti nA virodhI, guruvacane thayA sulabhabAdhI, jainacaityo ne mUrti bharAve, gurukriyA uddhAra karAve. 61 tAsapATa paTodhararAya, vijyadAna sUrIzvara thAya, vijaya hIrasUri tasa ziSya pratibodha pAmyo sAhI Iza. 62 mAsa amArI palAvuM, kroDo jIvAne maratA bacAve, subA, rAva, rANA vaza thAya, sUri moTA 59 prabhAvaka thAya. 63
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 duhA : tAsapaTadhara rAjavI, vijyasena sUrirAya, magalarAya jahAMgara paNa, Ape mAna sadAya. sAIThamA paTadhara thayA, vijyadeva sUribhANa, vijayasiMha sUrivara thayA, ekasaThamA guNaThANa. nigrantha kauTika gaNa thayA, vajI zAkhA thAya, cAndrakula vanavAsiyA, upanAme belAya. vaDagaccha tapagaccha nAmathI, kRmika zAkhA sAta, ekasaTha yAvata paTadharA, ati ujavala avadAtA have pachI daza pATamAM, sUri eke nava thAya, paNa paMnyAsa-gaNIpade, sau zAsana sacavAya. vijayasiha sUripATavI, satyavijya paMnyAsa, kriyA uddhAra karAvIne, zobhAve saMnyAsa. zAsanarasika zrIsaMghane, sundara laI sahakAra ! zIthilatAne tyAgavA, kiche kriyA uddhAra. kapUra, kSamA, jina, uttama, padda rupa, munirAya, kIti vaLI kastUrane, maNivijaya gaNI thAya. sUri thayA nahIM eka paNa, paMnyAsa, gaNivara thAya, jainazAsana zrIsaMghane, vegakSema sacavAya. mahAguNI vidrAnane, zAsananA zaNagAra, ratnatrayI ArAdhIne, alpakaryo saMsAra. copAI : ekasIttaramA, munirAya, dAdAmaNi vijyajI thAya, sAMpatakALa muni samudAya, tassa zAkhA prazAkhA kahevAya. 74 tAsaziSya siddhisUrirAya, ghaNo moTo dIkSA paryAya, bAvIza varSa rahyA gharavAsa, tyAsIvarSa saMyamadhara khAsa 75 tapa, jApa, meTo, svAdhyAya, paMcama kALe moTo paryAya, paMca uttara varSazata Aya, saMghasthaviranuM biruda dharAya 76 tasya ziSya muni guNadhAma, vinayavijya munIzvaranAma, saMttaravarSa saMjamaparyAya. pALI svarga gayA gurAya. 77 duhA : vinaya vijaya munirAjanA, ziyAgraNI guNadhAma, vijyabhadrasUrIzvarA, guNa-maNigaNa vizrAma be bAMdhavanI joDalI, saMvegI ziradAra, patnI paNa zramaNI thayAM, paMcamahAvratadhAra, copAI : pAMsaTha varSa dIkSA paryAya, haUNA. tANuM varSa vaya thAya, dhyAna, jApa, tapAmayakAya, sarvasaMghane AnaMda dAya. 80 duhA : sUrivara ziSya gaNAgaNI, sundara vijya mahArAja, paMnyAsa gaNIpadavIdhA, saMjamadhara ziratAja tAsa saMsArI bAndhavA, vrataparyAya sthavira, ratnatrayI guNa ujaLA, muja mana mAkaMdakIra. merUvijyapaMnyAsajI, samatAguNabhaMDAra, jaDajevA muMja bAlane, dharmaratnadAtAra. sUrivara be paMnyAsajI, muja moTo upakAra, bhava bhava huM bhaluM nahIM jAva lahuM bhavapAra. gacchasvAmI, dIkSAguru dharmadAyaka bhagavAna, mArA cittacakorane dusama upamAna. paraMparA kula dharma paNa, mahAupakArI thAya, saMtAne zakapAlanAM nave svargamAM jAya. dharmadAyI mAtA ane pitAtaNuM zubhanAma, saMbhALI A granthanuM, pUraNa karazuM kAma. nemicaMdra pitA ane, bhUlIdevI mAya, jainadharma muja lAbhamAM, mahAupakAraka thAya. mAtApitA vidyAguru-dharmaratnadAtAra, je samaje upakArane, dhanyatAsa avatAra. jinaANA samajAvavA, udyama kIdho leza, paNa ANA viparIta lakhyuM, mAguM mApha azeSa. ThAmaThAma A graMthamAM bhUle tuma dekhAya, saMte sarva. sudhArase, AzA eja rakhAya. je sArUM dekhAya te, pUrvasUri upakAra, asamaMjasa, ANArahita, muja ajJAna prakAra. yAvatajina zAsana rahe, sUryod AkAza, tAvata sau A gunthane, vAMce e abhilASa. prabhuvIra nirvANathI, caUvIza trALu zAla, zukala pakSa dazamI tithI, mahine mAgha rasAla. bhavabhava jina darzana male, sAMbhaLavA jinavANa. caraNa kamala jinasevanA, te muja janmapramANa. vijayabhadrasUrizvara sundara guru supasASa, caraNuvijaya racanA racI jinaaNA guNadAya Iti prazasti saMpUrNa
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddha dhAra pAre bAlakAAda maMDa dAlapa bAlarAjA kustInA Ada bAlakAnA cAkyAta garamAM nahA mahAnubhava paMcaparamo da krADo upAdhimAM upAdhimAM anAda anAdi maMgalAka yugalika mAlako mAliko pano to mAchalA gacita anyapAgarU mAcchata rohatAjI zuddha dhikkAra pari bAlAdi meDa dIlipa davasa gANa citta trapuTI vacanAmAM kalAMkata biyarAjA kalkInA Adi mukatanuM muhamAM khAlikAnA cokiyAtA nagaramAM na mahAnubhAva paMcaparameSThi kroDo mAcchalAM cita ajyapAla buddhanidhAna buddhinidhAna mUrchita rohitAzva pratibhAtanI pratibhakitanI divasa gauNa citta tripuTI vacanAmAM kalaMkita mukitanuM buddhimAM lITI !? 9 = 3 18 8 2 20 31 15 10 6 28 (zuddhipatraka cAlu anusaMdhAna pRSTha 32) pRSTha zuddha 61 7 14 % = *? 3 7 15 9, 9 % $ 9 = chuMja chu vo 26 4 61 62 62 63 64 64 64 64 65 * 9 na * * 9 9 % _chu_chu_chu_chu_ 6 4 4 4 4 4 4 4 4 83 91 94 azuddha trazalAdevI na pa prANe viAdha abhyAsamArI karavAnI bhAkata TrApadIe hRdayara - mAtAprema tyAga mila varga na sUri madira eka krADo AmAM vAvanAM badhAya che divasa svabbAthI divasa rahate biLAmA case bAddha pAtAne mATe sUra trizalAdevI ne dharmoM pramANe vidhi gUDho abhyAsa karavAnI mArI bhakita draupadIye diyara mAtAprema ane saMsAra tyAga vimala vardhamAna sUri maMdira eka kroDA ArAmAM vaheArAvatAM baMdhAya che divasa svabuddhithI divasa harate bIhAmaNu yuse buddhi pAtAne mATe sUri trabhuvana tribhuvana kAlakAla kalikAla bUDho I72 >> jI 28 29 23 13 14 11 30 21 24 ema chu " 6 28 11 zvarakatva Izvarakatva 4 * > ? ? * * * 20 10 o o 7 pRSTha 100 102 105 106 106 106 107 108 109 109 109 109 111 112 113 117 119 123 125 126 127 129 129 130 130 130 134 135 135 136 137
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ rA sado / govatrA saddo pApo mahAraja yAgya pADacAyaNA AyAra Girlled mukhA~dharma vihara guruAzaSya gaNa davasa zAkata sAra khAbocayA namuskaro bhavatA guAddha girijahavare divasa mAMgAlaka evuM ke eja zrRSNAMti garvabhI meMga muAnazrI buddhavALA chAmatra [ saho / goyamA pAvo navAgI nAmana vakhata miya tra pArabAmi mahArAje yogya paDicAyaNA agiyAra hitAhita divasa mAMgalika mukhAMjIve dharma mihara guruziSya gaNI.A divasa kAhita sUri bAAciyA nasukAro bhAvatA budi girigahyare zrRNvaMti gardabhI moTA munikI buddhivALA mitra ta navakArasI nimita vakhate rici viDI pAragAmI lITI 7 chu " 7 * 28 21 29 17 20 16.6% & & T 7 28 2 - 5 16 1 20 7/28 5 Aja 18 26 6 26 11 pRSTha zuka hAthayAro thAya che hIrasUra asa cepana sutta divasa 137 17 138 138 139 139 140 141 141 142 142 144 144 145 147 148 150 151 152 152 152 152 960 190 629 153 155 155 157 158 158 39 saMya pabaLa azAkata AThama Adi vyAkata teone zIlAda stanAAda buddhathI nathI. satata ghAtakI ghAtakI mAdarApAna davase/davase davasA mudata vacce vecAvacca zuddha dudhiyA thayA che samI zIvAda 160 mahata 160 Ada 162 sukhI hIrasUri aso cepanA sutaM divasa cAracAratra cAritra/cAritra cAramAra hAya saMyama prabaLa azakita ma aThThamAdi cAramAsa hoya vyakita sevAone zIvAda stanAdi buddhithI tethI . dhAtakI dhAtakI madirApAna divase divase divaseA mukata vaiyAvacca veyAvacca samalI zIvAda muta Adi sukhI 2 = 2 x 9 '' ? na chuM ? " 7 = = 25 7 2 6 5 24 4 20 11/12 1822 25 jInyara 3 2 4 4 8 pRSTha 163 165 165 169 170 171 171 172 173 173 174 175 175 175 176 179 182 182 182 184 184 189 190 191 193 193 193 195 195 195 197 198 205 206 206
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddha azuddha zuddha lITI zuddha divasa pRSTha 206 divasa A 207 8 239 - 239 240 208 15 -- 208 241 241 243 209 243 244 209 211 213 215 215 246 5dmAca padmaruci dhanAgari dhanagiri dhanAgari dhanagiri vahoravA vahorAvavA mahArAja zrAvikA mahArAja=zrAvikA ? 16 Ada Adi dhanyAgari dha giri vahovyo vahorAvyo vahoravavA vahorAvavA vajakumAra vijakumAra zakita zakita sthAnI sthAne zikArIo zikArio mArakaTa mArakUTa 25. pAtramAyA pAtra mAyA AThama aThThama divase divase rAtramAM rAtrimAM anAcAraNI anAcAriNI anAmAM anAja mAM ainA jinA zokata zakita - vrata vratanA bhAMgava - bhAga aMnatA anaMtA AcAya AcArya sapha saphalaM divasa divase koTanAM koTinA anazanAda anazanAdi batAvavA batAvelA pApamAlI pAyamAlI Ahata ahita yadayA yadasyA chAriNI cAriNI upakAraNI upakAriNI hetate hetave neraka naraka 251 253 216 256 256 18 24 223 223 223 256 257 257 14 257 # 224 224 257 257 253 # jaina naiva 227 259 261 tuSTa 263 tvaM sate purUSanI purUSathI tyAMgI khetare saMta kharatara jina koDa . 263 263 ra67 ji krIDe kumAra tyAgI bhaginI balidAna paMDitone narakamAM ane pazugatimAM bhAganI balidAna pADatane narakamAM pazugatimAM 228 229 23) 232 233 234 235 236 237 237 238 239 239 rukimaNI ratni vaukraya bhagavAne kAussa vijaga gaNivara koI rumiNI ratna vaikriya bhagavAne kAussagna vijaya gaNivara 277 279 279 vaidika vaidika stavanAda mAMdara namAvyuM stavanAdi maMdira namAvyuM 282
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 'pRSTha pRSTha 283 283 284 285 285 287 287 296 368 369 371 375 382 387 jevA 14 24 395 297 300 300 404 407 411 411 412 415 424 303 11 306 azuddha lITI mAMDalA maMDila samyakajvAda samyakatvo divase divase 14 moTe divase moTo/divase 6/2 jevAM sukhe 16 beIndriyAdaka beIndriyAdika bAladAna balidAna sthalabhadra sthUlabhadra khilavaNI khilavaNI , 21 hanumAjI hanumAnajI hanumAjI hanumAnajI divase divase Akati AkRti - 30 phalethI phUlanI paraMparAmAM paraMparAmAM namithAtha naminAtha deve 25 te upakAyanI teukAyanI 29 mAlika mAlika mAlika mAlika mAMdaramAM maMdiramAM teNInI aMbAlakA aMbAlikA valkala valkala 20 zaMkAI rAMkAI 15 siddhasena siddhasena= uddharelo uddharale 10. phAyayikasamyatva kSAyikasamyakatva 2 vidha vidhi jAMgula jAMguli AThama aThama pAdAlaptasUri pAdalipta nidA niMdA karavA azuddha zuddha lITI pUvaddhi pUrvArdha 17 AkhuM pRSTha tadana ughaDayuM ja nathI vavahAraM 14 layasundarI malayasundarI Acare A cAre para paNa svamIe svAmIe patrAdi putrAdi 21 karanArA manAya karanArA/matArya 3/5 khAnadAnemAM khAnadAnamAM kanyAe kanyAo ekavara ekavAra rAjA utpara upara karAvavA 25 ekendriyAda ekendriyAdi paTho pATho nAvalI nayanALI divasa divasa toDyAlaka paudgalika dikarIne dIkarIne gazALanA gazALAnA keteja ke teja cakravA cakrAvA subhAgA subhagA mArI sAkhavA cAkhavA harivI harivIra baMdhAya badhAya 307 308 308 310 312 317 317 an 429 430 432 432 438 440 447 51 teNI 330 333 336 342 347 350 355 457 460 465 465 nArI 466 469 469 355 taha yajAI gAMta 476 357 361 366 368 tahaya jAI gati nAza ambhodhau 482 483 Dama
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddha badhadeva samAApta vikasavavA sumAra pUrNa urjA vinIthI mitramapati paM'tu taMbhita raherA ratnasagara ratnasAgara ajJA pAmanA karI tA jANAya anato nidhvasa nitrithI cArava gavaDo tA ** hutagUg bahyA zuddha baladeva samApti viksAvavA tiyyarA gAdi paraMtu sukumAra pUrva ujjayinIdhI mitramApati paraMtu bhita rahenArA ratnasAra ratnasAra AjJA potAnA chekarI jaNAya anaMtA nisa ratnatrayI ya cAritra sagavaDo ITI 6 17 4 29 6 12 8 22 9 8 24 29 24 20 kac chu ? cha karavA anAryo karAtvasa karotvasau itthamapi iyaMti itthaMpi ihapi 2 hUtabhUga bahya ane 11 17 21 15 ra 15 29 3 dara che ja ! je jI 21 tirathayarA kSapaNAdi na bambhayayArissa na babhbhayArissa 3 kara pRSTha 490 491 492 493 494 494 498 498 499 500 500 500 501 502 505 511 512 516 518 520 523 524 527 528 530 532 537 537 538 539 543 azuddha pravI 544 canahanasa yukitakAra sarvabhabya bharakaMto AtriryA suhasti pratiSTha AMkakA rAkhyanAM jisezvara nAnAma chATayuM zaMkhedharA pratiSThA 535 jannANI nemi maMdIzva puTaka AdhAra zuddha pUravI canhanassa niryuktikAra sarvamabhayaM / bhaskato Aryahasti sthAtha sthAnamAM jinAba jinabiMba ogAmAM ogaNIzamA pratimA AMkaDA nama naMdIzvara patimA pratimA samavaraNa samavasaraNa samavaraNa samavasaraNa gRhasthAnA vagha sajJA vaNa khavI nAyA asaMkhyAtAM jinezvara neminAtha chAMTayuM zaSThezvA pratiSThA AdhAra annANI gRhasthonA vaidya saMjJA kevaLa khapI manAyA lITI 19 25 16 10 26 12 20 21 1 3 21 6 11 che te 22 19 8 2 24 27 23 14 pRSTha 544 544 547 551 . 551 559 567 567 568 568 569 573 573 577 589 583 587 588 591 592 597 597 597 598 601 602 607 618 618 619 622
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 amArAM pra kA za nA " kalpasUtra suedhikA TikA naM. 1250 saMpUrNa apAI gaI che. jayAnaMda kevalI padya kartA munisundara sUri-maharAja apAI gayu che. pUrvAcAryAMnA kAvyo no saMgraha - subhASita sUkata saMgraha thADI nakalA che. hemaprakAza vyAkaraNa bhA. 2 malelI gheADI nakalA che. - pacaparameSThi namaskAra yAne jaina dharmanuM navapada darzana-yAne prameAda bhAvanA caudarAja leAkanI svarupa AvRtti khIjI. gujarAtI subhASita sUkta saoNMgraha bhA. 1 - = yAtrA thADI nakala che. gheADI nakala che. - pUjA praznotarI theADI nakala che. jinezvaradevanI AjJA yAne sAcI mANasAi A chellAM pAMce pustakA hArthohAtha cAgya ne bheTa ja apAya che. patrathI ma'gAvanArane pUrI oLakhANa meLavI hAtheAhAtha laIjanAra ne apAya che. peTathI maDagAvavA TAIma bagADavA nahI eTalI prAthanA. tA. ka. :- magAvanAre potAnI pUrI oLakhANa lakhavI.
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________ pustaka lenAra, nigranthA ane gRhasthA pratye namra prArthanA : 1 zuddhipatraka, prastAvanA, visacadazana, nivedana jarUra vAMcyA pachI grantha vAMcaze. ra vAMcavAnI IcchA hoya, zraddhA hoya, bhAvanA hAya, rasa hoya teNeja pustaka levA bhAvanA rAkhavI. 3 IcchA, zraddhA, bhAvanA, rasa vagaranA mahAzayo leseja nahI. 4 A pustaka bhaMDAramAM mukavAgye nathI phakata vAMcavA ceSya ja che. 5 vidvAnone upayogI natha paraMtu amArA jevA alpajIne mAgadaza na karAvaze. 6 pustakane ghaNA mANaso vAMce tevA vizvAsathI apAya che mATe deza-vIza mANase vAMce tevI kALajI rAkhavA dhyAnamAM leze. cha pustaka anekanI cakSuothI pavitra thAya toja paisA prayatna ane prajJA saphala thaze. 8 pustakane hAlane hAla keruM', navIna, cokaNuM sAruM puThuM' caDAvaze. 9 pustakane rakhaDatu mukaze nahI. zuM ka, Thesa, pu's nalAge teTalI kALajI rAkhaze. KK prakAzake "