Book Title: Agam 10 Ang 10 Prashna Vyakaran Sutra Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006438/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo arihaMtANaM namo sidhdhANaM namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo lee savva sAhurNa eso paMca namukakAro salva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvasiM paDhamaM havaI maMgala
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (Gujarati Edition) :: yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ VYAKARAN PRASAN OHS NA SUTRA zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlajI-mahArAja viracitayA sudarzinyAkhyayA vyAkhyayA samalaGkRtaM / hindI-gurjara-bhASA'nuvAdasahitam ||prkssvyaakraa PRASHNAVYAKARANA & SUTRAM bphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphe niyojakaH saMskRta-prAkRtajJa-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAnipaNDitamuni-zrIkanhaiyAlAlajI-mahArAjaH prakAzakaH pAli(maravADa)nivAsi-zreSTinaH zrImataH mukanacandajI bAliyA, mahAzaya tathA a.sau. taddharmapatnI sukanabAI-pradatta-dravyasAhA. yyena a0 bhA0 zve0 sthA0 jainazAstroddhArasamitipramukhaH zreSThi-zrIzAntilAla-maGgaladAsabhAI-mahodayaH mu0 rAjakoTa prathamA-AvRttiH vIra-saMvat vikrama saMvat IsavIsana prati 1000 2488 2018 1962 mUlyam-rU0 20-0-0 oooooooooooooooooooooooooooooooo Oppppppppppppppppppa
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ - maLavAnuM ThekANa: zrI a, bhA. , sthAnakavAsI jaina zAstroddhAra samiti, che. gareDiyA kUvA reDa, grIna laja pAse, rAjakoTa, (saurASTra ). Pablished by : shri Akhil Bharat s. s. Jain Shastroddhara Samiti, Garedia Kuva Road,RAJKOT, (Saurashtra), W. Ry, India. prathama AvRtti: prata 1000 vIra saMvat : 2488 vikrama saMvata : 2018 IsavI sana : 1962 : mudraka : maNilAla chaganalAla zAha navaprabhAta prinTiga presa, ghIkAMTA reDa : amadAvAda zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya mATe khAsa sUcanA (1) A sUtranA mUlapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA prathama prahare tathA cothA prahare karAya che. (2) prAtaHuSAkALa, sandhyAkALa, madhyAhna, ane madhyarAtrimAM be-be ghaDI (48 miniTa) vaMcAya nahIM, sUryodayathI pahelAM 24 miniTa ane sUryodayathI pachI 24 miniTa ema be ghaDI sarvatra samajavuM. (3) mAsika dharmavALAM strIthI vaMcAya nahIM temaja tenI sAme paNa vaMcAya nahIM. jyAM A strIo na hoya te oraDAmAM besIne vAMcI zakAya. (4) nIce lakhelA 32 asvAdhyAya prasaMge vaMcAya nahIM. (1) AkAza saMbaMdhI 10 asvAdhyAya kAla. (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) ulkApAta--moTA tArA khare tyAre 1 prahara (traNa kalAka svAdhyAya na thAya.) (9) digdAha--koI dizAmAM atizaya lAlavarNa hoya athavA koI dizAmAM moTI Aga lagI hoya to svAdhyAya na thAya. garjArava--vAdaLAMno bhayaMkara garjArava saMbhaLAya. gAjavIja ghaNI jaNAya to 2 prahara (cha kalAka) svAdhyAya na thAya. nirdhAta--AkAzamAM koI vyaMtarAdi devakRta ghoragarjanA thaI hoya, athavA vAdaLo sAthe vIjaLInA kaDAkA bole tyAre ATha prahara sudhI svAdhyAya na thAya. vidyuta--vijaLI camakavA para eka prahara svAdhyAya na thA. yUpaka--zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe to tene yUpaka kahevAya. A pramANe yUpaka hoya tyAre rAtrimAM prathamA 1 prahara svAdhyAya na karavo. yakSAdIma--koI dizAmAM vIjaLI camakavA jevo je prakAza thAya tene yakSAdIpta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. (8) ghumika kRSNa--kAratakathI mahA mAsa sudhI dhUmADAnA raMganI je sUkSma jala jevI dhUmmasa paDe che tene dhUmikAkRSNa kahevAya che. tevI dhUmmasa hoya tyAre svAdhyAya na karavo. mahikAzveta--zItakALamAM zvetavarNavALI sUkSma jalarUpI je dhummasa paDe che. te mahikAzveta che tyAre svAdhyAya na karavo. (10) rajauddAta--cAre dizAmAM pavanathI bahu dhULa uDe. ane sUrya DhaMkAI jAya. te rajauddAta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) audArika zarIra saMbaMdhI 10 asvAdhyAya (11-12-13) hADakAM-mAMsa ane rUdhira A traNa vastu agnithI sarvathA baLI na jAya, pANIthI dhovAI na jAya ane sAme dekhAya to tyAre svAdhyAya na karavo. phUTeluM iMDu hoya to asvAdhyAya. (14) maLa-mUtra--sAme dekhAya, tenI durgandha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. (15) smazAna--A bhUminI cAre bAju 100/100 hAtha asvAdhyAya. (16) caMdragrahaNa--jyAre caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 8 muhUrta ane utkRSTathI 12 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (17) sUryagrahaNa--jyAre sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 12 muhUrta ane utkRSTathI 16 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (18) rAjavyudgata--najIkanI bhUmimAM rAjAonI paraspara laDAI thatI hoya tyAre, tathA laDAI zAnta thayA pachI 1 divasa-rAta sudhI svAdhyAya na karavo. (19) patana--koI moTA rAjAnuM athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya to teno agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavo nahIM tathA navAnI nimaNuMka na thAya tyAM sudhI UMcA avAje svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra--upAzrayanI aMdara athavA 100-100 hAtha sudhI bhUmi upara bahAra paMcendriyajIvanuM mRtazarIra paDyuM hoya to te nirjIva zarIra hoya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo. (21thI 28) cAre mahotsava ane cAra pratipadA--ASADha pUrNimA, (bhUtamahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA (skaMdha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSamahotsava, A cAra mahotsavanI pUrNimAo tathA te cAra pachInI kRSNapakSanI cAra pratipadA (ekama) ema ATha divasa svAdhyAya na karavo. (29thI 30) prAtaHkAle ane sandhyAkALe dizAo lAlakalaranI rahe tyAM sudhI arthAt sUryodaya ane sUryAstanI pUrve ane pachI eka-eka ghaDI svAdhyAya na karavo. (31thI 32) madhya divasa ane madhya rAtrie AgaLa-pAchaLa eka-eka ghaDI ema be ghaDI svAdhyAya na karavo. uparokta asvAdhyAya mATenA niyamo mUlapAThanA asvAdhyAya mATe che. gujarAtI Adi bhASAMtara mATe A niyamo nathI. vinaya e ja dharmanuM mUla che. tethI AvA AvA vikaTa prasaMgomAM gurunI athavA vaDIlanI icchAne AjJAne ja vadhAre anusaravAno bhAva rAkhavo.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya ke pramukha niyama (1) (3) isa sUtra ke mUla pATha kA svAdhyAya dina aura rAtrI ke prathama prahara tathA cauthe prahara meM kiyA jAtA hai| prAta: USA-kAla, sandhyAkAla, madhyAhna aura madhya rAtrI meM do-do ghaDI (48 miniTa) svAdhyAya nahIM karanA cAhie, sUryodaya se pahale 24 miniTa aura sUryodaya ke bAda 24 miniTa, isa prakAra do ghar3I sabhI jagaha samajhanA caahie| mAsika dharmavAlI striyoM ko svAdhyAya nahIM karanA cAhie, isI prakAra unake sAmane baiThakara bhI svAdhyAya nahIM karanA cAhie, jahA~ ye striyA~ na hoM usa sthAna yA kakSa meM baiThakara svAdhyAya kiyA jA sakatA hai| nIce likhe hue 32 asvAdhyAya-prasaMgo meM vA~canA nahIM cAhie(1) AkAza sambandhI 10 asvAdhyAyakAla (1) ulkApAta-bar3A tArA TUTe usa samaya 1 prahara (tIna ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (2) digdAha--kisI dizA meM adhika lAla raMga ho athavA kisI dizA meM Aga lagI ho to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / garjArava-bAdaloM kI bhayaMkara gaDagaDAhaTa kI AvAja sunAI detI ho, bijalI adhika hotI ho to 2 prahara (cha ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| nirghAta-AkAza meM koI vyantarAdi devakRta ghora garjanA huI ho athavA bAdaloM ke sAtha bijalI ke kaDAke kI AvAja ho taba ATha prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / vidyuta--bijalI camakane para eka prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie yUpaka-zukla pakSa kI prathamA, dvitIyA aura tRtIyA ke dino meM sandhyA kI prabhA aura candraprabhA kA milAna ho to use yUpaka kahA jAtA hai| isa prakAra yUpaka ho usa samaya rAtrI meM prathamA 1 prahara svAdhyAya nahIM karanA cAhie (8) yakSAdIpta--yadi kisI dizA meM bijalI camakane jaisA prakAza ho to use yakSAdIpta kahate haiM, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / dhUmikA kRSNa-kArtika se mAgha mAsa taka dhuMe ke raMga kI taraha sUkSma jala ke jaisI dhUmasa (koharA) par3atA hai use dhUmikA kRSNa kahA jAtA hai isa prakAra kI dhUmasa ho usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie /
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) mahikAzveta--zItakAla meM zveta varNavAlI sUkSma jalarUpI jo dhUmasa par3atI hai vaha mahikAzveta kahalAtI hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (10) rajodghAta--cAroM dizAoM meM teja havA ke sAtha bahuta dhUla uDatI ho aura sUrya Dha~ka gayA ho to rajodghAta kahalAtA hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (9) aitihAsika zarIra sambandhI 10 asvAdhyAya -- (11,12,13) hADa-mAMsa aura rudhira ye tIna vastue~ jaba taka agni se sarvathA jala na jAe~, pAnI se dhula na jAe~ aura yadi sAmane dikhAI deM to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / phUTA huA aNDA bhI ho to bhI asvAdhyAya hotA hai / (14) (15) (16) mala-mUtra - sAmane dikhAI hetA ho, usakI durgandha AtI ho taba-taka asvAdhyAya hotA hai / I zmazAna -- isa bhUmi ke cAroM tarapha 100 - 100 hAtha taka asvAdhyAya hotA hai / (19) candragrahaNa--jaba candragrahaNa hotA hai taba jaghanya se 8 muhUrta aura utkRSTa se 12 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie | (17) sUryagrahaNa - jaba sUryagrahaNa ho taba jaghanya se 12 muhUrta aura utkRSTa se 16 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (18) rAjavyudgata -- najadIka kI bhUmi para rAjAoM kI paraspara lar3AI calatI ho, usa samaya tathA lar3AI zAnta hone ke bAda eka dina-rAta taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / patana -- koI bar3e rAjA kA athavA rASTrapuruSa kA dehAnta huA ho to agnisaMskAra na ho taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie tathA usake sthAna para jaba taka dUsare vyakti kI naI niyukti na ho taba taka UMcI AvAja meM svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (20) audArika zarIra -- upAzraya ke andara athavA 100 - 100 hAtha taka bhUmi para upAzraya ke bAhara bhI paJcendriya jIva kA mRta zarIra par3A ho to jaba taka vaha nirjIva zarI vahA~ par3A rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (21 se 28) cAra mahotsava aura cAra pratipadA - ASAr3hI pUrNimA ( bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indriya mahotsava), kArtika pUrNimA ( skandha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSa mahotsava) ina cAra mahotsavoM kI pUrNimAoM tathA usase pIche kI cAra, kRSNa pakSa kI cAra pratipadA (aikama) isa prakAra ATha dinoM taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie /
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ (29 se 30) prAtaHkAla aura sandhyAkAla meM dizAe~ lAla raMga kI dikhAI deM taba taka arthAt sUryodaya aura sUryAsta ke pahale aura bAda meM eka-eka ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (31 se 32) madhya divasa aura madhya rAtrI ke Age-pIche eka-eka ghar3I isa prakAra do ghar3I svAdhyAya nahIM karanA caahie| uparokta asvAdhyAya sambandhI niyama mUla pATha ke asvAdhyAya hetu haiM, gujarAtI Adi bhASAntara hetu ye niyama nahIM hai / vinaya hI dharma kA mUla hai tathA aise vikaTa prasaMgoM meM gurU kI athavA bar3oM kI icchA evaM AjJAoM kA adhika pAlana karane kA bhAva rakhanA cAhie /
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ praznavyATharAyA sUtra ThI viSayAnubhazaSThA anu. viSaya pAnA naM. 1 bhaMgalAyara 2 avataraziSThA prathama adhyayana - prathama bhAga 10 13 17 20 21 23 24 3 Asva aura saMvara lakSAyo ThA ni3pAyA 4 pahalA adharmadvArA ni3paayaa| 5 bhRSAvA3pa ThUsarA adharmadvAra chA ni3pAyA 6 yathAt nAma De tIsarA adharmadvAra chA ni3pArA 7 sthalayara yatuSpaTa prAzIyoM chA ni3pArA 8 uraH parisarpa DemeToM chA ni3pA 8 muSTha parisarpa De bheToM chA ni3pArA 10 jeyaravoM chA ni3pArA 11 prANIyoM he vadha De prahAra chA ni3pArA 12 yaturiMdriya chavoM hI hiMsA harane vAloM he prayona uA ni3pA 13 pRthivISThAya chavoM hiMsA TheThArA chA ni3pArA 14 apThAya chavoM ThI hiMsA urane The prayona ThA ni3pArA 15 vAyuThAya chavoM DI hiMsA urane The prayo naThA ni3pAyA 16 vanaspatiSThAya chavoMThI hiMsA urane he prayoga naThA ni3pAyA 17 sthAvarAhichavoM cho se 2 bhAvoM se yunta hoTara hiMsaThana bhArate hai unaSThA ni3pAyA 18 atinirdezapUrva bhaMsuddhi vAle lo Thauna 2 chavoM cho bhArate hai unaThA ni3pArA 18 Thauna 2 va pApa urate hai unaSThA ni3pAyA 26 32 33 bhA 40 41 zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 44 48 48 40 pa1 pa3 pa4 20 se 2 dharbha urate hai vaisA hI isa prApta honeThA ni3pArA 21 narameM utpatti he anantara vahAM duHjAnubhava chA ni3pArA 22 pApi chava naraSThoM meM usI 2 vehanA cho hitane chAlA bhogate hai unaThA ni3pArA 23 nAraThIya va jyA 2 uhate hai vaha vAryAna 24 parabhAdhArmiTha nAraThIya zavoMThe prati jyA 2 urate hai unaSThA dhthana 25 veTanAoM se pIDita nAraThAvoM AuMchA ni3pApA 26 parabhAdhArmiSThoM chedvArA ThI gacha yAtanAoM he praSThAra ThA ni3pArA 27 yAtanA De viSayameM AyudhoM (zAstroM) he praSThAroM chA ni3pArA 28 paraspara meM veTanA cho utpanna urate hame nAraThIyoM hI hazA ThA varzana 28 nAraThavoMThe pazcAtApa ThA ni3pArA u0 tirthagati chavo DeTaHjo ThA ni3pArA 1 yaturindriya avoM duHja ThA ni3pArA 32 trindriya chavoM cheTuHja ThA ni3pA 33 dvindriya chavoM duHja ThA varzana u4 seThendriya chavaTaja chA varzana u4 duHjo praSThAra DA varzana u6 bhanuSyabhava meM duHjo re prahAra chA ni3pArA papa 57 58 61 www 68 ThUsarA adhyayana 7 75 78 80 u7 sIvayana ThA ni3pArA 38 salIdhvayana De nAbha ThA ni3pA 38 jisa bhAva se alI vayana hA pAtA hai usaThA ni3pArA 40 nAstivAhiyoM che bhata ThA ni3pAyA 41 anya manuSyoM bhRSAbhASA chA ni3pArA 42 bhRSAvAhiyoM va dhAtaThavayana ThA ni3pArA 43 bhRSAvAhiyoM Tho naraTha prApti3pa isa prApti ThA varzana 44 mITha vayana chA ilitArtha ni3pArA U 9pa 107 112 zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIsarA adhyayana 45 attAhAna TThe sva3pa DA ni3pA 46 attAhAna tIsa nAmoM kA ni3pA 47 pazrcama antardvAragata tasroM (yoMroM ) DAvana 48 paradhanasudha rAbhakhoM ke sva3pA ni3pA 48 paradhanameM sujdha rASTrjo de saMgrAma DAvana 50 attAhAna (yorI) De prakAra kA ni3pA sAgara sva3 prA nipA para tasrArtha prAnipA 43 ahattAhAna TThe isa prA ni3pA 4 yora loDa yA isa pAte hai unakA ni3pA 5 attagrAhI thora kaise hoDara kaise isa pAte hai unakA ni3pA 56 ahattagrAhI thora sa isa pro pAte hai usakA ni3pA 57 ahattagrAhI thora DI parasoDa meM Dauna gati hotI hai unakA nipA va jJAnAvarae Ahi aSTavidha prarbhoM se aMdhazA prAptaDara saMsArasAgara meM rahate hai isa prakAra kA saMsAragAgara sva3pa prA nipA Disa prakAra ke ahattAgrAhI thoroM pro Disa prakAra DAila milate hai nA nipA 60 tIsare adhyayanA upasaMhAra thothA adhyayana 61 ahma ai sva3pa prA ni3pA 62 ala nAbhoM prA aura usake lakSaNoM kA nipa 63 bhoha se mohita suddhivAloM se ala De sevana De prakAroM nipA 64 yadruvatrtyAhiGoM DA aura unake lakSaNoM kA varSAna 65 jalaheva aura vAsudeva De sva3pa DA ni3pA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 114 117 119 122 124 129 130 132 136 138 140 147 150 152 159 163 164 166 168 170 175
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 samrahma sevI Thauna hote hai ? unaSThA ni3pAyA 67 yugaliSThoM sva35 ThA ni3pArA 68 yugalinIyoM sva35 ThA ni3pArA 68 yauthe santabhara chA ni3pArA 70 yothA adhyayana ThA upasaMhAra 182 183 190 196 200 pAMyavA adhyayana 71 parigraha sva35 ThA ni3pArA 201 72 parigraha che tIsa nAbhoM hA ni3pArA 204 73 pisa prahAra se chava parigraha urate hai unaThA ni3pArA 207 74 bhanuSya parigraha ThA ni3pA 213 75 parigraha va cho Thisa isa DI prApti hotI hai unaSThA ni3pA 218 76 pAMyavA adhyayana ThA upasaMhAra 221 TUsarA bhAga - pahalA adhyayana 223 226 231 233 246 77 pAMthasaMvara dvAroM De nAbha aura unaThe lakSAzoM chA ni3pArA 78 prathamasaMvaradvAra chA ni3pArA 78 ahiMsAThe mahAtmya chA ni3pAyA 80 mahiMsA dhArA urane vAle mahApuSa sva35 ThA ni3pArA 81 ahiMsA cho pAlana urane cho uddhata hone vAloM purtavya ThA ni3pArA 82 ahiMsAvrata chI chasibhiti nAma hI prathama bhAvanA chA ni3pArA 83 bhanogupti nAbha ThI ThUsarI bhAvanA ThA ni3pArA 84 vayanasabhiti nAbhaThI tIsarI bhAvanAThe sva35 ThA ni3pA 85 meSazAsabhiti nAbhachI yauthI bhAvanA De sva3paThA ni3pArA 86 nikSepa nAbhaThI pAMyavI bhAvanA ThA ni3pArA 87 prathama adhyayana DA upasaMhAra 2para 2papa 2pa7 258 262 264 zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ dUsarA adhyayana 88 satya he sva3pAnipA 88 anuvicintya samiti nAbhaTThI prathama bhAvanA The nipA 80 Dodhanigraha3pa dUsarI bhAvanA DA ni3pA 81 solanigraha3 tIsarI bhAvanA prA ni3pA 82 dhairya nAbhI yauthI bhAvanA The sva3 prA nipA ke 83 pAMthavI bhauna bhAvanA he sva3pa prA nipA 84 adhyayana kA upasaMhAra sva3pa tIsarA adhyayana 8 attAnaviramA sva3pa DA ni3pA 86 sA muni attAghanAhi vrata DA ArAdhana nahIM Darate usA nipA 87 aisA muni sa vrata prA pAlana para saGate hai usakA ni3pA 88 vivastavasativAsa nAbhaDI prathama bhAvanA prAni3pA 88 anujJAtasaMstAra nAbhaDI dUsarI lAvanA kA ni3pA 100 zayyApari'rbha vana 3pa tIsarI bhAvanA prA ni3pA 101 anujJAtabhata nAbha yauthI lAvanA kA ni3pA 102 vinaya nAbhaTThI pAMyavI lAvanA 103 adhyayanA upasaMhAra nipA yauthA adhyayana zrI prazna vyAkaraNa sUtra 104 brahmayartha De sva3pa prA ni3pA 105 brahmayarya ArAdhanA isa 106 brahmayArI ho jAyagIya aura anAyazIya sAhi ThA nipA 107 asaMsata vAsavasati nAbhaTThI prathama bhAvanA prA ni3pA 266 282 284 286 288 290 292 295 299 302 308 311 313 315 317 319 322 330 333 335
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 strIprathA virati nAbhI dUsarI bhAvanA prAnipA 108 strI3pa nirIkSA vana nAbhaDI tIsarI bhAvanA prA ni3pA 110 pUrvarata pUrvaDIDitAhi virati nAbhaDI cauthI bhAvanA DA nipA 111 prazItalobhanavana nAbhaDI pAMyavI bhAvanA prA ni3pA 112 yaturtha adhyayanA upasaMhAra pAMthavA adhyayana 11 parigrahaviramA DA ni3pA 114 prasasthAvara viSaya aparigraha prAvarzana 115 alpanIya vastu ni3pA 116 DalpanIya azanAhiM prA ni3pA 117 saMyatAyAra pAla kI sthiti prA ni3pA 118 nispRhA nAbhI pahalI bhAvanA prA nipA 118 yakSurindri saMvara nAmaDI dUsarI bhAvanA prAni3pA 120 dhApondriyasaMvara nAbhaDI tIsarI bhAvanA prAni3pA 121 hivendriyasaMvara nAbhI yauthI bhAvanA prAni3pA 122 sparzendriyasaMvara nAbhaDI pAMyavI bhAvanA prA ni3pA 123 adhyayana prA upasaMhAra 124 dRzabhAjaMga meM zrutasdhAhi DA ni3pA 125 zAstraprazasti zrI prazna vyAkaraNa sUtra || AHTA || 338 341 342 345 347 348 353 356 359 364 371 375 382 u85 388 382 384 upa
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgalAcaraNa praznavyAkaraNasUtranA gujarAtI anuvAda magaLAcaraNa-- huM te siddha bhagavAneAne haMmezA namaskAra karU chuM ke je nirajana aSTaka maLarUpa ajanathI tadna rahita thaI gayAM che, ane e ja kAraNe je muktirUpa bhavananI madhyamAM virAjamAna thayela che, jemane batAvela sanmArge cAlavAthI jIvAne sthira siddhirUpI rAjyanI prApti thAya che. jeo pote atyaMta vizuddha khanI gayela che, ane siddhi nAmanI gatine prApta karI cUkayAM che. // 1 // hu' te gautama gaNadharane mana, vacana ane kAyAthI namaskAra karU chuM ke jemaNe tapasyAnA prabhAvathI aneka labdhiyAne prApta karI che, sura ane asuro AvIne jemane namana kare che, jemanA prabhAvathI jIveAnA saMdeha tathA meAhunA nAza thaI jAya che, je zarIranI kAMtithI jAjavalyamAna rahe che, je zAsananA divAkara samAna che, je bhagavAna mahAvIranA antima gaNadhara che, rAgAdi doSothI je tadna vizuddha anI cUkayA che, jIvAnI muzkelIone je dUra karanArA che, kevaLajJAnanA prabhAvathI jemaNe samasta jIvAdika vastuone sArI rIte jANI lIdhI che, je tejavI che tathA jemaNe mukti prApta karI lIdhela che. // 2 // huM te dayALu guruvarane namaskAra karU chu ke jemanAM manehara caraNu, kamaLanAM samAna kAmaLa che, ane je vimaLajJAna denAra beAdhanA dAtA che, tathA jemanuM mukha sadA gherA sahitanI muhapattithI zeAbhe che. // 3 // zrI prazna vyAkaraNa sUtra 1
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ avataraNikA tIrthakara prabhunI vANune namana karIne huM, "ghAsilAlamuni A praznavyAkaraNa sUtra para A "suzinI' nAmanI TIkA banAvuM chuM. meM 4 II A ati vicitrAkAra, aniyata svabhAvavALA, apAra, asAra saMsAramAM dhana Adi vividha upAyothI sukha prApta karavA mATe samasta saMsArI che prayatna karatA rahe che, chatAM paNa A saMsAramAM kaIpaNa jIva vAstavika sukhane anubhava karI zakatuM nathI. tenuM zuM kAraNa che, e vicAra jyAre karavAmAM Ave che tyAre evuM lAge che ke A saMsAranAM jeTalAM sukha che te vAstavika sukha nathI, paNa sukhane AbhAsa ja che. kAraNake te indriya ane manathI unna thAya che. vAstavika sukha te mekSamAM ja che. kAraNake te sukha niratizayarUpa che. vaikAlika duHkhanA atyaMta abhAvavALI je paramAnaMda sadubhAvarUpatA che, tene ja niratizayatA kahe che. evA prakAranuM niratizayarUpa je sukha che te saMsAramAM maLatuM nathI. kAraNake sAMsArika sukha duHkhAnuSakta che. mokSanuM sukha tevuM nathI. tethI ja sUkSma ekendriyathI laIne paMcendriya sudhInAM samasta prANI sukhanI IcchAvALAM ane duHkhathI vimukha thatAM dekhAya che. tethI te nirNaya kare jarUrI thaI paDe che ke te niratizaya sukhanuM sAdhana kayuM che? jyAre te prakArane UMDe vicAra karavAmAM Ave che tyAre e ja nizcaya para avAya che ke te sukhanuM sAdhana kevaLa mekSa ja che, saMsAra nathI. kAraNake je sukha saMsArajanya hoya che te Indriya ane mananA saMgathI pedA thayela hovAthI utpatti ane nAzane prApta karanAruM hoya che, ane tethI te vacce vacce duHkhathI mizrita rahyA kare che. tethI te mRgajaLanAM UMcAM nIyAM jaLataranA vizvamanAM jevuM asAra hoya che. te kAraNe niratizaya sukhanuM sAdhana saMsAra thaI zakato nathI paNa eka mAtra mokSa ja tenuM sAdhana banI zake che. evI ja mahAmuninI mAnyatA che. tethI je prANIne te niratizaya sukha prApta karavAnI abhilASA hoya temaNe mekSa prApti mATe ja prayatna karavA joIe. ane mokSanI prApti jJAna ane kriyAnA sevanathI ja thAya che. tethI jJAna ane kriyA e bane tenA kAraNarUpa hovAthI zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhana tarIke yegya che. nahIM te mokSanI prApti thaze nahIM ane ema thavAthI sukhanI prApti ghaNI muzkela banI jaze. jJAna hoya to ja ISTa ane aniSTa padArthone upAdAna-(grahaNa) ane tyAga karavA bAbatamAM jIvenI buddhi kAma karI zake che, jJAna na hoya to nahIM. tyAre te (te jJAnanA abhAve) phakta Asa mAM ja rokaToka vinA pravRtti cAlyA kare che. te kAraNe jJAnane atyaMta AdaraNIya batAvyuM che. evuM te jJAna sva ane paranuM upakAraka hovAthI ahIM zrutarUpe grahaNa karavAmAM Avela che. ahIM praznavyAkaraNa ja te zrutajJAna che. zaMkA-zAstranI zarUAtamAM, madhyamAM, ane aste karavAmAM Avela maMgaLAcaraNa nividane tenI parisamAptine mATe hoya che. tathA je te zAstranuM adhyayana karanAra hoya che teo te zAstranI dhAraNAthI suzobhita rahyA kare che, ane e rIte te zAstra ziSyopaziSyanI paraMparA sudhI pahoMce che. tathA zAstranA AraMbhamAM, madhyamAM ane ane maMgaLAcaraNa karavuM te ziSTa puruSane AcAra paNa che. chatAM paNa sUtrakAre A sUtramAM maMgaLAcaraNa kema karyuM nathI? uttara-A prakAranI AzaMkA yaMgya nathI, kAraNa ke bhagavAna dvArA kahevAmAM Avela A zAstra ja sAkSAt maMgaLasvarUpa che, tethI te pote ja maMgaLarUpa che. tethI svayaM maMgaLarUpa banela zAstramAM maMgaLarUpatA hovAthI zAstrakAre tene sUtrarUpe bAMdhavAnI apekSAe maMgaLAcaraNa karyuM ja che. vaLI sAMbhaLe zAstrakAre A zAstramAM "saMpU rUmo A pramANe bhagavAnanA AmaMtraNathI Adi maMgaLa, prathama saMvaradvAramAM bhagavatI ahiMsAnA varNanarUpa madhyamaMgaLa, ane "nAcattA vIrena mAvA pacAsa" antamAM e prakAranAM kathanathI aMtyamaMgaLa karyuM che, ema samajI levuM. have A viSayamAM vadhu kahevAthI zuM lAbha? zaMkA-"praznavyAkaraNa"ne zabdArtha zuM che? uttara--aMguSTha Adi vidyAonuM nAma prazna che. te praznonuM A sUtramAM vistArathI pratipAdana karavAmAM AvyuM che. tethI tenuM nAma praznavyAkaraNa paDyuM che. temAM 108 prazna, 108 aprazna, ane 108 praznAprazna che. je vidyAo athavA maMtra, pUchavAmAM AvatAM zubha ane azubhanuM kathana kare che, temane prazna kahe che. pUchaLyA vinA ja zubha ane azubha batAvanArane aprazna kahe che. tathA je mizrarUpe-pUchavAmAM AvatAM zubha ane azubha banene pragaTa kare che te praznAprazna kahevAya che. e ja rIte bIjA paNa nAgakumAra, suparNakumAra tathA anya bhavanapationI sAthe, sAdhuonA ghaNA saMvAda A sUtramAM batAvavAmAM AvyA che. naMdIsUtranA vAcanakALamAM praznavyAkaraNamAM pistALIza adhyayana samupalabdha zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (prApyo hato. te vAta "he vinaM gogvAra thI laIne "re te pavganLA sudhInA A naMdIsUtranA pAThathI siddha thAya che. tyArabAda sthAnAMgasUtranA vAcanakALamAM pistALIza adhyayanamAMthI phakta dasa ja upalabdha hatAM. te vAtanuM sthAnAMgasUtranA A pAThathI pratipAdana thAya che-"TwAvALA hara mAM gchattA saMgA" ItyAdi. paNa atyAre te upamA, saMkhyA, RSibhAsita, AcArya. bhAsita, mahAvIrabhAsita Adi daza adhyayana paNa upalabdha nathI, kAraNake tene viccheda thaI gayuM che. tethI pAMca Asava ane pAMca saMvara saMbaMdhI A daza adhyayano ja upalabdha che. anuttarapapAtikasUtra nAmanuM je navamuM aMga che temAM evuM varNana karavAmAM Avela che ke tapa saMyamanI ArAdhanA karanAra jIva saudharma AdidevalokomAM utpanna thAya che, tathA je utkRSTa tapa saMyamanI ArAdhanA kare che teo e ja bhavamAM mokSane prApta kare che, paNa jenuM AyuSya sAtalava parimita che, hIna che, teo karmone kSaya karI zakatAM nathI. tethI karmakSayane abhAve teo vijayAdika vimAnamAM utpanna thAya che. utkRSTa tapa saMyamanI ArAdhanAthI saMyamazALI jIvene aMguSTha vidyA. darpaNa vidyA Adi vidyA prApta thAya che. temanI madadathI te prativAdIonA praznonA uttara Ape che. temanI upalabdhi (prApti) A samayamAM temane viccheda thaI javAthI thaI zakatI nathI. hAlamAM te pAMca Asava ane pAMca saMvaranuM pratipAdana karanAra phakta A praznavyAkaraNa ja upalabdha thaI zake che. pAMca Asava ane pAca saMvaranuM jJAna thayA vinA utkRSTa tapa saMyamanI ArAdhanA thaI zaktI nathI. te kAraNe Asava ane savaranA svarUpanuM nirUpaNa karanAra A praznavyAkaraNanuM nirUpaNa karavAmAM Ave che. e ja navamAM aMga sAthe tene saMbaMdha che. zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ A praznavyAkaraNamAM pAMca Asava ane pAMca saMvara viSenAM dasa adhyayana che, tethI tenA be bhAga pADavAmAM AvyA che. AsravA baMdhanA kAraNarUpa hovAthI AsavAnuM varNana pahelA bhAgamAM karavAmAM AvyuM che, ane saMvara AsavanA parityAgane mATe upAyarUpa hovAthI temanu varNana Asravana varNana pachI bIjA bhAgamAM karela che. game tevA buddhizALI mANasa hoya paNa jo te duHkhanA svarUpathI ajANa rahe te tene parahAra karavAnA upAyarUpa mAnI prApti te karI zakatA nathI. tathA jema jvara Adi rogAmAM tenuM pUrNa nidAna karyA vinA tenuM zamana karavAnA upAya jaDatA nathI tema AsravatattvanuM parijJAna jyAMsudhI jIvane thAya nahIM, tyAMsudhI temane rokanAra-temanA nirodhaka-sa'vararUpa mAne jANavAnI jijJAsA tenAmAM utpanna thaI zakatI nathI. tethI sauthI pahelAM uddezaprApta pAMca AsraveAnA nAma sUtrakAra pragaTa kare che. temanu svarUpa AgaLa jatAM vistArathI spaSTa karavAmAM Avaze. te pAMca AsravAmAM paNa sUtrakAra sauthI pahelAM hisArUpa AsravanuM nirUpaNa karyu che tenuM kAraNa e che ke hiMsA sivAya mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha, e je Asava dvAra che, temanA vaDe hiMsA ja utpanna thAya che. te kAraNe te hiMsAmAM pradhAnatA AvavAthI, sUtrakAra sauthI pahelAM eja hiMsArUpa AsravadvAranuM nirUpaNa kare che-"navU Lamo'ityAdi A sUtranA saMbaMdhane mATe temAM tenuM vALa" ItyAdi utpreSaka vAkayanA sa'kha'dha eDI devA joie. eTale ke te kALe ane te samaye capA nAmanI eka nagarI hatI. kANika rAjA tyAMnA rAjA hatA. temanI rANInu nAma dhAriNI devI hatuM. tI kara para parAnusAra vihAra karatAM karatAM tyAM sudharmAMsvAmInuM Agamana thayuM. ItyAdi prakAranuM AkhuM vana jema aupapAtika sUtramAM karAyu che te pramANe samajI levuM ane tene "sa~dhU Lamo " A sUtranA sabaMdhane mATe ahI joDI devu joie. sudharmAsvAmI ane jammUsvAmInuM varNana jJAtAsUtranA pahelA adhyayanamAM karela che. te te paNa tyAMthI samajI levu' joI e. have ja khUsvAmI ane sudharmAsvAmI vacce A praznavyAkaraNasUtrane viSe je praznottararUpe zrI prazna vyAkaraNa sUtra 5
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAtacIta thaI che tene sUtrakAra pragaTa kare che-"narUm maMte !ItyAdi. ' he bhadanta ! zramaNa bhagavAna mahAvIra, ke jemaNe siddhigati nAmanA sthAnane prApta karI lIdhuM che, temaNe anuttarapapAtika dazAMga nAmanA navamA aMgane je A pramANe artha prarUpita karyo che, te te siddhigati nAmanA sthAnane prApta karela zramaNa bhagavAna mahAvIre praznavyAkaraNa nAmanA dasamAM aMgane ye artha nirUpita karyo che? te praznano uttara ApatA sudharmA svAmIe temane A pramANe kahyuM-he jaMbU ! tamArA praznane javAba A pramANe che--siddhigati nAmanA sthAnane prApta karela zramaNa bhagavAna mahAvIre A praznavyAkaraNarUpa dasamAM aMganAM be dvAra prarUpita karyA che, temAM paheluM Asava dvAra che ane bIjuM saMvara dvAra che. "he bhadanta! siddhigatine prApta karela zramaNa bhagavAna mahAvIre keTalAM adhyayana prarUpita karyA che ?" A pramANe jaMbusvAmI vaDe pUchavAmAM AvatA sudharmAsvAmIe temane kahyuM- he ja bU! siddhigati nAmanA sthAnane pAmela zramaNa bhagavAna mahAvIre prathama dvAranA pAMca adhyayana prarUpita karyA che." Asrava aura saMvara ke lakSaNo kA nirUpaNa prazna-"bIjAM dvAranAM keTalAM adhyayana prarUpita karyA che?" uttara--eTalAM ja adhyayana bIjA dvArA paNa prarUpita karyA che. " ja bUsvAmIe pharIthI sudharmAsvAmIne pUchyuM ke-he bhadanta ! siddhigati nAmanA rathAnane pAmela zramaNa bhagavAna mahAvIre te Astra ane saMvara saMbaMdhI adhyayane artha ke prarUpita karyo che? A pramANe aNagAra ja busvAmI zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDe pUchAtAM sthavira AryasudharmAe te jaMbU aNagArane kahyuM-"jU phaLano ItyAdi. TIkArtha-A sUtramAM "gaMgUM pada saMbodhana arthamAM vaparAyuM che. tethI e lakSita thAya che ke sudharmAsvAmI jaMbusvAmIne kahe che ke "kaMbU phaLo" he jaMbU! A nIce pramANenuM praznavyAkaraNarUpa zAstra vorA"i tamane kahIza. "gocaraviMchiyaM" A zAstramAM Asrava ane saMvaradvAranA nirNaya temanAM lakSaNe ane bhedAdinA kathanapUrvaka karavAmAM AvyA che. "vinirthi " padano artha vizeSarUpe nirNita kare; tathA Asavane artha karmabaMdhanA kAraNarUpa prANAtipAtAdika thAya che. temanA dvArA ja AtmArUpI taLAvamAM jaLa samAna karmonuM Agamana thayA kare che. jema taLAvamAM pANI AvavA mATe nALAM hoya che, te ja pramANe AtmAmAM paNa prANAtipAta Adipa nALA dvArA jJAnAvaraNIya Adi karmarUpa jaLanuM Agamana thatuM rahe che. athavA AvavuM te Aave che. te Asava dravya ane bhAvanA bhedathI be prakArane batAvyuM che. pANImAM paDelI naukAmAM chidro dvArA je jaLanuM Agamana thAya che te dravyAsava che. prANAtipAta Adi azubha kriyAo dvArA AtmAmAM je karmonA Agamana thAya che te bhAvAsTiva che. tenuM tAtparya eTaluM ja che ke saMsArarUpI sAgaranI aMdara A AtmArUpI nAvamAM prANAtipAta Adi chidro dvArA kamarUpI jaLanuM je Agamana thayA kare che tene Asrava kahe che karmAgamananA kAraNarUpa te prANAtipAta Adi pAMca prakAranA Asrava che. kamarUpa jaLa je kiyAothI AtmArUpa sarovaramAM praveza pAmatuM aTake che te kriyAone saMvara kahe che prANAtipAta Adi kiyAonuM viramaNa thavuM e ja karmone rokavAnA upAyabhUta saMvara che, athavA saMvara eTale rekavuM. te saMvara paNa dravya ane bhAvanI ape. kSAe be prakArano che. pANImAM taratI naukAnA je chidromAMthI pANI praveza karatA hoya te chidrone cIkaNI mATe AdithI baMdha karI devA te dravyanI apekSAe saMvara che, tathA prANAtipAta viramaNa Adi upAyothI AtmAmAM praveza karatAM kamene rokI levAM te bhAvanI apekSAe saMvara che. te saMvara paNa prANAtipAta zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adina viramaNathI pAMca prakArano che. e pAMca AstronuM ane saMvaranuM A zAstramAM sUtrakAra pite ja lakSaNa pradarzanapUrvaka vistArathI AgaLa jatAM varNana karaze. eja vAta "khuvAvinirijharca " padathI sUtrakAre samajAvI che. A praznavyAkaraNa "ghavacaLaNa" pravacanarUpa puSpamAMthI nIkaLela rasanA jevuM sArabhUta che. je:pravacanapuSpa bhagavAna tIrthakara mahAvIra prabhurUpI kalpavRkSa para vikasita thayela che. mAdhurya ane prasAdaguNarUpa viziSTa zobhAthI te yukta che, bhAvanArUpa sugaMdhithI te bhareluM che, AtmAnubhavarUpa parama svAdathI te yukta che. tenuM tAtparya e che ke jema puSpane sAra teno rasa manAya che, te ja prakAre A praznavyAkaraNa tIrthakara prabhunA pravacanamAM sArarUpa manAyuM che. bhavyajIvonuM tenA adhyayanathI e sakaSTa prayajana sadhAya che ke teo potAnA AtmAno anubhava karatA zIkhI jAya che. "nirartha" A padathI e pragaTa karavAmAM AvyuM che ke A aMgamAM je kaMI pratipAdita karavAmAM Avaze, te mokSanA projanarUpa thaze, te kAraNe A padane e paNa artha thaI zake che ke sUtrakAra enuM je pratipAdana karI rahyA che te e hetuthI ja karI rahyA che ke tenuM adhyayana karanAra muktinI prApti kare. "maEi sumAsilya" A pade dvArA e vAta pratipAdana karIne pragaTa karavAmAM AvI rahI che ke tIrthakara gaNadhara Adi dee je viSayaAsrava saMvararUpa athavA sakaLa karmono kSayane upalakSita ane niratizayarUpa kSAyika sukhanA AsvAda svarUpa nirvANu-makSa temAM kahela che, te pite kalpanAthI kalpane grathita karela nathI paNa kevaLajJAnarUpa daSTithI sArI rIte vINIvINIne te dareka viSayanuM nirdoSa pratipAdana karyuM che. tIrthakara sarvajJaprabhue kevaLajJAnathI pahelAM te viSayane pitAnA jJAnanA viSayabhUta banAvIne tenuM bAra prakAranI pariSadamAM kathana karyuM hatuM, ane tenuM zravaNa karIne ane manamAM barAbara utArIne te pramANe ja gaNadharAdi devoe grathana karyuM che. A rIte ukata vizeSaNonI sArthakatA TIkAkAre pragaTa karI che. A gAthAne saMkSepamAM eTale ja zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha che ke A praznavyAkaraNa zAstra pravacanarUpa vikasita pu5nA rasa jevuM sArabhUta che. ane A vivecana tIrthakara paraMparA pramANe je pramANe thatuM AvyuM che. te pramANe ja thayuM che. bhAvArthaTIkAkAre A rIte Asava ane saMvaranI vyutpatti karI che-- " TavaMti-jAti , varmagawAni cite zAstra: " (jenA dvArA karma jaLa Ave che te Astra kahevAya che.) athavA "zAstravAn bhava:" (AvavuM eTale Asava) "saMtriyanta-tiruddhamatte vizarmagajAni te saMvaraH " ( jenA vaDe karmaLa praveza pAmatuM aTake che te saMvara che ) athavA "vaLa saMg ( saMvara eTale javuM) temAMthI pahelI vyutpatti pramANe karmaba dhanAM kAraNarUpa prANAtipAta Adi kriyAone Asava batAvyAM che. bIjI vyutpatti pramANe Agamana mAtranuM nAma Asava batAvyuM che. te te dravya ane bhAvanA bhedathI be prakAranA kahela che. dravyAsava karmabaMdhanuM kAraNa nathI. karmabaMdhanuM kAraNa te bhAvAsava ja che, kAraNake prANAtipAta Adipa bhAvathI ja karmanuM Agamana thAya che. e ja pramANe saMvarane viSe paNa samajavuM. saMvara Asavane nirodhaka (rekanAra) hoya che, chidro dvArA naukAmAM jaLanuM pravezavuM te AsavanA sthAna samAna che ane te chidrone baMdha karI devA te saMvaranA sthAna samAna che. prANAtipAtAdirUpa bhAva, prANAtipAta Adi viramaNarUpa bhAvasaMvarathI aTake che. ane ema thavAthI ja navIna karmonuM Agamana rekAya che. "nizcayArtha "mAM "nA" zabdano artha "dUra thavuM" thAya che. tathA "vacana artha jJAnAvaraNIyAdi karmajja che. te karmajja je sthAnathI dUra thaI gayuM che tevuM sthAna mekSa che. ane te mokSa jenuM prajana che te nizcayArtha zAstra che. athavA nizcayane artha mekSa paNa thAya che. e mekSanI prAptine mATe ja A zAstranI racanA karavAmAM AvI che. te sU. 1 / zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahalA adharmadgAra kA nirUpaNa 66 uddeza pramANe ja nirdeza thayA kare che te nyAye sUtrakAra phaLa ane nAmanI apekSAe have AsaveAnA prakArone pragaTa kare che---- 'vavo pAso" ItyAdi TIkA -"niai" jinendra deve "" aMta prabhunA zAsanamAM, eTale ke A sasAramAM 8 " AsravAne 'gaLAtIbo " anAdi " vatto " prajJakSa gaddo ' (khatAvyA) karyAM che. hiMsAmomaA yama" nA viddo ceva" te hiMsA, asatya, cArI, kuzIla ane parigraha ema pAMca prakAranA che. rAgAdi AMtarika duzmanAne je jIte che tene jina kahe che. jina prabhue AsravAne anAdi khatAvyA che tenuM kAraNa e che ke A sa`sAra anAdi ane aparyavasita ana'ta che. jo ke bhavyajIveAnI apekSAe sa`sAramAM anAhitA hovA chatAM paNa apa vasitA khanatI nathI, chatAM paNa nAnA jIvAnI apekSAe te bane che. Asrava saMsArI jIvAne ja thAya che, mukta jIvAne thatA nathI. saMsAramAM rahenAra jIvA ja sasArI jIva che. A sasAra pravAha ane nAnA jIvAnI apekSAe je anAdi anaMta che te e vAta paNa nakkI thaI jAya che ke Asrava paNa anAdi ananta che. athavA jo ema paNa kahevAmAM Ave ke Asava ja sasAra che ane saMsAra ja Asrava che, teA e rIte paNa AsravamAM anAdi anaMtatA sughaTita thai jAya che. kAraNake tenI prathama utpatti te sa'bhavI zakatI nathI. jo Asavane ekAntataH sAdi ane sapavasita (sAnta) ja mAnavAmAM Ave te te paristhitimAM te Asrava jyAM sudhI saMsArIjIvamAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 10
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ na thAya tyAM sudhI te jIva siddhonI jema karmabaMdhanathI mukta ja raheze. tathA saparyAvasita mAnavAmAM paNa te ja muzkelI naDaze. e rIte saMsArI jIvamAM paNa karmabaMdhananA abhAvanI sthiti AvI jaze. tethI ema ja mAnavuM joIe ke te Asrava pravAha nAnA chanI apekSA e anAdi anaMta che. "aparyavasita" pada mULa gAthAmAM nathI. chatAM paNa anAdi padathI tenuM upalakSaNa karavAmAM AvyuM che. pramAdanA vegathI jIvanI hatyA thavI te hiMsA gaNAya che. pramAdanA vegathI asatya bolavuM tenuM nAma jUTha-mora che. pramAdanA gathI pArakAnuM dravya grahaNa karavuM tene adattAdAna-cerI kahevAya che kAma sevana karavAne parityAga kare tenuM nAma brahma che. A brahmane abhAva hovo te abrA che. eTale ke mithuna sevana karavA rUpa azubha anuSThAnamAM pravRtta rahevuM te abrahma kahevAya che. parigraha eTale grahaNa karavuM. te parigraha nava prakArane che-(1) dhana, (2) dhAnya, (3) kSetra, (4) vAtu, (5) cAMdI, (6) suvarNa (7) kukhya, (8) dvipada ane (9) catuSpada. "ra" zabda ahIM samuccayArthaka che che, ane "ga" zabda avadhAraNArthaka che. tenAthI e vAtane puSTi maLe che ke Asava, hiMsA AdinA bhedathI pAMca ja prakAranA che. vadhAre ke ochA nathI. A kathanathI sUtrakAre daza adhyayanavALA A praznavyAkaraNa zAstranA zarUAtanAM pAMca adhyayana sUcita karyA che. je sU. 2 . have sudharmAsvAmI "prathama adhyayanamAM keTalAM dvAra che." e prakAranA ja bUsvAmInA praznane uttara devAne mATe dvAranirUpaNane nimitte kahe che - kArito gaM nAma" ItyAdi. TIkArtha-A prANavadharUpa Asrava "kArito" jevo che, "= nAmA" jeTalAM tenAM nAma che, "jAgo" prANIo dvArA te maMda, tIvra Adi pariNAmethI karAtA rAri darda hai" je prakAranuM temane narakAdirUpa phaLa Ape che, tathA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 11
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ke rijha pAnA ghAvadaM ti" je pApI A prANavadha kare che, te samasta viSaya A pahelA AsavadvAramAM kahevAmAM Avaze. te "so te ninAmA >> he jaMbU! tuM te sAMbhaLa. bhAvArtha---sudharmAsvAmI A gAthA dvArA e samajAve che ke he jaba! A hiMsArUpa prathama AsravaddhAranuM svarUpa, nAma ane phaLa e traNenuM re, vaDe nirUpaNa karavAmAM Avaze. tathA tenI sAthe e paNa spaSTa karavAmAM Avaze ke e prANavadha karyo (pApI) jIva kare che. A gAthAmAM "pALavA" e padathI jene prANa hoya che tevAM ekendriyAdika prANI grahaNa karAyela che. temane je vadhe che tene prANavadha kahe che. te sU. 3 have sUtrakAra "kAriso " A dvAranuM varNana karatAM prANavadhanuM svarUpa kahe che-"TLavo rAma " ItyAdi. TIkAI_"o pALavaEo nAma" A prANavadha "nihiM" jinendra deve (1) "ghAvo pApa prakRtinA baMdhanuM kAraNa hovAthI pAparUpa, (2) "vaMst" krodhane padA karanAra hovAthI caMDarUpa, (3) "o" raudra rasathI pravartita hovAne kAraNe raudrarUpa, (4) "huddo" kSudrajane dvArA Acarita hovAthI mudrarUpa, (5) sAttio avicArI manuSya dvArA karAtuM hovAne kAraNe sAhasikarUpa, (6) "jhArizo?' anArya ko dvArA karAtA hovAne kAraNe anAryarUpa, (7) vighaLo" dayArahita hRdayavALA loko dvArA karAto hovAthI nirghaNarUpa, (8) niraM" kUra karmavALA leke dvArA karAto hovAne kAraNe nRzaMsarUpa, (9) "mama mahAna bhayane janaka hovAthI mahAbhayarUpa, (10) "vmo" samasta prANIone bhayane hetubhUta hovAne kAraNe pratibhayarUpa, (11) "namo " jAnanA jokhamarUpa hovAthI atibhayarUpa, (12) "vaELavo" ne utpanna karanAra hovAthI bhayakArakarUpa, (13) "tApo * acAnaka kSobhanA kAraNarUpa hovAthI trAsanakarUpa, (14) " TLana" avaidha hovAthI-anItirUpa hovAne kAraNe anyAyarUpa, (15) " cA" hRdayamAM udvega pedA karanAra hovAthI udvegakAraka, (16) "niravacaralo" para prANInA prANanI rakSA karavAnI IcchAthI rahita hovAne kAraNe nirapekSarUpa, (17) "Lio " mRta-cAritrarUpa dharmathI rahita hevAne kAraNe nirdhamarUpa, (18) givAro " prANIonAM prANa tarapha mamatA bhAvathI rahita hovAne kAraNe niSipAsArUpa, (19) "navastuLo" dayAbhAvathI rahita hovAthI niSkaruNArUpa, (20) "niravAranidhana /maLo" tathA naraka gamanaja jenuM aMtima phaLa che, e hovAne kAraNe niravAsa nidhanagamanarUpa, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 12
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) "moma macAcaro" te prANavadha, moha-ajJAnarUpa mahAbhayane pravartaka che, ane (22) "maramaLo" tenAthI prANIomAM mRtyurUpa kAraNane lIdhe dInatA Ave che, tethI te maraNamanasvarUpa che, evuM "maLio " bhagavAne bhAkhela che. bhAvArtha-A sUtra dvArA prANavadharUpa Asrava kevo che te vAtanuM sUtrakAre spaSTIkaraNa karyuM che. teo kahe che ke te prANavadharUpa Asava pApa prakRtinA baMdhanuM kAraNa che. kAraNa ke hiMsA karanAra jIva pramAdanA yugathI prANone nAza kartA hovAthI pApaprakRtine baMdhaka hoya che, tethI te prANavadha pAparUpa che. paranI hiMsA karatI vakhate AtmAmAM koMdhapariNati tIvrarUpe rahe che, kAraNa ke hiMsyajIva jema jema pitAnA rakSaNa mATe prayatna kare che tema tema hiMsakajIva phodhanA AvezamAM tallIna thaIne tene nAza kare che, te kAraNe prANavadhane caMDarUpa kahela che. e ja rIte raudrarUpatA Adi tenAM lakSaNe paNa bhinna bhinna kAraNone laIne ghaTAvI zakAya che. A rIte te prathama AstravarUpa adharma dvAra che. temAM prANIvadhanuM kevuM svarUpa che te samajAvavAmAM AvyuM che ke sU. 4 mRSAvAdarUpa dUsarA adharmadyAra kA nirUpaNa prANIvalanuM A prakAranuM svarUpa samajAvIne have sUtrakAra tenAM keTalAM nAma che te pragaTa kare che -"taraNa 2 rUmAji" ItyAdi. TIkArtha-"taraNa noLi rUmAni nAmAni tIraM TUMti" te prANavadhanA guNa pramANe trIsa nAma che "saMta" te bheda A pramANe che -(1) "TLavaE" jIvahatyA, (2)"gurunA vRkSane ukhADavAnI jema zarIramAMthI jIvanI ujUlanA,(3) zrI prazna vyAkaraNa sUtra 13
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIsaMmo" avizrama, (4) "hiMsavihinA" hiMsyavihiMsA, (5) "kriAM" akRtya, (6) "vAcA " ghAtanA, (7) "mArA " mAraNa, (8) "vaphA " hanana, (9) "vaLA" upadravaNa, (10)nivAyAnipAtanA, (11) "mAnamo" AraMbhasamAraMbha, (12) " sAvacakSuvavo meLidruvALA e saMva saM " Ayukamane upadrava, bheda, niSThApana, gAlanA, saMpravartaka, sa kSepa, (13) "majU" mRtyu, (14) "basAmo" asaMjama, (15) "kAma" kaTaka mardana, (16) "phorama" suparamaNa, (17) " paramasiMtmAro" parAbhava saMkramakAraka, (18) "kumArUpavAnodurgati prapAta, (19) "jAvavo" pApakepa, (20) "vAvomo" pApalebha, (21) "jIva chechavi cheda, (22) "bIpi caMtA " jIvitAntakaraNa, (23) "mA" bhayaMkara, (24) "vi " jhaNakara, (25) "vo" vajarya, (26) "pitAvanA pravruko" paritApanAzava, (ra7) vinA ' vinAza, (28) "nijhavaLA" niryApanA, (29) "junA" lepanA, ane (30) "gukhALe virANA" guNenI virAdhanA, "vAhajiItyAdi. vIsa" trIsa "vAghejhAruM nAma prANavadhanA "hRti" che. te prANavadha "sTrasarasa" pAparUpa che. tenA A trIsa nAma "vahu sAruM" azubha pariNAmanA ja bedhaka che. A prakAranuM A "vaMnAmA" e nAmanuM dvitIya prANavadha dvAra bhAMkhela che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtradvArA prANavadhanA guNAnusAra keTalAM nAma che athavA hoI zake che te batAvyuM che. te prANavadhanuM paheluM nAma prAvadha che. prANavadhane artha A pramANe che--pAMca indriya, traNa baLa, Ayu ane zvAso vAca e saMbhavita daza prANone viyAga kare tene prANavadha kahe che. ekendriya jIvane cAra prANa, dviIndriya jIvane cha prANu, triIndriya jIvane sAta paNa, caturindriya jIvane ATha prANu, asaMjJI paMcendriya jIvane nava prANa ane saMjJI paMcendriya jIvane dasa prANa hoya che. A rIte judA judA mAM saMbhavita e prANono pramAdanA yegathI viyega kare tene prAvadha kahe che. A pahele bheda thayA. prANavadhane te paryAyavAcI zabda che. prathama prANavadha te zrI prazna vyAkaraNa sUtra 14
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya artha bodhaka hovAthI sAmAnya zabda che ane tene paryAyavAcI prANavadha zabda vizeSa arthane bedhaka hovAthI vizeSa zabda che. A rIte e badhAM nAmamAM guNayukatatA samajI levI. tenuM spaSTIkaraNa A pramANe chejamInamAMthI jema vRkSane ukhADI nAkhavAmAM Ave che e ja pramANe zarIramAMthI jIvane kADhI nAkhave te jIvanI zarIrathI umUlanA karI kahevAya che. te unmalanAmAM jIvana paryAyane vinAza thAya che, ane jIvane kaSTa thAya che, tethI te prANavadha gaNAya che. A bIjo bheda thaze. je jIva hiMsaka, nirdaya, hatyArA hoya che. temanAmAM jIvane vizvAsa hete nathI, te kAraNe hiMsAne avizvAsanuM kAraNa gaNIne temAM avizaMbhane vyavahAra karyo che. A trIje bheda . hisyavihiMsA-ajInI hiMsA thatI nathI. hiMsA te jInI ja thAya che, tethI ahIM hiMsya eTale je jIvonI hiMsA thAya che te che e pramANene artha grahaNa karavAmAM AvyuM che. te hiMsya jInA prANone viga te prANavalamAM thAya che tethI tene hiMsyavihiMsA kahevAmAM Avela che. A cotho bheda thayo. prazna-jIva te arUpI che-je arUpI hoya che tenI hiMsA thatI nathI. te pachI hiMsyavihiMsAnuM AropaNa prANavadhamAM kema karyuM che? uttara-zaMkA barAbara che e te ame paNa kahIe chIe ke jIvarUpa arUpa padArthanI hiMsA thatI nathI. paNa ahIM saMbhavita prANone viyega kare, evuM hiMsAnuM tAtparya levAmAM AvyuM che. pAMca indriyakAna, netra, nAsikA, rasanA ane sparzendriya, traNa baLa-manabaLa, vacanabaLa, kAyabaLa Ayu ane zvAsocchavAsa e prANane je pravRttiothI viyoga thAya tenuM nAma hiMsA che. tathA sA-siddhAMtamAM prabhue jenI hiMsA karavAne niSedha karyo che, kAraNa ke te kRtya na karavA yogya che, tethI te rIte te akRtya hovAthI prANavadhane akRtya kahyo che. A pAMcame bheda thaye. ghAtanA eTale ke ghAta kare te chaTho bheda che. prANane viyega kara te ja kevaLa hiMsA nathI, paNa je kRtyathI prANIonA prANene pIDA pahoMce che evA karyo paNa hiMsA ja che te vAta "mAraNA padathI sUtrakAre pragaTa karI che. A sAtame bheda thaye. hanana-vadha kare te AThame bheda che. upadravaNa vinAza kare te navame bheda che. nipAtanA-je jIvene jeTalAM prANa hoya che teTalAM prANone vinAza A prANavadha dvArA thAya che tene nipAtanA zabdathI gRhIta karAyela che. athavA A padanI jagyAe " sivAyanA pada zrI prazna vyAkaraNa sUtra 15
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnI levAmAM Ave te tenI chAyA 8 khrivAsanA " thaze. ane tyAre tenA a mana, vacana ane kAyanA dhvaMsa karavA, e pramANe thaze. A dasameA bheda che. ArabhasamArabha-AraMbha zabdathI jemane vinAza karAya evAM athavA vinAza karAya che jemanA tevA prANI evA atha thAya che. temane je samAraMbha paritApa tene AraMbha samAraMbha kahe che. prANavadhamAM jIvAne paritApa thAya che, te vAta spaSTa tathA anubhavagamya che. athavA khetI Adi karmInuM nAma paNa AraMbha che. te Ara'bhathI jIvAnAM prANAne pIDA pahoMce che. A agiyArame bheda che. eja prAmaNe jIvanA AyunA upadrava-samuccheda, bheda-vinAza, niSThApana-aMta, gAlanA nikAlavuM, saMvata ka-samasta khaLa sAmarthya AdinA sAca karave, saMkSepa-temane abhAva karavA, te khArameA bheda che. mRtyu-maraNa terame bheda che. indriyasaMyama ane prANasaMyama dhAraNa karavAthI prANIonI rakSA thayA kare che. asaMyamI jIvathI te rakSA thaI zakatI nathI, tethI asayamane prANavadhanuM aMga kahela che. te kAraNe ja tene ahIM paryAyavAcI nAma gaNela che. sAvadyaanuSThAnanuM nAma ja asayama che. A caudamA bheda che. kaTakamana zabdanA artha A pramANe che.-kaTaka-sainya dvArA hiMsAnA uddezathI khIjA upara AkramaNa karavuM. A sainyamana prANivadhanA kAraNarUpa hAya che. chatAM paNa tene je prANavadharUpa kahela che te aupacArika rIte ja mhela che ema samajI levu'. A parakrame bheda thayeA. jIvane prANathI viyukta--rahita karavA tene nyuparamaNu kahe che, A seALame bheda che. prANavadhane je parabhava saMkramakAraka kahela che tenuM tAtparya e che ke te prANavadha narakanigAdi cAra gatirUpa saMsAramAM paribhramaNa karAvanAra che, A sattarame bheda che. A prANadhanA prabhAvathI jIva narakAdi dutiyAmAM ja jaIne janma le che, tethI tene durgati prapAtarUpa kahela che. A aDhArame bheda che. sakaLa pApAne te kApaka-utpAdaka che, te kAraNe tene pApakaparUpe darzAye che. athavA pApa, kepanuM kArya hAya che. te kAraNe A prANavadha kApasvarUpa che, ema paNa kahI zakAya che. A egaNIsamA bheda che. e prANavadha karanAra vyakti kevaLa pApanuM ja AliMgana kare che-pApakame Adhe che, te kAraNe te prANavadha pApaleAbharUpa che. A vIsame bheda che. viccheda-vi eTale zarIra, tenuM chedana te chaviccheda kahevAya che. prANavadhamAM zarIra athavA zarIranA avayaveAnu chedana thAya cheja tethItene avicchedyarUpakahela che. A ekavIsamA bheda che. prANavadha jIvananA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 16
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6: vakha "nI 46 ,, aMtakara-vinAzaka hAvAthI jIvitAntakaraNarUpa matAnyA che. A khAvIsame bheda che. prANavadhanA prasaMga upasthita thatAM jIvAne bhaya thAya che, tethI te bhayakAraka hAvAthI tene bhayaMkara kahela che. A tevIsame bheda che. e prANavadha karanAra prANI aneka bhavAmAM aneka prakAranAM duHkhA bhAgaLyA kare che, chatAM paNa tenA kAraNe utpAdita pAparUpa RNane te pheDI zakatuM nathI. te kAraNe tene RNakara nAma Apyu' che. A cAvIsamA bheda che. vivekI vyakti e prANavadhathI sadA dUra rahe che, tethI tene vajaya-cheDavA lAyaka kahela che. athavA saMskRta chAyA vajra paNa thaI zake che. vajrA je rIte meTu hoya che te prakAre prANavadha paNa, te karanAra prANIne adhaHpAta-naraka nigeAda AdimAM patana thavAnuM kAraNa hAvAthI vajranA jevA bhAre heAya che. A pacIzame| bheda thayA. je karavAthI vyaktine dareka bhavamAM satAparUpa paritApanA-pIDA sahana karavI paDe che, tethI tene paritApanArUpa Asrava kahela che A chavIsame bheda che. vinAza prANanA vidhvaMsa karavA, te satyAvIsame bheda che. niyyapanA-prANIonA prANAne nikAlavA, te acAvIsamA bheda che. leApanA-prANIonA prANAne leApavA-dUra karavA, te AgaNatrIsamA bheda che. ane guNivarAdhanA-zrutacAritra guNAnA bhaMga karavA, te trIsameA bheda che. A rIte prANavadhanA 30 paryAyavAcI zabda temanA guNu sahita pragaTa karavAmAM AvyA che. // sU, pa // yathAkRt nAma ke tIsarA adharmadvAra kA nirUpaNa have sUtrakAra kuLa ''ItyAdi. * upazama TIkA"--"pha pAvA" keTalAka pApaprakRtivALA aejJaya" asamAhita indriyavALA, "avidyA " avirati yukta, 'aninnucafraLAmayuvakonA ' rahita pariNAmeAvALA, ane indriya ane mananA duSTa vyApAravALA 'vastuvatuvAcaLavasattA" para prANIne mATe duHkhetpAdanamAM parAyaNa evA jIvA ''saMpa puLa" 66 na ca mA" e tRtIya dvAranuM varNana kare che zrI prazna vyAkaraNa sUtra 66 taM ca 17
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ "" A 'mayara" bhayaprada, vartuvidyuM " mahuvidha ane "vahuvar" aneka bheda prabheda sahita, " jALavavuM " prANavadha kare che, " meriM tasathAEi nIduM e pratyakSIbhUta trasa ane sthAvara jIveAnI rakSA karavAnI khAkhatamAM ''qfgLividyuta' dveSayukta thaine prANavadha kare che, "te " tee zu zu kare che e vAtane have sUtradhAra pATI " ItyAdi pado dvArA pragaTa kare che-"vATIna-timi-timiniTabaLejJiivajJArU-madudha-tuviSThama-va-maLa-tuviAda-TriRsiveDhaya-maMkucasImAnAra--pujIya-su sumAra-baduvArA " evA jIvA nIce pramANe che--pAThIna, timi, timiMgala, anekajhaSa, aneka jAtinA deDakA, banne prakAranAM kAcabA, naka, magara, dvividhagrAha, tathA kriliveSTaka, manduka, sImAkAra, pulaka, zizumAra, e pAMca grAha vizeSa, e badhA jaLacara jIveAnA prakAra che. temane e dRSTa manuSyA mAryA kare che. tathA " jJamAnajInavidALAdca" pUrvakita pATIna Adi jIveA sivAyanA khIjA` paNa je jaLacara jIve che temanI paNa te duSTa manuSyeA hatyA karyA kare che. bhAvA--sUtrakAre A sUtra dvArA e spaSTa karyu che ke je jIva svabhAvathI pApI hoya che, athavA jemanu' jIvana sayamarUpI lagAmathI rahita hAya che. je indriyAnA gulAma heAya che. pApakama pratye jene ghaNA hAtI nathI, jemanI vRttio upazama bhAvathI rahita hAya che, jemanI mAnasika vicAradhArA sadA malina hoya che, tathA je khIjAne duHkhI joI ne athavA duHkha daine Ana dita thAya che, evA jIveAne trasa, sthAvara jIvA para dayA AvatI nathI. te zrI prazna vyAkaraNa sUtra 66 18
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ temanI sAthe mana gamatuM vartana karatAM jarA paNa saMkeca rAkhatA nathI. teonI mAnyatA evI ja hoya che ke manuSyanA upayogane mATe ja A badhA jIvo che. tethI manuSya I che te rIte temane upayoga karI zake che. A saMsAra trasa ane sthAvara jIthI bhareluM che. traNa sthAvara cho aneka prakAranA hoya che. temanI jAtio judI judI rIte aneka prakAranI che. tiryaMca jAtinA jIva ke je pacendriya che, temanA traNa prakAra che-jaLacara, nabhacara ane sthalacara, temAM jaLamAM rahetA jIvane jaLacara kahe che. temane viSe sUtrakAre ahIM pitAne abhiprAya pragaTa karyo che, "pAThIna" nAmanuM eka khAsa prakAranuM matsya hoya che. timi paNa eka prakAranA matsyanuM nAma che, tenuM kada moTuM hoya che. e timine je khAI jAya che tene timiMgala kahe che, ane te paNa eka jAtane masya ja che. bIjI paNa nAnI nAnI je mAchalIo hoya che tenuM "mane " zabda dvArA ahIM grahaNa karAyela che. kacchapa eTale kAca, tenA asthika75 ane mAMsa karachapa evA be bheda che. zuMDAgraha ane amuMDAgrAha, e prakAranA grAhanA paNa be bheda hoya che. e ja rIte diliSTaka, manka, sImAkAra" pulaka, ane zizumAra paNa khAsa prakAranAM jaLacare che. e badhAMnI te nirdaya vyakti hiMsA karyA kare che, ane te sivAyanAM bIjA je jaLacara ja hoya che, temanI paNa hatyA karavAmAM temane majA Ave che. sU-dA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 19
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthalacara catuSpada prANIyoM kA nirUpaNa have sUtrakAra sthaLacara tiryaMcomAM je jAnavaronA prakAre che temane A sUtra dvArA pragaTa kare che-kuraMta ItyAdi. TIkArtha-"ku" haraNane kuraMga kahe che. "" ruru paNa mRgane eka khAsa prakAra che. "rama" sarabha aSTApada nAmanA prANIne kahe che. te zarIre vizALa hoya che tenuM bIjuM nAma parAsara paNa che. te meTA hAthIone paNa pitAnI pITha para besADI zeke che. "janara" camarI gAyane camara kahe che. temanA vALamAMthI cAmara bane che. "saMvara" saMbarane sAbara kahe che. tenA zIMgaDAmAMthI bIjI aneka upazAkhAo phaTe che. temanAM zIMgaDAMonI je bhasma bane che tene viSANa bhasma kahe che. temane be kharI hoya che, ane teo jaMgalamAM ja rahe che. rama" urabhra nAma gheTAnuM che. "para" zazaka nAma sasalAnuM che. "ra" prazara eka jAtanuM jAnavara che, tene be kharI hoya che. ane te jaMgalamAM rahe che "rohi" "hita" paNa eka copaguM prANI che. "ca" haya eTale ghoDe, "ja" gaya eTale hAthI, "ra" khara eTale gadheDe, "nAma" karabha eTale UMTa, "ja" khaMgI eTale De, tene eka ja zIMgaDuM hoya che, te jaMgalamAM ja rahe che, tene cAra paga hoya che. jyAre te cAle che tyAre tenI baMne tarapha pAMkha jevI cAmaDI laTakatI rahe che. "vAra" vAnara kapIne kahe che. "va" gavaya eTale rojha, te gAyanA jevuM hoya che ane tenI Deka geLa hoya che. "" vRka eka jaMgalI prANI che. tene rIMcha kahevAmAM Ave che. "rivAra zragAla" eka jaMgalI prANI che, je rAtre " huA huA ?" bole che. tene gujarAtImAM ziyALa kahe che. "otrazuLag" kola-zakara ane "maMA" mAra hiMsaka jAnavara che. "kela zukara" te zakarano ja bheda che, ane te sAmAnya zakara karatA zarIre moTuM hoya che, "livitravatta" zrIkanDalaka ane AvatuM e paNa jAnavare che ane temane eka kharI hoya che te baMne samAna jAtinAM che. "#tti" lakaDIne kekatika kahe che, te ghaNI cAlAka hoya che. "jo " gekarNa eka prakAranuM pazu che. "miya" mRga "maNi" mahiSa ane "vica," vyAgha hiMsaka prANIo che ane te siMha jevAM ja hoya che. "cha" bakarA bakarIne aja kahe che. "sovitha dvIpikA mAMsAhArI zikArI pazu che. tene teMduA kahe che. te cittA jevuM hoya che. jaMgalI kUtarAone zunI-kuttA kahe che, "La" zabdathI ahIM te jaMgalI kUtarAo samajavAnA che. "tAI gaI, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 20
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ manu" tarakSa, accha bhaTTa, te rInAM ja nAma che. "sahU~" zArdUla, "sI" siMha ane "vijJajI" citraka e saghaLAM mAMsabhakSI jAnavareA che, ane sthaLacara che. IsU, gA uraH parisarpa ke bhedoM kA nirUpaNa 66 have sUtrakAra " sarvi'peTe cAlanArA sarponA bheda batAve che ra acaLa-goLala ' ityAdi. (2 TIkA - acAra" ajagara-te ahuja vadhAre mATA sApa che, te dhIme dhIme sarake che. je rIte sAmAnya sApe! saheja paNa AvAja thatAM tarataja bhAgI jAya che tema te bhAgI zaktA nathI. "oLa" gANaza-te paNa eka prakAraneA sApa ja hAya che, paNa tene krUNa hAtI nathI. vyavahAramAM leAkA evuM kahe che ke tene e mukha hAya che, tenuM khIjuM nAma ' 6muhI ' paNa che. "vazi" dharAha-te evA sapa` che ke jenI dRSTimAM ja vaSa rahe che, jene te jIve che tene tenuM jhera caDe che, tenuM bIjuM nAma dRSTiviSa sarpa paNa che. 'mAvajI" mukulI te evI jAtanA sapa che ke che peAtAnI pheNane ceDA pramANamAM ja phelAve che, kAraNake vadhAre pramANamAM phevAvavAnI zakti tenAmAM hAtI nathI. dAjo" kAkAdara sAmAnya sarpanuM nAma che. eja pramANe "manu" dapuSpa paNa eka evA prakAranA sapa` che ke je sAmAnya rIte phaNAthI yukta hAya che, paNa te pAtAnI phaNAne phelAvatA nathI, mAralI majAvavAmAM Ave te paNa te phaNAne vistAryo vinA mULa sthitimAM ja rahe che. "sahiya" AzAlika, paNa sarponI eka khAsa jAti che. te cakravartI, vAsudeva, khaladeva AdinA sainyanA nivAsasthAnamAM athavA gAma nagara AdimAM bhUminI nIce utpanna thAya che, temanA vinAza kALe sAmudAyika karmonA uddaya thAya che. skandhAvAra chAvaNI tathA gAma nagara Adi jamInamAM utarI jAya che. sAmAnya rIte marI jAya che. te asa'nI mithyAdRSTi hoya che. temane janma samUcchima thAya che, temane pAMce indriyo hAya che. temanuM AyuSya antamuhUrta pramANa che, temanA zarIranI avagAhanA jadhanyathI aMzulanA asakhyAtamAM bhAga pramANa hoya che, tathA utkRSTa khAra ceAjana pramANa hoya che. antarmuhUta pachI temanuM maraNa thaI jAya che. mahoragA " zrI prazna vyAkaraNa sUtra 21
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahoraga, te evA sahAya che ke jemanu zarIra eka hajAra ceAjananu hAya che, tathA te manuSya kSetrathI mahAranAM kSetramAM utpanna thAya che. A badhA ura:parisarpAnA bheda che. pApI jIvA temanI hatyA kare che. sU.8 vijJAnAtraca' bhujaparisarpa ke bhedoM kA nirUpaNa have bhUja parisanA bhedone sUtrakAra pragaTa kare che--" chIrasara'va " ItyAdi. TIkA--kIratna, sarava, le, sephaLa poSA pa ura, gai, sara4, nA, maghura, vAdAi, cAkaLaca, rojiyA, sIliya, naLe ca mArUM" kSIrala, zastra, seha, te jIvA kAMTA thI yukta zarIravALA hAya che. sehane gUjarAtI bhASAmAM sAhuDI kahe che. tene dekhAva ziyALa jevA hoya che, tenA zarIra para tIkSNa, aNIdAra, kALA ane sapheda raMganA kAMTA hoya che. te bhujaparisarponA bheda che. goyA " pATalA ghAne kahe che. te divAla para eTalI sajjaDa coMTI jAya che. ke tene pakaDIne rAtre cAra cArI karavAne mATe e traNa mALanA makAnapara caDI jAya che, te kabandhanI jema bhIMtapara laTakI jAya che. 'vastu" eTale uMdara. 4'kaNa' eTale neALIceA, "vA" eTale kAciMDA. tenuM gaLuM lAla hoya che ane te beTha beThA peAtAnuM zira halAvyA kare che, garALI jevA tenA AkAra hoya che. mAravADa Adi rAjasthAnamAM tene " karageTathA " kahe che, jAhaka, e eka jAtanA lujarisanA bheda che. temanA zarIra para kAMTA hoya che. ma`zusa paNa eja prakAre bhujaparisarpa che, "vAMda"i eTale khisakolI tenA zarIrapara je rUMvATI hoya che te sapheda ane kALI rekhAthI yukta hAya che, te vRkSeA para rahe che. te cAtupadika, cAra paga vALu bhujaparisarpa vizeSa che. ' ghareAliyA ' temane gUjarAtImAM garALI kahe che. te makAneAnI aMdara bhIMta tathA chata para cATI rahe che. nirdaya hisaka leAkeA temanI tathA temanA sivAyanA bIjA paNa kiu risa vizeSa che temanI hatyA kare che / sU-hA , bhujapu 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 22
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ khecara jIvoM kA nirUpaNa have je becara-nabhacara tiryA che temanA bhedane sUtrakAra pragaTa kare chejiM, vastrA" ItyAdi. TikAW---" ra" kAdamba-kalahaMsa " " kaMka-eka jAtanuM pakSI, "vaDhavA" balAkA-bagaluM "nA" sArasa-e nAmanuM prasiddha pakSI "mA" ADA-jaLamAM taranArUM eka pakSI jene saMskRtamAM "ADA" kahe che. "seDI seTI "kura" kulala "guru" vaMjula " va" pariplava e pakSIonI khAsa jAte che. "ra" kIra-popaTa "" zakuna-pakSInI eka jAta "hari dIpikA-devacakalI "pahaMsa-nIrakSIrane judA karanAruM pakSI "patta dhAta rASTraka-jemanAM caraNa ane cAMca kALA hoya che tevA haMsa "mA"bhAsa ane "kuchIzo" kulIkoza-pakSInI khAsa jAte "huM" koMcapakSI -je zaraRtumAM madonmatta thAya che ane madhura dhvani karyA kare che. "tuM" dagatuMDa, "LiyAnA" heNikAlaka "sUrNa" sUcImukha "vitra" kapila e pakSInI khAsa jAta che. "jiMpAnava" piMgalAkSa-pILAM netravALuM eka jAtanuM pakSI "jiM?" kAraMDakabataka "vIjA" cakravAka-cakavA " " ujjoza-kurara "ja" garuDa "T4 piMgala-lAla popaTa "sura" zuka-lAla cAMcavALA popaTa "vaLi" bahiM- pIchA vALe mera "cA " madanalAla-menA "GrIka" nadImakha "ranAnA" nandamAnaka ane "oraMja" ke raMka nAmanAM pakSIo "minArA" bhaMgArakabhigeDI "#LA" koNAlaka eka jAtanuM jaLacara pakSI "navanava" jIvaMjIvaka-cAtaka "ttittira" tittira-tetarapalI "vadA" vartaka-baTera "strAva lAvaka-lAvA "piMgA " kajilaka-e nAmanuM pakSI "vota" kapatakakabUtara "va" pArAvataka-pArevuM kabUtaranI jAtanuM pakSI "caTakacakalI "kiMja' jhiMka pakSI "kurUNa' kukakuTa-kUkaDo "mera" mesaMra "Hkara" mayUra ane "ja " cakera e badhAM judI judI jAtanAM pakSIo che. "caUMara" hadapuMDarIkate nAmanuM jaLacara pakSI "ra" karaka-pakSivizeSa "vIra" cIraa-samaDI "La" spena-bAja "vAcakSatriA" vAyasa vidhAna kAgaDAnI eka jAta "sigavAtacoSa pakSI "va ivazlIvALa "krisTa camali -2magAdaDa "vitatAkia" vitatapakSI "murAra" samudrapakSI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 23
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ravAra, vihALA " te manuSyathI dUra rahenAra pakSI che. e badhA khecara jAtinA prakAre che. temane tathA "gvamA" te sivAyanA bIjA paNa je "jJa4thai havALio paMvitti pazune jaLacara, sthaLacara ane khecara paMcendriya pazuo che temane tathA eja pramANe "vitiya jarjarita radvIndriya, triIndriya, caturindriya evAM "vivide nave" vividha prakAranAM che ke jemane "jijIgi" pitAnA prANa priya che ane "maraNa tuamritre maraNajanya dukhethI je sadA DaratAM rahe che, te duHkhe jemane pratikULa che, ane je "arg dIna che temane "durtavicimA" atyaMta duSTa AcaraNa vALA manuSyo "" haNe che sU-1nA prANIyoM ke vadha ke prakAra kA nirUpaNa A pramANe prANavadhanA prakAre viSe vAta karIne have sUtrakAra tenA kayA kayA hetuo hoya che te batAve che-"hiM vivi"i ItyAdi. TakAtha-je abudha-ajJAnI manuSya che teo "jiM" A pramANe "vivi hiM vividha prakAranAM " hiM" prajanane vaza thaIne "hiMsati tare che" trasa jIvene ghAta kare che. A prakArano saMbaMdha 13 mAM sUtramAM kahela "kA DraNa hiMsati tare che " A padenI sAthe tyAM jeDa joIe. "vika je hetune khAtara ajJAnI-jIva trasa jIvenI hiMsA kare che te hetuo kyA kyA che-e viSayane sUtrakAra " -va-maMta-meya" ityAdi pade dvArA spaSTa kare che. teo kahe che ke ", vasA, kaMsa, meca, soLiya, nA, zikSaNa, madhuraM ci, aMta, pitta , saMtA" abudha leke te prANIonI je hiMsA kare che tene hetu keTalAMka prANIonI bAbatamAM temanuM "ma" cAmaDuM prApta karavAno hoya che, keTalAMka prANIonI "vaphA" carabI prApta karavA mATe temane vadha karAya che, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 2 4
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalAka prANiyonuM "maMAmAMsa prApta karavAnA uddezathI temane vadha karAya che keTalAMka prANIono vadha temanI "ca" meda je dehanI caturtha dhAtu che tene prApta karavA mATe karAya che, keTalAMka prANIone vadha temanA "37" yakatane-peTanA jamaNA bhAgamAM AvelI mAMsa graMthine prApta karavA mATe karAya che, keTalAMka prANIone vadha temanA AMtaraDAmAM rahela mAMsa vizeSane prApta karavA mATe karAya che, keTalAMka prANIono vadha temanAM "zuddhiA" mAthAMmAMnA magajane prApta karavA mATe karAya che, keTalAMka prANione vadha temanAM "phi" hRdaya mAMsa piMDa ke jene kALaje kahe che tene prApta karavAne mATe karAya che, keTalAka prANIone vadha temanAM "saMta" AMtaraDAM prApta karavA mATe karAya che, keTalAMka prANIone vadha temanAM "para" pittAzaya prApta karavAne mATe keTalAMka prANuone vadha temanAM jo zarIranuM eka khAsa avayava prApta karavAne mATe, ane keTalAMka prANIono vadha temanAM dAMta prApta karavAne mATe thAya che. tathA "Tri, liMgana racA, UT, chuM, nA, dhamaNi, hiMga, vADhi, pijI, vizALa, vAva" keTalAMkane vadha temanAM "a"i asthi-hADakAM prApta karavAne mATe keTalAMkane vadha temanI "maMA" majajA nAmanI chaTTI dhAtune prApta karavAne mATe, keTalAMkano vadha temanA "nA" nakhane prApta karavAne mATe, keTalAMkane vadha temanAM "nA" netra prApta karavAne mATe, keTalAMkano vadha temanA "i" kAna prApta karavAne mATe keTalAMkane vadha "jJAna" snAyuone aMga pratyaMgane bAMdhanArI kaI nasa prApta karavAne mATe, keTalAMkano vadha temanuM "naza" nAka prApta karavAne mATe keTalAMkane vadha temanI "dhamaLi" dhamanIo-nADIo prApta karavAne mATe, keTalAMkane vadha temanAM "hiM" ziMgaDAM prApta karavA mATe, keTalAMkano vadha temanI "Dhi" dADhe prApta karavAne mATe, keTalAkane vadha temanAM "vijI" pIMchAM prApta karavAne mATe keTalAkano vadha temanuM "vira" kAlakUTa Adi viSa prApta karavAne mATe. keTalAMkano vadha temanA viSANa hAthI dAMtane prApta karavA mATe, ane keTa lAMkane vadha temanA "vA vALa prApta karavAne mATe karAya che te uddeza-praye janane mATe abudha ke temanI hiMsA kare che. sUra-11 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 25
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturiMdriya jIvoM kI hiMsA karane vAloM ke prayojana kA nirUpaNa have caturindriya Adi jenI hiMsA karanAranuM zuM prayojana hoya che, te sUtrakAra pragaTa kare che-"hiMiti ca mamamadurArine " ItyAdi. TIkAI-"hemu ji" je abudha-ajJAnI leke madhu-madha Adi rasamAM lAlupa thAya che teo te madha Adi rasane prApta karavAne mATe "mamamadurANe hitti" bhramare tathA bhamarIonA samUhanI hatyA kare che. bhramarIe eTale ahIM madha ekatra karanArI madhamAkhIo samajavI "tadeva" eja pramANe "vivo" bicArA "teriNa" jU, mAkaDa Adi teIndriya jInI hatyA "ad. rokANavA" pitAnA zarIranA upakArane mATe eTale ke sUtI vakhate mAMkaDa Adi je jatuo karaDe che ane uMghamAM khalela pahoMcADe che te duHkhanA nivA. raNa mATe teo temanI hiMsA kare che. e ja rIte "gi" zaMkha zuktikA Adi je bicArA dvindriya jIvenI paNa "voTaraparimaMDaLa" vastra. upagraha laghugharanI zobhAne nimitte hiMsA kare che kRmirAgathI vastrone raMgavA te vastronuM parimaMDana kahevAya che zaMkha, zuktikAnA cUnAthI nAnAM nAnAM gharone lIMpavA te upagraha parimaMDana kahevAya che. athavA "artha ' zabdano darekanI sAthe saMbaMdha joDavAthI A padano e paNa artha thaI zake che ke vastrane mATe, upagrahane mATe ane maMDana-hAra Adi bhUSaNane mATe. paTTasUtra Adi vastra banAvavAmAM kamyAdi jIveno upaghAta thAya che, upagrahonI racanAmAM mATI, jaLa AdimAM rahela laTa Adi kiMindriya jIne ghAta thAya che, tathA hAra Adi AbhUSaNo banAvavAmAM zukti Adi jInI hatyA thAya che. bhAvArtha-bramara, madhamAkhI Adi je cAra indriya vALA jIve che, tathA ja, mAkaDa Adi je traNa IndriyavALA jIve che, ane zaMkha chIpa Adi je be indriyavALA jIve che, temanI hiMsA karavA pAchaLa kone hetu hoya che te sUtrakAre A sUtradvArA pragaTa karyuM che. je mANasa rasamAM vRddha-lepa banela che teo bhramara Adi rasa ekatra karanArA je jIve che temanI tathA je leka pitAnA zarIra AdinA sukhane ja vicAra karanArA che teo jU, mAkaDa Adi nI ane je loko vastra, upagraha AdinA nirmANanI abhilASAvALA che teo zaMkha, chIpa Adi kandriya jIvonI hiMsA karatAM bilakula vicAra karatAM nathI. je sU12 .. zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ hajI paNa sUtrakAra kahe che-" aLa'iItyAdi. 66 ayi evamAhiM bahuhiM kAraNasaehiM abuhA iha hiMsaMti tase pANe " ItyAdi khIjA paNa evAM ja prakAranAM seMkaDo vividha kAraNeAthI ajJAnI jIva AlAkamAM dvIndriyAkrika trasa jIveAnI hiMsA kare che. tathA " meca " A pramANe te " ve " aneka prakAranA " vAr " bicArA " vRtti TviC ' pRthivIkAya, asUkAya, tejaHkAya, vAyukAya, vanaspatikAyarUpa ekendriya jIvAnI ane ttavRkSiNaceva'" temanA Azraye rahelA " aLe " trIjA pUrvokta trasajIve uparAMtanA '' "" tanusarIne ' nAnAM zarIravALA "tameya " trasajIvanI " samAraMEtti " hiMsA kare che. temanI hatyA karatAM te ajJAnI jIvAne saMkAca thatA nathI kAraNa ke " attAne " te ekendriyAkrika javAnuM rakSaka kAI nathI. tethI rakSakane abhAve te badhA trANuhIna--( nirAdhAra) che. " saraLe " te pRthiyAdi jIvA bhAgI jaI zakatAM nathI, temane Azrita RRjIva je bhAgIne koIpaNa jagyAe jAya tA paNa kAI evuM nathI ke je tene zaraNa Ape, tethI zaraNadAtAne abhAve tee azaraNa che. baLade " kAi temanA svAmI nathI, tethI svAmIne abhAve teo bicArA anAtha che. " vaSave" kaSTamAM temane sahAya karanAra kAi nathI, tethI sahAyakane abhAve te adhava che. " janmaninabaMdhe 'te prakAranAM karmanA sahAva thavAne kAraNe karUpI beDI vaDe teo baMdhAyela che. pariLAma-maMnavuttinaLayuvijJAna ' akuzala pariNAmavALA madabuddhiyukta lAko dvArA te durvijJeya-samajavuM-muzkela che. jemanA ataHkaraNamAM tattva ane atattvanA viveka jAgRta thAya che te kuzala pariNAmavALA jIva che. A prakAranuM kuzala piraNAma jemanuM hAtuM nathI, eTale ke saghaLA jIvA upara jemanI dRSTi Atmavatu nathI, ane je e vAtane paNa jANatA nathI ke hiMsA karavAthI naraka, niMgAda Adi anata bhavAmAM bhramaNa karavA rUpa kaDavAM phaLe bhAgavavA paDe che, akusala - zrI prazna vyAkaraNa sUtra 27
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prakAranA jJAna vinAnA jI maMdabuddhi che. te leke dvArA mithyAtvanA udayathI "A hIna dIna prANIo rakSA karavAne egya che hiMsAne yogya nathI." e vAta paNa samajI zakAtI nathI. te kAraNe evA jI dvArA te jIvane jANI zakAtA nathI, tethI te ajJAnI jIva "puvimag" pRthvIkAya chanI tathA "puSisaMgi" pRthvIne Azraye rahela aLasiyAM Adi kandriya jIvana, e ja pramANe "nasTama" jalakAyika jInI tathA " " jalakAyika jIne Azraye rahela pUtarakAdi trasajanI, tathA "vALajhALa4tAvaraNamAM ri"i agnikAya jIvonI ane agnikAyane Azraye rahela trasa jInI, vAyukAya jIvonI ane temane Azraye rahela trasa jIvenI, tRNarUpa vanaspatikAya jIvana ane vanaspatikAyanA bheda prabhedenA Azraye rahela trasajIvonI hiMsA kare che. e ja vAta "tameca tarazIva" ItyAdi pade dvArA kahevAmAM Ave che--"tama takaLIvA" pRthivI kAyika jIvane tathA pRthivI Adine Azraye rahela jIvone "tAre" je jIvone te pRthivI Adi AdhArabhUta che evA jIne athavA pRthivI Adi ja jemane AhAra che evA ne "tAvariya GoogharAvadive" tathA pRthivI AdikanAM varNa gaMdha, rasa, sparzothI jemane zarIrarUpa svabhAva pariNata thaI rahyo che, tathA "jAvu " je cakSu IndriyanA viSayarUpa nathI, ane "je cakSu indriyanA viSayarUpa paNa che evA trasa jIvene uSNatA AdithI duHkha pAmIne je chAyA AdinA sevana mATe eka jagyAethI bIjI jagyAe jAya che, athavA trasa nAmakarmanA udayathI je cukta che, teo trasa gaNAya che. evA trasa jIvene, tathA "maiNa thAvara ra asaMkhyAta sthAvarakAne-sthAvara nAmakarmane udaya jemane che te sthAvara zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAya che. athavA je zIta, tApa AdinI muzkelIo paDavA chatAM paNa anyatra gamana karavAne azakta che, pitAnI IcchAthI halanacalana karI zakatAM nathI. te sthAvara che. evA je sthAvara pRthivI, apU, teja, vAyu ane vanaspati jIve che te jIvone, tathA ""mukuma, vAyara, utteya, sarIra nAmanArabe" sUkSma, bAdara, pratyeka zarIrarUpa nAmakarmanA udayavALA jIvone, tathA sAdhAraNa zarIra nAmakarmanA udayavALA jIne, carmacakSuo vaDe je dekhI zakAtAM nathI te sUkSma jIve che, tathA je carmacakSuo dvArA joI zakAya che te bAdara jIve che. te sUkSama ane bAdara pRthivI Adi ekendriya jIvanA hoya che. "pratyeka jIva e ja che ke jemanAM alaga alaga zarIra hoya che, pRthivyAdika jIva evA hoya che kAraNake temane pota pitAnuM bhinna bhinna zarIra hoya che. te jIvone, tathA sAdhAraNa cha e che ke je anaMta jIvonuM eka ja zarIra hoya che, evA jIvo kaMdamULa Adi vanaspatikAyeka hoya che. te jIve te prakAranAM karmodayane kAraNe eka sAthe ja utpatti dezamAM rahe che, eka sAthe ja temanI zarIra-paryApti pUrNa thAya che. e rIte eka sAthe ja paryApta thaIne te anaMta jIva eka sAthe ja prANApAnAdi gugalene grahaNa kare che. temAM eka jIvane je AhAra hoya che te ja AhAra anya anaMta jIvone paNa hoya che. A prakAranA "te anaMta sAdhAraNa jIne ke-"vinA" "je te nathI jANatAM ke e ghAtaka leke amane mArI nAkhaze" e prakAranA jJAnathI je rahita che evA ekendriya jIne, tathA "jimo 2 gI" je pitAnA vadhAdi saMbaMdhI duHkhane jANe che evA prindriya Adika jIvone, "hiM" A have pachInA pademAM darzAvela "vi"i vividha prakAranAM jore prayajanathI "ti" mAre che. "jite?" te pRthvIkAya AdinI hiMsAnAM kyAM kayAM kAraNe che te "pitA" ItyAdi have pachInA sUtra dvArA kahevAmAM Ave che. bhAvArtha-je prANIo AtmabaMdhathI rahita che teo sthAvara ane trasa jInI aneka prakAranA prajanathI derAIne hiMsA kare che. pRthivIkAya Adi sthAvara jIva che, kAraNake temanA sthAvara nAmakarmano udaya thayo hoya che. dviIndriyAdika trasa jIva che, kAraNake temanA trasa nAmakarmane udaya thaye hoya che. e ja pramANe sthAvara jIva pitAnI IcchA pramANe eka jagyAethI bIjI jagyAe jaI zakatA nathI. trasajIva pitAnI IcchA pramANe harIpharI zake che. sU. 13 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 29
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRthivIkAya jIvoM ke hiMsA ke kAraNa kA nirUpaNa have sUtrakAra te kAraNAne batAvatA prathama pRthivIkAyanI hiMsAnAM kAraNeA Ape che-- tiLayonI - ityAdi. TIkA-dakSiLa'' kRSi-khetIne nimitte '' voliina" pAkakhariNIpuSkariNIne nimitte ni" vApI-vAvane nimitte vi" vAvaDIne nimitte "" kUva-kUvAne nimitte "sa" sara-kRtrima jaLAzayane nimitte "tahAna" talAga-taLAvane nimitte "vi" citine nimitta Aca'' caityane nimitte vAca" khAtikA khAIne nimitte ArAma" ArAma-bagIcAnA nimitte "vijJA" vihArane nimitte "ghUma" stUpane nimitte "vA" prAkArakillAne nimitte "rA" dvArane nimitta "ora" gApurane nimitte ". "aTThAjIna' aTTAlikAne nimitte "raci" carikAne nimitte "se" setu-pulane nimitte E" sakramane nimitte "sAva" prAsAda-rAjamahelane nimitte vi' vikalpa-vikalpane nimitte "mavaLa" eTale ke eka prakAranA rAjamahela mATe, "ghara" gharane nimitte "sara" zaraNa-sAmAnya gRhane nimitte "ca" layana patati pASaNa gharane nimitta "Aga" ApaNa-dukAnane nimitte "vecaka vedikA-cAtarAne nimitte Trevala" devakula-yakSAyatanane nimitte vittasamA' citrasabhA-citrayukta sabhAne nimitta " ,, pavA prapA-parakha nimitta AcacaLa'' Ayatana yajJazALAne nimitta "bAvasa" Avasatha-tApaseAnA azrameAne nimitta ''mUnivar" bhUmigRhane nimitte 'mavALandra" maDapane nimitte, tathA "mAcaLa maMTovaLaLasa ca vivisa ca aDDANa puSi siMti maMtruDhiyA" aneka prakAranA bhAjana, bhAMDeAprakaraNane nimitte maMda buddhivALA lAke pRthvIkAya jIveAnIhiMsA kare che, bhAvA --pRthvIkAyika jIvA eka indriyavALA hoya che, e ekendriya jIvanI hiMsA karavAnAM nimitto, prayeAjane kayAM kayAM Aya che, te viSe sUtra zrI prazna vyAkaraNa sUtra 30
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAra A sUtramAM spaSTIkaraNa kare che. ahIM maMdabuddhijanene artha, pitAnuM ane pArakAnuM hita na jANanAra leke thAya che. jemane sva ane parane viveka hotuM nathI evA jIja kRSi Adi upara kahela kAraNone vaza thaIne pRthivI kAyika jIvanI hiMsA karyA kare che. kRSikarma prasiddha che. eTale tene viSe spaTIkaraNanI jarUra nathI. jenA cAra khUNA samAna hoya, jemAM kamaLa vikasyAM heya, jeNuM UMDuM pANI bhareluM hoya vividha prakAranA kalaravathI jene taTa paMDita hoya evA suMdara jaLAzayane puSkariNI kahe che. jene vistAra lAMbo hoya tevI vAvane vApI kahe che. hiMdImAM tene vAvaDI kahe che, anAja vAvavAnuM je sthAna hoya che tene kSetra-khetara kahe che. kRtrima jaLAzayane sara kahe che. citAne citi kahe che, je mRta zarIrane agnidAha devAne mATe lAkaDAMnA DhagalA rUpe khaDakavAmAM Ave che. keImRta vyaktinA smaraNArthe je bhavana Adi banAvAya che tene caitya kahe che. killAnI divAlanI cAre tarapha je UMDI khAI hoya che, ane jemAM pANI paNa bhareluM rahe che. te khAIne khAtikA khAI kahe che. ghara pAsenA bAgane ArAma kahe che, nagarathI dUra je lokonuM kIDA sthAna hoya che tene vihAra kahe che. smAraka taMbhane stupa kahe che. killAne prAkAra kahe che. nagaramAM praveza karavAnuM je mukhyadvAra hoya che tene gapura kahe che. be mALanA Adi makAnanI agAzIne aTArI kahe che. durga ane nagaranI vacce je ATha hAtha pahoLe mArga hoya che, ke jyAM thaI hAthI Adi Ave jAya che, te mArgane carikA kahe che. pANInA pravAhane oLaMgavAne mATe tenA para paththara athavA lAkaDAne je mArga banAvavAmAM Ave che tene saMkrama (pula) kahe che. evA sthAne nadI, nALAM, Adi jaLAza para banAvelAM hoya che. rAjamahela zabda jANIto che. tene saMskRta bhASAmAM prAsAda kahe che. bhavananI UMcAI prAsAda karatAM ochI hoya che. bhavana karatAM prAsAdanI UMcAI bamaNI hoya che. sAmAnya gharane zaraNa kahe che. parvatanI pAse paththaranAM je ghare hoya che temane layana kahe che. dukAnane haTTa athavA hATa kahe che. cotarAne vedikA kahe che. devakula-cakSAtana pakSanA sthAnane kahe che. je sabhAsthAnamAM citra hoya che, te sabhAsthAnane citrasabhA kahe che. jyAM tene pANI pAvAmAM Ave che te jagyAne yAUparaba kahe che thazALAne Ayatana, tApasanA Azramane Avasatha, jamInanI aMdara banAvela zrI prazna vyAkaraNa sUtra 31
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharane bhUmighara athavA talaghara ane tabUne paTaghara athavA ma`Dapa kahe che. cAMdI sAnAmAMthI banAvela vAsaNAne bhAjana ane mATImAMthI khanAvelAM vAsaNeAnebhAMDa kahe che. khAMDaNiyA tathA sAMbelAM Adine ahIM upakaraNathI grahaNa karela che // sU.14 // akAya jIvoM kI hiMsA karane ke prayojana kA nirUpaNa have asUkAya (jaLakAya)nI hiMsA karavAnA prayeAjanane sUtrakAra spaSTa kare "narjI ja maLa ca " ItyAdi. snAna, pANa pAna " soyana '' bhAjana, 8 vazyovaLa" vadhAvA, " socA " zauca ityAdi kAraNeAne lIdhe avRttAca jaLakAyanI hiMsA thAya che sU. 15aa TIkA -- majjaNaya "" ,, "C have agnikAyanI hiMsA karavAnAM pratyeAjanone sUtrakAra batAve che-- vAyukAya jIvoM kI hiMsA karane ke prayojanakA nirUpaNa 26 HH payaNapayAvaNa " ityAdi. TIkA caLa, cAvaLa, bajaLa, nahAvaLa, viSNaLedi' baLi" jAte bhAjana banAvavAne, bIjA pAse bheAjana banAvarAvavAne, pote agni saLagAvavAne, anya pAse agni saLagAvarAvavAne, tathA dIvA saLagAvIne prakAza karavA, ItyAddhi pratyejanAne mATe agnikAyanI hiMsA kare che. sU.195 have vAyukAyanI hiMsA karavAnAM prayAjanene sUtrakAra pragaTa kare che - muLa vicaLa ' ityAdi. 66 TIkA'muLa, triyaLa, sAhiTa, paTTuLa, mudde, caru sAvRtta vattha mArUai niruM jyAre sUpaDA vaDe jhATakIne anAja sArka karAya che tyAre, vAMsanI sIe AdimAMthI banAvelA pakhA vaDe jyAre havA khavAya che tyAre, tADanAM pAnAMmAMthI banAvela pappA vaDe jyAre pavana nakhAya che tyAre, mAranAM pIchAMmAMthI banAvela paMkhA vaDe jyAre pavana nakhAya che tyAre, jyAre koi nimitte mukhathI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 32
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuMka mAravAmAM Ave che tyAre, jyAre khulle meDhe bolavAmAM Ave che tyAre jyAre hAtha vaDe tALI vagADavAmAM Ave che tyAre, jyAre zAkanAM pAnane sApha karavAne mATe hAthathI jhATakavAmAM Ave che. tyAre. tathA vIjaLI AdinA paMkhA vaDe jyAre havA khAvAmAM Ave che tyAre vAyukAya jIvonI hiMsA thAya che. tenuM tAtparya e che ke havA khAvAmAM jeTalAM sAdhane che temanAthI vAyukAya jInI hiMsA thAya che. sU. 17 have vanaspatikAyanI hiMsA karavAnAM prajanene sUtrakAra pragaTa kare che. vanaspatikAya jIvoMkI hiMsA karane ke prayojanaka nirUpaNa "aTI, urivAra-ma " ItyAdi. TIkArtha-"mA"agAra-gRha "vicAra" paricAra-jIvikA athavA talavAra AdinuM myAna "mara" bhakSya-lADu Adi khAvA lAyaka dravya "moca" bhojanabhAta Adidravya "saMcAlana" zayanAsana-khATale palaMga Adi zayyAnAM sAdhane, bhadrAsana Adi Asana "hA" phalaka-lAkaDAnI pATa, pATiyuM "pura sAMbeluM, udukhala-khAMDaNiye "tara" tata vaNA Adi vAdya "pitA" vitata-muraja bherI Adi vAtra jAtonnA" Adya-eka prakAranuM vAdya vizeSa "ga" vahana pita naukA Adi vAhana-pAlakhI Adi "mAM" bhaMDaka gRhanAM upakaraNe, "vikidamavA" vividha bhavana-sarvatobhadra Adi makAna "tora" dvAranI zobhA vadhAranAra vaMdanamAlA Adi "vija" viTaMka-cha "Dha" cakSagraha "nA" jAlaka-navAsa bArI " nihA " khArI "ca " ardhacandra-ardhacandrAkAra sopAna vizeSa, nispRhaka-bAraNAnI upara bahAranI bAjue lagADela ghoDA AdinA AkAranA kASTha vizeSa "caMdrazAstri" caMdrazAlikA-prAsAdanA uparanI zALA "" vedikA-AMgaNAmAM besavA mATene cotare, "ni"i niHzreNI nisaraNI, "" draNa nAnI naukA " jarI" caMgerI-tRNAdimAMthI banAvela pAtravizeSa jene caMgera paNa kahe che. " khUTe "va" maMDapa-taMbU athavA drAkSAdine maMDapa "mA" sabhA-mANasone besavAnuM sthAna "vaprapA paraba "navasahaAvasatha-tApane Azrama "dha" gaMdha-sugaMdhi dravya "maNagvAM, mala-mAlya kusuma AdinI mALA, anupana caMdana, ammara vastra "gun" sarA sarI "naMgasTa" lAMgala haLa "mecametika vakhara jenAthI kheDeluM khetara eka zrI prazna vyAkaraNa sUtra 33
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarakhuM karavAmAM Ave che. "ji" kulika eka prakAranuM haLa "saM" spaMdana eka jAtano ratha "sIyA" zibikA pAlakhI "ra" ratha "sAru, zakaTa gADuM "jJAna" yAna vAhana vizeSa "vorA" yugya be prANathI kheMcAtAM vAhane badAra" aTTAlaka killAnI uparanuM khAsa prakAranuM sthAna "vari" carikA nagara koTanI vacce ATha hAthanI pahoLAIne mAga vizeSa "ra" dvAra "pura" gopura zaheranuM mukhya dvAra "jirA" parighA AMgaLiyo "saMta" yaMtra cUlikA "sTivA" zULIe caDAvavA mATenuM kASTha "Dha" lakuTa yaSTi chaDI "muDhi" musaMDhI zastravizeSa " pI" zataknI ekatanuM zarU jenAthI eka ja vAramAM se mANase mArI zakAya che, tathA "vahupada aneka praharaNa zastra khaDaga temara tIra Adi " varayvavaIME >> AvaraNa upaskara kapATa Adi gharamAnAM upakaraNe e badhAne mATe tathA "are vapaf" te sivAyanA " vahuvuiM vAraHpa"i bIjA paNa aneka prajanene mATe "maNi amag " ke je ahIM kahevAya che ke nathI kahevAyAM "vamA" te badhA tarugaNa vanaspati samUhanI leke hiMsA kare che. saMsArI abudha ke pUrvokta vastuo banAvavAne nimitte vRkSone kApe che. vRkSone kApavA e ja vanaspati jIvonI hiMsA che upara kahelI vastuo vRkSanAM kASThamAMthI thAya che. ke sU. 18 ] sthAvarAdi joM ko kaise 2 bhAva se yukta hokara hiMsaka jana mArate hai unakA nirUpaNa trasa sthAvara jIne kevA kevA bhAvathI yukta thaIne hiMsakajana mAre che tenuM A sUtradvArA sUtrakAra spaSTIkaraNa kare che-" sattAvajhiraItyAdi. TIkAI-"DhA" je atizaya vivekathI vila che. jemanAM vivekarUpa cakSuo zrI prazna vyAkaraNa sUtra 34
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ para ajJAnane parvo paDela che, ane "rAma" jemanI vRttio atyaMta krUra banI gaI che evA ja "sattaparivajhigbelahIna, dIna "" pRthvIkAya Adi nI aagiti" hatyA kare che. te hiMsA kayAM kayAM kAraNe kare che te sUtrakArakahe che-"zno, mALA, mAyA, soma, rAjA, ti, ati, soca" kodha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, rati, arati, zeka Adi vRttiothI yukta thaIne hiMsaka pRthivIkAya Adi jenI hiMsA kare che. zA mATe tema kare che? "vevastha nIca dhaHsthAma " vedArtha, jIvana, dharmArthakAmane mATe tema kare che. vedArtha- vedakta dharma kiyAene mATe, jIvanane mATe, dharmane mATe, artha-dhanane mATe, kAma-pAMce IndriyanA viSayane mATe, e badhAM kAraNa samUhone lIdhe "vaphA" svAdhIna athavA "ka" parAdhIna dazAmAM hovAthI "bA" prajanane khAtara athavA "vaLA" vinA prajane "saTLe" dvIndriya Adi trasa jInI ane "vAre ca" pRthivIkAya Adi ekendriya sthAvara jInI hiMvaMti" hiMsA kare che. | sU. 19 e ja uparokta arthane savistara samajAvavAne mATe sUtrakAra kahe che"maMcuddhicA navA viti" ItyAdi. TIkAI-"maMdiyA" mithyAtvanAu dayathI jemanI buddhi tatva ane atatvanA vivekathI rahita thaI gaI che evA ja "vaphA" svataMtra hovA chatAM paNa potAnI IcchAnusAra traNa sthAvara jenI " ti" hiMsA kare che. e ja pramANe je mANasa "vA sugaMti" nekarI vagerene kAraNe parAdhIna che teo zrI prazna vyAkaraNa sUtra 35
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' '' (6 tr jIve paNa e trasa sthAvara jIvAnI hiMsA kare che. savasA avasA duhao haNaMti " tathA svata Mtra ane parataMtra, anne prakArathI yukta thaine paNa jIvAnI hiMsA kare tathA "aTThAnati" " te jIvAnI hiMsA tee athaeN sakAraNa kare che ane 8 baLavA khaMti " nArtha-akAraNa-nirarthIka paNa kare che. " aTThA aTThA duhao rAMti" kAI evA paNa jIvA hoya che ke jee keTalAka jIveAnI hiMsA potAnA svAne kAraNe kare che ane keTalAka jIvAnI hiMsA svArtha na hovA chatAM paNa kare che. 8 krUsA phLaMti " saMsAramAM evA keTalAka hiMsaka jIvA paNa che ke je jIvAnI hiMsA hAsya-AnaMdane khAtara ja kare che. "verA AMti '' keTalAka evA paNa jIve che ke je jIvAnI hiMsA verane nimitte kare che. " ph daLatti" keTalAka evA paNa jIvA che ke je ratiAmeDha pramehane khAtara jIvAnI hiMsA kare che "dustA verA ratI ph Mti" keTalAka evA paNa che ke jeo eka sAthe hAsya, vera ane rati-AmeAda pramedane nimitte jIvAnI hiMsA kare che. te kevI vRttithI jIvAnI hiMsA kare che? dA deyaMti " keTalAka jIve krodhamAM AvIne jIvAnI hiMsA kare che. 'judA Itti" keTalAka kevaLa lAbhane vaza thaIne jIveAnI hiMsA kare che, "muddA naMti " keTalAka evA paNa leAkeA hAya che ke je kevaLa mAhAdhIna thaIne jIveAnI hiMsA kare che. vaDa kuddhA luddhA muddA naMti " keTalAka leAkeA evA paNa che ke jeo krodha, leAla, meha e traNane vaza thaIne jIveAnI hiMsA kare che. 'kandhAr Mti" keTalAka evA paNa jIvA che ke je dhanane mATe ja jIvAnI hiMsA kare che. dhammA AMti "- keTalAka evA paNa jIveA che ke je dharmArtha-jAtidhama ane kuLadhamanA abhimAnane kAraNe jIvAnI hiMsA kare che. 'gAmA dAMti" keTalAka evA paNa jIvA hAya che ke je kAmArthe--indriyAnI viSaya lAlasAne vaza thaine jIvAnI hiMsA kare che, ane "gastyA dhammA jAmA naMti" keTalAka evA paNa jIveA haiAya che ke je artha, dharma ane kAma, e traNane vaza thaIne jIvAnI hiMsA kare che. bhAvA--A sUtramAM sUtrakAre hiMsA karavAnI vicAradhArAvALA jIvA batAvyA che. teo kahe che ke keTalAka jIvA evA paNa hAya che ke je svAdhIna HH zrI prazna vyAkaraNa sUtra 36
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ hovA chatAM paNa hiMsA karmamAM lIna rahe che. keTalAka jI evA paNa hoya che ke je hiMsaka jInI saMgati Adi vaDe parAdhIna hovAne kAraNe hiMsA karavA lAge che. keTalAka evA paNa jIve che ke je svArthane khAtara hiMsA kare che, ane ghaNuM ja evA paNa hoya che ke je uThatAM, besatAM, hAlatAM cAlatAM, koIpaNa prayajana vinA jIvonI hiMsA kare che. ghaNA cho evA paNa hoya che ke teo svataMtra hoya ke parataMtra heya. keIpaNa sthitimAM hovA chatAM paNa hiMsA karatA aTaktA nathI. keI jIva bIjA ne verane kAraNe mArI nAkhe che, keI haMsI-majAkane khAtara mArI nAkhe che, ane koI kaI che evA paNa hoya che ke je ratine kAraNe-mananA AnaMdane khAtara jIvonI hiMsA (zikAra) kare che. ItyAdi bIjAM paNa e ja prakAranAM kAraNe sUtrakAre A sUtra dvArA pragaTa karyA che, je upara batAvI devAmAM AvyAM che. te sivAya bIjA kAraNathI paNa teo hiMsA kare che. sU. 20 | - have sUtrakAra e spaSTa kare che ke udezonA phama pramANe jeke "nAra varlDa re" e cothuM phala dvAra pahelAM kahevuM joItuM hatuM, chatAM paNa phala dvAranuM varNana na karatAM pahelAM prANavadhadvAranuM pAMcamuM upadvAra varNavavAmAM AvyuM che, tenuM kAraNa e che ke phaLa, kartAne adhIna hovAthI pahelAM kartAnI pradhAnatA rahe che ane bIjuM kAraNa e che ke kartAnI bAbatamAM vaktavya-kahevAnuM paNa DuM che, tethI sUcI kaTAhanyAye pahelAM "je vica ati jAvA pALavadaM" A prathama prANavadha dvAranuM A pAMcamuM upadvAra ja varNavavAmAM AvI rahyuM che "re te" ItyAdi. TIkArtha-prazna-"care te?" prANavadha karanArAM te kayAM kyAM prANIo che? uttara-"ne te" teo nIce pramANe che-"oricA, machavaMdhA sAuLiyA vANA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 37
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (C ,, mAvA'riyA" sozyiA"saukarika-suvaranA zikAra karanArA manuSyA,'mavayA" matsya dha-mAchaliyAne mAranAra mAchImAre, " sALiyA " zakunika-pakSIone zikAra karanAra pAradhio rAjjA " vyAgha-mRganA zikAra karanAra zikArIo, mA " krUrakamAM-duSTa karma karanArAM manuSyA, " vAriyA " vAgurikA-jALamAM mRgane sAvanArA vAgharI leAkeA, " kSetriya, veMdhone tattva, kAjI, nAi, cauhA--yasa, tuma' vastupA, kachaNiyA tyA dvIpikA-vyAgha dvArA mRgeAne lalacAvavAne mATe banAvelI kRtrima hariNI, kha dhanaprayAga-mRgADhi jIvAne AMdhavAnA sAdhanA, tapra-machalIne pakaDIne mAchImAra jemAM mUke che te TApalI, athavA jemAM besIne mAchalAM pakaDavAmAM Ave che te nAnI naukA, gala-khaDiza, azI-jenA agrabhAga para loTanI kaNeka ke aLasiyAM Adi jIvAnAM kalevara lagADIne mAchImAra tene pANImAM nAkhe che, mAchalI jevuM te khAvA jAya che. ke tarataja tene aNIdAra agrabhAga tenA kaMThamAM parovAi jAya che, tyAmAda mAchImAra dorIthI khAMdhelI te jALane khecI le che, temAM cAMTI gayelI mAchalIo tenI sAthe ja bahAra nIkaLI Ave che ane mAchImAra tene pakaDI le che. jALa-mAchalAM Adi pakaDavAnI eka prakAranI jALa, cIraja--eka hiMsaka pakSInuM nAma, te pakSI khIjA pakSIone mAravAne mATe zikArIe vaDe paLAya che. bhAcana-leDhAnuM banAveluM eka jAtanuM khaMdhana, Tda" danu eka jAtanuM baMdhana, vAgurA-pAza, chUTachAi-nakalI bakarI ke je siMha ADhi jAnavarone lalacAvavA mATe manAvIne rAkhavAmAM Ave che, e saghaLI cIne jemanA hAthamAM che tevA saghaLA jIvA prANavadha karanArA hoya che. tathA hariesA herikeza--cAMDALa, " vRLiyA '"Nika-cAMDALanA sevako, sagapAsahatthA " vItasaka-mRga ane pakSIone mAMdhavAnuM eka sAdhana ane pAza jenA hAthamAM che evA '" vaLavA " kirAta vagere prANavadha karanArA manAya che. '' 66 66 '' ?? ,, dd 99 '' luddhagA lubdhaka-vyApa, * mahughAyA madhu ghAtaka-madha levAne mATe je zrI prazna vyAkaraNa sUtra 38
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,, 46 kC/ ' madhamAkhIonI hiMsA kare che te, " jJeyavAcA " pAta ghAtaka-pakSIonAM baccAMne LIyArA " je mRgAne pakaDavAne mATe mRgI-hiraNIne pALe paLIyA " je paiNIcAra-eka prakAranA vyAdha hoya che te, tathA 'sara, vRdgha, tIci, tachA, paNa, parivALa, maLa, motabaMdhaLa, hisrAptacarolanA " je sar-sAmAnya jaLAzaya haiMr-agAdha jaLAzaya, tIrSidA vAva, talAva, strajI nAnuM jaLAzaya, vagerenA pANIne mAchalAM vagere grahaNa karavAnA hetuthI khahAra kADhI nAkhe che. tathA tenA jaLanuM te manthana kare che. athavA temAM je sroto dvArA pANI AvatuM hoya te srotAne khaMdha karI de che. A rIte je leAkeA jaLAzayAne sUkavI nAkhe che.te leAkA tathA visagarasa ya dAyagA * viSa--haLAhaLa jhera, gara-saceAga-janita viSa Adi jIvAne mArI nAkhavAne mATe jee temane khavarAve che teo tathA uttana- hA, vRtti, gadya vahIvattA " je nirdaya thaIne uttAne vadhata tRNavALAM vanene, varlIrAne,--gahana vanAne, athavA vananAM kSetrane dAvAnaLa lagADIne saLagAve che te khadhAne dUramaMjarI" kuraka karanArA mAnavAmAM Ave che ane tevA jIvAja mANavadha karanAra che ! sU. 215 *r 6 mAranArA tathA che te leAkA, tathA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 39
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtinirdezapUrvaka maMdabuddhi vAle loka kauna 2 jIvoM ko mArate hai unakA nirUpaNa sUtrakAra eja prANIonuM jAtinA nirdeza sahita varSoMna kare che " meca barve mijavujJAA " ityAdi. "" TIkA-rmeca" nIce pramANenI '" sa~ve " ghaNIkharI "miruvantu gAya" mleccha jAtA- anAya che. " ja te ? " te anAya jAti kI kayI che? 66 uttara-"sa" zake-zakadezanA rahevAsI "nava" yavana, sava" zakhara -zakharadezanA vatanI bhIla, vandra" khara nAmanA anArya dezanA vatanIo, "hrAca" e nAmanA dezamAM janmelA manuSya, "muhaM" muruDa-dezamAM janmelA leAkeA, " e jAtinA anAya leAkA, ,, bhaDaga bhaTaka dezanA rahevAsI, "tittiya" tittika dezanA vatanI, niya" pakanika dezanA leAkA, 'sq'* kulakSa nAmanA anArya dezanA leAkA, "to" gauDa jAtinA leAkeA, " si~ ! sihala-siMhaladvIpanA leAkeA, ' pAsa pArasa-pArasa (irAna)mAM janmelA leAkA, " A~va " kauMca-kauca dezamAM janmelA leAkeA, " dha " AMdhra-AMdhra dezamAM janmelA loko, ' kRSi" drAviDa-drAviDa dezamAM janmelAleAkA, "vijJasTa" bilvalate nAmanA dezamAM janmelA leke, "purji" puli'-puliMde dezanA loko, eNrola' ArASa-ArASa dezamA janmelA, va' DAM.-DAMkha dezamAM janmelA, "oLa" pANa- dezanAM leAkeA, "gaMdha" -gAMdhAra dezamAM janmelA leke, vahriya" khahalika--mahalI dezamAM utpanna thayela leke, eja rIte [chuM" rAma, mAsa, akuza, malaya, cuMcuka, kAMkaNaka, kanaka saya, meda, pahavaNa, mAlava, madhura, AbhASika, anakSa, cIna, lAsika, khasa, khAsika, niSThura, mahArASTra. mauSTika, Araba, DArvilaka, kuhaSNu, kekaya, hU, romaka, ruru, ane maruka te badhA te te dezamAM janmelA leAkeA che. tathA, cilAva vi sayavAsI ya " cilAta dezavAsI manuSya, e saghaLI anAya prajAo che. ane " pAvamaiNo ' temanI buddhi pApakarmoMmAM lIna rahe che. A je je jAtio khatAvI che te jAtionA leAkeA pApakamamAM rata-lIna mativALA hAya che ane teo prANavadha karanArA hAya che. ! sU. 22 5 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 40
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ kauna 2 jIva pApa karate hai unakA nirUpaNa have sUtrakAra pharIthI e batAve che ke kyA kyA che pApa kare che "gajhathara tharura " ItyAdi. TIkArtha-"nA" grAha Adi jalacara jIva, "thasTAra" catuSpada-gAya,bheMsa Adi cepage sthaLacara jIve, "sAca" nahera yukta pagavALA vAgha Adi jIvo, "bAuraga-peTe cAlanArA sApa. "hA " bAja Adi nabhacara pakSI, "hA " saMdaza-sANasInA jevAM mukhavALAM Dhaka, kaMka Adi pakSIo "jIvo dhAya kIvI" e badhA jIvonI hiMsA karIne pitAne jIvana nirvAha karanAra jIve che. tathA "tIra" jemane mana che evA saMjJI paMce ndriya jIva, ane "maforum" jemane mana nathI evA asaMjJI paMcendriya jIva, e badhA pApa karIne prasanna thAya che. jaLacarathI laIne asaMjJI sudhInA A jeTalA jIva che te badhA "pakAtta apAjo " paryApta ane aparyApta hoya che. paryApta nAmakarmanA udayathI jemanI pita pitAnI yogya paryApti pUrNa thaI jAya che temane paryApta ja kahe che. ane jemanI paryAsiye pUrNa thatI nathI te jene aparyApta jI kahe che. paryApta chanA be bheda che. (1) labdhi paryApta (2) karaNaparyApta je cha samasta paryAsiye pUrI karIne mare che-te pahelAM maratAM nathI, temane labdhi paryApta jI kahe che. tathA je che zarIra Indriya Adi karaNenI racanA pUrNa karI nAkhe che, te jIvane karaNa paryApta kahe che. temanAthI je bhinna prakAranA jIve che teo aparyApta che, tathA "kasumase pariNAme " je jInA adhyavasAya-pariNAma- sa kilaSTa lezyA yukta hoya che "gg" teo tathA "" te sivAyanAM bIjA paNa evAM ja prANIo "vAti pAchuM vAcavara" prANAtipAta rUpa pApa karanArAM hoya che. eja vAtane sUtrakAra "gtvA" ItyAdi pade dvArA pragaTa kare che. "vavA" je pApakarma karavAne tatpara hoya che, "vAmi7mAM pApa pravRtti ja jemaNe svIkArelI che "gvama" jemanI buddhi pApamaya thaI gaI che, "va" pApakarmamAM ja jemanI vRtti vadhAremAM vadhAre jAgRta rahe che, " jALavada " prANavadhamAM jemane majA Ave che, "vAvavAnu zrI prazna vyAkaraNa sUtra 41
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka anuSThAna che, ane vArtAomAM jemane rasa rALA " prANavadhanuM kArya ja jemanuM amirana'tA " prANIonI hiMsAtmaka jIvA "vaduvanAra '" vividha pAtaMjarettu " pApA karIne tulA ' " huMtti " pAme che. 6. * phalaM dei " pANavahakahAsu paDe che, evA bhAvA --jaLacara, sthaLacara Adi je je tiya ca che, ane pakSI Adi jeTalAM khecara (nabhacara) jIvA che, teo sannI hAya ke asanI hAya, paryApta hAya ke aparyApta hoya paNa jo teo jIvAnI hatyA karIne pAtAneA nirvAha calAvatAM hAya te teo pApI che--pApakamamAM rata che, je jIvAnAM pariNA mAmAM azubhalesyA pravati hoya che jeo pApamaya kRtyAmAM AnaMda mAnatA hAya te, ItyAdi prakAranA jIve paNa pApI ane pApakama mAM rata hoya che sU.23 jaise 2 karma karate hai paisA hI phala prApta honekA nirUpaNa "" " satASa 66 "" "9 ayANamANAH ,, A rIte "vica tiAnA pALavaOM " te pratijJAta pAMcamAM prANavadhakanu~dvAranuM vivecana saMpUrNa thayu. have sUtrakAra 'jaha ya kao jArisaM A caturthAM phaladvAranuM vivecana kare che " tanna ca pAvaraAE " ItyAdi. TIkAtha'tassa ya vAyarasa''"A prANavadharUpa pApavRkSanuM 'vivALa'' naraka nigeAda Adi duHkharUpa kaDavuM phaLa bhogavavuM paDaze, te vAtane " nahIM jANanArA pApI jIve "navRtivijJoni vRtti naraka tiya ca cenine vadhAre che, je ceAni " mamaya " atyaMta bhayaprada, ane " vissAma vecana " pratikALe anubhavAtI AzAnA vedanAthI yukta che, tathA * dIhakAla Nagari jemAM dIrghakALa sudhI jIva vividha prakAranAM zArIrika ane mAnasika duHkhAne bhAgavyA kare che. evI vividha zArIrika ane mAnasika duHkhAthI yukta, te naraka tiyA~ca ceAnine teo vadhAre che. tenuM tAtparya e che ke prANavadha karanAra jIvA uparakta vividha ceAniyAmAM utpanna thaIne mahAna vedanAo anubhave che. A rIte naraka tiyaca Adi kuyeAniyAmAM paribhramaNu karatAM te prANavadha karanArA jIvA janma maraNa AdinI atUTa paraMparA pUrNAMka je je prakAranAM bhayaMkaramAM bhayaMkara duHkhA bhAgave che, te viSayanuM have sUtrakAra spaSTIkaraNa kare che " rUmo gavarUpa jIyA " AyuSyanA kSaya thatAM prANavadhakArI 77 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 42
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ $6 66 "" nirayadharacAra su "" ** "" " * jIva manuSya bhavamAMthI marIne " aNuma mavadujA " prANIvadhane kAraNe utpanna thayelAM pApakamanA bhArathI atyaMta dukhAyela evAM te jIvA5 "" narasu ratna prabhA Adi pRthvIomAM '* duai " tarata (" ja uvavajjati " utpanna thaya jAya che. te naraka mAyelu " kSetra ane sthitinI apekSAe mahAna che tathA vayarAmaya kuDu ruMda nissaMdhidAra virahiya nimmadava bhUmitala kharAmarisavisama Nirayadhara cAraesu narakAvAsarUpa arthigRha vayarAmaya jjuduM " vajAnI divAlAvALAM che, '* sa~va " atyaMta vistRta che, "nisaMdhi sandhirahita che. 'TrAvittiya " avara javara mATenAM dvArAthI rahita che, ane 'nimna " mRdutAthI rahita " vArisa " kaThoramAM kaThora " visam " UMcA nIcA bhUmi bhAgavALAM che. 'mAsiLa saMcApatanta-stuvisa-30vecanaLonuM jha mosina " temAM sadA uSNutA janya vedanA rahyA kare che, sayApatatta " teo nira'tara tApathI byAsa kare che, duggaMdha vissa uThave yajaNagesu sauthI kharAma durgaMdhathI bharapUra rahe che. visra-kAcA mAMsanA jevI durgaMdha tyAM sadA AvyA kare che, tethI nArakIone teo sadA saMtASa pedA karanArA hoya che nImaccha vRttinimnesu ca" jovAmAM te ghaNAM ja kheDALa-ghRNA thAya tevAM hAya che. " niyamikanIyahemu ' te sadA himanAM tharA jevAM zItaLa hAya che. 'jAro mAttepu'" teo dekhAve kALA hAya che. te narakavAsomAM jIvAne sadA bhaya ja rahe che te AvAseA keTalAM UMDA che. tenI khabara paDatI nathI. tenA svarUpanuM vaNaeNna sAMbhaLatAMja jIveAnA zarIranA rAmAMca ubhAM thai jAya che. nimiyAmeyu " te khadhAM zaiAbhA vinAnAM che. 8 ni--DiyAravoiLajJAttui ' ahIMnI kuSTha Adi je vyAdhi che, mAthAnA du:khAvA Adi je rAgeA che. vRddhAvasthA Adi je avasthA che, temanI pIDAnA tyAM kAi paNa ilAja hAtA nathI. te pratikAra rahita hoya che, nA niHzaMdhacAratamimsesu " ahIM kAyama ghAramAM ghAra aMdhakAra rahe che. bhIma gaMbhIra lomaharisaNe su" .66 }} "" '' 63 << ,, zy paibhaesa " ahIMnI dareka vastu bhayajanaka hoya che. vavagayagahacaMdasUraNakkha jo ise su * " ahIM keAI graha nathI, candra nathI, sUya nathI ke nakSatra paNa nathI. ' mecavasA mainnaitjha--ponnUra-dUca-hi Li-visTIna-ciyALa, siyAvAvA ci vivala menu " medya, vasA carakhI ane mAMsanA DhagalA te sthAnAmAM sadA paDelAM hoya che. tathA pAccuDa-kiccaDa ane jUtha pIkha tathA raktathI vyApta, guMdaranA jevA cIkaNAM, bharelAM durgaMdhamaya vikRta lAhIthI, tathA cIkaNA kAdavathI te sthAnA sadA chavAyelAM rahe che " yuThThAnana-jittajJAja-mammuta-asimpur zrI prazna vyAkaraNa sUtra 43
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ ravata-dhAratunisiyaviyaDa nivAsoma-riSTha atidusa~depu " temane spaza phUlAnala-kariSAgni athavA khadirAgni jevA, pravRddha-agninI javALA jeveA, mummura-bhasma-mizrita agnikaNA jevA; asi-talavAranI dhAranA jevA, khurakharInI dhAra jevA, karavatanI dhAra jevA, ane atyaMta tIkSNa vIchInA Da'kha jevA che. te kAraNa te sthAne atyaMta duHkhadAyI hAya che. 66 kdduydukkhpAtALelu " daza prakAranAM kSetra vedanArUpa dAruNa duHkho dvArA jyAM jIvAne sadA saMtApa ja bhogavavA paDe che, tathA anuvaddhani taravaiyaLasu " tyAM dareka kSaNe avicchinna asahya pIDA bhogavavI paDe che. ane jamapurisasaMkule " yama devAthI te sadA gherAyelAM hAya che. yama-dakSiNa dizAnA leAkapAlanA amba, ambarISa Adi parama adhArmika asura kumAra jAtinA deva che. prAvadha karanArA te jIvo ethI te narakAmAM ,, attANA duHkha nivArakane abhAve trANa rahita ane asaraNA " kAI rakSaka nahIM hAvAthI azaraNu dazAmAM vananaMti " utpanna thAya che (6 ra bhAvA --prANavadha karanArA jIva prabhAve ahIMthI marIne tarata ja narakamAM kevI hAlata thAya che ane tyAMnI kevI sUtradvArA samajAvI che. sU.24| je pApapujanA saMcaya kare che tenA utpanna thAya che. narakAmAM jIvonI paristhiti che, e vAta sUtrakAre A narakameM utpatti ke anantara vahAM ke duHkhAnubhava kA nirUpaNa TIkA-taltha ca" ityAdi, taltha te narakAmAM utpatti thayA pachI se" te pApakama karanArA jIva 'aMtomuduttattimayapacahna'" antarmuhUtamAM prAsa vaikriya zrI prazna vyAkaraNa sUtra 44
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ t' 66 "" labdhithI ane bhavapratyayathI-narakamAM janma thavAne kAraNe tee "bIra " zarIrane -narakabhava saMbadhI zarIrane " nivRtti " anAvI le che. kahevAnuM tAtpa e che ke narakamAM je jIva nArakI jIvanI paryAyathI utpanna thAya che, temanuM antarmuhUrta mAM ja nArakInuM zarIra khanI jAya che, kAraNa ke tyAM janma levA eja te zarIra banavAnuM kAraNa che te zarIranAM avayavA asphuTa hoya che tethI tene "OM" huMDa kahyAM che ane 8 zrImasininga " te zarIra vikRta svarUpa vALu hAya che tethI tene khIbhatsa darzInIya kahela che. bIhari " te zarIra bhayajanaka hAya che, ane " adgiAromayagniya '' asthi-hADakAMothI snAyu-nasAthI tathA nakha ane ruvATIthI rahita, - aNumamAM " asuMdara ane " susavisar" kaleza yukta hoya che, 8. tamo cara A prakAranI zarIranI racanA thaI gayA pachI pannattimutranayA " AhAra, zarIra, Indriya, prANApAna, bhASA ane mana e paryAptione prApta karIne nArakI jIva " ai varSAa >> zrotrAdika pAMca indriyA dvArA asuhAe veyaNAe asAtA vedanIya karmanA udayathI janita azubha azAtArUpa vedanAthI " veyAM 'kuMbhamAM raMdhAvA Adi duHkhAnA veatti " anubhava kare che. te nArakI jIvAnI te AzAtArUpa vedanA '8 33'traviDava-va3-56-4,savADha caDhatro vIjavAFLA ?' ujajavaLa--tIvra anubhavavALI heAya che. vaja-anivArya hAvAthI pramaLa hAya che, vivuja-parimANu rahita hAvAthI vizALa hoya che. kakkhaDa " pratyeka aMgamAM du:kha janaka hAvAthI kaThAra hAya che, svara-hRdaya hAya che, datta-saheja paNa sukhathI rahita hAvAne kAraNe palADha dareka paLe asamAdhinI utpAdaka (( 77 ,, 66 '' hovAthI pragADha zrI prazna vyAkaraNa sUtra 46 bhedaka hAvAthI tIkSNa niSThura hAya che, hoya che, catu 45
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA dareka pradezamAM vyApelI hovAthI pracaMDa bhayAnaka hoya che, ghorasAMbhaLatA paNa duHkhajanaka hovAthI vikaTa hoya che, "vILA" dareka prANImAM bhayane saMcAra karanAra hovAthI bhISaNa-bhayaMkara hoya che, "rAjA" tene tyAM kaI IlAja hete nathI, tethI te hRdayamAM kSobha utpanna karanAra hovAthI dAruNa hoya che. A prakAranI vedanAthI pApI jIva narakamAM ene anubhava kare che. "jite" te duHkhe kyAM kyAM che te have pachInA sUtramAM batAvavAmAM Avaze ! sU. 25 / have sUtrakAra "jiMte " dvArA sUcita dukhanuM varNana kare che " huM mahAmag" ItyAdi. TIkAtha-nArakI jIva narakamAM "kumakumag" "du leDhAnA vizALa pAtra-vizeSamAM, tathA ghaDAnA AkAranA marAkuMbhamAM odanAdikanI jema "pacA , tala, taLa, aTTamALa ca" "paNa" raMdhAvAnAM, "va " sIsAnI jema ogaLavAnAM, "tavAtA" leDhAnA garama telanA tAvaDAmAM telanA mAlapUvA AdinI jema taLAvanAM, "mamamLA " tAvaDAmAM zekAtA caNA AdinI jema zekavAnAM dukhe anubhave che. tathA "sodA du nfja ca" jevI rIte leDhAnI tavIomAM auSadhiya ukALAya che eja rIte tyAM temane paNa moTA tAvaDAomAM ukALavAmAM Ave che, "odara voTTavruf " bali devAne mATe acAnaka temanA hAtha paga Adi avayanuM tyAM chedana karavAmAM Ave che. zarIranA TUkaDe TUkaDA karI tyAM kAgaDA Adine temanAM te zarIra arpaNa karAya che. "sAmiitavAvaMTa-baminArA -AtArifja ca" semara vRkSanA lohakaTakanA samAna aNIdAra kAMTAo upara temanuM karSaNApakarSaNa karAya che-temane AgaLa pAchaLa kheMcavAmAM Ave che. jAravirAja ica" tyAM temane vastranI jema phADavAmAM Ave che ane karavata Adi dvArA jema lAkaDAne cIravAmAM Ave che tema temane paNa cIravAmAM Ave che "javo vadhaMA"i temanI Deka ane baMne hAtha pAchaLanA bhAgamAM rakhAvIne bAMdhavAmAM Ave che. " racatANa ca" tyAM temane seMkaDe lAThIone mAra paDe che. " varudraMvALi ca" jora julamathI temanAM gaLAM bAMdhIne vRkSenI DALa para temane laTakAvavAmAM Ave che, "sUn mearfi zULanI aNuthI temanAM zarIranuM bhedana karavAmAM Ave che athavA zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zULI para temane laTakAvavAmAM Ave che. " AA payaMcaLALiya asatya vastu vizenA Adeza vaDe temane tyAM ThagavAmAM Ave che, tyAM nArakIjana pahelAM te navIna nArakI jIvAne pracaMDa uSNatAthI sArI rIte tapelI retI para aneka vAra calAve che, tethI tenI garamIthI temanI tRSA jyAre vadhAremAM vadhAre pramANamAM pradIpta thAya che tyAre teo temane banAvaTI jaLAzaya atAvIne tyAM mAkalI de che, A rIte tyAM tene vAravAra pratArita karAya cheThagavAmAM Ave che '* jAo, tyAM tamArA pitA AvyA che" ItyAdi aneka prakAranAM vacanA dvArA tee tenI hAMsI karyA kare che. khiMsaNavimANaNANi ya " jAti, kuLa AdinA nAmanA nirdeSa karIne tenI tyAM niMdA karAya che. tiraskAra karAya che. " vipaNijjaNANi " " te karelAM karmonuM phaLa tuM bhAgava " evAM niSThura vacanAthI temane dhamakAvIne vadhasthAna para laI javAmAM Ave che. " vakhtasayamAAni tha" A rIte pApI jIva maM, tIvra Adi pariNAmA dvArA karAyela seMkaDo pApAne kAraNe narakamAM utpanna thaine vividha duHkhAne bhAgave che. mAtRka" pada ahI' utpattisthAnanuM vAcaka che. eTale ke te du:khAnuM utpattisthAna sekaDo pApA avaghazata che. ( ya "" bhAvA--pApI jIvA narakAmAM janma laIne aneka prakAranI vedanA bhega vyA kare che. eja vAta sUtrakAre sUtra dvArA pragaTa karI che. tyAM tene pakAvavAmAM Ave che, ukALavAmAM Ave che, ogALavAmAM Ave che, taLavAmAM Ave che, zekavAmAM Ave che. temanA zarIranA rAi rAi jevaDA TUkaDA karavAmAM Ave che. semara vRkSAnA aNIdAra kAMTA upara temane ghasaDavAmAM paNa Ave che, vagere bhayaMkaramAM bhayaMkara ko temane tyAM ApavAmAM Ave che- tenuM tAtpaya e che ke vedanAnA jeTalA prakAreA hAi zake te badhA prakAza narakAmAM hAya che. ane te badhA prakArothI thatAM duHkhAne mada, tIvra Adi pariNAmeAthI karAyela pApAne kAraNe pApI jIva bhAganyA kare che. // sU. 26 // zrI prazna vyAkaraNa sUtra 47
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApi jIva narakoM meM kerI 2 vedanA ko kitane kAla bhogate hai unakA nirUpaNa have sUtrakAra e pragaTa kare che ke pApI jIva narakamAM kevI kevI vedanAne keTalA samaya sudhI bhogave che "gvuM teo ItyAdi. TIkArtha-"gvaM" A pramANe "te ghavAra te pApakArI jIva "putravasaMragovattA pUrve karelAM karmonA saMcayathI atizaya saMtapta thaIne tathA saMtApakArI hovAthI mahA agnithI saMpradIpta thaIne, "vacAra" pApI jIva "haMduahamacaM" :bhayaMkara duHkhothI atizaya duHkhavALI, "tIraM?" atizaya kaThora, "sA"i zArIrika ane "mArUM" mAnasika "suvi" baMne prakAranI "sAcaM veca" asAtA vedanIya karmanA udayathI utpanna thayela tti veca6 >> tIvra vedanAne "tti" bhagave che. evI vedanAne teo keTalA samaya sudhI bhegave che te sUtrakAra batAve che "vahUdi sTigovamAnovALi' e rIte aneka prakAranI vedanAne teo ghaNA ja patye pama tathA sAgarepama pramANa kALa sUdhI "su" karuNAjanaka dazAmAM "ti" bhegave che. te samaye temanI ghaNuM dInadazA hoya che. ane "kyAre amAro A duHkhane samaya pUro thAya" e vAtanI rAha e asahya pIDA bhogavatA bhegavatA teo joyA kare che. A rIte bicArA pApI jIvo tyAMthI nIkaLavAnA samayanI rAha jotAM jotAM samaya pasAra kare che | sU. ra7 | nArakIya jIva kyA 2 kahate hai vaha varNana ane teo zuM kare che? te sUtrakAra batAve che -"te adArtha" ItyAdi. deva ane nArakIo AdinuM AyuSya nirupakrama hoya che-te vacce akasamAtethI chedAtuM dAtuM nathI, tIvra zastra, tatra viSa, tIvra agni Adi je kAraNothI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 48
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ akALa mRtyu thAya che te kAraNeAnuM prApta thavuM te upakrama kahevAya che. te upakrama deva ane nArakIone tathA carama dehadhArI ane uttamadehadhArIne prApta thatA nathI. carama dehadhArI ane uttamapuruSAne kadAca te upakrama prApta thAya te paNa tenuM AyuSya anapavartanIya--nizcita kALanuM ja hAya che. te niyama pramANe te" te pApakArI jIvA " aAparuM " ATalA, prakAranI prANAMtaka vedanA bhAgavavA chatAM paNa vacce mRtyu pAmatA nathI, eTale ke temanuM akALa mRtyu thatuM nathI kAraNa ke pUrvabhavamAM temaNe ahIMnuM jeTaluM AyuSya mAMdhyu che teTaluM AyuSya pUrUM thAya tyAM sudhI te ahIM ja narakAdimAM rahe che, vadhAre ke oche samaya rahetA nathI. kahyuM paNa che-- " levA nephyA vi ca, asaMvavAmAGayA niyimajIyA / uttamaputtA ya taddA, dharamasarI nidhamatI %0 || || A gAthAnA anuM sUcana thADA pramANamAM kahevAmAM Avyu che. tenA spaSTa artha A pramANe che. deva, nArakI, asaMkhyAta vanA AyuSyavALAM tiryaMca ane manuSya-trIsa akama bhUmiyA, chappana antardhIpA ane bharatAdi kSetramAM utpanna thayela yugalika tathA aDhI dvIpanI bahAranA dvIpa samUhamAM rahetAM tiyaca, uttama purUSa-tI'kara, cakravartI, khaLadeva, vAsudeva Adi, ane caramazarIrI-eja bhavamAM melle janArA jIve, e saghaLA nirupakrama AyuSyavALA hoya che // 1 // tyAM pApI jIve " jJamahAca tAsiya" yamakAyika-paMdara prakAranA paramAdhArmika amba ane ambarISa Adi jIveA dvArA trAsa pAme che, "mIcA' tethI bhayathI vyAkuLa banelA te jIvA tyAM " sar" AnAda retti " kare che. " tei ?" tee kevA kevA zabdo khele che? te have kahevAmAM Ave che. " animAya " he mahAbhAga ! " sAmi" he svAmin! bhAya " he bhAI ! vappa * huM pitAjI ! '* de tAya " he tAta ! "khristaya " huM vijayI ! mukhya me" tuM mane cheDI de, " mami " huM marI rahyo chuM, duvvajo ' huM nikhaLa che, vAhipIliohaM ' " vyAdhithI pIDAi rahyo chuM, "vicaLa ' H 4t 66 '' atyAre tame mArA pratye vrUM" A rIte vALo nio ca ta kaThora ane niya zrI prazna vyAkaraNa sUtra 49
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ kema banI rahyA che? " heTTi ghare " mArA para prahAra na kare. "gaNatevuM mutta je hi" mane ochAmAM ochI eka kSaNa mATe te zvAsa levA do. vAM " mArA upara dayA kare, "nA " mArA upara krodha na kare, vIsamA"i huM thoDo samaya vizrAma karavA mAguM chuM te "vinaM kucara me" mArI DekamAMnuM baMdhana tame choDI de, ju "jADha tarUNo " bhAre tRSAthI vyAkuLa thaIne huM mArI rahyo chuM. te mane "hi vANicaM" pIvAne mATe jaLa Ape " sU. 28 / paramAdhArmika nArakIya jIva ke prati kyA 2 karate hai unakA kathana nArakI jIvanA e prakAranA zabdo sAMbhaLIne paramAdhama temanI sAthe ke vartAva kare che te sUtrakAra batAve che-"sAhe" ItyAdi. TIkAI-"tAre ta" je tamane tarasa lAgI hoya te "maMA "vima" nirmaLa, "rIca" zItaLa "OM" pANI "ji" pIve. ema kahIne "rAcaDhA" te narakapAla paramAdhArmika deva "vi" ogALela garama kathIra athavA sIsAne "mana" kaLazamAM bharIne "" te nArakIne "gaMjarIsu" aMja. limAM "vaMti" Ape che. "tuM" te garamA garama trapu-sIsAne TUdakA ca" joIne "vicova" te nArakIonAM aMga upAMga atyaMta kaMpavA lAge che. "mahuvAra ghagche" te sthitimAM AMsubharI AMkhe teo temane kahe che ke "chiMAM taogI zahave hamArI tRSA zAMta thaI gaI che. "a" A zrI prazna vyAkaraNa sUtra 50
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ vedanAoM se pIDita nAraka jIvoM ke AkraMda kA nirUpaNa pramANe kahIne "suifja kaMpamALA" karUNAjanaka vacano bolatA, " risa vili viSejavaMtA" tyAMthI bIjI dizAmAM Ama tema jotA, "vattAnA" rakSaka vinAnAM " ", zaraNa vinAnA, "nA" anAtha, "avaMdhavA" dInadazAmAM mUkAyelA, "vahuvihILA" bAMdha vinAnA-rakSaNa karanAra vinAnA, evA te nArakI jIvo madiva" bhayathI vyAkuLa banIne "maviva" mRganI jema tyAMthI " vegathI "vipUjAvaMti'' bhAge che. tyArabAda bhAgatAM evA te nArakI jIvone "vAvettA" jora julamathI pakaDIne "nizupAdayA rahita banelA "rU" keTalAka "mArUcAyamakAyika, paramadhAmika devo "satA" hasI hasIne "pAcamANA" nAsatA evA temane "muhuM" mukhane "Dho"i leDhAne daMDAothI "vidaia" paheLAM karIne temAM "xe" kaLakaLatA te atyaMta garama sIsAne "vacavisi" mukhanAM " chUmata" reDI de che. eTale ke te nArakIone pIvarAve che. te sU. 29 tyArabAda te nArakI jIve zuM kare che, viSayane have sUtrakAra spaSTa kare tejI rahyA saMto" ityAdi. TIkArya-"teja sUDhA saMto" jora julamathI moTuM paheluM karIne reDavAmAM Avela te garama sIsAthI dAjhelA te nArakI jIvo "bImAruM hRdayane lebha pamADe tevA "jitarADuM altanAda "rati" kare che-"hAya ! hAya! mArI nAkhyA" A prakAranI cIse pADe che tathA "pAvAva" kabUtaranI jema " I" hadaya drAvaka AkaMda "vaMti " kare che, "sva" A prakAranA temanA "vica zrI prazna vyAkaraNa sUtra 51
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ vijJAna jILo" pralApa-anaka vacanarUpa tathA vilAparUpa " huM tAta ! hai mA ! ItyAdi rUpa tathA tyAM prabaLa duHkhanA AvegathI nArakIonAM mukhamAM je zabdo nIkaLe che te pralApa ene vilApavALA teA hoya ja che, paNa tenI sAthe sAthe temA yi vAcaso " cItkAra sahitanuM rUdana. ane mAthuM Adi pachADIne rUdana paNa thatuM hAya che. aTale ke nArakIe tyAM je cIsA pADe che. ane vilApa kare che. te evI rIte thAya che ke teo te kriyA karatI vakhate khelatAM khelatAM raDe che ane AMsu sArI sArIne AkraMda kare che. mAthu, chAtI Adine phUTatA paTakatA jAya che ane raDe che. A pramANe vaiivica--ddhavaca nAragAra saMkulo " paradhArmikA dvArA te nArakIone tyAM raDAvavAmAM--vilApa karavAmAM Ave che. je rIte vADAmAM akarIe Adine rokIne bAMdhI levAmAM Ave che e ja pramANe teone paNa temanA vaDe rokavAmAM Ave che, AMdhavAmAM Ave che. ane tenA zabdothI vyApta evA nIsiTTo ' pramaLa duHkha sabhaLAya che ' (A pramANe AgaLanA zabdo sAthe "" janita citkAra tyAM saMbaMdha che. ) I // sU. 30 // te samaye paramAdhArmikA paraspara kevI vAtA kare che' te sUtrakAra batAve che. liya-maniya " ityAdi. " ; '' TIkA--narakAmAM nArakIAne dareka rIte vyathA pahAMcADanAra te paramAdhAmi kA, nArakIone hajI paNa vadhAre kaSTa ApavAne mATe siya--maLiya-ca, kaca --nicAhataSkriya " " siya " sUvaranAM jevAM bhayaMkara ghAra dhvani maLiya cha uMce svare kare che. teo uka ca " avyakta dhvani kare che. ' ya te kAraNe nArIone vaLI vadhAre bhaya lAge che. e rIte rasIta, bhaNita, kRjita, ane udbhajina zabda karanArA te paramAdhArmikothI tajita-nArakIone cIMdhIne, temane kaSTa denArI parasparamAM je vAtacIta thAya che te A prakAranI hAya che- rovu " amba nAmanA paramAdhArmika ambarISane kahe che-- hai ambarISa ! tuM A nAsI jatAM pApI nArIne pakaDI le ane "" tene lAtA mAra. pachI "va" tene daMDA vaDe khUba phaTakAra bri" vadhAre zu kahuM! talavAra AdithI tenA zarIranA TUkaDe TUkaDA karI nAkha. mi" bhAlA Adi vaDe tenA zarIrane vIMdhI nAkha. vvAle" tenI cAmaDI utArI nAMkha, vittaphri" kAna, nAka Adi indriyAne mULamAMthI kApI nAkho, maMGga" hAtha paga Adine maraDI nAkha, "La" AtanI Adi vaDe tene kharAbamAM kharAkha rIte mAre, vidvA' zrI prazna vyAkaraNa sUtra '' 52
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAzilA Adi para tene pachADA ''vinnuma" kUvA vageremAM tene phrakA, "larjIma" tene uMce uchALo, A" tene vALa Ardine pakaDIne kAMTALI jamInamAM dhasaDA, "vi" tene uMdhA meDhe jamIna para khUba ragadoLo. A pramANe vedanA pahoMcADavAnI vAta karIne te nArakI jIvAne kahe che " ni taMtti " he pApI ! tuM kheAlatA kema nathI ? 'lAddei pAvanambATTu vicArUM ducArUM" pUrva bhavamAM Acarela prANAtipAta Adi pApakarmAne tuM yAda karI le. huM."" A prakAranA "vacaLamaLo" narakapAlanI vANI vaDe atidudha -bhayakara lAgatA, "saMpattuiyatattvajo" paDaghAthI vyApta thatA, tA uttatto " sadA khIjAne trAsajanaka, ane "mArakAmALa rilo" maLatAM mahAnagaramAMthI udbhavatA hoya evA, "nicovALa" paramAdhAmikAnA tathA "ci" tyAM '"nAcagi' yAtanAo vaDe 'jJArEtALa" zikSA sahana karatAM " nepALa " nArakIonA ''aniTTo" aniSTa nirdoSa-zabda, te narakAmAM 'munna" sabhaLAya che sU,31|| '' paramAdhArmikoM ke dvArA kI gai yAtanAoM ke prakAra kA nirUpaNa have sUtrakAra pUrvIkathita yAtanAonA prakAra khatAve che-"ktti te "ItyAdi. TIka -- prazna jite?" te yAtanAe kayI kayI che ? uttara--te yAtanAe A pramANe hAya che savaiya ni, ' sivaLa, rUmavaLa, khaMtasthara, sUrata, valAravAni, 6 vAjIyA, gajiyanuhaiM, nirramAM " amba ane ambarISa nAmanA paramAdhArmikA te nArakI jIvAne "attivapna" talavAranI dhAra jevAM AkAranAM patrAnAM vanamAM, duzmana' tIkSNa aNIvALAM dabha vizeSAnAM vanamAM. "naMta patthara yaMtra zrI prazna vyAkaraNa sUtra 53
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastaramAM, "sUta" aNIvALe bhAga urvI sthitimAM hoya evI sethI yukta bhUmi para, "vArivA"i khArA jaLathI bharelI vAvamAM, " hRtavecALi" khaLa khaLa avAjathI yukta, ogALelA kathIra, sIsuM AdinA rasathI bharela vitaraNa nAmanI nadImAM, "vADu" atizaya tapelI hovAthI kadaMba puSpanA samAna raktavarNI retIthI yukta nadImAM, "ci" prajavalita agnivALI kaMdarAomAM "vikrama" zekI de che. "soviMTarUTTaTyumaroLatattozmAmAvALAna" "vasila" atizaya uSNa, "Ta" ati tINa kAMTAthI chavAyela, tathA "sura" Tu-muzkelIthI kheMcI zakAya tevA "noco" ratha sAthe te nArakIone baLadanI jema joDe che. "tattaromAmA" tapAvelAM leDhAnA mArga upara temane calAve che ane vaLI "vaLALi" temanI zakti karatAM paNa vadhAre che temanI pAse upaDAve che ke sU. 32 che yAtanA ke viSayameM Ayudho (zAstro) ke prakAroM kA nirUpaNa have sUtrakAra yAtanAo ApavA mATe upayogamAM levAtAM AyudhanuM varNana kare che-"hiM vivihiM" ItyAdi. hiM vivihiM nIce darzAvavAmAM AvelAM aneka prakAranAM " hiM Ayudho-zAstro vaDe te nArakIo parasparamAM yAtanA "vedanA" utpanna kare che, e prakArane saMbaMdha ahIM samajI levAnuM che. jiM te?" te Ayudho kayAM kyAM che? te sUtrakAra te Ayudha batAve che"marg" magadaLa, "mukuMDhi" musaMDhI nAmanuM zasa, "ra" phakaca-karavata, "kSatti" zakti-trizula, "Dha" haLa, "jI" gadA, "musa" musaLa-sAMbeluM, "ra" caka-rathanAM paiDAnA AkAranuM eka zastra, "ra" bhAle, "tomA" temara-gurajara, "[4" atyaMta tINa dhAravALAM leDhAnA kAMTA vALuM eka zastra "lAkaDI-lAThI. "miMfupA" phaNa, "va" barachI, "dila" paTiza nAmanuM eka zastra, "janme cAmaDAMthI maDheluM paththaranuM eka prakAranuM zastra, "su" dughaNa-eka jAtanuM magadaLa, "pu"i muSTika-ghaNa, jenA para mUkIne luhAra leDhAne TIpe che, "u" talavAra, "veda" DhAla, "vI atyaMta tIkSaNa ane lAMbI talavAra-moTI talavAra, "nA" dhanuSa, "tArA" leDhAnuM bANu, "" eka viziSTa prakAranuM khANa "#vi"i kAtara, "vAri" vAMsale zrI prazna vyAkaraNa sUtra 54
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ "pAsu" kuhADI, "tilla" e badhAM zastro sarANa para sajAvelAM hovAne kAraNe temanI dhAra tathA aNu ghaNI tIrNa hoya che, ane te "nirmA" caLakatAM hoya che. e prakAranAM zastrothI tathA " hiM gva mAha" te uparAMta bIjA paNa " mamuhiM " anyane duHkhadAyaka tathA "rivariM* vaikiya zaktithI yukta "hALavaNahiM "seMkaDe zastrothI "paNa" eka bIjAne "miravaMtA mAratAM, "gagvariSyaverA" pUrvabhavamAM hiMsAdI pApa dvArA tIvra verathI yukta, nArakI jIve "ca" parasparamAM vedanA "kati utpanna kare che. paraspara meM vedanA ko utpanna karate hue nArakIyoM kI dazA kA varNana paraspara vedanA tIvra vedanA utpanna karatAM karatAM te nArakI ja kevA thaI jAya che, te vAta sUtrakAra have batAve che - "taratha mojAra " ItyAdi. "nora para guNiya, musaMDhi temA-mahira rehA" te narakamAM magadaLanA prahArothI cUrNita, musaMDhi nAmanA zastrathI jarjarita karela ane kuMbhI AdimAM dahIMnI jema jemanAM zarIra levAya che. tevAM "stha" keTalAka nArIone narakamAM " saMtoSasTivaMtasvicA " yaMtromAM pIlavAnI bIke kaMpatA hoya tevI hAlatamAM kApI nAkhavAmAM Ave che. "samA vijatemanAM zarIra uparanI cAmaDI mRtapazunI cAmaDInI jema utArI levAmAM Ave che. "fNamUtyu gira choTTaordyA" temanA hoTha, nAka ane kAna mULamAMthI kApI levAmAM Ave che. "chinnadAcA" hAtha ane paga chinnabhinna karavAmAM Ave che sU-34 vaLI sUtrakAra kahe che ke -"tatva ja gati" ItyAdi. TIkArtha-"tatva " te narakamAM "vasi, ca, tita, jANuM, 1/2 brAjhUica vAra taricaMnarmA'' asi-talavAra, kakaca-karavata, tINakunta-tIrNa aNIvALA bhAlA ane parazu-pharazInA prahArothI cIravAmAM Avela ane tyAra bAda vAMsalA vaDe chelI chelane jemanAM aMga upAMgo pAtaLAM karavAmAM AvyAM che tevAM, tathA " jhamALA parisattADhayaMta tta-tirAmiNakariya sadA" atyaMta ukaLela hovAne kAraNe kaLakaLatA sAjIkhAra AdinA pANInuM siMcana karavAnA kAraNe jemanAM zarIra atyaMta jaLI rahyAM che tevA, ane bhAlAnI aNIthI vIMdhavAne kAraNe jemanAM zarIra bilakula jarjarita thaI gayAM che evA "vibhULiyaMmaM" tathA vividha prakAranA prahArathI jenAM zarIra sUjhI gayAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 55
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ che tevA, athavA kaLakaLatA kSArayukta jaLanA siMcanathI jemanAM aMga upAMgo para phAllA paDI gayA che. evA nArakI javA paramAdhAmikA dvArA yAtanAe pAmIne " maMdIttaDhe " narakanI kaThora bhUmi para" visroeti " paDI jAya che. AsU-35A tyArabAda zuM thAya che. te vAta sUtrakAra khatAve che--" tathacavAkuLa ' ityAdi. TIkA -'tatva " te narakAmAM " vina-muLana--liyAha-hA-mannAra-sama-nIvicaviSaya-sarjI-sIda-kRviya-luTAmimULa ' 8 rUci " pita--gaviSTa tathA ,, "C ' "" 64 "" ,, khuhAbhibhU hiM bhUkha pyAsathI-atyaMta vyAkuLa tathA "nimitidi" te kALe jemane khilakula khArAka maLyeA hAtA nathI evA ane eja kAraNe je dhorArasamAnamIma verdUi " ghAra-krUra kama karavAne mATe Atura thayela che, te kAraNe citkAra karavAthI jemanA dekhAva ati bhayaMkara anI gayA che evA vizva " vRka-varu, "muLana" zvAna-kUtarA, 'ricAru" ziyALa, kAka kAgaDA, majjAra " mAra khilADA, sarabha aSTApada, " phovica '' dvIpikaviygdh cittA, vAgha, sadgu " zArdUla-viziSTa prakAranA vAdha, ane siMha vagere prANio 'amitta " AkramaNa karIne ' rDhavADhA-gADha'dha-vRDhiya-suti. la-nAyi chadmaverA " pahelAM majabUta DADhA vaDe temane baTakAM bhare che, pachI jamIna upara temane Ama tema kheMce che-ghasaDe che, tathA atizaya tIkSNa nakha bharAvIne temanAM urdhva zarIranA be TUkaDA karI nAkhe che. te kAraNe " vimmudhivadhaLA " temanA sAMdhAonA baMdhana tadna DhIlA thaI jAya che. vicAmaMgaLa " tyAM nArakIonA hAtha, paga, kAna, nAka Adi aMgenuM khaMDana karavAmAM Ave che ane " samato viSThire " jema kAkaline cAre dizAmAM phekavAmAM Ave che tema te bicArA nArakIone paNa AkAzamAM Ama tema phreMkavAmAM Ave che. " juno ca tyAra khAda " ka~kakuraragiddhaghorakaTuvAyasagaNehiM " kaMka, kurara. gIdha, ane asahya yAtanAe denArA kAgaDAone samUha, " jJAthira TunavaNajoituMkeai 'ke jemanA tIkSNa nakha kaThaNa vastune cIryA pachI ,, '' 66 (C 46 zrI prazna vyAkaraNa sUtra ' 56
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 paNa evAne evA ja rahe che-tUTatA nathI tathA jemanI cAMca leADhAnA jevI kaThaNa hAya che, evAM te pakSIe temane " lovattA" vacce ja pakaDIne pavAya--tijJaLa vinninimmachiyanayaniovijJatavayanA " peAtAnI pAMkhA vaDe mAre che, tIkSNa nakhAnI madadathI temanI jIbhane temanAM mukhamAMthI bahAra khe`cI kADhe che ane banne AMkhAne paNa bahAra kADhI nAkhe che. A rIte nirdayatAthI kheDALa banAvavAmAM AvelA te pApakArI nArakI jIvA "jjosa~ttA ca" hAya ! hAya! karatAM " ughdhacaMto 'vIMchIe. Dakha mAryo hoya tyAre kUdAkUda karatA vAnarAnI jema, atyaMta vedanAthI vyAkuLa thaIne AkAzamAM uMpa ranI khAjI uchaLe che, ane "nivaDatA " vaLI pAchAM nIce paDe che " manettA cha nIce paDIne vaLI Ama tema nAsabhAga karatAM teo duHkhA anubhave che Asu-365 nAraka jIvoM ke pazcAtApa kA nirUpaNa tyAra khAda te nArakI jIveAnI je vicAradhArA cAle che tenuM have sUtrakAra pratipAdana kare che. pu'mmocovAyA ' ityAdi. "C -- 994341 '' ujjhamANA pAna TIkArtha vacchAnusaphLa '" pUrve karelAM karmAMnA udayathI tirthaMgU Adi kuceniyAmAM gamana karavAnI paristhitimAM mUkAyela te nArakI jIvA " vALusaphLa ttApathI 8 " saMtapta thaI ne pote " purekAvuM " pUrvArita rUM " prANAtipAtArdika "mArUM" pApakarmonI "niktA " A pramANe niMdA karavA mAMDe che-" mithyAtva, ajJAna tathA mehathI aMdha banelA evA me mahA AraMbha ane mahAparigrahamAM Asakta thaIne, pUrvabhavamAM darbhanI aNI para ,, HH zrI prazna vyAkaraNa sUtra dd 57
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahela jaLabiMdu samAna caMcaLa, ane kamaLadalane upara rahela jaLabiMduo samAna ApAtaramaNIya, kSaNamAtra ja sukhadAyI paNa lAMbA samaya sudhI duHkhadAyaka, evA bhAgonI lAlasAthI pitAne mATe athavA vinA kAraNe athavA dharmane nimitte aneka dIna, hIna, atrANa, azaraNa, anAtha, asahAya, jemane jIvavuM game che ane maraNathI je bIve che tevAM trasa, sthAvara ane nirdaya banIne meM mAryA, vAraMvAra temane kaSTa ApyuM, upamadita karyA, paritApa pahoMcADyA. ane prANa rahita karyA te viSayamAM mane sadgurue samajAvyuM chatAM paNa temane batAvela mArganI avagaNanA karIne huM kumArgamAM ja daDha rahyo. tenuM ja A phaLa atyAre mAre bhegavavuM paDe che. " A rIte pite pUrve karelA pApakarmonI niMdA karatA te nArakI che "hiM tahiM" ratnaprabhA Adi te narakemAM "risALate te narakagya "sa vinA" atizaya durbhedya "sutAruM" azAtA vedanIya rUpa duHkha "anumavitta" bhagavAne "to ra" jyAre te narakamAMthI " sArava " AyuSyane kSaya thAya che tyAre " sarivAramAT" bahAra nIkaLe che. tyArabAda "va " temanAmAMthI ghaNuM kharA nArakI jIva "tivihiM" tiryaMca nimAM "TchaMti" jAya che, kAraNa ke narakamAMthI nIkaLelA bahu thaDA cha ja manuSya gati prApta kare che. te tiryacani kevI che te vAta sUtrakAra darzAve che-te ni "durastuttara anana utsarpiNI avasarpiNI pramANa kALa sthitivALI hovAne lIdhe dukhanA prakarSavALI che. "puvi" vividha duHkhanuM dhAma hovAthI ghaNuM ja dArUNabhayaMkara che. "na -mAja--vANi paricadRnAda" janma, maraNa, jarA ane vyAdhionI pharI pharIne prApti thavAne kAraNe raheMTa jevI che. tathA " nathadhAravaviduvaM " jemAM paraspara jaLacara, sthaLacara, ane nabhacaronAM vividha prakAranA vadhanA prapaMca vistAra che. evI tiryaMca nine teo prApta kare che sU-37 | zrI prazna vyAkaraNa sUtra 58
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ tiryaggati jIvo ke duHkho kA nirUpaNa have sUtrakAra tiryaMca gatinA dukhonuM varNana kare che. "daM ra nApA" ItyAdi. TIkArtha"- navAjavuM " "rUma nIce pramANenAM "/pAruM saghaLA lekenI najare paDe tevAM "durgha" duHkha "rAjA" te bicArA tiryaMca gatinA che "hA" anaMtakALa sudhI "pAri " bhagave che. "vi te ?', te duHkhanA prakAra kayA kyA che? sUtrakAra tene javAba ApatAM kahe che. te gatimAM nIce pramANe duHkha hoya che "sIug" zIta janita duHkha, uSNatAjanita dukha "" pipAsAjanita duHkha ane "sura" sudhAjanita duHkha ane "vecana gagrivAra" pratikArarahita duHkha "avinaHLavanamAM janma thavAnuM duHkha, "diramavivAra" pratyeka kSaNa vyAdha Adi dvArA vadha, nigraha AdinA bhayathI udvigna citta rahevAnuM duHkha "jJAna" IcchA pramANe nidrA na laI zakavAnuM duHkha "va" vadha janya duHkha, "hA" deraDAM Adi vaDe bAMdhavAnuM duHkha, "tA " lAkaDI AdithI marmasthAna para mAra paDavAnuM duHkha "La" tapAvela zULa Adi dvArA zarIre DAma devAyAnuM duHkha "zivAyaupADIne khADA AdimAM pheMkavAnuM duHkha "abhiMjana" magadaLa AdithI hADakAM toDAvAnuM duHkha, "nArAya" nAka chedAvAnuM duHkha "pUrvI mana" lAkaDI cAbuka AdinA prahArothI tAbe thavAnuM duHkha, "vicA" zarIranA avaya kapAvAnuM duHkha "migopAvAva" IcchA na hoya chatAM paNa mAlika cAhe tyAre gADI Adie joDAvAnuM duHkha, " sAnivAra" kazAcAbuka, akuMza ane Ara-lAkaDIne cheDe caDelI aNIdAra khIlI vaDe mAra khAvAnuM duHkha, tathA te cIjonI aNI zarIramAM bheMkAvAthI duHkha thatuM "mA" damana-sArI cAla cAlAvavA ke gati vadhArAvavA mATe thatI zikSAnuM duHkha tathA agNAni " bhAra upADavAnuM duHkha, e badhAM duHkhanA vividha prakAra che, ane tiryaMca gatimAM janmelA che te duHkhe bhegave che ke sU-38 che tiryaMca gatinA bIjA duHkho A pramANe che-"mAyA-pira-viMo" ItyAdi. TIkAthe-"mAyA-viya-vizvazI rocArapIDhabALi " mAtA pitAne janmatAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra pa9
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ chidronuM doraDA sthiivasAmi ,, '' 46 (6 dhamaNANi ya ja viyAga thavAthI du:kha sahana karavuM paDe che. nAka AdinA Adi dvArA khadhana thavAthI tenuM duHkha sahana karavuM paDe che. " ghAya galagavalAvalaNamAraNANi ya zastrathI, agnithI tathA vaSathI mRtyu thaI javAnuM, gaLuM ane zIMgaDAM maraDAI javAne kAraNe maraNu thavAnuM, galajAlu. cchiSpaNANi ya gala ( mAchalI mAravAnA kAMTA ) ane jALathI peAtAnA sthAtethI alaga karavAnuM, " vakaRsvivanALiya " agnimAM raMdhAvAnuM, dareka a'ganAM chedAvAnuM, " jJAnannItrAnaMdhaLAni ya " jIve tyAM sudhI doraDAM ke sAMkaLa vaDe khAMdhAvAnuM, 'vaMgaraniodaLAni ca '' piMjarAmAM pUrAvAnuM, jUha nivaaddnALi ca" vAraMvAra potAnA samUhamAMthI bahAra laI javAnuM, agnimAM nAkhIne aNIdAra saLiyA Adi vaDe vIMdhAvAnuM, " phoLi ca AMcaLAmAMthI dUdha DhAI levAnuM, vaMdAvadhAni ca " gaLAmAM ADAM laTakAvavAnuM, "vAlAviAnAni ca " kAdavavALA jaLamAM khUMcI javAnuM " fRvesanAni ca" vAri pravezana-varasatA varasAdamAM ubhA rahevAnu athavA taLAva vagerenA pANImAM baLa jakharIthI praveza karavAnuM. " ovAyaNibhaMgavisamaNivaDaNa - davaggijAladaha NAiyAI ya " kAI khADA AdimAM paDI javAthI aMga upAMgA tUTI javAnuM, paMta Adi UMcAM sthAna parathI paDI javAnu, dAvAgnimAM baLI javAnuM, ityAdi vividha prakAranAM duHkha tiya ca gatinA jIvA bhAgave cheAsU 39nA rara 33 dd zrI prazna vyAkaraNa sUtra "6 * "" 60
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturindriya jIva ke duHkha kA nirUpaNa have upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che-"rva teItyAdi TIkAI-"g A pramANe "te" te prANavadha karanAra jIva "tuvara - jittA" seMkaDe dukhethI duHkhI thaIne "nA" narakamAMthI "rU" A tiryakamAM "AzA utpanna thAya che ane "nAvavAmAM temanA pApakarma bAkI rahela hovAthI teo "nirikvalaMgiring" tiryaMca paMcendriyomAM "vanAtha sonavadurvAvatAruMviSayAdinI abhilASA rUpa pramAdathI, mAyA lobha rUpa rAgathI, ane kodhamAna rUpa SathI upArjita karela "ava asara sAruM mA" azAtA karkaza karmone azAtA vedanIya karmodayane kAraNe upArjita dukha karatAM paNa vadhAre kaThora karmajanya duHkhane "vati" bhagave che. eTale ke prANIvadha karanAra cho narakamAthI nIkaLIne tiryaMca paMcendrimAM utpanna thAya che ane tyAM vadhAremAM vadhAre AkarAM duHkhe prApta kare che sU. 4 te pApI jI caturindriya jImAM utpanna thaIne kevA prakAranAM dukhe bhagave che tenuM varNana karatAM sUtrakAra kahe che-"mamamamaItyAdi. TIkAI-"mamara, masA, madicArUkuM jaricA nAhiM nAphasTorisacarAhiM" bhramara, mazaka, mAkhI Adi cauIndriya jInI navalAkha prakAranI jAtiemAM "hiM haM veva mAmaion.te te nimAM caturindriya jIvomAM ja janma maraNa "mAtRvaMtA anubhavatA te pApI jI " nephasamAvitra suNA" naraka gati jevAM asahya duHkha bhogave che. ane "rasa-rasa- - vaghusahiyA" sparzana, rasanA, ghANa, ane cakSu e cAra IndriyothI yukta te caturindriya che "laMkinna jA" saMkhyAta hajAra varSa sudhI "mamaMti te enimAM janma maraNa anubhavyA kare che, sU-41 trindriya jIvoM ke duHkha kA nirUpaNa / lindriya jIvoM ke duHkha kA varNana have te trIndriya che je dukha bhogave che tenuM sUtrakAra varNana kare zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ che -"va" ItyAdi. TIkArtha-"deva" jema pApI jI caturindri mAM janma maraNa pAmIne dukho bhegave che tema teo "kuMthunivariyATricArUpasuM" kuMthu, kIDI, udhaI Adika trindriya jIvomAM janma le che. ane "tehUMDhicALa" tendriya jIvonI "vapUruM ahiM lAruTirAyaNahiM" AThalAkha prakAranI jAtinimAM "hiM tae va sakSamagifor gvaMtA" vAraMvAra janma maraNa anubhavatAM "nerUcamArivaTuvA" naraka gati jevAM asahya duHkha bhogave che. jemane risa-ra-pAna saMvattA" sparzana, rasanA ane prANa e traNa Indriyeja hoya che. evA te tendriya che " jhaveruM" saMkhyAta hajAra varSo sudhI "akhaMti" te ja nimAM paribhramaNa karyA kare che. sU-4ra have dvIndriya jIvemAM utpanna thaIne teo kayAM kayAM duHkho bhegave che, tenuM sUtrakAra varNana kare che-"hU4" ItyAdi TIkArya-tendriya nimAMnI nIkaLIne te pApI jI "gaMjU42-sUryaumiya-caMtana-maggg gaDolaka, jalauka, kRmi, zaMkha Adi dvIndriyajImAM janma le che. te dvIndriya jIvonA paNa "sattara jJAsicAhe jAti pramANe sAta lAkha prakAre che. "huM hiM" te dareka jAtimAM vAraMvAra nampamALA guNavaMta janma maraNa anubhavatA " ne samAtinnakuvA " teo nArakIo jevAM AkarAM duHkho bhegave che. "parasANAsaMpa " sparzana ane rasanA Indri thI yukta te dvIndriya che " nAruM " saMkhyAta hajAra varSa sudhI "mamaMti" eja dvIndriya nimAM bhramaNa kare che sU-43 ekendriya jIva ke duHkha kA varNana eja pramANe ekendriyanI paryAyamAM utpanna thaIne te pApI che je je nimAM je je rIte paribhramaNa kare che, te vAtanuM sUtrakAra have varNana kare che-"cittawifpa " ItyAdi. pfmttiwife 2 utta" te pApI jI phakata paMcendriya, caturindriya paryAne ja prApta karatA nathI paNa ekendriya paryAyane paNa prApta kare che, ane tyAM teo "phuraNAmu jAvaMti" duHkhanA samUhane bhegavyA kare che, te zrI prazna vyAkaraNa sUtra 6 2.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakArane saMbaMdha ahIM samajI levAnuM che. ekendriyenA bheda A pramANe che" putravi -na-mAya-vAcharusumavAyara' " pRthivI, jaLa, agni, vAyu ane vanaspati e saghaLA ekendriya jIve che. tenA be bheda che-sUkSma ane khAdara sUma nAmakarmanA udayathI jIva pRthivI AdirUpa sUma ekendriya ane bAdara nAmakarmanA udayathI bAdara pRthivI Adi ekendriya thAya che. TSattamapUjJajaM" te banne prakAranA jIva paryApta ane aparyApta hoya che. paryApta nAma karmanA udayathI jIva paryApta thAya che ane aparyApta nAmakarmanA udayathI aparyApta thAya che "pattaraparAnA 4" jenA udayathI dareka jIvanuM bhinna bhinna zarIra hoya che te pratyeka zarIra nAmakarma kahevAya che. te pratyeka nAmakarmane udaya pRthivI, jaLa, teja, vAyu ane pratyeka vanaspatine hoya che. tathA jenA udayathI anaMta jIvenuM eka ja zarIra hoya che te sAdhAraNa nAmakarma che, ane tene udaya anantakAya vanaspatimAM ja hoya che. "tathavi visarIvIsa" pApI jIva A pRthivI AdithI laIne pratyeka vanaspatinI yonImAM "kasaMnna thAruM?" asaMkhyAta avasarpiNI asaM. khyAta utsarpiNI kALa sudhI janma maraNanAM duHkhe bhogave che, tathA "gaoid IT itAruM " sAdhAraNa vanaspatirUpa kandamULa AdimAM anaMta utsarpiNa ane anaMta avasarpiNI kALa sudhI janma maraNanAM kaSTo bhegave che. kahyuM paNa che. " asaMkhosappiNi ussappiNI u egidiyANa ya cauNhaM / tao ceva aNaMtA, vaNassaIe u boddhavyA // 1 // iti // ekendriya pRthivI Adi cAremAM paribhramaNane kALa asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI che, tathA vanaspatimAM-sAdhAraNa-anaMtakAyamAM paribhramaNane kALa anaMta utsarpiNa avasarpiNa rUpa 1 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 63
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuiM huM ceva " " hAryAEtyi mAvasaputtA '' badhA jIve! ekalI spana Indriyartha ja yukta hAya che, ane te ja vanaspatikAyamAM ke jyAM Adi samUharUpa bhava sarvotkRSTa HH vAravAra meM a (( "" 66 matra samAna zarU" vRkSa, guccha, gulma che ane temanAthI je gahana anela che "juno juno pramANe 'aniOM '" aniSTa-pratikULa tulanamulya' " duHkhAne vividha AzAta vedanIya rUpa kaSTone " vA tti " anubhave che. saghaLI jAtiyeAnI ceniyAna prakArAnI saMkhyA nIce pramANe che pRthvIkAyanA khAra lAkha, asUkAyanA sAta lAkha, teukAyanA traNa lAkha, vAyukAyanA sAta lAkha, vanaspatikAyanA aThThAvIsa lAkha, dviIndriya jIveAnA sAta lAkha, tendriya jIveAnA ATha lAkha, caturindriya jIveAnA nava lAkha, jaLacAnA sADA bAra lAkha, khecaranA bAra lAkha,, catuSpadasthaLacareTanA daza lAkha, uragAnA daza lAkha, bhujagAnA nava lAkha, manuSyeAnA Ara lAkha, deveAnA chavIsa lAkha, ane nArakInA pacIsa lAkha kulakeTi ( prakAra ) che. kulakoTinI vyutpatti " jIjAnAM joTi " thAya che tenuM tAtpa A pramANe che-pAta peAtAnI jAtimAM AkAra Adi pramANe pADelA vibhAgAne ' kulakATa'kahe che. eTale ke pRthivIkAya Adi jIvAnA je AkAre che te AkAranA khIjA' je antabheda che te phulakATi zabdanA vAgyA che. 5 sU-44AA tr zrI prazna vyAkaraNa sUtra 64
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkho ke prakAra kA varNana have sUtrakAra ne viSayane spaSTa kare che ke pRthivI Adi mAM vedanAnAM kAraNe kayAM kayAM che-"dA-sTivaItyAdi. TIkAI-"orArja-jhiya-4-sarji-majhA-vuM mana-hRma-anALivivi-jA ghA-gifmahAna viroNALi ca" "oddA" kedALI ane "kuci" kulika-haLa vizeSa vaDe, "" bhUmine khadavIte pRthivI ane vanaspati jIne vedanAnAM kAraNo che "4i maDhA" pANInuM mardana karavuM "humA" calAvavuM ane "mA" talAva AdimAM revuM te apakAyanA jI mATe vedanAnuM kAraNa che. cUla AdimAM pANI nAkhavA vagerenI je kriyAo thAya che tene mardana kahe che. kSamA ne artha calAvavuM thAya che. kaI jagyAe bharAI rahelA pANIne bahAra kADhavAnI je kriyA thAya che. tene calAvavuM kahe che. pANIne ekatra karIne kUvA, taLAva AdimAM rokI levAnI kriyAnuM nAma "odhana' che tevI kriyAothI apUkAyane vedanA thAya che. "gaDhAListra-viviThTha thALa" agnikAya ane vAyukAyane vedanAnA kAraNe svIkAya, parakAya ane ubhayakAya vividha zastro che. temanA vaDe temanI virAdhanA thAya che agninuMkarISanI agninuM kASTanI agni svAyarUpa zastra che, dhULa ane jaLa Adi parakAyarUpa zastra che, ane prajavalita karISa Adi ubhayakAyarUpa zastra che. vAyunuM pUrvadizAnA vAyunuM pazcima dizAne vAyu svakIya zAstra che, agni Adi parakAya zastra che, tathA agnithI saMtapta vAyu ane mazakanI aMdara rahela havA te ubhayakAya zastra che. acitta vAyuthI bharela tathA derIthI jenuM mukha baMdha karI devAmAM AvyuM che evI mazaka je jagyAethI nadInA pANImAM chUTI mUkavAmAM Ave che tyAMthI zarU karIne taratI taratI jyAre se hAtha AgaLa nIkaLI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 65
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 jAya tyAM sudhI tenI aMdara rahelI havA acitta rahe che, tyAra pachI tyAMthI paNa taratI taratI seA hAtha AgaLa nIkaLI jAya tyAM sudhImAM te havA mizravAyurUpa thai jAya che. eja mizravAyu ubhayakAyarUpa zastramAM gaNAyela che. ahIM mazakamAM rahela havAne acitta mizra AdirUpa khatAvavAmAM Avela che, te kALanI apekSAe samajavAnuM che, pahelAM seA hAtha cAlavAmAM jeTale samaya lAge che. te samaya sudhI te mazakamAM bharela havA acitta rahe che. tyAra khAdya khIjA seA hAthanuM aMtara cAlavAmAM jeTalA samaya lAge che teTalA samaya sudhImAM te vAyu sacittAcitta rUpa mizra thai jAya che A rIta sUkSma rIte vicAra karatAM havAmAM acittatA tathA sacittAcittatA ne samajI zakAya che. '' paroparAbhihaNaNa " eTale agni vaDe jaLane garama karavuM, jaLathI agnine mujhAvavI, ItyAdi rIte pRthivyAdi kAyane parasparamAM ghAta thavAnI je kriyA thAya che. te " vayovvAmiLana" che. mAraNa "mAra" eTale temanI hatyA karavI. 'vivAhaLi'' virAdhanA karavI eTale temane pIDA pahAMcADavI. te pRthivI, jaLa, teja ane vAyukAyAne A prakAre je duHkhA lAgavavA paDe che te 'annAmArUM" temane avAMchanIya-apriya hAya che. pApI jIva pApazA mATe kare che ? "varav onoTILAdi ca'pAtAne mATe koi paNa prayojana na heAya teA paNa bIjAnA kahevAthI, tathA navocaLendi ya " peAtAnA Avazyaka kAryone kAraNe teo pApa kare che. te kAryo kayAM kayAM che ? te sUtrakAra kahe che-" vessasunimitta osaddAddAmArrphe " preSya-neAkara, pazu-gAya, bheMsa Adi jAnavaronA rAga, bhUkha AdinA nivAraNane mATe, auSadha, AhAMra Adi ne nimitte te kArya kare che. have hiMsAnA prakAro kahe che.... savA-kathA-vacana1-joTTA-pIsanviTTa-mALa-nAja-gAmodaLa-saraLa-jIdaLa-maMgaLa-checa-ta-ina--vigcaLa-itajJo'La-abhivRdghaLAcArUM " te pApI jIvA ekendriyanI paryAyamAM pRthivyAdi "" tr zrI prazna vyAkaraNa sUtra 66
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ che tarIke utpanna thaIne ukhanana Adi dukho bhogave che. kedALI Adi vaDe pRthivI Adine chedavAnI kriyAne "" ukhanana kahe che. vRkSA. dinI chAla utAravI te kriyAne "va utkathana kahe che. rAMdhavAnI kriyAne "prathA" pacana kahe che. phUTavAnI-khAMDavAnI kriyAne "voTTA" kukana kahe che. ghaMTI AdimAM ghauM Adine daLavAnI kriyAne "vIsa" peSaNa kahe che. mAra mAravAnI kriyAne "vikrupiTTana kahe che, bhaThThImAM zekavAnI kriyAne "mana" bhajana kahe che. latA, gulma AdimAMthI rasa kADhavAnI kriyAne "nArA" gAlana kahe che. zAkhA Adine maraDavAnI kriyAne "kAma " ATana kahe che. ApoApa vikRta thaI javAnI kriyAne "sadaguru zaTana kahe che. jAte ja be TUkaDA thaI javAnI kriyAne "ra" skUTana kahe che. jAte tuTavAnI ke bIjA vaDe toDavAnI kriyAne "maMA" kahe che. kuhADI AdithI kApavAnI kriyAne "cA" chedana kahe che. vAMsalA AdithI chelavAnI kriyAne tara takSaNa kahe che. ruMvATI Adi je rIte dUra karAya che te rIte patrAdikane dUra karavAnI kriyAne "vikuMvavilaMcana kahe che. pAna, phaLa, phUla Adine pADavAnI kriyAne "paMtajajJo" prAntajhATana kahe che. agnine saLagAvavAnI kriyAne agnidahana kahe che. ItyAdi prakAranAM duHkho ekendriya paryAyamAM utpanna thayela pRthivyAdi che bhagave che. have tene upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che, "yaM te' A rIte narakamAMthI nIkaLelA che "mavAraMvAduvAmagvadyA" uparokta paMcendriya Adi niyAmAM janmaparaMparArUpa duHkhothI yukta thAya che, ane "pArUlAnaravA" prANavadha karavAne tatpara thaIne "vIjA" bhayaMkara-bhayanA kAraNabhUta A "saMsAre" caturgatirUpa saMsAramAM "aitA? anaMtakALa sudhI "zAMti" bhramaNa kare che. sU0 45 zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyabhava meM duHkho ke prakAra kA nirUpaNa A rIte ahIM sudhImAM samajAvavAmAM AvyuM che ke narakamAMthI nIkaLelA te ja tiryaMca nimAM janma le che je kadAca teo manuSya nimAM utpanna thAya to tyAM te paNa teo kharAba hAlatamAM ja rahe che, te vAta have sUtrakAra samajAve che -"ne lava 2" ItyAdi. TIkAI-"vica" je keTalAka prANuo "nA" narakamAMthI "tradizA" nIkaLIne "hiM vi" DAM punyanA udayathI "su" A manuSya lekamAM "magettamanuSya paryAya "gAya" prApta kare che. "te vi Tyo" prAya karIne teo ahIMyA "dhannA " niMdanIya hoya che. "pAyo" zabda tIrthakara AdinI nivRttine mATe mUkyo che. " vize visTavA vinaMti" temanuM rUpa vikRta ane vikala-hIna hoya che. eja vAtane sUtrakAra vistArathI samajAve che-"raghu " temanA zarIre pITha para khUdha nIkaLI hoya che, " mA" teo eka paDakhe kheDavALA hoya che, athavA temanA hRdaya ane peTane bhAga vikRta rIte bahAra paDato hoya che. "mA" teo vAmanarUpa ThIMgaNA hoya che, "dina" temanI zravaNa zakti nAza pAme che-teo baherA thAya che "bAteo AMkhe kANuM hoya che. "ra" temane eka hAtha sArA hoya che. paNa bIjo hAtha tUTI javAne kAraNe teo kaMTA kahevAya che. "paMgA" pAMgaLA-page lalA "visTA ca" aMga ane upagenI beDavALA hoya che, "mUcA" mUMgA hoya che balavAnI zakti vinAnA hoya che. "mammaLA" tetaDA hoya che-belatA jIbha aTake tevA hoya che. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 68
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ uparajanmAMdha hoya che. janmathI ja temanI AMkhe phUTI gaI hoya che, aravi?i cakSa vihita hoya che, temanI AMkhomAM keI ne kaI khAmI rahe che, "saMci " saMcillaka hoya che. temanAM netra capaTAM hoya che, vAdivAi " vyAdhi ane rogathI pIDAyA kare che-teo kaDha Adi vyAdhithI, khAMsI, dama Adi rogathI pIDAyA kare che. "agsTUMkA AyuSyavALA hoya che, "sthavajJa" zastraprayogathI temanuM mRtyu thAya che. "rAjA" buddhi vinAnA hoya che, " agzisahA" kharAba lakSaNovALA hoya che, eTale ke sArI rekhAothI rahita hoya che, "su " dubaLa-baLa hIna hoya che, "kurtA " temanuM saMhanana-asthionI racanA-barAbara hotI nathI, "rupamALAzarIra pramANasaranuM hotuM nathI-kAM to te atizaya lAMbA hoya che ke ati nIcA hoya che. "divA" saMsthAna-AkAra dekhAva paNa beDeLa hoya che. " vA" suMdara rUpathI rahita hoya che. "vi"i daridra hoya che, athavA temanAmAM dAna devAnI zakti hotI nathI. "sI" temanuM kuLa ane jAti ane hIna hoya che. "ILasattA" teo utsAha vinAnA hoya che athavA bhIru Darapoka svabhAvanA hoya che. nirava sohnavikiyA" haMmezA sukhathI rahita duHkhI hoya che. "suravamAnI" A rIte teo azubhAnubaMdhI dukhethI yukta "hIti" dekhAya che. pApI jIva "nAgo" narakamAMthI "daveTiyA samAja" nIkaLIne "huM" A manuSyalekamAM "lavase HipApa karmonAM azubha phaLa bhegavavA chatAM paNa bAkI rahela azubha karma sAthe laIne Ave che. te sU0 46 / have upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che-"nA tirikvo "i ItyAdi. TIkArtha--- " uparokta prakAre "ranarakamAM, tyAMthI manuSyalekamAM AvatA "tiviyanoMi" tiryaMca yonimAM ane "kumApunatta" kunja, vAmana Adi rUpe vikRta aMge pAMgavALI manuSya yonimAM "hinAnAbhramaNa karatA "pAvAva " prANAtipAtarUpa pApa karanAra jI "maitA suvADuM" anaMta duHkho "vAri" bhagave che. "ghaNo nopratyakSa daSTigocara thatuM "navavahaMksaprANavadharUpa hiMsAnuM "vivA" te pariNAma che. prANavadhane A zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ ihaloo vipAka piraNAma ,, 66 vahu A lekanI manuSyaleAkanI apekSAe 'anvayuddo " kutsita indriyAnA bhAgajanita sukhanuM utpAdaka hovAthI alpa sukhavALuM', tathA ' 'vAroe " paralokanI-narakAdi gatinI apekSAe juvo " narakADhi gatinA kAraNarUpa hovAthI bahu ja du:khadAyI, " mamatro " mahA bhayavALuM tathA vaTTucavvAno" atyaMta azubha karmovALu che. te "TrAno" narakAdi gatinA bhaya pedA karanAra hovAthI bhayaMkara che. 8 kaso " durbhedya hovAne kAraNe karkaza kaThora che. 1 lattAo " azAtA-vedanIya rUpa hovAthI pote azAtArUpa che. evu' te prANavadha pariNAma vAsasahassehiM muccaI palyeApama tathA sAgaropama AdirUpa hajAro varSa sudhI bhegavatA bhAgavatA chUTe che--naSTa thAya che. e ja vAtane have bIjI rIte pragaTa kare che-vecattA na mokkho atha vecattA" tenA vipAka bhegaLyA vinA jIvane "" e 66 66 tr ' 66 na codu. movo asthi " kadI paNa chuTakArA thai zakatA nathI, A kathanane pramANabhUta siddha karavAne mATe sUtrakAra tenAM sAkSAtu pramANurUpa paramAtmAdvArA tenI pratipAditatA siddha karavAne mATe kahe che ke--evuM meM je kahyuM che te mArI taraphathI kahyuM nathI paNa evamAha su " atIta tIrthaMkara ane gaNadhara Adi devee evu' kahela che, tathA nAyakulanandaNo mahappA jiNo u vIzvara nAmadheno vALavala fvavAmAM dezIya " sAtakuLana dana-siddhArthanAM kuLane AnaMda denAra paramAtmArUpa, jina-rAga Adi AMtarika zatruo para vijaya meLavanAra prazasta nAmavALA zrI bhagavAna mahAvIre paNa prANavadhanu phaLa evu ja atIta tIrthaMkaronA kathanAnusAra ja kahela che-" tolo jALavo cULyo ruddo khudda sAhasio aNArio nigviNo nissaMso mahatbhao paimao aimao zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIhaNao tAsaNao aNajjao Niravayakkho, niddhammo, niSpivAso, nikaluNo nirayavAsagamaNanidhaNo, mohamahabbhayapayaTTao maraNavemaNasso tibemi" zaMkA-jyAre sUtrakAre A adhyayanamAM mahAvIroktatAnuM nirUpaNa karyuM che tyAre te vAta te ApoApa siddha thaI ja jAya che ke temAM AvatA phalavipAka paNa temanA dvArA kahevAyela che, te zA kAraNe temAM alaga rIte mahAvIrektatAnuM pratipAdana karavAmAM Avela che ? uttara-zaMkA barAbara che paNa tene uddeza kevaLa eTale ja che ke pharIthI temAM je temanA dvArA kathita havAnuM pratipAdana karyuM che tethI temAM prANa vadhamAM ekAntika azubha phaladAyatA hovAthI atyaMta heyatA pragaTa karAI che. e ja vAta sUtrakAra AgaLa AvatAM A pade dvArA spaSTa kare che-"go " AgaLa darzAvavAmAM Avela svarUpavALe te "TLavo" prANavadha "vo" krodhajanaka havAthI caMDa che, "o" raudrarasa dvArA pravartita hovAthI raudra che, tudo " adhama leke dvArA Acarita hevAne kAraNe mudra che, "sAhasiko" asamIkyakArI leke dvArA karAto hovAthI sAhasika che, "gaLooi " maheccha leke dvArA Acarita hovAthI anArya che. "niLio " prANavadha karanAra manuSyane pApa pratye dhRNA thatI nathI. tethI te prANavadha paNa niNarUpa che, "niraMNo kUra leke tenuM sevana kare che tethI te nRzaMsarUpa che, "mamama " te karatI vakhate karanArane mahAna bhayanuM kAraNa te bane che tethI te mahA bhayarUpa che. gpho " saghaLAM prANIone te bhayanA kAraNarUpa hovAthI pratibhayarUpa che. "arUma" mRtyunA bhayane janaka hovAthI te ati bhayarUpa che. "vAjo bhayane utpAdaka hovAthI te bhayAnaka che. "tAsaT " hRdayamAM akasmAta udvegane janaka hovAthI te trAsanakarUpa che, "T==o" nyAyarahita hovAthI te anyAya rUpa che, "vacano" jIvamAM uddega utpanna karanAra hovAthI te udvegakarUpa rUpa che. "vicAvopara prANIonuM rakSaNa karavAnI apekSAthI rahita zrI prazna vyAkaraNa sUtra 71
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ '' hovAne kAraNe te nirapekSarUpa che "nirdeo" zrutacAritrarUpa dhathI rahita hovAne kAraNe ni rUpa che. " niSvivAso " temAM anyanAM jIvana pratye snehabhAva rahetA nathI tethI te niSkiMpAsarUpa che. " nijILo '" temAM dayAbhAvanA tadRna abhAva rahe che tethI te niSkaruNurUpa che. " nicavAsa maLanidhaLo " naraka gamana ja tenu aMtima phaLa hoya che, te kAraNe te nirayavAsagamananidhanarUpa che "momarmacacadabo '" moharUpa mahAbhayane te pravaka che, te kAraNe te meha mahAbhaya pravarttaka rUpa che. " maLavemaLaAEo" maraNarUpa kAraNathI prANiomAM tenAthI dainyabhAva utpanna thAya che, tethI te maraNuvaimanasya rUpa che. te kAraNe te prANavadhatu jJa parijJAthI svarUpa jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tenA sathA parityAga karavA joie. A pramANe kahIne have sudharmAsvAmI jaMbUsvAmIne kahe che- ttinemi " he jammU ! prANavadhanuM A pU`kathita svarUpa nirUpaNu tathA cAra gatimAM bhramaNurUpa tenuM phaLa me' sAkSAt tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra pAse sAMbhaLela che, ane temaNe kahyA pramANe ja te tamane kahyuM che. tenI aMdara me mArI peAtAnI kalpanAnuM kAMi paNa umeyu nathI, kAraNa ke peAtAnI buddhithI kalpanA karIne kahevAthI zrutajJAnanA avinaya thAya che tathA jyAM sudhI chadmastha rahe che tyAM sudhI jJAnanuM pramANa paNa apUrNa hoya che, tethI peAtAnAthI pratipAdita vastunu svarUpa yathAvat ( jevuM hoya tevuM ja) pratipAdita thaI zakatuM nathI, tethI meM A je pravacanasvarUpa kahyuM che te bhagavAnadvArA je pramANe prarUpita che te pramANe ja kahyuM che. kahyuM paNa che '' "suaNANassa aviNao, pariharaNijjo suhohilAsIhiM / samasyA vikI, juLasthi--tti sarca phaLa 5 / ti // sukhAbhilASI jIvAnu` katavya che ke temaNe zrutajJAnanA avinaya karavAnu cheDI devuM joie. chadmasthAnI dRSTi apUrNa rahe che, eja vAta 'kRtti " pada dvArA ahIM sUcita karavAmAM AvI che. // sU. 47 // ' A rIte hiMsAdi pacAsana dvAramAM prANavadha nAmanu prathama dvAre samApta thayuM. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 72
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ alIkavacana kA nirUpaNa bIjA dvArane prAraMbha pahelA AsravArane artha kahevAI gaye, have bIjA AsavadvAranuM vivecana zarU thAya che. A AsavadvArane AgaLanA AsavadvAra sAthe A prakArane saMbaMdha che AgaLanA AsavaDhAramAM svarUpa, nAma, kartA, phaLa AdinuM nirUpaNa karIne Asrava dvArarUpa prANavadhanuM svarUpa batAvyuM che. have tenA heturUpa hovAthI, tathA "corAM niH " uddezAnusAra ja nirdeza thAya che te niya. mAnusAra nyAyayukta hovAthI A bIjA AsavadvAramAM asatya vacananuM-tenAM svarUpAdinAM nirUpaNa sahita vivecana karavAmAM Ave che. A AsravAranuM paheluM sUtra A che -" huM haju baMdhU" ItyAdi. TIkAI-"saMvUhe jakhU! " " A jainazAsanamAM "vahu" kharekhara, "virUghaM sTicava " bIjo Asava alIka vacana--asatya bhASaNa nAmane che. tenuM paNa nIce pramANenAM pAMca aMtare dvArA, AgaLanA Asava dvAranI jema ja, nirUpaNa karavAmAM Avaze. (1) A asatya vacanarUpa AsavadvAra kevuM che? (2) tenA keTalA nAma che ? (3) prANIo dvArA te kayAM kayAM maMda, tIvra Adi prariNAmethI sevAya che? (4) kevA prakAranAM narakAdirUpa phaLa tene Ape che ? (5) tathA kayA kyA pApI jIva asatya bele che? have sUtrakAra anukrame "pAdarAH" A dvArane AdhAra laIne asatya vacananuM svarUpa darzAve che-"duraduravamaLa" gauravahIna svabhAvanA jIvothI paNa je hIna che-laghu che, teo "laghusvaka laghu" hInamAM hIna gaNAya che. evA laghusvataka laghu dvArA tathA caMcaLa manavALA dvArA belavAmAM AvatuM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 73
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 che, RT* paramasAhu ,, te asatya vacana " macaMdra " bhayakara che, '"hura" duHkha utpanna karanArU che, ajJalara" apakIti vadhAranAra che, vajArar'' vairabhAva pedA karanAra che, rU arapha rAgaTrolamaLasaMjijhevicana" -asayamamAga mAM prIti gar3-ati-saMyama mAgamAM aprIti, rAga-viSayA pratye Asakti, dAsa-pArakAnA droha, ane manasa'kilesa manamAM saMtApa, Adi duguMNA "niyAM " denAra che, " ahiya " niSphaLa che, 'niyatiAtigoLavadunuM " karelAM duSkRtyeAne chUpAvavA mATe aneka jALaracanA, tathA kacAMya paNa kAinA upara vizvAsa utpanna thavA na devA, vagere khAkhatAna jemAM vadhAremAM vadhAre ceAga rahe che evA svabhAvavALu, eTale ke kapaTa ane avizvAsathI bharelu' hAya che." nayananileniya" tenuM sevana jAti, kuLa ane sAthI rahita leAkeA kare che. " nissala te nRzaMsa-krUra che, athavA e bhASaNanI kAi prazaMsA karatuM nathI te kAraNe te prazaMsA rahita cacAAM " te khelanAra pratyenA anyanA vizvAsanu nAzakartA che. rahaNija parama sAdhu je tIrthaMkara gaNadhara Adi che, temanA dvArA te gaha NIya-niMdanIya khatAvavAmAM Avela che. " parIAAruM " te vacanathI parane pIDA thavA sivAya bIjuM kaMipaNa thatuM nathI. " vajindu chellaai " tenuM sevana karanAranI lezyA-AtmapariNati atyaMta malina rahyA kare che- " duggai viNivAya vivastuLa 'naraka, nigeAda Adi dutiyAmAM jIvane pADavAne mATe te vizeSarUpe vaka hoya che. 8 bhava puNabhavakara " " te asatya khelanAra jIvAne pharI pharIne sa'sAramAM janma levA paDe che. " vipattiyi" aneka janma janmAMtarothI te paricita rahe che. eTale ke janma janmAMtarAmAM tenA saMskAra sAthe rahetA hAvAne kAraNe anAdi kALathI lAgela mithyAtva avirati Adine pravAha tUTatA nathI. " aNuchyuM " samyag jJAnanA abhAva hAvAthI te jIvanI sAthe bhavapara parAnugata hoya che. " turataM " tene vipAka " nAma " ghaNA ja dAruNa hAya che, tethI te jIvane mATe duranta darzAvAyuM che A rIte " vica' " A khIjA adha'dvAranuM 'iittaya''" sUtrakAre tIrthaMkara paraparAe karela varNana pramAzenuM varNana karyuM che. / sU1 // tr '; zrI prazna vyAkaraNa sUtra ' 74
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ alIkavacana ke nAma kA nirUpaNa "C sUtrakAra 'nAriNo" A prathama dvAramAM mRSAvAda-asatya vacana-nuM svarUpa kahe vAmAM Avyu che. have kuMnAmA " e pardAthI zarU thatA khIjA dvAramAM tenAM kayAM kayAM nAme che te batAve che-" tapta ca narmAna ' ityAdi. TIkA tasa" A khIjA AsavadvArarUpa mRSAvAdanAM" "oLAbhi" guNAnusAra " tIsa" " trIsa * nAmA"i nAma " Trutti " che. " taM nA " te A pramANe che. saMDha 2, baLArU, mAyAmolojI, satata, jaDama " jiya vaghunaM6, 6, nisthayamavaya7, 6 vilAnimna 8, aLakhu 1, kakkaNA 10 ya, vaMcaNA 11 ya, micchApacchAkaDe 12 gha, sAi 13, ussuttaM 14, ukkUla 15 ca ahaM 16, abbhakkhaNaM 17 ca kintrisa 18, valaya 19, ga naM 20 2, mammaLa 22 6, jUna 22, nirUM 23, avvalo 24, asaMyamo 21, attasaMghayanaM 26, viviyo 27, ci. 28, mui 21, avo jo 20 tti" (1) te asatya bhASaNa zubha phaLAthI rahita hovAne kAraNa " ahI " phaLarahita hAya che tethI tenu nAma " ahI " paDyuM che (2) tt 66 kapaTI leAkeA dvArA pAtanuM kArya sAdhavA mATe tenA prayAga karAya che, tethI tenuM khIjuM nAma ,, zaTha che, (3) anAjana dvArA te khelAya je tethI tenuM trIjuM nAma "anArya " che (4) te asatya bhASaNa mAyA pUrNAMka thAya che tethI tenuM cAthuM nAma mAyAmRSA " che. (5) asatya bhASaNamAM je viSayanuM kathana karAya che te yathArthasAcA svarUpe-karAtuM nathI tethI tenu' pAMcamuM nAma 'gaNatva' che (6) anyanI vacanAne mATe temAM nyUnAdhika kheAlavuM paDe che, ane te ela. vAnI zailI paNa judA ja prakAranI hoya che, ane je vastu temAM kahevAya che te avidyamAna haiAya che, jema ke " jagatanA kartA izvara che " te pramANe kahevuM te A prakAranA A prakAranA asatyane "" kUTakapaTAvastuka asatya kahe che. ahIM phUTa, kapaTa ane avastuka e traNe padmothI samAnArthakatA haiAvAthI eka ja pada rUpe gaNavAmAM Avela che. (7) te bhASaNa satyA rahita hoya che. tethI tenuM nAma nirarthaka che temAM vAcya artha, sabaMdha rahita hoya che tethI tenu zrI prazna vyAkaraNa sUtra 75
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma "sArtha " che. (8) te vidveSathI pUrNa hovAthI gaNIya-mahApuruSe dvArA niMdya-hAya che, tethI tenuM nAma "viSa kALIca" che. (9) temAM bhAvanI saralatA hotI nathI, eTale ke te saraLa svabhAvathI rahita hoya che, tethI tenuM nAma "zag" che."rA" zabdano artha pApa thAya che. (10) te mRSAvacana prANAtipAtAdirUpa hoya che, tethI tenuM nAma " nA" che. (11) te asatya vacana vaDe anyanI pratAraNA thAya che, tethI tenuM nAma "vaMjanA" che (12) mithyA samajIne sAdhu puruSa tene tiraskAra kare che, tethI tenuM nAma "mAvata" che (13) "ti" zabdane artha "avizvAsa"thAya che, tethI tenuM nAma "saMta" che. (14) viruddha arthanuM temAM nirUpaNa thAya che, tethI tenuM nAma "kasUtra" che. (15) jIvane te sanmArgarUpa kinArethI bhraSTa kare che mATe tenuM nAma "u " che (16) te ArtadhyAnanA heturUpa hoya che, tethI tenuM nAma "mA" che. (17) tenA dvArA asata-avidyamAna deSonuM AropaNa karAya che tethI tenuM nAma "lakhyAna" che. (18) te prANAtipAta Adi pApanuM kAraNa hoya che, tethI tenuM nAma "kSitti" che. (19) valayanA jevuM te kuTila hoya che, tethI tenuM nAma "gaDhA" che. (20) vananA jevuM te gahana hoya che, tethI tenuM nAma "ra" che. (21) jema tetaDA vacane barAbara samajI zakAtAM nathI eja pramANe asatya bhASaNamAM paNa vAstavikabhAva askuTa-aspaSTa rahyA kare che, tethI tenuM nAma "mammA" che (22) jema DhAMkaNa vaDe vastune DhAMkI devAya che, e ja rIte asatya vacana paNa guNane DhAMkI denAra hovAthI tenuM nAma "nUma che. "nUna" eTale AcchA dana-AvaraNa (23) asatya bhASaNamAM bolanAra potAnI mAyAne DhAMkavAne prayAsa kare che, athavA bIjAne DhAMkI devAnA upAya race che, tethI tenuM nAma "niti" che. (24) keI paNa sajajana puruSa asatya vacana para vizvAsa maphate nathI, tethI tenuM nAma apratyaya "vizvAsa" che, (rapa) nyAyajJa puruSe zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ '' tene mAnya karatA nathI teo tenu kadI paNa sevana karatAM nathI, tenuM nAma " asaMmata '(26) te asatya vacana mRSAvAdIonA dhama che, tethI tenuM nAma " asatyasaMghAta " che (27) satya bhASaNanu' te vipakSI-virUddhanu che, tethI tenu nAma " vipakSa " che. (28) kaTAnu' te dhAma che, tethI tenu nAma" gaurvAdha " che. (29) sAvadya karmothI te satata apavitra rahe che, tethI tenuM nAma, ' lavadhyshuddh ' che. 'suSi'zabdanA artha sAvadya kama che, (30) kArya karatI vya- kti paNa tenA prabhAvanI asara nIce AvI jaine kahI de che ke huM kai karatA nathI. " A rIte tenA dvArA vastunuM pracchAdana thAya che, tethI tenu nAma bapaho" che, " vicaAE " A rIte khIjA adhadvAranA pUrvokta alIka Adi " sIsuM nAma thaijJAni " guNAnusAra trIsa nAma che. tathA vamAAni " te uparAnta bIjA paNa te ja prakAranA 'sAva sa pApa yukta A ahicala vacanola " alIka-mRSAvAda-vacanayAganA 66 " mAni ' k 66 "" (6 gaLADuM ' aneka nAma paNa Itti " che // sU-2 // A pramANe bIjA dvAra vaDe tenlR kathana karIne have " kayI rIte te karAyA che te trIjA dvAranuM, tathA ' -cayAtaH pAvA- ye'pi ca kurvanti pApA: dvAranuM pratipAdana kare che-" ta zrI prazna vyAkaraNa sUtra sUtrakAra '' gadyo 66 jeviya' kareti kayA pApI jIvA tenuM sevana kare che, pAMcamAM 6 puLa vRtti " ItyAdi. 9
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ jisa bhAva se alIka vacana kahA jAtA hai usakA nirUpaNa saM 2 puna gastriyaM pAvA vati" "" te asatya vacana pApI leka ja bole che badhA ja bolatAM nathI, kAraNa ke sajajano te te alaka vacanathI sadA dUra rahe che. asatya bhASaNa karanAra leka kevAM hoya che, te vAtane sUtrakAra nIce pramANenAM vizeSaNa dvArA samajAve che. TIkAI-bahaMnA teo asaMmata hoya che- indriye temane vaza hatI nathI. avicA" avirata hoya che-teo pApakarmothI nivRtta thatAM nathI, eTale ke teo pApaDmamAM ja lIna rahe che. "jayazudijapuravadurjamavA "teo kapaTI hovAthI kuTila-vakra, kaTuka-aniSTa, ane caTula-tRSNAthI caMcaLa vRttivALA hoya che, eTale ke asatya bhASaNa janita pApanA udayathI bhAvI naraka nigoda anaMta duHkhane bhegavanAra manuSya ja asatya vacane belyA kare che. "uddhA suddhA" te krodhI hoya che tathA lebhI hoya che. eTale ke krodha ane lebhathI asatya vacane bole che. e ja pramANe mugdha Adi vizeSaNothI yukta je jIve hoya che, jemanuM prANavadhanA 20mA prakaraNamAM varNana karavAmAM AvyuM che, te ja paNa asatya bole che. eTale ke keTalAka mugdha-mahAdhIna vRttivALA asatya bole che. keTalAka krodha, lobha ane meha e traNene vaza thaIne asatya bole che. keTalAka loko dhanane mATe, keTalAka dharmane mATe, koI indricenA bhegone nimitta, ane kaI kaI loke artha, dharma ane kAma, e traNene nimitte asatya bole che. "mA" keTalAka evA je paNa hoya che ke je bIjAne bhaya pamADavAne mATe asatya bele che. "mA" nI saMskRta chAyA "mA " paNa thAya che. tyAre tene artha e thAya che ke keTalAka jIve bhayane kAraNe paNa asatya bole che. " sakriyA ca " keTalAka loko evA paNa hoya che. ke jeo majAka-mazkarImAM paNa asatya belI nAkhe che, athavA bIjAnI majAka karavAne nimitta asatya bolavA maDe che. "sI" nyAyAlaya AdimAM bIjAnI sAkSI ApanArA loke paNa asatya bole che. "vo" cerI karanArA leke, jelamAM javAne prasaMge upasthita thatAM asatya bole che. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 78
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ eja pramANe bajAramag" je guptacare-sI. AI. DI hoya che, bhaTa-ddhA hoya che, je "gharAvavA" aMDarakSaka-rAjya bhAganA dravyane saMgraha karanAra hoya che, je nikUcA" jitatakara-pratispardhi jugArI dvArA parAjita thayela jugArI hoya che, "ricAragRhIta grahaNa-ghareNuM rAkhIne je bIjA lokone vyAje nANAM dhIranAra hoya che, " jAnurAjAnA" kalka guruka kAraka che mAyAcArI vacane belanArA hoya che-kapaTI hoya che, "vALiyA? je vyApArI hoya che, je "jiMdagI" kutIrthika hoya che, "dizA" je aupadhikamAyAcArI hoya che, te asatya bole che. "tU4tUDhamALI" je khoTAM trAjavAM rAkhe che, mApavA tathA jokhavAnAM mApa vadhAre ke ochA rAkhe che, "plhAvovanavicA" nakalI rUpIA, pisA Adi banAvIne je leke pitAnuM gujarAna calAve che, "pA " je vaNakara hoya che, "chAyA" sonI hoya che, " jADu " kArIgara hoya che, "vaMsaUTER Thaga hoya che, "nAriya" guptacara hoya che. " vAcAra" cATukAra- khuzAmatI hoya che. nAriya" nagaraguptika-keTavALa hoya che, "vicAra" paricAraka-sevaka tathA viSaya genA gulAma hoya che, je asatya pakSane grahaNa karanAra hoya che, "huvA" je asatyapakSane grahaNa karanAra hoya che, "sUcAsUcaka cugalI khera hoya che, "avamaLa" "mArU traNa bharapAI kare" te pramANe je deNadArane zAhukAra kahe che te aNabala bhaNita deNadAra vyakti, kahe nAranA abhiprAyane lakSita karIne pahelethI ja belI janAra hoya che, "putva jiya racanA " pUrve Apela vacanathI baMdhAyele manuSya, "sAhasicA" vicAryA vinA bolanAra manuSya, "hRdustA" pitAnI jAtane tuccha mAnanAra manuSya, "gannA" satyathI vimukha rahenAra manuSya, "jAviyA" Rddhi AdinA abhimAnathI yukta banela manuSya, "ararAva di nittAasatya padArthanI ja prarUpaNa karanAra manuSyA, "3 chatA" Apa vaDAI karanAra leke, "baLiarEURT" jemanI indriye kAbUmAM nathI tevA leke, "gaLiyAchai " niyama vinAnA manuSya-aniyamita leke, "mulAvAyAjema tema belanArA loke, ane "je caje manuSya "masTiphiM" asatya bhASaNathI "vicA" virati rahita "avaMti" hoya che, te leke manamAM Ave tema belI nAkhe che. te rIte bolavAthI asatyabhASaNane doSa lAgyA kare chAsU-3 zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAstikavAdiyoM ke mata kA nirUpaNa tathA-"avare variyAvALo' ityAdi TIkArtha-"navare te pUrvokta vyaktithI judA ja prakAranA "rathijAvALo" je nAstikavAdI che-"paraleka nathI" e prakAranI jemanI mAnyatA che evAM, phakta eka pratyakSa pramANane ja mAnanAra cArvAkavAdI, tathA "vAmahorAva" vAmalekavAdI-vAmamAgI, teo sRSTimAM rahela vastuone asata rUpe pratipAdita kare che teo "maMti" kahe che ke "na0i vIvo" sukha duHkha Adi avasthAone bhetA jIva nAmane kaI padArtha nathI, kAraNa ke te siddha karavA mATenA pramANene abhAva che. pratyakSa pramANe tenuM sAdhaka te kAraNe hatuM nathI ke cakSu Adi je Indriyo che te tene pitAnA viSaya rUpa banAvI zakatI nathI. anumAnathI tene grahaNa karI zakAtuM nathI kAraNa ke anumAnamAM sAdhya sAdhananI vyAptinuM ane pakSadharmatA AdinuM grahaNa thavuM Avazyaka hoya che, tenA vagara anumAna thatuM nathI. je te viSayamAM pratyakSa pramANu ja pravRtta hota nathI te sAdhya sAdhananI vyAptine grAhaka tyAM te kevI rIte thaI zake ! mahAnasa AdimAM sAdhya sAdhananI vyApti pahelAM pratyakSa rIte grahaNa karI lIdhA pachI te anumAna karanAra parvata AdimAM agninuM anumAna kare che. AgamenuM pramANa ApIne paNa "jIva che te vAta kahI zakAya tema nathI, kAraNa ke AgamAM eka matatA nathI. parasparathI viruddha arthanuM-eka bIjAthI virodhI tattvanuM-teo varNana-pratipAdana kare che, te kAraNe temanAmAM pramANabhUtatA nathI. upamAna pramANanI ahIM pravRtti te kAraNe thaI zakatI nathI ke je "zIva" padArtha ja asatu hoya to te upameya kevI rIte thaI zake ! A rIte jIva nAmanA padArthanI asiddhi thatAM "ra gADuM :vA Dho" kaI paNa A manuSya lekamAM athavA bIjA devAdi lokamAM jatuM nathI, ane "nA #itti vi kutara purAva" te puNya ane pApa rUpa karmone sparzate nathI, eTale ke zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ je jIva nAmane kaI padArtha ja na hoya te te marIne pitAnA punya pApakarmo pramANe manuSya lekamAM athavA devAdi lekamAM janme che. te kathana asatya Thare che. kahevAnuM tAtparya e che ke je jIvanuM astitva na hoya te tenA nathi OM sucatuByAdi " zubha ane azubha karmone baMdha baMdhAtuM nathI. je zubhAzubha karmone baMdha ja baMdhAto na hoya te tenA phaLano paNa abhAva ja hoya. tathA "paMcAmrUce sI mAsaMti" A je zarIra che te pRthivI, apU (jaLa), teja, vAyu ane AkAza, e pAMca bhUta svarUpa che. "devAnorgoN" pAMca bhUtane A pArasparika saMbaMdha athavA viyega svabhAvathI ja thayA kare che. temAM AtmA ke karma kAraNarUpa nathI. huM vaMra vadhe maiAMti" keTalAka vAdamAM mAnanArA bauddha siddhAnta matAnuyAyI evuM kahe che ke (1) rUpa, (2) vedanA, (3) vijJAna, (4) saMjJA ane (5) saMskAra e pAMca kapa che. (1) pRthivyAdika ane rUpAdika te rUpaskaMdha che, (2) sukha, duHkha ane sukhaduHkha e traNa prakArane vedanA skaMdha che. (3) upAdikonA vijJAna svarUpa vijJAna skaMdha che. (4) A amuka che-A devadatta che, ItyAdi rIte je saMjJAonuM grahaNa thAya che te saMjJA skaMdha che. (5) punya apunya Adi rUpa je dharma samudAya che te saMskAraskaMdha che. e pAMca skaMdha ja che, te bhinna AtmA nAmane kaI svataMtra padArtha ja nathI, e prakAranuM bauddhonuM maMtavya che. "mai = marLaviyA vati " je manane ja AtmA mAne che te manevika kahevAya che. tathA "vA gItotti pavanahaMsu" kaI kaI ucchavAsa Adi rUpa vAyu ja jIva che tema mAne che, temanuM kahevuM evuM che ke prANavAyuthI ja samasta kiyAo cAlyA kare che, tenA vinA calatI nathI, tethI prANavAyu ja jIve che. "paraM sArUAM nidha" zarIrane ja je jIva mAnanArA che temanuM evuM kahevuM che ke te utpattivALuM havAthI sAdi (Adi sahitanuM) che ane antavALuM hovAthI vinAza yukata (sAnta) che. 66 a ma ?? A janmamAM je tene janma che, te ja teno bhava che, te uparAMta bIje kaI paNa teno bhava-janma nathI, kAraNa ke "taraNa vizvAsanmi savajANotti" jyAre A zarIrane nAza thAya che tyAre A jIvane paNa sarvanAza thaI jAya che-pachI tenuM astitva ja rahetuM nathI, zubha ane azubha karma jevuM kaMI paNa rahetuM nathI "parva " A rIte nAstika vAdIthI laIne zarIrane ja jIvamAnanAra te badhAne "murAvA" mRSAvAdI che lavaMti" kahe che. eTale ke te badhA asatya vadanAra che. sU-kA zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI--"tI rAkhavAnA" ItyAdi. TakAI AtmA zubhAzubha karma ane temanAM phaLa te badhuya nathI "tanhA" tethI "TALavApAtALa" dAna--abhayadAna, supAtradAna Adi, vrata-prANAtipAta viramaNa Adi "sa" pauSadha-AThama, caudaza, pUnama, amAsa Adi AhAra AdinA parityAga pUrvakanuM eka anuSThAna kahyuM che ke - vAhIra, tanusAra-Dabrahma-sAvidyA tyAgaH parvacatuSTayAM, tadviduH pauSadhavratam // 1" e cAra parvadinomAM AhAra, zarIra saMrakAra ane abrahmacarya Adi sAvadya karmone tyAga karAya che. te vratanuM nANu pauSadhavrata che ! tenuM tathA " tavAMgamayaMmaTTAbamArUcA " kalyANakArI anazana Adi bAra prakAranAM bAhya ane AMtarika tapanuM, sAvadya anuSThAnathI virati dhAraNa karavA rUpa sattara prakAranA saMyamanuM, tathA kAmasevana karavAnA parityAgarUpa brahmacaryanuM "nathi cha4 " karmakSaya ane sugati gAmanAdirUpa koI paNa "vasthi4" phaLa hotuM nathI. e ja pramANe "7 vi ja jALavaNe jhiva " prANavadha karatA, tathA asatya bolatA paNa kaI azuddha phaLa prApta thatuM nathI. ra va voriyara pAvaM T" corI karavAthI, tathA parastrI sevana karavAthI paNa jIne kaI pApa lAgatuM nathI, kAraNa ke pAparUpa kaI vastu ja nathI. tathA "sariNAvavAmaifpa nathi" parigraharUpa pApakarma jevuM paNa kaMI nathI, eTale ke pApakarmanuM anuSThAna deSa pAtra nathI. "vuiM ja re; catiriyamagyakoLI narakani, tiryacani ane manuSyani, e karmakata nathI paNa svAbhAvika che. tethI jagatamAM A je vicitratA najare paDe che te svAbhAvika che karmajanita nathI. kahyuM paNa che - "vAkya ra tIravaM mapUNya vivitratA varNAzca tAmracUDAnAM, svabhAvena bhavanti hi // 1 // " kaMTAnI tINatA, meranI vicitratA, ane kUkaDAnI vicitravarNatA, ne saghaLuM svabhAvathI ja bane che. jenA A prakAranuM te svabhAvavAdIonuM kathana mRSAvAdarUpa te kAraNe che ke temanA mata pramANe svabhAva ane jIva e kaI bhinna bhinna padArtha nathI, paNa eka I zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ << rUpa ja che, tathA prANAtipAta Addhi ane prANAtipAta Adi vaDe upArjita kama e badhu svabhAvarUpa che. A rIte badhAmAM svabhAvarUpatA mAnI levAmAM Ave tA te prANAtipAta AdimAM jIvarUpatAnI prasakti AvI jAya che, kAraNa ke saumAM eka svabhAvarUpatAnA sadUbhAva jaNAya che. Ama hoya te koi ekamAM paNa kA kAraNa bhAvanuM nirUpaNu asabhavita khanI jAya che, e rIte teA narakA dipa vicitratA nakAmI Thare che, paNa vicAra karavAmAM Ave te te vicitratA nakAmI tA nathI. jo tene nakAmI mAnavAmAM Ave te padArthomAM ghaTa-ghaDA, paTa AhirUpa je vicitratA che tene paNa athavA ghaTa paTa Adi je padArthoM che temane paNa nakAmA mAnavA paDaze, paNa te khadhA niSkAraNu--nakAmAnathI, sakAraNaka che. A rIte sakAraNuka hAvA chatAM paNa tene niSkAraNuka kahevI te asatyabhASaNa ja che. ane te vAta upara samajAvyA pramANe spaSTa ja che. e ja pramANe na tevono vAlvi " devalAka nathI, 'naca asthi linriAmAM ' siddhisthAnamAM gamana karavAnuM nathI, ammAviyo sthi mAtA pitA paNa nathI,--utpattimAtra kAraNutAne laIne mAtRtva pitRtvanI kalpanA ceAgya nathI kAraNa ke svabhAvathI ja je Icche che te utpanna thaI jAya che-temAM koI kAraNa vizeSanA niyamanuM mahatva nathI. jo evI vAta mAnI levAmAM Ave te pachI cetana manuSya AdithI cetana jU' mAkaDa Adi utpanna thatA jovAmAM Ave che, cetanathI acetana mUtra, maLa Adi utpanna thatAM jovAmAM Ave che, acetana kASThamAMthI cetana kIDA Adiutpanna thatA jovAmAM Ave che, acetana kASThamAMthI acetana lAkaDAno vahera Adi thatA jovAmAM Ave che. te badhuM kevI rIte utpanna thAya ? kAraNa ke acetanane cetananA pratye kAraNatA hAtI nathI ane cetanane acetananA pratye kAraNutA hAtI nathI, tethI utpanna thatA padArthomAM kevaLa janya janaka saMbaMdha ja sApekSa thAya che-mAtRtva pitRtva Adi viziSTa saMbaMdha nahIM. te prakAranA kathanamAM paNa mRSAvAhitA e rIte Ave che. jo ke janma "" zrI prazna vyAkaraNa sUtra 83
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ janaka bhAva jo ke samasta padArthomAM tUlyarUpe che. chatAM paNa mAtRtva pitRtva saMbaMdha mAtA pitAmAM atyaMta hitane sAdhaka-kartA hovAthI eka viziSTa saMbaMdha che. svabhAvavAdanuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra niyativAdanuM nirUpaNa kare che -"ra ti asthi punitA saghaLAM karmonI saphaLatA eka mAtra bhAgyane ja AdhIna hoya che, tethI udyoga nAmanI kaI vastu nathI je udyogane sukhAdinI prAptinu sAdhana mAnavAmAM Ave te duniyAmAM kaI jIva duHkhI levo joIe nahIM, paNa evI paristhiti hotI nathI-aneka ugI che paNa duHkhI dekhAya che, tethI purUSArtha, arthasAdhaka nathI. bhAgye ja arthasAdhaka che evo mata dharAvate niyativAda paNa e kAraNe mRSAvAda che ke ApaNI najara samakSa mUkeluM bhajana paNa jyAM sudhI hAtha vaDe udyoga - purUSArtha na karavAmAM Ave tyAM sudhI meMmAM jatuM nathI. te kAraNe jaMtuomAM paNa pitAnA bhojana mATenA padArtho lAvavAnA purUSArthanI pravRtti jovA maLe che. A pramANe jatuomAM paNa prasiddha purUSArthanuM AropaNa karyA pachI pramANAtIta niyativAda kevI rIte svIkArya banI zake ? purUSArthane tyAga karIne tenI svIkRti karavAmAM te mRSAvAditA ja rahela che. "ghaNAnava racisAvadya ka-pApakarmothI nivRtta thavuM tenuM nAma pratyAkhyAna che. ema kahevuM ke dharmanA abhAve dharmanA sAdha. narUpa pratyAkhyAnane paNa abhAva che. evuM kathana paNa te kAraNe mRSAvAdarUpa che ke temAM sarvajJanAM vacanane virodha thAya che tathA "vi asthi zAstra marajU " A prakAranI mAnyatA ke bhUta, bhaviSya ane vartamAnakALa nathI, maraNa paNa nathI, athavA Ayu karmanA samUhane kSaya thavAne avasara Ave te paNa maraNa thatuM nathI, "rihaMtA rajavaThThI vahevA vAsudevA naWipramANunA abhAve, ahaMnta-tIrthakara, cakavata, baLadeva, vAsudeva vagere kaI paNa thayAM nathI ane "naivavitha pittaLo" gautama Adi RSi thayAM nathI, kAraNa ke- zama, dama saMyama Adi anuSThAnemAM parAyaNa hoya te ja vyaktine RSi zrI prazna vyAkaraNa sUtra / 4
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAya che, paNa zama, dama Adi ja je vAstavika na hoya te tenuM anuSThAna karanAramAM RSivanI siddhi kevI rIte saMbhavI zake che-e te mRSAvAda rUpa ja che-satya nathI, kAraNa ke zAstrAdhyayana, ziSyazikSA Adine je pravAha anAdikALathI paraMparA rUpe cAlyA Ave che te je tIrthakara Adi thayAM na hota te uccheda-nAza pAmyuM hota. e ja pramANe "dharmadha4 vi = gathi jini-vacaM vA thoDaM vA" bIjI A prakAranI mAnyatA ke "dharmanuM phaLa svargAdinaprApti ane adharmanuM phaLa narakAdithI prApti te ceDA ke vadhAre pramANamAM astitva dharAvatuM nathI, kAraNa ke dharma ane adharma apratyakSabhUta che tethI temanAmAM vastu-artha kriyA kAritvane abhAva che. "ta" tethI je punya pApa Adi kaI vastubhUta padArtha che ja nahIM parva nALijha" evuM samajIne "ka" je kaI paNa prakAre "suvahu phuriyA ," Indriene atyanta priya lAge tevA "savitAsuM" zabdAdi saghaLA viSAmAM "va" IcchAnusAra pravRtti karyA karavI joIe. "nathi rUiiA kaviriyA vA" zAstrokta anuSThAnarUpa kaI yiA satu kriyA nathI, ke sAvaghakarmAnuSThAna rUpa kaI akiyA asakiyA nathI, te te kevaLa AstikavAdIonI khAlI kala5nAo ja che. temAM koI paNa vAstavikatA nathI" "narivAro vAma. DhovA" nAstikavAdI ane vAlekavAdI "gvaM maitta" te A pramANe kahe che, te temanuM kathana mRSAvAda che ke sUpa vaLI kahe che - "rUma pi viDyuM " ityAdi. TIkArya-nIce pramANenuM "maM pi virU" bIjuM kudarzana ke je "amAravArU" asadubhAvavAdI tathA "mUha" mUDha loke "TvLati" prarUpita kare zrI prazna vyAkaraNa sUtra 85
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. te mRSAvAdarUpa darzana A pramANenuM che-"strono saMhAro laMgo" A pRthvI, apU, teja vAyu, vanaspati, tirya ca, manuSya, deva ane nArakarUpa lake IMDAmAMthI utpanna thayA che. IDAMmAMthI sRSTi utpanna thayela mAnanAranI A prakAranI mAnyatA che-A leke pahelAM, pRthivI Adi pAMca bhUtothI rahita hato. ane phakta jaLamaya ja hatuM temAM eka cirakALathI bhInuM IDuM paDeluM hatuM jyAre te phATayuM tyAre tenA be TukaDA thayA-eka TukaDo te pRthivIrUpa thaye ane bIje TakaDo AkAzarUpa thaye. pRthivIrUpa TukaDAmAM manuSya, tiyaca, nAraka Adi rUpa tathA AkAza rU5 TukaDAmAM sura asura Adi rUpa samasta sRSTi utpanna thaI gaI. A rIte IMDAmAMthI sRSTi utpanna thayAnuM teo darzAve che. "samukhA, ndra = nirikSako" kaI kaI evuM paNa kahe che ke A je jagata najare paDe che te utpatti pahelAM pRthivI Adi pAMca bhUtathI rahita hatuM. temAM sthAvara, jaMgama amara, nara, gaMdharva, yakSa, rAkSasa, kinnara garuDa, mahoraga, Adi samasta vividha bhedanuM astitva na hatuM. te te kevaLa aMdhakArathI chavAyela sAgara svarUpa hatuM. temAM tapasyA karatA viSNu bhagavAnanI nAbhimAMthI eka kamaLa pidA thayuM te kamaLamAM brahmAjIe janma lIdho, temaNe sura, asura, manuSya, tiryaMca, sthAvara Adi aneka jIvonA bheda prabhedathI yukta A jagata racyuM. A prakAranI asAvavAdIonI te baMne prakAranI mAnyatAo brAntajJAnIo dvArA nirUpita thayela hovAthI mRSAvAda rUpa ja che. sUpa zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ hajI paNa e viSe je kahe che.-- ' cAvI ?' ityAdi "" << TIkA cAvaLA saraLa . catti rU " keTalAka leAke evuM mAne che ke A jagata prajApati-brahmAe banAvyuM che. keTalAka kahe che ke A jagata Izvare banAvyuM che, to te prakAranI mAnyatAmAM mRSAvAda-asatya doSa pramANukhAdhita hAvAne kAraNe Ave che. tathA je naiyAyikA evuM kahe che ke A jagata Izvare banAvyuM che. kAraNa ke te ghaTAdanA jevuM kAryAM che, " khicajIvitra nRganya kAryatvAt ghaTavat " te kArya tvarUpa hetumAM khutbud Adi dvArA anaikAntika doSa Ave che, tethI temanuM te kathana asatya rUpa siddha thAya che. " vaM viSNumac siLameva ca . nAMti jai " e ja pramANe A samasta jagata viSNumaya che evuM paNa keTalAka leAkeA kahe che, kAraNa ke temanI evI mAnyatA che ke"nare viSNu sthare viSNu viSNu parvatamastade / jvAlAmAlAkule viSNuH, sarva viSNumayaM jagat // 1 // jaLamAM viSNu che, sthaLamAM viSNu che, parvatanAM zikharapara viSNu che, agnimAM viSNu che. matalakha e ke A samasta jagata viSNumaya // 1 // ja A mAnyatA paNu asatya che kAraNa ke A mAnyatAne satyarUpe siddha karavAne mATe kAI paNa pramANu nathI. jo samasta jagatane kevaLa viSNumaya mAnI levAmAM Ave te temAM mAtA pitA Adi rUpa je vyavahAra che tenuM khaMDana thAya che. " meLe vati mosa to bAcA " e ja pramANe vedAntIAnuM A prakAranuM je kathana che ke " AtmA eka ja je-jagata mithyA che " trAlaya' jJAnnidhyA " kahyuM paNa che-- pa eka eva hi bhUtAtmA bhUte bhUte vyavasthitaH / hA vadudhA caitra, date najacandravar'||ti / pratyeka prANImAM eka ja bhUtAtmA rahela che. te ja jalacandranI jema eka rUpe ke anekarUpe dekhAya che 51 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 87
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ te kathana paNa mithyArUpa ja che, kAraNa ke tene satya mAnavAmAM Ave te samasta jagatamAM najare paDatuM mULabhUta bhedavALo dharma adharma Adino je vya vahAra thAya che tenuM khaMDana thavAne prasaMge upasthita thAya che. e ja rIte AtmAne ekAntarUpe akartA mAnanAra sAMkhya matavAdIonI evI mAnyatA che ke "bApa veLoA AtmA punya pApa Adine kartA nathI, ane temanAM phaLarUpa sukha dukha Adine "gativira cArathI" bheMkatA che. tathA kaI kaI leke kahe che ke "sucAra suvarNa ca savvA sarahuM vALA ja TLALi >> punya ane pApanA sarva prakArane kartA sarvakALe AtmA nahIM paNa cakSa Adi Inidra che. temanI te mAnyatA asatya che, kAraNa ke saMsArI AtmA keTalAka pramANamAM mUrtika che ane pariNAmI che, tethI temAM katva ane 1pratibidaya nyAyanuM tAtparya e che ke jema raphaTika maNInI sAthe je raMgane saMga thaze. evA ja raMgane sphaTika maNa dekhAze. bhetRtva AvI jAya che. sarvathA amUrtika AtmAmAM te banatuM nathI, "frdava koI kaI matavALA AtmAne sarvathA nitya mAne che AtmAne e rIte nitya mAnavuM te satya nathI, kAraNa ke AtmAne sarvathA nitya mAnavAmAM Ave te sukha duHkha ane baMdha mekSa Adine abhAva hovAne prasaMge upasthita thaze- "nidhi" kaI kaI leke AtmAne e kAraNe niSkriya mAne che ke AtmA vyApaka che. ane je vyApaka hoya temAM avakAzano abhAva hovAthI gamanAgamanarUpa kiyA thaI zakatI nathI. te mAnyatA paNa mRSAvAdarUpa ja che kAraNa ke AtmA zarIramAM ja hoya che anyatra heta nathI. "nikuLo" tathA "A AtmA sattva, raja ane tamoguNathI rahita che" evI mAnyatA "magvajeto" tathA kamaLa patra para rahelA pANInA biMduthI kamaLa patra jema alipta kahe che, tema AtmA paNa te tIthI nirlepa rahe che. te mAnyatA paNa mRSAvAda che. sAMkhyonI evI mAnyatA che ke satva, raja ane tame guNanI sAmyavasthAnuM nAma prakRti che. e prakRti ja karanAra levAthI katra che-prakRti dvArA karAyela kAryone jANanAra puruSa zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAte kamaLapatra samAna nirlipta che. tethI ja kahyuM che ke "arjA nijLo moja janma pitrane te paNa yuktiyukta nathI, kAraNa ke AtmAne sarvathA nirguNa mAnavAmAM Ave che temAM cetanatva guNano paNa abhAva hovAthI acetatvane prasaMge upasthita thaze, paNa ema te tyAM mAnela nathI, kAraNa ke AtmAne cetanaguNa svarUpa svIkAryo che. tathA kamalapatra para rahela jaLabinduthI alipta kamaLa je tene mAnavAmAM Ave te tenI baddha-saMsArI ane mukta e be avasthAe je hoya che tenI vyavasthAnuM khaMDana thaze. sU-dA tathA-"vi ityAdi TakAI-"vi za Na samAvaM nAha" A pramANe ja asaddhAva kahevAya che ke " jJapi vi iNahiM kIvo bujharga vA vA vIsa" A jIvalokamAM je kaI paNa sukRta athavA sukRtanA phaLarUpa sukha, dukRta athavA dukRtanA phaLarUpa duHkha najare paDe che te badhA "karUchANa vA " akasmAtuM kAtAlIya nyAye avitakita ja utpanna thaI jAya che jema uDate kAgaDA tADanA jhADanI nIce Ave ane AvatAM ja tenA upara tADanuM phaLa paDyuM, te tene te patanamAM kAgaDAe e vicAra karyo na hato ke mArA upara tADanuM phaLa paDe ane tADanA phaLe paNa e vicAra karyo na hato ke kAgaDe AvatAM ja huM tenA upara paDuM paNa tenuM te patana atikita ja thayuM hoya che, e ja prakAre sukha duHkha Adi je kaMI thAya che te badhuM avitati ja thayA kare che temAM kartAnI vizeSabuddhi kAraNarUpa nathI. te evI mAnyatA paNa asatya ja che kAraNa ke saSTimAM evI je vyavasthA cAlI rahI che ke " te AnuM kAraNa che, te AnuM kArya che" e badhAnuM te mAnyatAthI khaMDana thaI jaze. juve jene tela zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ joituM hoya te talane ja grahaNa karaze, dahIMnI icchAvALA dUdhane ane dUdhanI icchAvALA gAyane grahaNa karaze. te pramANe thavAnuM kAraNa zuM che? kAraNa e ja che ke tala Adi pAta potAnA kAne mATe kAraNarUpa-upayAgI che have svabhAvavAdInuM svarUpa kahe che-- saddaveLa vAvi " ityAdi svabhAvavAdInuM evuM kahevu che ke jagatamAM je kai thAya che te svabhAvathI ja thAya che, kahyuM paNa che tt kaH auratri makaroti taikSNyaM, vicitrabhAvaM mRgapakSiNAM ca / svabhAvataH sarvamidaM pravRttaM, nakAmacAro'sti kutaH prayatnaH " // 1 // kAMTAmAM tIkSNatA kANu kare che ? mRgeAmAM tathA pakSIomAM vicitratA kANu utpanna kare che ? teneA kevaLa eka ja uttara che ke svabhAvathI ja te badhu thAya che, temAM kAmacAra-tenI icchA-kAraNarUpa nathI ke kAI prayatna kAraNarUpanathI // 1 // svabhAvavAdInuM te kathana paNa kharAkhara nathI. kAraNa ke temAM paNa kAya kAraNa ke temAM paNa kArya-kAraNabhAvanuM khaMDana thAya che, have devavAdIonuM svarUpa kahe che-" suvicaLamAvovAvi mavak '' ityAdi. daivavAdIonI mAnyatA che ke " prAptavyamarthaM labhate manuSyaH, kiM kAraNaM daivamalaGghanIyam / tasmAnna zocAmi na vismayo meM, yadasmadIyaM nahi tat pareSAm " // 1 // prApta thavA lAyaka je kAi vastu hoya che te ApaNane bhAgyanI kRpAthI ja maLe che. te bhAgya alaMghanIya-aphara che. je amArI cIja che te bIjAnI kadI paNa thaI zakatI nathI, evuM samajIne kadIpaNa koi prANIe zeAka, cintA Azcaya Adi karavA joie nahIM 515 tA hai bhAIe ! tame eka mAtra bhAgya upara ja vizvAsa rAkhA lakkhaNa "sthitarasa vitti karuM tatta " jagatamAM evI kaI vastu nathI ke je kRtaka hAya-puruSAthathI prApta karI zakAya tevI heAya. e ja rIte vijJAnaM " padArthonuM je koI potAnuM rUpa che tathA temanA jeTalA prakAra-bheda che, te khadhAnI " hAriyA " kArIkA-karanArI ''niyarUM ', A niyati-- -bhAgya-ja zrI prazna vyAkaraNa sUtra dd 90
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. tathA je thavA lAyaka nathI te kareDa prayatno karavA chatAM paNa thaI zakatuM nathI, tathA je thavA lAyaka che te vinA prayatna paNa thAya che. te A prakAranI daiva "mA" vAdIonI mAnyatA kevaLa kalpanA ja che, kAraNa ke temanI te prakAranI ekAntataH kapanAne mAnI levAmAM Ave to samasta prANIonA pratyakSabhUta udyamAdimAM vyarthatA hovAnI Apatti upasthita thAya che. "azabdathI kArNavAdIonuM svarUpa kahe che-ahIM "nA" zabdathI kALavAda Adi paNa mRSA-asatya rUpa che, ema samajI levAnuM che. kALavAdI ene evI mAnyatA che ke"jhAtrA eNnati mUtAni, lArA saMte jUnA #ArA pukhta, , jANo hi duratimA " | kALa ja bhUtane-jIne banAve che ane temano nAza kare che. kALA ja sUtelAomAM jAgRta hoya che. tethI kALa daratikama-alaMdhanIya che eTale ke zAzvata che. kALavAdIonI te mAnyatA asatyarUpa te kAraNe che ke kALane ja je kartA mAnavAmAM Ave te strI jyAre taruNa avasthAe pahoce tyAre tene paNa puruSanI jema dADhI mUcha AvavI joIe, tathA vadhyAne putra ke joIe, hathelImAM bAla ugavA joIe, paNa temAMnuM kaMI paNa banatuM kathI. tethI pUrvokta e badhA vAda mithyA prarUpaNuM kare che ema mAnavuM joIe, "ghae ja pramANe "su" keTalAka "TUTDhA" pitAnA kartavya pAlanamAM ALasa thaIne ane "risAyakArava " Rddhi, rasa ane sAta abhimAnamAM rata thaIne "va " aneka anudyogI loke "dhaHvIkavi" dharmanA khyAlathI nolaM" mRSA-asatya-adharmane paNa dharmarUpe " tti" parUpita kare che sU-gA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 91
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ anya manuSyoM ke mRSAbhASaNa kA nirUpaNa bIjAM manuSya paNa je prakAre asatya bole che te sUtrakAra batAve che"are ahamAgo" ItyAdi. TIkAI-"mAre keTalAka mANase dAro'' asatya vacanarUpa adharmane ja svIkAra karIne "ca" nItivirUddha "mA " asatya deSAropaNa rUpa "jajiyaM" alIka vacane "mati" kahe che, na karAyela kAryanI paNa kalpanA karIne lekenI samakSa kahyA kare che. jemake-"orthi jataM vo"i corI na karanArane paNa "A cAra che" evuM kahe che eTale ke jeNe kadi paNa corI karI hoya tevA puruSane paNa cora tarIke oLakhAve che, tathA "va" e ja rIte "vahAlI " udAsIna-je taTastha hoya tene "hAmarikognivi " eTale ke jhagaDe na karanArane "A jhagaDe karanAra che" evuM kahe che. tathA TusisTotti " "A duSTa AcaraNavALe che " ane "gharavA jaIpha" " A parastrIgAmI che" A prakAranAM asatya deSAropaNa yukta vacanethI "rIDhakrasTi" sadAcArI puruSane "mati " te kalaMkita kare che ane 3yaM ja hato " "te paNa gurUpanI sAthe sahavAsa karanAre che" evuM beTuM daSAropaNa kare che. "ane keTalAka mRSAvAdI leke "vavAratA " anyanI AjIvikA ane kIrtine nAza karavAne mATe "mevaA pramANe bole che- " mittajaittArUM seva" "te pitAnI mitrapatnInuM sevana karanAra che" tathA "bace "i te "sudhaHT" dharmarahita che. tathA " rUmo zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ vi visaMmavALo" te vizvAsaghAtI che, "vAvalawvAra " " pApakRtya kare che, "mA " anucita kRtya karanAre che, " pAmI" agamyagAmI che-bhaginI AdinuM sevana karanAra che, "vArtha " A durAtmA "vadurNa ja pAsuM guno" aneka pApakarmomAM lIna rahe che" "ma" nirdoSapuru ne "" tathA anyanA guNene dveSa karanAra, tathA "kutti ne paroga nirvivAnA" vinaya Arjava Adi guNothI rahita, kIrti tathA nehathI rahita, ane paralekanI AkAMkSA rahita "gvaM lAMti" upara pramANe bole che. tene pitAne paraloka sudhAravAnI paNa cintA hotI nathI. "g gg" A rIte te "vicAra " asatya bolavAmAM ghaNe nipuNa, tathA "gharahosuNAcArjasattA " anyanA dene jAhera karavAmAM ja lIna e te mRSA vAdI puruSa "ajarUcavIer" akSatika jIva-akSaya duHkhane mATe kAraNa rUpa HvadhaLA" karmabaMdhathI "37 "potAnI jAtane "ve ti" pariveNita kare che, eTale ke naraka nigeTa AdinAM ananta duHkha denAra karmonuM upArjana kare che evA keNa hoya che?--"mura" jemanuM mukha ja temane zatru hoya che, ane "basamivicAravI" je vinA vicAryuM anarthaka pralApa karanAra hoya che. teo ja pUrvokta prakAranuM asatya bhASaNa kare che te su-TA vaLI teo zuM kare che te sUtrakAra kahe che-"niveve" ItyAdi. TIkAtha-"rasa nathami DhiddhiA " bIjAnA ghanane mATe lelupa banelA te "viSe jAti" dharoharane-anAmata thApaNane pacAvI pADavA mATe A pramANe kahe che-"tame mAre tyAM tamArI thApaNa mUkI ja nathI." tathA "mikuti ca AraM vasaMtapahiMbIjA lekamAM temanAmAM na hoya tevA denuM ApaNu karIne temane kalaMkita kare che. "sudrA ya pUravitta, ti" pArakAnA dhanane lebhe teo beTI sAkSI Ape che tathA "a" zabdathI bIjAnAM khIssAM kApe che ane jota jotAmAM dhana paNa corI le che. " " te asatyavAdI leke "kathAji" arthAlIka, "jJAjhi" kanyAlIka, "momA"i bhUmpalIka, "taEURT zrI prazna vyAkaraNa sUtra 93
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA "javAIjha " gavAlIka "caM" bahu ja vadhAre pramANamAM "mati" bole che. dhana Adine khAtara jUThAM vacane belAya che te arthAlIka kahevAya che kanyAnI bAbatamAM je asatya kahevAmAM Ave che te kanyAlIka kahevAya che, jema ke suzIla kanyAne duzIla kahevI ane durazIlane suzIla kahevI. jamIna Adine nimitte je jUThAM vacane bolAya che te bhUmyalIka che jema ke anupajAu jamInane upajAu batAvI Adi. gAyane viSe je asatya bolAya che tene gavAlIka kahe che, jema ke dUdha na denArI gAyane dUdha denArI kahevI, ochuM dUdha denArI gAyane vadhu dUdha denArI kahevI Adi gavAlikanAM dRSTAMta che. A asatyamAM jIhAnuM chedana Adi zikSA thAya che tethI tene guruka-moTuM asatya kahela che. tathA "kAma" naraka Adi agatimAM gamana karAvanAra evAM maUMti >> bIjAM paNa vividha prakAranAM "jJAsTivalIdavAmAyAniri " pitAnI jAti, kuLa. rUpa, svabhAva Adi jenAM kAraNe che evAM, tathA mAyAniguNa-aprazaMsanIyanI prazaMsA ane prazaMsanIya jananI niMdArUpamAyAvALAM havAthI niguNa-svaparahita, evAM vacane bolyA kare che. mAtR pakSane jAti, pitR pakSane kuLa, rUpane AkRti ane zIlane svabhAva kahe che. tathA "javA" caMcaLa manavALA mRSAvAdI leke pizunAdi vizeSaNavALAM asatya vacane bole che. te A pramANe che je vacana "piyuvi" anyanA done pragaTa karanArA hoya che, "majhume paramArtha-mokSane bhedanAra hoya che. "saMta" asatka-paramArtha rahita hoya che, "va" vidhya-apriya hoya che, "satya " anarthakAraka-dharmAdi puruSArthanA vighAtaka hevAthI naraka gamana janaka maraNAdirUpa anarthanA utpAdaka hoya che, "vAvamamUruM" pApakarmanuM mULa-jJAnAvaraNIya Adi karmanuM-kAraNa hoya che, "Tu"i duSTa-duSTadarzanavALAM che, eTale ke ne vacane dvArA je darzananuM pratipAdana karavAmAM Ave che te kutsita deSa hoya che, "TuNu" dukRta-jene sAMbhaLavAnuM paNa kaI zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ (C satyavAdI pasaMda karatAM nathI 'amaNuyaM " te amaneAna hoya che-ajJAnarUpa hAya che--temanAthI vAstavika vastunA khodha thatA nathI, " niSphakkuM " nirlajja lajjArahita hAya che, eTale ke evAM vacanA kholanArane kaI prakAranI zarama AvatI nathI, " hoLijJa " je vacanAnI saghaLA leAke niMdA kare che, " vahabaMdha parikile sabahula evAM vacane kholanAra mANasa te vacanene kAraNe ghaNA vadhAre vadha, adhana ane parikaleza pAme che. jarAmaraNadukkha sonemaM" te vacane jarA, maraNa, duHkha ane zAkanAM hetubhUta hAya che. " asuddha paLiAmamiMihaTTa " tevAM vacane bolanAranAM piraNAma-maneAbhAva-azubha hoya che. A prakAranAM asatya vacane caMcaLa vRttinA mANaso khole che. ! sU~~ I "" ,, mRSAvAdiyoM ke jIva dhAtaka vacana kA nirUpaNa 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra HH 66 66. ,, vaLI te kevAM heAya che te sUtrakAra kahe che--" ahiyAdi ' ityAdi TIkA-siyAdi saMdhisaMninirde" alIkavAdanA abhiprAyamAM rahela mRSAvAdI k asaMtaguNudIra " avidyamAna astitva vinAnA guNAnuM kathana karanAra ane saMtazuLanAsA ya " vidyamAna guNAne chupAvanAra hoya che, ahiyasavalattA" A rIte asatya kholavAne tatpara thayela te "hiMsAmUovadhAca 'prANIAnI hiMsA thAya tevAM " sAvanuM ' sAvadya, ''sarja samasta prANIonuM ahita karanArAM '' sAduranir " sAdhu puruSo dvArA niMdya ane 'vadhaAEgaLai" adhama janaka " vacaLa " vacanA " maLatti'' khole che. huM ahigayapuNNapAvA " tathA je punya ane pApanA phaLajJAnathI rahita hoya che, tathA puNo vi addizaraLa RiciAvavattA " vAraMvAra pApAraMbhanI kriyAonAM pravartaka hAya che, te " avaLo parasta ca " peAtAnuM ane pArakAnuM " vaduvid" aneka prakAre ''naLa" ahita ane 'vama" vinAza ''virAdhanA ' "re'ti'kare che sU-105 ,, 66 95
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI te mRSAvAdI zuM kare che te kahe che-"gvamevaItyAdi TIkAI-"gvameva" pUrvokta prakAre abuddhipUrvaka "iqmALA" AgaLa kahevAmAM AvanAra sAvadya (pApayukta) vacane kahIne teo mahiSAdi prANIo zikArIne batAvI de che. te A pramANe che. "dire sUre ja ghAcAi sAti" pADA ane sUvaranI hatyA karavAne mATe zikArIone te kahe che ke "A vanamAM jAo. tyAM aneka pADA ane sUvara che " tathA "sasasohiNe sAeti vApurI" tathA sasalAM, mRga ane hiSa-mRga vizeSa-ne jALathI pakaDanAra vAgharI Adi mRgaghAtakone te kahe che ke " jAo, A vanamAM ghaNAM mRgAdi jAnavare che, temane mAre" " rittivaDhAva 2 lAvaMtastrAvocA ca sANaMti maLe " tathA tetara, baTerapakSIo lAvA pakSIo, kapile ane kabUtara Adi pakSIo zakunikA (pAradhIo ) ne batAvI de che. "sasamArajIme ca sati dizA" tathA mAchImArone mAchalIo, magaro ane kAcabA je jaLAzayomAM hoya te jaLAzayo batAvI de che. sava ne ja pati mArA" tathA " HHIYi '' jaLamAM pharanArA dhIvarane zanAM, aMkanA vizeSa prakAranA zaMkhakA ane kSullakAnAM-kaDIonAM sthAna batAvI de che "-nona-naM4i-vIvara maMdAra kAti vAsTivALa" tathA vyAlikane sApa pakaDanArane ajagaranAM, be mukhavALA gosanAM, maMDalInAM, davakaranAMphaNA phelAvanAra sApanAM, mukulInA-DAM pramANamAM phaNa phelAvanArA sApanAM nivAsa sthAna batAvI de che "hA hA 2 saTTA sa2 2 sati suddharA' godhA- ghe, seha-sahelI, zalyaka- sIselIyA,ta zaraTaka-kRkalAsa giragiTakAcaMDA vagere ja zikArIone batAvI de che. " jayapustravAra sAtti parivALe " tathA pAzikone-gaja Adine pakaDanArAne hAthIo tathA vAnaronAM nivAsasthAna batAvI de che. "suvAniyatAnA kAraNe 2 nAeti potALa" tathA pakSIone pALanArane te popaTa, mera, menA kayala, haMsa vagere pALavAnuM kahe che. ane sArasa pakSIone paNa pALavAnI salAha Ape che "vavaMdanAcaLe sAEri nomiyA" aparAdhane jAhera zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ karIne kATavAla pAse jIveAnA vadha karAve che, baMdhanamAM nakhAve che ane pIDA pahoMcADe che. " dhanadhasaveruN ya sArRti tArALa ' cArAne maLI temane dhana, dhAnya, gAya ane gheTAMonI cArI karavAnuM kahe che " gAmanagara paTTaNe ya sAdaMti vAcALa 'guptacarone grAma Adine bheda cAkhI lAvavA prere che, athavA temane grAma Adino bhedya batAve che " pAravAiyapaMthaghAiyAosAheti gaMthibheyANaM " je granthibhedaka hAya-eTale ke cArInA mAla khAnAra hAya che temane, tathA paraghAtike-gAmanI sImA para dhAta karanArAne tathA mAgamAM lUTI lenArane " haiM ya cociMgamuttiyALa sAdaMti ' kATavALAne nagara AdimAM thayela cArI karanArane patAvavAmAM madada kare che huM chaLa-nikaMdaLa-dhamana-TuddA-posaLa-vaLaLa-juvA-vALAAirUM sAetti vRkULi nomiyAnuM " gAvALAne teo gAya AdinAM zarIra para DAma devAne, "nirdoLa ' temane nirlo chana--vadhyA karavAne mATe dhamaNa " temanAM zarIramAM havA bhara 66 "" vAne mATe, " vrudaLa`, dohavAne mATe "polaLa " poSaNa karavAne mATe java, caNA Adi ApIne puSTa banAvavAne mATe vaNaNa " vanana--je gAyanuM vAiraDu' marI gayuM hoya te gAyane dohavAne nimitte tene khIjI gAyanuM khaccuM dhavarAvavA mATe, " TuvA dAvaNa-dAvAne vakhate doraDA vaDe paga Adi badhavAne mATe ane 'vAdaLa " gADI Adi vAhane joDavAne mATe vAraMvAra kahyA kare che. " dhAra maLisiddhavvavAhacaLAno ca sAduMti ApILuM " khANeAMnA mAli kone lokhaMDa Adi dhAtuo, candrakAnta Adi maNIo, paththarA, pravAleA ane ratna ADhinAM utpatti sthAneA khatAve che. tathA " puttraviddhi vidi 2 sAeti mAhicALa " mALIone puSpAti tathA phaLati batAve che, eTale ke " bAgamAM amuka jAtimAM phUla ugADA, amuka jAtinAM phaLa utpanna karo " e prakAranI salAha Ape che. " apamadujosarca sAnheMti vaLavALuM " tathA vanamAM pharanArA bhIleAne te A pramANe kahe che. " tame madha athavA madhapuDA lAvyA kare. tamane amuka kiMmata maLaze-amastA besI rahe zu vaLaze ? karanAra vyakti jIvAne kaSTa Adi pahoMcaze tenuM saheja paNa dhyAna rAkhatI nathI, tathA jIvAne kaSTa pahAMcADanAra je mANasA hoya che temane dareka prakAre jIvAne kaSTa paheAMcADavA ne uzkeryA kare che sU-11 // mRSAvAda pApa zrI prazna vyAkaraNa sUtra 97
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ hajI paNa sUtrakAra kahe che-"vaMtAruM visAruM" ItyAdi. TIkAI-vaMtArUM" tela AdipIlavAnAM ghANI Adi padArthone "vitA eka kSaNamAM ja prANa harI lenAra tAlapura, sarpa Adi sthAvarajaMgama viSone, "mUtrajanma-devaLa-gAviMdhA-gAmi -toraNa-rsone" garbhaghAtana Adi rUpa mUlakarmane, athavA mULa nakSatramAM janmelA bALakanI deSazAnti mATe snAnakarma Adine, nagarAdimAM kSobha utpanna karavArUpa AkSepaNane, maMtraprayoga vaDe dhanAdinAM haraNarUpa Avardhanane, vazIkaraNAdirUpa Abhiyogyakarmane, tathA maMtra prayogone, auSadhi prayogone tathA "vociyArAmanavadujAvavAmAM cerI, paradAragamana, Adi pApakarmo karavAne, tathA "savAre" sainya zibira Adi dvArA AkramaNa karIne anyanA baLanuM mardana karavArUpa karma tathA dhADa pADavAnA kAryane, "jAmALe " gAma bhAMgavArUpa duSkRtyane, "vAratA methaUTUjaMgalamAM Aga lagADavAnA tathA jaLAzane teDI pADavAnA duSkane, "vRddhivisAvalIrabamArUcArUM" maMtrAdinA prayogathI pArakAnI buddhine, ane, zabdAdika pAMceIndriyonA viSayane pitAne vaza karI levA rUpa duSkAne kaI pUche athavA na pUche te paNa te mRSAvAdI batAvyA kare che, tathA "mica mALa vipujAyArUM" bhaya. maraNa, kaleza, udvega Adi utpanna karanAra asatya vacane, tathA " mAvadusaMkristrikruDhiALi" atyaMta saMkilaSTa, anyane atizaya saMtAjanaka evAM adhyavasAyathI malina thayela tathA "mUcavALo zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghADucArUM" prANIone sAkSAta ghAta karanAra athavA paramparA rUpe ghAta karanAra evAM "sAni svarUpa satya hoya te paNa avazya "hiMsAruM pari. [NAma jotAM prANIonAM prANonI hatyA karanAra hovAthI asatya svarUpa ja hoya che evAM "vacAruM " vacano "gp vA agp vA" asatyavAdI mANasa. tene kaI pUche ke na pUche chatAM paNa "cArasaMti" bolyA kare che. bhAvArtha-mRSAvAdI mANasa aneka prakAranAM prANIpIDaka yaMtra banAvavAne mATe tathA vividha prakAranAM viSa banAvavAne mATe bIjA lokone upAya batA vyA kare che. garbhapAta kevI rIte karAvAya che, nagara AdimAM kevI rIte kSobha utpanna karI zakAya che, bIjAne kevI rIte vaza karI zakAya che, corI karavAnAM kayAM kyAM sAdhano che, parastrIgamana karavAnA kyA kayA upAya che. anyanAM sinyane kevI rIte parAjya ApI zakAya che, gAma AdimAM kevI rIte upadrava pedA karI zakAya che, jaMgala AdimAM kevI rIte Aga lagADAya che, taLAva Adi jaLAzane kevI rIte sUkavI nakhAya che, ItyAdi sarve prakAranA ISTa prayogo viSe mRSAvAdI mANasane koI pUche ke na pUche to paNa te batAvyA kare che. je vacanathI bhaya, maraNa Adi upadrava pedA thAya, je vacane sAMbhaLIne anyanAM manamAM malinatA utpanna thAya, evAM vacane paNa teo belyA kare che. satya hevA chatAM paNa je vacanothI prANIonAM prANa bhayamAM mUkAya-prANIonI sAkSAta hiMsAnA athavA paraMparAthI hiMsAnA je kAraNarUpa banatAM hoya evAM badhAM vacane asatya ja che, ane te asatyavAdI mANasa tevAM vacane bolyA kare che. sU-1ra. te viSe hajI paNa sUtrakAra kahe che - "ghAtatti" ItyAdi. TIkAI-"pAtara vAvAya " je bIjA lekone khuza karavAne Atura hoya che, athavA pArakAnI cintAmAM parAyaNa rahe che, teo "asamitti mALio" vicAra karyA vinA bolyA kare che. teo evo vicAra karatAM nathI ke amArA A vacanethI bIjA prANIone kaSTa pahoMcaze. "sArA vasiMti" teo vinA kAraNe bIjA lekene kahe che ke tame " jenA javA maMtu" uTenuM, baLadanuM tathA rejhonuM damana kare-sArI cAla cAlatA zikhave. "paricavA karatA durathI strI puMDA kriketu" yuvAna, ghoDA, hAthI gheTAM kUkaDA, Adi tame jAte kharIde ane " vedabIjA pAse zrI prazna vyAkaraNa sUtra 99
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharIda karo, tathA " vica" vece, ane "vja" edanAdi (bhAta vigere) rAdhe " cAraNa da" mAMsa Adi tamArAM sagA saMbaMdhIne bhejanamAM pIrase "pIvA" madirA (dArU) Adi pAna kare, "hIrAmacanamArUDhA ca sirasA ca pattanaLo ramavA ni ca gg sayAjIranA ja zI ati" e tamArA dAsI, dAsa, bhatya, bhAgIdAra, ziSyajana, preSyakajana, karma kara kikara ane svajana parijana kyA kAraNe pita pitAnAM kAme cheDIne beThA che! uparanA sUtramAM Avela kaThina zabdanA artha A pramANe che-pitAne ghera ja bhejanAdi ApIne jemanuM piSaNa karAya che, te lokone bhUtya kahe che. koI prayojanathI jemane kaI kAme mekalAya che temane pregvajana kahe che. nakkI karelA samaya sudhI je majUrI kare che temane karmakara-kArIgara kahe che. pUchI pUchIne kAma karanArA sevakane kikara kahe che. mAtA pitA bhAI Adi svajana gaNAya che, saMbaMdhIone parijana kahe che. me mAricA camaM tu " tame bhArika-ApaNe bhAra vahana karanArA pAse nokara cAkaro pAse kAma karAve, "hAruM vanAruM gahana vanane, "ttivibhUmi varAchuM khetara, valUre (eka prakAranuM khetara) ke je " sattAghanasaM " ghAsa AdithI chavAyela che, " hekatuMtemAM Aga lagADIne te jamInane sApha karAve, "halA sUhikanaMtu " tyAM jeTalAM vRkSo che temane jaDamULamAMthI ukheDI nAkhe, "kaMtAruM mitu" tala, zeraDI Adi pIlavAnA yaMtrone teo toDI keDI nAkhe ke jethI " mAM phara yAdita zArApu" bhAMDa, pAtra Adi sAdhane banAvI zakAya tathA " vahuviharU bANa 3chuM tuig" aneka prakAranA prajananI saphaLatA mATe teo zeraDIne kApe "vicAra vIthiMtu ghapvA" talane ghANImAM pIle, tathA " davAo vAveda" ghara baMdhAvavAne mATe ITa pakAve, "vettA ca varad vera" khetare kheDe ane kheDAve, tathA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 100
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ "garavIjAmaveda virasTarIme sradu saMniveda" gAma, nagara, kheTa, karbaTa, Adi sthAne vistRta sImAvALAM karIne ujajaDa pradezamAM suMdara rIte jhaDapathI vasAve, "gift RALa 2 mUAruM zAstravattAruM jaTTa" tame leke RamttAruM " vikasavAne samaya AvatAM vikaselAM "pucNAruM" lene "dALa" pAkelA phaLane tathA "jaimUDhAruM" pAkelAM svarNakada-karIyAM lasaNa Adi kaMdone tathA pipalI mULa Adi mULone "LivhulaI AvyA kare, tathA "huM saMva parivAra gaNa" kuTuMba Adine mATe dhana Adine saMcaya karyA kare " e prakAranI salAha ApyA kare che. bhAvArtha-te asatyavAdI leke bIjA lokone khuza karavAne mATe temane game tevI vAte temanI sAthe karyA kare che. paNa tenuM zuM pariNAma Avaze ? te bAbata teo jarA paNa vicAra karatAM nathI. UMTa pALanArane athavA UMTa vyApAranI cIjo lAvavA laI javAmAM upayoga karanArane te kahe che ke tamAre A UMTa dekhAvamAM te ghaNe suMdara lAge che paNa tenI cAla kaDhaMgI che. tene game te prakAre sArI cAla cAlatAM zIkhavADe. e ja rIte baLadenA mAlikone paNa te vAraMvAra upadeza-salAha ApyA kare che ke tamArA baLadonI A joDI dekhAvamAM te ghaNI suMdara che, paNa tenI cAla ghaNI dhImI che, to tene gADI AdinI sAthe joDavAmAM Ave te jhaDapathI cAle evI cAla zIkhavADe. jaMgalamAM gAya jevuM eka prANI hoya che, tene rojha kahe che, te cAlavAmAM ghaNuM jhaDapI hoya che. tame game te rIte te rajhane pakaDI maMgAve; ane tamAre ghera rAkhIne tene game te rIte pahelAM vaza kare, pachI tene jaMgalI cAla choDAvIne sArI cAla cAlatA zIkhavo, tema karavAthI tamane avara javaramAM samayane sAre bacAva thaze. eja rIte te asatyavAdI leka bIjAne kahe che ke tame beThAM beThAM zuM kare che ? ghoDAnAM vacherAne, hAthIonAM baccAne gheTAMone, kUkaDAone paisA ApIne kharIda kare, ane temane khavarAvI pIvarAvIne jyAre teo sArI rIte hRSTa puSTa thAya tyAre vecI de, tethI tamane sAre lAbha thaze. tathA keI dhaMdho na cAlatuM hoya te A rIte besI rahe zrI prazna vyAkaraNa sUtra 101
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAthI zuM lAbha? bIjuM kaMI na banI zake to caNA zekIne vecyA kare pisA dArone asatyavAdI kahe che ke- "tame te paisAdAra che, tame A manuSya avatAra pAmIne ze AnaMda lUTa che! madirA AdimAM je AnaMda maLe che te bIje kyAM maLe tema che?te khUba khAo, pIo, tathA khAtAM pItAM vadhe te tamArA mitrone paNa khavarAvyA kare pIvarAvyA kare. juo ! tamArA A nokara cAkara; dAsa, dAsI Adileka beThAM beThAM zuM kAma kare che? to temanI pAse gahana jaMgalone sApha karAvIne te sthAnane khetI karavAne lAyaka banAvarAve. vRkSa Adi kapAvI nAkhavAmAM Ave to tyAM sArAmAM sArI khetI thAya evI jamIna taiyAra thaI zake che. tamArI pAse je yaMtro che te hAlamAM koI upayogamAM AvatAM nathI, te paDyAM paDyAM te kharAba thaI jaze, te tene toDAvIne temAMthI bhAjana pAtra Adi kema banAvarAvatA nathI? tema karavAthI tamAruM ghaNuM kAma saraLa thaze. hAlamAM goLanAM bajAra ghaNuM caDI gayAM che. khAMDa paNa ghaNI meMghI vecAya che. te tame buddhi pUrvaka kema kAma letA nathI? banI zake eTalI jhaDapathI A zeraDIne pIlAvI nAkhe jethI goLa Adi taiyAra karIne vecavAthI tamane vepAramAM sAre lAbha maLe. sarasIyuM paNa ghaNuM meMvuM vecAya che, te sarasavane ghANImAM pIlAvIne tenuM tela kaDhAve ane te tela vecIne sArI evI rakama ekatra karI le." ityAdi vividha prakAranI vAta karIne mRSAvAdI mANase judA judA puruSone hameza rAjI rAkhavAnI pravRttimAM racyA pacyA rahe che. e badhI vAta sUtrakAre A sUtra dvArA pragaTa karI che. mAsU-13mA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 102
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA- "sAIjha " ItyAdi TIkArtha- "sAsTiIphinavA ca surajaMtu" zAlI (sAITha divasamAM pAkatuM anAja ) tathA vIhi (cokhA) ane javanI kApaNI karAvi le "maNivaMtu temAMthI parALa vagere chUTuM paDAvI de, "yuvatu" sArI rIte khaLuM karAvIne tene upaNI le "3Aro " atyAre anukULa pavana vAya che te tene upaNavAnuM saraLa paDaze. "zuM 4 phoTTA vikSetu tene vahelAmAM vahelI take keDAramAM bharAvI de. "acqmagzokaIT rutu pottarathA" nAnA, madhyama zreNinA ane uttama zreNinAM pitarArthanAvamAM rahela janasamUhane mArI nAkhe, athavA nAnA, madhyama tathA moTA samasta pakSI samudAyane mArI nAkhe. "senAnniA " ahIMthI senA nIkaLe ane tephAnavALA vistAramAM jAya "ghora saMTImAM vaDhaMtu vayaMsutyAM te bhayaMkara yuddha kare ane vijaya prApta kare. "sAvALAruM ca gahaMtu" zakaTa-gADA ane vAhana-naukA Adi te calAve, "vavA voca vivAha jo amuka roDa vize sujane sumurhatta sunavatta sutiimpaca " upanayanakalAgrahaNa, calaka-prathama vALA utaravAnI kriyA, vivAha, yajJa e saghaLuM amuka divase, amuka bavAdi zubha karaNamAM, raudrAdi trIsa (30) muhUrtomAMnA azvinI Adi sattAvIsa nakSatromAMnA keI zubha nakSatramAM, naMdA Adi tithiryomAMnI keI zubha tithie thavuM joIe. tathA "anna hoibruva " Aje saubhAgya ane saMtati samRddhine mATe vadhU (vahu) Adine snAna karAvavuM joIe. athavA prasUtikAne Aja snAna karAvavuM joIe "muvicaM vaghuvaDAve na4i " te prasaMge khUba AnaMda manAvavo joIe-aneka prakAranAM khAdya-lADa, mAMsa Adi bhejya, ane madirA Adi piya padArthonI vyavasthA thavI joIe tathA "jovA vijaLasaMtimmALi" saubhAgya vRddhine nimitte. ane dRSTideSanA nivAraNane mATe rakSApAlikA, dorI AdinA baMdhanarUpa kautuka, aneka prakAranA maMtrothI auSadha AdithI mizrita jaLathI snAna karavArUpa vinAna, hama japAdi rUpa zAMti karma, tame "nAgaraNa parijharata ja nivAsa ca nIvarsI viva " putrAdi rUpa AtmIya jananI, dAsa dAsI Adi rUpa parijanonI tathA pitAnA jIvananI rakSAne mATe jyAre "savivihovaFirvisAmekuLadru" zrI prazna vyAkaraNa sUtra 103
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ candra ane sUrya je divasoe rAhuthI grasita thAya te divasee kare. athavA te kautuka, vijJApana, ane zAntikane svajanAdinI rakSAne mATe te samaye kare ke jyAre navagrahamAMnA candra ane sUrya e be graho tana, dhana Adi kaSTakArI sthAnamAM rahela hoya ane du:svapna Adi viSama cIje jovAmAM AvatI hoya. tathA "diratAruM ja re" tame loko piSTa nirmita pita pitAnA pratinidhi rUpa mastakenuM mahAkALI Adi devIone balidAna de, eTale ke zAMti Adi nimitte pitAnA mastaka jevuM loTanuM banAveluM mastaka kALIkA devIone balidAna rUpe arpaNa kare, e pramANe mRSAvAdI leke kahe che. "ha ca sIsIvAre" pazu AdinAM mastake caDAve. jyAre pazu AdinAM mastake kALIkA devIne mATe arpaNa kare tyAre " vivihoNamittamaMta mavavannAimagvAvanasTivajJapurAdhadhUDovacArapuwwjImi " vividha prakAranI auSadhiyothI, madhamAMsa rUpa bhakSyAnna ane pINuthI, mALAothI anulepanethI, jalatAM tejasvI AratInA dIpakathI tathA suMdaragaMdha vALA gugaLa Adi dhUpathI ane puSpo ane phaLethI paripUrNa te balidAna hovuM joIe. tathA "vivarIervigvinavAsavA somanAriyalamanimitta havAcavuM azubha sUcaka dhUmaketu Adi vividha viparIta utpAta, asthi saMcaya, gardabhArehaNa Adi duHsvapna, azubha zakuna kUragrahadazArUpa asaumya grahacarita amaMga thavAnA nimittarUpa aMgaLa pharakavuM Adi amaMgaLa banAtenA nivAraNa mATe "vavidena pALArUvALA pAcarijI kare" aneka prakAre prANahiMsA kare, tethI te badhA amaMgaLanuM nivAraNa thaze. "vitticheDya re" dareka vyaktinI AjIvikAne vinAza kare "mAre nirA" zrI prazna vyAkaraNa sUtra 104
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ keIne paNa kaMI paNa dAna na Ape "TuMbo suTuMchiLo mimori" " tame te duSTane mAryo te ThIka karyuM, tene chinna bhinna karI nAkhe te ghaNuM sAruM karyuM" ":ttio A pUrvokta prakAre "vArisaMtA" bIjAne kahetA te asatya belanArA leke "gharSa virda" je ke svarUpanI apekSAe pitAnA vAcArya sAthe sAthe saMbaMdhita hovAne kAraNe-satya hovA chatAM paNa prANI hiMsAnA kAraNa rUpa hovAthI asatyavAdIne "mAM vAyA " manathI, vacanathI ane kAryathI "jiyaM ti" alaka-asatya bolyA kare che. tenuM tAtparya e che ke pitAnA abhidheyathI asaMbadhita vANI ja mRSAvAda rUpa nathI paNa je satya vANIthI bIjA prANIone kaSTa thAya, ApattimAM mUkAvuM paDe, temanAM prANenI hiMsA AdI thAya, te vANI paNa asatya ja che. evI vANI kevaLa vacanaganI apekSAe ja asatyarUpa mAnavAmAM AvatI nathI paNa te managi ane kAyayoganI apekSAe paNa asatya manAya che. A prakAranI asatya vANI ke je "asabhASA samitithI rahita cha hoya che tathA "4i. zALA" jemanA Agama paNa asatya hoya che. je "kriya ghaniriyA " asatya dharmamAM lIna rahe che, jathA "DhiyAhu jANu miAmaMtA" AtmaguNa hAni karAvanAra kathAomAM jemanuM mana AnaMda pAme che evA anAryajana vavAraM sTica" e vividha prakAranAM alaka vacane "revuM tuTra" belIne bhaviSyamAM pazcAttApa karatA nathI paNa rAjI thAya che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra dvArA e pragaTa karyuM che ke je jI. asatya bolavAmAM ja AnaMda mAne che jeo beThAM beThAM kaI rIte anya jIne prANihiMsA vardhaka kAryo karavAne uzkere che. jyAre te koInA khetaramAM zAli DAMgarano pAka taiyAra thayela juve che tyAre te tenA mAlikane te mAne ke na mAne chatAM paNa te salAha Ape che ke A DAMgara pAkI gaI che. tame besI kema rahyA che ? tene jaldI kApIne, khaLuM karIne, upaNIne zA mATe gharamAM bharI letA nathI? tene gharamAM koThAramAM ja bharI rAkhavI hitAvaha che. A vepArIo bhAre svAthI hoya che. vahANamAM paradezanI saphara karIne teo zrI prazna vyAkaraNa sUtra 105
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ khUba nANAM kamAya che, ane pachI beThAM beThAM khAya che. ApaNe ja evA chIe ke je rAta dinaparizrama karavA jatAM paNa bharaNapoSaNane lAyaka vastu prApta karI zakatA nathI, te te badhA jyAre naukAomAM saphara karatA hoya tyAre temano nAza karavAmAM Ave te ghaNuM sAruM thAya pakSigaNa paNa khetInA pAkane ghaNuM ja nukazAna kare che, te temane paNa mArI nAkhe. atyAre amuka jagyAe bhAre tophAna cAle che, tyAM lazkara jAya ane tephAnIonI katala karIne tyAMthI vijaya prApta karIne pAchuM Ave te bahu ja IcchanIya che. Ama karavAthI tophAnI mANase bhaviSyamAM kadI paNa rAjya sAme mAthuM UMcakaze nahIM. je tamArI pAse vyApAra Adi AvakanuM kaMI paNa sAdhana na hoya te gADI, vAhana Adine bhADe kema calAvatA nathI? te sAdhane bhADe calAvaze te tamane lAbha thaze. upanayana, calaka-movALA utarAvavAnI kriyA, vivAha, yajJa Adi je zubha karyo che te emane ema zeDAM thAya che ! e zubhakRtya te amuka zubha divasoe amuka zubha tithie, bavAdi agyAra karaNemAMthI amuka zubha karaNamAM. ane amuka zubha muhurta AdimAM karavA joIe. te bhAI ! tamAre tyAM paNa evo avasara Ave tyAre tame paNa te kRtya zubha divasa AdimAM kare, ja! gharamAM navavadhU AvI che, tene jyAre sauthI pahelI vakhata snAna karavAnuM Ave tyAre te zubha ghaDi AdimAM karAvavuM joIe. tema karavAthI tenuM saubhAgya saMtati ane samRddhi vadhaze-e ja pramANe prasUtikone paNa jyAre snAna karAvavAnuM hoya tyAre paNa A badhI bAbatonuM dhyAna rAkhavuM joIe. zubhakRtya karatI vakhate te vAtanI paNa pUre pUrI kALajI rAkhavI ke tyAre cittamAM koI paNa prakAranI glAnine bhAva na jAge, harSavibhera thaIne ja saghaLAM kAma karyA karo. khUba ThATha mAThathI mAMsa madirA Adine upayoga karo. jyAre jyAre sUrya candra para rAhanuM AkramaNa thAya--candra ke sUrya grahaNa thAya tyAre pitAnA jIvana AdinI rakSAne mATe kautuka, vijJApana, zAMtikarma Adi salpha avazya kare. kAlIkA Adi devIne prasanna karavA mATe ghaNuM AnaMda pUrvaka leTathI pitAnA mastaka jevo AkAra banAvIne temane bali ApyA kare, tathA pazuonuM balidAna paNa Ape, ane A bali arpatI vakhate khUba utsava manAvo. temanI AratI utAro, te utsavamAM IcchAnusAra vividha auSadhiyone, vAjIka. raNa Adi davAone, bhasyAnnapAna, phUlanI mALAone ane analepanono khUba upayoga karo. mAnava jIvanane A samaya vAraMvAra thaDe ja male che? jyAre azubhasUcaka dhUmaketu Adi graha dekhAya kharAba svapnAM Ave, kharAba zrI prazna vyAkaraNa sUtra 106
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zukana thAya, karagrahanIdazA beThI hoya, ane amagaLa janaka nimitto jaNAya tyAre temanI azubhatA dUra karavAne mATe prANIonIhiMsA dvArA prAyazcitta kare. juvA ! teNe tenA zatrune mArI nAkhyuM te sArUM thayuM tene chinna bhinna karyo te sArU karyuM. " ItyAdi prANI prANapIDaka vacane te mRSAvAdI khele che ane temAM AnaMda anubhave che. // sU-14 // mRSAvAdiyoM ko naraka prAptirUpa phala prApti kA varNana A rIte ahIM sudhI sUtrakAre alIka bhASaNanuM vyAkhyAna e trIjA dvArathI tathA " cevi 2 yuvrutti '" e pAMcamA karyuM have " nAai jDa vek " e cAthAM dvArathI te che tassa ya " ityAdi. dvArathI tenu ,, 66 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra dd << vivAna" "" ,, TIkA--< tarasa ca ayila" te mRSAvAda rUpa bIjA Asava dvAranA phaLarUpa vipAkane ayANamANA na jANatA te te mRSAvAdI lAkA 'mamaya " atyaMta bhayaMkara " vissAmavegaLuM " niraMtara vedanAmaya tathA dIhakAla bahu TuvasanuM " palya tathA sAgaropama pramANu kALa sudhI vividha prakAranAM duHkhA vALI " nirayatiriyajoNiM naraka tathA tiya iMca ceAnine " vRtti " vadhAre che. eTale ke mRSAvAdI lAke asatya vANIthI nita pApAnA udayathI padma pramANavALI tiya ca ceAnine tathA utkRSTa tetrIsa sAgaropama pramANu vALI narakagatine potAnI utpattinuM sthAna banAve che tyAM te sakhyAtakALa, asakhyAtakALa ane vanaspatinI apekSAe anatakALa sudhI rahe che. " te ca hiduna " te asatyabhASaNa kathI ane pANInI jema paraspara eka kSetrAvagAharUpa saMbadhI viziSTa thayela te jIve puNabhabaMdhAre bhIme ' pharI pharIne janma levA rUpa bhayaMkara aMdhakAramAM " mamati " bhramaNa kare che, eTale ke mRSAvAdI lAke janma, jarA, ane maraNurUpa gADha aMdhakAramAM paDIne vividha kone bhAgavyA kare che. tathA ST muivayA teya TImaMti " jo kadAca teo koI paNa kAraNe manuSya lekamAM << " dUdha ,, samajIvanA baMdhAyelA AnA 64 23 66 yathAkRta ekatra rIte varNana kare 107
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpanna thAya che te paNa atyaMta dukhayukta sthitimAM najare paDe che. kahevAnuM tAtparya e che ke mRSAvAdI leke naraka tiryaMca nimAM janma le che, paNa teo koI paNa prakAre narakAdimAMthI bahAra nIkaLIne manuSyabhavane prApta kare te paNa tyAM teo hIna, dIna, tuccha jAti kuLa AdimAM ja janma pAme che ane anya-tiraskRta thaIne atyaMta duHkhayukta dazAmAM manuSya jIvana vyatIta kare che. e ja vAta sUtrakAra " " ItyAdi pado dvArA pragaTa kare che. teo kahe che ke teo koI paNa prakAre manuSya nimAM janma le che te tyAM temanI hAlata sArI hotI nathI-teo sadA "sumA" dAriyana duHkhothI pIDAya che, sutA" temanA jIvanane aMta duHkhethI ja Ave che, "gharavasaM" AkhuM jIvana teo parAdhIna dazA bhegave che, "camo vinniA " artha-saMpatti tathA zabdAdi bhegathI teo rahita hoya che, "maNadivA" niraM. tara Adhi, vyAdhi ane upAdhithI pIDAyA kare che ane te kAraNe temane sukhane aMza paNa prApta thatuM nathI, athavA "vahuhiyA" nI saMskRta chAyA "ahura" paNa thaI zake che, tethI tene artha e paNa ghaTAvI zakAya ke teo mitrAdi vinAnA hoya che, "#vicakravI? keDha Adi regathI temanAM zarIranI tvacA galita thaI jAya che, "vimavivA" temane beDoLa dekhAva cittane ugakArI thAya che, tathA galita koDha AdithI temanAM zarIra pratye leke ghaNAnI najare dekhe che. "ravaravaraphlAma vira" temanAM zarIrane sparza kaThora hoya che, teo sadA cintAothI gherAyelA rahe che, saudarya rahita hoya che, tathA temanAM zarIramAM bilakula tAkAta hotI nathI, "nirachAyAtemanuM teja cAlyuM jAya che, "RjIvivA" teo vyakta-paSTa vacana rahita ane niSphaLa vacana vALA hoya che. "garamAyA" teo maline karatAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 108
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa vadhAre milana hAya che, " nA " e kAraNe temanAM zarIramAM durgaMdha phrecA " temanI cetanA zakti viziSTa cetanA zaktithI " tee kamanasIma hAya che, " ajaMtA " manejJa AvatI hAya che; 66 dubbhagA 66 '' '' rahita hAya che, hAtA nathI, ,, kAkassarA kAgaDAnA AvAja jevA kaza temanA AvAja hAya che. ane tee " rImitronA '' hIna-hasva, bhinna--gadheDAnA svaranI jema vacce vacce truTita svaravALA hoya che, vihiMsA '" mANaso temanI pAchaLa paDIne temane mAra, krodhabharyA zabdo Adi dvArA vadhAre duHkhI karyA kare che. bahiramUyA " tee jaDa-jJAnazUnya baherA ane mUMgA hAya che, 66 mammaNA " tenA zabdo spaSTa hAtA nathI eTale te khelatI vakhate te tAtaDAya che ke aTakI aTakIne khele che. " vijyA " temanI cakSu Adi Indriyo amaneAjJa ane vikRta heAya che, " nIcA '" temanI jAti, kuLa ane gotra adhama hAya che, "nIyananiseviLo" nIca leAkeA sAthe ja te uThe ese che, temanI sAthe ja te khAya pIve che tathA temanI ja sAthe rahe che, " hojaLiAT saghaLA leAkeA temanI niMdA kare che. " minnA " anyanA thaIne rahe che, 8 atijJAna vennA" asamAna zIlavALA-mlecchAcAra vALA leAkeAnA teo dAsa thAya che " vrukSmA " tee sadguddhi rahita hAya che, loga ve ajjhApa samayasuivajjiyA lAkazruti, vedazruti adhyAtyazruti ane samayazrutithI teo rahita hoya che. leAkAbhimata bhArata Adi zAstrone lAkazruti kahe che, Rgveda, yajurveda, sAmaveda ane atha vedane vedazruti kahe che AtmAnA svarUpanuM nirNAyaka zAstra adhyAtmazAstra che. arhatu pravacanane samayazruti kahe che " dharmonuddhiviyA " tee zrutacAritra rUpa dharmAMthI dAsa ,, (C ,, t dd zrI prazna vyAkaraNa sUtra 109
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimukha rahe che. tathA "teja ra aDhigr mahaMtapri" mRSAvAdIjana A asakapa athavA anupazAnta mRSAvAdathI "halsamALA rAtadina jalatA rahe che ane " avamANaNapiTThimaMsAhikhevapisuNabheyaNagurubaMdhavasayaNamittA'vakkhAraNAdiyAiM " "" apamAna sahana kare che, "saMta" dareka vyakti tenI pITha pAchaLa niMdA kare che, "viveka" dareka vyakti tene dhikkAre che, piyu meja" duSTa loke temanA prema saMbaMdhamAM bhaMgANa paDAve che, "muvaMdhavasaMcAmitta" gurujana, baMdhujana, svajana ane mitra "rAvavALAsucArUM" kaThera vacane dvArA temane anAdara kare che-dhAka dhamakI ApatA rahe che athavA te badhA temane pitAnI vaccethI bahAra kADhI mUke che. "ameravALAruM" temanA upara leke game te prakAranuM doSAropaNa karyA kare che. A rIte te leke asatya SAropaNa kAraka vacane, ke je "vagAruM" vividha prakAranAM hoya che, "kamaLo mArUM" manane na game tevAM hoya che, tathA "himAlUmAruM" hRdaya ane cittamAM saMtApa pedA karanAra hoya che tathA "suddhArUM" je temane AghAta lagADanAra hoya che evAM vacane "nAjhIvaM" jIve tyAM sudhI teo "vaMti" prApta kare che eTale sAMbhaLyA kare che. vaLI bIjuM zuM bane che te kahe che -" gaLadrarAvatajJALidamachalIvavimaLAM tevA e leke apriya, ati kaThera vacanothI tathA " are nIca! AvuM kema kare che?" ItyAdi prakAranI tajenAthI, "he duSTakarmakArina ! tuM mArA gharamAMthI bahAra nIkaLI jAmArI sAme AvIza mA-ahIMthI dUra cAlyo jA" ItyAdi hadaya bhedaka nirbharsanAthI anAdara pAmela te dIna vadanavALA tathA vikRta mana vALA tathA "yumobAtathA jIvana paryanta sArUM bhejana prApta nahIM karanArA halakA prakAranuM bhajana prApta karanArA tathA "kuvAsaNA" melAM tathA phATelAM tUTelAM vastra paheranArA tathA "vahIyu" gaMdI jagyAomAM rahIne "ri zrI prazna vyAkaraNa sUtra 110
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtA R aneka kaSTa sahana karatA "bacaMnikajIvuvanacasaMhittA ' ghaNAMja vadhAre AkarAmAM AkarAM seMkaDA duHkhAthI duHkhI banelA te leAkeA sevasuhaiM " kadI paNa sukha prApta karatAM nathI " naiva nivurM " ke kadI paNa nivRtti mananI zAnti " 3varuti " anubhavatA nathI. eTale ke dinarAta duHkha bhAgavyA kare che, A prakAranuM mRSAvAdanuM phaLa kahela che. bhAvA-mRSAvAdanuM phaLa batAvatA sUtrakAra kahe che ke-mRSAvAdI vyakti peAtAnA jIvanamAM kadI paNa sAcAM sukha zAMti pAmI zakatA nathI. teo mRSAvAdathI upArjita pApakarmanA udmayathI marIne tiyaca ane narakagatinAM atyaMta kaThina duHkhA bhAgavyAM kare che. tiya ca cenimAM janma pAmatA jIvAnuM AyuSya utkRSTa traNa palyanuM ane vanaspatinI apekSAe anaMtakALanuM ane narakanI apekSAe utkRSTa tetrIsa sAgara pramANanuM hAya che. eTaleA samaya tyAM rahIne teo kaSTa para parAone sahana kare che, tyAra pachI paNa je pApakame bhAgavavAnAM khAkI rahyAM hoya temane tyAMthI nIkaLIne kAI paNa rIte prApta thayela manuSya ceAnimAM te bhAgave che. tene je mAnava paryAya prApta thAya che te bilakula jaghanya sthitinI hAya che. te tadna jaghanya sthitinI manuSya paryAyamAM utpanna thaIne teo kadI paNa thADe! sarakhAe AnaMda prApta karI zakatA nathI. temane jIvana vyavahAra sattA parAdhInatAnI kheDImAM jakaDAIne cAle che temanAM zarIranA dekhAva eDALa ane udvegajanaka hAya che. temanA pratye koI paNa meha athavA mamatA rAkhatuM nathI, dareka vyakti tene tiraskAra karyo kare che. temanI cetanA zakti avikasita rahe che. lakSmI nahIM rahevAthI te sadA duHkhI rahe che. mAgI karIne te je kai lAve che te varasa hAya che tene dharAI ne khAvA paNa maLatuM nathI. khIjAnA cittane peAtAnI tarapha AkarSI zake tevI mIThI vANI paNa tenI hotI nathI, tene svara kAgaDA jevA kaza hoya che. gabha jevI tenI mAlI hAya che, koI koI tA janmAya hAya che. kAi baherA ane mUga hoya che. duHkhamAM paNa tene madada karanAra kAi hAtuM nathI tene peAtAnA jevA adhama leAkA sAthe ja mitratA thAya che temanI pAse ja te uMThe bese che. temane gaMdAM sthAnAmAM ja rahevuM paDe che. sau temanI niMdA kare che. khIjA loko hRdayavidAraka zabdo sAMbhaLIne tee potAnA manamAM ja duHkha anubhavIne zAMta rahe che, tAtparyaM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 111
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ e che ke dukhanA bhayaMkaramAM bhayaMkara je prakAre che, te temane bhogavavA paDe che. e sthitimAM temanuM koI sAthIdAra hotuM nathI sU-1pa alIka vacana kA phalitArtha nirUpaNa have sUtrakAra A kAranuM saMpUrNa rIte saMkalana karIne phalitArtha batAve che-"gao lo" ItyAdi, TIkArtha-"gNo to vinasa vivAo" alIka vacanane manuSyagatinI apekSAe Aleka saMbaMdhI tathA narakagatinI apekSAe paraleka saMbaMdhI A je phalarUpa vipAka batAvavAmAMAvyuM che tenAthI te sArI rIte jANavA maLe che ke te "kagja sukhavarjita ane "vahuvavo" atyaMta duHkhamaya che. "hamamo" mahA bhayajanaka, ane "vadurathargarDho" pracUra karmarUpI rajathI bharapUra che. "vALo" dAruNa tathA " so" kaThora che. ane "mAla" asAtA vedanIya karma svarUpa che. " jJAnasattehiM muva" te phalavipAka palyopama ane sAgarepama pramANa kALa sudhI jIva bhegavyA kare che, tyAre ja te temAMthI chUTI zake che, eTale ke te phalarUpa vipAka eTalA lAMbA samaye naSTa thAya che. "jaya - cittA 4 mollo asthi ni" te phalavipAka bhogavyA vinA jIva tenAthI mukta thaI zakatuM nathI. ahIM "tti " te samApti arthane sUcaka che. - have sUtrakAra A arthamAM pratyakSa pramANabhUta paramAtmA dvArA pratipAdita hevAne kAraNe, pramANabhUtatAM darzAvavAne mATe kahe che-"jIvana " A pUrvokta rIte tIrthakara gaNadharAdika devAe tathA "nAcanaM maHI vino vIravara zrI prazna vyAkaraNa sUtra 112
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmano" temanA pramANe ja jJAnakulanaMdana siddhArthanA kuLane AnaMdadAyaka paramAtmAsvarUpa, jina mahAvIre ke jemanuM "vIra " e uttama nAma prakhyAta che, temaNe "sumaM jIivarALarU vivAi " A mRSAvAdanuM svarUpa batAvyuM che. have sUtrakAra upasaMhAra kare che-" Urtha taM virUca pi sTicavaca" A dvitIya dvAra rUpa adharma vacanane je "adanagvamaLigha " laghusvaka-tucchAtmA hoya che, je ati nIca ane caMcaLa hoya che teo ja bole che. "macI ?? te asatyavacana bhayakAraka, "" duHkhakara, "aTsavAraM?? apakIrtikAraka, "verava" vairakAraka, "atiratirAvosamAvi vicara" arati, rati, rAga, dveSa ane manane kaleza karanAra che. " ci nicaritArUgoLaag4" alIka-niSphaLa che, nikRti, sAtinA prayogathI yukta che eTale ke kapaTa maya che "jIvananivacaM" jAti, kuLa AdithI adhama evI vyaktio dvArA levAyela che. "ni " kura-eTale ke prazaMsAthI rahita che satya-avizvAsa utpanna karanAra che. "paramatAdurabinnaparamasAdhutIrthakaro dvArA niMdya che. "pokAra " bIjAne pIDA pahoMcADanAra che. "gharamaviSNurahiA ' atyaMta malina Atma pariNatithI yukta che. "TE vinivAravaDhai " dugatInuM vadhAranAra che. "mavapuramavA >> pharI pharIne janma levaDAvanAra che. "viparici" ciraparicita evuM te jIvonI sAthe aneka bhavanI paraMparA sudhI rahenAra che. "ajIrtha" dareka bhavamAM sAthe cAlanArUM che "surata" tenuM phaLa duranta che-kaTu phala denAra che. "nizi" A vAkyane arthe AvI gayA che ( sU-16) A rIte hiMsAdi paMcAsava dvAramAM prANavadha nAmanuM bIjuM Asava (adharma)dvAra samApta thayuM. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 113
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ adattAdAna ke svarUpa kA nirUpaNa trIjA Asava-adharma dvArano prAraMbha bIjA Asava-( adharma) dvAranuM kathana pUruM thayuM, have trIjA Asava dvAranuM varNana zarU thAya che. A adharmakArane AgaLanAM adhama dvAra sAthe A rIte saMbaMdha che -bIjA Asava-( adharma) dvAramAM "cAdaranA nirverApUrvaka" alIka vacananuM svarUpe pragaTa karavAmAM AvyuM che paNa te alaka vacane adatta dIdheluM lenArI vyakti ja bole che, tathA sUtrakama nirdeza paNa evo ja che, te kAraNe mRSAvAdanuM nirUpaNa karyA pachI yogya rIte adanAdAnanuM svarUpa nAmAdi nirdeza pUrvaka A adhyayanamAM batAvavAmAM Avaze. jema AgaLanA be Asava-(adharma) kArenuM sUtrakAre "yAdA cannAItyAdi pAMca antaro dvArA nirUpaNa karyuM che, eja pramANe teo A trIjA Asrava (adharma) dvAranuM paNa nirUpaNa karavA mAge che. tethI teo sauthI pahelAM krama pramANe adattAdAnanuM "yAdaza" e dvArane laIne svarUpa kahe che. "lU ! tarUca ityAdi. 1 TIkAthajaMbU svAmI zrI sudharmAsvAmIne pUche che ke he bhadanta ! siddhi gati pAmela zrI mahAvIra prabhue trIjA AsavadvAranuM kevuM svarUpa kahela che? tene uttara ApatA zrI sudharmA svAmI temane kahe che ke- jakhkha ! "tarUghaM ja gatinarevi" siddhigatine pAmela zrI mahAvIra prabhue adattAdAnanuM A prakAranuM svarUpa kahela che adattanuM-deva, guru, rAjA, gAthA pati ane sAdharmI dvArA arpaNa na karAcela vastunuM-A dAna-grahaNa karavuM tene adattAdAna kahe che. te kevuM hoya che? te tenA javAbamAM kahe che-te adattAdAna " rAmayajuratApatasaMtatisUDhomamUruM " "huM" "A vyaktinuM dravya paDAvI le "huM" tenA ghara Adine saLagAvI de, "mA" tene mArI nAkho >> ItyAdi rIte "mAM" bhaya batAvIne anyanuM dravya vastra Adi harI levuM, "haju eka bIjA vacce kaleza jagADIne temanA dravya Adine laI levuM, "tAsa" ItyAdi rIte trAsa pahoMcADe, tathA "gharasaMtA" bIjAnA dhanamAM "ziksi" Asakti rAkhavI tathA "roma" zaidradhyAnathI yukta mUchabhAva temAM rAkhave, te badhAM mU" adattAdAnanAM mULa kAraNe che. "jAviramasiyaM" ardharAtrI Adi kALa tathA parvatAdi durgamasthAna te adattAdananAM Azraya sthAne che, eTale ke je adattAdAna cerI kare che. te cera sAmAnya rIte madhyarAtre corI karavA nIkaLe che, ane parvatAdi durgama sthAnamAM chUpAI rahe che, te apekSAe kALa zrI prazna vyAkaraNa sUtra 114
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 ' ane dugamasthAnane adattAdAnanAM AzrayasthAnA batAvyAM che. bo chinna taravasthALavathoDmaca'" je leAkeAnI viSaya vAsanA naSTa thatI nathI evA leAkeA ja adhogatimAM laI janAra peAtAnI buddhi dvArA, A adattAdAnamAM pravRtta rahe che, tethI adheAtimAM gamana karavAnA kAraNarUpa viSaya leAluponI je mati che te paNa A adattAdAna mATe kAraNarUpa che, ne adattAdAna " atittikrN " apakIrti apAvanAra che, " baLanuM " anAdvArA sevAtuM hAvAthI anArya rUpa che, athavA nIti mAthI viruddha hAvAthI anyAyayukta che. 6. chidaM "" A adattAdAna sevanAra vyakti e vAtanI zeAdhamAM rahe che ke A kAma karavA mATe ApaNe kayA mArge thaine javuM joie tathA aMtar " ataranI-kayA vakhata A kAmane siddha karavA mATe anukULa thaze tenI zodhamAM rahe che A rIte mANasanA nidrAdipa samayanI zeAdhamAM rahe che. '" vidhura " vidhuranI-kaSTa prApti Adi rUpa ApattinI," saLa nanI rAjAdi dvArA karAyela upadravanI-paNa maggaNa " gaveSaNA-tapAsane mATe taiyAra rahe che. tathA " vivAha Adi utsavAmAM, " mannaghdhamatta pAna Adi karIne asAvadhAnImAM rahela masta vyaktionA tathA pasutta nidrAmAM paDela vyaktionA veMcaLa ? dhanane harI levAne " zrApitaLa " AkSepaNa-matra auSadhi Adi dvArA cittamAM vikSepana karavAne tathA ghAyaNa. para " prANA harI levAne athavA potAnA mitrAdi dvArA mAra marAvavAne tatpara rahe che. " bALaducaranAma ' te adattAdAnarUpa duSkRtya karanAra jIveAnI maneAvRtti azAnta rahe che. " sajjanavadumaca." A adattAdAna cAra lAkA dvArA ja vadhAre pramANamAM sevavAmAM Ave che. tethI te duSkama akalu nirdaya janA dvArA Acarata hAvAne kAraNe dayArahita haiAya che. tethI ,, ,, vyasa 'da (4 ussava madya 66 "" "< HH gAya zrI prazna vyAkaraNa sUtra dz 99 115
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,, ' H sayA sAhugara (6 sadA * tti " kAI kAi HH "" "" yuniLiyAcavarkaMga. putiravizrvaya' "rAjapuruSo dvArA tenA niSedha karAyela che. dainiE " tathA sAdhu puruSA dvArA mahApuruSo dvArA te sadA niMdya gaNAyela che. viyanamittanaLamAvAnuM " A kRtya karanAra puruSone peAtAnA aMjanAnA tathA mitrajanAnA viyAga thAya che, eTale ke temanI aprItinuM pAtra banavuM paDe che. 'rAjayosavadu" temAM rAgadveSanuM pramANa sauthI vadhAre hoya che. puno ca" vaLI te upUrasamasAma" mRtyu sahita saMgrAmanuM kAraka che-eTale ke jyAre dhana Adi cAravAne mATe cAra kAIne ghera jAya che ane te ghara vALA tene majabUta sAmanA kare te cAranuM meAta thAya che. kama 'temAM svacakra ane paracakraneA cArI karanArane bhaya rahyA kare che, vAra potAnA ja pakSanA mANasA sAthe takarAra paNa thai jAya che, kalaha ApasamAM vAgyuddha-beAlAcAlI paNa thAya che. " vaha vadhu mArA mArIpaNu thaI jAya che, te karanAranuM durgaMti-narakAdimAM avaza thaIne gamanarUpa vinipAtanuM-vardhaka heAya che " mavavumanAM " tenA kAraNe vAraMvAra saMsAramAM janma maraNa anubhavavA paDe che. " cirapiMca' ' dareka bhavamAM A duSkRtya janya pApanA udaya sAthe rahe che. " anunaya' " tenA pravAha atUTa hovAne kAraNe te jIvanI sAthe anugata rahe che " turaMta " vipAkanA samaye dAruNa ane duranta haiAya che. "teMca UdhAra'." A pramANe trIjA adhama dvAranuM svarUpa ahIM sudhImAM kahevAyu bhAvA--sUtrakAre A sUtra dvArA adattAdAna nAmanA trIjA adhama dvAranuM svarUpa pragaTa karyuM" che. teo temAM e khatAve che ke koinA dhanAdinu evA bhaya batAvIne ke " huM tane mArI nAkhIza, huM tArA gharane Aga lagA DIza '" evuM kahIne dhanAdikanuM haraNa karI levu' te adattAdAna che. A madattAdAnanuM kAraNa lAbha tathA bIjAnA dhana pratyenI lAlasA hoya che A badhI vAtanu tAtpaya e che ke koi ApaNane vastu na Ape tenuM haraNa ,, karavuM te ra zrI prazna vyAkaraNa sUtra ,, 116
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ cArI kahevAya che. te cArInA jeTalA nimitto hoya che temane paNa kAraNamAM kAryanA upacArathI cArI rUpa ja mAnavAmAM Ave che. khIjAnI bhUlathI paDI rahelI, bhUlAI gayelI, paDI rahelI, ane thApaNa rUpe mUkelI vastunuM haraNa karavuM ke temane pacAvI pADavI te badhA adyAttAdAnanA ja prakAra che. te adattAdAna hiMsAdi pApAnI jema cArAne narakAdi dutiyAmAM gamana karAvanAra hoya che|sU015 have sUtrakAra yannAma " e dvArane laIne adattAdAnanAM nAmeA pragaTa kare che-" taCca nAmAni " ityAdi para adattAdAna ke tIsa nAmoM kA nirUpaNa ,, TIkA--" tasa ca AgaLa batAvavAmAM Avela svarUpa vALA ada ttAdAnanAM " goLAI ' guNa pramANe " sAmAji " nAma " sIsuM huMtti " trIsa che. "tuM hradA" te A pramANe che-(1) parahata-anumati vinA khIjAnI vastu levI, (3)'" ' ki " cArI (2) paTTu : "" i kUriSkRta, (pa) '" varaOAmo " paralAbha, (6) " saMjJamo '' asaMyama, , vadhaLami zeTTI " paradhanagRddhi-paradhananI lAlasA, (8) '" hoTi " lAlupatA, (9) " dettanuM " takaratA, (10) lavAro ''- apahAra, (11) hatthahuttaNaM hastalAghava, (12) ''pAvaAEvi " pApakarma karaNa, (13) ,, < avijja " sainya, (14) " phLavivaLAro " haraNavipraNAza, ( 15) "Ar ,, ,, tuM " (0) 66 26 66 da attuM " adatta, (4) ' ,, yaNA AdAna, (16) "dhaLAM huM vaLA " dhananI leApanA, (17)''anvaSayo ' apratyaya, (18) " bovIjo " avapIDa, (19) '' bogvo " avakSepa (20) " jIvyo" ullepa, (21) 'vigyo" vikSepa, (22) "vA" kUTatA (23) jImasI ca" kulamaSI, (24) " vA " kAMkSA (25) CC tr lAlappaNaM patthaNA ' zrI prazna vyAkaraNa sUtra ,, ya lAlapana prArthanA (26) AsasaNA ya vasaNaM " AzasanA vyasana, H ,, ,, (27) rUAmucchAca 'IcchAmUrchA, (28) " saddAnephrI ya " tRSNAgRddhi, (29) nivRttimAMM " nikRtika, ane (30) '" avarotti vica " aparokSa 66 ,, HH ?? tassa A pramANe ke jemAM " vijijIsamavartuhaC '" prANAtipAtAdika pApa, yuddha mitradroha AhirUpa malina ka vadhAre pramANamAM rahe che. "atinA 117
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArata" adattAdAnanA "gyAna vANite corI Adi "tIsaM" trIsa "nAmadhenALi" nAma " hRtti" che, bhAvArtha(1) corI karavI te cAra lokenuM kArya che. tethI adattAdAnanuM vaurivA" nAma che. (2) cerI karanArA pUchaDyA vinA ja bIjAnAM dravyanuM haraNa kare che, tethI tenuM nAma "pahRta" che (3) cerene bolAvIne koI pitAnuM dravya detuM nathI, tethI tenuM nAma "battache. (4) nirdaya banIne ja cArI karAya che, sadaya thaIne nahIM, mATe ja tenuM nAma "tti " (5) temAM bIjAnA dravyane lAbha (prApti) thAya che, tethI tene "DhAma" kahevAmAM Ave che. (6) A kRtya karatI vakhate indriyane saMyama rahetuM nathI ane vANI saMyama paNa raheto nathI. tethI tenuM nAma "asaMca" che. (7) te karanArane paradhanamAM vRddhi-lAlasA thAya che, tethI tenuM nAma "paradhana vRddhi" che. (8) tenAthI pariNAmomAM-vRttimAM lupatA vadhAre pramANamAM rahe che, tethI tenuM nAma" ca" che. (9) taskarenI te vRtti bhAvanA hoya che, tethI tenuM nAma tatA " che. (10) temAM dhananuM apaharaNa thAya che, tethI tenuM nAma che (11) paradhana ceravAmAM hAthanI kuzaLatA kAma Ave che, athavA paradhananI cerIthI hAthamAM laghutA-nIcatA praveze che. tethI tenuM nAma dRrataskavRtva che. (12) te kRtya pApakRtya hovAthI tenuM nAma vAparyA che. (13) para. dhananuM apaharaNa karavAthI haranArane nAza thAya che, tethI tenuM nAma hari prArA che (15) bIjAnI anumati vinA ja temAM dhana Adi grahaNa karAya che, tethI tenuM nAma badAra che. (16) bIjAnA dravyanuM haraNa karavuM e ja dravyane vinAza gaNAya che, tethI tenuM nAma pavichera che. (17) keIpaNa mANasa corene vizvAsa karatA nathI e rIte avizvAsa janaka hovAthI tenuM nAma "cA" che. (18) dravyanuM apaharaNa thavAthI anyane pIDA thAya che, tethI pIDAnuM kAraNa hevAthI tenuM nAma "mA " che. (19) paradhanano A kriyAthI nAza thAya che, eTale ke cera ke game te prakAre tene veDaphI nAkhe che. A pramANe te dravyane vicacheda karAvanAra hovAthI tenuM nAma "pUratudAviche" che(20) te cerAyeluM dravya tenA mAlikanA hAthamAMthI cAlyuM jaIne zrI prazna vyAkaraNa sUtra 118
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ cenA hAthamAM jAya che, tethI tenuM nAma rUpa che. (21) cora te dravyane cerI jaIne asurakSita hAlatamAM game tyAM mUkI de che. tethI tenuM nAma vikSepa che. (22) cora corI karyA pachI jyAre tenA bhAga pADe che tyAre trAjavA AdithI vadhAre ke ochuM tole che-eka sarakhA bhAga pADatA nathI, tethI tenuM nAma kUTatA che (23) A kRtya karanAranAM kuLane kalaMka lAge che, tethI tenuM nAma kumaSa che. (24) adattAdAna grahaNa karavAmAM bIjAnuM dravya harI levAnI tRSNA rahe che, tethI tenuM nAma krAMkSA che. (25) cera gahita ja5nA kare che. eTale ke corI karyA pachI paNa pite corI karI che, te vAtane svIkAra karato nathI, paNa tene chUpAvavAno prayatna kare che, tathA jyAre teo corI karavA upaDe che tyAre pitAnA keI ISTa devanI prArthanA karIne ja jAya che tethI tenuM nAma DhADhavana ane prArthanA che. (26) te kRtya vinAzanuM kAraNa hovAthI vinA zanuMrUpa ane saghaLI ApattinuM kAraNa hevAthI vyasanarUpa che, tethI tenuM nAma mAsanA ane cAra che. (27) te kRtya karanArane paradhananuM haraNa karavAnI abhilASA rahe che, tethI tenuM nAma rUcho tathA pArakAnuM dhana grahaNa karavAnI temAM atyaMta Asakti rahe che, tethI tenuM nAma mUra che. aprApta dravya meLavavAnI IcchA tathA prApta thayela dravyane vinAza na thAya tevI IcchA te adanAdAnanA hetu hovAthI tenuM nAma tRNAddhi che. (29) cerI eka prakAranuM kapaTa cukata kRtya hovAthI tenuM nAma niti che. (30) cerI karatI vakhate cAra koInI najare paDatuM nathI tethI tenuM nAma mokSa che sU-rA pazcama antaragata taskaroM (coro) kA varNana cannAna" nAmanuM bIjuM aMtara varNavIne have sUtrakAra "vi ja kurvatti TIT" e pAMcamAM antardhAragata ceranuM varNana kare che. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 119
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ "tuM puLa " ityAdi. ' TIkA-taM ghuLa coci' takA dare tti " A cArInuM kRtya cera loko kare che. "varabbA" te cArA bIjAnuM dravya harI lenAra heAvAthI temane paradravya hara kahevAmAM Ave che "cheyA" cAraleAkeA peAtAnA cArI karavAnA kArya mAM nipuNa hAya che. cAra sadguruvaghA" vAravAra cArI karatA rahe che tethI teo cArI karavAnA avasaranA jANakAra hAya che. " sArUttiyA " anyanuM dravya harI levAmAM temanuM mAnasika khaLa ghaNuM ja tIvra hoya che. " temane AtmA lahussagA atizaya tuccha hAya che, tathA bIjAnA dravyanu apaharaNa karavAnI temanI amAi" atizaya lAlasA hAya che, tethI tee mahecchAvALA che. " homavasthA " tee leAbhathI atizaya vadhAre jakaDAyelAM aMtaHkaraNa vALA hAya che. 66 bovInA '' temanI kheAlavAnI rIta evI hAya che ke jethI tee temane jonAranI najare jaldI cora rUpe dekhAtA nathI. "nediyA " teo paradravyamAM atizaya leAlupa hAya che "mira" dhanAdinA lAbhamAM paDIne teo maraNanI paNa sanmukha rahe che-temane mAtanI bIka lAgatI nathI. athavA corI karavA jatAM temAM ADakhIlI rUpa thanArane mArI nAkhe che. " baLamaMnA ' temanI pAse koI nuM leNu hAya te teo te cukavatA nathI. " maLasaMdhiyA " tee peAtAnA iSTa mitrAdi tarapha paNa prema rAkhatA nathI, temanA para sneha rAkhavAthI athavA temanA sneha prApta karavAthI teo rahita hoya che. "rAcavuMdurI" rAjanItithI viruddhanuM tenuM AcaraNa hamezAM raheche. " visani%0DhoLavallA " rAjyamAMthI temane hAMkI kADhavAmAM Ave che tethI tee leAkakhAhya hAya che. 8 uddahagagAmaghAyagapuraghAyagapaMthaghAyagaAdIvagatitthabheyayA " " uddahaga " te bhAre drohI hAya che, jemanA upara temanI vakradraSTi paDe che temanI salAmatI rahetI nathI. " nAmadhA ca'" teo gAmeAnAM gAmA naSTa karI nAkhe che. " puvAcana " nagaronA nAza 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 120
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ " e ja 4: karI nAkhe che, " paMthaghAyagA dravya harIlevAne mATe tee pravAsIene jota jotAmAM mArI nAkhe che. " gIvana " ghara vageremAM Aga lagADe che, " sinthamethA " yAtrALunAM dravyane paNa lUMTI le che, " durvyasavattA" corI karavAmAM temane hAtha eTaleA kuzaLa hAya che ke te jota jotAmAM anyanu dhana corI le che. " khaMDara kkhatthI corapurisacorasaMdhiccheyayA ya pramANe je khaMDarakSa-zulkapAla hAya che-je ghUsakhArI karanArA ( lAMca lenAra ) hAya che temane cora gaNavAmAM Ave che. strIcAra-strIonI pAsethI dravya coranArA, athavA strIone upADI janArA athavA strInA vezamAM jaine corI karanArA hAya che, e ja pramANe puruSacora paNa hoya che- puruSonI pAsethI dravyAdikane coranArA, athavA puruSone dagA daIne game tyAM laI janArA, athavA purUSanA vezamAM jaine corI karanArA hoya che, saMdhicchedaka-divAla AdimAM kANuM pADIne corI karanArA hAya che, IjhimeghanA " granthibhedaka -khissA kAtare che, '' varghnnhrnnlobhaavhaar akkhevI paradhanaharaNa lAbhApahArAkSepI hoya che-paradhananuM haraNa karanArA, hatyAkarIne dhananuM haraNa karanArA. vazIkaraNa maMtrathI vaza karIne dhananuM apaharaNa karanArA hoya che, DakAra nimmaddaga gUDhacora gocora asacoradAsIcorA ya haDakAraga " baLAtkArathI dhanane harI lenArA, 'nimnA " nirmAMka-yuddha karIne dhanane harI lenArA. "zRcora " guptarIte rahIne paranu dhana harI lenArA, "ovara" gAyanu apaharaNa karanArA, " asaro " gheADAnI corI karanAra, "sIttera " dAsInI corI karanAra, "duSorAya ' ekalA jaine pArakAnA dhananuM haraNa karanArA " bottaparAyA okiMvana satyadhAgavilakolIkAragA ya " bona " AkaSaka-bIjAnA gharamAMthI dravyAdinI corI karavAne mATe mIjA corAnA sAtha laine corI karanArA, athavA cArelA dhanane bIjI jagyAe lai janArAM, athavA zarIra Adi parathI A bhUSaNA harI lenArA, huM savAcA '' saMpradAyaka-cArAne pAtAnA gharamAM Azare ApIne bhejana Adi denArA, aoipaka te paNa cAra ja hoya che, sAdhAtaka--janasamUhanI hatyA karanArA, khilakAlIkAraka-bIjAne phasAvavAne mATe vizvAsa utpanna kare tevAM vacaneA khelanArA, niggahavippalugA " zastrAdinA bhaya batAvI bIjAne aTakAvIne lUTI lenArA, bahuvihaNikaraNabuddhI ' tathA aneka prakAranI cArI karavAmAM kuzaLa buddhivALA hAya che. evA ' te aLeya namAz2I parata suhi~ ne vidyA" e badhA leAkeA tathA te sivAyanA khIjA 23 << ?? 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra ,, 6: '' "( 121
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ leke ke je bIjAnA dravyanuM apaharaNa karavAnA kAryamAM viratibhAvathI rahita hoya che-te kAryamAM lIna hoya che te badhAne ceranI zreNImAMja mUkavA joIe sU03 A rIte "je adattAdAnanuM sevana kare che ? te prakAranA A pAMcamAM antardhAranuM kathana karIne have sUtrakAra "catha 2 kRta" te trIjA antarvAranuM kathana kare che-" viDavaDhavAmAEURT" ItyAdi paradhanalubdha rAjAoM ke svarUpa kA nirUpaNa TIkArtha-"vijayarimA" vipula sinya ane parivAra vALA "vaivasAvALo" aneka rAjAe "gharadhami ddhA" paradhanamAM Asakta tathA "HU ve taMtu" pitAnI pAsenA dravyathI asaMtuSTa ane "su" lebhayukta thaIne "gharagha@ g" bIjAnuM dhana prApta karavAne mATe "pavitA" bIjA rAjAnA pradeza upara "uiiti" AkramaNa kare che, tathA "vArA satta. -oNjIsaTT" hAthI, ratha, azva ane pAyadaLa e caturaMgI senA sahita ane " nirijhavavajJohanudva ca" sthAyI rIte karela athavA dRDha nizcayavALA ane yuddha karavAmAM AdarabhAva rAkhanArA prazasta coddhAonI sAthe ane mamamiti kvihiM" "huM ja eka vIra chuM" e prakAranA garvavALA nai isinyathI "saMparivu" parivRta-yukata thaIne "ghamasAhasUlAkAraThasTaTyUhAriddi" padmAkAra bUhavALA, zakaTabUhavALA, sUcIbhUvALA, cakabUha vALA, sAgara ghUhavALA ane garuDa Adi dhUhavALA, "gaLakhuM" sinyathI pratipakSI sinyane "3AMtA" gherI laIne "mahamUya" pitAnA humalAthI tene harAvIne "paraMpArUM" paradhananuM "hRti " haraNa kare che . sU. 4 je bIjA rAjAdike paradhana AdinuM haraNa kare che temanuM varNana karatAM sUtrakAra kahe che -"are" ItyAdi TIkAI_"avare bIjA keTalAka rAjAo "pa ddhasTa" je raNazIrSalabdharaNyavALA hoya che duzmananI hatyA karavAmAM nipuNa hoya che "saMjAmaM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 122
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthAta " teo jAte ja raNasaMgrAmamAM utarI paDe che-yuddha karavAne taiyAra thaI jAya che, evA te rAjAo "saddhavarara3parica-ciMdhapaTTaphiyAvahaLA" "sannA' pahelAM te yuddhanI sAmagrI sajja karAve che, paddhapaDhicara" bakhatara paherIne pitAnA zarIrane surakSita banAve che. "3rgkiya vaMdhapada" mastaka para lAla padi Adi khAsa cihnane majabUta rIte bAMdhe "cApadanA " duzmanane nAza karavAne mATe bANa Adi Ayudha ane talavAra Adi zastra pitAnI pAse rAkhe che "mADhIyAvaMriyA mADhIzarIranA rakSaNa mATenuM eka sAdhana, ane uttama bakhatarathI pitAnA zarIrane AcchAdita kare che, "vizvanAsTivA" temanA zarIra para leDhAnuM bakhatara bAMdheluM hoya che, "janikA" teo kAMTALAM kavacathI yukta hoya che, kArAma toLA" temanAM vakSasthaLa para tUNIra-bhAthA bAMdhelA hoya che. te bhAthAmAM bANe urdhvamukha rahe tema, DokanI pAse bharelAM rahe che. A rIte pahelAM sajaja thaIne keTalAka rAjAe yuddha karavAne mATe raNamedAnamAM " zarUvacaMti" utarI paDe che, e prakArane saMbaMdha ahIM samajI levAne che. je yuddhamAM rAjA utare che te yuddha kevuM hoya che? tenA javAbamAM kahe che - je raNamedAnamAM "pArivahasTA" nirdaya dhanurdhArIo duzmananA zastra prahArone rokavAne mATe potAnA hAthamAM DhAla rAkhe che, tathA "jayapA " zatrunA zastrono mukAbale karavAne mATe teo potapotAnI senAne eka viziSTa prakAranI vyuha racanAmAM goThave che, tathA "rama" anya laDavAnazekha jyAM khUba rahe che. harSa athavA vegathI je yukta hoya che evA "vAva dhanurdhArIo dvArA jyAM "jisunisiyasaravara" atizaya tINa bANonI vRSTi vAdaLAMo dvArA "vAyuM caMtaghAradhArAnivArama" pracaMDa vegavALAM meTA karAnI vRddhinI jema karAya che. tathA je saMgrAma "rAjumaMda" aneka dhanuSathI ane maMDalA (talavArathIvizeSa)thI "saMvica-3rasTiya tti" sajja karela ucchalita zaktiyothI ( e nAmanAM zastra vizeSethI) "nA" kanakethI bANathI, "vAmamdira verA" DAbA hAthamA rAkhela hAlothI, "nirmaTha nizivA" tIkSNa banAvela khaDUgothI "paraMta" prahAra karavAmAM vaparAtA "zuM" bhAlAothI " tomara, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 123
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ temarathI-gurajothI, "ka" cakrothI, "nA" gadAothI, "su" parazuothI, "sura" musaLethI, " " haLethI, "su" trizuLathI, "guru lAThIothI, "mihipA?' bhidipAla (gaphaNa)thI, "saravaDha" sambalethI, (te eka zastra che. te leDhAnA daMDA jevuM hoya che ane tIrNa aNIvALuM hoya che. tene gujarAtImAM keza kahe che) "dila" pazithI (paTiza bhAlAnA AkAranuM zastra hoya che) cameMTethI (carma baddha pASANa mahA astra vizezathI) "gha" ghaNathI, "mo mauSTikathI ( muSTi pramANa astra vize morAra" magadaLethI, "varakrasTi" vara paridhethI-(lehabaddha lAThIothI "vaMtarathara'' yaMtra prastarethI (gaphaNa Adi sAdhanathI pheMkAyelA paththarothI) "sura" ghaNathI (eka prakAranA magadaLethI) "tona" tUNIthI (bhAthAethI) "vekuNIothI (eka prakAranAM zastro) "vIsa" pIThethI -yaMtrarUpa astra vizethI) " ji" yukta rahe che. evA te bhayaMkara saMgrAmamAM keTalAka rAjAe paradhananuM haraNa karavAne mATeja utare che. sUpA paradhanameM lubdha rAjAo ke saMgrAma kA varNana hajI paNa sUtrakAra saMgrAmanuM varNana kare che-"rU " ItyAdi TIkArtha-"I"bane tarapha jene dhAre che tevAM bedhArA "para" khaDaga vagere aneka zastro je "iimiti" atizaya caLakatAM che, ane "vivaMta" zatrao tarapha pheMkavAmAM Ave tyAre "vikrujhara" vijaLI jevAM camake che, evAM zastroe virAsa-pUnahata" AkAzane pitAnA jevuM prakAzita banAvI dIdhuM che, eTale ke je cakacakita ati tINa caLakatAM zastrothI AkAza maMDaLa caLakatuM banI rahyuM che evA saMgrAmamAM "DhapaNe " tathA jemAM zastro najare paDe che tathA je "mahAra' mahAsaMgrAmamAM vAgatA saMgha" zaMkhethI, merI" raNabherIethI, "varatUrapa3ra" spaSTa dhvanivALAM mukhya mukhya sUrya - vAjiMtrothI, "papa hAninAmI?" vAMgatA DholanA gaMbhIra zrI prazna vyAkaraNa sUtra 124
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,, 6. che. k ,, ,, haya 66 ?? '' ,, 66 nAdathI, " naMddIca '" Anadita banelA jozIlA vIrAnA ane 'pakkhubhiya kSeAbha pAmela kAyara janeAnA vikaruSotte 'vipula AvAjathI vyApta thaI gayuM . hayagayaraha johaturiyapasariyara yuddhayatamaMdhayArabahule tathA gheADAnA, "ca " hAthIonA, "TMTM" rathAnA " laudda " ceddhAonA uca sama " paganA atyaMta AghAtathI uDIne 'sucivalaci '" jhaDapathI phelAyalI " A" dhULathI jyAM baMdhAvatuche" atizaya aMdhakAra thaI gayA che, " AcanaranacaLa cicavAchare " kAyara lokAnAM nayana ane hRdayane je vyAkuLa karI rahela che, ''vidyujiya'" ahIM tahIM laTakatA ukkaDavara " uttamAttama mauDa mugaTAthI, nIla" kirITAthI-traNa zikharavALAM zirAbhUSaNAthI, '''' ku'DaLAthI "kaDuAma" nakSatra mAlAkAra bhUSAthI, Arotri' je ADaMbara yukta banela che. "vAsa" dUra dUra hAvA chatAM paNa najare paDatI evI pAna '" vizALa patAkAethI, " jIiya '" uMcI rAkhelI evI dhaya ,, laghupatAkAothI, jainayaMtI 2 vijaya sUcaka dhvajAAthI, tathA "vAma'' cAmarAthI ane " Mtaitta" caMcaLa chatrothI karAyela " aMcacAra " aMdhakArathI je 'io" gahana thai gayuM che, tathA jyAM hesiya" gheADAonI haNu haNATInA AvAja thai rahyo che, "dguirunuhA" hAthIonI gulagulAhaTa thai rahI che, rahaNavaNAiya Ama tema doDatA rathAnA dhaNadhaNAta jyAM cAlI rahyo che, " pAra hrAnDsa " padAtI-pAyadaLanA jyAM hara herATa hara hara " e prakAranA bhayaMkara dhvani cAlI rahyo che, " bAjoyi ' jyAM vIrA pAta peAtAnI bhujAonuM AlphAlana karI rahyA che-- phaTakArI rahyA che sIttAya " siMhanA jevI garjanA jyAM thaI rahI che, " dittiya " * sIsI ' evA jayAM sitkAra zabdo thai rahyA che. tathA "nipu" cAndrAe dvArA virUpa ghASa jyAM karAi rahyo che, " zidhruva casad '' AnaMdathI phulAI gayelA sainiko jyAM pAta peAtAnA kaMThamAMthI utkRSTa ganA jevA zabdo kADhI rahyA che, " mImaGga " te kAraNe tyAM megha ja garjanA karI rahyo hAya tevuM lAge che. saya rAhahasaMtarusaMtakalakalarave" " saMta hasatA tathA saMta " kApAyamAna thayela sainikAnA sayarAha eka sAthe jyAM " have " kala kala zabda-dhvani thaI rahyo che, tathA jyAM saisanakA " ANi ya vayaNa " pAta peAtAnuM mukha gheADAM pramANamAM phulAvIne manI rahela che, tathA " mIma " krodhanA AvezamAM tapeAtAnA adhaSThAne ** ?? HH 66 ' ' ,, ,, 6 ,, 6 'krodhathI ugra bhayaMkara rIte jyAM teo dRDhatAthI karaDI rahela 66 dasaNAdharogA ,, 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra (6 (6 (C "2 125
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, tathA "kvANu nare" duzmadaLanA sainiko upara prahAra karavAne mATe jyAM subhaTonA hAthe cAlI rahyA che, tathA "kamarisaMvAtivaranidArita che" jyAM "a" vIrAnI banne AMkha "asiva" krodhAvezathI nirita" apalaka -palakArA rahita thaIne "tti vattA atyaMta lAla banI rahela che, tathA "veriTri" viravRttithI "yuddha" kopAyamAna thayela subhaTa dvArA "vodiya" karAtI "tivI" pita pitAnI traNa rekhAo "trivI" (ke pAyamAna thatAM kapALamAM paDatI karacalIo) tathA "pumiTica" jyAM bhamara-bhrakuTI kapALe caDI gaI che, tathA "vArikha natAvimavi micaDhe" duzmananA mAravAne Atura banelA aneka hajAra subhaTenAM parAkramathI jyAM duzmananA sainyane zakti hIna karavAmAM AvI rahyuM che, evA saMgrAmamAM keTalAka rAjAo utare che, e saMbaMdha samajI levAne che sU06 teo tevA saMgrAmamAM utare che tenuM vadhu varNana kare che- "said tuLaityAdi. TIkAI-" vAMtasudhAravavicAmAmaDe * haNahaNATI karatA ghaDAthI ane rathonI madadathI jyAM jaladIthI sainikone mokalAI rahyA che, tathA " sAvi checaDhAvavANahira " je yuddha karavAne taiyAra thayelA evA nipuNa subhaTanA cAturya pUrNa prahArothI yukta che "sapUsicavAtunucatathA jemAM AnaMdita banelA subhaTe AnaMdanI adhiktAthI pita pitAnI bhujAo ucI karI rahela che. "muddAsapuravaDhavaduje" tathA jemAM subhaTanA mukta hAsyane dhvani tathA bIjAne nAma daIne belAvavAnA zabdo dvArA bhAre kelAhala macI rahyA che, tathA jemAM yuddhAono samUha "THTThira" zastronA ghAne rokavAne mATe camamaya paTTa vizeSone, phalakone-DhAlone dhAraNa kare che. tathA bakhatara Adi AvaraNothI sajaja rahe che. tathA "jAva. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 126
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratyaMta" jemAM eka yA bIjA ddhAnA hAthIne mArI nAkhavAne mATe, athavA tenA para savAra thavAne mATe Atura rahe che, tathA jemAM "riyA4maeduSTa dvAe pitAnA baLane lIdhe vadhAre garviSTa banelA rahe che, "veggi" jyAM eka bIjAne mAravAne mATe vIra puruSo prayatnazIla rahe che, athavA pravRtta hoya che, "zudrAdivAjyAM ddhAonuM yuddha kauzalya vadhAre pramANamAM jAgRta thayuM che, ane te kAraNe teo vadhAre viSTa banyA che, tathA "vikToDiyArAsa" jyAM ddhAo pita pitAthI zreSTha talavArane myAnamAMthI bahAra kADhIne laDavAne taiyAra hoya che, ane jyAM "tatvarita mithurupAMtachiofjara " krodhAyamAna thaIne eka ddho bIjA ddhAnA upara prahAra karIne tene hAthInI sUMDhane kApI nAkhe che, tathA "vicaMziyAre jyAM ddhAo eka bIjAnA hAtha chedI nAkhe che, tathA "gavarUddha bANothI vIMdhAyelA "niyu" gaLAmAM hAtha bharAvIne baLapUrvaka jamIna para paTakAyela, "manna" trizULa Adi dvArA bhedAyelA, ane "ji" pharasI Adi dvArA cIrI nAkhela, ddhAonAM zarIramAM "ji" vahetA "dira" lehIthI "bhUmivazavavipa" jyAM jamInamAM kIcaDa thaI gaye che, ane te kAraNe jyAM mArga lapasaNuM thaI gayuM che, tathA "cchiAsTi" jemanAM vidyArita thayelAM udaramAMthI "ji" lehI vahI rahyuM che ane "ni"i jemanAM AMtaraDAM paNa peTamAMthI bahAra nIkaLI paDayAM che. e ja kAraNe je "mapurata" kaMpI rahyA che, ane "vikADha" vyAkuLa thaI gayAM che, jemanA para "maHdayavijayasiMvorqhAra'' phodhanA AvezamAM AvelA zatruo dvArA vicitra rIte bhayaMkara marmabhedI prahAra karAya che ane te kAraNe jeo "murijhara" mUcchavaza thaIne "paraMta" jamIna upara Ama tema ALoTe che ane " vimara" dayAjanaka banela che, "visTAra " are ! mane mArI nAkhe" ItyAdi prakAre vilApa kare che, yoddhAonA vilApathI je "su" dayAjanaka banela che, tathA je "hucarAmamaMtatu" pitAnA savAro marI javAthI IcchAnusAra Ama tema ghUmatA ghaDAothI je yukta che, tathA jyAM "kAmaH. rakSarapasiMcana" manmatta hAthIo dvArA kacarAI javAnA bhayathI mANaso vyAkuLa banelA che, "vuijhiyamamAravA" jyAM nirmaLa daMDA rahita zrI prazna vyAkaraNa sUtra 127
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 bharaNa ane phATelI dhajAe tathA bhAMgelA zreSTha rathA paDayA che. " navrutti jijJevAjaLa " tathA je chedAyelAM mastakavALA hAthIonAM kalevarothI chavAyela che, " pattiyapa " jyAM astra-zastrAdi ahIM tahIM paDelAM che, tathA " nijinjA" marI gayelA keTalAka yeddhAonAM AbhUSaNAthI je chavAyela che, " bhUmi Ape ? evA bhUmibhAga vALA saMgrAmamAM "marata baMdhanane jha tathA jyAM ceddhAonAM dhaDa atizaya nRtya karI rahela che, " bhayaMkaravAya saparilita giddha maMjItnamamaMtachAvALamIre " tathA je AkAzamAM uDatA bhayaMkara kAgaDAonI tathA parilIyamAna-viziSTa gatithI uDatAM gIdhAnI chAyAne kAraNe utpanna thayela aMdhakArathI gaMbhIra dekhAya che, evA saMgrAmamAM paradhana prApta karavAnI lAlasA vALA rAjAe utare che | sUrvaNA ,, "" have e ja vAtane sakSiptamAM kahe che huM vasuvasuha " ityAdi TIkA -- vasuvaha vikaMpiyavva jemaNe devAne tathA pRthvImaMDaLane paNa jANe kaMpAyamAna karI dIdhAM che evAM bIjA paNa aneka rAjAe 8 dhAM mA~ " bIjAnA dhanamAM lubdha thaine " vacanaviyAM " pratyakSa pitRvana jevA- 66 tathA paramahINA 'je atyaMta pracaMDa (6 yuvesatAM " vIrAne mATe paNa je saMnAmasaMda' '' gahana yuddhamAM " amiyakati ' avare ' khIjA paNa ,, ' pA oramaMthA '' 66 padAtirUpa << ,, pratyakSa zmazAna jevA lAgatA, ane bhayaMkara bhAsatuM hAya, atizaya du+ma hAya evAM praveza kare che, tathA cAra samUha ke jemAM meLavavoravavADhiyA ca" senApati ane cArone samUha ekatra rahe che, tathA aDavIvesanu vAzI " je jaMgalanI vacce jeTalAM duma sthAne hoya che-pachI te jaLarUpa hoya ke sthaLarUpa--temAM rahe che, tathA " kAlahariyaratapIyasukila aNegasayaciMdhapaTTabaMdhA " kALAM, lIlAM, lAla, pILAM, sapheda Adi raMganI seMkaDo paTTIone je peAtAnA mastaka upara AMdhe che, evA padAti-pagapALA-cAra samudAya dhaLaAE bne ' paradhanamAM 'udA' lAlupa thaI ne " visaC ' anya rAjAonA dezeAne vinAza kare che / sU-8|| *r 46 abhihaNaMti 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra tathA "L ' zd 27 128
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ adattAdAna (corI) ke prakAra kA nirUpaNa adattAdAna-cArI kayI rIte karAya che" e vAtane sUtrakAra have samajAve che-"cA" ItyAdi paradhanane harI levAne Atura banela manuSya-cAra "racanALAnA ra" ratanenA nidhi evA samudranI vacce jaIne jahAjone DUbAvI de che, e saMbaMdha ahIM joDavAne che-have sUtrakAra samudranuM varNana kare che "mIramAvuvicAcavajhaaMtarjita" hajAro majAonAM samUhanA AkramaNane kAraNe jyAM vyApArI Adi lokonAM jahAjo nAza pAme che, ane te kAraNe te jahAjemAM beThelA lekenA kakaLATathI je yukta banela che, tathA " cArjanadatta seMkaDe pAtALa kaLazenAM " vApurA" vAyunA sagathI vegayukta banela "4i35mALavavA" jaLanAM uDatAM binduonA samudAyathI je adhikAra yukta banela che, "vara-paM-thava puruM -samudijAda " je pitAnA svaccha ane atyaMta sapheda raMganAM phINa vaDe jANe niraMtara hasI rahyo che, tathA "mAghavikaludamairiAvi " vAyuthI jenuM pANI kapI rahyuM che- gatimAna banyuM che. tathA "nAjupaDujhiya" jemAM pANIne samUha jaldIthI eka taraMgamAMthI bIjuM taraMga-(mejI) utpanna karI rahela che, "viratathA je "namaMtagomA " pavananA AghAtathI comera kSubdha thaIne "sustriya " taTapradeza sudhI pahoMcIne " vumamA" mahAmasyAdi jaLacara jIve dvArA vyAkuLa karAyela "pUjasTisa" parvatAdinI mahAzilAo AdinA AghAtathI khalita thaIne pachI "vastriya" calitasvasthAnathI calita thaIne "vikasTa" vistIrNa "gajhavavAra" jaLasamUha jyAM che evI "mAnajo" gaMgA yamunA Adi mahAnadIonA vegathI " jhaDapathI "bApUramA" je bharAI rahela che. tathA je "mIra" agAdha "vira" vizALa "bhAva" vamaLethI tathA "vava" capaLa "mamamana" ghUmatA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 129
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ mR guppamANa vyAkuLa * sujInuM ta H 66 tathA * ' AkAzamAM uchaLatAM " prajjoLiyaMta ' ane phrI pAchA nIce paDatAM " vaLiya " pANI athavA jemAM prANI che, evAM padhAviya ', jhaDapathI utpanna thatAM, khara pharusa ' ativegane kAraNe atizaya kaMThAra ane "yaMdu " dAruNa hAvAne kAraNe " vA'yisahi " pANInuM manthana karAtu hAya evA, tathA "jjata" eka bIjA sAthe athaDAvAthI vicchinna thatAM " vIcihnakoNa ' nAnAM meTAM meAMjAethI " sarjI vyApta evA samudrane, eTale ke je gaMgA yamunA Adi nadIenA vegathI ke jemanuM vipula jaLa cakravAtanA AghAtathI sataH vyAkulita thatuM rahe che, ane taTapradeza sudhI AvatuM rahe che tathA mahAmatsya Adi jaLacara pazu jene atizaya khanAvatAM rahe che, ane je parvata AdinI je mahAzilAeka sAthe athaDAine peAtAnA sthAnathI AgaLa vadhatuM rahe che, jaldI bharAtuM rahe che, tathA je gaMbhIra ane vizALa vamaLeAthI hamezAM vyApta rahe che, tathA jemAM pANI ane prANI caMcaLa thaine vAravAra Ama tema pharyAM kare che. jethI te jANe vyAkuLa rahe che, AkAzamAM uchaLatu rahe che ane pharI pAchuM nIce AvIne paDe che. tathA je zIdhra utpanna thayela atizaya vegane lIdhe ati kaza, praca'Da, vyAkulita, pANInuM mathana karanAra, ane eka khInta' sAthe athaDAine viccheda pAmela meAjA ethI vyApta rahe che. "mahAmagaramacchakacchabhohAragAha timisu sumAra saavysmaaiysmudghaaymaannpuurghorpsurM " tathA moTA magarA, matsya, kAcabA, ulhAra, grAha, timi, zizumAra, zvApada, Adi jaLacara prANIe jemAM paraspara athaDAmaNamAM AvyA kare che, ane potAnA karatAM nibaLane mAravAne mATe sadA doDatAM hAya che, evA mahAsAgaramAM jaine cAraloko dhananI lAlacathI jahAjonA nAza kare che. // s9 // sAgara ke svarUpa kA nirUpaNa te samudra kevA hoya che tenuM vadhu varNana kare che.' vAcanana. '' ityAdi je samudra 63 kAyarajaNa hiyayakapaNaM " " ghora " kAyara leAkAnA hRdayane kapAvI de che, " vora " bhayaMkara rIte je " saMta " ghughavATa kare che, " maj samaya" jene jotAM ja leAkeAnA dilamAM bhaya utpanna thAya che, "vRttimaya " jene dekhAva jotAM ja bhayathI dareka prANIonA ruvATAM khaDA thaI jAya che, ,, zrI prazna vyAkaraNa sUtra <" "" dd 130
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane tethI ja "mAM" bhayanI pratimUrti lAge che, "jJAna" jenuM avalokana karIne cittamAM kSobha thAya che, "gaLorA" jene bIje kinAre aprApya hoya che--jene pAra pAma duSkara che, " jAva nirava on AkAzanI jema jemAM prANuone paDI jatAM keIpaNa AdhAra maLatuM nathI " ca utpAta janita pavanathI "ghaNiya doSThiya" atizaya vegamAM AvI jaIne "uttaravari" eka bIjAnA upara paDatAM "taraci ... garvita mojAMAthI "ba " je atyaMta vegayukta banI rahela che, "ravaralupadoskara" jene joI zako paNa azakya che te tyAM taravAnI to vAta ja kyAM che! kalcaramIra" kaI kaI pradezamAM je ghaNe vadhAre gaMbhIra hoya che, tathA "vivAkiyanivaje meghanA jevI moTI garjanA kare che ane bhramare je vizALa guMjArava kare che, "nizAca" nirdhAta- vyantarene mahAdhvani tathA "nivariya" vIjaLI Adi temAM paDe tyAre temAMthI nIkaLate nirdohI-pratidhvani yukta nirdoSa, "sUrasucaMta" dUrathI saMbhaLAte "mIra" gaMbhIra "dhupuaiti " "yuga yuga" je AvAja, Adi "sadaM" zabda jemAM saMbhaLAya che tathA "divmaMta-javava-ravA -daMDa -pitA-sica-rajJAca lavasAhatasaMruM " je ruSTa thaIne musApharonA mArgane avarodha karanArA yakSa, rAkSasa, kuSmAMDa, (vyantara vizeSa deva) ane pizAnA hajAre upasargothI sadA vyApta rahe che, "vadUSArUcamUrya " tathA jemA jIne aneka utpAta janya dudakhAne sAmane kara paDe che, "virapura vajhiona-dhUva-3yA-vijA-ri-vaparA -patha-no pacacarica " tathA " viraphucavastriomadhUvaDavacAra " naukAo aTakI jatA jyAM vahANa dvArA vepAra karanAra loke dvArA (sArthavAha dvArA) vividha prakAranI bheTe devAya che, agnimAM dhUpa bALavAmAM Ave che, tathA "hijAranava" rudhiranA samarpaNa rUpa pUjAmAM lAgelA evA "kAcA " vyApArI lokothI " " je sevita che, tathA "ciMtagutAruqova" je saghaLA yuganI vacce chellA yuganA pralayakALarUpa kalpanA jevuM che, " turaMtamAnarU-mAMmImarisanibaM" "phuraMta " jene oLaMgavI muzkela che evI "mahAranag ) gaMgA Adi mahA nadIone tathA bIjI sAmAnya nadIone je pati che, ane te kAraNe je "jAmInavariLijuM " je dekhAvamAM bhayaMkara zrI prazna vyAkaraNa sUtra 131
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' " visamappavesaM 22 66 '' che, duraNucara " tathA jemAM pharavuM atizaya kaThina che, jemAM praveza karavA ghaNA muzkela che, tuvottAra'' jene ALagavA atizaya muzkela che, " turAlaca je sadA duHkhada sthAna rUpa che, " naLahityapundga " je khArAM pANIthI sadA bharapUra rahe che, evA samudrane " asiniya samuSThiochuM ' jemanA upara kALA ane sapheda vastra khAdhelAM che evI " tya karatA pANI upara vadhAre jhaDapathI tare che evI *H ,, , aivaittA AkramaNa karIne paradavvaharA 66 ,, tara hiM " je anya vAhanA " vALaai" naukAo dvArA paradhananuM haraNa karanArA, niranu MvA " nirdaya ane "vicavavA' potAnA parabhavane sudhAravAnI bhAvanAthI nA'" cAra lAkA '" samudbhajJe rAMta " samudranI vacce jaIne jaNassa " mANasAnI "pote ' naukAonA "naMti rahita evA " nAza karI nAkhe che ! sU-10 // paradravyanuM haraNa karanArA cArA pachI zuM kare che? sUtrakAra A sUtradvArA te pragaTa kare che-- gAmAra " ityAdi. 66 (C * TIkA - baLamidre gAmavAranAvavabeMkamadaMvaroLamuddAsaniyamajnnve dhanadhAnyathI samRddha banela gAma, Akara, nagara, kheTa, kaTa, maDa'kha, droNumukha, pattana, Azrama, nigama ane janapada e badhAMne " teja " paradhana harI lenAra cAra Adi loko nAza kare che. jyAM buddhi Adi guNeAne hrAsa thAya che te gAma che. seAnuM, cAMdI Adi dhAtuenAM utpatti sthAnane AkAra-khANa kahe che. aDhAra prakAranA rAjakara jyAM levAte nathI tene nagara kahe che. dhULanA killA jyAM hAya che te sthAnane kheTa kahe che. jemAM gheADA ja mANaseA vasatA hoya te sthAnane kaTa kahe che. jenI AsapAsamAM aDhI gAumAM gAma hAtAM nathI tene maba kahe che. jyAM jaLamAge tathA sthaLamArge jaI zakAya che te sthAnane droNumukha kahe che. jyAM badhI vastuo maLI zake che te "3 taskarake kArya kA nirUpaNa zrI prazna vyAkaraNa sUtra 132
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAnane pattana kahe che. tApasa lekanAM nivAsasthAnane Azrama kahe che. vaNika leke jyAM rahe che te nigama ane dezane janapada kahe che. te sthAnane lUTanArA tathA naSTabhraSTa karanArA te loko "viraciyAjha adattAdAna-corI karavAne mATe dRDha nizcayI hoya che. "chinnaDha " temane jAti. kuLa AdinI saheja paNa lAja rahetI nathI. "vaMhimAca" teo stuti karanArAne paNa lUMTI le che, ane gAyane paNa corI jAya che "vAhanama" temanI jAti ati dAruNa hoya che-bhayaMkaramAM bhayaMkara kRtya karatAM paNa temane saMkeca thata nathI "nikriyA" teo sadA dayAhIna hoya che, "jayaM hRiti" pitAnA svajanone paNa teo mArI nAkhe che, "jesaM"i gharanI divAlone paNa teo "iti" gharanI divAlane paNa teo "jiMti" toDI pADe che. "gaLavacaDhAve" bIjAe anAmata thApaNa tarIke mUkela "ghaNadhavyaDAyAbi" dhana, dhAnya, sonuM, rUpuM, Adi saMpattine "duti" paNa teo harI le che. "paravAhe vAcA " kAraNa ke te leke paradhanane coravAnA tyathI virakta hatA nathI, "bIjAnu dravya tene pUchayA vinA nahIM lau" e temane niyama hotuM nathI. "nighizana" teo sadA dayAbhAvathI rahita mativALA hoya che. "tadeva " e ja pramANe keTalAka leke "vipati mAlika Adi dvArA arpaNa na karavAmAM Avela dhana dhAnyAdinI "tamALA" zodha karatAM "zrIvAsu" badhA loko sAthe vyavahAra mATenA divasa Adi gya samaya athavA madhya rAtri Adi akAle agya samaye " saMratA >> Ama tema zmazAna, zUnyagRha-khAlIghara-AdimAM bhaTakyA kare che. te mazAna Adi kevAM hoya che, tenuM varNana kare che-"vitApinna"i saLagatI citAomAM "raNa" rasa-rudhira AdithI kharaDAyelAM muDadAM, " Dha" pUrA baLI zakelA na hovAthI "Dhicavare kUtarAM. ziyALa Adi dvArA citAomAMthI bahAra kheMcI kaDhAya che. "di4ittavacAnavAcikacArumamaMtamacaM?" "dicittavacana jemanAM mukha lehIthI kharakAyelAM che tathA jemaNe saMpUrNa rIte mRtazarIre nuM bhakSaNa karyuM che ane temanuM lehI pIdhuM che evI " DALImamaMtamacaM?" tyAM bhamatI DAkaNAthI je bhayaMkara lAge che, " saMyaNivire " tathA je ziyALenA "khi-khi" zabdathI yukta che, "cavAcavorade" ghuvaDe jyAM bhayaMkara zabda kare che, tathA jyAM "vecAritra" vetALakRta banIne jora zorathI khaDakhaDATa hasI rahyA che, "viyuddhavata parica" temanuM te hAsya jyAM bIjA koI zabda sAthe mizrita thatuM nathI-kevaLa "kaha kaha" e dhvanija temanAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 133
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamAMthI nIkaLatuM hoya che, tethI pizAcanAM te vizuddha kahekaha dhvani yukta hAsyathI je "vaLA" bhayaMkara ane "nimittAne asuMdara banela che, "maTudima " saDelAM mRta kalevaranI atizaya durgandhathI je yukta che, vImacharisanijo" tathA je hADakAM, muDadAM AdithI yukta hovAne kAraNe ghaNAjanaka dekhAya che, evAM "" zamazAnomAM, "gha" vanamAM, "suvarazUnyagharamAM, "i" layamAM pahADanI samIpanAM pASANagRhamAM "jiriyu" parvatanI guphAomAM, tathA "visarAvAsamarachAsu " hiMsaka prANIothI yukta "sahi" nivAsa sthAne mAM, "krisTisaMtA" vividha prakAranAM dukha sahana karyA kare che. tathA "sIyA 2 voziyArIzIta ane tApathI temanAM zarIra sUkAM rahe che. " sU kavI " temanAM zarIranI kAti nAza pAme che. " nirAtiricamAraMva vasaMmAjiarfja " naraka tiryaMca Adi bhavamAM paramadhAmika deva dvArA karAtA chedana bhedana Adi rUpa viSama duHkhonA samUhathI vedanIya (sahana karavAM paDatAM) evAM paradhana haraNa AdirUpa pApakarmonuM "saMvitA" upArjana teo kare che. " tumamarivATMmocaMI" te jIvane annAdi sAmagrI ghaNuM muzkelIo prApta thAya che, pAchuM dUdha Adi pINuM paNa temane mATe durlabha hoya che, ane nAsto bhejanAdi paNa temanA mATe durlabha hoya che. "pivAyA" temane pIvA mATe pANuM paNa maLatuM nathI. "ziyA" teo sadA bhUkhyA rahe che, "ciMtA kalAnta-dareka vyakti temaNe glAnI pamADyA kare che. "safbanavamUtra naMvitti cAdara" kALe athavA akALe temane je kaMI khAvA maLe che-pachI te mAMsa hoya, kuNapamRtazarIra hoya, kaMdamULa hoya- te teo khAya che. te cIjo paNa temaNe dharAIne khAvA maLatI nathI, thoDA pramANamAM ja maLe che. "kavi" temanuM citta sadA azAnta rahe che. "3sgyA" teo ghaNA ja capaLa hoya che. "garabA" temanuM raheThANa kAyama eka ja jagyAe hetuM nathI, tethI teo azaraNanI jema Amatema bhamyA kare che. "aravIvA" jaMgalamAM ja "vAisacaraMjI" sarpAdi seMkaDe bhayaMkara chanA bhayathI vyApta sthAnee " hari " teo prApta kare che te sU0 11 / zrI prazna vyAkaraNa sUtra 134
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ teo kevAM hoya te nuM vadhu varNana kare che-"cA " ItyAdi. TIkArtha--"bacAvo" AkhI duniyAmAM temanI apakIrti phelAya che. teo duSkRtyathI dareka sthaLe paMkAya che, "macaM " temanuM nAma sAMbhaLIne paNa lekanA dilamAM bhaya pedA thAya che. evA te "tA" cera "banna surva dA utta" "Aje kayA dhanikanuM dhana harI levuM joIe " e prakA ranI "guDyaguNa "mAmaMta" vicAraNA "lata" karyA kare che. tathA "vadura naLaNa" aneka mANasanAM " su" kAryomAM teo vighA" vighnakartA thayA kare che. "matta-matta-suravIrathachidvA" "mattAmara" dArU Adi pIne matta tathA pramatta banelA lekene "sura" UMghatA lokone, ane "voca" pitAnA upara vizvAsa mUkanAra lokone teo "chidra" dhananuM rahasya jANIne jotajotAmAM mArI nAkhe che. "vasabhag" rogAdika avasthAmAM, tathA rAjAdikRta upadrava rUpa saMkaTane samaye, athavA vivAha Adi mahotsavane prasaMge paNa te "phurAvRddhIpitAnuM paradhana haraNanuM kRtya karyA kare che. "vinava" varunI jema-eTale ke jema varu lehI cUsavAne tatpara hoya che tema cAra paNa "himahi" anyanuM lehI cUsavAne tatpara thaIne "ti" sarvatra bhramaNa kare che. "navayuklAya mA " rAjAnI AjJAnuM sadA ullaMghana kare che, "sagaLagaLe TujhivA sajajananI niMdA karavAmAM temane majA Ave che, athavA te duSkAnI sajajane niMdA kare che. "sameTiM" adattAdAna-cerI rUpa pitAnAM karmothI te "THvAra" pApakRtya karanArA core "ahumaNiyAra" azubha AtmapariNati-bhAvathI yukta bane che. humALIzubha pariNAme--bhAvathI rahita hovAne kAraNe teo parabhavamAM naraka nigada AdinAM duHkhe bhagavyA kare che. "frdavAra4humaLi vumaLA" temanuM mana sadA vyAkuLa rahe che, tethI teo niraMtara mAnasika svAdhyathI rahita banIne saMtApathI yukta rahe che. A rIte "rUhova" A lekamAM tathA " zabdathI paralekamAM paNa "krisTisaMtA" duHkhane anubhavatA te "satradA' paradhananuM haraNa karanArA cAra leke "vasAna " aneka duHkhe "gAvaLAanubhavatA "vati" bhramaNa kare che, eTale ke durgAtImAM bhramaNa karavAmAM ja pitAne kALa vyatIta kare che. sU-1ra zrI prazna vyAkaraNa sUtra 135
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ adattAdAna ke phala kA nirUpaNa have sUtrakAra "= 4 rU" e cothA dvAranuM pratipAdana kare che - taheva " ItyAdi. TIkALuM--"ta" pUrvokta prakAre "3" keTalAka leke "varaNa raDyuM samAja" pArakAnAM dravyane cAravAnI dhamAM rahe che. "divAsa" teo rAjapuruSa dvArA pakaDAIne rucAra " daMDA vagere dvArA marAya che. "vaiddhA" deraDAM Adi vaDe baMdhAya che, "haddhA" ane jelakhAnAM AdimAM keda karAya che, " turiyaM vAhiyA puravavaM" ane zaherIonI samakSa AkhA zaheramAM pheravAya che. "samaviyA voharA mahApurANa" tyAra bAda te rAjapuruSe te corone cAragrAhI-cArane pakaDanArA guptacarane soMpI de che. te guptacaro mIThAM vacane belIne ene pakaDavAmAM nipuNa hoya che. "ri ca >> te cAragrAhI-guptacara Adi pahelAM to te corone "qrqdAra" keraDAo vaDe phaTakAre che, tathA "niztiA " nirdaya thaine keTavAla temane "apAvacattavinA" atizaya niSphara tathA atizaya kaDavAM vacane saMbhaLAve che, "jhakzaNagarathaormdira" gaLuM pakaDIne dabAve che, vimaLA" A prakAranI apamAnajanaka kiyAe tathA vartanathI teo te ceranA cittamAM atyaMta khinnatA utpanna kare che. jyAre teo atyaMta khinna thAya che tyAre temane te leke " niravahi sIra" narakAgAra samAna "rAvahiM" kArAgRhamAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 136
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 22 cavacaLa " kahe A kArAgRhamAM ja mayAmimUcA " te '" kheMcAkheMcI kara ,, nagna thaI jAya che. * ,, " vRttinA " pUrI de che. " taltha vi" tyAM paNa te leAkeA "nomnicanvari '; keTavAle dvArA karavAmAM AvatAM cAbukanA prahAro dUmaNa Hhana-sUrya nA tApamAM ubhA rAkhIne karavAmAM AvatuM dahana, " niSmajI[ '' ni tsunA~ jAti kuLa AdinA ullekha sahita ayAtI gALeAne, tathA vacanene jema ke " huM nIce ! he duSTa ! tuM Akhu jIvana saDIne saDIne mara! '" " mesaLaLa '" sahana karyA kare che, " prakAranA bhayathI bhayabhIta rahe che, tathA " avivajJanivasanA vAthI tathA ghasaDavAthI temanAM vastro khasI jAya che te temane nagna karAya che, " maLireMTiva vattaLA " evI hAlatamAM temane tyAM je vastukhaDA paheravAne maLyAM hoya che. vacce vacce thigaDAM vALAM hoya che, tathA koi koi sthaLe phATelAM hoya che. ahIM " ki zabda vacce vacce sIvelAM purANAM jINu vastrane sUcaka che. " kolAruMpaLavAmummALaparAyaa '' utkrATa, lAMca-ruzavata, tathA cArInI pAse rahela cArAyela dravyanI tapAsa karavAmAM pravINa evA " normiya maDeriM " gaulmika bhaTa-kATavALa " vivindendu saMdhavuM ' vividha prakAranAM adhanAthI te cArAne khAdhe che. " te ? " te madhanA kayA kayA prakAranA hAya che, te kahe che-" hinicaDavAnuthaDa DAvarattalohsNklhtthduyvjjhpttttdaamknnikoddnnehiN " haDi haeNDDi " heDa lAkaDAnuM eka sAdhana, jemAM cAranA paga rAkhavAmAM Ave che. temAM paganuM halanacalana thaI zakatuM nathI niyatti " nigaDa lADhAnI banAvelI eDI, 8 bAlarajjuka gAya AdinA vALamAMthI banAvela doraDuM, kudaNDaka " jene cheDe lAkaDu' hAya evA doraDAnA phrAMse vatrA-cAmaDAnI dorI, " joEja " leADhAnI sAMkaLa, < E duya " hAthakaDI, " vATTunAmaLiyolaLachuiM " va paTTa- cAmaDAnI paTTIe, ane dAmanaka-paga bAMdhavAnuM khAsa aMdhana, niSkATana--eka prakAranuM dhana-Adi adhanAthI " aLaai vamALanuM tathA te sivAyanAM bIjA aMdhanA ke " somniyamaMDovALendi " jemanA cArAne bAMdhavAne mATe kATavALe upayoga kare che ane je 'tulasamudrI behiM " badhanA atyaMta duHkhadAyaka hAya che, ane jenAthI saMkoDa moDaNehiM " hAtha paga ADhinuM saMkeAcana tathA gaLAM vagerenuM mATana ( mareADavAnI kriyA ) te " maMjjunA jha kamanasIma cAra " nAti" anubhave che. // sU-13 // * (C "" tr "" ' zrI prazna vyAkaraNa sUtra "" - dd dd 137
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ cora loka kyA phala pAte hai unakA nirUpaNa bIjuM kayuM phaLa maLe che te sUtrakAra kahe che-"saMpuravIropaMjhara"ItyAdi TIkArtha-te cerene "saMpuDavA DhovaMgara' baMdha bAraNAvALA leDhAnA pAMja rAmAM, tathA " bhUmi niro" bhoMyarAmAM pUrI devAmAM Ave che, "phUla" aMdhArIyA kUvAmAM paTakavAmAM Ave che, "rArajItrA" kArAgRhamAM hAthakaDI Adi vaDe bAMdhavAmAM Ave che, khUMTA upara laTakAvavAmAM Ave che, "kUva" stha sAthe bAMdhavAmAM Ave che, " " cakothI jakaDavAmAM Ave che. "vitatavaMdha" hAtha paga deraDAM vaDe ghaNI ja kharAba rIte bAMdhavAmAM Ave che. " vaimAtrAmAM moTA moTA thAMbhalAo upara gaLe doraDAM bAMdhIne laTakAvavAmAM Ave che, tathA "uddhavajavaMdhA page deraDAM bAMdhIne vRkSAdi upara UMdhe mAthe laTakAvavAmAM Ave che, "vikramAdiya" A prakAranI vividha yAtanAothI temane "viNaciMtA" pADavAmAM Ave che. tathA "gadoDa dvirasiddhapUra " temanAM mastakane eTaluM badhuM nIce namAvavAmAM Ave che ke jethI te chAtI upara eMTI jAya che, ane te kAraNe zvAsocchavAsathI temanAM zarIrane urvabhAga pUrNa rahe che, "kutarA " temanI chAtI tathA pIThanA hADakA kaMpavA lAge che, "mArohuM" te corenuM te keTavALe vAraMvAra mardana kare che. temane vAraMvAra UThe besa karAve che, ane e rIte tene bahu ja duHkha che. "saMvA" temanA hAtha paga Adi avayavane doraDAM Adi vaDe majabUta rIte bAMdhI devAmAM Ave che, "nIravaMtA te kAraNe te bicArA hAMphI jAya che. "sI " bhInAM cAmaDAM AdithI temanAM zira bAMdhI de che, "vaphA" temanI jAMgha eTalI badhI pahoLI karavAmAM Ave che ke te kAraNe temanuM vidAraNa thAya che, "rapAdhi. vadhaLA" jAnu kUpara (gudA) Adi sAMdhAvALI jagyAomAM eka prakAranAM kASThayaMtra bAMdhI devAmAM Ave che, tathA "strotrA" tapAvelA leDhAnA saLiyAo vaDe zarIra para DAma devAmAM Ave che, ane "jugAvodriLa" garama karelI leDhAnI sAthe zarIramAM seMkavAmAM Ave che, tathA " vinA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 138
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ ; te 66 ityAdi naLAni" vAMsalA AdithI temanA zarIrane le che, ane gALeA AdithI temane apamAnita kare che. 'khArakaDuyatittanAvaNajAyaNakAraNasayANi ' mukha, nAka AdimAM sAjIkhAra Adi kSAra yukta padArthonI " jutha '' lI kheALI Adi kaDavA padArthonI, ane ttitta" maracAM Adi tIkhAM padArthInI bhUkI nAvaNa nAkhavAmAM Ave che, jANakAraNasayANi "" prakAranI pIDA pahoMcADavAnI je sekaDo paddhatiyA che, te badhIne te dravya haraNa karanArA corA upara prayAga karavAmAM Ave che, A rIte " vaTTuna '' aneka prakAranI bhayakaramAM bhayakara vedanAe " vicatA" te leAkeA anubhave che. "C uraghoDIdiNNagADhapellaNaaTTika saMbhaggasa paMsuliyA " " soTI " jyAre temanI chAtI upara ghaNA bhAre vajanavALI lAkaDAnI gheADI "Ti.LADhavezaLa'' khecIne Ama tema pheravavAmAM Ave che, tyAre " advika saMbhaggApaMsuliyA " temanI pAMsaLIonAM hADakAM pIsAi jAya che, tathA "ja" mAchalIne vIdhanAra kAMTAnI jema " jANo nu " leADhAnA kALA daMDA vaDe ura chAtI ,, 66 36 " peTa, " vasthi '" asti-guhya pradeza, ane ''vidu" pITha vagere sthAne para jyAre paripIyiA" temane mAra paDe che tyAre, tathA " matyaMta hiya 66 ya saMcaNNiyaMguvaMgA " " matyaMta ciya'" jyAre temanA hRdayanuM mahAkASTha Adi dvArA maMthana karavAmAM Ave che tyAre, tathA saMvRciMtuvA "kaThaNa jamIna upara ghasaDavAne lIdhe jyAre temanAM aMga upAMgone sArI rIte cUro thAya che tyAre teo ghaNA ja duHkhI thAya che. zira, ura, uttara pRSTha, be hAtha ane e paga e ATha aMgA gaNAya che. tathA kAna, nAka, hAtha paganAM AMgaLAM vagere upAMgA kahevAya che. e pramANe te " " keTalAka adattagrAhI-cora, "avinAci vIai" vinA vAMke duzmana anelA-vinA kAraNa zatru khanI beThelA, " jJamapulisaMnimehiM yamadeva jevA " bALatti iihi~ " rAja puruSA dvArA, te kArAgAramAM pahayA " prahArA vaDe duHkhI karAya che, tyAM te magLA " pahArasayatA liyaM gubaMgA "" '' 66 abhAgI lAka vA ,, zz ke 66 khAra 77 caDavelAbaddhapaTTapArAcchivA kasalattavarattabetta 27 66 " caDhavelA' thappaDAnA 66 1616:0 caNu paTTAonA leADhAnA khIlAonA, " nAivA " cIkaNAM cAmaDAnA keraDAnA, "sa" cAbukanA, " rutta " lIlA vRkSanI DALIonI seATIonA " vatta" varatanA cAmaDAnAM doraDAMnA ane netaranI sATIonA, " vArasaca ,, sekaDA prahArA tAbhicakuvaMza' temanAM aMga upAMga para mAravAmAM Ave che. " vinA " zrI prazna vyAkaraNa sUtra 139
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ evI dInadazAomAM mUkAyelA tathA " saMvaMtaramALavecAvihiyALa" "raMvaMtaH" keraDA AdinA prahArathI zarIranI cAmaDI utarI javAthI laTakatI cAmaDI vALA "vA " ghAnI vedanAthI "vimuphiyamA" jemanAM mana corI karavAthI virakta thaI gayAM che, tathA "ghaLodana nicaRtucarcA vitha mohiyAra "ghoLa" lehamaya magadaLanI coTathI ane "nicosTa" be sAMkaLa dvArA baMdhAyelAM baMdhanathI "saMjoDiyamoDiyAjemanAM zarIra saMkocAIne vaLI gayAM che. tathA "divA" pitAnI vedanAne pragaTa karavAne mATe eka zabda paNa bolavAne je asamartha che, athavA behada mArane lIdhe jemanI maLamUtra AdinA utsarganI kriyA baMdha thaI gaI che. ane "aiarA" eka ja sthAnamAM pUrAyela rahevAne kAraNe je halana calana karavAne asamartha thaI gayA che, evAM te adattagrAhI "gvA" pApI jI "" e pUrvokta vedanAe tathA "aUOTca ivamA" te sivAyanI bIjI paNa aneka prakAranI " ga" vedanAo "pAvaMti" pAme che ke sU.14 have adattAgrAhI-cora kevA hoya che ane kevA prakAranAM phaLa bhegave che adattagrAhI cora kaise hokara kaise phala pAte hai unakA nirUpaNa te sUtrakAra batAve che - "avaMtiMricA" ItyAdi- TIkAI-"atiMriyA" te adattAgrAhI cora evA hoya che ke temanI Indri upara temane kAbU heta nathI, "sa" zabdAdika viSayamAM te vadhAre pramANamAM Asakta hoya che, "vahunomohiyA " temanA para ajJAnanI sattA vadhAremAM vadhAre cAle che, "gharaghaLani " paradhananI tRSNa temanAmAM bahu ja vadhAre hoya che, "avivasativyanidrAspaze. ndriyane viSayabhUta strI Adi padArthomAM temanI tIvra Asakita hoya che, risthA davArUidharAmahima tanhAyA 2 " "thiya" strI saMbaMdhI "valasAMdha pharUrUpa, zabda, ane gaMdhamAM IcchAnusAra ramaNa "nahi karavAnI tathA strIo sAthe ratiramaNa karavAnI vAsanA temanAmAM vadhAre hoya che. paNa "mo taNArUcA" te bhego pUrA nahIM thavAne kAraNe, temanI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 140
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ tr (6 tRSNAne kAraNe tevA rAtadina duHkhI thayA kare che. paLa totaLA tene paradhananuM apaharaNa karavA sivAya bIjA koI kAryathI saMtASa thatA nathI, paNu tenA te saMteSa sthAyI hateA nathI kAraNa ke jyAre "te nALA " te anuttAgrAhI corA Aica" rAjapuruSo dvArA pakaDAI jAya che tyAre '" ghuva te " pharIthI paNa temane aneka prakAranI zikSAo dvArA vadhAre duHkhA bhAgavavA paDe che, tathA kamma dubviyaTThA anuttAdAna ADhi kanAM kaTu pariNAma jJAnathI ajJAnathI evA te corone, corInA gunAne kAraNe " tetti " te "rAcakiNkraannN " nirdaya rAjapuruSA pAse jyAre vaLIyA'' laI javAmAM Ave che tyAre temane mRtyudaMDanI sajA thAya che, tathA temanI sAthe bIjA paNu kevA vartAva rAkhavAmA Ave che, te vAtane sUtrakAra nIcenAM, vAkayo dvArA spaSTa kare che-pahelAM te rAjapuruSA kevA hAya che, te vAta sUtrakAra khatAve che. 66 vadha satthagapADhayANaM " vadha, madha, mAraNa, ghAtana, Adi vidyAonA te jANakAra hAya che virahIhAravALuM " dIna-hIna Adi vacane melI cAra Adine nirNaya karanAra hAya che, eTale ke te rAjapuruSA cArAne jaldI zodhI kADhavAmAM nipuNa hAya che. temanI vAtacItanI Dhama evI hAya che ke jethI A mANasa ja cAra che, " e vAta temane samajAI jAya che, " jIMcuM, sayagenhayANa " tevA lAMcIyA hAya che, tathA kUDakavaDamAyANiyaGiAyaraNapaNihivaMcaNavisArayANaM " kUDa phUDa karavAmAM brahmAtpAdanamAM, 66 66 66 << 23 HH kavaDa " kapaTamAM--vividha veza levAmAM, ?? mAyA mAyA cArAne pakaDavAne mATe bhikSAvRtti Adi chaLa khelavAmAM, khelavAmAM, '' niyaTizAyaraLa 'nikRtyAcaraNamAM paNihiva' caNA bhAjanAdi dvArA AdarasatkArathI pratAraNA karavAmAM. tathA praNidhi vacanamAM, koI paNa bahAne ThagavAmAM athavA rAjAnA guptacarane ThagavAmAM, " vasAvALuM " bhAre nipuNa hAya che. " vastuvijJayisacanuMvALuM che dd zrI prazna vyAkaraNa sUtra ' 66 99 141
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ cera Adine bheda jANavAne mATe aneka prakAranI seMkaDe juThI vAto banAvI kADhavAmAM te nipuNa hoya che, "parovaramu " temane paralokane Dara bilakula hatA nathI, temane manamAM Ave te ja sAruM mAnIne kare che. "niracarUmALe" te kAraNe marIne teo narakagatimAM jAya che. have te rAja puruSe temane kevI kevI sajA kare che, te sUtrakAra batAve che -"te ei 2" te rAjapuruSa "ApattanI raM ? te cerone zalAropaNa Adi mRtyudaMDa de che. " puravahiM ?' nagaranA " siMghAniyAdavamahApapa ?" zaMgATaka, catuSka, catvara, mahApa ane pathe e badhA mArgo para " ca vAdiyA temane jhaDapathI batAvIne evuM jAhera kare che ke "bhAIo ! , A mahAna cora che, ane Aje ja tene mRtyudaMDa ApavAne che" ziMgaDA jevA trikoNAkAra mAgane zRMgATaka kahe che, jyAM traNa rastA maLe te trika, jyAM cAra rastA maLe te catuSka, jyAM aneka mArgo maLe tene catvara kahe che. rAjamArgane mahApatha ane sAmAnya mArgane patha kahe che. "tta-433 - jeThuM-thara-khAci pojhica-muTri-catta-jAgU-bdi-nALu-- hArasaMmathitatta" rAjapuruSa ne corene netaranI soTIothI, lAkaDIothI lAkaDAMthI, mATInAM DhephAMthI paththarothI, "paDhicapuruSa mApanI lAkaDIthI, 8 go4i4 ? daMDAothI, makkAothI, lAtothI, eDIthI, ghuTaNathI tathA keNIthI sArI rIte mAre che, eTale ke temanA hAthamAM je sAdhana Ave tenAthI te leke temane bahu ja kharAba rIte mAra mAre che. "arasAri" te zrI prazna vyAkaraNa sUtra 142
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ cara je aDhAra prakAre corI karavAmAM Ave che temAM nipuNa hoya che. bIjA granthamAM cera ane cerInAM A pramANe lakSaNe batAvyAM che. " caura : 1 caurApako 2 maMtrI 3 bhedajJaH 4 kANakakrayI 5 / annadrA 6 sthAna, 4 savidhaH kRtaH che ?" (1) je pite ja cerI kare che, (2) je cerene vastuo Ape che, (3) je cerene saMmati Ape che, (4) kayAre, kenA gharamAM, kaI rIte corI karavI joIe ItyAdi prakAre je carone cerI karavAnuM rahasya batAve che, (5) cere dvArA corI lAvavAmAM AvelI kImati cIjone je ochI kImate kharIde che, (6) je corene mATe khAvA pIvAnI vyavasthA kare che tathA (7) je corone pitAnA gharamAM Azraya Ape che, te badhA cora gaNAya che, A rIte sAta prakAranA cora batAvyA che 1 | corInA aDhAra prakAra nIce pramANe che - "bhalanaM 1, kuzalaM 2, tarjA 3 rAjabhAgo 4 'valokanam5 / amArgadarzanaM 6 zayyA 7 padabhaGga8 stathaiva ca // 1 // vizrAmaH 9 pAdapatana 10 mAsanaM 11 gopanaM 12 tathA / khaNDasya khAdanaM caiva 13 tathAnyanmoharAjikam 14 // 2 // padyA 15 ranyu 16 daka 17 rajjUnAM 18 pradAnaM jJAnapUrvakam / etAH prasUtayo jJeyA aSTAdaza manISibhiH // 3 // (1) bhalana, (2) kuzala, (3) tarjA (4) rAjabhAga (5) avalokana, (6) amArgadarzana, (7) zayyA, (8) padabhaMga pALA (9) vizrAma, (10) pAdapatana (11) Asana, (12) gepana, (13) khaDakhAdana, (14) moharAjika pArA (15) padyadAna, (16) agnidAna, (17) udakadAna ane (18) rajajupradAna che (1) "tame Darazo mA-huM paNa tamArA pakSamAM maLI jaIza " vagere zrI prazna vyAkaraNa sUtra 143
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ utsAha vardhaka vacane dvArA ceno utsAha vadhAravAnI kriyAne maruna kahe che. (2) cerene sukha duHkha vagerenA samAcAra lAvanArane rAjI kahe che (3) hAtha AdinA saMketathI cerene IzArA karavA tenuM nAma tajJa che. (4) nakkI thayela rAjabhAga-rAjyanA kara na devA tenuM nAma rAjamAna che, (5) cerI karatAM cArane upekSApUrvaka jevo tene joine kahe che, eTale ke corane corI karate jevA chatAM paNa potAnA mAlikane nahIM kahevuM te paNa corIne ja prakAra che. (6) ceranI rakSA karavAne mATe temanI zodha karanArane beTe mArga batAvavo tene mAra kahe che. (7) corene sUvAne mATe pathArI devI tene rAthA kahe che. (8) coree jyAM corI karI hoya tyAM tenA mArgamAM tenAM pagalAM paDyAM hoya to te pagalAMno nAza karavAne mATe temanA para pazuene deDAvavA ke jethI te pagalAM bhUMsAI jAya ane oLakhI na zakAya. A prakAre pagalAMnA nizAnane nAza karavAnI kriyAne pama kahe che. (" cerene pitAnA gharamAM Azraya Apa tene vizrAma kahe che. zayyAdAna tathA vizrAmamAM taphAvata eTale ja che ke zayyAdAna te bIjI jagyAe rahe te paNa ApI zakAya che. paNa vizrAma potAnA gharamAM ja apAya che. (10) corene caraNe namIne tene Adara satkAra karavo, teNe vatana kahe che, (11) besavAne Asana ApavuM, tene AvanAra kahe che, (12) "A mANase corI karI nathI, gharamAM cora chupAvyo hoya chatAM paNa cora gharamAM nathI " e pramANe kahIne coranI rakSA karavI, tene jora kahe che. (13) corene khAvAne mATe miSTAnna devuM, tene vAraMvAna kahe che. (14) nAkAbaMdhI hovA chatAM bIjI jagyAe athavA eka dezamAMthI laI jaIne bIjA dezamAM mAla vecavo, tene monija kahe che. (15) "A cora che' evI khabara hovA chatAM paNa tene padya, agni, udaka (pANa), raju (deraDuM) devuM te paNa corInA ja prakAre che, pagane thAka dUra karavAne mATe garama pANuM, tela Adi zrI prazna vyAkaraNa sUtra 144
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ devAM te kiyAne vagha kahe che, (16) bhejana banAvavAne agni Apavo, (17) pIvAne mATe pAchuM ApavuM ane (18) cerelI gAya, bheMsa Adine bAMdhavA mATe ane makAna AdinA chAparA para caDavAne mATe doraDuM devuM, e 18 (aDhAra) prakAranI corI hoya che. 3 TIkArtha_"TTTAvA" te paradhananuM apaharaNa karanArA cora lekonA hAtha paga Adi aMge, tathA AMgaLIe, keza, nAka, kAna Adi upAMge kadI paNa akSata ( dAyA vinAnA) hetAM nathI. "su" teo pApathI sadA malina rahe che, tathA "subrozTADhavAhuSidamA" temanA hoTha, kaMTha, gaLuM, tALavuM tathA jIbha pANI vinA zuSka (sUkAyelA) rahe che. "tArUcA" tarasathI vyAkuLa thaIne te leke "LiyeM nAcaMtA " "pANI lAvo, pANI, pANI lAvo " evI yAcanA karatA karatA "vica vicArA" kyAreka te jIvavAnI AzA paNa choDI de che. "vaphA" te bicArAone "vaDapuriseTiM" vadhasthAna paraniyukta thayela puruSe jyAre "ghAhitA" vadhasthAna tarapha laI jAya che, tyAre temane tyAM "saMpa ca" pIvAne pANInuM eka TIpuM paNa "ati " maLatuM nathI. temanI evI dazA thAya che. sU. 15 che vaLI sUtrakAra AgaLa varNana kare che-"2" ItyAdi. TIkArtha "tarAvavA sAghakriyA" tyAM vadhasthAne eka Dhela rahe che. jyAre koIne zULI para caDAvavAno samaya thAya che tyAre te vagADavAmAM Ave che. tethI zUlAre paNa Adi saMketa darzAvanAra hovAthI tene vAgha atyaMta kaThera kahela che. jevo te Dhola vAge che, ke te rAja puruSe te vadhya vyaktine laIne upaDe che, ane rastAmAM te leke te corene soTI, lAkaDI AdithI phaTakAre che. " dADhanisiddarAmA" te rAjapuruSe te cora para IT" chaLakapaTathI paradhananuM haraNa karavAne lIdhe "jADhadra" atyaMta krodhe bharAya che, ane temanI pAsethI te leke "nisi" corelAM dravyane chInavI paNa le che. ane pachI temane "rAmaThTha" pakaDI le che. "ghaNAvuMrijhunavAlAjyAre teo temane zULIe caDAvavA laI jAya che tyAre vadhya puruSane paherAvavA " vaTTaragura" lAyaka, be nidha vastro nivaNirA temane paherAve che "surAvI kAphivitra guNava zrI prazna vyAkaraNa sUtra 145
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ jjhduuyaaviddhmlldaam| 66 ,, 27 26 ?? Ayataha (6 '' 27 HH suratakaNavIrahiya kareNanA lAla phUlAmAMthI gUMthelI " vimukuru " kaMThamAM rahelA ka...ThAbharaNa jevI, vajhadUya dha sUcaka 66 Aviddha maladAmA hAvAthI vadhyadbhUtavadhacihna jevI phUlamALA temane paherAvavAmAM Ave che. maraNabhayuppaNNaseya AyataNehuttappiya kiliNNarAntA 'mAmayuvaLajJeya " maraNanA bhayathI utpanna thayela pasInAthI " temanAM aMga bhInAM thAya che, te bhayathI temanAM zarIra ba utteyi ' maLavAM lAge che, ane te kAraNe " viAittA" temanuM Akhu zarIra taraeALa thAya che. " muLanuMDhiya sarIrA " temanAM zarIra para cUnA copaDayo hAya che, jethI zarIramAM vadhAre khaLatarA thAya che, tathA reNubha " temanA vALamAM bahAranI dhULa uDIne bharAya che, kAraNa ke te samaye vALa eLavAnAM sAdhanA temanI pAse hAtAM nathI. kyuM nimudrA 8. jInuM mana ' kausu khI raMgathI " kaLimunnuyA" temanA vALa raMgI nAkhavAmAM Ave che. " chinnIvicArA " te bicArA samajI jAya che ke have ame thADA samayanA mahemAna chIe, eTale ke temanI jIvavAnI AzA tUTI jAya che. ghuLatA " meAtanA bhayathI vyAkuLa thavAthI temanA magaja cakkara cakkara ghUmavA lAge che " vaLAviyA ' tene vadhya--jenA vadha thavAnA che tene peAtAnA prANa ja sauthI vahAlA lAge che, eTale ke te samaye tene bIjI kAi paNa cIja gamatI nathI, paNa ceDA samaya pachI jene nAza thavAnA che te prANa ja sauthI vadhAre priya lAge che. " titinuM caiva chinnamALA * rAja puruSA te temanAM aMga upAMgonA tala tala jevaDA TUkaDA kare che " sarIravikattalohiolittakA gaNimaMsANikhAviyaMtA " te rAjapuruSo leAhIthI kharaDAyelA mAMsanA nAnA TukaDAe temane khavavAva" te ghaNA ja pApI hAya che. "varakSa" atizaya cikaNA pattharanA TukaDAothI bharelA sekaDA kAraDAonA sAnnimALA" temanAM zarIra para mAra paDe che. tathA vAtinanAbhiMvarivuThThA " maryAda rahita strI puruSAnA samUhathI tee vI'TaLAyelA rahe che. vicchiItA ca nAranaLe" temane jovAne mATe nAgarikA AvyA kare che. vanesthiyA" tenA pASAka vadhyane ceAgya hoya che. mALa khinnati" rAjapuruSA temane nagaranI vacce thaIne laI jAya che. ''viviLajILA" tyAre te lekeAne atizaya dInadazA anubhave che. annALA" te yAtanAmAMthI temane pracAlanAra koi na heAvAthI te leAkA bhatrAnA rakSaNavagaranA hAya. che, asaraNA " temane zaraNuM ApanAra koI puruSa na heAvAthI teo azaraNa hAya che. " baLAaA " rakSakane abhAve te anAtha hAya che, " ayaMthavA " rAve "" 66 ,, 22 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra .. d' 146
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdhuone abhAve teo abadhu hoya che. "vaivighaNILA" baMdhujane hAya te paNa temanA dvArA temane tyAga karAya che, "oiaaiN vivaMtA" evI paristhitimAM te bicArA eka dizA taraphathI bIjI dizA tarapha joyA kare che. ane "maNimadhuritra" maraNanA bhayathI vyAkuLa bane che. A prakAranI sthitimAM mUkAyelA te corane rAjapuruSe lAvIne "AghAi hiduvAsaMvAvicA" vadhasthAnanAM daravAje hAjara kare che. kAraNa ke "vadhaUMA" te adattagrAhI-cora leke kamanasIba hoya che. "sUjhAvitrAmimhA" te coronAM zarIra zULInA aNIdAra bhAge para caDAvavAne kAraNe chinna bhinna thaI jAya che. ane "te ja ratha" tyAM te vadha, baMdha, mAraNa, nirbharsana, zUlAropaNa Adi yAtanA devAne sthAne temanAM parivarjivA aMgaupAMge, eTale ke nAka, kAna Adine kAtara Adi zastro vaDe kApI nAkhavAmAM Ave che. sU.16 adattagrAhI cora jIsa phala ko pAte hai usakA nirUpaNa te adattAgrAhI cira je phaLa pAme che tenuM vadhuM varNana kare che " " ItyAdi TIkAI- "Da" keTalAka adattAgrAhI mANasane "hurUvijhAmAbA" mahAkaTe bhegavavAne kAraNe karuNa vacanothI vilApa karatA "havahiM" vRkSonI DALIo para "va vinaMti doraDA AdithI bAMdhIne laTakAvI devAmAM Ave che. tathA " are" keTalAka adattagrAhI mANasane "jajiyA" bane hAtha pagane majabUta bAMdhIne "pa parvatanI TocethI " gva" nIce haDaselI devAmAM Ave che, tethI "phUpAtavikalpasaMda" tyAMthI UMcA nIcA paththara gabaDAvAne kAraNe temanA zarIra kharAba rIte chelAI jAya che ane te rIte te leke ati bhayaMkara vedanA sahana kare che. tathA "kaLaza" keTalAka adattagrAhI rene "vastrAmanimadi" hAthInA paga nIce nAkhIne "sIri" kacaDAvavAmAM Ave che. e rIte hAthInA paga nIce kaca zrI prazna vyAkaraNa sUtra 147
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAvAne kAraNe temanAM zarIranAM hADakAM ane pAMsaLIonA cUre cUrA thaI javAthI te leke ghaNuM pIDA anubhave che. tathA keTalAka "pAvAthI pApI adattagrAhI lakone "kuMvavaradaM? dhAra vagaranI (buDI)kuhADIothI "gadANathaMki" aDhAra jagyAe ghaNIja kharAba rIte mAravAmAM Ave che. te aDhAra aMge A pramANe che kAna 2, nAsikA 2, nayana 2, hoTha. 2, hAtha 2, paga 2, jIbha, grIvA, kaMTha, pRSTha, vakSasthala, ane guhandriya, tathA "pha" keTalAka gerenA SavLonAlA" kAna, nAka ane haTha kApI nAkhavAmAM Ave che tathA "3MAyinacaLavaLavA " AMkha pheDI nAkhe che, dAMta ane gupta aMga ukheDI nAkhe che, "GiaviraMjiyA" jIbha kheMcI kADhavAmAM Ave che, "chigvANi" kAnanI nase teDI nAkhavAmAM Ave che. temanI evI hAlata karIne rAjapuruSe te corone "gannati" zULI para caDAvavAne laI jAya che. keTalAka cora te rAjasevake dvArA "sakhA chinnati" talavArathI kapAI jAya che, "nidivasathI keTalAka dezamAMthI hAMkI kADhavAmAM Ave che, ane "chii rahyA " keTalAkane hAthapaga kApI nAkhIne "vmuti" cheDI mUkavAmAM Ave che. tathA "jAvavavaMdhAya zIta keTalAkane jIve tyAM sudhI kArAgRhamAM pUrI rAkhe che. " jarUdavaSNudA" tathA paradhananuM apaharaNa karavAnI lAlasA vALA keTalAka corene " nivastra " kArAgRhanA AMgaLIyA sAthe loDhAnI sAMkaLathI bAMdhIne "rAjA" kArAgAramAM ja keda rAkhavAmAM Ave che. "ducAra" temanuM saghaLuM dravya jasa karavAmAM Ave che. " vivamu" temanA koI paNa svajananI mulAkAta temanI sAthe thavA detA nathI, "mittanidhi" temanA mitra paNa zrI prazna vyAkaraNa sUtra 148
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ temane tyAga kare che. "nirAhA" te care tyAM jIvana sudhI rahevAnA kAraNe pitAnA jIvavAnI AzA cheDI de che. " vaLatrizAstrajJApurA" aneka le ke dhikkAranA zabdothI temane zaramiMdA kare che, chatAM paNa temane evI zarama thatI nathI, kAraNa ke teo dhRSTa thaI gayA hoya che, "agvadAra" rAta divasa te bhUkhathI pIDAyA kare che "tI ta LadupaTTakriA ThaMDI, garamI, kSudhA tRSA AdinI asahya vedanAthI teo sadA "TudrikA" atyaMta duHkhI rahe che. " vivaVI muviviyA" temanuM mukha sadA plAna-udAsa rahe che ane temanI kAMti paNa malina rahe che. "vimAna duvra" kArAgRhamAM keda rahevAne kAraNe teo "vitra" aniSTa phaLavALA hoya che, eTale ke teo je vastunI IcchA kare te vastu temane maLatI nathI. " mastri" te leke malina vadana vALA tathA "su " zakti vinAnA thaI jAya che, "ciMtA" glAniyukta rahe che, tathA " saMta" udharasane kAraNe "khU-khU" karyA karatAM hoya che. ane "vAhiyAca" te leke koDha Adi aneka rogothI pIDAtAM hoya che. "AmAmamULAttA" temanAM zarIra atisAra Adi vividha regAnAM ghara banI jAya che, "ghaTanAsanayuroma" nakha, keza tathA dADhInA vALa nahIM kapAtA hovAthI ghaNAja vadhI jAya che. ane vidyAni magranni" temanI hAlata evI gaMbhIra thaI jAya che ke, kArAgRhamAM pUrAyelA te loke bIjI jagyAe javAne asamartha hovAthI potAnA ja maLamUtramAM "a" bharAI rahe che. tathA " IT" IcchA na hovA chatAM paNa "tardhara" tyAMja paDayA paDyA "mA" marI jAya che. tyAra bAda "saMdhi. THILag" doraDAM AdithI paga bAMdhIne caMDAla Adi leka temane "DhiA " bahAra kADhIne "ravAryAA chA" kaI khADAmAM laI jaIne pheMkI de che. "taratha ja " tyAM temanAM muDadAMne vinAyAsTosTagAravaMsaMhaievijaLavivAhavityuttarA" "vi7" varU, "sura" zunakakUtarAM, "sAru" ziyALa, "voDha" suara, "mannA vaM" majara -jaMgalI bilADA, Adi hiMsaka pazuono samUha ane "saMa3 vivAda" sANasI jevI tIkSNa cAMcavALA gIdha vagere pakSIone samUha "vivimuda vividha prakAranA seMkaDo sukhe dvArA " vittA" ThelI khAya che, tethI A kenuM zarIra che te jANI zakAtuM nathI. "vihaMn" A rIte varU Adi jAnavaro tathA vividha pakSIgaNe dvArA te kamabhAgIonA zarIra zrI prazna vyAkaraNa sUtra 149
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ khavAya che ane tenA TukaDe TukaDA karAya grAhI core jo meAtamAMthI mace che. tA che. tathA 66 6 k " keTalAka adatta 33 rAgAdika kimijAyakuhiyadehA 99 tr ** " sAruM' thayuM ke A pApI kAraNeAthI temanAM zarIramAM utpanna thayela kIDAothI durgaMdha yukta zarIravALA thaine " nirdevaLeai " lekanAM A prakAranAM apriya vaganeauthI apamAnita thAya che- muddeSa naM motti vAvo A rIte marI rahyo che " athavA " marelAnA jevI sthiti anubhave che, ' tathA temanA mRtyuthI khuzI thanArA mANase dvArA mAra khAIne "vacanaviya" svajanA tathA khIjA leAkeAthI " TvIAruM' lAMkhA samaya sudhI 'O vijaya lajajA '- kuMtti " pAme che ! sU-175 ,, adattagrAhI cora kI paraloka meM kauna gati hotI hai unakA nirUpaNa sappamANA ?? 22 have sUtrakAra e batAve che ke te cAralekA A lekamAM te uparokta prakAranAM duHkhA anubhave che paNa paraleAkamAM paNa temanIkevI durdazA thAya che-- " macAraMtA " ItyAdi 22 TIkA-te adattagrAhI cAra mayAsA " marIne " puLo " pachI " pota samAvakhyA " paraleAkamAM jaIne " nonaskRti " narakartimAM Utpanna thAya che je narakAgara 66 nirAbhirAme " sundaratAthI rahita che, tathA " aMgArapalitta gakappa " ati prajavalita aMgArA jevuM uSNa ane "vathasIya " himakALa jevuM atyaMta zItaLa che. tyAM nArakI jIvAne te uSNatA ane zItanI " vecA AsAyano phiLa " vedanAnI prAptithI utpanna thayela " sayyadukkha saya " seMkaDA duHkhA niraMtara " samamimUla" duHkhI kare che. " AsAdana " A padane sUtramAM upayeAga thayA che. tenA eka atha teA " prApta thavuM " che, je sUtramAM hamaNAM ja apAyA che. tathA tenA khIle atha A pramANe che--te adattagrAhI cAra ke je marIne nArakInI paryAyamAM utpanna thaI cukayo che, cirakAlAnukha zrI- bhavabhavamAM kaDavA phaLa denAra adattAdAnanA prabhAve utpanna thayela azAtA vedanIya karma dvArA utpanna thayela vedanAthI vyApta te narakAmAM nira'tara sekaDA duHkhA bhAgaLyA kare che. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 150
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe te narakamAM zIta ane USNatA janya aneka prakAranI vedanAo nArakI jane pIDA pahoMcADyA kare che. "to vi 3 vakriyA samAna" narakamAM jaIne tyAMnAM vividha prakAranAM duHkha bhegavatAM bhegavatAM te jIvonuM aneka sAgara pramANa AyuSya tyAM pUruM thAya che tyAre teo tyAMthI nIkaLIne vaLI pAchAM "tijino ivanaMti >> tiryaMca nimAM janma dhAraNa kare che. tihiM vi" tyAM paNa teo "niyova" naraka samAna vecave " vedanAo duHkhe "anumavaMti" bhagave che. "karUnAmamohiM LiyAtiAmatithimavAsariyagEURje aneka naraka gati, tiryaMcagatinA lAkhe bha dhAraNa karatAM karatAM nigodanI apekSAe pasAra thayela "avaMtA " anaMtakALa pachI "ha vi" koI paNa rIte "majumAvaM" manuSyagatimAM temane "jhaIti" janma thAya te paNa "tavi ca" te lake kAriyA anArya sveccha, zaka, yavana Adi jAtimAM ja "mati" utpanna thAya che. "navastra 5qUnte anArya ke nIcA kuLanA hoya che. "bAriyanavi" jo teo kadAca magadha Adi AryabhUmimAM janma pAme che te teo tyAM "ToyavajJA" lekabAhya janemAM-cAMDALa Adi niMdita nIcakuLamAM utpanna thAya che. tyAM teo sadA tiraskRta thayA kare che. "ttiriya mULAyavivekahIna hevAne kAraNe teo te manuSya nimAM hovA chatAM paNa tiryaMca jevAM ja hoya che, bA " vastu tatvathI teo (anabhijJa) ajANa rahe che, "AmamorfnavA" zabda, kAma, rasa, gaMdha, sparza Adi bhAgamAM asakta rahe che. "hiM" lekabAhya kuLamAM manuSya bhava pAmyA chatAM paNa "niravattaLa" naraka gamananA kAraNabhUta "avaqcaMcaLavaLachuiM" bhava paraMparArUpa pravAhanA pravartaka, tathA "romvi saMzAvattaLanamU" vAraMvAra cAragatirUpa saMsAramAM paribhramaNanA nemibhUta-rathacakanA paridhirUpa evAM karmone ja "niyaMti" baMdha bAMdhatA rahe che, eTale ke naraka; tiryaMca, manuSyagatirUpa saMsAramAM paribhramaNanA kAraNarUpa evAM mahArambha, mahAparigraharUpa karmo karyA kare che. tathA "dhama gurUvanizA" zratacAritrarUpa dharmanA zravaNathI rahita rahe che, " T" nyAya mArgathI rahita hoya che, "rakUra svabhAvanA-jInI hiMsA karatA hoya che. "ca" tathA "mirachatta surUpavaUT" "prANivadhamAM deSa nathI ane adattAdAnamAM doSa nathI " ityAdi prakAranA viparIta tapadezaka mithyAtva pradhAna siddhAMtane svIkAranAra "hRti" hoya che, tathA "gitanuM phaLo" hiMsAdi zrI prazna vyAkaraNa sUtra 151
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApakRtyamAM ja temane vadhAre zraddhA hoya che, eTale ke anya jIvone kaSTa pahoMcADavAne teo sadA tatpara rahe che. tathA "vANiTITeka" kozeTAnI jema teo " HigghaLavaMdhaLA" ATha karmarUpI taMtuonA majabUta baMdhanathI "allA" pitAnI jAtane "veleMti" lapeTI le che. eTale ke jema rezamane kiDe (kozeTe) taMtuonuM sarjana karIne te taMtuone pitanAM zarIra pharatA temAM lapeTIne temAM baMdhAI jAya che, tema adattAdAna lenAra mANasa pite karelA jJAnAvaraNIya Adi karmo ke je AtmAne majabUta rIte bAMdhanArA che, te kammarUpa taMtuthI baMdhananI sthiti prApta kare che 18 jIva jJAnAvaraNa Adi aSTavidha karmo se baMdhadazAko prAptakara saMsArasAgara meM rahate hai isa prakAra kA saMsAragAgara ke svarUpa kA nirUpaNa te ja jJAnAvaraNa Adi ATha prakAranA karmothI baMdhananI dazA prApta karIne saMsAra sAgaramAM rahe che. have sUtrakAra tenuM varNana kare che - nara" ItyAdi. TikAI-"ga" te rIte pitAnA AtmAne karmonI sAthe eka kSetrAvagAharUpa baMdhadazAthI bAMdhavAne kAraNe te adattagrAhI mANaso "narasiriyanaramarajAmajoraMtava " naraka, tiryaMca, manuSya ane deva gatimAM paribhramaNarUpa bAhya paridhimaMDaLavALA, tathA "jhagmagAmavAmI suvarNa pravumicapaka4i4" janma, jarA, maraNa janya atizaya meTA kalezarUpa praznabhita ane pracura jaLavALA saMsAra sAgaramAM ja cakkara lagAvyA kare cheparibhramaNa karyA kare che, sUtrakAra rUpaka alaMkArathI A saMsArasAgaranuM varNana zrI prazna vyAkaraNa sUtra 152
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatAM kahe che ke-jema samudranu bAhya paridhimaMDaLa hoya che, e ja pramANe A saMsAra rUpI samudranuM caturgAMtiyAmAM bhramaNa karavA rUpa bAhyaparidhimaMDaLa che. jema samudra apAra jaLa rAzithI sattA paripUrNa rahe che, te ja pramANe A sasAra paNa janma, jarA ane maraNujanya gaMbhIra duHkharUpI jaLathI pUrepUrA bharelA che. " saMjoga vijogavIci - ciMtA pasaMga pasAriyavahaba'dhamahala viulakallolakaluNavilaviyalobhakalakalaMta bolabahula' A saMsAramAM " saMjJo vilovISi' aniSTane vicAga jIvAne kSaNe kSaNe prApta thayA kare che. te aniSTa sacAga ane IviyeAga ja temAM vIci-lahero jevA che. tathA "ciMtApasaMpattAritrya '' vividha prakAranA zAkasamUhathI te vistRta thaI rahela che. vadha" vadha-yaSTI Adi dvArA baMdhana ja jemAM " mahhyuM ' moTAM moTAM vitjha " vizALa " jhojI " mAjA samAna che. " huviviya " rAga tathA duHkhAdithI utpanna thayela karuNa vilApa tathA " homa " leAbha ane mAhathI janya je " ja 'ta kalakala " zabdathI yukta 4 koha avAjo ja jyAM " vadujI " vadhAre pramANamAM vidyamAna che, mAnarUpa phINathI je yukta che, yukta che, " sivilaLavuja pujamUvaro vecaLavavAmaya* biNitrAyapharasadharisaNasamAvaDiya kaThiNakamma patthara taraMga rigaMtanicca maccubhayatoyapaTTha " tivilana '' tIvra niMdAe 22 : 66 "" mANa apa "" tathA 66 ,, bhUyarogaNa nira'tara utpanna thatI aneka roga vedanAo-vividha prakAranI Adhi vyAdhi rUpa pIDAo parAbhava viNivAya mATe bhAge anAdaranI prApti, tathA tr pharusa dharisa samAvaDiya " kaThAra vacane dvArA nitsanadhikkAra, e badhu... jemanA udayathI jIvAne prApta thayA kare che, evAM " RDhiLajanmavatthara ' sAnAvaraNa dd zrI prazna vyAkaraNa sUtra '' "" "" 153
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adi kalaSTa karmAMrUpa pASaNAthI pedA thayela " saraLa niMta '" tara'gAthI je caMcaLa niccamaccubhaya " avazya bhAvI ( jarUra thanArA ) HH anela che, tathA je mRtyunA bhayarUpI " tocavavuM jaLanA uparitana bhAgathI yukta che, evA saMsAra sAgaramAM te paribhramaNa karyAM kare che- eTale ke jema samudra mahApASANuA ADhinA AghAtathI utpanna thayela taraMgAthI caMcaLa anela hoya che tathA pANIthI bharapUra hAvAne kAraNe temAM paDanArane mATe meAtanA bhaya rahe che tema saMsAra paNa bharTsanA apamAna Adi vividha duHkharUpa phaLa denArA kliSTa ka rUpa pASANAthI utpanna thatAM, vAravAra anubhavAtA janma, jarA, maraNu AdinA bhayarUpa taraMgAthI vyApta che kasAyapAyAla kalasa saMkula " tathA A saMsAra sAgara krAdha Adi kaSAyarUpa pAtALa LazeAthI yukta che. saMcayaM" lAkhA bhavarUpa jaLasa`cayathI te yukta jIvAnI apekSAe te antarahita che. " venanaca " AdhivyAdhi Adi sekaDo du:khAthI yukta hAvAthI te udvegajanaka che. tathA asIma-apAra che " maLya pedA karanAra che. karmonI 148 uttara cara jIvAthI te vyApta che. samasta hAvAthI te ra bhavasaya saharasajala da che. aNataM ananta sa`sArI " aoravAra " te ?? dustara hAvAthI te jIveAne mATe mahAbhaya prakRtirUpa mahAmatsya, magara Adi jaLaprANIone mATe te bhaya pedA karanAra paibhaya " dareka jIvane mATe bhayajana che. "zimaya mahi cchakalusamativAuvegauddhammamANAsApivAsApAyAla * amiya ' aparimita tathA ' mijIi " meATI viSaya vAsanArUpa ane "jIsamati " lina tirUpa, " vAGavena ' vAyunA vegathI uddhammamANa " vadhatI jatI evI AzA-aprApta vastune prApta karavAnI saMbhAvanA--tathA vivAlA " "" '' 66 AsA ** y, zrI prazna vyAkaraNa sUtra "" HH dd 154
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ pipAsA-prApta cIjane upabhega karavAnI IcchA rUpa "TcAruM" pAtALathI te yukta che, tathA "mirarUAvosadhAvahuvidaghavirajItArAcaMpAra " "mA" zabdAdi viSayamAM abhirucirUpa kAmarati, "IT" anukaLa viSayomAM prItirUpa rAga, ane "hoya" pratikULa zabdAdi viSayomAM aprItirUpa zreSa, je " vaMdhA baMdhananAM kAraNo che, tathA "vahUtiM " aneka prakAranA je manaHsaMka9pe che e badhA A saMsAra sAgaramAM "vikasTAra" vistIrNa jaLa binduo che. "baMdhAra" temanA vegarUpa adhakArathI te vyApta che. eTale ke kAmarati Adi rUpa jaLakaNonA vegathI utpanna thayela aMdhakArathI te yukta che. "modamAvattamottamamALAmaigcha4tadumavAsapocittaiLavaM " tathA "moTaHE " meharUpa mahA vamaLe temAM utpanna thayA kare che. ane te AvoMmAM-vamaLamAM jyAM "mA" viSaya-bhaga ja "manamA" bhramaNa karI rahyA che, "TdavanAvyAkuLa thaI rahela che, tathA kurachata uchaLI rahyA che. ane te saMsAra sAgaramAM "vAdamavAra" manuSya, pazu, pakSI Adi nirUpa vividha prakAranA garbhomAM prANIo-saMsA ranI apekSAe jI tathA samudranI apekSAe magaramaccha Adi jaLacara jo AvI AvIne nipatita thaI rahela che. eTale ke temAM janma laI rahelA che. "gdhAviya-dhana-i-caMDa-mAsa-nAyASyokhavAri-vAsTiya-mAMti-nikvotra-saMguruSAruM " tathA A saMsAra samudra "padhAriya" ahIM tahIMthI prApta "vasAmAvA" aneka ( vyasane) dukhethI pIDAtAM prANIonAM "a" danarUpa "caMdumAra" pracaMDa vAyuthI "mAda" paraspara athaDAtAM "magvI"i amajJa dukhanI paraMparA rUpa taragethI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 155
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ "" , " vArusiya " khaLabhaLI rahyo che. ane " manapuEta'' taraMgAnI sAthe athaDA vAthI judI paDelI 'nirdendroha '' aniSTa kalloleA-dAruNu duHkharUpa mahAtara gAthI " sakujI " vyAsa evuM 'na'' janma, jarA, maraNa rUpa jaLa temAM bhareluM che. eTale ke meharUpI mahAvamaLamAM viSayabhAganI IcchAthI Ama tema bhramaNa karatA jIve tyAM DUbelA che. tathA pazu, pakSI nArakI, nara, deva Adi U'cI nIcI yAniyAmAM paribhramaNurUpa taraMgAmAM temAM uchaLI rahyAM che, ane vividha dAruNa du:khAthI pIDAtA jIveAnA AkraMda rUpa pavananA AghAtathI jyAM duHkharUpa mahAtaraMgA janma, jarA maraNu rUpa jaLane khaLabhaLAvI rahela pamAda - bahu- caMDa- duTTu sAvayasa mAhayaudvAyamANagapUraghora vidvaMsaNatthabahula " che. 48 66 (" 66 66 6: A saMsAra rUpI sAgaramAM mAr '' madya, viSaya kaSAya. nidrA ane vikathA, e pAMca pramAdarUpI " caMDa '" bhayaMkara tuphulAya raudra dekhAvanA hi'saka jaMtuo dvArA 'samAca'' AghAta pAmIne uddhAyamANaga vividha rIte uchaLatA ( samudrapakSe) matsyAdika. ( saMsArapakSe ) puruSAdinA pU" samUhathI " ghora 'bhaya'kara evA 'vidvatthayadunaM vinAzarUpa aneka ana utpanna karatA rahe che. aNNANa - bhamaMta-maccha parihattha - anihutiMdiya- mahAmagara turiya-variya-vovumamALa--satAva-nizrcaya-2haMta-2va224-attALAlaLavuvanma-saMyo-LiyA-vejJimALa-drudattaya-vivAn-yuAMta ruNamUda , jyAM 66 tathA 66 ?? A saMsAra sAgara "abALamamaMta-ma%0-sthi '' ajJAnarUpa ghUmatA mahAmatsyAthI vyApta che, ane " nivruttiSi mAmarI " anupazAnta ( upazAnta na thayelI ) IndriyA rUpa mahAmagarAnA " tucirica " jhaDapI halanacalanathI 'volumamALa '" atyaMta khaLabhaLI uThela che, '' saMtAnizcaya '' vividha Adhi vyAdhi, baMdhu viyAga Adi janya duHkharUpa vaDavAnalane saMtApa temAM nitya vyApelA hAya che, ane te " rahaMtanavajI-varu niratara parivartana zIla che, ane A saMsAramAM attANAsaraNa trANa ane zaraNa rahita evA jIvA che ke jemanI pAse " puvanasaMcaya" pUrve karelAM karmonA samUha rahele che, uLava" ane je pApakarmAnA uya thayA che te pApakamAne "venimALaduyvivaag bhAgavavA rUpa seMkaDo du:kha saikaDo duHkha rUpa je phaLa che, te phaLa ja tyAM "ghunaMtanasamUda" vahetAM jaLa samAna che. " hijaratasAcAravoddAra-niyama-diva4-satta-<
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ upahAra jaLacara janta vizeSa bharela che ane te upahArothI temAM "mi . parivaddhAra" jJAnAvaraNa Adi karmothI baMdhAyela prANI sapaDAyela che. tathA "nimAbapUrve karelAM karmo dvArA, deraDAthI bAMdhelA kASThanI jema te prANIo narakanI tarapha kheMcAI rahyA che, ane "nira4tu" naraka tarapha gamana karavAne abhimukha hovAne kAraNe te prANIo "HumvisAvadu" khinna ane atizaya zeka yukta thaI rahyAM che. tathA " 3-3maya-visAja-soni chatta tejasaMjauM ?" "araDuM" arati-dharmamAM aruci, "zarU rati-viSayamAM rati, "mAAlekane bhaya, paralekane bhaya Adi sAta bhaya, "visAca" viSAdaaniSTa saMga janita duHkha "to" zeka-ISTa viga janita dainyabhAva, "mitta" mithyAtva. kuguru, kudeva ane kudharmanI zraddhA, e badhuM A saMsArasAgaramAM " " parvata jevuM chee parvatethI te "saMuM" viSama banela che. tathA " nA-sataU-THvaMthaLa- vividvi-DuttAra >> anAdi karmabaMdhana janya kalezarUpa "vivigha" kIcaDathI te "" dastara banela che, tathA "kamaranatariyArUmAhiRrivari4 " deva, nara, tiryaMca ane naraka, e cAra gatimAM jIvanuM je gamana thAya che e ja A saMsAra samudranI kuTila goLAkAra vistIrNa velA che, eTale ke narakAdi cAra gatirUpa A saMsAra che. temAM cakanI jema paribhramaNa kare che. A paribhramaNanI je paraMparA che teja A samudranI jaLa vRddhirUpa velA che. "hiMDhiya-annAhAna-meghunavaridvAra maLavAvaIgocA" hiMsA, jUTha, adattAdAna, mithuna, parigraharUpa AraMbha karavA, ane tenI anamedanA karavI, e pUrveta prakAre je "avikaTrikTaHvaMciATha prakAranAM, dukhada ne saMcaya thAya che, te karmasaMcayarUpa bhArathI "gha" AkAMtabhAre banela tathA dukADhova " duHkharUpa jaLasamUhamAM dunisijhamA" atyaMta DUbatA, tathA "puSmAninA" pANImAM DUbA DUba karatAM-UMce nIce AvatAM evAM prANIone mATe A saMsAra samudra "sujItaruM" alabhya talavALe che eTale ke A saMsArasAgarane pUrvokta prakAranA che tarI zaktAM nathI. eTale ke hiMsA, jUTha, adattAdAna, mithuna, parigraharUpa AraMbha karanAra, karAvanAra ane temanI anumodanA karanAra jIvone A saMsArasAgarane kinAro prApta karavo azakya che. kAraNa ke pUrvokata prakAre te jIve ATha prakAranAM duHkhada karmone saMcaya kare che. tethI temanA para temano ghaNe bhAre boja hoya che. tenAthI teo dabAI jAya che, ane vividha prakAranAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 157
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ daH bhagavyA kare che. tethI A saMsArasAgaramAM duHkha samUharUpa apAra jaLa bhareluM che. temAM ja te ja varaMvAra DUbakIo khAdhAM kare che. te pachI teo tenA kinAre te pahoMcI kevI rIte zake? te kAraNe sUtrakAre evA jIne mATe tene pAra pAmavAnuM kArya azakya batAvyuM che. "somavALi >> A saMsAra sAgaramAM paDelA ja zArIrika mAnasika "dukALi" duHkhane ja "giyaMtA" anubhava kare che. tathA "sacArAyavaritAvAma" sAtAsAta paritApana rUpa "vunidavuca " unmajajana nimajajana eTale ke sAtAtmaka unmajana (pANInI upara AvavuM te) tathA asAtAtmaka ane paritApAtmaka nimajajana (DUbavuM te) " tA" karavAmAM lIna thayela te jI " vAtamAM " narakAdi gatirUpa cAra vibhAgavALA tathA janma maraNAdi duHkhothI mahAna, "gaLavavo" antarahita, "ha" badhAM prANIone mATe bhayajanaka, evA "saMsArasAya" saMsAra sAgaramAM "vanaMti" vAsa kare che. teo kevA prakAranA saMsAra sAgaramAM vase che ? "Triya mAruMvAvaphA" asaMyamI jIvene AdhAra ApavAne tathA temanuM rakSaNa karavAnA sAdhanothI rahita, "gharca" asarvajJanI apekSAe aprameya, " rInoLirANagrviruM" coryAzI lAkha jIva peniyethI yukta, "maLAjo" prakAza rahita, ane " upacAra" aMdhakArathI yukta A saMsAramAM "aLatAnAka ananta kALa sudhI "ji " sadA "sattathagouTmayasaUsaMvattA" bhayabhIta banela, tathA kiMkartavyatAthI vimUDha banela, bhaya saMjJA, AhAra saMjJA, methana saMjJA, ane parigraha saMjJAothI yukta banela cha divAsavadaM" udvignonA-(du:khIyArAnA) vAsa jevA A saMsAramAM "vasati" vase che. adattAdAna lenAra jI cAra gatirUpa tathA anaMta dukhethI yukata A saMsAra sAgaramAM anaMta kALa sudhI paribhramaNa karyA kare che. coryAzI lAkha cAniye A pramANe che. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 158
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ " puDhavi 7 daga 7 agaNi 7 mAruya 7 ekakeka sattajoNi lkkhaao| vaNapatte ya aNaMte, dasa codasa joNi lakkhAo // 1 // vigalidiesu do do, cauro cauro ya nArayasuresu / tiriemu huMti cauro, coddasa lakkhAya maNuesu // 2 // iti / (1) pRthivIkAya (2) aSkAya (3) tejaHkAya (4) vAyukAya, e darekanI sAta sAta lAkha, pratyeka vanaspatinI dasa lAkha ananta (sAdhAraNa) vanaspatinI cauda lAkha be indrinI be lAkha, trIndrinI be lAkha, caturindrinI be lAkha, nArakI tathA devanI cAra cAra lAkha tathA tiryaMca paMcendrinI cAra lAkha, ane manuSyanI cauda lAkha. e pramANe badhI maLIne ceryAzI lAkha yoni thAya che. sU0 19lA kisa prakAra ke adattAgrAhI coroM ko kisa prakAra kA phala milate hai unakA nirUpaNa te adattagrAhI bIjuM kayuM phaLa prApta kare che, te viSayanuM sUtrakAra hajI paNa vadhAre spaSTIkaraNa kare che-"jJahiM jJardi" ItyAdi TIkAI-"HvAmApI" adattAdAnarUpa pApakarma karanAra manuSya "hiMra sAvacaMniti " je je paryAyanI Ayu bAMdhe che te te paryAyamAM utpanna thAya che. tyAM temanI kevI hAlata thAya che? sUtrakAra e ja vAtane havenA pada dvArA pragaTa kare che. teo kahe che ke- "vadhavALA nittAritrakiyA" te loke tyAM bhAI Adi badhujanothI, putra Adi svajanathI, ane snehIjanarUpa mitrethI sadA tyajAyelA rahe che, "ji" paNa leke temanA pratye prIti dharAvatA nathI, tathA "are nA." teo evAM trAdi vALA hoya che ke temanI vAta koI mAnatuM nathI, eTaluM ja nahI paNa temanuM nAma levuM te paNa sArA mANasane egya lAgatuM nathI. "kuTivaLIyA" duvinIta-uddhata hoya che, nArApuNejA." kugrAmamAM temanuM raheThANa hoya che, ane temanI raheNI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 159
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 ,, karaNI nIca hAya che, viSama bhUmi Adi jagyA jhumocA " kAdarA Adi kannunna ( kharAkha anna) " suLo" temanAmAM zArIrika ane mAnasika leAkeA hamezAM tenAthI rahita hAya che. " saMyaLa kharAma hAya che, eTale ke temanAM zarIra kAMte atizaya UMcA ane kAMtA atizaya nIcAM hoya che. " saMThiyA " temanAM aMgA apramANusaranAM hoya che, ** 66 ?? kuvA " temanuM rUpa paNa suMdara hetuM nathI. " naiduddooLAmAyA sromA" tee ghaNA krodhI hAya che, ane mAna, mAyA ane lebhanuM pramANa temanAmAM vadhAre hoya che. " caMdumoddA '" te ghaNA kAmI hoyache. "dharmasasinmattavamaTThA " zruta cAritrarUpa dhama buddhithI tathA jina vacanAmAM zraddhArUpa samyakatva rucithI te leAkeA sadA rahita hAyache.'yuriovadavAmimUyA' temanAM gharAmAM sadA dAridraya raheche,ane te daridraya temanA sadA tiraskAra karAve che, tethI tee "si~" sadA varamALo " pArakAnI nAkarI karanAra hAya che, bIjAnAM gharamAM nIca kAma karanArA hoya che, " nIvaLatyarakriyA manuSya janmanA pratyeAjana rUpa dharmadhyAna Aphri sadAcArIthI rahita hAya che, * viviLA " dIna hAya che, " vavikatA '' ripaMDa upara sadA AdhAra rAkhanAra hAya che-paradatta bheAjananI icchA rAkhanAra hAya che, 1, du(hraddhAArA ''. mahA muzkelIthI peAtAnuM peTa bharI zake che. alavilatu yunivapUrA " arasa-hiMga AdinA vaghAra rahita, virasa- purANu'-atipurANuM ane vaLI tuccha-kaLathI Adi anna, ke je tene ghaNI muzkelIe maLe che, tenA vaDe ja teo peAtAnuM peTa bhare che. ''varakSNa dvilavArabhoynnvisessmudyvihiN pecchaMtA " khIjAnI Rddhi saMpatti, satkAr 66 para "" temanI zayyA bane che. temanuM leAjana ane che. pavitratA hotI nathI, te mALA " temanuM sahanana zrI prazna vyAkaraNa sUtra 160
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadbhAgya pratye teo IrSyA bhAvathI jove tathA peAtAnAM pApakRtyonI niMdA kare pure " pUrvabhavamAM '" vAvanArUM kAr amAre bhogavavuM paDe che,' e pramANe 66 ' "" A phaLa sanmAna, tathA leAjana, tathA tenA che, tathA peAtAnA bhAgyanI, AtmAnI che. ' ame 'ihaya A sa'sAramAM pApakarmo karyA che, enuM ja " vicatA " khIjAne kahetA " vimaLazo '" pAte dIna thaine " soLa lagnamALA zAkathI jaLatA paribhUyA OM du:khI "duti" thAya che. eTale ke icchita vastunI prApti na thavAnA duHkhathI nira Mtara sa MtApayukta thaIne manamAM ne manamAM udvigna banIne te bIjA leAkA dvArA tiraskRta thayA kare che; ane duHkhA sattaparivajjiyA ya " maneAkhaLathI rahita evAM te ,, '' ' bhAgaLyA kare che. tathA ' "" : ' 'emmA " asahAya hovAne kAraNe dareka vyakti dvArA anAdaraNIya (tiraskRta) thayA kare che, tathA " sivva " citrAdinI racanA karavAnA vijJAnathI, jA' dhanurveda Adi kalAothI, ane" samacattasthya " ahaMta praNIta zAstronA abhyAsathI. " vikticA " rahita hovAne kAraNe "nanhA nAya sumUyA ' yathAjAta pazunA jevA lAgatA teo " aniyaMttA " kAInI paNa sAthe prIti rAkhatA nathI, kAraNa ke teo " nirlRnIyamovanILio" hamezA nIca kopajIvI hAya che. : thayA jJAta pazumUta nA vAcyA A pramANe cheutpanna thatI vakhate pazu je guNAthI yukta heAya che e ja guNAthI yukta mATuM thatAM paNa rahe che te mATuM thAya te paNa zikSAdika nI prApti vaDe peAtAnI unnati karI zakatuM nathI. e ja rIte adattAdAna lenAra vyakti paNa janma samaye heya ane upAdeyanA jJAnathI jeTalI rahita hAya che eTalI ja meTI umare paNa te jJAnathI rahita rahe che. tethI tene " yathA jAta pazubhUta " kahela che " hoyayuninA '' saghaLA leAke temanI niMdA kare che, " momanorA temanA saghaLA manerathA apUrNa rahe che. " Icchita vastu na nirAsa bahulA OM ,, zrI prazna vyAkaraNa sUtra "" 161
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ maLavAne kAraNe teo sadA nirAza ja rahe che. "garapAsa hiiddhapA" chatAM paNa teo jIvI zake che tenuM kAraNa temanI AzA che. te AzAnA pAzamAM ja temanA prANa baMdhAyelA rahe che "Dhore" ke teo lakomAM sArabhUta manAtA "athotpAcamotte" arthAjana (dhana kamAvAmAM) tathA Indriya janita sukhamAM "kusuviSamatA " sArI rIte prayatnazIla rahe che, paNa "majIvaMta T" temane Icchita vastu maLatI nathI. tenAthI teo rahita "huti" rahe che. "tavi sujhuttanmajayaduvasaMvida siviMdasaMvara" tavi sujhura"daraja udyoga karavA chatAM paNa "mA" karelA kAmathI "suvasaMvira" muzkelIthI maLela " sirapaMcaparA " dhAnyakAnAM samUhane saMgraha karavAmAM ja lAgyA rahe che. eTale ke Akho divasa mahenata karavA chatAM paNa teo ati bhAre parizramathI phakta e eka divasa cAle eTalI anna sAmagrI mAMDa mAMDa prApta karI zake che. "vIja sArA" dravyarUpa sArathI rahita hovAne kAraNe teo daridra hoya che. " Lida vadhaourorimo viniyA sarvadA teo sonAmahoro Adi dhana, zAlI Adi dhAnya ane vAsaNanA bhaMDAranI temanA upabhegathI rahita rahe che, "phicarAmamo parimANa vovarathI" zabda ane rUpa svarUpa kAmanA gaMdha, rasa, ane sparzAsvarUpa paribheganA sukhethI teo rahita hoya che "parimomAniHLanArA" "pariri " teo anya vyaktionI lakSmInA "mojavamo" bhega tathA upaganA "nirAmArAthar" AzrayanI vAsanAmAM ja sadA lIna rahe che, je eka vAra bhegavavAmAM Ave che evA AhAra puSpa Adi padArtha bhega gaNAya che, ane je vAraMvAra bhegavAya che evAM ghara, vastra Adi padArthone upabhega kahe che "varan" teo haMmeza dIna dazAmAM rahe che, " jAmiyA" temane duHkha bhogavavAnI IcchA hotI nathI, paNa temane IcchaDyA vinA paNa "vinigti tuva" duHkha sahana karavA paDe che temane "va sue va LavuDuM savamaMti" AkhuM jIvana kadI paNa sukha maLatuM nathI, ane temane kadI nivRtti-(mananI zAMti) paNa prApta thatI nathI, kAraNa ke te leke "garavatavirajavaracasaMjIttA " atyaMta vipula, seMkaDo duHkhothI duHkhI thayA kare che, e duHkhothI paNa duHkhI thavAnuM kAraNa e che ke teo "g huM ne gavariyA'' paradhananuM apaharaNa karavA rUpa kukRtyathI virakta thaI zaktAM nathI, te kAraNe te bicArAone sukha maLatuM nathI ane zAMti paNa maLatI nathI ? sU0 20 || zrI prazna vyAkaraNa sUtra 16 2
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIsare aghyayana kA upasaMhAra (C ra A pramANe adattAdAnanA cAthA ladvAranuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM; have sUtrakAra A adhyayananA anA upasaMhAra karatAM kahe che--" so so 'ityAdi TIkA -- so so '" jenuM uparAta prakAre svarUpa pragaTa karavAmAM AvyuM te " TribbAvALaAEvivAno ' adattAdAnanA te phalarUpa vipAka 6hoze ?" manuSyabhavanI apekSAe tathA pogo " narakAdi gatiyAnI apekSAe batAvavAmAM Avyo che. tenI madadathI ApaNe te vAta sArI rIte samajI zakIe chIe > 6: " trIjI' anuttAdAna << paNa haiM" paradrabyanuM ' ,, ,, haraNa karavuM, daha hRdayamAM saMtApa paheoMcADave, " maraNa mRtyu, " husa mananI malinatA, NasaNa akasmAta bhaya thavA, " padghatiniA jomamUruM 66 ', '' dd ?? * "" $9 163
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjAnI vastunuM haraNa karAvanAra lebha, vagere saghaLI bAbatenuM mULa kAraNa A adattAdAna che, ahIM "cAvat " zabdathI alIka vacana viSenA bIjA adhyayanamAM je vizeSaNone upayoga karAya che, temane saMgraha ahI gya rIte karI levAnuM che, A adattAdAna "riparijiyaM" anAdi kALathI jIvenA anubhavamAM AvI rahayuM che, (agT) mithyAtvane kAraNe te AtmAnI pAchaLa lAgeluM che, (surata) tenuM phaLapariNAma duHkhadAyI che, (ttini) evuM huM kahu chuM, A pramANe sudharmAsvAmIe jaMbusvAmIne kahyuM, ne , 21 | che trIje Asrava - "ardhama" dvAra samApta che abrahma ke svarUpa kA nirUpaNa cothA adhama dvAranI zarUAta trIjuM adharmadvAra pUruM thayuM, save cethA adharmadvAranuM varNana zarU thAya che, A adharma dvArano AgaLanA adharmadvAra sAthe A prakArano saMbaMdha che trIjA adharma dvAramAM prakAra nAmo AdinA nirdeza pUrvaka adattAdAnanuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. te adattAdAna je abrahmamAM Asakata prANIo hoya te sAmAnya rIte Acare che, e kAraNe tathA sUtrakamanA nirdeza pramANe adattAdAnanA nirUpaNa pachI abrahmanuM svarUpa nAmAdinA nirdeza pUrvaka kahevuM te egya ja che. tethI sUtrakAra tene A adharma dvAramAM pragaTa kare che. je rIte AgaLanAM adhyayananuM nirUpaNa sUtrakAre "cA "1 (kevA prakAranuM) "yAma" (kyAM kayAM nAme) "thA ra " 3 (kyAre karAya che.) "ya zaruM rAti " 4 (yuM phaLa Ape che) " ja yunita" 5 (koNa te Acare che) A pAMca aMtare dvArA karyuM che, e ja pramANe A adharmadvAranuM paNa nirUpaNa karavA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 164
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,, yAddaza e nAmanA ItyAdi mAge che. tethI sauthI pahelAM teo anukrame AvatA dvArane laine abrahmanA svarUpanuM nirUpaNa kare che. " pU. gama " TIkA-zrI. sudharmAM svAmI jammU svAmIne kahe che ke he jammU ! "caA" hiMsA, mRSA ane adattAdAna e traNanI apekSAe ceAthu adha dvAra " aca "" abrahma che. te abrahma ayeAgya nRtya che ane te ahIM maithunarUpe je gRhita thayela che, kAraNa ke te adhamanuM kAraNa hovAthI saghaLA ananuM utpAdaka che. have sUtrakAra e ja abrahmanuM AgaLa AvatAM vizeSaNA dvArA vizeSa spaSTIkaraNa kare che, teo kahe che ke-te abrahma-maithuna sevanarUpa pApakama "salevamanucA surata paLii" deva, manuSya ane asura leAkA dvArA abhilaSaNIya che. bhale deva hAya, manuSya hAya ke asura hAya-dareka tene cAheche. te kama paLa vAsanAjasUrya " paka-kADhava, panaka-zevALa, pAza anejALa jevu che. tathA cIpusinavuM saveniMdha" puruSa abhilASArUpa strI veda strIcAhanArUpa puruSa veda, ane bannenI cAhanArUpa napusaka vaidya jenAM cihno che, te " tavasajJamavamavera viu" tapa, sayama ane brahmacarya nuM vidhAtaka che meyAcathaLa vadumAnamUruM' cAritranA nAza karanAra je madya, vikathA Adi aneka pramAda che, " hrAyarajhApusileniya " je vyakti kAyara--parISahe| sahana karavAmAM bhIru hoya che, ane tethI ja jemanuM dhairya naSTa thayu' hAya che evI vyaktie ja tenuM sevana kare che. tathA "" tr "C 66 "" suyaNajaNavajjaNijjaM " paNa saMtapuruSo te e kRtyane sadA tyajavAM ceAgya mAne che, 'OM natiritiova TrALa ' e maithunanA sevanathI jIvane ulAka ane pAtALalAka, e rIte traNulokamAM paribhramaNa karavu' paDe che, nAmaLarosomUjI '" te karmAM janma, jarA, maraNa, zAka Adi ana'ta duHkhAthI bhareluM che, vadhabaMdha vighAyaduvvidhAyeM temAM vadha, aMdhana ane maraNa janya duHsahu duHkhA bharelAM che, " haMsaLarita mosa devasUrya " te dana mehanIya tathA cAritra meAhanIyanA kAraNarUpa che, eTale ke te abrahma jinavacanAmAM zaMkA kAMkSA AdiSAnuM janaka hAvAthI darzanameAhanIya ane cAritranuM vinAzaka heAvAthI cAritra mAhanIya kanAM baMdhanuM kAraNa manAyuM che. 'vidhiviyaM" te janma janmAntarAthI sevAtu hAvAne kAraNe tene jIvAnI sAthe CC zrI prazna vyAkaraNa sUtra zd (6 165
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ave cirakALathI paricaya cAlyuM| che. tethI dra anupacaM '' te anAdikALathI jIvAnI pAchaLa paDeluM che. turata " tenA nAza thayeA atizaya duSkara che. " 2hyuM amAra " A prakAranuM te ceAthu' abrahma nAmanuM adharmadvAra che. | sU0 15 ,, abrahma ke nAmoM kA aura usake lakSaNoM kA nirUpaNa uparokata rIte abrahmanA svarUpanuM pratipAdana karIne have sUtrakAra ,, " 16 66 ' A sAma nAmanA bIjA antArathI tenuM pratipAdana kare che, " tarasa ya " ItyAdi TIkA-takSNa ca" te abrahmarUpa maithuna karmAMnA "noff" guNAnusAra nAmAni' imANi tAruM " trIsa nAma dhruti " che. taMnA ' te A pramANe che." vama 2, mekuLa 2, caratA rU, saMnti 4, sevAAiro ya, so 6, vALAvALa 7 rUo 8, moddo 6, maLasaMlomo 10, baLio 22, viddo 22, vighAo 13, vibhaMgo 14, vibbhamo 15, ahammo 16, asIlayA 17, gAmadhathatattI 18, rattI 21, rAtriMttA 20, hrAmamomAro 22, vemAM 22, rassuM 22 nuAM 24, vadhumALo ra, kaMmacevigyo 26, vAvattI 27, virAhaNA 28, pasaMgo 29, kAmaguNo 30 ti vi ya / tassa eyANi evamAiNi nAmapejJAni tIsa kuMti " (1) A karmAM akuzala anuSThAna hovAthI tenuM nAma "pratrA" che. (ra) srI ane puruSanuM mithuna " (joDuM) paraspara maLIne tenuM sevana kare che, te kAraNe tenuM nAma maithuna " che. (3) te samasta saMsAramAM vyApaka hovAthI tenuM nAma " paraMtu " che. (4) strI ane puruSanA arasa parasanA saMsargathI te utpanna thatu hAvAthI tenuM nAma saMgharyAM " che, 5' maithuna sevanAra hAya che te sAmAnya rIte cArI Adi kukarmo paNa sevavA ', 66 ?? 16 22 dd zrI prazna vyAkaraNa sUtra 68 ca 166
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAge che, tethI tenuM nAma "revanAdhAra" che, "saMkalpa vikalpathI te utpanna thAya che, tethI tenuM nAma "saMvAra" che, kahyuM paNa che- " jAna! nAnAmi te , saMvarapAta viza4 nA re ! na tvAM saMkalpayiSyAmi, tato me na bhaviSyasi // 1 // " he kAma! huM tArA svarUpane oLakhuM chuM, tuM avazya mAnasika saMkalpathI ja utpanna thAya che, to huM tAre saMkalpa ja nahIM karuM te tuM kyAMthI utpanna thaIza? | 2 | 7" te saMyamanAM sthAnamAM muzkelIo pedA karanAra che, tethI tenuM nAma "vAdhanA" che, "8" madonmatta manuSya dvArA ja te sevAya che, tethI tenuM " " che, "" te vedarUpa mehanIya karmanA udayathI utpanna thAya che, tethI tenuM nAma "moha" che, 10' tene kAraNe cittamAM eka prakAranI vyAkuLatA utpanna thAya che tethI tenuM nAma "mokSama" che "11" jyAre zarIramAM tene Avega jAgRta thAya che tyAre Indriye tathA mana kAbUmAM rahetA nathI, tethI tenuM nAma "nigraha" che "12' tene kAraNe ja bhayaMkaramAM bhayaMkara vigrahautpAta utpanna thAya che, tethI tenuM nAma "vitra che, "13" te cAritranuM vighAtaka hovAthI tenuM nAma "vidhAta" che, "14 saMyama Adi guNonuM bhaMjaka "nAza karanAra hovAthI tenuM nAma "vimA" che, "15' je anupA. deya padArtho hoya che temAM paNa upAdeyarUpe vividha prakAranI brAnti "brama" nuM janaka hovAthI tene "vizvama " kahe che "16, zrutacAritrarUpa dhamanI virUddha hovAne kAraNe tene "ba " kahe che "17' tenuM sevana karanAramAM cAritra hetuM nathI, tethI tenuM nAma "gaDhA " che, "18' temAM grAmadharma ke je zabdAdika kAmaguNa che temanuM sevana thAya che tethI tenuM nAma "prAmapatti" che, "1" che azubha rAga rUpa hovAthI tenuM nAma "rati" che "20" temAM strIonA zragAranuM, tathA temanAM rUpa lAvaNya AdinuM cintavana thAya che, tethI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 167
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenuM nAma "rAvata" che, "21" te kAmarUpa, bhegarUpa ane mArarUpa hoya che, tethI tenuM nAma "jhAmamomA" che "ra" tene kAraNe jemAM paraspara duzmanAvaTa pedA thAya che, tethI tenuM nAma "vaira" che "23" te kama ekAMtamAM karAtuM hovAthI tenuM nAma "hA " che, 24 te sadA gopanIya hoya che, tethI tenuM nAma gu" che, 25' tenA pratye prANIone atyaMta AdarabhAva- lAlasA rahe che, tethI tenuM nAma "vaghumAna" che, "26' te brahmacaryavratanuM vighAtaka teDAvanAra" hovAthI tenuM nAma grAcaryadina " che "27" tenA sevanathI AtmaguNone nAza thAya che, tethI tenuM nAma cApatta" che (28) te cAritradharmanuM virAdhaka hovAthI tenuM nAma "virAdhanA" che. (29) temAM strI tathA puruSanAM zarIrane saMyoga thAya che, tethI tenuM nAma "prasaM" che" 30" zabdAdika viSayonA upaganI rucinuM janaka hevAthI tenuM nAma "#HTT" che, A pramANe cothA adharma dvAranAM abrahma Adi trIjA pUrvoktanAma che I sUi 2 moha se mohita buddhivAloM se abrahma ke sevana ke prakAroM kA nirUpaNa have sUtrakAra trIjA tathA cethA dvAranuM varNana na karatAM pahelAM pAMcamAM antarvAranuM varNana kare che - "ta 2 puna" ItyAdi TakArtha-"d 2 juLa" te cothA dvArarUpa abrAnuM "sura " suragaNa ke jemanI "mohicamamati mehathI mohita thayela hoya che "saba I zrI prazna vyAkaraNa sUtra 168
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 rA'" apsarAe sAthe niseviMti " sevana kare che. tathA 66 sura, 14, viSNu, najaLa, TrIyaddhi, vitti, pavaLa, thaLiya, aLanniya, patriya, vRttivAca, sUcavAsa, ci, mAci, chUda payaMga-revA " asurakumAra, nAgakumAra supa kumAra, vidyutakumAra, agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, dikakumAra, vAyukumAra, ane stanitakumAra, e dasa bhavanapati deva, tathA aNupanniSTha, pazupadmika RSivArdika, bhUtavAhika, kra ti, mahAka'dita, ane pataga, te ATha vyantara jAtinA deva, visAya, sUrya, nava, vavasa, vinnara, puirisa, moLa, jhUMpanna, tittvi, losa, vimALavAsi, manucanA '" tathA pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kinnara, ka puruSa, maheAraga, gaMdhava e AThe vyantara deva tathA tig leAkamAM jeTalAM jyAtiSIenAM vimAna che te vimAnAmAM rahetA asaMkhyAta jyAtiSadeva, tathA manuSyeAnA samUha, tathA matsya Adi jaLacara jIve, gAya bheMsa Adi uDatAM pakSIe, te sau maithunanu sevana kare che; movicittA " ajJAnathI jakaDAyelAM hAya avitA " kAmabhoga bhAgavavA maLe te paNa temanA cittane zAMti maLatI nathI. kAraNa ke " hrAmamoLa ttiniyA '" je kAmabhAga temane prApta thatA nathI tenI lAlasAthI tematAM citta calAyamAna rahe che. ema thavAnu kAraNa e che ke balavaIe ,, pragADha ane " ma " vizALa " hAe " viSayAbhilASAthI abhibhUyA teo vyAkuLa thAya che, tethI " kriyAya " viSayeAnuM sevana karavAnI AzAmAM lIna thaIne " amumbriyAya,, temanuM mana te viSayeA pratye atyaMta mAhAsakata thayA kare che, ane " gaMmejhonanA " teo maithunanuM sevana karavAne atyaMta Asakata thAya che. mAleLa anumullA '" tAmasa bhAvathI-ajJAna pravRtita pariNAmathIjakaDAIne parasparamAM-puruSanI sAthe strI, ane strInI sAthe puruSa-ramaNu karavA lAgI jAya che. A rIte annonna sevamAna A abrahmacarya rUpa pApakamanuM sevana karanAra devAdika peAtAnA AtmAne "yaMttaLattimoAE naMnara ni ya te tti'pijarA jevAM darzanameAhanIya ane cAritramehanIya karmImAM nAkhI de che. eTale ke te karmonA madha khAMdhe che // sU0 3 // jalayara, thalayara, khahacarAya sthaLacara jIva, ane AkAzamAM kAraNa ke te saunAM citta che, ane "" ,, te '' zrI prazna vyAkaraNa sUtra dw ,, dd 169
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ cakravarNAdika kA aura unake lakSaNoM kA varNana have sUtrakAra cakavI AdinuM varNana kare che-"mujho sasura" ItyAdi "gapura, sura, tiriya magya, moviThThIsaMvattAya" asuro-vyaMtara de, sura, yakSo, tiryaMce-azvaratna, gajaratna, Adi prANio, manuSya mAMDalika rAjA Adi leke dvArA saMpAdita zabdAdika bhAgomAM anurAga janya vividha prakAranI ceSTArUpa kIDAothI yukta evA " vaTTI ' cakravatI paNa kAmagothI tRpta thatA nathI. "yunaravA " je cakavatIonuM devatAo vaDe, surapatie Indro vaDe ane napatio vaDe sadA vizeSarUpe sanmAna karAya che, tathA "vo saravAvajha devalokamAM jema mahaddhika deve sukha bhogavyA kare che, e ja pramANe je sukha bhogave che, evA cakravatIo paNa kAmagathI vRddhi pAmatA nathI, tathA je "mara-na--gAma-javaya-puravA-jamudaviDaa3--saMvAda-padA-sanna-maMdiraM " bhAratavarSanA hajAre parvatethI, aDhAra prakAranA karethI rahita nagarothI, vaNika leko rahetA hoya evAM hajAre nigamethI, hajAro dezathI, hajAro rAjadhAnIrUpa zreSTha zaherothI, jaLamArga sthaLamArga vANuM hajAro droNamukhethI, dhULanA kilAvALAM hajAre khethI, theDI vastIvALAM hajAro karbaTethI, jyAMthI aDhI gAu sudhI bIjA gAma na hoya tevAM hajAre maDaM bethI, hajAre saMvAhothI-( dhAnyAdinI jenAthI rakSA karAya che evA durga vizeSe) ane saghaLI vastunA prApti sthAnarUpa hajAre pattathI cakta, tathA "thimicamelA izatra Adi bhayathI rahita banIne prajAjane jemAM AnaMdapUrvaka rahe che, " Twchatta" ane jemAM bIjA koI rAjAnI svataMtra AjJA cAlatI nathI-bIjA rAjAo hovA chatAM paNa teo te ekane ja "cakavatI rAjAne " vaza hevAne kAraNe svataMtra rIte pitAnI AjJA calAvI zakatAM nathI. paNa te ekanI AjJA pramANe temane vartavuM paDe che, evI sthitivALuM sAmrAjaya jyAM hoya che, e prakAranAM sAmrAjayavALI bhUmine eka chatrA nIcenI bhUmi kahe che. evI "sarAkAra" samudranA anta sudhInI "vasuhuM" pRthvIne- bharatAddharUpa bhUmine "munijhana " bheLavIne "nAlA" je viziSTa zrI prazna vyAkaraNa sUtra 170
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaurya AdithI yukta hovAne kAraNe naremAM siMha jevA hovAthI narasiMha, "nara" manuSyanA svAmI hovAne kAraNe napati, "nA" naromAM Indra samAna hovAthI narendra, " naravA " samasta rAjyadhurAnuM vahana karavAne samartha hovAne kAraNe naravRSabha athavA marujavRSabha jevA,-mAravADanA baLada jevA-"mAravADanA baLada majabUta hovAne kAraNe vadhAre bhAra upADI zake che tethI temanI sAthe A sarakhAmaNI karavAmAM AvI che" tathA "madirAyajIchag gTTTT" rAjalakSamI vaDe bahu ja vadhAre dedIpyamAna, "somA" zAnta svarUpa saumya, ane "rAti " rAjavaMzenI zarUAta karanArA, ane je "vizaigvara " sUrya, candra, zaMkha caka ?" ItyAdi lakSaNone dhAraNa karanArA, eTale ke sUrya candra, zaMkha, zreSTha cakra, svastika, patAkA, yava, matsya, kUrma, viziSTa ratha, nI, bhavana, vimAna, turaMga teraNa, gepura, candrakAnta Adi maNi- karkatanAdi ratna, navaleNa vALA svastika musala, lAMgala, suracita suMdara zreSTha kalpavRkSa, siMha, bhadrAsana-siMhAsana, surUcieka AbhUSaNa, ratUpastaMbha vizeSa, zreSTha mugaTa, muktAvalI, kuMDala. kuMjarahAthI, suMdara vRSabha, dviIpa, maMdarAcala, garUDa, dhvajA, IndradhvajA, darpaNa, aSTApadaghUta phalaka, dhanuSya. bANa, nakSatra, megha, mekhalA-kaMdoro, vINA, yuga-gADInIdhUMsarI, chatra, dAmamAlA, dAmanI-rassI, kamaMDaLa, kamaLa, ghaMTa, naukA, soya, samudra, kumudavana, magara, hAra, gAgara-strIonuM eka prakAranuM AbhUSaNa, nUpura-jhAMjhara, parvata, nagara, vaja, kinnara jAtInA vyaMtara deva, mayUra,, prazasta rAjahaMsa, sArasa pakSI, cakara, cakalAkanuM joDuM, cAmara, DhAla, pablIsaga-eka vAdyavizeSa, vipacasAta tAra vALI vINA, suMdara tADavRkSano paMkho, lakSmIne abhiSeka, pRthivI, talavAra, aMkuza, ujajavaLa kaLaza, bhaMgAra, vaddhamAnaka-zarAba, e badhAM cinho ke je prazasta cakravartitvanA sUcaka ane zreSTha hoya che tathA je mahApuruSanA hAtha AdimAM rekhAo rUpe jovA maLe che, te badhAM cihnone dhAraNa karanArA hoya che. evA mahAbhAgyazALI cakavatI rAjAe paNa kAma bhegothI atapta rahIne ja mRtyu pAme che. e prakArane saMbaMdha A satranI vyAkhyA karatI vakhate samajI levAne che. te sU0 4 || zrI prazna vyAkaraNa sUtra 171
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ te cakravatio kevA hAya che tenuM sUtrakAra vadhu varNana kare che-"vattIyaraoNcavar " ItyAdI 66 ' ' TIkA-vattANarAyavaraACAnujJAyamA" jemanI pAchaLa khatrIsa hajAra mugaTa dhArI rAjAo cAle che-eTale ke jevA temanA anugAmI batrIsa hajAra rRpa tiyAMnA adhipati hoya che jaTvisahastavavaranuvatInacaLatA '" cAsaTha hajAra sazreSTha yuvatIenAM nayanAne je AnaMdadAyI hAya che, eTale ke temanA svAmI hAya che, tathA rattAbhA " jemanA zarIranI AbhA vimaLA raktanI adhikatAne lIdhe ratAza paDatI hAya che, tathAM je viziSTa lAvaNyathI yukta hAya che, tathA " vakama-voTa-gAma-caMvaLa-mutaviyavara- -niyasavvappA?? padmapama-kamaLa kezara, kAra TakadAma-kAra'Ta puSpAnI mAlA, caMpAnA phUla, ane tapAvela suvarNa nI rekhA jevA jemane vaNu hAya che. eTale ke je padmakezara tapta suvaNaeN AdinAM jevI suMdara kAMtivALA hoya che, tathA munAyasantrapuc "" " jemanAM zarIranAM aMgo sArI rIte puSTa ane dareka rIte suMdara hAya che, mahagghavara - paTTaNuggaya-vicittarAga - eNI - paeNI duggulavaracINa- paTTakosejja soNIsugavibhUsiyaMgA tathA jemanAM zarIra bahu kImati vastrothI suzeAlita rahe che. je mukhya zaheramAM banelAM hoya che, vividha raMgothI raMgelAM DAya che, eNI zreNI-mRgalI ane viziSTa prakAranI mRgalInI rUMvATImAMthI khanAvelAM hAya che. te vastro dhAtInI jagyAe paherAya che. tathA temanA dupaTTA rezamI hAya che, ane te cInamAM khanelA hoya che. dukUla-vRkSanI chAlane pANI nAkhIne pahelAM khAMDaNIyAmAM sAMbelAthI khUba khAMDavAmAM Ave che, jyAre tenA bhUkA thaI jAya tyAre temAMthI tAra kADhavAmAM Ave che, pachI tene sArI rIte vaNIne te kUla-paTTA banAvavAmAM Ave che. evA dupaTTA ane kaTisUtrathI jemanAM zarIra sadA AbhUSita rahe che, eTale ke jemanAM zarIra bahu mulya, sukeAmaLa, atizaya khArIka ane ragamera'gI aneka prakAranAM vastrothI, tathA kiTasUtrathI vibhUSita rahe che, " vabhumi-dha12-ghuLa sarve-kumuna-marikSiriyA tathA uttama sugaMdhavALA dravyeAthI, zreSDacUrNanI sugaMdhathI, caMpaka, mAlati Adi ,, 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 172
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ puthI jemanAM mastaka sadA suzobhita rahe che, eTale ke atizaya sugaMdhayukta dravyothI, candananA cUrNathI, caMpaka Adi pupanA saMbhArathI jemanAM mastaka sadA yukta rahe che, tathA "vi chevAyari -suca,--, -mAruM, -, rUkiya, mUsaLavaLavaddhA " jemanAM zarIra sArI rIte paherela AbhUSaNothI, suvarNanI mALAothI. kaDAMothI, "paNa" " bhUjabadhe " thI, tRTitethI-bahurakSithI, ane mugaTa kuMDaLa Adi uttama alaMkArathI AbhUSita rahe che. je alaMkAre sArA kArIgaroe sArI rIte banAvelAM hoya che tathA premespAdaka hoya che. "gir4--purUva-pAraMva-DhaMvamAna-suca raktapitta-mudri-viMDhajayA" tathA vividha maNIo jaDele hAra jemanI DekamAM paherelI hoya che ane vakSasthaLa para laTakato hoya che. tathA nArbhipradeza sudhI kaMThInI jema laTakatAM uttarIya vastrone tathA suMdara viziSTa racanAthI yukta dhotIne jeo dhAraNa kare che, suvarNa AdimAMthI banAvelI vIMTIothI yukta hovAne lIdhe jemanAM hAthanI AMgaLIo sadA pILA tejathI yukta rahe che, "vanane tharaphunisTavirAjanA" ujajavaLa, AnaMdadAyaka ane caLakatA piSAkathI jeo sadA zobhI rahyA hoya che, "teja-rivAjovavittA sAra-navaLi-madura-mIra-niddhA " tathA je pitAnA tejathI sUrya samAna pratApazALI hoya che, tathA jemanA zabdo zaradaRtunA meghanA navIna dhvaninA jevA gaMbhIra ane hRdayamAM AnaMda usanna karanAra hoya che, "kaquT sattAvAcanapAnA" tathA je prApta thayelAM samasta ratnathI ane cakraratnathI puruSamAM zreSTha gaNAya che. cakravarti je 14 "coda" ratnonA adhipati manAya che, te coda ne nIce pramANe che-(1) senApati, (2) gAthApati, (3) purohita, (4) turaMga, (5) vardhaka, (6) gaja, (7) strI, (8) cakra, (9) chatra, (10) carma, (11) maNi, (12) kAkiNI, (13) khaga ane (14) daMDa. tathA te cakravarti rAjAo navanidhine bhogave che. te navanidhi nIce pramANe che-(1) nisarya, (2) paMDuka (3) piMgala, (4) sarvarana, 5 mahApadma, (6) kAla, (7) mahAkAla, (8) mANavaka ane (9) zakha. "saddhi joSa" temanA bhaMDAra sadA dareka varatuthI bharapUra rahe che, "vAratA" zrI prazna vyAkaraNa sUtra 173
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ teonuM himAlaya parvata sudhInA pradeza para zAsana cAle che. "jJAArdi- hiM namaNunarUjhamALamaHIT" tathA te cakravarti rAjAo gajadaLa, azvadaLa, rathadaLa, ane pAyadaLa, e caturaMgI senA sahita mArga para kuca karanArA hoya che, eTale ke "turaMva nava rava rAva" teo azvapati, gajapati, rathapati ane narapati hoya che. "vivA " tathA teo UcAM kuLanA heya che. "vasucanA" temanI kIrti cAre dizAomAM phelAyelI hoya che. tathA " sAyaNavisomavayA" temanAM mukha zarada RtunI pUrNimAnA candra samAna saumya hoya che, tathA teo "sUra" pitAnA zatraonuM mardana karanAra hovAthI zUravIra hoya che, "sisToniyamAvA" temano prabhAva traNe lokamAM vyApele hoya che. tethI "saddhAteo traNe lekamAM prasiddha hoya che, ane teo "samaramAhiar" samasta bharatakhaMDanA adhipati hoya che, eTale ke pAMca mleccha khaMDa ane eka AryakhaMDa, e rIte saMpUrNa bharatakSetranA adhipati hoya che. "rivA" tathA temane manuSyanA indra gaNavAmAM Ave che, "dhI" teo saMgrAma AdimAM ajIta zakti dharAvanAra hoya che, "sapendravajana 4 jAmavaMtarAraMvaM mottAmarahUvAraMniraratta vAtAvaraNa" tathA teo parvate, vane-nagarathI dUra AvelAM jaMgale, kAnane-nagaranI pAsenAM jaMgalathI yukta tathA himAlaya parvatathI samudra sudhI vistRta evA bhArata varSane upabhegA karIne saghaLA zatruone mAhita karavAne kAraNe mahAparAkramI rAjAonI vacce kezarI "hiMdu samAna camake che, ane puchavaDatava jamAvA nividra vacakuhA" pUrvajanmamAM karelAM tapanA prabhAvathI prApta karela sukhanI zazino upabhoga kare che, tathA " mAvAsanAmajAvaMto temanuM AyuSya seMkaDo varSanuM hoya che, tathA "navayuvagAhujhAtricatA" samasta dezamAM anupama evI cosaTha hajAra strIo sAthe kIDA kare che, ane "tunarikSAkavacamakumavattA temanI sAthe anupama zabda, sparza, rasa, rUpa, gaMdha Adi pAMce IndriyanA viSayethI janita sukha anubhave che. evA te "te vi" cakravarti Adi paNa "mA" avinittA maLadha vavakamaMti" kAmagathI atRptaja rahe che ane aMte maraNa pAme che sUpo zrI prazna vyAkaraNa sUtra 174
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ baladeva aura vAsudeva ke svarUpa kA nirUpaNa vaLI evA koNa hoya che? te kahe che ke " munavarjavAItyAdi TIkAI-"muno vava vAsudevA " vaLI je baLadeva ane vAsudeva hAya che teo paNa kAmathI atRpta rahIne ja mRtyu pAme che, A pramANe A sUtranI vyAkhyAmAM saMbaMdha samajavAnuM che. have te baLadeva ane vAsudeva kevA hoya che, te sUtrakAra varNave che - "pavarapurisA" te baLadeva ane vAsudeva pravara purUSapradhAna purUSa hoya che "mahAvaDhavo " temanI mAnasika ane zArIrika zakti, abhuta hoya che "madhaLuvica " teo zA Adi dhanuSyanA vikarSaka (caDAvanArA) hoya che, "mahAsattAvA" vizALa baLanA sAgara hoya che, eTale ke ghaNuM ja baLavALA hoya che, athavA meTA sinyanA adhipati hoya che. "sura" zatruo dvArA aparAjita hoya che, "ghaNudharA" zA Adi dhanuSyone dhAraNa karanArA hoya che, "navasama" purUSomAM zreSTha hoya che. rAmavAbaLadevanuM bIjuM nAma rAma ane vAsudevanuM bIju nAma kezava hoya che. "mAyaroteo bhAIonuM sagapaNa dharAve che, ane "saparikSA " parivAra vALA hoya che. "samuvicAra sArA guour gva saMvaaniruddhaa nisaDha ummuyasAraNagayasumuhadummuhAdINaM jAyavANaM adhdhuTThANa vi kumArakoDINaM riyA " tathA (1) samudra vijaya, (9) akSebhya, (3) timita (4) sAgara (5) himavAna, (6) cala, (7) dhAraNa (8) pUraNa (9) abhicaMdraane (10) vasudeva, samudra vijya Adi 10 dazArbone, tathA pradyumna, prativasAba, aniruddha, niSadha, umuka. sAraNa, gaja, sumukha, durmukha Adi sADA traNa karoDa yAdava kumArane te prANathI paNa adhika vahAlA hoya che, "vI diLa vINa sevA bALavimAnana" devI rohiNI tathA devI devakInA hadayanA AnaMdamAM teo vRddhi karanArA hoya che. devI rohiNI baLadevanI mAtA tathA devI devakI kRSNanI mAtA che. "soDhanacarasApunAma" 16 soLa hajAra rAjAo temane anusare che, eTale ke temanA dvArA je nItimArga teo batAve che, e ja nItimArganuM teo anusaraNa kare che, athavA temanI AjJA pramANe te badhA cAle che. "sojIta va rNavaraciciyA " 16 soLa hajAra strIonAM nayane tathA hRdayane teo atyaMta priya hoya che. A vizeSaNa vAsudevane anulakSI apAyeluM che. "zALAmaf zrI prazna vyAkaraNa sUtra 175
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ nALatti vADhavadhaovlavA " candrakAnta Adi vividha maNI no. savarNana, karkatanAdi ratnane, sAcA metIne, muMgAone, tathA, dhana-gaNimAdine, (gaNima-gaNIne apAtI nALiyera pUgIphaLa Adi vastuono) parimano (parima-trAjavAthI jokhIne ApavA yogya suvarNa, cAMdI Adi dravya) meya-kuDavane ("pAyelI" (mAthu) AdithI bharIne ApavA gya khA, ghauM Adi anAja) parida-parIkSA karIne ApavA gya ratnavastra Adi cIjone, tathA dhAnyane (cekhA java Adi anAjane) temane tyAM bhaMDAra bharela hoya che. tathA "ridvimiMDhosA " vividha saMpattithI temano bhaMDAra sadA bharapUra rahe che. tathA "ducAcaraghugharANIo ghoDA, hAthI ane rathanA tee adhipati hoya che "mAra paDaghamahera doNamuhapaTTaNAsamasavAha-sahassa-thimiya-nivvuyappamuiyajaNavivihasassa niSphajjamANa mejitaraparica-tAra--24-Ana-zArAmunnAimabamirAmaparimaMdira" gAma, Akara nagara, kheTa, kabUTa, maDaMba, droNamukha, pattana, Azrama, saMvAha, vagere hajAronI saMkhyAmAM teonI sattA nIce hoya che. svacakra ane paracakanA bhayathI rahita tathA sadA zAMta ane ati AnaMdita cittavALA manuSyothI, tathA vividha prakAranA dhAnya rAzi (DhagalA) jemAM utpanna thAya che evI bhUmithI, tathA manohara jaLAzathI , nadIothI, taLAvothI, parvatethI, sAmAnya vRkSothI nagaranI pAse AvelAM kAnanothI, tathA latAmaMDapa AdithI yukta evAM rAjAonAM antaHpuranAM udyAnathI, tathA aneka prakAranAM vRkSethI, ane vikasita kusumathI zobhatAM ane sarve lekene pharavAne cepagya evAM upavanathI vIMTaLAyelA, tathA vAriririvivattAsa" dakSiNArdhamAM vaitADhaya parvatathI vibhakta thayela "sTAgarinyAsa" lavaNasamudrathI gherAyelA tathA "divALamajuttara"varSA, zarada, hemanta zizira, vasaMta ane grISma e chae Rtuone anurUpa navIna pAna, le, ane phaLanA AgamanarUpa kAryothI yukta banela evA "marasa" dakSiNa bhAratanAM teo "miyA" svAmI hoya che. "dhI" teo dhIra hoya che eTale ke zatruo dvArA aparAjita hoya che. tathA "jittipurilA" kIrti ja pradhAna che jemanI evA kIrti puruSa hoya che-kItizALI hoya che. "govastrA" temanuM baLa kadI nAza pAmatuM nathI tethI teo " phuvaDhA"avicchinna baLavALA hoya che, tathA "anicA " zatruonAM zastronA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 176
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ AghAtathI teo rahita hoya che. evA e baLadeva ane vAsudeva paNa kAma gonI tRptithI rahita banIne ja-atRpta rahIne ja mRtyu pAme che sUtra 6 . teo kevA hoya che tenuM vadhu varNana karatAM kahe che- " pAnAItyAdi TIkArtha-"aparAjhira sAmA " te baLabhadra ane nArAyaNa aparAjita zatruonuM mAnamardana karI nAkhe che, eTale ke prabaLamAM prabaLa zatrune paNa teo nAza karanAra hoya che, tathA "risaramANamA " hajAro zatruone je jota jotAmAM kSaNavAramAM mahAta kare che, ane e rIte temanuM mAnamardana kare che, "sosA" pitAnA AzritanuM sadA rakSaNa kare che, "amadArI" anyane lAbha thato joIne jemanA cittamAM saheja paNa dveSa thatuM nathI, eTale ke teo paranA sukhe sukhI thanAra hoya che, "gavavaDhA" mana, vacana kAyAnI caMcaLatAthI je rahita hoya che, "ahavinA kAraNe jemane krodha thatuM nathI, "micarmagurucghAlA" mita-sArthaka tathA manahara jemanAM vacana hoya che, athavA je parimita satya madhura vANu vALA hoya che, "vicAmAmaduramaLiyA" je hAsyayukta sAragarbhita ane madhura bhASaNa kare che " zradamuvAcavaUDhA" je pitAnI pAse AvatA prANIo tarapha snehALa hoya che, "nA " zaraNe AvelanI je rakSA karanAra hoya che, "yahULavaMgaLakALovecA" je sAmudrika zAstrokta rekhA Adi zubha cinhothI tathA maSA tilaka Adi zubha vyaMjanothI ane zauryAdika saddaguNothI yukta hoya che, "mAjummAnAmALa hipunnAyunAzavaMjasuMdaraMA" zarIrabhAra rUpa mAnathI, zarIranI uMcAIrUpa unmAnathI, tathA sapramANa zarIravayavarUpa pramANathI, pratipUrNa ane suMdara zarIrathI je yukta che, eTale ke temanuM zarIra samasta sulakSaNe vALu, supuSTa ane sapramANa hovAthI saMpUrNa rIte suMdara hoya che, "sinomA " jemanI AkRti candramAnA jevI saumya hoya che, "saMta" je saune ghaNuM ja priya lAge che. "pitA " jemanAM darzana manane atyaMta AnaMdadAyaka hoya che. " amarisa" je atyAcArane sahana karavuM te bahuja kharAba gaNe che eTale ke atyAcArane sahana karI zakatA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 177
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,, ta " pada dvArA 46 "" nathI. . caMDa-Tu-vpayA-naoNmI-linikanA 2 dArUNa daMDa pradAna karatI vakhate jemanA dekhAva ghaNA gaMbhIra thaI jAya che. eTale ke duSTAne zikSA karavAnI AjJA ApatI vakhate jemanA dekhAva duSTa leAkeAne mATe yamadevanA jevA kSeAla utpAdaka banI jAya che. ane sajjane mATe temanI mukhAkRti candranI jema priyadarzInavALI hAya che. " tAjIyA kamniA hajI vana-naMtacippiya mudriyavALurapUra" teomAMnA baLadevanI dhvajA tAlavRkSanI nizAnI vALI hAya che. ane vAsudevanI dhvajA garuDanA nizAnavALI hoya che ane ghaNI uMuMcI hAya che. kRSNane mAravA mATe kaMsa dvArA karavAyela mallayuddhamAM khaLadeve mArA jevA pahelavAna kANu che. " evA abhimAnathI je madonmatta banIne gheASaNA karI rahyo hatA evA mauSTika nAmanA mallane mArI nAkhyo ane vAsudeva kRSNe cANura nAmanA mallane mAryuM e ja vAta " vaDhavA matAvavAmAM AvI che. tathA risabhaghAiNo " je kaMsanA riSTa nAmanA mAyAvI khalIvanA ghAtaka hatA tathA 'kesarIvADa sihanA mukhane paNa phADI nAkhatA hatA. te vizeSaNu tripRSTha nArAyaNane anulakSIne vaparAyuM che, kAraNa ke temaNe nagaramAM upadrava macAvanAra jaMgalI si'hunA mukhane cIrI nAkhyuM hatuM. " cinAUmaLA " tathA je nArAyaNe yamunAmAM rahetA atizaya jherI kALInAgane vaza karyo che, tathA namanuLamaMjJA " nArAyaNe temanA pitA yamaLa ane arjuna nAmanA be duzmana vidyAdhara, ke je mAmAM peAtAnI vaikriya zaktithI vRkSanA rUpa laI ubhA thaI gayA hatA temane mAryA hatA. mahAsa'nipUyari "tathA je vidyAdharanI mahAzakuni ane pUtanA nAmanI e strIonA duzmana hatA ane te kAraNe khALapaNamAM temaNe e bannene mArI hatI, tathA " samakonA " kRSNe kaMsanA mugaTanA cUre cUrA karI nAkhyA hatA. cANura mallaneA kRSNe vadha karyA pachI jyAre kaMse kRSNa sAthe laDavAnI icchA khatAvI tyAre kRSNe tenA mugaTa pakaDIne tene si'hA sana uparathI nIce kheMcIne jamIna upara pachADIne mArI nAkhyA, A rIte narasidhamAAmanA 'kRSNe rAjagRha nagaranA rAjA jarAsa dhane! vadha karyo hatA. kasanA vadha thayA pachI jyAre jarAsadha krodhe bharAIne laDavAne thayA tyAre kRSNe eka ghaDImAM teno raNamedAnamAM vadha karyAM hatA. tathA aviralasamasaM diyaca 'damaMDala samappabhehiM sUramarIi kavayaM viNimuyatehiM AyavartAa dharinaMduM vicaMtA" teo ghaNA saLiyA vALAM chatrethI 66 66 66 taiyAra zrI prazna vyAkaraNa sUtra HH 66 tehi ya dauMDe hiM zeAlatA 178
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya che. eTale ke je chatre baLadeva ane vAsudeva upara dharavAmAM Ave che. te chatronA saLiyAe ghaNuM ja pAse pAse hoya che, jADAI ane laMbAImAM sarakhA hoya che, tathA be saLiyAo vaccenuM aMtara paNa sarakhuM hoya che. tathA te saLiyA lAMbA TUMkA nahIM hovAne kAraNe, eka sarakhA hovAne kAraNe paraspara joDAyela hoya che, tethI te chatra avirala, sama ane saMhita hoya che. ane te saghaLAM chatrane parIgha geLa hovAne kAraNe te pUrNacandra jevAM lAge che. tathA te cha para aneka tejasvI maNIo ane rane jaDelAM hoya che tethI temAMthI je kiraNa jALa nikaLe che te sUryanI kiraNujALa jevI lAge che. kAraNa ke te AsapAsamAM maMDalAkAre patharAyA kare che. te chatro ghaNAM vizALa hovAthI tene AdhAra ApavAne aneka daMDA rAkhyA hoya che. eka ja daMDAne AdhAre te rahI zakatAM nathI, kAraNa ke te che. eTalAM vizALa hoya che ke eka ja daMDA vaDe tene saMbhALavA azakya thaI paDe che. evA prakAranAM chatrathI zebhatA baLadeva ane vAsudeva paNa kAmagothI atRpta rahe che e sthitimAM maraNa pAme che. I sU-7 | hajI teo kevA hoya che tenuM vadhu varNana kare che-"tAhi" tyAdi. TIkArtha-"tAbdi 2 uig mALArdUi rAmarahuM sucaDhavAcavI caM" A pramANenA vizeSaNavALA, cAmarevaDe DhaLavAmAM AvatAM AnaMdadAyaka zItaLavAyu vaDe jemanA aMge vAyunuM sevana karI rahelAM che evA te baLadeva ane vAsudeva paNa kAmagathI atRpta rahIne ja mRtyune paMthe paLe che. e saMbaMdha ahIM paNa samajI levo. have sUtrakAra cAmaronAM vizeSaNonI spaSTakA kare che. "vArikAvAsamuddhicardi" jyAre camarI gAya uttama parvatanI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 179
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ guphAomAM pharatI hoya che tyAre kAMTALAM vRkSamAM bharAI javAnI bIke te potAnI pUMchaDIne UMcI rAkhe che. te kAraNe ahIM ema batAvavAmAM AvyuM che ke je cAmara camarI gAyanI pUMchaDImAM utpanna thavAne kAraNe uttama parvatanI guphAemAM bhramaNa karatI vakhate UMcAM uThAvelAM hatA, tathA "nirvAcanaparijhamanAyariM" je nIrogI zarIra vALI camarI gAyanI pUMchaDImAM utpanna thayela che, tathA " 34-fsacama-vimukundunnAsTiya-racayanirikSAvinati-jApAritonimAruM " je zIta, tApa AdinA jhAMkhA na paDela vikasita veta kamaLa samAna, bhAsvara, rajatagirinA zikhara samAna, nirmaLa candranAM kiraNe samAna, ane zuddha cAMdInA jevAM nirmaLa hoya che, tathA "vaLAva-varjiA-sanTasTica-nIravayavIrU-parica-vIrokApavA-sA pUrvavAhiM " pavana AvavAne kAraNe capala banela ane te kAraNe jANe vilAsI banIne nRtya karatAM hoya tevAM tathA taraMgAe jene vadhAre vistRta karI nAkhela che evAM kSira sAgaranA pUra samAna je caMcaLa che-eTale ke sapheda taraMgothI yukta kSIrasAgaranA pravAha jevA je kaI dekhAI rahyAM che, tathA mAnavatara-para-riniyAnAvisara-" je haMsalIonA jevA lAge che, haMsalI mAnasarovaramAM rahe che. te viSayane anulakSIne sUtrakAra kahe che ke mAnasarovaranA vistRta pradezamAM haMmezAM rahevAne kAraNe te haMsalIonA raMga zveta thaI gayA hoya che, ane-" InfjarisidarayaMticAhuM" je sumeru parvatanA zikhare para vihAra kare che, tathA "govA vAcavavaDhavivigha if" UMcethI nIce AvavAmAM ane nIcethI UMce javAmAM jenI gati ghaNI jhaDapI hoya che evI cUMsavadhUcAhuM jeva" haMsavadhUo (haMsalIo) jevAM je cAmare pitAnI zvetatAne kAraNe lAge che. tathA "nALAmaLiyAmagvidutaLikanu nacittavaMerfhuM" je cAmanA daMDe candrakAnta Adi vividha prakAranA maNIonI kAMtithI, pItasuvarNanI prabhAthI, ane tapAvelA bahumUlya vAna raktavarNanA suvarNanI AbhAthIe badhAnI paraspara mizrita kAntithI-adhika ujajavaLa ane raMga be raMgI lAge che, eTale ke jema sumeru parvatanAM zikhare para rahelI haMsalIo suMdara lAge che e ja pramANe te cAmara paNa suvarNa girinAM zikhara jevAM daMDa upara Avela hovAthI pitAnI vetatAne kAraNe haMsalIo jevAM lAge che. "sAhaii" te cAmare lAlitya vALAM hatAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 180
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA "navasirisamucaTILaEUR" jemanI upara te DhoLAya che, temanI rAjalakSamInI vipulatAnA te sUcaka hoya che. tathA "varakucArUM" sAdhAraNa sthAnomAM te banatAM nathI paNa je zilya pradhAna nagare hoya che, temAM ja te cAmara banAvavAmAM Ave che. tathA "saddhirAvakuvicahiM" baLadeva ane vAsudeva para je cAmara DhoLavAmAM AvatAM te temanI vaMzaparaMparAthI cAlyA AvatAM hatAM. "skAju-vahura-suha-dhUvavAra-visijhuM-putqyAmarAmA" te cAmarane kALA agaru, uttama cIDA nAmanuM sugaMdhIdAra dravya, tathA labAnane dhUpa daIne temanA gaMdhathI sugaMdha yukta banAvyAM hatAM, tethI temanI sugaMdha mera phelAI rahI hatI tethI te manahara lAgatAM hatAM, tathA "jisTiya"i teo temanI kAntithI ghaNuM ja tejasvI lAgatAM hatAM. evA te "nAnArdi" cAmara kRSNa ane baLadevanI "mo pasaMff" AjubAjue bane paDakhe DhALavAmAM AvatA hatAM. "sucAcavIcaM" tenAthI utpanna thate zItaLa ane sukhada vAyu temanAM zarIrapara vIMjhAte hate. "anivA" te baLadeva ane vAsudeva bIjA leke dvArA aparAjita hatA. "kacarA" temanA rathane rokavAnI tAkAta kaI paNa vyaktimAM na hatI. tethI teo ajitaratha hatA. "dumuttastrAvaLI" baLadevanA hAthamAM haLa, musaLa ane sonAnAM kaDAM rahetAM hatAM. pAMcajanya nAmano zaMkha, sudarzanacaka, kImodakI nAmanI gadA, zakti nAmanuM zastra ane naMdaka nAmanI talavAra e badhuM kRSNa vAsudeva pAse rahetuM hatuM. "ghavajItutha-vimastra-zuma- dhArI atyaMta bhAsvara-suMdara rIte taiyAra karela, svaccha kaustubha ratna tathA kirITamugaTa kRSNavAsudeva dhAraNa karatA hatA. tathA "hasrophaTUT" te bane bhAIonAM mukha karNAbhUSaNathI sadA prakAzita rahetAM hatAM, "jrIcayA" temanAM nayana paMDarIka (sapheda kamaLa) jevAM suMdara hatAM. "gvahIvaTaphucavava cho kaMThamAM je eka saravALe hAra paheryo hato te chAtI sudhI laTakatA hatA. % rivijhAMjhaTIT" temanA vakSasthaLa upara zrI vatsa nAmanuM svastika vizeSa cihyuM hatuM, "varANa" temanI kIrti comera vyApI hatI, "sorA-yu. minaralphA-paruM-ta-vilaMta vicittavamAsTa-racavA temanA vakSasthaLa para je puSpamALA laTakatI hatI te badhI RtuonAM sugaMdhidAra phUle vaDe guMthelI hatI, ane bahu lAMbI hatI, tethI te ghaNuM suMdara lAgatI hatI, tathA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 181
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ '' (6 66 (6 vikasita hatI, tathA vividha jAtanAM phUlAmAMthI guMthelI hAvAthI raMgaberagI hatI. 8 anusanimatta-valaLavasatya---viAcavuvA " prazasta-vakhANavAlAyaka ane suMdara netrAne AnaMdadAyaka evAM eka seA ATha (108) judA judA prakAranAM lakSaNAthI jemanAM aMga upAMgA zAbhatAM hatAM, tathA " bhattagayavari kRttininiruciyA " airAvatanA vilAsayukta gamana samAna jemanI gati vilAsayukta hatI, tathA RddhimuttAnonavIyajose vArasA '' jemaNe paherelA vAdaLI ane pILAM vastro " pItAMbara dhArI vAsudeva ane nIlAMbara dhArI baLadeva " para kaTisUtra atyaMta suMdara lAgatuM hatuM. tathA pavaradittateyA" je mahAtejasvI hatA tathA sAyaLava--thaLiya-- maddura-nAmI-biddha ollA ' jemanA zabdo zaradaRtunA medhvani jevA madhura ane snigdha-sneha janaka hatA, tethI " nasIA " je mANaseAnI vacce siMha samAna hatA. tathA pI.vismarUM " jemanI gati ane jemanuM parAkramasiMha samAna hatAM, tathA " atthamiyapavararAyasIhA " je peAtAnA parAkrama vaDe zreSTha rAjasa'hone mahAta karatA hatA. tathA je " sommA " saumya hatA, ane " vAtlR puLacaMdrA dvArikAnagarIne AnaMda ApanAra hAvAne kAraNe je pUrNa candra hatA, taLamAvA nividrasaMnicamuddA" tathA je pUrve karelAM tapanA prabhAvathI Aga LanA bhaveAmAM upArjita sukhA prApta kare che. tathA "( aNegavAsa sayamA uThavato ' je seMkaDA vanA AyuSya vALA hAya che, tathA hrAhiyaMtA " je mukhya mukhya dezamAM ratnasamAna strIe sAthe AnaMda kare che vaiyika sukhAne bhegave che. "te vi" evA te maLadeva ane vAsudeva paNu atulasaddapharisara sarUvagaMdhe ya aNubhavittA anupama zabda, sparzI. rasa, rUpa ane gaMdha rUpa viSayane upabhoga karavA chatAM paNa '* avitattAmALe " kAmaleAgeAthI atRpta evI hAlatamAM ja lavanamaMtti maLadhamma 'mRtyu pAme che ! sU. 85 ,, 66 pubakaya "" 66 bhajjA hiyajaNavaya pahANAhi gaNAtI eTale ke anupama 66 "" abrahma sevI kauna hote hai ? unakA nirUpaNa have sUtrakAra batAve che ke khIjA' apraznasevI kANu hAya che? " munno maM'jiyana rivA ''ityAdi. TIkA-'mujJo ma'uddhicaLavA' ane je mAMDalikA hAya che, te e kevAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 182
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya che, te kahe che-"saraDhA" teo senAyukta heya che, "sa aMteat" aMtaHpurathI yukta hoya che, "saparivAra":parivAra yukta hoya che, "agohi maracaMbALAvamaMtiLorUNA" jemane zAMti karma karAvanArA pure hita amAtya daMDanAyaka ane senApati sAma, dAma, Adi rUpa rAjanIti jANakAra hoya che. tathA "rMAmavivighaorghaUUsaMvAnisiddhinA vividha maNi, ratna, vipula dhana-dhAnya AdinA saMcayathI tathA nidhiyethI jemane khajAne sadA samRddha rahe che tathA je "vika" vipula "vAririM" rAjya lakSmIne "anumavirA" upabhega kare che, "vilaMttA" bIjA lekane rAtadivasa paDanArA tathA "mattA" pitAnA baLathI gAviSTa banelA evA "te va" te mAMDalika Adi rAjAe paNa "savitAmaikAmagothI atRpta rahIne ja "manA ghai samri" mRtyu pAme che. sU. 9 yugalikoM ke svarUpa kA nirUpaNa have sUtrakAra "bhaga bhUminA jIvanI paNa e ja hAlata hoya che" te batAve che. munno uttaraguha revakupha" ityAdi. TIkAI-"uttaravahavaLavivApAvALo" uttara kuru tathA devakuru, e bhega bhUmi che. te bhega bhUmimAM vAhanane abhAve pagapALA ja musApharI thaI zake che. te pradezamAM rahetAM "nA " yugalike "mojuttama" uttama bhoga vilAsa sevanArA hoya che. "moDhadharAsvastika Adi je bhaga sUcaka cihno hoya che temanAthI teo yukta hoya che. tethI teo "mAnaurIyAbhegono upabhega karavAmAM ja pitAnI zobhA mAne che. "ghaNI rohigoLavavANijJA" teo atizaya manahara ane sarvAga suMdara hoya che. "sunAvaNuM " temanA dareka zArIrika aMga suMdara ane zrI prazna vyAkaraNa sUtra 183
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSTa hoya che. " tuvarAttavaMtarajALabromaDhatastrA" temanI hatheLI tathA paganAM taLiyAM lAla kamala patra samAna lAla raMganAM ane kamaLa hoya che. "zuTrizannavAhA " temanA baMne paga suMdara ghATavALA, tathA kAcabAnI pITha jevA unnata hovAthI ghaNA zobhita hoya che. "ggvasusaMcaMgDhacA" temanA hAthapaganI AMgaLIo susaMgaThita hoya che. eTale ke gurutA laghutA Adi dethI rahita hoya che, sapramANa hoya che "SULathatadvaniddhanA" temanA nakha madhyamAM unnata, pAtaLA, tAmravarNA, kamaLa ane kAntiyukta hoya che. " saMdira sulisTiA " temanI baMne ghUMTaNe sapramANa, puSTa ane saMhata tathA alakSita hoya che, eTale ke najare paDatI nathI. " ghoviMvattAyaduM judujanasaMghA" temanI baMne jaMghAe haraNanI baMne jaghAo samAna tathA kuraviMda (tRNavizeSa) samAna ane takalI samAna geLA geLa hoya che, ane te upara jatAM dhIme dhIme vadhAre jADI thatI jAya che. "samunisamUhanAbU" temanA bane jAnuo hAMkaNAthI yukta paTArAnA jevAM puSTa hevAne kAraNe aMdarane aMdara chupAyelA rahe che eTale ke UMDAM hovAne kAraNe gUDha rahe che. "jaya -pujJAnimo" jemanA baMne sAthaLa sughaTita hastigucchAdaMDa samAna heya che, eTale ke jAnunI uparano bhAga suvyavasthita hastisUMDha jevo hoya che. "vA-vAraja-matta-su-vi-vici -aa" madonmatta gajendranAM jevuM jemanuM parAkrama hoya che, ane tene anurUpa ja jemanI vilAsayukta gati he che, "tu-kunAlunnatA " temane guhya bhAga prazasta ghaDAnA guhyabhAga samAna laghu hovAne kAraNe gupta rahe che, " nivasevA" jAtavAna ghoDAnA guaubhAganI jema temane guhya bhAga paNa maLanA lepathI rahita hoya che. " vamucavaturacalIcamAvaTriphI " atizaya harSasaMpanna. jAtavAna ghoDA tathA siMhanI kaTi karatAM paNa jemanI kaTi vadhAre gaLa hoya che, tathA "vattA-phArUkAvatta tA-maMgura-ravivAra-vodira vivAre tamAmIravicanAmI " dakSiNanA pavanathI tathA taraMgothI bhaMgura gaMgA nadInA jalabhrama-jaLa vamaLa samAna, tathA bIDAyelI avasthAno tyAga karIne sUryanA kiraNone kAraNe vikAsAvasthAne pAmela kamaLA samAna gabhIra zrI prazna vyAkaraNa sUtra 184
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane vikaTa-sudara jemane nAbhi pradeza hoya che, tathA "soLaMmuDha cvanirivaraLaka che rivaraphajhiyamakakSA " jemane madhya bhAga saMkacita tipAI samAna, darpaNa daMDa samAna, tAvelA suvarNanI talavAranI mUTha samAna, tathA uttama vajI samAna vakra ane pAtaLo hoya che. "sudA-samasaM -iva-tay-siba-gAjhi-sTar-sukumA-ra-mAruM " tathA jemanI romarAji akuTila, samapramANa, ghanIbhUta kudaratI rIte ja ati sUkSma, kALI, suMvALI, Adeya, suMdara, kamaLa samAna kemaLa ane atyaMta kamaLa hoya che. "kSaNavijakunAcavALI " tathA jemanI kukSi (udarane eka bhAga) matsya tathA pakSInI kukSi samAna suMdara ane puSTa hoya che. tathA brocaT" jemanuM udara majyanA udara samAna kRzi hoya che. tathA "ggvicaNAmI" jemanI nAbhi kamaLanA jevI gaMbhIra hoya che, tathA "saMna- pAsa" puSTa hovAne jemanA bane pArzva bhAge nIcenI bAjue jhukelA rahe che, ane tethI "saMjayaTI" ApasamAM maLI gayA hoya evA lAge che tathA ghaNuM suMdara lAge che. tathA "sunA pAnA" temanA baMne pA bhAge paDakhAne AkAra paNa ghaNe suMdara lAge che, tathA " niyamarUpInArUpAnA" te baMne pArdhabhAgo pramANa ane mAnathI yukta-pramANasaranAM, ane pIna-puSTa ane ramaNIya hoya che. "bApujArA nira-nAra--niva-dhAta" zarIre puSTa hevAne kAraNe jemanI karoDa tathA pAMsaLInAM hADakAM dekhAtAM nathI "jeo sUvarNanA AbhUSaNe jevuM nirmaLa, suMdara ane nIrogI zarIra dharAve che, " jAtiDhAtAjastharamatajIvavithiinagvA " tathA jemanI chAtIne bhAga suvarNa zilA je prazasta samatala, upacita-puSTa, vistIrNa vizALa tathA chUtha-mATe hoya che, "kusaMktima-pILa-pha-pIva-TU-saMdira susisTi-visisTa-suvidhAthara-sugaMdhathI" temanA khabhA dhUsarI jevA sthULa, ramaNIya ane puSTa hoya che. tathA temanAM asthinA sAMdhA suvyavasthita araspara sArI rIte joDAyela, manohara, susaMgaThita, ghanIbhUta, sudaDha, ane avayanI suMdara racanA vALA hoya che puravaNajirimA" temanI bane bhujA nagaranA daravAjAnA uttama bhego jevI gaLAkAre hoya che. evA te bhegabhUminAM leke paNa kAma bhegethI atRpta rahIne ja mRtyu pAme che skUla zrI prazna vyAkaraNa sUtra 185
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ te bhAgabhUminA jIvA kevA hAya che, tenuM sUtrakAra hajI vadhu spaSTIkaraNa kare che. " munIsara " ItyAdi bhuja ** 66 ,, 66 tr TIkAtha- mucItta-vijI-mo-bacALajida-3EURDhaDhI-pA' jemanI anne sarparAjanA vizALa zarIra jevI, tathA tenA sthAnethI bahAra kADhavAmAM parighA ( bhAgaLA ) samAna dIrgha-lAMbI hoya che, tathA " ttatarovacana thamasaha sukhAya-valA-sAtha-a-innAhavALo" jemanA khane hAtha lAla hatheLIvALA, puSTa, kAmaLa, mAMsala-naseA tathA kezavAhinIonI jALa na dekhI zakAya tevA sughaTita, aneka zubha lakSaNeAthI prazasta, ane chidra rahita AMgaLIyA vALA hAya che, tathA vIvara-munAya-jomajI- kara guchI temanA hAthanI AMgaLiyA supuSTa, suMdara ane kAmaLa hoya che. 8 taMtratahiLayu nihanavo " te AMgaLiyAnA nakha tAmravarNo hAya che ' tajina-pAtaLA hAya che. nirmaLa hAya che, suMvALA ane kAnti yukta hAya che. 'nirdepAniyeddo " temanA hAthamAM je rekhAe hAya che te paNa snigdha, suvALI hAya che. " capALiaA " temanA uparanI keTalIka rekhAe candrAkAra, sUrapANilehA " keTalIka sUyaeNkAra, keTalIka 8 saMghAniyeddA '" za'khAkAra, " cAniGeddA " keTalIka cakrAkAra, ane " siAsotthiypaannilehaa " keTalIka dakSiNAvarta svastikanA AkAranI hoya che. temanA hAthanI te candrAkAra Adi rekhAe spaSTa ane sukhada hoya che. tathA ra varazi-varAd-sau-madhurisa -nAvara-hivuNa-vikalayA " temanA kha'bhA puSTa zarIra vALA pADA, varAha, siMha, khaLada ane gajendranA dheA jevAM puSTa ane vizALa hoya che. tathA cakara gujaCmALanuvarasaritaLIyA " temanI grIvA cAra aMzula pramANu vALA uttama zakha jevI hoya che. suvibhattacittasamaMsU tathA temanI dADhInA vALa jyAM jemane ugavu joI e tyAM ja ugelA hoya che, sArI rIte vibhAjita hoya che, ane temanI zezabhA ubaciyamaMsala pattha saddUlaviula haNuyA adbhuta hoya che, tathA hADanI nIcenA bhAga puSTa, mAMsala, bhitA, ane sihanI DhADhInA jevA vipulavistRta hoya che. " boviyasiddhavavA caMdrasaMtima dharoTTA' temanA adhara-hADa sArI rIte taiyAra karela paravALA jevA tathA bimbaphaLa kudarA jevAM lAla hAya che. paMDurasasi - sakala- vimala - saMkha - gokhAra - pheNa kuM dadagarayamuNAliyA dhavanaMtaNeDhI '' temanI data paktio zubhra caMdra khaDa jevI, niLa zakha jevI gAyanA dUdha jevI, nadI jaLa AdinAM phINa jevI, zveta puSpa jevI, jaLanAM C/ - HH temanA .. "" zrI prazna vyAkaraNa sUtra dd 186
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ bindu jevI, tathA kamaLanAlanA taMtU jevI, dhavala hoya che. "ahaMkavaMtA" temanA dAMta paripUrNa hoya che. ochA ke vadhAre hotA nathI "vitA?' temanA dAMta akuTita hoya che -polANa vALA hetA nathI. ane tUTelA paNa hotA nathI. "aviratraraMtA" tathA te dAMta pAse pAse hoya che. dUra dUra hatA nathI. eTale ke paraspara eka bIjA sAthe aDakIne rahelA hoya che, tathA biddhatA" temanA be dAMta rUkSatAthI rahita eTale ke suMvALA hoya che. sunAtA" te ghaNI sArI rIte peDhAMmAM rahelA hoya che. "ghAtadila kaLatA" jo ke temane batrIsa dAMta hoya che, chatAM paNa paraspara evI rIte aDoaDa AvelA hoya che ke te eka dAMta hoya tevA dekhAya che. tathA "dunihaMtoyatattatAjJAttatastratAkrujhA" jemanuM tALavuM ane jIbha AgamAM tapAvela zuddha suvarNanA jevAM lAla sapATI vALAM hoya che. tathA " hAyaTajhatunAnA" jemanI nAsikA garuDanI cAMca jevI lAMbI, sarala ane unnata hoya che. tathA "navarADhicavuMkarIcALAjemanAM nayana vikasita veta kamaLa jevAM hoya che, tathA "vivANiyAvaDhavAtRchA" jemanI baMne AMkha vikasita, zvetavarNanI ane paphamavALI hoya che. "marifmaya rAvaputra kriSNu mArUThiyAMyA caya mukAyamUHTT" tathA temanI bhramaro vakra dhanuSyanA jevI manohara, kALAM vAdaLAnI paMkti samAna atyaMta kALI, saMgata-lAMbI ane svabhAvika rIte ja dekhAvAmAM suMdara hoya che. "ararIpamALanuttaravA" tathA jemanA baMne kAna stabdha ane pramANasaranA hoya che. "saravA* zabda sAMbhaLavAnI zaktivALA hovAne kAraNe je kharA arthamAM suzravaNuM che, evA kAna vaDe je yukta hoya che. "vaLamaNajIvanamAjemanA baMne gAla pIvara, ane mAMsala hoya che. "vikarAcavADhavaMsaMjhiyamana jANo" tathA jemanAM vizALa lalATa AThamanA caMdranA jevA AkAranA hoya che eTale ke ATha AMgaLa pahoLA hoya che. " 33varUpadigoromavA " tathA jemanuM mukha pUrNacandranA jevuM AhlAda kAraka hoya che, "chattAttamAtA" temanuM mAthuM chatranA jevuM goLa ane unnata hoya che. "ghAniya suddhasTafarmya zUrAnAra citi" tathA temanAM mastakano agra bhAga magadaLanA je nizcita-gADha-bharela tathA snAyuo vaDe sArI rIte baMdhAyele; tathA aneka prakAranAM khAsa lakSaNothI yukta tathA prAsAdanI Toca je unnata tathA piMDInA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 187
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ je geLA geLa hoya che. "ducatranidrutavacanattatavana jharavaMtadevabhUmi tathA jemanI kezAntabhUti-mAthAnI tvacA-agnithI tapAvelA zuddha suvarNa jevA lAla varNanI hoya che. "sAvAniyorimiviyarasathasudumakavANudhavuMdrbhubhoygbhiNgniilkjjlpttttibhmrgnnniddhnirNbniciykuciypyaahinnaavttmuddhsiryaa" tathA jemanA keza. zA9mali vRkSanA, (zImaLe) aMdarathI rUMvATIthI bharelA tathA kaThaNa banela kApelAM phaLa samAna mRdu hoya che. zImaLAnAM phaLa jyAre pAke che tyAre kaThaNa thaI jAya che, ane tenI aMdara rahela rUMvATI ghaNuM mulAyama thaI jAya che. te ghaNuM narama ane suMvALI rahe che. tethI sUtrakAra te rUMvATI sAthe kezanI sarakhAmaNI kare che. temanA keza vizada-suspaSTa, prazastazreSTha, sUma-pAtaLAM, zubhalakSaNa vALAM, suMdara gaMdhavALA ane manahara hoya che. tathA temane raMga kRSNavarNa nAmanA ratna jevo. kolasAnI raja jeva, nIlamaNa je, kAjaLa je, ane pramudita bhramaravRnda jevo kALo hoya che. te keza mastaka upara vikharAyelAM hatAM nathI paNa samudAya rUpe saghana hoya che, eka bIjA sAthe maLelAM hoya che, guMcaLAM vALAM hoya che, ane dakSiNAvarta vALA (jamaNI tarapha vaLelAM) hoya che. "sunA sumittasaMjayaMtemanAM zarI- ranAM aMge suDeLa, suspaSTa ane pramANasaranAM hoya che. " vaLavaMga - TLovA" svastika Adi lakSaNethI, masa, tilaka Adi vyaMjanathI ane saubhAgya Adi saddaguNothI teo yukta hoya che, "pavittIsasTavavAnA" zreSTha batrIsa lakSaNe dhAraNa karanAra hoya che. zreSTha batrIsa lakSaNonAM nAma A pramANe che- (1) chatra (2) kamala (3) dhanuSa (4) uttamaratha (5) dakhkhali-vajI (6). kUma kAca (7) aMkuza (8) vApI (9) svastika (10) taraNa (11) taLAva (12) paMcAnanasiMha (13) pAdapa (vRkSa) (14) caka (15) zaMkha (16) gaja (17) samudra (18) prAsAda (190 matsya (20) yava (21) cUpa-staMbha (22) sUpa (23) kamaMDalu (24) avanibhatapahADa (25) suMdara cAmara (26) darpaNa (27) ukSA-baLada (28) patAkA (29) abhiSeka yukta lakSmI (30) sudAmasuMdara mALA (31) kekI mayura (32) puSpa " haMsarasa" temano svara mRda hovAthI haMsanA jevo hoya che, "varasA" sUma ane mRdu hovAthI kaca pakSInA svara jevo hoya che, "TuMduphisara" gaMbhIra hovAthI duMdubhinA avAja zrI prazna vyAkaraNa sUtra 188
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ je hoya che, "vIsa" avirata pravardhamAna hovAne kAraNe siMhanA svara je, ane "mA dUra dUra sudhI phelAto hovAthI meghanA dhvani jevo lAge che. "varasA" te svara vacce tUTato nathI ane " kSA " karNane sukhada lAge che. tathA " surajanomA" teo je zabda bele che te paNa ghaNuM madhura hoya che eTale ke mIThA belA hoya che "asjhariNa sArasaMghacA !temanuM vajI traSabha nArA saMhanana hoya che ane "satta rakALa saMDhiA " samacorasa saMsthAna hoya che. je saMhanI baMne tarapha markaTa baMdhathI, bha-tenA upara lapaTAyelA paTTathI ane vajI kIlikAthI yukta hoya che tenuM nAma vastragrAmanArAjasaddana che. e ja vAta gAthA dvArA darzAvavAmAM AvI che- " risaho u hoi paTTo vajaM puNa kIliyA viyANAhi / ubhao makkaDabaMdho, nArAyaM taM viyANAhi" // 1 // je vyavasthAmAM cAre dizAne anulakSIne zArIrika avayavo nyUnatA athavA adhikatAnA deSathI rahita hoya che, eTale ke paryakAsane beThelA purUSanA jamaNA khabhAthI laIne DAbA DhIMcaNa sudhI ane DAbA khabhAthI laIne jamaNa DhIMcaNa sudhI samAna rUpe zArIrika avayanI je racanA hoya che tene samacaturaasaMsthAna kahe che. "chAya3ovicaTim" temanAM zarIranA aMge temanA zarIranI kAMtirUpa chAyAthI sadA dedIpyamAna banI rahe che "gharaghavI" temanI AkRti ghaNI manojJa-suMdara hoya che. "niravA" temane koI roga thatuM nathI. "japt" temano gudAzaya-guhAbhAga pakSInA guhyabhAganI jema garahita maLavALA hoya che. "voyarAmA" temane AhAra kabUtarAnA AhAra je nirdoSa hoya che. "saLio " pakSInI jema temane guptabhAga maLathI kharaDAyA vinAno hoya che. "pitaro pariyo" temanI pITha ane udaranI aMdara tathA pAsene bhAga ane jadhAo majabUta hoya che. "gsbhupajhArita baMdhanAra sumitrA" pa-kamaLa, ane utpala-nIlakamaLa jevI gaMdhavALo temane zvAsa hoya che. te zvAsathI temanuM mukha sugaMdhayukta thAya che. che. "zagomavAve" temanA zarIranA vAyune vega temane anukULa ja rahe che-pratikULa rahetuM nathI. "karavAnor" temanA roma avadAta-kAnti mukta ane mulAyama hoya che. "vicivAya rahI " temanA peTanI Aju bAjunA baMne bhAga zarIrane anurUpa ja puSTa rahe che. "kacaraNaaodArI" zrI prazna vyAkaraNa sUtra 189
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNa tee amRta jevAM rasavALAM phaLAne AhAra kare che. " tiAMtrayasamuddhiyA " traNa gAvatuM temanuM zarIra hAya che. "tihigovanArUM mArke` pArUttA palyanuM temanuM utkRSTa AyuSya heAya che. A prakAranI sthiti vALA te uttara kuru ane devakuru nivAsI leAkeA paNa traNa pakSanuM peAtAnuM AyuSya lAgavavA chatAM paNa " jAmALAM avitattA " kAma bhAgeAthI atRpta rahe che. eTale ke traNa palya kALa sudhI kAma bhegA bhogavyA chatAM paNa kAmabhAge bhAgavavAnI temanI lAlasA zAMta thai zakatI nathI. chevaTe " te vi" teo paNa kAmalogaiAthI atRpta rahIne ja mRtyu pAme che. ! sU-11 5 yugalinIyoM ke svarUpa kA nirUpaNa 66 have sUtrakAra e yugalikAnI srIonuM varNana kare che ' atti " ityAdi. ' 66 sujAyasavvaMga suMdarIo "" pahANa mahilA guNehi cita guNAvALI TIkA-seli" te uttara kuru are devakuru nivAsI yugalikAnI 'mayAviya' strIo paNa hoti '" evI ja heAya che, te srIo kevI hAya che ? tA kahe che ke "rombA" temanAM mukha saumya hoya che, temanAM saghaLAM aMgeA suTita ane suMdara hAya che. saMpukhtA " hAva, bhAva, vilAsa Adi mukhya mukhya hAya che. " atti 'kSatrinaLamAnamayanumAjInummasaMyilisidupaLA 'temanA ne caraNu atizaya suMdara hoya che. cAlatA thAkatAM nathI. te atyaMta kAmaLa DAya che, unnata hAvAne kAraNe kAcamAnI pIThanA jevA AkAra vALA hAya che ane susa'milita hAya che. lagnumaya pIvastusaMca'guhIlo" te caraNAnI AMgaLiyA RjI-sarala, keAmaLa, puSTa ane susaMhata-antarahita hAya che. barmuLacaca sahiLata=sunilaLavA " te AMgaLIyAnA nakha madhya bhAgamAM unnata, razi-manAra, tahina-pAtaLA, tAmra-lAla, gutti-svaccha ane hriNa zrI prazna vyAkaraNa sUtra pamayA vi ya 48 190
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvALA hoya che. "somaravilaMkiya--vasatha-sva-ag-ivastrA" temanI banne jaMghAe rema rahita, geLAkAra, anaghanya-uttama, saubhAgya cihnothI yukta ane apU sarvapriya hoya che, "miya-kugiDha HTTHsAtha suddhAMdhI" temanI bane jaMghAnA sAMdhAne bhAga suDeLa, vyavasthita tathA sunigUDha hoya che. te jaMghAo puSTa ane suMdara AkAranI hoya che ane majabUta hoya che. "jayazrI mArU saMThiya-nivA-sumAstrama -omajI-vira4-samayavI vaniraMtara" temanI ane jaghAonI uparano bhAga kadalInA staMbhathI paNa vadhAre suMdara AkArane hoya che, "nitrA" ghAva AdinI nizAnI vinAne heya che; atyaMta kemaLa hoya che, avira paraspara joDAyela hoya che, temasaMhita-Agya pramANavALa-pramANasara hoya che, goLa hoya che, upara-puSTa hoya che, ane nirantara-paraspara saMbaddha hoya che. "TrAvacaTTa-saMThiya-patha visthiog-vidura" temano kaTibhAga vRta vizeSanI vIcinA samAna taraMgAkRti rekhAothI yukta phalakanA jevA AkAravALo hoya che, prazasta hoya che, vistIrNa hoya che tathA pRthuru-vizALa hoya che. "vacanAmacqmAsumuLiya vasADhamAjamuddhanarAvaradhAriyo" temanI keTina AgaLa bhAga jaghana pradeza-mukhanA vistAra karatAM be gaNuM mApane hoya che, eTale ke covIsa AgaLano hoya che. vizALa ane mAMsala puSTa hoya che, subaddha zaithilya vihIna hoya che, "kavirAra paratha niroNIyo" temanA udarane bhAga vaja je suMdara, eTale ke madhyamAM pAtaLe hoya che. ane zubha lakSaNavALe hoya che, tathA atizaya pAtaLA hovAthI anudara-peTa ja na hoya tevo hoya che. eTale ke te strIo kAdarI hoya che. "tirdhADhavaDhicatapUnamiyamavijJA" temane madhyabhAgaudara pradeza trivaliye vALa hoya che, ane saheja jhukeluM rahe che. "kabuca mahi-ra-taLu-siMga-una-mATe-49-sumAruM-maraca-suvimaroma " temanI marAji Aju-sarala, sema-eka sarakhI, saMhita-ghanIbhUta, gAya-svAbhAvika, tana-pAtaLI, kALI, suMvALI, 30-vakhANavA gya, 4. suMdara sakumAra, mRdulA-ati kamaLa tathA suvibhakta-yathAsthAna zebhita hoya cha, (" gaMgAvattagadAhiNAvatta taraMgabhaMguraravikiraNataruNavohiya-akosAyaMtapaumagaM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 191
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIrA rAmo temanI nAbhi taraMgathI vakra banela dakSiNAvartI vALA gaMgA nadInA jalabhrama-vamaLa jevI hoya che, ane sUryanA kiraNonA saMparkathI pitAnI bIDAyelI avasthA cheDIne vikasita thayelAM kamaLanA jevI gaMbhIra ane viTA atyaMta suMdara hoya che. "prabhu maraNa thayunAgapALavucho " temanA udaranI bAjAnA bane bhAga (kukSIo) eka sarakhA hoya che, prazasta, puSTa ane suDoLa hoya che. "anApAsa" te banne kukSI puSTa hovAne kAraNe nIcenI bAju jhUkelA rahe che. bAjArA temanI te bane kukSIo parasparamAM saMgata- maLelI hoya che, tethI te "tUrAnA * ghaNI suMdara hoya che. tathA "sujJApAnA" sughaTita hoya che. "micamAracIna te kAraNe temanI bane kukSIo sitamArika sapramANa, dhana-supuSTa ane ratira-ramaNIya lAge che. "vA sucAcAnaHi surAya nivaITrI te puSTa hovAne kAraNe temanI pIThanAM hADakAM dekhAtAM nathI ane chAtInA hADakAM paNa dekhAtAM nathI, temanA zarIra suvarNanI jevI kAMtivALAM ane nIrogI hoya che. " vA 4pamAnamatidravyazAmeDhAnamaDhagyavaSTriya TtemanAM bane stana goLa ane unnata hovAne kAraNe, senAnA ghaDA jevA lAge che, ane stana barAbara sarakhA hoya che-nAnA moTA hotA nathI, saMdira -azithila hoya che. nIcenI bAju namelA rahetAM nathI paNa unnata hoya che. temanI ane DIMTIe manahara ane atyaMta zyAma mukhavALI hoya che. te banne sAthe ja utpanna thAya che ane goLAkAranAM hoya che. muvaMja-ajupurA-taphuya gopuchavadga-samai-nAmica-gAnnara-karavA " temanI banne bhujAo sarSanI jema kramazaHkRza thatI jAya che, te bhujAo gAyanI pUMchaDI jevI vartaLa sama-eka sarakhI, tathA kSati-sugaThita, ghUMTaNa sudhI lAMbI, ane Adeya-prazasta, ane zobhitI lAge che "saMvana" temanI AMgaLIonA nakha lAla raMganA hoya che, tathA "naMtarAlyA" temanA cA mAMsala-puSTa hoya che, tathA "omaDhavItavAMguDhicA" temanA hAthanI AMgaLiye pIvara-puSTa ane uttama hoya che. evI te yugalika strIo paNa kAmagathI atRpta rahIne ja mRtyu pAme che e saMbaMdha AgaLanAM vA sAthe samajI le. 12 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 192
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ te yugalika strIonuM vadhu varNana kare che-"nidrAuTTA" ityAdi. TIkArtha -"nidrAbaDhe" temanA banne hAthanI rekhAo snigdha-suspaSTa hoya che. "zisUravaravArithavimattapvaraphucArjeitemanA hAthamAM caMdra,sUrya,zaMkha,caka,dakSiNAvarta svastika AdinA AkAranI rekhAo hoya che. te badhI rekhAe supaSTa ane sukhada hoya che. "vastu navavasthig sAhigourmjhAvo" temanI ane kUkhe puSTa ane unnata hoya che. varitanAbhinI nIcene bhAga paNa evo ja hoya che, tathA temanuM gaLuM ane gAla pratipUrNa bharAvadAra hoya che. " gurukuLamALavrattariNIvA" temanI grIvA cAra AMgaLanI tathA uttama zaMkha jevI hoya che. "maMA saMThiyANaUpu" temanA hoThanA nIcenA bhAgarUpa dADhI mAMsala majabUta, saMsthita-AmraphaLanA jevA suMdara AkAravALI ane prazasta suMdara hoya che. "lAsTimapuNaH THvIvarAjawoMricavAdhara" jemane adharoSTha dADamanA phUla jevo lAla raMgano, puSTa, tathA saheja laMbAyeluM rahe che. te adharoSTha kuMcita-vaLe ane uttama hoya che "suMvarottahA" temane uparane haTha suMdara hoya che. "dhirAyakuvAsaMtima RchiddhavimA " temanA nirmaLa dAMta dahIM, jaLabiMdu, kuMdapuSpa, candra ane vAsantI pupanI kaLI, jevA sapheda hoya che. te dAMta chUTA chUTA hatAM nathI paNa parasparamAM maLIne AvelA hoya che. "rApararapa3ra sumAtAjunAtemanuM tALavuM ane jIbha lAla kamaLa jevI tathA lAla kamaLa patra jevI sukumAra hoya che, "ravAmacDha- kuritram 34gujarAtItemanI nAsikA kareNanI kaLI jevI akuTila tathA unnata, vI-saraLa ane 44-madhyamAM UMcI hoya che, "sArAnvkmlkumuykuvly - dalanigara-sarisa - lakkhaNapasattha-nimmala-- ketanayaNA " jemanAM bane nayana zaradaRtunA sUrya vikasita kamaLa tathA candra vikasita padyanI pAMkhaDIo jevAM tathA nIlakamalanA patrasamUha jevAM, prazasta lakSaNevALAM, nirmaLa-ujajavaLa, ane manohara hoya che. " jAnAmittAva 4- v mArUDiyAvAcacamunAyataputina niddhamUma" jemanI bane- bhramare vakrIkRta dhanuSyanA jevI manohara, zyAma vAdaLonA samUha jevI, saMsthita, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 193
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgata-suDoLa, Ayata-lAMbI, sujAta-kudaratI rIte ja suMdara, tanu-pAtaLI, kALA raMganI ane snigdha-mulAyama hoya che. "ararIpamAguttaravaU" temanA banne kAna stabdha ane sapramANa hoya che. "susavA" te banne kAnanI zravaNazakti ghaNI sarasa hoya che. "vaLamajUit" temanA gAla puSTa ane sukumAra hoya che. "va guNavirATamanadADhA" temanuM vizALa lalATa cAra AMgaLa paheryuM ane samatala hoya che. "mura-niyavimaruM hipuourNomAyA" temanuM mukha kArtakI pUnamanA candramaMDaLa jevuM nirmaLa tathA pUrNa hoya che. "chagUUcarattama" vistIrNa chatra samAna unnata temanuM mastaka hoya che. "kaviraphulibiddhatIriyA " temanAM mAthA paranA vALa tana kALAM, sukemaLa ane lAMbAM hoya che. "chatta 2 vara 2 - 2 dhUma 4 dAmaNi 5 kamaDala 6 kalasa 7 vAvi 8 sotthiya 9 paDAga 10 java 11 maccha 12 kuMbha 13 rahavara 14 magara 15 aMka 16 thAla 17 aMkusa 18 aDhAvaya 19supai 20 amara 21 siriyAbhiseya22 toraNa 23 meiNi 24 udahivara 25pavarabhavaNa 26 girivara 27 varAyaMsa 28 sulaliyagaya 29 vasabha 30 sIha rU? rAma rU2 pAtharI 4 vAgo" te yugalika lalanAo A pramANe 32 (batrIsa) uttama lakSaNe dhAraNa kare che- (1) chatra (2) dhvajA (3) cUpa-staMbha (4) sUpa-cabUtare (5) dAmanIderaDuM, (6) kamaMDaLa, (7) kaLaza (8) vApI (9) svaritaka (10) patAkA (11) yava (12) matsya, (13) kUrma-kAca, (14) uttama ratha (15) magara (16) aMka-ratnanA AkAranuM cihna (17) thALa (18) aMkuza (19) aSTApadagphalaka, (20) supratiSTha-ThaNa (21) amaradevavizeSa (22) abhiSeka karatIlakSmI (23) teraNa (24) medinI-pRthvI, (25) udadhivara-samudra (26) uttama bhavana (27) uttama parvata (28) suMdara darpaNa (29) suMdara gaja (30) vRSabha (31) siMha ane (32) cAmara. "kuMvArirarara" temanI cAla haMsanI cAla jevI hoya che, " dunirAzo " temanI vANI keyalanI vANI jevI mIThI hoya che, "tA" te atyaMta manohara hoya che, ane "sadavarNa aNunAvyo" saghaLA lokone priya lAge che. "vAcavI sTicA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 194
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ dubbaNavAhidobhaggasoyamukkAo " temanI 66 cAmaDImAM zithilatA AvatI nathI, vALa sapheda thatA nathI, temane kAI paNa aMge kheADa hotI nathI, temanAmAM virUpatA bilakula hotI nathI, vyAdhi temane pIDatI nathI kAraNa ke teo nIrogI hAya che, teo vaidhavya rUpa durbhAgyathI rahita heAya che. ane zeka ane kheDhathI rahita haiAya che. " jIjJeLa ca naththothULa mUttiyAno ' manuSya karatAM temanI UMcAI thADI hAya che, siMgArAcAhavelA ' temanI veSabhUSA zrRMgAra rasanA ghara jevI hAya che. '; suthaLanAyacaLa (haLannynnaa " temanA stana, jadhA, vadana, kara, caraNa, ane nayana suMdara hAya che. " hAvaLa strajJoULamuLovavecA. temanAmAM lAvaNya, rUpa, yauvana ane jINu asAdhAraNa hoya che. zAririka viziSTa saudaya ne lAvaNya kahe che. te lAvaNya samasta avayavAnA sau uparAMta svarUpanI viziSTa zAbhArUpa hAya che. nAsikA, nayana AdinI suDALa AkAra vALI racanAne rUpa kahe che. taruNu avasthAne yauvana kahe che. udAratA, mAya, kAmaLatA Adi guNu gaNAya che. daNavaNa vivaracoriNI ovtra accharAo uttarakuru mANasaccharAo " naMdana vanamAM vicaratI apsarAe jevI te uttarakunI bhUmimAM manuSyarUpiNI apsarAo che. " UcharavendraniSnAtro " adbhuta sauMdaryAMvALI hAvAne kAraNe te e AzrayathI jovA jevI hAya che, eTale ke temane joIne manuSyane atyaMta Azcaya thAya che kAraNa ke temanuM rUpa eTaluM badhu apUrva hAya che. ke te rUpa manuSyAmAM kAi paNa jagyAe jovA maLatuM nathI. * ti--ivRddhiaamaaii paramAu pAlaittA tAo vi avitittA kAmANaM uvaNamaMti maraNadhamma " temanI utkRSTa sthiti traNa payanI hAya che. eTalA samaya sudhI te devakuru nivAsinI lalanAo kAmabhAgA bhAgaLyA kare che, chatAM paNa temanAthI teo tRpti anubhavita nathI. A pramANe kAmaneAgathI atRpta rahIne ja te mRtyu pAme che. / sU 13 // (6 ,, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 195
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothe antara kA nirUpaNa A rIte ahIM sudhI sUtrakAre abrahmA nAmanA cothA adharmadvAranuM pAMcamuM antardhAra varNavyuM, have jenuM varNana karavAnuM bAkI rAkhyuM hatuM te "yathA tam" nAmanA trIjA antardhAranuM tathA ca8 tAti" te cethA antarkAranuM prarUpaNa kare che-"magram saMpaDhiA 2" ItyAdi TIkAI-mecravori Rvaci " je ja mithunamAM atyaMta Asakta rahe che teo "momA " te maithunarUpa karmanA mohathI bharapUra hovAne kAraNe athavA viveka rahita banI javAne kAraNe "vita visarI - huM gheruM ime phugaMti" zabdAdi viSayarUpa viSanA pracAraka zastro vaDe aMdaro aMdara laDIne eka bIjAne mArI nAkhe che. "gavare" keTalAka loko "pArehiM dRti" parastrIo dvArA haNAya che. athavA parastrIne kAraNe bIjA baLavAna parastrIgamana karanArA purUSa dvArA maithuna sevanamAM Asakta puruSane mArI nAkhavAmAM Ave che. "viLiyA" parastrI laMpaTa gaNAtA keTalAka puruSe "dhanA" pitAnA dhanano nAza ane "vidhvaja saM" AtmIya janono nAza "Taritti " notare che. tene bhAvArtha e che ke parastrIgAmI puruSanI pAsethI rAjapuruSe temanuM dhana japta kare che, ane tene bAMdhIne zikSA karavAne mATe kedakhAnAmAM laI jAya che. athavA parastrIne rIjha. vavA mATe parastrIgAmI puruSa potAnA pitA Adi dvArA upArjita dhana te strIne ApI de che, ane tenA e parastrIgamananA kRtyamAM je kaMI saMbaMdhIe ADakhIlI rUpa thAya che temane mArI nAkhe che. "gharakAro vicA" je leke parastrIgamana rUpa kukRtyathI virakata thaI zaktA nathI te leke ja A badhAM kukRtya kare che. tathA e ja pramANe "mehUlai saMpajillA" mithuna saMjJAmAM Asakta, "mAmariyA" maithuna saMjJAmAM vihita manavALA ajJAnI "araNathI javA 2 aai miA ca" azva, hAthI, gAya, bheMsa, mRga, Adi prANIo paNa "gume mati ? ApasamAM laDIne eka bIjAne mArI nAkhe che. e ja rIte "madhuvALA " manuSya, "vArA ravAnare, "pasthI ca" ane pakSIo paNa eka bIjAne virodha kare che. "mittAni vuiM avaMti sa" e karmanA sevanathI mitro paNa jaladI temanA zatru banI jAya che. vaLI parasImAM Asakta leke "samaya" pitAnA siddhAMtane, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 196
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ "ghaLe" zrata cAritra rUpa dharmane ane " " samAna sAmAcArIvALA samUhane "miMti" nAza karI nAkhe che. tathA "ghaHTLavA " je leke dharmaguNa rasadAcAra parAyaNa, "mA" brahmacArI hoya che, teo paNa "a" kSaNavAramAM "pitto lAMbA samayathI surakSita rAkhelA potAnA cAritrathI e eka ja durguNane adhIna thaIne "uoti" bhraSTa thaI jAya che. tathA "namaMto" je yazasvI ane sudaDhacA " vratonA ArAdhaka hoya che, teo paNa eja kAraNe "bhAravitti" apakIrti "ghAri" prApta kare che. "gharavAro ne vicAra " e parastrIgamanamAM je jIvo satata Asakta rahe che teo "nA" kSayAdi reganA paMjAmAM sapaDAya che ane "vAdizA" kuSTha Adi vyAdhiothI pIDAyA kare che, eTaluM ja nahIM paNa bhaviSyamAM temanA te rogo ane vyAdhio vadhatA jAya che. A rIte teo "duca Dho-ro veva" banne lekamAM AlekamAM ane paralokamAM "kurArAnA" Atmavirodhaka "mavaMti" bane che. "tahe" e ja pramANe " ve paraNAvA javeramALA" je parastrInI zodhamAM lIna rahe che, teo je te kArya karatI vakhate "kriyA ca" pakaDAI jAya te "ducAra" ghaNI ja kharAba rIte temane mAravAmAM Ave che, ane "raddhA deraDAM AdithI jakaDIne pAMjarAM AdimAM pUrI devAmAM Ave che. "g " A rIte "nA" cAva7-ahIM cAva7 zabda vaDe trIjA adhyayanamAM kahela "divAja ddhAra" thI laIne "narari biramANe" sudhI pATha levAmAM Avela che. temAM e samajAvavAmAM AvyuM che ke chevaTe te jIvonI dazA bUrI thAya che ane teo marIne narakamAM jAya che, kAraNa ke "virajInodA mANaUT" evA manuSyane sadaviveka, ajJAnathI athavA kAmAMdhatA ne lIdhe bilakUla zrI prazna vyAkaraNa sUtra 197
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAza pAme heya che. tathA "mehuba mUDhA ca taratha tatha vApuvA jJAcakra laMkAmAM suvaMti" A suSTimAM rAma rAvaNa Adi vaccenA mANasone kSaya karanArA je saMgrAme thayA che. tathA zAstromAM je saMgrAme varNavavAmAM Ave che te badhAnuM mULa kAraNa maithuna ja che. te badhA lakaprasiddha tathA zAsaprasiddha sthaLe sthaLe thayelA saMgrAmanuM mULa kAraNa keI ne koI strI ja hatI. - have sUtrakAra e bAbatanuM vadhu spaSTikaraNa kare che-kayI kayI strIone kAraNe saMgrAme thayA te batAve che-"sIyA" ItyAdi. TIkAtha:-"lIyA, vova ca " sItA ane draupadIne kAraNe "voLIe, g3mAvA, tArA, vANa, rattakumaThThANa, iiANa suvAsTicANa -nnira/g, surakavavi gumag, roLIca" rukamaNIne nimitta, padmAvatIne nimitta, tArAmatIne nimitte. kAMcanAne nimitte, raktasamudrAne nimitta, ahanikAne nimite, suvarNa guTIkAne nimate, kinnarIne nimitte, saudaryavatI vidhunmatIne nimitta, ane rohiNIne nimitte saMgrAmo thayA hatA, "maLe. gamArUcA cavo" tathA te prakAranA bIjA paNa aneka "karUta" bhUtakALanA saMgrAme "madirAbag" e ja mithuna sevanane nimitta thayAnuM "muvaMti" lekamAM tathA zAstromAM sAMbhaLavAmAM Ave che. " avaMmALo phuTyo tAvanA paDhoNa ca na" te maiithunasevI loko A lekamAM te nAza durdazA pAme ja che paNa parakamAM paNa naSTa thAya che, eTale ke parastrIsevanathI loke A lekamAM AtmavirAdhaka thaIne paralokamAM paNa durgati prApta kare che, jyAre teo ahIMthI maraNa pAme che tyAre "mahaMyA motimadhAre" mahAmerUpa gADha aMdhakArathI chavAyelA ghare bhayaMkara narakamAM jaIne utpanna thAya che. tyAMthI nIkaLIne teo zrI prazna vyAkaraNa sUtra 198
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ ?? tathA tasathAvarasuvAre trasakAya, sthAvarakAya, sUkSmakAya ane bAdarakAyAmAM pajjattamapajjattasAhAraNasarIrapatteyasarIresu ya paryAptaka, aparyAptaka, sAdhAraNa zarIra, pratyeka zarIra Addhi paryAyAmAM janma maraNa anubhave che. tyAMthI paNa nIkaLIne teo " aMttutha-pocaca-nA-ca-saca satterma-samuSThiyaubbhijjuvaaie ya ,, aMDaja jIveAmAM-pakSI matsya AdimAM, pAtaja jIvAmAM hAthI AdimAM jarAyujamAM manuSya AphrikAmAM rasaja jIveAmAM vikRta rasAmAM utpanna thanAra kRmi Adi jIvAmAM, saMvemiAM mAM-parasevAthI utpanna thanAra jU, mAMkaDa Adi jIvAmAM, sa`sUcchima janmavALA deDakA Adi jIvAmAM, udbhijaLavAmAM-pRthvIne bhedIne utpanna thanAra tIDa Adi jIveAmAM, aupapAtika deva ane nArakIomAM utpanna thAya che. tathA te jraamrnnroLakoLa jhuketu pattiveivamANuketu " jarA, maraNu, roga ane vipula zekamaya naraka, ti`ca, deva ane manuSya ceAnimAM janma pAme che, temAMnA jigotramALotramAr` ' keTalAka jIvA pachyApama pramANakAla sudhI ane keTalAka sAgaropama pramANa kALa sudhI te ceAniyAmAM bhramaNa karyAM kare che. ane keTalAka jIvA evA paNa hAya che ke je " mAmosasaMnitrivruA'' mahAmeAhane adhIna thaIne " gaLAyiMLavAM " anAdi anaMta " qImastuM " utsarpiNI avasarpiNI rUpa dImAga yukta rA''tasaMtAtAra " deva, manuSya, naraka ane tiryaMca e cAra gativALA saMsAra kAMtAramAM anaMtakALa sudhI " aNuvidkRtti " paribhramaNa karyA kare che. | sU. 14 // ,, 66 "" 66 CC zd zrI prazna vyAkaraNa sUtra 199
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothA adhyayana kA upasaMhAra have A pUrvokta abrahma viSayane upasaMhAra karatA sUtrakAra kahe che - "pNo ta" ItyAdi TIkArtha -"gNo saA pUrvokta "ghaMmaraNa" abrahma-kucAritra sevanane "vivA" phalavipAka " cAro ra" manuSya bhavanI apekSAe "vaphA" kSaNamAtra sukhano janaka hovAne kAraNe alpasukharUpa che, tathA "raghuvo " atyaMta duHkhano hetu hovAthI mahAduHkhaprada che, "madamo " vadha, baMdhana, janma, maraNa Adi bhayano upAdaka hovAthI mahAbhaya svarUpa che, "vAyagro" evA karmo karanArane karmonI sthiti ane anubhAga bahu ja vadhAre pramANamAM baMdhAya che tethI te bahu ja pragADharUpa che. "sAtaLo '' evA ne ja cAra gati rUpa saMsAramAM bhramaNa karavuM paDe che, tethI cAra gativALA saMsAramAM bhramaNa karAvanAra hovAthI te dAruNa che. " jo " dasa prakAranI kSetra vedanAne janaka hovAthI te phalavipAka karmazakaThera che. "jAgo" asAta vedanIya rUpa hevAthI te asAta che-eTale ke asatAvedanIya karmanA udayathI te utpanna thAya che, tethI asAtA vedanIya karma dvArA utpAdya hovAne kAraNe te pote asAtasvarUpa che. athavA A prakAranAM karma karanAra je phalavipAka bhegave che, te bhagavatI vakhate asAtAvedanIya karmane baMdha bAMdhe che, kAraNa ke phalavipAka bhagavatI vakhate temanA AtmAmAM duHkha zeka tApa Adi bhAva heya che, te bhAvathI jIva asAtAvedanIya kamano Asrava kare che. A apekSAe asAtavedanIya kamane utpAdaka hovAthI A phaLavipAka asAtarUpa mAnya che. "vANadi" A phalavipAka palyopama kALa sudhI athavA sAgaropama kALa sudhI bhegavyA pachI ja jIva muda" tenAthI mukta thAya che. "nA vetA maci du nokaao ri>> A phaLavipAkane upabhoga karyA vinA te mukta thaI zakato nathI. "gvaM" zrI prazna vyAkaraNa sUtra 200
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prakAranuM kathana "rAebhUtapUrva tIrthakara gaNudharAdika devAnuM che. ane te rIte ja abrahmAnA phalavipAkanuM kathana te tIrthakaranA kahevA pramANe: "nAyakuruiLosiddhArthanA kuLane AnaMda denAra "mawiniLo " mahAtmA jinendra "vAvaranAmA " vIrevara zrI vardhamAna svAmIe paNa "vayaMmag" abrahmane " vavA" phaLavipAka "sicakahela che. "ciMta" A te "gavaM" abrahma nAmanuM "rararartha" cothuM adharmadvAra "revanurAsura Dho " deva. manuSya, ane asura te badhAne te "pathajhiM prArthanIya che, eTale ke devAdi te abrahmanuM sevana kare che. "ha" A rIte te "vipariva jInI pAchaLa anAdi kALathI cAlyuM Ave che. tethI "magr" anubhUyamAna che, ane "surata" tenuM avasAna duraMta che-nAnA prakAranA dukhe denArU che. "ttima" evuM he jaMbU ! huM kahuM . A jabUsvAmIne sudharmasvAmIe abrahmanA viSe samajAvyuM che. je sU. 15 It cothuM Asava (adhama dvAra samApta thayuM. parigraha ke svarUpa kA nirUpaNa pAMcamA Asava-dvArane prAraMbha cothuM Avazvava dvAra pUruM karyA pachI have pAMcamA Asava dvAranuM varNana zarU thAya che. tene AgaLanA AsravadvAra sAthe A prakArane sabaMdha che- cothA dvAramAM abrAnuM je svarUpa kahyuM che te abrA, parigraha hoya te ja thAya che tethI sUtrakAra A dvAramAM parigrahanA svarUpanuM nirUpaNa kare che zrI prazna vyAkaraNa sUtra 201
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMDU pro" ItyAdi. pAMcamA AsavanuM svarUpa jANavAnI IcchAvALA jaMbUsvAmIne zrI sudharmA svAmI kahe che-"kaMjU" he jaba! "gha" cethA Asrava dvAra pachI "rijANo jaMtro bharavo niyama" niyama pramANe ja pAMcamuM Asrava dvAra pari. graha Ave che tyAra pachI bIjuM koI paNa Asrava dvAra nathI te bAbata "niyama" zabdathI sUtrakAre batAvela che. " grahaNa karavuM " athavA je grahaNa karAya te parigraha che, evI A parigraha zabdanI vyutpatti che. te vyatpatti pramANe A parigraha zabda ahIM parigraharUpa vRkSanA arthavALe samajavAne che kAraNa ke te vAtane spaSTa karavAne mATe sUtrakAra je vizeSaNa A sUtramAM kahI rahyA che te ja e vAtane Teko Ape che. "nAmani- jana-gaNa-mahi-rima-vaguttarapANI-ra--macA-rara--- mahila-dR-kaca-veDhA-sacA-saThU-bApa--saMja-caLAM- SRTvAhULa- ca-vaLa-dhaU-pA-movALa -2chAyaT-dha-mara4-mAyA-mavA-vichuiM" candrakAnta Adi vividha prakAranA maNi, kanaka-suvarNa kaketana Adi ratna, bahumUlya parimala-sugaMdhita padArtho, saputra strIjana, pautrAdirUpa parijana, dAsadAsI, bhUtaka-kArIgara, prajanane mATe moklavAmAM AvanAra prebsa (dUta) haya-azva, gaja-hAthI, gAya, bheMsa UMTa, khara-gadheDA, aja-bakara bakarI, velaka gheDhAM, zibikApAlakhI, zakaTa-gADuM, ratha, yAnapAtra, yugya, vaMdana-rastha zayyA, Asana, vAhana, kuSya-khurasI palaMga Adi gharanuM rAca racIluM, senA mahira Adi dhana, cekhA Adi dhAnya, dUdha Adi piya dravyo, bhajana, vastra, kAmaLa Adi oDhavAnAM sAdhane, keSThapuTa Adi sugaMdhita dravya, puSpa, thALI vATakA AdivAsaNe, prAsAda gRha ane bhavana, e saghaLA padArthonuM upArjana karavArUpa "vahuvihiyaM veva aneka prakAre tene "muMnijha" upabhega karIne, tathA "nAnA nirmaLavA - puvara - rogamudde - - kAvAvasaMvAhana-sahasta-rimaM"i naga-parvata, nagara aDhAra prakAranA karathI rahita zahera, vepArIonA nivAsasthAnarUpa nigama, janapada-deza, rAjadhAnI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 202
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 "" bharaha Adi zreSTha nagara, jaLamArge tathA jamInamAge praveza karI zakAya evu' zahera dhULanA killA vALuM kheDa, kutsita nagara rUpa kaTa jenI AsapAsa ghaNe dUra sudhI gAme na hoya evuM makha, sakhAha-jyAM kheDUte dhAnyAdi lAvIne rAkhe evA pradezeA, jaLamArga tathA sthaLamArga e bannemAMthI eka mAga vALu pattana, e badhAnI hajArAnI sakhyAthI yukta, tathA " thimiya methaLIya ' svacakra ane paracakranA bhayathI rahita bhUmivALA tathA hAcchanna " eka rAjAvALA, cakavarti pada prApta karyA pahelAM mAMDalika rAjA tarIke pavatA tathA nagarI sahita bharatakSetra para sattA bhAgavIne, tathA "sasAgara vayuhUM mudgiLa ' cakravarti pada prApta karyA pachI samudra sahita AkhI pRthvIne-cha kha'Da vALA bharatakSetrane paNa bhAgavIne " a-imiyamaLata-ta -mathurAya-mahilA-niyamUjo " apiramita-pramANu rahita tRSNAthI aprApta vastu prApta karavAnI abhilASA rUpa mahechAnA sAra-sthirAMzarUpa je duti che te druti ja te parigraharUpI vRkSanuM mULa che, " sTomahilAcamaNaMdho' lAbha,-lAlaca, kaliyuddha ane krodha, mAna, mAyA, kaSAya Adi te vRkSanA mahAna skadhA che. jo ke kaSAyamAM lAbhane samAveza thaI jAya che chatAM paNa tene ahIM alaga rIte grahaNu karavAmAM Avela che tenA hetu tenI pradhAnatA khatAvavAne tathA " ciMtAmaya niviya vitjha mAho'sekaDo ekatrita ciMtA tenI zAkhAe che tathA gArava paviralli caviDayo " Rddhirasa sAtarUpa gaurava ja tenA vistAra yukta agraviTapa che zAkhAnA madhya bhAga ane agrabhAga che. "nihitacAttavadhavadharo " nikRtimAyAcArI ja tenI chAla pAna ane pallava che. " nasla puruM Amamo '' kAmabhega ja tenAM puSpa ane phaLa che. AyAsa visUraNAkalaha pakaMpiyagga sitte " AyAsa-zArIrikazrama, visUraNA-mAnasika pIDA ane kalaha, e ja tenA DolAyamAna agrabhAgA che. " savar saMpUnitro " tathA A parigraharUpa vRkSanuM nRpe sevana kare che. ane vahunaLana cico " te aneka lokone atyaMta priya lAge che, " rUmasamovavavamuttina(mUitro " tathA A parigraha rUpa vRkSa mekSanA zreSTha muktirUpa-nile bhatArUpa mAnA ADe AMgaLIyA jevuM che. "zarama zammA' " evuM A pAMcamuM adharma dvAra che. * ' bhAvA--mamatva bhAvane parigraha kahe che. tenuM nAma mUrchA paNa che. A mUrchArUpa tRSNAne pAra ja hotA nathI. parigrahanA pajAmAM phasAyela jIva zrI prazna vyAkaraNa sUtra dr 66 203
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAnI anaMta tRSNAo pUrI karavAmAM ja maMDyA rahe che. tenI koI paNa tRSNa zAMta paDatI nathI. je kaI tRSNa zAMta paDI te tenI jagyAe bIjI tRSNA moDhuM phADIne taiyAra thaI jAya che, ane te saMtoSavAne te jIva pravRtta thAya che. Ama karatAM karatAM tenI pUrti karavAmAM AsaktithI baMdhAI jAya che ane pitAnI viveka buddhi gumAvI de che. vivekane I nAkhave te parigraha che. ahIM sUtrakAra parigraha nAmanA pAMcamA Asava prakAranuM varNana parigrahane vRkSanuM rUpaka daIne karyuM che. parigrahI jIva, nAnI, meTI, jaDa, cetana, bAhya ke AMtarika game te prakAranI cIjamAM Asakta banI jAya che. vividha prakAranA maNi Adi padArthone tathA bharatakhaMDanI saMpUrNa saMmRddhine upabhega karIne paNa parigrahI jIvanI tRSNa satata azAMta ja rahe che A parigraharUpa vRkSanAM mULa, thaDa, vizALa zAkhAo, agraviTapa chAla, pAna, pallava, puSpa, phaLa vagere zuM zuM che, te badhAnuM vivecana A sUtramAM karavAmAM AvyuM che. A pramANenA kathana vaDe sUtrakAra parigrahanA yAdaza (kevA prakAranuM) nAmanA pahelAM aMtardhAranuM varNana karyuM che, kAraNa ke A dvAramAM svarUpanuM kathana thAya che. te svarUpanuM varNana ahIM suMdara rIte karavAmAM AvyuM che. te sU-1 / parigraha ke tIsa nAmoM kA nirUpaNa have "thannAma" e bIjA antaranuM sUtrakAra varNana kare che- "taraM nAmAji" ItyAdi. TIkAtha-"tahara"" A parigrahanAM "nAni nAmAni tIraM druti" guNAnusAra trIsa nAme che. "teM ja te trIsa nAma A pramANe che-"para. ggaho 1 saMcayo 2 cayo 3 uvacayo 4 nihANaM 5 saMbhAro 6saMkaro 7 evaMAyAro 8 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 204
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' 6 piMDo 9 davvasAro 10 tahA- mahicchA 11 paDibaMdho 12 lohappA 13 mahaTTI 14 uvagaraNaM 15 saMrakkhaNAya 16 bhAro 17 saMpAyupAyako 18 kalikaraMDI 19 pavittharo 20 aNattho 21 saMthavo 22 amuttI 23 AyAso 24 aviogo 25 amuttI 26 tavhA 27 aNatthago 28 AsatthI 29 asaMtose 30 ti viya tassa eyANi evamAI nAmaghejjANi hUMti tIsaM " (1) hiraNya, suvarNa, dhana, dhAnya Adi padArthI grahaNa karavAmAM Ave che tethI te parigraha che techI tenuM nAma 'parigraha 'che (2) dhana dhAnya AdinA DhagalA temAM ekatra karAtA hAvAthI tenuM khIjuM nAma saMcaya ' che. (3) parigrahI jIva eke eke vastuenA saMgraha kare che athavA tene grahaNa kare che, tethI tenuM trIjuM nAma 'caya' che. (4) upacaya zabdanA artha vRddhi thAya che. krame krame kamAyela dhana dhAnya Athi padArthanuM AM upacayamAM vardhana thAya che, tethI tenuM ceAthuM nAma " upacaya ? (5) cAra AdithI rakSaNa karavA mATe dhana Adi dravyane parigrahI leAkA dATI de che. tethI tenuM pAMcamuM nAma ' nidhAna ' che. (6) kAThI AdimAM vadhela dhAnya Adi padArtha bharIne rAkhI mUkAya che, techI tenuM nAma saMbhAra ' che. parigrahI jIva dhAnyAdi padArthone kADhI AdimAM bharI rAkhe che ke jethI jarUra paDe tyAre tenA upayAga karI zakAya, (cha) parigrahI jIva suvaNa Adi dravya gaLAvIne tenA pAzA paDAvI le che, tethI tenuM sAtamuM (8) dhana kamAvAnI lAlasAthI parigrahI jIva evuM AcaraNa kare che ke je AcaraNathI dhana prApti vadhu pramANamAM thatI rahe, tethI tenuM AThamuM nAma evamAcAra che. (9) tenuM navamuM nAma 'piMDa' e kAraNe che ke parigrahI jIva dhana dhAnyAdi padArthanA jaththA piMDarUpe gharamAM rAkhyA kare che. (10) paragrahI jIva dhanAdi padArthone ja sarvottama mAne che, tethI tenuM dasamuM' nAma vyasAra ' che. (11) parigrahI jIvAnI IcchAe AkAzanI jema anaMta DAya che, tethI tenuM nAma " mahecchA " che. (12) A parigrahane para dravyamAM mANasAne Asakti pedA thAya che. tethI tenu nAma che. (13) parigrahI jIvamAM lAbhanI mAtrA ghaNI ja vadhAre hAya 8 saMbhAra 'che tethI tenuM chaThThuM nAma vadhI jAya che tyAre tene agnimAM nAma ' saMkara ' che. * kAraNe ja 'pratibaMdha che che, tethI te zrI prazna vyAkaraNa sUtra 6 205
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigraha lebhAmA lebha svabhAva che. (14) A parigrahane lIdhe jIvone moTAmAM moTI Aphatono sAmano karavo paDe che, tethI e Arti (Aphate) nuM kAraNa hovAthI te parigraha mahAtirUpa che (15) te parigrahanA prabhAvathI ja vividha prakAranI sAmagrI jIva ekatrita kare che, tethI tenuM nAma " che. (16) parigrahI jIva pitAnA zarIra Adi padArthonA rakSaNane mATe vadhAre sAvaceta rahe che, tethI tenuM nAma "saMrakSaNa" che. (17) parigrahI jIvanI vRttionI saMkucitatAne kAraNe aSTavidha karmone baMdha ghaNuM ja tIvra hoya che, tethI tenuM nAma mA" che. parigrahI jIva durgatimAM paDe che. durgatimAM patana karAvavAnA rAharUpa hovAne kAraNe tenuM nAma "saMpAtophA" che. (19) parigrahI jIvanA aneka zatruo pedA thAya che. darekanI sAthe tene kalaha Adi thayA kare che. te kAraNe ne parigraha kalahanA eka prakAranA karaMDiyA jevA hovAthI tenuM nAma whavAig" che. (20) parigraha jIva pitAnA dhana dhAnya Adi padArthone vistAra karavAmAM lAgyo rahe che, tethI tenuM nAma "praviratAra" che. (21) pari graha aneka anarthonuM kAraNa bane che, tethI tenuM nAma " nartha " che. (22) parigrahI jIvane aneka jIvanI sAthe saMtava" paricaya thatuM rahe che, tethI paricayanuM kAraNa hovAthI tenuM nAma "saMtava" che. (23) temAM tRSNAnuM gepana thatuM nathI, tethI tenuM nAma "majuti" che. (24) parigrahanI javALAmAM jaLatA jIne ghaNuM vadhAre AyAsa-duHkha bhogavavA paDe che. tethI te AyAsanA kAraNarUpa hovAthI parigrahanuM nAma paNa ""mAcAra " che. (25) parigrahI jImAM lebhanI mAtrA vadhAremAM vadhAre hovAne kAraNe teo dAna Adi satkRtyamAM dhanane parityAga karI zakatA nathI. tethI tenuM nAma "vicAra" che. (26) te parigrahI jIvamAM nirlobhatA hotI nathI, tethI tenuM nAma "amutti' che. (27) dhanAdi padArtho meLavavAnI AkAMkSA parigrahI jIvane sadAkALa rahe che, tethI tenuM nAma "tRchA" che. (28) parigraha aneka anarthone mATe kAraNarUpa hoya che, tethI tenuM nAma "zanacaMda" che. (29) mUccha "Asakti nuM kAraNa zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ hovAthI tenuM nAma " mAhi" che. (30) parIgrahI jIvane jIvanabhara sukhaprada saMtoSa thatuM nathI, tethI asaMtoSanA kAraNarUpa hovAthI tenuM nAma "asaMtoSa che. A pramANe parigrahanA pUrvokta trIsa nAma che. A rIte A sUtra dvArA sUtrakAre "cAma' nAmanA bIjA antara dvAranuM kathana karyuM che. bhAvArtha-parigraha nAmanA pAMcamA Asava dvAranA guNa pramANe keTalAM nAma hoI zake che te bAbata sUtrakAre A sUtramAM darzAvI che. parigrahathI laIne asaMteSa sudhInA je trIsa nAme pragaTa karyA che temAnAM keTalAka kAraNamAM kAryanA upacArathI ane keTalAMka kAryamAM kAraNanA upacArathI banAvavAmAM Avela che, ema samajavAnuM che. # sU-10 jisa prakAra se jo jIva parigraha karate hai unakA nirUpaNa have sUtrakAra e pragaTa kare che ke kayA jIva kaI rIte parigraha kare che-"saM = puLa" ItyAdi. TIkArtha-" ja punuM parimomagharathA mamAyaMti" upara kahela trIsa nAma vALA parigrahamAM lebhane vaza thayela jIvo mamatva kare che. te jIve kayA kayA che have sUtrakAra te darzAve che. "mAnavavimAnavANijo " bhavanavAsI deva, vanavyantara deva, jyotiSka deva, ane vamAnika deva, e cAre prakAranA deva parigrahamAM mamatva kare che-eTale ke parigrahamAM prApta karavA chatAM paNa temane saMtoSa thato nathI. "mavAravimaJLavALo " ahIM A padathI bhavanavAsI ane uttama vimAnavAsI e artha samajAya che. bhavanavAsI' zabdathI asurakumAra deva Adi tathA "uttamavimAnavAsI" zabdathI anuttara vimAnavAsI deva grahaNa thAya che. A pramANe devonA te be nikAnuM (prakAranuM) varNana AvavAthI temanI vaccenA vAvyatara ane tiSka e be nikA (jAto) zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA bAdha Ape. Apa thai jAya che. te kAraNe ahI cAre prakAranA devA grahaNa karela che, kAraNa ke te devA " vaLa 'parigrahamAM ruci-Asakti vALA hAya che, ane pari, viviraLa vuddhI" parigrahanA viSayamAM temanI vividha prakAranI kriyAo thAya che, ane temAM temanI buddhi paNa sadA saceSTa rahe che. eTale te pigrahane prApta karavAmAM temanI buddhi ghaNI ja nipuNa hoya che. A rIte Indra sahita te cAre prakAranA devanikAya parigrahane prApta karIne paNa tenAthI atRpta rahe che, " phenihALyA cAmura-mucA-muvanna-viSNu-nnajaLaTrIvahi-Trili-pavana-Liya-baLAiya-paLanniya-zivAca-sUcavADya-ci mahAci-4604-cana-devA visAyamUca-nava-vasa-jina-puirisa-mahoraza navaqAca tiSivAsI " have sUtrakAra te deva nikAyAne nAmanA nirdeza sahita pragaTa kare che. temanAmAMthI sauthI pahelA bhavanapatiyAnA bhedonAM nAmeA batAve che--asurakumAra, nAgakumAra, suparNa kumAra, vidyutkrumAra. javalanaagnikumAra, dvIpakumArA udadhikumAra, dizAkumAra, vAyukumAra ane stanitakumAra, e dasa prakAranA bhavanapati che. tathA aprajJaptika, pacapratika, RSivArdika, bhUtavAdika, kruti, mahAkati, kRSmAMDa, ane patagadeva, e ATha prakAranA antara nikAya devA che. tathA pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kinnara, kipuruSa, maheAraga ane gadhava, e ATha nyantaradeva tiya gleAka-manuSyaleAka vAsI che. tathA 66 paMcavihA nottiyAya phevA vasarU caMd sUra muniSThA " candra, sUrya, graha, nakSatra ane tArA e pAMca prakAranA jyeAtiSika devA che, temAM graha jAtinA je devA che temanA bRhaspati caMdra, sUrya, zukra, zani tathA "rA dudhuma'-judA ca "nArgaay rAhu, dhUmaketu, budha ane aMgAraka-ma'gaLa e prakAza che. te agAraka~~magaLa " sattata na vaLA " tapAvelA suvarNanA raMga jevA vaNu - vALo che. tathA " ne cA nosiyammi vAra carati" te sivAyanA hAlanA samayamAM prasiddha nepcyuna, harSala Adi grahe ke je jyAzcikramAM paribhramaNa kare che te graheA tathA 66 keUya ketugrahe je jagatanA zubha azubha nimitta darzAvavAne uge che ane jene pUchaDiyA tArAne nAme eLakhe che, e badhA ja '' gaharaiyA " gamanazIla che--eka rAzimAMthI anya rAzimAM gamana karavAnA svabhAvavALA che. te uparokta " tividdA " traNa prakAranA candra, sUrya ane graharUpa yAtiSI deva, tathA adyAvIsAi '' aDacAvIsa prakAranA 'navalatta devagaNA ,, nakSatra, 8. nALAmaMDhALasuMDhiyAno'' vividha prakAranA sasthAnAmAM ,, "" 66 (( zrI prazna vyAkaraNa sUtra 208
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahelA "ciherA" sthira tejavALAM tArAgaNe che, te nakSatra ane tArAgaNa eka ja sthAne rahelA che, athavA teo manuSyalekanI bahAra AvelA che gatirahita che te kAraNe ahIM temane sthira dIpti (teja ) vALA batAvyA che tathA " vAri 2 virAmamaMtrA" saMcaraNazIla caMdra sUrya. graha e badhA satata paribhramaNazIla che. tenuM tAtparya e che ke e pAMca prakAranA jayotiSIdeva mAnuSettara nAmanA parvatarUpa je manuSyaloka che, te manuSyalekamAM sadA paribhramaNa karyA kare che. temanuM bhramaNa meru parvatanI cAre tarapha thAya che. merunA samatala bhUbhAgathI sAtase nevuM jojananI UMcAI para - tizcakanA kSetrane AraMbha thAya che. je tyAMthI UMcAImAM eka dasa ejana parimANa che ane tirakasa UMcAI asa khyAta dvIpa samudra parimANa che. temAM dasa ejananI UMcAIe eTale ke uparokta samatala bhUmithI ATha jananI UMcAI para sUryanAM vimAna che, tyAMthI eMsI jananI UMcAI para athavA samatalathI AThase eMsI jananI UMcAI para candranA vimAna che tyAMthI vasa jananI UMcAI para eTale ke samatalathI navo jananI UMcAI sudhImAM graha, nakSatro ane tArA che. candrathI uparanI vIsa ejananI UcAImAM pahelAM cAra jananI UMcAI para nakSatra che, tyAra bAda cAra ejananI UMcAI para budha nAma graha che. budha grahathI traNa jananI UMcAI para zake che. zakathI traNa jana UMce guru che. guruthI traNa jana U e maMgaLa che, maMgaLathI traNa yajana UMce zani che. A pramANe candranI uparanuM vIsa jananuM kSetra nakSatra Adi dvArA gherAyeluM rahe che. A rIte ApaNane e vAta samajatA vAra lAge tema nathI ke manuSyakSetramAM je kALane muharta, divasa rAta, pakhavADiyAM, mAsa Adine-je vyavahAra thAya che te saghaLe A jayotizcakanI cAlathI ja thAya che. te mizranI cAla A aDhIdvIparUpa manukhya kSetramAM avirata cAlyA kare che. manuSya kSetranI bahAranAM tiSka vimAna sthira che. teo tyAM svabhAvika rIte ja Ama tema bhramaNa karatAM nathI. e ja kAraNe temanI lezyA ane temane prakAza paNa sthira che. eTale ke tyAM rAha AdinI chAyA paDavAthI tiSkane sAdhAraNa pILo raMga ene e rahe che. ane udaya asta na thavAne kAraNe temane prakAza paNa eka sarakhe zrI prazna vyAkaraNa sUtra 209
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja sthira rahe che. A pramANe pAMca prakAranA tiSika devane viSe bhAvArtha rUpe thoDuM kathana karavAmAM AvyuM che, have sUtrakAra vimAnika deve viSe kahe che kArijA 3ojanA vaimAniyAvA suvida" tiryazlokanI upara je urva leka che temAM te de rahe che, ane temane vaimAnika kahe che. te vaimAnika denA be bheda che-kalpAtIta ane kapipanna temAMnA ka9papanna nIce pramANe bAra prakAranA che-"sohama-sApa-saLavumAra-mahaM-morA-aMtamadAsa-sadAra -AnA-para-bAiSjarUcA" saudharma, IzAna, sanatakumAra, mahendra, brahmaloka lAntaka, mahAzukra, sahastrAra, Anata, prANata, AraNa azruta. e "qvaravibhALavALio surAga" kalpavara vimAnamAM rahenAra suragaNane kalpapapanna kahe che. "vejJa anuttA ca suviThThA vArapAtA vimAnavAhI na tathA uttama suratanA jadina sariNA vi devA mamayaMti" kapAtItanA be bheda che. (1) kaiveyaka vimAnavAsI ane (2) anuttara vimAnavAsI, temAMnAM vijaya, vaijayanta, jayanta, aparAjita ane savArtha siddha, e pAMca anuttara vimAnamAM rahenAra je de che temane mahaddhika kahe che, te deve badhA devomAM zreSTha gaNAya che. manuSyalakamAM kaI paNa nimitte kapipapanna deve ja Ave che, kapAtIta AvatA nathI. A rIte bhavanapati, vAtavyantara, jyotiSka ane vaimAnika, e cAra prakAranA deva pita pitAnI pariSada sAthe te bhavana Adi padArthomAM mamatva rAkhe che. sUtrakAra have te mamatvanA viSaya rUpa padArtho darzAve che- mavA-vArU-jJAna-vimAnasALA-taLAja" bhavana, vAhana, yAna, vimAna, zayana, Asana, tathA "nAnAvivarathamULAdi ca" vividha vastro, AbhUSaNe "pavarapuranA zreSTha Ayu, "nAnAmA paMcavAvi " candrakAnta, sUryakAnta Adi vividha maNiyanA pAMca varNavALAM pAtra, tathA "nAnAvida vAva-veviya-maracharAsaMghANa 2' jemane IcchAnusAra vividha rUpa dhAraNa karyA che evI asarAone samUha, "rIvasamu" dvIpa, samudra rikSA viviAgo" dizAo vidizAo, rephayAna" kalpavRkSarUpa caityavRkSa, "vara saM" aneka vidha vRkSa samUha, "parava" parvate, "nAmAni tha" gAme nagare, "mArAmu jJALAnAni ca" ArAma sthAna-upavana, udyAna, puSpa, pradhAna vana, kAnana-araNya, " vasatAvArItophicarevanTalamagvAvasaddhi mArUcAkUvA, sarovara, taLAvekamaLayukta agAdha jaLAzaya, vAva, dIkvikA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 210
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ khUNa vAvaDI, devakula-devagRha, sabhA, prapA-havADA, vasati-sAmAnya ghara, vagere vastuomAM tathA e sivAyanI bIjI paNa aneka vastuomAM deva mamatva rAkhe che. tathA "vahuvAruM vidattAni 1" aneka prakAranI prazaMsAmAM " A deva divya ddhi vALA che" ItyAdipa prazaMsAnA zabdomAM temanuM parigraharUpe mamatva hoya che. "vivaDhavA risAduM pAttA saphavA sevA vi ja tti = su izavaMtavisaruomAmimUcannA =vastramaMti" A pramANe vipula sAravALA parigrahane grahaNa karavA chatAM paNa Indra sahita deve paNa icchAmAMthI nivRtti rUpa tRptine tathA saMteSa rUpa tuSTine AkAMkSAnI aparimitatAne kAraNe prApta karI zakatA nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke mahaddhika deve ke IcchitA vastu prApta karavAne samartha tathA lAMbA AyuSya vALA hoya che te paNa teo parigrahanA viSayamAM saMtoSa rahita ja rahe che. te jyAre e devonI evI hAlata che te bIjA devenI te vAta ja zI karavI ! e badhA de atyaMta lobhI vRttine hoya che, eTale ke teo saMgrahazIla hoya che. "vAraikkhugaarvtttt-pbvy-kuNddl-ruygvr-maannusuttr-kaalodhi- lavaNasalila- daihapati ratikara-aMjaNakaseladahimuhaovAyuppAyakaMcaNakavicitta jamakavarasihari kUDavAsI" tathA himavata Adi varSadharomAM ISakAromAM, dhAtakI khaMDa tathA ardhA puSkavaravara dvIpanA pUrvArdha ane pazcimArtharUpa be bhAgenI maryAdA darzAvatA tathA dakSiNathI uttara sudhI lAMbA evA parvatemAM, vRtaparva temAM-zabdApati, vikaTApAti, gaMdhApati, tathA mAlyavAna e nAmanA vartula vaitADhaya parvatemAM kuMDalomAM-agiyAra jambudvIpathI kuMDalA nAmanA dvIpanI aMdara Avela kuMDalAkAra parvatemAM, cakavara parvatamAM-jaMbudvIpathI terame je rucakavara nAmane dviIpa che tenI aMdara maMDalAkara parvatamAM, mAnanuSettara parvatamAM, manuSya kSetranI sImA karanArA mAMDalAkAra parvatamAM, kAledadhi nAmanA bIjA samudramAM, lavaNa samudramAM, gaMgA Adi mahA nadImAM nada pradhAnemAM-pavA mahApadya Adi mahA hadamAM, ratikamAM-naMdIzvara nAmanA AThamAM dvIpanI cAra vidizAmAM rahela, eka hajAra yojana UMcA tathA eka hajAra koza sudhIne jeno mULabhAga pRthvImAM che-adazya che, ane je sarvatra samAna che, evA jhAlaranA AkAranA cAra parvatamAM, aMjanagirimAM-naMdIzvara dvIpanA madhya bhAgamAM Avela cAra parvatamAM ke je aMjana ratnamaya hovAthI kALA che. ane cAre dizAomAM ubhelA che, dadhimukhamAM-cAre aMjanagirinI pAse Avela zrI prazna vyAkaraNa sUtra 211
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ seLa puSkaraNiyenAM madhya bhAgamAM je seLa soLa zveta parvata che temAM, ava* pAta parvatamAM-jyAM utarIne vaimAnika de manuSya kSetramAM Ave che e sthA. nomAM, utpAta parvatamAM-jyAM utarIne bhavanapati manuSyakSetramAM Ave che te sthAnemAM te sthAne tigicchakUTa Adi nAmanA parvate kahevAya che) kAMcanaka parvatemAM-te parvata uttarakuru tathA devakurunI vacamAM dareka pAMca mahA hadamAMnA pratyekanA baMne khUNuM para daza daza che, ane e rIte te baMne basanI saMkhyAmAM che, te parvatamAM, citravicitrakUTa nAmanA parvamAM-e baMne parvate niSadha nAmanA varSadharanI pAse che, tathA zItadA nAmanI moTI nadInA baMne kinArA para AvelA che, nIla varSadharanI pAse Avela tathA zItA mahAnadInA kinArA para Avela makavara nAmanA parvamAM zikharI-samudranI vaccenA gestaMbha Adi parvatemAM candanavanakUTa AdimAM vasavAne jemane svabhAva che e cAre prakArana deve paNa parigrahathI tRpta thatAM nathI. bhAvArthabhavanavAsI, vyantara, tiSI ane kapAsI, e rIte denA mULa cAra bheda che. temAM bhavanapati denA asurakumAra Adi daza bheda , vyantara devenA pizAca, bhUta Adi soLa bheda, jyotiSI devAnA sUrya, candra Adi pAMca bheda, tathA kalpavAsIonA ka9papanna, ane kalpAtIta evA be bheda. saudharma, izAna Adi bAra kalapamAM rahenAra kalpapapanna, ane navagreveyaka tathA pAMca anuttara vimAnamAM rahenAra kapAtIta de che. manuSya kSetramAM rahenArA tiSIdeve bramaNazIla che tathA manuSya kSetranI bahAranA tiSI de sthira che. e badhA devono bhavana, vAhana Adi viziSTa prakArane parigraha rahe che. te badhI vastuo hovA chatAM paNa temanI vRtti adhika parigrahane mATe saMgrahazIla rahyA kare che, te badhA devanuM nivAsasthAna himavAna Adi parvata che. temane badhA prakAranI sukhasAmagrIo maLe che chatAM paNa parigraha mATenI temanI vAsanA tRpta thatI nathI. temanA cittamAM saMtoSa vRtti jAgatI nathI sU. 3 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 212
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSya ke parigraha kA nirUpaNa have sUtrakAra manuSyanA parigrahanuM varNana kare che-"vapharavAra" ItyAdi " savAra-sanma mamI" vijaya vibhAgakArI citrakUTa Adi vakSaskAmAM, akarmabhUmimAM-haimavatika Adi yugalika dharmavALAM kSetramAM, tathA sumittamAlA mUkI" suvibhakta bhAga dezavALI karmabhUmimAMkhetI Adi karmanA sthAnarUpa bharata Adi kSetromAM "viya vAvetaranadI vAsudevAbaladevA maMDaliyA issarA talavarA seNAvaI ibbhA se driyA raTriyA purohiyA kumArA daMDaNAyagA gaNaNAyagA mAMDabiyA satthavAhA koDubiyA amaccI e e vALe i garii pUrijA saMniti" je manuSyo che, cAturanta cakravarti che. vAsudeva che, baLadeva che, mAMDalika che, Izvara che, talavara che, senApati che, Ibhya che, zreNI che, rASTriya che, purahita che, kumAra che, daMDanAyaka che, gaNanAyaka che, mADambika che, sArthavAha che, kauTumbika che, amAtya che, tathA te sivAyanA bIjA paNa temanA jevA je leke che te badhA parigrahane saMcaya kare che. have sUtrakAra vizeSaNa dvArA parigrahamAM vizeSatA pragaTa karavAne mATe kahe che ke-A parigraha "vAgata" behada hovAthI anaMta che. "ai" rakSA karavAne asamartha hovAthI azaraNarUpa che, " turaMta " ane tene vipAka (phaLa) bahu ja bhayaMkara rIte bhegavavuM paDe che tethI duranta vipAkavALa hovAne kAraNe te duranta che. "madhuvaM" nAzavaMta svabhAvano hovAthI te adhruva che, "ji " asthira hovAthI te anitya che, "mA " pratikSaNa hAthamAMthI kharI paDavAnA svabhAvavALe hevAthI te AzAzvata che, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 213
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramene" jJAnAvaraNIya Adi karmonuM mULa kAraNa hovAthI te pApanA nimitta rUpa che, "avavivia" mumukSone te cheDavA cogya hovAthI te navaritaLe " tyAjya che, "vijJAnamUruM" jJAnAdi guNonA nAza ne mATe kAraNa rUpa hovAthI te vinAzamULa che. "vahRvaMdhavAvihevA " tenI aMdara vadha-hiMsA, baMdha-baMdhana, ane parikaleza-saMtApa. e badhu vadhAre pramANamAM rahela che. "stroma sthA" te kAraNe te jIvone anaMta saMkaleza- saMtApanuM kAraNa bane che. evA te parigrahane cakravarti Adi tathA te sivAyanA bIjA je mANasa hoya che, teo saMcaya karatA rahe che, kAraNa ke te saghaLA leke "tuM vAcanara ? te kAraNe teo dhana, kanaka, ane ratnanA samUhanA "paMhizo " saMgraha karavAmAM ja lIna rahe che. e ja kAraNe parigrahI jIva "sadagaTunisTathai" samasta duHkhonA AzrayabhUta A "saMsAra" cAra gativALA saMsAramAM "gativacaMti" bhaTakayA kare che, tathA "risara aTrA vaMdu vaLo ripUra sikaag" A parigrahane nimitte ja ghaNA leke kalAcAryanA upadezathI prApta thatI aneka kaLAe zIkhe che, tathA "suniuNAo lohAiyAo sa UNaruyAvasAyAo gaNiyappahANAo bAvattarikalAo" pitAnI nipuNatA sArI rIte vadhAranArI lekhana kaLAthI laIne zakunaruta sudhInI 72 betera kalAo ke jemAM gaNita mukhya hoya che te badhI kaLAo zIkhe che, tathA "phano vArdUira madisTAgu' rAga janaka nRtya, gIta Adi strIo sAthe saMbaMdha rAkhanArI cesaTha kalAo zIkhe che. e kalAonA madarzaka vAsyAyana Si hatA. tathA "givaM" evI zilpa vidyAo zIkhe che ke jene prabhAve temane rAjAnI sevA karavAnI taka maLe tathA asi, maNI, kRSi ane vANijya vyApAra, "vavAra" vyavahAra zAstra vagere kAryo zIkhe che. talavAra Adi astra zastrAdithI nirvAha calAve tenuM nAma asikama che, lekhana Adi karIne jIvana nirvAha calAve tenuM nAma makarma che. khetI karIne nirvAha calAvo tenuM nAma kRSikarma che. vyApAra rojagAra kare tenuM nAma vANijya karma che. jenAthI lokavyavahAra cAle che te vyahArazAstra che. padigrahI jIva arathaEUR" arthazAstranuM paNa adhyayana kare che. te arthazAstranA praNetA kauTilya, bRhapati Adi thayA che. tene abhyAsa karavAthI vyApAranA kSetramAM paisA kamAvavAnA sAdhano kevA kevAM hoya che, ane kayAM kayAM hoya che. e badhI bAbata vepArIone jANavA maLe che. e ja parigrahanI mamatAthI jIva "sura" dhanurveda, "cha " talavAra Adi vAparavAnI kaLA, tathA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 214
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 "" vahukAraNasaesa ,, viviAbo nona-naLAvo " vazIkaraNa Adi aneka vidha prayeAge paNa zIkhe anya emAie tathA te kaLAe sivAyanA e ja prakAranA bIjA aneka CL " parigrahAnA seMkaDo kAraNeAmAM parigrahane prApta karavAnI lAlasA vALA jIvA " jJAnanIyaM'" AkhuM jIvana " hinnad 'lIna rahe che. " saMzvinati mavuThThI " tethI A kathanathI e ja phalita thAya che tathA ke je lAke madagnivALA hAya che te ja utkaTa parigrahanA saoNMcaya kare che, veva ya bhaThThANa vALALavaLatti'' parigrahane nimitte ja prANI athavA prANIenA prANAnA vadha kare che, tathA " ahiya--nivRtti-sari saMpaoge ,, A parigrahane lakSya karIne ja tee ahiya ': asatya mele che, " niddhi " mIThAM mIThAM vacaneAthI khIjAmAM peAtAnA pratye vizvAsa jamA vIne pAchaLathI tene Thage che. " sasaMvagoLe " ochI kImatanI vastunuM bhAre kImatanI vastu sAthe mizraNa karIne tene vadhAre bhAva upajAve che, 66 tathA << paradavva micchuM " khIjAnAM dravyamAM Asakti rAkhe che. paradAragamaNA sevAe bAcAsatripUrAM " peAtAnI strIne sevavAne zArIrika ane mAnasika parizrama kare che, ene parastrInI aprAptithI manamAM kheda anubhave che. tathA * GE bhaMDaNaverANiya " kalaha-vAgyuddha, bhaMDana-gALA Adi asabhya zabdonA uparAga vaira-manamAM krodha karavA tathA " tratramAvimALAo 'bIjAnuM apamAna, tiraskAra vagere badhI bAkhatA eka parigrahane kAraNe ja leAkA dvArA karAya che, phrennadRiSivAsasayaMtatti '' parigrahI jIva icchAothI, meATI meATI abhilASAothI, ane viSaya sukhapAnanI kAmanAethI sadA kRSita mANusanI jema tRSita ja rahyA kare che. tathA "tAro haiM homavatthA " tRSNA-aprApta dravyane prApta karavAnI bhAvanA, gRddhi-prApta dravyamAM vadhAre paDatI Asakti ane HH tathA ,, 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 215
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ leAbha, e badhAthI gherAyela rahe che. " ajJALa baLi yiA "temanuM mana temanA kAbUmAM hAtuM nathI, ane A rIte parigrahanI mamatAmAM phasAIne joEALa mAcArone 'krodha, mAna, mAyA ane lAbha jevA kaSAyeA ke je ttiniR'' zabdo dvArA pragaTa karI zakAtA nathI. " jati " temanuM sevana kare che. " - gAhe ceva huti niyamA saNlA, daMDAya gAravA ya kasoya saNNAya kAmaguNaaNi. gAya iMdiyalesAo saNa saMpaogA sacittAcittamI sagAI davvAI anaMtagAI pazveitu smRti " A parigrahamAM ja niyamathI ja mAyA, mithyAdarzana ane nidyAna, e traNa zalya rahe che. mana, vacana ane kAyanI duSTatArUpa pravRtti rahe che. Rddhi rasa sAtarUpa gaurava rahe che. anaMtAnubaMdhI Adi kaSAya, AhAra bhaya, maithuna ane parigraha e cAra saMjJAo, zabdAdi viSayarUpa Ava, IndriyAnI ana`la pravRttiyA, tathA kRSNa, nIla Adi aprazasta lezyAe rahe che. eTale ke parigraha pApanI hAjarImAM niyamathI mAyAdi zahyAne sad bhAva chavAmAM Ave che. te hAya teA mana vacana Adi yAgAnI pravRttiye azubha rUpe rahe che. gauravAnuM astitva tathA kaSAyenI sattA, tathA AhAra ADhi cAra prakAranI sattAe Adine sadbhAva eka parigrahanI hAjarI hAya tA ja jIveAmAM jovA maLe che. IndriyAnI svacchaMdI pravRtti ane kRSNa Adi azubha lezyAonuM astitva A parigrahane kAraNe ja jIvAmAM hoya che. tathA svajana Adi sAthenA sabaMdha paNa A parigraha para AdhAra rAkhe che. cakrarti Adi saghaLA leke e ja cAhe che ke amArI pAse anaMta sacitta, acitta ane mizra parigraharUpa dravya kAyama rahe. putra Adi sacitta parigraha che. hiraNya, suvarNa ratna Adi acitta parigraha che. ane suvarNa, ratna AdinA AbhUSaNA sahita putrAdi, te mizra parigraha che. tenuM tAtpa e che ke cakra zrI prazna vyAkaraNa sUtra 216
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' HH rtithI laIne nAnAmAM nAnA jIva e ja cAhe che ke je koi parigraharUpa jeTalA pramANamAM amArI pAse che te temane tema rahe-nAza na pAme, ane che te karatAM paNa temAM vadhAro thatA rahe te bahu ja sArU. devamanuyA murazmiToLe " devalokamAM, manuSyalokamAM tathA asuralokamAM " homa vAdo " lAbha parigraha-lAbhathI parigraha athavA lAbharUpa parigraha hAya che, " jJiLavahiM maLiyo" evuM jinendra devAe kahela che." sthi so pAcho divyaMdho sannahot savvanIvALuM asthi" A parigraha jevuM khIjuM koi paNa khaMdhana nathI, tathA pratirodhaka--AtmakalyANa rodhaka padArtha nathI. A parigraha traNe lekamAM saghaLA jIvAne hoya che. prazna--sUkSma jIveAmAM A parigraha kevI rIte che ? uttara~~A parigraha temanAmAM parigraha saMjJArUpe che. e vAta darzAvavAne mATe sUtramAM 'sarva' zabdanA prayAga karyo che. bhAvA --aDhI dvIpanI aMdara ja mANasone vasavATa che, saghaLA manuSyA bhale cakravarti Adi viziSTa vyakti hAya tA paNa te parigrahu saMcayanI tRSNA vinAnA hAtA nathI. badhA pAta peAtAnI caiAgyatA ane pada pramANe tenA saMyama, prayatnazIla rahe che. kAi paNa jIva e vAtanA vicAra karatA nathI ke A parigrahanA saMcayanuM AkharI pariNAma kevuM hAya che. jIva jeTalAM kaSTo bhAgave che te A parigrahanA sacayane mATe ja bhAgave che, kAraNa ke A pari graha pote ja anaMta kalezeAnuM dhAma che. A parigrahanA lAbha ( kaSAya ) nA AvegamAMja jIva saMcaya karyAM kare che. te meTAmAM meATA anarthonuM mULa gaNAya che. puruSa saMba'dhI 7ra terakalAe tathA srI viSayaka 64ceAsaTha kalA mANase A parigraha ne nimitteja zIkhe che. asI, maSI, kRSi Adi karmo paNa teneja mATe leAkAne karavA paDe che. tenI lAlasAe ja eka rASTra khIjA rASTrane gaLI javA mAge che. manuSyamAM jJAnavatA te parigrahane kAraNe ja Ave che, mAnavatAne bhulAvanArI te eka cIja che. te parigraha ja mAyA mithyA Adi zalyonuM dhAma che. tenI javALAmAM phasAyela jIveA sadA heya ane upAdeyanA vivekathI rahita anI jAya che. A parigrahane kAraNe ja mana, vacana ane kAyAnI kuTila zrI prazna vyAkaraNa sUtra 217
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravRtti jIvanane barabAda kare che. tene ja kAraNe jIvanamAM kaSAyanI utkaTatA utare che. tenA ja prabhAvathI AhAra Adi saMjJAo jIvanamAM pIche pakaDayA kare che. gArava (abhimAna) ane IndriyanI svachaMdI pravRttinuM kAraNa A parigrahanI kAmanA ja che. A parigrahane kAraNeja karmone adhika pramANamAM Asava ane kRSNAdi azubha lezyAone saMbaMdha thAya che. saMsAramAM kaI paNa jIva e nathI cAhato ke tenI pAse jeTale parigraha hoya tene viyega thAya. kadAca munijana tenI kAmanA na kare, te paNa pratyeka sacetana vyakti sacitta Adi parigrahanA saMcayathI baMdhAyela rahe che. samagra lekamAM A pari grahanuM thaDA ke vadhu pramANamAM sAmrAjya jAmeluM che. te ja AtmakalyANanuM nirodhaka che. tethI zrAvakoe tenI maryAdA bAMdhavI joIe ane munijane esakala saMyamI jIve-tene taddana tyAga kare joIe che sU. 4 che. parigraha ke jIva ko kisa phala kI prApti hotI hai unakA nirUpaNa AgaLa "ce javA kRtite antara varNavyuM have sUtrakAra parigraha kevuM phaLa Ape che, te batAve che-"puromiya" ItyAdi. TIkArtha-"somavArivi vAvA" lebhane AdhIna thaIne parigrahane tAbe thayelA che "parasToSThi 2 na" potAnA parabhavane paNa naSTa karI nAkhe che, eTale ke temane A leka barabAda thAya che ja, paNa sAthe sAthe temane parabhava paNa bagaDe che kAraNa ke evA ne sugati prApta thatI nathI, ane A bhavamAM teo sanmArgathI dUra ja rahe. tathA "tamavira" ajJAna zrI prazna vyAkaraNa sUtra 218
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpI aMdhakAramAM praveza karIne "mahuvA momophiya ma" temanI mati prakRSTa cAritra mohanIya karmanA udayathI mohita thayelI rahe che. tethI teo aMzataH cAritra aMgIkAra karI zakatA nathI ane sakalarUpa (saMpUrNa, cAritra paNa agIkAra karI zakatA nathI. tethI evA che "tamodhavAre" rAtrinA gADha aMdhakAra jevA ajJAnAndhakAramAM ja paDyA rahe che, "tayathAvarakuTumavAcare;" ane trasa, sthAvara. sUkSma, are bAdaramAM, tathA "pannattamapattA paryAptaka, aparyAptaka, "a " e ja pramANe cAva7 zabdathI sAdhAraNa pratyeka zarIra mAM tathA aMDaja, pitaja, rasaja, jarAyuja, saMdaja, uddhijaja jImAM ane aupapatika deva ane nArakIomAM "rati paribhramaNa karyA kare che. janma maraNa karyA kare che. je jIne sparzana, rasanA, ghANa, cakSu ane karNa, e pAMca Indriye hoya che temane trasa kahe che trasa nAma karmanA udayathI jIvane te paryAya (ni) prApta thAya che. je jIvone phakta eka spana Indriya ja hoya che, temane sthAvara kahe che. sthAvara nAma karmanA udayathI ja te paryAya jIvone prApta thAya che. kIndriyathI laIne paMcendriya sudhInA jIvane ja " sa" mAnavAmAM Ave che. sUkSma nAma karmanA udayathI jIva sUkSma thAya che. sUkSma ane bAdara e be bheda ekendriya jIvanA hoya che. bAdara nAmakarmanA udayathI jIva bAdara paryAyavALA thAya che. bAdara nAmakarmanA udayathI jIvane evA zarIranI prApti thAya che ke te zarIre carmacakSuo vaDe joI zakAya che. tenAthI ulaTuM sUkSma nAmakarma che je jIvonI gya paryApti pUrI thaI gaI hoya che te jIvo paryAptaka kahevAya che tathA temanI te paryApti jyAM sudhI pUrI thatI nathI tyAM sudhI teo aparyAptaka jIve che. je anaMta jIvanuM ekaja sAdhAraNa zarIra hoya che, te sAdhAraNa jIve che, ane je jInAM bhinna bhinna zarIra hoya che, te pratyeka jIva kahevAya che. sAdhAraNa nAma karmanA udayathI jIva sAdhAraNa zarIra thAya che ane pratyeka nAmakarmanA udayathI jIva pratyeka zarIra thAya che. IMDAMmAMthI utpanna thatA ane aMDaja kahe che, jevAM ke mora kabUtara Adi jIva je kaI paNa prakAranA AvaraNathI DhaMkAyA vinA ja janme che-eTale ke baccAM rUpe janme che temane pita ja kahe che, jemake hAthI, sasaluM, nALiye, uMdara, siMha vagere che. A , ariSTa, bagaDelAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 219
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ athANAM murabbA AdimAM je phUga Adi utpanna thAya che te rasaja jI kahe vAya che. je jIve jarAyuthI vIMTaLAIne pedA thAya che temane jarAyuja kahe che, jemake manuSya vAMdara Adi jI. jarAyu eka prakAranuM jALa jevuM AvaraNa hoya che, je rakta ane mAMsathI bharelA rahe che, temAM janmanArUM bAlaka vIMTaLAI rahe che. jarAyuja, ane pitaja jIvane janma garbhamAM thAya che, je jIve parasevAthI pedA thAya che temane saMvedaja kahe che, jemake ja Adi che. je jIvo jamInane khedIne utpanna thAya che temane uddhija kahe che jema ke tIDa Adi cho. deva ane nArakI e baMne upapAta janmathI utpanna thAya che. A kathanathI tiryaMcagati, manuSyagati devagati, ane narakagati e cAre gatinA ja grahaNa thaI jAya che, te gatine jemAM yathA saMbhava jarA; rega ane maraNanI adhiktA rahe che, te gatimAM jIva papama pramANa ane sAgarepama pramANa kALa sudhI paribhramaNa karyA kare che. paribhramaNa eTale ja saMsAra, te saMsArakAntAra anAdi anaMta svabhAvavALe che. utsarpiNI asapiNIrUpa kALa ja jemAM ghaNA lAMbA pahoLA mArgo che. tathA te cAragatirUpa che. evA A saMsAra rUpa gahana vanamAM A jIva pari. grahane kAraNe upArjita pApathI palyopama tathA sAgarepama pramANa kALa sudhI bhamyA kare che. "go to rijaNa vivALo" pariyaDane A phalavi pAka "pholo" manuSya bhavanI apekSAe tathA "roDa" paraloka naragati ane tiryaMcagatinI apekSAe "pa" apasukha vALo tathA "vahuluNo" vadhAre duHkhavALo che, "mAma lomahA bhayaMkara che, "gaMducAvo " temAM je vipula karmarUpa rajane baMdha hoya che te pragADha-mahA muzkelIo nivArI zakAya tevo-hoya che, tathA "rAphaLo" te phalarUpa vipAka dArUNa-bhayaMkara "ra" karkaza-kagni, ane "kAgo" azAta-ajJAta vedanIyarUpa hoya che. "vArasahaiiM te parigraharUga pApanuM phaLa aneka papama ane sAgaropama pramANa kALa sudhI bhogavavAthI ja "muda" jIve temAMthI chUTI zake che. "avecattA " tenu phaLa bhegavyA vinA jIvone "na movo" mekSanI prApti thatI nathI. "ti ivamAuM" te prakAranuM kathana zrI prazna vyAkaraNa sUtra 220
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthakare ane gaNadhara Adi devAnuM che. tathA temanA kathana pramANe ja "rAya " jJAnakula naMdana "mag " mahApuruSa, "jJAna-vIvaranAmamo" prabhu jinendra deve paNa parisi " parigrahano "ravivA" e ja phaLavipAka "sica" kahela che. "go so " A rIte te "parigraho paMramopAMcame parigraha Asava "niyama" niyamathI "nAnAmaLior - raNa madivya jJAA" vividha maNi, kanaka, ratna Adi rUpa che. ahIM cAvata zabdathI A kAranA prAraMbhe "phicacaDyo" sudhIne je pATha parigraharUpa vRkSanA viSayamAM kahevAmAM Avela che te Akho pATha grahaNa karAyela che. A parigraha "sumasa moravavAmuttimawAra" mekSane je nirlobhatA zreSTha mArga che. tenA jida mULo" AgaLiyA samAna che | sU-pa | | | parigraha nAmanuM A chevaTanuM dvAra saMpUrNa thayuM pAMcavA adhyayana kA upasaMhAra have sUtrakAra uparokta pAMca A viSe pAMca gAthAo dvArA sa kSita upasaMhAra karIne pitAnA vicAro darzAve che--" g hiM" ItyAdi- ggei >> hiMsA Adi rUpa " huM" te pAMca "mAhUi' Asavane AcaravAthI "gurama " pratyeka kSaNe "caM zAriLig" jJAnAvaraNIya Adi karmamalane baMdha bAMdhIne-Atma pradezonI sAthe eka kSetrAvagAharUpa saMbaMdha karIne "cavA " narakAdi rUpa cAra gati vALA "saMta" saMsAramAM "aggriyati" paribhramaNa karyA kare che ke 1 | necara sugaMti varSa" je ja kRtacAritrarUpa dharmanuM zravaNa karatAM nathI, tathA "soLa 2 ne pamatisAMbhaLIne paNa je pramAdamAM DUbelA rahe che, te bane "akagurr" prANAtipAta AdimAM lIna rahevAne kAraNe punyahIna hoya che, "anaMta sAva javAhiti " tethI anantarUpe narakanida Adi cAre gatimAM paribhramaNa karyA karaze. rA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 221
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ che mikArirI addhA" je manuSya mithyASTi vALA hoya che, vivekabuddhi vinAnA hoya che tathA "vanivArUcamAnikAcita karmonA baMdha vALA hoya che, evA manuSya "vAvihaM ariji" guruo dvArA vividha hetu tathA duSTAtA Adi dvArA bahuja samajAvavAmAM Ave che chatAM paNa zratacAritrarUpa "dha " dharmanu "suti" zravaNa to kare che, paNa 2 ti" paNa tene potAnA AcaraNamAM utaratA nathI 3 jema rogI mANasa rogane nivAraNa mATe auSadhi na pIve te tene roga dUra karavAne zaktimAna thatuM nathI, e ja pramANe "je ke je saMsArI HdavavALavireca ? jarA, maraNa Adi saghaLAM duHkhone nirmULa karanAra tathA "Tr[" AtmavikAsI guNethI madhura evAM "nivacaM" jinendra bhagavAnanAM vacanarUpa " " auSadhane "aha" upakAra buddhithI "gs. ne prApta karatA nathI, teo " vAta " kaI paNa karavAne samartha thaI zakatA nathI jema virecana auSadhi ke sApha karI nAkhe che tema prabhunAM vacanarUpI auSadha paNa Atma rUpI kaThAnI zuddhi karanAra che, tethI tene virecana cUrNa samAna kahela che . 4 je bhavya ja "mAve vava kinna" bhAva pUrvaka te pUrvokta prANAtipAta Adi pAMca Asava dvArene cheDIne, "vera dauMjhA " prANAtipAtAdi viramaNarUpa pAMca saMvaradvArenuM pAlana karIne "rAmavizvamAM" karmarUpa rajathI taddana rahita thaI jAya che. teo "anuttara siddhivarati >> jyAMthI A saMsAramAM pAchA AvavuM paDatuM nathI evuM sarvottama bhAvasiddhisiddhigati-mekSa-prApta kare che, paNa che pAMca Asrava dvAra samApta che che praznavyAkaraNa sUtrane pahele vibhAga samApta che zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcasaMvara hAroM ke nAma aura unake lakSaNoM kA nirUpaNa mIobhAga-- pahelA vibhAgamAM pAMca AsravenuM vahu~na karAyu che have A khIjA vibhAgamAM te pAMca AsravothI virUddhanA pAMca saMvare viSe varNana karavAnI IcchAvALA zrI sudharmAsvAmI sauthI pahelAM teomAMnA ahiMsAlakSaNa saMvaradvAranuM vivecana karavAne mATe ja khUsvAmIne sa MedhIne pahevuM sUtra kahe che-- "saMpU " 12 ityAdi 66 " hto " AsravadvAra viSe varNana karyAM pachI have 6 saMnyU * " huM ja mU ! "trALupuruSor " anukrame paMca saMvarArAI '" pAMcasaMvara dvArA "vocchAmi" kahIza. je AtmapariNAmathI karmonA AsavanA kAraNabhUta prANAtipAtAdika piraNAmane rokavAmAM Ave che tenuM nAma saMvara che. tenA upAyarUpa dvArA ahiMsA vagere pariNAma che. e ja piraNAmeAne savaradvAra kahe che. huM te savaradvArAnuM varNana mArI buddhi pramANe karIza nahIM paNa 66 ,, bhagavayA bhagavAna mahAvIre sajja tuSimoravaLaTTApa " samasta prANIenAM duHkhA dUra karavAne mATe jaha " je rIte tenuM " mALiyALi '" prarUpaNa karyuM" che. eja rIte huM tenuM prarUpaNu-varNana karIza. / / 1 / / ,, '' 66 "" have te pAMca saMvaradvAra karyAM kayAM che? tenA anukrame nAma nirdeza karavAne mATe sUtrakAra kahe che--" paDhamaM hor ahiMyA " ityAdi te pAMca savadvArAmAM " padmama" sauthI pahelu saMvaradvAra ahiMsA rorU ahiMsA che, " vittiyaM " bIjI saMvaradvAra sUcavacaLa ' satya vacana ttamannAya " trIjI saMvaradvAra dattAnugrahaNa che, ceAthu savaradvAra " haMmazera' ', brahmacaya che, ane pAMcamu` savaradvAra " atti '' aparigrahatva che rA A pramANe pAMca saMvaradvArAnAM nAma kahIne have sUtrakAra sauthI pahelAM savaradvAra ahiMsAnuM varNana karavAne mATe trIjI gAthA kahe che. tattha " e pAMca saMvaradvArAmAM " paDhamaM " paheluM savaradvAra " ahiMsA ahiMsA che. (6 "" dd zrI prazna vyAkaraNa sUtra 223
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ talathAvarasUcavemarI " te ahiMsA sa, sthAvara vagere samasta jIvenuM kalyANa karanArI che. " samAvaLANu tIne " huM japU ! te pAMca bhAvanAe sahita ahiMsAnA " vi" keTalAka da puchyuM ''guNAne paricaya tamane voccha" kahIza zA tr << e ja pUrvokta ane have sUtrakAra lakhANa pUrNAMka samajAve che-- * HH mukhya ! " huM sudara vratadhArI ja" ! je savA kahevAmAM AvyA che " tAni 3 mAni " te A prakAre che--" mavacAruM " te mahAvratarUpa che--te savararUpa mahAvratAmAM hiMsA Adi pAMce pA| mana, vacana ane kAyAthI karavAnuM, karAvavAnuM ane tene anumedavAnu jIvanapaya"ta cheDI devAmAM Ave che. te kAraNe te mahAtratA kahevAya che. athavA aNuvratAnI apekSAe ahiMsA, satya Adi saMvararUpa tene mahAvatA kahevAmAM Ave che, eTale ke te mahAtratAmAM jIvana paryaMta save sAvaghayAgAnA tyAga karavAmAM Ave che. tethI te saMvaradvAra " hocittavacArUM'' lAkahita sata che leAhitane mATe sata zreSTha vrata che, eTale ke trasakAya pRthivIkAya, apUkAya; tejaskAya, vAyukAya, ane vanaspatikAya e cha nikAyarUpa leAkanuM tenAthI hita sadhAya che, tethI te sannatA che. eTale ke e savaradvArAmAM pravRtta thayela sAdhu sA kAyanA jIvonI rakSA karavAne tatpara rahe che, jethI kAyanA jIvonI virAdhanA thAya evI kAi paNa pravRtti te karatA nathI. te saMvaradvAra suyasAgaradesiyA zrutasAgara dezita che--gabhiratA Adi guNAthI 'kalpavyavahArAdizrutamAM ' temane sAgara jevAM kahela che. tathA te saMvaradvAra sayama mahAvratarUpa che-anazana Adi khAra prakAranI je tapasyA che tene tapa kahe che. te tapa pUrva sacita karmonI nirjarA karAve che, eTale ke tenuM eja phaLa maLe che ke te AcaravAthI pUrvasa Mcita karmeniI nirjarA thAya pRthivIkAya Adi chakAyanA jIvAnu` rakSaNa karavuM tene sayama kahe che, temAM HH "" 66 7) tava sajamamahavvayAi tapaH che. zrI prazna vyAkaraNa sUtra ,, 224
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravRtta thayela sAdhune navAM karmonuM Agamana aTakI jAya che. eTale ke navAM karmAnA asavanA nirodha thavo e ja A sayamanu phaLa che, tethI te sa'vara dvAra tapa sayamarUpa mahAvrata che. tathA te savaradvAra- saumuLavaravayAr' ' zIlaguNavaravrata rUpa che-zIla eTale cittanI samAdhi, vinaya Adi guNA kahe. vAya che, temanA vaDe zreSTha je tratA che te prakAranA ne savaradvAra che. " saca vandvacArUM ? satya-mRSAvAdanA parityAga, Ava-mAyAnA tyAga, e prakAranAM je vratA che te te prakAranAM te saMvaradvAra che. " sarakRticimanucaavArvivajJAr" temanI ArAdhanAthI ArAdhaka jIvane mekSagati prApta thAya che tethI te te saMvaradvAra peAtAnI ArAdhanA karanAra jIvone naraka, tiya ca, manuSya ane deva e cAre gatimAM jatAM zake che; tethI teo naraka, tiya`ca. manuSya ane devagatinA vivaka che. 66 jIvamA savva jiNasAsaNaggai Aja sudhImAM jeTalA jinezvarA thaI gayAM te badhAMe te saMvaradvArAnA upadeza ApyA che. " janmavicAravAnuM '" te saMvaradvAra karajanA nAza karanAra che-jJAnAvaraNa Adi ATha prakAranAM karmAMrUpI rajanA nAza kare che. jJAnavaraNa Adi karmane dhULa-rajanI upamA devAnu kAraNa e che ke dhULa jema malinatA Adi kare che tema e karyo paNa vyavahAra nayanI apekSAe milanatA kare che, eTale ke jJAnAdika Adi guNAnuM AvaraNa karI nAkhavAthI jIvamAM ajJAna Adi ulaTA bhAvonAM varSIka thAya che. " mavakSavaLAsanArUM " te savaradvAra bhatrazata vinAzaka che-eTale ke temanI ArAdhanA karavAthI ArAdhaka jIvonA temanI ArAdhanA karyAM vinA je seMkaDo bhava thavAnA hatA te badhA naSTa thaI jAya che " tulasavocArU' '' temanA prabhAvathI bhavonI paraMparA chedAI jAya che, te kAraNe temane duHkha zata vimAcaka darzAvyA che. suhasayapavattagAI' " jo temanI ArAdhanAthI sekaDo 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra ' 225
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkha naSTa thaI jAya che te e vAta paNa nakakI thaI jAya che ke te seMkaDo sukhanA pravartaka thAya che. jyAre temane ATale badhe vadhAre prabhAva che te dareka prANI tenI ArAdhanA karavA mAMDaze. tethI sUtrakAra batAve che te te saMvaradvAra "vAM puritatttattarArUMkApuruSaduruttara che-je kAyara purUSe che-bahi. sAtmA jIva che, temanA dvArA te dhAraNa karavAne mATe azakya che. paNa "sarisanavirAchuM" paNa satparU vaDe tenuM sevana-AcaraNa karAya che. vadhu zuM kahuM ! te saMvaradvAra "nizvALAmamA samAcAritiDuM" mekSagamananA mArge rUpa che, je jIvamAM eTalI gyatA hoya te te tene mATe avazya svarga prApti karAvanArA nivaDe che, A prakAranA te "paMca saMvAvAjhuM #diyAji" pAMca saMvaradvAra bhagavAna mahAvIre kahela che. te dareka bhavyajIve temane avazya pitAnI zraddhAne viSaya banAvavuM joIe. sU. 1 prathamasaMvaradvAra kA nirUpaNa A pramANe A prathama saMvaradvAranI prastAvanA che. have sUtrakAra prathama saMvaradvAranAM nirUpaNane mATe sUtra kahe che-" tatha gDhamaItyAdi TIkArtha"ttaratha te pAMca saMvaradvAramAMthI paDhamaM ahiMA " paheluM saMvaradvAra ahiMsA che. "nA nA savapurAsura Dhosa rIvo mavarU" te suprasiddha ahiMsA seveleka, manuSyaleka, ane asuralokane mATe eka dvIpa jevI che. tene bhAvArtha e che ke saMga ane viyAgarUpa saMtAna paraMparA rUpa mojAMo vaDe A moha mahAvartarUpa khAI ke jemAM sarve saMsArI je saMpUrNa rIte magna thaI gayelA che, DubI gayA che, te saMsArI jIvana kaSAyarUpa zvApada hiMsaka paza nizadina duHkhI kare che ane temanAM zarIrane vAvyA kare che tyAM temanuM rakSaNa karanAra keI nathI. A rIte nirAdhAra evAM te prANIonI rakSA karanAra A eka ahiMsA ja che tethI A ahiMsA temane mATe Azraya sthAnarUpa eka dvIpa samAna che. tathA "tA" te chAnuM Apatti-vipatti sAme rakSaNa kare che. tethI te trANarUpa che. tathA "sara" aneka vipadothI gherAyelA ne zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ '' I 66 (6 66 mATe te eka AzrayasthAnarUpa che. tathA meAkSanA abhilASI je jIveA che te tene Azraya le che, tethI temanI apekSAe te gatirUpa che, tathA paTTA ' " sasAramAM jeTalA sadguNa che te adhAnA AdhAra rUpa A eka ahiMsA ja che, tenA abhAve khIjA vidyamAna sadguNlRAnI kAi pratiSThA--kiMmata thatI nathI. have sUtrakAra A ahiMsA bhagavatInA guNa pratipAdita sADha nAme batAve che. temAM pahelu nAma nimnAnaM " nirvANa-meAkSa che. kAraNa kete tenA kAraNarUpa hAya che. (1) tenuM khIjuM nAma nigrUM" nivRtti che, nivRti zabdane a svAsthya thAya che---karmonA atyaMta abhAva hAvAthI te jIveAne thAya che. (2) ahiMsAnuM trIjuM nAma samAhI samAdhi che, samAdhine a samatA che, A ahiMsA samabhAvanuM kAraNa hoya che tethI kAraNamAM kAryaMnA upacArathI tene svaya' samAdhirUpa kahevAmAM Avela che. (3) ahiMsAnuM ceAthuM nAma "sI" zAnti che, kAraNa ke jyAM drohanA abhAva hAya che' tyAMja zAMta hAya che. ahiM. sAmAM drohanuM nAma mAtra paNa hetu nathI tethI tene zAnti zabdathI varNavela che. (4) "jittI' yazanA kAraNa rUpa heAvAthI tenuM pAMcamuM nAma kIrti che. ahiMsaka jIvanI kIrti sarvAMtra phelAya che te vAta suprasiddha che. (5) " dvaitI " prasannatAnA kAraNarUpa hAvAthI tenuM nAma kAnti paNa che. (6) "ca" AnaMda utpanna karanAra hAvAthI tenuMnAma rita che. (7) '"vica'' sAvadya karmothI rahita hAvAthI tenu' nAma virati paNa che. (8) '"sucana" A hiMsAne kAraNe zrutajJAna thAya che, tethI tenuM nAma zrutAMga che, kAraNa ke pahelA jJAna thAya che, ane tyAra pachI yA evuM bhAMkhela che. (9) " tittI " samasta prANIone mATe te sASa janaka hAya che tethI tenuM nAma tRpti che. (10) A ahiMsAthI prANIonI rakSA thAya che, tethI prANIonAM prANusaMhAranAM kRtyathI te rahita heAvAthI te " ca" " dayArUpa che. (11) tenA prabhAvathI prANIe samasta prakAranA vadha ane baMdhaneAmAMthI mukta thAya che, tethI sakaLa vadhakhadhanAthI prANIone mukta karAvanAra hAvAthI ,, (" zrI prazna vyAkaraNa sUtra ,, "" 227
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenuM nAma "vimurI" vimukti che, (12) te samasta krodhAdika kaSAyane nigraha karanArI che, tethI tenuM nAma "yaMtI" kSAnti che. (13) samyakubedha rUpa samyakatva te vidyamAna hoya te ja ArAdhAya che, eTale ke te jinazAsananI ArAdhanAnAM kAraNarUpa hoya che tethI tenuM nAma "sanmattAvALA" samyakatvArAdhanA che. (14) dharmanA samasta anuSThAnamAM te zreSTha che tethI tenuM nAma "matI" mahatI che (15) sarvajJa pratipAdita dharmanI prAptirUpa hevAthI tenuM nAma "vANIbadhi che. (16) paraduHkhenI avadhikA hovAthI eTale ke pArakAnAM duHkhe batAvanArI hovAthI tenuM nAma "yuddhI" buddhi che (17) maratAM jene tenA prabhAvathI abhayanI prApti thAya che, tethI tenuM nAma "pi dhati che. athavA prati zabdano artha cittanI daDhatA che. te ahiMsAthI cittamAM daDhatA utpanna thAya che te vAta nirvivAda che. (18) AnaMdanI janaka hovAthI tenuM nAma "samiTTI" samRddhi che. (19) lakSmInA kAraNarUpa hovAthI tenuM nAma "ddhiI" addhi che. (20) tenA prabhAvathI tIrthakara Adi puNyaprakRtine jIvone baMdha thAya che tethI tenuM nAma "bhavI " (21) tenAM Acara. thI mokSa prApta karela jIvonI sthiti Adi anaMta thAya che, tethI tenuM nAma "ki sthiti che (22) puNyanI puSTinuM te kAraNa hovAthI tenuM nAma puddI" puSTi che. (23) tenI kRpAthI jIvone svarga ane mokSanAM sukha prApta thAya che, tethI te sukhanI prAptithI teo tyAM AnaMda kare che. te kAraNe tenuM nAma "maMA" che (24) te jIvanuM kalyANa karAve che. tethI tenuM nAma mAM" bhaddA che. (25) pApamaLanI tenAthI vizuddhi thAya che, tethI tenuM nAma "viyuddhIvizuddhi che. (26) kevaLajJAna, kevaLadarzana Adi labdhio tenA prabhAvathI ja jIvone prApta thAya che, tethI tenuM nAma "zrI" labdhi che. (27) "visi lido " ahiMsA ja pradhAna darzana che tethI tenuM nAma zrI prazna vyAkaraNa sUtra 228
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ viziSTa daSTi che. kahyuM paNa che - " kiM tayA paThitayA, padakoTathA palAlabhUtayA / yatra yat na jJAtaM, parasya pIDA na kartavyA // 1 // keTi pade vALAM aneka zAstrone abhyAsa karavA chatAM paNa je jIvane eTaluM paNa jJAna na prApta thAya ke bIjA prANIone pakaDavA joIe nahIM, te tenAM adhyayanathI zuM lAbha ? 1 dayAnA upadeza vinAnAM zAstro palAla jevAM niHsAra che. (28) mokSa prApta karAvanAra hovAthI tenuM nAma "chakalyANa che. (29) tenA vaDe pApo kSaya thAya che tethI te " " maMgaLarUpa che. (30) harSanI janaka hovAthI te "moma pradarUpa che. (31) sakaLa saMpattionA kAraNarUpa hevAthI tenuM nAma "vimU" vibhUti che. (32) 4 " jIvonI rakSA karavAne tene svabhAva hevAthI tenuM nAma rakSA che. (33) tenI ArAdhanA karatAM karatAM ja jIva siddhonA AvAsamAM siddhigati nAmanA sthAnamAM nivAsa karavA lAge che tethI tenuM nAma " siddhAvAno" siddhAvAsa che. (34) "bhaLAsaMvokarmonA Agamana dvAranI te nirodhaka che, tethI tenuM nAma anAsava che. (35) "varjIna TALa" kevaLajJAnI tene Azraca che tethI tenuM nAma kevaLIsthAna che eTale ke je ahiMsaka hoya che tene ja kevaLajJAna prApta thAya che. (36) ahiMsaka jIvane kaI paNa sthaLethI kaI paNa prakAranA upadrava thaI zaktA nathI. tethI upadrava rahita hovAthI tenuM nAma "siva" ziva che. (37) samyak pravRttine samiti kahe che. A ahiMsA samitirUpa hoya che tethI tene ji" samiti kahe che. (38) zIla-samAdhinA te kAraNarUpa hoya che tethI tenuM nAma "sI" zIla che. (39) "saMgamotta" saMyama-hiMsAthI nivRtta thavA rUpa saMyamanI te sAdhaka che, tethI tenuM nAma saMyama che. (40) zIla sadAcAra athavA brahmacaryanuM te sthAna che tethI tenuM nAma "rIDhA" zrI prazna vyAkaraNa sUtra 229
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIsaMgraha che. (41) karmanA Agamana rUpa kAraNone te nirodha karI nAkhe che. tethI tenuM nAma "saMta" saMvara che. (2) tene AcaravAthI jIvonI azubha pravRtti aTakI jAya che tethI tenuM nAma "gutti" gupti che. (43) te AtmAnuM viziSTa prakAranuM eka pariNAma che, tethI tenuM nAma "vavasAmo" vyavasAyavi. avasAya-adhyavasAya che. (44) te dravya ane bhAva, e bannenI unnati karanArI che tethI tenuM nAma "guNoya" tarachUca che. (45) tenA sevanathI jIvone svarga Adi saddagatinI prApti thAya che, tethI tenuM nAma "sum" yajJa che. (46) saghaLA sadguNonuM teja eka AzrayasthAna che, tethI tenuM nAma "kAcatai " Ayatana che (47) te niravadya anuSThAnarUpa che. tethI tenuM nAma "nA" yatna che. (48) temAM pramAda-asAvadhAnatAno parityAga thaI jAya che, tethI tenuM nAma "qmAgo" apramAda che. (49) para prANIone te tRtinA kAraNarUpa hoya che, tethI tenuM nAma "sAga" AzvAsa che. (50) prANIomAM te pratIti utpanna kare che tethI tenuM nAma "pA" vizvAsa che. athavA prANIonAM prANenAM virUddhanuM AcaraNa temAM thatuM nathI, tethI paNa tenuM nAma vizvAsa che. (51) prANIone te bhaya rahita kare tethI nirbhara yatAne mATe kAraNabhUta hovAthI tenuM nAma "mA" che. (52) bIjA jIvanI mA-dhana-lakSmI ane prANarUpa lakSamIne temAM ghAta thatuM nathI, tethI tenuM nAma "ajAghA" 34HIdhAra che. "mA" zabdane artha lakSmI thAya che- dhanarUpa lakSmI ane prANarUpa lakSmI, e rIte tenA be prakAra paDe che. ahiMsAne e baMnenuM sarakSaNa thAya che te vAta pratyakSa che. (53) te ahiMsA pavitra vastuo karatAM paNa vadhAre pavitra che, tethI tenuM nAma "rovavA" vokSA che. (54) tenAthI AtmA upara jAmelo anAdikALane mela-vibhAva pariNati dUra thaI jAya che, tethI AtmA pitAnAM nirmaLa svarUpamAM magna thaI jAya che. te kAraNe zrI prazna vyAkaraNa sUtra 230
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 (6 ,, 16 AtmAnI niLatA mATe kAraNabhUta hovAthI te ahiMsAnuM nAma pavittA " pavitratA che. (55) bhAva zucitAnA kAraNarUpa hAvAthI tenu suI " zuci che. (56) A ahiMsAmAM prANIonA prANanuM upamana thatuM nathI tethI te bhAvapUjArUpa hovAthI tenuM nAma pUyA pUjA bhAvapUjA che. (57) je tenI ArAdhanA kare che tee mithyAtva, avirati Adi maLeAthI rahita thaI jAya che, tethI tenu nAma nimaru " vimA che. (58) A ahiMsA kevaLa jJAna rUpa jyetisvarUpa hovAthI " prabhAsAya " eka prakAzarUpa che, tethI tenu nAma pramAla che, (59) tenA prAdurbhAva thatAM ja AtmAmAMthI dhIre dhIre saghaLA kAMnA abhAva thai jAya che, tethI tenuM nAma nimmahatA ?" nimarutA che. (10) ' evamAdINi niyaguNanimmyAi pajjavanAmANi hoti ahiMsAe bhagavaIe A pramANe A ahiMsA bhagavatInA guNa pramANe sAThe nAma che. te nAmeA A ahiMsA bhagavatInA paryAyavAcI-te te dhamanI apekSAe zabda che sUrA ahiMsA ke mahAtmya kA nirUpaNa have sUtrakAra A ahiMsAnuM mahAtmya darzAve che(( esA " jinazAsanamAM prasiddha te ,, saoNmavarUM " ityAdi. sA maLavarphe ' ahiMsA bhagavatI, zrI prazna vyAkaraNa sUtra '' HH "L jA sA " je " miyAna vitra saraLa " bhayabhIta anela prANIenI rakSA karavAne mATe ghara samAna che, " varNInuM vitra gamana karavAmAM AkAza AdhArabhUta thAya che, eja pramANe samasta dharmone mATe AdhArabhUta A ahiMsA ja che, " ttisiyALa viSe saddhi " jema tara naM ' tathA jema pakSIAne r 231
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAonI prANurakSA mATe pANI sAdhanarUpa bane che, e ja pramANe A ahiMsA paNa prANIonA prANa bacAvavAnuM eka sAdhana che. "raghuphiyAdi basa " anna ja prANa che" te kathana pramANe jema sudhAthI pIDAtA prANIo mATe bhejana ja eka mAtra AdhAra hoya che e ja pramANe A ahiMsA paNa januM rakSaNa karavAnuM eka sarvottama sAdhana che "samudramane poya vaLa" samudranI vacce jema naukA prANIonuM rakSaNa kare che tema saMsAra sAgaramAM DUbelA prANIonI rakSA karavAne mATe A ahiMsA ja majabUta naukA jevI che. "jakagvALa kAma catuSpada-jAnavarene mATe jema goSTha (vADA) vizrAmasthAna hoya che e ja pramANe A bhagavatI ahisA paNa samasta prANIone mATe sarvottama vizrAmasthAna che. "TukriyALa 2 bo ivaruM ? regIne jema auSadhine sahAre hoya che tema karegagrasta bhavya jIne mATe ahiMsA ja eka moTAM auSadharUpa che. "lIma vara0 mAM " jema jaMgalanI vacce sArtha-samudAyanI sAthe javAnuM sukhakArI hoya che te ja pramANe mokSa mArge prayANa karatA manuSyone mATe ahiMsA sAthenI garaja sAre che. vadhAre zuM kahuM ! "datto" pUrva kathita upamAne karatAM paNa "visittavicA" ahiMsA adhikatara che kAraNa ke "nA nA hiMphA" A je ahiMsA che te " gvIrasTA --vaLaSNarU -vIra -rica-gasTacara- vara - tad - thAvara savamU- hemA " pRthivI, jala, agni. vAyu, vanaspati, bIja, harita, jalacara, thalacara, khacara, trasa, ane sthAvara te badhA bhUtanI pRthivyAdi che kAyanA jIvonI kalyANakArI-rakSA karanArI che. bhAvArthaA bhagavatI ahiMsAnI AgaLa saMsAranA saghaLA viziSTa jaDa padArtho tuccha che kAraNa ke temanAthI yathArtha rIte jIvonI rakSA thatI nathI je yathArtha rIte jIvonI rakSA karanArI-abhayapradAna karanArI kaI paNa sarvottama vastu hoya te te eka mAtra ahiMsA ja che. je sU-3 che zrI prazna vyAkaraNa sUtra 232
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA dhAraNa karane vAle mahApurUSa ke svarUpa kA nirUpaNa have sUtrakAra je mahApuruSoe A bhagavatI ahiMsAnI prApti tathA sevA karI che te mahApuruSanAM nAma pragaTa kare che-"ghA mAva" ItyAdi TIkArtha-"gNA malAva hiMsA" A pUrvokta bhagavatI ahiMsA-sarvajJa dvArA prarUpita ahiMsA ja sAcI ahiMsA che, sarvajJa sivAyanA bIjA chadmastha jIvo dvArA kathita ahiMsA sAcI ahiMsA nathI. A rIte "nA" jinasiddhAMta je ahiMsA che "nA" te " rimicanAnasa,dhareTiM" aparimita-anaMtajJAna ane darzananA dhAraka "sIsTaviyatavasaMmanA hiM" zIlarUpaguNa, vinaya ane tapanuM jAte AcaraNa karanArA ane bIjAne tenuM AcaraNa karAvanArA "tithahaM" tIrthaMkara-caturvidha saMghanuM netRtva karanArA "saMvaSaTIvavadajI ei>> jagatanA samasta jIvo pratye vAtsalyabhAva rAkhanArA ane " timagi" tIrthakara nAmakarma jagapUjya hovAne kAraNe traNe leka dvArA pUjAnArA, evA " kivaMrdi" jinacaMdroe sAmAnya jinenI aMdara caMdramA samAna tIrthakara mahAprabhue A bhagavatI ahiMsAne pUrvokta rIte "su vijJA" pitAnA kevalAlakathI kAraNa svarUpe, ane kAryanI apekSAe sArI rIte dekhI che-nizcita karI che. temaNe tenA bAhA ane abhyantara kAraNa gurUpadeza, karmakSa pazama Adi batAvela che. tenuM svarUpa-prayatta gathI je prANa haranAra hiMsAnuM svarUpa che tenA karatAM ulaTuM svarUpa pragaTa karela che. tathA svarga ane apavarganI prApti thavI te tenuM kArya kahelA che. "sodigiLe hiM jiiMAyA ?? viziSTa avadhijJAnIo dvArA te bhagavatI ahiMsA bheda, prabheda sahita samajavAmAM Avela che. tathA "gumahiM vividA " jumati manaH paryayajJAnIo dvArA te patyakSa rUpe jovAmAM Avela che. je viSayane sAmAnya rIte jANe che te jumati manaH paryAya che. ahIM evI zaMkA na karavI joIe ke "je bAjumati sAmAnyagrAhI che te te darzana" ja gaNAya. tene jJAna kema kahyuM? kAraNa ke te sAmAnyagrAhI che" tene bhAvArtha eTale ja che ke te vizeSane jANe che paNa vipulamati jeTalA vizeSane jANatA nathI. "tRtIyAkubUra" eTale ke aDhI AMgaLa zrI prazna vyAkaraNa sUtra 233
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ ochA manuSyakSetramAM rahela saMjJI paMcendriya jIvonAM manodravyone te trAjImati sAkSAta jANe che. manaH paryAyajJAnane A eka bheda che. " viSaDhamahaiiM rivijhA?? mana:paryava jJAnano bIjo bheda vipulamati che A vipulamati mana:paryAya jJAnavALA padArthone jumatinA karatA vadhAre vizuddha rUpe jANe che. kAraNa ke matiparyAya zatopeta hoya che, tathA kalpanIya ghaTAdi vastuomAM sUkSmatara Adi rUpe vartamAna dharmone jANe che. evA te vipulamati mana:paryayajJAnIo dvArA A bhagavatI ahiMsA RjumatinA karatAM adhika ane vizeSa rUpe vidita -jJAta-daSTa thaI che. tathA " gadhare huM adhIyA " utpAdapUrvaka agrAyaNI pUrva, vIryapravAda Adi cauda pUrvanA dhAraka mahAtmAoe-zrutajJAnIoe-zratamAM gUMthAyela A bhagavatI ahiMsAnuM adhyayana karyuM che, "revI verUUIT" vijiyalabdhidhArI munijanee tenuM Ajanma pAlana karyuM che. " fmaLavofhArda suvALI, mApavALIe varALo huM " Indriya ane naI. ndriya vaDe utpanna thayela je jJAna che tenuM nAma Abhinibodhaka jJAna che "mi ane "ni (" e baMne upasargo e pragaTa kare che ke te jJAna sanmukha rAkhela niyamita kSetravata padArthane ja jANI zake che. te abhinibAdhika jJAnIo dvArA, matijJAnadhArIo dvArA. tathA AcArAMga Adi sUtronA jANakAra dvArA tathA mana:paryava jJAnIo dvArA-manavALAM-saMjJI prANa--kaI paNa vastunuM mana vaDe cintavana kare che. cintavanane vakhate jenuM cintavana karavAmAM Ave che te vastunA bheda pramANe cintanakAryamAM pravRtta thayela mana judI judI AkRtiyone dhAraNa karatuM rahe che, te AkRti ja mananI paryAye che. ane te mAnasika AkRtine pratyakSa jANanAra jJAna mana:paryaya jJAna che, te manaH paryaya jJAnane dhAraNa karanAra munio dvArA, tathA kevaLajJAnIo dvArA-asahAya, eka. anata, paripUrNa te "kevala" zabdanA artho che, evuM je jJAna che tene kevaLa jJAnI kahe che. evAM kevaLajJAnI AtmAo dvArA "samajuvinA " sevAyelI che evo saMbaMdha AgaLanA vAkya sAthe joDI levAne che. tathA Adipttehi, khelosahipattehiM, jallosahipattehi. vipposahipattehi, savvosahipattehi, biiydvihiM, vaNodravRddhiduM, pAchusAra hiM, saMmoheM " AmazauSadhilabdhi jemane prApta thaI gaI che. jallauSadhilabdhi jemane prApta thaI gaI che, vipaDe. Sadhilabdhi jemane prApta thaI gaI che, tathA bIjabuddhi labdhi-bIjanA samAna buddhivALI labdhi jemane prApta thaI gaI che. keSThabuddhi labdhi jemane prApta thaI gaI che. padAnusArI labdhi jemane prApta thaI gaI che, saMbhinnazrotasa labdhi jemane prApta thaI cukI che, teo vaDe (ahiMsA sevAyela che. tathA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 234
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ (( 66 66 * : 66 ,, surend" AcArAMga Adi sUtranA je dhAraka che temanA dvArA te sevA cela che, tathA maLattinuiM, vayavRddhidghi, jAyavahiti." je maneAkhaLavALA che, vAgmaLa vALA che, ane kAyabaLavALA che temanA dvArA te sevAyela che, tathA nAvajihiM, vRMtaLavahiIa, tiSTitlR " matyAdika jJAna vaDe je aliSTha che, je darzanakhaLayukta tathA cAritrakhaLayukta che temanA vaDe te sevAyela che, tathA vIrAsanehiM, maDhutrAsaveddhi, saviyAsave, baTvILamaphALasiddhi ' kSIrAjIva labdhidhArI, madhyAavalabdhidhArI, sarpiAsavalabdhidhArI. akSINamahAnasaRddhidhArI dvArA je sevAyela che, tathA vALenlRi vijJAnlRi '' caraNaRddhi dhArI rAhiNIprajJapti Adi vidyAnA dhAraka dvArA je sevAyela che, tathA cautthabha. ttiehi, chaTTabhattaehiM, aTThamabhattiehiM dasamabhattiehiM evaM duvAlasa - caudasa - solasa -gaddhamAsa-mAsa-TromAsa-timAla-2'mAla-paMcamAsa-ammAta mattirSiM caturtha - bhakti-je eka upavAsa karanAra che, Sabhaktika-je e upavAsa karanAra che, aThThamabhaktika-traNa upavAsa karanArA, dasamabhaktika-cAra upavAsa karanArA, eja pramANe dvAdaza-pAMca upavAsa, caturdaza-che upavAsa, gheADaza-sAta upavAsa, ane amAsa, mAsa, e mAsa, traNa mAsa, cAra mAsa, pAMca mAsa, ane pannAsumatti-cha mAsanA upavAsa karanArA dvArA te sevAyela che. tathA 8 vittacaraa, I nizrvitacaraE, baMtacaraNaEi, "tararE, hRcaraNa, samuddAcavAduM, niSThAddhi, moLavarad " je ukSiptacaraka che, je nikSiptacaraka che, je aMtacaraka che, ne prAntacaraka che, je rUkSacaraka che, je samuddAnacaraka che, > annaglAyaka che, je maunacaraka che. tenA dvArA te sevAyela che. tathA dhvasakthiehi, tajjA saMsadR kappiehiM, uvanihiehi, suddhesaNaNiehi, saMkhAdattiehiM diTThalAbhiehi, alAbhe ehi, puTThAlAbhiehi, AyaMbi liehiM purimaTThiehiM ' sa sRSTa kalpika che, tajAta saMsRSTa kalpika che, upanihitaka che, zuddhaSaNika saMkhyAdantika che, dRSTilAbhika che, adRSTalAbhika che, pRSTalA-bhika che, AcAmAmla vrata yukta che, pUrvAddhika che, temanA dvArA A ahiMsA pALavAmAM Ave che tathA jJAnanirvAhaiM, niSidi, mitrapiMyatrAia, parimividyAduM, jaMtA hiM, 3 64 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 235
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMtAhArehiM, arasAhAre hiM, virasAhArehiM, lUhAhArehi, tucchAhArehiM, aMtajIvihiM, paMtajIvihi, lUhajIvihi, tucchajIvihi, uvasaMtajIvihi, pasatthajIvihi vivittnahiM , vIramadusadiggf, His HsAsaruM " je ekAUnika che, vikRti pratyAkhyAnazIla che, bhinnapiMDa pAtika che, parimitapiMDa pAtika che, antahAra vALA che, prAntAhAra vALA che, arasAhAravALA che. virasAhAra vALA che, rUkSa AhAra karanArA che, tuccha AhAra karavA vALA che, antajIvI che, prAntajIvI che, rUkSajIvI che, tucchajIvI che, upazAntajIvI che, prazAntajIvI che, viviktaAvI che. akSara madhu sarpiSka che amadhamAMsAzika che, temaNe tenuM sevana karyuM che. tathA je "TAbhArdUi, himAphawhuM, hA sgp, varALiafe, sauf, DaMDAiehiM, lagaNusAIehiM, egapAsagehiM, AyAvaehi, appAvaDehiM, aNimaehiM aMkaDu gre, yuveyaromana, saravaInyaparivaviMmuhiM samajuvinnA" sthAnAtiga che, pratimAsthAyika che, sthAnakuTika che, vIrAsanika che, niSadhika che, che, daMDAyatika che, laguMDazAyika che, eka pArdhaka che, atApaka che, aprAvRtta che, aniSThIvaka che, aka DUyaka che, vRtakezazmazra nakhavALA che, tathA sarvagAtra pratikarma vimukta che, evA te Abhinibedhika jJAnIothI zarU karIne sarvagAtra pratikarma vimukta sudhInA aneka mahApuruSe dvArA bhagavatI ahiMsAnuM sevana thayuM che. "avadhi" vagerene artha nIce pramANe che - * tapasyAnA prabhAvathI munijanene evI labdhi prApta thAya che ke jenA prabhAvathI teonA zarIrane sparzI ja samasta rogone nAza kare che A labdhivALA je muni hoya che temane "jamavadhi bAta" muni kahevAya che. e ja pramANe tapazcaryAnA prabhAvathI "DheDaHauSadhididha" prApta thAya che. A labdhithI munijanenuM zleSmA ja auSadhinuM kAma kare che. zarIramAMthI utpanna thayela melane "nag" kahe che, jemano mela ja auSadhinI garaja sAre che teo zrI prazna vyAkaraNa sUtra 236
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ "jallauSadhi prApta " munivara kahevAya che. moDhAmAMthI nIkaLatA zUkanAM nAnAM nAnAM biMduone "fag" kahe che. tapasyAnA prabhAvathI jemanA mukhanA e bindue regone nAza karI nAkhe che tevA munivarene "vivuauSadhi prApta " kahe che. munijanenI viziSTa tapasyAnA AcaraNathI, kAna, mukha, nAka, jIbha ane AMkhe e badhI Indriyane mela auSadhi jevuM kAma Ape che. A labdhine vidhi" kahe che. A labdhi je munivarone prApta thAya che temanuM nAma "sarvoSadhilabdhiprApta" che. jema bIjamAMthI vizALakAya vRkSa utpanna thAya che, e ja prakAre je eka pada vALI buddhithI munijanone vividha ane baMdha thAya che, tenuM nAma "vijhayuddha che. te buddhi paNa viziSTa tapasyAnA prabhAvathI jJAnAvaraNIya karmane viziSTa kSapazamathI munijane prApta kare che tenuM tAtparya evuM che ke-jevuM e labdhinA dhAraka munivarane "karavA codavyayukata saMta" "taravAthasUtra 29 muM sUtra" A sUtrane baMdha thaI gaye, evAM padane artha kahe che, bIjabhUta A eka ja arthapadane bodha thatAM teo pitAnI buddhinA prabhAvathI vaLI bIjAM vizeSa arthane paNa baMdha karI lIdhA kare che. jema kaccha-kAThImAM nAkheluM anAja lAMbA samaya sudhI surakSita rahe che tema prApta thayelI A labdhinA prabhAvathI avagatasUtra ane artha te bane ghaNA samaya sudhI munijanone dhAraNA rUpe sthira rahe che-temane te bhUlatuM nathI. A buddhi je munijanone prApta thAya che teo koSTabuddhinA dhAraka munivare che. sUtranA avayavarUpa eka ja pada upalabdha thatAM jeo seMkaDo padenuM anusaraNa karI le che, tevA munijanone padAnusArIlabdhinA dhAraka kahevAya che. je labdhinA prabhAvathI kaI eka ja Indriya vaDe munijana sarvendriyagamya viSayane jANI le che te labdhinuM nAma saMmitrota che. A labdhi je munijanane prApta thAya che te munijana saMmitronA kahevAya che, AcArAMga Adi sUtronuM paThana karanArA je munijana hoya che temane mRtapara kahe che. aneka prakAranA parISaha ane upasargo naDavA chatAM paNa je munijanenuM mana dharmamAMthI talabhAra paNa vicalita thatuM nathI temane manovastra kahe je munijane durvAdIo dvArA prarUpita mithyA prarUpaNAonuM khaMDana karavAne samartha thAya che te munivarone vayovRSTi kahe che. je munijano AkarAmAM AkarA parISaha ane upasargone sahana karavAne zaktimAna hoya che teo zrI prazna vyAkaraNa sUtra 237
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAyavasTiva kahevAya che matyAdi jJAnathI jenuM AtmabaLa vRddhi pAmyuM hoya che temane sAravatti kahe che, niHzaMti Adi aMge vaDe yukta jemanuM tattvazraddhAnarUpa darzana hoya che ane e darzanathI jemane AtmA baLavAna banelA hoya che tevA munivarone navajA kahe che. chakAyanA chAnuM rakSaNa karavuM te saMyama kahevAya che te saMyamarUpa cAritranA baLathI jemane AtmA baLavAna heya che temane cAritra kahe che jemanA mukhamAMthI nIkaLela vacana sAMbhaLatAM ja mana ane zarIrane sukha thAya che temane kSIrAsaMvariSa dhArI muni kahevAya che. sAkara vagere miSTa dravya karatAM paNa vadhAre miSTa madha hoya che madha jevAM mIThAM vacana je bole che tevA munijanene madavAsavadhi dhAraka kahevAya che. sapirAstravalabdhinA prabhAvathI munijanenAM vacana atyaMta surabhivALA tathA snigdha ghInA jevAM zrotAjanene lAge che mArA zabdano artha bhejana banAvavAnuM sthAna che, tenuM Azrita hovAthI bhajanane paNa mahAnasa kahe che. je munijanene A kSaNamAnasa nAmanI labdhi utpanna thAya che temanA asAdhAraNa antarAyanA kSayopazamathI saheja paNa pAtramAM paDeluM anna gItamAdi RSiyonI jema eka lAkha vyaktione ApI devAM chatAM paNa jyAM sudhI teo pite khAI letAM nathI tyAM sudhI pUruM thatuM nathI. tene bhAvArtha zrI prazna vyAkaraNa sUtra 238
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** "" te e che ke A labdhidhArI munivaronAM pAtramAM paDela anna, temAMthI lAkhA munijane AhAra le te paNa jyAM sudhI te labdhidhArI muni pote ja te khAi jatA nathI tyAM sudhI te samApta thatuM nathI. A pramANe tenA dAtAne viSe paNa samajI levuM A labdhi gautamAdvi RSijanAne prApta thayela hatI. " caraNadhi" evA prakAranI labdhi che ke jenA prabhAvathI munijanA AkAzamAM avara javara karI zake che, jaLa-gamana-te gamana- te jemanuM hAya che temane cAraLa kahe che. A labdhidhArI be prakAranA munijana che (1) vicAraraLa (2) navAparA jemane vidyAnA prabhAvathI AkAzamAM gamanAgamatarUpa labdhi prApta thAya che tee "vidyAcAraNu " munijana kahevAya che. A labdhi nira'tara chaDe, chaThThanI tapasyA karanAra munijanAne prApta thAya che. tathA je muniyA cAritrarUpa tapa vizeSanA prabhAvathI evI labdhiyukta thaI jAya che ke jaMghA para hAtha mUkatA ja AkAzamAM uDI jAya che, e labdhinuM nAma gaMdhAgALa che. nirantara Ajhama. akramanI tapasyA karanAra munijanene A labdhi prApta thAya che teomAM jeo vidyAcAraNa munijana che tee tenA prabhAvathI ja buddhIpanI apekSAe AThame je naMdIzvara nAmanA dvIpa che tyAM sudhI jai AvI zake che, tathA je jaghAcaraNa munijane che teo teramA rucakavara nAmanA dvIpa che tyAM sudhI jai Ave zake che. vidyAcAraNa pahelAM uDDayanamAM mAnuSAttara pava ta sudhI cAlyA jAya che, bIjA uDDanamAM naMdIzvara dvIpa sudhI jAya che pachI jyAre teo tyAMthI pAchA phare che tyAre eka ja uDDayanamAM peAtAnA sthAne AvI jAya kare tathA meru jatAM te pahelA uDDayanamAM naMdanavana sudhI jAya che. ane bIjA uDDayane paMDaka vana sudhI jAya che. pachI jyAre teo tyAMthI pAchA Ave che. tyAre eka ja uDDayanamAM potAnA sthAne AvI jAya che. ja dhA caraNa munijana jamUdrIpanI apekSAe eka ja uDDayanamAM dvIpamAM pahoMcI jAya che, ane tyAMthI pAchA pharatA eka ja uDDayane te nadIzvara dvIpamAM AvI jAya che. ane bIjA uDDayane peAtAne sthAne paheAMcI jAya che. jo tee sumeru parvata para javAnI IcchA kare te pahelAM utpAtathI paDaka vanamAM jAya che, pachI pAchAM pharatI vakhate eka ja UtpAte naMdana vanamAM ane bIje utpAte peAtAnAM sthAnamAM AvI jAya che. rAhiNI prapti Adi vidyAe dhAraNa karanArane vidyApAra kahe che. eka upavAsane catu bhakta, e upavAsane Sabhakta, traNa upavAsane aSTamabhakta, cAra upavAsane dazamabhakta, teramAM rucakavara zrI prazna vyAkaraNa sUtra 239
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca upavAsane dvAdazabhakta, cha upavAsane caturdazabhakta, sAta upavAsane cheDazabhakta, kahe che. e upavAsa karanAra e munijana che te caturbhakti Adi munijane kahevAya che. e ja pramANe je amAsa Adi samayanA upavAsa kare che temane mAramati Adi kahe che. je munijana evA prakArane abhigraha dhAraNa kare che ke ame e ja AhAra laIzuM ke je gRhathepitAnA upagane mATe rAMdhavAnA vAsaNamAMthI laIne bIjAM pAtramAM nahIM rAkhyuM hoya. A pramANe abhigraha bAMdhIne je AhAranI zodhamAM pitAne sthAnethI bahAra nIkaLe che temane rikSaHvara munirAja kahe che. tathA je munirAja evA prakArane abhigraha dhAraNa karIne pitAne sthAnethI AhAra levA nIkaLe che ke "huM e ja AhAra vaherIza ke je gRhastha rAMdhavAnAM pAtra mAMthI potAnA upayoga mATe bIjA pAtramAM kADhI rAkhe che. A prakArane abhigraha karIne je AhAranI zodha karavAne mATe pitAne sthAnethI bahAra nIkaLe che te munijana nikSatAra kahevAya che. tathA je munirAja cattanIrasa, chAzamizrita ane vaSita-vAsI vala, caNaka-caNa Adi AhAra levAne abhigraha dhAraNa karIne tenI zodha kare che teo satavara che. tathA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 240
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAntavaSTha munirAja temane kahe che ke jee jUnAM vAla, caNA, kaLathI Adi anna levAnA abhigraha karIne gAcarI kare che. tathA je evI pratijJA dhAraNa kare che ke huM rUkSa (lUkhu' ) leAjana ja laIza temane hraSa kahe che, je eka sarakhI rIte UMcA tathA nIcA kuLamAM bhikSA grahaNa karavAnA svabhAvavALA che teo samuvAnaparA che. annahAya-khAsa abhigrahane kAraNe vAsI anna khAvAthI glAna eTale ke kRza-dukhaLA paDI gayelAM heAya temane annaglAyaka kahe che. bhikSA vizuddhinA sivAya, je sAdhu maunavrata dhAraNa karIne AhArane mATe jAya che temane maunavara kahe che. tathA jemanA evA nizcaya-dhAraNA hAya che ke " je AhAra amane saMtruja--bharelA hAtha tathA mAnana pAtramAMthI vaheArAvAze teja ame laIzuM." evA munione saMskRSTa spida kahe che. tathA je munijanA evA prakAranA niyama kare che ke vaheArAvavAnuM je dravya hAya te eja prakAranA dravyathI bharela pAtramAMthI vaheArAvavAmAM Avaze te ja laIza, te munijanAne tajJAtasaMdRvi kahe che. je munijane evA niyama dhAraNa kare che ke dAtAe peAte ja pAtAne khAvA mATe je AhAra peAtAnI pAse rAkhyo hoya te ja huM laIza. A prakAranA abhigraha dhArI munie vRttitijJa kahevAya che. zudvaiSaNA eTale zakA Aphri doSA rahita zuddha AhAra grahaNa karavA te A zudveSaNAyukta munijanAne zuddheLija kahe che eTale ke zakA Adi SAthI rahita zuddha AhAra grahaNa karavAnA jemanA abhigraha che teo zudveSaNika che, saMkhyA pradhAnavALI dattiyeAthI je geAcarIne mATe jAya che eTale ke dAtAnA hAthathI ApatI vakhate sAdhunA pAtramAM bhaktapAna Adinu dhArAvaLI tUTayA vinA eka vakhatamAM jeTaluM pravAhI reDAya tene vrutti kahe che. A prakAranI pAMca, cha Adi ittiyA levAne jemane abhigraha hAya che temane sa~syAtta kahe che. je sAdhuone evA niyama hoya che ke je AhAra amArI najare paDaze te ja AhAra ame laIzuM, evA niyama vALA sAdhuone daoiAmiTM kahe che. tathA badaSTijAmitra munijane temane kahe che ke jeo raseADAmAMthI bahArakADhavAmAM Avela evu' bhojana svIkAre che ke je najare paDayuM hotuM nathI paNa tenuM nAma ja kaNe paDayu hAya che. athavA agAu jenI pAsethI dAna grahaNa na karyu" hoya evA dAtA pAsethI ja dAna grahaNa karIza" evA munine adaojAmi kahe che. " he munirAja ! huM Apane mATe zu Apu " eTale ke " Apa atyAre zI vastu levA mAge che " A zrI prazna vyAkaraNa sUtra 241
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANe dAtA dvArA praznaviSayIkRta vastu levAne jemane abhigraha hoya che temane dRSTAmiSTha muni kahe che. je muni AcAmAmlavrata yukta hoya che temane AvAmAsjida muni kahe che. pAraNAMne divase paNa je pUrvAddha madhyAhna pahelAM khAvApIvAne tyAga kare che temane mindU-pUrvAdri muni kahe che. tathA je pAraNAne divase paNa ekAsana vrata dhArI hoya che temane Anika kahe che. je ghI Adi padmArUpa vikRticeAthI rahita bhAjana le che temane niSkRitti suni kahe che " pAtramAM paDayA pahelAM je bhikSAnI vastu-sattu kAdirUpa medaka Adi piMDa arpaNa karatI vakhate vacceja bhAMgI jaI ne pAtramAM paDaze tene ja huM laIza" A prakAranA niyama dhAraNa karanAra munine minnavikAtiSTha muni kahe che. " ATalI ja vastu khAdya padArthoM-huM bhojanamAM khAIza " evA niyama dhAraNa karanAra munijanAne parimittvikAnti kahe che. nIrasa, chAzamizrita, ane yuSita vAsI vAla, caNA Adi annanA AhAra karanAra munijanene annAdArI kahe che. jUnI kaLathI, vAla caNA Adi annanA AhAra karanAra munione prAntAaArI kahe che, je rasarahita AhAra le che eTale ke je muni hiMga AdinA vaghArathI rahita AhAra levAnA niyamavALA hAya che temane barasAhArI kahe che. jemAM rasa hAteA nathI evA jUnA dhAnya, ceAkhA Adi annamAMthI taiyAra thayela AhAra levAnA niyamavALA munione vistAhArI kahe che. dhI vinAnA lUkhA AhAra levAnA jemaneA niyama che temane rakSAdArI ni kaheche. khera Adi phaLonuM cUrNa Adi tathA kaLathI,keAdarA vageremAMthI banelAAhAranuM je sevana kare che temane turArI kahe che, eja pramANe anta AhArathI je jIve che temane antanIvI, prAnta AhArathI je jIve che temane prAntanIvI, rUkSa AhArathI je jIve che temane navI ane tuccha AhArathI je jIve che temane tucchajJIvI muni kahe che. bhAjana Adi prApta thAya ke na thAya chatAM paNu jemanI mukhamudrAmAM, cakSurAdi IndriyAmA mhAnatA dekhAtI nathI temane upasAntanIvI muni kahe che. tathA antaraMgamAM je sAdhuene AhArAdinI aprAsimAM krodhAdi kaSAyAnuM upazamana rahe che tee prazAntIthI muni che, doSA rahita annAdi khAIne ja je potAnA jIvana nirvAha calAve che temane vidhitajJIvI muni kahe che. kSIra-dUdha, madhu-sAkara Adi madhura dravya tathA sarpidhRta e padArthAnA je AhAra nathI karatA temane kSIramadhurviSTha muni kahe che. madya ane mAMsanA je AhAra karatA nathI temane amayamAMziSTha muni zrI prazna vyAkaraNa sUtra 242
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahe che. je atizaya pramANamAM kAcetsaga Adi tapazcaraNa kare che temane sthAnAAtina muni kahe che. je eka rAtrinI Adi pratimA dhAraNa karIne kAcAtsa`nA vizeSarUpamAM rahe che temane pratimAAEAcI muni kahe che. jemanuM sthAna utkaTuka hAya che, eTale ke je utkRTuka Asane bese che temane sthAnonu muni kahe che. siMhAsana para beThela vyakti ke jenA banne paga nIce TekavelA hAya, tenI nIcethI siMhAsana khaseDI levAmAM Ave chatAM paNa te je peAtAnI eja sthitimAM eTale ke peAtAnI agAunI sthitimAM rahe te te Asanane vIrAsana kahe che. A AsananuM sevana karanAra munine vIrAsaniSTha kahe che. je AsanamAM ane puta samAna rIte dRDha rahe che te AsananuM nAtha niSadyA che. A niSadyAthI je bese che tene naindri kahe che daMDanI jema jemanuM zarIra jamIna para Ayata-lakhAyela sthitimAM je AsanamAM rahe che te Asanane kuMdAcata AAsana De che. A Asana karanArane rUpattiSTha muni kahe che. eTale ke jemAM jamIna para krUDanI jema lAMkhA thaI ne sUi javAya che, te Asana je muni kare che temane jJAtindra muni kahe che je AsanamAM banne paganI eDI tathA mastakane pAchaLanA bhAga jamIna para lAgI rahe che tathA pIThanA bhAga jamInathI. addhara rahe che, te Asanane laguDAsAna kahe che. te Asane je muni zayana kare che temane jItavAcI muni kahe kahe che. sUtI vakhate je ekaja paDakhe zayana kare che-paDakhuM pheravatA nathI tevA munie pavitra kahe. vAya che. je munijane zIta, garamI AdinI AtApanA le che temane bAtApanna muni kahe che, hemanta RtumAM je prAvaraNathI rahita hoya che. temane aprAvRta muni kahe che, je muni peAtAnA mukhanA zleSmAnA apariSThApaka hoya che temane aniSThIvara kahe che je mumina zarIramAM khujalI caLa AvavA chatAM paNa tene khajavALatA nathI temane ajUtha muni kahe che. je muni peAtAnA kezanA-mUcha, dADhI AdinA vALanA tathA nakhanA saskAra (chedana) karatA nathI, jevA hAya tevAja tene rahevA de che, evA munione dhRtarAmazrusromanavA kahe che. tathA je muni peAtAnAM samasta zarIranAM saMskAra karatA nathI te munione sarvatrapratiSThamaMvimukta " kaheche tathA suyadhara vidittha kAyabuddhio zrutajJAnI dvArA tattvajJAnarAzi zrutasamUha jenA prabhASathI vidvita thAya che evI jemanI buddhi che tathA "" ** dhImavuddhiLo " jemanI zrI prazna vyAkaraNa sUtra '' 243
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 avagrAhArUpa mita ane autpattikI Adi buddhi dhIra-sthira che, tathA " ne te jANI vizva tecA " je sapanA samAna ugra tejavALA che, nijIya vavasAya pajjantakayamaiyA " nizcayavastu nirNaya karavAmAM ane udyama-puruSArtha karavAmAM jemaNe potAnI buddhine paripUrNa banAvI lIdhI che, eTale ke je sArI rIte samasta vastuone nirNaya karanAra che, tathA nirlR sajjAyajJALA je nityavAcanAdirUpa svAdhyAyamAM ane AttaraudrarUpa durdhyAnamAMthI cittanirodharUpa jJAnamAM lIna rahe che, tethI aNutraddhadhammajjANA " dhArA pravAhe nyAyathI jemanuM nirantara AjJAvicaya, apAya vicaya, saMsthAna vicayarUpa dha dhyAna rahyAM kare che, tathA " paMcamathapattinuA " je prANAtipAtAdi viramaNurUpa pAMca mahAvratAthI yukta thayela che, tathA samirU sulamiyA " je irSyA Adi pAMca samitiyAthI yukta che ane e ja kAraNathI samiAvA ' jemanAM prANAtipAtArUipa pApa zAnta thai gayAM che, ' chavhija jchalA " je sadA chakAyanA jIvAnI rakSA karavAmAM vatsala bhAva vALA hAya che, tathA vizvamaqmattA " je sadA pAMca pramAdothI rahita hoya che "dika evA e pUrvokta guNAthI yukta mahAtmAjane dvArA tathA " aLadyi " A prakAranA guNeAthI yukta anya guNavAnA dvArA jJA sA mArUM ' A jagavi khyAta bhagavatI ahiMsA 'anupahiyA " mana, vacana, ane kAya, e traNe ceAgAnI ekAgratAthI sArI rIte ArAdhavAmAM AvI che. 66 66 tathA 66 ,, bhAvA--ahiMsA tattvane jo ke dareka siddhAntakAroe pota potAnA siddhAntAnusAra apanAvela che, paNa A tattvanA khAdya svarUpanuM ja vivecana temaNe karyuM. che. antaraMga svarUpa vivecana temanI najare na paDayuM. tenuM pira zrI prazna vyAkaraNa sUtra 244
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAma kevaLa e ja AvyuM ke temanI antaraMga daSTi A mahAna tatvamAM uMDANathI pravezI nathI. tenA vAstavika antaraMga svarUpanuM vivecana ApaNane vItarAga paraMparA sivAya anya sidhdhAmAM maLatuM nathI. tenuM kAraNa e che ke je tIrthakara, gaNadhara Adie A tattvanuM vivecana karyuM che teo bahu ja dIrghadRSTivALA hatA. jJAnanA pUrNa vikAsathI teo eTalA badhA vijJAnI banI gayA hatA ke pratyeka padArtha tenI samasta avasthAo sahita temanA e viziSTa jJAnathI jema darpaNamAM pratibiMba dekhAya tema spaSTarUpe dekhAtA hatA, tethI e prakAranAM jJAnathI temaNe bhagavatI ahiMsAnA vAstavika svarUpanuM darzana karyuM hatuM, tethI ja teoe potAnA siddhAntamAM tenuM sUphamamAM sama vivecana karyuM che, A vivecana chagho vaDe thaI zakayuM nahIM e ja vAta sUtrakAre pitAnA A sUtra dvArA pradarzita karI che. teo kahe che ke A bhagavatI ahiMsAnAM darzana te mahApuruSoe karyA che ke jeo ananta jJAna ane darzananA adhipati hatA, jemaNe zIla, vinaya, tapa ane saMyama dvArA pitAnA AtmAne "so TacanA " sonA je vizuddha banAvyA hatA. jemanI pAse rAgadveSarUpI samartha dvA bha bhegA thaIne ta naSTa thayA hatA. traNeka jemanI sevA karIne potAnI jAtane dhanya mAnatA hatA. emanA ja Adeza pramANe temanI ziSya-praziSya paraMparA thaI gayela manaH paryAya ane avadhijJAnIoe A bhagavatI ahiMsAne bheda-prabheda sahita jANI ane tenuM vizeSarUpe darzana karyuM. vaikriya labdhidhArIoe A bhagavatInuM jIvanaparyata pAlana karyuM. ane AminibAdhika jJAnIothI laIne sarvagAtra pratikarma vimuktA Adi aneka mahApurUSoe A bhagavatI ahiMsAnuM pita pitAnI zakti pramANe ghaNI ja sArI rIte pAlana karyuM che. sU. 4 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 245
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA ko pAlana karane ko uddhata hone vAloM ke kartavya kA nirUpaNa jee A ahiMsArUpa prathama savaradvAranuM pAlana karavAne mATe taiyAra thayA che temaNe zuM karavu joIe te kahe che- rUma' = 2 ItyAdi (( TIkA-( puDhavI, vRtta, aLi, mAya, tALa,tala,cAva,samUca,saMjJamacaTTA" ) pRthivI, daka, jala, agni, vAyu, vanaspati samUha, dvIndriyAdika trasa, pRthivyAdika pAMca sthAvara, e badhA prANIonI rakSA nimitta yArUpa prayeAjanane mATe (rUma 2 ) phalakSyamALa, (muddha kaMI vesiyantra) zuddha, nirdoSa AhAra AdinI gheADA thoDA pramANamAM gaveSaNA karavI joie, eTale ke jema laNAyela khetaro mAMthI kaNAnuM AdAna karAya che, e ja pramANe sAdhue, gRhastha dvArA peAtAne mATe manAvAyela bheAjana AdimAMthI gheADAM theADAM pramANamAM AhAra Adi levA joIe. teNe te AhArAdi (ca) sAdhune mATe banAvyA hovAM joIe nahI, ane (bAria) khIjAnI pAse anAvarAvyA hAvA joie nahIM. ( baLadu ) khelAvIne eTale te nimaMtrIne je na apAya, ( anudui' ) audezika Adi doSothI je rahita hAya, tathA ( trIyana N ) sAdhune mATe mUlya ApIne te kharIdAyela na hoya, tA ( navadroki parimua ) nava kATI vaDe-nava prakAre je parizuddha hAya, eTale ke teNe sAdhune nimitte bIjA pAse hiMsA karAvI na hoya, ke sAdhune nimitte hiMsA karavAnI anumedanA thaI na hoya, tathA sAdhune nimitte je teNe jAte manAvyu na heAya, khIjA pAse anAvarAvyuM na hAya, ke jene pakavavAnI anumAdanA apAI na hoya tathA sAdhune nimitte je paisA ApIne kharIdya karyuM na hoya, ke bIjA pAse kharIda karAvAyu' na hAya, ke kharIdanArane kharIdavAnI anumAdanA karAI na hoya, e rIte nava prakAre vizuddha AhAraAdinI sAdhue gaveSaNA karavI joie. ( dyi TromenlRi viSvamu) je AhAra zakti Adi dasa doSothI rahita hAya, (35ma' vAcane saLA suhaiM) udgama, utpAdanArUpa eSaNA-gaveSaNAthI zuddha hAya, AdhAkama Adi sALa udgama doSa che, dhAtrI Adi sALa utpAdanA doSa che- e khatrIsa doSothI je rahita hAya, tathA (vAyavruvapattavela' ) ( vyapagata ) je AhAramAMthI kIDI Adi jIvA jAte ja alaga thaI gayA hoya, tathA (putra) jIveA svaya' sa~va gayA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 246
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJa hAya athavA agni AdinA sacAgathI nAza pAmyA hAya, ( caca) dAtAe nAkarAdi dvArA alaga karAvyA hAya, ( vRtta) dAtAe jAte temane alaga karyA hAya, ( AmuyaMtra ) prAyu eveluM AhAra Adi muniene ka2e che ane evA ja AhAranI temaNe gaveSaNA karavI joie, tathA je AhAra evA na hAya tenI gaveSaNA temaNe karavI joie nahIM. e ja viSayane have sUtrakAra niligna " ityAdi paTTo dvArA pragaTa kare che. te khattAve che ke ( jJa nittinadAyakocaLa vAyuprovaLacaM) Asane besIne dharmAMkathA saMbhaLAvatI vakhate jo kAi dAtA te munine ApavAne mATe azanAdi daiyadravya lAgye hAya to te nijanAne kalpatA nathI, tathA ( jJatinicchAmaMta mUla bhejjakajjaheu' ) mAhAranI prApti mATe munine cikitsA roga nivAraNane mATe IlAja, ma`trabhUtAdrigrahanA nigrahane mATe upAyabhUta ma MtranA prayAga, mULa-vanauSadhi, ane bhaSaya-aneka auSadhi mizrita davA, Adi khatAvavuM paDe evA AhAra munijanAne kalpe nahIM tathA (nalakkhaNupAya sumiNa joisanimitta kaha kuhakappau ) je bhikSAnI prAptine mATe munine srI-puruSa AdinA cihnAdikAne batAvavAnuM praznaCna karavuM paDe. bhUkaMpa AdinA zAstronuM kathana karavu' paDe, svagna zAstra, jyAtiSazAstra, nimitta zAstra, kAmakathA sUcaka zAstra, tathA bIjAne mATe AzcaryotpAdaka pratyeAgA vagerenI madada levI paDe evI bhikSA munijanAne kalpe nahI tenuM tAtpa e che ke dAtAne temanA hasta Adini rekhAe vaDe khuza karIne, bhUkapa AdinuM zubhAzubha phaLa kahIne, kAmavana kathA kahIne, svapna zAstranu prarUpaNa karIne, jyAtiSazAstramAM potAnI vidva-tA batAvIne, tathA AzcaryakAraka prayAgA batAvIne pAte bahu ja mahAna vidvAna che evI chApa zrI prazna vyAkaraNa sUtra 247
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ pADIne dAtA pAsethI sArA pramANamAM sArI bhikSAnI AzA rAkhavI, vagere upAyane je bhikSAmAM sahAre levuM paDe tevI bhikSA sAdhuone kape nahIM. eTale ke e prakAranA upAyathI sAdhuoe bhikSA levAnA prayatna karavA joIe nahIM. tathA (vimaLA) mAyAcArInI madada laIne paNa munie bhikSAvRtti karavI joIe nahIM. eTale ke je bhikSAnI prApti mATe mAyAno prayoga karavo paDe evI bhikSA munijanone kape nahIM. ( viravaLa, na vinAnarig, ra viama ravA tAraNaINa mAM jasicavuM) e ja pramANe je bhikSAnI prAptimAM, dAtAnI vastunA saMrakSaNano bhAra potAnA para Avyo hoya, eTale ke dAtA ema kahe ke "mahArAja! Apa A vastunuM dhyAna rAkhaje huM Apane bhikSA Apu chuM" A rIte dAtA pitAnI vastunA saMrakSaNanI javAbadArI munine sepe ane pachI AvIne bhikSA arpaNa kare te te bhikSA muninekape nahIM. e ja pramANe je bhikSAnI prAptimAM muninA manamAM e bhAva jAge ke " huM A dAtAnA putra, pautra Adine bhaNAvIza te mane tene tyAMthI bhikSA maLyA karaze, evA vicArathI je bhikSA prApta thAya te bhikSA paNa sAdhune kape nahIM vaLI je bhikSAnI prAptimAM yugapata,daMbha rakSaNa ane zAsanane praga karavo paDe e prakAranI bhikSAnI prApti munine kape nahIM. tathA (2 vi caMdrannaae, na vimANaNAe, na vi pUyaNAe, na vadaNamANaNapUNayANae, na vi hIlaNAe na vi nidaNAe, na vi garihaNAe, na vi hilaNA niMdaNA garihaNAe bhikkhaM gvesicada) je bhikSAnI prApti mATe sAdhune dAtAnI " ApanI guNarAzi diganta sudhI vyApela che, meM ApanI prazaMsA pahelethI ja sAMbhaLI hatI paNa Apane sAkSAtkAra te Aje ja thayo " e rIte vaMdaNa-prazaMsA karavI paDe evI bhikSA sAdhune ka9pe nahIM. ahIM vaMdana zabda prazaMsAnA arthamAM vaparAya che. AsanAdi ApIne dAtAnuM sanmAna karavuM paDe athavA te rIte temane prasanna karavA paDe te prakAranI bhikSA paNa sAdhune kape nahIM vaLI dAtAne potAnI taraphathI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 248
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaI vastu ApIne tenI pAsethI bhikSA meLavavAnI AzA rAkhIne bhikSAnI gaveSaNa karavI te yukti paNa sAdhune mATe egya nathI. eTale ke A yuktithI bhikSA meLavavAnI IcchA rAkhavI te yogya nathI. vaLI yugapatu-eka ja dAtA prati vandana, mAnana, pUjana, Adine prayoga karIne bhikSAnI gaSaNA karavI te sAdhune mATe ucita nathI. tathA dAtAnI jAtinA ullekharUpa tiraskAra karIne dA. ta. "tu te nIca che, bhikSA kevI rIte daIza" A rIte kahIne tene bhikSA arpaNa karavAne mATe raju kare ane pachI bhikSAnI prApti mATe tene tyAM javu, e bhikSA prAptine upAya sArA AcAra vALA sAdhune mATe ucita nathI. e ja pramANe "tame kaMjusa che vanIpaka che " e rIte dAtAnA de. jAhera karIne pachI tene bhikSA devA mATe Rju kare e upAya paNa sAdhune bhikSAprApti mATe kalpata nathI, lekenI samakSa dAtAnI nindA karIne tathA eka sAthe dAtAnI hilanA (tiraskAra ) nindA, tathA gahaNa karIne bhikSAnI gaveSaNa karavI te sAdhune mATe ucita nathI. e ja pramANe (ravi merA, na vi tajjaNAe, na vi tAlaNAe, na vi bhesaNa-tajjaNa-tAlaNAe bhikkhaM sicavuM " dAtAne bhaya batAvIne "re duSTa huM tane batAvI daIza" e rIte dAtAne tiraskAra karIne, dAtAne mAra mArIne tathA eka sAthe dAtA pratye bhISaNa tarjanA ane tADanA karIne bhikSAnI gaveSaNa karavI joIe nahIM tathA "na vi jAvevi, 7 vi sunA, vi vaLI mAyANa vi jAvakuLavaLIyANa mijavuM vicaa'' "huM kSatrIya chuM" Adi abhimAnarUpa gauravathI, kodhathI, ane yAcaka vRttithI tathA eka sAthe gaurava, krodha ane yAcaka vRttithI paNa bhikSAnI gaveSaNa karavI joIe nahIM. "na vi mittA, na vi patthaNAe, na vi sevaNAe, na vi mittaya-patthaNa-sevaNAe bhikkha gave. tiraM" tathA dAtAnI sAthe mitratA karIne, Apa dAtA che, yAcakenA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 249
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMrakSaka che, ame yAcaka chIe, te Apa amane bhikSA Apa" evI dAtAne prArthanA karIne tathA dAtAnI sevAvRtti karIne bhikSA prApta karavI joIe nahI. e ja rIte e traNe bAbatane dAtA pAse eka sAthe prayAga karIne sAdhue bhikSAnI gaSaNA karavI joIe nahIM paNa "mANa kADhi lAke gaNIne avimaNe akaluNe avisAI aparitaMkajogI jayaNaghaDaNakaraNacariyavinayaguNa noraMjItte mig-milari (garaNa" ajJAta-"A sAdhu dhanika hatAM eTale ke dhanika sthitimAMthI dIkSita thayela che" e viSe dAtAothI ajJAta rahIne. zaJ-AhAra AdimAM vRddha bhAvathI rahita banIne, sadvida-AhAra athavA dAtA pratye dveSa bhAva rahita thaIne, karIna-dInatAnA bhAvathI rahita thaIne, gAmanA-bhikSA na maLavA chatAM paNa mAnasika vikArathI rahita thaIne gA -kaI paNa prakAre pitAnAM duHkhane koI paNa rIte pragaTa nahIM karIne, savArI-"mane bhikSAno lAbha maLaze ke nahIM maLe " e prakAranA viSAda bhAvane cheDIne, arihaMtano-bhikSA nahIM maLatA tanatanAva nI vRttine parityAga karIne, tathA vatanapadana -prApta saMyamamAM udyamazIla tathA aprApta saMyamanI prApti karavAmAM nirantara prayatnazIla, e sAdhu ke je ritavinaya vinayathI yukta thayela che, tathA gujarAtaMtrayuhU-samAdhi guNanA vegathI je yukta thayela che, evA thaIne bhikSu-muni bhikSAnI gaveSaNA karavAno prayatnazIla thAya. "sumaMa i Tari " A pravacana "sadavAra rakaarpg >> jagatanA chakAyanA jIvonI rakSArUpa dayAne nimitte "mavA suhiM " bhagavAna mahAvIre kahela che A kathanamAM koI paNa prakAre-yukti ane zAstrathI vAMdho Avato nathI. "sattahi" te jIvanuM hitakartA che ane "odavA mAM " parabhavamAM zubha phaLarUpe te pariName che. tethI "gAlima " bhaviSyakALamAM te kalyANajanaka che. "zuddha bhagavAna dvArA pratipAdita hovAthI temAM kaI paNa prakAre kaI pUrvApara vidharUpa deSa AvatuM nathI tethI zuddha-nirdoSa che, tathA nevADa" nyAyayukta che. " " tenI ArAdhanA karavAthI jIva mekSane prApta kare che te kAraNe te baTisTa-saju che, (majurAra) samasta siddhAntAmAM te mukhya hovAthI te juttara-sarvottama che. tathA "vahuvArA visamavi " samasta duHkha tathA pApanuM te upazamana karanAra che. bhAvArtha-sUtrakAra A sUtra dvArA e pragaTa kare che ke jeo ahiMsA rUpa saMgharadvAranuM pAlana karavAne tatpara che, temanuM e kartavya che ke chakAyanA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 250
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvAnI rakSA kare. kAraNa ke A leAka e ja jIvAthI bharela che, tethI pAtAnI dareka pravRtti saMyamita rAkhavAthI kAyanA jIvAnI rakSA thAya che. munijana 66 A ahiMsA mahAvratanA pAlaka hoya che, tethI temane mATe bhagavAnanA Adeza che ke teo evA cha AhAra AdinI gaveSaNA kare ke je zuddha hAya, akRta, akArita, ananumAdita,, anAhUta, anuSTi, akrItakRta, navakoTi vizuddha zakita Adi doSa rahita, AdhAkarmAdi doSothI rahita ane jIvajantu rahita hAya. evA AhAra ja temanI samAcArI anusAra temane mATe kalpe tevA kahela che. tenAthI ulaTA AhAra ahiMsA mahAvratane pratikULa gaNAyA che. tethI temaNe upAzrayamAM dAtA dvArA apaNu karavA mATe levAyela AhAra kI levA joIe nahI. cikitsA Adi karIne je bhikSAnI prApti thAya te paNa temane mATe tyAjya gaNela che, kAraNa ke munijana : siMhavRttinA dhAraka hAya che tathA ayAcaka vRtti vALA hAya che. A rIte meLavela AhAramAM si'havRtti tathA ayAcakavRttinuM saMrakSaNa thatuM nathI bhikSAnI gaveSaNAmAM daMbhanuM AcaraNa thavu joie nahIM, dAtAnI vastunA rakSaNane prazna UbhA thavA joIe nahI ke kaI vAta na khanavI joie ke jethI muninA AcAravicAramAM antara paDe, 'huM tamArA putrane bhaNAvIza, ApanA guNeA diganta sudhI phelAyela che, Apa meATA dAtA che, ApanI kIrti te meM ghaNIvAra sAMbhaLI che paNa Apane jovAnA lAbha te Aja ja maLyA " A khaSI vAta evI che ke je muninA AtmAne hIna banAve che. tene peAtAnI pharaja cUkAve che. A badhI vAtAthI AtmAnuM je patana thAya che te sauthI meTI hiMsA che, te kAraNe evA prakAranA vyavahAranI prApta thatI bhikSA grahaNa karavAnA munine mATe niSedha che tathA munie dAtA pratye eve vyavahAra paNa na karavA joie ke jethI tenA AtmAmAM kaleza thAya, dA. ta. tuM kRpaNa che, vanIpa' yAcaka che, tuM zuM bhikSA ApI zakavAneA che, je nIca vyakti hAya che te bhikSA detI nathI." ItyAdi apamAna janaka zabdomAM eka tA bhASA samitinuM pAlana thatuM nathI, tathA evI vyaktiomAM game te rIte bhikSA ApavAnA jussA pedA thAya che, je te bhikSAnI zuddhimAM khAdhaka thAya che. bhikSA detI vakhate dAtAnA AtmAne kaleza thatA hAya te evI bhikSA munijanAne mATe agrAhya-(na svikAravAne ceAgya ) darzAvela che. jema phUlane nukazAna paheAMcADacA vinA bhamarA temAMthI rasapAna kare che tema dAtAne kAi paNa prakArane kaleza pahoMcADayA vinA temanI 6. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 251
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAsethI munijana parimita pramANamAM bhikSA grahaNa kare che e ja prakAre bIjI kaI kaI pravRtti bhikSAnI gaveSaNuM karavAmAM bAdhaka thAya che te badhuM A sUtramAM batAvyuM che, bhikSAnI gaSaNa karatI vakhate munie ajJAta, azuddha, adviSTa, adIna, avimana, akaruNa, aviSAdI, ane aparitAMtagI Adi sthiti vALA rahevuM joIe. tyAre ja pUrNa rIte ahiMsA mahAvratarUpa saMvaradvAranuM pAlana thAya che. je sUpa che ahiMsAvrata kI IryAsamiti nAma kI prathama bhAvanA kA nirUpaNa e pAMca vatIne sthira rAkhavA mATe pratyeka vratanI pAMca pAMca bhAvanA che. have sUtrakAra ahiMsAvratanI je pAMca bhAvanA che temAMnI sauthI pahelI IrSA samiti Adi A pAMca bhAvanA pragaTa kare che -" tarata rUma" ItyAdi taraNa" te prasiddha "ghamaraNa vaca" prathama vratanI "mA ja mAvaLadUti" IryAsamiti Adi A pAMca bhAvanAo hoya che. kAraNa ke te bhAvanAothI "paLAphavAyaveramA rikavaMpo" prANAtipAta viramaNarUpa je ahiMsAvrata che tenI sArI rIte rakSA thAya che. kahevAne bhAva e che ke atyaMta sAvadhAnIthI khAsa khAsa prakAranI anukULa pravRttinuM sevana na karAya to svIkAra karavA mAtrathI ja vrata AtmAmAM cirasthAyI rahI zakatuM nathI- nirdoSa rIte sAvadhAnIthI tenuM pAlana thaI zakatuM nathI. te yathArtha rUpe AtmAmAM utarI zakatAM nathI. grahaNa karAyela vate jIvanane yathArtha rIte pitAnA raMge raMgI zakI-pitAnI aTala chApa AtmA para jamAvI zake-AtmAmAM uMDANathI pravezI zake, te mATe pratyeka vratane anukULa zrI prazna vyAkaraNa sUtra 252
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvanArI gheADI ghaNI pravRttiyA sthUla dRSTithI vizeSa rUpe gaNAvavAmAM Avela che, je bhAvanAne nAme prasiddha che. jo te bhAvanAo pramANe kharAkhara vana karAya te grahaNa karAyela vrata prayatnazIla vyaktine mATe uttama auSidha samAna kArya sAdhaka siddha thAya che. e ja vAta "pararavaladANa " padma dvArA ahI darzAvavAmAM AvI che. e pAMca bhAvanAomAM je " vaDhama " pahelI Trosamiti nAmanI je bhAvanA che te A pramANe che "ThANagamaNajogaju' jaNaju' gaMtara nivicAlu " peAtAne ke parane kaleza na thAya te pramANe jatana pUrNAMka gamana karavuM tenuM nAma iryAsimita che. tenuM vadhAre spaSTIkaraNa sUtrakAra A pada dvArA kare che-sthAna-esavuM ane gamana-cAlavAnI kriyAmAM temanA dvArA e rItanI pravRtti thavI joI e ke jethI trasa ane sthAvara jIveAnI hatyA na thAya, A guNa rUpa sabadhane je joDanArI hoya tathA jethI yuga pramANa bhUmibhAganuM avalAkana thatu' hAya eTale ke cAlatI vakhate potAnI AgaLathI yuga pramANu bhUminuM jethI sArI rIte avalAka karIne sAdhu cAlatA heAya evI " vidyu " dRSTithI "kIDa paya' gata sathAvaradadyAvareNa pupphaphalatayapabAlakaMdamUladgamaTTiyabI yaha riyaparivajjaNaeNicaM sammaM IriyabvaM " laTa zakha Adi kSudra janturUpa kIDAo upara tathA pataMgiyAM Adi jantue upara, ane ekendriya sthAvara jIvAnI upara dayA rAkhavAne tatpara banela, tathA puSpa, phaLa, tvakU-chAla, pravAla-kAMpaLa-patrAMkura, sUraNa Adi kaMdamULa, A badhA saceta padArthane potAnA ke bIjAnA upacAgamAM levAne AjIvana parityAga karI nAkhyA hoya evA munijanAne hamezA joI joIne yatanA pUrvaka rastA para cAlavuM joie. " chuM g rIte yatanApUrNAMka najara vaDe joi joine cAlanAra munijanane ' satre pALA ,, ' zrI prazna vyAkaraNa sUtra A "" 253
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ samasta prANu thavA" avajJAna viSabhUta banatA nathI niricaravA" niMdAnA viSayabhUta bananA nathI, " jAdicaDhavA" lekanI samakSa ddhATanapUrvaka gahanA viSabhUta banatA nathI. "hiMsicadavA" pAdAdi vaDe Akamita thaIne hiMsAnA viSayabhUta banatA nathI, "ne chidivA" chedana karavAnA viSayabhUta banatA nathI, "je miMDhiyA bhedana karavAnA viSayabhUta banatA nathI, "ra vahecavA" pIDA utpAdana Adi dvArA vyathA pahoMcADavAne gya banatA nathI. "na marca suvaravuM ja kvijhadamAM 3 " ane koI paNa prakAre bhaya ane duHkha prApta karavAne yogya banatA nathI. " us " A prakAre kurivALAnone" IsamitinA cegathI "mAvo aMtaraH" yukta AtmA-jIva-bhAvitAtmA kahevAya che ane te "yatramasaMkrisTivruttivAritamAyaTIg" aAvaDha-malinatA rahita tathA vizuddha manaH pariNAmathI yukta evI hetubhUta akSata-cAritrabhAvanAnA prabhAvathI " hiMsA" ahiMsaka thAya che, eTale ke bhAvanApUrvaka ahiMsAnA paripAlaka hovAthI te hiMsAvRttithI rahita bane che. tathA "sArI rIte jIva rakSAnI yatanAmAM tatpara hevAne kAraNe saMyata thAya che. ane "surAdda" evA thavAne kAraNe te susAdhu-sAco sAdhu-makSa sAdhaka muni-thAya che. bhAvArtha - A sUtra dvArA sUtrakAre ahiMsA vatanI rakSA ane sthiratAne mATe je pAMca bhAvanA che temAMnI Isamiti nAmanI pahelI: bhAvanA batAvI che. A bhAvanAmAM temaNe e pragaTa karyuM che ke ahiMsA vratanA ArAdhaka prANIne je bhAvanAnuM nimitta na maLe to te vratanu sUkSama rIte pAlana thaI zakatuM nathI. ahiMsA Adi vratanA raMgamAM AtmAne raMgI denArI A bhAvanA ja che. tethI sAcA arthamAM ahiMsaka banavAne mATe munie sauthI pahelAM IryAsamitinuM pAlana karavuM joIe. A samitinuM pAlana karavAthI trasa zrI prazna vyAkaraNa sUtra 254
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane sthAvara jIveAnuM rakSaNa thAya che. uThavA besavAmAM tathA gamana karavAmAM vadhAre jIvAnI virAdhanA na thAya ' tenuM muni vadhAre dhyAna rAkhe che. yuga pramANa bhUminuM avalokana karatA karatA sAdhu mArge AgaLa vadhe che. Ama thavAthI tenA dvArA kAI prANI hIlayitavya, ninditavya, gahitavya, ane hiMsi tavya thatuM nathI. tenuM chedana thatuM nathI ke tene vyathA paheAMcatI nathI, tathA duHkhane pAmatuM nathI. A rIte IyyasamitinA yAgathI bhAvitAtmA banela munijana potAnA ahiMsAvratanuM nirdoSa rIte pAlana karatA karatA sAcA ahiMsaka thai jAya che. tathA A rIte prayatnazIla hovAne kAraNe te susAdhu-meAkSane sAdhanArA munei, e ane ciratA kare che ! su-6 | manogupti nAma kI dUsarI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra A vratanI maneAgruti nAmanI bIjI bhAvanA che tenuM spaSTIkaraNa kare che-" vIya 1 " ityAdi 66 TIkA"--"chIya'" khIjI maneAgupti nAmanI bhAvanA A prakAranI che-jAvana maLe ?? azubha manathI azubha thAya che-eTaluM ke azubha manathI jIva pApanuM upArjana kare che A pApa azmiruM '' durgAtinuM janaka hAvAthI adhama rUpa che. " vAchAM " tIvra duHkhAnuM utpAdaka hAvAthI dAruNa-viSama eTale ke kaSTakAraka hAya che. tathA * niyaMNuM' temAM AtmAnA hitanA ghAta thAya che tethI te nRzaMsa che. " vaha dhaparikile bahulaM " vadha, baMdhana ane temanA kAraNe urdU bhavela parikaleza-paritApathI te sadA bharela rahe che, eTale ke pratisamaya te asahya saMtApa pedA karanAra hAya che. " maraNabhayaparikilesasaMki lihUM' maraNanA bhayathI utpanna thayela parama saMtApathI te vyApta rahyA kare che. eTale ke pApathI jIva naraka nigeAda AdinA anata duHkhane bhagavyA kare che. te 27 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 255
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 kAraNe te pApa naraka tigeAda Adi du^tiyAnA anata duHkhAnuM janaka hAvAthI tenAthI sadA bharela rahe che ema kahevAmAM Avyu che. A prakAranA vizeSa-- NAthI yukta pApa A jIva pApayukta manathI kare che. evuM samajIne " cAvi vivi" kAI paNa kALe saheja paNa " vAvavAM maLe ?" pApakArI manathI " vAvavAM " pApa-azubha maiM jJAyavya ' vicAravuM joie nahIM " va maLasaminonena aMtaraghdhA mAviyo mavak' A prakAre aMtarAtmA-jIva manaH mi tinA ceAgathI bhAvita thAya che. " asabalamasaMkiliTThanivvaNacaritabhAvaNAe asit saMgarsusAndU " te bhAvita AtmA malinatAthI rahita tathA vizuddha manaH pariNAmathI yukta evI hetubhUta cAritra bhAvanAnA prabhAvathI ahiMsaka thAya che ane sayata ane che. ane evuM thavAthI ja te sAcA sAdhu-mAkSa sAdhaka muni kahevAya che. bhAvA-manane azubha dhyAnathI khacAvIne zubha dhyAnamAM lagADavuM tene maneAti kahe che zubha dhyAnamAM lagADavAne upadeza e mATe apAya che. athavA manane zubha dhyAnamAM te kAraNe lagADAya mana pote ja azubha banavA pAme nahIM azubha dhyAnanA saMparkathI mana azubha khanI jAya che, ane azubha manathI pApanuM ja upArjana thAya che. pApathI jIvAne vividha prakAranAM kaTA bhAgavavAM paDe che. kAraNa ke pApa pAte ja eka adhama che., adhama hAvAthI ja te AtmAnA hitanuM ghAtaka bane che, ene eja kAraNathI jIvAne vividha prakAranAM duHkhA de che. A pramANe vicAra karIne je munijana peAtAnA manane kadI paNa azubha dhyAnamAM lagADatA nathI, tenAthI bacatA rahe che, evA te muni te mana samitithI bhAvita khanIne pAtAmA ahiMsAvratanuM nirdoSa pAlana karIne ahiMsaka banI jAya che, ane te rItanI pravRtti karavAnA raMge raMgAyela te mane sAcA arthamAM sAdhunAM pattune sAka kare che // su. 7 // zrI prazna vyAkaraNa sUtra 256
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacanasamiti nAmakI tIsarI bhAvanAke svarUpa kA nirUpaNa have sUtrakAra A ahiM'sAvratanI vacana samiti nAmanI trIjI bhAvanAnuM pratipAdana karavAne mATe sUtra kahe che-" tatha' 2 " ityAdi "" TIkA sac` ' vacanasamitirUpa trIjI bhAvanA A pramANe che-~~~ 8 vAviyAd vattuM " sAvadya bhASaNarUpa vANIthI " vAM " jIva pApanA aMdha khAMdhe che. te pApa " ahammiyaM dAruNaM nisaMsaM vahabaMvaparikilesabahulaM jarAmaraNa parikilesa kiliTThe bhavai ,, adhama rUpa che tenAthI jIvAne durgatinI prApti thAya che. tathA tenAthI jIva tIvra duHkhA bhAgave che tethI te dAruNa-viSama che. tenAthI AtmAnA hitanA ghAta thAya che tethI te nRza Msa che. vadha, khadhana ane tenA vaDe utpanna thayela parikaleza-paritApathI te pApa sadA bharela rahe che. jarA ane maraNanA bhayathI janita saMtApa vaDe te sadA vyAsa rahe che. evA vicAra karIne je muni na vi vap naviyA iivavi pAvAM mAtticat 0 A pApavANIne sAvadya bhASaNarUpa vacanane--kei paNa kALe thADu' paNa khelatA nathI, teo A vacanasamitinA ceAgathI bhAvitAtmA khanI jAya che. evaM vayasamiijogeNa bhAvio aMtarappA asabalamasaMkiliTTha nibbaNacarita bhAvaNAe ahiMsao saMjao susAhU bhavaI " A prakAre vacana samitinA ceAgathI bhavi-- tAtmA banela aMtarAtmA jIva-azakhala, asaliSTa ane nirdeNucAritranI bhAvanAthI ahiMsaka ane sayata anI jAya che, ane sAcA arthamAM sAdhumeAkSane sAdhanArA-e nAmane caritArtha karI le che. "" 66 bhAvA -sAvadyabhASaNa na karavuM tenuM nAma vacana samiti che. sAvadya bhASaNa karavAthI pApanA adha dhAya che. pApa adha hovAthI vividha prakAranA du:khanuM janaka che. tenA udayathI vadhu khadhana Adi vividha kaSTa jIvane bhAgavavAM paDe che. tethI sAdhunuM kartavya che ke te kadI paNa,:kacAMya paNa, gheADA pramANumAM paNa asatya bhASaNa na kare. evA vicAra karIne je muni A pApavANothI nivRtta thaI jAya che te ja potAnA ahiMsAtratanuM nirdoSa rIte pAlana kare che. A pramANe potAnA ahiMsAvratanuM pAlana karanAra sAdhu ja sAcA sAdhu-mAkSane sAdhana karanAra sAdhu-kahevAya che. sU. 8 / / zrI prazna vyAkaraNa sUtra 257
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ eSaNA samiti nAmanI cauthI bhAvanA ke svarUpanA nirUpaNa have sUtrakAra eSaNa samiti nAmanI thI bhAvanA batAve che "caM" ItyAdi TIkArtha--"gAjaNasaTI mudde veriyaMdavaM" sAdhu AhAreSaNathI zuddha-nirdoSa 304 DI DI mAtrAmAM bhikSAnI gaveSaNa kare. tenobha vArtha e che ke jema laNAyela khetaramAMthI kaNanuM AdAna thAya che, e ja rIte sAdhue paNa gRhasthane mATe taiyAra karela agni cheDI thoDI mAtrAmAM gaveSaNA karavI joIe. jyAre te bhikSAnI gaveSaNa kare tyAre teNe "aUTIg" ajJAta rahevuM joIe. dAtAne te vAtanI khabara na paDavI joIe ke te dhanika sthitimAMthI dIkSita thayela che. A prakAre teNe dAtAthI aparicita rahevuM joIe. "agi " akathita rahevuM joIe-"huM dhanika hato garIba na hato chatAM paNa meM dIkSA lIdhela che" e prakArane pitAne paricaya teNe dAtAne deve joIe. nahIM "Tri" aziSTa rahevuM joIe. A sAthe ugravaMzIya che. bhegavaMzIya che," te prakAre dAtA AgaLa teNe pragaTa thavuM joIe nahI. "vIne " adIna rahevuM joIe-dInatAnA bhAvathI rahita rahevuM joIe-pitAnA vyavahArathI dAtA AgaLa teNe dInatAne bhAva pragaTa kare joIe nahI. "kastuLa" akaruNa-ochI vRttithI rahita thavuM joIe, tenI vRtti evI na hovI joIe ke te dAtAnI dRSTie ochI jaNAya, "bavirAchuM" teNe viSAda rahita rahevuM joIe. bhikSAlAbha maLaze ke nahIM e viSAda teNe kara joIe nahIM, "gArivaMto " aparitaMtagI-alAbha Adi avasthAmAM paNa teNe tanatanATa na kare joIe. " vacaT, ghag-a-varica -vinoraMjaka" prApta saMyama yogamAM udyama karavo tene "yatana " kahe che. A yatanane tathA aprApta saMyama ganI prAptinI ceSTA karavI tene ghaTanakahe che. A ghaTanane je karanAra che te vatanadhAnerA che. tathA vinayaguNane pahelethI ja jemaNe Acaryo che tathA samAdhiguNanA rogathI je yukta banela zrI prazna vyAkaraNa sUtra 258
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ che te "vinayaguNa saMprayukta" kahevAya che. evA "miravu" sAdhu "vive HIT kutte " bhikSAnI eSaNAmAM " samujha" bhikSAne mATe aneka ghare phare, ane tyAMthI "mivAra che " a9pa alpa mAtrAmAM bhikSA battaLa grahaNa karIne te "guruSArasa pAd gA" potAnA gurujananI pAse Ave, " mariAmariArakivitAcaLavAya ca rAjhI" ane te gamanAgamananA aticAronA pratikamaNa vaDe iryApathikI prAyazcittathI pratikAnta thAya ane e rIte pApanI nivRtta thaIne te "guruSAraNa "gurujanane "G" athavA "gusaMdira " guruthI nirdiSTa anya ratnatrayadhArI muninI "SaNovA upadeza pramANe jyAM jyAMthI teNe bhikSA meLavI hoya te te prakAre te saunI "nirarUcA" niraticAra AlocanA kare. AlecanA karIne "vama pramAda rahita banela tathA "gra marg vyag" bhaviSyakALamAM udramAdi deSarUpa aneSaNAmAM prayatnazIla banIne-eTale ke eSaNAgata denA tyAgamAM sAvadhAna banIne te muni " mittA" kAryotsarga karIne "saMta" prazAnta bane-AhArane mATe Atura na bane. "mANIrisa" besI jAya ane bhikSAne nimitte gamanAgamanamAM thatAM parizramane saheja paNa vicAra na kare pratyaMta sukha pUrvaka-barAbara rIte bese "bhuttame ja jJAna kumajhojanAnasa jJAcavirama " te samaye te eka muhUrta sudhI dharmadhyAnAdirUpa dhyAnathI, zubha gathI, bhagavAna dvArA kathita sekSanI hetubhUta niravadya sAdhu vRttinA vicArathI, tathA mULasUtranA pariguNananI bahAranA viSayamAM potAnA manane jatA ke ane pitAnA manane zratacAritrarUpa dharmamAM parove. A rIte "ghama" dharma manavALA tathA "vimaLa" avina-arasa, nIrasa Adi AhAra prAptimAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 259
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,, 66 {' 66 ,, ,, ,, paNa viSAda rahita cittavALA, " sukSmaLe " sukhamana-saMyamamAM anurakta citta vALA, tathA vinamALe " kilaSTa manAbhAva rahita hRdayavALA, ane samAyimaLe '" rAgadveSa rahita hAvAne lIdhe upazAnta manavALA, tathA "saddhA saMveganijJamaLe " zraddhA-tattvArthImAM zraddhA, saMvega-meAkSanI ruci ane nirA kakSapaNumAM mana rAkhanAra " vavacaLavaOniyamaLe ' pravacanAnurAgathI jenuM citta anurajita banyuM che evA te sAdhu ' TreLa'' peAtAnA sthAnethI UThIne HH paha " atizaya AnaMdita ane" turuM " saMtuSTa thaIne " nAAniyuM. sAve '' yathA paryAya-nAnA moTAnA krama pramANe sAdhuone bhAvapUrvaka " nimaMtittaay AhAra grahaNa karavAne mATe vinati kare tyAra bAda "gurujaNeNaM viLaeNca " gurujanA vaDe apAyela AhAra " tame bhAjana kara " evI AjJA maLatA te sAdhu " vide" cAgya Asana para besIne sannIsuM hAcacA~ samagni 'zirathI laine peAtAnA AkhA zarIrane tathA hatheLIne sArI rIte pramArjita karIne " amuddhip AhAranA viSayamAM abhUcchita banIne te sAdhu 66 nirde" aprApta rasanI akAMkSAthI rahita tathA aDhi rasAnugata AkAMkSArUpI tanujALathI anAbaddha mukta tathA agarahie 2nA viSayamAM ke dAtAnA viSayamAM garU karavAno kriyAthI rahita tathA jJovavaLe " rasanI khAkhatamAM lAlupatA rahita banIne AhAra karavA te samaye te " banAGe " anAvila-kaleza rahita ane anua lAbharahita thaIne baLakRita anAtmArthika-kevaLa AtmaravArthI na khane AhAra karatI vakhate te " asurapura " "sura sura' zabda na kare 'vavavavadha ?? "" cr ,, AhA '' aladha ' 64 ra ,, zrI prazna vyAkaraNa sUtra prakAza sava , capaDe capa zabda na kare. " aa " vadhAre jhaDapathI khAya nahIM, ' vihaMci 'vadhAre dhImethI khAya nahIM tathA " parimA'iya " khAtI vakhate AhAranA padArthane jamIna para paDavA dIdhA vinA " bAhoyamAcaLe ' vALA pAtramAM " laca"yatanA pUrvaka CmatteoN" ghaNI sAvadhAnIthI gaya saMjogaM " saceAjanAdi doSa rahita-eTale ke vadhAre mIThA Adi vALI vastune thADA mIThA Adi vALI vastu sAthe ekatra karyAM vinA ''aniAruM dRSTa agAra doSa rahita AhAra sAmagrImAM rAga rahita tathA vigayadhUmaM " dhUma doSa rahita dveSa rahita 6 avovalaLavaLAnucheLamUtraM " jema gADAnI dharImAM telanuM siMcana bhAravahanane mATe ja karAya che, paNa bIjA kAI kAraNe karAtu 66 66 aNa joie. dd 260
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI e ja pramANe " saMgamaSAcAmAcanimitta" saMyamayAtrAnA nirvAha mATe "saMgamamAravaTriA" saMyamarUpI bhAranuM vahana karavAne mATe ane "kALA " prANadhAraNane mATe "saMjJai " saMtamuni "ramiyaM " yatanA pUrvaka samabhAvathI "munnA ' AhAra kare. paNa zArIrika baLa vadhAravAne mATe tathA rUpalAvaNyanI vRddhine mATe na kare. "gvamahAsamarUgoLa mALa aMtarappA asavalamasaMkiliTTanibvANacarittabhAvaNAe ahiMsae saMjae susAha " A rIte AhAra samitinA yogathI aMtarAtmA bhAvita thaye jAya che. bhAvita thayela te antarAtmA azabala, asaMliSTa ane nirvANa cAritranI bhAvanAne kAraNe ahiMsaka tathA saMyata banI jAya che, ane sAcA arthamAM sAdhu mokSane sAdhana karanAra te nAmane caritArtha kare che. bhAvArtha--A sUtra dvArA sUtrakAre paNa samiti nAmanI sAthe cethI bhAvanAnuM spaSTIkaraNa karyuM che. temAM vastune gaSaNa, tenuM grahaNa, tathA upa ga, e traNa vAtane vicAra karAya che. uMcha AhAranI gaveSaNa karatI vakhate sAdhue ajJAta, akathita, Adi rUpamAM rahIne ja vicaravuM joIe. AhAra prApta thaze ke nahIM thAya" evA saMdigdha vicArathI teNe viSAda karavuM joIe. nahI. pite grahaNa karela saMyamanI je prakAre rakSA thAya e ja prayatna teNe karatA rahevuM joIe tathA je saMyama bhAva prApta thayo nathI tenI prApti mATe prayatnazIla rahevuM joIe, bhikSA prApta na thatA tenA manamAM glAnino bhAva utpanna thavo joIe nahIM. ane krodhAdinA AvezamAM AvIne tanatanATa kare joIe nahIM bhikSA prApti mATe aneka gRhasthane ghera javuM te tene mATe anivArya gaNAya che. tyAMthI-pratyeka gharethI te thoDI thoDI bhikSA grahaNa kare. jyAre bhikSAnI prApti pUrNa thaI gayelI lAge tyAre te upAzrayamAM AvIne gurunI samakSa prApta thayela zikSAne mUkIne gamanAgamana janya aticArenI pratikramaNa karIne zuddhi kare. pachI gurunI pAse athavA gurunirdiSTa bIjA keI triratnadhArI sAdhunI pAse teNe je je prakAre gocarI prApta karI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 261
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya tenI AcanA kare. A rIte pramAda rahita banIne te bhaviSyamAM te vAtanI vadhAre kALajI rAkhe ke jethI udramAdi doSano AhAramAM tyAga thato rahe. kAyotsarga karIne AhAra mATe Atura banyA vinA te zAMtithI besI jAya. ane AhAra karavAne samaya na thAya tyAM sudhI potAnA manane dhyAna, zubhayoga, jJAna ane svAdhyAyamAM lIna kare, koI paNa prakArane saMkilaSTabhAva potAnA manamAM thavA de nahIM. pachI jyAre AhAra karavAno samaya thAya tyAre uThIne paryAya pramANe eTale ke meTA-nAnAne kamamAM samasta sAdhuone vinaya pUrvaka AhArane mATe AmaMtre, gurujana jyAre bhojana levAnI AjJA Ape tyAre pitAnA zira zarIra AdinuM pramArjana karIne, amUchita Adi bhAvayukta banIne yatanA pUrvaka Agamokta vidhi pramANe AhAra kare AhAra karatI vakhate teNe te vAtanuM dhyAna rAkhavuM ke huM A AhAra zarIramAM baLa vadhAravA mATe ke rUpa vadhAravA mATe karatA nathI paNa saMyamayAtrAnA nirvAha mATe saMyamabhAra vahevAne mATe, ane prANadhAraNane mATe ja karuM chuM. A pramANe AhAra samitinA cegathI te jIva vAsita thaI jAya che te te pote grahaNa karela ahiMsAvratanuM aticAra Adi dethI rakSaNa karate thake sAce ahiMsaka saMta banI jAya che ane susAdhu nAmane saphaLa kare chAsU-lA nikSepa nAmakI pAMcavI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra pAMcamI je nikSepa bhAvanA che tenuM varNana karavAne mATe kahe che-"vaMjamaM" ItyAdi TIkArtha-"ghara" pAMcamI bhAvanA sAnivasamiti nAmanI che te A pramANe che-DhADhara sennAsaMthAvatha ravi racAranavodAmupattinA zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvavuMchaLArU" va8-pATa, jIru-bAjoTha, zA-zarIranA pramANanuM pAtharaNuM saMtAravA-aDhI hAthanA mApanuM AsanavizeSa, vastra, pAtra, kaMbala, i-rogI athavA vRddha sAdhuo dvArA pitAnI pAse AvavA javA (TekA mATe) rAkhelI lAkaDI, rajoharaNa, calapaTTaka, puravattivA derA sahitamuhapatti, ane pAdacchana pramArjikA ItyAdi sAdhunAM upakaraNa che. "pi ramaNa savavyA AhAranI jema e paNa sattara prakAranA saMyamanA poSaNa mATe che. tethI temane " vAyAtavadaMsamasagasIyaparirakSaNaDhAe saMjaeNaM rAgadosarahiya parihariyavva" vAta-pavana, tapa, taDake, daMza, mazaka ane zItathI rakSaNa pAmavAne mATe munie rAgadveSa rahita thaIne temane dhAraNa karavA joIe. tathA "nira" haMmezA pariNAmanag" e upakaraNomAMthI bhAjana bhAMDa ane upadhinI prati lekhanA prasphoTanA pramArjanA karI lIdhA pachI-pratilekhana-bane samaya pratyupekSaNA, prapheTanAyatanA khAMceravuM, vmanA-rajoharaNa AdithI pUjavuM vagere karyo pachI "jaya rAja divase tathA rAtre "mAcabA maMrivAradi" bhAjana-pAtra, mAi -ndika ane kathi-vastra, e upakaraNone jamIna upara rAkhavA paDe che, tathA upADavA paDe che. te evI paristhitimAM sAdhunuM e kartavya che ke te e badhAne letA, mUkatA "sAcuM " niraMtara "g f" apramAdI rahe "nivivaa nizivaM ho" e upakaraNone jyAre jamIna para mUke tyAre tenI pramArjanA kare ane pharIthI tyAMthI uThAve tyAre te upakaraNanI pramArjanA karIne uDAve, A pramANe karavAthI jIvonI virAdhanA thaI zakatI nathI. e ja sAdhuno apramatta avasthA che. "a" A rIte "sAcAmaMda nivevANamirUnona " AdAna bhAMDa nikSepaNuM samitinA yugathI ". tarappA" jIva "mAro mavajha bhAvita banI jAya che. bhAvita banela te jIva hetubhUta azabala, asaMkilag, nirvANa cAritranI bhAvanAthI ahiMsaka saMyata banI jAya che. ane sAcA arthamAM pitAnA sAdhu padane sArthaka kare che. bhUmi para upakaraNane mUkavA tathA upADavA tenuM nAma AdAna bhAMDa nikSepaNA samiti che. A samitinA cegathI AtmA muni-pitAnA ahiMsA mahAvratanI rakSA tathA sthiratA karatA rahe che . sU-10 | have sUtrakAra prathama saMvaradvArane upasaMhAra karatAM kahe che-"gvamii" ityAdi zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama adhyayana kA upasaMhAra << 66 ?? << ,, 64 TIkA-'vimAM saMvAra' samma' saMvaya' muvanidhi' do kahyA pramANenA kramathI A ahiMsArUpa prathama savaradvAranuM sevana karavAthI te surakSita thaI jAya che 'maLavayaLAcapariei" tethI mana, vacana ane kAya e traNe gAthI sArI rIte surakSita karAyela " meti, vaMduM vALedi'e pUrvokta pAMca bhAvanArUpa kAraNeAthI niccuM " hamezA " maraLatA " maraNuparyaM ta-AjIvana, sanono jha A ahiMsArUpa savaradvAranuM " vizmA " svastha cittathI ane "" maimayA " heyApAdeyanI buddhithI yukta thaine munie " neco " paripAlana karavuM joi e. kAraNa ke A ahiMsArUpa savayeAga " baLApo navA kama~gamanane rokavAne kAraNabhUta hAvAthI ne anAzrava rUpa che. " gahuto azubha adhyavasAyathI rahita hovAne kAraNe akaluSarUpa che. "cchio' tenAthI pApanA pravAha nAza pAme che te kAraNe te acchidrarUpa che. aparissAI '' eka bindu jeTalA paNa ka rUpI jaLane temAM praveza thai zakatA nathI, tethI tenAthI rahita hAvAne kAraNe te apariAvI che, "siMiTTo asamAdhirUpa bhAvathI te rahita hAya che tethI te akilaSTa che. tathA 3 karmImaLathI sathA rahita hAvAne kAraNe te zuddha che. tethI te 'bAbo " samasta ahaMta bhagavAneAne mAnya thayela che, saghaLA prAMNIenuM hita thayuM che. " savaradvAranA " joyi" je peAtAnA nirantara dhyAnapUrvaka tenuM pAlana kare banAve che. " ciM" pUrNa rIte tene bIjAne te pALavAnA upadeza Ape che, ceAgAthI je tene sArI rIte Acare che yuddho ' HH savvajaNa mnnukAraNa ke tenAthI va pAsiya' che paDhamaM saMcAra " ukta prakAre prathama zarIrathI sparza kare che "ociM'* aticArothI tene rahita jIvanamAM utAre che, 'iiTTaya" ""> zrI prazna vyAkaraNa sUtra peAtAnA tathA (6 (1 ArAhiya traNa kAraNa traNa gaLA anuvAhiya mavak ' sajJanAM 'd 264
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,, "" 6 vacana pramANe ja pALe che, "chyuM " A pramANe kahyA pramANenAM svarUpanuM te savaradvAra 'nAcamuninA'" prasiddha kSatriya vazamAM utpanna thayela muni "mavayA" bhagavAna mahAvIre " vica " prajJApita karela che-ziSyAne mATe sAmAnya rUpe kahyuM che. " viyaM ' prarUpita karela che-bhedAnubheda khatAvIne kahela che. tethI te siddha " prasiddha che-AcAryAdinI paraparA dvArA A ja rIte tenuM pAlana karavAnuM cAlyu Ave che evu... siddha " siddha thayela che-temAM koI paNa pramANathI khAdhA ( muzkelI) AvatI nathI tethI te pramANapratiSThita che. tathA " siddhavarasAtaLaminuM " je siddha thai gayAM che, kRtakRtya banI gayAM che-temanuM te zreSTha zAsana rUpa che kAraNa ke te bhAvicaM ' mahAvIra prabhue kahela che. sudesiyaM " tene upadeza temaNe deva, mAnava ane asure| sahitanI pariSa dAmA sArI rIte Apela che. " sartha '' A prathama savaradvAra sa`masta prANIAne mATe hitasAdhaka hAvAthI magaLamaya che, " paDhamaM saMvavAre samatte " A prakAranuM A prathama savaradvAra saMpUrNa thayuM. " ttiveni " he jammU! jevuM me bhagavAna mahAvIranA mukhethI sAMbhaLyu che evuM ja te me* tamane kahyu mArI kalpanAthI temAM meM kaMI paNa kahyuM nathI. 66 t 'r che zrI prazna vyAkaraNa sUtra www bhASA - --prathama savaradvAranA upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che ke A saMvaradvAranu. pratyeka munie sArI rIte upayoga pUrvaka pAMca bhAvanAe sahita jIvanaparyaMta pAlana karavu' joI e. tenu pAlana karatAM je kAI parISaha tathA upasa naDe te dhairya thI tene sahana karI levA joIe, kAraNa ke A savaradvAra navIna karmonA Asrava thatA reke che. tenuM pAlana karavAthI azubha adhyavasAya utpanna thavA pAmateA nathI. tenA prabhAvathI pApAnA pravAhathI khadha thaI jAya 265
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ te aparistrAvI Adi vizeSaNa vALuM che. aha ta bhagavAne tene potAnA jIvanamAM utArIne ja samasta jIvone tene dhAraNa karavAne tenuM sevana karavAne Adeza Apyo che bhagavAna mahAvIre paNa A prathama saMvaradvAranI evI ja prazaMsA karI che ane tIrthaMkara paraMparA anusAra ja temaNe tenuM pAlana karavA Adine Adeza dIdho che tathA tene deva, manuSyAdi sahitanI pariSadamAM upadeza Ave che, tethI te pramANabhUta che ane maMgaLamaya che sU-11 che A rIte A prathama saMvaradvAra samApta thAya che. satya vacana nAmanuM bIjA saMvaradvArano prAraMbha prANAtipAta viramaNa nAmanuM pahelA saMvaradvAranuM varNana pUrNa thayuM. have satyavacana nAmanA bIjA saMvaradvAranA varNananI zarUAta thAya che. tene A prakAre AgaLanA adhyayana sAthe saMbaMdha che. jyAM sudhI asatya vacanathI jIvanI virati thatI nathI tyAM sudhI prANAtipAtanuM viramaNa saMbhavI zakatuM nathI. e saMbaMdhane darzAvIne sUtrakAre A dvitIya satyavacana nAmanA adhyayanano prAraMbha kare che. tenuM paheluM sUtra A pramANe che-"kaMpatto viphAM 2" I. TIkArya-zrI sudharmAsvAmI jaMbU svAmIne kahe che "vU !" he jaMbU ! "tto" A pahelA saMvaradvAra pachI " virudaM " bIjuM satya nAmanuM je saMvaradvAra che tenuM huM varNana karuM chuM te tame sAMbhaLo. "vaLa" "du:NitaM" satya eTale ke sat nuM munijananuM athavA guNanuM athavA padArthonuM je vacana hita-upakAraka hoya che te satyavacana gaNAya che kahyuM paNa che zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ "saccaM hi yaM sayAmiha, saMto muNau guNA payatthA vA" saMtanuM hita jenAthI thAya che te satya che, muni athavA guNa athavA padArtha e prakAranAM satya che. satyanI bIjI vyutpatti A pramANe paNa che-" sasa rijhanIti satya, satya 2 ta2 ja cara " sajajana puruSomAM je vacana rahe che te satyavacana che. te satyavacana anyanAM prANanuM rakSaNa karavAne samartha hoya che, badhAne mATe hitakArI hoya che, sukhadAyaka hoya che, udvegajanaka hetuM nathI, amRta jevuM atizaya mIThuM hoya che. "suddha" satyavacanamAM kaI paNa prakArano doSa hoto nathI, tethI nirdoSa hovAthI te zuddha che. "HE >> temAM koIpaNa prakAranI apavitratA hotI nathI tethI te pavitra hovAthI zacika che. ziva te vacanathI jene mokSanI prApti thAya che, tethI mokSajanaka hovAthI te zivarUpa che. "sujhAya " hAdika zubha bhAvanAthI prerAIne ja evuM vacana bolAya che. tethI zubha bhAvanAmAMthI uddhavela hovAthI te sujAta che sumaNizaM" te pramoda utpanna karanAruM hovAthI subhASita che. "sura" vItarAga AtmAoe tenuM pratipAdana karyuM che, tethI te sukathita che. "suva" sarve temAM te mukhya manAyuM che tethI te suvrata che. "suvi" atIndriya arthone jANanArA sarvajJa prabhueAe te apavarga AdinA heturUpathI joyuM che, tethI te sudUSTa che. "suraddiva " samasta pramANe dvArA tenuM prati pAdana thayeluM hovAthI te pramANabhUta-supratiSThita che. "surakriyAmAM traNe lekamAM A vacanane yaza suprasiddha che tethI te supratiSThita yazavALuM che. susaMgacivacanaggyaM" A satya vacana e ja mANasa belI zake che ke jemanAM vacana susaMyamita hoya che-sArI rIte niyaMtrita hoya che. "sura navasamavavAvAjhavANuvidizAvakumaLe" A vacana Indra Adi uttama devone zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ cakavartI Adi zreSTha puruSane vAsudeva, prativAsudeva Adi subhaTone ane mahApuruSa suvihita janane bahu ja mAnya che. "varasAdudharmaparAtavaniyama diyarUpa phaLa stronu ra va " zreSTha kriyAzALI munijananuM te dharmAcaraNa-dharmAnuSThAna che. tathA tapa ane niyamathI teo parigrahIta thAya che-eTale ke tapa ane niyama satyavAdIo mATe ja zakaya hoya che anyane mATe nahIM. sugatinA mArganuM te prajJApaka-nirdezaka hoya che, ane traNe lokamAM A satya vacana zreSTha vrata che. tathA A satyavacana " viSaThAra pAmaLa vikarALa lA" vidyAdharanI AkAzamAM gamana karavAnI je vidyAo che, temanuM sAdhaka che. "nAma siddhiAra" svarganA mArganuM pradarzaka che "avirahuM" avitatha-mithyAbhAvathI rahita che. "savaM" AvuM satya nAmanuM bIjuM saMvaradvAra "3Lu sarala bhAvanuM pravartaka hovAthI bAjuka che. tathA "lavutiruM" temAM bhAvanI kuTilatA hotI nathI tethI kuTila bhAvothI rahita hovAne kAraNe te akuTila che. "mUlya" yathArtha arthanuM tenA dvArA pratipAdana thAya che tethI te bhUtArtha che. "basthaLo vimudra" paramArtha dRSTithI te vizuddha che tethI te "arthata viruddha che. tathA "satramArA bloga " jIvalekamAM te samasta jIvAdi padArthonuM te prakAzaka che tethI te "mArAM maverU" temanuM pratipAdaka paNa che. A satyavacana "vivArU" avirUddharUpe pitAnA svarUpane kahenAruM che. tethI "nAthamag" vAstavika rIte madhura che, ane "ghavajavaMsevacaM ra" pratyakSa deva che-sAkSAt deva jevuM che "ta " A je satyavacana che te "sAravAra kalyuM. zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 taremu vadhuchyu mALurA " aneka avasthAmAM manuSyane mATe Azcaya pedA karanAra che, jemake " muncenuM mAlamumante vifcaTTa'tina nimannati mUDhA niAvikocA " je naukAonA nAvike jyAre niyata dizAmAM javAnA jJAnathI rahita thAya che tyAre temanI te naukAe mahAsamudranI vacce paNa A satyanA prabhAvathI DUbatI ja aTake che. " sajJeLa ca pravRttasamami vinavutti na ca matti, thA, 2 te jammUti " satyanA prabhAvathI pANInA vamaLamAM phasAyela manuSya paNa DUmatAM nathI ke maratAM nathI. eTale ke tyAM paNa tene rakSaNa maLI jAya che. " sacce ca anisamamitra na hAMti unnunA manujJA " satyanA ja eveA prabhAva che ke jvALAo vaDe prajvalita agnimAM jhajhuka--satyavAdI mANasa khaLate nathI. " sa2eLa ca manullA tattatejatapolIsanAr ''satyathI mANasa ukaLatA telane, lAlaceALa leADhAne ane egALela sIsAne paNa sparze karI zake che. ' patti " temane hAthamAM laI le che paNa 7 kannati ' te tenAthI dAjhatA nathI. " vavaca'rdi mukhyate na camati sajjena vA' satyavAdI manuSyane jo parvatanA uparathI nIce dhakelI devAmAM Ave te paNa satyanA prabhAvathI maratA nathI--tene vALa paNa vAMko thaI zakatA nathI. A rIte je " savArpha " satyavAdI manuSyeA hAya che" sinAyA " yuddhamAM ceAmerathI hAthamAM talavAra dhAraNa karela zatrue vaDe gherAi jAya te paNa aNahAya akSata zarIre ja niti'" game teTalI talavArAnA ghA tenA para paDavA chatAM paNa te raNamedAnamAMthI surakSita mahAra Ave che. Ane te 8 vada vAmitro vedhoretlRi mutti ca" vadha-ghAta, adha-nigaDa Adi adhana, abhiyAga-aparAdhArApa, ane ghera zatrutA e badhAthI paNa khacI jAya che * mittamannArttinirUti jhaLahAya sAduM " te kadAca te zatruonI vacce AvI jAya teA paNa zatru tene kAMI IjA karI zakatA nathI-temanI vaccethI te akSata zarIre ja ahAra nIkaLI jAya che. kahyuM paNa che-- , .. 66 66 " satyenAgnirbhavecchIto'gAdhAmbudhirapi sthalam / nAsicchinatti satyena satyAnna dazate phaNI || 99 6 satyavAdI puruSa' pAse agni zItaLa thaI jAya che, agAdha samudra paNa sthaLa samAna thaI jAya che, talavAranI dhAra mUThI thaI jAya che ane sapa tene DaMsa dai zakatA nathI. C/C/ vadhu zuM kahuM saravacane cAAM " satya vacanamAM je lIna rahe che te satyavAdI manuSyAnuM ?cAloca " devatA va sAviAni hare'tti " sAMnidhya zrI prazna vyAkaraNa sUtra << 269
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ seve che, eTale ke satyavAdInA vacanAne ananyathA-sAcA pADavAne mATe devA temanI pAse rahe che. kahyuM paNa che~~ 66 priyaM satyaM vAkyaM harati hRdayaM kasya na jane, giraM satyalokaH pratipadamimAmarthayati ca / ' surAH satyAd vAkyAd dadati muditAH kAmitaphalam, ataH satyAd vAkyAd vratamabhimataM nAsti bhuvane // 1 // " priya satyavacana kaI sahRdayI vyaktinuM mana haratuM nathI ! eTale ke saunAM manane harI le che. lAke dareka vakhate dareka vAtamAM A satya vacananA ja abhilASI hAya che. satya vacanathI devatA paNa prasanna rahe che ane tee satyavAdInAM icchita manArathA pUrA kare che. te kAraNe satya vacana jevuM zreSTha vacana jagatamAM khIjuM kAI paNa nathI. bhAvA--sUtrakari A khIjA savaradvAramAM satya vacana nAmanA mahAtra tanA svarUpanuM varNana karyu che. kAraNa ke prathama sa varadvAra sAthe tenA ghADa saMbadha che. te A prakAre che. jyAM sudhI jIva asatya vacanAthI mukta thatA nathI tyAM sudhI te prANAtipAta viramaNarUpa prathama savaradvAranA ArAdhaka banI zakatA nathI. A satya vacana zuddha, zucika, ziva, sujAta Adi aneka vizeSaNAthI yukta hAya che. satyavAdInI haMmeza pratiSThA thAya che. IndrAdika devene tathA cakravartI Adi zreSTha puruSone satyavacana bahu mAnane ceAgya lAge che. e satya vacanathI ja saghaLI vidyAo siddha thAya che. svarga, meAkSanI prAptimAM te mArgadarzaka heAya che. satya hAvA chatAM paNa apriya lAge tevAM vacane satyavAdIoe belavAM joie nahIM, paNa satyavAdI priya satya vacana ja mele che, satyavAdIo AgaLa saMsAranI samasta zaktio mAthuM namAve che. mana, vacana ane kAyAthI je A satyanI ArAdhanAmAM lIna rahe che te A bhavamAM te sukhI thAya che paNa parabhavamAM paNa temane sukhanI prApti thAya che. tapa niyama e sau satya vacanathI ja zeAle che ane phaLadAyI nivaDe che. pari NAmeAmAM jemanI jeTalI vadhAre saraLatA haze teTalI temanAM vacanAmAM vadhAre satyatA haze. devatA paNa satyavAdIono sevA kare che. satyamAM sAvadya bhASaNana sarvathA parityAga thaI jAya che. A vacaneAthI jIvane sauthI moTA AdhyAtmika zrI prazna vyAkaraNa sUtra 270
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ dRSTie lAbha e thAya che ke tenu' navA kanu' Agamana aTakI jAya che, ane sUcita karmonI nirjarA thavA mAMDe che. te kAraNe vItarAga prabhue temane upA deya tarIke khatAvyAM che ane mahAvratanI koTimAM mUkayAM che // sU0 1 // ta' sarca' maLava` ' ityAdi-- "6 TIkA-dhata sarca' maLavuM tathyacakSumAptiya' " pUrvokta mahimAthI yukta te satya nAmanuM khInuM mahAvrata tIrthaMkara prabhudvArA ja kahevAyela che. te " ni daza prakAranu che. tenA te daza prakAra sthAnAMganAM dazamAM sthAnamAM A pramANe kahela che. (1) janapada satya (2) saMmata satya (3) sthApanA satya (4) nAmasatya (5) rUpasatya (6) pratItya satya (cha) vyavahAra satya (8) bhAvasatya (9) ceAga satya ane (10) upamAsatya, (1) dezavAsI manuSyAnA vyavahAramAM je zabda rUDha thai gayA hoya te dezavAsI mATe janapada satya che. jemake gAyane bagALAmAM " gAbhI " kahe che tethI " vAmI " zabda janapada satya che. (2) vadhAre mANasAnI sa'matithI je zabda sAdhAraNa rIte rUDha thAya te saMmati satya kahevAya che. jemake kumuda kuvalaya, utpala, tathA tAmarasa teomAM paka sabhavatAnI samAnatA heAvA chatAM paNa araviMdane ja paMkaja mAnavu, eTale ke kuvalaya, utpala, Adi badhAM paMkaja che chatAM paNa pa`kaja zabda araviMdamAM ja rUDha thayA che. te kAraNe arivaMdane ja paMkaja mAnavuM te saMmata satya che. (3) bhinna vastumAM bhinna vastune Aropa karanAra vacanane sthApanA satya kahe che. jemake ekanI sAme e binduonI sthA panA karIne tene seA (100) kahevA tathA traNa binduonI sthApanA karIne hajAra (1000) kahevAM. (4) bIjI koi paNa apekSA rAkhyA vinA phakta vyavahArane mATe ja koine koi sa'jJA ApavI tene nAma satya kahe che. jemake kuLane vadhAre nahIM chatAM paNa koinuM nAma kuLavadhana rAkhavuM. kuLavananA artha thAya che kuLane vadhAranAra, paNa vyavahAra calAvavAne mATe je nAma rAkhavAmAM Ave che temAM koi apekSA sApekSa thatI nathI, tenuM ja nAma nAmasatya che. ( 5 ) pudgalanAM rUpAdika aneka guNAmAMthI rUpanI pradhAnatAne lIdhe je vacana kahevAya tene rUpasatya kahe che, jemake vALane kALAM kahevAM, athavA rUpa-svarUpa dhAraNanI mukhyatAne laIne je vacana kahevAmAM Ave che te paNa rUpasatya che. jema ke sAdhunAM svarUpane dhAraNa karanAra vyaktine sAdhu kahevAM te rUpasatya che. (6) koI vivakSita padAnI apekSAe bIjA padArthanA svarUpanuM kathana karavuM tene pratItya satya athavA ApekSika satya kahe che. jema ke vacalI AMgaLInA karatAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 271
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAmikA AMgaLIne nAnI kahevI ane TacalI AMgaLInI apekSAe tene moTI kahevI. (7) naigama Adi nAnI pradhAnatAthI je vacana bolavAmAM Ave che te vacanane vyavahAra satya kahe che. jema ke parvata uparanAM ghAsa Adine Aga lAge te parvata saLagI rahyo che tema kahevuM, ghaDAmAMthI pANI TapakatuM hoya te ghaDe Tapake che tema kahevuM, e badhAM vyavahAra satya udAharaNa che, kAraNa ke vyavahAramAM evAM vacanone satya mAnavAmAM Ave che. (8) je vastumAM je dharmanI vizeSatA hoya tene laIne je vacana kahevAya te bhAva satya che jema ke pAMca varNonI saMbhavitatA hovA chatAM paNa bagalAne sapheda kahevA, popaTane lIlA kahevA te bhAvasatya che. (9) vastunA sagathI je vacana belAya che te cogasatya che jemake chatrInA saMbaMdhathI puruSane chatrI kahevuM, daMDanA saMbaMdhathI daMDI kahevuM (10) bIjA prasiddha sadaza padArthane upamA kahe che, tene Azraya laIne je vacana bolAya che te upamA satya che. jema ke candramAnA samAna mukha, samudranA jevuM taLAva hoya che, evAM vacana kahevA te upamA satya che "voTsa purathIE vidurusthavicaM" A satyane cauda pUrvadhArIoe prAbhRtArtharUpe vidita karyuM che eTale ke pUrvagata aMzavizeSanI abhidheyatAthI satyavAda pUrva e nAmathI jANyuM che. "maNiI ja sArUi " maharSioe tene siddhAMtarUpe svIkAryuM che "revanAM mAlthi " IdrAdikone tathA cakravartI Ati narendrone mATe tenuM prayajana upAdeyarUpe kahevAyuM che, "mALiyAhAM " vaimAnika dee A satyane pitAnI sAdhanAne viSaya banAve che eTale ke tenuM sevana karyuM che, "martha" te mahAna artha-projanavALuM che. "saMto phivijJANAjIrtha" te maMtra--auSadhi ane vidyAonuM sAdhana tenuM prayojana che kAraNa ke satya vinA maMtrAdi siddha thatAM nathI, "rAjasamasiddha vi" tenA prabhAvathI cAraNa gaNone AkAzagAminI vidyAnI tathA zramaNone zrI prazna vyAkaraNa sUtra 272
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikiyAdipa vidyAo-labdhionI prApti thAya che. "mavALA vaLisi manuSyone mATe A satya vaMdanIya che tathA "kasuravALA pUchanna" asuragaNAne mATe te pUjanIya-prazaMsanIya che. "angyaMtti parirAhi" aneka dharmonA anuyAyIoe paNa teno ravIkAra karyo che, " rogni sArasa evuM A satyavrata lekamAM sarva pradhAna hovAthI sArabhUta che. "mIratha magrNamugo" A satya akSobhya hovAthI samudra karatAM paNa vadhAre gaMbhIra che. " ftharacara' mepadavacAro" nizcala hovAthI te meruparvata karatAM paNa vadhAre sthira che. "somAM maMdarA" saMtApanuM zamana karanAra hovAthI candramaMDaLa karatAM paNa vadhAre saumya che. "phittacara sUramaMdasTAgo" vastunA sAcA svarUpanuM prakAzaka hovAthI A satya sUryamaMDaLa karatAM paNa vadhAre sthira che. "vimajhA saracanacaDhA" malinatAthI rahita hovAthI te zaradaRtunAM AkAzataLa karatAM paNa vadhAre nirmaLa che. "suramiyara dhamAcAro" mANa senAM cittanuM AkarSaNa karanAra hovAthI A satya gaMdhamAdana nAmanA parvata karatAM paNa adhika sugandhita che. te gandhamAdana nAmane vakSaskAra parvata nIlavarSadhara parvatanI dakSiNa dizAmAM, meru, vAyavya koNamAM, zIdA nadInA uttara kinAre rahela gandhilAvatI nAmanA aSTama vijayanI pUrva dizAmAM, tathA uttara kurunA sarvotkRSTa bhogabhUmika kSetranI pazcima dizAmAM mahAvideha kSetramAM che. tene AkAra gajadaMta jevo che eTale ke te gajadaMtanA AkAre ubhe che. pitAnI gaMdhavaDe je pote vAsayukta bane che ane potAnI upara vAsa karatA devadevIonAM manane je madonmatta karI nAMkhe che, tenuM nAma gaMdhamAdana che. e te parvata che. jema ghasAtA phelAtA athavA eka pAtramAMthI bIjA pAtramAM reDAtA sugaMdhita tagara Adi dravyonI manojJa udAra gabdha cAre tarapha phelAya che, te karatAM paNa vadhAre udAra gaMdhavALo A parvata che. te parvata karatAM paNa ghaNuM ja vadhAre sugadhiyukta A satya che. "ne viya homiksa pariNA maMtajogaa javAya vijjA ya jaMgamAya asthANiya satthANiya sikkhAo AgamA ya savArUM vitADuM tane prakriyArUM" tathA lekamAM je koI maMtra-hariNaMgameSidevAdi maMtra, ane roga-vazIkaraNa Adi prayajanavALA dravyasaMga che, maMtravidyAnA jApa che, rohiNIprajJapti Adi vidyAo che, tiryazlokavAsI annakSaka, pAnajaMbhaka, Adi daza prakAranA devavizeSa che, bANAdi astra, talavAra Adi zAstra, kalAgrahaNa Adi zikSAo ane Agama che, te badhuM A satyane ja Ave che zrI prazna vyAkaraNa sUtra 273
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvArtha--A satya tIrthakaronuM subhASita che. vyavahAra dRSTie janapada satya AdinA bhedathI te daza prakAranuM batAvyuM che, pUrvadharee A satyane satyapravAha pUrvanA nAmathI oLakhAvyuM che. RSioe tene siddhAntanuM rUpa ApyuM che. devendra narendra vagerenA bhASaNanI mahattA A satyanI madadathI ja manAyela che. maMtra auSadhi Adi vidyAonI sAdhanA A satyanA prabhAvathI ja saphaLa thAya che. AkAzagAminI vidyA-cAraNajhaddhi ane vikipalabdhi e badhuM A satyanA prabhAvathI ja jIvone prApta thAya che. mAnava, deva ane asura saune mATe te vaMdanIya che. aneka dharmanA anuyAyIoe paNa tene mAnya karyuM che samasta varatuomAM te eka sArabhUta-zreSTha vastu che. tene prabhAva avarNanIya che. mahAsAgara AdinAM karatAM paNa te vadhAre gaMbhIratA Adi guNovALuM che. jagatamAM jeTalA maMtra ga Adi che te badhA A satyane AdhAre ja TakelAM che re kevA prakAranuM satya bolavuM na joIe ane kevA prakAranuM belivuM joIe? te vAta sUtrakAra batAve che-"sa " ItyAdi. sa vi ca saMgamasa 3varoraMvAra viM vi ja varavuM " satya hevA chatAM paNa je vacana saMyamamAM bAdhaka hoya te munijane jarA paNa bolavuM joIe nahIM. satya hovA chatAM paNa je vacana saMyamamAM bAdhaka hoya che te A pramANe che-"hiMsA sAvanArUM" hiMsA ane sAvadya je vacana che te satya hovA chatAM paNa saMyamanAM bAdhaka hovAthI bolavAM joIe nahIM. hiMsA eTale A jagyAe prANivadha samaje ane sAvadyane artha pApayukta salApa che. hiMsA ane sAvadyayukta je vacane che te hiMsA sAvadya saMprayukta vacana kahevAya che. je satya vacanathI prANuMonAM prANone vadha thatuM hoya tathA je vacanethI pApamAM nI pravRtti thatI hoya evAM vacana satyamahAvatIne mATe kadI paNa bolavAne yogya hatAM nathI, "vivAra e ja pramANe je satya vacana cAritranA ghAtaka hoya, rAjakathA Adi sAthe saMbaMdha rAkhatAM hoya, tathA "WvAcA " je satya vacananuM kaI prayajana siddha thatuM na hoya eTale ke je nirarthaka hoya, je satya vacanathI parasparamAM vAdavivAda ane kalaha vadhate hoya tathA "a " je zrI prazna vyAkaraNa sUtra 274
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 * nyAyAnukULa na hAya, " avAvivAcasaMpanna " apavAda, vivAdathI yukta hAya te paNa khelavA joie nahi. pArakAM dUSaNlRAne kahevAM te apavAda che ane vANInA kalahane vivAda kahe che, e ja pramANe " veva " je paranI viDakhanA karanAra hAya tathA ojaghejjavahula je satya vacane eAlavAthI khelanAranA ahaMkAra bhAva jaNAtA hoya athavA Aveza pragaTa thatA hAya, dhRSTatA jaNAtI hAya, evAM vacana paNa na khelavA joie tathA " nina " je satya vacana khelavAmAM lajjA jatI hoya ane " hoyanigga '' sAdhujana je vacaneAnI niMdA karatAM hAya evAM vacana satya hoya teA paNa khelavAM joI e nahIM, tathA dui " je satya vacanathI para prANInI hiMsA thatI hAya, athavA sama khUllA paDatA hAya tevAM vayanA duSTa vacana che ane tumua ' je kharAkhara sabhaLAyuM na hAya te duHzrutavacana kahevAya che, tathA " tramuniya' je kharAkhara jANavAmAM AvyuM na hAya tenA viSe vacana elavAM te asamyak sAta vacana che, e duSTa Adi vacanA satya haiAya te paNa khelavAM joie nahIM. " avLo thavaLA sernivA " e ja pramANe satya vacanAmAM AtmaprazaMsA AtmazlAghA-bharI hAya tathA je satya vacanAmAM bIjAnI niMdA thatI hoya te satya lacana paNa elavAM joI e nahIM. kaI rIte khelavAM na joie te have kahe che-"na taMtti mahAvI" tame medhAvI nathI. je vyakti apUrva, azruta ane adRSTa padArthone grahaNa karavAnI zaktivALI hoya che tene medhAvI kahe che. tathA 66 yA dhanyavAdane pAtra nathI. Da na taM si tuM sidhaLo " tame dhanavAna vizvamno" tame dharma parAyaNu nathI, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 66 66 na te sivujhILo " tame kulIna nathI. 275
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 6 - taMtti. rAvaDuM " tame dAtA '' tame e ja nathI, na sisUtro tame parAkramI nathI. " na saMsiddhivo ' tame su Mdara nathI "na saMsiTTo " tame lazka na bahuo saubhAgyazALI nathI, 'na kilo" tame paMDita nathI, anuzruta-aneka vidyAenA jANakAra nathI, ane " na vicaasitavaNI ' tame tapasvI nathI, ane " na cAvika pauniSkriyasi " tame paraleAkane viSe saMzayarahita satipALA nI '' e prakAranAM vacane mANasAe khelavAM joie nahIM kAraNa ke te prakAranAM vacanemAM temanI " zrotAnI niMdA thAya thAya che. " savAya lAOruM lAge norva nikI " prakAre jAti- mAtRvaMza, kuLa-pitRvaMza rUpa- saudarya, vyAdhi-kAyamI kADha vagere tathA zIghraghAtaka javAdi roga e badhAM kAraNeAne laIne paNa kadI evAM vacana na kahevAM joie ke " tamArA mAtRvaMza sAre| nathI, tamAre pitRvaMza zuddha nathI, tamArAmAM sauMdarya nathI, tame vyAdhiyukta kADha vagere rogayuktache " tenuM tAtpaya e che ke jenA mAtRvaza Adi hIna hAya, kADha Adi rAgeAthI je yukta hAya tene tevAM vacaneA kahevAM joie nahI, kAraNa ke tevAM vacaneAthI tene duHkha thAya che--" tuo bavacAramaMta " e ja pramANe je vacana leAka tathA Agama, baMnenI apekSAe vyavahAra virUddha hAya " vaeN vijJa sa-vinavattavyuM" evAM vacana satya hAya tA paNa bAlavAM joIe nahI aDresiya puLArU satraMtu mAsicavyuM " have sUtrakAra e batAve che ke sAdhujanAe-mahAvratArAdhaka saMyamIjanoe kevA prakAranAM satyavacana khAlavAM joIe. "Ea" je vacana veEi" trikAlavI pudgalADhi dravyeAthI "Rveai" navI junI Adi kramavatI paryAyeAthI " guNehiM " dravyanI sAthe avinAbhAvarUpa-saMbaMdha rAkhanAra varNAdi guNAthI meduM " kRkhyAdi vyApAra rUpa 6: << zrI prazna vyAkaraNa sUtra d zd 276
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmothI, "duvihaM sihaM" AcAryAdhigata citrakarmAdarUpa kriyAvizeSathI, tathA "mAhira Agama-siddhAMtathI yukta hoya evAM satyavacana bolavA joIe. "nAmavavanavA-vasADhiya-tamArasaMdhipAkanojiya--073 uriyAvALavA sAvattivanuvaM" e ja pramANe nAma, AkhyAta, nipAta, upasarga, taddhita, samAsa, sabdhi, pada, hetu, ga, uNAdi, pratyaya, kriyAvidhAna, dhAtu, svara, vibhakti, ane varNa e badhAthI yukta hoya "tiruM hasavi6 Fi sa " trikALa viSayavALAM janapada satya Adi daza prakAranAM paNa satyavacana belavAM joIe. vyutpanna ane avyutpanna bhedathI nAma be prakAranAM hoya che. jinadatta, jinadAsa Adi vyutpanna nAma che, ane thi, viO Adi avyutpanna nAma che. AkhyAta nAma kriyApadanuM che. te bhUta bhaviSya ane vartamAnanA bhedathI traNa prakAranAM che, jemake gamavat (tha) maviSyati (thaze) ane mavati (che). je zabda arthamAM vizeSatAne darzAve che temane nikhAra kahe che. jema ke "vahu" "rUra" Adi zabda. "E" "para" Adi upasargo che. temanA upagathI eka ja dhAtunA arthamAM phera paDI jAya che, jemake "da" dhAtu sAthe jyAre "gha" upasarga mUkavAmAM Ave che tyAre teno artha "prahAra" thaI jAya che, ane jyAre tenI AgaLa "mA" upasaga mUkavAmAM Ave tyAre teno artha "AhAra thaI jAya che, apratye Adi arthane darzAvanAra je pratyaye che te pratyayavALA zabdane ahIM "saddhira" zabdathI kahela che, jema ke-" nAme patyuM pumAna nAmevA" "nAma" zabdane taddhita pratyaya lAgavAthI "nAmeca" zabda banyA che, tathA "siddhArtha ? zabdane "gag" pratyaya lAgatA " sauddhArtha " bane che, te taddhita zabdo che. A prakAre ja bIjA taddhita zabda paNa samajI levA paraspara saMbaMdha rAkhanAra be ke bethI vadhAre padonI vaccenI vibhaktino lepa karIne joDAyelAM aneka padone samAsa kahe che. avyayI bhAva Adi bhedathI samAsa aneka prakArana che, "saMdhi" zabdano artha "joDANa" thAya che-eTale ke varSonI ati zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ samIpatA hoya tyAre temanA joDANathI nimAM je vikAra utpanna thAya che tene sandhi kahe che. jema ke "zrAva: atra" nI " zrAva#Stra" e prakA ranI sandhi thAya che, A sandhine pUrvarUpa sandhi kahe che. sutta ane tinta ne pada kahe che, jema ke-"jina" te subatta pada ane "mavati" te tiMganta pada , je sAdhyanI sAthe avinAbhAva sa baMdhathI baMdhAyela hoya che. tene hetu kahe che. jema ke dhUmavALe hovAthI A parvata agnivALe che, ahIM sAdhya agni che, ane tenA vinA na pedA thanAra dhumADe che. vegathI je zabdo bane che temane yaugika zabda kahe che. jema ke padmanAbha, nIlakAna, Adi yaugika zabda che "kAri" pratyayathI je zabdo bane che te "vAri" kahevAya che, jema ke kAru (zipI) sAdhu Adi zabda dhAtune ane pratyaya lagADIne je zabda bane che tene kRdanta kahe che, jemake pAThaka, pAcaka. pAka Adi zabda kiyAnA vAcaka "mU" Adi je zabdo che temane dhAtu kahe che. bIjAM varSonI madada vinA jenuM uccAraNa thAya che evAM "ga' kAra Adi zabda athavA paThThas Adi svarane svara kahe che, "5, , nA" Adi vibhakti tathA "tir tat zI" Adi pratyaya e saune vibhakti kahe che ( gujarAtImAM e, ne, thI, ne, nI, nuM, nA, mAM Adi vibhaktinA pratyaya che) ane " " Adi vaNe kahevAya che "kAmaLei ITI do" tathA je satya je prakAre kahevAyuM hoya te satya te ja prakAre kAryamAM paNa pariNamatuM hoya tevuM satya bolavuM joIe, tenuM tAtparya e che ke je satyane belanAra vyakti kArya rUpe amalamAM mUkI zake tevuM satya bolavuM joIe, "huvArupurvei ho mAtA" bhASA bAra prakAranI hoya che te A pramANe che-prAkRta, saMskRta, mAgadhI, pizAcI, saurasenI, ane apabhraMza A cha prakAranI bhASA gadya ane padyanA bhedathI bAra prakAranI thaI jAya che, vaca viya ho; soDhAvihuM" vacananA soLa prakAra hoya che, te nIce pramANe che. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 278
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ " vayaNatiyaM 3 liMgatiyaM 6 kAlatiyaM 9 taha parokkha 10 paccakkha 11 / uvANIyAicaurla 15 ajjhatthaM ceva solasamaM // 1 // " ekavacana, dvivacana ane bahuvacana 3, puliga, strIliMga ane napuMsakaliMga 6, bhUtakALa, bhaviSyakALa ane vartamAnakALa 9, A rIte te badhA vacananA prakAra, liMga (jAti) ane kALa traNa traNa hoya che A rIte vacananA te nava bheda thAya che; "ghara, pada, padAH te "ghaTa' zabdanA eka vacana, dvivacana. ane bahuvacana che 3 eja pramANe " mavati mavataH mavanitta" e rUpamAM paNa samajavAnuM che 3, "prItaH ramA manaH" te traNe judI judI jAti, liMga) nA zabda che. prakRti strIliMga che AtmA puliMga che ane manaH napuMsakali ga che , vartamAna, bhUta ane bhaviSya e traNa kALa che "kamA te bhUtakALa che, "mavidatta ? te bhaviSyakALa che ane "mAri te vartamAnakALa che 9, bhUtakAlIka ane bhaviSyakAlIna vacana indriyane agocara hoya che, jemake "RSamAM vamUtra" "Sabha thaI gayA" A vAkya parokSa arthane viSaya karanArUM hovAthI parokSa manAya che 10 je vAkya vartamAna kALane viSaya kare che te pratyakSa manAya che "muni A zAstra vAMce che 11 (12) upanItavacana, (13) apanI tavacana, (14) upanItApanI tavacana ane (15) apanItapanI tavacana e rIte upanItAdi cAra vacana che. (1) temAM guNanuM AropaNa karanAra vacanane upanIta vacana kahe che jema ke " A manasvI sArA rUpavALe che" (2) je vacana guNanuM apanayana kare che te apanAta vacana che, jema ke "A duHzIla che" (3) je vacana koI guNanuM AropaNa karIne koI guNanuM apanayana kare che te upanItApanIta vacana che, jemake "te rUpALe che paNa durazIla che" e ja rIte je vAkya koI guNanuM apanayana karIne koI guNanuM AropaNa karatuM hoya te apanI panata vacana che zrI prazna vyAkaraNa sUtra 279
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** ,, jema ke A duHzIla te che paNa suMdara rUpavALA che (16) vacananA seALame bheda te che ke je adhyAtma hoya che, je AtmAne uddezIne khelAya che. jema ke " A AtmA jJAnasvarUpa che " ityAdi, " vaM arata manuLAya A rIte te sALa prakAranAM vacane khelavAnI tIrthaMkara prabhunI AjJA che, ane je vacana samitinvaya " poleAcita che-sArI rIte vicAra karIne uccArAyAM hAya, evAM vacana " sajJaLa " sAdhue " hrAsmi " avasara AvatA " vasavuM " belavAM joIe, paNa je vacane khelavAnI bhagavAnanI AjJA nathI, ane je apolAcita hAya tevAM vacaneA sAdhue khelavA joie nahIM. have tenA upasa'hAra karatAM sUtrakAra kahe che - ' rUmaMtra vacaLa '' pUrvakAlIna anaMta tIrthaMkarA dvArA kahevAyela A pratyakSIbhUta pravacana, ' ahiya-pimuLaGK-duya-varu-vacana-parivalaLaphreMcA alIka-asatya, pazuna,paruSa- ,, 16 ,, '' 16 kaThora, kaDavAM, capala vacanethI munijaneni rakSA thayA kare te uddezathI maLavavA '" bhagavAne '" muai " sArI rIte pratipAdana karyuM che asabhUta ane kahenArU vacana hrI~, paradoSa sUcaka vacana viSNuna, bIjAnAM mane khullA pADatu vacana varSa, udvega pedA karanAra vacana Tu ane vicAryA vinA melAyela vacana 6paNa kahevAya che. A pravacana 'atti " AtmAne mATe hitakAraka che tathA vennAmAviyuM " janmAMtaramAM paNa zubha phaLa denArU che. 16 "C *r , amesimar' ' te kAraNe tene bhaviSyamAM kalyANakAraka darzAvyuM che. " yuddhaM " A pravacanamAM koI paNa prakAre pUrvASaraviAdharUpa doSa nahI hovAthI te zuddha je. " taiyAca te vItarAga dvArA kahevAyela hAvAthI nyAyayukta che. tathA 'akuDila ' tenAthI RnubhAva-saraLatA-utpanna thAya che tethI te akuTila che, aNuttara tenAjevuM zreSTha khIjU kaI paNa nathI tethI te anuttara che, 66 "" zrI prazna vyAkaraNa sUtra dd 280
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane te savvadukkhapAvANaM biusamaNaM " aneka prakAranAM duHkhA denAra jJAnAvaraNI Adi ATha prakoranAM karmonA sathA upazama karanAra che, evAM vizeSaNeAthI yukta A pravacana bhagavAna mahAvIra dvArA kathita che. 61 ' bhAvArtha:-sUtrakAre A sUtra dvArA e spaSTa karyu" che ke satya hoya te paNa kevA prakAranAM vacana khAlavAM joIe, temaNe e batAvyuM che ke je satyavacaneAthI saMyamamAM bAdhA naDe, tevA vanA kadI paNa na khelavAM joI e, kAraNa ke tevAM vacanA satya hoya tA paNa asatya jevAM hovAthI haiya che. je satyavacanAthI hiMsA thaI jAya jIveAnI pApamAM pravRtti thAya, cAritramAM bhraSTatA Ave, athavA peAtAnA cAritramAM koI prakAranI bAdhA upasthita thAya, jemAM rAjakathA AdinuM varNana Ave, je pratyeAjana vinAnuM hAya, jenAthI kalaha pedA thAya, je nyAyAnukULa na hoya, je apavAda vivAdathI yukta, pArakAnI viDaMbanA karanAra hAya, je khelavAmAM AtmazlAghA thatI hoya, athavA koi prakAranA Aveza bhAva jaNAtA hAya, jemAM sAMbhaLanAra AgaLa peAtAnI dhRSTatAnuM pradarzana thatuM hAya, je belavAmAM lAja lApAtI hAya, jagatamAM je nindApAtra manAtAM hoya, bIjAnA mane je chedatAM hAya, duSTa, duzruta, ane je ajJAta hoya evAM satyavacana paNa kheAlavAM joie nahIM. tathA bhASAsamitinA virodhI hAvAthI evAM vacanA paNa na bolavAM joIe ke je bIjAnI nindAkAraka hAya, kaNuM kaTu tathA duHkhaprada hAya jema ke tu mahA-- mUrkha che, medhAvI nathI, dhapriya nathI ' ityAdi, tathA je dravya jevu che jevA AkAranuM che, kSetra kALa Adi sAthe sakhadha rAkhe che, evuM ja tenuM pratipAdana karanArAM visa`vAdI je vacanA hAya che te vacanA dravyayukta kahevAya che. e ja pramANe te dravyamAM je paryAyeA thai rahI che, athavA je paryAyathI te yukta hAya, te paryAyane darzAvanArU vacana paryAyayukta vacana kahevAya che. guNAnI apekSAe je vacana kheAlAya che ne guNayukta vacana kahevAya che, kRSyAdi vyApArAnI apekSAe je vacana khelAya che te ka yukta vacana kahevAya che. " te zilpI che, te citrakAra che" ityAdi kriyAvizeSAnI apekSAe je vacana kahevAya che te ahuvidha zilpayukta vacana kahevAya che, e ja pramANe nAma AdithI yukta je vacana kahevAya che te Da zrI prazna vyAkaraNa sUtra 281
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmAdiyukta vacana kahevAya che, A prakAranAM te satyavacano saMyama AdimAM bAdhaka thatAM nathI. evAM vacana satyavratI belI zake che. tathA te prAkRta Adi bhedathI bAra prakAranI bhASA ane eka vacana Adi bhedathI soLa prakAranA vacana paNa bolI zake che, A prakAranAM vacana bolavAnI prabhunI AjJA che. evAM vacane bolavAthI keIpaNuM jIvane bAdhA pahoMcatI nathI te sU. 3 | anuvicitya samiti nAmanI prathama bhAvanA ke svarUpa kA nirUpaNa have sUtrakAra satyavacananI pAMca bhAvanAo darzAvavAne mATe sauthI pahelAM teo janavinatya samiti nAmanI pahelI bhAvanAnuM varNana kare che"taraNa rUma" ItyAdi TIkArtha-"taraNa thIjaNa vacaNa rUmA vaMza mAvo " te prasiddha bIjA mahAvratanI A vakSyamANa pAMca bhAvanAo " vicAramArira3bayA" te alaka-asatya-viramaNarUpa satyavratanI parirakSAne mATe che. temAM paDhamaM" pahelI bhAvanA A pramANe che-"paramaOM saMvAdR roka" sadaguru. pAse pahelI bhAvanAnuM rahasya ke je mRSAvAda viratirUpa prajanavALuM che, athavA karma nirodharUpa saMvara ja jenuM prayojana che, athavA A prastuta saMvarAdhyayanane vAcyArthI sAMbhaLIne "muLarLA " sArI rIte jANIne " vejiyaM " nadInA pravAhanI jema vegayukta vacana sAdhue bolavA joIe nahIM A rIte "vaktavya" zabdane saMbaMdha badhA sAthe joDI le. 7 ciM" vAtyA-vadhurA-nI jevuM varAyukta "java" ghaDAnI gati zrI prazna vyAkaraNa sUtra 282
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 "" 4 t jevuM capaLabhAva yukta vacana, na kaDu "nImanAM jevuM eTale ke kaTuka, e ja rIte - hasuM " paththara jevu kaThora "maiM sAE" unmattanAM vacana jevuM avicArI, ane "rca parasa pIhAjara..." bIjAne pIDAjanaka "sAvajJa" sAvadya-pApayukta vacana khelavAM joIe nahIM. paNa je vacana " sajja 2" yathArtha ane viSaya karanAra hovAthI satya hAya, ci' 6" pariNAme sukhajanaka heAvAthI hitakAraka hoya " mitha' r " parimita akSarAvALuM hAvAthI je mita hAya, [IT' r " zrotAne anI pratIti ane prIti karAvanAra hAvAthI grAhya hoya, yuddha " vegitva Adi doSarahita hAvAthI zuddha hAya, tathA * saMya` ' saMgata-yuktiyukta hAya, " aja ' '' akAhula hAya-manmana akSarA vinAnuM Aya, '" samiNica... " samIkSita hAya-buddhithI jene pahelAM sArI rIte vicAra karI lIdheA hAya, evAM vacanA ja sAdhue avasare-game tyAre nahIM, paNa khelavAnA samaya upasthita thAya tyAre khelavAM joie. E" A prakAre ' anuvIya samir noneLa'' anuvicinya bhASA samitinA ceAgathI -vicAra karIne khelavArUpa bhASA samitinA saMbadhathI " mAtrio aMtarA " bhAvita anela jIva saMnayA caraNanacaLavaLo " sArI rIte yatanAyukata hAtha, paga, netra ane mukhavALA thaIne, athavA samAhita IndricAvALA thaIne hasUtte " parAkramazALI banI jAya che eTale ke satya mahAvratanI ArAdhanAmAM naDela upasarvAM ane parISahone jItavAne samartha banI jAya " saccajjavasaMpanno bhavai che, tathA satya ane RjutAthI yukta khanI jAya che. bhAvA--ahiMsAvratanI jema satyavratanI paNa pAMca bhAvanA che. temAM pahelI bhAvanA anuMvicinya bhASAsamiti che. vicArapUrvaka belavuM tene anu r ,, << zrI prazna vyAkaraNa sUtra 66 283
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicitya bhASaNa kahe che. te bhASAsamitirUpa che. satyamAM ane bhASA samitimAM keTalAka bheda batAvavAmAM AvyA che. te evA prakAratA che ke darekanI sAthe vAtacItamAM viveka rAkhave e te bhASAsamiti che. ane pitAnAM samazIla sAdhujane sAthe vAtacItamAM hita, mita ane yathArtha vacanane upayoga kare te satyavratarUpa yatidharma che. A bhAvanAthI te satyavrata daDha thAya che. bolatI vakhate sAdhue vegathI tvarAthI ane calatAthI belavuM joIe nahIM. vinA vicAryuM paNa bolavuM joIe nahIM jyAre besavAno avasara Ave tyAre ja satya, hita, mita vacana bolavAM joI e. avicArita ane aspaSTa vacana balavAM joIe nahIM. A prakAranI vacana pravRttimAM sAvadhAna banela sAdhu satya vratane suzobhita karatA, pitAnI karaNa caraNa AdinI pratyeka pravRttine yatanApUrvaka karatA rahe che sUtra 4 | krodhanigraharUpa dUsarI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra kronigraharUpa bIjI bhAvanAnuM spaSTIkaraNa kare che. "vIrtha zo" ItyAdi- TIkAI--konigraharUpa je bIjI bhAvanA che temAM "oho 7 vi - co" phodhanuM sevana na karavuM joIe kAraNa ke je "yuddho magNo" krodhI puruSo hoya che teo "vaMzi " raudrarUpavALA banI jAya che. evo manuSya aDhicaM maLe =jUThuM belI nAMkhe che. "piyui maLeSajJa" bIjAnA doSa darzaka vacane bolI nAkhe che " maLenna " bIjA lokonAM marmane chedanArAM vacane bolI jAya che, tathA "maci vadhu saM maLe jha" asatya pina ane paruSa, e traNe prakAranA vacanone praveza karI nAkhe che. "huM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 284
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 66 gna " parasparamAM vAgyuddha paNa vahere che "ve rennA 12 bIjA leAkA sAthe zatrutA paNa kare che, tathA " vira rennA " tathA je kathA zAstranI viruddha hAya che te paNa kare che. tathA "da, veravAI re[ '' kalaha, vaira ane vikathA e traNe kare che tathA "saA Igna" satya-yathA anA apalApa karI nAkhe che, " sauja" IjJa " zIla-sadAcAranA nAza karI nAkhe che, " niLaya LajJa " vinIta bhAvane dhikkAre che, tapA sacca sIlaM viNayaM hajja satya, zIla ane vinaya e traNene naSTa karI nAkhe che. tathA 8 keso maveTM " je mAnava krodhayukta bane che te khIjAne apriya thAya che, vatthu avenga " dveSapAtra bane che ane "nammo mavebna " khadhAne mATe anAdarapAtra ane che. " vero vartha'nammo manejJa " te khIjAne apriya dveSapAtra ane anAdarapAtra e traNenuM sthAna bane che. e pUrvokta vacanA tathA "tUM anna na mArce " e ja prakAranAM khIjAM paNu asatya vacane " kohaggasaMpattio mavejJa " krodhAgniyukta manuSya eTalI jAya che Da 'tamhA koho na seviyavvo " te kAraNe saMyamI lAkoe kadI paNa krodha karavA joI e nahIM. " evaM khaMtIi mAnibo gaMtUravvA " A rIte kSAntipariNatithI bhAvita thayela jIva saMjaya varLanacaLavacano " sayata, hAtha, paga, nayana, vanavALA thai jAya sUro" peAtAnA satyavratanI ArAdhanAmAM prarAkrama " sajja vayaMpo mavak ane Ajava, e bannethI yukta banI jAya che. ,, che ane 66 ,, satya bhAvA--sUtrakAre A sUtradvArA satyavratanI khIjI bhAvanAnuM varNana karyuM che. te bhAvanA krodhanigraharUpa che. kSAntipariNatithI ulaTI pariNati krodhanI hoya che, manuSya para jyAre tenA Aveza Ave che tyAre tenI AkRti anulAi jAya che, te raudrarUpa dhAraNa kare che, A paristhitimAM tenAM vayane tathA vyavahAra satya dharmothI pratikULa thaI jAya che. te tenA AvezamAM game tevuM ?? zrI prazna vyAkaraNa sUtra 285
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ balavA lAge che. tene te vAtanuM paNa bhAna rahetuM nathI ke mArAM vacanathI bIjA prANIonA jIvane keTaluM duHkha thAya che. asatya balavAmAM tene jarA paNa saMkoca thatuM nathI. bIjAnI niMdA karatAM paNa te aTakato nathI-anyanI upara asatya deSAropa karatA te pAche haTha nathI. harakoI sAthe te kalaha karate rahe che. dazamanAvaTa karavAmAM te nipuNa hoya che. zAstravirUddha bolavAmAM tene jarA paNa dukha thatuM nathI. je padArtha je rUpe hoya che te rUpe tene kahevAmAM tene zarama lAge che. tenI daSTie vinIta bhAvanI kaI kImata hotI nathI. jyAre krodharUpI agnithI saMtapta thaI jAya che tyAre tenI hAlata pUrvokta prakAranI te thAya ja che paNa tenAthI adhika paNa kaI kaI vAra bane che evI sthitimAM tene kaI hitiSI rahetuM nathI. sau tene anAdara karavA mAMDe che. tethI te krodhane tyAga karavo joIe. A rIte vicArIne je munijana kSAnti pariNatithI e krodhane jIte che, eTale ke krodha karatA nathI, teo ja A bIjI bhAvanAthI pitAnA aMtaHkaraNane bhAvita karIne satyavratane sthira karI le chAsUchapA lobhanigraharUpa tIsarI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAralebhanigraha nAmanI trIjI bhAvanAnuM varNana kare che "tarU4 Dhoro" I. TIkAI-"talenigraharUpa trIjI bhAvanA A pramANe che-"roNo ja sevivo" lebha sevana karavAne yogya nathI. kAraNa ke "sutro Dhoso jIrtha aneka" lobhanuM sevana karavAthI prANa lubdha kahevAya che, ane te lebhayukta manuSya caMcaLa cittavALe thaIne kUTa vacana bolI zake che, "vettara vahyusa zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 (6 vAhana uddo phoTo bahirca maLenga " tene phrUTa vacana-asatya vacana belavAnAM nimitta AvAM hoya che-te leAbhI manuSya caMcala citta thatA khetara athavA nivAsabhUmi-gharane nimitte asatya vacana kahI zake che. " jittId Amasta vA // juddho hoTo hiya maLe-- " te potAnI kIrti athavA lAbhane mATe asatya elI zake che 'iDiTae sAkkhassa vA karaNa luddho lolo aliya maLelA cha ddhi saMpatti athavA sukhane mATe te asatya vacana eTalI zake che mattala pALaAE vA La chuTTo rojo hica maLeGga " AhAra athavA pANIne mATe te asatya vacana kahI zake che. " pIsa jAsa vA jaLa chuTTo joTo ayiM maLeGga " pATa athavA phalakane nimitte te asatya vacana meAlI zake che. " saMjoe saMthAragassa vA kaeNa luddho lolo aliyaM bhaNejja " zayyA athavA sastAra mATe te leAbhI caMcala citta thatAM asatya khAlI zake che. 66 vattharasa pattarlR vALa chuTTo choko hiya maLeGga " e ja pramANe vasa ke pAtrane mATe caMcala citta thayela te leAbhI asatya vacana khAlI zake che. pAya puMchaNassa vA kaNa luddho lolo aliyaM bhaNejja " kammala ke pagalUchaNIyA mATe te caMcala citta banela lAbhI mRSAvAda kahI zake che. " sIlakSa zIsaLI vA na jUdo hojo lahiyaM maLega " ziSya athavA ziSyAne nimitte lakhya te caMcala citta tRSAbhASaNa karI zake te annesu evamAie bahusu kAraNa. sattu jIddo honTo ahiya maLeA " A rIte A sivAyanAM seMkaDo kAraNAne nimitte te leAbhI caMcalacitta thaIne asatya kheAlI zake che. " tamhA loho na seviyo " tethI lAbha sevana karavAyAgya nathI. " vaM muttIr mavio aMtarppaa A rIte nirlobhatArUpa trIjI bhAvanAthI bhAvita banela atarAtmA-jIva " saMgaya caLanacaLavayo " potAnA hAtha, paga, nayana ane sukhanI pravRttine yatanApUrvaka saMyamita karI le che, ane tUro " peAtAnA satyavratanA pAlanamAM '' 'kaMbalassa te ,, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 287
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ parAkramazALI banIne " savajJAsaMpanno mAM " satya ane Arjava dharmathI yukta thaI jAya che. bhAvArthasUtrakAre A sUtramAM satyavatanI trIjI bhAvanAnuM varNana karyuM che. A trIjI bhAvanAnuM nAma lebhanigraha che. lebhane nigraha karavAne mATe vicAradhArA AmAM pragaTa karI che. "lobha ja pApane bApa che." A vicAra karIne lobhanI jALamAM phasAvuM joIe nahIM. je lobhI hoya che te lukhyaka kahevAya che. lobhInuM citta dareka vastunI prApti mATe caMcala thaI jAya che. lebhI vyakti potAno svArtha sAdhavAne mATe asatya bolI zake che. khetara, makAna, saMpatti sukha, AhAra, pAchuM Adine nimitte paNa te asa tyavacane bole che. tethI lobhano nigraha karo te ja yogya che evA prakAranI bhAvanA sevIne je A lebhanA parityAgathI pitAnA AtmAne vAsita banAve che, teo pitAnA satya mahAvratane sthira karI le che temanI dareka pravRtti saMyamita hoya che. sU0 6 che pairya nAma kI cauthI bhAvanA ke svarUpa kA nirUpaNa have sUtrakAra thI pairyabhAvanA nAmanI bhAvanA viSe kahe che-" ItyAdi TIkAI-vastha" te cethI dharmabhAvanA A pramANe che-"ra mIravaM' bhaya. pAmavuM joIe nahIM. kAraNa ke "mI hu mA lati agzaM" je bIkaNa hoya che te vyakti pAse cekasa bhaya zIgha Ave che. "mIko vitijJAo khU" tathA je bhayathI Dare che e manuSya advitIya hoya che-te koIne madada karI zakato nathI ane koI bIje manuSya tene sahAyaka thato nathI. mIgo mUhuM gi" bhayabhIta manuSyane bhUta pakaDI le che. "mo gara vi du mereja? bhayabhIta manuSya bIjA kone paNa bhayabhIta kare che, tathA "mIsA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 288
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavAMjhama piduguNajJA" te tapa saMyamano paNa parityAga karI de che "mIsa ca ma = nityakaLA" bhayabhIta mANaso eTalA badhA zaktihIna thaI jAya che, eTale ke tenAmAM eTalI badhI mAnasika durbaLatA AvI jAya che ke jenA kAraNe te koI paNa kAryane bAjo uThAvI zakato nathI. eTale ke koI paNa kAmane te pUruM karI zakato nathI. "HpuranividaM ra mAM mIna samatho agvaravuM"sapuruSo je mArganuM sevana karatA AvyA che, te mArge cAlavAne paNa te samartha banI zakatuM nathI. " tamhA na bhIiyavvaM bhayarasa vA vAhissavA rogasa vA jarAe vA maccurasa vA sasta vA vamAsa" tethI koI paNa prakAranA bhayathI, krame krame prANane harI lenAra vyAdhinA, athavA kuSThAdinA, zIghratAthI prANa harI lenAra javara Adi reMganA, vRddhAvasthAnA tathA mRtyunA athavA temanA jevI koI paNa prakAranI bhayajanaka vastunA bhayathI DaravuM joIe nahIM, "rva mAvo aMtaradhdhA saMcALanayanavALo sUko ravAnavasaMvanno mavarU" A prakAre dhairyathI bhAvita thayela jIva pitAnA kara, caraNa, nayana, ane vadananI pravRttine saMyamita rAkhIne satyavratanA pAlanamAM parAkramazALI banI jAya che ane satya tathA ArjavanA bhAvayukta banI jAya che. bhAvArtha-sUtrakAre A vrata dvArA satyavatanI cithI bhAvanA batAvI che. te bhAvanAnuM nAma haiyaMbhAvanA che. A bhAvanAnuM varNana karatAM dharyanA abhAve kayI kayI hAni thAya che. ane haiye rAkhavAthI kyA kyA lAbha thAya che te badhAne vicAra karAyela che. A vicArathI AtmA jyAre dharyavAna bane che tyAre te pote grahaNa karela satyavratane saMpUrNa rIte surakSita ane sthira banAvI le che te sU0 7 . zrI prazna vyAkaraNa sUtra 289
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcavI mauna bhAvanA ke svarUpa kA nirUpaNa have sUtrakAra pAMcamI manabhAvanA batAve che-"vaMjamaM" ityAdi- TIkAI-"paMja" pAMcamI manabhAvanA A pramANe che--"phA = vicaravaM" A bhAvanAmAM hAsyane parityAga karAya che. jyAre jIvane "dAnopaca" mehane udaya thAya che tyAre te hAsyanuM nimitta maLe ke na maLe chatAM paNa te "hI-hI" karate haMsavA maMDI jAya che. hasatI vakhate tenuM mukha ughaDI jAya che ane dAMta spaSTa rIte dekhAya che. saMyamI jane A hAsyanuM sevana karavuM joIe nahIM kAraNa ke "sattA" je parihAsa karanAra vyakti hoya che te "jigArUM asaMtarUM naMti" yathArtha arthane chUpAvanAra ane asaddabhUta arthane pragaTa karanArAM vacane bolyA kare che. satyamahAvratamAM sadbhUta arthanuM gepana tathA asaddabhUta arthanuM prakAzana heya gaNAvela che. te hAsyamAM jyAre evA prakAranI paristhiti rahe che ke temAM asaddabhUta artha pragaTa karAya che ane sadUbhUta arthanuM gepana karAya che, to e paristhitimAM dvitIya mahAvratanuM rakSaNa kevI rIte thaI zake ? thaI zake ja nahIM mATe hAsyano parityAga karavo joIe ema sUtrakAre batAvyuM che. "papaparimavA ja " hAsya anyanA apamAnanuM kAraNa bane che. "parivAravicaM ra AvaM" hAsyamAM anyanAM dUSaNonuM kathana karavuM priya lAge che. "pUrapITAjArava ra AsaM" hAsyamAM te vAtanuM paNa bhAna rahetuM nathI ke te hAsyathI koI bIjAne kaSTa thaI rahyuM che. "meSimurivAramAM ja phrAhAsyane lIdhe cAritrane lepa thAya che. temAM nayana, vadana Adi zarIranA avaye vikRta thaI jAya che. goLa ho hA " hAsya be ke vadhAre mANasa anya maLa zrI prazna vyAkaraNa sUtra 290
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAthI thAya che. "aomoiUAma 2 ranna mamma" e hAsyamAM paradAraramaNa Adi duceSTAo pracchanna rahetI hoya che. tathA "auru Ni = = va" A hAsyamAM anya thatAM duSkRtyone lIdhe tenI beThakamAM niMdA thAya che, tene teo pitAnAM mukhathI bahAra kahyA karatAM nathI te paNa anyanI haMsI-majAkathI ja temanuM duSkRtya leke samakSa jAhera thaI jAya che. "#MAmi maLe " tathA hAsyakArI sAdhu je devagatimAM utpanna thAya to paNa cAritratAnI nyUnatAne kAraNe teo bhAMDa jevA kAMdapika tathA AjJAkArI Abhicogika devamAM utpanna thAya che, mahaddhika devAmAM nahIM. "mANuriya zikiazaraNe ja vaLekara rA" te hAsya cAMDAla Adi jAtimAM asuradevamAM kilitvavajAtinA devemAM utpattinuM kAraNa bane che. "tamArUM na vica" te kAraNe--hAsyathI jIvanI evI gati thAya che tethI jIvanuM te kartavya che ke te hAsyanuM sevana na kare. " " A prakAre "moLA mAro vattA saMsvaraNanacaLavavo sUra sannAvasaMpanna mArU" hAsya tyAgarUpa maunathI vacana saMyamathI bhAvita thayela jIva pitAnA kara, caraNa, nayana ane vadananI pravRttine saMyamita karIne satyavratanA pAlanamAM parAkramazALI banI jAya che ane satya tathA Arjava bhAvathI yukta banI jAya che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtradvArA pAMcamI mauna bhAvanAnuM svarUpa batAvyuM che. mauna bhAvanAnuM tAtparya hAsyano parityAga che. hAMsI karanAra mANasa prasaMga vazAt asatya vacanane pravega paNa kare che, tathA te kRtyathI bIjAnuM apamAna paNa thAya che. hAsya-mane vinodane mATe kAraNa jarUra hoya che. paNa saMyamIne hAsyanI madadathI manovida karavAnI zI AvazyakatA che? hAsyane kAraNe anyanAM dilamAM coTa lAge tenAthI vadhAre kharAba vAta bIjI kaI hoI zake ? adhyAtma mArgamAM haMsI majAkano sarvathA tyAga batAvyo che. hAsyamAM bIjAnAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 291
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ dUSaNe jAhera karavA te priya lAge che, te hAsya kaSAyanA udayathI thAya che, jenA kAraNe cAritrane bhaMga thAya che, bIjI vyakitaonI gupta ceSTAo paNa te hAsya dvArA pragaTa thayA kare che. bhale tenAthI cAritrane pUrNataH bhaMga thato na hoya, te chatAM paNa sAdhu tenA kAraNe mahaddhika devamAM utpanna thato nathI. kAndapiMka, abhigika Adi devAmAM ja utpanna thAya che. tethI hAsyanuM sevana karavuM te satyavatIne mATe suvidhA tyAjya che evuM samajIne je tene parityAga kare che, te satyavatI pitAnA vratane saMpUrNa rIte sthira kare che. ane tenuM pAlana kare che. A rIte hAsyamAMthI udbhavatA deSono vicAra karI hAsya varjanarUpa vanasaMyamathI pitAnA AtmAne bhAvita karIne sAdhu pitAnA vratanI ArAdhanAmAM samartha banI jAya che ane grahaNa karela satyavratanuM saMpUrNa rIte surakSita karIne sthira banAvI le che ! sU0 8 adhyayana kA upasaMhAra A rIte satyavratanI sthiratAne mATenI pAMca bhAvanAo varNavIne have sUtrakAra A bIja saMvaradvArane upasaMhAra karatA kahe che-" ma" ItyAdi TIkAtha-"gvaM" pUrvokta prakAre " "rUi" A "raMvAra " satya vacana nAmanuM bIjuM saMvaradvAra "sanma-saMracaM" sArI rIte paLAya te suvAhiyaM " surakSita "hA" thaI jAya che. "hiM vahiM jIva hiM navayavoca raviNahiM " te kAraNe mana, vacana ane kAya e traNe rogothI sArI rIte surakSita karAyela A pAMca bhAvanArUpa kAraNothI "nizvesadA " kAma taM ra" jIvana paryanta uttaro" A satyavacanarUpa cuMga "dhirumA mamarA" svastha citta ane hepAdeyanA vivekathI yukta thayela manijanoe "bhecava" pAlana karavA gya che. kAraNa ke A satyamahAvrata zrI prazna vyAkaraNa sUtra 292
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpa ga "vaLAvo" navAM karmonA Asavane rokanAra hovAthI anAsavarUpa "bahu " azubha adhyavasAyarahita hovAthI akaluSarUpa "chio "pApano srota tenAthI baMdha thaI jAya che tethI achidrarUpa che, "arasAvI" eka bindu paNa kamarUpI jaLa temAM pravezI zakatuM nathI, tethI te aparisAvI che, "avaMzijhi" asamAdhirUpa bhAvathI te rahita hoya che tethI te asaMkilaSTa che. "sanimA " tethI te samasta bhUta, bhaviSya ane vartamAnakALanA tIrtha kare e mAnya karela che. "gvaM" A kahyuM te prakAre "va " bIjA saMvaradvArane je munijana "ife" potAnA zarIrathI sparze che, "ndri" nirantara dhyAnapUrvaka tenuM sevana kare che, "so"i aticArothI rahita banAve che, "taricaM" pUrNa rIte tene potAnA jIvanamAM utAre che. "jiTTi" anyane tenuM sevana karavAne upadeza Ape che, tathA "bag. "i trikaraNa megethI jeo temanuM sArI rIte AcaraNa kare che teo "arNa bArAdi mara" tenI ArAdhanA sarvajJa bhagavAnanAM vacanothI ja kare che ema samajavuM, "gvaM" A prakAre A (varNavyA pramANenuM) saMvaradvAra "kAcamuLagA" prasiddha kSatriya vaMzamAM janmelA mahAvIra bhagavAne "ToLavivuM" prajJApita karyuM che. ziSyane mATe sAmAnya rUpe kahyuM che. "TvayaM " prarUpita karyuM che. bhedAnabheda darzAvIne varNavyuM che. tethI te "siddha" prasiddha che. AcAryAdi paraMparAthI tenuM A rUpeja pAlana thatuM AvyuM che, tethI te nirdoSa che tathA "zivarALamiyaM " bhUtakALamAM jeTalA siddho thaI gayA che temanAM utkRSTa zAsanarUpa vaLI "gAviyaM" tenuM kathana bhagavAna zrI prazna vyAkaraNa sUtra 293
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIre karela che ane "suvica" temaNe tene A pramANe ja upadeza deva, manuSya ane aso sahitanI pariSadamAM AkhyA che. pattha" A dvitIya saMvaradvAra saghaLA prANIonuM hita karanAra hovAthI prazasta-maMgaLamaya che. "vI saMvaravAra samajuM " A bIjuM saMvaradvAra samApta thayuM "rivezi" he jaMbU ! meM jevuM mahAvIra prabhunA mukhethI sAMbhaLyuM che, mArI taraphathI temAM kalpita kAMI paNa umerIne te kahevAyuM nathI. bhAvArtha-bIjA saMvaradvArano upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che-satya mahAvrata nAmanA bIjA saMvaradvAranuM je munijana uparokata pAMca bhAvanAonuM jIvana paryata dRDhatApUrvaka pAlana kare che, tenA pramANe pitAnI kara caraNa AdinI pravRtti karyA kare che temane azubha adhyavasAya aTakI jAya che, temane navAM karmone baMdha baMdhAto nathI, tenA prabhAvathI temane pApono strota aTakI jAya che, tethI te aparisAvI Adi vizeSaNovALuM che. trikAlavartI samasta arihaMta bhagavAne tenuM pote pAlana karyuM che, ane tenA pAlanane pari padamAM jene upadeza Ape che bhagavAna mahAvIre paNa temanA pramANe ja A bIjA saMvaradvAranI prazaMsA karI che ane jAte paNa tenuM pAlana karyuM che tethI te maMgaLamaya che, nirdoSa che, bAdhArahita che, tene dhAraNa karIne pratyeka saMjJI paryApti paMcendriya manuSya pitAnuM jIvana saphaLa banAvavuM joIe. A pramANe zrI sudharmAsvAmIe jaMbusvAmIne kahyuM sUtra 9 che bIjuM saMvaradvAra samApta zrI prazna vyAkaraNa sUtra 294
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ adattadAnaviramaNa ke svarUpa kA nirUpaNa trIja saMvaradvArane prAraMbha AgaLanA adhyayanamAM mRSAvAda viramaNa nAmanA bIjA saMvaradvAra viSe je kahevAmAM AvyuM tenuM pAlana adattAdAna viramaNa vinA thaI zakatuM nathI. tethI sUtrakAra anukrame AvatA A tRtIya adhyayanamAM adattAdAna viramaNa nAmanA trIjA saMvaradvAranuM varNana kare che-"naMtUItyAdi. TIkArtha-sudavA" he bhagavatazALI jaMbU ! "ta" A zarU karela trIjuM adhyayana "duttamabunnAvasaMvaro" dattAnujJAna saMvara nAmanuM che. dattAnujJAta ( dIdheluM) mAM dAtA dvArA vitIrNa annapAna tathA anujJAta pIThaphalaka AdilevAnuM vidhAna karela che. te "navacaM" dattAnujJAna saMvara mahAvrata kahevAya che. " TLavaze" tathA guNavrata che-Aloka ane paraloka saMbaMdhI guNenuM kAraNabhUta A vrata che, athavA samasta vratone mATe te upakAraka hovAthI tene guNavrata kahyuM che. "gharavakhaviraphAgu'' A vratanI ArAdhanA karavAthI anyanuM dravya grahaNa karavAnI pravRttithI ja sarvathA virakta rahe che. " aparimiyamaNaMta taNhANugayamahiccha maNavayaNakalusa-AyANasuniggahiyaM" nAre caDatA dravyane prApta karavAnI je asIma tathA akSaya pRhA-lAlasA thAya che tathA te lAlasAthI bIjA avidyamAna dravyanI prApti mATenI moTI moTI IcchAonI je paraMparA cAle che ke jethI mana vacananI pArakAnuM dhana levAnI je doSapUrNa pravRtti cAlu rahe che tenuM A mahAvratanI ArAdhanAthI niyantraNa thAya che, tathA jyAre pArakAnuM dhana harI levAnI mananI kaluSita vicAradhArA suniyaMtrita thaI jAya che tyAre " susaMgamiyamathagifnadu" te mananuM niyamana thatAM ja pArakAnu dravya grahaNa karavA mATe hAtha-paganI je pravRtti cAle che te paNa baMdha paDI jAya che. A rIte e bane vizeSaNothI e darzAvavAmAM AvyuM che ke A mahAvratanuM sevana karavAthI paradravya levAne mATe mana, vacana ane kAyAnI je pravRtti pahelAM cAlatI hatI te taddana baMdha paDI jAya che. "mannAnavimaLasaMvara" A dattAnujJAta saMvara kevuM che te have kahe che- "nirartha" A mahAvratanI ArAdhanAthI bAhya ane Abhyantara parigraha dUra zrI prazna vyAkaraNa sUtra 295
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaI jAya che. eTale ke A vAta bAhya ane AbhyantaranI granthithI rahita hoya che, tathA "ciM" te samasta dharmonuM prakarSa paryanta che, ane "nirAM sarvajJa prabhue tene upAdeyarUpe batAvyuM che, athavA te avyabhicarita che, eTale ke saMyamInAM jeTalAM kartavya che tenI sAthe te susaMgata che. "nirAsava" tenAthI navIna karmo baMdhAtA nathI "nidamayaM " tene AcaravAmAM sAdhune tRpAdino bhaya raheto nathI tethI te nirbhaya che. "vimu" lobha, deSa AdithI te rahita hoya che. uttamanAvama, pavaravavA-suvi naLasaM"" je zreSTha naravRSabha-jinadeva che, tathA baLadeva vAsudeva Adi je prabaLa baLavAna puruSa che, tathA suvihita jana je sAdhuleka che, te saune mATe te mAnya che. tathA "grNAhUmttara" je parama sAdhujane utkRSTa tapasvajanone mATe te dharmAcaraNarUpa che, evuM A adattAdAna viramaNa-dattAnujJAta saMvaradvAra che. A tRtIya saMvaradvAramAM sAdhue zuM karavuM joIe te batAvavAne mATe sUtrakAra kahe che-"nAtha " A trIjA saMvaradvAramAM "rAmanAranagaranigama ja8 HuMcoLAkuvALamArca " sAdhujanoe grAma, nagara, Akara nigama, kheTa, karbaTa, maDao, droNamukha, saMvAha, paTTana, Azrama, e sthAnomAM rahelI "fiaa vaM" kaI paNa vastu "maLamuttasisTavavAsattAvAra MAracakArUM" maNi, muktA, zilA, pravALa, kAMsya, duSya eka prakAranuM vastra, rajata-Adi, suvarNa ratna Adi vastuo "paricaM" koInI paDI gaI hoya, "pa " ke bhUlI gayuM hoya, "pappAe" zodhavA chatAM paNa jaDI na haya, " rU rasa devA jevA " tene levAnuM saMyata ke asayatane kahevuM na joIe, ane pote levI joIe nahIM. kAraNa ke evA prakAranI pravRtti munImArgamAM ucita gaNAvI nathI. kAraNa ke sAdhu "hion hiraNya ane suvarNa e badhAnI nivRtti hoya che. sAdhune hirayanI IcchA hotI nathI ke suvarNanI IcchA hotI nathI. "mA " tenI daSTie upekSA pAtra hovAthI mATInuM DhekuM ane kAMcana baMne samAna che eTale ke baMnemAM te samabhAvavALA hoya che. "parisaMvui" A rIte mamatvabhAvathI rahita hovAthI te aparigrahI hoya che. sAdhue e prakAre aparigrahavata yukata banIne A lekamAM vicAravuM joIe. bhAvArtha-saMsAramAM nirbhaya thaIne pharavAne mATe je kaMI sarvazreSTha sAdhana hoya ke jenAthI lokonI dRSTi AkarSAya ane sAdhutva para vizvAsa jAme te zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ te eka mAtra aparigrahatvane siddhAMta ja che. temAM AMtarika tathA bAhya e banne prakAranA parigrahane siddhAntika dRSTie parityAga thAya che. sAdhunI pAse nigrantha muninI pAse A banne prakAranA parigrahane abhAva hoya che. bAhya rIte jotAM temanI pAse je kaMi hoya che te badhuM saMyama dharmopakaraNa che, parigraha nathI, sUtrakAre e ja vAta sAdhune mATe A trIjA saMvaradvAramAM sama jAvI che. AgaLanA adhyayanamAM bIjA adhyayanamAM mRSAvAdane nava prakAre tyAga karavAnuM sAdhuone je kahevAmAM AvyuM che tenuM aMtaraMga tathA bahiraMga pari. grahane tyAga na thAya tyAM sudhI pAlana thaI zakatuM nathI. aparimita-anaMta tRSNAo para aMkuza rAkhanAra A eka aparigrahatA ja che. A aparigrahatA ja, mana, vacana ane kAyAthI anyanuM dravya paDAvI levAnI pravRtti para breka (aMkuza) nuM kAma kare che. A aparigrahatAnI chatrachAyAmAM rahete sAdhu navAM karmonAM baMdhathI rahita banI jAya che tathA saune mATe vizvAsapAtra banI jAya che. tene keIne paNa koI paNa prakArane bhaya raheto nathI. grAma, Akara Adi koI paNa sthAnamAM bhUlathI rahelI, paDI rahelI, mUkI rAkhelI kaI paNa prakAranI vastu te pote letA nathI ke levAnuM bIjAne kahetA nathI. A vratane lIdhe sAdhune AtmA samasta vastuomAM asAratAnuM darzana karI levAthI senuM ane mATInA DhephAne samAna bhAve jenAra banI jAya che ke sUTa 1 | sUtrakAra pharIthI munijananAM kartavyo ja darzAve che-"kaMpa 2" ItyAdi TIkAI--"laMpi honnA ivakAlaM je koI paNa dravya hoya, bhale te "vattA >> khaLAmAM paDavuM hoya bhale "vattA " te khetaramAM paDayuM hoya, "maMtarAcaM vA" jaMgalanI aMdara paDyuM hoya. " ji" game te zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya heya, " putAraparAmUrataHT" bhale te vastu puparUpe hoya, phalarUpe hoya, chAlarUpe hoya, pravAla-kuMpaLanA rUpamAM hoya, sUraNa Adi kaMdarUpe hoya, mULa Adi rUpamAM hoya, tRNa kASTha AdirUpe hoya, bhale kAMkarA Adipe hoya, te badhI vastuo tyAM "vA" thoDI hoya ke "va vAge vadhAre hoya, "ju vA" kadamAM nAnI hoya ke "jUra vA' moTI hoya, kaI paNa rIte e vastuone "ra pUrU 3 magimgni jenTe 3" tenA mAlikanI AjJA lIdhA vinA koI paNa rIte tene grahaNa karavAnuM munine kalpatuM nathI. tathA " " vastuo sAdhuone grahaNa karavA yogya che te paNa duniLi" pratidina "de jharLA vi ja " temanA mAlikanI AjJA laIne ja "STriyavaM" grahaNa karavA yogya che. tathA << vaLeco ja sarva #aa ttattApUro" je pitAne vizvAsa na karato hoya, tenA ghare sAdhue kadI javuM joIe nahIM, tathA "vicattamattALuM" je pitAnA para vizvAsa na mUkato hoya tene tyAMthI sAdhue AhAra pANI svIkAravA joIe nahIM e ja rIte "vattapIjhA jJAsaMthArAvathaTcavavaDhavaMdArabhA niterasTapaTTaputtirAyapuchA" je vyakti potAnA para vizvAsa na rAkhatI hoya tenA dvArA apAyela pITha, phalaka, zayyA, saMstAraka, vastra, pAtra kaMbaLa, daMDaka, rajoharaNa, niSadyA, calapaTTaka, derAsahita muhapatti, pAda che chana Adi tathA "mAcaLamovaviIToi " bhAjana, (pAtrA bhAMDa, upAdhi, e badhAM sAdhano levAM joIe nahIM. "paparivALo" tathA kAgaDAnI jema sAdhuoe bIjAnA doSa pragaTa karavA joIe nahIM. tathA "gharAvo" pakSa rIte niMdA karavAnI tathA sAme ja de kahevAnI pravRtti sAdhue cheDavI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 298
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ plAna joie. tathA " paravavaeseNa jaMca gevhaMti mAlagyAna Adine nimitte je AhAra Adi vaiyAvRtyakAraka sAdhu lAvyA hoya te bIjA sAdhuoe peAtAnA upayAgamAM levA joIe nahIM. tenuM tAtparya e che ke khAla Adi avasthApanna sAdhujanane mATe je vastu lAvavAmAM AvI hoya te teoe vAparyA pachI vadhe te te vastunA mAlikanI AjJA laine ja khIjA sAdhuoe tene peAtAnA upayeAgamAM levI joI e. tathA " paraCA ja muLacaM" je vacanAthI khIjAnAM sukRta Adi punyakarmonA nAza thatA hoya tevAM vacanA sAdhue khelavA joI e nahIM, eTale ke tevA vacano khelavAnuM sAdhue 'dha karavu jAI e. tathA dANarasa aMtarAiyaM '" je vacanathI dAnamAM aMtarAka naDe evAM vacane paNa kahevAM joIe nahI. tathA ' TrAvitraNaso " je vacanAthI dAnanA vinAza thatA hAya te vacanA paNa khelavA joie nahI. tathA vesui" sAdhue keAInI cADI karavI joIe nahIM tathA "maai " sAdhue IrSyAbhAvanA paNa parityAga karavA joI e // sU-2 // 66 kaisA muni adattAdAnAdi vrata kA ArAdhana nahIM karate usakA nirUpaNa kevA muni A vratanI ArAdhanA karI zakatA nathI te vAta have sUtrakAra kahe che--le vica" ityAdi TIkA-ne vi ca" je muni eSaNA guNanI vizuddhithI prApta thayela pITha phalaka, zayyA saMstAraka, vajra, pAtra, kakhala, daDa rajoharaNa, niSadyA, cAlapaTTa, dArA sahitanI muhapatti, pAdapreAMchana Adi tathA bhAjana, bhAMDa,upadhi e badhAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 299
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ upakaraNone prApta karIne tenA vibhAga karatA nathI eTale ke AcArya, glAna Adi munijanone mATe e pITha, phalaka AdinA vibhAga karyA vinA savArtha buddhithI pite ja teno upabhegA karyA kare che, te sAdhu A vratanI ArAdhanA karI zakato nathI. tathA "kasaMpAda " jenI saMgrahamAM ruci hatI nathI, eTale ke je sAdhu svArtha parAyaNa hovAthI e vastra, phalaka, pAtra, vastra, Adi upakaraNo, ke je pitAnA gacchanA upakAraka ane eSaNAdeSathI rahita che. tenI prApti thavA chatAM paNa "mArI pAse te A vastra. pAtrAdi upakaraNa che mAre bIjAnI cintA zA mATe karavI joIe? " evI bhAvanAthI saMgraha karavAnI buddhithI rahita thaI jAya che, te sAdhu paNa A vratane ArAdhaka thaI zakato nathI. mUcchabhAvathI ja saMgraha karavAno niSedha che. tathA je sAdhu "tatteje" e ja rIte tapacAra che, dAkhalA tarIke kaI sAdhu svAbhAvika rIte ja dubaLA zarIra vALo hoya ane tene joIne bIjuM kaI ema pUche ke- he muni ! mA khamaNa Adi karanAra munijana viSe sAMbhaLavAmAM AvyuM che te zuM Apa ja cho ?" A prakArane prazna sAMbhaLIne te potAnA mAnane mATe evuM kahe ke "sAdhu te tapasvI hoya ja che " athavA te vAta sAMbhaLIne mauna rahe, e prakAranuM vartana karanAra munine tapacora kahe che. tapora muni A vatanI ArAdhanA karI zakatuM nathI. e ja rIte vaLe" vyAkhyAna karatA keI munirAjane joIne keI temane A pramANe pUche ke vyAkhyAna vAcaspati je munirAja gaNAya che te zuM Apa ja cho ? A pramANe sAMbhaLatA tenA samAdhAnane mATe ema kahe che ke "he mahAnubhAva ! munijana te vyAkhyAna vAcaspati ja hoya che" athavA tene kaMI paNa javAba na ApatAM cUpa rahe, evA prakAranA munine vartana-vacanAra kahevAya che, kAraNa ke teNe bIjAnI khyAtinuM potAnAmAM ArepaNa karyuM cheA rIte pArakAnI khyAtinuM pitAnAmAM Aje paNa karanAra sAdhune vacanAra kahevAya che, e ja pramANe "vate" rUpastana-rUparanI vyAkhyA paNa samajavI eTale ke viziSTa rUpayukta kaI sAdhunI khyAti sAMbhaLIne kaI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 300
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa kaI rUpavAna munine evuM pUche ke " mahArAja ! ame rUpane viSe jenI khyAti sAMbhaLI che te muni zuM Apa ja che ?" A prakAranI vAta sAMbhaLIne te evuM kahe che ke sAdhujana to viziSTa rUpayukta hoya ja che" athavA kaMI paNa javAba na Ape te "maunane saMmatinuM lakSaNa" mAnIne bIjAnA viziSTa rUpanuM pitAnI aMdara AropaNa karavAnI bhAvanAthI te rUpacara kahevAya che. A rIte je sAdhu rUpacAra hoya che te A vratane pALI zakatuM nathI. A rIte "bApA" je sAdhu samAcArI Adi bAbatamAM cAra hoya che te AcAra cora kahevAya che. jema ke kaI sAdhunI AcAranI bAbatamAM utkRSTa khyAti sAMbhaLIne bIjI kaI vyakti tene evuM pUche ke "he muni! je munirAjanI AcAramAM khAsa khyAti saMbhaLAya che, te zuM Apa pite ja che ? " A pramANe sAMbhaLIne je muni e pratyuttara vALe ke mahAnubhAva! sAdhuo te utkRSTa AcAravALA ja hoya che" Ama kahenAra sAdhune AcAracAra kahevAya che kAraNa ke A prakAranI paristhitimAM teNe potAnAmAM je avidyamAna che te utkRSTa AcAravattAnuM AropaNa karyuM che. tethI je sAdhuo evAM AcAra cAra hoya che temanAthI A mahAvratanI ArAdhanA thaI zaktI nathI. "mA " je zratajJAna Adi bhAvanI corI kare che te bhAvara kahevAya che. jema ke keIna meDhe kaI sAdhunuM kaI zAstra saMbaMdhI apUrva vyAkhyAna sAMbhaLIne je sAdhu emakahe ke A vyAkhyAna to me ja ApeluM che." A prakArane bhAvara sAdhu paNa A vratanI ArAdhanA karI zakatA nathI. e ja pramANe "sa " zabadakaraje sAdhu eka prahara rAtri prasAra thayA pachI ghaNuM jorathI bole che tene zabdakara kahe che, "zakSa?" je kAryathI samUhamAM bhedabhAva thAya te kArya karanAra sAdhu jhaMjhAkara kahevAya che, "vAigvare ApasamAM je vAkkalaha karI bese che tene kalahakara kahe che, "verA" ApasamAM je vera pedA karAvanAra hoya te vera kara kahe che, "vijo strI Adi vikathAo karanAra sAdhune vikathAkara kahe zrI prazna vyAkaraNa sUtra 301
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, "aramAhi?" pitAnA tathA anyanA cittamAM udvega pedA karanAra sAdhune asamAdhikAraka kahe che, "sacA kacqmALamo sadA batrIza keLiyA karatAM vadhAre AhAra lenAra sAdhune apramANa bhejI kahe che, "cAM nagvaDhava" jenI vera bhAvanA kadI paNa zAnta na thAya te sAdhune satatAnubaddha vaira kahevAya che. " nirI " je haMmezAM krodhamAM ja rahe che tene nityaraSI kahe che, "te tAriNag" A rIte tapacara Adi vizeSaNa vALo sAdhu"rUchavayaM nArA" A mahAvratanI ArAdhanA karI zakato nathI / 3 / kesA muni isa vrata kA pAlana kara sakate hai usakA nirUpaNa have A mahAvratanI ArAdhanA karavAne mATe kevo sAdhu samartha haI zake che te sUtrakAra batAve che "gara rikag" ItyAdi TIkArtha-"gi gvAmAM Ag?" ke sAdhu A adattAdAna viramaNarUpa mahAvratanI ArAdhanA karI zake che? tenA javAbathAM sUtrakAra kahe che-"ne je sAdhu "kAmittavALAnALA" upadhi, vasa, pAtra Adi ane AhAra pANI, pitAnA sAdharmika sAdhuone mATe levAmAM ane temane te vastuo devAmAM kuzaLa-vidhijJa-hoya che, tathA "caMtavA kudavALavavavavattAmAcariya3vajJANa '' je je saMghamAM atyaMta bALa che-ATha varSanA bALa sAdhu che, tathA je durbala che -kamajora hovAthI je pitAnAM kAma karavAne asamartha che, je glAna che vyAdhi Adi ne kAraNe je bhikSAvRtti Adi karavAne asamartha che, je vRddha che-sthavira-jarAne kAraNe jarjarita zarIravALAM che, jJAnanI apekSAe; dIkSA paryAyanI apekSAe ane AyunI apekSAe je vRddha-meTAM che, je kSapaka che mA khamaNa Adi ugra tapasyA karanAra che, je pravartaka che-prazasta yugamAM sAdhujanone temanI cogyatA anusAra pravRtti karAvanAra che, je AcArya che-gaNanA netA che eTale ke sAdhunA AcArone je jAte pALe che ane bIjA sAdhuo pAse paLAve che, je upAdhyAya che-pitAnI pAse AvelA sAdhuone ziSyajanene jeo sUtre bhaNAve che, je "de" ziSya che-navadIkSita sAdhuo che, je "rA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 302
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ "i sAdharmika che, je "tavaraNa jALave ca" tapasvI che, vikRti-vija" nA tyAgI che, athavA caturthabhakta Adi tapasyA karanAra che, tathA je eka ja gurune ziSya samudAya "guDha" che, kulanA samudAyane gaNa kahe che, gaNanA samadAyane saMgha kahe che. te e saunI " " samyaphajJAnanI prAptinA abhilASI tathA "niraThThI" karmonI nirjarA mATe utsuka muni "gaLa. siva " aleka ane paraloka saMbaMdhI AkAMkSA rahita thaIne "ravie" dasa prakAranI "vavi" AhAra pANI Adi vividha prakAre "vecAvaze ?" haiyAvaya kare che-temanI je sAdhu sahAyatA kare che te A mahAvrata pALI zake che. ahIM je "rUTuM pada AvyuM che tenI chAyA "vaidyArtha" che. saMjJA nArthaka "vit' dhAtuthI "viva" pratyaya lAgatA "' e zabda banI jAya che, tene artha saMjJAna-samyagU jJAna-thAya che. chatAM svArthamAM "bU" pratyaya lAgatA caitya zabda siddha thaI jAya che. te cit ja caya che e arthadha thAya che. te citya-samyaga jJAna ja jenuM prajana che te caityartha che, te prakArane artha thavAthI tenuM tAtparya te thAya che ke je sAdhu samyam jJAnanI abhilASA vALA che. "giriNAM 'A pada kriyAvizeSaNanA rUpamAM vaparAyuM che. tenuM tAtparya e che ke te sAdhu te bAla Adi munionuM vaiyAnRtya karatI vakhate evI bhAvanA na rAkhe ke mane kIti AdinI prApti athavA Aloka tathA paraleka saMbaMdhI sukhanI prApti temanI sevAthI thaze. "vavigha" te viyAvRtyanuM vizeSaNa che je e batAve che ke vaiyAvRtya tapa AhAra pANI Adi aneka prakAranAM che. zAstromAM vaiyAvRtyanA dasa bheda batAvyA che. kAraNa ke AcArya, upAdhyAya, sthavira, tapasvI, zikSa, glAna, sAdhamika, kula, gaNe ane saMgha e daza sevAnA sthAna che. tethI temanI sevArUpa A vaiyAvRtya paNa daza prakAranuM kahela che. zaMkA-A "adavaitavAsa" Adi padamAM atyaMta bALathI laIne saMgha zrI prazna vyAkaraNa sUtra 303
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhI vaiyAvRtyanAM cauda sthAne thAya che, te te badhAM vaiyAvRtyanAM sthAna hovAthI viyAvRtya paNa cauda prakAranAM thavAM joIe. chatAM ahIM tenAM dasa prakAra batA vyA che te te kathana zuM parasparamAM virodhAbhAsa darzAvatuM nathI? avazya vidhAbhAsa darzAve che. uttara---zaMkA barAbara che paNa vicAra karatAM tenuM sArI rIte samAdhAna thaI jAya che. vaiyAvRtyanAM e daza prakAranAM ja sthAna vyAkhyA prati (za. 25 u-7) vyavahArasUtra (u-10) Adi AgamamAM sarvatra prasiddha che. temanA mAMja temanAthI bAhya bhedone samAveza thaI jAya che. jema ke je sAdhu atyaMta bAla ane dubaLa che te baMneno samAveza glAna sAdhuomAM thaI jAya che, kAraNa ke teo temanA jevAM ja hoya che tethI temane pATha temanI sAthe rAkhyo che jema glAna sAdhu AhAra pANI Adi lAvavAne asamartha hoya che tema teo paNa asamartha che. eja rIte tenI vacce parasparamAM samAnatA AvavAthI te baMnene samAveza "glAna" mAM thaI jAya che, e ja rIte je kSapaka ane pravartaka che temane samAveza AcAryamAM karI devAya che. jema AcArya pravacananA prabhAvaka hoya che tema teo baMne paNa hoya che, tathA temanA jevA teo prabhAvaka hovAthI parasparamAM te bAbatanI samAnatA AvI jAya che. e ja vAta pragaTa karavAne mATe sUtrakAre te baMneno pATha AcArya sAthe karyA che. A rIte vicAra karatAM vaiyAvRtyanAM dasa prakAranAM ja sthAna siddha thAya che, tethI temanA bhedane kAraNe vaiyAvRtyamAM daza vidhatAnuM kathana virUddha paDatuM nathI ema samajavuM joIe. tathA- je "ca" A padanuM vyAkhyAna "vatyAnAM artha projhanam cA laH vaidyArtha" citya jina pratimAM che. tenuM prayojana jene che evo sAdhu evuM je kahe che. temanuM te kathana brAntimUlaka che. kAraNa ke jina pratimAnuM viyAvRtya karavAnuM vidhAna nathI. je A vidhAna mAnI levAmAM Ave te vyAkhyAprajJapti Adi AgamamAM vicAvRtyanAM je pUrvokta dasa bheda batAvyA che zrI prazna vyAkaraNa sUtra 304
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ temAM virodha AvI jAya che, kAraNa ke rjina pratimA vaiyAvRtya nAmano eka agyArame bheda utpanna thaI jAya che. ane bIjI eka e paNa vAta che ke je jina pratimA hoya che temAM vaiyAvRtyanA sthAna prAptinI gyatA ja nathI, kAraNa ke temAM jJAnAdi kaI guNa te che ja nahIM-teto jaDa paththaranI banelI che, te AhAra pANI dvArA tene sahAyatA pahoMcADavAnI zI AvazyakatA che? tathA vaiyAvRtyamAM dazavidhAtAnuM pratipAdana karanAra je Agama che temAM virodhAbhAsa na lAge te abhiprAyathI prerAIne je AcAryamAM jina pratimAne samAveza kare che, temanuM te pramANe karavuM te paNa brAntimUlaka ja che. citya zabdamAM jJAnArthakatAnI amArI A mAnyatA AgamanikUla che, kAraNa ke vaiiyAvRtyathI zrutajJAnanI prApti thAya che, ane tenI vRddhi thAya che. tathA tIrthakara nAmagotra kamanuM upArjana thAya che. tIrthaMkara prakRtine baMdha je jIvane baMdhAya che te avazya kevaLa jJAnane adhikArI banaze. kAraNa ke te kevaLajJAnanI avinAbhAvinI prakRti che. tIrthaMkara prakRti svAbhAvika rIte ja kevaLajJA. nane utpanna karanArI hoya che, tethI jJAnArthI thaIne vaiyAvRtya kare che e ame darzAvelo artha nirdoSa ja che. uttarAdhyayana sUtramAM e ja vAta karI cha-" veyAvacceNaM bhaMte ! jIve ki jaNayai ? veyAvacceNaM titthayaramagIya kamma nibaMdha" ( uttarAdhya. a. 29 bola 43) tathA je sAdhu "na ca citta # gharaM " sAdhu potAne ghera AvavAthI je vyakti aprIti athavA avizvAsa vALa thAya che te aciyatta kahevAya che-evI vyaktinA gharamAM sAdhu praveza karatA nathI, tathA "ra cittara mALe nivRttate aprIti ane avizvAsavALAne gharethI AhArapANa letA nathI, ane "ca vicaraNa pIDhaphalaga sejjAsaMthAragavatthapAyakaMbaladaMDagarajoharaNanisejjacolapaTTagamuhapottiya pAyapu. chArUmAyAmaMDovahivattAnuM sevarU" te aprIti ane avizvAsa-vALAnAM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 305
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ pITha, phalaka, zayyA saMsmAraka, vastra, pAdakaMbala, daMDaka, rajoharaNa, calapaTTaka, derA sAthenI muhapatti, pAdapraMchana Adi tathA bhAjana, bhAMDa, upAdhi Adi upakaraNanuM sevana karatuM nathI, "ca vi rivAyA baMgg" bIjAnI niMdA karatuM nathI, "ra sa vi paNa ro ro" bIjAnA dene jete nathI, "gharavavA vi = vija jovrupha" bALa, glAna Adine nimitte lAvelA auSadha, bhaiSajya, Adi kaI paNa vastu pitAnA athavA bIjAnA upa gamAM letuM nathI" vipAimerU iira kavi " je ziSyAdine dharmathI ke gurUjanathI vimukha karato nathI, "La cAvi jANe UiOT ! " dattaabhayadAnAdikanuM sukRta-vata pratyAkhyAna Adine je nAza karatA nathI paNa tenI anudanA ja kare che, eTale ke anya vaDe karAyela zubhakRtyane je DhAMkatA nathI "TAkA zALA ja ra chAttAviDa hApha" heya vastune daIne ane vaiyAvRtya Adi kArya karIne je pazcAttApa karatA nathI, "vimAnasI" prApta AhAradinA je saMvibhAgakArI hoya che, ane "saMgahovAha " ziSyAdinA parivardhanamAM ane temanA bhakta zrata Adi dAna pUrvaka upaSTabhanamAM dakSa hoya che "re tAriNe" eve te sAdhu "zuvi vaye sArU" A adattAdAna viramaNarUpa vratanuM ArAdhana karI zake che, bIjAM karI zakatAM nathI, bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra dvArA samajAvyuM che ke kevuM kArya karanAra sAdhu A mahAvratane ArAdhaka thAya che. temanuM evuM kathana che ke je sAdhu AgaLa bIjA sUtramAM batAvela vAta anusAra AcaraNa kare che te ja sAdhu A mahAvatane ArAdhaka bane che te vAte A pramANe che-je sAdhu upadhi ane bhaktapAna (AhArapANI) ne saMgraha ane dAna karavAmAM dakSa hoya che, atyaMta bALa, durbala, glAna, vRddha, kSapaka, pravartaka, AcArya upAdhyAya AdinI vaiyAvaMca-vaiyAvRtya kare che, aprItika janane tyAM gocarIne mATe jato nathI, tenA dvArA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 306
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ apAyela paTha, phalaka Adino upayoga karatA nathI. anyanI niMdA karatuM nathI anyanA deze tarapha najara nAkhato nathI bIjAnuM nimitta batAvIne pitAne mATe tathA anyane mATe hoI paNa vastu letA nathI, gurnAdika sAthe temanA ziSyAdirkamAM bhedabhAva paDAvato nathI, abhayadAna Adi daIne, vaiyAvRtya karIne je pAchaLathI pastA nathI, saMgrahazIla hoya che-saMvibhAgakArI hoya che, ziSyAdirUpa saMpatti vadhAravAmAM kuzaLa hoya che, e sAdhu ja A mahAvratane ArAdhaka thaI zake che. te AcArya AdinI je vaiyAvaMca kare che temAM teno hetu pitAnA jJAnanI vRddhi tathA karmonI nirjarA karavAnuM ja hoya che. vaiyAvRtya AcArya Adi dasa prakAranAM sevAne pAtra sthAna hovAthI dasa prakAranuM che. sUtramAM je ke cauda prakAranAM vaiyAvRtyanA sthAna batAvyAM che paNa atyaMta baLa ane durbaLa sAdhuone samAveza glAnamAM. ane kSapaka ane prabhAvaka sAdhuone samAveza AcAryamAM karI devAmAM Avela che, tethI A rIte tenA dasa prakAra ja thAya che. mukhyatve jenuM kArya AcAra ane vrata grahaNa karAvavAnuM hoya che te AcArya kahevAya che. mukhyatve jenuM kArya mULa sUtrane abhyAsa karAvavAnuM hoya che te upAdhyAya kahevAya che. je vigaya AdinA tyAgarUpa tapa kare che te tapasvI kahevAya che, je navadIkSita thaIne zikSaNa prApta karavAne mATe umedavAra hoya che tene zaikSa kahe che. roga AdithI jenuM zarIra kSINa thaI gayuM hoya tene plAna kahe che. eka ja dIkSAcAryanA ziSya parivArane kula kahe che, judA judA AcAryonA ziSyarUpa sAdhu je paraspara sahAdhyAyI hovAthI samAna vAcanAvALA hoya te temanA samudAyane gaNa kahe che. gaNanA samudAyane saMgha kahe che. je pravajyA ( dIkSA) dhArI hoya te sAdhu kahevAya che. zrataliMga ane pravacanamAM je samAna hoya te sAdharmika kahevAya che. sUtra 4 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 307
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivakatavasativAsa nAmanI prathama bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra A prakaraNane upasaMhAra karatA kahe che-"sumaM 2" ItyAdi. TIkArtha-"rUma ra para vahurAmaparipakaazjANa ghAva mAvA su"i pUrve anaMta tIrthakare ane gaNadhare dvArA kahevAyela A pratyakSI bhUta pravacana. paradravya viramaNarUpa mahAvratanI parirakSAne nimitta bhagavAne vistArapUrvaka prarUpita karela che. A pravacana "satta"i AtmAnuM hitakAraka che, "jeravAmAji" janmAntaramAM paNa zubha phaLanuM denAruM che, tethI te gAmettima" bhaviSyakALamAM kalyANakAraka batAvavAmAM AvyuM che. "zuddha te nirdoSa hovAthI zuddha che, "necA caM" vItarAga prabhudvArA kathita hovAthI nyAyayukata che, "a&i" trAjubhAvanuM janaka hovAthI akuTila che, "laghuttaraM" sarvazreSTha hovAthI anuttara che tathA "vahuvarNapAtrA visamavi" sakaLa du:khajanaka jJAnAvaraNIya Adi ATha prakAranAM karmonuM sarvathA prazamanakAraka che. sU.5 have sUtrakAra A trIjA vratanI pAMca bhAvanAone samajAvavAne mATe sauthI prathama vivakatavasitavAsa nAmanI pahelI bhAvanAne pragaTa kare che-"taraNa rUma" I. TIkArtha-"raNa" te prasiddha "tarUcasta vayakSa" trIjA adattAdAna viramaNa vratanI "rUmA" A pramANe ""vaMra mAvaja1o ti" pAMca bhAva nAe che. e bhAvanAe "paragrahaveAmaLaparivAra" A adattAdAna viramaNa vratanI parirakSAne mATe batAvavAmAM ApI che. "paDhamaM temanI pahelI bhAvanAnuM nAma "vivikatavasativAsa" temAM sAdhuoe kayAM vAsa kare te batAvyuM che. "varu tamA-pavA-vara-javamUDha-bArAma-rApara-nari - tu- kA-jJAsA-kuvicaNA-va-sujhaghara-surai-sTeja-gAva" devakulamAM-vyantara Adi devanAM sthAnamAM, sabhAmAM jyAM maMtraNAne mATe AvIne vakhatevakhata mANaso ekaThA thAya che evA sthAnamAM, prapAmAM-pAnIyazALamAM. AvasathamAM-parivrAjakanAM gharomAM, vRkSamULamAM-jhADanI nIce, ArAmamAM-mAdhavI latA AdithI AcchAdita ramyavanamAM, kandarAmAM-guphAmAM, AkaramAM-letuM Adi dhAtuonI khANamAM, giriguhAmAM-parvatanI guphAmAM. karmAntamAM-luhAra AdinI zAlAmAM, kArakhAnA-mIla Adi nAme prasiddha sthAne mAM, udyAnamAM-bAgamAM, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 308
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 tr "" 66 A cAnazAlAmAM sthAdi gRhamAM, kukhyazAlAmAM-gRhopakaraNa rAkhavAnI jagyAmAM, maMDapamAM--vizrAma sthAnamAM, zUnyagRhamAM-sUnA gharamAM, smazAnamAM (maragharamAM), layanamAM-parvatanI taLeTImAM racela pASANugharamAM, ApaNamAM-hATamAM, " annammi ca dvamAsmi " tathA e ja prakAranAM anya sthAnamAM ke je " diya-vIca -daiyi-tarapALaasasatte " jaLa mATI, khIja. dUrvA, dvindrIyAdika trasa e badhAthI rahita hoya, tathA " adAa '' je gRhasthe pAtAne mATe banAvarAju' hAya, ane je " phAsue " nirdoSa hAya, tathA " vivitta " strI, pazu, paDakathI rahita hAya, ane " sathe " prazasta-sAdhujanAnA nivAsane mATe ceAgya hAya 8 uvassae " evA upAzrayamAM "opha vicivuM ' sAdhuoe rahevuM joI e. "badAmavatture ca nese" ane je upAzraya AdhAka bahula hoya sAdhune nimitte chakAya manarUpakathI vyAsa hAya, temAM sAdhue rahevuM joie nahIM. kAraNa ke evA upAzrayamAM rahevAthI sAdhunA A adattAdAna viramaNurUpa mULa guNAne hAni thAya che, e ja vAta ahAkamma - bahule ya jese sutrAMza dvArA pragaTa karela che. mato hiM manne ca" je upAzraya aMdara, bahAra ane madhya AsiyasaMmajjiosittasohiyachANa tumanarjivaLaanunTiMvaLa nama dAna " pANI chAMTela hAya, sAvaraNIthI jyAMnA kacaro sApha karyo hAya, dIvAla Adi para lAgelAM jALAM jyAMthI utArI lIdhAM hoya, je gAyanAM chANathI lIMpela hAya, cunA vagerethI jenI dIvAle ujavaLa manAvavAmAM AvI hoya, jemAMnAM chidro Adi chANumizrita mATIthI pUrI dIdhAM hAya, tathA je suMdara dekhAya te mATe vAraMvAra chANa Adi mizrita mATIthI lIMpavAmAM Avela hAya, jyAM zIta dUra karavAne mATe agni maLatA hAya, ane jyAMthI gRhasthAnAM vAsaNa upADI upADIne bIjI jagyAe mUkavAmAM ajamo AvatAM hAya, A prakAranA jIva virAdhanArUpa asaMyama jyAM sAdhune nimitte thai rahyo hAya, " se tAriNe ' A prakAranuM je munna* parikuTTe AgamaDhArA niSiddha che, havaRp'" te upAzraya. " saMnacAnuM batA sAdhuone mATe vanecavo "vanIya che eTale ke te prakAranA upAzrayamAM sAdhue rahevuM joie nahIM. have sUtrakAra pahelI bhASanAnA upasahAra karatA kahe che-" va* " upara ' vivittavAsavasahisamiijogeNa kahyA pramANe A tathA " nastha bhAgamAM (( ,, tr "" * 66 "" zrI prazna vyAkaraNa sUtra d d 309
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ "" viviktavAsavasati samitinAM ceAgathI strI, pazu, paDakathI rahita evA ekAnta nivAsa sthAnamAM vasavArUpa samitinA saMbaMdhathI " mAvo aMtarA '" bhAvita jIva " niccuM " sadA ahigaraNakaraNakArAvaNapAvakammavirae AsiMcanAdi sAvadya anuSThAna karavAthI, karAvavAthI ane tenI anumeAdanArUpa pApakama'thI nivRtta thai jAya che. tathA ttamanuLAcAhavuM " dAtAnI vitI, ane tIrthaMkara gaNadhara Adi devedvArA vasavAne mATe anujJA maLela evAM devakula Adi sthAna grahaNa karavAmAM prItiyukata hAvAthIte dattAnujJAta vasatine grahaNa karavAnI rucivALo eTale adyatta ananujJAta vasatine upabhAga karanAra bane che. 66 '' bhAvA--adattAdAna viramaNa vratanI rakSA ane susthiratAne nimitte sUtrakAra A sUtradvArA tenI pAMca bhAvanAemAMthI " vivikatavAsavasati " nAmanI pahelI bhAvanAnuM svarUpa pragaTa karatAM khatAve cheke sAdhuoe devakula Adi sthAne, ke je temane nimitte manAvyAM hatAM nathI, temAM vasavuM joie athavA tA keAI upAzrayamAM vasavuM joIe. te upAzraya sAdhune nimitte banAvela hovAM joie nahIM, paNa gRhasthe peAtAne nimitte ja te baMdhAvelAM hAvA joIe. sAdhune nimitte banAvavAmAM sAdhune sAvadya anuSThAna karAvavA rUpa asaMyamanA doSa lAge che. strI, pazu paMDakathI te sthAna rahita hAvuM joie. tathA sAdhu mahArAja padhAravAnA che " evA khyAlathI sAdhune nimitte tenA para pANI cha TALyu hAvu joIe nahIM, tyAMnA jALAM vagere utArela hAvAM joI e nahIM chANu AdithI lIpIne tene svaccha ane sughaDa banAvyo hAvA joie nahI". tyAMnI zItane dUra karavA mATe tyAM agni vagere saLagAvIne tene garama karela hAvA joie nahIM, ityAdi prakAre je rIte AgamamAM sAdhune mATe yogya nivAsa batAvavAmAM Avela che te prakAranuM te nivAsasthAna hevuM joie. tyAre A pahelI bhAvanA saphaLa thAya che ane te prakAranI A pravRtti karanAra sAdhu potAnA adattAdAna viramaNavratanI rakSA ane susthiratA rAkhI zake che. sUtramAM je adhikaraNa zabda AvyA tenA vyutpatti pramANe maLatA artha " jenA prabhAvathI AtmA durgatimAM javAne pAtra bane che " te pramANe thAya che. A zrI prazna vyAkaraNa sUtra 310
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMcanAdi karma evAM ja che kAraNa ke te sAvadha anuSThAna che. karavuM, karAvavuM ane anumodanA ApavI e traNenuM vratAdikanA vicAramAM samAna keTinuM sthAna ApyuM che, AsiMcanAdi karma je sAdhune nimitte karavAmAM AvatAM hoya te te sAdhune mATe paNa sAvadyAnuSThAnarUpa asaMyamanA bhAgIdAra bane che. tethI prabhune e Adeza che ke sAdhuoe tevAM sAvadyAnuSThAnarUpa asaMyama bhAvathI dUra rahevuM joIe sU0 6 || anujJAtasastAraka nAmakI dUsarI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra bIjI bhAvanAne pragaTa kare che-"vI ArAmunnA" ItyAdi. TIkAI-"vI " A vratanI bIjI bhAvanA "anujJAta saMstAraka grahaNa rUpa che, te A pramANe che-"mArAmunnAinAvavAmA" ArAmamAdhavIlatA AdithI AcchAdita vanamAM, udyAna-bAgamAM, kAnana-sAmAnya vRkSothI yukta vanamAM, vana-nagarathI dUra AvelA jaMgalamAM, eTale ke te sthAnanA pradezomAMnA eka dezamAM sthita "ziri" je kaI "huM vA" DhADheNa- eka prakAranuM ghAsa, athavA "vaThaLa vA" kaThinaka-rAIsa nAmanuM eka prakAranuM ghAsa athavA "tui a" jaMtuka-jaLAzayamAM pedA thayela jaMtuka nAmanuM ghAsa "para, mera, , yusa, dama, cusAruM, mUca, vaya, pue, 4, taja, cgvAru, , mUtra, taLa, , sArUM" para nAmanuM ghAsa, mera-muMja nAmanuM ghAsa, kuza nAmanuM ghAsa, darbha nAmanuM ghAsa palAla nAmanuM ghAsa, meDiMga nAmanuM ghAsa, vatvaja-darbhanI jAtanuM ghAsa, puSpa, phaLa, phUchAla, pravAla-kuMpaLa, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 311
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMda, mULa, tRNa-sAmAnya ghAsa, kASTha-lAkaDAM, zarkarA-kaMkaDa, te badhAmAMthI koI paNa padArthane je "enophiksa zayyA banAvavAnA sAdhana tarIke le che, paNa "vA visi vuiM na jaq" te te vastuonA mAlika je te te vastuo levAnI rajA na Ape te sAdhuone te vastuo levI kalpatI nathI. "" tethI je "haLi Li kahuM baggvaya negiya" pratidina te te vastuo levAne mATe te te vastuonA mAlikanI maMjUrI sAdhue levI joIe, ane maMjUrI maLyA pachI ja te te vastuo levI joIe. "parva uggaha samiijogeNa bhAvio aMtarappA niccaM ahikaraNa, karaNakArAvaraNapAvakamma. viraha vrattamagur mavarU" A pramANe avagraha samitinA cogathI- zae padhine nimitte te te vastuonA mAlikanI AjJA meLavIne tRNAdikone levAnI samyak pravRttinA vegathI, bhAvita thayela jIva sadA sAvaghAnuSThAna karAvavAnA ane tenI anumodanA karavAnA pApakarmathI nivRtta rahyA kare che. tathA dAtA vaDe vitIrNa ane tIrthakara gaNadhara Adi deva dvArA grahaNa karavAne gya kahela ikkaDa Adi vastu grahaNa karavAnA abhiprAyavALA thAya che. A rIte tenI anujJAta saMskAraka grahaNarUpa bIjI bhAvanA sAdhya bane che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtradvArA A vratanI "anujJAta saMstAraka grahaNa nAmanI bIjI bhAvanAnuM spaSTIkaraNa karyuM che. temAM e spaSTa karavAmAM AvyuM che ke sAdhunuM te kartavya che ke te zayAnA sAdhana nimitte ArAma Adi sthAnanA koI paNa bhAgamAMthI IDa Adi je vastuo le te tenA mAlikanI rajA meLavIne ja le. nahIM te temane adattAdAna grahaNa karavAne doSa lAge che, je A mUlaguNanI azuddhinuM kAraNa banaze. tethI zayyA sastArakane nimitte IkkaDa Adi prakAranA tRNa vizeSane prApta karavAne mATe je sAdhuo tenA mAlikanI AjJA laIne te vastuo grahaNa kare che teo A bIjI bhAvanAnA pAlaka hoya che. A prakAranA vicArathI je sAdhu pitAnI pravRtti kare che te adhikaraNa karaNakAraNu pApakarmathI nivRtta thaIne A vratane A bhAvanA dvArA sthira karanAra banI jAya che. je sU0 7 che zrI prazna vyAkaraNa sUtra 312
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ zavyApArikarma varjana rUpa tIsarI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra A vratanI trIjI bhAvanA batAve che-"rarUca vaDhA " ItyAdi TIkArtha-"ta " A vratanI trIjI bhAvanA "zayyApArikarmavarjana" nAmanI che. te A pramANe che-"vIDhAraNenA saMthAranagyA" pIThabAjoTha, phalaka-pATa, zayyA-zarIrapramANa, saMstAraka-aDhI hAthanA mApanuM eka Asana, Adi sAdhune upayogI cIjo banAvavAne mATe "sthA na iricavyA" vRkSone kApavAM joIe nahIM, ane "na va checana meLa haijJA #AridavA" temane chedAvI bhedAvIne zayyA karAvavI joIe nahIM. vRkSone kapAvavA eTale temanuM chedana ane temane verAvavA tenuM nAma bhedana che, tathA "vava vase jJa taraNeva nA" je gRhapatinA " 3varasA" upAzrayamAM vasatisthAnamAM sAdhu "vajJA' vase rahe, "theatyAM ja eTale ke te ja makAnamAlika pAsethI athavA te ja vastImAMthI "reka jJa" zavyAnI gaveSaNa kare "2 vika saghaM regI" je tyAMnI jamIna viSama-UMcI nIcI hoya to tene ekasarakhI na kare ane "ca nivAsa javA sAraM" te nirvAta sthAnanI ke pravAtasthAnanI utsukatA rAkhe nahIM, eTale ke ziyALAmAM pavana vinAnA sthAnanI ane unALAmAM havA Ave tevA sthAnanI teNe IcchA karavI nahIM. tathA "haMmasa3 ravRmi dave" temane thobhavAnA sthAnamAM DAMsa, macchara Adino upadrava hoya to tethI teNe kSobha pAma nahIM. ane "gI dhUNo na caDyo" temaNe te DAMsa, macchara Adine nasADavA mATe te sthAnamAM agni ke dhumADe karAvavuM joIe nahIM. "gvaM" A prakAranI pravRtti rAkhavAthI "saMgama ghag" chakAya rakSaNarUpa saMyamanI atyaMta mAtrAthI yukta saMyamabahula tathA "saMvaravahu" prANAtipAta Adi AzrayadvAranA nirodharUpa saMvaranI ghaNI mAtrAthI yukta hovAne kAraNe saMvarabahala, tathA "saMyudvase" kaSAya ane indriyane jItanAra saMvRtanI ati adhika mAtrAthI yukta hovAne zrI prazna vyAkaraNa sUtra 313
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNe saMvRtabahula, tathA "samAvidu" cittanI svasthatArUpa samAdhithI atyaMta pramANamAM yukata hovAne kAraNe samAdhibahala, banela te sAdhu "vAtacaMte vaITdhIre" parISahone sahana karatAM karatAM zarIrathI dhIra-kSobharahita rahe che tathA "sayAM annapajJAnanutte " niraMtara AtmAvalaMbanarUpa dhyAnathI yukta banela te sAdhu "samig" pAMca samitinA pAlanathI " " ekale rAgadveSa rahita thaIne "dhama renna" zrutacAritrarUpa dharmanuM AcaraNa karyA kare che "ga" A rIte "jJA samig nom" zayyAsamitinA yogathI "mAviko saMtarA bhAvita thayela jIva "nizai" nitya "divALaRMvAvamavidag" zayyAparikalpanAthe vRkSAdinA chedana bhedanarUpa sAvadha anuSThAna karatAM, bIjA pAse karAvatAM tathA anumodanArUpa pApakarmathI nivRta thaI jAya che. tathA "ttaraUTUT3 mArU" dattAnujJAtAvagraha rucivALa-dattAnujJAtaiiSaNIya pITha, phalaka Adino upabhogakartA bane che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtradvArA zayyApArikarmavarjana nAmanI trIjI bhAvanAnuM spaSTIkaraNa karyuM che. temaNe temAM e samajAvyuM che ke je sAdhu A bhAvanAnuM sevana kare che, tenuM kartavya e che ke te pitAne nimitte kapAyela vRkSamAMthI banAvela pITha, phalaka Adino upabhega karavAne parityAga kare. tathA je gRhapatine tyAM te utare tyAM ja eTale ke e ja makAnamAlika pAsethI athavA vastImAMthI te pitAnI zayAnI gaveSaNA kare. je tyAMnI jamIna UMcI nIcI hoya te tene samatala na kare. je unALAnI RtumAM keI gRhapatinA AvAsamAM bhavAnI jarUra paDI hoya ane tyAM havA AvavAnI vyavasthA na hoya te te havA Ave tevA sthAnanI IcchA na kare tathA je ziyALAmAM koI gRhapatine tyAM athavA keI upAzraya AdimAM utaravAno avasara Ave ane te sthAnamAM pavana AvatuM hoya te teNe pavana na Ave evA sthaLanI IcchA joIe nahIM. DAMsa, macchara Adi satAve te paNa teNe cittamAM kSobha pAme joIe nahIM. ane tene nasADavAne teNe vicAra ke upAya karavuM joIe zrI prazna vyAkaraNa sUtra 314
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahIM. A rIte te sAdhu saMyamabahula, saMvarabahula Adi thaIne parISaho tathA upasargo sAme acaLa banIne zratacAritrarUpa dharmanI ArAdhanAmAM sAvadhAna banI jAya che. A rIte zayyA parikamavarjanarUpa zayyAsamitinA cegathI bhAvita AtmA zayyA parikalpanALuM vRkSAdinA chedana bhedana AdirUpa sAvadya karma karAvavAthI ane anumodanAjanya pApakarmathI bacI jAya che ane A bhAvanAne pAlaka thaI jAya che. sU0 8 ! anujJAtabhakta nAmaka cauthI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra cothI bhAvanA batAve che-"sAra" ityAdi. "vArtha" thI bhAvanA anujJAta bhaktAdi bhejana rUpa che. te A pramANe che "sANAraviMDavAyajhAme sarU ucca nIca kuLamAMthI kalpe tevI bhikSA tathA vastra pAtra Adi upadhino lAbha thatAM "saMnari moraMda munie te pitAne mATe khAvA AdinA upayogamAM levuM joIe. have sUtrakAra e vAta batAve che ke munie bhajana kevI rIte khAvuM joIe ane kevuM na khAvuM joIe. "micaM" adattAdAnano doSa na lAge te pramANe yatanA pUrvaka "na sArvahiye" zAka ane dALanI adhikatA vALuM bhojana karavuM nahI, eTale ke zAka ane dALanI adhikatA vALuM bhejanuM pramANamAM vadhAre khavAya che, te kAraNe batrIza grAsa karatAM bhejana vadhAre levAthI sAdhune adattAdAna deza naDe che. " na raddha pramANamAM dALa zAkanI sAthe vadhAre pramANamAM paNa AhAra levo joIe nahI, tathA "= veniya" jaldI jaldI jhaDapathI paNa bhejana karavuM joIe nahIM, tathA " tu tvirA sahita keLiyo gaLe utAravAmAM jhaDapa karIne paNa bhejana nahIM karavuM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 315
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ joIe. tathA "navaruM hAtha, Deka Adi avayavone DolAvatA DelAvatA paNa bhojana karavuM joIe nahIM. tathA ":saMda" aprati lekhita bhojana na karavuM joIe nahIM. ane "ra vastrA vagaM" ekendriya Adi jIvone pIDA kAraka sAvadya-sacitta-bhejana na karavuM joIe. e ja rIte vasa, pAtra AdinA paribhogamAM paNa e ja vAta samajI levI. to pachI kevuM bhejana karavuM joIe? te vAtane pragaTa karatAM sUtrakAra kahe che ke "" te saMte "tae mora ' '' A pramANe bhojana karavuM joIe. "naMda" jethI "tAM va" adattAdAna viramaNa rUpa trIjuM vrata "ra saci' naSTa na thAya "sANAraviMdavAyAma" A rIte pUrvokta sAdhAraNa kampanIya piMDapAta-bhikSAnI prApti thatAM "sudumaM" sUkramarUpe eTale ke pUrNarUpe "garijAvirAmanavaniramA " adattadAna virama vrata para niyaMtraNa adhikAra thaI jAya che. "U" A prakAre "nAdArA sivAyAme sAdhAraNa bhikSAnI prApti thatAM "samiphoLa" samyak pravRttinA vegathI, " mAriyo . taegbhAvita aMtarAtmA "nira" nitya "mahilAjhArAvApIva. znaviraananujJAta bhaktAdi bhojana rUpa sAvadyakarma karavAthI, karAvavAthI, ane tenI anumodanA rUpa pApakarmathI mukta thaI jAya che. ane "ttamagoLA, mavarU" dattAnujJAta avagrahamAM rucivALa thaI jAya che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra dvArA adattAdAna viramaNa vratanI cethI bhAvanAnuM spaSTIkaraNa karyuM che. te bhAvanA anujJAta bhaktAdi bhejana nAmanI che. dAtA dvArA sAdhune kape tevI bhikSA athavA upadhinI prApti thaI jAya tyAre teNe kevI rIte te pitAnA upayogamAM levI joIe te bAbatano A bhAvanAmAM vicAra karavAmAM AvyuM che. vadhAre dALa zAka sAthe AhAra levAna sAdhue zrI prazna vyAkaraNa sUtra 316
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAga karavuM joIe evuM temAM darzAvyuM che, kAraNa ke te AhAra vadhAre pramANamAM levAya che tethI sAdhune adattAdAnano doSa lAge che. AhAra karatI vakhate e vAtanuM khAsa dhyAna rAkhavuM joIe ke hAtha, paga Deka Adi avayavo bIna jarUrI rIte hAle cAle nahIM. AhAra karatI vakhate jhaDapathI AhAra le joIe nahI, koLiye jaladI gaLAnI nIce utare nahIM. ekendriyAdijIne pIDAkArI AhAra-acitta AhAra levo joIe nahIM. e kahevAnuM tAtparya e che ke adattAdAna viramaNa rUpa naSTa na thAya te prakAre sAdhue AhAra karavo joIe . A prakAranI pravRttithI A vrata para saMpUrNa rIte aMkuza AvI jAya che. te sAdhu anayjJAna bhaktAdi bhejanarUpa sAvadya karma karatA, karAvatA ane anumodanA thatAM pApakarmathI mukta thaI jAya che ke sU. 9 / vinaya nAmakI pAMcavI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra pAMcamI bhAvanA batAve che-"paMga sAhagnipuityAdi TIkA-"G " A vratanI pAMcamI bhAvanA vinaya che, jenuM svarUpa A pramANe che. "sAnniSNu vino nicAvopitAnA sAdhamIomAM je dakSA paryAyanI apekSA e moTA hoya temanA para vinayavRtti rAkhavI joIe. tathA "vavAranavArasu vijo vA niyaravo" sva ane para upakAva karavAmAM ane pAraNAM karavAmAM vinaya rAkhavo joIe. saMyamanI ArAdhanA karavI te potAnA upara upakAra karyo gaNAya che ane plAna Adi avasthAmAM anya sAdhuonuM vaiyAvRtya-vaiyAvaMca-karavI te paranA uparane upakAra che. tapanuM pAraNuM karavuM athavA zrutane pAra pahoMcavuM te paNa pAraNuM che. e bane sthitimAM mRdu svabhAvathI rahevuM te ja pAraNane vinaya karavAnI rIta che. e ja rIte "vAcanaparicAmu" sUtranI vAcanAmAM ane tenuM parivartana karavAmAM-svAdhyAya karavAmAM sAdhue "vikhazo vs nisaro') vaMda zrI prazna vyAkaraNa sUtra 317
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adi karIne vinaya darzAvavo joIe. tathA "rALAnapurajhaTINu vijaLo ghauMsidavo" dAnamAM-dAtA dvArA apAyela annAdinuM glAna Adi sAdhuomAM vitaraNa karavAmAM vinaya rAkhavuM joIe. grahaNa karavAmAM-dAtA dvArA apAyela anna Adi levA mATe gurunI AjJA prApta karavA rUpa vinaya pALavo joIe. pracchanAmAM-bhUlAI gayela sUtrArtha guru Adine pUchatI vakhate vaMdaNA Adi rUpa vinaya bhAva rAkha joIe. tathA "nivamAsAmu" niSkramaNa ane pravezanAM-gamana ane AgamanamAM "vino ghanicavyo" AvazcikI rUpa nadhikI rUpa vinaya bhAva sAdhue rAkhavuM joIe, eTale ke gamanamAM AvacikI rUpa ane AgamanamAM naidhikI rUpa vinaya bhAva sAdhue rAkhavuM joIe. "aLasuvamagga[; rs" A prakAnI anya seMkaDe bAbatamAM paNa "vigho =nicavo" vinaya bhAva Acare joIe. kAraNa ke "vino vi tavo" A vinaya paNa atyaMtara tapa che; upavAsa Adi ja tapa nathI. "to vi dha " cAritrane aMza hovAthI tapa paNa dharma che, phakta saMyama ja dharma nathI. "tA vaLago viyavo juhu tavasliTuM " te kAraNe gurUjane pratye, sAdhujane pratye, ane tapasvIjane pratye vinaya dharmane vahevAra avazya rAkhavo joIe. "gvaM vALa mAro rAjA ninja hinar vALA vAvAvamavi ttaHgUAya 35 mavarU" A prakAre vinaya dharmathI bhAvita jIva nitya avinayarUpa sAvadya karma karatAM, karAvatAM ane tenI anumodanArUpa pApakarmathI nivRta thaI jAya che ane dattAnujJAta avagrahamAM rucivALo banI jAya che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra dvArA adattAdAnaviramaNa vratanI pAMcamI bhAvanAnuM svarUpa darzAvyuM che. te bhAvanAnuM nAma "vinaya bhAvanA" che. dIkSA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 318
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryAyamAM je peAtAnAM karatAM meATA hoya temanA pratye vinayadharmanuM pAlana karavuM, tathA nija saMyamanuM pAlana karavAmAM tathA pAraNAmAM mRdu svabhAva rAkhavA, ItyAdi vinaya saMbaMdhI jeTalI kriyA che temanu meAkSamArganAM sAdhanAmAM cagya rIte pAlana karatA rahevuM, temanA pratye avinaya bhAvane cittamAM pravezavA na devA te vinaya bhAvanA gaNAya che. tenuM tAtpa e che ke jJAnAdi meAkSamAga ane tenAM sAdhanA pratye yAgya rIte bahumAna rAkhavuM te vinaya dharma che. A dharmAMthI bhAvita thayela AtmA avinayarUpa sAvadya karma karatA, karAvatA ane tenI anumeAdanAthI piraNamatI pApa kriyAthI khacI jAya che, ane A bhAvanAne pAlaka banI jAya che, // sU. 10 // have sUtrakAra A adhyayananA upasa'hAra karatAM kahe che-" min ItyAdi-- aghyayanakA upasaMhAra sadA harSa paMcAga TIkA-'' va " pUrvakta prakAre " meM A 'saMvarasAra " adattA dAna viramaNa nAmanuM trIjuM savaradvAra " sarma ci. 'sArI rIte pALavAmAM Ave te " muniai 'surakSita thaI jAya che. tethI maNavayaNakAyaparirakkhi ehiM " mana, vacana ane kAyAnA ceAgeAthI sArI rIte surakSita karAyela meEi " A vaMzavuMvi kALedi " pAMca bhAvanArUMpa kAraNeAthI " nivuM " k 66 66 6. AmAM te j" jIvana paryaMta " sanono ,, 66 A adattAdAna viramadhiimyaa maimayA " cittanI svasthA tathA heyApAdeyanA vivekathI zrI prazna vyAkaraNa sUtra "" dd 319
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 savva "" 66 66 yukta munijanAne " mecavo " pAlana karavA yAgya che. A adattAdAna viramaNu rUpa ceAga " aLAvo" navAM karmonA AgamanathI rahita hAvAne kAraNe anAsavarUpa che, " bruso " azubha adhyavasAyathI rahita hovAne kAraNe akaluSa che, "ajjio" pApane srotatenAthI chinna thai jAya che tethI adri che, 'lavarissAnI ''karUpa jaLanuM biMdu paNa temAM pravezI zakatuM nathI tethI te aparisAvI che, " asiMihaMdo' asamAdhi bhAva rahita hAvAne kAraNe te asa.kalaSTa che, " muddo " ka' maLathI rahita hAvAne kAraNe tezuddha zuche, " nigamanuLAo " samasta prANIonuM tenAthI kalyANa thAya che, te kAraNe samasta arhata bhagavAnane te mAnya thayela che, va' " evu' ,, taiya A tRtIya saMvaradvAra che. A saMvaradvAne je " Asiya... " peAtAnA zarIrathI Acare che, vAhiya" nira'tara upayAga pUrNAMka tenuM sevana kare che, sozrci" aticArAthI tene rahita kare che, tAritrya " pUrNa rUpathI tenu sevana kare che. 'iiTTaya" tenuM pAlana karavAnA anyane upadeza Ape che. " sanmyuM " traNa karaNa traNa cAgeAthI tenuM sArI rIte " jJA'i" anupAlana kare che, ANA aNupAlaya' bhavai" temanA dvArA A ceAganuM, tIthaMkara prabhunI AjJA anusAra pAlana thAya che ema mAnavAmAM Ave che. " IS >> A prakAre " nAyamuninA mavacA jJAta nAmanA prasiddha kSatriya vaMzamAM utpanna thayela munirAja bhagavAna mahAvIre " jLaviya " ziSyAne mATe A viSaya sAmAnya rUpe samajAvye che, " pa'i' tyAra bAda bheda prabheda sahita tenuM kathana karyuM che. tethI " sidhdhe " jinavacanamAM te prakhyAta thayela che eTale ke jinavacana anusAra ja AcAya paraparAthI tenuM A rIte pAlana karavAnuM cAlyuM Ave che. tethI siddhvrsaasaminuM R bhUtakALamAM jeTalA siddho thai gayA che temanuM rUpa zAsana che. " Aviya " evuM. bhagavAna mahAvIre ,, '' ,, :: 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra A mukhya AjJA savabhAvathI tene 320
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSe kahyuM che ane ""devo, manuSya ane asurothI yukta pariSadamAM teno upadeza dIdhuM che " uttarArtha" sarve prANIonuM hitakaranAra hovAthI te maMgalamaya che, ""taphAM saMvararAjasama" A tRtIya saMvaradvAra samApta thayuM, ttima" evuM huM kahuM chuM. eTale ke he jan! A tRtIyasaMvaradvAranuM kathana je pramANe sAkSAta bhagavAna mahAvIranA mukhe sAMbhaLyuM hatuM te ja pramANe tamane kahuM chuM-mArA taraphathI temAM kaMI paNa umeravAmAAvyuM nathI. bhAvArtha - A trIjA saMvaradvArane upasaMhAra karatA sUtrakAra samajAve che. ke A trIjA saMvaradvAranuM je munijana traNa karaNa traNa vegathI surakSita karavAmAM Avela pAMca bhAvanAo sahita pAlana kare che-te pramANe potAnI dareka pravRtti para aMkuza mUke che, temanA azubha avasAya aTakI jAya che, temane navAM karmone baMdha baMdhAtuM nathI, ane sacitta karmonI nirjarA thatI rahe che. tenA prabhAvathI papine ota baMdha paDI jAya che te aparistrAvI Adi vizeSaNothI yukta che. trikAlavata samasta arihatee tenuM pAlana karela che. temanA pramANe ja bhagavAna mahAvIre tenuM temanI mAnyatA anusAra svarUpAdi pradarzana dvArA kathana karyuM che. pitAnI pariSadAmAM Avela samasta jIvo samIpa e ja prakAre tenuM vivecana karyuM che, tethI te maMgalamaya che. tene dhAraNa karIne pratyeka jIve-samasta paMcendriya praryApta manuSyoe-pitAno janma saphaLa karavo joIe. A pramANe sudharmA svAmIe jaMbusvAmIne A trIjA saMvaradvAra viSe samajAvyuM che. te sU. 11 / R tRtIya saMvaradvAra samApta zrI prazna vyAkaraNa sUtra 321
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ brahmacarya ke svarUpa kA nirUpaNa cothA saMvaradvArano prAraMbha trIjA adattAdAna viramaNa nAmane saMvaradvAranuM varNana pUruM thayuM, have anukame AvatA cothA brahmacarya nAmanA saMvaradvAranuM varNana zarU karavAmAM Ave che. tene AgaLanA saMvaradvAra sAthe A pramANe saMbaMdha che-jyAM sudhI mithuna viramaNa thAya nahIM tyAM sudhI trIjuM saMvaradvAra saMbhavita thaI zakatuM nathI, tethI tenuM kathana karyA pachI have sUtrakAra A cothA saMvaradvAranI zarUAta kare che. tenuM sauthI paheluM sUtra A pramANe che-"laMgU" ItyAdi- TIkAI-"va" he jaMbU ! "go ca" adattAna viramaNa nAmanA saMvarakAranI samApti pachI have huM "vaMmara " brahmacarya nAmanA cothA saMvaradvAranuM varNana karUM. tenuM svarUpa A pramANe che. "uttamatavaniyamanAjahaMsagarira vijayamUruM" anazana Adi bAra prakAranAM uttama tapanuM, uttama abhigraha Adi rUpa niyamanuM, padArthonA viziSTa dharUpa uttama jJAnanuM, padArthonA zraddhAna rUpa uttama darzananuM sAvadyama viratirUpa uttama cAritranuM, ane abhyasthAna Adi rUpa uttama vinayanuM, mULanI jema A brahmacarya mULakAraNa che. tathA zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ "namaniyaHTTU WEITZtta ? prANAtipAta viramaNa Adi yamothI ane abhigraha Adi niyamamAMthI, ke je save guNomAM zreSTha manAya che. yukta che. tathA "dimayaMtamahaMta temaMta " je himAlaya parvatanI jema vizALa ane tejasvI che, eTale ke jema himAlaya parvata saghaLA parvate karatAM mahAna ane tejasvI manAya che tema A brahmacarya vratane paNa saghaLAM vratonA karatAM vizALa tejasvI vrata mAnavAmAM Ave che. kahyuM paNa che- "vratAnAM brahmacarya hi, nirdiSTaM gurukaM vratam / tajjanyapuNyasaMbhAra, - saMyogAd gururucyate // 1 // vratamAM sauthI moTuM vrata brahmacarya che. kAraNa ke brahmacaryanA pAlanathI je punya samUha prApta thAya che-tenA kAraNe tene guru manAya che. eTale ke A brahmacaryanuM pAlaka ja sAce guru kahevAya che. tathA "sarathama thinimaNUM" te brahmacaryanA pAlanathI tenuM pAlana karanAranuM aMtaHkaraNa zubha, gaMbhIra, agAdha, ane sthira thaI jAya che. tathA "bhagavAna "i A brahmacarya, Arjava, sarala bhAvamAM lIna thayela sAdhujano dvArA AcaravAmAM Ave che. tathA "mo karavamo " A brahmacarya, tenuM pAlana karanArane mekSanI prApti karAvanAra hoya che. tathA "virUddhasiddhiAnisTa" A brahAcarya vizaddha rAgAdi dethI rahita hovAne lIdhe nirmaLa-ke kRtakRtyatA rUpa gati che tenuM ghara che-siddhigati prApta karAvAnAra hovAthI siddhinuM sthAna che, tathA "rAjavaM" kAyamI ziva sukhanuM janaka hovAthI A brahmacarya zAzvata che "ajJAvAda " zArIrika ane mAnasika duHkhothI rahita hovAne kAraNe A brahmacarya avyAbAdha-bAdhAthI rahita che, "mapuLadamayaM " tenA prabhAvathI saMsAramAM jIvane punarjanma le paDatA nathI. tenuM te pratirodhaka che tethI te apunarbhavarUpa che. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 323
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ "paNa" " nirmaLa hovAthI te prazasta che. "some" samata manuSyamAM manane prakRti karanAra hovAthI te saumya che. "su" sukhasvarUpa hovAthI te eka sukha che. " uttavamayamarUca " upadrava rahita hovAthI te zivarUpa che candanAdi kiyAthI rahita hovAthI te acaLa che. bhavarUpa bIjanA aMkuranuM utpAdaka nahI hovAthI te akSaya-mekSikAraka che, tethI te akSayakara "navarAvizvayaM " munipradhAna-tIrthakara ane gaNadharo Adi deva dvArA paLAyela hovAthI te yativara saMrakSita che. "murivaM " suMdara AcArarUpa te sucarita che. "navara munivaei sumAra" kevaLa munivare-tIrthakaro. dvArA ja tenuM sArI rIte pratipAdana karAyuM che tathA "mahApura-dhIra-dUradhamiya-gharUmaMtA ca racA vayuddha" mahApuruSa, dhIronI vacce paNa dhIra tarIke oLakhAtA zere, atyaMta sAhasayukta vyaktio, dhArmika puruSe, ane paiyazALI puruSone te sadA kumAra Adi avasthAmAM paNa suvizuddha nirdoSa rahe che. "mA" A brahmacarya kalyANarUpa che. "manarigvariyaM " bhavya pa dvArA tene ArAdhanA thAya che "niraiciM " A brahmacarya nizakti hoya che, kAraNa ke brahmacArI viSaya lAlasA rahita hovAthI manuSyamAM koI paNa prakAre zaMkAne pAtra thatuM nathI. A tenA brahmacaryano ja prabhAva hovAthI ahIM sUtrakAre niHzaMkita vRttinuM kAraNa hovAthI brahmacaryane paNa niHzakti, kahyAM che. e ja pramANe A brahmacarya " nidamayaM ? nirbhaya hoya che. kAraNa ke brahmacaryanuM pAlana karanAra puruSe sarvatra nirbhaya rahI zake che. tethI nirbha- yatAnuM kAraNa hovAthI brahmacaryane sUtrakAre nirbhaya vizeSaNa lagADayuM che. tathA A brahmacarya " nigi" nistuSa-tuSa vihIna (phatarA vinAnA) cekhA jema zubha hoya che tema A brahmacarya paNa viSaya lAlasA rUpI tuSa vihIna zrI prazna vyAkaraNa sUtra 324
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAvAthI taddana zubhra pavitra che. nirAcAsa '' tenu pAlana karavAthI pAlana kartAne kAi paNa prakAranA AyAsa--kheda eTale ke kaSTa uThAvavA paDatuM nathI tethI khedyanu' janaka na heAvAne kAraNe te nirAyAsarUpa che." nivahevuM " vaicika padArthonI tarapha brahmacArInA cittamAM jarI paNu sneha-rAgabhAva thatA nathI, tethI viSayasneha rahita hAvAthI brahmacaryane nirupalepa che. " niSkura' >> brahmacArInA cittanI svasthatA rahe che, kAraNa viSayAnI pratye tene lAlasA thatI nathI. te saMbadhane lIdhe tenA cittamAM asamAdhirUpa AkuLa vyAkuLatAnA rUpa pariNita rahetI nathI. tethI A brahmacarya citta samAdhinuM eka ghara che. " niyamanidhvajava " aticArothI rahita hovAne kAraNe A brahmaca avazya niprakrumpa-avicalita hoya che tenu' tAtpa e che ke gRhasthAnA brahmaya vratamAM aticAra lAgI zake che te kAraNe temanuM brahmacarya avicalita hatuM nathI, paNa sakaLa saMyamIjanAnu brahmaca aticArAthI rahita hoya che, te kAraNa tene ahIM avicalita darzAvyu` che. 'vasaMjJamamUjiyanima~ " ane saMyamanu A brahmacaryamULadhana samAna che. " vaSaeNma caturaciM " je rIte pAMca puruSAnI vacce rahetA puruSa surakSita rahe che, te ja pramANe A brahmacarya paNa pAMca mahAvratAnI vacce rahela hAvAthI surakSita che. " nir juttinutta jJA irSyA samiti Adi pAMca samitiethI ane manegupti Adi traNa guptithI paNa tenuM sadA rakSaNa thatuM rahe che, te kAraNe te samiti ane gumiceAthI paNa gupta-surakSita kahevAyu che. tathA ' jhANavara kavADasukya rakkhaNaM " tenuM rakSaNa hAMzA taiya dhyAnarUpI majabUta kamADAthI paNa ghaNu sArI rIte rIte thayA kare che. " vyatiritlR " tenI rakSAne nimatte te kamADAmAM majabUtI lAvanAra AgaLIyA jevu'. adhyAtma-sadbhAva tyAM kAma Ape che. " sannaddhabadghoccha duipahaM " A brahmacaryAM tenuM sevana karanAranA timAne taya zrI prazna vyAkaraNa sUtra (C 325
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadaMtara rekI de che. "kurUpadevaja" ane tene svarga ane apavargo rU5 sugatine mArga darzAvatuM rahe che. tethI "vAmif" A vrata "ottamaM" traNe lekamAM zreSTha che. tathA A vAta "gharamaNarajApa4imuzaM" kamaLathI yukta sarovara ane taLAvanI pALa jevuM che. eTale ke sukhada hovAne kAraNe, pramodakAraka hovAne kAraNe, ane manohara hovAne kAraNe jema padmapradhAna sarovara ane taLAva samupAdeya hoya che te ja prakAra sukhadAtA, pramehaka ane manahara hevAne kAraNe dharma paNa samupAdeya hoya che. tethI dhama padmayukta sarevara ane taLAva jevuM che. te dharmarUpa saravara ane taLAvanuM te (brahmacarya rakSaka hovAthI pALa jevuM che. tathA "mahAsAgarAtuvamU" mahA zakaTa-gADA-nI dharInA samAna kSAtyAdi guNenuM te tummabhUta che. tathA "mahAviDiyaasIMdhamaMca" mahA zAkhAvALA vRkSanI jema AzritanuM parama sukhakArI hovAthI te dharmonA kadha jevuM che. eTale ke jema thaDa vRkSanI zAkhAone mATe AdhAra rUpa hoya che e ja prakAre brahmacarya paNa dharmanI zAkhAonA AdhAra rUpa che. tathA "manAra vAra vAra mU" mahAnagaranA samAna vividha sukhanuM hetubhUta hovAne kAraNe dharmanagaranuM te rakSaka hovAnA prAkAra jevuM, kabATa jevuM ane argalA jevuM che. tathA "jhupiddhobairUMjha" jema raju (deraDuM) baddha Indradhvaja mahatsavamAM sarvopari dekhAte parama zebhAne vistAra che te ja pramANe A brahmacarya vrata paNa sarvatratamAM zreSTha che ane parama zebhAnuM janaka hoya che tathA "viyudaLeTLasaMpibaddha" vizuddha aneka guNothI A brahmacarya sArI rIte "paddha" grathitayukta che. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 326
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvA--A sUtra dvArA sUtrakAra cAthA saMvaradvAranuM vivecana kareche. temAM nava prakAre abrahmanA sapUrNa tyAga thai jAya che. tethI te brahmaca mahAvrata kahevAya che. vratanuM tAtparya e che ke doSAne samajIne temanA tyAganA niyama karyAM pachI pharIthI tenu sevana na karavuM. brahmacarya vratanuM paripAlana karavAne mATe atizaya upakAraka keTalAka guNA che, jemAM ke AkarSIka spa, rasa, gaMdha, rUpa zabda ane zarIra saskAra AdimAM phasAvu' nahI', TiyAne dUra karavA mATe jJAnAdi sadguNAne abhyAsa karavA, ane gurunI AdhInatAnA sevanane mATe gurukulamAM vAsa karavA. A sUtramAM e ja brahmaca mahAvratanA guNa gauravanuM vaNana sUtrakAre karyuM che. // 1 // have sUtrakAra brahmacaryanuM mahAtmya kahe che-"landriya maLe" ITIkA smiya maLe " je brahmacaya virAdhanA thatA 66 savva viNaya sItaLiyamamuLasamUduM " samasta vinaya, zIla, tapa, niyama ane guNusamUha eTale ke yiA ane jJAna e ane " "" sattA " acAnaka sNbhggmhiycuLiya-sahiya-pannaX-paDhiya vaMci-parisahiya-niLAliya phor" phUTelA ghaDAnI jema TukaDe TukaDA thaI jAya che,--naSTa thaI jAya che, dI'nI jema vileADitaastavyasta thaI jAya che, caNA AdinI jema cUre cUrA thaI jAya che kuzalyavajramANathI vIdhAyela zarIranI jema vidyArita thai jAya che. patanA zikhara parathI pASANukhaMDanI jema peAtAne sthAnethI bhraSTa thai jAya che, patita-mahelanI chata uparathI paDelA kalazanI jema adhAnipatita thai jAya che. cIrAyela lAkaDInI jema kha'Dita thaI jAya che, parizati-kADha AdithI uparhata aMganI jema gAlata thai jAya che ane vinaSTa thai jAya che. " ta vama maLavatA 'savetkRSTa aizvaya zALI prasiddha che. brahmacarya gahagaNanakkhattatAragANaM ca jahA unDubaI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 'd 99 327
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgaLa Adi grahamAM, azvinI Adi nakSatramAM, ane tArAomAM jema caM. ndramAM sarvazreSTha manAya che eja pramANe sarvatratAmAM zreSTha mAnavAmAM AvyuM che. tathA " maNimuttapitraNavArararacanAmAM ja rahA samuda" candrakAnta Adi maNionI, metInI, mUMgenI ane padyarAga Adi raktaranonI utpatti karavAnA sthAnamAM jema samudra zreSTha manAya che. e ja pramANe A vrata paNa sarva vratomAM zreSTha manAya che tathA "nava jaLAM " jema maNiomAM vaiDUryamaNI, "ka va rAmULA maro" AbhUSaNomAM jema muguTa che tyAM homaguruM jeva" vastromAM jema laumayugala "araviMdra jeva kuSane " pupamAM jema araviMda, "borIsaM veva " caMdanamAM jema haricaMdana. "ohInuM nivo re" auSadhionAM utpatti sthAnomAM jema himAlaya parvata, "nijhaTi sItA jeva" nadImAM jema zIdA nadI"3 sudA samUraHLo" samudromAM jema svayaMbhUramaNa samudra "maMsTiApadavavALA " mAMDalika parvatamAM jema rucakavara parvata, "vAre " zreSTha manAya che, te ja prakAre saghaLAM temAM A brahmacaryavrata zreSTha manAya che tathA "kanA rAvaLa rU" hAthIomAM jema airAvata hAthI zreSTha hoya che, " miri TET nI pravara" mRgonI vacce-jaMgalI jAnavaranI vacce-jema siMha zreSTha hoya te, "gupannAI dha juve" suparNa kumAremAM jema veNudeva zreSTha hoya che, "nA panna phaMTAcA dha " pannagane IndrarAja dharaNendra jema nAgakumAremAM zreSTha hoya che, "gri jaiva vaMTo" mAM jema pAMcame brahmaleka zreSTha hoya che, "samAsu sa ma " sabhAomAM jema sudharmA sabhA zreSTa hoya che, eTale ke sudharmAsabhA, utpAdasabhA, abhiSeka sabhA, alakArasabhA. vyavasAya sabhA, e sabhAomAM jema sudharmAsabhAne zreSTha mAnavAmAM Ave che; e ja prakAre A brahmacarya vratane paNa sarve temAM zreSTha mAnavAmAM Ave che. tathA " kisa ka vaSattama vrajavarA" AyuSyamAM jema anuttara vimAnavAsI devenuM AyuSya jema uttama manAya che, ane "rvi vikamapotAnuM dAnomAM jema abhayadAna zreSTha manAya che, e ja pramANe A brahmacarya vrata paNa samasta vratomAM zreSTha manAya che. tathA "vAi zimirAvo jeva" kamaLamAM jema rakta kamaLa saghaLe veva vasime" cha saMhanAmAM jema vARSabha saMhanana, "saMDA veva samavasare" cha sthAnamAM jema samacaturasa zrI prazna vyAkaraNa sUtra 328
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsthAna jema zreSTha manAya che tema A brahmacarya vrata paNa saghaLA vratamAM mukhya manAya che. e ja pramANe "grALa, varaM sukSA " cAra dhyAnamAM jema parama zukaladhyAnane ce bheda uttama hoya che, ane "nADu 2 pramajevA si" Abhinidhika Adi pAMca jJAnamAM jema kevaLajJAna uttama hoya che, "sorAsu masurAnA" kRSNa Adi cha lephsAomAM jema zukalalezyA-zukaladhyAnanA trIjA padamAM-pAyAmAM thanArI lezyA-uttama hoya che. "= mui titha" muninI vacce jema tirthaMkara sarvottama hoya che, " jAhera nA vide" kSetromAM jema videha kSetra sarvottama che, e ja pramANe A brahmacarya vrata saghaLAM vratamAM pradhAna zrata che. tathA "maMthare jirirAyA" jema jaMbUdvIpamAM parvatemAM girirAja maMdaravara zreSTha che, "vaLe, na vaLaFor gva ' vanamAM jema naMdanavana zreSTha che, "tumemu suraMar kaMvU risucanA" vRkSamAM jema jaMbUvRkSa prasiddha yaza saMpanna che, ke " nija nAme a lIvo" jenA nAmathI A dvIpa jaMbudvIpa kahevAya che, e ja pramANe ghatemAM brahmacarya vrata zreSTha che. tathA "turAva, java, rAI, naravarkarAcA, T veva raNa mAvANa, gvamaLATM[ gmmi raMmare mahA masijema hayadaLavALa, gajadaLavALa, rathadaLavALe ane pAyadaLavALo rAjA prasiddha hoya che tathA rathAtinI vacce mahArathAhI prakhyAta hoya che, e ja pramANe vratamAM paNa brahmacarya vrata prakhyAta che. A pramANe zreSThatA, vikRtava, Adi aneka guNa A eka brahmacaryane AdhIna hoya che, eTale ke eka brahmacarya vratane AcaravAthI samasta guNa puruSamAM AvI jAya che. te kAraNe vrata madhye A brahmacaryavrata sarva zreSTha vrata che, tethI tenI ArAdhanA karanAra vyakti sarva zreSTha hoya che. bhAvArtha--A eka brahmacarya vratanI ArAdhanA karavAmAM Ave te samasta saddaguNa tenI jAte ja ArAdhita thaI jAya che ane tene nAza thatA te samasta sadguNono nAza thaI jAya che. tethI saghaLAM temAM A vrata sarvazreSTha che surA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 329
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ brahmacarya ArAdhana kA phala kamiza" ItyAdi- TakAI-"mica mAhig" je brahmacarya vratanuM sevana karavAthI "goi sAM sAhi" A pravajyArUpa vrata ArAdhita thaI jAya che, tathA " sarva sIlaM tavo ya viNayo ya saMjamo ya khaMttI, guttI, muttI ihaloiya, paraloiya jaso ya kisI ra vo " satya, zIla, sadAcAra, (munine AcAra) tapa, vinaya, saMyama, kSAMti, managupti Adi traNa gupti, nirlobhArUpa mukti, tathA Aleka saMbaMdhI tathA paraleka saMbaMdhI yaza-eka dizAmAM phelAnAra prasiddhi, kIrtisaghaLI dizAomAM phelAnAra prasiddhi, tathA pratyaya-"A sAdhu che" e prakArane vizvAsa, e badhAM ArAdhita thaI jAya che. " tac tethI "navamo. viruddha" nava prakAre-trikaraNa triyAgathI nirmaLa banAvIne "nigui" nizrA bhAvathI "vaMmara" A brahmacarya mahAvatanuM "jAvaLIvAjIvana paryanta paricavaM" pAlana karavuM joIe. jJAva seTTisori " "cava7 tArisaMvata" eTale ke kaThera tapazcaraNa Adi dvArA pitAnA zarIranuM lehI sUkAI javAthI sapheda hADakAM ja temAM bAkI rahyA hoya evI sthitimAM paNa A vratanuM pAlana karavuM joIe. athavA cAvat yortha saMta-eTale ke jyAM sudhI sAdhune mokSanI prApti na thAya tyAM sudhI A mahAvratanuM pAlana karatAM rahevuM joIe. "nA reniMgo tenI eka saMskRta chAyA "kAsthisaMvataH" thAya che, ane bIjI "evoDaliMvataH" evI paNa chAyA thAya che. " maLavuM va mAvA" A pramANe antima tIrthaMkara bhagavAna mahAvIre A vratanuM kathana karyuM che. "taMga rumaM" A mahA vratanuM svarUpa traNa gAthAo dvArA kahe che. "magvacakSudavayamarja >> A brahmacarya mahAvrata prANAtipAta viramaNa Adi pAMca mahAvratarUpa sutronuM mULakAraNa che. "samaur " citta samAdhinuM janaka che, "mArUjha sAhU sauiri " nirmaLa caritradhArI sAdhuo dvArA sArI rIte arAdhita thayela che, "veravirAmapAvatA " vera virodhane anta lAvIne te parama prItinuM janaka thAya che. kahyuM paNa che "sappo hArAyae tassa. visaM cAvi suhaaye| baMbhacerappabhAveNaM, riU mittAyae sayA // 1 // zrI prazna vyAkaraNa sUtra 330
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ je nava prakAre zuddha brahmacarya vratane ArAdhaka hoya che tene mATe sApa hAra jevo banI jAya che ane viSa paNa amRta jevuM thaI jAya che. brahmacaryane ja A prabhAva che ke zatru paNa mitra banI jAya che, savarapuramahoNitirtha " saghaLAM samudromAM aMtima svayaMbhUramaNa samudra eka ghaNe vizALa samudra che-tenA je vizALa hovAthI saMsAra paNa eka mahAsAgara je che, tene pAra javAne mATe A brahmacarya e eka naukA jevuM che ke 1 che " tirahiM masi " tIrthakara bhagavAne tenA pAlana mATe gupti Adi upAya batAvyA che. "varAtirijIvikAcamAM tenA prabhAvathI narakagati ane tiryaMca gatino mArga aTakI jAya che. "sAvitta munivisAruM" ane tene ja prabhAva saune pavitra ane sArabhUta banAvI de che, eTale ke A vrata saghaLAM vratone pavitra daDha karanAruM che. "ddhivimAnavaMjuvAra " tathA mekSa gatinuM ane anuttara vimAnanuM dvAra tenAthI ughaDI jAya che eTale svarga ane apavarganAM dvAranuM te uddhATana karanAra che-ughADanAra che mArA "revananisipu" bhavanapati Adi deva ane cakavata Adi narendro paNa jemane namana kare che evA mahApuruSone te pUjanIya ane AdaraNIya che. tathA vaM jJAnamaMww" te traNe lokamAM uttama ane magaLakArI mArga che, tathA "du"i deva ane dAna dvArA paNa te parAjita thAya evuM nathI, "TLanAthai" jJAnAdi sadguNone te prApta karAvanAra che. "U " te pradhAna -zreSTa-anupama che. "mokSapAta hiMsAmUvaM" ane mokSamArganuM te zire bhUSaNa rUpa che ke 3 che zrI prazna vyAkaraNa sUtra 331
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ suddhArigha nA suvaMLo avarU" sArI rIte AcaravAmAM Avela A brahmacaryathIja manuSya subrAhmaNa-Atma jJAnamAM tatpara thAya che, "sumaLA" suzramaNa-sutapasvI-sudUsusAdhu-nirvANu sAdhaka, "murjarI"suSi-yathAvatuM vastu darzaka, "sumukhI" jina AjJAne ArAdhaka, ane "susaMgasusaMyata parama cetanAmAM parAyaNa thAya che, tathA " gva maghu " te ja sAce bhikhu che-sarvatyAgI athavA parama puruSArtha sAdhaka che, "no zuddha ghera jarU" je A brahmacaryane zuddha rIte pALe che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtradvArA brahmacaryanA guNa gauravanuM ja varNana karyuM che. teo kahe che ke A eka brahmacarya vratanuM pUrNa svarUpe ArAdhanA karavAmAM Ave te satya, zIla Adi jeTalA sadgaNe che temanuM ArAdhana ApoApa thaI jAya che. A brahmacarya pAMca mahAvratonuM mULa kAraNa che. tethI sAdhue jIvanaparyanta tenuM sevana karavuM joIe. je rIte mULa vinA koI paNa vastunI sthiratA saMbhavI zakatI nathI, e ja rIte A eka vratane abhAva hoya te bIjA keI vrata ke saddaguNanI sthiratA ane zabhA saMbhavatI nathI. ItyAdi rIte A sUtramAM brahmacarya vratanuM mahattva batAvavAmAM AvyuM che. je sU. 3 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 332
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ brahmacArI ko AcaraNIya aura anAcaNIya Adi kA nirUpaNa "" '' ,, '' have brahmacArIe kevA prakAranuM AcaraNa karavuM joI e ane kevA prakAranuM na karavuM joI e te sUtrakAra khatAve che- 'rUma krU' ityAdi- TIkA -" rUma ca A pramANe jovAmAM AvatAM avasanna, pArzva stha, kuzIla, saMsakta, svachaMdI sAdhuonA AcAra irAdo mohaparaM rati-viSayAmAM Asakti, rAga-svajana para sneha, dveSa-zatrutA ane meha ajJAna, e saunI vRddhi karanAra hAya che. ane umA-panAcaDrosa-pAsaT-strIhajUranuM " ki`madhya-asAra, pramAdadoSa,-asAvadhAnatArUpa doSanuM pArzva sthazIlajJAnAcArADhithI bAhya zithilatA cArIenAM anuSThAnanuM, niSkAraNa nitya ribhAgAdi rUpa svabhAvanuM janaka thAya che. have sUtrakAra A pArzvastha AdinA AcArane vistArapUrvaka samajAve che-" amaMttanALiya" abhyaMjana-ghI, mAkhaNu AdithI zarIrane mAlIsa karavuM, " tejImanaviya " telanuM mAlIsa karIne snAna karavuM, tathA amilana valasIsa, 6, 2raLanayaLa-dhovaLa-saMvALa gAyakammaparimaddavaNa- cuNNa - vAsadhUtraNa - sarIra - parimaMDaNagAusi yaha siya- bhnniynaTa-nIya-vAdya-naha-naTTAnai-malka pei veLa' vAravAra khagala, mAthuM, hAtha-paga ane mAne dhAvuM, khanne hAthathI zarIrane dabAvavu, gAtrakama -zarIranI svacchatA para vadhAre dhyAna ApavuM, parimana-khIjA pAse zarIrane rAtavisa dakhAvavuM, anulepana-vAra vAra zarIre caMdananA lepa karavA, cUvAsa-sugaMdhita dravyonA cUrNathI, dhUpana agastra AdinA dhUpathI zarIrane alaMkRta karavu, tathA vAkuzika-zrRMgArane mATe nakha, vastra ane kezane samAravA tathA susita-ThaThThA mazkarI Adi karavuM, bhaNita-strIAnA jevI gALo Adi aziSTa vacana 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 333
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ khelavA, nATake jovAM, gIta tathA paTahu Adi vAjiMtrAnA avAja sAMbhaLavA, naTonA, nRtya karanAranA, camaya doraDAe 52 nAcanArAeAnA, malllAnA dvayuddhanuM nirIkSaNa karavAnuM, tathA viSakAne jovAnuM e badhAnA tyAga karavA joie. tathA 'nALiya'" je kAI'liMgarAgALi" zrRMgAranA sAdhanarUpa evAM tathA mAthAni gALiya 'evAM prakAranuM bIjuM paNa je kaI " savasanamayaMmaneradhAovadhADhyArUM ' tapa. saMyama ane brahmacayamAM eka (C ?? lAghava dezathI dUSaNa lagADanAra hAya athavA sarva dezanI temane ghAta karanAra hAya, te badhAnA '" vacane anucaramALAM " je A brahmaca mahAvratanuM pAlana karanAra saMyamI janA che temaNe "savyAja vajJeyajvArUM" sadAne mATe tyAga karavA joI e. tathA 'rUmeEi tavaniyama sInonaitlRi e tapa, niyama, ane zIla-sadAcAra e badhAthI te brA mahAvratadhArIe " aMtarA " peAtAne aMtarAtmA " nizvaryAnuM ' sadA bhAviyavvo bhavai " bhAvita karaveA joie. " dile " te tapa niyama-zIlayeAga kevA DhAya che te batAve che nALana-nnatapovana -jJeya-mai-nA-dhAraLa-mULavaca-sajoya-samayama-pravesTA - suvivAsa srItosi kasejjAbhUmi - nisejja -paragharappavesaladdhAvaladdhAmANAvamANa niMdaNada samasaphAsa niyama tava guNaviNayamAie hiM " te sAdhananuM tapa, niyama ane zIla A prakAranuM hAvu joI e te sAdhu jIvana panta snAna na kare eTale ke A mahAvratadhArIe jIve tyA sudhI snAna karavAnA tyAga karavA joie, karI paNa dAtaNa karavuM joie nahI, zarIre parasevA vaLatA hAya teA pavana nAkhIne tene sUkavavA joI e nahI, te parasevAmAM rajakaNA cATI gayAM hoya te tene zarIra parathI dUra karavAM joie nahI. kAna, nAka ADhi iMdriyAmAM lAgelA melane ukheDave na joie maunavrata rAkhavuM joie tathA peAtAnA kezane lAca karavA joie. kSamA-krodhane nigraha karavA joIe, dama-I ndri cAnA nigraha karavA joie. acelaka-dhanAM upakaraNA sivAya vadhArAnAM vastrAdi rAkhavAM joIe nahI, bhUkha ate tarasanI muzkelI sahana karavI joI e, thoDAM ja upadhi rAkhavAM joie, zIta ane uSNutA janma pariSahA sahana karavAM joie. lAkaDAnI pATa para sUvuM joI e, jamIna para besavuM joI e. bhikSAne nimitte para ghera javu... joi e. bhikSAnA lAbha maLe ke na maLe chatAM paNa A anne paristhatimAM samabhAva rAkhavA joie. mAna ane apamAnamAM samavRttithI rahevuM joI e. koi potAnI niMdA karatuM hoya te tethI akSamatA thavI joie nahI DAMsa, maccharanA Da MsarUpa muzkelIthI udvigna thavuM joI e nahI.. dravyAdinA abhigraha rUpa niyamanuM anazana Adi tapasyAenA mULa 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 334
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' guNAnuM ane abhyutthAnAdirUpa vinayanuM pAlana karavu joie. A badhI vAtA sAdhunA AcAramAM AvI jAya che. te te e badhI vAtAmAM otaprota thaIne tapa, niyama ane zIlathI peAtAnA AtmAne bhAvita karatA rahe eTale ke asnAna, adyantadhAvana Adi je sAdhunA mULaguNa che temanuM zAstrokta vidhi pramANe pAlana karIne niyamAdinuM AcaraNa karIne te peAtAnA AtmAne vizuddha karatA rahe nA che yamane' ciratA~ hor " jethI tenuM brahmacaya susthira banatuM rahe. bhAvArtha.--brahmacarya mahAvrata dhArI sakala sacamI jana peAtAnA AcAra vicArane evAM svaccha ane nimaLa manAve ke jethI temanAmAM avasanna pArzvastha Addhi sAdhuonAM AcAra vicAranI jhalaka lezamAtra paNa na AvI zake. sAdhunuM pada prApta karIne pazu viSayAmAM anurAga cAlu rAkhave, svajane pratye sneha ane duzmanA pratye dveSa rAkhavA Adi pariNati avasanna pArzva stha sAdhuonI che. zArIrika saskAronuM ja vadhAre dhyAna rAkhavu, gIta, nRtya, vAjiMtra AdimAM cittane rAkavuM, tapa, saMyama AdinI ArAdhanAne ja lakSya na gaNavuM, e badhu brahmacarya vratanuM ghAtaka thAya che. teA sAdhue peAtAnA mULa guNNAnI rakSA karatAM karatAM tapa, sayama ane brahmacarya vratathI AtmAne bhAvita karatAM rahevuM joi e. A pramANe karavAthI tenuM brahmacarya vrata vadhAre dRDha thatu jAya che AsU.45 vaLI sUtrakAra kahe che-- "rUma 2'" ItyAdi asaMsakta vAsavasati nAmakI prathama bhAvanA kA nirUpaNa 66 TIkA - maMtra pAcAM " A pravacana aba bhacera virmnnprirvaLA mAvA suai" A brahmacarya viramaNunI parirakSAne nimitte bhagavAne kahela che "battaciM " te AtmAne mATe hitakAraka che, 6 phekavAmAviSa " paraleAkamAM paNa zubha phaLa denArU che " mesimar' te kAraNe te bhaviSyakALamAM kalyANa dAyaka matAvavamAM AvyuM che. " 'suddha " nirdoSa hAvAthI te zuddha che. " taiyAE " vItarAga, sana ane hitApadezaka prabhu dvArA kathita hAvAthI nyAya yukta che, " dittuM " RnubhAvanuM janaka hAvAthI akuTila che, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 335
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuttara" sarva zreSTha hovAthI anuttara che, tathA "vahuaSAvALAM virAma samasta duHkhanA janaka jJAnAvaraNIya Adi ATha prakAranAM karmonuM teupazama karanAra che. sUpa - have sUtrakAra A cethA mahA vatanI pAMca bhAvanAonuM pratipAdana karavAne mATe sauthI pahelAM "anaMtavAsavAri " nAmanI pahelI bhAvanAnuM spaSTIkaraNa kare che- " " ityAdi- TIkAI-"pusla vAsthavarU rUmA ja movaLA hUMti" A brahmacarya nAmanA cothA vratanI A pramANe pAMca bhAvanAo che. temanAthI kamara viramaparivaravaLavA " A brahmacarya viramaNa rUpa brahmacarya vratanI sArI rIte rakSA thAya che. "gha " temAM strI, pazu, paMDakanA saMsargathI yukta vasavATane tyAga karavA rUpa pahelI bhAvanA che. te A pramANe che-"caLasaMgharaphuvAranA nAsAvaravAjhA mahisrocapachavasthA " zayana--zayyA, Asana, gRha, dvAra, AgaNuM khullI jagyA, jharukhe, zAlA, abhilokana-evI uMcI jagyA ke jyAMthI dUranI vastuo dekhI zakAya, pazcAduvAstuka-pAchaLanA bhAgamAM AveluM ghara, tathA "pALaT-TTAkinAvAtA" maMDana ghara ane nahAvAnAM ghara, e badhA sthAne je strIothI yukta hoya te temane parityAga kare te sAdhunuM kartavya che. tathA "ne bavAsA " je sthAna sirAdiA-tikruti" vezyAone nimitta banelAM hoya, tathA "natya" je sthAne para besIne "ruthiyAro" strIo "mikaal " vAraM vAra morosaraghurAvo " moha, deSa, rati ane rAgare vadhAvanArI vavi " vividha prakAranI "To " kathAo "kSatti " kahetI hoya te dU" te sthAne "phathI saMvatta saMkrisTiTTA" strIothI yukta havAne kAraNe sAdhuoe temane parityAga karavo joIe. tathA "je vi" evAM bIjA paNa kaI "va mA javAnA" sthAna hoya te "te dU>> temane paNa sAdhue "vajJajijJA" parityAga karI devuM joIe. vadhu zuM kahuM ! natya nAtha" je je sthAna para sAdhunuM "maLavimamo" mana vibhramayukta banI jAya "nA" athavA "maMm" tenA brahmacarya vratanA bhaMganI zakyatA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 336
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA" athavA "maMA" eka dezathI temAM bhaMga thavAnI saMbhavitatA hoya tathA "adR da ja je choDanA" ISTa saMgAbhilASA rUpa ArtadhyAna, hiMsA, jUTha, corI AdimAM AnaMda mAnavArUpa raudradhyAna, tenA cittamAM utpanna thavAnI zakyatA hoya to sAdhue "saM saM ="" te te sthAnane "jo" parityAga karI devo joIe. kAraNa ke sAdhu "avara-mI" sAvadya vasati. vAsa janya pApathI sadA DaranAra hoya che. "mAcatA gaMtapaMtavANA" ane te evA nirdoSa sthAnamAM rahe che ke jyAM strI, pazu, paMDaka rahetA hoya nahI tathA je pitAnI indriyone anukULa na hoya, paNa mazAna, khAlI makAna, vRkSamULa Adi rUpe hoya. tethI nirdoSa vasati (vasavATa) mAM rahevAnI siddhAMtamAM prabhue AjJA ApelI che te e vAta nizcaya ja che ke temaNe sadeSa vasatimAM rahevuM joIe nahIM. "parva maheravIravatamijhoLa" A rIte strI pazu, ane paMDakanA saMsargathI rahita sthAnamAM rahevA rUpa samitinA yegathI "mAviko maMtavabhAvita aMtarAtmA-muni "bArama" dareka prakAre brahmacarya vratamAM daDha manavALA thaI jAya che ane "virAmadha" grAmadharma-maithunathI mukta thaI jAya che. tethI te "niricayaMmaraje mArU" jitendriya thaIne nava vidha brahmacaryanI guptithI athavA dazavidha brahmacaryasamAdhi sthAnathI yukta banI jAya che. bhAvArtha-A sUtra dvArA sUtrakAre brahmacarya vratane sthira rAkhavAnI pAMca bhAvanAomAMthI sauthI pahelI strI, pazu, paMDaka sevita zayanAsana vajanarUpa bhAvanAnuM svarUpa spaSTa karyuM che. sAdhujanene evA sthAnamAM vasavAnI prabhunI AjJA che ke je nirdoSa hAya, strI, pazu, paMDaka AdinA saMsargathI rahita hoya. kAraNa ke evA sthAnamAM vasavAthI sAdhunA brahmacarya vratane aMzataH bhaMga thAya che athavA sarvathA bhaMga thaI zake che, tathA je sthAne besIne zrI prazna vyAkaraNa sUtra 337
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIo vividha prakAranI zRMgAra Adi vardhaka kathAo kahetI hoya, je sthAna vezyAo mATe ja banAvyA che, je manamAM bha karanAra heya, A rIdra dhyAna tarapha doranAra hoya, evAM sthAnomAM paNa sAdhuoe vasavuM joIe nahIM, paNa je sthAna strI AdinA saMsargathI rahita hoya, IndrimAM bheMbha karanAra na hoya evAM smazAna, khAlI ghara Adi sthAnemAM sAdhue nivAsa karavA joIe. A prakAre A "asaMsakta vAsa vasatI" nAmanI bhAvanAthI bhAvita thayela jIva brahmacarya vratanI dareka rIte rakSA karatA maithunathI rahita banIne tenuM nava prakAre pAlana karavAmAM sAvadhAna rahe che. sU. 6 strIkathA virati nAmakI dUsarI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra "zrIthAvirati" nAmanI bIjI bhAvanA batAve chevI nArI nAraNa" ItyAdi- TIkArtha "vIca" strI kathA nAmanI bhAvanA A pramANe che-"nArI ma" strIonI vacce besIne sAdhue evI "hA" kathAo ke je "vijittA" vicitra varNane vALI hoya "vivovavijhArakhaMjavettA" ISTavastumAM paNa anAdara karAvanArI hoya tathA vilAsabhAva vadhAvanArI hAya "rahevA te kahevI joIe nahIM ati abhimAnane vaza thaIne ISTa vastune paNa anAdara kara tene vika kahe che, tathA sthAna, Asana, gamanamAM ane, hAtha, bhra netra vagerenI kriyAmAM vizeSatA Ave te vilAsa gaNAya che. e banne prakAranI vizeSa ceSTAothI strIomAM bhaMgAra bhAva pedA thAya che. vika ane vilAsa e banethI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 338
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ yukta hoya tevI kathAo sAdhue strIonI vacce besIne kadI paNa kahevI joIe nahIM, kAraNa ke evI kathAo kahevAmAM rAga bhAvanI saMyuktatA AvI jAya che. tethI brahmacarya vratamAM doSa AvI jAya che. e ja rIte "ThThANa jalArophA " je laukika kathA hAsya ane zRMgAra rasa pradhAna hoya, tathA "mogabaLa" meha pedA karanAra hoya, te paNa kahevI joIe nahIM. tathA "ArAzuvivAdavAdavi " je kathA nava daMpationA Agamana sAthe saMbaMdha dharAvatI hoya, eTale ke je kathAno viSaya nava pariNita vadhu ane varanA saMbaMdhamAM hoya, tathA je kathAmAM vivAha saMbaMdhI carcA AvatI heya, evI AvAha ane vivAha pradhAna vara kathA paNa sAdhue kahevI joIe nahIM. e ja pramANe "rUrathIi vA kumakumanna" strIo saMbaMdhI subhaga, viraLa kathAo paNa kahevI joIe nahIM, eTale ke "A prakAranAM netra, nAka ane kapALavALI strI subhaga hoya che ane A prakAranAM netra, nAka ane kapALa vALI strI virala hoya che? A rIte strIonI subhagatA ke viralatA sAthe saMbaMdha rAkhatI kathA paNa sAdhue kahevI joIe nahIM. " mahA gunAlaM " je kathAne strIonA cosaTha guNe sAthe saMbaMdha hoya eTale ke strIonA cosaTha guNone anulakSIne je kathA cAlatI hoya te paNa sAdhue kahevI joIe nahI. AliMgana Adi ATha guNomAMne pratyeka guNa ATha ATha prakAra hoya che, A rIte 848=14 prakAranA strIonA guNa batAvyA che. te te cosaTha prakAranA strIonA guNa paNa kathAmAM carcavAne gya nathI. tathA "jJAtiwvAma-nAtha-grinA-kAlo rUriyALa | vi ya evamAiyAo kahAo siMgArakaluNAo saMjamavaMmaceraghA ovavAiyAo baMbhacera aNu maLe naM ra aa sutrA naciMtijJA deza, jAti, kuLa,rUpa,nAma, nepathya, parijana, vagere sAthe saMbaMdha rAkhanArI strIonI kathAo paNa kahevI joIe nahI. lATAdi dezanI strIonAM varNana je kathAmAM hoya te deza kathA che, jemake "lATa dezanI strIo bahu ja mRdu vacana vALI ane nipuNa hoya zrI prazna vyAkaraNa sUtra 339
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ che." brAhmaNa Adi jAti sAthe saMbaMdha rAkhanAra strionI kathA kahevI te jAti kathA kahevAya che. "jema ke" pati vinA jIvana vyatIta karanAra brAhmazuone dhikAra che, kAraNa ke teo jIvatI hovA chatAM paNa eka rIte te mRta jevI ja che. " "te zudra jAtinI strione dhanya che ke je lAkhapati hovA chatAM paNa niMdita thatI nathI." A bIjI jAti kathAnA daSTAMta che. je kuLa sAthe saMbaMdha rAkhanArI strI viSenI kathAne kuLa kathA kahe che. jema ke "aho ! cAlukya vaMzanI strIonAM sAhasa jagatamAM sauthI vadhAre hoya che, kAraNa ke patinuM mRtyu tathA te premabhagna thavAthI jIvatI agnimAM praveza karI baLI mare che. " strIonAM rUpa sAthe saMbaMdha rAkhanArI kathAone rUpakathA kahe che. jema ke lATa dezanI strio candramukhI hoya che, kamaLanayanI hoya che, temanI vANImAM mIThAza hoya che, temanA baMne kuca puSTa ane sthaLa hoya che. evI suMdara strI kene na game ? evI strIo te devene paNa durlabha che. nAmane anulakSIne je kathAmAM strI saMbaMdhI saudaryanuM varNana karAyuM hoya che te nAma kathA kahevAya che. ke "A strInuM nAma jeTaluM suMdara che eTalI ja te rUpa ane guNamAM paNa suMdara che. strInI vezabhUSA AdinI carcA je kathAmAM hoya che te nepathya kathA kahevAya che. jema ke " uttaranI strIene dhikkAra che, je aneka vastrothI AcchAdita rahe che, kAraNa ke te pramANe rahevAthI temanuM yauvana yuvAnanI AMkhene AnaMda pradAna karatuM nathI." strienAM parijanone anulakSIne je kathA kahevAya che te parijana kathAo che. jema ke te strIne dAsijana rUpa parivAra paNa ghaNe suMdara, nipuNa, bhAvarU, nehALa, dakSa-vyavahAra kuzaLa, vinIta ane kulIna che" sAdhue evI strI saMbaMdhI dezAdi kathAo rAga bhAvathI yukta thaIne kahevI joIe nahIM. tathA e ja prakAranI sio sAthe saMbaMdha rAkhanArI bhaMgAra rasa ane karuNa rasa zrI prazna vyAkaraNa sUtra 340
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradhAna kathAe paNa kahevI joie nahIM tathA je kathAethI sayama ane brahmacarya nA ghAta ane upaghAta thatA hoya evI kathA paNa brahmacaryanuM pAlana karanAra sAdhue kahevI na joI e, sAMbhaLavI na joie ane evI kathAone vicAra paNa karavA joI e nahi. '' = rUthI hAni mikoneLa bhAvio aMtarapA virayagAmadhamme ji die baMbhaceragutte bhavai A pramANe strI kathA viratirUpa samitinA ceAgadhI bhAvita thayela jIva brahmacarya mAM AsaktamanavALA banI jAya che ane grAmadhama -maithunakriyAthI nivRtta thaI jAya che, tethI te jIva jitendriya banIne navavidha brahmacaryanI guptithI athavA uttarAdhyayana sUtranA sALamAM adhyayanamAM kahela dazavidha prahmacaryaM samAdhi sthAnathI yukta banI jAya che "" bhAvA --A sUtra dvArA sUtrakAre brahmacarya vratanI bIjI bhAvanAnuM svarUpa pragaTa karyu che. temAM temaNe rAgabhAvathI strI mAtranI kathAe kahevAnA niSedha karyA che, kAraNa ke evI vAta kAma vaka hAya che, tethI brahmacArIe peAtAnA brahmacarya vratamAM eka dezathI athavA sarvadezathI khAdhaka evI kAi paNa vAta strIonI vacce besIne kahevI joie nahIM. Ama karavAthI te brahmacArInuM vrata sadAkALa surakSita anI jAya che ! sU. 7 zrIrUpa nirIkSaNa varjana nAmakI tIsarI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra A vratanI trIjI bhAvanA khatAve che. " taca nArIjuM 'ityAdi 25 66 TIkA -- vac A vratanuM rakSaNa karanArI trIjI bhAvanA strInAM rUpanuM nirIkSaNa karavAnA parityAga karavAnI che. temAM jJAtaLuM " sranAM " lica,niTrinibeliyA vijrAsannIkriya " hAsyanuM, bhaNita-belInuM, temanA hAvabhAvanuM, ciMtavananuM, cAlanuM, AMkheAnA izArArUpa vilAsanuM, peAtAnI sakhiyA sAthenI tenI krIDAnuM, tathA temanA vivvoiya nahagIivAiya sarIra-saMThANavaNNakaracaraNanyaNalAvaNyarUva jovaNapayodharAdharavatthAlaMkArabhUsaNANi ya " viStrAkanuM, nRtyanuM temanA dvArA gavAtAM gItAnuM, temanA vINADhi vAdananuM, temanA hasva, dIrgha Adi zarIra khaMdhAraNanu, temanA geArA Adi vaNunuM, kara-hAtha, caraNa, netra, AdinA sauMdarya nuM,rUpanuM, yauvananu temanAM stanenuM, temaNe paherela vastranuM, hAra Adi alaMkArAnu, AbhUSaNonu tathA " jugnosArUM " temanA kAmAttejaka gupta aMgAnu, tathA eva mAiyANi 26 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 341
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAvamAruM tAsaMvamamaraghAvadArUcArUM" e prakAranI bIjI paNa pApa karmarUpa vAto ke je tapa, saMyama ane brahmacaryavratane eka dezathI athavA sarvadezathI ghAta karanArI hoya "kaMmaralagvaramALa" brahmacaryavratanuM pAlana karanAra sAdhue "vajunA" rAga yukta thaIne temanuM nirIkSaNa karavuM joIe nahIM, "maLatA" manathI vicAra karavo joIe nahIM ane "ra vayanA" vacanathI na "the vhArUM" prArthanA karavI joIe. "rva rUrathI virUsamigjhoLa mAliko maMtarappA mArA vicAmadharme siviNa raMmavetta mArU" A pramANe strIrUpa nirIkSaNa viratirUpa samitinA cegathI bhAvita jIva brahmacaryavratamAM Asakta manavALo thaI jAya che, ane gAmadharma maMthananA sevanathI nivRtta thaI jAya che. tethI te jIva jitendriya banIne navavidha brahmacaryanI guptithI athavA dazavidha samAdhisthAnathI yukta banI jAya che. bhAvArtha-A vrata dvArA sUtrakAre brahmacarya vratanI trIjI bhAvanAnuM varNana karyuM che. temAM rAga bhAvathI yukta thaIne strInA rUpAdinuM nirIkSaNa karavAno sAdhue parityAga kare joIe te batAvyuM che ke sU. 8 pUrvarata pUrvakrIDitAdi virati nAmanI cauthI bhAvanA kA nirUpaNa have A "tanI cothI bhAvanAnuM kathana kare che. "putraya" ItyAdi TIkAI-"rArtha" brahmacarya vratanI cethI bhAvanA pUrvatapUrvIti mAvirati " nAmanI che. te A pramANe che-"ne te puravAthagvaci putraraMthasaMtharA" pUrvarata-gRhasthAvasthAmAM je kAmakrIDA karAI hoya te pUrvarata kahevAya che. graMthAvasthAmAM strIonI sAthe je kIDA karAI hoya te pUrva kIDita kahevAya che. tathA gRsthAvasthAmAM jemanI sAthe sasarA, sALA, sALI Adino saMbaMdha rahyo hoya ne pUrva saMgrantha kahevAya che. ane jemanI sAthe darzana, bhASaNa AdithI vadhAre paricaya rahyo hoya teo pUrva saMstuta kahevAya che. brahmacarya mahAvrata dhAraNa karyA pachI sAdhue e badhAnuM smaraNa karavuM joIe nahIM, temanI vAta karavI joIe. nahIM ane saMbaMdhI Adi janone jovAnI lAlasA rAkhavI joIe nahIM. tathA gAvAvivAhUDhadetu' AvAha-vadhUne varanA ghera lAvatI vakhate, vivAha prasaMge, tathA bALakanA cUDAkarma saMskAranA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 342
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 prasa'gamAM tathA '"siddipu" madana trayAdazI Adi nAgAdikAnI pUjAnA avasararUpa yajJomAM tathA utsaveAmAM, 8 siMhave, " zrRMgAra rasanA AgArarUpa banelI tathA suMdara veSabhUSAthI susajjita thayelI tathA chAtra bhAvala liyavikkheva vilaassaahiff " hAva, bhAva, vikSepa ane vilAsathI zAlatI strIonI sAthe tathA aNuvemiyA,i " jenI prIti manane AnaMdita karanArI hoya che evI "Idi saddhi " strIonI sAthe bhAgavela zayana saMbadhI ke sa`sa sabaMdhI pUrva kAlika bhAgAnuM ke je '3 6mu-musumi-2La-surata-varasApUvamuk iztiyatha-mUsaLa-duLovavecA'kAlAcita puSpAnA sugadhI AdirUpa guNAthI vizeSa AkarSaka thatuM hatuM, surabhi caMdananI zreSTha gaMdhathI je manohara banatu hatuM, kRSNAgarU Adi sugaMdhita dravyeAnA grUpanA sasa`thI jenAmAM mahaka uThayA karatI hatI tathA vastra ane AbhUSaNonA ADaMbaranI chaTAthI jene bhegavavAne mATe mana lalacAI gayAM karatuM hatuM, e badhI vAtanuM sAdhue kIpaNu smaraNu karavu joie nahI', kAinI sAthe evA logAnI vAta karavI joie nahI', ane evA bhAgonI tarapha lakSya paNa rAkhavuM joie nahIM. kAma bhAvathI mUkha para je eka prakAranI vikRti AvI jAya che tene 'hAva' kahe che. kAmAtura cittamAM je eka prakAranI unnati AvI jAya che tene ' bhAva'kahe che eka vizeSa prakAranI ceSTAnuM nAma lalita che. te ceSTA strionA hAtha, paga, zarIra brU, netra ane eSTha ADhimA thAya che. cittanI asAvadhAnIne vikSepa kahe che. jyAre strionu` citta A vikSepa nAmanI viziSTa ceSTAthI yukta thai jAya che tyAre temanAmAM vizeSa prakAranI ceSTAo jAgRta thavA mAMDe che. jema ke te peAtAnA coTalAne DhIlA bAMdhI le che. tenI nADInuM baMdhana zithila thaI jAya che. mastaka para sindUranA bindunI jagyAe kAjaLanI rekhA ane AMkhamAM kAjaLane badale sindUranI rekhA lAgI jAya che. athavA AMkheAmAM je AMjaNa AMjavAmAM Ave che te paNa astavyasta rIte aMjAI jAya che. ityAdi badhA prakAranI temanI maMDavividha avagaNavAne pAtra che chatAM paNa evI paristhatimAM paNa temanAM rUpamAM nyUnatA AvatI nathI. sthAna, Asana, gamana AdimAM je eka prakAranI viziSTatA AvI jAya che tenu nAma vilAsa che. e ja rIte " ramaNijjA - ujjagejja - pauraNaDaNaTTagajallamalla - suTTiyabelaMbaga - kahagapaga lAsaga bAvavA- jaMghumava-mULarU --tuMtra vaLiya tAhAya-paLi ya" suMdara vAdya ane ' (k 66 ,, tithiemAM, tathA jaNesu kaNavesu ca" indrotsava Aphri zrI prazna vyAkaraNa sUtra 66 343
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ geyanI prakriyAne, tathA naTa-nATaka karanAra naTone nRtyakArane. carmarajajunI madadathI vividha prakAranI kIDA karanAra jajone, mallayuddha karanAra maene, mRSTithI yuddha karanAra mauSTikone, aneka prakAranA veSa laIne janatAnuM mane. jana karanAra vidUSakone, vividha prakAranI lekakathA kahenAra kathAkArone, athavA gAMdharva vidyAmAM nipuNa lekane, kUdavAmAM khAsa nipuNatA dharAvanAra vakone, khAsa utsava prasaMge khAsa nATaka karanAra lokone, kathA athavA navalakathA kahenAra AkhyAnakArane, meTAM moTA vAMsanI Toce caDIne vividha prakAranA nATaya prayogo karanAra saMkhane, citraphalaka hAthamAM laIne Ama tema pharanAra bhikSukarUpa saMkhanone, tULanAmanAM eka vAdyane vagADanAra tUNikajanone, tAla bajAvIne janatAnuM manoraMjana karanAra tAlaca te saunA jeTalAM kAryo che tathA "vaLamadurasarIsuratarArUM" bIjA paNa aneka vidha madhura svaravALAnA je je susvara yukta gIta che temane tathA "nAni ca gva mArULi" e prakAranA bIjA paNa je " tavasaMvamavaMmaraghAbovaghAruM ?" tapa, saMyama ane brahmacaryanA ghAtaka upaghAtaka kAryo che temane "mAM aNuvaramALa samavi " brahmacaryanuM pAlana karanAra sAdhujanee "tArU DhuM" jevA te kapatuM nathI. "thAuM" tenuM kathana karavuM te paNa Ayogya che ane " 7 vi sumare 6 4 ma" pUrve dekhela tevA kAryonuM smaraNa karavuM te paNa agya che. "gvaM puravAca-putra-krasTiya-viSNu-marU-jJonA mAlika aMtarapA gAracamanA virAmadhaSe nitig vaMmaraje mArU" A prakAre pUrvarata, pUrvakIDitamAM viratirUpa samitinA cegathI bhAvita thayela aMtarAtmA-jIva brAcaryamAM Asakta manavALA banI jAya che ane cAmadharmathI-maithuna kriyAthI virakta thaI jAya che. evo te mahAtmA pitAnI indriyone jItIne brahmacaryanI guNithI athavA dazavidha brahmacaryanA samAdhisthAnathI yukta thaI jAya che. bhAvArtha-A sUtra dvArA sUtrakAre brahmacarya vratanI cothI bhAvanA pragaTa karI che. temAM e batAvavAmAM AvyuM che ke brahmacarya vratanuM pAlana karanAra sAdhue dIkSA lIdhA pachI pahelAM gusthAzramamAM bhegavela vividha prakAranA bhegone yAda karavA joIe nahIM. A bhAvanAnuM nAma " pUrvarata pUrvakIDita ramaraNa virati che. A ja viSayanuM vadhu varNana A sUtramAM karyuM che. je sa. 9 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 344
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ praNItabhojanavarjana nAmakI pAMcavI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra A vratanI pAMcamI bhAvanA batAve che-"vaMma mAravIcaItyAdi TIkAI-"vaMja A vratanI pAMcamI bhAvanA "ghaLItogana" tyAga nAmanI che. te A pramANe che-"bhAvaLa nidoyaLavivajJaNa" je prakRti, eTale ke jemAMthI ghInA TIpAM nIce TapakatAM heya evo komeddIpaka tathA snigdharasa yukta AhAra sAdhue khA joI e nahIM. kAraNa ke te "saMgA" saMyamI hoya che ane "murAdU' nivArNanA sAdhaka mane vAkAya vega sAdhavAne tatpara hoya che tethI temaNe "vavA-vIrahitaSi-navaLI te majaMcimatvajJAvi rU. vicAro" dUdha, dahIM, ghI, mAkhaNa, tela, geLa, sAkara, khAMDa vagerethI rahita tathA madha, khAjA ItyAdi vikRtiothI rahita AhAra karavo joIe. eTale ke sAdhue anta prAntabhejI thavuM joIe. je sAdhu A prakArane AhAra le che teNe " vAM" dapakAraka bhejana levuM joIe nahIM. "ra vaduro" divasamAM aneka vAra bhajana levuM joIe nahIM "ra ni" teNe nityapiMDa bheja thavuM joIe nahIM, ane "ra kUvAhiyaM " teNe vadhAre dALazAka yukta bhojana levuM nahIM "gha" teNe vadhAre pramANamAM bhejana karavuM joIe nahIM. paNa evI rIte bhejana karavuM joIe ke "ka" jethI te bhajana "a" te brahmacArInI "jJAvAnAvAi ma" yAtramAtrAne mATe ja hoya, eTale ke saMyamana nirvAha mATe ja hoya. yAtrAmAtrAnuM tAtparya evuM che ke saMyama nirvAharUpa yAtrAne mATe bhagavAne AhAranuM jeTaluM pramANa darzAvyuM zrI prazna vyAkaraNa sUtra 345
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ che teTalA pramANamAM ja te AhAra hovo joIe. evuM thatAM "dharma viramamo vA maMsA 2 2 2 mavarU" dharmanA viSayamAM, dhAtune saMgraha thavAne kAraNe mAnasika asthiratA thavAthI je brAnti thAya che, te thaI zakatI nathI, "evaM paNIyAhAraviraisamiijogeNa bhAvio aMtarappA ArayamaNo virayagomadhamme jiI gi jaM gu mava6" A prakAre praNItAhAra viratirUpa samitinA cegathI bhAvita thayela muni pate grahaNa karela brahmacarya vratamAM Asakta manavALe thaI jAya che ane gAmadharma-maithunathI virakta thaI jAya che. A rIte pitAnI Indriyone jItIne te mahAtmA navavidha brahmacaryanI guptithI athavA dezavidha brahmacaryanA samAdhisthAnathI yukta banI jAya che. bhAvArtha-A sUtra dvArA sUtrakAro brahmacaryavratathI pAMcamI bhAvanAnuM spaSTIkaraNa karyo che. A bhAvanAnuM nAma " praNItAhAra vajana " che. brahmacaryavrata dhAraNa karanAra sAdhue evuM bhojana levuM na joIe ke je kAmoddIpaka rasa yukta heya. sAdhu te annaprAnta bhajI hoya che. tethI teNe darpakAraka bhojanane parityAga karavo joIe. divasamAM aneka vAra bhojana levuM joIe nahIM ane teNe nitya piMDa bhAjI paNa thavuM joIe nahIM. adhika bhojana samAcAramAM pramAda ane praNI rasavALuM bhojana mAnasika asthiratAnuM kAraNa bane che. tethI teNe haMmezA A praNItAhAra viratirUpa samitinA cegathI avazya bhAvita rahevuM joIe. e sU. 10 | zrI prazna vyAkaraNa sUtra 346
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha adhyayana kA upasaMhAra have sUtrakAra A viSayano upasaMhAra karatAM kahe che-"gari " ItyAdi TIkArtha-"gar" A prakAre A "sarasa rAja" cothuM brahmacarya nAmanuM saMvaradvAra "rma saMvarthi" sArI rIte pALavAmAM Ave te "sughAhi mavarU' sthira thaI jAya che. "hiM paraM vi kAThThi mavacAra | rivardi" mana, vacana ane kAya, e traNe vegathI sArI rIte surakSita karAyela e pAMca bhAvanA rUpa kAraNathI "nirva" sadA sAmari" jIvana paryantanA "so jho?" A brahmacaryarUpa ga"cavo" cittanI svasthatA ane hepAdeyanI viktApUrvaka muni jenee pALavo joIe. kAraNa ke A brahmacaryarUpa ga mArava" nUtana karmonAM Agamana rahita hovAne kAraNe anAstrava che "iskula" azubha adhyavasAyathI rahita hovAthI akaluSa che, "gariko" pApane strota tenAthI chinna thavAne kAraNe achidra che. "pariNA" karmarUpa jaLanuM biMdu paNa temAM praveza karI zakatuM nathI tethI te aparistrAvI che. "aiio asamAdhi bhAvathI rahita hovAthI te asaMkilaSTa che, "suddhA" karmamaLathI rahita hovAne kAraNe zuddha che. "tadhvanijamagoUT mo" samasta jIvonuM tenAthI hita thavAne kAraNe samasta ahaMta bhagavAna dvArA te mAnya thayela che, "vaM" A prakAre je A "vArtha saMvAra ? cothA saMvaradvArane "jAtirtha" pitAnA zarIrathI sparza kare che, "vADhicaM" niraMtara upaga pUrvaka tenuM sevana kare che, "ophicaM" aticArothI tenuM rakSaNa kare che, "tIrive" pUrNa rIte tenuM sevana kare che, "krisiM" bIjAne tenuM pAlana karavAne upadeza Ape che, "samaM" traNa karaNa traNa yugathI tenuM sArI rIte "nArAphicaM" anupAlana kare che, temanA dvArA A yoganuM " bALArU anuvADhiyaM mavarU" tIrthakara bhagavAnanI AjJAnusAra pAlana thAya che "ghauM" A prakAre "nAtha muLanA mavathA malhAvIrena" jJAta vaMzamAM utpanna thayela muni bhagavAna mahA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 347
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIre "quorviyaM " A cothA dvArane zivyane mATe sAmAnya rUpe samajAvyuM che. "pavi" tyAra bAda bheda prabheda pUrvaka tenuM kathana karyuM che. "siddha" te kAraNe jinavacanamAM te prasiddha thayela che. tathA "vikravAsanibaM" bhUtakALamAM jeTalA siddha thaI gayA che temanuM A mukhya AjJA rUpa zAsana che. "Aghava" evuM bhagavAna mahAvIre tene viSe sarve bhAvathI kahyuM che ane "suNAM" deva, mANase tathA asurothI yukta pariSadAmAM tene upadeza Ape che. "gha" samasta prANIone mATe hitakAraka hovAthI prazasta maMgaLamaya che."nArathe saMvarAma"A cothuM saMvaradvAra samApta thayuM. "ttini" he jaMbU! jevuM bhagavAnane mukhe sAMbhaLyuM hatuM tevuM ja tenuM kathana karUM chuM. bhAvArtha -A cothA saMvaradvArane upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che ke je munijana A cothA saMvaradvArane mana, vacana ane kAya e traNe yegonI zuddhi pUrvaka pAMca bhAvanAo sahita maraNa sudhI pALe che temanAM azubha adhyavasAya baMdha thaI jAya che. navIna karmone baMdha paNa aTakI jAya che. saMcita karmonI nijara thavA mAMDe che, pApane strota aTakI jAya che. te aparisAvI Adi vizeSaNo vALuM che. trikALavatI samasta ahaMta bhagavAne e tenuM pAlana karela che. temanA kathanAnusAra bhagavAna mahAvIre paNa tenA svarUpa Adi darzAvIne tenuM kathana karyuM che. A pramANe zrI sudharmA svAmIe pitAnA ziSya aMtima kevalI zrI jaMbusvAmIne samajAvyuM che. je sU. 11 che saMvaradvAra samApta che 4 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 348
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigrahaviramaNa kA nirUpaNa pAMcamA savaradvAranA prAraMbha 66 66 brahmacaya' nAmanuM cothuM saMvatadvAra samApta thayuM. te brahmacarya nAmane caturthAM saMvara e ja vyaktine thAya che ke je parigrahathI sarvathA virakta bane che. te kAraNe anukrame AvatA parigraha viramaNa nAmanA pAMcamAM saMvaradvAranuM varNana karavAmAM Ave che, tenuM A pahelu sUtra che-" sa~dhU " ItyAdi dharmopakaraNo karatAM vadhAre vastue grahaNu karavI ane dharmapakaNomAM mUrchAbhAva rAkhavA tene parigraha kahe che. A parigrahathI je ulaTuM che te aparigrahakahevAya che- 'saMjU " ! lapasiMdgusya samaLe '' je A apira grahamAM Asakta cittavALA hAya che ane brahmacarya Adi guNodhI yukta hoya che e ja zramaNa che. te zramaN bAra maniAo nirar " AraMbha ane parigrahathI taddana virakta hAya che. pRthivI Adi jIvAnu` upamana je kriyAAthI thAya che te saghaLAne Arabha kahe che. parigrahanA be bheda che-bAhya parigraha ane abhyAntara parigraha dharmopakaraNo sivAyanI vastue pAse rAkhavI tathA dharmapakaNo upara mUrchAbhAva. mamatvabhAva rAkhavo te khAdyaparigraha che. mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane azubha yoga e badhA AbhyAntara parigraha che. je mAhya ane Abhyantara parigrahathI sarvathA virakta hoya che te zramaNa thaI zake che. "vi jomALamAcAromA" e ja pramANe ja krodha, mAna, mAyA ane leAbhathI rahita hoya che te ja zramaNa kahevAya che. " o asaMgame, Troveva ApAlA, tiLiyayaMkA-javAya, gurautro timbi, tiLi ca viAAo, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 349
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ '' "" " "" cattA sAcA, zALasanA vidvAtanhA ca dhruti co " tathA A je asayamAhika ekathI laI ne tetrIsa ela che, jevAM ke-aviratirUpa eka asayama, e rAga ane dveSa, traNa IMDa, traNa gaurava, traNa gupti, traNa virAdhanA, cAra kaSAya, cAra dhyAna, cAra saMjJA, cAra vikA, "paMca viciALo" pAMca kriyA samii diyamabvayAI pAMca samiti pAMca indriya, pAMca mahAvrata, chajjIvanikAya chaccalesAo sattabhayA aTThamayA navaceva ya babhaceraguttI, dasappakAre ya samaNadhamme, ekkArasa, uvAsagANaM bArasaya bhikkhUNaM paDimA " cha jIvanikAya, cha lezyA, sAta bhaya. ATha mada, nava brahmacarya gupti, daza prakArane zramaNadharma, agiyAra zrAvakAnI, bAra bhikSuonI pratimAo, " sesariyATrAnta ', caudasa - bhUyagAmA pannarasapara pAhammiyA, solasagAhA solasA ya asaMjama 17, bavama 28, nAca 61, samATviTTAnA 20, savajrA 21,ya parIsaddA 22 6, sUyagaDajjhayaNA 23 kriyAsthAna, 14 bhUtagrAma, 15 paramAdhArmika, 16 sUtrakRtAMganA prathama zrutaskaMdhanA adhyayana, 17 prakAranA asayama, 18 prakAranuM abrahmacarya, 19 jJAtAnAM adhyayana, 20 prakAranA asamAdhi sthAna, 21 prakA ranA zakhala, 22 parISaha, 23 sUtrakRtAMganA adhyayana, " va 24, mAvaLA 21, utta 26, zuLa 27, v 28, pASaeN suya 21, moni'' rU0, viThThAphanuLA 22, 2 nosad 22, suriyA 32 tittIsAcA " 24 deva, 25 bhAvanA, 26 uddeza, 27 aNugAra guNa, 28 AcAra prakalpa, 29 pApazruta, 30 meAhanIya sthAna, 31 siddha sahabhAvi guNu. 32 cega saMgraha, 32 surendra, bhavanapatiomAM20, khAra kalpeAmAM10 (ATha kAmAM8,navamAM ane dazamAM kalpamAM 1 ane agiyAra tathA khAramAM kalpamAM eka) ceAtiSiyAmAM jAtinI apekSAe sUrya ane cadra ema be surendra. e rIte kula 32 surendro thayAM. ane azAtanAM 33. A badhAnI vyAkhyA Avazyaka sUtranI pUjya zrI. ghAsIlAlajI mahArAja dvArA karAyela muniteSaNI nAmanI TIkAmAM Apela che. teA jijJAsujana te viSayane temAMthI joi le. " Ati vAcarettA " A rIte pahelethI ekAdi saMkhyAne laIne kramazaH eguttariyA buDdie bur3iDhaesa " eka eka vadhAratA jatAM "hIsAbo dAva ca anetiyAdyiA " tetrIsa thaI jAya che. e asayamAdi tetrIsamAM prakAra sudhInA saMkhyA sthAneAmAM tathAM "virUdyu " prANAtipAta viramaNurUpa viratiomAM, cittanI ekAgratArUpa praNidhAnAmAM tr zrI prazna vyAkaraNa sUtra 350
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ aviraisu ,, bahu 66 bhagavAna dvArA aviratarUpe kathita prANAtipAta Adi tathA aNe ya evamAiesu " bIjA paNa e ja 'ra prakAranA aneka padArthomAM athavA jitthe " ceAtrIsa Adi saMkhyA sthAneAmAM ke je jina kathita che ane eja kAraNe atisu " jemanAmAM asatyatAnuM jarA paNa sthAna nathI eTale ke je sathA satya che, tathA sAsaya bhAvesu " sAmAnyanI apekSAe jinanA akSaya svabhAva che, ane tethI ja '' ** ' << vayaNakA bhagavao 66 aTTie " " jenI sattA sadA rahe che, temanAmAM "sa" zaMkA-sadehane 8. RNuM 'kAMkSA-paramata vAMcanAne niyAjJiA ' dUra karIne je zramaNa " aniyAne " nidAna-devaddharyAdi prAptinI IcchAthI rahita khanIne "aAve che RddhayAdi gauravathI rahita thaI ne aludhve " viSayeAnI lAlasAthI rahita manIne ane 8 'vRddhe " mUDhatAthI rahita thaine tathA mana, vacana ane kAyanI saraLatAthI yukta banIne " ', bhagavAna jitendranA sAmaLa " zAsananuM "sarrrU"" zraddhAna kare che te zramaNu ja sAcozramaNa che. have sUtrakAra A aparigraha saMvarane vRkSanI upamA ApIne tenuM vaNuna kare che-"no so" je A chevaTanA parigrahadvAra rUpa aparigraha saMvara vRkSa che te 66 vIvavacavivicarava vidvattAro " aMtima tIrthaMkara bhagavAna mahAvIranI AjJAthI je parigrahathI jIvanI nivRtti thAya che te rUpa che. te parigrahathI nivRtti levI e ja A vRkSanA vistRta aneka prakAra-bheda che. tenuM tAtparya e che ke jema mULa, kaMda AdinI apekSAe eka ja vRkSa jema aneka prakAre vALu manAya che tema A parityAgarUpa aparigraha paNa vicitra viSacAnA tyAganI apekSAe tathA karmonA kSayApathama AdinI apekSAe aneka prakAranuM hoya che. saMmattaviddhabaddhamUlo " samyagdarzana A vRkSanuM vizuddha mULa che. "dhivo " citta svasthatArUpa dhaya ja tenuM kada che. "viLaya veo" vinaya ja tenI vedikA utpattinI bhUmikA che. " niggayatellokka viulajasa nivicIva sunAcavuMyo" vileAkamAM vyApta yaza ja " traleAkamAM vyApta yaza ja tenuM niviTa, pIna-meTupIvara-majabUta ane sujAta-suMdara thaDa che. paMcama ca visAjIlAjo ''pAMca mahAvrata ja tenI vizALa zAkhAo che. " bhAvaNAtayaMtajjhANasubhagajoganANa pallavavara kuragharo " " anitya Adi bhAvanA ja tenI chAla che, dharmadhyAna Adi dhyAna, mana, vacana ane kAyanI zubha pravRttirUpa vyApAra, ane jJAna, e sau tenA pattAM, ane uttama pallavAMkuro che. vaghuttuLamumalamiDho ' kSAtyAdi ,, 66 66 66 17 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 66 dz 351
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka guNo rUpI puSpathI te sadA samRddha rahe che "rIDhayuidho" sadAcAra athavA brahmacarya ja tenI suMdara gaMdha che, "aLavo " Asrava-navA karmonA AgamananuM aTakavuM-e ja tenAM phaLa che. e phaLathI ja te yukta hoya che. puLoya " vaLI "mokAravIcAro " avyAbAdha sukhavALA mekSanuM te eka zreSTha bIja che. "maMjirisiciArava" sumeru parvatanA zikharanI Toca samAna che, "manna moDhavAttimAsa ma '' e prasiddha sakaLa karmakSaya mekSane je nirlobhatA rUpa mArga che te tenA zikhara samAna che. saMvarapAyo" A prakAranuM A saMvararUpa ISTa vRkSa che. A prakAre " caribhaM sAravAra" pAMca saMvaradvAramAMnuM A aMtima saMvaradvAra kahevAyuM che. bhAvArtha-cothA saMvaradvAranuM varNana karyA pachI have sUtrakAra pAMcamAM saMvaradvAranuM varNana kare che. tenuM varNana karavAnuM hatuM temaNe e batAvyuM. che ke jyAM sudhI bAhya ane Abhyantara parigrahathI jIva nivRtta thato nathI tyAM sudhI te cethA saMvaradvArane pUrNa rIte ArAdhaka banI zakatA nathI. dharmopakaraNo sivAyanA anya padArthone apanAvavA athavA dharmopakaraNomAM (mUcchabhAva) mamatvabhAva rAkhe tenuM nAma parigraha che. mUccha eTale Asakti. vastu nAnI hoya ke moTI hoya, jaDa hoya ke cetana haya, bAhya hoya ke Antarika hoya, bhale game tevI hoya, bhale na paNa hoya, te paNa temAM asakitathI baMdhAI rahevuM-tenI laganamAM vivekane gumAvI besave te parigraha gaNAya che. A parigraha vALe mANasa krodha, mAna, mAyA, ane lebha ka SA vaDe baMdhAyeluM rahe che. rAgadveSa tenA AtmAmAM tophAna macAve che. saMyamanuM mahatva tenA cittamAM nahIM jevuM hoya che. prabhu dvArA pratipAdita aparigrahanA siddhAntanI pratiSThAne te vicAra karI zakato nathI, tethI sAco zramaNa te e ja che ke je A parigrahathI virakata che. aparigrahI jIvane mATe prabhuno Adeza che ke te prabhu dvArA pratipAdita zAsanamAM zaMkA na kare ke kAMkSA na zrI prazna vyAkaraNa sUtra 352
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare. kRta tenAthI rahita thaI ne te temanA dvArA pratiprAti tattvAmAM peAtAnI pUrNa tathA aDaga zraddhA rAkhe. prabhue ahIM je eka ADhithI laine tetrIsa sudhInA sakhyAsthAna matAnyA che temanAmAM, tathA avirati ADhi je khIjA paNa sthAna atAvyA che temAM niHzakti bhAvathI zraddhA rAkhavI joIe, tyAreja tene sAco zramaNa kahI zakAya che. ityAdi viSayanuM pratipAdana karatAM sUtrakAre A aparigraha rUpa savaradvArane vRkSanI upamA ApIne tenuM vivecana karyu` che. sU01 trasasthAvara viSayaka aparigraha kA varNana have sUtrakAra trasa sthAvara sabaMdhI aparigrahanuM varNana kare che-- ' jattha na kappai " ityAdi-- (6 gAmAgaranagarakheDakabbaDamaDaMboNa muhapaTTaNAsamayaM ca TIkA - jJastha " je parigraha viramaNurUpa aMtima savaradvAranuM ArAdhana karatAM sAdhune ,, grAma, Akara. nagara, peTa, kara, maDakha, droNumukha, pattana ane Azrama, temAM rAkhelI, bhUlathI paDI rahelI, paDI rahelI vivi" koI paNa cIja " bhale te keDI Adi jevI najIvI kImatanI hAya, 66 (1 baLuM va 66 bahuvA bhale te ratnAdi ahu mUlyavAna hoya, anuvA " bhale nAnI hoya, "" ke meTI heAya, "6 ** " cU MgA talathAvarajAcavanAruM " bhale trasa, sthAvarakAya rUpa dravya jAta hAya-ziSyAdika trasakAya gaNAya che, ratnAdika sthAvarakAya gaNAya zrI prazna vyAkaraNa sUtra d' 353
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 64 ,, 66 ,, ' ,, 6: *?? (6 che, temane "maLasAvidheiluM na vvarU'" manathI grahaNa karavAnuM sAdhune mATe cegya nathI. have e ja viSayane sUtrakAra vistArathI samajAve che-je sAdhu aparigrahI che teNe na dha iLayuvaLavettavallu " hiraNya, suNa, kSetra, vastu tathA na TrAsIAsa maca-vesa-ca-ya-verAvA " dAsa, dAsI, bhrataka, prakhya haya, gaja, gavelaka tathA na kALanu La(cAsanArUM " yAna, yugya, zayana, Asana, e badhI vastue manathI paNa cAhavA ceAgya hetI nathI. grAmAdika zabdonI vyAkhyA AgaLanA savaradvAreAmAM ApavAmAM AvI che. pagAra laIne kAma karanArane "mRta " nAMkara kahe che. tathA kAma paDatAM jemane kAne nimatta mahAra gAma mekalAya che temane vaizya " ( ta ) kahe che. gheTAne gavelaka kahe che. ratha Adi yAna athavA dareka vAhanane * cumya " kahe che. e na sama~ " taDakAthI khacavA mATe chatrane tathA ja prakAre joDiga '" pANI Adi rAkhavA mATe kamaMDaLane paNa te rAkhI zakatAM nathI. "no vALaa jADA, Adi rAkhavAnI te icchA paNa karatAM nathI. vINA caiTa " pehuNa-mayUrapiccha, vaza zalAkAdi nimita vijaNA, tAlapatra nimita paMkhA, temane rAkhavAnI te manathI paNa te icchA karatAM nathI. "na cAvi acata-ya-taMtra-sauta-sa-caya-gAyatra-maLi-muttA-rAra-pu31-saMva-- ta-maLi-siMgameja-jAvavara-ceruSama-pattArUM muLavo riddhika ' leADhAnuM pAtra, trapurAMgAnuM pAtra, tAMbAnuM pAtra, sIsAnuM pAtra, kAsAMnuM pAtra. cAMdInuM pAtra, seAnAnuM pAtra, IndranIla Adi maNinu pAtra, metInuM pAtra, hArapuraka-lAvizeSanu pAtra, gajameAtInuM pAtra, zaMkhanu pAtra, haraNu Adi pazuonAM zigaDAnuM pAtra, zela paththaranuM pAtra, kAcanu pAtra suMdara vajranuM ke vyAghracarma AdinuM pAtra, te prakAranA pAtrane sAdhune mULa guNAthI yukta hoya teve! sAdhu rAkhavAnI manamAM IcchA paNa karatA nathI. eTale ke A leAhAdikadhI nirmita pAtrane grahaNa karU te prakArane vicAra paNa tenA manamAM thato nathI, kAraNa ke dhAtu athavA miNa AdimAMthI banAvela pAtra mahArihAi ghaNAM mUlyavAna hAya che, tathA varasabaDyovavAyomanaLaLArU' '' khIjAmAM adhyeyapAta ane lAbhanA utpAdaka hAya che. te prApta karavAnI cittamAM utsuktA rahyA karavI tenuM nAma adhyupapAta che ane temanAmAM mUrchA bhAva heAvA te lAbha kahevAya che. e ja pramANe " saMkhayALa ?? sakaLa saMyamI janAe '" osamelajJamocaLaTrA auSadha-eka dravyamAMthI banAvelI davA, bhaiSajaya aneka dravyonA mizraNathI manAvelI davA, tadhA bhojana AhAra, AdiupayAgane nimitte " CC "" (( 27 puppha phala kaMdamUlA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 354
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ sucArUM" puSpa, phaLa, kaMda, mULa, Adine tathA "sAtattarA" zaNa-rezAvALI vALethI yukta dhAnya vizeSa jemAM sattaramuM che evAM "vadhaLArUM" samasta dhAnyane "na cAvi tahiM vihiM parigheraMmana, vacana ane kAya, e traNenA yaMgathI grahaNa karavAnuM kalpatuM nathI. "aai " te nahIM kalpavAnuM kAraNa zuM che? te sUtrakAra kahe che- "sarimiyALAM re"i aparimita-apAra-anaMta kevaLajJAna, kevaLa darzanane dhAraNa karanAra "rImviLacaravAmAyazIla-Atma samAdhi, jJAnAdika guNa, abhyatyAnAdikarUpa vinaya, tapa ane saMyama, ene vadhAvAnAra, " silvare" tIrtha. kara zAsana pravartaka, " vijJAAnIvAda " samasta jagatanAM jIva pratye atyaMta karuNAzIla, "tillothamahi" traNelekamAM mAnya evAM "nivari. "i jinavarendroe-avadhijJAnI ane manaH paryavajJAnarUpa chadmastha jinomAM zreSTha je kevalI bhagavAna che, temanA paNa tIrthakara nAmakarmanA udayathI yukta hovAne kAraNe je Indra banyA che evAM jinavarendroe "i" te puSpa, phaLa, kaMda, mULa Adi sarva dhAnyane "nari soLa jenuM utpatti sthAna hovAthI nirUpe dekhyAM che. te kAraNe sakala saMyamI jane "ra jaHpha goLIsamucchironi" jIvanI yenI rUpa puSpa, phaLa Adine vaMsa karavo kalapata nathI. "teT f" te ja kAraNe puSpa, phaLa Adi samasta dhAnya "samar fiaa" siMha samAna munione mATe "vati" tyAga karavAne yogya batAvyA che, te te ja kAraNe teo temane grahaNa karatAM nathI. - bhAvArtha--A parigraha viramaNarUpa aMtima saMvatadvAramAM sUtrakAre sakala saMyamI aparigrahI sAdhune mATe te batAvyu che ke jo te pitAnA mULa zrI prazna vyAkaraNa sUtra 355
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ nI rakSA karavA mAgato hoya te grAma Adi sthAnamAM paDelI, bhUlathI rahI gayelI, mUkelI, koI paNa vastune-bhale te nAnI hoya ke moTI hoya, kImatI hoya ke kImatI paNa na haya, upADI levAne vicAra paNa karavo joIe nahIM. e ja pramANe teNe dhAtunI kaI paNa vastune grahaNa karavAnI paNa IcchA karavI joIe nahIM. dAsadAsI Adi koI paNa prakArane parigraha rAkhavAne teNe vicAra paNa karavo joIe nahIM. teNe auSadha, bhaiSajya ane AhAra Adine nimitta phaLa, pu5 Adine pitAnA upagamAM levA joIe nahIM. samasta prakAranA sacitta padArthone teNe traNe vegathI parityAga karavo joIe. kAraNa ke evAM padArthone jJAnIoe jIvanI utpattinA sthAnarUpanIrUpa batAvyAM che. mayurapiccha Adi rAkhavAne paNa prabhune Adeza nathI. le-vastra AdinAM pAtra rAkhavAM te paNa sAdhune kapatuM nathI. e sU 2 | akalpanIya vastu kA nirUpaNa vaLI bIjI paNa akalpanIya vastuo sUtrakAra batAve che-"vaMpiya" ItyAdi- TIkArtha-"pica-goLa-kuHri-is-aqLa-baMdhu-mattira-pa44-sUra-saM. kurivezcima-variloDhA-piMg-siriLI-vA-bhoyA-thI-hi-div-nIca -tira-guru-maNiya-maMga-una-vaMgaLa-vihimArUthe paLo " je gIra-bhAta, kura'-mASa-aDada athavA thoDuM thoDuM pakAveluM maga Adi anna, jannaeka prakAranuM bhojana, tana-satta, maM-bAra AdinuM cUrNa mati agnimAM zekela java, ghauM Adi dhAnya,pa44-khaDela tala, sUpa-maga AdinI dALa, EqstrI-purI, Tima-veDamI, vesTa-eka prakAranuM khAdya, naiorA-kacauDI. guMjA, upau-gaLa Adi, ziriNI=zikhaMDa, vattA-vaDA, moLa lADuM kSIradUdha, dahIM. -ghI navanIta-mAkhaNa, tala, goLa, vaMg-khAMDa, maraca0i2mizrI, sAkara ma -madha, e padArtho je ayiAkarma Adi deSathI dUSita hoya te sAdhuoe temane tyAga karavA yaMgya che. tathA dArU ane mAMsate sarvathA tyAjya che. khAjA, taka Adi vyaMjana, athavA rasayukta zAka, kaDhI vagere padArtha, tathA e bhaThyapadArthonAM bIjAM paNa je bheda hoya che, te badhAno paNa je te sadoSa hoya to sAdhue tyAga kara joIe. tathA bhojanane yogya te edanAdi sinagdha padArtha nirdoSa hoya to paNa sAdhue kAraNa vinA temane zrI prazna vyAkaraNa sUtra 356
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayoga karavo joIe nahIM. ane e badhAM nirdoSa bhojya padArthone "ravaraNA Fre ra vA suvicAi saMnizais gpha " upAzrayamAM athavA gRha sthAnanA gharamAM athavA jaMgalamAM AhArane nimitte saMgraha karavAnuM sAdhune ka5tuM nathI. tathA " vaMpica phida-vicararUcaT-navajJAca-uiT-TovALA TiAvamasaTIyA " je AhAra uddiSTa hoya-duSkALa AdinA samayamAM pAMkhaDI sAdhuo ane anya bhikSuone nimitte banAvyo hoya, sAdhu Adi Avaze te temane A AhAra huM ApIza e vicArathI je pahelethI taiyAra rAkhyo hoya, racita haya, lADu Adine bhUke thaI gayo hoya ane te bhUkAne Aga para tapAvIne pharIthI tene lADu AdinAM rUpe parivartana karela hoya, je AhAra parya vajAta hAya-bhAta AdimAM chAzanuM mizraNa karIne banAvela rAba. DInI jema sAdhune nimitte avasthAntara-bhinnarUpamAM lAvavAmAM AvyA hoya, A rIte uddiSTathI laIne paryavajAta sudhInA zika AhAranA bheda che. e ja rIte AhAra ApatI vakhate prakIrNa hoya, pheMkavAmAM Avyo hoya, prAduSyakRta hoya-aMdhArAvALA sthAnamAMthI dIvA AdinI madadathI sAdhune ApavA mATe bahAra lAvIne mUka hoya, prAmitya hAya-je sAdhune mATe zAka Adi padArtha khetara AdimAthI ukhADIne kApIne lAvIne banAvavAmAM AvyuM hoya, mizraka hoya sAdhu ane gRhastha banenA nimitte je AhAra banAvA hoya, kItakRta hAya-sAdhune nimitta AhAra kharIdyo hoya, tathA "pAduhaMgA" prAbhata hoya. bheTarUpe apAye haya, baLadrupuLA " je dAnAthe ane punyArthe niSpAdita heya--je AhAra dAnane mATe ane punya karavAne mATe banAvAya hoya, tathA je AhAra "vamaLavaLIyA vA vaca" zAkya Adi zramaNujane zrI prazna vyAkaraNa sUtra 357
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ athavA yAcakajanene devAne mATe banAvAyo hoya, evo AhAra levo sAdhune kalpa nathI. e ja pramANe je AhAra "gchA " pazcAtukarmathI yukta hoya ane "puSpa" purA karmathI yukta hoya tathA " nitijamunAmanivarca" naityika-anitya piMDa hoya, athavA dAtAe je pitAne khAvA jeTale ja banAbe haiya, udaka mukSita hAya-sacitta pANIthI, sacitta pRthvIkAya AdithI avAjhuM hita hoya," zarira" atirikta heya-puruSanI apekSAe batrIsa grAsathI, strIonI apekSAe aphUAvIsa grAsathI, ane napuMsakanI apekSAe covIsa grAsathI je vadhAre hoya to te AhAra paNa munione ka5te nathI. e ja pramANe "mo " je AhAra maukhara hoya-pUrvasaMstava mAtA pitA AdinI sAthe tathA pazcAt saMstava sasarA, sALA AdinI sAthe adhika vAta cIta karavAthI prApta thato hoya, "sacaMA" svayaMgrAha hAya-dAtAe je na dIdhe heya paNa pitAne ja hAthe je uThAvI lIdhuM hoya, "ha" Ahata hAya-sva ane pArake grAma AdimAMthI je sAdhune nimitte lAvavAmAM Avyo hoya, "maTTiotta" mRttike palipta hoya,-je AhAra keI pAtra AdimAM mUkIne mATIthI, gemayathI tathA lAkha AdithI baMdha karela hoya ane ApatI vakhate te mATI Adine ukheDI bahAra kADhela hoya, "zaraNe " A chedya hoya-kara Adike pAsethI chInavIne dAtA je sAdhune mATe Apa hAya je AhAranA mAlika aneka heya paNa eka ja vyakti te sAdhune mATe ApI rahI hoya, evo AhAra paNa levAnuM sAdhune kalpatuM nathI. tathA "id" je te AhAra "vihig" zaradapUrNimA Adi tithionA samaye tathA "vaLelu" nAgapUjAdika yajJonA samaye ane "varaNa,"Indrotsane samaye tathA "saMto vA vahevA " upAzrayanI aMdara athavA upAzrayanI bahAra "phora samAcA kavi " munine mATe rAkhI mUkele hoya e te " hiMsAnavajJaHparaM" chakAya uparmadanarUpa hiMsAthI tathA sadoSa karmathI yukta azanAdi "ra varU pica vivenuM " te AhAra paNa sAdhune te kalpata nathI ! sU. 3 ! zrI prazna vyAkaraNa sUtra 358
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpanIya azanArdika kA nirUpaNa 66 ' have sAdhune kevAM anazanAdi ka2e che te sUtrakAra kahe che-'d Cia ''ItyAddhiTIkA--" a'pUrvokata AhAra akalpanIya che te aici ' kayA prakAranA AhAra sAdhune " hravr " ka2e che? te te viSe sUtrakAra kahe che kezAraviMdAcamuddhano taM" je AhAra agiyAra piMDapAtAthI zuddha hAya eTale ke AcArAMganA dvitIya zrutaska MdhanA piMDaiSaNA nAmanA pahelA akSyayanamAM vidhi pratipAdaka je agiyAra uddeza che temanA vaDe je AhAra zuddha hAya, te uddezAmAM AhAranAM je deSA batAvyA che temanAthI rahita hAya, tathA " kiNaNa - haNaNapayaNa - kayakA riyANu moyaNanava koDIhiM suparisuddha AhAra krayaNu, hanana ane pacananI kRta, kArita ane anumedakarUpa nava prakAre parizuddha hAya, eTale ke je AhAra jAte kImata ApIne kharIdyo na hoya, khIjAo mAraphata mUlya ApIne kharIda karAvAyA na hoya, ane tenI anumeAdanA paNa na karAi hAya, eja pramANe je AhArane nimitte hanana-prANIonA prANAnI hatyA pote na karI hAya, bIjAnI pAse karAvI na hAya, ane tenI anumedanA paNa na karAi hAya, e ja pramANe je AhAra agni vaDe pote rAMdhdhA na hAya, khIjA pAse raMdhAnyeA na hoya ane tenI anumedanA paNa na karAi hAya, e nava prakAre je AhAra nirdoSa hAya, tathA dasahi dosehiM vighnamudra " zakita Adi dasa deASAthI je rahita hAya, tathA STR-sqrsAhiM suddha " AdhAkam Adi soLa prakAranA udbegama doSathI, dhAgyAdi 'dra 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra // z 359
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ sALa prakAranA utpAdana doSothI, tathA daza prakAranA eSaNA doSathI je zuddha hAya, tathA vavAyaya-vicacattaverca" je AhAra pagata hAya, cyuta heya, cyAvita hAya, ane tyakta deha hAya, vyapagata eTale sAmAnya rIte je cetanA paryAyathI rahita thaIne acetanatva avasthA pAmyA hAya-sacitta na hAya, cyuta eTale jIvanAdi kriyAethI sarvathA rahita haiAya tevA, cyAvita eTale nAkara Adi dvArA cetanA paryAyeAthI alaga karAvela hAya, tyakta dehajIvanA saMbaMdhathI rahita hAya, evA AhAra sAdhue levA joie. e ja vAtane sUtrakAra spaSTa kare che--" Amua " je AhAra sAdhu potAnA upayAgamAM le te prAsuka hAvA joie. prAsukamAM pra" rahita anA bAdhaka che, 66 66 ,, mu " prANanA bAdhaka che, eTale ke je AhAra prANethI jIvAthI rahita hAya che te prAruka AhAra kahevAya che. tathA vavantyAMnoya " sayeAjanA doSathI te AhAra rahita hAvA jAI e. " ninAruM " agAra doSathI rahita hAvo joIe ane vicadhUmaM " dhUma doSathI rahita hAvo joIe. tyAre ja te sAdhuone kalpe tevA bane che. tr chANanimitta cha kAraNeAthI sAdhu AhAra grahaNa kare che-te cha sthAnarUpa kAraNa A pramANe che (1) kSudhA vedanA (2) vaiyAvRtya, (3) irSyA-gamana, (4) sayama rakSA (5) prANadhAraNu ane (6) dhama cintana kahyuM paNa che-- ,, 16 ,, '' veyaNa 1 veyAvacce 2 iriyaTTAe 3 ya saMjamaTThAe 4 / taha pANavatiyAe 5, chaTuM puNadhammaciMtAe 6 // 1 // " tathA chakkAyaparirakkhaNaTTAe rakSA thAya che. tethI sAdhune " ni ni " pratidina prAsuka bhikSAthI " vakriyantra " prANadhAraNa karavA joI ,, cha sthAnarUpa kArAne dhyAnamA laI ne chakAyanA jIvAnI rakSA karatA thakA 66 zrI prazna vyAkaraNa sUtra dd AhAra grahaNa karavAthI chakAyanA jIvAnI paNa HH phAsueNa bhikkheNa " e eTale ke te pUrvokta 360
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhue bhikSAvRtti karavI joIe. tathA "vaphA" je auSadha Adi gaNAya che tene paNa saMgraha na kara joIe te bAbatamAM sUtrakAra kahe che ke - "mArA suvicita" suvihita zramaNane "vazvA inAce saMjo" aneka prakAranA roga utpanna thatAM, jevAM ke "rAjAvilimArUttivicaNiyA" kupita vAyunI adhikatA, kupita pitta ane kupita kaphanI adhikatA hoya tathA e dethI tene sannipAta paNa " " thaI gaye hoya, tathA evuM duHkha ke je "3 gaDhavavikaDhAvahiMdule" ujaja. vala-leza paNa sukha vinAnuM hoya, atizaya kaSTakAraka hoya, vipula-AtmAnAM prati pradezamAM nadInA veganI jema vadhatuM jatuM hoya, karkaza-kaThera hoya ane pragADha-pratikSaNa asamAdhi janaka heya "ta" tathA evAM rogAtaMka "s. catta" udaya pAmyA hoya 'kumakucArasaMvaMvidhA" ke jenA phaLarUpa vipAka azubha rUpa ja hoya, lIMbu je kaTuka aniSTa hoya, paruSa-kaThera spadravyanA je je aruci kAraka hoya, ane caMDa-dAruNa hoya tathA "dama" ati bhayaMkara hoya, "naviyaMtarejemAM jIvanane aMta AvavAnI paNa zakyatA hoya "savAra-paritAvajo" aMga, pratyaMgamAM jene kAraNa asahya saMtApa vadhato jato hoya "ag tAriNe vi" bhale te rogAtaMka pitAne mATe thatAM hoya ke bhale bIjA sAdhune mATe thaI rahyA hoya, te samaye pitAne ke anyane nimiro je "mosame jhamattaLa" auSadha, bhaiSajya ane bhakata pAna hoya "tUvica" te paNa te parigraha virakta sAdhune "saMni"i saMgrahanA rUpamAM pitAnI pAse rAkhavA "ra chacq" kalpatA nathI. te parigraha virata sAdhune mATe pitAnI pAse kayI kayI cIjo rAkhavI kare che ? te te sUtrakAra kahe che ke -"samasja sucita 3 vahiargdhArA" pAtradhArI te suSihita sadAcArayukata sAdhunI pAse "nA" je kaI "mAya maMDohi 3varAhinho mAruM " bhAjana-udaka, bhAMDa-jaLapAtra, upadhi-vastrAdirUpa upakaraNa, tathA patagraha-bhejana pAtra hoya te tathA "jAvaMdhana pAyaricA pAvana " pAtrabaMdhana-jhoLI, pAtrakesarikA pAtra pramajiMkA, pAtrasthApana vastra tathA "sivAyattArUM" traNapaTala-pAtrane eka bIjAnI upara mUkavAne vakhate te pAtronI rakSAne mATe pAtronI vacce rAkhela traNa vastrakhaMDa, "cALe " zrI prazna vyAkaraNa sUtra 361
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaLapAtra DhAMkavAnuM vastra, "zora " gocchaka-pramAjikA tathA "tI jA" traNa pracchAdaka-cAdara (temAM be sUtarAu ane eka unanI kAmala hoya che). "soLa-gojhAda-muvi-tAnAtha ? rajoharaNa, calapaTTaka, mukhAnantaka-derA sahitanI muhapattI, Adi upakaraNe rahe che, vaLI "caMpica " te upakaraNa paNa "saMgama vavavyA " te sAdhunA sattara prakAranA saMya. manI rakSAne mATe ane vRddhine mATe ja hoya che tathA "vAvAyavasamasa vihinapyA" vAta, taDake, daMza mazaka ane zItathI rakSaNa karavAne mATe che. tethI "saMjJaM" saMyatane "vo"i rAgadveSathI rahita thaIne "ujavaM") sarvadA te dharmopakaraNa "parivadinaM dhAraNa karavAM joIe, eTale ke pitAnI pAse rAkhavAM joIe. ane temanI "killekha paSkopamALA" pratilekhanA - AMkha vaDe sArI rIte avalokana ane praTana-yatanApUrvaka jhaTakAravArUpa kiyA tathA pramArjana karyA pachI "mahoya 2Agoca 5 divase ke rAtre jayAre paNa levA ke mUkavAnI jarUra paDe tyAre te " mAyaNamaMdivAra " bhAjana, bhAMDa ane vastrAdirUpa upadhine "mAmatteja" apramatta thaIne sAdhue "sa " sadA nirivAra" yatanApUrvaka mUkavA joIe ane "nizvivuM ja rU" yatanA pUrvaka uThAvavA joIe bhAvArthaA sUtra dvArA sUtrakAre ke AhAra munie levuM joIe ane kayI kayI sAmagrI pitAnI pAse rAkhavI joIe te badhuM batAvyuM che. AcArAMganA bIjA zrutaskaMdhamAM je piMDeSaNuM nAmanuM paheluM adhyayana che tenA agiyAra uddezamAM AhAranA je denuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che te dethI je AhAra rahita heya, kayaNa AdinA kRta AdirUpa nava prakAre je zuddha hoya, udugama, utpAtanA ane eSaNAthI je zuddha hoya, vyapagata Adi vizeSaNa vALa hoya, prAsuka hoya, saMjanA deSa vinAne hoya, aMgAra zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane dhUma deSathI rahita haya, e ja AhAra munie sudhAvedanA Adi che kAraNene nimitte chakAyanA jIvonI rakSAnA abhiprAyathI levo joIe. tathA e parigraha virata sAdhue game te prakArane regAkane udaya thayela hoya te paNa pitAne mATe ke anyane mATe kadI paNa auSadhi Adine saMgraha karavo joIe nahIM. munine mATe je je upakaraNe rAkhavAnuM AgamamAM vidhAna che, te te upakaraNa teNe zIta, taDake AdithI naDatI muzkelIothI bacavA mATe ane sAvadyoga viratirUpa sattara prakAranA saMyamanI rakSA mATe ke rAgadveSa pariNati vinA pitAnI pAse rAkhavAM joIe. tenI dararoja yatanApUrvaka pramArjanA Adi karIne rAtre ke divase temane yatanApUrvaka mUkavA tathA levA joIe. sUtramAM je "vAyavuvirahuM A pada Ave che tene artha A pramANe thAya che-sAmAnya rIte je AhAra cetana paryAyathI rahita thaIne acetana banI jAya che tene vyapagata AhAra kahe che. vizeSa rUpe jIvana Adi kriyAthI je vinigata thAya che te ta ahAra kahevAya che. tyAdi dvArA je cetanA paryAyathI rahita thAya che te aivita kahevAya che. ane je jIvonA saMbaMdhathI rahita thAya che te tyakata AhAra kahevAya che, A rIte A sUtra dvArA cothI samitinI ArAdhanA pragaTa karavAmAM AvI che tema samajavuM joIe che sU. 4 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 363
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyatAcAra pAlaka kI sthiti kA nirUpaNa TIkAI_A prakAre sAdhu dharmamAM lIna banela "se saMste saMyamI sAdhu "vijo" saMgraha karavAnA kAryathI vimukata thaI jAya che, "niro " AsaktithI rahita banI jAya che, "nirimA" parigrahanI rucithI rahita thaI jAya che, "nimaNe" mamatva bhAva vinA banI jAya che, "nisiha irm >> neharUpa baMdhanathI mukata thaI jAya che, "navapavivi" kAyika, vAcika ane mAnasika e sarva prakAranAM pApothI virakata thaI jAya che " jANI RamNamAja " tathA vAMsalA "vahu" nA jevA apakAraka pratye tathA caMdanana jevA upakAraka pratye eka sarakhA banI jAya che. jemake kahyuM che "o mAmaparopa, tanotya | zirAmokSAdhupAyena, kurvANa iva nIrujam // 1 // je mArA para apakAra kare che, te apakAra karato nathI paNa nasa cALIne nIrogI banAvanAranI jema upakAra ja kare che. athavA je rIte pitAne kApanAra vAMsalAne caMdana sugaMdhIdAra banAve che e ja pramANe sAdhu paNa pitAnA para apakAra karanAra para krodha karatA nathI paNa tenA para upakAra kare che. jema ke kahyuM che ke " apakArapare'pi pare kurvantyupakArameva hi mahAntaH / surabhI karoti vAsI, malayajamiha takSamANamapi // 1 // " jema caMdana pitAne kApanArane vAMsalAne paNa sugaMdhita kare che, tema je puruSa mahAna hoya che teo apakAra karavAne tatpara thayela prANIo para paNa upakAra ja kare che. "samatina-mana-mutta -vAtane " tRNa, maNi, motI, mATInuM DhekuM, ane suvarNa tenI najare samAna ja hoya che. eTale ke upekSA bhAvanI apekSAe te sAdhu e badhA padArthone pakSapAtanI najare jete zrI prazna vyAkaraNa sUtra 364
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. "mANAvamA me ca" mAna ane apamAnamAM te harSaviSAda rahita, banI jAya che " samicaraNa" tenA pApa upazAnta thaI jAya che. athavAviSaye pratyeno anurAga ke temanA pratyenI utsukatA taddana zAnta thaI jAya che. "micore" tenA rAgadveSanuM zamana thaI jAya che. "mA tamiluM pAMca samitiomAM te samita-parAyaNa thaIne "sampariTrI" samyakdaSTivALe banI jAya che. ane "ne 2 sadavALamUhuM tame ' samasta dvindriyAdika che para ane sthAvararUpa samasta bhUte para tene samabhAva thaI jAya che. "te du samaLe" evo te zramaNa "sucadhAraNa" zrata dhAraka banIne "siggvakatA ke ALasathI rahita "saMgag" samyakyatanAvALo banI jAya che ane "suNAhU" pitAnI dareka prakAranI pravRtti yatanAcArapUrvaka karavAne kAraNe te sAcA arthamAM sAdhunirvANa sAdhavAne tatpara banI jAya che. tathA "saraLa sadavamUcA" samasta jIne rakSaka banela te sAdhu "navarAtrachalle" sarva prakAranI jIva peni para apAra karuNAbhAvathI yukata banI jAya che. "sava mAnag" tenI vANImAM satyavAditAnI chApa lAgI jAya che ane te "saMsAre kig" AvatA janmathI rahita hovAne kAraNe saMsAranA antamAM sthita thaI jAya che. e ja vAtane sUtrakAra bIjI rIte zabdAdika pheraphArathI samajAve che-"saMsArasamurijhane " te sAdhune cAragatirUpa saMsAra samucchinna thaI jAya che. tethI "cAM maLavAraNa" te kAyamane mATe maraNane pAragAmI banI jAya che, kAraNa ke mUkata jIvanI saMsAramAM pharIthI utpatti thatI nathI, tethI tenuM maraNa paNa thatuM nathI. tethI e bhAvane kAraNe "te maraNane pAragAmI banI jAya che" evuM kahyuM che. sarvesiM saMcALa pAraNa" te samasta prakAranA saMzayAne ucachedaka-nivAraka thaI jAya che. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 365
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghavacAmAcahiM hiM" pAMca samiti traNaguNithI ATha pravacana mAtAonA baLathI te "zamaiTha vimo " ATha prakAranA karmonI gAMThane choDAvanAra banI jAya che "amacama " zuddha samyaggadarzanane pAlanakartA hovAne kAraNe te ATha madane vinAzaka hoya che "varamacayuddhe ca" svasamayamAM pUrNa niSNAta banI jAya che tathA cArathI para samayane jANakAra banI jAya che. "sarjaniTivare" sukha ane duHkha tene sarakhAM lAgavA mAMDe che. te temAM harSa ke vizAda karatA nathI. "kiMmatavAhifma tavovALazmi" cittaniredhanI pradhAnatAthI karmakSayanA hetubhUta hovAne kAraNe prAyazcitta Adi cha prakA2nAM Abhyantara parUpa hovAne upadhAnamAM tathA bAhyamAM zarIranA parizeSaNathI karmakSayanA hetubhUta hovAne kAraNe anazana Adi bAra prakAranA bAhya tapa rUpa upadhAnamAM sadA "sudUjhaNa" sArI rIte te tatpara thaI jAya che, eTale ke bAhya ane atyaMtara tapanI ArAdhanA te bahu sArI rIte karyA kare che. pahere" dareka jI para te samAnabhAva rAkhate "te" ane potAnI IndriyonuM damana karato " phivirA" AtmakalyANa karavAmAM parAyaNa banI jAya che. tathA "rUriyAtamig" IrSA samitithI yukta "mAsAmag" bhASAsamitithI yukta, "sAmiA " eSaNa samitithI yukta, "sAcA-maMgmanivevAmig" AdAna bhAMDa matra nikSepaNa samitithI yukta tathA vArapAsavAijharata iTTAvaLiyAmiNa " uccAra prastravaNa khelajalla siMghANu pariSkA panikA samitithI yukta maLapukhta vayanutte vAyaT" mane gupti vacana-gupti ane kAyagupti, e traNe guptiothI gupta-rakSita Atma pravRtti vALa banIne "nuttaNi" pitAnI indriya para pUrNa aMkuza rAkhanAra banI jAya che. "gurUvaM mArI" brahmacarya vratanI nava keTIe sadA rakSA karanAra zrI prazna vyAkaraNa sUtra
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che. tathA "nA" sarva saMgane tyAga karI devAthI te tyAgI kahevAvA lAge che. "jhajhUte aMdarathI tathA bahArathI derInA je saraLa thaI jAya che athavA lajajAvAna banI jAya che. te haMmezA te vAtanI kALajI rAkhe che ke mArAthI kadAca evI pravRtti thaI na jAya ke je saMyama mArganI virUddha hovAne kAraNe mAre lajAvuM paDe. evAM te saMyamI "dha " samyaphajJAna, samyapha darzana, ane samyaka cAritrarUpa dhanalAbhane gya thaI javAne kAraNe dhanya manAya che. tathA "tavaNI" prazasta tapa karanAra hovAthI tapasvI kahe vAvA lAge che, tathA "sarvAtavame" labdhi Adipa sAmarthya yukta hevA chatAM paNa te kSamAguNathI badhuM sahana karavAnI vRttivALo thaI jAya che. A rIte "niriNa" jitendriya, yuddha" mithyAdi karmamaLane kSaya thavAne kAraNe zuddha, "anicA ? nidAnathI rahita, "avadara" abahilesyasaMyamI aMta:karaNavALe " mane" mamatAthI rahita, " avaLe ? akiMcana bhAvathI yukta, "chinnamAMtha" bAhya ane Abhyantara parigrahathI rahita banela te sAdhu "nirava rAga ane dveSathI alipta banI jAya che, ane "puSimaDhavA -samAcAra vimurato" nirmaLa kAMsAnA pAtrathI jema jaLathI rahita-nipakSe basaMdhanA hetubhUta snehathI rahita-thaIne "saMvitra rije" zaMkhanA jevo niraMjana-sapheda eTale ke "vikAcara vottamo" rAgAdikanI kALAzathI rahita thaI jAya che, tathA "kumo rUva hRriyag"ro " kAcabAnA je Indriyagupta kahevAya che. eTale ke jema kAcabo potAnA grIvAdika avayavone zarIramAM chupAvIne gupta thaI jAya che tema sAdhu paNa viSayamAMthI Indriyone haTAvIne surakSita banI jAya che. tathA "narava ra kAyave" zuddha suvarNanI jema te rAgAdika rUpa kSArathI rahita hovAne kAraNe pitAnA nijarUpathI saMpanna thaI jAya che. " puravAraMva nivaseve" kamaLa patra jema pANIthI alipta rahe che tema te bhegothI alipta thaI jAya che. "mAyA to phara" saumyatAmAM te candranA je "phUlonca phitta" sUryanI jema te dIpta teja-tejasvI thaI jAya che. tathA "jiriyara maMtare 4 " girivara sumerunI jema te parIlaha Adi naDe te paNa acala, sucithara rahe che. ane "rAmo nAroia" taraMgarUpI sAgaranA je te akSobha-kSobha rahita banI jAya che. "thimig" timita-kaSAyarUpa taraMgathI rahita banI jAya che. tathA " puravIvica satra vide" jema pRthvI badhA prakAranA sparzone sahana kare che tema te paNa zubha ane azubha sparzomAM samabhAvavALe thaI jAya che. " tArA vira mAra zrI prazna vyAkaraNa sUtra 367
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ " sugaM rAbrindvandeva jJAyate' rAkhanA DhagalA nIce rahelI agni jema uparathI peAtAnI dAhakatA pragaTa karatI nathI chatA aMdara saLagatI prakAzita rahe che, tema te sAdhu paNu mahArathI zuSka zarIra vALA, rUkSa ane kAnti rahita DAvA chatAM paNa aMdarathI tapa neita tejathI deIpyamAna hAya che. " jaliya huyA soviva tecanA nahaMte " pradIpta agni jema peAtAnA tejathI caLakatI rahe che tema te paNa bhAvatamanA vinAzaka hovAthI jJAna rUpa tejathI camakatA rahe che. "nosIttaLavi saucaDhe '' jema gAzISa caMdana zItala ane suga Mdhita hAya che teja prakAre mananAM tApanuM upazamana thavAne kAraNe zItala hAya che ane " ghiyaharaoviva samiyabhAve zIlanI sugaMdhathI sarovaranA samAna samabhAva vALA hAya che, eTale ke jema vAyunA abhAve taraMgAnA utthAna tathA patanathI rahita hAvAne kAraNe sarovaranI sapATI UMcInIcI lAgatI nathI paNu eka sarakhI lAge che e ja pramANe sAdhu paNa mAna ane ane apamAnanA anubhavathI rahita hAvAne kAraNe harSa ane zAka e banne prakAranA bhAvezathI rahitakhanI jAya che tethI te haMmezA samabhAvathI ja rahe che. " vuposiyamaMhajI' bAca'sama'ita Mva kamAvega yuddhamA '' mAMjavAthI - uparanA mela dUra karI nAkhavAthI niLa banela dapa NunI jema tenuM svarUpa amAyI hAvAne kAraNe pragaTa rUpe zuddha rahe che. ''sekIno jaMgarova" hAthInI jema te zau'DIra-parISaharUpI sainyane kaccaraghANa kADhI nAkhavAne samartha heAya che. 'vasamova nAcathAne " vRSabhanI jema te svIkRta mahAvratarUpa ejAnuM vahana karavAne zikatazALI hAya che. " sauddona nA minAvei ho. tuqdharile " jema siMha mRgAnA adhipati tathA temanAthI ajeya hAya che tema sAdhu paNa deza virati zrAvakonI apekSAe sakaLa sayamanA adhipati ane parISaheAthI aparAjita hoya che. sAcasaddhi va muddhaci " te zarada RtunA jaLanI samAna svaccha aMtaHkaraNavALA hoya che. " mALye cetra avamatte " bhAraDa pakSInA jevA te pramAda rahita hAya che. vanivijJAnaM vAnAC >> geMDAnA ziMgaDAnI jema te ekAkI hAya che eTale ke jema geMDAne eka ja ziMgaDu hAya che te pramANe sAdhu paNa rAgadveSa rihaMta hAvAthI ekAkI ja hAya che. " jJAnUvaka jAN sthANu jema kAya che tema sAdhu paNa kAyAtsanA samaye suNNAgArevva ,, urdhvakAya hAya che. aise ?? khAlI makAna jema saMskAra vihIna hAya che tema sAdhu paNa zArIrika saMskAra rahita hAya che, suNNAgArAvaNassaMto nivAyasaraNappa (6 27 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 368
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAmaLanava nibaM? khAlI ghara ane khAlI dukAnanI aMdara vAyunI asara rahita sthAnamAM rAkhela dIvAnI saLagatI javALA jema niSpakapa ( sthira ) hoya che tema sAdhu paNa devAdikRta upasargo naDatAM chatAM paNa dharmadhyAna AdimAM acala rahe che. "kA yuro va inadhAre " jema kSurA-astro eka dhAravALo hoya che tema sAdhu paNa utsagarUpI eka dhAravALo hoya che-eTale ke sAdhunI manovRtti prakRSTa vizuddhione mATe vadhatI ja rahe che, te pratipAti pariNAmevALo hoto nathI. " ahI riTrI" jema sApa eka daSTivALe hoya che tema sAdhu paNa pitAnA lakSyarUpa eka mekSamAMja lIna daSTivALe hoya che. " jAuM reva nirAraMve" AkAzanI jema te nirAvalaMbI hoya che eTale ke sAdhune gAma, deza, kuLa AdinuM avalaMbana hetu nathI. te grAmAdi samasta avalaMbathI rahita hoya che. "vize saMva jimu" vihagapakSInI jema te sarva prakAre mukata hoya che-parigraha rahita hoya che. "vaca variSTha ka va yu" sarSanI jema te bIjAe pitAnA mATe banAvelAM gharamAM rahe che, eTale ke jema sarSa uMdara Adie banAvelA daramAM rahe che tema sAdhu paNa gRhastha banAvelA gharamAM rahe che. "gagvo niroja anila-pavananI jema te apratibaddha-pratibaMdhathI rahita hoya che-eTale ke te apratibaMdhavihArI hoya che. "zIvAdara gagar" jIvanI jema te apra tihata gativALA hoya che. tenuM vicaraNa sarvatra hoya che. tene kaI paNa pradezamAM vicaravAne viSedha hotuM nathI. " jAne nAme ca aa " te dareka gAmamAM eka rAtrI tathA "bAre ghare ja paMjayaM" tathA pratyeka nagaramAM pAMca rAtri sudhI "sUrate " rekAya che. tathA "nigi" jitendriyanivari " parISahane jItanAra hovAthI "nimaNa" nirbhaya " vijha" vidvAna - tavajJa e te sAdhu "kavirAjittama hiM haM virAjanA sacitta, acitta ane mizra dramAM mamatva rahitatAne prApta karIne "saracalo virA" saMgraha karavAthI virakta thaI jAya che ane "sura" bAhyA ane Abhyantara parigrahathI rahita thaI jAya che. A rIte "agg" gauravatrayanA tyAgathI ladhu banela zramaNa " nirava" akAMkSAthI rahita hovAne kAraNe "vIvikA savizvamutte" jIvananI AzA ane maraNanI AzAthI rahita thaI jAya che. A rIte "dhIre " te saghaLA vizeSaNothI yukata banela tattvajJa zramaNa "nikuM ? cAritra pariNAmanI saMdhi-vyavacchedane abhAve "niva" niraticAra "jiM?' cAritra-saMyamane "#TuT" kAyanA vyApArathI-manarathathI ja nahIM-"sayate" dhAraNa karIne "adhyAtmadhyAna lIna banIne "nipg" zrI prazna vyAkaraNa sUtra 369
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ upazAnta bhAvathI yukta thaIne "" rAgAdika bhAvathI rahita hovAthI eka, e je thAya che te ja "ghaH" cAritrarUpa dharmanuM " ga" pAlana karanAra thaI zake che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtramAM e spaSTa karyuM che ke parigrahathI virakta thavA rUpa dharmamAM lIna banela manuSyanI sthiti kevI thaI jAya che tathA jyAre te A sthitie pahoMce tyAre ja te saMpUrNa rIte zramaNa dharmanuM pAlana karavAne pAtra banI zake che bIjI kaI paNa rIte nahIM sUtramAM e ja viSaya judA judA zabdo dvArA samajAvavAmAM Ave che. e sU. 5 vaLI kahe che -"rUma ra" ItyAdi. TIkArtha-sugaM " A parigraha nAmanA pAMcamAM saMvaradvAranuM "jAva'' pravacana risAmAjikaangyA" parigraha viramaNa vratanI rakSAne mATe " mAvacA " bhagavAne kahela che "ahi " AtmAnuM hitakAraka che. "pelA mavi" paralokamAM paNa zubha phaLa denArUM che. e ja kAraNe te "rAmeti mA"bhaviSyakALamAM kalyANadAyI che, te "suddha" taddana nirdoSa che "nekA" vItarAga sarvajJa ane hipadezaka prabhu dvArA kathita hovAthI te nyAyayukta che. &i" RjubhAvanuM janaka hovAthI te akuTila che "satta" sarvazreSTha hovAthI te anuttara che. tathA "sadAvavAvALa" samasta prakAranA duHkhajanaka jJAnAvaraNIya Adi ATha prakAranA karmonuM " visama " upazamana karanAra che. "tajJa ramata saMvaparANa" te antima saMvarakAranI "mA umavALo " A pramANe pAMca bhAvanAo che je "niramAlAkUvA hUMti" parigraha viramaNa vratanI rakSA karanArI hoya che ke sU. 6 che zrI prazna vyAkaraNa sUtra 370
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ nispRhA nAmakI pahalI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra A vratanI pAMca bhAvanAo pragaTa karavAnA uddezathI sauthI pahelAM tenI prathama bhAvanA viSe kahe che-" " ItyAdi TIkArtha-"Dha" A vratanI pahelI bhAvanAnuM nAma nispRhatA che, te bhAvanA A pramANe che-"rophaMti" zregendriyathI, "maroLamajUrUM" mArU hevAthI madhura lAge che "pA" zabda "to" sAMbhaLIne temAM Asakta thavuM joIe nahIM e sAdhunuM kartavya che, temAM rAgabhAva na rAkhe, temanAmAM teNe vRddhibhAva karavo joIe nahIM, mehita thavuM joIe nahIM. e ja viSayane sUtrakAra nicenI lITIo dvArA spaSTa kare che-" te te zabda kayA kayA kyA che. e prakAranI zaMkA karanAra te kahe che ke sAMbhaLe te A pramANe che-"vara -muraya-muyaMga-pANava-darakacchabhI-vINa-vipaMci-ballaibaddhIsaka-sughosa--disUsara -rivAja-vaMtU - vAsaMtItajhatAru-tuti-nighora-joya vArUyADuM" vara suraja-eka jAtane uttama mRdaMga, mRdaMga-sAmAnya mRdaMga, pazuva-nAne Dhela, dardUra-cAmaDAthI maDhela mukhavALe kaLaza, kacchapI-kAcabAnA AkAranuM eka vAjiMtra, vaNa, vipaMcI, vallakI-e traNe vINAnA prakAra che, baddhazaka-eka prakAranuM vAdya, suSA-eka prakArane khAsa ghaMTa, nanTi-bAra prakAranA vAji. trane samUha te A pramANe che-(1) bhaMbha (2) mukuMda, (3) mardala, (4) kaDaba, (5) jhAlara, (6) huDuka, (7) kaMsAla, (8) kalaha, (9) talImA, (10) vasa, (11) zaMkha, ane (1ra) paNava. susvara parivAdinI-eka prakAranI viNA, vaMza-baMsarI, lUNaka-eka prakAranuM khAsa vAgha jene hiMdI bhASAmAM ramatulA kahe che, parvaja-vAMsamAMthI banAvela eka prakAranuM khAsa vAdya, tatrIsAraMgI, tala-hAtha, tAla-maMjIrA, athavA talatAla-hAthathI paDAtI tAlI, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 371
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ truTita-eka jAtanuM vAdya, e badhAnA avAjane tathA gItAne tathA sAmAnya vAjitrAnA avAjane HH tathA gajalamala muTThigavela' baga kahagapavagalAsaga AvavA-javamaMvatULa-rUchatuM/vILiya-tAruAcaravaLaIni jha neTa nATaka 3 ranAra naTAnA, nakA-nRtyakaranAranA, jalra-cAmaDAnI dorI para krIDA karanAranA, madbhumallayuddha karanAranA, mauSTika-muSTiyuddha karanAranA, viDambaka-viSakAnA, kathaka-- gAMdhavavidyA vizAradonA, plavaka-kUdakA bharanAra mANusAnAM, lAsaka-lAsyanAmanA eka khAsa prakAranAM nATaka karanAranA, AkhyAyaka kathA karanAranA. lakha uMcA uMcA vAMsanI TAMce caDIne vividha prakAranA khela karanAranA, makha-citranAM phulakA hAthamAM laIne khela tamAsA karanAranA, tUNika-tRNanAmanuM vAjiMtra vagADanAra dvArA sArI rIte karavAmAM Avela bahUNa " aneka prakAranA mahura saragIya susarAi " madhura svarayukta gItarUpa svAne tathA kaMcI mehalAka chAvaLa-patara-payare --pAyanARs--peMTiya--vidhiLiyaLo gAya chudyine ca24La-mAhiyadaLa1-nika-jJA(r)$-mUlaLakALa " kAMcI-kaTibhUSaNu, mekhalAsera, kalApaka-DAkanuM ghareNuM-prataraka, prateraka e baMne eka prakAnAM khAsa AbhUSaSNeA che, pAdajAlaka-paganuM AbhUSaNa, ghaTikA,-ghUgharI, kiMkiNI-nAnI nAnI ghUgharIo, nUpura-jhAMjhara, vichiyA, caraNamAlikA, e badhA AbhUSaNAnAM avAjane tathA lIlakammamANudIriyAI ' " lIlAsahita jatI strIonAM AbhUSaNAnAM avAjane tathA ''taLInaLa-siya-maLiya-iimaya-manujA, taruNIonAM 66 66 (" hasita, bhaNita, kalaribhita ane manahara, aneka prakAranA kAma vadhu zabdone tathA tAla svarayukta gItAne sAMbhaLIne ane madhura HH prakAranAM khIjA zabdomAM paNa sasu " zabdomAM 44 zrI prazna vyAkaraNa sUtra maiM 66 evAM 'vahUni kuLavacani " maraNabhAsiyA '" gAyakAnAM te maNuSNamadda " te maneAna 66 ', evA aNNesu ya evamAiesu priyantra " Asakti karavI joI e nahI'. sAdhue tathA ** << 66 "( na rajjiyan " rAga karavA joIe nahI, na gijjhiyavvaM " gRddhibhAva na 372
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA joIe. eTale ke lalacAvuM joI e nahI. namundriyava " temanAmAM mAha karavA joie nahI'. "na vinidhAya bAvaSkriyantra" temanA nimitte peAtAnA cAritrane bhraSTa karavuM joI e nahI, '" maiM jumicava'' temAM lalacAvuM joI e nahIM. maiM tusicavva'' temAM manane prasanna rAkhavuM joie nahIM. " na hasi candva' " hasavuM joie nahI, ane "maiM sarUM 2 marUM na sathavuggA " te manAjJa zabdAdikone yAda karavA joie nahIM. ane temAM peAtAnA manane khe'cAvA devuM nahI'. eja pramANe 'punavica '' vaLI 'soEni " zrotre ndriyathI " amanuLAvo, " amane ane te kAraNe arucikAraka azubha 4 sA " zabdone " saunnA " sAMbhaLIne tenA pratye dveSa paNa na karavA joIe te sAdhunuM kartavya che tenA taraphanAM tiraskArathI nAka ke mADhu sa`kAcanuM khagADavuM joI e nahI, e ja viSayane sUtrakAra Apatio dvArA spaSTa kare chete kayA kayA prakAranA che te zakAnA nivAraNanA mATe te te amanAjJa pApaka zabdone khatAve che. akora-ta-vilana-avamALa-tajJaLanimajjana-vijJavacaLa-tAvaLa-3niya-haLa----dica-ci--vimbuka-rakSiya-haLa --viviyArM " he duSTa ! marI jA" ityAdi prakAranA zabdone Akroza zabda kahe che, kaThAra zabdane paruSa zabdo kahe che, jevAM ke " e mUrkha ! are A cAra " Adi paruSa zabdo che. "tuM ghaNA kharAba svabhAvavALA che, tuM ghaNA ezarama che'" Adi niMdAtmaka zabdone khisana kahe che. "tuM" Adi apamAnajanaka zabdo che. je zabdo dvArA khIjAne dhamakI apAya che te zabdone tanA zabdo kahe che, jevAM ke "re duSTa mArI avajJA karavAnuM phaLa huM tane cakhADIza " tathA " are niya! mArI najarathI dUra yA" ItyAdi prakAranAM vAyAne niTsanA vAya kahe che. krodhayukta vanAne dIpta vacana kahe che. zrI prazna vyAkaraNa sUtra 66 373
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMdhakAra AdimAM kutkAra AdirUpa zabdanuM nAma trAsana che, ziyALa AdinA avAja te prakAra hoya che. jora jorathI aspaSTa balavuM tene ukUjita zabda kahe che. AMsuM pADI pADIne raDavAnA avAjane rudita zabda kahe che. kalahavardhaka vAkane raTita vAkya kahe che. ISTane viyoga Adi thatAM rudananI sAthe je vacana nIkaLe che tene kaMditavacana kahe che. UMcA AvAjathI bolatA vacanane niITa zabda kahe che. sUara Adi jevA zabdo bolavA te rasita zabda kahevAya che. putra AdinuM matyu thatAM je karuNa vilApa karAya che. ane tyAre je zabda meDhAmAMthI nIkaLe che te karuNa vilapita kahevAya che. evAM zabdo pratye tathA "vaLelutha gvanArUnuM su" evA ja prakAranAM bIjA zabdo ke je " amagUITTag" amanejha ane azubha hoya, te zabdathI "R sicara " reSa na kare "samaLA" te zramaNanuM kartavya che. "na dI4i " temanI avajJA karavI nahIM, "ra niriya vaM" niMdA na karavI, "R dvitiyavaM" tenA para khisiyAe nahIM-bIjA pAse tenI niMdA karavI joIe nahI, "ra chivicaravuM" amanojJa avAja karanAra vINAdi je vastu hoya tenuM te chedana na kare, "maMdira" tenuM bhedana na kare "ra rahevuM" aniSTa zabda karanAra manuSya Adino te vadha na kare, ane "sujhAriyA visTamAM aqgs " te aniSTa zabda pratye pite tRSNA na kare ne bIjAomAM taNA. vRtti pedA karavAnI koziza na kare. have sUtrakAra A pahelI bhAvanAne upasaMhAra karatAM kahe che-"ud" A rIte "sorphavicamAvAmAvivo " zrotrendriyanI bhAvanAthI bhAvita thayela "mAre zrotendriya para aMkUza rAkhave joIe nahIM te ghaNo bhAre anartha thaze " e prakAranI vicAradhArAthI prabhAvita thayela "aMtarapA" antarAtmA -muni "maNuur/magoLasumimirAte di zrI prazna vyAkaraNa sUtra 374
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 cappA " maneAjJarUpa zubha ane azubha zabdomAM rAgadveSanI pariNatithI rahita thaI jAya che. A prakAranI sthitithI yukta banela " sAdU '" sAdhu '* maLavacAcanutte' peAtAnA mana, vacana ane kAyane zubhAzubha pravRttithI surakSita karI nAkhe che. ane" saMyuke '' savarathI yukta banIne " niriphi' pAtAnI zrotrendriyane vaza karIne "dharmAM" cAritrarUpa dharmAMnuM "re ... " pAlana karanAra thaI jAya che. bhAvA- A sUtradvArA parigraha viramaNa vratanI pahelI bhAvanAnuM vivecana karyu che temAM temaNe e batAvyu che ke sAdhue zrotrendriyanA ISTa viSayamAM lalacAvuM joI e nahI' ane aniSTa viSaya pratye dveSa karaveA joI e nahIM A rIte A bhAvanAthI bhAvita thayela muni potAnA vratanI rakSA tathA susthi ratA karatA karatA savarathI yukta thai jAya che, ane cAritrarUpa dharmanuM sArI rIte pAlana karI zake che | sU. 7 | cakSurindri saMvara nAmakI dUsarI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra A vratanI khIjI bhAvanA batAve che-- nIca cha ItyAdi TIkA - " vIya'" bIjI cakSurindriya savara nAmanI bhAvanA che. te A pramANe che-- vasturU viLa" cakSu indriyathI " manuLamA " maneAna ane suMdara evAM ruvAI rUpAne ke je sacittAcittamI sagAI 'sacitta, ?? 66 ,, acitta ane mizra dravyane Azrita hoya, temane "pAliyaM joIne temAM sAdhue Asakta thavuM joI e nahIM. nara, nArI Adi sacitta dravya che. temanI pratikRti phoTo acitta dravya che. vastra, AbhUSaNa AdithI vibhUSita nara-nArI Adi mizra dravya che. temanA para AdhAra rAkhanAra je maneAhara AkAra hoya che te maneAsa bhadrakarUpa che. te badhAnA AkAra lAkaDAnA pATIyA para 66 ,, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 375
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ citarAya che, "volyA" pustakamAM chapAya che. vittara" kAgaLa Adi para citaravAmAM Ave che, mATI AdithI banAvavAmAM Ave che, " " raMga AdithI divAla Adi para AlekhAya che, "tera" paththara para ketarAya che, "tameca hAthIdAMta para ketaravAmAM Ave che, te saghaLA padArtho upara aMkita karela te AkArane "vaheM" pAMca raMge lagADIne bahaja suMdara ane AkarSaka banAvAya che. " saMkALamaMThiyA" bhinna bhinna rIte tenI sajAvaTa karAya che. e ja rIte "lifthamahimaNUrimahaMdhAmALa ' mALAnI jema gUMthI gUMthIne je citra banAvavAmAM Ave che te graMthima, pupanA daDAnI jema je citra veSTita karIne banAvAya che veSTima, keI padArtha para putaLI AdinI jema raMgathI bharIne je citra banAvAya che te pUrima, tathA kaDI Adine eka bIjAmAM parovIne kUkaDA Adi je je AkAra banAvAya che te saMghAtima kahevAya che. te badhAne joIne tathA"vahuvihA" aneka prakAranI "bhaNAvuM? mALAo ke je "hirca nacaLamAsuddArU" AMkha ane manane vadhAremAM vadhAre AnaMdadAyaka hoya che, temane joIne "vAsaM" eka jAtanA ke aneka jAtanA vRkSanA samUhane "qdavAra" parvatane, "rAmarAjArANa" gAma, Akara, nagArone "khahiya-pukkhariNI-vAbI- dIhiya-guMjAliya sarasara-patiya-sAgara-bilapatiya-khAiya naI -satA -vauim" zudrikA-nAnuM jaLAzaya, puSkariNa-kamaLothI yukta gaLA kAranI vAva, vApI-cAra khUNAvALI vAva sarakasarapaMkti -eka taLAvamAMthI bIjA taLAvamAM pANI jatuM hoya tevAM taLAvane samUha, sAgara, bilapaMkti-daranA jevAM AkAranA kUvAonI hAra, khAtikA-pharatI AvelI khAIo, nadIo, sara-sAmAnya taLAva, taDAga-kRtrima sarovara, vapra-dhAnyanA khetara je "stra cqeqmaparimiDiyAmA" vikasita utpalethI--caMdravikAsI kamaLethI badhI tarapha gherAyelAM hoya, ane e ja kAraNe manane vadhAre pralita banAvatAM hoya, tathA "vaLAsarAmiAvivari" aneka pakSIonAM yugala jayAM vicaratAM hoya, te badhu joIne sAdhue temAM Asakti karavI joIe nahIM. tathA "varamaDava-vivihabhavaNa-toraNa-ceiya-devakula-sabhappa-vAvasaha-sayaNAsaNa-sIyaraha ThanAnagr " varamaMDapa -zreSTamaMDapa, vividhabhavana, teraNa, citya,--udyAna, devakula, sabhA, prapA, paraba, Avasatha-parivrAjakanAM sthAna, sArI rIte sajAva zrI prazna vyAkaraNa sUtra 376
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ TavALAM zayanasthAna, Asana, pAlakhI, ratha. gADAM, yAna-musApharInA sAdhanarUpa vAhana, yugya azvAdi vAhana, spaMdana-khAsa prakAranA ratha, e badhAne tathA " nAnAriyaLe" nara ane nArInA samUhane ke je "somaparivariSaf " candramA jevAM suMdara AkAravALA che ane tethI ja je jevAM game tevAM che, sakriyavibhUtig" mugaTa Adi vividha alaMkAra tathA vastrothI vibhUSita che, "pujAravAmAvatA satta " pUrvakRta tapanA prabhAvathI prApta thayela saubhAgyathI jeo yukta che, e saune joIne tathA " naE-T--magmudira-taMvA- navA-jANavA-gAvavA-Dhela-maMtra-tULa-rU-svavALiya -tA grAca-naTa, nartaka, jalla, mauSTika, belaMvaka, kathaka, plavaka, lAsaka AkhyAyika, laMkha, maMkha, tuMNika, tuMbavINika, tAlAcAra, e badhAnAM manahara vyApAre ke je " vahULi" aneka prakAranA hoya che, ane "vALi" suMdara kiyA yukta hoya che, temane joIne tathA "maumgvamApha kA maUTU mahu" e ja prakAranAM bIjAM paNa je mane jJa bhadrakarUpa hoya temane joIne "samar" sAdhue "tenuM temanAmAM "ra savinaya " Asakta thavuM joIe nahI, "ra rajivaM" rAga karavuM joIe nahIM, "ra sinnivaM" temAM lalacAvuM joIe nahIM, "mukicaDyuM " tene mATe maha kare joIe nahIM, "vidhI bAvanniva" tene mATe cAritrane bhaMga na karavuM joIe "ra sumiyaH " lebha kara joIe nahIM, "- susivaM tenAthI manamAM AnaMda pAma nahIM, "ra sicaDyuM tene joIne AzcayathI hasavuM na joIe, tathA "ra saruM ra ma ra tathasjhA" tene yAda karavuM joIe nahIM ke temAM dhyAna parovavuM joIe nahIM. grf" e ja pramANe "maUUUITTrchuM" amanejJa azubha "vA" rUpane "vahurUgi? cakSuIndriyathI "gharfsaca" joIne tenA pratye reSa-dveSa kare joIe nahIM, " te?" te azubha rUpa kayAM kayAM che te zaMkAnuM samAdhAna karavAne mATe sUtrakAra nIcenA padya dvArA temane jAhera kare che-"naMdi-oDha-gi-3ri- - varU--guru-vAmA-piNe -gvavu-vica-saTTA-vAdo-vajhi" gaMDI-kaThamALanA regavALA, kuSTarogI, kuNi-kaThagavALA, udararogI, kambularegI, slIpadaregI, kubaDA, zrI prazna vyAkaraNa sUtra 377
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ lUlA, vAmana, janmAMdha, kANIyA. janma pachI AMdhaLA banelA, sapisallakasapizAca-bhUtAdi vaLagADavALA, athavA sapizalyaka-DhasaDAtA cAlanA hadayarogI, vyAdhi pIDita ane roga pIDita e badhAne joIne temanA pratye dveSa athavA ghaNA karavI joIe nahIM. pUrvokta padano alaga alaga artha A pramANe che-"jI"--vAta pitta ane sannipAta-vAtAdi tridoSa mizrita vikArathI utpanna thavAne kAraNe cAra prakAranA kaMTharegavALA, "kRSTI " -kuSTa aDhAra prakAranA hoya che, jemAM sAta prakAranAM mahAkuSTa hoya che ane agiyAra prakAranA sAmAnya kuSTa hoya che. (1) aruNa, (2) dumbara, 3) sparzahi , (4) karakapAla, (4) kAkana, (6) pauMDarIka ane (7 dadra e sAte asAdhya hovAthI mahAkuSTha gaNAya che. agiyAra prakAranA sAmAnyakuSTa A pramANe che-(1) sthalAmArukaka, (2) mahAkuSTa, (3) eka kuSTha(4) carmadala, (5) visaM5 (6) parIsarpa (7) vicarcikA, (8) sidama(9) kiTima (10) pAmI, (11) zatAbda. je ke badhAM ja kuSTa sannipAtathI ja utpanna thAya che. chatAM paNa vAtAdika deAnI prabaLatAne kAraNe temAM bheda mAnavAmAM AvyAM che. A rIte aDhAra prakAranA kuSTarogI, kRSi-kuSTharegI-A roga garbhAdhAnAdi doSathI thAya che. te regamAM eka hAtha ke eka paga TUMka thaI jAya che. udararogI-udararoga ATha prakAranA hoya che kahyuM paNa che ke " pRthak 1 samastai 2 rapi cAnilaughaiH 3 plIhodaraM 4 vaddhagudaM 5 tathaiva / AguntukaM 6 vesara7 maSTamaM tu jalodaraM 8 ceti bhavanti tAni // 1 // " (1) pRtha, (2) samasta, (3) anilaudha, (4) slIdara (5) baddhaguda (6) Agantuka, (7) sara ane (8) jAdara, e ATha prakAranA udararega hoya che. temA jaledAra asAdhya roga che, bAkInA badhA sAdhya che " NuM" dAdara, kharajavuM, khasa, vagere khujalIge, slIpadagI-( hAthIpagAne regI) A roganA lakSaNe nIce pramANe kahela che "kupitA vAtapitta leSmANo'dhodhaH prapannA vakSaHsthalorujaGkAsvavatiSThamAnA kAlAntare pAdamAzritya zanaiH zanaiH zothamupajanayanti " zrI prazna vyAkaraNa sUtra 378
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre vAta, pitta ane kapha prakupita thaIne zarIranA nIcenA bhAgamAM pahoMcI jAya che ane vakSasthaLa, uruM jaMghA AdimAM praveza kare che tyAre samaya jatAM pagamAM pahoMcIne dhIme dhIme temAM sojo utpanna kare che. te roganuM nAma zlIpadaraga che. A roganAM bIjA nAme philAgA hAthIpagA Adi paNa che. tenAM bIjAM lakSaNe paNa kahela che " purANodakabhUyiSThAH, sarvartuSu ca zItalAH yedezAsteSu jAyante, zlIpadAni vizeSataH // 1 // pAdayo hastayorvA'pi jAyate zlIpadaM nRNAm / karNISTha nAsAsvapi ca kvacidicchanti tadvidaH // 1 // je dezamAM prAcIna pANI vizeSa pramANamAM bharAI rahe che te dezamAM A roga vadhu pramANamAM thAya che. vaLI je pradeza badhI RtuomAM zItaLa rahe che tyAM paNa A roga vadhAre pramANamAM thAya che. keTalAka ema paNa kahe che ke A riMga hAtha, paNa, kAna, hoTha ane nAkamAM paNa thAya che. - pAMgaLApaNuM ane vAmanatA mAtApitAnA zuka tathA raktanAdoSathI thAya che. kahyuM paNa che " garne vAtaprakopeNa, dohade vAgyamAnite / / mAru guNa manmatha gva ja che ? '' eTale ke garbhamAM vAyu prakopa thavAthI tathA garbhiNIne dehadamane ratha pUre nahI karavAthI, tenA dehadanI avagaNanA karavAthI kUbaDe. kuNi-kuTa, lale, mUMge athavA tetaDe bALaka janme che. badhi4-janmAMdha, kANe, e e baMne prakAranAM bALake jyAre garbhamAM hoya tyAre je baMne AMkho teja prApta karI letI nathI te te bALaka janmathI ja aMdha pedA thAya che. je eka ja AMkha teja prApta karI le che paNa bIjI AMkha teja prApta karI letI nathI te te janmathI ja kANe hoya che. e ja teja je raktAnugata thaI jAya te bALaka raktAkSa-lAla netravALuM thAya che, pittAnugata thaI jAya te bALaka piMgAkSa pILI AMkhavALe jame te, ane je zleSmAnugata thAya to te zukalAkSa pedA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 378
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che. vinita-vinihAcakSu-janma pachI jenI AMkho phUTI jAya che te vinihatacakSu kahevAya che. pisaTTA-pizAcagRhita athavA zarpizalyaka-sApa-pIThapara besIne athavA banane jAMghane kaTi para majabUta rIte bAMdhIne ane baMne hAthamAM be lAkaDA AdinI ghoDI laIne tenI madadathI je jamInapara sarake che tene sarSi kahe che. e rIte sarakanAra vyakti ke je garbhadaSathI-azubha karmanA udayathI utpanna thAya che, "rava - hadayazalya Adi rogavALA, vyAdhi regapIDita vyAdhi rogathI pIDAtAM prANuM eTale ke dIrghakALatI cAlyA AvatA pIDArUpa vyAdhithI tathA haMmeza regarUpa pIDAthI pIDAtA duHkhI che e badhAne joIne temanA pratye dveSa ke ghaNA karavI joIe nahIM. "vAyAbica macakahevALa" vikRta thayela mRta zarIrene "savimiAhidaM ra vArSi" kRmisahita saDatA durgadha yukta padArthone ane purISa Adi dravya samUhane joIne temAM tathA "jhanesuva jIvANu" e uparAMta e ja prakAranA bIjA "managUrTag te;" amanesa, azubha padArtha pAse majUda hoya temanA para "samai " sAdhue "ra " reSa na karavuM joIe, "ra rIjhiyavaM" tenI avajJA na karavI joIe, " viMciM" temanI niMdA na karavI joIe; ""i bIjAnI AgaLa niMdA na karavI joIe, e ja pramANe "Icia" amanejha dekhAvanI vastunuM chedana karAvavuM nahIM, "na miMca bhedana karAvavuM nahIM, "tta vahe. >> aniSTa rUpavALI vyaktine vadha karAvavuM joIe nahIM. e ja pramANe e padArtho pratye sAdhue " na du"cha--vattiyA vi damA 3cvA " jugupsA vRtti paNa rAkhavI te cagya nathI. "a" A rIte " vadyi zrI prazna vyAkaraNa sUtra 380
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 maNavayaNakA mAvaLA Avio antarA ' jyAre aMtarAtmA cakSu indriyanI bhAvanAthI bhAvita thAya che tyAre te " manugAmanuLasudamasudimarALAAvaLacavA '' maneAsarUpa cakSu indriyanA zubha viSayamAM ane amanejJarUpa cakSu indriyanA azubha viSayamAM rAgadveSathI rahita thavAthI vyavasthita AtmAvALA "sAhU~" sAdhu canutte ' pAtAnA mana, vacana ane kAyarUpa cogAne zubha azubha pravRttithI surakSita manAvI le che ane " saMyuke " savarathI yukta banIne "nikitriC '' peAtAnI cakSu indriyane kAbUmAM rAkhIne 8 dhamma ' cAritrayarUpa dharmAM ne varena ' pAlaka ane che. dd bhAvA--sUtrakAre A sUtradvArA parigraha viramaNa vratanI cakSuindriya savara nAmanI trIjI bhAvanA khatAvI che. A bhAvanA dvArA sAdhune e viSaya samajAvavAmAM Avye che ke te evI peAtAnI cakSuIndriyanI pravRttine evA prakAranI vicAra dhArAthI mAMdhI rAkhe ke jethI cakSuI ndriya vaDe dRSTigata thatA maneAjJa tathA amaneAna rUpamAM tene rAgadveSa na thAya. jo tenI samakSa maneAjJa padArtha hAjara thAya teA temanAmAM rAgAdi pariNatithI khaMdhAvuM joie nahI ane jo azubha rUpa hAya teA tenA pratye dveSa vRtti dAkhavIne potAnI jAtane duHkhI karavI joI e nahI. anne prakAranA viSayA samakSa tene te samabhAva yukta rahevuM joIe. je te pramANe karatA nathI te mahA anane pAtra thAya che A pramANe cakSundriyanI bhAvanAthI bhAvitaanela te sAdhu potAnA traNe ceAgane zubhAzubha pravRttiethI surakSita rAkhIne cakSu indriya para kASTra jamAve che anecArirUpa dharmanuM pAlana karIne potAnA parigraha viramaNavratane susthira manAve che sU.8|| zrI prazna vyAkaraNa sUtra 381
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhrANendriyasaMvara nAmakI tIsarI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra parigraha viramaNa vratanI trIjI bhAvanA samajAve che -" " ItyAdi- TIkArtha_"tAM " A vratanI trIjI bhAvanAnuM nAma prANendriya saMvaraNa che. A bhAvanAvALA sAdhue dhrANendriyane mATe manojJa bhadraka gaMdhane sUdhIne temAM rAga karavo joIe nahIM. ane amanojJa pApaka azubha gaMdhane sUMghIne temanA pratye dveSa karavo joIe nahIM. e ja viSayanuM sUtrakAra vistArathI spaSTIkaraNa kare che. "jiM te " te manojJa bhadraka gaMdha zenI zenI hoya che te praznano uttara ApatA sUtrakAra kahe che ke -" kathara-thara-sarasa-puww4paannbhoynn-kutttt-tgr-ptt-coy-dmnnk-msy-elaarspkmNsi-gosiis-srscNdnn-kpuur-lvNg-aguru-kuNkum-kNkoll-usiir-sescNdnn-sugNdh * sAraMga juttIvara "vavAre" jalacara-jaLamAM utpanna thayelA sugaMdhita punI, sthaLacara-jamIna para utpanna thayelAM sugaMdhita phUlanI, sarasa-rasadAra phula, phaLa, pAna, bhejanenI kuSTha-sugaMdhita dravyanI, tagara-eka jAtanA dhUpanI, patra-tamAlapatranI, ceyasugaMdhita vRkSanI chAlanI, damanaka-eka jAtanA phUlanI, maka-DamarAnI, elAyacInA rasanI, pakavamaMsI-eka jAtanuM suga dhi dravyanA gazIrSa caMdananI zrIkhaMDa caMdananI; kapUranI, lavIMganI, agurU dhUpanI; kuMkuma-kezaranI kekela nAmanA eka jAtanA phUlanI uzIra-sugaMdhivALAnI zvetacaMdananI tathA jemAM suMdara gaMdhavALA kamaLa patranuM mizraNa thayuM hoya evAM uttama prakAranAM dhUpanI sugadha sUMghIne tathA "vaphA rahimanahArikaaigg je dravyamAM Rtune zrI prazna vyAkaraNa sUtra 382
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' ', ,, Asakata anukULa sugaMdha bharelI hAya ane temanI te sugaMdha dUra dUranA pradeza sudhI phelAtI hAya; evAM suga Mdhita dravyeA meAjUda hAya te temAM tathA to vAi maNuNNa bhaesa uparAMta temanA jevA ja mAna bhadraka gaMdhavALA je padArtho hAya te pAse hAya teA paNa " maLe " sAdhue temanI " tevu " te te manAra gaMdhAmAM " na sajJiyavuM nAva na sarcama = tathanA thavuM joIe nahIM tyAMthI zarU karIne tene yAda karavI nahIM ke tene vicAra paNa karavA nahIM. tyAM sudhI samajI levAnuM che. ahIM yAvat zabdathI na rajjavva na gijjhiyavvaM, na mujjhiyavvaM, na viNidhAya Avajjiyavva, na lubhicaLa', maiM tuci--', na citva " e padonA artha grahaNa karavAnA che. temanA atha AgaLa AvI gayA che te tyAMthI samajI levA. tr " zd ' ,, e ja pramANe amanejJa pApaka gaMdha pratye rASa Adi karavA joI e nahIM e vAta sUtrakAra kahe che-"ghuLavi " A rIte arfofagor" adndriyathI " amakhurAvArU" amanena azubha - gaMdhAni " gaMdha-durgaMdhane '' agvAiya " sUdhIne sAdhue tenA pratye dveSa-arucine bhAva-kharativRtti karavA joie nahIM. " te '" durgaMdhayukata padArtho kayA kayA che tene uttara ApatA sUtrakAra te padArthomAMthI keTalAMka padArthono ullekha kare che. jema ke ' mittu-aslamaka-thimaH-pomaka-vina muLasiyAjI~maLuya - mannAr-sIMd-vIvica-maya -ci-via- jimina-TurnAmAMdhArUM" ahimRtaka-marelA sApanuM zarIra, gheADAnuM mRtazarIra, hAthInuM mRtazarIra, varUnuM mRtazarIra; siMhanuM mRta zarIra, kUtarAnuM mRta zarIra ziyALanuM mRta zarIra, mANasanuM maDaduM, cittAnuM mRta zarIra, e badhAM jyAre saDe che tyAre temAM kIDA paDe che ane zrI prazna vyAkaraNa sUtra 383
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ " tyAre temanI dugaMdha ghaNI ja asahya thai paDe che. tA samaLe cha sAdhue temanI durgaMdha pratye tathA " evamAie annesu tesu amaNuNNapAvagesu " te " uparAMta te prakAranI amaneAjJa azubha dudho pratye "na rusiyantra na hIyintra lAva nizciya paMce TTi dharmAM care" rASa karavA joie nahI, temanI avajJA karavI joie nahIM. ahI. cAvat zabdathI "na niyintra, na vittiyantra, na chiMdiyavva N na bhidiyavvaM, na vaheyavvaM na durguchAvattiyAvilabbhA uppAeu evaM ghANidiyabhAvaNAbhAvio bhavai aMtarapA maNuSNAmaNuNNa subhidubbhirAgadose nizrcipAsAdU maLacakrAyaputte saMyuke " pUrvokta e saghaLAM padone grahaNa karI levAnA che ane AgaLa khatAvyA pramANe temanA artha samajI levAnA che. eTale ke niMdA, khrisA, chedana, bhedana karavuM joie nahI ane temanA pratye sAdhue jugupsA dhRNAvRtti paNa rAkhavI joIe nahIM. A rIte jyAre aMtarAtmA prANendriyanI bhAvanAthI bhAvita thAya che tyAre te maneAsarUpa dhrANendri yanA zubha ane amaneAnarUpa azubha viSayAmAM rAga ane dveSathI rahita thaI jAya che. A prakAranI sthitithI yukta thayela sAdhu potAnA mana, vacana ane kAyarUpa cogAne zubha azubha vyApArathI surakSita karI nAkhe che, ane ghrANe ndriyanA zubhAzubha viSayamAM zubhAzubha pariNatijanya kaba'dhananI nivRttirUpa savarathI yukta thai jAya che ane " hiMtit vareGga dhama~ " sayamI indriyavALA thaIne cAritrarUpa dharmAMnuM pAlana karanAra ane che. bhAvA--sUtrakAre A sUtradvArA parigraha viramaNavratanI trIjI bhAvanAnuM spaSTIkaraNa karyu che. te bhAvanAnuM nAma ghrANendriya savaraNa che. temAM e atAvyuM che ke sugaMdha ane durgaMdhanA saMbadha thatAM sAdhu potAnI ghrANendriyane pakSapAtI khanAvatA nathI. jo te evuM kare te! mahAna anane pAtra thAya che, tene navIna karmanA AMdhanAra mAnavAmAM Ave che. sugadha ane durgaM dhayukta keTalAka padArtha sUtrakAre A sUtramAM darzAvyAM che tethI cAritradhama nuM saMpUrNa rIte pAlana karavAne mATe sAdhunuM kartavya che ke teNe ghrANendriyanA viSayabhUta sugaMdha tathA durgaMdhayukta padArtho pratye samabhAva rAkhave| joI e. ! sU9 | zrI prazna vyAkaraNa sUtra (6 384
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ jihavendriyasaMvara nAmakI cauthI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra A vratanI cothI bhAvanA batAve che -"rArtha" ItyAdi. TIkAI--"jAhya" thI bhAvanAnuM nAma jihUvendriya saMvaraNa che. A bhAvanAnuM pAlana karanAra sAdhue jihA IndriyanA manejha bhadraka viSayamAM ane amane abhadraka viSayamAM rAga dveSa rAkhavo joIe nahIM, paNa sama bhAva ja rAkhavuM joIe. e ja viSayane sUtrakAra vistArapUrvaka A sUtradvArA samajAve che "nimiti" sAdhue jIbhathI "magimAruM rALiyuM" maneza-bhadraka rasane "sAca" AsvAda karIne temAM rAga Adi karavAM joIe nahIM. " te" e manejha rasa kayA kayA padArthomAM hoya che, te praznane uttara ApatA sUtrakAra ahIM evA keTalAka padArthonA nAmano ullekha kare che " hama-vivihA-moca-guru -raveca-teruM-gha -mahetu" ghI, tela AdinuM jemAM pahelA jemAM meNa devAya che ane pachI temAM ja taLIne pakavavAmAM Ave che evA khAjA Adi pakavAnane avagAhima kahe che. tathA aneka prakAranA je pAna (pI zakAya tevA) bhajana hoya che temane vividha pAna bhejana kahe che, goLa nAkhIne banAvelA bhejanane guDakRta ane khAMDa nAkhIne banAvelA lejanane khAMDakRta jana kahe che. tela ane ghImAM banAvela lADu Adi khAdya padArthane telakRta ane dhRtakRta bhajana kahe che. e khAdya padArthomAM tathA bIjA paNa je "vide, " aneka prakAranA " vaparAtaMgutta! " lavaNarasa mizrita zAka, vaDA Adi khAdya padArtho che temAM tathA "vahuvAra -kinA-niTTAnA- caMva-lehRva-du-ri-saraya-ma7-vAvALI-sIdu-virAvaLa-sAFiAraNa dugharelu moyo" pahelAM gRhasthAvasthAmAM upayogamAM lIdhela aneka prakAranA khAdyo jevA ke dahIM, khAMDa AdimAMthI taiyAra karela tathA sugaMdhita dravyathIyukata eka khAsa bhajana jene zikhaMDa kahe che. temAM nidAna-eka lAkha rUpiyA kharacIne taiyAra karAvela khAsa bhejanamAM athavA merI-dUdhapAkamAM, dAlikAmsamAM-maracAM, rAI, methI, jIrUM Adine vaghAra karela tathA caNA adinA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 385
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ leTamAMthI banAvela "kaDhI" nAmanA vyaMjanamAM, seMghAmsamAM-pakAvIne khaTAza umeravAmAM AvI hoya evAM khAmAM, dUdha, dahIMmAM goLa, dhAtakI puSpa-mahuDA e banenA mizraNathI banAvela sarakAmAM, godhUma-ghauMnA loTamAMthI taiyAra karela magha-paSTamadhamAM, varavAraNuM uttama madirAmAM, muni avasthAmAM nahIM paNa gRhasthAvasthAmAM upayogamAM lIdhela zreSTha madirA-varaDImAM, sIdhu-Asava-zeraDI AdinA rasamAMthI banAvela madirAmAM, kApizAyana-kApizI nAmanI nagarImAM drAkSamAMthI banAvela eka viziSTa madhamAM, tathA aDhAra prakAranA zAkamAM ItyAdi aneka prakAranA khAdya padArthomAM tathA magvajadhAsAravAra saMmiNu moku ra" manohara varNa, gaMdha, rasa ane sparzavALA aneka prakAranAM dramAMthI taiyAra karAvela bhejanomAM rahela rasane gRhasthAvasthAmAM svAda laIne temanAmAM tathA "anevamArUpasuM maytramAsu" e ja prakAranA bIjA bhadraka manojJa rasamAM ke jeno gRhasthAvasthAmAM sadA svAda levAto hato temAM "samaLA" sAdhu avasthAmAM rahela munie "ra vijayavaM jAva 2 na ra ma ra taratha jJA" " Asakta thavuM joIe nahIM" tyAMthI zarU karIne "teNe temane yAda karavA joIe nahIM. ane huM zramaNa - avasthAmAM temane upabhoga karUM evo vicAra paNa karavo joIe nahIM?" tyAM sudhI artha grahaNa karavAne che. ahIM "cAvana" zabdathI "ra jida, rikSayathaM, 7 muksicaDyuM, 7 vaLavAcaM vAva%icaDyuM, na sumithavuM, na turiyartha na diva" e pUrvokta pade grahaNa karAyela che. e badhAne artha pahelI bhAvanAmAM apAI gayo che punarAva" e rIte "nimiuiLa" jIbhathI "zamaNunnavAvADuM sAruM ? arucikara rasanuM "sAru" AsvAdana karIne temanAmAM sAdhue TheSabhAva rAkho joIe nahIM. " te ?" arucikAraka rasa kayA kayA che e praznanuM samAdhAna karavAne mATe sUtrakAra kahe che -"aravirANIyAvaLikanA pAnamayanArUM" arasa-hiMga AdinA vaghArathI rahita, virasa-rasarahita-paryuSita, zIta -zItaLa-ThaMDA, rUkSa-ghI vinAnuM, niryApya-khaLa vadhAravAnI zaktithI rahita, tathA " sivAvajhavahipUrUca khuvicAhuriaidhArUM " dosaNa -rAtre rAMdhela, vyApanna-vinaSTa varNavALuM-kathita-saDela, pUtika-dugadhavALA, tethI amanojJa-asuMdara tathA vinaSTa-atyaMta vikRta avasthAvALA ane e kAraNe jemAMthI atyaMta durgadha nIkaLatI hoya tevA tathA je "sittaDucAcavijha zrI prazna vyAkaraNa sUtra 386
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ "L rasaliMdIrasAIM * marIca-madhyAM jevAM tIkhAM hAya, caraparA hAya, kaTukalImaDA jevAM kaDavA hAya, AmaLA jevAM turA hAya, kAcI kerI jevAM khATAM hAya, hiMdU-je zevALayukta purANA pANI jevAM hAya, vigata rasa hoya, evAM upara kahelA arasa varasa Adi bhAjanAmAM rahela amaneAjJa pApaka-arucikara rasonuM AsvAdana karIne " samaLeLa munie " tevu " te "amanunnavAvaNyu amaneAjJa pApaka-arucikara rasAmAM tathA "baLesa vamADyuM rahevu'" e ja prakAranA khIjA rasAmAM paNa na niyatra nAva nacama 'rASa karavA joie nahI". " nIhicava', na niciva, na vittiyantra, maiM chiMcitva', namitriyava', na vaheMcava, na duguMchAvattiyAvi mAM kavvANuM' temanI avajJA na karavI joie, temane joIne temanI parokSa rIte niMdA na karavI joI e, tathA arucikara rasavALA dravyanuM chedana na karavuM joie, bhedana ane nAza na karavA joie. peAtAnA manamAM ke pArakAnA manamAM tenA pratye jugupsAvRtti thAya tevuM vana karavu joIe nahIM, A rIte " mAre jijJA Indriyane vaza rAkhavI joie. nahI. te mAre mahAna anane pAtra anavu paDaze." A prakAranI jihvA indriyanI bhAvanAthI jyAre muni bhAvita thAya che tyAre te mane jJarUpa ane amaneAnA rUpa, suMdara ane asuMdara dravyeA pratye rAga dveSathI rahita manI jAya che. A prakAranI bhAvanAthI yukta banela sAdhu mana, vacana ane kAya, e traNe ceAgone zubha ane azubha vyApArathI rahita karI le che. ane A indriyanA saMvaraNathI yukta banI jAya che. A rIte rasanA indriyanA saMvaraNathI yukta thaIne te cAritrarUpa dharmanuM pAlana karavAmAM badhI rIte dRDha banI jAya che. bhASA - --A sUtra dvArA sUtrakAre A vratanI ceAthI bhAvanAnuM svarUpa pragaTa karyuM che temAM temaNe samajAvyuM che ke sAdhue peAtAnI rasanA indriyane rucikara ane arUcikara raseAnA AsvAdanane kAraNe utpanna thatAM rAgadveSane pakSapAtathI rahita karavI joie; tyAre ja te rasanendriya para vijaya meLavI zake zrI prazna vyAkaraNa sUtra dd 387
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ che evuM na banavuM joIe ke rUcikara rasa maLe teA tenA pratye cittamAM rAgabhAva pedA thaI jAya che, ane arUcikara rasa maLe teA dveSabhAva peDhA thAya. banne prakAranA rasA pratye samabhAva rAkhavA te sAdhunuM paheluM kanya che. e viSayanuM varNana karatAM A sUtramAM rUcikara rasayukta uggAhima Adi keTalAka padArthone tathA arUcikara rasayukta arasavirasa Adi padArthane patAvyA che tathA sAthe sAthe e samajAvyuM che ke gRhasthAvasthAmAM je rUcikAraka rasAne svAda lIdheA hatA te rasAnuM sAdhu avasthAmAM smaraNa karavuM te paNa ceAgya nathI. kAraNa ke tene yAda karavAnI jihvA indriyamAM rasanA pratye lAlasA vadhe che. A rIte rasanA indriyanI bAbatamAM samabhAva rAkhanAra sAdhu caritra dharmanuM sArI rIte pAlana karanAra banI jAya che, / sU0 - 10 | sparzendriyasaMvara nAmakI pAMcavI bhAvanA kA nirUpaNa have sUtrakAra A vratanI pAMcamI bhAvanA matAve che-- "paMcamaM puNa " ItyAdi " TIkA -- camaM ghuLa '" pAMcamI bhAvanA sparzendriya savara nAmanI che te A pramANe che " AEivni ' sparzendriyathI maguNabhaddagAi phAsAI " manojJabhadraka sparzendriya sukhakAraka spardhAnA " siya '' spa karIne sAdhue temanA pratye rUcibhAva-rAgapariNati karavI joie nahI 46 te ? " rUcikAraka spavALA kayA kayA padArtho che te praznanA uttara ApatA sUtrakAra evA keTalAka padArthAno ullekha karIne kahe che kegimhkaale dagama'Dava - hAra-- seyacaMdaNa sIyalavimalajala * vivihkusumstthr-muttiya-muLA--DholiLA-veduLa-vaeNvana--tAhricaMTa-vayaLA---Liya muI. caDe ca vaLe " grISma RtumAM dakamaMDapa jyAM pANInA phuvArA pANIne uDADIne bolI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 388
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagyAne ThaMDI rAkhatA hoya, evAM jalayaMtravALAM sthAna, hAra, veta caMdana, zItala. nirmaLa jaLa, vividha prakAranA pu vaDe banAvelI zayyA, uzArakhaza, muktAphaLa, mRNAla-kamaLanALa, ane dakSiNa--caMdrikA-cAMdanInI, tathA piNa ukakhevaga-meranAM pIchAMnA banAvela paMkhAnA, tADapatramAMthI banAvela paMkhAnA ane vAMsanI saLIomAMthI banAvela paMkhAnA, sukhadAyaka zItaLa vAyuno tathA sukhaprada sparzavALAM aneka prakAranAM zayana ane Asanono sparza karavo joIe nahI tathA " sirAjA" ziyALAnAM "suhRkSAsALi ca" narama sparzavALAM zIta dUra karanAra "vahULa saMcAni zAsanAni ca" aneka prakAranA zayane ane Asane, tathA "vArajajune " oDhavAnAM cAdara Adi vastrone, "movpacAvaja " agninA uNa sparzane, "gAvanikrama:caNIya-sina-hRducA " sUryanA tApane, mulAyama padArthane, kamaLa padAIne, uSNa padArthane, halakA padArthane, ke "" je "vahuThThANA" je tu pramANe jene jene sparza sukhadAyaka lAge che ane " yunivuM phara" zarIrane tathA manane AnaMda Ape che, temane zarIrathI sparza karIne "samA " sAdhue "setu" te dareka "maNunnamatuM tanezbhadrakarucikAraka sparzomAM tathA "aomyu gvamAphAhu " te sivAyanA bIjA paNa sparzomAM "ra rinnAda, na thavuM, ne niksicavuM, na mukiya, na viNidhAyaM Avajjiyava, na lubhiyavyaM, na ajjhovavajjiyavva, na tusiyavvaM, = cidaa, sa ra mahRra tI yujhA' kadI paNa AsaktithI pitAnA cittane bAMdhavu nahIM, temanAmAM rAgabhAva karavo nahIM. tenI lAlasA rAkhavI nahIM. temAM mugdha thavuM nahIM tene khAtara pitAnA cAritrane parityAga na karavo joIe. temAM lebhAvuM na joIe ane tenI prAptine mATe vadhu prayatna paNa karavuM joIe nahIM. je te anAyAse maLI jAya te tenI prAptithI paritiSa mAnavo joIe nahIM. tenI prAptimAM vismaya paNa batAvavuM joIe nahIM. ane sAdhue e pUrvokta anubhavela sparzonuM samaraNa karavuM joIe nahIM ane temane vicAra paNa karavo joIe nahIM. "puSi" e ja rIte " wiuMgi >> sparzendriyathI " amagUTUvADuM" amanojJa pApaka-arucikAraka sparzIne sparza karIne temanA pratye sAdhue TheSa karavuM joIe nahIM. "jiM te " amane jJa pApaka-arucikAraka sparzavALA kayA kyA padArtho che, te praznane uttara ApatAM sUtrakAra kahe che ke "sAvadha--tAIiNa--aramArApovA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 389
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgabhaMjaNa-sUInakhappavesa-gAyapacchaNa-lakkhArasa-khAratellakalakalaMta-tausIsakakAla -lohasiMcaNa--haDibaMdhaNa-rajjunigala--saMkalana hatthaMDuyakuMbhipAkadahaNasIhapucchaNa ubbadhaNa-sUlabheya--gayacalaNamalaNa- karacaraNakannanAsoTTa sIsacheyaNa jibbhacheyaNa--vasaNa - nayaNa-hiyayadatabhaMjaNa-jottalayaMkasappahAra-pAdapahi jANupatthara nivAya pAlaNakavi. zuM-zALavi-kravAjAcavarmAnivANa" te aneka prakAranI lAkaDI AdinA prahArarUpa vadha, vaighA-deraDA Adi bAMdhavArUpa baMdhana, rAja-thappaDa AdinA mAra rUpa tADana, saMvALa-tapAvelA loDhAnA saLIyA vaDe zarIra para DAma devArUpa nizAna, amArA-vadhAre pramANamAM bhAra lAdava, maMgaLazarIranA aMganuM chedana. sUnavaNa-soyane nakhamAM bheMkI devI, nAca-char- vAMsalA AdithI zarIranAM avayavone cholavAnI kriyA, vAsa-garama lAkhanA rasathI vatteNuM-kSArayukta padArthathI tapAvelA telathI, tathA 44ta-atyaMta garama karavAthI ogaLelA "ta" kathIrathI, "vIsa"--sIsAthI "DhorakALAM leDhAthI, "lara" zarIra para reDavAnI kriyA, "divaMdhar -heDamAM pUravuM, "guni sTasarjana"-doraDAM ane beDI vaDe bAMdhavuM, "ghaMdura"--hAthakaDImAM bAMdhavuM, "kuMbhIpA" kuMbhamAM pakAvavuM, "" -agnimAM bALavuM "vIegchaUT "--liMgane teDavuM, "davaMdhana' phAMsIe laTakAvavuM, "meca"-- sULI para caDAvavuM, "TyavasTa"--hAthInA paga taLe cagadAvavuM, "vAravaUT savAsonI che " hAtha, paga, kAna, nAka, hoTha ane mastakanuM chedana karAvavuM, "viramayA " jIbhanuM chedana karavuM, "vaphA-navA-hiMcaya-vaMta-maMgA" aMDakeSa, netra, hRdaya ane dAMta teDavA, "notta-jaya-vasa-cg@Ara" cAmaDAnI derIthI netara-Adi latAthI tathA cAbukathI phaTakAravuM, " vAhUnAguvAranivAra " paga, eDI ane ghUMTaNa para pattharanuM paDavuM, "va " yaMtramAM pIlavuM, "vi -kaLi-vidava da"-kareMcanI phaLI, agni ane viMchIne DaMkha, "vAcAcavavaMsamAnivANa" ziyALAmAM ThaDe pavana lAga, unALAmAM taDake lAgave, tathA DAMsa ane maccharenuM zarIra para paDavuM, e badhA sparzane zarIra para anubhava karIne "dugiridunnizIhiyAkaSTakAraka Asana ane svAdhyAyanI bhUminA sparzane anubhavIne "setu samajugAvo," te zrI prazna vyAkaraNa sUtra 390
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 amaneAjJa pApaka-arucikAraka sparzamAM, tathA evamA bahuvisu kakkhaDa - gurusI usiNaluksu te uparAMta khIjA paNu je kaza, guru, zIta, uSNa, sparza che temanA pratye " samaLeA nasiyatva, na ddaSkriyaX na niyitva', na nacitra, niisayatva, na iicitra, maiM micitra', TM, vahela, 6 rUDu kAvattiyA virumA puvAsa'' sAdhue ruSTa thavu joie nahI, temanI evahelanA na karavI joie. niMdA na karavI joie. gA~ na karavI joI e. temanA para khisiyAvuM joie nahI. te amaneAjJa spavALAM dravyanuM chedana karavuM joIe nahI, bhedana karavu joIe nahI' nAza karavA joie nahI' ane peAtAnAM ke anyanA manamAM temanA pratye glAni utpanna karavAnI pravRtti na karavI joIe. have sUtradhAra A pAMcamI bhAvanAne upasa'hAra karatAM kahe che. " evaM phAsiMdiyabhAvaNAbhAvio aMtarappA bhavai maNunnAmanunnasubbhidubbhi rAgadose paNihiyappA sAhU maNabayaNakAyagutte saMvuDe paNihiIdie dhammaM carejja " rIte jyAre muni sparzendriyanI bhAvanAthI bhAvita thaI jAya che tyAre te manejJarUpa zubha sparzI pratye tathA amaneAjJarUpa azubha sparza pratye rAgadveSathI rahita anI jAya che. A rIte temanA pratye rAgadveSa karavAthI nivRtta thayela sAdhu peAtAnA mana, vacana ane kAyarUpa traNe cegAne sparza saMbadhI zubha azubha vyApArathI rahita karI le che, ane A sparzendriya savarathI yukta thaI jAya che. A rIte A indriyanA savarathI yukta banela te sAdhu cAritrarUpa dharmanI sArI rIte ArAdhanA karavA lAgI jAya che. A . bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra dvArA A parigraha viramaNa vratanI pAMcamI bhAvanAnuM spaSTIkaraNa karyuM che te pAMcamI bhAvanAnuM nAma sparzendriya savaraNa che. A bhAvanAthI bhAvita thayela munie sparzendriya vaDe anubhavAtA ATha prakAranA sparza pratye rAgadveSane sathA parityAga karave joie-bhale te spa rucikara hoya ke arucikara hAya paNa temanA pratye rAgadveSa rAkhavA joie nahIM. garamInA divaseAmAM zIta sparzanI ziyALAmAM uSNu spanI ane anya RtuomAM judA judA prakAranA sparzanI icchA sAdhue karavI joie nahI. sUtramAM darzAvela dagamaMDapa Adi manAjJabhadraka sparzamAM tathA aneka vadhakha dhana Adi amAnA pApaka spanI khAkhatamAM sAdhue samabhAva rAkhavA joie. e ja A sparzendriya saMvaraNa nAmanI bhAvanA che. aa sU011 5 zrI prazna vyAkaraNa sUtra 391
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana kA upasaMhAra have sUtrakAra A pAMcamAM saMvaradvArane upasaMhAra kare che TakArtha "gvani saMvaravAre" A pramANe A aparigraha nAmanA saMvaradvAranuM "sanma saMvari' sArI rIte sevana thatAM "supUji"i surakSita thaI jAya che. tethI "maLavaLAMcarivaravahuM" mana, vacana ane kAya, e traNe gothI parirakSita thayela "hiM paMcaThThi jArahiM " e pAMce bhAvanAonuM " " sadA "gAmavid" jIvana paryata "gha " A aparigraha saMvararUpa vyApAra "dhiHvA maDDamacA necavo dharyazALI ane heya ane upAdeyanA vivekathI yukta buddhimAna sAdhue sevana karavuM joIe, kAraNa ke te dega "sanAto" nUtana karmonA AgamanathI rahita hovAne kAraNe anAzravarUpa che. "hulo zubha adhyavasAyarUpa hovAthI akaluSa che, "dikaro" tenAthI pApane srota chinna thaI jAya che tethI te acchidra che, "pariNA bindu jeTaluM paNa karma jaLa temAM praveza pAmI zakatuM nathI, te aparistrAvI che, "avaMzisTio" asamAdhibhAvathI rahita hovAne kAraNe te asaMkilaSTa che ane "su" karmamaLa vinAnuM hovAthI te zuddha che. "daramigUTTgo tenAthI samasta prANIonuM hita thayuM che ane bhaviSyamAM paNa hita thaze evuM jANIne ja samasta arihaMta bhagavAne tene mAnya karela che. "gvaM vaMjamaM saMvarA'" A sUtramAM kahyA pramANe je A pAMcamAM saMvaradvAranuM "jAnirca ' potAnA zarIrathI AcaraNa kare che, "pArtha" nirantara upaga pUrvaka tenuM sevana kare che, "rohi" aticArothI tene rahita kare che, "tari " pUrNa rIte tenuM sevana kare che "kridica" anyane tenA pAlanane upadeza Ape che nAri" traNa karaNa ane traNa vegathI sArI rIte tenI ArAdhanA kare che, "zALA, kanuviyiM mavatemanA dvArA te yuganuM tIrthakara prabhunI zrI prazna vyAkaraNa sUtra 392
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjJA pramANe ja pAlana thayuM gaNAya che. "" A rIte "nAginA mAvA" jJAtu kuLa nAmanA kSatriya vaMzamAM utpanna thayela munirAja bhagavAna mahAvIre "gurvicaM" ziSyane mATe A pAMcamAM saMvaradvArane sAmAnyarUpe samajAvyuM che, "pakavacaM " bheda prabheda pUrvaka tenuM vivecana karyuM che, "siddha pramANa pratiSThita hovAthI jinavacanamAM te prakhyAta thayuM che, eTale ke jina vacana pramANe ja AcArya paraMparAthI tenuM A rIte pAlana thatuM AvyuM che, tathA "siddhavarasAsamii" bhUtakALamAM jeTalA siddha thaI gayA temanuM A pradhAna AjJArUpa zAsana che, "kavi" evuM bhagavAna mahAvIre sarva bhAvathI tene viSe kahyuM che, ane "sunicaM?" de. manuSya ane asurenI pariSadAmAM teno upadeza dIdhuM che. "ghartha " te seve prANIonuM hita karanAra hovAthI maMgaLamaya che, A rIte A "vaMra" pAMcamuM " saMvarA' samatta" saMvaradvAra samApta thayuM ''ttini " ema huM kahuM chuM. eTale ke "he jaMbU! A pAMcamAM saMvaradvAranuM kathana je pramANe meM sAkSAt mahAvIra prabhune mukhe sAMbhaLyuM hatuM, e ja pramANe te huM tamane kahuM chuM. mArI taraphathI temAM kaMI paNa umeravAmAM AvyuM nathI. bhAvArtha-pUrvokta pAMca bhAvanAonuM sArI rIte sevana karavAmAM Ave te aparigraha nAmanuM pAcamuM saMvaradvAra sthira thaI jAya che tethI munijane tenuM te rIte pAlana karavuM ati Avazyaka che. badhA tIrthakaroe tene saghaLAM prANuonuM hitakAraka samajIne tenuM pAlana karela che. te anAzrava Adi vizeSaNe vALuM che. bhagavAna mahAvIre paNa pariSadAomAM tenuM pAlana karavAne upadezajIne Ape che. evuM maMgaLamaya A pAMcamuM saMvaradvAra samApta thayuM sUri have sUtrakAra pace saMvarone uNhAra karatAM kahe che..."gyA ItyAdi. TakArtha "suda ! " zobhanatrata yukta he jaMbU ! " cArUM vaMcava maheMkArUM" ahiMsA Adi te pAMca mahAvrata "arihaMta sAthe dekasavipitta gchADuM hArU " ahaMta prabhunA zAsanamAM seMkaDo nirdoSa yuktiyothI vistArathI kahevAmAM AvyAM che. "saMvarI samAja vaM" te saMvara saMkSiptamAM pAMca che paNa "visthA 3 vaLAvIra" vistArathI pota potAnI pAMca pAMca bhAvanAo sahita hovAne kAraNe pacIsa thAya che. "saMag" e saMvaradvAranuM pAlana karanAra saMyata "" Isamiti Adi pacIsa bhAvanAothI yukta "gi" jJAnadarzanathI yukata ane "saMpu" kaSAya ane indriyonA saMvaraNathI yukata thaIne "rA" sadA " nacAvaDAghuvirudrAkSane " pitAnA tatvArtha zraddhAnA zrI prazna vyAkaraNa sUtra 393
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpa darzanane prayatnapUrvaka-prApta saMyamanAM sarakSaNarUpa prayatnathI tathA ghaTanathI aprApta sayamanI prApti karavAnI ghaTanAthI atyaMta vizuddha rAkhe che. " 66 anuCi " e pUrvokata saMvaronuM pAlana karIne " misarIdhare antima zarIradhArI " viAEpha " thaze e pramANe samajI levuM. '' "" bhAvA--sUtrakAre A sUtra dvArA e samajAvyu` che ke je muni A pAMce saMvaradvArAnuM zAstramaryAdA anusAra pAlana karaze ane pacIsa bhAvanAe vaDe temane sthira rAkhaze, te carama zarIrI thaze, eTale ke tene saMsAramAM phrI janma levA paDaze nahI, te avazya mekSa prApta karaze. saMkSiptamAM pAMca ja saMvaradvAra che, paNa vistAranI apekSAe peAta peAtAnI pAMca, pAMca bhAvanAMo sahita hovAne kAraNe te pacIsa paNa kahI zakAya che! sU0 13 // 5 pAMcamuM savaradvAra samAsa // dazamAaMga meM zrutaskaMdhAdi kA nirUpaNa have A dazamA aMgamAM keTalA zrutaskaMdha Adi che te sUtrakAra khatAve parAvALuM " ityAdi "" TIkA--" va AnA rahei" A praznavyAkaraNamAM "to sucavavadho" eka zrutaskaMdha che. ka chAyA" dasa adhyayana che. te ise adhyayana ''FRETRY uddeza vibhAga AdithI rahita che. sattu cetra visetu kiisaiti" ane dasa divasamAM ja tenuM vAMcannakarI zakAya che "vAMtare bAviotu nindvanu bAratta mattavATi" sabhAmAM tenuM vAMcana karanAra sAdhue dasa divasa sudhI ekAntare Ayakhila karavA joie. Aya khilavrata karatAM azanAdi sAmagrI para eSaNAdi zuddhinuM khAsa dhyAna rAkhavu' joIe. A sUtrane avaziSTa aMza jevA AcArAMga sUtrane che tevA ja samajI levA joie ! sU 15 gA 5 A rIte praznanyAkaraNa nAmanuM A dazamuM aMga samApta thayuM // zrI prazna vyAkaraNa sUtra 394
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstraprazasti || TIkAkAranI prazasti / saurASTramAM munijananI sAthe vihAra karatAM meM jetapuramAM AnaMdapUrvaka comAsuM vyatIta karyuM, tyAMthI vihAra karIne huM munio sAthe dhorAjI nAmanA prasiddha zaheramAM AvyuM. zeSa kALamAM tyAM rahIne vikrama saMvata ra007nA piSa mAsanI pUrNimAnI tithine maMgaLavAra ane puSya nakSatranA divase praznavyAkaraNanI A vRtti jenuM nAma sudazinI che, te meM-ghAsIlAle racI che. tyAMnI zrI saMghe teno ghaNe Adara karyo. te zaheramAM limaDI saMdha dvArA sthapAyela eka pauSadhazALA che tyAM rahIne pravacananA rahasyathI paripUrNa ane mokSanA sukhanI dAtA A vRtti meM pUrI karI che 5 che saMghamahimA dhorAjI zaherane te mahAna zrIsaMgha atyaMta udAra che, ghaNe ja dhArmika che, zuddha sthAnakavAsI dharmamAM daDha rIte mAnanAra che, samyakatva bhAvathI yukta che, tava atattvane dUdha ane pANInI jema viveka karavAmAM haMsa samAna che. saghaLAM prANIone upakAra karanAra che, tethI tene sadA jaya jayakAra he dA jemane deva, gurU ane dharma pratye nitya bhakitabhAva che, tathA sadAcAra pratye jemanI abhirUci che evA dharmarata udAra zrAvaka ane suzrAvikAo ahIM dareka gharamAM che. je 7 che aMtima maMgalAcaraNa antima tIrthakara bhagavAna mahAvIra maMgaLarUpa che, gautamaprabhu maMgalarUpa che sudharmAsvAmI maMgaLarUpa che. antima kevaLI jaMbusvAmI maMgaLarUpa che, ane A jaina dharma maMgaLarUpa che. e 8 che zrI raghu-guma mUyAta che zrI prazna vyAkaraNa sUtra 395