________________
૧૩૧
પણ વધુ ડરપોક ને છિન્નવિછિન્ન થયું. જ્ઞાતિ સત્તા પિતાના હસ્તક લઈ લીધી. નજરાણું બંધનો ને રીતરિવાજો વધુ સાંકડા થતા ચાલ્યા આપી શકાય તેવી હાલત હોવા છતાં ન આપતે જોરજુલમથી ધર્માન્તર ને સ્ત્રીઓની અસ- વામાં તેમને સ્વાર્થ હતો. પરંતુ એક કુંભારની લામત દશા વર્ષો સુધી રહી. વર્ષો સુધી સૌરા- મદદથી સારંગજી ગોહેલ અમદાવાદની નજરકેદજૂની રાજપુત કોમ ને મુસલમાની શાસક માંથી નાસી છૂટી સિહોર આવ્યા. રામજી ગોહેસાથેના નાના મોટા સંઘર્ષોએ તથા પ્રજાની લને સાથ આપનારા બધા પોતાના મૂળ સ્વાઆથિક ઉન્નતિ રાજ્ય શાસનનું સૌથી મોટું મીને પાછા આવેલા જોઇ સારંગજીની તરફ ધ્યેય છે એ વાત વિસારે પડવાથી સૌરાષ્ટ્રનો વળી ગયા ને રામજી ગોહેલે સત્તાનાં સૂત્રો વ્યાપાર ધંધો. ખેતિ વગેરે પણ ઘસાવા લાગ્યાં. પાછાં સરંગ ગેહલને સોંપ્યા. પરંતુ ગાઈવારંવાર થતી લડાઈઓમાં મોસમ મોસમના વંશીઓમાંની પરંપરાગત ઉદારતાનું દર્શન પાકે ખેતરમાં જ નાશ પામવા લાગ્યા ને વિજેતા હવે થાય છે કે સારંગજીએ પિતાના કાકા ને સન્યવડે આડેધડ લુંટાવા લાગ્યા. આ બધા મારવાને બદલે ગોહિલવાડમાં રહેવાની છૂટ પછી સૌરાષ્ટ્રમાં ચૂડાસમા રા'નું જે છેલ્લું આપી એટલું જ નહિ પણ મોણપર પાસેનું થોડું ઘણું વર્ચસ્વ હતું તે ઘસાતું જ ચાલ્યું. ધરાઈ ગામ તેમને આપ્યું.
રામલેક પછી ઈ. સ. ૧૪૧૫ માં રા”
સારંગજી ગેહેલ પછી મુસલમાની સન્ય જયસિંહ ૩ જે આવ્યા. તેનું રાજ્ય લગભગ
બાકી રહેલું નજરાણું ઉધરાવવા જેસિંહજી ૨૪-૨૫ વર્ષ સુધી ચાલ્યું, તેણે જૂનાગઢમાંથી
ઝાલાની મુલાકાતે ગયું. તેમણે પાટડીમાં રહી
શેડો સામનો કર્યો પણ પછી પાટડીથી કૂવા મુસલમાની સુબાઓને તગડી મૂકી પાછું જૂના
રાજધાની ફેરવી. કવા લડાઈની દષ્ટિએ પાટડી ગઢ કબજે કર્યું. પણ અહમદશાહે પાંચ વર્ષ સુધી સૌરાષ્ટ્ર તરફ નજર નાખી નહિ કારણકે કરતાં વધુ અનુકૂળ હતું. તેની સમગ્ર શક્તિઓ અમદાવાદમાં તેની વિરૂદ્ધ રા' જયસિંહ ૩જે ઈ. સ. ૧૪૪૦માં મૃત્યુ ચાલતી ખટપટને પૂરા પાડવામાં ખર્ચાઇ રહી પામતાં તેમની પછી તેને ભાઈ રે, મહિપાલ હતી. સૌરાષ્ટ્રના રાજવીઓએ નજરાણું આપ- ૪ થે ગાદીએ બેઠા. તે ઘણું ધાર્મિક સ્વભાવ વાનું બંધ કરી દીધેલું તે ઘણાના નજરાણાં ચડી નો હતો ને સાધુ જેવું જીવન ગાળતે. સેમગયાં હોવાથી અહમદશાહે ઈ.સ. ૧૪૨૦માં નાથ ને દ્વારકાના યાત્રાળુઓને પોતના ખચે વળી પાછું સૈન્ય રવાના કર્યું.
સર્વ સગવડ આપવાને તેણે પ્રબંધ કરે.
તેણે પેતાના પુત્ર ને ભવિષ્યના રા' માંડલિક સિહોરમાં તે વખતે સારંગજી ગોહેલ ૩જાને શિક્ષણ પણ સારામાં સારૂં આપેલું. રાજ્ય કરતા હતા. તેમના કાકા રામજી ઘણી ન્યાય, દર્શન, પુરા, વગેરેમાં તેણે વિશાળ સત્તા ભોગતા. રામજી કાકાએ મુસલ- વિદ્વાને રાખી તેને ઉત્તમ શિક્ષણ આપ્યું. માની સેના નાયકને થોડું નજરાણું તે આપ્યું ઈ.સ. ૧૫૫૧માં રા' જયસિંહનું મૃત્યું થતાં પણ જણાવ્યું કે હવે બાકીનું આપવા તેજુરીમાં રા'માંડલિક ૩જે ગાદી પર આવ્યું. ચૂડાસમા પૈસા નથી. પરંતુ તે ન અપાય ત્યાં સુધી સહે- વંશી રા' માં તે સૌથી છેલ્લે છે. તે રના ઠાકર સારંગજીને બાનામાં સાંપવા તત્પરતા અથિલાના ભીમ ગોહેલની પુત્રી કુન્તાદેવીને બતાવી. સારંગજી ગોહેલને અમદાવાદ મોકલી પરણ. કુન્તાદેવી પોતાના કાકા દૂદા ગોહેલને દેવામાં આવ્યાને પાછળથી રામજી ગોહેલે રાજ્ય ઘેર મોટી થયેલ.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
