Book Title: Prabuddha Jivan 1968 Year 29 Ank 17 to 24 and Year 30 Ank 01 to 16
Author(s): Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525953/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd No. MH. 117 vArSika lavAjama rU. 7 + kaka, | T prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 29 : aMka 17 prabuddha jIvane muMbaI, jAnyuArI, 1, 1968, somavAra paradeza mATe ziliMga 12 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra - chUTaka nakala 40 paisA = pravezI gulasI, A che AMsa karaAkAra taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA prakIrNa nedha muMbaI AvI rahelA AcArya tulasIne hArdika AvakAra chuM. jIvaDAM thAya ja nahIM te sauthI uttama, paNa thaI gayA pachI terApaMthI saMpradAyanA pramukha AcArya tulasI, A aMka pragaTa zuM karavuM ?" thAya che te arasAmAM, muMbaImAM pravezI cUkayA haze. temane ApaNa te praznane meM je javAba mokalele te nIce mujaba hato; sarvanA hArdika AvakAra ho ! daza varSa pahelAM temaNe muMbaImAM cAtu A prazna ahiMsAne parama dharma tarIke svIkAranAra ane masa kareluM. te divasamAM temanI sAthe prathama paricaya thayela. tyAra tene potAnA jIvanamAM utAravAno prayatna karanAra gRhiNIne che bAda vaccenA daza varSanA gALAmAM temane pratyakSa ke parokSa rIte vizeSa ema huM samajuM chuM. Avo Adarza dharAvanAra bahene potAnA gharane maLavAne koI yoga ubho thayo nahoto. Ama chatAM paNa "jaina kIDI, makoDAM, nAnAM jIvaDAM, vAMdA vagerethI bacIne potAnuM ghara kema bhAratI' dvArA temanA vicAra ane pravRttiothI huM ThIka ThIka vAkepha cepyuM ane sughaDa rAkhavuM e tenI mUMjhavaNa che. AnA javAbamAM gAra raheto hato. gayA navembara mAsanA prAraMbhamAM amadAvAda jaNAvavAnuM ke jenI sAme ahiMsAne Adarza che ane jenA upara ahiMsAne saMskAra che tene Avo prazna UbhuM thAya ane muMjhave e javAnuM thayeluM. tyAre temane be vAra pratyakSa maLavAnuM ane temanI sAthe svAbhAvika che. ahiMsA e mAnavIne parama Adarza che. ema chatAM paNa traNeka kalAka vArtAlApa karavAnuM baneluM. A meLApanI mArA kAMI ne kAMI hiMsA karyA sivAya jIvana zakaya ja nathI. A eka narI vArtacitta upara bahu sArI chApa paDI che ane temanA vize huM eka vikatA che.A parasparavirodhI evI sthitinuM eka ja rIte samAdhAna thaI zake ke bane teTalI ochI hiMsA para mAnavIe pitAnuM AcaraNa prakAranuM AkarSaNa anubhavato thayo chuM. teo terApaMthI samAjanA AdhArita karavuM joIe. A hiMsA be prakAranI saMbhave. eka anipramukha dharmaguru che ane temanA niyaMtraNa nIce terApaMthI sAdhu vArya, bIjI durnivArya. anna, jaLa tathA havA vinA mAnavajIvana sAdhvIonuM apUrva saMgaThana che. A sAdhu-sAdhvIomAM keTalAka azakaya ja che. tene lagatI jarUriyAta pUrI pADavA mATe amuka sArA vidrAne abhyAsI che ane lekhana tema ja vAcanamAM keTalAka hiMsA anivArya che. tethI koI bacI zakatuM ja nathI. bIjI dunivArya sArI kuzaLatA dharAve che. AcArya tulasI sAmayika vicAra pravA hiMsA eTale sukhasagavaDapUrvaka jIvananA nirmANa mATe Avazyaka banatI uparanA praznamAM sUcavI che evI hiMsA. amuka jIvahothI suparicita che ane dezanA aneka AgevAna manISIonA jaMtuo ApaNane upAdhirUpa che eTalA mATe paNa eka paNa jIvane sArA samAgamamAM che. thoDAM varSothI saMcAlita thayela aNuvrata jANIbUjhIne kema marAya? - Ama bole che ApaNAmAM rahelA ahiAndolana naitika punaruththAnanI dizAe temanuM eka mahattvanuM sAne saMskAra. paNa A sivAya sughaDa ane svaccha gRhajIvana zakaya ja saMpradAna che. temanI rItabhAtamAM evI sahRdayatA, saraLatA nathI - Ama bole che ApaNAmAM rahele sughaDatA ane svacchatAno ane sainya che ke temanI sAthe vicAra - vinimaya saheja zakaya khyAla. sAdhAraNa gRhastha ke gRhiNI mATe AvI hiMsAthI bacavuM muzkela che-azakaya ja che ema paNa kahI zakAya. AvI rIte hiMsA bane che. jamAnAnI zuM mAMga che tene teo puro khyAla dharAve che tarapha DhaLanAra vyakita ATaluM dhyAna rAkhe te jarUrI che: ane tethI AjanA prazna upara temanI sAthe thatI carcA vAta ubhayane upakAraka bane che. eka saMpradAyanA AcArya tarIke temane (1) jarUrathI vadhAre jIvahiMsA na karavI. aneka maryAdAo svIkArIne vicAravuM paDe che. A vize teo pUrA (2) jItpatti thatI aTake evAM dravyone cAlu upayoga sabhAna che ane A maryAdAo vadhIne kema AgaLa vadhavuM ane karatAM rahevuM, ke jethI AvI hiMsA karavAnI Apatti vAraMvAra UbhI ane potAnA samAjane AgaLa kema laI javuM e temanA cintana thavA na pAme. ane cittAne viSaya hoya ema temanI sAthenI vAtacIta uparathI (3) dareka jIvane jIvavAne hakka che ema chatAM paNa A je lAge che. jaina samAjamAM ekatA sthapAvAnI Aje khUba ja jarUra hiMsA karavAmAM Ave che te tenA sukhasagavaDa ane svarachatA tathA che. AcArya tulasI A ekatAnA Atura upAsaka che. temane muMba- sughaDatAnA khyAlathI prerAIne ja karavAmAM Ave che evI spaSTa Ine nivAsa A ekatA tarapha navuM prasthAna nirmANa karavAmAM pari- sabhAnatApUrvaka, anivArya tema ja dunivArya banatI hiMsA aMge game ema ApaNe prArthIe ane te dizAe ApaNe bane teTaluM hiMsA karanAra vyakita khinnatA citave - aMta:stApa anubhave." temane sAtha ane sahakAra ApIe ! khristI sAdhvIo aMge vizeSa spaSTatA ahiMsAdhamI sAme rojabarajane keyaDe prabuddha jIvananA gatAMkamAM khristI sAdhvIonA saMbaMdhamAM - saurASTra TrasTa taraphathI zarU karavAmAM Avela sAptAhika patra jaNAvavAmAM AvyuM che ke "A sAdhvIone upadeza ApavAne ke 'sudhA' nA taMtrI taraphathI nIce mujabanA eka savAla thoDA divasa dharmakriyAo calAvavAne adhikAra nathI." A vidhAnanI pahelAM maLelo: spaSTatA karatAM phAdhara vAlesa tA. 19-12-67 nA patramAM jaNAve "dharakAma karatAM kIDI maMkoDA, nAnAM jIvaDAM, vAMdA vagere che ke "upadeza na ApavAnI vAta te kevaLa sattAvAra rIte carcanA mAravAnA prasaMga Ave che tyAre mane muMjhavaNa thAya che--mAre zuM makAnanI aMdara apAtA upadeza vize che. bAkI te teo sabhA karavuM? eka bAjuthI ahiMsAnA saMskAra, bIjI bAjuthI ghara cembe saMbodhI zake che, jAheramAM pravacana karI zake che. ane kare che ne sughaDa rAkhavAnI gRhiNInI pharaja, e be vacce huM jholAM khAuM paNa kharAM." paramAnaMda
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 prabuddha jIvana kRpaDita sukhalAlajI tathA kAkAsAheba kAlelakara saradAra paTela yunivarsiTI taraphathI tA. 15 mI DisembaranA roja paMDita sukhalAlajIne tathA kAkAsAheba kAlelakarane DI.liTa. (DaoNkaTara oNpha leTarsa ) nI padavInuM prapadAna karavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMganA prAraMbhamAM yunivarsiTInA upa - kulapati zrI IzvarabhAI paTela taraphathI A banne vyakitavizeSane yunivarsiTInA kulapati samakSa prastuta karatAM pratyeka aMge je paricayAtmaka nivedana-- citation-- karavAmAM Avela te nIce mujaba hatuM : paMDita sukhalAlajI 174 mAnanIya zrI kulapati mahodaya ! A yunivarsiTInI sinDIkeTa tema ja seneTe jeone DaoNkaTara oNpha leTarsanI padavI arpaNa karavAno sarvAnumate TharAva karyo che, te khaMDita sukhalAlajIne ApanI samakSa upasthita karatAM huM hArdika gaurava ane harSa anubhavuM chuM. svataMtratAnI pahelAM ane pachInI tenI dezasevAo aneAkhI che. darzana, dharma, sAhitya ane saMzAdhananA kSetramAM tenI khyAti vyApaka che; ane jIvananA mULamAM rahelI mAnavatAnI daSTine svastha, nirmaLa ane suvyavasthita banAvavAnA RSi - sulabha mahAna kAryamAM teonA phALA bahumUlya che. dharma ane darzananA mAdhyamadrArA mAnavajIvananuM zuddha svarUpa pragaTa karavAnI teoe akhaMDa sAdhanA karI che. utkaTa jijJAsA ane satyazodhaka vRttithI teoe jaina darzananuM kevaLa pAradarzI ane pAragAmI adhyayana ja nathI karyuM, paraMtu enA hArdane samajavA mATe vaidika, bauddha, jarathAtI, khristI tathA IslAma dharmanuM paNa pUrI sahAnubhUti ane AdarabharelI daSTithI parizIlana karyuM che. aitihAsika ane tulanAtmaka paddhati apanAvavAthI, tenI ciMtana - praNAlI, pramANabhUta thavAnI sAthe, zuddha satyanI nirbheLa daSTine kAraNe, tattvaciMtakone mATe vizeSa rUpe AvakArapAtra ane mUlyavAna banI gaI che. munio, vidrAnA ane adhyApakonA ya adhyApaka evA paMDita sukhalAlajIe peAtAnuM samasta jIvana adhyayana - adhyApana tathA ciMtana mananane ja samarpita karyuM che. emanI vidvattA ane pratibhAnuM dezamAM dUra dUra sudhI aneka rUpe bahumAna karavAmAM AvyuM che. teo saMskRta, pAli, prAkRta tathA apabhraMza bhASAonA prakAMDa paMDita che. teoe uparanI aneka bhASAonA graMthonuM saMpAdana, vivecana ane bhASAMtara karyuM che, ane ene lagatI abhyAsapUrNa prastAvanA lakhIche. teoe saMpAdita karela ' sanmati tarka ' graMthanI nAmanA deza - videzamAM thayelI che ane 'darzana ane ciMtana' nAme graMthane lIdhe teo bhArata sarakAranI 'sAhitya akAdamI ' dvArA, rASTrIya pukArathI sammAnita thaI cUkayA che. teonA aneka prauDha tathA mananIya graMtha tema ja lekha emanI vimala prajJAnA ghotaka che. zrama, sAdAI ane saMyamanA premI paMDita sukhalAlajI bhAratIya jIvana tathA ciMtananI zreSThatama paraMparAnA pratIka che, teoe dhArmika saMkucitatAno, jIvana ane ciMtananI kRtrimatAno tathA ekAMgI vicArapraNAlIone tyAga karIne dharmane lokopayogI banAvavAmAM krAMti kArI che. rASTrIya AMdolanamAM yathAsamaya sakriya bhAga laIne teo lAkajIvana sAthe paNa saMkaLAyelA rahyA che. ApaNA AvA eka vayovRddha tathA mahAna dArzanika, jIvanatattvanA marmane jANanArA manISI ane jana - kalyANane mATe peAtAnuM samagra jIvana samarpita karI denArA jJAnatIrthane DI.li. nI mAnad padavIthI sammAnita karavAnA ane emane sammAnita karIne kharI rIte potAnI jAtane gauravAnvita karavAno A yunivarsiTInA A nirNaya sarvathA yogya ja che. [mULa hiMdI uparathI] upakulapati kAkAsAheba kAlelakara mAnanIya zrI kulapati mahAdaya ! A yunivarsiTInI sinDIkeTa tema ja seneTe jeone DAkaTara oNpha leTarsanI padavI arpaNa karavAnA sarvAnumate TharAva karyo che, te zrI dattAtraya bAlakRSNa kAlelakarane ApanI samakSa upasthita karatAM huM hArdika gaurava ane harSa anubhavuM chuM. svataMtratAnI pahelAM ane pachInI teonI dezasevAo anokhI che. saMskRta, sAhitya ane samAja - racanAnAM kSetromAM emanI khyAti vyApaka che, ane zikSaNanI unnati mATenA emanA phALA bahumUlya che. kAkAsAheba kAlelakara jIvananA ciMtaka ane upAsaMka, prakRtinA premI ane parivrAjaka, lokasevaka, bhAratIya saMskRti ane sAhityanA akhaMDa abhyAsI tathA eka samartha sAhityakAra tarIke suvikhyAta che. ** tA. 1-1-68 teo samagra tathA sArvabhauma jIvananA dRSTA, ciMtaka tathA zilpI che.. " jIvana " e emanA ciMtana, manana tathA AcAra - vyavahAranA kendramAM che. " jIvananA AnaMda, " " jIvanavikAsa ", 'jIvanabhAratI ', " jIvanalIlA ", " jIvanapradIpa ", 'jIvana * cintA ", " sAhityamAM sArvabhauma jIvana ", jIvanavyavasthA vagere teonA graMthAnAM nAme uparathI ja jIvana pratyenI tenI UMDI niSThAne paricaya maLe che. jIvana pratyenI bharI daSTi e emanuM ghaNuM moTuM arpaNa che. AnaMda - ullAsana badarInAtha, nepALa, brahmadeza, cIna, jApAna, pUrva AphrikA tathA pazcimanA aneka dezamAM bhramaNa karIne teoe potAnI utkaTa paribhramaNavRttine saMtuSTa karI che; khAsa karIne himAlaya pradezanI yAtrAo karIne teoe bhAratanA sAMskRtika AtmAnA rasathI potAnI cetanAne samRddha - paripuSTa karIne potAnA jIvana ane sAhityane tejasvI ane skrRtimAna banAvyuM che. kAkAsAheba zabda - brahmanA upAsaka che. gujarAtI, marAThI ane hiMdInI teonI dIrdhakAlIna sevAo khUba mUlyavAna che. te prauDha nibaMdhakAra che ane jIvananAM sanAtana tattvothI paripuSTha evI teonI sAhityika vyAkhyAo atyaMta ramaNIya ane preraka hoya che. teo " gujarAtI sAhitya pariSada " nA pramukha banyA hatA. " jIvanavyavasthA" nAme graMthane lIdhe, bhArata sarakAranI "sAhitya akAdamI" e emane rASTrIya puraskArathI sanmAnita karyA che. zikSaNajagatanI emanI sevAo viziSTa che. teo gujarAta vidyApIThamAM gAMdhIjInA aMtevAsI hatA, ane pachIthI teoe enA AcAryapade kAma karyuM hatuM. aneka mahattvanI rASTrIya zikSaNa saMsthAo sAthe teonA ghaniSTha saMbaMdha hatA. zikSaNa - kSetramAM teoe aneka prayogA karIne krAMti karI che. " bekavarDa leAkajIvananI taMdurastI tathA samRddhine mATe teoe akhaMDa utsAhathI kAma karyuM che. teoe AdivAsIo ane dalita jAtiAnI sevAmAM vizeSa phALA Apyo che. bhArata sarakAranA klAsa kamIzana " nA teo pramukha hatA. tenI zikSaNa, saMskRti, samAja tathA sAhityane lagatI bahumukhI ane mahattvapUrNa sevAone dhyAnamAM laIne bhArata sarakAre teone " padmavibhUSaNa "nI padavIthI paNa sanmAnita karyA che. ApaNA AvA eka vayovRddha tathA mahAna ciMtaka, jIvanadaSTA, lekhaka, parivrAjaka ane rASTrasevakane DI. li.nI mAnadapadavIthI sanmAnita karavAnA ane emane sammAnita karIne kharI rIte pAtAnI jAtane gauravAnvita karavAno A yunivarsiTInA A nirNaya sarvathA yogya ja che. [mULa hiMdI uparathI ] upakulapati
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-68 prabuddha jIvana 175 adhyApaka kanDanIe laDe variAmAM sArI paMDita dalasukhabhAI mAlavaNyA 53 hIro ke gulAba pitAnI oLakhANa kadI ApatA nathI, premI ane dharmapriya hatA. mULa A TrenIMga kaeNleja bikAneramAM paNa loko ja emanI oLakhANa meLavavA Atura hoya che, e eno A zeThIyAnI sakhAvatathI zarU thayelI. tyAMthI jayapura khaseDAI. vizeSa mahimA che. zrI dalasukhabhAI ApameLe prakAzita AvA kaeNlejanI sthApanA dharmapracArArthe thayelI. vidyArthIone jo jaina eka hIrA che. vidratA chatAM namratA, saraLatA chatAM caturAI, vyava- sthA. sAdhuone paricaya thAya to temane dharmajJAna vizeSa maLe e sthitatA vagere aneka guNothI sabhara evI vyakitao bahu virala hetuthI kaeNleja jayapurathI kacchamAM khaseDAI. kemake te vakhate zatAjovA maLe che, temAMnA dalasukhabhAI eka che. kada nAnuM chatAM citta vadhAnI muni zrI ratnacaMdrajI kacchamAM hatA. tyArabAda kaeNleja biyAuttuMga, sAdAI chatAM prabhAva paDe tevuM teja evA paMDita dala- varamAM AvI. sukhabhAIno paricaya ApatAM mane AnaMda thAya che. biyAvaramAM paNa zeTha durlabhajIbhAI ja A kaeNlejanI paMDita dalasukhabhAInA pUrvajo mULa dhrAMgadhrA pAsenA mAla- dekharekha rAkhatA. mane durlabhajIbhAI sAthe ghaniSTha vaNa gAmanA hoI teo mAlavaNIyA kahevAyA che. atyAre temanuM paricaya hate. kaeNlejanA vidyArthIone kalakattAnI nyAyatIrthanI mULa vatana sAyalA, prasiddha lekhaka jayabhikhkha tathA zrI ratilAla parIkSAmAM abhyAsakramamAM AvatA graMthane abhyAsa karAvavA rajAdIpacaMda desAI paNa sAyalAnA vatanI. sAyalA e bhagatanuM gAma nA divasamAM durlabhajIbhAInA AmaMtraNathI huM biyAvara ja. kahevAya che. keTalAka vidvAna munimahArAjo paNa sAyalAe ApyA paNa rajAnA divasemAM te keTaluM bhaNAvI zakAya? eTale zrI che, Ama sAyalAe aneka saMta ane tejasvI puruSo pedA karyA che. durlabhajIbhAIe be tejasvI vidyArthIone pasaMda karI mAre ghera - AjathI sattAvana varSa pahelAM sane 1910 nA julAInI bhaNavA mokalyA. temAMnA eka dalasukhabhAI ane bIjA zAMtilAla20 mI tArIkhe zrI dalasukhabhAIne janma. pitAnuM nAma DAhyA- bhAI. Ama mane dalasukhabhAI sAthe nikaTane paricaya thayo. thaDe bhAI bhAvasAra, mAtAnuM nAma pArvatIbahena. cAra bhAI ane vakhata mAre tyAM rahyA pachI gharanI pAse ja be eraDI maLI javAthI eka bahena maLI te pAMca bhAMDue. bahenanI uMmara Aje sATha teo bane tyAM rahevA lAgyA ane raI paNa hAthe banAvI letA. varasanI che ane viramagAmamAM sukhapUrvaka rahe che. cAre bhAIe te samaya lagabhaga 1930 nI sAlane hatA. pU. gAMdhIjIe pitapotAnA puruSArthathI sukhI che. zrI dalasukhabhAI AjathI 37 varSa pitAnI laDatanA maMDANa pUrajozathI mAMDelA. e vakhate huM gujarAta pahelAM amadAvAda AvIne vaselA. bIjA be bhAIo paNa tyAM ja che vidyApIThamAM prAcIna bhASAona-junI gujarAtI tathA prAkRtaane eka bhAI relavemAM gADe che. dalasukhabhAI vidyAvyAsaMgI adhyApaka hovA sAthe saMzodhana ane saMpAdananuM kAma paNa karate. che, jyAre bIjA be bhAI vIjaLInA vyAsaMgI che. ' eTale gAMdhIjInI e laData joDe paNa mAro saMbaMdha hate. eTale A ' dalasukhabhAInI nava varSanI uMmare emanA pitAzrI paraleka be vidyArthIo paNa mArI pravRttimAM sahakAra ApavA lAgyA. mArI vAsI thayA. vidhavA mAtA upara pAMca bALakonA ucheranI javA- pejanA evI hatI ke jaina Agama, prAkRta bhASA, pAlI bhASA, badArI AvI paDI. kemake emanA pitA kaTalarInI dukAna calAvatA tathA saMskRta bhASAnA hemacaMdravyAkaraNa paricaya vidyArthIone ane nirvAha pUratuM raLI letA. eTale mUDI to kayAMthI hoya ! karAva tathA saMzodhana saMpAdanathI paNa temane mAhitagAra karavA. surendranagaramAM te vakhate eka anAthAzrAmanI saMsthA cAlatI. mAtAe te anusAra barAbara abhyAsakrama goThavIne bhaNAvavAnuM zarU karI. cAre bhAIone tyAM mUkayA. tyAM dalasukhabhAI pAMca aMgrejI dIdheluM. paraMtu Agamane thaDe bhAga ane bhASAonA vyAkaraNa sudhI pahoMcyA. pachI emanA kAkA zrI makanajImuninI preraNAthI ThIka pramANamAM paricaya thayele tyAM satyAgrahanI laDatamAM paDelA mane dalasukhabhAI zvetAMbara sthAnakavAsI kaeNnpharansa dvArA cAlatI jaina aMgreja sarakAranuM teDuM AvyuM. Treniga kaeNlejamAM dAkhala thayA. Ama emane abhyAsa tUTI jatAM teo zAMtiniketanamAM zrI dalasukhabhAI jAtie bhAvasAra che. ghaNA bhAvasAra e divasomAM kAma karatA muni jInavijayajI sAthe thoDo vakhata jainadharmI hoya che tema A kuTuMba paNa jainadharmI che. bhAvasAra, rahyA ane tyAMthI teo banArasa pahoMcyA. tyAM banArasa hiMdu yuni'zA uparathI kahevAyuM haze tenI vyutpattinI khabara nathI. paMjAbamAM varsiTImAM paMDita sukhalAlajI jaina darzananA adhyApaka hatA. jaina zrAvako mATe "bhAva" prayoga pracalita che. kadAca e zabda temanA tema ja sva. paM. mahendrakumAranA sahakArathI jaina ane ajaina sAthe koI saMbaMdha hoI zake. bhAvasAra koma AkhA dezamAM phelAyelI tamAma zAstronA abhyAsanI taka temaNe pUrepUrI jhIlI lIdhI. kalache. mULa te A loko raMgArI kApaDanI pravRttimAM kuzaLa gaNAya. kattAnI saMskRta berDanI parIkSA ApI teo nyAyatIrtha te thaI cUkayA paNa have bIjI jAtionI jema e koma paNa aneka dhaMdhAmAM paDelI che. hatA. ahIM temaNe jaina zAstrAdhyApakanI yogyatA meLavI lIdhI, ane dalasukhabhAI jamyA te jamAnAmAM aMgrejonI gulAmI sane 1938 mAM paMDitajInA esIsTanTa adhyApaka banyA. A pachI ane johukamInuM prabala sAmrAjya hatuM. aMgrejo dvArA khristI pAda- 1944 mAM paMDitajI nivRtta thayA tyAre emanA sthAne teo birArIo mAraphata dharmapracAra paNa sArA pramANamAM thatuM. A joIne jyA, ane te sthAna emaNe sane 1959 nI Akhara sudhI saMbhAApaNI keTalIka kome paNa jAgI ane potapotAnA dharmapracAra LyuM. emanA sadbhAvayukata pAMDityanI suvAsa kAzInA paMDitomAM mATe uMghama karavA lAgI. A uddezathI ja sthAnakavAsI kaeNnpharansanA eTalI badhI phelAyelI ke temane kAzI choDavAno nirNaya jANI mavaDIo jayapuramAM jaina zve. sthAnakavAsI TreniMga kaeNleja calA- e saune khUba du:kha thayuM. emanA kAzIthI vidAyanA prasaMge hiMdu vatA hatA. morabInA vatanI ane jhaverIne dhaMdho karatA zrI durlabha- yunivarsiTI, syAdvAda pAThazALA, sanmati chAtrAlaya ane samagra jIbhAI tribhevane jhaverI dhaMdhArthe jayapuramAM rahetA. eTale teozrI banArasa zahera suddhAMe jAhera sabhA yojelI. yunivaA kaeNlejanI dekhabhALa rAkhatA. temanAmAM sAMpradAyika kaTTaratA eTalI siTInA upakulapati zrI veNIzaMkara AI. sI. esa. tathA UMDI nahotI. teo svabhAve udAra, milanasAra ane yuganA pArakhu hatA. zrI vAsudevazaraNa agravAle chevaTa sudhI emane nirNaya pheravavA. kaeNlejamAM te samaye paMdara vidyArthIo hatA. temAM jetapura Agraha kare. temanI hiMdu yunivarsiTImAM pratiSThA vizeSa prakAranI vALA zrI zAMtilAla vanamALI tathA tagaDIvALA bhAI khuzAladAsa hatI. mitramaMDaLa ucca prakAranuM ane vidyA vyAsaMgI hatuM. paryApta paNa hatA. bikAneravALA zeTha bheraidAnajI zeThIyA vizeSa vidyA- vetana, rahevA mATe pUrI sagavaDavALA baMgale-A badhuM hovA chatAM
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 * A ja rIte ToronuM pravAsa karavAmAM ra. pramuja jIvana tA. 1-1-18 teo amadAvAda AvavA kema AkarSAyA tenuM mane Azcarya thayuM, . pUraka noMdha 1: jAnyuArI mAsanI bIjI tArIkhe keneDA jaI ane emAM zeTha lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti maMdiranI rahelA paM. dalasukhabhAIne ToronTo yunivarsiTI taraphathI maLela sAthe kevaLa temane RNAnuMbaMdha ja mane lAgyuM. kemake banArasamAM nimaMtraNanI vigato raju karatAM zrI ratilAla dIpacaMda desAI badhuM svata: jAmI gayuM hatuM, sukha sagavaDa paNa pUrNa hatAM, jyAre tA. 23-12-67 nA "jaina"mAM jaNAve che ke: amadAvAdamAM navI havA bhAvavAnI hatI. paNa amadAvAdanI A vAtane ATheka mahinA thayA. eka divasa keneDAnI TerenTo saMsthAnI hitadaSTi aMgeno temano daDha saMkalpa ja temane ahIM yunivarsiTI taraphathI zrI dalasukhabhAIne sAva aNadhAryo patra maLe. kheMcI lAvyo. A aMge zeTha zrI kasturabhAInI vicakSaNatA ane tA. 9-4-1967ne e patra ToronTo yunivarsiTInA saMskRtanA mANasane pArakhavAnI lAMbI daSTi paNa nimittarUpa che. prophesara ane DipArTamenTa opha IsTa eziyana sTaDIjha (pUrva dalasukhabhAI banArasamAM hatA tyAre ja temaNe zve. sthA. eziyAne lagatI vidyAonA vibhAga)nA adhyakSa prophesara e. ke. TrenIMga kaeNlejanI zarata pramANe zve. sthA. kaeNnpharansanA aThavADika vArTare lakhyo hato. emAM emaNe lakhyuM hatuM ke"jaina prakAza" mAM eka varSa pUrI sevA ApI e RNa adA - "amAre tyAM cAlatA A vibhAgamAM bhAratIya tattvajJAnanA karyuM hatuM. 22 varSanI uMmare dhrAMgadhrAnA vatanI bena mathurAbena sAthe adhyApanane mATe tame ToronTo Avo evI koI zakayatA che ke kema emanA lagna thayAM hatAM. temane svabhAve zAMta ane raheNIkaraNI ' te jANavA mATe huM A patra lakhuM chuM. tamane anukaLa hoya e khUba sAdI hatI. dalasukhabhAInA vidyAvyAsaMgamAM e haMmezA pramANe kAyamane mATe ke mulAkAtI adhyApaka (vijhITIMga prophesara) anukaLa ane sahAyaka banelA. teo eka putranA mAtA banyAM tarIke eka varSa mATe, ame tamArI nimaNuMka karI zakIe ema chIe. hatAM. ane sane 1959 mAM dalasukhabhAInA amadAvAda AvyA evuM paNa thaI zake ke zarUAtamAM eka varSa mATe mulAkAtI adhyApaka pachI thoDA varSe temanuM muMbaImAM haoNspiTalamAM avasAna thayuM hatuM. tarIke ane te bAda, keneDAmAM rahevuM tamane pasaMda paDe to, kAyamane pitAnA "nAma zu A jaina nAmanA pustakamAM dalasukha- mATe tamArI nimaNuMka karavAmAM Ave. A mATe pagAra tarIke bhAIe e premALa patnI mATe " Lione ziyA zucha na, tamane vArSika tera hajAra Dolara ApavAmAM Avaze. uparAMta tamAruM vighA zrI vizA hai" evA udgAra arpaNamAM kADhelA che, te sarvathA ahi AvavA - javAnuM pravAsakharca paNa ApavAmAM Avaze." yathArtha che. A rIte TorenTo yunivarsiTImAM joDAvAnuM sIdhesIdhuM AmaMtraNa - paMDita sukhalAlajInI sAthe maLIne banArasamAM emaNe jaina ApyA bAda, e mATe zrI dalasukhabhAInI pasaMdagI karavAnuM kAraNa saMskRti saMzodhana maMDaLa sthApI te dvArA nAnAM moTAM aneka darzAvatAM prophesara vArDara lakhe che ke:pustaka pustikAo hiMdI bhASAmAM lakhI lakhAvIne prakAzita karelAM che. " zrI pArzvanAtha vidyA Azrama" saMsthAne UbhI karavAmAM "bhAratanA vizleSaNAtmaka darzananI anya zAkhAo tema ja ane pAyAthI tenA caNataranI pravRttimAM zrI paMDitajI sAthe dala- bauddha darzananA pramANavAda saMbaMdhI khulAsA ane samajUtI ApI sukhabhAIe paNa nirapekSapaNe rasa lIdho che. teo "prAkRta TekasTa, zake evA sAva gaNyAgAMThyA vidvAnomAMnA eka tarIke huM tamArAM sAyaTI"nA varSo thayAM maMtrI che. ane tenA taraphathI cAlatI kAmone ghaNA vakhatathI pichAnuM chuM; tethI ja mAruM dhyAna tamArA tarapha graMthamALAnA pradhAna saMpAdaka paNa che. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya gayuM che." jaina Agamone prakAzita karavAnI je yojanA karI che temAM paNa zrI dalasukhabhAInI jena Agame ane bhAratIya darzananI muni puNyavijyajInI sAthe eka pradhAna saMpAdaka tarIke teo rasapUrvaka joDAyelA che. teo gujarAta yunivarsiTInI seneTanA vyApaka tathA marmasparzI vidvattA tema ja nirbheLa vighAniSThAnuM yathArtha sabhya che. e yunivarsiTI saMcAlita prAkRtabhASAnI abhyAsakrama mUlyAMkana ApaNA dezanA tema ja videzanA paNa keTalAka prAcyavidyA samitinA teo pramukha che. prAkRta vidyAmaMDaLanA teo kAryakArI ane tattvajJAnanA vidvAnoe, ghaNAM varSa pUrve ThIka ThIka pramANamAM maMtrI che. A badhI vidyA saMbaMdhI vividha pravRttio sAthe teo karIne emanuM e rIte bahumAna paNa karyuM ja che. dasa varSa pahelAM, pitAnI koma mATe paNa ghaNuM kare che. teo bhAvasAra keLavaNI maMDaLanA upapramukha che ane samagra gujarAta bhAvasAra samAjanA sane 1957 mAM, ela-InDiyA oriyenTala npharansanA dilhI adhipramukha che. A sivAya vividha kSetre emanuM maulika lekhanakArya ' vezanamAM teo prAkRta ane jaina vibhAganA adhyakSa nimAyA hatA. to cAlu ja che. Ama chatAM jayAre emanI vidrattAne A rIte paradezamAMthI biradAvavAnAnapaNathI ApabaLe puruSArtha, khaMta ane prakRtisaujanyathI mAM Ave ane emanI vidvattAne lAbha levAnI jhaMkhanA vyakata AgaLa vadhelA dalasukhabhAIne ApaNA saunA zubhAzIrvAda hoya karavAmAM Ave tyAre zrI dalasukhabhAIne tema ja emanA paricita te svAbhAvika che. temanuM kuTuMbajIvana sukhI ane saMtelI che. putra rameza sau koIne Azcarya sAthe vizeSa AnaMda thAya e svAbhAvika che. hAla ema. e. no abhyAsa kare che. ane tenAM lagna paNa karyA che. zrI dalasukhabhAInI satyazodhaka, sAragrAhI ane sarvasparzI vidvattA Ama dalasukhabhAInAM jJAnateja ane susvabhAva sugaMdhanI tathA akhaMDa ane dhyeyaniSTha sarasvatI upAsanAnA zikhara upara A maheka dezanI sImA vaTAvIne - prayAsa na karavA chatAM - paradezamAM prasaMge jANe suvarNakaLaza caDAvyo hoya ema lAge che. bAkI te, paNa svata: phelAI rahI che. jANIne saune AnaMda thaze ke emane e hema ja hatuM ane hemanuM hema ja che. A prasaMgathI ApaNane keneDAnI TerenTo yunivarsiTIe pitAne tyAM tattvajJAnanA prAdhyA enI vizeSa pratIti thaI eTaluM ja! paka thavAnuM AmaMtraNa Apela che. e yAda rAkhIe ke dalasukha pUraka noMdha 2: paM. dalasukhabhAI mAlavaNyAnI Aja sudhInI bhAI koI yunivasaTInA bI. e. ema. e. nathI. tema nathI pramukha sAhitya sevAone khyAla ApatAM jaNAvavAnuM ke "nyAyApI. eca. DI. ke. DI. lITa. chatAM teo vidyArthIone pI. eca. vatAra vAtika vRtti" ane "pramANavAtika", "dharmottarapradIpa" vagere DI. paNa banAve che ne DI. lI. paNa banAve che. AvA viziSTa temaNe saMpAdita karelAM pustako che, jyAre paMDita sukhalAlajI sAthe vidrAne chatAM taddana sAdA ane smita veratA A dalasukhabhAI emaNe "pramANamImAMsA" "jena tarkabhASA" ane "jJAnabiMdu" nuM sane 1968 nA jAnyuArI mAsanI bIjI tArIkhe uparokata yuni- saMpAdana karyuM che. "gaNadharavAda", "sthAnAMgasamavAyAMga" emanAM anuvasiTInuM AmaMtraNa svIkArI keneDA jaI rahyA che. temane " tava cararmanuM vAdita pustako che ane hiMdImAM "AtmamImAMsA", "jenA game ane "jaina sAhitya kI pragati" nAmanAM svataMtra pustako temaNe lakhyAM vartata ziva" " rivAjo juthAra : " kahI hArdika zubhecchA sAthe che. saMskRta, pAli, prAkRta, gujarAtI, hiMdI ane aMgrejI bhASAnuM temanA A prayANane ApaNe saphaLatA IcchIe! emane sAruM jJAna che; lekhana temanuM mukhyatve gujarAtI ane paMDita becaradAsa jIvarAja dezI hiMdImAM hoya che.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-18' prabuddha jIvana - 177 ke : ka ApaNe kayAM jaI rahyA chIe? haka ' tA. 21-12-67nA "gujarAta samAcAra'mAM nIce mujabanI eka dhanya bhAgya, dhanya ghaDI ! jAherakhabara pragaTa karavAmAM AvI che: AnaMdo, AnaMdo, AnaMdo! Wanted gujarAtI jyAM ho tyAM AnaMdo! "An independent earnning girl about 22 to live bhAratIyo paNa AnaMdo! as a kept for a Gujarati graduate engineer of 30, sa se dIvaDA pragaTA! Box no. 879 Co. Gujarat Samachar." Aja gujarAtI yuvAna jhaLake che. joIe che- kevuM enuM parAkrama! kevI kAMti, utkrAMti, ane unnati! eka gujarAtI snAtaka ejIniyara (u. va. 30) mATe enI e che Ijanera, sAthe rakhAta tarIke rahevA mATe bAvIsa varSanI svataMtrapaNe kamAtI IjanerIne snAtaka - chokarI-A mATe beksa naM. 879 The. 'gujarAta samAcAra' para ene bUTapaoNlizanI napharata; arajI karo." ene lAgI che lagana, A jAhera khabara upara vivaraNa karatAM amadAvAdathI bahena lagnanI? cha e to prapaMca, gItA parIkha jaNAve che ke e mAge che 2khAta-ra-khA-ta. AvI jAherAta vAMcatAM svAbhAvika rIte AMcako lAge. AnaMda, AnaMda, mAtAo ane bahene, sAmAnya rIte lagnanA umedavAra mATe AvI jAherAta Ave che, kevo sapUta! kevo mADIjAya ! paNa rakhAtanI mAMgaNI chaDeceka karanAra to koIka "virala vyakita ja hoI zake! AvI dhaMdhAdArI rIte jAherAta karanAra tathA enA pariNAme arajI karanAra koNa hoI zake?" ane amArA patrakAre jAherakhabaranA ejanTo, vaLI bAvIsa varSanI svataMtrapaNe kamAtI chokarI jo lagnajIvana kevI abhIkSA! kevI bhakita! Iche te e lagna ja ne svIkAre? zA mATe e koInI rakhAta dhananI sto. thaIne rahevA jAya? AvI jAherAtane AvakAra maLaze evI apekSA kevI lokasevA, ke sanA. rAkhanAra pAse bhAratIya saMskAranI kevI AzA rAkhavI? AnaMda sahu nAgariko ! Aja sudhI anIti AcaranArane lekazarama paNa naDatI hatI. Aje che utsava. gAo, paNa have ene UghADuM medAna maLaze ke? bemAMthI ekake sthiti sArI "jaya javAna, surApAna, te nathI ja, paraMtu bIjI vadhu bhayajanaka lAge che. jaya jagAra, AvI eka adhakhUlI vAta karatI bIjI jAherAta thoDA samaya mukata sahacAra, pahelA pragaTa thayelI - te AvI matalabanI hatI.- vyabhicAra!" joie che-- A bAbatane taMtrInA TIppaNanI koI jarUra nathI-paramAnaMda eka 60 varSanA gRhastha mATe temanuM raDuM calAve, ghara saMbhALe tathA temane Companionship (kaMpanI) ApI zake tevAM bahena saMdhanA sabhyone - AmAM "kaMpanI (Companionship) Ape" e zabdo saMghanA je sabhyonuM 1967 nI sAlanuM lavAjama haju sudhI paNa ghaNA sUcaka lAge che. A zabdone sUcaka artha AgaLa jaNA- vasula thayuM nathI te sabhyone te aMge khabara ApavAmAM AvI che, velI jAherAtamAM "to live as a kept" zabda spaSTa kare che ? te mujaba temanA lavAjamanA rUA. 10 saMghanA kAryAlayamAM savara A spaSTa jAherAte mAtra eka ja divasamAM amadAvAdanA sAmA- bharI javA temane vinaMti che. jika jIvanamAM e virodha jagAvyo ke bIje ja divase gujarAta maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha samAcArane AvI jAherAta chApyA badala jAheramAM mAphI mAMgavI paDI che, jo ke mAphInA khulAsAmAM jaNAvyuM che ke, "A koIe AjanuM rAjakAraNa tephAna karavAnA IrAdAthI chapAvyuM lAge che." A vAtamAM pUrI zrI cImanalAla cakubhAI zAhanuM vyAkhyAna rIte sammata nathI thavAtuM. je jAherAtane bokasa naMbara paNa ApavAmAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame tA. 6 jAnyuArI zanivAra Ave te ene mAtra phaDanavRttinuM pariNAma kema kahevAya? "guja- sAMjanA cha vAgye saMghanA kAryAlayamAM zrI cImanalAla cakubhAI zAha rAta samAcAra" jevA khyAtanAma javAbadAra dainika pAse AvI AjanA rAjakAraNa upara jAhera vyAkhyAna Apaze. jijJAsu gaphalatInI zakayatA kalpI na zakAya. sAthe sAthe Ane ATalo bhAI-bahenane A vyAkhyAno lAbha levA nimaMtraNa che. jaladI virodha karanAra ApaNA jAgRta samAjane saMskAritAne Agraha kharekhara prazaMsanIya che. AzA rAkhuM ke A samAja pazcimanA maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha AvA AMdhaLA anukaraNane rokI zake. jaina dharmanuM hArda gItA parIkha A pustikAnI thoDI nakala hAla sIlakamAM che te jemane tene . e ja ghaTanA aMge antaranI vedanA vyakata karavA sAthe guja khapa hoya temane saMghanA kAryAlayamAMthI joItI nakala meLavI levAmAM rAta yunivarsiTInA meDikala eDvAIjhara De. kAntilAla zAha nIce vinaMti che. mujabanuM eka kaTAkSakAvya kahyuM che - vyavasthApaka, muMbaI jaina yuvaka saMgha akavi
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 prabuddha jIvana tA. 1-1-68 na mAnuSAt zreSTataraM hi kiJcit (saradAra paTela yunivarsiTI taraphathI "UkaTara oNpha leTarsa'nA mane te vakhatanI judI judI kaeNlejo ane temAM thatAM kAmanI karmapadavIdAna prasaMge paMDita sukhalAlajIe kareluM pravacana vAMcatAM, saMsthAo e badhAMne paricaya karAvyo. dezanA lokone, khAsa karI Aje 87 varSanI ummare teo keTalA jAgRta ane jIvana kheDUtane joItI aneka vastuo kevI kevI rIte sastAmAM ghara che, temanI prajJAnI pratibhA Aje paNa keTalI tejasvI che ene AMgaNe taiyAra thAya che, ane makAno temaja moTAM bilDIMga khAsa ApaNane bahu sukhada khyAla Ave che. A kAraNe A pravacana pragaTa karakasarathI kevAM UbhAM thaI zake che evI ghaNI vAta samajAvI. temanA karatAM huM UMDI prasannatA anubhavuM chuM. tene pUrvArdha ahi nIce sahana zastranA prayogane bIjo prasaMga hato gujarAta yunivarsiTImAM ApavAmAM Ave che; uttarArdha have pachInA aMkamAM pragaTa karavAmAM zrI harasiddhabhAIe Apela khANA vakhatane. te vakhate zrI Avaze.) paramAnaMda bhAIlAlabhAIe mane acAnaka smaraNa ApI kahAM ke have zrImAna kulapatijI, upa-kulapatijI tathA upasthita sajajane, tame kaheluM te pramANe pharI vidyAnagaramAM kayAre Ave che ? tame saradAra paTela yunivarsiTInA adhikArIoe mane je pada kaho tyAre huM maTara mekaluM chuM ItyAdi. huM eka yA bIje kAraNe bIjI apita karyuM che tene huM khuzIthI svIkAruM chuM, paNa te padane huM vAra vidyAnagaramAM AvI na zako. paNa vidyAnagarane mArA mAruM aMgata pada samajI svIkAra nathI. je vidyopAsanAne pratye jANe koI anurAga na hoya tema eka divasa ahIMnA javAAjanma varelA che temane mATe A pada che ema samajI temanA badAra thoDAka kAryakartAo huM rahuM chuM tyAM amadAvAdamAM mane maLavA eka pratinidhi lekhe meM A pada svIkAryuM che. A badala A yuni- AvyA, ane eka AkarSaka vadhAmaNI ApatA hoya tema temaNe vasiTInA saMcAlakone ane adhikArIone AbhAra na mAne to mane kahyuM ke zrI eca. ema. paTele kahevarAvyuM che ane ame IcchIe e aviveka ja dekhAya. vaLI, A pada vighopAsanAne varelA lokonI chIe ke tame have vallabhavidyAnagaramAM hameza mATe AvIne rahe. tathA vidyopAsanAne varelA lokodrArA calAvAtI saMsthA taraphathI meM mArI azakita jaNAvI. thoDA divasa pachI aNadhArI rIte ApavAmAM AvyuM che, eTale tattvata: vidyopAsanA ja vidho- akhaMDa AnaMda holamAM zrI eca. ema. paTelane maLavAnuM banyuM. pAsanAnuM mUlya AMke che athavA ema kaho ke bahumAna kare che. eTale meM temane kahyuM, tamAro saMdeza maLyo che. paNa mArI sthiti bhinna A prasaMga kaNanuM kRSNane ja arpaNa" e zAstrokata ke lokokitanuM che. temaNe eTaluM ja kahyuM ke hajI vakhata che, vicArajo ItyAdi. smaraNa karAve che. ane vyakitagata abhimAnanA pASANane roke che. ahIM mAre kahevuM joIe ke zrI eca. ema. paTelane haM nAmathI A vidyAsthAna sAthe saradAra zrI vallabhabhAI paTelanuM jANato, paNa maLavAne A prathama ja prasaMga hatuM.' nAma joDAyeluM che. e nAma letAM ja gAMdhIjI yAda Ave che. prAcIna AjanA pravacanamAM zrIyuta bhAIlAlabhAI ane zrIyuta kALathI rAma ane lakSmaNa tema ja kRSNa ane arjuna e be nAma eca. ema. paTela e baMnnene saMkSipta ullekha paNa meM sAbhiyugalo ekameka sAthe evAM saMkalita che ke eka nAma letAM bIjuM prAya karyo che. mArI daSTie zrIyuta bhAIlAlabhAI A vidyAnagaranA anivArya rIte smRti paTa upara aMkita thaI jAya che. Ane ja pAyA ane prANarUpa che. e vastu te temane apAyela vizvakarmAnA tatva ciMtanamAM vyApti kahI che. A yugamAM gAMdhIjI ane vallabhabhAI sArthaka vizeSaNathI ja. siddha che. paNa zrIyuta eca. ema. paTela e yugale jANe ke e sanAtana yugalanuM ja navuM avataraNa na hoya, lokavidita hovA chatAM huM temane ochA paricaye paNa eka judI daSTithI nIrakhuM chuM. te daSTi e che ke temanAmAM adbhuta sUjha ane ema je temane barAbara jANe che temane lAgyA vinA nahi rahe, satyanA draSTA aneka puruSe A dezamAM ane anyatra thayA che. paNa kAmane tvarita patAvavAnI phati e baMne Azcaryajanaka rIte maLelA che. hamaNAM ja saradAranI jayaMti prasaMge zrI eca. ema. tenA draSTA ane tene ja karmadrArA jIvanamAM sAkAra karI batAvanAra te virala ja thayA che. temAM paNa atyAra sudhImAM gAMdhIjInuM paTelanuM TUMkuM nivedana gujarAta samAcAramAM chapAyeluM. tene vAMcasthAna mekhare che. gAMdhIjIe satyane maMtra, enuM taMtra ane enuM yaMtra- ema satyanI trividha khilavaNI karI che. e khilavaNI daramyAna emanI AsapAsa eka moTuM tArAmaMDala ekatra thayela. te badhAmAM je aNanama, tejasvI ane svataMtra sUjha dharAvanAra hatA te hatA vallabhabhAI. AvA eka mAnavaratna ane gujarAtanA suputranuM nAma A saMsthA sAthe joDAyeluM che. tethI, huM samajuM chuM tyAM sudhI, A nAmanuM joDANa saMsthAnA kAmamAM aneka rIte tenI sArthakatA puravAra kare che. vallabha vidyAnagara sthapAyuM tyArathI ja mana UcuM nIcuM thatuM ke e saMsthA jovI. chevaTe ekavAra lagabhaga 15 varSa pahelAM huM ahIM Ave. te vakhate berIsTara jamanAdAsa mahetAnA pramukhapade ahIM koI miTIMga hatI. mane e miTIMgamAM te khAsa rasa na hato, paNa rasa hato e saMsthAnA vizvakarmAne maLavAmAM. 1941 mAM thoDIka miniTo mATe zrIyuta bhAIlAlabhAI paTelane meLApa thayeluM. temaNe te vakhate vAtavAtamAM jahAMgIranA koI aitihAsika kathanane nirdeza karelo. te ja vakhate mane thayeluM ke A che to enjiniyara, emane AvI aitihAsika vigata sAthe zuM saMbaMdha ? A kutUhale mane emane vizeSa paricaya karavA prerele. tethI A nagaramAM huM AvavA prerAyele. bIje divase zrI bhAIlAlabhAIe sAthe AvI paM. dalasukhabhAI mAlavaNIyA ( 4 karoDa , ja A 'Y' che. . . . arunDala na ' zI ? ma " : nA che. ziTI te ja ja che paMDita
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-68 prabuddha jIvana navIthI kaI vadhAre caDiyAtuM nathI. nAra koI paNa daSTisaMpannane mArA ukata abhiprAya vize bhAgye ja AjanI badalAyelI sthitimAM ema paNa jovAmAM Ave che zaMkA raheze. dezavibhAjananA e kaparA kALamAM saradAranI javA- ke vidyArthIonuM jijJAsu maMDaLa kayAMka paheluM taiyAra dekhAya tyAre badArI ane dhAraNAne emaNe keTalI kuneha ane keTalI tvarAthI arthadRSTie ke kayAreka zuddha vidyA daSTie zikSaka pAchaLathI AvI siddha karI batAvI e ja temanI asAdhAraNa zakitane purAvo che. maLe che. paNa moTA bhAge Aje paNa evI sthiti che ja ke sarakArI, vallabha vidyAnagaranA vizvakarmA vRddha hovA chatAM hajI ardhasarakArI ke taddana vyakitagata preraNAthI sthapAyela vidyAsthAnamAM utsAha ane kAryazakitae yuvAna lAge che, te sArA nasIbe dilahI pahelA te zikSako ja nimAya che ane pachI vidyArthIo AvI choDI gujarAtamAM AvI vaselA ane vidyAnagarane jigarathI apa- maLe che. ATale najIe pUrvAparakama hovA chatAM zIkhavavAnI nAvanAra zrI eca. ema. paTela vRddha nahiM chatAM sUjha ane Ava- vidyA ane vidyAnA adhyayana - adhyApananuM sthAna te DatathI vRddha che. AvuM yugala vallabha vidyAnagarane lAgyuM hoya te enuM e ja rahe che. guru paheluM ke ziSya pahele e vastu gauNa koI paNa vicAraka kalapI zake ke vidyAnagaranI AsapAsa gATha- che. paNa e baeNne anusaMdhAna karAvanAra viSaya ke zAstro e mukhya vAyela kAryakartA varga saprANa ja hoI zake. ane e ja vallabha che. ane tethI vadhAre mukhya te te zAstronuM AdAnapradAna che. vidyAnagaranI vikAsa mATenI nakkara mUDI che. vidyAnagara e eka vizALa vidyAsthAna che. prAcIna kALamAM je viSaya zIkhavavAnuM hoya tenuM adhyayana vidyArthI pUrNa thagyatAthI paNa te yugane anurUpa moTAM moTAM vidyAsthAne hatAM. dezakALa kare ane guru tenuM adhyApana pUrI yogyatA ane kauzalyathI kare ane paristhiti badalAtAM AvAM vidyAsthAnanuM svarUpa badalAya e ja guru-ziSya vaccenI jIvaMta kaDI che. Aje A prazna savie sahaja che, chatAM emAM mAnavajIvana ane mAnavatAlakSI zeSe carcAya che ke vidyArthI saMpUrNapaNe zakita ane samayane bhaNamULabhUta vastuo ane bhAvanAo enI e ja rahI che, ane judA judA svarUpe dekhAtA prazna paNa mULamAM enA e ja che. vAmAM yogya rIte upayoga kare che ke nahi ane adhyApaka tethI ya ATalI bAbata spaSTa karavA ane huM eka upaniSadano nirdeza vadhAre jAgRti ane prayatnapUrvaka vidyArthIne zIkhave che ke nahi? karIza. te upaniSada taittirIya che. e upaniSada bahu moTuM nathI. tyAre taittirIyanuM uparanuM sUcana vidyAsthAna mATe mArgadarzaka thaI ene samaya game te hoya, chatAM emAM vidyAne lagatA pAyAnA prazna paDe tevuM che. upaniSada vAkaya maMtrarUpa hoI temAM gabhitArtha ghaNe TUMkamAM paNa spaSTa rIte carcAyA che. ane AkhuM jIvana manuSya kaI daSTie jIvavuM tenuM paNa yathArtha citra ApyuM che. samAyeluM hoya che, sahaja mAnavaprakRti mujaba prAcIna samayamAM * taittirIyanA prathama vallInA trIjA anuvAkamAM prazna carcAya che. paNa vidyArthIo ane adhyApakomAM AjanI peThe amuka amuka ke zikSaka, vidyArthI, vighAo - zAstro ane adhyayana - adhyApana khAmIo dekhAyelI ja. tethI temaNe A vidhAna kareluM lAge che. " e cAra vastuone paraspara zo saMbaMdha che? AnA uttaramAM RSi AjanA vidyAsthAnamAM e vidhAna savizeSa dhyAnapAtra che, kAraNa kahe che ke guru-zikSaka pUrva rUpa che, arthAta vidyAnA AdAna - ke atyAre ApaNe nAnA - moTAM badhAM ja vighA sthAnamAM vidyArthIpradAnamAM e mULa sthAne che. ziSya -vidyArthI e uttara rUpa che, eTale ke guru hoya tyAre ja vidyArthIo AvI maLe che. guru ane emAM, eka jAtanI arAjakatA joIe chIe. eTale ke teo ziSya e be vacce saMdhAna rUpa to zIkhavAnI vidyA che. ane karavAnuM bhUlI jAya che, ane na karavAnuM karavAmAM vakhata, zakita ane te te vidyAnuM AdAnapradAna e guru ziSyanuM aMtima dhyeya che.* dhana e badhAMne veDaphI nAkhavA uparAMta potAnA jIvanane paNa barabAda ___*athAdhividyam / AcArya: pUrvarUpam / antevAsyuttararUpam / / kare che. e ja rIte adhyApakomAM paNa evI arthamukhI ane mithyA vidyA sandhiH / pravacanaM sandhAnam / ityadhividyam / / spardhAmukhI asthiratA ane kacAza dekhAya che ke teo potAnA - have vidyA vizenI vAta - temAM guru pUrvarUpa che, zikhya uttara pavitra vidyAdhAmamAM kAryane jhAMkhu pADatA hoya che, A bAbatamAM ' rUpa che, vidyA e be sAMdhaNa che ane pravacana athavA zikSaNa vidyArthI karatAM adhyApakanI javAbadArI anekagaNI vadhAre che, te te bene sAMdhanAruM che. A vidyAnI vAta thaI. pote adhyApaka uparAMta navatama vighArtho paNa che. ane tethI ya AgaLa jaIne kahIe to te kevaLa amuke eka rASTrane ja nahi paNa mAnavasamAjane zraddhaya staMbha che. pahelI vallInA navamAM anuvAkamAM vidyAnA AdAnapradAnanuM jIvanamAM zuM sthAna che tenuM mUlyAMkana che. prazna e upasthita thaye ke keTalAka loko mAtra satya AcaraNa upara ja bhAra Ape che, jyAre bIjA keTalAka mAtra tapa karavA upara. tyAre mudde galAyana 'nAka' ema kahe che ke adhyayana adhyApane e jAte ja satya che ane tapa paNa che. RSi 'nAka'ne vidyAnI daSTie abhiprAya e che ke je mANasa yogya rIte zikSaNa pAme to ja te satya - asatyane viveka ane tapanA svarUpane viveka karI zake. zikSaNa vinA satya ane tapanA svarUpa ane AcAraNa vize paNa aMdhAruM ja rahevAnuM. zikSaNa e jIvanane dIve che.* A sthAna vizva vidyAlayanuM che. emAM badhI ja vidyAo zIkhavA - zIkhavavAne uddeza che. tethI vidyAonA ArAdhananA * satyamiti satyavacA rAthItaraH / tapa iti taponiSTaH pauruziSTi : / svAdhyAyapravacane eveti nAko maudgalyaH / taddhi tpstaDhi taY: II mAtra satyanuM ja pAlana karavuM e satyavAdI rAthItara (ravataranA putrone mata che. mAtra tapazcaryA ja karavI e taponiSTha pauruziSTino mata che. mAtra vedAbhyAsa ane pravacana ja karavAM evo muddagalanA putra 'nAka' nAmanA AcAryane mata che. te kAkAsAheba kAlelakara (vedAbhyAsa pravacana) ja tapa che.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 AvA sthAnamAM atisaMkSipta carcA karavI e prastuta che. huM mULabhUta muddAonI vokaruM chuM tyAre e arthamAM ke vidyAonI sAdhanA enA vinA saMbhavI ja zakatI nathI. AvA muddAo Aje paNa judI judI bhASAmAM ane eka athavA bIjI rIte carcAya te che ja, paNa e jANavuM rasaprada thaI paDe tevuM che ke AjathI hajAro varSa pahelAM A dezamAM je prAcIna paddhatie vidyAAme cAlatA temAM paNa A ja prazno carcAtA ane tevA prAcIna samayanA eka RSie taittirIya upaniSadmAM enI noMdha pAtAnI viziSTa zailImAM karI rAkhI che. e zailImAM Arpa darzana che ane camatkArakatA paNa che. e maMtrAmAM zabda thoDA che, paNa artha bahu gaMbhIra che. prabhupta jIvana vidyAnI sAdhanAnA mukhya pAyo che jijJAsA. jijJAsA jeTalI tIvra ke maMda teTalI ja tIvra ke maMda sAdhanA cAlavAnI; ane jijJAsAnA vyApanA pramANamAM ja vidyAonA vyApa hovAno, vidyAe ni:sIma che, tethI uttarottara enI sImAe vistaravAnI. paNa taittirIya upaniSadnA A pie e badhI ja pUrvauttarakAlIna mukhya vidyAo ane tenI zAkhAene saMkSepamAM pAMca bhAgamAM varNavI che. te bhAga che anna, prANa, mana, vijJAna ane AnaMda. A pAMca bhAgomAM vaheMcAyelI tamAma vidyAo ane tenI nAnI moTI zAkhAone vedopaniSadaprasiddha eka ja brahmazabdathI nirdezIne enI jijJAsAne brahmajijJAsA rUpe nirdezI che.* ApaNe sAmAnya rIte jANIe chIe ke bAdarAyaNanA sUtreAmAM paheluM sthAna brahmajijJAsAnuM + che. paNa ApaNAmAMthI bahu ochA e jANatA haze ke brahma zabdathI keTalA vistRta artha RSione abhipreta che. sAmAnya loko to eTaluM ja jANe che ke brahmanI vAta eTale AtmA --5ramAtmA ke parama IzvaranI vAta. paNa 'brahma zabda e kITa pataMgathI mAMDIne manuSyanA jIvanane - ane te paNa uttamottama gaNAtA - AdhyAtmika puruSanA jIvanane - sparze che. ane tethI ja brahmamImAMsAmAM sthULamAM sthULa lekhAtAM daihika ane sAMsArika jIvanathI mAMDI pAramArthika jIvananI sUkSmamAM sUkSma aMtima kakSA lagInI mULabhUta evI Avazyaka bAbatonI carcA karavAmAM AvI che. dA0 50 ahIM ApaNe mAtra annabrahma ane prANabrahma viSe ja thADuMka jANIe to e, sthAlIpulAka nyAyathI, ghaNuM badhuM samajAvI deze. pAMDita sukhalAlajI *A tavastuvA|| anna yoti banAnAt / / . . sa tavastavA / / pro nnoti bagAnAt / . . sa tavatattvA 5 mano broti yajJAnAt / ... . sa tapastavA / / vijJAna brahmati anAnAt 1. . sa tavastA / / Ano brahmati anAnAt / tapa karIne teNe anna brahma che ema jANyuM. tapa karIne teNe prANa brahma che ema jANyuM. tapa karIne teNe mana brahma che ema jANyuM. tapa karIne teNe vijJAna brahma che ema jANyuM. tapa karIne teNe AnaMda brahma che ema jANyuM. + athAto zradghanisAsA 1 ( veda bhaNyA pachI brahmanI jijJAsA karavI. (apUrNa ) bhagavAna Izu (sapTembara mAsamAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI yojavAmAM AvelI paryApaNa vyAkhyAnamALAmAM amadAvAdanI senTa jheviyarsa kaeNlejanA prophesara phAdhara veAlesa, saMghanA nimaMtraNane mAna ApIne padhAryA hatA, temaNe be vyAkhyAne ApelAM, temAMnuM paheluM vyAkhyAna dharma ane vijJAna'tA. 16-11-67nA aMkamAM pragaTa thayuM. hatuM, bIjuM vyAkhyAna temaNe 'bhagavAna Izu' upara ApeluM. tenuM prakAzana Aje zarU thatA navA khristI varSanA anusaMdhAnamAM samucita lekhAze ema samajIne nIce pragaTa karavAmAM Ave che. taMtrI) jainadharmamAM jIvanazuddhi upara jeTalA bhAra mUkAya che eTaleA bhAra bIje kayAMya bhAgye ja mUkAtA haze. ahiMsAno siddhAMta ane vyavahAra tarIke je svIkAra thayA che ane tenA upara je bhAra mUkAya che te virala ja che. ane jagata mATe eka bahu meATI bheTa samAna che. hiMsA to hAtha paganI vAta che, jyAre ahiMsA te eka ja cIjane judAM judAM pAsAMthI jovAnI Teva che. A uparAMta sahiSNutAnA - bIjA mATenA premanI bhAvanAno - guNa paNa mahAna tA. 1-1-68 che. hakIkatamAM te prANImAtra mATenA premanI lAgaNIthI ja ahiMsAnI bhAvanA mANasanA manamAM pedA thAya che. bhagavAna IzunA saMdezamAM paNa A ja bhAvanA--mANasa mAtra mATenA premanI bhAvanAmUrtimaMta thAya che. alabatta A mATenuM daSTibiMda juduM hoI zake, paNa e pAchaLanI bhAvanA, preraNA te eka ja che. bhagavAna Izu janme te eka nAnA gAmanA suthAranA dIkaro. kuMvArA rahIne varasA sudhI pote suthAranuM kAma karIne jIvana-- gujAro karyo. trIsa varasanI uMmare gRhatyAga karIne teo vanamAM gayA ane tapazcaryA, upavAsa ne dharmamaMthanamAM cALIsa divasa sudhI garaka rahyA. pachI prAyazcita ne jIvanazuddhinA saMdeza laIne janakalyANa arthe teo jAheramAM AvyA ane dharmopadeza zarU karyo. Izu kahetA: mANasa koNa che, kaI jAtanA che e tarapha na ja paNa e zuM kahe che te pahelAM sAMbhaLeA, zuM kare che te juo. emanA upadezanA sAra A zabdomAM samAI jAya che. "Izvara che, ane e ApaNA saunA parama pitA che" arthAt ApaNe sau e paramapitAnAM bALako ja chIe ane tethI ApaNe saue enA dIkarAne chAje e rIte jIvavuM- vartavuM joIe. ane anya mANaso pratye bhAIne chAje e rIte vartavuM joIe. arthAta bhrAtRbhAvanI bhAvanA keLavavI ane jALavavI joIe. AthI ApaNe prArthanA paNa evI rIte ja karIe chIe ke "huM amArA parama pitA, tArUM nAma amara rahe, maMgaLa yojanA siddha thAya. he pitA, sarva aniSTothI amArUM rakSaNa kara. AjanA roTalA Aje Apa ane sarva prakAranA lAbha - mAhathI amane dara rAkha." bhagavAna Izu dhArmika siddhAMtA uparathI anumAnA karatA jatA hatA. e kALamAM yahUdIonA dharmamAM asaMkhya AzAo hatI. AthI ja eka paMDite eka vakhata prazna uThAvyo ke AmAM sauthI moTI AzA kaI gaNavI? javAba hato,, "prema rAkho," paNa bIjA upara prema rAkhavAnuM saheluM che, ekbIjA ApaNA upara prema rAkhe che e mAnavuM agharUM che. du:kha ane ApattimAM paNa bhagavAna upara zrAddhA rAkhavI ane ApaNA upara IzunA prema amara che ema mAnavuM e ja ApaNA premanI kharI kasoTI che, Aje ApaNe sau aneka prakAranI ciMtAnA mahAsAgaramAM DUbelAM chIe ane tethI ja zuM khAIzuM? zuM paherazuM vagerenI ciMtA - mAM ja racyA pacyA rahIe chIe. anna karatAM jIvananI ane vastra karatAM zarIranI kiMmata vadhu nathI zuM? paMkhIe juo. enA khAvA pIvAnI ciMtA koNa kare che? ph lAnI suMdara hAramALA joI che? e kevI zezabhe che ! mahArAjA - vaibhavazALI zahenazAha-sAlAmana pAse paNa AvA vaibhava sajAvavAnI zakita nahotI! AthI ja ApaNe sau - alpavizvAsIoe IzvaramAM zraddhA rAkhavI joIe. Izvara tamane rUDI rIte sajAvaze ja. enI ciMtA karaze! nahi. nAstiko ja evI badhI tuccha vastuo pAchaLa paDe che. tame te dharmacaraNanI pAchaLa ja paDo. AvatI kAla potAnuM phoDI leze, mANasa jo Izvara upara bharoso rAkhe to te koI samasyA., ciMtA rahe ja nahi. ApaNe parIkSA vakhate ghaNI ciMtA karIe chIe paNa ApaNane jo ema khabara paDe ke ApaNA pepara - mArA bApUjIe ja kADhayAM che te? parIkSA khaMDamAM nirIkSaka tarIke bApUjI ja AvavAnA che ane pepara bApUjI ja tapAsavAnA che ? tA to ApaNane lezamAtra ciMtA na ja thAya ne?! ApaNe je jIvana-- parIkSAnI ciMtA karIe chIe te aMge paNa jo ApaNe ema vicAratA thaIe ke A parIkSAnuM samagra saMcAlana ApaNA paramapitAnA hAthamAM ja che te? tA kevI zAMti thAya !? Ama Izvara pitA che ema svIkArIne emanA pratye prema rAkhavA ane ApaNane emane /
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-68 prema maLe che evA vizvAsa rAkhavA e ApaNe pahelA pATha zIkhavAnA che. prabuddha jIvana ApaNe jo Izvarane paramapitA tarIke svIkArIe to dIkarAe A pitAnI AjJA paNa pALavI joIe ne ? AvI AjJA ApaNe bAhya rIte jagatane batAvavA mATe nahi--kharA dIlathI aMtarathI pALavI joIe. A AjJA te nIti - dharmanA niyame ja, bhagavAna kahe che ke "huM tane cetavuM chuM ke tuM je dharmAcaraNa kare te da'bhavRtithI ane lokonI najare caDavA mATe karIza nahi, dAMbhikonI jema tAro karmanA Dhola pITIza nahi. paNa sAdAIthI ane vinamra rIte jo tuM dharmAcaraNa karIza te tane paramakRpALu pitA badalA jarUra Apaze. A ja rIte prArthanA paNa ekAMtamAM karaje ane upavAsa kare tyAre mAthAmAM tela nAkhaje, mAM je ane daMbhanuM koI cihna dAkhavatA nahi. loko bhale na jANe ke te upavAsa karyA che, pitA te jarUra jANaze." A upadezanA Azaya eka ja che ane te e ke dharmAcaraNa daMbhathI nahi, dIlathI thavuM joIe. Izvara ApaNA pitA che. ApaNe enI AjJA pALavI joIe paNa emAM je uNapa rahI gaI hoya te badala jo dIlathI mAphI mAgIe to jarUra maLe. mANasa mAtrathI aparAdha to thAya ja, A vAta samajAvavA Izue khUda nIcalA staranA lokonA vistAromAM jaIne, tyAM vasIne upadeza ApavAnI zarUAta karI. Izu kahetA: "sAjA--sArA mANasanA saMparkamAM rahevuM te saune game, paNa du:khI lokonA sahavAsa sAdhIne emane sudhAravA e ja ApaNI pharaja che." A tabakake eka daSTAMta yAda Ave che. eka dhanavAna mANasane be putro hatA. eka divasa eka putra peAtAnI badhI ja milakata laIne videza cAlyo gayo paNa tyAM potAnI samasta milakata uDAvI dIdhA bAda enA upara te du:khanA DuMgara utarI paDayA ane bhUMDane je khArAka maLe te paNa enA mATe durlabha banyA. Akhare ene ghara yAda AvyuM ane pitA pAse pAchA pharyA. dUrathI ene jotAM ja vRddha pitA ene doDIne bheTI paDayA. nokarone navAM--navAM kapaDAM lAvavAnA Adeza Apyo ane A rIte potAnA putrane puna: apanAvI lIdhA. AvA ja AnaMda Izvarane potAnA putrane meLavatAM thAya che. chellA muddo e che ke ApaNA darekane nyAya e paramakRpALu Izvara ja karaze. bAIbalanI vAta mujaba jyAre rAjAe jamaNAM hAthe gheTAMne ane DAbA hAthe bakarAMne alaga alaga tAravyAM ane pachI artha samajAvyo ke jyAre jyAre mane bhUkha-tarasa lAgI tyAre tyAre tame lokoe mArI kALajI lIdhI che, mane AzrAya Apyo che. lokoe jyAre pUchyuM ke ame AvuM badhuM kayAre karyuM che? tyAre rAjAno javAba hato, mArA bhAIemAMthI aMdanAmAM adanA prANI mATe je tameA karyuM e, mArA mATe karyuM che." Ama e samanvaya tattvanA bhAva ApaNe paNa samajavAnA che. TAgore paNa kahyuM che: mANasa - mANasa vaccenuM aMtara anaMta hAya che. to A baMne vacce saMbaMdha kevI rIte baMdhAya? paNa A baMne vacce anaMta - paramezvara setu rUpe Ave te ja A saMbaMdha baMdhAya e vAta ApaNe samajIne svIkAravAnI che. jhADanI eka ja DALa para je be kerIe laTakatI hoya ene eka ja DALImAMthI poSaNa maLe che ane tethI baMne vacce agADha prema che--saMbaMdha che. paNa baMne karIe teDIne TopalImAM mUkayA pachI e saMbaMdha - e jIvA dArI rahetI nathI, bhale baMne vacce have zArIrika aMtara na hoya. e jIvAdorI vinA saMbaMdha nathI, evuM ja mANasanuM che. mANasamANasa vaccenA saMbaMdha A anaMta setuthI ja baMdhAya. arvAcIna udAharaNa laIe to pRthvInA eka vistAramAMthI TelivijhananA saMdezA-kiraNA anya vistAromAM sIdhesIdhAM pahoMcADI zakAtAM nathI ane tethI ja arlI barDa nAmanA kRtrima upagraha avakAzamAM rAkhavAmAM Avyo che je amerikAthI prasArita thatAM Telivijhana kiraNAne parArvitata karIne yuropa mokale che. AvuM ja ApaNu'-mANasAnuM che. vakra svabhAvane kAraNe ApaNe anyonyane sIdhI rIte sparzI zakatAM nathI ane tethI ja IzvaranI mAdhyamanI ane pelA anaMta setunI jarUra che. chelle khristI dharmamAM kahyuM che ke jo tuM dharmanI vedI para balI caDhAvatA ho ane tane yAda Ave ke tAre bhAI sAthe vivAda che te pahelAM e patAvI Avaje, pachI ja naivedha dharAvavA Avaje." AmAM bhrAtRbhAvanI dharmanI sAcI bhAvanA vyakata thAya che. phAdhara vAlesa 181 sarva dharma --samabhAva (bhArata sarakAra saMcAlita AkAzavANI muMbaI kendra taraphathI tA. 17mI DisembaranI rAtrinA prasArita vArtAlApa) sarva--dharma--samabhAva, bhAratIya vicArapraNAlInuM eka pradhAna lakSaNa che. A koI akasmAta nathI, paNa bhAratanA tattvaciMtako ane dhArmika puruSoe vicArapUrvaka apanAvelI jIvanadiSTa che. bhAratIya darzana - vedAMta, jaina ane bauddha - dareke svIkArela samanvayakArI daSTinuM A pariNAma che, tethI A udAra valaNa janasamAjamAM jIvanavyApI banyuM che. bhAratavarSa vividha dharmonuM prayoga kSetra rahyuM che. hindudharma eka mahAsAgara che. jemAM saMkhyAbaMdha matamatAntarone avakAza che. chatAM temAM eka prakAranI AMtarika ekatA ane pravAhitA rahI che. dharmanAM be svarUpa che. eka tAttvika bhUmikA ane bIjI tenA vidhiniSedhA ane AcArapraNAlikAo, dharmanuM sAcuM svarUpa tenI tAttvika bhUmikA che, paNa janasamAjamAM tenuM bAhya svarUpa vadhAre AkarSaka rahe che. bhAratavarSanA badhA dharmo mAkSamArgI che. keTalIka pAyAnI mAnyatAo sarvasAmAnya che. AtmA che te nitya che, meAkSa che ane mokSa e ja jIvananuM aMtima lakSya cheane jIvananI sAdhanA A dhyeyanI prApti mATe ja che. A siddhAMto sarva bhAratIya darzanane svIkRta che. jIvanasAdhanAnA AcAradharmamAM paNa satya, ahiMsA, asteya, brahmacarya ane aparigraha e vedAMta, jaina ane bauddha darzanAne sarvamAnya che. jIva, jagata ane IzvaranA svarUpa ane paraspara saMbaMdha viSe matabheda rahyA che ane bhinnabhinna vicArasaNIe aneka svarUpe vikasI che, paNa bauddhika tattvacarcAmAM pUrNa svataMtratA hovA chatAM pAyAnI mAnyatAo ane AcAradharmanI ekatA akhaMDa rahI che. sarva - dharma - samabhAvanuM A mukhya kAraNa che. jabaradastIthI dharmAntara karAvavAnI koI jarUriyAta athavA pralAbhana AvI bhUmikAne kAraNe rahyAM nathI. mAro dharma ja sAcA che ane te ja mArge utkarSa thAya ke mukita maLe evA matAgraha ke durAgraha hoya tyAM ja dharma - asahiSNutA rahelI che. duniyAnA bIjA mukhya dharmomAM khristIdharma ane IslAmamAM - A tattvA che ane tethI A banne dharmamAM dharmAMtara karAvavAnI pravRtti meATA pAyA upara rahI che ane potAnA dharmapracAra mATe adhArmika sAdhanAno upayoga rahyo che. IslAma ane khistIdharmanA bhAratamAM praveza thayA pachI te baMne dharmanA pracArako sAthe bhAratane saMgharSa thaye! che ane A saMgharSane pariNAme, moTA pramANamAM A dezamAM dharmAntara thayA hovA chatAM bhAratIya saMskRtinI samanvayakArI daSTi ane tene pariNAme sarva - dharma - samabhAvanuM vaNala bhArata gumAvyuM nathI. AryasamAjane bAda karIe to, bhAratavarSanA koI dharma Akramaka rahyo nathI. bauddhadharma samasta eziyAmAM vyApyA. te koI rAjasattA ke baLajabarInA pariNAme nahIM, paNa temAM rahelI mAnavatA ane hRdayasparzI UMDI karUNAnA AdhAre. anya dharmanA anuyAyIoe dharmanA nAme akathya atyAcAro karyA che ane temanA dharmaguruoe tene protsAhana ApyuM che. bhAratavarSamAM dhArmika sahiSNutA ane paraspara Adara rahyA che, tenuM eka kAraNa e paNa che ke bhAratanA dareka darzananA e pAyA che ke Atmavat sarva bhUteSu, ya: vatti sahu pati - sarva jIva pratye Adara, samAnabhAva ane karUNA. te mAtra mAnava mAnava vaccenA saMbaMdha pUratuM ja nahi, paNa samasta jIvasRSTi, kIDI ane kITakathI mAMDIne manuSya sudhI - AvI daSTi hoya tyAM asahiSNutA ane matAgrahane bahu avakAza raheto nathI. A udAradaSTinuM eka javalaMta udAharaNa jaina dharmanI syAdvAda STi che. syAdvAda athavA ekAntavAdanA pAye e che ke
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 prabuddha jIvana saMpUrNa satya koIne lAbuM navo ane dareka kathanamAM satyano aMza rahyo che. A satyanA aMza samajavA prayatna karavA ane te grahaNa karavA e AdhyAtmikatAnuM mukhya lakSaNa che. tenuM daSTAMta ApavAmAM Ave che ke sAta aMdhapuruSo hAthInA sparza kare ane tenuM varNana kare te jeNe sUMDha pakaDI hoya te ema ja mAne che ke sUMDha e ja hAthI che, tevI ja rIte tenA kAna, puccha, zarIranA bIjA avayavAnuM. paNa dekhatA mANasa pUrNa hAthIne jue ane A dareka tenuM aMga mAtra che tema samaje. tevI ja rIte ajJAnI mANasa peAtAnA apUrNa jJAnane pUrNa samajI, te ja satya che evA durAgraha seve tyAM asahiSNutA ane jhanUna Ave. dharmajhanUna - AvA ajJAnanuM pariNAma che ema ApaNe mAnatA AvyA chIe ane ApaNA jIvanavyavahAranuM e sadghakSaNa rahyuM che. ema nathI ke sAMpradAyika saMgharSo ApaNAmAM nathI thayA. hiMduomAM zaiva ane vaiSNava, jainAmAM digambara ane zvetAMbara, bauddhomAM hInayAna ane mahAyAna - AvA aneka saMpradAyomAM tIvra matabhedo rahyA che ane saMgharSo thayA che. paNa A badhA pramANamAM maryAdita ane alpa samayanA rahyA che ane tyAM paNa pAyAnI ekatA jokhamAI nathI. bhArata upara anya dharmo - IslAma ane khristIdharmanuM AkramaNa thayuM tyAre paNa pratiAkramaNane badale bhArate svarakSaNanA mArga lIdhe, madhyakAlIna yugamAM IslAma ane khristIdharmonA AkramaNa sAme hindudharma potAnAM drArA baMdha karI rakSaNa karyuM. e samayamAM paNa akabara jevA udAra rAjavI hatA, jeNe vizvadharma-- dInaIlAhIne vicAra karyo. bhAratIya saMskRtimAM koI evuM rasAyaNa che je videzI tattvAne gALI nAMkhI pAtAnAmAM samAvI ekarasa kare che. madhyakAlIna yugamAM paNa guru nAnaka ane kabIra jevA saMtoe sarva - dharma - samabhAva upadezyo ane rAma kahA, rahemAna kahA, enAM bheda nathI ema kahyuM. madhyayuganA aMdhakAramAMthI bahAra nIkaLI vartamAna bhAratanA udaya thayA che tyAre je mahApuruSoe te uSAkALanI AgevAnI lIdhI temanAmAM paNa A udAra dharmavRtti pramukha hatI. rAjA rAmamAhanarAya A udaya kALanA praNetA lekhAya. vedAMta, IslAma ane khristIdharma, traNenI temanA upara uMDI asara hatI. saMskRta, arebIka, phArasInA teo abhyAsI hatA. anya dharmono abhyAsa karyo chatAM svadharme sthira rahyA ane brahmosamAjanI sthApanA karI. eka rIte bhAratanI UgatI peDhI ane te vakhatanA zikSita varganA hindudharma pratye vizvAsa jAgrata rAkhI, anya dharmanI asaramAMthI bacAvyA. pazcima hindamAM prArthanAsamAje te kAma karyuM. rAmakRSNa paramahaMse bIjI rIte, svAnubhava ane peAtAnI jIvanasAdhanAthI, bhAratIya saMskRtinA prabhAva batAvyo. temaNe pote IslAma, tathA khristIdharmanA aMgata anubhava karI bhAratIya jIvanasAdhanAnI zreSThatA batAvI ane sarva dharmasabhamAva keLavyo. temaNe kahyuM che ke maMdiramAM pravezavAnA aneka mArgo hoya che. koI madhyadrArathI Ave, koI bArIvATe Ave, tA koI pAchaLathI Ave. chevaTe Izvara samIpe UbhA rahI prArthanA kare. Izvarane pahoMcavAnA aneka mArgo hoya. mAro ja mArga zreSTha che ane te eka ja mArga che evuM abhimAna, ajJAna ane darAgraha sevavA e dharmanuM lakSaNa nathI. svAmI vivekAnaMde A upadezane bhAratabharamAM ane duniyAmAM phelAvyo. bhAratIya saMskRtinI sarva dharma samabhAvanI A lAkSaNikatA, kAyama rahI che. gAMdhIjIe tene jadI rIte jIvI batAvI. AphrikAmAM khristI mizanarIonuM jIvana joIne emane eka samaye ema thayuM ke sAcA dharma ja che. ane khristI mizanarIe temanA AtmAnI ciMtA karavA lAgyA tyAre potAne dharma - hindu dharma - samajavA temaNe prayatna karyo. tenA pariNAme temaNe joyuM ke hindudharmamAM aneka aniSTo che; aspRzyatA jevuM kalaMka che; chatAM temanA AtmAne saMtoSa thAya evAM paNa badhAM tattvo hindudharmamAM che ane AdhyAtmika unnati mATe dharmAntaranI koI jarUra nathI. hiMdudharmamAM gItAnA karmayoga che, bhAgavatanA bhakitayoga che, upaniSadone jJAnayoga tA. 1-1-68 che. temane sarva dharmo pratye UMDA samabhAva hatA. temanA Azrama jIvanamAM sarva - dharma - samabhAvane eka vrata tarIke temaNe svIkAryuM hatuM. sarva dharmonI prArthanA thAya, chatAM pote sanAtanI hiMdu che ema ja kahetA. sarva - dharma - samabhAva keLavavA svadharma cheDavAnI jarUra nathI, paNa matAgraha cheDavAnI khAsa jarUra che. gAMdhIjIne koIe pUchyuM hatuM ke hindudharmamAM evI kaI khAsa suMdaratA che ke je kAraNe hindu e dharmane ja vaLagI rahe? tenA javAbamAM gAMdhIjIe kahyuM che ke dharmanA saMbaMdha pati - patnInA saMbaMdha jevA che. ekabIjAnI uNapA nathI jANatA ema nahi, paNa parasparanI vaphAdArInA mULamAM koI akaLa ane atUTa AMtarika AkarSaNa che - peAtAnA dharmamAM rahelI ebe pratye AMdhaLA thavAnI jarUra nathI. paNa peAtAnA dharmamAM ja je suMdaratA che te mArA ja dharmamAM che ane bIjA dharmamAM nathI ema mAnavuM na joIe. bIjA dharmonuM avalAkana karIe tyAre, doSa zeAdhanAra TIkAkAra tarIke nahi paNa bhakatanI dRSTithI, bIjA dharmomAM paNa mArA dharma jevI ja suMdaratAe jovAnI AzAe ane mArA dharmamAM nathI evI koI suMdaratA bIjAnA dharmamAM jaDI Ave to te mArA dharmamAM dAkhala karavAnA hetue ja, hiMdu - muslima ekatA mATe emaNe prANa Apyo. A yuganA eka bIjA AdhyAtma yogI - jenI janmazatAbdi thoDA divasa pahelAM ja ujavAI - zrImad rAjacaMdre A ja hakIkata A pramANe kahI che : eka hAya traNa kALamAM, paramArathanA paMtha prere te paramArthane te vyavahAra samaMta : jAtiveSanA bheda nahi, rahyo mArga jo hoya sAdhe te mukita lahe, emAM bheda na koya. sarvadharma samabhAvanA A siddhAMtane ApaNe baMdhAraNamAM paNa agrasthAna ApyuM che. A rAjya binasAMpradAyika "sekayulara che tenA artha ema nathI ke adhArmika che, paNa sarva dharma pratye samabhAva rAkhe che, koI dharma rAjyadharma nathI, dharma ke jAtine kAraNe koI nAgarika pratye bhedabhAvabharyuM vartana rAkhavAmAM nahi Ave ane sarva dharmanA anuyAyIone rAjyamAM samAna haka tathA taka che. sarva - dharma - samabhAva jevA mahAna siddhAMtane sthAne, durbhAgye vartamAnakALe ApaNA jIvanamAM sarvadharma--abhAva jevI sthiti pravarte che. jIvananA naitika ane AdhyAtmika mUlyo pratye azrAddhA ane jIvananaukA sUkAnarahita athaDAya che. svadharma pratye zrAddhA na hoya tene sarva--dharma-samabhAva paNa na hoya. sAcA dharmane pIchANe te ja svadharmane jIvanamAM utArI zake ane anya dharmo pratye Adara keLavI zake. cImanalAla cakubhAI zAha rAjyabhASA-official Language AjhAdInI laDatanI AgevAnI gAMdhIjIe lIdhI tyArathI rASTrIya zikSaNa ane rASTrabhASAnA prazno rASTranI sArvatrika mukita aMga banyA. kaoNMgresanuM sUkAna gAMdhIjIe saMbhALyuM tyAM sudhI, koMgresa aMgrejI bhaNelA puratI maryAdita hatI ane tenuM kAmakAja aMgrejImAM ja cAlatuM. mukita saMgrAma janatA vyApaka banAvavA hoya to janatAnI bhASAmAM tene pahoMcavuM joIe. koI videzI bhASA svataMtra dezanAM zikSaNanA mAdhyama athavA tenI rAjabhASA, tarIke kAyama rahI ja na zake. tethI, deza svataMtra thayo tyAre, rAjya bhASA zuM hovI joIe te ati agatyanA prazna banyo. vidhAna pariSadamAM sauthI lAMbI carcA ane tIvra matabheda, lagabhaga chevaTa sudhI, A prazna aMge rahyo. vidhAna pariSadamAM huM hatA tyAre A prazna upara bhaMgANa paDavAnI taiyArI hatI. chevaTa samAdhAna thayuM tyAranA harSa ane AnaMdanA draSyo haju paNa mane yAda Ave che. A samAdhAna baMdhAraNamAM sthAna pAmyuM. baMdhAraNanA bhAga 17 ane tenI 343 thI 351 sudhInI klamA rAja bhASA aMge ja che. TuMkamAM A prabaMdhanA sAra A pramANe che: (1) kendranI rAja bhASA devanAgarI lipimAM hindI raheze. paNa 15 varSa sudhI rAja bhASA tarIke aMgrejI cAlu raheze. chatAM 15 varSa bAda paNa aMgrejInA upayoga cAlu rahe evA kAyadA pArlAmenTa karI zakaze. A 15 varSa daramyAna, hindInA vikAsa mATe
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-18 prabuddha jIvana - 183 ane kramaza: aMgrejInuM sthAna hindI le te mATe, zuM pagalAM levA, te mATe kamizana niyukata karavuM. kamIzane potAnI bhalAmaNa karavAmAM bhAratanI audyogika, sAMskRtika ane vaijJAnika pragatine, tathA sarakArI nokarI aMge bina-hindI bhASI pradezanA nyAyI hakko tathA hitone ghaTato khyAla rAkhavo joIe. A bhalA- maNe upara rASTrapati ghaTatI sUcanAo karI zakaze. (2) rAjA, pitAnA vahIvaTa mATe koI paNa prAdezika bhASA athavA hindI, vidhAnasabhAmAM kAyado karIne, apanAvI zakaze. keI rAjyamAM Avo kAyado na thAya tyAM sudhI, te rAjyanI vahIvaTI bhASA aMgrejI raheze. paNa kendra ane rAjya sarakAra vacce ane rAjyanI vacce kendranI rAja bhASA hoya te bhASA mAdhyama raheze. chatAM be rAjyo paraspara samajutIthI hindI bhASA parasparanA vyavahAra mATe svIkArI zakaze. (3) kendra ane rAjyonI vahIvaTI bhASA aMge, upara mujaba prabaMdha hovA chatAM, pArlAmenTa kAyado na kare tyAM sudhI, suprIma korTa ane hAIkorTane badhe vahIvaTa ane pArlAmenTa ane rAjyonI vidhAna- sabhAnA badhA kAyadAo tema ja tenA hukamo, peTA niyame, vigere aMgrejImAM raheze. paNa, rASTrapatinI saMmatithI, koI paNa rAjyanA garvanara te rAjyanI hAI korTanI bhASA tarIke hindI athavA te rAye svIkArela prAdezika vahIvaTI bhASAnA upayoganI maMjUrI ApI zakaze. to paNa, te hAI korTanA cUkAdA ane hukama aMgrejImAM ja hovA joIze. koI paNa rAjya, aMgrejI sivAya, bIjI koI prAdezika bhASAne potAnI vahIvaTI bhASA tarIke svIkAre to paNa aMgrejImAM tene anuvAda gavarnaranI sahIthI Apavo paDaze ane te aMgrejI anuvAda sattAvAra kharaDo gaNAze. . (4) bIjI keTalIka khAsa jogavAIo paNa vahIvaTI bhASA aMge karavAmAM AvI che. koI paNa vyakita kendra athavA rAjyamAM vaparAtI koI paNa bhASAmAM pitAnI phariyAda koI adhikArI ke sattAne karI zakaze. dareka rAjyamAM prAthamika zikSaNa, banatAM sudhI bALakanI mAtR bhASA dvArA ApavAmAM Avaze. bhASAkIya laghumati komanA baMdhAraNamAM jaNAvela hakkonA rakSaNa mATe khAsa adhikArInI niyukita karavAmAM Avaze. hindInA pracArane vega Apavo ane tene vikasAvavAnI kendra sarakAranI pharaja che. hindI bhASAnA mULa svarUpamAM dakhala karyA vinA, hindustAnI ane bhAratanI anya bhASAonA sAhityamAMnA prakAre, zailI ane pragAne hindImAM apanAvIne, ene zabda bhaMDoLa vipula banAva jethI bhAratIya saMskRtinA tamAma tattvone vyakata karavAnA sAdhana tarIke tene upayoga thaI zake. upara jaNAvela baMdhAraNanI jogavAIomAM prAthamika zikSaNane bAda karIe te zikSaNanA mAdhyama vize koI ullekha nathI. A jogavAIomAM "paNa" ane "chatAM' eTalAM badhAM Ave che ke A keTaluM nAjuka samAdhAna hatuM te dekhAI Avaze. hindI ane binahindIbhASI vibhAganuM gharSaNa tyAre paNa hatuM, paNa svataMtratAnI e uSA hatI ane dezaprema sarvoparI hatuM. tethI samAdhAna zakaya banyuM hatuM. A samAdhAnane pAya e che ke, rASTranI ekatA mATe rAjyo ane kendra vacce, temaja rAjyo vaccenA paraspara vyavahAra mATe, eka bhASA hovI joIe. te bhASA, koI videzI bhASA, kAyama mATe hoI ja na zake. A dezanI je 14 mukhya bhASAo che ane jene ullekha baMdhAraNanA pariziSTa 8mAM karyo che temAMnI ja koI eka bhASA hoI zake. A cauda bhASAomAM aMgrejI nathI, paNa e badhI A dezanI prAdezika bhASAo che. A cauda bhASAomAM hindI bhASA eka evI che ke je dezanA vadhumAM vadhu saMkhyAnA lokonI bhASA che. tethI hindI ja dezanI rAjabhASA athavA vahIvaTI bhASA banI zake e nirNaya levA. gAMdhIjIe paNa Aja hakIkata varSo pahelAM joI hatI ane hindI bhASAnA zikSaNa ane pracAra mATe, prayAse zarU karyA hatA. paNa A hindI bhASA eTale saMskRtapracura jaDabAtoDa hindI bhASA nahi, paNa upara kahyuM che tema dezanI badhI prAdezika bhASAethI samRddha thayelI hindI. gAMdhIjI tene hindustAnI kahetA, jemAM urdU nI chAyA paNa Ave. temanI draSTimAM hindumuslima ekatA paNa hatI. A samAdhAnamAM, prAdezika bhASAnA vikAsane pUrNa avakAza Apyo che. rAjya, vahIvaTI bhASA tarIke, prAdezika bhASA apanAve. paNa dezamAM nyAyataMtra eka ane akhaMDa rahe te mATe variSTha adAlata ane hAIkorTanI bhASA, pArlAmenTa bIjo kAyado na kare tyAM sudhI, aMgrejI rahe ane hAIkorTamAM koI prAdezika bhASA svIkArI hoya te paNa, tenA kAyadAne adhikRta aMgrejI anuvAda thAya. e spaSTa che ke dezanA badhA kAyadAo eka bhASAmAM na hoya ane hAIkorTa ane suprima korTanI bhASA eka na hoya tyAM sudhI nyAyataMtranI ekasUtratA jaLavAI zake nahi. variSTha adAlatane 14 bhASAne akhADo na banAvAya. tema banatAM, prAdezika bhASAomAM ghaDAyela kAyadAnA artha karavAmAM bhAre musIbate UbhI thAya. - A baMdhAraNa 1948 - 49 mAM thayuM ane 26 mI jAnyuArI 1950ne dine amalamAM AvyuM. tyArapachI gaMgA - yamunAnA kAMIka pANI vahI gayAM. bhASAkIya joraNe rAjyanI purnaracanA thaI. prAdezika bhASAe sarva kakSAe zikSaNanA mAdhyama tarIke svIkAravAnuM thayuM. bhASAvAdanuM jora jA. dezanI ekatA jALavavAmAM ane sthira . karavAmAM baMdhAraNe jeTale bhAga bhajavyo, te ja keMgresa ane neharunA prabhAvazALI vyakitatvane phALo rahyo. 1962 mAM neharunI mAMdagI ane cInI AkramaNe dezanI havA badalAvI. neharane avasAna pachI paristhiti palaTAI gaI. chevaTa 1967 nI cethI sAmAnya cUMTaNIe keMgresane chinna - bhinna karI ane koI pratibhAzALI netA rahyo nahi. baMdhAraNanI zarUAtathI 15 varSa bAda, hindI kendranI rAjabhASA thaze ema nirNaya karyo hate. hindIne vikasAvavA ane tenA pracAra mATe 15 varSane gALo pUrata mAnyo hato. paNa A 15 varSa daramyAna A mATenA prayatno thavA joIe tevA thayA nahi. tethI 1963 mAM pArlAmenTa kAyado karyo - je sattA pArlAmenTane baMdhAraNamAM ApavAmAM AvI che ke 15 varSa purAM thAya, eTale 26 mI jAnyuArI 1965 pachI paNa, kendranA vahIvaTI kAmakAja mATe tema ja pArlAmenTanI kAryavAhI mATe, hindI uparAMta, aMgrejI paNa cAlu raheze. - English language may continue to be used in addition to Hindi, Ane artha e thaze ke hindIne upayoga zarU thaze, paNa aMgrejI paNa cAlu raheze. te sAthe hindIne upayoga vadhAravA, evo prabaMdha karyo ke pArlAmenTanA badhA kAyadAone hindI anuvAda thaze, tema koI rAjya prAdezika bhASAmAM kAyadA kare te, tene aMgrejI uparAMta hindI anuvAda paNa thaze. hAIkorTonA cukAdA vigere paNa prAdezika bhASAmAM hoya te tene paNa aMgrejI uparAMta hindI anuvAda thaze. 10 varSa pachI hindIne vikAsa keTalo thaze che ane vizeSa zuM karavuM joIe tene nirNaya karavA, pArlAmenTanA 30 sabhyonI kamITI nimAze. A kAyadAthI binahiMdIbhASI vibhAgone saMtoSa na hato. aMgrejI May Continue ema nahi paNa Shall Continue evI ' emanI mAMgaNI hatI. vaLI vahIvaTI bhASA tarIke hindInI zarUAta thAya te paNa temane pasaMda na hatuM. A kAyadAnI carcA daramyAna neharUe khAtrI ApI hatI ke binahindIbhASI vibhAge saMmata na thAya tyAM sudhI aMgrejIne upayoga cAlu raheze ja. paNa 26 jAnevArI 1965 najIka AvI tema garamI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 prabhu vadhI ane dakSiNamAM - khAsa karIne tAlImanAramAM - mATA pAyA upara tophAna thayAM. sarakAre jAhera karyuM ke, neharUe je khAtrI ApI che tene kAyadAnuM svarUpa ApavAmAM Avaze. A khAtrIneA amala karavA ane tene kAyadAnuM svarUpa ApavA, 1963nA kAyadAmAM sudhAro karato kharaDo A vakhate pArlAmenTamAM raju thayo, jenA uparanI carcAe ati ugra svarUpa lIdhuM. A sudhArAmAM evI jogavAI che ke je rAjye hindIne vahIvaTI bhASA tarIke svIkArI na hoya te rAjya ane kendra vaccenA vyavahAra mATe aMgrejIne ja upayoga thaze. temaja badhAya bIna - hindI - bhASI rAjyo ane pArlAmenTa jyAM sudhI aMgrejInA upayogane baMdha karavAnA TharAva na kare tyAM sudhI aMgrejInA upayoga, vahIvaTI bhASA tarIke cAlu raheze. kendramAM hindInA upayogane vadhAravA mATe paNa jogavAI karI che. ane hindInAupayoga thAya tyAM aMgrejInA anuvAda paNa sAthe rahe tevI vyavasthA che. te sAthe eka judA prastAvathI hindI ane prAdezika bhASAenA vikAsa mATe tvarita pagalA levAnA dava karyo che ane tribhASI yojanAnA amalano Agraha rAkhyo che. tribhASI yojanA eTale, hindIbhASI vibhAgomAM, hindI tathA aMgrejI uparAMta bhAratanI eka bIjI bhASA, bane to dakSiNanI, zIkhavavI temaja binahindI vistAromAM mAtRbhASA, hindI ane aMgrejInA abhyAsa karAvave. A TharAvanA sauthI agatyanA bhAga che. sarakArI nokarIo mATenI parIkSA aMgene. temAM jaNAvyuM che ke, nokarI mATe pasaMdagI vakhate hindI athavA aMgrejInuM jJAna pharajIyAta raheze, temaja parIkSA dezanI caude bhASAo temaja aMgrejImAM levAnI vyavasthA thaze. 184 jIvana tA. 1-1-68 hAI, bina - hindI bhASI umedavAroe hindI athavA aMgrejI sArI peThe zIkhavuM paDe. A kAraNe aMgrejInA mAha vadhaze. aMgrejI bhaNelAAmAM e moha to atyAre che ja, paNa hindInA jene virodha che te paNa aMgrejIne mahattva ApatA thaze. kendranI rAjabhASA hindI thaI, tethI tenA dareka khAtA ane tenA hastakanI kaMpanIo jevI ke ela. AI. sI. relave, pesTa, hindustAna sTIla vageremAM vahIvaTI bhASA hindI thaI. paNa hindI athavA aMgrejInA upayoga thAya tyAM sudhI badhe hindInuM aMgrejI ane aMgrejInuM hindI bhASAMtara sAthe hovuM ja joIe. tevI ja rIte kendra sarakAra taraphathI thatA TharAvA, hukamo, noTIphIkezana, ahevAlA vageremAM paNa. matalaba ke kendra sarakAranA vahIvaTa dvibhASI thaze ane keTalAka rAjyone tribhASI, prAdezika bhASA, hindI ane aMgrejI ane hindIbhASI rAjyomAM dvibhASI - hindI ane aMgrejI. rAjyabhASAmAM A pramANe sudhAro athavA pheraphAra karyo temAM ati ugra vivAda ane taphAnA thayAM. hindInA himAyatIo ane virodhIe taraphathI - eka pakSa, hindIne bane teTalI AgaLa karavA ane bIjo pakSa hindIne bane teTalI pAchaLa rAkhavA. A pheraphAramAM neharUe Apela khAtrIno pUro samAveza thAya che. binahindIbhApI badhAM rAjyo ane pachI pArlAmenTa, aMgrejInA upayoga baMdha karavAno nirNaya na kare tyAM sudhI aMgrejInA upayoga cAlu raheze, jenuM pariNAma ke ghaNAM lAMbA samaya sudhI rAjyavahIvaTa dvibhASI raheze. te pachI A badhuM phAna zenuM che? phAnanuM kAraNa keTale darajjo rAjakIya che, jene bhASA sAthe koI saMbaMdha nathI, paNa bhASA eka bhAnuM che. bIjuM kAraNa e bhaya che ke, hindIbhASI lokone A vyavasthAmAM vadhAre lAbha ke UMcuM sthAna maLe che. eTaluM kharU hindI jenI mAtRbhASA che temane keTalIka anukaLatA rahe-bina - hindI lokone hindI, mAtRbhASA uparAMta, zIkhavuM paDe. tethI hindI bhASI loko jeTaluM bane teTaluM jaldI hindIne aMgrejIne sthAne sthApavA mAge che. eka vizeSa kAraNa paNa che. ucca zikSaNa paNa prAdezika bhASAomAM apAze tyAre aMgrejInuM jJAna ghaNuM ja nabaLu` raheze. tethI sarakArI nAkarI mATe hindI athavA aMgrejInuM jJAna pharajIyAta aMgrejIne hindI sAthe rAjabhASA tarIke sarakhuM sthAna ApavA chatAM, bina hindI bhASI lokone saMtoSa nathI. kAraNa ke, temane hindI joItuM ja nathI. paNa dezanI ekatA mATe eka rAjabhASA ta joIe ja tethI rAjagopAlAcArI kahe che ke aMgrejIne ja kAyamanI rAjabhASA banAvo. baMdhAraNa badalI nAkhe ane hindIne haThAvA. koI videzI bhASA kAyama mATe eka svataMtra dezanI rAjabhASA rahe te bane ja nahi. ghaNAM lAMbA vicAra pachI hindIne A sthAna ApavAmAM AvyuM che. rAjabhASA eTale rASTrabhASA nathI banatI. prAdezika bhASAAne pUrNa avakAza rahe che. rAjAjI Ama kema kahe che? durbhAgye kahevuM paDe ke, lokone uzkeravAnuM ane dezanI ekatA bhAre jokhamAya evuM kAma rAjAjI karI rahyA che. ane te IrAdApUrvaka kare che. je loko aMgrejI zIkhI zake tene zuM hindI zIkhavuM agharU che? hindI bhASA pracAra mATe dakSiNamAM rAjAjIe pahela karI hatI ane jarAya zaMkA nathI ke dakSiNavAsIo dhAre te, jema aMgrejImAM tema hindImAM paNa pravINa thaI zake- vadhAre saraLatAthI. paNa bAjI hAthI gaI hoya tema lAge che. bhASAvAdanAM mULa UMDA gayAM, rAjakIya sattAnI sAThamArI jAmI ane dezaprema rahyo nahi. lAsabhAmAM je kharaDo dAkhala karyo hato temAM eka be nAnA pheraphAro karyA - hindI bhASI sabhyAnA dabANathI pramANamAM najIvA pheraphAra che - sarakArI neAkarI mATe hindInA jJAnanI jarUra nathI ema hatuM, tene badale hindI athavA aMgrejInuM jJAna pharajIyAta gaNAze tema karyuM. paNa zrI kAmarAja jevAne paNa A bahAnuM maLyuM ane A kharaDo svIkArya nathI ema jAhera karyu. kharI rIte 26 jAnevArI 1950 pachInA 10 varSamAM hindIne vikasAvavA ane tenA pracAra vadhAravA je pagalAM levAM jaoNItAM hatAM, te sarakAre lIdhA nahi. e dasa varSanA gALA evA hatA ke, jemAM ema lAge ke neharUe, bIjuM ghaNuM karyuM tema, A paNa karI zakyA hota. jema dezI rAjyonuM vilInIkaraNa sarakAre jhaDapathI karI nAkhyuM te thaI gayuM ane kAzmIra rahI gayuM te rahI ja gayuM, tema bhASAnuM paNa, have to keTalAya samaya sudhI A saMgharSa raheze ane zuM pariNAma Ave te kahevuM muzkela che. jabarajastIthI hindI lAdI na zakAya e jeTaluM satya che teTaluM e paNa satya che ke, hindI sivAya bIjI koI bhASA A dezanI rAjabhASA thaI zake tema nathI. temAM jeTale vilaMba karIye teTalA guMcavADo vadhaze. hindI barAbara vikaselI nathI e bahAne vilaMba karavA yogya nathI. tene vikasavAnI taka na ApIe ane tene mATenA pramANika prayatna na karIe ane chatAM te kAraNa AgaLa dharIe te yogya nathI. AMtararASTrIya vyavahAra mATe aMgrejI jarUranuM che te kAraNe hindI rAjabhASA na thAya te khATI dalIla che. bIjA svataMtra deze koI videzI bhASAne AvA kAraNe potAnI rAjabhASA rAkhatA nathI. bina-hindI bhASI lokone saMtoSavA banI zake teTaluM karyuM che. paNa atyAre to temanA virodhano vaMToLa cAlu rahe che. 14 bhASAmAM sarakArI nokarI mATe parIkSA thAya, 14 bhASAmAM pArlAmenTanI kAryavAhI thAya, 14 bhASAmAM nyAyataMtra cAle A azakaya paristhiti che. durbhAgye, rAjakIya kSetre je arAjakatA ane saMgharSa che te bhASAnA kSetre paNa lAMbA samaya raheze tema jaNAya che. cImanalAla cakubhAI zAha mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhaH mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa : 45-47, dhanajI sTrITa. muMbai 3. mudrasthAnaH dhI sTeTsa pIpala presa, kATa, mukta 29-12-67
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd No. MH. 117 vArSika lavAjama rUA. 7 jIvana "prabuddha jaina"nuM navasaMskaraNa varSa 29 : aMka 18 muMbaI, jAnyuArI, 19, 1968, maMgaLavAra paradeza mATe ziliMga 12 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 40 paisA taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA zrI mahAvIra jaina vidyAlaya : eka smaraNoMdha - zrI mahAvIra jaina vidyAlayano cAlu mAsanI AkharamAM je zAmacaMdra sUri ane keTalAka jaina AgevAna zrImaMta hatA. A jhuMbezane suvarNa mahotsava UjavavAmAM AvanAra che te aMge huM eka judo ja sAmane karavAmAM vidyAlayanA saMcAlakonI bhAre kasoTI thaI hatI. varSo AnaMda anubhavuM chuM, kAraNa ke tenI 1915nA jUna mAsamAM sthApanA jatAM e jhuMbeza zamI gaI, bhAre pracaMDa vAvAjhoDuM vilIna thaI gayuM thaI tyArathI Aja sudhInA sarva vikAsane huM sAkSI chuM ane ghaNAM ane vidyAlayanA vikAsane mArga mokaLo thayo. A jhuMbezanA varSothI huM tenI vyavasthApaka samitine ane Aje sauthI jUnA pratikAramAM mAro paNa nAnosarakho hisse hatuM. tyAra pachI te sabhya chuM. je paMdara vidyArthIothI raeNyala perA hAusanI najIkamAM vidyAlaya phAlavA pha lavA mAMDayuM ane jaina samAjanI udAratAne Avela makAnamAM tenI zarUAta karavAmAM AvelI te makAna ane pravAha tenI tarapha chUTayI vahevA lAgyo. temAM vasAvelA vidyAlayane vibhAga Aje paNa mArI najara samakSa 1941nI sAlamAM sara maNilAla bAlAbhAI nANAvaTInA huM jANe ke nihALI zakuM chuM. A saMsthAnI sthApanA pAchaLa sva. pramukhapaNA nIce vidyAlayane rajata mahotsava UjavavAmAM Avele. vijayavallabhasUrinI preraNA hatI ane temanA anurAgI e rajata mahotsavanA kAryakramane lagatA eka saMmelanamAM sara harizrI matIcaMda gIradharalAla, zeTha devakaraNa mULajI, zrI makanajI judI- lAla gesaliyAne pramukhasthAna ApavAmAM Avela. A rajata mahAbhAI, zrI mehanalAla dalIcaMda desAI, zeTha metIlAla mULajI, zeTha savanAM madhura dazyo Aje paNa mArI AMkha sAme tare che.' hemacaMda amaracaMda, zeTha goviMdajI khuzAla tathA jhaverI maNilAla samaya jatAM vidyAlaya vaTavRkSa mAphaka vikasavA mAMDayuM. tenI eka pachI sUrajamala mArI yAda mujaba A saMsthAnA AdyasthApaka hatA. Aje eka vaDavAIo judI judI jagyAe mULa nAkhavA lAgI. 1946mAM A vyakitaomAMthI koI hayAta nathI. saMsthAnirmANanA varSa dara- amadAvAda khAte, 1947mAM pUnA khAte ane 1954mAM vaDodarA miyAna huM elaela. bI. ne abhyAsa karatA hatA ane khAte zAkhAo nirmANa thaI. ANaMda vallabha vidyAnagaramAM thoDA mArA pitrAI bhAI mu. motIcaMdabhAI jemane 'matIbhAInA samayamAM zAkhA zarU thavAnI che. te mATe makAna taiyAra thaI cUkayuM nAmathI ame saMbodhatA hatA temanI sAthe huM rahetuM hatuM. meMtIbhAI che. AvA uttarottara thaI rahelA vikAsane huM sAzI chuM e khyAla A saMsthAnA prAraMbhathI prANapuruSa hatA. zarUAtanAM varSomAM temanA mane harSapulakita kare che. ghera ja vyavasthApaka samitinI sabhAo bharAtI ane temAM cAlatI carcAo metIbhAInuM 1951nI sAlamAM avasAna thayuM tyAM sudhI temaNe sAMbhaLavAnuM ane kadi kadi temAM bhAga levAne mane lAbha maLata. saMsthAnA maMtrIpada upara rahIne vidyAlayanI amApa sevA bajAvI sAta varSanA gALA bAda govAliyA hatI. vidyAlaya sAthe temanA dilamAM TaeNkanI bAjunI jagyAmAM saMsthAnA apAra AtmIyatA hatI ane tenI pitAnA makAnane suvarNaraja vaDe pAyo kAryavAhI calAvavAmAM, te mATe nANAM nakhAyAne prasaMga Aje paNa mane ugharAvavAmAM, te khAtara mAnApamAnanI barAbara yAda che. 1925nI sAlamAM paravA karyA sivAya jayAM tyAM bhaTakavAmAM, saMsthAnuM potAnuM AlIzAna makAna vidyAlayane judI judI rIte vikasAvataiyAra thayuM ane temAM 125 vidyArthIo vAmAM temaNe potAnI zakitane asAdhAraNa rahI zake evI goThavaNa karavAmAM AvI. yoga Apyo hato. temane mana vidyAtene udghATana samAraMbha paNa mane laya ja potAnuM lAIpha mIzana-jIvanakArya eTalo ja yAda che. hatuM. tenA kAma pAchaLa temaNe TADhae varSo daramiyAna vidyAlayamAM taDako, rAtadivasa joyAM nahotAM. temanA meDikala kaeNlejamAM bhaNatA vidyArthIone sadbhAgye eka pachI eka kuzaLa saharAkhavAmAM Ave che ane teo abhyAsa maMtrI temane maLatA rahyA hatA. mATe anivArya lekhAtI evI amuka temanA prAraMbhanA sahamaMtrI sva. mULacaMda jIvahiMsA kare che e bAbatane AgaLa hIrajI hatA. teo kuzaLa hisAbanIza dharIne vidyAlaya sAme eka ghaNI moTI hatA ane saMsthAnuM hisAbI kAma jhuMbeza calAvavAmAM AvI hatI. A zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA Adyapreraka saMbhALatA hatA. temanA sthAna upara jhuMbezanA mukhya sUtradhAra AjanA vijya sva. vijayavalabhasUri uttarottara judI judI vyakitao AvI / aamaniya
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 prabuddha jIvana hatI. samaya jatAM anukrame motIbhAInI sAthe zrI caMdulAla vardhamAna zAha sahamaMtrI tarIke joDAyA. ahIM mArA pUrvasmaraNane raju karU to A caMdubhAIne varSa pahelAM me' vidyAlayanA eka vidyArthI tarIke joyelA ane vidyAlayanA upakrame yojAyelA eka manoraMjana kAryakramamAM bhAga letA nihALelA. e ja caMdubhAI Aje keTalAMka varSathI vidyAlayanA maMtrI tarIke kAma karI rahyA che, eTaluM ja nahi paNa, temaNe motIcaMdabhAInA avasAna bAda, motIcaMdabhAInuM sthAna ane pratiSThA prApta karela che ane potAnA anukULa-pratikULa saMyogothI akSubdha rahIne temaNe vidyAlaya viSe anupama niSThA ane ekasarakhA kAryotsAha dAkhavela che--A temanA utkarSa ane dhRti joIne mArUM dila temanA viSe garva ane Adara anubhave che. temanI sAthe sva. caMdulAla sArAbhAI modIe sahamaMtrI tarIke keTalAMka varSa kAma karyuM temane Aje paNa yAda karavA ghaTe. temanI sAthe Aje bIjA be sahamaMtrIe che: eka che mArA pitrAI bhAI manubhAI gulAbacaMda kApaDiyA, je kAraNe vighAlaya sAthe jANe ke kauTuMbika saMbaMdha hoya evI AtmIyatA huM anubhavuM chuM ane bIjA che jaina samAjanA agragaNya kAryakartA zrI jayaMtIlAla ratanacaMda zAha. saMsthAnuM bhAre moTuM sadbhAgya e rahyuM che ke tene kuzaLa ane atyanta kAryakSama evA maMtrIonI paraparA sAMpaDI che ane saMsthAnI vyavasthApaka samitimAM vyavasthAcatura kAryavAhako umerAtA rahyA che. A saMsthAnI vyavasthApaka samiti jeTalI kAryakSamatA dharAvatI kAryavAhaka samiti bahu ochI jAhera saMsthAone sAMpaDe che. AthI tenA vahIvaTa ekadhAro vyavasthita rahyo che ane temAM Aja sudhImAM kadi paNa koI prakAranI dhAlamela thavA pAmI nathI. saMsthAnI Antarika kAryavAhInI jenA mAthe javAbadArI che evA saMsthAnA niyAmaka athavA to mahAmAtra bhAI kAntilAla korAnI kAryadakSatA ane AyojanakuzaLatAnA paNa Antarika taMtrane ekasarakhuM TakAvI rAkhavAmAM mahattvanA phALA rahyo che. A saMsthAne lAbha zve. mU. samAjanA vidyArthIo pUrato haju sImita che, paNa teNe A sImAmAM rahIne 5-52 varSanA gALAmAM je upakAra karyo che te nAnAsunA nathI. Aja sudhImAM A saMsthAdnArA 1081 vidyArthIo potAnA abhyAsa pUro karIne eTale ke snAtaka banIne vyavasAyI jIvanamAM supratiSThita banyA che. A snAtakomAM 189 DAkaTaro che, 192 bI. e. athavA ema. e thayelA che, 230 Ijanero che, 249 vejJAniko che, 215 vyApAra ane kAyadAnI parIkSAmAM uttIrNa thayA che, 6 khetIvADInA snAtaka banyA che. jo A sarvane vidyAlayanuM avalaMbana na maLyuM hota to temAMnA 25 TakA paNa vidyArthIo ATaluM AgaLa vadhI zakayA na ja hota. ugatI ummaranA ATalA badhA vidyArthIone pUrA jJAnasaMpanna banAvavA ane aihika utkarSanA mArge AgaLa dhapAvavA enuM mahattva jeTaluM AMkIe teTaluM AchuM che. A uparAMta uttama koTinI sAhitya prakAzana pravRtti paNa A vidyAlayadrArA thatI rahI che. temAM paNa Agama prakAzananI vidyAlaye hAtha dharelI pravRtti eka ghaNuM moTuM sAhasa che. A Agama prakAzana - je rIte thaI rahyuM che te jotAM - zAstragraMthonA prakAzanamAM eka mahattvanA sImAcihna rUpa lekhAze. je vidyAlayanA jIvananAM varSo sAthe mArA jIvananAM mahattvanAM varSo. saMkaLAyelA che. te vidyAlayanA suvarNa mahAtsavane mArA jIvananA huM dhanya prasaMga gaNuM chuM. tenI kAryavAhInI tA. 16-1-18 amuka vigato sAthe koIne matabheda hoya ke na hoya te paNa, tenA nakkara kAryanI sau koIe pUrI kadara karavI ja joIe. suvarNa mahotsavanA anusaMdhAnamAM saMsthAnA kAryavAhakoe 21 lAkhanI rakama ekaThI karavAnA lakSyAMka nakkI karyo che. Aje 16 lAkhanI sImAne te teo vaTAvI cUkayA che. dhArI samayamaryAdAmAM upara jaNAvelA lakSyAMka jarUra siddha thaze evI pAkI AzA baMdhAya che. vidyAlaya tenI pragatinA dareka tabakake jaina samAjanI udAratA upara vizvAsa rAkhIne moTI ane vadhAre moTI javAbadArIbharelI yojanAo aMgIkAra karatuM rahyuM che ane jaina samAja te mATe apekSita dravya, saMcAlakonI zraddhAnI avAranavAra kasATI karIne paNa, pUrU pADatA rahyA che. vighAlayanA mAthe sauthI moTI javAbadArI vahelAmAM vahelI take jaina vidyArthinIo mATe eka alaga chAtrAlaya UbhuM karavAnI che. A mATe vidyAlayanI tA. 18-5-44 nA roja maLelI sAmAnya samitinI asAdhAraNa sabhAe TharAva karyo che ane te mATe ekaThuM karavAmAM AveluM rUA. 134018 nuM phaMDa vighAlaya pAse anAmata paDayuM che. vidyAlaya taraphathI dara varSe kAlejamAM bhaNatI jaina zve. mU. vidyArthinIone moTI rakamanI ziSyavRtti ApavAmAM Ave che. 1967- 68 mATe AvI ziSyavRttio mATe rUA. 18750 maMjura karavAmAM AvyA che. kanyAchAtrAlaya hajI sudhI nahi zarU karyAnI avejImAM A ziSyavRttionA vitaraNathI bhale saMtoSa anubhavAya, paNa kanyAchAtrAlayanI AvazyakatAnuM mahattva AthI jarA paNa ghaTatuM nathI ane tenI mAMga eTalI tIvra banatI jAya che ke te javAbadArInI upekSA lAMbI DhIla khamI zake tema nathI. A uparAMta vidyAlayanA mAthe bIjI paNa ghaNI moTI javAbadArIo che. zAkhAnAM makAna taiyAra karavA pAchaLa aMdAja karatAM ghaNA vadhAre kharca thaI cUkayo che. AgamaprakAzana paNa ghaNI meATI Arthika javAbadArIne viSaya che, je saMsthAnI ATalI ujajavaLa kArakirdI che te saMsthA viSe jaina samAjanI apekSAo vadhatI jAya e svAbhAvika che. zramaNa saMskRti sAthe saMbaMdha dharAvatA sAhityanA saMzodhana arthe bhAratIya vidyAbhavana jevuM saMzodhana maMdira UbhuM karavAnI Aje khUba ja jarUra che. AvuM kArya mahAvIra jaina vidyAlaya nahi kare to bIjI kaI jaina saMsthA karaze? AnA anusaMdhAnamAM vidyAlayadrArA saMcAlita evI kolejonA nirmANanI kalpanA paNa manamAM pharyA vinA rahetI nathI. AjanA samayanI mAMga mujaba saMsthAnAM drAra vadhAre ne vadhAre khUlatAM thAya ane Aje jaina samAjanA eka vibhAganA vidyArthIo mATe mAtra chAtrAlayo UbhAM karavA pUratI jenI pravRtti sImita rahI che te eka sarvamAnya sarvodayI vidyAdhAma bane-mahAvIra jaina vidyAlaya pUrA arthamAM mahAvIra jaina vidyAlaya bane--evI zubhecchA A prasaMge darzAvavAmAM Ave to te vadhArepaDatI nahi lekhAya. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA AdyasthApaka sva. motIcaMda gIradharalAla kApaDiyA AvAM moTAM kadama UThAvavA mATe jarUra che krAntadarzI kAryakaronI, adyatana vAstavikatAnI maryAdAne vIMdhIne joI zake, vicArI zake evA daSTisaMpanna saMcAlakonI. AzA rAkhIe ke zrI mahAvIra jaina vidyAlayane AvA kuzaLa, samartha ane daSTisaMpanna saMcAlako prApta thAya ane jayAM eka prakAranI sthagitatAnuM--eka ja dizAnA vistAranuM--darzana thAya che tyAM navI cetanAno saMcAra thAya ane navanirmANanA mArge navAM ane navAM krAntikArI paramAnaMda kadame UThAvAtAM rahe!
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-18 prabuddha jIvana zrI mahAvIra jaina vidyAlayano paricaya ( cAlu jAnyuArI mAsanI tA. 21thI tA. 28 sudhI e mATe, zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI sthApanA mATe hRdayaema ATha divasanA bharacaka kAryakramapUrvaka zrI mahAvIra jaina vidyA- sparzI, prabaLa preraNA ApI. samAjanA sadbhAgye samAjanA layane suvarNa mahotsava ujavavAmAM AvanAra che. jaina samAjanI A agragaNya saMsthAne gauravabharyo paricaya ApatI ane saMsthAnI zrImAne ane kAryakaroe e preraNAne hoMzapUrvaka jhIlI lIdhI; ane jarUriyAta rajU karatI -- saMsthA taraphathI prasiddha karavAmAM AvelI vi. saM. 1970 nA phAgaNa sudI pAcamanA maMgala divase vidyA- nAnI sarakhI pustikA tenA suvarNa mahotsava prasaMge nIce pragaTa layanI sthApanA karavAmAM AvI. A pachI, keTalIka jarUrI pUrvakaratAM huM AnaMda anubhavuM chuM. temAM karavAmAM AvelI apIlane taiyArI karIne, vi. saM. 1971 nA jeTha sudi 5 ( tA. 18-6-1915) mAruM anumodana che. paramAnaMda) nA divase, mAtra paMdara vidyArthIothI, muMbaImAM bhADAnA makAnamAM, zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI sthApanA thaye pacAsa varSa vidyAlayanA kAryane AraMbha karavAmAM Avyo. pUrAM thaI gayAM ane atyAre, zAsanadeva ane zrIsaMghanI kRpAthI, tA. 13-12-1922 nA roja, vidyArthIo atyAre je enuM ekAvanamuM varSa cAlI rahyuM che. adhI sadInI kAryavAhInI AlizAna makAnamAM rahe che, te makAnano zeThazrI devakaraNa mULajInA gauravabharI saphaLatAnA saMbhAraNArUpe vidyAlayane suvarNa - mahotsava zubha haste pA nAkhavAmAM Avyo. pAyAmAM zeThazrI goviMdajI UjavavAno nirNaya karavAmAM AvyA che, e vAtanI Apane jANa mAdhavajI taraphathI A kAma mATe ja maLela 26 talA senAnI lagakaratAM amane AnaMda thAya che. A mahotsava kevaLa AnaMda - vinedarUpa na banatAM vidyAlayane vadhu kAryakSama banAvanAra nIvaDe, evI DInI tejamajUrI karAvIne pUravAmAM AvI. saMsthA pratyenI samAamArI umeda ane yojanA che. A mATe, samAjanI udAra bhAvanA janI AvI lAgaNI uttarottara vadhatI gaI; ane ene lIdhe ja saMsthAne uttarottara vikAsa thato rahyo. kAryAraMbhathI dasa varSa bAda, lakSamAM laIne, ekavIsa lAkha rUpiyA jeTalo suvarNa mahotsava - tA. 27-7-1925 nA maMgala dine, vidyAlayane enA potAnA nidhi ekatra karavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM che, ane e aMge makAnamAM laI javAmAM AvyuM. A makAna mATe zeTha vADIlAla samAja taraphathI atyAra sudhImAM umaLakAbharyo sahakAra maLa rahyo sArAbhAI taraphathI rasane 1926 mAM rUA. eka lAkhanI sakhAvata che. Ama chatAM hajI AmAM ghaNuM kAma karavAnuM bAkI che; ane te maLatAM ene "zrI vADIlAla sArAbhAI vidyArthIgRha"nuM nAma ApanA jevA zikSaNa ane sevApremI mahAnubhAvonA sahakArathI ja pUruM thaI zakavAnuM che, tethI vidyAlayane TUMka paricaya tathA A vijJapti ApavAmAM AvyuM. Apane mokalavAnI rajA laIe chIe. zikSaNa, saMskAra ane dhArmika abhyAsa mATenI sagavaDo sthApanA, kAryAraMbha ane makAna vidyArthI nizcita rIte rahI zake evA raheThANanI, taMdujJAna ane vijJAna e vizvanI mahAna zakita che. enA rastI sAcavI zake evA khAna-pAnanI, tathA kolejanI satraphI vikAsane pagale pagale mAnavasamAja pitAne vikAsa sAdhI zake che. tema ja parIkSAnI phInI temane sagavaDa ApavAmAM Ave che. vidyArthIonI je samAja A be sthiti pramANe emane zakitaenI sAdhanAmAM lona vidyArthI, peIMga pAchaLa rahe che, te vidyArthI, hAphapeIMga pitA nA vikAsa mAM vidyArthI tema ja TrasTa pachAta rahI jAya che vidyArthI tarIke dAkhala ane Itara samAjomAM karavAmAM Ave che. pitAnuM gaurava sAcavI lena, peIMga tathA zakato nathI. hA pha pe IMga varga mAM mA na va sa mAM ja nA vidyArthIone emanA vikAsanI A pAyAnI mArkanA dhoraNe ja praveza e vAta ApaNA dIrdha ApavAmAM Ave che; da za parama pUjya jyAre TrasTa vidyAthI A cA rya pra va2 zrI tarIke, vidyAlayamAM vijayavallabhasUrIzvarajI amuka TrasTa UbhuM karanAra * mahArAjanA samAjanA dAtAnI bhalAmaNa mujaba, abhyadayanI sa ta ta vidyAlayanA baMdhAraNa jhaMkhanA sevatA aMtaramAM ane anya niyamone vasI gaI; ane AdhIna rahIne, vidyAAjathI pacAsa varSa rthIne dAkhala karavAmAM pahelAM emaNe, jJAna, Ave che. vijJAna ane Teka vidyArthIomAM Itara no la jI nA u 2ca vi Sa che ne jJAna nA abhyAsamAM AgaLa saMskAra paDe, sAmAnya vadhavA IcchatA ApaNA samajaNanA vikAsamAM vidyArthIo nizcitapaNe teo pachAta na rahe potAnA abhyAsamAM ane emanAmAM saMskAA ga La vadhI zake zrI mahAvIra jaina vidyAlaya: zrI vADIlAla sArAbhAI vidyArthIgRha ritAnuM siMcana thavAnI kijala RTO che para che ne ? ja e hArI
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 prabuddha jIvana tA. 16-1-68 sAthe emanAM zarIra sudaDha thAya e mATe pustakAlaya, vAcanAlaya, vyAkhyAnamALAo, lekhanapravRtti, vaka- vRtvakaLAnA vargo, ramatagamata ane vyAyAmanAM sAdhano temaja evI upayegI pravRtti vidyAlaya taraphathI vyavasthita rIte calAvavAmAM Ave che; ane e mATenuM jarUrI tamAma kharca vidyAlaya kare che. ApaNI UcharatI peDhInuM jIvana jainadharmanA tattvajJAna ane AcAranA saMskArathI suvAsita bane e mATe dhArmika abhyAsanI jogavAi karavAmAM Ave che, ane dharmanA sAmAnya niyame sArI rIte sacavAya te tarapha pUruM lakSa ApavAmAM Ave che. A mATe khAsa dhArmika zikSakane rokavAmAM Ave che; kaeNlejanI banne TarmomAM zarUAtanA aDhI - traNa mAsa mATe dhArmika vargo calAvavAmAM Ave che; e vargomAM hAjarI ApavAnuM tema ja cha mAsika ane vArSika dhArmika parIkSA ApavAnuM dareka vidyArthIne mATe pharajiyAta gaNavAmAM AvyuM che. vidyAlayane vistAra samAjamAM jemajema ucca zikSaNanI AkAMkSA vadhatI gaI tema tema vighAlaya paNa, pitAnAM sAdhanonI maryAdA pramANe (ane kayAreka te maryAdA uparAMtane Athika bojo uThAvIne paNa ) potAnA kArya kSetrane vistAra karatuM rahyuM che, pariNAme enI traNa zAkhAe Aje muMbaInI jema ja kAma karatI thaI gaI che. tenI vigata A pramANe che: amadAvAda zAkhA : zeThazrI bheLAbhAI jesiMgabhAI dalAlanI eka lAkha rUpiyA jeTalI moTI sakhAvatathI, sane 1946 mAM, saradAra vallabhabhAI paTelanA varada haste, amadAvAda zAkhAnI sthApanA karavAmAM AvI; ane ene "zeTha bhoLAbhAI jesiMgabhAI vidyArthIgRha" evuM nAma ApavAmAM AvyuM. ahIM atyAre 70 vidyArthIone rAkhI zakAya eTalI sagavaDa che. pUnA zAkhA : sane 1947mAM pUnAnA kadI bhArata jaina vidyAlayanA TrasTIoe e saMsthA vidyAlayane suparata karI, eTale tyAM vidyAlayanI zAkhAnI sthApanA thaI zakI. Ama atyAre 35 vidyArthIo rahI zake che. vaDodarA zAkhA : vaDodarAmAM mAdhyamika zALAmAM abhyAsa karatA vidyArthIone mATe "zrI jaina vidyArthI Azrama " nI sthApanA karavAmAM AvI hatI. Thera Thera mAdhyamika zALAo sthapAI jatAM A saMsthAne lAbha ucca abhyAsa karatA vidyArthIo laI zake e mATe e saMsthAnA zALA saMcAlakoe e saMsthA sane 1954mAM vidyAlayane soMpI; ane e rIte saMsthAnA preraka paramapUjya AcArya zrI vijayavallabhasurIzvarajI mahArAjanI janmabhUmimAM vidyAlayanI zAkhA astitvamAM AvI. thoDA vakhata pahelAM, Azare traNa lAkha rUpiyA kharacIne, A zAkhAnA makAnane vistAra karavAmAM Avyo che. emAM have savAse vidyArthIo rahI zake eTalI * jogavAI thaI che. uparAMta ANaMda-valabhavidyAnagara zAkhAnA makAnanuM bAMdhakAma atyAre cAlI rahyuM che; ane ApaNe AvatA varSe emAM Azare 80 vidyArthIone vasAvI zakIzuM evI umeda che. A makAnamAM Azare traNeka lAkha rUpiyA kharca thavAno saMbhava che.' amadAvAda zAkhAnA makAnamAM savAso vidyArthIone rAkhI zakAya evI yojanA taiyAra thaI gaI che. myunisipAliTImAMthI plAna maMjara thaIne Ave ane simenTanI sagavaDa thAya eTale A kAma zarU karavAmAM AvanAra che. AmAM traNathI sADAtraNa lAkha rUpiyA jeTaluM kharca thavAno aMdAja che. pUnA zAkhAnA jUnA makAnane vistRta karavAne badale Azare 80 vidyArthIo rahI zake evuM tane navuM makAna, UMcANavALA bhAgamAM, banAvavAnuM nakkI karyuM che; Aje tyAM enuM bAMdhakAma jhaDapathI cAlI rahyuM che. A navA makAnamAM cAreka lAkha rUpiyAnA kharcane aMdAja che. muMbaImAM vidyAlayanA praveza mATenI mAgaNI vadhato ja jAya che, ane cAlu makAnane vistAra have zakaya nathI; tethI e mATe bIje sthaLe bIje makAna taiyAra karavuM anivArya banI gayuM. che. A mATe ghATakoparamAM jamIna kharIdavAmAM AvI che. tyAM bIjuM makAna UbhuM karavAmAM AvanAra che. emAM jamIna tathA makAnane kharca cha lAkha rUpiyA thaze evo aMdAja che. sahAyatAnA prakAra AzrayadAtA (peTrana) - ekI sAthe ke chUTaka chUTaka maLIne 10,000 (dasa hajAra) rUpiyA ApanAra vyakita saMsthAnA AkAya dAtA lekhAze. teo vyavasthApaka samitinA ekasa - oNphiziya sabhya gaNAze; saMsthAnA sabhAgRhamAM emanuM tailacitra mUkavAmAM Avaze, ane ArasanI takatI upara emanuM nAma kotaravAmAM Avaze. AjIvana sabhya-ra. 1000) ke tethI vadhu rakama ApanAra saMsthAnA AjIvana sabhya gaNAze. sabhya-dasa varSa sudhI dara varSe rU. 102) ApanAra vyakita saMsthAnA sabhya lekhAze, ane dasa varSanI kula rakama bharAI gayA ? pachI te AjIvana sabhya lekhAze. TrasTa raZlara : TrasTa DaeNlara mATe saMsthAnA rU. 12,500). ApanAra dAtA sUcavaze te nAmanuM TrasTa svIkAravAmAM Avaze ane e dAtAnI hatI, e dAtAnI bhalAmaNa mujaba, kAyamane mATe eka vidyArthIne rAkhavAmAM Avaze. TrasTa DaeNlara-peTrana-rA. 25,000, (pacIsa hajAra ) ApanAra dAtAnA be TrasTa vidyArthIo kAyamane mATe saMsthAmAM rAkhavAmAM Ave che; uparAMta, e dAtA saMsthAnA peTrana gaNAya che, ane e aMgenA badhA hakkone lAbha emane maLe che. chuTaka madada- A uparAMta vidyAprItithI prerAIne je nAnI-moTI rokaDa rakamanI ke vastuonI sahAyatA ApavA IcchatA haze, athavA vidyAlayanA hetu sAthe baMdha bese evA koI viziSTa hetu mATe koI TrasTa racavA IcchatA haze, te tene paNa svIkAra karavAmAM Avaze. keTalAka jANavA jevA AMkaDA lena ane riphaMDa : pacAsa varSa daramyAna vidyArthIone rUA. 29,88,486, lena tarIke ApavAmAM Avela che; ane emAMthI rUA. 16,14,186 pAchA AvyA che. chellA varSamAM lena - riphaMDa eka lAkha aDhAra hajAra rUpiyA jeTaluM thayela che. A rIte tene riphaMDa e saMsthAnI amuka niyamita vArSika Avaka ja banI gayela che. TrasTa DaeNlaro : TrasTa oNlare mATe vidyAlayane kula 94 TrasTI maLela che; ane enI rakama rU. 13,29,175 jeTalI thAya che. bIjAM TrasTo vagere - viziSTa InAme, sAhityaprakAzana vagere mATe TrasTarUpe vidyAlayane rU. 2,48,057 jeTalI rakama tathA peTana, sabhya lavAjama, sthAyI ane chUTaka Avaka, bheTa vagerenA rI. 19,16,878) maLela che. kanyAkeLavaNIne pretsAhana ApavA mATe vidyAlayane rUA. 1,33,017) maLela che, ane atyAra sudhImAM emAMthI 241 vidyArthInIone rU. 1,28,703nI oNlarazipa ApavAmAM Avela che. devakaraNa menzana - zeTha devakaraNa mULajIe muMbaInA madhya sthAnamAM AvelI 'devakaraNa menzana' nAmanI vizALa ane AlizAna ImArata rasthAne bheTa ApI, te asAdhAraNa ke apUrva sakhAvata lekhI zakAya evI bInA che. AmAMthI saMsthAne vArSika eka lAkha karatAM vadhu rakamanI cokhkhI Avaka thAya che. * bIjI madada: atyAra sudhImAM zrI sArAbhAI maganabhAI modI jona haeNlarazipa phaMDamAMthI mAdhyamika zikSaNa mATe rU.95,889; zrI sArAbhAI maganabhAI meMdI ucca abhyAsa ziSyavRtti TrasTamAMthI ucca abhyAsa mATe rUA. 1,33,743, ane kheDA jaina vidyArthI ucca zikSaNa lena glaeNlarazipa phaMDamAMthI rUA. 63,410, ApavAmAM Avela che. paradezamAM abhyAsa mATe atyAra sudhImAM 17 vidyArthIone rU. 65,997) nI sahAya ApavAmAM Avela che. ke samAjane caraNe bheTa : pacAsa varSanA kAryanI phaLazruti : pacAsa varSanI yazasvI kArakirdIne aMte vidyAlaya samAjane caraNe judA judA viSayanA 1081 snAtako bheTa dharyA che; tenI vigata A pramANe che : 189 dAkataro; 192 A rsanA snAtako; 230 Ijanera; 249 vaijJAnika snAtake; 215 vepAra ane kAyadAnA snAtako; 6 khetIvADInA snAtako. A uparAMta adhUrA abhyAse chUTA thayelA 1494 vidyArthIemAMthI meTA bhAganA vidyArthIo snAtaka thayela che. A badhA snAtako potAnA kuTuMbane sukhI karavAnI sAthe samAja ane dezanI sevA bajAvI rahyA che ane keTalAka to mAnabharyA moTA hAdAe pahoMcyA che ke saphaLa vepArI ke udyogapati banyA che. teo jyAM jyAM jAya che tyAM potAnI sevAbhAvanA ane saMskAritAnI suvAsa phelAvatA rahe che: samAja ane saMsthA baMnene mATe A gaurava levA jevI bInA che. vidyAlayamAM thaDe ke puro abhyAsa karI janAra vadyArthI sadAne mATe vidyAlayane potAnI upakArI mAtRsaMsthA tarIke potAnA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-18 prabhu jIvana aMtaramAM pratiSThita ka2e che; ane avAranavAra svayaM madada karIne tema ja bIjAone evI preraNA ApIne saMsthA pratyenI potAnI mamatAne caritArtha karavAmAM AnaMda mAne che. vidyAlayanA jUnA vidyArthIonA muMbaImAM sthapAyela elDa bAp yuniyane vidyAlayanA utkarSa mATe atyAra sudhImAM je kAryavAhI bajAvI che te bIjAone mATe dAkhalArUpa banI rahe evI che. sAhitya prakAzane jaina sAhitya ane kaLAnA ApaNA vArasA ghaNA vipula ane samRddha che, eTale sAhitya - prakAzana e paNa vidyAlayane eka uddeza che. A dizAmAM atyAra sudhImAM saMkhyAnI dRSTie vizeSa graMthe prakAzita thaI zakela nahIM hAvA chatAM, je thoDAka graMtho saMsthA taraphathI prakAzita thayA che te sAmAnya jijJAsuo tema ja vidvAnonI paNa prazaMsA meLavI zakayA che. Agama-prakAzana-- vidyAlayane gaurava apAve ane dezavidezamAM AvakAra pAme evI ApaNA mULa AgamagraMthAne, saMzAdhananI Adhunika vaijJAnika paddhati pramANe saMzAdhita - saMpAdita karIne, namUnedAra rUpamAM pragaTa karavAnI eka mahAna yojanA hAtha dharavAmAM AvI che; ane pUjyapAda AgamaprabhAkara munivarya zrI puNyavijyajI mahArAja tathA paMDitavarya zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyAnA mukhya saMpAdakapaNA nIce e kArya AgaLa vadhI rahyuM che. uparAMta, saMsthAnA suvarNa mahotsava nimitte sAhitya ane kaLAnI daSTie samRddha ane ucca koTinA lekhI zakAya evA suvarNamahAtsava-graMtha be bhAgamAM taiyAra thaI rahyo che. vaLI, dhArmika abhyAsa mATe upayogI thaI zake evAM pAThya-pustako ane jaina saMskRti aMgenI deza-videzanA jijJAsuonI jijJAsAne saMtoSI zake evA sAhitya ane kaLAne lagatA graMtho pragaTa karavAnI paNa ame umeda sevIe chIe. ekavIsa lAkha zA mATe? uparanI vigata vAMcyA pachI Apane khAtarI thaze ke, ame suvarNa - mahAtsavanidhi mATe je ekavIsa lAkha rUpiyAnA lakSyAMka nakkI karela che te, atyAranI samayanI jarUriyAtanA pramANamAM, jarAya vadhAre nahIM, paNa ulaTo Ache che; jemake (1) amadAvAdanI zAkhAnA makAnanA vistAra karavAne che. (2) pUnA zAkhAnuM navuM makAna taiyAra thaI rahyuM che. (3) ANaMda - vallabhavidyAnagara zAkhAnuM navuM makAna taiyAra thaI rahyuM che. (4) muMbaImAM-ghATakoparamAM navuM makAna taiyAra karavAnuM che. te uparAMta (1) vidyAlayanI navI zAkhA zarU thatAM tema ja cAlu [zAkhAAnA vistAra thatAM vadhu vidyArthIone rAkhavA mATenA kAyamI kharcavadhArAne pahoMcI vaLavAnI Arthika jogavAI haju karavAnI che. (2) Agama-prakAzananI meoTI yojanA pUrI karavAnI che. (3) jaina sAhitya ane kaLAnA Itara graMtho, dhArmika pAThaya pustako tema ja suvarNa-mahAtsava-graMtha prakAzita karavAnA che. (4) jaina sAhityanA viziSTa adhyayana mATe vidyArthIone AkarSaka protsAhana ApavAnI khAsa jarUra che. (5) paradezamAM abhyAsa karavA IcchatA suyogya vidyArthIone vyavasthita rIte sahAya ApI zakAya e mATe svataMtra bhaMDoLa racavAnuM che. (6) jainadharma ane saMskRtinAM vividha aMgeAne lagatI viziSTa vyAkhyAnamALAo prayojIne e vyAkhyAnA pragaTa karavAnI yojanA hAtha dharavI jarUrI che. (7) vidyAlayanA pustakAlayane lokabhAgya tema ja jaina saMskRtinA adhyayana--saMzodhananI daSTie upayogI graMthasaMgrahathI samRddha banAvavAnI jarUra che. samAjanA ane dharmanA gauravarUpa AvAM kAryo mATe ame ApanA udAra ane sakriya sahakAranI apekSA rAkhIe chIe. amAro utsAha vadhe evA umaLakAbharyo javAba ApavAnI vijJapti che. govALiyATaka roDa, muMbaI-26. maMtrIo, mahAvIra jaina vidyAlaya 189 kanyA chAtrAlaya UbhuM karavA mATe mahAvIra jaina vidyAlayanA saMcAlakAne anurodha zrI mahAvIra jaina vidyAlayane pacAsa varSa pUrAM thatAM hAIne e zubha prasaMgane anurUpa evA suvarNa jayaMtI jevo zreSTha kakSAnA utsava ujavAtA hovAthI e suMdara avasare koleja - kakSAnA abhyAsa karatI jaina baheno mATe paNa chAtrAlaya UbhuM karavAnuM jAhera karAya to te seAnAmAM sugaMdha bhaLyA jevuM thaze. chekarAonA zikSaNakSetre thatA jhaDapI vikAsamAM vidyAlaye khUba ja umadA ane anero phALo Apyo che ane e phALA dinapratidina vadhato ja rahevAnA e paNa nizaMsaya che. vaLI saMsArarathanAM banne paiDAM sarakhAM rahevA pAme e najare vidyAlaya kAlejamAM bhaNatI jaina bahenane paNa skolarazIpa ApIne madadarUpa thavAnI kozISa karI rahela che. paraMtu have skolarazIpA ApavAne badale temanA mATe svataMtra chAtrAlaya UbhuM karavAnA nirNaya laIne tene amalamAM mUkavAmAM Ave to prastuta utsavane anero Apa sAMpaDI raheze ane vidyAlaye e dizAmAM pharaja bajAvavAno saMtoSa anubhavI zakAze. mArI kacchI vizA ozavALa jJAtie meTrika sudhInI bALAo mATe paMdara varSa pahelAM muMbaImAM je kanyA chAtrAlaya zarU karyuM che tene dara varSe 125 jeTalI bALAo lAbha letI hoya che ane chAtrAlayanA udbhavamAMthI preraNA laIne zrI kacchI dazA ozavALa jJAtie paNa daseka varSa pahelAM muMbaImAM kAlejIyana bahene mATe paNa chAtrAlaya zarU karI dIdhuM che. pAMceka varSa pahelAM kacchanA vAgaDa vibhAgamAM ane abaDAsA vibhAgamAM paNa amArI jJAtinI meTrika sudhInI bahene mATe kanyA chAtrAlayo zarU karI devAmAM AvyA che ane vadhumAM te mane jaNAvatAM AnaMda thAya che ke vidyAlayanA najIkanA vibhAgamAM rahetA amArI komanA eka bhAIe peAtAnA pAMca rUmanA suMdara blAka jUna 1968 thI kaoNleja kanyAone rAkhavAnA prabaMdha karAya te hetusara zrI bhANabAI neNazI mahilA vidyAlayane vAparavA mATe ApavAnI lekhita IcchA pradarzita karI che ane ame emanI IcchAne mUrtasvarUpa ApavAnuM vicArI rahyA chIe. to A anubhavA ane pariNAmeAnI najare have vidyAlayanA saMcAlakone namrabhAve araja karavAnI ke, suvarNa jayaMtI jevA umadA utsava prasaMge kAlejiyana baheno mATe chAtrAlaya UbhuM karavAnA nirNaya levAya ane tenI jAherAta karI devAya to bhAre sarasa kArya thAya. AzA rAkhuM chuM ke A suvarNamahAtsavanA prasaMge A dizAe ghaTatuM karavAmAM Avaze. khImajI mADaNa bhujapurIA suvarNa mahaeNtsavanA kAryakrama zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA suvarNa mahotsava tA. 21-1-68ne ravivArathI tA. 28-1-68 sudhI UjavavAmAM Avaze. e mATenI taiyArIo cAlI rahI che ane enA kAryakrama nIce mujaba yojavAmAM AvyA che: (1) tA. 21-1-68, ravivAra bRhat siddhacakra pUjana (2) tA. 22-1-68 seAmavArathI tA. 25-1-68 guruvAra sudhI roja savAranA nava vAgatAM judA judA vakatAonAM pravacano. sthaLa: biralA krIDA kendra (3) tA. 26-1-68, zukravAranA nava vAgatAM mukhAnaMda hAlamAM sAMskRtika - maneAraMjana kAryakrama. pramukha-zeTha zrI devacaMda chaganalAla zAha nipANIvALA, atithivizeSa-zeTha zrI kAMtilAla nyAlacaMda koThArI. (4) tA. 27-1-68 nivAra, baperanA traNa vAgatAM suvarNa mahotsavano mukhya samAraMbha. pramukha-zeThazrI mANekalAla cunIlAla zAha, (5) 28-1-68, ravivAra savAranAM nava vAgatAM biralA mAtuzrI sabhAgAramAM sAMskRtika manaeNraMjana kAryakrama. pramukha-zeThazrI pratApabhAI bhogIlAla. atithivizeSa DA. kIrtilAla bhaNazALI.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 prabuddha jIvana zrI mahAvIra jaina vidyAlaya jaina samAjanI bhAgye ja koI suzikSita vyakita haze je zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA nAmathI aparicita hAya. e saMsthAe pacAsa varSa pUrAM karyAM ane eno suvarNa jayaMtI mahotsava UjavAI rahyo che e kharekhara AnaMda ane gauravanI vAta che. nirAmaya svAsthya sivAya dIrghAyu zakya nathI e jema vyakitajIvananI bAbatamAM sAcuM che tema saMsthAjIvananI bAbatamAM paNa sAcuM che. zrI mahAvIra jaina vidyAlaye enI pacAsa varSanI kArakirdI saphaLa ane uttaroAra ujajavaLa banAvI che ane te mATe e enA kAryakSama vahIvaTI taMtrane paNa AbhArI che. parama pUjya AcArya zrI vijayavallabhasUrinAM preraNA ane AzIrvAda sAthe sthapAyelI e saMsthAne enI kazaLa kAryavAhaka samiti sahita ni:svArtha ane niSThAvAna maMtrIo sva. zrI meAtIcaMdabhAI kApaDiyA tathA sva. zrI caMdulAla sArAbhAI mAdInI varSo sudhI ekadhArI sevA sAMpaDI e enuM moTuM ahAbhAgya gaNAya. e baMne maMtrIonA videha thayA pachI paNa vidyAlayanuM hita jemanA graMtha vaseluM che evA vartamAna maMtrIoe vizeSata: zrI caMdulAla vardhamAna zAhe, peAtAnA purogAmIonuM kArya utsAha ane vegathI upADI lIdhuM che e paNa samAjane mATe AnaMdanI vAta che. maMtrImaMDaLa uparAMta saMsthAnA AMtarika dehanI saMbhALa rAkhanAra, ene jIvaMta ane kriyAzIla rAkhanAra vyakita, teM zrI kAMtilAla korA che. chAtrAlayanA gRhapati thavuM e vidyArthIomAM atyaMta apriya thavAnuM kArya gaNAya che, paraMtu zrI korA sAhebe potAnA mitabhASI paraMtu hitabhASI svabhAva ane kuzaLa vahIvaTI kArya dvArA, saMsthAne peAtAnuM jIvana samarpaNa karIne, AraMbhamAM gRhapati tarIke ane pachI rajisTrAra tarIke, saMsthAnI kArakirdI ujajavaLa banAvI che. vidyArthIA pratyenA emanAM prema ane hitaciMtAne paricaya te! vighAlaya cheADI gayA pachI ja vidyArthIone vizeSa thayA hoya che. kAlejajIvananA gALA e vidyArthI jIvananA sauthI kiMmatI samaya che. vidyArthInI kArakirdI e samaya daramiyAna ghaDAya che. gharanI ke paisAnI agavaDane kAraNe keTalAya vidyArthIonI kArakirdI veTaphAI jAya che. prativarSa evA vidyArthIone sahAyarUpa thaIne zrI mahAvIra jaina vidyAlaye seMkaDo yuvAnonI kArakirdI sudhAravAmAM ane saMskAravAmAM yazasvI phALo Apyo che ane ene pariNAme ja saMsthAnA bhUtapUrva vidyArthIone ane samagra jaina samAjane e saMsthAnI upayogI sevAnuM sAcuM mUlya samajAyuM che. enI kadara rUpe dAnanA pravAha enA tarapha vaheto ja rahyo che ane tethI ja e saMsthA uttarottara pragatizIla ane vikAsazIla rahI che, chAtrAlayomAM AdaraNIya banI che ane bhaviSyamAM paNa enuM kArya ujjavaLa rahyA karaze, vidyArthIonA jIvanavikAsanI khUlatI navI navI dizAone khyAlamAM laI vahetA jatA samayanA saMdarbhamAM vidyAlaya paNa potAnA svarUpane vikasAvatuM raheze evI AzA avazya rAkhI zakAya. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya mArA mATe te mAtRsaMsthA che. ene AkrAya na maLyo hota te kadAca mArI kArakirdI paNa veDaphAI gaI hota. eTale pUrA RNasvIkAra sAthe huM paNa zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA suvarNa jayaMtI prasaMge enA dIrghAyu mATe prArthu chuM. prAdhyApaka DaoN. ramaNalAla zAha - jaina dharmanuM hAI' ; Essence of Jainism 'jaina dharmanA hArda'nI thoDI nakalA hAla sIlakamAM che tenI kiMmata 25 paisA che; 'Essence of Jainism' ( jaina dharmanA hArdanuM mULa aMgrejI) nI thoDI nakala lakattAthI ame meLavI che. tenI kiMmata 75 paisA che. jemane temAMthI koI paNa nakalanA khapa hoya temane saMghanA kAryAlayamAMthI joItI nakalA meLavI levA vinaMti che. vyavasthApaka, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha 5. sukhalAlajInu adhUrU raheluM pravacana jagyAnA abhAve paM. sukhalAlajInuM gayA aMkathI adhUrU raheluM pravacana A aMkamAM ApI zakAyuM nathI. te AvatA aMkamAM pragaTa thaze. taMtrI : prabuddha jIvana tA. 16-1-68 OM1. prabAdha paDitane hArdika abhinaMta ('janmabhUmi'mAMthI sAbhAra uSkRta) gujarAtanA prakhara bhASAzAstrI ane saMskRta bhASAnA prakAMDa paMDita DA. prabodha becaradAsa paMDitane kendranI sAhitya akAdamIe temanA mUlyavAna graMtha "gujarAtI bhASAnuM dhvanisvarUpa ane dhvaniparivartana" mATe za. pAMca hajAranA puraskAra arpI gujarAtanI eka pratibhAnuM ucita sanmAna karyuM che; ane te mATe e pratibhAzALI maMDita ja nahi, sAhitya akAdamI paNa hArdika abhinaMdananI adhikArI Thare che. 'saMskRti'nA vAcako DA. prabodha paMDitanA nAmathI ajJAta nahi ja hAya. 'saMskRti'mAM DaoN. prabodha paMDite bhASAvijJAnanA aneka zAstrIya granthonI vidrattAbharI samIkSA karelI che. paMDita becaradAsa dozI jevA ardhamAgadhI ane saMskRtanA * mahAna paMDita ane jaina darzananA vizeSajJanA putrane pitAnA pAMDityanA vArasA maLyA hoya te svAbhAvika che, paraMtu emaNe videza jaI bhASAvijJAnano UMDo abhyAsa karI svapuruSArthathI peAtAnuM sattva anekagaNu vadhAryuM che. bhASAvijJAnanA kSetramAM saMpratyayo ane vibhAvanAnI mUlagAmI ja nahIM, pAragAmI vicAraNA karavAmAM Do. prabodha paMDita ghaNuM mahattvanuM pradAna karyuM che. bhASAvijJAnamAM dhvanitaMtranI zAkhA adyatana vijJAnayuganI ja nIpajarUpa jJAnanI eka navI zAkhA che. A zAkhAnA UMDA abhyAsa karIne AvI siddhi meLavanAra gujarAtI vidrAna DaoN. prabodha paMDita kadAca eka ja che. Do. prabAdhe mAtra jJAnApAsanA nathI karI. rASTrapremathI prerAIne temaNe AjhAdInI laDatamAM paNa bhAga laI 1942mAM temaNe yaravaDAnI jela paNa bhAgavI che. jelamukita bAda temaNe puna: vidyopAsanA AdarI ane mukhya viSaya saMskRta tathA gauNaviSaya tarIke ardhamAgadhI laI bI. e. mAM prathama vargamAM uttIrNa thayA. ema. e. emaNe bhASAvijJAnano viSaya rAkhIne karyuM. e pachI A viSayane vizeSa abhyAsa emaNe laMDana ane perIsamAM karyo. perIsamAM emaNe prasiddha skUla opha liMgvisTikamAM prA. bleka pAse bhASAvijJAna tathA dhvanisvarUpanA abhyAsa karyo. svadeza AvyA pachI zarUAtamAM gujarAtamAM ane te pachI pUnAmAM peAtAnI vidrattAnA lAbha ApyA bAda hAla teo dilhI yunivarsiTImAM bhASAvijJAna vibhAganA vaDA tarIke kAma kare che. bhASAvijJAnakSetre temanI khyAti aneka dezamAM phelAI che. aneka dezonI yunivarsiTIomAM jaI temaNe A viSaya para vyAkhyAne ApIne peAtAnI pratibhAnuM darzana karAvyuM che ane ema gujarAtanuM gaurava vadhAryuM che. koI paNa jJAnarasaka gujarAtI vAjabI rIte gaurava anubhavI zake evI adbhuta siddhi dAkhavavA badala DA. khubAdha paMDitane hAdika abhinaMdana. viSayasUci zrI mahAvIra jaina vidyAlaya: eka smaraNa noMdha zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA paricaya kanyAchAtrAlaya UbhuM karavA mATe mahAvIra jaina vidyAlayanA saMcAlakone anurodha zrI mahAvIra jaina vidyAlaya prakIrNa noMdha: 19mI tArIkhe aMtarIkSajI mAM bharAnAra saMmelana aMge cetavaNI, vismayajanaka sukhada anubhava. zrI dalasukhabhAI mAlavaNIyAnA mAnamAM yojAyela vidAyasamAraMbha AjanuM rAjakAraNa koMgresa adhivezana prabudhdha jIvananA vAcakonA pratyAghAto oma kAranA vilaya paramAnaMda khImajI mADaNa bhujapurIyA prA .ramaNalAla zAha 6. paramAnaMda pRSTha 185 187 189 190 191 192 saMkalana: paramAnaMda cImanalAla cakubhAI zAha 193 cImanalAla cakubhAI zAha 194 195 196 sAhama
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-68 prabhu jIvana prakI noMdha 19mI tArIkhe aMtarIkSajImAM bharAnAra saMmelana aMge cetavaNI banne bAjuethI eka pachI eka uzkeraNIbharI ghaTanAo pedA thate thate besatA varSanI bapAre (tA. 3-11-67 nA roja) antarIkSajI tIrthanA maMdiranI aMdara zvetAMbara digbara vacce je meATI athaDAmaNa thaI, mArAmArI thaI ane keTalAka loko ghAyala thayA te khaTalA adAlate caDhelA hovAthI tenI vigatomAM ane kone keTalA doSa che tenA spaSTIkaraNamAM utaravuM atyAre ucita lAgatuM nathI, paNa je ghaTanA banI che te atyanta du:khada ane AkhI jaina komane nIcuM jovADanArI che emAM koI zaka nathI. AvI ghaTanAthI cetI jaIne A jhagaDo AgaLa na vadhe ane AvuM pharI kadI banavA na pAme e rIte A praznanA bane pakSanA AgevAnAe gaMbhIratApUrvaka vicAra karatA thavuM joItuM hatuM. Ane badale banne pakSo vacce taMgadilI vadhI rahI che ane dharmajhanUnabharyAM uddgAro pragaTa thaI rahyA che ane ' tIrtha ne bacAvA '' tIrthane bacAvA'nI gheASaNAdrArA eka prakAranI jehAda zarU thaI cUkI che. AnA anusaMdhAnamAM, ema jANavA maLe che ke, AvatI 19mI tArIkhe jaina zve. mU. samAjanA keTalAka gRhasthA 200 - 250 nI saMkhyAmAM antarIkSajI khAte eka saMmelananA AkAramAM ekatra thavAnA che ane antarIkSajInA tIrthane kema bacAvavuM tenA kAryakrama vicAravAnA che. antarIkSajInA sthaLamAM kevaLa dirgabaronI vastI che. besatA varSanI durghaTanAnA kAraNe temanAM dila khUba uzkerAyelAM che. AvA ugra vAtAvaraNa vacce upara jaNAveluM saMmelana saMgharSanA ja kendramAM bharAya emAM pArivanAnuM jokhama che ane meATI athaDAmaNa pedA thavA saMbhava che ane te kAraNe A saMbaMdhamAM khUba cintA sevAI rahI che. jaina zve. mU. samAjanA agragaNya AgevAnane kAM to A saMmelana mulatavI rAkhavA athavA te tenuM milanasthaLa badalAvavAnI dizAe peAtAnI lAgavagano bane teTalA upayoga karavA anurodha che. AvAM saMmelanAnA rastA aura vadhAravAnA che; jhera vadhAravAnA che. AvAM saMmelano bharavAthI tIrtha bacavAne badale vadhAre jokhamAvAnuM che. je tIrtha ubhayamAnya che te game teTaluM ugra Andolana calAvavAmAM Ave ane kAnUnI laDAI laDavAmAM Ave to paNa te kadi koI eka pakSanuM banI zakavAnuM che ja nahIM. A narI vAstavikatA che. besatA varSanA tophAnamAM game te pakSanA agra bhAga hoya to paNa banne pakSAe sAthe maLIne A jhagaDAnA koI ne koI niveDo lAvavAnA che, te sivAya bIjo koI vikalpa cheja nahi. A sAdI samajanI vAta svIkAravAnuM ApaNA bhAIo kema vicAratA nathI e bhAre Azcaryajanaka che. vismayajanaka sukhada anubhava tA. 23-12-67 nA jainamAM nIce mujabanI taMtrInoMdha pragaTa karavAmAM AvI che: prazaMsanIya udAratA " jaina samAjanA jANItA kAryakara zeThazrI jIvatalAla pratApasI mATe bhAge jUnavANIpaNAnA rakhevALa ane samarthaka tema ja rUDhicUstavarganA eka AgevAna gaNAya che. ane chatAM teo saMghamAMnI AsapAsanI anicchanIya paristhitithI paNa paricita rahevA ane e mATe kaMIka paNa IlAja vicAravA TevAyelA che, e emanI vizeyatA che. eka nAnAsarakhA paNa emanI udAratAno paricaya Apata hAvAthI mahattvanA lekhI zakAya evA eka prasaMganI ahIM noMdha levI ucita lAge che. "zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA pAkSika mukhapatra 'prabuddha jIvana 'nA tA. 16-11-'67nA aMkamAM saMgha saMcAlita pravRttione mATe judI judI vyakitao taraphathI bheTa maLela rakamanI jAherAta karavAmAM AvI che. temAM ekase rUpiyA, prabuddha jIvana mATe 191 zrI jIvatalAla pratApasI taraphathI bheTa maLyAnuM jaNAvavAmAM AvyuM che, je vAMcIne ame khUba khuza thayA chIe. " zrI jIvAbhAI ane paramAnaMdabhAInA vicAro vacce moTuM aMtara hovA chatAM eka prAmANika ane nikhAlasa vicAraka tarIke zrI paramAnaMdabhAI pratye zrI jIvAbhAI mAna ane snehanI lAgaNI dharAve che, e vAta amArI jANamAM che; chatAM zrI paramAnaMdabhAIne peAtAne tyAM jAmanagara bAlAvIne emane 'prabuddha jIvana ' mATe ekase rUpiyA zrI jIvAbhAI bheTa Ape e vAta ghaNAne na banavA jevI ke navAI upajAve evI lAge tA e svAbhAvika che. paNa A to ApaNA mananI saMkucitatAnI vAta thaI. kaMI vyakitanuM mana kayAre uMdAratAno rAha apanAve ene nyAya toLanAra ApaNe koNa? zrI jIvAbhAIe dAkhavelI udAratAe A vAta vadhu puravAra karI batAvI che. AvI anumedanIya ane anukaraNIya udAratA dAkhavavA badala zeThazrI gulAla pratApasIne hArdika dhanyavAda ane abhinaMdana. ' murabbI jIvAbhAI taraphathI prabuddha jIvanane maLelI upara jaNAvelI rakamane anyatra ATalI vigatapUrvaka jyAre ullekha karavAmAM AvyA che tyAre te aMgenI vizeSa spaSTatA karavA khAtara jaNAvavAnuM ke mu. jIvAbhAI sAthe mArA sva. vaDila baMdhu motIcaMdabhAInA kAraNe mAro ghaNAM varSothI saMbaMdha rahyA che. amArA vicAro vacce ghaNuM moTuM aMtara hAvA chatAM, teo jyAre paNa sAmA maLe tyAre mane snehabhAvathI bAlAvatA rahyA che. temane jyArathI khabara paDI ke mArI eka putrI rAjakoTamAM rahe che ane tene tyAM mane varasamAM ekAdavAra meTA bhAge javAnuM bane che tyArathI rAjakoTa javAnuM bane tyAre temane tyAM jAmanagara mAre jarUra javuM eve temanA Agraha rahyo che. A pramANe be varSa pahelAM eka vAra temane tyAM huM gayelA ane eka rAta rahelA. gayA okaTobaramAM rAjakoTa javAnuM banyuM tyAre paNa temanuM nimaMtraNa AveluM ane huM jAmanagara temane tyAM gayA hatA ane temanA Agrahane vaza thaIne eka ne badale be rAta rahyo hato. prabuddha jIvananA teo keTalAka samayathI grAhaka che ja. A vakhate temanAthI chUTA paDatAM meM rajA mAgI tyAre temaNe mArA hAthamAM prabuddha jIvana mATe rU. 100 nI noTa mUkI - ema kahIne ke jyAre tame A rIte mAre tyAM AvyA tyAre tamArA kAmamAM mAre kAMIka madada karavI joIe. AthI mArA Azcaryane koI pAra na rahyo. je sAyikamAM temane na game evA vicAro avAranavAra pragaTa thatA rahyA che te sAmayikane teo Ama zA mATe madada Ape ? temanI sAme AvI koI madadanI apekSA dAkhavI nahotI, svapne paNa meM cinhavI nahAtI. to paNa teo Ama karavA zA mATe prerAya ? 'jaina' patranA taMtrI jaNAve che te mujaba A temanI asAdhAraNa udAratA tA gaNAya ja, paNa sAthe sAthe mane ema paNa lAgyuM ke koI eka vyakita sAthe ApaNane game teTalA vicArabheda hoya to paNa tenA viSe jo ApaNA dilamAM koI DaMkha ke avamAnanA nathI hotAM, matabheda chatAM manabheda jevuM tattva nathI hotuM te tenI asara sAmI vyakita upara paDayA vinA rahetI nathI. ApaNe cAlu jIvanamAM aMgata matabheda upara vadhAre paDato bhAra mUkIe chIe, ane temAMthI tenI ane ApaNI vacce manabhedanI eka divAla UbhI karIe chIe. paNa mane lAge che ke mAnavI mAnavInA nAte paraspara sneha AdaranuM mUlya ghaNu moTuM che ane te mUlya ADe matabhedanuM mahattva ghaNuM ochuM che. paheluM mUlya sthAyI che; matabhedanuM mahattva asthAyI che, kAraNa ke Aje ApaNI ke anya vacce je matamatAntaro hoya temAM pheraphAra thavAnI haMmezA zakayatA rahelI che. A rIte ApaNe vicArIe te ApaNA paraspara saMbaMdhI keTalA taMgadilIvinAnAM ane snehasabhara banI zake? mu. jIvAbhAInI upara jaNAvelI udAratAmAM mane A jIvanasatya pratyakSa thayuM ane meM eka prakAranI kRtakRtyatA anubhavI. paramAnaMda
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-168 zrI dalasukhabhAi mAlaviyAnA mAnamAM ceAjAyela vidyAcasamAraMbha tA. 1-1-68 sAmavAranA roja, keneDA jaI rahelA paMDita dalasukhabhAI mAlaNiyAnA mAnamAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI nyu marIna DrAIva upara AvelA zrI dIpacaMda lakSmIcaMda saMghavInuM nivAsasthAna 'manohara ' mAM sAMjanA samaye eka vidAya samAraMbha yojavAmAM AvyA hatA. A prasaMge saMghanA sabhya bhAIbahenA sArI saMkhyAmAM upasthita thayAM hatAM. AvakAra vacana 192 prAraMbhamAM saMghanA upa-pramukha zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe zrI dalasukhabhAIne AvakAratAM jaNAvyuM ke " dalasukhabhAI ApaNI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM anekavAra vyAkhyAna ApavA AvI gayA che, tethI ApamAMnAM koI paNa bhAI ke bahena dalasukhabhAIne na oLakhatA ho e saMbhavita nathI. dalasukhabhAI zUnyatAmAMthI mahattAnA ATalA meoTA zikhara upara peAtAnA puruSArtha ane jJAnaniSThAnA baLe ArUDha thanAra virala vyakitaomAMnA eka che. ema temanA viSe kahevAmAM jarA paNa atizayatA nathI. temane huM pahelI vAra kayAre maLyA te mane yAda nathI; paNa ghaNAM varSo pahelAM paMDita sukhalAlajI banArasa hindu yunivarsiTImAM jaina darzananuM adhyApana karAvatA hatA te daramiyAna kAzImAM javAnuM baneluM tyAre paMDitajIne maLavA jatAM temanI nIce kAma karatA dalasukhabhAIne meM pahelI vAra joyelA evuM kAMIka mane smaraNa che. 1944mAM paMDitajI upara jaNAvela javAbadArIthI nivRtta thaIne amadAvAda AvyA ane temanA sthAne dalasukhabhAInI nimaNUka thaI. tyAM 15 varSa kAma karyA bAda, temanI zeTha lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA DirekaTaranA sthAne nimaNUka thatAM, teo amadAvAda AvIne vasyA. have keneDAnI ToronTo yunivarsiTInA vIjhITIMga prophesara tarIke temanI nimaNUka thatAM te padanI javAbadArI saMbhA LavA mATe teo AvatI kAle ahIMthI keneDA jaI rahyA che. hAla turata temaNe A kAma eka varSanI avadhi mATe svIkAryuM che. tyAM temaNe bhAratIya darzana upara vidyArthIone mArgadarzana ApavAnuM che. jeo yunivarsiTInI koI DigrI dharAvatA nathI, jeo meTrika paNa pAsa thayA nathI te dalasukhabhAI ahIM vidyArthIone pI. eca.DI. mATe taiyAra karavAnI yogyatA dharAve che ane temanI vidrattA ane Aja sudhInI sAhitya sevA ane saMzodhanakAryathI prabhAvita thaI keneDA jeTalA dUravartI pradezanI yunivarsiTInA saMcAlako tyAMnA abhyAsIone bhAratIya darzanane paricaya karAvavA mATe temane tyAM bolAve che-A koI nAnA sunA gauravanI vAta nathI. ApaNA dezamAM aneka vidvAno che, aneka paMDito che. temanAmAM ane dalasukhabhAImAM moTo pharaka e che ke sAmAnyata: paMDitomAM maulika ciMtana hAtuM nathI; tee cAlu paraMparAnA samarthaka hoya che, jyAre dalasukhabhAI svataMtra saMzeAdhaka che ane temAMthI phalita thatA ane ApaNA samAja samakSa niDarapaNe rajU karAyelA temanA abhiprAyo sthiticusta samudAyane avAranavAra saMkSubdha karatA rahyA che. ApaNI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM ApaNA cImanabhAI mAphaka te paNa lagabhaga eka sthAyI vyAkhyAtA jevA che. jyAre paNa temaNe nimaMtraNa svIkAryuM hoya ane tee vyAkhyAna ApavA mATe AvavAnA hoya tyAre potAnuM vaktavya sAMgApAMga taiyAra karIne te AvatA hoya che. AthI temanA adhyayanapUrNa vaktavyanA lAbha mAtra tatkAlIna zrotAsamudAyane ja nahi, paNa prabuddha jIvananA vizALa vAcaka samudAyane maLato rahyo che. dalasukhabhAI zIlasaMpanna tema ja vidyAsaMpanna te cheja, paNa sAthe sAthe temanAmAM je namratA, nirabhimAnatA, bAlAcita sAhajikatA che te temanI koTinI bahu ochI vyakitaomAM ApaNane jovA maLe che. AvA ApaNA svajanasamA dalasukhabhAI pratye temanA A zubha prayANa prasaMge ApaNA dilanI zubhecchAo Apa sarvanI vatI vyakata karatAM huM khUba AnaMda anubhavuM chuM. teo potAnA A navA dharmakAryamAM -- mizanamAM - pUrI saphaLatA prApta karIne vahelAM pAchA Ave ane temanuM Arogya surakSita rahe - evI ApaNI prArthanA ho!" prAsaMgika vivecanA tyAra bAda temanA mitra ane sahakAryakartA bhAIzrI ratilAla dIpacaMda desAIe atyanta bhAvukatApUrvaka temanI Aja sudhInI jIvanakArakirdInA vigatavAra khyAla Apyo hatA ane tethI sarva bhAI bahenA atyanta prabhAvita banyA hatA, A vigato tA. 1-1-68 nI prabuddha jIvanamAM pragaTa karavAmAM Avela paMDita becaradAsanA lekhamAMthI moTA bhAge maLI zake tema che. tyAra bAda paMDita becaradAsa jIvarAja dozI ke jemane tyAM potAnA abhyAsakALanA prAthamika tabakkA daramiyAna dalasukhabhAI amadAvAda khAte keTalAka samaya rahelA ane jemanI sAthenA dalasukhabhAInA saMbaMdha Aja sudhI ekasarakhA akhaMDita ane gADha rahyo che temaNe dalasukhabhAInA virala vyakitatvanA judA judA pAsAo rajU karatAM jaNAvyuM ke "dezamAM aneka vidrAno che, paNa dalasukhabhAInI vighAnI daSTi judI che: samAjamAM je rUDha pravAho cAle che tenI sAme thaI cAlavAnuM ane samAjane svIkArya bane ke na bane ema chatAM potAne je satya pratIta thayuM te niDarapaNe kahevAnuM-- rajU karavAnuM--baLa dalasukhabhAInI vidyAmAM che." A pramANe jaNAvIne Aje samAjamAM je rUDhipUjakatA ghara karI rahI che ane dharmanA nAme je aMdhakALA, vahema, ane daMbhA pASAI rahelA che, ane viveka vinAnA je anargaLa dravyavyaya thaI rahyo che te sAme temaNe potAno roSa pragaTa karyo ane 'A AMdhaLukIyAne ajJAnane AtmavaMcanAne ApaNe saue dUra karavI ja paDaze. A kArya mAruM che, tamAruM che, muMbaI jaina yuvaka saMghanuM che ane temAM huM pUro sAtha ApavA ane tamArI sAthe jhujhavA huM taiyAra chuM." Ama temaNe upasthita yuvAna bhAI bahenAne bhAre joradAra hAkala karI. 66 DaoN. ramaNalAla sI. zAhe jaNAvyuM ke, dalasukhabhAI saraLa ane sAttvika prakRtinA che; uMmare pramANamAM nAnA chatAM jJAnavRdhdha che ane ema chatAM temanAmAM jJAnanA koI ahaMkAra ApaNane jovA maLatA nathI. prAkRta bhASAnA teo aThaMga abhyAsI che; darzana - zAstra paNa temaNe sara karyuM che; koI paNa pralAbhana calAvI na zake tevI temanI satyaniThA che; saujanya--samatA temane prakRtisiddha che ane tethI koI paNa atyukita sivAya ' ajAtazatru ' tarIke ApaNe temane oLakhAvI zakIe chIe. bhAratanI saMskRtinA pratinidhi tarIke Aje teo amerikA jaI rahyA che tyAre temane ApaNAM abhinandana ho ! abhivAdana hai !" zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhe jaNAvyuM ke, "dalasukhabhAI sAthe 1932 nI sAlathI mAro saMbaMdha rahyo che. te divaseAmAM teo jaina sthAnakavAsI kAnpharansanA muMbaInA kAryAlayamAM temaNe peAtAnA abhyAsakALa daramiyAna kAph ransa taraphathI maLelI madadanA badalAmAM svIkArelI javAbadArI anusAra nokarI karatA hatA. temAMthI mukata karIne temane vizeSa abhyAsa karavA mATe banArasa javAnI saraLatA karI ApavAmAM huM nimitta banyo hato. A mAruM temanA viSenuM sukhada smaraNa che.temanI jJAnApAsanA Aja sudhI akhaMDa rahI che. teo Aje eka bhavya mizana laIne keneDA jaI rahyA che, AvA eka vidvAnanuM temanA paradezagamana prasaMge sanmAna karatAM huM ghaNA AnaMda anubhavuM chuM." ema jaNAvIne temaNe sahaja preraNAne vaza thaIne keTaluMka AtmalakSI tAtvika vivaraNa karyuM. ane keTalAka tAtvika muddAo
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 11-1-68 prabuddha jIvana upasthita bhAI - bahenenI vicAraNA mATe rajU karyA. AthI tA : AjanuM rAjakAraNa samudAyathI atyanta prabhAvita banyo. zrI dalasukhabhAInuM AbhAranivedana tA. 6 jAnyuArI zanivAranA roja zrI muMbaI jaina yuvaka zrI dalasukhabhAIe AvuM suMdara saMmelana yojavA badala saMdhanA upakrame saMghanA kAryAlayamAM zrI cImanalAla cakubhAI zAhe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane AbhAra mAnatAM jaNAvyuM ke, "mArA AjanA rAjakAraNa upara vArtAlApanA AkAramAM potAnA keTalAka mAM je zakita AvI che te, muMbaI jaina yuvaka saMghe mane paryuSaNa vicAro-AghAta pratyAghAto rajU karyA hatA. temanA kathanane sAra vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAna ApavA mATe cAlu nimaMtraNa ApIne je protsAhana ApyuM che tene AbhArI che. paheluM vyAkhyAna mane nIce mujaba hato: yAda che te mujaba meM vAMcIne kareluM. pachI vAMcyA vagara vyAkhyAna cethI sAmAnya cUMTaNI pachI lagabhaga 9 rAjyamAM bInaApavAnI mArAmAM hiMmata ane vizvAsa AvyAM. vaLI e ja keMgresI sarakAranI racanA thaI. lokoe tene AvakArI. have Aja bhASA ane mArAM lakhANe prabuddha jIvanamAM pragaTa thavA lAgyA ane e rIte paramAnaMdabhAInI parIkSAmAM pasAra thato rahyo. temanI sudhIne anubhava ema batAve che ke A bInaoNMgresa sarakArone parIkSAmAMthI pasAra thavuM saheluM nathI. eka vakhata temaNe mAre lekha jyAM amala che tyAM temaNe kazuM sAruM karI dekhADayuM nathI. keTaleka pAchA paNa mokalyo che. Ama mArA vikAsamAM temane paNa meTo darajaje erissA tathA madrAsa sarakArane AmAMthI ApaNe bAda phALe che. mArA jIvananI dizAmAM parivartana karavA mATe- sAdhAraNa karI zakIe. A bInaoNMgresI sarakAro vividha pakSanA zaMbhumeLA karInA jIvanamAMthI vidyAnA mArge vicaravAnI taka nirmANa karavA mATe- cImanabhAIe jaNAvyuM te mujaba - huM cImanabhAIne paNa jevI che. temAM sarvasAdhAraNa tattva mAtra keMgresa pratyene tiraskAra khUba RNI chuM. paththaro ghaDAtA ghaDAtA jema cokkasa AkAra dhAraNa che. baMgALamAM anya mukarajInI moTI pratiSThA hatI. paNa pAchaLanA kare che tema huM paNa ghaDAyo chuM. vicAronI bAbatamAM jaNAvuM to samayamAM teo je rIte varyA te uparathI dekhAI AvyuM ke temane je kAMI manamAM sAruM lAge te badhuM huM kahI de nathI. kahevAmAM paNa sattAnI lelupatA keMgresavALA karatAM kAMI ochI nahotI. samaya saMyogane pUro viveka karavAne rahe ja che. ema chatAM paNa satya sAthe bAMdhachoDa karIne meM jAheramAM kadi kazuM kahyuM nathI. je kAMI kahyuM temaNe sAmyavAdI sAthI pradhAna vize atyanta pratikULa nivedana che te aMdara cAlatA cittanane vaphAdAra rahIne karyuM che ema kahuM karyuM, ema chatAM bIje divase pharI gayA. ajaya mukarajInI sarakArane to koI tene AtmazlAghA na samaje. baratarapha karI che e ayogya thayuM che ema tyAMnI prajAne lAgyuM nathI. - " A prasaMge eka aMgata bAbata jaNAvuM te asthAne gavarnaranA A pagalA sAme tathA praphulla ghoSanI sarakAranI racanA sAme nahi gaNAya. A pravAsanI taiyArImAM karakasarane khyAla to rAkhave ja moTA pAyA upara prajAkIya AMdolana karavAnI tenI nema bara AvI nathI, rahyo. tyAMnI ThaMDIne pahoMcI vaLavA mATe garama ovarakoTa sAthe hovo jarUrI lAgyuM. ahIMthI kharIduM ke tyAMthI kharIduM - tenA dAma kAraNa ke prajAne tene Teko nathI. prajA saMyukata maracAthI kaMTALI hatI. paNa te khUba paDe ja. sadbhAgya mu. motIbahene yAda AvyuM ke muni tene artha ema nathI ke keMgresa pratye tene koI vizvAsa vadhyo che. jinavijayajI AjathI 40 varSa pahelAM bhAratIya saMskRtine bIjA binasarakArI rAjyamAM pakSanI pherabadalInI paraMparA saMdeza pazcimanI prajAne saMbhaLAvavA yuro5 gayelA te vakhatanA garama koTa emane ema ja akabaMdha paDyo che. navA kharIdavAne badale te cAlu rahI che. hariyANA, paMjAba, yu. pI. bihAra ane madhya pradezaovarakoTa ja laI jAone? munijI te mAM rAjI hoya ja ne? badhe ja asthiratA najare paDe che. keraLamAM aMdarathI ja parasparato huM Aje munijIno 40 varSa pahelAMne koTa paherIne jAuM chuM. virodha vadhato jAya che ane kyAre zuM thaze e kahI zakAtuM nathI. te sAthe temanA AzIrvAda to hoya ja, paNa sAthe mArI prArthanA paNa baMgALamAM praphulla ghoSanI sarakAra paNa lAMbe vakhata TakI nahi hoya ja ke tyAM jaIne huM evuM kArya karI zakuM ke munijIne koTa paherIne javA pAchaLa rahele bhAvAtmaka artha paNa pUre mUrtimaMta zake. Ama te koI paNa pakSe athavA pakSee sAthe maLI jaIne sattA bane ! mArA mAthe keTalI moTI javAbadArI laIne jAuM chuM tenI A upara AvavAne prayatna na karavo evI keMgresanI Aja sudhInI koTa mane haMmezA yAdI ApatA raheze. nIti rahI che, paNa baMgALamAM saMyukata sarakAranI racanAmAM keMgresa cImanabhAIe jaNAvyuM ke IzvaranI rUDha kalpanA vinAne joDAya e hAla vadhAre saMbhava lAge che. pakSanI pherabadalIo to dharmavicAra, thoDA samaya pahelAM bhAI padmanAbha jene jaNAvyuM cAlyA ja kare che. ema chatAM baMgALanA keMgresI dhArAsabhyomAMthI hatuM tema, tyAMnA lokone gaLe utArave muzkela paDe che. tenA javAbamAM jaNAvavAnuM ke Avo eka nibaMdha beMgaloramAM khristI pAdarIonI cUMTaNI bAda keIe paNa pherabadalI karI nathI e eka noMdhapAtra pariSaDmAM rajU thayo hato. AjanA khristI dharmagu athavA ghaTanA che. A badhAne ukela navI cUMTaNIo karavAthI kadAca Ave te pAdarIo AMdhaLukIyA karIne doDatA nathI. samayanI mAMga pramANe ema keTalAka mAne che. AnuM pariNAma bIjuM game te Ave, paNa teo paNa AvA pragnenI svataMtra vicAraNA karatA hoya che ane tethI te bAbatanI mane koI muzkelI paDavA saMbhava nathI. mane khAtrI koI eka pakSa spaSTa bahumatImAM Ave-khAsa karIne keMgresanI bahuche ke have tyAM ApaNA vicAronuM sAcuM mUlyAMkana thavAnuM ja che, kAraNa matI koI ThekANe thAya--evo saMbhava haju dekhAto nathI. presIke jijJAsA jeTalI ApaNane temanA vize che teTalI ja jijJAsA DenTanA zAsanane vicAra karavAmAM Ave te te zAsana paNa keTale tamane ApaNA viSe che : ThekANe UbhuM karavuM paDe? Ama AjanI jaTila paristhiti kaI dizAe alabatta, A navI kAmagIrIdvArA mane Arthika lAbha sArA ApaNane laI jaze e kahI zakAya tema nathI. rAjakIya kSetre pramANamAM thavAno che, jenI mane kazI apekSA nathI ema kahevAnI sithatamAM huM nathI, paNa mAre mana e avAntara lAbha che. mukhya arAjakatA-asthiratA lAMbe vakhata cAlu raheze ema lAge che. lAbha mane thanAra navA anubhava ane navA vicArone lagatA AmAM paNa nAnA moTA prazna upara loko tephAna upara caDhI jAya aMgata ghaDatarano che. ApaNI vidyAne zakaya haze teTale tyAM pracAra che; jAnamAlanuM pAravinAnuM nukasAna kare che; cotaraphanA vAtAkarIza, vistAra karIza ane tyAMnA vicArapravAhothI bane teTalo paricita banIza, ane vAgoLIza. A sarva kAryamAM Aje mane varaNamAM hiMsA vyApI rahI che-A ApaNA mATe sauthI moTuM bhayaprApta thatI ApanI zubhecchAo mane sadA protsAhita karatI raheze." sthAna che. dA. ta. bhASAnA prazna upara kevAM tophAna thaI rahyAM dalasukhabhAInA A gaMbhIra chatAM prasannatAbharyA pravacanathI che? A badhuM zA mATe te samajAtuM nathI. A prazna upara prabuddha sau koInA dilamAM UMDI prasannatAno saMcAra thaye. saMghanA maMtrI jIvananA chellA aMkamAM vistArathI kahevAmAM AvyuM che, tethI ahi zrI cImanalAla je. zAhe prasaMgocita AbhAra nivedana karyuM, alpAhAra tenuM punarAvartana karavAnI jarUra nathI. e prazna ApaNI baMdhAraNa ane paraspara milanamAM thoDo samaya pasAra thayo ane lagabhaga be kalAkanA gALe madhura smaraNapUrvaka sau koI chUTAM paDayAM. muMbaI jaina yuvaka sabhAmAM rajU thaze tyAre meM temAM bhAga lIdho hato. te prazna upara saMghanI kArakirdImAM cirasmaraNIya bane evuM A saMmelana hatuM. ghaNA lAMbA samaya carcA cAlI hatI ane 15 varSa bAda aMgrejInuM saMpAdaka : paramAnaMda sthAna hiMdIe levuM ema Akhare sarvAnumate TharAvavAmAM AvyuM tyAre
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 prabuddha jIvana ame badhA bheTI paDayA hatA. paMdara varSanA gALAmAM e dizAe ApaNe kazuM karyuM nahi ane e prazna vadhA2e vikarALa svarUpamAM ApaNI sAme AvIne UbhA rahyo. lAMbI carcA bAda sTeTa legveja bIla-rAjyabhASAnA kharaDo pasAra to thayo, paNa tethI te praznano nikAla thaI cUkayo ema mAnavAne kazuM kAraNa nathI. Aje kaoNMgresa pramukha kAmarAja A prazna upara moM maraDIne beThA che. rAjageApAlAcArI tA chellA pATale jaIne beThA che ke hiMdI joIe ja nahi. Ama cotarapha daSTi nAkhatAM ApaNane ema lAge che ke rAjakAraNane varelA AgevAnAmAM koI dezaprema--kharA ane pUrA arthamAMrahyo nathI. dareka potapotAnA pradezanA ane pakSanA ane potAnA vicAra kare che. A kAraNe anna bAbatamAM, ATalA badhA sAro pAka hovA chatAM, prAdezika jhonabaMdhI nAbuda thaI zakatI nathI; narmadA yojanA AgaLa vadhI zakatI nathI; mahArASTra ane mAIseArA belagAmane lagatA sImAprazna ukelI zakAto nathI. Aje kendra sarakAra koI paNa prazna upara niDaratApUrvaka nirNaya laI zakatI nathI; jevI rAjakIya paristhiti che tevI tethI paNa vadhAre cintAjanaka--Arthika paristhiti che. AjanA ghanaghAra AkAzamAM koI suvarNarekhA dekhAtI nathI. tyArabAda keTalIka praznottarI thaI hatI ane eka kalAkanI carcAvicAraNA bAda sabhA visarjita karavAmAM AvI hatI. cImanalAla cakubhAI zAha keMgresa adhivezana koMgresa adhivezana haidrAbAdamAM maLI gayuM. adhivezanamAM eka ja prastAva raju thayA ane pasAra thayo. dezanI rAjakIya paristhiti aMge koMgresanA ItihAsamAM A pahelA ja prasaMga che jyAre adhivezanamAM eka ja prastAva thayA hoya--kadAca ema kahevAya ke adhivezana bharavA khAtara bharyuM; navuM kAMI kahevAnuM ke karavAnuM hatuM nahi. Arthika paristhiti je ATalI badhI viSama che te aMge paNa koI prastAva thayo nahi. zrI morArajI desAIe eka nivedana karyuM jemAM potAnA AzAvAda temaNe raju karyo. je rAjakIya prastAva thayo. temAM paNa koI navI nIti athavA navA kAryakrama nathI, paNa mukhyatve rAjayonI bInakeMgresI sarakAronI TIkA ane tahomatanAmuM che. dezanI rAjakIya asthiratA, hiMsaka vAtAvaraNa, Arthika kharAbI vigere mATe bInakaoNMgresI rAjyasarakAro javAbadAra che ema kAgrese jAhera karyuM. alabatta, eka rAjakIya pakSa tarIke, potAnA virodhIonI TIkA karavAno ane temanI niSphaLatAo ughADI pADavAnA koMgresane adhikAra che. ceAthI sAmAnya cUMTaNIthI kaoNMgresane je moTo dhakako lAgyo hato ane kaoNMgresajanAne AghAta lAgyA hatA temAMthI have kAMIka kaLa vaLatI hoya ane pharI vizvAsa meLavavAnA prayatna karatA hoya tevuM lAge che. A darA mahinAnA gALAmAM bInakAgresI sarakAronI niSphaLa kAmagIrInA lAbha levAno koMgresane pUro adhikAra che. lokomAM kadAca evI lAgaNI zarU thaI che athavA kaoNMgresa zarU karavAnA prayatna kare che ke aMte te kaoNMgresa je sthira zAsana ApI zakaze te bIjA koI rAjakIya pakSA ApI zake tema nathI. eTale bInakAgresI sarakAro uparanuM kaoNMgresanuM A AkramaNa prajAmatane pheravavAna eka prayatna che. te sAthe kAgresanI nItimAM paNa thoDo pheraphAra thayA che. bIjA pakSAe sAthe maLIne sarakAra na racavI e nIti cheADI che ane baMgALamAM, zrI praphulla ghoSanA pakSa sAthe saMyukata sarakAra racavAnA nirNaya karyo che. kadAca paMjAbamAM paNa tema ja thaze. bihAra ane uttara pradezanI saMyukata daLanI sarakArone uthalAvI zakAya to tyAM paNa tema thAya. Ama, koMgresa pharI sattA para AvavA prayatna kare che. AvI saMyukata sarakAromAM kaoNMgresa bahumatIpakSa haze to paNa bIjA tA. 1-1-68 laghumatI pakSAnA mukhyapradhAno raheze. kaoNMgresa AvI sthiti kayAM sudhI nibhAvaze te jovAnuM rahe che. Ama adhivezanamAM keTalAka udAmavAdI yuvAna kAryakaroe, niyama mujaba, AgevAnAnI sArI peThe jhATakaNI kADhI. paNa haiyAvarALa kADhavA uparAMta vizeSa kAMI pariNAma na hatuM. AgevAna High Command--peAtAnuM dhAryuM karI zake che te koMgresa varkIMga kamiTInA sAta sabhyonI cUMTaNI uparathI jaNAyuM. bInakAgresI sarakAro upara, eka rAjakIya pakSa tarIke koMgrese AkramaNa karyuM, paNa baMdhAraNIya sthiti spaSTa rAkhavA, zrImatI IMdirA gAMdhIe vaDApradhAna tarIke jAhera karyuM ke kendra ane rAjayasarakAronA saMbaMdho baMdhAraNapUrvakanA raheze. A jarUranuM hatuM. keTale darajaje te amalI raheze te judI vAta che. paNa virodhapakSAne keTalAka rAjayomAM sattAsthAnA cheDavA paDe, tethI eka'dara paristhiti sudharaze ja ema na kahevAya. temanA virodha vizeSa ugra banaze. kAgresa pratye prajAnA vizvAsa vadhe nahi tyAM sudhI, A sattAbadalInI ramatathI prajAne koI saMtoSanuM kAraNa nathI. koMgresa potAnuM ghara sudhAre nahi ane kaoNMgresajanAmAM sattAlAbhane badale sevAbhAva ane dezaprema jAge nahi tyAM sudhI, sattA upara AvavAthI prajAno prema saMpAdana nahi kare. kAgresI AgevAno A bAbata sabhAna che ane kaoNMgresane pharIthI prANavAna banAvavAnA prayatno karavAnuM koMgresapramukhe kahyuM che. keTale darajaje karI zakaze te jovAnuM rahe che. kAgresajanAmAM sevAbhAva AvavA joIe, namratA AvavI joIe, lokasaMparka temaNe vadhAravA joIe, AMtarika matabhedo dUra thavA joIe e ghaNI vakhata kahevAyuM che. AvA kAyApalaTa karavAnI kAMgresanI zakita rahI che ke nahi te jovAnuM rahe che. bIjA badhA vivAdAspada prazno TALyA che. bhASAnA, sImA ane nadInA pANInA jhaghaDAo, vadhato jato bhASAvAda, komavAda, lAMcarUzvatakhArI, kAryanI akSamatA, moMghavArI A badhA saLagatA-- prazno upara paDado pADayo che. mAtra koMgresa janAne hIMmata ApavA mATe, have koMgresa sattA upara AvI zake che ane Avaze evuM vAtAvaraNa utpanna karavAno A adhivezananA mukhya prayAsa rahyo che. 12-1-68 cImanalAla cakubhAI zAha AcArya rajanIzajInAM jAhera pravacanAnA kAryakrama samaya sthaLa divasa zani tA. 20 sAMjanA savAranA baporanA riva vi riva tA. 21 rAtanA 8-45 rUIlayA kaoNlejanuM paTAMgaNa mATuMgA, 10-00 pedAra koleja hAla, mATuMgA 3-00 sanmukhAnaMda hAla, ziva. 8-45 rUIyA kaoNlejanuM paTAMgaNa, mATuMgA 9-00 bIralA krIDA kendra muMbaI. 9-00 thrI mATuMgA sevA maMDaLanuM (phakata baheno mATe) paTAMgaNa - mATuMgA sAma tA. 22rAtanA 8-45 rUIyA kaoNlejanuM paTAMgaNa, mATuMgA maMgaLa tA. 23 sAMjanA 4-30 pedAra koleja hola, mATuMgA suvaNaeN mahAtsava age ceAjAyalI vyAkhyAnamALA sAma tA. 22 savAranA sAma tA. 22 sAMjanA zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA suvarNa mahotsava aMge bIralA krIDA kendra (cApATI upara) khAte dararoja savAranA 9 vAgye tA. 22 jAnyuArIthI tA. 25 jAnyuArI sudhI ema cAra divasanI nIce mujaba vyAkhyAnamALA yojavAmAM AvI che. divasa vyAkhyAna viSaya AcArya rajanIzajI sAvidyA yA vimuktaye / munizrI citrabhAnu dhArmika zikSaNa upara parisaMvAda sAdhvIzrI mRgAvatI vagere vyAkhyAtA ApaNu saMskAradhana amRtaMtuvidyA tA. 21 tA. 21 22 sAma 23 maMgaLa 24 budha 25 guru 10
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-68 prabuddha jIvana 195 prabuddha jIvana"nA vAcakenA pratyAghAto tA. 16mI DisembaranA prabuddha jIvanamAM "khristI dharmaguru gAMdhIcAravAdI saMsthAnuM saMcAlana kare che temanI taraphathI maLela tA. banavA mATe Avazyaka tAlIma" e mathALA nIce pragaTa thayela lekhe - 19-12-67 ne patra nIce mujaba che. prabuddha jIvananA ghaNA vAcakonA citta upara bahu anukULa pratyAghAto mu. zrI paramAnaMdabhAI, pedA karyA che. tenA namUnA rUpe maLelA traNa patramAMnA utArA nIce tamArA taraphathI 'prabuddha jIvana" niyamita maLe che te mATe AbhAra. ApavAmAM Ave che: huM te barobara vAguM chuM. A vakhate tame jaina dharmIonA vibhAge muMbaImAM dAkaTarI vyavasAya karatA hai. cunIlAla DI. vaida tA. TUMkAmAM batAvyA che tethI mArA jevA e bAbatamAM "lemena' mATe 27-12-67nA patramAM jaNAve che ke, ThIka thayuM che. rA. rA. paramAnaMdabhAI, jovAnI majA e che ke gayA ravivAre ja mAre gheDanadI (pUnAApanA tA. 16 DIsembara 1967nA aMkamAM 'khristI dharmaguru thI 42 mAIla) javAnuM thayuM. te jainenuM meTuM mathaka lAge che. tyAM banavA mATe Avazyaka tAlIma" ne phAdhara vAlesane lekha vAMcI huM huM game te ja divase eka muhapatti bAMdhela jaina muni tathA traNa muhapatti bAMdhela sAdhvIoe maLIne eka sabhA bolAvelI ane ghaNe ja prabhAvita thaye chuM ane e chApIne Ape ghaNo ja uttama ane emAM mAre thoDuM amArA lekasevA TrasTa aMge tathA tyAM-oDanadI gAme - jANavA jevo lekha pragaTa karyo che te mATe huM Apane dhanyavAda TI. bI. nI IspitAla bAbatamAM besavAnuM thayuM. ApuM chuM. ApaNe jenee temAM darzAvelA vicAre apanAvavA jevA che. sAdhu thavA mATe vayamaryAdA, abhyAsa ane niyama banAvavA sabhA pachI mane tathA pelA sAdhu-sAdhvIone tyAMnuM jIvadayA khAsa jarUrI che. atyAre ApaNe tyAM je dIkSAo apAya che temAM maMDaLa tathA gorakSA pAMjarApoLanI saMsthA jovA javAnuM thayuM. tyAM vaya ane abhyAsa jovAmAM Avato nathI. dharmaguruoe Apa eka juvAna sAdhvIe mArI sAthe 10- 15 miniTa vAta karavAne IrAdo batAvyo ane te pramANe pAchA vaLatAM pahelAM sAMje meM tathA zrIe prastuta karele lekha khUba mananapUrvaka vAMcI javA jevo che ane te mujaba vahelI take amalamAM mUkavAnI jarUra che ane jaina pelA sAdhvIe thoDo vakhata carcA karI. tyArabAda tamAro lekha vAMcIne dharmanA sArA abhyAsI ane mIzanarIe taiyAra karI dezaparadezamAM tathA temAM je tame jainene sAdhuo banAvatAM pahelAM tAlIma Apajaina dharma saraLatAthI samajI zake te vAnI vAta lakhI che te vAMcatAM mane amArI carcA yAda AvI ane pracAra kare enI khUba ja te viSe lakhavAnuM mana thayuM. kadAca tamane e upayogI thAya. jarUra che. ApI phAdhara vAlesa taraphathI javAba rUpe Apane je lakhANa pahelo prazna pelI sAdhvIe pUcho: maLyuM che tenI judI nakale chapAvI samagra jaina samAjamAM Age Ajane samAja amArA jevA sAdhu - sAdhvIo pAsethI vAnane tathA jaina dharmaguone pahoMcADaze ane sAthe have pachI - zI apekSA rAkhe che!" dIkSA ApavA pahelAM yogya vaya ane abhyAsa dhyAnamAM rAkhI meM kahyuM: "tame mane bahu moTo savAla pUchI dIdhuM. jaina samAja dIkSAo apAya evA sUcana sAthe mokalazo to jaina samAja ke dharma vize huM ghaNuM ja ochuM jANuM chuM. tethI jaina samAja tamArI upara mahAna upakAra thayeluM gaNAze evuM mAruM namrapaNe mAnavuM che. pAsethI zI apekSA rAkhe che e huM kema kahI zakuM? paNa jo koI Apane, . cunIlAla dAmajI vaida paNa dharmanA sAdhuo pAsethI Ajano rasamAja- zuM AzA rAkhe che ema pUche mArA vicAra kahuM." rAjakoTathI racanAtmaka kAryakartA zrI ratibhAI gAdiyA tA. emaNe kahyuM: "kaho." 1-1-68nA patramAM nIce mujaba jaNAve che: meM kahyuM: "AjanI pratiSThita ne zaherI bhaNela gaNela vyakita emAM to AjakAla dharma pratye ja udAsInatA dekhAya che. te murabbI paramAnaMdabhAI, vadhatI jAya che, ghaTatI nathI. to pachI sAdhuo pratye te "teo prabuddha jIvana"nA tA. 16-12-67 nA aMkamAM "khristI bhalA loko che paNa nakAmA che." e vRtti sivAya temanAmAM huM dharmaguru banavA mATe Avazyaka tAlIma"nA mathALA nIce lakhela bIjuM kAMI nathI jote. Ama paNa chatAM huM Ama AkhA samAja vigata huM rasapUrvaka vAMcI gayo chuM. Ape te A hakIkata jaina vize kahuM eya kadAca ThIka na hoya." samAja sAme mUkI che, paNa mane A ja bAbate pUjya gAMdhIjInI pelAM sAdhvI kahe: "to tamArI zI apekSA che?" vicArasaraNIne anusarIne lokasevAnA kAmamAM paDelA racanAtmaka ' kahyuM: "Aje koI sauthI meTA dharmanI jarUra hoya to te kAryakaro mATe paNa upayogI lAgI che. pUjya gAMdhIjIe jAhera kArya zrama ne sAdAInI pratiSThA sthApavAnA dharmanI che. Aje dareka mANasa kare mATe ane racanAtmaka kAryakaro mATe je AcArasahitA nakkI ochAmAM ochI pravRttithI vadhAremAM vadhAre ezaArAma meLavavAnI karI che te khristI dharmanI jema kramasara kadAca lakhelI nathI, paNa tajavIjamAM hoya che. bhAratanA leke mArI daSTie AdhyAtmikate khUba ja jANItI che, paNa Aje te sArI rIte bhUlAI gaI che, ajIrNanA bhegA thaI gayA che. eTale je kaMI dharma - pracAranI ane samAjamAM ApaNe lagabhaga sthAna gumAvavA maMDayA chIe. pravRttio dekhAya che te badhI nisteja jaNAya che. eTale badhA te samaye gAMdhIjInI vicAradhArA pramANe lokasevAnAM kAme kara sAdhuoe roja kaMI paNa utpAdaka zramamAM lAgavuM joIe. nAre navesarathI kaMIka vicAravAnI jarUra che. vyakitagata jIvananI gAMdhIjI sahelAmAM sahele zrama batAvI gayA che. te che sUtrayajJa- sAthe saMghabaLa jevuM paNa Aje je nahivata jevuM thayuM che te paNa eTale roja ardho kalAka kAMtavAne'. pharIthI gaThavavAnI jarUra che. Ape A bAbate paNa kaMIka dhyAna - sAdhvIe kahyuM: "mane paNa AvA vicAre ghaNI vAra Ave che. daravuM joIe. Apane ratilAla goMdiyA amArAmAM je pratiSThA meLavavAnI dhagazamAM aMtaranuM utthAne ghaNI vAra rokAI jatuM huM jouM chuM. mArA manamAM ghaNI zaMkAo ne dUvidhApUjya gAMdhIjInA patra De. kAntilAla harilAla gAMdhI, je e varte che. keTalI ya vAra thAya che ke, amuka karUM te samAja muMbaImAM kaeNTarI vyavasAya kare che ane lekasevA TrasTa nAmanI nArAja thAya. amuka bIjuM karuM te mArA hitecchuone du:kha lAge.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196, prabhu AvI duvidhAomAM mAre karavuM zuM ema mUMjhavaNa thAya che. tame kaMI rastA batAvI zako ? me kahyuM: "gAMdhIjI kahI gayA che ke saue peAtAnA aMtarAtmAne pUchIne cAlavuM ne emAM bIjAe zuM kaheze ke karaze ene vicAra na karavA. saMskRtamAM eka suvAkaya che ke, "AtmArtha" pRthivI tyajeta " ema tamArI AtmAti mATe tamArA aMtaramAM je Uge tene hiMmatapUrvaka AcaratAM thayuM." eTalAmAM bIjI mATI sAdhvIe tyAM beThelI teNe vAta badalI pUchyuM: "dAkatara sAheba, tame ahIM badhuM joyuM te gamyuM ?" bIjI mATI sAdhvI kahe: "cAlo have sUryAsta thavA Avyo che." pelI nAnI sAdhvI bahena te vicAra karatI beThelI. meM kahyuM: "tamAro samaya thaI gayA hoya to bhale jAo. mane vAMdhA nathI, paNa tamane samaya hoya to huM vAto karavA rAjI chuM." tyAM vaLI trIjI sAdhvIe mane eka cApaDI bheTa ApI ne pelI nAnI sAdhvIne uThADI ane ame badhAM chUTAM paDayAM. mArI chApa evI ja paDI ke pelI yuvatI sAdhvIne tAlIma vagara lAgaNInA jore sAdhvI banAvI dIdhI haze ne have ene sAcavIne bIjA cAle che. Ama AjakAla anAyAse nAnA saMparka vadhatA jAya che. dhoDanadInA jaina bhAIo je saMsthAe calAve che temaNe mane tyAM gAMdhIjInI badhI ja pravRttio calAvavA AmaMtraNa ApyuM che. lokasevA TrasTa taraphathI tyAM zuM thaI zake e huM vicArI rahyo chuM. ghaNA vakhatathI bApunI kalpanAnA "lAkasevaka' kevA hoya, enI tAlIma zI vagere huM vicArato rahyo chuM. zAntisenA vize vAMcyuM che, paNa mane bahu asarakAraka lAgatuM nathI. eTale mArA manamAM sarvasamadharma-bhAvI lAkasevaka kevA hoya tenA prayoga karavAnuM ghALAyA kare che. emAMthI je nIpaje te kharUM. pU. bApunA satata AzIrvAda maLelA raste houM chuM. emanA eTale ke bhagavAnanA dhAryA pramANe ja badhuM thayA karaze. li. kAMtilAla gAMdhInA praNAma. AkAranA laya je kaMThamAMthI mIThAza ghUMTAI ghUMTAIne surAvali rUpe havAmAM vahetI hoya e kaMTha sadA mATe baMdha paDI jAya e vicAra paNa kevA ruNa che! paraMtu zUnyamAMthI zarIra utpanna thAya, zarIramAMthI svara utpanna thAya ane aMte e baMne zUnyamAM samAI jAya e kudaratanA aphara niyama che. ema paMDita omakAranAtha ThAkura peAtAnI saMgItakaLA samAvI laIne pote zUnyamAM samAI gayA che. gujarAtanI dharatI parathI eka mahAna saMgItajJa samagra bhAratanI dharatI para cAlatA thayA hatA ane potAnA divya gAna vaDe saune mugdha karatA hatA e eka sukhada paNa chevaTe karuNAnta svapna jevuM lAge che. Do. ema kAranAthanA pitA gaurIzaMkara mahAzaMkara om kAranA upAsaka hatA. teo karatA hatA to vaDodarA rAjyanI nokarI, paNa hatA prabhubhakata. temaNe eka alUNI bAbA pAsethI praNava (emakAra)nI dIkSA lIdhI hatI. AthI jyAre tA. 24 jUna 1897nA roja putrajanma thayo tyAre temaNe tenuM nAma paNa oma kAra rAkhyuM. Ama paMDita om kAranAtha sAdhuvRttinA pitAne tyAM garIbImAM jIvana tA. 16-1-6 8 janmyA, chatAM sattvaguNI vAtAvaraNamAM ucharyA. hatA, " paNa bAlyAvasthAmAM ja temaNe pitAnuM chatra gumAvyuM. purANaprasiddha narmadAmaiyAnA kAMThe UcharatA om kAranAtha pAse kaMI mUDI hoya te madhUra kaMTha. a mUDI laIne omakAranAtha 13 varSanI vaye muMbaI AvyA ane gaMdharva jevA mahAna gAyaka paMDita viSNu digaMbara paluskara pAsethI saMgItanI dIkSA laI tarIke guru tarIke sthApyA. temanA gAMdharva mahAvidyAlayamAM saMgItanI ArAdhanA zarU karI ane gurugRhe rahIne temanI sevA karI. paMDita oma kAranAthanA jIvananI e karuNatA che ke temanA bhakato ane prazaMsakonI saMkhyA agaNita hatI tyAre temanuM Aptajana koI na hatuM. temaNe ekAkI jIvana gALyuM, chatAM lAkhA mugdha zrotAonI vacce rahyA. mukhyatve to vepAra mATe paMkAyelA gujarAtamAM AvA eka saMgItazAstrI pArka e eka viziSTatA hatI. teo saMgItakALamAM uttIrNa thaIne yuvAna vaye lAhAramAM gAMdharva mahAvidyAlayanA mukhya AcArya tarIke nimAyA e banAva gujarAta mATe gaurava levA jevA hatA. gujarAtanI e lAkSaNikatA che ke tenA suputrAnI kadara pahelAM gujarAta bahAra thaI che. dayAnaMda ane gAMdhIjI tenAM dRSTAMta che. oma kAranAthanI bIjI karmabhUmi kAzI hatI. banArasa hiMdu yunivarsiTImAM teo varSo sudhI saMgIta vibhAganA vaDA hatA. temaNe baMkimabAbunA 'vaMdemAtarama' gItane zAstrIya saMgItamAM besADI dIdhuM tyAre temanI dezavyApI kIrtimAM vadhAro thayo. ghaNI vidyApIThAe ane saMsthAoe temanuM bahumAna karyuM hatuM ane 1955mAM bhArata sarakAre temane 'padmazrI'nA IlakAba Apyo hato. paraMtu em kAranAthane dhana, kIrti ke prazaMsAnI khevanA na hatI. teo sarasvatInA upAsaka hatA ane AjIvana temaNe saMgItazAstranA saMzodhanamAM tema ja saMgItanI sAdhanAmAM potAnuM jIvana gALyuM hatuM. A jamAnAmAM AvA nirlepa tapasvI karyAM maLe? sarasvatI ane nArada, gaMdharva ane kinnara e badhA paurANika pAtrA vize to ApaNe kalpanA ja karIe chIe, paNa AvA eka saMgItamUrti sAdhaka hajI sudhI ApaNI vacce hatA e khyAla Azcarya pamADe che ane have nathI enuM bhAna ApaNane gamagIna karI de che. yuropa ane amerikAe potAnA prAcIna ane arvAcIna saMgItazAstrIone bahu bahu biradAvyA che, ApaNe yuropanA amara saMgItazAstrIo bitheAvana ane meAjhArTanI kIti sAMbhaLI che ane ApaNe philmIsaMgItamAM khovAI gayA chIe. A benI vacce gaMgA jevA nirmaLa, dUdha jevA pavitra ane madha jevA madhura ApaNA zAstrIya saMgItane saumya ane sanAtana pravAha vahevaDAvanArAone ApaNe bhUlI gayA chIe. je kaMThamAMthI nIkaLatA svaronA Aroha - avaroha sAthe ApaNe tallIna banIne saccidAnaMdamAM vihAra karatA hatA te kaTha traNa varSathI lakavAmAM vilaya pAmyA hatA. jyAM temaNe saMgItamAM sarvocca siddhi prApta karI hatI te muMbaImAM ja temano nAda brahma brahmara bramAMthI gayA DIsembara mAsanI 29mI tArIkhe UDI gayA ane je narmadAmaiyAnA taTa para besIne temaNe bhAvinAM svapno joyAM hatAM te svapnA siddha karIne A saMgItavibhUtine nazvara deha e ja narmadAmaiyAnA taTa para paMcatattvamAM bhaLI gayo. Am kAranAthanA laya thayA che, paNa saMgItanA svaradeha vaDe te sadA ApaNI vacce raheze. sahama ('janmabhUmi-pravAsI'mAMthI sAbhAra utkRta) mAlika: zrI mukhaI jaina yuvaka saMdha: mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa : 45-47, dhanajI sTrITa. mukha-3, mudrasthAnaH dhI sTeTsa pIpala presa, kATa, mukhara 2 -
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ * Regd No. MH. 117 . " vArSika lavAjama rUA. 7 buddha jIvana prabuddha jena'nuM navasaMskaraNa varSa 29 : aMka 19 muMbai, phebruArI, 1, 1968, gurUvAra paradeza mATe ziliMga 12 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 40 paisA taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA na mAnuSata zreSThatAM hi ritika mAnavIthI kaI vadhAre caDiyAtuM nathI. (tA. 1-1-18nA aMkathI cAlu) taMtune avyavaricchanna rAkhanAra badhI ja vAsanAo ane jIvanamAM prathama sthAna che annanuM. annamAM jIvananuM dhAraNa- zakitaone samAveza thato hoI, temAM zarIravidyA ane piSaNa ane rakSaNa karavA mATe jarUrI evI badhI ja vastuo buddhIndriya karma ndriyane lagatI badhI ja vidyAone samAveza ane te vastuone utpanna karavAnI ane vAparavAnI badhI ja thAya che. AjanA vizvavidyAlayamAM AvI badhI ja vidyAnuM sAmagrIne, jemAM dharatI, pANI, bIja, Adi badhAMne, tema ja pazu sthAna hoya che. tyArabAda mane brahmanuM sthAna che. emAM mAnasika pakSI suddhAMne, TUMkamAM kahIe to khetIvADIne lagatI badhI cIjo ane buddhipradhAna badhI ja vidyAo AvI jAya che. A pachI ane tenI vidyA - kaLAone samAveza thAya che. RSi kahe che ke AdhyAtmane lagatI vidyAo vijJAnabrahma ane AnaMdabrahma rUpe koI annanI avagaNanA na kare, koI ene tyAga na kare, eTaluM ja nidezAyelI che. sAmAnya rIte AjanA vizvavidyAlayamAM annanahIM paNa, dareke anna pUratuM rAkhavuM. A ja eka pAyAnI jarU- brahma, prANabrahma ane mane brahma e trividha brahmamAM AvatI riyAta hoI mULa brahama che. RSi ATaluM ja kahIne aTakatA nathI, vidyAo pradhAnapada bhagave che. tethI AjanA vizvavidyAlayone paNa AgaLa vadhIne kahe che ke koI Azraya levA Ave te e pAye e trividha brahmanI jijJAsA upara ja maMDAyeluM che ema atithine jAkAro na bhaNavo ane potAnI vasatImAM annane sArI samajavuM joIe. peThe saMgraha karavo. meM A TUMkI chatAM lAMbI dekhAya evI brahmacarcA eTalA mATe te kALe janasaMkhyAne mukhya prazna na hoI atithi zabda game karI che ke mArI daSTie A bAbatamAM lokone je bhrama che te dUra tevA AgaMtuka mATe vaparAyo hato. chatAM Aje te e atithi zabda karavo. bhrama e che ke adhyAtmavidyA e ja mukhya che pitAne tyAM janma lenAra saMtatine paNa lAgu paDe che. Aje te ane e ja jANe eka mAtra dhyeya che. upaniSadamAM ane anyatra annanI achatane kAraNe kevaLa bahArathI tA.15-12-67nA roja saradAra vallabhabhAI paTela vidyAonA parA ane aparA evA Avela saMbaMdhI, mitra ke bhikSuko yunivarsiTInA padavIdAna prasaMge be bheda karI parAmAM AtmavidyA ane pratye ja jAkArAnI vRtti nathI rahI, aparAmAM bAkInI badhI vidyAone paNa jenA vinA ghara zUnyavata ane samAveza karyo che. sAmAnya loko smazAna jevuM lekhAtuM tevA bALaka eTaluM ja samaje che ke parA eTale je atithinA janmane paNa mAtra uccamAM ucca ane tethI zreSTha hoya te; InkAra ja nahIM paNa ene AvatA ane aparA eTale je nIcenuM ke aTakAvavA mATe saMtatiniyamananA prAthamika hoya ane tethI kaniSTha ane prayogenuM paNa rAjya jANyuM che, A yathAsaMbhava hoya che. paNa kharI rIte saMtatiniyamananA mULamAM bIjuM kAMI parA ane aparA e be bhedamAM koI ' nathI - sivAya ke anna, tene saMgraha eka caDiyAtuM ane tethI upAdeya ane ane evA atithine yogya rIte bIjuM tethI UtaratuM ane tethI heya pALavA ucheravAnI sagavaDane paNa e bhAva nathI, paNa e to sthULathI abhAva. A uparathI ApaNe samajI sUkSma jIvanamAM je kame praveza thAya zakIe ke annane brahmA kahI paramAtma te kramamAtrane nirdeza che. emAM pada jevI pratiSThA ApavAmAM Rdhine amuka caDiyAtuM ane bIjuM UtaratuM ze Azaya che. evo artha nathI; UlaTuM jIvananI khetIvADI ane tene lagatI badhI ja badhI ja kakSAe ane tenI lagatI vidyAonI zAkhAo e annabrahmAnIja vidyAe potapotAne sthAne samAna zAkhAo che. tethI enI jijJAsA mahattva dharAve che. prathama sthAne Ave che. tyArabAda bhUmithI UMce javA mATe nisaraNI prANa zramanI vAta che. emAM samanvayavicAranA puraskartA kAkAsAheba kAlelakara hoya che. enAM pagathiyAM caDatA-utaratA jIvananI saMcAlaka ane jIvananA ane paMDita sukhalAlajI-yunivarsiTInA poSAkamAM kramamAM hoya che tethI uparanuM pagathiyuM
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 prabuddha jIvana tA. 1-2-68 eka sarvazreSTha ane tethI te ja eka mAtra svIkArya ema jo ApaNe mAnIe nAra ane vAstavadarzI hatA e vastu have to sarvavidita che. to e bhUla gaNAze. nIcenAM ka*i pagathiyAM upara ja uparanAM temanA e guNano paricaya Ape evo eka prasaMga ahIM jaNAvavA pagathiyAMne AdhAra che. nIcenAM pagathiyAM na ja hoya to uparanA mane upayogI lAge che. pagathiyAnuM sthAna ja hoI na zake. e spaSTa che ke uparanuM pagathiyuM ekavAra saradAra banArasa AvelA. saMbhavata: 1934 nI potAnI rIte kAma Ave che to nIcenAM pagathiyAMo paNa potAnI sAla haze. gAMdhIjI mIThAnA satyAgraha pachI aspRzyatAnivAraNanI rIte kAma Ape ja che. uparanAM pagathiyAM na hoya ane nIcenAM dezavyApI musApharIne aMta ANavA kAzI AvelA. satyAgraha hoya te bhale upara na caDAya, paNa hoIe tyAM to rahevAya ja. vakhate dezanI svataMtratAnI daSTie aneka sAhasika bhAI - bahenetethI UlaTuM nIcenAM pagathiyAM na hoya te to uparanAne saMbhava ja e jela bharI kADhelI. emAMne taravari juvAnavarga te vakhate nathI. ATalA uparathI badhAM ja sopAnonuM potapotAne sthAne mAkarsanAM pustakonA vAcanamAM ane raziyAnA komyunijhamane lagatA sarakhuM mahattva che ema mAnavuM paDe che. A ja daTAMtathI ApaNe navIna sAhityanA vAcanamAM paDele. kAzImAM evA aneka vidyAbrahmavidyAone paNa samajavI joIe. jyAM tattvanA ke brahmanA rthIo hatA, jemaNe jelamAM rahIne ane tenI bahAra mAkarsavAdane mAtra adhibhUta, adhideva ane AdhyAtma rUpe traNa prakAra varNavyA lagatuM puSkaLa vAcana kareluM. A badhA utsAhIone gAMdhIjInI che tyAM paNa mArI daSTie eTaluM ja samajavAnuM che ke adhibhUta dezavyApI harijana yAtrAthI eka rIte asaMtoSa thayelo ke A te vidyA vinA adhideva - mAnasika vidyA - saMbhave nahIM; ane have samAjasudhAro zarU thayo, ane svataMtratAnI vAta bAjue rahI. mAnasika vidyA vinA adhyAtma saMbhave nahIM. je je loko jIvananA AvA koI pUrvagrahathI prerAI temaNe vicAra karyo ke sarakamamAM AdhyAtmika kakSA sudhI pahoMcelA che athavA pahoMcavAne dArane A bAbata prazna karI temanI khabara laIe. evA bhAI prayatna kare che temane badhAne ja enA pahelAnA anna Adi brahmano saradArane maLyA. saradAre to temane sIdhuM ja kahyuM ke, "bole tame satata Azraya levo ja paDe che. parA ke adhyAtma vidyAno artha zuM pUchavA Iccho cho? marajI hoya te pUcho. paNa eTaluM kahI dauM mArI daSTie eTalo ja che ke aparA vidyA tarIke lekhAtI adhi- ke tamArI peThe mArA magajamAM pustako nathI bharyo, mArA magajamAM bhUta Adi vidyAomAM sAdhaka puruSe tuSTa na rahetAM, tene Azraya to pahelAM pIdheluM bheMsanuM dUdha bharyuM che." saradAranI A vANIe choDayA vinA ane te Azayane sAdara svIkAra karIne ja potAnI maLavA Avela bhAIone vicAra karatA karI mUkayA. uccattara bhUmikA mATe prayatna karavo, nahIM ke pUrvanI bhUmikAone saradAranA e udgAronuM rahasya te vakhate ane atyAre avagaNIne. paNa huM je samajyo chuM te e che ke ekalAM pustako gaLI javAthI A daSTie vicAra karatAM spaSTa jaNAze ke vizvavidyAlayamAM kAMI vaLatuM nathI. svataMtra buddhithI nirbhayapaNe vicAra karavAnI zakita. zIkhavAtI Adhunika badhI ja vidyAe potapotAne sthAne eka ane te pramANe vartavAnI aNanama vRtti jIvanamAM jarUrI che. e sarakhI rIte upAdeya ane sAdhanAne pAtra che. gaNita bahu UMcuM ane hoya te ja game te vAcana upayogI thaI zake. saradArane A Azaya bhUgoLa ethI UtaratI athavA bhautikazAstra bahu sAruM ane rasA emanA uchera ane emanI "paTela" prakRtine anurUpa ja hate. yaNazAstra ethI UtaratuM evo koI artha che ja nahIM. A zreSTha mArI daSTie AjanI rASTrIya sthiti jotAM paheluM kAma kaniSTha bhAva e mAtra bhramamUlaka kalpanA che. jema samAjamAM varNana khetI ane te sAthe saMkaLAela pazupAlana che. A kAma te paTele bheda ke jJAti - bhedamAM caDatA - UtaratApaNAnuM tattva dAkhala thatAM karatA ja AvyA che, paNa emAM vaijJAnika daSTi, jAtamahenata ane Akhe sAmAjika vyavahAra vikRta banI gayo che tema vidyAo tene lagate thayelo vikAsa - e badhuM ahIM bhaNatA vidyArthIonuM vize paNa banyuM che. je vyakita potAnA saMskAra ane zakitane mukhya dhyeya hovuM joIe. chevaTe ekAda vizvavidyAlaya to evuM anusarI adhyAtmamArga bhaNI vaLe ane ene upayogI evA hoya ke jyAM annanI, jamInanI ane pazupAlanane lagatI badhI ekAMta sthAna ke amuka raheNI-karaNIne anusare tene ApaNe amuka samasyAonuM zAstrIya ane vahevArika ucca prakAranuM jJAna apAvyuM daSTie uccasthAna ApIe che e samajI zakAya evI vastu hoya ane te evI kakSAnuM hoya ke tyAM AvavA kAMI nahIM te dezanA che, paNa ene lIdhe e mArga sivAyanA bIjA mArgo heya vidyArthIo lalacAya ane videzamAM e vizenuM chelluM jJAna meLavavA temane ane binaupayogI che, evI dhAraNAe bahujanasamAjane aka javuM na paDe. bIjI vidyAone emAM sthAna hoya, paNa te upara rmaNyatA ane aspRzyatAnA vicArathI AvarI lIdho che ema huM sUcavela kRSividyAthI bIje naMbare. Aje bhAratanI mAgaNI e ja che mAnuM chuM. ane taittirIya RSi pade pade e ja vAta karI rahela ane e dizAmAM deza jAya to ja saradAre jAtaanubhavathI kahela che. eka kALe svarga ane mukitanAM dhAma A duniyAthI para che dUdha "nuM pAna magajamAM kAma Ape. e kahevAnI jarUra nathI ane te ja kharA sukhanAM sthAna hoI A pratyakSa jovAnuM jagata ke " dUdha" zabdathI badhA ja pApaka padArtho ane tene pedA karavAnI, upekSaNIya ane ni:sAra che ema manAvA lAgyuM, paNa kALakrame sUkSma vadhAravAnI badhI ja vidyAo AvI jAya che. vicArako ane sAcA sAdhakone ema jaNAyA vinA na rahyuM ke svarga A prasaMge eka bAbatano saMketa karavo jarUrI che. Aje ane mukita to mAnava jIvanamAM ja utArI zakAya; te ja e vAsta mAtRbhASA, hindIbhASA ane aMgrejI e traNa vacce gajagrAha vika bane. AvI samajaNathI ja tevA lokoe kahyuM ke pRthvI para ja cAle che. vizvavidyAlayamAM game te eka bhASAnuM prAdhAnya rahe toya svarga utAravAnuM che ane mukita paNa ahIM ja sAdhavAnI che. A bIjI bhASAo zIkhavI anivArya che, paNa A te bhASAnA mAdhyarIte vizvasaMsthAnamAM ApaNe A pArthiva loka e ja svarga che che manI bhUmikA thaI. savAla to e che ke bhASA zIkhavI zA mATe ? ane e ja mukitadhAma che ema batAvI teoe te siddha karavAnA atyAre to vizvavidyAlaya suddhAmAM ema dekhAya che ke jANe bhASA ja mArgo paNa tevA ja sUcavyA che, jethI A mAnavaleka heya che - mukhya dhyeya hoya? Ane lIdhe koI paNa vidyAnI zAkhAmAM UMDA ane bIjA loko ja upAdeya che e bhrama TaLe. A vastu samajAvavA teoe jJAna, bhakita ane karmamArganuM vAstavika darzana UtarI zakAtuM nathI ane rIsarca thatuM hoya tyAMya e taddha chIcharuM karAvyuM che. ane uparaTapakAnuM thAya che. AgaLa sUcavyuM tema, A vizvavidyAlaya sAthe sara- savAso doDha varSamAM ja pAzcAtya vidvAnoe bhAratIya, dAranuM nAma joDAyeluM che. saradAra kevA nakkara bhUmi para paga mAMDa- IrAnI ane arabastAnI bhASAmAM nimita thayela prAcIna sAhitya
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-68 prabuddha jIvana 199 paramANunI gahanatA ane vizvanI agAdhatA joIne, pote enI mULagata paraMparAthI sarvathA dUra hovA chatAM, je UMDuM ane taLagAmI saMzodhana karI jagata samakSa rajU karyuM che - pachI te saMzodhana jarmana bhASAmAM hoya ke phrenca, raziyana ke aMgrejI Adi bhASAmAM hoya - enI koTinuM eka paNa saMzodhanakArya bhAratIya vidyAonA abhyAsIe ke avestA, arabI ke paraziyana bhASAnA taLapada vidvAnoe karyuM che kharUM? A prazna vadhAre to e kAraNe du:kha upajAve che ke pUrvIya te te dezanA vidvAnone potapotAnI AcAravicAra paraMparA gaLathuthImAM ja maLelI hoya che, jyAre pAzcAtya vidvAnone e AcAravicArane sparzamAtra pustakothI ja mukhyapaNe karavAno hoya che, ane emane e badhAM pustako pUrva dezanA vidrAnI jema eTalAM badhAM sulabha paNa nathI hatAM ane chatAM pAzcAtya vidvAnonA patatAnI rucinA viSathanuM saMzodhana e ApaNA koI paNa rIsarca skolara mATe mArgadarzaka banI rahe che. A vizvavidyAlayamAM bhale thoDI zAkhAe kheDAya, game te bhASAnuM mAdhyama hoya, paNa aMtima dhyeya e hovuM joIe ke ahIM zIkhavAtI vidyAo ane temAM thatuM saMzodhana e deza ane videzanA ucca abhyAsIo mATe AkarSaka banI rahevuM joIe. ane videzamAMthI je kAMI meLavI zakAya te ahIM meLavI zakAze evI zraddhA ucca abhyAsIomAM pedA karavAnuM kAma A vizvavidyAlayanA dhyeya tarIke hovuM joIe ema huM mAnuM chuM. chevaTe A vakatavya pUruM karatAM pahelAM taittirIya upanipannA RSie dhyAna ApavA lAyaka ane AjanI daSTie vadhAvI levA jevI je vastu kahI che tene nirdeza karavo ucita lAge che. emaNe kahyuM che ke " sAco guru hamezAM evI ja jhaMkhanA rAkhato hoya che ke jema pANI UMcethI nIce vahe che tema mArI AsapAsanA brahmacArI vidyArthIo satata vIMTaLAyelA rahe. * gurunI A prArthanA e kAMI Arthika hetuthI nathI, paNa enA mULamAM vidyAnuM AdAnapradAna cAlu rAkhavAnI ane te dvArA mAnavajIvanane stara UMce uThAvavAnI AMtarika dhagaza che. A pAyAnI vastuone vicAra AjanI paristhitimAM karIe to ema dekhAyA vinA nahIM rahe ke jo e rIte ApaNAM vidyAlaya cAlatA rahe te vidyArthIone pitAnA mukhya dhyeyathI phaMTAI nirarthakapaNe zakita, samaya ane dhanane upayoga karavAnI jarUra nahIM rahe. ane zikSakone kevaLa arthadAsa banI yena kena prakAreNa gurupada ke prophesarazipa sAcavavA mATe doDAdoDa paNa karavI nahIM paDe. saradAra vizvavidyAlayamAM ane anyatra paNa upara sUcavelI pAyAnI vastuo vize svaccha buddhithI vicAra thato rahe te ja taittirIya upaniSada IzAvAsyopaniSad tathA mahAbhAratanA kartAne e Azaya sArthaka bane ke bhavana choDI vanamAM bhAgavAnI ke vana tyajI bhavanane ja vaLagI rahevAnI vRtti e mAtra bhrama che, + jyAM ho tyAM rahI yogya rIte puruSArtha karavAmAM Ave te ja. "na mAnuSAt zreSThatAM huM ji e kathana sAcuM Thare. samApta paMDita sukhalAlajI [ dilhI khAte gayA eNkaTebara mAsanI tA. 8-9-10nA roja bharAyela gujarAtI sASThitya pariSadanA adhivezananA anusaMdhAnamAM vijJAna vibhAganA pramukha Do. yazavaMta gulAbarAya nAyake ApeluM vyAkhyAna nIce ApavAmAM Ave che. A vyAkhyAnamAM paramANunI gahanatA ane vizvanI agAdhatAnI atyaMta rasaprada mAhitI rajU karavAmAM AvI che. taMtrI) gujarAtI sAhitya pariSadanA pramukhazrI, bhAIo ane bahene, A pariSadanA vijJAnavibhAganA pramukha tarIke mane nimaMtraNa ApyuM che te badala huM A pariSadanA kAryavAhakone ane khAsa karIne ahIMnI svAgata samitine hArdika AbhAra vyakata karuM chuM. gujarAtI sAhitya pariSade chellAM keTalAka varSothI vijJAnanA bhAgane viziSTa sthAna ApyuM che te kharekhara bahu AnaMdanI vAta che. gujarAtanA agragaNya sAhityakAro tathA anya sAhityapremI bhAIbahenane maLavAnuM ane temanI samakSa vijJAnanI keTalIka vAto karavAne A moko maLyo che tene lIdhe huM gaurava anubhavuM chuM. mAnavasaMskRtinA vikAsamAM sAhitya, kalA, saMgita, dharma ane tattvajJAna je phALo Ape che temAM vijJAnane paNa agatyane phALe che. je jamAnAmAM ApaNe rahIe chIe temAM vijJAnanI asarathI ApaNe mukata rahI zakIe tema nathI. Aje jIvananA dareka pAsAM upara vijJAnanI sIdhI ke ADakatarI asara thayA vinA rahetI nathI. utkrAMtivAda, sApekSavAda ane aNuracana'vAde Aje eTalI badhI pragati ane siddhi prApta karI che ke tenI krAMtikAraka asara sAmAjika, Arthika, rAjakIya ane tattvajJAnanA kSetre thaI che. je vizvamAM rahIe chIe tenAM gUDha rahasya, tenI utpatti, vikAsa ane bhaviSya ane enA abhyAsamAMthI pedA thatI aneka samasyAo pedA karI che ke tenI samaja lekabhAgya vaijJAnika sAhitya dvArA karI levI Avazyaka che. A bAbatamAM A yuganA mahAna vaijJAnika AI nsTAInanA zabdomAM kahIe to: 'badhI janatAne vaijJAnika saMzodhananI paddhati ane tenAM pariNAme saceta rIte ane pUrI samajathI jANavAnI taka maLe te sauthI agatyanI bAbata che. mAtra thoDA tadujo vaDe ja dareka navI zodhanI siddhi, vikAsa ane upayogItA prApta thAya teTaluM basa nathI. badhAM vaijJAnika jJAnane eka nAnA jathamAM ja praryApta banAvavuM e rASTranA tAttvika hitane mRta:prAya banAve che ane bauddhika daridratA tarapha dore che." judA judA pragatizIla dezamAM, te dezanA mahAna vaijJAnikoe mAtra temanI vaijJAnika zodhakhoLanA lekho prasiddha karIne ja saMtoSa mAnya nathI, paraMtu te saue lekabhogya zailImAM vijJAnanAM tathyo tema ja temanI zodhanI samaja ApatAM ghaNAM pustako lakhyAM che, ane te dezanA sAhityamAM mahAna phALo Apyo che. e uparAMta aneka vaijJAnikoe paNa vijJAnanuM jJAna sulabha bane tevAM pustako prasiddha karI sAhityanI sevA karI che. pustako, lekhe, bhASaNe ane Aje te calata-citra, reDiyo ane Telivijhana dvArA paNa vijJAnanuM jJAna ghaNuM sulabha banyuM che. e dizAmAM ApaNA dezamAM ane khAsa karIne gujarAtI sAhityamAM ghaNuM karavAnuM bAkI che. vijJAna sAhityane phAla have bahu jhaDapathI vadhavA lAgyo che ane aneka saMsthAo, yunivarsiTIo, prakAzanasaMsthAo dvArA A kAma ghaNu jhaDapathI thavA lAgyuM che, e ghaNA AnaMdanI vAta che, chatAM hajI temAM ghaNA vega lAvavAnI jarUra che. A prasaMge huM vizvanI keTalIka mULabhUta samasyAonA ukelamAM x yathA''pa: pravatA yanti yathA mAsA ahjrNm| evaM mAM brahmacAriNaH / dhAtarAyantu sarvataH svaahaa|| - jema DhoLAva parathI pANI nIce paDe che ane mahinAo varSa tarapha jAya che, ema te dhAtA ! brahmacArI ziSyo sarva taraphathI A mArI pAse Avo, svAhA. + dAntasya kimaraNyena, tathA'dAntasya bhaart| yatraiva hi baseddAntastadaraNyaM sa AzramaH / / mahA 12-154-36 / /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20e prabuddha jIvana tA. 1-2-68 bhautika zAe karelI pragati vize TUMkamAM mAhitI ApatuM vakatavya vinAne prAthamika dravyakaNa che. IlekaTrena ane proTonanA vIjabhAra rajU karIza. sarakhA hovA chatAM preTonanuM vajana IlekaTrenanA karatAM Azare vizva-sUma ane virATa : 2000 gaNuM che. nyuTena ane proTonanuM vajana lagabhaga sarakhuM anAdi kALathI manuSyane AsapAsanI sRSTi ane anaMta che. e uparAMta lagabhaga zUnya vajanane ane nyuTana jevA eka avakAzamAM dazyamAna thatA vizvamAM potAnuM sthAna zuM che tenA vize vIjabhArarahita prAthamika kaNanuM astittva sAbita thayuM. te kaNa che prazno upasthita thatA rahyA che. zvetAzvata upaniSaddhAM A nyuTrine. prazna che ke: A zodhathI 19mI sadInA aMte vaijJAnikoe svIkArelA aviji vAra brahma, kuta: ramajJAtA, kAma , saMtA bhAjya ane aMtima manAtA aNuvAdane aMta Avyo. ANuo 'adhiSThAtAH kena sukhetareSu vartAmahe brahmavido vyavasthAm / gaLAkAra lakhoTA jevA ekarUpa dravyanA aMtima kaNa gaNAtA tene A praznane buddhigamya ukela hajI maLyo nathI. paraMtu e badale have prayogathI sAbita thayuM che ke ANuo paNa vibhAjaya che. rahasyane samajavA mATe manuSya prayatnazIla rahyo che ane hajI raheze. dareka aNu eka sUkSma sUryamaMDaLanI pratikRti rUpa che. paramANue ukelanA prayatnamAMthI eNe kudaratanAM aneka rahasyanI zodha karI nA maMDaLanI nAbhI athavA kendramAM proTIna ane Trena rUpe sUryo che. A vizvanI racanAmAM eka bAju atyaMta sUkSma aNu ane rahelA che ane IlekTrona rUpI graho te nAbhInI pharate vividha paramANunI sRSTi che ane bIjI bAjue pracaMDa kada ane dravyanA kakSAmAM pracaMDa jhaDape pradakSiNA karatA hoya che. Ama je racanA AkAtArAo ane nihArikAnI sRSTi AvelI che. A sUkSama ane virATa zanI anaMta sRSTimAM virATa svarUpe daSTigocara thAya che tevI ja racanA vizvanI vacce manuSya samatulA jALave che. vaLI A sau padArthomAM kudarate sauthI sUkSama dravyanA aNumAM paNa saMsthApIta karelI che. pitAnI , cetanazakita ane buddhimattAne kAraNe vizvamAM agatyanuM paramANu vizvanAM parimANa sthAna bhogave che. A paramANurUpI sUkSma vizvanA kada ane tenI anaMta aNu ane paramANuthI baneluM sUkSma vizva ApaNI dRSTithI saMkhyAne khyAla paNa karavo jarUrI che. dravyono sauthI sUkSma vajanano agocara rahe che, te tenI sUkSmatAnA kAraNe. tArA ane nihArikA kaNa IlekaTrena che. enuM vajana 10-27 grAma jeTaluM gaNAya che. rUpI virATa vizva paNa lagabhaga eTaluM ja agocara che, te tenI e IlekaTrenanuM kada paNa eTaluM sUkSma che ke jo ekaDA upara 13 daratAnA kAraNe. AvAM daSTimaryAdA bahAranAM baMne vizrva manuSya mIMDA caDAvIne je saMkhyA Ave che, eTale ke dasa hajAra abaja zodhelAM sUkSmadarzaka ane dUrabIna vaDe dazyamAna bane che. padArthanI IlekaTrenane pAse pAse mUkIe to tenI laMbAI mAtra eka seMTisUkSmatA ane gebI vizvanI anaMtatA tenI kuzAgra buddhine paNa mITara thAya. eka grAma jeTalA IlekaTrenane saMgraha karavo hoya te parimita banAve che ane e banne sRSTinA niyaMtAnI gebI zakitathI ApaNane abaja-abaja-abaja athavA ekaDA pachI sattAvIza prabhAvita banI tenA tarapha zraddhA ane bhakitabhAvathI jovA prere che. mIMDAthI maLatI saMkhyAnA IlekaTrena maLaze. A saMkhyA zuM che tene paramANuvAda khyAla karavo kaThina che. chatAM mAno ke A eka grAma vajananA hiMdustAnamAM purAtana kALathI sthULa jagatanA padArthonI racanA IlekaTronanI ApaNe gaNatarI karavI che. A gaNatarI karavAmAM ApaNe vize aneka vAda rajU thaelA che. vyAsabhASya (sUtra 19 pada 2)mAM pRthvI uparanA AbAlavRddha dareka vyakitane gaNatarI karavA besADIe paramANu, aNu ane tenA ekIkaraNathI mULabhUta padArtho bane che evA ane dinarAta ekeeka kSaNa A ja kAma kare, ane dhAro ke dara siddhAMtanuM pratipAdana kareluM che. sekaMDe dareka vyakita 10 IlekaTena gaNatI hoya te eka grAma vaja' dravyanA paramANuvAda upara sauthI zreSTa abhyAsa jaina tattvajJAnIoe karelo hato. nanA IlekAnane gaNatAM Azare 1 karoDa jeTalAM varSo bAda A aNunI vyAkhyA jainamate bahu spaSTa hatI. ANa eTale gaNatarIne aMta Ave tema che. mAMDa 100 varSanA AvaradAvALI mAnavajAtanI keTalI peDhI sudhI rAtadina A eka ja kAma karavuM avibhAjya, avinAzI ane aMtima kaNa. I. sa. 40nA arasAmAM paDe tene khyAla karI zakAze. A mata duniyAmAM sauthI pahelavahelo pratipAdana thayo hato ane - have paramANunI bhitaramAM DokiyuM karazuM te mAlUma paDe che ke tenI AganI AvI spaSTa ane sacoTa vyAkhyA lagabhaga 1lmI sadInA racanAmAM praTena, nyuTrona ane IlekaTrena rUpI dravya atyaMta sUkSma aMta sudhI vijJAne svIkArelI hatI. yuropamAM aNuvAdane prathama praNetA grIka philasUpha DemekiTsa jagA reke che. jyAre paramANunA kadane ghaNe meTa vistAra khAlI hato ane te I. sa. pUrve 460-370nA arasAmAM thaI gayuM. eNe jagA athavA avakAza ja hoya che. jo eka hAIDrojananA paramANu pratipAdana karyuM hatuM ke dareka dravya vibhAjIta che, paraMtu chevaTe tene ne pRthvI jevaDo karIe to tenA 4000 mAIla trijyAnA geLAnA eka atisUkSma kaNa e maLaze ke jenuM vibhAjana thaI zakaze nahi. kadamAM nAbhInA bhAgamAM eka nAnuM sarakho krikeTano daDe mUkIe A kaNane eNe 'eTama' paramANu kahyo hato. ane pRthvInA goLAnI sapATI upara eka phalUTabola mUkIe to, prAyogika rIte dravyanA paramANuvAdane AdyapitA DAlTana da kendramAM rahelA proTena tathA nyUTrona darzAvaze jyAre phUTabolane hatuM. eNe paramANunI spaSTa samaja ApI ane saMyojanonA aNu daDo IlekaTTAna darzAvaze, ane bAkInI badhI ja khAlI jagyA raheze. ane tenA paramANu vacceno bheda samajAvyuM. jo ke paramANunI - AkhI pRthvInA dareka paramANunA dravyane eTale ke tenA proTIna, vyAkhyA te enI e ja rahI che ke "paramANu, tattvane aMtima, nyuTena ane IlekaTrena rUpa dravyanA kaNAne saMkocIne bheguM karI zakAya to te badhuM ja dravya eka nAnA sarakhA mATInA ghaDAmAM samAI avibhAjaya ane avinAzI kaNa che." zake. Ama to sRSTinA Azu paramANumAM dravyane bhAga bahu ja A vizvanAM badhAM ja dravyanI racanA aMtima 90 tattvonA sUkSma che, ane moTA bhAganI jagA khAlI che. ApaNA zarIramAM avinAzI ane avibhAjya kaNA paramANuthI thayelI che. ' raheluM dravya je bheguM lAvI zakAya to te eka TAMkaNInI aNI upara aneka svataMtra prayogo dvArA sAbita thayuM ke dareka tattvanAM rahI zake ane tene sUkSmadarzakathI zodhavuM paDe. paramANumAM traNa prakAranA prAthamika kaNo rahelA che-proTIna, nyuTrona konTamavAda ane dravyane taraMgavAda ane IlekaTrona. IlekaTrena RNabhAravAhI prAthamika vIjakaNa che, A sadInI zarUAtamAM prakAzamAM raMgapaTane abhyAsa karatAM proTona ghanabhAravAhI prAthamika dravyakaNa che ane nyuTrena vIjabhAra ane bIjI aneka ghaTanAmAM navI aNadhArelI saiddhAMtika muzIbato
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-68 UbhI thaI praziSTa (klAsikala) bhautikazAstranA pAyA DagamagI gayA. A navIna ghaTanAone bhautika niyama vaDe samajAvavAmAM eka navAM kudaratanAM rahasyano bheda makSa plaeNka nAmanA mahAna jarmana vaijJAnike ulyA ane eka krAMtikAraka kvonTamavAdanA siddhAMta pratipAdana karyo. eNe batAvyuM ke jema dravya aneka nAnA kaNAnuM baneluM che, tema prakAzanI ane padArthonI zakitanA paNa kaNA athavA zakitapUMja (kavenTama) hoya che ane te avibhAjya hoya che. khAsa karIne sUkSma jagatanI ghaTanAmAM darekamAM A kvonTamavAda Avazyaka banyo. A vAde zakita ane tejane paNa aNumaya sAbita karyo ane bhautikazAstramAM eka praziSTa bhautikavAdano aMta Avyo ane Adhunika bhautikazAstranI zarUAta thaI. prabhu jIvana 1925thI 1927 nA arasAmAM bhautikazAstramAM eka bIjI krAMtinA udbhava thayo. A krAMtinA praNetAe lUI Di braoNgalI, hAIjhanabarga ane skoDiMgara nAmanA yuvAna bhautikazAstrIo hatA. temaNe dravyanA nakkarapaNAne ane dravyakaNAnI sthUlatAne naSTa karIne navA vAda pratipAdana karyo ane tene tara gavAda kahe che. A navA taraMgavAdathI eka navI paristhiti pedA thaI. have dravyanuM sthULa astittva paNa agocara thavA lAgyuM. dravya eTale nAnA moTA taraMgAnAM jatha. kudarate sUkSmamAM chupAvelAM rahasyo jema jema manuSya ukelatA jAya che tema temAMthI adbhuta ane Azcaryajanaka navIna tathyo maLatAM jAya che. manuSya kalpelI aneka pAyAnI bAbatA ane kalpanAo bhAMgIne bhUko thaI jAya che ane navIna bhUmikAnI navesarathI ImArata caNAya che. dravya ane zakitano samanvaya mAtra kAgaLa ane pensilanI gaNatarIthI AInsTAIne 1905 mAM eka sAduM sUtra nakkI karato mAtra pAMca pAnAnA eka nibaMdha lakhyo hato. e sUtra che: E=Mc. 2. A sAdA sUtramAM eka ati mahAna kudaratI rahasyane ukelavAmAM AvyuM hatuM. e sUtramAMthI phalita thAya che ke dravya ane zakita e ekamekanAM judAM svarUpA che. paramANuzakitanuM rahasya A sAdA sUtramAM samAyeluM che, paraMtu tenI mahattA paramANunA sphoTa dvArA ja pUrNa rIte prakAzamAM AvI. jaeNma dravyamAMthI zakita pedA thaI zake che tema zakitamAMthI dravyanA kaNA paNa pedA thaI zake che. dAkhalA tarIke kAsmika kiraNAnI tejazakita atyaMta prabaLa hoya che. evAM prakAzanAM kiraNane koI rIte ekAeka sthagita karI zakIe te tenuM rUpAMtara dravyamAM thaI zake che. A ghaTanA prayogathI puravAra thaI che. AInsTAInanI apUrva buddhi ane tenI mahAna siddhi tarapha namratA ane AdaranA bhAvathI ApaNuM mastaka nIce name che. paramANu zakita yuga 1945 nA oNgasTanI 6 ThThI tArIkhanA e divasa hato, savAre 8-15 vAge jApAnanA hirozImA zaheranA nAgariko prAta:kALanI dinacaryA pUrI karatA hatA. tyAM zaheranA madhyabhAgamAM hajAro sUryanA tejavALA eka pracaMDa camakAro thayo. e tejanI prIndra javALA ane pracaMDa garamIthI kSaNabharamAM zaheranAM meTA bhAganAM makAno, meATI ImArato ane temAM rahetI vasatI baLIne bhasmIbhUta thaI gaI. e camakArA pachI bhayAnaka gaDagaDATothI dharaNI dhrujI UThI ane ati uSNa ane dAhaka pavano cAmera pharI vaLyA. bilADInA Topa jevuM vAdaLa bhUmitaLamAMthI sAtathI ATha mAIla UMce caDhI jaI tenI chatrI rUpI Topa mAIlAnA vistAronAM vAtAvaraNamAM vyApI gayo. A hato prathama paramANu boMbanA sphoTa. AkhuM jagata A ghaTanAnA samAcArathI stabdha thaI gayuM. A divase duniyAnA ItihAsamAM nava yuga beTho. e paramANuzakitano yuga hato. A boMba pheMkAyo te pahelA 1940 thI amerikAmAM paramANu boMba taiyAra karavA mATe moTI prayogazALAmAM hajAro vaijJAniko tathA Ijanerone tyAMnI sarakAre rokelA hatA. enI taiyArI pAchaLa duniyAnA sauthI utkRSTa koTInA bhautikazAstrIonI sevA meLavavAmAM AvI hatI. A be vinAzaka beAMbane sphoTa jAheramAM thayo te pahelAM 1945 201 nA julAInI 16mI tArIkhe eTale ke mAtra vIsa divasa agAu nyu ma~kSikonA Alame gArDenA raNamAM vaijJAnikoe paramANu boMbanA parakha (Trial) sphoTa maLaske 5-30 vAge ghaNI ja guptatAthI karyA hatA. A adritIya teja ane zakitanA camakArAvALA sphoTa jotAM e bAMbanI racanA karanAra jagatanA mahAna vaijJAnika epanahAImaranA mukhamAMthI nIcenA zabdo ane te paNa saMskRta bhASAmAM nIkaLI paDayA. "kAlosmi lokakSayakutpravRddho lokAn samAhartumiha prvRttH|" (jagatano nAza karanAra, vRddhi pAmelA kALa huM chuM, ane manudhyAnA saMhAra karavA mATe huM A lokamAM Avyo chuM.) ApenahAImara gItAnA upAsaka hato. tenuM A udbodhana kharekhara mahAsatya hatuM. paramANu beAMba vaDe amegha zakitanA sphoTamAM tene vizvarUpa darzana thayuM. eNe eka bhayAnaka saMhAranA zasra tarapha AMgaLI cIMdhI mAnavajIvana ane tenI saMskRtinA vinAzanI zakayatA tarapha dhyAna doryuM. vIsa ja divasa pachI. A virATa svarUpa kALanI jagatane jhAMkhI thaI. epanahAImaneM paramANu beAMbanA mAnava saMhAra mATe thayelA upayoga pratye virodha batAvyo ane tethI tene AjIvana sahana paNa karavuM paDayuM. paramANuboMba ane hAIDreAjana bAMbanA kAryamAM be viruddha prakAranI prakriyA pedA thAya che. paramANu bAMbamAM bhaMjanakriyA fission thAya che ane nyureniyama athavA pluToniyama jevA sauthI bhAre aNunA nAbhI (nyukilaasa) lagabhaga be sarakhA bhAgamAM vibhakata thAya che. A vibhAjanamAM thoDuM dravya nAza pAme che ane temAMthI zakita pedA thAya che. hAIDreAjana boMbamAM hAIDrojana jevA sauthI halakA vajananA cAra paramANunA, nAbhInuM saMgaThana (fusion) thAya che ane hAIDreAjana karatA Azare cAra gaNA bhAre hiliyamanA paramANu pedA thAya che. A kriyAmAM paNa thoDAM dravyano nAza thAya che, ane temAMthI paraNuM bAMba karatAM lagabhaga 200 gaNI zakita bahAra paDe che. A hAIDreTajana boMbamAM hAIDrejananA paramANunuM saMgaThana karavA mATe pracaMDa dabANa ane ghaNuM UMcuM-sUryanI bhItaramAM hoya teTaluM--uSNatAmAna pedA karavuM paDe che. A baMne AvazyakatAe prathama sAdA paramANu boMbanA sphoTathI pedA karIne pachI hAIDreTajananA paramANunI saMgaThana kriyA pedA karavAmAM Ave che. zarUAtanA paramANu boMba mAnavInA vinAza mATe vaparAto hato. tyArapachI rASTronI samajUtIthI Aja sudhI A boMbanA upayoga thayo nathI; paraMtu paramANu zakitanA zAMtimaya upayoga Aje aneka dizAmAM thaI rahyo che. paramANu zakitano zAMtimaya upayoga mAnavajAtane aneka rIte upakAraka thaze ane enA sukhacenamAM vadhAro karaze temAM zaMkA nathI. paraMtu mAnavajAtane mAthe paramANu zakitano yuddhamAM upayoga thavAnI moTI bhItI UbhI ja che. jo koI divasa pharIthI vizvayuddha phATI nIkaLe te paramANu baoNMba AkhI sRSTinA vinAza karaze temAM zaMkA nathI. A bhayanuM mUrta svarUpa samajavAmAM AInsTAIne ApelA eka uttaramAM bahu spaSTa dekhAI Ave che. koIe ene prazna karyo ke "have pachInuM trIjuM vizvayuddha kevAM zastrAstrathI laDAze?'' AInasTAIne javAba Apyo ke "trIjA vizvayuddha viSe huM jhAjhu kahI nahi zakuM, paraMtu tyAra pachI jo cothuM vizvayuddha thaze to temAM mANasa paththara, DhekhALA ane ThaMDArthI laDaze ema huM nizcitapaNe kahI zakuM." A javAbamAMthI phalita thAya che ke trIjuM vizvayuddha phATI nIkaLe to temAMthI mAnavajAtanI samasta saMskRti ane siddhino nAza thaze. kosmika kiraNe ApaNI pRthvI upara comerathI adRzya ane pracaMDa zakitazALI kaNA ane kiraNonA varasAda rAtadina varasyA kare che. A kiraNA avakAzamAMthI dUra dUra AvelI nihArikAmAMthI avirata AvyA kare che. A kaNA atyaMta zakitazALI che ane te vAtAvaraNamAM havAnA aNu sAthe athaDAIne aneka prakAranI prakriyAe vaDe bIjAM gauNa kiraNA pedA kare che. apUrNa OM, yazavaMta gulAbarAya nAyaka
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 prabuddha jIvana tA. 1-ra-18 yuvAna ekalA nIce 1-68nA A - prakIrNa noMdha => eka zIlabhUti sannArIne du:khada dehavilaya : Adara-aMjali dhRNAnuM kaNAmAM parivartana | zrI vAlajI goviMdajI desAine prabuddha jIvananA vAcako na prabuddha jIvananA tA.1-1-68nA 'ApaNe kayAM jaI rahyA oLakhatA hoya e saMbhavita nathI. teo mULa rAjakoTanA. bI. chIe?" e mathALA nIce, gujarAta samAcAramAM 30 varSanA e.nAM chellAM be varSa daramiyAna ame elphinsTana kaeNlejamAM sAthe eka yuvAna enjiniyare potAnI sAthe rakhAta tarIke rahevA mATe 22 varSanI svataMtrapaNe kamAtI yuvatI joIe che e mujaba karelI jAherAta, bhaNatA tyArathI athavA kadAca te pahelAMthI amArA maitrIsaMbaMdhanI upara bahena gItA parIkhanuM eka carcApatra pragaTa karavAmAM AvyuM zarUAta thayelI. huM abhyAsa pUro thatAM arthalakSI vyavasAyI jIvana hatuM ane bIjuM eka 'akavi'nuM raceluM kAvya paNa prasiddha karavAmAM tarapha vaLe. teo adhyApanane vyavasAya svIkArIne zarUAtamAM AvyuM hatuM. tyAra bAda tA. 4-1-68 nA gujarAta samAcAramAM evA ghaNuMkharuM gujarAta kaeNlejamAM, paNa pachI to banArasa hindu yunivarsiTI samAcAra pragaTa karavAmAM AvyA che ke yuvatI mATe mAgaNI karatI khuba ja carcAspada nIvaDelI jAherakhabara ApanAra e enjisAthe amuka samaya sudhI joDAyelA rahelA. AgaLa jatAM sAbaramatInA niyara yuvAne tA. 21 mI DisembaranA roja ApadhAta karIne potAnI kinAre satyAgraha AzramanuM nirmANa thayA bAda teo sahakuTuMba jidagIne karuNa aMta ANyo che. evuM jANavA maLe che ke A AzramamAM dAkhala thayA ane gAMdhIjInA vizALa parivAramAMnA teo zikSita yuvAna, tenI patnI piyara cAlI jatAM kaMTALI gayo hato. eka banyA. asahakAranI laData daramiyAna teo gAMdhIjInA jela ane jiMdagIthI kaMTALI gayo hato. tenuM nAma che mahendrakumAra aMbelAla desAI. sAthI banelAM. pachI paNa ApaNI AjhAdInI laDatanA savinaya Ama je yuvAne uparanI jAherAta ApIne ApaNA dilamAM satyAgrahanA tabakkA daramiyAna temaNe jelavAsa svIkArela. tyAra pitAnA viSe eka prakAranI dhRNA pedA karI hatI te ja yuvAna A rIte bAda jyAre gAMdhIjI amadAvAda choDIne vardhA-sevAgrAma gayA tyAre , jyAre ApaghAta kare che tyAre tenA vizenI dhRNA karuNAmAM palaTAI jAya teo sahakuTuMba pUnA jaIne vasyA. teo anukrame pAMca putronA che ane jene AvI bAbatamAM ApaghAta karavA sudhI javuM paDayuM pitA thayA. AmAM sauthI moTA mahendra desAi che, jemAM Aje te yuvAnanA aMgata saMyoga - je vize ApaNe lagabhaga kazuM ja dilhI khAte plAnIMga kamizanamAM kAma kare che. bIjA putro paNa jANatA nahotA te saMyogo - kharekhara kevA asahya haze, nahi te Aje Adhunika zikSaNa bahu UMcI mAtrAmAM prApta karIne muMbai, te ApaghAta zA mATe kare?--A rIte A yuvAna viSenI dhRNA vaDodarA, dilahI vagere sthaLoe vyavasAyI jIvanamAM susthira thayA sarI che. vAlajIbhAi Aja sudhI pUnAmAM ja temanAM patnI dudhIbahena jAya che ane ApaNuM dila na samajAya evI sahAnubhUti anusAthe jIvana vyatIta karI rahyA hatA. bhavavA mAMDe che ane tenA viSe kazuM vizeSa jANyA sivAya te aMge jAnyuArI mAsanI 21 mI tArIkhe vidhAtAe ApaNe dhRNAtmaka udgAro kADhavA lAgyA te zuM barAbara hatuM? A tapasvI yugalane khaMDita karyuM ane sau. dUdhIbahenanuM bahu evo prazna ApaNI sAme AvIne Ubhe rahe che. ane TUMkI mAMdagInA pariNAme avasAna thayuM. sAdhAraNa rIte vizeSa koTinA puruSe potAnAM kArya ane lakhANo dvArA tema ja dezanI mahAna who are we to judge others ? - 3184 Cau BLHYY vyakitao sAthenA sIdhA saMparkanA kAraNe sahaja khyAti ane ApanAra-nyAya cUkavanAra-ApaNe koNa? evo namra bhAva ApaNA Adarane prApta kare che, paNa temanA jIvanane saphaLa ane sabhara banA- citta upara savAra thAya che. A uparathI sAra e tAravavAne rahe vavAmAM ane temanAM saMtAnone uMcA saMskAra ApavAmAM temanI che ke ApaNe roja -ba-roja banatI ghaTanAo joIe chIe, patnIone je ati mahatvano phALo hoya che tenI bhAgye ja noMdha levAya che. dUdhIbahena Adarza patnI hatAM, Adarza mAtA sAMbhaLIe chIe, enI upekSA karIne cAlavAnuM ApaNA mATe zakaya hatAM, eTaluM ja nahi paNa, sAmAnya strIomAM paNa teo asAmAnya hotuM nathI. Ama chatAM paNa te ghaTanA aMge tema ja temAM saMDovAyela koTinAM sannArI hatAM. vAlajIbhAI vidvAna, tyAgI ane Adarza vyakitae aMge pUruM jANyA sivAya abhiprAya bAMdhavAnI ane parAyaNa jIvanane varelAM kharA, paNa sAthe sAthe amuka prakAranuM jIddIpaNuM jAhera karavAnI utAvaLa na karIe. ekAeka tiraskAra ke ghaNA paNa temanI prakRtimAM raheluM ja che. A vaicitryane saMbhALIne pUrI karakasara pUrvakane gRhasthAzrama calAvo ane eka pachI eka temanA tarapha na DhaLatAM thoDI dhIraja rAkhIe, vadhAre UMDANathI jovA samajIvanamAM praveza karatAM tejasvI bALakone ucheravA-moTA karavA ane javAno Agraha rAkhIe, ane jarUra vinA abhiprAya jAheramAM pitAnA paricayamAM AvanAra sau koIne udAra Atithya vaDe mUkavAnI adhIrAIthI ApaNe bacatA rahIe. joIe, sAMbhaLIe Adara ane sneha saMpAdana karavA - sau. dudhIbahenanI jIvanabharanI badhuM, belIe thoDuM. prastuta yuvAne ApelI jAherAta ane taratamAM A asAdhAraNa tapazcaryA hatI. temanA avasAna bAda pUjya kedAranAthajIne maLavAnuM banatAM ane dUdhIbahena viSe vAta nIkaLatAM teNe karelo ApaghAta - A be ghaTanAomAMthI ApaNe ATale temaNe jaNAvyuM ke "AzramamAM meM je keTalAMka varSo gALyAM te dara- bodha tAravIe to ApaNe ghaNA lokone anyAya karatA bacI jaIe. miyAna traNa bahene mArA UMDA ane asAdhAraNa Adarane pAtra e yuvAne ApaghAta karIne - maraNanuM zaraNa laIne - ApaNA moDhAM banI hatI. eka sva. mahAdevabhAinA patnI durgA bahena, bIjAM sva. baMdha karI dIdhA che-AvuM kAMIka saMvedana ApaNe anubhavIe chIe. chaganalAla gAMdhInA patnI kAzIbahena, ane trIjuM vAlajIbhAinA patnI dUdhIbahena." nAthajI jemanA vize Avo AdarabhAva vyakata tenuM posTamorTama karavAne have kaMI artha nathI-AvuM kAMIka Apakare che temanA vyakitatvanA vizeSa koi mUlyAMkananI jarUra nathI. mane lAge che. tenA asvastha AtmAne zAnti prApta thAo evI teo sadA svastha, prasanna ane saMtuSTa hatAM. kAMIka prArthanA ApaNA dilamAM phare che. '' hada vAlajIbhAi ane dUdhIbahena thoDA ja divasa pahelAM dezanA AdhyAtmika punarUtthAna arthe AcArya rajanIzajIe rajU muMbaI AvelAM ane temanA putra ci. bhAi vimalane tyAM maLavAnuM baneluM. te vakhate joyelI dUdhIbahenanI saumyamUrti AMkho AgaLa karelI pratiSThAnanI yojanA Ave che ane AMkhe azrubhInI bane che. vAlajIbhAi sAthenI mArI tA. 11-1-68 nA roja muMbai khAte bolAvavAmAM AvelI maitrI Aja sudhI akhaMDita ane pUrvavata uSmAbharI rahI che. patrakAra pariSada samakSa upara jaNAvela pratiSThAna aMge je jAherAta temanA jIvananA A du:khada prasaMge temanA vize mAruM dila UMDI karI hatI tene tA. 12-1-68 nA janmabhUmimAM nIce mujaba ahesahAnubhUtinuM saMvedana anubhave che. dUdhIbahena potAnA jIvanane vAla pragaTa thayo hato: sarva prakAre sabhara ane saphaLa karIne akhaMDa saubhAgyapadane pAmyAM temaNe kahyuM ke A kendra pAchaLa zarUAtamAM dasa lAkha rUpiche. temanI tapazcaryAne, zIlane, jenA vaDe vAlajIbhAinuM jIvana yAne kharca aMdAjAyo che ane eTalI rakama dAtAo pAsethI maLI dhanya banyuM che tevA temanA niSThAvAna sAhacaryane mAruM aMtara bhAva ane bhakitapUrvaka name che. cUkI che. A kendranA tamAma vibhAgo zarU karavA jatAM te khUba
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-68 prabuddha jIvana 297 meTI rakama joize, paNa kendra mATe ghaNA loko jhaMkhI rahyA che ane paisAne prazna nahi rahe ema lAge che. kendra aMgenI vigato ApatAM temaNe jaNAvyuM ke zarUAtamAM eka hajAra jeTalA vidyArthIo mATe chAtrAvAsa zarU karavAno vicAra che. e vidyArthIe game te kaeNlejamAM bhaNe, paNa A chAtrAvAsamAM rahe ane tyAM temanI jIvanapaddhati badalavA - sudhAravAnA prayAsa karavAmAM Avaze. AvAM chAtrAlaya bhaviSyamAM dezamAM anyatra paNa zarU karavAno vicAra che. "A uparAMta 50 jeTalI kuTira bAMdhI temAM 55 varSathI ochI vayanA mANasone saparivAra dara varase ekathI traNa mAsa rahevAnI sagavaDa ApI temane dhyAna, Asana, manana, Arogya vagere mATe mArgadarzana apAze. paMcAvana varSathI vadhu vayanAM mANaso A kendramAM kAyama mATe rahI zakaze. - "AcAryazrIe jaNAvyuM ke AjanA yuvakomAM pravartatI khaMDanAtmaka vRttine badale temane racanAtmaka mArge vALavAnA hetuvALA yuvakazibira paNa A kendra taraphathI yojavAmAM Avaze. AvI ja rIte bALakomAM sarjanAtmaka vRtti khIle tevI yojanA paNa amalamAM mUkavAmAM Avaze. "kendra khAte badhA dharmonAM pustake, saMzodhana mATenI sAmagrI vagere sAthenuM eka vAcanAlaya paNa rAkhavAmAM Avaze je pUrvanA dharmajJAna ane pazcimanA vijJAnane samajavAmAM pulanI garaja sAre tevuM banI raheze. AcAryazrIe kahyuM ke ApaNA deze jagatane saMnyAsanI ane pazcime vijJAnanI bheTa ApI che. paNa ApaNA saMnyAsI Aje paropajIvI ane bojArUpa banI gayA che. saMnyAsI jave. joie ane saMnyAsa TakA joie e hetuthI amArI saMsthA saMsArIone AdhyAtmika mArge vaLavAnI taka jhaDapavA dara varSe eka mAsa mATe svIkAraze." AjanA samayamAM AdhyAtmika punarutthAnane lakSamAM rAkhIne koi paNa pravRttine prAraMbha karavAno vicAra rajU karavAmAM Ave te te AvakArapAtra lekhAva ghaTe. A daSTie AcArya rajanIzajInI preraNA ane mArgadarzana nIce AdhyAtmika punarutthAna arthe eka bhavya pratiSThAna UbhuM karavAnI je yojanA upara ApelA patrakAra pariSad mAM raju karavAmAM AvI che tene ApaNe jarUra abhinandIe. Ama chatAM te aMge eka be vicAra Ave che tenI ahIM rajUAta asthAne nahi lekhAya. AcArya rajanIzajIne mATe eka evuM milanakendra UbhuM thavAnI jarUra hatI ja ke jyAM teo sthAyIpaNe vasI zake ane jyAM temane maLavAnI ane temanA sahavAsanI apekSA dharAvanAra jijJAsuone rahevA vagerenI suvidhA paNa hoi zake. jyAM sudhI teo jabalapuranI mahAkozala yunivarsiTI sAthe joDAyelA hatA tyAM sudhI jabalapura choDavAnuM temanA mATe zakaya nahotuM. paNa te prakAranA adhyApana - vyavasAyathI lagabhaga be varSathI teo nivRtta thayA che, tethI jabalapuranuM temanA mAthe have koi baMdhana nathI. A paristhitimAM gujarAta ke mahArASTra jyAM temanA prazaMsako ane temane vizeSa lAbha maLe evI apekSA dharAvatA mitrone vizeSa vasavATa che evA pradezamAM AvA eka nAnA sarakhA kendranuM nirmANa thAya e ati Avazyaka hatuM. AvuM koi kendra UbhuM thAya to viziSTa gyatA dharAvatI vyakitao maryAdita saMkhyAmAM temanI sAthe vasI zake ane temanA pratyakSa adhyApanane ane mArgadarzanane lAbha prApta karI zake, A daSTie, Disembara mAsanI AkharamAM lonAvalA khAte AcArya rajanIzajI sAthe keTalAeka kAryakartAonuM be divasa mATenuM eka saMmelana goThavavAmAM AvyuM hatuM te prasaMge hAjara rahevAnuM banatAM ane mArA vicAro rajU karavAnI taka maLatAM eka prakAranA kendranirmANane meM AvakAryuM hatuM. A mArI kalapanAnA kendranirmANamAM ane uparanI patrakAra paripakmAM AcArya rajanIzajIe je citra rajU karyuM che temAM moTo taphAvata che. mArI kalpanAnuM kendra ati maryAdita AkAranuM ke jenI vahIvaTI javAbadArI paNa ati maryAdita hoya evuM che. rajanIzajIe rajU karelA kendramAM te 1000 jeTalA chAtro mATe chAtrAvAsa zarU karavAne bhavya vicAra rahe che ane te mATe paMdara divasanA TuMkA gALAmAM daza lAkha rUpiyA te maLI cUkayA hovAnuM jaNAvavAmAM AvyuM che. A tamanA vidhAna uparathI ema sahajapaNe lAge che ke AvA kArya mATe teo dhAre teTalAM dAna meLavI zake tema che ane te mujaba prastuta yojanAne paNa teo dhAre teTaluM virATa svarUpa ApI zake tema che. e te cokkasa ja che ke AvI koI yojanAnA kendrasthAne rajanIzajI ja hovAnA ane tene lagatI mukhya javAbadArI paNa temanI ja hovAnI. je A prakAranI saMsthAonA vahIvaTa sAthe saMkaLAyelA che temane e anubhava che ke jema saMsthAnuM kada ane AkAra moTAM tema tenA saMcAlana ane dina prati dina vahIvaTanI javAbadArI vadhAre moTI ane jaTila. vaLI tene nibhAvavA mATe Arthika puravaNIne AMka paNa dina prati dina moTo thato rahevAne. AjanA samayamAM 1000 vidyArthIo ekaThI karavA ane jALavavA e vicArane amala pAravinAnI kaThIna samasyAo UbhI karavAne. vaLI e ja kendramAM 50 jeTalA kuTuMbane vasAvavAne vicAra paNa keTalIka aNadhArI samasyAo UbhI karavAne. AvA virATa ajananuM pariNAma sva bhAvika rIte AcAryazrInA khUba ja aTavAI javAmAM ane temanA mukata paribhramaNane eka moTA avarodharUpa banavAmAM AvavAnuM. A badhI daSTie vicAra karatAM AcArya rajanIzajI ane temanA sAthIone evI prArthanA karavAnuM prApta thAya che ke upara jaNAvela AdhyAtmika punarUtthAnanA pratiSThAnane temaNe rajU karyuM che tevuM virATa rUpa ApavAne badale atyanta maryAdita rUpa ApavAmAM Ave ke jethI te pAchaLa rahelo hetu-bhalene maryAdita AkAramAMsiddha thAya ane AcArya rajanIzajI saMsthA sAthe saMkalita banavA chatAM gamanAgamana aMge pUrI mukita anubhave ane temane ane temanA sAthIone kadi paNa muMjhave nahi e rIte saMsthAnI Arthika apekSA paNa maryAdita rahe. paMDita sukhalAlajInI tabiyata aMge jAnyuArI mAsanA bIjA aThavADiyAthI amadAvAda khAte vasatA pa. sukhalAlajInI tabiyata lathaDavA lAgI hatI ane temane tyAMnA vADIlAla sArAbhAi haispiTalamAM dAkhala karavAmAM AvyA hatA. tyAM te daramiyAna vacamAM huM amadAvAda cAra divasa rahI Avyo ane kAMika ThIka thatA temane temanA nivAsasthAne lAvavAmAM AvelA. vaLI pAchI tabiyata lathaDatAM vADIlAla sArAbhAi oNspiTalamAM temane dAkhala karavAmAM AvelA ane muMbaithI jANItA yuro laoNjIsTa (pezAba viSayanA niSNAta) DaoN. bI. ema. zAha ane paMDitajInA putravata bhAI vADIlAla DagalIne amadAvAda bolAvavAmAM AvyA. paMDitajInI mukhya takalIpha jhADo pezAba avAranavAra baMdha thai javAne lagatI tema ja lAMbo samaya cAlu rahetI heDakIne lagatI hatI. A aMge paMDitajIne muMbaI lai javAmAM Ave to temane yogya upacAra karavAmAM vadhAre anukuLatA raheze ema samajIne 22 mI jAnyuArIe eNraplenamAM muMbai lAvavAmAM AvyA ane bhATiyA janarala hospiTalamAM dAkhala karavAmAM AvyA. tyArabAda jaNAvatA AnaMda thAya che ke muMbai AvyA bAda Aja sudhImAM paMDitajInI tabiyatamAM sAro sudhAro thayo che ane temane hospITalamAMthI bhAI vADIlAla DagalInA nivAsasthAne (prabhukuMja, peDara reDa) khaseDavAmAM AvyA che. AzA rAkhIe ke paMDitajIne gumAveluM svAzya puna: prApta thAya ane svastha banIne amadAvAda pAchA jAya ane haMmezanA kAryakama mujaba temanI dinacaryA lAMbA samaya mATe eka sarakhI cAlu thAya. paramAnaMda
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204' prabuddha jIvana tA. 1-2-68 -- prabuddha jIvananI patracaryA zrI bhaMvaramala siMdhIno patra kalakattAmAM vasatA zrI bhaMvaramala sidhI mA purANA mitra che, tyAMnA bahu AgaLa paDatA samAjasudhAraka che, AjanA samaya sAthe baMdhabesatI na hoya tevI dhArmika rUDhio ane vicAraNAnA teo kaTTara virodhI che, dharmanA nAme cAlatA daMbha, dekhAvo ane vahema sAme temanI tejIlI kalama avAranavAra cAlatI hoya che. AjanA yugamAM anivArya banI rahelA saMtatiniyamananA teo eka pramukha puraskartA che. varSo pahelAM jyAre AcArya tulasI kalakattAmAM cAtumasa karI rahyA hatA tyAre jaina muninI AjanAM pAyakhAnAMone upaga nahi karavAnI ane khullAmAM dizAe javAnI AjanI sudharAInA niyamathI tathA zaherI sabhyatAnA khyAlathI pratikULa evIprathA sAme temaNe eka moTuM Andolana ubhuM karyuM hatuM. huM dhAruM chuM ke Aje paNa A prathA cAlu che. tA. 1-1-68 nA prabuddha jIvanamAM pragaTa thayela muMbaImAM AvI rahela AcArya tulasIne hArdika abhinandana" e mathALA nIce pragaTa thayelI mArI ne temanA dilamAM pedA karelA pratyAghAtane nIcenA patramAM temaNe vyakata karyo che: kalakattA, tA. 8-1-68 priyavara paramAnaMdabhAI, , prabuddha jIvanane jAnyuArInI pahelI tArIkhane aMka maLe. tenA mukhapRSTa upara ja prakIrNa noMdhamAM antargata karavAmAM AvelI muMbaI khAte AvI rahelA AcArya tulasInA hArdika svAgatanA viSayamAM ApanI AlocanA vAMcI. te vAMcIne mArA manamAM je vicAra AvyA te ApanI jANakArI mATe huM lakhI rahyo chuM. jo ke aupacArikatAnA kAraNe koInuM paNa svAgata karavAmAM koI bAdha athavA Apatti hoI ja na zake ane hovI paNa na joIe, parantu Ape je zabdomAM ApanI AlocanA lakhI che te vAMcIne mArA manamAM e prazna avazya Ubho thayo ke zuM AcArya tulasInI sAMpradAyikatAmAM antara paDI gayuM che. zuM temanI ahiMsAne lagatI samaja have ThIka thaI gaI che, ane zuM eka prakAranI yugavirodhI ane avaijJAnika rItIo ane paripATIomAM temaNe parivartana karI nAMkhyuM che, zuM temaNe bAladIkSAnI asvastha ane ayogya prathAne baMdha karI dIdhI che? temanA vize AvA aneka prazno che je Aje paNa UbhA che. jyAM sudhI mane mAlUma che tyAM sudhI AcArya tulasIe potAnI mULagata mAnyatAomAM koI parivartanane svIkAra karyo nathI. temanA hAvabhAva athavA te pradarzanamAM aMtara avazya AvyuM che, paNa e zuM vAstavika che? jyAM sudhI ApanI taraphathI mane uttAra nahi maLe tyAM sudhI mane ema ja lAgavAnuM ke ApanA vicAronI daDhatAmAM kSati AvI che. Ape eka vAra koI eka sAthInA saMbaMdhamAM mane kahyuM hatuM ke teo eka vakhata bAladIkSAvirodhI AndolanamAM tathA bIjI krAntikArI sudhAraka pravRttiomAM agresara hatA, paNa AgaLa jatAM e badhI bAbatethI teo alaga banI beThA che, eTaluM ja nahi paNa, pratikriyAvAdI samUhanI sAthe joDAI gayA che. upara jaNAvelI ApanI noMdha vAMcIne paNa, e loko ke jeo Apane vyakitagata rIte eTalI sArI rIte jANatA nathI temanI ApanA viSe evI ja dhAraNA UbhI thavAno saMbhava che. aNuvrata Andolanane Dhela te AcArya tulasI ane temanA anuyAyIo vagADI rahyA che (jeno dhamadhamATa Aje sArA pramANamAM ochA-haLavo thaI gayuM che), paratuM naitika punarutthAna kayo, keTaluM, ane kaI mAtrAmAM thayuM che te koI jovA dekhavA jAya to tene patto lAgaze ke A eka bhramamAtra ja che. e je hoya te, jo ApanI zraddhA ane AkarSaNa terApaMthI saMpradAyanA pramukha pratye eTalAM badhAM vadhI gayAM hoya ane Apa emAM naitika utthAna tema ja nirmANanuM eTaluM moTuM pramANa joI rahyA che ane vicAronA UMDANamAM utaravAnI koI AvazyakatA nathI ema Apane lAgatuM hoya, te mAre khAsa kAMI kahevAnuM rahetuM nathI. ema banavA saMbhava che ke ATalAM varSo sudhI utkaTa krAntikArI tema ja navA vicAronAM Andolane karI cUkayA bAda have vRddhAvasthAmAM Ape A sAra prApta karyo hoya. ApanA vicAronI saccAImAM mane koI satyeha nathI, tema Apa ema paNa kadApi na samajatA ke ApanI upara huM koI paNa prakArane Aropa mUkI rahyo chuM. ApaNA banenI vacce je khullI AtmIyatA rahelI che ane Aje paNa mojuda che, te AdhAra upara ja meM mArA pitAnA mananI pratikriyA vyakitagata rUpamAM Apane lakhI jaNAvI che. A saMbaMdhamAM koI paNa khyAlathI prerAIne prabuddha jIvanamAM athavA anyatra koI paNa ThekANe koI paNa prakArane vAdavivAda karavA huM cAhato nathI. meM to Apane mArA mananI vAta kahI dIdhI che ane Apa je A bAbatamAM kaheze te Adara ane snehapUrvaka huM sAMbhaLI laIza. pharI vAra paNa kaMI bIjuM kahevA pUchavAnuM haze te pharIthI lakhIza. vizvAsa rAkhuM chuM ke Apa Ane anyathA nahi samajo. Apa saparivAra svastha tema ja sAnaMda haze. Apano bhaMvaramala sidhI mAre uttara muMbai, tA. 15-1-'68. paramapriya bhaMvaramalajI, tamAro 8 mI jAnyuArIne patra vacamAM cAra divasa bahAragAma javAnuM thatAM mane gaI kAle maLe. pahelI jAnyuArInA prabuddha jIvanamAM AcArya tulasI aMgenI mArI noMdha vAMcIne tame je lakhyuM te vAMcyuM. tenA javAbamAM jaNAvavAnuM ke temanAmAM-temanI mULa ahisA viSayaka mAnyatAomAM koipAyAne pheraphAra thayuM che ema mane lAgatuM nathI, sivAya ke temaNe dIkSArthI mATe tAlImanI amuka jogavAI karI che e kAraNe bAla dIkSA ThIka pramANamAM AdhI ThelAI che, (A bAbata mATe 16-12-67 nuM prabuddha jIvana joze.) ane have chaDecoka dhvanivardhaka yaMtrane temaNe upayoga karavA mAMDayo che ane rAtre dIvAbattI nIce besIne vArtAlApa kare che. paNa A badhI nAnI bAbato che. Ama pAyAnI bAbatamAM temanAmAM bhalene koi moTo pheraphAra thaye na hoya, ema chatAM temanA thoDA paricayamAM AvavAnuM banatAM mArA mana upara evI chApa paDI che ke ApaNA anya AcAryo sAthe sarakhAvatAM teo be DagalAM AgaLa che, sAmayika paristhitithI sujJAta che, ahiMsAnA kSetramAM ahiMsaka pratikAranA vicArane te apanAvI rahyA che, ane temanI sAthe khullA dilathI carcAvArtAlApa thai zake che, ahiMsAnI vidhAyaka bAju tarapha temane amuka jhoka che - AvA keTalAka khyAlathI prerAIne ane ANuvrata Andolana jene saMpradAyavicAra sAthe koI sIdho saMbaMdha nathI te teo calAvI rahyA che ane bhalene te ApaNe icchIe tevuM nakkara Andolana na hoya te paNa A Andolane ApaNA dezanI aneka AgevAna vyakitaone ThIka ThIka AkarSela che - A bAbata dhyAnamAM laIne ane jainanI ekatA upara teo sArA pramANamAM bhAra mUke che - Ane paNa vicAra karIne, teo lAMbA gALe muMbaI AvI rahyA che, te te nimitte AvakAranA be aupacArika vacane lakhavA evA bhAvathI prastuta noMdha lakhavA huM prerAyo chuM. Ane artha evo nathI ke huM temane koi moTo prazaMsaka banI gayo chuM athavA te temanA viSe kAMi pratikULa bAbate jANavAmAM AvatAM te vize mauna dhAraNa : karavAnI ane temanI prazaMsA ja karavAnI meM koi pratijJA lIdhI che...
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-68 prabuddha jIvana. 205 mArI abhiSA paNa nahi jaNAvyuM ke paNa anya koi ThekANe mana, bilakula na karatuM hoya ane temane jotAM jANatAM mana kAMika TharatuM hoya to te anubhavane yogya zabdomAM vAcA ApavAmAM meM kAMI anucita karyuM hoya ke koI bAbatanI meM bAMdhachoDa karI hoya ema mane jarA paNa lAgatuM nathI. mArA A lakhANathI rakhene mane paNa have ghaDapaNa lAgI gayuM che - ane have zArIrika ghaDapaNa te che ja - A tamane vicAra Avyo te jANIne huM Azcarya anubhavuM chuM. Ama hota te haju be mAsa pahelAM meM prabuddha jIvanamAM muhapattInI carcA upADI hatI te upADI ja nahi. " Akhare mArI ane tamArI vacce eka prAkRtika taphAvata che tenI ApaNe upekSA karI na zakIe. AvI dhArmika lekhAtI bAbato aMge lakhavA bolavAmAM tame je ugratA dAkhave che - dAkhavI zako cho tevI-te mAtrAnI-ugratA mArAmAM nathI. ane tethI ema jarUra banyuM hoya ke tamane mArA amuka lakhANamAM - Softness - naramAzadekhAi hoya, jyAre huM mArI svAbhAvika prakRti anusAra vartatA houM. dharma sAme tame jehAda calAvatA ho, jyAre dharmanA je aMge tamane vAMdhA paDatA lAgatA hoya te ja aMgo mane paNa vAMdhA paDatA lAgatA hoya ema chatAM paNa, te sAmenA mArA virodhanI abhivyakita jehAdanA rUpanI na hoya. Ama chatAM tamArA manamAM prastuta viSaya aMge je kAMI AvyuM te tame A patra lakhIne jaNAvyuM tethI mane kharekhara AnaMda thayo che, ApaNe eka ja mArganA lagabhaga pravAsI chIe. ekamekanA vartanakathanamAM jyAre jyAM kSati lAge tyAre tyAM aMgulinirdeza karavo e ja kharo mitradharma che. tame A patra lakhIne A mitradharma bajAvyA che. mane lAgevaLage che tyAM sudhI vicAranI bAbatamAM huM je hato temAM Aje lezamAtra pharaka paDayA hoya ema mane -lAgatuM nathI. huM hato e ja samIkSaka Aje chuM. asatya, daMbha, pAkhaMDa e sAme je dhRNA hatI te ja dhRNA athavA te aNagame Aje paNa che. Ama chatAM mArAmAM eka phera dekhAya che. pahelAM judA paDatA vicAronA kAraNe tevA vicAro dharAvatI vyakita vize paNa eTale ja aNagame - antara- mana anubhavatuM hatuM. Aje vicAro ane vyakita vacce huM pharaka karuM chuM. amuka vicAro vize anAdara hovA chatAM te vicAro dharAvatI vyakita vize mAruM mana anAdara ke aNagame anubhavatuM nathI. mAnavI mAtra mATe mArUM dila premaprabhAvita rahe che. Ane ghaDapaNanI asara kahetA ho te te asara - te nabaLAI - mane kabula che. bAkI bIjI koI rIte huM DhIluM paDa houM, anyanA Adara - sanmAnanI mane koi bhUkha jAgI hoya ema mane te mArA viSe lezamAtra lAgatuM nathI. hAMkita paramAnaMda bhaMvaramala siMdhIne pratyuttara ' (A pratyuttaramAMthI upayogI bhAga tAravIne nIce ApavAmAM Avyo che.) kalakattA, - tA. 17-1-68. priyavara paramAnaMdabhAI, Apane tA. 15-1-68ne patra maLyo. terApaMthanA AcArya tulasInA saMbaMdhamAM Ape je dhAraNAonA AdhAra upara tathA je daSTithI Ape noMdha lakhI che te saMbaMdhamAM je spaSTIkaraNa karyuM che te meM vAMcyuM. mane e jANIne saMtoSa thaze ke Apa paNa ema ' to nathI ja mAnatA ke temanA mULa vicAromAM koi parivartana thayuM che. bahArathI je parivartana dekhAi rahyuM che-pariveza tathA vANImAMte to che ja.. dharma saMbaMdhI vicAromAM tattvata: ApanA ane mArA daSTikeNamAM antara che ja nahi, saMbhavata: vileSaNamAM paNa nahi, paNaabhivyakitamAM antara che. mArI abhivyakita adhika ugya che ema Ape jaNAvyuM te ThIka che, Ama chatAM paNa vicAranA virodhanA kAraNe ja vyakitane virodha athavA te asammAna karavuM tene huM paNa ucita mAnato nathI. ziSTatA tema ja vinamratA ApaNA saMbaMdhamAM dareka vyakitanI sAthe hovI ja joie. paNa sAthe sAthe, e dhyAnamAM rAkhavuM-rahevuM jarUrI che ke vyakita pratye ApaNA sammAnanuM rUpa athavA te pradarzana evuM na hoya ke jethI tenA vicAro, jene ApaNe mUlata: galata-deSarUpamAnatA hoie te vicAronuM sanmAna athavA to svIkAra samajavAmAM Ave. ApanI niSkapaTa, niSpakSa ane nirlobha daSTi pratye mArA dilamAM haMmezane mATe sammAna tema ja zraddhAo che tathA Ape lAMbA samaya sudhI jaina samAjamAM daDhatA tema ja nirbhIkatAnI sAthe sudhAraNA tema ja kAntinuM je Andolana karyuM che tenI je chApa ane preraNA che tenA lIdhe ja, meM mArA AgaLanA patramAM dila khelIne mananI vAta rajU karI che. Ape A prakAranI AtmIyatAnuM anumodana-samarthana karyuM che tathA pArasparika mitratAmAM A tatva Avazyaka hovAnuM darzAvyuM che te mane khUba gamyuM che ane tethI mane baLa maLyuM che. Apane, bhaMvaramala sidhI bApujIne eka june patra (kalIkaTamAM vasatA sarvodaya kAryakartA ane mArA parama snehI zrI zAmajIbhAi sundaradAse temanA eka mitra bhAi karasanajI upara yaravaDA jelamAMthI tA. 27-10-30 nA roja gAMdhIjIe lakhelA patranI nakala prabuddha jIvananA vAcakone upayogI thaze ema samajIne mekalela che te nIce sAbhAra pragaTa karavAmAM Ave che. paramAnaMda) yaravaDA maMdira, tA. 27-10-30 bhAI karasanajI, tamAro kAgaLa maLyo. pahelAM mokalyo hoya to huM bhUlI gayo chuM tethI tamAro paricaya mokalajo. tamArI dinacaryAmAMthI jouM chuM ke tame UThayA 3-30 vAge, paNa dAtaNa karyuM 5-30 vAge pharI AvyA pachI. mArI salAha evI che ke uThatAMveMta dAtaNa karI levuM. tema na ja bane te prArthanA pachI turata dAtaNa karIne pachI pharavA javuM. pratyeka vastu vicArapUrvaka karavAthI satyanAM darzana vahelAM thAya che. bApunA AzIrvAda uparanA patrano vadhu khulAse maMgAvatAM pU. bApujIe bIjA patramAM nIce mujaba lakhyuM: tamAre kAgaLa maLyo hiMdusthAnamAM cAlatA. ghaNAkharA mato jaDavata thai gayA che. tethI sAcane choDIne kuzaMkAne vaLagyA che. rAtrInA be vAgyA pachI savAra ja paDe che. dAtaNa karavAne sAruM sUryodayanI rAha jovApaNuM hoya nahIM. jaina matamAM dAtaNa na karavAnA paNa guNagAna che, paNa te te kevaLa zuddha thayela karoDamAMthI eka be mANasa vize ja lAgu pADI zakAya. je khAya che, je pIe che, gharomAM vase che, thoDe aMze paNa je vikAramaya che tene sAruM dAtaNa Avazyaka vastu che. rAtrInA meDhAnI aMdara aneka prakAranA pheraphAro thAya che. zarIramAMthI nIkaLeluM jhera meDhAmAM bharAya che. tethI lUMka gALavAnI kriyA zarU thAya tenAM pahelAM meM barAbara sApha thavuM joie. mANasa jAge che ke turata ghUMka gALavAnI kriyA zarU thAya che. pharI Ave tyAM lagI dAtaNa na karyuM hoya to pharatAM pharatAM moDhAne mela e gaLyA ja kare che. bAhya niyame upara jora tyAre ja devAmAM AvyuM jyAre dharma zuSka banI gaye. AMtarika zuddhi upara kaze aMkuza rahyo nahi.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 prabuddha jIvana tA. 1-2-18 eTale bAhya AcAranA niyamo ghaDAyA ane khAvApIvAmAM amuka niyama pALyA te pALanAra dharmavAna gaNAte. AvI mAnyatA ja dharmanAzaka che. e vize mane lavaleza paNa zaMkA nathI. bAhya niyamo je aMtarazuddhinA piSaka hoya, zArIrika zuddhinA paNa piSaka hoya enI avagaNanA kadI na thavI joie. tene sthAne te Avazyaka che, paNa e ja badhuM nathI, e pradhAna vastu paNa nathI. mane lAge che ke ATalAmAM tamArA praznano javAba AvI jAya che. na AvatuM hoya te pharI pUchajo. bApunA AzirvAda paMDita becaradAsane eka patra amadAvAda, tA. 8-1968 nehIzrI paramAnaMdabhAI, zanivAre savAre sakuzaLa pahoMcI gayo chuM. Apa saparivAra kuzaLa haze. vizeSamAM jaNAvavAnuM ke "akhaMDAnaMda " Disembara 1967 nA aMkamAM pRSTha 16 upara "sanAtana dharma' nA mathALAvALA lekhamAM nIce jaNAvela praznottarI pragaTa thayela che. lekhakanuM nAma che svAmI zrI kRSaNAnaMdajI. prazna : Apano ahisA vize mata che? uttara : prabhuprema pragaTa thavAthI bhakata koinI hiMsA karavA vicAra paNa karato nathI. paraMtu huM atizayatAvALI ahiMsAmAM mAnato nathI ke jethI durAgraha vadhe. prabhunA kArya mATe-phakata prabhunA ja kArya mATe jo koi jIvanI hiMsA thAya to te hiMsA bAdhaka nathI. vedamAM kahyuM che tema yajJane mATe hiMsA te hisA gaNAtI nathI. huM te eTale saMdhI kahe che ke prabhu mATe je kAMi karavAmAM Ave te zuddha ja che. kabIrasAhebe saMtone jamADavA mATe corI karI te. pApa gaNAyuM nahi. jyAM pApanI bhAvanA leza mAtra nathI, tyAM kAMi doSa nathI. phakata svArthane hetu . (aMgrejI : inTenzana) na joie e ja samajavuM joie. prabhune mATe ja sarvasva jIvana hovuM joie." A lakhANamAM prabhupremavALo mAnava hiMsA ke corI kare to paNa jo te prabhu mATe hoya to pAparUpa nathI - AvuM vidhAna A lakhANamAMthI nIkaLI zake evuM lAge che. prabhuprema sAthe hiMsAnI pravRtti cAlI ja na zake ema asatyanI, cerInI, mamatAnI ane abrahmacaryanI pravRttio paNa na ja cAlI zake. prabhuprema e zabda ahiMsAne, satyane, acauryane ane aparigrahane tathA brahmacaryane paryAya zabda che evuM eka apekSAe lAge che. jenAmAM prabhuprema hoya te hiMsA, asatya, cArI, mamatA ke abrahmacaryanuM AcaraNa karI ja na zake. kabIra sAhebane je dAkhalo Apela che te te kabIrane zobhatA ja nathI. cerIne mAla ane te dvArA thayela bhajanasAmagrI bIjA saMtapuruSe svIkAre kevI rIte? svIkAre te saMta kevI rIte? tAtparya e ke prabhupremI hiMsA, asatya, corI, jArI ane mamatA jevA durguNo AcarI ja na zake. kabIrano dAkhalo mane te vivAdAspada jaNAya che. corI kabIrane kai rIte zobhatI nathI. svAmI kRSaNanaMdajIe je kabIrane dAkhale sucavela che temAM ja kAMi gAlamAla che athavA asatya che. barAbara samajAtuM nathI. A spaSTIkaraNa yogya lAge te ' prabuddha jIvanamAM pragaTa karaze ane te upara jarUra jaNAya to TippaNI paNa lakhaze. paMDita dalasukhabhAi ToronTo (keneDA) pahoMcI gayAne tArA AvI gayo che. mArA yogya lakhaze. Apane becaradAsa paM. becaradAse prastuta praznottaranI je AlocanA karI che te yathocita che. te upara vizeSa TipaNInI jarUra nathI. paramAnaMda | sAbhAra svIkAra gAMdhIjI ane rASTrIya pravRtti: lekhaka zrI zaMkaralAla ghelAbhAI beMkara, prakAzaka: navajIvana prakAzana maMdira, amadAvAda 14, kIMmata rU. 9. Atma-kathAnaka : khaMDa pahelo: lekhaka ravizaMkara mahAzaMkara rAvaLa; prakAzaka: kumAra kAryAlaya limiTeDa, 1454 rAyapura amadAvAda 1, kiMmata rU. 12-50. mAnavaratna maNibhAI: lekhaka: zAntikumAra je. bhaTTa: prakAzaka: zrImatI nirmaLA esa. bhaTTa. The. zAntAbahena paTela esTeTa, goregAma (pUrva) muMbaI - 63 ena.bI. AcAryazrI tulasInuM saMdhanA upakrame yojAyeluM - vyAkhyAna phebruArI mAsanI tA. 3 jI ne zanivAra sAMjanA 0 vAgye zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA upakrame gavarnamenTa prInTIMga presanA navA makAnamAM (mahAtmA gAMdhI memoriyala bilDIMganI sAme, carnI roDa, muMbaI), AcArya zrI tulasInuM 'paDhame nANe teo dayA' e viSaya upara jAhera vyAkhyAna yojavAmAM AvyuM che. saMghanA sabhyone A prasaMge vakhatasara upasthita thavA savizeSa anurodha che. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha muMbaI khAtenA mAtRsamAjanA makAnanuM udghATana munizrI saMtabAlajIprerita muMbaI mAtRsamAjanA pitAnA * makAnanuM zrImatI vijayAbahena navInacaMdra maphatalAlanA varadahaste phebruArI mAsanI trIjI tArIkha zanivAranA roja savAranA 9-~ vAgye sI. pI. Tenka pAse AvelI lADanI vADImAM udghATana karavAmAM Avaze. A prasaMge zrImatI maNibahena caMdulAla nANAvaTI pramukhasthAna zobhAvaze ane zrImatI sumitrAbahena punamacaMda kAmANI atithivizeSa tarIke padhAraze. AmAM rasa dharAvatAM bhAI bahenane hArdika nimaMtraNa che. caMcaLabahena TI. jI. zAha pramukha, mAtRsamAja che. kezavalAla hiMmatarAma kAmadAra amRta jayaMtI mahotsava pre. kezavalAla himatarAma kAmadAra amRta jayaMtI mahotsava aMgenI judI judI kamiTInA sabhyonI eka sabhA ravivAra, tA. 7-1-68 nA roja vaDodarAmAM Da. bhegIlAla sAMDesarAnA pramukhapade maLI hatI. A sabhAmAM amRta jayaMtI mahotsava ravivAra tA. 25-2-68 nA roja UjavavAnuM nakkI thayuM hatuM. A prasaMge eka abhinaMdanagraMtha paNa bahAra pADavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM che. pRSTha viSayasUci mAnavIthI koi vadhAre caDiyAtuM nathI, paMDita sukhalAlajI 197 paramANunI gahanatA ane vizvanI agAdhatA S. yazavaMta gulAbarAya nAyaka 199 prakIrNa noMdha: eka zIlamUrti sannA- paramAnaMda 202 rIne du:khada deha vilaya, Adara - aMjali, dhRNAnuM karuNAmAM parivartana, dezanA AdhyAtmika punarutthAna arthe AcArya rajanIzajIe rajU karelI pratiSThAnanI yojanA, paMDita sukhalAlajInI tabiyata aMge, prabuddhajIvananI patracaryA: 204 zrI bhaMvaramala sidhIne patra, mAro uttara, zrI bhaMvaramala sighIne pratyuttara, bApujIne eka ja patra, paMDita becaradAsane eka patra. . mAli: zrI muMbaI jana yuvaka saMdha: mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa: 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI-3, mudrasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa. keTa, muMbaM
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd No. MH. 117 vArSika lavAjama rU. 7. prabuddha jena'nuM navasaMskaraNa varSa 29 : aMka 20 - - - muMbaI, phebruArI, 11, 1968, zukravAra paradeza mATe ziliMga 12 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 40 paisA - taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA ane muMbaInA mAtRsamAjanA makAnanuM udghATana muni sattabAlajIe muMbaI khAte 1958 thI 1960 sudhImAM bhaugolika vistAramAM ATalA moTA pramANamAM garIbAI jovA maLe tema traNa mAsAM karyAM hatAM. eka ghATakopara khAte, bIju sAyana khAte nathI. bhAratanA dezavAsIonI eka divasanI sarerAza mAthAdITha ane trIjuM sI. pI. Teka bAjue. e daramiyAna temanI preraNAthI Avaka eka rUpiyA karatAM paNa ochI che. Azare bAvana karoDanI ghATakopara khAte, sAyana khAte ane sI. pI. TaeNka bAjue ema vasatI paikI paMdarathI vIsa karoDa jeTalA mANase sauthI nIcenA vargatraNa mAtRsamAjanI sthApanA karavAmAM AvI hatI. udyogagRha, mAM che, jenI mAthAdITha rojanI Avaka pacIza paisAthI paNa ochI. vecANa bhaMDAra, gharagathya vyavasAyanI tAlIma, zikSaNa, saMskAra vagere che. game teTaluM vegavaMta udyogIkaraNa thAya te paNa eka athavA be pravRttionuM saMcAlana karIne strI jAtimAM rahelI zakitane vikasAva- peDhInI aMdara garIbIne prazna ukelAvo azakaya che. vAnI tako nirmANa karavI e A prakAranA mAtRsamAjone uddeza mATe vizALa udyogonI yojanAonI sAthe sAthe nAnA udyoga rahyo che. A mAtRsamAjanI hAla mukhya pravRtti khAdya padArtho, vikasAvavA joIze. sarakAre ane samAje A vAta lakSamAM rAkhavI athANAM, masAlA vagere bahene mAraphata taiyAra karIne ane tenuM vecANa paDaze. AvA nAnA udyamAM strIone phALe uttarottara karIne te dvArA bahenane pUraka kamANI karAvavAnI rahI che. vadhavo ja joIze. atyAre moTe bhAge ApaNe tyAM pratyeka kuTuMba muMbaInuM sI. pI. TaeNka bAjue 1960nI sAlamAM zarU karavAmAM dITha kamAnAra eka ja jaNa hoya che, jenI Avaka para AkhA kuTuMAvela. A mAtRsamAjanuM kArya Aja sudhI bhADAnA makAnamAM banA nirvAhane AdhAra hoya che. A paristhitimAM strIoe kamAcAlatuM hatuM. sadbhAgya e ja lattAmAM A mAtRsamAjane have pitAnuM nAra puruSanI AvakamAM ka thavuM paDaze ane te ja sAcI makAna sAMpaDayuM che. A mAtRsamAjanA mukhya saMcAlaka, prANa ane Arthika pragati thaze. pramukha che zrI caMcaLabahena TI. jI, zAha. A makAna rU1,31: - pAzcAtya dezomAM Aje lagabhaga dareka madhyama varga ane makara 00 mAM kharIdavAmAM AvyuM che. AmAM dastAveja sTempaDayUTI vagere varganI bahene kAma karatI hoya che. ApaNe tyAM purone mATe ja pAchaLa Azare bIjA rU 10,000 umeravA paDaze. Ane lagatA phaMDa- bekArIne rAkSasa eTalA vizALa hAtha phelAvIne beThA che ke pratyeka phAmAM Aja sudhImAM Azare 11600 ekaThA thayA che, jemAM sauthI paMcavarSIya yojanA bAda bekAronI saMkhyA vadhatI ja jAya che. parimoTuM dAna rU 31000 nuM zeTha araviMda navInacaMdra maphatalAlanuM che. NAme najIkanA bhaviSyamAM dezanI badhI ja garIba bahenane kAma kanekarI A phaMDamAM haju rUA. 25,000 khUTe che. maLe e saMbhava nathI. tethI madhyama varganA kuTuMbane Arthika sahAya prata makAnanuM udaghATana tA 7-2-88 zanivAranA raoNja zeTha mATe tAtkAlika prabaMdha karavo hoya te paNa strIone paraka Avaaravida navInacaMdra matalAlanAM mAtuzrI vijyAbahenanA hAthe karavAmAM kanAM sAdhano pUrAM pADavAM paDaze. AvyuM hatuM. A udghATana samAraMbhanA pramukhasthAne zrI maNibahena pUraka udyamenA ghaNA prakAra che: (1) khAdya vibhAga : jemAM nANAvaTI hatAM. A prasaMge pUjya caMcaLabahenanAM putrI sau. kaMcana athANAM, pApaDa, vaDI, khAkharA, mazAlA vagere gharavaparAzanI sAmabahena desAIe zrI maNibahena nANAvaTIne, zrI vijyAbahena navIna grIne samAveza thAya che. (2) vastravibhAga : jemAM zIvaNa guMthaNa ane caMdra matalAlane tathA atithivizeSa zrI. sumitrAbahena punama bharatakAma dvArA ghaNI vastuo banI zake che. AnI sAthe saraLa chApacaMda kAmANIne paricaya Apyo hato. tyArabAda zrI gulAmarasula kurezI, kAma, raMgArI kAma, bATika kAma tema ja taiyAra kapaDAMne udyama zrI aMbubhAI zAha, zrI harilAla jecaMda dozI tathA zrI purUSottama joDI zakAya. (3) paracuraNa upaganI ane suzobhananI vastukAnajI (kAkubhAI) e prasaMgocita pravacane karyA hatA. pramukhasthAnethI one vibhAga, jemAM bALakonA ramakaDAM banAvavAthI mAMDIne khAsa zrI maNibahena caMdulAla nANATIe nIce mujaba pravacana karyuM hatuM: prasaMgone lagatAM chApakAma sudhInI pravRttione samAveza thaI zake. zrI maNibahena nANAvaTInuM pravacana A dizAnI aMdara vadhAre jhaDapI vikAsa thavAnI zakayatAo ghaNI che. jo ApaNe nAnA moTA udyogonA saMcAlako sAthe saMparka keLavIe "Ajane prasaMga ApaNI saMsthAne mATe ghaNuM mahattvanuM che. te kaMIka evAM kAme ApaNane jarUra jaDI Ave, jethI ApaNuM ApaNI A navI ImArata ApaNI saMsthAnA vikAsanuM pratIka che. gharanuM kAma kArakhAnAnA kAmane pUraka banI rahe. temAM kendrita thanArI pravRttio dvArA ApaNe saMsthAnA mUlyavAna pU. mahArAja saMtabAlajIe A bAbatamAM atyaMta suMdara kAma uddeze ane hetuone vadhAre sArI rIte sAdhI zakIzuM. karyuM che. temanI preraNAthI UbhI thayelI vizvavAtsalya prAgika ApaNe jANIe chIe tyAM sudhI ApaNo deza duniyAnA sauthI saMgha ane mAtR - samAja jevI saMsthAo mAre mana pUjya gAMdhIjIgarIba dezamAM eka che. ane kadAca duniyAnA anya koI paNa samAna nA vicArane sAkAra svarUpa ApI rahI che. briTiza sAmrAjyavAdI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 prabuddha jIvana tA. 16-2-68 == . mArA ---- 1 - prakIrNa noMdha 2 e ApaNA dezanA grAmaudhogone tathA gRhaudyogane nAza karI nAMkhyo hato. pU. gAMdhIjIe temanA jIvanakALa daramyAna ane temanA anuyAyIoe tyAra bAda grAma udyoge temaja gRhaudyogane purnajIvane ApavAno prayAsa karyo che. A ja prayAsa ApaNe cAlu rAkhavAnuM che ane vadhAravo che. dezanuM, samAjanuM ane kuTuMbanuM kalyANa emAM ja che. mAtRsamAjanA kAryakramane saphaLa banAvavA cAra prakAranA kAryakartAonI jarUra che. pahelo varga sevA karanAra sevako ane sevikAene, bIjo varga dAtAono, trIjo varga gRha udyoganA kAmamAM vetana laIne paNa dilathI sevA ApanAra che, je mAnane pAtra che. etho varga grAhakone je gRhaudyogano mAla kharIde che. A cAra vargo atyaMta Avazyaka che ane badhAnAM paraspara sahakArathI ja ApaNe AgaLa vadhI zakIe. A pravRttimAM tyAga ane karUNAthI bharelI sevAnI bhAvanA hoya to ja kArya saphaLa thAya che. ApaNI pAse beThelAM mAtRsamAjanA mAtA samAna zrI caMcaLabA tathA bIjAM mAnanIya benenI AMkhamAM huM teja, karUNA ane tyAganAM darzana karI rahI chuM, mAtRttvanI jhAMkhI thaI rahI che ane tethI ja A kAma vadhu suMdara thayuM che. mAnanIya zrI vijyAbahena jevA murabbI ApaNane A kAma mATe prApta thayAM che ane ApaNI pravRttiomAM aMgata rasa laIne ApaNane je protsAhana ApyuM che te badala huM ane A sabhA temanAM NI chIe. mArI khAtrI che ke teo ApaNI pravRtti mAM rasa laIne navo utsAha ApatAM raheze ane navA kSetromAM ApaNane mArgadarzana ApatAM raheze." A zubha prasaMge keTalAMka dAne jAhera thayAM hatAM. alpAhAra sAthe samAraMbhanuM visarjana karavAmAM AvyuM hatuM. A rIte pUNyamUrti caMcaLabahena TI. jI. zAhanI tapazcaryA ane sevAparAyaNatAne saphaLatA maLavA badala temane aneka dhanyavAda ghaTe che. zrI maNibahena nANAvaTIne paricaya upara jaNAvela mAtRsamAjanA makAnanA udghATana prasaMge jemaNe pramukhasthAna zobhAvyuM hatuM tevAM zrI maNibahena nANAvaTIne bahena kaMcane nIce mujaba paricaya Apyo hato: - "ApaNA samAraMbhanA pramukha ane samasta nArIjAtinA gauravarUpa vAtsalyamayI mAtA ane ajoDa sevikA zrImatI maNibahena caMdulAla nANAvaTI ApaNane sAMpaDayAM che e ApaNA sahunuM sadbhAgya samajuM chuM. emanuM jIvana sevAnA eka pachI eka vikama sAdhatA puruSArthanI maMgaLa gAthA jevuM che. rAjakIya, sAmAjika ane zikSaNa kSetre, tathA racanAtmaka kAryakrama ane grAmodyoga kSetre emaNe bajAvelI sevA ajoDa che. ane mAnavarahita kAryomAM emaNe je tanatoDa sevAo ApI che enuM varNana karavAnI paNa mArAmAM "zakita nathI. duSkALa, relasaMkaTa, ane dharatIkaMpavALA vistAromAM nirAzrito ane AdivAsIo mATe aNInI paLe deDI tAtkAlika rAhatanAM je kAryo emaNe karyA che ane aneka prakAranAM zArIrika kaSTo sahana karIne paNa je mAnavasevA temaNe bajAvI che te ananya che. peTapUranuM khAvAnuM ke tarasa chIpAvavA pANI meLavavAnI paNa muzkelI hoya tevA kSetramAM jaIne lokone jIvatadAna ApavAnuM je kArya temaNe karyuM che te huM kaI rIte mUlavI zakuM? muMbaInA upanagara grAmodyoga saMghanA e mAnada maMtrI che. vIle pAralenI bhaginI sevA maMdira ane kumArikA - strI maMDaLanAM teo TrasTI che, ane DaeN. bAlAbhAI nANAvaTI haspITala jevI aneka saMsthAo joDe teo sakriya rIte saMkaLAyelA che. sAdAI ane saMyamanI to teo mUrti che. lAkhonA dAna denAra pite trIjA vargamAM musApharI kare che. dharmaparAyaNatA, tyAga ane tapazaryA temanA jIvanamAM tANAvANAnI mAphaka vaNAyelA che. mAnavasevAne ja prabhusevA mAnanAra. jAnavI jevAM pavitra ane paropakArI A mAtAne ApaNA sahunAM vandana hai !" zrI jarja pharanAnDIjhanI bephAma dAdAgIrI ane zrI gajendragaDakare dAkhavele zAntilakSI pratikAramArga saMsada sabhya zrI jaye rja pharanAnDIjhe muMbaInA basa kAmadAronA yuniyana upara potAnA varcasa nA baLe ekAeka paDAvelI ane 30mI jAnyuArIthI tA. 8mI phebruArI-ema dasa divasa sudhI laMbAyalI haDatALe muMbaImAM vasatA prajAjanenA jIvanamAM pAvinAnI parezAnI pedA karI hatI. Ama chatAM "jyAM sudhI basakAmadAronI badhI mAMgaNIone saMpUrNapaNe svIkAra karavAmAM nahi Ave tyAM sudhI A haDatALa to cAlu ja raheze, eTaluM ja nahi paNa, kAmadAronAM bIjAM yuniyane paNa uttarottara haDatALa pADaze (ane e rIte temaNe TeksIonI haDatALa eka divasa mATe paDAvI paNa kharI) eTaluM ja nahi paNa "muMbaI baMdha' paNa koI paNa divase ekAeka pharamAvavAmAM Avaze" Ama dhamakInI jhaDInI jhaDIe prastuta haDatALa daramiyAna jaryorja pharanAnDIjha rAjArAvaNanA huMkAra mAphaka muMbaInI janatA upara varasAvI rahyA hatA. Ama chatAM bIjI bAjue muMbaInA prajAjanee A badhI parezAnI ane pAra vinAnI hAlAkI zAti ane dhIrajapUrvaka sahana karI hatI ane sattAvALAo pharanAnDIjhane jarA paNa namatuM na Ape evo Agraha taraphathI dAkhavavAmAM Avyo hato ane e valaNanA samarthanamAM haDatALanA AThamA ke navamAM divase eka moTo janatA--morace paNa kADhayo hate. Ama pharanAnDIjhanI bephAma dAdAgIrI sAme lokone roSa vadhato jato hato ane bIjA yuniyana sAtha paNa zaMkAspada banato jato hato. saMbhava che ke basa kAmadAro paNa aMdarathI DhIlA paDI cUkayA hoya. Ama pitAnI virUddha vaNasatI jatI paristhiti dhyAnamAM letAM ryorja pharnAnDIjha sAme jANe ke bIjo koI vikalpa rahyo na hoya ema pitAnI haTha tene choDavI paDI ane mahArASTranA mukhya pradhAna zrI vasaMtarAva nAyakanI madhyasthI tene svIkAravI paDI. A eka rIte AkhA prakaraNane sukhada aMta Avyo gaNAya. Ama chatAM AnAthI prajAjanAe nirAMta cintavIne besI rahevA jevuM nathI. majura yuniyanonAM saMgaThThane ane prajAnI hADamArIo viSe taddana beparavA evA rjyorja pharanAnDIjha jevA majura netA, je A saMbaMdhamAM loko samayasara cete nahi te ane AvI dAdAgIrI sAme pratikArAtmaka pagalAMono vicAra ane Ayojana kare nahi te, bhaviSyamAM game tyAre pitAnA majura yuniyanane vadhAre arthalAbha meLavI ApavAnA bahAne prajAjIvanane eka yA bIjI rIte guMgaLAvatA rahevAnA-vakhata Avye lokone bhUkhyA ane tarasyA mAravAmAM-jarA paNa acakAvAnA nathI ke jarApaNa pAchuMvALIne jovAnA nathIA ApaNa sarvee barobara samajI levAnI jarUra che. A daSTie vicAratAM, ApaNe badhAM jyAre prastuta haDatALanA divase daramiyAna aMdarathI khUba ja 'samasamI rahyA hatA ane AvI paristhitine pratikAra kema karavI tenI koI sUjhanA abhAve ApaNe eka prakAranI asahAyatA anubhavI rahyA hatA tyAre bhAratanA mAjI mukhya nyAyamUrti ane atyAre muMbaI yunivarsiTInA vAIsa censelara zrI. pI. bI. gajendragaDakare muMbaInA prajAjanone AgavI doravaNI ApI hatI ane AvI haDatALe, baMdhe ane sarakArI ke prajAjanonI mAlamilkatanI bhAMgaphoDa sAme pratikArane mArga khUllo karyo hato. te mATe temane ApaNA sarvanA dhanyavAda ghaTe che. temaNe muMbaI yunivarsiTI tathA hAIskUla sAthe saMbaMdha dharAvatAM adhikArIo, adhyApako, zikSako, vidyArthIo tathA muMbaInA buddhizALI janasamAjane tema ja pragatizIla tane AjanA sama
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-68 prabuddha jIvana 29 yamAM jokhamAtI jatI, chinnabhinna thaI rahelI rASTrIya ekatAne. ame Aje pUrepUrI samajaNapUrvaka pratijJA laIe chIe ke rASTranI bacAvavA mATe ekatra thavAnI hAkala karI ane te hAkalanA pariNAme ekatI ane pratiSThAnI ane tenI mAlamilakatanI rakSA mATe ame amArAthI banatuM sarva kAMI karI. " tA. 11 mI phebruArInA roja savAranA bhAgamAM hAIskUla tathA - A pratijJA aMgrejImAM, hindImAM ane marAThImAM anukrame yunivarsiTInA vidyArthIo tema ja adhyApakonuM kAmadAra medAna uparathI levAmAM AvI hatI. A saraghasanI zrI gajendragaDakare, AdhyApaka eka saraghasa kADhayuM, je enToniyo DI sIlvA hAIskUlanA medAnamAM vasanta bApaTe ane adhyApaka rAma joSIe AgevAnI lIdhI hatI. eka sabhAnA AkAramAM pheravAI gayuM. A sabhAmAM ekatra thayelA 21 phebruArI : mAtAjInI 91mI varSagAMTha prajAjanone uddezIne urbodhana karatAM zrI gajendragaDakare jaNAvyuM aravinda AzramanAM adhiSThAtrI je "mAtAjInA nAme ke, "A ApaNI relI-saMyukata milana-zuddha rASTrIya hetu mATe cArja- oLakhAya che--saMbodhAya che teo cAlu phebru ArI mAsanI 21mI vAmAM Avela che ane tene koI paNa rAjakIya pakSa, kAryakrama ke hetuo tArIkhe potAnA 90 varSanuM AyuSya pUruM karIne 91mAM varSamAM sAthe leza mAtra saMbaMdha nathI. bhAre khedanI vAta che ke chellA praveza kare che te prasaMgane anulakSIne mAtAjInA parama bhakata evAM keTalAka mahinAothI vidyArthIAlama bhASAkIya AndolananuM bhega sau. saralAbahena sumaticaMdra zAhe nIcene paripatra prabuddha jIvanamAM banI rahyuM che. hindI bhASI ane binahindI bhASI pradeza vacce pragaTa karavA mATe mokalyo che:rAjakAraNI pUrvagraho ane jhanunamAMthI pedA thayela karuNAjanaka atha bhAratane AtmA eka ane avibhAjya che. ' DAmaNe vidyArthIonA yuvAna ane lAgaNIpradhAna mAnasane vihaLa A duniyAmAM bhArata potAnA mizana viSe-dharmakArya viSebanAvI mUkayuM che. ApaNI lokazAhI mATe A paristhiti eka bhAre sabhAna che, sajAga che. A dharmakAryanI abhivyakita mATe bAhya gaMbhIra bhayasthAna rUpa banI beThI che." sAdhananI te rAha joI rahela che." A zabdomAM penDIcerI AkAgaI sAmAnya cUMTaNIne ullekha karatAM temaNe jaNAvyuM ke "Apa manAM adhiSThAtrI mAtAjI A duniyAmAM bhAratanA viziSTha kAryanI NAmAMnA ghaNA kharAe ema mAnyuM hatuM ke ApaNA dezamAM sthapAyela gheSaNA kare che. . ' lokazAhInA ItihAsamAM A cUMTaNI dvArA eka navA AzAspada bhAratanA zreSTa dakSa zrI aravinTe jaNAvyuM che te mujaba mAtAjI ane sarjanAtmaka yugane prAraMbha thayo che. e cUMTaNInA pariNAme divya zakitanA avatAra che ane teo e prakAranI AdhyAtmika koMgresanI ekahaththu sattAne anna Avyo hato ane judA judA anubhUti ApaNAmAM nirmANa karavA mATe ApaNI vacce upasthita rAjakIya pakSa sattA para AvyA hatA. Ama chatAM chellA daza thayAM che ke jenuM mahatva vizvavyApI che ane je sarva dharmo, mahinA daramiyAna ApaNe zuM joyuM? jene ApaNe kevaLa lokazAhI mAnyatAo ane dezanA loko mATe atyanta Avazyaka che. virodhI ane nIti - vivekavihoNA kahI zakIe evA cAlI rahelA , "1968nA phebruArI mAsanI 21mI tArIkhe mAtAjI potAnA pakSAntaro. eka pakSamAMthI nIkaLI bIjA pakSamAM dAkhala thavuM e jIvananuM 90muM varSa pUruM kare che. temaNe Apelo AzAprada ane bAbata Aja to cAlu rojabaroja banI rahelI ghaTanA banI cetanApreraka saMdeza vyathA-vyAkuLa-mAnavajAtane ane khAsa gaI che. rAjakAraNI sattA pAchaLa paDApaDI ane sattAne cITakI karIne A dezanA lokone--ane jyAre A deza sarvatra kalaha, kaMkAsa rahevAnI ghelachAnAM ApaNe zaramajanaka pradarzane joI rahyA chIe. ane azAnti vaDe chinnabhinna thaI rahyo che evA samaye-pahoMcADavA "A uparathI cAra muddAo upara pratijJAbaddha thavA huM mATe A prasaMgane pUrepUro upara kara ghaTe che. Apane anurodha karuM chuM. eka che dezanI ekatA. bIjo mudo che "dezanA yuvAnane temaNe nIce mujaba khAsa saMdeza Apyo che:rAjakIya tema ja Arthika samasyAo ukelavA mATe tema ja lokonI "tame ke jeo dezanI AzA cheevA yuvAna baMdhue, tamArA agavaDo ane muzkelIo vyakata karavA mATe hastagata karavAmAM AvatA viSe sevAtI apekSAone yogya banavA mATe taiyAra thAo!" sAdhanA vyAjabI geravyAjabIpaNAnI yogya samIkSA karavAnI "temanA AdhyAtmika upadeza ane temanA saMdezanI yogya kadara AvazyakatA. trIjo muddo e che ke jAhera mIlkatone nAza karavo te karavA arthe, tenuM ucita mUlyAMkana rajU karavA mATe samUha prArthanAo, taddana buddhihIna ane arthahIna AcaraNa che. ane cUMtho eTale ke dhyAna Ajana, pravacana dvArA tema ja oNla InDiyA reDIo, chello muddo e che ke pakSavAdI rAjakAraNamAM vidyArthIoe jarA bI. bI. sI. IsTarna sarvIsa, tathA vaoNIsa oNpha amerikA uparathI paNa saMDovAvuM na ghaTe. vAyuprasAraNa dvArA tema ja tene lagatAM khAsa lakhANo ane bIjI "alabatta, mane pUro khyAla che ke ghaNA vidyArthIo mata bAbatenI prasiddhi dvArA ApaNA dezamAM tema ja deza bahAra paNa, dAra che. temane rAjakAraNI bAbatomAM amuka cokkasa abhiprAyo prasaMgAnurUpa kAryakramo yojavAmAM AvyA che. dharAvavAne hakka che ane have joIe e paNa mane svIkArya che. phebruArI mAsanI 28mI tArIkhe "evIlane pAyo nAMkhaAma hovAthI yunivarsiTInA kendramAM sarva prakAranI rAjakAraNI carcA vAmAM AvanAra che. A paNa mAtAjInA janmadivasane lagatA mahee AvakArapAtra che, kAraNa ke te dvArA bhaviSyanA nAgarika tarIke je tsavanuM eka aMga che. cAlu varSanI A sauthI moTA mahattvanI ghaTanA javAbadArIo ane kartavyone vidyArthIoe bajAvavAnAM che tene haze. A erovIla zuM che? te zrI araviMdanA svapnane sAkAra lagatI tAlIma prApta thaI zake che. Ama chatAM paNa huM bhAra mUkIne jaNAvuM chuM ke ApaNA baMdhAraNamAM karavAno prayatna che. te nAma nIce AntararASTrIya sadbhAvanA ane sUcavAyelI lekazAhIne saMgata evI jIvanapaddhatine nakkara pAye zubhecchAne sthULa AkAra ApatuM evuM eka nagaranirmANa vicArAyuM che. upara jaNAvela cAra muddAo athavA siddhAnto upara ja tenuM yuneskoe anumodana karyuM che, samarthana karyuM che. "erovIla'nI che ane tethI AjanA sAmudAyika milananI Ayojaka "nezanala yutha te kalpanA mAtAjInA divya vyakitatvanA puruSArthadvArA mUrta-rUpa enDa selIDerITI kamiTI' e nakkI karela pratijJA aMgIkAra karavA dhAraNa karI rahela che. Apa sarvane huM anurodha karUM chuM. prastuta pratijJA A mujaba che - hAlA vAMcaka, A prasaMganA anusaMdhAnamAM tamArA pitAnA sthAnamAM ke pradezamAM zrI araviMda sesAyaTInI zAkhAo dvArA ke bhAratanuM prajAtaMtra, tenI ekatA ane eka rASTra tarIke tenI tenA upakrame saMcAlita zikSaNasaMsthAo dvArA upara jaNAvelI je pratiSThA amArA mATe atyaMta pavitra bAbata che. rASTranI milkata koI pravRttio yojavAmAM Ave temAM bhAga levA tamane anurodha che, e amAruM dhana che. rASTrIya mIlkatanA nAzane ane avicArI nimaMtraNa che." hiMsaka kRtyone ame anta:karaNathI vakhoDI kADhIe chIe ane tethI paramAnaMda 1
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 210 prabuddha jIvana ane vizvanI agAdhatA relAM anaMta koTI padArtho ane tenI keTalIka samasyA ane rahasyo viSe vicAra karIe. vizvanA avalAkana mATe Aje ApaNI pAse 200 IMca vyAsanuM pAlAmara khAte AveluM dUbina che. enA vaDe A aphATa AkAzamAM Aja sudhI nahi kalpelI tevI navIna sRSTinAM darzana thAya che. A dUrabIna vaDe dUramAM dUra rahelI 4 abaja prakAza varSa aMtaranI nihArikA jovA maLe che. paramANunI gahanatA ( gatAMkathI cAlu ) dravya ane pratidravya AgaLa kahyuM tema paramANunI racanAnAM rahasyo ukelavAmAM aneka bIjA navAM rahasyo UbhAM thAya che. ane mAnavabuddhine AMcako Ape che. dUra dUra avakAzamAMthI AvatAM vizvarInAM abhyAse AvAM keMTalAMka navAM rahasyo pedA karyAM che. A vizrvarazmI athavA kosmika kiraNo eTalAM pracaMDa zakitazALI kaNAnAM banelAM che ke tenI kalpanA karavI paNa kaThina che. A zakitazALI kiraNAnA paramANunA nAbhI sAthe saMgharSa thAya che tyAre temAMthI vividha prakAranA sUkSma sphoTa pedA thAya che. AvA sphoTa A kiraNonI viziSTa zakitane kAraNe ja thAya che. enAthI nAbhImAMthI taddana navIna kA vicchinna thaI bahAra paDe che, ane dravyanA kaNAnuM be kaNAmAM vibhAjana thAya che athavA to keTalIkavAra AkhA nAbhInA sada tara nAza thAya che. vizvarI (kosmika kiraNA) nA abhyAsamAMthI proTona ane IlekaTrenanI vaccenA dravyamAnavALA aneka meseAna nAmanA RNa, ghana ane taTastha kaNA zodhAyA che. e pratyeka kSaNajIvI hoya che, ane enAthI paramANu racanAnI samasyAmAM Umero thayo che. A saMzeAdhanathI keTalAMka aNadhArelAM bIjA kaNA pedA thAya che. proTona ghanabhAravAhI paraMtu IlekaTrenathI Azare 2000 gaNA bhAra kaNa che. ghaNA vakhatathI vaijJAnikone lAgatuM hatuM ke RNa bhAravAhI IlekaTrenanA kaNanA jevA ja ghanabhAravAhI ane tenA jeTalA ja dravyamAnanA kaNa hovA joIe. kAsmika kiraNonA saMghAtamAMthI enDarasana nAmanA vaijJAnike IlekaTAnano pratikaNa pAjhiTrona zeAdhyo. A kaNa IlekaTrenanA jeTalA ja dravyamAnanA ane teTalA ja paraMtu ghana vIjabhAravALA kaNa che. A kaNane bhautikazAstramAM pratikaNa anti-praticle kahevAmAM Ave che. tyAra pachI proTonano pratikaNa enTi proTona zodhAyo. nyuTrenanA pratikaNa enTrinyuTrena zadhAyo. Ama sRSTimAM je prAthamika kaNA che tenAthI viruddha guNavALAM pratikaNA zedhAyAM. A pratikAnI khAsiyata e che ke te bahu alpa samayamAM tenA viruddha guNavALA kaNanI sAthe saMghAta karIne baMnenA vinAza sarjAya che. IlekaTrepana ane praoNjhiTrenano saMghAta thAya che ane proTona enTI - proTonanA saMghAta thAya che ane e badhA tatkSaNa nAza pAme che. bhautikazAstrIone ema lAgavA mAMDayuM che ke A vizvamAM jema ApaNI sRSTi proTona, nyuTrAna ane IlekaTAnanA kaNAthI racAyelI che tema vizvanA koI bIjA bhAgamAM enTi-proTrAna, enTinyuTrezana ane enTi-IlekaTrena (peAjhiTrAna) jevAM kaNAnuM pratidravya anti-Matter paNa hovuM joIe ane AvAM dravyanI pratisRSTi tema ja prativA paNa hovA joIe. AvA koI vizvane enTi-yunIvarsa prati - vizva kahevAmAM Ave che. ema mAnavAmAM Ave che ke jo ApaNuM vizva ane A prati - vizva ekamekanI najIka Ave to baMnene tatkSaNa vinAza sarjAya. kudaratanI gahanatAmAM A enTi - pArTikalAe eka navI samasyAnA umero karyo che. kadAca vizvanA koIka khuNAmAM AvA enTi - yunivarsamAM enTi - mANase rahetAM hoya te paNa saMbhavita che. jo Ama hoya to ApaNe e enTi- mANasAne maLatAM ja bannenA arasaparasa tatkSaNa nAza thAya tevI kalpanA paNa Aje te vAstavika bhUmikAnI gaNAya che. virATa vizva have ApaNe sUkSma vizvanI bhUmikA cheADIne avakAzamAM vista tA. 1-2-68 AkAzI padArthomAM kada jeTalAM virATa che. teTalA ja temanA aMtara paNa virATa che. sUryamaMDaLamAMnAM aMtaro ApaNe mAIleAthI darzAvI zakIe. paraMtu ene chADIne najIkanAM tArAnAM aMtara paNa prakAzavarSamAM mApavAM paDe che. prakAzavarSa eTale eka sekaMDanA 186000 mAIlanI jhaDape prakAzanAM kiraNAe kApeluM aMtara. A aMtara Azare 6 abaja mAIla jeTaluM thAya che. A jhaDape ApaNe koIka avakAza yAnamAM vizvanI musApharI karavA nIkaLIe te sUryamAMthI nIkaLI pRthvI upara AvatAM ApaNane 8 miniTa lAgaze ane sUrya maMDaLanA sauthI chellA graha upara jatAM Azare 6 kalAka lAge che. e vAhanamAM pRthvI uparathI caMdra upara jatAM ApaNane mAtra 2 miniTa lAgaze ane 2,30,00 mAIlanuM aMtara kApI zakIzuM. jo ApaNe sUryamaMDaLane cheDIne sauthI najIkanA tArA vijaya (AlphA sencyurI) upara paheAMcavuM hoya te ApaNane khAssAM 2.5 varSa lAgaze. ane tyAra pachI bIjo tAro narAzva (sencyurI) 45 varSe maLaze. narI AMkhe dekhAtI AkAzagaMgA e ApaNu tArAmaMDaLa rUpI nagara che. emAM Azare 1 karoDa nAnA moTA tArA che. keTalAka sUryathI nAnA che, jyAre keTalAka sUryathI 2000 gaNA moTA kadanA che, A badhA tArAnA samUhurUpI ApaNuM A tArAmaMDaLa ati vizALa che. e paiDAnA athavA cakrapheMkanA cakra jevuM che. enA vyAsa moTo che ane vaccethI enI jADAI pramANamAM ochI che. A nagarane geleksI paNa kahevAmAM Ave che. A geleksImAM ApaNe eka cheDethI bIje cheDe sudhI bhramaNa karavA nIkaLavuM hoya to ApaNA avakAzayAnamAM prakAzanI jhaDape musApharI karatAM ApaNane 1 lAkha varSa lAgaze. ATalA kALa koI vyakita jIvaMta rahI musApharI karI zake nahi, paraMtu jo te potAnA parivAra sAthe musApharI karavA nIkaLe te tenI 50 paiDhI thAya tyAre A yAtrA pUrNa thAya. A dAkhalAthI ApaNane ApaNA pAtAnA tArAnagaranI vizALatAnA khyAla Ave che. A nagaranA eka cheDe eka ghaTanA banI hAya ane ekAda tArA nAza pAmyo hAya to tenI khabara bIje cheDe 1 lAkha varSa pachI paDe. have jo ApaNe A ApaNA tArAmaMDaLane cheDIne bIjAM sauthI najIkanA tArAmaMDaLa upara javuM hoya to te mATe avakAzamAM ApaNA prakAzayAnane 10 lAkha varSanI musApharI karavI paDe. AvA aneka tArAmaMDaLA ane nihArikAe A aphATa vizvamAM dUra dUra paDelAM che. e dareka avakAzamAM sthira nathI. e dareka nihArikA potAnA samagra parivAra sAthe pracaMDa jhaDape musApharI kare che ane e uparAMta peAtAnI akSa upara bhramaNa paNa kare che. ApaNAM tArAmaMDaLanuM eka bhramaNa pUruM thatAM 20 karoDa varSa lAge che. jema vadhu baLavAna dUrabIna vaDe ApaNe avakAzamAM daSTipAta karIe chIe tema ApaNane avanavI nihArikAonI paraMparA jovAnI maLe che. e nihArikAnI saMkhyA keTalI haze ane aMtima nihArikAe keTalI dUra haze te kalpavuM paNa muzkela che. mRgazirSa nakSatramAM dekhAtI anurAdhA nAmaka nihArikA ApaNAthI 10 lAkha prakAzavarSa dUra che. eno artha e thayo ke Aje ApaNe
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-68 . pramuddha jIvana 211 je nihArikA joIe chIe tene prakAza 10 lAkha varSa pahelAM tyAMthI nIka- nihArikAmAM sthULa dravyanI racanAthI tArA (sU) ane grahobele che. eTale ke ApaNe 10 lAkha varSa pahelAMnI nihArikA Aje upagrahonI utpatti kAM te thaI cUkI che athavA keTalAkamAM hajI thavAnI joIe chIe ane Aje te nihArikA tyAM dhAro ke adazya thaI bAkI che. tArAnI utkrAMtino ItihAsa batAve che ke vAdaLarUpI hoya te tenI khabara pRthvI upara 10 lAkha varSa pachI paDaze. A dravyamAMthI saMgaThita thayelAM uSaNa dravyamAMthI prathama tenuM kendra racAya uparathI ApaNe e kabUla karavuM paDaze ke ApaNe dUranuM vizva joIe che. vadhu dravya saMgaThita thayAthI tArAnuM kada zarUAtamAM vizALa hoya chIe te AjanuM nathI, paraMtu bhUtakALanuM che. evuM jANavA maLyuM che ke che. paraMtu kALakrame gurutvAkarSaNanA baLe te nAnuM thatuM jAya che ane sauthI dUradUranI nihArikA eTalI dUra che ke tenA prakAzane ahIM tenI uSaNatA vadhatI jAya che. A uSNatA madhyanA garbhabhAgamAM paraAvatAM 10 karoDa varSa lAge. mANu - prakriyAthI kamaza: vadhatI jAya che ane te vadhu ne vadhu kojharsa tejasvI bane che. keTalAka tArAmAM Ane kAraNe kavacita mahAna paraAvA ApaNA vizvanI racanAmAM tArA, sUryo, graho, upagraho, mANu baoNbanI peThe sphoTa thaI badhuM dravya AkAzamAM vistAra pAmI tArAmaMDaLa ane nihArikA uparAMta avanavA AkAzI padArthonI ThaMDuM paDI jAya che ane te supara-navI tArA adazya thaI jAya che. paNa zodha thatI jAya che. kajharsa nAme navIna tArAonI zodha thaI keTalAka mAtra vistAra pAmavA lAge che ane ThaMDA thavA lAge che che. A tArA eTalA vizALa che ke temAM karoDo sUryo samAI jAya. ane rakata daitya (rAkSasI kadanA ThaMDA tArA) banI kALakrame ThaMDA A tArAnI viziSTatA e che ke tenA pracaMDa dravya (karoDa sUryanA dravya- paDIne adazya thaI jAya che. ' mAna jeTaluM)ne kAraNe tenA gurutvAkarSaNa baLanuM prabhutva pracaMDa nihArikAe temanI pUratAnA pramANamAM vadhu ne vadhu vegathI banyuM che. ApaNI pRthvI upara sthULa dravya ekamekathI dUra rahevA vizvanA simADA tarapha dUra ne dUra bhAgI rahI che. A ghaTanA e vIjaLa, AkarSaNanA baLane AdhAra laI judA judA AkAra ane sUcave che ke kadAca purAtana kALamAM badhuM ja dravya eka kendramAMthI svarUpa dhAraNa karI zake che, kAraNa gurUtvAkarSaNanuM baLa pramANamAM koI pracaMDa pheTamAMthI nihArikArUpe chuTuM paDayuM hatuM ane dUra pheMkAI aha5 che. paraMtu A kajharsa nAmanA pracaMDakAya tArAomAM gurUtvA- gayuM hatuM. have A nihArikAe uttarottara vadhatI gatithI vadhu dUra karSaNa baLanuM prabhutva eTaluM pracaMDa ane kalpanAtIta hoya che ke tenAthI jaI rahI che. AInsTAInanI parikalpanA pramANe A vizva vistAra pratyeka dravyane kaNa svataMtra rIte tenA kendra tarapha AkarSAya che. A pAmI rahyuM che. Azare 8 abaja varSa pahelAM A vizvane kaNo athavA paramANuomAMthI koI ANa ke tene padArtha banI zakate pheTa thaI prathama janma thayo haze tema anumAna thAya che. nathI. emAMnuM dravya ane tene pratyeka kaNa pracaMDa vegathI anAdi AInsTAIne puravAra karyuM che ke A vizvanI vakratAne kAraNe kALathI tenA kendra tarapha gati karI rahyo che. badhuM ja dravya kendra tarapha Aje ekamekathI dUra bhAgatI nihArikAe pharIthI ekamekanI paDayA ja kare che. tyAM bIjI koI kriyA daSTigocara thatI nathI. padArtha- ke najIka Avaze ane pharIthI 150 abaja varSo pachI vizvanuM ne patana sivAya koI pravRtti nathI. cemerathI A kajharsanuM dravya saMkocana thaI badhuM dravya eka ja sthaLe ekamekanI sAthe pracaMDa zakitanIce ja paDayA kare che. emAMthI kALakrame badhuM dravya ati nAnA thI thatA saMghAtamAM adrazya thaze. A kendramAM pharIthI mAtra tejazakita kadamAM ekaThuM thaze tyAre aMdaranA pracaMDa baLathI tene sphoTa thaI te rUpe badhI ja zakita kendrita thaze. kALakrame A amogha tejazakitavikAsa pAmaze ane pharIthI tenuM dravya bahAra pheMkAvA lAgaze. A pari- mAMthI pharIthI dravya pedA thaze, pharIthI maTe phoTa thaze ane badhuM ja kalpanA ApaNA dezanA vaijJAnika nAlikara ane tenA guru haiIlane dravya pharIthI aneka nAnI moTI nihArikArUpe avakAzamAM AbhArI che. AvA pracaMDakAya 20 thI 25 kaoNjharsanI zodha thaI pheMkAI jaze. A ghaTamALa e vizvane krama che ema AInsTAIna che. A kavaeNrsamAM gurutvAkarSaNa bhaMga cAlI rahyo che (greviTezanala kaeNlepa sa) ane hajI anaMta kALa sudhI cAlyA karaze.' mAnate hate. sarjana pachI saMhAra ane saMhAramAMthI sarjana thatuM A , tArA ane sUryamAM paramANu bhaThThIo A vizva anaMtakALa sudhI judAM judAM svarUpe sarjana ane vinAza dareka sUryanI garamI tenI bhitaramAM cAlI rahetI paramANa pAmatuM raheze. A mata rAIla nAmanA vaijJAnika pratipAdana karyo che. bIjo eka sabaLa mata nitya vizvane che. haoNIla nAmano bhaThThInA jevI kriyAthI pedA thAya che ane jaLavAI rahe che. ApaNe vaijJAnika mAne che ke anAdi kALathI A vizva ekadhAruM rahyuM che, ema kahI zakIe ke dareka sUrya (tAro) eka vizALakAya paramANu ane raheze. enI racanAmAM koI phera paDyo nathI. emAM dekhAtI bhaddI ja che. enA bhitaramAM paramANu bhaThThInI prakriyA cAlyA kare che dUra bhAganI nihArikAo niraMtara dazyamAna thaze. jUnI thatI dUranI ane tene pariNAme temAMthI niraMtara dravyane nAza thayA kare nihArikAe vizvanA simADe jaI laya pAmaze ane tenuM dravya che. A dravyanAzamAMthI temAM pracaMDa garamI pedA thAya che. A kriyA avakAzamAM vilIna thaze. jeTalI nihArikA A simADe laya pAme che teTalI ja pratyeka kSaNe vizvanA mAM navAM dravyanA sarjananI sUryanI bhitaramAM kendra vistAramAM cAle tenuM kAraNa pracaMDa dabANa ane prakriyAmAMthI pedA thaI simADA tarapha pheMkAyA kare che. A che avirata pracaMDa uSNatAmAna che. sarjana (continuous creation)ne siddhAMta. A siddhAMta pramANe reDiye khagoLa vizvamAM dravyane jaLe sarakho ja rahe che ane jeTaluM dravya vizvane simADe vinAza pAme che teTaluM ja tenA madhyamAMthI udbhava pAme che. 194pamAM bIjuM vizvayuddha pUruM thayA pachI khagoLazAstramAM A be vAdamAMthI kayA vAda kudarate kharekhara apanAvyo che te evuM navuM vijJAna zarU thayuM. tenuM nAma reDiyo khagoLa athavA reDiyo esTronomI che. ApaNane je dazya nihArikA dekhAya che tenI Asa kahevuM kaThina che. dareka vaijJAnika pitAnA vAdane sabaLa kAraNe ApI pAsa adrazya dravya bahu moTA vistAramAM vistareluM hoya che evuM biradAve che. bhaviSyanAM saMzodhana vaDe manuSya ene ukela lAvI zakaze A reDiye khageLanA abhyAsamAMthI mAluma paDayuM. Aje duniyAnA ane kudaratanA aneka rahasyonI jema A gebI rahasya paNa ukelAze ghaNA dezamAM pracaMDa reDiyo Teliskopa vaDe pratikSaNa judI judI dizAmAMthI tevI zraddhA vaijJAniko seve che. AvatA saMdezA jhIlIne temAMthI vizvanA padArthonA adazya vistAra ane temAM cAlatI prakriyAnI adabhUta mAhitI maLyA kare che. upasaMhAra vizvanI racanA ane utkrAMti A nAnA bhASaNa lakha) dvArA ApaNe ati sUkSma paramANunA vizvamAMthI virATa vizvanA gebI UMDANa sudhI eka virATa yAtrA A vizvanI ghaTanA tapAsatAM mAlUma paDe che ke temAM utkrAMtinAM karI. A be vizva, je ApaNA skUla jagatanI be sImA che, tenI baLe kAma karI rahyAM che. anAdi kALathI vizvamAM rahelI anaMta . vacce madhyamAna sthitimAM rahele mAnavI potAnI buddhinA baLe
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 prabuddha jIvana tA. 16-2-18 * A banne vizvane anubhava ane upabhoga kare che ane tenuM meM para aMkuza rAkhavAnI tAlIma avalokana karI tenAM rahasyone tAga meLavavA prayatna kare che. jema eka rahasyane ukela lAvIe chIe tema A gebI vizva ApaNI (jaina samAjanA prakhara cintaka ane vivecaka sva. vADIlAla samakSa avanavAM bIjAM rahasya UbhAM kare che. Aje ApaNI samakSa metIlAla zAhane varSo pahelAM lakhAyeluM A lekha temanA mitra ane aneka aNaukela koyaDAo paDayA che. prazaMsaka zrI tribhuvana vIrajIbhAI hemANI taraphathI maLe che je Ama chatAM manuSyanuM magaja temAM cAlI rahelAM utkrAMtinA baLe pragaTa karatAM huM AnaMda anubhavuM chuM. paramAnaMda) vadhu zakitazALI banaze ane kudaratanAM baLA ane rahasyone samajAvI jaya e lakSyabiMdu che jenuM te "jaina.' zakaze tevI zraddhA rahe che. jaya meLavI cUkayo che te saMpUrNapaNe te 'nauna.' A pRthvI upara manuSya AjathI 1 karoDa varSa upara pedA jaya konA para - pitA para ke bIjAo upara? thaze ane tyAra pachI chellA 40 varSo pahelAM eNe jeTaluM jJAna pitA para jaya jeTalA pramANamAM meLavyo hoya teTalA ja pramAprApta karyuM ane kudaratanAM baLAnuM rahasya samajI siddhio prApta karI tenA karatAM chellI cAra sadImAM eNe aneka siddhio NamAM manuSya bIjAo upara jaya meLavI zake che-vadhAre nahi ane meLavI che. vaLI chellAM 40 varSomAM jagate je vaijJAnika ane ochA paNa nahi. audyogika riddhio prApta karI tenA karatAM A sadInAM chellAM 5060 varSamAM eNe abhUtapUrva siddhi meLavI che. A krama cAlu Arogya, cAritryasaMgaThana, prabala IcchAzakita e sarva, rahe to te bIjA 25 varSamAM keTalI pragati karaze te kahevuM paNa pitA para jaya meLavavAnI kasarataathavA 'Teva'nAM phaLa che. muzkela che. kadAca eTalAM varSomAM manuSya caMdrane maMgaLanI musApharI ane e ja ta, vaLI, bIjA upara jya meLavavAmAM karato thaye haze. kadAca gujarAta sAhitya pariSada maMgaLanA graha upara paNa yojAya to navAI nahi. sAdhanabhUta bane che. manuSya potAnA zarIranA bhautika kadathI madhyamAna pade che, paraMtu jene jayazALI banavuM che teNe prathama koIne paNa aMkuza ApaNe eka vAta yAda rAkhavI joIe ke A vizvanuM avalokana karI tenAM rahasya samajanAra eka mAtra manuSya che. cetana svIkAravuM ja paDaze. aMkuza taLe rahI muzkelamAM muzkela saMjogo sahana zuM che? te ApaNe hajI samajI zakayA nathI. e cetana A vizvanuM karavAnI zakita meLavavAthI, pachI, aMkuzane dUra karavA jatAM paDatuM du:kha eka agatyanuM aMga che. e agocara baLa vaDe paNa Aje A vahorI levAmAM tene bhaya lAgato nathI. bhaya ane du:khanI lAgaNIne vizva kayAMthI AvyuM che, kayAM jaI rahyuM che, e anaMta che ke parimita che, enuM bhaviSya zuM che, A vizvanI sau ghaTanA niyaMtAdhIna A pramANe amuka aMze jItyA pachI te mANasa pote potAne mAlika rahe che, te guNa koNe pedA karyo, ene koI niyaMtA che ke kema, e banavAne lAyaka thAya che. have te pArakAnI tAbedArIthI upajatuM kaSTa niyaMtA vizvabharamAM vistare che ke koI eka sthAne birAjele bhogavavAne badale svataMtra IcchAzakitathI karAtAM kAmamAM je kaSTa che, ApaNA vizvanA aMta pachI zuM haze, vagere aneka prazno vicArI AvI paDe te kaSTa bhogave che, paNa te potAnuM utpanna kareluM kaSTa zakIe chIe. ahIM buddhi paNa paryApta thaI jAya che. ApaNI tarka- hoI tene "AnaMda" mAne che. zakita paNa asahAya bane che. tyAM ApaNe mAtra zraddhAthI e gebI prathama ziSya bane - pasaMda karelA koI paNa mANasanI IcchA sRSTinA sRSTA ane niyaMtA tarapha jovuM paDe che ane dazya vizvanI pAra AvelAM anaMta ane aphATa avakAzanAM rahasyo upara paDado zakitanA tAbedAra bane. pachI potAnA mAlika banI zakaze. pADI muMDaka upaniSamAM varNavelAM eka agocara vizva ane tenA agecara niyaMtA viSenuM maMtavya zraddhAthI svIkAravuM paDe che. svataMtra dazA uttama che, parataMtra dazA madhyama che, ataMtra na tatra sUryo bhAti na candratArakaM dazA bhayAvaha che. nemA vidhuto bhAnti kuto'ymgni:| pitAnI ke koInI sadasavivekazakitanA tAbAmAM nahIM rahenAra tameva bhAntam anubhAti sarva svecchAcArI "ataMtra' kahevAya. ane evI ghaNI vyakitae dezamAM tasya bhAsA sarvamidaM vibhAti // utpanna thAya te calAvI levAmAM Ave to dezamAM aMdhAdhUMdhI ane Ama mANasanI buddhine paNa maryAdA che. A aphATa vizvamAM lUMTAlUMTa ja cAle. eka pracaMDa nihArikAmAM atyaMta kaniSTa kadanuM sUryamaMDaLa, temAM paNa samajapUrvaka koInI sadasaviveka buddhinA aMkuzamAM rahenAra atyaMta sUkSma pRthvI ane tenI sapATI upara tethI paNa sUkSma zarIra- mANasa, jo ke te para taMtra che te paNa, pitAne kAMIka vikAsa karI. dhArI manuSya keTale alpa che tenuM bhAna thatAM manuSyanuM abhimAna zake che ane samAjamAM aMdhAdhUMdhI thatI aTakAve che. saheje ogaLI jAya che, ane namrabhAve A virATa vizva ane tenA agocara mahAna sRSNa tarapha te bhakitabhAvathI jotA thAya te samajapUrvaka koInA taMtramAM rahI svataMtra banelo mANasa svAbhAvika che. pitAno zreSTha bhomiyo ane sarvottama mAlika banI zake che. alpa hovA chatAM A sthala vizvano anubhava ane avalokana karIne tenuM rahasya jANanAra manuSya che. pRthvI uparathI raMgaberaMgI rAmajapUrvaka koInI AjJAmAM rahevA je mANase taiyAra hoya vanaspati sRSTi enA upara thato mohara ane vividha raMgI sUryo tevAo mATe pitA upara jaya meLavavAnI temanI zakita vadhe eTalA daya ane sUryAsta, aphATa AkAzane nIla raMga, nirabhra AkAzanuM, tArAo, nihArikA, ane caMdranI kaLAnuM darzana ane evuM aneka khAtara pUrvanA mahAna vicArakoe eka 'aMkuza' sUcavyuM che, je kudaratanuM sauMdarya jonAra cetana-sRSTimAM manuSya sarvazreSTha prANI che. e che ke jo A sthUla vizvane jonAra na hoya, koI anubhavanAra na hoya mAM baMdha rAkhe ane nAkadrArA zvAsa lo.' ane koI pIchANanAra na hoya to A sthULa vizva astittvamAM hoya ke na hoya te badhuM ja sarakhuM che. A sRSTimAM manuSya ati alpa sthAna rokata hovA chatAM te AkhA vizvamAM cetana svarUpe dekhItI rIte A AjJA hasavA jevI lAgaze, paranuM te sauthI mahAna che ane te sUkSma ane virATa vizvane bhakatA tema ja kharekhara mahAna pariNAma upajAvanAro kiMmatI maMtra che. jaina zAstradaNA che ane e rIte mahAna che. kAroe e aMkuzane muhapatinA rUpamAM sAdhuvarga mATe pharajiyAta. aNoraNIyAn mahato mahIyAn / TharAvyuM che; parantu atre dharmazAstranA AdhAre koI siddhAMta pratiaatmaasy jantonihito guhAyAm // pAdana karavA IcchA nathI. buddhivAdanA jamAnAmAM vijJAnazAstrInI samApta DaoN. yazavanta gulAbarAya nAyaka : dalIla vadhAre vizvAsapAtra manAze; tethI pheMTara jeImsa korsa
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-68 prabhu pIeca .DI; epha. esa. nAM A nIcenAM vacanA tarapha dhyAna kheMcavuM ThIka thaI paDaze - By an effort of the will--in the one direction--exercised in private and public, Keep the mouth shut and breathe through the nose. There is nothing very occult or mysterious about this direction. In fact, it is very prosaic and commonplace. But if you want to ward off disease, increase your vital and virile energies, increase the purity of your blood, stimulate as well as perfect the heart's action, and apply the brain and the sensory motor, and vegetative or sympathetic nervous systems with the materials necessary to do their work, KEEP THE MOUTH SHUT and breathe through the nose. That conduces to health, self-control, and well-being. .... And last, though not the least, the will-to-do and dare and the grit to accomplish things is perfected thereby * * * * ..... Suffice it to say, you will notice that all really strong and able men--men of force, firmness, strength of will, and dominating their fellows, and who, within historic times, and within your own experience, made their mark in science, politics, religion, the army or commerce, have been-and are physically and mentally too-men who have kept the month shut...... Keep your mouth shut, and only open it when you want to clean your teeth, partake of food or to speak, and then only when you have thought over the motive, what you are to say. No more impulsive spurts, no words of anger or impatience and wounded self-conceipt..... The open-mouthed may have many good qualities, yet they have no tenacity and staying power....... The lack of success is due to want of one of the first essentials of self-control, reserve the silent tonguephysiognomically, indicated by the shut mouth. bhAvArtha: IcchAzakitanA prayatnathI - eka ja dizAmAM IcchAzakitanA vega meAlavAnI rItathI jAheramAM tema ja khAnagI vyavahAramAM IcchAzakitane eka ja dizAmAM vAparIne--mAM baMdha rAkho ane nAkadrArA zvAsa lA. A zikSAvacanamAM evuM kAMI nathI ke je bhedabharyuM ke gupta jJAnavALuM hAya. vAstavamAM, e ghaNI sAdI ane sAdhAraNa zikSA che, paNa jo tamAre daradane dUra rAkhavuM hoya, jo tamAre lAhIne vadhAre svaccha banAvavuM hoya, jo tamAre aMta:karaNanI kriyAne saMpUrNa banAvavI hoya, jo tamAre magajane ane zarIranA saghaLA jJAnataMtuone peAtAnuM kAma teo barAbara bajAvI zake evA taMdurasta banAvavAM hoya-- jo tamAre A saghaLuM joInuM hAya to moM baMdha rAkho ane nAka dvArA zvAsa le. tethI Arogya tema ja AtmasaMyamane ghaNI ja puSTi maLe che. ane sauthI moTo lAbha e thAya che ke kAma karavAnI IcchA ane utsAha tathA zakita saMpUrNa khIlavA pAme che. vadhAre zuM kahevuM? tamane jaNAze ke saghaLA majabUta ane samartha puruSo, jemanAmAM zArIrika zakita, daDha IcchAzakita ane bIjA upara amala karavAnI zakita ubharAI jatI jovAmAM AvatI hoya tevA saghaLA manuSyAre bhUtakALamAM ke tamArA dekhatA dekhatAmAM jeo vijJAna, rAjyaprakaraNa, dharma, lazkara, ke vyApAramAM kaMI nAmanA karI jIvana zakayA hoya evA saghaLA manuSyomAM baMdha rAkhavAnI Teva pADavAthI ja e phatteha pAmI zakyA che. ahIM mAM baMdha rAkhavAnA bevaDo artha samajavAno che: hoTha baMdha rAkhIne mukhadrArA levAte zvAsa rokI nAkadrArA zvAsa levA te, tema ja vAcA upara aMkuza rAkhavA arthAt gheADAmAM thoDuM bAlavuM te. tamAruM mAM baMdha rAkho, ane tene mAtra tyAre ja khAle ke jyAre tamAre dAMta sApha karavA hAya, bheAjana karavuM hAya, agara bAlavAnI jarUra paDatI hoya. paNa bAlavA mATe mAM kholavA pahelAM, ahIM bAlavuM yAgya che ke nahi te bAbatane pUro vicAra karI lejo, tema ja zuM bolavuM ane zuM na bolavuM e paNa vicArI lejo. mAtra krodhanA ke adhIrAInA ke AtmazlAdhAnA AvezathI prerAIne bAlavA mATe mAM ughADatA nahi, khullA moMvALA mANasamAM ghaNA sadguNA hAI zake, parantu tenAmAM koI cIjane jALavI rAkhavAnI zakita - cIkAza - kaThaNAza - hoI zake nahi. duniyAdArInA ke AdhyAtmika - koI paNa prayatnamAM - phatteha meLavavA mATe pahelAmAM paheluM jarUrI tattva AtmasaMyama athavA koI cIja jALavI rAkhavAnI zakita, athavA mUMgI jIbha che. e guNanI prApti mATe moM baMdha karatAM zIkho. 213 ane eTalA ja mATe jaina zAstrakAroe sAdhutAnAM bAhya cinhAmAM eka vizeSa cinha - muhapati - no samAveza karyo jaNAya che. muhapati - mukha uparanA daSya aMkuza - skUla lagAma - eka ucca zakita prApta karavAnI 'kasarata 'nuM te jaDa sAdhana - sAdhu athavA ucca AzayathI sAdhanA ( prApti ) mATe prayatna karatA puruSanuM te sthUla hathiyAra - A kAraNathI ja ' upayogitA 'nA siddhAMta khAtara ja jaina zAstrakAroe pharajiyAta TharAvyuM che. gheADAmAM thoDuM bAlavAnI, ochAmAM oche. vakhata khAvAnI, nAkadrArA ja zvAsa levAnI, gama khAvAnI ane AtmavizvAsa meLavavAnI Teva e sAdhana vaDe baMdhAI gayA pachI e sthUla sAdhananI jarUra rahetI nathI. vAyukAyanA eTale pavananA jvAnI hiMsA thatI aTakAvavA mATe muhapati pharamAvI che ema kahenAra sAthe huM saMpUrNata: ekamata thaI zakatA nathI, evA Azaya zAstramAM hoya agara na heAya te sAthe mAre kAMI levAdevA nathI. zAstramAM badhuM hovuM ja joIe ema kAMI che nahi, tema zAstramAM eka upayogI tattva tarapha AkarSaNa karavA mATe te deza - kALane anukuLa kalpita phAyadA batAvavAnI ''kalA ' no upayoga nathI ja karavAmAM Avato ema paNa kAMI nathI. dAkhalA tarIke, zAstramAM navakAra maMtra (ke je AtmabaLa vadhAranArA 'selpha hipnoTijhama ' nI tAlIma che) upara leAkavarganI zraddhA besADavA mATe evI paNa vAta lakhavI paDI che ke jemAM kharAbamAM kharAba jIvananI chevaTe navakAramaMtranuM smaraNamAtra karavAthI devalAka maLavAnuM jaNAvyuM che, tiryaMyane paNa maraNa vakhate navakAramaMtra saMbhaLAvavAthI, tene devAnI siddhi maLelI varNavI che, ane eka vakhatanA navakArasmaraNathI lAkho pApAnA nAza thavAnI AzA ApavAmAM AvI che. IndriyonA gulAmane amuka satya para caDAvavA mATe IndriyaviSayaka sukhonI lAlaca ApavI paDe, buddhivAdanA vAtAvaraNamAM ucharelAne amuka amuka AdhyAtmika siddhAMta para caDAvavA mATe buddhiviSayaka AkarSaNa karavuM paDe ItyAdi ItyAdi - A badhI mahApuruSonI kalA che - jaina zabdomAM kahuM to 'prazasta kalA' che ane tenI avagaNanA karI zakAya nahi. paNa ApaNuM avataraNa? cAle! te tarapha pAchA pharIe :-- Now if the vital powers are improved, health main
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 214 prabuddha jIvana tained and conserved, disease resisted, life made more enjoyable and prolonged, by the simple expedient of keeping the mouth shut, is it not well worth the trial? If you add to this that the practice conduces to Firmness, Decision, Perseverance, Fortitude, Concentration and Strength of Will, the exercise becomes a delightful and pleasant necessity. At once commence the practice, then by perseverance and constant watchfulness it will become second nature-automatic-and will be carried out without the conscious supervision of the ordinary everyday mind." bhAvArtha: have jo mAtra mAM baMdha rAkhavAnA sAdA IlAjathI jIvanazakita khIlatI heya, Arogya jaLavAtuM hoya, daradane dura rAkhI zakAtuM hoya, jiMdagIne vadhAre lahejatavALI ane lAMbI banAvI zakAtI hoya, to zuM e prayoga ajamAvavA jevA nathI? ane e phAyadAo uparAMta vaLI, jo e kasaratathI daDhatA, khaMta hiMmata, ekAgratA, majabUta IcchAzakita ane evA aneka lAbhA thatA hoya to A kasaratane 'AnaMdadAyaka jarUriyAta 'kAM na kahevAya ? ekadama e kasarata zarU karo, pachI te TevarUpa thaI jaze ane prakRti rUpa banI jaze. avataraNa ahIM ja basa karIzuM. jIbha upara kAbU rAkhavAnI Teva zArIrika, mAnasika, tema ja AdhyAtmika unnati mATe jarUranI che eTaluM ApaNe A uparathI zIkhavAnuM che. e Teva pADavA mATe zarUmAM muhapati rUpI sthUla ke bAhya aMkuza yojAyA hoya e saMbhavita che. parantu e Azaya nahi samajanArAo ekane badale be muhapati mAM para bAMdhI rAkhe agara hAthamAM rAkhI vAraMvAra meADhA upara dhare tethI kAMi hita thatuM nathI. tema koi mANasa sthUla muhapati vagara mAnasika muhapatithI vAcA upara yogya aMkuza rAkhI zakatA hoya tene skUla muhapati nahi rAkhavA mATe doSita TharAvI zakAya nahi. mAMnA upayoga jema bane tema ochA karavA, ethI zvAsa levA mATe nAkanA ja upayoga karavA paDaze ane tethI phephasAM majabUta thaze ane jIvanazakita ( vital powers) paNa khIlaze. parantu Ano artha ema nathI samajavAnA ke manuSya taddana mauna ja rahevuM. hitAhitano vicAra karIne, prasaMga vicArIne, dezakALa joine, krodha, mAna - irSA Adi vRttiothI svataMtra rahIne, kSaNika jussAthI uzkerAyA vagara, pramAdarahitapaNe, je kAMi ane jevA rUpamAM bAlavuM kAryasAdhaka hoya te ane tevA rUpamAM bAlavuM e paNa jarUranuM che ane 'sad guNa' che. koi paNa bAbatamAM ekAntavAda sevavA e DahApaNa nathI. jAhera hitane nukasAna thatuM hoya ane eka mANasanA bAlavAthI te nukasAna amuka aMze paNa aTakavAno saMbhava hoya te teve vakhate ucita zabdo bolavA e sad - guNa che ane mAtra maunavratadhArI yogI sivAya bIjAe eve vakhate rUpakIdI pakaDAvI e ' pramAda ' che, zAntinI vyAkhyAnA durUpayoga karavA barAbara che, athavA bhIrutA che. kayA saMjogAmAM bAlavuM ane kyA saMjogAmAM moM baMdha rAkhavuM e bAbatanA nirNayamAM vivekabuddhino upayoga karavo joie che, tema keTalA saMkSepamAM ke keTalA vistAramAM bAlavuM ane kevI zailImAM bAlavuM e bAbatamAM paNa vivekabuddhino pUrato upayoga karavAnI jarUra che. meruparvata jeTalA AdhA - muhapati karavA chatAM eka mANasa narake jAya che, kAraNa ke te sAdhanono viveka te karI zakayA nathI; tA. 16-2-68 eka mANasa gRhasthI hovA chatAM mekSe jAya che, kAraNa ke ' viveka ' ne AgaLa karI apramattapaNe te saghaLA vyavahAra seve che. thoDuM bolanArA haMmezAM pavitra yogI ja hoya che evuM kAMinathI. cArI karavA nIkaLelA cAra muddala bolatA nathI. ghaNuM bAlanArA badhA bALajIva ja hoya che evuM paNa kAMi dhAraNa nathI. yogIzrvara mahAvIre 48 kalAka sudhI akhaMDa vAga dhArA cheADI mUkI hatI! keTalIka vakhate dhUrto bahArathI mauna ane zAnta dekhAva dhAraNa kare che ane paDadA pAchaLa rahI aneka khaTapaTo kare che ane potAne je tuccha vAtA phelAvavI hoya che te bIjAonA mukhadrArA phelAve che; bIjA hAtha upara, keTalAko bhaluM kAma cUpakIdIthI kara che ane duSTonI niMdA sahavA chatAM cupakIdI jALave che. vaLI keTalIka vAra uttamamAM uttama AzayavALA puruSane peAtAnI icchA viruddha paNa jAhera hitanAM rakSaNa khAtara kaTu zabdano prayoga karavA paDe che. A saghaLAM udAharaNAmAM Azaya joi ' kiMmata 'AMkavI joie che. yogIzvara mahAvIre pAte keTalIka vakhata sampUrNa mauna sevyuM che, ane keTalIka vakhata 'mUDha " Adi sakhata vizeSaNAnA prahAra paNa karyA che. sAmAnya mANase bIjAnA bAlavA ke mauna rahevAnI bAbatamAM tenA AzayanI potAne khabara nahi paDatI hovAthI abhiprAya na bAMdhavA e ja sahIsalAmata che; tevAe mAtra potAnAM maunane jALavavA ane te dvArA potAnI zakita khIlavavA tarapha ja lakSa ApavuM, ane jyAM ane jyAre bAlavuM jarUrI ane hitAvaha lAge tyAM ane tyAre ucita zailImAM ane ucita zabdomAM tathA ucita vistAramAM bAlavuM - AvA sAmAnya niyama pratipAdana karavAmAM harakata nathI. - sva. vADIlAla motIlAla zAha. 5. sukhalAlajInA svastha sAnnidhyamAM DA. bhAnubhAi zAhanuM karavAmAM AveluM sanmAna paMDita sukhalAlajInA svAsthya samAcAra prabuddha jIvana'nA AgaLanA aMkamAM ApavAmAM AvyA che. tee 12mI phebruArInA roja savAranI gADImAM amadAvAda tarapha ravAnA thavA dhAre che ema tA. 10mI nA roja mAluma paDatAM temanI svAsthyaprApti aMge AnaMda darzAvavAnA hetuthI tema ja je DaeNAkaTaranA upacArathI AvuM suMdara pariNAma AvyuM te DaoN. bhAnubhAI ratilAla zAhanuM sanmAna karavAnA hetuthI saMghanA maMtrI zrI subodhabhAI ema. zAhanA nivAsasthAne ('sAgara tara'ga' chaThThuM mALa, bhulAbhAI desAI roDa) zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI saMghanI kAryavAhaka samitinA sabhyo ane paMDitajInA muMbaI khAtenA eka prakAranA kuTuMba parivAranuM--ema sImita AkAranuM e snehasaMmelana bahu TUMkI noTIse yojavAmAM AvyuM hatuM. prAraMbhamAM zrI paramAnaMdabhAIe paMDita sukhalAlajInI jAnyuArI mAsamAM tabiyata bagaDI tyArathI Aja sudhInI temanI mAMdagInI vigato raju karI. kayA saMyogAmAM temane muMbaI lAvavAno nirNaya karavAmAM Avyo te paNa jaNAvyuM ane Aje paMDitajIne ApaNI vacce ATalA svastha jovAne ApaNe bhAgyazALI thayA chIe te temane amadAvAdathI ahi lAvanAra ane temane upacAra karanAra DA. bhAnubhAI ritalAla zAhanI DAkaTarI kuzaLatAne AbhArI che ane ApaNA mATe to A eka 'camatkAra' ja sarjAyo che. ane te mATe DA. bhAnubhAI zAhane jeTalA dhanyavAda ApIe teTalA ochA che ema jaNAvyuM. tyAra bAda zrI yazavanta dozIe DaoN. bhAnubhAI zAhanA paricaya ApatAM jaNAvyuM ke "DA. zAha sAyalAnA vatanI che. teA 1956mAM ahiMnA ema. bI. bI. esa. thayA ane vizeSa abhyAsa mATe teo IMglAMDa gayA !
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-28 ane 1960 mAM teo jenITo - yurInarI sarjarI - pezAba ane jananendriyanA rogo uparanI zastrakriyAne viSaya laIne epha. Ara. sI. esa. thayA ane tyAra bAda laMDanamAM thoDAMka varSanA anubhava laIne ane sarjarIne lagatA bIjA viSayonI tAlIma laIne teo 1963mAM dezamAM pAchA AvyA ane atyAre teo kansalTanTa sarjana tarIke prekaTIsa kare che. tathA boMba hArapITalamAM ane bhATiyA janarala hAspITalama] onararI sarjana ane yuroleAnsTi tarIke kAma kare che. "A temanI DAkaTarI kuzaLatA sAthe temane aneka viSayamAM rasa che ane sundara lekhanakaLA teo dharAve che. amArA taraphathI pragaTa thatI paricaya pustikAmAM judA judA viSayo upara - khAsa karIne vaidyakIya bAbato upara temanI lakhelI traNa ke cAra pustikAo pragaTa karavAmAM AvI che. AthI paNa vizeSa temanAmAM mAnavatAnI bhAvanA je pramANamAM vikaselI jovAmAM Ave che tevI bhAvanA bahu ochA DAkaTaromAM-vizeSa karIne sarjanAmAM jovAmAM Ave che." tyAra bAda zrI cImanabhAIe prasaMgeAcita vivecana karyuM ane paMDitajI pratyeno UMDo AdarabhAva vyakata karatAM jaNAvyuM ke "paMDitajImAM ApaNane pUrvakAlina RSinAM ja sAkSAta darzana thAya che ema jaNAvavAmAM huM jarA paNa atyukita karato nathI." DA. bhAnubhAI zAhe prasaMgocita vakatavya raju karatAM jaNAvyuM ke paMDitajInI sevA karavAnI mane AvI taka maLI e mATe mArI jAtane huM khUba ja dhanya mAnuM chuM." paMDitajIe AvuM sarva mitro ane snehIone maLavA mATenuM saMme lana yojavA badala saMghanA ane saMghanA kAryavAhakonA AbhAra mAnyo ane Do. bhAnubhAI zAha pratye kRtajJatA dAkhavavA sAthe amadAvAdanA DaoN. jhabhRMdavALA ke jemaNe mAMdagInA prAraMbhathI muMbaI AvavA sudhImAM temanI khUba saMbhALa lIdhI hatI ane pUrA premathI DAkaTarI upacAro karyA hatA temaNe khUba khUba yAda karyA ane mArA sAjA thavAmAM temane paNa ghaNA moTo phALA che ema jaNAvyuM. aMtamAM saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhe vinodI bhASAmAM AbhAranivedana karyuM ane AjanA saMmelananI badhI javAbadArI uThAvavA badala subodhabhAI tathA temanAM patnI nIrUbahenanA savizeSa AbhAra mAnyo. prabuddha jIvana A saMmelanamAM lagabhaga 70 bhAI bahenA tathA bALako ekaThAM thayAM hatAM ane eka kuTu bameLA jevuM vAtAvaraNa jAmyuM hatuM. paMDitajInA sAjA thavA aMge sau koI AnaMda ane prasannatAnI lAgaNI anubhavI rahyuM hatuM. lagabhaga be kalAkanA madhura milana ane suyojita alpAhAra bAda sau bhAI-baheno tathA bALako UMDI prasannatA dAkhavatA chaTAM paDayAM hatAM. tA.ka.-12mI tArIkhe paMDitajI amadAvAda sukharUpa pahoMcI gayAnA samAcAra AvI gayA che. sAbhAra svIkAra mAne maMdiriye: lekhaka: zrI nirmaLAbahena dANI, prAptisthAna: ena. ema. tripAThI prAIveTa limiTeDa, prinsesa skUTI, muMbaI - 2, kiMmata rUA. 1-25. Resurgent Culture : lekhaka: svAmI kRSNAnaMda, prakAzaka: yogavedAnta phArasTa ekADemI, zivAnaMda nagara, rUSikeza, uttara pradeza, kiMmata rU. 1. sAmyavAdI cIna: sAMskRtika kAntino abhizApa: lekhaka: bhAgI lAlA gAMdhI, prakAzaka: vizvamAnava prakAzana, rAmajI maMdira pALa, vaDodarA, 1, kiMmata rU. 2. 215 mahAyAtrA: lekhaka: ratilAla dIpacaMda desAI, prakAzaka: azeka kAntilAla korA, 48, govAliyA TeMka roDa, muMbaI - 26. divya jIvana: ( 'Thc Like Divine') ne TUMkasAra : anuvAdaka: prakAzaka: rajanIkAnta modI, nimUlA, mAunTa plejhanTa roDa, muMbaI-6 (Dabalyu.bI.). yogasAra: prayojaka: zeThazrI amRtalAla kAlIdAsa dozI, prakAzaka: jaina sAhitya vikAsa maMDaLa, IralA, muMbaI - 56, (e. esa.) kiMmata rUA. 2. svAdhyAya saMcaya: saMgrAhaka zeradalAla ramaNalAla lAlabhAI zeTha, 73, marIna DrAIva, muMbaI-1. Chalanshuddhi: lekhaka : appAsAheba paTavardhana, prakAzaka: navajIvana prakAzana maMdira, amadAvAda - 14, kiMmata rUA. 2-25, bAla manevikAsa: lekhaka: zrI ramaNalAla paTela: prAptisthAna: ena. ema. tripAThI prAIveTa limiTeDa, prinsesa sTrITa, muMbaI-2, rUA. 6-50. eka bALa jIvananI jhAMkhI: (premavallIne smaraNAMjali): lekhaka zivazaMkara zukala, prakAzaka: zrI anasUyA bahena sArAbhAI, rITrITa, zAhIbAga, amadAvAda - 4. vidyArthI sahAyaka graMtha : lona skolarazIpa : rAMpAdako: jayaMtiDI. zAha tathA vasaMta DI. zAha; prakAzaka: jayanta prakAzana, bajAra sTrITa, bIlImorA. mArAM jIvanasmaraNo : lekhaka tathA prakAzaka : zrI ratilAla maNilAla nANAvaTI, The. 'saroja nivAsa ' vIlepArale, muMbaI - 56. pUjAkA uttama Adarza: lekhaka: zrI pAnamala koThArI, prakAzaka; zrI sumeramala koThArI, 20, mallIka sTrITa, kalakattA - 7. kiMmata 2. 3-00. AdhyAtma rAjacaMdra: lekhaka DaoN. bhagavAnadAsa manasukhabhAI mahetA, prakAzaka: parama zruta prabhAvaka maMDaLa, zrImada rAjacaMdra Azrama, agAsa pesTa baurIA ANaMda thaIne. gujarAta: kiMmata rUA. 7- prabhukRpA kiraNa: pUjya gurUdayALa mallikajInuM jIvana - Alekhana lekhaka: mukula kalArthI tathA niraMjanA kalArthI: prakAzaka: prajJA sAhitya prakAzana, saradAra bAga, bAraDolI, kiMmata rUA. 5. zrI rAjadaya pravezikA: saMpAdaka: zrI bhAgIlAla jagajIvanadAsa prakAzaka: zrI jIvanamaNi sAcana mALA TrasTa, haThIbhAInI vADI sAme, amadAvAda; kiMmata rUA. 1. 271/87, narasI nAthA sTrITa, muMbaI - 9. bI. e). zrImad rAjacaMdra janmazatAbdI aMka : saMvata 2024, prakAzaka: zrI trIkamalAla mahAsukharAma zAha, : zrImad rAjacaMdre pAThazALA paMcabhAInI pALa, amadAvAda - 1; kiMmata rUA. 10, zrI jaina AtmAnaMda sabhA: maNi mahotsava vizeSa aMka : prakAzaka zrI jaina AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara. sonerI cAMda; rUperI sUraja lekhaka: sneharazmi; prakAzaka: zeTha cImanalAla nagInadAsa vidyAvihAra, amadAvAda 6, kiMmata rUA. 10. The mother, Shri Aurobindo Ashram, Pondicherry, 90th Birthday-21st February 1968: saMpAdaka tathA prakAzaka: zrImatI saralAbahena sumaticaMdra zAha, maMtrI zrI aravinda sAsAyaTI, aruNa ceMbarsa, tAradeva roDa, muMbaI 34, kiMmata rUA. 3. mAnava sUtra:: lekhaka sva. rAvajIbhAI maNibhAI paTela The: bhArata sevaka samAja, prakAzana, pAnakora nAkA, amadAvAda, kiMmata rUA. 4. jaina ItihAsanI jhalaka: lekhaka: muni jinavijayajI, prakAzaka; zrI azeka kAntilAla kArA, 48 govAliyA TeMka roDa, muMbaI 26. jIvana darzana : lekhaka: gApIcaMda dhADivALa prakAzaka: pArzvanAtha vidyAAma zodha saMsthAna hindu yunivarsiTI, vArANasI - 5 kiMmata rU. 3.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 19-2-18 santa nArAyaNasvAmI - (1962 eprila mAsanA 'samarpaNa'mAMthI sAbhAra udhUta) Aje yaMtrayugamAM kahevAtI saMskRtithI dUra sudUra AvelA yugayugathI nagAdhirAja himAlaye saMte tema ja sAmAnya mAnavI- ekAMta ane durgama giristhaLe zrI nArAyaNe je bhagIratha parizrama ene AkarSyA che, paraMtu bhAgye ja koIe e himAcchAdita parvata- laIne 1936nI sAlamAM AzramanI nAnAM pAyA para sthApanA mALAnA hArdamAM AjIvana nivAsa karI tyAMnI akiMcana ane karI tethI sthAnika janatA emanA kArya pratye AkarSAI. zarUAtamAM azIkSita pAtIya grAmajanatAne potAnI samagra sevAo arpaNa eka sAmAnya saMsthA sthApavAmAM AvI hatI te phalIphAlIne Aje karI emanA nityanA jIvana sAthe tAdA sAdhyuM haze. saMta nArA- eka bhavya AzramamAM pariNamI che. A siddhi pAchaLa zrI nArAyaNe bharayauvanamAM (bhAgye ja temaNe vIzI vaTAvI haze) himAlayanA yaNanI dasa varSanI avirata kAryasAdhanA hatI. kailAsa mArge AvelA A zAzvata sAda sAMbhaLyA ane svajanene nAnI vaye tyAga karI A Azrame aneka yAtrIo ane pathikone Azraya ApyuM ane nirAkAra parama brA sAthe ekarupa thavA nagAdhirAjanI godamAM AvI pariNAme uttarAkhaMDanI yAtrA karanArA sahumAM zrI nArAyaNanA vasyA. * kAryanI suvAsa ane sukIti prasarI. aneka dAnavIra bhakata taraphathI zrI nArAyaNe pitAnA pUrvAzrama viSe mauna ja sevyuM hovAthI sArA jevI sahAya maLatAM 1946mAM AzramanuM bAMdhakAma saMpUrNa emanA bhUtakALanI vigate suprApya nathI. vizvabaMdhutvanA Adarzane thayuM ane eka bhavya ImArata khaDI thaI. varelA e uccAtmAe nathI ApyA dharma para prANAlikAruDha vyAkhyAne - A AzramanA dhyeyanA suyogya vikAsArthe zrI nArAyaNa dvArA ke nathI lakhyA dharmagraMthe para mahAbhASya. nArAyaNanuM nAma sattara AnuSaMgika saMsthA sthApavAmAM AvI jemAM zALAo, saMkIrtana ja emanA jIvananuM ekamAtra dhyeya hatuM. chatAMya emanAM mahAzALAo, cikitsAlaya ane rugNAlayono samAveza thAya che. bhakata ane anuyAyIone emaNe lakhelA aneka patra parathI, A sarva saMsthAoe chellAM 25 varSamAM AjubAjunA pradezamAM eka emanA sarva dharmonA UMDA abhyAsanuM tathA anekhI jAgRti pedA karI tyAMnA navaemanA AdhyAtmika vyakitatvanuM surekha nirmANamAM yogya phALo Apyo che. Arthika darzana thAya che. ane manovaijJAnika je asaro A jAgRtinA ema mAnavAmAM Ave che ke karNATakanA pariNAme sAdhI zakAI che te zrI nArAyaNanI eka zrImaMta paraMtu saMskArI kuTuMbamAM kAryazakita ane ArSadaSTine samagra tayA AbhArI che. A saMsthAomAM agratama che zrI bApU zrI nArAyaNano janma I. sa. 1914nA mahAvidyAlaya, jenuM rASTrapitA gAMdhIjInA DIsembara mAsamAM thayo hate. mAIsera smaraNArthe nirmANa thayuM che. A mahAvidyArAjyanA rAjavIo taraphathI A kuTuMbanuM laya himAlayanA garIba vidyArthIo mATe peDhI dara peDhI bahumAna karavAmAM AvatuM. ekamAtra kaeNleja hoI AzIrvAda rUpa banyuM che. A kaeNlejano suyogya ane sarvatazrImaMtAI ane vidyApremadvArA zrI nArA mukhI vikAsa karavA mATe sAruM jevuM sthAyI yaNanA vaDIloe sArI evI kIti saMpAdana bhaMDoLa joIe. A vikasatI kaeNlejanuM karI hatI. vaibhavanI gedamAM emane yogya saMcAlana nArAyaNa AzrAmanI Arthika zakita. vikAsa thaze paraMtu vaibhava tarapha emane bahAra hovAthI AzramanA vyavasthApakoe daraMdezI vAparI 1957mAM bApU mahAvidyAvyAseha to na ja thayo. anerA ojasathI layane sarva vahivaTa uttara pradezanI sarakArane dIpatA sehAmaNA ane sudaDha zarIravALA ke santa nArAyaNa svAmI * soMpI dIdhuM che. A yuvake gRhasthajIvananA pralobhanethI na lalacatAM vIsa varSanI - I. sa. 1954 mAM zrI nArAyaNanuM svAthya kathaLyuM. be varSa vaye ja pitRgRhano tyAga karI pazcima ane uttara bhArata tema ja emaNe asahya yAtanA bhogavI. emane vyAdhi kensarane nIkaLyo agni eziyAnA pradezanI be varSa yAtrA karI. A yAtrAmAM zakaya ane e jIvaleNa nivaDayo. 1956 nA navembaramAM mAtra 42 varSanI vaye emaNe vaikuMThavAsa karyo. hoya tyAM sudhI teo padayAtrA ja karatA. paribhramaNane aMte aMta:karaNanA avAjane mAna ApI teo IzAna himAlayanA kumAuM Aje zrI nArAyaNane pArthiva deha AzramavAsIonI madhyamAM nathI, paraMtu emaNe himAlayanA e pachAta pradezamAM je abhinava vibhAgamAM AvyA ane yogya guru zodhI temaNe sAdhanA AdarI. krAMti phelAvI che tenI asara sthAyI raheze. emanA sevAbhAvanI tapazcaryAne aMte gurue emane himAlayamAM vasIne tyAMnI grAmya ane suvAsa sarvatra prasarI hatI ane emanA dehavilaya bAda, aneka azIkSita janatAnI AjIvana sevA karavAno Adeza Ape, jene pari- Arthika viTaMbaNAo chatAMya, AzramanA vyavasthApakoe je rIte NAme 1936nA mArcamAM emaNe eka nAnAzA AkAmanI sthApanA karI. emanuM sukArya AgaLa dhapAvyuM rAkhyuM che te noMdhapAtra che. 1961 nA DisembaramAM zrI nArAyaNa Azramane rajatajayaMtI mahotsava zAnadAra | zrI nArAyaNa Azrama tarIke khyAti pAmela A suramya Azrama rIte UjavAya. A mahotsavanA anusaMdhAnamAM eka susaMpAdita uttara pradezanA AbheDA jillAmAM AryonA prasiddha yAtrAdhAma smRtigraMtha pragaTa karavAmAM Avyo che, jemAM rASTrapati rDo. rAjendraprasAda, mAnasarovara ane kailAsa javAnA mArge tibeTanI sarahada pAse Avela uparASTrapati rDo. rAdhAkRSNana, vaDA pradhAna zrI javAharalAla naheru che. Azrama AbheDAthI 120 mAIla dUra che ane tyAM javAnA vagerenI zraddhAMjalio che. aneka raMgIna ane sAdAM citrothI be mArgo che- eka kAthargodAmathI moTaramAM AlameDA-ATakoTa- vibhUSita A graMthamAM je vividha prakAranI udAtta vAMcanasAmagrI dhAraculA thaIne tathA bIje TanakapurathI meTaramAM piThoragaDha AsakoTa - rajU karavAmAM AvI che te ene anya smRtigraMthathI jadI ja dhAraculA thaIne ane pachI 25 mAIla cAlIne. A pravAsa pUro kakSAe mUke che. bhinna bhinna dharmonA saMto ane vicAronI karatAM cArathI pAMca divasa lAge che ane tyAM javAne mATe khaccara savANIne subhaga samanvaya A smRtigraMthanI viziSTatA che. tema ja dAMDI bhADethI maLI zake che. mArgamAM dharmazALAo ane svAmIzrI nArAyaNanA A binasAMpradAyika kAma tathA anya DAka baMgalAe paNa rahevAne mATe maLI zake ema che. Ama 9100 pha TanI UMcAIe che ane tyAMthI cAre ya dizAe himAcchAdita saMsthAonI vyavasthA eka sudakSa vyavasthApakamaMDaLane AdhIna unnata girizRMgAnAM nayanamanahara darzana thAya che. che ane tenuM pradhAna kAryAlaya vaDodarAmAM che. mAlijha: zrI muMbaI na yuvaka saMdha: mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa : 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI-8. mudrasthAnaH dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd No: M H. 117 vArSika lavAjama rUA. 7 prabuddha jaina'nuM navasaskaraNu varSa 29 : arka 21 prabuddha bhavana zrI muMbai jaina yuvaka sa`ghanu' pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 40 paisA muMbaI, mArca, 1, 1968, zukravAra paradeza mATe ziliMga 12 taMtrI; paramAnaMda kuMvarajI kApaDhiyA 'paDhano nALa tako DhaDhyA ' tA. 3 phebruArI zanivAranA roja sAMjanA samaye carnIroDa sTezana pAchaLa AveluM sarakArI chApakhAnA aMgenuM navuM makAna ke jyAM terApaMthI sAdhu samudAyane muMbaI khAtenA temanA nivAsa daramiyAna utAro ApavAmAM Avyo hato te sthaLe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame 'paDhamA nANuM tae dayA' e viSaya upara AcArya tulasInuM jAhera vyAkhyAna goThavavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge saMghanA sabhyo sArI saMkhyAmAM upasthita thayA hatA ane te uparAMta be divasa bAda ujavavAmAM AvanAra terApaMthIonA vArSika maryAdA mahAtsava'nA kAraNe ghaNI moTI saMkhyAmAM muMbaI khAte AvI pahoMcelA moTA bhAge mAravADI bhAI bahenonI paNa A sabhAmAM hAjarI hatI. zrI paramAnaMdabhAinu` AvakAravacana sabhAnA prAraMbhamAM saMghanA upapramukha zrI paramAnaMdabhAIe muMbaI jaina yuvaka saMghanA ane tenI vividha pravRttionA saMkSepamAM khyAla Apyo hato ane tyAra bAda AjathI lagabhaga bAra varSa pahelAM AyArya tulasIjIe muMbaImAM cAturmAsa kareluM te divaseAnI yAda ApatAM temaNe jaNAvyuM ke "e cAturmAsa daramiyAna zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame 'anekAnta vAda' upara AcAryazrInuM vyAkhyAna rAkhavAmAM AvyuM hatuM. e divase daramiyAna terApaMthanI mAnyatA aMge meM eka lAMbI AlocanA te vakhatanA prabuddha jIvanamAM pragaTa karI hatI. tyAra bAda prabuddha jIvanamAM AcArya tulasInA vicAro--abhiprAya aMge Aja sudhImAM avAranavAra nAnI moTI TIkATippaNI pragaTa thatI rahI che. gaI divALI bAda amadAvAda javAnuM banatAM AcAryazrI sAthe aneka bAbato viSe carcA karavAne mane lAbha maLyo hato. teo muMbaI khAte thoDI mudata mATe padhAryA che te takano lAbha laIne saMghanA sabhyone temanAM pratyakSa darzana ane vicArono lAbha maLe e hetuthI AjanI sabhA goThavavAmAM AvI che. tA. 1-1-68 nA 'prabuddha jIvana' mAM muMbaI padhArI rahelA AcAryazrIne AvakAra ApatI mArI noMdhamAM temanA saMkSipta paricaya ApavAmAM Avyo che. vaLI temanA ahiM AvyA bAda temanA aMge ahiMnA sAmayikomAM paNa sArA pramANamAM ullekhA thatA rahyA che, tethI ahiM temane vizeSa paricaya ApavAnI mane. jarUra lAgatI nathI. ~) AjanA vyAkhyAnaMviSaya che-' paDhamA nANuM tae dayA ' tenA artha che 'paheluM jJAna, pachI dayA.' jaina dharma judA judA samudAyomAM vaheMcAyelA che, sarvasAdhAraNa evI jaina dharmane lagatI samajutI uparAMta dareka saMpradAyanuM judI judI bAbate aMge viziSTa mantavya paNa raheluM che. terApaMtha jaina dharmanA mukhya saMpradAyomAMnA eka che . ane AcArya tulasI te saMpradAyanA pramukha AcArya che. te terApaMthanI viziSTa mAnyatA zuM che tenA prastuta viSayanA vivaraNa dgArA kAMIka khyAla ApavA ane sAthe sAthe keTalAMka varSothI temaNe zaru karelA aNuvrataAndolana aMge jarUrI samajutI ApavA mArI temane prArthanA che. ATalAM nivedana sAthe AcAryazrIne amArA saMgha taraphathI anta:karaNapUrvaka AvakAra ApuM chuM ane temaNe AjanA viSaya upara vyAkhyAna ApavAnI amArI mAMgaNI svIkArI te badala temano AbhAra mAnuM chuM." AcArya tulasInuM pravacana ( tyAra bAda AcAryazrIe hindImAM je pravacana karyuM hatuM tene TUMkAvIne zrI subodhabhAI ema. zAhe lakhI ApelI gujarAtI noMdha nIce mujaba che). AjathI lagabhala tera varSa pahelAM ApanA saMghanA upakrame meM eka vyAkhyAna ApyuM hatuM jenI noMdha ApanA prabuddha jIvanamAM pragaTa karavAmAM AvI hatI. tyAra bAda terApaMthI mAnyatAo saMbaMdhamAM ApanA zrI paramAnaMdabhAIe eka savistara AlAcanA lakhIne prabuddha jIvanamAM pragaTa karI hatI ane tenA hiMdI anuvAda e divaseAnA jaina bhAratImAM pragaTa karavAmAM AvyA hatA ane tenI pratiAlAcanA paNa amArAmAMnA munizrI nathamalajInI lakhelI- pachInA jaina bhAratImAM prasiddha karavAmAM AvI hatI. A pahelAM amArI nIti evI rahI hatI ke amArA viSenI TIkAnA ame javAba ApatA na hatA. paraMtu zrI paramAnaMdabhAinA taTastha cittanI svastha AlAcanAe amAruM mauna toDayuM ane pratiAlAcanAnA nimitta rUpa banI gaI. Aje paNa jayAM amArI kakSAnI AlAcanA nathI hatI tyAM ame javAba ApatA nathI. sAMkaDA mananI ane chIcharI carcAmAM amArI zakitanA vyaya karavA ame icchatA nathI; samakakSI AleAcanAmAMthI kaMI pariNAma niSpanna thAya che. 'navayuvaka' zabdanI sAthe vayano koI saMbaMdha hotA nathI. aneka pacAsa varSanI vyakita sphAti ane vicAronI gatizIlatAne laIne yuvAna hoya che. Apa saune joIne mArga A mAnyatA dRDha banI che ke 'yuvaka' zabda zAbdika arthamAM bhale maryAdita hoya, paraMtu paribhASAnI daSTithI vaya sAthe enA koI saMbaMdha joDI zakAtA nathI. eka yuvaka vicArasthagitatAnA kAraNe vRddha hoI zake che ane vRddha potAnI stuti, vicAronI krAMti, kAryakSamatA ane utsAhathI yuvaka hAI zake che. huM pote trepana varSanA hovA chatAM paNa mArI jAtane yuvAna samajuM chuM ane utsAhamAM uttarottara adhikatA anubhavuM chuM. A rIte huM Aje vRddha chatAM yuvaka evA keTalAka sajajanAne saMbodhI rahyo houM ema mane lAge che. 'vaDhano nALa to yA" e viSaya, mane pravacana mATe ApavAmAM Avyo che. vastuta: viSaya suMdara che--prathama jJAna,
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 prabuddha jIvana ( tA. 1-3-18 ane pachI dayA. sAmAnya rIte jJAnano artha jANavuM ane dayAne artha rakSaNa, poSaNa trANa ItyAdi manAya che. amArI mAnyatA pramANe prANImAtra pratye surakSAnI bhAvanAne dayA kahevI joIe. dayA AdhyA- tmika tema ja pAramArthika che. aneka vicArakoe dayAnA sva-dayA ane para-dayA laukika ane lokottara, AdhyAtmika ane vyavahArika evA bheda pADayA che. ame paNa A viSe siddhAntanI daSTie vivaraNa karyuM che. amArA vicAro jaina saMskRti ane jaina Agama para AdhArita che. dareka cintaka pitAnI svataMtra buddhithI vizleSaNa kare che. mArI daSTi haMmezA tulanAtmaka rahI che. 'dayA' zabda kriyAbedhaka che. jaina darzane jJAna ane kriyA vaDe mekSa prApta thAya che ema jaNAvyuM che. kriyAmAM sammacAritra AvI jAya che. samyakajJAna vinA sArAsArano viveka AvatuM nathI. mATe sauprathama jJAna ane pachI dayA Ave che. AcAra vinA jJAna samyaka nathI ane samyakajJAna vinA apagAra paNa phaLadAyI thatA nathI. eTalA mATe jaina darzanamAM mAtra jJAna e ja mukita gaNI nathI, paNa jJAnanI sAthe dayA - kiyA- ne paNa joDI che. samyakajJAna hovuM sauprathama Avazyaka che. zAkAhArI barnArDa zoe mAMsAhArI bhejanane asvIkAra karatAM kahyuM hatuM ke mAruM peTa marelA jAnavaronuM kabrastAna nathI. - jaina daSTikoNa mujaba samyajJAna, samyak darzana ane samyakacAritrano triveNIsaMgama e ja mokSa che. ApaNuM cintana ekAMgI thatuM gayuM che mATe ja aneka prakAranI muzIbate UbhI thatI gai che. sAdhAraNa rIte jJAna eTale jANavuM, darzana eTale zraddhA karavI ane cAritra eTale kriyA karavI ema ApaNe mAnIe chIe. paNa adhyAbhegIe mAtra zraddhAne nahIM paNa AtmAne vize nizcaya thavAne sAcuM darzana karyuM che. AtmajJAna e ja jJAna che. AtmazraddhA e ja zraddhA che ane AtmaramaNa e ja cAritra che, jo A traNe na hoya te ekaDA vinAnA mIMDA jevuM che. mATe huM kahuM chuM ke 'dayA' zabda AcArabodhaka che. - jJAna ane AcAra baMne mokSanA aMgarUpa che. ApaNe tyAM keruM jJAna mekSanA aMga rUpa gaNAtuM nathI. jJAna paNa AtmajJAna hoya che jenI parIkSA gurU kare che . ane te paNa kAgaLa pensila dvArA nahIM paNa jIvanavyavahAra dvArA. tene lagatuM eka udAharaNa ApuM. traNa ziSya potAnA abhyAsakALa pUro karI gurUnI rajA laine ghera javAnA hatA. gurUe e traNenI parIkSA levA sAru daravAjAnI bahAra kAMTA patharAvI dIdhA, ane ziSyone jaldIthI lAkaDA lai AvavAnI AjJA karI. pahelo ziSya ekadama doDayo paNa daravAjA pAse ja pagamAM kAMTA vAgavAthI besI paDe. bIjo ziSya rastAmAM kAMTA joi AgaLa ja na vaLe, jyAre trIjo ziSya jhaDuthI rasto sApha karIne lAkaDA laI Avyo. gurUe trIjA ziSyane parIkSAmAM uttIrNa jAhera karyo, jyAre pahelA ane bIjA ziSyane pharIvAra abhyAsa karavAnI AjJA ApI. A udAharaNa sAmAnya che, paraMtu Aje evI sthiti sarvatra jaNAya che. zarUmAM jJAne ane kriyA vacce aMtara dekhAya che, paNa UMDANamAM javAthI jJAna ane kriyA eka thai jAya che. dharmarAja yudhiSThire bacapaNamAM "krodha karavo nahIM." e sUtrane bIjA bALakonI jema mAtra gekhyuM nahIM, paNa aneka divasa sudhI koi nahIM karavAne abhyAsa karIne jyAre ceTa lAgavA chatAM paNa zAMta rahevAnuM zakaya banyuM tyAre ja e sUtrane pATha vIkAra karyo. AjanA vidyArthIe jo e pramANe kare to tamAma uDatA na thai jAya. tethI ja huM kahuM chuM ke aMtamAM jJAna ane kriyA eka thai jAya che. jyAM jJAna paNa buddhinA stara para ja rahe che tyAM vAdavivAda - thAya che. adhyAtmanA stara para jJAna hoya che tyAM vivAda samApta' thai jAya che. e ja sAcuM jJAna che. Aje buddhijIvI mANasemAM dharmanI bhUkha jAgI che kAraNa ke korI buddhithI ene zAMti maLatI nathI. aneka AcAryo ane pravacanakAronI sabhAomAM hajAro buddhi- jIvI lokonuM Agamana ema ja sUcave che ke temanAmAM dharmanI bhUkha jAgI che. kharekhara to e lokone citanane khorAka ApanArA ochA che. zAMtinA icchuka buddhivAdIone AtmajJAna vinA cena ke zAMti prApta thavAnAM ja nathI. upaniSadamAM kahyuM che ke AtmAne jA teNe saghaLuM jANyuM. vivAda ke bauddhika Agraho dvArA jJAna maLatuM nathI. dilhImAM cAMdanI cokanI vizALa sabhAmAM digaMbara samAjanA AcArya zrI dezabhUSaNajI ane sthAnakavAsI samAjanA AcArya zrI AnaMdaRSinI sAthenA mArA sAmUhika kAryakrama vakhate meM kahyuM hatuM ke, "pUrvAcAryoe ApaNane vibhakata karyo che, paraMtu puna: eka karavAnA kAryane yaza ApaNe levo joie." jaina ekatA vize mArA dilamAM UMDI lagana che, kemake ekatAnA abhAvamAM mane aMdhakAra dekhAI rahyo che. jo dharma khUda saMkaTamAM haze te pachI saMpradAyane zuM karavAno che? mATe ja huM kahuM chuM ke dharmane mukhya gaNe, saMpradAyane gauNa. nahIMti pachI ApaNe enAM mAThAM pariNAma bhogavavA paDaze. sAthe sAthe huM ekatAno aMdha pakSapAtI nathI. samyajJAna dvArA cintanapUrvaka ekatAnuM kArya thavuM joIe. ekatAnI A dizAmAM anya loko paNa pravRtti karI rahyA che. bhagavAna mahAvIranI 25mI nirvANa sadIne avasara najIka AvI rahyo che. e nimitte vAdavivAdane saMkelI laIne ApaNe sarvee ekatA mATe prayatna karavo joIe. eka thavAne artha vicArabhedone gametema miTAvIne samAdhAna karavAnuM nathI. huM samAdhAnane mahattva ApatA nathI. saMpUrNapaNe cintana pachI paNa matabheda rahe te te svAbhAvika che paNa manabheda rahevo na joIe. jaina samA janA tamAma lokone ane khAsa karIne terApaMthI samAjane vadhAre bhArapUrvaka huM ema kahevA IcchuM chuM ke A dizAmAM AgaLa na vadhAya te paNa ekatAnI dizAmAM bAdhArUpa te ApaNe banavuM nathI ja. mane AnaMda thAya che ke terApaMthI samAja A javAbadArI pratye sabhAna che. jo ApaNuM dhyeya vikAsa ane mukita hoya to bIjA saMpradAyanA lekonI dhRNA karavI joIe nahIM. je A nIti barobara haze te "paDhame nANe teo dayA" ApaNA jIvanamAM upayogI thaze. huM tamArA jaina yuvaka saMghanA sabhyone joIne prasannatA anubhavuM chuM. tamArA krAMtikArI vicAronI sAme mAro koI virodha nathI. je vAta tamane na jace tenA vize tame virodha jarUra karI zako cho paNa tamAro virodha UMcA starane hovo joIe, gauravapUrNa ane ahiMsAtmaka hovo joIe. me ahiMsAtmaka pratirodhanI vAta karI che. tAjetaramAM ja zrI gajendragaDakare paNa dhvasAtmaka ghaTanAo sAme ahiMsAtmaka pratirodhano avAja uThAvyo che. emanI bhAvanA aNuvratanI ane ahiMsAnI che. tame loko paNa koI kurUDhi athavA ADaMbaranI virUddhamAM tamAro avAja UThAvaze te yathAsaMbhava amAro sahayoga paNa tamane maLaze. ame paNa krAMtine avAja uThAvyo che. huM pote kAntinI viruddha nathI. paraMtu kAnti e bhrAnti na hovI joIe. krAMti zuddha, hovI joIe, khaMsAtmaka nahIM paNa nirmANAtmaka hovI joIe. rAjasthAnanA mahilA samAjamAM ane A prakAranA kAryane prAraMbha karyo che, amane saphaLatA paNa prApta thaI rahI che. Apalaka paNa jaina dharmamAM jyAM jayAM AvuM thaI rahyuM hoya jyAM Apano avAja uThAvaze te ucita ja thaze. saMdhanA pramukha zrI cImanabhAinuM AbhAranivedana tyAra bAda saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhe AcArya tulasIgaNIne AbhAra vyakata karatAM nIce mujaba nivedana karyuM hatuM : "amArA muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame AcAryazrIe Aje pravacana ApyuM te mATe jaina yuvaka saMgha vatI huM temane hArdika AbhAra virUda natha. kAMtino avAja sAro sahAroga paNa
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ tama-138 prabuddha jIvana anAzI re vicArakAniA saMcAlana mAnuM chuM. jaina yuvaka saMgha evI koI moTI saMsthA nathI, je hospiTala, amArI carcA aMge mane jaNAvavAnuM prApta thAya che ke ahiMsA ane skUla athavA evI bIjI sAmAjika sevAnI saMsthAonuM saMcAlana karatI " dayA saMbaMdhanI terApaMthI mAnyatA sAthe ame sahamata thai zakatA nathI. hoya. tenuM . makhya dhyeya samAjamAM vicArakAnti karavAnuM ane Ama chatAM A temanI mAnyatA jaina dharmanA mULatattva anusAra che svataMtra cintana : preravAnuM rahyo che. ame mAnIe chIe ke vicAra- e AcAryazrIne sudaDha abhiprAya che. A bAbatanI vizeSa parivartana vinA rUDhigata samAjamAM AcAraparivartana thavuM. zakaya nathI carcAne ahiM sthAna ke avakAza nathI. ema chatAM huM namratApUrvaka ane vicAraparivartana thAya te AcAraparivartana acuka thAya. te dhyeyanI ema sUcavuM ane AzA rAkhuM ke, AcAryazrInuM svataMtra vikasatuM siddhi arthe "prabuddha jIvana ane paryuM dhaNaparva daramiyAna vyAkhyAna- cintana temane AjanI mAnyatA karatAM bIjI dizA tarapha jayAre mALAnuM Ayojana ame karIe chIe. jIvana viSe vyApaka cintana paNa gatimAna kare tyAre teo AjanI mAnyatAo aMge punakaryuM hoya evI vyakitao-pachI te koI paNa dharmanI' athavA komanI vicAraNA karatAM acakAze nahi. hoya temane nimaMtrIe chIe. evI vyakitanA badhA . vicAro . . jaina Agama jema temane svIkArya che tema zvetAMbara mUrtisAthe ame saMmata hoIe ema nathI paNa saMghanA sabhyo ane Ama- pUjaka ane sthAnakavAsI samAjane paNa eTalA ja svIkArya che. janatA bhinna bhinna navA vicAro jANe ane te viSe manana kare Ama chatAM banne samAja ahiMsA ane dayA vizenI terApaMthI e ja amAruM dhyeya hoya che. tevA ja uddezathI AcAryazrInuM AjanuM mAnyatAo svIkAratA nathI, eTaluM ja nahi paNa, tene pravacana ame kyuM che. terApaMthI mAnyatAo viSe jaina samAjamAM tIvra virodha kare che. te A saMbaMdhamAM huM ema icchuM ke, traNe samAjudA judA khyAlo pravate che. vaLI AcAryazrIe aNuvrata AMdolana janA vidvAna AcAryo ane munivara ane jaina darzananA anya zarU karyuM che, te mAtra jaina samAja mATe ja nahi paNa samasta deza vidrAne vacce koi eka parisaMvAda yojAya. ane A praznanI mATe che. tethI temanA vicAro jANavAnI saMghanA sabhyone taka maLe te teo gaMbhIra vicAraNA kare. keTalAke cittanazIla zrAvako paNa A AzayathI A vyAkhyAnasabhAnI goThavaNa karavAmAM AvI che. ke. parisaMvAdamAM zrotAo tarIke hAjara rahe. huM mAnuM chuM ke svataMtra , ,. bhAratavarSamAM ane khAsa karIne jaina samAjamAM tyAgI ane cintana karavAnI jenI buddhizakita che evA zrAvakone AthI ghaNuM tapasvI saMtane prabhAva ghaNe rahyo che. samAjasudhArako varSonI jANavAsamajavAnuM maLaze. huM vizeSa ema paNa sUcavuM ke ApaNane mahenatathI je na karI zake te kArya sAdhunA upadezathI TUMka samayamAM prApta thayelI mULa jaina vicAradhArA keTaleka aMze terApaMthI mAnyatAthai jAya che evI samAjanI temanA pratye zraddhA che. A enuM samarthana karatI hoya to paNa, e vicAradhArAne paNa vikAsane zraddhAne sadupayoga thAya ane kAmaNa varga samAjane yuga- avakAza che ane yugadharma pIchAnI tene ApaNe vikasAvavI rahI. dharma pIchAnI sAcuM mArgadarzana ApI sanmArge dore te 6 AcAryazrI AvuM kAMika karI rahyAM che evI amArA mana upara chApa hatI tethI ja amane ahIM AvavAnuM AkarSaNa rahyuM che. nahi te, samAjanuM kalyANa thAya. paNa sakheda kahevuM paDe che ke vartamAna terApaMthI mAnyatAo ane ANuM vrata AMdela - khAsa karIne samaye moTe bhAge AvuM banatuM nathI. AcAryazrI kAMika navI zoSaNavihIna samAjaracanA, ahiMsaka pratikAra, vyavahArika krAnti- dizAmAM vicAre che ema aNuvrata AMdolananA kAryakama uparathI A banne vacce mane pUro meLa dekhAtA nathI. tethI mane lAge che ke lAge che. A AMdolana naitika punarUtthAnane purUSArtha che ane te temane jo AvI krAnti karavI haze to ghaNI pravRttione temaNe anumodana ane preraNA ApavI paDaze. eTaluM ja nahi paNa, tenI barAbara amalI bane ane mAtra pracAramAM ja na rahe to te jaina samAja AgevAnI levI paDaze. ane dezanI unnatimAM jarUra pariName. A AMdolanane lagatA 'AcAryazrI samabhAvathI vicAravinimaya kare che. bhinna vicAro kAryakramanA be pAsA che: eka zuM na karavuM ane bIjuM zuM karavuM. hiMsA dharAvatI vyakitao sAthe paNa zAntipUrvaka carcA kare che. potAnA na karavI, asatya na bolavuM, cerI na karavI, parigraha na rAkhavo AtmavizvAsathI potAnI mAnyatAomAM draDha rahe che te sAthe judI vigere. paNa te sAthe AcAryazrIe A kAryakramamAM vidheyAtmaka mAnyatA dharAvatI vyakitao pratye Adara rAkhe che. temanuM anu; uddeza rAkhe che. ane tenuM dhyeya zeSaNavihIna samAjaracanA karavI, zAsana ane temanA munigaNamAM pravartatI jJAnanI upAsanA prazaMsanIya vyavahAramAM krAnti karavI, ahiMsAtmaka pratikAra ' karI ahiMsAne che. aNuvrata AMdolana amane AvakArapAtra lAge che ane tethI kriyAtmaka svarUpa ApavuM vigere che. A bhagIratha kArya che ane eka tene kharekhara amalI banAvavA prayatna thAya che temAM ApaNe pUro jaina AcArya AvI sAmAjika ane vyavahArika kAtinI prarUpaNA sahakAra hova ghaTe, paNa sAthe sAthe mAre jaNAvavuM joie ke kare ane tene mATe ahiMsAtmaka pratikArane mArga apanAve te kharekhara aNuvrata AMdolana mAtra terApaMthanA pracAra mATe che athavA te AvakArapAtra che.. zoSaNavihIna samAjaracanA' sAmyavAdIo saMpradAyanA AcAryanI pratiSThA vadhAravA mATe che tema ja jo terApaMthI karavAnuM kahe che.. lekazAhI samAjavAdane varela gesanuM e dhyeya samAja mAnaze te A AMdolanane eTalI saphaLatA nahi maLe che. gAMdhIjIe paNa evA ja AzayanI ahiMsaka samAjaracanA ane AcAryazrIne ja anyAya thaze. ane sarvodayane mArga batAvyo che. eka jaina AcArya e dhyeyane ' pharIthI muMbai jaina yuvaka saMgha taraphathI huM AcAryazrIne aMta:saphaLa banAvavAnuM AMdolana zarU kare che, eTaluM ja nahi paNa, gAMdhI karaNapUrvaka AbhAra ' mAnuM chuM. jIe anyAya sAme ahiMsAtmaka pratikAra satyAgraha-no mArga .:, " sAbhAra svIkAra batAvyo che ja. mArga eka jaina AcArya svIkAre che, te have pachI 'dAdAsAheba mAvaLaMkara: mULa marAThI lekhaka: zrI dA. na. zikhare; AcAryazrI A mahAna dhyeyane amalI banAvavA zuM kare che te jaina anuvAdaka : zrI hIrAlAla popaTalAla zAha, prakAzaka: sanniSTa prakAsamAja ane dezanI janatA jarUra utsukatApUrvaka joi raheze emAM zana, mAvaLaMkara havelI, bhadra, amadAvAda - 1; kiMmata rU. 4-50... koI zaka nathI. . . ! ! -- : , , tamane jaNAvatA AnaMda thAya che ke AcAryazrInuM muMbaimAM ArajhU: kAvyasaMgraha:lekhaka zrI jazavanta la. desAI; prakAzaka: upara mujeba; kiMmata rU. 1.50. Agamana thayuM tyAra bAda prastuta aNuvrataAMdolana saMbaMdhe - sAne astitvavAda: lekhaka: zrI madhusudana bakSI; prakAzaka: tema ja, terApaMthanI viziSTa mAnyatAo saMbaMdhamAM vigatavAra carcA upara mujaba; kiMmata rU. 3-00. karavA mATe Aja sudhImAM mane paramAnaMdabhAIne tema ja bheDA anya * momaMthana: lekhaka :zrI manubhAi lAlabhAi zeTha prApti mine traNa dhvArA temanI sAthe besavAne suyoga prApta thayo che. A sthAna: megharAjapustaka bhaMDAra, geDIjInI cAla, pAyadhunI, muMbai-24
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 prabhu jIvana navI duniyAmAM (tA. 1-1-68nA roja muMbaIthI ravAnA thayelA paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyAnA ToronTo (keneDA)thI AvelA lekha). navI duniyAmAM Avyo chuM to ahIMnA jANavA jevAM navIna samAcAro 'prabuddha jIvana' dvArA raju karavA--ema zrI paramAnaMdabhAI lakhe che ane zrI zAMtibhAI zeTha paNa dilhIthI lakhe che. jene leAkasaMparka kahe che te to hajI meM keLavyo nathI, tema ja Telivijhana ke reDiyA paNa haju ahIM meM vasAvyo nathI. tevI sthitimAM AsapAsa je kAMI haratAM pharatAM joIe agara samAcArapatrothI jANIe tenA ja paDagho pADI zakAya. tA. 5-1-68 nA roja ahIM pahoMcyo paNa atyAra sudhImAM mAtra be ja divasa me' chApuM lIdhuM ane vAMcyuM che. sAThapAnAnuM chApuM levuM ane vAMcavuM e paNa eka kaseTI mane to lAge che. kharca karIne laIe ane pUrUM vAMcIe nahi te kharcanuM vaLatara maLI rahe nahIM ane lIdhA pachI vAMcyA vinA cAle paNa nahi. amadAvAdanAM ja chApAM jemAM pAnAM ochAM paNa mAro ekathI doDha kalAka to letA ja, te ahIM chApAnI lagabhaga badhI vigato ajANIApaNI daSTie meLa vivAnI--eTalA mATe ke kayA zaheranI ke prAMtanI A khabara che--tenI zuM samasyAo che--e pUrvabhUmikA vinA chApAmAM kAMI vizeSa meLa jAme nahi, paNa mAnava to sarvatra mAnava che - enI samasyAo paNa sarakhI che--A eka bAbata lakSamAM letAM meLa besI jAya che ema anubhave jaNAvyuM. bhASAnA bhUtanI samasyA AjanI nathI; paNa jUnI che, jayAM sudhI najara mArI pahoMce che tyAM sudhI kahI zakuM ke, bhUtanA ItihAsa aDhI hajAra varSa jeTalA jUnA to cheja. tenA purAvA paNa che. paNa e ItihAsa ethI paNa jUnA haze ja. kadAca mAnava jAtanI sAthe ja jyArathI te bhASA beAlatA thayA haze. tyArathI ja haze. je jAtie je bhASAnI zeAdha karI haze te peAtAne te dvArA dhanya mAnatI thaI haze ema lAge che. te buddha ane mahAvIre saMskRtabhASAnA mahattvane ghaTADI lokabhASAmAM upadeza Apyo ane bhASAnA mahattvane ghaTADI arthane mahattva ApavA prayatna karyo, to ApaNe pAchA evA mUrkha nIkaLyA ke temanI e jamAnAnI pravRttine pakaDIne besI gayA ane lokabhASAne mahattva ApatA aTakI gayA paNa A to dhArmikakSetre bhASAnA bhUtanI vAta thaI. paNa Adhunika kALe bhASAnA bhUtane laI bhAratamAM je prakAranA vivAda cAlI rahyA che tevA A dezamAM nathI, A navI duniyA hoI, na hoya ema koI mAnatuM hoya to te barAbara nathI. ahIM paNa phrenca ane aMgrejInA bhUtanI carcA chApAmAM vAMcuM chuM tyAre A bhUta to sarvatra pagapesAro karatuM hoya ema jaNAya che. phrencAe te pAkistAnanI jema alaga prajA - alaga saMskRtine nAme alaga dezanI mAMga mUkI tenuM nirAkaraNa kevI rIte lAvavuM e ahIMnA prabuddha jananI samasyA che. ane pArlAmenTamAM (Bill of Rights) nA nAme e samasyAnA ukela mATe prayatna thaI rahyo che. tenA virodhamAM ane samarthanamAM carcA cAlu thaI gaI che. A carcA ApaNI pAkistAna mATenI carcA jevI ja che. vaLI temAM prAntavAda paNa dAkhala thayA ja che, jUnA baMdhAraNamAM 'vebekane vizeSa hakko hatA. navA prastAvita baMdhAraNamAM evA koI vizeSa hakako koI prajAne na hoya paNa saune sarakhA hakka hoya e Adarza upara vicAra--carcA cAlI rahI che. kavebaeNka peAtAne atyAra sudhI maLatI sagavaDo - vizeSa hakako jatA karavA taiyAra nathI, paNa vebekanA ja eka vidvAna purUSe A upara jaNA vela navuM bIla ghaDayuM che. jovAnuM e rahe che ke e peAtAnA prAntanA nivAsIone gaLe peAtAnI vAta utArI zake che ke nahIM, bhASA agara prAntavAdathI upara jaIne paNa vicAranArA toTo jema ja tA. 1-3-6 ApaNe tyAM nathI tema ahIM paNa nathI. bIjI bAju bhASAnA bhUtane ane prAntavAdane vaLagI rahenAra ApaNI jema ahIM paNa che ja. vaLI bhAratamAM jema eka prAnta samRddha che, vikasita che, to bIjo vikasita nathI. tema ahIM paNa samasyA che ja. avikasitanA vikAsa karavAnI dezanI pharaja mATe tevA prAntane vadhAre grAnTa maLavI joIe, AvI rajUAta thAya che te sAme pakSe tenA virodha paNa thaI rahyo che. Ama mAnavatAvAdI baLA ane tenI viruddhanAM baLA kAma karI rahyAM che, paNa aMte mAnavatAvAdI baLA vijyI nivaDe. ApaNe tyAM ane ahIM sarvatra emAM ja hita samAyuM che. moMdhavArI jema bhAratane satAvI rahI che tema ahIMnA lokone paNa satAvI rahI che. prajAnA pAMca TakAthI vadhAre loko varSanA 12000 Dolara kamAtA nathI. paNa Avaka-kharcano hisAba kema meLavavA te samasyA che. paNa eka vAta nakkI che. bhAratanI jema ja ahIM je vastu AjathI dasa varSa pahelAM mAjazAkhanI gaNAtI te vastuo Aje anivArya gaNAvA lAgI che. ane A mAMghavArInA naDataramAM A nivArya ja vadhAre bhAga bhajave che tema ahIMnA niSNAtonA mata che. vijaLInA ane bIjA yAMtrika sAdhanAe gharakAmamAMthI strIone navarAza ApI che, paNa sAme pakSe e navarAzanA upayoga evA kAryamAM thAya che jemAM kharca ja kharca che. chellA daza varSamAM kharcamAM vadhAro jeTalA kosmeTika - sauMdaryaprasAdhanAne kAraNe che teTalA bIjA kazAmAM nathI ema AMkaDAzAstrIo kahe che. keTaleka aMze ApaNe tyAM paNa madhyama vargamAM paNa A kharca vadhI gayA che ane te paNa moMghavArInuM naDatara pedA kare che. prajAmAM niDaratA - eka sAmAnya guNa hoya ema lAge che, ane yaunasaMbaMdhAnI samasyA vikarAla rUpa lai rahI hoya ema jaNAya che. A samRddha gaNatA dezAnI nakala have ApaNA bhAratamAM paNa thavA vAgI che ane te mATe ahIMnA prabuddha jana jAgRta che, tema dhArmika netAo paNa jAgRta che, paNa e samasyAne ucita ukela thai zake tevI paristhiti rahI nathI. chApAmAM vAMcyuM eka kumArikA koi paricita karnala sAthe rAta gALIne ghera AvI ane mAtA-pitAne kahI dIdhuM ke meM AvI rIte rAta gALI che. tene temanA taraphthI sajA pharamAvavAmAM AvI ke tAre tArA priya kutarAne pistolathI mArI nAMkhavA. kumArikAe tenI mAtAnI najara cUkavI kutarAne badale potAnA ja upara geALI calAvIne prANatyAga karyo. A kumArikA viSe manamAM ghaNA ghaNA vicAra Ave che paNa eka vAta to nakkI ja ke tenA manamAM tenA priya kutaro to aparAdhI hatA nahIM, te tene mAravA karatAM pote ja maravuM pasaMda karyuM. te tenI bhavyatA nahi to bIjA zuM che? A prakAranI nyAyabhAvanA to kumArikAmAM jAgRta che; kutarA pratyenA prema tene mAravA prerA nathI, paNa peAtAnuM mRtyu vahorI levA prere che. AthI UMcA prakAranI mAnavatA bIjI kai hoya ? paNa bIjI bAju yaunasvecchAcAramAM te kAMi aghaTita mAnatI nahIM hoya. A saMskAra tene samAjanA vAtAvaraNamAMthI maLyA, jyAre kutarA pratyeno prema tenA vyakitagata jIvanamAMthI pAMgaryA. trevIza ja varSanI mahilAM pAMca saMtAnanI mAtA, ane te saMtAno paNa bhAgeDu patithI--bejavAbadAra patithIthayA. ghare Ave ekAda - aThavADiyuM rahe, saMtAna detA jAya ane bhAgI jAya. A mahilA koinuM pAkiTa cArI temAMnI ceka vaTAvatAM pakaDAi ane sajA thai. vAMcI kamakamATI upaje evA kissA che. AmAM pAMca saMtAnonA ze| guno ke temaNe mAtA-vihIna rahevuM? ane mAtAne jela mokalavAthI paNa samAjanuM zuM bhaluM thavAnuM che? garIba pitA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA1-3-18 prabuddha jIvana 2.1 cAra bALakone corI karavAnuM zIkhavI khAya --pIe. chokarA corI karatA pakaDAyA. ApaNe je dezane samRddha ane sukhI mAnIe chIe tyAM paNa AvuM cAlI rahyuM che ane roja AvA kissAo pakaDAya che. muMbaimAM garbhapAtane saraLa banAvavA kAyadAmAM sudhAro kara-vAnI vAta cAlI hatI te yAda che. ahIM paNa e mATenuM bila AvI - gayuM che. tene virodha pAdarIo karI rahyA che. Ama Aje duniyA jema nAnI banatI jAya che tema tenI samasyAo paNa sarvatra sarakhI ja thatI jAya che ema lAge che. oNphisemAM ane bIje paNa jyAM juo tyAM bahene kAma karatI najare caDe che. kharcane pahoMcI vaLavA mATe A sivAya bIjo raste paNa nathI. kAma kema sarala karavuM tenI AvaData A dezamAM che ane kAmane kema vilaMbamAM nAkhavuM tenI AvaData ApaNA dezanA karmacArIomAM che. eka ja udAharaNa ApuM. mAre gharamAM TelIphona le hate. amArA vibhAganA sekreTarI bahene ThekANuM jaNAvI phenathI A bAbate vAta karI dIdhI ane bIje divase phona AvI paNa gayo. nahi arajI, nahi arajI upara bhAranA paisAnI lAMca, kAmane nikAla tarata kema karavuM enI dhUna che, jyAre ApaNe tyAM te kalArka jhokAM khAtAM besI ja rahe. beMkamAM ceka ApIe ke bIjI miniTe to ApaNA hAthamAM rUpiyA hoya. A anubhava te jIvanamAM ahIM prathama vAra ja thayuM. khAtuM kholavAmAM nahIM oLakhANa, nahi pichANa - badhu vizvAse cAle. bajAramAM chUTA chApA paDayA hoya, DabImAM loko paisA nAkhatA jAya ane chApuM letA jAya. koI vecanAranI jarUra nahi. mArA dUdhavALAnuM meM hajI mAM paNa joyuM nathI, paNa mAtra ciThThI pramANe to roja dUdhanI bATalI ApI jAya che, ane mahinAne aMte bATalI sAthe bila mUkato jAya che. prajA parizramI che. anyathA AvI viSama RtumAM paNa badhe vyavahAra kevI rIte cAle ? meja paNa evI ja che. chApAmAM jAhera khabaramAM mAtra khAvA - pIvAnI, saundaryasAdhananI ane moTaronI jAhera khabara vadhAre pramANamAM che. paNa A loko paiso pedA karI jANe che ane kharco paNa jANe che. gai kAlanA chApAmAM vAMcyuM phorDa kaMpanInA presiDenTane kaMpanI jaranala meTarsamAMthI laI AvIne niyukata karyA, keTale pagAra Apaze te bahAra AvyuM nathI, paNa temane janarala meTarsamAMthI vArSika benasa ane pagAranI rakama peTe 4,8200 DaoNlara maLatA hatA. A pagAranI kalpanA ApaNe hindustAnamAM karI ja na zakIe. kaMpanI kamAtI haze to ATalA ApI zakatI haze ne? ane keneDAnI TelIphona kaMpanI eTaluM badhuM kamAi che ane bIjA dhaMdhAmAM roke che ke tene vadhAre rokANa karatI aTakAvavA bila lAvavAno vicAra cAlI rahyo che, tyAre ApaNe tyAMnI Teliphona vyavasthA devALIyA kaMpanImAM ja khape. babbe hajAra agAuthI lai le te paNa samayasara kAma karI Ape nahi. lAMca Ape te Teliphona maLe, anyathA nahi-AvA AkSepa sAMbhaLavA maLe che. tA. 8-2-68, ToronTo, keneDA. dalasukha mAlavaNiyA mAthAnA mApe TopI ke TopInA mApe mAthuM? ' dharma, rAjanIti, sAhitya, kalA vagere dareka kSetramAM keTalIka sImAe baMdhAI gaI che. je pustaka A maryAdAonuM pratipAdana kare che e zAstra banI jAya che. zAstra' zabdano artha che zAsana. karanArUM. keI zAstra zarIranI halacala para niyaMtraNa mUkavA mAMge che che to koI zAstra hRdayanA saMvedana para, ane koI zAstra buddhinI zakita para. zarIra para zAsana karanArUM zAstra ema Icche che ke manuSya emAM lakhyA pramANe ja varte. emAM jaNAvelA samaye UThe, snAna kare ane dekhAtuM na hoya te paNa koI zakitazALI astittva pratye potAnuM mastaka namAve. emAM jaNAvyA pramANe bhajana kare, vAtacitamAM paNa emAM jaNAvelA zabdo vApare ane zAstramAM lakhelA samaye sUI jAya. e samaye jo ene UMgha na Ave to potAne pApI samaje, ane e pApanuM prAyazcita kare, prArthanA kare. TamaTamatA koDiyAnuM sthAna vijaLIe laI lIdhuM. ApaNA vyavahArane sUryodaya ke sUryAsta sAthe koI vizeSa saMbaMdha rahyo nathI; purANA jamAnAmAM je prakAranA jagatanI kalpanA paNa thaI zakatI na hatI evA jagatane dhvani Aje saMbhaLAvA lAgyo che ane e prakAranI cetarapha hIlacAla jovAmAM Ave che, te paNa ema kahevAmAM Ave che ke traNa hajAra varSa pahelAM je prakAranuM jIvana hatuM evuM ja jIvana ApaNe Aje paNa jIvIe. hRdaya para niyaMtraNa karanAruM zAstra dAvo kare che ke eNe hRdayanA tamAma spaMdane tAga kADhI lIdho che, enuM vargIkaraNa paNa karI lIdhuM che ane be hajAra varSathI hRdayanA dareka saMvedananuM e judA jadA vargomAM vibhAjana karI rahyAM che A zAstrane dAve che ke enA sivAya koI navI anubhUti athavA koI navuM saMvedana hoI zake ja nahIM. e saMvedananA kAraNonI paNa Avecana A zAstro karI che. samaya badalAI gayo, paristhiti palaTAI gaI, saMvedananAM kAraNa paNa badalAI gayAM. te paNa varasa pahelAM je kAraNa e zAstramAM batAvelAM tenI ja jUnIpurANI carcA hajI cAlI rahI che. enAthI jo hRdayamAM spaMdana pedA thatuM nathI, te kahe che ke mANasa svArthI banI gayo che, enAmAM rasikatA rahI nathI. anubhUti pramANe varNana karavAne badale mAM zAstranI evI apekSA rahI hoya che ke temAM karelA varNana pramANe anubhUti thavI joIe. " bauddhika AlocanA ane tarkazakitane dAvo karanArA trIjA varganI paNa AvI ja dazA che. eNe bAhya vastuone jANavAnA sAdhanonuM samAlocana ane vargIkaraNa karyuM, ane e AdhAra para satyAsatyane nirNaya karavAnuM vicAryuM. vartamAna vijJAne ApaNI nirIkSaNa zakitane lAgaNI vikasAvI dIdhI che. pariNAme pha lamAM je sundaratA dekhAtI hatI te vikarALa banI gaI che ane e viSayanI prAcIna mAnyatAo mithyA jaNAvA lAgI che. paraMtu purANA dArzaniko ane paMDito ene choDavA taiyAra nathI, potAnI junI mAnyatAo teo badalavA taiyAra nathI. ApaNI sAme prazna e khaDe thayo che ke TopI mAthAne mATe che ke mAthuM TepIne vAste? eka varga evo che ke je TopIthI mAthuM mApe che. je mAthuM TepImAM baMdha besI jAya enI prazaMsA kare che ane nathI besatuM enI nindA kare che. e varga ema cAhe che ke koI paNa mAthuM A TepIthI moTuM na hoya. jema AvA meTA mAthAnI saMkhyA vadhatI jAya che tema enuM du:kha paNa vadhatuM jAya che. ane pitAne gusse jorazorathI pragaTa karatAM kahe che: "duniyAmAM nAstikatA vadhI gaI che, koI dharmanuM pAlana karatuM nathI, badhI maryAdAe TavA lAgI che, have te pralaya mAtra Avo bAkI rahyo che." . ItihAsa tapAsIe to lAgaze ke A prakAranuM jhanUna navuM nathI. pratyeka janI paraMparA navI paraMparAnuM ThIka A ja rIte svAgata karatI AvI che. dareka dharmapravartakanuM svAgata nAstika tarIke ja ApaNe karyuM che ane anuyAyIo maLyA pachI A ja dharmapravartakane ApaNe avatAra mAnyo che. pratyeka samAjasudhAraka paNa potAnA jIvanakALa daramyAna patita gaNAya che, paNa samayanA vaheNa sAthe enA nAma para eka navA samAjanuM nirmANa thayuM che. je koI saMgaThThananI racanA rUDhionI viruddha kAMtinA rUpamAM thaI te paNa samayAMtare pite ja rUDhionuM ghara banI gaI che. je mAthA thoDA samaya TepI vinA dUdhUmatA rahyA hatA emaNe navI TopI banAvI lIdhI che ane navA mAthA para pratibaMdha mUkavA lAgyA che. AjanA mAnava pAse eka samazyA paDI che: koNa vadhe-ropI ke mAthuM? anuvAdaka : ' mULa hindI : zrI subodhabhAI ema. zAha DaoN. IndracaMdra zAstrI
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ i 223 prabuddha jIvana prakIrNa noMdha AcArya tulasI avyA ane gayA : eka aMgata lAcanA AcArya tulasI jAnyuArI mAsanI chaThThI - sAtamI tArIkhe muMbaI khAte padhAryA ane phebru ArI mAsanI 12mI tArIkhe temaNe muMbaIthI vihAra karyo. A rIte teo muMbaImAM lagabhaga savA mAsa rahyA. te AkhA savA mAsa temanI AsapAsa UbhI karavAmAM AvelI aneka prakAranI pravRttiothI, pAra vinAnA kAryakramAthI, vividha prakAranI pracAraprakriyAothI ane temane lagatI tareha tarehanI jAherAtothI khUba dhamadhamato rahyo. temanA nivAsasthAnanI bAjue eka moTuM sarakasa hatuM. paNa vacagALe terApaMthanA vArSika maryAdA mahotsava AvyA ane ujavAI gayA - A nimitte rAjasthAnathI temanA anuyAyIo seMkaDonI saMkhyAmAM muMbaI AvelA hoIne AcAryazrInA nivAsasthAna AsapAsanI dhamAla AgaLa upara jaNAvela sarakasanI dhamAla koI vistAramAM nahotI. A divase daramiyAna ghaNI vAra manamAM prazna thato ke eka dharmAcArya pAchaLa ATalI badhI jAherAta ane pracAraprakriyA ane prasiddhiprayAsa zA mATe ane muMbaI zaheranI aneka agraga--khAsa karIne sattArUDha vyakitaone puna: AcAryazrI tarapha khunaH nimaMtraNA tathA TelIphonA dvArA AkarSavAne lagatI temanA anuyAyIonI ATalI badhI doDAdoDa zA mATe? eka viziSTa vyakitanI sAcI oLakha karAvavA mATe ATaluM meATuM pracAratAMDava kharekhara jarUrI che kharU? sAmAnya loko AvI jAherAta ane prasiddhiothI theADA samaya mATe jarUra prabhAvita thAya che, paNa sujJa janAnA mAnasa upara AvI jAherAto ane prasiddhiprayAse ghaNI vakhata pratikuLa pratyAghAta pedA kare che ane tenA atireka prastuta vyakitanI kharI mahattAnI pratIti karAvavAmAM avarodharUpa banI jAya che. AcAryazrInA anuyAyIo A bAbata barobara samaje ane vadhAre vivekazIla bane ema ApaNe IcchIe. satvazIla mAnavInuM vyakitatva lAMbA samaya DhaMkAyaluM ke chupAyaluM rahetuM nathI ane tethI mAnavasamAja prabhAvita thayA vinA paNa raheto nathI. ATalI ApaNAmAM zrAddhA hoya to AvA pracAraatireka ApaNAthI thavA na pAme. AcAryazrInA muMbaI khAtenA nivAsa aMge mana upara paDelI chApanI A eka bAju thaI. bIjI bAju temanA A vakhate thayelA pratyakSa paricaya aMge anubhavelI UMDI prasannatAne lagatI che. temanA TUMkA nivAsa daramiyAna kevaLa vicAravinimaya ane parasparane nikaTatAthI samaja, oLakhavAnA hetuthI huM tathA mArA sAthI ane sahaciMtaka zrI cImanalAla cakubhAI zAha teozrIne rAtrinA 8 thI 10 nA gALAmAM cAra vAra maLyA hatA. ane temanI tathA temanA vidvAna ane tarkanipuNa ziSya munizrI nathamalajI sAthe aneka viSayonI carcA thaI hatI. zrI riSabhadAsajI rAMkA A badhI beThako daramiyAna amArI sAthe hatA. koI dharmAcArya sAthe ATalI lAMbI carcA karavAnA mArA mATe A pahelA prasaMga hatA. amArI bAjue zrI cImanabhAI moTA bhAge rajUAta karatA hatA. amArI A carcAnI vigato rajU karavAnA ahiM Azaya nathI. ahiMsA ane karuNAnA tattva aMge amArA ane emanA dRSTikoNamAM meTo pharaka hovAthI amArI ane temanI vacce sarvathA manaikaya nirmANa thavAnuM zakaya nahotuM. Ama chatAM paNa amArI sAthenA temanA vyavahAramAM pUrI udAratA, nikhAlasatA ane AdaranA amane anubhava thayo hato. samagrapaNe amAre ema paNa kahevuM paDe ke tee amuka vicAra ke abhiprAyanA kaTTara AgrahI na lAgyA. teo saMzodhana-abhimukha tA. 1-3-18 che ane parivartana virodhI nathI - AvI temanA viSe amArA mana upara chApa paDI. A uparAMta temanA muMbaInA nivAsa daramiyAna judA judA prasaMgAe temane aMgata rIte chUTuMchavAyuM maLavAne paNa mane suyoga prApta thayA hatA ane e daramiyAna temanA sAhArdane mane je paricaya thayA tene paNa, mane lAge che ke, mAre ahiM AchA ullekha karavA joIe. temanA eka dharmAcArya tarIkene ADaMbara, AjanA jamAnA sAthe baMdhabesatI na hoya evI temanI AcArApta junavANI raheNIkaraNI AvuM ghaNu che ke je apaNane na game, je ApaNane kALapratigAmI lAge, je ApaNane avaijJAnika lAge, Ama chatAM paNa, temanI dhIrAdAtta svasthatA, mAnavalakSI abhi gama, prAkRtika prasannatA, anyane jANavA samajavAnI abhimukhatA ane lAkSaNika vinamratA - A temanA guNA vaDe huM ThIka ThIka prabhAvita thayo ane temanA viSe, jayAM eka vakhata parAyApaNAnA khyAla hatA tyAM, eka prakAranI AtmIyatAnA bhAva meM anubhavyo. A vakhatanA paricayathI mArA citta upara temanA viSe AvI kAMIka madhura chApa aMkita thaI che. Urban Unconcern : zaherI janAnA nile pabhAva tA. 19-12-1966 nA TAImsa oNpha InDiyAmAM uparanA mathALA nIce pragaTa thayelI noMdha zaheramAM vasatA ApaNa sarva loko mATe UMDI vicAraNA mAMge tevI che. tenA anuvAda nIce mujaba che : "zaherI jIvananI duniyAbharamAM eka sarvasAdhAraNa khAsiyata jovAmAM Ave che ane te che Indifference : AsapAsa banatI durghaTanA aMge udAsInatA - beparavAI - kadAca eka prakAranI hRdayazUnyatA -- je bIjI rIte sAmAnyata: saMvedanazIla hAya, sahRdaya hoya evI vyakitaomAM zaherI jIvana dvArA keLavAtI mAluma paDe che. "The unconcered bystanders: studies in social responsibilites". "bAjue ubhelA - pasAra thatA beparavA mAnavI : sAmAjika javAbadArIo aMgenuM saMzodhana " - e viSaya upara yunAITeDa sTeTsamAM tAjetaramAM eka parisaMvAda yojavAmAM Avyo hato. temAM agragaNya lekhAtA sAmAjika mAnasazAstranA keTalAka niSNAtoe bhAga lIdhA hatA ane zaheramAM vasanArA nAgariko potAnA sahavAsI nAgarikone madadarUpa thavAmAM kema pAchA paDe che, kema maMda hovAnuM mAlUma paDe che tenAM kAraNeAnuM pRthakkaraNa karavA temaNe prayatna karyo hatA. be varSa pahelAM nyuyorkanA phezanebala sohAmaNA vibhAgamAM rahetI kITI genevIsa nAmanI eka yuvatI upara sariyAma rastA vacce khUnI humalA karavAmAM AvyA hatA, A durghaTanA lagabhaga 40 loko Tagara Tagara joI rahyA hatA, paNa te yuvatIne madada karavA mATe - bacAvavA mATe koI eka paNa AdamI AgaLa Avyo nahoto. evI ja rIte tAjetaramAM muMbaInA marInaDrAIvanA rAjamArga upara rAtrInA nava vAgyAnA sumAre purapATa doDI jatI meATara nIce muMbaI hAIkorTanA mukhya nyAyamUrti paTakAI paDayA hatA, paNa je loko temanI najIkamAM hatA temanuM ema kahevuM hatuM ke keTalIye muzkelIo ane samajAvaTa bAda temane madada kare ane A jIvana - maraNa vacce jholAM khAtA nyAyamUrtine hAspITala sudhI pahoMcADavA taiyAra thAya evI vyakita te mAMDamAMDa meLavI zakayA hatA. " yunAITeDa sTeTsanA sAmAjika mAnasanuM saMzodhana karatA niSNAto dvArA AvI upekSA-bephikarAInuMkAraNa zuM che te aMge saMzAdhana karAvatAM ema mAlUma paDayuM hatuM ke jyAre koI eka vyakita sammUhamAM hoya che tyAre te vyakitaonI AvA kissAomAM sakriya bana
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-318 prabuddha jIvana 223 vAnI-madadarUpa thavAnI - vRtti ghaNI vAra dabAI jAya che. kadAca AvI vyakitane ema lAgatuM hoya che ke jyAre AMkha sAme thaI rahela amuka gunhAhita duSkRtyanA athavA te akasmAtanA bIjA paNa aneka sAkSIo che tyAre AvA prasaMge sakriya banavAnI javAbadArI sAme ubhelA aneka lokomAM vaheMcAI jAya che ane tethI tevA kissAomAM jAte aMdara jhaMpalAvIne madadarUpa banavAnI vRtti ane kadAca javAbadArI paNa - teTalA pramANamAM haLavI banI jAya che." ApaNe paDozI koNa? mArA mitra rDo. ema. ema. bhamagarAe thoDA divasa pahelAM mArI upara : "The good Samaritan and the bad' e nAmanI eka pustikA mokalI. tenA TAITala pejanI pAchaLanI bAjue, bAIbalanA nyu TesTAmenTalamAM 'senTa lyuka' e mathALAnuM eka prakaraNa che temAMthI tAravelI eka dharmakathA ApavAmAM AvI che. tene anuvAda nIce ApavAmAM Ave che. temAM dharmanA nAme mAnavInI sevA aMge udAsInatA dAkhavatA dharmaguruo upara kaTAkSa che ane anyanI ApattinA prasaMge sahRdaya mAnavIne dharma zuM hoI zake tenuM spaSTa mArgadarzana che. te dharmakathAne anuvAda nIce mujaba che: "amuka eka AdamI jerUselamathI jerIka tarapha gayo ane ceralUTArUnI maMDaLImAM phlAI paDaze. A ceralUTArUoe tenAM kapaDAM jhuMTavI lIdhAM ane tene ghAyala karyo, ane tene adhamuA je mUkIne cAlatA thayA. . ane akasmAta e raste amuka eka pAdarI Avyo; ane A pahelA adhamUA AdamIne teNe joyo ane bIje raste te AgaLa cAlato thayo.' ' .. evI ja rIte eka koI nAgarika-Levite-je e ja sthAna AsapAsa raheto hato te tyAM AvI caDayo, A AdamIne teNe joyo ane bIje raste te paNa AgaLa cAlato thayo. ' . .. paNa pachI amuka eka bhale paragaja mAnavI-Samaritane bAjue pravAsa karate, jyAM pele AdamI paDele hato tyAM, AvI caDayo ane e AdamIne teNe joyuM ke tenA dilamAM tenA vize karuNA kurAyamAna thaI. . .... ane te tenI pAse gayo ane tenA ghA upara auSadha tema ja milama cepaDIne pATo bAMdhyuM, ane tene uMcakIne potAnA khaccara upara besADayo, ane najIkanI eka dharmazALAmAM laI AvyA, ane AkhI rAta tenI sevA suzruSA karI. * ...... ane bIjA divase te bhale AdamI javAne taiyAra thayo te pahelAM pitAnA khissAmAMthI teNe be AnA kADhayA ane dharmazALAnA rakhevALane ApyA ane tene kahyuM : A AdamInI saMbhALa leje ane tenI pAchaLa je kAMI vadhAre kharca thAya che, jyAre huM pAcho pharIza tyAre, tane bharI ApIza. 1 . upara jaNAvela cera ane lUMTArUone je bhoga thaI paDaze te AdamIne, upara jaNAvela traNa. vyakitaomAMthI, tArA vicAra mujaba, koNa pADozI gaNAya? ' ' '... ane teNe javAba Apyo ke jeNe e AdamI upara dayA dAkhavI che. A sAMbhaLIne jIsase tene kahyuM ke: "jA ane tuM paNa te mujaba vartavAnuM dhyAnamAM rAkhaje." ': ', zrI lIlIbahena paMDayA: keMgresa umedavAra, ' ' * AvatA mArca mAsanI 26 mI tArIkhe muMbaInI myunipila rkorporezananI cUMTaNI che. e cUMTaNI aMge aneka vyakitae koI eka yA anya pakSa taraphathI athavA te svataMtra rIte potAnI umedavArI noMdhAvI che. A rIte zrI lIlIbahena paMDayA kaeNncesa pakSa taraphathI malabAra hIla ane mahAlakSmI Tempala vibhAga (myunisipala vaoNrDa naM. 14) mATe UbhA rahyA che. teo 1961 nI cUMTaNI daramiyAna vAlakezvara - malabAra hila vibhAgamAMthI sauthI vadhu mate cUMTAI AvyAM hatAM ane keMgresa pakSanuM janarala sekreTarI pada temaNe saMbhALyuM hatuM. 1963 mAM myunisipala kaeNraporezananI eNjyukezana kamiTInA adhyakSapade temanI niyukita karavAmAM AvI hatI ane myunisipala sTenDIMga kamiTInA sabhyapade temanI niyukita thaI hatI. chellAM sAta varSanA gALAmAM temanA bhAge AvelI muni sipala kaeNraporezananA vahIvaTane lagatI aneka javAbadArI temaNe saMbhALI hatI. A uparAMta lIlIbahena vikaToriyA jyubilI Tekanikala InsTITayuTanA baMDanA muMbaI prauDha zikSaNa samitinA tathA InDo - amerikana saMsAyaTInA baMDa oNpha menejamenTanA sabhya che, cilDrana orthopIDIka haispiTala ane sAsAyaTI oNpha dhI rIhebIlITezana oNpha kIpaDanI kAunsila opha menejamenTanA sabhya ane koSAdhyakSa che ane vaeNlsagahAma hAIskUlanA TrasTI che. muMbaInA jAhera jIvanamAM jemanuM AvuM mAna ane pratiSThAbharyuM sthAna che tevAM lIlIbahenane keMgresa taraphathI temane suprata karavAmAM Avela vibhAganA matadArone potAne mata ApavA aMge vizeSa paricaya ApavAnI jarUra nathI. lIlIbahena muMbaInI paTela enjiniyarIMga kaMpanI limiTeDa ane enjiniyarIMga peDaka sa limiTeDanA DirekaTara hAI sakriya vyavasAyane varelAM che. janme tee jena che ane muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhya che. temaNe yuropa- amerikAne anekavAra pravAsa karyo che ane bhAratIya strI maMDaLanA sabhya tarIke teo raziyA paNa gayA che ane tyAMnI IjanerI zaikSaNika vagere aneka saMsthAonuM temaNe nirIkSaNa karyuM che. AvAM zikSita ane anubhavI bahena muiMbaInI myunisipala kaeNraperezanamAM cUMTAya emAM muMbaI zaheranuM tema ja muMbaInA strIsamAjanuM gaurava che. zrI mahAvIra jaina vidyAlayane adbhuta saphaLatAne varelo suvarNamahotsava !! zrI mahAvIra jaina vidyAlayane gayA jAnyuArI mAsanA antima saptAha daramiyAna muMbaI khAte yojavAmAM Avela zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA suvarNa mahotsavane lagata tA. 21-1-68 thI tA. 28-1-68 sudhIne samagra kAryakrama saphaLatApUrvaka pAra paDayo che, te mATe te saMsthAnA saMcAlakone aneka dhanyavAda ghaTe che. savizeSa AnaMdajanaka bInA te e che ke prastuta suvarNa mahotsavanI anusaMdhAnamAM saMsthAnI vyavasthApaka samitie rUA. 21,00,00nI prAptinuM lakSya nakkI karyuM hatuM ane AgaLanA mahinAo daramiyAna A lakSyAMkane pahoMcAze ke kema te vize sArA pramANamAM cittA sevAtI hatI. tenA badale suvarNa mahotsavanI pUrNAhuti sudhImAM A phaMDa rUA. 29,000 nI sImAne vaTAvI gayela che e hakIkata saMsthAnA saMcAlakone mATe mAtra AnaMdaprada nahi paNa atyanta gauravaprada che. e mahotsavanA divase daramiyAna evA keTalAya paricita mitrone maLavAnuM banyuM ke jemaNe mane jaNAvyuM ke : " ame paNa A phaMDamAM rU. 10,000 athavA te rUA. 12500 noMdhAvyA che. kAraNa ke amane thayuM ke je saMsthAe jaina samAjanI ATalI badhI sevA karI che te saMsthAnA AvA prasaMge ame madadarUpa nahi thaIe to kayAre thaIzuM?" koI koIe sADA bAra noMdhAvelA teNe paccIsa hajAra karI ApyA. je saMsthAne. eka samayadarzI jaina AcArya zrImadvijayavallabhasUrinI preraNA ane AzIrvAda che ane je saMsthAnA ghaDatara pAchaLa sva. zrI motIcaMdabhAI ane temanI paraMparAne dIpAvanArA zrI caMdulAla vardhamAna zAha ane bIjA aneka kAryakarone prasveda ane parizrama raheluM che te saMsthA tene lagatA samAjanA lokonuM dila kevI rIte jItI le che tene A ghaTanA adbhuta purAvo che. . . prastuta suvarNa mahotsavanA saMdarbhamAM gayA phebruArI mAsanI 18mI tArIkhe punA khAte yojAyelA eka kAryakrama saphaLatApUrvaka pAra paDaze ane tA. 24mInA roja vallabhavidyAnagara khAte, tA. 25mInA roja vaDodarA khAte ane tA. 26 mInA roja amadAvAda khAte bharacaka kAryakrama goThavAyA hatA ane amadAvAda khAte AgamaprabhAkara munizrI puNyavijajInI nizrAmAM zeTha karaturabhAI lAlabhAInA pramukhasthAne Agama prakAzana samAroha yojavAmAM Avyo hato. A badhA saphaLatApUrvaka saMpanna banI cUkayA che. muMbaInA zrI kacchI vIzA ozavALa sthAnakavAsI me mahAjanane dhanyavAda * zrI kacchI vizA ozavALa sthAnakavAsI jaina mahAjana saMcAlita mAtuzrI maNibAI zivajI devajI kanyA keLavaNI phaMDa aMge tenA maMtrI zrI zAntilAla devajI naMdu tathA zrI morArajI ladhA zAha taraphathI maLelA tA. 1-2-68 nA paripatramAM jaNAvyA mujaba temanI jJAtinI esa. esa. sI. thI AgaLane ucca abhyAsa karavA IcchatI bahenone madada karavAnA hetuthI zeThazrI devajI khetazInA
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-3-68 pautra zrI cImanalAla devajI zivajI taraphathI maLelI rUA. pa0001 nI hAtha upara nahi AvatAM evA varNanamAM rasa dharAvatA vAcakone rakamanA dAnathI upara jaNAvela phaMDanI tA. 24-12-68 nA rojathI prabuddha jIvanamAM kAMIka uNApaNuM lAgatuM hatuM. have pachI pragaTa thanAra zarUAta karavAmAM AvI hatI ane temAM rUA. 69068 nAM bIjAM varNana te koTinuM kadAca nahi hoya, ema chatAM paNa, varNana dvArA dAnanAM vacana maLatAM tA. 1-2-68 sudhImAM kula rUA. 119069nuM himAlayamAM paribhramaNa karavA IcchatA vAcakonI bhUkha A varNanathI phaMDa ekaThuM thayuM che. A phaMDamAM zakaya teTalI vadhAre puravaNI karavA amuka aMze tRpta thaze evI AzA sevuM chuM. samAjanAM dAnavIra bhAI - bahenane e paripatramAM anurodha karavAmAM eka gaMbhIra bhUla mATe kSamAyAcanA Avyo che. kacchI samAjanA eka vibhAganA gRhastha pitAnI jJAtinI. tA. 1-2-68 nA prabuddha jIvananI prakIrNa noMdha zrI vAlajI bahenane ucca abhyAsamAM ziSyavRttio dvArA madada karavAnA hetuthI goviMdajI desAInA patnI sau. dudhIbahenanA avasAnane lagatI AvuM phaMDa mAtra eka savA mahinAnA gALAmAM ubhuM kare e mATe noMdhamAM "sva. chaganalAla gAMdhInAM patnI kAzIbahena" A mujaba temane ane temanI saMsthAnA saMcAlakone aneka dhanyavAda ghaTe che. chapAyuM che tenA sthAne "zrI chaganalAla gAMdhInAM sva. patnI kAzI jaNAvatA AnaMda thAya che ke A saMsthAnA maMtrI zrI zAMti- bahena" ema sudhArIne vAMcavA vinaMti che. A bhUla tarapha milApa" lAla devajI naMdu jee muMbaI jaina yuvaka saMghanA eka vakhata maMtrI nA taMtrI zrI mahendra meghANIe mArUM thaDA divasa pahelAM dhyAna hatA temaNe pote A phaMDamAM rUA. 1001 bharyA che ane A pravR- kheMcyuM. tapAsa karatAM mAlUma paDe che ke pU. gAMdhIjInA satyAgraha ttimAM teo khUba ja rasa laI rahyA che. temane paNa A mATe dhanyavAda. AzramanA eka jUnA kAryakartA ane gAMdhIjInA bhatrIjA tathA sva. - A phaMDamAM nANAM bharavA IcchanAra bhAI bahenee "zA. maganalAla gAMdhInA moTA bhAI zrI chaganalAla gAMdhI Aje paNa nampa neNasInI kaMpanI, 83, kalAIva roDa, dANAbaMdara, muMbaI - 8" hayAta che, ane temanI ummara Azare 85 varSanI che ane hAla e peDhI sAthe saMparka sAdhavA prastuta paripatramAM sUcavavAmAM AvyuM che. zrI kRSNadAsa gAMdhI sAthe harijana AzramamAM rahe che. A bhUla nArAyaNa AjhAmanI yAtrAnuM varNana AvatA aMkathI- . mATe zrI chaganalAla gAMdhInI ane temanAM anya kuTuMbIjanonI prabuddha jIvananA gatAMkamAM sata puruSa nArAyaNa svAmIne kSamA yAcuM chuM. paricaya ApavAmAM Avyo che. temaNe, te paricayamAM jaNAvyuM che. paramAnaMda te mujaba, himAlayanA kumAu pradezamAM kailAsa yAtrAnA mArga lekamata-janatAno avAja upara bhAratanI sarahada najIkamAM eka Azrama nirmANa karyuM che, (TAImsa oNpha InDiyAmAM pragaTa thayelI eka noMdhane anuvAda) je nArAyaNa AzramanA nAmathI oLakhAya che. A AzramabhUmi ghaNA badhA loko eTaluM moTuM bUmarANa macAve che ke lokamata e bhArata upara pahoMcavA mATe saMyukata pradezanA uttara bhAgamAM Avela kAtha jevI lokazAhInI eka sArI bAbata che ema svIkAravuM muzkela godAma sudhI relave mArge javuM paDe che. ahiMthI himAlayanA thaI paDe che. hakIkatamAM, ekabIjAthI virUddhanA ghaNA badhA vicAro ane mAnyatAo pradazita thAya che. koI kahe che ke dArUbaMdhI karavI pahADI pradezanA prAraMbha thAya che. kAthagodAmathI pahelAM AbherA joIe to koI kaheze dArUbaMdhI nA joIe. vanya prANIonI pahoMcavAnuM rahe che. tyAMthI nArAyaNa AzrAma lagabhaga 156 mAIlanA koI rakSA karavAnuM kaheze to koI mAMgaze tene zikAra, te vaLI koI antare Avela che. nArAyaNa AzramathI kailAsa lagabhaga 120 mAIla jaMgalone bhege baLataNa mAMgaze ! bhASAnA praznamAM, koI aMgrejInI dUra che, jyAM javuM hAla azakaya che. tarapheNa karaze te koI kaheze aMgrejI sivAya koI paNa bhASA cAlaze. paraMtu aMgrejI to nahi ja ! ghaNA loko annajhenanI nAbUdI mAMge * gayA varSanA eprila mAsanI Akhare zrI vimalAbahena hakAra che to koI vaLI ema kahe che ke anna na vagara cAlaze nahi. pitAnA sthAyI nivAsa mAunTa AbuthI pitAnI maMDaLI sAthe thoDAka loko vaLI prAtIya sImA mATe jhaghaDaze to thoDA loko kaheze, ke nIkaLyAM ane kAthagodAma thaIne AbhairA pahoMcyA ane A yAtrA jema cAle che tema cAlavA de. janma - pramANane saMyamita karavAnA varNana lakhanAra zrI sunaMdAbahena vahorA jeo amadAvAdanA eka koyaDA vize koI lupanI tarapheNa karaze te koI davAnI goLIo baha. jANItA agragaNya sAmAjika kAryakartA che ane bhArata sarakAre khAvAnI bhalAmaNa karaze to vaLI koI zArIrika zastrakriyAnI jemane je. pI. banAvIne temanI yogyatAnI kadara karI che teo tarapheNa karaze. kharekhara to A jAtajAtanA lokavicAro deza mATe bhiyasthAna rUpa che. paNa e ja arasAmAM amadAvAdathI nIkaLIne nainitAla gayA ane - ane sarakAranuM khAtuM kevuM che? jAtajAtanA ane parasparatyAM thoDA divasa rokAIne AbherA khAte vimalAbahena sAthe virodhI lokavicArothI guMcavAIne sarakAra salAhabharyuM samAdhAna zodhavA joDAyA. A sunaMdAbahene lakheluM yAtrAvarNana mane gayA paryuSaNa prayatna karaze ane e mATe eka samitinI racanA karaze. A daramiyAna (sapTembara mAsamAM) maLeluM je anya lakhANonA bharA samiti sthAnika prAMtiya ane rASTrIya netAone bolAvI temanI vanI ADe A ja sudhI hAtha upara laI zakAyuM nahotuM. have sAthenI vAtacIta dvArA; emanA vicAronI noMdha karaze ane pachInA aMkathI te varNana traNa haphatAmAM kamasara pragaTa karavAmAM Avaze. emanI jubAnI noMdhaze. ghaNA tumAre banAvavAmAM Avaze ane * zrI nArAyaNa AzrAma vyavasthApaka samiti (bAjavADA, khatrI A badhA pachI chevaTe. eka rIporTa taiyAra karavAmAM Avaze. A rIpopiALa, vaDodarA) nA maMtrI zrI veNIbhAI mo. parIkhe zrI sunaMdA - thI badhA ja loko kadI saMtoSAya nahi - ane janatAne avAja bahena vorAnA varNanAtmaka lekhanA saMpAdana aMge jarUrI mAhitI tathA pharIvAra uchaLI uThaze. AnuM nAma janatAno avAja! sarakAra traNa bleka pUrA pADayA te mATe anta:karaNapUrvaka temano AbhAra mAnavo pharIvAra gUMcavAze ane samAdhAna zodhavAnI adhIrAImAM rIperTane ghaTe. saMta nArAyaNa svAmInI chabIne bloka prabuddha jIvananA abharAIe caDhAvaze. lekamatano juvALa pharI uThaze ane sarakAra AgaLanA aMkamAM pragaTa karavAmAM Avyo che. himAlayanA UMDANamAM eka bIjI samitinI nimaNuMka karaze. ane bhAratanI TibeTataraphI uttara sarahadanI najIkamAM Avela nArAyaNa - A rIte ApaNA dezamAM ApaNe badhA ja viSayamAM mAthuM Azramano mArga darzAvatA nakazAno bloka ane AzrAmanuM ramaNIya mArIe chIe ane dareka viSayamAM matamatAMtaro UbhA karIe chIe, darzana karAvate bleka A banne bloko sAmenA pAnA upara ane lokamatane gUMcavavAnI bhula karIe chIe. matamatAMtaro ane ApavAmAM AvyA che. A guMcavaNa pedA karavAne ApaNe mULabhUta adhikAra che evuM mAnatA che. prabuddha jIvanamAM pragaTa thatAM "mahAprasthAnanA patha upara ' nI hoIe ema lAgyA kare che! lekhamALA pUrI thayA bAda te prakAranuM bIjuM koI yAtrAvarNana . . . anuvAdaka: vinodabhAI ema. zAha
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ c. 1:3-84 pribuddha jIvana 225 . . MAP. SHOWING ROUTES TO SHRI NARAYANA ASHRAM. PAAKHA . THE FOLLOWING TWO ROUTES LEAD 10 NARAYANA ASHRAM. CU VIA KATHGODAM, RAHIKHET, ALMORA & ASKOT. (2) VIA BAREILLY, TANAKPUR, PITHORAGARH & ASKOT. THE SECOND ROUTE 15 CONVENIENT. .. PLACES UNDER LINED ARE WORTU VISITING..! MAHSAROVAS CRAKSHASTAL GASSUL GORIUDYAR KARDUNG a TAKLAKOT KALAPANI * eIPueyn KHOJARNATH SGARBYANG MALPA SIRDANG SIPTI Stat PAUCO SIRKMA.. OBAUHATH TEJAM N ARAYAHA ASHRAM XHELAY SOOSAS GARUR. TAVAGHAT KAUSANI BASESWAR CHAUKADI! SOMESWAR --- SAVIDYASCUALQIDIKAT PSALWAKOT SAN SPATAN ASKOT A ULIBI Darnis TAWULA SUKLYADI BAPU MAHA VIDYALAYA GANAI RANIKHET. OSADECHMIHA. ALMORA PUTHORAGARH RAMESWAR DHARCHU TAPOVAN NAIHITAL SUWALI LOHAGHAT CHAMPAWAT KATHGODAM HALDWANI MAYAVATI RAM KRASHNA ASHRAM (ADVAIT ASHRAM) LALKUA TANAKPUR (1) HARULD 2414H0 PHOIU 16H-2412791CEC 624 C) HIRLPOI BHI HOLL HD watacit til... HAVES
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 prabuddha jIvana tA. 1-7-68 ne saMgItaviSayaka be patro , (A vakhate divALI upara bhAvanagara javAnuM banatAM ane nathI. Ama chatAM paNa ahIM tahIMthI keTalAMka pustako huM joI gaI chuM. tyAMnA kAryakartA ane mArA mitra zrI gaMgAdAsa gAMdhIne maLavAnuM nAda paramAtmAnuM saguNa rUpa che. Ama hovAthI nAdabrahma thatAM, saMgItane abhyAsa karatA emanAM bhatrIjA-bhatrIjI ci. sAthe mane agAdha prema che. svara che viSaNu tathA tAla che ziva. tAna manahara tathA manahAriNI upara hai ki mahinA pahelAM AvelA zrI tathA AlApa zakita kahevAya che. saMpUrNa saMsAra eka madhura chaMda che vimalAbahena ThakAranA be patro temaNe mane dekhADayA. e bane ane dareka padArtha potapetAne viziSTa laya dharAve che. patromAM prastuta bhAI-bahenane zrI vimalAbahene saMgIta aMge suMdara mAnava zarIramAM svarodaya, svaravikAsa tathA svarasamAdhinI mArgadarzana karAvyuM che ema te patra vAMcatAM mane lAgyuM. temAMnA saMbhAvanA rahelI che. A ja pramANe tAlanuM samajavuM. madhura pheThA eTale ke saMgIta prema tamane prabhue Apyo che ke, mArA bhAI, eka patramAM potAne saMgItanuM jJAna nathI ema zrI vimalAbahena tene pUrNa upayoga karIne zAstrIya saMgItanI sAdhanA karajo. jaNAve che, ema chatAM teo saMgItanA sArA marmajJa che ema A rAga rAgiNIone thAya, vAdI - saMvAdI vivAdI svara, Aroha patra vAMcanAra koIne paNa lAgyA vinA nahi rahe. A banne avaroha, svara vistAra, tathA tAna-AlApa-enA paricaya mAtrathI ja patro vimalAbahenanA lAkSaNika vyakitatvane rajU karatA hoIne, saMtoSa mAnatA nahi. rAganA svabhAvanI pUrI pIchAna karI lejo. prabuddha jIvananA vAcako samakSa rajU karavAnuM mane mana thayuM. pariNAme e bhAva jo mUrta karI na zako te samajI levuM ke rAga tamArI upara e banne hindI patrone anuvAda kramasara nIce ApavAmAM Ave che. haju prasanna thayela nathI. dareka rAga-rAgiNInI bhAvabhUtio. paramAnaMda) gAtI vakhate hRdayamAM pratiSThita thAya te svara eka avarNanIya tA. 6-2-67 ci.manahara, AlApathI sabhara banI jAya che. saMgIta mAtra kaMThanI kasarata nathI. buddhicaturAIthI svaranI joDa-toDa te paNa saMgIta nathI. sArI tAro patra maLe. kuzaLa samAcAra jANIne prasannatA anubhavI. mane e jANIne vizeSa prasannatA thaI ke tame banne zAstrIya saMgItanI taiyArI karyA pachI paNa svara niste ja ane nirjIva banavAnI zakayatA tAlIma laI rahyA che. beTA, saMgIta koI bhAgya viSaya nathI, mane- rahe che. tamArA svaramAM prANa saMcAra ho evI mArI zubhAziSa che. . raMjananuM sAdhana nathI. e che nAdabrahmanI upAsanA. e che citta- Aje tame banne saMgIta vizAradane abhyAsa zarU karI che zaddhinI prakhara sAdhanA. svarenA sahavAsathI citta komala, suMdara e mATe AzIrvAda mekalI rahI che. bhAIzrI rasikalAlabhAIne mArA tema ja nirmaLa banI jAya che. vizuddha svara--nAda zarIranI badhI nADIone zuddha kare che. cittanI badhI vRttione pavitra banAve khAsa namaskAra kaheze. che. tame banne sAthe maLIne nAdopAsanA karo e mArI AMtarika murabbI zrI gaMgAdAsabhAI tathA lakSmI bahenane praNAma kaheze. Icche che. rAmakRpA parivArane mArA sasneha namaskAra kaheze. tamArA bannenA "sAmavera pavea Tdharvara : gAMdharva vedane sama mAtA-pitAne mArA praNAma. javA IcchatA ho to zrI rAmadAsa gauDanA 'hiMdutva' e nAmanA vimalanAM AziSa graMthane abhyAsa kare. ' saMgIta ratnAkara graMthamAMthI mAtra be prakaraNane abhyAsa paryApta che: (1) pitpatti prakaraNa, (2) nAda-zrutisvara-jAti-kula-devata-RSi-chaMda-rasa prakaraNa. ema te bhArata nATaya rajisTrezana opha nyujha peparsa (senTrala) rUlsa zAstrane paNa AgaLa jatAM abhyAsa karavuM paDaze. kadAca zrI 1956nA anvaye rasikalAla aMdhAriyA A bAbatamAM tamane upayogI thaI zakaze. emane mArA saprama namaskAra jaNAvazo. 'prabuddha jIvana' saMbaMdhamAM nIcenI vigate pragaTa karavAmAM - saMgItazAstranA adhiSThAnane samajyA vinA kaMThanI kasarata Ave che. karavI e nAdabrahmanuM apamAna karavA barAbara che. A mATe 'grAma" 1. prasiddhi sthaLa : 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI -3 zuM che? pa ja grAma eTale ke madhyama grAmanuM svarUpa tema ja vaizirya 2. prasiddhi krama : dareka mahinAnI pahelI zuM che? cauda prakAranI cAra vargamAM vibhAjita-muzkenAe zuM che? zrutinuM svarUpa zuM che? A badhuM, bhalene saMkSepamAM paNa, rasikabhAInI ane soLamI tArIkha * mAraphate samajI levuM ane tyAra bAda svara sAdhanA karavI. samajamAM 3. mudrakanuM nAma: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, AvyuM? tuM sAte svara zuddha, puSTa, vikasita DhaMgathI lagAvI zakIza kayA dezanA: bhAratIya te paNa mane saMpa thaze. vajane svabhAva, riSabhano guNa, ThekANuM: 45/47, dhanajI sTrITa, muMbaI - 3. gAMdhAranI gati, madhyamanI anivAryatA paMcamanI madhuratA, dhaivatanI gaMbhIratA, niSAdanI samRddhatA-e sarvane khUba paricaya meLavavAne 4. prakAzakanuM nAma: upara mujaba raheze. svarenI sAthe laDavAnuM nathI, maitrI karavAnI che. jyAre svara kayA dezanA: prasanna thaze tyAre ja sAdhaka sA gAyaka banI zakaze. ThekANuM: tamArAM bannenAM mAtA pitAne mArA praNAma. ci. manahAriNIne 5. taMtrInuM nAma : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA tema ja tane hRdayapUrvaka AziSa ApatI hinaiSiNI vimala. kayA dezanA: bhAratIya tA. 1-8-68 ThekANuM: 4547, dhanajI sTrITa, muMbaI - 3 ' priya manahara tathA manahAriNI, 6. sAmayikanA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, - lAMbA samaya pachI tamArA taraphathI patra maLe. vArU, sau kuzaLa mAlikanuM nAma: 45/47, dhanajI sTrITa, muMbaI - 3. che e jANIne huM khuzI thaI. huM paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA AthI jAhera karuM chuM ke upara ApelI vigato mArI jANa ane mAnyatA mujaba barAbara che. - mane saMgItanuM jJAna nathI. saMgIta vize mane khUba prema che. tA 1-3-1968 paramAnaMda kuMvarajI kApaDIyA-taMtrI e zAstranuM athavA te kaLAnuM adhyayana karavAno avasara mane maLyo mAlika: zrI muMbaI na yuvaka saMdha: mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLaH 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI-a. sUdrasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ *] A Regd No. MH. 117 vArSika lavAjama rUA. 7 prabuddha jIvana "prabuddha jainanu navasaMskaraNa varSa 29 : aMka 22 muMbaI, mArca 16, 1968, zanivAra paradeza mATe ziliMga 12 taMtrI paramAnaMda dhArmika zikSaNa : zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA suvarNa maheAtsavanA vividha kAryakramAmAM eka kAryakrama te ' drArA yojAyelI vyAkhyAnamALAne laMgatA hatA. A vyAkhyAnamALAmAM tA. 22 jAnyuArIthI tA. 25mI jAnyuArI sudhI ema cAra vyAkhyAnasabhAe biralA krIDA kendramAM savAranA bhAgamAM geAThavavAmAM AvI hatI. pahelI vyAkhyAnasabhAmAM AcArya rajanIzajInuM vyAkhyAna yA vidyA sA vimuttaye ' e sUtra upara rAkhavAmAM AvyuM hatuM. bIjI vyA khyAnasabhAmAM munizrI citrabhAnunuM vyAkhyAna 'ApaNuM saMskAradhana' e viSaya upara rAkhavAmAM AvyuM hatuM. trIjI vyAkhyAna - sabhAmAM prA. gaurIzaMkara cunIlAla jhAlAnA pramukhapaNA nIce sau. pUrNimAbahena pakavAsA ane zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA 'dhArmika zikSaNa upara parisaMvAda gAThavavAmAM Avyo hato. cothI vyAkhyAnasabhAmAM mahAsatI pramAdasudhAjI, mRgAvatIjI ane sunaMdAzrInA amRtaM tu vidyA! upara parisaMvAda yeAjavAmAM AvyA hatA. AmAMnI trIjA divasanI vyAkhyAnasabhAnAM vakatavyo anukrame prabuddha jIvanamAM pragaTa karavA vicAryuM che. zrI pUrNimAbahena pakavAsAe upara jaNAvelI sabhAmAM je vyAkhyAna ApyuM hatuM te jarA vistArIne temaNe pote ja lakhI ApyuM che je nIce pragaTa karatAM huM AnaMda anubhavuM chuM. paramAnaMda ) :: . / zrI pUrNimAbahena pakavAsAnuM pravacana dhArmika zikSaNa pratye Aje ApaNe sau sajAga banI gayAM chIe. vartamAna zikSaNapraNAlImAM A zikSaNa dAkhala karavuM joIe te vicAra Aje dezanAM netAe, vicArako ane ciMtako ane zikSaNasaMsthAenAM prinsIpAlAnAM manamAM bahu jaeNrathI lUMTAya che. dezanI vartamAna paristhiti ane vizeSarUpe vidyArthIsamAjamAM prasarelI hiMsA, azAMti, gerazista ane samAjavirodhI kAryo pratinI dilacaspInA aniSTa pratye saunuM dhyAna kheMcAyuM che. A du:khada paristhiti bahu jaldI palTo mAge che te viSe paNa lagabhaga badhA sahamata che. dharma eTale zuM te viSe vicAratAM aneka lokoe pragaTa karelA vicAro ane vyAkhyAne yAda Ave, paNa jarA UMDANathI jotAM lAge ke te badhA te dharmanA eka eka pAsA ja che. paNa samagra rIte tenI vyAkhyA ApavI hoya te ema kahI zakAya ke ApaNI aMdara rahelI pUrNatA prati gati karavAnuM vijJAna te ja dharma hAI zake. A gatinA prAraMbha sAthe ja vyakitamAM ghaNA mULabhUta pheraphAro thAya che, ane tenA jIvananA pravAha urdhvagAmI bane che, eTale dharmane ahiM unnata jIvana jIvavAnuM vijJAna paNa kahI zakAya. manuSyajanma dhAraNa karIne ApaNe mukhyatve be kAryo karavAnAM hAya che. (1) zarIra saMbaMdhI, eTale ke zarIranAM pAlanapoSaNa, tene sukhasagavaDa maLe, AnaMda maLe, te pratinI sarva pravRttio A vibhAgamAM. AvI jAya, jene ApaNe bhautika pravRttie kahIzuM. (2) zarIra je kArya mATe banIne AvyuM che te, eTale ke zrI muMbai jaina yuvaka sa'ghanu' pAkSika mukhapatra chUTaka nala 40 paisA kuMvarajI kApaDiyA eka parisa'vAda pote koNa che te jANavuM ane pUrNatA sudhI pahoMcavuM. Ane ApaNe AdhyAtmavijJAna kahIzuM. manuSyazarIra AvA prayoga karavAnI utkRSTa prayogazALA che. tenAthI nIcenI kakSAnA prANIomAM A saMbhAvanA nathI hotI. te je prayoga mATe A zarIrarUpI prayogazALA banIne AvI, te prayoga ja na thAya ane bahAranA ekAMgI kAryomAM ja pAtra gUMcavAI rahe to zarIrasaMbaMdhI jarUriyAtavALA ardhuM ja mAtra prayoga siddha thayo kahevAya. tene ApaNe apUrNa prayoga kahIzuM. pUrNa prayoga to tyAre thayo kahevAya ke jyAre zarIra jene mATe banIne AvyuM che te kArya saMpanna thAya. bAkI te ardho prayoga karanAranI diSTa paNa adhurI ja rahevAnI, ane adhurI apUrNa daSTi sAthe jo koIpaNa kAma karavAmAM Ave to temAM pUrNatA zI rIte Ave ? AvI aMpUrNa dRSTie thayelAM kAryomAMthI ja saMgharSa ane aneka jAtanA nAnA TeTAe UbhA thAya che. nAnAnAnA saMgharSomAMthI moTA saMgharSo ane temAMthI laDAIo ane yuddhanAM sarjane thAya che. 'greITa vAra " nAM mULamAM A ajJAnapUrNa apUrNa dRSTi ja kAraNabhUta che. jAtivAda, prAMtavAda, bhASAvAdanAM jhanUno, hiMdu - musalamAna jhaghaDAe AdinAM mULamAM paNa A ja ajJAnadaSTi rahelI che. kAraNa ke teonuM 'vIjhana ' ardhuM ja hoya che, eTale teonA vicAra ane vyavahAramAM saMtulana nathI rahI zakatuM. dharma eTale bhAnapUrvaka sAruM jIvana jIvavAnuM vijJAna te ApaNe upara joI gayAM. A prayoga sva upara -- potAnI upara ja zakaya che. svayaM prayoga karIne bAhyamAMthI aMtaramAM ( bhItaramAM javAnuM che. svazarIra, svamana e zuM che te jANavA mATe 'kAsmIka siddhAMto jANavA jarUrI che. te niyamono khyAla AvI jAya te e jANavuM ghaNuM saheluM, rasaprada ane AnaMdaprada thaze, ke je siddhAMto AkhA brahmAMDamAM vyApI rahyAM che te ApaNAM zarIranI jagyA para paNa che ja. ApaNe e na samajIe ke na jANIe tethI teo tyAMthI gerahAjara thoDA ja rahI zake che? AkasmIka prinsIpalA ' ApaNAM saumAM ane sArAye vizvamAM vyApta che AvI pratIti ApaNAmAM na thAya tyAM sudhI sAcI sAdhanAne yA dhArmika zikSaNanA AraMbha thatA nathI. AvI pratIti thAya to AkhA vyakitatvano palaTo thavA saMbhavita bane che, AkhuM Being-- vyakitatva aMdarathI badalAI jAya che. ApaNuM vartamAna vyakitatva che jene ApaNe ApaNu mAnIne pharIe chIe, ane jene anulakSIne ApaNe badhA vyavahAra karIe chIe te to apUrNa che ane Acquired eTale ke bahArathI ghaDAyaluM che, paNa svayaM ApaNuM vyakitatva 'Self' che je pUrNa che, te te| tadRna juduM ja che. te aMdarabahAra sarvatra vyApaka paNa che. tene siddha karavAnA prayoga tene dhArmika zikSaNa athavA sAcuM zikSaNa kahI zakAya. AvI rIte samajI samajAvIne potAnI
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 aMdara jhAMkhavAnA, aMdara UtarIne anubhUti karavAnA prayogo ApaNe te hatAM tevAM te te na ja nIkaLe. temanAM cittataMtra para jabbara tyAM bahu ochA thAya che. kAMti nirmANa thaI hoya ema banavA joga che. A vijJAna 'whole'nuM-pUrNanuM-vijJAna che, temAM kayAMya . " AvA prayogo eka kALamAM jarUra thatAM ja hatA. atyAre bhinnatA, TakaDo ke alagatA nathI hotI. tenI aMdara vizvanA cAlatA adhUrA prayogonuM mULa AvA sAcA prayogomAM ja raheluM che. vividha vijJAne, padArtho, jIve ane tavo rahelAM che. tenI bahAra prayogo tenA teja che, paNa tene abhigama, tenuM vijJAna khovAI kazuM ja nathI. eTale pUrNane siddha karavA mATe je pUrNathI ja samaja- gayuM che. tene prANa cAlyo gayo che. nahIMtara eka vyakita tIvra jijJAsA vAta ke pakaDavAno prayoga karavAmAM Ave ane mULa AdhArane laIne ane daDha pratijJA sAthe prayogamAM besavA taiyAra hoya te tenI jaDa jovAmAM Ave to te jhaTa pakaDamAM AvI zake che ane prayoga TUMka banI prakRtinAM (Subconscious) durcA na UDI jAya? ane te potAnAM zake che. paraMtu ApaNe tyAM tenAM ekAda pAsAne pakaDIne AgaLa "sAcA svarUpanAM darzana na karI zake? jema pAtALa, phoDavAmAM Ave vadhavAnA prayogo thaI rahelA jovAmAM Ave che. A prayoga ghaNo to pANIno dhodha AvyA ja kare tema, SubconsciousnI divAlane dIrdha samaya mAgI le che. pAsAo te ghaNA badhA hoya che. eTale toDavAmAM Ave to rUMdhAyelA jJAnanAM jharaNAM phATI nIkaLe che. temAMthI eka eka pAsuM pakaDIne ghaNA vidvAna saMte, paMDite Aje to moTe bhAge 'bebI prayoga' cAlI rahyAM che. jo ke vyAkhyAtAo, ane kathAkAro sAcI niSThA, tatparatA, lagana ane : ' evA prayoganI' paNa jarUra to che ja. kAraNa ke eka pAtra jyAre bhAvanAthI AvA prayogo karatA hoya che. ane lokomAM ToLeToLAM AvA tenAM rojidA sAMsArika jIvananAM kAryo ane vicAromAMthI pAchuM prayogamAM joDAtA hoya che. saune dharmamArge javAnI ane mukita haThanuM ja na hoya tyAre tene AvA nAnA, saraLa ane kriyAtmaka prayogo haTha meLavavAnI jhaMkhanI hoya che. hajAro varSothI AvI praNAlikAo * ApavA paze. te tArA te ja cAlatI Ave che, ane lAkhonI saMkhyAmAM loko prayogamAM joDAtA ane gaMbhIra prayogamAM AgaLa laI javAnuM hoya che. AvI cAlu hoya che, chatAM pariNAmamAM ApaNane apekSita siddhi jovA maLatI 'prosesa'ne badale prayoga tyAMja Ubhe' rahI jAya che ane kriyAnathI. te e vAta to spaSTa ja che ke e badhA prAge adhUrA ane kAMDamAM ja guMcavAI jAya che. A guMcavADAne ja dhArmika kSetramAM ekAMgI che. ema kahevAmAM Ave che ke mukita meLavavI e kAMI pitAnI pragati mAnI le te AgaLa prayoga zakaya nathI. Ane kaniSTa sahelI vAta che? e te janmajanmanAM puNyone saMcaya thAya tyAre ja prakAranuM prAga kahI zakAya. ApaNAM AcAryo daSTA hatAM. teoe meLavI zakAya. eTale ke e vAtane AvatA janma para rAkhIne te badhI jAtanAM prayoge nirmANa karyAM. kaniSTha-madhyama-uttama ApaNe mojathI pelA bhautika vibhAgamAM cakkara mAratA ja rahIe ane sarvottama.'' chIe. koIkavAra pAchuM yAda AvI jAya ke are, ApaNe * kaniSTha prayogamAM moTI saMkhyAmAM samUho Ave joDAya, jJAnazA mATe janmyA, ApaNuM dhyeya zuM? ApaNe to mukata thavAnuM che, to vaLI ekAda be satsaMgamAM jaI AvIe, be vyAkhyAne satro, dhArmika zibira, saptAha, pArAyaNa, pUjA Adi yojAya, ane sAMbhaLI AvIe, be - cAra dharma pustakomAM philephInAM pustako, bhAga lenArAonI daSTimAM kAMIka parivartana thAya. temAMthI jenI bhAvanA kRSNamUrti yA araviMdane vAMcI kADhIe ane vicArIe ke ApaNe vadhAre tIvra banI hoya teo madhyama prayoga sudhI pahoMce. tyAM kriyAThIka mArgapara chIe. koIkavAra manamAM tIvra caTapaTI thAya che tene dhabbo mArIne besADI daIe ane manane manAvIe ke mukita meLavavI - kAMDonuM pramANa ekadama ochuM ane mananI prakriyAo para vadhAre te kaMI reDhI paDI che? hajI to keTalAMye janma levA paDaze. kAma karavAmAM Ave. dhyAna ane ekAgratAdvArA tenAM cittAtaMtra para sauthI pahelAM te AvI manane DhIluM banAvanArI vAtamAMthI mRdutAthI kAma thAya ane tene pratyakSa batAvIne AgaLa laI bahAra nIkaLavAnuM che ane manane jAgRta karavAnuM che. kAraNake AvI javAmAM Ave. . * jAgRti jo na hoya te prakRti ApaNane ughADI devA-arthAta ' uttama prayogamAM mananI badhI ja pravRttio tene spaSTa hoya. satya tarapha AMkho baMdha karIne kevaLa anya viSayomAM bhramaNa karAvavA - vicAronI AvanajAvana, tenA mULa, tenI gati, tenA raMga, pratikSaNa taiyAra ja hoya che. uMDa sAthe cetanadharma satata kAma karI bhAva, zAkhA, prazAkhAo, tenAM sagAsabaMdhIo, Adi tene samarahyo che, ane jene laIne ApaNI saghaLI pravRttio zakaya bane jAtuM hoya, AthI dhIre dhIre e vicAranAM ragaDAne bAjupara rAkhIne che, tema chatAM jaDa cetanane oLakhavA detuM nathI. caitanya jaDamAM pote svayaM koNa che, A badhuM jonAra pote ja che, te cetanA spaSTa paNa caitanya bharI dIdhuM che, ane tyAM pote satata hAjara che chatAM jANe pragaTa thAya, ane svayaM potAnI paramAtmacetanA para AruDha jaDanI ja sattA hoya tema lAge che. paNa ekavAra : thoDI jAgRti thavAnuM zakaya bane, A paramAtmacetanA satata ApaNAmAM hAjara che, AvI to pelI prakRtinA udhADI devAnA prayatna saphaLa nahIM thAya. ane e ja kAma karI rahI che, chatAM ApaNe ApaNA vicAronA te chatAM takedArI khUba rAkhavI paDe che. ATaluM thayA bAda manamAMthI ragaDAdrArA ene joIe chIe eTale tenuM zuddha svarUpa jovAnuM, eka thi tane dura karavAnI che ke A janmamAM jJAna nahIM thAya. anubhavavAnuM banatuM nathI. paNa mananI badhI kAryavAhI ApaNane daDha saMkalpa ane vizvAsa e vAta karavAne che ke mAre A spaSTa samajAya to tenA para niyaMtraNa karavAnuM paNa saraLa bane che. janmamAM ja jJAna meLavavuM che, te huM koIpaNa bhege meLavIza ane AvuM niyaMtraNa karavAnI zakita ane daSTi Ave tene ja paramAtmAmAM mukata thaIza. AvI daDha pratijJA haze to manamAM tIvra jijJAsA praveza maLI gayuM kahevAya. eka prakAranI apUrva saMvAditA ane jAgRna thaze, ane te ja ApaNane dharmamArgamAM agresara karaze. saMgIta tenAmAM pragaTa thAya che ane te vyakita svayaM pitAne mATe dharmane nAme loko potAno samaya, zakita ane dhana kharcavA samAja mATe ane sArAe vizvane mATe AzIrvAdarUpa banI jAya che. tenA pratyeka vicAra, tenI vANI ane kArya saMsAranAM kalyANa taiyAra ja hoya che. dharmanA nAmane mahimA hajI ApaNe tyAM sArA mATe ja hoya che. pramANamAM che. game tevo durjana apamANika ane pitAnA svArthanA ' sarvottama prayogamAM e pAtra svayaM AcArya banIne bIjA kAmamAM ja Dubelo mANasa paNa koIka vAra dharmanA nAme kaMIka anekane zikSita karavAnI tAkAta dharAvatuM banI gayuM haze. utkRSTa karavA taiyAra hoya che. te jo e bhAvanAne upayoga karI levAmAM Ave ane tene sAcA ane vaijJAnika prayogamAM laI javAmAM bhAvanAthI prerita thaIne pitAnuM jIvana ane sarvasva A ja Ave te judA ja pariNAmanI saMbhAvanA nirmANa thAya che. kAryamAM lagADI devAnI tenI tatparatA hoya che. tenA hAthe moTAM moTAM dhArmika vRtti ane tapazcaryAonAM nirmANa pAchaLa A ja daSTi (kAryonA nirmANa thAya che. sarvatra abhUta ekatAne tene anubhava rahelI che. upadhAna Adi dhArmika upAsanAne laIe te vicAra thAya che. A parama ekatAnAM siddhAMta vizvanAM siddhAMto sAthe satata Avaze ke ATalA moTA samUhamAM bahena-bhAIo mahino savA anaMtakALathI rahetA AvyAM che ane anaMtakALa sudhI rahevAnAM mahine potAnAM gharasaMsAranI, vyApAradhaMdhAnI ane bIjI badhI che. AvI parama ekatA ane mULabhUta siddhAMtemAMthI manuSyanuM sAMsArika bAbatathI aLagA thaIne eka sthAna para besIne potAnA sarjana thayuM che. eTale tenI paNa keTalI badhI vizeSatAo che tenuM samayazakita lagADIne kaMIka karavA mAge che. A te kevo suMdara bhAna thAya che. tenA uddezonAM rahasyane abhyAsa karatAM aneka avasara che ke jyAre temanAM para koI saceTa gaMbhIra ane mahattvano , sUkSmAtisUkSma siddhAMtonuM rahasya khule che. tethI te manuSya svayaM eka prayoga karavo zakaya bane che. A prayogamAMthI je bahAra nIkaLe te risarca-saMzodhana mATenI mahAna leboreTarI jevo banI jAya che.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-68 prabuddha jIvana 229 manuSyane tenAM janma sAthe be meTI bakSise maLelI che. (1) vizvane paNa lAgu paDe che. A siddhAMte nitya rahevAvALA svataMtra vicAra karavAnI zakita (2) svataMtra kArya karavAnI zakita. eternal che, ane anaMtakALa sudhI unitymAM nitya rahevAnAM che. A be mahAna zakitaone upayoga moTe bhAge te nAnAnAnA AvA siddhAMtemAMthI manuSyanuM sarjana thayuM che. te tenI vizeSatA paNa kSullaka kAryomAM ja thatA hoya che athavA te meTA vinAzaka kAryomAM utkRSTa prakAranI ja che, jene baMdha ApaNane nathI hotuM. A badhe thatuM hoya che. kAraNake e be svataMtra zakitao upara niyaMtraNa abhyAsa UMDANathI karavAmAM Ave te ApaNAM ane vizvanAM sUkSmAti karIne tene sAce mArge vAparavAnI salAha ApanAra samyak viveka sUkSma rahasya ane siddhAMtanAM daravAjA ughaDI jAya, pariNAme manuSya je janame na hoya te uparanI be bakSise janma sAthe dareka manuSyane svayaM pote eka rIsarca karanAra saMzodhaka banI jAya ane tenI maLe che paraMtu tenuM niyaMtraNa karanAra vivekane manuSya pote potAnA prayogazALA paNa te pote ja bane. A zarIrarUpI prayogazALAmAM mAM janmAvavo paDe che. jeoe pracaMDa puruSArtha karIne e vivekane - te vizvanAM sarva siddhAMtone prayoga karavAnI tAkAta meLave pitAmAM janmAvyo che tevA loko dharatI para prakAzadIpa samA che. che ane tyArabAda dharatI paranAM mAnavajIvanamAM vikAsa mana te Akhe vakhata potAne maLelI svataMtratAne chUTathI upa- karIne utkRSTa pariNAmanuM sarjana kevI rIte thaI zake yoga karIne pharatuM ja rahe che. AvI mahAna zakita jene maLI che te tenuM saMzodhana kare che, ane tevA vijJAnane khoLI kADhIne teno prayoga manane jo paramezvara tarapha lagADavAmAM Ave te tyAM paNa te tevuM ja abhyAsakramamAM mUkIne samUhamAM kevI rIte zakaya bane tene vicAra baliSTa pariNAma lAvaze ane AvuM pariNAma lAvavAnI saMpUrNa kare che. AvI zakitazALI vyakitanI sAme bhautikavijJAnane koI zakita ane zakayatA ApaNAmAM paDelI ja che. jema bahAranI koI viSaya agharo nathI raheto. eTale AdhyAtmikanI sAthe sAthe bhautika navI cIja zIkhavA mATe ApaNe samagra zakitathI lAgI jaIe pAsAone paNa sabaLa banAvI zakAya tevuM vijJAna maLe che. kAraNa chIe ane tene siddha karyuM ja chUTako karIe chIe, tevI ja rIte ke bemAMthI ekapaNa vijJAnanI upekSA karavAmAM Ave che tyAre manuSya A kSetramAM paNa te ja zakitathI jhaDapI pragati sAdhI zakAya che. ane sAthe rASTra pAchaLa paDI jAya che. eka te bhautikavikAsa sAdhIne soe so TakA manamAM khAtrI ane vizvAsa rAkhIne prAraMbha thAya manuSya kayAM pahoMcI zake che te ApaNane AjanAM vikasita rASTronI to te kArya siddha thAya ja che. sAmAjika sthiti temaja rAjakIya sthiti parathI mAlUma paDe che. '; pUrNa zakitathI bharelA eka raeNkeTane avakAzamAM choDavAmAM Ave kayAMya zAMti, svasthatA, sAce AnaMda ke nirAMta jovAmAM AvatA che to e sIdhuM upara jaIne brahmAMDanAM aneka rahasyane zodhI nathI. temaja eka AdhyAtmika vijJAnane vikAsa karIne jo lAve che. paNa e jo kaze ADeavaLe chUTI gayuM te aneka ThekANe jagata ane tenI pravRttithI vikhUTA paDI javAnuM vicAravAmAM Ave vinAza karI mUke che ane svayaM paNa nAza pAme che. tevI ja rIte te te paNa barAbara nathI. AdhyAtmika vijJAnane sAdhIne tene upamanuSyarUpI raeNkeTane paNa anaMta zakita maLelI che. tene upayoga yoga bhautika pravRttiomAM karavo jarUrI che. tethI kautika pravRttio urdhvagatimAM eTale ke paramezvara tarapha thAya to brahmAMDanAM anaMta vadhAre kSamatApUrvaka ane ucita rIte saMpanna thAya che. Aje ApaNe rahasya tene spaSTa thAya che ane svayaM paramezvara svarUpa che tene tyAM A beu kSetre dAridraya jaNAya che. sAkSAtkAra thAya che. paNa jo teNe sAcI gati na pakaDI te e mAnavajIvananI saMbhAvanAo prati gaMbhIratAthI vicAravAmAM anaMta zakitane upayoga bIjI rIte thavAnuM ja che. zakita eka Ave te ApaNane eka nakazo spaSTa dekhAze. AdivAsI miniTa paNa kAma karyA vagara rahetI ja nathI ane tene jayAM lagA- jaMgalI manuSya svayaM ApaNe bhagavAna mahAvIra, uparanAM DIe tyAM kAma karavA paNa sadA taiyAra ja hoya che. eTale pelA nakazAmAM madhyabiMdunI jagyAe svayaM ApaNe ApaNane samyavivekanuM jAgaraNa thayuM hoya te A anaMta zakitane kayAM sthita karIne beu bAjue joIzuM te beu peneramAM ApaNane spaSTa lagADavI tene spaSTa nirNaya manamAM thAya che ane te pramANe kAma dekhAvA lAgaze. eka tarapha eka jaMgalI AdivAsI che, te bhale thAya che. vivekavihIna manuSyanI zakita ADeavaLe mArge vaparAIne manuSya ja che paNa manuSya samAjanAM koI kAyadAkAnUne ke anyana temaja svayaM pitAnA vinAzamAM pariName che. sabhyatA tenAmAM nathI. te niyama vinAne mAtra preraNAne baLe jIvana vivekajAgRtithI vicAro baliSTa bane che ane agAdha UMDANa vitAvanAro mANasa che. ApaNI jagyAe ApaNe e sthitimAMthI mAMthI aneka prakAranAM satya ane rahasya bahAra pragaTa thAya che. kramaza: vikAsa karatA karatA AvI pahoMcyA chIe. je eka jaMgalI jJAnanAM prakAzane koI rUMdhI zakatuM nathI. vyakitatva AkhuM jJAnanI AdivAsImAMthI vikAsakramanA saMpAne vaTAvIne AjanI sthititamAM prakAzI UThe che. sAcuM vyakitatva pragaTa thAya che. bIja- para AvavAnuM zakaya banyuM te, bIjI tarapha mAnavajIvananA mAMthI jhADa thAya che. tyAre bIjA kayAM rahe che? paNa pAchuM e jhADa vikAsanAM utkRSTa pariNAmarUpa bhagavAna mahAvIranI sthiti para pahebIja hajAro bIjenuM nirmANa kare che ane e paraMparA satata cavAnuM paNa ApaNe mATe saMbhavita banavuM joIe. A vikAsakramacAlu rahe che. Aga upara AMgaLI mUkavAmAM Ave che te AMgaLIne mAM mAnavacetanA badalAya che. bAkI zarIranI sthiti te tenI te ja jarUra dajhADe ja. jo na dajhADe to te Aga ja nathI, temAM pUratI rahe che. AkAra badhA tenA te ja che. mAtra cetanA para kAMti nirmANa garamI nathI ema samajavuM. tevI rIte eka jJAnI tenI pAse je thAya che tyAre te manuSya svayaM badalAI jAya che. kudaratI rIte jyAre zIkhavA samajavA Ave tene jJAnanI javALAthI na dajhADe ane tenAM krAMti thAya che tyAre tenI gati dhImI hoya che paNa vicArapUrvaka ajJAnane bhasmIbhUta na kare te te jJAnI nathI. tenAM svayaMmAM pUratI prayogamAM UtAravAmAM Ave to te gati zIdatA pakaDe che, garamI nathI ema samajavuM. ane jayAM janma thaze tyAM ja te utkRSTa saMbhAvanA prati svayaM ApaNA zarIrane laIne vicAravAmAM Ave ke tenAM judAM ApaNI gati thavI saMbhavita bane che ane pariNAme jIvanamukata judAM bhAganAM nAme judA che, tenI kriyAo judI che, chatAM te bhagavAna mahAvIranI sthiti sudhI pahoMcavAnuM zakaya banI zake che. badhA ekabIjA sAthe saMbaMdhita che, ane ekatAmAM kAma karatAM te ApaNe vicArIe ke ApaNI gati kaI tarapha thaI rahI che? hoya che. badhA vacce parama saMvAditA hoya che. paraspara integrated bhagavAna mahAvIra tarapha ke jaMgalI AdivAsI tarapha? A gatiche. A ja integration upara AgaLa saMzodhana karavAmAM Ave to mApaka yaMtra ApaNAmAM che ja, tenAdvArA jo ApaNI gatinI jaNAze ke je siddhAMte zarIrane lAgu paDe che te ja siddhAMte AkhA dizA spaSTa dekhAI jAya ane e gati jo khoTI dizAmAM thatI hoya che. vivekavihIna manu vinAzamAM pariName che. UMDANa
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 prabuddha jIvana tA. 16-3-68 >> prakIrNa noMdha te tene sAcI dizA tarapha vALI zakAya che te vAta paNa ApaNane spaSTa dekhAya ja. ane pachI te tarapha agresara thavAmAM kazI takalIpha nathI rahetI. bhagavAna mahAvIra jevuM baliSTa nAma A vidyAlayane apAyuM che, tene suvarNa mahotsava ujavAya che, temAM aneka bALake bhaNavA Ave che, kaMIka vizeSa meLavavAnI AzAthI. te bhagavAna mahAvIranI cetanA laIne jo A vidyArthIo upara prayoga karavAmAM Ave che, A vidyAlayamAMthI tevA sarjanA nirmANa thAya. nAmanI sAthe sAthe tenI cetanA paNa levAya to ghaNuM kAma zakaya bane. sAcA manuSya pakavavA mATenAM vidyAlaya gurukULa ane AzamenI Aje dezamAM nItAMta jarUrata che. AvA gurukULa ane AkAme ekakALamAM ApaNe tyAM hatA, tenI cAlanA ane vyavasthA moTA RSi, maharSio ane daSTAenAM hAthamAM rahetI hatI. tenAM kharca mATe rAjAe dhanikoSTie ane janasamAja pitAnA dhanabhaMDAro khullA mUkI detA hatA. kAraNake potAnA bALakonAM ghaDataranuM atyaMta mahatvanuM kArya tyAM thatuM hatuM. jamIna, anna, gAyo ane bIjI Avazyaka sagavaDo teone maLI rahetI. takSazIlA ane nAlaMdA jevA vidyAdhAmamAM AvA zikSaNaprayoge meTA pAyA para thatI hatI. A AvA prayogo atyAre paNa thavA zakaya che. nAnA nAnA ane adhUrA prayoge ghaNAM thAya che, paNa koI nizcita pariNAma dekhAtuM nathI. have vaijJAnika rIte moTA pAyA para prayoga thavA joIe. bALakone zikSaNanA mULamAM A vijJAna samajAvavuM haze te te mATe moTI saMkhyAmAM zikSako taiyAra karavA joIze. A mATe eka mejara projekaTa taiyAra karavAmAM AvyuM che. jene prAraMbha mahArASTra yA gujarAtathI thaI pachI dareka rAjyomAM thAya tevI gaNatarI che. Aje lagabhaga doDheka varSathI A projekaTa mahArASTra sarakAranI vicAraNAmAM che. gujarAtarAjya paNa A projekaTamAM sAro rasa laI rahyuM che ane moTI jamIna paNa ApavAnI teNe taiyArI batAvI che. AvA kSetramAM khrIstI mizanarIonuM kArya keTaluM suvyavasthita ane yojanAbaddha hoya che te bAbata re. phAdhara vAlesanAM lekhamAMthI ApaNane jANavA maLyuM che. paNa tenI yejanAmAM moTe bhAge vaTALapravRtti pAyAmAM hoya che tethI tenAM kAryathI koIne vizeSa lAbha thatuM nathI. mAMdAne sAravAra ane bhUkhyAne anna ApyA pachI tene sAce mAnava banAvavAnI pravRtti hovI joIe. te chatAM teonuM je sAruM che te laIne ApaNAM prayogane vadhAre adyatana ane savagI banAvI zakAya. AvA mizanarI seMTaro ApaNe tyAM thavAnI jarUra che. jemAMthI 'DAInemika spIrITa ane mizanarI jhIla" vALA potAnuM sarvasva samarpaNa karI zake tevA mizanarI zikSaka-zikSikAe taiyAra thAya. ApaNe tyAM sevAbhAvanAvALA ane dAna ApanAra udAra leAkonI kheTa nathI. paNa teonI bhAvanAne sAcI rIte upayoga na thavAthI sevA karanArA ane dhana ApanArAonI zraddhA UThI jAya che ane prayoga te thatA ja nathI. AvA bhAvanAzIla loko jo A vAtane pharI navI rIte vicAre te AvA vaijJAnika prayoga thavA azakaya nathI , eka vAta te nakkI che ke mAnava cittAtaMtra para jyAM sudhI samyaka kAMtinuM nirmANa nahIM thAya tyAMsudhI jagatamAM prema, zAMti AnaMda ane ekatAnuM nirmANa thavAne saMbhava nathI. ane AvI krAMtinuM vijJAna jANanArA AcAryo ane saMte ApaNe tyAM che te ApaNuM moTuM saubhAgya che. tene zodhI kADhIne temanAM jJAna ane anubhavane ucita lAbha le te ApaNAM hAthamAM che. A thaze te ja vizvamAM zAMti, prema, ekatA ane AnaMdanuM sAmrAjya phelAvI zakAze, jenI Aje khUba jarUra che. kumaza: pUNimA pakavAsA prabhukRpA-kiraNa': eka avalokana zrI gurudayAla mallikajIne koNa nathI jANatuM? ziSyabhAve temanA nikaTa paricayamAM AvelA zrI mukula kalArthI ane temanAM patnI bahena niraMjanAe lakheluM mallikajInuM jIvana - Alekhana prajJA sAhitya prakAzana (saradAra bAga, bAraDolI - 2) taraphathI thoDA samaya pahelAM pragaTa karavAmAM AvyuM che. A pustakanuM nAma 'prabhu kRpA kiraNa' e mujaba rAkhavAmAM AvyuM che. A saMbaMdhamAM lekhaka yugala jaNAve che ke "ame A saMsmaraNonuM nAma judI judI rIte vicAryuM hatuM. paraMtu pUjya cAcAjIe (malikajIne teo "cAcAjI" zabdathI saMbodhe che) kahyuM ke mArA jIvanamAM je kAMI banavA pAmyuM che e parama kRpALu prabhunI kRpAnA kiraNane ja AbhArI che. pUjya gurudeva ravIndranAthe "gItAMjali'mAM gAyuM che ema huM to kahuM chuM, "I am only a flute of reed, my master" - to mAtra vAMsaLI jevo chuM, emAM sUra pUranAra prabhu ja che. eTale tamAre A saMsmaraNene nAma ApavuM hoya te "prabhukRpA-kiraNa" ApI zako cho. pachI tamArI marajI. amane paNa cAcAjInI vAta gamI gaI ane A pustakanuM nAma 'prabhukRpA - kiraNa rAkhyuM. A caritralekhana saLaMga kathAnakanA rUpamAM ApavAmAM AvyuM nathI, paNa temanA janmathI mAMDIne (I. sa. 1896 nA me mAsamAM temane janma) Aja sudhInA jIvana sAthe saMbaMdha dharAvatI judI judI bAbato aMge praznottaranA rUpamAM rajU karavAmAM AvyuM che. zrI gurudayAla mallikajI pUrA arthamAM eka saMtapuruSa che; temanuM jIvana satata adhyAtmaparAyaNa rahyuM che. temanAmAM apAra ' bhAvukatA bharelI che. temanI vANI ane vartanamAM bAlacita svAbhAvikatA, nirdoSatA, pavitratAne ekasarakhe anubhava thato hoya che. temanAmAM sphaTika sama pAradarzaka nirmaLatAnuM ApaNane punita darzana thAya che. AvI eka adbhuta vyakitane A pustakadvArA ApaNane maMgaLa paricaya thAya che. kAkAsAhebe A pustaka upara prastAvanA lakhI ApIne mallikajInA jIvana ane vyakitatva upara vedhaka prakAza pADayo che. A pustaka be bhAgamAM vaheMcavAmAM AvyuM che. prabhukRpA kiraNamAM mallikajInuM jIvana - Alekhana che; "prabhu - prasAdI" mAM temAM racelAM hindI kAvyo ane tene mallikajIe pote ja karI Apela aMgrejI anuvAda ApavAmAM Avela che. AkhuM pustaka huM lagabhaga eka beThake vAMcI gayA ane UMDI prasannatA anubhavI eTaluM suMdara ane sarala A pustaka che. A pustakanI kiMmata rUA. 5-00 rAkhavAmAM AvI che, je tenuM kada jotAM vadhAre paDatI lAge che ane pariNAme je pustaka bahujanasulabha banavuM ghaTe te alpa ane susthita jana sulabha rahe evo saMbhava che. Ama chatAM paNa gujarAtI janatA samakSa mallikajI jevA mahAnubhAvanuM AvuM suMdara ane sapramANa citra rajU karavA mATe bhAI mukula kalArthI ane temanAM patnIne dhanyavAda ghaTe che. "jaina seziyala gRpa koI paNa samAjamAM te te samAjanI jarUriyAta mujaba bhinnabhinna prakAranI saMsthAo UbhI thAya che. koI saMsthA pAchaLa zikSaNapracArane hetu hoya che te koI pAchaLa vaidyakIya rAhata pahoMcADavAne hetu hoya che. koI saMsthA potAnA saMpradAyane jora ApavAnA hetuthI UbhI karavAmAM Ave che te koI saMsthA jUnavANI vicAra ane AcaraNane paDakAravAnA hetuthI kAma karatI hoya che. koI saMsthA
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-68 prabuddha jIvana 231 samAjanA nIcenA staranI sevA karavAne uddeza dharAvatI hoya che te koI saMsthA samAjanA madhyama lekhAtA paNa uparanA staranA susthita vargane ekatra ane sugrathita karavAnA hetuthI ane paraspara bhAIcAre vadhAravAnA hetuthI zarU karavAmAM Ave che. muMbaI khAte chellAM traNa varSathI zarU karavAmAM Avela jaina soziyala gRpa sArI sthitinAM jaina bhAI-baheno mATenA eka milanakendranuM rUpa dhAraNa karI rahela che ane gayA jAnyuArI mAsathI teNe cothA varSamAM praveza karyo che. tenA maMtrI zrI cImanalAla je. zAha ane zrI cImanalAla gosaliyAnA adamya utsAha ane avirata prayAsanA pariNAme traNa varSanA gALAmAM A saMsthAe sArI jamAvaTa karI che. A saMsthAnI sabhyasaMkhyA Aje lagabhaga 180 sudhI pahoMcI che. AmAM bhAIo tema ja bahenone samAveza thAya che. A maMDavaLamAM joDAvA IcchanAra bhAIe rU. 101 pravezaphInA ane rU. 51 vArSika lavAjamanA ApavA paDe che. sabhyonI patnIo pravezaphIthI mukata che paNa vArSika lavAjama rU. 51 bharavuM paDe che. A saMsthAnI mukhya pravRtti lagabhaga dara mahine eka vAra ane kadI kadI be vAra muMbaInA koI paNa resTorAM ke hoTelamAM moTe bhAge sabhyo pUratuM samUhabhojana goThavavAnI rahelI che ane AvA bhajana prasaMge koI vyakitavizeSane nimaMtraNa ApavAmAM Ave che ane te rIte vividha viSayane lagatA vArtAlApane samUhabhojana sAthe saMlagna karavAmAM Ave che. A uparAMta A saMsthA taraphathI manaraMjana kAryakramo paNa yojavAmAM Ave che ane bihAra duSkALa rAhata jevA kArya aMge sabhyomAMthI bhaMDoLa paNa ekaThuM karavAmAM Ave che. jaina samAjanA badhA phirakAnAM bhAI - bahenone A maMDaLamAM joDAvAno avakAza hoIne paraspara ekatAnI bhAvanAne AvA maMDaLa dvArA baLa maLatuM rahe che. jema muMbaImAM roTarI kalaba che, lAyansa kalaba che ane tenI jevI pravRtti ane bhAvanA che tevI ja pravRtti ane bhAvanAnI preraNA-alabatta jaina samAja pUratI sImita-A jaina seziyala gRpanI rahelI che. A saMsthA mAtra khANIpINImAM aTavAI na jatAM paraspara milana ane mane raMjana sAthe samAjasevAnA kArya tarapha vadhAre ne vadhAre DhaLatI rahe ane ekatAsaMvardhaka baLamAM pariName ema ApaNe IcchIe ! amadAvAdamAM UbhuM karavAmAM AvanAra kalA-gRha: Arthika sahAya mATe anurodha gujarAtanA suvikhyAta kalA-guru zrI ravizaMkara mahAzaMkara rAvaLanI kalAnA kSetre anekavidha sevAonI kadara rUpe amadAvAda khAte eka bhavya 'kalA-gRha' nuM nirmANa karavAnA hetuthI keTalAka samayathI 'kalA - ravi TrasTa' nAmanuM eka TrasTa UbhuM karavAmAM AvyuM che. zrI prabhudAsa bA. paTavArI, zrI navanItalAla sAkaralAla zodhana, zrI kAntilAla maNilAla, zrI bacubhAI rAvata, zrI anaMtarAya rAvaLa, zrI kanu desAI tathA zrI janArdana rAvaLa - A mujaba upara jaNAvela kalA - ravi TrasTanA sAta TrasTI che. A kalAgRha ubhuM karavA mATe prastuta TrasTane gujarAta sarakAra taraphathI amadAvAda zaheranA madhya bhAgamAM jarUrI kSetraphaLa dharAvato ploTa bheTa maLyuM che ane zeThazrI sAkaralAla bAlAbhAI taraphathI A kArya mATe eka lAkha rUpiyAnuM prAraMbhadAna karavAmAM AvyuM che. prastuta lAgRhane yogya AkAra ApavA mATe Azare daza lAkha rUpiyAnI jarUra che. A saMbaMdhamAM gujarAtanA tatkAlIna rAjyapAla zrI pra. ne. bhagavatIe gujarAta tema ja gujarAta bahAra vasatA gujarAtIone ane dezabharanA kalApremIone tA. 23-12-67 nA patramAM nIcenA zabdomAM anurodha karyo che. "gujarAtanA prathama kalAkAra ane gujarAtamAM kalAnI arimatA jAgRta karanAra zrI ravizaMkara rAvaLa, ke jemaNe kalAzikSaNanA AdhA praNetA tarIke prajAmAM 'kalAguru' tarIkenuM AdaraNIya sthAna prApta karyuM che, temanI kalA - sevA kAyama rahe tathA gujarAtamAM klA - pravRtti uttarottara vikasatI rahe te hetuthI sthApavAmAM AvelA kalAravi' TrasTa, gujarAta sarakAra taraphathI amadAvAda zaheranI madhyamAM bheTa maLelI. jamIna para ArTa gelerI, kalAnA abhyAsavargo, vyAkhyAnakhaMDa, kalA pustakAlaya tathA saMgrahasthAna ItyAdinI racanAvALu ' 'kalAgRha' bAMdhavAnuM kAma hAtha para dharyuM che te jANI AnaMda thaze. A kalAgRha' mATe zeThazrI sAkaralAla bAlAbhAIe eka lAkha rUpiyAnI udAra sakhAvata karelI che te prazaMsanIya che. gujarAtamAM tathA gujarAtanI bahAra vasatA sarva gujarAtI tathA anya kalApremIe paNa prajAnI sAMskRtika sevA aMgenA A umadA kArya mATe zakaya teTalI Arthika sahAya ApI A saMskAradhAmane kAyamI svarUpa ApavAmAM sahakAra Ape tevo mAre anurodha che." A anurodhane dhyAnamAM levA ane A sAMskRtika sevAnA mahAna kAryamAM yathAzakita madadarUpa thavA gujarAtanA susthita sajajane tema ja sannArIone prArthanA che. A TrasTane apAtAM sarva dAnane AvakaverAthI mukita maLelI che. ' zivAmbu cikitsAnA saMzodhana aMge kamizana nImavA mATe gujarAta sarakAra pAse karavAmAM AvelI mAMgaNI. tA. 1-11-67 nA 'prabuddha jIvana mAM zivAmbu cikitsA aMge pragaTa karavAmAM AvelI noMdhamAM A cikitsAnA saphaLa prayogane lagatI keTalIka mAhitI ApavAmAM AvI hatI. Ama chatAM paNa A cikitsA aMge jayAM sudhI rAjya sarakAra taraphathI jarUrI saMzodhana karavAmAM na Ave ane tenI upayukatatA aMge sarakAra taraphathI nizcita AkAranI bhalAmaNa karavAmAM na Ave tyAM sudhI A cikitsA lokamAnya banI na ja zake. A hetuthI prerAIne valasADamAM keTalAka samayathI zarU karavAmAM Avela zivAmbu cikitsA pracAraka maMDaLanA mukhya saMcAlaka zrI janArdana bI. desAIe ane rDo. parAgajIbhAI DI. desAIe gujarAta sarakAranA Arogya khAtAnA pradhAna zrI phattesiMharAva gAyakavADane thoDA samaya pahelAM eka memerenDama vinaMtipatra mekalela che ane temAM A viSayane lagatuM saMzodhana karavA mATe yogya, adhikRta ane taTastha evI vyakitanuM eka kamizana athavA te tapAsa samiti nImavAnI temaNe mAgaNI karI che. je upacArane Aje keTalIeka dizAethI pracAra thaI rahyo che ane adhUrI samajaNapUrvaka ja jene Aje jyAM tyAM prayoga thaI rahyo che tenA vaijJAnika saMzodhananI khUba ja jarUra che. vaijJAnika saMzodhananI kaseTImAMthI A cikitsApaddhati pAra utare ane tene vaidyakIya niSNAtonuM pAkuM samarthana maLe to sAmAnya prajAjano mATe A cikitsA aneka daSTie AzIrvAdarUpa nivaDe ane tethI upara jaNAvela memorenDamane dhyAnamAM laIne gujarAta sarakAra jaladIthI apekSita kamizananI nimaNUka karavAne sajvara nirNaya kare evI gujarAta sarakArane ApaNI prArthanA ho! ahiM e jaNAvavAnI jarUra na hoya ke jema " aspRzya " zabdanuM gAMdhIjIe "harijana" zabdathI navasaMskaraNa karyuM che tema A cikitsAnA mizanarI De. parAgajIbhAI desAIe "mAnava mUtra" zabdanuM 'zivAmbu' zabdathI navasaMskaraNa karyuM che. mAnavajAtane navI AzA ApatA erovIlanuM 'zilAropaNa gayA phebruArI mAsanI 20mI tArIkhe savAranA 10-30 vAgye, dakSiNa hiMdanA pUrva kinAre Avela panDIcerIthI nava mAilanA antare eka vistRta kSetraphaLa dharAvatI jamIna upara jenuM nirmANa karavAmAM AvanAra che evA "evIla" nAmanA eka prAyogika nagarane pAyo nAMkhavAnI kriyA karavAmAM AvI hatI. A pAyAmAM duniyA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 prabuddha jIvana tA. 19-3-18 nA 124 dezamAMthI ane bhAratanA 23 pradezamAMthI lAvavAmAM dharAve che; bAhyAntara badhI zodhano - tenA vikAsa mATe pUro upayoga AvelI mATI puravAmAM AvI hatI. "je pragatine jhaMkhI rahyA karavAmAM Avaze. che ane vadhAre unnata ane satyalakSI jIvananI AkAMkSA sevI rahyA "evIla bhAvi sAkSAtkAranI nirmANabhUmi banaze ane che evA mAnavInuM A erovIla nivAsasthAna banaze."--A vizvabaMdhutvane mUrtimaMta karavA mATenA bhautika tema ja AdhyAtmika zrI aravinda AzrAmanAM adhiSThAtrI mAtAjIno saMdeza hato. saMzodhananuM kendra banaze." A prasaMge mAtAjI taraphathI Azrama uparanA pitAnA nivAsa- A eravIlArA navo itihAsa sarjAze ane sadbhAva sthAnethI nIce mujabanA charter of auroville-"evIlanA dharAvatA ane urdhva jIvananI AkAMkSAmAM niSThA dAkhavatA sarva jAheranAmA'nI gheSaNA karavAmAM AvI hatI. koi mAnavIo vizvanAgariko tarIke svataMtrapaNe eka sAthe vasI A "oravIla" sauthI paheluM vizvanagara haze. zake evuM sAdhanAkendranirmANa karavAmAM vizvanI sarva dezo "evIla khAsa koi vyakita ke varganI mAlikInuM nahi sahakAra Apaze. hoya, te samagra mAnavajAtinuM haze. paNa jene A erovIlamAM A oravIlanI yojanAnuM "yunesko' e sarvAnumate anumodana rahevuM haze, teNe divya cetanAne svecchApUrvaka samapita thavuM paDaze. karyuM che ane bhArata sarakAre tene pUro Teko Apyo che. "rovIla ananta evA jJAnavitaraNanuM, satata evI praga- mUrtimatta thaI rahela zrI aravinda ane mAtAjInA svapnane tinuM, jene vRddhatva sparzI zakatuM nathI evA yauvananuM kendra thaze. pUrI saphaLatA prApta thAo evI ApaNI sarvanI prArthanA ho! "evIla pUrva ane pazcima vacce setu banAvavAnI apekSA paramAnaMda > antarIkSanA prazna aMge thoDI vicAraNA 52 tA. 3-3-68 ravivAranA roja muMbaI khAte goDIjI jaina ane ahiMsAnI AzA rAkhI hatI te sAdhusaMtonI vANImAM paNa meM upAzrayamAM akhila bhAratIya tIrtharakSA samiti ane jaina zve. mU. khUba garamI ane ukaLATa jayAM. e prasaMge meM karavA dhAreluM kaeNnpharansa taraphathI annarIkSajI tIrthane lagatI UbhI thayelI pari- vakatavya nIce mujaba hatuM: sthiti aMge prakAza pADavA mATe jaina zvetAMbara mUrtipUjaka samu- pUjaya AcAryazrI, munigaNa, bhAIo tathA bahene, dAyanI eka jAhera sabhA bolAvavAmAM AvI hatI. antarIkSajInA - AjanI A sabhAmAM huM be hetuthI Avyo chuM. eka to je saMdarbhamAM digaMbaronI virUddhamAM zvetAMbarone pakSa raju karavAne ecrIkSajI tIrthanA prazna upara Apa sarva ATale badhe ukaLATa anubhavI rahyA che te vize huM bahu ochuM jANuM chuM tethI mane vicAra A sabhAne Azaya hato. A prazna aMge mArA amuka vicAre Avyo ke A sabhAmAM huM AvuM ane ApamAMnAM AgevAna bhAIone A sabhA samakSa mAre ja karavA ja joIe ema dilanA uDANa- sAMbhaLa' te mane A viSayamAM vadhAre prakAza prApta thAya. bIje mAM lAgavAthI huM e sabhAmAM gaye ane mane taka maLatAM huM belavo hetu e che je samAja sAthe mAro jIvanabharano saMbaMdha che te UbhA thayA ane be aDhI miniTa belyo-ne bolyo - evAmAM mArI samAjanAM bhAI - bahene samakSa mArA mananI becAra vAta raja karUM. A rIte ahiM AvyA bAda ane ApamAMnA keTalAka bhAIone virUddha khUba zorabakora zarU thayo ane AgaLa belavAnuM baMdha karavAnI sAMbhaLyA bAda, antarIkSajI tIrtha aMgenI adyatana paristhitine mane pharaja paDI. e sabhAmAM mArI AgaLanAM vakatavyo lokalAgaNI mane ThIka pramANamAM khyAla Avyo che. Ama chatAM Aje huM A uzkeranArA ane digaMbaro viruddha jehAdanI hAkala karanArAM hatAM, jyAre praznanI vigatamAM ke tene lagatA guNadoSamAM utaravA mAgato nathI. huM mAre sura vATAghATo karIne samAdhAnIne mArga zodhavA mATe anurodha te A prazna aMge je vAstavikatA che tenI be traNa bAjue tarapha ApanuM dhyAna kheMcavA mAguM chuM. karavAno hato. svAbhAvika che ke tyAM ekatra thayelA lokone mArI A lagabhaga bhagavAna mahAvIranA samayathI jaina samAja zvetAMbara vAta na game, ane tethI mane bolavAnuM baMdha karavAnI pharaja pADavA ane digaMbara vibhAgamAM vaheMcAyelo rahyo che. jaina dharma aMge banne jevuM azistabharyuM vartana dAkhavavAmAM Ave. jokalAgaNInA uzkerATanuM vibhAganI 90 TakA mAnyatA lagabhaga eka sarakhI che; 10 TakA AvuM ja pariNAma Ave ema samajIne te bAbatanuM mane koI vizeSa pratyekanI mAnyatAmAM taphAvata che. A taphAvata mukhyatve sAdhusaMsthI aMge ane maMdiramUrti tathA pUjAvidhi aMge che. darekane potapotAnAM du:kha na thayuM. maMdira ane tIrtho che ane keTalAMka tIrtho ubhayamAnya che. antae prasaMge je vicAro huM rajU karavA mAgatA hatA ane ema rIkSajI tIrtha AvuM eka ubhayamAnya tIrtha che. A tIrtha ane tenI chatAM rajU karI zakaze nahi te vicAre e sabhAmAMthI ghera AvyA mUrti vize jeTale Adara ane bhakitabhAva zvetAMbara mU. vibhAga dharAve bAda meM vyavasthita rIte lakhI nAMkhyA. che teTale ja Adara ane bhakitabhAva digaMbara vibhAga dharAve che. A tIrtha upara zvetAMbarone je hakaka ane adhikAra hoya tene e sabhA savAranA 9-30 vAgye zarU thayelI ane eka vAgyA koi inakArI zake tema nathI tevI ja rIte digaMbaronuM paNa je kAMi lagabhaga purI thaI. ane temAM aneka gRhastho ane sAdhu sAdhvInAM nyAyanItipUrvakanuM hoya tene paNa koi inakArI zake tema nathI. e vakatavya thayAM. mArA sivAya sau koIne eka ja sura hatuM ke tIrtharakSA sAthe e paNa cakkasa che ke A tIrtha aMge game teTalI laData laDa vAmAM Ave te paNa A tIrtha koi paNa eka ja samudAyanuM banI mATe taiyAra thAo ane koI paNa bhoge koI paNa upAye ApaNAM zake tema che ja nahi. je vAstavikatA AvI che te Aje UbhuM tIrthanA hakako hAMsala karo. keTalAke A praznane jIvanamaraNane thayelA jhagaDAne game teTalI kAnunI laData laDavAmAM Ave, game teTalI savAla banAvI dIdhe. eka AgevAna zrI motIlAla vIracaMda zAhe athaDAmaNa UbhI karavAmAM Ave te paNa, koi kAyamI nikAla AvI te muMbaI zaheramAMthI jelamAM javAnI taiyArI dharAvatA daza hajAra zake tema nathI. i. sa. 1918 nI sAlamAM ApaNe sametazikharajIne svayaMsevakonI mAgaNI karI. sabhAnA pramukhasthAne bIrAjelA vRddha pahADa kharIdyo ane tyAra bAda ghaNA kAnUnI khaTalA thayA ane ema AcAryazrI vijayapratApasurijIe AgaLa banelA keTalAka dAkhalA chatAM ApaNe digaMbarone tyAMthI TALI zakayA nathI ane 50 varSanA ApIne ema paNa jaNAvyuM ke "tIrtharakSAnA kAryamAM ahirA bodharUpa gALe ApaNe banne jyAM hatA lagabhaga tyAMnA tyAM AvIne UbhA nathI. e traNa kalAka mArA mATe UMDI vyathAnA hatA. A dharmajhanuna chIe. antarIkSane lagato itihAsa paNa Ave che. mUrti ane ApaNane kayAM laI jaze enA vicAro ane kalpanAo mane maMdiranI mAlakI ane vahIvaTa aMge prIvIkAunsilane cUkAdo ApaNA guMgaLAvI rahI hatI. jemanI vANImAM meM samabhAva, zAnti, prema pakSamAM maLavA chatAM tyAMthI paNa digaMbarone TALI zakAyA nathI, TALI
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-18 zakAya tema paNa nathI. korTa kacerInI laDAio, cUkAdAo, te upara apIlA, ane nAnAMmoTAMgharSa ane dhana tathA zakitanI pAra vinAnI khuvArI banne tIrthone lagatI Aja sudhInI laDatono A sAra che. paristhiti jo AvI che to ApaNe AkhA praznanA bIjI ja rIte vicAra karavA ghaTe che ane te che vATAghATo dvArA ane yogya vyakitaonI madhyasthI drArA saMgharSanA kAraNeAnA nIkAla lAvavAne lagatI paddhati. prabuddha jIvana ApaNe e paNa bhUlavuM na joie ke zvetAMbara ane digaMbarahindu-musalamAna mAphaka koi alaga alaga komeA nathI paNa eka ja iSTadevanA anuyAyI jUthe che ane satya, anekAnta, ane ahiMsA upara AdhArita jaina vicArasaraNInA vArase che. A hakIkata che ane ema chatAM paraspara AtmIyatAnuM saMvedana ApaNe temanA viSe ke teo ApaNA viSe anubhavatA nathI ane pakSa-pratipakSanI rIte ekameka tarapha karaDI AMkhe ApaNe joie chIe ane ekamekanA e rIte ja vicAra karIe chIe ane pariNAme duniyAnI najaramAM AkhI komane nIcuM jovuM paDe evI athaDAmaNA kadi kadi banne vacce nirmANa thayA kare che. antarIkSajI tIrtha aMgenI vAstavikatA AgaLa jaNAvyA mujabanI hoine Aja, AvatI kAle ke najIkanA bhaviSyamAM bannene svIkArya hoya evI samajUtI ghaDI kADhayA sivAya bIjo koi vikalpa che ja nahi ema mane lAge che. A ja daSTibindu dhyAnamAM rAkhIne thoDA divasa pahelAM amadAvAda khAte maLelI zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhInA vahIvaTadAronI sabhAmAM antarIkSajInA praznanA zeTha kasturabhAI lAlabhAIe ane digaMbara samAjanA AgevAna zrI zreyAMsaprasAda jaine sAthe maLIne nikAla lAvavA prayatna karavA ema. haju thoDA divasa pahelAM AkolA khAte maLelI jainAnI jAhera sabhAmAM zeTha kasturabhAi lAlabhAie zvetAMbara ane digaMbara samAjanI ekatA upara ane banne vaccenA matabhedonuM paraspara vATAghATodrArA samAdhAna sAdhavAnI vAta upara khUba bhAra mUkayo hato. ahiM ekatra thayelA sabhAjana ke jemane kasturabhAinI netAgIrImAM apUrva vizvAsa che temane mAro prazna che ke Apa A bAbatamAM samAdhAnanI bhUmikA sAdhavA aMge zeTha kasturabhAInA hAtha majabUta karavA mAMgo che ke kevaLa jehAda ane dharmajhanunI bhASA vAparIne ane tevA pracAra karIne samAdhAnane sarvathA azaya banAvavA icche che? A prazna aMge jeTaluM tIvra ApanuM saMvedana che teTaluM ja tIvra mArUM saMvedana che, paNa ApanAmAM ane mArAmAM pharaka eTalA ja che ke Apa mAtra jaina zvetAMbara vibhAganI daSTie ja vicAro che!; mArI sAme Akho jaina samAja ane tenI ekatAnA vicAra che. A ekatA eka bAjuthI sadhAya che, puSTa thAya che to bIjI bAjuethI AvI kamanasIba ghaTanAothI AkhI komanI ekatA chinnabhinna thatI jAya che. antarIkSajInA maMdiramAM besatA varSanA roja je ghaTanA banI temAM doSa kono hato, kone nahoto e bAbata bAjue rAkhIe te paNa e ghaTanA AkhA samAja mATe zaramajanaka hatI e viSe bemata hoI na zake. AvuM jo banyA kare to jaina samAjanI ekatAnI vAta mithyA ane mRgajaLa samAna che. ApaNe thoDAM varSo bAda AvI rahela bhagavAna mahAvIranI 2500mI nirvANatithi pUrI bhavyatApUrvaka UjavavAnA manoratha sevI rahyA chIe. jo ApaNe paraspara vibhAjita hoIzuM to prastuta mahAtsava ApaNe zI rIte UjavavAnA hatA ! ane ahiM mArI sAme pATa upara beThelA pUjya munimahArAjone mArI prArthanA che ke ame pAmara zrAvako Avezane vaza thaIne game tema bAlIe ane game tema vicArIe paNa Apa to amane suleha ane zAntinA mArge laI javAmAM ApanI lAgavaganA upayoga karo. Apa jehAdanA puraskartA na bane paNa zAntinA dUta bano. amArAmAM rahelA agnine prajavalita karavAnuM kAma jo Apa karaze tA A agnine ThAraze koNa? Apa amArI duniyAno tyAga karIne vizvanA mAnavI banyA che. Apane mana mAnavI mAnavIne vibhAjita 233 zuM karatA bhedo gauNa hovA ghaTe; paraspara bhedabhAva maTe ane bhAIcAro kema vadhe evuM ApanuM sarvajanahitakArI mArgadarzana hovuM ghaTe. ahiM ekatra thayelA Apa bhAIone mAruM ATaluM ja namra vijJApana che ke A jehAdanI paribhASA cheDA ane samajUtinA mArga apanAvo. kevaLa hakkanI vAtA haLavI karo ane bAMdhachADanI rIte vicArIne evuM nirmaLa sauhArdabharyuM vAtAvaraNa nirmANa karo ane prastuta praznanA evA sukhada sthAyI nikAla zodhI kADho ke paraspara bhAIcArAnI pratiSThA thAya, ane A antarIkSa ApaNI vacce vaimanasya pedA karanArU ane vadhAranArU na bane, paNa paraspara premavardhaka ane zreyasaMvardhaka tIrtha bane. paramAnaMda tamAma jJAti ane kAmanA madhyamavargane AzIrvAdarUpa -jaina kalInIka ' zrI vardhamAna sthAnakavAsI jaina saMghanA Azraye kAMdAvADImAM chellAM vIzeka varSathI cAlatuM "jaina klInIka" madhyama ane garIba varga mATe eka AzIrvAda samAna puravAra thayuM che. muMbaI jevA zaheramAM moMghavArIne kAraNe pASaNanA abhAve madhyama varganI janatAne vAra vAra tabIbI sevAonI jarUra UbhI thAya che, niSNAtAnA tema ja mAMghIdATa davAonA kharca temane koI paNa hisAbe pAsAta nathI. AvA saMjogAmAM "jaina kalInIka" phakata kAMdAvADI ane gIragAmane ja nahi paraMtu zaheranA dUra daranA vistAromAM vasati AmajanatAne tabIbI sevAo Ape che. A saMsthA phakata jaina koma mATenI ja nahi paraMtu koI paNa jAtanA nAtajAtanA bhedabhAva vinA tamAma komAnA lokone tenA lAbha maLe evA AzayavALI sArvajanika saMsthA che. mAtra enA vahIvaTanI ane Arthika bAbatanI tema ja saMcAlananI javAbadArI zrI vardhamAna sthAnakavAsI jaina saMghane zIre che. A "jaina kalInIka" nI sthApanA 1948-49 mAM thaI tyAre to eka nAnakaDuM davAkhAnuM ja hatuM, jyAre Aje te te aneka vibhAge dharAvatI eka vizALa sarjikala IspitAla che. ATalA TUMkA gALAmAM saMsthAe je pragati sAdhI che e ja enI upayogItA puravAra karavA mATe puratI che. ahiM davA, IMjekazana ane anya prakAranI sAravAranI nAmanI ja phI levAmAM Ave che, tathA dardIo vacce koI paNa prakAranA bhedabhAva rAkhavAmAM Avato nathI. 'kalInIka'nA judA judA vibhAgamAM vividha rogonA niSNAtenI sevAo ApavAne paNa prabaMdha karAyelA che. AMkha, dAMta, kAna, nAka, gaLuM tema ja kSaya, evA vividha prakAranA rogAnA niSNAtonI salAha lokone mATe AzIrvAdasamAna nIvaDe che. A saMsthAne 35 jeTalA niSNAta DaoNkaTaronI sevAno lAbha maLata rahyo che. A uparAnta lAhI, maLa, mUtra, vigere tapAsavAnI paNa sagavaDa UbhI karelI che, tema ja ekasare, InafAreDa tathA alTrAvAyoleTa kiraNAnA upacAranI sagavaDano paNa prabaMdha karavAmAM Avela che. upara darzAvyA tevA tamAma upacAro mATe mAtra nAmanI ja phI levAmAM Ave che. tadna garIba loko mATe to koI paNa jAtanA nAtajAtanA bhedabhAva sivAya dareka prakAranI sAravAra uparAMta davA, IMjekazana suddhAM tadna maphata ApavAmAM Ave che. uparokata jaina kalInIkanA lAbha lenAranI saMkhyA dinapratidina khUba ja vadhatI jatI hoI kAryavAhakoe kalInIkanA makAnanI sAme ja eka navuM makAna baMdhAvyuM che ane temAM vasAvavAmAM Avela sAdhanasAmagrI sAthene kharca Azare rUpiyA pAMca lAkha aMdAjavAmAM Avela che. te kharcane pahoMcIvaLavA mATe, eprila mAsamAM A navA makAnanA udghATana prasaMge eka sAMskRtika kAryakrama yojavAnA nirNaya karavAmAM Avela che ane te prasaMge eka sAvInIyara pragaTa karavAnuM TharAvela che, jemAM kalInIkane lagatI saMpUrNa vigato raju karavAmAM Avaze. atyAranA kaTokaTI jevA kALamAM AvI udAtta bhAvanAvALI ane madhyama vargane ane AmajanatAne AzIrvAdasamAna ane ApaNA samAjanI gauravarUpa bina-sAMpradAyika kalInIkane sau koI udAra dIle dAnapravAhathI navapallavita kare ane Ama' karIne kalInIkanA kAryavAhakonA utsAhamAM vadhAro kare evI amArI aMtaranI prArthanA che. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 prabuddha jIvana tA. 16-3-68 navI duniyAmAM-2 >> keneDAnI pArlAmenTamAM paNa hamaNA dhamAla macI gaI paNa virodhI paNa prayatna kare che. ane je pariNAma Ave che teno nirdeza kare daLanA netAnuM dhairya ane DahApaNa jovA maLyuM. vaDApradhAna piyarsana . che. AvuM kAMIka ApaNA chApAvALA paNa karI zake te chApAnI eka ane virodhI daLanA netA sTenaphilDa banne jaNAe DahApaNa ane lokahitakArI pravRtti vadhe. lokazAhI DhaMga kevA hoya tenuM udAharaNa pUruM pADayuM. bannenA bhASaNa bIjI bAbata - e che ke pratidina - eka nAnA chokarAne vastusparzI hatA. nirarthaka kolAhala nahIM. AmAMthI bhAratanA loka- suMdara phoTo chApavAmAM Ave che. ane tenA guNonI carcA karI tene koI netAe zIkhavAnuM che ema mane lAge che. sarakAre Tekasa bIla raju pAlana mATe le tevI apIla karavAmAM Ave che. ahIM kumArikAne thanAra karyuM hatuM temAM be matathI sarakAra hArI gaI. eTale virodhI netAe saMtAnonI saMkhyA moTI che eTale e chokarAone ThekANe pADavAnI A pravRtti jarUrI paNa che, paNa ApaNA dezamAM paNa have anAtha Agraha rAkhe ke sarakAre rAjInAmuM ApavuM joIe. chApAnI carcAmAM bALakonI saMkhyA kAMI ochI nathI. eTale A dizAmAM dainika paNa rAjInAmuM ApavAnI tarapheNa varatAtI hatI. paNa sarakAre rAjI chApAo sArI sevA bajAvI zake. nAmuM ApyuM nahi ane vizvAsane prastAva raju karavA maMjurI - keneDAmAM barapha paDe che-atizaya paDe che. paNa A prajAe mAgI. virodhI daLe te prastAva nahIM paNa rAjInAmuM mAgyuM, anyathA e baraphanI aneka jAtanI ramata zodhI che ane te pratye AkarSaNa asahakAra jAhera karyo. paraMtu vaDApradhAne eka divasano samaya mAgyo, vadhI rahyuM che ane baraphane sAmane AnaMdapUrvaka kema karavo tenI te maMjUra thayo. pharI sabhA maLI tyAre piyarsane dAkhalAdalIle satata ciMtA vicAro karI rahyA che. sulekhako A baraphanI duniyAno raju karI pitAne vicAra daDha hovAnuM jaNAvyuM. kazA paNa ho hallA suMdara citAra ApI barapha paNa AnaMdajanaka banI zake che tema prajAnA vinA temane saue sAMbhaLyA ane virodhI daLanI maMjurI sAthe manamAM ThasAvavA prayatna kare che. bIjI bAju vaijJAnika DhaMgathI barapha vizvAsane prastAva raju karavAnuM pArlAmenTa nakkI karyuM. tA. 28mIe chatAM jIvananA dareka kSetramAM satata pravRtti cAlyA kare tenA mArgo te raju thayo ane bahumatithI vizvAsa jAhera thaze. Ama lokazAhImAM paNa A prajA laI rahI che. keneDAmAM enTrIyala nagarI muMbaI jevuM dAkhalAdalIlane vadhAre mahattva maLavuM joIe, kolAhala ane jhaga- zahera che. sauthI moTuM e zahera gaNAya che. ahIM TerenTomAM to bhayaDAne nahi, e keneDAnI pArlAmenTa batAvI ApyuM. AvatA eprilamAM cUMTaNI thavAnI che tenI atyArathI taiyArIo cAlI rahI che. rAmAM relagADI cAle ja che paNa mosTrIyalamAM te samagra zaheranA cUMTAvA mATe matadAtAone kharcolI pArTI ApavAne ahIM rivAja amuka bhAgamAM bhayarAmAM ja nAnakaDA zaheranI racanA karavAmAM AvI thaI paDayo che. eTale koI paNa umedavAra lAkha DolaranA kharca vinA che. A dizAmAM vizvamAM keneDA agresara che. e bheMyarAmAM na te jItI zake nahi evI paristhiti che. varasAda naDe, na garamI ane barapha to tyAM kayAMthI ja hoya. eTale - zrI munzInuM kAkAnI zazI e mAtra kAlpanika nATaka che ke ghaTanA te zaheranA bhoMyarAnA bhAgane tRvinAnI duniyA tarIke oLakhAuparathI, tenI mane khabara nathI paNa ahIM Aje tA. 24-2-68nA vavAmAM Ave che. e bhoMyarA-nagaranI racanA 30 ekara jamInamAM TelIgrAma' chApAmAM vAgyuM te uparathI munzInuM nATaka sAva asaMbhava karavAmAM AvI che. temAM dasa ephiksanA makAne, 240 dukAno hoya evuM nathI jaNAtuM. ahIM to AvA aneka nATakonI sAmagrI 36 resTorAM tathA 2200 jeTalA hoTalonA oraDA che. Adhunika lekhakane maLI rahe tema che. mathALuM che-"te have bhAInI mAM bane che." jIvananI badhI sAmagrI temAM maLI rahe che. yojanA pramANe uttarottara kansAsa zaheranA khabara che ke, maziyA tenA pAlaka pitAne paraNI AvA bheyaranagaranuM kSetraphaLa vadhAratA ja jaze. gaI. maziyA aDhAra varSanI ane pAlakapitA 69 varSane che. A ela. esa. DI nAmanI nazIlI davA ApaNA gAMjAthI paNa jarmana nAmane pAlakapitA maziyAnI mAtAne parANe hate. e tenI caDI jAya tevI che. tene nazo karavAno zokha ugatI peDhImAM vadhI cethI patnI hatI. e cethI patnIne dIkaro je pAMca varSane atyAre rahyo che. te skUlamAM paNa chUpI rIte vecAya che. pInArane koI che te paNa marzIyAnI mAtAnuM ja saMtAna che paNa te jarmananI navI ja duniyA dekhAya che-ema kahevAmAM Ave che. eTale sAhapahelAnA patithI. e pAMca varSanA chokarA paNa jarmananA ja kabajAmAM sika prajA AvA beTA sAhasamAM paNa sapaDAI gaI che. bheLaseLa temAM paNa thavA lAgyA che ane evI bheLaseLavALI davAnA jhagaDAmAM che. Ama bhAI - bene mAtAputra banI gayA. chuTA cheDAnA kese aDhAra varSanA vidyArthInuM khUne eTalI ja uMmaranA chokarAe pistoahIM ghaNA ja bane che te samAjamAM avyavasthA ja sUcave che. lathI karyuM. A samAcAre mArI te UMgha bagADI dIdhI, ke A prajA e ja chApAmAM strIone jANe ke hajI purUM svAtaMtrya nathI ke UMdhe mArge jaI rahI che. maLyuM mATe temaNe baLavAkhora thavuM joIe evuM bhASaNa eka mahilAe moTaronI saMkhyA moTI che eTale akasmAte paNa ghaNA. ApyAnA samAcAra vAMcyA. temAM teNIe pAdarIone udhaDA lIdhA paraMtu keTalAka akasmAte te yAda rahI jAya tevA hoya che. yunivariche. pAdarI phAdhara ane nana - jemaNe kadI saMsAra joyo nathI ane TInI TIma hokImAM vijayI thaI moTaramAM AvI rahI hatI. be meTaro kumArikAne peTamAM saMtAna hoya tyAre tenI zI gati thAya che tenI sAmasAmI athaDAI ane be vikvI vidyArthIonI hatyA thaI gaI ane keTalAya honahAra vidyArthIe ghAyala thayA, vijJAne sAmagrI ApI jemane khabara nathI - e badhA baMdha oraDAmAM bhegA maLI garbhapAta paNa manuSya e sAmagrImAM saMyama na vApare che ke anartha thAya che nA kAyadAne virodha karI rahyA che. - A te kaI rIte calAvI laI tenA dAkhalA ahIM roja jovA maLe che. zakAya? - Ama eka tarapha pAdarI ane bIjI tarapha sudhArakomAM A A zanivAranI sAMje 72 pAnAnuM chApuM TelIgrAma uparAMta carcA garamAgarama cAlI rahI che. paNa samAjamAM je asaMyamanuM tene vadhAre- paMdara senTamAM lIdhA-te vAMcI-A vicAro ahIM lakhyA vAtAvaraNa vadhI rahyuM che tenI tarapha AMgaLI cIMdhanAra viralA dekhAya che. che. pAdarIo garbhapAtamAM hiMsAne vicAra AgaLa dhare che paNa TelIgrAma chApAnI be pravRtti ApaNA chApAoe apanAvavA e ja pAdarIo mAMsAhAra sAme kazuM ja kema lakhatA nathI ? mArA jevI che - chApAnA saMpAdakane nAma patrA te hoya che ja paNa e nivAsa pAse ja ahIMnuM mukhya carca che. ane zaherabharamAM aneka carca che. te badhA carcanI be pAnA bharI jAherakhabaro Ave che ane uparAMta Action line-eTale ke 'sakriya pagalAM" nAmanuM saMgItanA jalasA paNa lekone AkarSavA mATe carcamAM karavAmAM Ave kalama hoya che. temAM lokonI sarakAra ane prajA vizenI che. badhuM ja Adhunika DhaMge karavuM paDe che. anyathA A navI prajAne phariyAdo ja mAtra nahIM paNa e phariyAda Ave eTale chApAvALA dharmanI bAbatamAM sajAga zakhavAnuM kAma ghaNuM ja muzkela che. jenA viSe phariyAda hoya temane maLIne phariyAdane nikAla lAvavA ToronTo tA. 29-2-68. dalasukha mAlavaNiyA. )
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA.16-38 prabuddha jIvana grAmadAna AMdolananA vyApaka muMbaInA sarvodayakAryakartA zrI kAntilAla vArA amuka mitra sAthe bihAramAM pU. vinAbAjI jyAM vase che tyAM thoDA divasa pahelA gayelA ane grAmadAna pravRttinA Aje thaI rahelA vistAranuM je pratyakSa darzana karI AvyA tenuM varNana saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAha uparanA patramAM temaNe lakhI mokalyuM che, je patra nIce mujaba che. rAjagIrI, bihAra, tA. 16-2-68 priya cImanabhAI ane mitro, ame hAlamAM ahIM vinAbAjI pAse AvelAM. ahIM je joyuM, jANuM ane anubhavyuM, e ghaNuM utsAhajanaka che. "grAmadAna - AMdolana" ahIM khUba vegathI cAlI rahyuM che. darabhaMgA AkhA jillA, duSkALa pahelAM ja gamadAnamAM AvI gayelA. hAlamAM pUNiyA jIllA 34 tathA bIjA traNa-cAra jillA 12 jeTalA thaI gayA che. grAmadAna zuM che? enI jANakArI zaheromAM ghaNAne nathI hotI, emAM gAma loko saMkalpa kare che ke ame havethI AkhA gAmane eka parivAra mAnIzuM. tathA amArI samasyAonA ukela, badhA sAthe maLIne amArI buddhizakitathI 'grAma - sabhA' dvArA (ke je gAmanA dareka kuTuMbanI pukhta uMmaranI vyakitaonI banAvavAmAM Ave che.) karIzuM. uparAMta bhUmihInA mATe amArI kheMDAu jamInanA vIsamA hissA tathA 'grAma-vikAsa' mATe dara varase amArI upajanA cAlIsamA bhAga 'grAma - koSa' mAM jamA karIzuM. AvA saMkalpa bihAranA uparokata jillAonA 18,000 aDhAra hajAra gAmanA loko atyAra sudhImAM karI cUkyA che. AnA pariNAme ahIM vAtAvaraNa eTaluM sarasa banyuM che ane utsAha eTalA vadhyA che ke ' 2 okaTobara 1968' sudhImAM AkhuM bihAra grAmadAnamAM AvI jAya, evA joradAra prayatno thaI rahyA che!ane enI zakayatA paNa dekhAI rahI che. AmAM khAdI tathA racanAtmaka kAryakartAonA paNa moTo hisso che. jAnyuArImAM vinobAjInI sAnidhyamAM 4 mahattvapUrNa saMmelanA thayA. 1. bihAra paMcAyata pariSadanuM 2. bihAranI yunivarsiTInI badhI kaoNlejonA prAdhyApakonuM 3. bihAranA mUkhya rAjakIya pakSAnuM tathA 4. bihAranI badhI racanAtmaka saMsthAonA kAryakartAonuM. A badhAe A kAryanuM samarthana karI, emAM sahAyatA karavAnuM AzvAsana ApyuM. sarvodaya pAsethI je AzA ane apekSA rAkhavAmAM AvI hatI, tenuM darzana have najIkanA bhaviSyamAM zakaya bane, evI saMbhavanA AmAMthI pragaTa thaI che. Ama thavAmAM vinAbA kahe che tema, 'kALabaLe'emAM moTo bhAga bhajavyo che. duSkALe tathA bihAranI hAlanI rAjakIya paristhitie lokone jAgrata karI dIdhA ane bhAna karAvI dIdhuM ke have svAvalaMbI banyA sivAya tathA grAmadAna - saMgaThana karyA sivAya, bIjo koI upAya nathI. grAmadAnanA namunA jovA ghaNI mAMga thatI hoya che. ApaNe koI paNa kAryamAM tarata ' namunAo banAvavA utsuka hoIe chIe. paraMtu vinAbA dIrdhadaSTi che. e AgaLanuM paNa joI zake che. koI paNa kAryanuM mApa e barAbara pahelethI ja kADhI le che. kArya keTaluM vizALa che! emAM keTalI zakita lAgavI joIe ? keTalA samayamAM e paripakava thaI, emAM parivartana AvI zake? vagerenuM gaNita teo karI le che. jethI teo kahetAM ke cAre tarapha Aga lAgI hAya emAM vacce eka nAnakaDI jagyAne 'erakanDIzanDa' banAvavAmAM Ave to te TakI zake nahIM. ApaNI apekSA mujaba jo namunAo banAvavA besI gayA hAta to Aje jIllAdAna ane prAMtadAna sudhInuM je vAtAvaraNa banyuM che, tyAM sudhI pahoMcI zakayA na hota anatA jatA vistAra ane banAvelA namunAo paNa TakI zakyA na hota. teo kahe che ke A mahAna parivartanakArI AMdolana mATe prathama te atyaMta joradAra vAtAvaraNa banAvavuM paDaze. vAtAvaraNa banyA pachI ja e sahelAIthI thaI zakaze. ApaNane pUro vizvAsa nahota besatA, paraMtu emane to daDha vizvAsa hato ke A kArya thaIne ja rahevAnuM che. kAraNa ke e 'kALapuruSanI' (jamAnAnI) mAMga che. ane e kahe che ke je Aje nathI ApatA te kAle ApavAno che tathA kAle nahIM samaje te parama divase samajavAnA che. 235 kAmanA tabakkAomAM prathama grAmadAna karatI vakhate, lAkoe grAmadAnanA 'saMkalpa - patrA' upara sahI karavAnI hoya che, jenA AdhAre grAmadAna jAhera karAya che. tyAra bAda bIjA tabakkAmAM 'puSTi - kArya' eTale ke badhA nAme sarakArI daphtaramAM rajisTara karavAnA hoya che. e AdhAre sarakArI karmacArIe cakAsaNI kare ke emaNe kharekhara samajIne sahIo karI che ke nahIM? A moTuM kAma che. sarakArI taMtramAM, e aMge ghaNo samaya lAge che ane emAMthI pAra utaryA bAda, vyavasthita navanirmANanuM kArya hAtha dharI zakAya. emAM hita-virodhIonI rUkAvaTa paNa Ave. eTale ghaNuM moTuM ane agharuM kAma to che ja. eTale dhIraja rAkhavI ja paDe. have darabhaMgA jIllA, grAmadAnamAM AvI gayA pachIdhI grAmasvarAjyanI dizAmAM, navanirmANanA kAryamAM sujhabujha dharAvatA tamAma lokone vinobAjIe AvAhana karyuM che ke namunA banAvavAnA samaya have pAkI gayo che. have tamArI zakita kAme lagADo, A daSTie atyAre tyAM kAma cAlI rahyuM che. duSkALa - nivAraNa aMge . ahIMnA loko muMbaI tathA gujarAtanA khUba AbhAra mAne che. tyAMthI nANAM uparAMta je vyavasthA- . zakita maLI, enAthI teo khUba prabhAvita thayA che. ApaNA badhAnA purUSArtha ane IzvarakRpAthI, bihAra eka bhayaMkara AphatamAMthI bacI gayuM. have tenA navanirmANanA eTale ke gAMdhIjInA svapnanA grAma - svarAjyanA kAryamAM paNa jo ApaNe prayatnazIla thaIe to saMbhava che ke ene pagale pagale, AjanI bhayaMkara hAlatamAMthI AkhA dezane bacAvavAmAM paNa ApaNe nimittarUpa banIe. vinobAjIe muMbaI mATe be vAta upara khAsa bhAra mUkayA che. (1) sarvodaya - vicAra ane sAhitya gharagharamAM pahoMce tathA lokone AMdolananI pUrI jANakArI maLe, e mATe sAhitya - pracAra ane prakAzanamAM vepArI mitronI buddhi ane sahAyatA meLavavI. (2) sarvodaya tarapha abhimUkha evA kAryakartAo ane sahayogI - mitro vadhAravA. A sUcanA upara Apa paNa ciMtana aThavADiyAM A tarapha rokAvAnA chIe. kuzaLa hazeA. karazo. ame hajI beeka vizeSa rUbamAM. eja li. ApanA kAntilAla veArA, narottama zAha ( potAnI 71 mI varSagAMThe zrI gokuLabhAI dolatarAma bhaTTa raceluM ane temanI taraphathI maLeluM kAvya ) prasanna re'vu kanye varSo upara vIte varSe zivarAto Ave jAye kilamiSa mujamAM vyAtpa ghaNAM ye kayAre te kayama dhovAye ? karato tenI nitya jhaMkhanA dInadayALu tava caraNe sAham sAham raTo rasanA anya svaro nA hai vadane kAma karyuM je yatkiMcit huM sAruMnarasuM A jagate arpIne sarve te tujane prasanna revuM kartavye. vIto Ama ja Ayu ahoniza saritA pera raho jIvaMta zivasAgarane jAvuM bheTavA sevAmaya rAkhIne mana. kIDI kaNa kaNa raLe hAthIne maNa maNa khAvA rahe maLI gokaLa ciMtA karavI zAne zrAddhA dilamAM rahe di. Izabharose bhAgyavaMta huM rahuM sadA nirle pa vaLI saurabha phorI rahA mArI A jIvananI sukumAra kaLI. vhevAre muja durbhe na koI, AziSe mArI karaNI ... nitye jaLa svAdu pIvaDAvo gokaLa tArI nirjhariNI. 1 g 3 * 5 6 7 gokuLabhAI daulatarAma bhaTTa
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' - 236 prabuddha jIvana tA. 16-3-68 mAre rAmu have gAMDo nathI hai!" | (jyoti saMgha patrikA phebruArI 1968 mAMthI sAbhAra udhdhata ) zALAnA vAtAvaraNane sAmAjika rItabhAta sAthe rAmuno meLa "bahena, mAre lAyaka kaMI paNa kAma hoya te jarUra jaNAvajo, besADave e te loDhAnA caNA cAvavA jevuM hatuM. zALAnA bALako ho!" ramatAM hoya tyAM rAmu vastro kADhIne nAhavA paNa besI jato. A "amaratabA, tamAruM zarIra sAcavI zako te ja bahu che." A badhAMmAMthI mArga kADhavAno e tanatoDa prayAsa karI rahyAM. "are, e to sAcavaze bhagavAna, tame tAre mane bolAvajo ne! e daramyAna kSayavALo dIkaro kezu mRtyu pAmyo. enAM bALako paNa amaratabAne ucheravAmAM AvyAM. vakhata jatAM kezunI dIkarIne eTalAmAM ghasAI nathI javAnI " sarasa rIte paraNAvI paNa kharI. Ama bolatAM bolatAM amaratabA gayA paNa emanA zabdo dhIme dhIme rAmu mAnA premathI sudharavA mAMDayo. enA gAMDAM manamAM gUMjyAM ja karyA. koI yuvAnane paNa zaramAve evA utsAha- tophAno zamavA mAMDayAM. rojIMdA kAmakAjanI sUjha AvavA mAMDI. pUrvaka Ama bolanAranI kAyA kevI hatI? garIbI ne ummaranA ghasArA ane mAnA kAmakAjamAM Teko karavA mAMDayo. rAmune sudhAravA mATe kharca karavAmAM amatarabAe kadI pAchuM nahotuM joyuM. keTale dadhIne hala ne jhIlI jhIlIne mAMDa jIvI rahelI sAva jarjarita! emanA AyuSyano adhamaNa to badAma khavarAvelI e uparAMta bIjuM ya keTaluM! aNadhAryo aMta AvI jAya to ye navAI nahIM e vicAra emane rAmunI dAkatarI sAravAra uparAMta je kaMi upAyo jANavA maLe jotAM AvI jAya. te pUrA parizramathI karyA ja karatAM - tana, mana, ane dhanathI. * AjathI dazeka varSa pahelAM eka divasa amaratabA amAre e daramyAna rAmunI dIkarI kamunAM lagna levAyAM. zuM amarataAMgaNe AvI caDayAM - gharakAma mATe. mAre te kAma karanAra bAi bAne utsAha! ghara pAse sarasa majAno maMDapa baMdhAvIne aThavADiyuM te kathA besADI - pUrA bhakitabhAvathI ! ane kamune kariyAvara te. hatI eTale emane meM bIje goThavyAM. e tathA emanI dIkarI mANeka, gajA upara kharca karIne paNa pUrA vAtsalyathI karyo. kamunA gAMDA beu vidhavA, be dIkarAmAM eka kSayathI pIDAto (je have hayAta nathI.) mAbApanuM sthAna enI dAdI amaratabAe lIdhuM ne ene sTeje paNa ane eka gAMDo. ane cha sAta pautra-pautrI. A badhAMnI javAba- ochuM AvavA dIdhuM nahIM. dArI mukhyatve emane mAthe. A badhAMne kharca beu mA- dIkarI gharagharanAM emaNe potAnA pavitra premALa svabhAva ane madadarUpa thavAnI vRttithI emanA jamanArA tathA pADozIone khuba prema meLavele. kapaDAM - vAsaNa karIne kema kADhe? emanA hAthamAM to eka koDI paNa eTale sukhadu:khane prasaMge emano Teke sAro maLI raheto. nahatI. ame theDe Teko ryo ane dIkarI mANeke dhIme dhIme thoDA Ama eka pachI eka agavaDo vaTAvatAM ane kartavyo adA vidyArthIone jamADavAnuM zarU karyuM. karatAM amaratabA Aje jIvanane Are pahoMcyAM che. jIvanamAM kaMika amaratabAne eka moTA khAdI - bhaMDAranuM raDuM calAvavAnuM sthiratA AvI che. rAmu khUba sArI rIte emane Teko kare che. rAmune bauddhika vikAsa bahu nathI paNa vartanamAM bhAgye ja gAMDapaNa lAge che. kAma apAvyuM, kAma, rahevAnuM tathA pagAra ThIka hatA eTale gujArAne have emane ciMtA che rAmunI bhaviSyanI salAmatInI. AMkha prazna thoDo haLavo thayo. paNa temane moTI ciMtA hatI rAmunI. micAyA bAda rAmunuM zuM? vaLI bhADAnA gharamAM agavaDo paNa naDe emanuM jIvana te ahIM (amadAvAdamAM) kaMika saraLa baneluM, che. e karatAM kaMika pitAnuM hoya to? paraMtu emane rAmu viramagAmamAM gAMDA ghelA divase kADhI raheze. gujarAta hAusIMga baeNrDamAM ochI AvakavALAne mAlikInA enuM zuM karavuM? bleka maLe che e jANatAM emaNe satata doDadhAma karIne mAtra traNa divasamAM A eka bloka noMdhAvI dIdhuM ne emane e maLI paNa amaratabAe ene viramagAmathI amadAvAda lAvavAnA prayAsa gayo! manamAM to e ja kalpanA che ke emanI hayAtimAM emane zarU karyA. paNa rAmu te rastAmAM chuTTo paDIne nAsI jAya, vaLI keka rAmu A blokanA eka khaMDamAM rahe, bIjA oraDAo bhADe Ape bhaLatI gADImAM besI jAya tyAre te zodhI zodhamAM dama nIkaLI jato. ane Arthika citA vagara jIvI zake ! aMte ekavAra betraNa saMbaMdhIonI madadathI rAmune sAMkaLe - eka atyaMta garIba mAtA aneka viTaMbaNAomAMthI paNa bAMdhIne gADImAM besADayo, mahAparANe amadAvAda AvIne amArI potAnA sAva gAMDA dIkarAnuM kevuM sukhad bhAvI sarjI zake che! dhanavAna pAse lAvyAM. mAtAo mATe paNa Avo puruSArtha zakaya che kharo? A sthaLe paNa ahoho rAmanuM kaMi tophAna! (eka satya ghaTanA - nAma badalIne gItA parIkha ahIM AvIne e amArA bAtharUmamAM nAhavA beTho te esiDa viSayasUci ne bATale telane samajIne mAthe reDavA mAMDe! AvAM AvAM- pRSTha tophAnethI mUMjhAtAM amaratabAe ene gAMDAnI hospiTalamAM mUkayo. dhArmika zikSaNa : eka parisaMvAda pUrNimA pakavAsA 227 prakIrNa noMdha : "prabhukRpA-kiraNa': eka paramAnaMda 230 rAmanuM e hospiTalamAM ThIka cAlyuM. amaratabA ene avAra avalokana, 'jaina soziyala 5 5,' navAra maLavA jAya. paNa mAne jIva ene tyAM jatAM akaLAya eTale amadAvAdamAM UbhuM karavAmAM AvanAra ghera lAve. vaLI enAM tophAnathI ane lokonA vAMdhA - virodhathI kaMTALe kalA-gRha : Arthika sahAya mATe eTale pAcho mUkI Ave. paNa emanA jIvane jarAya zAMti na maLe. anurodha, zivAmbu cikitsAnA saMzodhana aMge kamizana nImavA mATe gujarAta aMte emaNe nokarI choDI. svataMtra rahIne koi kAmadhaMdho kare sarakAra pAse karavAmAM AvelI mAMgaNI, to AvA rAmune paNa sAthe rAkhI zake ne? e ja AzAe! mAnavajAtane navI AzA ApatA vadhatI jatI moMghavArImAM A paNa eka sAhasa hatuM. erovIlanuM zilAropaNa. aMtarIkSajInA prazna aMge theDI vicAraNA. paramAnaMda 232 eka zALAnA makAnamAM eka 'ge reja' bhADe rAkhIne emaNe tamAma jJAti ane komanA maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha 233 emAM raDuM khelyuM. dhIme dhIme emane tyAM jamanAra vidyArthIo madhyamavargane AzIvAMdarA ane ophisaro vadhavA lAgyA. jo ke zarUAtane samaya ghaNo Akaro jaina kalInIka' gayo. emanI tabiyata paNa lathaDayAM karI. dIkarAonA bALakone navI duniyAmAM-2 . dalasukha mAlavaNiyA 234 grAmadAna AMdolanane vyApaka kAntilAla vorA, narottama zAha 235 bhaNAvavAnI paNa muzkelI paDI. chatAM emaNe emane zALAmAM gaThavyAM banato jato vistAra ane emanA vahAlA rAmune potAnI sAthe haMmeza mATe rahevA "mAro rAmu have gAMDo nathI hoM!" gItA parIkha 236 lai AvyAM. nArAyaNa AzramanI yAtrA sunaMdAbahena vahorA 237
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA.16-2-68 prabhu jIvana nArAyaNa AzramanI yAtrA bhAratamAM janmela bhAgye ja evA koI mAnavI haze ke jeNe himAlayanuM nAma sAMbhaLyuM nahi hoya. bhAratamAM bhAgye ja hindu saMskAra dharAvatI evI koI vyakita haze jenA dilamAM himAlayanAM darzana karavAnI jhaMkhanA janmI na hoya. Ama chatAM tenAM pratyakSa darzana karavAnuM sadbhAgya bahu ochA mAnavIone sAMpaDe che. A keTaluM mATuM sadbhAgya che tenI khabara te jene e pradezamAM paribhramaNa karavAnI taka maLI hAya. tene ja paDe. AvI taka mane mArA jIvana daramiyAna be vAra sAMpaDI che. eka vAra keTalAka samaya pahelAM kAzmIrane pravAsa karavAnuM banyuM hatuM tyAre. paNa e vakhate himAlayamAM rahelA kudaratI saundaryane mANavuM, AnaMda karavA, majA karavI eTalA ja himAlayanA saMdarbhamAM mAro khyAla hatA ane AveA khyAla dara varSe himAlayanAM jANItA parvatamathakoe--hIla sTezana- emoTA bhAge unALAnA mahinAomAM bhAratabharamAMthI hajAronI saMkhyAmAM jatA sahelANIonA hoya che. A badhAM mathako kevaLa mojamajAnAM ane maLavAhaLavAnAM kendro banI gayAM che. bIjo prasaMga himAlayamAM javAnA ane paribhramaNa karavAnAmane gayA me mAsamAM sAMpaDayo, A yAtrAe mArA antastattvane atyanta prabhAvita karyuM; jIvana nihALavAnI mane navI daSTi ApI; tenI bhavyatAe mane maMtramugdha karI; ane mArAmAM jANe ke eka prakAranI AdhyAtmika jyota pragaTAvI. mArAmAM AdhyAtmikatAnuM je AchuM skrU raNa hatuM tene navA vega maLyo. A bIjo prasaMga himAlayanA peTALamAM - ApaNI sarahadanI bahu najIkanA bhAgamAM Avela sapATa pradezathI lagabhaga 200 mAIlanA antare ane kailAsayAtrAnA mArganI bAjue Avela nArAyaNa AzrAmanI yAtrAne lagatA hatA. tyAM javAnA suyoga A rIte UbhA thayA. jemaNe varSo sudhI bhUdAna Andolanane dezabharamAM vega ApavAnuM kArya karyuM hatuM, je e pravRttimAMthI nivRtti svIkArI gheADAM varSothI mAunTa AbumAM vase che ane jemane vicAronA AdAna - pradAna nimitte avAranavAra yuropanA pravAseA karavAnuM prApta thAya che te zrI vimalAbahena ThakAranA samAgamamAM AvavAnuM sadbhAgya keTalAka samayathI mane prApta thayuM che. temanI sAthe gayA varSanA prAraMbhamAM Abu khAte thoDA divasa rahevAnA yoga Ubhe thayA. A temanA sahavAsa, daramiyAna temaNe upara jaNAvela nArAyaNa Azrama viSe vAta karI, te sthaLanI asAdhAraNa bhavyatAno khyAla Apyo ane tyAM javAno koI prabaMdha gAThavAI zake te ApaNe badhAM sAthe jaIe evI IcchA temaNe vyakata karI. meM ane mArA sAthIo zrI kalyANabhAI tathA temanAM patnI suzIlAbahene temanI e vAtane pakaDI lIdhI. A rIte temanI sAthe himAlayamAM pharavA tema ja rahevAnA suyoga Ubhe thAya tenAthI vadhAre bIjI jIvananI dhanyatA zI hAI zake evA vicArapUrvaka ame temanI vAtane vadhAvI lIdhI ane ene lagatI jarUrI taiyArI ame karavA mAMDI. nArAyaNa AzrAma jatAM pahelAM, te sarahada vistAramAM AveluM hovAthI, tyAM javA mATe bhArata sarakAra pAsethI maMjUrI meLavavI paDe che. sau prathama AlmArA sudhI gayA pachI lagabhaga 160 mAila dUra A Azrama AvelA che. sAmAnya rIte yogIo ke sAdhako sivAya koI ekaladokala pravAsI mATe A sthaLe javuM AsAna nathI, paraMtu mitramaMDaLa hAya, satyamAgama hoya te agavaDa paNa sagavaDa thai jAya ane jANe ke bhakata kavinI paMkita sAcI paDatI lAge ke " jaMgalamAM maMgala karI jANe jaMgala maMgala jene " Ama ame zrI vimalAbenanI chAyAmAM ane zrI kalyANa p 237 bhAi tathA suzIlAbhAbhI jemane ame saMghavI ane saMghavaNa tarIke bAdhatA temanI sAthe yAtrA karavAnuM nakkI karyuM. vaDodarAmAM vasatA zrI nArAyaNa AAmanA TrasTIo pAsethI tyAM kevI rIte jai zakAya ane keTalA divasa lAge vigere vigata meLavyA pachI ame te aMgenI taiyArI karavA lAgyA. ame kula sAta jaNA nArAyaNa Azrama javAnA hatA, paraMtu mAruM kuTuMba nainitAla javAnuM hatuM, tethI meM evuM nakkI karyu ke meM ane mArI dIkarIe nainitAla na jevuM hovAthI mArA kuTuMba sAthe amAre sauthI pahelA sIdhA nainitAla jevuM ane tyAra pachI tyAMthI eprila mAsanI 30 mI tArIkhe bapore 1 vAge nArAyaNa Azrama javA mATe nIkaLIne bhavAlIthI anya mitre ke je 28mIe amadAvAdathI nIkaLIne AvavAnAM hatAM. teonI joDe joDAi javuM. tethI me mArA parivAra sahita eprila mAsanI 25 mI tArIkhe amadAvAdathI prayANa karyuM ane ame 27 mIe nainitAla pahoMcyAM. mArgamAM bAMdIkui ane AgrA gADI badalI kAthagodAma pahoMcyA ane tyAMthI TaeNkasI karI ame 18 mAilano caDhANavALA nainitAlano pahADa caDhavA lAgyA. pahADa caDhatAM ja himAlayanI asara varatAvA mAMDI. ekadama havAmAna badalAvA lAgyuM ane garamIthI tapta thai gayelA ane be divasanI kaMTALAjanaka musApharIne kAraNe thAkI gayelA evA amane himAlayanI girimALA uparathI AvatA zItala pavanano sparza thatAM, amAro thAka bhUlAi gayo. nainitAlanI ramaNIyatA tenAM nainI sarovarane AbhArI che. AkhuM nainitAla zahera A sarovaranI cAre bAju patharAyeluM che ane tethI te atyaMta ramaNIya lAge che. A sthaLanA hRdayaMgama saundaryathI AkarSAine prativarSa ahIM ghaNI moTI saMkhyAmAM sahelANIo Ave che, ane be ghaDI jIvananI jaTila ghaTamALathI mukita pAme che. A pradeza atyaMta vikaselA che ane tenA rastA vigere paNa suMdara che. ahIM dareka prakAranI suvidhA maLI rahe che. jUnA vibhAgamAM taLanI vasati ane navA vibhAgamAM adyatana hATelA, sTorA ane nivAsasthAno AvelAM che. tenuM bajAra paNa sAruM evuM meTuM ane vyavasthita che. A nainitAla 600 phuTanI uMcAi para che. tethI ahIM sAmAnya rIte ThaMDI sArA pramANamAM paDe che. cAre bAju pahADa ane vacce taLAva AveluM hovAthI ane ahiM je pavana Ave che te A taLAva para thaine AvatA hovAthI vAtAvaraNa bAranAM samayamAM paNa ThaMDu ane AhalAdaka lAge che. rAtrinI nirava zAMti pachI prabhAta paDatAM AkhuM zahera aneka prakAranI pravRttiothI dhamadhamI uThe che. Ama to jo ke ahIM AvanAra sahelANIo ArAma mATe Ave che ane dareka jaNa potapAtAnI ruci pramANe potapotAne dainika kAryakrama gAThavI le che. koi savAre nainI sarovaramAM beTIMga karavAno kAryakrama banAve che, koi sarovaranI AjubAju cakkara mAravA nIkaLI paDe che, to koi sUryanAM kiraNAmAM snAna karavAnuM pasaMda karatAM pAtAnI hoTalanAM AgaLanAM khullA bhAgamAM khurazI kheMcI lAvI temAM AjubAjunAM saundaryanuM pAna karatAM paDI rahe che. nAnAM bALako bagIcAmAM ramavA upaDI jAya che to koi najIkanAM ke dUranAM jovAlAyaka sthaLA para cAlatAM thA ThaMDImAM ke basamAM yA TekasImAM upaDI jAya che. Ama ApyA. divasa loko jAtajAtanI pravRttimAM pasAra kare che. A sthaLe A divaso daramyAna ThIka ThIka pramANamAM mAnavamahe rAmaNa UbharAya che ane loko judA judA sthaLethI AvatA hovAthI vasatimAM paNa vaividhya najare paDe che. nainitAlamAM jovAlAyaka badhAM ja sthaLA ThIka ThIka caDhANa para
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 prabuddha jIvana tA. 16-3-18 che. tenuM sauthI UMcuM sthaLa cAinApIka che, je have nainipIka tarIke oLakhAya che. tyAM sUryodaya pahelAM jaie te himAlayanI saLaMga girimALA joi zakAya che. briTiza samayathI ahIM sArI evI hAiskUla ane kaeNlejonuM nirmANa thayuM che. AjubAjuthI tema ja dUra- darathI paNa ghaNAM chokarA - chokarIo ahIM abhyAsArthe Ave che. AvI atyaMta AhalAdaka bhUmi vacce mAtra traNa ja divasa rahIne ame 30 mIe savAre bhavAlI karavAnI taiyArI karI. amadAvAdathI zrI kalyANabhAI trikamalAla ane teozrInAM patnI, ciraMjIvI bhAI zrIkAMta ane temanA bahena zrI prabhAbena ane AbuthI parama pUjya zrI vimalAbena tA. 28-4-67nA nIkaLI amane 30 mIe bhavAlI maLyAM. mArI sAthe mArI dIkarI dakSA paNa hatI. kharI rIte to amAro himAlayanA pradezamAM bhramaNa karavAne pravAsa paNa ame naitinAlamAM paga mUko tyArathI ja zarU thaI cUkyo hate. chatAM jyAre ame nArAyaNa Azrama tarapha pravAsa zarU karyo tyAre jANe have ja sAce ane hetulakSI pravAsa AraMbhAyo evI lAgaNI hRdayamAM udbhavI. jo ke himAlayanAM sAkSAta darzana te ame AbherAthI karyo, paNa te aMgene sAce bheda to cheka nArAyaNa Azrama pahoMcyA tyAre ja khUlyo. amArI sAthe AzrA sudhI zrI kizanasiMhabhAI cAvaDA ane temanAM dharmapatnI zrI sAvitrIbena paNa hatAM. te divase 30 mIe rAtre AlamerA DAka baMgalAmAM mukAme karyo. AbherAmAM ThaMDI sAmAnya hoya che. ame je DAka baMgalAmAM nivAsa karelo tyAMthI himAlayanI himAcchAdita girimALAo bahu ja suMdara ane vistRta rIte dekhAI AvatI hatI. himazikharonAM eTale dUrathI karelA darzanathI paNa mane AnaMdita thaI UThayuM, jo ke te vakhate te evI kalpanA paNa nahotI ke A ja girizcaMge jANe hAtha lAMbo karIne aDI zakAya teTalA badhA najIkathI ame joI zakIzuM. ahIMthI himAlayanAM je himazikharo ame joyAM te to jANe nAnAM bALako dUrathI DokiyAM karatAM hoya evuM jaNAtuM hatuM. tA. 1-5-67 nA roja ame TekasImAM savAranA bhAgamAM AbherAthI lagabhaga 110 mAIla dUra AvelA nArAyaNanagara javA nIkaLyA. amArI sAthenI rahIft AbherA sudhI AvelA hovAthI tyAM sudhInI temane mAhitI hatI. paraMtu tenAthI AgaLano rasto kAce che evI temane khabara nahotI. ame TekasI dvArA te pahADonA kAcA rastA khUMdatA khuMdatA 14 kalAkanI satata musApharI bAda ame rAte 10 vAge nArAyaNanagara pahoMcyA. abherAthI nArAyaNanagara jatAM pahelA 75 mAIlanA aMtare vacce pIthorAgaDha Ave che, jyAMthI paravAnagI meLavyA vagara AgaLa javAnuM nathI. Ama to A badho vistAra ApaNI sarahadane lagatA che ane tethI A mATenI paravAnagI amadAvAdathI amuka samaya pahelAM kaDhAvavI paDe che. AjathI 15 varSa pahelAM te A pradezamAM vasati ghaNI ochI hatI, paraMtu ApaNA deza para thayelA cInI AkramaNa pachI A pradezanI vasatimAM ghaNA moTA pramANamAM vadhAro thayo che; keLavaNI paNa vadhI che ane chellA pAMca varSathI te maTaze, basa vagere cAlI zake tevA rastA paNa thaI gayA che. khAsa karIne A pradezamAM mIlITarInI vasati ja vadhu pramANamAM naoN paDe che. ane mIlITarI AvatAM A sthaLane vikAsa paNa sAre thayo che, ATalo badhe vikAsa chellA pAMca sAta varSomAM ja thayuM che, chatAM paNa A rastA parathI pasAra thatAM tarata ja ka9panA thAya che ke dezanA javAnoe AvA ja pahADI pradezomAM DA samaya pahelAM thayelAM cInI AkamaNa vakhate kevI parezAnI jogavI haze, ane na jANe keTalA javAnane ahinI dharatIe potAnI godamAM samAvI lIdhA haze. e vicAratAM ja mAruM mastaka tenI ad bhuta vIratA AgaLa jhUkI paDayuM ane sAthe sAthe bIjI ja kSaNe teoe potAnA prANathI paNa adhika priya evI bhUmi mATe ApelA ni:svArtha balidAnanI yazagAthAthI prerAIne mArUM jhUkeluM mastaka gauravathI unnata banI gayuM ane mukhamAMthI anAyAse koI dezapremI kavie potAnA bAMdhavA mATe lakhelI paMkitae nIkaLI paDI ke, jenuM jIvana kurabAne vatana thaI javAnuM, te te A dezanuM sAcuM ratane thaI javAnuM. bAkInAonI hastI ke vasati nathI jagatamAM, teonuM te khAlI kaphanamAM jatana thaI javAnuM. Ama pahADI ane patharALa mArgamAM, eka vaLAMka pUro na thAya tyAM bIjo Ave, eka pahADa caDe, tenI ToMce pahoMce ane vaLI nIce utaro ane tenI caraNaraja laIne vaLI bIjo pahADa caDo. ema basa cAre bAju jyAM najara nAkhe tyAM DuMgarA ane khINa ane tenI vacce vacce tenI aMdara nivAsa karatI prajAnA thoDA thoDA jhuMpaDAM dekhAyA kare ane pahADonA DhoLAvo upara suMdara rIte gevAyelA temanAM khetaro najare paDe, jANe pahADa utaravA mATe pagathIyAM banAvyAM na hoya evuM lAge. traNa divasanA satata DuMgarALa mArganA pravAsa pachI be ghaDi ema ja lAgatuM ke zuM duniyAmAM sapATa jamIna haze kharI? rahevAnA koI paNa sthaLethI cAra DagalAM javuM hoya te paNa basa caDAI ja caDAI. ane nAne anubhava to amane rAtre jyAre ame nArAyaNa nagara pahoMcyA tyAre barAbara thayo. rAtre pahoMcelAM khUba thAkelAM ' hovAthI ame jaladI tyAM jaIne nirAMte ArAma karavAnI AzAmAM hatAM, paraMtu jyAM TekasI mUkIne upara javA mATe je thoDuM caDhavuM paDayuM tyAre ja khyAla Avyo ke caDAI keTalI kaparI che. vizeSata: sapATa jamIna para cAlavAne TevAyelA amane ATalI nAnI caDAI paNa khUba AkarI lAgelI ane tyAMnAM pAMca pAMca maNa vajana laIne heraphera karatA lokone joIne amane temanI khUba dayA AvI. paNa A pradezamAM e ja roTInuM sAdhana hovAthI amArI jevA pravAsIne jotAM e lokone atyaMta AnaMda thato hoya ema lAgyuM. tyAMnI prajA sAthe vAta thatI tyAre tyAMnI prajAnAM moDhe eka vAta to jarUra nIkaLatI ke "tame sau nasIbadAra chA, sapATa pradezamAM janmyA. cho, amArA dezamAM to basa caDhAI ja caDhAI che." e loko ghaNA ja udAra, AmArA mATe atyaMta mAyALu ane hetALa lAgyA. tyAM AvanAra pravAsIone sAmAna vagere UMcakIne temanA nivAsasthAne pahecADavAnuM kAma paNa teo ghaNA ja utsAhathI ane premathI karatA lAgatA. tyAM khetInuM pramANa ochuM ane pahADonA DhoLAva para karavAmAM Ave che. tethI khetI karanAre, Dhorone cAro lAvanAra saune caDhAi to caDhavI ja paDe ane e loko ema AvA caDhANanI TevAyelA paNa kharA, tethI te prajA mATe e ghaNuM ja svAbhAvika banI jAya temAM navAi nathI. te loko potAnAM raheThANa e pahADonA DhoLAva para bAMdhatA hovAthI dUra dUrathI ApaNane te dasa paMdaranI saMkhyAmAM hArabaMdha goThavAyelA dekhAya. hAla tyAM sarahadanAM rakSaNa mATe ghaNI chAvaNIo naMkhAi che. A chAvaNIo dUrathI atyaMta ramaNIya lAge che. durathI jotAM pahADa paranI thoDI thoDI sapATa bhUmine ApaNane , khyAla na Ave, tethI AvAM jhUMpaDAo ane chAvaNIo te DhoLAvavavALA pradeza para zAnA AdhAre TakI rahela haze tenuM Azcarya lAge. ame nArAyaNanagara pahoMcyAM tyAre amArA tyAMnA nivAsasthAnethI AjubAjunA badhA parvato dUrathI paNa sArI rIte joI zakAtA hatA, kayAMka kayAMka te tenAM para chavAyelo barapha paNa dekhAto hato. paraMtu jyAre tyAMnA nivAsI eka bhAie amane kahyuM ke A sAme dekhAtA pahADonI girimALAomAM te keTalA moTAM moTAM sarovara che tyAre be ghaDI to ame vismaya pAmI gayAM. jyAM UbhA rahI ame pahADA ja joI zakatA hatA temAM evAM vizALa sarovara- hoya te kalpI zakAtuM nahotuM. kramaza: sunaMdAbahena vorA mAlika: zrI muMbaI na yuvaka saMdha: mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa: 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI-3, mudraNasthAnaH dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaM
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd No. MH, 117 vArSika lavAjama rU. 7 buddha jIvane prabuddha jene navasaMskaraNa varSa 29 : aMka 23 muMbai, eprila 1, 1968, samavAra paradeza mATe ziliMga 12 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 40 paisA taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA dhArmika zikSa-2 zrI cImanalAla cakabhAI zAhanuM pravacana zALAo ane kaeNlejo ane vidyAlaya-yunivarsiTI - sthApI temAM dhArmika zikSaNa ApavuM ke nahi te prazna thayuM. tenA upara vicAra AjanA parisaMvAdane viSaya che zALAo ane kolejomAM paNa karavAmAM AvyuM ane nirNaya thaze ke dhArmika zikSaNa saMbaMdhe vidyArthIone dhArmika zikSaNa ApavuM ke nahi ane ApavuM te kevI taTasthatAnI nIti svIkAravI ane rAjyanI zALAo ane kolerIte ApI zakAya. jIvanamAM dhArmika ane naitika mUlyonuM pratiSThA jomAM koI dhArmika zikSaNa * ApavuM. pana e sIdhI rIte AjanA parisaMvAdane viSaya nathI; jo ke parokSa rAjakIya svAtaMtraya pachI rAjyanuM baMdhAraNa ghaDavAno samaya rIte ene vicAra emAM rahyo ja che. Avyo tyAre A prazna upara gaMbhIra vicAraNA karavI paDI. A mahAvIra jaina vidyAlayamAM dhArmika zikSaNa pharajiyAta ApavAmAM rAjya secular-bIna sAMpradAyika raheze te svIkAryuM. emAM koI Ave che, anya jaina vidyAlayamAM tevuM nathI. e daSTie paNa A eka dharmane rAjadharma tarIke svIkAravAmAM nahi Ave. pariNAme baMdhAviSaya vicAraNA mAge che. raNamAM prabaMdha thayuM ke rAjya taraphathI cAlatI zikSaNasaMsthAomAM A viSayane samajavA mATe dhArmika zikSaNa eTale zuM ane A dhArmika zikSaNa nahi apAya ane rAjyanI madadathI cAlatI zikSaNaprazna kema udbhavya te saMkSepamAM jovuM joIze. saMsthAe pharajiyAta dhArmika zikSaNa ApI nahi zake.' vidyA vize ApaNe kahIe chIe "sA vidyA yA vimukata paNa dhArmika zikSaNa eTale zuM? dhArmika zikSaNano artha ahIM athavA "amRta / vighA." vidyA amRta che athavA te ja vidyA moTe bhAge sAMpradAyika zikSaNa thAya che--koI eka khAsa dharmanI che je vimukita Ape. muMbaI yunivarsiTIne mudrAlekha che: "zIlavRta mAnyatAo ane tenA vidhividhAne ane AcArapraNAlikAe phalA vighA.' vidyAnuM phala zIla che, cAritrya che. vyavahArika zikSaNa, zikSaNa. dharma eTale ahIM Established church ane ItihAsa, gaNita, vijJAna vigere amuka viSayanuM jJAna che, paNa dhArmika zikSaNa eTale e church-saMpradAyanI Believes and AvA jJAna sAthe vidyArthInuM cAritraghaDatara thAya, naitika ane AdhyA- Rituals-mAnyatAo ane anuSThAne. AvuM zikSaNa bInasAMpradAyika tmika mUlya pitAnA jIvanamAM te vaNI le evI apekSA ApaNe rAjyanI zikSaNa saMsthAomAM na ja ApI zakAya te spaSTa che. rAkhIe chIe. A ja sAcI vidyA che ane AvI vidyAne abhAva paNa dhArmika zikSaNane bIjo vyApaka artha, naitika zikSaNahoya te amuka viSayanuM jJAna game teTaluM maLyuM hoya te paNa ghaDatara moral education-jIvananAM naitika mUlyonI samajaNa. nathI thayuM ema mAnIe chIe. vidyArthIkALamAM, vyavahArika zikSaNa AvA zikSaNane abhAva hoya to pariNAma bhayaMkara Ave ane sAthe AvI keLavaNI - vidyA, vidyArthIne maLavI joIe ane te ja Aje te ApaNe joIe chIe. tethI sarakAra jAgI ane zikSaNasaMsthA- * tene savAMgI vikAsa thayo gaNAya ane vidyArthI Integrated emAM AvuM zikSaNa ApavuM ke nahi ane te kevI rIte, tene personality thAya. gaMbhIrapaNe vicAra zarU thaze. . rAdhAkRSNananA pramukhapade eka - zALAo ane kaeNlejomAM hAla je rIte zikSaNa apAya che ane Education commission nimAyuM hatuM. teNe A bAbata. tyAM je sthiti pravarte che temAM AvI vidyAne sarvathA abhAva che vicAra karyo. tyAra pachI A ja viSayane mATe zrI zrI prakAzanA pramukha pade eka kamiTI nImI. hamaNAM bIja Education commission ema ApaNe joIe chIe. vidyArthIomAM azista, tephAne, De. koThArInA pramukhapade nimAyuM hatuM. teNe paNa A viSayamAM vicAasthiratA, vigere joIe chIe tenuM kAraNa AvI sAcI vidyAne raNA karI. paNa koI spaSTa mArgadarzana maLI zakayuM nathI ane abhAva hoya ema ApaNane lAge che. AnA ghaNAM kAraNe che, tenI sarakAre koI nirNaya karyo nathI. carcAmAM nahi utarUM, paNa dhArmika zikSaNane prazna A bhUmikAmAMthI naitika zikSaNa ane UMDA arthamAM dhArmika zikSaNa bhinna che. ubhaLe che te jANavuM jarUrI che. naitika zikSaNa sAmAjIka vyavahAra mATenI AcArasaMhitA che. mANasa UMDuM cintana kare te jIva, jagata ane Izvara vize paNa teNe kAMIka aMgrejo bhAratamAM AvyA te pahelAM ApaNI je zikSaNapaddhati vicAravuM paDeH huM koNa chuM, A vizva sAthe mArA saMbaMdha zuM che ane aMte hatI temAM vyavahArika zikSaNa ane dhArmika zikSaNa evA bheda na mAruM zuM thavAnuM che e vize paNa kAMIka mAnyatA ane zraddhA keLavavI hatA. pAThazALAmAM, gurukuLamAM athavA madresAmAM abhyAsa karate paDe. naitika vartananI tAttvika bhUmikA zodhavI paDe. vividha dharmoe vidyArthI vyavahArika zikSaNa sAthe dhArmika zikSaNa meLavatA. aMgrejo A prazno vize cintana karyuM che ane cokkasa mAnyatAo svIkArI che-je te te dharmanA anuyAyIo zraddhAthI apanAve che. sAthe prIstI pAdarIo paNa AvyA, temaNe zALAo sthApI. rAdhAkRSNana kamizane chevaTe ATalI bhalAmaNa karI che: (1) dareka temAM prIstI dharmanuM zikSaNa ApavAmAM AvatuM. keTaleka aMze temAM zikSaNasaMsthAmAM prArthanAthI kAryane prAraMbha karo. (2) saMta puru* dharmAntara karAvavAnI pravRtti hatI. aMgrejoe rAjyakartA tarIke nA jIvanacaritro zIkhavavA (3) sat zAstronA pasaMda karAyelA bhAgA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 prabuddha jIvana ', ' ' . tAM; 1-468 ** E nuM zikSaNa ApavuM (4) vividha dharmoni ItihAsa ane tenAM tattva- vikaTa rahevAne saMpradAyanI paraMparA pramANe akSaraza: zikSaNa Apasulatej flaug B114-history and philosophy of religion. - vAne prayAsa karAya te jeTalA aMze buddhigamya. aMze hoya teTalA zrI zrI prakAza kamiTIe ane koThArI kamizane lagabhaga A ja aMze vidyArthI abhimukha bane paNa buddhivisaMgata ke virodhI bhalAmaNonuM samarthana karyuM che. lAgatA aMzamAM temane zraddhA na bese e eTaluM ja dekhItuM che. sarakAre koI nirNaya karyo nathI ane A bhalAmaNone koI - bIjuM, potAnA dharmanuM ja zikSaNa pAmate vidyArthI anya dharma ke amala thayo nathI. saMpradAya pratye tiraskArathI na jue eTaluM ja nahIM, udAsIna na rahe eTaluM ja nahIM, paNa samabhAva keLavatAM zIkhe e paNa Aje pariNAma khedajanaka-ane A dizAmAM kAMI sakriya pagalA nahi Avazyaka che. levAya to-vizeSa hAnikAraka nIvaDaze. Aje jyAre samanvayanI ane mAnavadharmanI vAto karIe A kamizanoe bIjI paNa eka agatyanI bAbata upara bhAra chIe te samaye sAMpradAyika zikSaNa ApavuM ayogya che ema mAnavA mUkayo che. ApaNe prerAie. paNa samanvaya ke mAnavadharmanI bhAvanA paNa dareke cAritra ghaDatarane AdhAra mAtra zALA ke kolejamAM maLatuM dareka vyakitae svIkAravAnI, samajavAnI ane keLavavAnI che. jo zikSaNa nathI, paNa gRhanuM vAtAvaraNa ane sAmAjika paristhiti paNa potapotAnA saMpradAyanA mULabhUta siddhAntonuM rahasya vidyArthIne agatyane bhAga bhajave che. kuTumbajIvana astavyasta hoya, samAjamAM tarkasaMmata rIte samajAvAya ane anya dharma ke saMpradAyanA paNa evA ja naitika mUlyonI koI kiMmata rahI na hoya to vidyArthInA mAnasa mULabhUta siddhAntonuM vitaraNa karavAmAM Ave te antima mAnavaupara tenA pratyAghAta prabaLa paDe che, chatAM paNa zikSaNa saMsthAe ke jIvananAM mUlyone jude jude rUpe vidyArthIne paricaya maLe ane e ane zikSako bhagIratha prayatna karI, bhAvi prajAne bacAvI zake tema che. mArge kramaza: e samanvayadaSTivALAM kevaLa dhArmika nahIM paNa sAcI AvA vizALa arthamAM naitika ane dhArmika zikSaNanI ApaNe - daSTie AdhyAtmika bane. . . . . . . !!.: , cintA karI nathI. ApaNe te dhArmika zikSaNa eTale sAMpradAyika chelle dharmanuM jJAna nAnAMmeTAM pustako vaMcAvavAthI maLe, paNa zikSaNa ema ja samajyA chIe. vidyAlayanA vidyArthIne jaina dharma dhArmika vRtti AdhyAtmika vRtti-AcaraNa dvArA ja keLavAya. Ane nA saMskAra maLe ema IcchIe chIe, paNa kaeNlejamAM abhyAsa karatA vidyArthIo upara prabhAva pADI zake ane vyApaka arthamAM mATe kevaLa bauddhika jJAnavALA te te viSayanA tadvidone adhikAra jaina dharmanuM jJAna ApI zake evA zikSako kyAM che? AvA bahu ochA gaNAya. vicAra ane AcAramAM jIvanamUlyone utAre jJAna pratye tene abhiruci thAya te mATe vartamAna jIvananI samasyA evA AcAryo ja adhikArI gaNAya. emAM jaina darzana zuM mArgadarzana Ape che te samajAvavuM paDe. anya samApta. gaurIzaMkara cu. jhAlA bhAratIya darzana ane vijJAnanI bhUmikA lakSamAM levI paDe. rUDha praNAlikA mujaba keTalAka pustako ke abhyAsakrama mujaba zikSaNa levAnI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI tA. 21-3-68nAM roja maLelI pharaja pADIe ane tethI saMtoSa mAnIe te kadAca sAcA dharma pratye kAryavAhaka samitimAM sarvAnumate pasAra thayela TharAva.' abhiruci ane zraddhA thavAne badale aNagamo thAya. ghare ApaNe je AcAra pALatA na hoIe te vidyArthIo pAse pharajiyAta paLAvIne [, aMtarIkSajI tIrtha saMtoSa mAnIe te kadAca bhramamAM rahIzuM. alabatta, dareka vyakitane aMtarIkSajI tIrtha saMbaMdhe bhAre uzkeraNIbharyuM vAtAvaraNa sarjAI pitAnA dharmanuM jJAna, tenA AcAravicAranuM zikSaNa ane samajaNa rahyuM che te vize zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha UMDI cintA seve che. maLavA ja joIe ane kolejo ane zALAomAM thaI na zake te AvA vidyAlaya karI zake paNa te mATenuM vAtAvaraNa sarjavuM joIe A tIrtha, zvetAmbara mUrtipUjaka ane dIgambara banne mATe pavitra ane yogya zikSako joIe. tema ja saMcAlakomAM dIrdhadaSTi ane che. A tIrthane kabajo meLavavA ane vahIvaTanA hakako prApta karavA, udAra bhAvanA hoya ane vidyArthIo sAthe gADha saMparka ane premamaya banne pakSe vacce 50 varSathI korTa-kacerInA jhaghaDA rahyA che, chatAM vartana hoya to ghaNuM sAruM pariNAma lAvI zakAya. vikhavAdane aMta Avyo nathI. tAjetaramAM tA.3 navembara 1967nA jaina vidyAlayamAM dhArmika zikSaNane prazna gaMbhIra vicAraNA roja je ghaTanA banI e samasta jaina samAja mATe kheda ane du:khamAge che. mAruM namra sUcana che ke AvA vidyAlayanA saMcAlako no viSaya che ane AvA banAva mATe javAbadAra vyakitao sAthe maLI A vize vizada thI vicAre e jarUranuM che. cImanalAla caku bhAI zAha mATe zaramajanaka che. A ghaTanAnI jAtatapAsa karavA ane samAjanA AgevAne che. gaurIzaMkara jhAlAne upasaMhAra tIrtha sthaLe jaI AvyA tyAre jaina samAja ema AzA zrI pUNimAbahene tAttvika jIvanadarzananI daSTie dharmanI rAkhato hato ke AgevAno sAthe besIne A jhaghaDAnuM nirAkaraNa mAnavajIvanamAM anivAryatA ane dhArmika eTale AdhyAtmika karaze. durbhAgye tema thavAne badale banne pakSe keTalIka vyakitao bhAvanAnA vikAsa vinA mAnavavyakitanA vikAsanI apUrNatA sama- taraphathI jherIle pracAra ane uzkeraNI thaI rahyAM che! munirAje samatAjAvI. zrI cImanabhAie A praznane rASTrIya daSTie carco ane pUrvaka ane dhIrajathI janatAne sAcuM mArgadarzana Apaze e AzA atyArasudhI dhArmika zikSaNanI agatyatA svIkArIne e zikSaNanA niSphaLa gaI che. ahiMsA ane anekAntavAda je dharmane pAme che prakAra ane upAyanI yejanAnA prazna vize eka pachI eka te dharmane nAme A badhuM thaI rahyuM che, jene pariNAme jaina samAjane kamizana drArA mArgadarzana meLavavA bhArata sarakAre prayatna karyA upahAsa ane jaina dharmanI glAni ja thayA che. che te samajAvyuM. ApaNe siddhAntanI daSTie A prazna ahIM carca korTa-kacerImAM lAkho rUpiyA kharca karIne, athavA uzkeraNIbharyA vAne nathI; vijJAnanI siddhio ane maryAdAne adhUrI rIte mArgethI athavA rAjayanI daramyAnagIrI ke lAgavaganA upayogathI, samajanAre e bahoLe samudAya che, je dhArmika ke AdhyAtmika - AvA jhaghaDAne sukhada aMta koI divasa na Ave e hakIkata ApaNe jIvanadaSTine inkAra kare che. ApaNe binasAMpradAyika-Secular- barAbara samajI levI joIe. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha daDhatAthI, rAjanIti apanAvI che, jemAM rAjyataMtra taraphathI koi eka ke aneka mAne che ke sAthe besIne udAratAthI samAdhAna karavuM e eka ja mArga saMpradAyane puraskAra ke samarthana karatAM badhA saMpradAya tarapha taTastha che ane te ja kAyamI ukela che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane ke udAsInavRttinI nIti samAyelI che. bane samAjanA AgevAnone Agrahabharyo anurodha che ke kevaLa vyAvahArika daSTie joie ane dhArmika eTale ke sAMpra- samAjanuM kalyANa lakSamAM rAkhI, samAdhAnane mArga apanAve. tema ja dAyika zikSaNa e arthadarzana karIe te zALA - kailejamAM aneka samAjanA bhAIo ane bahenone vinaMti che ke uzkeraNIne mArga saMpradAyanA vidyArthIone potapotAnA dhArmika saMpradAyanuM jJAna ApavuM choDIne, samAjamAM zAnti sthapAya ane sahakAra ane premanuM vAtAevo artha thAya. A kArya AjanI paristhitimAM keTaluM duTa che te varaNa sarjAya evA prayatnamAM ja potAne sAtha Ape.. atyanta spaSTa che. mahAvIra jaina vidyAlaya jevI eka ja saMpradAyane cImanalAla je. zAha puraskAratI saMsthA hoya to eka ja saMpradAyanuM zikSaNa ApavAnuM subodhabhAI ema. zAha rahetuM hovAthI ghaNI saraLatA Ave paNa AvI saMsthAo mATe AjanA vaijJAnika yugamAM zikSaNanA viSaya ane prakArane prazna atyanta maMtrI.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Y1 zake?' adharma pravate che te pramANa thaI hatA na rahevAyuM tA. 1-4-68 prabuddha jIvana - svAmI bhAvanAzIlajInuM du:svapana ? svAmI bhAvanAzIlajInA zubhanAmathI bhAratamAM, balake AkhA emane saheja roSa thayo. paraMtu lAgaNIne vaza thayA vinA emaNe jagatamAM bhAgye ja koI ajJAta haze. emanA paramapUjya guru, uttara dIdhe: 'huM manuSya chuM, Izvarano parama bhakata chuM. cALIsa, svAmIzrI sarvazakitamAnajIe jyAre dehatyAga karyo tyAre emanA pIstALIza varSo sudhI meM enI upAsanA karI che, stuti karI che A paTTaziSyanA dehamAM ja gurane punarjanma thayela. ane e dvArA ane emanA vize duniyAmAM comera pracAra karyo che!" emaNe puna: avatAra lIdho. Ama eka dehamAM be AtmAo vasI gayA. dvArapAle kutuhalathI prazna karyo. "manuSya? manuSya eTale? tArA, " gurusvAmInuM avasAna (athavA te rUpAntara) amerikAnA jevuM vicitra, tuccha prANI vaLI IzvaranI kIrti kevI rIte prasarAvI lAsa vegAsa zarIramAM thayeluM, 'jyAM jugAra, zarAba, vyabhicAra ItyAdi aniTono nAza karavA ane potAnA saMpradAyane svAmIjIe uttara Ape: "w.ySya eTale zuM e tame nathI pracAra karavA pote padhArelA. paraMtu tyAM eka phezanebala hoTelamAM jANatA? IzvaranuM utkRSTa sarjana manuSya che. pRthvI para jyAre rAtanI mijabAnI (banquet) pachI teo pravacana karatA hatA jyAre adharma pravate che tyAre tyAre Izvara manuSyarUpe ja avatAra tyAre acAnaka bezuddha thaI gayA ane emane bIjA khaMDamAM laI le che. rAmacandra, zrIkRSNa e ja pramANa thaI gayAM." gayA. tyAMthI emanA bhakato vAraMvAra AvIne atithione 'mAIka dvArapAla kaThora hatuM, paNa enAthI smita karyA vinA na rahevAyuM. dvArA samAcAra ApatA ke 'pUjya svAmI UMDA dhyAnamAM nimagna 'pRthvI eTale?" eNe pUchayuM. che athavA te 'e mahAna AtmA hajI samAdhi karI rahyA che chatAM svAmIjIe kahyuM: pRthvIthI paNa tame ajJAta cho? brahmAMDanuM svAmIjIe to sthULa deha tajI devAne manamAM saMkalpa karele ja, sarjana te brAhmAe ja karyuM hatuM ema zAstromAM pratipAdana karyuM che.' eTale e gADha samAdhimAMthI jAgRta thayA nahi; paraMtu e pachI paNa A bolatAM e gaLagaLA thaI gayA. emanA dehamAMthI adbhuta teja nIkaLatuM ane sAthe sAthe gulAbanA dvArapAle kahyuM: "tane mAThuM lAgyuM hoya te huM dilagIra chuM, attara jevI suvAsa AvatI hatI. paraMtu tuM je kahe che e vize huM sAva ajJAta chuM. "manuSya' eTale - AvA amaratva pAmelA puNyAtmAnI sarvasiddhi, emanuM pAMDitya zuM e ahIM koI paNa jANatuM hoya ema huM dhArato nathI. paraMtu ane emanI pavitratA, emanA parama ziSyane eozrI arpaNa tAruM mana huM du:bhavavA nathI mAgato. amAre tyAM eka saMzodhana karatA gayA. guruno agnisaMskAra thatAMnI sAthe ja svAmIzrI vibhAga che emAM graMthAlaya che. enA graMthapAlane huM bolAvI lAvuM. bhAvanAzIlajInA mukha para navuM teja dekhAyuM. emanI vAcA ene kadAca khabara haze ke "manuSya' zuM cIja che." adhika vizada ane vedhaka banI gaI, emane prabhAva sahasragaNe graMthapAlane sahastra AMkha hatI, paNa mukha eka ja hatuM. emAMnI vadhI gayo. emanAM pravacana sAMbhaLavA, mAtra emanA darzana thaDI AMkhe svAmIjI para tAkIne eNe dvArapAlane pUchayuM: "A zuM che?" karavA paNa hajAra mANase seMkaDo mAIlathI AvavA lAgyA. dvArapAle javAba dIdho: 'A kahe che ke koI manuSyajAti che emanA AzramanI kIrti dezaparadezamAM prasarI gaI. amerikA, brAjhIla emAMnuM eka e che. e pRthvI nAmanA sthaLa para rahe che. enuM "phrAnsa, nAIjIrIyA, oNsTreliyA, phIlIpAInsa, phIjI vagere dezamAMthI kahevuM che ke vizvaniyaMtA ane manuSyajAti vacce nikaTane saMbaMdha che nimaMtraNa AvyAM, eTale atyanta anicchA chatAM, A ane bIjA ane manuSyajAtinA hita - ahitamAM, enI pRthvI banAvavAmAM dezane emaNe pravAsa karyo. reDiyo ane Telivijhana upara emanAM vidhAtA koI kAraNasara rasa le che. te Apa A vize kaMI jANatA vyAkhyAno lAkhee sAMbhaLyA ane emanI apratima pratimA joI haze ema mAnIne Apane takalIpha ApI che. Apa AvA gahana mugdha banelA lokone mukhyatve yuvatIone, gRhasaMsAramAM du:khI thayelI viSayamAM pAraMgata cho te mane ke ene samajAvI zakaze." strIone tema ja vidhavAone emaNe khUba preraNA ApI. yuvakone - graMthapAle mAthAthI svAmIjIne prazna karyo. "A pravI" jene hRdayapalaTo karI dIdhe, vRddhone navajIvanane utsAha ApyuM, pazcima- vize tame ullekha karo cho e kayAM AvI ?" nA jaDavAdI jIvanamAM khaLabhaLATa karI mUko. svAmIjIne A praznathI AghAta thayo, paraMtu kaMI paNa lAgaNI ATalI kIti chatAM pote sthitaprajJa rahyA. medhAmAM meMdhI haTele- dekhADayA vagara vidvAnane ucita tvarAthI uttara Apyo; "kema vaLI, mAM rahevA chatAM aMtaranI sAdAI gumAvI nahi. 'nAITa kalabamAM Apa jANatA nathI ke sUryamaMDaLane e eka graha che? . javA chatAM saMyamanI viziSTatA bhUlatA nahi. jyAre e pAna dharatA paraMtu graMthapAle pUchayuM: "ema? paNa sUryamaMDaLa zuM che?" tyAre keTalI che rAta nidrA na letA, divase sudhI annane sparza svAmIjI A praznathI vimAsaNamAM paDayA. Ama e karatA nahi. arvAcIna, pAzcAtya khagoLazAstrane svIkAratA nahotA; balake, e eka rAte emanA eka parama priya bhakatane ghera miSTAna khAdheluM. mAnatA ke pRthvInI AsapAsa sUrya pradikSaNA kare che. grahaNane samaye e melaDI rAte eka vicitra ane mUMjhave evuM svapna emane AvyuM. rAhu ane ketu nAmanA be daityo sUrya-candra grahaNane samaye vinAza . e svapnamAM emanuM pitAnuM mRtyu thayeluM joyuM ane pote karavA mathe che, paNa bhAvikonA phALavALA upAsane pariNAme ja svarge sidhAve che ema paNa dekhAyuM. emane te jIvanamAM tetrIse niSphaLa nIvaDe che; nakSatro ane grahonI manuSyanAM vartana ane bhAvi karoDa devane sAkSAtkAra thaI gayeluM ane eka vAra nAyagarAnA dhodha para sabaLa asara thAya che ane upavAsa, brAhmaNone dAna 'InityAdi vaDe pAse parazurAmanAM paNa darzana temane thayelAM eTale emane te pUre enA upAya levAya che; tema ja jyotiSanA mULa siddhAnto vagara vizvAsa hato ke svarganAM dvAra emanA pahoMcavAnI sAthe ja Ape- sRSTinuM cakra thaMbhI javA saMbhava che. A pAzcAtya vijJAna paNa A Apa, yAMtrika tvarAthI khUlI jaze; ane Indra, IndrANI ane apsarA- sUtre svIkAre che ema emaNe bhAratamAM aneka vyAkhyAnamAM puravAra ene tvarAthI maLI zakaze. karI ApyuM hatuM. chatAM paNa vijJAnanuM ajJAna svIkAravA e taiyAra paraMtu svarganA dvAra dvArapAle emane rokayA, ane jarA tochaDAIthI nahotA. ethI emaNe kahyuM: "huM te dharma, nIti ane adhyAtmavAdane pUchayuM: "tuM koNa che?" svAmIjIe Avo avinaya dilhImAM abhyAsI ane pracAraka chuM, je prazna Apa mane pUche che e aparimaMtrIonA sekreTarI ke paTAvALAomAM joyo hato. Azcarya sAthe cita, asaMskRta, nAstika vidhAna che. paNa, khagoLazAstranA jANakAra
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 prabuddha jIvana tA. 1-4-18 mArA mitro kahe che ke suryamaMDaLa AkAzagaMgAmAM AveluM che ene e jANatA; aDadhethI have choDAya ema nahotuM e paNa samajyA. oLaMgIne ja huM ahIM svargane dvAre pahoMcyo chuM ema dhAruM chuM para che ema dhAre che eTale A zodha karavAnI vinaMti karI. 'tyAre A AkAzagaMgA kayAM che, zuM che?" graMthapAle pharI prazna varSo vItI gayAM. svAmIjIne thayuM ke emanI zraddhA, bhakita, karyo. "AkAzagaMgA asaMkhya tArAvizvomAMnI eka che. abajo upAsanA sau vyartha gayAM hatAM. e hatAza thayA hatA. tyAM eka graMthatArAo AkAzamAM patharAyelA che emAM e vaselI che. svAmIjIe pAlane dUta thAkele kaMTALelo Avyo. eNe kahyuM: 'je tArA vize dhImethI kahyuM. 'agaNita tArAmAM vaselA eka evA jhumakhAnuM ATalI badhI mAthAkUTa karavAmAM AvI che e mane aMte jaDa mane smaraNa nathI. eTalI nAnI bInA, sthAna, je kaho te yAda paNa che. kema rahe? paNa mArA hAtha nIce eka upa - graMthapAla kAma kare che. paraMtu e tArAmAM evuM te zuM tattva che, evI zI viziSTatA che ke eNe AvAM tArAvizvone vizeSa abhyAsa karyo che, ene bolAvuM. koIne emAM rasa paDe e huM kalpI zakato nathI. bIjA tArA jevA e kadAca kahI zakaze ke tamAruM peluM sUryamaMDaLa kayAM che.' ja e che; balake, enA karatAM ghaNA vizALa, pracaMDa, prajavalita tArAthoDI vAramAM tArAvizvanA jJAnamAM niSNAta upa-graMthapAla AvI e e AkAzagaMgAmAM ja che. A tAre kaMI zAzvata nathI tema ja pahoMcyA, emane bAra mAthAM hatAM paNa e badhAM corasa hatAM. emanI kaMI bahu prAcIna paNa nathI; lAkha be lAkha varSomAM to e vilupta AkRti evI bhayAnaka hatI ke svAmIjI, je emanA anuyAyIone paNa thaI joya, ThaMDe paDI jAya. A tArAnI AsapAsa atizaya nirbhayatAno upadeza ApatA, e paNa kSaNabhara kaMpI gayA. hajAro nAnA graho paribhramaNa kare che. UMDA anveSaNa pachI meM zodhyuM che varSonA vAMcanane lIdhe e paMDitanI AMkhe kapALamAM UMDI UtarI che ke AmAMnA ekAda grahamAM koI jIvajaMtuo rahe che ane A gaI hatI ane aneka pustakonI dhULane Dhagale emanA vALamAM ApaNane nAhaka parizrama karAve che e emAMnuM eka haze." hato. graMthapAle samajAvyuM ke potAnuM astitva siddha karavA "manuSya A sAMbhaLI svAmIjI du:kha ane roSanI mizrita lAgaNI kahevAtI A vastue tArAvizvane ullekha karyo hato, eTale pustako sAthe bolI UThayA: 'mAruM AkhuM jIvana meM IzvaranI stuti karI che, enuM aharniza TaNa karyuM che, enA mahimA ane lIlAne pracAra ke phAIla' mAMthI AvA koI vizva vize mAhitI maLe to AnI karyo che ke mRtyu pachI temane enuM phaLa maLe, svarge pahoMcAya, upara kaMI prakAza paDe." sanAtana sukha prApta thAya. paraMtu A to lAge che ke mArA astitva "tArAvizvo to aneka che, jarA karkaza svare upa - graMthapAle mAtranI ahIM koIne jANa paNa nathI, to darakAra to zenI ja hoya! kahyuM, 'darekane vize eka vistIrNa mahApustaka che. eTale eka amuka, A sau to kahe che ke agaNita tArAmAMthI eka tapatI nAnI cekara tArAvizvane zodhatAM to ghaNA lAMbo samaya lAgaze. A janne sarakhI zUdra pRthvI para huM tuccha, pAmara, kSaNajIvI vastu chuM ! AvI. kayA tArAvizva vize jANavuM che?" niSphara pratIti mArAthI sahana nathI thatI. mArA bhakatone huM zuM AzA acakAtAM, gabharAtAM, svAmIjIe uttara Apyo: 'AkAzagaMgAmAM ApI zakIza? pIDitone zuM AzvAsana ApI zakIza? saMdhyA, pATha, pUjA kema karI zakIza! upadeza ApavA pazcimanA dezomAM kevI che e tArAvizva." rIte jaI zakIza?" upa-graMthapAle kahyuM: "vArUM huM joIza - prayAsa karIza, zedhI zakIza dvArapAla daDhatAthI kahyuM: "ene amArI pAse uttara nathI ! ame te kahIza.' traNa aThavADiyAM pachI upa-graMthapAla pAchA AvyA. so vAstavika hakIkatathI tane paricita karI zakIe !" svAmIjI to svarganA dvAra pAse AturatAthI vATa jotA hatA. e ja kSaNe svAmIjI jhabakIne jAgI UThayA: "svapnanI upa-graMthapAle kahyuM: "ati zrama pachI Akhare A sUryamaMDaLa kalpanA paNa kevI bhayaMkara hoya che! emaNe vicAryuM : "nidrAmAM vize kaMI bAtamI maLI che. amArA saMzodhana kAryAlayamAM e kSa 321, ApaNe dAnavane zaraNe jatA hoIzuM? svapna para sato paNa kema 165 karIne oLakhAya che. pAMca hajAra kArakUnee rAta divasa kAma saMyama nahIM rAkhI zakatA hoya! karyuM tyAre ATalo patto maLyo. je mANasa A vibhAganI dekharekha (4 phebruArI 1968 nA rAkhe che ene kahe to belAvuM !' 'samarpaNa'mAMthI sAbhAra udhRta) gaganavihArI mahetA e upa-graMthapAlane rAvaNanI peThe dasa mAthAM hatAM paNa kAna be mudraNa saMmArjana ane AMkhe traNa hatI. e te enA kAryamAM niraMtara parovAyelo dhArmika zikSaNa eka parisaMvAda' e zirSaka nIce tA. 16-3-68nA hoya evo lAgato hate. pustakAlayanA aMdhArA khaMDamAMthI AvA prabuddha jIvanamAM pragaTa thayela lekhanA 229 nA pAnAnA bIjA bhavya sthaLe AvyAthI e rastabdha thaI gayo hato. to paNa hiMmatathI kolamanA bIjA pArigrAphamAM nIce mujaba chapAyuM che: eNe pUchayuM: "mAsa A sUryamaMDaLa vize tamAre zuM jANavuM che?" mAnavajIvananI saMbhAvanAo prati gaMbhIratAthI vicAravAmAM "A sUryamaMDaLa vize mAre eka cokhavaTa karavI che. emAM eka Ave te ApaNane eka nakaze spaSTa dekhAze. AdivAsI jaMgalI tArAnI AsapAsa nakSatro, graho, candra ItyAdi parikramaNa kare chemanuSya svaye apaNe bhagavAna mahAvIra uparanA nakazAmAM madhyabindanI ane e tArAne ame 'sUrya" kahIe chIe. ame e sUryanI pUjA jagyAe svayaM ApaNe ApaNane sthita karIne beu bAjue joizuM paNa karIe chIe." svAmIjIe uttara dIdho. to beu peneramAM ApaNane spaSTa dekhAvA lAgaze." ThIka!" AkAzagaMgAnA viSayamAM pAraMgata evA e upa graMtha AnI jagyAe nIce mujaba vAMcavuM: pAle kahyuM: tamAruM sUryamaMDaLa zodhavuM atikaThaNa hatuM. emAM vaLI have mAnavajIvananI saMbhAvanAo prati gaMbhIratAthI vicAravAmAM Ave to ApaNane eka nakazo spaSTa dekhAze. AdivAsI tame e maMDaLane eka tAra zodhI kahADavAnuM kaho cho ! e sUryamaMDaLamAM jaMgalI manuSya ane bhagavAna mahAvIrane be cheDe rAkhIne ane ApaNI kharva ane nikharvanI saMkhyAnA tArAo che. emAMthI eka, ale tAre zI jAtane madhyamAM sthita karIne banne bAjue joizuM to beu penoramAM rIte khoLI kADha e samajAtuM nathI ! thoDI e tArA para nAmanI cIThI ApaNane spaSTa dekhAvA lAgaze." lagADI che? ekavAra lagabhaga traNase koDa tArAonI gaNatrI ame karI hatI. enI phAIle, bheMyarAmAM goDAunamAM che. tamArI IcchA A uparAMta 229me pAne 1lI kolamamAM pahelA peregrAphamAM hoya te koI mANasane khAsa rokIne e tArA vize tapAsa karAvuM." sAtamI lAInamAM pUrNavirAma na mUkavAne lIdhe aspaSTatA rahI - svAmIjI to A zodha ane tapAsathI thAkI gayA gaI che tene spaSTa karavAnI jarUra che, te A pramANe che. pAMcamI hatA, paNa svargamAM dAkhala thavAne bIjo mArga nahote. pavitra lAInathI vAkya zarU thAya che. "kAraNake e be svataMtra zakitao bhAratabhUmithI paradeza javA mATe paNa emane "pI" pherma, pAsaporTa, upara niyaMtraNa karIne tene sAce mArge vAparavAnI salAha ApanAro vIjhA, ItyAdi Avazyaka hatAM evuM emane smaraNa thayuM. A zodha- samyapha viveka jo na janamyo hoya to." A "to" pAse pUrNavirAma khoLano pAra nahoto Avate, paNa jJAnane paNa avadhi che ema mukIne bIjuM vAkaya zarU thAya che. taMtrI
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-4-18 = = prabuddha jIvana 243 = = = = mAM vidyA yA vimue 53 (zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA suvarNa mahotsavanA upakrame tA. 21-2-'68 nA roja biralA krIDA kendranA hailamAM AcAryazrI rajanIzajIe uparokata viSaya para eka mananIya pravacana ApyuM hatuM, jene mahatvane sArabhAga nIce ApavAmAM Ave che.-taMtrI) mukata kare te ja vidyA.' A saMbaMdhamAM Aje huM thoDI vAta che. ApaNe ApaNAM bALakone vidyA zIkhavatAM nathI, mAtra AjIvikA karavA mAMguM chuM. A nAnakaDA sUtranI paribhASA atyaMta maulika che. kamAvAnI rIta zIkhavIe chIe. vidyAne saMbaMdha che uccattara mUlyonA vidyAnI kasoTI e che ke je mukata kare. ApaNe badhAe vidyA meLavI janma sAthe. te ja manuSya AnaMdathI sabhara bane che, mukata thAya che ema ApaNe kahIe chIe, paNa ApaNe mukata thayA nathI. to che. jIvana jema jema zreSThatA tarapha gati kare che tema tema baMdhana jarUra e avidyA hovI joie. samagra jagatamAM vidyAlaya, vizva- tUTatA jAya che. dararoja pote pitAthI upara UThavAnI-pitAthI vidyAlayo vadhI rahyAM che, paNa manuSya kayAMya mukata thato dekhAto nathI. atikramaNa karavAnI--yAtrA e ja vidyA che. ulyuM che tyAMthI paNa nIce paDato jato dekhAya che. te zuM A badhI paraMtu ApaNe te ApaNAM bALakone svArtha ane zeSaNa temaja pitAnI AkAMkSAone kuzaLatApUrvaka pUrI karavAnuM zIkhavIe chIe. avidyA haze? mane e viSe jarA paNa zaMkA nathI ke A avidyA che. AthI vadhAre jIvananI bIjI viDaMbano zI hoI zake? eka bAjuthI manuSyanI buddhine vikAsa thato jaNAya che, paNa eka purANA gurukuLamAM traNa vidyArthIone dIkSAnta samAroha enI cetanA paripUrNa rUpathI vikasita thatI jaNAtI nathI. hato. samArohanA aMte sAMje gurunI AjJA laIne traNe mitro pitAne vItI gayelA divase karatAM Aje jagatamAM vadhu azAMti che. gAma javA nIkaLyA. raste eka nAnakaDI pagadaMDI para kAMTA verAyelA ApaNAM bALakone ApaNe bhaNAvIe chIe, gaNAvIe chIe, paNa hatA. sUraja DhaLI gayo hato. aMdhAruM thavA mAMDayuM hatuM. pahelo yuvaka chalAMga mArIne kAMTAvALA rastA ThekI gayo. bIjo yuvaka kAMTAvALo ApaNI ja AMkhanI sAme bALako vadhu ne vadhu hINAM banatAM raste tarIne bAjumAMthI pasAra thaI gaI. trIjo yuvAna pustako eka jAya che. bAju rAkhIne nIce vaLIne kAMTA vINavA lAgyo. pahelA be eka nagaramAM eka prabhAte bhagavAna buddhanuM Agamana thavAnuM yuvakoe trIjAne kahyuM, "bhAI, tuM e badhuM rahevA de. hatuM. garIba sudAsanI jhuMpaDImAM e ja TANe bemesama kamaLanuM phUla amAsanI aMdhArI rAta che ane ApaNe haju dUra javuM che." to khIlI uThayuM. sudAsane buddhanA AgamananI khabara na hatI. kamaLanuM eNe javAba Apyo ke "tame be jAo, huM to A kAma pUruM karIne ja AvIza. divasane prakAza hota to kadAca cAlata, paNa aMdhArI phala vecavA e bajAra javA nIkaLyo. rate vicArato hato ke eka rota che ane ApaNA pachI ahIMthI pasAra thanArAo mATe paNa rUpiyA maLI jAya to phala vecI dauM. rastAmAM sAmethI nagarazeThane kAMTA vINIne bAju karavA jarUrI che." e ja samaye bAjanI jhADImAMthI ratha nIkaLe. nagarazeThe sudAsanA hAthamAM suMdara phala joyuM - bemesama guru nIkaLI AvyA. eNe kahyuM, "ziSyo A ja tamArI aMtima parIkSA kamaLanuM adbhuta pha_la. emaNe pUchayuM, "sudAsa, phalanI zI kiMmata hatI. temAM A eka ja uttIrNa thayo che. tame be pAchA cAle" vidyArthIonI kalpanAmAM paNa A vAta AvI nahIM hoya ke guru che? huM tane pAMcase suvarNa mudrA ApuM chuM. tuM phUla mane ApI AvI aMtima parIkSA leze. de." pAMcase suvarNamudrA? sudAsa AzcaryathI avAka thaI gayo. aMtima parIkSA haMmezA premanI hoya che. jIvananA evaresTa te ja kSaNe pAchaLathI senApatine azva nIkaLe. senApatijIe ane gaurIzaMkara premanA evaresTa che. atyAranI vidyA pha_la joyuM ne bUma mArI : "sudAsa, tuM e phala mane ApI de. ApaNane prema nahIM, ahaMkAra zIkhave che, prema ane ahaMkAra nagarazeTha tane je dravya Ape enAthI dazagaNuM dravya hu ApuM chuM." baMne virodhI mUlya che. ApaNI zikSaNa paddhatimAM mULathI ja ahaMsudAsane thayuM ke A loko pAgala thaI gayA che zuM? tyAM te rAjAnI kArane tIvra karavAnI yojanA rahelI che. parIkSAmAM eka vidyAthI savArI nIkaLI. rAjA kahe: "senApati karatAM dazagaNuM dravya huM ApuM sauthI prathama Ave che. tyAre enA vargamAM 30 vidyArthI hoya to chuM. sudAsa, phala- mane ja ApI de." sudAse pUchyuM ke "Akhare bAkInA 29 vidyArthIonI nirAzA ane udAsI para enA vijyanI vAta zI che?" eka phalanI ATalI badhI kiMmata?" rAjAe kahyuM ke "bhagavAna buddhanuM Agamana thayuM che. ame badhA emanA svAgatamAM ImArata racAya che. bIjA vidyArthIone pAchaLa choDIne e AgaLa jaI rahyA chIe. bemesamanuM kamaLanuM phala che ane koI paNa mUlya Avyo emAM ene AnaMda che. ApaNe ja ApaNAM bALakone huM ja e phala prabhune caraNe arpaNa karIza." e rIte hiMsA zIkhavIe chIe. trIsanA badale traNa hajAra bALasudAse A vAta sAMbhaLIne manemana nakkI karyuM ke have phala komAM e jo prathama AvyA hota te ene AnaMda anekagaNo vadhI vecavAnI vAta ja kayAM rahI? huM pote ja bhagavAna tathAgatanA caraNe ga hota. ane kadAca traNa karoDamAM prathama AvyA hota to te A phala dharIza. mArI te janmajanmanI daridratA maTI ja gaI. enI khuzInI koI sImA na rahI hota. kharekhara te vidyA sudAsa doDato nagara bahAra udyAnamAM pahoMcyA tyAre nagarazeTha, rAjA, e tadana judI ja dizA che. krAIsTe kahyuM che ke, je senApati badhAM tyAM pahoMcI gayAM hatAM. sudAse bhagavAnanI pAse loko pAchaLa paDI javAmAM samartha che te ja loko dhanya che. kAM te pahoMcIne bhagavAnanA caraNakamaLAM kamaLanuM phUla arpaNa karyuM. bhagavAne krAIsTanuM A vacana khecyuM che. kAM te ApaNe koI kheTe raste chIe. badhI vAta jANIne pUchayuM, "sudAsa, te phala kema nA vaiyuM?" sudAse je mANase pahelA AvavAnI doDamAM utare che, bIjAthI AgaLa kahyuM: 'prabhu, garIba paNa, prema, Adara karI zake che ne? daridra pAse paNa nIkaLI javAnI mahatvakAMkSAmAM UMDA utare che, te loko saMgharSamAM paDI AtmA to che ne?" buddha kahyuM, "ziSya, sudAsa anapaDha che paNa jAya che. je mANasa koInI paNa pratispardhA karatuM nathI e saune vidyAvAna che." mitra banI zake che. kAM huM, kAM tuM - baMne sAthe to koI kALe nahIM jajenA jIvanamAM zreSThatara mUlyonuM jJAna upalabdha che e ja sAcI A hiMsA che. A spardhA dhanane mATe hoya, padane mATe hoya ke vidyA pAme che. sudAse premane khAtara paisAne ThukarAvI dIdhA. Aje sattAne mATe hoya emAM kazo pharaka paDato nathI. ApaNe lokone zuM vidyAvAna kahI zakIe kharA? - je loko dhanane mATe ApaNane deDane javara lAgu paDe che. kAzInA zvAnasaMghe AtmAne vecI zake che. ApaNe bALakone ejInIyara banAvIe, pitAno pratinidhi dilhI mokalavAnuM vicAryuM. e jamAnAmAM Trene DokaTara banAvIe, gaNitajJa banAvIe, paNa e sAcI vidyA nathI, nahIM hoya, eka mahine pahoMcavAmAM lAgI jAya eTale rasto hate. mukata karanArI vidyA nathI. A te mAtra roTI rojI kamAvAne upAya kAzImAM eka moTo vidAya samAraMbha yojAyo. dilhInA zvAno ke,
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 prabuddha jIvana potAnA kAzInA netAnI rAha jovA lAgyA. paraMtu sAta ja divasamAM pelA zvAnAnA netA hAMphato hAMphatA dilhI pahoMcI gayo. dilhImAM enA svAgatanI taiyArIo karavAnI hatI, paNa dhAryA karatAM e ghaNA jaldI pahoMcI gayo. Ama kema banyuM? eNe kahyuM ke kAzIthI nIkaLyA tyArathI gAmegAmanAM zvAnA mArI pAchaLa paDIne mane eka gAmathI bIje gAma dhakakelI gayAM. kyAMya zvAsa levAno mane samaya maLyo nahi. kAzIthI nonasTopa dilhI Avyo chuM ema kahetAM kahetAM enA prANa nIkaLI gayA. ApaNe paNa bALakomAM "Age baDho, Age baDho" nA eka javara pedA karIe chIe. badhAne jANe jaldI dilhI pahoMcavuM che. A tIvra gati manuSyane mukitamAM nahIM, mRtyumAM lai jAya che. e vidyA mukitadAtA bane je mahattvAkAMkSA na zIkhavatI hoya, mAtra AgaLa vadhavAnuM koi mUlya nathI. AgaLa vadhavAnA eka bIjo paNa mArga che -spardhA bIjAthI nahIM paNa potAnI jAtanI sAthe ja karavI te. gaI kAle huM jyAM hatA tyAMthI Aje AgaLa nIkaLI javAnuM mane batAve te vidyA jyAM svayaMthI atikramaNa karavAnI carama sImA che te ja mukita che. buddha, mahAvIra ne izu cokkasa tyAM ja pahoMcyA che, jyAMthI AgaLa javAnI koi dizA rahI nathI. A AkharI maMjIlanuM nAma che mukita, e ja che paramAtmadazA. Aja sudhI koi manuSya bIjAonI spardhA karIne mukita pAmyo nathI . koi sikaMdara, koi naheru zuM ema kahI zakaze ke huM sauthI AgaLa - mArAthI AgaLa koi ja nahIM? eka gALa thALImAM rahelA kIDAo eka pachI eka gALa gALa cAlyA ja kare. emanI yAtrAnA kadI aMta ja AvatA nathI. ema ApaNe paNa cakkara cakkara pharyA ja karIe chIe. aMte thAkI hArIne phasaDAi jaie chIe, marI jaie chIe. pAchaLa vALA ApaNane paDI jatAM juve che, ane AgaLa nIkaLI jAya che. A yAtrAno koi aMta nathI. vidyA huM ene kahuM chuM jenA vaDe manuSya potAthI AgaLa vadhatAM zIkhe. bIjA sAthe ApaNA kaze! saMbaMdha che ja nahIM. bIjAAne pAchaLa mUkIne ApaNe AgaLa vadhavuM e pAchaLa rahenArAone du:kha ApavA samAna che. huM eka pahADanI khINapara UbhA hatA. mArAM mitre kutarAnA bhasavAnA avAja karyo. e eko pAinTa hatuM. sAtagaNA bhasavAna avAja pAchA amArA kAna para athaDAyo. ApaNuM jIvana eka ada bhuta eko - poinTa che. meM mArA mitrane kahyuM, "mitra, te jo eka gIta gAyuM hAta, koyalanA avAjano Tahuko karyo hota, tA vadhAre sArU thAta." apaNe gALA bAlIzuM to ApaNane gALA ja pAchI maLaze, kAMTA verIzuM to e kAMTA ApaNane ja pAchA maLaze. meDama blevevskI vizva yAtrA karI rahI hatI. eka thelImAMthI Akhe raste Thera Thera pha uleAnA bIja veratI hatI. koike pUchayuM, "meDama, tame A rastethI kadI pharI pasAra thavAnA nathI te pachI A zrAma zuM kAma karo che ?' eNe javAba Apyo, "huM je bIja phekuM chuM emAMthI je choDa Ugaze, je phla khIlaze ane varasA pachI jyAre paNa koi A rastethI pasAra thaze ene phlA joine je AnaMda thaze eno AnaMda huM Aje anubhavuM chuM. A prakAranI kalpanA mAtra karavI paNa mane game che." sAcI vidyA manuSyanA AtmAne satyanI nikaTa laI jAya che. svayaMthI AgaLa vadhavAnI A spardhA--AtmasAdhanA ojeroja thavI joie. aMtamAM huM Apane eka vAta kahevA mAMguM chuM. manuSyanA jIvanamAM Aje je du:kha ane hiMsA dekhAi rahyAM che tenuM kAraNa e che ke ApaNe avidyAne vidyA samajI beThA chIe. jIvanamAM parivartana ANavuM haze te samajI levuM jarurI che ke vidyA kai che ane avidyA kai che? vighA jIvana zIkhave che, AjIvikA nahIM. mAtra roTIthI jIvana jIvAtuM nathI. sAcI rIte apaNA vidyAlayo nathI, paNa a--vidyAlayo che ke, jyAM ApaNe mAtra roTI rojI kamAvAnI vidyA zIkhavIe chIe. Aje to mahAvIranuM nAma joDavAne lAyaka evuM koi vidyAlaya ApaNI pAse che nahIM. atyAre te avidyAlayone ApaNe vidyAlaya kahIe chIe ane tene mahAvIranuM pyArUM nAma ApI daie chIe. paraMtu e jarUra zakaya che ke ApaNe jo icchIe te mahAvIra, buddha ke krAisTanA nAmane lAyaka hoya evAM vidyAlayo ApaNe sarajI zakIe. koika divasa tA. 1-4-68 evAM mahAvIra vidyAlayo ApaNe UbhAM karI zakIe evI huM paramAtmAne ane Apane prArthanA karUM chuM. aMtamAM sahunI aMdara rahelA paramAtmAne huM praNAma karU chuM. mArA praNAmano svIkAra karaze!. saMkalana : subodhabhAI ema. zAha mAnavInI cetanazakti zrI gaganavihArI mahetAnuM lakhela svAmI bhAvanAzIlajInuM 'du:svapna' A aMkamAM anyatra prakaTa karavAmAM Ave che te vAMcIne je vicAro sUjhayA te lakhuM chuM. bhautika daSTie vicArIe to A virATa brahmAMDamAM A pRthvI eka bindurAmAna che. temAM mAnava eka kSudra jaMtu rAmAna lAge. evA mAnavI sattA, dhana athavA kIrtinA lobhe ke tRSNAthI keTalA utpAta macAve che, keTalI yAtanAo sahana kare che ane potAnI AsapAsa keTaluM apAra du:kha pedA kare che--A eka bAju thai. bIjI tarapha vicAra karIe te mAnavInI cetanazakita anaMta ane sarvopari che. sakaLa brahmAMDa tenuM sarjana hoya tema lAge. brahmAMDa virATa che. pRthvI, asaMkhya tArAomAMno eka tAro evA sUryanI AsapAsa pharate eka nAno graha che. A badhuM jJAna mANasane thAya che. A jJAna tenI cetanazakitano athavA AtmAnA guNa che. bhautika jagatanA rahasyo ukelavAmAM mAnavI mahad aMze saphaLa thayA che. vijJAnanI zodhakhoLA adbhuta Azcaryacakita kare tevI che. paNa te mAnavInI buddhinuM ja pariNAma che. caMdra, maMgaLa ke guru, pRthvIthI keTalA dUra che tenuM barAbara mApa teNe kADhayuM. pRthvI uparathI saMcAlita rokeTo avakAzamAM mokalyA. paLa ane miniTanI gaNatarI karI. AvA rokeTo athavA upagrahonI gati nakkI karI. caMdra upara tenA utaravAno samaya athavA pRthvI upara pAchA pharavAnA tenA samaya ane sthaLa, badhuM nakkI karyuM-karI zakayA. vijJAnanA saMzAdhanAne pariNAme taiyAra thayela sAdhanothI dizA ane kALanA aMtara bhedI, AkhI duniyA pharI vaLyA eTaluM ja nahIM paNa vizvanA bIjA bhAgAne paNa pahoMcavAnI zakyatA thai. paNa A vizva mAtra bhautika tattvono samUhaja nathI paNa koi anaMta caitanazakitanA niyamane AdhIna che ema pratIta thAya che. mAtra bhautika tattvono samUha ja hoya ane tenuM Akasmika vartana hoya to tenA kayAranA ya vinAza thayo hota. tArAo, nakSatro, graho upagrahonuM aMtara, gati, kALa vigere mANasa nakkI karI zake che te siddha kare che ke te badhA koi mahAna aTaLa, niyamane vazavartI che. te niyama cetanazakitanuM pariNAma ja hoya, bhautika padArthonuM nahi. A virATa cetanazakitane izvara kaho, brahma kaho ke AtmA kaho. bIjI rIte joie. mAnavI A badhuM jJAna meLavI zake che kAraNa ke, tenAmAM rahela cetanazakita ane virATa vizvanuM niyamana karatI cetana zakita e ja che. tethI ja mANasa A jJAna prApta karI zake che. mAnavInI A cetana zakita buddhithI paNa para che. buddhi sAdhana che. A sAdhanano upayoga karavAvALI te cetanazakita che. mANasa buddhithI bhautika jagatanA rahasyo pAmI zakyo ane haju vizeSa pAmaze. paNa cetanazakitane nahi pichAne tyAM sudhI enA jIvananI dizA nakkI nahi karI zake. A cetanazakitanI anubhUti thAya tyAre vizvanI cetanazakita sAthe tAdAtmya sAdhe Spiritual union universethis is mysticism-A anubhUti thAya tyAre samasta prANI sRSTi sAthe ekatA sAdhe. tyAM svArtha, lAbha ke koi vAsanA kAya rahe nahi. maitrI, karUNA, prema ja vahe,. virATa vizvanA eka bindu samAna pRthvI uparano huM eka kSudra jaMtu chuM evI laghutAne sthAne A samasta vizvanI virATa cetanazakitano huM aMza chuM e darzana thAya. cImanalAla cakubhAI zAha
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-4-68 pramukha jIvana navI duniyAmAM-3 sTImathI yaMtracAlananI zodha thai tyAre e zakita vikendrita hatI. paNa vIjaLInI zodha thavAthI e zakita kendrita thaI. eka ja sthaLethI vIjaLI pedA karIne aneka sthaLe yaMtranuM cAlana thai zake che. Ama mANase mAtra potAnA hAthathI kArya karavAnuM zarU karyuM tyArathI atyAra sudhInA vikAsamAM traNa pagathiyA jaNAya che. kevaLa hAthathI maMtracAlana, - e sthitimAM yaMtracAlana vyakitagata hatuM. tyAra pachI sTImanI zodhe mANasanA hAthanI zakitamAM vadhAro karyo eTaluM ja nahi paNa tenA upayoga yaMtra cAlanamAM nahIMvata karI dIdhA. chatAM paNa maMtrAmAM e zakita vyakitagata karI .dIdhI. eTale ke manuSyanA hAthamAMthI zakita lai laine te te maMtrAmAM te ApI. ane sTIma e rIte vikendrita zakita banI paNa vIjaLI AvI tyAre yaMtrAnI vikendrita zakita kendrita banI gai. eka ja kendramAMthI zakitanA puravaThA aneka sthaLe rahelA yaMtrAne maLavA lAgyo. A badhA vikAsamAM yaMtra mukhya ke mANasanI buddhi - enA jyAre vicAra karIe chIe tyAre mANasanI buddhie ja zeAdhA karI che. tenI buddhinA vikAsamAM e yaMtre sahAyaka nathI. paNa buddhie te yaMtra kahA ke te zakita te sauno vikAsa karyo che. eTale mAnavabuddhie vikAsanA kendro sara karyA che. mukhya mAnavabuddhi hatI te A badhA vikAsa thayo che ane A rIte mAnavazakitane ArAma maLyA che, buddhine nahIM, paNa have ilekaTronikasano jamAno Avyo che. temAM buddhine paNa ArAma ApavAnI zakayatAo UbhI thavA lAgI che. ahIM kompyuTaranI madadathI tamAre kevA pati pasaMda karavA ane kevA nahi tenI salAha ApavAnA kendro zarU thayA che. meTara mATenI navI navI DijhAinAM paNa kompyuTaranI salAhathI taiyAra thai zake che, ane have ToronTo yunivarsiTImAM kompyuTara citra karI paNa kare che. kompyuTare taiyAra karelAM citro joi vicAra Ave ke te pachI buddhinA ze upayoga raheze ? Ama chatAM paNa buddhinA to upayAga rahevAnA ja. kompyuTaro te vicAranAM amuka pagathiyAM kUdI jaine te buddhi kema zIdAgAmI bane tevI saraLatA kahI zakaze. citrakAmamAM citrakArane citra vize kayA viSaya levA ane lIdhA pachI tene kema pAra pADavA - kAM kevA raMga pUravA evA aneka sApAnane vicAra karavA paDe che. temAM je vakhata jAya che te bacAvIne tenI sAme tenA vicArane AdhAre te citra kevuM haze te kompyuTara dorI Apaze. atyAre citrakAra vicAra pramANe karavA jAya che ane pUrU karavA Ave che tyAre tenA vaLI vicAra badalAya che ke, amuka ThekANe amuka raMgane badale amuka mUkyo hoya to ? A vicArane jo kAragata karavA hoya te pharI raMga pUravA paDe ane AkhI prakriyAmAM je samaya gayo te nakAmA to nahIM paNa samaya gayo te kharo ja. paNa have kompyuTara tene tenI kalpanAnuM citra dorI Apaze eTale te tenA vicAra pramANe thayela te citra kevuM lAgaze te joi zakaze ane pachI te viSenA bIjA vicAro te karI zakaze. AgaLanA vicAra mATe jAte citra dAravAnI jarUra nahIM rahe. Ama vicAranI prakriyAne paNa saraLa karavA mATenA yAMtrika vividha prayatno zarU thayA che. joie ke yaMtrabuddhi AgaLa vadhe che ke mAnavabuddhi ? sAmAnya jananI buddhi karatAM tA yAMtrika buddhi AgaLa vadhe ja emAM zaka nathI paNa chevaTe te yaMtra nirmANa ke yaMtramAM vikAsa ke yaMtrabuddhimAM vikAsa - e mAnavabuddhi dvArA ja thavAnA che e nizcita che. eTale vyakitasvAtaMtrya ane tene vikAsa tenA ja hAthamAM rahevAnA che. jo ke ghaNI bAbatamAM tenuM svAtaMtrya, AjanA arthamAM, tenI pAse nahIM. hoya te yaMtra pAse haze. chatAM paNa mAnava to zreSTha ja che. ane sanAtana satya di manuSyAta zrIphtara nivRita ' - sanAtana to che ja paNa uttarottara tenI pratIti vadhu ne vadhu thatI jaze. paNa A badhA sAdhanono upayoga moTA pramANamAM thavA lAge tyAre ja te vikase. ahIMnI eke eka dukAnamAM saravALA karanAra 245 mazIna hoya che. se| vastunuM bIla jhapATAmAM tenI madadathI vikratA karI zake che ane mazIna upara mATe bhAge mahilAo ja hoya che. TAiparAiTaramAM je jhaDapathI kAma thAya che evI ja jhaDapathI AmAM saravALA thAya che. eka bAju vastunI gaNatarI thai tyAM bIjI bAju tenI kIMmatano saravALA paNa thai ja gayA hoya--paisA cUkavIne AgaLa vadhA. je mALAmAM huM rahuM chuM temAM je prakAranI vyavasthA che tevI athavA to tethI vadhAre sArI bIje paNa che e samajavA jevI che. AkhA mALAnA varaMDAmAM mAtra temAM rahenAra darekanA pAsTa bAnna hoya che. TapAlI te te peTImAM saunI TapAla nAkhI jAya. peTInI eka cAvI TapAlI pAse ane bIjI rahenAra pAse hoya che. varaDAmAM aMdara javA mATe paNa mukhya daravAjAnI cAvI - jene mAsTara kI kahe che te dareka rahenAra pAse hoya che. eTale mALAmAM rahenAra sivAya koi paNa ajANyo zakhsa mALAmAM dAkhala thai zakato nathI. nIce varanDAmAM ja rahenAranA nAmanI takhtI sAthe tenA epArTamenTanA naMbara ane eka baTana hoya che. maLavA AvanAra jene maLavuM hoya tenA nAma pAsenuM baTana dAbe eTale rahenAranA gharamAM ghaMTaDI vAge. eTale nIcethI AvanAra vyakita potAnuM nAmaThAma TelIphonathI kahe te sAMbhaLI tene jo aMdara AvavA devI hoya te gharamAM rahyA rahyA ja baTana dabAvAya eTale nIce varAnuM tALuM khUlI jAya ane Agantuka aMdara dAkhala thai zake. lIphTa badhI svayaMcAlita hoya che. tenAM bAraNAM ApoApa khule ane baMdha thAya ane mALanA naMbara pramANe baTana dAbIe eTale je mALe javuM hAya tyAM jaI zakAya gerejanA bAraNA paNa meTara pAse Ave eTale svayaM ughaDI jAya ane aMdara pese eTale baMdha thai jAya. eroDrAmamAM ane anyatra paNa A ja pramANe svayaM saMcAlita bAraNA jovA maLe che. ApaNe bAraNA pAse pahoMcIe eTale bAraNA ughaDI jAya. aMdara dAkhala thaie eTale svayaM baMdha thai jAya. svayaM cAlatA rastA ane svayaMcAlita sIDI - temAM UbhA rahe eTale yatheSTa sthaLe pahoMcADI ke caDAvI de. evI ja svayaMcAlita sIDI ahIM makAneAmAM paNa jovA maLe che. AkhA mALAnI nIce gereMja hoya che. ghaNI vAra snAnAgara paNa hoya che. vaLI kapaDA dhovAnA svayaMcAlita mazIne paNa mALAmAM nIcenA bhAgamAM bheAMyarAmAM hoya che. temAM 25 senTa nAkhe eTale kapaDAM dhAi Ape. keTalIka dukAnAmAM pINAM paNa svayaMcAlita mazIna vece che. AkhA mALAmAM eka suprInTenDanTa hoya che. tenA mAthe ghaNI ja javAbadArI hoya che. korIDora - eTale ke mALAmAM sAmasAmA epArTamenTa vacceno rasto tenI saphAi, te kare che. mukhya rastA uparanA makAnane joDato je rastA hoya tenA uparathI barapha haThAvavAnuM kAma, koinA paNa epArTamenTamAM vIjaLI ke koi paNa jAtanI kharAbI hoya to tenI sAmAnya durastI, bhADuAtane dAkhala karavA, bhADuM udharAvavuM koi khAlI karI jAya tyAre AkhA epArTamenTanI pUrI saphAi, bAtharUma, raseADuM ane oraDA - e badhAnI saphAi, AkhA mALamAM hITaranI vyavasthA hoya che. temAM koi kharAbI hoya to tenI paNa durastI--AvA nAnA moTA hoMzIyAra kArIgaranA ane sAmAnya majuranA kAma tene mAthe hoya che. saphAi to vekyuma maMtrAthI kare che. paNa te tenA niyama pramANe AkhA mALAnI saphAi kare che. ane AkhA mALAmAM karyAMya paNa koriDoramAM jarA paNa kacaro dekhA nathI. mALAmAM eka cImanI hoya che. epArTamenTavALA badhA ja e cImanImAM potAnA kacaro nAkhe. e baLI jAya - tevI vyavasthA karavAmAM Ave che. bALavAno na hoya tevA sAmAna kothaLA bharIne ekatra karavAno hoya che te myunisipAliTIvALA lai jAya che. ToronTo, - tA. 29-2-68 dalasukha mAlavaNIyA.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 prakhkhu jIvana nakkara pariNAma grAmadAnanu (prabuddha jIvananA gatAMkamAM grAmadAna Andolanane lagatA patranA anusaMdhAnamAM maLelo zrI kAntilAla veArAne bIjo patra nIce ApavAmAM Ave che. taMtrI) rAjagRhImAM ame vinobAjI sAthe ATha divasa rahyAM emanA sAnnidhyamAM sabhAo gAThIo, vyakitagata milana vagere je kAMi thayuM tenI amArA mana upara je chApa paDI te aMge Apane agAunA ahevAlamAM jaNAveluM. tyArabAda amArI icchA agAu thayelA grAmadAnI gAme jovAnI hatI, ke tyAM zuM parivartana AvyuM che?utpAdanamAM kevI vRddhi thai che? sahakAra keTalA vadhyA che? vagere A daSTie ame gayA jillAnAM baudhagayA gAme gayA, jyAM bhagavAna buddhane jJAnaprApti thai hatI. Aje A sthaLe jApAna, silAna, tibeTa, nepALa, kabADIyA vagere dezanA bauddhadharmI yAtrALuo AvatAM hoya che. ahIM vinAbAjIe eka samanvaya AzrAmanI sthApanA karI che, jyAM hAlamAM 'drArakA suMdarAnI' karIne eka daSTisaMpanna sevAbhAvI AkAmanI vyavasthA saMbhALe che. A vistAramAM duSkALa rAhatanuM kAma khUba sarasa rIte thayeluM. ahIMnA kAmanI viziSTatA e rahI ke "kAma sAme rAhata" (pha Da phora varka) evI nAnI moTI zramayojanAo calAvavAmAM AvI jemAM hajAro mANasoe peAtAnI zakita mujaba kAma dvArA utpAdana karIne rojIroTI meLavI. vizeSa karIne khetInA utpAdanamAM kAyamane mATe upayogI thAya e daSTie kUvAo banAvavAnuM ane nAnA nAnA baMdho bAMdhI pANInA saMgraha thAya evAM taLAveA bAMdhavAnuM vagere kAma khUba sarasa rIte karavAmAM AvyuM. gaye varSe agAu bhUdAnamAM maLelI 1000 ekara jamIna bhUmihInAne vaheMcI ApavAmAM AvI ane emanA ja kAmathI jamInane khetIlAyaka banAvI temAM 250 uparAMta kUvAo karavAmAM AvyAM. A varSe paNa e pramANe bIjI 1000 ekara jamIna bhUmihInAne vaheMcI ApavAmAM AvI je temaNe ja kAmathI taiyAra karI. temAM kUvAo banAvavAnuM kAma cAlu che. A kAryanI upayogItAthI tathA emAM rahelA mAnavIya gauravanI dRSTinA kAraNe, aneka saMsthAoe ane vyakitaoe samanvaya Azrama dvArA cAlatA A kAmamAM madada ApI che. videzI 3 - 4 saMsthAoe A kArya pAchaLa rahelI daSTithI AkarSAIne hajI paNa potAnA sahakAra ApavAnuM (khAsa karIne kUvAo vage2e siMcAInA kAmamAM) cAlu ja rAkhyuM che. A videzI saMsthAonI nANAMnI madada uparAMta te saMsthAnA sabhyo paNa pratyakSa kAma karavA mATe AvelA che. dvArakojIe amane baudhagayAnI AsapAsanA 25 mAIlanA vistAramAM gayA varase zramasaMgaThana dvArA thayelA tathA atyAre paNa cAlI rahelAM kAmeA batAvyAM, jenI amArA mana upara ghaNI sArI asara paDI. nirmANa ane vikAsanI dRSTie te A kAryanuM mUlya che ja. paNa tethI vadhAre lokomAM potAnA saMgaThita kAmanA AvatA pariNAmathI je AtmanibharatAnI bhAvanA pedA thAya che tenuM mUlya savizeSa che. A ja vistAramAM thayelA be grAmadAnI gAme jovAnI paNa amane taka maLI eka "mana" bIjuM " ghamaNA " manaphara pahADa ane jaMgalanI vacce AveluM 40 parivAranuM 200 mANasAnI vastInuM eka nAnakaDuM gAma che. tyAMnA lokoe potAnI jamInanI vahecaNI samAna dheAraNe karI lIdhI che. khetI utpAdanamAM sArI pragati karI che. pahelAM ahiMnA lokonuM khatI tarapha lakSya nAtuM. potAne gujAro majUrI tathA zikAra karIne calAvatA. Aje khetI upara dhyAna Ape che, ane navA navA kUvAo taiyAra karatA jAya che. tA. 1-4-68 potAne joItuM anAja tathA zAkabhAjI pedA karI le che, have temane bIjAnI majUrI karavA javuM nathI paDatuM. sarakAre ke koIe atyAra sudhI A lokonA jIvana tarapha dhyAna ja nathI ApyuM. khetIlAyaka suMdara dharatInA khALe rahetA A mAnavIonA nasIbe, bIjAnA mATe majUrI karavAnuM ane majUrI na maLe tyAre zikAra karIne jIvavAnuM rahetuM. e hAlata have Aje palaTAI gaI che. gAmanI bhAgALe eka zALA paNa zarU karavAmAM AvI che, jemAM hAla manaphara ane AjubAjunA maLIne 85 vidyArthIo bhaNe che. Ane " navI tAlImanI zALA" banAvavAnI daSTie, zALAne aDIne 22 ekara jamIna rAkhelI che, jemAM khetI sAthe zikSaNane anubaMdha jaLavAya e rIte enA vikAsa karavAnI dnArakojInI IcchA che. enA AdhAra Arthika vyavasthA goThavAvA upara che. pAMca varasa sudhI zALA svAvalaMbI na bane tyAM sudhI Arthika madada barAbara maLI rahe tA kArya saraLa thAya. ghamaNA 200 parivAranuM gAma che ane hajAreka mANasanI vastI che, tyAM paNa khetInI upaja sArI rIte vadhI che, ane navA kUvAe banatA jAya che. have phakata varasAda upara AdhArita nahIM rahetA khetI mATe siMcAInuM mahattva samajAvA lAgyuM che. gayA varasanA bhAMkara dukALe paNa A bhAna sArI rIte karAvI dIdhuM che. kUvA karavA eTale sAmUhika grAmanI jarUra paDe ja, jethI sAmUhikatAnI bhAvanA paNa ApoApa AvatI jAya. Ama grAmadAnamAM je pArivArIka bhAvanAnI mULa vAta che, teno paNa vikAsa thato javAnI saMbhAvanA rahe che. varasAthI lUMTAtA, zeSAtA, pArakAnI majUrI karIne peTa bharavAnuM hoya, e jAtanA ajJAnamAM sabaDatAM ane garIbI lakhAvIne lAvyA hAya e rIte jIvavAnI jenI Adata ane paraMparA banI gaI hoya, enA jIvanamAM peAtAnA roTalA potAnA ja hAthamAM che, bIjAne Adhina nathI evI sthiti pedA thavA ane enuM sukha ane saMtoSa anubhavavA e emanA jIvanamAM navA sUryodaya thavA samAna che. loko bhalA, bhALA ane nikhAlasa kharA, paNa ALasa ane dInatAne kAraNe emanI A sAttvikatA paNa amuka aMze cImaLAI gaI che. chatAM A ja guNAne kAraNe A lAko grAmadAnanA vicArane, enA sattvane pakaDI zake che. amane evA vicAra AvatA ke AvA suMdara ane sattvazIla vicArane, ApaNuM zANu gujarAta kema nahIM jhIlI zakatuM hoya ? enA javAba ahIM bihAramAM maLI jAya che. paristhitinI daSTie viSamatA ane garIbI A pradezamAM vadhAre kharI, paraMtu A vicArane jhIlavA je saraLatA ane zrAddhA joIe te ahiMnA lokomAM vizeSa hovAne kAraNe A vicAra vadhAre pramANamAM ahIM jhIlAyo. bhUdAnamAM paNa ema ja thayeluM. AkhA dezamAM sauthI vadhu bhUmidAna A pradezamAM ja thayeluM. amane lAge che ke mahAvIra ane buddhanI A vihArabhUmi, bihAra - grAmadAna dvArA grAma svarAjyanA mArge, AgaLa vadhI, AkhA dezane rAha batAvaze. kAntilAla veArA saMyojaka, muMbaI sarvodaya maMDaLa sabhyo tathA grAhakone-- saMghanA sabhyo tathA prabuddha jIvananA grAhakone AthI vinaMti karavAmAM Ave che ke ApanA upara je aMge mekalavAmAM Ave che tenA saranAmAnI slIpe navI chapAvavAnI hoI, ApanA saranAmAmAM je kAMI pheraphAra karavAno hoya te kAryAlayanAM saranAme satvara lakhI jaNAvavA le. vyavasthApaka kRpA karaze. 8
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-4-8 prabuddha jIvana 247 nArAyaNa AzramanI yAtrA - 2 | * *, * t r chI kA1 , ( [gatAMkathI cAlu ] ' ' te sthaLe mukarara samaya pahelA te pahoMcI jAya che. tyAra bAda te " ame A himAlayane pravAsa me mahinA daramyAna karyo hovAthI sthaLathI pithorAgaDha janArI baso ravAnA thAya che. A basenI sAmAnya rIte garamI te nahIM ja, paraMtu ThaMDI paNa sAmAnya hatI. A vyavasthA musApharo mATe bahu sagavaDabharI hoya che. nArAyaNanagaranI UMcAi 6000 phITa hovAthI tyAM A traNa cAra nArAyaNanagaramAM ame cAra divasa rokAyA. nArAyaNanagara ane mahinA daramyAna divase te khAsa ThaMDI lAgatI ja nathI. sUryAsta nArAyaNa Azrama e ja nArAyaNasvAmInAM cirasmaraNIya kAryapachI rAta thatAM ThaMDIno anubhava thavA lAge, paraMtu te chatAM ama- kSetre. svAmIjI kayAMnA hatA, koNa hatA tenI bahu ochI dAvAdanI ziyALAnI rAtrinI ThaMDI karatAM kAMi vadhu na lAge. tethI mAhitI maLe che. paraMtu A pradezamAM paga mUkatAM ja tenI bhUminAM ApaNe te sahelAithI jIravI zakIe. vaLI unALA daramyAna to pratyeka kaNamAM temane vAsa rahelo che tenI pratIti thAya che. ame AjubAjunA UMcA parvata parathI barapha ogaLI javAne kAraNe pithorAgaDhamAM svAmInArAyaNanA parama bhakata De. paMtane tyAM mAtra paNa ThaMDInuM pramANa ochuM rahe che. varSARtu zarU thayA pachI A be ja kalAka mATe rokAyA hatA, paraMtu teozrInAM dharmapatnI ane temanAM bAju ThaMDInuM pramANa vadhatuM jAya che. lagabhaga pAMca - cha mahinA putre amane svAmIjI aMge je vAta karI ane temane tyAM svAmIziyALA sudhI tenI tIvratA vadhu rahe che. parvatamAM kayAMka kayAMka vahetA mIjIne pheTa joyuM tyArathI ja emane ame keTalAya samayathI eLajharaNAmAM A samaya daramyAna barapha ogaLavAne kAraNe vega sAro khatA hoie evo anubhava thaze. hajI paNa temanuM smaraNa thatAM rahe che. ame amArI rastAnI musApharI daramiyAna keTalIya jagyAe mana:cakSu samakSa teozrInI cha pha TathI paNa vadhAre UMcI ane A jharaNAmAMthI vahetuM zItaLa ane svaccha jaLa pIdheluM. atyaMta prabhAvazALI dehAkRti khaDI thai jAya che. 2 . AbherAthI pirAgaDha AvatAM te ame vacce AvatI kALI kahevAya che ke kailAsanAM darzana karavAnI abhilASAthI nArAyaNanadInAM darzana karyA. yogIrUpa svAmI A bAjue AvelA. sthira DuMgarAonI vacamAM nadI sau prathama temane nArAyaNanagaranI pitAnI gatie pitAne jagyA eTale te jaMgalanA karmayAga sAdhatI satata vahyAja pahADI vistAramAM nAnI sarakhI kare che. kema jANe ammalita TekarI pasaMda paDI. tyAM teo vahyA ja karavuM e tene jIvana * nAnI jhUMpaDI bAMdhI sAdhanA maMtra na hoya ! hajI jo ke" karavA mATe rahyA. traNa varSa grISmaRtunI zarUAta hovAthI teoe sAdhanAmAM pasAra karyA himazikharo sArA pramANamAM pachI anya sAdhako ane gaLyAM nahotAM. tethI nadImAM bhakate temanI sAthe joDAyA. puratA pramANamAM pANI ne ane pAMca sAta varSamAM te hovAthI tenI gatimAM maMdatA hatI. - . temaNe te bhUminuM eka atyaMta te rastAmAM kayAMka nAnI pavitra tapobhUmimAM rUpAMtara nAnI derIonAM darzana thatAM. karyuM. nArAyaNa nagaramAM navI tyAMthI pasAra thanAra loko navI kuTiro UbhI thavA lAgI; ane vAhane hAMkanAra DrAivara pachI te temaNe tyAM eka vigere amuka amuka jagyAe kaeNlejanI paNa sthApanA karI teone je devImAM zraddhA hoya, ane A kaeNlejane gAMdhIjIne tyAM UtarI tenAM darzana karI nAma sAthe joDIne "bApuprasAda laIne ja AgaLa nArAyaNa svAmI * * mahAvidyAlaya' evuM nAma vadhatA. vacce vacce amuka ApyuM.. A kaeNlejanuM svAmIaMtare nenAM nAnAM gAme paNa AvatA, ahIMnAM gAmanI vasati jInA avasAna bAda tyAMnI sarakAra saMcAlana kare che. A kaeNleghaNI ja ochI hoya che. vAhanavyavahAra te khUba ja ochA, jo janAM prinsIpAla temanAM kuTuMba sahita kailejanI bAjumAM ja ke ApaNAM deza paranA chellA cInI AkramaNa pachI tyAM ghaNI chAva- eka makAnamAM nivAsa kare che. kaeNlejanAM prAdhyApaka tyAMnA Ajura NIo naMkhAvAthI, have rastAmAM ghaNI ja miliTarI jIpa ane Trako bAjunA vistAramAMthI Ave che. kharekhara AvA pahADI pradezamAM puSkaLa pramANamAM Amatema pasAra thatI yAM paDelI hoya che. A AvI kaeNlejanI sthApanA thavAthI AjubAjunAM gAmamAM vasatAM badhe vAhanavyavahAra, pahADa paranAM rastA hovAne kAraNe ekamArgI ghaNAM vidyArthIone sAro lAbha maLe che. have te tyAM eka sAruM che. jo sAmasAmI be meTI Traka ke basa AvI jAya te athaDAvAnuM maMdira paNa baMdhAI rahyuM che. pahADI vistAramAM aMgrejakALamAM jyAM jokhama raheluM hovAne kAraNe, te badhAne pahADI rastA upara AvavAne dezanA ke dharmanA vikAsanI kazI ja zakayatA na vicArI zakAya tyAM ane javAno samaya niyata kareluM hoya che. A kAraNe tyAMthI zALA, chAtrAlaya, mahAzALA, maMdira vigerenI nArAyaNa svAmIe musApharo mATe eka sthaLethI bIjA sthaLe javA mATenI basanAM samaya sthApanA karI. eTale ApaNe te mAtra temanI adbhuta sarjanamukarara karelA hoya che. jemake pithorAgaDhathI upaDatI basane niyata zakitanI kalpanA ja karavI rahI. samaya savAranA cha vAgyAne hoya to badhI base te mukarara rasamaye A nArAyaNanagaranI saghaLI vyavasthA zrI Izvaradatta pAMDejI ekI sAthe tyAMthI upaDI jAya che ane jyAM tene pahoMcavAnuM hoya saMbhALe che. teo nArAyaNanAM saMgathI raMgAyelA vahIvaTakuzaLa ane
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 prabuddha jIvana tA. 1-4-18 zAMta prakRitanA mAnavI che. temanI pAse nArAyaNanAM jIvananAM pasa- mAnavA pramANe samayasara na pahoMcI zakyA, tethI amAre tyAM eka gAne khajAno che. te uparAMta nArAyaNanagara ane AzramanAM sarja- rAta rokAI javuM paDayuM. namAM paNa temane hisse ghaNe ja moTo che. teo eka zikSaka hatA. A sthAna mAtra 2500 phaTanI UMcAI para hovAthI bapore paraMtu nArAyaNanAM saMparkamAM AvatAM temanAthI prabhAvita banyA, garamI lAge. paraMtu tyAM je nadI vahe che tenuM vaheNa eTaluM jorasaMsArane temaNe tyAga karyo ane nArAyaNanAM sarjanakAryamAM teo dAra che ane temAM pANI paNa barapha ogaLavAne kAraNe ghaNuM ja joDAI gayA. ThaMDuM hovAthI pavana ghaNo ja ThaMDo rahe che. AthI ahIM bapore taDako hovA I ahIMnA DoLIvALA, majuro ke AjubAjunA rahevAsIo. chatAM ThaMDA pavanane kAraNe garamI bahu lAgatI nathI. dhAraculAmAM sau nArAyaNasvAmIthI khUba prabhAvita lAgyA. temanA vize saunA je DAka baMgalo che te A nadInI upara ja Avela hovAthI tyAMnuM dilamAM AtmIyatA ane bhakita paNa khUba, ane A badhI nArAyaNa daSya bhAre ramaNIya lAge che. eTale tyAM eka rAta rokAvuM paDayuM te svAmInI ja kRpA che AvI temanI mAnyatA hoya ema amane lAgyuM. khUba sArthaka thayuM ema amane lAgyuM. ame nArAyaNanagara mAtra cAra divasa rahyAM, A divase daramiyAna ame te ja divase tyAMthI koI jIpa meLavavA mATe ghaNo ja zrI vimalAbahenanA jJAnane amane ghaNuM sAro lAbha maLe. A be prayatna karyo. kAraNake Ama to A dhAraculAthI lagabhaga 20 mAIla vakhatanI amArI dinacaryA A mujaba hatI: ame roja savAranAM nArAyaNaAkAma Ave che ane A dhAracUlA te lagabhaga khINamAM ja nava vAge taiyAra thaIne sauprathama vimalAbenanAM surIlA ane bhakita- AveluM che, tenI UMcAI phakata 2500 phaTa, che ane amAre 9000 maya bhajane sAMbhaLatA. tyAra pachI A jamAnAnI cAlu paristhitine phITanI UMcAI para javAnuM hatuM. dhAraculAthI 10 mAIla pachI tavAgaDha Ave khyAla teo amane ApatA, jemAM teo bhUtakALanI ItihAsano che, paraMtu haju sudhI rastAnuM kAma adhuruM hovAthI tyAM mAtra nirdeza karatAM ane amArA praznane teo atyaMta suMdara rIte miliTarInI jIpa ke Traka sivAya bIjuM koI sAdhana jatuM nathI ane ukela ApatA. tyArabAda koI pustakanuM vAMcana karatA, te para carcA jo miliTarInI jIpanI sagavaDa na maLe te eTaluM cAlatAM javuM paDe karatA. pachI lagabhaga 11 vAgyA pachI ame bahene raseImAM thoDI ane tyAra pachInA bIjA 10 mAIla paNa daMDImAM ke page cAlatAM ghaNI madada karAvIne jamavA mATenI taiyArI karatA ane 12 javuM paDe. ame nArAyaNa AzramathI cAra pAMca daMDI ane sAmAna vAge jamI karI badhA lagabhaga 3 vAgyA sudhI ArAma ane TapAla UMcakavA mATe majare te bolAvelA, paraMtu te to tavAgaDhathI joDAvAnA vigere patAvatA. sADAtraNa vAge baparanA cApANI nAsto hatA. tavAgaDha to amAre jIpa maLe to jIpa, nahIM te cAlatAM patAvI ame tyAM AjubAjunAM pradezamAM pharavA nIkaLI paDatA ane javAnuM hatuM.' te divase te kAMI ja sagavaDa na thaI zakavAthI dhAraculAnAM kudaratanA saundaryanuM pAna karatA. basa cArebAjue baraphathI chavAyelA DAka baMgalAmAM ame rAtre sUI gayA. bIje divase savArathI ame te parvato najare paDatA. koI vakhata parvata paranAM jaMgalamAM lAgele aMge pharI tapAsa zarU karI, paraMtu amane jemanA para kAgaLa lakhI dava dekhAte tyAre e agnino prakAza AjubAjunAM lIlA jaMgala ApavAmAM Avyo hato te bhAInI badalI thaI gaI hatI. vacce atyaMta romAMcaka lAgata. cha vAge pharIne pAchA AvIne jama tethI amAre mATe jIpa meLavavAnuM muzkela banI gayuM. vAnI taiyArI karatA ane sAta vAge te badhuM patAvIne ame zrI sadabhAgya amArAmAMnI bahenane ema thayuM ke bIjA koIne maLavAno prayatna karIe ane ame eka kempamAM oNphisara pAse gayA. pAMDejI joDe jAtajAtanI vAta karavA besatA. eka adhikArI zrIvAstavane amArA mATe sahAnubhUti thaI. temane zrI pADejI koI vakhata vimalAbenane temanA anubhavo vize kahyuM ke gujarAtanAM leko ATalA dUra zrI nArAyaNa svAmInI bhakitathI pUchatAM, jemAMthI vimalAbenane bhUtakALa amane jANavA maLyo. emanuM prerAIne temanI tapobhUminA darzana karavA AvyA che, te kAMI sAhasabharyuM bALapaNa, tyArapachI temanA mAtA pitA aMge temanAmAM sagavaDa karI ApavI joIe. A rIte temaNe amAre mATe pachI apUrva zraddhA, te uparAMta temaNe nAnapaNathI dAkhavelI adbhuta jIpa ke TUkanI goThavaNa karI ApavAnuM kabUla karyuM. nArAyaNa AzramamAM amAro mahine rahevAno vicAra hovAthI zakita, temanI bhUdAnayAtrAnI avanavI vAto A badhuM sAMbhaLatAM ane tyAM kevI sagavaDa che tenI amane cokkasa mAhitI na hovAthI ame dharAtA ja nahIM. Ama rAtre 10 vAgyA sudhI AvI badhI amArI pAse sAro evo sAmAna hatA tethI jIpane badale amane vAto cAlatI. TUka ApI. A Traka cheka tavAgaDhanAM DAka baMgalA sudhI rasto ghaNA ja Ama ame cAra divasa nArAyaNanagara rahI nArAyaNa Azrama sAMkaDo hovAthI jaI zake tema nahotuM. tethI amAre tavAgaDhathI javA upaDyA. nArAyaNa Azrama pahoMcatAM pahelA amAre dhAracUlA doDha be mAIla pahelAM TrakamAMthI utarI javuM paDayuM. tyAM ame thaIne javAnuM hatuM. dhAracUlA ApaNI miliTarInuM moTuM mathaka che. lagabhaga cha vAgyA pahelAM pahoMcI gayA. A tavAgaDha pahelA amAre je thoDuMghaNuM cAlavuM paDayuM te daramiyAna joyeluM dhAraculA ApaNAM dezanI sarahada para hovAthI ane tenI traNa bAjue cInanI, tibeTanI ane nepALanI sarahado AvelI hovAthI ApaNAM dazya to kadI na visarI zakAya evuM bhavya hatuM. eka to ame pahAdezanAM rakSaNa mATe tyAM ghaNAM moTA pramANamAM miliTarI patharAyelI DanI sArI evI UMcAI para cAlatAM hatAM. nIce UMDI khINamAM nadI - tenA purajozamAM vahe ane sAmI bAjunAM pahADa to eTalA UMcA che. ame savAre lagabhaga 9 vAge nArAyaNanagarathI nIkaLI tyAMnI ke cAlatA jovA jaIe te cakkara AvI jAya ane amArA rastAnI basamAM besI AskoTa pahoMcyA ane tyAMthI bIjI basa badalI dhAracUlAnI basamAM beThA ane lagabhaga traNa vAge ame dhAraculA pahoMcyA. bIjI bAja pahADanI moTI moTI dIvAlo je amArA mAthA parathI A Akho rasto pahADa kotarIne ja banAvela che ane te namIne jANe nadIne AliMgana ApavA na mAMgatI hoya tevuM to badhe kAce rasto ja che, paraMtu pramANamAM pahoLA che. dhAracUlA bahu tenuM anupama saundarya. A pahADAnI dIvAlo DhaLatI hovAne kAraNe garamI to jarA paNa lAge nahIM ane ame dhAraculAthI sArI evI ochI UMcAI para AveluM hovAthI nArAyaNanagarathI tyAM pahoMcatA UMcAI para AvI gayelA hovAthI vAtAvaraNamAM ThaMDaka lAge. temAM badhA parvata utaravA paDe che. te lagabhaga 25 mAIlano rasto che. ahIM sthAnika lokonI avarajavara sArI rahetI hovAthI basamAM paNa pAchI sAMjane samaya tethI amane te A be mAIla cAlavAnI sArI evI gIradI rahe che. amane paNa basamAM jagA meLavatAM atyaMta majA AvI. manamAM ema paNa thayuM ke sAruM thayuM jIpa ne lIdhI, nahi te A cAlavAne hA kayAMthI maLata? ghaNI muzkelI paDI, paraMtu yAtrALuo taraphanI A dezanI bhakita madadarUpa thaI, ane amArI sagavaDa thaI gaI. dhAracUlA amArA sunaMdAbena vorA sAhasabharyuM uparAMta tema vI vAto - AvI badhI ame lAvI na nArAyaNa Azrama kramaza: mAyika: zrI muMbaI na yuvaka saMdhaH mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAranI spaLaH 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI-, mudrasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd No. MH. 117 - vArSika lavAjama rU. 7 "prabuddha jaina'nuM navasakaraNa varSa 29 : aMka 24. ja prabuddha jIvene muMbaI, eprila 16, 1968, maMgaLavAra paradeza mATe ziliMga 12 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 40 paisA - - II taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA II - zAntine niDara senAnI mATIna lyuthara kiMga - [amerikA-yunAITeDa sTeTsamAM vasatA habasI komanA netA Ubho thayelo che, teve samaye teo zAMti ane samajUtI dvArA ja ane potAnI koma mATe nyAya ane samAnatAno darajajo meLavavAnA prAptavya tAkAtamAM akhUTa zraddhA dharAvatA hatA, ane jevI sudaDha hetuthI ahiMsaka satyAgrahanI nIti apanAvanAra revanDa mArTIna emanI zraddhA hatI tevI ja sudaDha emanI hiMmata hatI. yuthara kiMganuM tA. 5 eprilanA roja gALIbArathI khuna karavAmAM DaoN. kiMganuM kharuM nAma mAIkala hatuM. temane janma ATraAvyuM. ane satya ane nyAyane AgaLa rAkhIne jIvanabhara lInTA, jiAmAM sane 1929mAM thayo hato. teo jyAre mAtra jhajhumanAra abrAhama lIMkana ane mahAtmA gAMdhIne raste 39 varSanI cha ja varSanA hatA tyAre eka geArA bALakane temanI sAthe ramata aTayuvAna ummare A dharmapuruSe A duniyAmAMthI vidAya lIdhI. A kAvavAmAM Avyo hato, ane tyArathI ja temane raMgapano khyAla durdhaTanAe AkhI duniyAnI mAnavajAtane asAdhAraNa AMcako Apyo che ane UMDI vedanAne anubhava karAvyo che. Avyo hato. temanI mAtAe temane raMgabhedanI pUrI samaja ApI A mArTIna lyuthara kIMga pitAnAM patnI sAthe 1959 nI hatI, paraMtu e kAraNe kadI paNa laghutA nahIM anubhavavAne temaNe sAlamAM prAraMbhamAM bhArata khAte padhArelA ane teo muMbaI haMmeza Agraha rAkhyo hato. temanA pitAjIe preTesTanTa sudhArAvAdI AvelA te daramiyAna tA. 28-2-59 nA roja rokasI sInemAmAM netA mArTIna lyuthara viSe kiMgane ghaNI vAto karI hatI ane bApadIkarA pUjaya kAkAsAheba kAlelakaranA pramukhapaNA nIce zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI temanuM jAhera sanmAna karavAmAM Ave ane e baMnee te nAma dhAraNa karyuM hatuM. temanA pitAjInI jema kiMganA pitAnA samaye mIsIsa kiMge be aMgrejI bhajane saMbhaLAvelA ane amerikana manamAM paNa mArTIna lyuthara viSe ghaNo Adara hatA ja, paNa De. kiMga ekeDemI phera InDiyana sTaDIjha taraphathI taiyAra karavAmAM Avela kahetA ke temanA jIvana para bIjAonI paNa sArI asara paDI hatI. Mahatma Gandhi: The 20th Century Prophet-'Hetrul jemAM Isukhrista ane mahAtmA gAMdhI mukhya hatA.. gAMdhI: 20mI sadInA payagaMbara' e zirSaka citrapaTa dekhADavAmAM AveluM. zare bAra varSa pUrve, jyAre menTarI (alAbAmA ), zaheranI roka basa saravIsanA habasIoe karelA bahiSkAranI mahAtmA gAMdhInI nAnI AvRtti samAje svargastha saradArI temaNe lIdhI tyAre teo ra prathama jAheramAM banelA mArTIna lyuthara kiMga upara zuM lakhavuM enI muMjhavaNamAM hato. AvyA. e vakhate eka habasI. strInI . basanA gorAMone mArI pAse evI koI vigatavAra mAhitI nahotI. evAmAM mArA mitra besavAnA vibhAgamAM besIne sthAnika vaTahukamane bhaMga karavA badala zrI gaganavihArI mahetA sAthe vAta thatAM temaNe tAjetaramAM ja A dharapakaDa karavAmAM AvI hatI. A bahiSkAra 381 divasa cAlyo hatuM, jemAM Azare 500habasIo joDAyA hatA. teo badhAM ja. viSaya aMge aMgrejI nedha taiyAra karI che ema mane jaNAvyuM, ane potapotAnA kAme page cAlIne jatA; ane aMte teonI jIta thaI. mArI mAMgaNI thatAM temaNe tenI nakala mekalI ApI. tene zrI. hatI. kiMga ahiMsAnA kaDaka pAlana mATe Agraha rAkhatA, teo subodhabhAIe tatkALa anuvAda karI ApyuM, je prabuddha jIvanamAM pitAnA anuyAyIone kahetA ke "ApaNe kAyado ane vyavasthAmAM mAnIe chIe. ApaNe hAthamAM zastra pakaDavAnA nathI. je tarasamayasara pragaTa karatAM huM saMtoSa anubhavuM chuM.' paramAnaMda] vArathI jIve che te taravArathI ja nAza pAme che." gAMdhIjI pratyenuM mArTIna lyuthara kiMga eka evo ajoDa mAnava hatuM ke jeNe pitAnuM RNa svIkAratAM teoe kaheluM, " ApaNI A savinaya. hatAzA ane anAsthAnA kAraNe ghaTatI jatI mAnava svabhAva paranI asahakAranI laDatano pAyo naitika ane AdhyAtmika paribaLomAM rahelo zraddhAne puna: sthApita karI che. eNe potAnAM jIvana, kArya ane che. ApaNe burAIne javAba bhalAIthI ApIzuM. Izue ApaNane A mArga batAvyuM che ane mahAtmA gAMdhIe e mArge cAlIne mRtyu dvArA batAvI ApyuM che ke mANasa Adarza, nItimattA ane niDaratAmAM keTale AgaLa vadhI zake che. nitAH prapaMca ane svArtha prAganI saphaLatA siddha karI ApI che." juo, AkhuM vartuLa A rIte bane che ! menTagomarImAM parAyaNatAthI bharelA vAtAvaraNa vacce teo taddana ni:svArtha ane nigenI caLavaLanA netAe mahAtmA gAMdhInI satyAgrahanI paddhakartavyaparAyaNa rahyA. 'sattane prema' sArAmAM sArA mANasane pIga timAMthI preraNA lIdhI. gAMdhIjI pate jayAre dakSiNa AphrikAnI jelamAM LAvI de evA AjanA jamAnAmAM paNa teo eka evA mAnavI hatA tyAre teo theronA savinaya kAnUna bhaMga viSene eka mahAhatA ke jeo "premanI sattAmAM niSThApUrvaka mAnatA hatA. tiraskAra nibaMdha vAMcIne khuba ja prabhAvita thayA hatA. te thArA paNa prAcIna hindu dharmagraMthanA prakhara abhyAsI hoIne gItAnI zikSAne pacAvI ane jhanUnI gAMDapaNane laIne loko ane rASTro vacce UbhI thaI gayA hatA. A rIte dareka jaNa eka bIjhanA AdhyAtmika daTae rahelI divAlanA A vAtAvaraNa vacce temane avAja anukaMpA RNI hatA; athavA bIjI rIte kahIe to pratyeka jaNa bIjAne ane sahiSNutAne avAja hatuM. baLavAna rASTra jyAre potAnI vAra vadhAre samRddha karavA gayA hatA. mAnyatAne mATe ekabIjAne nAza karavA taiyAra thaIne UbhelA che " . kiMge potAnA eka pustaka Stride Towards Freedom ane e rIte jyAre samagra duniyAnI hastI nAbUda thavAne bhaya -svAtaMtraya taraphanuM prayANamAM lakhyuM che: "moTA bhAganA lokonI jema meM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 250 paNa gAMdhI viSe sAMbhaLyuM hatuM, paNa temanA viSenA UMDA abhyAsa meM kadI karyo na hato. paNa huM jema jema vAMcatA gayA tema tema ahiMsaka pratikAranI temanI laDato viSe mAro Adara vadhatA gayA. khAsa karIne temanI nimaka satyAgraha mATenI dAMDIkUca ane temanA upavAsAnI mArA para khUba asara thaI hatI. satyAgraha viSenI AkhI kalpanA mane savizeSa sArthaka lAgI. ane jema jema huM gAMdhInA tattvajJAnamAM UMDA utarato gayA tema tema premanI sattA viSenI mArI zrAddhA susthira thatI gaI ane sAmAjika sudhAraNAnA kSetramAM e sattAnuM sAmarthya mane pahelI ja vAra samajAyuM. A pahelAM kiMga ema mAnatA hatAM ke IzunuM nItizAstra mAtra vyakita vyakita vaccenA saMbaMdhAmAM ja lAgu paDI zake che ane jAre jAtio ane rASTro vaccenA saMgharSanA savAla ubhA thAya tyAre vadhAre vAstavavAdI valaNa apanAvavuM rahe. paraMtu gAMdhIne vAMcyA samajyA pachI temaNe jIvanamAM navA ja tattvajJAnanuM darzana karyuM. temaNe lakhyuM ke "gAMdhI kadAca ItihAsamAM pahelI ja vyakita hatI ke jeNe IzunA premanA tattvajJAnanA vyakitanA badale meTA pAyA para sAmAjika paribaLa tarIkenA saphaLa ane jozIlA prayAga karyo. gAMdhIne mATe prema e sAmAjika ane sAmUhika parivartana mATenuM samartha zastra hatuM. gAMdhInA A ......prema ane ahiMsA viSenA AgrahamAMthI ja mane sAmAjika sudhAraNAnI gurucAvI sAMpaDI ke jene huM mahinAothI zodhatA hatA. gAMdhInA ahiMsaka pratikAranI phItsuphImAMthI mane je naitika ane bauddhika tRptino anubhava thayo che, te mane nathI maLyo benthAma ane mIlanA upayogitAvAdamAMthI, mAkarsa ane leninanI krAntivAdI paddhatiomAMthI, heAbyanA sAmAjika karAravAdI siddhAMtAmAMthI, rUsAnA 'Back to Natnre ' ' kudarata tarapha pAchA pharo 'nA AzAvAdamAMthI ke nitzenA adhimAnavavAdI tattvajJAnamAMthI. mane ema cokksapaNe samajAvA lAgyuM ke julamanA bhAga banelA lokonI svAtaMtryanI laDatane mATenA A ja ekamAtra naitika ane vAstavika rIte sabaLa upAya che. prabhu jIvana A rIte, mArTIna lyuthara kIMga eka sAcA satyAhI banyA ke jeNe satyanA AgrahamAM samAyelA naitika tattvone pacAvyA, eTaluM ja mAtra nahIM paNa, rojiMdA jIvanavyavahAramAM dareka rIte AcarI batAvyA. temanA jIvanamAM kadI 'AdhyAtmika khAlIpaNuM 'Spritual Vacuum - pedA thayuM -1 hatuM. eka athAka pariAma ane jene jaldI anta na Ave evI laDAinI e kathA che. potAnA sAthIone paNa emaNe kadI jaMpIne besavA dIdhA nathI. satata ane potAnI tamAma zakitaonA yogapUrvaka teo habasIo mATe sAmAjika nyAya ane samAnatAnA dhyeya mATe laDatA rahyA. temanA mATe A laData eka naitika prazna, eka jIvanamaraNanA prazna hatA. jAhera zALAomAM kALA leAkone samAvI levAnA amerikAnI suprima korTanA nirNaya amalI banyA pachI temane lAgyuM ke 'navA nigro'e svamAna ane gauravanuM eka navuM zikhara sara karyuM che ane emane AzA hatI ke thADaoN Shock period - AMcakAo ApatA gALA--pasAra thayA pachI gerA ane kALA loko koI paNa jAtanI kaTutA vinA sAthe maLIne kAma karI zakaze. tA. 16-4-6 8 vinA ane paraspara dhRNA ane tiraskAranA jabbara AMcakAothI vicalita thayA vinA, peAtAnI laData cAlu ja rAkhI hatI. temaNe peAtAnA netRtva nIce mAracAe! kADhavA cAlu rAkhyA ane hatAzAjanaka tema ja azubha saMjogAnI sAme thaIne paNa temaNe nyAya ane sulehasaMpanI potAnI vAta jAhera karavI cAlu ja rAkhI. vAraMvAra teo jelamAM gayA, temanA nivAsasthAna para bAmba pheMkavAmAM AvyA, temanI potAnI jAta para humalA thayA, charI bhoMkavAnA ne temane mArI nAMkhavAnA prayatno thayA te paNa temaNe kadI zaraNAgatI svIkArI nahIM tema ja kadI paNa badalo levAnI vRtti batAvI nahIM. kamanasIbe, ema thavAnuM nimita na hatuM. dakSiNa amerikAmAM gorAoe baLavA pAkAryo ane voziMgTananI madhyastha sarakAra sAthe temanA satata saMgharSa cAlatA rahyo. keneDI ane haeNnsananA zAsanakALa daramyAna A sarakAra habasI lokone nAgarika adhikAro ApIne jAti jAti vacce sumeLa pedA karavA Atura hatI, paNa jema zArIrika kSetramAM tema ja sAmAjika kSetramAM paNa AghAta ane pratyAghAta barobarIyAM ane virodhI -- Equal and opposite--hoya ja che. chellA keTalAMka varasAmAM baLavAkhAra habasIo, jAtibhedanAM ramakhANA, ane zaheromAM cAlatAM hiMsaka tophAnone laIne amerikAnuM rASTrIya jIvana cuMthAI gayuM che. temAM paNa gayA unALAmAM to gAMDapaNanI hada AvI gaI hatI. to paNa mArTIna lyuthara kIMge dhamakIonI paravA karyA pAMtrIsa varSanI uMmare zAMti mATenuM nobela prAIjha jItanArA teo sauthI yuvAna mANasa hatA. ApaNe ahIM jyAre gAMdhIjInA sAmAjika nyAya, komI ekhalAsa ane sahiSNutAnA saMdeza bhUlI rahyA chIe tyAre dUra dUra amerikAmAM eka DA. mArTIna lyuthara kIMge e mazAla jalatI rAkhI che. gAMdhIjIe eka vAra kahyuM, "kadAca ahiMsAnA--bheLaseLa vinAnA-zuddha saMdeza duniyAne sAdara karavAnuM kArya kALAM lAkone phALe AvyuM hoya." ane je mahA puruSanI pAsethI emaNe preraNA meLavI hatI tenI jema DA. kIMga paNa jokhabhamareluM jIvana jIvyAM. khAsa karIne chellAM keTalAMka varasAmAM geArA lokonI sarvoparI sattA sAme temaNe vAraMvAra ane vIratApUrvaka cele'ja pheMkI. Ama karavAmAM temaNe mRtyunA paNa sAmanA karyo. thoDAMka ja divase pUrve zrImatI kiMge eka dila halI UThe evI akhabArI mulAkAtamAM jaNAvyuM hatuM ke "kadAca IzvaranI evI ja IcchA haze ke mArA pati mRtyu pAme. je kAMI thavAnuM haze tene mATe huM mArI jAtane taiyAra karI rahI chuM." AgaLa cAlatAM temaNe ema paNa kahyuM ke jIvananI sArthakatA tame zuM mAMgeA che temAM nahIM paNa tame zuM Ape che temAM rahalI che. tame keTaluM dIrghajIvana jIvA che e agatyanuM nathI, paNa tame kevuM suMdara jIvana jIvA che e agatyanuM che.' " AvI strInA pati mATe mRtyu ane kabara jarIke bhayAnaka na ja hAI zake! vAziMgTanamAM liMkananA memeriyala tarapha jyAre hajAro nigroe kUca karI hatI tyAre askhalita ane dardasabhara vANImAM pravacana karatA DA. mArTIna lyuthara kiMge vAraMvAra kahyuM hatuM, "mAruM eka svapna che ane e svapnamAMthI ja mane preraNA, utsAha ane mArgadarzana maLyAM che. " temanA puratuM prakAza ane aMdhakAranA paribaLA vacce koI jAtanuM samAdhAna zakaya na hatuM. eka vAra dizA cokkasapaNe aMkita thaI gaI, eTale pachI laData anivArya, aphara ane AkharI banI rahe che. eTalA ja mATe emanuM peAtAnuM mRtyu eka karUNa ghaTanA banavAne badale pAte je svapnane sAkAra karavA mATe jIvyA ane jIvanabhara jhUjhayA te svapnanI sArthakatA--paripUrti-jevuM banI rahe che. temanuM A svapna siddha thAya te pahelAM ja eka khUnInA gAjhArA hAtheAe temane ApaNI pAsethI jhuMTavI lIdhA. liMkana ane gAMdhIjI, keneDI ane kIMga jevA mahAmAnavAne A rIte ja maravuM paDe e temanI potAnI bahAdurIne aMjali rUpa che, jyAre ApaNI kahevAnI saMskRtine mATe lAMchanarUpa che. jhanUna ane tiraskAra mANasane pazumAM pheravI nAkhe che ane AvI kSaNAmAM mAnavInI aMdara rahelA daivI ane AsurI tattvo vacce mAtra eka ja pagalAnA pharaka rahyo hoya che. mArTIna lyuthara kiMgane, jyAre zAMti mATenuM nobela InAma ApavAmAM AvyuM tyAre temane "zAMtinA niDara yoddhA " tarIke biradAvavAmAM AvyA hatA. teo AjanA jamAnAnA eka kharekharA AgevAna mahApuruSa ja mAtra nahIM, ArSadaSTi ane bhAvanAvALA adritIya netA ja mAtra nahIM, paraMtu anyAya ane pazutA, julama ane asahiSNutA sAmenI aitihAsika ane sAmUhika laDatanA pratIkarUpa hatA. AthamatA sUryanI jema, Aje jyAre sArI duniyA emanA karUNa mRtyu viSe zekAgrasta che, tyAre emanI pratibhAnuM Ajasa cATaeN bAju chavAI gayuM che. anuvAdaka: zrI subodhabhAI ema. zAha mULa aMgrejI: zrI gaganavihArI mahetA
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-4-t< prabhu jIvana gheADuMka Atmakathana gayA mArca-eprila daramiyAna kalakattAmAM 20 divasa gALavAnuM banyuM. te daramiyAna mArA mitra zrI bhaMvaramala siMdhI ane ci. rasikalAla motIcaMda kApaDiyAe hindustAna kalabamAM mane anulakSIne eprila mAsanI bIjI tArIkhe sAMjanA eka milana samAraMbha yojyA hatA ane temAM kalakattA zaheramAM vasatA moTA bhAge jaina ane thoDAka jainetara AgevAnone nimaMtravAmAM AvyA hatA. samAraMbhanA prAraMbhamAM zrI bhaMvaramala siMdhIe, zrI meAhanalAla lallubhAI zAhe tathA zrI vijayasiMha nahAre mAro paricaya ApyA hatA. tyArabAda te prasaMge meM je maukhika nivedana karyuM hatuM te thoDuMka vistArIne tema ja vyavasthita karIne nIce rajU karuM chuM:murabbI zrI mohanabhAI, mitrA, bhAIo tathA baheno, Aje A rIte yojAyalA milanasamAraMbhadrArA Apa sarvane maLatAM huM khUba ja AnaMda anubhavuM chuM. ahIM mAro paricaya ApatAM mitrae je zabdomAM mAro guNAnuvAda karyo te sAMbhaLatAM mane prazna thayo ke A badhuM kharekhara mAra mATe kahevAmAM Ave che ke koI kAlpanika vyakita mATe kahevAmAM Ave che? A kAraNe huM eka prakAranI muMjhavaNa anubhavuM chuM. Ama chatAM paNa A badhA pAchaLa temanA mArA pratye UMDo sadbhAva ane sneha rahelA che ema vicAratAM mArI muMjhavaNa saheje haLavI bane che. kalakattA AvavAnuM kema banyuM ? I. sa. 1956 nI sAlamAM jagannAthapurImAM jyAre sarvodaya saMmelana bharAyaluM tyAre eTale ke AjathI bAreka varSa pahelAM huM chellA kalakattA AvelA. tyAra bAda ahIM gujarAtI sAhitya pariSadanuM adhivezana bharAyuM tyAre ahIMA AvavAnI mArI tIvra IcchA hatI, paNa e ja divaseAmAM mArA murabbI ane parama snehI paMDita sukhalAlajInuM muMbaI khAte prosTreTa glenDa' ne lagatuM oNparezana nakkI karavAmAM AvyuM ane te kAraNe muMbaI rokAI javuM paDayuM. e ghaTanAne paNa varSo thayAM ane kalakattA AvavAnI tIvra IcchA hovA chatAM koI ne koI muzkelInA kAraNe A bAju AvavAnuM Aja sudhI zakaya na banyuM. yAgavazAta mArA eka jamAIne potAnAM vyavasAyanA kAraNe bAreka mahinAthI jamazedapuramAM AvIne sthira thavAnuM banyuM ane dIkarI ane jamAInA cAlu AgrahanA kAraNe huM ane mArI patnI gayA mArca mAsanI ceAthI tArIkhe muMbaIthI nIkaLIne jamazedapura gayAM. tyAM 10-11 divasa rokAIne 17mI mArcanA roja ahIM mAro bhatrIjo bhAI rasika sahakuTuMba rahe che tene tyAM ame AvyA. kalakattA AvyA bAda cAlI rahelI milanayAtrA ahIM AvyA bAda mArA mATe eka prakAranI milanayAtrA zarU thaI che. anekane maLavAnuM banyuM che; nAnAM saMmelanonA AkAramAM mArA cAra vArtAlApo Aja sudhImAM yojAyAM che ane te rIte paNa aneka bhAIbahenane maLavAnA yoga UbhA thayA che. keTalAka jUnA saMbaMdha! A kAraNe tAjA thayA che; keTalAka navA saMbaMdha nirmANa thayA che. AvAM milanane ane te dvArA thatA vicAra vinimayanA AnaMda keTalA che te Apane huM zI rIte samajAvuM? jyAM jAuM tyAM je koI vizeSa vyakita vasatI hoya teno pratyakSa paricaya sAdhavAno mAro prayatna rahe che. A rIte zrI prabodhakura sanyA jemaNe himAlayamAM khUba ja pravAsa karyo che ane te aMge bAdhaka ane rocaka evuM vipula sAhitya nirmANa karyuM che temanI sAthe thoDo patravyavahAra thayelA paNa sAkSAta maLavAnuM baneluM nahi; A vakhate temanI sAthe kalAka doDha kalAka vArtAlApamAM gALavAnuM banyuM ane himAlayanAM aneka smaraNe| tAjAM thayAM. rAmakRSNa mizanamAM joDAyalAM saMnyAsinI Atma G 251. prANAe (mAnyavara munazInAM putrI latAbahena) amAre tyAM jamavAnuM nimaMtraNa svIkAryuM ane te rIte lagabhaga be kalAka temanI sAthe gALyA. koI eka mitre patradrArA mane jaNAvyuM ke kalakattAmAM zrI chaganalAla pArekha eka khAsa maLavA jevI vyakita che. vRddha che; khUba sevAbhAvI che; sva. pUjya ThakkarabApAnA bhakata che. tenI tapAsa, karI ane Aje savAre ja temane maLyo, temanI sAthe doDheka kalAka beTho ane temanI AjasudhInI sevApracUra kArakirdI jANIne huM khUba prabhAvita banyo. A gRhasthane Apa bhAIe 'chagana bApA 'nA nAmathI oLakhA che. bhAI bhaMvaramala siMdhI mAraphata zrI sItArAmajI zekasarIAna paricaya pAmIne UMDI dhanyatA anubhavI. rAjapuruSa vijayasiMhajI nahAra mArA purANA mitra che. ahIM Avyo tyAre te bahAragAma hatA. cAra divasa pahelAM teo ahIM AvI gayA ane temanI sAthe bhAjana karavAnuM sadbhAgya prApta thayuM. tIrthayAtrA kalakattA huM sauthI pahelA AjathI lagabhaga 52 varSa pahelAM mArA murabbI bhAI motIcaMda gIradharalAla kApaDiyA ane mu. narottamadAsa bhANajI sAthe AvelA. te vakhate sameta zikharajI ane pAvApurInI yAtrA karelI. mArI patnIe to e yAtrA karelI ja nahi. A vakhate e yAtrA aMgenI ame bannenI manokA nA purI thaI. ame mArA eka jhaverI mitra zrI bihArIlAla zAha ane temanAM patnI zAradA bahena sAthe 26mInI savAre ahIMthI meTaramAM nIkaLyAM; sametazikharajI, guNiyAjI, pAvApurI, rAjaguhI, nAlaMdA tathA bodhagayAnI yAtrA karIne 31 mI tArIkhe rAtre ame pAchA pharyA. Ama cha divasa ApaNAM pavitra tIrthonA uttejaka ane preraka vAtAvaraNamAM ame pasAra karyA, avarNanIya AnaMdanuM ane adbhuta sRSTisaundaryanuM pAna karyuM, ane aMtastalamAM koI navI cetanAno saMcAra anubhavyo. A rIte ahIM lagabhaga 20 divasa pasAra karIne, be divasa bAMda ame ahiMthI vidAya laI rahyA chIe evA avasaraupara, mArA purANA mitra ane vicArasAthI bhAI bhaMvaramala siMghIe ane mArA bhatrIjA ci. bhAI rasike amane kendramAM rAkhIne AvuM bhavya saMmelana yojyuM ane amArA mATe Apa sarvanAM eka sAthe darzana karavAnA suyoga nirmANa karyAM. AthI ame keTalA AnaMda ane saMtoSa anubhavatAM hoIzuM e zabdomAM zI rIte varNavI zakAya? AvA madhura milanathI amAro satata AnaMdapracUra pravAsa savizeSa saphaLatAne pAmyA che. thoDAMka aMgata smaraNA ahiM jyAre mArA viSe ane mArI Aja sudhInI keTalIka pravRttio viSe ullekha karavAmAM Avyo che. tyAre bhUtakALanAM keTalAMka aMgata smaraNeA ahiM rajU karUM te te asthAne nahi lekhAya. mAro abhyAsa pUro thayo te arasAmAM ghaNuM kharuM te vakhatanA koI eka mAsikamAM A mujabanuM cArlsa mekenuM raceluM eka kAvya mArA vAMcavAmAM AveluM : "You have no enemies, you say? Alas, my friend thy boast is poor... He who has mingled with the fray Of duty, that the brave endure, Must have made foes. If you have none, Small is the work that you have done. You've have hit no traitor on the hip, You've dashed no cup from the perjured lip, You've never turned the wrong to right, You've been a coward in the fight." A kAvyano anuvAda karIe te, "tuM ema kahe che ke mAre koI duzmana nathI? mArA mitra, e tArI zekhI kevaLa pAkaLa che. vIra puruSone jenI titIkSAmAMthI pasAra thavuM paDe che, te kartavyanA ~ pharajanA -saMgharSamAM je sAmela thayA che, teNe duzmana banAvyA hovA ja joIe. ",
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ : para prabhu jIvana jo tAre evA koI duzmano nathI, te te jIvanamAM bahu ja alpa kArya karyuM che. te koI dezadrohIne pITha para phaTakAryA nathI; te beImAnIthI thatA lAbhane beImAnanA hAthamAMthI kadi jhUMTavyA nathI; te asatyanA pratikAra karIne satyanI kadi pratiSThA karI nathI, tuM jIvana saMgrAmamAM kevaLa bhIrU--bAyalApuravAra thayA che." A kAna pAchaLa rahelI vicArasaraNI mArA samagra jIvana mATe preraNArUpa banI rahela che, ane temAM sUcavAyelA anyAyanA, adharmanA, asatyanA, daMbhanA pratikAne meM jIvanadharma mAnyo che.' ahiM evA prazna saheje saMbhave che ke A kAvya te zatrutvanI himAyata kare che, jayAre ApaNA dharmanA pAyAnA maMtra mitti me 1 mahesula saoN-sarva bhUtamAtra viSe metrInA che. AnA javAbamAM jaNAvavAnuM ke A kAvyamAM je zatrutvanI prarUpaNA karavAmAM AvI che te koI eka vyakita sAmenA zatrutvanI nathI, paNa tenA adharmamaya kArya pratyenA zatrutvanI che. bhagavAna mahAvIranA dilamAM koI paNa vyakita viSe zatrutA hatI nahi. ema chatAM emaNe samagra bAhmaNadharmane ane hiMsAkendrita yajJayAgAno pracaMDa virodha karyo hato ane te kAraNe temaNe ghaNA virodhIo pedA karyA hatA. mAnavIjIvana ja evuM che ke saccAInA rAha upara cAlavA IcchatA mAnavIne hAlatAM cAlatAM samAjanI athaDAmaNamAM AvavuM ja paDe che. asatya ane adharmanA pratikAramAM ja tenA jIvananI kharI saphaLatA rahelI che. jIvananA utkarSa cAhanAre pratikArathI dUra rahevAnuM nathI, paNa tenA paDakArane pahoMcI vaLavAnuM che. pratikArazUnya sAdhutA kevaLa nirmAlyatAnI nizAnI che. AnA anusaMdhAnamAM huM ela. ela. bI. nA abhyAsa karatA hatA te samayane lagatI eka bAbata yAda Ave che. e divaso daramiyAna huM mArA murabbI baMdhu motIcaMdabhAIne tyAM rahetA hatA ane ame mitro avAranavAra carcAsabhAo yojatA hatA. eka vAra ame yadyapi zuddha sroviruddha, nAma raLIya, sAparIya| e jANItA sUtra upara carcA yojI hatI. A carcAmAM motIcaMdabhAI, hIrAlAla amRtalAla zAha, mohanalAla dalIcaMda desAI vageree bhAga lIdhe hato. huM na bhUlatA houM to sva. zivalAla pAnAcaMda zAha AI. sI. esa. A carcAsabhAnA pramukhasthAne hatA. amArAmAMnI eka vyakitae uparanA sUtranuM samarthana karyuM hatuM. meM e sUtranA virodha karyo hato. e AkhI carcA vADIlAla motIlAla zAhanA taMtrIpaNA nIce pragaTa thatA " jaina hitecchu'mAM pragaTa karavAmAM AvI hatI. A to kevaLa zAbdika carcA hatI ane emAM bhAga lenAra pakSakAra ane pratipakSInuM aMgata valaNa paNa e ja prakAranuM hovuM joIe ema mAnI levAne kazuM paNa kAraNa nathI. Ama chatAM mArA mananuM valaNa lAvirodhano sAmano karIne paNa zuddhane vaLagI rahevAnuM tyArathI Aja sudhI ekasarakhuM kAyama rahyuM che. mULa sUtramAM surakSAnA--securitynAbhAva rahelA che; tenI sAme AjanA cintako Live Dangerously evuM sUtra ApaNI sAme rajU kare che. jIvanapuruSArthanA vikAsa mATe A bIjuM sUtra mane savizeSa AdararaNIya--anukaraNIya--lAge che. "Adhunika jainonuM kaLAvihIna dhArmika jIvana 3, AvA dhAraNa upara cintavavAmAM AveluM mAruM jIvanakArya, huM janme zvetAMbara mUrtipUjaka jaina hovAnA kAraNe, e paraMparAnI jUnavANI ane AjanA samaya sAthe baMdhabesatI na hoya evI rItarasama sAmenAM-lakhANA ane kadi kadi bhASaNA dvArA-pratikArathI zarU thayuM. AjathI 58 varSa pahelAM "Adhunika jainonuM kalAvihIna dhArmika jIvana" e mathALA nIce mArA pitAzrInA taMtrIpaNA nIce pragaTa tA. 16-4-18 thatA 'jaina dharma prakAza' nAmanA mAsikamAM 18 haptAnI eka lAMbI lekhamALA meM pragaTa karelI ane temAM mArI suruci ane buddhine khUMcatI evI aneka dhArmika prakriyAonI me AleAcanA karelI. A lekhamALAnA kAraNe je vijyarAmacaMdrasUri ahiM keTalAka varSa pahelAM ThIka samaya rahI gayelA che ane jemane ApamAMnA ghaNA kharA jANA che, temanI sAthe huM athaDAmaNamAM Avyo ane tenA javAba rUpe temaNe e divaseAmAM saMkhyAbaMdha lekho lakhelA ane pAra vinAnI TIkATIppaNa karelI. muMbaI jaina yuvaka saMghanI sthApanA 1930 - 32 nI satyAgrahanI laData daramiyAna be vAra jelavAsanuM sadbhAgya mane prApta thayuM e pahelAM 1928 nI sAlamAM e samayanI jUnavANI vicAraNA sAme ane e vakhate khUba jora pakaDI rahela bAladIkSA sAmenA AMdAlanane vega ApavA mATe muMbaI khAte zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI me ane mArA sAthIoe sthApanA karI. A yuvaka saMghe e samayanI sthiticustatA, jaina samAjanI rASTraviSayaka udAsInatA, mAtra bAladIkSA ja nahi paNa sarva prakAranI ayogya dIkSA, tema ja e samayanA sAdhuonI zithilatA, daMbha ane pAkhaMDanI sAme baLavAkhAra AMdolana calAvyuM. devadavyanA mAtra mUrti ane maMdira pAchaLa ja upayoga thaI zake evI rUDha vicAraNAno pratikAra karIne mUrti ane maMdiranI jarUriyAtane pahoMcI vaLavA bAda sIlaka rahetA dravyanA sAmAjika kAryo pAchaLa upayoga karavA joIe--thavA joIe e vicAranI A yuvaka saMghe baLavAna himAyata karI. sAmAjika kSetre strI - puruSanI samAnatA, pharajiyAta vaidhavyapAlanano virodha, aspRzyatAno virodha vagere bAbatAnuM paNa potAnA sAmayika dvArA A yuvaka saMghe samarthana karyuM. samaya jatAM 1936nI sAlamAM amadAvAda khAte jaina yuvaka pariSadanuM saMmelana bharavAmAM AveluM. tenA pramukhasthAnethI apAyalA mArA bhASaNe te meM rahelAM jaina paraMparAvirodhI aneka vidhAnonA kAraNe jaina zve. mU. samAjamAM moTo khaLabhaLATa pedA karyo ane amadAvAdanA jaina zve. mU. saMdhe mAro bahiSkAra jAhera karyo, Ama nAnI meATI sAmAjika athaDAmaNAmAMthI mAruM jIvana pasAra thatuM rahyuM. prabuddha jaina - prabuddha jIvana je muMbaI jaina yuvaka saMghanA meM ullekha karyo te saMgha pahelAM jaina zve. mU. samAja pUratA sImita hate. 1938mAM tenA baMdhAraNamAM keTalAka pheraphAra karyo. jene pragatizIla vicArasaraNI kahI. zakIe evI cAkkasa vicArasaraNI svIkAranAra koI paNa phrikAnA jaina mATe A saMghanuM dvAra kholavAmAM AvyuM. * 1939mAM A saMgha taraphathI 'prabuddha jaina' nAmanuM pAkSika patra zarU karavAmAM AvyuM, AjathI 11 varSa pahelAM tenuM nAma badalIne 'prabuddha jIvana' rAkhavAmAM AvyuM che. A pAkSika patranuM saMpAdana chellAM 29 varSathI mAre hastaka rahyuM che. ane pramANika patrakAra mATe jyAM adharma, asatya, apramANikatA dekhAya tyAM teno lakhANa dvArA, TIkA TIppaNa dvArA pratikAra karavA e anivArya dharma thaI paDe che. e mujaba mArU Aja sudhInuM jIvana eka prakAranI pratikArayAtrA jevuM banI rahyuM che. paryuSaNa vyAkhyAnamALA amArA saMghanI bIjI eka vizi Ta pravRtti lagabhaga chellAM 35 varSathI saMghadrArA yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA che, ane A vyAkhyAnamALAnuM Ayojana lagabhaga prAraMbhathI mArA hastaka thatuM rahyuM che. A pravRtti paNa jainaparaMparAne paDakArarUpa rahI che. paryuSaNa daramiyAna sAdhAraNa rIte jaina muninA upadezazravaNaarthe upAAye jatA hoya che. ame tyAM nahi jatAM amArI vyAkhyAnamALAmAM AvavA temane nimaMtrIe chIe. A vyAkhyAnamALA dina prati dina vadhAre ne vadhAre lokapriya banatI rahI tenI guNavattAmAM satata vikAsa thayo rahyo che ane temAM jainetaro paNa ghaNI meTI saMkhyAmAM upasthita thAya che. che, amArA saMghanI A banne mukhya pravRttio - prabuddha jIvana ane paryuSaNa vyAkhyAnamALA-koI paNa prakAranA saMpradAya ke * samaya jatAM jaina vicArasaraNI pratye Adara dharAvatA jainetara bhAI-bahenone paNa A saMghamAM praveza ApavAno prabaMdha karavAmAM AvyA che... 4
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-18 prabuddha jIvana 253 vicArapakSathI mukata rahIne calAvavAmAM Ave che. bannene Azaya jo huM kahuM te te asthAne nahi gaNAya. A tIrthomAM mukhyatve sametalakone svataMtra cintana ane vyApaka jIvanadarzana tarapha laI javAne zikharajI, kezariyAjI, makSIjI ane antarIkSajIne samAveza thAya che. rahyo che. A tIrtho banne samudAyane mAnya che; banne samudAya A tIrtho thoDI aMgata vAte pratye UMDe bhakitabhAva dharAve che ane ema chatAM A tIrtho ApaNI Ama mAruM jIvana saraLapaNe ane moTA bhAge prasannatA vacce-zvetAMbara ane digaMbare vacce-meTA vIkhavAdanuM mULa banI pUrvaka vahI rahyuM che. nathI meM koI moTI jAhojalAlI joI ke nathI rahela che. A mATe sarakArI adAlatamAM varSothI ApaNe laDI rahyA meM koI bhIMsa anubhavI. prabuddha jIvana ane paryuSaNa vyAkhyAna chIe ane lAkha rUpiyAnuM pANI karI rahyA chIe. A pAchaLa lAMcamALA, nAnA moDhe moTI vAta karyAnuM jokhama kheDIne paNa jaNAvyuM rUzvata, kAvAdAvA, lAgavaga ane khaTapaTane mATe zaramajanaka Itite, mArA mATe eka prakAre satya 1 upAsanA rahI che ane te banne hAsa che. A kAraNe eka yA anya tIrthasthaLe zvetAMbaro ane dirgapravRttio mArA jIvanavikAsa mATe vicAravikAsa mATe-atyanta bo vacce kadi kadi mArAmArI ane prANahAninI ghaTanAo paNa upakAraka banI che. bIjuM kAMI huM houM ke na houM, paNa huM AjIvana banatI rahI che. keTalAMka varSo pahelAM kezariyAjImAM AvI eka durghaTanA vidyArthI rahyo chuM. mane navuM navuM jANavA samajavAnI khUba bhUkha banI hatI. tAjetaramAM anDarIkSajImAM paNa AvI ja duTanA banI che. Atmadarzanane mArUM citta satata jhaMkhe che. AdaraNIya vyakita- che. A pAchaLa mAlikI ane hakakonI surakSAne savAla rahyo ene maLavA ane temane samajavA, oLakhavA, AtmasAta che. haju huM ahiM AvavA nIkaLyo te daramiyAna antarIkSajIno prazna asAdhAraNa ugratA dhAraNa karI rahyo hato ane vetAMbaronI karavA meM satata AturatA anubhavI che. pravAsa - paribhramaNa mArA eka virATa sabhAmAM 10,00 svayaMsevakonI tIrtharakSaka senA UbhI zekhane viSaya che. paraMparA ane praNAlikA sAme laDatA rahevAmAM karavAnI yojanA vicArAI rahI hatI. Ama AkAzapAtALa ekaThA meM caritArthatA anubhavI che. bAladIkSA, devadravya Adi bAbatamAM karavA chatAM A praznane nIkAla Avato nathI. ane mane lAge mArI sAthe cAlanArA ghaNA sAthIo Aje junavANInA-sthiti- che ke banne pakSanA AgevAne A praznane je rIte sAmano karI rahyA che te rIte A praznane nikAla kadI paNa Ave tema nathI. custatAnA-sukhasAsana upara sthira thaIne beThA che, jyAre meM koI je jIte che tene jIteluM jALavI rAkhavAnI cintA che; je hAre che paNa bAbatamAM anta:karaNanA Adeza viruddha koI bAMdhachoDa karI nathI. tene gumAveluM meLavavAnI cintA che. A cintAmAMthI avAranavAra A bAbatane mane khUba saMtoSa che. saMdharSo pedA thAya che. je tIrtha ubhayamAnya che tenA upara ekane ummara tema ja anubhava-pariNAmI parivartana mAlikI hakka sthApita karavAnA prayatnamAMthI moTA bhAge A badhA anartho jamyA che. A AkhA praznane ApaNe Aja sudhI khATI Aje A ummara ane ATalA lAMbA anubhavanA pariNAme rIte vicAryuM che tenuM A pariNAma che. ApaNe hAlatAM cAlatAM mArAmAM - mArA vicAra tema ja valaNamAM koI parivartana thayuM che. sarakAra AgaLa doDIe chIe ane polIsarakSaNa mAgIe chIe. zuM A kharUM . A prazna mArA mATe prastuta bane che. AgaLanA varSomAM meM dhArmika yA sAmAjika bAbate aMge evo prazna che ke banne pakSe maLIne pramANika prayatna kare to tenuM je je vicAra - abhiprAyo pragaTa karelA ane tene lagatI jhuMbeza paNa samAdhAna na ja thAya? Aja sudhI AvuM samAdhAna zakya nathI banyuM. calAvelI, temAM Aje paNa koI pheraphAra thayo nathI, paNa tene apAtA kAraNa ke ApaNe ekamekane evugatAnA bhAvathI jatA rahyA chIe. mahattvamAM pharaka paDayo che. koma yA saMpradAyanA nAnA vartuLamAM purAyeluM eka ja ISTadevanA ane eka ja dharmanA anuyAyIo jayAM mana bAladIkSA ane devadravya jevA aneka praznone khUba mahattva sudhI ekamekane AtmIyabhAvathI jotA na thAya tyAM sudhI Aje ApanuM hatuM. Aje dezanA ane samagra vizvanA prazna upara cintana atyanta jarUrI evA samAdhAnanI bhUmikA UbhI thaI na zake. A kendrita thatAM tenA perspectivemAM - tenA parimANamAM - rIte ApaNe paraspara pratyene abhigama pAyAmAMthI badalAve ghaTe A prazno have bahu nAnA lAge che ane te aMge Andolana che. vivAdAspada tIrtha nathI ekanuM nathI anyanuM, paNa ubhayanuM calAvavAnI Umi anubhavAtI nathI. mane dhIme dhIme saMpradAyabhAvathI che - evI mAnyatAne svIkAra thavo ghaTe che. Ama je ApaNe UMce uThavuM jAya che. ane dharmanI sImA oLaMgIne sarvadharmasamabhAva premabhAve udAra bhAve-ekamekane jotA thaIe ane koI paNa tIrthanAM tarapha DhaLatuM jAya che. Ama vicAravAmAM saMpradAyane InakAra ke kAraNe ApaNAthI aMdara aMdara jhagaDo thAya ja nahi eTaluM ApaNe asvIkAra nathI rahele, paNa tene Agraha khUba ja haLavo thaI svIkAratA thaIe to ApaNAM tIrthonA jhagaDAne nikAla jota jotAmAM rahyo che eTaluM ja sUcita che. AvI jAya ane jaina samAja paraspara sughaTTa sugrathita samAja banI Acgarta parivartana aMge bIjo mu e jaNAvavAnuM che ke jAya ema huM nizcitapaNe mAnuM chuM. korTa ane sarakAranI kacerIe AgaLanAM varSo daramiyAna jyAM matabheda tyAM manabheda - A pari- khuvAra thavA karatAM koI paNa bAMdhachoDa hajAragaNI AvakAradAyaka che. sAme laI laIne zuM laI javAnuM che evI udAratAthI A bAbatone sthiti niyamarUpe pravartatI hatI. je vyakita potAnA vicArothI judI vicAra karatA thaIe to varSothI baMdhAyelI graMthio jotajotAmAM paDe tenA viSe dila jANe ke svAbhAvika rIte anAdAra anubhavatuM. ghaTI jAya. A5 bhAIo ane bahenone A praznane A rIte huM sudhAraka chuM, krAntikArI chuM-AvuM abhimAna mana cittavanuM ane vicAra karavA ane e vicAre tarapha potapotAnA samudAyane vALavA pratipakSI junavANI che, sthiticusta, pratyAghAtI che evAM anAdara- mArI prArthanA che. yukata udgAro pratipakSI viSe nIkaLI jatA. Aje e valaNamA jaina samAjanA bhinnabhinna phirakAo vacce ekatA UbhI ThIka ThIka pheraphAra anubhavuM chuM. Aje e abhimAna ane anAdara karavAnI Aje sauthI vadhAre jarUra che. bhagavAna mahAvIranI 25mI nirvANatithi samIpa AvI rahI che. te yogya rIte ujavavAnA meTA bhAge esarI gayA che. Aje matabheda hoya tyAM manabheda ApaNA sarvane moTA keDa che ane te mATe ApaNAM tIrtho viSe hovAnI kazI jarUra che ja nahi evI pratIti huM anubhavuM chuM. ekadilI - ekamatI - jema bane tema jaladIthI UbhI thavAnI AtyajenI sAthe matabheda hoya tenA viSe paNa mArA dilamAM prema, Adara tika AvazyakatA che. samayanI mAMga che. ApaNe tenI ane udAra bhAva huM anubhavI rahyo chuM. saMbhava che ke A parivartana leza mAtra upekSA na karIe. ummara ane anubhavanA kAraNe hoya. AvuM lAbuM nivedana karIne Apane meM ghaNA samaya lIdho che. ahIM ATalI moTI saMkhyAmAM upasthita thaIne mArUM Ape je bhAvaubhayamAnya jaina tIrthonI samasyA bharyuM sanmAna karyuM che te mATe tema ja ATalI zAMti ane dhIrajathI Ama keTalIka aMgata vAtenI rajuAta karyA bAda, antamAM Ape mane sAMbhaLyo te mATe Apane huM AbhAra mAnuM chuM. AjanA ahiM upasthita thayelA bhAI - bahenone moTo bhAga jaina dharmanA mArA kathanamAM keTalIka aMgata vAto 2ju karatAM, "huM"ne prayoga anivArya hoIne, mArAthI jANe ajANe AtmazlAghAne je kAMI doSa thaze anuyAyI che ema samajIne, zvetAMbara ane digaMbara samudAya - ema hoya ane e rIte meM je koI rUcibhaMga karyo hoya te mATe ApanI ubhaya saMpradAyane mAnya evAM tIrthonI samasyA upara be zabda huM kSamA yAcuM chuM. paramAnaMda
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 prabuddha jIvana tA. 16-4-68 ne dIrgha jIvana viruddha urva jIvana | (thaDA samaya pahelAM prabuddha jIvanamAM vasatIvadhArAnA anu- haThIlA rogo ane davArogo vadhyA che. eTale pahelAM to mANasa saMdhAnamAM jIvana - projananA abhAve vRddhoe paNa svecchAe vidAya 'tAva Avyo ne Tapa mUo." e jAtanI je sthiti hatI ene badale levI joIe e prakAranA kAkAsAheba kAlelakaranA vidhAnanI carcA have loko hRdayaroga, kensara ke gAMDapaNathI varSo sudhI rIbAI rIbAIne karavAmAM AvI hatI. evI eka vicitra vicAraNA nIce ApelA mare che. A mata kevaLa nisargopacArakone nathI. paNa gorI prajAnA lekhamAM rajU karavAmAM AvI che. A lekhamAM darzAvelAM vicAre ane aneka taTastha vicArone paNa che. hamaNAM ja huM 'eziyAne paDakAra" sUcane, Aje kaI dizAmAM prastuta viSaya aMge citana cAlI rahyuM e nAmanuM eka aMgrejI pustaka vAMcI rahyo chuM. enA lekhaka che che ene khyAla meLavavA mATe upayogI che ema samajIne, 'saMsAra amerikAnI melaborna vidyApIThanA kulapati rApha boraDI. enAmAMmAsikamAMthI prastuta lekha uddhata karavAmAM Avela che. te sAthe maMtrInI kita keLavaNIkAra je lakhe che teno bhAvArtha e che ke vartamAna vaidasahamatI gRhita karI levAnI jarUra nathI. taMtrI) kanI vicitratA e che ke e potAnA samasta vicArane 9/10 bhAga eka amerikana nisargopacArake bahu varSo upara eka pustaka Arogya pAchaLa kharcavAne badale roganI pAchaLa kharce che ane lakhyuM hatuM. pustakanuM nAma hatuM : "so varSa zI rIte jIvavuM.' e je 110 bhAga Arogya citana vartamAna vaidakamAM thAya che, emAM ya nAma vAMcIne eka virodhIne bahu ja hasavuM AvyuM, ane eNe majAka hoya che mAtra jAhera Arogya ane te ya ugra rogo sAme rasIo karI, 'bhAIsAheba, Apa so varSa jIvavAnA cho ?' dvArA rakSaNa, jAhera sUtaka (kavoranTAina) ane zArIrika tAlIma. paNa * eNe javAba Apyo "nA'. Arogya rakSaNanA praznane samagra rIte koi jotuM ja nathI. * "te pachI tame daMbhI haze, tamArA upadeza pramANe tame - vartamAna saMskRtinI kaTokaTInuM eka atyaMta upekSita pAsuM AcaraNa nahi karatA ho, paropadeze pAMDityamAM mAnatA hazo !' e che ke eka bAju vastIne vadhAro thai rahyo che. bIjI bAju lekhake daDhatApUrvaka javAba Apyo, 'mArA sthitisaMjogo sarerAza AyuSya pramANa vadhI rahyuM che ane sAthe sAthe avagatIA. mujaba huM mArA upadezenuM kaDaka AcaraNa karuM chuM; chatAM ya huM khAtrI- rogone coMkAvanAro vadhAre thai rahyo che. jJAnataMtuonA rogo, pUrvaka kahuM chuM ke huM se varSa jIvavAno nathI." gAMDapaNa ane bIjA mAnasika rogo, hRdayaroga, kensara ane mIThIpezAba to pachI AvAM vAhiyAta pustako lakhavAno artha che? pelAe saheja cIDAIne pUchayuM. jevA avagatIA rogane cekAvanAro vadhAro ane tenI sAthe sAthe lekhake zAMtithI javAba Apyo, A pustaka huM phakata mArA ene pahoMcI vaLavAnI vartamAna vaidakanA davAkhAnAMo ane ispimATe ke mArI peDhI mATe lakhyuM nathI. paNa sAthe sAthe mArAM pautra tAlanI napuMsakatA karatAM vizeSa trAsajanaka kaI hakIkate hoI zake? ane enI peDhI mATe lakhuM chuM. A pustakamAM je jJAna che e jJAna A hakIkata cepI ane rogacALAnA rogo sAme yuddha karavAmAM vartajo mArA dAdAne hota to huM avazya se varSa jIvata. paNa kamanasIbe mAna vaidakane maLelA ad bhuta phattehanA jhaLahaLATane jhAMkhA pADI de che. ema na banyuM, eTale Aje huM A vicArone pracAra karI rahyo chuM. Arogya rakSaNa ane rogapratibaMdhanA daSTibiMduthI A praznane AnAM pUrepUrAM phaLa te mArA pautra ane prapautronI peDhI jo ApaNe jovA jaie to ene pahoMcI vaLavA mATe vartamAna cAkhaze." vaidaka asamartha che. e eka satya hakIkata che. pelA virodhIe aDadhI ajAyabI ane aDadhI ramUjamAM A suvikhyAta amerikana keLavaNIkAra : abhiprAyane Teko kahyuM, 'tyAre te tamArI najara bahu ja lAMbe pahoMce che.' ApatAM seMkaDo vaidakIya ane bInavaidyakIya pazcimanA vicArakonA - lekhake turta ja sAmo javAba vALyo; "saunI najara lAMbe abhiprAya sahelAithI TAMkI zakAya. pahoMcatI hoya che. savAla mAtra mUlyane che. tame je lAkha rUpiyA mAro anubhava paNa ene e ja che. Ayurveda ane nisargoekaThA karyA che emAM tamArI najare ya tamArA pautro sudhI te pahoMcI pacAramAM vyakitagata Arogya mATe jevI rIte dinacaryA ane Rtuche. koi pitAnI pAchaLa paisAne vArase mUkI jAya, huM mArI caryA che tevI rIte elopethImAM kazuM ja nathI.. epethInA mahApAchaLa vicArone vAraso mUkI jaiza. ane te kevaLa mArA pautro paMDitoe lakhelA hajAro pAnAnA seMkaDo rUpiAnI kiMmatanA aneka ane prapautrA mATe nahi, paNa samasta samAja mATe.' sarvasaMgraho huM joi gayo chuM. paNa emAM mane kayAMya svArogya viSe upara ApelA vArtAlApamAM samAyeluM satya ApaNane yuropa - eka lITI sarakhI vAMcavAnI maLI nathI. amerikAmAM thayelA doDha sadInA vaidakIya vikAsamAM jovAnuM maLe che. saMskRtinI A kaTokaTInuM rahasya zuM che? e rahasya nIce jo ke samAjasvAzyanuM zAstra duniyAnI dareka sudharelI prajAe ( mujaba che : pitAnI jAhojalAlInA jamAnAmAM pitapatAnI rIte khIlavyuM hatuM, chatAM ene ghaNe vizeSa vega phrenca rasAyaNazAstrI upAstara ane - (1) kudaratamAM cAlatA niraMkuza jIvanavigrahamAM kudarata nabaLAM, enA anuyAyIoe zodhelA jaMtuzAstra pachI maLyo. jItubhayathI nisatva ane napuMsaka prANIone harIpha mAraphate ke rogacALAthI pazcimanI prajAomAM bAhyAcAranI zuddhi ghaNI ja vadhI gai ane nAza kare che. saMskRtine ane vaidakane vikAsa thatAM rogacALA ane e zuddhine pariNAme chellI sadImAM tyAM mAnavajIvananI maryAdA bALamaraNa upara mANasane kAbU Ave che. pariNAme sarerAza asAmAnya rIte laMbAi ane tyAMnuM sarerAza AyuSya je paccIsanI AyuSyane vadhAre thAya che; paNa haThIlA rogo upara ugra rogane AjubAju hatuM te eka ja sadImAM vadhIne pANInI AjubAju aMkuza cAlI javAthI moTA bhAganI vastI je jIvavAne lAyaka nathI, te lAyaka vastIne hisAbe ane jokhame samAja upara potAne bejo thayuM. paNa A prakAranA dIrdhAyupathI je aneka bhrame UbhA thayA emAM ApaNA dezamAM paNa eka evo bhrama Ubhe thayo ke ApaNe nAkhI rogathI ribAtuM dIrdhAyuSya meLave che. jo yuro5 - amerikAnuM anukaraNa karIe to ApaNe tyAM paNa (2) roganI sAme laDavAnAM vartamAna vaidakanAM mukhya hathiyAro svAzyanuM svarga UbhuM thaze. traNa che: davAo, rasIo ane vADhakApa. A traNe ya hathiyAra AravAstavika rIte paristhiti sAva judI che. yuropa - amerikAnI gyane bhege jIvanane laMbAve che. pariNAme jema jema sarerAza AyuSya prajAmAM ugra roga jeTalA pramANamAM che teTalA ja pramANamAM pramANa vadhe tema tema sarerAza Arogya pramANa ghaTe che.... " mArA paitra e upara ApelA vAtAvo, samasta samAja mATe |
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-4 prabhu have A koyaDAnA ukela zo che? eno ukela bahu sIdhA ane sAdo che. mAtra e gaLe UtaravA eTalA ja kaThaNa che. (1) prajAe ane sarakAre e vastuno svIkAra karavA joie ke roga karatAM Arogya anekagaNu' kImatI che. eTalA mATe tamAma jAhera sAdhanasAmragInA upayoga roga maTADavA mATe karavAne badale Arogya sAcavavA pAchaLa karavA joie. Aje vyakitanI saMpatti roga maTADavA pAchaLa veDaphAya che ene badale paristhiti e hovI joie ke samAjanI saMpatti ArogyarakSaNa mATe kharcAya ane mUrkha mANasAnI saMpatti roga UbhA karavA ane maTADavA pAchaLa kharcAya, Aje te ApaNA samAjanI paristhiti evI che ke zuddha havA, vipula sUryaprakAza ane zuddha pANI jevI jIvananI prAthamika jarUriyAtA mATe mANasane paisA kharcavA paDe che, jyAre davAo, rasIo ane vADhakApa potAnI garIbI gAine maphta meLavI zakAya che! (2) bALakone keLavaNInI saMsthAo mAraphate ArogyanA sauthI moTo pATha e zIkhavavA joie ke UrdhvajIvana ane gRhana jIvana vinAnuM dIrdha-jIvana pazujIvana karatAM ya badatara jIvana che. jIvana kevaLa lAMbuM hoya. enA kazA ja artha nathI. sAthe sAthe e UMcuM ane UMDuM hovuM joie, (3) sarakAre sukhamRtyune kAyadesara TharAvavAM joie. sukhamRtyu eTale koi paNa rogI mATe jo traNathI pAMca niSNAta dAkataronuM kamizana ema kahe ke A vyakitanA roga asAdhya che ane e vyakita pote jo potAnI yAtanAmAMthI chUTavA icchatI hAya to temAM samAje vacamAM na AvavuM ane ekAda sTrIkanIna ke seAmalanuM injekazana lai levA devuM. enA zeSa jIvanane ispitAlAnA gUMthavADAmAMthI bacAvavuM. mahAtmAjIe jema kevaLa karuNAne vaza thaine vAchaDAne svarge mokalyo hato tema mANase svecchAthI svarge javuM. A vicAra pahelI najare coMkAvanAro lAgaze, paNa AmA evuM kazuM ja nathI. seniTezana, saMtatiniyamana ane sukhamRtyu e traNe joDIA bhAio che. seniTezanathI rogacALA ane ugra rogo upara mANasanA kAbU Ave che. saMtatiniyamanathI janma upara mANasA kAbU Ave che ane sukhamRtyuthI mANasanA maraNa upara kAbU Ave che ane A rIte jo ApaNe saMskRtinI kaTokaTI nahi ukelIe to ApaNA vatI eTamabAmba e kaTokaTI ukelI leze. ane kSaNabhara vicAra to karo. mAthe TAla paDI hoya, AMkhe aMdhApo AvyA hoya, kAna baherA thayA hoya, dAMta paDI gayA hoya, bagaDelA ke bagaDavAne saMbhava hoya tevA kAkaDA, nAkanA masA, epenDIkasa, pittAzaya, gurdA, hojarI, nAnAM moTAM AMtaraDAM, baroLa, ane prosTeTa jevA jIvanAvazyaka ekathI vizeSa avayavA sarjyananA zIzA zAbhAvavA cAlyA gayA hoya, ane bIjA avayavA Ache vatte aMze bagaDI gayA hoya, bhArata jevA saMyukata kuTuMbavALA dezamAM vahue gALo detI hoya ane 'ghaDapaNa koNe mokalyuM?' e bhajana gAvuM paDatuM hoya ane amerikA jevA vibhakata kuTuMbavALA dezamAM anAthAzramamAM rahI pAsapAsa AMsu pADIne raDavuM paDatuM hAya, je jIvana svArtha ke paramArtha mATe tadRna nirUpayogI thai gayuM hoya, te jIvana TakAvI rAkhavAnA meAhaze ? thoDA vakhata upara jAhera kAma karavA eka vRddha svajanane me' vaNamAgI salAha ApI ke : "Apa have A uMmare vizeSa ArAma lo. ApanuM darzAya nabaLuM paDavAnI zarUAta thai cUkI che. emaNe mane turta ja rokaDuM parakhAvyuM, 'mArI have koi vAsanA atRpta rahI nathI. samAjanI sevA karatAM karatAM zarIra paDe ane teya acAnaka hRdaya baMdha paDavAthI, enAthI vizeSa rUDuM mRtyuM karyuM hoI zake? mANasa acAnaka hArTapheilathI marI jAya, pathArImAM saheje jIvana 55 saDe nahi, sagAMvahAlAMne jarAya trAsa na Ape, evuM mRtyu te aneka janmanAM puNya bhegAM thayAM hoya tevA mANasane ja maLe, ' meM manamAM ne manamAM ja emanA kiTibaMdunI yathArthatA svIkArI. hamaNAM ja me 'mAnava 'mAnasika bIjA aMkamAM zrI bhAgIlAla gAMdhIe lakhela prasaMga vAMcyo. e AkhA ya lekha saue vAMcI javA jevA che. paNa je na vAMcI zake temane mATe e Adarza, Arya mRtyunA TuMkasAra e che ke sAbarakAMThAnA eka jAhera kAryakara zrI madhusadAsa gAMdhIe potAnA pAMca varSanA asAdhya rogathI kaMTALIne svaicchAmRtyunA mArga svIkAryo. ene mATe agAuthI zrAvaNa suda agIyArasanA pavitra divasa annajaLa tyAgI, prabhubhajananI dhUna macAvI, atyaMta zArIrika kaSTa veThI potAnA deha 80 varSanI uMmare tyAgyo. e dhanya mRtyunuM varNana vAMcIne mane ema thai gayuM ke dareka hiMdue kai rIte maravuM joie enuM emaNe AkhA samAja AgaLa uttama dRSTAMta mUkayuM che. evA agAuthI nakkI karelA divase meLavelA svecchA mRtyunA huM bIjA paNa dAkhalA jANuM chuM. mRtyu kevuM nA hovuM joie e bhagavAna vedavyAse pAMDurAjAnAM mRtyudrArA darzAvyuM che ane Adarza maraNanA dAkhalA tarIke bhISmapitAmaha ane bhagavAna zrIkRSNanA dAkhalA rajU karyA che. yogezvara zrIkRSNa 125 varSanuM nirogI jIvana jIvyA pachI kevaLa akasmAtathI avasAna pAmyA ! nAstiko A badhuM jANIne hasaze, paNa kSaNabhara vicAra karo, ekathI vizepa asAdhya rogothI atyaMta rIbAtA dAkataronI akhatarAkhorInA bhAga banIne vyakita ane samAja mATe taddana bAtala thai gayeluM, saDeluM zarIra TakAvavAnI pAmara leAlpatA mATe asaMkhya prANIone kalpanAtIta yAtanAo ApIne meLavelI davAo ane rasIo vaDe varSo sudhI jIvyA karavuM e sArU ke vAsAMsi jIni nA bhagavad vacana upara pUrNa zraddhA rAkhI upavAsathI zarIra mana zuddha karI sagAMvahAlAMnI premapUrvaka vidAya lai potAnI jIvanayAtrA pUrI karI navI peDhIne mArga mokaLA karavA e sArUM ? mArI buddhi ane sAdI samaja bIjo mArga, sukhamRtyunA sAro che ema batAve che. ramaNalAla enjiniyara vizvaprema saMsAramAM evuM saundarya che je kadI ApaNI mukitanI avahelanA karatuM nathI, potAnI zreSThatAne ApaNI pAse svIkArAvavA nAnI sarakhI AMgaLI uThAvatuM nathI. enA sAda AhvAnanA che, AjJAnA nahi. ApaNAmAM premane jAgRta karavA te prayAsa kare che, ne prema kadI parANe AvI zakatA nathI. mANasanA hRdayane sparza karanArI vastu AjJA nathI, AnaMda che; ane AnaMda tA sarvasthaLe che, pRthvI paranA ghAsanA kuMjAra jevA AcchAdanamAM, nIla gagananI gherI zAMtimAM, bhUkharA hemaMtanI kaThora tapasyAmAM, mAnavInA unnata aMtaramAM, jIvanamAM, ApaNI zakitaonA abhisaraNamAM, jJAnanI prAptimAM, ApaNe jene lAbha kadI meLavI zakavAnA nathI evA dhyeya pAchaLanI phanAgIrImAM. A badhuM eTalA mATe che ke, emAMthI eka ja dhvani UThe che ke: "niyamanAM baMdhanA kevaLa prema dvArA ja samajAvI zakAya che." ravIndranAtha TAgora viSayasUci zAntinA niDara senAnI mArTIna lyuthara kiMga thoDuMka Atmakathana dIrgha jI :na viruddha urdhva jIvana prakIrNa noMdha : gAMdhIjI ane rASTrIya pravRtti', eka vismayajanaka sukhada ghaTanA nArAyaNa AzramanI yAtrA--3 zrI gaganavihArI mahetA paramAnaMda ramaNalAla enjiniyara paramAnaMda sunaMdAbahena vahArA pRSTha 249 251 254 256 257
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 prabuddha vana tA. 16-4-18 2 - - prakIrNa neMdha gAMdhIjI ane rASTrIya pravRttiI' eka vismayajanaka sukhada anubhava (lekhaka : zrI zaMkaralAla ghelAbhAI beMkara : prakAzaka : navajIvana huM mArca-eprilamAM kalakattA hatA e daramiyAna jaina teraprakAzana zaMdira, amadAvAda 14; kiMmata rU. 9) ' paMthI mahAsabhAnA maMtrI zrI. zrIcaMda rAmapurIAne nikaTa paricaya - mu. zaMkaralAlabhAI taraphathI A pustaka maLyAne traNa cAra thayo ane temanI adhyayanazIlatA tathA kAryaniSThAthI huM khUba prabhAvita mahinA thayA. paNa muMbaInA jIvananI cAlu ghaTamALamAMthI samaya kADhIne thayo. haju temane 60 varSa pUrAM thayA nathI te pahelAM temaNe tAje ATaluM moTuM pustaka vAMcavAnuM Aja sudhI zakaya na banyuM. mArca taramAM vyavasAyanivRtti svIkArI che. terApaMthI mahAsabhAnI aneka mAsanI zarUAtamAM jamazedapura javAnuM ane tyAM daza - agiyAra pravRttionuM teo kuzaLa saMcAlana karI rahyA che. temaNe 23mI mArca divasa rahevAnuM banatAM te pustaka Adyanta ekadhArUM vAMcI nA roja potAnA nivAsasthAne mane bhojana mATe bolAvyo ane javAnuM sahaja zakaya banyuM. A pustakamAM zaMkaralAlabhAIe gAMdhIjI te prasaMge pitAnA 12-15 mitro ane sAthIone paNa bhejana mATe sAthenA potAnAM saMsmaraNa ane anubhavo-temane prathama paricaya thaye temaNe nimaMtrelA. A maMDaLImAM jANItA dAnavIra zeTha sehanalAlajI tyArathI 1939nI sAla ke jayAre temane nAdurasta tabiyatanA kAraNe dugaDa paNa upasthita thayA hatA. A pahelAM teo muMbaI. aneka jAhera pravRttimAMthI nivRtta thavAnI pharaja paDI tyAM sudhInA-vigatavAra vAra AvyA hatA ane traNa cAra varSa pahelAM sAMgalI khAte bharAyelA rajU karyA che ane te dvArA ApaNA dezamAM reMTIyAne ane khAdIne kema bhArata jaina mahAmaMDaLanA adhivezananA pramukhasthAnane paNa temaNe . ugama thaze ane kevI rIte vikAsa thaye tene AjasudhIne lagabhaga zobhAvyuM hatuM. A kAraNe teo mane pUrvaparicita hatA. temane ahi kaDIbaddha ItihAsa temaNe Apyo che. gAMdhIjI dakSiNa AphrikAthI AvelA joIne mane khUba AnaMda thaze. ekaThI thayelI maMDaLIne meM 1914mAM bhArata khAte pAchA pharyA te pahelAM ane pachI ApaNA amArA muMbaI jaina yuvaka saMghanI pravRttie-khAsa karIne prabuddha dezamAM homarUla lIganuM je pracaMDa AMdolana cAleluM tenI paNa keTa jIvana ane payurSaNa vyAkhyAnamALA-vize keTalIka vAta jaNAvI. lIka rasaprada vigate A pustakanI zarUAtamAM temaNe ApI che, je muMbaI khAte tAjetaramAM AvI gayelA AcArya tulasI sAthe thayelI mArI jevAnA cittamAM e divasenA prasupta smaraNe tAjAM kare che. carcAvArtAnI paNa keTalIka vigato meM rajU karI. A rIte paraspara A pustakanI pRSTha bhUmikArUpe dezanI AjhAdInA AMdolananI vArtAlApamAM ekAda kalAka pasAra karyA bAda ame bhejana mATe UbhA vigate reMTIyA ane khAdIne lagatI vigate sAthe samAntara hAIne thayA. bhajana pUruM thayA bAda, ekamekathI chUTA paDatI vakhate zrI. jarUrI teTalI ApavAmAM AvI che. e rIte A pustakanuM vAMcana sehanalAlajI dugaDe mArI samIpa "AvIne jaNAvyuM ke "Apa te chellAM paccIsa varSanA ItihAsanI smaraNayAtrArUpa banI rahe che. prakRtithI brAhmaNa che, te AMpaNe jyAre chUTA paDIe tyAre mAre Apane dakSiNA ApavI joIe." ema jaNAvIne temaNe mArA - ' e divase ke jyAre AkhA deza AjhAdInI bhAvanAthI raMgA hAthamAM rUA. 100 nI 10 neTa eTale ke rU. 1000 nI noTa yala hato ane gAMdhInA prabhutvathI ane temanI vicArasaraNIthI mUkI. A joIne huM bhAre Azcaryacakita banyo. mane AvI koI atyaMta prabhAvita hatA ane e divase ke jyAre dezamAM bIjo apekSA hatI nahi tema ja amArI vAtomAM AvI koI bAbatanuM sura ke visaMtAda nahote te divase ane AjanI paristhiti ke jayAre sUcana sarakhuM paNa meM karyuM nahotuM. A rIte kalakattAnA nivAsa dezanI ekatA ane sugrathitatA cAre bAjuethI chinnabhinna thaI daramiyAna A ghaTanA mArA mATe atyanta sukhada ane cirasmaraNIya rahI che, naitika mUlyone chUAsa thaI rahyo che, ane sattAnA rAja banI gaI. AvA udAra dAna mATe amArA muMbaI jaina yuvaka kAraNe dezanA AgevAna lokone bhraSTa banAvI dIdhA che ane jyAre saMgha taraphathI zrIsehanalAlajI dugaDane hArdika AbhAra mAnuM chuM. paramAnaMda vAtAvaraNa hiMsApracUra banI beThuM che-A be sAmayika paristhitine saMdhanA sabhyanAM bAkI rahelAM lavAjame aMge mukAbale cittamAM UMDI glAni pedA kare che. koI unnata zikharanA gayA varSa 1967nA varSanA have thoDA ja sabhyanAM lavAjame ArohaNa bAda UMDI khINamAM jANe ke ApaNe ApaNA deza-pheMkAI bAkI rahyAM che, temane aMgata kADaeN paNa lakhavAmAM Avela che. je sabhyanAM gayo hoya evI gamagInI dilamAM UMDuM darda pedA kare che. lavAjame haju paNa bAkI rahyA hoya temane potAnuM lavAjama have reTIe ane khAdIpravRtti uparAMta zaMkaralAlabhAI amadA vinAvilaMbe saMdhanA kAryAlayane pahoMcatuM karavA namra prArthanA che. vAdanI majUrapravRtti sAthe lagabhaga prAraMbhathI joDAyelA rahyA che, cAlu varSa 1968 nA paNa have traNa mAsa pasAra thaI gayA che, ane cAlu varSanA lavAjame te moTA bhAganA sabhyanAM bAkI Ane lagatI vigato 'gAMdhIjI ane majura pravRtti' e mathALAnA hoya te svAbhAvika che. te cAlu varSanAM je sabhyanAM lavAjame alaga pustakamAM zaMkaralAlabhAIe ApI che. zaMkaralAlabhAIe bAkI hoya temane lavAjamanA rUA. 10 satvara mokalI ApavA ane keTalAMka varSothI zArIrika asvAdhyanA kAraNe nivRtta jIvana svIkAryuM e rIte sahakAra ApI saMdhanA vahIvaTI kAryamAM eTalI saraLatA karI ApavA AgrahabharI vinaMti karavAmAM Ave che. che. ema chatAM amadAvAdanA majura saMghanI pravRttine teo cAlu maMtrIo, maMbaI jaina yuvaka saMgha mArgadarzana ApI rahyA che, - prastuta pustakanuM lakhANa sAdI, saraLa tathA saceTa bhASAmAM sabhyo tathA grAhakonethayeluM che ane potAnA anubhava tathA abhyAsa sAthe saMbaMdha dharA saMghanA sabhyo tathA prabuddha jIvananA grAhakone AthI vatI aneka rasaprada bAbate teo jaNAvI zake tema hovA chatAM, vinaMti karavAmAM Ave che ke ApanA upara je aMko melavAmAM prastuta viSayanI maryAdAne teo vaphAdArIpUrvaka vaLagI rahyA che. Ave che tenA saranAmAnI slIpe navI chapAvavAnI hoI, gAMdhIjInA vyakitatvanI anupama pratibhAne A pustakanA pAne ApanA saranAmAMmAM je kAMI pheraphAra karavAnuM hoya te pAne ApaNane paricaya maLe che. sAdhucarita ane gAMdhIjInA anta kAryAlayanA saranAme satvara lakhI jaNAvavA kRpA karaze. vAsI zaMkaralAlabhAIne A preraka smaraNanedha pragaTa karavA badala ' . . . . . - vyavasthApaka aneka dhanyavAda ghaTe che. "
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ to, 16-4-18 prabuddha jIvana 257 nArAyaNa AzramanI yAtrA-3 tavAgaDha paNa ame sAMje lagabhaga cha vAge pahoMcyA, tethI che. vaLI AgaLa jatAM A rastAne phakata pagapALA javA purata amArA mATe nArAyaNa AzrAma bIje divase savAre vahelA UThIne cheka kailAsa javAnA mArga sAthe joDI dIdhuM che. A vasatinAM kailA javAnuM nakkI thayuM. jo ame sAMje nIkaLIe te upara pahoMcatAM sanAM bhakatae AvA rastAo mATe dAna paNa ApeluM che. A ja - rAta paDI jAya, kAraNa ke dasa mAIla cAlatA javAnuM hovAthI pahADa para javA mATe eka TUMko rasto che je tyAMnAM loko ja caDhI lagabhaga cha kalAka te tyAM pahoMcatAM lAge. Ama rAte paDI jAya tethI zake. te rasto eTale badhA sAMkaDo nAnI pagadaMDI jevo che. bIje divase savAre nIkaLavuM ja yaMgya hatuM. tethI ame tavAgaDhanA ke ApaNA mATe to te raste javAnI kalpanA karavI paNa zakaya nathI. DAka-baMgalAmAM rAta gALavAne vicAra karyo. rAta paDI gaI hatI. cokIdAra' eka bAju UMDI khINa ane bIjI bAju AvAM sIdhAM caDhANe tenAM cAlI gayo hato. DAkabaMgalo khule tema nahotuM. bhUkhyAM, thAkelAM, ame jarA para samatolapaNu rAkhI caDhavAnuM, parantu 10 mAIlane rasto phakata muMjhAya', paNa evAmAM DAka baMgalAnI koI bArI khelI zakAya tema traNa kalAkamAM caDhI javAya. che ke nahi tenI tapAsa karavAno vicAra Avyo, ane e rIte tapAsa A pAMgu gAma pachI nArAyaNa AzramathI be mAIla pahelA karatAM eka bArI kholI zakANI ane te dvArA sAhasa karIne ame sesA gAma Ave che. jayAM vasatI sArA pramANamAM che. leko sughaDe. DAka baMgalAmAM dAkhala thayA. rAta paDatAM cekIdAra Avyo ane dekhAya che. tenAM jIvana para nArAyaNa svAmIne prabhAva sArA pramAamane DAkabaMgalAmAM sUtelA joIne jarA bagaDayo, paraMtu ame NamAM dekhAI Ave che. tyAM eka nAnI haispiTala paNa AvelI tene amArI paristhiti samajAvIne zAta pADe ane AkhI che. tyAM rahetA kAkubhAI nArAyaNasvAmInA parama bhakata che. teo rAta svastha nidrAmAM pasAra karI. avAranavAra nArAyaNa AzrAma AvyA kare che. AzramanAM ane A DAkabaMgale paNa dhAracUlAnA DAkabaMgalAnI jema nadI para tyAM vasatA svAmIjIne temanAM kAmamAM madada paNa karAve che. teo Avela che. tyAMthI nadIne khaLakhaLa vahevAno avAja sAMbhaLI zakAto dhAraculA paNa ghaNI vakhata jAya che. ahiM cA kaeNphI vigere. patAvI hato, paraMtu tyAM beThAM beThAM nadIne joI zakAtI nahotI. tavAgaDhamAM ame tyAMthI nArAyaNa AkAma javA upaDayA. A sesA pachI. paNa ApaNI miliTarI chAvaNIo ghaNI che ane A DAkabaMgala rasto ghaNo sIdho ane saraLa che. pAMgu ane sesA pachIne rasto A vAju miliTarI chAvaNIonI barAbara madhyamAM Avela jeTalo Akaro ane caDhANavALe che tenAM pramANamAM A atyaMta che A DAkabaMgalAnI barAbara sAmenA pahADa para thaIne nArAyaNa saraLa kahI zakAya. vAMkAcUkA caDhANane kAraNe dUrathI Azrama dekhAya, bAkAma javAnuM hatuM, eTale ke nadI para je pula che te pasAra- vaLI pAche" adrazya thAya. koI vAra te lAge ke jANe AkAma AvI karIne bIjA pahADa para caDavAnuM hatuM. gayo, paNa vaLAMka lIdhA pachI pAchA dUra thaI jAya. Ama A pahADanAM bIje divase savAre cha vAge ame amArI musApharInA aMtima 10 mAIlanAM caDhANane ame chathI sAta kalAke caDhI rahyA ane lakSasthAna para prayANa karyuM. te vakhatanAM utsAhanI te zuM vAta karavI? AzramamAM pahoMcyAM. ame jyAre tavAgaDha choDI bIjA pahADa para caDhavA mAMDyuM tyAre tyAM pahoMcIne eka kalAka ArAma karyA bAda ame amArI amArI sAthenA tyAMnA rahevAsIoe be pahADanI barAbara vacce utaravA vigerenI sagavaDa ane goThavaNamAM paDayAM. AvA pahADamAM je trIjo pahADa che tenAM para A nArAyaNa AzrAma vasele che te hajAro rUpiyA kharcIne khUba daSTipUrvaka A AzramanAM makAnanI batAvyuM. paraMtu jatI vakhate te amane tene jarA paNa khyAla na racanA karavAmAM AvI che. AvyuM. jyAre ame nArAyaNa anAmathI pAchA pharyA tyAre amArA A AzramanuM sarjana nArAyaNasvAmI, pADejI, narasiha manamAM pratyakSa joyelA te AzramanI je UMDI chApa paDI hatI tene svAmI ane temanA sAthIo tathA bhAratanAM dAtAoe karyuM che. kAraNe te jagyAethI tene barAbara oLakhI zakayA. paricita banelA nArAyaNanagaranI racanA pachI nArAyaNasvAmI ekavAra A sthaLe AvI sthaLane oLakhI kADhatAM keTalIka vAra? kAraNa ke pahelAM je Azrama caDhayA, temane A sthaLa khUba pasaMda paDI gayuM. zarUAtamAM eka jhUMpaDI amAre mana aparicita hatuM te tyAM rahyA pachI jIvana sAthe evo bAMdhI rahevA lAgyA. traNa varSanI sAdhanA bAda temaNe A navA to vaNAI gayo ke haju paNa tenuM smaraNa thatAM najara samakSa sarjananI zarUAta karI. te pratyakSa thAya che. A divasemAM mAla sAmAnanI AjanA jevI suvidhA na A dasa mAIlanI nArAyaNa Azrama sudhInI majalamAM laga- hatI. 120 mAIla dUra AlamerAthI mANasanI pITha para ke nepALanAM bhaga pAMcathI cha mAIla jarA kaparI caDhAI che. zarUAtamAM lagabhaga pradezamAMthI dareka vastu - sImenTa, lAdI, lAkaDA vigere - maMgAvavA paDatA, jene AvatA lAMbo samaya lAgato. keTalI zraddhA, dhIraja, traNa mAIlanA pahADa caDhavA paDe che. amArI pAse traNacAra daMDI khaMta ane sAhasathI A kAma karavAmAM AvyuM haze tenI kalpanA ja hatI, tethI ame vArApharatAM te badalyA karatA hatA. jyAre cAlavAnuM karavI rahI. AvatuM tyAre utsAhamAM ane A pahADonAM abhuta saundarya Aje paNa tyAM janI purANI kuTira uparAMta rahevA mATe lIlAnAM pratApane kAraNe amane jarA paNa thAka lAgate ja nahote. badhA maLIne vIsa jeTalA oraDA che. mALavALuM mAna, maMdiranI zrI vimalAbena tabiyata nAjuka hovA chatAM lagabhaga moTA bhAgane racanAmAM TibeTI sthApatyanuM anukaraNa, pustakAlaya, raseIdhara, pahADa pagapALA ja caDhI gayA. nArAyaNa Azrama pahoMcatAM koThAra, nahAvAnI oraDIe, sepTIka TekanAM jAjarU ane 24 kalAka pahelAM, rastAmAM be gAma Ave che. tyAM thoDIghaNI vasati che. bAkI pANInI sagavaDa, pharavA besavA mATe moTA moTA kampAunDa, bagIcA, Ama te rastAmAM koIka koIka milITarInA mANase maLI jAya ekAMta gALavA mATe nArAyaNanI kuTira-A badhI adbhuta racanA teTaluM ja, te sivAya rastAmAM khAsa koI mANasa jovA maLe nahi. ane sagavaDa AvA pahADa para hoya te mAnavAmAM na Ave. thoDA tyAMnA sthAnika ' mANasanI bakarAM-gheTAM sAthe avarajavara kharI. divasa te svapna jevuM ja lAge. paheluM gAma pAMgu Ave che jayAM prAthamika zALA cAle che ane Aju AvI sagavaDavALuM raheThANa ane jANe ke hAtha laMbAvIne ke bAjuthI nAnAM nAnAM bALako bhaNavA Ave che. A bAju yAtrA sparzI zakIe teTalAM najIka himazikharo, vAMdaLAM ane sArI ThaMDIfkaranArA jo eka sAthe dasa mAIlanI musApharI na karavAnI hoya jANe koI kathAnA devanAM vAsanA varNanane pratyakSa anubhava karatA to ahIM pAMgamAM vizrAma karI bIje divase aDadhuM aMtara lagabhaga hoIe tevuM lAge. bAkI rahe che te kApI nAMkhe che. tavAgaDhathI A Azrama sudhIne je AzrAma eTale jANe sAdhubAvA loko rahe, tyAM khAvArasto che te te page cAlIne javA mATe kotarI nAMkhavAmAM Avela * pIvAnI, rahevAnI khAsa suvidhA na hoya tevuM ApaNe mAnIe.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) prabuddha jIvana tA. 16-4 paraMtu A kAmamAM te enuM dUdha, ghI, vaTANA, baTATA, bhAjI,. : vanaspatimAMthI pAuDara banAvavAmAM Ave che. Ama tyAM vasatA davigere to AzramanAM pitAnAM ja khetaranAM hatAM. ane cokhA o 'mANase soMpelA kAmamAM rokAyelA hoya che. pradezanAM sArA hoya che. uparAMta bIjA zAka, dALa, ghauM vigere anya A saunA prANa te narasiMha svAmI che. A Azrama tema tamAma cIja nIce dhAraculAthI maMgAvI zakAtI. eTale raseImAM dekhabhALa nIce che. eka ja vyakita A vyavasthA saMbhALe che. da sAdAI ane vividhatA baMnene meLa rahe. vyakitane kaMI paNa pUchavAnuM hoya, kAma hoya, pheraphAra karavAnA he sAmAnya rIte ame sau lagabhaga sarakhI vicArasaraNIvALA te darekamAM narasiMha svAmI, jemane sau svAmIjI kahetA. ' eTale kaMIka AdhyAtmikatA taraphI valaNanAM hatAM. tethI saunAM manamAM . svAmIjI khUba nAnI UMmaramAM nArAyaNanAM saMparkamAM Avela eka saMkalpa hato ke zrI vimalAbenanI nizrAmAM A divasemAM jIvana ane gharabAra choDI nIkaLelA. A vigata nArAyaNanI jemaja rahara taraphanI aMtarmukha thavAnI daSTine keLavavAmAM A divasane maya che. svAmIjIne khetI, bagIce, phaLauchera vigere prANasama bane teTalo upayoga karavo. AvA amArA saMkalpane zrI vimalA che. temane sAro ya samaya A jIvaMta sRSTi sAthe ja pasAra tha benanuM paNa pUrNa anudana hatuM. tethI ame koI AzramanA niya che. zAstrone abhyAsa paNa kharo. karmaniSTha paNa evA ja. mita jIvananI dinacaryA hoya tevI rIte amArA kAryakrama bIjA diva tyAMnA loko kahetA ke svAmIjI AvyA tyAre ahIM eka pa jhADa nahotuM. Aje hajAro jhADa svAmIjInA hAthe ja ucherAyalA do sathI goThavI dIdhuM. amArAmAMnA saune Ameya savAre vahelA UThI ' haja paNa paradezathI choDa maMgAvavA, navA navA prayoga karavA, te kaMIka sAtvika kriyA eTale manana-adhyayananI Teva hatI. temAM arzI pote khUba ja tallIna che. zrI vimalAbenanuM mArgadarzana vadhu upayogI nIvaDyuM. A pradezamAM traNa jAtanI prajA jovA maLe che. TIbeTI cahe A pradezamAM pAMca vAgatA te sUryadevanuM Agamana thAya che eTale pathArImAM sUtAM sUtAM sUryakiraNothI zobhatAM evAM hima- * vadhu jovA maLe, maMgeliyana ane bhAratIya caherAnAM paNa darza..' zikharonAM ame darzana karatAM ane khUba prasannatA sAthe pAMca vAge thAya. Ama trividha prajAnuM ahIM mIzraNa che. UThI jatAM. prAta: kriyA patAvI sau saunI Adata mujaba eka klAka AjhAdI pachI vikAsa yojanAnA AdhAre ane saMrakSaNa Asana, prANAyAma, dhyAna ke adhyayana karatAM, tyArabAda nakkI karelA kAraNe A pradezamAM paNa sahakArI saMsAyaTIo, TapAlanI sagavaDa samaya mujaba 6-45 thI 7-30 sudhI cApANI ane nAsta sAthe anAja pANInI sagavaDa, keLavaNI, strIzikSaNa vagere vikasyAM che keTalIka haLavI vAta karatAM. 7-30thI 8-30 pharavuM, benDamInTana ramavuM zALAmAM strIzikSikAe paNa che. e ke anya kAma patAvavAM tyArabAda snAnavidhi vagere karI 9-00thI 11-30 prajA dekhAve gerI ane sazakata ane suMdara che. nepALa sA. adhyayana karatAM. zrI vimalAbena marAThImAM jJAnezvarInAM zloko hiMdImAM vyApArI saMbaMdho kheravAyA pachI A bAjunAM pradezanA vepaf samajAvatA. A uparAMta zrImad rAjacaMdra ke zrI rajanIzajInAM pusta- oTa AvI che. eTale vadhu mANase laDAImAM joDAI jAya che. lagabhaga konuM adhyayana karatAM. 11-30thI 12-00 bahene jarUra hoya to rase- dareka gherathI koI ne koI marada milITarImAM joDAyelo ja hoya che. ImAM madada karatI ane 12-0 thI 2-30 jamavuM, ArAma, TapAla bhAratanA komavAdanAM ne sAMpradAyikatAnAM cihane ahIM pA vigere patAvI 2-30 8 8-00 svAmI vivekAnaMdanuM rAjaga jovA maLe che. raseDAM darekanAM judA, sAthe kAma karatAM eka ja komana pustaka vAMcatAM. pachI cApANI pIne AjubAjunA vistAramAM mANase eka ja rasoDe na jame. koI niyamane AdhIna koI vA pharatA. dUra dUra nAnI nAnI TekarIo paranAM sthaLe, guphAo ke zrI puruSa potAnI strInAM hAthanI rasoI paNa na jame. AvAM AvA nArAyaNa jayAM jyAM jatA te te sthaLo jovA jatAM. cha sAta vAgye sAmAjika baMdhane, bALalagna vigere A pradezamAM ThIka ThIka pramANamAM pAchA pharI raseIgharamAM madada karI jamI paravArI reDI samAcAra sAMbhaLatAM. jovA jANavA maLe che. tyAra bAda koI vAra tyAMnA maMdiramAM kIrtana thatuM temAM bhAga leta... ApaNA pradezanAM gAmaDAMonI jema ja ahIM paNa gAmane nava vAge darekanI rUci pramANe sau haLavI gappAgaNI karatAM talATI ke saMsAyaTInA pramukha koI kAmamAM nAnama na mAne. talATI ane ramujI vAtamAM vakhata pasAra karI daza vAge sUI jatA. gAmanuM kAma karavA jAya te vajana UMcakIne maja rInuM kAma A AzramamAM AjubAjuthI bhakato maMdiramAM darzanArthe AvatAM sAthe sAthe karate Ave. temAM kaMI ajugatuM na lAge. hajI A temanI sAthe paNa paricaya thaoN. A vistAranAM lazkarI sainiko prajAmAM mane gauravabharyuM agara svAbhAvika sthAna che, jo ke moTA paNa A maMdiramAM darzanArthe AvatA, rokAtA, raDe jamatA ane bhAganI prajA garIba che ane meghavArInAM oLA ahIM paNa pathacAlI jatAM. ' rAyelA hoya te te samajI zakAya tevI vAta che, ane khAsa udyoga ' , ' sarahadanAM rakSaNane kAraNe ahIMnI vadhelI sagavaDa mujaba nahIM eTale A prajAmAM garIbAI vadhu che. TapAla pAMca cha divase maLI jatI. uparAMta traNa mAIla dUra phona A pradezamAM A divasomAM lagabhaga sAMje ke rAte varasAda karavAnI sagavaDa hatI. , paDate karA paNa paDatA ane ThaMDInuM pramANa vadhI jatuM tyAre tApa A AzrAma kailAsa javAnA mArgamAM AvatA hovAthI yAtrALu mATe sagaDInI jarUra paDatI. enI sagavaDa mATe khUba anukULa che. kailAsa ahIMthI 120 mAIla amAro kAryakrama pUrA eka mAsano hato, paraMtu mAre ane che ane 40 mAIla pagaraste cInanI hada zarU thAya che. eka rIte dakSAne aMgata kAraNosara tA. 205-67 nAM roja nIkaLavuM paDayuM sarahada para bhAratanI saMskRtinuM AvuM sthaLa khUba sUcaka gaNI zakAya. ane zrI vimalAbahena tathA anya sAthI tyAM tA. 10-6-67 A makAne pahADI pradeza ane ThaMDIno khyAla rAkhIne bAMdhelAM che. sudhI rahyA. mukhyatve lAkaDAnuM kAma che ane ThaMDImAM tApavA mATe bhaThThIonI Ama skUla rIte ame nArAyaNa AzramanI tapobhUmine choDI, sagavaDa paNa che. tyAM hajI vIjaLInAM dIvA nathI, tethI rAta paDaze paraMtu mAnasika rIte hajI tenAM saMsmaraNe bhUlI zakAto nathI. aMdhArAnI zAMtithI TevAvuM paDe che. te AvA pravAsa ke yAtrA aMge dareka vyakitanI daSTi pramANe sRSTi - AzramamAM tyAMnAM kAma karanArA maLIne 10- 15 mANase hoya te tadana svAbhAvika che ane hetu paNa judA judA hoya e che che eTale A divasa vastI jevuM te lAgatuM. roja eka be saMbhavita che. paraMtu amAro meLo lagabhaga sarakhI vicArasaraNIthI ' yAtrALuo paNa AvatA jatA hoya che. ' bhege thayo hato. temAM vimalAbenanAM sAnnidhyamAM A divasamAM je " "A AjhAmanI sAthe khetIne yogya jamIna paNa che, jo ke A kAMI prApta karyuM tene AlekhavuM e mArI zakitanI bahArano viSaya badhAM khetaramAM javuM eTale pAlItANA jeTalI jAtrA thaI jAya. che. Ama hovAthI meM to amArI A yAtrAnI AchI rUpagauzALA ane khetaro zeDAM dUra che. tyAM ghauM thAya che. A uparAMta rekhA raju karavAno prayatna karyo che ane eTalAthI mAtra meM saMtoSa sapharajananAM hajAro jhADa vAvelAM che, jenI Avaka paNa sArI che, mAnya che. - A uparAMta ahi madhamAkhI uchera paNa karavAmAM Ave che. tyAMnI samApta " sunaMdAbahena vorA mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhaH mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLaH 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI-8, .' ' mudraNasthAnaH dhI sTeTsa pIpala presa, keTa, muMbaI .
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M H, 117 vArSika lavAjama rUA. 7. baddha jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 30 : aMka 1 . muMbaI, me 1, 1968, budhavAra paradeza mATe ziliMga 12 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 40 paisA taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA IF- This was quoted in his letter by an young friend to Sri C. Rajagopalachari as appropriate on Rajaji s son Birthday on 8th December 1965. This is published in Swaraiva' dated December 18, 1965. Rajaji describes this poem as "one of the finest pieces of modern English poetry" and as the Bhagavad Gita in secular English, If you can keep your head when all about you If you can make one heap of all your winnings Are losing theirs and blaming it on you, And risk it on one turn of pitch-and-toss, If you can trust yourself when all men doubt you, And lose, and start again at your beginnings But make allowance for their doubting too; And never breathe a word about your loss; If you can wait and not be tired by waiting, If you can force your heart and nerve and sinew Or being lied about, don't deal in lies, To serve your turn long after they are gone, Or being hated, don't give way to hating. And so hold on when there is nothing in you And yet don't look too good, nor talk too wise; Except the Will which says to them: 'Hold on!' If you can dream--and not make dreams your If you can talk with crowds and keep your virtue, master; Or walk with Kings-nor lose the common touch, If you can think-and not make thoughts your aim; If neither foes nor loving friends can hurt you, If you can meet with Triumph and Disaster And treat those two impostors just the same; If all men count with you, but none too much; If you can bear to hear the truth you've spoken If you can fill the unforgiving minute . Twisted by knaves to make a trap for fools, With sixty seconds worth of distance run, Or watch the things you gave your life too broken, Yours is the Earth and everything that's in it. And stoop and build'em up with worn-out tools; And which is more-you'll be a Man, my son! From 'Sarvodaya Rudiyard Kipling { 1965nA Disembara mAsanI 8mI tArIkhe zrI sI. rAjagopAlAcArInA janma divasa upara eka yuvAna mitre rAjAjI upara, DhiyArDa kipaliMganuM * 1 kAvya rAjAjInA prabhAvazALI vyakitatvanuM Abehuba nirUpaNa kare che ema sUcavIne, pitAnA patra sAthe mAkahyuM hatuM ane tene Adhunika aMgrejI sAhityanA koTha namUnA tarIke ane bhagavadgItAnI aMgrejI anukRti' tarIke rAjAjIe biradAvyuM hatuM. paramAnada) - (chaMda : miza) vicArato tuM, paNa lakya tAruM ra - rage, aMtara, snAyu, asthi je nuM gumAve nahi citta tAruM bane nahIM kevaLa e vicAro - gumAvI de zakita badhI ya tyAre jayAre badhAM citta gumAvI bese, ane kahe kAraNa enuM nuM che tAruM kaheluM sata pheravIne ' caitanyahINA tava dehane tuM tyAre badhuM svasthapaNe sahe te - prapaMcIo jaLamahi phasAvavA khaDo kare mAtra manabaLe - vizvAsa je nuM tijamAM na choDe kahe badhAne, paNa svastha citte, asaMkhya loko saha mitrabhAve, jyAre badhAne nujamAM ja zaMkA, tuM sAMbhaLe krodha karyA vinA ja - ' varte chatAM bhakitA na khave, udAratAthI paNa e zaMkA je AvakAre jaya ne parAjaya haLe maLe rAjavIonI saMge nibhAva svAbhAvika mAnI laI tesamAna rIte tuM taTastha bhAve sparzata sAmAnya jana chatAM tane - je tuM pratIkSA kara dhIra dhArI te prANapyArI jIva jema jALavI thAkayA vinA rAha nihALavAmAM, je zatru ke mitra tane dubhAvI tevI cIjo jIrNa vizIrNa dekhI * ke chetarAye yadi koIthI to vicArI laI zAMtithI jIrNa azvo zake nahIM, je sahu sAtha tAre kayAMye chatAM jUTha na Acare te - laI mathe nuM nava sarjavA jo - saMparka nitye, paNa nA ghaniTatA - dhikkAranuM je tujane kadI ko je ke jo te Dhagalo karIne jo tuM bhare eka amUlya mIniTa 3 nA tiraskAra kare tadApi, ekakeka sekanDatha sArtha uttama vAta kare nA suphiyANI ke tuM mUkI diye hoDa mahi ghaDIkamAM, te to khare A dekhAva nA khUba bhalAIne kare - ane gumAve, vaLI ekaDethI pRthvI ahe tArI, badhuM ya emAM je svapna nuM sarjana, kinuM svapna kare zarU, leza nAhIM nisAse tAruM ja - ne ethI adhIka e ketane nacAve nahi, gRti dhara; khelane je uratha sare tava - thaIza tuM mAnavI, putra mArA!. 'sarvodaya'mAMthI udadhRta anuvAdaka: zrI gItA parIkha
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA, 1-5-68 prabuddha jIvana 30mA varSamAM praveza kare che. taMtrI-nivedana prabuddha jIvana A aMkathI 30mA varSamAM praveza kare che. zrI. najara upara Ave te subodhabhAIne yAda karuM. hiMdI lekha najara muMbaI jaina yuvaka saMghanI 1929mAM sthApanA karavAmAM AvI upara Ave to nIrUbahenane yAda karUM. ane te banne mArI apekSA tyArathI Aja sudhI saMghanI kAryavAhI sAthe eka yA bIjI sAmayika mujaba ane samayasara gujarAtI anuvAda mane pUrA pADatA rahyA pravRtti moTA bhAge joDAyelI rahI che. ghaNuM kharuM Arthika kAraNone che, ane temanI anuvAdakaLAthI mane ane huM mAnuM chuM ke, 'prabuddha aMge 1937nA me mAsathI A pravRtti baMdha karavI paDelI, paNa jIvana' nA vAcakone khUba saMtApa rahyo che. A mATe te daMpatIne be varSa bAda 1939nA me mAsathI prabuddha jainanA nAmathI pAkSika jeTalo AbhAra mAnuM teTalo ocho che. A ja AbhAre mAre patranI pAchI zarUAta karavAmAM AvI hatI, je Aja sudhI akhaMDita- ' zrI menAbahena narottamadAsane mAnavo rahyo. te paNa mAruM kAma paNe cAlu rahI che. prabuddha jaina zarU karyuM tyArathI keTalAka samaya karI ApavAmAM haMmeza eTalA ja tatpara rahyA che. ane saMghanA pramukha saMghanA maMtrI sva. maNilAla mokamacaMda zAha prabuddha jainanA taMtrI zrI cImanabhAIne paNa ahi mAre yAda karavA ja rahyA. temanA taraphathI hatA. Ama chatAM paNa tenA saMpAdanakAryanI javAbadArI mArA zire avAranavAra maLatI rAjakAraNI Alecane 'prabuddha jIvana'nuM hatI. varSo vyatIta thatAM maNibhAInI tabiyata lathaDavA lAgI eka moTuM AkarSaNa banela che. teo prabuddha jIvana' viSe vadhAre AtmIane tA. 1-5-51 thI 'prabuddha jainane huM rItasarane taMtrI thatA cictvatA thAya ane temanI vividhalakSI jJAnasaMpadAne lakhANA thaze. tA. 1-5-53thI prabuddha jainanuM nAma badalIne 'prabuddha jIvana' dvArA prabuddha jIvananA vAcakone vadhAre lAbha ApatA rahe evI mArI rAkhavAmAM AvyuM, je Aja sudhI kaze paNa khAMce paDayA sivAya tema ja prabuddha jIvananA vAcakonI apekSA che. A sthaLe mAre paMDita niyamita rIte pragaTa thatuM rahyuM che. prAraMbhamAM ATha pAnAnI maryAdA dalasukhabhAI mAlavaNiyAne paNa ullekha karavo ja joIe. TorenTo svIkAravAmAM AvI hatI, paNa samaya jatAM te maryAdA vadhArIne daza keneDAthI navI camakavALA temanA patro niyamita rIte AvatA rahyA che pAnAMnI svIkAravAmAM AvI che, ane temAM paNa avAranavAra be pAnAM ane prabuddha jIvanamAM pragaTa thatA rahyA che. vadhAravAmAM Ave che. gayA varSe 240 pAnAMne badale 258 pAnAMnuM vAMcana prabuddha jIvana aMge aMgata ullekha karUM te prabuddha jIvananA saMpAdanakAryo mArA Aja sudhInA ghaDatara ane vicAravikAsamAM pUruM pADavAmAM AvyuM hatuM. A varSe paNa e ja rIte chellA eka ghaNo mATe phALo Apyo che. prabuddha jIvana mArA mATe AtmasAthe prabuddha jIvananAM pAnAMne kula AMka 258 sudhI pahoMcI gayo che. zikSaNanI pravRtti banI che ane te na hota to Aje je huM chuM , prabuddha jIvana gaMbhIra koTinuM pAkSika patra che. te koI rAja- te na heta ema mane lAge che. A mATe muMbaI jaina yuvaka saMghane kAraNI pakSa ke saMpradAyanuM mukhapatra nathI. dezamAM - samAjamAM - banatI huM ghaNe mATe RNI chuM. prabuddha jIvanane ghaDavAmAM-khIlavavAmAM ghaTanAo viSe, vahetA vicArapravAha viSe, mAnavI jIvananI aneka saMghanI kAryavAhIe koI paNa prakAranI roka sivAya mane pUro sAtha ane sahakAra Apyo che. prabuddha jIvananI 29 varSanI lAMbI samasyAo aMge taTastha mArgadarzana ApavuM e layapUrvaka A patranuM kArakIrdI daramiyAna prabuddha jIvananA kAraNe saMghanI kAryavAhI sAthe saMpAdana karavAmAM Ave che. A patramAM koI jAherakhabarane kadI paNa athaDAmaNamAM AvavuM na paDe ene huM eka apurva dhaTanA sthAna na ApavuM e nItine prAraMbhathI svIkAra karavAmAM AvyuM lekhuM chuM. kAryavAhIe mArAmAM mUkelA AvA apratima vizvAsa mATe tene kayA zabdomAM AbhAra mAnuM ? che ane tene Aja sudhI amAro saMgha vaLagI rahyo che. vaLI AvI prabuddha jIvana aMgenI vizALa kalpanA ane mArI maryAdita gaMbhIra koTinA patranI grAhaka saMkhyA ati maryAdita rahe e taddana banatI jatI kAryakSamatA - be vacce - rahelA aArathI huM satata svAbhAvika che. A kAraNe A patranI prakAzane pravRtti pAchaLa saMghane sabhAna rahuM chuM ane tethI tene mArI zakitane zakaya teTalo yegA Azare rU. 5000 nI dara varSe kheTa khamavI paDe che. rAbhAge ApavA chatAM prabuddha jIvanamAM rahI jatI uNapa aMge huM satata saurASTra TrasTa taraphathI saMghane dara varSe rU. 15% nI madada maLe che. asaMtoSa anubhavuM chuM. temAM keTaluM badhuM ApavuM joIe ane keTaluM je cAlu khATamAM ThIka puravaNI kare che. A uparAMta saMgha taraphathI ochuM apAya che e vicAra 'A huM karuM chuM' evA koI abhiAzare 35 varSathI paryuSaNa vyAkhyAnamALA dara varSe javAmAM mAnane TakavA deto nathI. mAnavI jIvanane sparzatA aneka vipa Ave che. te vakhate ekaThuM karavAmAM AvatuM bhaMDoLa A kheTane mArI pakkaDanA abhAve askRSTa rahI jAya che. rASTranuM arthakAraNa pahoMcI vaLavAmAM saMgIna rIte madadarUpa bane che. Ama chatAM paNa je AjanA jIvanamAM ati mahattvano bhAga bhajave che tene lagatAM patranI grAhakasaMkhyA jeTalI vadhe teTalA pramANamAM patramAM pragaTa lakhANo prabuddha jIvanamAM bhAgye ja jovAmAM Ave che. lalitakaLAe thatA vicArone vadhAre phelAvo thAya ane saMghanI Arthika cintA paNa eTalI ja upekSita rahI che. vijJAnane te sparza ja thatuM nathI. paNa haLavI bane. e mATe prabuddha jIvananA cAhako-prazaMsako-jemanI A badhI puravaNI te ja thAya ke je samAnalakSI vidyAsaMpanna mitro saMkhyA mArA abhiprAya pramANe nAnI sunI nathI - temane. mArI 'prabuddha jIvana'ne A rIte samRddha banAvavAmAM sahakAra Ape. te prArthanA che ke sau koI potAnI zakita ane lAgavagane vega ApIne mitrone A sahakAra mATe prArthanA che. A amArI grAhakasaMkhyAmAM vadhAro karavAmAM bane teTalAM madadarUpa thAya. AdarzaparAyaNa patrakAratva mATe jarUrI che vyApaka ane vipula prabuddha jIvana ekasarakhuM cAlI rahyuM che ane amArI mAnyatA jANakArI, sArAsAra viveka, ane UMDI saMvedanazIlatA. eTalI ja pramANe vAcakone ThIka ThIka saMtoSa ApI rahyuM che. tenA mULamAM mAtra jarUrI che nirbhayatA, satyAbhimukhatA ane saMyamapUrNa abhivyakita. mArI zakitane paga nahi paNa aneka mitre - sAthIone-aneka mArA patrakAratvamAM A tatve jeTalA pramANamAM huM sAkAra karI zake prakArane sahakAra rahe che. A badhA mitrono nAmanideza na karUM teTalI mArI saphaLatA; bAkI badho vANIvilAsa. A tAnI siddhi te paNa amuka vyakitaone mAre ullekha karavo ja rahyo. sau prathama mATe Avazyaka tAkAta ane cetanA jAgRti vizvavyApI ananta mAre amArA saMghanA maMtrI zrI subodhabhAI ema. zAha tathA temanAM caitanyanA strotamAMthI mane maLatI rahe eja UMDA attaranI prArthanA ! patnI sau. nIrUbahenano ullekha karavo ghaTe. koI paNa aMgrejI lekha taMtrI, "prabuddha jIvana" AcArya rajanIzajInA sAnnidhyamAM sAdhanA zibira-zibiranA divase : zukra, zani, ravi, tA. 3- 4 - 5 me, sthaLa: navasarjana sesAyaTI skUla, nArageLa, vAyA saMjANa relve sTezana, jillo valasADa, jJAna satra-tA. 18- 19-20 me, sthaLa : kAzI vizvanAthanuM maMdira, AmrakuMja, jUnAgaDha. sAjaka: seraTha zikSaNa ane saMskRti saMgha kAryAlaya, Teliphona: 541, jUne nAgaravADe, jUnAgaDha.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-68 prabuddha jIvana - > prakIrNa noMdha nAnuM nAma, nAnuM kAma, paNa kevuM moTuM pariNAma?" vyavasAya vikasato gayo ane samaya jatAM thANA khAte ravi InDa(tA. 17-4-68 nA roja nIpajela sa naSTa sAmAjika kAryakara sTrIjhanuM temanA hAthe nirmANa thayuM. Ama vyavasAyanA vikAsa sAthe zrI ratilAla ujamazI zAhanA avasAna aMge zeka pradarzita karavA temanI sevA pravRttio paNa vikasatI gaI. aneka saMsthAone temanI mATe jene udhoga gRha, jaina zve. mU. kaeNnpharansa, muMbaI jaina zakita ane sevAno lAbha maLe. samaya jatAM temaNe vyavasAyayuvaka saMgha, jhAlAvADa jaina mUrtipUjaka saMdha, surendranagara mitramaMDaLa nivRtti svIkArI ane kArelamAM lokabhAratI jevI saMsthA UbhI (muMbaI), vaDhavANa mitramaMDaLa (muMbaI), dAlAvADa soziyala gRpa, karavAnA svapna sAthe "maMgalAyatana" nI temaNe sthApanA karI. A ghATakopara, lIMbaDI nAgarika maMDaLa tathA jaina zve. mU. vidyArthI bhavana maMgalAyatanane mahora Ave te pahelAM temaNe ApaNI vaccethI ekAeka vidAya lIdhI. (lIMbaDI) taraphathI zrI kAntilAla IzvaralAlanA pramukhapaNA nIce temanI kRti sundara ane suprasanna hatI. svabhAvathI jIThThI zokasabhA bharavAmAM AvI hatI ane svargasthane aneka vizeSa kharA ane prakRtimAM thoDIka ugratA paNa kharI, ema chatAM paNa attara vyakita taraphathI bhAvabharI aMjali ApavAmAM AvI hatI. --trI) , premabhAvathI sadA uchuvati. temanI kAryaniSThA ane sevAnI dhagaza thANAnivAsI zrI ratilAla ujamazI zAhane pAMca divarAnI lagabhaga asAmA kahI zakAya. nahi moTuM nAma, nahi moTuM kAma, aNadhArI mAMdagInA pariNAme eprila mAsanI 17mI tArIkhe ema chatAM je samAja ane vartuLamAM teo vasyA tyAM teo evuM kAma karIne gayA ane evuM jIvana jIvI gayA ke temanA javAthI, muMbaInI sara harakIzanadAsa haoNspiTalamAM ekAeka mRtyu nipajyuM. te samAja ane te vartuLa kharekhara daridra banyo che ema jarA A samaye temanI ummara lagabhaga 62 varSanI hatI. teozrI jaina paNa atyukita sivAya kahI zakAya. mAnavI jIvananI AthI vadhAre udhogagRhanA chellAM 12-13 varSathI mukhya saMcAlaka hatA. A saphaLatA bIjI zI hoI zake? udyogagRhanA ghaDatara ane Aja sudhInA vikAsamAM temane mahattvane zrI bhAvanagara jaina saMghadvArA nirmANa phALe hate. thanAra sArvajanika haoNspiTala A uparAMta teo muMbaI jaina yuvaka saMghanA varSo jUnA sabhya bhAvanagara zvetAMbara mUrtipUjaka tapA - saMgha mAraphata keTalAMka hatA; amuka samaya teo saMghanI kAryavAhI sAthe paNa joDAyelA hatA. varSothI "zeTha ANaMdajI parazottama jaina davAkhAnuM cAle che, jene saMgha taraphathI yojavAmAM AvatAM paryaTaNa jyAre thANA bAjuethI koI paNa jAtanI nAta-jAta agara dharma-saMpradAyanA bhedabhAva pasAra thavAnAM hoya tyAre thANAmAM temaNe sthApela ravi InDasTrIjhamAM vine samagra janatAne lAbha ApavAmAM Ave che ane A davAamArI paryaTaNa maMDaLI mATe teo acUkapaNe nAsto ane cA khAnAne rojanA sarerAza 350 dardIo lAbha le che. A prakAranI vaidakIya rAhatanI mAMga eTalI badhI che ane e uparAMta, zaheramAM pANInI vyavasthA karatA ane thANAthI teo moTA bhAge amArI rAjyanI moTI haoNspiTala ane davAkhAnAMo hovA chatAM vividha sAthe joDAtA. saMghanA vArSika phALAmAM teo dara varSe sArI rakama bharatA. prakAranA vaidyakIya upacAra ane parezAnI eTalI badhI mAMga be varSa pahelAM thANA khAtene temane ravi InDasTrIjhane vyava- rahe che ke te mAMgane A hospiTala ane davAkhAnAMo pahoMcI sAya temaNe saMkelI lIdhe tyAra bAda temanuM dhyAna surendranagaranI zakatAM ja nathI. eTalA mATe upara jaNAvela zeTha ANaMdajI parazotama. jaina davAkhAnAnA kAryane vikasAvavAnI ane vistAravAnI khUba ja najIkamAM Avela temanA vatana kArola tarapha gayuM. te gAmanI sevA jarUra che ema upara jaNAvela saMghanA kAryavAhakone lAgyA karatuM hatuM tarapha temanuM mana Dhaej, ane varasane moTo bhAga teo potAne ane ema chatAM pUratI jagyAne abhAva, Arthika maryAdA, gaMbhIra vatana jaIne rahevA lAgyAbAra mahinA pahelAM kAlamAM temanAM patnI kissAomAM nidAna ane sAravAranAM sAdhanAne abhAva-AvI savitAbahenanuM avasAna thayuM. thoDAM samaya pahelAM nAnAM bALakothI aneka muzkelIo jotAM, A davAkhAnuM je cokaThAmAM gAvAyuM che te cekaThAmAM vikAsanI koI zakyatA nahotI. tethI saMghanA AgemoTI ummaranA lokonI jarUriyAtone khyAla rAkhIne temaNe maMgaLA vAnenA dilamAM, je zaheravistAramAM pUratI jagyA maLe te sArvayatana' nAmanI zaikSaNika saMsthA UbhI karI hatI, jemAM Aje 90 janika haspiTala UbhuM karavAnA manoratha pedA thayo. saMdha AgaLa bALako zikSaNa pAmI rahyA che ane gAmanA lokone bIjI aneka e vicAra rajU karavAmAM Avyo ane saMghe e vicArane Adara rAhata ApavAmAM Ave che. A uparAMta surendranagara bAju AvelA karyo, svIkAra karyo ane e dizAnA prayatna AraMbhAyA, vikAsa vidyAlaya ane anya sAmAjika saMsthAonI kAryavAhImAM AvI yojanA mATe sau prathama zaheravistAramAM haispiTala te vadhAre rasa levA lAgyA hatA. mATe Avazyaka evA meTo jamInane pleTa maLavuM joIe. A bAbatamAM bhAvanagara nagarapAlikAnA sUtradhAro sAthe vATAghATa karatAM, Ama chatAM jaina ughogagRha sAthe temane saMbaMdha cAlu rahyo zaheranI madhyamAM gaMgAjaLIyA vistAramAM AvelI 2800 corasa hato. varSa daramiyAna jyAre jyAre teo muMbaI Ave tyAre tyAre vAra jeTalI jamIna najIvA lIjhathI bhAvanagara saMghane sArvajanika udyogagRhanI mulAkAta temaNe lIdhI ja hoya. keMgresa pramukha oNspiTala bAMdhavA mATe ApavAne nagarapAlikAe TharAva karyo. nilagappA gayA eprilanI 10mI tArIkhe jaina ughogagRha jovA A uparathI saMghanI kAryavAhakoe haispiTalanI yojanA vicArI, nakazAe karAvyo ane 24 pathArIonA cAra vaMrDa, 5 speziyala AvyA tyAre ratibhAIe sAthe pharIne udyogagRhanI vividha pravRtti rUma, Aparezana thiyeTara, leboreTarI, ekasanenAM sAdhane vagere ane temane paricaya karAvyo hato. be divasa bAda 12mI tArIkhe Adhunika rIte sajaja thayelI haispiTala karavA mATe daza lAkha baranA bhAgamAM teo udhogagRhamAM koI sAthe TeliphonamAM vAta karatA rUpiyAne aMdAja temaNe nakkI karyo. A rakama ekaThI karavA mATe rUA. 101 Ape te "sthApaka sahAyaka' kahevAya, eka vaoNrDa hatA te damA teo ekAeka bezuddha banI gayA ane TelIphona hAtha mATe rU. 2500 Ape te 'gukhya dAtA' kahevAya, pAMca speziyala mAMthI paDI gayuM. tarata ja temane hospiTalamAM khaseDavAmAM AvyAM; rUma bAMdhavA mATe rUA. 1 01 Ape tathA dareka beDa mATe bIje divase jarAka zuddhi AvI na AvI paNa, moTA bhAge rU. 501 aApe te dAtA kahevAyu-DAvI eka yojanA taiyAra bezuddhimAM ja bAkInA divase temaNe pUrA karyA ane 17mI karavAmAM AvI. AmAM rU. 301 ApanAranI eka AyamI nidhi tArIkhe savAre temaNe deha choDayo. nAMdhAya evI 'kAyamI tithi phaMDanI pANa pejanA sAmela karavAmAM ratibhAIe bahu ja sAmAnya sthitithI pitAnA jIvanano AraMbha AvI. A rIte have phaMDa ekaThuM karavAnA prayAsa cAlI rahyo che ane temAM yathAzakSita nANAM bharavA khAsa karIne bhAvanagaranA prajAkaryo hato. te sva. vIracaMda pAnAcaMdanA jamAI thAya. temanI janane bhAvanagara jaina saMghanA kAryavAhakone anurodha che. AvI sAthe mAro svajanasadaza saMbaMdha hate. pRpArthanA baLe temane yojanA hAtha dharavA mATe bhAvanagaranA jaina ve. mU. saMdhane aneka
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIrU prabuddha jIvana tA. 1-5-68 dhanyavAda ghaTe che. muMbaInA sthAnakavAsI jaina saMghe muMbaI khAte keTalAka varSathI jaina kilanika zarU karIne A bAbatanI pahela karI prabuddha jIvananI patracaryA che, paNa koI paNa eka sthaLanA vhe. mU. jaina saMghe haju sudhI AvI pahela karI hoya te e mArI jANamAM nathI. sAdhAraNa rIte 1. jaina tIrthonA jhagaDA aMge eka bujharga jaina ve. mU. saMdhanA kAryavAhako puja - pratiSThA, navA maMdironAM mitranA dilane ukaLATa nirmANa, aDhAI mahotsava, upadhAna ane evI anya dhArmika lekhAtI pravRttio pAchaLa ja pitAnI hastakanuM dravya vAparatA hoya che. tA. 16-3-68nA prabuddha jIvanamAM pragaTa thayela "annasArvajanika hospiTala jevAM sarva jana hitanA kArya tarapha mane haju rIkAjIno prazna aMge theDI vicAraNA'e mathALAnuM mAruM nivedana sudhI koI dhyAna kheMcAyuM nathI. tethI AvI pahela karavA mATe vAMcIne IndorathI zrI jeThAbhAI hIrajI mepANIe tA. 22-3-68nA ane sArvajanika rahevAnAM dvAra khullAM karavA mATe bhAvanagara jaina saMgha eTale ke jaina ve. mu. saMgha hArdika abhinaMdanane adhikArI patramAM pitAnA mana upara paDela pratyAghAte rajU karyA che. bane che. jeThAbhAI petAne paricaya ApatAM jaNAve che ke "huM tA. ka. A kAryamAM madadarUpa thavA IcchatA bhAIbahenoe bhAvanagara jena kacchI dazA ozavALa jJAtino che. Aje mArI uMmara 76 jena saMgha saMcAlita sArvajanika hospiTala TrasTa che. jaina moTuM varSanI che. temAMthI 70 varSa meM muMbaImAM kADhayA. hAla dara traNa mahinA derAsara, TAvara roDa pAse, bhAvanagara, e saranAme patravyavahAra karavo. iMdora ane bIjA traNa mahinA muMbaI-mATuMgAmAM rahuM chuM. cha varSathI - paramAnaMda Ama cAle che. prabuddha jIvanane ghaNAM varSothI grAhaka chuM. mArI jJAtimAM cha varSa maMtrI hatA traNa varSa upa-pramukha ane traNa varSa pramukha hatA. tyAM paNa verajhera kADhavA meM mahenata karI ane thAkIne tA. 16-4-68 nA prabuddha jIvanamAM pragaTa thayela DuM "Atmakathana'mAM je aMgrejI kAvya ApavAmAM AvyuM che ane jene gujarAtI namaskAra karavA paDyA. Aje vera vadhI gayA che. anantanAthajI gadya anuvAda Apela che tene ApaNA koI kavie karela gujarAtI maMdiranA TrasTIsTIo ane jJAtijane vacce vAta vAtamAM mukadamAe kAvyAnuvAda vAMcelo hovAnuM mane cokkasa smaraNa hatuM, paNa te anu- jhagaDA thAya che, ane du:kha thAya che. koI mAne tema nathI. vAda kayA kavie kareluM che te kaI rIte mane yAda AvatuM na hatuM. "mArA vyavasAya aMge jaNAvavAnuM ke, bhAratIya guMdaranI amerikA rAbhAge paricaya-pustikAvALA zrI yazavaMta dozI ane gujarAtanI khAdI pravRtti sAthe joDAyelA zrI cInubhAI gIradharalAla zAha huM nikAsa karuM chuM. ahiM paNa jaMgalamAMthI guMdara vecAvA Ave che. banne mitro taraphathI prastuta lekha vAMcIne tarata lakhAyelA patro mAphakasara maLe to kharIdI cAlu rAkhuM chuM ane muMbaInI eNphise maLyA, je dvArA jANavA maLyuM ke, prastuta aMgrejI kAvyane anuvAda mokaluM chuM. jeThAbhAI hIrajI ke. nA nAmathI baMdha karuM chuM. mArI rasva. jhaveracaMda meghANIe karela che, bhIrU tenuM zirSaka che. ane jJAtinA zeTha bhavAnajI arajaNanI bAjumAM mATuMgA bhAlacaMdra roDa meghANInA kAvyasaMgraha "yugavaMdanA'mAM te saMgrahita karavAmAM Avela che. A mATe te baMne mitrone huM RNI chuM. temaNe mekalela prastuta upara, muMbaI AvuM tyAre huM rahuM chuM. me mahinAmAM muMbaI AvavA anuvAdanI nakala A mujaba che: dhAruM chuM. Apane Aja sudhI pratyakSa maLavAnuM banyuM nathI te muMbaI A vakhate AvIza tyAre Apane maLavAne prayatna karIza." (jhUlaNA) temane prastuta patra nIce mujaba che: dharA para mAhare koI zatru nathI.' Indora, tA. 22-3-68 kAyaro e ahaMkAra dharatA; snehI bhAI paramAnaMda, marda kartavyasaMgrAmanA jaMgamAM anarIkSajI bAbatamAM ApanA vicAro 14 mI mArcanA 'muMbaIlAkha zatrune te nitaratA. samAcAra ane tA. 16-3-18nA 'prabuddha jIvana' dvArA jAmyA. nuM ripuhIna hovAnI zekhI ma kara, mArA paNa e ja vicAre che. bannenA vicAro eka thatAM mane bahu baMdhu! nirvIrya e darpa gAve; AnaMda thayo. ApanA vicAre maryAdAmAM che ke patAvaTane rastA bahAduro satyane kAja nirmama banI mitranI zatA ye vadhAve. pahele le, paNa mane emAM vizvAsa nathI; kAraNa ke vera banne dezadrohI taNI kamara para trATakI, pomAM seMkaDo varasanuM havAthI mULa UMDAM gayAM che. jema bhArata- te nathI mitra zuM ghAva dIdhA? pAka vacce patAvaTa muzkela che tema ahiM paNa patAvaTa muzkela che. jUThaDI jIbha parathI zapatha-zabdane kaurava-pAMDe vacce paNa zrI kRNa je puruSottama kahevAyA temAM paNa te nathI mitra zuM dhULa kIdhA? patAvaTa karI zakayA nahatA. hA, eka dAkhalo che. mahArAjA bharata ane dharmane veza pAkhaMDa pUjAya tyAM bAhubalIne. sAma sAme senA khaDakAI gaI hatI, paNa e ja vakhate baMdhu ! zuM khaDrega laI tuM na dhAyo? bAhubalIjIe mamatva choDavuM ane tyAga svIkAryo ane mahArAja satyanA svAMga pe'rI UbhuM jUTha tyAM jhajhIne mitra zuM nava ghavAya? bharate temanI caraNaraja zire caDhAvI. AvuM kAMI thAya to ja kharI saumya tuM! bhale tuM! saMta bhadrika tuM! patAvaTa thAya. mane koI vakhata evA vicAro paNa Ave che ke eka ja bhAI, e che badhI tArI bhAmaNA: zAsananA anuyAyI svAmIbhAIo koI eka pratimAne raMka tuM, dIna tuM, bhIrU kaMgAla nuM. AgaLa dharIne paraspara laDe, laDavA mATe dhana bheguM kare, tIrtharakSaka svAda cAkhyA nathI te jakhamanA! senA UbhI kare-A badhuM zuM kAma ane zA mATe? jeo e mUrtine jhaveracaMda meghANI, pUjavA mAgatA hoya temane pUjavA daIe ane ApaNe e ja nedha: "bhIru' 'Coward' nAmaka aMgrejI gIta parathI dhanathI navuM tIrtha zA mATe UbhuM na karIe? emAM zuM beTuM che? utAreluM. mULane eka bhAva 'Hast thou not dashed the cup Aje ApaNe jaina dharma dharmAnuyAyIonA paraspara vairabhAva ane from perjured 1px?" "jUThaDI jIbha parathI amIpAtrane, te dhikkakAramAM maMdateja banI gayo che. bIjA dharmavALA kadAca ApaNI nathI mitra zuM dhULa kIdhA?" anuvAdamAM spaSTa nahote thayuM. e pachI navI AvRttimAM 'jaThaDI jIbha parathI zapatha-zabdane ATale sudhAro karyo hAMsI uDAvatA haze. ApaNane zaramAIne mAthuM nIcuM namAvavuM paDe che. emAMthI satya bolavAnA rogaMda letA khristI sAhedane adAlatamAM tevI A bAbata banI rahI che. kAraNa ke, bIjA dharmavALAomAM AvA zapatha - kaTare pIvarAvavAmAM AvatA e niyama kayAMka gocara thAya che. jhaghaDA jovAmAM AvatA nathI. ApaNA samAjamAM, mane lAge che ke, (uparanA kAvya paranA TippaNamAMthI). sAdhumunionA hAthamAM zrImanta che ane zrImantanA hAthamAM saMdha
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-68 prabuddha jIvana che. Aje uzkerATa jaldIthI pedA thaI zake che, paNa zAti ane samAdhAnanI vAta koIne gamatI nathI. meM mArI 70 varSanI jiMdagI muMbaImAM kADhI; ghaNAM vyAkhyAne sAMbhaLyAM; vAMcana paNa thaMDuM karyuM. jyAM vAMcuM chuM yA sAMbhaLuM chuM tyAM Dagale ne pagale pApane bhaya dekhADavAmAM AvyuM che. belavAmAM pApa, AMkha kholavAmAM ane baMdha karavAmAM paNa pApa. e ja kAraNe ane verajheranA kAraNe jaina dharma nisteja banatuM jAya che. gacchA gacchAmAM paNa vAMdhA; jJAti jJAtimAM paNa vAMdhA. eka gacchane sAdhu, rastAmAM bIjA garajIne rasAdhu derAsara jatAM sAme maLe te moTuM pheravI nAMkhe. A badhuM kema ane zA mATe? tIrthonA jhadhaDAnuM samAdhAna seMkaDo varSe paNa thaze nahi, rivAya koI avatArI puruSa janma le te bIjI vAta che. A banne pakSo koI divasa verabhAva bhUlaze nahi. mArI ke Apane avAja koI sAMbhaLe tema nathI. kevaLa pAyamAlI dekhAya che. have to AvA jhagaDAnI vAte vAMcavI ke sAMbhaLavI gamatI nathI. bIje mane navAI te e lAge che ke, "tIrtharakSA' mATe, mahArAje (sAdhu) kahe che ke "balidAna Ape. emAM hiMsA nathI." A jhaghaDAne tIrtharakSAnA nAmathI oLakhAva e barobara nathI. e to koI vidharmI ApaNA koI tIrthane nAza karavA AvI caDhe ane teno pratikAra karavAmAM Ave tene tIrtharakSAnA nAmathI oLakhAvI zakAya ane te mATe hiMsA karavI paDe che te doSarUpa nahi lekhAtI hoya, paNa ahIM to eka svAmIbhAI anya svAmIbhAI sAthe laDe che. A kAraNe lohI reDAya te hiMsA dekharUpa nathI, ahiMsA che ema kahevuM te koI rIte gaLe utare tevuM nathI. khera, banAva banyA karaze. ApaNuM kAMI cAle tema nathI. - Apane cAhanAra jeThAbhAI hIrajI mepANI 2. zrI vimaLAbahena ThakArane patra zrI vimaLAbahena ThakAra yuropanA judA judA dezamAM vasatA temanA mitra ane prazaMsakonA nimaMtraNathI gayA mArca mAsanI 23 mI tArIkhe yuropa gayA che. teo sau prathama holAnDamAM Avela hIlvararAma rekAyAM hatAM. holAnDa tema ja phrAnsa, IMglAMDa, norve tathA svITjharlenDamAM oNgasTa mAsa sudhInA goThavAyelA kAryakrama mujaba teo bhinna bhinna sthaLoe nAnAM nAnAM jutha rAmakSa vArtAlApa ApI rahyA che. temanA taraphathI eprila mAsanI 12mI tArIkhane mitrone dezIne lakhAyelo aMgrejI paripatra DA divasa pahelAM mane maLyA che. temAMnA mahattvanA bhAgane anuvAda nIce mujaba che: mArTina lyuthara kIMganA khUnathI AkhA yuropane ghaNA sakha AghAta lAge che. yunAITeDa sTeTsamAM habasIo have pitAnuM svataMtra rAjya (jema bhAratamAMthI pAkistAna pedA thayuM tema) mAMgI rahyA che. viyeTanAma ane habasIonA tephAnenA kAraNe AkhI amerikana prajAnuM jIvana cUMthAI rahyAM che. "sivIla rAITra bIla'. pasAra karavA mAtrathI have habasIo koI rIte saMpAya tema nathI. zabarImAM AphrikAne phAMsInA lAkaDe laTakAvyA. tethI temanAmAM pAra vinAnI kaDavAza pedA thaI cUkI che. habasIo ane Aphrikanee gArA mAnavImAMthI 'kAhA' gumAvI dIdhI che. varga - sabhAnatA, varga - dhikkAra, varga - hiMsA ane te sAthe jAtigata - rAbhAnatA ( Race Consciousness ) jAtigata-dhikkAra ane jAtigata - hiMsA AkhI duniyAne AvarI rahela che. IMglAMDa sAvadhAna che, paNa yuropanA deze khUba asvastha che. pilAnDamAM zuM cAlI rahyuM che te tame jANo cho. IjharAyala, oNDarna, IjIpta, sAudI arebiyA ane sIrIyA, temaja IjIpta paraspara avizvAsa, tiraskAra ane kaTutA sevI rahyA che e paNa tame jANo cho, InDoneziyA, viyeTanAma ane korIyA tiraskAra ane avizvAsanI AMdhImAM aTavAI gayA che. bhArata viSe lakhavAnI koI jarUra nathI. ApaNe Aje kevI duniyAmAM jIvI rahyA chIe? Ama chatAM paNa evI Aje aneka vyakitao che je ekamekane sAcA dilathI cAhe che, jeo ekameka viSe UMDo vizvAsa dharAve che. A mAnavIo ApaNI duniyAnuM kharuM satva che. A udAtta mAnavIonI duniyAnA ItihAsamAM noMdha nahi levAya, ema chatAM paNa, A vinamra mAnavIe duniyAne sugrathita rAkhe che. AvA mAnavI duniyAbharamAM cotarapha patharAyelA paDayA che. temanA lIdhe ja duniyAmAM jIvavA jevuM ane yatratatra vicaravA jevuM lAge che. halAnDamAM AvyA bAda meM pustako sArI saMkhyAmAM vAMcyA che. A cepaDIomAM "Damodar and the pioneers of the theosophical movement." "-dAdara ane thIesephIla AndolananA araro-" e pustakamAM mane sauthI vadhAre rasa paDayo hato. A pustaka atyAranA thIoNphikala pablIzIMga hAusa taraphathI 1965mAM bahAra pAThavAmAM Avela che. meDama blevAkI ke jemanA vize mane khUba Adara rahyo che temanA jIvana ane cAritraya viSe A pustakamAMthI mane ghaNu navuM jANavAnuM maLyuM. amadAvAdanA dAdara mAvaLaMkara ke jemaNe meDama blevaskI bhAratamAM AvyA ane cetarapha pharyA te daramiyAna temanI sAthe ghaNuM kAma kareluM temanA vize mane kazo ja khyAla ke mAhitI nahotI. henrI kaiMTa ke jemanA nAmathI huM paricita hatI temanA vyakitatva vize paNa A pustakamAMthI mane ghaNA prakAza prApta thayo che. je mitro pAsethI A pustaka kevaLa "aNadhArI rIte maLyuM temanI ja taraphathI hebrI lesta u Old Leaues of a Dairy" diam vibhAga paNa mane maLI gayA ane te traNa vibhAga huM cIvaTapUrvaka vAMcI gaI. bIjA eka mitranI bhalAmaNathI merIsa vesTa lakhela be navalakathAo "Ambassaddor" ane "The Daughter of Silence' paNa ' huM vAMcI gaI. viziSTha zailI, subhaga racanA ane madhyavartI viziSTa viSayanA kAraNe A banne navalakathAe mane gamI. A navalakathAone lekhaka 'jhena buddhijhamathI suparicita hoya ema lAge che. ahIM AvyA bAda aneka mulAkAte - InTara yujha - ApavAnuM banyuM che. gujarAtanA saMskAra tIrthamAM meM je vArtAlApa ApyA hatA tene aMgrejI anuvAda pragaTa karavAmAM Avyo che. A rIte ahi AvyA bAda be aThavADiyAM sArI rIte pasAra thayA che. tame jANIne AnaMda pAmaze ke huM haMmezA pharavA jAuM chuM. ahi ThaMDI te paDe, che paNa te sUkI che ane sumadhura lAMge che. hIlvarasama AsapAsanAM zAnitabharyo jaMga kharekhara eka mahAna AzIrvAda rUpa che. tame thoDAM DagalAM cAle ane devadAra vRkSanA bhavya jaMgalanA ekAntamAM tame ekAeka praveza pAme che. tame pakSIone maLe che, je tamAro madhura kalarava vaDe Adara kare che. tame zItaLa pavanalaharIne madhura sparza anubhave che, je tamAruM svAgata kare che. jaMgalamAM ekale pharI rahele e koI kudaratane Azaka tamane bheTI jAya che. tame paraspara rimatane vinimaya kare che. ane te tene raste jAya che ane tame tamAre raste AgaLa cAlo che, ane ema chatAM e madhura mita tamane keTale sudhI anusaratuM hoya ema lAge che. mArI tabiyata aMge hAla kazuM cintAnuM kAraNa nathI. yuropanA paribhramaNane kAryakrama pUro karavAmAM muzkelI nahi paDe ema huM dhAruM chuM. zrI ane zrImatI ela. I. phAMkenAe mArA mATe jANe ke badhI rAgavaDavALuM navuM ghara ja UbhuM karyuM che. mane ahi badhuM sagavaDabharyuM ane potAnA ghara jevuM lAge e mATe teo banne paraspara harIphAI karI rahyA che. hiMdI ustAdI saMgItanI be reka mArA ahi AvavA pahelAM temaNe kharIdI rAkhI hatI. to mitro, huM badhI rIte khuza mijAjamAM chuM. prema vimala
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha ana 3. svAmI bhAvanAzIlajInuM duHsvapna taMtrIzrI, 'prabuddha jIvana', tA. 1-4-68 nA aMkamAM Ape "svAmI bhAvanAzIlajInuM du:svapna" nAmano zrI gaganavihArI mahetAe tA. 4-2-68 nA 'samarpaNa'mAM lakhelA lekha utAryo che te vAMcI A lakhavA prerAyo chuM. prathama te A ja lekha vAMcIne zrI cImanalAla cakubhAI zAhe "mAnavInI cetanazakita" viSe je lakhyuM che tenuM saMpUrNa samarthana huM paNa karuM chuM. huM eTaluM umerU ke, "mAnavInI A cetanazakita buddhithI paNa para che. buddhi sAdhana che. A sAdhanano upayoga karavAvALI te cetana zakita che." tethI A cetanazakitane buddhi jANI zake nahi. jema hAthamAM pakaDelA cIpiyo badhuM pakaDI zake che, paNa potAne dhAraNa karanAra hAthane pakaDI zakatA nathI, tema. ApaNaeN buddhivAdIo A vAta visarI jaIe chIe. huM eka judA ja da ibiMduthI zrI gaganabhAInA lekhanI carcA karavA mAguM chuM. emaNe pote evuM dhAryuM nahi ja hoya ke emane lekha anya sAmayikamAM koI utAraze ane pAchI enA para carcA paNa thaze! e to spaSTa che ke e Akho lekha--athavA teA lekhamAMnA moTo bhAga emaNe (aMgrejImAM kahIe te) "vItha hijha Ta'ga Ina hijha cIka.' lakhyo che. Ama chatAM emane kaMI kahevAnuM hoya to te emaNe svAmI bhAvanAzIlajInA vakatavyamAM A rIte mUkyuM che. "mAruM AkhuM jIvana meM IzvaranI stuti karI che, enuM ahaMnaza raTaNa karyuM che, enA mahimA ane lIlAnA pracAra karyo che ke je vaDe mRtyu pachI mane enuM phaLa maLe, svarge pahoMcAya, sanAtana sukha prApta thAya. paraMtu A te lAge che ke mArA astittva mAtranI ahIM koIne jANa paNa nathI, to darakAra teA zenI ja hoya! A sau te kahe che ke agaNita tArAomAMthI eka tArAthI tapatI nAnI sarakhI kSudra pRthvI para huM tuccha pAmara, kSaNajIvI vastuM chuM! AvI niSThu pratIti mArAthI sahana nathI thatI. mArA bhakatone huM zuM AzA ApI zakIza? pIDitAne zuM AzvAsana ApI zakIza? saMdhyA, pATha-- pUjA kema karI zakIza? upadeza ApavA pazcimanA dezAmAM huM kevI rIte I zakIza ? " zrI gaganabhAIe je vaijJAnikonuM (vijJAnIe ja tyAM vasatA jaNAya che tethI) svarga kahyuM che te koI rIte ApaNA jevA mudra mAnavIothI caDhiyAtA nathI. emanAmAM kaI viziSTatA hoya to kokane sahasra AMkha hoya te bIjAne traNa AMkha hoya che; kokane dasa mAthAM hoya che ne te pAchAM corasa hoya che. drArapAlane keTalAM mAthAM che ke keTalI AMkho che te lekhake kahyuM nathI. emanI buddhi ApaNA jeTalI ja maryAdita che, emanAM sAdhano paNa ApaNA jevAM purANAM che. drArapAla sivAya anya vyakitaomAM viveka paNa nathI. bevakuphA pAse kompyuTara paNa nathI. emane phAIlA ne pustako ja jovAM paDe che. pAMca hajAra kArakUno rAtadivasa kAma karyuM che to jarUrI mAhitI meLavI zakatA nathI. varSo vItI jAya che. amAro paiArANika citragupta dareka jIvAtmano copaDo rAkhe che ane badhI mAhitI tANa ja zodhI zake che. vaijJAnika svarga vadhAre kAryakuzaLa ke paurANika? je svargamAM vasanArAmAM sAmAnya mAnavI jeTalAM paNa buddhi ke viveka na hoya tevA svargamAM praveza na maLe te svAmI bhAvanAzIlajI ke temanA anuyAyIoe svapnamAM paNa akaLAvAnI jarUra mane jaNAtI nathI. amadAvAda: tA. 10-4-68, DaoN. kAntilAla zAha prAkRta bhASA tema ja sAhitya para parisaMvAda zivAjI vizvavidyAlaya, kelhApuranA tattvAvadhanamAM vizvavidyAlaya anudAna AyoganI sahAyatA vaDe grISmAvakAzamAM 22mI me thI 25 mI me sudhI prAkRta bhASA tema ja sAhitya' upara eka pari vAda goThavavAmAM AvyA che.. tA. 1-5-68 haiye vasyA himAlaya! [himAlayanAM be sauMdaryadhAma-manAlI ane DelahAusInA pravAsanI DAyarImAMthI ahIM keTalAMka pAnAM che. emAM pravAsanoMdhanA Azaya mukhyatve nathI, paNa A mahAna himagirinuM sauMdaryapAna karatAM jAgelAM saMvedanA AlekhavAno prayArA che. jo ke kudaratanA A alaukika AnaMda te zabdAtIta che, chatAM paNa....... (tA. 10-5-'67, manAlI) karyAM AvI pahoMcI chuM? amadAvAdanA dhamAliyA jIvanathI kyAMya dUra dUra ! A aMtara mAtra mAIlenuM nathI, paNa mananI vidhavidha bhUmikAnuM che. jANe ke be vacce sAMdhanAro koI tAMtaNe ja nathI, sivAya ke mAruM potAnuM astitva: amadAvAdanA milanAM bhUMgaLAo jonAra paNa huM, ane manAlInA himazRMgA mANanAra paNa huM ja chuM ! IzvaranI racanA aba che! himAlayanA A pradeza kuluvelI-- kAzmIra jeTalA prasiddha nathI, ahIM mAnavInuM varcasa pramANamAM ochuM che. pariNAme kudaratanA sAcA svarupane vadhu nikaTatAthI mANI zakAya che. manAlI parvato vacce AveluM nAnakaDuM gAma che. enI UMcAI 8,000 phITa che. gAmathI UMce parvatanA DhALa para amAruM raheThANa che. ghara AsapAsa cinAra ne devadAranAM hariyALAM vRkSa ne nAnAmeTA cheDavA tathA kalleAlatAM paMkhIe vAtAvaraNane ramaNIya karI rahyAM che-- paNa dhyAna to kheMce che--tarata AkarSe che--pelI himazikharonI hAramALA! Ama dUra chatAM pramANamAM ghaNA najIka evA A himazR MgAnuM sauMdarya to kharekhara avarNanIya lAge che. UMcA gaganacUMbI parvata paranA A rUperI hima parvatane koI anokhuM vyakitatva Ape che. jIvananA koI parama tattva pratye A hima zikharo manane satata kheMcyA kare che. jANe ke enI himaaMguli pelA gaganavihArI pratye ja AMgaLI cIMdhatI na hoya! varSothI ApaNA sAdhusaMtAne A zikharoe koI alaukika preraNA ApI che, paNa mane enuM Azcarya nathI thatuM. AtmA e paramAtmAnA aMza che. enI koI agamya anubhUti AvI kudarata na karAve te ja navAI che. (tA. 11-567, manAlI) kAle divasa-rAta varasAda rahyo. Ama te jharamara hatI, paNa e kALAM vAdaLAM, e zAlavanamAMthI sUrAvato pavana, e gherU dhummasa ne kayAreka camakI AkhuM vAtAvaraNa gajavI jatI vIjaLIoe himAlayanA raudraramya svarUpano sAro paricaya karAvyo. TAgeranuM "Aja bArI jhera jharajhara, bharA bAdare "jANe ke pratyakSa anubhavyuM. ame to e khUba mastIthI gAyuM paNa kharU! bhayathI dharAvI zake evA A megha himAlayanA judA ja sauMdaryanA AnaMda ApI gayA. himAlaye AdhyAtmika preraNA koI koIne ApI che, paNa sauMdaryapAna to enA khoLe AvanAra sarvene karAvyuM che. kAle dhummasa ne vAdaLanA rahasyamaya (Mystical) AvaraNamAM joyelAM dazyo, rUpemaDhamAM himazikharo, khaLakhaLatAM jharaNAM to AMkha sAmethI khasatAM nathI. DhaLatI sAMjanA AchA aMdhakAramAM himazikharo adbhuta caLakatAM hatAM. pRthvI para rahIne svarga jovA maLatuM hoya to Ama ja ke? emAM paNa UMcAM UMcAM vRkSo ADuM dekhAtuM A dazya manamAM UMDI zAMtinA sAtvika AnaMda ApatuM hatuM. jIvanamAM AthI vadhu zuM joIe? * (tA. 12-5-67 manAlI) Aje amAruM raheThANa badalAyuM 'TUrisTasa kArTeja'mAMthI nIkaLIne jarA nIcANamAM pAlDana negI gesTa hAusamAM AvyAM. sAmenuM dazya
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazu jIvana tA. 15-68 to e ja che paraMtu jovAnA khuNA (angle)ane UMcAI badalAyela che. paNa, ahAhA, jude jude khuNethI jotAM eja pahADo kaMI juduM ja sauMdarya dhAraNa kare che! jyAre joIe tyAre e enA prekSako sAme navA ja lebAzamAM hAjara thAya che. kevuM adbhuta che! (14-5-'67) gaI kAle sAMje kaiMka lakhavuM hatuM, paNa thAka ane samayane abhAva hovAthI na lakhAyuM. bAkI kAlanA divasa sarasa gayo. savAre ATha vAge jIpa AvI ne ame sahu garama vasromAM geTapeTa thaIne emAM goThavAI gayAM. pravAsanAM badhAM garama vastro Aje amArI sAthe hatAM, kAraNa ke emane Aje khAsa pharaja para hAjara rahevAnuM hatuM! manAlIthI bAra mAIla dUra rAhalA sudhI amane jIpa laI gaI. tyAra bAda UMcA parvato caDhIne rohaTAMga pAsa' pahoMcAtuM hatuM. lagabhaga cAra pAMca mAIlanuM caDhANa ne bAratera hajAra phITanI UMcAI para! ahAhAhA, kema caDhAze? paNa caDhavA to mAMDIe ! cheka pahoMcAya e to zakaya nathI. pAchalA rasto barapha upara thaIne ja pasAra. karavAnA che. chatAM jeTale javAya eTalI majA che!Ama ame caDhANa zarU karyuM. amane saune himanuM baraphanuMghaNuM kautuka hatuM. te upara jaIne ene khUMdavA hato. eTale hima sudhI to javuM ja - Ama amAruM ArohaNa zarU thayuM ! ane pachI te| pagale pagale prakRtisauMdaryanI je lIlA joI che! hajI to khINamAMja haIzuM tyAM upara UMcI bhekhaDa parathI phara phara karatA dhodha paDatA joya jANe ke koI AchuM-pAtaLu" (nAyalAnanuM!) vastra havAmAM UDI na rahyuM hoya! enuM aDadhuM jala to sIkara banIne havAmAM ja UDI jatuM hatuM. ne toya enI laMbAI UMcethI che...ka nIce sudhInI ane dhodha tarIke saceSTapaNe puravAra karatI hatI. "are, A parvata parathI mAtra dhodha joIe te paNa tenAM keTakeTalAM svarupa dekhAya che! pelI bAju nAyalAnanI sADI jevA lAgyA te A bAju svapnaparInA sonerI vALa jema jhUlphAbha khUlI rahyo che ane vaLI A to meoTI pheNavALA nAga jema kuMphADA mAratA AgaLa vadhe che, tyAre pelI tarapha to jANe parvate vaNelI pUNIo ja laMbAIne paDI che! are, ahIM to dhodha kahevA ke nahIM? badhuM pANI uparathI thIjI ja gayuM che ne nIce eno pravAha chUpo po cAle che, je vaLI taka maLatAM himAvaraNamAMthI DokiyuM karI le che. kayAreka vaLI sattApalaTo thatAM hima vidAya le chene dhodha jalasvarUpe thanaganATa karavA mAMDe che, bhalabhalI bhekhaDomAMthI mArga kADhatAM A jaLa pAsethI mANasa keTalI badhI preraNA pAmI zake! Ama to dhodha para ja Akho lekha lakhAI jAya. paraMtu ahIMnA bIjAM aneka dazyo paNa manane raNajhaNAvI jatAM hatAM. cAle ne enI sAthe ja !~ are, A ekamekane khabhe hAtha mUkIne DokAtAM zikharo, A raMgaberaMgI bheAmakA, ane pelI bhUkharI bhekhaDone paNa ramaNIya karatI lIleAtarI, pelA zaMkhAkArI lIlAM vRkSe--zuM jovuM ne zuM bhUlavuM! Ama tA juo, parvatA vaccenA vizALa avakAzamAM TahelavAM nIkaLelAM vAdaLAMo kevAM masta lAge che! ane emanI ADe, saMtAkUkaDI ramatAM taMjachAyA, tema ja e tejachAyo nitanavIna rIte jhaLakato hima - bAMkeTaluM adbhuta citra sarjI rahe che! jeI joIne paNa ja jema jema UMce caDhIe tema tema jANe ke koI agamya bhUminAM rahasyAro khUlatAM lAge, AgaLa vadhatAM jaIe ema utsAha paNa era vadhe. paganA yAka ane mananA bhaya to jANe khINamAM mUkIne ja na AvyAM hoIe! vaLI navAI to e che ke upara jaIe ema ThaMDI ochI lAge che! hAthanAM maeNjAM khIssAmAM gayAM. mAthAnuM maphlara vaLIne ALImAM ne garama koTa paNa bhArarUpa lAgavA maMDayo. Ama kema ? cAlavAnI ane utsAhanI garamIthI ja ke ahAhA, have to hima hAthaveMtamAM che! A ghaDiye pahoMcyAM ! paraMtu ema to keTalI vAra lAge ne AgaLa jaIe eTale pAchuM caDhANa dekhAya. paNa vAMdho nahI, caDhaye jAo! ane khare have te rastA vacce baraphanA nAnA nAnA DhagalA AvavA mAMDayA, himanA prathama sparze ame badhAMya bALaka banI gayAM! hima khAtarI khAtarIne hAthamAM laIne gALA karyA, daDA ne lageAThIo paNa karI. ekabIjAM para uchALya, uDADayA ane dhImeka laIne mAMmAM paNa mUkI dIdhA! kevI majA ! barapha sAthe bALasahaja gela karavAmAM lapasavAnuM kema bAkI rahe? Ama enI dostI to mANI-paNa eTalAthI kaMI vaLe? ApaNe te himazikhara para javuM che ne ? cAlo AgaLa! ane eya vadhatAM vadhatAM pahoMcyAM lagabhaga bAra sADAbAra hajAra phITanI UMcAIe ! ane Avyo vizALa barapaTa ! ceAmera barapha ane vacce ame--lagabhaga Toca upara haIzuM. e kSaNAe koI adbhuta romAMca sAthe amAruM ne A himamaya prakRtinuM sahaastitva anubhavAyuM. be vyakita vaccenuM tAdAtmya hoI zake, paNa jaDa-cetana vaccenuM e ekatva te zabdAtIta banI gayuM! emAM vaLI sarvatra vAdaLAMne dhummasachAyA aMcaLA patharAI gayo. ghaDIbhara ekabIjAne paNa na jovAya, sAmenAM zikharo, nIcenI UMDI vizALa khINa--badhuM ja alApa! jANe ke ApaNe pote paNa chIe ja nahIM, ane chatAM AvA Atma" vilApana sAthe paNa peAtAnA astitvane AnaMda raNakyAM kare che! A kSaNo kaMI kALa sudhI manamAM kotarAI rahevAnI ja te! are vaLI pAchA vAdaLapaDadA te haThavA mAMDayA ! enI e ja sRSTi pharIthI sadyasnAtA kanyA jema tAjagIbharI khIlI UThI. taDakAnI kumAza sAthe enuM hAsya cAmera phelAvA mAMDayuM ane ame sau pAchAM-- enA e ja, chatAM koI alaukika anubhave mhekatAM ekabIjAne jovAM mAMDayAM! jIvananA A anubhava cirasmaraNIya banyo. have vadhuM zuM lakhavuM? vAcA mUka bane che, A himasauMdaryane vAgALatAM vAgeALatAM ame parvata utarIe chIe. khINamAM pahoMcIe chIe, paNa mana to che pelA zikhara para ja! apUrNa gItA parIkha grAmadAna AMdolana gujarAta sarvodaya maMDaLanA maMtrI zrI amRta medI taraphathI tA. 11-4-68nA paripatra maLela che, je nIce ApavAmAM Ave che: taMtrIzrI, gAMdhI zatAbdI nimitte deza ane paradezamAM vividha kAryakramo ghaDAI rahyA che. gAMdhIjIe rovelA vicAromAM "grAma svarAja" kAryakrama agrasthAne che. grAmasvarAjane sAkAra karavA vinebAjIe grAmadAna, zAMtisenA ane grAmAbhimukha khAdIno kAryakrama apanAvyo che. A trividha kAryakramamAM bApunA bIjarUpa vicAro paDelA che. dezabharamAM e aMge zAMta chatAM svastha gatithI grAmasvarAjanuM AMdolana vinobA ane sarva sevA saMghanA mArgadarzanamAM cAlI rahyuM che. chellAM doDha - be varSamAM bihAra, orissA, tAmIlanADa, paMjAba vagere prAMtAmAM grAmadAna jhaDapabhera thaI rahyAM che. ane atyAre 54 hajAra sudhI grAmadAnanI saMkhyA pahoMcI che. bihAranA darabhaMgA, tAmIlanADanA tirUnelavelI, AMdhrano kaDappAe traNa jillAmAM 75 TakAthI vadhu gAmeAe grAmadAna karavAthI jillAdAna paNa thayuM che. dezamAM 285 prakhaMDadAna paNa thayAM che. tA. nakasalavADI ke jayAM jamInanA prazna para hirAka upadrava thayo hato, tyAM paNa grAma" dAnano AraMbha thayo che ane kaMtugAkara gAmanuM hamaNAM grAmadAna thayuM che. AnA paDaghA gujarAtamAM paNa paDI rahyA che. gujarAtamAM paNa 758 grAmadAna thayAM che. ane e dizAmAM nIvratApUrvaka prayatno zarU thayA che. AgAmI meM mAsamAM tA. 1 thI 6 sudhI surata jillAnAM ekAeka gAmamAM - 1300 gAmamAM 200 TUkaDIe dvArA grAmadAna padayAtrA thavAnI che, jenuM Ayojana vyavasthita rIte thaI rahyuM che. OM 14 ! = ! >>
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-568 = = e aMge tA. 20-4-68 nA roja navasArImAM jillA kheDuta saMmelana, tA. 21 thI 23 eprilanA roja padayAtrikonI tAlIma mATe zibira ane 26 thI 30 eprila sudhI tAlukA saMmelana thavAnAM che. te pachI 1 thI 6 me sudhI padayAtrA thaze. jemAM hajAra jeTalA padayAtriko bhAga leze. e ja rIte saurASTranA pAMce jillAnAM thaIne trIjA bhAganAM gAmamAM 12 thI 20 me sudhI padayAtrA thaze. rAjakoTa, amarelI, surendranagara, jAmanagara junAgaDha jillAnAM 150 jeTalAM gAmamAM 100 TukaDIo dvArA grAmasvarAjyane saMdezo pahoMcADAze. A aMge paNa padayAtrikonI tAlIma zibira, kheDuta saMmelana, tAlukA saMmelanano kAryakrama nakkI thayela che. e uparAMta tA. 18-4-68 nA roja bapore 3- 30 thI 7-30 sudhI ha. kA ArTasa kaeNleja, amadAvAda khAte gujarAta grAmadAna saMmelana jAyuM che jemAM gujarAtanA rAjayapAla zrI. zrImannArAyaNa uparAMta vividha kSetronA kAryakara ane agraNIo Avaze. A sAthe grAmadAna upara zrI jayaprakAza nArAyaNane eka lekha mokaluM chuM, je ApanA sAmayikamAM pragaTa karavA mArI Apane vinaMti che. zrI jayaprakAza nArAyaNane lekha jyAM sudhI gAmamAM koI mAnasika parivartana nathI thatuM, koI sAmAjika parivartana nathI thatuM, kAMI navuM nathI thatuM, koI daSTi nathI AvatI, parasparanA saMbaMdhamAM koI pharaka nathI paDato, tyAM sudhI koI unnati nahIM thAya. gAmamAM Aje je prakAranI zakitao kAma karI rahI che, paraMparAgata jAtio che, jAtibheda che, vargabheda che, A badho je tyAMne nakazo che, temAM paMcAyatarAja lAve, sAmUhika vikAsa lAve, badhI janAo lAve, te che temAMthI zuM nIpajaze; tame joze ke temAMthI ne gAmanuM nirmANa thayuM, na garIbonuM bhaluM thayuM. A Akho ne Akhe nakaze jemane tema rahe ane temAM paMcAthatajanA nAme adhikAra ApI de, te beu maLIne vaLI bIjAe ane tyAM phelAtA jaze. A paristhiti zI rIte sudhare ? grAmadAnamAM evI koI cIja che jenA kAraNe kAMIka mAnasika parivartana thaze, kAMIka sAmAjika parivartana thaze, eka bIjAnA saMbaMdha mIThAM thaze, paraMparAgata burAIomAM kAMIka pharaka paDaze. je prakAranuM parivartana grAmadAna dvArA thaI zake che, evuM parivartana na pakSanA pregrAmathI thaze, na koI rArakArI kAryakramathI thaze, na paMcAyatarAjathI thaze, na vikAsa janAothI thaze. grAmadAna dvArA sau prathama to ApaNe lokonA mAnasamAM evuM parivartana lAvavA mAgIe chIe ke bhUmine mAlika bhagavAne che mATe jamInanI vyakitagata mAlikI na rahevI joIe. gAmanI badhI jamInanI mAlikI grAmasabhAnI thaI jAya. have, A kAyadAthI to kaI karI nathI zakayuM. kAyado karavA mATe enI pAchaLa lokasaMmatinuM pIThabaLa joIe. ane Aje jamInane kAraNe keTalA badhA jhaghaDA thaI rahyA che! bhUdAnanI jamIna che, bAbAnuM pramANapatra che, dAtAnuM dIdheluM dAnapatra che, bhUdAna samitinuM pramANapatra che, tema chatAM sarakArI karmacArI khAtA para nAma bIjAnuM caDhAvI de che. avAranavAra AvuM banatuM rahe che. jamInane kAraNe keTalI koraTa- bIjI cAle che, paraspara pa cAle che. have, grAmadAna thaI jAya che te jamIna badhI grAmasabhAnA nAme thaI jAya che. judAM judAM khAtAM gUMsAIne AkhA gAmanuM eka khAnuM thaI jAya che. Ane lIdhe lokonA mAnasamAM te parivartana thAya ja che paNa sAthesAtha revanyu vibhAganuM kAma paNa keTaluM saheluM thaI jAya che. Aje samAjavAdanI bahu vAta thAya che, biralAjIe paNa kahyuM ke, koMgresa samAjavAda sthApavA mAge che, te te sthApavo joIe. koI samAjavAdI nathI? kadAca rAjAjI sivAya badhA samAja- vAdI che. janasaMgha paNa bhAratIya samAjavAdanI vAta kare che. paNa rasamAjavAda gAmaDAMomAM kema karIne Avaze? e vize kayAreya A lokoe vicAra karyo che? mAre kahevuM che ke Ane mATe paNa grAmadAna eka bhUmikA taiyAra karI Ape che. eka te e ke mAlikInA vicArane lIdhe jeTaluM pApa che, jhaghaDA che, saMkIrNatA che, rAga che, pa che, koraTabAjI che, e mAlikInA vicArane grAmadAna thavAthI jAkAro maLe che ane jamInanI badhI mAlikI grAmarAbhAnI thAya che. A eka bahu moTuM mAnasika, Arthika ane sAmAjika parivartana che. bIjI vAta e ke jenI pAse jamIna che te potAnI jamInane vIsame bhAga kADhIne grAmasabhAne Ape che. te jamIna bhUmihIne vaheMcI ApavAmAM Ave che. AnAthI zuM thAya che? Aje dareka jaNa gAmamAM game tema karIne vadhu ne vadhu jamIna haDapa karI levAnA tamAM hoya che. AnI AMcakI le, pelAnI AMcakI le, A pacAvI pADe, pelI pacAvI pADe, skUlanI jamInamAMthI, smazAnamAMthI, gAmanI paDatara jamInamamAMthI kAMIka haDapa karI le. AnI sAme A eka navuM ja pagaluM thaze, kaMIka ApavAnuM. garIbane paNa thaze ke A lokoe amArA mATe kAMIka karyuM. Ane lIdhe paraspara saMbaMdha paNa kaMIka sudharaze. trIjI vAta e ke dareka jaNa potapotAnI jamInamAM je kAMI pedA karaze, athavA rekaDa kamANI karaze, temAMthI grAmamAM cAlIsa bhAga Apaze. tenAthI eka gAmane bhaMDAra banaze. rokaDa kamANI karanAra dara mahine Apaze. kheDUta dareka phasala pachI Apaze. Ane lIdhe gAmane bhaMDAra vadhate jaze. temAMthI gAmanA garIbanI sevA thaze. udyogadhaMdhAnA vikAsane mATe gAmanI mUDI UbhI thaze. gAmaloko dhIre dhIre mahAjanonA karajamAMthI ye chuTakAro meLavaze. ane gAmanI eka grAmasabhA banaze je AkhA gAmanuM hita najara sAme rAkhIne sarvAnumatie kAma karaze. A cAre ya vAta gAmasvarAjanA cAra pAyA jevI che. mATe bahu vicArane aMte huM evA natIjA para pahoMcyo chuM ke grAmadAnanA kAryakramamAM apUrva zakita che. rAjya pAse je zakita che tene huM ghaTADavA nathI mAgate, tenI upekSA ke avahelanA karavA nathI mAgato. paraMtu janatA pAse je cIja che tenAthI te rAjyane ya halAvI zake che, tene ya badalI zake che, rAjyanA mArgane palaTI zake che. A grAmadAna ane trividha kAryakramathI ja thaI zake che. jyAre huM rAjakIya pakSamAM hatA tyAre be vAra meTA meca laIne gayeluM. hajAro loko AvyA, sacIvAlaya tarapha kUca karI gayA, paNa A badhAmAMthI chevaTe nIpaje che zuM, AmAMthI janatAnI koI zakita pAMgare che kharI? ane pachI jyAre goLIbAra thAya che tyAre loko parAsta thaI jAya che. janatAnI zakita te grAmadAna jevA racanAtmaka kAryakramathI ja nirmANa thaI zake. janatAmAM jevI zakita AvavI joIe ke rAjya para tene prabhAva paDI zake, janatA potAnI zakitathI pitAnI samasyAo ukelI zake ane rAjapane ya madada karI zake. grAmadAna thAya che to temAM eka saMgaThana UbhuM thAya che. ApasamAM meLa thAya che, sAmUhikatAne vicAra Ave che, kAMIka cetanA pragaTe che, A rIte gAmanI zakita pAMgare che. to mArI tamane vinaMti che ke AnA upara tame vicAra karo, tamArI jAtane pUche ke dezanI AjanI paristhitimAM grAmadAnathI caDhiyAta bIjo koI kAryakrama Aje che khaze? mAruM to evuM draDha mAnavuM che ke je. samAjavAdanuM ke navA samAjanuM tame svapna juo che te grAmadAnanA AdhAra para ja khaDuM thaI zakaze. mArI apIla che ke tame sahu AnAM vividha pAsAMone samajaze ane rAjIkhuzIthI grAmadAnanA kAryakramane . apanAvaze. jayaprakAza nArAyaNa ' ke navA samAja, zi. mArI pIkathI grAmadAnane
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ keNArka ane khajurAhe tA. 1-5-68 prabuddha jIvana paraMtu nagnatAnA emanA ane gAMdhI-vinobAnA pratipAdanamAM pharaka che. gAMdhI-vinobAnI nagnatA zArIrikatAthI upara uThanArI nagnatA che, je nagnatA bALakamAM hoya che, kaLAmAM hoya che, ulka Ta (tA. 16-3-68 nA bhUmiputramAMthI A lekha udhRta karavAmAM Avyo che. AvatAM aMkamAM A lekha aMge prAdhyApaka zrI kezavalAla zilpamAM hoya che. grIsanAM suMdara zilpamAM tamane e pAvaka nagnatAnI hiMmatalAla kAmadAra taraphathI maLeluM carcApatra pragaTa karavAmAM jhAMkhI maLaze. jANakAronuM ema kahevuM che ke koNArka - khajurAhA Avaze. taMtrI). vagere maMdiromAM strI - puruSa maithunanAM je daze kaMDArAyelAM che, te - utkaTADa pariSada mATe AvelA videzI pratinidhio hamaNAM koI kAmuka puruSanI kRti nathI lAgatI, paNa jemaNe kAmane jItI khajurAhonA sUryamaMdiranI mulAkAte jaI AvyA. maMdiranuM sthApatya lIdhe che emanI e kRti che. temAM ne upabheganuM pratipAdana che, joI teo daMga thaI gayA. maMdiranI bahAranI tema ja aMdaranI na damananuM. temAM mAtra pragaTa che No suppression, no inbAju je kamanIya kotarakAma che te sahune addabhUta lAgyuM. mAnavadehanI du'gence, upaga paNa nahIM, damana paNa nahIM. mAtra pragaTIkaraNa suMdaratA ne najAkatatA temAM kaMDArAyelI che. vividha mAnavabhAva samajavuM, bodha pAmave." sucArUpaNe tyAM paththaramAM aMkita thayelA che. navI duniyAmAM-4 eka raziyana kalAkAra karI tAhira sAlAkhAva kahetA hatA, 'mane ahIM be - traNa aThavADiyAM rahI paDavAnuM mana thaI jAya che. zIkhavA - tA. 29-2-68nA roja First Church of Christ, Scientist mATe A sauthI zreTha nizALa che.' mAM eka bhASaNa sAMbhaLavA gayo. mArI TapAlapeTImAM e mATenuM ' phenca bahena ketherina maMdiramAM pharIne maMtramugdha thaI gayelI. AmaMtraNa To the Householder e pramANe lakhIne "keTaluM mehaka! keTaluM suMdara ! nAkhavAmAM AvyuM hatuM. rAtre savA ATha vAge bhASaNa hoI javAnuM maMdiranI dIvAlo para aMkita thayela nagna zRMgArika dazya joI anukULa paNa hatuM. bhASaNakartA Georgiana Tennant nAM eka lebenenanA zrI valida nAjae TIkA karI, "A kaLAnI vikRti viduSI bena hatAM. viSaya hate. How do you see your self ? che." jyAre eka amerikana mulAkAtIne lAgyuM ke A zilpo pAchaLa tame tamArI jAtane kevI rIte jue che? amuka philasUphI paNa che. " carcAnA nAmamAM kAIrasTane vaijJAnika tarIke oLakhAvavAmAM AvyA A vize gujarAta yAtrA vakhate zI paramAnaMda kApaDiyAe che. AnI pAchaLanI bhUmikA e jaNAya che ke jyAre vijJAne eka vAra vinebAjI sAthe vAtacIta karelI. emaNe pUcheluM ke 'ApaNAM dharma upara prahAra zarU karyo ane dhArmika satyathI loko vimukha thaI hiMdu maMdiromAM nagna azlIla kotarakAma jovAmAM Ave che. maMdi vaijJAnika satyone temaNe svIkAra karavA mAMDayo, tyAre - krAIsTa paNa reAmAM AvuM tava kema dAkhala thayuM haze?" eka meTA vaijJAnika hatA ane temaNe kahelI vAteH mithyA na hoI AnA javAbamAM vinobAjIe kahyuM: "orissAmAM koNArkanuM zake . A vicAra mizanarIomAM Ave e svAbhAvika che. eTale sUryamaMdira che. tenI racanA evI che ke maMdiranI aMdaranA bhAgamAM e dizAmAM temaNe prayatna zarU karyo ane dhArmika satyone vaijJAnika AvuM kazuM paNa azlIla kotarakAma nathI, paNa tarapha bahAra-upara-nIce satya tarIke sAbIta karavA prayatna Adaryo. ane prIstI dharmane AvuM azlIla kotarakAma ThekaThekANe che. Ane huM ema artha karuM paNa khristI vijJAna - Christian Science e nAme jAhera chuM ke sUrya e zakitasvarUpa che, ane prajananakriyA e paNa karavA lAgyA. enuM pariNAma che ke carcAnA nAmamAM paNa eka zakitanuM ja rUpa che. sUryanAM aneka zakitasvarUpe batAvavA sAthe krAIsTane vaijJAnika tarIke jAhera karyA che. A prakAranI pravRttimAM 'A zakitanuM rUpa paNa batAvavuM joIe ema e kALanA lokone jemane mukhya phALe hatA athavA te prAraMbhika varSomAM A dizAmAM lAgyuM haze. mukhya kArya jemaNe karyuM ane lakhyuM ne Mary Baker "ane bIjuM paNa tamane kahuM. tame jaina cho. jainenuM valaNa G. Eddy. temaNe lakhavAnuM zarU karyuM che. 1862mAM, paNa te hamezAM eka Puritan - zuddhivAdInuM hoya che. paNa A lakhANane temaNe jAte ja bALakanA lakhANa jevuM gayuM zuddhivAda-khaliyApaNuM ghaNI vakhata ekAMgI banI jAya che, che. ane 1876 mAM Christian Science nAmanI paDI temaNe ane amuka prakriyAne kharAba mAnIne te AvA ThekANe na ja hovI prakaTa karI. te pahelAM science and Health nAmanuM joIe ema vicAre che, ane evuM jayAM kAMI jue che ke tarata purataka 187 mAM temaNe prakaTa karyuM hatuM. temane mukhya siddhAnta bhaDakI UThe che. paNa tamAre Ama ekAMgI banavuM na joIe. che ke roga ane pApa e mithyA che. IzvaramAM te che nahi te "ApaNe tyAM A prajana nI prakriyA pratye bahu jugupsAthI satya hoI zake nahi. eTale jo Izvara upara bharose rAkhIe ane jovAmAM Ave che, ane te eka rIte ThIka che. paNa mArA dilamAM nItimAna thaIe te roga ane pA5 nATa thaI jAya che. kAraNa temanI prajanananI prakriyA sAme evI koI jugupsA nathI. jenAthI huM hastI che ja nahIM. te naSTa thavAnuM kAraNa e che ke Izvara ApaNAmAM ane tame pedA thayA, saMta ane mahAtmA pedA thayA, tene huM eka beTho ja che te tenI pAse roga ane pApa kema rahI zake? paNa pavitra kriyA mAnuM chuM. tenA vize kevaLa jugupsAnI daSTi mane ucita A prakAranI niSThA jo na hoya te Izvara paNa zuM karI zake? tame lAgatI nathI. A rIte A badhuM jozo, te tenuM rahasya samajAze." badhuM Izvara upara choDI do ane tame mAtra IzvaranuM pratibiMba dAdA dharmAdhikArI chelle vaDodarA AvyA tyAre eka vyAkhyAnamAM che - jema arIsAmAM paDatI chAyA e ApaNI ja chAyA che - jo pazcimanA dezamAMnI hippIjha, biTalsa vagere pravRttionI vAta ApaNAmAM koI kriyA thAya te ja te chAyAmAM Ave, tema ApaNe sau karI. e lokomAM eka "anDaragrAunDa kahevAtuM jatha che. te nagnatAnuM IzvaranI chAyA chIe. te IzvaramAM je na hoya te ApaNAmAM kema pratipAdana kare che. A saMdarbhamAM dAdA kahetA hatA: "A nagnatA hoya? AvI niSThA jAme to rega ke pApanI tAkAta nathI ke te eka pratyAghAta rUpe AvI rahI che. ati saMpannatA bAda te AvI ApaNAmAM praveze-A siddhAntane svIkAra karIne eDIe lokomAMthI che. te loko gAMdhI pratye tenI atyaMta sAdAIne lIdhe paNa bahu roga dUra karavAnuM, pApa dUra karavAnuM sakriya rIte zarU karyuM. te kArya AkarSAyelA. paNa have te gAMdhInI laMgoTI paNa emane nathI khapatI. temaNe aneka ziSyone zIkhavyuM, te mATe koleja zarU karI, te bAbatane
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6). satyAgrahI saMta sokreTIsa 10 prabuddha jIvana * tA. 1-5-68 == pracAra karavA arthe navI jAtanA carco zarU thayA ane Aje paNa e carcAmAM roganivANanI prakriyAnuM pradarzana karavAmAM Ave che. je bhASaNane meM upara ullekha karyo che temAM paNa vakatAe ( tA. 28-5-67 nA grAmasvarAjamAMthI mULa hindImAM A bAbata upara ja bhAra ApyA ane pitAne anubhava paNa lakhAyelA sekreTIsanA jIvana vizenA A lekhane anuvAda sAbhAra varNavyo. ekavAra temane sakhata darda upaDI AvyuM. lagabhaga AkhI nIce ApavAmAM Avyo che. taMtrI) rAta kI rahyuM, paNa vahelI savAramAM acAnaka yAda AvyuM ke saiddhAMtika daSTithI joIe to ApaNe satyAgrahI evI huM nAhaka kaSTa bhegavI rahI chuM. bhagavAna mArAmAM beTho che te mane vyakitane kahI zakIe ke jenI satya viSe - evuM satya ke jenuM eNe darda hoya ja kema? A niSThA jAmI ane mAruM darda dUra thayuM. vaLI pitAnA jIvanamAM darzana karyuM hoya - evI daDha niSThA hoya ke tenI temaNe bhASaNamAM eka mAsika je khristIonA A saMpradAya taraphathI rakSAne mATe sarvasva tyAga karavAnI enI taiyArI hoya - jarUra prasiddha thAya che temAMthI - tAjetaramAM A dardInivAraNano dAkhalA paDe te pAma vA paDe te prANa paNa. e vyAkhyA pramANe Izu khrista athavA mahAtmA raju karyA. temAM kensara, dhAdhara jevA roganuM nivAraNa u yukata prakriyAthI gAMdhInI jema mahAmAnava sokreTIsa paNa svAbhAvika rIte ja saMsAranA thaI javAnI noMdha hatI. mArA nivAsa pAsenA e carcamAM - jyAM huM bhASaNa sAMbhaLavA game tyAM A prakriyAnuM pradarzana paNa karavAmAM mahAnamAM mahAna satyAgrahIonI gaNatrImAM AvI jAya che. emanuM Ave che. eka vAra te jAte jaI jevA vicAra che. AkhuM jIvana satyanI zodhamAM ja vItyuM ane AkharamAM satyanA bhAratamAM paNa dharma e vaijJAnika che - AvI vAte vijJAnanA mArgathI calita thavA karatAM eNe mRtyune saharSa bahetara gaNI lIdhuM. pracAra sAthe thavA lAgI hatI. tenuM ja pariNAma che ke svAmI dayAnaMde - garIbI e ja dolata purANanA gapagoLAne dUra karI vedane pracAra zarU karyo ane vedo saoNkeTIse pote potAnA jIvana vize athavA bIjA koi viSaya te vaijJAnika satyathI bharelA che tema kahevA mAMDayuM. Aje paNa AryasamAjIo e kahe che ja ke vedomAM ja badhuM vijJAna che. mATe kazuM khAsa lakhyuM nathI. paraMtu jenephina ane pleTo - jeo emAMthI ja pazcimanA vaijJAniko badhI zodho kare che. A badhuM chatAM temanA priya ziSya paikImAMnA hatA - temaNe sokreTIsanA viSe ghaNuM jema ApaNe joyuM tema khristIoe - kAIpTe aneka rogo dUra karyA lakhyuM che. temanA lakhANa parathI ja ApaNane sokreTIsanA jIvananI hatA-temanI e mAnyatAne sAbIta karavA sakriya prayatna karyo ane te Aje paNa cAlu che. temAM keTaluM satya ke keTaluM mithyA e prazna - mukhya ghaTanAo vize mAhitI prApta thAya che. saoNkreTIsane janma nathI paNa temano je vizvAsa che tene Adhunika rIte sAbita karavA i0 sa0 pUrve 469 nI sAlamAM tathA mRtyu i0 sa0 pUrve 399 teo mathI rahyA che, te temanI niSThAnI sAbItI che, jyAre ApaNe tyAM mAM thayuM. emanA pitAjI pattharanI mUtio ghaDavAnuM kAma karato hato mAtra vAta karIne ja besI rahevAnI Teva che. bhAratIya dharmomAM paNa ane emaNe pote paNa zilpa kalAne abhyAsa karyo hato. emanI Izvara badhuM ja karavA samartha che, temanA upara bharose rAkhI badhuM ja ThIka thaI raheze. - A prakAranI mAnyatA ghara to karI gaI che, paNa mA dAyaNanuM kAma karatI hatI. e pote paNa majAkamAM avAranavAra tene sakriya rUpa ApavAno koI prayatna dhAmikoe karyo hoya tevuM kahetA ke vicAranA kSetramAM huM mArI mAnuM ja kAma karuM chuM, kAraNa ke jANamAM nathI. avAranavAra DhAMgadhatUrA jarUra thAya che ane e mArI praznottara paddhati vaDe lokonA manamAM aneka navA vicAro mAnyatAne lAbha laI dhUrto anekano jAna jokhamamAM mUke che. phalANI janme che. teo kasarata ane grAma dvArA pitAnuM zarIra svastha ane bAI ke phalANA talAvanuM pANI sarva rogo dUra kare che. A pracAra karIne dhUrto temAMthI Arthika lAbha uThAve che, paNa koI niSThApUrva ne sudaDha rAkhatAM. pariNAme jyAre paNa prasaMga paDato tyAre bhUkha, thAka, prayatna nathI. jyAre khristIoe krAIsTa kareluM roganivAraNa e zaradI, garamI vagere takalIphane sAmane sahajapaNe karI zakatA. IzvaranI anyaya zraddhAnuM phaLa hatuM evI niSThA - zraddhA ApaNAmAM temane keTalIye laDAiomAM laDavAno avasara Avyo ane dareka hoya to ApaNe paNa ApaNA ane bIjAnA rogo dUra karI zakIe. vakhate emaNe potAnI bahAdurI ane sahanazIlatA vaDe sArI khyAti chIe - A bAbatane tAga levA ane tenI saccAI sAbIta karavA aneka prayatno karyA ane kare che-vyavasthita rIte kare che. temAM keTalI prApta karI. emanuM AkhuM jIvana ucca vicAro ane sAdA jIvananA saphaLatA maLI ke nathI maLI te prazna nathI. paNa prayatnanuM mUlya che. jIvatAjAgatA namUnA rUpa hatuM. teo sAlabhara eka mAtra saratA ane e mulya samajAya te ja dhArmika ni jAme, e vinA nahI ane khaDa jevA DagalAthI pitAnuM kAma nabhAvI letA ane mATe e vAta nakkI che. bhAge khullA page ja cAlavAnuM pasaMda karatA. teo svabhAve apa- dharmanI bAbatamAM tarka e eka hada sudhI kAma Ave che, paNa rigrahI hatA. bajAramAM aneka vastuo vecAtI joIne kahetAM : tenI siddhi mAtra tarkathI ja thAya evuM nathI. tarka te bAbatanuM dizA "juo, jagatamAM keTalI badhI cIjo che jenA vinA mAruM gADuM sUcana karI zake, kharAkheTAnA vivekamAM maryAdita rIte sahAya thaI zake, paNa mAtra tarkane AdhAre dhArmika ra siddha thaI zakatA nathI, te gabaDe che." A rIte potAnI garIbIne ja teo eka mahAna dolata mATe te anubhavanuM bhAthuM joIe. anubhavamAM tarka sahAyaka jarUra thAya samajatA hatA. kheATe mArge jatA reke, paNa dharmanA satyane sAkSAtkAra te karAvI zake * AtmanirIkSaNa nahi. e mATe te niSThA, UMDI zraddhA, samAdhi ane dhyAna - jevA sokreTIsanA pahelAnA yunAnI dArzaniko moTe bhAge sRSTinI mArgo tajajoe batAvyA che. te nirarthaka nathI paNa te ja mAge che. utpatti, samApti ane leka-paraloka viSenI tAtvika carcAomAM ja ema mAnyA vinA cAlatuM nathI. vijJAna ane dharmamAM je bheda che te racyApacyA rahetA hatA. sokreTIsa sauthI pahelAM ja dArzanika hatA, A ja che. vijJAna bAhya upakaraNodvArA satyanI zodha kare che ane jemaNe vyakita ane samAjanA parasparanA saMbaMdho ane kartavya dharma aMdaranA upakAraNothI zodha kare che. vijJAna anna janane paNa tarapha dhyAna ApyuM. DelaphInA devaLanI eka divAla para eka prayogadvArA sanyanI sAbItI ApI zake che, paNa dharma mAtra mArga- sUtra lakhyuM hatuM -Know Thyself - e sutrane ja saMkeTIse darzana karAvI zake che. prayAga to pote ja karavo paDe che. vaijJAnika pitAnA tattvajJAnanA pAyA rUpa lekhyuM. e sUtranI najIka rahelA karele prayoga anekane upayogI che. bIjA paNa bAhya upakaraNone manu yanuM pahelAM ja kartavya che AtmanirIkSaNa : potAnI jAtane, potAnI AdhAre te prAga saraLatAthI karI zake che. paNa dhArmika praganI svabhAvane, potAnA vicArone spaSTapaNe oLakhavA ane pachI ja bAbatamAM tema nathI. prayAganI prakriyA pUrI rIte tenA taMtue potAnuM AcaraNa nirdhArita karavuM che. teo roja savAre UThIne kayAMka taMtu meLavIne bIjAne batAvI zakAtI nathI. mAtra tenuM khokhuM bajAramAM, vyAyAmazALAmAM athavA koi kArakhAnAmAM pahoMcI jatA batAvI zakAya che. tenI AMTI - ghUMTI te jAte ja praga karIne ane je koi vyakita emanI vAta sAMbhaLavA rAjI thAya tenI sAthe ukelavAnI hoya che, ane te ukela vaijJAni nA samAna pragathI ukale vAtacIta zarU karI detA. dharma zuM che, nyAya zuM che, nIti kone kahe vAya, vIratAne zuM artha che ityAdi prazna para kalAko sudhI carcA evuM paNa nathI. ene paga dhAmikamAM nirALo paNa hoI zake che. cAlyA karatI. chevaTe sAmI vyakitane lAgatuM ke je paraMparAgata ToranTa, tA. 2-3-68 . dalasukha mAlavaNiyA mAnyatAomAM pote aMdha vizvAsa mUkato Avyo che emAM kaze sAra
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-68 prabuddha jIvana nathI ane sAcuM zuM che te vize eNe hajI ghaNuM jANavAnuM bAkI che. sakreTIsa kahetAM ke- e ja vyakita sauthI vadhu jANe che je ema samaje che ke pote kazuM jANatI nathI. A rIte e samayanI koi paNa saMsthA, mAnyatA ke vicArapraNAlI evI na hatI ke je sikreTIsanA prahArothI bacI hoya. gaMbhIra Aropa A badhAnuM pariNAma e AvyuM ke je ItihAsamAM sadA banatuM AvyuM che. eka janI kahevata che ke thayo ri: 1 arthAta je koI vyakita mUrkha lokone samajAvavAnI ke sanmArge lAI javAnI koziza kare che tene ja pelA loko pitAne zatru mAnavA. lAgI jAya che. dareka samAjamAM rUDhIvAdI varganI jabarI tAkAta hoya che. jyAre paNa koI vyakita krAntikArI vicAro mUke che athavA pracalita rUDhione paDakAre che tyAre A varga ene sahI zakatuM nathI. chevaTe, jyAre rUDhIvAdI varge joyuM ke saoNkreTIsa koI paNa rIte cUpa rahevAne nathI athavA emanI sAthe koIpaNa jAtanI bAMdhachoDa karavA paNa te taiyAra nathI tyAre, ethensanA nyAyAlayamAM saoNkreTIsa para kAyadesara Aropa mUkavAmAM AvyuM, jeno sAra e hato ke soTIsa ethensanA deva-devIone mAnato nathI ane pitAnA upadeze dvArA yuvAnane dharmabhraSTa kare che. nyAyAlayamAM jyAre A mukardame cAlyo tyAre sekreTIse je UMcI naitika bhUmikA para pitAne bacAva karyo ane pachI kArAvAsamAM je sahajabhAve emaNe viSapAna karyuM e ItihAsanI eka evI mArmika ghaTanA che ke jemAMthI Aje paNa mAnavamAtrane preraNA maLe che. te samayanuM ethensanuM nyAyAlaya eka vicitra prakAranuM hatuM. emAM sAmAnya nAgarikomAMthI pasaMda karelA 501 sabhyo besatA jemAM eka paNa adhyakSa ke nyAyAdhIza nahatA. A badhA sabhyo maLIne sau prathama phariyAdanA saMbaMdhamAM phariyAda pakSanA bhASaNa sAMbhaLatA. tyAra pachI AropIne potAne bacAva karavAnI taka ApavAmAM AvatI. ane pachI matadAna dvArA nirNaya karavAmAM Avate ke AropI doSita che yA nahIM. doSita jAhera karavAmAM Ave te pharIyAda pakSa vyAjabI daMDanI mAMga karo ane chelle AropIne je sajA karavAmAM , AvI hoya tenA vikalpa bIjI sabhA mATe prArthanA karavAnI chaTa rahetI. potAnI virUddha karavAmAM AvelA Aropa - abhiga - nI arAtyatA siddha karavAmAM sokreTIsane vadhu samaya lAgyo nahi. enA jevI sadAcArI ane dhArmika vyakita dezadrohI ane nAstika hoI ja kema zake? savAla rahyo yuvakone dharmabhraSTa karavA vine, jenA saMbaMdhamAM sekreTIse mAtra eka ja prazna pUchayuM ke je e vAta sAcI hoya to je yuvAne bhraSTa thayA che temanA mAbApe ane cAhako ahIM AvIne A phariyAdanuM samarthana kema karatA nathI ? jayAre matadAna thayuM tyAre adAlatanA 281 sabhyoe roMkreTIsane doSita ga, jyAre 220 sabhyoe ene nirdoSa TharAvyA. phariyAda pakSa taraphathI milITase AropI mATe mRtyudaMDanI mAMga karI. jyAre sokreTIsane vaikalpika sajAnI prArthanA karavAnuM kahevAmAM AvyuM tyAre eNe vidamAM kahyuM ke je samAja para meM upakAra karyo che ene lakSamAM rAkhIe to rAjaye jIvanabhara mArA bharaNapoSaNanI vyavasthA karavI joIe. paraMtu vikalpane prazna ja zA mATe UbhA karavo joIe? koNa jANe che mRtyu sArI cIja che ke burI? chelle seMkeTIse adAlatanI vidAya letAM mAtra eTaluM ja kahyuM ke- "have prasthAna karavAne samaya AvI gayo che: mAre mATe mRtyu tarapha ane Apa lakone mATe jIvana tarapha. paNa jIvana zreSTha che ke mRtyu e te mAtra Izvara ja jANe che !" mitranI salAha e divasemAM dareka varSe epele nAmanA devatAnA sanmAnaarthe ethensathI Delasa sudhI eka jahAja mokalavAmAM AvatuM ane jyAM sudhI e jahAjanA yAtriko pAchA na phare tyAM sudhI koI paNa vyakitanI hatyA karavAmAM AvatI nahIM. A niyamanA kAraNe cheTIsane 30 divasa kArAvAsamAM gujAravA paDayA. A divase daramyAna paNa aneka mitro niyamita emane maLavA jatAM ane keTalAye naitika praznonI tattvacarcA cAlyA karatI. eka divasa emane mitra kriTa rAvAranA pahoramAM kArAgAramAM pahoMcyo ane eNe du:khanI sAthe jaNAvyuM ke yAtrionuM jahAja Aje ja DelasathI AvI pahoMcavAnuM che ane have jaldathI ja Apane viSapAna karavuM paDaze. saoNphreTIse khUba ja prasannatApUrvaka A vAta sAMbhaLI paNa kriTonI dhIraja ekadama khUTI gaI hatI. eNe atyaMta AgrahapUrvaka saoNkreTIsane jelamAMthI bhAgI chUTavAnI salAha ApI, ane jaNAvyuM ke "bhAgI javA aMgenI badhI ja vyavasthA barobara karavAmAM AvI che ane kharcane paNa baMdobasta thaI gayA che. have je Apa mArI A vAta nahIM mAne nA pariNAme zatruonA ja mArA pUrNa thaze. zatruo te ema ja Icche che ke tame A jagatamAM na rahe. paNa jo Apa jelamAMthI nAsI jaIne jIvatA rahI zako cho te pachI zA mATe mRtyune bheTavA ATalA Atura thayA che ? kAMI nahIM te ApanA bALakone te khyAla kare. emanI dekhabhALa koNa karaze? ane amAre viSe, tamArA mitrone vize, loko zuM kaheze?-- e ja ne, ke saoNkreTIsa jevI mahAna vyakitane jAna bacAvI na zake evA enA mitro kAyara hatAM ? have vicAra karavAno samaya nathI rahyo. ApaNe ekadama ahIMthI bhAgI nIkaLavuM joIe." A paraMtu kriTenI badhI dalIla para saoNkreTIsanA javAbathI pANI pharI vaLyuM. sokreTIse je kahAM ene sAra ema hatuM ke "loka zuM kaheze ene vicAra karavAne badale ApaNe e ja jovuM joIe ke satya zuM kaheze, nyAya zuM kaheze. burAIno badalo burAIthI laI zakAtuM nathI. mArA bhAgI javAthI ethensanI samagra nyAyuvyavasthAne vizvAsaghAta thaze. ema paNa bane ke koI vyakitane anyAyathI daMDa karavAmAM Ave paNa e ja kAraNe jo te vyakita nyAyAlayanA nirNayane asvIkAra kare te e saMjogomAM koI rAjyathavasthA lAMbo samaya TakI zake nahIM. mane je ethensanI zAsana vyavasthA pasaMda na hatI, to huM ethensa choDIne bIjA koI sthaLe jaI zakayo hota. paraMtu meM to mArI sArI jiMdagI ahIM ja vitAvI che ane mArA janma, pAlanapoSaNa, zikSaNa ItyAdi darekane mATe huM ethensano ja RNI chuM. Aje jo huM ethensa choDIne bIje kayAMya cAlI jauM to pachI kayAM meM hai dharma ane nItinI carcA karI zakuM? ane je mane ethensa choDaDa maMjara hota te nyAyAlaye paNa dehAMtadaMDanA badalAmAM mAro e prastAva svIkAryo hota. paraMtu tyAM to evI vAtane meM mArI AbarU mATe kalaMkarUpa gaNI che te have huM ceranI jema bhAgI javAne prayatna karuM to zuM e mAre mATe zobhA spada gaNAya kharuM? bAkI rahI bALakonI vAta. huM jo emane mArI sAthe laIne bhAgI jAuM to mArI jAte ja emane mA- bheAmathI vaMcita karI dauM chuM ane je ahIM emane mUkIne ezle bhAgI cha huM to pachI emanI dekhabhALa kema karI zake? mArA mitra, mArA sAcA mitro te mArAM bALakonI dekhabhALa karaze ja, cAhe huM videza gayo houM ke cAhe to huM paraloka sidhAvI gayo houM. " aMte, kriTane cUpa thaI javuM paDayuM. eNe eTaluM ja mAtra pUchayuM, " have amAre mATe ApanI aMtima AjJA zI che?" se keTIse kahyuM, " khAsa koI AjJA nathI. huM to mAtra eTaluM ja Icche che ke tame loko tamane potAne ja barobara samaje. e ja mArI, mAra: bALakonI tema ja tamArI potAnI paNa sauthI moTI sevA karI gaNAze." Akhare sokreTIsane viSapAna karavAnI kSaNa AvI pahoMcI. eNe kahyuM ke huM snAna karI lauM ke jethI strIoe mRtadehane snAna karAvavAnuM kaSTa karavuM na paDe. tyAra pachI jelara jherane pyAlo laI AvyA. pitAnA mitronA samUhanI vacce beThA beThA jema koI mANasa tarasa lAgI hoya ane pANI pIve, evI ja AsAnIthI vipane khyAla pitAnA hAthamAM laIne saoNkreTIsa gaTagaTAvI gayA. A rIte eka mahAna satyA rahIe A jagatamAMthI cira vidAya lIdhI. pleToe sAcuM ja lakhyuM che ke seMkeTIsa vaeN sajajana, buddhimAna ane nyAyapriya mANasa bIjo kayAre jagatane sAMpaDaze ? mULa hindI : : anuvAdaka: tilaka subodhabhAI ema. zAha
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana tA. 1-5-68 muMbaInI zrI jIvadayA maMDaLI, suvarNa mahotsava prasaMge akhila hiMda jIvadayA pariSade pasAra karelA TharAvo muMbaInI zrI jIvadayA maMDaLInA suvarNa mahotsava prasaMge vejA- (ga) bhArata jevA udhya pradezamAM ahiMsaka saMskRtimAM mAnaelI 11mI akhila hiMda jIvadayA pariSadanuM adhivezana tA. nArI janatA mATe bhAge zAkAhArI hovA chatAM, ane vaijJAnika tathA "10-4-68 nA roja mAnanIya zrI pratApasiha sUrajI vallabhadAsanA Athika daSTie zAkAhAra pauSTika ane phAyadAkAraka hovA chatAM, mAMsanuM adhyakSapaNAM nIce dhobItaLAva muMbaI khAtenA AjhAda medAnamAM utpAdana vadhAravA mATe ane tenI nikAsa vadhAravA mATe sarakAra taraphathI khAsa taiyAra karela ahisA nagaranA sabhA maMDapamAM maLyuM hatuM. jenuM thatI jaMgI yAMtrika katalakhAnAnI pejanA tema ja muraghIpAlana, udghATana Ala IinDiyA keMgresa kamITInA adhyakSa zrI esa. nija- suvarapAlana, matsya udyoga Adi yojanAone ane mAMsAhAranA ligappAe karyuM hatuM. pariSadamAM mahArASTra, gujarAta, madhya pradeza, sarakArI stara para thatA bhrAmaka pracAra pariSada sakhata virodha kare rAjasthAna, dilhI, paMjAba, madrAsa, AMdhathI khAsa pratinidhioe che. tevI janAo paDatI mUkI mAMsAhArane pracAra baMdha karavA mATe hAjarI ApI hatI. asarakAraka pagalAM levA A pariSada sarakArane vinaMti kare che. pariSadanA khullA adhivezana bAda tA. 11-4-68 nA roja (gha) bhAratanA moTA bhAganI janatA ahiMsAne dharma mAne baporanA aDhIthI DelIgeTenI beThaka maLI hatI. jemAM carcAvicAraNAne che ane hiMsAyukata prANIjanya padArthone upayoga karavAmAM adharma aMte nIce mujaba TharAvo taiyAra karavAmAM AvyA hatA ane je mAne che. tethI A pariSada sarakArane anurodha kare che ke sArvajanika tA. 14-4-68 nA khullA adhivezanamAM sarvAnumate pasAra upayogamAM AvatA vanaspatijanya khAdya padArtho, davAo, tathA sAbu karavAmAM AvyA hatA. ItyAdimAM prANIjanya padArthonI meLavaNI para pratibaMdha mUke rAva-1 ane tevA padArthonA lebala para "vanaspatijanya ke prANIjanya muMbaI jIvadayA maMDaLInA suvarNa mahotsava prasaMge maLela padArtha mizrita " evI cekhavaTa karavAnuM pharajiyAta banAve, ke jethI akhila hiMda jIvadayA pariSadanuM agiyAramuM adhivezana, muMbaI ahiMsaka janatA ThagAya nahi. jIvadayA maMDaLIe gata 57 varSomAM dezabharamAM jIvadayA ane (Da) pariSada sarakArI zikSaNa khAtAMe, sArvajanika zikSaNaabhayadAnanAM karelAM vyApaka kArya mATe maMDaLInA sthApake, saMcA- saMsthAo ane yunivarsiTIone anurodha kare che ke teo zALA lako, AkAyadAtAo ane kAryavAhakone abhinaMdana Ape che ane ane kaeNlejo mATe zikSaNakramamAM karuNAbhAva ane mAnavatA khIlavavA jIvadayA maMDaLI have pachInA jIvanamAM, tenA dhyeyanI siddhi mATe adhika mATe cakkasa jogavAI kare, tathA je vidyArthIe zAkAhArI hoya, kArya karavA zakitamAna bane te mATe dayALu janatA tene udAratAthI temane mAMsAhAra aMgenuM zikSaNa ApavAnuM, tathA homasAyansa gRha sahAyatA ane adhika sahaga Ape tevI zubhecchA vyakata kare che. vijJAnanI tAlImamAM mAMsAhArI vAnIe pakavavAnuM zikSaNa karAva2 pharajiyAta na rAkhe. pariSada, dezamAM vadhatI jatI hiMsA ane janatAnI badalAtI (ca) bhAratanA zAkAhArIonAM bALake mAMsAhArI bALako sAthe zALA ane kaeNlejomAM sahazikSaNa letAM hoI, baporanA nAstAmAM bhAvanA aMge cintA anubhave che ane hiMsAne protsAhana devAnI sarvane grAhya hoya tevI zAkAhArI pauSTika vAnIo ja Ape. sarakAranI nIti ane tene pratikAra karavAmAM janatAnI udAsInatA | (cha) bhAratamAM aneka dayAdharmIone prANIjanya auSadha pratye kheda anubhave che. ane zItaLA ane anya daradanI prANIjanya rasI sAme dhArmika TharAva-3 vAMdho che. vaLI bhAratamAM elopethI uparAMta Ayurveda, homIyopethI, pariSadane e nizcita mata che ke jyAM sudhI dezanI janatA nisargopacAra, Adi sarakAra pramANita vaijJAnika cikitsA paddhatimAM ane sarakAra bhAratanI ahiMsaka saMskRtine anulakSIne pitAne lokone vizvAsa che. tethI A paripada sarakArane anurodha kare che ke vyavahAra ane rASTranA savAMgINa vikAsanA prayatna nahi kare tyAM sudhI jeone naitika, dhArmika, ke vaijJAnika daSTie tenI sAme virodha hoya, ahiMsaka saMgrAma ane aitihAsika balidAnane aMte meLavelA temane pharajiyAta rasInA kAyadAmAMthI mukata rAkhe. svarAjyanI saphaLatA saMbhavita nathI. tethI pariSada, sarakAra ane | (ja) vizvazAMti, vizvabaMdhutva ane sahaastitva mATe janatAne AgrahapUrvaka anurodha kare che ke teo nIcenAM pagalAM vagara- tema ja manuSya ane anya prANIonA AdhyAtmika ane bhautika vilaMbe hAtha dhare : vikAsa mATe ahiMsA e amulya ane Avazyaka sAdhana hovA sUcita pagalAM chatAM, jayAM sudhI ahiMsAmAM zraddhA rAkhanAra janatA ane sara kAra tene nitya vyavahAra ane zAsananI nIti tarIke na svIkAre, (ka) dezanA sAMskRtika, sAmAjika ane Arthika vikAsa tyAM sudhI tenI saphaLatA saMbhavatI nathI. tethI A paripada janatAne mATenI anukULa bhUmikA nirmANa karavA mATe ajJAna, ane pachAta anurodha kare che ke, temanA vaiyakitaka, sAmAjika ane samaSTivargomAM dharmane nAme pazu-pakSIonAM balidAna devAnI jaMgalI DhI gata vyavahAramAM teo mana, vacana, ane karmathI ahiMsAnuM pAlana kare kAyadAthI baMdha kare. ane vyApAravyavasAyamAM, khAnapAnamAM ke majazekhamAM hirAka padArthonA upayogane tyAga kare. (kha) bhAratanI saMskRti ahiMsApradhAna che, ane bhArata eka kRSipradhAna deza che, jenI khetIne AdhAra pazudhana upara che ane dUdha, ghI, karAva-4 Adi pAMSTika AhAra paNa pazudhana dvArA maLe che. tethI dezanA sava A pariSada muMbaI jIvadayA maMDaLIne vinaMti kare che ke te akhila hiMda jIvadayA pariSadanAM adhivezane dara be varase dezanA gINa vikAsa mATe ane saMskRtinI rakSA mATe, dezamAM cAlatI pazu judA judA bhAgomAM niyamita rIte bolAve tathA alaga alaga dhananI katala para kAyadA dvArA pratibaMdha lagAvavA ane jyAM tevA rAjamAM dara varase rAjyastara para jIvadayA paripade belAvI, kAyadA che, tyAM tene sakhtAI ane ImAnadArIthI amala karavA jIvadayAnI hIlacAlane vyApaka ane saMgaThita banAve. sarakArane vinaMti kare che. maMtrI : zrI jIvadayA maMDaLI, muMbaI mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha : mudraka ane prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa : 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI-3. mudraNasthAna : dhI sTeTsa pIpala presa, keTa, muMbaI-1.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M II 117. vArSika lavAjama rUA. 7 prabuddha jainanuM navasaMskaraNa varSa 39 : aMka 2 ziva nA ! ja che , muMbaI, me 16, 1968, gurUvAra paradeza mATe ziliMga 12 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 40 paisA taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA be zaramajanake sAmAjika durghaTanAo - chellA be aDhI mAsa daramiyAna ApaNA dezamAM be zaramajanaka sAmAjika durghaTanAo banI gaI jeno ullekha Aja sudhInA prabaddha jIvanamAM karave rahI game che. eka ghaTanA che AjathI Azare nava aThavADiyA pahelAM AMdhanA kAMcIcelAM gAmamAM 19 varSanA eka harajina yuvAnane bALI nAMkhavAmAM AvyuM tene lagatI. bIjI ghaTanA muMbaI bAjue mATuMgAmAM AvelI eka hAIskUlanA AcAryanuM pada dharAvatA zrI raNajIta desAIe karelA tenI patnInA khUnane lagatI. pahelI durghaTanAnI pramANabhUta vigata tA. 6-4-68nA bhUmiputramAMthI udhUta karavAmAM AvI che. bIjI durghaTanA aMge tA. 2-5-68nA 'muMbaI-samAcAra'nA agralekhamAMthI jarUrI vibhAga udhRta karavAmAM Avyo che. taMtrI. mAnuM manAya nA ! pAMceka aThavADiyA pahelAM AMdhanA A kAMcIkacelAM gAmamAM 19 varSanA eka harijana yuvAnane bALI mUkavAmAM Avelo. te vAta lokasabhAmAM carcAyelI tenA karatAM ghaNI vadhAre AghAtajanaka ane amAnuSI che. tyAMnA dhULiyA rastA para rakhaDyA bAda ane aneka grAmajano sAthe vAta karyA bAda eka ja vAta mArA manamAM ghumarAtI rahI che-A gAma sAva haiyAsUnuM che. hA, enI vastI che dasa hajAranI. vijayavADAnI saMskRtithI te vIsa ja mAIla dUra che. enA mArga para UbhAM che mahAtmA gAMdhI, javAharalAla neharu ane ena0 jI raMgAnAM bAvalAM. enI hAIskula kahe che ke e hovuM joIe zikSita. amAre tyAM traNa ema.e. thayA che ane eka ema. esasI., tene ene garva che. eka sinemAM thiyeTara ne ghaNA TrAjhisTara paNa gAmamAM che ane pAMca maMdiromAM dAMTArava paNa niraMtara thatAM rahe che paraMtu enA sudharelA gaNAtA nAgarikone Aje ya e ghaTanAne pastAvo nathI thato. Aje ya emanuM haiyuM evuM ja lAgaNIzUnya che, jevuM 24 phebruArIe hatuM. kaI ghaTanA banI e divase? - 19 varasanA e chokarAnA be hAtha pAchaLa bAMdhelA che, zarIra jADA doraDAthI jakaDAyeluM che, eka thAMbhalA sAthe. mAM - mAthuM joyA vagara ADedhaDa lAkaDI paDI rahI che enA zarIra para. enA moDhAnI eka eka rekhA bharI de che vedanA ne vyathAthI. paNa doDha kalAka sudhI cAlelA e amAnuSI DhoramArane jonAra mAnavIone mana te A eka tamAzo ja thaI rahyo che! emane to AkhA gAmamAM thayelI badhI ja ceArIne enI pAse ekarAra karAvavA hatA. - e yuvAna pote nirdoSa che evI bUmo pADato rahyo, tyAM te eka jaNe enA khamIsane divAsaLI cAMpI. khamIsa barAbara saLagatuM nathI ema joI bIjAe kayAMkathI ghAsaleTa lAvIne reDayuM ane AganI javALAo yuvAnane gherI vaLI. e citkAra karI UThayo, chatAM koInI cetanA saLavaLI nahIM. paNa baLI gayelA doraDAe bhaThThImAM zakariyAnI jema zekAI gayelA enA dehane mukata karyo. ToLuM vadhatuM jatuM hatuM, hA, mANasanuM - paNa haiyAsUnA! chokaro doDo, so vAra dUra AvelA dhorI rastA para, ane tyAMthI ekAda pharlAge Avela khAnagI davAkhAne. kahe che ke DaoNkaTare tene polIsa cokIe ke sarakArI hospITale javA kahyuM. e DokaTare ja mArI pAse kabUla karyuM ke chokaro moDhe, page ne chAtIe bhayaMkara rIte dAjhI gayo hate. rastethI pasAra thaI rahela rIkSAvALAne dayA AvI ane e tene laI gaye najIkanA eka polIsa sTezane. polIsane kesa kAgaLiyAM taiyAra karavAnI pahelAM paDI hatI. e badhI vidhi patAvo emaNe chokarAne bAra mAIla dUra Avela sarakArI hospiTalamAM mokalyuM. AganI jvALAoe jenA jIvanajaLane bALI nAkhyuM hatuM evA e zarIranI nase mAgatI hatI sAkara - mIThAvALuM pANI (lukojha - selAIna). paNa 18 kalAka sudhI e sAravAravihoNo ja paDaze rahyo. ekalA veselinanI zAtA ApatI AMgaLIo paNa enA zarIra para pharI nahIM. tyAMthI tene mokalavAmAM Avya vijayavADAnI hospiTalamAM. paNa have thaI gayuM hatuM bahu moDuM. bIje ja divase e yuvAna cAlI nIkaLyo anaMtanI yAtrAe. - zuM hato eno vAMka - go? thoDA divasa pahelAM corelA caMpalanI sajArUpe je tamAkunI khaLImAM ene rAkhela, tyAMthI e nAsI gayo hate. ane bIjuM eNe zuM karyuM hatuM? be-traNa vAsaNa corIne vecI dIdhAM hatAM. e vecIne ene khAssI doDha rUpiyAnI mAtabara rakama maLelI ! e vAsaNa hatAM 40 ekara tamAkunI jamIna dharAvatI eka prauDha bAInAM. ahIM dara ekare . dasa hajAranI tamAku pakavAya che. 24 mI phebruArIe A bAIe ja A kALA kRtyanI zarUAta karI. keTalAka mANasanI madadathI eNe ja ene bAMdhyo ane mAryo. je hoTelamAM e vAsaNa vecI Ave tyAM laI jaI kabUlAta karAvI ane vAsaNa pAchAM meLavyAM. paNa eTalAthI saMtoSa na thayo. eTale pharI ene thAMbhalA sAthe bAMdhI khUba mAra mAryo. kahe che ke Aga cAMpavAnI vAta paNa boIe ja ko'kano kAnamAM reDI hatI. (sTeTasamena" parathI: anu. navanIta) vI. cosa. maNiyama - samAja gaMbhIratAthI vicAra! raNajIta desAI nAmanA eka zikSita ja nahi paNa muMbaInA upanagaranI eka hAIskUlanA AcAryanuM pada dharAvatA zikSaNakArane temanI patnI kusumabahenanuM khUna karavAnA Aropasara muMbaInA vadhArAnA sezansa jaja zrI. e. Ara. zIMpIe phAMsInI sajA karI che. A ghaTanA, ApaNA sAmAjika jIvanamAM hajI paNa keTalA badhA pramANamAM kaluSitatA vyApI rahela che ke jene pariNAme AvI durdhaTanAo avAranavAra banatI ja rahe che tenA tarapha, svAbhAvika rIte ja dhyAna kheMcI rahe che. raNajItane thayelI A sajA vaDI adAlatanI maMjarIne AdhIna che ane kadAca ene aMge AgaLa upara apIla vagere thaze. kusumanA mRtyuthI tenAM bALake mAtA to gumAvI dIdhI che ane A sAne amala thatAM e bALaka pitA paNa gumAvI deze. Ama A bALaka mAbApaviheNuM banI raheze. AropInA dhArAzAstrI zrI gAdIvAlAe araja gujArI hatI ke, "A eka kauTuMbika jhaghaDo che ane AropIe AvezamAM AvI kaMI ne pharavAnuM karyuM hoya te te pratye kSamAdaSTie joI dayA batAvavI joIe." vadhumAM "sA karatAM Apa nAmadAra mAnavatAnI daSTie vicAra karazo evI AzA" paNa temaNe batAvI hatI. - mAnavatAnI, dayAnI ane bALaka mAbApa vinAnuM thaI jaze evI dalIla karIne potAnA asIlane zakya teTalI haLavI sajA thAya e jovAne dhArAzAstrIne dharma che. paNa evI dalIla karatI
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabuddha jIvana - tA. 16-5-68 - veLAe, raNajIta jevI eka suzikSita ane keLavaNIkAra lekhAtI badhA ja juThANAne Azraya laIne nyAyakorTane chetaravAne ughADe vyakitae, koIpaNa kAraNasara, varSo sudhI jenI sAthe saMsAra bhAga chAge keTalI hiMmatathI prayatna kare che te uparanA raNajIta desAInA tevI potAnI patnI ja nahi petAnAM bALakanI mAtAnI hatyA pote karelA khuna pachI, te mATe pAte nirdoSa che ema batAvavAnI karatI vakhate AmAMnI koIpaNa lAgaNIne vicAra karyo hato kharo? tenA prayatnomAMthI jovA maLe che. ane nIce ApelA eka nAnA eno vicAra tene Avyo che kharo? kusuma koI paNa kAraNasara tene evA prasaMgathI eka abhaNa bhIlanA hRdayamAM pApanI keTalI bIka gamatI na hatI ane tethI te chUTAcheDA meLavavA Agraha karate hatA. che ane jaThuM bolavAnI keTalI ghaNA che te jovA maLe che. A prasaMgane paNa kusuma emAM saMmati ApavAne taiyAra na hatI. ema chatAM, chUTA- anurUpa e kissA hoI tene nIce ApavAmAM Avela che:cheDAnI mAgaNI karyA pachI ane tene kasume InkAra karyA pachI | choTAudepura vistAramAM bhIlenI vasati ThIka ThIka che. tIrakAmaThAM paNa, raNajIte tenI sAthe eka varSa sudhI saMsAra rolAvyo ane Akhare laIne ja phare che. kayAreka laDAI jhaghaDo thaI jAya to eno upayoga teNe potAnA bALakanI mAtAnuM khUna karyuM ane A khUna paNa kevuM? paNa teo kare. raNajItane gunegAra TharAvatAM vidvAna nyAyamUrtie kahyuM tema, "AropIe eka divasa eka bhIle kaMIka kAraNasara bIjA eka bhIlane tenI patnI kusumabenanuM pUrvavicArita, gaNatarIpUrvakanuM ThaMDe kaleje khUna tIra mAryuM ane te marI gaye. korTamAM kesa cAlyo. koI jenAra nahotuM karyuM. maranAranuM gaLuM dabAvIne tene khatama karI nAkhI." AvA bhaya eTale purAvo maLe tema nahotuM. pelA tIra mAranArane eka vakIla kara ane gaMbhIra gunA mATe kAyadAe nakkI karelI vadhumAM vadhu sajA maLI gayo. vakIle ene kahyuM, "jo, korTamAM tAre eTaluM ja kahevuM vidrAna nyAyamUrti pharamAve emAM ja nyAyanI sAcI daSTi rahelI che ane tethI mAnavatAnI ke bIjI koI paNa daSTi dAkhavIne raNajItane ke, meM mAryo nathI, game tema pUche to paNa gunho kabUla na karato." AthI ochI sajA karI hota to vidrAna nyAyamUrtie AropI pratye korTamAM savAla-javAba thavA mAMDayA. pelAe to eka ja vAta aNaghaTatI udAratA dAkhavelI lekhAta. AropI pote zikSita hoI karI "meM mAryo nathI." paNa sarakArI vakIle jyAre UlaTa tapArA samajadAra lekhAya. keLavaNIkAra tarIke AvatI kAlanI peDhIne cAritrya karavA mAMDI tyAre muMjhAyo. zuM bolavuM enI ene kaMI samajaNa na zIla banAvavAnI ne saMskArI banAvavAnI gaMbhIra javAbadArI tene paDI. Akhare eNe enA dilanI vAta karI dIdhI. 'meM te mAryo ja mAthe rahelI hoI, bhAvi peDhIne dhavAnI AvI javAbadArI dharAvatI che to! marI jAya tyAM sudhI mAryo te ! (vakIla sAme AMgaLI karIne). vyakita ja che AvI rIte samAjamAM vate che te kAyadA uparAMta Avo A mArI pAse nA paDAve che." AkhI korTa hasI paDI. samAjane paNa gunegAra Thare che ane tenI AvI bevaDI gunegArI A mANase to pApa kyuM paNa bhoLA dile. emAM buddhipUrvatene dayAne pAtra bhAgye ja rahevA de che. kanI gaNatarI nahotI. jyAre buddhizALI mANasa pApa kare che te | gujarAtamAM strIonA ApaghAte meTA pramANamAM thatA rahe che buddhipUrvakanAM hoya che. bhInAM kapaDAM retImAM sUkavIe to ciMtA evI sAmAnya phariyAda che. AvA ApaghAtanAM kharekharAM kAraNo nahIM, kAraNa, kapaDAM sUkAtAM retI kharI paDe che, paNa dhULamAM sUkavIe je bahAra Ave to temAMnA moTA bhAganAM to ThaMDe kaleje te DAgha rahI jAya. e bicArAnA pApa retI jevAM che, pApane karelAM karapINa khUno ja hoya che e cokkasa tapAso DAgha emane lAgato nathI. jyAre ApaNAM pApa dhULa jevAM hoya parathI paNa bahAra AveluM che. Ama chatAM atyAranA che; enA DAgha manane lAge che, je kadi jatA nathI. ravizaMkara mahArAja yugamAM suddhAM sAmAjika jIvanamAM kaluSitatA vyApI rahe che ane temAMthI AvI durghaTanA sarjAtI rahe che e ApaNA viSayasUci pRSTha sAmAjika prazna tarapha ApaNA samAje vizeSa gaMbhIratAthI dhyAna ApavAnI keTalI badhI jarUra che te ja sUcave che. anAvila samAja be zaramajanaka sAmAjika durghaTanAo 13 mAM AvA ja prakAranI carcA jagADanA kissAo aneka banelA sva. De. mArTina lyuthara kiMge calAvelI che teno nirdeza agAu thayo che. navasArImAM jamna khUna kesa ahiMsaka laDatanI AlocanA.. zrI eca. Ara. vorA 14 paNa A ja prakAranA hoI teNe samAjamAM bhAre carcA jagADI hatI prakIrNa noMdha: 'jena kilanika'mAMthI e jANItuM che. atyAre saunuM dhyAna rAjakIya prazno para kendrita kaeNnavesTa jena kilanika gRpa opha thaI rahyuM che. pariNAme AvA samAjajIvanane kalupita karatA prazna haispiTalasa'ne udbhava, prAkRta pratye tatkALa pUratuM dhyAna kendrita thayA pachI tenI upekSA thatI rahe : bhASA tema ja sAhitya para AgAmI che. e paristhiti taMdurasta samAjajIvana mATe bAdhaka thaI paDe parisaMvAda, prAkRta bhASAnA adhyAevI hoI, rAmAje AvA prazno pratye gaMbhIratAthI vicAra karIne pana aMge sevAtI zocanIya udAAvI durghaTanAo banatI aTake evI paristhiti nirmANa karavAnI sInatA. paramAnaMda 17 'dizAmAM gaMbhIratAthI prayAsa karavA ghaTe che. navI duniyAmAM - 5 dalasukha mAlavaNiyA koNArka ane khajurAhonAM pUravaNuM maithuna-zilpa kezavalAla hiMmatalAla kAmadAra 19 bhaNelA ane buddhizALI vargane mAnavI ke ThaMDe kaleje khUna kare che gItA parIkha 21 ane tyAra bAda pote nirdoSa che e batAvavA mATe te duniyAnA zrI zaMkararAva devane vArtAlApa saMkalana:paramAnaMda 22 sva. Do. mArTina lyuthara kIMge calAvelI ahiMsaka laDatanI AlocanA (gArA sAthe habasIone pUrNa samAnatAnAM sthAne prApta ema ApaNe paNa habasIonA svataMtra ane svAyatta mulakanI karAvavAnA hetuthI sva. mArTIna lyuthara kIMge calAvelI ahiMsaka mAgaNI karavI--AvI anittama hada sudhI vicAratA habasIonA varga mATe ane e prakAranA vicAravAda mATe mULa lekhamAM "Black Power'-- pratikArAtmaka laDatanI tA0 16-4-68nA TAImsa opha InDiyAmAM bleka pAvara-zabdasamAsa vAparavAmAM Avyo che. anuvAdamAM e pragaTa thayela zrI eca. Ara. vorAne lekha eka bhAre vizada Ale- zabda-samAsa jevo che te kAyama rAkhavAmAM Avyo che. paramAnaMda) canA raja kare che ane bhArata khAte gAMdhIjIe calAvelI ane ame- Do0 mArTIna lyuthara kIMganA jIvanamAM chellA thoDA mahinA thayAM rikA khAte mArTIna lyuthara kiMga calAvelI laData vacce rahelA samAna mahAtmA gAMdhI sAthenI eka bIjI samAnatA jovAmAM AvatI hatI, tattvanuM jhINavaTabharyuM pRthakkaraNa kare che. teno zrI menAbahena jenI upara bIjAnuM bahu lakSa gayuM jaNAtuM nathI. banne ahiMsAnarottamadAse karI Apela suvAcya anuvAda nIce pragaTa karatAM vAdIo temanA mRtyu pahelAMnA keTalAka mahinA thayAM pitAnA jAtakhUba AnaMda thAya che. bhAIomAM ja vikasatI jatI hiMsAthI akaLAyA hatA. aMgrejI lekhamAM jyAM tyAM "Black Power' zabda- navI dilhImAM mahAtmAjIe je chellA upavAse karyA te bhArata samAsa Ave che. gorI prajA pAsethI samAnatAlakSI sarva hakko choDI gayelA aMgrejonI sAme nahotA, paNa hiMsA tarapha jaI rahelA ahiMsaka pratikArathI koI rIte maLI zake tema nathI ane tethI ane chelle pATale beThelA potAnA jAtibaMdhuone hiMsAthI pAchA te mATe te hiMsaka upAye hAtha dharyA sivAya chUTako nathI ane Ama vALavA ane saMyamamAM rAkhavAnA hetuthI karyA hatA. A hiMsakavRtti karavA chatAM paNa gerI prajA sAthe svamAnabharyuM sahaastitva TALavAnA prayatna karavAmAM ja temanI hatyA thaI.. zakaya na hoya te jema bhAratamAM pAkistAnanI mAgaNI UbhI thaI Do0 kIMganI hatyA karanAre jAtibhedavAdI koI goro athavA 18
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-68 prabuddha jIvana 15 tibena mA bhaLI birI prajA koI murkha gero hovo joie ema manAya che, paNa jAtibhedanI sAme laDanAra koI habasI paNa te hoI zake ke jene pitAnI vadhatI jatI vairavRttine Do. kIMganA kAraNe parANe dAbI rAkhavI paDatI hoya. e to kudaratI che ke Avo mANasa Do0 kIMgane potAnA mArgamAM eka ADakhIlI rUpa mAne. Do0 kIMganA karUNa mRtyu pachI je tephAne thayAM te uparathI jo kaMI sucana maLatuM hoya to ema kahI zakAya ke je prasaratI jatI hiMsAvRttine aTakAvavA Do0 kIMganA prayatno hatA, temAM atyAre te eka rIte pachApaDavApaNuM thayuM che. hAla turata e vize kaMI kahevuM e kadAca vadhArepaDatuM vaheluM hoya. eka gorAe choDelI goLI sAmenI te eka pratyAdhAta paNa hoya. aneka jAtione samAvato samAja Do0 kIMganA manamAM ekabIjAmAM bhaLI jaIne rahetA eka evA samAjanI kalpanA hatI ke je samAjamAM habasI prajA leza mAtra bhedabhAva vinA gerA amerikane sAthe jIvI zake. Do0 kIMganA jIvananA bhAge paNa jo AvI samAjaracanA thaze to te eka AnaMdajanaka bInA haze. jo ema bane te Do0 kIMge Apelo bhoga nirarthaka gayo nahi gaNAya. kemake AvI ekatA sAdhavA mATe potAno jIva Apavo paDe to te mATe temanI pUrI taiyArI hatI ja. temaNe eka ThekANe lakhyuM che, "sauthI paheluM e agatyanuM che ke be meTA pakSo-habasIo ane udAramatavAdI garA-nuM evuM saMgaThThana thAya ke te sArA dilathI garIbo mATe kAma kare. Do0 kIMga jyAre garIbone mATe kaMI kahetA tyAre gorA ke kALAne bhedabhAva temanA dilamAM lezamAtra nahoto. chelle chelle A prakAranI bhUmikA taiyAra karavA pAchaLa temaNe pitAnI badhI zakita vAparI hatI. vozIMgTana upara morace laI javAno je kAryakrama emaNe yojyo hato te e jAhera karavA mATe ja hato ke koI paNa garIba mAnavI, pachI te habasI hoya, reDa inDIyana hoya, ke bIjI koI kacaDAelI jAtine hoya, paNa badhAne samAna adhikAra maLavo ghaTe. A jAtibhedanI lAgaNIne teo pAyAne avarAdha gaNatA, jo e dUra thAya che temAM habasIonI mukita paNa samAi jAya che ema teo mAnatA. A kalpanA pAchaLa temanuM AdhyAtmika ciMtana ane amerikana prajAnA mULabhUta saMskAra e bene temane AdhAra hato. eTale eka bAjuthI "mukata thayelA habasIo taraphathI tamAre koI jAtane bhaya rAkhavAnI jarUra nathI" ema gorAone tene samajAvatA ane bIjI bAjuthI, gorA amane kacaDI nAkhanArA che evI daDha thai gayelI mAnyatAne kADhI nAkhavA teo habasI bhAione samajAvatA. bannene ekabIjAnI jarUra che e vAta banne pakSanA dilamAM je na Utare to koI pragati thavAnI zakayatA nathI ema teo mAnatA hatA. teo kahetA; jo ekabIjA pratyenA bhayanI zaMkAnI lAgaNI ane pakSanA manamAMthI nIkaLI jAya to ja e sAcI mukita haze, to ja badhA bhAicArAthI sAthe rahI zakaze. hatAza thayelA pitAnA anuyAyIone temaNe samajAvyuM ke tame zaMkAzIla rahyA karazo to te tamane Dagale ne pagale baMdhanarUpa thaze. vaLI, je garA mitro ApaNAM kAraNe mRtyune bheTayA, jemaNe ApaNA kAraNe Arthika lAbha jatA karyA, ane jeoe rAjya taraphanI kanaDagati vahorI lIdhI te badhAnI tame avagaNanA karI gaNAze. emanI viziSTa nIti-kAryapaddhati Diza0 kIMganI ahiMsaka nItithI AkarSAine ja gerA mitro habasI prajAnI paDakhe rahI laDayA hatA. teonuM mAnavuM hatuM ke A sAmAjika sudhArAmAM temanA potAnA paNa naitika ane Arthika lAbhe samAyo che. A ahiMsaka nItine ja pakaDI rAkhavAnuM temane bIjuM eka kAraNa e hatuM ke teo daDhatAthI mAnatA hatA ke game te thAya paNa amerikana gorAone ane amerikana habasIone sAthe rahIne ja jIvavAnuM che. bemAMthI koI ekane paNa kADhI mUkI zakAya tema nathI. eka vakhate temaNe mane kahyuM hatuM ke "mAruM kArya mahAtmA gAMdhI karatAM vadhAre kaparUM che. mahAtmAjIe gorAone bhAratanI bahAra kADhavAnA hatA, paNa ame e kalpanA karI zakIe tema nathI." laDAI pUrI thayA pachI gorAonI jema te pote paNa yu. esa. e. nI sImAnI aMdara ja rahevAnA che e nagada satya te jANatA hatA ane tene anusarIne potAnI nIti temane ghaDavAnI hatI. AvI laDAImAM, mAnavInuM zANapaNa kahe che ke, koI vijetA hoI na zake. ulaTuM virodhIoe paNa eka ja vAvaTo hAthamAM laIne ane eka ja sUtra pokAratAM sAthe sAthe kUca karavI joIze. Do0 kIMgane ahiMsAmAM zraddhA hovAnuM A paNa eka kAraNa hatuM. teo kahetA ke, Black Power-bleka pAvara-nI eka nabaLAi e che ke te joI zakatA nathI ke habasIone gorA vinA cAlavAnuM nathI ane gorAone habasIo vinA cAlavAnuM nathI. bleka pAvara game teTalA bumabarADA pADI sutro bele, paNa evo koI temanA mATe judI mArga nathI je dvArA teo pote sattA ane sagavaDa meLavI zake ane temAM gorAone kaMi lAgevaLage evuM na hoya. tema ja te meLavavA mATe gorAone paNa koi evo judo mArga na hoya ke jemAM kALAne kaMi lAgatuMvaLagatuM na hoya. A badhI dalIle teo gorAo sAthe karatA ane kALA sAthe paNa karatA. paNa chelle chelle palluM emanA virodhIo tarapha namatuM jatuM hatuM ke jeo temane choDI gayA pachI bhayajanaka rIte majabUta banatA jatA hatA. saMkucita mAnasa bahu du:khita hRdaye teo A badhuM temane kahetA. thAkayA vagara lAMbA vakhata sudhI te temanI sAthe carcAo karatA. jenA kAraNe bIjAenA dilamAM kALAo pratye napharata Upaje che te saMkucita mAnasa tajI devA teo temane khUba samajAvatA. garA ane kALA mitra banIne bhAicArAthI sAthe rahI zake che temAM temane akhUTa zraddhA hatI, ane pitAnI buddhizakitathI tema ja vANIcAnurIthI A badhuM teo bIjAone samajAvatA. aMtaranI zubhaniSThAthI karelAM ghaNAM kAryomAM temane maLelI saphaLatAnA aneka dAkhalA teo ApatA. ane habasIone alaga pADI nAkhavAthI bhogavavI paDanArI muzkelIonI teo cetavaNI ApatA. - habasIo koi divasa jItI zakavAnA nathI evI daDha mAnyatA thaI javAthI je keTalAka habasIo "nihilisTa philosophI" tarapha DhaLyA hatA te mATe potAne thatuM du:kha te chupAvI zakatA nahotA. tene zuM pratyAghAta Avaze te paNa teo samajatA hatA. temane utArI pADanArAo pratye paNa teo anukaMpA darzAvatA ane sAthe sAthe temanI mAnyatAone paNa eTalA ja premathI teo virodha karatA. temane teo mahAtmA gAMdhIno mArga samajAvatA. jeo gorAo pratye tiraskArathI jotA temanA dilamAM ahiMsAnI tAkAtathI parivartana lAvavAnA teo haMmezA prayatna karatA. jyAM sudhI kaMI paNa AzAnuM kiraNa dekhAtuM hatuM tyAM sudhI temanA anuyAyIo temanI paDakhe rahyA, paNa A AzA 1965 nA sivila rAiTasa bila pasAra thavAthI jayAre tUTI paDI tyAre temAMnA ghaNA nirAza thaI gayA. jeNe temanAmAM AzA janmAvI hatI tenAja teo pratispardhI banI gayA, eTaluM ja nahiM paNa, emanI temaNe ThekaDI uDADavA mAMDI. De. kIMge temane mAphI ApI, temanA vize dilamAM koI DaMkha ne rAkhe, paNa pote potAnA mArgathI jarA paNa calAyamAna na thayA. teone thanuM du:kha te samajatA hatA ane sAthe e paNa samajatA hatA ke hatAza thaI jaIne sakriya kAryakramane saMbhAvI devAthI koi kAntine saphaLa banAvI zakAtI nathI. saphaLatAne mArga potAmAM je ahiMsA uparanI daDha zraddhA hatI, tenuM pharI pharIne TaNa karI bIjAonI zaMkAo tene dUra karatA. "makkamatAthI UbhA rahevuM, ahiMsaka rIte AgaLa vadhavuM, kayAMka pAchA paDayA te te svIkArI laI AzA bhAMgavA na devI." A saphaLatA mATe zreSTha mArga che e temanA sAthIone gaLe utAravA te satata mathatA rahetA. teo kahetA, "satyanA mArge cAlavA mATe je kaMi rAhanA karavAnuM Ave te sahana karavuM joie ema samajIne cAlIe to
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-pa-68 ApaNe mAnavajIvananI sarvocca sthitie pahoMcIe. ApaNAmAM nA abajo DaoNlare. eno artha e ke gerAnA bhAge habasIone tema ja amerikana samAjamAM parivartana ANavAnI A taka che, samAnatA maLe. koI amerikana goro A bhAga ApavA taiyAra AjanI peDhI mATe A eka kasoTI che e samajavAnI jo daSTi ' nathI. ochAmAM ochuM DaeN. kiMganuM to AvuM mAnavuM hatuM. Ave to ekabIjA vacce kaDavAza thavAmAMthI potAne bacAvI zakIe DaoN. kiMgane ema lAgatuM hatuM ke potAno jAtabhAIo ane tema che." Ama teo kahetA, paNa vAstavikatAmAM AvuM parivartana gerA mitra bane taraphathI teo pheMkAI javAnA che. " look" Avaze te aMge temane bahu ochI AzA hatI. nA temanA chellA lekhamAM temaNe lakhyuM che ke A hakIkata anivArya emanI ahiMsA uparanI zraddhA viSe sau koI jANakAra hatA, che. ahiMsaka AMdolana ke jeNe nAgarika hakonI caLavaLamAM mukhya paNa e zraddhAnI gaMbhIratA ane pavitratA vize bahu ochAne khyAla bhAga bhajavyo hato te chellA be varSa thayAM vizeSa parivartana ANavAnI haze. paNa A zALAnA baLe ja potAnA jAtabhAIone sAtha khevAne dizAmAM koI vizeSa kAmagIrI bajAvI zakayuM nathI. temane koI bhaya nahotA. teonuM hiMsA tarapha vadhatuM jatuM valaNa temane New Slogan - Het jarA paNa DagAvI zakayuM nahotuM. che tethI temaNe navuM sUtra uccAryuM, " ahiMsaka yuddha, " temaNe UlaTuM teo kahetA, "samaya pramANe kUdako mAravo temAM huM pitAnA ahiMsAnA siddhAMtane mAnya rAkhIne paNa potAnA jAtamAnato nathI. eka hoMziyAra netA ekatAnI zodhamAM nathI nIkaLate, bhAIone anukULa thavA "yuddha" zabda umeryo. mahAtmA gAMdhIe te te ekatAno ghaDavaiyo bane che." paNa bhAratIya yuvAne jayAre baLavo karavAnI aNI upara AvI eka bIjI vakhate temaNe kaheluM, "yunAiTeDa sTeTsane ekeeka gayA hatA tyAre sane 1941 mAM Ama ja karyuM. temaNe "hiMda choDo " habasI hiMsAvAdI banI jAya to huM ekale UbhuM rahIne paNa ne nAda jagAvyo, je ahiMsAnA siddhAMtane AMca AvavA dIdhA "tamAro rasto kheTe che" ema pokAravAnuM pasaMda karIza. te eka vinA bhAratIya yuddhakhora yuvAnone baMdhaberAto thaI gayo. AtmazraddhAvAna mANasa hato, inA cIle cAlanAro nahote. De. kiMge paNa vaiziMgTanathI zarU karI amerikAbharamAM je eka . hiMsA tarapha DhaLatA potAnA jAtabhAine teo kahetA, pachI eka maracA laI javAnI yojanA karI hatI tene Azaya " A rIte tame ajANapaNe paNa amerikana jIvanamAM je kharAbamAM "Black Power" nI vicArasaraNIne potAnI sAthe meLa kharAba che, je pAvika baLa che tenuM anukaraNa karI che. tame eka meLavavA mATe ja hato. tenI pAchaLa e hetu paNa hatuM ke " Black aniSTane dUra karavA bIjuM aniSTa UbhuM karo cho. koine tiraskAravuM Power" nI tAkAtane vinAzakanA badale vidhAyaka kAryakrama tarapha te tiraskAra karanAra tema ja tiraskRta thanAra bannene ekasarakhuM vALavI. nukasAnakAraka che." A gAMdhInA siddhAMtane ja paDaghe che. A navI caLavaLa emaNe habasI prajAne Arthika samAnatA maLe hamaNA hamaNAmAM te be morace laDatA hatA."Black Power ane e eka ja spaSTa uddezane anusarIne zarU karI hatI. sAthe ahisA upara white Power" bannenI vacce te UbhA hatA. ahiMsA upara bhAra paNa teo ApatA rahyA hatA. temaNe cekakhA zabdomAM jAherAta daDha vizvAsa e ja temanuM rakSaNa karanAra baMntara' hatuM. cheka chelle karI ke, " je ahiMsaka rahevAne taiyAra na hoya temaNe A dekhAva pATale jaI beThelAonA humalAthI bacavuM e khUba muzkela kArya hatuM. javA nahi ke temAM bhAga le nahi. Ave samaye paNa baMne pakSane premanA paMthe vALavAnA teo prayatna karato. je kaMI zakaya hoya te badhAM ja sAdhano ane sAdhanAne Disillusionment - 9Inchant - HARRA mAnanArA ' samanvaya sAdhIne teo AgaLa vadhavAnA hatA. temanI mAgaNIo mRtyu pahelAMnA thoDA vakhatathI De. kiMgamAM tatkAlina pari svIkArAvavA mATe ane tenA mATe je paisAnI jarUra paDe te meLavavA - sthiti aMgenA bhramanuM nirasana thatuM jatuM dekhAtuM hatuM. AnA lIdhe mATe keMgresa upara dabANa lAvavAne temane A kAryakrama hatA. teo vadhAre joradAra AkramaNakAra banyA hatA. jo ke e AkramaNa temanuM mAnavuM hatuM ke mAtra A ja rIte amerikAne duzmana hiMsAthI tadRna dUra rahenAruM hatuM. temanI phariyAda hatI ke temanA gorA deza jevA be bhAgalA paDavAmAMthI bacAvI zakAze. mitro dhIre dhIre temane tajatA jatA hatA. habasI pratye je anuvAdaka : mULa aMgrejI : apamAna ane karatA batAvavAmAM AvatI hatI te nAbUda karAvavAmAM gerAone temane sAtha hatA, paNa jyAre habasIoe badhI zrI menAbahena narottamadAsa zeTha zrI eca. Ara. verA rIte samAna hakanI mAgaNI karI tyAre te mitro khasavA lAgyA hatA. tyAre temaNe gorAone kahyuM: "khUna thatuM aTakAvavuM e eka zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sabhA vAta che, ane bhAI banAvI joDe besADavo e judI vAta che." e geArA mitro habasIonA prazna pratye kema bedarakAra ane vimukha thatA jAya che, kema Teko ApavAmAMthI pAchA pharatA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA jAya che tenuM mULa kAraNa zodhavAmAM teo paDayA. jana mAsanI 8mI tArIkha zanivAre sAMjanA pAMca vAgye "jema jema samasta prajA kALI prajA pratyenA kaTTaratAbharyA saMghanA kAryAlayamAM maLaze, je vakhate nIce mujabanuM pratikuLa vyavahArathI dhIme dhIme vadhAre vyApaka ane UMDA evA kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze :rAmAnatAlakSI tattva tarapha DhaLatI jAya che tema tema gorI praja (1) gata varSanA vRttAMtane tathA saMgha tema ja zrI maNi'Status quo" ne - je hatuM tene - vaLagI rahevAno ane jarA paNa lAla mekamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayaAgaLa nahi vadhavAno Agraha sevatI banatI jAya che. samAnatAsucaka upara uparanA thoDA hakko ApavAthI kALA gorAne jhagaDo layanA oDITa thayelA hisAbone maMjurI ApavI. patI jaze ema mAnIne te gerI prajAe nirAMta cittavI hatI, paNa (2) navA varSanuM aMdAjapatra maMjura karavuM. have tene bhaya lAge che ke sarva sUcita pheraphAra svIkAravA jatAM te (3) saMghanA adhikArIo tema ja kAryavAhaka samitinA pote ja kayAMnI kayAM pheMkAI jaze." 15 sabhyonI cUMTaNI karavI. "temanA valaNamAM A prakArane dekhAto pheraphAra samAnatA tarapha pragati karavA jatAM keTale moTo bhega Apavo paDe te aMgenI (4) saMgha tathA vAcanAlaya ane pustakAlayanA eDisabhAnatAne keTalAka aMze AbhArI che ema temane lAgyuM. TaronI nimaNuMka karavI. eka hoTelamAM jamavuM, zahera bagIcAomAM vinA rokaToke. vArSika sAmAnya sabhAnA upara jaNAvela samaye vakhatapharavuM, pustakAlayamAM nirbhayapaNe javuM vagere zarUAtamAM je thoDA sara upasthita thavA sarve sabhyone vinaMti che. sudhArAo thayA te to bahu sahelAIthI maLyA. mata ApavAnA adhikAra mATe paNa moTI kiMmata cUkavavI paDI nathI. ATalI hada sudhInuM badhuM sabhAsthaLa: cImanalAla je. zAha gorAone kabula hatuM. e mAtra eka mAnasika bAMdhachoDanI vyavasthA hatI. saMghanuM kAryAlaya, subodhabhAI ema. zAha paNa have bhaviSyanA pheraphAro ke jenAthI saMpUrNa samAnatA prApta | 45-47 dhanajI sTrITa, maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha thatI hatI, jevI ke - jhUMpaDapaTTI nAbUda karavI, suMdara sagavaDatAo rAmaya vALI vadhAre ra la bAMdhavI, bekAro mATe bIjA kAmadhaMdhA UbhA tA. 8-1-68 sAMjanAkaravA- A badhuM karavA mATe abajo Dolaro jaoNIe, eTale ke gerA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-68 prabuddha jIvana 17 prakIrNa noMdha jaina kalInIkamAMthI "kaeNnvesTa jaina kalInIka grupa sagavaDonA sau koIne bhAgIdAra banAvatA thaIe te ApaNAmAM opha hospiTalsane uddabhava rahele sAMpradAyika vRttimAMthI pedA thatA alagatAne bhAva saheje muMbaInA sthAnakavAsI jaina saMgha taraphathI 1948-49 mAM osarI jAya ane ApaNuM jIvana sahajapaNe sarvalakSI--sArvodayataddana nAnA pAyA upara mAtra 15 dardIothI zarU karavAmAM Avela lakSI banI jAya. davAkhAnuM Aje "jaina kalInIka"nA nAmathI cetarapha mazahura banyuM prAkRta bhASA tema ja sAhitya para AgAmI parisaMvAda che, jene bethI savA be lAkha dardIo varasa dahADe lAbha le che ane prophesara DekaTara e. ena. upAdhyAya (dhavalA, rAjArAmapurI, jemAM 1200 jeTalAM sarjIkala oNparezana ane 130 jeTalAM kolhApura-1) taraphathI maLela paripatra jaNAve che ke "zivAjI AMkhanAM oNparezane thaI rahyAM che, ane je Aje AsapAsa vizvavidyAlaya, kolhApuranA tattvAvadhAnamAM vizvavidyAlaya anudAna vasatA upara nIcenA tharanA lokone kazA paNa bhedabhAva vinA AyoganI sahAyatAthI A grISmAvakAzamAM 12mI me budhavArathI vaidyakIya rAhata ApI rahela che. A jaina kalInIka vaidyakIya 25mI me sudhI prAkRta bhASA tema ja sAhitya upara eka pariupacArane lagatI lagabhaga sarva zAkhAethI saMpanna hatuM, paNa tenI 'saMvAda Ayojita karavAmAM Avyo che. dezanA prasiddha vidvAna-vizesagavaDo bahu ja maryAdita hatI, ane cAre bAjuethI mAMga pata: prAkRta bhASA tathA sAhityanA paMDita-A parisaMvAdamAM saMmmIlita vadhatI jatI hatI. A mAMgane dhyAnamAM laIne jaina kalInIkanA thavAnA che. saMcAlakoe jaina kalInIkanI bAjue meLavelI jamIna upara 60 "prAkRta bhASAnA adhyayananuM mahatva sarvavidita che. hindI, gujarAtI, marAThI vagere Adhunika bhAratIya bhASAonI utpatti bichAnAMono rAmAveza thaI zake ane bIjI jarUriyAtanI puravaNI tathA tene vikAsa bhinna bhinna prAkRta bhASAo dvArA thayo che, eTaluM ja thaI zake evA eka vividhalakSI hospITalanA makAnanuM bAMdhakAma nahi paNa, draviDa kuLanI kanaDa vagere bhASAno zabdabhaMDAra zarU karyuM ane je thoDA samaya pahelAM pUruM thayuM. eTale e makAnanA paNa prAkanonI sahAyatAthI samRddha banyA che. bhAratanA prAcIna zilAlekha, nATaka, alaMkAra, graMtha tathA mukataka sAhityamAM prAkRta kharcane pahoMcI vaLavA mATe saMsthAnA saMcAlakoe gayA phebruArI bhASAnuM mahattvapUrNa sthAna che. pAlImAM lakhAyelA tripiTaka mahinAmAM cha lAkhanI rakama potAnA samAjamAMthI ekaThI karavAne samAna ardhamAgadhImAM racAyeluM Agama sAhitya paNa mahattvapUrNa saMkalpa karyo. A dizAe zarU karavAmAM AvelA saMcAlakonA jatha- che. bhAratIya vicAradhArA tathA saMskRtinI samRddhimAM prAkRta bhASAnuM baMdhI puSpArthanA ane temanA samAje te prayatnane ApelA asAdhAraNa vizeSa gadAna che. bhAratIya vidyA vibhinna kSetramAM prastuta che. A aMgenuM zodhukArya prAkRta bhASA tema ja sAhityanA adhyayana udAratA dAkhavatA AvakAranA pariNAme eprila mAsanI AkharamAM vina adhUruM ja rahevAnuM. prAkRta bhASA tema ja sAhityanA kSetramAM A bhaMDoLamAM ekaThI thayelI rakama mULa dhArelI cha lAkhanI pAzcimAnya tema ja pIrvAtya paMDitoe vyakitagata rUpamAM vipula rakamane ThekANe 15 lAkhanI sImAne paNa vaTAvI gaI. A gaMjAvara anusaMdhAna karyuM che tema ja Aje paNa karI rahyA che. A kSetramAM bhaMDoLamAM konTesTa ceriTebala TrasTa taraphathI maLelI cha lAkhanI rakamane paNa jeTaluM kArya thayuM che tethI vadhAre kArya karavAnuM haju bAkI che. ApaNA dezamAM A mATe vipula sAhitya tema ja sAdhana upalabdha che. A rasamAveza thAya che, jenA pariNAme prastuta hospITalane 'kAnvesTa jaina kSetramAM Aja sudhI karavAmAM Avela anasaMdhAnanA saMdarbhamAM klInIka grupa opha oNspITalsa' e mujabanuM nAma ApavAnuM bhAratIya vidyAonI samRddhi mATe bhaviSyamAM je kAMI kArya karavAnuM ane haspITalanA navA makAnane kaeNnvesTa TrasTa bIlDIMga" e che tenuM dizAdarzana A parisaMvAdamAM karAvavAmAM Avaze. mujabanuM nAma ApavA TharAvavAmAM AvyuM che. prAkRtanA prasiddha paMDita De. parazurAma lakSmaNa vaighajInA A navA makAnanuM udghATana tA. 28mI eprilanA roja netRtvamAM A parisaMvAdanI taiyArIne prAraMbha thaI cUkayo che. akhila bhAratIya prAcyavidyA saMmelananA bhUtapUrva adhyakSa Do. A. ke. zrI ratilAla ANaMdajI dozInA hAthe karAvavAmAM AvyuM. A samA upAdhe, DIna kalA - saMkAya, zivAjI vizvavidyAlaya, A parisaMraMbhanA pramukhasthAnane sAhu zreyAMsaprasAda jaine zobhAvyuM hatuM ane saMvAdanA nirdezaka che." atithivizeSa tarIke zrI manubhAI pI. saMghavI padhAryA hatA. pachInA prAkRta bhASAnA aMyApana aMge sevAtI zecanIya udAsInatA divase sanmukhAnaMda hAlamAM A samAraMbhanA anusaMdhAnamAM 'jesala prAkRta bhASA ane sAhityanA abhyAsa aMge Aje cotarapha torala' nuM nATaka rAkhavAmAM AvyuM hatuM, je prasaMge zeTha pratApabhAI vadhatI jatI udAsInatA tarapha nirdeza karatAM paM. becaradAra temanA bhogIlAla pramukhasthAne hatA ane zrI kAtilAla kevalAla atithi- taraphathI tAjetaramAM maLelA eka patramAM jaNAve che ke:vizeSa hatA. kolejomAM tathA hAIskUlamAM prAkRta bhASAnA abhyAsakrama dAkhala A kArya AvI aNadhArI saphaLatA maLavAmAM aneka vyakita ane te thayela che, paNa te aMge saMcAlako bhAre upekSA rAkhe che, ane te abhyArAzakitaone hisso rahe che, temAM konA nAmano ullekha karavA kamanI Aje bhAre karuNa dazA thayela che. saMcAlakone e bhrama ne konA nAmane na karavo ? Ama chatAM paNa tenA savizeSa yaza- thayela che ke A to jainenI bhASA che. eTale saMkucita daSTi rAkhIne bhAgI tarIke zrI cImanalAla cakubhAI zAha, zrI giradharalAla daphatarI, e abhyAsakrama aMge kazI kALajI karatAM nathI. ane ApaNA jaina zrI ramaNIkalAla koThArI, zrI choTubhAI kAmadAra, zrI nAthAlAla zAha, | baMdhue te A aMge kaze rasa ja dAkhavato nathI ane munione tathA jena kalInIkanA cipha meDikala ophisara De. ke. ema. sAMgANI- te vidyArthIo A bhASAne abhyAsa karIne jAte Agame vAMce nAM nAmo ullekha karavo ja rahyo. A kAryakartAo ApaNA hArdika e vAta ja gamatI nathI. ethI mahAmahenate dAkhala karAvele A abhinandananA adhikArI bane che. abhyAsakrama AjakAla badhI zALAo ane kaeNlejomAM Dagumagu thaI haspITalanA makAnanA udghATana-samAraMbha prasaMge thayelAM rahyo che. vakatavyamAM mukhyapaNe tarI AvatI bAbata e hatI ke ApaNe A brAhmaNa paraMparAnI jema saMskRta-bhASA- pradhAna che tema kAmaNa eka evuM kArya karI rahyA chIe ke je kevaLa eka samAja yA paraMparAnI prAkRta-bhASA-pradhAna che. eTale banne bhASA tarapha varganA lAbha mATe nathI, paNa sarvajanahitAya che e hakIkatane samadaSTi rAkhIne zALA tathA kaeNlejanA sattAvALAo bane bhASAno sau koI gauravapUrvaka ane anerA AnaMdapUrvaka AgaLa dharI rahyA abhyAsakrama barAbara khaMtathI calAve e vAta khAsa vicAravA tema ja hatA. Ane huM eka moTuM zubhacina lekhuM chuM. je duniyAmAM ApaNe carcavA jevI che. A vAta huM saMpradAyanI daSTie nathI lakhate, paNa vasI rahyA chIe te duniyAne ApaNe jo A rIte AvI vizALa saMskRtinA ane bhAratIya saMskRtinA abhyAsanI dRSTie ja A bhAvanAthI-jetA thaIe ane ApaNI saMpatti ane sAmAjika vAta tamane huM jaNAvuM che." paramAnaMda
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvana tA. 16-5-68 navI duniyAmAM-5 Aje anubhavyuM ke baraphanI varSA kevI rIte kevA krame thAya che ane keLavaNInI vizeSatA ja mAnavI rahI. zistamAM A prajA mAne che badhuM ja baraphathI kevuM chavAI jAya che. Aje savArathI ja havA sAthe ane te zistanA darzane AvA prasaMge avazya thAya che. AvuM baraphanI varSA thaI rahI hatI. te sAMja sudhI thaI. eTalAmAM to samagraprajagata kazuM jyAre jovAmAM Ave che tyAre A prajA mATe badhe ya 14 IMca jeTalo barapha chavAI gaye. chellA 92 varSamAM AvI mAnanI lAgaNI thAya che. bhAre baraphanI varSA mArca mAsamAM thaI nathI. 1944 nA DIsembaramAM kAma vakhate kAmanI tatparatA ane ramatagamata vakhate tenI21 IMca thaI hatI. Aje maMgaLavAra hoI mAre yunivarsiTImAM tatparatA - e guNa A prajAe gaLathuthImAMthI ja lIdho hoya tema javAnuM hatuM. varasatA baraphamAM cAlIne te jaI zakAya tema hatuM jaNAya che. Avela kAma kema zIdhra pUruM karI devuM - enI phIkara hIM nahi eTale TekasImAM gayAbadhI ja saDaka - pagadaMDIe baraphathI beMkamAM ke ophisamAM ke bajAramAM jovA maLe che. ema kahI zakAya chavAI gaI hatI. meTarane paNa cAlavAmAM muzkelI paDatI hatI. ke ahIM zuM strI ke puruSa - kAma vakhate khaDe page kAma karatA hoya havAnI sAthe rUnA palanI jema baraphanI varSA thAya che ane baraphanA che. pariNAme ophisemAM ane beMkamAM zani - ravi rajA rAkhI zake che. rajakaNo havAnI sAthe pataMgiyAnI jema uDe che. jamIna, AkAza kAma karavuM nahIM ane phAIlanA DhagalA vadhAryuM ja javA - e badhuM ja baraphamaya banI jAya che. sarvatra dhavalimAM chavAI jAya che. A prajAmAM nathI. e dUSaNa ApaNe tyAM che. beMkamAM ceka yunivarsiTIthI pAchA vaLatA TeksI maMgAvI hatI eTale rAha Avyo ke rUpiyA tamArA hAthamAM AvyA ja che - evI sarala joIne Ubho hato. eka vRddha sajajane kahyuM - hIMmata nathI? meM vyavasthA ahIM che. tyAre ApaNe tyAMnI beMkone anubhava che ke kahyuM TekasI maMgAvI che. paNa te samayasara AvI nahi, eTale meM ochAmAM ochI daza miniTa na thAya to e beMka zenI. gharaDI DozI te cAlavA mAMDayuM. nAnapaNamAM amArA gAmanA rU pIlavAnA jInamAM pesTamAM hoya ekalI ja, paNa UbhI UbhI badhuM ja patAve che, tyAre huM ramatA hatA te yAda AvyuM. rUnA DhagalAmAM khovAI jaIe - ema te ApaNe tyAM pesTanA kalArka meTA sAheba thaIne beThA hoya che ane ahiM na banyuM, paNa pAMca - 7 - IMcanA baraphanA DhagalAmAM cAlatAM, jANe ke ApaNA upara meTo upakAra karatA hoya tema ApaNuM kAma rUmAM cAlatA hoIe evo ja anubhava thAya che. khAMDanA DhagalA dhIre dhIre patAve che. DozI hasIne ApaNuM kAma karI Ape che jyAre jevuM lAge, paNa khAMDanI kaThoratA nahi paNa rUnI naramAzane anubhavI ApaNI pAsTanA kalArkane bIcArAne hasavAnI pharasada kayAM hoya thAya. barapha paDatA hoya tyAre tene kAraNe vizeSa ThaMDIno anubhava thAya che che? tene te pote sarakArI nokara hovAno rUAba dekhADavAno hoya ema nathI, paNa jo pavanane sapATo hoya to ja ThaMDI lAge che. paNa che. e vaLI ApaNI sAthe hasI kema zake? gulAma prajAnA A duSaNe svataMtra thayA pachI paNa gayA nathI, ghaTayo nathI, paNa vadhyA pavananA sapATAe tene prabhAva to rAtre lagabhaga ATha vAgye haze. svataMtratA sAthe tamannA ane javAbadArInA darzana jayAre dekhADe. samagra TerenTo zaheranI vIjaLI kheravAI gaI. rAtre vIja thaze tyAre ApaNA deza AgaLa vadhaze. AdhyAtmikatAnI vAta karavI LInA jhagamagATamAM ahIM AvyA pachI aMdhAriyuM ke ajavALIyuM hoya ApaNe sauthI AgaLa chIe paNa jIvanamAM nathI AdhyAche tenI kazI ja khabara paDI na hatI. paNa Aje prathama ja vAra tmikatA ke nathI pUrI laukikatA. A to A loka ane paraloka banne ajavALIyuM ahIM kevuM hoya che tenI khabara paDI. samagra sthAnamAM bagaDavAne sedo che. ahIMnA loko paraloka kadAca sudhAratA nahIM hoya, paNa A lokanI ciMtA to jarUra kare che. barapha chavAI gayuM hatuM ane tenA upara mAtra candrane prakAza phelAI Toro. dalasukha mAlavaNiyA rahyo hato. sarvatra dhavalimAnuM sAmrAjya najare paDayuM. moTA moTA tA. ka:nA. 13-3-68 nAM chApAmAM A baraphavaSanei kAraNe je avyaaneka mALavALA makAnomAM tArAnI jema mINabattIo TamaTamavA lAgI vasthA UbhI thaI hatI tenuM varNana vAMcyuM. rastAmAM barapha hovAthI paNa A kendrIkaraNane vicAra karuM chuM tyAre dhyAnamAM AvyuM ke moTaranI hAranI hAra saDako upara jAmI gaI, kIDI vege paNa meTaro amArA ane badhA ja makAnamAM lIphaTa baMdha thaI gaI haze, pANI baMdha cAlI zake tema hatuM nahIM. vaLI ghaNI moTara ane Trako bhaTakANI, ThaMDIne kAraNe ghaNI mATenA mazIna baMdha thaI gayA. erAma eka thaI gayuM haze. vIjaLInA cUlA baMdha thaI gayA haze. rephrIjareTarane klAka mATe baMdha karI devAmAM AvyuM ane mazIno vaDe tyAMnA rastA TamaTama avAja baMdha thaI gayo haze. ane mAnavI jeNe vijJAna sApha karavAmAM AvyA. varSa daramiyAna eka ja divasamAM 160 ekasarjI ne kudaratane kabaje karI che te A prasaMge ke azaraNa ane smAto thayA. eka jaNa mRtyu pAmyo, ghaNA ghAyala thayA. ToronTonI hatAza haze. nA, nA, ema to sAva hArI jAya evuM nathI. mAtra saDako uparathI barapha sApha karavA mATe ahIMnI myunisipAliTI A thoDI vAra, aDadhA kalAka ja teNe kendrIkaraNanuM dAridraya anubhavyuM. ane tumAM phebruArInA aMta sudhImAM 22 lAkha DaoNlara uparAMta kharca karI cUkI che. kula A khAte 34 lAkha uparAMtanuM bajeTa che. vaLI pAchA vIjaLImAM rAcavA lAgyo. teNe kudaratane sara karI che pacAsa mAIlanI jhaDapathI vAyuM sAthe baraphanI varSA hatI. paNa tene khoLe khelavAnI tenI AvaData nathI. e te A sAdhano ahIMnI sudharAInA kAyadA pramANe makAna sAmenI pagadaMDImAMthI ane saraMjAmamAM ja jIMdagI pUrI karavAne. Avo apUrva avasara maLe baraphanI saphAI makAnamAlike karavAnI hoya che. baraphane kAraNe je koI paDI jAya ane hADakA bhAMge to je makAna sAme mANasa tene AnaMda levAnI tAkAta mAnavImAM rahI nathI. e kudaratane paDI gayuM hoya te makAnanA mAlikane daMDa thAya che. AthI rAtabhara rAjA bhale hoya, paNa vijJAnane te gulAma banyuM che. te eTale sudhI makAnamAliko taraphathI saDakanI banne bAjunI pagadaMDInI saphAInuM ke kudarata sAmuM jovAnI paNa tene pha rasada rahI nathI. anyathA e kAma cAlu hatuM. savAre mukhya rastAnI saphAI thaI gaI hatI. aDadhA kalAkamAM kudaratI sauMdarya nihALavAne apUrva avasara te vAhanavyavahAra pUrvavata cAlu thaI gayuM hatuM. savAre paNa makAna mAliko taraphathI pagadaMDIonI saphAI cAlu ja hatI. barapha jayAregumAvI zake nahIM. jIvanamAM sagavaDa ane sAdhananI jarUra che, paNa jAmI jAya che tyAre tenA upara cAlavuM asaMbhava banI jAya che. baraphaenA gulAma banI jaIe te te mAnavatA hArI ja gaI gaNAya. nI laparANI prakRti temAM AvI jAya che. eTale barapha rastA upara AvA avasare paNa eka vAta vize mAre noMdha levI ja joIe. jAme e pahelAM te haTAva Avazyaka che. anyathA meTaro lapasI amadAvAdamAM ane anyatra meM anekavAra vIjaLI baMdha thayAnA ane paDe-AgaLa vadhI zake nahIM. mANasa to paDI ja jAya. jyAM sudhI aMdhArapaTa chavAI gayAnA prasaMgo joyA che. paNa jevo te aMdhArapaTa e barapha jAmyo na hoya tyAM sudhI te Snow (hima) kahevAya che. thAya che ke eka meTI kikiyArI vAtAvaraNamAM chavAI jAya che. tevuM - jAmI jAya eTale Ice (tuSAra) kahevAya. da. mA. kazuM ja meM ahIM aMdhArapaTa veLA sAMbhaLyuM nahi. te A prajanI 143-68
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-pa-68 prabuddha jIvana te darzaka rakRta kavi narbhaga koNArka ane khajurAhanAM mithuna-zipa gujarAtI "bhUmiputranA paMdaramA varSanA tA. 16 mArca-1968nA sUryadeva viSaNunuM pratIka gaNAya che. tenI mUrti viSaNunI mUrti465mA aMkanA cethA pRSTha upara vinobA bhAvee tathA dAdA dharmA- nI mAphaka ghaNe sthaLe zaMkha- cakra - gadApadmadhArI hoya che. khaMbhAta vikArIe je vidhAne jAhera karyA che, temAM vinobA bhAvee bhAI pAse nagarA mukAme sUrya - sUryANInI mUrtio meM joI che temAM zrI paramAnaMdabhAI kApaDiyA sAthe e viSaya upara je carcA karelI maithunabhAva leza mAtranathI. mUrtinI paDakhe AbhA-prabhA-upA-prabhAtatene ullekha ApavAmAM AvyuM che, dAdA dharmAdhikArIe e ja viSaya darzaka pAada mUtio hoya che, Asana bahudhA hotuM nathI. koNArkanA upara potAne svataMtra abhiprAya TUMkAmAM Apyo che. e vAMcatAM sUryamaMdiramAM saMskRta zloka pramANe paratuta lakhANa lakhavAne huM prerAyo che. hamaNAM ja A zilpone tharca . . .nirarjhavo mA: eka raziyana kalAvi, eka amerikana pravAsI tathA eka lebenanA trijyAsiddhi: - pravAsI joI AvyA. ekane tyAM laMbA samaya mATe rahevAnuM mana eka AMkhe kANe sArathi, evuM bhAvanAzIla zilpa che. khuda thaI AvyuM; bIjAne temAM koI adbhuta philasuphI lIdhI! trIjAne enI sUryanA zilpa upara maithuna bhAva nathI; sUryane zakitanuM rUpa ApavAmAM samaja ja na paDI ! e vividha pratyAghAto ApaNe samajI zakIe tema che; AvyuM nathI. zakita sapta mAtRrUpa che, siMha, vyAdA vagere tenAM vAhane kAraNa ke bhArata sivAya bIje kayAMya evAM maithuna zilpa astitva che; enAM mUrtividhAmAM kayAMya maithuna bhAva jovAmAM Avaze nahi. dharAvatAM nathI. maithuna zilpa ane nagnatAdarzaka zilpa e bemAM ghaNA te te kumArI bhAvamAM sadA mATe hoya che. zakita patnI rUpe ke pharaka che e kahevAnI khAsa jarUra che. prajanana bhAvamAM prakaTa thatI nathI. kayAMka kayAMka myujhiyamamAM - saMgrahIvinobA bhAvenA mata pramANe koNArkanAM maithuna zilpamAM layomAM-sUryanI mUrti upara IzanI chApa hoya che. pagamAM bUTa, kazI azlIlatA nathI. teo ema mAne che ke koNArkanA sUrya- mAthe Topa, IzanI mukhamudrA hoya che. kherAlumAM meM AvI mUrti maMdiramAM sUryadeva che te zakitanuM svarUpa che, sUryadevatAnAM aneka joI che. mUrtividhAnanA sAhityamAM tenuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM svarUpe batAvavA sAthe zakitanuM svarUpa paNa batAvavuM joIe ema che. kayAMya te vidhAnamAM prajanananI kriyA nathI. e rAmAyanA lokone lAgyuM. eTale zilpIee maithuna zilpanI prajanananI kriyA - tene bhAva - thALI vaccenA liMgamAM jovAmAM kArIgIrI karI. vinobAjIe bhAIzrI paramAnaMdabhAI kApaDiyAne Ave che. zivanAM maMdiromAM A zilpa joI zakAya che. grIsamAM ema kaheluM ke tame jaina che, jenuM valaNa haMmezAM Puritan- ane pazcima eziyAmAM liMgapUjAne AcAra hato. ApaNe ene zuddhivAdInuM hoya che, paNa A zuddhivAda cakhaliyApaNuM ghaNI vAra thaI mahAdevanuM svarUpa ApyuM e ApaNI bhAvanAnI zuddhatA darzAve che. jAya che. jenee ekAMgI thavuM joIe nahi. maithuna zilpathI grIsamAM e AcAra Phallus Worship kahevAtA hatA, ane bhaDakI javuM joIe nahi. A mata anusAra maithuna kriyA prajajananI tene pracAra romana sAmrAjyanA eziyAnA vibhAgomAM-siriA, kriyA che, temAM jugupsA nathI, e pavitra kriyA che. saMta, mahA- turkI, lebenona, jorDana, pelesTAIna vagere pradezomAM--hate. . tmAe prajajananI kriyAthI ja janmyA che. maithuna zilpAne A daSTithI mUrtinI nagna avasthA haMmezAM maithunI hotI nathI. grIsanAM jotAM tenuM rahasya samajAI jaze! A pachI bhUmiputramAM dAdA nagna zilpamAM strIo karatAM puruSanI nagna avasthA vizeSa hoya dharmAdhikArInuM e ja viSaya uparanuM maMtavya mUkavAmAM AvyuM che ke che. te avasthAmAM kadAvara anatomy-zarIranuM paripakava saMgaThThana-hAya nagnatA bALakomAM hoya che, kaLAmAM hoya che, utkRSTa zila5mAM hoya che, che, vajanArAabhAva hoya che, maithuna bhAva leza paNa nahi. grIsanAM suMdara zilpAmAM nagnatAnI jhAMkhI maLe che. koNArkanA sUrya- korNAka khajurAhonAM zilpAmAM maithuna kriyAne atireka jovAmAM maMdiramAM je strI-purUnAM maithuna zilpo kaMDArelAM che te kAMI kAmuka Ave che. e maithuna kriyAone jonAranA dilamAM jugupsA ja utpanna strI-puruSanI kRtio nathI, emaNe te kAmane jItI lIdho che. thAya che. te draSTAne jo saMta haze, mahAtmA haze to tenI jugupsA temAM na te upabheganuM pratipAdana che, na te damananuM. temAM nathI atizaya haze. A maithuna zilpanA phoTogrApha lIdhA hoya to tene Srepression, nathI Indulgence; mAtra temAM prakaTIkaraNa che. koI jAhera bajAramAM mUkI zakAze nahi; koI paNa bajAramAM temane evA bodha pAmave." polisa kabaje ja karavAnI. emAM azlIlatA evA bhayaMkara rUpamAM meM koNArkamAM maithuna zilpo joyAM che. gUjarAtamAM somanAthanAM hoya che. A zilponuM vaividhya bhayaMkara che. enA kavvamAM prAcIna khaMDeramAM meM thoDAMka maithuna zilpa joyala; e zilpa keTalI azlIlatA hoya che te te temane najare jotAM ja khyAla AvI have tyAMthI upADI levAmAM AvyAM che. khajurAhonAM zilpA I. sa. zake! "Imagination has run riot there." eTaluM dasamI -agiyAramI sadInAM, cAMdela vaMzanA rAjavIonA amala kahuM to basa thaze. emAMnA ekanuM paNa varNana ahIM thaI zake nahi. daramiyAna kaMDArAlAM che. koNArkanAM zilpA lagabhaga e samayanAM che. somanAthanAM alpa maithuna zipa IsavI. bAramI-teramI sadInAM IlorAnI guphAmAM eka prAga - maithuna dazAnuM raMgIna bhinnIcitra hovAM joIe. te pachInA samayamAM paNa hoI zake che. moDherAnA che, je prasiddhimAM AveluM che. koNArkamAM ane khajurAhomAM te sUryamaMdiranI dIvAla upara gujarAtanAM sAmAjika dro jovAmAM prAga pazcAta maithunanI azlIla dazA-ati azlIla dazAAve che. tyAM digaMbara sAdhunuM zilpa meM joyuM che. paNa tyAM maithuna jovAmAM Ave che. zilpa jovAmAM AvatAM nathI. moDherAnA sUryamaMdirone samaya vinobAjI ane dAdA dharmAdhikArI baMnenAM vidhAne tAdaza anuprathama bhImadeva solaMkIne, agIyAramI sadI che, AbunA vimalavasaddhi - AdinAthanA maMdirane samaya che, je sAla moTA AMkaDAthI bhavathI viruddha paDe che. prajanananI maithuna dazAmAM jugupsAno ja maMdiranI vacce ja ApavAmAM AvI che. mArAmAM sUryanI madhyastha anubhava hoya che, pavitratAne nahi. zrImad rAjacaMdra pitAnI mUrti tathA maMdirane ghummaTa uDADI devAmAM AvyAM che. DabhAI, ghumalI, AtmakathAmAM te jugupsAnuM varNana kare che. vagere sthaLAnAM prAcIna maMdiro ke maMdironA avazeSomAM maithuna A maithuna zilpanI bhUmikA viSe meM zilpazAstrIone pUcheluM: zipe jovAmAM AvatAM nathI. vAsudevazaraNa agravAla jevA abhyAsIone rUbarU maMdiro samakSa "A lekha tA. 1-1-68nA prabuddha jIvanamAM pragaTa karavAmAM UbhA UbhA pUchyuM. emane eka ja javAba thaela. "It is Avyo che. taMtrI. inexplicabale. We cannot explain."
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prabuddha jIvana vAstuzAstramAM maMdironA thara batAvavAmAM AvyAM che. - devaghara- stara, manuSyastara vage2e, paNa manuSyastara mATe kayAMya maithuna bhAvanA nirdeza karavAmAM Avyo nathI. pro. brAunanA Indian Architecture upara be granthA che. temAMnA prathama granthamAM A maithunazilpo viSe te eTaluM ja kahe ke emane samaja paDatI nathI, paNa e uparathI prAcIna bhAratavAsIomAM ati kauvata raheluM haze te te cokkasa che. musliImee A zilpa joyAM. eTale emaNe emano dhvaMsa karI nAkhyo. ApaNe nasIbe emaNe khujarAho, koNArka vagere rahevA dIdhAM ! bauddha, jaina zilpAmAM AvyuM vidhAna jovAmAM AvatuM ja nathI, koI bauddha--jaina maMdiranuM navIna rUpa thayuM hoya ane tenuM thoDuMka zilpa maithuna - bhAvavAhI rahI gayuM hoya te judI vAta che. AvAM eka be vidhAna me joyAM che. sthaLanAM nAme ahIM ApatA nathI, jo ke emAM tAraMgA hoI zake. A maithuna zilpo viSe eka evA abhiprAya che ke temanA nirmAtA taMtravidyAnA upAsako hatA, ane e upAsanAne A azlIla vidhAnamAM teo batAvI gayA che. A abhiprAyane puSTi maLI zake che. DAkoranA raNachoDarAyajInuM maMdira aDhAramI sadInuM, gAyakavADa sarakAre baMdhAveluM, tAMbavekaranA kuTuMbanA havAlAnuM che. tenuM bahAranuM sthApatya muslima che; aMdaranuM bAMdhakAma badhuM hindu--vaiSNava che; kArIgaro muslIma haze. maMdirane bahArathI Saracenic - muslIma ghATa - ApavAmAM Ave te muslIme ene bhraSTa karI zake nahi! paNa mArA eka be anubhave huM kahI jAuM. gujarAtamAM eka sthaLe hindu zaiva-vaiSNava maMdiro thatAM hatAM, emanA kArIgaro muslIma hatA. emaNe maMdiramAM bahAranA dekhAvamAM muslIma ghATa ApelA. maMdironA kAryakarone e khyAlamAM AveluM nahi. maithuna zilpAne joI tethI bhrugupsAno anubhava karatA jaine ke jainetaro Paritans che ema kahevuM yathArtha nathI. emane Purist paNa kahI zakAya nahi. AmAM zuddhivAdanA prazna saMbhavato nathI. Puritans ane Purist judA lAsamUho che. eka che sAMpradAyika; bIjo che, atizaya jugupsAvAdI jugupsAvAdamAM doSa nathI. te cekhalIyApaNuM kahevAya nahi. upara kahevAI gayuM che ke A maithuna zilpo viSe ApaNA vAstuzAstranA sAhityamAM nirdeza nathI. tenuM eka pramANa huM nIce TAMkuM chuM. mahAvIra jaina vidyAlayanA suvarNa mahotsava granthanA aMgrejI vibhAgamAM zrI ema. e DhAkIe Some Early Jain Tamples in Western India e zirSakathI pAnAM 290 - 347 upara aMgrejImAM abhyAsapUrNa lekha lakhyo che. te lekhanA 302 pRSTha upara lekhake khajurAhonAM maMdironAM maithuna erotic zilpaU viSe nIce mujaba abhiprAya Apyo che. lekhanA anumAdanamAM 26 AMkathI emaNe pramANa batAvyuM che, je ahIM ApavAmAM AvyuM che: In Central India the Jains had to encounter the Philistinisim of Krasna Mishra whose Prabhodhachandrodaya (late 11th cent) is a shameless document of religious intoleruance, wherein no holds are barred against those sects which did not conform to the tenents preached by author's own. These perversive impulses were anticipated in the sacred architecture as well. At Khajuraho they had materialised in some of the atrocious erotic sculptures on the walls of the Luksmana temple (954) and Jadgadambi temple (early, 11th cent.) where the Digambara Jain Saints are portryed in actions that defy all sense of deceney. Evidently such sculptures have no sanction of the tA. 16-5-68 Vatsushastras. They are the impositions by corrupt, envious, frustrated minds of the fanatics who misused the holy sanctum walls for their wild ego and destructive urges. The disfigurement and disgrace of such Khajuraho temples, unfortunately marked for ever, are as outspoken as their art is splendid. (26) Tripathi, Lakshmi Kant, the Exotic Scenes of Khajuraho and their probable explanation, Bharat Research Bulletin of the College of Indology, No. 3, Banaras Hindu University, 1959-60. sthApatya hAya, citra hoya, zilpa hAya, kAvya hAya, gadya hoya, je hoya te, jyAM prAsAdikatA nathI tyAM kaLA nathI, kAlidAsa zAMkutalamAM kahe che ke ramya vastuo jotAM madhura zabdo sAMbhaLatAM ramyani vakSya madhurAMtta nizamya zakhvAn sukhI jIvanA cetAne manane mulito'pina-manane, cetasu ne prasAdita kare che. zveta: prasAvathati khajurAhonAM ane koNArkanAM maithuna zilpA vastuzAstranA ke aesthetics-saundarya-prasAdaAhalAda zAstranA ekapaNa viSayane sparzatAM nathI. A vicAramAM ekAMgitA nathI tema tene nAnA anekAntavAda lAgu pADI zakAya tema paNa nathI. 33, pratApagaMja, vaDodarA-2 kezavalAla hiMmatalAla kAmadAra pUraka noMdha prAdhyApaka kezavalAla hiMmatalAla kAmadAre uparanA lekhamAM konArka ane khajurAhAnA maithuna zilpAmAM rahelI jugupsAjanaka azlIlatA viSe je kAMI lakhyuM che te mArA aMgata valaNane yathArtha rIte pratidhvanita kare che. bhUmiputramAM vinobAjI sAthe thayelI je carcAnA ullekha che te carcA mULamAM konArka ane khaju rAhAne anulakSIne nahotI, paNa jagannAthapurInA maMdiranA bibhatsa kotarakAmane lagatI hatI. A aMgenA junAM saMsmaraNA tAjAM karatAM jaNAvavAnuM ke jagannAthapurInuM sarvodaya saMmelana pUrUM thayA bAda tA. 20-4-55 nA roja vinAbAjI jagannAthajInAM suprasiddha maMdiranA darzanArthe javA nIkaLelA ane te prasaMge eka phreMca mahilAtemanI sAthe jagannAthajInAM darzana mATe joDAvA IcchatI hatI, paNa maMdiranA adhikArIoe te phreMca mahilAne maMdiramAM dAkhala thavA devAno InakAra karyo, ane tethI vinobAjI maMdiranAM darzana karyA sivAya pAchA pharyA. tyAra pachInAM pravacanAmAM vinobAjIe jagannAthajInAM darzanathI vaMcita rahevA badala ane hindudharmane A prakAranuM vikRta rUpa ApavA badala du:kha vyakata karyuM hatuM. huM paNa e saMmelanamAM hAjara rahyo hatA ane jagannAthajInA maMdiranA zikharavibhAgamAM korAyelAM mAnavI kadanAM maithuna zilpAnI narI bibhatsatA nihALIne meM U'Do AghAta anubhavyA hatA. tyAra bAda 1959 mAM saurASTramAM vinAbAjInI cAlI rahelI padayAtrAmAM sAmela thatAM vinAbAjI sAthe je carcAvArtA karavAnuM mane sadbhAgya prApta thayuM hatuM temAM A bAbatanI paNa carcA thaI hatI ane AvA maMdiranA darzanathI vaMcita banavAmAM temaNe anubhavelA du:kha viSe me mAruM Azcarya vyakata karyuM hatuM. teno, bhUmiputranA lekhamAM jaNAvyuM che tevI matalabanA temaNe javAba Apyo hato. A bAbatanI te vakhate vizeSa carcA thaI nahotI, paNa temanA javAbathI mane e vakhate paNa saMtoSa thayA nahotA. bIjI koI bAbatamAM jaina tarIke mArAmAM ceAliyApaNuM hoya yA na hoya, paNa A bAbatamAM mane khAtrI che ke vinobAjIe jAte e maMdira e divaseAmAM joyuM hota to - pachI to temanuM e bAjue javAnuM banyuM ja nathI--temanI zIlapradhAna cetanAe mArA karatAM paNa vadhAre tIvra AghAta anubhavyo hota. e maithuna zilpA sAmenA virodha kevaLa nagnatAnA kAraNe nathI, digaMbara jaina mUrtionA darzanathI ame jaino to TevAyelA chIe, paNa je virodha che te te lAlupatAbharyA kAma-bhAganA nirlajaja - naphaTa nirUpaNa sAme che. A viSayamAM dAdA dharmAdhikArIe jANakAronA havAlA ApIne potAnA abhiprAya vyakata karyo che. eno artha huM ema samaju chuM ke temaNe pote A maithunazilpA joyAM nathI. jo temaNe paNa A zilpA joyAM hota te mane khAtrI che ke A daSyA koI kAmukapuruSonI kRti nathI lAgatI-A prakAranA vAstava darzana ane anubhava sAthe visaMvAdI evA abhiprAya temaNe na ja Apyo hota. paramAnaMda 8
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-68 prabuddha jIvana hice vacce himAlaya! (gatAMkathI cAlu) (tA. 23-5-67 DelahAusI) bakaroTAnI zALA, hastedyoga kendra vigere sthaLo jovAlAyaka che. manAlInI manahara sRSTi mANIne ame AvyAM DelahAusI. A paMcapulI saradAra ajitasiMhanI samAdhinuM zAMta suMdara sthaLa che. paNa himAlayanuM eka suMdara girinagara-ke pachI girigrAma?--che. cambAnA rAjamahelane bagIce ne sthaLa ramaNIya che. paNa khAsa manAlI himAlayanA UMDANamAM hatuM eTale enuM sauMdarya vizeSa AkarSaka te AkarSe che tyAMthI dekhAtI ciranUtana parvatamALA ne khINanAM hatuM. DelahAusI himAlayane daravAje che eTale ene sauMdaryanI daSTie ramaNIya dazyo! thoDA ochA guNa (marks) maLe. chatAM Akhare te himAlaya che ne? (tA. 25-5-67, DelahAusI) kudaratane mahAna citrakAra ene kayAMye ochuM AvavA de kharo? prama- cAra divasathI varasAda avAranavAra AvyA karato hato. emAM NamAM sahya ThaMDIvALA A sthaLe amane sagavaDabharyuM rahevA to maLyuM, paNa kAle madharAtathI eNe sAre jora jamAvavA mAMDayuM hatuM ane ane kudarata paNa ghaNI saumyasvarUpe mANavA maLI. vaLI DelahAusI Aje savAre je tAMDava mAMDayuM te te gajabanuM hatuM. parvata para vAyunA pahelAM kadI joyuM nahotuM, eTale vadhAre kautukabharI AMkhe enI tarapha cAbakhA te vijhAtA ja hatA, paNa emAM vAdaLane gherA gaDagaDATa gati karI. ne vIjaLInA tIkhA camakArA bhaLatAM mana kayAreka te thatharI UThatuM. DelahAusI paThANakoTathI lagabhaga paMcAvana mAIla dUra che. paThANa- A parvata Dolato hoya ema lAgatuM hatuM. AkAzane zyAmala koTa taLeTImAM che. tyAMthI thoDAka AgaLa vadhIe eTale basa parvata raMga havAne paNa gaMbhIra banAvate hato ane ThaMDInuM to pUchavuM ja caDhavA mAMDe. UMcAInAM eka eka stara caDhIe eTale parvatanI hAra- zuM? gharanI bahAra nIkaLavuM azakaya lAge ne chatAM game tema geTapeTa mALA daSTi samakSa khulavA mAMDe. eka pAchaLa eka ema goThavAI thaIne paNa bahAranI lIlA joyA vagara rahevAya nahIM. bahAranI jaIne parvata khINamAM cAlato koI khela joI na rahyA hoya ! enI kudaratanI bhISaNatAmAM paNa koI ramya mastI bhaLelI hatI ke je caDhautara rekhAo sAthe mana paNa AnaMdabharyA vaLAMka letuM letuM ramavA manane satata kheMcyAM karatI hatI-TAgora jema mAruM paNa- mAMDe. parvatanA raMgamAM jhAkajhamaka nathI-chatAM enuM vaividhya ochuM "mana mera meghera saMge nathI. judA judA raMganI hariyALIthI chavAyelA A parvata kayAreka UDe cale digadigaMtera pAne saMsArathI para evo bhagavo raMga, te kayAreka sUkakA bhUkharA jogI - ni:sIma zUnya ....." jevo raMga paNa paherI le che. vaLI koI agamyatAno aMcaLa dhAraNa A varSAsauMdaryamAM nAnA nAnA karA paDayA tyAre vaLI navI karIne rahasyamaya bhUrA dekhAya che ane ethI pAchaLa koI sAtvikatAthI * umeraNI thaI. metInA dANA jevaDA A karA paDe paDe ne ogaLI UjajavaLa banelA zveta hima zikharavALA paNa che. vaLI koImAM jatA hovAthI e dazya pUrepUruM na jANyuM, chatAM anubhavanI A te pRthvI ne AkAzane sAMdhatI enI rekhA (Outline) sivAya navInatA manane sparzI gaI. kaMI ja dekhAtuM nathI- jANe ke AtmavilopananA yogamAM lIna na hoya! ane ho, varSanuM jora narama thatAM khINa parathI vAdaLAnA DelahAusI pahoMcatAM joyelAM AvAM dazya DelahAusInI 6% paDadA haTavA mAMDayA-eka eka rUnA gAbhalAM UDatAM UDatAM upara phITanI uMcAIthI vadhu AkarSaka banyAM che. parvata para vaselA A nAnA AvavA mAMDayAM-amArI pharatAM paNa vIMTAvA lAgyAM ane vaLI kaDA zaheramAM pharatAM pharatAM AvAM dazya jovA mATe Thera Thera beThako pavane haLave dhakako mArIne badhAM gAbhalAM dUra mekalI ApyAM. (Points) che. jyAM A ughADa (Opening) maLe tyAM nAnakaDI varSo pUrI thatAM dhoyelA sva. prakAzamAM upara dizIkharo beThaka ne chAparI che. parvatanA AvA rUkhAo ane bArImAMthI era jhaLakI UThayAM ane nIce khINanI duniyA paNa koI navI ja nIcenAM dazyo jovAnI paNa bhAre majA che. nIce khINamAM laI jatA tAjagI sAthe hasI UThI. vAMkAcUMkA rastAo, saMtAkUkaDI ramatI ramatiyALa keDIe, parvatanI huMphamAM geThavAI gayelAM dharonA jhumakhAM, parvatanA saMdezA dariyA sudhI (tA. 26-5-'67 DelahAusI) pahoMcADatI nadIo vigere samagrapaNe eka rUpALuM citra sajI de che. Aje eka nAnuM paNa AkarSaka sthaLa joyuM - khajIyAra raMgamaMca paranI eka pAchaLa bIjI evI A aneka Wings para khajIyAra DelahAusIthI bAreka mAIla dUra AveluM gAma che. judA judA Settings che-eka kSitija sudhI vistarele A paTa kAzmIranA gulamarganI nAnI AvRtti kahevAya evuM suMdara lIluM kayAreka tejamAM jhaLahaLI UThe che te kyAreka vAdaLAMmAM sAva alopa medAna ane enI pharatAM gaLAkAre devadAranAM UMcA UcAM ramaNIya thaI jAya che. vRkSa che. medAnamAM vacce nAnakaDuM taLAva banAvyuM che. eka ramakaDA ghaNAM girinagaro parathI AvAM dakSe sAmAnyata: jovA maLe ja jevA pUla parathI taLAva para javAmAM ApaNI uMmmara paNa pAchaLa che! chatAM enI koI evI vilakSaNatA che ke dareka jagyAe e jatI lAge. A taLAvamAM hoDImAM pharavAnI vyavasthA paNa che. pravAsI navIna AlhAkatA sarjI zake che, eTaluM ja nahIM paNa, enuM e sthaLa ene AthI gammata Ave che. mane jo ke A taLAvanI kRtrimatA jude jude samaye navo navo rasa jagAve che. kudarata pAse enA raca kheMcI (taLAva kudaratI nathI), ane e bahu nAnuM ne chIcharuM hovAthI yitAe keTakeTalAM svarupe ne lebAza mUkayAM haze! emAM hoDImAM pharavAmAM kaMI khAsa majA na AvI. chatAM vividhatAnI DelahAusI zahera parvatanA DhaLAva para vistareluM che, DAMka makAne daSTie gamyuM paNa kharuM. A pradezamAM AvAM vizALa lIlAM medAna Toca para paNa che- paNa enuM AkhuM mukhya bajAra Teca para AvelI ochAM che ane nadI, taLAva, jharA paNa khAsa kayAMya dekhAtAM nathI. sapATa bhUmi para che. bajAra mukhyatve khAvAnI cIjavastuonuM che, eTale enuM mahattva paNa lAge che. lIlAMchama medAna ane devadAranAM chatAM pramANamAM ghaNuM svaccha che. basanuM sTenDa cheka nIcANamAM zaheranI kalAmaya vRkSe eka suMdara daSya rajU kare che. zarUAtamAM che ane tyAMthI upara vAhane laI javAnI manAI che. vAtAvaraNamAM zAMti madhura che, AsapAsa raMgaberaMgI paMkhI eTale zaheramAM pramANamAM ghaNI zAMti ne svasthatAthI pharAya che. kalarava karatAM hoya che, ane dUra himazikhare te DokAya ja che. mananA satadhArA, paMcapulI, subhASa vAvaDI, cappAnA rAjAne mahela, udvegane zAMta karIne eka jAtanI ThaMDakane anubhava karAvatuM A
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ f 120 22 sthaLa paNa smaraNapaTe aMkAI gayuM. vaLI vasita ghaNI ochI hAvA chatAM ahiM cArapAMca sArA vizrAmagRho adyatana sagavaDo pUrI pADe che eTale ahiM svasthapaNe rahevuM paNa phAve ema che. ApaNane to khajIyAra khUba gamyuM. prabuddha jIvana tyAM eka navI jAtanuM devadAranuM vRkSa joyuM. nIce lagabhaga cArapAMca phuTa sudhI eka ja jhADa lAge, paNa tyAMthI upara cha jhADa thaI jAya--ke pachI cha thaDavALAM cha jhADanuM saMyukata - vRkSa ja gaNI lo. tyAMnAM A vRkSamAMthI keTalAMka tA lagabhaga 135 phITa UMcA ne cArapAMca phITa pahALAM che. khajIyAra javA mATe jIpa bhADe lIdhelI te bapAre eka vAge pAchI ApavAnI hovAthI jaldI pAchAM pharavuM paDayuM. bAkI manamAM te ema ja thayAM karyuM ke jANe ahiM nirAMte rahIe te kevI majA Ave! enI vizeSatA--lIlI madhura zAMti-mANavA mATe basa ATalA ja samaya maLyo? * (tA. 27-5-67 DelahAusI) hamaNAM hamaNAM saMdhyA era khIle che - pAMceka divasanI varSA pachI kudarata nhAIdhoIne svaccha thaI che. AkAzanI dhULa zamI javAthI AkAza gherU bhUrU lAge che ane sAMjane samaye sUryanA tejasvI gulAbI raMga khUba dIpI UThe che. e tejanI surakhIne lIdhe khINanI hariyALI koI suMdara rAganA bhAvabharyA AlApa jevI madhura lAge che, jANe AkhA parvatamAM saumya prasannatA guMjatI na heAya? ane pelAM himazikharonuM to pUchavuM te zuM? koI rAjasabhAmAM eka pachI eka rAjavIo jema parvato hArabaMdha gAThavAI gayA che, ane emanAM mugaTonAM hIrAmotI jhagamagI rahyAM che. kevA rAjavIThAThathI e potAnI zAbhA mANI rahyAM che ! zikhare zikhare raMgabhInAM tejatAraNeA jhUlI rahyAM che, ane AkhI sRSTi AnaMdadhArAmAM tarabALa banIne gAI rahI che "AnaMdalAke maMgalAle ke birAje satyasuMdara !" samAsa gItA parIkha zrI zaMkararAva devanA vArtAlApa gayA eprila mAsanI 30mI tArIkhe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame zrI rasikalAla mohanalAla jhaverInA nivAsasthAne, zrI jayaprakAza nArAyaNanI AgevAnI nIce dilhI khAte dezanA rAjakAraNI AgevAna ane buddhizALI vyakitavizeSonuM AgAmI oNgasTa mAsamAM je nezanala kanvenzana bharAvAnuM che te nezanala kanvenzana aMge vizeSa samajUtI ApavAnA hetuthI zrI zaMkararAva devanA eka vArtAlApa yojavAmAM AvyA hatA, A vArtAlApamAM bhAga levA mATe parimita saMkhyAmAM bhAIbaheno upasthita thayAM hatAM. zrI zaMkararAva deve koI moTI sabhAmAM bhASaNA karavAne badale AvI nAnI maMDaLI samakSa potAnA vicAronI Apa-le karavAnuM pote vadhAre pasaMda kare che ema jaNAvatAM kahyuM ke "ApaNe zabdamAM vizvAsa khoI beThA chIe; jiMdagI jANe ke aTakI gaI che; jIvana jANe ke baMdha paDI gayuM che; mANasane mANasamAM vizvAsa rahyo nathI. eTale have mATI medanI sAme bhASaNa karavuM e zakitanA durvyaya karavA jevuM mane lAge che. huM to ahIM vicAronuM AdAnapradAna karavA AvyA chuM. emAM satya haze te mArA zabdamAM vizvAsa Avaze. ApaNI vacce mane Spritual communicationnI apekSA che. A mATe ATha daza mitrAthI vadhAre saMkhyAnI apekSA hotI nathI. AthI ATalI nAnI saMkhyAmAM upasthita thayelAM bhAI-bahenAne maLIne vizeSa AnaMda che. huM tamane samajavAno prayatna karIza, tame mane samajavAno prayatna karazeA." tA. 16-5-68 dana thAya che tenI asama vaheMcaNI, vikAsanI dhImI paDatI jatI gati, vizALa samAjanA bhinna bhinna staro vacce vadhatI jatI asamAnatA, judA judA rAjakIya pakSanI siddhAntavihANI vartaNUMkanA kAraNe gUMthAtI jatI leAkazAhI ane te kAraNe pedA thatI azAnti ane akaLAmaNa--A badhuM saghaLA koyalakSI lokonA dilane vyagra banAvI rahela che. AmAM vaLI 20 varSanA bhUtakALanA nabaLA rAjyavahIvaTe UbhI karelI samasyAonI, kendrIya sarakAranI nabaLI paDatI jatI pakaDanI, ane rAjyomAM vyApI rahelI vahIvaTI asthiratAnI umeraNI karo. pakSAnA Antarika jhaghaDAo, pakSanI pherabadalInuM Aje cAlI raheluM nATaka vagerenA kAraNe divasAnudivasa paristhiti vaNasatI cAlI che. A bAbatamAM samaju mANasAe have mauna besI rahyuM pAlave tema nathI. AnA upAya badhAMye sAthe maLIne vicAravA ghaTe che. tyAra bAda dezanI adyatana paristhitinuM vivaraNa karatAM zrI. zaMkararAva deve jaNAvyuM ke "AjanI paristhiti aneka kAraNe cintAjanaka banatI jAya che. ghaTatuM jatuM anautpAdana ane je utpA "Aje ApaNI bAvana karoDanI vastIne khavarAvavAnA praznane rASTrIya kaTokaTI UbhI karI che. jyAre ApaNA upara bahArano koI deza humalA kare che tyAre tene ApaNe rASTrIya kaTokaTI tarIke jAhera karIe chIe ane ApaNe badhA eka thaI jaIe chIe. paNa A khAdyataMgInA ApaNe A rIte vicAra karatA nathI ane prajA moMghavArInI bhIMsamAM kacaDAtI jAya che, pIsAtI jAya che. "Aje ApaNI vacce matabhedo che, pakSApakSI che ane tethI dezanI samagra paristhitinA sAthe maLIne ApaNe koI vicAra karatA nathI paNa AjanI kaTokaTIno takAdo che ke ApaNe ekaThA thaIe, sAthe besIne dezanA pAyAnA praznone vicAra karIe, ukela zeAdhIe. huM samajuM chuM ke ApaNI vacce total agreement-saMpUrNa ekamatI zakaya nathI. Ama chatAM paNa ApaNe sAthe maLIne kaI bAbatamAM karyAM sudhI maLatA thaIe chIe teno tAga kADhIe, aMgrejImAM jene cousensus kahevAmAM Ave che te siddha karIe ane A milanabhUmikA upara ApaNe zakaya teTalA sakriya banIe. AjanI AkhI samasyAne cAra bhAgamAM ApaNe vaheMcIe (1) rASTrIya ekatA kema sAdhavI, (2)baMdhAraNIya ane vahIvaTI kSetramAM Avazyaka pheraphAro, (3) Arthika ane sAmAjika kSetre Avazyaka parivartana, (4) saMrakSaNa ane paradezI rAjanItinI punarvicAraNA. AmAMthI pahelA be muddAo upara vicAra karavA mATe AvatA AgasTa mAsamAM dilhI khAte eka nezanala kanvenzana yojavAnuM vicArAyuM che. A kanvenzanamAM bhinna bhinna rAjakIya pakSAnA AgevAna, buddhizALI loko, niSNAto ane te te viSayanA paMDitAne nimaMtraNa ApavAmAM Avaze ane AgaLa jaNAvyuM tema Conses.sus tAravavAnA prayatna karavAmAM Avaze. A kanvenzana mATenI kamiTInA zrI jayaprakAza nArAyaNa pramukha che, huM-zaMkararAva deva-upapramukha chuM, zrI rameza thApara tathA sugatA dAsaguptA maMtrIo che ane zrI esa . nirjaliMgappA, bI. pI. maurya, zilu Ae, esa. ema. joSI, nAtha hai, esa. e. DAMge, I. ema. esa. nAmbudrIpAda, aTalabihArI vAjapAI, TrAnka enthanI, nikolAsa rAya, ena. jI. gAre, jyArja pharanAnDIjha, ke. kAmarAja, je. je. siMdha, vimalA ThakAra, triguNa sena, sI. DI. dezamukha, balarAja madhoka, je. bI. kRpalANI, siddharAja ThThA, vagere 48 sabhyo che. A rIte aneka pakSa ane vicAradhArAonA pratinidhione A kamITImAM samAveza karavAmAM Avyo che. A nezanala kanvenzananA svarUpa ane tene lagatI racanAno Apane kAMIka khyAla ApavA ane tenA kAryamAM Apane rasa letA karavA e AzayathI huM ApanI samakSa upasthita thayo chuM. Ape mArI vAtane ATalA dhyAnathI sAMbhaLI ane temAM rasa dAkhavIne judA judA muddAonI carcA karI te mATe Apano huM khUba AbhAra mAnuM chuM." A rIte zrI zaMkararAva deva sAthenA vArtAlApa lagabhaga doDheka kalAka sudhI cAlyA ane te kAraNe upasthita bhAIbahena prabhAvita banyA. zaMkararAva devane jotAM mAlUma paDayuM ke temaNe pahelAMnuM svAsthya ane joma ane cittaprasAda puna: prApta karela che. ane te kAraNe saue savizeSa prasannatA anubhavI. saMkalana: pramAnaMda mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka sadha H mudraka ane prakAzakaH zrI paramAna Mda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa : 45-47, dhanajI sTrITa, mu'bai-3. mudraNusthAna : dhI sTeTsa pIpala presa, kATa, muMbai 1. ( '
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. 117 vArSika lavAjama rUA. 7 ' prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 39 : aMka 3 ja prabuddha jIvana muMbaI, juna 1, 1968, zanivAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradeza mATe ziliMga 12 chUTaka nakala 40 paisA taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA prakIrNa neMdha arAjakatAnA mArgane varelI zivasenA muMbaI khAte pherIAne dhaMdho karIne be paisA raLI khAtA samudAya sAmenA moracAnA nAme zivasenAe muMbaInA koTa vibhAgamAM gayA me mAsanI 20mI tArIkhe sAMjanA vibhAgamAM je tephAne karyo che ane je tArAjI sarasyuM che ane tyAra bAda berIbaMdara sTezane je tophAna macAvyuM che ane hArbara lAInanAM sTezane uparanA khAvA pIvAnA eNle upara khANIpINInI cIjonI je taDaphaMcI karI cheA badhA samAcAra zivasenAnA Ayojana pAchaLa kevuM rAkSasI mAnasa kAma karI rahyuM che tenI jhAMkhI karAve che. muMbaInA cAlu zaherI jIvanavyavahAramAM jAhera mArgo upara jyAM tyAM besIne ke haratA pharatA rahIne pherIAe je avarodha ane trAsa pedA kare che tenuM niyamana thavuM joIe e eka bAbata che ane A trAsa ane avarodha dUra karavAnI pharaja mahArASTra sarakAra ane muMbaInA sudharAI khAtAnI che tenI jagyAe pote ja kAyado hAthamAM laIne seMkaDonI saMkhyAmAM nIkaLI paDavuM ane zaheranA meTA rAjamArga upara manamAM Ave tevI bhAMgaphoDa karavI, lUMTaphATa calAvavI athavA to dukAnanA mAla tathA sarasAmAnane veravikhera karavo e judI ja bAbata che. A rIte kAyado hAthamAM laIne nIkaLanAra A zivasenAnAM juthe kayAre kevI tArAjI sarjaze tenI kalpanA thaI zakatI nathI. A uparathI muMbaInA cAlu jIvana mATe zivasenA keTalA moTA bhayasthAnarUpa che tene koIne paNa spaSTa khyAla AvyA vinA rahe tema nathI. A pravRtti haja ugatI che. tene vakhatasara kAyado ane sattAnA dorathI dabAvavAmAM nahi Ave to, emAM koI zaMkA nathI ke, samaya jatAM muMbaImAM vasatA nAgarikonI sahIsalAmatI nAmazunya banI jaze, muMbaInI AbAdI barabAda thaze ane muMbaInA chatAM jemane have mahArASTrIyana tarIke svIkAravAne--oLakhavAne-sIdhe ke ADakataro InakAra karavAmAM Ave che temane potAnA vyApAravyavasAya mATe sthAnAntara karavAne vicAra karavAnI pharaja paDaze. AnuM pariNAma muMbaIne ArapAra jarjarita karavAmAM Avaze, je vastuta: koInA paNa lAbhamAM nahi hoya. A vastusthitine koI paNa samajadAra mAnavI InakAra karI nahi zake. ema chatAM marAThAvADAnA adhyApaka zrI. yu. ena. limAye jaNAve che ke "mane zivasenAmAM kazuM ayogya ke anucita jaNAtuM nathI. loko kahe che ke e mArA bhayasthAna rUpa che, paNa te te je mahArASTra nathI temanA mATe che. mahArASTrIo mATe zivasenA kevaLa kalyANakArI pravRtti che." eka yunivarsiTInA adhyApaka AvI rIte vicArI rahyo che te uparathI A jherI vicAra keTale sudhI pahoMcyo che ane tenA garbhamAM keTakeTalA anartho rahelA che tenI eTale ke ApaNa sarvanI sAme AvI rahela AMdhInI ApaNane AgAhI thAya che. gRhakhAtAnA pradhAna zrI cahANa A zuM kahI rahyA che? kendranA gRhakhAtAnA pradhAna zrI yazavantarAva cavhANa mahArASTra pradeza mahAsabhA samitinA upakrame tA. 205-68 nA roja yojAyela parisaMvAdamAM zivasenA aMge ullekha karatAM jaNAve che ke, "marAThIbhASI lokone game te agavaDa ke phariyAda hoya, paNa muMbaImAM vasatA dakSiNanA loko sAme jhera phelAvavuM e ghaNuM khoTuM che, eTaluM ja nahi paNa, jugupsA pedA kare tevuM che. A zivasenA vALA koI ne koI vyavasAyadrArA peTIyuM meLavavAno prayatna karatAM dakSiNavAsI rAme zA mATe mero mAMDe che ane jemaNe nekarIo ke kAma ApavA aMge amuka bhedabhAvapUrvakanI nIti aMgIkAra karI che tevA mAliko sAme teo kema jehAda calAvatA nathI ? badhA poe ekaThA thaIne A hIlacAla dabAvI devI joIe ane A bAbatamAM keMgresa sauthI moTI saMsthA heIne tenI sauthI vadhAre javAbadArI che." AvA udgAro dvArA temaNe zivasenAne virodha karyo che ane ema chatAM nokarI ane vyavasAyanuM vitaraNa karatA vahIvaTadAro ane mAliko sAme jehAda calAvavAnI uparanA uMdugAro dvArA temaNe ADakatarI preraNA ApI che je paraspara virodhI che. Ama dvidhA pedA karatuM zrI cavhANanuM kathana zivasenA sAmenI temanI virodhI niSThAne zaMkAspada banAve che. A uparAMta dezamAM kAyado ane vyavasthAnI javAbadArI dharAvanAra kendrIya pradhAna AvuM anarthapUrNa sUcana kare te dhRSTatAnI avadhi che, aucityanI badhI sImAne vaTAvI jAya che. kalA-ravi TrasTa dvArA yojAyela kalAbhavananuM khAtamuhUrta tA. 16-3-68 nA prabuddha jIvanamAM je kalAgRhane ullekha karavAmAM Avyo hato te kalAgrahanuM tA. 25-4-68 nA roja guja rAtanA rAjayapAla zrImana nArAyaNa agravAlanA varada haste khAtamuharta karavAmAM AvyuM che. A kalAgRhanA saMbaMdhamAM jaNAvavAnuM ke gujarAtanA suvikhyAta kalAguru zrI ravizaMkara mahAzaMkara rAvaLanI kalAnA kSetre anekavidha sevAonI kadara rUpe amadAvAda khAte eka bhavya 'kalA - gRhanuM nirmANa karavAnA hetuthI keTalAka samaya pahelAM kalA-ravi TrasTa e nAmanuM eka TrasTa ubhuM karavAmAM AvyuM che. zrI prabhudAsa paTavArI, navanItalAla sAkaralAla zodhana, kAntilAla maNilAla, bacubhAI rAvata, anantarAya rAvaLa, kanu desAI tathA janArdana rAvaLaA mujaba upara jaNAvela 'klA - ravi' TrasTanA sAta TrasTIo che. A TrasTane AvakAratAM gujarAtanA tatkAlIna rAjyapAla marhama navAba maheMdI navAjha jaMga sAhebe rU. 1,0nI bIjadAna sAthe evI IcchA vyakata karelI ke: zrI ravizaMkara rAvaLe kalA ane citranA kSetre je phALe Apyo che tene amadAvAda ane gujarAtanA kaLAkArene haMmezAne lAbha maLato rahe evA AkAranuM koI mUrta rUpa ApavAmAM Ave te te ati yogya kArya thayuM gaNAze. "AnA anusaMdhAnamAM huM ema sUcavuM chuM ke A kalAravi TrasTanA vyavasthApaka evI yojanA kare ke jemAM citrakAro-vighArthIone rahevA mATe hosTela jevo koI prabaMdha hoya ane te sAthe kaLAkArone potAnA kArya mATe Avazyaka evI badhI sAdhanasAmagrI ane pustakAlayanI pUrI sagavaDatA hoya. gujarAta sarakAra AvI vasAhata mATe sAbaramatInA kinAre jamInane TukaDo Apaze evI dhAraNA upara AvI janA mATe rU. pAMca lAkhanI jogavAI karavAnI raheze." A aMgenAM cakro gatimAna thavAnA pariNAme jaNAvatAM AnaMda thAya che ke A kalAgRha ubhuM karavA mATe gujarAta rAjya sarakAre
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 prabuddha jIvana tA. 1-6-68 zaheranI madhyamAM 755 corasa vAra jeTalI mUlyavAna jamIna TrasTane ane pratiSThA sAthe temanI kAvyasaMpadA paNa navAM navAM sImAcihno bheTa ApI che. e jamIna upara kalAne lagatI sarvatomukhI pravR sara kare ane temanuM jIvana ane kavana ApaNa sarvane avanavI ttio calAvavA mATe eka vizALa bhavana bAMdhavAnI yojanAmAM AraMbhadAna tarIke ane temAM eka kalA vithi-ArTaga lerI ubhI preraNA ApatuM rahe ane te mATe temane sudaDha ane sthAyI karavAmAM Ave e hetuthI amadAvAdanA zeTha sAkaralAla bAlAbhAIe Arogya ane cirAyuSa prApta thAya evI temanA vize ApaNA rU. eka lAkhanI rakama TrasTane bheTa ApI che. A kalAgRha athavA aMta: raNanI prArthanA ho! to kalAbhavanano khyAla ApatAM kalA - ravi TrasTanA adhyakSa zrI sneharazcimane raNajItarAma suvarNacaMdraka prabhudAsa paTavArIe upara jaNAvelA khAtamuhUrtanA zubha prasaMge karelA nivedanamAM jaNAvyuM ke "A bhavanamAM kalAvidhi-citravithi zrI jhINAbhAI ratanajI desAI jeo sAhityanA kSetre zrI uparAMta vyAkhyAnabhavana, graMthAlaya, kalAkAro mATe atithigRha, harima" nA nAmathI suparicita che temane gata varSanuM raNajItasAdhanahIna citrakAra mATe kAryagRha (Di), tathA samAjanAM rAma suvarNacaMdraka ApavAnI jAherAta karavAmAM Avela che. A pasaMdagI zokha dharAvatAM naranArIo mATe yatheccha kaLAviSayaka pATho ane mATe bhAI sneharamine ApaNa sarvanA hArdika abhinandana ghaTe che. paricayonI sahajaprApta goThavaNe karavAmAM Avaze. zikSaNa e temanuM mukhya kAryakSetra che. keTalAMka varSa sudhI temaNe vIleA citrAlaya sAthe pitAnI AtmIyatA sthApavAne zrI pAramAM sthAnika hAIskUlanA AcArya tarIke kAma karyuM hatuM. tyAra rAvaLe pitAnAM aneka citro, citragraMtha ane kalAtmaka vastuono bAda lagabhaga chellAM trIza varSathI teo cImanalAla nagInadAsa saMgraha ApavAne saMkalpa karyo che, je makAna taiyAra thatAM TrasTanA vidyAvihAranA AcAryapadane zobhAvI rahela che. A zikSaNasaMsthA kabajAmAM AvI jaze. A kalAkendra janatA tema ja zaherIonA jema gujarAtamAM agra ane AgavuM sthAna dharAve che tema tenA lAbhArthe kalAkAronAM saMparkamilana, kalAcarcAo ane citragraMthonA AcAryapade koI paNa eka vyakita ATalI lAMbI mudata sudhI cAlu rahe te te vyakitanI asAdhAraNa zikSaNaniSThA ane kAryakuzaLatA puravAra anuzIlana mATenuM sthAyI maMdira banI raheze. " kare che. A sAthe sAhityakSetre temanI sevAo navalakathAonA AzA rAkhIe ke prastuta kalAbhavana aMge zrI prabhudAsa AkAramAM tema ja kAvyasaMgrahonA AkAramAM cAlu ja rahI hatI. AnA. paTavArIe je vigate rajU karI che te vigatapUrvakanuM kalAbhavana anusaMdhAnamAM temaNe gujarAtI kAvya-sAhityamAM jApAnIjha hAIphane jaldathI taiyAra thAya ane te dvArA gujarAtanI kalApravRttine nava maulika evo hAIka saMgraha pragaTa karIne praveza karAvyo che. A vega prApta thAya. temanuM maulika pradAna che. A hakIkatanI vizeSatA dhyAnamAM laIne bhAratIya jJAnapIThe karele kavivara umAzaMkarane satkAra raNajItarAma suvarNacaMdrakane lagatI samitie gata varSanA caMdraka mATe kalakattAnivAsI zeTha, zAMtiprasAda jaina taraphathI 1944nI temanI pasaMdagI karI che. sneharazmi sAthe varSojanA maitrIsaMbaMdhanA sAlamAM bhAratIya jJAnapITha nAmanuM eka sAhitya pracAralakSI TrasTa kAraNe temanuM A gaurava mArA mATe savizeSa AnaMdanuM nimitta UbhuM karavAmAM AvyuM hatuM. A TrasTane Azaya saMskRta, prAkRta, pAlI, bane che. apabhraMza, tAmila, kannaDa, ane bIjI bhAratIya bhASAno janAM ane "mAte pacInaH sattA " aprasiddha graMthAne pragaTa karavAno ane AjanA sAhityalekhakone jaNAvatA AnaMda thAya che ke eprila mAsanI 30mI tArIkhe eka yA bIjI rIte protsAhana ApavAno hato ane te mujaba tenI pravRttio cAlI rahI hatI. samaya jatAM AjathI pAMceka varSa pahelAM gujarAtI DAyajesTa "navanIta'nA taMtrI bahena kundanikA kApaDiyAnAM koI paNa bhAratIya bhASAnA uttama koTinA lekhakane tenI koI cokkasa muMbaI khAte goMDala nivAsI jANItA sAhityakAra zrI makaranda dave kRtine AgaLa dharIne rU. eka lAkhanI rakamanuM pAritoSika ApavAnI sAthe lagna thayAM che. gujarAtI sAhityanA kSetramAM A bannenAM nAma eka yojanA A TrasTa taraphathI jAhera karavAmAM AvI hatI. AvI sAhityakRtinI pasaMdagI mATe eka sIlekazana borDa UbhuM karavAmAM suparicita che. bannenI uMmara 40 varSanI AsapArA hovAne khyAla AvyuM che. A borDanA De. saMpUrNAnaMda ceramena che ane tenA sabhyamAM che. bahena kundanikA navanItanuM je suracipUrvaka ane kuzaLatAthI jJAnapIThanA presIDenTa zrImatI ramAM jaina, zrI Ara. Ara. divAkara, saMpAdana kare che te tenA bahoLA vAMcana, cintana ane manananuM De. gopAla reDI, Do. harekRSNa mahetAba, DaeN. nihAra raMjana raeNya, De. sUcaka che. zrI makaranda davenA cAreka kAvyasaMgrahe Aja sudhImAM karaNasiMha, Do. ke. jI, saiyuddIna, ane zrI jI. zaMkara kurUpane samAveza pragaTa thayA che. "yogI haranAthanA sAnidhyamAM' e nAmanuM temanuM thAya che. eka nAnakaDuM pustaka hamaNAM ja pragaTa thayuM che. mysticism rahasyavAdamAM jene rasa hoya tene A pustaka saheje game tevuM che. A jJAnapIThanuM 1965nI sAlanuM paheluM pAritoSika mala vastuta: A bannene A bAbatamAM lagabhaga sarakhAM valaNa che. yAlama bhASAnA kavi zrI jI. zaMkara kurUpane temanA kAvyasaMgraha 'eTA AvI be vizeSa vyakitaonuM lagnasaMbaMdhadvArA thatuM joDANa kujhala' mATe ane 1966nI sAlanuM bIjuM pAritoSika baMgALI "vArthI rava saMgriI vArthapratipataye :" e kavi kAlIdAsanI bhASAnA lekhaka zrI tArAzaMkara bandopAdhyAyane temanI navalakathA jANItI paMkitaonuM smaraNa karAve che. temanuM joDANa vANI ane arthanA joDANasamA advaitamAM pariName ane gujarAtI sAhityane 'gaNadevatA' mATe ApavAmAM Avela che. temanI sevAe driguNIta AkAramAM maLatI rahe evI ApaNI 1967nI sAlanuM pAritoSika be sAhityakArone vaheMcI temanA vize zubhecchA ane prArthanA ho! zumArUM utthAna: sattA ApavuM e nirNaya jAhera karavAmAM Avyo che: eka gujarAtanA evA bahena kundanikAne ApaNA AzIrvAda ho! suprasiddha kavi, vivecaka ane lekhaka zrI umAzaMkara joSIne temanA kAvyasaMgraha 'nizItha' mATe ane bIja kanaDa bhASAnA kavi Do. ahi eka aMgata ullekha karavo asthAne nahi gaNAya. ke. vI. puTappAne temanA mahAkAvya 'rAmAyaNa darzanama' mATe. kundanikAnI aTaka kApaDiyA hovAnA kAraNe aneka ThekANethI pUchAtA praznanA javAbamAM kundanikA mArI putrIsama hovA chatAM mArI A rIte bhAratIya jJAnapIThanA 1967 nA sAlanA pAri putrI nathI evo khulAso karyA karavAnI huM muMjhavaNa bhegavato hato. toSika mATe pasaMda karAyelA be kaviemAMthI ApaNa sarvanA ati bahena 'kundanikA have kApaDIyA maTIne 'dave" banI. e kAraNe mArI prItipAtra, mAnArya zrI umAzaMkaranI pasaMdagI karavAmAM AvI cheupara jaNAvelI muMjhavaNane sukhada anta Ave che. A rAhata mATe e ApaNa sarva mATe ati AnaMda ane gauravane prasaMga bane banne prastuta vyakitaone mATe AbhAra mAnavo ghaTe. che. bhAI umAzaMkaranI khyAti eka apratima sAhityakAra ane kavi vinebAjI ane rajanIzajInA abhigamamAM pAyAno taphAvata tarIke gujarAta bahAra vistaratI jatI hatI, ema chatAM paNa, dharmagranthA pratyekanA vyakitagata abhigama aMge vinobAjI ane AcArya rajanIzajI vacce zuM taphAvata che tenI bhUmiputranA tA. AvA pAritoSikanI prAptinA kAraNe temane akhila bhAratIya 26-3-68 ane tA. 6-5-68 nA aMkamAMthI tAravelAM avataraNothI pratiSThA prApta thAya che ane A sudhaTanAnA pariNAme temanAM kAvya spaSTatA thAya che. A bannenI vicArasaraNI samajavAmAM e ane lakhANonA aMgrejI anuvAdo prasiddha thatAM teo saheje avataraNA upayogI thaze ema samajIne nIce kamasara ApavAmAM AMtararASTrIya khyAti prApta karaze. temanI A vadhatI jatI khyAti Ave che:
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-68 prabhu jIvana sAra lA, asAra choDo ! mane ghaNA pUche che ke AcArya rajanIza ane kRSNamUrti te gItA, kurAna vagere dharmagraMthono AdhAra na levAnuM kahe che, ane tame to gItA, kurAna vagere graMthAnuM adhyayana karavAnuM kaho che. tA A be vAta vacce pharaka ze che? huM kAzmIramAM hatA, tyAre maulavI ane phakIronI eka moTI sabhAmAM me' eka vAra kaheluM ke koI paNa dharmagraMtha mArA mAthA upara levA huM taiyAra nathI. gItA ane kurAna jevA graMtha paNa AkhA ne AkhA mAthA para levAnI mArI taiyArI nathI. mAruM A kahevuM te lokoe premathI sAMbhaLI lIdhuM. chevaTe huM karuM to e ja chuM ne ke sAra laI lauM chuM ane asAra cheDI dauM chuM. karAna - sAra, khristadharma-sAra vagerene artha ja e ke temAMthI asAra kADhI nAkhI sAra saMgrahita karavAmAM Avyo che. huM A eTalA mATe karuM chuM ke samAjanI zraddhAne vivekanuM baLa joIe. samAja to bALaka jevA hoya che. bALakane samajAvavuM paDe che ke A khA, A na khA. na khAvA jevI vastu khAIza to nukasAna thaze. eTalA mATe huM mAtAnuM kAma karuM chuM. mA bALakane A badhuM zIkhavatI hoya che. huM prAthamika zALAnA zikSaka ane teo (AcArya rajanIza ane kRSNamUrti) che kAlejanA prophesara! huM zUnyamAMthI vastu nirmANa karuM chuM eTaleA ja pharaka che. ruhula kurAnanI ja vAta lo ne ! kurAnamAM ATha hajAra AyAta che. me temAMthI agiyArasa - bArasA AyAta lIdhI che. eTale ke chaThTho bhAga sAra rUpa temAM AvI gayo, ane eka samagra uttama vastu banI, je anya dharmIone paNa mAnya thaI zake ane teo teno svIkAra karI zake. tyAre AmAM samAjane keTalA meATo lAbha thayo ke anya dharmIo suddhAM te vAMcI zake che ane badhAnA samaya paNa bace che. khristIdharma - sAra kADhavAnA jyAre vicAra thayo, tyAre muMbaIthI eka mitre lakhyuM ke A pustaka jaladI taiyAra karo eTale khristI samAja sAthe ame saMbaMdha bAMdhI zakIe. temAMye ATha hajAramAMthI 1,100 vAkaya lIdhAM che. eTale ke sAtamA bhAga rAkhI laIne bAkI badhuM kADhI nAkhyuM, tene lIdhe koInuM ye hRdaya dubhavyA vinA badhA dharmavALA premapUrvaka tenuM adhyayana karI zakaze. rAjagRha ( bihAra ) ,4-2-'68 dharmagranthono AdhAra cheDo, svAnubhUti tarapha vaLe ! vinAbA " rAjakoTathI zrI dhIrajalAla dave jaNAve che ke zrI rajanIzajI ane zrI kRSNamUtinA daSTibiMdu aMge vinobAjIe je vicAro darzAvyA che (bhU. 466) te bAbata ahIM tA. 31-3-'68 nA roja zrI rajanIzajIe kahyuM, " vinebAjIe kurAna-sAra ane khristIdharma-sAranA ullekha karI sAra tattva laIne asAra tattva cheDavAnI potAnI daSTi batAvI che. .paNa mArI to samajamAM nathI AvatuM ke e gra'thAmAMhena koI sAra - asAra bhAga kahevAne ApaNane adhikAra kharo ? ekane je sArabhUta lAge, te bIjAne na paNa lAge. gItA, kurAna, bAIbala emanA nirmAtAonI anubhUti hatI. emanI anubhavavANInA nyAyAdhIza huM na banI zakuM ane eTale ja to huM kahuM chuM ke e jhaMjhaTa cheDo. dharmagraMthonA AdhAra zodhavAmAM tamAro svAnubhUti prApta karavAno kALa vyarthA na gumAve. tamArA svAnubhavamAMthI ja tamAro sAco dharma jAgI UThaze. vaLI, vinobAjI kahe che ke zraddhAne vivekanuM baLa maLavuM joIe. jyAre mAruM kahevuM che ke zrAddhAne sthAne viveka joIe. jyAre ApaNe ema kahevuM paDe che ke zrAddhAne vivekanuM baLa joIe, tyAre emAMthI e vAta cokhkhI phalita thAya che ke zrAddhAmAM ane enI pAchaLa sAmasAnuM virodhAbhAsI tattva paDayuM ja che ane ene kAraNe ja pachI vivekanI vAta karavI paDe che. tyAra pachI vinAbAjIe samAjane bALaka jevA gaNAvyo che, ane tene sAra - asAra badhuM samajAvavuM paDe che. bALakane samajAvavuM eTale zUnyamAMthI sarjana karavuM ane anyane samajAvavuM te juduM ne kaMIka muzkela tevA bheda vinobAjIe darzAvyo che. paraMtu kharuM jotAM mAre mana to bALaka ane moTAone samajAvavAmAM AdhyAtmika kSetre kazo ja pharaka nathI. bALakane (samAjane) zUnyavat kema gaNI zakAya? aneka saMskAro laIne te avatare che. mArI daSTi bhinna che ke AdhyAtmika kSetre zUnyamAMthI sarjana karavAnuM nathI, paNa sarjanamAMthI je kAMI saMskAro paDayA che temAMthI zUnya tarapha javAnuM che, enI nirjaLA karavAnI che. ahaMmAMthI na - ahaM tarapha hovAnuM che." paramAnaMda 3 25 navI duniyAmAM-6 amerikana orienTala eseAsiezananA vArSika adhivezanamAM hAjarI ApavA mATe ToronTo yunivarsiTI taraphathI amArA vibhAganA badhA ja adhyApakone musApharI kharca ApavAmAM AvyuM hatuM. eTale anivArya kAraNe je AvI zake tema hatA nahIM te sivAyanA badhA ja adhyApakoe barkalemAM hAjarI ApI. ame ahIMthI tA. 16 mArcanI vahelI savAre vimAnamAM savAra thayA. rastAmAM cIkAgA zaheranA eroDroma upara vimAna 45 miniTa rokAyuM ane bapore ame sAnaphrAnsisko UtaryA. ahIM ane tyAMnA samayamAM traNa kalAkano pharaka che. sAnaphrAnsisko nagara 1906mAM bhUkaMpa ane Agane kAraNe tArAja thayuM hatuM, paNa atyAre mAtra eka jUnA devaLanA bhagnAvazeSa sivAya te AganuM kayAMya nAmanizAna nathI. samagra zahera navesarathI vasAvavAmAM AvyuM che eTale suvyavasthita che. pesiphika mahAsAgarathI traNa bAju vIMTaLAela hoI ane samagra zahera TekarI upara vasela hoI, rAtre tenI ramaNIyatA adbhUta lAge che. muMbaImAMnA kolAbA, marIna DrAIva, narImAna poInTa, vAlakezvara, heMgiMga gArDana vibhA ganA dazyo samagra zaheramAM jovA maLe che. A zaheranI vAhanavyavahAranI vizeSatAmAM kebalakAranI mAja mANavA jevI che. muMbaInI TrAmanI bhIDane paNa bhUlAvI de tevI nAnakaDI--vIjaLIthI cAlatIA TrAmagADI sahelANIonI ramujanuM eka apUrva sAdhana che. gAIDeDa TUranI basa zaheramAM darzanIya sthaLoe pherave che ane zaheranI UMcAmAM UMcI TekarI uparathI samagra zaheranuM dRzya dekhADe che. myujhIyamAnuM A zahera che ema kahIe to khoTuM nathI. muMbaIthI dhaNuM suMdara ekaveriyama ahiM che. kalApradarzananuM myujhiyama bahu ja vizALa che. temA ame gayA tyAre eka vibhAgamAM bhAratIya AdivAsIonI kaLA-kArIgarInI vastuonuM pradarzana bhAI haku zAha gAThavI rahyA hatA. eka gujarAtI ane te paNa amadAvAdanA eka bhAIne A kArya mATe rokavAmAM AvyA che jANI ane temane maLIne ghaNA AnaMda thayo. temaNe geAThavAnuM e pradarzana amane dekhADayuM. te ja myujhiyamanA eka bhAgamAM bhAratIya prAcIna zilpanA suMdara namunAo goThavavAmAM AvyA che. myujhiyamanA makAnanI AsapAsa suMdara bagIcA che. tenA eka vibhAgamAM jApAnIjha TI gArDananI racanA jovA jevI che. A bhAganI racanA ahIMnI jApAnIjha prajAe peAtAnA paise karIne te sarakArane soMpI dIdhI che. temAM vizALakAya buddhamUrti mUkavAmAM AvI che ane jApAnIjha sthA tyanA namunA upara zItagRhonI racanA karavAmAM AvI che. sAnafAnsikomAM eka vibhAga cInA TAuna nAme oLakhAya che. tyAM vastI mATe bhAge cInAonI che ane samagra bajAra paNa cInI vastuothI bharapura che. temAM pharanArane hoMgakoMga ke koI cInI nagaramAM phrI rahyAnA AnaMda maLe che. keliphorniyA prAntanuM sAnaphrAnsiko mukhya nagara che. ethI tenI vidhAnasabhA ane bIjA sarakArI makAnonI bhavyatA navI dilhInA sarakArI makAnonI yAda ApI jAya che. amerikana prajAne jovAno A prathama ja avasara hato. ame vAya. ema. sI. e. mAM utaryA hatA. tenI AsapAsa ghaNI nAITa kalabA calAvatI hoTalA che. savAre jyAre cApANI karavA hoTalanI zodhamAM ame pharatA hatA tyAre dArUIyAnA pAkAra sAMbhaLavA maLyA. rastA upara bhAratanI jema bhIkhArIo paNa maLyA--jo ke sabhyatAthI bharapUra-ane mAnasika asvastha purUSo paNa rastA upara bhamatA bhALyA. ATalI samRddhithI bharapura A dezanA janAnA caherA upara samRddhinA AnaMda, dhArI dhArIne jovA chatAM, mane javalleja dekhAyo. mAnasika vyathA thAka, uMcATa Adi bhAvA sAmAnya rIte puruSonA caherA upara jovA maLyA. hIpI vize sAMbhaLI rAkhyuM hatuM eTale temanAmAM ullAsa ane
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-6-68 saMyama jevAnI apekSA hatI. paNa avyavasthita kapaDAM ane avyavasthita vALa sivAyanuM koI lakSaNa jovA maLyuM nahIM. keliphoniyA hipIjanonuM mukhya dhAma gaNAya che. paNa dhArI dhArIne jovA chatAM temanAmAM anya amerikano karatAM upara jaNAvela vizeSatA sivAya mane te kazuM ja jaNAyuM nahIM. jema anya amerikana yuvaka-yuvatIe ceSTA-kuceSTA karatA najare caDe che tevI ja ceSTA-kuceSTA A hIpIjamAM paNa dekhAI. phIzaramensa vArphamAM muMbaInI copATInuM vAtAvaraNa che, paNa te tethI paNa ramaNIya che. boTamAM pesiphika samudranI be kalAka yAtrA karI. te TANe eka atyaMta sAhasI vIranAM darzana thayA. nAnakaDI beTa upara saDha caDAvIne ekAkI e vIra nIkaLI paDe hato. saDha sameta samagra boTa pANImAM DabI jAya, tene paNa patto na lAge evI rIte DUbI jAya, chatAM thoDI vAramAM saDha upara dekhAya, pachI nAnakaDI boTa dekhAya ane e vIra e boTamAM eka bAjuethI caDavAno prayatna karato dekhAya. havAthI saDha bharAI jAya, boTa eka tarapha sAva namI jAya te mahAmahenate mAMDa upara caDe, tyAM to pharI majAnA mArathI naukA DUbI jAya-AvuM te aneka vAra ame joyuM, paNa adamya utsAhI e yuvAna A kasarata karyA ja karato hato. kadAca e naukAdaLane sainika haze. paNa tenuM A sAhasa mAna upajAve ane mana UMcA karI de tevuM hatuM. naukA jagavikhyAta be pula nIcethI pasAra thaI. eka pula te golDana geiTanA nAme oLakhAya che. tenA be thAMbhalA vaccenI dharI duniyAnA koI paNa pUlathI adhika che. ane bIjo pUla sAna phrAnsisko ane barkalene joDato pula che. tenI laMbAi ATha mAila che ema jaNAvavAmAM AvyuM. samudramAM e pula bAMdhavAmAM AvyuM che ane vacce eka TApumAMthI pasAra thai sAnaphrAnsiskothI barkale sudhI laMbAya che. A banne nagaro samudranI khADInA banne kinAre TekarIo upara vaselA che. eTale rAtre te bannenuM dazya anupama hoya che. keliphorniyA yunivarsiTI barkalamAM che. temAM 28,000 vidyArthIo bhaNe che ane 2,50 jeTalA adhyApako che. temAM nava to nobala inAma pAmI cUkyA che. A uparathI e yunivarsiTInuM mahattva samajAya che. barkalene yunivarsiTI nagara kahIe te paNa kahI zakAya tema che. A yunivarsiTIe A ja varSe so varSa pUrAM karyA che. teno utsava cAlI rahyo che. tenA anusaMdhAnamAM ja aneka konpharansa te pitAne AMgaNe bharaze. amerikana konpharansa TANe ja bIjI be konpharansa cAlI rahI hatI. hosTele dezanI samRddhine anurUpa ja che. dareka rUmamAM TeliphonanI vyavasthA che. paNa vidyArthIenI azalIlatA temanA rUmanA bAraNA uparanA lakhANamAM, lIphaTamAMnA lakhANomAM ane anyatra jovA maLI. te ApaNe tyAMnA bAtharUmanAM lakhANo ane citrone paNa AMTI de tevI ja hatI. yunivarsiTInuM vAtAvaraNa te saMyamamaya haze tevI apekSA rAkhIe, paNa tyAM te rastA upara ane resTorAM ke beThakonA oraDAmAM vidyArthIyugalanI kuceSTA jovA maLI. samAjanI zarama jevuM kAMi hoya tevuM dekhAtuM nathI. adhyApako pasAra thatA hoya ke amArA jevA bahAranA atithi-paNa yugalanI ceSTAmAM koI pharaka paDe ja nahi. jANe ke e be sivAya temanI samakSa koI bIjI duniyA che ja nahi. e prakAranI mastI ane upekSA sahaja che. oNphisanA Tebala pAsenI lAinamAM je yugala UbhuM hoya ane cuMbananuM mana thai Ave to paNa teone tyAM kazI ja rUkAvaTa paDatI nathI. ApaNe ADuM joie te bhale. temane mana to teo benuM ja astitva hoya tema teo vate che. A prajAne A asaMyama temane kayAM lai jaze te jovAnuM che. chApAmAM te have carcA enI ja jovA maLe che ke sekasanI bAbatamAM je zarama che tene laIne ja ghaNo anartha thAya che. mATe e zaramathI jeTalA pramANamAM dUra thavAya teTalA pramANamAM mana svastha bane. eTale e zarama dUra karavAnA prayatna thai rahyA che.. atyAra sudhI keneDAmAM te koi barthakanTrolanI davAnI khullI jAherAta karI zakatuM nathI. amuka prAntamAM to ravivArane roja sInemA, reisa ke jugAranI baMdhI che. A dhArmika pAdarIonI jAgRtine pariNAme cAluM hatuM. paNa have tenI chUTa ApavAnA upAyo levAi rahyA che. teno virodha karanAra paNa koI jovA maLatuM nathI. e kAyado. sudhAravAnuM sUcavanAra minisTara kahe che ke A sudhArAnI sucanA virUddha mane mAtra be Teliphona maLyA che. AthI joi zakAya che ke saMyamanI pALa tUTI rahI che. tene rokanAra gAMDAmAM gaNAya te navAi nahi. keTalIka bahenee abhiprAya Apyo che ke ravivAre reisa vagerenI chUTI maLaze to te mAtra eka divasa je parivAmilana saMbhava banAve che te paNa TaLI jaze ane jIvanamAM parivArasaMmelananuM sthAna ja raheze nahi. kAM to sau dhaMdhAmAM, ane kAM to resa ane sinemAmAM, paNa gharamAM te nahi. amerikana eriyenTala konpharansamAM bhAratIya nATaka, darzana, sAhitya Adine lagatA aneka lekha vaMcAyA ane rasaprada carcA paNa thaI. uparAMta cIna-jApAna-IrAna-IrAka-Ijipta-IjharAIla-TarkI Adi dezanI saMskRti ane ItihAsa vize paNa aneka vidvAnoe pitAnI zadho rajU karI. kula 169 nibaMdha AvyA hatA. vidvAnanI hAjarI cArathI paNa vadhAre hatI. temAM bhAratIya vidrAne paNa ThIka ThIka saMkhyAmAM hAjara hatA. amerikAnI aneka yunivarsiTImAM have bhAratIya saMskRtinuM adhyayana-adhyApana thaI rahyuM che. eTale ghaNA bhAratIya vidrAnene amerikAmAM vasavAno avasara maLyo che. temAMnA ghaNA kharA yuvAna vayanA che utsAhI che. keTalIka vAra ati utsAhI jaNAya che. eka paNa nibaMdha jainadharma ke saMskRti vize hato nahi e sUcaka che. honellUmAM 1939, 49, 'pa9, ane '64mAM pUrvapazcimanA tattvajJAnIonI konpharansa bharavAmAM AvI. temAM eka paNa jaina vidvAne bhAga lIdho nathI. e cAreya konpharansamAM je lekho rajU thayA te saMgrahAyA che. te saMgrahomAMthI hamaNA Indian mind nAme eka 458 pAnAMno saMgraha bhAratIya saMskRti ane tattvajJAnanA sArabhUta tattvone samAveza karIne prakAzita thayA che. temAM jene dharma vize pre. rAju jevA prasiddha vidvAne je abhiprAyo vyakata karyA che te vAMcI Azcarya thAya che. AmAM doSa jaina vidyAnA pracArakono che. pUrI sAmagrI vidvAno samakSa yathocita rupamAM rajU ja na thaI hoya pachI bIjAne doSa de de ? A bAbatamAM hAhA to bahu thAya che, paNa yathocita mArganuM avalaMbana levAmAM Avaze nahIM tyAM sudhI to kazuM ja thaze nahIM ane jainadharma vizenuM vidvAnonuM ajJAna kahe ke upekSA kahe te vadhatuM ja jaze. videzI bhASAmAM jaina dharmane yathArtha paricaya karAvatA pustako eka nahIM aneka prakAzita karavA jarUrI che. bhUla karanAra lekhakanI bhUlane mApha karavAnI ke te pratye upekSA rAkhavAnI jarUra che ane tene udhaDo laI e viSayamAM tene lakhate ja baMdha karI devAnI jarUra nathI. A prakriyA atyAra sudhI apanAvavAmAM nathI AvI. aneka lekhakone jaina dharma vize lakhavA de-bhale teo bhUla kare. tame yathArtha sAmagrI purI pADo, eTale bhUle echI thaze ane vidrAnemAM yathArtha samaja Avaze. pariNAme aNakheDAyelA A kSetramAM aneka vidvAne pravezaze. Ama thaze to ja jaina dharma vizenAM lakhANone ukata prakAranA saMgrahamAM sthAna maLaze. atyAre to sthiti e che ke AvA prakAranA pustakamAM badhA maLI be traNa pAnAM ja jaina dharma vize bhAgye ja jovA maLe che, jANe ke bhAratIya saMskRtinA udaya ane vistAramAM jainonuM kazuM ja pradAna na hoya. ToronTo, tA. 30-3-68. dalasukha mAlavaNiyA gujarAtI vighAthIone maphata zikSaNa dAdaramAM Avela "divya mitra maMDaLa" potAnAM siddha karavA muMbaImAM vasatA garIba gujarAtI vidyArthIone zALAnA 1 thI 11 dhoraNanA vidyArthIone pAThayapustako ApanAra che. jenA arajInA phorma temanA kAryAlaya 38, detI bhuvana, bIje mALe, DaoN. DI. silabAraDa, dAdara (vesTa) muMbaI-28 temaja dAdara TI Depa, zAka mArakITanI bAjumAM DaoN. DI. silvADa, dAdara (vesTa) muMbaI-28 parathI maLaze. bIpIna pI. dozI mAnada maMtrI.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-68 prabuddha jIvana prabuddha jIvananI patracaryA zrI vimalAbahena prakArano paripatra-2 'akkala sAma" jarUra madada kare che. bihAramAM te ApaNe joyuM. paNa hIlvarasama, tA. 26-4-68 ApaNe e dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke kheDUta ane gAmaDuM-A priya mitro, banemAM dharamULathI sudhArA karyA sivAya-temane majabUta karyA sivAyamane bhArata choDayAMne mahinA karatAM paNa vadhAre vakhata thayo. koI paNa audyogika krAti saphaLa thaI zakavAnI nathI. chellAM cAra aThavADiyAmAM jagata aneka dhamAla ane vAvAjhoDAmAMthI Ama bhArata ane bhArata sarakAre khetI ane gAmaDAM tarapha vadhAre pasAra thayuM che. yupIya prajAne vAyaralesa, TelIvijhana, chApAo, lakSa ApavuM joIze. pahelI traNa yojanAmAM grAmya vibhAganuM jarnalsa vagere bahu sulabha che. jenuM mana capaLa che ane jAgarUka che te mAnavI A pRthvInA goLA upara koIpaNa ThekANe banatA ochuM mUlya AMkIne je bhUla karI che te sudhArI levI joIze ane banAvothI paricita rahI zake che. ahiM rahIne najara pheravIe to bhAratIya arthazAstrIoe A pAyAnI bAbata tarapha pAchA vaLavuM duniyA AkhI eka nAnA samAjamAM samAI gaI hoya evuM dekhAya joIze. sadbhAgya vinobAjI ane temanA grAmadAna AMdolanano che. vaijJAnika zodhonA pariNAme samaya ane aMtara ane sAMkaDA ApaNane lAbha maLyo che. duniyAnA bIjA koI paNa dezane AvA banI gayAM che. meM hajAro amerikanone De. mArTina lyuthara kIMganI hatyA mATe lAbha maLyo nathI. sattapAzuM, abhyAsaniSThA ane krAntikArI aphasesa karatA joyA. memphIsamAM nIkaLelI emanI smazAnayAtrAne dimAga-A traNe to vinobAjImAM suMdara rIte khIlyAM che. huM pratyakSa joI zakI te Telivijhanane AbhArI che. yu. esa. e. bhArata sarakAra ane plAniMga kamizana A grAmadAna AMdolananuM ne temaja kAyado ane vyavasthAnI jALavaNInA dorane halAvI nAkha mUlya samajavAmAM bahu moDA paDayA che, ane chatAM haju paNa samaya che. nArAM tophAno paNa joyAM. viyeTanAma ane siyAphrAmAM thayelAM rakatasnAna bIjuM, bIjA vizvayuddha pachI vikasatA dezanI sarakAroe joyAM. mejara gegArInanA akasmAta mRtyuthI razIyanee je AghAta bIjuM badhuM bAjue rAkhIne mAtra Arthika pragatine ati ghaNuM anubhavyuM tenI paNa huM sAkSI che. pazcima jarmanImAM banatA banAvo mahattva ApyuM che. paNa 1960ne dAyako e jANe AMkha ughADanAro meM gharaAMgaNe joyAM. tyAM vidyArthIoe je baMDa karyuM ane hiMsAbharyuM dAyako kahI zakAya. vikasatA jatA dezanuM jemaNe nirIkSaNa karyuM che teo samajavA lAgyA che ke jyAM pragati rUMdhAI che tenA mULamAM AcaraNa karyuM tethI pazcima jarmanInA sattAdhArIo halI UThayA che. mUDInI-kepITalanI taMgI nahi paNa-samaya sAthe baMsabesatI nahi evI IMglAMDamAM Toce pahoMcelu varNabhedanuM abhimAna, enaka pevelanAM zikSaNa paddhati, jamInadArI paddhati, sAmAjika mALakhuM badalavAnI bhASaNee AkhA yuropa ane amerikA upara pADelA vinAza netara rAjanItijJAnI anicchA athavA azakita ane rAjayakartAonI nArA pratyAghAta, jhAMbIonI prajAnI Arthika sudhAraNA mATe purANI ke rAgAMvAdI nIti che. sAmAjika ane rAjakIya presIDanTa konDAne nizcaya ane paradezIo kAM te jhAMbIonA vatanI sudhAraNAone Athika cekaThAmAM meLa maLe tema kevI rIte goThathaI jAya athavA to audyogika ane dhaMdhAdArI sthAnika peDhIo vavI e ja mukhya prazna che. samAja ane rAjya banene aLagAM uparathI potAne hakka uThAvI le tevA prakArane temane Agraha, karI nAkhavAthI koI pragati sAdhI zakAvAnI nathI. jo tame Athika madhyapUrvanA dezomAM thatAM kamanasIba jhagaDAo ane maDAgAMTho ane AvA aneka banAvo-A sarva uparathI koIne paNa lAge ke mAnavInuM sudhAraNA vize vadhAre jANavA IcchatA ho to "Dudly Seers" nuM "Develop:ent Studies" pustaka jarUra vAMcajo. temAM jIvana Aje eka ukaLatA carU jevuM banI gayuM che. ekabIjA pratye temaNe jagatanA sAmAjika, Arthika ane rAjakIya parivartana asaMtoSa, kaDevAza, tiraskAra ane hiMsA mAnava mana upara savAra thaI beThAM che. mAnavane pitAnuM aMtara tapAsavAne A eka saMkrAnti ANavAnA saMzodhananA vividha abhigamanI sArI cakAsaNI karI che. kALa che. ApaNe sAmane karI dharamULathI parivartana ANIzuM ke pachI Giloy yeds "Henry Sienan": 4076 "Party Politics in Tanzania" te paNa jemane Arthika ane rAjakIya vikAsa hatAza thaI vinAza vahorI laIzuM e Ajane mahAna prazna che. vaccenA saMbaMdhone abhyAsa karavAmAM rasa hoya temane mATe khUba paNa mAnavIe haMmezAM AvA kALamAM sAmI Takkara jhIlavAne badale upayogI che. vetasI vRtti dhAraNa karI che ane AgaLa vadhavAne badale pachADa ja A rIte joze ane vicAraze tyAre ja bhAratIya arthazAstrIo ane "khAdhA karI che. niSNAte "pAyAmAMthI caNatara ane pakSahIna samAja" nA zrI jyaprakAza bhAratanA dareka nAgarikane samajavuM jarUranuM che ke evuM kaMIka huM nArAyaNanA siddhAMtane samajI zakaze. mAnava jIvananA hareka pAsAne tamane lakhavA IcchuM chuM. je te tarapha ApaNe dhyAna na ApyuM te hAthe karIne ApaNe ApaNA vinAzane notarazuM. pAtAmAM samAvI dete vyApaka abhigama e ja jyaprakAzajInAM saMyukata rASTrasaMsthAnA DevalapamenTa DIkeDane-vikAsanA dazakAne siddhAMtanuM mULa che. emane mana koI paNa prazna e mAnavahitane lagatA paripatramAM moTo bhAga dareka moracA upara sthagitatAnI 4 prazna che. huM IcchuM chuM ke bhArata sarakAra A satya satvara ane parAjyanI jAherAta karato hoya che. leTIna amerikAthI AvelA samaje ane svIkAre. chellAmAM chellA samAcAro jaNAve che ke vastIvadhArAnA traNa TakA gorA lokonA jAtIya abhimAne cheDA saikAo sudhI duniyA sAme anna utpAdanamAM mAtra eka TakAno vadhAro thayo che. upara rAjya karyuM. have kALA loko paNa jAti abhimAnanA bhaMga banyA pazcimanAM yojanA ghaDanArAo paNa have samajavA lAgyA che che. ema dekhAya che ke jANe jagate pharI eka vakhata badhA ja prakAranI ke gAmaDAMne bAjue rAkhIne koI vikAsa sAdhI zakAvAne nathI. amAnuSI krUratA, pazutA ane hiMsAmAMthI pasAra thavuM paDaze. gAMdhIjIe kheDUta, kheDUtanuM kuTuMba ane grAmyajana-duniyAne traNacaturthAza bhAratanI cAlIsa karoDanI prajAne ahiMsaka rIte laDatA zIkhavavAnA bhAga temAM samAyelo che. eTale dekhInuM che ke A lokone UMce lAva- prayatna karyA. Aje duniyAbharamAM enAthI ulaTuM ja cAlI rahyuM vavAnI sauthI pahelI jarUra che. che. mArTIna lyutharanA prayatnone paNa A daSTie tame juo. prema gAmaDuM ane kheDUta pote potAnuM phoDI leze. dukALa paDaze te ane svAtaMtryanA dIpakane jalato rAkhavo e jeo kaMIka samajyA 'akkala sAma" (yunAITeDa sTeTsa) madade Avaze-A naherU nItie che temanuM je kAma che. je kartavyazIla ane buddhizALI che te vikAsa ADe moTo avarodha Ubhe karyo che ema mane lAge che. ezIyA ane AphrikAnI raMgIna prajAne madada karavAnuM pitAnuM kartavya
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 prabuddha jIvana tA. 1-6-68 samaje ane e sAduM satya dhyAnamAM rAkhe ke hiMsAthI koI prazna mAnavanI hatyA karIne tIrtharakSA thaI zake ja nahIM ane AvuM vidhAna ukelAvAno nathI.. paNa jaina graMthamAM kayAMya jovA maLe tema nathI. bhArata A uparathI pATha zIkhe. ane jAti jAti vaccenI ajavALAne sAcavavA aMdhArAne upayoga karavA jevI A Arthika ane vaicArika gAMThone tema ja dhArmika ane bhASAkIya mata hiMsAnI vAta che. eTale je loko tIrtharakSAnA bahAnA nIce hiMsA karavAmAM doSa nathI ema kahe che te jaina dharmane udeza ja bhUlI bhedone zAntipUrvaka zAMta ane vadhAre zobhAspada rIte ukela lAve. jAya che ane pote kaSAyavALA hovAthI temane hiMsAne ja upAya meM hIlavarasama ane emasTaraDemamAM sabhA saMbodhI che. AvatI 'jaDe che ane e upAya karavAmAM doSa nathI ema kahevA lAge kAle bIthovana javAnI chuM. tyAM traNa sabhA thaze. tA. 3 jI re che. upAsakadazA sUtramAM AnaMdabhAva ke samakitanA vrata mATe evI e huM plenamAM perIsa pahoMcIza. tyAM paNa aThavADiyAmAM traNa sabhAe pratijJA karela che ke je arihaMtasainya anya tIthikoe laI lIdhAM goThavAyelI che. tA. 10mI me upara huM pAchI hIlavarasama AvIza. che te arihaMta caityone upayoga nahIM karuM. kharekhara anya tIthikoe pacAvI pADelAM arihaMtasaine pAchAM meLavavA laDAI karavAnI hoya nedharalenDanI vasaMtatratu bhAre camakadAra lAge che. te AMkhane ane temAM hiMsAne paNa prayoga karavo ucita gaNAtuM hoya to AnaMda Ape che. phalenI bhInI sugaMdha AntaracetanAne navI AnaMda zrAvaka AvI pratijJA nahIM ja karata, paNa evI pratijJA tAjagI bakSe che. prakAzatA sUryanAM kiraNe abhinava phati Ape karata ke anya tIthiMkoe laI lIdhelAM arihaMtacaityone pAchA meLavavA laDAI karIne prayatna karuM. eTale tIrtharakSA mATe che. pakSIo samUhagAna kare che. cakalIe, 'uDa bre " ane lakkaDa hiMsAne nAme balidAnanI vAto karanArA bhagavAna mahAvIranA kheda AsapAsa phaphaDATa karyA kare che. kabUtaro temane ghero avAja siddhAMtane pAyAmAMthI ja samajatA nathI ane svachaMde potAnI suNAve che. najIkanA sarovarakinAre dariyAI paMkhIo AnaMdamasta kaSAyapradhAna vRttinuM ja tIrtharakSAne nAme pradarzana karI rahyA che. jaNAya che. suMdara "phejhanTa' pakSIonI lAkSaNikatA ApaNane AkarSe prakAzane sAcavavA mATe aMdhArAno prayoga karavo e tadRna mUrkhatA. bharelI vAta che. ApaNo samAja gatAnugatika che, koI A aMge che. jhADIomAM sasalAM kudAkuda kare che. vanamAM pharavA nIkaLuM chuM tyAre sthira zAMtabhAve vicAra karavA navaruM ja nathI ane sAdhunAM kapaDAM chachuMdara mArI sAthe cAle che. te paNa eka AkarSaka prANI che. nahi? pahelA loko je kahe tene vagaravicAryuM hA hA karavA maMDI paDe che, - lIlA raMganI asaMkhya judI judI jhAMyo tame kayAreya joI che? jenAM pariNAmo Aja sudhI bhAre aniSTa AvelAM che ane pachI khulle lIla, jhAMkhe lIlo, marakata maNi jevo lIle, ghero paNa aniSTa AvanArAM che. bIju to ThIka, paNa pU. gAMdhIjIe ahiMsaka pravRttidvArA je namUne pUro pADe che ane je ApaNane saune bhukharo lIla, sonerI lIlA vagere vagere. Aha! zuM tenI suMdaratA! pratyakSa che e aMge paNa sAdhunuM dhyAna jatuM nathI e kevuM AM 2 zuM pAInanA vananI bhavyatA! ane zuM sarUnA vananI zobhA! AMdhaLApaNuM che, e paNa vicAravAnI vAta che. ApaNe tyAM te suMdara kalAtmaka Daca gharo. Daca prajAnA caherA uparanI mohaka jAherakhabaranuM ja mAhAmya che, paNa mukhya muddAnuM nathI. haMphALI namratA. je manuSya manuSya tarIke jIvI jANe te kharekhara ' Apane becaradAsa. pRthvI eka svarga banI jAya. "sukha-mRtyu anuvAdaka mULa aMgrejI: (amadAvAdavALA 3. kAntIlAla amRtalAla zAha taraphathI zrI menAbahena narottamadAsa.. zrImatI vimalA ThakAra. maLela patra) tIrtharakSAnA kAraNe hiMsaka mArga apanAvo zrI maMtrI, prabuddha jIvana' zuM ucita che? - tA. 16-4-68 nA . vI. mAM utArela zrI ramaNalAla enjiniyarane lekha vAM. lekhakanA maMtavya sAthe maMtrI maLatA (prabuddha jIvananA tA. 1-5-68 nA aMkamAM pragaTa thayela zrI. che evuM na mAnI levAnI cetavaNI Ape uccArI che te yogya ja jeThAbhAI hIrajI mepANInA, jainenA tIrthaviSayaka jhagaDAnI carcA karyuM che. lekhakanA potAnA ja 'sukhamRtyunA khyAlamAM virodhAbhAsa karatA patranA anusaMdhAnamAM paMDita. becaradAra jIvarAja taraphathI jaNAya che te nIcenA be utArAthI samajAze. maLele patra nIce ApavAmAM Ave che. taMtrI) - (1) "sukhamRtyu" eTale koI paNa rogI mATe jo traNathI snehI paramAnaMdabhAI amadAvAda 5-5-68 pAMca niNAta dAkataronuM kamizana ema kahe ke A vyakitano roga prabuddha jIvananA me mahinAnI pahelI tArIkhanA aMkamAM bhAI asAdhya che ane e vyakita pote je potAnI yAtanAmAMthI chUTavA zrI jeThAbhAI hIrajI mepANIne patra che. temAM ema jaNAvela che ke IcchatI hoya to temAM samAje vacamAM na AvavuM ane ekAda sTrIkanI "e to koI vidharmi ApaNA koI tIrthane nAza karavA AvI caDhe ke semalanuM Ijekazana laI levA devuM. enA zeSa jIvanane IspIane tene pratikAra karavAmAM Ave tene tIrtharakSAnA nAmathI oLakhAvI tAlanA guMcavADAmAMthI bacAvavuM. zakAya ane te mATe hiMsA karavI paDe te doSarUpa nahIM lekhAtI hoya." (2) "ane kSaNabhara vicAra te karo. mAthe TAla paDI hoya, AMkhe A aMge namratApUrvaka jaNAvavAnI rajA lauM chuM ke jainadharmamAM aMdhApe Avyo hoya, kAna baherA thayA hoya, dAMta paDI gayA hoya, AMtarika ahiMsA pradhAna gaNAyela che, eTale ke, AtmArthI manuSya bagaDelA ke bagaDavAne saMbhava hoya tevA kAkaDA, nAkanA masA, epekapAya, krodha, lobha, mada, IrSA vagere karyAyone ochA karavA ane meLA nDIkasa, pittAzaya, gurdAo, hojarI, nAnAM moTAM AMtaraDo, baroLa pADavA e ja jIvanane prathama udde za che. je zAMti meLavavI hoya ane ane presTeTa jevA jIvana-Avazyaka ekathI vizeSa avayave rAjyanA te paNa vyakitagata zAMti ke samAjagata zAMti ke dezagatazAMti meLavavI zIzA zebhAvavA cAlyA gayA hoya, ane bIjA avaya ochevatte hoya te kapAyane meLA pADavA ane A ja hetune lakSamAM rAkhIne aMze bagaDI gayA hoya, bhArata jevA saMyukata kuTuMbavALA dezamAM tamAma karmakAMDe yojAyela che. paNa kasIbe A bAbatane ApaNA vahue gALo detI hoya ane dhaDapaNa koNe kahyuM?" e bhajana upadezaka vargane khyAla AvatuM nathI ane tIrtharakSA mATe balidAna gAvuM paDatuM hoya ane amerikA jevA vibhakata kuTuMbavALA dezamAM Ape emAM hiMsA nathI evI AtmaghAtI ane samAjadhAtI salAha anAthAzramamAM rahI parA pAsa AMsu pADIne raDavuM paDatuM hoya, te ApavA taiyAra thAya che. tIrtharakSA karavAnuM prayojana te e che ke ' jIvana TakAvI rAkhavAne meha ze?" tIrthanI ekAgra upAsanAdrArA upAsakanA kAmo mALA paDe ane AmAM pahelA phakarAmAM je roga asAdhya che evA rogInI vAta karI che, jyAre bIjAmAM sAmAnya vRddha mANasanI vAta karI che. AtmA zAMta bane, samabhAvI bane ane bIjA paNa zAMta ane sama- pahelAmAM "trathI pAMca niSNAta dAkataranuM kamizana" salAha Ape bhAvI bane e mATe nimittarUpa thAya. kakSA vadhArIne ane eka bIjA te mANasane ApaghAta karavAnI samAje chUTa ApavI ema sUcavyuM
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-68 prabuddha jIvana che; bIjAmAM dAkatarI salAhane ullekha paNa nathI. TUMkAmAM je manuSyane pitAnI jiMdagI nirarthaka lAge tene ApaghAta karavAnI chUTa samAje ApavI joIe evuM kahevAne lekhakane Azaya lAge che. Ama joIe te dareka vyakitane A chUTa che, ane e levAnI jene tIvra IcchA hoya che te to le che ja e ApaNe joIe chIe. evAM lako samAjane pUchavA jatAM nathI. lekhakane nyAya karavA ApaNe evo artha ghaTAvIzuM ke AvA ApaghAtane samAje saMmati ApavI joIe, eTaluM ja nahi, urojana paNa ApavuM joIe ane sarakAre e kAryane guno gaNavo na joIe. paraMtu koI amuka vyakitanuM jIvana nirarthaka ke bejArUpa che evuM koNa nakkI kare? dhAro ke mane nAnapaNamAM bALalakavA thaI gayo che ane mAre baMne page khoDa che, te huM evI dalIla karI zake ke, "mArA sahAdhyAyI mane lAMgaDe kahI cIDave che. nAnAM chokarAM mazkarI kare che, mATe mArI dayA khAya che, koI chokarI mArA sAmuM paNa nathI jotI te mane paraNe te koNa? A saMjogomAM huM zA mATe jIvuM? kone mATe jIvuM?' athavA te jene Akhe zarIre saphaeNda koDha (- lyukoDarmA; leprasI nahi) che evI chokarI ApaNane kahe, "leke mane makarImAM dhaLI. maDama kahe che; chokarAM cholelI uMdaraDI kahe che; AMkhe barAbara dekhAtuM nathI; koI yuvakone mArAmAM rasa nathI te huM zA mATe jIvuM?athavA koI baherI ane bebaDI vyakitane vicAra karo. samAjamAM AvA te ghaNA dAkhalA maLI Ave. A badhAM zuM ApaghAta karIne marI jAya? ane samAja emAM saMmati Ape? lekhaka pitAnA lekhamAM lakhe che, "elopethInA mahApaMDitee lakhelA hajAro pAnAnA seMkaDo rUpiyAnI kiMmatanA aneka sarvasaMgraho huM joI gayo chuM. paNa emAM mane kayAMya svArogya vize eka lITI sarakhI vAMcavAnI maLI nathI." A zabdo vAMcI mane Azcarya thAya che. svArathI lekhaka 'parsanala hAIjIna' kahevA mAge che ema huM samajuM chuM. huM emanA jevo bahuzruta nathI, tathApi meM to je pAMca cha pustako 'svAzyarakSA' viSe vAMcyAM che te badhAmAM svArogya viSe prakaraNo hoya che, AhArazAstra vize te aneka pustako lakhAyAM che. A vijJAna "svAro" ne ja eka bhAga nahi? are, ApaNe tyAM "paricaya pustikA pravRtti cAle che temAM paNa AvI puskiAo chapAI che. dA. ta. (1) cAmaDInI saMbhALa, (2) hRdayanI saMbhALa, (3) kAnanI saMbhALa (4) sAjA rahevAnA sAdA niyama vagere. A badhI pustikAo svArone lagatI na kahevAya? saMbhava che ke lekhakanA manamAM 'svArogya" eTale "su+Arogya" evo artha hoya, tathApi je pustako Arogyane lagatAM che te badhAM ja svAro ne lagatAM paNa che ja. jema koInuM svAgata karatI vakhate "susvAgata" karIe chIe ema kahevAthI vadhAre sAruM svAgata thatuM nathI, tema ja svAratha zabda vAparavAthI vadhAre sAruM Arogya' evo artha thata nathI. "Arogya" zabda ja svayaMpUrNa che. lekhake potAnA lekhane cheDe "bhagavad vacana upara pUrNa zraddhA" rAkhavAnI vAta karI che. jene bhagavAnamAM pUrNa zraddhA che enI e pharaja nathI ke bhagavAnanI IcchAne tAbe thavuM? bhagavAne jyAre dhAryuM haze tyAre ja mRtyu Avaze; ene vaheluM ANavAne ApaNane adhikAra khare? vaLI je loko punarjanmamAM ane karmanA siddhAMtamAM mAne che tenI daSTie vicAra karo. je karma ApaNe bhegavavAnAM bAkI che te khapAvyA vinA jIvana pUruM karIe to bAkInAM karmo pachInA janmamAM khapAvavAM ja paDaze. emAMthI chaTakAze nahi. vaLI lekhake varNavyuM che evuM ghaDapaNa kharekhara dayApAtra che? mArA mitra DaoN. harilAla desAIe metiyo kaDhAvelo che, prosTeTa kaDhAvelI che, aDadhI hojarI kaDhAvI che, chatAM, eMzI varSe paNa laherathI hare che, phare che, sigAra pIe che ne badhuM khAya che pIe che. vaLI lekhake cItare che evo vRddha paNa zuM nirupayogI che? are, e vRddha siddhArthe joyo na hota to jagatane bhagavAna buddha maLatuM nahi. amadAvAda, 12-5-68 kAntilAla "AtmakathAnaka khaMDa pahele ("jIvanapaTanAM smRticitro' e mazALA nIce "kumAra" mAsikamAM potAnA bAlyakALathI mAMDIne pachInAM varSonAM jIvanasmara rajU karatI ApaNA kalAguru zrI ravizaMkara mahAzaMkara rAvaLe lakhelI lekhamALA keTalAka samayathI pragaTa thaI rahI che. tene zarUAtane keTaleka vibhAga 'Atma kathAnaka : khaMDa pahele" e zirSaka nIce kalA ravi TrasTa taraphathI pragaTa karavAmAM AvyuM che, jenI kiMmata rU. 12-50 che ane jenuM rajIsTarDa posTeja rU. 1-25 che. kumAra kAryAlaya limiTeDa amadAvAda - 1 tenuM prAptisthAna che. A pustaka vAMcIne UMDI prasannatA anubhavato prajJAcakSu paMDita sukhalAlajIe ravibhAI upara tA. 18-3-68 nI tArIkhe eka patra lakhelo, jenI nakala ravibhAIe mArI jANa mATe mArI upara mokalelI. A patre prastuta pustakanA avalokananI pUrI garaja sAre teve che ane sAthe sAthe ravibhAInA viziSTa vyakitatvane ApaNane paricaya karAve tevuM che. Ama samajIne te patra ahiM nIce pragaTa karavA huM lobhAyo chuM. paramAnaMda) saritakuMja, amadAvAda-9 tA. 18-3-1968 kalAmUrti AdaraNIya zrIyuta ravibhAI, praNAma. tame AtmakathA ApI gayA pachI huM ene mArI anukuLatAe kramaza: AkhI sAMbhaLI gayuM ane UDe saMtoSa anubhavyo. kalAkAramAM, khAsa karI sAcA kalAkAramAM je saraLatA ane vaspazitA hoya che te AkhI jIvanakathAmAM vAkaye vAkaye dekhAya che. cheka nAnI uMmarathI meTrika sudhInAM jIvanamAM ghara, samAja ane zikSaNakSetrIya anekavidha pAsAMo hUbahu citrita thayAM che, jANe ke te kALanA phoTogrApha ja hoya ! kayAMya atizayokita nahiM, kayAMya durAgraha ke asUyA nahi, mAtra sabhamAve anubhaveluM vizada bhASAmAM lakhAyeluM che. vaLI emAM tamArI mULagata cittanI pavitratA ane uccadhyeyanI chApa to dareka prasaMge dekhAya ja che. tamAruM eka asAdhAraNa lakSaNa je najare caDe che te maulika zodha ane apUrva sarjakavRttie che. e ja vRttie krame krame tamArAmAM pratibhA vyakata karI che, evI asaMdigdha chApa vAMcanArAnA cittA upara UThe ja che. tamArA jIvanakALa e mAro paNa jIvanakALa che. alabatta, tamAro vAsa eka rIte zaherI ane krame krame zikSAtra vikasatuM ane kaeNleja yunivasiTIlakSI-jyAre mAro vAsa taddana bhUMDA bhUkha jevA gAmaDAMmAM ane te paNa gujarAtI sAta dhoraNa sudhInA kSetramAM.. paNa je ramate, bhamaraDA, moI dAMDIA AdI ane je taravAnAM sAhase tame varNavyA che, barAbara e sthitimAMthI huM soLa varasa sudhImAM pUrepUro pasAra thayo chuM eTale tamArAM citro mane tAdaza thAya che. tamAro uchera saMskArI brAhmaNa kuTuMbamAM ane te paNa bhavya mAtA pitAnI chatrachAyAmAM. mAre uchera vaizya komamAM ane eka rIte sukhI ane khAnadAna gaNAtA kuTuMbamAM, paNa tamArI sarakhAmaNImAM asaMskArI gaNAya evA vAtAvaraNamAM. A taphAvata sthaLa ke sUkSma rUpe rahyo ja lAge che. tame amuka sthitimAM phALa bharI ane huM bIjI dizAmAM phaMTAyo tyAre mAnasika vAtAvaraNa baMnenuM jJAti, paMtha ke rASTranA ekAMtika saMkucita vADAmAMthI mukata thayeluM che e ApaNuM sAmya. A rIte tamArI jIvanakathA mane rasaprada lAgI che. - tame nirdo zelAM keTalAka pAtro paNa mArA paricayamAM AvelAM. jemake devazIbhAI talasANiyA, gijubhAI, pAThaka kuTuMba, nAnAbhAI AdI. tamAruM jhAlAvADa, gohilavADa ane saurASTranI bhedarekhAnuM thoDuM paNa varNana sAcuM che. e kALe zrI nathurAma zarmA eka viziSTha puruSa hatA ema te vakhate huM chApA uparathI jANate. tilaka, svadezI hIlacAla AdinAM varNana mane eTalo ja Aje paNa uttejaka lAgyAM che. A te sAmAnya chApanuM varNana karyuM, paNa ekaMdara A kathA samajadAra vAcakane AkarSe evI mane te lAgI che. have tame AgaLane bhAga kayAre hastagata karo cho evI saheje AkAMkSA rahe che. sukhalAlajI (paMDita sukhalAlajI)
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 prabhu jIvana sUryanuM varNana tA. 16-5-68 nA 'prabuddha jIvana'mAM pragaTa thayela koNArka ane khajurAhonAM maithunazilpA' e lekhamAM sUryanA svarUpanuM varNana karatA zlAka ane tenA artha adhUro ApavAmAM Avyo che. te viSe eka mitra sAthe carcA thatAM teo mULa zloka jANatA hAIne temaNe nIce mujaba AkhA zloka lakhI Apyo che: rathasyaikaM cakraM bhujagayamitA saptaturagAH, nirAlambo mArga : caraNavikalo sArathirapi / raviyantyevAntaM pratidinamapArasya nabhasaH; kriyAsidhdhiH sattve, bhavati mahatAM nopakaraNe || bhAvArtha: "jenA rathane eka ja cakra che, sarparUpa lagAmathI jenA sAta ghoDAo niyaMtrita che (ahiM sUryanAM zveta kiraNe mULa sAta raMgAnAM banelAM che te vaijJAnika tathyanuM sUcana che.), jenA mArgamAM koI avalaMbana nathI, ane jenA sArathi laMgaDo che--A rIte jenAM upakaraNa AvAM nabaLAM che evA sUrya apAra AkAzanI haMmezAM parikammA kare che. mahAna puruSonA puruSArthanI siddhi temanA vyakitagata sattva upara avalaMbe che, temanA eka yA anya sAdhana upara-upakaraNa upara-nahi." A ja mitre AvA ja bIjA be subhASita zloko saMbhaLAvyA. ekamAM nabaLAM upakaraNA dharAvatA kAmadevanA ane bIjAmAM evAM ja nabaLAM upakaraNA dharAvatAM rAmacaMdrajInA-peAtapAtAnA viziSTa satvanA kAraNe ja prApta thayelA-digvijayanuM varNana karavAmAM AvyuM che. paramAnaMda. sAbhAra svIkAra jJAnAMjali : lekhasaMgraha) : lekhaka : zrI rajanIkAnta meAdI; prAptisthAna : gurjara graMtharatna kAryAlaya, gAMdhI rastA, amadAvAda-1, kiMmata rU. 7. divyajIvana, punarjanma, paraloko, karma, ekAgratA ane dhyAna: ( zrI araviMda paricayamamALAnI pustikAo ) saMpAdaka : zrI rajanIkAMta mAdI, nirmUlA, mAunTablejhanTa roDa, muMbaI -6,' W. B. kiMmata : amUlya sAjA thA : sAjA raho; lekhaka: DaoN. devacaMda amaracaMda zAha, prAptisthAna : mesarsa ena. ema. tripAThI prAIveTa limiTeDa, prinsesa sTrITa, muMbaI-2. kiMmata: rU. 3-50. Atma svarUpa vicAra : lekhaka : mAstara khUbacaMda kezavalAla vAvavALA; The. zrI pArzva jaina pAThazALA, sirohI ( rAjasthAna ) kiMmata rU. 3. samanvaya : saMpAdaka : drArakA sundarAnI, The. samanvaya AzrAma, bodha gayA, bihAra; prAptisthAna sarvasevA saMgha, prakAzana, vArANasI 1 (uttara pradeza ) kiMmata rU. 1-25 . jIvadayAprakaraNa : kAvyamayI : lekhaka : zrI bhaMvaralAla nAhaTA, prAptisthAna : zrI jatanamala kezarIcaMda, 16, jamanAlAla bajAja sTrITa, kalakattA: 7 vedanA: huMkhaka: zrI bhaMvaramala siMdhI, 162/26/1 leIka gArDansa, kalakattA - 45 sarva dharma upAsanA: lekhaka : muni saMtabAlajI, prakAzaka : zrI dhanarAjabhAI ghAsIrAma koThArI, lakSmI pustaka bhaMDAra, gAMdhI mArga, amadAvAda, kiMmata 50 paisA. Lotus Bloom: lekhaka muni citrabhAnu; prakAzaka : zrI ema. sI. zAha, 137, northa subhASa roDa, muMbaI - 1. mAnasiMka svAsthya : lekhaka : ehamada husena AI bAlIvAlA; prakAzaka : sanniSTa prakAzana, mAvaLakara havelI, bhadra, amadAvAda - 1, kiMmata rU. 1-25. vaNajhAra hAlI jAya re vaNajhAra, hAlI jAya ... jagane nava mAraga dAkhavatI, AgekUca karatI jAya hAlI jAya re vaNajhAra. vizvadehe Ubhare egharALA, kalUSonAM kaiM kALAM jALAM, zucitAnI sAvaraNI laIne, gaMdA paMtha ujALye jAya. hAlI jAya re vaNajhAra... 1. raMgaberaMgI phUlaDAM roSe, suvicAronuM khAtara sIMce, tA. 1-6-18 vizva- upavanamAM saMskAronI, parimala e pamarAvyuM jAya. hAlI jAca re vaNajhAra... 2. bhedabhAvanI bhIMto bhedde, gulAmInI jaMjIro chede, mukitanAM madhurAM gIta gAtI, jIvana maMgala karatI jAya. hAlI jAya re vaNajhAra... 3. bhUkha - garIbI sAme jhUjhe, anyAya - viSamatA sAme khIje, samatA ne bandhutAno e, sandezA saMbhaLAvye jAya. hAlI jAya re vaNajhAra... 4. virATanI e khidamata karatI, Apattine sukhathI rahetI, sat-ziva - sundara samAja racavA, kurabAnI kAje taiyAra. hAlI jAya re vaNajhAra... 5. harIza vyAsa zrI muMbai jaina yuvaka saMdhanI vArSika sabhA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA jUna mAsanI 8mI tArIkha zinavAra sAMjanA pAMca vAgye saMghanA kAryAlayamAM maLaze, je vakhate nIce mujabanuM kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze: (1) gata varSanA vRttAMtane tathA saMgha tema ja zrI maNilAla mekamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanADITa thayelA hisAbone maMjurI ApavI. (2) navA varSanuM aMdAjapatra maMjura karavuM. (3) saMghanA adhikArIe tema ja kAryavAhaka samitinA 15 sabhyonI cUMTaNI karavI. (4) saMgha tathA vAMcanAlaya ane pustakAlayanA eDiTaronI nimaNuMka karavI. vArSika sAmAnya sabhAnA upara jaNAvela samaye vakhatasara upasthita thavA sarve sabhyone vinaMti che. sabhAsthaLa: saMghanuM kAryAlaya, 45-47, dhanajI sTrITa, samaya tA. 8-5-68, sAMjanA 5 cImanalAla je. zAha subodhabhAI ema. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-68 prabuddha jIvana zrI saMyukta jaina vidyAthIgRhano paricaya kAla zrI saMyukata jaina vidyArthIgRhe gaI sAla 1966-67 daramiyAna 50mA varSamAM praveza karyo che. tenI AjasudhInI kAryavAhIne sArA nIce mujaba che: atyAre vidyArthIgRhanA 252 sabhya che. saMsthA pAse rUA. 56,000nuM sthAyI phaMDa che. A rakama gujarAta rAjayanI DevalapamenTa lenamAM rokela che. e sivAya dAdara vistAramAM AvelI jamIna TAuna plAnIMga yojanAmAM AvI javAthI myunisipala korporezane te ekavAyara karI hatI; enI rakama rUA. 7052 % paNa saMsthAne maLI gaI che; jenuM rokANa phIkasa DIpojhITamAM karavAmAM Avela che. | zrI nemacaMda kacarAbhAI tathA lADakIbAI nemarAMda cerITI TrasTanA TrasTI zrI kapUracaMda nemacaMda mahetA, zrI jhaveracaMda nemacaMda mahetA ane zrI kevaLacaMda nemacaMda mahetA taraphathI savA lAkha rUpiyAnI bajAra kiMmate traNa lAkha rUpiyAnI kiMmatanA yu. pI. gavaramenTa jamInadArI ebolizana kopensezana benDajha saMsthAne bheTa maLyA hatA. A bonDajhanI muddala tathA vyAjanI rakamamAMthI niyata thayela hapta rUA. 11951-25 dara varSe saMsthAne maLe jAya che. A haptAnI maLatI rakamamAMthI dara varSe-'mahetA TrasTa skolsa tarIke je vidyArthIone saMsthAnA niyama mujaba saMsthAmAM praveza apAya che emanuM bhejana kharca, kaeNleja phI vagere apAya che. A mujaba sane 1966-67nA varSa daramyAna mahetA TrasTanA 15 vidyArthIone rUA. 13,613-33nI rakama lena tarIke apAI che. Ama atyAra sudhImAM 70 vidyArthI ne-mahetA TrasTa skolarsane - rUA. 1,19,132-12nI rakama lona skolarazIpa tarIke apAI che. A rakamamAMthI Aja sudhImAM rU. 7482-20nI rakama lena tarIke parata thaI che; eTale rUA. 1,11,649-92nI lona vidyArthIo pAse bAkI rahe che. samaya pAka A lona vasUla karavA mATe, kAryavAhaka samitie, kAryavAhaka samitinA sabhya zrI ke. ke saMghavInA maMtrIpade eka kamiTI nImelI che. lagabhaga dara traNa mahine A kamiTI maLatI rahI ghaTatuM karI rahela che. - A sivAya zI kapUracaMda nemacaMda mahetA taraphathI makAna phaMDamAM maLelA rU. 25,000nI zarato anusAra saMsthAnA niyamone AdhIna rahI, dara varSe pAMca vighArthIone 'mahetA TrasTa"nA vidyArthIo tarIke prathama pasaMdagI apAya che. keLavaNI mATe Arthika bojo je rIte vadhato jAya che ane moMghavArInI asahya bhIMsamAM madhyamavarganA yuvakone ucca keLavaNI prApta karavA mATe je kaThInAIne sAmane karavo paDe che e lakSyamAM laI, 'phala nahi te pha lanI pAMkhaDI rUpe madhyamavarganA gya vidyArthIone Arthika rIte sahAyabhUta thavA traNa varSathI "uraca zikSaNa lona - oNlarazIpa phaMDanI yojanA amalamAM mukavAmAM AvI che. A saMsthAmAM rahI abhyAsa karatA yogya vighArthIone dara varSe vadhumAM vadhu pAMca rUpiyA ApI zakAya e daSTi najara samakSa rAkhI, pAMca varSa sudhI, dara varSe pAMca rUpiyA Ape evA pacAsa sadagRhastha pAsethI AvI oNlarazIpa meLavavAnI A pejanAnI nema che. A yojanA heThaLa be varSa daramiyAna 23 vidyArthIone rUA. 12,200-00 ane cAlu varSe 9 vighArthIone rUA. 3200-0nI rakama lona - skolarazIpa-tarIke apAI che. Ama traNa varSamAM rUA. 15400 ucca zikSaNa lona - phailarazIpa tarIke apAyA che. saMsthAnA ziva khAtenA makAnanI bAjunI jamIna para hala" sAthe navuM makAna bAMdhavA mATe be varSa upara sAMskRtika kAryakramadrArA rU. 87,675-79 nI rakama ekatra karI zakAI hatI, temAM e rakamanuM vyAja umeratAM rU. 93,512-84 nI kula rakama thAya che. A rakama yuniyana beMka opha InDIA limiTeDamAM bAMdhI mudatamAM jamA che. A navA makAnanuM khAtamuhurta tA. 24-4-66nA roja saMsthAnA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA zubhahaste thayuM hatuM, tyAra bAda makAna aMge nakkI karAyela plAnamAM pheraphAra karavAnuM kAryavAhaka samitine jarUrI jaNAyAthI kAma jarA DhIlamAM paDayuM che. paraMtu, amane jaNAvatA AnaMda thAya che ke DaeN. ratilAla meM. vADhelavALAe A kAma khaMtathI hAtha dharyuM che; ane TUMka samayamAM zarU thavAnI saMbhAvanA che. 1966-67nA varSamAM ziva tathA prinsesa sTrITa khAte - banne sthaLe maLI 100 vidyArthIo hatA, A.iI nIce jaNAvyA pramANe vidyArthIoe parIkSA ApI hatI. jenuM pariNAma, A mujaba che: ziva khAte 70 vidyArthImAMthI 66 vidyArthI parIkSAmAM beThA, 43 pAsa thayA; prinsesa sTrITa khAte 38mAMthI pAMtrIsa beThA, agiyAra pAsa thayA eTale pariNAmanI daSTie joIe to zivanuM - pariNAma 65 TakA ane prinsesa sTrITanuM pariNAma 31-4 TakA AvyuM gaNAya. A saMsthAmAM jainetaraghiAthIone paNa dAkhala karavAmAM Ave che ane A saMsthAmAM apAtA dAne AvakaverAthI mukata che. varSa daramiyAna judI judI kaeNlejonA AcAryoe vidyArthIo samakSa pravacana ApyAM hatAM. A sivAya svAtaMtryadina, prajAsattAka dina tathA vArSika dinanI ujavaNI utsAhathI karavAmAM AvI hatI. ziva tathA prinsesa sTrITa banne sthaLee vidyArthIonAM yuniyane che; ane teonI ja jadI judI kamiTIe pustakAlaya, bhejanAlaya vagere pravRttionuM saMcAlana kare che. banne sthaLe vidyArthIene abhyAsamAM upayogI thaI zake evAM pustako vasAvI pustakAlone sabhara karavAnA prayatno A varSe paNa cAlu che. saMsthAnI AvakanI daSTie vyAja, vidyArthInI phI vagere maLI 1966-67mAM rUA. 234)2-90ne kharca thayo che ane rUA. 21,394-09nI Avaka thayela che. saravALe rUA. 2008-81nI khoTa AvI che. A saMsthAnA maMtrI tarIke zrI ramaNikalAla maNilAla zAha ane zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha jeo have saMsthAnA maMtrIpadethI nivRtta thayA che. temaNe 14 varSo sudhI saMsthAnI aneka rIte asAdhAraNa sevA bajAvI che tenI ahIM khAsa noMdha levAmAM Ave che. bAbubhAI jI. zAha gIjubhAI yu. mahetA maMtrIo zrI saMyukata jaina vidyAthI grahanA navA cUMTAyelA kAryavAhaka samitinA adhikArIo tathA sabhyonI yAdI zrI cImanalAla cakubhAI zAha TrasTI-pramukha zrI cImanalAla pI. zAha TrasTI-upapramukha zI khuzAlabhAI kheMgAra zrI zAntilAla ha. zAha zrI ramaNikalAla maNilAla zAha TrasTI zrI kapuracaMda nemacaMda mahetA zrI bAbubhAI gulAbacaMda zAha maMtrI zrI gIrajAzaMkara umiyAzaMkara mahetA (gIjubhAI) maMtrI zrI pravINacaMdra kulacaMda zAha koSAdhyakSa zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA sabhya zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha sagya zrI khuzAlacaMda ke. saMghavI sabhya zrI jayaMtIlAla lalubhAI parIkha zrI tArAcaMda la. koThArI sabhya zrI dIpacaMda trIbhovanadAsa zAha sabhya zrI dIpacaMda ema. zAha sabhya zrI dIpacaMda lakSmIcaMda saMghavI sabhya zrI durlabhajI kezavajI khetANI sabhya zrI ramaNalAla sI. zAha sabhya zrI vinedacaMdra jesIMgabhAI zAha sabhya batI TrasTI TrasTI peTana
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-6-68 nada - 9 divaMgata AtmAone Adara-aMjali saniSTha sAhityaprakAzaka zrI zaMbhubhAI , vijaya jaMbusUri tathA panyAsa bhAnuvijayagaNinAM nAma savizeSa amadAvAda khAte gurjara graMtharatna kAryAlayanA mAlika zrI jANItAM ane AgaLa paDatAM che, te jAnavANI vicAraparaMparAnA zaMbhubhAI jagazIbhAInuM gayA eprila mAsanI 22 mI tArIkhe 65 pratinidhi hatA. pariNAme temanA hAthe aneka maMdiro, aMjanazalAkAe, varSanI uMmare thoDAka samayanI mAMdagI bAda avasAna thayuM. pratiSThAe, upadhAne ane dhArmika kriyAkAMDane lagatAM aneka samAraMbhe je pravRtti sAthe tenA ugamathI mAMDIne Aja sudhIne asAdhAraNa nirmANa thayAM hatAM. temanI preraNAthI khaMbhAta mukAme rU. pAMca lAkhanA vikAsa joDAyela che te gurjara graMtharatna kAryAlayanI sthApanA zrI kharce eka vizALa upAzraya baMdhAvavAmAM Avyo hato. jagazIbhAI merAra ane temanA traNa putro zrI zaMbhubhAI, zrI AjathI lagabhaga 50 varSa pahelAM temane mane prathama paricaya govindabhAI tathA zrI chaganalAla e cAra svajanee maLIne AjathI thayeluMmArA pitAne temanI sAthe sAro saMbaMdha hatA. temanI 40 varSa pahelAM karelI. mULa kacchamAM AveluM pharagaDha temanuM vatana. sAthenA eka brAhmaNa paMDita pAse meM padarzana samuccaya ane badhAya ochuM bhaNelA paNa gaNelA sArUM. syAdavAda maMjarInuM adhyayana karyuM hatuM. te kAraNe temane paNa aneka vAra kudaratanuM evuM vicitra bhAgyavidhAna ke kuTuMbanA du:khanA maLavAnuM ane aneka viSa paratve carcA karavAnuM banatuM. temanAM vicAra vaLaNa eka sthiticusta sAdhunAM hoIne amArA vicAramAM dahADA pUrA thayA ane sukhane samaya zarU thaye ke sauthI nAno bhAI vizeSa meLa jAmato nahi, ema chatAM temane mArA pratyene vartAva chaganalAla bharayuvAnImAM gujarI gayo; vacamAM zrI jagazIbApA pUrA prema, udAratA ane sadbhAvabharyo rahe. sAdhutA vaDe temanuM paraloka sidhAvyAM ane chellA cha mahinAnA TUMkA gALAmAM gurjara jIvana raMgAyeluM hatuM. AjanA vijaya rAmacaMdra sUri e vakhate 16-17 graMtharatna kAryAlayanA bAkI rahelA be staMbhee pitAnI jIvanalIlA varSanA ugatA kizAra hatA. dekhAva ane vAtacitamAM teo ekadama saMkelI lIdhI. zAMta prakRtino lAgatA. kadAca bhArelA agninuM e AdirUpa zaMbhubhAIne dhArmika abhyAsa sAro hate. AjathI 65 varSa hoya. samayanA vaheNa sAthe e guruziSyanA ane mArA vicArane pahelAM janmela zaMbhubhAI prAthamika zikSaNa pAmIne mahesANAnI jaina rAha bhinna-bhinna dizAmAM phaMTAyo ane vijayapremasUrinI najIka pAThazALAmAM dhArmika abhyAsa karavA mATe AvelA. ene pariNAme AvavAne koI saMga Ubhe na ja thaze. kadAca bemAMthI koIe eka vAra dIkSA levA sudhInI bhAvanA temaNe sevelI. dhArmika vRtti, evI IcchA ja na anubhavI. Ama chatAM paNa temanA vizenAM pUrvazAMta svabhAva, nirmaLa buddhi ane ucca saMskAranI bhAvanA vALA kALanA samAgamanAM madhura smaraNe Aje paNa mArA citta upara zaMbhubhAIe keTaloka samaya paM. sukhalAlajInA sAnnidhyamAM gALela. aMkita che. jemaNe ATalAM varSo sudhI, zuddha ane akhaMDa cAritryanuM paMDitajInA sahavAsathI teo gAMdhIjInA anuyAyI ane khAdIbhakata pAlana karyuM che tevA A svargastha hovRddha sthavira ApaNAM AdarabanelA. ane navajIvana sAhityanA chaTaka pheriyA tarIke tema ja AgaLa vandananA jarUra adhikArI bane che. jatAM eka prakAzana hATaDIthI potAnA vyavasAyAtmaka jIvananI temaNe samAjasudhAraka zrI naTubhAI gopIlAla dhruva zarUAta karelI. . vepAramAM paDavA chatAM vepArI khaTapaTa ke kAvAdAvAthI aLagA tirdhara' nA taMtrI zrI gaTubhAI gADIlAla dhruvanuM amarahelA zaMbhubhAIe potAnI saraLa ane sAtvika vRttine lIdhe jUnA dAvAda khAte me mAsanI 24 mI tArIkhe savAre 87 varSanI umare aThatema ja navA vidvAna lekhakonI prIti meLavatA jaI dhRti, khaMta, vADiyAnI mAMdagI bAda avasAna thatAM gujarAtane eka AjIvana sevAniTa sudhAraka ane pIDha patrakAranI khoTa paDI che. gujarAta ane parizrama siMcI eka pratiSThita prakAzana peDhI jamAvI che. e rIte te umadA jIvananuM eka kharekhara ane cirasmaraNIya saMsArasudhArA samAjanA pAkSika mukhapatranuM te patranA prAraMbhathI Aja sudhI eTale ke chellAM 31 varSathI zrI gaTubhAI saMpAdana karatA preraka dAkta potAnI pAchaLa mUkI gayA che. hatA. jyotirdhara gujarAtI bhASAnA virala sAmAyikomAMnuM eka che ke yatizrI hemacaMdrajI je prAraMbhathI Aja sudhI kazI paNa jAhera khabara lIdhA vinA eka lokAgacchanA adhipati yatizrI hemacaMdrajI jemaNe AphrikA, sarakhuM cAlI rahyuM che, TakI rahyuM che. jyotirdhara 'pragatizIla vicAraebIsInIyA, brAdeza, eDana, kampAlA, jAvA, sumAtrA tathA agni dhArAnuM haMmezA vAhaka rahyAM che. A jyotirdharamAM varSo sudhI gaTueziyAmAM pravAsa karIne jaina dharma vizenI jANakArI tarapha phelAvI bhAInI tejasvI, niDara, vicArapreraka ane abhyAsa pUrNa noMdha pragaTa hatI emanuM vaDodarA khAte tA. 12-5-68nA roja avasAna thayuM. thatI rahI hatI. chevaTanAM varSomAM vRddhAvasthAnA vadhatA jatA AdutemanI pAse hastalIkhita graMthAne eka mahAmUle vipula bhaMDAra maNanA pariNAme temanI noMdha ochI thavA lAgI hatI ane bIjAnAM hato. A bhaMDAra temaNe thoDAMka varSa pahelAM kazA paNa vaLatara vinA lakhANo ane udhRta lekhe dvArA jarUrI puravaNI karavAmAM AvatI. vaDodarAnI sayAjIrAva yunivariTIne arpaNa karyo hato. temanA jIvananuM prabuddha jIvana viSe gaTubhAIne mATe 5kApAta hatA ane prabuddha A sauthI mahAna kArya hatuM. temanA jIvana daramiyAna temanA hAthe jIvanamAMthI gaTabhAI avAra navAra udhUta karatA hatA. aneka sevAkAryo thayAM hatAM ane temanI preraNAnA pariNAme aneka gaTubhAI sva. vidyAbahena nIlakaMTha ane sau. zAradA kalyANakArI saMsthAo nirmANa thaI hatI. temanA AtmAne zAzvata bahena mahetAnA bhAI thAya. jyotirdharanA saMpAdana uparAMta zAnti prApta thAo ! gujarAtanA sAmAjika kSetro gaTubhAIne ghaNo moTo phALo hato. jaina AcAryapravara zrI vijaya premasUri keTalAMka varSothI temanA pratyakSA paricayamAM AvavAnuM sada bhAgya mane sAMpaDyuM hatuM. amadAvAda jyAre paNa javAnuM banatuM me mAsanI 22 mI tArIkhe jaina zve. ma. samudAyanA eka tyAre banatA lagI temane maLavAnuM huM cUkate nahi. vRddhAvasthAnI temanI agragaNya AcArya zrI vijayapremasUri khaMbhAta khAte 84 varSanI umare kALadharma pAmyA che. rAjasthAnamAM AvelA paDavADA zArIrika kSamatA upara amuka asara jarUra dekhAtI hatI, ema chatAM khAte temane janma thayo hato. 17 varSanI uMmare eTale ke paNa, cittananA kSetra teo pUrA sajAga lAgato hato. temanuM lAMbu AjathI 67 varSa pahelAM temaNe zrImad vijayAnaMdasUrinA ziSya jIvana meTA bhAge ArogyapUrNa rahyuM hatuM ane e kAraNe jIvananA zrI vijayadAnasUri pAse jaina dIkSA grahaNa karI hatI. 35 varSa aMta bhAga sudhI teo moTA bhAge kriyAzIla rahyA hatA. A rIte agAu rAdhanapura khAte temane AcArya padavI arpaNa karavAmAM AvI teo eka arthapUrNa jIvana jIvI gayA che ane anekane hatI. karma-sAhityanA teo UMDA abhyAsI hatA. 250 zikha jeTale datarUpa banyA che. temanI pAchaLa rahelAM temanAM vayovRddha patnI bahoLe temane ziSyasamudAya hatA, jemAM vijayarAmacaMdrasUri, vize ApaNuM dila UMDI sahAnubhUti anubhave che. paramAnaMda, mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha: mudraka ane prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa : 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI-3. A mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI-1.,
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M H. 117 vArSika lavAjama rUA. 7 pabu jIvana 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 30 : aMka 4 muMbaI, juna 16, 1968, ravivAra paradeza mATe ziliMga 12 taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA prakIrNa noMdha dinaMgata karuNAmUrti anubahena jUna mAsanI trIjI tArIkhe amadAvAdanA jANItA sAmAjika kAryakara zrI anasUyAbahena navanItalAla parIkhanuM muMbai khAte keTalAka samayanI mAMdagI bAda 64 varSanI ummare avasAna thayuM. teo amadAvAdanA pratiSThita udyogapati udAracarita zeTha maMgaLadAsa gIdharalAlanAM putrI thAya. sAdhAraNa bhaNatara sAthe zaikSaNika saMskAranA temane mAbApa taraphathI vAraso maLyA hatA. nAnI ummare temanAM zrI ramaNIkalAla parIkha sAthe lagna thayAM hatAM. pitA ane * zrI anasUyAbahena parIkha pati taraphathI maLelA protsAhane ane temanA potAnAmAM rahelI sevAbhAvI tamannAe temanuM samagra jIvana rovAmaya banAvyuM hatuM. amadAvAdanA sAmAjika utthAnamAM temanA mahattvapUrNa phALo hato. amadAvAdanA jyotisaMghanA teo varSo sudhI pramukha hatA. tenA navA makAnanuM paMDita javAharalAla naherunA hAthe udghATana karavAmAM Avya hatuM ane te prasaMge naheru temanA atithi banyA hatA. anya kanyA prakAzagRha saMsthAnuM temaNe ja nirmANa karyuM hatuM ane tenuM saMcAlana paNa teo pote ja karatA hatA. amadAvAdanI myunisipala korporezananA tema ja tenI sTenDIMga kamiTInA teo keTalAka samaya sudhI sabhya hatAM. A uparAMta amadAvAdanI aneka sAmAjika saMsthAo sAthe teo joDAyalA hatA. 12varSa pahelAM patinuM mRtyu thatAM temane sAtha temaNe gumAvyo hato. ema chatAM temanI sAmAjika pravRttiomAM koi oTa AvI nahotI. UlaTuM tyAra bAda to temanA sarva samaya samAja ane kuTuMbanI sevA pAchaLa ja vyatIta thatA hatA. zrI muMbai jaina yuvaka saMghanu' pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 40 paisA nikaTavartI samudAyamAM teo 'anubahena'nA nAmathI oLakhAtAM hatAM, saMbodhAtAM hatAM. zeTha maMgaLadAsa gIdharalAlanAM kuTuMbIjano sAthe varSo jUnA saMbaMdhanA kAraNe anubahenathI ane temanI vividha sevApravRttiothI huM suparicita hato. zrImanta kuTuMbamAM ucharelA hovA chatAM zrImantAi sAthe joDAyalI asmitAnA temanAmAM koi aMza nahoto; vaibhavapUrNa jIvana sulabha hovA chatAM vaibhava pratye temanAmAM koi AkarSaNa nahotuM. namratA ane karuNAnI pUrA arthamAM teo eka mUrti hatAM. du:khI, dardI ane pIDita jano pratye temanAmAM apAra anukaMpA hatI, keTalAka samayathI kensaranA vyAdhinA bhAga banatAM temanI cAlu sevApravRttio uttarottara baMdha karavAnI temane pharaja paDatI gai. A bAbatanuM temane pArAvAra du:kha hatuM. mAMdagInA bIchAne paNa kayAre sAjI thAuM ane mAruM aTakeluM kArya zarU karU--A ja mAtra cintA temanA dilane satata satAvyA karatI hatI. chellA aDhI traNa mahinAthI DAkaTarI upacAra mATe temane muMbai lAvavAmAM AvyAM hatAM. tyAre paNa kayAre amadAvAda jAuM ane sahakArya karatI bahenone maLu' e ja bAbatanI temane jha MkhanA hatI. ApaNA samAjamAM temanAthI vadhAre zakitazALI, prabhAvazALI, khyAti pAmelI baheno aneka maLaze, paNa saraLatA, namratA, karuNA, pavitratA, vatsalatA ane saMvedanazIlatA--AvA guNAne eka sAthe mUrtimattta karatI AvI sannArInI joDI maLavI sahaja zakya nathI. AvAM zucismitA sannArInuM avasAna thatAM ApaNA samAjane eka aNamUlA mAnavaratnanI khoTa paDI che. temanA vizALa kuTuMba parivAra ApaNI sahAnubhUtinA adhikArI bane che. gRhamaMtrI yazavaMtarAva cavhANano InakAra tA. 1-6-68 nA 'prabuddha jIvana' mAM gRhamaMtrI zrI yazavaMtarAva cavhANanA zivasenA aMge karAyelA je nivedananA AdhAra upara TIkA karavAmAM AvI hatI te nivedanamAM ema kahevAyuM hatuM ke "A zivasenAvALA koi ne koi vyavasAyadrArApeTIyuM meLavavAno prayatna karatA dakSiNavAsIo sAme zA mATe mArA mAMDe che ane jemaNe nokarIe ane kAma ApavA aMge amuka bhedabhAvapUrvakanI nIti aMgIkAra karI che tevA mAliko sAme teo kema jehAda calAvatA nathI ? Ama jaNAvyAno zrI yazavaMtarAva cavhANa tA. 31-5-568 nA TAimsa opha inDiyAmAM inakAra kare che ane ema kahyAnuM jaNAve che ke "zivasenAvALA sIpAi ane kalArkanI nokarIAnI mAgaNI karI rahyA che, paNa teo pote ja phekaTarIonA mAlika bane evA khyAlapUrvaka phekaTarIo UbhI karavAnA sAmudAyika sAhasanA teo kema vicAra karatA nathI. ?" A saMbaMdhamAM jaNAvavAnuM ke A temano khulAso ApaNA gaLe utare tevo nathI. ahIM prazna e thAya che ke teo je kahyuM hovAnA dAvA kare tethI tadna juduM ja rIpoTIMga chApAvALAo zA mATe kare? athavA to A eka prakAranA rAjakAraNI inakAra che ema ApaNe samajI levuM? paramAnaMda jaina samAjamAM pararapara ekatA zI rIte sthApita karavI? A saMbaMdhamAM paM. becaradAsa jIvarAja dozI taraphathI nIcenA patra maLyo che: amadAvAda, tA. 23-6-68 snehInI paramAnaMdabhAI, bhagavAna mahAvIranA nirvANane 2500 varasa have pAMca cha varasamAM pUrAM thaze. e aMge jaina samAja potapotAnI dRSTie judA
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 ) 34, prabuddha jIvana tA. 16-6-68 judA kAryakramo karavAno che. koi sAhityanI racanAne, koI vizeSa prakAranA utsavo ane koI vaLI A samayanI smRti mATe pa banAvavAne kAryakrama sUcave che. A aMge mAro potAne vicAra Apane jaNAvuM chuM ane sAthe vinaMti karuM chuM ke e aMge je kAMi tamAre sUcana ke TIkATIppaNI karavAnuM hoya te jarUra mane jaNAvazo. mAro vicAra A mujaba che: jainasaMgha atyAre lagabhaga chinnabhinna jevo che. gacchone. Aha moLo paDayo nathI ane potapotAnA saMpradAyono Agraha paNa joie evo DhIla thayo nathI. hA, keTalAka suzikSita lokomAM A jarUra e Agraha meLo paDayo gaNAya. paNa sAdhusamAja ane tene anusaranAro samAja e AgrahathI vizeSa baddha che. ane eka bIjAne mithyAmati, mithyAdaSTi ke nirnava kahevAnI vRtti A yugamAM paNa dharAve che. A jAtanI vRttine koI puruSa bahekAvanAro ke uzkeranAro hoya to dharmane nAme laDAi thayA vinA rahe nahIM. saMpradAyanA anuyAyIonA manamAMthI ekabIjAne miththAmati vagere kahevAnI vRtti moLI paDavI joie ane dhIre dhIre taddana nAbUda thai javI joie evI dizAmAM koi pagalAM bharAya te Ave vakhate vadhAre upayogI thAya ane bhagavAnanuM e sAcuM smAraka banI zake. e aMge mane ema lAge che ke jaina zvetAMbara mUrtipUjaka konpharansa, jaina zvetAMbara sthAnakavAsI konpharansa, jaina zvetAMbara terApaMthI mahAsabhA tathA jaina digaMbara kApharansa ane tenI bIjI peTAsabhAo evo TharAva kare ke jainadharmanA dareka saMpradAyanI mAnyatA che te saMpradAyanA anuyAyIo mATe khapanI che ane e mAnyatAone viveka ane saMyamapUrvaka AcaravAmAM Ave te jarUra Atmazuddhi thavAne saMbhava che. eTale koi paNa saMpradAyanI mAnyatA khoTI che, mithyA che evo vicAra nahIM karo ane enA ja saMdarbhamAM koi paNa saMpradAyavALA bIjA koi saMpradAyavALAne mATe mithyAmati, mithyAdaSTi ke nirnava evuM vizeSaNa na vApare, paNa ApaNe badhA ja jaina chIe ema samaje ane je judI judI kriyAo cAle che te to sAdhanabhedanI daSTie samajavAnI che. sAdhya te saunuM eka che paNa te sAdhyane sAdhavA judI judI paddhatio hoi zake che e rIte vicArIne paraspara ekabIjAne khoTA kahevAnuM tajI devuM ane ekabIjanA dhArmika prasaMgoe paraspara sahakAra karavo ane ekabIjAne potAnI maryAdA pramANe sahAyatA ApavI tathA je je judAM judAM jaina chAtrAlayo che te badhAM saMpradAyanA nAmanA chAtrAlaya na rAkhatAM jaina chAtrAyala tarIke oLakhAvAM joIe ane dhIre dhIre evI paristhiti lAvavI joie ke koi paNa jaina saMpradAyane chAtra koi paNa bIjA jaina saMpradAyanA chAtrAlayamAM sukhapUrvaka rahI zake ane tene potapotAnI dharmasAdhanA karavAnI saMgavaDa paNa maLatI rahe. Ama karavuM kazuM ja agharuM nathI. Ama thavAthI AkhA jainasamUhamAM ekatAnuM vAtAvaraNa jAmavA lAgaze ane sAMpradAyika abhiniveza moLo paDaze. ane pariNAme jainasamAjanuM eka moTuM baLa pedA thaze ane te evuM tejasvI banaze ke pachI jaina samAjanuM koi kAma upekSita nahIM rahI zake ane A samAja paraspara * rahiSaNa banI ekasUtramAM Avaze. A rIte sAmAjika ekatA sadhAze ema mane lAge che. mArI daSTie jo A kAma badhI jaina konpharanso potAnA hAtha upara tye ane A jAtano TharAva karI sAMpradAyika abhinivezavALuM vAtAvaraNa dUra karavA jo kamara kase te Avo TharAva thavAmAM koI vAMdho dekhAto nathI. junA loko-sAdhuo ane zrAvako-vikSepa nAkhaze kharA, paNa temanA vikSepane upekSita "gaNavo joie ane samasta jainasaMdhanI ekatAne mukhya mAnI A kAma karavAnI mane te sauthI vadhAre jarUra jaNAya che. kharI rIte te jaina daSTie koi paNa nivaNavAdI vicArane mithyA na kahI zakAya te jaina saMpradAya paparaspara pratye mithyA zabdano prayoga zI rIte karI zake ? becaradAsa gAMdhIjI ane "AtmasiddhizAstra' A saMbaMdhamAM zrI tribhuvana vIrajIbhAI hemANI tara thI nIce mujabane patra maLyuM che: paribhASAnA paryAyanuM saMzodhana karavA sAru zrImad rAjacaMdranA anuja sadgata manasukhalAla ravajIbhAi mahetAe bhUtakALamAM saMpAdita karelAM "sanAtana jaina" nAmanAM "cAramAsika' patranA sane 1909nA juna - sapTembara aMkamAM "zrImAna rAjacaMdra ane zrIyuta gAMdhI' zirSaka eka vicArapreraka lekha pRSTha 27 thI 41 upara pragaTa thayeluM jovAmAM Avyo. te uparathI eka vicAra evo Avyo ke gAMdhIjI sane 1914-15mAM dakSiNa AphrikAne chellA rAma rAma karI bhAratavarSamAM kAyamI vasavATa karavA mATe svadeza padhAryA te samaye agara te agAu paNa e mahApuruSanAM jIvana ane manana tema ja maMthana saMbaMdhI ApaNAM sAmayika patromAM je koi lakhANa pragaTa thavA pAmyAM hoya te saghaLAMne eka saMgraha rUpe saMgrahI laIne granthasvarUpe pragaTa karavAmAM Ave to eka upayogI kArya pAra paDayuM ema kahevAmAM rakhe koIne atizayatAne raNakAra lAge ! evuM prakAzana karavAmAM Ave te cha sAta dAyakA pahelAMnA gujarAtI patrakAro gAMdhIjI vize ane khAsa karIne tenI pravRtti saMbaMdhI kevA kevA vicAro dharAvatA hatA te jANI levA mATenuM eka upayogI rAdhane abhyAsIone maLI javA pAme. sadarahu sanAtana jaina" mAM pragaTelI e virala noMdha puna:prakAzanane pAtra eTalA mATe che ke temAM nIce mujaba eka upayogI sUcana tenA taMtrIe karyuM hatuM "zrIyuta gAMdhIe zrImAna rAjacaMdranA hAthathI lakhelA "AtmasiddhizA' graMthane aMgrejImAM anuvAda karela hato (je haju chapAyela nathI) ane tenuM teo dakSiNa AphrikAnA gorAone zikSaNa paNa ApatA hatA." (pR. 31 A paricchedamAM pragaTelA khabara eTalA to upayogI che ke sAcA gAMdhIbhakatoe tAjetaramAM ja zrImad rAjacaMdranI janmazatAbdInA zubha TAMkaNe evAM upayogI pustakanA aMgrejI anuvAdane pragaTa karI daine rAjacaMdrapremIo samakSa dharI de joIne ha; paraMtu tema thavA pAmyuM nathI tene ApaNe durbhAgya ja gaNAya. bIjI rIte vicAratAM haju kaMi vahI gayuM. nathI; kAraNa ke gAMdhIjInI janmazatAbdIne zubha prasaMga ghaNA ja najIka AvI pahoMcyuM che ane e janmazatAbdi mahotsavane samaye jo rAjacaMdrapraNIta 'AtmasiddhizAstra no gAMdhIjIe karelo aMgrejI anuvAda pragaTa karavAmAM Ave to e mahotsavanI sArthakatAmAM ora vadhAro thayo gaNAze. navajIvanakAryAlaye sajAga banI jaIne e dizAmAM sAcA prayatno hAtha dharI daine sAcI gAMdhIbhakitane pragaTAvavA prayatna karavo joie. ema thavAthI aMgrejI jANanAro vizALa vAcakasamudAya rAjacaMdrajIne vadhu oLakhato thaze e kaMi jevuM tevuM nahi gaNAya. tribhuvana vIrajIbhAI hemANI zrImatI helana kelara aMdhAnI duniyAnI preraNAdAyI dIpaka zrImatI helana kelarano jIvanadIpa 87 varSanI uMmare jana mAsanI bIjI tArIkhe bujhAya. trimukhI paMgutAne teNe svapuruSArthathI pAMgaLI banAvI dIdhI, ane mAnavamAM rahelI apragaTa zakitaone kevI rIte vikasAvI zakAya tenuM suMdara daSTAMta jagatane teNe pUruM pADayuM. zrImatI helana kelarane janma amerikAnA AlabAmAM rAjyanA eka gAmaDAmAM tA. 27 mI jUna 1880nA roja thayo hate. doDha varSanI kumaLI vayamAM magajanA tAvathI teo AMdhaLA ane baherA thaI gayAM, ane pAchaLathI muMgA paNa thayAM. tema chatAM helana eka adritIya vyakita banyAM tene saghaLo yaza besTananI aMdhazALAnI
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-68 eka vicakSaNa zikSikA zrImatI enI sulivAnane ghaTe che. enIe temane lakhatAM ane vAMcatAM zIkhavyuM, eTaluM ja nahi, beAlatAM paNa karyAM. enInI madadathI helana kolejamAM paNa gayAM ane 1904mAM hAravarDa vidyApIThanAM snAtikA paNa banyAM. tyAra bAda temaNe aMdhajanAnA lAbhAthaeN AkhI duniyAnA pravAsa karyo ane ThekaThekANe pravacana karyAM, temaNe pustako paNa ghaNAM lakhyAM che, jemAM temanI potAnI AtmakathA mukhya che. duniyAnI aneka vidyApIThoe ane vizvavidyAlayAe zrImatI kelarane mAnada upAdhio ApI che. prabuddha jIvana dekhItI rIte asAdhya gaNI zakAya tevI temanI zArIrika khADa upara temaNe meLavelI asAdhAraNa saphaLatAnI kahANI dhI. mIrekala varkara' nAmanI philma ane nATakamAM rajU karavAmAM AvI hatI. teoe temanA jIvanakALa daramyAna aMdha ane apaMga mAnavAnA hitane mATe karelA athAga parizrAmanI kadararUpe duniyAnA keTalAye dezAnA rAjyapramukhAe, vaDApradhAnoe ane rAjAoe emanuM sanmAna karyuM hatuM. temaNe pote eka vAra kahyuM hatuM, "huM mArI asahAyatAne vicAra kadI paNa karatI ja nathI, ane mane tenA kayAre paNa kheda thayo nathI." temanuM AkhuM jIvana hiMmata, parizrama ane paristhitinA pratikAranA pratIka samuM hatuM. jIvananI badhI muzkela paristhitiono pratikAra pAmIne teo vIsamI sadInAM eka mahAna mAnava banyAM che. mArka TveIne ekavAra kahyuM hatuM ke jagatanI badhI ja mahAna vibhUtionI yAdImAM temanuM ane nepeliyananuM nAma eka sAthe ane meAkhare raheze. nIbahena zAha cAhavu' eTale zuM? (nIcenA lekha svargastha zrImatI helana kelaranI prakRtigata mugdhatAno paricaya karAvavA mATe upayogI lAgavAthI tA.9-6-'68nA ' janmabhUmi - pravAsI' mAMthI ahIM nIce sAbhAra uSkRta karavAmAM Ave che.) eka savA2e me' pahela prathama 'prema ' zabdano artha pUchyo e savAra te mane barAbara yAda che. A vakhate mane khUba zabdo AvaDatA na hatA. bAgamAM mane meAsamanI sAva zarUAtamAM keTalAMka vAyoleTa maLyAM hatAM ane e ph la huM bahena mATe laI AvI hatI. bahene mane koTI karavAnI koziza karI, paNa e vakhate te mArI mA sivAya bIjuM koI paNa mane koTI kare e gamatuM ja nahIM. misa sulivAne dhIrethI bhAvapUrvaka emanA hAtha mArI AsapAsa vIMTALyo ane mArA hAthamAM lakhyuM: " huM helanane cAhuM chuM." " cAhuM chuM eTale ?" meM pUchyuM. emaNe mane emanI najIka kheMcI ane kahyuM ke enuM sthAna te ahIM che ema kahIne emaNe mArA hradaya upara AMgaLI mUkI. hRdayanA dhabakArAnuM paheluM bhAna mane A kSaNe thayuM. bahenanA zabdothI huM ghaNI guMcavAI gaI. A arasAmAM huM kazI vastune aDakuM nahIM tyAM lagI e vastu vize mane kazuM ja sUjhatuM nahIM. emanA hAthamAM hatAM e vAyoleTa meM sUMdhyAM ane aDadho zabdomAM te aDadhA IzArAmAM me' emane eka prazna pUchyo : prazna lakhyo hoya to Ama lakhAya : " cAhavuM eTale A * lanI phorama ?' 13 "nA, " bahene kahyuM. pharI meM vicAra karyo. amArA para sUrajano prakAza jhaLahaLatA hatA. "Ane cAhavuM na kahevAya ? " je dizAmAMthI A tApa ane prakAza AvatA hatA te batAvI meM pUchyuM. sUraja karatAM vizeSa suMdara kazI vastu hoI ja na zake evA mAro khyAla hatA. sUrajanI uSmA sarva vastune khIlave che, vika sAve che. paNa misa sulivAne to emanuM mAthuM dhuNAvI nA pADI. huM khUba guMcavAI gaI. mane nirAzA paNa thaI. mArAM bahena mane cAhavuM e zuM cIja che e batAvI zakatAM na hatAM e vAta mane jarA vicitra lAgatI hatI. A banyA pachI vaLate divase ke e pachIne divase huM maNakA parovatI hatI. be moTA maNakA pachI traNa nAnA maNakA ane ema huM parovatI hatI. Ama maNakA parovatAM mArAthI ghaNIvAra bhUla thaI jatI ane misa sulivAna atyaMta miThAzapUrvaka ane dhIraja rAkhIne mane mArI bhUla batAvatAM. chevaTe A kramamAM thayelI eka bhUla mArA dhyAnamAM AvI gaI. thoDI vAra to me' mAruM badhuM ja lakSa A padArthapATha para ja doryuM. maNakA kaI rIte kayA kramamAM parovavA joIe e viSe meM vicAra karyo. misa sulivAne mArA kapALe AMgaLI aDakADI ane pUrA bhArapUrvaka zabdo lakhyA : " vicAra karo." eka jhabakArAmAM mane samajAI gayuM. A te mArA magajamAM je kriyA cAlatI hatI enuM nAma hatuM, kazA paNa azarIrI bhAvanuM A paheluM ja sabhAna darzana hatuM. ghaNIvAra lagI huM sAva stabdha houM ema ja beThI rahI. mArA khokhAmAM paDayA hatA te maNakAno huM kazA ja vicAra karatI na hatI. huM to ' cAhavuM ' nA, mane lAdhelA navIna anubhUtinA prakAzamAM, artha zodhavA mathatI hatI. AkhA divasa sUraja ADuM vAdaLuM rahyuM hatuM. avAranavAra jhApaTAM paNa paDayAM hatAM. paNa ekAeka ja dakSiNa dizAmAM ja jevA jhaLahaLATa dekhAya che evA bhapakAmAM sUrya prakAzI UThayo. pharI me` mArAM bahenane pUchyuM : " tyAre rUpa Ane cAhavuM na "cAhavuM e to sUraja hamaNAM jhaLahaLI UThayo e pahelAM AkAzamAM jema vAdaLAM hatAM ne enA jevuM che." emaNe javAba dIdhA. paNa A pachI to mane e vakhate na samajAyelA evA saraLa zabdomAM emaNe samajAvyuM : " vAdaLane ApaNe aDakI zakatA nathI e te tuM jANe ja che. paNa varasAda varase ane phula ullAsa ane umaMgathI nAce, ane tarasI dharatI, sUrajano tApa veThayA bAda varasAdanuM kevuM svAgata kare, kevI mahAre e vAtanI tane khabara paDe che. jema ene akaDI zakAtuM nathI ema premane paNa aDakI zakAtuM nathI. paNa e jyAM jyAM varase te te jagAnI mIThAzanA to anubhava thAya che. prema na hoya, koI tane cAhatuM na hoya to tuM sukhI na hoya. tane ramavAnuM paNa na game." kahevAya ?" ane ekAeka ja A suMdara satya mArA cittamAM AvI vasyuM. mArA ane bIjAonA AtmA vacce kazA paNa aNadITha agocara tAra haze evuM mane lAgyuM. zrImatI helana kelara zrI jIvarAja bhANajI zAhanuM zrI muMbai jaina yuvaka sadha taraphathI cAjAyeluM sanmAna zrI jIvarAja bhANajI zAha muMbaI myunisipala kAraperporezananI besTa samitinA ceramena nimAyA te saMbaMdhe temanuM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI sanmAna karavA mATe tA. 25 mI jUna maMgaLavAra sAMjanA 6-15 vAgye dhI grena rAIsa eNnDa oNIla sIDajha maracanTasa esosiyezananA hAlamAM saMghanA sabhyonuM saMmelana yojavAmAM AvyuM che. A prasaMge saMghanA sarva sabhyone samayasara upasthita thavA anurodha karavAmAM Ave che. maMtrIe : muMbaI jaina yuvaka saMgha,
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-68 vimalA ThakArano paripatra-3 / priya mitre, belyA. ahIMnA loko temane cAhe che; ane jANe teo holenDanA ja lagabhaga pAMca aThavADiyAnA gALA bAda huM tamane lakhI rahI vatanI hoya evuM mAna Ape che. Telivijana para tene rajU chuM. samaya jhaDapathI pasAra thai rahyo che. yuropanA jIvananI dhamAla karavAmAM AvyA. temanA vicAro viSe reDiyo para paNa carcA thai. bharelI pravRtti ane tenI tejIlI gati mANasane sAce ja thakavI tamane e jANIne navAI lAgaze ke IMglenDamAM teo eka nAMkhe che. ahIMnA khuzanumA havAmAna ane puSTidAyaka kherAka ja skUla zarU karavAnA che, jene mATe hajAro pAuMDanI jamIna ane bIjI zakitane TakAvI rAkhe che ane tethI ja sakhata parizrama karavAne milkato kharIda karavAmAM AvI che. mane teo zakita, tIkSaNatA ane kaMTALo Avato nathI. gaMbhIratAnA puMja samA lAgyA. alabatta, temanA caherA para ane me mAsanuM paheluM aThavADiyuM meM perIsamAM gALyuM. zrI renI temanA avAjamAM vRddhAvasthA ane thAka jaNAvA lAgyAM che kharA. phoraie yojelI eka jAhera sabhAmAM meM bhASaNa ApyuM. On an meM emasTarDomamAM 17 mIe ane emarsapharTamAM 26mI Eternal Voyage" nAmanA mArA aMgrejI pustakane phreMca bhASAmAM me e pravacane karyA. daramyAnamAM ame mAro IMglAMDa ane naoNravenI thayela anuvAda paNa e ja divase pragaTa thayuM. ku. veronikA peTrAjhe | mulAkAtone pravAsakrama goThavyo. have huM 10mI jUnathI 3jI julAi goThavelI yuvakonI sabhAmAM paNa meM pravacana karyuM. leTina kavArTarsanA sudhI IMglAMDamAM hoiza. ane e gALAmAM laMDana, lesTana, mArA nivAsasthAne yuvakonuM eka jUtha mane maLavA AvyuM. lagabhaga svAnavIka, paeNrka, barmiMgahema, heliphela ane kArlAila khAte bAra mANaso mArI vyakitagata mulAkAte AvyA. pravacana karIza. perIsamAM A samaye vAtAvaraNa azAMti, asaMtoSa, kaDavAza mArI norvenI mulAkAta sapTembaramAM goThavAze, jyAM dhaNe ane ugratAthI bhareluM hatuM. sAruM ye perIsa jANe koi bhayanA oLA bhAge mAre traNa aThavADiyA gALavA paDaze. mArA pravAsanA A gALAmAM heThaLa hatuM. sazastra rakSako, lazkara ane khAsa polIsadaLanI haraphara zrImatI ela. i. phaeNnkanA mArI sAthe raheze. AkhA zaheramAM cAlu hatI. hajAro vidyArthIo paNa bedarakArIthI ane "Silence in Action" <
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-68 prabuddha jIvana - navI duniyAmAM-7 (amerikA khAte seneTara barTa keneDInuM tA. 5-6-68nA, roja khUna thayuM ane tA. 6-6-68nA roja temanuM avasAna thayuM te be gALA vacce lakhAyelA ane tA. 10-6-08nA reja, adhyA- paka dalasukhabhAI mAlavaNiyAne patra, prasaMga ane viSayanuM mahatva dhyAnamAM laIne ahIM nIce pragaTa karavAmAM Ave che ane tenI AgaLa maLelo tA. 17-5-68ne patra have pachI pragaTa karavAmAM Avaze.-taMtrI) hiMsAnuM sAmrAjya ghaTe che ke vadhe che te prazna anuttara ja raheze. paNa amerikAmAM je thaI rahyuM che ane tenI asara duniyAmAM je rIte phelAI rahI che te bhayaMkara te che ja. chellA pAMca varSamAM presiDenTa keneDInuM khUna thayuM, mArTina lyuthara kiMganuM hamaNAM ja A varSe khUna thayuM ane gaI rAtre presiDenTa keneDInA nAnA bhAI barTa keneDI upara losa eMjilisamAM goLI choDavAmAM AvIA rAjanaitika khUnanA paDaghA duniyAnI rAjanItimAM paDavA sarjAyA ja che. bhAratamAM hamaNA ja janasaMghanA netAnuM khUna thayuMA gAMDapaNanI paraMparA kayAM jaI aTakaze te kahevuM kaThaNa che. keneDI upara goLI chUTyAnA samAcAranI prathama pratikriyA rUpe emAMthI tAjA khabara reDiyomAM sAMbhaLyA-amerikA zA mATe badhAne pistola rAkhavAnI chUTa Ape che? hiMsA rokavAnuM A paNa eka sAdhana che ja. vozigTanamAM keneDI upara goLI chUTayAnA khabara paDa paDayo tyAre e ja prazna mukhya hatuM ke A khUna karavAnA gAMDapaNanI paraMparA kevI rIte aTake? seneTa eka pachI eka kahevA lAgyA ke amerikana jIvanamAM hiMsAnI prakriyA reDiyo ane TelivijhanadvArA zIkhavavAmAM Ave che te baMdha thavI joIe. khAsa karI A navI prajAmAM hiMsAnA jeTalA pramANamAM pracAra TelivijhanadrAza thaI rahyo che ane pratyeka nAgarika baMdUka calAvavA talapApaDa thaI rahyo che-AvuM te gata koI peDhImAM dekhAyuM nathI. keneDI upara gaLI calAvanAra 25 varSane che. A bhayaMkara zikSaNa baMdha thavuM joIe. -A avAja UThI rahyo che. gArI ane kALI prajAmAM je bhayaMkara vairanuM sarjana thaI rahyuM che ane TelivijhanadvArA tenuM je prakAre piyANa thaI rahyuM che tene tAjo ja dAkhalo eka bhAratIya prophesare mane saMbhaLAvyuM. temane nAnA chokare kahevA lAgyA "pappA mane baMdUka Ape, A kALAne mArI nAkhuM." ghaNI ja dhIrajathI prophesare e chokarAne samajAvyuM ke beTA tuM ane huM paNa kALA ja chIe, mane prathama mAra. Ama Telivijhana e jherI hathIyAra che. tene jema saMdupaga che tema durUpayoga paNa che. have netAone samajAvA lAgyuM. che ke ApaNe bhayaMkara mArge jaI rahyA chIe. amerikA viyeTanAmamAM je prakAre laDI rahyuM che te paNa hiMsAnuM ja samarthana nahi ke bIjuM zuM che? AnA virodhamAM ja keneDIne avAja hatA, ane tene dAbI devAne A khUnI prayatna thayo. ane te tyAre ja thayo jyAre keliphorniyAnA prAyamarI voTamAM tene vijaya thayo. ane e lagabhaga nizcita thayuM ke have te keneDI amerikana pramukha thaze. pramukha mATenA padanA jeTalA umedavAra che temaNe potAnA bhASaNanA progrAma baMdha karyAnA samAcAra che ane presiDenTa jonsane te sarvane polIsarakSaNa maLe mUkI dIdhA che. paNa A prakAranuM jIvana te kAMI jIvana che? paDachAyAnI jema kayAM sudhI polIsathI gherAI surakSA pAmavI? Ane kAMI surakSA kahevAya? kaI kayAre konuM khUna nahi kare? viyeTanAmanI samasyAne ukela karavA perisamAM je carcAvArtA thaI rahI che temAM bhAga lenAra viyeTanAmanA pratinidhie Takora karI ke amerikana viyeTanAmamAM je hiMsA karI rahyA che tenuM ja A bIjuM rUpa keneDInI hatyAno prayatna che. Ama e to saune samajAya che ke hiMsA e sAce mArga nathI, paNa teno tyAga kema thAya e samasyA che. samasyAnA ukelanA tAtkAlika mArga tarIke hiMsAmAM je sAmarthya dekhAya che te ahiMsAmAM hajI pratIta thayuM nathI. ane jyAM sudhI nahi thAya tyAM sudhI mAnavajAta hiMsAne mArga choDaze nahi ane ahiMsAne mArge jaze nahi-atyAre to AvuM lAgI rahyuM che. dUragAmI pariNAmane vicara karyA vinA ja tAtkAlika mArga apanAvI sAdhya siddha karI levuM--e A jhaDapI duniyAne mArga hoI zake che. emAM nirAzAvAdI darzana thAya che temAM paristhiti ja kAraNarUpa lekhAya. paNa mAnavajAte je sAdhane UbhA karyA che tenA sadupayoga tarapha je lakSa ApavAmAM Ave to AvI nirAzAne kAraNa nathI. mAtra daSTisaMpanA lokonA hAthamAM e sAdhano hovA jarUrI che. eNTamabaoNmba bhayaMkara zastra che, hiMsaka zastra che, paNa tenuM astitva ja moTI laDAI rokavAmAM kAraNa banyuM che, eTaluM ja nahi paNa, te kAraNe je eTamikazakitanI zodha thaI te te duniyAnI zakakSa ja badalI zake tevI zakayatA dAkhave che. TelivijhananI zakitane kharo khyAla te have AvavA lAgyo che. Aje ja keneDInA khUnanA banAva aMge reDiyo ane TelivijhanamAM je pracAra thavA lAgyo che te samayanAM citrarotA-kakaLatA mAnavI vAraMvAra "prabhu A zuM thavA beThuM che?ema pikAratA du:khI mAnavInAM citra-TelivijhanamAM joIne hiMsA pratye tiraskAra saheje thAya--e TelivijhananI zakita che. paNa tenI A sazakitano upayoga ocho thAya che ane mArAmArI ane hiMsAnA nATako vadhu bhajavAya che. ethI te zakita kumArge vaparAya che. A baMdha thavuM joIe ema have amerikana seneTaro eka pachI eka Aje kahevA lAgyA che. ane A prakAranI daSTithI TelivijhananuM saMcAlana thAya to temAM je duniyAne badalavAnI tAkAta che tenAM darzana thoDA vakhatamAM thAya emAM zaka nathI. mArTina lyuthara kiMganA mRtyu vakhate je bhayaMkara AganAM dazyo TelivijhanamAM dekhyAM tethI hiMsAnI kUratA spaSTa thatI hatI. paNa bharelA haiye jyAre mArTina lyuthara kiMganI patnI "A badhuM hiMsAnuM tAMDava baMdha thavuM joIe, maranArane e ja gamaze ." evuM jyAre TelivijhanamAM kahetAM hatAM te joyuM tyAre e sanArI pratye mAnanI lAgaNI thAya e svAbhAvika hatuM. ane ahiMsA marI paravArI nathI, te mArge javuM joIe, e ja sAco mArga che-tevI pratIti karAvavAnI temanI zakita ane TelivijhananA prakAranI tAkAtanA darzana thayAM. A lakhI rahyo che tyAra sudhInA samAcAra che ke keneDI hajI 12thI 36 kalAka sudhI bhayamukata che ema na kahI zakAya. tyAra pachI khabara paDe ke temanI sthiti kevI haze? gaLI jamaNA kAnanA pAchalA bhAgathI mAthAmAM ghUsI che. aMdaranA hADakAnA paNa TukaDA thayA che. aneka niSNAtoe abhiprAya jAhera karyo che ke gaLI : je bhAgamAM gai che tyAM ja jJAnataMtu ane vicArazakitanI zirAo hoya che. jo tene nukasAna thayuM haze te jIve te paNa jIvanamAM kazuM karI zakaze nahi, mAtra jIvaze eTaluM ja, paNa hajI to Avaze ke nahi enI ja kazI khabara paDe tema nathI. e game te thAya paNa A kRtya kare che ane AvA kanyAnI paraMparA baMdha thavI joie. anyathA svataMtra prajA ane tenA svAtaMtrano kazo ja artha raheze nahi. tA. 5-6-68. dalasukha mAlavaNiyA. baporanA bAra pAsethI kazAnI apekSA rAkhatI nathI. ane vaNamAgI koI cIja AvI paDe te tene asvIkAra paNa karatI nathI. mAMgavuM paNa narTI, nakAravuM paNa nahIM; vimalAnA jIvananI A rIta che. bhAratanA chApAmAM tame hadaya badalAvavAnI zastrakriyAo vize vAMco ? evI paMdara zastrakriyAo ahIM karavAmAM AvI che. kepaTAunamAM eka dardI AvI zastrakriyA pachI pAMca mahinA thayA hajI jIve che. dAkataroe phephasAM, baroLa ane mUtrAzaya badalavAnI zastrakriyAo paNa karI che. hamaNAM hamaNAM chelluM sAhasa eka mRta. dehamAMthI penakriyAsa glenDa kADhIne mANasanA peTamAM besADavAnuM dAkataree karyuM che. A adbhuta nathI zuM? cAle tyAre, priya mitra, salAma! bIjI ghaNI rasaprada vAte tamane lakhavAnI IcchA che, paNa samayanI maryAdA che. have pachI huM tamane IMglAMDathI lakhIza.. anuvAdaka: mULa lekhaka : subodhabhAI ema. zAha vimalA dAra
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 pramuddha jIvana " "kAnA ane khajurAheAnAM maithuna zilpA' tA. 16-5-'68nA prabuddha jIvanamAM pragaTa thayelA uparanA lekha aMge nIce mujabanAM traNa carcApatro maLyA che. pahelA patra amadAvAdathI adhyApaka zrI surendra kApaDiyAnA tA. 19-5-'68nI tArIkhanA lakhelA che. murabbI paramAnaMdabhAI, "konArka khajurAhAnA zilpa aMgenI vicAraNAmAM mane rasa paDayA hatA. zilpanA mAdhyamathI pragaTeluM A jIvanabaLa darzanathI kevI asara kare che e meM anubhavyuM to nathI paNa sAhitya ane citranA mAdhyamadrArA AkAra pAmelA AvA jIvanabaLamAM keTalIkavAra atyanta kalApUrNatA jaNAI che. kalAnA sarjaka ane darzakanI bhUmikA kadAca AvA badhA ja prasaMge vividha bhAvane racI rahe e svAbhAvika che. e zilpa joine AvelA eka aMgreja bhAi mane dilhImAM maLyA tyAre hiMduprajAnI prabaLa jIvanazakita ane pUrNa jIvanane jovAnI vizeSatA emane tyAMthI ja sAMpaDI ema kahetA hatA ane dhanyatA anubhavatA hatA. e pramANe ja e zilpane jovA mATe traNeka divasa tyAM rahIne pachI pharatA pharatA ahIM AvelA eka phreMca daMpatI ane hInatA (vuigarity)nA namUnA tarIke oLakhAvatA hatA ! 'mitramati 'i cho: ' / tamAro surendra [bIjo patra tA. 19-5-'68nA bhAvanagarathI zrI harabhAi trivedIno che. priya bhAI paramAnaMda, 'prabuddha jIvana'nuM vAcana koi koi vakhata mArA manane ghaNI bIje mathAmaNamAM mUkI devuM hoya che. varSa 30no aMka tA. 16-5-'68nA evI ja mathAmaNa karAvanAro nIkaLyo. muMbainA eka zikSaka zrI raNajita desAi saMbaMdhe muMbai samAcAranA eka lekhanuM TAMcaNa tame A aMkamAM karyuM che. huM teA varSothI mAnatA AvyA chuM ane Aje paNa dRDhapaNe mAnuM chuM ke eka vyakitae bIjI vyakitanuM khUna karyuM hoya tyAre. paNa duniyAnA koi paNa nyAyAdhIzane tevA khUnInI jiMdagI khUMcavI levAnA adhikAra nathI. dehAMta daMDanI sajAe duniyAmAM mANasane naitika banAvyo ja nathI. balke vadhAre ne vadhAre hirAka banAvyo che. raNajita desAi eka bhaNelA gaNelA zikSaka che. bhaNelA gaNelA mANasA paNa aneka prakAranAM aniSTha AcaraNA Acare che. raNijata desAinuM A kRtya evA AcaraNanuM eka moTuM daSTAMta lekhAya. te mATe tene kSamA ApI zakAya nahIM. samAja tenA bahiSkAra kare athavA te jelanI AkarI rAjA kare temAM kazA vAMdhA na hoya, paraMtu tene dehAMta daMDanI sajA karIne teno jIva levA ene paNa huM to eka prakAranuM samAje pratiSThA ApeluM khUna ja gaNuM. bIjo eka lekha maithuna zilpo saMbaMdhe che. tamArI lAgaNI ane manamAM ubhI thatI dhRNA sAthe huM asahamata na thAuM to paNa AvAM zilpAne judI judI najarathI jovAnI paNa eka prakriyA hoi. zake che te ApaNe na bhUlavuM joie. grIsamAM phelasa pUjA thatI. zivadharmIo liMgapUjA kare che. zAkta yoni pUjA kare che. A badhAnuM mULa karyAM paDeluM che te jANI laie to tenuM rahasya pArakhI zakAya ane pachI AjanA samAja mATe AvA paMtheA aniSTa karanArA jaNAya. eTale temAMthI mukata thavAnA mArgo jarUra zodhI zakIe. vizeSa tA koi vakhata rUbarUmAM carcA karIzuM. kuzaLa haze. tamAro harabhAI taMtrInoMdha : A patramAMnA pahelA muddA viSe jaNAvavAnuM ke prastuta aMkamAM muMbai samAcAramAMthI uddhRta karavAmAM AvelA raNajita desAi saMbaMdhenA TAMcaNano muddo e che ke teNe karelA potAnI patnInA tA. 16-6-68 khUna aMge tene karavAmAM AvelI Aje sauthI vadhAre AkarI lekhAtI phAMsInI zikSAM yogya che ke tenA pratye sahAnubhUti dAkhavIne ethI haLavI zikSA vadhAre yogya gaNAta? teNe karelA kAmanI nikRSTatA jotAM sajA aMge koi sahAnubhUtine te pAtra nahotA e viSe be mata hovA saMbhava nathI. phAMsInI zikSA jyAre bIjA dezAmAM baMdha karavAmAM AvI che tyAre ApaNA dezamAM haju cAlu che. A saMbaMdhamAM ApaNe tyAM be mata pravarte che. A bAbateAnI lAMbI carcAmAM na utaratAM A aMge mAro mata tenI nAbUdInI tarapheNamAM che eTaluM jaNAvavuM basa che ema huM dhAruM chuM. maithuna zilpara saMbaMdhenA temanA lakhANanA bIjA muddAnA uttaramAM jaNAvavAnuM ke A maithuna zilpa kalA-kArIgIrI, prAcInatA, prAcIna mAnyatA vagere daSTikoNAthI jevA vicAravAmAM Ave te sAme jarA paNa vAMdhA nathI. paNa temAM azlIlatA rahelI che ane maMdira jevA pavitra gaNAtA sthAna upara hoine tenI jugupsAjanakatA ane anaucitya viSe bhinna abhiprAya ke saMvedana hovAnI zakayatA nathI. prajanana zAsrone lagatA pustakamAM prajanana kriyA samajAvavA mATe ane mithunakriyA darzAvavA mATe AvAM citro ke AlekhA mUkavAmAM AvyAM hoya te tenA aucitya sAme kadAca koi vAMdho nahi uThAve. liMgapUjA eTalI ja jugupsAjanaka che, paNa saikA jUnI dhArmika paraMparAe A bAbatamAM dhArmika janatAnA saMvedanane badhIra banAvI dIdhuM che. zivadharmIomAM koi sudhAraka nIkaLe to teNe A paraMparA sAme baLavA karavA joie ane liMgane sthAne mahAdevanI mUrti banAvIne pratiSTita karavAnA vicAra teNe jorazeArathI AgaLa karavo joie. vAmamArgIAne ApaNe jene azlIlatA kahIe te sAme koi vAMdhA ja nathI. tethI yonipUjA ApaNA dilamAM jarUra jugupsA upajAve tevI che ema chatAM temanI vicAra tema ja AcArapaddhati sAthe te visaMvAdI nathI. paramAnaMda (trIjo patra muMbaithI tA. 21-5-68nA DaoN. ema. ema. bhamagarAnA che.) snehI murabbI paramAnaMdabhAI, prabuddha jIvananA me mAsanI 16 mInA aMkamAM khajurAhonAM maithuna - zilpAnI carcA vAMcatAM AvelA vicAro rajU karavAnuM mana thAya che. mArA eka mitra A zilpA joine cakita thai gayA hatA; mAnI na zakyA ke maMdiramAM AvI azlIlatAnuM pradarzana hoi zake, ane jyAre maMdiranI bahAra suvaeNnIra kArDa vecanAranI pAse eka zilpakRtinuM citra vecAtuM joyuM, jenI pAchaLa lakhANa hatuM : "A Sadhu in the Act of Coitus " tyAre te e bilakula avAka banI gayA. sAdhAraNa rIte AvAM zilpA ApaNane coMkAve che e to hakIkata che. ene vinobAjInI jema symbolic gaNavA ApaNI taiyArI na paNa hoya; zilpa overty expressive che, symbolic nathI ema lAge. daSTi tevI sRSTine hisAbe je interpretation ApavuM hoya te ApI zakAya. paraMtu jarA lAMbA ane UMDo vicAra karIe to svayaMne eka prazna pUchAi ja jAya che: Aje coMkAvanArI rIte sex nI rajUAta karyAM nathI thatI? jAherakhabaro juo to temAM ya sex. beTarI-TArcanI eka jAherakhabara AvatI, jemAM eka AkarSaka strInuM citra TorcanA citranI pAse mUkavAmAM AvatuM; pAse lakhANa rahetuM : your companion in the dark. AvA driarthI thananA artha sAmAnyata: koi paNa puruSa " aMdhakAranI sAthI che" yA eka DagaluM AgaLa vicArI "strIsamAgama veLA aMdhakAramAM TArca tamAro sAthI 6
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-68 prabuddha jIvana 39 maherabA che." evo kare ! ane e artha vAMcaka kare, vAMcakanA manamAM eTale saravALe to lAge che ke A viSayanI carcA ja nakaravI e sexnal vicAro Ave e hetuthI ja AvI jAherakhabara ApavAmAM yogya che. je kharAba haze te ApameLe Natural DeaththI AvatI hoya che ! maraze. maheravAna bhamagarA. * ThaMDA pINAMnI jAherakhabara vAMce ke puruSanA khamIsanI ke moTaragADInI. Aje darekamAM jAtIya uttejanA vadhatI ochI mAtrAmAM taMtrI naMdha: bhAizrI bhAMgarAne A patra mAtra amuka sAmela karavAmAM Ave che. nizAna puruSa para tAkavAmAM Ave che, maMdiromAM ja nahi paNa ApaNA cAlu jIvanamAM jAhera sthaLoe kAraNa (1) e strI karatAM sAmAnya rIte vadhu zikSita hoi, vadhu ane jAhera khabaromAM prastuta azlIlatAnuM keTaluM vyApaka darzana thai vAMcato hoya che, ane (2) jAtIya bAbatomAM ene vadhu rasa hoya che. rahyuM che tene khyAla Ape che. suruci dharAvatA samAje AvI azlIsabhya paraMtu samaju varga azlIlatA bAbatamAM mahad aMze latA jyAM jyAM najare paDe tyAM tyAMthI tene dUra karavA prayatna kazuM na karavAmAM mAne che. apsarA sInemA bahAranAM 'basTa' zilpa karavo ja joIe. Ama chatAM paNa dharmamaMdira ane jAhera sthaLo vize uhApoha thayo; paraMtu basTa hajI che ja. sInemA pAsTara 'svaccha" vacce taphAvata ApaNe dhyAnamAM levo joie. dharmamaMdiro sAthe karavA ApaNe kamara kasI; have cUpa beThA. mInI - skarTa nI phezana cAle pavitratAno khyAla joDAyela che. tyAMnAM kotarakAma, citrapaTa ane che; gharanI chokarI mInI paheravA mAMge yA bekalesa coLI paherevA mAMge; suzobhane pavitra vicAro ane vRttionA pApaka hovA joie. Lolita Lady Chaterly's Lovers qia; Twist Bulat - AvI ApaNI sarvanI apekSA hoya che. jema bahAra ApaNe gaMdakI Shake jevAM nRtya kare-e badhuM sAmAnya thatuM jAya che, nabhAvI laie chIe, paNa maMdiro aMge svacchatAne savizeSa Agraha "A jIvana e lekane kayAM laI jaze ?" evo savAla manemana pUchayA rAkhavAmAM Ave che, tevI rIte sAmAjika jIvanamAM azlIlatAne sivAya bIjuM thaI paNa zuM zake? vadhu paMcAta karavA jaie to kadAca amuka pramANamAM ApaNe kadAca nabhAvI laie, paNa dharmamaMdirozekarApIara TAMkI batAvaze : There is nothing good or nA dareka aMgamAM te suruci ane pavitratA abhivyakata thavI ja bad, but thinking makes it so, yA kaheze ke "Obscenity, joie. Avo ApaNe Agraha rahyo che. A kAraNane laine maMdiLike Beauty, lies in the eye of the beholder" keTalAMka romAM AvAM juguNAjanaka zilpa ApaNane savizeSa khaTake che. gharamAM Ama banyuM jANuM che. paramAnaMda "Return of the Prodigal Son": "manasvI putranuM punarAgamana (bAibalamAM eka kathA che ke "eka nAdAna dIkaro pitAnA vinebAjI kare che, te emanA vicAro mAre jANI levA joie. zArAnane avagaNIne gharabAra choDIne nIkaLI paDaye paNa aneka ThekANe A badhA vAcana daramyAna eka pustakamAM senakhAtara vize athaDAI pachaDAIne Akhare potAnA manasvI vartana aMge pazcAttApa gAMdhIjInA be phakarA mArI najare caDhayA. teNe mArI jijJAsA khUba karatA pitAne ghera pAchA AvyA ane pitAe tene eTalA ja bhAvathI uddIpta karI. ane khaMkhaLI-khaMkheLIne badhuM vAMcyuM. mane pahele AvakAryo, svIkAryo." jemanuM pAyAnuM ghaDatara gAMdhIjIthI thayuM hatuM jusse te e Avyo ke sarakAra dvArA rAsAyaNika khAtarane badhe evA gujarAtanA agragaNya rAjakAraNI AgevAna zrI indulAla pracAra cAle che tenI sAme bahiSkAranuM jabaruM AMdolana jagADuM. yAjJika samAjavAda, sAmyavAda vagere vAdInI upAsanA pAchaLa varSo paNa pachI samajAyuM ke gAMdhIjI ekadama bahiSkAra nahotA upADatA. pasAra karyA bAda, Aje gAMdhIjIne abhimukha banI rahyA che ema teo pahelAM lokone svadezI aMge samajUtI ApatA. ane gAMdhIjIe nIce ApelA temanA vakatavya uparathI mAluma paDe che, eTaluM ja videzI vastronA bahiSkArane kAryakrama mUkayo, tyAre paNa sAthe nahi paNa, teo vinobAjI prerita sarvodaya AndolanamAM joDAyA che khAdIne racanAtmaka kAryakrama ApeluM. eTale mane e vAta sI evA samAcAra paNa thoDA divasa pahelAM dainika patramAM vAMcavAmAM gai ke bAyakoTa karuM te pahelAM vadhAre mahattvanI cIja A racanAtmaka AvyA che. vaicArika kSetre vinobAjI gAMdhI vicArasaraNInA pramukha kAma che-lakone senakhAtaranI samaja ApavAnI che. pratinidhi che. zrI indulAla yAjJikanI A kAyApalaTa ApavAmAM Azcarya bhUdAnanI cepaDIonA vAcanamAMthI mane rAmamUtinI vAta : pedA kare che ane temanA prastuta nivedanamAM pratIta thatI temanI magajamAM besI gai ke sattAnuM, saMpattinuM ane virodhanuM, e traNeyanuM nikhAlasa pramANikatA ApaNA dilamAM Adara ane AvakAra prere che. rAjakAraNa kADhI nAkhe, te janatAnuM rAjakAraNa Ave. karoDo paramAnaMda) mANase potAnA parasparanA saMbaMdha sArA kare, te eka virATa zakita chelle huM lokasabhAnI cUMTaNI laDayo, e te e ja rIte laDayo jAge. e janatAnuM atyaMta vyApaka rAjakAraNa hoya. e vastu hatuM ke keMgresa na joie. anAjanI paristhiti, dezanI aMdaranuM barAbara mArA manamAM ThasI gaI che. ne bahAranuM devuM, bhAre karaverA, moMghavArIne pAra nahIM - A badhI senakhAtara, videzI, vagere kAryakramo upADavA hoya te kaMika sthiti bahu akaLAvanArI hatI. paNa huM vicArato gayo ke loko taMtra joie. mane thayuM A zAMti-senA zuM khUTI che? paNa rAjararakAra pAse vadhu ne vadhu mAge, badhAM kAme sarakAra upara ja nAkhatA kAraNane mANasa temAM dAkhala thai zake? A eka savAla che. rahe, ane jyAre sarakAra karaverA nAkhe tyAre sAme thavAne potAne gAMdhIjInI janma-zatAbdI Avate varase AvI rahI che. svayaMbhU svadharma mAne, e beu cIja eka sAthe kema bane? mArA manamAM A vAta bahu UMDI utarI gaI che ke ApaNI jiMdagImAM Ama, mArA manamAM jabaruM maMthana zarU thayuM. ane tyAre gAMdhIjI te AvI zatAbdI eka ja vAra Avaze. te AkhA hiMdustAnanI, tarapha najara gaI. mAruM pAyAnuM ghaDatara gAMdhIjI pAse ja thayuM che ane ane gujarAtanI te vizeSa pharaja che ke kaMika nakkara kAma thAya, mane thayuM ke Aje jo koI dezane bacAvI zake tema hoya, te te koi cokkasa kAma levuM joie. tene majabUta pAye ropavAne saMtoSa gAMdhIjI ja che. paraMtu gAMdhIjI te Aje sadehe che nahIM, paNa lai zakIe, to gAMdhIjI pratyenI pharaja bajAvI gaNAya. emane akSaradeha che. ane ekadama huM gAMdhIjInAM jeTalAM pustako grAmadAnanI vAta paNa mane ruci che, paNa te hajI mArA romeroma maLyAM te zodhI - zedhIne vAMcI gayo. AkhuM varasa meM temAM gALyuM. vyApI nathI gai. zAMtisenAnI vAta gaLe UtarI che. ene bhAge bhUdAnanI copaDIo paNa uthalAvI gayo. gAMdhIjInuM adhUruM kAma zAMtinuM kAma, jhadhaDA miTAvavAnuM kAma to koi divasa Ave, bAkI gAMdhI :
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 prabuddha jIvana tA. 16-6-68 te eNe racanAtmaka kAma ja vadhAre karavAnuM raheze. hajAro mANasenuM mAgato nathI. paNa nakaruM virodhanuM e rAjakAraNa mane have mAphaka daLa banavuM joie. dareka thoDo thoDo samaya Ape. yuvAnone AmAM AvatuM nathI. jo huM zAMti sevAdaLa ke evuM koi racanAtmaka kAma jotaravA joie. Aje te navI peDhImAM arAjakatA jaNAya che. karIza, te tenI pAchaLa mAre koI rAjakIya hetu nahIM hoya, eTale koi besaNI ke pAyo ja nathI. tame loko mArA bola para vizvAsa rAkhI zako. kudaratI te, mAre koi navI senA kADhavAnI jarUra nathI. gAMdhIjI je rIte ja rAjakAraNanI chApa dila uparathI, magaja uparathI zAMtisenAne mArga batAvI gayA che, te ja mArge cAluM. have, A osaratI jAya che. hA, hamaNAM myunisipala cUMTaNI Avaze tyAre zAMtisenA maMDaLa vagere che tenI heThaLa kAma karavAmAM A rAjakAraNane huM kAMI saLIsaMce nahIM ja karuM ema nathI kahete, paraMtu e badhAthI savAla Ave che. have sapATAbaMdha nIce Utarato jAuM chuM ke pachI upara caDhate jAuM mArI pAse kazuM chupuM nathI. je haiye te hoThe. ahiMsAmAM mArI chuM. keMgresamAM ke bIjA koi pakSamAM joDAvAne te savAla ja nathI, AsthA che. Aje lokasabhAmAM besuM chuM. tyAM dhaDAdhaDI ane bhaDAkUTa bakke rAjakAraNathI dhIredhIre para thavAnI huM koziza karI rahyo chuM. hajI thAya che. ApaNane thAya ke ApaNe A pAlamenTamAM beThA jokasabhAnA sabhya tarIke ekAeka rAjInAmuM ApI devA mATe aMta: chIe ke kayAMka medAnamAM ? te tyAMthI have mAruM mana haThatuM jAya che. karaNanI preraNA nathI thatI. evI atyAre koi jarUra paNa nathI agAu je prAkRta rAjakAraNamAM huM te hato, temAMthI mAruM magaja jote. A vakhate atyAra sudhImAM leksabhAmAM meM be ja bhASaNa karyo che. khasatuM jAya che. mAruM darzana badalAyuM che. jene agAu huM ochuM eka gayA varase senakhAtara viSe bolelo ane bIjuM hamaNAM vinobAjInuM mahattvanuM gaNatA hatA, tene ja have meM lakSyamAM rAkhyuM che. paraMtu gaurava karyuM. bihAramAMnA emanA tUphAnI AMdolana vize belelo. huM rAjakAraNa Aja ne Aja chADuM chuM evI jAherAta huM karato Aje te AkhI pAlamenTamAM vinebAnI vAta karanAruM koI che nahIM. nathI, karavA mAgato nathI. e prakriyAne koI nATakIya rIte huM sameTavA (amadAvAda, 17-4-68 : gujarAta sarvodaya maMDaLanI beThakamAM) zrI muMbaI jena yuvaka saMghano vArSika vRttAMta I. sa. 1967 i0 sa0 1968nAM prAraMbha sAthe zrI muMbai jena yuvaka jevI hoya tevI nIDara ane niSpakSapaNe rajU karavI e enuM dhyeya saMgha 40mAM varSamAM pravezI cUkela che. dezanA itihAsamAM 40 varSa rahyuM che. taMtrI sthAnethI dareka aMkamAM kAMi lakhavuM ja evI anyatra e kadAca mATe samaya na kahevAya-paraMtu saMsthAnA jIvanamAM 40 anusarAtI praNAlikAne paNa ApaNe ghaNA samayathI tyAga karyo che. varSa e kAMI nAnIsUnI vAta nathI, eTaluM ja nahi, 40 varSa dara- tema ja maulika lakhANa uparAMta aMgrejI, hindI ke marAThI vigeremAM miyAna saMsthA enI pravRtti ekadhArI rIte jALavI zake, samAja , koi sArA lekhe dhyAnamAM Ave te tene anuvAda karAvIne paNa saMsthAne eka sarakArapradAna-Adarza saMsthA mAne, ane ApaNI pragaTa kara e prabuddha jIvananI nIti che. sabhya saMkhyA vadhatI rahe tyAre ApaNe saMsthA viSe jarUra gaurava gayA varSanI vArSika sAmAnya sabhAmAM ame Apane jaNAveluM lai zakIe. te mujaba prabuddha jIvana jAherakhabara letuM nathI ane te kAraNe dara ' prastuta vRttAMta vahIvaTI daSTie tA. 1-1-7thI 31-12-67 varSe ApaNane Arthika khoTa sahana karavI paDe che. prabuddha jIvanane sudhI ane kAryavAhInI daSTie chellI vArSika sabhA tA. Arthika rIte pagabhara karavuM hoya ane ApaNe svIkArelA siddhAMta 8-7-67nA roja maLI tyArathI Aja sudhIne-eTale ke tA. mujaba jo jAherakhabara na ja laIe te prabuddha jIvananI 8-6-67 sudhIne-che. A vRttAMta ApanI samakSa rajU karatAM ame grAhakasaMkhyA vadhAravI joie. ema bane to ja Arthika kheTane eka rIte AnaMda anubhavIe chIe ke pravRttimAM koi oTa nathI pahoMcI vaLAya. saMghanA sabhyone tema ja prabuddha jIvananA grAhako, AvI, paNa sAthe #bha paNa thAya che ke ame pravRttimAM koi bharatI vAcako ane cAhakone, prabuddha jIvanane pagabhara karavAmAM madada karavA anurodha karIe chIe. paNa nathI lAvI zakayA. kalpanAo, vicAro ane svapna ghaNA Ave, gata varSa daramiyAna 'prabuddha jIvana ' ne rU. 8,147-03 paraMtu zakitanI maryAdAo vikAsane ADe Ave che tyAre prazna nI Avaka thaI che, jyAre rU. 9,917-17ne kharca thayo che. parithai jAya che-svapna ane siddhinI vacce jiMdagI sarI jaze zuM? sAme rUA. 1,770-14 nI kheTa AvI che. saurASTra TrasTa taraphathI - dara varSanI mAphaka cAlu varSamAM paNa zrI muMbai jaina yuvaka bheTanA rU. 1,500-00 maLe che te jo na gaNIe to khoTa rUA. saMghanI pravRttiomAM (1) prabuddha jIvana, (2) zrI maNilAla makama 3,270-14 nI gaNAya. saurASTra TrasTano emanI A bheTa mATe ame caMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya, (3) paryuSaNa khUba AbhAra mAnIe chIe. vyAkhyAnamALA, (4) vaidyakIya rAhata pravRtti ane (5) viziSTa zrI ma. ma. zAha sArvajanika vAcanAlaya koTinI vyakitanA vArtAlApa ane snehasaMmelane mukhya rahyA ane pustakAlaya che. A uparAMta mAnavatAnA nAte saMghe bihAra duSkALa rAhata phaMDamAM saMghanA kAryAlaya (45-47, dhanajI sTrITa,) nA eka nAnA rUA. 6,965-00 tema ja kapaDAo ane davAo ekaThA karIne oraDAmAM cAlI rahelI A vAcanAlaya ane pustakAlanI pravRtti mokalyA hatA. A vistAranA madhyamavarganA loko mATe khUba ja upakAraka sAbita thaI prabuddha jIvana che. A pravRtti mATe A jagA eTalI badhI nAnI paDe che ke saMghanA ApaNA saMghanA upa-pramukha zrI paramAnaMdabhAinI rAhabarI kAryakartAone paNa vAcanAlayanA samaya daramiyAna kAryAlayamAM javuM heThaLa prabuddha jIvana uttarottara vikAsa pAmatuM rahyuM che. mAnavajIvanane hoya te kAM to UbhA UbhA ja kAma patAvIne cAlI javuM rahe che. sparzatA vidhavidha pAsAone judA judA daSTikoNathI nirakhatuM ane taduparAMta jyAre jyAre kAryavAhaka samitinI sabhA athavA bIjI mukhyatve jIvanane koi ne koi prakAre vadhAre unnata karavA mathatuM koi viziSTa vyakita sAthenI mulAkAta saMghanA kAryAlayamAM geThavAi ApaNA saMghanuM A mukhapatra che. prabuddha jIvane koi viSaya ke hoya che tyAre vAcanAlaya ane pustakAlaya te divasa pUratuM baMdha vyakita aMge kadI koi maryAdA svIkArI nathI. je bAbata je vyakita rAkhavuM paDe che. saMghane AthI vadhAre maTI jagA hovAnI jarUra
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-68 anivArya che e viSe gai sAla A ja sthaLe ame ApanuM dhyAna doryuM hatuM. ane pharIvAra paNa ame e viSe ApanuM dhyAna dorIe chIe. prabuddha jIvana ApaNA pustakAlayano lAbha lenAranI saMkhyA 400 AsapAsa che, jyAre vAcanAlayanA lAbha lenAra rojanA lagabhaga 150 bhAio ane bALako che. ahIM ekaMdara 106 sAmayiko Ave che. jemAM 7 dainika, 20 sAptAhika, 11 pAkSika, 61 mAsika, 2 trimAsika ane 5 vArSika che. bhASAnI daSTie joie to 5 aMgrejI, 14 hindI ane 87 gujarAtI patro Ave che. gata varSa daramiyAna pustakAlayamAM 1508-96 rUpiyAnAM navAM pustako umeravAmAM AvyAM che. pustakAlayamAM eka gAMdhI sAhityanA khAsa vibhAga paNa UbhA karavAmAM Avyo che, jemAM gAMdhI sAhitya ane sarvodaya sAhityanAM chellAmAM chellAM prakAzana mUkavAmAM AvyAM che. vAcanAlaya ane pustakAlayanA saMcAlana pAchaLa gata varSa daramiyAna rUA. 8,577-11 no kharca thayo che, jyAre Avaka rUA. 7,401-12nI thaI che. (jemAM myunisipAliTInI rUA.1500-00nI grAMTano samAveza thAya che. ) eTale rU|. 1175-99 nI khoTa AvI che. AgalA varSanI khoTa rUA. 8,498-67 temAM umeratAM ekaMdara khoTa jJa. 9,674-66nI UbhI rahe che. paryuSaNa vyAkhyAnamALA gata varSa daramiyAna paryApaNa vyAkhyAnamALA tA. 31-8-'67thI tA. 8-9-67 sudhI ema nava divasa mATeM--adhyApaka zrI gaurIprasAda cu. lAnA pramukhapaNA nIce yojavAmAM AvI hatI. A nave divasanA aDhAre vyAkhyAnA copATI upara AvelA biralA krIDA kendranA sabhAgRhamAM goThavAyA hatA, jemAM nIcenA vyAkhyAnA hatA : kAkAsAheba kAlelakara prAdhyApikA DaoN. upAbahena mahetA prinsIpAla dhairyabALA vArA prAdhyApikA tArAbahena zAha AcArya rAmaprasAda bakSI zrI raghubhAI zAstrI sau. mRNAlinI desAI revaranDa phAdhara vAlesa prAdhyApaka dalasukhabhAI mAlavaNiyA sau. mukhulabahena jayakara zrI sanata mahetA zrI uSAkAnta lAdIvALA AcArya jhINAbhAI desAI zrI cImanalAla cakubhAI zAha zrI. babalabhAI mahetA AcArya pratAparAya ToLiyA (bhajano) AcArya rajanIzajI sau. madhubahena bhaTTAcArya vyAkhyAnamALAnI zarUAta kAkAsAheba kAlelakaranA 'samanvaya' paranA vyAkhyAnathI ane pUrNAhuti AcArya rajanIzajInA 'jIvana ' paranA vyAkhyAnathI thaI hatI. A banne vyAkhyAno Akasmika rIte paNa khUba ja prasaMgocita goThavAI gayA hatA. amadAvAdanI senTa jheviyara kolejanA prAdhyApaka phAdhara vAlesa A vakhatanI vyAkhyAnamALAnuM moTuM AkarSaNa hatuM. paradezInA maDhe aNIzuddha gujarAtImAM ane 'dharma ane vijJAna' jevA gahana viSaya upara be vyAkhyAna sAMbhaLavAnA lahAvA je bhAIbahenoe lIdhA te sau phAdhara vAlesanA prazaMsako banI gayA hatA. zrI uSAkAnta lAdIvALAnuM eka divasa vyAkhyAna ane bIje divase bhajanA rAkhavAmAM AvyA hatA. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA muMbaImAM vasatA jaina - jainetaro mATe eka anokhA AkarSakaNa samI banI gaI che. nave divasanI vyAkhyAnasabhAomAM biralA krIDA kendranA vizALa sabhAgRha saMpUrNapaNe bharAI jatA hatA, chellA divase AcArya rajanIzajInA vyAkhyAna samaye te sabhAgRhanI bahAranI AkhI ozarI ane cogAna bharAI javA pAmyA hatA. paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI lokapriyatA ApaNA saMgha mATe sAcesAca eka gauravanA viSaya che. saMghanA je koI sabhyo A bAbatamAM madadarUpa 41 thaI zake tema hoya temaNe vinAsaMkoce kAryAlayanA saMparka sAdhavA, jethI karIne ApaNA saMghanA prANamasI A pravRttine ApaNe vadhAre prANavAna banAvI zakIe ne e rIte samAjajIvanane unnata karavAmAM vadhAre madadarUpa thaI zakIe. vaidyakIya rAhata saMghanA kAryAlayamAM vaidyakIya sAravAra mATenA nIcenA sAdhano rAkhavAmAM Ave che: beDapena pezAbanuM sAdhana garama pANInI thelI baraphanI thelI tharamAmITara mejhara glAsa phIDIMga pa mINakApaDa kAryAlaya taraphathI jarUriyAtavALA bhAI - bahenone vaidyakIya rAhata mATe peTaMTa davAo tathA Ijekazano vagere ApavAmAM Ave che, tenI geAThavaNa nIce pramANe che: jaina kilanikavALA DaoN. sAMghANI pAse ApaNA saMghanA nAmanI eka chApelI buka rAkhavAmAM AvI che ane temane tyAM AvatA dardIomAMthI temane ema lAge ke A dardI sAdhanahina che, tene teo pote, ApaNe nakkI karela davAnI dukAna 'mukeza meDikala senTara' upara cIThThI lakhI Ape ane tyAMthI te dardIne davA athavA I jekazana maLe. dara traNa mAse 'mukeza meDikala senTara' ApaNane bIla mokalI Ape ane ApaNe tenA nANAM cUkavI ApIe. A rIte zakaya hoya tyAM sudhI eka vyakitane vadhAremAM vadhAre rUpiyA cAlIsa sudhInI davA ApavAnuM dhoraNa rAkhela che. A rIte A varSe rUA. 1,282-44 nI madada ApavAmAM AvI hatI, temAM AgalA varSanI rUA. 1,595-10 nI UbhI rAkhelI leNI rakama umeratAM rUA. 2,877-54 nI rakama thAya, temAMthI cAlu varSe A khAtAmAM bheTamAM maLelA rUA. 591-50nI rakama bAda karatA varSanI Akhare vaidyakIya rAhata khAte rUA. 2,286-04 nI rakama leNI rahe che. tenI sAme tA. 4-5-68 nA roja maLelI saMghanI kAryavAhaka samitie karela TharAva mujaba saMghanA janarala phaMDamAMthI A vakhate za. 22,00-00 nI rakamanA havAlA nAMkhatA, tyAra bAda vaidyakIya rAhata khAte leNI rakama rUA. 86-04nI rahe che. varSa daramiyAna ceAAyalAM saMmelana cembara peTa glIsarIna sIrIMja enImA - Deza tA. 22mI oNgasTanA roja sAMjanA 6 vAgye saMghanA kAryAlayamAM lAMbA samaya mATe amerikA jatA DaoN. padmanAbha jainI sAthe eka vArtAlApa yojavAmAM AvyA hatA. tA. 26mI oNgasTanA roja sAMjanA dhI greIna rAIsa eNnDa oIla sIDajha maracanTasa esosIezananA sabhAgRhamAM zrI narendra prAgajI nathavANInI, hAIkorTanA nyAyamUrti tarIke mahArASTra sarakAra taraphathI nimaNUMka karavAmAM AvI te aMge temanuM sanmAna karavA saMgha taraphathI eka saMmelana yojavAmAM AvyuM hatuM. (3) tA. 8 mI sapTembaranA roja paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA anusaMdhAnamAM dhI grena rAIsa eNnDa oNIla sIDajha maracanTsa esosIezananA sabhAgRhamAM vyAkhyAnamALAnA pramukha zrI gaurIprasAda zu. jhAlA tathA vyAkhyAtAo sAthe eka milana - samAraMbha yojavAmAM Avyo hato. (4) tA. 9 mI DisembaranA roja sAMjanA 6 vAgye saMghanA kAryAlayamAM saMghanA upakrame zikSaNazAstrI ane " sastI poSaka vAnagIe " pustakanA lekhaka zrI caMdulAla kAzIrAma dave nuM " Arogya ane vanaspati AhAra " e viSaya upara eka jAhera vyAkhyAna rAkhavAmAM AvyuM hatuM. " (5) tA. 1lI jAnyuArI somavAranA sAMjanA " manohara " zI dIpacaMda lakSmIcaMda saMghavInA nivAsasthAne, saMgha taraphathI, keneDA jaI
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 prabuddha jIvana tA. 16-6-68 rahelA paMDita dalasukhabhAi mAlavaNiyAnA mAnamAM eka vidAya- Avaka rU. 20462-39 nI thaI che ane saravALe rUA. 10364-78 samAraMbha yojavAmAM Avyo hato. ne vadhArI rahyo che. temAMthI prabuddha jIvanane lagatI kheTa rUA. 1770-14 : (6) tA. 6 ThThI jAnyuArI zanivAranA roja sAMjanA 6 tathI vaidyakIya rAhatamAM agAuthI vaparAyA te rUA. 2200-00 ema vAgye saMgha taraphathI saMghanA kAryAlayamAM "AjanuM rAjakAraNa" e ekaMdara rUA. 3,970-14 bAda karatA varSanI Akhare rUA. 6394-64 viSaya upara zrI cImanalAla cakubhAi zAhanuM eka jAhera vyAkhyAna ne vadhArI rahyo che. ApaNuM janarala phaMDagayA varSe rUpiyA 19507-99 javAmAM AvyuM hatuM. nuM hatuM, temAM A varSane vadhAre rU. 6,394-64 umeratAM varSanI (7) tA. 3 jI phebruArI zanivAra sAMjanA sAta vAgye Akhare ApaNuM janarala phaMDa rU. 25,902-63 nuM rahe che. gavaramenTa presa bilDIMganA navA makAnamAM saMghanA upakrame AcA ApaNuM rIjharva phaMDa rU. 26704-89nuM che. "zrI tulasInuM 'paDhame nANe teo dayA' e viSaya upara eka jAhera ApaNA pustaka prakAzana phaMDamAM rUA. 3033-66 nI rakama vyAkhyAna yojavAmAM AvyuM hatuM. jamAM hatI, temAMthI satyaM ziva sundarama pustaka aMgenA rU. 859-91 (8) tA. 11 mI phebruArI nA roja paMDita sukhalAlajInA tathA bodhisatva pustaka aMgenA rUA. 81-50 leNA rahetA hatA te ekaMdara rakama rUA. 941-41 no havAle nAMkhatAM-pustaka prakAzana svAzyaprApti aMge AnaMda darzAvavAnA hetuthI tema ja je DaoNkaTaranA upacArathI AvuM suMdara pariNAma AvyuM te DaeN. bhAnubhAI phaMDamAM rU. 2092-25 jamA rahe che. saMghe 39 varSa pUrA karyA che, ratilAla zAhanuM sanmAna karavAnA hetuthI saMghanA maMtrI zrI subodhabhAI ema. zAhanA nivAsasthAne saMdha taraphathI rImita AkAranuM zrI maNilAla mekamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane eka snehasaMmelana yojavAmAM AvyuM hatuM. pustakAlaye 28 varSa pUrAM karyAM che. ane (9) 30 mI eprilanA roja sAMjanA samaye copATI upara prabuddha jIvane 29 varSa pUrAM karyAM che. AvelA 'phalacaMda nivAsa' zrI rasikalAla mohanalAla jhaverInA aMtamAM nivAsasthAne saMghanA upakrame nezanala kanvenzana aMge vizeSa sama aMtamAM, zrI muMbaI jena yuvaka saMghanI pravRttio vadhAre vikase jatI meLavavAnA hetuthI zrI zaMkararAva devane eka vArtAlApa yojavAmAM ane samAjanI jada jadI rIte sevA karavAnI zakita paramAtmA Avyo hato. ApaNane Ape, ApaNe vizeSa kAryarata banIe, ane jIvanamAM saMghanI kAryavAhI tema ja Arthika paristhiti umaMga, AnaMda, prema ane prasannatAnI anubhUti karIe evI AzA sAthe viramIe chIe. varSa daramiyAna saMghanA kAryavAhaka samitinI 9 sabhAo cImanalAla jeThAlAla zAha belAvavAmAM AvI hatI. subodhabhAI ema. zAha saMghane gata varSamAM kharca rU. 10097-61 no thayo che, maMtrIo, saMghanI vArSika sAmAnya sabhA ane cUMTaNInuM pariNAma zrI muMbai jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA tA. (19) zrI caMdulAla sAkaLacaMda zAha 8-6-68 zanivAranA roja sAMjanA pAMca vAgye saMghanA kAryAlayamAM (20) dhIrajalAla phUlacaMda zAha zrI cImanalAla cakubhAi zAhanA pramukhasthAne maLI hatI, jyAre ? nIce mujabanuM kAmakAja thayuM hatuM : kAryavAhaka samitimAM satyenI puravaNI (1) saMghanA vArSika vRttAMta tathA saMgha tema ja zrI maNilAla tyAra bAda tA. 13-8-18nA roja maLelI saMghanI navI mekamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA sane kAryavAhaka samitie, kAryavAhaka samitimAM nIce jaNAvelA cAra 1967nI sAlanA oDiTa thayelA hisAbe (ja A aMkamAM anyatra sabhyonI puravaNI karI hatI. pragaTa karavAmAM AvyA che) sarvAnumate maMjura karavAmAM AvyA tema ja (1) zrI ke. pI. zAha saMdhanI kAryavAhaka samiti taraphathI rajU karavAmAM AvelA banne saMsthAnAM cAlu varSanA aMdAjapatro maMjura karavAmAM AvyA hatAM. . (2) zrI khetasI mAlasI sAvalA " (2) tyAra bAda nIce mujaba saMghanA adhikArIo tathA kAryane (3) zrI harilAla gulAbacaMda zAha vAhaka samitinA sabhyonI cUMTaNI karavAmAM AvI hatI. (4) zrI bhagavAnadAsa sI. zAha (1) zrI cImanalAla cakubhAI zAha - pramukha zrI. ma. e. zAha sA. vAcanAlaya-pustakAlaya samiti (2) zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA - upapramukha A samitimAM prastuta vAcanAlaya ane pustakAlayanA nIce (3) zrI cImanalAla jeThAlAla zAha - maMtrI jaNAvelA pAMca TrasTIo adhikAranI rUie sabhya gaNAya che:(4) zrI subodhabhAI ema. zAha. - , (1) zrI cImanalAla cakubhAI zAha (2) (5) zrI maphatalAla bhIkhAcaMda zAha - kopAdhyakSa zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA (3) zrI ratilAla cImanalAla koThArI (6) zrI nIrubahena esa. zAha - sabhya (4) zrI ramaNIkalAla maNilAla zAha (7) zrI jayaMtIlAla phattehacaMda zAha (5) zrI cImanalAla jeThAlAla zAha (8) zrI ramaNIkalAla maNilAla zAha A uparAnta saMghanI kAryavAhaka samitimAMthI nIcenA cAra (9) zrI ramaNalAla lAlabhAI lAkaDAvAlA sabhyonI nimaNuMka karavAmAM AvI hatI. (10) zrI dAmajIbhAI velajI zAha (1) zrI caMdulAla sAMkaLacaMda zAha (2) zrI praviNabhAI maMgaLadAsa zAha (11) zrI praviNabhAI maMgaLadAsa zAha (3) zrI kAntilAla umedacaMda baroDiyA (12) che. ramaNalAla cI. zAha (4) pre. ramaNalAla sI. zAha (13) zrI bAbubhAI gulAbacaMda zAha A rIte vAcanAlaya ane pustakAlaya samiti nava sabhyonI (14) zrImatI lIlAvatIbahena devIdAsa bane che ane pAMca TrasTIomAMnA eka zrI cImanalAla jeThAlAla (15) zrI bhagavAnadAsa paTalAla zAha zAhanI A samitinA maMtrI tarIke nimaNuMka karavAmAM AvI hatI. (16) zrI ratilAla cImanalAla koThArI cImanalAla jeThAlAlabhAI zAha (17) zrI kAntIlAla umedacaMda baroDiyA subodhabhAI ema. zAha (18) zrImatI jasumatibahena ma. kApaDiyA maMtrI,
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-668 prabhu jIvana zrI mu MbaI jaina yuvaka saMghanu 31mI Disembara 1967 sudhInu vArSika saravaiyu phaDo ane devuM : za... za.pai. rUA.pai. .. thai. zrI rijharva phaMDa khAtuM : gayA saravaiyA mujaba bAkI milakata ane leNu InvesTame'Tasa (copaDA pramANe) 7 TakAnA inDIana hayuma pAipa ke. lI.nA Dibencaro (phe ve. 5,000-00) pharanIcara ane phITIMgsa (copaDA pramANe) gayA saravaiyA mujaba bAkI zrI saMgha hastakanA kuMDo : (1) zrI pustaka prakAzana khAtuM : bAda: kamiTInA TharAva anusAra nIcenA khAtAomAMthI TrAnsaphara karyA : zrI sAM zIvaM suMdarama , pustaka prakAzana khAtethI zrI bAdhI satva. pustaka prakAzana khAtethI devuM : paracuraNa devuM sTApha proviDanDa phaMDa aMge (2) zrI mAvajata khAtuM : gayA saravaiyA mujaba bAkI 292-70 bAda : mAvajata ghasArAnA vasula AvyA zrI janarala phaMDa khAtuM : gayA saravaiyA mujaba bAkI umero : zrI muMbai jaina yuvaka saMghanA Avaka-kharca khAtethI lAvyA bAda : zrI prabuddha jIvananI Avaka-kharca khAtethI lAvyA 859-91 bAda : kamiTInA TharAva mujaba zrI vaidyakIya rAhata khAtethI lAvyA 81-50 tA. 9-11-68 2-91 3,033-66 941-41 2,092-25 295-961 1,297-63 1,364-40 19,507-99 10,364-78 29,872-77 17,70-14 28,102-63 2,200-00 26,704-89 2,38786 2,662-03 25,902-63 57,657-41 ameAe zrI muMbai jaina yuvaka saMgha muMbainuM tA. 31-12-67 nA divasanuM saravaiyuM majakura saMsthAnA copaDA tathA vAucaro sAthe tapAsyuM che ane barAbara mAlUma paDayuM che. zAha mahetA eNnDa kuAM. cArTarDa ekAunTanTasa bAda : kula ghasArAnA lakhIvALyA sToka : prabuddha jIvana pepara sToka DipojhITasa : posTa oNphisamAM lagnu (saddhara) zrI maNilAla meAkamacaMda zAha vAcanAlaya ane pustalaya pAse inkamaTekSa rIphaMDa aMge sabhya lavAjama aMge sTApha pAse rokaDA tathA beMka bAkI : dhI beMka opha inDiyA lI. nA cAlu khAtAmAM dhI beka oNpha InDiyA lI. nA phIkasDa DipojhITa khAtAmAM rokaDa zIlaka paracuraNa khAtAM : zrI vaidyakIya sahAya khAtuM : gayA saravaiyA mujaba bAkI umero : varSa daramiyAna vaidyakIya rAhata kharcanA bAda : varSa daramiyAna maLelA bheTanA bAda : kamiTinA TharAva mujaba zrI janarala phaMDa khAte lai gayA : paracUraNa khAtAMo : zrI satya zivam suMdaram ' pustaka prakAzana khAtuM : gayA saravaiyA mujaba bAkI bAda : pustaka veMcANanA kula AvyA bAda : kamiTinA TharAva mujaba zrI pustaka prakAzana khAte lai gayA zrI bodhI satva pustaka prakAzana khAtuM : gayA saravaiyA mujaba bAkI bAda : pustaka vecANanA kula AvyA bAda : kamiTinA TharAva anusAra zrI pustaka prakAzana khAte lai gayA 845-24 450-24 5,915-25 318-73 1,200-00 1,106-00 9,288-29 33,653-86 217-86 1,595-10 1,282-44 2,877-54 591-50 2,286-04 2,200-00 1,670-61 810-70 859-91 859-91 288-62 ---- 43,160-00 207-12 81-50 re 81-50 kula za. 43 5,236-39 39500 165-00 (c)(c)-ho 8,539-98 86-04 kAMI nahi kAMi niha 57,657-48
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 prabhu jIvana zrI muMbai jaina yuvaka saMgha-mu MbaI. prabhu vananeA tA. 31 DIsembara 1967nA roja purA thatA varSanA Avaka tathA kharcanA hisAba rUA.zai. rU.. . Avaka lavAjamanA: lavAjamanA rokaDA AvyA umero : zrI muMbai jaina yuvaka saMghanAM sabhyone maphata pratA meAkalavAmAM Ave che tenA eDajasTa karyA bheTanA : saurASTra TrasTa taraphathI paracUraNa bheTanA varSa daramiyAna Avaka karatA kharcanA vadhAro bheTanA : lavAjamanA : sane 1966nA sane 1967nA sane 3,270.3 vyAjanA: DibencaronA beMkanA khAtAnA paracUraNa Avaka: 3,024-00 1,500-00 353-00 bAda : zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyone prabuddha jIvananI pratA maphata mekalavAmAM Ave che tenA eDajasTa karyA muMbaI, tA. 9-5-68. rUA. pai. 20-00 1010 5,000-00 3,024-00 612-50 2,054-14 6,294.03 1,770-14 kula .. 9,917-17 zrI muMbai jaina yuvaka sa`ghaneA tA. 31mI Disembara 1967nA roja purA thatAM varSanA Avaka tathA kharcanA hisAba Avaka kharca rUA. pai. 2,735-00 376-118 357-99 318-35 464-30 1,583-03 101-00 364-80 43-20 30-00 uparanA hisAba tapAsyo che ane barAbara che. 18,53-00 rA. hai. 15,747-35 2,046-00 2,666-64 2-40 20,462-39 zAha mahetA eNnDa kuAM,, cArTarDa ekAunTanTasa. kharca mANasAne pagAranA aDadhA bhAganA pepara kharca chapAmaNI kharca posTeja kharca paracuraNa kharca jayako prakAzanavALA zrI ane zrImatI jamanabhAI taraphathI emanAM navA raheNAMkanA vAstu prasaMge eka kalAtmaka ane suMdara nimaMtraNa mane maLyuM. A niyaMtraNamAM klAnI sUjha, kalA pratyenI utkRSTa abhiruci, ane nimaMtraNano eka navo daSTikoNa joI huM prasanna thayo. A kalAtmaka nimaMtraNano khyAla ApavAnuM te zakaya nathI, paNa tenuM aMgrejI lakhANa paNa eTaluM ja rocaka hatuM, jeno anuvAda nIce ApuM chuM: uparanA hisAba tapAsyA che ane barAbara che. muMbai, tA. 9-5-68. mANasAne pagAranA aDadhA bhAganA makAnabhADuM tathA vIjaLI kharca : prinTIMga ane sTezanarI Teliphona kharca posTeja kharca paracUraNa kharca ADiTarone AnereriyamanA sTApha proviDanDa phaMDa phALAnA pharnIcara ane phIkacarsa upara ghasArAnA sTApha proviDanDa phaMDanA vyAjanA bAmbe pablika TrasTa eDamI- tA.16-6-68 nIsTrezanane phALAnA Dibencaro pAkatAM kharIda kiMmata ane phroIsa velyu vacce taphAvatanA vyAkhyAnamALA kharca varSa daramiyAna kharca karatA AvakanA vadhAro zrI janarala phaMDa khAte laI gayA vAstu prasaMga aMgenA nimaMtraNanA eka suMdara namUne kulI. . rUA. 2,735.00 1,443-52 4,515-59 690-85 532-21 9,917-17 zAha mahetA eNnDa kuAM, cArTarDa ekAunTanTanTsa. 14648 309-00 3,27088 10,364-78 20,462-39 "sukha e jIvananuM kendra che - ane ghara e sukhanuM pratIka che. ahIM oLakhANanuM bIja mitratAnI kaLImAM phuTe che. kaLImAMthI sneha ane premanAM puSpo pAMgare che. ame amArA navA gharamAM jaIe chIe - jenuM vAstu zAnti muhUrta tA. 10-5-'68 nAM roja rAkhavAmAM AvyuM che. A prasaMge ame ApanAM aMtaranAM AzIrvAda IcchIe chIe, eTaluM ja nahi paNa, ApanI aMgata mulAkAta amArA ubhayanA AnaMdane dviguNita karaze. " cImanalAla je. zAha ' '
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-68 prabuddha jIvana zrI maNilAla makamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya-muMbaI tA. 31 Disembara 1946 nA roja pUrAM thatAM varSane Avaka tathA kharcano hisAba rUA. zai. sA. zai. Avaka kharca vyAjanA : TrasTanA udeze aMge kharca: sIkayurITIonA 32000 pepara lavAjamanA 472.09 DibencaronA 1,281.25 pagAranA 1,601.25 5,415.00 bheTanA 3,111.00 makAnabhADA tathA vIjaLI kharca 532.37 pustakonA lavAjamanA 1,08.00 pustaka rIpersa tathA buka bAinDIMga myunisipAliTI grAnTanA 1,5:00 kharca 355.30 paracUraNa Avaka : 6,774.76 pastInA vecANanA 3.32 proviDanDa phaMDaphALAnA 249.60 pArasabukanA vecANanA 70.00 proviDanTa phaMDa upara vyAjanA 20.1 pustako moDA AvavAthI tathA vyavasthA kharca: khovAI javAthI daMDanA 7.30 170.62 pharanIcara rIpersa IlekaTrIka rIpersa varSa daramiyAna lena pAkatA tathA paracUraNa kharca 127.01 vImAnA prImIyamanA 49.50 pheisa velyu tathA mULa kiMmata eNDiTarone ArerIyamanA vacce taphAvatanA 101.00 10.25 sTezanarI tathA chapAmaNI 14.84 7,401.12 beMka kamizana 70.75 varSa daramyAna Avaka karatAM kharcane 293.10 vadhAro 1,175.99 Dibencara pAkatA ghaTanA 273.00 ghasArAnA : kula rU. 8,577.11 pharanIcara para uparano hisAba pAmyo che ane barAbara che. pustako para 870.00 66.00 muMbai, zAha mahetA enDa ku. tA. 9-5-68. cArTarDa ekAunTanTasa kula rU. 8,577-11 viSayasUci gharamAM ekaThA thayelAM oSadho saMdhanA kAryAlayamAM mokalI Apo ! zrI muMbai jaina yuvaka saMghanA sabhyone temaja muMbaimAM varasatA "prabuddha jIvana' nA vAcakone namra nivedana ke Aje kuTuMbamAM mAMdagI AvatAM veMkaTaro aneka prakAranI peTanTa davAo, malamo tathA ijekazane lakhI Ape che ane dhAryA mujabane ArAma na thatAM AgaLanAM auSadho pUrA upayogamAM AvyA na AvyA ane navAM aupa lAvavAnI DokaTaro sUcanA Ape che. A rIte ochAM vaparAyelAM tema ja nahi vaparAyelAM padho anekane tyAM ThIka pramANamAM ekaThAM thAya che. A rIte nahi vaparAyelAM, tathA thoDA pramANamAM vaparAyelAM chatAM upayogamAM lai zakAya tevAM auSadhone anyatra upayoga thaI zake te mATe muMbai lAyansa kalaba taraphathI muMbaI jaina yuvaka saMghanA kAryAlayamAM eka peTI rAkhavAmAM AvI che, jemAM saMghanA saddasyo temaja prabuddha jIvananA vAcako taraphathI maLelAM upara jaNAvyA mujabanAM auSadho ekaThA karavAmAM Avaze ane lAyansa kalaba dvArA tenI pUrI jAtatapAsa karIne te auSadha tenI jarUriyAtavALA lokone vaheMcI ApavAmAM Avaze. te potAne tyAM nakAmAM paDI rahelA chatAM upayogamAM Ave tevAM khapa saMdhanA kAryAlayamAM pahoMcADatA rahevA saMghanA sacyo tathA prabuddha jIvananA vAcakone prArthanA che. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha. prakIrNa noMdha: divaMgata karaNAmUrti anubahena, gRhamaMtrI yazavaMtarAva cauhANane InakAra, jaina samAjamAM paraspara ekatA zI rIte sthApita karavI? gAMdhIjI ane 'AnmasiddhizAstra', zrImatI helana helana kelara. cAhavuM eTale zuM? helana kelara vimalA ThakArane paripatra-3 vimalA ThakAra navI duniyAmAM - 7 dalasukha mAlavaNiyA "konArka ane khajArAhonAM " maithuna zilpa IndulAla yAjJika manasvI putranuM punarAgamana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha vArSika vRttAMta saMghanI vApika sAmAnya sabhA ane cUMTaNInuM pariNAma hisAbo
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 prabuddha jIvana tA. 16-6-68 zrI maNilAla mAkamacaMda zAha sAjanika vAMcanAlaya ane pustakAlaya-mu Mbai tA. 31 mI Disembara 1997 sudhInu vArSika saravaiyu za. hai. zrI sthAyI phaMDa : gayA saravaiyA mujaba bAkI 8 zrI pustaka phaMDa : gayA saravaiyA mujaba bAkI zrI krUranIcara phaMDa : gayA saravaiyA mujaba bAkI devuM : DipojhITo : - pustako aMge 6,571-00 mAsiko aMge 21-00 paracUraNa devuM : zrI muMbai jaina yuvaka saMgha mANasAnuM proviDanDa phaMDa ko 3,4. * * 1/ phaMDo ane devuM : rUA. pai. AjanA jenA lau 6,592-00 15,915-25 932-65 24,561-00 5,500-00 2,400-00 13,439.90 45,900-90 ekananI salAha dhyAnamAM leze? [vA. mA. zAhanI noMdhapothImAMthI ] jabaradasta vicAraka lArDa beMkana ta kayAranA ye kabaramAM pahoMcI gayo che, paraMtu eka ja dharmanA anuyAyIo vaccenI zAMta ane kalezamaya sthitionA saMbaMdhamAM teNe lakhelA vicAro jainAne Aje atyaMta hitakArI salAha rUpe thaI paDe tevA hovAthI A nIce te TAMkayA che. te kahI gayA che ke - eka ja dharmane gAnanArAo vacce gALAgALI, mArAmArI ke takarAro thAya te tenI asara be prakAre thAya che: eka to te dharmanI bahAranA manuSyo upara thatI asara, ane bIjI te dharmanA anuyAyIo para thatI asara. 1. ekabIjAnI niMdA karatA, ekabIjAnI pUjanavidhione asatya TharAvatA eka ja dharmanA lokone jovAthI bahAranA te dharma paratve khoTo mata bAMdhavA lalacAya che. 2. te dharmane mAnanArAe vacce nidA, kajiyA Adi cAlavAthI tenI zAnti, pragati ane baLane khalela pahoMce che, bekana jo kharo hoya to, ane jainane jo pAtAnI pratidina ghaTatI jatI saMkhyAne aTakAvavI ja hoya to, aMdaroaMdaranA sTaMTA, korTanA jhaghaDA, niMdAtmaka carcA ane mAla vagaranA matabhedone choDIne aikayabaLa jamAvavuM joIe che, ke jethI jaina samAjanI aMdaranI sthiti majabuta thAya ane bahAranA te dharma tarapha AkarSAIne temAM bhaLavA lAge. saMpAdaka: tribhuvana vIrajIbhAI hemANI invesTa me nTsa (cApaDA pramANe ) pablika limITeDa kaMpanIAnA Dibencaro 7 TakAnA rAvaLagAMva sugara phArma lI. nA Dibencaro milkata ane leza : 5 %nA dhI tAtA enjiniyarIMga eNnDa lAkome TIva kuAM. lInA Dibencaro pharanIcara ( cApaDA pramANe ) gayA saravaiyA mujaba bAkI bAda : kula ghasArAnA lakhI vALyA tA. 31-12-66 sudhInA cAlu varSanA 1,387-58 pustako : gayA saravaiyA mujaba bAkI umero : varSa daramiyAna kharIdI bAda : kula ghasArAnA lakhI vALyA : tA. 31-12-66 sudhInA cAlu varSanA 8,699-96 870-00 leNuM: inkamaTekSa rIphaMDa aMge sTApha pAse - rokaDa tathA beMka bAkI : dhI be'ka oNpha inDI lI. nA cAlu khAte zaMkaDa silaka v zrI Avaka-kharca khAtuM: gayA saravaiyA mujaba bAkI umero : varSa daramyAna Avaka karatA kharcanA vadhAro rUA. pai. 10,000-00 6,163-50 3,310-93 96-00 1 1,483-58 13018.40 1,508-96 14,527-36 * 9,569-96 1,052-20 12,013-50 68.15 8498.67 rUA. pai. 1,175-99 16,163-150 4-14 1,136.34 1,827-35 4,957-40 12,141.65 96674-66 45,900.90 amAe zrI maNilAla mAkamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya tathA pustakAlaya muMbainuM tA. 31-12-67 nA divasanuM saravaiyuM majakura saMsthAnA copaDAo tathA vAucaro sAthe tapAsyuM che, ane barAbara mAlUma paDayuM che. muMbai, tA. 9-5-'68. zAha mahetA eNnDa kuAM,, cArTarDa ekAunTanTsa saMdhanA je sabhyAnAM cAlu varSanAM lavAjama bAkI hoya temane lavAjamanA rUA. 10) satvara mekalI ApavA vinaMti che. maMtrIe. mAlika : zrI muMbai jaina yuvaka saMdha : mudraka ane prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa : 45-47, dhanajI sTrITa, muMbai-3. mudraNusthAna : dhI sTeTsa pIpala presa, kATa, muMbai 1.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M H. 117 vArSika lavAjama rUA. 7 prabuddha bhavana zrI muMbai jaina yuvaka saMghanu... pAkSika mukhapatra chUTaka nakla 40 paisA prabuddhu jaina'nuM navasa skaraNa varSa 30 : a' 'pa muMbaI, julAi 1, 1968, sAmavAra paradeza mATe ziliMga 15 taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA navI duniyAmAM-8 <> (prabuddha jIvana'mAM prAdhyApaka paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyAnA patrA jema jema maLatA jAya che tema tema pragaTa thatA jAya che ane te patrA prabuddha jIvana'nA vAcako bahu rasathI vAMce che ema cotaraphathI kAna sAthe athaDAtAM saMvedanA dvArA jANavA maLe che. A patramALAmAM A vakhatano patra pragaTa karatAM savizeSa AnaMda thAya che. temane bhArata cheDayAne cha mAsa thavA AvyA che. eka navI duniyAmAM teo vasI rahyA che ane potAnA patrodrArA ApaNane paNa teo navI daniyAmAM--e duniyAne prabhAvita karI rahelA navA vicAronI duniyAmAM - pravAsa karAvI rahyA che. temAM paNa A patra temanA aMgenI eka navI vizeSatAnA ApaNane sukhada ane preraka paricaya karAve che. A patramAM daniyAbharamAM saikAo--junI lagnaprathAnA aucitya - anaucitya viSe keneDA ane pazcimanA dezamAM kayA prakAranuM manthana cAlI rahyuM che tene temaNe AbehUba khyAla Apyo che. A patra ApaNane pratIti karAve che ke dalasukhabhAI koI pothIpaMDita ke cAlI AvatI para parAonA koI pUjaka ke samarthaka nathI, paNa AjanA vicAra pravAhone jANanArA, pIchANanArA svataMtra samIkSaka che. ApaNe tyAM je AvI rahela che te sAmAjika parivartananI A patramAM AgAhI che. ApaNe badhA A navAM baLAne barobara samajIe, na tene tucchakArIe, na tene pUrI samajaNa vinA apanAvIe ane anivArya na hoya tenAthI bhAgI chUTavAna ke te sAme AMkha ADA kAna karavAno paNa prayatna na karIe, ane samAjanA preya ane koyanA samanvaya thAya evI racanAnuM navanirmANa karavA ApaNe satata prayatnazIla banIe. paramAnaMda) 'prabuddha jIvana' nAM tA. 1-2-68nA aMkamAM 'dhRNAnuM karuNAmAM parivartana'nA mathALe eka noMdha zrI paramAnaMdabhAIe lakhI che. te kharekhara vicAraNIya che. rakhAta viSenI jAhera khabara, huM jyAre amadAvAdamAM hato tyAre, vAMcelI ane te mATe 'gujarAta samAcAra'nA taMtrIe mAphI paNa mAMgelI. tyAra pachInI carcA ane e yuvAnano karuNAjanaka ApadhAtae kharekhara ApaNane vicAra karatA karI mUke evI ghaTanA che. paraMtu vicAravAnuM e che ke AvI jAhera khabara agara AvuM mAnasa ApaNe kevI rIte rokI zakIzuM? yuvAna vadhAre paDatA bhAvuka haze eTale teNe ApadhAta karyo. paNa AvI bAbatamAM samAjanuM je valaNa che ane samAjamAM je paristhitinuM nirmANa thaI rahyuM che tenA kAMi meLa che ke nahIM te vicAravAnuM che. samAjanuM valaNa rUDha sArI ke narasI mAnyatAone AdhAre baMdhAyuM che.' jyAre samAja je paristhitinuM nirmANa karI rahyo che te tadna ulaTI dizAmAM che. A bannenuM sAmaMjasya na hoya tyAM chevaTe rUDha mAnyatAone tilAMjali ApyA vinA cAlaze nahIM e ApaNe samajI levuM joIe. ane je paristhitinuM nirmANa thaI rahyuM che tene rokavAnA eka prayAsa gAMdhIjIe karyo, paNa jyAM samagra vizva judAja mArge jaI rahyuM hoya tyAM gAMdhIjInI vATa koNa svIkAre ? eTale bhAratamAM paNa ApaNI anicchA chatAM aughogika krAntine kAraNe je samAjanuM navanirmANa thaI rahyuM che - te sArUM hoya ke narasuMte svIkAryA vinA ApaNe chUTako nathI--sivAya ke ApaNe gAMdhIjInA mArga apanAvIe, paNa e atyAre te azakaya jevuM lAge che. eTale atyAre amerikA agara pazcimanA dezomAM je sAmAjika paristhiti che te Aje nahIM te pAMca - pacIsa varSe paNa ApaNe tyAM AvavAnI ja che ane pazcimanA dezamAM te AvatAM jeTalAM varSa lAgyAM che teTalAM te ApaNe tyAM AvatAM nahIM ja lAge kAraNa have duniyA sAva nAnI thaI gaI che. jarmanInA samAcAra vAMcyA ke tyAMthI nizALanAM chekarA-chAkarIone mAtra yaunasaMbaMdhI jJAna ApavAmAM Ave teTalAthI ja saMtApa nathI, paNa temaNe prAyogika tAlima mATe judA oraDAnI paNa mAMga, adhikArIo sAme karI che. ahIMnI chAkarIoe tA zikSakane saMbhaLAvI dIdhuM ke yaunasaMbaMdha e vyakitagata prazna che, temAM rasamAjane zI levAdevA che? A te mAtra A taraphanA dezomAM samAja kaI tarapha kaI gatie jaI rahyo che tenA daSTAMta che. paNa samAjanA netAomAM rAjanItijJAnuM A bAbatamAM jeTaluM calaNa nathI teTaluM calaNa pAdarI ane mAnasazAstrIonuM che. jUnI rUDhione vaLagI rahevAnuM sAmAnya valaNa pAdarIonuM hoya che, paNa teomAM paNa gAbaDA paDavA lAgyA che. tAjA khabara che ke amerikAmAM pAdarIonI kamiTI banI che te vyakitagata prazno pUchI salAha Apaze ke te te kesamAM garbhapAta anivArya che ke nahIM, kumArI kanyAonA garbhapAtano prazna agara teA paraNelI ane vidhavA ke tyakatAonA garbhapAtanA prazna ahIM asAmAnya rIte jaTila banI gayo che ane tenA mArga mokaLA bane tevI hilacAla jaeNrazeArathI cAlI rahI che. temAM Aja sudhI je pAdarIo dharmane nAme virodha karatA hatA teo have namatuM jokhavA taiyAra thayA che. samAjanI gati kaI tarapha vahI rahI che tenuM A eka citra che. bIjI bAju mAnasazAstrIomAM to evA koI bhAgye ja che jeo lagnasaMsthAne dharamULathI uccheda na sUcavatA hoya. jema jema zikSaNa vadhatuM jAya che ane srIo Arthika daSTie svataMtra thatI jAya che tema tema jUnI rUDha mAnyatAone AdhAre vyavasthita thayela lagnarUDhimAM gAbaDA paDavAnA ja che ane paDavA joIe. anyathA A samAja gAMDAonA samAja banI jaze ane samAjamAM samadhAraNa jevI koI sthiti raheze nahIM AvA mata adhikAMze mAnasazAstrIo dharAve che ane teno pracAra karI rahyA che. vaLI mAnasazAstrane nAme je prakAranuM gaMdu ane nagna sAhitya nirmita thaI rahyuM che te jotAM paNa cItarI caDe tevuM che. aneka pustakanI dukAnomAM
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' , , , prabuddha jIvana , " ' , ' '' ; ' tA. 17-8 E pATiyAM lAgyAM che ke ahIM aDhAra varSathI nIcenI uMmaranAe : bhAratamAM paNa prAthamika zikSaNa have anivArya thayuM che. zaheramAM dAkhala thavuM nahIM. A niSedha ja AkarSaNa vadhAre che ane e ane gAmaDAmAM Arthika bhIMsa vadhatI ja jAya che. AvI sthitimAM sAhityane bahoLA pracAra thAya che... strIo mAtra gharakAma ja kare evI sthiti uttarottara ghaTatI ja * javAnI che ane kamAtI strIonI saMkhyA vadhatI ja javAnI che. - DA. grInavAlDa mAnasazAstrI che ane 20 varSathI paNa vadhAre , strIsvAtaMtraya paNa vadhatuM ja javAnuM che. teTalA pramANamAM lagnamAnasarogacikitsAne temane anubhava che. teo nyurkamAM rahe che. jIvananI samasyA paNa ghaTavAne badale vadhatI ja jaze. vasatIaneka pustakonA lekhaka che, jenI lAkhathI paNa vadhAre nakalo khapI vadhAro rokavA ApaNI sarakAra pratidina reDiyomAM pracAra kare che, che. sAIka-enAlIsIsa karanArA DokaTaronI rASTrIya sabhAnA e tene pariNAme garbhanirodhaka davAno pracAra paNa vadhaze ja. eTale adhyakSa che. hamaNAM ja thayela mAnasazAstrIonA parisaMvAdamAM temaNe bhaviSyamAM lagnajIvananI samasyA jaTila banavAnI ja che. ema samAjamAM je lagnavicchedane pravAha vahI rahyo che tene roka mAnavAne te kazuM ja kAraNa nathI ke bhAratIya lagnajIvana prAcIna kALathI pazcima karatAM caDIyAnuM hatuM. pazcimamAM audyogika krAMti vahelI vAne ekamAtra mArga sUcavyuM che ke atyAre je prakAranA dharma ane AvI tene lIdhe lagnajIvananI samasyA jhapATAbaMdha upasthita rAjyamAnya eTale ke kAyadesaranA lagna anivArya che tene badale thaI, bhAratamAM e prakriyA meDI zarU thaI, ane gati paNa dhImI, yugalasaMmata binakAyadesara lagnanI chUTa hovI joIe. eTale ke strI- paNa. tethI kAMI samasyA nahIM ja upasthita thAya ema kahI zakAze nahIM. ApaNe atyAre te badhI ja bAbatamAM pazcimanuM anukaraNa ane puruSa IcchA pramANe sAthe rahI lagnajIvana gALe ane IcchA karI rahyA chIe. keTalIka bAbatamAM te pazcimanI hoDamAM tethI thAya tyAre chaTA thaI jAya. A eka ja mArga samAjadhAraNa ane . paNa AgaLa vadhI javA prayatnazIla chIe. te pachI pazcimanAM samAjamAM samAjaravA mATe che. temanA A prastAvanI pratikriyAmAM temane je samasyAo UbhI thaI che te ApaNe tyAM thavAnI ja che. tenA virodhanA panne maLyAM che, paNa teoe "TelIgrAma'nA 11-5-68nA nivAraNane vicArapUrvakane mArga ane samAja jIvanane bhAratane aMkamAM e spaSTa karyuM che ke "mArA e prastAvanA virodhamAM upasthita anukuLa e Aga mArga ApaNe le hoya te te mArga mAtra mAnasazAstrIomAMthI mAtra eka jaNe jarA sAva halako virodha sAmAjika kSetre ja laI zakAya tema na bane, paNa rAjanIti ane Arthika kSetre paNa bhAratanuM AgavuM darzana haze te ja nivAraNane karavA prayatna karyo hato, paNa bAkInA sabhyo saMmata thayA hatA. grIna mArga pazcimathI judo haze. anyathA je pravAha pazcimamAM che te vAlDa potAnA A matane pracAra TelivIjhananI carcAsabhAomAM pravAha bhAratane paNa kheMcI jaze e zaMkAvinAnI vAta che. paNa kare che. ekavAra e carcAsabhAmAM eka patrakAre temanA e eTale te evA yuvAnanI muzkelI samajavA prayatna karavA matanI sakhta TIkA karI ane te patrakAra khUba cIDAi paNa gayo. Avazyaka che. tene tiraskAra karavAthI samasyAnA nikAla thato nathI paNa samasyA jaTila bane che. samabhAvapUrvaka, purI samajaNapUrvaka carcAsabhAnA saMcAlake e patrakArane DhIlA pADavA ane tenI cIDa nirarthaka samasyAnuM nivAraNa karavA mArga apanAvAya te ukela maLI Ave. hatI te sUcavavA eka prazna karyo, "koI tamArA mitra AvuM gerakAyade anyathA eka samasyAnuM nivAraNa thAya nahIM ane ApaghAta jevI saranuM lagnajIvana gALI rahyA hoya te tame tenA mitrane maLavAne bIjI samasyA UbhI thAya. AvuM badhuM na bane te mATe tiraskArane InkAra karaze?" patrakAre sahajabhAve javAba Apyo-"AvuM te mArga e sAco mArga nathI paNa sAcI samajaNa e sAco mArga che. mArAthI kema bane? mArA 75 TakA mitro AvuM jIvana gALI rahyA paNa atyAre to bhAratamAM, je dharmapradhAna deza kahevAya che tyAM ane che, temane huM cheDI te kema zakuM?" sInemAmAM kArya karatA naTa-TI prAdhAnya vadhI rahyuM che, badhI samasyAo arthadaSTine mULamAM rAkhIne enI vAta javA daie, paNa 'eskavAyara" nAmanA chApAmAM te tapAsavAmAM Ave che tyAM dharmane koNa pUche ? dharmakSetramAM paNa artha kaeNlejamAM bhaNatA cAra yugalanA pheTA paNa chApyA che, je bIna dAkhala thaI gayA che tyAM dharma AvI badhI samasyAone kevI rIte kAyadesara evuM lagnajIvana gALI rahyA che. temAMnA hArDavarDanA puruSanuM ukela karI zakaze e ja moTI samasyA che. prathama te dharmasaMskaraNa thAya - pachI tene AdhAre sarvasaMskaraNa thaI zakaze. anyathA arthakahevuM che ke mArA mitromAMthI trIjA bhAganA mitro kAyadesaranuM lagnajIvana gALe che, jyAre bIjA trIjA bhAganA mitro binakAyadesaranuM pradhAna samAjanI samasyAothI gherAyA vinA ApaNo chUTako nathI. lagnajIvana gALe che ane trIjA trIjA bhAganA mitra sAthInI zodhamAM TerenTo, 17-5-68 dalasukha mAlavaNiyA kare che.. hai.' grInavAi lakhe che ke hArDavarDanA e vidyArthInI vAta AgAmI vyAkhyAnamALA cakAsaNI vinA pUrI sAcI che ema na mAnIe te paNa, eTaluM te nakkI che ja ke, AvuM gerakAyadesaranuM lagnajIvana pracalita thaI | dara varSa mAphaka A vakhatanI paNa vyAkhyAna mALA oNgasTa rahyuM che. De. grInavA lagnajIvananA keTalAka AMkaDA ApyA che. mAsanI | 20mI maMgaLavArathI tA. 28mI budhavAra sudhI - ema nava te jovA jevA che. ekalA nyUyorkamAM ja, jyAM lagnaviccheda mAtra divasanI yojavAno nirNaya karavAmAM Avyo che. A sabhAo bharavA vyabhicArane kAraNe 'kAyadesara maLe che tyAM 1965mAM 400 mATe biralA kIDA kendra sulabha nahi hovAthI bhAratIya vidyAbhavananuM lagnamAMthI 100 lagna vichinna thayA che, jyAre keliphorniyAmAM prati vizALa sabhAgRha nakkI karavAmAM Avela che. sabhAne samaya sAmAnyata: . be lagna eka vicchedanuM pramANa che. keliphorniyAnA sanamaTeomAM savAranA 8-30 thI 130 sudhI raheze. vyAkhyAnamALA mATenA te A varSe lagnanI arajI karatA lagnavicchedanI arajInuM pramANa vyAkhyAtAo aMge patravyavahAra cAlI rahyo che. Ane lagatI yAdI moTuM che. keneDAnA AMkaDA paNa lagnavicchedanI gati ke tIvra vega samayasara jAhera karavAmAM Avaze. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha dhAraNa karI rahI che te batAvI jAya che, jo ke amerikana sTeTsa karatAM keneDA hajI rUDhicusta vadhAre manAya che. 1921mAM keneDAmAM ' kamArI joti pArekha-abhinaMdana samAraMbha 71254 lagna thayA jyAre papa8 lagnavicchedano AMka hatA. paNa varSothI cakSuhIna banelAM kumArI jotibahena mehanalAla 1966mAM 155,596 lagna ane 10,215 lagnavicchedane AMka pArekha tAjetaramAM M, A. nI parIkSAmAM bIjA vargamAM pAsa che. AmAM 45 varSamAM lagnane AMka 15 TakA vadhyuM che. paNa vicchedane AMka 20 TakA vadhyuM che, te tarapha pheM. grInavAluM dhyAna dore che. thayAM che. temane abhinaMdana ApavA mATe tA. 6ThThI julAI, vaLI temanuM kahevuM che ke mArI evI sUcanA te nathI ja ke badhAM ja zanivAre sAMjanA 6 vAge viThThalabhAI paTela roDa upara lagna bInakAyadesaranA ja hovA joie. mArI te eTalI ja sUcanA AvelA sikkAnagaramAM-maMDarna-skUlanA sabhAgRhamAMche ke jene kAyadesaranA lagna na karavA hoya tene binakAyadesaranA kazI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame prinsipAla zrI ramaNalAla lagnanI chuTa hovI joie. ane kAyadAmAM tene mATe daMDa na hovA joie. garbhanirodhaka davAonA chUTathI vecANane pariNAme paNa vakIlanA adhyakSapaNA nIce eka samAraMbha yojavAmAM AvyuM kAyadesaranA lagnamAM navA gAbaDA paDyA ja che ane Arthika dRSTie che. A prasaMge upasthita thavA saMghanA sabhyone vinaMti strIo uttarottara svataMtra thatI jAya che eTale te zA mATe puruSane karavAmAM Ave che. parAdhIna evuM lagna jIvana svIkAre? - AvI dalIle De. grIna maMtrIo, muMbaI jena yuvaka saMgha vAlDa kare che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1-7-1968 prabuddha jIvana prakIrNa neMdha S eka kSamAyAcanA krizciyana, jaina vigere tamAma dharmanA loko bhASaNa karavA AvatA prabuddha jIvananA gatAMkamAM 'divaMgata karuNAmUrti anubahena' e tema bhASaNa sAMbhaLavA paNa badhI komanA loko AvatA. mathALA nIcenI noMdhanI zarUAtamAM zrI anasUyAbahena ramaNIkalAla zrI caMdrakumArI dara paMdara divase, guruvArane divase pitAne parIkhane badale kevaLa gaphalatathI zrI anasUyAbahena navanItalAla parIkha ghera eka maunasabhA bharatAM. temAM ATha dasa bahene AvatI. pahelI ema chapAI gayuM che. AvI gaMbhIra bhUla thavA badala temanAM svajanenI A - vIsa miniTa badhAM maunapUrvaka dhyAna dharatAM. je dhyAna dharI zake nahi UMDA du:kha sAthe kSamA yAcuM chuM.. te pustaka vAMcatAM. pachInI cALIsa miniTa svAmI vivekAnaMda ke bIjA sva. zrImatI caMdrakumArI haju koI saMta puruSe lakheluM pustaka badhAM bhegAM maLIne vAMcatAM. - eka yA bIjA kAraNe vizALa samAjamAM jene khyAti maLI "A badhI pravRtti uparAMta zrI caMdrakumArIe, rAmakRSNa mizana hoya tevI vyakita ApaNI vaccethI vidAya thAya to tene lagatI vidAya taraphathI pragaTa thatA "prabuddha bhAratamAM" aneka vidvattAbharyA lekhe noMdha chApAo le e svAbhAvika che. "prabuddha jIvana mAM paNa kadi lakhyA hatA. temaNe zrI zAradAdevInI janmazatAbdI vakhate emanA kadi AvI ne pragaTa karavAmAM Ave che, paNa savizeSa sArthakatA jIvanacaritranI nhAnI pustikA lakhI hatI. teo paradezanA dhArmika to evI vyakitaono paricaya karAvatAM anubhavAya che ke jemane mAsikamAM paNa lekha lakhatAM hatAM. vaLI emanI pAse aneka du:khichApAMo dvArA khyAti maLI na hoya, ane ema chatAM jemaNe ApaNA yArI bahene potAnA jIvananI muzkelIo ukelavA jatI hatI. samAjane umadA jIvanane eka namUne pUro pADa hoya, jemaNe, keTalAka lokonAM lagnajIvana tUTI paDatAM emaNe aTakAvyAM hatAM. pitAnA bhAge je parimita vartuLamAM vicaravAnuM AvyuM hoya te vartuLamAM, e pote ATalAM badhAM dhArmika hovA chatAM, hiMdu strIe kevaLa patiparAyaNa khUba suvAsa phelAvI hoya athavA te navacetanAnI cInagArI hovuM joIe ema mAnatAM na hatAM. strIe potAnuM vyakitatva svataMtra pragaTAvI hoya. prabuddha jIvananA gatAMkamAM AvI eka vyakita ana rIte vikasAvI jIvavuM joIe evI emanI draDha mAnyatA hatI. sUyAbahena ramaNikalAla parIkhane paricaya ApavAmAM AvyuM hatuM. zrI caMdrakamArI kAzamIrI brAhmaNa hatAM. emanA pitA sva. A aMka mATe sau. saudAminIbahena gaganavihArI mahetAe temanA paMDita javAharalAla naherunI phAInA dIkarA thatA hatA. emanA pati nikaTa paraciyamAM AvelI eka vyakita-sva. zrImatI candrakumArI zrI jhIkIsana handu "sTeTa beMka oNpha InDiyA" nA sahuthI pahelAM halDano nIce mujaba paricaya lakhI mokalyo che: hiMdI menejiMga DirekaTara hatA. caMdrakumArIne raMjanA ane nAnA nAmanI zrI caMdrakumArI hindu eka viziSTa koTinAM sannArI hatAM. be suMdara dIkarIo che. e baMnene emaNe ucca zikSaNa ApI, pUrA teo zrI. rAmakRSNa paramahaMsanA bhakata hatAM. teo vidvAna hatAM. hiMdu saMskAra ApI ucherI che. caMdrakumArI jeTalA dhArmika ane vidvAna emaNe kavizrI tulasIdAsanuM jIvanacaritra aMgrejImAM lakhyuM hatuM. hatAM teTalAM ja geArA ane suMdara hatAM. e suMdara jIvanane 65 varSanI e lakhavA mATe emaNe athAga mahenata lIdhI hatI. uttara pradezamAM umare 11mI june aMta AvyuM. huM emane 1931 nI sAlathI oLakhatI jaI tyAMnA keTalAka saMta puru pAsethI emaNe zrI tulasIdAsanA | hatI, ane amArI vacce mITho saMbaMdha, emanA jIvananA aMta jIvana vizenAM junAM pustako meLavyAM hatAM. khUba parizrama karI, sudhI, aviratadhArAe cAlyA karyo hato. chellAM dasa varSathI ame tulasIdAsanuM jIvanacaritra emaNe pragaTa karyuM hatuM. ' baMne muMbaImAM 'jIvana - jyota' nAmanA makAnamAM rahetAM hatAM. e ja caMdrakumArI nAnAM hatAM ane kaeNnvenTa skUlamAM bhaNatAM hatAM makAnamAM mArAM priya mitranI jIvanajyota olavAI gaI. e puNyatyAre emane yuropIana zikSikA kahetAM ke "tArUM valaNa evuM zALI bahenane mArI taraphathI zraddhAMjali ApuM chuM." lAge che ke tane pUrvanA dezonI phIlasuphImAM khUba rasa paDaze." zrI DAhyAlAla velacaMda jhaverInA svargavAsa A vAta taddana sAcI paDI. 1926 nI sAlamAM caMdrakamArIe phIla zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA junA sabhya ane eka vakhatanA sophI viSaya laI, paMjAba yunivarsiTImAMthI ema. e.nI DigrI sAmAjika kAryakara zrI DAhyAlAla velacaMda jhaverInuM muMbaI - mATuMgA prApta karI. caMdrakumArInA phIlasaphInA vicAro pahelAM te apari- khAte tA. 6-6-68 nA roja 58 varSanI ladhuvaye avasAna thayuM pawva-asthira hatA, paraMtu zrI rAmakRSNa vizenAM pustako tathA svAmI che. teo jhaverAtane dhaMdho karatA hatA. bahu nAnI uMmare vidhura zrI. vivekAnaMde lakhelAM pustakonA abhyAsanA pariNAme emanA vicAro thavA chatAM siddhAMtanI khAtara temaNe purnalagna karyuM nahotuM ane pitAnAM paripakava thayA hatA ane divase divase emane tattvajJAnane zekha be bALakone pote ja sArI rIte ucharyA hatAM ane ucca zikSaNa ApyuM vadhato gayo hato. hatuM. jemAMnA eka bhAI sevantIlAla kApaDaudyoga upara thIsIsa dara samavAre teo bhagavAna rAmacaMdranA jIvana upara kIrtana lakhIne pI. eca. DI. nI DigrI prApta karI che ane sarakArI kSetre karatAM. teo jema zrI rAmakRSNa paramahaMsanA bhakata hatA tema ja bhagavAna AgaLa vadhatAM vadhatAM, ebIsInIyAnI IkonomIka sarve mATe tyAMnI rAmacandranI pUjyabhAvathI bhakita karatAM. emaNe "zrI rAmanAma saMkIrta- sarakAre bhAI sevantIlAlanI bhArata sarakAranI anumatIthI nimaNUMka nama" nAmanI pustikAne hiMdImAM anuvAda karyo hate. e mULa karI che ane Aje teo tyAM sevA ApI rahyA che. bIjI eka saMskRta pustikA rAmakRSNa mIzana taraphathI pragaTa thaelI. varSo pahelAM dIkarI che te pI. eca. DI. thayelI che ane vizeSa saMzodhananA caMdrakumArI bahena bahenanuM eka kIrtana maMDaLa kalakattAmAM calAvatAM hatAM kAryamAM rokAyela che. ' ane tyAra pachI chellAM paMdareka varSathI muMbaImAM paNa evuM eka maMDaLa bhAI DAhyAlAle ghaNA samayathI pitAnA jhaverAtanA vyApAramAMthI emaNe UbhuM karyuM hatuM. vaLI e eka "junu" (eTale AgIyo kIDo). nivRtti lIdhI hatI ane tAttvika vAMcanamAM ane AdhyAtmika sAdhana nAmanuM maMDaLa muMbaImAM calAvatAM hatAM. temAM dara mahine judA judA nAmAM teo potAno samaya vyatIta karatA hatA ane A kSetramAM dharma viSe vidvAna strIpuru pAse bhASaNa karAvatAM hatAM. "jagna"nuM anekane mArgadarzana ApI rahyA hatA. A rIte eka zAMta, svastha ud ghATana emaNe bhArata khAtenA svITalenDanA rAjadUta pAse ane svArakalayANasAdhaka jIvanane pramANamAM nAnI ummare aMta karAvyuM hatuM. e svIsa bhAIne bhAratIya saMskRtine ane hiMdu- Avela joIne eka vakhatanA sAthIne gumAvyA aMge citta UMDI glAni dharmane UMDo abhyAsa hato. "ja" mAM hiMdu, musalamAna, pArasI, anubhave che ane temanA AtmAne cira zAMti Icche che.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 50 kumArI jayotibahena mohanalAla pArekhane hArdika abhinaMdana jaNAvatAM atyaMta AnaMda thAya che ke 11 varSanI nAnI uMmare gharamAM ja koI akasmAtanA kAraNe aMdha banelI bahena jyoti mehanalAla pArekha mAtApitAnA avalaMbana vaDe AgaLa vadhatAM vadhatAM, eka paNa vakhata nApAsa thayA vagara, esa . esa . sI. ane bI. e. nI parIkSA pasAra karyA bAda, A varSe sAziyAleAjInA viSaya laIne bIjA vargamAM ema. e. nI parIkSAmAM pasAra thaI che. ardha-tvanA avarodha hovA chatAM kumArI jyotibahena pArekha ApaNAmAMnI eka bahena AvI siddhi prApta kare te eka asAdhAraNa vikrama lekhAya ane te mATe tene tathA tenI mahatvAkAMkSAne pUro Teko ApanAra tenAM mAtApitA tathA bhAI bahenone ane skUlamAM bhaNatAM bhaNatAM tene andhatva prApta thayuM ema chatAM e ja skUlamAM cAlu rAkhanAra ane AgaLa bhaNavAmAM protsAhita karanAra ane esa. esa. sI. sudhI pahoMcADanAra moDarna skUlanA prinsipAla zrI ramaNalAla vakIlane dhanyavAda ghaTe che. AvI rIte abhyAsa karanAra aMdha vyakitane ane temAM paNa eka bahenane potAnI zakitano vikAsa thAya ane peAtAnA paga upara te nirbhara banI zake evA vyavasAya maLavAmAM muzkelI paDe che. ApaNe AzA rAkhIe ke bahena jyotinI zakita ane zikSaNane anurUpa vyavasAya maLavAmAM aDacaNa nahi Ave ane tenI have pachInI kArakIrdi eTalI ja ujajavaLatAne prApta karatI raheze. Discovering India: bhAratanI sAcI oLakha gheADA samaya pahelAM milApanA taMtrI zrI bhAI mahendra meghANI taraphathI "Discovering India" e mathALA nIce eka paripatra maLyo hato. tenA sAra zrI bhogIlAla gAMdhIe nIce mujaba vizvamAnava'mAM ApyA che: "gAMdhI - janma - zatAbdI pUranI jema dhasI AvI rahI che. ene AvakAravA - UjavavAnI taiyArIe dezabharamAM ane videzezamAM cAlI rahI che. sarakArI rAhe ane gAMdhI - pratiSThAnA drArA aneka kAryakrame yojAI rahyA che. emAMnA aneka viziSTa mahattvanA paNa haze ja. paraMtu, lAkamilApa TrasTa (bhAvanagara) taraphathI vicArelA kAryakrama abhinava che. "sAMprata bhArata duniyA AkhI pAsethI, lagabhaga badhAM ja kSetre, mAgatuM ane meLavatuM AvyuM che - jANe enI pAse ApavA jevuM kaI nathI evA bhAve ! paraMtu, bhArata pAse anyone ApavA jevuM ya kaMIka che ja - te che tene vaicArika - sAMskRtika vAraso. are, Aja to vizva paNa e jhIlavA - AvakAravA Atura che...A raste AMtararASTrIya saMbaMdhamAM navI svastha saMtulA sthapAze - AvI matalabanA huMphALA AvakAra rAmakRSNa - sAMskRtika mizana, kalakattA taraphathI A yojanAne maLI cUkyo che. "A yojanA sAdI che. gAMdhIzatAbdI varSa daramyAna bhAratanuM AMtarika sattva pragaTa karanArA - lA, saMskRti, arthakAraNa, IMtihAsa, tattvaciMtana ane samAjazAstra aMgenA bhAratamAM pragaTa thayelAMgAMdhIjI uparAMta TAgora, zrI araviMda, naheru, rAdhAkRSNana, rAjAjI vagere bhAratanA koSTha ciMtakonA aMgrejImAM pragaTa thayelA Azare 300 graMthanuM eka pradarzana duniyAnA Azare 26 dezamAM bharavAnI temanI nema che. A yojanAnA puraskAra karanArAomAM zrI jyaprakAza nArAyaNa, kAkA kAlelakara, u. na. Dhebara, ke. pI. esa. menana, gaganavihArI mahetA, haMsAbahena mahetA, "mulkarAja AnaMda, bI. vI. keskara, bI. esa. tA. 1-7-68 kevazana, ke. jI. saiyyadIna tathA umAzaMkara joSI jevA khyAtanAma dhyeyaniSTha mahAnubhAve che, ane TrasTanA menejiMga TrasTI zrI mahendra meghANI pote A graMthonA videzemAM puraskAra karavA jAte lAMbA pravAsa kheDavAnA che. bhAI mahendra varasa thayAM sAhitya dvArA lokonnatinA kSetre ekaniSTha jahemata uThAvatA rahyA che; sAtheAsAtha 'vizva: eka kuTuMbanI temanI dhakhanA Aja pUrvenA temanA pravAseAnI preraNA banI rahI che. badhI rIte bhAI mahendra A kArya mATe sarvathA yogya che. "vadhumAM A yojanAne sarakAra ke Itara saMsthAonI chAyAthI mukata rAkhavAnA uddeza stutya che, te tenuM sAMgeApAMga Ayojana vadhu duSkara che. dareka dezamAM eka eka seTa pahelAMthI pahoMcADI zakAya e gaNatarIe graMthonuM kula kharca (kharIdI tathA posTeja sAthenuM) ane pUrA eka varSanA pravAsanuM (pravAsa pUratuM) kharca gaNatAM rU.1 lAkhanuM mUDIrokANa anivArya che. saMyojakonI gaNatarI evI che ja ke dareka yajamAna - rASTra pAsethI graMthAnA badalAmAM A rakama jeTaluM vaLatara maLI jaze; aMte naphAtATAnA savAla upasthita nahi thAya. A gaNatarIe TrasTe bhAratanA jAgRta nAgariko pAsethI leAna tarIke rUA. 100 (agara tenA vadhu rakama) meLavavAnI apIla pragaTa karI che. amane pUrI zraddhA che ke 1968nA okaTobara sudhInI mudatamAM A rakama bharAI jaze. balake, A nimitte nANAM rokanArAnI - jarUra paDatAM khATa khAte vAparI nAkhavAnI zate rokanArAnI-kheTa nahi paDe. "ame A yojanAne badhI rIte saphaLatA IcchIe chIe." A yojanAnuM samarthana karatAM savizeSa jaNAvavAnuM ke bhAI mahendra meghANI taraphthI jUna mAsa daramiyAna bIjo paripatra maLyo che ane temAM temanI A yojanAne cotaraphathI sAro AvakAra maLyAnuM tema ja Aja sudhImAM ceko dvArA rUA. 10000 maLI cUkayAnuM ane rUA. 5000 nAM vacano maLyA hovAnuM jaNAve che. saurASTra racanAtmaka samitie temane rUA. 1000nI lAna ApI che. Ama chatAM A yojanAne mUrta svarUpa ApavAmAM temane ghaNI majala kApavAnI che. ane temAM sauthI vadhAre mahattva rUpiyA eka lAkhanI leAna ekaThI karavAnuM che. te je bhAI - baheno bhAI mahendra meghANInI A yojanAthI prabhAvita banyA hoya temane upara jaNAvyA mujaba, ochAmAM ochA rUA. 100 no ceka lokamilApa TrasTa jenA bhAI mahendra meghANI menejiMga TrasTI che te upara (. pAsTa bAkasa 23, baLavantarAya mahetA roDa, bhAvanagara, saurASTra) vyAja rahita leAna tarIke sattvara mekalI ApavA abhyarthanA che. "mArI mAnyatA " enjiniyara pitA nIlakaMTha zAstrI dvArA zaizavathI DA. enI besanTanA saMparka thIosophInA raMge raMgAelAM rumaNI 1920 mAM 16mA varSe prauDha vayanA videzI DA; jyArja enDala sAthe AMtarajAtIya lagna karI pati sAthe videzavAsI thayAM. oNsTreliyAmAM AnA pAvalAvAnA sUcanathI bhArata AvyA pachI emaNe bhadra samAjanA virodha veThIne nRtyakalAnI tAlIma laI cidaMbaramamAM araMgA yama rajU karI. klAkSetre eka krAMti jagAvI ane AjanI 'kalAkSetra' nAmanI adiyAranI vikhyAta kalApITha sthApI emaNe saMgIta- nRtyanA ziSTa zikSaNano prabaMdha karyo. 1945 mAM DaoN. eruDelanuM avasAna; 1952 mAM rAjyasabhAnA sabhya; 1956mAM padmabhUSaNa, 1957 mAM saMgIta nATaka akAdamInA nRtyanA saMgItamAM mahattvanA pradAna badala puraskAra, ane 1968nA 'prANImitra' padanI prApti AvA zrImatI rukmiNI erunDela samakSa zrI caMpakalAla mahetA dvArA rajU karAyalA prazno ane tenA uttaro 'kumAra'nA jUna mAsanA aMkamAMthI nIce sAbhAra uddhRta karavAmAM Ave che. (1) prazna: ApanA Adarza uttara: saMkucitatA dura karI manane umadA ane hRdayane vizALa banAvavuM.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-7-68 prabuddha jIvana pa1 (2) prazna : ApanuM priya pustaka kayuM? nezanala InTIgrezana kAunsilanuM udgheSaNApatra uttara : dhI lAITa oNpha eziyA ane dhammapada. zrInagara khAte jUna mAsanI tA. 20, 21, tathA 22mI (3) prazna : Apane priya lekhaka ke kavi koNa? uttara: zelI, kITsa ane enI besanTa. ema traNa divasa sudhI nezanala InTIgrezana kAunsilanI-rASTrIya (4) prazna : Apane priya saguNa kayo? ekatA sAdhaka samitinI beThaka zrImatI IndirA gAMdhInA pramukhapaNA uttara: dayA, anukapA ane karuNA. nIce maLI. beThakamAM dezanA aneka AgevAna rAjapurue bhAga (15) prazna : Apane jIvanasaMdeza? lIdho hato ane dezane vibhAjita karI rahelAM tenI ane uttarottara '' uttara: prANIvarga ane garIba pratye sadbhAva rAkhe. vadhAre ne vadhAre pheTaka banatI jatI komI paristhiti aMge carcA (6) prazna : Apane khAsa zekha ? vicAraNA karI hatI, ane tenA aMge nIce mujabanuM udghoSaNApatra uttara : saMgIta. bahAra pADavAmAM AvyuM hatuM :(7) prazna : dhyAnanI ApanI aMgata vyAkhyA zI che? ApaNA rASTrIya jIvananA pAyAmAM sarvasAmAnya nAgarikatA, uttara: svayaM jIvana e ja satata dhyAna che. vividhatAmAM ekatA, dharmanI bAbatamAM svataMtratA, binasAMpradAyikatA, (8) prazna :du:kha ane darda nivAravA zuM karavuM joIe? sAmAjika, Arthika ane rAjakIya bAbato aMge nyAyaparAyaNatA ane uttara: jagatanAM du:khadardane potAnAM banAvavAM. badhI koma vacce bhAtRbhAvanI bhAvanA-A mUlya mukhyapaNe rahelAM (9) prazna : jiMdagI eTale? che. dhI nezanala InTIgrezana kAunsila A mUlyomAM potAnI zraddhAnI uttara: "kaMIka ' karavuM ne zIkhavuM. A 'kaMIka ' e kalAne punardoSaNA kare che ane tenI siddhiarthe pitAne arpaNa kare che. AtmA che. (10) prazna : jIvana ane jagatanI samRddhinA zA upAya hoI zake? dhI nezanala InTIgrezana kAunsila chellAM keTalAMka varSo daramiyAna uttara: pahelAM jAtane samRddha karavI te. rUkamiNI enDela dezanA judA judA bhAgomAM vadhatI jatI kemI athaDAmaNonI UMDI koNArka ane khajurAho sadaza maMdironA maithuna zilpa viSe eka cintI sAthe noMdha le che. Ama chatAM paNa sAthe sAthe, A kAunsila vadhAre abhiprAya e bAbata upara bhAra mUke che ke komI tathA anya prakAranA vibhAjaka zrI manubhAI paMcoLI temanA eka patramAM jaNAve che ke "jaga saMgharSo dezamAM avAranavAra pedA thatA hovA chatAM, sAmAnya strInAthajInA maMdiramAM je bibhatsa rekhAkRti che tene bacAva karavo puSpono ghaNo moTo bhAga, potapotAnI dhArmika vaphAdArIothI niravyartha che. vAmAcAranI asara nIce Avela saMskRti adha:patananI te pekSapaNe sukha ane zAMtipUrvaka sAthe rahe che ane hiMsAmAM ane nizAnI che ane te joIne mane jugupsA sivAya bIjo koI avyavasthAmAM teo koI rasa dharAvatA nathI. anubhava thayo nahoto. tenI sAthe sarakhAmaNImAM zravaNa belaguDAnI dhI nezanala InTIgrezana kAunsila rASTrIya saMgaThananA mULamAM bAhubalinI mUrti nagna che, chatAM te vairAgyano bhAva upajAve che, jaina sthApatyanI bhAvaprAgaTaya karavAnI parama siddhirUpa che. jema ghA karatAM A vaLaNone vakhoDI kADhe che ane sarva rAjakIya pakSone, bALakonI nagnatA kAmadIpaka nathI, paNa bAhubalInI nagnatA te rAjakAraNa sAthe sIdho saMbaMdha nahi dharAvatI evI saMsthAone, nAgakAmazAmaka ja nahi, vairAgyapreraka che. A te saMbhegazi viSe rinAM nAnAM meTAM vartuLAne, chApAvALAone, janatAne mArgadarzana tame prabuddha jIvanamAM carcA karelI che te yAda AvatAM lakhuM chuM." ApatA netAone ane zubhecchA dharAvatA sarva koI dezavAsIone kolerAnI bimArI mATe akasIra IlAja tenI cakAsaNI karavA mATe nIcenA upAyo vaDe upara jaNAvelA vibhAjaka vaLaNa ane baLone sarakArane, DaoNkaTarone tathA sAmAjika kAryakarone vinaMti aMkuzamAM lAvavA Ahohana kare che :valasADa jillA zivAmbu cikitsA pracAraka maMDaLanA maMtrI (1) komI vIkhavAda ane prAdezika zatrutAnI lAgaNIone zrI kIkubhAI ratanajI taraphathI prabuddha jIvanamAM pragaTa karavA mATe dabAvatA rahIne, ane samAjanA geraraste doravAyelA tane hiMsAnA nIceno paripatra maLyuM che: mArgathI pAchA vALIne, " ApaNA dezanI prAcIna "zivAmba" cikitsA mujaba paddha- (2) je siddhAMta upara prajA sthira banI zake e siddhAMtone- tisara upacAra karavAthI kolerAnI bimArI TuMka samayamAM maTI jAya che. khAsa karIne sahiSNutA ane saMvAditAnA siddhAMtone sakriya ane A upacAra mAMdagInI zarUAta thAya ke turata ja cAlu karI devAnI khAsa jarUra che. A upacAramAM daradIne pezAba kAcanA, mATInA agara prANavAna pracAra karIne, koI cokhkhA vAsaNamAM karAvI temAMthI vA zera thI nA zera : 4 thI (3) prajAnAM racanAtmaka baLIne rASTrIya ekatA ane saMgaThThitatA 8 aisa jeTalo pezAba turata ja daradIne pAI devo. daradIne pezAba tarapha ekatra karIne ane temane netRtva protsAhana ane abhivyakita pUratA pramANamAM maLI zake ema na hoya tyAre koI taMdurasta mANasane ApIne, pezAba upara jaNAvyA mujaba karAvI temAMthI za zerathI vA zera (4) bhAtRbhAvanI lAgaNI phelAvavA mATe yogya sAmudAyika jeTale pezAba daradIne turata ja pAI devAthI paNa A bimArI maTADI pravRttio ane kAryakramo yojIne, sarvasAmAnya nAgarikatAnA adhizakAya che. daradIne tarasa lAge tyAre pIvA mATe phakata garama kareluM cokhkhuM kAro upara bhAra mUkIne ane sAmAnya prajajIvananI guNavattAne pANI ApavuM. e sivAya bIjI koI paNa vastu khAvA agara pIvA uMcI kakSA upara prasthApita karIne. mATe ApavI nahIM. AvI rIte upacAra karavAthI A bimArI trANathI T kAunsila e bAbata upara bhAra mUkavA mAge che cAra kalAkamAM ja kAbUmAM AvI jAya che. daradIne jhADo - UlTI baMdha ke je ke ekatAsaMvardhaka tatvone baLavAna banAvavAmAM thayA bAda 6 kalAka pachI khorAkamAM bAphelA maganuM pANI 2 camacI ane A kAunsila je bhalAmaNa kare tene satvara ane asarakArakajeTaluM dara cha kalAke ApavuM. ane 12 kalAka pachI e maganA rIte amala karavAmAM sarakAre mahattvano bhAga bhajavavAno che, ema pANImAM vadhAro karatA rahI 2 divasa pachI sAdA khorAka para dhIme chatAM paNa, A kArya mAtra sarakAranuM nathI. A kArya rAjakAraNI dhIme AvavuM. puruSa, zikSaNazAstrIo, kaLAkAra, lekhako, zikSako, mAtA pitAo, bhArata jevA garIba deza mATe "zivAbu" cikitsA mahAna vidyArthIo, buddhijIvI vargo, vyApArI ane TreDa yuniyananA AzIrvAda rUpa che. kemake bimArInI zarUAtathI ja enA paddhati- AgevAne - A sarvanI sAmUhika javAbadArInuM che. rasaranA upacArathI daradInI potAnI hareka prakAranI nAnI moTI bimArI rASTrIya ekatA ane saMgaThThitatA vadhAravAnA A mahAna ane TuMka vakhatamAM maTADI zakAya che e anubhavasiddha hakIkata che. vigata tatkALa hAtha dha vAyogya kAryamAM sAmela thavA - joDAvA - sarva vAra mAhitI "mAnava mUtra" pustakamAMthI maLaze. e pustakanI kiMmata bhAratavAsIone-pachI temanAM bhASAkIya, sAMpradAyika, bhaugolika ke rUA. 4-00 che ane te dareka jANItA bukaselarone tyAMthI maLaze." sAMskRtika joDANo game te hoya- sarva koIne gaMbhIrapaNe AmaMtraNa paramAnaMda Ape che.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ para prabhu jIvana * rASTrIya ekatA rASTrIya ekatA samitinI beThaka, zrInagaramAM traNa divasa maLI. dezanA vividha kSetranA lagabhaga 50 AgevAna vyakitaoe traNa divasa sudhI gaMbhIra viNAraNA karI. pariNAme eka nivedana bahAra pADayuM. nivedanamAM rASTranI ekatA, binasAMpradAyikatA, lokazAhI, dezanA sarva nAgarikonA samAna adhikAro, Arthika tathA sAmAjika samAnatA ane nyAya vigere pAyAnA mUlyonuM punarUccAraNa karyuM ane komavAda, prAMtavAda, hiMsaka banAvA vigere rASTranI ekatAnAM vighAtaka baLA sAme jehAda pukArI, temane DAmavA ane sakhata hAthe kAma levAne nirdhAra jAhera karyo. A badhuM karavA mATe eka sthAyI samiti racAze, je vakhato vakhata maLI, A kAryamAM keTalI pragati thaI ane zuM vizeSa pagalAM levAM tenA nirNaya karaze, keTalAka kAyadAo vadhAre sakhta karavAmAM Avaze ane komI uzkeraNI athavA hiMsaka kRtyo mATenI sajAmAM vadhAro karavAmAM Avaze. traNa divasanA A parizramanA pariNAme prajAmAM koI navI AzA, utsAha athavA vizvAsa pedA thayo hoya tevuM jaNAtuM nathI. je nivedana bahAra pADayuM temAM kAMI vAMdhAbharyuM nathI, kAMI navuM nathI. dezanuM baMdhAraNa ghaDayuM tenA AmukhamAM (preamble) A badhI vastuo mUkI che. vIsa varSa pachI ekatAno pAyo majabUta thavAne badale, ekatAne tADanAra tattvA vadhAre joradAra thatAM gayAM che. hakIkatamAM, je pakSAnA AgevAno maLyA hatA temAMnA meTA bhAganA A mahAroganuM sAcuM nidAna karI ke athavA vAstavika satya rajU karI tenA upAya sUcavI zake evI sthitimAM na hatA. peAte ja A paristhitinuM kAraNa hoya tyAM bIjA pariNAmanI AzA kevI rIte rAkhI zakAya? nadInAM pANI athavA sImAnA jhaghaDA athavA prAdezika bhASA mATe je laDatA hoya tevI vyakita ekatAnI vAto kare tyAre prajAmAM vizvAsa karyAMthI Ave? hiMsaka kRtyone DAmavAnI vAta kare ane bIjI tarapha senAe ubhI kare athavA tene chupI rIte madada kare tevA sattAsthAne hoya, tyAM sAmAnya rakSaNa paNa kema maLe? komavAda sAme jAheramAM jehAda pAkAre ane grAmapaMcAyatathI mAMDI dareka cUMTaNImAM komI dheAraNe ja pasaMdagI, ane tene uttejana apAya, tyAM komavAda kema nAbUda thAya? 75 TakA nokarI sthAnika loko mATe abAdhita rAkhavAnuM kahevuM, tyAM samAna nAgarika hakka karyAM rahyA? A badhA apramANika mANasa che ema nathI. durbhAgye dezanuM vAtAvaraNa ja jherI thayuM che. sattA mATe bezarama sAThamArI cAlI rahI che. temAMthI koI pakSa bAkI nathI. A paristhitinAM kAraNeA mAtra Arthika che tema nathI. prajA mAnasa atyaMta kaluSita ane kSubdha thayuM che, nirbaLa netAgIrI tenuM eka kAraNa che. cAritryavAna AgevAnono abhAva bIjuM kAraNa che. jemanI pAsethI kAMIka sAcA mArgadarzananI AzA rAkhI zakAya evI vyakitao paNa, eka athavA bIjA kAraNe, nirUpAya thayA che athavA bIjI dizAmAM jaI rahyA che. zrI rAjagopAlAcArI jevA paNa peAtAnI buddhipratibhA vighAtaka baLone Teko ApavAmAM vAparI rahyA che. A paristhitimAM palaTo lAvavA bhagIratha prayatna karavA paDe. paNa te azakaya nathI. cImanalAla cakubhAI zAha sAbhAra svIkAra saMskAra--gIta : saMpAdikA: zrI. cAlatA vI. bArAI tathA zrI kokilA ke. bArAI; prakAzaka: en. ema . ThakkaranI kaMpanI, 140, prinsesa sTrITa, kiMmata rUA. 4-75 premadharma: lekhaka: zrI nArAyaNabhAI je. brahmabhaTTa, mANasA, tAluko-vijApura, uttara gujarAta kiMmata rU!. 1-25. vicimAlA : lekhikA: zrI suzIlA jhaverI; prAttisthAna: gUrjara graMtharatna kAryAlaya; gAMdhI raste, amadAvAda. kiMmata rUA. 3-50 navI peDhIne : lekhaka: phAdhara vAlerA prakAzaka: gUrjara graMtharatna kAryAlaya, gAMdhI rastA, amadAvAda; kiMmata rU. 3-50, tA. 17-68 mahAmUlA jIvanamAMthI huM zuM zIkhyA? ravivAra tA. 16-6-68nA roja jaina sozyala grupanA upakrame bIralA resToranTamAM yojAyela pravacanamAM, jaina samAjanA AgevAna netA zrI cImanalAla cakubhAI zAhe 'mahAmUlA jIvanamAMthI huM zuM zikhyo?" viSaya upara bolatAM Apela vakatavyanA sAra jIvana pratyenI daSTi mANasanA anubhava parathI ghaDAya che. vividhatAnI daSTie mArU jIvana samRddha ane sukhI rahyuM che. jIvananAM caDhANa sIdhAM rahyAM che. mArU' bacapaNa du:khI nahotuM, chatAM bahu sagavaDabhareluM paNa na hatuM. ema.e., elaela. bI. thayo tyAM sudhI khurasI, TaeNbala ke IlekaTrIka lAITa na hatAM, UbhA thatAM mAthuM bhaTakAya tevuM chApa hatuM. kAlabAdevIthI kAleja sudhI cAlatA jatA ane TrAmanA paisA bacAvatA. bIjAnAM pustako vAMcIne bIjAne zIkhavato. divasamAM 14 kalAka vAMcatA. vAMcavAnA basa nAda hatA. pharsTa kalAsa pharsTa AvavAnI IcchA rahetI ane AvatA gayA. ghaNI skolarazIpa meLavI, paraMtu tethI meM mArU svAsthya thoDuM gumAvyuM, paraMtu mananuM svAsthya gumAvyuM nahi. huM mAnuM chuM ke mANasanuM jIvana ciMtanazIla hovuM joIe. jenuM ciMtanazIla jIvana nathI te pravAhamAM bIjAnI sAthe taNAI jAya che. Ama to mArA koI gurU nathI, paraMtu DaoNkaTara AlbarTa svAITajhara ane tethI vadhIne gAMdhIjInA jIvanamAMthI huM ghaNuM zIkhyo chuM. 1921nA divase| hatA. citara Mjana dAsa, gAMdhIjI, meAtIlAla naherU jevAnAM bhASA sAMbhaLI huM vicAramAM paDI jato. aneka kAlejIyanA kAlejo cheDatA, paNa me' mArI rIte vicAra karIne nakkI karyuM ke jo huM kAleja cheDIza to mArU jIvana veDaphAI jaze. dezadAjha hatI, te chatAM mane abhyAsa cheDavAnuM yogya nahi lAgyuM. mANase svataMtra rIte vicAra karatAM thavuM joIe. gAMdhIjIe ghaNI pAyAnI vastuo zIkhavI temAM sauthI moTI vAta e che ke mANasamAM niDaratA sAthe apAra namratA joIe, ane tenAmAM bhUla thaI hoya to kabUla karavAnI ane prAyazcita karavAnI zakita joIe. mArUM jIvana vicArazIla ane cintanazIla rahyuM che, paNa lAgaNIzIla nathI. huM lAgaNIthI kheMcAI jatA nathI. mANasanA jIvanamAM Urmi hovI joIe, paNa Irrational na hovI joIe gAMdhIjInuM jIvana adbhUta hatuM, chatAM temanuM anukaraNa nathI karatA. mahAna mANasanA jIvananuM anukaraNa na karavuM, paraM'tu tenA jIvanamAMthI je sAcuM lAgyuM hoya te jIvanamAM vaNI levuM. anukaraNa huM maraNa che. Imitation kills. mArA ema.e. nA parIkSako prA. hempaTana ane pro, rAnaDee mane lakhyuM ke chellA vIsa varSamAM ame phIleAselphImAM AvA peparsa vAMcyA nathI. temaNe mane kAgaLa lakhIne kAlejamAM lekacarara thavA kahyuM. meM nA kahI. kAraNa mATe vakIla thavuM thatuM. mane paisAvALA ghaNA meTA lAgatA ane mane paisAvALA thavAnA mAhu hatA. have to ghaNA paisAvALAnA paricayamAM Avyo chuM, huM paNa ghaNuM kamAyA. have mane enA mAha nathI rahyo. alabatta, maNarAnA jIvanamAM amuka sAdhanAnI jarUra che, tethI vadhArenI jarUra hotI nathI. mANasa peAtAnI maryAdA nakkI karI zake che. huM mAnuM chuMke je mANasanuM jIvana saMyamI nathI ane je jIvanamAM UMcA dhoraNanA nAme jIvana vilAsI banAve che te sukhI nathI thaI zakato. huM aneka sAmAjika saMsthAomAM kAma karU chuM. lAkho rUpiyAnA dAna premathI meLavI zakayo chuM, kAraNa ke lokonA vizvAsa saMpAdana karI zakayo chuM. mANasa potAnuM prema ane karUNAnuM jaLa jeTaluM bIjA para sIMce che teTaluM ja te bIjAnuM jaLa meLavI zake che ane sukhI bane che. tema na karavAmAM Ave to mANasa sukAyelAM vRkSa jevA banI jAya che. je mANasa saMsAramAM rasa nathI leto ke potAnuM ja saMbhALavAmAM ja mAne che te sukhI - kharekhara sukhI nathI banI zakatA. pariNIta jIvana e mANasanI moTAmAM moTI prayogazALA che. mANasane tenI patnI ke nokara sivAya bIjuM vadhAre sArI rIte koI jANI zakatuM nathI. sArI sahadharmacAriNI maLavI te ghaNI meATI vAta che. te eka laTarI jevuM che, paNa lagna - viccheda e tenA javAba nathI. jIvanamAM AnaMda meLavavA ucca sAhityanuM vAMcana karavuM joIe.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-7-68 prabuddha jIvana 53. TAgora, kAlIdAsa, zekasapiyara vAMcatAM keTale badhe AnaMda Ave che. dareka mANasanA jIvanamAM eka bharatI Ave che. A bharatI parakhavAnI daSTi joIe. jIvanamAM AvatI takane jhaDapavAnI paNa taiyArI joIe. taka AvavI e sadbhAgya che. takano lAbha levAnI zakita keLavavI e purUSArtha che. mANasa nirbaLa na hovo joIe. tema ja tenAmAM abhimAna paNa na hovuM joIe. Inferiority Complex ke Superiority Complex-kaMI na joIe. A duniyAmAM bhAtabhAtanA loko che. emanI vacce mananI samatulA rAkhI mANase jIvana pratyenI daSTi keLavavI joIe. mANasanA baMdha ane mokSanuM kAraNa tenI prakRti che. saMjoge, purUSArtha ane- prakRti mANasanA abhigama nakkI kare che. mANase jANavuM joIe ke te potAnI prakRti ane saMjogo upara vijaya meLavI zake che. mANase sauthI moTI vAta jIvanamAM zIkhavAnI hoya te tenI nirNaya karavAnI zakita ke tene kyAM javuM che. mANasa saphaLa thAya tyAre du:khanA divase yAda kare che. temAM tenuM ahama poSAya che. mANasa du:khI hoya tyAre bhUtakALanuM sukha yAda karavAmAM du:khI thAya che. mANase sukha ane du:khamAM sarakhuM mana rAkhI citta svastha rAkhavuM. sukha-du:khe samaMkRtvA lobhalAbhau jyA - jyo." aMtamAM eka vAta kahevAnI. duniyAmAM hiMsA - ahiMsA, asatya - satyanAM taMdra cAlyA ja kare che. emAMthI eka jAtanI vRtti "mAre zuM? huM zuM karavAne? jagata jAya khADAmAM" - UbhI thAya che; paNa mANase vicAravuM joIe ke mAro phALe hiMsAnA - asatyanAMpallAmAM che ke ahiMsAnA - satyanA pallAmAM che? mANasa duniupara svarga te na utArI zake, paNa da:khanAM kAraNe jarUra ochAM karI zake ane mANasa potAnA jIvananI saMdhyAe ema kahI zake ke satyanAM, ahiMsAnA pallAmAM eka pAMdaDI mUkavAnuM meM kAma karyuM cheAvuM kaMIka citana ApaNe karIe - te e enuM jIvanasAphalya che. saMkalana : cImanalAla je. zAha mahAmAjInI janmazatAbdI ujavavAnI. sAcI rIta kaI? jANItA keLavaNIkAra zrI ThAkoralAla zrIpatarAya ThAkore eka nivedana pragaTa karI gAMdhI janmazatAbdInI ujavaNI racanAtmaka rIte kaI rIte thaI zake te vize keTalAMka vicAraNIya sUcane karyA che. nivedanamAM teo jaNAve che ke vartamAnapatramAMthI jANavA maLe che ke philma, nRtya, rAsa, pradarzana, zibira mAraphate gAMdhIjInI zatAbdI yojavAmAM Avaze ane temAM gujarAta saMgIta nRtya nATaka akAdamI mukhya bhAga bhajavaze. A samAcAra vAMcavAtAM ja pahelo vicAra mane udbhave che ke vIsa varSa daramiyAna gAMdhIjInA nIti, sadAcAra, karakasara, satya ane ahiMsAnA siddhAMtone sAtamA AsamAne caDhAvI have zuM gAMdhIjIne nRtya, rAsa ane gIta mAraphata yAda karI temanI vizeSa hAMsI karavAnI che? AnA karatAM to gAMdhIjIne bhUlI javAmAM vadhu prAmANikatA ane saccAI che ane tethI temanA AtmAne vadhu zAMti maLaze. gAMdhIjI te jIvatA hatA tyAre vakhatovakhata kahetA ke mArAM bAvalAM UbhAM karI mane yAda na karazo. mane yAda karavA hoya te ''racanAtmaka kAryakrama" mAraphate yAda karaze. netAo AcarI batAve mahAtmAjIne yAda karavA hoya to ApaNA dezane nItinAzanA mArgethI pAchA vALa ja paDaze ane temanA siddhAMta jIvanamAM utAravAno saMkalpa ApaNA thoDAM netAoe paNa karavA paDaze. netAo A saMka9pa kare te temanA anuyAyIo temane anusare ane ApaNA yuvAnane mArgadarzana maLe. gAMdhIjI pahelAM AcaratA ane pachI zIkha ApatA. ApaNA netAo gAMdhIjInA mArge javAnI zIkha te vakhatevakhata ApyAM ja kare che, paNa e zIkha pitAnA jIvanamAM utAratA nathI eTale gAMdhIvAdanI Aje hAMsI thaI rahI che. mane ema lAge che ke gAMdhIjInI zatAbdI sArAmAM sArI rIte ujavavI hoya te tenI zarUAta ApaNA netAoe karavI joIe. racanAtmaka kAryakramo . mArI daSTie gAMdhIjInI zatAbdI nIce pramANenA racanAtmaka kAryothI UjavI zakAya: 1. duniyAnA ItihAsamAM, rAjakAraNamAM nIti, sadAcAra, tyAga, sAdAI, ahiMsA, gAMdhIjI sivAya koI netAe anAvI nathI. ApaNA netAoe saMkalpa karavo joIe ke AjanA rAjakAraNamAMthI ame gula TabAjI, anIti, vaibhava ane bhagavRttine tilAMjali ApIzuM ane gAMdhIjInA siddhAMto apanAvIzuM ane apanAvI na zakIe te amArAM sthAno tyAga karIzuM. 2. UMce sthAne beThelA ApaNA netAo sAdAInI pratijJA . leze ane te pramANe Acaraze, jethI temanA anuyAyIo DuM sthAna maLatAM rezamI baMDI, rezamI paheraNa, zeravANI, acakana paheratA na thaI jAya. ApaNA rASTrIya paheraveza dhotI-paheraNa, leMghe-paheraNa ke Avo koI sAdAIne pratIka kayAre banaze? 3, ApaNA pradhAne pratijJA leze ke teo khUba sAdAIthI raheze. rUA. 1000ne pagAra paNa rU. 3000ne bIje sarakArI kharca levAne badale teo kula rU. 2000 no pagAra leze ane vIjaLI, baMgalA vagerene kharca pitAne rAkhaze jethI karakasara zuM che te anubhavAze. Ama thatAM temanA vaibhavanI adekhAI bIjAne thaze nahIM ane pradhAnapadA mATe paDApaDI nahi thAya. 4. jema vidyArthIonI ane karmacArIonI varSa daramiyAna amuka divasanI hAjarI Avazyaka hoya che. tema pradhAnanI rAjadhAnImAM ochAmAM ochI 300 divasanI hAjarI (ravivAra sAthe) Avazyaka gaNAvI joIe, jethI kAmanA nikAla thAya. rajata - yaMtI, suvarNa - yaMtI ane evA mahattvanA prasaMgoe ja temane rAjadhAnI bahAra javuM joIe. pitAnA kAryathI teo cUMTAI AvelA hovAthI potAnuM kArya rAjadhAnImAM beThA beThA cAlu rAkhaze to potAnA matadAra vibhAgamAM vakhato vakhata javAnI jarUra nahIM rahe. udRghATano ane dararoja pragaTa thatA netAono pheTA baMdha thavo joIe. 5. rAjA mahArAjAnA ThAThanI hAMsI thaI rahI che ane temanA sAliyANAM laI levAnI vAta thAya che. paNa ApaNA gavarnara ane pradhAnanA ThATha rAjA mahArAjAthI ochA nathI hotAM. hoTha eAchA karI devA joIe, jethI samAjavAdanI vAte zAbhe. vaDA pradhAna eka divasanI mulAkAte Ave ane prajAnA ekathI doDha lAkha rUpiyA kharcAya evo bAdazAhI ThATha te amerikA jevA samRddha dezamAM paNa jovA maLato nathI. jIvananI moTI karuNatA buddha, mahAvIra, krAIsTanA anuyAyIo Aje be hajAra varSa pachI paNa temanA jIvanane saMdezo mAnavatAnA kAryo karI temanuM nAma rozana karI rahyA che. gAMdhIjI A ja kAnA hatA, paNa ka2NatA e che ke temanA anuyAyIo vIsa varSamAM je temane ane temanAM mAnavatAnAM kAryone sadaMtara bhUlI gayA che. gAMdhIjInA jIvananI A sauthI moTI karuNatA che. ane temanA anuyAyIonI kALI TIlI che. A kALI TIlI dhoI nAkhavAne samaya Aje AvI pahoMcyA che. ane mane AzA che ke ApaNA netAo A suvarNa prasaMga nahIM cUke. viSayasUci pRSTha navI duniyAmAM - 8 dalasukha mAlavaNiyA prakIrNa noMdha: eka kSamAyAcanA, sva. paramAnaMda zrImatI caMdra kumArI handu, zrI DAhyAlAla velacaMda jhaverIno svargavAsa, kumArI jotibahena mohanalAla pArekhane hArdika abhinaMdana, bhAratanI sAcI oLakha, mArI mAnyatA, koNArka ane khajurAhe sadeza maMdirAnA maithuna zilpA vize eka vadhAre abhiprAya kaeNlerAnI bimArI mATe akasIra IlAja; nezanala InTIgrezana kAunsilanuM ughaNApatra rASTrIya ekatA cImanalAla cakubhAI zAha para mahAmUlA jIvanamAMthI huM zuM zIkhyo? cImanalAla cakubhAI zAha para mahAtmAjInI janmazatAbdi ujavavAnI sAcI rIta kaI? zreyAbhimukha mAnavIne uththAna krama henrIka vile saMdha taraphathI zrI jIvarAja bhANajI zAhanuM karavAmAM AveluM sanmAna. 11
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 prabuddha jIvana zreyAbhimukha mAnavInA uththAnakrama ( 'henDrIka vilemDa'nA mULa Daca bhASAmAM lakhAyalA 'The Great Secret' e nAmanA pustakano 1962 nI sAlamAM pragaTa thayelA aMgrejI anuvAda eka mitradrArA thADA samaya pahelAM mane prApta thayA. te vAMcatAM temAM karavAmAM AvelA tAttvika nirUpaNa vaDe huM atyaMta prabhAvita banyo. sAdhAraNa rIte koI vijJAnavettA tattvacintana tarapha bhAgye ja vaLelA jovAmAM Ave che; AvI ja rIte koI tatvacintaka bhAgye ja vijJAnanA abhyAsI hovAnuM mAluma paDe che. prastuta lekhaka jemanA emasTarDamamAM janma thayo che, teo eka meTA vaijJAnika che ane AtararASTrIya khyAti dharAvatA eka TeknIkala saMsthAnA menejara che, ane te kAraNe temanA paga dharatI sAthe sIdhA saMparka dharAve che. Ama chatAM IlekaTro - TekanIkasa ane nyukalIara phIjhIkasanA gherA cintana - mananadrArA AdhyAtmika ane manevaijJAnika anubhUtionA vizleSaNa tarapha teo DhaLyA che ane tenA pariNAme je jIvanarahasya temane prApta thayuM che te A pustakamAM temaNe pragaTa karyuM che. eka atyanta kuzaLa vaijJAnika ane jene Antara prakAza prApta thayA che evo eka anubhavasaMpanna philasUpha A bannene prastuta jIvanadarzanamAM ApaNane subhaga samanvaya sAMpaDe che. A pustakanuM samagra tattvanirUpaNa vijJAnanI paribhASAmAM raju thayeluM hoIne tene sarvathA samajavuM mArI jevI vijJAnathI ajANa, anabhijJa vyakita mATe zakaya nahotuM. ema chatAM paNa A pustaka pharI pharIne vAMcatAM temAMthI je kAMI huM samajI zakayA te uparathI mane pratIti thaI ke prastuta lekhakanuM jIvanadarzana koI ceokkasa anubhUtipUrvakanuM che. A AkhA pustakano gujarAtImAM anuvAda thAya ema huM jarUra IcchuM, paNa tenI vikaTa vaijJAnika paribhASAne aMge te kArya mArI jevA mATe zakaya nathI. Ama chatAM te pustakamAMnA eka prakaraNanA amuka bhAgane anuvAda - zabdaza: nahi paNa bhAvAnuvAda karavA meM prayatna sevyo che ane tenuM je pariNAma AvyuM te khacakAte mane prabuddha jIvananA vAcako samakSa nIce raju karUM chuM. khacakAte mane eTalA mATe ke lekhakanA gahana vicAra ane bhAvaneM mArA anuvAdamAM huM yazAsvarUpe utArI zakayo chuM ke kema te viSe mane zaMkA che. prastuta lekhamAM, mAnavIno jema jema vikAsa thato jAya che tema tema tenAM vicAravANImAM kevA vikAsa thato jAya che ane Izvara viSenI tenI kalpanAmAM - mAnyatAmAM - kevuM parivartana thatuM jAya che tenuM vicAragahana vivaraNa che. prabuddha jIvananA vAcakone A anuvAda. AtmajIvana viSenA gahana cintana - manana tarapha gatimAna thavAmAM kAMIka preraNAnimitta banaze to mAro A parikAma saphaLa thayA lekhIza. paramAnaMda) zreyAbhimukha mAnavInA uththAnakrama jIvananI je bhUmikA upara sAmAnya mAnavIo hoya che te bhUmikA upara haju urdhva cetanAne bahu najIvuM mahattva ApavAmAM Ave che. avikasita AdikAlIna cetanAnuM temanA upara prabhutva hoya che. A sthiti duniyAmAM sarvatra badhA lokomAM ane badhI jAtiomAM hoya che ane temanAmAM rahelI samAna saMjJAo(Instincts) dvArA te sthiti eka sarakhI hovAnuM mAluma paDe che. AmAM paNa eka hakIkata savizeSapaNe ApaNa dhyAna upara Ave che. te e che ke je mAthAbhArI hoya che ane jenAmAM sauthI vadhAre zArIrika tAkAta hoya che tenuM ja dhAryuM A bhUmikA upara thatuM dekhAya che. haMmezano khorAka, kapaDAM ane ghara - A UbhI karavAmAM AvelI pAyAnI jarUriyAto pUrI pADavA jatAM spardhA ane harIphAI pedA tA. 1-7-68 thayA vinA rahetI nathI. parigrahavRtti, lAbha, svArthaparAyaNatA, anyanuM zeSaNa karavAnI - jhaMTavI levAnI - gRtti AvAM valaNeA A kA upara sauthI vadhAre kriyAzIla banatAM mAluma paDe che. potAnI jAtane bacAvI levAnI - surakSita rAkhavAnI - Antara sujha mAnavIne A dizA tarapha ghasaDI jAya che. darekanI sAme prazna hoya che - "tethI mane zuM lAbha ?" "tethI mane keTalA phAyadA ?" "bIjA mAnavImAMthI huM zuM meLavI zakuM?" ahIM eka ja kAyadA sarvatra pravartamAna hAya che. AMkhanI sAme AMkha, dAMtanI sAme dAMta, ane jo tame mArUM bhaluM karo to huM tamArUM bhaluM karyuM. vicAranuM vastu upara, bhautika bAbato upara kendrIkaraNa hoya che ane khAsa karIne te dvArA bane teTalA aMgata lAbha uThAvavAnI A kakSAnA mAnavImAM vRtti hoya che. To be or not to be nA-TakavA - na TakavAne--A saMgharSa che, je tattvata: arthavinAnA che ane eka prakAranI mAnasagraMthinA rUpanA hoya che, paNa mAnavIne haju A tathyanuM bhAna thayuM hotuM nathI. jIvana pratye A prakArano abhigama hovAnA kAraNe, mAnavajAta vargomAM vibhAjita banI gaI che. atyanta svArthalakSI, ahaM~ bhAvapUrvakanI--bhautikalakSI cetanAnI - A kaThora, karkaza ane becenIbharI paristhiti vacce ApaNe jIvatA hoIne, AthI kAMIka vadhAre uMcA - evA jIvanatattva viSe ApaNane bahu Ache khyAla hoya che. mAnavI anya mAnavIothI ghasaDAyA kare che ane je bIjI rIte vartavAnI hiMmata kare che tenuM AvI bane che. mAtra jyAre mAnavI jAgRta anta:karaNapUrvaka, cotaraphanA saMyogAnA cogaThAmAM peAtAnI jAtane phasAyelI anubhave che tyAre, tenI Antara cetanA upara Ave che, paNa zarUAtamAM tenA ugama aspaSTa AkAranA hoya che. avAranavAra tenA antaranA UMDANamAM Ave mAnavI sauthI pahelAM peAtA mATe IzvaranI eka maneAgata kalpanA, tenA potAnA saMyogA mujaba, UbhI kare che, eTale ke te eka evI sattAne kalpe che, je lokone temanA potAnA duSkRtyA badala sakhta zikSA karavAnuM sAmarthya dharAve che, e evI sattA ke jenAthI mANase sadA cetatA rahevuM-bItA rahevuM ghaTe che. pApanI ane prAyazcitanI, zikSAnI ane kRpAnI saMvedanA tenA dilamAM khUba AgaLa Ave che. pApa badala zikSA karanAra AvI mahAna sattA sAthe mITho saMbaMdha jALavI rAkhavAnI te cintA karatA - prayatna karatA--mAluma paDe che ane "je tame Ama karazo to huM A ane te karIza" evI Izvara sAthe te sAdAbAjI karatA hAya che. mANasane bhAga paNa ApavA paDe che tyAga paNa karavo paDe che, paNa te Izvarane khuza rAkhavA khAtara ane tenI khuzAmata karavA khAtara ane peAtAne ISTa evI vastu tenI pAsethI prApta karavA khAtara. emAM koI zaka nathI ke mANase peAtAnI AvI paristhitinA satata sAmaneA karatA rahevAnuM hoya che. Ama chatAM paNa tenA anubhavo tenAmAM kAMIka navuM saMvedana jAgRta kare che. kaThora, zuSka, uSmAvihANA ane kevaLa nirAzA-- bharelA vAtAvaraNa sAme tenuM antara baLavA kare che. tenI badhI IcchAA paritRpta thavA chatAM paNa, tene koI kharo saMtoSa thatA ja nathI. AnA pratyAghAtarUpe, tenA antastattvamAMthI koIka Antarika zakita vikasavA mAMDe che. te jovA mAMDe che ane tene anubhava thavA lAge cheke prAthamika dazAnA nimna koTinA tattva karatAM ghaNuM vadhAre UMcuM evuM tattva tenA peAtAnAmAM ja bharyuM paDayuM che. A urdhvatara tattva ke je tene halAvI rahela che ane je hajI jANe ke tenAthI alaga jevI sthiti dharAvatuM lAge che te vaDe te tarkavitarka karavA mAMDe che, 8
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA 1-7-68 prabuddha jIvana papa ane tenAmAM koI navI samajane ugama thavA mAMDe che. nimnatara bhUmikA upara prANavAna kAryo karI batAvavAnI tAkAta dAkhave che ane urdhvatara ta vacce anavarata saMgharSa zarU thAya che ane banne evA mAnavIo A prakAranA hovAnuM mAluma paDe che. maLIne tenAmAM eka asthiratAbharI vyAkuLatA nirmANa kare che. dhIme dhIme, A vidhAyaka valaNadvArA ane anyanI sevAo asata tattva je nIcethI upara Ave che ane sata tattva je uparathI karavA dvArA tenI cetanA vadhAre ne vadhAre pAMgaratI jAya che. je kAMI nIce avatare che - ahaMbhAva ane sarvavyApI ananyabhAva - A bane che te vize pahelAM te kAMIka gRhita karIne ane abhAnapaNe cAle, bemAMthI koNa jItaze ane kone parAbhava thaze e cokkasapaNe kahI paNa have te viSe tenA cittamAM kautuka-jijJAsA-jAge che. pote zakAtuM nathI. vadhAre upayogI thaI zake ane anya sAthe vadhAre sArI rIte sahakAra A kakSA upara pazcimamAM 70 thI 80 TakA loko rahetA hovAne karI zake te mATe vadhAre UMDI samaja ane zakita prApta karavA te aMdAja karavAmAM Ave che (kadAca vadhAre pramANa paNa hoya). Atura bane che. jIvananI gUDhatAnI rahasyamayatAnI tenA cittamAM paNa je asthira che teNe sthiratA prApta karavI ja rahI. jema jema jaDa jAmatI jAya che ane sarva kAMInI pAchaLa je kArya karI rahela urvatara tattvanI vRddhi thatI jAya che tema tema saMkalpazakitanuM niyaM- che te parama tatva tarapha tenuM dhyAna vadhAre ne vadhAre kendrita thavA traNa prasthApita thatuM jAya che. jyAre mAnavI ahiM sudhI AvI lAge che. ane jema jema "kema? zA mATe? ane zenA lIdhe ?"--A pahoMcyA hoya che ane tenI maryAdAmAMthI, ToLAvRttimAMthI ane praznone ukelavAne te vadhAre ne vadhAre prayatna kare che tema tema aneka TevanI graMthiomAMthI teNe mukita sAdhI lIdhI hoya che tyAre tAtvika cintana tarapha te vadhAre ne vadhAre DhaLatuM jAya che ane kendrastha te bIjuM parama tattva tenAmAM satvara sakriya banavA lAge che. barapha tattva tarapha antaranA UMDANamAM te jema jema utarato jAya che pANInA rUpakamAM jaNAvIe to te sadhanapaNAnI jaDatAne vaTAvIne tema tema, jene ApaNe Ethical Consciousness-naitika mAnavI vadhAre pravAhI-vadhAre jutAbharI-sthiti tarapha gatimAna bane che. cetanA-tarIke oLakhAvI zakIe te karavAmAM te praveza kare che. Ane naitika cetanAnI-moral consciousnessnI-jAgRti tarIke antartama rahasya tarapha laI jatA mArge AgaLa vadhatAM tenI oLakhAvI zakAya. AkarI kasoTI thavA lAge che. tenA vize navI navI apekSAo UbhI A kakSAe pahoMcele mAnavI A badhuM pote zA mATe karI rahyo thavA mAMDe che. A bhUmikA upara judA ja niyame prarvatatA hoya che. che te viSe kautuka anubhavavA lAge che, tenAmAM e prakAranI pratIti ane jema barapha, pANI ane varALa mULa jaLatattvanA ja sthityantaro vikasatI jAya che ke bIjo mANasa potAnI jevo ja che ane banne che ane ema chatAM dhULamAMthI sUma ane temAMthI sUkamatara taraphanuM ekasarakhA saMyogomAM mUkAyA che. te koI paNa kAryanuM mUlya mAtra udhdhakaraNane sUcave che tema paraspara aikaya bhAva sUcavatA "ame" kArya pUratuM nathI kahe, paNa kayA saMgamAM te kArya karavAmAM AvyuM che ane "ApaNe" e zabda mULa bhAvane abhivyakata karatA hovA chatAM hatuM tenA saMdarbhamAM tenuM mUlya AMkavA mAMDe che ane tenAM kAraNe have vikasatA jatA advaitanuM pragaTIkaraNa kare che ane koI navA nI zodhamAM te pravRtta thAya che. sthityantaranuM darzana karAve che. pahelAMte anyathI alaga che e rIte pitA viSe te vicAra sAMkaDA, baMdhAyelA vicAra-AkAro jenI jaDatAmAM ghaTADo thavAnI karatA hatA; have 'ame' ane, "ApaNe" e mujaba te vicArato thAya zarUAta thai cUkI hatI te vicAra-AkAro bAhya, tema ja Atara che ane tadanusAra tenI paribhASA paNa badalAya che. te vadhAre mAnavatA jagatanA AghAtapratyAghAtanA pariNAme, bAhya tema ja antargata parAyaNa bane che; anya sAthe sahakAra karavAnI vRtti tenAmAM vivA rIte vadhAre ne vadhAre vizALatA dhAraNa karavA lAge che. vizeSa ane lAge che. te bIjA lokonI sArasaMbhALa levA lAge che, temane madada vizeSa AntaranirIkSaNa karate karate te anivAryapaNe AntarajagarUpa thavA mAMDe che, temanI jarUriyAta zuM che te barobara samajavA tanA jIvanane tema ja samagra vizvamAM kAma karI rahela zakitanI tarapha tenuM mana DhaLe che; teo zI rIte vicAre che te samajavA prayatna prakriyAone vadhAre spaSTa AkAramAM anubhavate, samajo, grahaNa zIla bane che. pitAnA sahodara mAnavImAM te rasa letA thAya che karato thAya che. ane tene sahAyarUpa banavA AturatA anubhave che. dAkhalA tarIke AvaraNa vadhAre ne vadhAre haLavuM banatAM, zuddha cetanAnI kAryakoI eka phlerensa nAITIMgaIlane, koI eka AlabarTa svAIjharane vAhInuM tene vadhAre spaSTa darzana thavA mAMDe che, jenA pariNAme AHebe piyArene, viliyama bUthane ane evA bIjAne vicAra karo! rika AdhyAtmika zakayatA-Inner spiritual potential-pedA ( jo ke AvI mahAna vyakitaenI cetanAnI vikAsakoTi sAmAnya thAya che, AvIbhUta bane che. mAnavI karatAM ghaNI vadhAre UMcI hovA saMbhava che.). A AdhyAtmika zakayatA bauddhika zakayatAthI ghaNA judA prakAra* tyAra bAda tene eka adbhuta anubhava thavA lAge che ke madadanA nI che. bauddhika zakayatAne tIvra saMvedanAnuM pIThabaLa hoya te paNa rUpamAM, vicAranA rUpamAM, sukha sagavaDa ApavAnA rUpamAM jema jema tenI eka maryAdA che. te anastatvane bhedI zakatI nathI, pAmI te anyane vadhAre ne vadhAre Teko ApatA thAya che tema tema tenI aMdara zakatI nathI, jyAre AdhyAtmika zakayatAnA anAvaraNa dvArA AntaraheluM mULatatva AnaMdathI, prasannatAthI, uSmAbharyA premathI ubharAvA rgata zuddhine - AdhyAtmika nirmaLatAne-prApta karI zakAya che ane lAge che ane ahaM'nA khyAlathI te vadhAre ne vadhAre mukata banato tejomaya AdhyAtmika vAtAvaraNanuM tene pUrNa tejasvI rUpamAM nirmANa jAya che. Izvara vizenI tenI kalpanA badalAvA lAge che. A sarjaka karI zakAya che, jemAMthI sAdhAraNa rIte pUrNa mauna-Complete tatvane bhalAIthI bharelA eka mahApuruSa tarIke, eka santa tarIke, SilencepragaTe che ane te dvArA mULa tatvanI atyanta samIpa Ama chatAM paNa, eka mAnavInA rUpamAM eka sAkAra tatva tarIke te mAnavI jaIne UbhA rahe che. jete, nihALate, anubhavate, pIchANa thAya che. A Izvarane AvI utkrAMtinA pariNAme izvara aMge sAdhaka mAnavInA ApaNe vizvAsa karI zakIe chIe; te eka salAhakAra ane mitra manamAM je citra aMkAyuM hatuM te citra sarI paDe che ane izvara che, je jarUra zikSA kare che paNa nyAyI che-A rIte te Izvara - nirAkAra rUpa dhAraNa kare che. tene izvara pUrNa prema, amApa kanuM vaaMgenI kalpanA karavA lAge che. kAraNakAryane niyama te zodhI kADhe zakita ane prajJApAramitAnA pratIka rUpe dekhAya che. che; tenA vicAro vyApakatA dhAraNa karatA jAya che; Ama vikAsa anuvAdaka : pAmelA mAnavImAM pAyAnAM tattva viSe rasa jAge che. jeo vainitika kramaza: mULa lekhaka : paramAnaMda henrIka vikhya
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-7-18 saMgha taraphathI zrI jIvarAja bhANajI zAhanuM karavAmAM AveluM sanmAna zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame tA. 25mI juna maMgaLa- meyara mATenI apekSA rAkhavI athavA sevAnA kSetramAM kaMI paNa vAra sAMjanA samaye dhI geIna rAIsa enDa oIla sIjha maracanTasa apekSA rAkhavI e pAyAnI bhUla che. alabatta, jIvarAjabhAImAM esesIezananA holamAM, muMbaI myunisipala koraporezananI besTa AvI koI apekSA nathI. mANasa game teTalA moTA sthAna upara Ave ke te sthAna uparathI nIce utare to paNa enA jIvanamAM samitinA tAjetaramAM nimAyela ceramena zrI jIvarAja bhANajI zAhanuM kazo ja pharaka na paDavo joIe. ane evI ja vyakitae ema kahI sanmAna karavAmAM AvyuM hatuM. pramukhasthAne saMghanA pramukha zrI cImana- zake che ke "huM chuM e ja chuM. * lAla cakubhAI zAha bIrAjayA hatA. "Aje jAherajIvana ghaNuM ja akaLAvanAruM thaI gayuM che. moTA zarUAtamAM saMghanA upapramukha zrI paramA da kuMvarajI kApaDiyAe bhAganA lokomAM hatAzA nirAzA AvI jAya che. pradhAnapade rahelAne zrI jIvarAjabhAIne AvakAra ApatA kahyuM, "zrI jIvarAjabhAI padethI utaratA, jhurI jhUrIne maratA meM joyA che.- A jIvananuM ApaNA saunAM suparicita ane mitra jevA che. Aje muMbaInI Frustration che. vaLI, jAhera jIvanamAM paDelA pAse lokonI myunisipAliTImAM 16 varSathI eka yA bIjI kamiTImAM, eka yA apekSA paNa vadhupaDatI hoya che. kayAMka kaDavA thavuM paDe che. aMtabIjA hoddA upara, kAma kare che ane Aje teo besTa kamiTInAM 2mAM karuNA hoya te paNa. vAstavAdI thayA vinA Aje chUTako nathI. ceramenapade che. temano ApaNI sAtheno vyavahAra haMmezA premabharyo "bAkI, je mANasa nAnAmAM nAnuM kAma sArAmAM sArI rIte karI zake che te meTAmAM moTuM kAma paNa sArI rIte karI zake che. eka * rahyo che. teo saMkaTa samaye haMmezA khaDA page UbhA rahe che. ATalA kAma karo paNa sAruM karo ane jIvanavikAsanAM dvAra upara AvI jaze. moTA sthAna upara AvavA chatAM ApaNAthI judA che evuM ApaNane zrI jIvarAjabhAI mATe mane khUba Adara che. teo ghaNA varSothI kadi lAge nahi. haMmezA hasatA, haMmeza prasanna." jAhera jIvanamAM paDayA che e huM jANuM chuM. jAherajIvanamAM paDavuM eTale tyAra bAda saMghanA maMtrI zrI cImanalAla jeThAlAla zAhe AjanA loDhAnA caNA cAvavA jevuM che. bahu sArA kahevaDAvavAmAMthI ApaNe samAraMbhanuM mahattva samajAvatAM kahyuM ke "AjanA samAraMbhadrArA ApaNI eka Image UbhI karIe chIe ane pachI e zrI jIvarAjabhAIne temanA utkarSamAM ApaNA Image ne TakAvI rAkhavA mATe rAtadivasa kAma AnaMdanI ApaNe pratIti karAvI zakIzuM, ane karavuM che. sAthe sAthe temanA jIvanamAMthI ghaNuM jANavAnuM , "A sthiti jANe ke mArI ke jIvarAjabhAI maLaze ane ApaNane ya preraNA maLaze. zrI jevA anekanI hoya ema lAge che. Ama ApaNuM jIvarAjabhAI sAcA arthamAM janatAnA pratinidhi gaje nAnuM ane kAma ane mAMga to vadhatI ja che. saMkaTomAM temaNe temanI sevA ApavAmAM divasa jAya. AvI sthitimAM ApaNAthI sau koIne rAjI ke rAta joyA nathI. zaheranI nAnI moTI keTalIya rAkhI zakAtA nathI. kadi kadi eka yA anya sAthe kaDaka paNa thavuM paDe che. mAro Ave anubhava saMsthAo sAthe teo saMkaLAyelA che. besTa che ane jIvarAjabhAIno paNa Avo anubhava kamiTInAM praznanI ja nahi paNa myunisipAliTInA hovo joIe. saMbhava che ke mArA karatAM vadhAre badhA ja vahivaTI praznonI temane sUjha che. teo naramAzathI teo koma letA haze ane mArA karatAM ochA mANasane jIvarAjabhAI nAkhuza karatA haze. meyara thavAne adhikArI vyakita che. mArI prArthanA Avo ApaNAM sarvanA svajana samA snehanA pAtra che teo AvatAva meyarasthAne Ave ane vaLI jIvarAjabhAIne dIrdhAyuSya ane sudaDha Arogya pAchA ApaNe temanuM sanmAna karavAne bhegA thaIe." . ApaNe IcchIe tema ja prArthIe ke jethI teo zrI ratilAlabhAI koThArIe zrI jIvarAja zrI jIvarAja bhANajI zAha meyara thAya yA na thAya temanI sevAnI paraba eka bhAI sAthenA eka snehI ane mitra tarIkenAM sarakhI cAlu rahe ane anekanI tRSAne ThAratI rahe." smaraNo tAjAM karyAM ane kahyuM "zrI jIvarAjabhAI sAthe 1944nA tyArabAda pramukhasAhebe zrI jIvarAjabhAInuM hAratorA vaDe dhaDAkAthI je mITho paricaya thayo te Ajadina sudhI ekadhAro TakI sanmAna karyuM ane pachI zrI jIvarAjabhAIe jaina yuvaka saMghano. rahyo che. teo bIjI haroLanA netA che. jIvanamAM sevA emane AbhAra mAnatA 1928-30 nAM smaraNo tAjAM karI kahyuM: "mArAM, maMtra che. AvA ni:svArtha sevAbhAvI sAthInuM sanmAna karavAmAM saMskAranA mULamAM zrI paramANaMdabhAI che, ke jyAre teo ayogya muMbaI jaina yuvaka saMghe potAnA nAmane sArthaka karyuM che." dikSA virodhamAM ane sAmAjika rUDhionA virodhamAM AMdolana karatAM ane tyAra bAda te kacchI hoIne jIvarAjabhAIne varSothI nikaTatApUrvaka jANatA evA zrI dAmajIbhAI, zrI zAmajIbhAI, zrI goviMdajI sabhAo bharatA. Aje anubhave huM kahI zakuM chuM ke, koIpaNa bhAI, zrI kAMtibhAI, zrI premajIbhAI tathA zrI dhArazIbhAIe praznane buddhipUrvaka vicAra karavAmAM Ave te tene saheje Ukela jIvarAjabhAI sAthenAM potAnAM saMbaMdhane ullekha karI, temanI kArya- AvI jAya che. bAkI, jAhera jIvanamAM hiMmata ane saccAI mahazakita, kAma ApavAnI kuneha, praznono ukela lAvavAnI saraLatA, tvanAM aMge che." A uparAMta bIjI paNa keTalIka bAbato temaNe temanI mAnavatA, temanuM dhabakatuM sarvadezIya sarvalakSI jIvana- jaNAvI ane potAnuM nivedana pUruM karyuM. A badhA guNenI upara vedhaka prakAza pADayo hato. tyArabAda besTa kaMpanI saMbaMdhe keTalAka prazna pUchAyA ane pramukhasthAnethI bolatAM zrI cImanalAla cakubhAI zAhe jaNAvyuM tenA javAbamAM zrI jIvarAjabhAIe besTa kaMpanInA vahIvaTanuM svarUpa, ke "sArA mANasane maLavAne vega karI Apa e muMbaI jene tenI gUMca ane muzkelIo ane sAmAnya janatAne rAhata ApavA, yuvaka saMghanuM kAma rahyuM che. A rIte zrI. jIvarAjabhAIne maLavAnI. mATe zuM zuM vicAravAmAM Ave che teno vigatavAra khyAla Ape. eka taka yuvaka saMghe UbhI karI che ane ApaNane AnaMda che. ane A rIte besTa kaMpanInA vahIvaTa aMge temane keTalo UMDo, jAhera jIvanamAM je vyakita paDe che e vyakitathI pachI emAMthI abhyAsa che tenI zrotAvargane pratIti thaI. e sAthe joDAyelA apAbahAra nIkaLavuM hoya to ya nIkaLAtuM nathI. kAraNa, emAM enAM svAI hIrapUrvaka sau koI AnaMdabharyA vAtAvaraNamAM chuTI paDayAM. karatAM ene sAce vikAsa che. zrI jIvarAjabhAI meyara thaze ja, paNa saMkalana : cImanalAla je. zAha, mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha: mudraka ane prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa : 5-47, dhanajI sTrITa, muMba3. mudraNasthAnaH dhI sTeTsa pIpala presa, keTa, muMbaI-1.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M H. 117 vArSika lavAjama rU. 7 paddha jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 30 : aMka 6 muMbaI, julAI 16, 1968, maMgaLavAra paradeza mATe zilaMga 15 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra * chUTaka nakala 40 paisA taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA prakIrNa noMdha gujarAtanA mukhya pradhAna zrI hitendra desAI kayA jamAnAmAM vase che ? caraNasparza ! 1 eka mitra taraphathI 'ANuvratamAMthI tAravelu nIcenuM avataraNa maLyuM che: iTara abdula razIda AcAryazrI tulasIne maLavA AvyA. AvatAM ja temaNe AcAryazrIne pUchayuM - "huM ApanA caraNasparza karI zakuM? mArA caraNasparzathI Apane zuddhi mATe snAna to nahi karavuM paDe ne?" A sAMbhaLI tyAM beThelAM zrotAo camakyA ke A zuM pUche che? kayA yuganI A vAta kare che? AcAryazrIe emanA udAra vicAro vyakata karatAM kahyuM "manuSyanAM sparzathI manuSya azuddha thaI jAya e mAnavatAnuM apamAna che. sAdhuo mATe manuSyamAtra samAna che. pratyeka mAnavI emanA caraNasparza karavAne ane upadeza sAMbhaLavAne adhikArI che. Apa ni:saMkoca caraNasparza karI zako cho." kaTara sAhebanuM mana prasannatAthI bharAI gayuM. temaNe caraNa sparza karatAM spaSTatA karI, "mArI bhUlathI Apane kazuM kaSTa na upADavuM paDe eTale caraNasparza karatAM pahelAM ApanI vidhi jANavI mane Avazyaka lAgI." munizrI zrIcandra" - AcArya tulasIe A rIte potAnA dilanI udAratAM dAkhavI e jANIne AnaMda thAya che, paNa sAthe sAthe e prazna thAya che ke pitAne maLavA AvatAM koI paNa mAnavIne, jANe ke pote tenAthI caDiyAtA che evA khyAlapUrvaka, caraNasparza karavA deve e paNa mAnavatAnuM zuM apamAna nathI? AcArya tulasInI jagyAe bIjA kaiI AcArya hota to kadAca Avo prazna na udbhavata, paNa AcArya tulasI te Adhunika samaya ane adyatana mAnavInA , bhAva ane abhigamathI pUrA vAkepha hovAnuM manAya che. temaNe koInA paNa caraNasparzanA jAhera rIte niSedha karavo ghaTe che. sva. zrI cImanalAla pipaTalAla zAhanA udAtta jIvananI jhAMkhI svarAjyanI laData daramiyAna jemanA nikaTa paricayamAM AvavAnuM baneluM tevA mULa lIMbaDInivAsI zrI cImanalAla pipaTalAla zAhanuM julAI mAsanI pahelI tArIkhe ghATakopara mUkAme 78 varSanI uMmare lAMbI mAMdagI bAda avasAna thayuM. temanA paricayane lagatAM aneka madhura smaraNo ane temanA premALa saraLa svabhAvanI mIThI yAda Aje paNa mArA citta upara suaMkita che. temanA jIvananI jharamara "jaina prakAza'nA tA. 8-7-68 nA aMkamAMthI thoDI TUMkAvIne nIce ApavAmAM Ave che : "zrI cImanabhAIne janma umedarAma bhavAnanA vikhyAta kuTuMbamAM thayo hato, paraMtu temanA mAtApitA nAnI uMmaramAM ja gujarI vA khyAla tA. 26-6-68nA "janmabhUmi'mAM uparanI chabI pragaTa karavAmAM AvI hatI. temAM gujarAtanA mukhya pradhAna zrI hitendra desAI amadAvAdathI yuropanA pravAsa mATe upaDayA te pahelAM temane pravAsa nivina ane sukharUpa banI rahe evo bhAva dAkhavavAnA hetuthI temanAM patnI sau. saguNAbahena desAI hitendrabhAInI AratI utArI rahyAM che ane e prasaMge tasavIrakArane hAjara rAkhavAmAM Avyo che athavA to hAjara rahyo che ane A dhanya prasaMgane pitAnA kemerAmAM teNe jhaDapI lIdhA che. - gujarAtanA mukhya pradhAna tarIke temanI vahIvaTI kuneha ane kuzaLatAnI Aje cetarapha prazaMsA thaI rahI che ane e vize ApaNe kazuM ja kahevAnuM nathI, paNa bIjI bAjuethI prazna thAya che ke ' AvI rIte chabI paDAvanAra kayA jamAnAmAM vase che? AratI sAmAnya rIte devamUrti samakSa utAravAmAM Ave che ane gurUpUjA vakhate bhakate ane anuyAyIo potAnA gurUnI AratI utAratA hovAnuM paNa sAMbhaLavAmAM AvyuM che. gAMdhI ke javAharalAla jevI asAdhAraNa vyakitanI AratI utAryAnuM paNa kalpI zakAya che. A uparAMta bevakuphInA putaLA samA bhUtakALanA rAjA mahArAjAe viSe paNa AvuM kalapI zakAya che. paNa sAmAnya janatAmAMnI be vyakitaomAMthI patinuM sthAna bhAgavatI vyakita, bIjI vyakita je patnInuM sthAna bhogave che tenI pAse pitAnI AratI utarAve temAM nArInA gauravane anAdara ane puruSanA caDiyAtApaNAnuM ghamaMDa sUcita che. A uparAMta AvI. chabI paDAvavAmAM anaucityanuM bhArobhAra darzana thAya che. ApaNI sabhyatInI Avo hAsyAspada pradarzanathI bacavA jeTalI komanasensa -sAdI samaja-ApaNA pradhAne dAkhave to kevuM sAruM ! AcArya ane udara
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 prabuddha jIvana tA. 16-7-18 jatAM, teoe potAne sALa lIMbaDImAM pArI mULacaMda jIvarAja lagaDIne tyAM potAnuM bAlyajIvana vitAvyuM hatuM. tyAM prAthamika keLavaNI lIdhA bAda meTrika sudhInI keLavaNI amadAvAdamAM pUrI karI. tyArabAda * teo muMbaI AvyA. muMbaImAM zarUAtamAM be varasa nokarI karI, sAro anubhava meLavyo ane tyArabAda 1916mAM me. cImanalAla kalyANadAsanI ku. nA nAme mila sTorsa ane mazInarI saplAyarsano dhaMdho zarU karyo, jemAM dhIme dhIme potAnI suvAsa vaDe sArI pratiSThA jamAvI. teo dhArata to dhaMdhAdArI kSetre sAruM kamAIne eka meTA dhanapatimAM pitAnI gaNanA karAvI zakata, paraMtu tema na karatAM teo potAne vadhu samaya samAjanI, dharmanI ane rASTranI sevAmAM ApavA lAgyA ane sevAne potAnA jIvananuM temaNe mukhya kArya banAvI dIdhuM. "sane 1921mAM ghATakopara keMgresa-kAryakartAoe mahAtmAjIne netaryA tyAre mahAtmAjIe ghATakoparamAMthI eka lAkha rUpiyAnI mAgaNI karI te vakhatathI zrI cImanabhAInuM jAhera jIvana zarU thayuM. anya keMgresa-kAryakartAo sAthe teo "lo. tilaka svarAjya phaMDa" ekaThuM karavA pharyA ane eka ja divasamAM rU. 64232 mahAtmAjIne caraNe dharyA. Ane pariNAme ghATakoparanuM nAma mokhare AvyuM. ghATakopara koMgresa kamiTImAM upa-pramukha ane tyAra bAda pramukha tarIke temaNe ghaNI sevA bajAvI. mIThAnA satyAgrahamAM temanI dharapakaDa thaI ane thANAnI jelayAtrA karI, tyAre temano nAno dIkaro ghaNo bimAra paDayo ane te AkharI sthitimAM hatA. tyAre sarakAre temane mAphI mAgI chUTavA kahyuM, paNa temaNe svIkAryuM nahi. temane nAne dIkaro A phAnI duniyA choDI cAlyo gayo ane zrI cImanabhAIne meLApa na thayo. zrI cImanabhAInI Teka jALavI rAkhavAnI makkamatAnuM AmAM pratibiMba paDe che. sane 1925mAM ghATakoparamAM prathama prajAkIya myunisipAliTInA pramukha tarIke cUMTAvAnuM apUrva mAna zrI cImanabhAIne prApta thayuM ane satata traNa varSa pramukha tarIke rahI ghATakoparanI janatAnI upagI sevA bajAvI. zeTha dhanajI devazI rASTrIya kanyAzALAmAM pramukha ane TrasTI tarIke pA sadI karatAM vadhu samaya rahI teoe tene vikasAvI. ghATakopara jIvadayA khAtAnAM Adya saMsthApakamAMhenA teo eka hatA ane varSo sudhI TrasTI ane upa-pramukha tarIke rahIne mahattvanI sevA bajAvI hatI. zrI e. bhA. zve. sthA. jaina kaeNnpharansamAM varSo sudhI mahAmaMtrI tarIke rahI, kaeNnpharanTAnI pravRttione vikasAvavAmAM ane konpharansa mATe phaMDa ekaThuM karavAmAM temanI sevAo amUlya hatI. A uparAMta ghATakoparanI koI paNa saMsthA evI nahi hoya ke jemAM temanuM nAma ke kAma na hoya. temano avAja eTalo badho bulaMda hatuM ke game teTalI hAjarI hoya te paNa lAuDaspIkaranA upayoga vinA temane badhe sAMbhaLI zakAya; temanI apIlamAM baLa hatuM. tene pariNAme te khUba kAryasAdhaka banatI. temanI garjanAnA kAraNe teo "ghATakoparanA siMha tarIke sarvatra oLakhAtA. - "atyAre ghATakoparamAM je sthaLe sarvodaya hospiTala che tyAM moTuM katalakhAnuM sarakAra taraphathI 1944 mAM bAMdhavAnuM hatuM te baMdha karAvavAmAM teoe puSkaLa zrama uThAvyo hato ane te baMdha karAvavAnA yuzane mahada hIsse temane phALe jAya che. "teoe amerikA ane yuropanI musApharI paNa karI hatI. "temanI khAnagI - jAhera sakhAvate paNa ghaNI che. chelle temaNe zrI saurASTra dazA zrImALI sevA saMghane lakavAnA dardIonI sAravAra mATe rU. 25,0OO) nI rakama arpaNa karI hatI. temanA para pakSaghAtane joradAra humalo thatAM thoDAM varSothI pathArIvaza banI gayA hatA ane tyArathI temano sevAmaya kArakirdIne aMta Avyo hate. teo pakSaghAtanI asaramAMthI mukata thaI zakayA nahI, ane tA. 1-7-68 nA roja A nazvara dehane temaNe tyAga karyo. temanAM dharmapatnI jIvIbene sadagatanI ekasarakhI laganathI je rovA bajAvI te kharekhara ajoDa ane dhanyavAdane pAtra che. AvA sadgatanA AtmAne ApaNe zAti prArthIe !" Galileo's Retrial : Sicilcileriail y-ulux tA. 4-7-68nA TAImsa opha inDiyAmAM upara jaNAvela mathALA nIce pragaTa thayela noMdha vicArapreraka lAgavAthI tene nIce anuvAda ApavAmAM Ave che. mAnavI samAja, dhArmika Avezane vaza thaine satyaparAyaNa vyakitanuM khUna karI bese che ane samaya jatAM te pApane pazcAttApa karavA lAge che ane prAyazcitanA AkAramAM kAMika karavA prerAya che. upara jaNAvela punartapAsa A prazcAtApa ane prAyazcitanuM ja eka rUpa che. prastuta anuvAda nIce mujaba che: "koI bAbata upara punavica raNA karavI te ghaNI vAra upayogI nivaDe che, khAsa karIne tyAre ke jyAre pUrva vicAraNA tarka upara nahi paNa lAgaNI upara AdhArita hoya. Ama hovAthI lagnavicchedanA kissAo, rAjakAraNI pu taraphathI temaNe karelA nivedano aMge pAchaLathI karavAmAM AvatI cokhavaTo, ane ekavAra lakhAyelA itihAsanuM punara ane lekhana sAmAnya janatAmAM savizeSa AkarSaka bane che. A rIte vicAratAM gelIlIonI pharI vAra adAlatI tapAsa karavAnI je darakhAsta karavAmAM AvI che te koI khAsa Azcarya pedA kare tema nathI, jo ke kharUM pUche te, ItihAse tema ja vijJAne tenAM saMzodhana dvArA raju karavAmAM AvelAM vaijJAnika tathyone have pUro svIkAra karyo che ane eka virala buddhimAna puruSa tarIke ane Adhunika vijJAnanA pitA tarIke tene AvakArela che ane tethI AvI punartapAsanI have koi jarUra rahI nathI. 1615nI sAla ke jyAre gelIlIoe potAnAM khagoLaviSayaka dhinanA anusaMdhAnamAM jAhera karyuM ke pRthvI nathI vizvanI madhyamAM, ke nathI suryamaMDaLanI madhyamAM, tyAre tene sarakArI taMtradrArA DikatarI rIte sUcavavAmAM Avela ke teNe dhArmika mAnyatAomAM hastakSepa karavAthI dUra rahevuM ane bhautika viSaye pUratuM potAnA saMzodhanamiryane sImita rAkhavuM. Ama chatAM paNa pIsA ane romanA dharmapaMDitone e bAbata bhAgye ja khyAlamAM AvI ke gelIlIonuM prastuta saMzodhana vijJAna ane pracalita dhArmika mAnyatA banne sAthe saMbaMdha dharAvatuM hoine temaNe sUcavelI maryAdA jALavavAnuM gelIlI mATe zakaya ja nahotuM. pariNAme 1693 ne jUna mAsanI 21mI tArIkhe dhArmika lekhAtI bAbatonI tapAsa karanAra adAlate - ikavIjhIzane - dharmavirodhI abhiprAya athavA to nirNaya jAheramAM raju karavA aMge tene gunehagAra jAhera karyo ane e gunhA mATe tene atyanta AkarI (ghaNuM kharuM dehAntadaDanI) zikSA pharamAvI. 69 varSanA A vaijJAnike pIchehaTha karIne potAnA abhiprathAne inakAra karyo ane mukita meLavI. tyArabAda vismRtinA gahana aMdhakAramAM te vilIna thai gayo. upara sUcavela rITrAyalaadAlatI punartapAsa-te A che ke je 335 varSa bAda Aje pharIthI ukheLavAmAM AvanAra che- mAnavI jIvanamAM pravartatI tarkaasaMgati upara jANe ke A eka navuM bhASya racAvAnuM hoya. mAnavI samAja Avezane vaza thaine jenuM khUna kare che tene ja pAchaLathI ghaNI vAra cAhavA - sanmAnavA-lAge che. tenA anta:karaNane AvA ghaNA aparAdhe khuba karyA karatA hoya che. tenI najaramAM paraMparA viruddha cAlavuM e mahApApa che, ane dhArmika mAnyatA e ja mAtra satya hoya che, ane tethI je koi rasamayanA pravAhanI sAme baLavo kare che ane potAne lAgatA satyane sudaDhapaNe vaLagI rahe che te atyaMta tiraskArane pAtra bane che. gIDane bra nene paNa dharmavirodhI nirNaya pragaTa karavA mATe 1600 nI sAlamAM bALI nAMkhavAmAM AvyA hata; ane 289 varSa pachI tene pharIthI yAda karavAmAM Avyo hato ane tenA mAnamAM tenI pratimA UbhI karIne tene punarjIvita karyo hate. loreinanI jona je jena opha ArkanA nAmathI suprasiddha che. tene, tene thayelA divya - darzane - Visions - mATe ja mAtra nahi, paNa tenI zuravIratA ane dezadAjha mATe bALI nAkhavAmAM AvI hatI ane pachI tene senTa-Saint-banAvavAmAM AvI hatI, eTale ke santa tarIke jAhera karavAmAM AvI hatI. joke TIsanA jIvanane paNa, tenA samayanA cekhalIyA lokoe AvI ja rIte anta Apyo hato, ane keTalI ye sadIo bAda jemaNe tenA jJAnAmRtanuM pAna karyuM tenI pAchaLanI peDhIoe tenuM pAra vinAnuM sanmAna 'karIne punarjIvita karyo hato. ane Adhunika kALamAM cArlsa sarvIna ane robarTa epanahIranA dAkhalAo ApaNI sAme mojuda che. saMbhava che ke e mahAnubhAva ke jemaNe pitAnA samakAlIna mAnavIbaMdhuothI anyathA vicAravAnI hiMmata karI che temanA jIvanane akALe anta lAvavAne lagatI mAnava itihAsamAM noMdhAyelI zaramajanaka ghaTanAe bhUMsI nAkhavA mATe AvI bIjI aneka punarta pAse jarUrI bane. paNa teno zuM artha che? jyAre ApaNe AvI bAbatamAM kadi zIkhatA ke sudharatA nathI e hakIkata che." paramAnaMda
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA16-7-68. paka - vijJAna ane dharma-1 - vijJAne mAnavI jIvananA rA kSetramAM adabhUta pragati karI che. judAM judAM aneka sAdhanonAM nirmANathI mAnavI jIvanamAM eNe amApa sukha janmAvyuM che emAMya zaMkA nathI. 'saMta tukArAma vimAnamAM besI vaikuMThadhAme pahoMcyA" e vAta e kALe azakayaprAya lAgatI hatI. paraMtu Aje vimAnanI musApharI viSe nAnA bALakane Azcarya te nathI ja lAgatuM, paraMtu emAM ene navInatAya dekhAtI nathI ! keTalAka pramANamAM kudaratane mAnavIne zaraNa AvavuM paDayuM che ema kahIe te bahu atizayokita na lAgavI joIe ! aNu ne paramANu mAnavanA gulAma banyA che. reDiyo, Teliphona, skuTarsa, moTara, moTarasAIkala, vIjaLInA paMkhA, dIvA, musApharInAM aneka sAdhana ane dhvanivardhaka yaMtro ItyAdi vastuo vaDe vijJAna sAmAnya mANasanA jIvanamAM paNa praraDa krAMti janmAvI che. je vastuo keTalIka sadI pahelAM mAtra zrImaMtanA sukhamAM ja ALayA karatI e vastu no Aje sAmAnya mAnavI paNa upayoga laI zake che. dhananA DhagalAnI e sukha mATe AvazyakatA have rahI nathI. TrekaTara jevAM khetInAM atyaMta upayogI sAdhanAthI dezane sujalA suphalA banAvI pragatikuca zakaya che. IjanerI vijJAnanA jJAnathI moTA moTA baMdha ne naheronI yojanAone buddhi ne kuzaLatAthI amalamAM lAvI ema darzAvI ApyuM che ke e yojanAo narI kAgaLa upara cItarelI yojanAo nathI, paNa susaMpannatA tarapha laI jatI mAnavInA jIvananI rAhe che. ne e yojanAothI varSothI verAna tarIke paDI rahelI dharatImAtA prasanna thaIne pitAnA varada haste manuSyane anAja tema ja bIjA pAkonuM pradAna karI ApaNA anAjanAM savAlane ukelavAmAM madada kare che. tema ja caMdra ke ke maMgaLa upara javAnA mAnavInA manoratha e mAtra kAvyamAM rahelI UminA koDa nathI, paNa e vastu have saheja zakya banI cUkI che. Ama vijJAna vaDe mAnavanA jIvananAM sarvakSetramAM vipula parivartana AvyuM che. keTalAMka kSetramAM te vijJAne jANe dhaDAko ja karyo che ! evAM je kSetro che temAM dharmakSetre te vijJAne aNubomba ja nAkhyo che! tethI vIsamI sadInA aNuparamAyugamAM dharmanuM sthAna zuM che ne vijJAnayugamAM dharmanuM kArya karyuM e savAla Ubho thayo che. jUnA samayanAM mUlyo badalAyAM ane badalAtAM cAlyAM che. eve vakhate je navI samAjaracanA ApaNane nirmANa karavAnI che e samAjaracanAmAM dharmanuM adhiSThAna zuM hovuM joIe eneya vicAra Avazyaka che. e vize vicAra ApaNe have joIzuM. e vivecana karatAM sau prathama eka mahattvane savAla Ubho rahe che. dharma eTale zuM? dharmanI sAmAnya rIte vyAkhyA che: "dhAraNA dharma ItyAhu! dharmo dhArayate prajA:" eTale ke samAjanI dhAraNA che mULabhUta tattvone kAraNe thAya che te tone dharma kahI zakAya. je to vaDe samAjanuM poSaNa thAya che, samAja TakI rahe che tene ApaNe dharma kahI zakIe. mahArASTranA vikhyAta paMDita ne sAhityakAra sva. na. ci. keLakare paNa dharmanI vyAkhyA karatAM kahyuM che. samAjanA jadA judA varganA hakako ne kartavyone samanvaya ane paripaSaNa karatI je vyavasthA che tene dharma kahe che. mahAbhAratanA racayitAe nItimattAnuM e ja tatva ja karyuM che. 'tatparasTa saMdadhyAta anukula yAtmanaH arthAta je AcaraNathI ApaNane sukha thAya te ja AcAre bIjAne sukha thAya ane je kRtyothI ApaNane du:kha thAya te ja kRtyethI bIjAne ya IjA pahoMce e vAtane sadAne mATe khyAla dareka manuSya rAkhave rahyo. A ja nItino mULa pAya che. ApaNA jaina sUtromAM paNa evo ja ullekha maLI Ave che. IzvaranI prArthanA karatI vakhate 'sarvanAM duHkha dUra thAo, sarvane nirAmaya zAMti maLo." evI jainanI prArthanA che. jainenI prArthanA kahe che: oma putra - mitra - bhrAtR - kalatra sada6 - vajana - saMbaMdhI baMdhuvargasahita: nityaMca Amoda pramodakAriNa: asmistha bhUmaMDalAyatana - nivAsI - sAdhusAdhvI zrAvaka - zrAvikANAmupasarga-vyAdhidu:kha - durmikSa daurmanopazamanAya zAMtirbhavA" te mAtra mAruM ja kalyANa thAya, huM ja sukhe ALoTuM evI pravRtti ne vRtti samAjamAM rahe te samAja vadhu kALa TakI je na zake. tethI je mULabhUta siddhAMtone kAraNe athavA to vaDe samAjanuM piSaNa ne uchera thAya che te mULabhUta tattvone ApaNe dharma kahIzuM. Ama dharmanI vyAkhyA pachI agAu dhame kayA kayA kAryo karyA e joIe to A yugamAM dharmanuM samAjamAM zuM sthAna hoI zake athavA hovuM joIe enuM saheje vivecana thaI zakaze. bhUtakALamAM dhameM mAnavanA dareke dareka kSetramAM - rAjakIya, vaidaka, sAmAjika, naitika kSetramAM-sevAkAryo karyA che ne tethI ja mAnavasaMskRtine vikAsa thayuM che. rAjakIya, vaidyakIya, sAmAjika ke naitika kSetromAM Adya RSimunioe aneka niyama ghaDI kADhayA hatA. ethI dareka kSetramAM dharmane AdhAra aTala hato, jyAre have rAjakIya, vaidyakIya ne Arthika kSetre dharmanI kakSA bahAra gayAM hoI enuM sthAna vijJAne lIdhuM che. dareka kSetramAM kameTI ne cakAsaNI karIne buddhinA nirNaya para ghasIne vijJAne keTalAMka mULabhUta siddhAMtone janma Ape che, siddhAMte prasthApita karyA che, ne e kSetramAM agAunI jema dharmane karavA yogya koI kAryo vijJAnayugamAM khAsa rahyo nathI e vastusthiti che. e badhAM kSetramAM agAu dhame kArya karyuM, paraMtu hAla rAjakIya, Arthika ne vaidyakIya viSayamAM dharmane karavAyogya kAryo rahyA nathI. ethI saheja eka savAla thAya che ke vijJAnayugamAM dharmanuM kArya karyuM? upara nirdeza karyo tema samAja susthitimAM rAkhavA hoya te dharma athavA nItinA pAyA para e khaDo na hoya te bahu kALA sudhI e TakI zake nahIM. vijJAnane pUrepUro lAbha uThAvavo hoya te vijJAnano upayoga kaI rIte karo, samAjanA lagabhaga tamAma staro paranI vyakitaone eno lAbha kaI rIte apAya enA vicAra mATe ApaNane dharma ane nItitane ja AdhAra levo rahyo. vikhyAta cittaka ane rAjakIya phIlasUphInA UMDA tattvajJa De. yu. ga. sahastrabuddha kahyuM che tema vijJAna ne nIti A baMne bAbate samAjane samAna mahatvanI bAbata che. vijJAnathI sAmarthya nirmANa thAya che ane ene mAnavajAti mATe kalyANaprada upayoga kaI rIte karo e nItizAstra kahe che. paraMtu nIti - anItine bheda nakkI karavA paristhitinA je samyaka jJAnanI AvazyakatA hoya che tenuM jJAna te mAtra vijJAnathI ja thAya che. eTale A baMne bAbatanuM mahattva je samAjamAM samAna rIte pIchANavAmAM ne mAnya karavAmAM Avaze ne te vaDe dharma, nIti ane AcAranuM vijJAnanA pAyA para caNatara karavAmAM Avaze te ja samAja sukhI ne susaMpanna thaze. emAM zaMkA nathI. ene artha e ke vijJAnano upayoga kaI rIte karI levo e nakkI karavA mATe paNa AjanA yugamAM ya ApaNane dharmane rAha svIkArI levA paDaze ne jo dharmane tema svIkAra na thAya te vijJAna e varadAna na rahetAM zApa ja Tharaze ! ne ApaNe Aje tarapha joIe chIe ke dharmanA rAhe na javAnI bhUla ApaNe karI rahyA chIe ane vijJAnanI doTa tarapha AkarSAyA chIe! vijJAnano upayoga karatI vakhate ApaNe nItine sAva visArI mUkI che, nItinAM tattvo para vijJAnanuM ghaDatara karavAnuM bhUlI gayA chIe. tethI je vijJAne mAnavIne sukhano maMtra Apyo te je vijJAna bhasmAsuranI peThe mAnavane bhasmasAta karaze ke kema evI sAdhAraNa bhayanI lAgaNI pravarte che. dharma ane nItinAM to para vijJAna caNAyuM na hovAne kAraNe aNu-paramANu ApaNA
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-7-18 . dAsa banavA chatAM ya eno upayoga mAtra saMhAraka zastronI bhayakArI utpatti mATe ja thaI rahyo che. vinAzakArI ne mahApralayakArI zastronAM DhagalA mAtra khaDakAI rahyA che! eka laDAyaka vimAnanI banAvaTamAM jeTaluM kharca thAya teTaluM ja kharca karatAM ghauMnI pAMca lAkha guNo jeTaluM utpAdana thAya! ne eka vinAzikA (destroyer) taiyAra karavAmAM je kharca thAya teTalA ja kharcamAM 800 mANase ArAmathI rahI zake teTalAM gharo bAMdhI zakAya. paraMtu vijJAnanA phAyadA anAjanA utpAdanaarthe ke gharabAMdhaNI mATe na thatAM mAnavanA saMhAra arthe ene upayoga karAya che, TUMkamAM, mAnave mAnava mAtra sAthe premathI ne sahakArathI haLImaLI rahevuM evuM hajI ya ApaNane lAgatuM nathI. bAhya rIte ApaNe khUba badalAtA dekhAtAM hoIe, teya ApaNA mananuM maMDela" e ja januM ne zIrNa che! ApaNe paMkhInI jema UDatAM te zIkhyAM, paNa manuSya tarIke pRthvI para zI rIte AcaraNa karavuM e te ApaNe jANatAM ja nathI. rDo. rAdhAkRSNana ("The Future Civilisation) mAM kahe che tema saMskRti ne sudhArA e bAhya nathI paNa ApaNI aMdara che. ApaNI naitika kalpanAomAM, dhArmika vicAromAM ne samAjamAM rahI nirbhelA daSTikoNamAM ja saMrakutinuM astitva che. boTa ke relagADI, Teliphona ke TAIparAITara jevAM rAmaya ne aMtara kApavAnAM pratIkayaMtrathI 'ApaNe sudharyA" ema na kahI zakAya. vAMdaro sAyakala para besatAM zIkhe, hoThe dArUne hAla aDADe ne cirUTa paNa pIe to ya vAMdaro te vAMdaro ja rahevAno ! yAMtrika sudhArA naitika sudhArA nahIM! meTAM kArakhAnA calAvI jANIe tethI kAMI 'manano paNa viratAra tha, vizALatA AvI ema na kahI zakAya! Ama vijJAnanuM mahattva oLakhI, pichANI vijJAnane lAbha ne te dvArA mahada rasukha zI rIte prApta thAya e nakkI karavA dharma tarapha ja mAnavane doTa mUkvI rahI. ne ema nahIM karavAmAM Ave to mAnavajAtinuM bhAvi vinAzanA paMthe che eTaluM cokkasa ! tethI vijJAnano upayoga karatI vakhate manuSyane "manuSya" samajIne ja ene upayoga karavo, 'yaMtra" dhArIne upayoga na karavo joIe, A eka mahattvanI vastu dhyAnamAM rAkhavI joIe. yaMtrasudhArA ke taMtrapragati A mAnavajiAta mATe che, manuSya yaMtra mATe nathI e cokkasa najara samakSa rahevuM joIe. TUMkamAM AcArya dhamadhikArIe kahyuM che tema, "we want scientific religion and religious science" vijJAnadharma ane dharmavijJAnanI ApaNane AvazyakatA che. A ja bAbata che. keLakare emanA "saMskRti ne vijJAna" nAmanA graMthamAM kahI che. teo kahe che: "...ApaNA rojiMdA jIvananI raheNIkaraNI sAthe ja, ane nahIM ke enI pAchaLa pAchaLa, bhayarahita vijJAnathI paripuSTa thayelI sarvodayavAdI vicArasaraNI hoya te ja vijJAna e varadAna Tharaze e sarvadA yAda rahe. tema na thAya te jagatane vinAza saraLa che. vijJAnanA caturajI vikasanathI virATa vaibhavanAM dvAra ApaNI samakSa khullAM mUkAyAM che. paraMtu enI vRddhi ne saMgApanakArya sarvodayavAdI vicArasaraNIthI ja thavAM joIe. kalyANakArI bhAvanAne uvekhIne vijJAnanA vikAsa mATe doDadhAma karavAmAM mazagUla rahIzuM te vijJAnanI pralayaMkArI zakitathI mAnavajAti naSTa thayA vinA nahIM rahe. ne uchuM vijJAnanI zakitane najara ADe karI mAtra bhakitabhAvanAmAM racyApacyA rahIzuM te dakALa ne saMkaTanI khINamAM pheMkAI jaIzuM ... vikasatuM vijJAna ane vardhamAna sarvodaya A baMnenA saMgamathI A sRSTimAM mAnavajanmane sArthakatAM lAdhaze." vijJAnayugamAM dharma ne nItinuM A mahAna kArya che. dharmanuM bIjuM eka mahAna kArya A yugamAM che. mAnavanuM naitika punaDatara kevaLa dharmadrArA ja zakaya che. dareka kALanA mahApuruSo potapotAnA dhArmika ne naitika Adarzo potAnA AcaraNathI samAjanI samakSa mUkI gayA che ne temanA zuddha ne nItimaya AdarzathI samAjanI vyakitaonA naitika AcaraNamAM parivartana ane sudhAro thayAnA seMkaDo udAharaNa che ne tethI ja saMskRtine,' sAcI mAnavasaMskRtinuM saMrakSaNa thAya che. vaLI ne AcaraNa sudhAravA mATe koI paNa kAyadA karatAM mahApuruSanuM naitika AcaraNa ja vadhu kAryakSama ne upayogI nIvaDayuM che. vinobA bhAvenA bhUdAna AMdolanathI je naitika ne dhArmika krAMtikArya thayuM che te koI kAyadAthI thaI zake nahIM eTaluM e naitikarIte prabhAvI zAstra banyuM che. Ama dharma ja naitika ne sAmAjika sudhArAnuM kArya karI zake che. aMte eka mahatvano muddo nirmANa thAya che ke A dharma ke nItinuM bhautika adhiSThAna kayuM? Adhunika buddhivAdI kaheze: nItithI AcaraNe karIe to puNya prApta thaze, mokSa maLaze ItyAdi bAbatamAM amane vizvAsa nathI ne rasa te nathI ja! nItimaya AcaraNathI pratyakSa phAyado zuM ? eno javAba Apo ! emanI ya vAta to sAcI che ne temane javAba Apo Avazyaka che. samAjanI badhI vyakitao nItimaya AcaraNa kare te akhila samAja sukhane zAMtithI rahI zake. - sau koIne saMkaTamAM ne vipAdanA gherA vAtAvaraNamAMthI mukita maLe! IMglenDamAM gayA baso varSamAM eke ya beMka DUbI gaI nathI, tyAMnI beMkanA saMcAlakone paddhatisara' lekonA paisA ohiyAM karatAM zuM AvaDatuM nathI? paraMtu emane e javAbadArIne haMmezA khyAla che ke jo ApaNe paisA cAvI jaIzuM te beMkamAM paisA rAkhatA hajAro lekonuM jIvana du:khamaya thaze, saMkaTamaya banaze! tethI beMkamenejara kahe che: "mane maLatAM mahenatANAthI mane saMtoSa che ne huM nItimaya AcaraNa karIza to mArI beMkanA bIjA asaMkhya grAhako ne bhAgadhArako sukhI banaze." te ja pramANe aneka baMdhanI yojanAo pAra pADatAM Ijanera kahe: "janatAe jarUra paDatAM peTe pATA bAMdhI kara bharyo che ne sarakAre e paisAmAMthI mane baMdha bAMdhavAnuM sepTa che. tethI e paisA ADe mAge lauM to huM lokonA paisA ja khAI gayo ema kahevAya. aneka garIbanuM kalyANa karatA A baMdhanuM kAma adhUruM rahetAM janatAne vadhu kara bharIne ane khetI mATe pANInI jogavAI na thatAM baMne rIte herAna thavuM paDe. emAM mArA mitro ne sagA saMbaMdhIeno paNa samAveza hoI zake. mane mArI jarUriyAte parata sarakAra pagAra Ape che te mAre zA mATe avaLI rIte paisA - khAvA? e nathI." Ama AvI vicArasaraNIthI-naitika vicArasaraNIthI-samAjanI ni:saMzaya pragati ja che. samAjanuM utthAna che. DokTara, vakIla, kheDUta, majara, kArakhAnAdAra, vepArI, zikSaka-A badhA samAjanuM upagI aMga gaNAtI vyakitao jo AvI nItitattvavALI vicArasaraNI rAkhe te AkhA ya samAja sukhI na thAya emAM lavaleza zaMkA nathI. ane nIti ne dharmanAM phAyadA darzAvavA ' AgalA janmanI ke mekSanI jarIke jarUra nathI. A janme ja enAM cakkarA sArAM phaLa ene maLavAnAM. Ama vijJAnayugamAM dharmanuM kArya saraLa che. vijJAna game teTalI pUrajhaDape pragati kare te ya samAjamAM dharmanuM A nItikArya ciraMtana rahevAnuM. bAbata dhyAnamAM laI dharma ne nItinA pAlananI pharaja niSThAthI bajAvavAne pavitra nirNaya ApaNe laIe. zAMtilAla sI. zAha AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA AgAmI oNgasTa mAsanI tA. 20 mIthI 28 mI sudhI ema nava divasa mATe AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM Ayojana thaI rahyuM che. senTa jheviyarsa kaeNlejanA saMskRtanA prAdhyApaka zrI gaurIzaMkara " cunIlAla jhAlA A vyAkhyAnamALAnuM pramukhasthAna zobhAvaze. A vyAkhyAnamALAnA nakkI karavAmAM AvelA vyAkhyAtAomAM reva. phAdhara vAlesa, zrI rohita mahetA, zrI tArakezvarI sihA, AcArya rajanIzajI, zrI manubhAI paMcoLIne samAveza thAya che. vyAkhyAnasabhAo savAranA 8-30 vAgye zarU thaze. rasthaLa: bhAratIya vidyAbhavana. maMtrIo: muMbaI jaina yuvaka saMgha, zrI cImanalAla cakubhAI zAhanuM vyAkhyAna rASTrIya tema ja AMtararASTrIya paristhiti zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame dhI greIna, rAIsa eNnDa Ila sIDajha maracanTsa esosiezananA haeNlamAM (majIda baMdara roDa-beMka opha baroDA sAme,) tA. 22 mI julAI semavAra sAMjanA 6-15 vAgye zrI cImanalAla cakubhAI zAha "rASTrIya tema ja AMtararASTrIya paristhiti upara jAhera vyAkhyAna Apaze. maMtrIo: muMbaI jaina yuvaka saMgha
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-68 prabuddha jIvana eka vilakSaNa vyakita: eka vilakSaNa anubhava zrI bAbubhAi erovALAnI eka yA bIjA prakAranI jAherAta raMbhe athavA to jalasAe yojayA hatA. pahelA samAraMbhamAM, antamuMbainA gujarAtI sAmayikomAM avAranavAra jovAmAM AvatI hoI rIkSajI Adi tIrthonI rakSA mATe zuM karavuM e viSaya upara be mAsa A vyakita te koNa che evuM kautuka ghaNA loko anubhave che. "prabuddha pahelAM zrI bAbubhAI taraphathI nibaMdho maMgAvavAmAM AvelA jemAM jIvanamAM jema aneka vizeSa vyakitaonA paricaya ApavAmAM Ave sauthI carDiyAtA pAMca nibaMdhonA lekhakone inAma ApavA mATe samAraMbha che tema mAnavasahaja pralobhana A vilakSaNa vyakitane paNa paricaya javAmAM AvyA hatA. A inAma zeThazrI mANekalAla cunIlAlanA ApavAne mane prere che. zubhahaste ApavAmAM AvyAM hatAM. A prasaMge jaina zve. mU. teo Azare 37-38 varSanA yuvAna che; mULa UMjhAnA vatanI samAjanI keTalIka AgevAna vyakitao upasthita thai hatI. che; temane pharanIcara banAvavAne moTA pAyAne vyavasAya che, jemAM bIjo samAraMbha tA. 27mI jUnanA roja e ja sthaLe yojavAmAM saphA-kama-beDa' temanI khAsa vizeSatA che. Aje ApaNA jAhera Avyo hato. A samAraMbhano Azraya tAjetaramAM esa. esa. sI.nI jIMvanamAM ekAeka puSkaLa dhana kamAyalI paNa kazA samadhAraNa vinAnI mahArASTra rAjyanI parIkSAmAM pasAra thayelA pahelA pAMca vidyArthIone vyakitao avAranavAra pha _TI nIkaLe che tevI vyakitaomAMnA zrI leTesTa meDelanA vuDana saphA-kama-beDa bheTa aApavAne hovAne jAhera bAbubhAI eka che. temane jotAM ApaNane ema lAge ke A koI karavAmAM Avyo hato. sAthe sAthe yogendra desAI taraphathI rajU thanArA normal-sarvasAdhAraNa prakRtinI-vyakita nathI. muMbainA kave. mU. jaina bhAratanAM vividha lokanRtya rajU karavAnuM AkarSaNa A samAraMbha sAthe samAjanA-teo eka navodita netA che ane AcArya vijaya- joDavAmAM AvyuM hatuM. A samAraMbha mATe taddana navI bhAtanAM nimaMrAmacaMdrasUrinA pitAne parama bhakata kahevarAve che. kALo athavA nevI traNapatra-kADaeN kADhavAmAM AvyAM hatAM. A uparAMta aneka vizeSa jju suTa temane cAlu piSaka che. teo koI eka vicitra samasyA- vyakitaone TelIphona dvArA A samAraMbhamAM hAjara rahevA mATe khAsa sadaza dekhAtA yuvAna che. temanA taraphathI avAranavAra taiyAra Agraha karavAmAM Avyo hato. mArI upara paNa AvAM be nimaMtraNa karavAmAM AvatAM lAMbAM-TUMkA nivedane muMbaInA chApAmAM jAhera AvyA ane te aMge Teliphona paNa AvyuM. AmAM bhAga levA-na khabaranA darathI chapAtA hoIne chApAvALAone kamANInuM teo eka levo ema thoDo vakhata dvidhA anubhavI, paNa mArI bAbatamAM meTuM sAdhana banI rahyA che, ane e rIte temanuM nAma, kAma ane temaja bIjA anekanI bAbatamAM samajaNa karatAM kutuhala ane dAkSiNya vyavasAyanI khabara ApaNane dainika chApAo dvArA jovA jANavA vadhAre balavAna nivaDayAM. DhagalAbaMdha nimaMtraNAnA kAraNe sabhAgAra vAMcavA maLe che. lagabhaga bharAI gayuM hatuM. ghaNuMkharuM svayaMsevakamaMDaLanA benDanI cAturmAsa pUrA thatAM gaI kArtakI pUrNimAnA roja zrI garjanAothI sabhAgAra gAjI rahyuM hatuM. samAraMbhane samaya sAMjanA vijayarAmacaMdrasUrInI temaNe hArve roDa upara AvelA pitAnA nivAsa- sAta vAgyA hatA. apekSita AgevAno-moTA bhAge jaina sthAne padharAmaNI karI hatI ane tene lagatI dhAmadhUmamAM temaNe AgevAne--vakhatasara AvI pahoMcyA hatAM. paNa samAraMbha sAro dravyavyaya karyo hato. guruvarya muMbaithI vihAra karIne gAlavaDa zarU thavAnAM koi cihane dekhAtAM nahotAM. nimaMtraNamAM pahoMcyA tyAre lagabhaga eka hajAra jaina bhAI bahenone "gAlavaDa mahArASTranA mukhya pradhAna zrI nAyaka pramukhasthAna zobhAvaze ane bhakitayAtrA speziyala yojane teo guruvandanArthe gelavaDa lai gayA vidhAnasabhAnA spIkara zrI bhArade atithivizeSa thaze ema jaNAhatA ane rU. 10 ke 11nI eka thALI-pleTa e dhoraNe A prasaMge vavAmAM AvyuM hatuM. temanI rAha jovAtI hatI. amArAmAMnAM keTaekatra thayelAM jaina bhAibahenane sTenalesa sTIlanA vAsaNamAM lAke anumAna karyuM hatuM e mujaba nAyaka AvavAnA nathI ema thoDo temaNe jamADayA hatA ane A prasaMge temaNe rUA. 30thI 35 hajArane samaya jatAM mAluma paDayuM. bhAradajI poNAATha lagabhaga AvyA. kharca karyo hovAno aMdAja AMkavAmAM Avyo hato. A dvArA temanI A prasaMge dhaMdhAdArI kemerAvALAonA eka meTA khaMDane netabhakitaghelachA ane pratiSThA prAptine meha-bane vRttio sArA ravAmAM AvyuM hatuM. have tenA ilekaTrIka baba cotarapha camakavA lAgyA. pramANamAM saMtoSAi hatI. sabhAgAranA maMcane erovALAnA pharanIcarathI zobhAvavAmAM Avyo hato. gayA besatA varSe jainonA anarIkSajInA tIrthamAM digaMbara maMca upara nAmAMkita mahAnubhAvone bAbubhAinI sucanA mujaba ane zvetAMbaro vacce eka moTuM gharSaNa thayuM hatuM ane banne samAja padharAvavAmAM AvyA, jemAM zrI bhArade uparAMta zrI mANekalAla cunIvacce A aMge ghaNo uzkerATa pedA thayo hato. tAMbara pakSe temanA lAla, zrI goviMdajI jevata khenA, zrI panAlAla bI. zAhane samAveza hakko moTA khatarAmAM che ane tenA rakSaNa mATe zvetAMbara mU. jainee thato hato. A samAraMbhanA saMcAlana mATe "cetana'nA taMtrI zrI pratAkaTibaddha thavuM joIe ane jarUra paDe to jAnaphesAnI karavI joie parAya vyAsane prApta karavAmAM AvyA hatA. nIce beThelA mahAnuevI e samudAyanA AgevAno taraphathI gayA mArca mAsanI bhAvomAMthI, jema jema yAda AvatuM gayuM tema tema, eka pachI ekane trIjI tArIkhe muMbai khAte goDIjanA upAzrayamAM ekaThI thayelI ve. bolAvavAmAM AvyA, jemAM zAha kansTrakazana ka.vALA zrI harSadabhAi, mU. jainenI jaMgI jAherasabhAmAM hAkala karavAmAM AvI hatI ane zrI jayaMtIlAla Ara. zAha, zrI mukitalAla vIravADiyA, ane mAlegAMvavALA zeTha motIlAla vIracaMda taraphathI 10000 svayaMsevakonI Akhare zrI jIvarAja bhANajI zAhane samAveza thato hato. tIrthasenA UbhI karavAno vicAra rajU karavAmAM Avyo hato. A prAraMbhamAM sabhAsaMcAlake mukhya pradhAna zrI nAyakanI anupasthitine tIrthasenAnI AgevAnI zrI bAbubhAI erovALA levAnA hatA. khulAse karatAM jaNAvyuM ke teo acAnaka nAsIka gayA che, paNa ane e divasanAM muMbainAM dainikomAM jAherakhabaranA AkAramAM kAM te saMcAlakanA bolavAmAM athavA te prekSakonA sAMbhaLavAmAM bhUla temanAM nivedane ane yuddhanA AhAhane jhabakI rahyAM hatAM. A thai, paNa nAyaka sAheba nAsIka gayA che ema samajavAne badale nAyaka saMbaMdhamAM vizeSa jaNAvavAnuM ke upara jaNAvela tIrthasenAnI havAI sAheba nAsI gayA che ema saunA samajavAmAM AvyuM ane prekSakomAM vAta te, jaina samAjanA sadabhAgye, havAmAM ja UDI gaI hatI. bhAre hasAhasa thai paDI. A bAbubhAI erovALAe gayA jUna mAsanI 26mI tathA tyArabAda upara jaNAvyA mujabanA pAMca vidyArthIone 27mI tArIkhe biralA mAtuzrI sabhAgAramAM anukrame be meTA samA- bhAradejInA hAthe inAma vaheMcavAmamAM AvyAM ane vuDana sephA
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 prabuddha jIvana tA. 16-7-68 kamabeDa temanA ghera pahoMcADavAmAM Avaze ema jAhera karavAmAM AvyuM. pachI chellA aDhI ke traNa mAsa daramiyAna evALAnA sephA kama-beDa. kharIdanAra grAhakomAMthI pAMca nasIbavattA naMbaronI cIThThI zeTha mANekalAla cunIlAlanA varada harata kheMcavAmAM AvI ane A darekane hajAra hajAra rUpiyAnI kiMmatanuM pharanIcara bheTa ApavAmAM AvyuM. Ama inAmanI vaheMcaNI purI thayA bAda sabhAsaMcAlakanI vinaMti thatAM atithivizeSa zrI bhArade bolavA UbhA thayA. temaNe belavAnuM zarU karyuM na karyuM evAmAM paMpathI suvAsita jaLane chaMTakAva karavAvALe maMca upara caitarapha dhumavA lAgyuM ane sugaMdhI jaLanAM chAMTaNAM karavA lAgyA, jethI saMbhava che ke nArAja thaine bhAradajIe pitAnuM vaktavya ekadama TUMkuM karI nAkhyuM ja temanI bAbatamAM sAmAnya rIte banatuM nathI.) athavA te ekAeka baMdha karI dIdhuM. - pachI saMcAlakanA AhAhana mujaba maMca upara beThelA mahAnubhAvana vakatavya kramasara zarU thayAM. AgaLa cAlatAM bhASaNa karavAnI vinati karatAM jIvarAja bhANajI zAhane badale bhANajI jIvarAja zAhanuM nAma uccAravAmAM AvyuM ane prekSakomAM hasAhasanuM meje pharI vaLyuM. sadabhAgye jIvarAjabhAi prasaMgAnurU5 kazuM na belatAM "A bhASaNe baMdha karo ane have pachI je kAMi dekhADavAnuM hoya te dekhADe" ema kahIne besI gayA ane maMca uparane meLAvaDe ekAeka khatama thayo. ane ame paNa chUTakArAne dama kheM .. - tyArabAda lokanRtyo AvyAM ane prekSakoe manoraMjana anubhavyuM. anukrame hoLInuM nRtya AvyuM eTale bahu moDuM thavAthI (lagabhaga 10-15) vAgye huM UThIne ghara tarapha ravAnA thayo, paNa pAchaLa rahenArA anya mitro ne pUchatAM mAluma paDyuM ke mRtye pUrAM thayAM bAda sabhAgAranA rIlvIMga sTejanI bIjI bAju AgaLa lAvavAmAM AvI hatI ane jema AgaLanA vibhAgamAM dIvAnakhAnAnI viziSTa racanA dekhADavAmAM AvI hatI te A bhAgamAM erovALAnI zayanagRhane lagatI viziSTa racanA prekSako samakSa raju karavAmAM AvI hatI ane A rIte A samAraMbha athavA jalase lagabhaga rAtrInA 11 vAgye khatama karavAmAM Avyo hato. ahi e umeravuM aprastuta nahi lekhoya ke A banne samA raMbhanuM vigatavAra varNana-temAM koNe koNe hAjarI ApI hatI tenA vigatavAra ullekha sAthe-samAraMbha pachInA divasoe pragaTa thayela janmabhUmi, janazakita ane muMbaI samAcAramAM ghaNI moTI jagyA rokIne zrI bAbubhAi erovALA taraphathI jAhera khabaranA bhAve pragaTa karavAmAM AvyAM hatAM. A ATaluM lAMbu vivecane rajU karavAno Azaya e che ke eka sAmAnya mANasanI vanity-ahaMtA-ane potAnA vyavasAyanI jAherAta karavAnI vRtti tene kayAM sudhI lai jAya che, kAraNa ke uparanA varNanathI koine paNa spaSTa thayuM hovuM joie ke vidyArthIone inAma ApavAnA oThA nIce A badhI eka prakAranI jAherAtanI ane svapracAranI lIlA hatI. ane AvAM aucityavihoNAM pratiSThApradarzanamAM samaja ane vivekazIla lekhAtA loko kevI rIte kheMcAya che tene prabuddha jIvananA vAcakone kAMika khyAla Ave. huM ane mArI jevA aneka tyAM gayA hatA te kharA, paNa javo bAda, AvAmAM kayAM bharAi paDyA evI muMjhavaNa anubhavavA lAgyA hatA. AvA jalarAmAM bhAga laine-sAtha purAvIne ame amArI jAtane bevakupha puravAra karI-AvA kAMika bhAna sAthe ame pAchA pharyA hatA. ame te prekSakavargamAM hatA, paNa vadhAre dayanIya sthiti maMca upara beThelA e mahAnubhAvonI hatI ke jemanA nasIbe A viveka vihoNA nATakamAM sakriya bhAga bhajavavAnuM AvyuM hatuM. athavA te devamUti mAphaka ucca Asana zobhAvavAnuM A yuM hatuM. zrI nAyake A samAraMbhamAM mukhya sthAne svIkAravAnI hA kahI hatI ke kema te viSe zaMkA sevAi rahI che, paNa kharekhara hA kahI hoya to temanA mATe ane zrI bhArade javA varSothI jAhera jIvanamAM paLATAyalA mahAnubhAva mATe prazna thAya che ke AvA samAraMbhamAM bhAga levAnI hA bhaNatA pahelAM A nimaMtraNa ApanAra vyakita koNa che, zA mATe te bolAve che, temanI AgaLa dharavAmAM AvatA hetu pAchaLa bIjo koi hetu che ke nahi tene temaNe jarA uMDANathI vicAra sarakhe paNa karyo nahi hoya? Aja sudhImAM aneka sabhAo, saMmelane ane samAraMbha joyAM, paNa anaucityanI ane kaDhaMgApaNAnI parAkANa samA A samAraMbhanI tole Ave e bIjo koI samAraMbha joyAnuM yAda AvatuM nathI. - paramAnaMda => apaMga bahene dAkhavelI pratibhAnuM abhinandana zrI muMbai jaina yuvaka saMghanAM upakrame, varSothI netrahIna thayela khUba vAMcana karyuM ane teonAM zabdomAM kahuM te, "jyotine bhaNAvatAM ane tAjetaramAM ema.e.nA bIjA vargamAM uttIrNa thayela ku. mane keTalo badho lAbha maLya-huM keTaluM badhuM jANI zakI?" jyoti pArekhane abhinandana ApavAne eka meLAvaDo zanivAra, jyotine uttarottara vikAsa e ApaNA badhAnA gauravane tA. 6-7-'18 sAMjanA 6-00 vAge maoNDarna skUlanA prinsipAla viSaya che-vaLI, AjanA samayanI paNa balihArI che ke pacAsa varSa zrI ramaNa vakIlanAM pramukhapade-maoNDarna skUlanAM haeNlamAM-javAmAM pahelAM aMdhane mATe ATalI badhI sagavaDatA ApaNe kalpI zakatA Avyo hato. A prasaMge sArI saMkhyAmAM bhAi-bahene upasthita na hatA, Aje bhaNavAnI ane vyavasAyanI eTalI badhI tako che ke thayAM hatAM. esa. ena. DI.TI. kaeNlejanA prinsipAla zrI phATasAheba keTalAMyanAM jIvana khaMDita thatAM aTakI gayAM che. bahena jyoti ApaNI tema ja blAinDa esosiezananAM DevalepamenTa oNphisara De. moTI AzA che. teo emanAM jIvanamAM nirAzA na lAvatAM AgaLa ne rAjendra vyAsa khAsa nimaMtraNathI upasthita hatAM. ' AgaLa vadhe evI zubhabhAvanA huM pragaTa karuM chuM." zarUAtamAM zrImatI ramAbahena jhaverIe "premaLa jyoti tAro saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAIe emanA vivecanamAM kahyuM: dAkhavI muja jIvanapaMtha ujALa" gIta gAyuM hatuM-tyArabAda saMghanA jyotinuM sanmAna karIe chIe tyAre ApaNI samakSa saheje vizvaupapramukha zrI paramAnaMdabhAIe emanAM prAstAvika vivecanamAM kahyuM : vikhyAta helana kelarane vicAra Ave che. ane ApaNane vicAratA kare che ke "Ajano abhinaMdana samAraMbha akhA prakAra che, ApaNe eka vyakitane puruSArtha zuM nathI karI zakato? helana kelara aMdhaApaNA hRdayane AnaMda prakaTa karavA-jAtine abhinandana ApavA badhIra-mUMgA-hatAM, chatAM emanA vyakitatvane adbhuta vikAsa ane ene AzIrvAda ApavA bhegA thayA chIe. jyoti A ja skUlamAM thayo-enAmAM je jJAna prakaTa thayuM ene ApaNe vicAra karIe te bhaNatI hatI. ghare akasmAtamAM AMkhe gai-Ama chatAM skUlanAM ApaNane jarUra lAge ke je jJAnanI jyoti prakaTe che enuM ugamaprinsipAla zrI ramaNa vakIlanI preraNA ane mArgadarzana nIce eNe sthAna juduM ja che. Indriya te mAtra sAdhana che; jyAre cetanA e esa. esa. sI. pAsa karI-kaeNlejamAM dAkhala thai, tyAM bI. e.nI judI ja vastu che. vaLI jIvananAM mAMgalya upara jo zraddhA na hoya parIkSA saMgIta sAthe pAsa karI-ane pachI ema. e. nI parIkSA te AvI viSama sthiti Ave tyAre te vyakita puruSArtha karI sazIelajI laIne pAsa karI. A rIte bahena jyotie eka zakatI nathI. nevuM varSanI uMmare paNa paMDita sukhalAlajIne meM kadi asAdhAraNa vikrama sAdhyuM che ema kahevAmAM jarA paNa atyukita nirAza nathI joyA. mANasanI AtmAnI cetanA buddhi ane manathI nathI. jatine bhaNavAmAM tenAM mAtA-pitA tathA kuTuMbIjanee paNa para che. mana ane buddhi enuM sAdhana ja che. presIDenTa rUjhavelTa khUba ja madada karI che. AnaMdanI vAta to e che ke enA apaMga hatA paNa A apaMgatAe emane Atmika zakita ane mAtuzrI jemAM mAMDa traNa copaDI bhaNyA haze; temaNe jyoti mATe puruSArthanI taka ApI. ApaNane ya puruSArtha mATe preraNA AvI vyakita
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha vana tA. 16-7-68 Ane joine maLe che. bahena jyoti maMgaLa ane koyanA mArge rahe e ja prArthanA." esa. ena. DI. TI.nA prinsipAla phATaka sAhebe emanAM pravacanamAM kahyuM, zrI cImanakAkAe upaniSadanI ja vAta suMdara rIte kahI che. bahena jyotinA saMdarbhamAM A vAta sAcI che. jyoti dhArata to ema. e.mAM gujarAtI--hiMdI-lai sahaja rIte pAsa thai zakata. eNe ema na karatAM "sAzIla jI"nA kaThaNa viSaya lIdhA ane vikrama toDayA che. AgAmI kaeNnvokezana prasaMge ene yunivarsiTI tarI khAsa InAma ApavAnA vicAra amArI sInDIkeTa vicArI rahI che- huM jyotine mArA aMtaranAM abhinandana ApuM chuM.' DaoN. rAjendra vyAse prAsaMgika pravacana karatAM jaNAvyuM ke, " jyAM sudhI aMdha pratye jUnI rUDhIvALA mata samAjamAM haze tyAM sudhI aMdhAnAM vikAsamAM avarodho ja UbhA thavAnA che. apaMga yA aMdha lokone bIjA kazAjano sAmano karavAnA hotA nathI. phakata sAmanA karavAno hoya to te samAjanI vicArasaraNInA ja che. ApaNA dezamAM helana kelaranAM AvavAthI aMdhajana kalyANa kAryane ghaNA vega maLyo che. Ama chatAM ya ghaNA ya sukhI kuTuMbanA aMdhabALako A kAryano lAbha letA nathI. apaMga ke sarvAMgasaMpana-- badhAMmAM zak tattva hoya ja che, bAkI zikSaNaaMdha ke dekhatAAnuM-jUduM nathI. alabatta, aMdhanuM mAdhyama jarA jUduM che. ApaNA dezamAM cAra lAkha aMdha bALako che. A badhAnuM sarakAra to dhyAna rAkhI zake nahi. tyAre samAje paNa A kAma upADavAnI jarUra che ane maMdiro have bahu bAMdhavAnI jarUra nathI, aMdhAne ane apagAne bhaNAvavA ane pachI vyavasAyI banAvavA--AmAM rAmAje paisA kharcavAnI jarUra che. aMdhAnAM vikAsakAryamAM Arthika rIte phALA haju sudhI koi hiMdunA nathI--koi jainano nathI-koi musalamAnano nathI. moTAmAM moTo phALo hoya to pArasIonA che. aMdhA mATe ghaNAM ghaNAM kAryo thai zake. dAkhalA tarIke dareka zALAmAM aMdhavidyArthIo mATe eka jUdo varga hoya jyAM eka zikSaka A daza paMdara vidyArthIone ja bhaNAve--aMdha vidyArthIo mATe AthI judI zALAnI jarUriyAta nahi rahe. "ApaNe aMdhA mATe Employment Exchange jevuM khAlI aMdhAne nokarI-dhaMdhe lagADI zakIe, aMdha kheDUto mATe eka kRSi-kendra paNa kholI zakAya. pukhta vaye aMdhApA Ave to te pukhta vayanA mATe eka juduM nivAsasthAna kendra jevuM banAvI zakAya. jyAM te peAtAnA kuTuMbathI dUra rahI zake. A sthaLa suMdara vAtAvaraNamAM hoya jyAM pukhtavaye aMdha banatA je dhakko lAgyo hoya ene teo bhUlI zake. AvI aneka aMdha-kalyANa-kAryanI pravRtti thai zake. atyAre tA ' jyoti 'ne abhinandana ApI kahIza ke e AnaMdamAM rahe, tabiyata sudhAre ane khUba AgaLa vadhe." zrImatI hIrAbahena kAjIe kahyuM ke: "huM jyotibenanI bahu ja nikaTa paricayamAM chuM. enI pragatimAM enAM gharanAM badhA sabhyonA moTo phALA che, eTale jo sAcA abhinadananAM pahelA adhikArI koi hoya to te tenAM mAtA - pitA che; pachI bhAio, bhAbhIo, baheno - jemaNe jyotibahenano khUba ja khyAla rAkhyo che. ane rAtanA bAra - bAra vAgyA sudhI emanI pAse vAMcana karyuM che. jyotinA haju vadhu vikAsa to bAkI che. huM jouM chuM ke bhaviSyamAM jyotibena mATe AvA ghaNA abhinandana meLAvaDA ubhA che." tyArabAda saMghanA maMtrI zrI cImanalAla jeThAlAla zAhe jaNAvyuM ke:"samAjamAM jyotie to ghaNI haze - netrahIna jyoti paNa haze - paraMtu Apattine unnattinuM vAhana banAvI, prabaLa purupArtha karI, zaikSaNika kSetre siddhi prApta karI hoya evI jo koi jyoti hoya to te eka ja jyoti che ke jenuM abhinandana karavA ApaNe bhegA thayA chIe. jyotibahene netranA prakAzane aMtaramAM utArI adbhuta vikArA karyo che ane ApaNI aMdhA pratyenI daSTi badalAvI dIdhI che. ApaNe, aMdhA - ke apaMgA - zuM nathI karI zakatA ene badale 63 zuM zuM karI zake che e vicArIe to ApaNe joizuM, ke presIDenTa rUjhavelTa - helana kelara - prajJAcakSu paMDita sukhalAlajI, DI. kohelA, DI. rAjendra vyAsa ane bahena jyaMti. AvI mahAna vyakitaone ApaNe kema apaMga kahevI? ApaNAthI zuM teo hIna che - dIna che ema kahI zakIzuM kharA ? - balke, mane to dayAne pAtra ApaNe pote ja lAgIe chIe. raMganI sRSTinAM drAra jene mATe baMdha thayA che ene jo ApaNe aMdha kahIe to ApaNe sUryAstanAM suMdara raMgA - ke bagIcAnA puSpAnAM raMgo - jovAnI phuM rasada kaye divase kADhI che? ane te pachI ApaNe ya eka rIte aMdha nathI zuM? svaranI sRSTinoM dvAra jene mATe baMdha thayAM che ene jo ApaNe baherAM kahIzuM te ApaNe kaye dahADe sAgaranuM saMgIta mANyuM che? kaye dahADe paMkhInA madhura sUro sAMbhaLavAnI icchA vyakata karI che? ApaNe ya eka rIte baherAM nathI zuM? zabdonI sRSTinAM drAra jene mATe baMdha thayA che ene jo ApaNe mUMgAM kahIzuM te ApaNe karyuM divase madhura zabdo vahAvyA che--ApaNe ya mUMgAM nathI zuM? 'TUMkamAM aMdhAnI duniyAthI ApaNI duniyA jarAya judI nathI. ApaNI duniyAmAM 5 eTalI ja AzA - nirAzA, eTalA ja sukha ane du:kha che, ahiMyA dekhatA hovA chatAM ApaNe aneka vAra AthaDIye chIe, aphaLAie chIe - ApaNI AMkha jevAnuM jotI nathI-- na jovAnuM jue che. ApaNane aMdhA ke apaMgo upara dayA karavAnA koi adhikAra nathI. "bahena jyoti - jIvanamAM lAcArIne sthAna na ApatAM haMmeza AzAnI jyotane jvalaMta rAkhe ane samAjanI sAcI jyoti bane e ja prabhuprArthanA. aMtamAM jyotine eTaluM ja kahevAnuM Always Onward-Never Be Beaten," prinsipAla zrI ramaNa vakIle jaNAvyuM ke "jyAre paramAnaMdabhAie A abhinandanasamAraMbhanI mane vAta karI tyAre mane khabara na hatI ke huM paNa A samAraMbhano bhAgIdAra banIza. me jyoti mATe je karyuM e to pharajanA eka bhAga rUpe karyuM che. "mANasane AMkha jAya che tyAre eka navI ja cetanA Ave che je ApaNe DaoN. rAjendra vyAsa ane jyotimAM joie chIe. huM mAnuM chuM ke aMdhA mATe zALA jUdI hovI joie ane bhaNAvavAnI paddhati paNa judI hovI joie, paNa dilagIrInI vAta che ke ApaNI sarakAra ane samAja joie eTalA jAgRta nathI, aMdha - kalyANa kendro Arthika rIte TakI zake e mATe vyakitao, samAja ane sarakAre prayatna karavA paDaze. bAkI e hakIkata che mANasanAM carmacakSu jAya che tyAre. enAM divyacakSu khUle che. ApaNAmAM aMtaracakSu - aMta daSTi nathI. maMdirone badale aMdhAne madadarUpa thavAnA kAryo vadhu thAya ema huM paNa icchuM. bahena jyoti jIvanamAM AgaLa ne AgaLa vadhezaramAM kAcane pAchaLa rAkhe. ku. jyotibahenanA javAba "mane Ape ane muMbaI jaina yuvaka saMghe je abhinaMdana ane AzIrvAda ApyA che e mATe huM Apa saunI khUba ja AbhArI chuM. AjanA, pUjya paramAnaMdakAkA ane anya mahAnubhAvonA pravacanA mane haMmeza preraNA Apaze. mane preraNAnI bahu jarUra che. mArA vidyAbhyAsamAM mane mArA vaDIloe je Teko Apyo e TUMkA vaDe ja huM ATalI AgaLa vadhI zakI chuM. - prinsIpAla ramaNabhAInA paNa A take AbhAra mAnuM chuM. mArI AMkho gayA pachI pAMca varSe meM bahu ja nirAzAmAM gALyAM paNa ramaNabhAI ane zALAnA sTAphe mane ghaNu protsAhana ApyuM. kolejamAM muzkelIo dUra karavAmAM mArI bahenapaNIe mane sahAyarUpa thaI ane phATakasAhebe to TheTha parIkSAnAM hAla sudhI mArI kALajI rAkhI. "DA. rAjendra vyAsa mATe me sau prathama ' janmabhUmi ' mAM vAMcyuM. AthI huM emane maLI - temaNe paNa mane bahu ja preraNA ApI che. Aje temaNe apaMga vyakitaonI muzkelIonI suMdara chaNAvaTa karI che eTale mAre vizeSa kazuM kahevAnuM nathI. huM Apa saune pharI eka vAra aMtarathI AbhAra mAnuM chuM." aMtamAM - saMghanAM maMtrI zrI subodhabhAI ema. zAhe AbhAradarzana karyuM hatuM. tyArabAda kAphInAM pINAne nyAya ApI sau prasanna vAtAvaraNamAM chUTA paDayA hatAM. saMkalana : cImanalAla je, zAha
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabhu jIvana sarvoca eTale antyAya (gata paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna jANItA sarvodaya kAryakara zrI babalabhAI mahetA upara jaNAvelA viSaya upara eka savistara noMdha taiyAra karIne AvyA hatA ane vipula zrotAsamudAyane chUTIchavAi maukhika TIkATIppaNI sAthe e noMdha temaNe saMbhALAvI hatI. te noMdha ATalI badhI meADI pragaTa karavA badala temanI huM kSamA yAcuM chuM. prAsaMgika lekhasAmagrI ADe saMgrahamAM paDelI kiMmatI vastu ghaNI vAra visarAi jAya che tevuM A bAbatamAM banyuM che. paramAnaMda) gAMdhIjIe ApaNA samAjane keTalAka navA zabdo ApyA che emAMnA sarvodaya paNa eka zabda che. ema to ApaNI bhagavadgItAmAM paNa "sarvabhUtahite ratA" evuM eka vizeSaNa ApyuM che. e drArA sAcA bhakatanuM eka lakSaNa batAvyuM che. paNa A sarvodaya zabda sAthe gAMdhIjIe "sarvabhUtahite ratA" nA AcAra kevA hoya enI paNa vyAkhyA ApI che. badhAnuM hita karavuM hAya, badhAMnA udaya karavA hoya to mAre evuM jIvana jIvavuM jethI bIjAnuM hita ghavAya nahi. bIjAnI mahenatanA roTalA khavAya nahi eTale ke mArI mahenatanA ja roTalA khavAya. kAraNake mahenata karyA vinA roTalA prApta thato ja nathI. jo huM mahenata nathI karatA teA mAre khAtara bIjAne mahenata karavI paDe che. samAjane svastha rAkhavA hoya to Ama vyakitagata jIvana mATe paNa eka svecchAe svIkArelI maryAdA Ave che. kAraNa ke vyakita ane samAjano utkarSa ekabIjA sAthe saMkaLAyelA che. ApaNA dharmagraMthezamAMthI izAvAsya upaniSade emane A dizAmAM preraNA ApI hatI. emanuM kahevuM e hatuM ke Akasmika rIte badhAM pustakono nAza thAya, paNa eka 18 zlokonuM nAnuM izAvasya upaniSada bacI jAya, are! enA pahelA zlAka bacI jAya to paNa mAnave kevI rIte jIvavuM joie enuM mArgadarzana maLI jAya ema che. izAvAsyaM idaM sarva, yatkicit jagatyAM jagat / tena tyaktena bhuMjiyA:, mA gRdhaH kasyaciddhanam // iza bhavana che. A sacarAcara, svarNa niyama tyAM AvA: kamA te daI daIne khAo, paradhana para nadhAo, khAi bhAgavI zuM khuza thA? mANasa che ke gIdha ? tyAgamAM ja che. bhAga kharo ne kharU khAdhuM je dIdha. A uparAMta raskinanuM 'ana Tu dhI lAsTa' ane TolasToyanuM vaikuSTha tArA hRdayamAM ja che--e be pustakoe paNa emanA upara UMDI asara karI hatI. roTalA khAnAra dareke majurI karavI joie. mAnava mAnava vacce UMcanIcanAM bheda na hovA joie ane samAjane upayogI evA dareka kAmanI majUrI sarakhI hovI joie. A siddhAMta emanA hradayane sparzI gayA hatA ane enA AcAranI zarUAta emaNe emanA jIvanathI ja karI hatI. sarvodaya eTale aMtyodaya e vicAranI huM tAtvika carcA karuM enA karatAM bApue sarvodaya eTale aMtyodaya e siddha karavA mATe ApaNI samakSa kevA kevA kAryakrama mUkayA tathA ene amalamAM mUkavA mATe ApaNe tyAM kevA kevA prayatno thayA tathA emAMthI kAM pahoMcAyuM enA anubhavAnI theADI vAto huM rajU karIza to mane lAge che ke e vAstavika thai paDaze, eTale A rajuAtamAM keTalIka aMgata vAtA Ave to ene Apa nibhAvI leze evI AzA rAkhuM chuM. ( 1934nI sAla hatI. bApue jelamAM rahyA rahyA AmaraNAMta upavAsa AdarIne harijanA mATeno vibhakata matAdhikArane mekaDonalDa cukAdo rada karAvyo hato. azakitane kAraNe emane jelamAMthI cheDI mUkavAmAM AvyA hatA ane harijano aMgenuM kAma karavAnI emane pUrNa svataMtratA ApavAmAM AvI hatI. emaNe e takano lAbha laine dezabharamAM harijanayAtrA yojIne harijana sevA ane aspRzyatA nivAraNa aMge eka suMdara havA pedA karI dIdhI hatI. tA. 16-7-68 e daramyAna, savinaya kAnUnabhaMganuM AMdolana mokupha rakhAyuM. amArA jevA lAMbI rAjAovALA paNa dhIme dhIme jelamAMthI chUTavA lAgyA. bApue bahAra AvanArAone gAmaDAMmAM thANuM nAkhIne grAmasevA karo evA saMdezA ApavA mAMDayA hatA. mArA jevA gAmaDAMmAM besIne grAmasevA karavAnA hetuthI ja karAMcI zahera ane tyAMnI kAleja chADIne nIkaLyo hato. ene to ema ja thayuM ke je hetuthI huM A bAju Avyo hato. e ja kAma bAjue badhAne cIMdhavA mAMDayuM che. eTale mArA magajanAM cakro paNa gAmaDAmAM jaine kai rIte kAma karavuM e mATe jelamAMthI chUTayA e pahelAM gatimAna thaI gayAM hatAM. huM to karAMcI choDIne 1928mAM ja sIdhA gAmaDAMmAM besI javA mAgato hato, paNa mane gAmaDAMno zA anubhava? tyAMnA prA zA? enA ukela zo? e aMge mAre abhyAsa karavA joie evI salAha mane pU. kAkAsAheba kAlelakara pAsethI maLI hatI ane emanI doravaNI heThaLa ja gujarAta vidyApIThamAM rahIne be varSa sudhI gAmaDAMnuM arthazAstra, samAjazAstra ane bIjA aneka praznono meM abhyAsa karavA mAMDayo. tyAM huM zrI. je. sI. kumArappA, zrI naraharibhAi parIkha vagerenAM saMparkamAM Avyo, emanA vargo bharyA ane sAthe sAthe gAMdhIvicArane paNa mAro abhyAsa AgaLa vadhato gayo. 1930 mAM gAMdhIjIe mIThAM satyAgrahanuM svAtaMtrya AMdolana zarU karyuM e vakhate dezanI evI havA hatI ke dezaprema jAgyo hoya evI koi vyakita e AMdolanamAMthI bAda rahI zake ja nahi, eTale huM paNa e AMdolana nimitte AvI paDe te pharajo bajAvatA bajAvatA jelamAM jato ane bahAra AvatA. A mArI trIjI vakhatanI jelamAM mane aDhI varasanI sajA maLI hatI. jema gujarAta vidyApITha mAre mATe gAMdhIvicAranuM ane grAma praznonuM adhyayana karavAnuM sthaLa hatuM ema A jelA paNa mArA e vicAro vadhu spaSTa ane daDha karavA mATenA uttama kendro pUravAra thayAM. e daramyAna gAMdhIjI sAthe saMparkamAM AvelI vyakitao sAthe rahevAnuM thayuM. aneka graMthonuM jhINavaTathI adhyayana thayuM ane bhAvi kAma aMgenuM cintana paNa thayuM. gAMdhIvicAranA pAyA ekAdazaghratA hatA. e vratA aMge emaNe je kAMi lakhyuM hatuM enuM huM vAraMvAra vAcana karatA hatA ane mArA jIvanamAM emAMnuM keTaluM ugyuM che enA huM vAraMvAra tALA meLavavAnA prayatna karatA hatA. bApune mana daridranArAyaNanI sevA eTale paramAtmAnI sevA hatI, emanI satya ane ahiMsAnI upAsanAe jema emane satyAgraho karavAnI preraNA ApI hatI ema tUTI gayelAM gAmaDAMone pharI sajIvana karavAnI preraNA ApatI hatI. 'gAmaDAMnI vahAre'nAmanI eka nAnakaDI pustikA lakhIne emaNe gAmaDAMmAM jaine zuM zuM karI zakAya e aMge saraLa chatAM hRdayaMgama bhASAmAM suMdara mArgadarzana ApyuM che. kahAne gAmaDAMmAM besIne pAra pADavAnA kAryakrame ja emAM emaNe ApyAM che. A badhuM mArA manamAM raMdhAI rahyuM hatuM. meM nakkI karyuM ke jelamAMthI chUTayA pachI paMdara divasa maLavA haLavAmAM gALavA - pachI eka gAmaDuM zeAdhIne mAre tyAM besI javuM. bhAi dinakara mahetA paNa e vakhate gujarAta vidyApIThanA eka vidyArthI hatA, amArA sAthI hatA. 30mAM e paNa pakaDAyA hatA. paNa pachI emane kSayanI bImArI lAguM paDI hatI. AthI e beMgaleAranA seniToriyamamAM hatA. sAmyavAdanI vicArasaraNIe emanI pakaDa lIdhI hatI. gAMdhIvicAramAMthI emanI zraddhA DagatI jatI hatI.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-68 paNa emanA patrAnA huM jelamAMthI javAba ApatA jatA hato ema mArI gAMdhIvicAra viSenI zrAddhA vadhu daDha thatI jatI hatI. jelamAMthI chUTIne karela nirNaya mujaba huM relave sTezanathI dUra hoya e| pachAta ane nAnA gAmaDAmAM besI gayo. mAsarA enuM nAma. prabuddha jIvana e gAmanuM AkarSaNa paNa vicitra rIte ja thayuM. unALAnA sakhata tApa hato. huM gAmaDuM zeAdhavA mATe ekalA ekalA eka gAmaDethI bIje gAmaDe jai rahyo hato. koike kahyuM kayAM? mAsarA javuM che? e to dhoLe dahADe lUMTe evuM che. tyAM jaine zuM karaze ? e prazna mane muzkelInA sAmano karavA mATe vadhu kaTibaddha banAvyo. tApamAM gAmamAM pahoMcyo tyAre baporanA be vAgyA hatA. cAlIne huM paraseve rebajheba thai gayo hato ane mane tarasa paNa lAgI hatI. paNa A gAmanA badhAM gharo lagabhaga baMdha jaNAyAM, sau khetaromAM gayAM hatAM. gAma vacce gheADe jatAM eka navuM piDharI zakAna taiyAra thai rahyuM hatuM tyAM cAra pAMca mANase kAma karatA hatAM. meM pUcha "bhAi, ahIM pIvAnuM pANI maLaze ?' eke javAba Apyo, " e rahyuM sAme taLAva." A javAbe mane saDaka karI dIdhA, eka gAma vaccovaca, koi ajANyo tarasyo mANasa, pIvAnA pANInI pRcchA kare che ane ene javAba maLe che" e rahyuM sAme taLAva " A javAbe mArA manamAM dhamasANa macAvI dIdhuM. kayAM gai ApaNI bhAratIya saMskRti ? kayAM gai bhAratanI paroNAgata ane AtithyabhAvanA bhale dezamAM moTA moTA paMDita hoya, bhale dezamAM moTI moTI zALA-mahAzALAo hoya, paNa ahIM te bhAratanI saMskRtinuM taLiyuM "e rahyuM peluM taLAva " sudhI AvI rahyuM hatuM. A saMskRtine UMce caDAvavI hoya to emanAmAM rahIne saMskAra ane zikSaNanuM sIMcana karI zake evA lokoe emanI vacce jaine besavuM joie e bApujInI vAta taddana sAcI lAgI. KHl bhArata dezanI bahu moTI vastI gAmaDAMomAM vase che. e gAmaDAMo dhanasaMpatti, zikSaNa-saMskAra ane kalAkArIgIrIthI kaMgAla hoya to bhArata deza kaMgAla ja gaNAya. bhavya prAsAdAvALA thADA zahero hoya, reDiyA, meATara ane TeliphonavALA thAmAM kuTuMbo hoya ane bahu buddhizALI thoDI vyakitae hoya ethI bhArata samRddha nahi gaNAya. samRddhi zikSaNa ane saMskAra evA thoDA vacce ja aMtarAyelA rahe to e irSA, adekhAi ane vikhavAda ja pedA kare. AthI ja gAMdhIjIe kaheluM ke : "asaMkhya gAmaDAMonI banelI A samAjaracanAnI AkRti eka ekathI UMce jatAM vartuLAnI nahi paNa ekabIjAthI vizALa thatAM jatAM ane nAnAne moTAmAM samAvI letAM vartuLAnI haze. jIvananA ghATa mAM Toca pAyAne kacaDI UMcI rahe che tevA pirAmiDanA nahi hAya, tenA ghATa samudranAM anaMta sImA sudhI vistaratAM jatAM mAAMAnA vartuLanA haze, jenA kendramAM pAtAnA gAmane sArU khapI javAne harahaMmeza tatpara evI vyakita haze, ane gAma vaLI bIjAM gAmonAM banelA potAnA vartulane mATe khapI javAne tatpara raheze ane Akhare A racanAmAM sarva vartuLA maLIne eka ja prANavALuM eka zarIra banaze - e racanAmAM je vyakitaonA samAveza thaze, te peAtAnA ahaM kAra athavA ghamaMDamAM koi bIjAnA para AkramaNa nahi kare, haMmeza namra raheze ane samudranA vizALa vartuLamAM samAyelA samasta jIvananI bhavyatA potAnA aMtaramAM anubhavI te vartuLanA raMgarUpa ghaTaka banI raheze, koi evA ToNA mAraze ke A to Adarza thayo, saMpUrNatAnuM taraMgI citra thayuM, ane tene viSe vicAra karI nAhaka vakhata bagADavAnI jarUra nathI. mukliDanI vyAkhyAnuM biMdu dArI batAvavAne mANasa samartha nathI, chatAM, tenuM kadI ghaTe nahi evuM mUlya che. tevI rIte mANasajAtane jIvavuM hoya to mArA AdarzacitranI paNa kadI ochI na thAya tevI kiMmata che.e sAcA citranI azuiddha saMpUrNa siddhi kadI na thavAnI hAya, to paNa hiMdustAna tene mATe jIve. ApaNane je kAMi joituM hAya tenA jevuM kaMikeya meLavI zakIe te pahelAM ApaNI pAse teno saMpUrNa khyAla hovA joie, hiMdustAnamAM eka eka gAmanuM prajAsattAka sthApavAnI vAta svIkAro, to jyAM chellAmAM chellA AvanArA pahelAnA jevA hoya, athavA bIjA zabdomAM kahIe tA jemAM koi pahelA nathI ne koi chellA nathI. "paNa AvI samAjaracanA kAmanA pAyA upara ja AdhArita hoya. darekanA jIvanamAM zramanI ane zrAmathI prApta karelI cIjavastunI 8 pratiSThA hoya.' 5 Aje pravAha bilakula ulaTo cAlatA jaNAya che. paNa sarvanA udaya cAhatA hoie to e samAjamAM kAma svecchAe svIkAreluM mUlya banI javuM joie. e mUlyane anurUpa samAjaracanA ane e mUlyane poSaka keLavaNI hovI joie. gAMdhIjIe nayI tAlImane emanI sarvotkRSTa deNagI kahI hatI te paNa navI peDhImAM AvAM mUlyo UbhA karavAnA arthamAM ja. khetI, khAdI ane grAmeAdyoganA vikAsa mATenI emanI yojanAo paNa A mUlyanI sthApanA mATe ane sarvanA udaya thAya evA samAjane ja anurUpa hatI. ApaNA gAmaDAMonI sthiti evI che ke bahu mahatvAkAMkSI ane meATI totIMga yojanAo gAmaDAmAM chevADe paDelA ane abhaNa lAko sudhI pahoMcI ja zake ema nathI. gAmaDAMomAMthI paNa je thoDo samRddha ane buddhijIvI varga che e ja eno thoDo ghaNo lAbha lai zakA che evA ApaNA Aja sudhInI paMcavarSIya yojanAonA anubhava che. huM je gAmaDAMmAM gayo enuM mane AkarSaNa kai rIte thayuM e to meM kahyuM paNa enuM svarUpa kevuM hatuM? hajAra mANasanI vastImAM 3thI 4 ghara IMTarI hatAM ane 8-10 nALiyerInA. bIjAM badhAM makAno piDherI ane chAlAyelAM hatAM. gAmamAM nizALa nahotI. paNa gAma vaccevaca eka dArUnuM pIThuM hatuM. varSe be traNa jaNane te cArI, mArAmArI ke lUMTaphATa nimitte jelamAM javAnuM thAya ja. gAmamAM davAkhAnuM ke dAkatara te zAnA hoya? paNa vahemane poSanArA bhuvAo 8 - 10 hatA. gAmamAM eka zeTha hatA. AvyA tyAre dorI ane loTo laine AvyA hatA. Aje emanA kabajAmAM 70 80 vIghA bhoMya hatI ane 8 - 10 dharo emane tyAM gIro mUkAyelAM hatAM, Arthika rIte gAma upara emanA kAbU hatA. gAmane 25,000nuM devuM hatuM. unALe, ziyALe ke cAmAse je kAMi mahenata karIne kheDUto pakavatA hatA e nANAMnI kheMcane kAraNe ke devuM vALavA mATe sastuM bhAve emane vecI devuM paDatuM hatuM ane unALAmAM koThImAM dANA khUTe tyAre e ja anAja emane moMghe bhAve kharIdavA javuM paDatuM hatuM. udhAra lAve enA upara vyAjanA ghoDA caDaye jatA hatA. AmAM e zI rIte UMcA Ave? gAmamAM sahI karI jANe ke thADuM vAMcI zake evA 67 jaNa hatA. bIjA badhA abhaNa hatA. AvI sthitimAM paNa dArU, aphINa, bIDI ane cAnA kharcAo to emano bhAga bhajavyA ja karatA hatA. gharamAM che.karUM mAMduM paDayuM te bAdhAAkhaDI ke bhUta-bhUvAnA kharcA to enA upara caDavAnA ja. pUratuM pANa maLe evA khArAka nahi, svacchatAnuM ThekANuM nahi, AthI enA ghasAyelA zarIra upara bhAdaravAnA tAva paNa caDI vAgatA. khasa, dAdara ane gumaDAMonA upadrava paNa vadhI jato. emAM ekAda varSa nabaLuM Ave, ekAda Dhora marI jAya tyAre te Arthika rIte e evA tUTI jAya ke ene lIdhe enuM zarIra ane mana banne asvastha thai jAya. mAMdA Dhorane bagAio vadhu ane AvI garIbAI vacce dahADA kADhatA kheDUto pAchA UMcanIcanA bhedomAM ke ahIMnA kAraNe ekabIjAnI sAthe haLImaLIne rahevAnI vAta to bAjue rahIpaNa keTalIka vakhata laDI-jhaghaDIne korTa-kacerInA ane vakIlAnAM gharo bhare, AmAM e UMcA Ave zI rIte? AmAM traNa sAMdhe tyAM tera tUTe evI emanI hAlata hatI. Ama zArirIka, mAnasika, Arthika ane sAmAjika badhI rIte e tUTI gayA hatA. emane UMce uThAvavA hAya tA emanAmAM keLavaNI vadhavI joie, saphAi ane surUcinA saMskAro vadhavA joie, emanI khetInuM utpAdana vadhavuM joie, emanA gharamAM bIjI Avaka vadhAre evA udyogadhaMdhA zarU thavA joie, emanA devAmAMthI e mukata thavA joie ane khoTA kharacomAMthI paNa e ugaravA joie. apUrNa babalabhAI mahetA
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreyAbhimukha mAnavIne uththAnakrama 5% prabuddha jIvana tA. 16-7-18 * (gatAMkathI cAlu) teo Atmatattvane guMgaLAve che ane tene Akhare tyAga karyA AvA mANasane prema karavAno hoto nathI; te pote ja prema- sivAya vikAsazIla vyakita mATe bIjo koI vikalpa rahetuM nathI. 'svarUpa banI gayuM hoya che. vikAsanI - sAdhanAnI A e kakSA che A bhautika mUlyonuM je virodhI che dA. ta. dAna karavuM, sevA ke je uparathI prakAzejajavala mAnavIya premakendro nirmANa karavI, ahaM damana karavuM-A vaDe sAcA mAnavanuM pragaTIkaraNa thAya che, je premakendro vANInA upaga vinA atyaMta vismaya- thAya che ane antastatva vadhAre ne vadhAre prakAzita bane che. janaka, preraka, vidhAyaka kanRvazakita raju kare che. A premakendrarUpa lebha, ajJAna, mahattvAkAMkSA, spRhA, IrSA, vyomeha vagere banelA mAnavIo bahAranA tema ja aMdaranA jagatamAM mahAna uddhAra badhAM nakArAtmaka baLe jenA pariNAme AjanI paristhiti pedA kAryo karatA hoya che, jemanA abhAve mAnavajAta Aje atyanta thaI che te haju ubhAM ja che ane tene ApaNe sAmane karavAne daridra avasthAmAM sabaDatI hota. A e mAnavavizeSe che, jema rahe che. ane pelAM vidhAyaka baLe ke je pratyeka mAnavInA antake gAMdhI ane evA bIjA aneka, jeo mAnavajAtanI sevA karavA stattvamAM rahelAM che temane jAgRta karavAno che, sateja karavAnAM che, mATe UbhA thAya che ane koI paNa jAtanA bhedabhAva vinA kriyAzIla karavAnAM che. ApaNe vidhAyaka baLAne-Will, Love, , sarvasAmAnya kalyANane najaramAM rAkhIne potAnI jAtane Wisdom --saMka9pazakita, prema ane prajJAna-jIvanta karavAnAM che, samarpita kare che. jyAre gAMdhIne huM ullekha karUM chuM tyAre jemaNe ane te dvArA ApaNe baLa prApta karavAnuM che. prakAzane rokatAM zaTarsa- anya dezomAM ane pradezamAM unhonoured and unsung bArInAM DhAMkaNe-ughADIne aMdhakArane jevI rIte nAza karI zakAya che -jemanAM koie mAnasanmAna karyA nathI ane jemanAM tevI rIte jJAnaprakAzane anartama pradezamAM praveza karAvIne vyakitagata koie guNagAna karyA nathI evA-samAjasamapita mAnavI- tema ja samudAyagata ajJAnanuM nivAraNa karavAnuM che, je taddana zakaya ene huM lezamAtra visara nathI. teo vizuddha mAnavarane che. ane vayavahArU vicAra che. ApaNe eka vAra avarodhaka baLanAM starane ApaNI pragatinA-AgekUcanA-teo mahAna puraskartAe che, bhedIne aMdara dAkhala thaIe ane aMdara rahelI mahAna zakita sAthe sUtradhAra che. ApaNe anusaMdhAna sAdhIe tyAra pachI zuM thaI zake che. kevI mahAna A prakAranA loko mAraphata vidhAyaka baLa AgaLa Ave che zakayatAo pragaTe che tenuM darzana ApaNA parama Azcaryane viSaya ane A vidhAyaka baLa mAnavImAM rahelI zyAmala ahaMtAne-kevaLa banI jAya che. svalakSIpaNAne--aMkuzamAM rAkhe che, tenuM zuddhIkaraNa-udhdhakaraNa kare che. "ajJAna', 'azraddhA', "nAstikatA" evAM tattvo che ke je pazcimamAM ati alpa saMkhyAmAM loko A kakSAne pahoMcyA che. mAnavIne baMdhanamAM jakaDI rAkhe che, je tene kaMTALela, zUnyatAbharyo, paNa have vadhAre lokoe A kakSAe pahoMcavAno prayatna karavo joie. gharaDe, pAMgaLa, mRtaprAya banAve che-alabatta A tyAM sudhI ke jyAM sudhI bhautika baMdhano vIMdhIne te bahAra AvatA nathI. tyAra pachI A evuM eka kArya che ke je upara ApaNe ApaNA lakSane kendrita tene tene samyaka jJAna prApta thAya che. karavuM joie. dhIme dhIme ApaNI paNa ahiM koI prazna pUchaze ke "paNa mane samajAtuM nathI ke abhiruci The Eternal' tarapha bhagavAne A badhuM du:kha-A badhI duSTatA-zA mATe pedA karI ? ananta tarapha-kendrita thavI joie. ane jyAre AdhyAtmika ApaNane zA mATe pUrNa rUpe sarjavAmAM na AvyA?" farqoutul doit-Spiritual Universal Consciousnessel A paNa vakhata jatAM barAbara samajAze. ApaNI kakSAnI A parama sarva zakitamAna tattvane mAnavIne sparza thAya che, paribhASAmAM rajuAta karatAM ApaNe kahIe yA pUchIe ke "zuM bhalene te thoDI kSaNa mATe hoya, tyAra bAda te sarvathA anAvRtta vadhAre pasaMda karavA lAyaka che? ISTa vastuo sahelAIthI ane sAraAdhyAtmika bhavyatAnI tene jIvane samajaNa prApta thAya che, tene LatAthI meLavavI te ke parizrama, purUSArtha ane tyAgapUrvaka meLavavI. sAkSAtkAra thAya che-e bhavyatA ke je dAkhalA tarIke mArA abhi- jAte vastuo nirmANa karavI te?" prAya mujaba, izu khrista mAraphate pUrNa aMzemAM abhivyakata thai | bALakono vicAra karo! jarA meTAM thatAM teo sundara ramakaDAM hatI. teo 'halI ghosTa'nI mAraphata mAMdAne sAjA karI zakayA hatA jadithI pheMkI de che ane je cIjo teo pote banAvavA, racavA, ane DokaTarI vADhakApa karyA sivAya ane auSadhopacAranI madada lIdhA icche che tenI pAchaLa teo barobara pUrI khaMta ane utsAhathI sivAya mAMdAone sAjA banAvI zakayA hatA. sarvazakitamAna izvaranA paDe che, potAnI meLe badhuM kare che, pitA mATe nirmANa kare che, jenA nAme teo dhAre te karI zake tema hatA. mATe te cIjone mUtimatta kare che. A rIte mAnavI pote ja nirmAtA je kAMI niSedhAtmaka-nakArAtmaka che te sarvane A AdhyAtmika banavAnI sthitimAM mukAIne (jene prakAza prApta thayuM che tenA baLo niSkriya banAvI de che, nAbuda karI zake che. ane je mATe banavApaNuM nathI, te pote che ja) A rahasyane pote ja kAMI vidhAyaka che, racanAtmaka che tene AdhyAtmika baLo spaSTatA javAba Ape che. ApI zake che, prANavAna banAvI zake che, kriyAzIlatA ApI zake che. ApaNA mULa vipatha tarapha ApaNe pAchA pharIe. chellA AnAthI je vicAra prANavAna banAvAyuM che te tejasvItAne dhAraNa vizvayuddha vakhate, IMglAMDane bacAvavAnI laDAI cAlI rahI hatI kare che ane tethI paNa AgaLa vadhe che.. tyAre, duzmananA pakSe pUrI bhautika AbAdI ane anukuLatA ApaNI duniyAmAM astitva dharAvatAM virodhI dhvaMdvo dvArA ApaNe hatI, Ama chatAM paNa bacAva karanArAone temanA asAdhAraNa tyAM je jIvanamUlyo prasthApita hoya che tenI pikaLatA vize vikAsA- manobaLanA kAraNe A baLa haMmezAM vijetA nIvaDe che, kAraNa ke te bhimukha prastuta vyakita savizeSa sabhAna bane che. jene dunyavI paramatattvamAMthI pedA thAya che) AkramaNakhAro jItI zakayA nahotA. jIvanamAM ati mahatva ApavAmAM Ave che te. dA. ta. bhautika dAkhalA tarIke, je kSaNe bIgabena (laMDananA meTAM ghaDiyALa) mAM rAtrIsaphaLatA prApta karavI, loko taraphathI mAnasanmAna meLavavAM, dhana saMpA- nA vakhate navanA TakorA purA thayA ke eka miniTanuM mauna paLAyuM dana karavuM, sattA hastagata karavI-A badhuM Akhare avinAnuM- hatuM ane A eka miniTanA maune lokone Antarika AdhyAtmika nahivata -mAluma paDe che. kAraNa ke AvAM bhaitika mUlyo svata: zakita saMgrahita karavAnI taka ApI hatI, tAkAta ApI hatI. kaI pUrNatAne ke sthAyI saMtoSane anubhava karAvI zakatAM nathI. (ane A zakita ja kharuM satya che, "Real' che) ane juo ane
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-68 prabhu nihALe, teNe bacAva karanArAomAM baLa preryuM ane AkramakonI tAkAtane sthagita karI nAMkhI. pariNAme Akramako DhIlA paDayA, becena banyA, hIMmata hArI gayA, ane AjanA saMgharSanA samayamAM paNa Ama ja bane che. aniSTanI sAme aniSTa yojAtAM paristhiti vaNasavA mAMDe che. bIljhebaba (Izu virodhI asura) dnArA bIljhebabane haThAvI nahi zakAya. yuddhanI dhamakI sAthe yuddha UbhuM karavuM e koI javAba nathI. AtmAnuM asAdhAraNa tAkAtabharyuM baLa, zastra vinA, anyane du:kha dIdhA vinA vijetA bane che. sAMkaDA vicAro ane bhayaprerita AzaMkAe je tene anyathI tema ja IzvarathI vikhuTo rAkhe che tenAM baMdhanAthI A Antarika tAkAta mAnavIne mukata kare che ane tenI cetanA ArDanAM AvaraNa dUra karavAmAM madada kare che. karkaza vANInA upayoga karyA sivAya, dabANa lAvyA sivAya, anya upara potAnA abhiprAyo lAghA sivAya, pratyeka mAnavI mAtra potAnI AsapAsanuM vAtAvaraNa zuddha karavAnA prayatna karIne, ane tene visaMvAda ane taMgadilIthI mukata banAvIne aneka prakAre madadarUpa banI zake che. nAnI bAbato upara jhagaDA karavAnA ane athaDAmaNo UbhI karavAnA mAnavIsvabhAvanA kAraNe haMmezAM mAnavI mAnavI vacce saMgharSonI je lAkhA ghaTanA banyA kare che tenA samuccaye vicAra karatAM aNuboMbanA dhaDAkA jeTalI tenI ghAtaka asara nIpaje che. A dUra karavuM joIe; dUra thavuM joIe. A barobara samajavuM ane potAnA jIvanamAM vidhAyaka rIte utAravuM te kArya ghAtaka zasro vaDe bacAva karavA ane juvAna peDhIene ema karavA tarapha ghasaDavA karatAM vadhAre mahattvanuM che. eka vakhata A bAbatanuM satya samajavAmAM Ave, pachI anyAya sAme te makkamapaNe UbhA rahI zake che, eTaluM ja nahi paNa, anyAyano parAbhava karavA mATe jarUrI dabANa pedA karavAnI tAkAta te prApta karI zake che. paNa A mATe eka mukhya bAbata jarUrI che ane te e cheke mANase pote mAtra zarIrathI ane bahArathI nahi paNa aMdarathI pavitra banavuM joIe; vidhAyaka rIte vicAra karatA thavA mATe mananI aMdara je vadhArepaDato nakAmA kacaro bharyo hoya te DI jhapaTIne bahAra kADhI nAMkhavA joIe ane aMdara gAThavAI gayelA pUrvagrahAthI mukata thavuM joIe, saMkIrNatApreraka pakSabuddhi ane vargabuddhithI para banavuM joIe, vizALa dilanA ane khullA mananA banavuM joIe, je paramAtmA ApaNAmAM tema ja anyamAM paNa che te paramAtmAne anya mAnavImAM jovAne pratyakSa karavAne--tatpara thavuM joIe. AtmAnuM kadAca pUrva svarUpe darzana na thAya to paNa tenI pAchaLa ane tenI aMdara mukhyapaNe te avarNanIya sarjakazakita rahelI ja che e tathya svIkAravuM ja rahyuM. have, A sarvocca tattvanA anusaMdhAnamAM mANase zI rIte vartavuM joIe? TUMkAmAM kahuM to buddhi, hRdaya ane AcAra vacce vicAra, vANI ane vartana vacce--pUrI ekavAkayatA sAdhavI, saMvAditA anubhavavI ane sarvocca prati tene vALavI yA to DhALavI, ane e rIte antargata kendra sudhI mANase pahoMcI javAnuM che, jenA pariNAme evI anubhUtinuM,ekarUpatAnA saMvedananuM, apUrva zrAddhAnuM, evA sIdhA saMbaMdhanuM nirmANa thAya ke je vaDe sarva prakAranI laghunAthI ane mananA sAMkaDApaNAthI te UMce UThe. ApaNA AtmakendranI zakita-sAcI ANavika zakita--tyAra bAda mAnavInI madade Avaze, kAraNa ke A sivAya kharUM Antarika baLa prApta thAya ja nahi, AkAMI aMgata huMpaNAnI bhAvanAthI siddha thatuM nathI, paNa pAyAnI vAstavikatAmAMthI udbhava pAmatI vizvavyApI ananta, AdhyAtmika tAkAta vaDe ja A siddha thaI zake che. jIvana 67 athavA TelIvijhananI jarUra nathI, paNa kharekhara ... potAnA ka mATe, peAtAnA mAnavI baMdhue mATe, A daniyAmAM je kAMI bane che te sarva mATe javAbadArInA--khullA dilanA ane gaMbhIratApUrvakanA- sabhAnapaNAnI jarUra rahe che. vyakita pote game tyAM hAya, dareka vyakita te tattva tarapha potAne dorI zake che ane tenA anubhava karI zake che. A mATe koI saMsthAnA sabhya thavAnI, koI lavAjama bharavAnI, koI chApAnI, reDIo mAnavImAMthI spha uratI badhI niSedhAtmaka bAbato (bhAre gamagInIbharyA vicAro vagere) sIsA jevI bhAre hAya che ane pragatine rUpe che. vidhAyaka rIte aMdarathI pharatI ane bahAra AvatI bAbatA vicAra-vizadatA preratA AdhyAtmika sAmarthya prati vinArokaToka mAnavIne laI jAya che. nAnA sarakhA sarjaka evA AjanA mAnavI mATe A tattvanA sAkSAtkAra karavA e sauthI moTuM kArya che. te jevA che tevA te parama avarNanIya sattvamAM jarUra kAMI ne kAMI puravaNI karI zake che, eTale ke, potAnI nAnI sarakhI jyotanI puravaNI karI zake che ke je tenA sukha ke du:khanA sarva anubhavo daramiyAna tenAmAM sadaiva prajvalita hoya che. jo te A mahAna adbhUta satyane sAkSAtkAra karI zake to te mahAna rahasyanA pArane pAmI zakaze ane potAnA kharA sattvane--satyane pIchANI zakaze. tyAre nIcenA zabdonanuM rahasya te pAmI zakaze ane tenA mATe te eka jIvanta vicAra rUpa banI raheze; "Gloria in Excelsis Deo!" "paramocca prabhunA yahA !" anuvAdaka : paramAnaMda samApta mULa lekhaka: henDrIka vilemsa dezabharamAM thayelA grAmadAna tathA prakhaDadAnanI yAdI tA. 31-5-'68 sudhImAM nIce mujaba pAMca jillAdAna thayAM che:(1) darabhaMgA ( bihAra ), (2) tirUnelavelI ( tAmilanADa), (3) pUNiyA (bihAra), (4) uttarakAzI (uttara pradeza), (5) baliyA (uttara pradeza) A uparAMta grAmadAna tathA prakhaMDadAnanI yAdI nIce mujaba che: prakhaMDadAna grAmadAna rAjaya bihAra orissA uttara pradeza tAmilanADa AMdhra pradeza paMjAba-hariyANA mahArASTra madhya pradeza rAjasthAna gujarAta pazcima baMgALa keraLa maisura dilhI jammu-kAzmIra 22,788 ,78 $,000 1,302 4,200 3,298 3,180 2,809 1,021 paTa 78 417 394 74 1 viSayasUci prakI / noMdha: gujarAtanA mukhya pradhAna zrI hitendra desAI kayA jamAnAmAM vase che?, caraNasparza, sva. zrI cImanalAla pApaTalAla zAhanA udAtta jIvananI jhAMkhI, gelIlIonI punartapAsa. vijJAna ane dharma eka vilakSaNa vyakita : eka vilakSANa anubhava : apaMge dAkhavelI pratibhAnuM abhinandana sarvodaya eTale aMtyodaya zreyAbhimukha mAnavIne utthAnakrama lagnajIvananI samazyAo paramAnaMda 149 36 37 50 12 zAMtilAla sI. zAha paramAnaMda // 11 1 babalabhAI mahetA henDIka vilempsa cImanalAla cakubhAI zAha pRSTha 57 59 1 saMkalana: cImanalAla je. zAha 62 eka 64 66 68
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-7-68 lagnajIvananI samasyAo prabuddhajIvana'nA tA. 1-768nA aMkamAM, zrI dalasukhabhAI banDa raselanI AtmakathAne bIjo bhAga hamaNAM vAM. mahAna mAlavaNiyAne patra vAMcI Azcarya thayuM. temAM zrI paramAnaMdabhAIe buddhizALI vyakita. traNa ke cAra (jI vakhata lagna karyA. dareka vakhata ema lAge ke have managamatI patnI maLI che ane sukha maLaze. pahelI tenI prazaMsA karI tethI muMjhavaNa vadhI. zrI dalasukhabhAIne zuM kahevuM che patnI sAthe lagnaviccheda le hato tyAre bIjI strI sAthe vyabhicAra te barAbara samajAyuM nahi. lagnajIvana saMbaMdha, pazcimamAM je thaI rahyuM che karyo che ema kAraNa ApavuM hatuM. teo lakhe che :ane ApaNe tyAM che, temanA mata mujaba, anivAryapaNe Avaze tene "As I wished to be divorced while in China, it teo AvakAre che ke tene rokavAno prayatna karo ema mAne che? was necessary to spend the nights in official adultery. AvuM mAnasa ApaNe kevI rIte rokI zakIzuM e prazna karI, "rUDha The detectives were so stupid that it had to be done again and again". mAnyatAone tilAMjali ApyA vinA cAlaze ja nahi ema ApaNe - "huM cInamAM hatA e daramiyAna mAre chUTAcheDA meLavavA hatAM samajI levuM joIe, ema teo mAne che. gAMdhIjIe tene roka ane e mATe meM vyabhicAra karyo che e purA rajU karavAne vAne eka prayAsa karyo, paNa temanA mata mujaba, gAMdhIjInI salAha - hatuM. A mATe mAre anya strI sAthe rAtrI gALavI ane chupI polIkoNa svIkAre ane gAMdhIjIno mArga temane azakaya lAge che ane sane tyAM hAjara rAkhavI, je najare joyAnI jubAnI Ape-AvI pazcimanI paristhiti ApaNe tyAM AvavAnI ja che, tethI A goThavaNa karavAnuM jarUrI hatuM. AvI meM goThavaNa te karI, paNa chupI polIsanA mANase evA bevakupha hatA ke mAre e kAma pharI pharIne samasyAnuM nivAraNa karavAno mArga, samajaNapUrvaka apanAvAya to tene karavuM paDyuM hatuM." ukela maLI Ave. A nivAraNa karavAno mArga zuM ane tene temanA pustaka "Marriage and Morals"thI te samaye bhAre ukela ke ane kevI rIte Ave te saMbaMdhI temaNe kAMI jaNAvyuM nathI. uhApoha thayo hato. te pustaka viSe AtmakathAmAM temaNe have lakhyuM : paNa bhAratIya lagnajIvana prAcInakALathI pazcima karatAM caDiyAnuM "In it, I developed the view that complete fidelity hatuM tema mAnavAne kazuM ja kAraNa nathI ema draDhatAthI teo kahe che. was not to be expected in most marriages, but that a vacamAM, pAdarIo ane mAnasazAstrIono ullekha karI, pAdarIe husband and wife ought to be able to remain good paNa namatuM jokhavA taiyAra thayA che ane mAnasazAstrI De. grIna friends in spite of affairs.............. I do not know vAlDane abhiprAya Apyo che ke :lagnavicchedana pravAha vahI rahyo che. tene rokavAno eka mAtra what I think now about the subject of marriage. There mArga (temaNe) sucavyo che ke je prakAranA dharma ane rAjyamAnya eTale seem to be insuperablc objections, to every general kAyadesaranAM lagna anivArya che tene badale yugalasaMmata binakAyade- theory about it. Perhaps easy divorce causes less unsara lagnanI chUTa hovI joIe. eTale ke strI ane puruSa IcchA happiness than any other system, but I am no longer pramANe sAthe rahI lagnajIvana gALe ane IcchA thAya tyAre chUTA thaI jAya. A eka ja mArga samAjadhAraNa ane samAjasvAthya capable of b ing dogmatic on the subject of marriage." mATe che." "Complete fidelity ought to be expected in marriage, AvA vyavahArane "lagnajIvana" kema kahevAya ? spaSTa zabdomAM though at times, it may be difficult. Husband and wife kahIe te mukata vyabhicArane sahaja gaNavo ane svIkAra. samAja cannot remain good friends with affairs." dhAraNa ane samAja svAdhyane A eka ja mArga che? te pustakamAM, meM eka evI vicAraNA vikasAvI hatI ke ghaNA kharA lagnasaMbaMdhomAM saMpUrNa vaphAdArInI AzA ke apekSA rAkhavI e mANasanI adhogati thatI, kadAca amuka saMjogomAM aTakAvI vadhAre paDatuM che, ane ema chatAM paNa ADo saMbaMdha hovA chatAM pati na zakIe, paNa e adhogati mahA aniSTha che tema mAnavAne badale, patnI mATe sArA mitra tarIke sahajIvana gALavAnuM zakaya hovuM tene anivArya mAnI AvakArIe tyAre, adhogatinI avadhi thaI. joIe.... A lagnanA viSaya aMge Aje huM zuM vicAruM che mAnasazAstrane nAme bhayaMkara aniSTa AcaravAmAM Ave che tenI mane khabara nathI. tene lagatI koI paNa thIarI eTale ke paNa kAmavAsanAnAM mAnasazAstra saMbaMdhe be matane avakAza nathI, siddhAnta sAme vAMdhAo anivAryapaNe hovAna. kadAca chaTAcheDA prabaLa kAmavAsanAne ujananI jarUra nathI. vAMdarAne saLI karavAnI meLavavAnuM kArya saheluM banAvavAmAM Ave che tevI sagavaDathI bIjI jarUra nathI. mANasanA manane markaTa karyuM che. koI paddhati karatAM kadAca ochuM asukha nipajavA saMbhava che. paNa yatato hyapi kauMteya, puruSasya vipazcita : lagnanA viSaya upara Aje huM koI cokkasa siddhAnta yA nirNaya iMndriyANi pramANini, haranti prasabhaM mnH|| upara AvavAnI sthitimAM nathI. dareka zabdArtha ane vizeSaNa artha gaMbhIra che. , "jo ke ghaNI vAra muzkela banatuM hoya te paNa lagnasaMbaMdhamAM saMpUrNa vaphAdArInI apekSA hovI joIe ema have mane lAge dhyAyato viSayAn puMsaH saMgasteSupajAyate // che. ADakatarA saMbaMdha sAthe pati patnI vacce maitrI TakavI have zakya tyAMthI zarU karI, chevaTa vinAza kema thAya che tenuM pUrNa mAnasa nathI lAgatI." zAstra gItAmAM ApyuM che. sAcuM sukha meLavavuM haze te A ja mArga che. khoTA mArge lagna saMyama mahAvrata che. satata bhamatA manane bAMdhI lIdhuM. jaIne sukha maLavAnuM nathI. kheTA mAnasazAstrane nAme viparIta mArgane puruSa strIne ane strIe puruSane nakkI karI lIdhA. bAkInAM bIjA bhAI- pratiSThita nahi banAvAya. saMyama e ja sAco mArga che. bahena samAna. manane bhaTakatuM ja rahevA daIe te, zakitane vyaya cImanalAla cakubhAI zAha apAra thayA kare. cittanI svasthatA gumAve, mananI prasannatA jAya nedha : gItAnA je zlokone upara ullekha karyo che tene anuvAda: ane bIjI pravRttiomAMthI mana UThI jAya. zakitane saMcaya thAya to prayatnamAM rahe toye, zANAye naranA hare, prajJA sthira thAya. manane Indriyo masta, vegathI viSaya bhaNI. A sAcuM mAnasazAstra. te ugatI prajAne ApIzuM ane te viSayanuM rahe dhyAna, temAM Asakita upaje, dizAmAM ukela zodhIzuM ke daDha mAnyatAone tilAMjali ApavAne janma AsakitathI kAma, kAmathI krodha nIpaje. bahAne, pragatizIla dekhAvA vinAza notarazuM? duniyA avaLI dizAmAM krodhathI mUDhatA Ave, mUDhatA smRtine hare, jaI rahI che. mATe tene ja sAcI dizA gaNIzuM? smRtilope buddhinAza, buddhinAze vinAza che. mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha: mudraka ane prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLaH 45-47, dhanajI sTrITa, muMba3. mudraNasthAnaH dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI-1.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M II 117 vArSika lavAjama rUA. 7 prabuddha jainanuM navasaMskaraNa varSa 30 : aMka 7 bu jIvana muMbaI, ogasTa 1, 1968 gurUvAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradeza mATe ziliMga 15 chUTaka nakala 40 paisA taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA : ja bhagavAna mahAvIranI bhavya pratimA (tAjetaramAM zarU thayelA oNgasTa mAsanI trIjI tathA cothI masta hatA; pitAnA sukha mATe pArakAnuM lehI relAvavAmAM ene tArIkhanA roja jyAre muMbaI khAte suprasiddha sAhityakAra zrI kaze AMcako nAte Ava, balka evA karmane e dharma lekhate hato ! jayabhikhunI paripUrtine samAroha ujavavAmAM AvanAra che tyAre nitanita pragaTatI yaoNnI dhUmraseromAM hajAro abela jIvonI hatyA tenA saMdarbhamAM 'gujarAta samAcAra'nA tA. 11-4-68nA aMkamAM AkraMda karatI hatI ne e asaMkhya pazuonA rakatathI saritAo paNa "IMTa ane ImArata' vibhAgamAM pragaTa thayela bhagavAna mahAvIranA rakatavarNI banI gaI hatI. hAhAkAra ne haiyAvarALa e dharmanAM aMge prabhAvazALI vyakitatvane khyAla Apa zrI jayabhikhuno lekhAtAM hatAM. A lekha keTalAka pheraphAra sAthe ahi pragaTa karatAM huM AnaMda anubhavuM AtmAnI anaMta tAkAta visarIne sahu AsurI zakitaonA chuM. zrI jayabhikhunI kAvyAtmaka lekhanazailine suMdara paricaya pUjanamAM ghelA banyA hatA. devakRpA ja sarvasva banI hatI. deva, karAvavo e A lekhane prasiddha karavA pAchaLa Azaya raheluM che. A devI, sura, asura sahanI sAme mAnavI pAmara banIne bhikhArInI lekhanI kApalI prabuddha jIvanane khyAla rAkhIne e divasamAM eka jema bhikSApAtra laMbAvI khaDo hato ane devanI kRpA prApta karavA mitre mArI upara mekalelI. tenI chApaNImAM pAra vinAnI bhUla hatI. e azvamegha ane naramegha karavA jeTalI nIcI koTie UtarI te sarakhe karI ApavAne parizrama bhAI ratilAla dIpacaMda desAIe gayo hato. uThAvyo che je mATe temane huM RNI chuM. bhagavAna mahAvIranuM jenI e ArAdhanA karavA beTho che e to enA aMtaramAM ja A rekhAcitra temanA paraMparAgata caritranA AdhAra upara aMkAyeluM che. sUto che jene e jagADavA mAge che, e hRdayanA kayArAmAM keda ' paramAnaMda) thayelo paDayo che - AvI AvI vAta karanAra kAM mUrkha kAM divAne jagatamAM mAnava zreSTha che. lekhAte eve e yuga hatA. mAnavamAM paNa mAnavatAno ja mahimA che, nahIM to mANasamAM mAnava jANe mAnavatAne kacaDIne meTa banavA mathata hatA. ane pazumAM bAhya dekhAva sivAya koI phera nathI. zudrane koI sthAna na hatuM. dvijonI caraNarajathI e hIna banyo hato. A mAnavatAnI surakSA kAje yuge yuge payagaMbaro pedA thAya che. ene mATe pRthvI naraka banI hatI. bIjA mATe pRthvI para svarga sukAyelI dharatIne mahArAvavA jema varSA Ave che, ziyALAnI UtAravAnuM e sAdhana banyuM hatuM. jJAnane prakAza enA mATe baMdha hUMThavAI gayelI kudaratane killola karAvavA jema vasaMta Ave che, hato. tapa ene mATe akArya hatuM. maraNanA abhizApa jevuM enuM ema kALe kALe sukAyelI mAnavatAnI hRdayakuMjone pakullAvavA, jIvana hatuM. hiNAyelI mAnavatAne pharI sthApavA mahApu Ave che. puruSanuM adhaga strI. enI parataMtratAne sImA nahotI; strI jamAnAnI AhathI e janme che . ane zudra zAstranI bAbatamAM anadhikArI daryA hatAM. bhUlecUke zAsajamAnAnI AgamAM e zekAya che. zravaNa kare te kAnamAM sIsuM reDavAnI AjJA hatI. strI ane svataMtratA jamAnAnI kIrti laIne e jAya che. e be parasparavirodhI lekhAtI. bALapaNamAM pitA raze, yuvAnImAM saMsArI mAnavInAM mana evA mahApuruSane enAM potAnAM pati sAcave, ghaDapaNamAM putra pALe-evI kAramI parAdhIna enI sthiti nAnAzAM maMdiromAM keda karavA mathe che, paNa e te vizvanI vibhU hatI. e to vADAne jIva, vADAnI bahAra enAthI javAya nahIM, svataMtra dharma - karma enAthI karAya nahIM. tio hoya che. bhaugolika sImADAo, aitihAsika sImAsthaMbha, varNa, jJAti, prIta ke dezanA vADA emane chaLI zakatA nathI. dharmasabhA, jyAM mAnavInA karmadharmane nirNaya thato tyAM, AjanI ApaNI dhArAsabhAo ane saMsadonI jema, vANInA mAtra gaganavihArI sUrajadevanI jema e pitAnAM amUlakha aja vilAsa ane vitaMDAvAda ke zabdonA chala prapaMca cAlatA hatA. jIvanane vALAM UMcA ke nIca, raMka ke rAya, mAnava ke pazu, sahunA upara samAna bhAve prasAre che. mATe nahi paNa jazane mATe A sarasvatIsamAraMbhe jAtA. vidyA yuganI e nIpaja hoya che. vidarbhogya banI hatI. lokabhASA tuccha banI hatI. jokabhASAmAM yugane saMskAravAnuM emanuM sarajana hoya che. belanAra taraNAnI tela lekhAte. je na samajAya te ja sArarUpa, AvI yugavANI laIne janmelA, eka AkhA yugane samatva ema mAnavAmAM AvatuM. rAjAo prajAkalyANa karatAM potAnA matAgraho, haThAgraho ne ane ahiMsA, prema saMskAra ne jIvanasaurabhathI chalakAvI denAra mahApuruSa te bhagavAna mahAvIra mehamamatva mATe raNAMgaNa jagAvatA hatA. enA nAnA - najIvA pacIsa varSa pahelAMnI A vAta che, jyAre maMdire maMdire namAlA vAMdhA pAchaLa ghera vigraho racAtA, mANasa mAkhInI jema mAnavI potAnA sukha mATe AsurI zakitaonI ghora upAsanAmAM | haNAte, ema haNavAmAM ne haNAvAmAM svarganI kalpanA sevata, jagata
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ tee . prabuddha jIvana ' tA. 1-8-68 nirAdhAra bALakonA kaMdanathI ne vidhavA strIonA rUdanathI vyagra banI gayuM hatuM. hiMsAnA pratikArane enAthI ThoTha' IlAja koI zodhyo jaDato nahote. * * Ama vepAramAM chaLa, vyavahAramAM prapaMca, dharmamAM, sagavaDa, AtmAmAM daurbalya ne rAMga pabharI zakitaomAM zAbhA mAnI levAmAM AvI hatI. A AjathI I. sa. pUrve 59mAM vaizAlI nagarInA gaNataMtramAM gaMDakI nadInA pazcima evArA para AvelA kSatriyonA zAkhAnagara kSatriyakuMDa gAmamAM rAjA siddhArthane ghare rANI trizalA devIne peTe caitra zukalA trayodazIne zubha divase eka bALakano janma thayo. e bALakanA janmanI sAthe rAjyamAM badhe vRddhi dekhAvA lAgI, gaucaramAM ghAsa vadhyAM. nIra-navANe jaLa chalakAyAM, mAnavajAta akAraNa AnaMdanA jhUle jhUlavA mAMDI. verI paraspara prema karavA lAgyA. pIo samAdhAna zodhavA lAgyA. prakRtinI saMpattine hRdayane vaibhava vadhavA ja lAgyAM. mAtApitAe sRSTinA A vRddhigata saMketane spaSTa karanuM nAma A vardhamAna rAjakumAra vardhamAna ! vardhamAnamAM badhuM ja vRddhi pAmeluM jovAnuM hatuM, nIDaratA enI hatI, AtmabaLa enuM hatuM, karuNA ne sahiSNutA paNa enI hatI. sAta ane ATha varSano thatAM thatAM to eNe svaparAkramathI ane hRdayanI udAratAthI "mahAvIra' upanAma meLavyuM. e upanAma enuM jIvanabharanuM upanAma banI rahyuM. kamAra vardhamAna vaizAlInA alaukika rAjaprAsAdamAM UcharavA lAgyA, paNa hRdaye rajavADI raMga na lAgyA. e to kevaLa kSAra upara lIMpaNa jevA banI rahyA. ciMtanazIla A rAjakumAra potAnA sukha mATe sadA ciMtanamAM magna rahevA lAgyA. jagatanA mithyAcAro ane sagavaDiyA dharmAcAroe temanA aMtaramAM tumula yuddhanAda jagAvyuM. e satyane vyakata karavA thanaganI rahyA. vAdaLane cIrIne vIjane jhabakAvavA jevuM A kAma hatuM. e mATe tyAga, balidAna ane vairAgya traNenI jarUra hatI. e khAtara teo badhI sukha-sAhyabI choDI jaMgalanA ekAMtamAM saMsAranI sarva agavaDomAM jIvavA ane e rIte jIvIne jIvananuM jhaverAta prApta karavA talapApaDa thaI rahyA. paNa re! saMsAranA saMsArI saMbaMdhone paNa kema Thokare mArI zakAya? mAtApitAnA snehane pArakhIne putre vacana ApyuM ke tame jIve cho tyAM sudhI eraNyamAM nahIM jAuM. mAtApitA svarge gayAM. vardhamAnanA paganI beDIo tUTI gaI. e araNyapravAsa mATe tatpara thayA. tyAM baMdha AvI pahoM cyA. baMdhune khAtara vadhu be varSa rAjamahelamAM e janaka videhI banIne rahyA. saMsAra choDanAre sarvasva choDavuM ghaTe, nahi te saMsAra choDayAne kaMI artha na rahe. pharI e vaLagaNa bIje cheDethI AvIne vaLage. vardhamAna kumAre pitAnuM kahevAya te badhuM choDI dIdhuM ne vananI vATa lIdhI. sukhanA vAyaro vIMjhaNA DhALatA hatA, chatAM ene sarvatra du:kha ne kAraNya dekhAtAM hatAM. saMsArInI rAtri e yogIne divasa banI. zI lAgate A saMsAra viSaya - vikAranI pracaMDa bhaThThI je lAgato hato, jemAM prANIo asahAya banIne zekAtA hatA, iMdana karatA hatA. jIvamAtranI zAMtinA kAraNe, vizvabaMdhutvane prakAza pAtharavAnI tamannAthI e vanavana bhamyA, bhayaMkara viSadharonI najIkamAM vasyA, zetAnanI senA sAthe mukAbalo karyo, zastradhArIone ni:zastra thaI sAmano karyo. asatya sAme satya, dagA sAme vizvAsa, zetAna sAme sAdhutA laIne teo bhayaMkara pradezamAM, are, naramAMsa - bhakSakonA pradezamAM paNa ghUmyA. nahIM hai dakhta baMde! ane te paNa kevI kevI pratijJAo sAthe? game tevA prati spardhA sAme hAthamAM daMDa paNa na le; gune koIe karyo hoya ne ALa pitA upara Ave to paNa potAnA bacAva mATe potAno pari. caya ApavA mukhamAMthI jabAna paNa na calAvavI; pachI aMga calA- vavAnI to vAta ja kevI! phakata AtmA ja bele! hRdayane vyavahAra paricaya Ape. mana mana sAthe vAta kare che. Ama premane avatAra banIne emaNe paryaTana karyuM. bAra varSanuM A paryaTana ! bAra varSamAM TukaDe TukaDe mAtra eka varSa jeTaluM ja bhejana, agiyAra varSa nirAhAra ! cha cha mahinA sudhI ane vinA ekadhAruM calAvyuM ! bhalA, A bhagIratha sAdhanane siddhi kAM na vare? rAjakumAra vardhamAne bhagavAna mahAvIra banI gayA. sarvodayanuM emanuM dharmatIrtha pragaTa prabhAvI banyuM. savI jIva karuM zAsana rasI! IsI bhAvadayA mana ullasI' emaNe jagatane kahyuM : "mArA dharmamAM yuddhanA jhaMkAra nathI, yajJanA rakatapAta nathI, vAsanAnA vilAsa nathI, ApavAmAM je Atmazreya che, tajavAmAM ja tejasvitA che, verIne kSamA ApavAmAM ja mardAI che, maravAmAM ja mahotsava che, puNyakAryamAM pratiSThA che, samatvamAM dharma che, jANavAmAM jIvana che. .. mAruM zAsana sarvodayanuM che, kIDIthI kuMjaranuM che, raMkathI rAyanuM che. - " adharmathI dharmInuM che. . nIcethI ucca che. nAta, bhAta, paise, vaibhava lAgavaga tyAM kazuM cAlatuM nathI. hariko bhaje se harikA hAI-' evo ghATa che. je jItavA mAge che, saMsAranA samarakSetramAM aMtaranA zatruene je jItavA mAge che, e mATe jaMge caDhavA mAge che, evA sAcA zUrAone mAro dharma che. enuM nAma jaina dharma che. nAmathI nisbata nathI. kAma para kAryane adhAre che. kirAta, aspRzya, paramatavAdI saha ahIM sthAna pAme che. mahAvIranI A vizvavINAe jagatane navuM jIvana ApyuM. sarva nadIo jema sAgaramAM samAya, ema sahu varNa nAta, jAta, uccatA, nIcatA e sarva tajIne mahAvIranI pAse AvyAM. ' e jamAnAnA prakAMDa paMDita lekhAtA IndrabhUti gautama jevA eka nahi paNa agiyAra vidvAna brAhmaNe vAdavivAda cheDI. emane anusaryA. zreNika biMbisAra, ajAtazatra, udayana, rAMDapradyota jevA rAjAo nirarthaka rakatapAta choDI emanI sevAmAM rata banyA. kubera bhaMDArI jevA zAlibhadra ne dhannA jevA aneka vaizyo. saMpatti choDI nigraMthanuM jIvana jIvI rahyA. harikezIbala ane metAraja jevA zudra saMtAne mahAmuni banI rahyA. caMDa kauzika jevA mahAna sarpone veranA mArgethI vALI premanA kAMdA banAnA moTA vivAda ja sImArI thAkabhANa jIvamAtranI moTAI pragaTa karate Atmadharma, vizvadharmo sAthe maitrI pragaTa karato anekAntavAda, janma karatAM dharmanI mahattA pragaTa karato karmavAda emanA dharmanA A sImAstaMbha banI rahyA. pacIsa varSa pahelAM e saMdeza e ja lokabhASAmAM sAMbhaLIe: mAthuM muMDAvavAthI zramaNa thavAnuM nathI. mAtra kArane japa karavAnI brAhmaNa thavAnuM nathI. valkalanAM vastra dhAraNa karavAthI tApasa thavAnuM nathI." paNa - "samatva dhAraNa karavAthI zramaNa, brahmAnI upAsanAthI brAhmaNa, jJAne pAsanAthI muni ane tapathI tApasa thavAya che." - vIra vANIne sArAMza A che; karmanI ja mahatta che: karaNI tevI bharANI. mahAvIrane saMkSipta saMdeza eka ja che : " nara jo nija karaNI kare, no rA ya ra ho jAya !" zrI jayabhikhu vastIvadhArAnI samasyA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame kalakattAvALA zrI bhaMvaramala sIMdhI 1lmI ogaSTanA roja sAMjanA cha vAgye dhI grena, rAIsa enDa oIla sIDjha maracanTasa esosIezananA hAlamAM "vastIvadhArAnI samasyA upara jAhera vyAkhyAna Apaze. ' maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-8-68 prabuddha jIvana satya eTale anyodaya : . (gatAMkathI cAlu) thoDIka zarama paNa emAM bhAga bhajave che, paNa kAyamI ukela to A badhuM karavuM hoya to emanA hRdayamAM sthAna prApta karI keLavaNI ane mahAvaroja jaNAya che. le ane A badhAmAM mArgadarzana ApI zake evI koIka vyakita A badhAmAM ekAeka parivartana te tyAre ja Ave jyAre emanI vacce besavI joIe, jethI emanI zakita ane samaja emane badhAMne aMtarathI bhAna thaI jAya ke ApaNA samAjanI eka eka vyakitanA vikAsa vinA ApaNo vikAsa azakaya che. vadhAratAM vadhAratAM e jhIlI zake, evA kAryakrama zarU karAvI zake ane gAmamAM saMpa ane ekatAnuM mahattva ThasAvI zake. eTalA mATe gAMdhIjI emaNe khAdI paherI; reMTiyo calAvyA; dArU choDayo; vyasano choDayAM; gAmamAMthI dArUnuM pIThuM baMdha karAvyuM; korTakacerInA kharcA kahetA hatA ke sAta lAkha gAmaDAMmAM mAre sAta lAkha svayaMsevako joIe che. ochA karyo; vahe ane bAdhA AkhaDI ochA thayAM; gAmamAM zALA " paNa eTalA badhA AvA svayaMsevako maLe kayAMthI? emanA zarU thaI; bALakone bhaNAvavA mAMDayAM; khetInA kuvA vadhAryA; eMjina pipaNanI vyavasthA paNa zI rIte karavI? A moTA koyaDA hatA. kAraNa paMpa mUkI khetInuM utpAdana vadhAryuM; hisAba rAkhIne dahADe dahADe devAM ochA karAvyAM; gAmamAM thoDA vadhu iMTerI ane nALiyerI makAna ke e vakhate ApaNo deza parAdhIna hato. paNa e parAdhIna dezane paNa nirmANa thayAM. svAdhIna karIne ja ame jaMpIzuM evI pratijJAvALA keTalAka juvAne gAmamAM thoDA mANaso vadhu tAjA thayA, vadha dekhatA thayA, hatA, jeo laData baMdha paDe tyAre bApue cIMdhelA AvA mArge emanI paNa gAmanA eke eka mANasanI sthiti sudharI nahi. cheka chevADe zakita pramANe chUTA chavAyA kAma karye jatA hatA. paDelA te haja chevADe ja rahI gayA hatA. ame zAMta samayamAM gAmaDAnuM racanAtmaka kArya karatA hatA ane jenI pAse jamIna na hatI enA hAthamAM jamIna AvI ja satyAgrahanI laData Ave tyAre e gAmanA sAthIone laIne sarakAra nahi. jenA hAthamAM kAMI udyogadhaMdho na hato enA hAthamAM kAMI sAme satyAgraha karIne jelamAM jatA hatA. udyogadha Avyo ja nahi. - A badhAMthI amArA gAmalokone deza mATe sadbhAva 1947 nI sAlamAM bhArata svAdhIna thayuM. enI sAthe bhArata vadhato jato hato, emanAmAMthI keTalAkanI deza ane duniyAnA prazno dezanI paristhiti badalAI gaI. bhArata sAme rAjyataMtrane risthara karavAnA, nirAzrItane thALe pADavAnA, dezanA saMrakSaNanA ane dezanA rAmajavAnI zakita vadhatI jatI hatI. samAja sevAnuM kAMIka kAma vikAsanA aneka prazna AvI paDayA. Ave te e mATe ghasAvAnI keTalAkanI taiyArI vadhatI jatI hatI. * ApaNAM dezanetAoe mahenata karIne svAdhInatA te sthira vadhelI lAgavagane lAbha uThAvavAnI keTalAkanI vRtti paNa vadhatI karI, paNa rAjyataMtra ane amaladAro mukhya thaI gayA. leka ane jatI hatI ane AthI gAmanA anya lokonA manamAM emanA vize emanI vacce besIne emane keLavanArA vikharAI gayA. vadhu ane IrSyA ane adekhAI paNa vadhatI jatI hatI. jhaDapI utpAdana ane tvarita vikAsanI doTamAM gAMdhIjIe batAvelAM - traNa varSa sudhI huM ekalo ekale e mArA gAmamAM rahyo, enA utthAna mATe rAta-divasa joyA vinA tapasyA karI ane mArgo ane kalpanA paNa bAjue sarakatAM gayAM. pariNAme prajAnI ekAgrabhAve dila daIne kAma karyuM. emanAmAM ja eka thaIne emanA keLavaNI te na thaI; paNa enA manamAM paNa svarAjaya maLyA pachI khetaromAM emanI sAthe ja bAjarI, bAvaTo ane DAMgara vADhatAM vADhatAM vadhu prAptine kIDA jora karavA lAgyo. ApaNA AgevAne je taMtra ke laNatAM bhaNatAM kAma karyuM enuM pariNAma zuM AvyuM? ane amaladAro mAraphata kAma karatA hatA emAMthI ane emanA ' , gAmalokone mArAmAM vizvAsa beTho. mArA nirvAhane bojo jIvanamAMthI gAMdhIjIe ApelI tyAganI bhAvanA adam thatI jatI paNa emaNe uThAvyo. kayAreka kayAreka emanA vahema sAme laDavAjhadhaDa hatI ane A badhA bhegave che te ame paNa zA mATe vadhu na vAnA prasaMge paNa AvyA. ema chatAM A mANasa ApaNe che, che. bhagavIe? ema tyAgamAMthI prajA paNa bhega tarapha vaLatI gaI. " ApaNA hitasvI che e vicAra emanA manamAM daDha rahyo. ane mArI sukhasagavaDanAM sAdhano jema jema vadhatAM gayAM tema tema vAte temaNe AdarapUrvaka sAMbhaLI ane emAMnI keTalIka vAto temanI bhagavAsanA vikasatI gaI. AthI jeTaluM maLyuM eTaluM ochuM paDavA zakita pramANe jhIlI. lAgyuM ane je abhaNa hatA, azakata hatA, lAgavaga vinAnA hatA - harijanone huM aDuM ane nANuM nahi e jemanAthI sastuM e badhAnA bhAge paNa zakitasaMpannanI bhegavRtti jora karavA lAgI. nahotuM jatuM ane e kAraNe mAre paNa bahiSkAra karavA taiyAra rASTrahita ane rASTrabhAvanAne bhoge paNa bhega jora karavA lAgyo. thayA hatA teo have harijane mArA gharamAM Ave, zALAmAM Ave ke AvuM aTakAvavA mATe sarakArI taMtranA niyaMtraNa AvavA lAgyAM, ame emane aDIe e calAvI levA taiyAra thayA che. paNa emanA paNa e niyaMtraNone Teko Ape evA AgevAnonAM jIvana tejasvI mananA UMDANanA khUNAmAM paDelo UMcanIcane chAza gaye na hate. nahotAM. eTale ulaTAnA emanA dAMte laIne niyaMtraNone vaTAvI e emanA bIjA aneka vahevAromAM dekhA dIdhA karato hato. AvI javAnI prajAmAM ane adhikArIomAM anItimattA vadhavA lAgI. sthitimAM harijane - aMtyajo - zI rIte samAnatA anubhavI zake? kartavyaparAyaNatA kSINa thavA lAgI; svArthI vRtti jora karavA emanA udayanI koI paNa lejanA Ave tyAM koIka ne koIka ene lAgI; pariNAme kheTI achata vadhI, aMkuza AvyA, meghavArI vadhI, toDI nAkhanArU nIkaLe ja. ane moMdhavArI tathA pagAra vadhArAnuM viSacakra phelAvA lAgyuM. Aje e jene pitAne virodhI mAnya ene potAnuM nAka kapAvIne cakra rAjya calAvanArAe tema ja sAmAnya prajAne behada mUMjhavI rahyuM che. paNa apazukana karavAnI vRtti kAMI samAjamAMthI TaLI gaI na hatI. gAMdhIvicAra te kayArane ya chUTavA lAgyo hato. sarvodaya 'gAmahitanA kAmamAM paNa e kayAreka kayAreka DokiyuM karI AvatI hatI. zabdane bAjue chADIne samAjavAdI samAjaracanA zabdane gaTha dAtaNanI cIrI zerI vaccovaca nAkhavI e sArI nathI e vavAmAM Avyo hato, paraMtu vadhelI bhegaparAyaNatA samAjavAdane teo samajyAM, paNa varSonI Tevane kAraNe ajANapaNe paNa AMgaNAmAM paNa AkAra levA de tema na hatI. prajAnI dhIraja khUTavA lAgI che ane pheMkAI jAya che enuM zuM? I paNa mArge A AphatamAMthI bacAya e mATe AMdhaLukiyA AvA badhA prazno te haju UbhA ja che. paNa ene kAyamI karavAnI vRtti jora pakaDatI jAya che e khataranAka che. ukela mane keLavaNI sivAya bIjo dekhAto nathI. thoDIka vyavasthA ane AnI avejI laI zake e mATe vinobAjIe AjanI
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 72 prabuddha jIvana tA. 18-18 viSamatA nivAre ane premabhAva vadhAre e bhUdAna ane grAma- jIvanamAM utArI zake evI vyakitaenuM nirmANa karavAnuM ane e dAnane mArga cIdhyA che. kAryakramane pArSaka bane, evI samAjaracanA UbhI karavAnuM bebhaththu bhArata gAmaDAno deza che ane gAmaDAMne mukhya udyoga khetI kAma upADavAnI Aje jarUra che. e kAryakrama sAmAnya janatAne che, e khetI upara Akhe samAja nirbhara che. A udyoga paNa AkarSI zake evuM ene vyavahArU svarUpa ApavuM e paNa AjanI mAtra svArtha prerita nahi paNa samAjahitanI daSTie ja cAlavo joIe. eka jarUriyAta che. eTale khetI kevaLa napho karavA mATe nahi paNa jIvavA ane jIvADavA sarvodaya eTale aMtyodaya-A vAta samajAvavA mATe meM Apa mATe cAlavI joIe. saune gAmaDAnI vAta kahI ane e gAmaDAmAM rahetA sauthI pAchaLa A prajAne sauthI moTo varga kheDUte che e AvI daSTi rAkhIne rahI gayelAnI vAta kahI. jIvana goThave to enI asara AkhA samAja upara paDayA vinA AjakAla prayAsa evo thAya che ke pahelAM samaja ane rahe nahi. gAMdhIjIe TrasTIzIpane je Adarza udyogadhaMdhA kara. zakitavALAnI sukhasagavaDa vadhAro, vakhata jatAM je pAchaLa rahI nArAo mATe Ape hatA, te ja Adarza vyavahAramAM mUkavA mATe gayelA che emanI paNa samaja ane zakita vadhaze. eTale e kAryakrama vinebAe grAmadAnadrArA Apyo che. sukhasagavaDa vadhaze. paNa jemanI sukhasagavaDa vadhAravAno prayAsa gAmamAM eka paNa mANasa dhaMdhA vinAne ke bhUkhe marato na thAya che emanA sukhasagavaDane pAra Avato nathI ane je rahI rahe e grAmadAnI gAmanI pratijJA hoya che. gAmane harijana ke jAya che emanA sukhasagavaDo vAro Avato nathI. emAMthI eka pachAtamAM pachAta gaNAto mANasa paNa grAmasabhAne sabhAsada hoya e siddhAMta paNa rajU thavA lAge che ke ghaNA lokonI sukhasagavaDa che ane grAma vikAsanA dareka kAmamAM enI saMmati paNa anivArya vadhAravA jatAM thoDA sukhasagavaDa vinAnA ya rahI jAya e kSamya mAnavAmAM AvI che. eTale ene zuM kheMce che? enI zI aDacaNa gaNAvuM joIe. e ja thaze "sarvAIvala oNpha phiTesTa'ne siddhAMta. che? e gAmanA eke eka mANasa pAse pahoMcI zake. grAmasabhAe sarvodayanA vicArathI A bilakula UlaTuM thayuM. ethI sarvodaya badhA nirNaya sarvasaMmatithI levA enI pAchaLano hetu A aMtyodayane ja vicAre kahyuM ke Unto the Last - chevADe paDelA sudhIche. je aMte pahelAnI vAta dhyAnamAM nathI levAnI te vahelA pahoMcavuM joIe. jema kuTuMbamAM mAMdA ke nabaLA mANasanI vadhu ke meDA enA pratyAghAta paDe che ane tarIne kinAre AveluM vahANa sAcavaNI levAya che ema sarvodaya samAjamAM paNa je aMte paDele DUbI jAya che. AkhA gAmanI ke AkhA dezanI yojanAo theDA che ene pahele udaya thavo joIe. hamaNAM zaherone udaya thavA AMgaLIne veDhe gaNAya evAonI ja janAo banI rahe che ane do, pachI gAmaDAMne vAro Avaze ema nahi paNa, pahelAM gAmaDAne ' chevaTe asaMtoSane asaMtoSa Ubhe rahe che - prakAnA prazno ja vAro AvavA do-gAmaDAmAM paNa je sAva tarachoDAyele che ene vAra UbhA rahe che. na AvavA de. bIjA te emanI meLe paNa emanuM saMbhALI zake evA AkhI prajA pote potAnA pratA vicAratI thAya ane ukelatI che. gAmaDAM ane zaherI benkone udaya thAya evuM taMtra goThave. thoDA thAya e ja prajAnI sAcI keLavaNI che. ane evI racanA parasparanA varSo pahelA vilAyatanA udyogapati mi. bAIDare A zaheramAM ja premabhAva upara ane ekabIjA mATe tyAga karavAnI bhAvanA gAMdhIjInA TrasTIzIpanA siddhAMtane amalamAM mUkIne utpAdana ane upara ja nirbhara che. no traNagaNo thayAnI vAta karI hatI. haDatALa vagerenA prazna ja AvA samAjamAM dhana ke saMpattinA saMgraha karatAM enA sadu- uDI gayA hatA. bhArata A mArgo kema cAlatuM nathI evo prazna paNa pagane mahimAM vadhu haze. AvA samAjamAM vipulatAne badale pUchayo hato. sukhasagavaDa karatAM paNa bhaluM zabda vadhAre sAro che. jIvananI prAthamika jarUrI cIjonuM utpAdana ane gya vitaraNa prathama aMte pahelAnuM paheluM bhaluM thavuM joIe. aMte paDelAnuM bhaluM karavA jatAM thatuM haze. AvA samAjamAM dareka mahenatane roTale ja khAvA AgrahI bIjAonuM paNa bhaluM thaIja javAnuM. samAjane pachAtamAM pachAta haze. AvA samAjamAM koI bIjA upara sarasAI bhegavavA nahi mANasa zikSita, saMskArI ane sarvane vicAra karanAro thaze te mAgate hoya paNa ekabIjAne sAthe laIne cAlavA mAgatA haze. A samAja te saheje e banaze. kAraNa sarvodaya samAjamAM AvI racanA UbhI karavA mATe jevA mANase joIe ane bIjAne pADIne AgaLa javAnI vAta nathI. huM evI rIte AgaLa jevI samAjaracanA joIe e UbhAM karavAM e Aja saLagata vadhu ke bIjA paNa AgaLa vadhI zake. eTale ja huM kahuM chuM ke sarvodaya savAla che. e aMtyodaya che ane aMtyodaya e sarvodayanuM prathama pagathiyuM che. Aje svayaMsevako paNa kevaLa samAjanAM kAmo karI Ape ke bhUdAna ke grAmadAna mAraphata vinobA kevaLa bhUmine prazna che e AvIne enA prazna ukelI Ape evA nahi cAle, paNa samAja ukelavA nathI mAgatA. trividha kAryakrama sUcavIne samAjane savAMgI pite potAnAM kAma karavA prerAya, enuM Ayojana kare ane ene vikAsa sAdhavA mAge che. ApaNe tyAM lokazAhI taMtra hovA chatAM pAra pADe evI prajAnI samaja ane zakita vadhAre evA joIze. e taMtra vize lokonA manamAM AptabhAva nathI lAgatuM. e bhAva te vyakitagata vikAsa jarUrI che paNa vyakita vikAsa sAthe rAmaSTi jagADavo hoya te Ajano lokazAhIne DhAMce ja badalavo joIe, vikAsa paNa thavo joIe ane samaSTi vikAsa khAtara vyakita arthataMtra ane rAjyataMtra vikendrita thavA joIe; vizALa grAma pitAnA svArtha jato karavA taiyAra thAya evI enI bhAvanA keLavAvI janatA dharAvanArA dezanuM arthataMtra khetI ane grAma udyoga-pradhAna hovuM joIe. AjanA vijJAnayugamAM samAja vijJAnanI zodhane uvekhIne ' AvuM taMtra ane sarvodaya bhAvanAvALA rasamAjamAM jIvanArA cAle e azakaya che. ema cAlanAro samAja tUTI jaze. e ja lokenAM mUlya ane jIvana paNa ene anurUpa hovAM joIe. enAM, pramANe vijJAnanI ze vyakitagata ke pakSIya hita mATe ja kAma dhAraNa, poSaNa ane saMrakSaNanI paddhati paNa ene anurUpa hovI joIe. karaze te Aje che enAthI paNa meTA koyaDA UbhA thaze. vinobA A dizAmAM prayANa karavAnA pupArthamAM ja emaNe bhUdAnamAMthI kahe che ema samAjahitane kendramAM rAkhavA mATe jIvanamAM AdhyA grAmadAnamAM ane grAmadAnamAMthI saraLa grAmadAnamAM padArpaNa karyuM che ane e pukSArthamAM ja emaNe grAmadAnamAMthI prakhaMDa dAna, tAlukA tmikatA joIze. enI paNa samAjane pratIti thavI joIe. dAna ane jillA dAna sudhInA kAryakramane vikasAvyA che. Aje dUraAma vijJAna ane AdhyAtmikatAne sumeLapUrvaka samAja- bhaMgA jillAmAM vinebAjI thANuM nAkhIne paDayA che ane e jillAnuM joIze.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 18-8 prabhu sarvAMgI sarvodaya AyAjana karavAnI tyAMnI prajAnI zakita vikasAvI rahyA che e paNa A hetuthI che. nakasalabArI jevA vadhu banAvA na banavA devA hAya to viSamatA nivAravAne ahiMsaka mArga zodhye ja chUTako. vicAra-parivartana ane paristhiti-parivartana karI zake evA kAryakrama ja AjanA prazno ukelI zakaze. ApaNe sau e dizAmAM vicAra karIe ane ene vyavahArU svarUpamAM kAryAnvita karavAmAM sahAyarUpa thaIe e ja prArthanA ! babalabhAI mahetA samApta ApaNA satyAgraha cAlI rahyA che. samAjamAM dayAdharama tA bahu cAle che. loko mAne che ke AjanI viSamatA jemanI tema kAyama raheze ane ame thoDA ghaNA dayAdharama karI daIzuM, te cAlI jaze. paraMtu AvA dayAdharama have pUratA nathI. Aje to have samatAnI jarUra che. ane samAjamAM samatA lAvavA mATe ja grAmadAna cAlI rahyuM che. grAmadAna e nivaira pratikAra ane satyAgrahanuM eka aMga che.. bIjAene taklIpha ApyA vinA pote rAhana karavuM ane samajAvavuM e ja satyAgraha che. satyAgraha e koI dhamakInI vAta nathI. AjakAla satyAgrahanA nAme ghaNlR khATuM cAlI rahyuM che, paraMtu kharuM jotAM satyAgrahamAM te satyanuM AcaraNa AgrahapUrvaka karavuM joIe, jethI sAmAvALAnuM hRdaya pIgaLI jAya. te mATe game tevA tyAganI taiyArI hoya. A ja kharo satyAgraha che. huM ema paNa mAnuM chuM ke jo eka paNa sAcA satyAgrahI duniyAmAM haze, to tenI asara AkhI duniyA para paDaze ane duniyAbharanuM hRdaya pIgaLaze. paraMtu enA manamAM duniyA pratye prema hovA joIe. Aje te nAnI nAnI vAta mATe upavAsa thAya che e khoTuM che. kemake ApaNe joIe chIe ke tenAthI evI prakriyAo uThe che, je mULa uddezathI bilakula bhinna hoya che. jyAM upavAsanuM pariNAma sahunA dilamAM premabhAva utpanna karavAmAM Ave e ja sAcA upavAsa che. paraMtu jyAM enI viparIta pratikriyA thAya, dveSa-bhAva ane jhaghaDA vadhe te upavAsa * khoTA che. upavAsa to tyAre ja karAya, jyAre jenA virodhamAM te karavAmAM AvyA hoya, tenA pratye ApaNA manamAM prema hoya ane upavAsa pachI sAmevALAne zarama Ave. tene ema lAge keme duSTatA karI, bhUla karI. huM jenA virodhamAM upavAsa ke satyAgraha karato houM, tenA manamAM jo AvI bhAvanA na UThe, to huM kAcA satyAgrahI sAbita thAuM. sAmevALAnA manamAM jyAre evI pratitI thAya ke A vyakitanA dilamAM mArA mATe prema che, tyAre ja huM sAce. satyAgrahI gaNAuM. mATe jyAre huM grAmadAna dvArA satyAgrahanI vAta karI rahyo chuM, tyAre DaratA nahi. mArU te mAnavuM che ke grAmadAnanuM A je kAma cAlI rahyuM che, te eka prakAranA satyAgraha ja che. satyAgrahanA e artha nathI ke amuka prasaMge koInI virUddha kAMIka karavuM. mATe ApaNe gAmegAma jaIne lAkone vicAra samajAvIe chIe, grAmadAna mAgIe chIe, te badhA satyAgraha ja che. Ama karavAthI satyAgrahanuM asra kuMThita nathI thayuM. je mANasa jIvanamAM satya para cAlavAno Agraha rAkhe, teno satyAgraha avirata cAlI rahyo che. Udhama macAve, zorabakora macAve e satyAgraha che evI mAnyatA sAva khoTI che. (tA. 6-7-'68 nA 'bhUmipatra'mAMthI sAbhAra uSkRta. ) vinobA 'satyAgraha' mArI samajaNu mujaba ApaNe tyAM 'satyAgraha' zabda gAMdhIjIthI pracalita thayo che athavA to te zabdanuM gAMdhIjIe eka viziSTa arthapradAna karyuM che. dakSiNa AphrikAmAM sthapAyelI gorI hakumate akhatyAra karelI raMgabheda nIti athavA to hindI virodhI nIti sAme gAMdhIjIe je Andolana jIvana calAveluM tene temaNe zarUAtamAM 'Passive Resistance ' nuM nAma ApyuM hatuM. A aMgrejI zabdayugalano gujarAtI anuvAda zuM karavA tenuM ciMtana karatAM karatAM temane satyAgraha zabda hAtha lAgyo ane e zabdamAM Passive Resistance no bhAva yathArtha rIte sUcita thAya che ema temane bhAsyuM ane e mujaba Passive Resistance ' | 'satyAgraha ' paryAyavAcI zabdasamAsa banyo. ga ahIM 1919 ke 1920nI sAla AsapAsanA gAMdhIjI sAthenA eka prasaMga yAda Ave che ke jyAre, gAMdhIjI tilaka svarAjya phALA mATe sAntAkrujhamAM AvelA ane ene lagatI sabhA patyA bAda sva. zeTha narottamadAsa bhANajIno baMgalA - ' vIlara vIlA' mAM gAMdhIjI nAsto karavA mATe AvelA ane te vakhate temanI sAthenI vAtacitamAM satyAgraha zabdanA ugama kema thayo te vigatathI temaNe mane samajAveluM ane Passive Resistance mATe temaNe prathama zubhano Agraha evA bhAva sUcavatA 'sadAgraha ' zabda vicArelA, lagabhaga nakkI karelo, paNa vadhAre vicAra karatAM te zabda temane adhuro lAgelA ane mAtra zubhane ja nahi paNa khoTA sAme sAcA nyAyapUrNa tattvanA eTale ke satyano Agraha sUcavAya evA zabdanI zodha karatAM karatAM temane satyAgraha zabda jaDelA ane te zabda upara temanuM mana TharyuM ane e rIte satyAgraha zabda temaNe pracalita karyA ema mane temaNe jaNAveluM. . upara jaNAvelI hakIkatonA saMdarbhamAM jo satyAgraha eTale zuM eno pUro artha samajavA hoya to Passive Risrstance eTale zuM te ApaNe barobara samajavuM rahyuM. duniyAnA ItihAsamAM anyAya ane tenA pratikAranA pArivanAnA dAkhalAo noMdhAyA che. koI paNa sthaLe anyAya thato hoya to teno pratikAra karavA e sahRdaya nyAyapriya vyakitanA anivArya dharma bane che. A vicAra yugothI vahetA AvyA che paNa gAMdhIjInA Agamana pahelAM A pratikAra sAthe zArIrika ke zastrabaLanA upayoganA khyAla jaoNDAyelA rahyo hato. AvA baLanA upayogathI anya prakAranA koI pratikArano gAMdhIyuga pahelAM koIne spaSTa khyAla Avyo nahotA ema kahevAmAM jarA paNa atyukita nathI. gAMdhIjIe anyAya sAmenA pratikAra dharmane jarUra svIkAryo, paNa te pratikAra active nahi eTale ke bhautika baLanA sIdhA prayoga dvArA nahi, paNa jemAM tevA baLane jarA paNa avakAza nathI evA potAnI notaratA - ADakatarA - Pessive-pratikAranI kalpanA temaNe mAnava jagata samakSa sau prathama rajU karI, eTaluM ja nahi paNa, tevA pratikAranA temaNe saphaLa prayoga paNa karI dekhADayA. jAta upara yAtanA A uparathI ema phalita thAya che ke gAMdhIjIe prarUpelA satyAgrahanA vicAra sAthe be tattvo joDAyalA hovA joIe: asatya sAme satyanI mAMDaNI ane te sthApita karavA mATe hiMsaka nahi paNa ahiMsaka pratikArano prayoga. A satyAgrahanA implications - sUcita artho athavA bhAvA paNa - ApaNe barobara samajI levA joIe. je vyakitane anulakSIne satyAgraha prayojAyalA hoya tenA viSe ApaNA dilamAM mAnavI mAnavInA nAte UMDA prema ane tenA aniSTa AcaraNa aMge krodha nahi paNa karuNA hovI ghaTe. koIpaNa anyAyanuManiSTa AcaraNanuM -nivAraNa e AvA satyAgrahano hetu hovA ghaTe. A prakAranA ahisaka pratikAra karavA eTale ke peAtAnI jAta upara koI paNa prakAranuM du:kha tarIne te dvArA anyAyaparAyaNa vyakita upara lokamatanuM dabANa ubhuM karavuM ane sAthe sAthe tevI vyakitanA dilanA palaTo thAya evI aMtarathI prArthanA karatA rahevuM. ghaNI vakhata evI paristhiti hoya che ke prastuta vyakitanA dilano dhAryA mujaba palaTo na paNa thAya. Ama chatAM paNa ahiMsaka pratikAra karI rahela vyakitae svIkArelI yAtanAnuM pariNAma evA pracaMDa lokamata pedA karavAmAM Ave ke anyAyaparAyaNa vyakita mATe pIchehaTha karavAM sivAya bIjo koI vikalpa na rahe.AvA satyAgraha athavA te ahiMsaka pratikAra karanAra mATe anyAyanivAraNa mukhyatA dharAve che; prastuta vyakitanA hRdayapalaTo IcchavAyogya hovA chatAM pramANamAM tenuM sthAna gauNa hovAnuM. Aje satyAgraha ane enI sAthe joDAyalA upavAsa vagerena bhAre durUpayoga thaI rahyo che. satyAgrahanA nAme trAguM ane upavAsanA
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 74 prabuddha jIvana tA. 1-8-18 nAme Blackmail karavAnuM-koI paNa vyakitane utArI pADavAnuM- khUba ja cAlI rahela che. tema chatAM paNa, je mAnavI jIvanamAM nyAya - anyAyanuM, saguNa - durgAnuM, dharma - adharmanuM taMdra cAlI rahyuM che ane sabaLanA hAthe nirbaLanuM zepaNa pravartI rahyuM che tyAM satyAgrahanI athavA te ahiMsaka pratikAranI apekSA dharAvatA prasaMgo ubhA thatA ja rahevAnA ane evA prasaMge maniSI vyakita mATe pratikAra anivArya banavAne ja. A pratikAra hiMsaka haze to temAMthI eka anane TALatA bIjo anartha ubhA thavAne ane zuddha bhAva prerita ane ahiMsaka haze to temAMthI kalyANa ja nipajavAnuM. satyAgraha aMgenI A mArI vicArasaraNI jo barobara hoya to vinobAjI satyAgrahanA tattvanuM je sukSmAtisukSma vizleSaNa keTalAka samayathI karI rahyA che ane A lakhANanI upara ApelA avataraNamAM temanA vizleSaNanuM je kAMIka AchuM darzana thAya che te A lekhamAM rajU karela vicArasaraNI sAthe baMdhabesatuM lAgatuM nathI. temanA vizleSaNanuM pariNAma satyAgrahanI dhArane buThThI karavAmAM, satyAgrahane kuMThita karavAmAM ane pratikAranA vedhaka tattvane nahivata karavAmAM AvatuM hoya ema bhAse che. jo grAmadAna e paNa satyAgraha hoya to koI paNa zubhapravRttine pachI ApaNe satyAgrahanuM nAma ApI zakIe chIe. dA. ta. koI ThekANe pANInI paraba besADavI, duSkALa rAhatanuM kAma karavuM, nirakSaratA nivAraNa karavuM - AvI aneka pravRttione paNa satyAgrahanA nAmathI oLakhAvI zakaze. koI paNa vyakita upara dabANa lAvIne amuka rIte vartavAnI tene pharaja pADavI temAM hiMsA sUcita hoIne te varSa che - Avo kAMIka bhAva vinobAjInA arthaghaTana uparathI nipajato lAge che. je kAMI vartana-parivartana thAya te hRdayapalaTAnI bhUmikA upara ja AdhArita banavuM joIe Avo kAMIka vinobAjIno Agraha lAge che. temanA saumya, saumyatara, saumyatama satyAgrahamAM paNa AvuM ja kAMIka sUcita thanuM bhAro che. A vAstavika jagata jayAM sAmudAyika tema ja vyakitagata anyAya ane zeSaNanI ghaTanAnI paraMparA cotarapha satata nirmANa thayA karatI hoya tyAM anyAya AcaranAra ane zeSaNa karanAra vyakita ke saMsthA vize ATalI badhI komaLatA dAkhavavA jatAM anyAya ane zepaNanuM nivAraNa azakaya nahi te du:zakaya banI jAya ane tenI anarthakArakatA lAMbAtI ja jAya-Avo bhaya rahe che. mAnavajIvanamAM evI aneka paristhiti kalpI zakAya che ke jyAre tenA nivAraNa mATe jalada upAya anivArya banI jAya che. A daSTie vicAratA satyAgrahImAM parasparavirodhI evA be guNonA rAha-astittvanI haMmezAM apekSA rahe che. e be guNo che cUMdatA ane kaThoratA. vajAdapi kaThorANi, mUduni kurakumAdapi - evuM je bhavabhUtie lokottara puruSonuM varNana karyuM che te taddana yathArtha che. gAMdhIjI ane jIvanta dAkhalo che. temaNe AjhAdI aMge je. dezavyApI prasthAna karyA temAM A ja tayanuM ApaNane subhaga darzana ane samarthana maLe che. e kahevAnI jarUra nathI ke gAMdhIjInuM hRdaya kusumathI paNa komaLa hatuM ane ema chatAM dezamAM AMdhI pedA thAya ane anekanAM jIvana barabAda thaI jAya ane prastuta vyakitao upara pAravinAnuM dabANa pedA thAya evAM pagalAM bharatAM teo kadi acakAyA nathI. satyAgrahanA vicAra pAchaLa rahelI A ugratAno bhAva vinobAjInA vivecanemAM dekhAto nathI. satyAgrahanI mRdutAnuM ja mAtra temanA saumya, saumyatara saumyatama satyAgrahanI kalpanAmAM darzana thAya che. pariNAme satyAgraha satyAgraha raheto nathI. paNa zubha kalyANakArI koI paNa pravRttine paryAyavAcI zabda banI jAya che. vinobAjInI vicArasaraNI sAme A vicAre 2ja karatAM huM ghaNe saMkoca ane kSobha anubhavuM chuM. kayAM satyaniSTa ane satata cintaka evA pUjya vinobAjI ane kyAM sAmAnya koTinuM jIvana jIvate huM? Ama chatAM manamAM je keTalAka vakhatathI gheLAyA karyuM che te Aje jAheramAM raju karuM chuM e AzAe ane apekSAe ke A vicAro upara TIkATIppaNa thato satyAgraha aMgenA vicAronuM vizeSa saMzodhana thAya ane Aje maMda banatA jatA satyAgraharUpI puruSArthane navI cetanA-navI cAlanA-maLe, - paramAnaMda, prakIrNa nedha vinobAjInI AjanI jIvanacaryA ane ApaNI apekSA tA. 6-7-68 nA bhUmiputramAM "vinobAjI pAsethI" e mathALA nIcemAM lekhamAM zrI gurUzaraNe vinAbA sAthe vArtAlApa utAryo che. te vArtAlApa daramiyAna potAnI vartamAna jIvanacaryA vize ullekha karatAM vinobAjI jaNAve che ke "chevaTa sudhI je sthULa kAryamAM phasAyelA rahe che. emanI bahu bUrI dazA thAya che. dezamAM svataMtra buddhi pAMgaratI ja nathI. huM eTalA vAste ja jAhera sabhAmAM have nathI bolato. nAnAM vartuLa samakSa balavAnuM thAya che, paNa te ya bahu sImita. patravyavahAra baMdha karyo che. chApAM vAMcavA paNa baMdha.! basa, khAsa khAsa khabaronuM eka hastalikhita chApuM mArA mATe reja taiyAra thAya che, je vAMcatAM traNa cAra miniTa lAge che. bAkI badho samaya vedAbhyAsanA cintanamAM vIte che ane vyakitagata rIte thoDuM zIkhavavAmAM." vinobAjInuM A svalakSI nivedana vAMcatAM manamAM betraNa prazno phare che. Ama teo pitAnI je bAhya pravRttio saMkelI rahyA che te zuM ghaTatI jatI zArIrika kSamatAnA kAraNe? ke saMnyAsanI koI parama sImA prAtpa karavAnI AkAMkSAnA kAraNe? ke svataMtra cittana potAnAmAM satata pAMgaratuM rahe e mATe? ane svataMtra cittananI apekSAe jo A pravRttisaMlInatA hoya te "ya Acarati koSTa: tadatadeva Itare jana:' e mujaba svataMtra cittananI apekSA dharAvatA lokoe paNa temanuM ja anusaraNa karavuM ne?--Avo upaprazna uparanA trIjA praznamAMthI phalita thAya che. eka bIjo prazna paNa mArI sAme upasthita thAya che ke A vedAbhyAsa kayAM sudhI? tene paNa koI cheDo kharo ke? sukSma, sukamatara, sukSmatama bhUmikAmAM praveza karyAnAM vidhAne vinobAjInA mukhethI avAranavAra sAMbhaLavA jANavA maLe che, paNa temAM mArI maMda mati kazI gati karI zakatI nathI. ApaNI nisabata - ApaNI apekSA - temanI pAsethI ApaNA dezajanone satata mArgadarzana maLatuM rahe tenI che ane te mATe jarUra che temaNe je choDayuM che te - zakaya hoya teTaluM pAchuM hAtha dharavAnI, eTale ke, Aje dezamAM ane duniyAmAM banatA banAvo ane vahetA vicArapravAhothI teo sAmayiko dvArA bane teTalA suparicita rahe ane baMdha karele patravyavahAra pAcha zarU kare ane te dvArA mArI jevA anekanI zaMkAonuM teo rAmAdhAna karatA rahe ane e rIte teo AjanI vAstavikatAnA pUrA prakAzamAM ApaNA pathapradarzaka bane. mArI A temane namra prArthanA che. zrI maNilAla jemala zeThane svargavAsa lAMbu AyuSya hovuM ene jo sadbhAgya gaNavAmAM AvatuM hoya to te sadabhAgya sAthe eka kamanasIba e joDAyeluM che ke AvA dIrghajIvI mANase potAnA jIvana sAthe eka yA bIjA kAraNe joDAyelA aneka mANasane eka pachI eka vidAya letA jotAM rahevuM ane te kAraNe eka prakAranI zUnyatA anubhavatAM javuM. AvI duHsthitine huM Aje anubhava karI rahyo chuM. koI svajana saMbaMdhI ke paricita mitranI avasAna noMdha vinA prabuddha jIvanane bhAgye ja koI aMka khAlI ja che. A vakhate paNa eka vakhatanA sahakAryakara zrI maNilAla jemala zeThanA julAI mAsanI 17mI tArIkhe 65 varSanI ummare jorAvaranagara khAte nIpajelA avasAnanI noMdha levAnI du:khada pharaja mane prApta thAya che. temanA jIvanano moTo bhAga muMbaImAM ja temaNe pasAra kare. temane vyavasAya ronA cAMdIne hate. sthiti sAdhAraNa, paNa dilamAM dezadAjha asAdhAraNa. muMbaInI koMgresanA varSojunA kAryakara, AjhAdInI laDatanA sainika,
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-8-18 prabuddha jIvana . 75 AjhAdI maLyA pahelAnA kAThiyAvADa prajAmaMDaLanA ane bhAvanagara prajAmaMDaLanA sakriya kAryakara ane sAthI. chellAM dasa bAra ke paMdara varSathI temanI tabiyata lathaDatAM jorAvaranagara jaIne teo rahyA hatA ane tyAM ja temanuM jIvana pUruM thayuM. temanA javAthI ApaNane eka niSThAvAna kAryakaranI khoTa paDI che. temanA AtmAne zAzvata zAnti prApta thAo! zrI jaina malilA samAjanuM makAna phaMDa: zrI menAbahene karelI asAdhAraNa sakhAvata muMbaI khAte chellAM aThThAvana varSathI bahene ane bALakonA kalyANa arthe upayogI kArya karatA zrI jaina mahilA samAjane sAta varSa pahelAM marIna DrAIva vibhAgamAM Avela zrI nAthAlAla DI. parIkhane ploTa bheTa maLatAM jaina mahilA samAja mATe potAnuM svataMtra makAna prApta karavAnI abhilASA pariparNa karavAno prasaMge upasthita thayo che. A pleTa upara eka mALanuM makAna bAMdhavAnI samAjane maMjurI meLavatAM ghaNo samaya lAgyo. have te maMjurI maLI cUkI che ane cAra mahinA pahelAM tyAM navA makAnanuM khAtamuhUrta paNa karavAmAM AvyuM che ane bAMdhakAmanI zarUAta thaI cUkI che. A navA makAnanuM bAMdhakAma karavA mATe ane temAM zarU thanArI pravRttio mATenA sAdhane vasAvavA mATe ochAmAM ochA cAra lAkha rUpiyAne phALe ekaTho karavAnuM samAjanA saMcAlakoe vicAryuM che ane te mATe jAhera vijJapti bahAra pADavAmAM AvI che. A rIte maLatI Arthika sahAya AvakaverAthI mukata che. A saMsthAnuM nAma jaina mahilA samAja che, paNa tenI badhI pravRttio saMpradAya ane nAtajAtanA bhedabhAvathI mukata che ane tene lAbha jainajainetara badhA varganI bahene laI zake che. ahi jaNAvatAM atizaya AnaMda thAya che ke A phALAmAM saMsthAnA varSojUnA maMtrI zrI menAbahena narottamadAsa zeTha, jemanA sundara anuvAdothI prabuddha jIvananA vAcako suparicita che te sAmAnya Arthika sthitinA hovA chatAM upara jaNAvela phALAmAM rU. 25000 nI rakamanuM temaNe dAna noMdhAyuM che. je saMsthAnI kAryavAhI sAthe teo varSothI joDAyelA che te saMsthA pratyenI UMDI mamatA temaNe A rIte vyakata karI che. saMsthA sAthe joDAyelA atyadhika zrImanta sthitivALAM bahene A phALAmAM zuM bharavuM tene jyAre haju vicAra karI rahyA che tyAre A bahene AvI stutya ane sahaja kalpanAmAM na Ave tevI pahela karI che. A udAra dAnanI kadara rUpe samAjanA saMcAlakoe samAjanA bAlamaMdira sAthe temanA patinuM nAma joDavAno nirNaya karyo che. AzA rAkhIe ke menAbahenanA A pagalAnuM anukaraNa karIne, zrI jaina mahilA samAje cAra lAkha rUpiyAnI Tahela nAkhI che tene jaldIthI purI karavAmAM Avaze. janajainetara sarva koI susthita baheno tathA bhAIone A phALAmAM udAra dilathI nAnI moTI rakama noMdhAvavA prArthanA che. - pUraka noMdha: A noMdhanA anusaMdhAnamAM menAbahenane paricaya ApavAnuM Avazyaka lAge che. teo mAMgaroLanivAsI ane muMbaImAM vyApAra vyavasAya arthe sthira thayelA sva. zeTha hemacaMda amaracaMdanAM putrI thAya ane bhAI pravINacaMdra hemacaMdanAM moTAM bahena thAya. Aje temanI ummara lagabhaga 68- 69 nI varSanI che. AjathI lagabhaga 40 varSa pahelAM temane vaidhavya prApta thayeluM. daza bAra varSa pahelAM bAtharUmamAM paDI jatAM ane kammara ke sAthaLanA hADakAne IjA thatAM jiMdagIbharanuM apaMgapaNuM temane prApta thayuM che. Ama Aphata agavaDa vacce jIvana vItAvI rahelAM menAbahena svastha, prasanna ane satata kAryarata rahe che. jaina mahilA samAjanA mukhapatra 'vikAsa'nA teo prArabhathI maMtrI che. vidvAna ane svataMtra vicAraka che. teo sArAM lekhikA che ema kahevAnI jarUra ja nathI. jaina dharmazAstronuM temaNe sAruM adhyayana karyuM che, paMDita sukhalAlajInA vAtsalyanA teo supAtra banyAM che. temanI sAthe mAro paNa vajane sneha saMbaMdha che ane prabuddha jIvana aMge mArI koI paNa bhIDanA teo bherU che. AvAM bahena ApaNI vacce hoya e ApaNuM-ApaNA samAjanuM-parama sadbhAgya che. devanAranuM katalakhAnuM - je devanAranA katalakhAnA vize be varSa pahelAM virodhano vaMToLa Ubhe thaye hatA te devanAranuM katalakhAnAnuM bAMdhakAma, tA. 15-6-68nA TAImsa opha InDiyAmAM jaNAvavAmAM AvyuM che te mujaba, dhamadhokAra cAlI rahyuM che ane 1969nA jUna mAsamAM te pUruM baMdhAI raheze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. baMkhe myunisipAliTInA mArkeTa vibhAganA ceramena De. vI. periyana jaNAve che ke A katalakhAnuM eziyAmAM sauthI moTuM haze ane duniyAnA koI paNa katalakhAnA jeTaluM aghatana sAdhanasAmagrIthI saMpanna haze. e devanAra muMbaInA madhya bhAgathI 18 mAIlanA aMtare AveluM che. - 128 ekaranA ploTa upara baMdhAyelA eka vibhAgamAM gheTAM bakarAMnI tema ja DhoranI katalanI prakriyA zarU thaI cUkI che. eka divasamAM 6000 gheTAM ane bakarAMnI, 300 DhoranI ane 100 DukkaranI katala thaI zake eTalI A navA katalakhAnAnI tAkAta haze. A rIte muMbaInI 1000 gheTAMnA mAMsanI dainika jarUriyAtane sahelAInI pahoMcI zakAze ema dhAravAmAM Ave che. eziyAmAM A AMkaDo sauthI moTo che. vAMdarA ane bIjA katalakhAnAnA AMkaDA ekaThA karatAM mAluma paDe che ke zanivAra ane ravivAranA roja A mAMga vadhIne 7000 gheTAM bakarAM sudhI pahoMce che ane koI paNa tahevAranA divase 1000thI 12000 sudhI pahoMcI jAya che. A saMbaMdhamAM vizeSa jaNAvavAmAM AvyuM che ke A katala ochAmAM ochI ghAtakI rIte thAya enI khAsa saMbhALa levAmAM Ave che. katala karyA pahelA jAnavarone vIjaLInA AMcakAthI Anasthetised--bebhAna-karavAmAM Ave che. A katalakhAnuM UbhuM karavAnI yojanA vicAravAmAM AvI tyAre tene kharca be karoDane aMdAjavAmAM Avyo hate. Aje have A kharca cAra karoDa sudhI pahoMcavA saMbhava che. A katalakhAnAmAM katala karavA mATe ekaThA karAtA pazuo mATe ghAsacAro tathA pANInI pUrI sagavaDa rAkhavAmAM AvI che ane teo chuTathI harIpharI zake evA vizALa ploTa A katalakhAnA sAthe joDavAmAM AvyA che. jenA dilamAM pazudayAnI lAgaNI jaDAyelI che tevA ApaNA sarva mATe A vigato khUba kaMpAvanArI che, ema chatAM AjanI vAstavikatA sAme ApaNe AMkha ADA kAna karI zakIe tema nathI. tethI Aje zuM banI rahyuM che tenI ApaNane pUrI jANa hovI jarUrI che ane e AzayathI uparanI vigate ApavAmAM AvI che. Aje jyAre muMbaImAM vasatA prajAjanonA mAMsAhAra mATe ATalI moTI katala anivArya banI che tyAre, te aMge vAMdarAmAM ane bIjAM chaTAMchavAyAM sthaLoe je katala cAlatI hatI ane te mATe lAvavAmAM AvatAM pazuonI je hAlAkI jovAmAM AvatI hatI ane je ghAtakI rIte te pazuone mAravAmAM AvatAM hatAM tenI jagyAe devanAra jeTale dUra pazuo rAkhavAnI pUrI sagavaDavALuM ane ochAmAM ochA ghAtakIpaNAthI katala karavAnA prabaMdhavALuM katalakhAnuM UbhuM karavAmAM AvyuM che te ayogya thayuM che ema ApaNe na kahIe, paNa cittAne vipaya te e che ke Aje ApaNI sarakAranA lobhane koI thobhA
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhuddha jIvana 76 nathI ane koI paNa rIte nikAsa vadhArIne paradezI hUMDiyAmaNa raLavAnI mAhinIne te varelI che ane A mATe tenA mATe koI hirA--sAnA have bheda ja rahyo nathI-evI vicitra paristhitimAM A devanAranA katalakhAnAnA upayoga je rIte ene lAgatAvaLagatA jaNAve che te mujaba mAtra muMbaInA mAMsAhArIonI jarUriyAtane pahoMcI vaLavA pUratA ja thaze e vAtamAM ApaNI zraddhA besatI nathI ane tethI A mATe bee myunisipAliTInA javAbadAra adhikArI pAsethI pAkI bAMheMdharI meLavavAnI AvazyakatA che.A mATe muMbaI jIvadayA maMDaLInA sUtradhAro pUratA prayatna karI rahyA che, paNa tenI saphaLatAno AdhAra lokamatanA baLavAna samarthana upara che. A mATe muMbaInI jIvadayApremI janatAne tAkIdanuM AvAhana che. teo chApAo drArA tema ja sabhA bharIne peAtAno abhiprAya joradAra rIte vyakata kare tevI prArthanA che. zrI hitendra desAInI AratIne lagatA lakhANa aMge eka sanmitrano Thapako tA. 16-7-68nA prabuddha jIvanamAM pragaTa thayela zrI hitendra desAInI AratIne lagatA lakhANa aMge mArA AdaraNIya mitra zrI ravizaMkara ma. rAvaLa mane Thapako ApatAM jaNAve che ke 'zrI hitendra desAI kayA jamAnAmAM vase che?' kahIne tame evuM ja AropaNa karyuM che ke jANe temaNe AratI mAgI lIdhI hoya ane phoTogrApharane phoTo levA hukama karyo hAya. jo ke A phoTo amadAvAdanA koI chApAmAM dekhAyo nathI. ane muMbaInAM ' janmabhUmi 'mAM chapAyo che. tethI koI Freelance ( phAve tema ane phAve tyAM bhaTakatA ) phoTogrApha te lIdhA haze ane zubhecchAthI janmabhUmie chApI nAMkhyo haze ema huM dhArU chuM. emAM koInI preraNA hovA saMbhava nathI. zrI hitendra desAIne tenI khabare nahi hoya, paNa tame bhUtakALanA rAjAo, nArIgauravane anAdara, hAsyAspada, 'komanasensa ' dAkhave vagere khUba dhArI lIdhuM che. mApha karajo! mane emAM evuM kazuM ajugatuM lAgyuM nathI. UlaTuM zrI saMguNAbenane paNa tamArA lekhathI AghAta lAgyo haze. mArA sAMbhaLavA pramANe AryakanyA gurukuLanAM te vidyArthinI che ane jarAya jUnavANI nathI. pati paradeza jAya tyAre emanA yogakSema mATe ke sukhaprada Agamana prasaMge AratI utArAya te mAtra devA ke leAkanAyako mATe ja abAdhita hakka che ema tame mAnyuM che? bAlakRSNanI AratI utAratI gopInuM citra rAjA ravivarmAe doryuM che te tame joyuM haze. bhAIbIjanA divase baeNna bhAInI AratI utAre che. " tame pahelA pArIgrAmAM te| A dhanya prasaMgane kemerAmAM jhaDapI lIdhA che kahI bIradAvA che. ane pachI tamArI kluma mAM maraDI gaI che ethI mane to kheda ja thayA che te huM jaNAvuM chuM.' teo tA. ka. thI umere che ke " zrI hitendra desAI sAthe mane ApacArika paricaya mAtra che. aMgata dhADho saMbaMdha nathI." ravibhAInI ApaNA samAjamAM evI UMcI pratiSThA che ke temaNe pAchaLanA khulAso umeravAnI koI jarUra ja nahotI. temaNe ThapakApe je kAMI lakhyuM che te namrabhAve mAthe caDAvatAM. khulAsArUpe jaNAvavAnuM ke zrI hitendra desAInI dinacaryAne lagatI chabIo tene lagatA phoTogrAphara taraphathI jema sthAnika chApAvALAone prApta thAya che te cAlu rIte ja janmabhUmine A chabI prApta thaI che ema huM adhikArapUrvaka jaNAvuM chuM. vaLI A chabI amadAvAdanA 'saMdeza' tathA 'gujarAta mitra'mAM pragaTa thaI cukela che. bIjA chApAMomAM pragaTa thaI che ke nahi tenI mane khabara nathI. A chabI jene 'pojha ' kahe che e ApIne rItasara levAI che. eTale ke koIe ekAeka -- te daMpatIne khyAla paNa na hoya e rIte - A chabI lIdhI che tA. 1-8-18 ema nathI - e A chabI jotAM koIne paNa spaSTa thAya tema che. zrI ravibhAIne AvI AratI utarAvavAmAM kazuM ja ajugatuM na lAgatuM hoya; mane temAM strIpuruSa samAnatAnI--khAsa karIne patipatnI vacce Avazyaka evI samAnatAnI - bhAvanAnA anAdara ane surucinA spaSTa bhaMga dekhAya che. ravivarmAe je citra citaryuM che te koI eka sAmAnya bALakanI AratInuM nathI, paNa IzvaranA avatAra kalpAyalA bAlakRSNanI AratIne laganuM che. sAmAnya bALakanI kadi koIe koI AratI utArI jANI nathI. bhAIbIjane divase bahena bhAInI AratI utAratI hoya evuM mArA jANavAmAM nathI, paNa ema hoya te te mane vadhAre paDatuM lAge che. lakhANanA zarUAtanA bhAgamAM A dazyane dhanya prasaMga kahIne bIradAvyo che ane pachI mArI kalama mAM maraDI gaI che e AkSepanA javAbamAM jaNAvavAnuM ke dhanya' zabdanI pAchaLa kaTAkSa rahelA che e ravibhAI samajyA hAMta tA AgaLapAchaLanA lakhANamAM temane asaMgati jaNAI che e jaNAta nahi. aneka mitroe A noMdhane AvakArI che, paNa enuM. mane eTaluM mahattva nathI jeTaluM mahattva mATe mana ravibhAInA AThakAnuM che. temanA jevuM saMvedana bIjA vAMcakoe paNa anubhavyuM haze temane mAro vicAra ane vaLaNa spaSTa thAya e khAtara ATalI lAMbI noMdha lakhavAnI mane jarUra jaNAI che. paramAnaMda sadhanA sabhyA tathA prabuddha jIvananA grAhakAne namra vijJapti prabuddha jIvananA lavAjamA je je grAhakonAM pUrAM thayAM che temane aMgata kArDa lakhI samAcAra ApavAmAM Ave che, eTale jemanAM lavAjama pUrAM thatAM hoya temane satvara te saMghanA kAryAlayamAM pahoMcatA karavA vinaMti karavAmAM Ave che jethI vI. pI. nA kheTA kharcamAM utaravuM na paDe. saMghanA sabhyone khAsa vijJapti karavAnI ke 1968 nuM varSa pUruM thavAne have mAtra pAMca ja mAsa bAkI che ane Ama chatAM moTA bhAganAM sabhyonAM cAlu varSanAM lavAjA hajI AvyA nathI te jemanA lavAjameA bAkI che temane potAnA lavAjamanA rUA. 10 satvara saMghanA kAryAlaya upara mokalI ApavA athavA to AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA samaye tyAM bharI devA. A rIte varSAnta pahelA lavAjame bharI ApI, saMghanA vahIvaTIkAryamAM eTalI saraLatA karI ApI AbhArI karaze. e ja prArthanA. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA prabudhdha jIvana 'nA gatAMkamAM tA. 20 oNgasTathI 28 gasTa sudhInI AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA vyAkhyAna tAmAMthI keTalAkanA nAma ApavAmAM AvyA hatA te uparAMta zrI bhaMvaramala siMghI, zrI cImanalAla cakubhAI zAha, Do. IndracAMda zAstrI, DaoN. ema. ema. mabhagarA, paMDita becaradAsa jIvarAja dozI, zrI gulAbadAsa brokara, zrI ravizaMkara rAvaLa, zrI nirmaLAbahena zrIvAstava tathA zrI puruSottama mAvaLaMkaranAM vyAkhyAno A vyAkhyAnamALAmAM goThavavAmAM AvyA che. Ane lagato vigatavAra kAryakrama prabuddha jIvananA AgAmI aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. sthaLa: bhAratIya vidyA bhavana, samaya : savAranA 8-30thI 10-30. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. eka sudhAro prabuddha jIvananA gatAMkamAM, " lagnajIvananI samasyAo " vALA zrI cImanabhAInA lekhamAM, barTrAnDa raselanA Marriage and Morals saMbaMdhe je avataraNa temanI AtmakathAmAMthI ApyuM che tenA bIjo phakaro ': "Complete fidelity aught to be expected in marriage, though at times it may be difficact. Husband and wife cannot remain good friends with affairs.'' -barTrAnDa raselanuM lakhANa nathI, paNa lakhANa upara zrI cImanabhAInI TIkA che. pahelA phakarAnA temanA maMtrI. (c)
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 18-68 prabuddha jIvana thata rASTrIya tema ja AntararASTrIya paristhitinI samIkSA dara (8thI muMbaI jena yuvaka saMghanA upakrame -semavAra tA. 22-7-68 yuddha vadhatuM aTakAvavuM; bIjo nirNaya pramukhapada mATe cUMTaNImAM nA sAMjanA geIna, rAIsa enDa oIla sIDajha marcanTasa esa- UbhA na rahevuM. viyeTanAmanA yuddhanuM varNana vAMcuM chuM tyAre kaMpArI sIezananAM hAlamAM zrI cImanalAla cakubhAI zAhane rASTrIya ane chUTe che. apUratA sAdhavALI ATalI nAnI prajA satata yuddhamAM AMtararASTrIya paristhiti upara eka vArtAlApa javAmAM Avyo akalpanIya saMhAranI vacce kevI rIte jIvatI haze e kalapI zakAya hatA. e vArtAlApanI noMdha nIce pragaTa karavAmAM Ave che. taMtrI) ema nathI. pramukha jonasananA A be DahApaNabharyA nirNayoe ApaNe rAjakIya samIkSA mATe ghaNA vakhata pachI maLIe chIe. amerikana prajane kaTekaTImAMthI bacAvI lIdhI che, agara pramukhapada ApaNe chellA maLyA tyArapachI ghaNAM banAvo banI gayA che. ApaNe mATe jonasana ubhA rahyA hota to DemokreTIka pakSamAM ja be taDa paDI mukhya mukhya banAvanI Aje samIkSA karIzuM. jata, prajAmAM be majabUta vargo UbhA thAta. AMtararASTrIya banAvo yunAITeDa nezansanA sekreTarI janarala yu thAM eka adbhuta amerikAmAM presIDanTa keneDInuM khUna thayuM pachI evI ja moTI puruSa che. e je kahe che ne niDarapaNe raspaSTa kahe che. yu thA kahe che ke be vyakitaonAM khUna thayAM; mArTIna lyuthara kIMga ane reMbarTa keneDInAM. "viyeTanAmanI prajA cInataraphI nathI, alabatta sAmyavAdI che. paNa A khUnanAM kAraNe zodhavA mATe duniyAnAM ghaNA vicArakoe AkhAya dezanuM lakSaNa dezanI rASTrIya svataMtratA upara che. amerikA ApaNI samakSa vicAra mUkyA che. amerikAmAM hiMsAnI prabaLa khasI jAya teya viyeTanAma cInanAM varcasva nIce nahi Ave." bhAvanA kayAMthI AvI ane AvI samartha vyakitaonAM khUna thAya viyeTanAmanAM yuddhamAM amerikAne eka divasane kharca yunAITeDa enA mULamAM amerikAnA jIvanamAM zuM tattva paDayuM che e zodhavA nezansanA AkhA varSanA bajeTa jeTalo che. yuddhabaMdhI mATe vATAghATo eka Aje sau prerAyA che. ema lAge che ke je rIte amerikAnI vasAhata mahinAthI cAle che, sAthe yuddha paNa cAlu che. samAdhAnanAM koI cihane thaI ane je rIte tyAMnA jIvanane vikAsa thaye che emAM ja hiMsA dekhAtAM nathI. yunAITeDa nezansa AkhuM ya nAkAmayAba banI rahyuM che. paDI che. amerikA aNakheDAyela deza hato. mATI aNakheDAyelI viyeTanAmanAM yuddhane aMta najadikanAM bhaviSyamAM dekhAtuM nathI jamIna - emAM ya jaMgala ane parvata - eTale prakRti sAthe saMgharSa ane raziyA tathA cIna uttara viyeTanAmane madada kare e anivArya che. karavo paDato, eTaluM ja nahi paNa tyAM rahetA Red Indians yuropanAM be moTA banAve sAthe saMgharSa thatuM. Ama zarUAtathI ja amerikana Gunman 1. phrAnsamAM je baLavo thayo te. tarIke rahyA ane prANIsRSTi sAthe ke reDa-InDiyana sAthe, kAyadAnI 2. raziyA ane jhekoslovekIyAnAM ugra banI rahelA saMbaMdha. rAha joyA sivAya, sIdhI rIte ja potAne nikAla karI letA. A phrAnsamAM je baLava-vidyArthIone ane majUrone thayo - vAtamAM-Aje je tattva joIe chIe enAM saMdarbhamAM-satyane enI nIcenAM paribaLe keTalA prabaLa haze ene khyAla saheje AvI aMza dekhAya che. amerikAmAM Aje baMdUka upara pratibaMdha mUkavAnuM zake ema che. A baLavo zamI gayo che athavA zamI nathI gayo vicArAya che ane sAthe tyAM pratibaMdha na mUkavA mATe prabaLa ema paNa kahevAya. vidyArthIo ane majUronAM Andolane eka mata pravarte che. dizAmAM na hatAM baMnenA kAraNo paNa judAM hatAM eTale baLavo amerikAmAM je traNa mahAna vyakitaonAM khUna thayAM - enI zamI gayo che, paNa vidyArthIone vartamAna jIvanapaddhatithI pUro pachavADe kayuM vicArabaLa jora karI rahyuM haze ene ApaNe vicAra asaMtoSa che. jo ke students' unrest e Aje AkhI karIe te, ApaNe joIzuM ke A traNeya vyakitao udAramatavAdI duniyAmAM che. ApaNe tyAM Aje je zikSaNanI niSphaLatA dekhAya che - jene ApaNe "lIbaralsa' kahI zakIe-evI hatI. evI ja amerikA ane phrAnsanI sthiti che. vidyArthIonA A presIDanTa keneDI raMgabhedamAM mAnatA na hatA. mArTIna lyuthara baLavA pAchaLa temane zuM joIe che te tene ja jANatA nathI. kIMga zAMtimArgo ukela zodhavAvALA, gAMdhIjIne pagale cAlavAvALA paNa je asaMtoSa che te bhautika jarUriyAtanA abhAvane kAraNe nathI. hatA. robarTa keneDI paNa raMgabheda ane viyeTanAma yuddhanA tenuM AkhuM ya valaNa arAjakatA tarapha che. virodha jeTalo 'kapIvirodhI hatA. game tema hoya - eTalI vAta nakkI che ke amerikAnI TAlIjhama' sAme che eTale ja virodha "kamyunIjhama' sAme che. kharI prajAmAM Aje eka jAtanI mAnasika saMkubdhatA paDI che. rIte emane mAnavInuM vyakitatva yogya rIte vikAsa pAme evI bhUmikA A mAnasika saMkubdhatA viyeTanAmanA yuddhane kAraNe vadhI paDI che. joIe che. ema paNa kahI zakAya ke tene virodha Consumer amerikA jevo samRddha deza eka nAnA deza viyeTanAmane namAvI Society sAme che. je bhautika sAdhane vadhI rahyA chezakatA nathI e kAraNe amerikAne enA ahane-raso AghAta jIvanadhoraNa UMcuM lAvavAne bahAne jIvanamAM jaTilatA ane asthiratA pahoMcyo che. vaLI, yuddhavirodhI mAnasa AkhA amerikAmAM jAgRta AvI rahI che-enI sAme emane virodha che. thayuM che eTaluM ja nahi, sArAya eziyAmAM varcasva jamAvavAmAM Ane AdhyAtmika valaNa kadAca na kahevAya, paNa AdhyAtmikatA amerikA nirbaLa puravAra thayuM ethI #bha pedA thayo, ahaMne AghAta tarapha laI jatuM valaNa kahI zakAya kharuM. TUMkamAM vighArthIjagatane lAgyo ane mAnasika vyAdhi UbhI thaI. e je hoya te AkhI duni- asaMtoSa bhAvanAne che, Adarzano che. yAnuM netRtva karavAnI jhaMkhanA hatI te dagalathI mAMDIne saunI utaratI majUro A baLavAmAM bhaLyA kharA, paNa zarU zarUmAM to vidyArthIjAya che, eTaluM ja nahi amerikA jeve samRddha deza Aje Arthika ethI ThIka ThIka samaya sudhI dUra rahyA - paNa pachI phrAnsanI komyusaMkaDAmaNa anubhavI rahyo che, DolaranuM DIvelyuezana karavAne Aje nIsTa pArTIe hAkala karI "amArA kAmanA kalAko ocho kare, vetana ene vicAra karavo paDe che, gAlDa rIjharva ochuM thayuM che ane vadhAre Ape, amane udyogonA vahIvaTamAM bhAgIdAra banAve." helaranI kiMmata duniyAmAM ochI thAya tyAre mAnasika subdhatA vadhe A sAdhAraNa rIte Normal Trade Union Demands che. e svAbhAvika che. phrAnsanAM A baLavAnAM banAvo jotAM dagalanI sattA Takaze eTaluM sAruM che ke amerikA ane raziyA vacce paraspara samajaNa ke kema e thoDA samaya pUratI zaMkA hatI, paNa phrAnsane madhyama vadhatI gaI che. baMne coexistence mAM-rAhaastitvamAM- varga AvatI arAjakatAthI DarI gayo ane da'gAla ja salAmatI mAnatA thayA che. paNa cIna sAthe saMbaMdha ugra thato jAya che. ApI zakaze e khyAlathI dagAlane ja teNe bahumatIthI cUMTAyA. presIDanTa jaeNnasane je be nirNayo lIdhA te ghaNA DahApaNabharyA da'gAla majaronI mAMgaNIo keTale darajaje saMteSI zakaze ane eka mahAna vyakitane zobhe evA che. eka nirNaya viyeTanAmanuM e eka prazna che ane vidyArthIonI mAgaNI te bhautika nathI
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ (90) 78 prabuddha jIvana eTale da'gAla emane saMtoSI zake ema nathI. eka rIte da'gAlanA vijya thayo kahevAya - paNa have da'gAla jUnA da'gAla nahi hoya, ane TrAnsa jUnuM phrAnsa nahi hAya. Ama, TrAnsanA palTAne kAraNe AkhAya yuropamAM eka navI dizAmAM eka navo pavana zarU thaze. briTana briTananI Arthika sthiti ghaNI ja kharAba che. briTiza prajAmAM je daivata, khamIra hatAM te ochAM thayAM che, jeTalI mahenata tyAga mATe joIe eTalI zakita rahI nathI. tee Soft thayA che. vIlsananI eka cleverman thI koI vizeSa pratiSThA rahI nathI. ekadare IMglAMnDanuM koI rIte ThekANuM paDe ema lAgatuM nathI. raziyA raziyAe ghaNA vakhata sudhI komyunisTa jagatanI AgevAnI lIdhI. pUrva yuropanA deza raziyAnI nIce rahyA - paNa Aje paristhiti palTAI che. Aje raziyAnA netA koI sTAlIna nathI, koI lenIna nathI - phakata 'TekanokreTa' che - peAlITIzyansa' nathI - ane sAthe sAthe sTelIna lenIna jevA ruthless leaders paNa nathI. DrekoslovekIyAne A loko dabAvI nahi zake ema huM mAnuM chuM. hamaNAM ja jhekoslovekIyAnI komyunIsTa pArTInA netAone raziyAe nimaMtraNa ApyuM, paNa teoe na svIkAryuM. bhAre Azcarya jevuM lAge che. zeTha nokarane nimaMtraNa Ape ane nAkara nimaMtraNano asvIkAra kare enA jevuM A che. mIDalaIsTa IjharAyala - Araba saMgharSa thALe paDayo hoya ema lAgatuM nathI. najadIkanAM bhaviSyamAM thALe paDe evuM ya lAgatuM nathI. ATalI moTI hAra thavA chatAM nAsara ja sattA sthAne rahe--e batAve che ke dareka meATA netAomAM amuka vastu hoya che je emane TakAvI rAkhe che. nAsarane AkhAya Araba jagatanuM netRttva levAnI mahattvAkAMkSAmAM Ijiptane zuM nukasAna thAya che e jovuM nathI - jo ke nAsarane ghaNA virodhIo che. cIna cInamAM kahe che. Culturual Revolution thayA che. paNa Ane " kalcarala kema kahevA e samajAtuM nathI. badhA ahevAlA uparathI A ulkApAtane koI pUrNapaNe samajyA hAtha ema lAgatuM nathI. mAunse- DuMga evuM mAnasa dharAve che ke jyAre sattA hAthamAMthI saratI lAge - jyAre prajAmAnasamAM palTo lAge - tyAre evA eka jhaMjhAvAta UbhA karavA jethI prajA pAtAnuM du:kha emAM bhUlI jAya. AthI A kahevAtI krAMti e nirbhaya netA mAunse tuMganuM sarjana hAya. bAkI cInamAM Arthika sthiti sArI nathI. 60-70 karoDanI vastImAM roja baLavA - roja tophAna - lAkhA mare - ane enI vacce lAkhA jIve. AvI paristhiti hovA chatAM AkhI duniyA emanAthI bIe che ane ethI sau salAmatInI taiyArI rAkhe che. kharekharavartamAna jagata mATe cIna eka koyaDArUpa che. ghara-AMgaNe rAjakIya paristhiti dekhItI rIte koMgresanI sudharI hoya ema lAge, paNa kharI rIte sudharI hAya ema huM mAnato nathI. cAthI sAmAnya cUMTaNI pachI je rAjyonI aMdara bina - kaoNMgresI pradhAnamaMDaLo racAyAM emAM eka madrAsa sivAya ane keTaleka dara erIssA sivAya badhA rAjyAmAM lokone bhrama bhAMgyA che ane binakoMgresIo paNa eTalA ja sAlAlupa ane svArthI mAluma paDayA che. lokonA bhrama bhAMgyo enA artha kaoNMgrero mATe prema vadhyo. ema nathI. kAraNa kaoNMgrese enI AMtarika paristhiti sudhArI nathI balke AMtarika vikhavAdo vadhyA che. sArasthAna mATe eTalI ja tA. 6-868 paDApaDI che. ekabIjAne toDI pADavAnI ane dabAvavAnI vRtti rahI che - deza ke pakSanA hitamAM sthAna uparathI khasI javAnI vRtti jAgatI nathI. sthAna upara emane peAtAnI anivAryatA ja lAgatI hoya che. virodhapakSanI sthiti AthI ya burI che. svataMtraya pakSa chinnabhinna thayo che. Aje thoDuMka paNa jora karatA hoya to te janasaMgha che. sAmyavAdI pakSa paNa veravikhera che. DA. leAhiAnA avasAna pachI saMyukata samAjavAdI pakSa paNa nirbaLa thayo che. prajAsamAjavAdI pakSanuM nAmanizAna dekhAtuM nathI. eTale, e daSTie jotA jyAM jyAM vacagALAnI cUMTaNI thaze tyAM tyAM saMbhava che ke kaoNMgresa bahumatI athavA sArI saMkhyAmAM Avaze paNa ethI rAjakIya paristhiti sudharaze ema kahI zakAya nahi. dezamAM Arthika sthiti sudharI che ema kahevAne hajI Aje kAraNa dekhAtuM nathI. alabatta pAka sAro thayo che e hisAbe Arthika paristhiti sArI kahevAya, paNa je avyavasthA cAle che--jhonabaMdhI nAbUda na karI zake e sthiti madhyastha sarakAranI hoya e tA A ja dezamAM cAlI zake. ApaNI prajA ja e sAme baLavA na kare. . dezamAM sarakArI nokaromAM je geravyavasthA - azista che e vadhAre ciMtA karAve ema che. AnI sAme sarakArane ya asahAya rIte joI rahevuM paDe che. moMghavArI aMge mAMga vadhatI ja jAya che. te upara kayAMya / breka mUkavI paDe ne ? paNa je UMcA sthAne che emanAmAM breka na mUkAya te nIcenA sthAna vALAmAM breka karyAMthI ja mUkI zakAya? eTale deza samakSa je meTI Arthika saMkaDAmaNa che ene pahoMcI zakavAnI zakita dezamAM hoya ema lAgatuM nathI. vaLI, meTApramANanI videzI sahAya upara ApaNe kayAM sudhI jIvIzuM? sAruM che haju ApaNe saddhara chIe - paraMtu peTe pATA bAMdhavAnI ane tyAga karavAnI taiyArI--alabatta prajAnA badhA ja vage - rAkhavI joIeane jo A nahi rAkhIe to hAtha UMcA karI UbhA rahI javAnA vakhata ApaNe mATe Avaze. raziyA pAkistAna have chello bahu mUMjhavatA prazna - raziyAe pAkistAnane je vipula lazkarI sahAya ApI ethI ApaNA mATe eka bhaya Ubho thayo che. paNa virodhapakSAe AthI je khaLabhaLATa macAvyo che e te mAtra eka rAjakIya dAva ja che. virodhapakSa AthI madhyastha sarakArane kaphoDI sthitimAM mUkavA mAMge che. paNa ApaNAM vaDA pradhAne A aMge Balanced View lIdhA che. ApaNI salAmatI jokhamAya te paNa yuddha AvI paDavAnuM che ema na kahI zakIe. ApaNe ApaNuM lazkarI kharca paDozI dezone kAraNe vadhAratA rahyA chIe. raziyAe potAnuM rASTrIya hita lakSamAM rAkhIne pAkistAna sAthe maitrI karavA A pagaluM lIdhuM hoya to mane emAM Azcarya lAgatuM nathI. Akhare koI paNa dezanI videzanIti sthira rahI zake ja nahi. bAkI, pAstiAnanA vaDA - ayubakhAnanI AtmakathA vAMcatA ApaNe jANI zakIe chIye ke A mANasamAM bhArata pratye rageragamAM dveSa che. e pAtAne Muslim First-Muslin Last, Pakistani First-Pakistani Last~ mAne che. emaNe emanI videza nIti vAraMvAra badalI che. pahelA amerikAnI sahAya lIdhI pachI cInanI lIdhI, have raziyAnI lIdhI - A badhA dezo paNa evuM mAne che ke ApaNe pAkistAnane vhAlA thaIzuM te ApaNuM varcasva eziyAmAM vadhaze. upara pramANe zrI cImanabhAIe pANA klAka sudhI pravacana karyuM. tyAra bAda aDadhAeka kalAka praznottarI thayA bAda sabhA visarjana karavAmAM AvI. saMkalana : zrI cImanalAla je. zAha mAlika : zrI subaI jaina yuvaka saMdhaH mudraka ane prakAzaka H zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa H 45-47, dhanajI sTrITa, sukha-3. mudraNusthAna : dhI sTeTsa pIpala presa, kATa, sukha- 1. 10
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M I. 117 vArSika lavAjama rU. 7 badhu jIvana prabuddha jainanuM navasaMskaraNa varSa 39 : aMka 8 muMbaI, ogasTa 16, 1968, zukravAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradeza mATe ziliMga 15 chUTaka nakala 50 paisA taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA prakIrNa neMdha muni citrabhAnune aneka dhanyavAda athavA te lagabhaga sarvasaMmatimAMthI pariNAme che, eTale grAmadAna A patra chapAI rahyuM che e daramiyAna jANavA maLe che ke nizita karavAmAM koI pratikArane avakAza ja nathI ane jAta upara tA. 11-8-68 ravivAranA roja savAranA nava vAgye kasI thiye- talakSI koI yAtanAne nimaMtraNa nathI. tethI grAmadAna paNa satyATaramAM yojAyela munizrI citrabhAnunA vyAkhyAna daramiyAna temanA graha che evA zaMkararAvajInA abhiprAya sAthe huM maLate thaI zakato nathI. preraka upadezathI prabhAvita thaIne ekatra thayelA zrotA samudAyamAMthI zrI jayabhikhu'nI muMbaI khAte ujavAyelI zAnadAra paSTipUrti gujarAta rela saMkaTamAM sapaDAyelA prajAjanone rAhata pahoMcADavA jANItA sAhityakAra zrI bAlAbhAI vIracaMda desAI je mATe eka lAkha rUpiyAnI rakamane phALe noMdhAI cUkI che ane sAhityanA kSetramAM 'jyabhikhuM" nA takhallusathI suprasiddha che temanI e phALo haju cAlu che. A munivare bihAranA duSkALapIDita lokone paSTipUti gayA eprila mAsanI 21mI tArIkhe kalakattA khAte vasatA rAhata pahoMcADavA mATe paNa cAra lAkhano phALo ekaTho karIne gujarAtI samAja taraphathI ujavavAmAM AvI hatI ane te SaSTipUtine mokalAvyuM hatuM. AvI bhIDane vakhate AvuM paropakAranuM kArya hAtha lagata muMbaI khAte kAryakrama oNgasTa mAsanI tA. 3 ane dharavA mATe muni zrI citrabhAnune aneka dhanyavAda ghaTe che. A 4 nA roja ema be divasa mATe goThavavAmAM AvyuM hatuM. A munivaranuM muMbaImAM vasatA anya dharmAcAryo jarUra anukaraNa karaze beThavAyelA kAryakrama mujaba trIjI oNgasTa zanivAranA roja sAMjanA ane te te dharmAcAryonA anuyAyIo prastuta rela saMkaTane bane teTaluM samaye zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI vidyAlayanA ja sabhAhaLavuM karavA mATe udAra dilathI dravya ApavA mAMDaze evI ApaNe gRhamAM temanA mAnamAM eka parimita AkAranuM sneha saMmelana yojaAzA rAkhIe ! vAmAM AvyuM hatuM. e ja divase sAMjanA sAta vAgye zrI upendra satyAgraha viSe vadhu spaSTatA trivedI lIkhita ane digdarzita gujarAtanA maMtrIo vastupALa ane thaDA divasa pahelA muMbaI AvelA zrI zaMkararAva devane maLavAnuM tejapALanA yazasvI jIvana para AdhArita aitihAsika triaMkI ane temanI sAthe tA. 1-8-68 nA prabuddha jIvanamAM pragaTa thayela nATaka 'bAMdhavu mADIjAyA' emanA mAnamAM bhulAbhAI oDIToriyamamAM satyAgraha mArI samajaNa mujaba" e lekha saMbaMdhe carcA karavAnuM yojavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge InDiyana marcanTasa ceMbaranA banatAM temaNe eka agatyanI spaSTatA karI. temanA kahevA mujaba pramukha zrI pratApabhAI bhegIlAle pramukhasthAna zobhAvyuM gAMdhIjI je prakAranA ahiMsaka pratikAranI ka95nA karatA hatA. hatuM. bIje divase eTale cethI tArIkhe savAre nava vAgye kasI HL Passive Resistance Hi Blaa! Passive 20EUR thiyeTaramAM prasiddha vakatA munizrI caMdraprabhAsAgarajI (muni citrapaNa temane baMdhabesato lAgato nahoto. kAraNa ke gAMdhIjInI bhAnu)nI nizrAmAM eka jAhera saMmelana bharavAmAM AvyuM hatuM. A kalpanAne pratikAra Passive eTale ke ADakatare nahote, paNa saMmelanamAM zrotA samudAya UbharAI uTha hatuM. A prasaMge anya active eTale ke sIdhe, rasakriya ane ema chatAM ahiMsaka hoIne vyAkhyAtAo uparAMta muni citrabhAnue mitabhASI pravacana dvArA anakAraka nahi paNa vadhAre asarakAraka hatA ane te mATe : 'jyabhikhu'nI sAhitya upAsanAnI suyogya rajuAta karI hatI. 'satyAgraha' ja temane eka evo zabda hAtha Avyo ke jemAM tyAra bAda jayabhikhunA mitro ane prazaMsako taraphathI methya roDa temaNe pelA pratikAranA badhA Implication - sUcita upara AvelA mahetA ceMbarsamAM jyabhikhkhanA mAnamAM eka bhejanaartho-vyakata karavAnuM sAmatharya che ema temane saceTapaNe lAgyuM. samAraMbha goThavavAmAM Avyo hato. A niyata kAryakrama uparAMta muni dharma" zabdanI mAphaka cakkasa sUcitArtho dharAvatA 'satyAgraha'ne maLato citrabhAnu prerita juniyarsa vAIna noleja sosAyaTI taraphathI Avato koI eka aMgrejI zabda ke zabdasamAsa che ja nahi, ane oNgasTa mAsanI chaThThI tArIkhe rAtrInA 7-30 vAgye "cetanA" - tethI A be zabdo aMgrejI zabdakoSamAM mULa rUpe ja sAmela karavAmAM resTorAMmAM zrI jyabhikhune bhejana ApavAmAM AvyuM hatuM. tene Ave ane tene arthavistAra ApavAmAM Ave te ja yogya che. paNa prastuta samAraMbhanA saMdarbhamAM ullekha karavo ja joIe. evo temane abhiprAya hato. zaMkararAvajInI A raspaSTatA satyAgrahane A paSThipUtine lagatA Akho kAryakrama A rIte saphaLatApUrvaka yathAsvarUpe samajavAmAM jarUra upakAraka bane tevI che, ane te mATe pAra paDaye tene yaza tene lagatI samitinA phALe gaNAya, ema chatAM, temane huM RNI chuM. A aMge athAga parizrama lenAra ane utsAha dAkhavanAra zrI temanA abhiprAya mujaba grAmadAna e paNa eka prakArano jyantilAla ratanacaMda zAha ane zrI kAntilAla korAne A saphaLatA satyAgraha che, kAraNa ke temAM supratiSThita Vested Interes to mukhyapaNe AbhArI che ema kahevuM ja joIe. ne-nihita hitone paDakAra che. grAmadAna e jarUra ati mahatvanuM kalakattA khAte yojAyela paSThipUrti samAraMbha daramiyAna zrI jayelokakalyANakArI sthiti parivartana che, paNa grAmadAna sArvasaMmati bhikhune rUA. 25,000 nI thelI arpaNa karavAmAM AvI hatI. e kahevuM na mAra varasAvI hatI
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 prakhu jIvana - tA. 16-8-68 muMbaI khAte karavAmAM AvelA DipUtinI phALAmAM rUA. 50,000 jIvanamAM pragaTa karavAmAM AvyuM che, jyAre mArA mitra zrI raviekaThA karavAno lakSyAMka vicAre tenA sthAne rUA. 53,000 uparAMtanI zaMkara rAvaLanuM, zrI pramilAbahenanuM tathA zrI vallabhadAsa rAcadenuM rakame noMdhAyAnI phaeNkasImAM bharAyelA jAhera saMmelanamAM jAherAta kara- saMvedana taddana judA ja prakAranuM che ema temanA patro uparathI saheje vAmAM AvI hatI. spaSTa thAya che. sAdhAraNa rIte vaDila pUjA, ArAdhya lekhAtI vyakitanI muMbaI khAte zrI jyabhikhunI paSThipUrti samAraMbha AvI AvI AratI utAravAmAM Ave che evo mAro khyAla hato, jyAre zAnadAra rIte ujavAyo te aneka rIte abhinaMdanane yogya che. jya- bhAI sacadenA patramAM pitA potAnA saMtAnanI paNa AratI utAbhikhunuM nAma te muMbaInA lokone ajANyuM hatuM ema na kahevAya, ratA hovAno ullekha che. teo jaNAve che eTale A vAtanA tathyane paNa temanI ATalI moTI sAhitya upAsanA che ane 300 thI vadhAre ? huM svIkAruM chuM, paNa enuM aucitya mArI samajamAM UtaratuM nathI. temanI sAhityakRtio Aja sudhImAM bahAra paDI cUkI che ane A kAMIka zIrSAsana jevuM lAge che. have A AratInI carcAnI temanuM AvuM vipula sAhitya lokabhogya che, ema chatAM, lokacine chevaTanI AratI utArIne A carcAne ApaNe baMdha karIe chIe. bahekAvanAruM nahi paNa saMskAranAruM che, temanA lakhANamAM satya, DaoN. devacaMda amaracaMda zAha ziva ane sudarane sumeLa che-Ave temane nikaTa paricaya muMbaIne samAjane - khAsa karIne jaina samAjane - A puSThipUti dvArA mArA mitra zrI devacaMda amaracaMda zAha taraphathI 'A sAdI ja zakaya banyo che. prastuta paSThipUrtinI kharI phalazruti A che ema rIte sAjA thAo ane sAjA raho" e mathALAnuM temaNe thoDA samaya mane lAge che. pahelAM pragaTa karelAM pustaka maLyuM. A pustakane 'prabuddha jIvanamAM zrI hitendra desAInI "AratI' aMge maLelA be vadhAre patro - bAjunA pAnAmAM paricaya ApavAmAM Avyo che. paNa te pustakanI vizeSatA yathAsvarUpe grahaNa karavA mATe tenA lekhaka zrI devacaMdabhAIne paricaya hovuM jarUrI che ema lAgavAthI temanA vizenI eka smaraNane nIce kAzIthI zrI pramilAbahena ramArta jaNAve che ke "A bAbata raju karuM chuM. vyakitagata che. koI paNa bhAratIya paraMparAnI surakta sanArI mArA kaeNlejanA abhyAsakALathI huM temane oLakhuM. tyArathI pite bhAvAvezamAM pati paratve Adara dAkhave emAM kAMI khoTuM nathI. atyAra sudhI ame banne paraspara sadabhAva ane snehanA baMdhane Aje paNa (pati, bhAI ke putra) koInI vidAya veLAe tene cAMdalo baMdhAyelA rahyA chIe. huM muMbaInI kaeNlejamAM bhaNyA, temaNe pUnAnI karIne zukana karAya che, ovAraNAM levAya che, ane e rIte zubha Dekkana kaeNlejamAM abhyAsa karyo. tyAra bAda teo ema. e. ane zukana thAya che ja ane rAjyanA mukhya pradhAna eTale A phoTogrAphare ela ela. bI. thayA ane sahakArI paddhati - Co-operative pheTe lIdhe paNa hoya. A phoTo jAheramAM Avyo ke chapAye e kadAca Societies" ne lagatI paddhatino temaNe talasparzI abhyAsa karyo. zrI hitendrabhAIne khabara paNa na hoya. A phoTo chApIne patra- pachI sarakAranA sahakArI khAtAmAM teo joDAyA ane varSonA vahevA kAroe ke evI koI vyakitae jarA vadhu paDatuM karyuM che ema mane sAthe 1943mAM te khAtAnI sarvocca kakSA sudhI teo pahoMcyA. lAge che, paraMtu sAcA hRdayathI A prakArane bhAva AjanA jamA- te daramiyAna 'kavITa InDiyA AMdolananA sUtradhAra nAmAM paNa ane te eka mukhya pradhAnanI patnI dAkhave amAM gAMdhIjI upavArA upara UtarelA. tethI teo sarakArI nokarIkoIne vyakitagata ke jAheramAM kahevApaNuM na hoya." mAMthI rAjInAmuM ApIne, samaya pAkelA na hovA chatAM nivRtta (2). thayA. samaya jatAM 1946 mAM keMgresa sarakAre muMbaI rAjyamAM grAma* muMbaI ghATakoparathI zrI valladAsa nAjIbhAI sacade taraphathI, ghoga, gRhaudyoga ane sahakArI audyogika maMDaLanuM kAma temaNe maLela patra nIce mujaba che : saMbhALavuM evI IcchA pradarzita karavAthI te kAma temaNe saMbhALI lIdhuM. prathama jayAre uparanA viSaya paranI gApanI noMdha pragaTa thaI te javAbadArI uparathI teo 1950mAM nivRtta thayA, tyAre bhAratamAM tyAre ja mane thaela ke te agya hatI. januM che eTale ja sahakArI prazikSaNa mATe pUnAmAM eka ja kaeNleja hatI. tene visAkharAba che evo koI raNako temAM lAgato hato. nArIne pati deva vavAnA hetuthI zrI devacaMdabhAInI, sarakAre te kaeNlejanA prinsipAla tulya ja che ane e prAcIna prathAe ja hiMdu samAja TakI tarIke nimaNUka karI, jyAM temaNe cAra varSa kAma karyuM. A kAmanA zake che. satIonAM ApaNe tyAM ghaNAM udAharaNa che ne satItva chevaTanA gALAmAM bhArata sarakAre cAra sabhyonuM eka pratinidhiyoga karatAM paNa vadhu UjaLuM che ane bhavya che. AnA udAharaNa mAMDaLa keneDA khAte mokalyuM hatuM, jemAM devacaMdabhAI eka hatA. tarIke eka megI tapa karI cakalI para vadaSTi karatAM te marI jAya - 1954nI sAlamAM sarakArI nokarImAMthI tadana nivRtta thayA bAda che ane te pachI eka satI strI para krodha karatAM te nArI te vizenuM Aja sudhI teo eka binaadhikArI sahakArI kAryakartA tarIke -- jJAna dharAvatI hoya che ane te bAbatano te. gIne nirdeza khAsa karIne audyogika sahakArI kAryakartA tarIke-audyogika kSetramAM karI upAlaMbha Ape che. A kathA ApaNe tyAM bahu jANItI che. . sakriya bhAga laI rahyA che. eka strI - mukhya pradhAnanAM patnI - ane te ApaNI garavI A lAMbA sarakArI vyavasAya daramiyAna temaNe eka zekha - gujarAtanI ke jyAM gAMdhI, saradAra, dayAnaMda, narasiMha pAkayA, habI--tarIke bAyokemisTrIne abhyAsa zarU karyo ane rasAthe sAthe potAnAM patinI te dUra deza sIdhAvatAM AratI utAre te AjanA judA judA dardIthI pIDAtA lokone kevaLa sevAbhAvathI upacAra chinAbhine thaI rahelAM hida rAmAja mATe AnaMda ane gujarAta karavAnuM paNa zarU karyu. A kSetra aMgane temane abhyAsa ane anamATe gauravane viSaya hovo joIe. huM jaNAvyuM ke dara divALa, navA bhava vadhato gaye ane kevaLa tenA AdhAra upara "dhI baMDa eNka varSe, ame amArI dAdI tathA mAnI AratI utAratA, amArA haimIopathika eNnDa bAyokemika sIsTamsa oNpha meDisIna e bekhe pU. pitAzrI janma dine amArI AratI utAratA ane ame Aje e dhI bombe haimIopethika eNnDa bAyokemika prekaTIzanarsa eNkate prathA jArI rAkhI che. eka rIte "ahaMbrahmA"i ane "saumAM TanA anvaye temane "S. devacaMda amaracaMda zAha' tarIke noMdhIne te prabhu vaselA che tenA abhivAdananuM AratI pratIka che ane pramANe temane sarTiphikeTa ApyuM ane te rIte teo rajIsTarDa bAyobahene pitAnAM patimAM devanAM darzana karI ApaNA lokakavi rava. kemika prekaTIzanara thayA. upara jaNAvela pustaka temanA Aja sudhInA rAyacurAe gAyuM che tema - abhyAsa ane anubhavanA arka rUpa che. "piyuprItanA pUNya salIla pA kare ekadhArI, temanI ummara hAla 76 varSanI che. temane varSo pahelAM kSaya rAMtaNe svAmInI sAthe rahetI jyAM gharavALI, roga lAgu paDela. te kSaya roga to temaNe potAnI rAmajaNa mujabane e ghara nitya divALI." upacAra, kaDaka pathya ane atyaMta niyamita jIvana dvArA nAbUda karyo "gujarAtamAM nitya divALI rahe ane ApaNe je vadhatA jatA che, ema chatAM paNa temanI tabiyata haMmezA mATe nAjuka rahI che. bahenanAM AtmahatyAnA kissA sAMbhaLIe chIe te aTake Aja sudhI tene pUnAmAM rahyA che. have thoDA samayamAM teo amatema prArthIe!" dAvAda jaIne tyAM sthAyIpaNe vasavA dhAre che. Aje temane badhe jema kapALe kapALe mati bhinna tema vyakitae vyakitae samaya dardIonA nidAna ane cikitsA pAchaLa ja jAya che ane saMvedana bhinna - e mujaba zrI hitendra desAI amadAvAdathI te kevaLa sevAbhAvathI - kazA paNa vaLatara ke lAbhanI apekSA sivAya. yuropa sidhAvyA te prasaMge sI. saguNAbahene hitendra derAInI davA Ape te paNa maphata ja. eka sAdhupu-sadaza temanuM jIvana AratI utArI ane te prasaMganI pite samajaNapUrvaka chabI paDAvI che ane du:khI dardInI sevA eja mAtra temano vyavasAya che. eka athavA pADavA dIdhI ane chApAo dvArA tenI prasiddhi thavA dIdhI mitre temanA pustaka paricaya lakhI mekalyA che, je A sAthe joDuM chuM. te aMge mAruM saMvedana eka prakAranuM che, je tA. 1-768 nA prabuddha paramAnaMda
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-68nA "prabuddha jIvana nI paripUrti paryuSaNa vyAkhyAnamALA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI 1968nA oNgasTa mAsanI 20mI tArIkha maMgaLavArathI 28mI tArIkha budhavAra sudhI ema nava divasanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA javAmAM AvI che. A nave divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukhasthAna prAdhyApaka zrI girIprasAda cunIlAla jhAlA zobhAvaze. A nave divasanI vyAkhyAnasazAo "bhAratIya vidyAbhavanamAM bharavAmAM Avaze. vyAkhyAnasabhA savAranA 8-30 vAgye zarU thaze. A vyAkhyAnamALAne vigatavAra kAryakrama nIce mujaba cheH tArIkha vyAkhyAtA vyAkhyAna viSaya 20 oNgasTa maMgaLavAra zrI bhaMvaramala siMdhI mAnavInAM badalAtAM jIvanamUlyo zrI cImanalAla cakubhAI zAha strI-puruSa saMbaMdha 1 budhavAra De, indacandra zAstrI samyam daSTi ane mithyA duSTi De, ema, ema, bhamagarA zithilikaraNa : zArIrika ane mAnasika gurUvAra paMDita becaradAsa jIvarAja dozI gharmo ane dharmAnuSThAna zrI gulAbadAsa brokara kAvyanuM satya zukravAra zrI ravizaMkara ma. rAvaLa A5NI abhiruci zrImatI nirmaLAbahena zrIvAstava kaLA ane ghama zanivAra zrI manubhAI paMcoLI satta kabIra zrImatI tArakezvarI siMhA mahAtmA gAMdhIjI ravivAra zrI manubhAI paMcoLI vinobAjI ane grAmadAnaAMdolana zrI purUSottama mAvaLaMkara vidyAthI asvasthatA: vizvasaMdarbhamAM zrImatI viSNu malahotrA bhajane semavAra zrI rahita mahetA AdhyAtmika jIvananAM mULabhUta prazna by revanDa phAdhara vAlesa sarvadharmasamabhAva maMgaLavAra zrImatI zrIdevI mahetA mAnavInI satyazodha ane mIrAMnuM jIvanadarzana revanDa phAdhara vAlesa micchAmi dukkaDama zrImatI sudhA gIradhara moTavANI bhajana 28 5 budhavAra zrI rohita tathA zrIdevI mahetA kabIranAM bhajana: vivecana sAthe AcArya rajanIzajI prematatva - vyAkhyAnasabhAmAM samayasara upasthita thavA ane sabhA daramiyAna pUrI zAnti jALavavA sujJa zrotAone vinaMti che. tA. 20-8-18 thI 28-8-68 45-47, dhanajI sTrITa muMbaI-3 cImanalAla jeThAlAla zAha subodhabhAI ema. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha pustakAlayamAM vasAvavA lAyaka, zikSaNasaMsthAmAM Itara vAMcana tarIke upayogamAM levA lAyaka tema ja koI paNa zubha prasaMge vaheMcavA lAyaka pustako. satyaM ziva suMdaram bodhisatva zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAne lekhasaMgraha sva. dharmAnaMda kesammI racita mULa marAThI nATaka kAkAsAheba kAlelakara ane paMDita sukhalAlajInA pravezako sAthe anuvAdake : | kiMmata rU. 3, posTeja 00-50 prabuddha jIvana nI phAIla kiMmata rUA. 10 zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA tathA zrI kAntilAla baDiyA prabuddha jIvananA grAhaka bane A vArSika lavAjama rUA. 7 kiMmata rU. 1-50, pisTeja 00-25 maLavAnuM kANuM : muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyo tathA prabuddha jIvananA grAhako mATe muMbaI jaina yuvaka saMgha, 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI, 3 saMtya zivaM sundarama:kiMmata rU. 2, bodhisatva:kiMmata rU. 1
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vividhalakSI pravRttinA prazaMsakone, saMghanA sabhyone, "prabuddha jIvana" nA grAhako ane cAhakone tema ja saMghanI jJAna-yAtrA samI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnAM sujJa zrotAone namra nivedana chellA 39 varSathI cAlatA amArA saMghane ane saMgha dvArA cAlatI pravRttione paricaya ApavAnI AvazyakatA Ama to ame jotA nathI, paraMtu ApaNe jyAre bAra mahinAnA gALe - eka maMgala parvamAM maLatA hoIe tyAre, ane keTalAya navA mitro paNa thatA hoya tyAre, saMghane thoDoka paricaya ApavAnI ane sukha du:khanI be vAta kahevAnI IcchA ame rokI zakatA nathI. ' ' Apa jANe che ema zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha uMmaramAM Aje yuvAna che, ane yuvAnane zobhe e rIte navA vicArone jhIle che. ane pracAra kare che. gatAnagatIka cAlavuM ane nizikayatAmAM rAcavuM e enuM valaNa nathI. huM paNa sakriya kAma karavuM, jIvanane saMskAra pradAna karatI pravRttio calAvavI ane A rIte je kAryajata varSo pahelAM pragaTI ene akhaMDapaNe prajavalita rAkhavI e enuM dhyeya rahyuM che. Apa e paNa jANe che ke saMghanI AjanI pravRttio mukhyatve nIce mujaba che: (1) paryuSaNa vyAkhyAnamALA (2) pAkSika patra- prabuddha jIvana (3) sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya (4) nAtajAtanA bhedabhAva vinA cAlatuM vaidyakIya rAhata kendra (5) vaidyakIya sAravAranAM sAdhana (6) vAra tahevAre jAtAM nAnAM moTAM saMmelane (7) zaikSaNika pravAse AmAM, vAcanAlaya ane pustakAlayanI pravRttine AvakaverAmAMthI mukita maLela che. uparokata pravRttio Aje ekadhArI rIte cAlI zake che, kAraNa Apa saue amane sahakAra Ape che. zubhecchA ane AzIrvAdanAM pratIkarUpe- Ape amArA nivedananAM uttara rUpe prati varSa haMmeza udAratAthI amArI Arthika jarUriyAto pUrI karI che - Ane ame kharekhara amArUM sadbhAgya mAnIe chIe. A vadhatI jatI moMghavArIe, vadhatA jatA kAgaLa, sTepsa ane presanAM bhAvoe saMghanA kharcAomAM sAro evo vadhAro karyo che. A bAbatane khyAlamAM rAkhI, Apa amArI thelI chalakAvI do e Apane AgrahapUrvaka anurodha kare che. A varSe ame rUA. 20% bhegA karavAne lakSyAMka rAkhe che. AmAM kArobArInAM sabhyonAM phALAthI ame zarUAta karI che ane kArobArImAMthI ja ame rU. 3,000 bhegA karIzakayA chIe, bAkInI rakama mATe ame ApanI pAro AzA rAkhIe chIe ane vinaMtI karIe chIe ke Apa zakaya teTalI vadhAre rakama saMsavAne Ape. ApanI ApelI rakamanI amAre mana ghaNI moTI kiMmata che. vyAkhyAnamALAmAM AvanAra dareka vyakita kaMIkane kaMIka A saMsthAne jarUra Ape. 4547, dhanajI sTrITa, cImanalAla je. zAha muMbaI3 subedhabhAI ema. zAha, tA. 16-8-1968 maMtrIo: muMbaI jaina yuvaka saMgha saMkaTagrasta lokone satvara madada karo ! saMdhanA phALAnI yAdI 1001 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha A vakhate dezanA keTalAka bhAgamAM varasAde bhAre tArAjI 101 , cImanalAla cakubhAI zAha nipajAvelI che. emAM paNa surata - bharUca upara ane te vaccenA 101 , cImanalAla je. zAha pradeza upara te eka prakArane jaLapralaya ja saraja che. A noMdha , bAbubhAI gulAbacaMda zAha , dAmajIbhAI velajI zAha lakhAya che tyAM sudhImAM A tArAjI kevI che ane kyA kayA vistAromAM 101 , subodhabhAI ema. zAha che tenA pUrA samAcAra ApaNane prApta thayA nathI. keTalAya lokonA 101 , nIrUbahena subodhabhAI zAha jana gayA haze ane keTalAya loko gharabAra-mAlamilakata vinAnA thaI >> upendra subodhabhAI zAha beThA haze. khuvArInI koI sImA nahi hoya. A ApaNA rAMkaTagrasta , rabbara guDajha TreDiMga ku. , jeThAlAlabhAi mAlade baMdhuene thaI zake teTalI madada karavI, pahoMcADavI e ApaNe tAkI 51 , caMdu lola sAMkaLacaMda zAha dane dharma bane che. A saMkaTane pahoMcI vaLavAnuM kAma asAdhAraNa 51 , pravINabhAI maMgaLadAsa zAha che ane sarakArI dhoraNe vizALa AjanAnI apekSA rAkhe che. 51 , ke. pI. zAha AvuM Ayojana jotajotAmAM jarUra UbhuM thaze, paNa te AjakonA 151 , maphatalAla bhIkhAcaMda zAha 11 eka sadagRhastha taraphathI rAhatakAryane pahoMcI vaLavA mATe vipula dravyanI ane sAdhanasAmagrInI 51 , khetasI malisI sAvalA jarUra raheze. A pUruM pADavAnI javAbadArI ApaNI-prajAjananI 25 , paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA che. A rAhatakAryamAM Arthika madada ApavA IcchatA bhAIbahenane 25 che. ramaNalAla zAha jaNAvavAnuM ke teo potapotAne phALe zI muMbaI jaina yuvaka 25 eka sadagRhastha 11 , ramaNikalAla maNilAla zAha saMghanA kAryAlayamAM pahoMcatA kare. maLelI rakamanI saMgha taraphathI pahoMcI ApavAmAM Avaze ane A rIte ekaThuM thatuM nANuM adhikRta sthaLe 2302 pahoMcADavAmAM Avaze. maMtrIe muMbaI jaina yuvaka saMgha vastI vadhArAnI samasyA 'A apIlane lakSyamAM rAkhIne tA. 13-8-68 nA roja paryuSaNa vyAkhyAnamALA nimitte kalakattAthI AvI rahelA zrI maLelI saMghanI kAryavAhaka samitie phula nahi te phulanI pAMkhaDI - bhaMvaramala siMdhI je vasatI vadhArAnI samasyAnA ane tenA saMdarbhamAM rUpe "gujarAta rela-rAhata phaMDa'nI pitAnA thakIthI zarUAta karI che. saMtati niyamananI samasyAnA niSNAta che, teo zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame tA. 19mI eNkjhaTa zukravAra sAMjanA cha vAgye ane temAM saMgha taraphathI rUA. 1001 ApavAno TharAva karavAmAM AvyuM dhI grena, rAIsa enDa oIla sIDajha marcanTasa esesIezananA che ane kAryavAhaka samitinA hAjara sabhyae patatAno phALo hailamAM jAhera vyAkhyAna Apaze. saMghanA sabhyane A prabaMdhano lAbha levA vinaMti che. noMdhAvyo che jenI yAdI nIce pramANe che. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. '9?
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-68 prabu jIvana che. "A sAdI rIte sAjA thAo ane sAjA rahe!" , samAjamAM vadhatI jatI jIvananI kRtrimatA, sakAraNa athavA akAraNa vadhatI jatI dhamAla ane deDAdoDI, vadhatI jatI jarUriyAte, jIvananirvAha vigraha vagerene lIdhe janatAmAM roganuM pramANa vadhatuM jAya che. pathya tema ja saMyama vagere upAyathI rogamAMthI dhIme dhIme mukita meLavavA mATenI vRtti ghaTatI jAya che ane davAthI tAtkAlika rAhata maLe to te meLavI levI evI adhIrAI vadhatI jAya che. nirdoSa, sastu paNa asarakAraka DozIvaiduM ane bIjA gharagaththu upAyonuM jJAna ane tene upaga Athamano jAya che. hAla evI paristhiti UbhI thaI che ke nAnAM moTAM badhAMne vAraMvAra davAnI jarUra UbhI thAya che. rAjyanI jene ghaNI ane vadhatA jatA pramANamAM madada maLe che te elepathInI paddhati tenAM ekasare vagere sAdhana-prasAdhanathI ane vividha niSNAtonA kahevAtA viziSTa jJAnathI jeTalI lokone AMjI nAkhe che teTalI ja te kharcALa che. A bhAre kharca sahana karavAnI zakita na hovAthI je vizeSa sAdhanasaMpanna na hoya te badhA mATe A kharcALapaNuM ja eka roga thaI paDayo che. bIjI bAju elepathInI ghaNI davAo ane zastrakriyAthI eka roga kAbUmAM Ave che, te tethI ghaNI vAra bIjA roga thAya che ane dardI tethI pIDAya che. AvI viSama paristhitimAM ane ghaNA dardIo ane temanA vAlIone A paddhati gamatI na hovA chatAM bIjo koI rasto nathI ema mAnIne A paddhatine Azraya levo mATenI sAmagrI paNa pustakamAM ApavAmAM AvI che. sAmAnya zaradI, vALe, kapAsI, vALa kharavA, TAla paDavI, moM upara khIla thavA, hAtha paganA cIrA - vATiyA evI sAdI lAgatI paNa bahoLA pramANamAM thatI takalIpha elopathI vagere davAo maTADI zakatI nathI. jIvana rasAyaNa davAo AvA roga acUka maTADI zake che te paNa pustakamAM spaSTa karavAmAM AvyuM che. harasa, bhagaMdara, nAsUra vagere rogo ke je zastrakriyA vagara maTe nahi ema mAnavAmAM Ave che te paNa A davAthI zakiyA vagara kevI rIte maTI zake che te jaNAvavAmAM AvyuM che. A paddhati kUtarAM, gAyo vagere pazuo mATe paNa vAparI zakAya ema lekhake jaNAvyuM che ane tenAM paNa keTalAMka udAharaNo ApyAM che. pakSIo mATe paNa te davAne upayoga thayAne ullekha temaNe karyo che. mahAnagaro, sAmAnya zahero, gAmaDAMo-badhe ja A paddhatine upayoga thAya te IcchavA yogya che; paNa vizeSe karIne gAmaDAMo ke jyAM roganivAraNa mATe koI sahIsalAmata ane saMtoSakAraka vyavasthAne lagabhaga abhAva che tyAM te A paddhati mahAna AzIrvAda rUpa nIvaDe tevI che. A paddhatine sarakAre mAnya te rAkhI che, paNa tene uttejana ApI, tenA abhyAsa ane pratyakSa anubhava mATe aDhI varSane abhyAsakrama ghaDI, parIkSA pasAra karanArane DiplomAM ApavAmAM Ave te tevA taiyAra thayelA DokaTaro gAmaDAMnI prajAnI tabIbI sAravAranI muzkela samasyA ukelI zakaze ema jaNAvIne te dizAmAM yogya pagalAM bharavAnI bAbatamAM sarakAra ane janatAne lekhake AgrahabharI vinaMtI karI che. ratnacikitsA nAmanI eka tAjetaranI paNa maulika asarakAraka, sastI ane nirdoSa upacAra paddhati tarapha paNa TUMkAmAM lekhake janatAnuM dhyAna doryuM che. - rAzio bAra hoya che. jIvanarasAyaNanI davAo paNa bAra hoya che. dareka zazi dITha eka viziSTa davA hoya che te mANasanA janma divasa sAthe saMkaLAyelI che. dareka davA zarIranA kayA kayA bhAga ane kaI kaI kriyA upara asara kare che, kayA kayA raMga sAthe tene saMbaMdha hoya che, Ayurveda paddhatie vAta, pitta kaphamAM te davAonuM zuM vargIkaraNa thaI zake te batAvato eka koTho ane ene samajavanuM eka nAnuM prakaraNa pustakanA aMte lekhake umeryuM che. " janmabhUmi-pravAsI" mAM A pustakanAM pahelAM traNa prakaraNane moTo bhAga lekhamALA tarIke prasiddha thayo hato, tene janatA taraphathI sAro AvakAra maLyo hato. sAmAnya janatAne A pustaka ghaNuM AkarSaka ane upayogI nIvaDe evuM che.- janatAnI sevA e pustakano mukhya hetu hovAthI kAgaLa, chapAI, bAMdhaNI vagere dhyAnamAM letAM tenI kiMmata pramANasara eTale ke rU. 3-60. rAkhavAmAM AvI che. A pustaka mesarsa ena. ema. tripAThI prAIveTa limiTeDa, prinsesa sTrITa, muMbaI - 2 athavA banAjI homIo phArmasI, 248, prinsesa sTrITa, pArasI agiyArI sAme, muMbaI - 2. A be ThekANethI maLI zakaze. A pustaka janatAnuM dhyAna eka sAdI paNa zAstrazuddha, nirdoSa, sastI ane ghaNAM dardomAM sAmAnya mANasa paNa pitA mATe ane pitAnAM kaTuMbIo vagere mATe jene upayoga karI zake evI jIvana rasAyaNazAstra - bAyokemisTrI nAmanI paddhati tarapha kheMce che. dareka manuSyanA lohImAM je mukhya bAra kSAra - khanIjo hoya che temAMthI ja banAvelI davAo vAparavAthI mANasa rogamukata thaI zake che te vAcakanA mana upara sAvavuM e A pustakane eka mukhya hetu che. AvI bAra davAonI sAdI paddhatithI mAnavajAtanA badhA ja roganuM nivAraNa thAya te sAmAnya rIte mAnavuM kaThaNa che. tethI lekhake A pustakamAM potAnAM pratyakSa anubhavanAM 77 daSTAMta ApyAM che. te dAMtemAM keTalAMka evAM che ke jemAM anubhavI ane niSNAta veMkaTaro, vaidyo vagerenA upacAro varSo sudhI karAvavA chatAM phAyado na thavAne lIdhe du:sAdhya athavA asAdhya gaNavAmAM AvelA rogathI pIDAtA, thAkelA dardIo kevI rIte sAjA thayA te batAvavAmAM AvyuM che. bIjI bAja roja-ba-rojanAM paNa ghaNI vAra laMbAIne takalIpha ApatAM dardothI pIDAtA dardIe A davAthI kevI rIte sAjA thayA te jaNAvavAmAM AvyuM che. mULamAM to devacaMdabhAI ema Icche che ke AvAM javalaMta pratyakSa pariNAme jANIne jIvana rasAyaNazAstra ke je pramANamAM ghANuM sAduM zAstra che tene vadhAre abhyAsa karavA vAMcaka prerAya. Ama chatAM paNa je dardIne ullekha pustakamAM karavAmAM Avyo che. tene upacAra bIjAM pustaka vAMrayA sivAya vAcaka pite karI zake te Honour The Man... Honour the man, who is ready to sink Hall his present reputation, for the freedom to think, And when he has thought, be his cause strong or weak, Sinks the other half, for the freedom to speak, Caring naught what fate the world has in store for him, Let the world be composed of he upper thousand or lo'er sanmAna te mAnavInuM... sanmAna te mAnavanuM karo sau, je khyAti arthe nijanI raLelI DubAvI de mukata vicAravAne; ane vicArI laI vAta nizcita ho jozIlI ke nabaLI bhale jepiokAravA mukatapaNe DabAve adha vadhelI nija khyAtine je choDI daIne bhaya sau bhaviSyane; kare na heje paravA samAjanI, cho ucca ke nIca there vaselA hajAra loko TIkA karI enuM nasIba rUMdhe! anuvAdaka: gItA parIkha
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA.-- 1868 = == = - divaMgatanA be mahAnubhAvone bhAvabharI aMjali rA - maharSi zrIpAda dAmodara sAtavaLekarane . paMDitajI para sarakAranI khaphagI UtarI. japtI AvI, dharapakaDa thaI, hiMdapArI maLI. ' t}* !!!: " saMkSipta paricaya : :::? .....! "bhAratanA ghaNA bhAgamAM vasI AvelA ane kAma karI AvelA * * *: yA lAI mAsanI tA. 30mI maMgaLavAranA roja dezabhakata mahArASTra sAtavaLekara gujarAtI banyA te paNa eka akasmAta che. vedaza paMDita zrIpAda dAmodara sAtavaLekarajInuM pAraDI khAte 101 dharma ane vedanuM saMzodhana karI rahelA A RSinA Azrama upara varSanI umare ekAda mAsanI bimArInA pariNAme avasAna nipajyu. gAMdhIjInI hatyA pachI avicArI jhanUnI mANasee AkramaNa temanA ekAnta purUSArthabharyA dIdI jIvana viSe tA. 4-8-68nA karI teno nAza karyo. gAMdhIjInA snehIM paMDita AthI gujarAtamAM janmabhUmi pravAsI' mAM nIce mujabanI noMdha pragaTa thaI hatI:- pAraDI gAme jaI vasyA. chellA be dAyakAthI maharSinA Azrama tyAM hatA. - "prAcIna kALamAM RSio kevA haze ane Aje himAlayamAM zatAyu thayelA vedamUrtinuM bhArata sarakAre 1967nI sAlamAM adhio haze ke kema tenA vize keTalAka bhoLA mANase kutUhala 'padmabhUSaNa'nI padavI ApIne sanmAna karyuM hatuM. evuM ja sanmAna sevatA hoya che. RSi te zuM, eka maharSi gayA aThavADiyA sudhI pAmelA bIjA RSi paMDita revAzaMkara becarabhAI zAstrI paNa tyAM " ApaNI vacce karmayoga karatA hatA, gujarAtamAM rahetA hatA, hatAM. baMne vedamUrtinuM A sukhada milana hatuM. , , , muMbaI ane dilhInI mulAkAta letA hatA teo 101 varSanI maharSi karve ane karmavIra vizvezvaraiyA paNa zatAyu thayA hatA vaye budhavAranA brAhmamUhUrta pahelAM rAte eka vAge pAraDImAM kALadharma paraMtu vedamUrti sAtavaLekarajIe chevaTa sudhI je svAthya jALavyuM pAmyAM. emanA jIvananI jhalaka joIe to ApaNe AzcaryathI ane 101 varSanI vaye paNa TaTTAra rahIne karmayoga karye rAkhe kAMI jaIe chIe. emAMthI ApaNe preraNA levI joIe. sattvaguNI AhAra, sadAcAra, "zrIpAda dAmodara sAtavaLekaranuM vaidika rASTragIta, je "pravAsI'mAM niyamitatA, saMyama ane AdhyAtmika jIvana vaDe temaNe svAdhyamaya vAMcatA haze teo temanA nAma ane kAmathI aparicita nahi dIrdhAyu bhogavyuM hatuM." hoya. mahinAothI pravAsIne temanI prasAdI maLatI rahI che. * cAlu varSanA mArca mAsanI 25mI tArIkhe eka khAsa padavIdAna sahyAdri parvatamALAnI taLeTImAM kezI nadInA taTe janmelA zrIpAdana samAraMbhamAM muMbaI yunivarsiTIe A zatAyuSI vaidika vidvAnane DokaTara kharekhara taoN zrI vinAnA atyaMta garIba hatA paraMtu jyAre sara- oNpha laoNjha (ela. ela. DI.)nI mAnad upAdhi arpaNa karI hatI. svatanI ArAdhanA karIne teo tenA lADakA banyA tyAre lakSmI e vakhate upakulapati DaoN. pI. bI. gajendragaDakare paMDita sAtavaLetemanI khuzAmata karatI AvI, te dhana ane pratiSThA baMne lAvI, karanI nIcenA zabdamAM tArIpha karI hatI: paraMtu zrIpAdane have tenI garaja na hatI. " vikhyAta citrakAra, dezabhakata, nIDarapaNe bhAratanI AjhAdI "zrIpAdanA jIvanamAM keTalAka evA subhaga akasmAte banyA mATe saMgrAma laDanAra, saniSTha vidvAna, vidrattAnA kArya mATe avirata hatA ke temanA jIvanamAM aNadhAryA palaTA AvyA. paraMtu akasmAtane puruSArtha karanAra ane samagra bhAratIya samAjanA sanmAnanIya evA lAbha e ja laI zake jenuM mana jAgrata che, taiyAra che, ane A gurUnuM jIvana niSThAmaya upaniSadakAlIna Adarza pramANenuM hatuM." takane jhaDapI levAnI.: zakita dharAve che. saMskAramUrti sva. zrI harasiddhabhAI diveTiyA * zrIpAda AryasamAjI hatA, paraMtu temaNe paMDita thavAnI preraNA saMskAramUrti zrI harasiddhabhAI diveTiyAnuM aThavADiyAnI eka paThANa pAsethI meLavI hatI! eka muslimane bahu ja zraddhA gaMbhIra mAMdagInA pariNAme cAlu oNgasTa mAsanI cothI tArIkhe pUrvaka kurAnane pATha karate joIne zrIpAdane vicAra AvyuM ke huM muMbaInI sara harakIzanadAsa haoNspiTalamAM 83 varSanI uMmare avasAna zA mATe vedane abhyAsa: na karuM? temaNe tarata saMskRtanA sAgaramAM thayuM. temanI ujajavaLa jIvanakArakirdIno paricaya ApatAM tA. 11mI ijhaMpalAvyuM ane thoDA dAyakAmAM to teo pAraMgata thaI gayA. kaMI oNgasTanuM 'janmabhUmi pravAsI' jaNAve che ke " ' ' nahi te be peDhIthI temanAmAM pAMDityanA saMskAra UtarI AvyA hatA. ke hajI te gaye aThavADiye ja satAyu paMDita sAtavaLekaranAM dehais | zrIpAdana.-jIvanamAM akasmAta"ma banyo hato te teo vilayanI noMdha lIdhI tyAM eka vadhu tAro kharI paDe che, ane te gAmaDAmAM rtI karatI hatI ke mAtra karmakAMDI brAhmaNa heta. paNa paNa gujarAtanA AkAzamAMthI, ane tema chatAM zrI harasiddhabhAI pitAe ghaNI jamIna gumAvI ane kuTaMba nidhana thaI gayuM. zrIpAdane vaijubhAI diveTiyAne mAtra gujarAtanA kahI zakAya nahi. bhAratanI citrakaLAne zokha paNa jAgyuM hatuM. vadhu kaLA zIkhavA ane pagabhara saMskRti ane vidyA para sadIothI caDI gayelI dhULa khaMkherIne tenuM "thavA teo muMbaI AvyA ane je. je. skUla oNpha ArTa samAM teja bahAra lAvavAmAM ane tene vadhu tejasvI ane adyatana bunAdAkhala thayA. ahIM temanAmAM rahelo kaLAkAra pUrNakaLAe khIlI vavAmAM bhAratIya vidyAbhavana dvArA munazIjI je karmayoga kare che UTho ane sAvaMtavADImAM jenAM citra pAMca rUpiye vecAtAM hatAM temAM temanA mitra harasiddhabhAI paNa sAthe hatA. tenAM citro muMbaImAM hajAra rUpiye vecAvA lAgyA. diveTiyA aTaka kema paDI te jANavAmAM nathI. diveTano artha "eka vadhu akasmAta na banyuM hota te bhAratane AvA zatAyu dIvAnI vATa thAya ane phAnasanA diveTane pakaDI rAkhanAra AMkaDo vedamUrti na maLyA hota; hatA tethI vadhu prakhara kaLAkAra ja maLyA diveTiyuM kahevAya che. harasiddhabhAInuM kULa A arthamAM kharekhara hota. nijhAma A kaLAkAra para mugdha banyA ane A kaLAkAra nijhAma diveTiyuM hatuM. temaNe vidyA, dharma, mutsaddIgIrI ane vahIvaTI zakitane haidarAbAda gayA tyAre nijhAmanI komavAdI nItithI A kaLAkora dIvo akhaMDa rAkhyo hate. narasiMharAva, bhImarAva ane kRSNarAva vidita thayA. teo AryasamAjInA saMsargamAM AvyA ane jevA vidvAno ane bhakato paNa diveTiyA hatA. svAmI dayAnaMdajInA jIvana tathA kAryathI prabhAvita thaI zrIpAda | harasiddhabhAIne janma tA. 17 phebruArI 1885 nA roja sAtavaLekara AryasamAjI banyA. pachI to teo svAmI zraddhAnaMdajInI thayo hato. prAthamika keLavaNI paNa temaNe kAThiyAvADamAM lIdhI hatI. gADha saMparkamAM AvyA ane deza tathA dharmanI mukita mATe temaNe potAnuM jIvana samarpaNa karyuM. lokamAnya TiLaka ane enI besenTanA zvasurapakSe paNa teo evA ja bhAgyazALI hatA. AcArya AnaMdasaMsargathI teo rASTravAdI banyA. temaNe atyAre pravAsI mAM chapAI zaMkara dhruva temanA sasarA thAya. raheluM vaidika rASTragIta lakhyuM. briTiza sarakAre temAM rAjadroha joye! harasiddhabhAInA ghaDatarano bIjo tabakake vIsamI sadInA AraMbha
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-18 sAthe zarU thayA hatA. ane te kAThiyAvADamAMthI bahAra AvIne gujarAtamAM amadAvAdathI 17 varSanI vaye meTrika pAsa thaIne kaoNlejamAM AvelA harasiddhabhAI jhaLakI UThayA. tarkazAstra, tattvajJAna, kAyadA ane sAhityanA caturvidha kSetre temanI buddhipratibhA dIpI UThI. temane pAritASiko, caMdrako ane ziSyavRttie rUpe ghaNA puraskAra meLavyA hatA. 23 varSanI vaye ema. e. elaela. bI. thaI gayA ane uttara pradezamAM barelInI kAlejamAM tattvajJAnanA prophesara tarIke nimAyA. prabhu jIvana harasiddhabhAInI kArakidanA eka navA tabakako 1912mAM zarU thayo. temaNe muMbaI AvI hAIkorTamAM vakIlAta zarU karI. e rIte teo munazIjI sAthe gADha saMbaMdhamAM AvyA. e jamAnAmAM tejasvI briTiza ane hiMdI dhArAzAstrIo vaDe muMbaI hAIkorTajhamagamagatI hatI. temAM munazIjI ane harasiddhabhAI sIdhuM caDhANa caDIne ToMca upara pahoMcyA. e akasmAta nahotA. e zrama, khaMta ane buddhi vaDe karelI tapazcaryAnuM phaLa hatuM. 1933 mAM harasiddhabhAI muMbaI hAIkorTanA eka nyAyAdhIza tarIke nimAyA. pAchaLathI teo saurASTra korTanA nyAyamUrti banyA hatA. harasiddhabhAInA jJAna ane medhA mATe koI kSetra ajANyuM na hatuM. temaNe milamajUra tapAsasamitinA adhyakSa tarIke tema ja audyogika adAlatanA nyAyAdhIza tarIke paNa kAma karyuM hatuM. vartamAnapatronA vetanapaMca, zirohI rAjyavArasA paMca, jamInanI puna: prAptinI TrAIbyunala vagerenA adhyakSa tarIke temaNe vividha kSetre sevA ApI. keLavaNI, sAhitya ane saMskAranA kSetre paNa harasiddhabhAI bhAI mAkhare hatA. teo gujarAta yunivarsiTInA pahelA upakulapati banyA hatA. gujarAtI sAhitya pariSadanA navasArI adhivezananA teo adhyakSa hatA. phArbasa gujarAtI sabhA, gujarAta saMzeAdhana maMDaLa, bhAratIya vidyA bhavana, gujarAtI nATaya maMDaLa vagere vidyA, sAhitya, vijJAna, kaLA ane saMskAranA kSetre temaNe ApelI sevA avismaraNIya raheze. zro rAhita mahetA ane zrIdevI mahetA ApaNI A varSanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM jeonA pahelI vakhata ApaNane lAbha maLe che te zrI rohita mahetA ane temanAM patnI zrImatI zrIdevI mahetAno thoDo paricaya atre ApatAM mane khUba AnaMda thAya che. jemanA prasanna dAmpatyajIvana ane bhAvanApUrNa pravRttiothI ApaNane UMDA Adara janme evuM e eka yugala che. mane AzA ane zraddhA che ke emanAM vyAkhyAnA ane bhajanA ApaNA mATe mIThAM smaraNA banI raheze, bhAIzrI rohitanuM nAma emanA kAlejakALathI huM sAMbhaLatA Avyo chuM. temanA pitAzrI sva. hasamanarAya ke. mahetA muMbaInI elphinsTana kaoNlejanA vijJAnanA prophesara hatA. bhAI rohitane huM jANu chuM tyArathI te A mAse emane 60 varSa thAya che tyAM sudhImAM emaNe svarAjyanI laData mATe, yuvakonA AMdolanA mATe, vizvavyApI thIosophikala sosAyaTI mATe, banArasanI ane yu.pI.nI vividha zikSaNasaMsthAo mATe ane paradezamAM bhAratIya dharmadaSTi ApavA mATe je sevA ApI che ethI emanuM sthAna khUba ja sanmAnabharyuM banyuM che. 1929mAM gujarAta kaoNlejanA tatkAlIna prinsipAla zrI zirAjha sAthe saiddhAMtika matabheda thatAM emaNe AMdolana jagAvyuM ane te ja kALathI yuvAnoe emane AdarzavAdI netA tarIke svIkAryA. AnuM pariNAma e AvyuM ke cha mAsa bAda maLanArI emanI bI. e.nI upAdhi AdhI rahI ane emane kolejamAMthI baratarapha karavAmAM AvyA. '''' rU A barataraphIe emanAmAM svAtaMtrya-saMgrAmanA vizeSa prANa pUryo. 1932mAM temane vIsApuranI jelamAM mokalavAmAM AvyA. tyAM bhayaMkara mAMdagImAM sapaDAyA. ghaNI lAMbI sAravAra bAda e UbhA thaI zakayA. bhAIzrI rohita ane bahena zrIdevI beu thIosephisTa kuTuMbanI asaramAM moTAM thayelAM che ane tethI amuka Adarzane vareluM emanuM jIvana ghaDAyuM che. emanA lagna bAda, teoe rAjakIya kSetra choDIne pradhAnata: thI. sAsAyaTInuM kArya svIkAryuM. emanI kAryakuzaLatA, vidratA ane bhAvanAmayatAthI AkarSAI DA. erU'Dele emane thIosephikala seAsAyaTInA vizvakendra - adiyAranA rekorDiMga sekreTarIpade niyukata karyA. A padethI emaNe badhA dezonI zAkhA sAthenuM suMdara saMcAlana karI batAvyuM. 1944mAM hiMdanI thI.sA.nA pradhAnakendra samA kAzImAM emanI niyukita thaI ane 1959 sudhInA paMdara varSamAM emaNe hiMdanIthI, sA.mAM navA utsAha pUryo ane zikSaNanAM kAryothI apUrva prasaMzA pApta karI. thI.sA.nI kanyA kAleja, hAIskUla ane chAtrAlayanI pragati vizeSa zrIdevIne AbhArI banI. kAzInI hiMdu yuni. nAgarI prasAraNa sabhA, kalAkendra vageremAM te viziSTa sthAna pAmyAM, e pachInAM varSomAM e daMpatIe vyAkhyAne ane saMkalana athaeN AphrikAmAM traNa vAra tathA IMglAMDa, nyu jhIlenDa, oNsTreliyA vagere dezAmAM pravAsa karyo ane dareka sthaLe thI. sA. uparAMta, dharmamaMDaLA, roTarI kalaba, vidyApITho, devaLA vageremAM pravacana ane saMkIrtanA ApyAM. saMkIrtananA A ullekhanA anusaMdhAnamAM zrImatI zrIdevI bahenano paNa paricaya ApuM. teo mULa bhAvanagaranAM che ane amadAvAdanI ve. kAlejanA saMgItanAM snAtikA che. be varSa pahelAM emaNe pharI saMgItanI parIkSA ApI ane ema. e.nI upAdhi prApta karI che. bhAI rohita mahetAnA moTAM bahena zrImatI IndumatI mahetAthI ApaNAmAMnA keTalAka suparicita che. ApaNI zarUAtanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM tee vyAkhyAtA tarIke be ke traNa vAra AvI gayA che. teo amadAvAdanA agragaNya samAjasevikA uparAMta tyAMnI karyuM. kAlejanA atyAre prinsipAla che. e kAlejanI AjanI pragati vizeSe emane ja AbhArI che. bhAI rohita ane bahena zrIdevI moTA bhAge banArasamAM ja rahe che. teo zrI. je. kRSNamUrtinA parama prazaMsaka che ane temanI vicAradhArAne aneAkhI rIte jhIlI zakayA che. Azare aDhI mAsa pahelAM emaNe amadAvAdanA AtAjanone paccIseka vyAkhyAno ApIne zrI kRSNamUrtinI nUtana vicArasaraNInA paricaya karAvyo hato. emaNe thIosophI uparanAM pustako uparAMta nIce mujabanAM pustako lakhyAM che: (1) Psychology : Racial and National, (2) Theosophical Socialism, (3) Seek out the way. (4) The Eternal Light, '(5) Towards Integration, (6) The Creative Silence, (7) The Negative Approach (8) The Search for Freedom, (9) The Intentive Philosophy, (10) The Play of the Infinite. ane hamaNAM temaNe 'From Mind to Supermind' e nAmanA gItA upara graMtha taiyAra karyo che; temanuM pustaka Wisdom of the Upnishads chapAya che ane zrI kRSNamUrtinA zikSaNa viSe navuM pustaka teo taiyAra karI rahyA che. AvI viziSTa vyakitanA vizALa vAMcana ane cintananA A vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM ApaNane lAbha maLaze e Apazu. sadbhAgya che. paramAnaMda
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-68 * zAstrono upayoga : (tA. 1-6-68 nA 'prabuddha jIvana mAM "vinobAjI ane zAstrane koI upayoga nathI. mAnavIe zunya banavuM joIe vagere AcArya rajanIzajInA abhigamamAM pAyAne taphAvata ' e mathALA upadeza paNa zAstra ja che, jenI upara zrotAoe vicAra karavAne nIce prakIrNa madhamAM entargata evI eka noMdha pragaTa thaI hatI. che. jo ke vartamAna kALamAM devAmAM AvelA upadezanuM vivekathI e noMdhane anulakSIne vardhA nivAsI vidvAna svAmI satyabhakatajInI vizleSaNa karI zake che te bhUtakALamAM devAmAM Avela upadezanuM eka AlecanA cAlu varSanA julAI mAsanA "saMgama " nA aMkamAM paNa vivekapUrvaka vizleSaNa zA mATe karI zake je lokone koI ' zAstrone upayoga' e mathALA nIce pragaTa thaI hatI, jenI nakala paNa bAbata upara vicAra karavAnI jarUrata' nathI te jarUrata na hovAnI e divasemAM mArI upara mekalavAmAM AvI hatI. tyAra bAda zrI vAta paNa lekone zA mATe zikhavavI joIe? purANAM zAstro mATe pUrNimAbahena pakavAsA, jeo AcArya rajanIzajInI vicArasaraNInA jema kahevAmAM Ave che tema zuM ema kahI na zakAya ke koInuM paNa UMDA abhyAsI che temane meM e AlocanAnI nakala ApI- e pravacana athavA te upadeza sAMbhaLavAmAM tamAro samaya gumAve nahi, apekSAe ke te vAMcIne teo paNa AcArya rajanIzajInAM vicAra mAtra svAnubhUtithI ja samajo. svAnubhUti ja tamAro sAco dharma valaNa upara vadhAre spaSTa prakAza pADe evuM kAMIka lakhI mokale. che. Ama chatAM paNa je pravacananI, zikSaNazibironI jarUriyAta prastuta AcanAne dhyAnamAM laIne "zAstrone upayoga ane tenI che te zAstronI paNa jarUriyAta che. zAstra paNa koInuM pravacana che maryAdA'e mathALa nIce eka savistara lakhANa temaNe thoDA divasa bhalene pachI te belAyeluM hoya ke lakhAyeluM hoya. zAstrone bekAra pahelAM mArI upara meklI ApyuM che. A bannemAMthI 'zAstrone upayoga" kahevAvALAnAM pravacane na te chApavA joIe, na to lokonA je mULa hindImAM che tene gujarAtI anuvAda nIce ApavAmAM hAtha upara pahoMcADavA joIe. svAnubhUtimAM lAganAro samaya A Ave che. zrI pUrNimAbahenane lekha have pachInA aMkamAM pragaTa pravacanonAM saMkalane vAMcavAmAM vyartha gayo lekhAze. A rIte zAstrane karavAmAM Avaze. taMtrI) upaga na karavAnI vAta kahevI e svavacana-vyAdhAta, vada( zAstrone upayoga vyAghAta jevI vAta che. gujarAtI prabuddha jIvananA 1lI jUnanA aMkamAM pragaTa thayela (3) samAja bALaka samAna che e vAta bilakala barobara eka lekha tarapha eka sajajane mAruM dhyAna kheMcyuM ane te aMge mArA che. ema na hatA te pravacana, zAstrasabhAe, geSTio vagerenI vicAro jANavAnI temaNe IcchA darzAvI. e lekhamAM be patro udhdhatA jarUrata ja raheta nahi. tenA bALakapaNAmAM taratamatA hoI zake che karavAmAM AvyA che. eka patramAM vinobAjI sAthenI carcAnA ullekha paNa bALakapaNuM jarUra che ja. tene banne rIte zIkhavavuM paDe che zuM che. vinobAjIne koIe pUchayuM ke amuka vicAraka to dharmagraMthane mAne, zuM karo e paNa zikhavavuM paDe che. ane zuM na mAne ane AdhAra na levAnI vAta kare che ane Apa tenA adhyayana upara zuM na karo e paNa zikhavavuM paDe che. bhagavAna mahAvIre IndrabhUti, khuba bhAra muko che. te vinobAjIe e matalabanuM kahyuM ke " agnibhUti sarakhA ane bhagavAna buddho sAriputra, pautralAyana zAstromAMthI sAra bhAga lauM chuM, asAra bhAga choDI dauM chuM. kurAnamAM sarakhA prasiddha AcAryone baMne prakAranuM zikSaNa ApyuM hatuM. ATha hajAra Ayata che, paNa emAMthI meM mAtra agiyArase apa (4) zraddhAne vivekanuM baLa hovuM khAsa jarUrI che. e bannemAM nAvI che. samAjanI zraddhAne vivekanuM baLa maLavuM joIe. samAja virodha nathI. banne rAjA ane pradhAnamaMtrInI mAphaka paraspara pUraka te bALaka samAna che. tene zikhavavuM paDe che ke A le, A na lyo." che. viveka nirNaya kare che; zraddhA nirNayane apanAve che, tenI upara - bIjA patramAM vinobAjInA uparyukata vakatavyane virodha che, jIvanane sthira kare che. zraddhA pedA na thAya te vivekanuM kAma adhuruM temAM kahevAmAM AvyuM che ke " zAstrone upayoga karavo ja na joIe. ja rahevAnuM, bekAra banavAnuM. ane viveka pedA na thAya to zraddhA purANA lokoe potAnA anubhavanA AdhAra upara zAstro racyA che. gumarAha - mArgavimukha-banI jaze. temAM eka prakAranI jaDatA temAM sAra bhAga ane esAra bhAga tAravavAne mane zuM adhikAra AvI jaze, je andhazraddhA banIne ghAtaka banI jaze. vaijJAnikone che? dharmagraMthamAM samaya barabAda na karatAM svAnubhavathI kAma lyo. paNa potAnA siddhAMta upara zraddhA hoya ja che, tenA AdhAra upara zraddhAne vivekane AdhAra ApavAnI vAta ja vyartha che. vAstavamAM tene te AviSkAra kare che. jarUra, vivekanuM moDhuM baMdha karavuM na joIe, zraddhAnI jagyAe viveka ho ghaTe. zraddhA ane viveka paraspara tema ja hAtha paga paNa baMdha thavA na joIe. . . ' virodhI che. samAjane bALaka kahe e paNa yogya nathI. tenI (5) purANA loko potAnA anubhavanA AdhAra upara zAstra upara to aneka saMskAra paDelA hoya che. ApaNe to e saMskArothI mukata racavA mATe svataMtra hatA. temanA adhikAra upara koI AkramaNa - banIne zUnyatAnI tarapha AgaLa vadhavAnuM che; zUnya banI javAnuM che." karavA mAMgatuM nathI. Ama chatAM paNa temanA vicArone samajavAnAA banne patromAM raju karavAmAM AvelA mALe aMge apanAvavAnA - savAlane lAgevaLage che tyAM sudhI tenuM sAra-asAmArA vicAre nIce mujaba che : 2nA rUpamAM vizleSaNa karavAne pAThakane athavA to zretAone eTale ja adhikAra che. dukAnamAM Apa sAro mAla sarasa samajIne rAkhe, - (1) pahelA patramAM je vinobAjInuM vakatavya che te satya ApanA e adhikAramAM koI bAdhaka banavA IcchatuM nathI, paraMtu ane vyavahArU paNa che. A bAbatanuM meM 'satyAmRta,' 'satyezvara opana mAlane sArA - kharAba, sArarUpa - asArarUpa samajavIne gItA' vagere graMthomAM vistArathI ane kAMIka judI zailIthI vivecana adhikAra grAhakane che, e tene adhikAra keIthI chInavI zakAta'karyuM che. mAruM ema kahevuM che ke manuSya te nyAyAdhIza che ane zAstra, jhUMTavI zakAto nathI. te sAkSI che. te sAkSIone bahiSkAra karI zakAya che; ne te temane pUrNa pramANabhUta mAnI zakAya che. tenI vAtanuM vizleSaNa (6) mAnavIe saMskArathI mukata banIne zUnyatA tarapha AgaLa vadhavAnuM che e lakSya asaMbhava to che, eTaluM ja nahi paNa, bhrAmaka karIne je tene svIkAra thaI zake che. zAstro mAraphata vicAranI sAmagrI tema ja nAzaka paNa che. janmathI manuSya pazu hoya che. te saMskAra maLe che ane te kAraNe zAstrone upayoga che. ane vivekathI vizle vaDe mAnava athavA te deva bane che; kusaMskAro vaDe te zayatAna - paNa karIne ja satyanuM saMzodhana thaI zake che ane te mATe vivekanI dAnava paNa bane che. Ama hovAthI mAtra kusaMskArothI ja mukata jarUrata che. thavAnI jarUrata che; saMskAramAtrathI mukata thavAne artha e thAya che ke - A rIte vyakita parIkSaka banI jAya che. parIkSAka banavAthI tene pharIthI pazu banAva athavA to eka prakAre jaDa banAvavo. vyakita zAstrakArathI vadhAre moTI banI jatI nathI. gAyanamAM niSNAta A jaDatA athavA pazuto ja zUnyatA che. zUnyatAnI A sAdhanA na hovA chatAM paNa, mAnavI tenI parIkSA karI zake che. mArA A vicAro manuSyamAM eka prakArane nazo pedA kare che. jema zarAba ghAtaka hovA sAthe vinAbAjInA vicAro maLatA Ave che. parIkSA ane parIkSakanA chatAM paNa tenA nazAmAM masta rahevA mATe mANaso dhana, samaya keTalA prakAra che, parIkSaka mATe keTalA jJAnanI ane kayA kayA guNAnI vagere barabAda kare che evI rIte zunyatAnI sAdhanA svapaghAtaka AvazyakatA che vagere bAbatenuM vivecana meM khUba vistArathI karyuM che. hAyA chatAM, te mATe loko dhananI tema ja samayanI pUrI barabAdI sArabhAga tAravavA mATe kurAnanI jhAMkhI, IsAI dharma vagere pustako kare che. zarAbIne tema ja zUnyatAne sAdhaka - banne nazAbAja che. 25-30 varSa pahelAM meM lakhyAM hatAM. bane dhananI tathA samayanI barabAdI kare che, jaDatAmAM zAntine (ra) je mANasa ema kahe che ke zAstrInI koI upayogItA bhrama pedA kare che, akarmaNyatAne prasAra kare che. svaparapheMcanA nathI teNe upadeza ja Apavo na joIe. kAraNa ke tenI daSTimAM kare che. svAmI satyabhakata
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 168-18 prabuddha jIvana navuM mAnasa, nava mAnava nirmANa kare che. .. ke, bhAratamAM aMdhArAmAM kiraNa rUpa A jamAta che, bIjI koI ane te zAzvata sthAna che. nazAbaMdhI che, carakhe che, grAmodyoga jamAta AvI nathI. A eka mahAna parivAra che. saguNa rUpe kahevuM che. paNa gAMdhI te badhAthI kaMIka vizeSa che. te badhAthI alaga che, heya te A gAMdhIjIne parivAra che. gAMdhInuM vibhUtimatva apUrva ane tema chatAM badhAthI baMdhAyelo che. ne advitIya che. AInsTAIne kahyuM che ke bhaviSyanI peDhIne vizvAsa gAMdhInI bIjI eka cIja e hatI ke teNe zarIra ane AtmA nahIM bese ke A mANasa A duniyAmAM thaI gaye. ApaNuM sa baMnene sAcA mAnyA. mekSArthI ane saMnyAsI zarIrane mithyA kahetA bhAgya hatuM ke ApaNAmAMnA ghaNA gAMdhI sAthe varaso sudhI rahyA.' kare che ane lokothI aLagA rahe che, paNa bapore bAra vAge ke emanA paNa dehane aMta che ja, je jIvana mATeje satya mATe gAMdhIjI paga paNa gAmanI tarapha ja vaLe che! tyAre gAMdhInA darzana mujIba te pratIka hatA, te jIvananI japeta emanA pachIye kema prajvalita rahe. zarIra ne AtmA beu satya che. koI mithyA cIja hoya, te te che eka nizcita gAMdhImArga najara sAme rahe, ema keTalAka mitronA dilamAM ApaNuM mana. kabIra kahe che ke zarIrane mela dhovA mATe te hatuM tethI ema vicAreluM ke 1948nA phebruArImAM sahu sevAgrAmamAM sAbu che, paNa manane mela kaI rIte joIze. tyAre gAMdhIe kahayuM ke maLIzuM. gAMdhIjIe paNa AvavAnuM kabUleluM. paraMtu emanI gerahAjarImAM ja manane dhovA mATe eka sAbu che, jenuM nAma che, satyAgraha. gAMdhIe maLavuM paDayuM. sevAgrAmamAM gAMdhIjananuM saMmelana maLyuM. e saMmelane ja deha ane AtmA baMnene sAthe laIne AgaLa vadhavAnI koziza ApaNane ane duniyAne vinobA ApyA. neharu, saradAra, AjhAda, karI hatI. baMnenA saMbaMdha vize manamAM je Asakita che, te jovA mATe kRpalANI, jayaprakAza, e badhA tyAM bhegA thayelA. mane yAda che ke satyAgraha. gAMdhIjI kahetA ke huM advaitamAM mAnuM chuM. prakRti ne puruSa, badhAe kahyuM hatuM ke vinobA je kahe che te ame pacAvI bhale na beunuM advaita. temAMthI ahiMsA phalita thaze. zakIe, te paNa teo kahe che te sAcuM che. jyAre vinabAnuM AMdolana zarU thayuM tyAre tene lIdhe AMdhramAM te vakhate huM meTA saMgaThananI tarapheNamAM hatA. paNa vinobA hisA para aMkuza AvyuM. bhUdAna AMdelanane lIdhe tyAM hiMsA rokAI. te pahelethI ja saMgaThananI virUddha. mArA jevA ghaNAnA bahu Agrahane te vakhate "sabai bhUmi gopAla kI" no maMtra hatuM. ane 'TA saMvimAsA: lIdhe chevaTe emaNe saMgaThana UbhuM karavAnI anumati ApI. Aje paraMtu Aje A cIja ApaNA dhyAna bahAra thaI gaI lAge jouM chuM ke teo sAcA TharyA, huM khATo, paNa emanI kalpanAnuM saMga che. Aje sabai bhUmi gopAla kI' ne badale 'sabai bhUmi grAma kI' Thana kevuM hatuM ? eka Spiritual fraternity - AdhyAtmika ema ApaNe kahevA lAgyA chIe, vaLI, 'sabai bhUmi gopAla kI' bhAIcAro-kaTuMbana meLo. have vicAravAnuM che ke vinebAnI A e zraddhA bulaMda thaI hota, te nakSalavADI na sarjata. huM eTaluM kahI kalpanAthI ApaNe keTalA AgaLa vadhyA chIe ke dUra rahyA chIe. zakuM ke bhUdAna vizenI niSThA vinebA pachI bIjA koInI hoya, te duniyAnA ItihAsamAM mAkarsa ne gAMdhI be evA mahApuraSa te jagannAthana nI che. thayA, jemaNe kahyuM ke daridratA sahana karI levI e kadI IzvaranI trividha kAryakramamAM bIjo kAryakrama che' khAdIne. e jamAne IrachA ke Adeza na hoI zake. sahune sukha, zAMti ne saMtoSa maLe, have gaye, jayAre amuka Aga lagADanArA hatA ane bIjA pANI e mANasane mULabhUta hakka che. paNa mAkarse prakRti para bhAra mUko. nAkhanArA ! bihAramAM dhvajAbAbu ne vaidyanAthabAbu ne khAdIne Akho jyAre gAMdhIe kahyuM ke puruSa parivartana lAvaze.' parivAra A AMdolanamAM kUdI paDayo na hota, te vinAbAnA hovA vaLI, mAkarsane jheka bhautikavAda upara rahyo, jyAre gAMdhImAM chatAM ATaluM kAma na thAta, uttara pradezamAM kapilabhAI ane meraTha bhautikatA ane adhyAtmane meLa thaye. have je krAMti thaze te bhautika 'Azramane kAraNe eTaluM joza AvyuM che. gAMdhInI khAdImAMnI krAMtikArI cIjonI prApti mATe nahIM thAya. bhautikatAmAMthI na tene preraNA maLaze., bhAvanAne kAraNe A banI zakyuM che. tAmilanADunA khAdI kAryakaroe na bhautikatAnI tene apekSA raheze. Aje yuropa-amerikAmAM koI paNa A AMdolana upADI lIdhuM che. zrI aruNAcalama , vI. rAmacaMdrana, bhautika abhAva nathI, chatAM tyAM vidroha jAgI rahyo che. temAM vidyA vaikaMTAcalapati vagere ja mokhare che. mahArASTranA baMga kahetA hatA ke rthIo ane buddhizALIe AgaLa che. A je thaI rahyuM che te gAMdhI amAre tyAM maharASTramAM khAdI saMsthAone A rotha na hovAthI jInA jIvanadarzanane anukaLa che. hiMdustAnamAM kyAre thaze, khabara nathI.. tyAM AMdolana AgaLa nathI vadhatuM. khAdI kAryakaro mATe AnAthI ApaNe tyAM te badhuM sekanDahenDa cAle che. paNa gAMdhIjI te vizvanA mATI prazaMsA bIjI kaI hoI zake? hatA. emanA vize nirbheLa vicAra thavo joIe. A bhUdAnavALA ane A khAdIvALA,. ane A nazAbaMdhIbhAratanA saMdarbhamAM vicArIe to vinobAnA kAryakama sivAya vALA e badhA bheda have maTI javA joIe. sahu koI eka thaI koI bIjo kAryakrama nathI. mArA manamAM koI zaka nathI ke AnAthI javA joIe. A 'vALA' 'vALA'e ApaNA dATa vAge che. e bahetara cIja Aje bhArata mATe bIjI koI nathI. tethI tene amala badhA eka thaI javAnA che ane thaze ja. kema ke kALane takAje karavo e ApaNA dharma che. che. nahIM te ApaNe badhA ja DUbIzuM. jyAre bheLA puruSArtha karIzuM, che paraMtu A kAryakramanuM hArda e che ke eka navo mAnava banAvavo te duniyAne eka jhalaka dekhADI zakIzuM. che. tyAre paheluM e vicAravAnuM che ke eka navo mAnava ApaNe pote - trIjo ApaNe kAryakrama che, zAMtisenA. samAjamAM hita - saMgharSa banyA chIe kharA? navA mAnava mATe jarUra che navA mananI, navA che. tenI sAme AMkha baMdha karIne cAlI zakAya tema nathI. paraMtu mAnasanI, tyAre ja navuM jIvana zarU thaI zake. vinobAjI vAraMvAra - tenA nirAkaraNanI ApaNI paddhati judI che. e gAMdhInI paddhati che. kahe che ke manathI upara UThavAnuM che. kharuM jotAM A uparanI vAta premathI vaheMcIne ane saunA sahayogathI ApaNe A saMgharSanuM nathI, aMdaranI vAta che. te, navA mAnasanuM nirmANa, navA mAnavanuM - nirAkaraNa karavA mAgIe chIe. A hita * rmadharmane khyAlamAM nirmANa, e asalI cIja che. ApaNe vicAravAnuM e che ke A rAkhIne tenA nirAkaraNa mATe kAryakrama banAvavA e grAmasabhAnuM AMdolana dvArA ApaNe navuM mAnasa keTaluM nirmANa karI zakayA. paheluM kAma haze. nahIM te navA kALanuM AhavAna nahIM jhIlI zakIe. enA vinA ApaNe je karavA mAgIe chIe, te nahIM karI zakIe, ane sarvo vaLI, samAjamAM azAMti phATI nIkaLatI rokavAnI zakita zAMtisenAmAM nahIM Ave, tyAM sudhI zAMti-zAMtine pATha karyA dayanA hAla paNa pUMjIvAda ane sAmyavAda jevA ja thaze. ' karIza, to zAMti nahi Ave. A vadhu dhyAnamAM rAkhIne zAMtiyuropanA e vidyArthIo kahe che ke amane eka navuM jagata senAne AkhA kAryakrama banave naIe. ApaNe zAMtisenAne joIe che. zA mATe? te kahe, AjanuM jagata Minotonous- eka sakriya ane azAMti nivAranAruM paribaLa banAvavuM che. kaMTALAbharyuM ne nIrasa banI gayuM che. temAM mArI rojIroTInI, mArI sukha-sagavaDanI pUrI bAMyadharI che. paNa tenAthI mane jIvanane A badhuM samayane takAjo dhyAnamAM rAkhIne karavAnuM che. AnaMda nathI maLato. mAruM jIvana bIjA mATe hovuM joIe. bIjA yuganI mAMga che. A grAmasamAja ane grAmasvarAja eka krAMtikArI mATe huM ghasAtuM, te temAMthI mane jIvanane AnaMda maLe, to ja jIvana ekama banaze. A eka jIvanapaddhati che. vinobA A je karI rahyA sArthaka bane. che te eka ad bhuta ne apUrva cIja che. A che gAMdhI. mAruM hita sarvanA hitamAM samAyeluM che. huM sarvathI 'bhUmiputra'mAMthI sAbhAra zaMkararAva deva. aLage nahIM rahuM. AjanA jamAnAmAM gAMdhInuM A sthAna che. Abu, 8-6-68.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-18 - - - amArizeSa karanAra cInane bAdazAha va - bhAratavarSamAM azeka ane kumArapAlanAM nAma amAri ghoSa sAthe joDAyelA che. azoke sarvathA mAMsAhArano tyAga karyo na hato, paNa kumArapAle te sarvathA mAsAMhArano tyAga karyo hato e ApaNe jANIe chIe. e bannee hiMsAne parityAga karavAno Adeza prajAne Apyo hato. azeka karatAM kumArapAlane Adeza vadhAre vyApaka hate. dezanI daSTie nahIM paNa pazuhiMsAnI daSTie. kumArapAlane je ahiMsAne vAra maLe te ghaNI vyApaka hatI, ane lAMbA kALathI prasArita paNa hatI. pariNAme bhAratamAM ahiMsAmArganuM avalaMbana vizeSa thayuM ane gAMdhIjInA kALamAM te tenuM rUpa rAjanItimAM paNa pravezya. AhAramAMthI hisA dUra karavAnI vAta, dharmamAMthI hiMsA dUra karavAnI vAta, AgaLa vadhIne rAjanItimAMthI paNa hiMsAne dezavaTo devAnI vAta gAMdhIjIe karI. A badhuM bhAratamAM bane e svAbhAvika che. kAraNa teNe bhagavAna mahAvIra ane buddhane ane tevA seMkaDo janene pedA karyA che. paNa bhAratanI bahAra buddhane saMdeza jyAre phelAya tyAre teNe anya dezamAM je ahiMsAnA pracAra karyo che tethI ApaNe suparicita nathI. tethI prastutamAM cInanA bAdazAha vize thoDuM lakhavuM ucita mAnyuM che. - cInanA hana (Han) vaMzamAM sarvaprathama bauddha dharmo praveza karyo, jo ke lokavArtA pramANe te azakathI paNa pahelA bauddha dharma cInamAM pravezyo ema manAya che. paNa cInI bauddha lekhakone ati utsAha mAtra tevI lokavArtAonA mULamAM manAya che. ItihAsanuM satya nahIM, kAraNa ke jyAre bauddhadharmane praveza cInamAM thayuM ane jema jema tene pracAra vadhato gayo tema tenA virodhIoe pracAra karavA mAMDayo ke je rAjavaMza bauddhadharmane anusare che temane vaMza jaladI gAdI gumAve che. A pracAranI viruddhamAM cInI bauddha lekhakoe gapa calAvI ke te dharmane praveza te cAu vaMza samaye thaze ane te vaMza te I. pU. 1100thI I. pU. 256 sudhI TakI rahyo hate. ItihAsanA vidrAne mAne che ke IsvIsananA prAraMbhamAM cInamAM bauddhadharma vize jANakArI hatI tenuM pramANa maLe che. paNa jANakArI hovI ane dharma pracAramAM Ava eTale ke te dharmane mAnanArA maLI Ave emAM ghaNe phera che. hAnavaMzanA rAjakumAra hiMga (Ying) vize ullekha che ke te buddhanA upadezane hRdayathI mAnatA hatA, ane tene bAdazAha taraphathI koI aparAdhanI mAphI maLI tyAre teNe rAjyamAM vasanArA zrAvaka ane bhikSuone mATe zAkAhArI bhojana taiyAra karAvIne temane jamADavAmAM daMDanI rakamano upayoga karyo. A ghaTanAne ullekha I. sa. 65mAM maLe che. e uparathI te samayamAM te bauddhasaMgha cInamAM koIne koI rUpamAM haze eTaluM nizcitapaNe kahI zakAya che. e to ApaNe jANIe chIe ke azoke dharmapracArako gAMdhAra, kAzmIra tathA silenamAM mokalyA hatA. te pracArakonI paraMparA AsapAsanA dezamAM krame karI phelAya te svAbhAvika che. eTale mAnI zakAya che ke kALakrame bauddhapracArako gAMdhAra ane kAzmIramAMthI senTrala eziyAmAM ane tyAMthI cIna -jApAnamAM gayA ane sIlenamAMthI barmA, InDoneziyA, thAIlenDa ane InDocAyanAmAM gayA ane bauddha dharmano pracAra karyo. cIna-jApAna sivAyanA dezamAM bauddhadharmane koI vyavasthita dharmano sAmano karavo ya ema nathI. paNa cInamAM to te pahelA kaphyuziyasa ane tAo dharma majada hatA. ane vyavasthita rIte dIdakALathI pracAramAM paNa hatA. dharmapracAranI bAbatamAM je prakriyA sarvatra bane che tema tyAM paNa banI. sarvaprathama virodha thayo, pachI bauddha mAnyatAnA sArato amArAmAM paNa che. ema manAvA lAgyuM ane chevaTe cInI dharma bhAratIya bauddhadharmarUpe pariNata thaIne lagabhaga be hajAra varSathI cInane sAMskRtika ane dhArmika bhUmikA pradAna kare che e hakIkata che. temAM * cInanA rAjavaMzae je bhAga bhajavyo che te mahattvane che. tevA bAdazAhamAM bAdazAha | (Wu)nuM nAma cInI bauddhadharmapracAramAM amara raheze. te bAdazAha "vuM e I. 502-thI 549 sudhI rAjya karyuM. te ane tenuM kuLa prathama tAo dharmane anusaranAra hatA, paNa bAdazAha banyA pahelAM paNa bauddhadharma pratye AkarSAyo hato. bAdazAha banyA pachI te tene rasa bauddhadharmamAM vadhI gayA hatA ane I. 504mAM te te bauddha banI gayo hato. te kaheto ke yuvAne gharabAra choDIne bhika banI dharmapracAramAM lAgI javuM joIe. te kaheto ke tA. dharmanI mAnyatAnA svargamAM marIne javAnuM te pasaMda nathI karatA. tene bauddhadharma pramANe koI hIna yonimAM janma levo paDe te tene virodha hato nahIM. kAraNa ke te potAnA karmane AdhIna haze. I. 504mAM teNe Adeza Apyo ke bauddhanA janmadivase lonjanA mAnamAM koI paNa dhArmika kriyA karavI nahi. I. 511 mAM teNe pote madya ane mAMsa choDI dIdhA. kAraNa te mAnatA hatA ke bauddhadharmanI mAnyatA anusAra magha-mAMsa khAnArane narakamAM javuM paDe che. I. 517mAM teNe AjJA jAhera karI ke jIvatA prANIne davA mATe paNa upayoga karavo nahIM, tema dhArmika kriyAmAM paNa jIvahiMsA karavI nahi, paNa te mATe lorTa, phaLa ane vanaspatine upayoga karavo. te ja varSamAM teNe jAhera karyuM ke badhA ja tAo dharmanA purohitee gRhastha banI javuM ane badhA ja tAo dharmanAM maMdiro baMdha karI devAM. tene tAo dharma pratye virodha eTalo badho tIvra hato ke ghaNA tAo dharmanA anuyAyIone tenA rAjyamAMthI bhAgI javuM paDayuM hatuM. teNe bauddha bhikSuone pitAnA salAhakAra tarIke nImyA hatA. te bhikSuonI preraNAthI bAdazAha vu samrATa azokanuM anukaraNa karato thAya emAM zI navAI ? bauddhadharmanI sevAnA pratIkarUpe jema anya bAdazAho bauddha maMdiranuM nirmANa karatA tema teNe paNa ghaNAM maMdiro baMdhAvyAM. teNe potAnA mAtApitAnA smaraNamAM paNa maMdira baMdhAvyAM, jemAMthI pitAnA smaraNamAM baMdhAvela maMdira to ghaNuM ja vizALa hatuM, jemAM sadaiva sahastrAdhika bauddhabhikSue vasatA hatA. ane mAtAnA smaraNArthe baMdhAvela maMdiramAM 400 jeTalI bhikSuNIo vAsa karatI hatI. * samaye samaye te dharmasabhA bharato ane temAM pote paNa ghaNIvAra bauddhasUtra viSe vyAkhyAna Apato hato. athavA to zrotA banIne besatA hatA. A dharmasabhAomAM ghaNI vAra te dharmakRtyanI jAherAta karate. ghaNIvAra te kedIonI mukitanI jAherAta AvI dharmasabhAmAMthI karato. ane navayuganI paNa jAherAta tyAMthI ja karato. AvI sabhAmAM hAjarI vizeSa hoya te svAbhAvika che. evo ullekha che ke I. 129nA navamAM mAsamAM bharAyelI sabhAmAM pacAsa hajAra jananI hAjarI hatI. AvI sabhAmAM ghaNIvAra te buddha bhagavAnanA sevaka tarIke pitAne jAhera karatA ane eka nokaranI jema sabhAmAM vartate, sabhAmAM buddhane rocaka banI te cAkarI karate hate. eTale ke sarvasva tyAga maMdira mATe karate. AvuM to teNe anekavAra karyuM hatuM. pariNAme bauddhamaMdirane ghaNI saMpatti dAnamAM maLatI-tenA pitAnA taraphathI ane tenA anukaraNamAM anyajano taraphathI paNa , tenuM A prakAranuM vartana apUrva hatuM ane bIjA koI bAdazAha ATalI hada sudhI bauddhadharmanI sevA bajAvI zakayA nahotA. teNe pote paNa bauddhadharmanA pustakonI TIkAonuM nirmANa karyuM che, bIjAoe lakhela TIkAonI bhUmikA lakhI che ane bauddhadharmano * kethena cena likhita "Buddhism in China' aMgrejI pustakane AdhAra lIdhe che. bAdazAha "hunA jIvana prasaMge. lagabhaga te pustakamAMthI anuvAdarUpa che. te mATe lekhakano AbhAra mAnuM chuM. ' ' ', ' ' ' ' '' : *, , '- dahaMsakhe mAlavaNiyA
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ amu vana tA 168-68 teNe bauddha samajaNa ApatAM vyAkhyAnA paNa karyA che, eka vAra uparAMta videzI dUtA jevA ke parziyA, "khAtAma bhaththu ane gusso upara sahamata viSe vyAkhyAna ApyuM hatuM. ane koriyAnA dUto samakSa basa teNe bauddhadharmanA pracAraarthe rAjyAAye prajAnA (koSo)nI sthApanA karI hatI, jemAM pAtA taraphathI rakama mUkavAmAM AvatI ane anya prajAjano taraphathI paNa, ane maMdiranI saMpatti paNa 'te khajAnAmAM rAkhavAmAM AvatI. A rakamanA viniyogamAMthI je napho thato te dharmapracAramAM vAparavAmAM AvatA hatA. rAjyanA hukamathI AvA 13 koSo sthApavAmAM AvyA hatA. jemAM aDhaLaka saMpatti ekatra hatI. eka ja maMdirane ' teNe 533 I. mAM je dAna ApyuM hatuM tenI kiMmata 10,960,000 nagada nANAMmAM thatI hatI, temAM tenA rAjakumAre 3,430,000 umeryA hatA ane anya rAjyAdhikArIoe 2,700,000nuM dAna karyuM hatuM. bAdazAha vunI AvI apratima zraddhAne kAraNe tenuM upanAma bAdazAha bauddhisatva evuM paNa thaI gayuM hatuM. rAjA te! te hatA ja. uparAMta saMghAdhipati banavAnI IcchA teNe jAhera karI. paNa jyAre teNe potAnI e IcchA saMdha samakSa mUkI tyAre cIha-tsAMga (Chih - tsong ) nAmanA bauddhabhikSue tenA virodha karyo ke eka gRhasthe dharmasaMghanA nAyaka banI zake nahi. A cIhatsAMga nirbhIka hatA. enuM eka udAharaNa e maLe che ke rAjyadarabAramAM bharAtI dharmasabhAmAM bAdazAha mATe eka sthAna niyata hatuM. te sthAne ja ekavAra e besI gayo. anya bhikSuoe tene jyAre cetavyA ke te sthAna te bAdazAha mATe niyata che, tyAre teNe javAba Apyo ke te pote dIpaMkara buddhanA vaMza ja che, tethI tenuM kArya anucita nathI. ekavAra dharmasabhAmAM bhikSuo ane zrAvaka badhA ja sabhAjana bAdazAha jyAre dharmapravacana karatA hatA tyAre UbhA thaI gayA. paNa eka bhikSu UbhA thayA nahi te hate cIMhatsAMga. A prakAre dharmakSetre bhikSuonuM ja varcasva hovuM joIe ane nahIM ke gRhasthAnuM, pachI bhalene te bAdazAha hAya--AvI paraMparA cInamAM paNa sthApavI joIe--evA Agraha bauddhabhikSuomAM, je samartha hatA temAM hatA e, jaNAI Ave che. uttaracInanA bauddhadharma karatAM dakSiNa cInanA dharmamAM A vizeSatA jovA maLe che ke dharmasaMghamAM calaNa rAjAonuM nahIM paNa bhikSuonuM hovuM oIe. A bhAratIya paraMparA cInamAM--dakSiNa cInamAM-jaLavAI che tenuM kAraNa ukata bhikSuo jevAnI nirbhayatAmAM raheluM che. bAdazAha lue cIha-tsAMganA kRtyane samarthana ja ApyuM che, te bAdazAhanI dharmapratyenI tIvra lAgaNI ane samajaNanuM pariNAma che.. bAdazAhe jyAre ATalI badhI dharmasevA karI tyAre prajAmAM te dharma viSe AsthA jAme te svAbhAvika che. sAme pakSe rAjyAzrayathI dharmamAM je zithilatA Ave che tenuM paNa citra maLI Ave che. lIyAMga vaMzamAM bauddhadharmane vizeSa AzrAya maLavAthI te kALanA keTalAka virodhIoe je lakhyuM che te uparathI jaNAya che ke rAjyAAya maLavAne kAraNe bauddhabhikSuomAM rAjadrohanI pravRtti vadhI gaI hatI, teomAM anaitika AcaraNa vadhI gayuM hatuM. Arthika daSTie bhikSuo pASAya tema na hatA, ane temanAmAM prapaMca vadhI gayA hatA, bhikSu-bhikSuNIonI meTI jamAta jAmI gaI hatI, temAMnA ghaNAmAM mAtra veza hatA paNa dhArmika jIvana hatuM nahIM, vaLI bhikSuNIo suMdara vastrothI sajja thatI hatI ane gRhasthAnuM adha:patana karatI hatI. bAdazAhane vinaMtI paNa karavAmAM AvI hatI ke AvAM tattvone saMghamAMthI dUra karavAmAM Ave. ema paNa jaNAya che ke bAdazAha Nu mAM dharmanI vadhAre paDatI AsthA hatI. tene kAraNe te sajApAtrane paNa mAphI ApatA. tethI gunAnuM pramANa vadhatuM. paNa tenI paravA karyA vinA te bauddhadharmanI ahiMsAnuM pAlana karato. kanphyUziyasa-lekhakonA mate bAdazAha dharma ane rAjanItinA samanvaya karI zakayA nahIM, Adarza ane vyavahArano samanvaya karI zakayA nahi, tethI prajAne sahana karavuM paDayuM. dalasukha mAlavaNiyA pAyAnu parivatana (zrI vimaLAbahena ThakAra yuropamAM paribhramaNa karatAM laMDana gayelA tyAM temaNe ApelA vArtAlApAno anuvAda ) Aje Apane badhAMne maLavAnuM thayuM tene huM mArU eka gauravaprada sadbhAgya gaNuM chuM. zrI [pingrIme " krIeTIva esasiyezana"nuM sAhitya mane vAMcavA mAkalyuM te pahelAM A saMsthA viSe huM kazuM jANatI nahotI. tyAre meM jANyuM ke thoDAka mitro evA che ke jee bhegA maLIne sarjaka mAnavIya saMbaMdho aMge saMzAdhana karavAnuM eka vIratAbharyuM sAhasa kheDI rahyA che. AthI mane atizaya anaMda thayo. pAyAmAMthI krAnti ke je nirmANa karavAnI mANasa-- jAtane Aje sauthI vadhAre jarUra che te saMbaMdhamAM vicAraNA karavAmAM ApanI sahabhAgI thavAnI zrI TerI pingrIma drArA Aje mane je taka maLI che te mATe huM TerInI ghaNI AbhArI chuM.. ApaNe AgaLa carcA karIe te pahelAM huM tamane eka vAta kahI dauM ke jo ke huM pUrvamAMthI AvuM chuM, paNa huM mAtra pUrvanI nathI. Aje tamArI AgaLa huM je bAlIza te kaMI khAsa pUrvanuM che ema nathI. te nathI bhAratIya tattvajJAna ke nathI hindunI koI viziSTa vicArasaraNI. mArI cAre bAjunI samagra janatAne kaI rIte huM joI rahI chuM te viSe ja ApaNe vAta karIzuM. je prazno 'Aje mArI najara sAme dekhAya che ane je vikaTa paristhitinA ApaNe mAnavajAtie Aje sAmano karavAnA che te viSe ane nahi ke Arthika, rAjakIya ke sAmAjika prazno viSe huM Aja ApanI samakSa bAlavA mAguM chuM. Arthika prazna hoya ke rAjakIya prazna hoya, jagatabharamAM jyAM je prajAnA vasavATa hoya tenI AjubAjunA saMjogonA anusaMdhAnamAM te sAmAjika, Arthika ke rAjakIya prazno UbhA thAya che. dAkhalA tarIke AphrikA ane eziyAnI prajAe dinarAta vadhatA jatA vasatI * vadhAro, bhUkhamaro, garIbAI, nirakSaratA ane pachAta jAtinA praznonA sAmanA karavAnA che. A dezeAe jenA dezavAsIo karoDonI saMkhyAmAM mAnavatAnI draSTie kayAMye utaratuM jIvana jIvI rahyA che, temane upara lAvavA mATe, teo sudhaDa ane mAnavatAbharyuM jIvana jIvI zake te mATe ukela lAvavAnA che. temaNe eka evI havA pedA karavAnI che, rAjakIya ane sAmAjika kSetre evI sabhAnatA jAgRta karavAnI che ke jethI mANasa mANasa vaccenA saMbaMdhe pavitra ane tandurasta bane. bIjI bAju yuropa ane amerikAe evuM jIvana jIvavAnI kaLA zikhavAnI che ke jemAM vyakitanuM vyakitatva saMpUrNa rIte ' jaLavAI rahe, jemAM dareka mANasa IcchAnusAra jIvana jIvavAne svataMtra hoya. temaNe vaijJAnika ane yAMtrika jJAnanA anubhava uparathI evA eka mArga zodhavAnA che ke jyAM yuddhanA koI bhaya na hAya, jyAM vicAra, vartana ane vAstavikatAno sumeLa sadhAyo hAya. cIna ane raziyA - temaNe evA mArga zodhavAnA che ke jenA pariNAme mAnavI jIvanamAM koI prakAranuM dabANa ke pharajiyAtapaNuM na hoya, jyAM bhAIcAro ke samAnatA kAyadAthI ke baMdukanI gALIe lAdavAmAM AvI na hoya, paNa aMtaranA umaLakAmAMthI vikasita hoya. Ama tame juo te sAmAjika prazna hoya ke sAMskRtika, rAjakIya prazna hoya ke Arthika - paNa dareka deze potAnA cokkasa praznono sAmano karavAno che. Aje duniyA AkhI azAMtithI akaLAI UThI che. temAM zAMti kema sthapAya te paNa vicAravAnuM che. AjanA aNuyuge mAnavajIvananA saMbaMdho pAyAmAMthI badalI nAkhyA che. vaijJAnika ane yAMtrika pragatie bhaugAlika aMtarAyA toDI nAkhyA che. samayanuM aMtara je rIte vicArAtuM hatuM te rIte
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 88 have tenA vicAra karavApaNuM rahyuM nathI. IlekaTronika kompyuTaroe mAnavInI smaraNazakita ane buddhinuM gaurava harI lIdhuM che. A badhA jagatavyApI parivartanoe cIna ke jApAnamAM rahetA mANasane ane yuropa ke amerikAmAM vasatA mAnavIne pADozI banAvI dIdhA che. vijJAne Aje samasta mAnavajAtine eka nAnA vartuLamAM samAvI dIdhI che. Aje ApaNe yuddha ke zAnti tenI pasaMdagI karavAno avasara rahyo nathI. "sahaastitva" nahi tA "yuddha" evuM ApaNe Aje kahI zakIe tema nathI. kemake yuddhathI koI artha saravAno nathI. yuddha eTale to samULA sarvanAza. zAnti ApaNI sAme paDakAra pheMkatI UbhI rahI che. sekaDo evI saMsthAo astitvamAM AvI che, je zAnti sthApavAnA prayatno kare che te huM jANuM chuM. keTalAM meM evAM maMDaLA che je AMtararASTrIya praznonA lavAdI ane vATAghATo dvArA ukela lAvavA mahenata karI rahyA che, evAM maMDaLe che ke je eziyA ane AphrikAnI bhUkhe maratI prajAne varSo, dhana ane khorAkanI madada kare che. keTalAMka yaMtravidyA ane kuzaLa kArIgaro vaDe madada kare che, te keTalAMka maMDaLA AMtararASTrIya samajUti ane mitratA ANavAnA prayatanA karI rahyA che. rAjyo, rAjanItijJo, arthazAstrIo, kalAkAro, kaNavaNIkAro- badhI dizAethI A prayatno thaI rahyA che. A badhA prayAsAe AvI paDatA vizvayuddhane dUra rAkhavAmAM madada karI che. temaNe sattA pAchaLa doDanArAone kaMIka kAbUmAM rAkhyA che. paNa te ApaNe rojIMdu jIvana mAnasika ucATa vinA zAMtithI jIvI zakIe tevuM karavAmAM asamartha nIvaDayA che. yuddhane dUra rAkhavuM e eka vAta che ane koI jAtanA bhaya vinA zAMtithI jIvavuM e taddana judI vAta che. Aje mAnava mana vinAzanA bhayathI gherAyeluM che; koI aNadITha muzkelIonI mAnasika tANathI te bAvaruM banI gayuM che. mIThA saMbaMdhAvALu ane svairavihArapUrvakanuM jIvana jIvavA jeTalI zAnti Aje koInA manane suprApya nathI. manuSyane svataMtra jIvana jIvavAmAM koI dhame* madada karI nathI ema kahuM to te ayogya nahi kahevAya. dharma ane tatvajJAne ApaNane siddhAntA, zista, vAdo ane avanavI vicArasaraNIo ApI che. dharma jIvanamaraNa viSe kaMIka ApyuM che,mRtyu pachI zuM te viSe paNa kaIka kahyuM che, teNe judI judI AcArasaMhitAo ApI che, parasparanA vyavahAra kema karavA jene ApaNe nItizAstra kahIe te viSe kaMIka ApyuM che. dharma saMyamamAM rahevuM, lAgaNI, Aveze ke pratyAghAtone kema dabAvavA ke kAbUmAM rAkhavA te zikhavyuM che. manane dilAsA maLe te mATe keTalAka kriyAkAMDo ke vidhio batAvela che, paNa A badhAe mAnavIne mukatapaNe (simple freedom) jIvana jIvavAnI tAkAta ApI nathI. A state of freedom is the state of complete abandoment, kazI paNa rokaToka na hoya e ja sAcuM mukata jIvana che. jo ApaNe zAMtithI rahevA IcchatA hoIe, jagatanA tamAma mAnavI sAthe bhAIcArAthI rahevA IcchatA hoIe, to dareka vyakitane svaicchAnusAra jIvana jIvavAnI taka maLI rahe evI paristhiti ApaNe sarjavI joIe. eTale ja mANasanI vicArasaraNImAM pAyAmAMthI krAnti ANavI e AjanI sauthI meTI jarUriyAta che. pAyAmAMthI krAnti eTale dharamULathI pheraphAra. aMtaranA U'DANamAMthI vicArasaraNInuM samULuM parivartana, karyAMka kayAMka chUTochavAyo sudhAro vadhAro nahiM, mAnasika ke vyavahArika rUDhigata DhALAmAM thoDo pheraphAra nahi, paNa samagra mananuM saMpUrNa rUpAntara. ApaNe e barAbara samajI laIe ke duniyAmAM jAgatika prazna jevuM kaMI nathI, vyakita e ja vizva che. mAnava manamAM ghara karI rahelAM Antirika saMgharSo, paraspara-virodhI valaNA, IrSyA ane adekhAI, tiraskAra ane hiMsAparAyaNatA--A vRttio ja jAgatika prazno UbhAM karanArAM baLe che. A ApaNe tA. 16-8-tC/ samajIe, mAtra bolavA pUratuM ke tattvacarcA pUratuM nahIM, paNa sAdI ane sIdhI rIte samajIe ke AMtaracetanAmAM mAnava manamAM-- je vicAro cAlI rahyA hoya che te vicAro ja jANyuM ke ajANye paNa mAnava saMbaMdheAnA ghaDatarane AkAra ApanArAM baLA che. e satata daSTi samakSa rAkhIne cAlIe ke jyAM sudhI IrSyA, tiraskAra, lAbha, vaira vagere vRttiomAM mana bhamatuM rahetuM haze tyAM sudhI yuddhono koI kALe aMta AvavAnA nathI. koI rAjya, koI kAyadA, koI dharma ke koI dharmopadezaka mAnava manamAM pedhI gayelA pUrvagrahA, baira, virodha, hiMsA ke pratispardhAne TALI zakavA samartha nathI. A ApaNe pratyakSa najara sAme rAkhIne AgaLa vadhIe e AjanA yuganI sauthI agatyanI mAMga che. A vRttione dabAvavAthI tenuM kharuM svarUpa oLakhI zakAvAnuM nathI. teno pratikAra karavA niyamenI palaTaNa UbhI karavAthI mana e vRttiothI mukata thaI zakavAnuM nathI. e dhyAnamAM rAkhIe ke koI paNa bAhya tAkAta manane A baMdhanAthI mukata karavA samartha nathI. ane, mANasAnAM mana jyAM sudhI lAbha, saMgrahavRtti, harIphAI, avahelanA vage2e vRttionA bhArathI dabAelAM haze tyAMsudhI hiMsApaNa nAbUda thaI zakavAnI nathI. eTale je pAyAmAMthI caNatara ApaNe karavAnuM che te mATe "pote potAne oLakho" e samajaNa sau pahelAM manamAM UtArIe. mAnavajIvana pratye ApaNe navesarathI abhigama karavAnA che. A abhigama purANA nirNayo, mUlyo, niyamo ke dhAraNAnA AdhAre nathI karavA. mANase sarjelA Izvara ke dharmane ApaNe svIkAravA nathI, ke nathI svIkAravA ApaNe mANase UbhA karelA prajA prajA vaccenA vADA, nAtajAta ke dharmanA bhedo. ApaNe eka evA abhigama karavA che ke je dvArA ApaNe ekabIjAne evA saMbaMdhathI maLIe ke je saMbaMdhamAM na to ekabIjA pAsethI kaMI meLavI levAnI vRtti hAya ke na temAM ekbIjAnI barabAdI thAya tevI bhAvanA hoya. eka evI krAnti lAvIe ke je ApaNane koI eka upara Asakita na rAkhatAM mAnavajAti pratye prema karatAM zIkhave, evI krAnti ke je koIpaNa jAtanAM maMDaLA, saMgaThThano ke baMdhano vinA eka bIjA pratye sahakArathI kAma karatAM zIkhave, evI krAnti lAvIe ke je koI paNa laDAyaka ke virodhIvRtti manamAM jAge ke tarata tene pIgaLAvI nAkhe, ane e rIte ApaNA praznone hala karavA ApaNe AgaLa vadhIe. che AveA jalada palaTo lAvavA mATenI ApaNI taiyArI ? che AvA palaTo ANavA mATe potAnI jAtane hADamAM mUkavAnI ApaNAmAM dhagaza ! anuvAdaka : menAbahena narottamadAsa viSayasUci prakIrNa noMdha : muni citrabhAnune aneka dhanyavAda, satyAgraha viSe vadhu spaSTatA, zrI ' jaya bhikhkhu ' nI muMbaI khAte ujavAyelI zAnadAra SaSTapUti, zrI hitendra desAInI 'AratI ' aMge maLelA be patrA, DA. devacaMda amaracaMda zAha. A sAdI rIte sAjA thAo ane sAjA rahe. sanmAna te mAnavInuM ... ( kavitA ) divaMgata be mahAnubhAvAne bhAvabharI aMjali : maharSi zrIpAd dAmodara sAtavaLekaranA saMkSipta paricaya, saMskAra mUrti sva. zrI harasiddhabhAI diveTiyA zrI rohita mahetA ane zrIdevI mahetA zAstronA upayoga (2 navuM mAnasa, navA mAnava nirmANa karave che. amAri ghASa karanAra cInanA bAdazAha gu. pAyAnuM parivartana gAMdhI zatAbdi ujavaNI. paramAnaMda mULa aMgrejI : bahena vimaLA ThaMkAra paramAnaMda svAmI satyabhakata zaMkararAva deva zuddha 79 DaoN. devacaMda amaracaMda zAha 81 anuvAdaka : gItA parIkha 81 82 63 seka dalasukha mAlavaNiyA vimaLAbahena Thakkara 87 ThAkoralAla zrIpatarAya ThAkora 89 * *
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-68 Bu prabhu jIvana gAMdhI zatAbdi ujavaNI (amadAvAdanA jANItA zikSaNazAstrI ane agragaNya nAgarika zrI ThAkoralAla zrIpatarAya ThAkore gAMdhI zatAbdi ujavaNI aMge bhAratanA rASTrapati DaoN. jhAkirahusena upara tA. 20-7-468nA roja eka patra lakhyo che, jenI nakala temanI taraphathI maLatA nIce pragaTa karavAmAM Ave che. maMtrI) mAnanIya rASTrapatijI, Apa rASTrapati che. ane gAMdhIjInA vaphAdAra sevaka che. Apa zikSaka paNa che. 42 varSathI zikSaNakArya huM karI rahyo chuM ane zikSaka tarIke Apane A patra lakhuM chuM. mahAtmAjInI zatAbdinI ujavaNInI jAherAta jorazeArathI thaI rahI che. gAMdhIjInA kAryane 20 varSa sudhI zAMtithI bhUlI jaIne A varSe ApaNe ekadama jAgRta thaI gayA chIe. amerikana paddhati pramANe pravacana, pradarzana, seminAra, phIlma, rAsa, nRtya, gItA vagerethI zatAbdi ujavavAnI vAta cAle che. 60 calicatrA paNa taiyAra thaI rahyA che. aneka prakAranA jalasAnuM Ayojana thaI rahyuM che. gujarAta rAjya nRtya nATaka ekADamI paNa taiyAra thaI gaI che. TUMkamAM gAMdhIjInI zatAbdi phIlmI banI javAno bhaya ubhA thayA che. tethI A patra khUba gaMbhIratAthI Apane huM lakhI rahyo chuM. . A uMjavaNI aMge mArA manamAM khUba manemaMthana thayA kare che. zuM A prakAranI ujavaNI karmavIra gAMdhIjInI hAMsIrUpa nathI ? gAMdhIjI teA dara dasa varSe udAma kAryakramo ApatA ane prajAne ane yuvAnane temAM homI detA. prajA ane yuvAno paNa khUba hAMsathI AvA kAryakramamAM bhAga letA. ApaNe zuM tenAthI uMdhI dizAmAM javA IcchIe chIe ? sakriya sevA taiyAra karavAne badale phIlmI kAryakramAnA prekSakonA dhADAM ubhA karI zatAbdinA saMtApa mAnavAnA che? svarAjya maLyA pachI ApaNA netAoe ApaNA dezane vilAsa, bhAga, vaibhava, ane sattAlolupatAnA mArge vALyo che. tethI gAMdhIvAda kAMkita thayA che. have phIlmI kAryakrame yAjIne gAMdhIvAdane ApaNe zuM vadhu kalaMkita karavA IcchIe chIe ? te karatAM to gAMdhIjIne bhUlI javAmAM zuM vadhu saccAI ane pramANikatA nathI? ema karavAthI zuM gAMdhIjInA AtmAne vizeSa zAMti nahIM maLe ? Apa. gAMdhIjInA vaphAdAra sevaka che ane tethI mArUM manamaMthana Apa samakSa mUkuM chuM. gAMdhIjI jIvatA hatA tyAre kahetA ke mArAM bAvalAMe ubhAM na karazeA, mArI mUrtipUjA na karazo. mane yAda karavA hAya to mAro racanAtmaka kAryakrama apanAvajo! Apane pUchavAnuM mana thAya che ke gAMdhIjInA satya, ahiMsA, zaurya, tyAgane nyAya ApI zake evA koI nAnA paNa sakriya kAryakrama zatAbdi nimitte Apa yojI na zako? e kAryakrama bhale nAno hoya, e kAryakramamAM bhale prekSakonAM dhADAM na ubharAya, paNa evA kAryakramathI zuM gAMdhIjInA tattvajJAnane vadhAre vega na maLe ? Apa rAmakSa thoDAM sUcanA mUkuM chuM. (1) gAMdhIjInA sauthI agatyanA siddhAMta ahiMsAnA hatA, ane teo hiMsAne nAthavA marI phITatA. te hiMsAne daphanAvavA dilhImAM svarAjya praptino AnaMda bhAgavavA na rahyA, paNa nauAkhalI jaI garIba dhAbInA gharamAM rahyA. chellAM 20 varSamAM hiMsAnI Aga vakhatAvakhata bhabhUkI UThI che. 1947 pahelAM je hiMsA hatI tenAthI vizeSa hiMsA jovA maLe che. hiMsAne nAthavA sarakArane goLI calAvavA sivAya bIjuM kAMI sUjhatuM nathI. sarakAra polIsa milITarI lAvI " sabasalAmata " jAhera kare che. muMbaI rAjyanA pahelA pradhAnamaMDaLamAM zrI kanaiyAlAla munazIe muMbaInA ToLAM upara gALIbAra karavAno hukama Apyo tyAre mahAtmAjIe temane (IB 89 Cha spaSTa kaheluM : goLI lAvavI hoya to pradhAnapaduM breDI do: kAMI judA mArgo hiMsAne daphanAvavA ApaNe yojI na zakIe ? ApaNe ApaNA ucca koTinA netAonI eka phAyarabrigeDa racI na zakIe ? dezamAM jyAM jyAM Aga phATI nIkaLe tyAM tyAM A phAyara brigreDa doDI jAya ane jarUra lAge te potAnI Ahuti paNa Ape. ApaNA ghaNA kharA netAoe svarAjyaprApti pahelAM je bhAga Apyo tena yogya badalA maLI gayA che. tA 15 varSa AvAM sthAnAe rahIne ane have evAM sthAno cheADI zuM te AvAM racanAtmaka kAryakrama na kare? AvI phAyara brigeDa ubhI thAya to tenI asara kevI thAya ? gAMdhIjIe ekalA ekalA nauAkhalImAM kevI sArI asara pADI? ApaNA netAo to kAzmIranI zItaLa TekarIo upara ekatAnI carcA karavA ekaThA thAya che ane pravacana karI chUTA paDe che tenA karatAM AvuM kAMIka sakriya kArya kare te zatAbdinI sArI ujavaNI na thAya ? (2) ApaNA keTalAka pradhAno rAjA mahArAjA mAphaka ThAThathI rahe che. vimAna vagara teo musAphI karatA nathI. AkhA dezamAM vimAnAmAM doDAdoDa kare che. temanI raheNI karaNI gAMdhIvAdane anukaLa nathI. Apa ApanI naitika pratibhAthI temanI pAsethI sAdAInA zapatha levaDAvI na zako? temanA meAMdhavArI bhaththAM, tAra, vIjaLI, pANInA kharcanI maryAdA paNa Apa baMdhAvI na zako? zatAbdinA prasaMge AvAM zapatha levAya tA ujavaNI sArI na thAya ? gAMdhI zatAbdinA varSamAM lokasabhAnA sabhyone Telivijhanano seTa mata maLavAno che evI jAherAta thaI che. A vaibhavA Apa zatAbdi nimitte rokI na zako? (3) ApaNA pradhAne udghATanamAM racyApacyA rahe che. potAnA phoTA dararoja vartamAnapatromAM Ave evA Agraha sevatA rahe che. udghATananuM ekapaNa AmaMtraNa teo cheADatA nathI. ApaNA vartamAnapatro paNa temane anukULa thaI jAya che, ane tenA pariNAme khuzAmata ane bhATAI svarAjya maLyA pachI khUba vadhI paDI che. A pradhAno khAsa kAma sivAya rAjyadhAnI na choDe ane varSamAM 300 divasa temanI hAjarI pharajIyAta rahe evI praNAlikA ubhI na karAvI zako? ane koI AcArasaMhitA Code of Conduct zatAbdi nimitte ghaDI na zako? (4) guMlAMTabAjI, anIti, vaibhava, bhaugavuttine tilAjaMli ApavAnA ane nIti, sadAcAra, sAdAI, ahiMsA svIkAravAnA zapatha A prasaMge thoDA paNa lokasabhA ane dhArAsabhAnA sabhyo pAse levaDAvI nA zako? ApaNA netAo ane pradhAno ane rAjadrArI puruSo zatAbdi nimitte AvAM jaoN Self-denying ordinance jAhera jIvanamAM svIkAre to ApaNuM jAhera jIvana keTaluM zuddha bane? AnAthI prajAne keTalI preraNA maLe? ane gAMdhIjInI zatAbdi kevI zobhe? (5) Apane bIjI paNa sUcanA karU ? Aje lAkho vidyArthIo skUla ane kolejomAM bhaNe che,. ApaNA dezamAM sAkSaratA 25 TakA che, IjharAIla jevA deza jo peAtAnA yuvAnonI madadathI nirakSaratA dUra karI zako to ApaNe kema nA karI zakIe ? gAMdhI zatAbdi nimitte AnA jevuM bIjuM uttama kArya zuM hoI zake? AvA koI kAryakrama yuvAnone na ApIe? (6) eka bIjI sUcanA karUM ? gAMdhIjI svAvalaMbana mATe khUba Agraha rAkhatA hatA, ApaNe chellA vIsa (20) varSamAM pUrA parAvalaMbI thaI gayA chIe. ane ApaNA vaDA pradhAna ane nAyaba vaDA pradhAna paNa bhIkhanuM pAtra laI 52dezAmAM bhaTake che. gAMdhIvAdanI
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) 80 prabhu A hAMsI che. ApaNe have ApaNA pradhAnone bhIkhanuM pAtra laIne paradezamAM jatAM na rokIe ? svAvalaMbanano Agraha rAkhIne zatAbdi ujIe tA gAMdhIjInA AtmAne keTalI zAMti maLe? Apa khUba uMcA sthAne che, Apa zikSaka che ane tethI netAone zikSaNa ApavAnI lAyakAta dharAvA che, to Apa gAMdhI zatAbdi nimitte AvuM uttama zikSaNakArya karI dezane bacAvI na zako? Apa gAMdhI zatAbdinuM Ayojana A rIte na karo? aMte eka vastu du:kha sAthe lakhavI paDe che. buddha, mahAvIra, ane jIsasa krAIsTanA anuyAyIo ghaNAM varSothI A mahAnubhAlenA mAnavatAnAM kAryo karI temanuM nAma rozana karI rahyA che. gAMdhIjI A ja kakSAnA hatA, paNa temanA jIvananI karUNatA e che ke temanA anuyAyIo temane 20 varSanA TUMkA gALAmAM bhulI gayA che ane gAMdhIvAdanI hAMsI karAvI rahyA che. gAMdhIjInA jIvananI A sauthI vizeSa karUNatA che. ane anuyAyIonI kALI TIlI che. A kALI TIlI dhoI nAkhavAnA suvarNa prasaMga Aje AvIne UbhA che. ApaNA netAe A suvarNa prasaMgano sadupayoga karaze? ApaNA netAo udghATanA pAchaLa doDavAne badale, pradhAnapada upara cITakI rahevAne badale, AvI phAyara brigeDa sthApe ane zAMti ane ahiMsAnA duta tarIke dezamAM dhUme ane sAdAI ane sadAcArane gAMdhIjInA saMdeze apanAvI prajAne dAre te jhaDapathI gabaDatA ApaNA dezamAM vIjaLInA camakAro pragaTe tema huM mAnato hovAthI upara pramANe thoDAM racanAtmaka sUcano gAMdhI zatAbdi nimitte ApyAM che. hiMsAne nAthavAnA A ja rAjamArga che. lAThI, baMduka, peAlIsa ke milITarI e te gAMdhIvAdanI hAMsI che. Apa jevA uttama kakSAnA zikSaka AvuM zikSaNa Ave prasaMge na Apo? 22, geApInagara, amadAvAda - 7 ThAkoralAla zrIpatarAya ThAkora sAbhAra svIkAra kurAna sAra : lekhaka : zrI vinobA bhAve; prakAzaka : jJaprakAzana, yajJa mudrikA, hujharAta pAgA, vaDodarA- 1. kiMmata : rUA. 2-50. grAmadAna praznottarI : zrI vinobA bhAve tathA zrI dhIrendra mamudAra, prakAzaka upara mujaba, kiMmata 25 paisA. AMkho dekhA hAla - paracuraNa lekhasaMgraha, prakAzaka : upara mujaba, kIMmata : 00-25 paisA. zAMtisenA paricaya : lekhaka: zrI nArAyaNa desAI; prakAzaka : upara mujaba kIMmata rU. 1-00. grAmadAna paracUraNa lekhasaMgraha, prakAzaka : upara mujaba, kIMmata00-50 paisA. rAmamanahara lAhiyA : lekhaka : zrI bI. je. kApaDI; prakAzaka : sAiSTha prakAzana, mAvaLaMkara havelI, bhadra, amadAvAda - 1; kiMmata 3. 2-00. gAMdhI bAvanI : raciyatA zrI dulerAya kArANI; prAptisthAna : gUrjara graMtharatna kAryAlaya, gAMdhI rastA, amadAvAda. kIMmata rU. 1-00, yogI haranAthanA sAnnidhyamAM : lekhaka : zrI makaranda dave; prakAzaka : mesarsa veArA enDa kaMpanI pablizarsa prA. limiTeDa, 3 rAunDa bilDIMga. kAlabAdevI roDa, muMbaI - 2. kIMmata : rU. 1-00. baDe zikSApatra : ( zrI harirAyajI mahAprabhu kRta): anuvAdaka : zrI mehanalAla viThThaladAsa gAMdhI; prAptisthAna : zrI occhavalAla goradhanadAsa zAha, khADiyA, cAra rastA, amadAvAda, kIMmata 0025 paisA. vimarza (lekha saMgraha ) lekhaka : zrI puruSottama gaNeza mAvaLaMkara; prakAzaka : sanniSTa prakAzana, mAvaLaMkara havelI, bhadra, amadAvA. - 1; kIMmata rU. 3-50. jIvana tA. 16-6-18 pIDAgrasta bALakImAM AnaMdanI cInagArI pragaTAvo! mahArASTra rAjya bALavikAsa samitinI, bImAra ane pIDAgrasta bALakonAM jIvanamAM AnaMda ane ullAsa reDavA mATe nIce mujabanI eka yojanA tenA eka saMcAlaka zrImatI sarojabahena vyAsa taraphathI prasiddhi mATe maLI che: hospiTalAmAM mAMdagIne bichAne paDelAM ane zuSka nirasa jIvana gALatAM bALakomAM AnaMdollAsa pragaTAvavAnA hetuthI mahArASTra rAjya, bALavikAsa samitie eka mAnavatAbharI yojanAnA AraMbha karyo che. A samiti Apane--sukhI ane taMdurasta bALakonAM mAtApitAne AgrahabharI vinaMti kare che ke, hospITaleAnA bALadardIone ramakaDAM, pustako vagere bheTa ApI emanA nirasa jIvanamAM AnaMda - dIvaDA pragaTAvA! A rIte Apa ApanAM bALakone du:khI bALakonAM jIvanamAM rasa tema ja sahAnubhUti letAM karo. A hetune dhyAnamAM rAkhIne A samitie haiM'spiTalanAM bALako mATe judI judI vastuo bhegI karI, hAspiTalonA bALavibhAgamAM vaheMcI bImAra bALakonAM jIvanane praphullita, AnaMdamaya ane kriyAzIla banAvavAnA niradhAra karyo che. AzA che ke Apa sarva bALakone upayogI vastuo, ApanA bALakonA janmadine yA to koI zubha tahevArone dine ApI A umadA hetune siddha karavAmAM madada karaze. samiti sapTembara 1968 nI Akhara sudhImAM AvI vastuo bhegI karavAnuM kArya pUruM karavA Icche che, jethI e vastuo pelAM asahAya bALakone bApujInA janmadine (tA 2 jI okaTobara) tema ja naherucAcAnA janmadine (14mI navembara) vaheMcI zakAya, bhegI karelI vastuo nIcene saranAme mokalavA vinaMti che: zrImatI sarojabahena vyAsa, nyu erA skUla, 17, nyAyamUrti pATakara roDa, muMbaI ze 7. tA. 13-8-68 nA roja maLelI muMbaI jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitie pasAra karelA prastAve, gujarAta jala sakaTa aMge sadhanA prastAva gujarAta-saurASTramAM keTalAMka sthaLoe ane khAsa karIne sUratabharUca vistAramAM ativRSTie sarajelI tArAjInA kAraNe prajAjanAnA jAnamAlanI je pArAvAra hAnI thaI che te aMge zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha atyanta tIvra darda anubhave che, saMkaTagrasta loko pratye hArdika sahAnubhUti dAkhave che ane A saMkaTane lagatA rAhatakAryamAM zakaya teTalI Arthika sahAya pahoMcADavA prajAjanone anurodha kare che. narottamadAsane zrI menAbahena abhinandana zrI muMbaI jaina mahilA samAjanA makAnaphaMDamAM rUA. 25000nI rakamanA anudAna mATe zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, saMghanA varSAjunA sabhya zrImatI menAbahena narottamadAsane hArdika dhanyavAda Ape che ane temanuM anukaraNa karIne anya baheno ane bhAIe makAnaphaMDanA saMdarbhamAM niradhAre rUpiyA cAra lAkhano lakSyAMka jaldIthI pUro kare evI temane prArthanA che. mAlika : zrI subaI jaina yuvaka saMdhaH mudraka ane prakAzaka H zrI paramAna Mda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa H 45-47, dhanajI sTrITa, muMba--3. mudraNusthAna : dhI sTeTsa pIpala presa, kATa, muMbai 1. 19
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M H. 117 vArSika lavAjama rUA. 7 ja prabuddha jIvana prabuddha jainanuM navasaMskaraNa varSa 30 : aMka 9 muMbaI, sapTembara 1, 1968, ravivAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradeza mATe ziliMga 15 chUTaka nakala 40 paisA taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA ahiMsAmAM bhISyavRtti (tA. 15-768nA "maMgaLa prabhAtamAM pragaTa thayelo uparanA maLe te khAvAmAM zuM pApa che? A savAla bauddha ane jaina samamathALAne lekha vAMcavAmAM AvatAM mane thayuM ke kAkAsAhebane yamAM pUchavAmAM Avyo hato. mAMsAhAra manuSya zarIra mATe anukULa A lekha ane temAM ApavAmAM AvelI madha, IMDA ane rezama nathI evI dalIla karavAmAM Ave che. A te koI mAnaze nahi, jyAM viSenI mAhitI prabuddha jIvananA ahiMsAlakSI vAMcakonI jANa mATe moTA bhAganI duniyA mAMsAhAra karI sArI rIte jIvI zake che ane raju thAya e IcchavAyogya che. tethI tene sau. zAradAbahene karI cAhe evI dharmasAdhanA paNa karI zake che. savAla AhAranI upaApelo anuvAda nIce ApavAmAM Ave che. kAkAsAhebanA mAMsA- yogitAne nahi paNa pApa-puNyano che. hAra aMgenAM keTalAMka vidhAre vivAdAspada che. te vidhAna aMgenA javAba eka ja hoI zake. jene mAMsAhAra na karavo hoya te pratyAghAte raju karatAM be nivedane paNa A anuvAda sAthe joDa mA anuvAda sAthe jo na kare. je emAM pApa dekhe che te mAMsAhAra na kare ane Icche vAmAM AvyAM che. AjanA mAnavInA AhAra ane cAlu upayoga te mAMsAhAra virUddha pracAra paNa kare. paNa jyAM sudhI adhikAMza sAthe joDAyelI A bAbate che ane te aMge spaSTa vicAraNAnI mAnavajAti mAMsa khAtI rahI che. tyAM sudhI teno niSedha karo ane mAMsAhArI lokone pApI kahevAM te koI mATe ThIka nathI. khUba AvazyakatA che. A AvazyakatA prastuta vivecano ThIka AthI paNa vadhAre vAhiyAta vAta che, 'mAMsAhArIne bahiSkAra pramANamAM pUrI pADaze evI AzA che. paramAnaMda) karavo, enI sAthe besIne khAvAno InkAra karavo.' te ema AhAranI vAta cAlI rahI hatI. koIe kahyuM ke jyAre kahuM chuM ke mAMsAhArI ane nirAmiSAhArI vacce lagnano niSedha bhISma pitAmahane koIe mAMsAhAra bAbata pUchayuM tyAre bhIme na karavo joIe. jene (mAMsa) na khAvuM hoya te na khAya. tenA kahyuM ke mAMsAhAra eTalo svAdiSTa ane pauSTika che ke tenI upara jabarajaratI nathI. paNa mAMsAhArI ane nirAmiSAhArI lagna virUddha bolatAM jIva cAlato nathI.' karI sahajIvanathI rahI zake-Ane svIkAra thavA ja joIe. mAMsAhAra A prasaMga mahAbhAratamAM kayAMka Avyo hota to te tarapha pApa che e vAtane vadhArIne adhikAMza mAnavajAtino bahiSkAra avazya mAruM dhyAna jAta. paNa mahAbhAramAM A vAta che ke nahi te karavo e mahApApa che. kahI zakatuM nathI. je hoya te, adhikAMza mAnavajAti mAMsAhArI che. 2 vAlmIkinA rAma mAMsa khAtA hatA. keTalAya meTA meTA RSi mAMsAhAranI vAta ahIM ApaNe choDIe. enAthI vadhu mUni, saMta ane paramahaMsa mAMsa khAtA hatA. Aja paNa meTA nAjuka savAla che madhane. ApaNe jANIe chIe ke madha meLavatAM ? moTA dharmAtmA (mAMsa) khAtA jaNAya che. pahelAM madhamAkhIone mArI nAMkhavAmAM Ave che ane madha kADhatI to paNa prANione mArIne khAvuM bUruM che, kUratA che, anyAya vakhate mAkhIonAM IMDAMne paNa madhapuDAmAM dabAvI devAya che. Ama che, pApa che e bhAvanA dilamAMthI nIkaLatI nathI. ghaNA dharmoe madha meLavavA mATe asaMkhya mAsUma jIvonI bhayAnaka hatyA karavAmAM mAMsAhArane niSedha nathI karyo te karavo joIe evo vicAra manamAM Ave che. koIvAra madhapuDA nIce agni pragaTAvavAmAM Ave che uThe che. Adarza A hovo joIe. jemAM hajAro mAkhIo baLIne khAkha thaI jAya che. AthI jenA have bIjI eka vAta vicAravAnI rahe che. prANione mAravA aMtaramAM jIvadayA che te madha levAnuM pasaMda nathI karatA. madha te kaThora karma che, pApa che e to mAnI lIdhuM. paNa hiMsA karyA prAptimAM keTalI hiMsA thAya che ene khyAla jainane che, paNa jaina vagara mAMsa koI vakhata maLe to te khAvAmAM zuM harakata che e - rasamAje madhane bahiSkAra karyAnuM mane koIe kahyuM nathI. savAla gaMbhIratAthI pUchavAmAM Ave che. eka jagyAe jyAre meM gAMdhIjIe lakheluM vAMcyuM, 'madha bauddhoe A bAbatamAM eka kisse raju karI savAla pUchayo che: eTalI upayogI vastu che ke tene meLavavA ghaNI hiMsA karavI paDe ' AkAzamAM be pakSI ApasamAM laDayA. (ApaNe temane laDa che e hakIkata jANavA chatAM huM tenA bahiSkAranI tarapheNa nathI karI vAnI preraNA ApI na hatI.) laDatAM laDatAM bemAMthI eka mRtyu zakato.' tyAre mane bhISmanI vAtanuM smaraNa thayuM jenAthI A lekhana pAmyuM ane nIce paDayuM. bIjuM pakSI ghAyala thaI nIce paDyuM haze meM prAraMbha karyo che. ane mRtyu pAmyuM haze athavA manuSyone joI bhAgI gayuM haze. gAMdhIjI kAMI akarmaNya banI zAMta besI rahe tevA nahotA. have je pI nIce paDayuM tene ame mAravA gayA na hatA. have tene jyAre temaNe jANyuM ke pazcimanA leko, ApaNe je rIte gAyanuM koI kutaro khAI jaze ane ema ja paDI raheze to tene kIDA lAlanapAlana karIe chIe e rIte madhamAkhIone kALajI rAkhI khAI jaze. evI hAlatamAM "ApaNI hiMsA vinA" je pakSInuM mAMsa uchere che, ane eka paNa madhamAkhI ke IMDAne nAza karyA sivAya boe pUchavAmAM Ave che evAmAM zuM karI
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-9-68 madha meLave che, eTaluM ja nahIM, madhamAkhIone khavarAvI pIvarAvI (ragatitattva carcA karavAvALA DAM ahiMsAvAdIo phariyAda tenI vasAhata (Colony) sthApe che. tyAre gAMdhIjIe potAnA na kare che ke AvA nirjIva IMDAM khAvAmAM bhave jIvahatyA na thatI hoya keTalAka sAthIdAra ane ziSyone A kalA hastagata karavAno Adeza paNa maraghInA jIvana para te atyAcAra thAya che ja. emanuM e paNa Apyo. (choTelAlajI jaina AmAM pramukha hatA.) jyAre gAMdhI- kahevuM che ke IMDAM sajIva hoya ke nirjIva e sAttvika AhAra te jIe akhila bhArata grAmodyoga saMghanI sthApanA karI tyAre madhu- nathI ja. brahmacarya pAlana karanAra mATe to mAMsa, macchI ane IMDAM makSikA-pAlana-vidyAne bhAratabharamAM pracAra karavAne kAryakrama paNa ekasarakhAM tyAjya che. A lokone atitattvajJa javAba Ape che rAkhyA hatA. ke eka nirjIva IMDA jeTaluM ja tamAruM A pavitra gaNAtuM dUdha A arasAmAM meM eka lekha lakhI hiMduone samajAvyuM hatuM rAjasI AhAra che. dUdhane sAtvika AhAra koNa kaheze ?) je ke gerakSA ane madhamAkhI rakSA baMne hiMdudharmanAM pradhAna aMge che, hoya te, gAMdhIjIne mArga sarvamAnya banaze evAM cihane Aje ' baMnenA pAlananI vaijJAnika paddhati jANI laI ahiMsaka rIte ApaNe dekhAI rahyAM che. jyAre temane vikAsa karI zakIzuM tyAre ja emAM ApaNane saphaLatA maLaze. gAya ane madhamAkhI baMnenI mahattA sarakhI samajavI e jApAna ane bhAratamAM paNa evA nirAmiSAhArI loko che je Ajane hiMdudharma che. mAMsAhAra ane macchI khAvAmAM bheda gaNe che. temanuM mAnavuM che ke 3 pazupakSI ApaNI jema ja A dharatI para jIve che, rahe te mATe mAMsa ane madha sAthe trIjo padArtha Ave che IMDA. maraghI e prANI che, eTale temanuM mAMsa ame khAIzuM nahIM, paNa pANImAM ane batakanAM IMDAM AkhI duniyAmAM loko le che. pazcimanA zuddha jIvatI mAchalIonI vAta alaga kahevAya. emanI A prakAranI zAkAhArI loko dUdha nahotA letA. temanuM kahevuM hatuM ke dUdhanI vicArasaraNInI carcA ApaNe ahIM karIzuM nahIM. utpatti tela jevI vanaspatijanya nathI. dUdha 'prANIja' padArtha che. have pazcimanA zAkAhArI loko bhAratanA zAkAhArI lekenuM udAharaNa have Ave che rezamane savAla. kAraNa ke AmAM paNa rezamanAM joI samajI gayA che ke mAtra zAkAhAra nahIM paraMtu dUgdha-yukata- kIDA mArIne ja rezamanA dorA meLavavAmAM Ave che. zAkAhAra ja jIvadayA mATe (nirAmiSa bhejana mATe) utkRSTa nIti prAcIna kALamAM kadAca ApaNe tyAM rezama pedA thatuM nahotuM. che. lekaTe-vejITeriyAnijhama A navo zabda have pracalita thayo che. rezamI kApaDa cInamAMthI AvatuM hoI saMskRtamAM tene cInAMzuka kahyuM che. pazcimanA zAkAhArI loko maraghI ane batakanA IMDAM bedhaDaka havAmAM phaDaphaDATa karI potAnuM gaurava darzAvatI dhajA mATe majabUta khAya che. temanuM mAnavuM che ke IMDAM e mAMsa nathI ane IMDAM rezamI kApaDa ja upayogamAM levAnuM. jyAre rezamanA kIDA ApaNA khAvAthI koI jIvahiMsA paNa nathI thatI. pazcimamAM evA zAkAhArI ' dezamAM AvyA ane temane ' dezamAM Avyo ane temane AhAramAM sArI vanaspati ApaNe ApI paNa ApaNe joyA che je IMDAM le che paNa dUdha nathI letA. zakayA tyArapachI rezama ApaNe tyAM paNa banavA lAgyuM. dUdha e mAMsane arka che ema teo mAne che. emAM bhale hiMsA rezamanA kIDA anukULa AhAra laI puSTa bane che tyAre na hoya, paraMtu dUgdhAhAra ane mAMsAhAramAM koI taphAvata nathI. pitAnA zarIrane eka sUkSma tArathI lapeTI daI ArasapAsa IDAeka gerAe te eTale sudhI lakhyuM che ke dudha ane rakata baMnemAM kArano kozeTo banAve che ane emAM e bharAI rahe che. kevaLa raMgano ja pharaka che. maraghInA IMDAmAMthI je rIte pAMkhavALA baccAM pedA thAya che atyAre bhAratamAM bhISma ane gAMdhIjI jevA keTalAye loko e ja rIte kozeTAnI aMdaranA kIDA pataMgiyA jevI pAMkhavALA prANI che ke je kahe che ke IMDAM virUddha pracAra karatAM pahelAM tenI upa thAya che. kozeTAmAM pure vikAsa thayA pachI ja te pitAne lapeTI, yogitA tarapha paNa dhyAna apAvuM jarUrI che. jyAM dUdha puratA rahelA tArane teDI pataMgiyArUpe bahAra Ave che. ahIM ja ApaNA pramANamAM maLatuM nathI tyAM IMDA vagara kaI rIte cAle? A che e mATe kharI muzkelI UbhI thAya che. je rezamanA tAro kozeTAmAM seMkaDo lokonI dalIla. AmAM paNa pazcimanA saMzodhakoe vacale mArga phUTa lAMbA hoya che tene A pataMgiyA kApI nAMkhe che eTale kADhayo che. temaNe joyuM ke maraghI koI koI vAra naranA samAgama lAMbA tAranA TukaDe TukaDA thaI jAya che. A durdazAne TALavA kIDAvinA ja IMDAM Ape che. AvA IMDAMmAM jIva pedA nathI thato. mAMthI pataMgiyA bane e pahelA ja kozeTAne pANImAM ukALavAmAM (kahevAya che ke naramAdAnA samAgamathI sAmAnya IMDAM pedA thaI Ave che. A kriyAthI kozeTAnA tAra ukelAI jAya che ane aMdaranA jemAMthI baccAM thAya che, evA iMDAMnI yogya jALavaNI na thavAthI jIva (je nathI rahyA kIDA, nathI thavAnA pataMgiyA) marI jAya che. saDI jAya che. maraghInI pAMkha nIce athavA te kRtrima DhaMgathI Una ane kapAsamAMthI tAra je rIte kADhavAmAM Ave che ethI paNa IMDAM sevavAthI ja temAMthI baccAM pedA thAya che, nahIMtara IMDAM aMdarathI vadhu sahelAIthI kozeTAmAMthI tAra A rIte kADhI laI zakAya che. saDI jAya che. paraMtu narasamAgama vinA jyAre mAdA IMDA Ape che A dorA atyaMta bArIka, cIkaNAM ane majabUta hoya che. A che tyAre AvAM IMDAM lAMbo samaya rAkhavA chatAM saDatAM nathI, paraMtu ApaNuM rezama. sukAI jAya che) AvAM IMDAMne aMgrejImAM 'meDane ega" kahe che. tenuM jIvahiMsA TALavI e ApaNo parama dharma che ema mAnavaijJAnika nAma che anapharTilAIjhaDa ega.' ApaNe tene nirjIva ke nArAo A rezamane upayoga kaI rIte karI zake? ahIM pAchI pelI nirbIja iMDAM kahI zakIe. gAMdhIjIe kahyuM che, "nirjIva IMDAM bhISmavALI vAta Ave che. jemAMthI bArIka, TakAu ane suMdara khAvAmAM koI dekha nathI. dUdha, dahIM, ghI, mAkhaNa vagere padArtho jeTalA nirdoSa che eTalA ja nirdoSa A nirjIva IMDAM che. ahiMsAnuM varatno bane che e dorAne ApaNe kaI rIte choDI zakIe? sutarAu pAlana karanAra mATe A nirjIva IMDAM kaI rIte vajarya gaNAvA karatAM UnanAM kapaDAM pavitra che ane rezamI kapaDAM te ethI paNa joIe nahIM." vadhu pavitra che ema ApaNA dharmakAroe athavA madhyakAlIna dharmayuropiyana loko jyAM pazupAlana sAthe maradhInuM pAlana kare netAoe khAsa pracAra karIne kahyuM che. vAchaDAM mATe kudarate taiyAra che (DarI sAthe palaTrI paNa rAkhe che, tyAM AvA nirjIva IMDAM kareluM dUdha, tene pUruM na ApatAM ApaNe ApaNA svArtha mATe laI vecavAno prabaMdha hoya che. ApaNe paNa ema karI zakIe. laIe chIe. AmAM mAMsAhAra jeTalI prANIhatyA nathI, paNa vAchaDAM
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-68 prabuddha jIvana te ochAmAM ochI hiMsA karavA prayatna karo. koI phrenca tatvaciMtake kahyuM, "Living is Killing" "jIvavuM hoya te hisA karyA vagara cAle ja nahIM. jIvavAne artha ja che marivuM. ene. javAba eka bhAratIya tattvaciMtake Apyo, 'Living is Killing is a fact of life, but not the law of life. The law of life is, 'Killing the least is living the best.' jIvavuM hoya te hiMsA karavI paDe e paristhiti che, dharma siddhAMta nathI. dharmavidhi kahe che: jIvavAmAM jeTalI hatyA, hiMsA ochI teTaluM uttama. droha karyA sivAya, bIjo upAya na ja hoya to ochAmAM ochA droha karavo e ja dharmanuM pAlana che. anuvAdaka : mULa hiMdI: sa. zAradAbahena zAha kAkA kAlelakara kAkAsAhebanA lekha aMge AlocanA 1 pratye anyAya to che ja, A anyAyanI zarama dabAvavA mATe ja dharmakAroe gAyanA dUdhane pavitra gaNyuM che ane A ja nItie kadAca jAnavarane lAMTa meLavelA UnanAM kapaDAM ane rezamanA kIDA ukALI meLavelA racInAkane ApaNe pavitra gaNatA hoIzuM. dhyAna vakhate Si-muni besavA mATe jamIna para darbhanuM Asana rAkhI tenA para pAthareluM kapaDuM, athavA jamInanI zaradIthI bacavA haraNanuM cAmaDuM vApare che. zikArInI kRpAthI maLatuM haraNanuM cAmaDuM paNa dharmakAroe A rIte ja pavitra mAnyuM che dharmazAstronI paNa balihArI che ke teo ' A rIte karuNAnuM damana karI zake che. A matalabI dharmabuddhie jAhera karyuM che ke yajJa mATe thatI pazuhiMsA e hiMsA nathI. 'yAgIyA pazu-hatyA hisA na bhavati' : bIje kahyuM. 'tasmAta thaze vadhoDavadha:'! baMgALanA kaNApela vaiSNavone hisAthI maLatuM rezama paheravAnI hiMmata na cAlI. temaNe vacalo mArga kADha. rezamanA kIDAne khavarAvI pIvarAvI puSTa karaze. potAne kozeTo banAvavA do. aMdaranA kIDAnuM pataMgiyuM paNa bhale bane. pachI te kozeTo kApI bahAra nIkaLe e paNa maMjUra rAkho. tyAra bAda tuTelAM rezamanAM tAravALo je kavaca - kozeTo rahe tene pANImAM ukALe ane pachI te ukALelA kozeTAne pIMjI rezamI dorAnAM TukaDA ekaThAM kare ane je rIte kapAsa ke UnanAM derAne kAMtI sUtara banAvavAmAM Ave che e rIte rezamanuM paNa aMtara banAvo ane enAM kapaDAM banAve. A prakriyAthI kapaDAM bArIka ane cIkaNAM nathI banatA, paNa rezamanA anya guNa jaLavAI rahe che. A ahiMsaka jADA kapaDAMne baMgALImAM "keTa rezama kahevAya che. vaiSNava loko tene pavitratama gaNI pujA ke bhejanA samaye khAsa pahere che. kapAI gayelA tAromAMthI ja banelA A rezamI kApaDane ApaNe "ahiMsaka rezama" kahI zakIe. rezamanAM khAsa zokhIna loko e pasaMda nathI karatA, kAraNa ke te jADI khAdI jeTaluM jADuM hoya che. rezama eTaluM mohaka, mulAyama ane majabUta che ke ApaNe bhISyavRtti dhAraNa karI e vAparavAno InkAra nathI karI zakatA. jIvahatyAnuM pApa te emAM che, paNa rIMgaNAM baTATA na khAnAra ahiMsApremI jaina rezamI kapaDAMne tyAga nathI karI zakyA. rezamI kapaDAM thoDAM moMghAM to paDe che, paNa cheya suMdara, haLavAM, TakAu ane ghaTTa.rU karatAM rezama raMga paNa sahelAIthI pakaDI raMganI zobhAne paNa adhika AkarSaka banAve che. - A thaI rezamanA lAbhanI vAta. paraMtu rezamamAM "prIta karavAnI zakita paNa che.' mA jema bALakanAM gAla ane pITha para haLavo hAtha pheravI paMpALe che e rIte rezamI vastro paNa badana para vaTaLAI jaI paheranArane pyArathI paMpALI khuza khuza karI de che. bALakone rezamI kapaDAM sIvaDAvI paheravA ApIe chIe tyAre lenAra ane denAra baMne prasannatA anubhave che. garamInA divasemAM sutarAu karatAM rezamI kapaDAM ThaMDA lAge che te ThaMDI nRtumAM thoDI uSmA Ape che. tenI A khUbIne paNa ApaNe kema bhUlI zakIe? ATalA upayogI kApaDane tyAga bhalA kaI rIte thaI zake? - kAkAsAheba mATe mane ane ghaNAne eTale badhe Adara che ke temanA koI vicAranI TIkA karatA ghaNo saMkoca thAya. paNa 'maMgaLa prabhAtanA tA. 15-7-68 nA aMkamAM ahiMsAmAM bhISyavRtti' temano lekha vAMcI du:kha ane Azcarya thayuM ane tethI nirUpAye be zabdo lakhuM chuM. A lekha upara ApavAmAM Avyo che. prathamamAM AhAra viSe lakhI, pachI kAkAsAheba, madha, IMDA, mAchalI ane rezamanI carcA kare che ane chevaTa zAkAhAramAM paNa hiMsA te rahelI ja che ema batAve che. - mAMsAhAra saMbaMdhe kAkAsAhebanuM valaNa temanA vividha lakhANamAM dekhAya che te uparathI keTalAya vakhatathI mane AzcaryakAraka lAgyuM che. paNa A lekhamAM temanA taraphathI thato mAMsAhArane lagabhaga bacAva AghAtajanaka lAgyo. bhISmapitAmahe zuM kahyuM che te mane khabara nathI, paNa temanA kathanano AdhAra laI ahiMsAmAM bhISmavRtti hoI zake e mane samajAyuM nathI. - kAkAsAhebanA lakhANano keTaloka bhAga vigatathI joIe to temanI daSTi vadhAre samajAze athavA spaSTa thaze. (badhAmAM underline meM karyuM che.. mAMsAhAra manuSya zarIra mATe anukuLa nathI evI dalIla karavAmAM Ave che. A te koI mAnaze nahi, jayAM moTA bhAganI duniyA mAMsAhAra karI, sArI rIte jIvI zake che ane cAhe evI dharmasAdhanA paNa karI zake che. savAla AhAranI upayogitAne nahi paNa pApapuNyane che. "javAba eka ja hoI zake, "jene mAMsAhAra na karavo hoya te na kare. je emAM pApa dekhe che te mAMsAhAra na kare ane Irache. to mAMsAhAra virUddha pracAra paNa kare. paNa jyAM sudhI adhikAMza manuSyajAti mAMsa khAtI rahI che tyAM sudhI tene niSa karo ane mAMsAhArI lokone pApI kahevA keI mATe ThIka nathI. AthI paNa vadhAre vAhiyAta vAta che. mAMsAhArIne bahiSkAra karo, enI sAthe besIne khAvAno InakAra karavo te. huM to ema kahuM chuM ke mAMsAhArI ane nirAmiSAhArI loko vacce lagnano paNa niSedha na karavo joIe, jene (mAMsa na khAvuM hoya te na khAya. tenA upara jabarajastI nathI. paNa mAMsAhArI ane nirAmiSAhArI lagna karI sahajIvanathI rahI zake, ane svIkAra thavo ja joIe. mAMsAhAra pApa che e vAtane vadhArIne adhikAMza mAnavajAtine bahiSkAra karavo te mahApApa che." lekhane aMte kAkAsAheba kahe che ke zAkAhArI loka jyAre pitAne zreSTha batAvI mAMsAhArI lokone dUra, hiMsaka ane pApI batAve che tyAre mAMsAhArI loka dalIla kare che ke zuM phaLa, zAka, anAja vigeremAM jIva nathI? A lekhathI kAkAsAheba mAMsAhAranI hImAyata kare che ema to na kahuM, paNa bacAve te jarUra kare che. namUtApUrvaka kahevAnI hIMmata karuM chuM ke uparanA lakhANamAM (Confusion of thought). jaNAya che. mAMsAhArIne ku2, hiMsaka athavA pApI kahevo athavA zAkAhArIe potAnI jAtane hoTha mAnavI te jarUra mimA abhimAna che, paNa adhikAMza manuSya jAti mAMsa khAtI rahI che tethI mAMsAhArane niSedha na kara, teme mAMsAhAra pApa che e vAta bhAra zAkAhArI jyAre potAne koSTha mAnI mAMsAhArIne dUra, hiMsaka ane pApI kahe che tyAre mAMsAhArI barAbara saMbhaLAve che-"zAMkabhAjI, phaLaphala, anAja, zeraDI A badhAmAM zuM jIva nathI? jo jIva na hoya te vAvavAthI Ugate ja nahIM. Ape have javAba ke phaLapha la, bhAjIpAla, nAriyeLa, badAma vagere padArthomAM jIva che e jANavA chatAM paNa sau kema ane kevI rIte khAva che ?" yunaspatimAM jIva nathI ema te zAkAhArI nahIM kahI zake. emAM jIva che, eTaluM ja nahIM, sukha-du:kha Adi saMzAo paNa che. phera mAtra eTalo ja che ke vanaspati sukhadu:khAdi saMjJA pragaTa karI zakatI nathI. emane mATe manu bhagavAne kahyuM che-aMta:saMar: mavati ele - zAkAhArI eTaluM ja kahI zake tema che ke amArA zAkAhAramAM hisA te che, paraMtu anubhavamAM alpa AvatI hoI ame tene ahiMsA na kahetAM 'alpa hiMsA' kahIzuM. tene kSamya koTinI hiMsA gaNI zakIe. zAsakAro paNa A lAcArI samajI gayA hatA. eTale temaNe kahyuM che : adroheNa ava bhUtAnAM, alpadroheNa vA punaH adroha ane ahisA uttama che. tyAM sudhI na pahoMcI zakAya
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabuddha jIvana tA. 1-9-18 pUrvaka (kAkAsAhebanA zabdomAM "vadhArIne") kahevAthI adhikAMza mAnava hakIkato dhyAnamAM laIne tema ja IMDAne upaga ghaNI vakhata mAMsAjAtine bahiSkAra thAya che ane mATe mahApApa thAya che e dalIla hAra tarapha DhaLavAnI dizAe pUrvabhUmikA rUpa bane che evo anubhava samajatI nathI. lakSamAM laIne nirAmiSAhArI ahisAparAyaNa lokoe IMDAnA upayogathI ahiMsAmAM bhISyavRttine artha bhIme kahyuM tema mAMsAhAra dura rahevuM e ja mane ISTa ane IcchanIya lAge che.. eTale svAdiSTa ane pauSTika che ke tenI virUddha belatA jIva cAlatA kAkAsAhebanA lekhanA anta bhAgamAM mAMsAhArI virUddha zAkAnathI. ahiMsAmAM AvI bhISmavRttine koI avakAza hoya ema hArIne vicArapakSa evI rIte raju karavAmAM Avyo che ke tethI saramane lAgatuM nathI. vALe mAMsAhAranuM ja samarthana thAya che, je bhAre du:khada che. zAkAhArI ahiMsAnA koyaDA te ghaNA che. jIvananI pratyeka kriyAmAM vatte- vicAraNAnA pAyAmAM raheluM vaicArika tatva to e che ke jema oche aMze hisA rahI che, tyAM dalIlathI, pUrNa ahiMsA zakaya nathI, pazuprANI sajIva che tema vanaspati paNa jarUra sajIve che, mATe je hiMsA che te svIkArI levI e bhrama pedA karI zakAya- Ama chatAM paNa, pazuprANI vadhAre vikasita koTinA jIva hAIne paNa ahiMsAnI sAcI sUjha te tenA AcaraNathI ja Ave ane temanI jIvasaMjJA-cetanA-vadhAre vikasita che ane tethI tenuM saMvedana temAM bhISmavRtti rAkhavAthI nahi. jIvananI gati te hiMsAmAMthI vadhAre tIvra havA saMbhava che. sukhadu:khanA saMvedanane AdhAra mananA ahiMsA pratye ja hovI joIe. tethI mAtra mAMsAhAra to zuM, paNa ochA vadhatI vikAsa upara raheluM che. pazuprANInI apekSAe IMDA, mAchalI, madha, rezama ke zAkAhAramAM paNa jeTalI hiMsA ochI vanaspati lagabhaga zUnyamanasa che ane tethI tenA sukhadu:khanI thAya te ja daSTi rahevI joIe, paNa rezama ke zAkAhAranI hiMsA nibhAvI saMvedananI mAtrA paNa lagabhaga nahivata hovI joIe. AvI laIe chIe mATe mAMsAharanI hiMsA pratye paNa bhImadaSTi rAkhavI vAstavikatA vacce, jo ApaNe nirvAha vanaspatithI thaI zakato e yugya nahi gaNAya. cImanalAla cakubhAI hoya te vikasita jIvonI hiMsA ApaNe zA mATe karIe? jayAM hiMsAM anivArya hoya tyAM vadhAre vikasita jIvone jIvavA devA ane zrI cImanabhAIe pitAnI noMdhamAM pUjya kAkAsAhebanA aNavikasita jIvo eTale ke vanaspati vagere upara potAne jIvanalekhamAMnAM keTalAMka vidhAna aMge je vicAre darzAvyA che tene anu nirvAha AdhArita kara - AvI vicArasaraNI svIkArIne karuNAparAyaNa mati ApavA sAthe mane paNa te lekhamAMnA keTalAka mudAo aMge mAnavI mAMsAhArane varjya gaNe che ane vanaspatinA upayogathI savizeSa kahevAnuM prApta thAya che. saMteSa cittave che. Aje mAMsAhArI ane nirAmiSAhArI yuvaka-yuvatI paraspara - ahiM ApaNe barobara samajI levAnI jarUra che ke ApaNI vaMzalagnasaMbaMdhathI joDAvAno nirNaya petapatAnA mAbApa samakSa paraMparAgata mAnyatA ane tadanukuLa cAre bAjunuM vAtAvaraNa e temanI saMmati mATe 2ju karatA hovAnuM avAranavAra sAMbhaLavAmAM be kAraNe upara ane sAthe sAthe ApaNA dilamAM pragaTelI karuNAAve che. AvA nirNayane virodha karavo ke tene apanAvI levo nI jayota upara ApaNA nirAmiSaAhAra Takele che. Aje ApaNe -AvuM dharmasaMkaTa nirAmiSAhArI mAbApe samakSa UbhuM thAya che. mAMsAhArIo vaDe vadhAre ne vadhAre gherAtA jaIe chIe ane tenI AjanI samagra paristhitine vicAra karIne AjanA mAbApAe asara ApaNI rUDha mAnyatA ane vAtAvaraNa upara gaMbhIrapaNe paDI A nirNaya anivArya banyuM hoya evA saMgamAM teno virodha rahI che. mAnyatAne cokakasa ane tarkasaMgata vicAraNAnuM ane jIvana na karatAM tene apanAvI le e DahApaNabharyuM che evI salAha karuNAnuM pIThabaLa nahi hoya te te mAnyatAne paNa DagamagavAnuM ApavI te eka bAbata che ane AvA saMbaMdha IsTa ane AdaraNIya jokhama raheluM ja che. eTalA mATe nirAmiSaAhAra zA mATe e che ema jaNAvIne tene hArdika AvakAra ApavAnuM kahevuM-jema aMgenI spaSTa ane tarkasaMgata vicArasaraNI upara raju karavAmAM karavAnuM kAkAsAheba pitAnA lakhANamAM sUcavI rahyA che--te judI ja AvI che. sAthe sAthe ugatI prajAnA ucheramAM ane zikSaNamAM karuNAbAbata che. AvA mizrA saMbaMdha nirAmiSaAhArIne mAMsAhArI nA saMskAra sudaDha thavAnI anyanta AvazyakatA che. Aje jyAre banAvavAmAM ja ghaNA moTA bhAge pariName che ane tethI jene nirA tarapha mAMsAhAra vadhatA jaNAya che tyAre karuNIno preraka ane pUraka miSa AhArane Agraha hoya tevAM mAbApa AvA saMbaMdhane kaI paNa baLa sivAya nirAmiSa AhArane Agraha lAMbo samaya TakI rahevAne saMgamAM mukata manathI AvakArI to na ja zake-A sAdI samajanI nathI e ApaNe nirAmiSa AhArI spaSTapaNe samajI laIe. vAta che. AvI narI AMkhe dekhAtI vAta pitAne nirAmiSaAhArane A carcAnA anusaMdhAnamAM eka muddA upara khAsa dhyAna kheMca Agraha hovAno dAvo karanAra kAkAsAhebanA dhyAna upara kema AvatI vAnI jarUra che. A nirAmiSaAhAranA prazna, duniyAne moTe bhAga nathI e mane samajAtuM nathI. zuM kare che ane zuM nathI karato e rIte nahi, paNa kevaLa vaiyakitaka rIte ja vicAravAnuM che. koI paNa saMyogamAM duniyAne moTA bhAga madha aMge kAkAsAhebane jaNAvavAnuM ke madhaprApti pAchaLa je hiMsA rahelI che te dhyAnamAM laIne ja jaina dharme madhane 'abhakSmInI mAMsAhArI ja rahevAne che-AvI AjanI vAstavikatA che, paNa hiMsAmAMthI ahiMsA tarapha javuM e Adarza svIkAranAra vyakita koTimAM mUkela che. paNa have madhamAkhInA ucheranuM vijJAne ApaNA mATe ja nirAmiSaAhArane vikalpa Ubhe thAya che, ane dezamAM paNa phelAtuM jAya che ane te kAraNe eka paNa mAkhIne mAryA Ave Adarza svIkAranAra varga alpa saMkhyAvALA ja hovAne. AvA sivAya cokhkhuM madha suprApya banyuM che. AvA madhane ahiMsaka madha tarIke oLakhavAmAM Ave che ane tene 'abhaNya' tarIke lekhavuM e vargamAMnI vyakita ema vicAre che ke mAre zuM khAvuM ane zuM na khAvuM have ucita ke jarUrI nathI-A mAro abhiprAya che. ene nirNaya karavAno mAro pitAne adhikAra che ane jIvasRSTinA saMdarbhamAM mArA dilamAM ugelI karuNA mane e rIte vicAravAne prere gAMdhIjIe madha meLavavA pAchaLa hiMsA rahelI hovAnuM jANavA che ke mArA jIvananirvAha mATe mArA cAlu AhAra mATe vikasita chatAM tenA upayogane saMmata karyo che ema kAkAsAheba gAMdhIjInA jIvonI hiMsAnA bhAgIdAra na banatAM aNavikasita jIvenI ane kathanamAMthI amuka vAkaye tAravIne jaNAve che. paNa gAMdhIjI AvA te paNa bane teTalI ochI hisA upara mAre nirbhara banavuM. A dhAraNa hiMsaka madhanA upayoganI tarapheNa kare te mArI kalpanAmAM AvatuM nathI. svIkAranAra mATe nirAmiSAhAra sahajapaNe phalita thAya che. A te to 1914mAM sAutha AphrikAthI bhAratamAM AvyA te pahelAM uparathI je mAMsAhAra karatA hoya temanA vize koI tiraskAra ke te yuropanA dezamAM pharelA hatA ane tethI temane ahiMsaka madhanI dhRNA cittavavAnI jarUra nathI. tenAmAM ane nirAmiSAhArImAM pUrI jANa hovI ja joIe ane tevA madhanA upaganI ja temaNe eTale ja pharaka samajavAno che ke UMDI samajaNa ane karuNA bhalAmaNa karI hovI joIe evuM mAruM anumAna che. temaNe je para AdhArita nirAmiSAhAra svIkAranAramAM pazusRSTi pUratI ApaNA bhAratavAsIone ahiMsaka madhane vicAra Apyo che ane karuNAnI mAtrA vadhAre pramANamAM ane mAMsAhArImAM ochA pramANamAM grAmadyogamAM madhumakSikA pAlanane samAveza karIne e vicArane vikaselI hoya che. nirAmiSAhArI vyakita mAnavI sAthenA vyavatemaNe amalI rUpa ApyuM che te hakIkata che. hAramAM niSphara hoI zake che, jyAre mAMsAhArI vyakita mAnavI sAthenA IMDAnA be prakAra hovAnuM jaNAvIne nirbeja-anapharTIlAIjhaDa vyavahAramAM khUba komaLa ane mRdu hoya ema ghaNIvAra jovAmAM -IMDAnA upaganuM kAkAsAhebanA lakhANamAM samarthana che. kevaLa Ave che. AvI asaMgati ahiMsAnI ekAMgI upAsanAmAMthI tArkika daSTie vicAratAM dUdha mAphaka AvA nirbIja iMDAne paNa vajya pariNAme che. jenI ahiMsA sarvAgI ane sarvatomukhI hoya che gaNavA na joIe ema ApaNe svIkArIe, te paNa IMDAMne cAlu ane jenI karuNA jIvananI pratyeka vicAraNA ane prakriyAmAM pariNata upayoga karavA mAMDayA pachI sabIja ane nirboja IMDAne bheda jaLa- hoya che tevI vyakitanA jIvanamAM ke AcaraNamAM AvI koI asaMvAva lagabhaga azakaya bane che ane IMDA ApatI baMdha thatA maradhInI gati jovAmAM AvatI nathI ke saMbhavatI nathI. ATalI spaSTa samaane maraghAnI katala A vyavasAya sAthe joDAyelI ja che e jaNa ahiMsA-abhimukha mAnavI mATe khUba ja jarUrI che. paramAnaMda
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstrone upayoga ane tenI maryAdA - tA. 1-9-68 prabuddha jIvana 5 (tA. 16-8-98nA prabuddha-jIvanamAM pragaTa thayela " zAstrone sthAne vikAsakrama thayo, ke je potAnI meLe cAlyA ja kare che. upayoga' e mathALA nIcenA lekha uparanI taMtrIne dhamAM jene- tene mATe koI parizrama nathI karavo paDato. paNa mAnasika avasthAnI ullekha karavAmAM AvyuM che te zrI pUrNimAbahena pakavAsAne patranA bhUmikAonAM zikharo sara karavA mATe pahelA te draSTi ane samaja AkAramAM lakhAyela lekha nIce ApavAmAM Ave che.-taMtrI) joIe. tyArabAda tIvra jijJAsA ane pachI acala daDha pratijJA murabbI zrI paramAnaMdabhAI, hovI joIe. tyAre ja mananI bALaka avasthAmAMthI manuSya pelI ApanA taraphathI "rAtriA 35thanane lekha maLyo. te vaccenI bhUmikA pasAra karIne kharekharI prauDha avasthAe pahoMcI viSaya para kaMIka lakhavA Ape sUcavyuM. koIpaNa prakAranAM vivAdamAM zake che. anyathA te sadA mATe bALaka ja rahI jAya che, ane bALaka utaravAnI mArI IcchA nathI, eTale tenAthI para rahIne pU. svAmI avasthAmAM ja mRtyu pAme che. moTAbhAganAM mRtyu A jAtanAM satyabhakatajIne AdarapUrvaka praNAma karIne mArA namra vicAre 2ja karIza. bALakamRtyu ja thatAM hoya che. mANasa hajI ramakaDAMnI ramatamAM ja tallIna che, temAM ja tene rasa paDe che, majhA Ave che, eTaluM ja uttamA tattvacintava, madhyamA zAstracintanam adhamA maMtracitA tu tIrthayAtrA adhamAdhamA / / nahIM paNa, jIvana sArthaka banyAne, jIvana dhanya banyAne, puNyane pahADa caDhI gayAne bhrAmaka AtmasaMtoSa meLavatA thaI jAya che. A eka zlokamAM sAdhanAnA cAra prayoga batAvyA che. tema ja AvAM keTalAMye udAharaNa ApaNane AsapAsa jovA maLe che, tenI kakSAe paNa batAvI dIdhI che. zAstro ane maMtra racanAra eTaluM ja nahIM paNa, pramANikapaNe vicAratAM ApaNe pote paNa e daSTA hatA. teone mAnavabuddhinI maryAdA, saMkulatA ane ghamaMDane mAMhenuM ja eka pAtra chIe e khyAla paNa spaSTarUpe AvI ja khyAla hato, tethI zAstro racavAnI sAthe tenI maryAdAo ane jAya che. bhUmikA paNa teoe batAvI dIdhI. zAstro to nakazo che. tene joIne, samajIne chevaTe paMtha te uparyukata zlokamAM spaSTa batAvavAmAM AvyuM che ke mAtra ApaNe pite ja kApavo paDaze. paNa mAtra nakazAnA ja talasparzI tattva, kevaLa tattvanuM ciMtana, tene ja abhyAsa, manana, sAdhanA ane abhyAsamAM lAgI javAya te eka IMca paNa AgaLa pravAsa na anubhUtivALo prayoga uttama che. zAstrAbhyAsane prAga madhyama kahyo thaI zake. dhyeya eTaluM ne eTaluM lAMbe rahI jaze. ahIM zAstranI che. maMtraraTaNa pAdine prayoga kaniSTa kahyo che, ane tIrthATana maryAdA AvI jAya che. jeoe zAstronI racanA karI, teo tatvamaMdira, devapUjA arcanA Adine 'adhamAdhama' eTale ke nikRSTa daSTA hatA, eTale temaNe bahuja vicAra ane samajapUrvaka racyA cothA naMbarane paga kahyo che. ke temAMthI lokone mArgadarzana maLI zake, paNa tene ja pUro A cAreya prayogone potapotAnuM sthAna ane mahattva che ja. AdhAra samajIne pakaDI besavA mATe nahIM, tema ja temAMthI grahaNa e cAreya prakAranAM prayogo kAmamAM lAge tevA loko samAjamAM che, karavuM ke tene pheMkI devA e ja rastAmAM mAtra nathI, paraMtu eka ane sadA rahevAnAM che. eTale e badhA prakAranAM prayoga paNa sadA vaccene mArga paNa che ane te eke tene nakazA tarIke upayoga rahevAnA che. cAreya prayogone potapotAnI kakSAe che. e kakSAe paNa sadA raheze ja. madhyama prayogane kadi urAma na kahI zakAya. ApaNA saMtapuruSa, daSTAe ane RSione mAnavInAM tema ja tethI nIcenAne uparano naMbara nahIM maLI zake. teo pota- bALaka jevA manane khyAla hato. teo jANatA hatA ke mAnavapitAne sthAne ja rahI zakaze. manane te basa mAtra koI AdhAra maLI jAya, pachI bhalene. "samAna to vAna samAna hai, use lasaNanAM pUtA hai" mUrti hoya, mALA hoya, nAmajapa, smaraNa hAya, zAstra hoya ke e vAta sAcI che. ane eTale ja je pAtro bilakula A dizA kriyAkAMDa hoya. tene te A AdhArane pakaDIne AMkhe baMdha karIne tarapha najara ja na karI zakatA hoya temane e bAju vALavA mATe, basa besI javuM ja gamaze, parizrama, puruSArtha karavAnI tatparatA temanI daSTi A tarapha karavA mATe nikRSTa prakArano cotho prayoga tenAmAM nahIM hoya, ane eTale ja zAstronI aMdara paNa teoe kAmamAM lAgI zakaze. tyAM prathama kakSAne uttama tattvaciMtanane prayoga vAraMvAra takedArIo uccArI che. udAharaNArthe Adi zaMkarAcAryanA kadAca kAma nahIM ApI zake. tema ja madhyama ane kaniSTha prayoga "viveka cUDAmaNi"nA traNa zloko ApaNe joIe: paNa upayogI nahIM nIvaDe. bALakane jema ramakaDuM ApavAmAM Ave che, ___ avijJAte pare tattve, zAstrAdhI'tistu niSphalA / ane te rasapUrvaka AnaMdathI tenI sAthe rame che, tevI ja rIte A vijJAtepi pare tattve, zAstrAdhItistu niSphalA / / bhUmikAvALA pAtrane tIrthayAtrA, devadarzana, maMdira, bhagavAnanI saguNa ' arthAta: je paramatatvane na jANI zakayA te zAstrAdhyayana sadeha mUrti, tenI pUjA, arcanA, phulanAM zaNagAra, alaMkAra, vastro niSphaLa che, ane jo paramatatvane jANyuM te paNa zAstrAdhyayana Adi ane te aMgenI aneka prakAranI vidhio ane karmakAMDa nirarthaka ja che. ahIM 'niSphaLa" ane "nirarthaka'nAM zabdArtha na levA Adi ApavAmAM AvyAM. teone A badhAmAM khUba majhA paDavA joIe. zlokanuM rahasya e che ke zAstronA zabdo sudhI ja mAtra lAgI. moTI saMkhyAmAM loko AvI rasaprada mriAmAM joDAIne pote na rahI javuM, paNa pratyeka zabdanAM bhAvanAM UMDANamAM jaI svayaM te dhanya banyA mAne che. banavuM ema joItuM hatuM ke A prayogane bhAvasvarUpa banI javuM, te ja pariNAmasiddhi hAMsila thAya che. ThIka ThIka samajIne teoe bIjA prayogamAM javAnuM hatuM. chevaTe zabdajAlaM mahAraNyaM, cittabhramaNakAraNam / temAMthI thoDA loko te evA nIkaLavA joItA hatA ke jeomAM ata: prayatlAjjJAtavyaM, tattvajJAttattvamAtmanaH / / jijJAsA jAgRta thAya ane AgaLa vikAsa sAdhavA mAge, tema ja zabdazALa te cittane bhaTakAvanAruM eka mahA araNya che. mATe bIjAmAMthI trIjAmAM, ane chevaTe ceAthA uttama prayoga sudhI teo temAM bhaTakavAnuM choDIne koI jJAnIjana pAsethI prayatnapUrvaka ane pahoMcI jAya. parizramapUrvaka sIdhuM ja Atmatatvane jANavAnuM kAma karavuM joIe. jema bALakamAMthI kizora, kizoramAMthI yuvAna ane yuvAnamAMthI ajJAnaM sarpadaSTasya, brahmajJAnauSadhaM vinA / prauDha avasthAnI bhUmikA Ave ja che, paNa te to zArIrika ava- kimu vedaizca zAstraizca, kimu maMtra: kimauSadhaH // karavo.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-9-68 ajJAnarUpI sarpa daMza jene thayuM che, tene brahmajJAnarUpI auSadhi vagara veda, zAstra, maMtra ane bIjI koI davAthI lAbha nahIM thAya. have ApaNe tatvArthasUtranAM prAraMbhanAM be caraNo joIe, eTale khyAla Avaze ke mahAna tattvavettAo ane AcAryonI vicArasaraNImAM keTalI ekatA rahelI che. samyakdarzanajJAnacAritrANi mokSamArga : tattvArthazradhdhAnam samyakdarzanam / / tattvanI spaSTa samajathI rAmyakadarzana thAya che. "3AmAM tattvaviauvA " vALo vicAra ahIM keTalo baMdhabesate thAya che? tatvanI spaSTa samaja vinA samyapha eTale ke sAcuM, yathArtha, je jevuM che tenuM te prakAranuM--darzana zakaya banaze nahIM ane samyakdarzana vinA kevaLadarzana asaMbhava che. te jyAM samyaka ane kevaLa darzana prayukata nathI tyAM mithyAdarzanane prayoga ja hoya e vAta paNa spaSTa ja che. ane ApaNe kayA prayogamAM chIe ane ApaNe ze anubhava che te paNa pratyakSa che. je samAja jIvana-vijJAnanAM AvA mahAna prayogo para nirbhara che, ane pitAnuM gaurava samaje che, ane e gaurava samajAvA chatAM tene pitAne eka prayoganI siddhi nathI thatI to te mithyAdarzananI, ajJAnadazAnI, mohavaza sthitimAM ja paDelA che e vAta samajavI adharI nathI. AvI sthitivALA pAtro bAhya mithyA ADaMbara ane bhAtabhAtanA kriyAkAMDomAM racyAparayA rahetA hoya che ane temAM ja dharmane jANI samajI ane AcaryAne saMtoSa meLavatA hoya che. ' ' tatvanA dharmo, tenI sthiti, tenuM svarUpa, tenI avasthA, ane pariNAma-jema che tema ne tema ja-te para pitAnI koI paNa mAnyatA lagADayA vinA-niSpakSa rIte spaSTa jovA joIe. tatvanA dharmo, cetanA ane sUkSmathI paNa sUmabhAvathI mAMDIne vicAranI pratyeka dizA, tenI gati, tenI kAryapravRtti, tenAM pariNAma, pratyAghAta, puna:puna: pravRtti ane ethI niraMtara banato rahete satata anubhava ke je anAdi anaMtakALathI cAlI rahyo che te, jema che temane tema ja, spaSTa jovAmAM AvI zake enuM nAma samyakdarzana, Ama jevA pachI tyAMthI ja samajJAnanA prayogane AraMbha thAya che ane e paripakava prayoganI cetanAthI je kAryapravRtti thAya che te ja samyak cAritrya che. A pramANe potAnuM baMdhana kayAM che, ane temAMthI chUTakAro kema meLavavo, are pite sadA chUTo ja che, kayAreya paNa baMdhAyo ja nathI tevI samajane udbhava ane anubhava thAya tene mokSamArga kahyo che. AvA mahAna AcAryo ke jemaNe darzana ane zAstro racyA temAM samatva che, temanAM vicAromAM koI bhinnatA nathI, paNa te saue "tatva"ne jema che tema ja jevA samajavAnuM kahyuM che te satya paNa temAMthI samajAya che. uparyukata zloko ane caraNamAM thoDAmAM ghaNI moTI vAta kahevAI che. thoDAmAM ghaNuM kahevuM te kalA teone sAdhya hatI. eka zloka athavA eka ja caraNane tenI aMdara rahelI cetanAne laIne gya rIte samajAvavAmAM Ave, ane pachI tenAM bhAvamAM utaravAnuM bane te teTalAmAM paNa jJAna thavuM saMbhavita banI jAya, paNa mAtra zabdo ane tenA arthamAM ja aTavAyA to game teTalA zAstro uthalAvavAthI paNa kazo artha nathI saratA. pU. AcArya rajanIzajIne mArA samajevA pramANe zAstro sAme koI virodha nathI, paNa jema Adi zaMkarAcArye svayaM pote zAstro racyA hovA chatAM tenI sAme lAlabattI dharI dIdhI che, ane e 'mahAvanamAM athaDAI kaTAIne tyAM ja aTakI na jatAM tene vAstavika upayoga karIne brahmajJAnane, paramatatvane sIdhesIdhuM ja samajavA ane anubhavavAnI salAha ApI che, tevI rIte pU. AcArya rajanIzajI, paNa bhale pote vyAkhyAna Ape che, zibire bhare che, temanAM pravacanonAM pustako paNa chapAya che, chatAM tenI maryAdA tarapha teo haMmezAM lakSa kheMcatA rahe che. ane zAstronA mahAvanamAM guMcavAIne aTakI na jatAM sIdhA tattva tarapha javA preratA hoya che. temanAM maMtavya pramANe jo prayoga karavo te uttama ja zA mATe nahIM? "sattA tarajaoNva." te chatAM emane prAga paNa jo kevaLa vyAkhyAne sudhI ja raheze to temAMthI paNa sacoTa pariNAmo AvavA saMbhava nahIM bane. AvA uttama prayoga tarapha javAnI preraNA ApanAra daSTA ane saMtanI svAnubhavanI vAtone viparIta rIte samajavA mATe paNa saune svataMtratA hovI joIe. paNa sAthe sAthe vivekadRSTino upayoga hoya to te vAta viparIta rIte kadi samajAya nahIM. te paNa teTaluM ja sAruM che. mArA eka vidvAna mitra jyAre jyAre maLe tyAre pU. AcAryajInI zAstro ne vAMcavAnI vAtane vAraMvAra majAkamAM uDAvyA kare, ane te sAme pitAne pracaMDa virodha jAhera karavAnI ekapaNa taka javA na de. teo ema paNa jaNAvatA hoya che ke gItA teo varSothI vAMce che, ane temAMthI teone ghaNI preraNA ane zAMti maLyAM che. temanI vAta sAcI che. zAstrone ne vAMcavAnI vAtane uparachallI rIte samajavAmAM Ave to te kevI rIte gaLe utare? kAraNake moTe bhAge loko e pustakone ja mArgadarzaka tarIke mAnIne cAlatA hoya che, jo ke tenAM mULamAM rahelA garbhita rahasyone samajavA ke tene jIvanamAM utAravA vize teo bahu sacita nathI hotA, AvA loko cetanAnI je bhUmikA parathI bolatA hoya che te bhUmikAne khyAla AvI jAya che to pachI temanAM bAlavA bAbata kazo aphasesa thato nathI. temane javAba ApavApaNuM to hoya ja nahIM. temAM khUba vidvatA, pAMDitya ane tene darpa Ave che. eTale akATaya tarkavitarko karavAmAM teo kuzaLa ane nipuNa hoya che. vinAkAraNe koInI vAtone kema toDI pADavI, upadrave kema pedA karavA Adi khaMDanamaMDananI pravRtti tarapha AkarSaNa rahe che, bahirmukhatA Ave che, eTale temane bolavAnuM ghaNuM game che, te mATenI tako paNa UbhI karatA hoya che, e jAtanI pravRttio calAvavAnuM game che. zAbdika samaja ane vidvattA zAstronAM abhyAsamAMthI sArI rIte maLI rahe che. eTale lakhavAnI pravRtti paNa sarasa rIte karI zakAya che, AdhyAtmika vyAkhyAtA, lekhaka, netA AdinI padavI paNa hAMsila karI zakAya che. ekavAra A dizAmAM AgaLa vadhavAnuM thAya pachI aMtarmukha thavAmAM ghaNI muzkelI Ave che. kAraNake A bahAranI pravRttiomAM bahu rasa paDI jAya che. mAna, mobha ke pada maLe che eTale tene ahaMkAra pedA thAya che. A kSetramAM AgaLa vadhavAmAM rasamaya ane zakita kharcAya che, eTale tyAMthI pAchA vaLIne AtmA tarapha vaLavAnuM banatuM nathI. jo ke A vakhate teo AtmAnI ja vAta karatA hoya che, paNa sAcA AtmAthI hajAro jojana dUra rahI jatA hoya che, te chatAM pote AtmAne jANI lIdho che, ane bIjAne te tarapha vALavAnI ja pote puNyapravRtti karI rahyA che tevA bhrAmaka ane ahaMkArI saMteSamAM teo lIna hoya che, jyAre sAcA jJAnIonI pravRttimAM thoDo pharaka hoya che. teo je vAte kahe che te potAnA svAnubhavamAMthI pragaTelI hAIne temAM svAnubhUtinI sugaMdha hoya che, jyAre vidvAne ane paMDita bIjAnAM anubhavanI udhAra vAto-pote vAMcelI, ane buddhithI samajelI-kahetA hoya che, chatAM ghaNI AkarSaka zailImAM kahevAthI sAMbhaLanArAone majhA te paDe ja che, paNa temAM koInuM kalyANa thatuM nathI. ApaNI sAme jo AtmAne pAmavAnuM ja dhyeya hoya te tenAM jANakAra sAcA jJAnIne zodhavA joIe. tIvra jijJAsA pragaTe che, tyAre evA jJAnIjanane bheTo avazya thaI ja jAya che. bAkI kahevAtA vidvAno ke paMDita ne potAnuM kalyANa karI zake che ke na te potAnAM tAjananuM. apUrNa pUrNimAbahena pakavAsA
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-68 prabuddha jIvana >> prajApitA brahmAkumArI IzvarIya vizvavidyAlaya viSe - (paMdareka varSa sudhI sarvodaya yAtrA aMge jemaNe dezamAM prayANa karyuM che ane hAla je amadAvAda khAte zrI pI. TI. ArTasa enDa sAyansa kaeNlejamAM gujarAtI ane saMskRtanA adhyApaka che te prAdhyApaka harIzabhAI vyAsa taraphathI thoDA divasa pahelAM maLele tA08-8-68ne patra nIce pragaTa karavAmAM Ave che. e patramAM je saMsthAnI pravRttionI kaDaka AlocanA karavAmAM AvI che te saMsthAnA pravartaka pitAne "prajApitA brahmA' kahevaDAve che ane pote IzvaranA avatAra che ema potAnAM anuyAyIone manAvarAve che. teo mULa mulatAnI gRhastha che ane A saMsthA zarU karyA pahelAM muMbaImAM teo jhaverAtane vyavasAya karatA hatA ane dAdA lekharAjanA nAmathI oLakhAtA hatA ATalI temanA vize mAhitI ApavI jarUrI che. paramAnaMda) snehIthI paramAnaMdabhAI, pazcima bhArata sarvodaya-padayAtrA" nimitte muMbaI zaheramAM eka varSa rahevAnuM thayuM. te daramyAna mane 'prajApitA brahmAkumArI IzvarIya vizvavidyAlaya'ne nAme cAlatI saMsthAne ThIka ThIka paricaya maLe. prastuta saMsthAnI sAthe saMkaLAyelAM keTalAka bhAIbahenee mane A aMgenuM sAhitya paNa vAMcavA ApyuM. tyAra bAda temaNe A saMpradAya aMge mArI pAse abhiprAya mAgyo. emAMthI emanI sAthe keTalIka carcA-vicAraNA thaI. tyAra bAda gujarAtamAM amadAvAda ane saurASTramAM pharatAM pharatAM A saMsthA vize vizeSa paricaya maLe. A saMsthAnuM kendra mAunTa AbumAM che. tyAM paNa jAtatapAsa karavA jaI Avyo. A badhI mAhitI, sAhityane abhyAsa ane pratyakSa paricaya meLavyA bAda, samAjahitanI daSTie cetavaNIrUpe vastusthiti rajU karavI mane Avazyaka lAgI che. to "prabuddha jIvanamAM jAhera hitanI daSTie A patra chApI AbhArI karaze. AbumAM nakhI taLAvanA kAMThA upara "prajApitA brahmAkumArI IzvarIya vizvavidyAlaya" nAme saMsthA cAle che. saMsthAnuM mukhya kendra mAunTa AbumAM che, paNa enI zAkhA-prazAkhAo dezamAM Thera Thera phelAyelI che. A saMsthAnA pravartaka pitAne prajApitA brahmA" kahevaDAve che eTaluM ja nahi paNa pote Izvarano avatAra che ema emanA anuyAyIomAM manAvarAve che. saMsthAnAM citromAM brahmA, viSNu ane mahezanI tripuTImAM brahmAne sthAne pitAnuM citra rajU karAve che ane jANe pote sRSTinA sarjaka che evo khyAla UbhA kare che. bIjuM, ziva ane zaMkarane te alaga mAne che. ziva niraMjananirAkAra che, jyAre zaMkara nathI. trIjuM, temaNe pitAnA taraphathI "gItA" pragaTa karI che. enI zarUAtamAM ja emaNe carcA karI che ke maharSi vyAse lakhelI "gItA" khATI che, jayAre pote lakhelI "gItA" sAcI che. kAraNa pite zuddha avatAra che. cethuM, vyAsa, vAlmIki, yAjJavalkakya, parAzara, pataMjali vagerenA graMthane paNa te svIkAratA nathI. chatAMye temanA "gItA" Adi graMthamAM Thera Thera maharSi vyAsa racita gItAnA zloko udhdhata karIne bhALI janatAne pitAnI "gItA" samajAve che. AmAMthI bhrama ja utpanna thAya che. pAMcamuM, rAma, buddha, mahAvIra jevA mahAna puruSone paNa e svIkAra karatA nathI. e badhA sAmAnya puruSa hatA. Aja sudhI je avatAra thayA, emanAmAM rajoguNa ane tamoguNa paNa hatA, paratuM brahmAno A navo avatAra "prajApitA brahmA' zuddha sattvaguNI che, rajoguNa-tamoguNathI mukata che ema te jAhera kare che. khera ! kRSNa ane kRSNanI gItA khAmIvALAM hatAM, jyAre pote zuddha (pUrNa) hovAthI emanI gItA khAmIrahita che. vaLI emanA dharmapracArakonA billA upara rAdhA-kRSNano phoTo hoya che. eka bAju hindu zAstro, devo ane zAstrakAro tathA RSimunionuM khaMDana kare che ane bIjI bAja hindu devI-devatAnonAM citro ane kathanone upayoga karavAmAM Ave che. A badhuM sAmAnya janatAne bhramamAM nAMkhe tevuM che. dhyAna, brahmacarya di yogazAstranA yama-niyamene e svIkAra kare che ane pataMjalinI vAta khoTI che ema samajAve che. vaLI rAmakRSNa paramahaMsa, svAmI vivekAnaMda, gAMdhIjI, vinobAjI jevA mahApuruSanA vicArone te bhramita" kahe che. Ama joIe te A paMthanA siddhAMtemAM koI tarkasaMgata ke buddhisaMgata vAta dekhAtI nathI. kharekhara te Aja sudhInA koI lokottara puruSe pitAne "avatAra tarIke manAvyo nathI. hA, lokoe temane "avatAra' tarIke mAnyA hoya evuM banyuM che. gAMdhIjI, neharujI vagerene "kalki avatAra' tarIke manAvavAnA ane maMdira banAvI mUrtipUjA karavAnA prayogo thayelA. paNa te kALamAM e mahApuruSoe ene jAheramAM virodha karela ane A pAkhaMDa phelAvatA lokone mUrtipUjA Adi karatAM aTakAvelA. chaThuM, badhAM zAstro kheTAM che, anya paMtha khoTAM che, mAtra potAnA paMtha ja sAce che ane e ja mArge mokSa pAmI zakAya, bIjA mArge nahi. vaLI kaLiyuga pUro thavA Avyo che ane dareka varSa bAda sata yugane prAraMbha thaze ane devatAo pRthvI para Utaraze. AvI badhI asaMgata vAte potAnA dharmapracArako dvArA te phelAve che. sAtamuM, emanA dharmapracAra mATe moTe bhAge strIono upayoga thAya che. ene mATe khAsa prakAranI tAlIma, dIkSA vagere ApIne brahmAkumArI' banAvavAmAM Ave che. sAmAnya rIte dhArmika kSetre bahAra AvIne kAma karavAnI taka strIone ochI sAMpaDe che, eTalA mATe strIo vizeSa kheMcAya che. strIomAM paDelAM bhakita, zraddhA ane ajJAnane lAbha uThAvIne temane galata mArge doravAmAM Ave che. AThamuM, prastuta saMsthAnI jAta tapAsa mATe ame mAunTa Abu jaI AvyAM. tyAM kahevAmAM AvyuM ke IzvarIya vizvavidyAlaya taraphathI cAlatA tAlima zibiramAM daza divasa tAlIma lIdhA bAda, zraddhAnI pAkI khAtarI karIne egya lAgaze to ja "paramapitA brahmAnI mulAkAta karAvavAmAM Avaze. Ama prajApitA brahmA" vize khUba guptatA rAkhavAmAM Ave che. A paMthamAM pUrNa zraddhA dharAvatAM brahmAkumArIo' ane 'brahmakumArone ja paramapitA brahmAne darzAlAbha sAMpaDI zake che. AbumAM sarvodaya netA AcArya zrI dAdA dharmAdhikArI ane bahena vimalA ThakAra paNa rahe che. A aMge dAdA sAthe vAtacIta karatAM temaNe kahyuM ke vimalAbahena tyAM jaI AvyAM che. temane paNa A saMsthA vize keTalIka AzaMkAo pedA thayelI. ajJAna, zraddhA ane bhakitamAM mAnatA A dezamAM AvA aneka pAkhaMDa cAle che. kheDA jillAmAM bhAdaraNa gAmamAM puruttama bhagavAna' pragaTa thayelA. ane temanI pAMkhaDalIlA dazabAra varSa TalI. e ja pramANe bocAsaNanI bAjumAM saijapura gAme eka brAhmaNa vidhavAe pote 'zakitane avatAra che ema jaNAvIne ThIka ThIka samaya sudhI dhatiMga calAveluM. pAchaLathI bhaMDo phUTatAM badhuM zamI gayeluM. 'prajApitA brahmA' taraphathI cAlatuM A brahmAkumArI IccharIya vizvavidyAlaya" paNa jorazorathI dezamAM phelAI rahyuM che tyAre samAjahitanI daSTie, cetavaNIrUpe lAlabattI dharavAnuM mane ghaTita lAgyuM che. A bAbatamAM dezanA samAjasevako ane sarakAra jAgRta thAya ane jAhera janatA AvAM dhatigomAMthI bace evI mArI namra vinaMtI che. janma jagata . gharamAM saune sahanamaskAra, yuvaka saMghanA mitrone snehasmaraNa. kuzaLa haze. li. hAMkita harIzabhAI vyAsanA jaya jagata
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 prabuddha jIvana svArAgya eTale zuM? mArA "prabuddhajIvana"mAM chapAyalA lekha "sukha-mRtyu" viSe gujarAtanA eka maulika vicAraka ane prakhara vidrAna DaoN. kAMtilAla zAhanuM carcApatra tA. 1-6-'68nA "prabuddhajIvana"mAM meM vAMcyuM. e carcApatramAM emaNe je aneka rasika muddA upasthita karyA che ene javAba eka TU`kA lekhamAM ApavAnuM kAma azakaya che. chellAM 32 varSa thayAM je loko mArA lekhA niyamita vAMce che, emane mAre koI ja khulAsA karavAnI jarUra nathI. emane mATe badhuM hastAmalakavata che. ulaTapakSe je mAtra prasaMgApAta vAMce che temane badhuM samajAvavA mATe mAre eka AkhI lekhamALA lakhavI paDe, jene mATe "pra. jI."mAM jarUrI jagyA maLavI azakaya che. eTale A lekhamAM huM mAtra svArogya viSe TU'ko. khulAsA karI saMteSa mAnIza. "elApathInA mahApaMDitoe lakhelA hajAro pAnAMnA seMkaDo rUpiyAnI kiMmatanA aneka sarvasaMgrahA huM joI gayA chuM. paNa emAM mane kayAMya svArogya viSe eka lITI sarakhI vAMcavAnI maLI nathI." A prakAranA mArA vidhAnane huM akSarasa: vaLagI rahuM chuM. A vAkaya lakhatI vakhate mArI najara AgaLa mArA mitra DaoN. mahAdevaprasAdane tyAM mArA jovAmAM Avela ''British Encyclopedia of Medical Sciences" nAmanA mahAna sarvasaMgraha hato. eja rIte sevilanI "A Clinical System of Medicine" jue to emAM ArogyanI vyAkhyA karatA pahelAM ja roganI vyAkhyA karI nAkhI pustaka zarU karI dIdhuM che! AvAM dRSTAMtonA jeTalA guNAkAra karavA hoya teTalA karI zakAya. mAnavInA zAnanI utpatti enA anubhavamAMthI che, ane e anubhavane vyakata karavA mATe dareka zAstra potapotAnI AgavI paribhASA yojatuM hoya che. dA. ta. zuddha AyurveOdamAM mAnanAra eka vaidane mATe potAnI paribhASA jeTalI saraLa che, teTalI ja 'bekaTeriyA, besIlI, phokasa, ImyuniTI' vagerenI paribhASA agamya che. evuM ja davAvAdanI duniyAnI bahAra na gayelA dAkatara mATe "vAta, pitta, kapha, pathya, prabhAva, vipAka, vIrya" vagerenI paribhASA che. AnI A hakIkata nisargApacAra mATe sAcI che. " svArogya" e zabda A sadInI zarUAtamAM briTananA svAsthyasaMta zrI yusTesa mAIlse yojyo che. e pote 27 varSanI ummare brAITsa DijhIjane bhAga thaI paDayA. dAkataroe emane mATe tamAma AzA cheADI dIdhA pachI, ( Aje paNa brAITsa DijhIjha davAvAdanI daSTie asAdhya gaNAya che) e nisargopacAra tarapha vaLyA, saMpUrNa sAjA thayA ane duniyAnA TenisanA caeNmpiyana thayA ! tyArapachI emaNe pracalita nisargApacAranI paddhatimAM aneka sudhArAvadhArA karI aneka varSonA, hajAro asAdhya rogIonA anubhava uparathI je Arogyamaya jIvanakalA sarjI, ene Self-healthnI paddhati tarIke oLakhAvI. A paddhatinI madadathI mANasa ochAmAM ochAM bAhya sAdhano vaDe peAtAnuM Arogya pAte, davAdAkataronI sahAya sivAya sAcavI zake che. A Self-healthno me' gujarAtI paryAya yojyo che 'svArogya.' AkAya ane svAzAya e be zabdonA artha vacce jeTalA taphAvata che, teTalA ja taphAvata Arogya ane svArogyanA artha vacce che. svArogya eTale svAdhIna Arogya. e Arogya kadI dAkataro ane kemisTonI kRpAthI maLatuM nathI. " svArogya" e zabda 'susvAgata' jevA nathI. rAjakAraNamAM jema leAkazAhI ane saramukhatyArI e be parasparavirodhI paddhatio che, tema vaidakamAM davAvAda ane nisargopacAra e banne parasparavirodhI paddhatio che. amerikana meDikala esesI ezananA evA dAvA che ke amerikA A duniyAmAM nirogImAM nIrogI deza che. sAme pakSe amerikana, nisargopacArako kahe che ke amAro deza duniyAmAM rogImAM rogI deza che. have A banne dAvAo ekI sAthe sAcA hoI zake nahi. AnA uparathI e spaSTa thAya che ke Arogya viSenI banne pakSAnI samajaNa tadaina judI judI che. eTalA mATe A samajaNa spaSTa karavA davAvAdI ArogyazAstra (Medical Hygiene) ane naisagika ArogyazAstra (Natural Hygiene) e prakAranA be zabdo nisargopacArakoe yojyA che. davAvAdI ArogyazAstranA pustakamAM InjekazananAM rasIkaraNanAM guNagAna gavAya, jyAre naisagika ArogyazAstranA pustakomAM A dhRNAspada rUDhIno sadaMtara niSedha karavAmAM Avyo che. "paricaya pustikA pravRtti"nI je pustikAonA lekhake ullekha karyo te pustikAo davAvAdI ArogyazAstrane lagatI che. evuM ne evuM AhArazAstranuM che. DaoN. kAMtilAla zAha gujarAtanA prathama paMkitanA AhArazAstranA paMDita che, paNa te davAvAdI AhArazAstranA, naisagika AhArazAstranA nahi. svArogya e zuM che, e jo vigatavAra samajavuM hoya te Do. jozIA olDaphIlDanuM "geTa vela, kIpa vela," baranArDa mekapheDananuM " vAITelITI suprima " mejara oNsTinanuM "DAyarekaTa pAthsa Tu heltha" yusTesa mAIlsanuM "selpha heltha eja e hebiTa" eDagara je sekasananuM "pharsTa sTepsa Tu phITanesa" DA. lAmananuM "necarala hAIjIna" ane je loko jarmana jANatA hoya, temaNe aneka anuvAdita nirApicAranA pustako vAMcavAM joIe. A pustako vAraMvAra vAMcavAthI ane emano UMDo abhyAsa vAraMvAra karavAthI "svArogya" dvArA huM zuM kahevA mAguM chuM e spaSTa thaze. tA. 1-9-18 svArogya eTale davAvAdI " parsanala hAIjIna" nahi paNa svAdhIna Arogya. dA. ta. Aje eka evI lAkapriya vicArasaraNI che ke dezamAM jema jema davArA, dAkataro ane hAspiTalA vadhe tema tema dezanuM Arogya sudhare che. eTalA mATe je dezeAmAM lAkha mANase eka dAkataranuM pramANa Ave e deze! jaMgalI gaNAya che, paNa amerikA jevA dezeAmAM dara 400 mANase eka dAkatara Ave che mATe e deza sudhArAne zikhare beThelA deza gaNAya che. nisargopacAranI vicAraNA enAthI barAbara UMdhI che. enA vicArako ema kahe che ke: "ArogyazAstranI jema jema AgekUca thAya tema tema rogazAstra, nidAnazAstra ane cikItsAzAstranI pIchehaTha thAya. pariNAme ArogyazAstranA Adeze| svIkArIne amalamAM mUkanAra samAjamAM dAkataro, vaigho, heAmaye pAthA, nisargopacArako vagerenI saMkhyA ghaTavI jaoNIe." A dRSTie ja je samAjomAM, kaeNnsara, madhumeha, hRdayaroga vagerenA abhAva che evA huMjhA jevA AdivAsI samAjone nisargApacArako nIrogImAM nIrogI samAjo mAne che, ane emanI raheNIkaraNImAMthI ApaNA samAjane anukULa hoya evAM vadhumAM vadhu tatva apanAvavAno Agraha rAkhe che. ramaNalAla enjiniyara viSayasUci ahiMsAmAM bhISmavRtti kAkAsAhebanA lekha aMge AlAcanA (1) kAkAsAhebanA lekha aMge AlAcanA (2) zAstronA upayoga ane tenI maryAdA prajApitA brahmAkumArI IzvarIya vizvavidyAlaya - viSe svArogya eTale zuM ? prakIrNa noMdha : vyAkhyAnaviSayonA nirNaya aMge phAdhara vAlesa sAthenA rasaprada patravyavahAra, bAladIkSAnI bahAlI ApanuM AcArya AnaMdaRSie bahAra pADeluM pratyAghAtI nivedana mArU rojanuM vAMcana te bhAgyanA eka ja sapATe kAM gayuM ? kAkAsAheba kAlelakara cImanalAla cakubhAI zAha paramAnaMda pUrNimAbahena pakavAsA harIzabhAI vyAsa ramaNalAla enjiniyara paramAnaMda gItA parIkha harindra dave pRSTha - 63 94 95 97 98 100 101 102
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-68 prabuddha jIvana 994 sarvodaya zikSaNa saMdha ayojita varSA zikSaNa-vyAkhyAnamALA AjanA kuTa zaikSaNika prazno aMge zikSako, vAlIo ane zikSaNa-rasikone mArgadarzana maLe e hetuthI nIce jaNAvelAM vyAkhyAne yojavAmAM AvyAM che. zani tA. 31 ogasTa sAMjanA 6-00 zrI rohita mahetA: zikSaNanuM nUtana darzana ravi tA. 8 sapTe. savAranA 9-30 De. pI. ema. udANI: bALakanuM svAzya. ravi tA. 15 sapTembara savAranA 930 zrImatI suzIlA kusumagara: cAle, bALakane samajIe. ravi tA. 22 sapTembara savAranA 9-30 De. uSAbahena mahetA: zikSaNano vetapatra zani tA. 28 sapTembara sAMjanA 6-00 ApaNA prazna: niSNAtonuM mArgadarzana sthaLa: besaMTa vhela, phrenca brija, pATI, muMbaI - 7. ayaMtra jAyelI vyAkhyAnamALA paryuSaNa parva daramiyAna ghATakopara hindu sabhA ane ghATakopara nAgarika maMDaLa dvArA tA. 20 oNgasTathI tA. 27 oNgasTa sudhI nIce mujabanI varSA vyAkhyAnamALA ghATakaeNparanA hindu sabhA hailamAM yojavAmAM AvI hatI. vyAkhyAtA viSaya zrI karasanadAsa mANeka mAmerUM - kIrtana zrImatI tArAbahena zAha dharma ane vyavahAra zrI mohanalAla mahetA (saMpAna) lokazAhI ane patrakAratva De. zAnti paTela nAgarika vikAsa prA. puruSottama mAvaLaMkara bhAratanI navI peDhI prA. rAmajozI mahArASTra sarakAranI zikSaNa viSayaka zvetapatrikA zrI rohita mahetA dharma ane vijJAna 3. dharyabALA verA parivartana pAmatA samAjamAM strIonuM sthAna muMbaI mATuMgA khAte zrI gujarAtI kevaLaNI maMDaLa taraphathI amulakha amIcaMda vividhalakSI vidyAlayanA sabhAgRhamAM zrI karasanadAsa mANekanA pramukhapaNA nIce tA. 17mI oNgasTathI tA. 27mI oNgasTa sudhI ema 11 divasa mATe yojAyelI vyAkhyAnamALAne kAryakrama nIce mujaba hato. vyAkhyAtA viSaya zrI karasanadAsa mANeka gAMdhIjI: svapnasiddhi zrI cImanalAla cakubhAI zAha 3. AlbarTa svAIjhara - . bhagavAnadAsa manasukhabhAI zrImad rAjacaMdra mahetA zrI harivallabha parIkha ApaNAM bhUlAyalAM bhAMDuo zrI vijya maracanTa sAcI mAnavatA zrImatI tArakezvarI sinhA rASTrIya aikaya zrI madhukara rAMderIyA tyAga, tapazcaryA, tapovana zrI uSAkAnta je. lAdIvAlA prArthanA: zarIra tathA mananAM pariNAma reva. phAdhara vAlesa yuvAnonuM netRtva zrI rohita mahetA saMkIrtana zrImatI zrIdevI mahetA zrI rohita mahetA dharma zuM che? A uparAMta tA. 18 mI oNgasTanA roja rAtrInA AcArya rAmaprasAda bakSI, AcArya amRtalAla yAjJika, zrI gulAbadAsa brokara tathA zrI karasanadAsa mANeka vacce jIvana ane sAhitya" e viSaya upara parisaMvAda goThavAyo hato. paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI saphaLa pUrNAhuti zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAne je kAryakrama 'prabuddha jIvananA gatAMkamAM pragaTa karavAmAM Avyo hato te tA. 28-68 maMgaLavArathI tA. 28-868 budhavAra sudhIne kAryakrama be pheraphAro sivAya sAMgopAMga pAra paDayo hato. pahelo pheraphAra karavo paDayo paMDita becaradAsanI anivArya anupasthitinA kAraNe. pariNAme tA. 21mInA roja DaeN, ema. ema. bhAMgarAnuM bIjuM vyAkhyAna hatuM te khaseDIne tA. 22 mInA roja paM. becaradAsanI jagyAe rAkhavAmAM AvyuM hatuM ane DokaTara ema. ema. bhamagarAnI jagyAe e divasemAM muMbaI khAte aNadhAryA AvI caDelA yunivarsiTI grAsa kamizananA ceramena De. DI. esa. koThArInuM vyAkhyAna goThavavAmAM AvyuM hatuM ane temaNe vijJAna ane dharma e viSaya upara mananIya vyAkhyAna ApyuM hatuM. A uparAMta zrImatI sudhA moTavANI tA. 27manA kAryakramamAM anivArya kAraNasara upasthita thaI zakayA nahotAM. zrI bhaMvaramala siMghIe ApeluM bhASaNa tA. 19mI ogasTanA roja dhI grena, rAIsa enDa oIla sIDajha maracanTasa esesIezananA haoNlamAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame kalakattAnivAsI samAjahitacintaka zrI bhaMvaramala siMdhIe "vastIvadhArAnI samasyA ane tenA anusaMdhAnamAM saMtati niyamananA viSaya upara vyAkhyAna ApyuM hatuM ane e viSayanI aneka bAjunuM temaNe savistara nirUpaNa karyuM hatuM ane AvA jaTila ane nAjuka viSaya upara upasthita bhAIbaheno sAthe bhAre nikhAlasa ane atyanta mAhItIprada carcA thaI hatI. saMkhyAbaMdha AMkaDApUrvakanI bhAI bhaMvaramalanI kuzaLa rajuAtathI upasthita bhAI baheno atyanta prabhAvita banyA hatA. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha bhArata jaina mahAmaMDaLanuM 40muM adhivezana zrI bhArata jaina mahAmaMDaLanuM 40muM adhivezana jodhapura khAte cAlu sapTembara mAsanI 29 tathA 30mI tArIkhe bharavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM che. A adhivezananuM zrI cImanalAla cakubhAI zAhe pramukhasthAna svIkAravAnuM kabUla karyuM che. A avasara upara bharAnAra mahilA saMmelananuM pramukhasthAna zrI kusumabahena zAha zobhAvanAra che. A adhivezanamAM bhAga levA je samAjanA bhAI bahenane prArthanA che. maMtrIo, bhArata jaina mahAmaMDaLa gujarAta rela rAhata phaMDamAM maLelI rakamanI yAdI 2302 AgaLanA aMkamAM pragaTa thayelAM nAma 301 zrI saMyukata jaina vidyArthIgRhanA-sAyana hosTelanA-vighA rthIo tathA mesa-konTrAkTara taraphathI 101, phattehacaMda lallubhAI zAha 11 , sAkaracaMda bhAIcaMda 101, jI. DI. daphatarI 11, candrAbahena semAbhAI , gIragAma kemisTa zAha 51 kAntilAla bhAIcaMda 11 , hIrAlAla hemacaMda jhaverI 51 , dhanalakSmI rAMdulAla zAha 51 , nautamalAla dIpacaMda zAha 11 , ramAbahena hIrAlAla jhaverI 31 mIsIsa nirmaLA e. jhaverI 11 , vinodabhAI hIrAlAla 25 zrI lAlajI narasI jhaverI 25 , sunItAbahena zeTha , vizAkhA vinodabhAI 25 , kasturIbahena maizerI jhaverI 25 , ramaNalAla lAlabhAI parimala jhaverI lAkaDIvAlA , tarUNA vIpIna zAha 11 , vinodacaMdra je. zAha 21 , mIrAMda nAthAlAla , smItA jhaverI 11 , zAntilAla a. zAha 10 , mayaMka zAha 11 ,, choTubhAI harilAla 10 . pInkI jhaverI - 10, maMgaLadAsa nAgaradAsa 11 , zAntAbahena choTubhAI 19 pArekha talasANIyA 11, pravINabhAI eca. jhaverI 11 paracuraNa rakama 11 , vimaLAbahena pravINabhAI -- jhaverI 3426 gujarAta sarakamAM pragaTa thayelA ane rASTavanA-vidyA pArekha
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 prabuddha jIvana tA. 1-9-68 prakIrNa neMdha vyAkhyAnaviSayanA nirNayaaMge phAdhara mATe du:khanI dIkSA" e viSaya ane zirSaka rAkhIe te sAruM ema vAlesa sAthene rasaprada patravyavahAra huM vizvAsathI kahuM chuM. pachI duHkhanI vAta karatAM meta upara AvI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI jAtI vyAkhyAnamALAnA javAya. AjanA astitvavAda (Existentialism )mAM pravartatA Ayojana aMge be bAbata mukhyapaNe nakkI karavAnI hoya che. (1) matanA darzanathI huM khUba prabhAvita chuM. ane tene bodha ghaNA vyAkhyAtA ane (2) vyAkhyAna viSaya. paryuSaNa. moTA bhAge oNgaSTa lako sudhI pahoMcyo nathI ema huM mAnuM chuM. vaLI mArA pitAne mAsanA aMtamAM athavA sapTembaranI zarUAtamAM hoya che. A aMge vicAra ema che ke e darzanamAM raheluM vyAvahArika mUlya bhAratIya muMbaI bahArathI je vyAkhyAtAone nimaMtraNa ApavAnI kalpanA AdhyAtmika darzanamAM prAcInakALathI maLatuM rahyuM che. yamadevanuM mahattva hoya che temanI sAthe me mAsanI AkharathI patravyavahAra zarU thAya che. ane atithi dharma'ne gUDha artha emAM Ave che. ApanI vAta sAcI A rIte mokalAyelAM nimaMtraNa svIkAra karatA javAbe jenA jenA che ke "atithidhirma kahevAthI viSayane sAce khyAla na Ave. mATe taraphathI Ave che temanI sAthe tyAra bAda temanA vyAkhyAnaviSaya 'matanuM maMthana' athavA vadhAre khyAla ApavuM hoya te lAMbuM karIne aMge rAvAla-javAba cAle che ane sUcanAo- pratisUcanAone 'matanuM maMthana. astitvavAdamAM ane bhAratIya darzanamAM' ema mUkI vinimaya thAya che. A paryuSaNa vyAkhyAnamALA mATe viSayenuM eka zakAya. " dharaNa manamAM kalpAyeluM hoya che. mAnavI jIvanane sIdhA sparzatA AnA javAbamAM meM jaNAvyuM ke "Ape sUcavelA be viSayo vize Ape je kAMI lakhyuM te vAMcyuM. A badhuM vicAratAM paNa A viSe ane mAnava samAjane urdhvalakSI darzana ApavAnI zakayatA dharAvatA viSaya meTA bhAge pasaMda karavAmAM Ave che. mahApurUSenA caritranirUpaNa mAruM mana saMSAtuM nathI ane tethI AgaLanA patramAM sUcavelA viSayo sarvadharma samabhAva athavA te sarvadharma samanvaya ane bhAratanA ne tema tattvaciMtana tarapha AkarSe evA viSayone A pasaMdagImAM kiMI mahApurUSanA-dA.ta. mahAtmA gAMdhI, buddha, mahAvIra jevAnAsthAna ApavAmAM Ave che. bIjI bAjue rAjakAraNI vivAdone jIvananuM vivecana-AvA viSayone pharIthI vicAra karavA Apane huM ke vivAdAspada viSayane A pasaMdagImAM meTA bhAge sthAna ApavAmAM vinavuM chuM. vyAkhyAna viSaya nakkI karatAM amArA zrotAvargane paNa AvatuM nathI. paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM bhAga letA zrotAjanenI amAre vicAra karavAnuM rahe che. Ape je viSaye sUcavyA te ruci ane vicArakSamatAne paNa dhyAnamAM levAnI rahe che. ati gUDha pisTa-grejyueTa korsane abhyAsa karatA vidyArthIo mATe barAbara viSaya athavA te jemAM Tekanikala paribhASAne savizeSa upayoga che. amAre zrotA varga Ape sUcavelA viSayonA vivecanane rasapUrvaka thavAnI zakayatA hoya tevA viSayo svIkAravAmAM AvatA nathI. jhIlI zakaze ke kema te viSe mAruM mane zaMkA anubhave che. A dhAraNa anusAra carcA calAvatAM keTalAka vyAkhyAtAo sAthe Ama chatAM Ape sUcavela viSayone Apane Agraha hoya te bahu jadithI viSaya nakkI thAya che; koI koI sAthe cheDo lAMbe patravyavahAra karavo paDe che. koI vyAkhyAtAe sUcavele vyAkhyAna paNa te viSayanA mathALAM zuM rAkhavA tene ApaNe thoDo vicAra karavo paDaze. Ape AgaLanA patramAM je pahelA viSaya sUcavyA hatA te viSaya lAMbI carcAne ane paNa svIkArya na banatAM ane vikalpamAM dit Problem of Evil and Suffering. Boll (que amArA taraphathI sUcavAte viSaya tene svIkArya na banatAM amAre 'du:khanI dIkSAthI sUcita thatuM nathI. te A aMge yogya nAmAbhidhAna temane jatAM karavA paDe che. A vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM reva. phAdhara vAlese "AjanA 'Existentialism' thI te vAdanA vicAjudA judA viSaya upara be vyAkhyAna ApyA. te Akhare nakkI rako zuM kahevA mAge che te mane samajAtuM nathI. pahelAM Ape thavA pahelAM A bAbata aMge temanI sAthe thayelA patravyavahAranI 'atithidharma' e mathALuM sUcaveluM. A patramAM matanuM manthana: keTalIka vigate rasaprada hovAthI ahIM ApavAnuM mana thAya che. astitvavAdamAM ane bhAratIya darzanamAMe mujaba Apa sUcavo cho temaNe tA. 11-6-'68nA patramAM amArA nimaMtraNanA svIkAra A mathALuM paNa highly philosophical che. "naciketA' sAthe be viSayo sUcavyA. (1) du:khanI dIkSA The Problem e mathALuM rAkhIe ane enI yama sAthenI carcA upara Apa of Evil and suffering (2) atithidharma (sthULa arthamAM nahi belo te? uparanA "atithi dharmamAM atithi eTale koNa ? yama paNa sAdhanAnA aMga tarIke ne mRtyunI-parama atithi yamarAjanI ke anya koI? naciketAnI kathAmAM naciketAne yamanA atithi philasUphI tarIke-pahelA viSayanA pUraka tarIka. tarIke varNavela che. A badhA muddA vicArIne javAba lakhaze." AnA javAbamAM A viSayodvArA tene zuM kahevA sUcavavA AnA javAbamAM phAdhara vAlese tA. 2-7-'68nA patramAM mAMge che te samajavAnI mArI muzkelI jaNAvIne te aMge tenI jaNAvyuM ke "ApanA vicAro ane udAratA joIne ghaNe AnaMda vizeSa spaSTatA karavA meM temane vinaMtI karI ane vika95mAM bIjA thaze. vyAkhyAnonA viSayanI bAbatamAM meM paNa pharIthI vicAra karyo viSyanI meM sUcanA karI. temaNe tA. 23-6-68nA patramAM nIce che ane ApanI sUcanA yogya lAge che. sarvadharmasamabhAva' sAre mujaba javAba Apyo : viSaya che, Ajane paNa che ane e vize huM dilathI belI zakuM ema chuM. viSaya mATe mAro vicAra TUMkamAM A mujaba che : du:khane mATe e maMjara che. e paheluM vyAkhyAna thaze. have 'sarvadharma prazna e dharma-darzanane mukhya prazna hoya che. prAcIna Stoie- samabhAva' vize boluM te e pachI 'atithi dharma' vize bolavA pharIthI EphicariannA saMgharSaNathI mAMDIne te AjanA Astika- lalacAhuM chuM. AnuM kAraNa jarA samajAvuM. dharmo viSe belatAM eka dharma nAstika darzane sudhI e darekanA mULamAM che. saiddhAMtika bIjAnI pAsethI kAMIne kAMI zIkhI zake e vAta Avaze ane ene daSTie e dharma ne tattvajJAnanI kasoTI che ane vyavahAramAM te eka sAro dAkhalo hiMdu dharmamAM maLatI AtithyanI bhAvanA pUre saune sparze che. AnA anusaMdhAnamAM mAruM pitAnuM maMthana ane pADI zake. Atithya e khAlI paroNAcAkarI nahi paNa sevA, bhAtRbhAva, vicAro che, ane e viSaya vicArapradhAna tema ja bodhAtmaka hoI ociMtI mulAkAta mATe satata taiyArI, musApharanI avasthAnuM satata emAM mArI zailI khIlI zakaze ema mane lAge che. mATe pahelA vyAkhyAna bhAna ...AkhI eka yaMgasAdhanA emAM che ane e pazcimanA sUcavaze.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-18 prabuddha jIvana 101 dharmomAM nathI. te Indian SpiritualitynI viziSTa khUbI dilahIthI pragaMTa thatA "jaina prakAzamAM prastuta dIkSAne bahAlI ApanuM che ane ghaNAye ahIM ene khyAla karyA vagara enI sAdhanA ' ane uparanA baMne TharAvone Thokara mAratuM eka nivedana prasiddha karyuM che. karI che. mATe A viSaya lokabhAgya ane sAthe sAthe kaMIka na lAge e nivedanane gujarAtI anuvAda muMbaInA bhinna bhinna sthAnakavAsI e mane lAge che. ApanI vAta sAcI che ke vyAkhyAnanA mathALAmAM saMdhenA mahAmaMDaLathI alaga evA zrI vAlakezvara sthAnakavAsI ene khyAla Apavo joIe. mATe jo bIjA vyAkhyAna mATe "atithi jaina zrAvaka saMghanA pramukha zrI maganalAla pI. dozI taraphathI dharma : AdhyAtmika sAdhanA tarIke evuM zirSaka rAkhIe te ApanA tA. 3-8-68nA muMbaI samAcAra'mAM pragaTa karavAmAM Avela che. zrotAone rasa ane samaja paDaze ema huM dhAruM chuM." te anuvAdita nivedana nIce mujaba che : AnA javAbamAM meM tA. 5-7-68nA patramAM jaNAvyuM ke "bAladIkSAnI bAbatamAM muMbaImAM upapravartaka zrI puSkara munijI "Ape sUcavelA be viSaya huM svIkAruM chuM. ema chatAM paNa bIjA mahArAjanI sAthe vivAdAspada paristhiti utpanna thaI hatI. te viSaya aMge mAre spaSTa karavuM joIe ke e viSaya dvArA Apa zuM kahevA saMbaMdhamAM zrAdheya AcArya samrATa pUjya zrI AnaMdapijI mahArAja pitAnA taraphathI spaSTIkaraNa kare che ke bAladIkSAnA virodhamAM zramaNa mAgo cho te haju paNa huM barobara visualise karI zakato saMghane koI TharAva nathI. sAdaDI saMmelana bAda keTalIka bAladIkSAo nathI, te paNa ApaNI vacce A bAbata upara ATalI lAMbI carcA thaI che. atyAre paNa thAya che. ethI, zrI. puSkara mahArAje bAladIkSA thayA bAda huM evI zraddhA pragaTa karuM chuM ke A viSaya upara Ape ApIne maNasaMghanI daSTie koI gerabaMdhAraNIya kAma karyuM nathI. evuM ja kAMIka kahezo ke je mane temaja amArA zrotAvargane pUro "AthI huM zrAvaka saMghane sUcanA ApuM chuM ke teo bAladIkSA saMtoSa Apaze ane temAMthI amane baMnene koI navuM preraka mArgadarzana saMbaMdhamAM koI prakArane virodhI bhrama na rAkhe, athavA koI evuM maLaze." pagaluM na bhare jevI kAmaNasaMghanA saMgaThanane kSati pahoMce. jo koIne koI vizvamAM kaMI zaMkA hoya to te mAro sIdho saMparka sAdhe. mane Ama phAdhara vAlesa sAthe vyAkhyAna viSe nakkI thayA bAda ema jaNAvyA sivAya samAcAra patromAM zramaNa saMgha bAbatamAM koI banyuM ke zrI rohita mahetA sAthe thoDAka patravyavahAra bAda be vyAkhyAna- vastunI jAherAta na kare." viSaya nakkI karelA. temAMthI temanuM eka ja vyAkhyAna rAkhavAnuM tA. 2-5-'12nA roja sAdaDI mukAme bharAyelA sAdhusaMmelane nakkI thayuM ane bIjuM vyAkhyAna temanAM patnI zrIdevInuM rAkhavAmAM dIkSArthIna vaya upara khAsa bhAra mUkate upara ApavAmAM Avela AvyuM eTale je bIjo viSaya " micchAmi dukkaDama" rohita mahetA mATe TharAva pasAra karela hovA chatAM sthAnakavAsI maNIMghanA AcArya samrATa lekhAtA A AnaMdapi jaNAve che ke "bAladIkSAnA virodhamAM nakkI karAyela hatuM te paDato mUkAyo ane 27mI tArIkha saMvatsarIne zrAvaNa saMghane koI TharAva nathI-A bhAre Azcaryajanaka tema ja divasa hovAthI phAdhara vAlesa e ja viSaya upara bole te bahu sarasa khedajanaka che. thAya ema mArI temaja sAthIonI IcchA thavAthI, temaNe sUcavela thoDAM varSa pahelAM muMbaI khAte A ja AcArya AnaMda-SijIe bIje viSaya paDato mUkIne "micchAmi dukkaDamane bhAva khristI dhvanivardhaka yaMtranA upayoga mATe mahAsatI ujavalakumArIne prAyazcita lokonA Confessions mAM paNa che ema sUcavIne micchAmi dukkaDama karAvIne potAnI rUDhicustatAnuM pradarzana karyuM hatuM. prastuta nivedana temanI rUDhicustatAne bIjo purAvo che. jayAre bAladIkSA jaina upara bolavAnI phAdhara vAlesane meM vinaMtI karI ane pitAne Agraha samAjamAMthI lagabhaga nAbUda thaI rahI che, jayAre bAladIkSAnA eka chADIne mArI vinaMtIne temaNe atyaMta saraLapaNe svIkAra karyo. A mukhya puraskartA AcArya tulasI jevA paNa samayanI mAMgane pIchANIne rIte phAdhara vAlese je be viSayo prAraMbhamAM sUcavyA hatA tenA sthAne jaina dIkSAnA umedavAra evA nAnI umaranAM chokarA-chokarIne bIjA ja be viSayo upara prastuta vyAkhyAnamALAmAM temanAM vyAkhyAna dIkSA ApatAM pahelAM amuka varSonI tAlIma ApavAnI yojanA amalamAM mUkIne bAladIkSAne TALI rahyA che tyAre AcArya zrI thayAM. A vyAkhyAnanI guNavattA vize ahIM vizeSa kAMI kahevAnI AnaMdapijI, koI paNa vyakita--te strI hoya ke puruSa, bALaka hoya jarUra nathI. ke AdheDa vayanI hoya, tene phAve tyAre dIkSA ApavAne jANe ke dareka bAladIkSAne bahAlI ApatuM AcArya AnaMdaSie sAdhune abAdhita adhikAra hoya ane A adhikAramAM-A IjArAmAM- bahAra pADeluM pratyAghAtI nivedana koI paNa saMghane ke konpharansa jevI koI saMsthAne hastakSepa karavAne leza mAtra adhikAra na hoya evo dAvo prastuta nivedanamAM rajU karI rahyA che. AjathI 15 varSa pahelAM madrAsa khAte maLelA jaina sthAnaka A nivedanano jaina sthAnakavAsI konpharansa ane sthaLe sthaLanA vAsI konpharansanA adhivezanamAM koI paNa dIkSArthI vyakitane dIkSA sthAnakavAsI saMghee sakhta virodha karIne A AcAryazrIne vAstaApavA mATe pUrAM 18 varSanI ummaranI maryAdA mukarara karato vikatA ane pragatizIlatAnAM vaheNa kaI bAjue vahe che tenuM eka prastAva pasAra karavAmAM Avyo che. tA. 2-5-1ranA roja sacoTa bhAna karAvavuM ghaTe che. paramAnaMda, sAdaDI khAte maLela sAdhusaMmelane "zrI vardhamAna sthAnakvAsI jaina mAra rAjanuM vAMcana zramaNa saMdhanA mAnIta AcArya ane vyavasthApaka maMtrI zAadaSTi gaI kAle savAre sADA pAMca vAge lattAne phona Avyo. tathA lokadaSTine dravya, kSetra, kALa ane bhAva anusAra gaMbhIra vicAraNA karIne, dIkSArthInI vaya, vairAgya, zikSaNa AdinI yegyatAne "mApha karaje gItA, tane UMghamAMthI uThADI !" yathocita nirNaya kare" e mujabane TharAva karIne manasvIpaNe meM kahyuM, "nA, nA, huM to jAgatI ja hatI." apAtI bAladIkSA upara aMkuza mUkayo che. A baMne prastAvonI atyAramAM? kema, kaMI bahAragAma jAya che ke?" - avagaNanA karIne gayA varSe-1967nA jUna mAsanI 17mI tArIkhe "nA, e to thoDuM vAMcavA mATe .." jaina sthAnakavAsI sAdhu puSkara munie muMbaI najIka AvelA pAlaghara ane, kharekhara, vahelI savArano samaya vAMcavA mATe mane khUba khAte eka bAra varSanA chokarAne dIkSA ApI hatI. pAlaghara khAte anukULa lAge che. e samayanI tAjagI manane khUba preraka lAge che. eTalA mATe ke muMbaInA sthAnakavAsI saMghanuM mahAmaMDaLa je A baMne je vAMcu te sIdhuM manamAM utarI ja jAya ! paNa jo uThatAM moDuM thaI TharAvone mAnya kare che tenI nizrAmAM muMbaInA koIpaNa upAzrayamAM jAya to pachI kAmanI paraMparA zarU thaI jAya che. e vakhate vAMcadIkSA ApavAnuM te muni mATe zakaya nahotuM. A ghaTanAnI tA. 1-7-67nA vAne moha choDavo paDe che. kAraNa ke dvidhAvALA mana sAthe vAMcavAmAM prabuddha jIvanamAM savistara khabara levAmAM AvI hatI. A dIkSA te vAMcanane ke kAmane ekakeyane nyAya nathI maLatuM. samayathI Aja sudhI bhAre vivAdAspada banI rahI hatI. tAjetaramAM ghaNI vAra te roja-ba-rojanAM nAnAM moTAM kAma ADe vAMcavA sthAnakavAsI samudAyanA mukhya AcArya AnaMdapijI mahArAje mATe pUrato samaya ja nathI maLata-tyAre aDadhI rAte koI ajaMpA e kahe,
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 prabuddha jIvana tA. 1-9-68 sAthe huM jAgI jAuM chuM. pachI UMgha mATe pAsAM pheravavAne badale huM citonAM mana, hRdaya ne jIvanane, tathA samagra jagatane vAMcavAne vAMcavAM ja besI jAuM chuM. A daSTie bane tyAM sudhI huM pathArI huM AnaMda anubhavuM chuM. kudaratanuM anaMta pustaka vAMcatAM te huM kAI pAse ja lempa rAkhe che. aDadhI rAtanI nIrava zAMtimAM vAMcavAnI alaukika AnaMda anubhavuM chuM. dariyAnA mojAMnI eka eka laharImAM mane koI judI ja majA Ave che. tyAre mane khUba ekAgratA anubhave che. mane koI eka mahAkAvyanI akhUTa saundaryabharI eka eka paMkitao mANase jyAre vAMcavuM e eNe pitAnI prakRti ane anukULatA vahI AvatI hoya e rasAsvAda maLe che. mujaba nakkI karI levuM joIe. A vakhata vAMcyAM karavuM e te Ama jJAnaprAptinI vividha rIte vividha bhUmikAe cAlatI Akhe vakhata khAdhAM karavA jevuM ja ayogya che. jJAna maLe tene hoya che. pariNAme ApaNI AMtarasUjha (Intuition) vadhu pacAvavAne paNa vakhata to joIe ja ne? kAma karatAM karatAM ke pachI sacoTa bane che ane samagra jagatane ApaNe sAcI rIte samajI zakIe kayAreka hIMcake jhUlatAM khulatAM vAMcanane vAgoLavAnI paNa jarUra che. chIe. A AMtarasamRddhi vadhAravAnA prayatnamAM paNa huM eka bAbatamAM ApaNe keTaluM vAMcyuM, kevuM vAMcyuM, ne kema vAMcyuM te mahattvanuM che.' ' sajAga rahuM chuM ke vAstavika jIvana tathA bAhya jagata sAthe mAro - mAro svabhAva che ke huM vAMcu paNa ene zabdezabda samajIne je tAMtaNo tUTI na jAya. A daSTie rojanAM chApAMo, agragaNya sAmayiko tathA pratiSThita pustako mArA rojanA vAMcanamAM thoDevatte AgaLa vadhuM-Ane lIdhe mArI jhaDa5 bIjAM karatAM ochI lAge che. Ama paNa mane vAMcanano zokha jarA moDo jAgelo. eTale mArI aMze vaNoyAM kare che. mAtRbhASA gujarAtI, sivAya aMgrejI, hindI, baMgALI tathA marAThI bhASAmAM AvatAM lekha, kAvya ne pustake vAMcanasamRddhi ochI che gayelAM varSo pAchAM nathI AvatAM-jIvananI gADI 'rivarsa'mAM kadI pAchI nathI levAtI. eTale have je kAMI vAMcavAne mAro prayatna hoya che. varSo hAthamAM rahyAM teno sAco upayoga karavAnuM mana thAya che. A A uparAMta rojiMdA jIvananI viziSTha bhUmikA prApta karatAM vicAre nakAmAM pustako ke mAtra manoraMjana mATenI vArtAomAM samaya tene pUro nyAya maLe tevuM vAMcana huM niSThApUrvaka karuM chuM - jema ke, dAmpatya tathA mAtRtvanI taiyArI vakhate lagnajIvananI svacchasuMdara na gumAvatAM jIvana tathA mAnavasvabhAvane ghaDavAmAM madadarUpa thAya samaja Ape, tathA mAtRtvaprApti pahelA tathA pachInA samayanI tevAM vAMcana tarapha mArA jheka vizeSa rahyo che. meM abhyAsamAM paNa strInI tathA bALakanI zArIrika ane mAnasika samaja Ape tevuM ema. e. sudhI badhA viSayo tattvajJAnanA lIdhelA eTale ciMtanAtmaka vAMcana. bALaucherane lagatuM vAMcana tathA bALako moTAM thatAM temanI gaMbhIra vAMcana mane vadhu AkarSe che, jo ke kAle lattAe mane phona karyo tyAre huM zrI umAzaMkara jozIne navo kAvyasaMgraha "abhijJA" keLavaNIne lagatuM vAMcana paNa anukrame AvatuM jAya che. mArAM bALako je pustako vAMce te para huM najara pheravI lauM chuM ke jethI temavAMcatI hatI. jagatanA parama tatvane oLakhavAmAM madadarUpa thatuM nAmAM vAMcana dvArA apasaMskAra AvavAnI zakayatA na rahe. e uparAMta vAMcana mane vadhu game che, paraMtu kavitA sAthe te mAre ATha varSanI emanA abhyAsanAM pustako emane madadarUpa thavAnI daSTie vAMcI vayathI dostI che. mArI kAvyasarjananI tyAre zarUAta hatI. tyArathI lauM chuM. Aje mArAM bALako kaumAryamAM praveze che. kaumAryane khUba te Aja sudhI kAvyarasane poSe tevuM vAMcana mane AkarSatuM AvyuM che. roja cArapAMca navAM kAvyo vAMcavAnI mane vRtti rahe ja che. AthI samajapUrvaka oLakhavuM ne vALatAM rahevuM jarUrI che. eTale ene lagatAM lekha -- pustako vAMcatI rahuM chuM.. kAvyanA navA navA pravAhothI paricita rahevAnI ane utsukatA rahe A uparAMta mane tathA mArA pati ane bALakone AvatI che. jo ke hajI mAruM vAMcana ghaNuM sImita che, khUba vAMcavAnuM bAkI mAMdagI ke dardI ne nivAravA mATe tenI mAhitI ApanuM jJAna meLavavA rahe che, paraMtu mane ochuM vAMcyAne eka lAbha paNa ajANatAM maLe huM svAbhAvikapaNe sajAga chuM. che. AthI koI moTI pratibhAonI asarathI mukata rahIne mArUM lakhANa maulikapaNe khIlatuM rahyuM che. mukhyatve kAvyasarjana ane e kharuM kahuM to vAMcananuM jIvanamAM atyaMta mahattvanuM sthAna che ane ene samudra agAdha che. eTale ene game teTale kheDo toye sivAya lekha, nibaMdha, vivecana, prasaMgakathAo vigere kSetromAM ene kinAre dUra ja rahe che. vaLI vAMcananI navI navI kSitijo lakhatI vakhate mAro anubhava svataMtrapaNe je sUjhe te AlekhavAne roja ba- roja khUlatI jatI hoya che. eTale ene aMta ja Avarahyo che. mAruM vAMcana ochuM hovAne lIdhe mane ciMtanamananamAM paNa sArI svataMtratA rahI che. vAne nathI. chatAM enuM pratyeka parizIlana khUba AnaMdadAyaka hoya che. eTale huM mArA rojanA vAMcana dvArA parama AnaMdanI sAdhanA vAMcana e to jJAnaprAptinI prathama bhUmikA che. eTaluM mArga- karuM chuM. mArUM rojanuM vAMcana e ja mAruM nitanavuM darzana che, nitadarzana maLyA bAda " vAMca na" zarU thAya che. A bhUmikA anubhUtinI no AnaMda che ! che - A bhUmikAe mArA rojanA vAMcanamAM mArA tathA mArA pari- amadAvAda-AkAzavANInA saujanyathI. gItA parIkha te bhAgyanA eka ja sapATe kayAM gayuM?" tA. 24-8-68 nA 'muMbaI - samAcAra mAM pragaTa thayeluM zrI. harIndra davenuM raceluM gujarAta relasaMkaTagrasta lokonI durdazAno citAra rajU karatuM manevedhaka kAvya nIce mujaba che: "A jalapralaya. zI nirdoSatA mAsuma vadana para: te jana Abha ne dharatI upara homAI cAlyAM e mahIM lAkha hRdaya, janma nA eka badana para. zI zUnya AMkhethI viloke re keTalAM svapna ane samRddhinI kALane ze 2 re AghAta vyamamAM jala lAze taNAIne kinAre AvatI. nhAvarAM koI nayanamAM pUra paNa chalakayAM haze ne dharA para jalapralaya. nAcyA vinAnA A pravAha para paDI lApatA nija putra kerI yAdamAM. A jidagInI sapharamAM e cUMdaDI: A lAkaDI je saMgharyuM, je meLavyuM puruSArthathI e paheranArI koNa jANe kayAM haze? ko vRddhane jIvanasahAro e haze te bhAgyanA eka ja sapATe kayAM gayuM? peTALamAM saritA taNA zuM bekaphana sUtI haze? AyuSyanI aMtima saphara para re jalapralaya ke lAja nijanI DhAMkavA mathatI haze eya chinavAI gayo. keTalAM ye jIva niccetana taNAI kayAM gayA! nirvAsitenI A navI vaNajhAramAM. rasthalasthala banyAM jalajala homAI cAlyAM e mahIM lAkhe hRdaya." ne sukomaLa A zizunI lAza, vidhi caMcala taNI lIlA mahIM je mRta harIndra dave A lokone-A ApaNAM bhAI bhAMDane rAhata pahoMcADavA mATe ekaThA thaI rahelA bhaMDoLamAM pitapotAne phALe mokalavAmAM na koI vilaMba kare ne kaI karakasara kare. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha (4547, dhanajI sTrITa, muMbaI - 3) upara kALA mekalanAranI rakame. A rAhatakArya meTA pAyA upara je saMsthAe hAtha dharyuM che te zrI mahAvIra kalyANa kendrane pahoMcADavAmAM Avaze. A phALomAM maLelI rakamanI yAdI anyatra ApavAmAM Avela che. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha: mudraka ane prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa: 45-47, dhanajI sTrITa, muMbaI--4. mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI-1.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M H. 117 vArSika lavAjama rUA. 7 prabuddha jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 39 : aMka 10 muMbaI, sapTembara 16, 1968, semavAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradeza mATe ziliMga 15 chUTaka nakala 40 paisA - taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA A vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA : vaktavyanuM AchuM nirUpaNa A varSanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA bhAratIya vidyA bhavanamAM mULamAM rahelAM ta tarapha ApaNuM lakSa dore che ane AdhyAtmika tA. 20-8-68 thI tA. 28-8-68 sudhI yojAI hatI. pahele aMza upara bhAra mUkavAmAM Ave to samagra jIvana kevuM saMvAdI, divase zrotAgaNanuM svAgata karatAM zrI paramAnaMdabhAIe dakSiNa zAnta ane sAcA arthamAM sukhI banI rahe tenI pratIti karAvavAmAM jIvanamUlyonI puna:pratiSThA karavAmAM-sahAyabhUta thAya che. ' gujarAtamAM pracaMDa jaLarela AvavAthI thayelI jAnamAlanI hAnine ullekha karIne pUrapIDita pratye samabhAvanI lAgaNI vyakata zrI bhaMvaramala sidhI (mAnavInAM badalAtAM jIvana mUlya): karI hatI ane temane rAhata ApavA mATe muMbaImAM zaru thayelI Ajano yuga buddhipradhAna yuga che. vijJAnanI pragatithI jagata UlaTabhera pravRttione nirdeza karyo hate. kudaratanA praDhapa sAme mANasa lAcAra banI jAya che te gaye varase koyanA bhUkaMpanI veLAe sAMkaDuM banI gayuM che. pazcimanA vicArapravAha pUrvanA dezamAM Ave ane pUrvanA paNa pazcimamAM jAya e svAbhAvika che. prAcIna zAstroe ane A varase narmadA - tApInAM pracaMDa puronI veLAe ApaNe joyuM ke sAmAjika ane dhArmika vyavasthA karI hatI te jenA badache. AvI bhayanI ke asahAyatAnI kSaNe mAnavanI sAcI UMDe dabAI lAyelA yugane anurUpa na hoya e dekhItuM che. ApaNe Aje rahelI - mAnavatA mahorI UThe che--jo ke keTalIkavAra evI kSaNe paraMparAnI, pathIe ke AcAryonI doravaNI pramANe cAlIzuM to paNa pote e bhayamAM nathI e vizvAsa sevatI vyakitaonI jIvanavikAsa ane jIvanasamRddhithI vaMcita rahIzuM. mulyo lAlupa svArthavRtti cAra paisA kamAI levAne taiyAra thatI hoya che! amRta samaya - e prAcIna bhAvanAne sAcA artha e che vadhAre karuNatA te tyAre anubhavAya che, jyAre mAnave sarjelA ke dareka vyakitae pitAne rUMdhatAM niyamo ane maryAdAonAM jaDa bhUkaMpa" ane "jaLarelo" thI thatI hAni pratye mAMethI samabhAvanA niyaMtraNamAMthI mukata thavuM ane sva-rUpane oLakhavuM - keLavavuM. A be zabdo bolAtA hoya te kSaNe paNa e "bhUkaMpa" ane "jaLarelanA - kArya mATe vicAra ane viveka Avazyaka che. svArtha, sattA ke pratisamarthananI vRtti paNa sevAtI hoya ! gayA varasa daramiyAna chAnI pAchaLa doDIzuM te tejasvI vivekazIla vicArane badale janI hiMsA, asatya, anyAya vagere AsurI baLenI sAme ahiMsA, satya, ghareDamAM rahyA karIzuM. jIvanapraNAlI badalAI che te jIvanamUlyo nyAya vagere mAnavabhAvanAone puraskAratA ane ahiMsaka paDakAra paNa badalavAM raheze. ApatA mArTina lyutharakiMga mAnavanI hiMsaka vRttinA sleTane bhAga DaeN. Indrayandra zAstrI: (samyagdaSTi ane mithyASTi): ApaNA banyA: evI ja rIte svArtha ane dveSanI vRttinA sphoTathI - bAhya jIvanamAM ane Antara jIvanamAM visaMvAda rahyA kare explosion thI - robarTa keneDInI hatyA thaI. A 'bhUkapa' che tenA mULamAM jaDa paraMparAnuM jaDatAbharyuM anupAlana che. dharmoe thI amerikana - ane jagata - stabdha thaI gayAM. hiMsAnA tAMDavane ane saMpradAyoe mAMhomAMhe jagAvelA jhagaDAe, kaleze ane niyandrita karavAnI manavRtti amerikana prajAmAM uddIpta thaI, paNa hatyA sudhInAM kRtyonI itihAsa sAkSI pUre che, ane ApaNA buddhivAdanA A jamAnAmAM (The gun does not kill; it is the dezamAM paNa Aje dharmane kAraNe drapa ane kalaha najare Ave che. hand that pulls the trigger that kills) (baMdUka hiMsA karatI te badhAnuM kAraNa e che ke dharmamAM samatA - abheda * buddhine badale nathI: baMdUkane gheDo dabAvate hAtha hiMsA kare che, evI DAhI dalIla pratiSThA, lAbha, daMbha vagere doSa peThA che. AcArya ziSyane svIkAre dvArA prajAnA sAcA pratyAghAtene maThAravAnA prayatno paNa thayA! teno artha e thAya ke ziSya svataMtra vicAra karatA aTake ane ane paryuSaNa vyAkhyAnamALAne bIje divase jhekoslovekiyA jevA AcArya tema ja zAstranAM vacanane pramANa tarIke svIkAra thAya. nAnA paNa svAtamapremI deza upara raziyA ane tenA bIjA sAthI sAce saMta ziSya banAvatA nathI. sAcA saMtanuM jIvana dIvA jevuM enAM pracaMDa lazkarI pUro pharI vaLyAM! jhekoslovekiyAnI svAtaMtrya hoya che. svayaM baLyA kare ane anyane prakAza Ape. ethI premI prajA A rAkSasI AkramaNane bhoga banI stabdha banI gaI UlaTuM, netAo - dhArmika tema ja rAjakIya - pitAne parivAra che. saMyukata rASTrasaMsthA ane svataMtra jagata (Free World) nA vadhAravAnA mehamAM paDayA hoya che. samyagdarzana vyApaka - bhedabhAva deze raziyAnA anyAyI AkramaNanA muMgA sAkSI banI rahyA che. A vinAnuM - darzana hoya che. hiMsaka ane mAnavaguNane ruMdhatI manovRtti jIvanamAM vyApaka banatI De. DI. esa. koThArI (vijJAna ane dharma): bhArata garIba deza jAya che ane saMyama jevuM koI jIvana-mUlya astitvamAM ja na che chatAM mahAna deza che. tenI mahattA teNe prApta karelI dhArmika hoya evA sUro saMskRti ane dharmanA pathadarzako ane AcAryonAM uodhanomAM pradhAnapaNe uThatA anubhavAya che. AvI pari siddhine lIdhe che. pazcimamAM vijJAnanI siddhi che tema ApaNe tyAM sthitimAM-"In this mad world'-paryuSaNa vyAkhyAnamALA jIvananI dharmanI siddhi thaI che, paNa pazcimamAM vijJAnanI bhraSTatA thaI che,
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 'prabuddha jIvana, tA. 16-9-68 jene pariNAme chellAM pacAsa varSamAM banne vizvayuddho khelAyAM joIze, temanAmAM a sense of participation and ane viyeTanAmanuM yuddha Aje ya cAlu che, te rIte bhAratamAM paNa responsibility (saMvibhAgitAnI ane javAbadArInI vRtti) jagADavI dharmanI bhraSTatA thaI che. "vairAgInA sAcA arthanI Aje "daMbhI joIze ane zikSaNane jIvana sAthe saMkalita karavuM raheze. dhUrta bAvo' evA arthamAM kevI viDambanA thaI rahI che.! vairAgI eTale - zrI ravizaMkara rAvaLa: (ApaNI abhiruci): ruci ane ucca dhyeyanI sAdhanA mATe saMsAranA saMbaMdhe ane parigrahavRttine abhiruci be bhinna vastuo che. rUci sau koIne hoya che, te kuruci tyAga karanAra: A arthamAM Ajane vaijJAnika vairAgI che. sAcA dharmane paNa hoya, suruci paNa hoya. ruci thAya eTale tene saMtoSavAnI vRtti pAmavA mATe aneka mArgo che, aneka saMpradAya che. dharmamAM aneka paNa thAya. abhiruci sahaja ke svAbhAvika nathI; tene prayatna saMpradAyo utpanna thAya te pragatinuM lakSaNa gaNAya, jo vijJAnamAM dvArA keLavavAnI - siddha karavAnI - hoya che. abhiruci eTale judAM judAM kSetromAM vibhAgIya saMzodhano thAya che, te rIte thAya te. saMskArita ruci ema kahI zakAya. abhiruci haMmezAM sundaratA pratye dharmanuM mULa samatA, abheda, advaita-koI paNa nAme varNavIe paNa- vyavasthA pratye ane zucitva pratye - maMgalamaya pratye - vaLatI hoya eka ja che. ahiMsAdi pAMca vrate eka ja jIvanadaSTi ane che. abhirucivALI vyakitanA jIvananAM badhAM - nAnAM moTAM-kSetramAM AcAranAM judAM judAM pAsAMo che. vijJAna pustakamAM ja rahe, tene sughaDatA, vyavasthA ane zucitAnAM darzana thatAM hoya che. abhiruci prayoga ane jIvanamAM upayoga na thAya te te vijJAna na rahe, sAmA mANasane khyAla rAkhe che, tethI te svArthI nahIM paNa sAmAjika tevI rIte dharma paNa je zAstramAM ja samAyeluM rahe ane jIvanamAM rUpanI hoya che. samAjamAM jIvananAM kSetromAM-abhiruci keLavAya na utArAya te te dogma, superstition (jaDa mAnyatA, te samAja vyavasthita, saMskArI ane udAta bane.' ' aMdhazraddhA) banI jAya. japa dvArA cittane ekAgra karI zakAya. * zrI nirmaLAbahena zrIvAstava (kaLA ane dharma): dharma vyApaka citta caMcala che, paNa gItAmAM kahyuM che tema abhyAsa ane vairAgyathI ane mahAna che; kaLA sUkSma ane madhura che. e baMnene samanvaya tene kAbUmAM ANI zakAya che. vijJAnanI pragati mATe jema samaja Avazyaka che. vaijJAnika daSTie ema manAya che ke jaDamAMthI prayogazALAmAM-LaboratorymAM ja- javuM joIe, tevI rIte cetananI niSpatti thaI che: Theory of Chance pramANe dharmanI pragati mATe sAMsArika bhAvane dUra karIne vairAgya sevavuM. joIe. dharmamAM vairAganI eTale vaijJAnikanI daSTi sevAya te dharmanuM gaNatarI karIe te aneka abaja varSomAM ekAda 'dAva" (Chance) sAcuM svarUpa parakhAya. lAgI jAya, jemAM jaDamAMthI cetana nIpaje. paNa bIjI De. ema. ema. bhAMgarA: (zithilIkaraNa: Relaxation: daSTie joIe te sUkSma jIvANumAMthI cheka . mAnavakoTI zArIrika ane mAnasika): zarIra ane mane vacce gADha saMbaMdha che ema sudhIne jIvanane vikAsa thayo che. te jotAM A vismayajanaka Aje te rAtre svIkArAyuM che. manovijJAnanA abhyAsathI evuM sRSTine koI kartA- nirmAtA- hovo joIe ema lAgyA vinA siddha thayuM che ke keTalAye zArIrika roganuM kAraNa mAnasika "kheMcANa rahe nahIM. dharmane AraMbha ahiMthI thAya che. paramezvara jema nirmAtA (tension) hoya che. amerikAmAM prayoga dvArA siddha karAyuM che tema kalAkAra paNa nirmAtA che. kalAne aviSkAra dharmanA-devadevIche ke jema mAnasika tANanI asara zarIra upara thAya tema ja zArIrika nA - saMbaMdhamAM thato rahyo che te ApaNe jANIe chIe. kalAtANanI asara mana upara paNa thAya che. zArIrika tANanuM zithilIkaraNa kAranA vicAra-staranI uparanA stara tarapha-abstraction--tarapha karavA mATe - contrast paddhati, abdominal breathing jato hoya che ane te dvArA svanuM darzana karatA hoya che ane tene vagerene upayoga karI zakAya. mAnasika tANa mATe meditation lAkRtirUpe vyakata kare che. dharma paNa AvI ja bhUmikAmAM Atma(dhyAna) bahu upayogI che. Relaxation (zithilIkaraNa) ane darzananI siddhinI zakayatA darzAve che. dhyAna (meditation) A meditation (dhyAna) mAM phera che. aMte te manane abstraction mATene parama upAya che. azlIla manAtI rikata (Vacant) banAvavuM . vicArapravAhano nirodha kara e parama dhyeya che. AdhyAtmika daSTie AtmasAkSAtkArane kalAkRtinA aMtaramAM rahelI abstract bhAvanAne samajIe te e upAya che. evI nizcala - nispanda - mAnasika sthiti prApta kalAnuM hArda pAmI zakIe. . karavI e vyavahArika tema ja AdhyAtmika jIvananuM aMtima dhyeya che. zrI gulAbadAsa brekara (kAvyanuM satya: satyanAM aneka rUpa che , zrI puruSottama mAvaLaMkara (vidyArthI asvasthatA: vizva saMdarbhamAM): kAraNa ke, himavera frgreja satyacaSihita muvam ! - A vAkaya bIjuM vizvayuddha 1945mAM pUruM thayuM. ApaNI AjhAdIne paNa pramANe satyanI ADe suvarNanuM DhAkaNuM che; tethI ApaNe jene satya 21 varSa thayAM. Ama AjanI vidyArthInI peDhI pukhta uMmaranI thaI mAnatA hoIe te mAtra hakIkata ja hoya evuM ghaNIvAra bane che. che. vartamAna paristhiti pratye A yuvAna peDhIne ugra roSa che. vidyA satyanI khejanA aneka mArgo che, jemAM kalA ke sAhityanA mArganA rthIonI A asvasthatA jagatanA badhA dezomAM najare Ave che. paNa samAveza thAya che. Ama viSayanI pIThikA bAMdhyA pachI zrI brekare A asvasthatAnAM aneka kAraNo che. nAnAM moTAM, tAtkAlika ke lAMbA eNnTana cekhovanI The Darling nAmanI TUMkI vArtAna gALAnAM, vaiyakitaka ke sAmUhika, saiddhAntika, ke sagavaDI, sAcAM ke prasaMgenuM ane tenuM vizleSaNa karIne A vArtAmAM pratIkadvArA kheTAM paNa. A kAraNomAMthI traNa mukhya gaNI zakAya: dhyeyazUnya samagra mAnavaanubhUti kevI rIte nirUpAI che te samajAvyuM hatuM ane umeryuM hatuM ke sAhityakAra upadeza ApatA nathI kAvya zikSaNa, zikSaNanI upayogItAne abhAva ane zikSakomAM vizvAsane racI jAya che ane te kAvyamAM samagra jIvananI ke jIvananA meI abhAva. AjanA vidyArthI Establishment - vyavasthApaka aMganI jhalaka jhabakI UThe che. ' taMtrane-virodhI che, pachI te taMtra rAjayanuM hoya ke yunivarsiTInuM ' zrI manubhAI paMcoLI (santa kabIra): dharmanuM lakSya mAnavamAM hoya. vidyArthIonI A asvasthatA rUpe vyakata thatI dekhAya je udAtta tattva rahyuM che tene vikasAvavAnuM che. sanAtana dharme paNa che; Unrest (asvasthatA), Dissatisfaction (asaMtoSa), yugadharmanuM rUpa dhAraNa karavuM paDaze. prAcIna hiMdudharmamAM yajJayAga, Revolt (acle), Agitation (aalsu), , Indiscipline dAnadakSiNA, mUrtipUjA vagere karmakAMDamAM samAI gayo hato: (azista) ane Irresporisibility. (bejavAbadArapaNu), A paristhitimAM mAnavatAnA udAttA guNone vikAsa dabAI gayokI mAvaLaMkare A badhA muddAonuM vigatavAra , udAharaNo bhulAI bha. buddha ane mahAvIre lokabhASAmAM dharmanuM - mAnavatAnuM sAthe vivaraNa karyuM hatuM. ane aMte sUcavyuM hatuM ke vidyArthIonI svarUpa raja karyuM: varNanA bheda mAnavanirmita che tethI mAnava mAnava A asvasthatA dUra karavA mATe vidyArthIone vizvAsamAM levA vacce dharmanI bAbatamAM bhedabhAva na hoI zake, dharmamAM hiMsAne paNa
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-18 prabuddha jIvana 15 sthAna na hoya. samaya jatAM A baMne dharmomAM paNa kriyAkAMDa, mUrtipUjA vagere aMzo peThA. hiMdudharme ahiMsAnuM tattva svIkAryuM paNa varNabhada cAlu rAkhyuM. IslAmadharme UMcanIcanA khyAlane tathA mUrtipUjAno virodha karI mAnavanI samAnatA upara bhAra mUko. paNa IslAmamAM paNa maMdirane badale masjida ane kriyAkAMDa jevI ja rUDha jaTila mAnyatAo svIkArAI. hiMdu ane muslima A baMne dharmo dharmanuM sAcuM svarUpa bhUlI gayA. saMta saMpradAyanA sthApaka gaNAya tevA kabIre baMne dharmonI UNapa upara ugra prahAra karyA ane koI paNa nAme paramezvaranI bhakita ane tanmaya jIvanavyavahArane pracAra karyo. kabIrane gAMdhIjInA purogAmI kahI zakAya. teNe mukhamAM rAma ane hAthamAM kAma evuM jIvanasUtra ApyuM che ane ughamane mahimA gAya che. dharmamAM saune samAna adhikAra che: dharmadrArA mAnavanI ucca vRtti keLavIne rAmAjanA vikAsa thaI zake tenA upara kabIre bhAra mukaye che. kabIranI daSTie te ApaNe covIse kalAka ApaNA badhA vyavasAya karatAM karatAM IzvaranAmasmaraNa karyA karavuM joIe e jIvanano sAco mArga che. zrImatI tArakezvarI sihA (mahAtmA gAMdhIjI): gAMdhIjIne maLavAnA te mAtra traNa prasaMga maLyA hatA, paNa temanA siddhAntanA ane jIvanadaSTinA sAkSAta anubhava uparathI huM gAMdhIjInI mahattA samajI zakI chuM. gAMdhIjI mahApuruSa karatAM InsAna vadhAre hatA. "vaiSNava jana to tene re kahIe je pIDa parAI jANe re" A sUtramAM samagra gAMdhI-darzana samAyuM che. je vyakita pArakAnI pIDA jANe te naramAMthI nArAyaNanI zakayatA joI zake che. gAMdhIjI samajatA hatA ke rAjanaitika utkarSa ane sAmAjika vikAsanI sAcI siddhi mAnavasamAnatA vinA TakI na zake, tethI teNe dalita, pIDita ane aspRzyanI sevA vagerenI yojanAo ghaDI. TUMkI kAchaDI, jADA cheDA ane mATI lAkaDI - bhAratanA grAmajananA jIvananA pratIka samI gAMdhIjInI A mUrti virATa mAnavanI hatI. grAmadyoga, grAma-svIkAya khAdIpracAra, nazAbaMdhI vagerenI pAchaLa maulika vicAraNA hatI, jene lIdhe mahAna sAmrAjayanI sattA sAme ApaNe UbhI zakayA. gAMdhIjIe niDaratA, svAzaya, ahiMsA, satya vagerenA mAtra upadezathI nahIM, paNa jIvanaprayogadvArA prajAnI cetanAne jAgrata karI. AjanA hisApradhAna yugamAM nirbaLa rASTro mATe gAMdhIjInA siddhAnto sivAya bIjo koI Azaro nathI. Aje ApaNe gAMdhIjInA siddhA- ntone bhUlI gayA chIe. pariNAme dezamAM prAdezika, bhASAkIya vagere kAraNone lIdhe vicchininatA sarajAI rahI che. gAMdhIjInA siddhAntone jeTale aMze jIvanamAM apanAvIzuM teTale aMze dezanI unnati sAdhI zakIzuM. zrI manubhAI paMcoLInuM bIjuM vyAkhyAna hatuM'vinebAjI ane grAmadAna AMdolana' upara: gAMdhIjI jIvananA dareka kSetramAM dharmane pratiSThApita karavA IcchatA hatA: baLathI nahIM paNa prajAnI cetanAne jAgRta karIne prajAne utkarSa sAdhavA IcchatA hatA. tethI rAjakAraNamAM paNa temaNe dharmanI bhAvanAne Agraha rAkhyo. gAMdhIjIe kahyuM che "The most religious man I have met is a politician: in a religious garb; but I am a religious man in a politician's garb." (sauthI dhArmika mANasa: jene huM maLyuM chuM te dharmanA vAghA paherele rAjakAraNI puruSa hato; huM te rajakAraNanA vAghA paherelo dhArmika mANasa chuM.) zrI. vinobA paNa dhArmika che - saMta che, paNa rAjakAraNamAM AvI paDayA che. grAmadAna pravRttinI pAchaLa mUlagAmI daSTi rahI che: samAja nyAyI hoya to vyakita paNa nyAyI banavA prerAya. baLajabarI ane milakatanI bhAvanA upara racAyelA samAjamAM garIbI, samAnatA, anIti vagere dUSaNe rahevAnA ja. tethI vinebAjIe grAmadAnanA pracAra zarU karyo Aje traNathI cAra karoDa mANasoe A grAmadAna paddhatine svIkAra karyo che. grAmadAnanA mULa cAra siddhAnto che: (1) khetara ke jamInane vecANa ke gIre mUkavAne hakka grAmapaMcAyatane sapI de; te sivAyanA badhA ja hakako tenA mAlika pAse ja rahe. (2) jamInane vIsamo bhAga gAmanA bina - mAlikone Ape. (3) Upajane cAlIsamo bhAga grAmakazamAM Apa (4) koI paNa prastAva sabhyanA eMzI TakA mata tarapheNamAM hoya te ja svIkArI zakAya. A dareka muddAnuM vizada ane sadaNaH vivaraNa paNa karyuM: udyoganiSTha samAjavAda ane kRSiniSTha samAjavAda vacceno bheda paNa spaSTa rIte samajAvyuM. sAmyavAda roTalo Ape; samAjavAda roTala ane svAtaMtrya Ape, bhAratIya samAjavAda roTala, svAtaMtraya ane sukha Ape; sUtrAtmaka zailImAM zrI manubhAIe A judA judA vAdonAM svarUpa ane bheda darzAvyAM hatAM. revanDa phAdhara vAlesa (sarvadharmasamabhAva): bhUtakALamAM dharmanI bAbatamAM je zakaya nahotuM te AjanA yugamAM zakaya banyuM che: Aje judA judA dharma ane saMpradAyanA anuyAyIo sAthe besIne carcAvicAraNA karI zake che ane judA judA dharmone paricaya keLavI zake che. saMparka ane sahacAradrArA mAnava mAnavanI najIka Ave che. huM paNa bhAratamAM AvyuM tyAre kevaLa khristIdaSTi laIne Avyo hate; paNa ahIM aneka paraMparAo ane vyakitaonA pratyakSa paricayathI mArI dharmabhAvanA eka taraphathI vizada ane daDha thaI che, ane bIjI taraphathI vyApaka samabhAvavALI banI. che. atima daSTie mAnava mAnava che: raMga, nAtajAta, bhASA vagerenA bhedo bAhya - upalakiyA - che. sarvadharmasamabhAvane artha evo nathI ke dareka dharmamAMthI thoDuM thoDuM levuM ane tenuM meLavaNa karI nAkhavuM. tene sAcA artha e che ke saue potapotAnA dharmanuM samajapUrvaka ane niSThApUrvaka pAlana karavuM tenI sAthosAtha anya dharmo pratye samajaNa ane AdaranI vRtti keLavavI. revanDa phAdhara vAlesanA bIjA vyAkhyAno viSaya hato "micchAmi dukkaDama : varSamAM eka vAra jIvanano hisAba meLavavA, koI pratye dukkaDama : varSamAM eka vAra jIvana pApa, kaDavuM vacana, anAdAra, tikaskAra karyA hoya te mATe tenI kSamA mAgavI e sArI prathA che. khristI dharmamAM paNa Confessions (kabUlAta) nI prathA che. karelAM pApane bhAra mana upara rahyA kare che ane hRdaya DaMkhyA kare che. AvI jAgRti hovI e paNa zubha lakSaNa gaNAya. tenI sAthe sAcA hRdayanI kSamAyAcanA karavI - pharIthI AvuM. kaDavuM vacana nahIM bolAya, krodha ke tiraskAra nahIM karAya evI vRttithI kSamAyAcanA karavI-te mAnavane nirmaLa banAve che. lokasevA e prabhu sevA che ema kahIe chIe, te lokanI kSamAyAcanA eTale ke prabhunI kSamAyAcanA ema kahevAya. te ja rIte lekanI nindA prabhunI nindA che ema paNa kahevuM joIe. prabhu pAse kSamAyAcanA karIe te prabhu ene svIkAra karaze ke kema e praznano uttara mAnavanuM hRdaya ja Ape. kSamA yAcanAra mANasamAM namratA, zraddhA, vizvAsa vagere guNe vikase che. svAnubhAvanA prasaMganA aneka ullekhAthI temanA vyAkhyAnamAM saccAIne raNakAra gAyA karato hato tenI noMdha levI joIe. zrI rohita mahetA ( AdhyAtmika jIvananI mULabhUta prazno): vyavahAra - jIvananA prazna muMjhavatA hoya tyAre anupayogI lAgatA AdhyAtmika jIvananA praznonI carcA karavI ayogya che ema lAgavA saMbhava che. paNa kharI rIte jotA vyAvahArika prazna ane samasyAo UbhAM thAya che tenuM kAraNa e che ke tene AdhyAtmika jIvana sAthe saMbaMdha ApaNe toDI nAMkhe che. vijJAnanI pragatie sAdhanasaMpatti ApI che, paNa sukha nathI ApyuM e hakIkata che. gati ane zakita AvyAM che, paNa tenI dizA - jIvananAM mUlyo - maLI nathI. AjanI azAnta sthitimAM sukha meLavavuM hoya te bhUta ane bhavithanAM bhAraNe phagAvI daIne vartamAnamAM ja jIvavAnuM ApaNe zIkhavuM paDaze. ApaNAM du:khanuM kAraNa smRti che. vastunI smRti aparihArya
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 106 che ane tenAthI hAni thatI nathI. paNa viSayanI smRti - gItAmAM jene rasa kahyo che - ApaNane jaMjALamAM sapaDAve che ane samyagdarzana pAmavA detI nathI. smRtino aparigraha keLavIe to vyAvahArika jIvana pratye 'aparicitatA' taTasthatA keLavI zakIe. samyadarzananA A sAcA mArga che. zrImatI zrIdevI mahetA (mAnavInI satyazeAdha ane mIrAMnuM jIvanadarzana): bhAratamAM ` samRddha saMtaparaparA cAlI AvI che ane dareka pradezamAM saMtoe bhakita gAI che: sau saMtAnI peThe mIrAM paNa deza ane kALanI maryAdAthI para che. mIrAMmAM sAcI srItvanI bhAvanA hatI. mIrAMnI viziSTatA e che ke teNe koI guru karyA nathI ke koI paraMparA calAvI nathI. tenAM pado ane bhajanAmAM pAMDitya nathI paNa giridharabhakitamAM taraboLa banelA hradayanA ja maMjula udgAra che. mIrAMe satyanI zodha mATe svatantratA (lokalAja, kulazRMkhalA tyAgI), sarasatA ane madhuratA, bAlasulabha nirAmaya AnaMda ane svAnubhUtino mArga svIkAryo hato. zrIdevI bahenanuM pravacana gIta ane vivaraNanI gUMthaNIthI nirALI bhAtavALu banyuM hatuM, eTaluM ja nahIM paNa, e baMne aMzAnI samarasatAthI vizALa zrotAgaNane prabhAvita karI gayuM hatuM. evA ja nirALA prakAranuM vyAkhyAna hatuM zrI rohita mahetA ane zrImatI zrIdevI mahetAnuM. saha-vyAkhyAna, viSaya hato "kabIranAM bhajana: vivecana sAthe." zrI rohitabhAI pravacana karatA gayA ane temaNe raju karelA muddAne vyakata karatAM bhajano ane duhAo! zrIdevIbahena gAtAM gayAM. zrI rohitabhAIe kahyuM ke aneka saMto thaI gayA che, chatAM kabIranAM bhajanAnuM AjanA yugamAM vadhAre mahattva che, kAraNa ke jema AjanA jamAnAmAM vijJAna manevizleSaNa karIne mAnavanI asvasthatA dUra karavA mathe che tema e ja dhyeyathI kAzInA A vaNakara mananA svarUpanuM, vikAronuM, bhramanuM tema ja tenA zAnta svarUpanuM nirUpaNa sarala anubhavabAnImAM gAyA kare che. mana sakriya che tene niSkriya ja nahIM, nirapekSa banAvavAnuM che. zAnta mana bahArathI lAvavavAnuM nathI: ahaM vagere AvaraNA dUra karIne zAnta mananA-sanAtana zAntine sAkSAtkAra karavAnA che. AvA sAkSAtkAra AviSkAra pAmaze ja; paNa sAkSAtkAra vinAno AviSkAra kevaLa mUrtipUjA banI rahe. mahetA dampatInI A 'jugalabaMdhI' paNa paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM navI ane sarasa bhAta pADI gaI. zrI cImanalAla cakubhAI zAha (srIpuruSa - saMbaMdha): strIpuruSanA saMbaMdhanA prazna mAnavajIvananA vaiyakita tema ja sAmAjika dRSTie pAyAnA prazna che. brahmAe strI ane puruSane saryA che ane eka bIjAM pratye prAkRtika AkarSaNa (elemental attraction) mUkIne saMsAramAM chUTAM mUkayAM che. strIpuruSanA saMbaMdhanuM - kAmanuM - ApaNA zAstrokAroe gaurava svIkAryuM che ane dharma, artha ane mekSanI sAthe kAmane paNa puruSArtha gaNyA che. kAmanA paryAya tarIke pazcimamAM Sex-Relation zabda prayojAya che, paNa te zArIrika saMbaMdhane prAdhAnya Ape che. kAmanI sAthe Urmi (emotion) ane AdhyAtmika bhAva paNa saMkaLAyelAM che: te vAta ApaNe tyAM spaSTapaNe svIkArAI che. A vidhAnanuM samarthana karatAM zrI cImanabhAIe zAkuntala, uttararAmacarita, kumArasaMbhava, raghuvaMza, mAlatImAdhava, bhartuharinAM zatako vageremAMthI saMskRta avataraNo TAMkIne evI rasa tA. 16-9-68 jamAvaTa karI hatI ke vyAkhyAnanA uttarArdha saMskRtasAhityamAM strIpuruSanA saMbaMdha viSayaka banI gayuM hatuM. pazcimamAM DroIDa ane aMganI vicAraNAe ekAMgINa darzana raju karyuM tyArathI srIpuraSonA saMbaMdha aniyantrita hovA joIe evI bhAvanA prasarI. pazcimanI srIpuruSanA saMbaMdha viSenI A atantratAno ApaNe sAmano karavA joIe. e mArge koIno uddhAra nathI ema huM junavANI gaNAvAno bhaya hovA chatAM spaSTa rIte mAnuM chuM. prAcIna kALamAM strInuM gaurava samaya samaya pramANe aMkAtuM rahyuM che. Aje mahAtmA gAMdhIjInI preraNAthI ApaNe tyAM strI ne puruSa jIvananA dareka kSetramAM sahakArI banyAM che, tyAre jo lagnabhAvanA patnIparAyaNatA ane patipurAyaNatA--keLavavAmAM nahi Ave to vyakita ane samAja baMnene mATe hAni thavAnI, lagna mAtra vaiyakita prazna nathI, sAmAjika ane Arthika prazna paNa che e spaSTapaNe ApaNe jANI levuM joIe. dharma eTale satyanI tAlAvelI ane vivekI svabhAva, tema ja e be tattvAnI nIce ghaDAtA jIvanavyavahAra." pUjya paMDita sukhalAlajIe dharmanI A paNa eka vyAkhyA karI che. paryuSaNane A arthamAM ApaNe dharma parva kahevuM joIe. ane dharma tathA jJAnano suMdara samanvaya eTale ApaNI paryuSaNa vyAkhyAnamALA ke je uttarottara unnatinAM zikharonavInatAnAM zikharo ane saphaLatAnAM zikharo sara karatI jAya che. "kevaLa darzananI sarANa para teja kareluM nahIM, paNa chelluM vyAkhyAna hatuM acArya rajanIzajInuM. viSaya hato 'prema tattva': prematattvanI vAta zAsroe, saMtAo, samudAyoe karyA karI che paNa e badhAM baLAe tene kacaDI nAkhyuM che: kAmane-Sex-urge-ne pApa gaNIne prANImAtranA hRdayamAM saMbharelA A tattvane yamaniyamadvArA ruMdhI nAkhyuM che. zAstronA vidhiniSedha ane yaniyamonAM jaDa AvaraNAne chedIne prematattvanI mUti ghaDavAnI che--jema pattharamAM rahelI mUrtine ghaDavA mATe TAMkaNAthI pattharane chede che tema. kAma svAbhAvika vRtti che, sarjanazakita che, temAMthI ja premanuM tattva vikase che. jeNe prema na karyo hoya tene paramAtmAnA anubhavano adhikAra nathI. patipatnInA prema pAchaLathI bALako pratye ane anya pratye vikasI zake. premane ruMdhanuM bIjuM baLa che ahaMbhAva. jyAM ahaM che, tyAM para che; tyAM bhedabhAva ane dveSa che. premamAM namratA, mRdutA, svArpaNanI bhAvanA hoya che. zrI rajanIzajInuM vyAkhyAna haMmezanI peThe daSTAnto ane TucakAothI samRddha ane vedhaka hatuM. paNa strIpuruSanA paraspara AkarSaNanI, kAma tattvanI ane premanI temaNe karelI mImAMsA atyanta cintya ane vivAdAspada che ema mane lAgyuM che. zrI paramAnaMdabhAIne mArI sUcanA che ke zrI rajanIzajInA vyAkhyAnanuM Trepa - raeNkoDIMga karAyuM che, te te akSaraza: 'prabuddha jIvana' mAM prakAzita kare. * temanuM mULa pravacana labhya thAya to tenI carcAvicAraNA karavI zakaya bane. atyAre te, zrI cImanabhAInuM pravacana (saMkSeparUpe) ahIM ApyuM che tenI sAthe zrI rajanIzajInA muddAo sarakhAvI zakAya. * Ama, adhikArI vyAkhyAtAo pAsethI kevaLa jIvanane mAnavajIvanAbhimukha karI sAcA arthamAM jIvanaprApti mATenI anekamukha vicArasAmagrI maLI. A jIvanamImAMsAnI sArthakatA tyAre thaI gaNAya jyAre A mArgadarzanane ApaNA dainaMdina vyavahAramAM ane AcAramAM mUkavA prayatna karIe. ane AvA nizcaya dareke potAnI meLe karavAno che. jema koI lAbha maLatA hoya to bIjA zuM kare che te jovAnI ApaNe darakAra karatA nathI tema ApaNI pharaja --ApaNA pAtA pratyenI ane te dvArA anya pratyenI--adA karavAmAM bIjA zuM kare che tenI darakAra karavA rokAvAya nahIM, svadharma ja parama dharma che. gaurIprasAda jI. jhAlA * AcAryazrI rajanIzajInuM prastuta vyAkhyAna prabuddha jIvananA AgAmI aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. taMtrI. A vakhatanI paNu vyAkhyAnamALA : AbhAnivedana je lAkakalyANanI daSTie hitatama hoya te satyanuM darzana karavuM." kAkA kAlekaranA zabdomAM ApaNI vyAkhyAnamALAnA A uddeza che. mAtra gatAnugatika cAlavuM e jIvananAM vikAsanuM lakSya nathI. eTale ApaNe sArA sArA lokone ekatra karavA ane enA paricaya zrotAone karAvavA, navA vicAro jANavA ane jhIlavA--vyAkhyAnamALA pAchaLa ApaNI A daSTi rahI che. A rIte vicAratAM--A vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA mATe TUMkamAM kahevuM hoya to kahI
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-68 prabuddha jIvana 107 zakIe ke-A vakhatanI vyAkhyAnamALA eTale satyaM ziva ane moTavANI je zrImatI sudhA malhotrAnA nAmathI lokapriya che- teo suMdarama ne triveNI saMgama hato. tA. 27 maMgaLavAranA roja bhajano saMbhaLAvavAnA hatA paraMtu anivAryaamane AnaMda thAya che ke A vakhatanI tA. 20 oNgasTathI kAraNa ubhuM thatAM teo AvI zakayA na hatA. A uparAMta dareka sabhAnI 28 oNgasTa sudhI-ema nava divasa mATe bhAratIya vidyA- zarUAta atyaMta madhura evA prArthanA saMgIta vaDe karavAmAM AvI bhavananAM zItaLa sabhAgRhamAM yojAyelI paryuSaNa vyAkhyAnamALAno hatI - AmAM bhAga lenAra bhAI bahenAnAM nAma - zrI baMsIbhAI, kAryakrama khUba ja suMdara rIte pAra paDayo hato. nave divasanI - zrImatI ramAbahena jhaverI, zrImatI jayAbahena zAha, zrImatI nIrubahena vyAkhyAnasabhAonuM saMcAlana senTa jheviyarsa kaoNlejanA saMskRtanA zAha, zrImatI maMdAkinIbahena, zrI manubhAI ane temanuM saMgIta vaMda, adhyApaka mAnyavara zrI gaurIzaMkara cunIlAla jhAlAe adhyakSa- zrImatI guNavaMtIbahena, zrImatI zAradAbahena zAha-e mujaba che. sthAnethI karyuM hatuM. vyAkhyAnamALAmAM sabhAgRha uttarottara ' A vakhatanI vyAkhyAnamALAe amArA mATe aneka navA zrotAothI vadhune vadhu bharAtuM gayuM, chellA pAMca divasanI bhIDa kSitijo uMdhADayAM che. Avate varSe amAre vizALa sabhAgRhanuM saMyojana te kalpanAmAM na Ave evI asAdhAraNa hatI. zrotAonuM AkarSaNa karavuM paDaze - ane zrotAone kazI agavaDa na paDe ene khyAla alabatta vakatAo ja hoya che. A vakhate navA vakatAonuM- rAkhavo paDaze. A varase chellA be divasamAM amAre cAra pAMcase temAM ya khAsa karIne zrImatI tArakezvarI siMhA, zrI rohita mahetA, bhAI bahenane uparanAM gItA bhavananA haeNlamAM na chUTake -- besADavA zrImatI zrIdevI mahetAnuM AkarSaNa savizeSa hatuM. nava divasa dara paDayA enuM amane bhAre du:kha che. miyAna kula 18 vyAkhyAne thayA hatA. pratyeka vyAkhyAtAe emanAM vyAkhyAnamALAnAM aMtima pravacanane aMte rASTrIya gIta gAI viSayane pUrepUro nyAya Apyo hato eTaluM ja nahi teo temanI sau vikharAyA tyAre prasannatAnuM vAtAvaraNa hatuM - nava divasa kayAM taiyArI sAthe AvelA hoI vyAkhyAne rasaprada banyA hatA. gayA - keTalA jhaDapathI enI khabara na rahI - ane A badhuM kone zrotAo be aDhI kalAka zista ane zAMti jALavatAM-kAraNa, AbhArI? eka suMdara ane bhavya ImAratamAM jema IMTa mAtrane teo vyAkhyAnethI prabhAvita thayA hatA. nave divasamAM je zAMti phALo hoya che ema A vyAkhyAnamALAmAM mAnyavara jhAlAsAhebajaLavAI e te zrotAonI saMskArItAnI anubhUti karAvI gaI. utkRSTa koTinAM vakatAo - saMgItakAro ane bhajanIka - amArA kharekhara A mATe vakatAono jeTalo AbhAra mAnIe ethIya sahakAryakaro - ane zretAo - saune suMdara phALe che ane e mATe vizeSa amAre zrotAone mAnavAno che. ame A badhAnI khUba khUba jhaSNI chIe- bhAratIya vidyAbhavananAM A vakhatanA vyAkhyAtAomAMthI agiyAra vyAkhyAtAo muMbaI saMcAlako ane tyAMne sTApha amane sahakArI bane tema ja cIkAze bahAranA hatA. zrI DI. esa. koThArI, zrImatI tArakezvarI sihA kAM. vALA zrI moTavANIbhAI-temaNe khUba ja vyAjabI bhAve mAIkanI ane Do. Indacandra zAstrI dilhIthI, zrI bhaMvaramala siMdhI hkattAthI, vyavasthA karI ApI - e mATe emane ya AbhAra mAnIe chIe. phAdhara vAlesa, zrI ravizaMkara rAvaLa, zrI puruSottama mAvaLaMkara amadAvAdathI, zrI manubhAI paMcoLI saNosarAthI, zrI rohita mahetA ane dara varSanI mAphaka A varSe paNa zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI zrImatI zrIdevI mahetA banArasathI ane AcArya rajanIzajI jabalapurathI bhinna bhinna pravRttionAM saMcAlana mATe rU. 20,000 nI mAMgaNI AvyA hatA. bAkInA vyAkhyAtAo zrI cImanalAla cakabhAI karavAmAM AvI hatI- jaNAvatAM AnaMda thAya che ke atyAra sudhImAM zAha, zrI gulAbadAsa brokara, zrImatI nirmaLAbahena zrIvAstava, Azare rUA. 15,000 bhegA karI zakayA chIe. bAkInI rakama pUrI Do. ema. ema. bhAMgarA sthAnika hatA. thaI jaze evI AzA che. saMghanAM sabhyo ane "prabuddha jIvananAM phAdhara vAlesa je ApaNe tyAM gayA varSe paNa AvyA hatA, vAMcakone - badhAne vyakitagata maLavuM zakaya nathI - AthI ahIMthI ja ame Apane vinaMtI karIe chIe ke Apa amArI A TahelamAM ane jemane paricaya 'prabuddha jIvana'nA vAcakone che ja- emanAM, Apane yogya lAge te rakama amane mokalI Apaze te ame ApanA tema ja zrI manubhAI paMcoLI, tathA zrI rohita mahetA ane zrIdevI AbhArI thaIzuM. ApanI mamatA ane lAgaNInAM pratika rUpe maLatI mahetAnAM babbe vyAkhyAne rAkhavAmAM AvyA hatA. zrI rohita mahetA nAnI moTI koI paNa rakamanuM amAre mana ghaNuM mUlya che. ane emanAM patnI zrIdevI mahetAe kabIra upara je suMdara saMkIrtana vyAkhyAnamALA daramyAna, bhAratIya vidyAbhavanamAM, je bhAIkaryuM e zrotAone mugdha karI gayuM. zrIdevIbahena arachA bhajanIka bahenee jhoLImAM phALo Apyo e mATe e bhAIbahenane paNa ame A take AbhAra mAnIe chIe - A jhoLI - dara varSe sva. che. mIrAnAM jIvanadarzananI vAta kahetA kahetA paNa emaNe mIrAnAM zrI TI. jI. zAhanAM patnI tyAgamUrti ane sevAparAyaNI sAdhvInulya bhajano emanA madhura kaMThe saMbhaLAvyA tyAre zretAgaNa gadgadra vayovRddha - rAMcaLabahena, sabhAnA prAraMbhathI aMta sudhI - laIne UbhA thaI gayo hato. zrImatI tArakezvarI siMhAe emanI komaLa pratibhA, rahe ane A varSe paNa pahelA traNa divasa UbhA rahyA - paraMtu ambalIta vAdhArA ane UMDI buddhimatA ane nIDaratAnuM darzana pachI temanI tabiyata ThIka na rahetA emanuM kAma amArI kArobArInAM utsAhI sabhya zrI bAbubhAI jI. zAhe upADI lIdhuM A rIte jhoLImAM karAvyuM. temaNe 'gAMdhIjI'ne jANe ke jIvanta karyA. emane sAMbhaLIne ekaMdare rUA. 3155 ekaThA thayA hatA. A mATe, ame pUjya AMkho azrubhInI banI. zrI puruSottama mAvaLaMkara eka yuvAna vakatA- caMcaLabahenane ane zrI bAbubhAIne khUba AbhAra mAnIe chIe. vidyArthI Alama sAthenAM emanAM gADha paricayanI pratIti karAvI gayA. aMte che ke eka bAbata jaNAvavAnI ke vyAkhyAnamALAnA emanI vANImAM ya madhuratA jharatI hatI. veMkaTara DI. esa. koThArIe thoDA ja divaso pUrve surata- bharUca jillAmAM bhAre rela AvI ane dharma ane vijJAna' vize emanAM UMDA abhyAsanuM darzana karAvyuM. asAdhAraNa saMkaTa AvyuM. AmAM TreInavyavahAra paNa kheAraMbhAyo. AthI amadAvAda - saNosarAthI AvatA ApaNA mahemAnane ApaNe zrI rajanIzajInAM pravacananuM AkarSaNa to jANItuM che ja. A sivAyanA vyAkhyAtAo paNa emanAM viSayonuM suMdara nirUpaNa karI zakayA hatA 'erathI' bolAvavA paDayA. sadbhAgye 'era' nI TikiTa maLI ane A badhA vyAkhyAnanI murabI zrI jhAlAsAhebe karelI surekha teo samayasara upasthita thayA ethI ApaNI vyAkhyAnamALAmAM AlecanA A ja aMkamAM upara pragaTa karavAmAM AvI che. khAsa koI pheraphAra thayA nahi je ApaNAM saunuM sadbhAgya A vyAkhyAnamALAne saMgItasabhara banAvavAno paNa prayatna kahevAya - sAthe sAthe gujarAta relamAM sapaDAyelA bhAI-bahenone paNa ApaNe kema bhUlI zakIe? eTale- ApaNe gujarAta relarAhata karavAmAM AvyuM hatuM. tA. 25 mI ravivAranA roja kAryakrama mujabanAM phaMDa paNa zarU karyuM che. vyAkhyAnamALA daramyAna paNa thoDIka rakama be vyAkhyAno pUrAM thayA bAda zrImatI viSNI malahotrAe emanAM AvI che. jenI vigatavAra prasiddhi prabuddha jIvanamAM thAya che. sAja sAthe suMdara bhajane saMbhaLAvyA hatA. zrImatI sudhA gIradhara , maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ '108 prabuddha jIvana tA. 16-9-68 divaMgata AtmAone aMjali - - sva. rASTabhakta De. caMdulAla desAI vaNInuM temanuM jIvanakArya vadhu vegIluM ane prANavAna banyuM. zikSaNanuM kArya zrI caMdubhAI mATe kadI dhaMdhArUpa nathI banyuM. kAyama dharmarUpa rahayuM na nAmanAnI kAmanA, na dhana-dolatanI jhaMkhanA ane nahIM hatuM. bALamaMdiramAM bALakone bhaNAvatA hoya ke adhyApanamaMdiramAM eza-ArAmanI khevanA ! kAmanA, jhaMkhanA ane khevanA mAtra zikSakone bhaNAvatA hoya tyAre temaNe mAnavImAM rahelA devanAM ja darzana eka ja : dIna-dukhiyAnA du:khe dUra karavAmAM mArAM tana-mana-dhanane karyA che. jIvatA nara ane nArInI pujA e ja tenI Izvarabhakita katArtha karuM ! AvuM anAsakata, sevAparAyaNa ane sadA jAgrata jIvana rahI che. tenA sAMnidhyamAM rahIne jeTalA zikSako taiyAra thayA che te jIvIne ane 86 varSanI ati jaIpha uMmara sudhI janasevA kAje asaMkhya bhAIo ane bahenonA dilamAM caMdabhAI mATe apUrva pitAnI kAyAne ghasI ghasIne nivRtti ane ArAmanA sAcA adhikArI prema ane pUjyabhAva bharelA che. janmathI jema brAhmaNa tarIke tema banIne, gujarAtanA choTe saradAra zrI caMdubhAI maNibhAI desAI, tA. vyavasAyathI keLavaNIkAra tarIke teo zikSaNanA je jIva hatA. ane 30-8-'18nA roja emanA sevAdhAma bharUcanA suprasiddha-sevAzramamAM AkharanI ghaDI sudhI e ja rahyA. temanA samagra jIvanamAM zikSaNane sadAne mATe zAMta thaI gayA, ane gujarAtamAMthI sevAne eka jIvaMta ekaraMga kAyama sacavAI rahyo. kadI doraMgIpaNuM na dekhAyuM. jIvanamAM prakAza ola thaI gayo ! aneka viSama ane vikTa paristhitino sAmano karavo paDayo tema chatAM. samagra gujarAtanA AdarapAtra ApaNA e choTe saradAnuM jIvana zikSaNanuM kAma akhaMDa ane avirata cAlyA ja karyuM. ' nIcenA zlokanuM eka jIvaMta ane javalaMta udAharaNa hatuM AvA kalyANakArI AtmAo mATe Izvare sadagati ja sajelI na tvoM kAma rAjaya, na svarga nApunarbhavam che. sadgatanA jIvanakAryane yathAzakita AgaLa vadhArIne ja temanA AtmAne zikSaNasaMsthAo ane zikSako sAcI aMjali ApI zake. kAmaye du:khataptAna, pANinA mAtinAzanama zizuvihAramAMthI sAbhAra udhdhata premazaMkara bhaTTa ane A bhAvanAne meTA pAyA upara saphaLa banAvavA mATe ja te emaNe rASTrasevAne bhekha dhAraNa karyo hato. e satya emanAM sva. sara cunIlAla bhAIcaMda mahetA aMtaramAM barAbara vasI gayuM hatuM ke dezanI gulAmIne aMta lAvyA tA. 10mI sapTembaranA roja sara cunIlAla bhAIcaMda mahetAnuM vagara ane dezane svataMtra banAvyA vagara dIna-dukhiyAnA du:kha dura be mAsanI mAMdagI bAda 80 varSanI ummare muMbaI khAte avasAna thatAM na thaI zake. eTale teo gAMdhIjInI svAtaMtryasaMgrAmanA niSThAvAna eka viziSTa pratibhA dharAvatA ane zUnyatAmAMthI saphaLatAnAM aneka sainika banyA hatA; ane rASTrabhakita karatAM karatAM game tevA saMkaTa sImAcihane puruSArtha ane vyApArI kuzaLatAnA baLe sara karanAra AvI paDavA chatAM emaNe kayAreya pAchAM pagalAM bharyA na hatA. ane eka agragaNya nAgarikanI muMbaIne khoTa paDI che. teo 1935-36mAM aNanama vaphAdAra khaDA sainika tarIke teo jIvananA chellA zvAsa muMbaInA zerIpha hatA ane 1940mAM InDiyana maracanTsa sudhI dezanI sevA karatA rahyA hatA. bAraDolI satyAgraha vakhate emaNe ceMbara ane pheDarezana opha InDiyana ceMbara opha komarsa je khamIra, vyavasthAzakita ane hiMmata dAkhavyAM hatA tethI ja jana- enDa InDasTrIjhanA pramukha hatA. bebe buliyana esetAe emane choTe saradAra tarIke vadhAvI lIdhA hatA. siezananA daza varSa sudhI (1934-43) AgevAna hatA. muMbaInI bIjuM to ThIka, paNa cAra ja varSanA lagnajIvana bAda 27 ghaNI audyogika ane vepArI peDhIonA DirekaTara hatA. 1944mAM varSanI bharayuvAnavaye vidhura thanAra vyakita pharI lagnasaMbaMdhamAM paDavAne nyuyorkamAM maLelI AMtararASTrIya vepArI pariSadamAM temaNe bhAratIya sApha sApha InakAra kare, eTalI eka ja bInA e vyakitanA alagArI pratinidhimaMDaLanI temaNe AgevAnI lIdhI hatI. 1942mAM temane paNa, saMyamIjIvana ane tene khyAla ApavA mATe pUratI che. ane nAITene khitAba maLyo hato. temanA rU. 3000nA dAna vaDe tethI ja te svarAjya AvyA pachI paNa dIna-hIna-garIba-du:khI jana muMbaImAM jaina ejyukezana sesAyaTInI sthApanA karavAmAM AvI tAnI parezAnI cAlu rahelI joIne emanA puNyaprakopa jAgI UThayA hatI. temanI kArakIrdI paramapuruSArtha ane asAmAnya vyApArI vinA na raheta. phaLa maLyuM ke na maLyuM, teo to potAnuM kartavya kunehanI jIvana kahANI rUpa che. temanuM jIvana bhautika utkarSanA bajAvIne kRtArtha thaI gayo. lakSane varelI AjanI peDhIne aneka rIte preraNArUpa bane tevuM che. sadgatanA AtmAne zAzvata zAMti prApta thAo evI ApaNI AvA eka niSThAvAna rASTrabhakatane cira:vizrAma mATe aMtara prArthanA ho ! gamagInI anubhave e svAbhAvika che. paNa evA purUSArthI naravIranI ciravidAya veLAe emane AMsunI aMjali ApavAne badale dhanya sva. zrI paramAnaMda eca. kAmadAra jIvananA maMgala nAdo ja uccAravA zobhe. mahAyAtrAnA e pathikane zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA vajane sabhya ane sAmAjika ApaNAM anekAneka vaMdana ho ! emanA jevuM pavitra ane tejasvI kAryakara zrI paramAnaMda eca. kAmadAranuM tA. 28-8-68nA roja muMbaI jIvana meLavavAnI ApaNI hAdika prArthanA che ! khAte hRdayaroganAM aNadhAryA AkramaNanA pariNAme avasAna thatAM eka "jaina"mAMthI sAbhAra udbhuta sahRdaya mitranI kheTa huM anubhavuM chuM. temanI ummara 65 varSanI hatI. * ratilAla dIpacaMda desAI temane svabhAva premALa ane sujanatAbharyo hate. pUjya kedAra nAthajInA teo parama prazaMsaka hatA ane temanA satata paricayamAM teo sva. AcArya caMdulAla vanamALIdAsa bhaTTa rahetA hatA. teo daMbha, pAkhaMDa ane ADaMbaranA kaTTara virodhI hatA. bhAvanagaranI gharazALAnA adhyApana maMdiranA AcArya zrI . paramAnaMda caMdubhAI vanamALIdAsa bhaTTa zanivAra tArIkha 27-7-'18nA roja - gujarAta relarAhata phaMDamAM maLelI rakammAnI yAdI savAre A duniyA ane deha choDI svargavAsI banyA. teo Adarza . (A rakama, A rAhatakArya moTA pAyA upara je saMsthAe * zikSaka ane Adarza keLavaNIkAra hatA. jIvananI sAcI ane sarvAgI hAtha dharyuM che te zrI mahAvIra kalyANa kendrane pahoMcADavAmAM Avaze.) daSTivALA keLavANakArane Aje sarvatra abhAva che. temanA javAthI A 34ra8-0 AgaLane aMkAmAM pragaTa thayelo nAmI kheTa vadhI che ane gujarAta keLavaNInA kSetre vadhu raMka banyuM che. 100-00 amIcaMda khemacaMda zAha : 1921nA rASTrIya AMdolana pachI sarakArI keLavaNIne tyAga karI - 11-00 kasturacaMda DI. zAha temaNe bhAvanagaranI dakSiNAmUrti nAmanI rASTrIya saMsthAmAM saMskAra ane zikSaNa lIdhA. samartha keLavaNIkAro zrI nAnAbhAI bhaTTa, 3,537-00 * zrI gijubhAI badhekA ane zrI harabhAI trivedInA priya vidyArthI bhUla sudhAra: gatAMkamAM pragaTa karelI nAmAvalimAM traNa nAme banyA. dakSiNAmUtino abhyAsa pUro karI mahAtmA gAMdhIjIe sthApela khoTI rIte chapAyA che te nIce pramANe sudhArIne vAMcavA : gujarAta vidyApIThamAM snAtaka thayA. zrI gijubhAInA bALakevaNIkAra zrI choTubhAI harilAla pArekhane badale zrI choTubhAI ane bALaadhyApana maMdiranA AMdolanamAM joDAyA. muMbaImAM rahIne ratilAla pArekha, zrI candrAbahena semAbhAIne badale zrI candrAbahena jANItA bALakeLavaNIkAra zrImatI tArAbena moDaka sAthe kAma karyuM. saubhAgyacaMdabhAI zAha ane zrI parimala jhaverIne badale zrI parimala temanAM patnI zrI maMchAbena paNa eka sArA zikSikA hovAthI keLa- (AjhAda).-AvI kAtI thavA mATe ame atyaMta dilagIra chIe. taMtrI
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-68 prabhu jIvana "satyAgraha : mArI samajaNa mujaba" aMge (tA. 1-8-68nA prabuddha jIvanamAM pragaTa thayela upara jaNAvela lekha aMge potAnA pratyAghAto pragaTa karatA mane traNa patro maLyA che: eka zrI appAsAheba paTavardhana taraphathI, bIjo zrI zaMkararAvadeva taraphathI tathA trIjo zrI siddharAja DhaDhDhA taraphathI. te patra nIce anukrame pragaTa karavAmAM Ave che. paramAnaMda) 1: zrI appAsAheba paTavardhananA patra muMbaI, tA. 14-8-68. bhAIzrI paramAnaMdabhAI, vinebAnA satyAgraha viSenuM tamAruM lakhANa vAMcI mane sUjhatA vicAro, jevA sUjhe tevA, loud thinking nA svarUpamAM tamArI AgaLa mUkavAnI rajA lauM chuM ke tamArI AjJA mAnIne lakhuM chuM. mane yAda che tyAM sudhI Passive Resistance and zabda gAMdhIne potAnA nathI. temanA pahelA paNa P. R. nA prayogA thayA hatA. temanA zabda ja gAMdhIjIe potAnA AMdolana mATe laI lIdhA. P. R, nA tarajumA "ni:zastra pratikAra" karavAmAM AvatA te temane gamyo nahi, teo je karavA mAgatA hatA te zastravaMcitonA pratikAra na hatA, zarIrabaLano upayoga jemane gamatA ja nathI tuccha ke lajajAspada lAge che tevAono pratikAra hato. te Passive paNa nahIM, Active (eTale ke racanAtmaka, tame Active no artha bhautika baLamukata karyo che te arthamAM nahIM) hato. tethI " Passive " ke "ni:zastra"thI caDhiyAtA zabdanI tapAsa karatAM temane satyAgraha zabda jayo. emaNe pote e viSe anekavAra khulAsa karyo che. satyAgrahane emaNe Soul Force nAma ApyuM te paNa Active ne bhAva spaSTa karavA mATe ja, Passive Reslsatnce zabda temaNe pAzcAtyothI lIdhA hatA, paNa satyAgrahanA pATha temaNe kastUrabA pAsethI ja zIkhI lIdhA hatA. kastUrabA prativratA hatAM, chatAM patinI peAtAne khoTI lAgatI AjJA tee na ja mAne, khoTuM sahana karavuM, cAlavA devuM, tene vaza thavuM eTale khATAmAM pote Partner banavuM. satyAgrahamAM tenA niSedha hatA, sAmenA mANasano niSedha na hato. pApano niSedha, pApInA nahIM, kAraNa ke je "pApI" kahevAya che te kharekhara puNyAtmA ja che. mAnavatA para pUrI zrAddhA satyAgrahamAM hatI. pRSTha 73nA chellA paricchedamAM prAraMbhamAM tame pAThaya karyuM che ke krodha nahIM paNa karuNA e ja satyAgrahanI preraka zakita che; paNa Akhare tame kaho che ke anyAyanivAraNa mukhyatA dharAve che, hRdayapalaTo gauNa che. prAraMbha tathA aMta vacce visaMgati che ema mane lAge che. huM ATaluM jarUra mAnya karIza ke gAMdhIjI mAtra satyAgrahI na hatA, sAthe sAthe teo lAgrahI paNa hatA: Practical Idealist peAtAne kahevaDAvatA. te temanI mahattA paNa hatI ane maryAdA paNa hatI. mane lAge che ke "42nA AMdolananI bAbatamAM emaNe made me blind" ema paNa kaheluM-potAnI bhUla bhagavAna para AropI detA ! God vinAbAe satyAgrahane gAMdhIjI karatAM ye vadhAre parizuddha karyAM che ema huM mAnuM chuM. satya ane Agraha e ekabIjA sAthe baMdha na bese evA bhAvA che, tethI vinAbA kahe che ApaNe satyagrAhI thaIe satyAgrahI nahIM. gAMdhI-vinobA vacce te ja pharaka bIjI bAbatamAM paNa dekhAI Ave che ane vinobAe gAMdhInI virAsatamAM A rIte vadhAro karyo che. gAMdhIjInI hayAtImAM ja vinobAe koI jAtanI saMsthAsaMghaTanAothI pote alipta rahevA mATe gAMdhIjInI rajA meLavI hatI. 109 saMtatiniyamananI bAbatamAM gAMdhIjIe jene Safe period kahyuM tene ja vinobAe most unsafe batAvyuM hatuM. gAMdhIjI potAnI TrasTIzIpa mATe kAyadAnI madada levA paNa taiyAra hatA ("Trusteeship does not exclude legislative control of property.) vinobAnuM bhUdAna-grAmadAna e TrasTIzipanuM ja navasaMskaraNa che. "saMpati bhagavAnanI che, zuM tenA TrasTI-prabhue nImelA vahIvaTadAra- che" e satya hoya to sabai bhUmi gopAlakI e to vadhAre dekhItuM ke suspaSTa ke nirvirvAda satya che. te satyano ja pokAra vinobA karI rahyA che. te satyane sAbita karavA mATe teo kAyadAnI madada varjya mAne che. "satyameva jayate-bhale vAra lAge," e zraddhAthI lagAtAra te satya pAkAratA phare che, te sAce ja satyAgraha che. te bAbato temanA dAvA bilakula vyAjabI che. chatAMya vinAbA sAthe mAro kajIyo che te e muddA para ke"lava ii bhUmi" A satyane teo vaLagI rahyA nathI. "jamIna grAmasabhAne ApI dA" kabajo tame pAte rAkho" kahe che. ethI pharaka zuM thayo ? sulabha grAmadAna e sAcuM grAmadAna rahyuM nathI. te kalpeluM grAmadAna che. mArI calaNazuddhi te paNa satyanA pokAra che ane calaNazuddhithI sAcuM grAmadAna sulabha bane che. lI. aA paTavardhananA praNAma 2: zrI zakararAva devanA patra pUnA, tA. 26-8-'68 priya baMdhu, " gasTa 16 mInuM ' prabuddha jIvana ' maLyuM. " satyAgraha vize vadhu spaSTatA " e mathALA nIcenI tamArI noMdha vAMcI. pahelA paricchedamAM je tame lakhyuM che, te jo meM lakhyuM hota to svAbhAvika rIte meM kAMIka bIjA prakAre lakhyuM hota. ema chatAM tame je lakhyuM che te jevuM tame samajyA te mujaba ja lakhyuM che, tethI te ThIka che. bIjA paricchedamAM tame je lakhyuM che te saMbaMdhamAM tamane kAMIka lakhavAnuM mane Avazyaka lAge che ane tethI A patra lakhI rahyo chuM. pAchaLanuM prabuddha jIvana mArI pAse nathI. ema chatAM jyAM sudhI mane yAda che " je kAMI huM karI rahyo chuM te satyAgraha ja che " - A vinAbAjInuM kathana tamane pasaMda nathI athavA to maMjura nathI ane te upara tamArI noMdhamAM tamAro vicAra tame spaSTa rUpamAM pragaTa karyo che. muMbaImAM ApaNe jyAre maLyA hatA tyAre vinebAjInI daSTithI teo je kahe che te kema kahe che te samajAvavAnI me koziSa karI hatI. kAraNake jo satya jANavuM hoya to, je vyakita je kahI rahI che te zA mATe kahI rahI che te samajavAnI koziSa karavI joIe. te ema zA mATe kahI rahI che evA prativAda karavA te kadi kadi tene anyAya karavA barobara bane che. mane lAge che A bAbatamAM AvuM ja kAMIka thaI rahyuM che. mArI namra samajaNa mujaba vinobAjI je kahI rahyA che te meTA pramANamAM sAcuM kahI rahyA che. huM tene pUrNa satya nahi kahuM. tenuM kAraNa emanI ane mArI prakRti bhinna che. vinAbAjI Aje grAmadAnanA rUpamAM ane grAmadAnane aMge je kahI rahyA che te dnArA teo gAMdhIjInA saMpUrNa, parizuddha, racanAtmaka kAryakramane amalamAM lAvI rahyA che. peAtAnA racanAtmaka kAryakrama saMbaMdhamAM gAMdhIjInA zuM khyAla hato te temanA potAnA zabdomAM spaSTa thAya che. gAMdhIjIe kahyuM che ke "racanAtmaka kAryakrama e AjhAdI prApta karavAno satyAbhimukha ane ahiMsaka mArga che; savinaya kAnUnabhaMga - pachI te vaiyakitaka hoya ke samudAyagata hoya racanAtmaka prayogane madadarUpa che ane sazastra vidrohanA te saMpUrNa vikalpa ........... savinaya kAnUnabhaMga mATenI tAlIma e ja racanAtmaka kAryakrama che. Ama hovAthI kAryakraroe savinaya pratikAranI zodhamAM bhaTakavAnuM nathI. temaNe to, jo racanAtmaka prayogane niSphaLa banAvavAno prayatna karavAmAM Ave to, teno pratikAra karavA mATe sadA taiyAra rahevAnuM che. " gAMdhIjInA A zabdomAM vinobAjI Aje je kAMI kahI rahyA che tene AdhAra maLe che. gAMdhIjI kahI rahyA che te mujaba racanAtmaka
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 prabuddha jIvana tA. 16-9-18 kAma e ja satya ane ahiMsAnuM pAlana che. Ane lagatA AcaraNamAM daDhatA" athavA te "satyanI tAkAta," "Truth forceA jyAre avarodha UbhuM karavAmAM Ave tyAre tene haThAvavo e ja saMbaMdhamAM je sauthI paheluM kAma karavAnuM che te che anyAyayukata parisatyAgraha che. huM "Agraha'ne badale 'niSTa' zabda vadhAre pasaMda karIza. sthitinuM pRthakkaraNa karavuM, tenA mULamAM jaIne tene vicAra karavo, have vinobAjI je mArga upara cAlI rahyA che temAM AgaLa vadhavAmAM ane vAMdhA paDatA muddAo spaSTa rIte rajU karavA. Ama paristhitinuM koI avarodha pedA thayo che ke nahi tene lagate nirNaya levAne vizleSaNa karatAM koI kendrIbhUta muddA upara tamAruM dhyAna kendrita adhikAra vinobAjI jevI vyakita pUrato temane ja seMpI de e thavAno saMbhava che. temAMthI paristhitigata aniSTa tamArI sAme adhika satyaniA lekhAze. avarodha ubho thayo che ke ubhe thaye nakkara AkAramAM upasthita thavAnuM jene tamAre sAmane karavo hato, paNa tene haTAvavAnI temaNe koziSa karI nahi evI ApaNI joIe ema tamane saceTapaNe bhAsavAnuM ane ema thatAM tame pratisamajaNa hoya to paNa A bAbata sAthe jyAM sudhI vinAbAjIne kAranI mAge gatimAna thavAnA. saMbaMdha che tyAM sudhI te bAbata emanI upara choDI devI e ja yogya - satyAgraha eTale satyanuM UMDI samajaNapUrvakanuM darzana ane lekhAze. ahIM AthI vadhAre lakhavuM jarUrI nathI, gya nathI. meM tenuM ahiMsaka rIte samarthana." tamane kahyuM che te mujaba samaya maLe te A viSaya upara svataMtra - pUraka nedha tema ja savistara lakhavA IcchuM chuM. upara Apela traNa patrone samagrapaNe vicAra karatAM ane mAruM svAzya ThIka che ane kAma paNa cAlI rahyAM che. AzA temAM paNa khAsa karIne bhAI siddharAja DhaTTAne patra vAMcatAM-vicAratAMrAkhuM chuM ke tame AnaMdamAM haze. zaMkararAva mane lAge che ke "grAmadAna e satyAgraha nathI" e prakArane mAro 34 zrI siddharAja ThaThThAno patra abhiprAya mAre badalavo ja joIe. alabatta, grAmadAna svata: koI pratikAramAMthI phalita thatuM nathI, Ama chatAM paNa, vartamAna paTaNA, tA. 26-8-68. priya zI paramAnaMdabhAI, samAjavyavasthAne grAmadAna pratikArarUpa che, eTaluM ja nahi paNa, 16 mI oNgasTanA prabuddha jIvana'nA mukhapRSTa upara satyA jAhera karAyelA kaI paNa, grAmadAnane nakkara rUpa apAtAM pahelAM, grahanA viSayamAM ApanI noMdha meM joI. Apa dareka bAbatanA UMDA- prastuta grAmadAnane niSphaLa banAvavAnA prayatna ubhA thavAnA ja NamAM ane dareka vicAranI sUkSmatAmAM utare che e joIne AnaMda ane AvA prayatnone grAmadAna - samarthakoe pratikAra karavo ja thAya che. paDavAne. A rIte vicAratAM, grAmadAnanA garbhamAM pratikAranuM eTale ke grAmadAna eka prakArane satyAgraha che e mujabanA zaMkararAva- satyAgrahanuM tattva raheluM ja che ema mAre kabUla karavuM ja rahyuM. paramAnaMda jInA vicAra aMge asahamatI pragaTa karavA sAthe Apa jaNAvo che ke zarada-pUnama nimitte, cAdazanI cAdanI mANavA "grAmadAna jarUra ati mahattvanuM lokakalyANakArI sthiti parivartana saMghanA sabhyonuM vajezvarI-paryaTana che, Ama chatAM paNa, grAmadAna sarvasaMmati athavA te lagabhaga - ghaNA lAMbA samayanA gALA bAda saMghanA sabhyo tema ja emanAM sarvasaMmatidvArA jAhera karavAmAM Ave che ene lIdhe grAmadAnanA kuTuMbIjano mATe zanivAra tA. 5-1068nA roja eka AnaMdanirNayamAM nathI koI prakArano pratikArane avakAza, athavA to nathI paryaTana vajezvarI khAte yojavAmAM AvyuM che, jenI vigata pitAnI upara taphlakSI koI prakAranA kaSTane nimaMtraNa. Ama hovAthI nIce pramANe che. grAmadAna paNa satyAgraha che-A vicAra mane saMmata nathI." basa, zanivAra tA. 5-1068 baporanA be vAgye pAyadhUnIthI - grAmadAna gAmanA ochAmAM achA. 75 TakA janasaMkhyAnI UpaDI operA hAusa, jekaba sarkala, dAdara, mATuMgA thaI rAtre svIkRtinA pariNAme thaI zake che, athavA to jo ApaNe grAmadAnane ja vajezvarI pahoMcaze. bIje divase ravivAre sAMjanA tyAMthI nIkaLI dhyAnamAM rAkhIe to temAM 'pratikAra'nI AvazyakatA ke avakAza rAtre muMbaI pAchI pharaze. ochAmAM ochA che Ama kahevuM barobara che, Ama chatAM paNa, gAmanI - A paryaTanamAM joDAnAra mATe vyakitadITha rUA. 20 cArja rAkhavAmAM bahAranI duniyAnA saMdarbhamAM tema ja grAmasvarAjyano vicAra AjanI Avela che, ane bAra varSa sudhInAM bALako mATe rUA. 15 cArja rAkhapracalita samAjavyavasthA tema pravAhane pratikuLa che - A bAbata vAmAM Avela che. paryaTanamAM joDAnAra sabhya pitA pUratuM beDIMga ane dhyAnamAM letAM, e paNa ApanA dhyAna upara jarUra Avaze ke jemAM TorcalAITa tathA pANI pIvAne glAsa sAthe lAvavA jarUrI che. A mATe paisA bharI nAma noMdhAvanI chellI tArIkha tA. 30-9-68 . Apa kaho cho e arthamAM paNa grAmadAna karavuM te satyAgraha ja che. A tArIkha pachI jagyA haze te ja levAmAM Avaze. vadhu che; kAraNa ke temAM pracalita samAjavyavasthAne pratikAra paNa che mAhitI mATe kAryAlayane saMparka sAdhavA vinaMti che. tema ja tenA pariNAme kaSTa pedA thavAnI saMbhAvanA paNa che. keTalAye pRthvInI parikammA viSe vArtAlApa grAmadAnI gAmaDAMnI janatAne bahAranI vyavasthA, zAsanataMtra, tema ja adhikArIo ane zAhukAra vagere taraphathI kaTa bhegavavA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame tA. 23 mI sapTembara somavAranA roja sAMjanA 6-30 vAgye dhI grena rAIsa enDa oIla paDela che, A hakIkata che. sIDejha maracanTasa esosiezananA sabhAgRhamAM (masajIda baMdara roDa, - A uparAMta tAjetaramAM aMgrejI sAptAhika "pIsa-nyUsa" nA beMka opha baroDAnI sAme) duniyA uparanA aneka dezanA pravAra tA. 16-8-68 nA aMkamAM pragaTa thayela eka lekha huM vAMcI rahyo dvArA pRthvInI parikammA karIne thoDA samaya pahelAM pAchA pharelA hatA, jemAM lekhake gAMdhIjInA vicAronA AdhAra rUpa satyA muMbaInA jANItA orthopeDIsTa (hADavaidya) 3. rasikalAla ema. grahanuM bahu ja saraLa ane mArA khyAla mujaba sarasa vivecana karyuM bhaNazALI pAtAnA pravAsa viSe jAhera vArtAlApa Apaze. A vArtAche. saMbaMdhita aMza (mULa aMgrejImAM) A sAthe bIDuM chuM. kadAca lApamAM bhAga levA saMghanA sabhyane prArthanA che. ApanA cintanamAM upayogI thAya. Apane siddharAja ThThA aMgrejI avataraNane paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna saMghane maLelI bheTanI anuvAda - rakamanI nAmAvalI sthaLasaMkocane kAraNe A aMkamAM pragaTa thaI Apa kadAca jANe che ke gAMdhIjIe potAnI kAryapaddhatine zakI nathI, te AvatA aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. "satyAgraha' nAma ApyuM hatuM. A zabdano artha che "satya aMge maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-68 prabuddha jIvana 111 prakIrNa noMdha zrI bAbubhAI gulAbacaMda zAhane dhanyavAda! - pape hamaNAM barthakaTrola-saMtatiniyamana-nAM sAdhanonA virodhamAM je nivejaNAvatAM AnaMda ane gaurava anubhavAya che ke potAnI dana karyuM che tenA paDadhA e paDayA che ke pAdarIo paNa mATI saMkhyAmAM popane virodha karI rahyA che. TelivIjhanamAM paNa narse pahelIvAranAM patnI sva. kalAvatIbahenanuM nAma jaina mahilA samAjanA pustakAlaya sAthe joDavAmAM Ave evI paraspara samajutI sAthe zrI e nivedanano virodha karI rahI che ane garIbImAM barthakaMTrola sivAya ane te paNa pIla-tene lagatI goLIo-lIdhA sivAya chUTako nathIbAbubhAI gulAbacaMda zAhe jaina mahilA samAjanA makAnakuMDamAM rUA. e pracAra karI rahI che. A badhuM duniyA kaI dizAmAM jaI rahI 10000nI rakama bharI che ane sau. kalAvatIbahenanA pitA zrI che te sUcave che. kethelImAM te pApanuM vacana te bhagavAnanuM vacana nAnacaMda muLacaMde rUA. 2501nI rakama bharI che. A bAbubhAI muMbaImAM manAya che, paNa temAM paNa A gAbaDAM paDavA lAgyAM che, ane ApaNe InkamaTekSanA salAhakAra ane vimAejanTano vyavasAya kare che, tyAM te munirAjo paNa paisAdAra sAme garIbanI gAya jevA che. eTale mAtra bhaviSyanI AgAhI mArA lekhamAM che ane temAM saMyukata jaina vidyArthIgRhanA teo eka maMtrI che. muMbaI jaina yuvaka sudharavAnuM haju paNa mane lAgatuM nathI." saMghanI kAryavAhInA eka sabhya tarIke amArA sAthI ane sahakAryakartA che ane bIjI aneka jaina saMsthAo sAthe teo joDAyelA che. A upa vimalAbahena ThakAranA AgAmI pravAsane lagato kAryakrama rAMta, paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna pUjya caMcaLabahena zarUAtanA tA. 7-8-68nA patramAM zrI vimalAbahena ThakAra pitAnA AgAmI pravAsane lagatA kAryakrama vize jaNAve che ke "gasTa mAsanI pAMca divasa saMghanA phALA mATe jhoLI laIne UbhA rahyA hatA ane AkharamAM athavA te sapTembaranA pahelA aThavADiyAmAM huM norvemAM nAdurasta tabiyatanA kAraNe temanuM AvavAnuM azakaya banatAM temanuM hoIza; okaTobaranI pahelI tArIkhe huM amerikAnA sena phrAnsIskomAM sthAna bAkInA divase mATe zrI bAbubhAIe lIdhuM hatuM ane saMgha hoIza. A rIte kelIphoniyAmAM be mahinA rokAIza ane judAM judAM mATe rUpiye-be rUpiyA-pAMca rUpiyA jheLImAM nAkhavAnI potAnA bulaMda sthaLoe mAre bolavAnuM ke vArtAlApamAM joDAvAnuM haze. DiseMbaranA svare Tela nAkhatA hatA ane e rIte jhoLImAM ekaThI thayelI rakamano pahelA aThavADiyAmAM jApAna jaIza ane Disembara AkharamAM bhArata khAte pAchI pharIza." AMkaDo rUA.3155 sudhI temaNe pahoMcADayo hato. bAbubhAI eka navA 1969 temane paradezane pravAsa paNa temanA lakhavA mujaba AzAspada sAmAjika kAryakartA che. temanI Arthika sthiti sAmAnya AjathI nakkI thaI cukayo che, je anusAra 1969nA ogasTamAM prakAranI hovA chatAM temaNe upara jaNAvyA mujaba rUA. 10000nuM teo yuropa pAchA pharaze ane yuropanA bhinna bhinna deze yunAITeDa je dAna karyuM che ane pitAnA zvazura pAsethI rU. 2501 meLavI kIMgaDama, yunAITeDa sTeTsa ane dakSiNa amerikA-A badhA dezanA ApyA che ane potAnuM sthAna-mAna-mobhe-bhUlI jaIne saMghanI jhoLImAM paribhramaNa pAchaLa ATha dasa mahinA teo pasAra karaze. upara jaNAvyA mujaba temaNe je rakama ekaThI karI ApI che-temaNe santa tukaDojI bahu bimArInA kAraNe muMbaInA bebe hospiTalamAM upacAra mATe AvIne rahyAnA samAcAra keTalAka divasa pahelAM muMbaInA saMghanA phALAmAM rUA. 201 bharyA ja che-A mATe teo ApaNA hArdika dainika chApAomAM pragaTa thayA hatA. tyAra bAda kensaranA asAdhya abhinaMdana ane dhanyavAdanA adhikArI bane che. vyAdhinuM nidAna thatAM teo amarAvatI khAtenA temanA AzramamAM prAdhyApaka dalasukhabhAI mAlavaNIyAe karelI spaSTatA jaIne rahyA hatA. kukaDojI mahArAja sAthe vimalAbahenane ghaniSTa kauTuMbika saMbaMdha hovAnA kAraNe teo vacagALe aThavADiyA tA. 1-7-68nA prabuddha jIvanamAM 'navI duniyAmAM e mathALA mATe acAnaka muMbaI bAjue AvI gayAM ane amarAvatI khAte nIce prA. dalasukhabhAI mAlavaNiyAnA taraphathI maLele AThame patra santa tukaDojIne maLIne sapTembara mAsanI sAtamI tArIkhe yuropa tarapha pragaTa karavAmAM Avyo hato. temAMnA keTalAMka vidhAnanI zrI cImanalAla ravAnA thayA che. cakubhAI zAhe tA. 16-7-68nA prabuddha jIvanamAM lagnajIvananI zrI vimalAbahena ThakAranA patramAMthI traNa utArA samasyAo" e mathALA nIce AlecanA karI hatI. te eka dalasukhabhAI upara erameIlathI mekalavAmAM Avela. paNa ghaNA lAMbA vakhate tAje zrI vimalAbahena zrI gaMgAdAsa gAMdhI uparanA tA. 9-4-65nA taramAM temanA taraphathI maLelA tA. 3-9-'68nA patramAM teo jaNAve patramAM saMgIta vize nIce mujaba jaNAve che :* che ke te aMka temane maLyo nathI. Ama chatAM paNa A aMgenI A saMgItazAstra athavA te kaLAnuM meM koI vidhivat adhyayana karyuM bAjue paDelA pratyAghAtanI meM temane patrathI jANa karelI te patro nathI. ema chatAM e mAruM potAnuM banI jAya che. je vIza varSa temane maLyA che ane tenA javAbamAM prastuta bAbata vize spaSTatA mane jotAM rahyAM che te dAdA (dAdA dharmAdhikArI) ane vinobA A barobara jANe che. nAda sAthe, zabda sAthe, svara sAthe mane prema che. karatAM teo nIce mujaba jaNAve che: zarIranI vividha nADIomAM vadhI rahelA nAda mArA pratyakSa anubhavamAM "navI duniyAnA ATha naMbaranA lekha viSe e bhrama to na ja Avela che. prakAzatattvanI mAphaka nAdatattva paNa pravAhI tattva chethavo joIe ke e badhuM mane saMmata che. paNa meM to bhaviSyanI AgAhI A hakIkata mArA jovAmAM Avela che. agni tathA vAyunA saMga ane cetavaNI ApI che. AkhA lekhane dhvani A che. A dhvani vaDe nAda nirmANa thaI raheluM jovAmAM AvyuM che. AthI rAga-tAla dhyAnamAM na levAmAM Ave ane mAtra varNana vAMcavAmAM Ave te loko vAMdho vagerenuM jJAna na hovA chatAM paNa zAstrIya saMgItamAM mane nigUDha rasa che. jJAna na hovA chatAM paNa rasanI anubhUti prApta thaI zake che. le ja e huM samaju chuM. eTale ja ApaNe je mArge jaI rahyA chIe te (2). barAbara nathI, paNa gAMdhI-gRthya mArge javuM jarUrI che evuM mAruM zrI vimalAbahena zrI gaMgAdAsa gAMdhI uparanA tA. 30-5-68nA sUcana che. ApaNe je gAMdhIjInA mArge nahi jaIe te ApaNI patramAM jJAnezvarI gItA viSe lakhatAM nIce mujaba jaNAve che:paristhiti paNa ahIM jevI thavAnI ja che emAM mane zaMkA nathI. bacapaNathI mArI mitratA jJAnezvarI sAthe rahI che. bIjo ApaNuM ruDha mAnasa A viSayane samajI zake evI paristhiti nathI. koI grantha mArA mATe eTale priya banyuM nathI. Aje paNa mArA jovAmAM Avyo nathI. jJAnezvara mArA bAlamitra che. uMmaranI paNa samAjanuM navanirmANa je rIte vinAvicAryuM arthamulaka thaI sAthe anubhUtinuM gherApaNuM ane samRddhi vadhatI jAya che. AnA rahyuM che tenAM pariNAma mATe paNa ApaNe taiyAra thavAnuM ja che-AvuM saMdarbhamAM jJAnezvarInuM arthagaurava vizada banatuM gayuM che. adabhuta mAruM kahevAnuM che. ApaNe cAhIe ke na cAhIe, paNa arthapradhAna graMtha che-adabhuta. samAjamAM je paristhiti ahIM che te ApaNe tyAM AvavAnI che. " bacapaNanA anya mitro che gaurAMga ane rAmakRSNa paramahaMsa.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - ------ -- = - =- = 112 prabuddha jIvana tA; * 16-9-68 gaurAMga prabhunuM jIvana mahAbhAvanI sahaja lIlA che. rAmakRSNadevanuM sahita sajaja thaIne ApaNI vacce Ave che te ochA gauravanI jIvana sahaja samAdhinI anekhI lIlA che. baMne mahAnubhAvonI vAta nathI. huM strI heIne-ane jhaMkhanA chatAM joIe teTalI kAvya - sAdhanAM pote karI zakatI nathI te jotAM-khAsa temanI A sAdhanA vizeSatAo jJAnezvaranA vyakitatvamAM samAyelI che. yogezvara, temane mATe abhinaMdananI sAdhanA gANuM chuM. zrI suzIlAbahenanI bhakatarAja, jJAnAnaMdI, jJAnarAya mAnavatAnI caramakakSAmAM pratiSThita A bhUmikA temanA kAvyo samajavA ane mulavavA mATe upayoganI che. hatA. temanI vANImAM temanuM jIvanasaurabha Aje paNa tAjuM anu- temanAM kAvyomAM dalapatarAmathI mAMDIne cheka adyatana kavitAnI bhavAya che. khera! najAkata yathAzakaya jhIlAI che." zrI suzIlAbahenanA kAvyasaMgraha aMge mAruM saMvedana lagabhaga zrI vimalAbahena e ja patramAM yuropanA yuvakonA vidroha viSe A prakAranuM che ane upara jaNAvela che tevA ati pratikULa saMgone lakhatA nIce mujaba jaNAve che : sAmano karIne temaNe je kAvyasAdhanA karI che te mATe temane huM yuropamAM cAre tarapha vidrohanuM vAtAvaraNa phelAI beThuM che. yuvakonuM dhanyavAda ane abhinaMdana ApuM chuM. namUnA rUpe temanA saMgrahamAMthI AMtararASTrIya saMgaThThana thaI rahyuM che. zikSaNa paddhati, zikSaNasaMsthAe, eka kAvya ahIM udhRta karavAnuM mana thAya che. paramAnaMda arthavyavasthA, nItiparaMparA, dharma-rUDhio-A sarvanA virodhamAM 1. kaMI mane nathI samajAtuM ! vidyArthI samAja nirbhayatAthI Ubho thayo che. phrAnsamAMnA chAtra kaMI mane nathI samajAtuM ! AMdolanane je yaza maLyo tethI utsAhita banIne pazcima jarmanI, bhinna bhinna dazya kahevAtI, judI judI A vAtuM..kaMI. svIDana tathA holAMDamAM Ayojana thaI rahyuM che. mAsisTa, leninisTa, gaMbhIratA sAgara zIkhave che, lahere to caMcaLatA; TroskI AITasa, mAe-IsTa-badhAM daLa eka jhaMDA nIce kAma karavA sAthe rahe che. baMne toye, baMnemAM viparItatA; lAgyA che. seziyAlisTanA vividha daLo AmAM joDAyA che. netRtva e dekhI acaraja thAtuM...kaMI che 20 thI 25 sAla sudhInI ummaranA jozIlA juvAnanuM. uzyane paMkhIDAM zIkhave, vAyu vegI vicAro; temanI kAryapaddhatimAM bevakuphI che; krodha ane hiMsA che; dhRSTatA che; upara vA nIce jAvuM ke daza dizamAM vikharAvuM; Ama chatAM paNa temanI nirbhayatA, vIratA ane saMgaThThana kuzaLatA ApaNA dilamAM Adara pedA kare tevI che. vaheNa nathI varatAtuM..kaMI mAnyavara jhAlAsAhebe karelI paryuSaNa yAkhyAnamALAnI pAnakhare udAsI zIkhave, vasaMta hAsya madhuruM; , kaLInuM khIlavuM ne murajhAvuM, baMne lAge adhUruM; AlocanA aMge ko' khIle che' karamAtuM....kaMI. "A aMkamAM pragaTa karavAmAM AvelI saMghadvArA tAjetaramAM girizuMga aDagatA zIkhave, khINa sUcave pachaDAvuM; jAyelI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI mAnyavara jhAlAsAhebe karelI kaThoratA paththara zIkhave che, puSpo komaLa thAvuM; savistara ane ema chatAM jANeke alpamAM ghaNuM kahetI - samajAvatI vidrattAbharI AlocanA mATe temane ApaNe jeTale AbhAra mAnIe nita navuM yauvana pA...kaMI. teTalA ochA che. A nava divasanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM jemaNe caMdane baLI pherama phelAve, huM laDAM , rasa lUMTAve; prAraMbhathI aMta sudhI bhAga lIdho hato temanA mATe e nava divaso vRkSo nija baLatA tApe paNa, chAMya nIce patharAve; alaukika vaicArika yAtrAnA parva jyA hatA. A nave divasanAM madhura khavAI prasiddha thAtuM...kaMI. smaraNone puna: jAgRta karatI-tAjAM karatI--A AlocanA eka guna guna guMjana madhukara zIkhave, eka ja gItanI kahANI; punita smaraNayAtrA jevI lAge che. jeo A vyAkhyAnamALAmAM madhamAkhI kahe : pahelAM lUMTI, pachI karone lahANI; hAjara rahI nahi zakayA hoya tevA prabuddha jIvananA vAcakone A pItuM ko, to koI pAtuM..kaI. vakhatanI vyAkhyAnamALA kevI hatI tenI A AlocanAdrArA jhAMkhI thaze ane te vAMcIne teo eka prakAranI kRtakRtyatA anubhavaze. mAnava mAnavatA zIkhave, zaTha zAThayanIti apanAve; zIkhavuM mAre eka ja ke, suzIlAbahenanI "vicimAlA" mujane AmAM zuM phAve ? meM manathI kIdhI vAtuM(kAvyasaMgraha : racayitA sau. suzIlAbahena cImanalAla jhaverI; mukhyavijetA : gurjara grantharatna kAryAlaya, gAMdhIstA, amadAvAda ze tane nathI samajAtuM...kaMI kiMmata rUA. 3-50). suzIlAbahena jhaverI zrImatI suzIlAbahena jhaverI taraphathI thoDA varSo pahelAM pragaTa amadAvAda khAte yojAyelI paryuSaNa vyAkhyAnamALA thayela 'vicimALA' nAmanA temanA kAvyasaMgrahanI eka nakala thoDA divase pahelAM mane maLI. avakAze A saMgraha huM amadAvAda khAte sthAnika jaina yuvaka saMghanA upakrame tA. vAMcI gayA. prasannatA anubhavI eTale e saMgraha ane enAM 20mI ogasTathI tA. 27 ogasTa sudhI dararoja be vyAkhyAna-e racayitA suzIlAbahenane kAMIka paricaya ApuM evI IcchA thaI. mujaba yojAyelI paryuSaNa vyAkhyAnamALAno kAryakrama nIce mujaba che: A kAvyasaMgrahanuM zrI hIrAbahena pAThake avalokana lakhyuM zrI jhINAbhAI ra. desAI jAgatika saMparka ane jIvanamUlya che. tenA prAraMbhamAM teo jaNAve che ke kAvyadevatA mATe zrI bAbubhAI ja. paTela racanAtmaka kAryanI muzkelIo zrI suzIlAbahena jhaverI-jhaverI che eTale to nahi hoya ?- zrI puruSottama mAvaLaMkara rASTravAda ane vizvanAgarikatA vicimAlA laIne praveze che. gAMdhIjIe prereluM dezavyApI zrI gItA bhAratI gItAgyAna saMskArabaLa kayAM jatAM kone asara kare che. tenA daSTAMtarUpe De. bhegIlAla je. sAMDesarA gujarAtanA jJAna bhaMDAra A bahena che. surata jillAnA aMdaranA bhAgamAM, mAtApitAnI huMpha AcArya zrI esa. Ara. bhaTTa dharma zAne ane kone mATe? vinA, pUrA abhyAsanI pUrva bhUmikA vinA, AsapAsanA vAtAvaraNa revanDa phAdhara vAlesa micchAmi dukkaDam mAMthI bhAve, DhALe, zabdo pakaDI laIne, temaNe kavitAne kasaba muni zrI nagarAjajI' vartamAna yuga aura janasamAja karavA mAMDayo. bhaNelAM bhAIbahenene je azraddhA jAge, te zrI navalabhAI zAha - dharma-AjanI paristhitimAM hInatAthI dUra rahI sahaja bhAve teo lakhavA prerAyAM. gRhasthAzramI zrI maganabhAI desAI zrImad rAjacaMdra jIvananAM sarva rokANo-je strInAM samaya, dhyAna ane zakita tamAmane zrI umAbahena ojhA bhajana kevAM pakaDI-jakaDI rAkhanArAM jambara rekANA che, te huM anubhave AcAryazrI rajanIzajI jAga che. tenI vacce vacce temaNe kAvyotane vahetuM rAkhyuM. jema , zrI puSpAbahena zAha bhajana ApaNI jUnI prabhuparAyaNa strI saMsAramAM rahIne prabhuTaNane AcAryazrI rajanIzajI vArtAlApa tAra cUkatI na hatI, tema temaNe ye cUkayA vinA pitAnI 'raTaNAne zrI amitAbahena mahetA bhajana . . .. ? rAga" ApyA karyA. pariNAme Aje teo eka AkhA kAvyasaMgraha AcAryazrI rajanIzajI amule tu vadI * nA vArtAlApa
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-68 prabuddha jIvana ge 113 113 - ane huM * YT zAstrone upayoga ane tenI maryAdA (gatAMkathI cAlu) ke have A zAonI vAtane thoDI uMDANamAM jaIne tapAsIzuM te dhyAnamAM ekavAra eka vidvAna, paMDita, zAstronA abhyAsI, prakAMDa Avaze ke jeoe zAstro racyAM teoe koI pustaka vAMcI raTIne ke tajajJane bheTo thaI gayeluM. teoe jaNAvyuM ke nAnapaNathI ja teo abhyAsa karIne nathI racyAM. teoe te pitAnI sAme paDeluM vistRta vizva zAstrAbhyAsamAM pAraMgata thayelA ane lagabhaga 40 varSathI joyuM, tenA siddhAMte joyA, temAM rahenArAM sthira ane asthira to teo bIjAone zAstrAdhyayana karAvavAnuM kAma kare che. teo pustako joyo, pitAne ane sAme AvatA manuSya ane prANIone abhyAsa lakhe che ane vyAkhyAne paNa Ape che. zakitadalanI sabhAmAM karyo, ane chevaTe svaye pitAne eka libereTarI) prayogazALA mAnIne teonAM vyAkhyAne goThavavA vize paNa emaNe be traNa vAra sUcana aMdara UMDA UtarIne aMdaranA vizvanAM rahasya temaNe joyAM, jANyAM, karyuM. emanI vAte, zAbdika vidratA, ane mukha paranA bhAva jotAM ane anubhavyAM. jIvananA vijJAnanI AvI vaijJAnika prakriyA thatAM pratIti thaI ke teoe koruM jJAna meLavyuM haze paNa tenI sAcI tenA pariNAme bhavya virATa darzana teo pAmyA. AvuM darzana pAmIne bhInAza anubhavI nathI. manamAM aphasesa paNa thayuM ke A paMDitateo dhanya banyA. pachI teomAM evI utkRSTa bhAvanAne pracaMDa rAjanA 40 varSa vyartha gayAM. eTalA lAMbAgALAmAM te keTaluM badhuM pravAha vahevA lAgyo ke potAne je virala darzana, je zAzvata satya banavuM zakaya hatuM ? teo ane temanAM jevA zAstranA zabdonA lAdhyuM tene lAbha bIjAone paNa maLI zake te mATe pote kaMIka karavuM AgrahI vidvAnone mAtra zAstramAM ja racyApacyA rahevuM hoya ane jaIe. A bhAvanAvALI temanI vANIne vyavasthApUrvaka mUkavAmAM AvI tenAM AtmA tarapha na javuM hoya te tenI paNa teone svataMtratA che. temAMthI zAstro racAyAM. e zAstrone vAMcavA samajavA mATe to je varSo sudhI vedavedAMta, gItA ane evA dharmagraMthonuM adhyayana karyA cetanAnA stara parathI tenI racanA thaI te stara para pahoMcavuM paDaze, chatAM, maMtra racavA chatAM, pUjA arcanA ane mahAnsa karavA chatAM nahIMtara mAtra zabda ane tenA artho ja samajAze ane zabdonA bhagavAna na maLe, jJAna na thAya to spaSTa ja che ke te prayogamAM mahAaraNyamAM aTavAvAnuM ja banaze, paNa tenI sAcI cetanA sparzI kazI khAmI che, e khAmI kayAM che te zodhI kADhavAmAM Ave te zakaze nahIM. sAce prayoga hoya te sAcI cetanAnAM sparzane paNa pUro sAco prayoga hAthamAM Ave ane vikAsapatha para gati zakya bane. saMbhava che, paNa ApaNe tyAM to moTebhAge zabdo ja levAya A prayoga te "DAyarekaTa methaDane hoI zake jemAM pratyakSa joI che ane tethI mArAmArI ane vitaMDAvAdamAM paDI javAya che, joIne AgaLa javAnuM hoya che, temAM dareka cIja "sabajekaTIvalI" eTale ke sutrA pitAnI sAcI cetanA ke artha pragaTa karI zakatI levAnI hoya che. sAthe sAthe "sabajekaTIva"mAM "obajekaTIva" nathI, tenuM udghATana thatuM nathI, ane eTale ja A badhAnuM saMcAlana ane "obajekaTIva"mAM "sabajekaTIva" paNa levI paDe che. sau karanAro AtmA kayAMya kadI gerahAjara rahI zakato nathI-te satyanuM prathama te eka pUrNa, pavitra, akhaMDa, sadAvartanamAna, sadA upasthita, darzana prApta thatuM nathI. ' ' sarvAdhAra, sUkSmAtisUkSma ane kaNakaNamAM vyApta je tattva che tenI je saMtane AvuM virala darzana jayAMthI lAdhyuM te vizva pratIti thavAnI jarUra che. pachI tenI Adata pAkI karavI joIe. sAme majada che, ane temane bhagavAne je zarIra ane mana ApelAM, jema ApaNe ApaNI jJAnadaSTi ane mithyAdaSTi pAkI karI, te beu sAdhane ApaNI pAse paNa hAjara che, ane trIjo anubhava nAkhelI che, tema svayaM vicArIne, samajIne, anubhavIne A samyakdaSTi karanAro AtmA paNa ApaNAmAM che. bhagavAna pakSapAtI nathI, te te pAkI karavI joIe, ane tenA para ArUDha thavuM joIe. A jIva to badhAne pUrI sagavaDa ane sAdhanAthI sajaja karIne ja mokale che. pratikSaNa koI ne koI vAtano anubhava karavAmAM ja lAgelo rahe che, jJAna meLavavAnI, paramezvarane pAmavAnI koInI 'mAnepAlI' nathI, badhAne ekasarakhe adhikAra che, ane te mATenAM jarUrI sAdhano ane eka kSaNa paNa navaro besato nathI. to jo ajJAna, apUrNa ane yogyatA paNa badhAne apAyelA che. to teoe bIjo koI paNa mithyAdaSTithI jema bahAranuM jJAna pAkuM thatuM jAya che, tevI rIte jJAna tarapha daSTi vALavAthI e jJAnadaSTi paNa pAkI thaI zake che, AdhAra lIdhA vagara mAtra pratyakSa je dekhAya temAMthI ja jJAna kAraNake cetanAnI pravRtti satata che, eTale jJAna pAka thavuM te to meLavavA ane satyane anubhava karavAne je prayoga kare tevA ApaNe svayaM dharma che. pelI jIvadazA aneka janmathI pAkI thatAM prayoga ApaNA mATe zakaya che ke kema te vicAraNIya che. A prayoga ja have jaDabesalAkha majabUta banI gaI che, ane manuSyajanmama, uttama kakSAne che. have koI saMtajana ApaNane bIjuM badhuM choDIne sauthI vadhAre pAkI banavAnI zakayatA che. te have temAMthI samyaka uttama prayoga karavA mATe samajAve, salAha Ape to te vAtane e jAgaraNa tarapha vaLIe te viveka pedA thaze, ane samyaka jJAna tarapha gati thavAne paNa eTaluM ja moTo saMbhava che. viveka e ja rIte samajavAthI ja enA arthane pAmI zakAze, anyathA nahIM, ane samyaka jJAnanuM dvAra che. e vAta zAstronI vAta sAthe avazya maLatI Avaze, kAraNake A "DAyarekaTa methaDa"ne upayoga karavAmAM Ave to prayoga jyAMthI zAstro nIkaLyA che, te pratyakSa darzanane A prayoga che, eTale TuM banI zake che te anubhavanI vAta che. bAkI zAstronA cakrAvAmAM temAM virodha kema hoI zake? jema ApaNA hAthamAM kAcanA raMgaberaMgI pharatAM dIrgha rAmaya lAge che, kadAca aneka janma paNa lAgI jAya, TukaDAo ane ImITezana ratno hoya, ane koI jhaverI e badhuM chatAM jJAna thavAnAM cihna na paNa jaNAya ane Akhare pelA pratyakSa pheMkAvIne sAcA ratnathI ApaNA hAtha bharI de to paNa ApaNe prayoga tarapha vaLavuM paDe che. game teTaluM vAMcyuM, abhyAsa karyo, sAMbhaLyuM je pelA kAcanA TukaDAone ja hAthamAM rAkhavAno Agraha rAkhIe hoya, chatAM aMte te potAnI aMdara ja utaravuM paDaze, aMdara paDelA to te svataMtratA ApaNane che ja, tenI ADe AvavAne koIne karmonAM AvaraNone bhedavA ja paDaze. zAstranI bhASAmAM tene karma adhikAra nathI paNa tethI pelA jhaverInI parakhane ane tenI zubha kahevAmAM Ave che. vijJAnanI bhASAmAM tene vicAro ane anubhavonuM bhAvanAne paNa ApaNe khoTI kema TharAvI zakIe ? te pragaTa karavAnI ghaTTa baneluM pariNAma kahI zakAya. janmajanmathI vicAronAM staro tene paNa svataMtratA che, ane vadhArAmAM te te sAco pArakhuM che, ekamekanI upara khaDakAyA ja kare che. keTalAka ardhajAgrata manamAM paNa tene sAco pArakhuM na mAnavuM hoya to te svataMtratA paNa . (sabakonzyasa mAInDamAM) cAlyAM jAya che ane tyAM potAnI bhUmi ApaNane che ja, paNa tethI pelA pArakhumAM kazo pharaka paDavAne nathI. banAvI letA hoya che. vaLI temAMthI keTalAka pAchA tadana ajAgata
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ &2 114 manamAM (anakonzyasa mAInDamAM) jaIne tyAM pariNAmarUpa banI jAya che. vicAronI Tepa rekorDa pratikSaNa cAlatI ja rahe che ane pratikSaNa manuSya je bahAranAM aMdaranAM, nAnAM--mArTA, sUkSma tadna sUkSma anubhavA--e badhA ja ahIM rekorDa thatA rahe che, khaDakAtA rahe che. A kArya kadi aTakatuM nathI. maharSi patnalie pAtaMjala yogasUtramAM prathama sUtra ApyuM che ke "dhyeAga: cittavRttinirodha :" Ano artha ema karavAmAM Ave che ke cittavRttine nirodha karo to yoga siddha thaze. paNa A ja sUtrane bIjI rIte samajavAmAM Ave to tenA artha vadhAre sArI rIte spaSTa thAya che. yoga eTale ke paramezvara sAthenI ekatA--te tA che ja. paramezvara vaLI kayAre ApaNAMthI chUTo paDI zake che? peluM tattva je kaNakaNamAM vyApta che, sarvAdhAra che, sadA vartanamAna ane sadA upasthita che te ApaNI jagA para ApaNAM zarIranAM sthAna para paNa hAjara ja che. te to kaze gerahAjara rahI zakatuM ja nathI, to tenI sAthe ApaNA yoga (ekatA) tA sadA che ja, paraMtu ApaNI cittavRtti arthAt, temAM paDelA pelA daDha pariNAmarUpa banI gayelA vicAronI 'TaeNpa' satata vAgatI ja rahe che. vicAro ke je satatapaNe cAlyA ja karatA hoya che, te ja yoganA--A parama ekatAnA-nirodhaka bane che, te ja paramezvara ane ApaNI ekatAnA bAdhaka bane che. te vicAronAM gAdaDAM jevAM ghaTTa vAdaLAM haTI jAya ane mana taddana vicAramukata svaccha banI zake ta AtmA to potAnAM svayaMprakAzathI jhaLahaLatA sadA pragaTa che ja. ene tA bicArAne jaldI pragaTa thavuM ja che, paNa ApaNe ja ene badhI rIte rokatA hoIe chIe. vicArothI zUnya thavAya tyAre ja svayaMmAM praveza thAya che. vicAro to zuM paNa nAnA taraMga ke sUkSmabhAva paNa tyAM bAdhArUpa ja nIvaDe che. taddana zUnyatA eTale jAgRta (konzyasa) ardhajAgRta (sabakonzyasa) ajAgRta (anakonzyasa) mana, buddhi, ahaMkAra, saMskAro AdinuM poTaluM bAjupara thaze tyAre ja 'suprA' parama je che temAM hAvuM zakaya banaze. ahIM zUnyatA eTale je samajyA vagara mAnI levAmAM Ave che te bebhAnI nahIM, paNa parama jAgRti, divya anubhUti evA artha samajavAnA che. prabhu jIvana zUnyatA eTale vicAronI, ajJAnanI, je mithyA che tenI zUnyatA. jJAnanI zUnyatA kadi saMbhavita nathI, te te nitya jAgRta che, nitya prakAzamAna che. zUnyatA eTale bIjuM kaMI ja nahIM mAtra te ane te ja, kevaLa te tattva ja, kevaLajJAna ja, kevaLa satya ja, je che te ja, pachI 'te'mAMthI 'huM" sAcA 'huM' pragaTa thAya che. tyAM to parama zakitanA srota vahe che, parama jAgRtinA anubhava thAya che. tyAM zUnyatA kevI rIte hoI zake ? bahArathI zUnya, bahAranAM kArabhAro, saMskAro, vahevAro, vicAro, anubhavA, pAMDitya, vidrattA ane te badhAnuM ghamaMDa--Adi AdinA ajJAnabAjathI zUnya thavAya tyAre divyajAgRti, divyabAdha, kevalajJAna, kevalasatyano anubhava thAya. ane te pAchuM 'sTeTIka' nathI; te to 'DAyanemika' che. e te AtmAnI paramazakita, parAzakita che. temAM AvIne mANasa zUnya kema rahe? te to pote je jANyuM, anubhavyuM te badhAne kahevAne ja. A anubhava bhale zabdAtIta hoya, paNa amuka hada sudhI koIne paNa te dizAmAM mArgadarzana ApI zakAya che. AvA anu bhavamAMthI ja kadAca 'kevalAhama kevAhama' nAda gUMje che, ane te guMjanamAMthI AvA zloko racAyA haze. ahaM nirvikalpo nirAkArarupI, bibhutvAcce sarvatra sarvendiyANAm / na cAsaMgataM naiva muktizca yasya, cidAnandarUpaH zivo'haM zivo'ham // A ane AvA zloko ane lakhANAmAM zabdonI maryAdA che, paNa pelA anubhavamAM to zabdane sthAna ja nathI, chatAM te (12) tA. 16-9-18 zabdAtIta anubhUtine AchA khyAla ApavA mATe jJAnIjanoe potAMnA anubhavane zabdabaddha karI ApyAM che te ApaNuM bhAgya che, te tenA paNa vivekapUrvaka upayoga karI zakAya che. AvA tattvadaSTA jo tattvanI ane jJAnanI vAto pote je rIte joI che, je rIte anubhavI che te ja rIte jo nahIM kahe te ajJAnadazAvALAone mArgadarzana koNa Apaze ? AtmajAgRti pachI je karma karaze te bAMdhanArA nahIM hoya, paNa anyanAM kalyANArthe ja hoya che. A tA tadRna spaSTa vAta che ke zAstro, vyAkhyAnA, kathAvArtAo AdinA AdhAra cheDIne ApaNe svayaM peAtAnA cittanI bhUmikA para A prayogane lAvavo paDaze, ane tyAM ne tyAM ja enA para satata prahAro jhIMkavA joIze. vicAronAM, karmanAM jADAM AvaraNo je janme janmathI majabUta banIne nirAMte jAmIne tyAM beThA che, temane ukheDavA mATe, zIdhrA bhedavA mATe, tevA ja majabUta ane baliSTa parizrAmanI jarUra paDaze. paNa A to sUkSma bhUmikA che ane ahIM prakRti ane purUSa vaccenuM bhISaNa yuddha jAmavAnuM che. kAraNake je jaDasvabhAva, mana, prakRti che te te ApaNane pratikSaNe jaDatA tarapha kheMMcatI ja raheze. tenI sAthe purUSa, eTale jAgRtajIve laDatAM laDatAM, tene vaza thaIne UMghI na jatAM peAtAnAM lakSya tarapha AgaLa vadhavAnuM che. A paristhitimAM vAraMvAra "seTabekaMsa" AvatA hoya che, ane prakRtine vaza thaIne ApaNe ghaNI vAra pAchA haTI jatAM hoIe chIe. tema pAchA haTavAnuM, vaLI AgaLa vadhavAnuM cAlyA ja karaze, paraMtu tethI hiMmata nahIM hAratAM potAnI acala daDha pratijJAne sadA yAda rAkhIne AgaLa--basa AgaLa jagye javAnuM che. khUba ja aMtarmukha thavAya tyAre ja AvA prahAro jhIMkavAnI tAkAta ane hiMmata Ave che. bIjAo sAthe bAMgha caDhAvIne laDavAnuM saheluM che, paNa svayaM peAtA sAthe laDavAmAM khUba bahAdUrI ane kSAtratejanI jarUra paDe che. AgaLa vadhatAM vadhatAM atyaMta sUkSma bhUmikA para AvI zakAze. tyAM thatA pheraphAro ane anubhavA bIjA koIne dekhAze paNa nahIM, svayaM peAte ja pramANikapaNe tenAM vikAsanI noMdha letAM letAM AgaLa vadhavAnuM raheze. ane chevaTe evI bhUmikAmAM hAvAnuM zakaya banaze ke jyAMthI pachI bIje kaze javApaNuM nahIM hoya. ahIM koI zAstra kAmamAM AvI. zakatuM nathI, koI vicAra ke sa~skAra paNa kAmamAM AvatA nathI, koI paNa bahAranI cIjanA AdhAra cAlI zakatA nathI, hA, temAM AvelI vAta sAthe ApaNA anubhavA sarakhAvI zakAya, 'TelI' karI zakAya. tyAM te| tadRna ajANyA pradezamAM ekalapravAsI banIne bahAdUrIthI AgaLa vadhavAnuM che. badhA ja AdhAro tyAM nakAmA che, ane bAjArUpa thaI paDe che, tema ja vikAsamAM ... aMtarAyarUpa thAya che. badhA ja manuSyasarjita AdhArone cheDIne mAtra eka ja je saunA AdhArarUpa mULatattva che tene tyAre ja pAmI zakAze, jyAre svayaMbaLathI A badhA AdhAro cheADI devAze. tyAre ane tyAre ja svayaMsattAmAM praveza thaze. pU. AcArya rajanIzajI te pokArI pokArIne A ja vAta kahe che ke badhA AdhAro cheDo, ane svayaMbaLa keLavIne AgaLa vadhA, zAstrAdinA sahayoga laI zakAya, paNa tene AdhAra na banAvAya, ane te ja pratyakSa darzanano TUMko ane saraLa prayoga sAdhya thaI zakaze. ekavAra aMdara UtaravA zakaya bane che, ane koI jJAnIjananuM mArgadarzana hAya to pachI ApeAApa AgaLa vadhavAnuM thAya che. samApta. lekha thoDo lAMbA thayo che, paNa tame mekalelA lekha vAMcIne mane je vicAro AvyA tene mAre pragaTa karavA ja joIe. pUrNimA pakavAsAnA sAdara praNAma. mAlika : zrI mukhai jaina yuvaka sa dha H mudraka ane prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa H 45-47, dhanajI sTrITa, mukha----3. mudraNusthAna : dhI sTeTsa pIpala presa, kATa, muMbai-1. mithyAdarzanane lAMdhIne samyakadarzanamAM praveza karIne, kevaLadarzananI siddhi thAya che. AjanA vaijJAnikayugamAM jayAM manovijJAnanI bhUmikA atyaMta vikasita che, tyAM AvAM pratyakSanAM prayogA thavA sA TakA saMbhavita che. mAtra te tarapha jAgRti AvavI joIe--lakSya nakkI thavuM joIe. ane tyArabAda te AtmasAdhanAnuM lakSya te ja paramalakSya banI jAya te! apekSita siddha pariNAma AvyA vagara rahe ja nahIM.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M H. 117 - vArSika lavAjama rUA. 7 cprabuddha jIvana prabuddha jainanuM navasaMskaraNa varSa. 30 : aMka 11 muMbai, okaTobara 1, 1968, maMgaLavAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradeza mATe ziliMga 15 chUTaka nakala 40 paisA taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA - - mAM ema paNa mATe e dizAmAM sarvapati 4 AcArya rajanIzajInuM vivAdAspada baneluM vyAkhyAna - (chellAM traNa cAra varSathI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA prA, gaurIprasAda jhAlAe karela anurodhane dhyAnamAM laIne te vyAkhyAupakrame yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA kAryakramamAM chellAM vyAkhyAna nanI Tepa rekarDanA tathA amArA rIporTara zrI bhAnubhAI AcArya rajanIzajInuM rAkhavAmAM Ave che. te mujaba A vakhate nAyakanI noMdhanA AdhAra uparathI zrI subodhabhAI ema. paNa temanuM ja chelluM vyAkhyAna rAkhavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM zAhe khUba mahenata laIne mULa hiMdI vakatavyanuM je gujarAtI saMkahatuM. A vyAkhyAna mATe zuM viSaya rAkhavo e saMbaMdhamAM 'lana karI ApyuM che te nIce pragaTa karavAmAM Ave che. ahiM e spaSTa AcAryazrI ghaNuM kharuM julAI mAsamAM muMbaI AvelA tyAre temanI karavAnI jarUra che ke A vyAkhyAna temanA vyAkhyAnane akSarasa: sAthe mAre carcA thaI hatI. te carcA daramiyAna meM temane pUcheluM ke anuvAda nathI paNa bhAvAtmaka anuvAda che, ane te paNa koI koI "A vakhate ApaNe ApanA vyAkhyAna mATe karyo viSaya rAkhIzuM?" ThekANe TuMkAvavAmAM Avela che. Ama chatAM paNa temAM koI agatemaNe javAba Apyo ke "tame ja sUcavone?" meM tenA uttaramAM tya muddo choDI devAmAM Avyo nathI. paramAnaMda) kaheluM ke, "A vakhate Apa prematattva upara bolo to kema?" prematattva A viSaya sUcavavAnuM kAraNa jaNAvatAM meM kaheluM ke "sAdhAraNa manuSyanA jIvanamAM je zreSTha che, suMdara che, satya che. tene jANI rIte mArI jevA anekanI prema aMgenI kalpanA vyakitalakSI hoya zakAya che, jIvI zakAya che - kahI zakAtuM nathI. varasethI manuSyajAti che, jyAre Apa premane aneka vAra Impersonal bIna- premanA gIto gAtI AvI che, paraMtu hakIkatamAM to premane ApaNe aMgata-vyakitalakSI nahi-e rIte varNavo cho to premanuM A jIvanamAM koI sthAna ApyuM nathI. dharma ApaNane premanI vAta sUkSma ane vyApaka svarUpa zuM che e mAre vistArathI samajavuM che." kare che. paNa A kahevAtA dharmo ja premanI samasta dhArAne temaNe A sUcanane AnaMdapUrvaka svIkAra karyo. e vakhate mArA vahevA dIdhI nathI, premanA tamAma dvArA baMdha karI dIdhAM che. premanAM manamAM ema paNa hatuM ke e divasa paryuSaNane chelle divasa haze, viSayamAM pUrva - pazcima, bhArata - amerikA, evA koI bheda nathI. sthAnakavAsI samAja mATe e divasa saMvatsarIne haze te te divase manuSyanA jIvanamAM sAcA premanI dhArA pragaTa nathI thaI te enuM AcAryazrI "mitti me savva bhusu" e sarvapaThita sUtranuM vistArathI kAraNa e nathI ke manuSyanuM mana jherIluM che. jIvanane jherIluM viverAna karaze ane mArI jevA anekane vaicArika kSetre ' avanavA banAvavAmAM dharmazAstro, tathAkathita sAdhu-saMnyAsIone ane sattAnI uzyanane AnaMda prApta thaze-AvI bhUmikA ane aMgata apekSA upara hAtha che. kharekhara te mane jhera nathI, paNa je loko kahe che ke jIvana temanA vyAkhyAna mATe 'prematattvane viSaya nakkI karavAmAM Avyo hato. . jhera che e lokoe ja jIvanane jherIluM banAvI dIdhuM che. Ama chatAM paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA chellA divase - tA. eka rAjAnA mahelanI nIcethI eka paMkhA vecavAvALo pasAra 28-8-68 nA roja-bahena zrIdevI ane rohita mahetAnA 'kabIra' thato hato te maTethI kahete hato ke meM banAvela A paMkho ajoDa upara saMyukata bhajana-vivecana bAda AcArya rajanIzajIe vyAkhyAna che, ananya che. rAjAe ene bolAvyA ne pUchayuM ke "eno bhAva ApyuM te kAMIka judA ja prakAranuM nivaDayuM. temaNe prema zuM che? enI khUbI zI che?" paMkhAvALAe ene bhAva so rUpiyA tatvane kAmatatva sAthe joDI dIdhuM ane pitAnA vivecana daramiyAna kahyo ane kahyuM ke, A paMkhe 100 varSanI geranTI sAthe vecuM chuM. evuM keTaluMka vivaraNa karyuM ke je mArI jevA anekane mULa viSayanI rAjA khUba acaraja pAmI gaye. bajAramAM be paisAmAM ThekaThekANe vecAta kalpanA sAthe baMdhabesatuM na lAgyuM ane prastuta divasanuM mahattva A paMkha ne tenI se varSanI geranTI? beImAnInI paNa hada hoyane! vicAratAM AkhuM vyAkhyAna aprAsaMgika ane amuka aMze aucitya paMkhe kharIdI lIdho ane sAtamA divase khAvALAne hAjara thavAnuM bhaMga karatuM ane koI koI ThekANe surucine paNa bhaMga karatuM lAgyuM. pharamAna karyuM. paMkho to sAta divasamAM tUTIpha TI gayo. rAjA gusse vyAkhyAna daramiyAna temaNe ApelAM dAntA athavA te dAkhalAo thaI gayo. eNe mAneluM ke paMkhAvALo mAM batAvavA ja nahIM Ave; paNa kAMIka nabaLAM lAgyAM. Ama chatAM paNa ahiM jaNAvavuM paNa e te barAbara sAtame divase Avyo. ene tUTele paMkho. joIe ke anya keTalAka mitro A vyAkhyAna vize anyathA abhi batAvavAmAM Avyo. eNe javAba Apyo ke, "hajura Apane paMkhe prAya paNa dharAve che. te A vivAdAspada banelA vyAkhyAna dara vAparatAM ja Avo nathI. paMkhAne sthira eka jagyAe rAkhI mUkI miyAna AcArya rajanIzajI zuM bolyA te prabuddha jIvananA vAcakone Apane enI sAme mAthuM halAvavuM joIe--pachI juo paMkhe se jANavA tema ja vicAravA maLe ane e rIte tenuM svataMtra mUlyAMkana varSa cAle che ke nahIM." kare te hetuthI tema ja 'prabuddha jIvana" nA gatAMkamAM pragaTa karavAmAM te huM ema kahuM chuM ke saMskRtine deSa nathI; doSa manuSyane Avela paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI AcanAnA anya bhAgamAM che. daza hajAra varSonA gALAmAM jo manuSyanuM jIvana premathI sabhara avara
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 116 " thayuM nathI to have pachInAM varasAmAM paNa ApaNane prematattva upalabdha thaze evI koI saMbhAvanA nathI. mATe ApaNe ApaNI jAtane badalavAnI jarUra che. koI bIja kaDavuM hoya to tenI khabara ApaNane zarUthI paDatI nathI. jyAre e bIjamAMthI phaLa pedA thAya ane ApaNe e phaLanA kaDavA svAda laIe tyAre ja ApaNane khyAla Ave che ke bIja kaDavuM hatuM. Aje jhADapAna ane pazupaMkhIomAM manuSya karatAM vadhAre prema jovA maLe che. - jemanI pAse koI saMskRti nathI, koI sabhyatA nathI. AnuM jarUra koI kAraNa hovuM joIe. Aje huM ApanI samakSa be kAraNA vize kahevA IcchuM chuM. ane e vAtanI jo ApaNane pratIti thaI jAya to premanA srota jIvanamAM vahevA mAMDaze. prema koI evI cIja nathI ke jene zodhavA javI paDe. - e to che ja. mAtra ene anAvRta karavAnI ja jarUra che, ene ughADavAnI ja jarUra che. premanI sAdhanA koI vidhAyaka sAdhanA nathI, koI pojhITIva zeAdha nathI ke jene ApaNe kaze jaIne zeAdhI kADhIe ane prApta karIe. jema koI mUrtikAra patthara toDato hoya to, mUrti pattharanI aMdara chupAyelI ja che. mAtra ene pattharamAMthI kaMDArIne bahAra lAvavAnA ja savAla che. jema koI cikitsakane ApaNe pUchIe ke bhAI, svAsthya zuM che? to e batAvI nahIM zake, vadhumAM vadhu bimArInA lakSaNa kahI zake. svAsthyanI koI paribhASA nathI. bimArInA abhAva e ja svAsthya. sAcI vAta e che ke svAsthya aMdara chupAyeluM che, jyAre mAMdagI bahArathI Ave che. te ja rIte manuSyanI aMdara prema chupAyelA che. prema ApaNAmAM cheja; prema ApaNA svabhAva che ane bIjI rUkAvaTa na hoya to anivAryapaNe manuSyanA jIvanamAM prema pragaTa thavA ja joIe. gaMgA, himAlayamAMthI nIkaLe che. pahADa toDatI, medAna cIratI e vaye ja jAya che ane chelle sAgaramAM samAI jAya che. samudra game teTalA dUra hoya te paNa gaMgA kayAMya koIne-koI bhUmiyAne, koI polisane pUchavA rokAtI nathI ke sAgara keTalA dUra che? gaMgAnA pravAhamAM sAgara chupAyelA che. hA, agara jo manuSyamAM rahelA koI vaijJAnika koI enjiniyara gaMgA para baMdha bAMdhe te saMbhava che ke gaMgA sAgara sudhI na paNa pahoMce. prakRti eka sahayoga che, eka sumeLa che. mAtra manuSyajAtie peAtAnI yAMtrika mAnyatAo ThokI besADI che. enA pariNAme ja gaMgAnA pravAha avarodhAI gayo che. manuSyanA jIvanamAM premanI gaMgA pharIvAra vahI zake che, paraMtu te mATe manuSya pote UbhI karelI divAlo tADavI paDaze. sauthI pahelI vAta to e che ke premanI yAtrAnuM prAthamika bindu kAma che. premanI yAtrAnuM janmasthAna - gaMgAtrI - Sexche, kAma che, jyAre jagatanA tamAma dharma ane mahAtmAo enA virodhamAM che. teo kahe che ke kAma adhama che, pApa che, jhera che. ApaNe kadi mAnyuM nathI ke premane vikAsa e kAmanI zakitanuM rUpAMtara che. hIrA ane kolasAmAM mULabhUta rUpe koI taphAvata nathI. hajAro varSanI prakriyAne pariNAme kolasAmAMthI hIro bane che. kolasAnI kazI kiMmata nathI, paNa emAM hIro chupAyelA che. kolasAne ApaNe gharamAM evI jagA para rAkhIe chIe ke jyAM e koInI najare na caDhe; paraMtu ApaNane e vAtano khyAla nathI ke mULamAM banne eka ja che. SexnI zakita ja premamAM pariName che. paNa enA virodha karanArA duzmanA aneka che; jemaNe premanA aMkura phUTe te pahelAM ja, eno nAza karI dIdhA che. hIrAnI prApti mATe kolasAnA svIkAra to karavA ja rahyo. ApaNane ema ja kahevAmAM Ave che ke Sex-kAma-maithuna pApa che, mATe enI sAthe laDo-A to evI vAta che ke eka bAju mANasane ApaNe pAgala banavA daIe chIe ane bIjI bAju enA pAgalapaNAno IlAja karavA tA. 1-1068 pAgalakhAnAM kholIe chIe. eka vAta samajI levI anivArya che ke manuSya kayAreya paNa kAmavAsanAthI mukata thaI zakavAnA nathI. kAma jIvananuM prAthamika bindu che. Ape kadI vicAra karyo che ke pha lanuM khIlavuM e paNa eka kAmanI ja prakriyA che? mAranuM nRtya e paNa potAnI preyasI mATenA pAkAra che. eka yuvakanI yuvAnI ane yuvatInuM yauvana e kAmanI ja - abhivyakita che. kAmanuM rUpAMtaraNa che, abhivyaMjanA che. manuSyanuM AkhuM jIvana kAmanuM Flowering che, anAvaraNa che. e ja kAmanA virodhamAM saMskRti ane dharma manuSyanA dimAgamAM jhera reDI rahyA che. ane kAmanI sAme gharSaNa pedA karavAnI kozIza karI rahyA che. sAcI rIte to kAmanI sAthe yuddha karavAnI jarUra nathI. tenI sAthe maitrI sthApita karavAnI che. vAsanAnuM rUpAMtara thAya te patnI mA banI zake che. kAmanuM premamAM rUpAMtara thAya che. paNa kAma ja prema banI zake che. koI RSie navavadhUne AzIrvAda ApatAM kahyuM ke 'tane daza putraratnanI prApti thAo ane aMte tAro pati tArA agiyAramA putra bane.' vAsanAnuM rUpAMtara thAya te patnI patinI mA banI zake che. kAmanI UrajA premanI UrajAmAM vikasita thaI zake che, paraMtu ApaNe to mANasanA cittane kAmanA virodhathI bharI dIdhuM che. pariNAma e AvyuM che ke, premano vikAsa te aTakI ja gayo che. ane manuSyanuM mana vadhAre ne vadhAre kAmI banatuM gayuM che. ApaNAM citrA, ApaNI mUtio, ApaNAM gIte, ApaNAM maMdiro - badhuM ja kAmanI AsapAsa kendrita thayuM che. kAma pratyenI A zatrutAne kAraNe ja manuSyajAti ATalI badhI kAmuka dekhAya che ane enI pAchaLa tathAkathita sAdhu saMtAno hAtha che. jyAMsudhI sArI ye mAnavajAta A kahevAtA saMtapuruSonA anAcArathI mukata nahIM thAya tyAM sudhI premanA vikAsa thavAnI koI saMbhAvanA nathI. mane eka vAta yAda Ave che. eka phakIra koI mitrane maLavA potAnA gharanI bahAra nIkaLatA hatA tyAM ja ene tyAM koI mahemAna AvyA. mahemAnane eNe kahyuM ke "Apa vizrAma karo, ArAma karo, huM eka mitrane maLIne thoDI vAramAM pAchA AvuM chuM." paNa mahemAne ArAma karavAne badale sAthe AvavAnI IcchA darzAvI. enAM kapaDAM pravAsanA kAraNe melAM thaI gayAM hatAM. eTale phakIre ene badalavA mATe peAtAnI pAse paDelA koI samrATe bheTa ApelA bahu mUlyavAna pozAka paheravA Apyo. e rIte baMne sAthe bahAra javA nIkaLyA. mahemAnanI sAme phakIra koI nAkara jevA lAgatA hatA. phakIranA manano kIDo saLavaLyo. mAro koTa, mArI pAghaDI ane A mitra mArA karatAM vadhAre AkarSaka dekhAya che. koI mArA tarapha jotuM ja nathI. badhAM A mahemAna tarapha ja juve che, pahelA ja sthaLe be jaNa gayA tyAre mitrano paricaya ApatAM phakIreM kahyuM, "A mArA snehI che, khUba sajjana che, mArA bacapaNanA mitra che - jamAla" ATalI oLakhANa ApyA pachI enAthI rahevAyuM nahIM ane bolAI gayuM ke "bAkI rahI A suMdara kapaDAMnI vAta, ne e kapaDAM to mArAM che."mitrane paNa navAI lAgI ke A kevA paricaya ? pelA mahemAnane paNa khoTuM lAgyuM. bahAra nIkaLIne phakIre potAnI bhUla badala mAlanI ghaNI mAphI mAMgI, pharIvAra AvI bhUla nahIM thavA dauM evA teNe saMkalpa jAhera karyo. kharekhara to jIbhanI bhUla koI divasa thatI nathI. te te mananI vAta ja bahAra lAve che. bIjA eka mitrane tyAM be jaNA gayA. tyAM paNa paricayavidhi niyama pramANe sArI rIte karyo, paNa pelI kapaDAMvALI vAte phakIranA manano kabajo evA laI lIdhelA ke ahIM paNa enAthI bAlyA vinA rahI na zakAyuM. eNe kahyuM, "mArA nAnapaNanA mitra che jamAla, khUba sajajana che; bAkI emaNe je peASAka paheryo che te mAro nathI, emanA potAnA ja che." ApaNe
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-18 prabuddha jIvana 117 je vastu sAthe laDavA mAgIe chIe, e vastu ApaNAthI chUTatI ja mAM prema kayAMya dekhAto nathI, paNa kayAMthI dekhAya? jagatanA tamAma nathI. bahAra nIkaLIne phakIre pharIvAra kSamA yAcI, bhagavAnanA kesama mAno jo prema karatA hota to, jagatamAM premane dIpaka kayArano khAdhA. kasama khAvAvALAthI sAvadhAna rahevuM jarUrI che, kAraNa ke je pragaTI cUkayo hota. mANasa kasama khAya che enI aMdara te kasamathI paNa vadhAre maja huM to kahuM chuM ke, kAma divya che. DIvAIna che. Sex nI zakita bata evI koI cIja jarUra beThelI ja che. mananA daza bhAga karI IzvaranI zakita che; eka mysterious force-rahasyamaya zakitazakIe to kasama eka ja bhAge khAdhelA che, bAkInA nava bhAga to che. enI divyatAne, enI dhanyatAne svIkAra karo ane tenuM nirIkasamathI kayAMya dUra hoya che. baMne jaNa trIjA mitrane tyAM gayA. kSaNa karo. enI sAmenI duzmanI choDe. Apa enuM UMDANathI nirIphakIre gAMTha vALI rAkhI hatI, muThI bAMdhI rAkhI hatI ke jethI kSaNa karaze te Azcarya pAmazo ke jeTalI pavitratApUrvaka kAmane bhUlamAM paNa pelI kaMpaDAvALI vAtane ullekha karI na devAya. paNa svIkAra karaze eTalo ja kAma vadhu ne vadhu pavitra thato jaze. jeTalA jorathI muThI baMdha karI hatI teTalA ja jorathI pelI vAta yAda jema koI mANasa maMdiramAM jAya evI rIte pati patnInI pAse jAya AvatI hatI. phakIranI magajanI nase taMga banI gaI hatI; pari ane banne premI kAmanI bhAvanApUrvaka saMbhoga kare to sAce sAca zramanA kAraNe parasevo chUTI gayo hato. eNe kahI dIdhuM, "A mArA e loko paramAtmAnA maMdiranI nikaTa hoya che. patipatnInI A bahu jUnA mitra che, bahu sArA che, sajajana che, premALa che." pachI . nikaTa avasthAmAM IzvaranI sarjanazakita kAma karI rahI che. eka kSaNa rokAIne eNe kahyuM "bAkI rahI A suMdara kaMpaDAMnI huM to mAnuM chuM ke mANasane samAdhine sauthI prathama anubhava vAta, paNa meM sogaMda khAdhA che eTale e vAta nahIM karuM." jyAre paNa thayuM haze tyAre te saMbheganI kSaNamAM ja thayo haze. sArI manuSya jAti mATe sex nA viSayamAM - kAmanA viSayamAM je lokoe meditation karyuM temane samajAyuM ke saMbhoganI Ama ja banyuM che. mAnavIne kahevAmAM Ave che, kAma burI kSaNamAM mana tadRna vicArazUnya banI jAya che ane e rIte cIja che; kAmathI baco, bhAgo, nAsI chUTa. A sAMbhaLIne kAmanI vicAronA aTakI javAthI je AnaMda prApta thAya che tenA vRttie tenAmAM eka graMthI- obcession nuM - rUpa dhAraNa karyuM parathI ja kadAca ganI sArI ke vyavasthA vikAsa pAmI haze. enA che ane game tyAM jAya che, A vRtti tene choDatI nathI; tenI pakaDa mULamAM te saMbhegano ja anubhava che. saMga kSaNika che, jyAre mAMthI te mukata thato nathI. Ama pariNAma ulaTuM AvyuM che. dhyAna satata cAlatI prakriyA che. eka yugala saMbheganI kSaNamAM yuvAna chokarA-chokarIone ApaNe kahyuM che ke kAmavAsanA e je AnaMdano anubhava kare che evo ja anubhava yogI vIsa pApa che, roga che. A yuvaka-yuvatIo , saMsAra mAMDe che. yuvatIne kalAka kare che. A baMne AnaMdamAM pAyAne koI pharaka nathI. jeNe ApaNe kahIe chIe ke A pati tAre paramezvara che. pelI yuvatI paNa ema kahyuM che ke viSayAnaMda ane brahmAnaMda bhAI bhAI che teNe vicAre che ke kAma pApa che. te te kAma tarapha laI janAra patine satya ja kahyuM che. huM paramezvara zI rIte mAnuM? yuvakane zikhavavAmAM Ave che ke nArI paheluM sUtra huM kahevA IcchuM chuM te e che ke kAmanI pavitratAnarakanuM dvAra che. te yuvaka vicAre che ke A strIne mArI ardhAganA ne svIkAra kare. svIkAra jeTalo saMpUrNa haze, paripUrNa haze teTalo mukata tarIke--mArI jIvanasaMginI tarIke zI rIte svIkArUM? A prakAranA zikSaNa karanAro thaze. jIvananI nisargatAne asvIkAra jeo kare che ane ApaNuM dAMtapatyajIvana naSTa karI dIdhuM che. ane jyAM daMpatInuM vArevAre tyAga karavAnI ja vAto kare che ane huM nAstika kahuM jIvana naSTa thayuM hoya tyAM premanI saMbhAvanA kevI? to pachI koNa kone chuM. jIvana jevuM che te tene svIkAra karo ane enI prema karI zakaze? paMti-patnI vacce prema e udAtta prema saMpUrNatAmAM jIve. A paripUrNa svIkAra manuSyane UMce laI jAya hovo joIe ke kamekrame ekabIjAnuM baMdhana teDIne AgaLa vadhI che ane eka divasa ene evuM darzana thAya che ke jemAM kAma mATe jAya, samasta mAnavamAtra pratye phelAI jAya. koI avakAza ja raheto nathI. rAmAnujanI pAse eka mANasa Avyo ne kahyuM: "mAre IzvaranI - bIjuM sUtra che. manuSyane ahaMkAra - huMpaNAne bhAva. mANasa prApti karavI che. mane mArga batAvo." rAmAnuje pUchayuM ke "teM kadI jeTalo vadhAre dhArmika eTalo ene "huM vadhAre joradAra. 'mAre me koIne prema karyo che?" pelAe AzcaryathI kahyuM, "prema?" ane jevuM che'-emAM paNa huM te beThelo ja che. mANasanA manamAM huM eka tiraskArathI umeryuM ke "huM kadI premanI jhaMjhaTamAM paDe ja nathI. divAla banI jAya che. jyAMsudhI manamAM huMpaNuM raheluM che tyAM sudhI, be paNa mane jaldI che, mane jaladI mokSane, Izvarane mArga batAvo." vyakita ekabIjAnI game teTalI najIka hoya to paNa, baMne vacce rAmAnuje pharI pharIne ene vicAra karavA kahyuM ne pUchayuM ke, " aMtara rahevAnuM ja. jene ahaMkAra jeTaluM vadhAre majabuta eTalI enI kadI paNa, koIne prema karyo che? thoDo paNa prema karyo che?" pele bIjA sAthenI tAdAbhya anubhavavAnI tAkAta ochI. mArA sivAyanI AgaMtuka navAI pAmyo ke rAmAnuja vAraMvAra Ama kema pUche che? duniyAnI dareka cIja jUdI che, bhinna che, e bhAva jyAM sudhI nara nahIM eNe kasama khAIne kahyuM ke "meM kadI koIne saheja paNa prema karyo ja thAya tyAM sudhI premane anubhava thaI zakaze nahIM. be vyakitanI UrajA nathI." rAmAnuje ene kahyuM ke "bhAI te te pachI tuM mane kSamA kara, eka thaI jAya e ja premano anubhava che. evo anubhava mArI ane mAro anubhava evo che ke je tArI pAse prema nathI te kazuM ja samaSTi varace pedA thAya te huM ene paramAtmAne anubhava kahuM chuM. A nathI. to pachI mArI pAse Izvarane pAmavAne koI mArga nathI. bhinnatAne bhAva, judAInA bhAva kayAre maTe? jyAM sudhI huM chuMtArI pAse premarUpI bIja ja nathI to zI rIte enuM vRkSa banI mArApaNAne bhAva che, tyAMsudhI bIjAM rahevAnA che. Ape koI zake ? tuM bIjA koI gurune zodha." vAra ekadama aMtarmukha thaIne zAMta citto vicAra karyo che? mananI dharmanI duniyAmAM prema eka geralAyakAta che. ane jo pati ane gherI UMDAImAM eka sannATo chavAyela mAluma paDaze. tyAM koI ahaMpatnI vacce prema na hoya to bALakone paNa prema kayAMthI maLe? patnI bhAva nathI, mAtra zUnya che. ahaMbhAva cAlyo jAya to zUnya rahI jAya pitAnA patine jeTaluM cAhaze eTale ja prema e potAnA putrane che. zUnya prema che; zUnya ja paramAtmA che. zUnya ja zUnyamAM maLI zake che, ane tyAM ja premane janma thAya che. be vyakitao karI zakaze. kAraNa ke putra e te patinI ja nAnakaDI mUrti che. putra ekabIjAmAM maLI jaIne ekAkAra thaI zakatI nathI. be zUnya eka pratye prema na hoya te e pitAnA patine paNa sAco prema kadI thaI zake che. nahIM ApI zake. kAmanI vRNA karavAthI, Sexne dhikkAravAthI - nidIta divAla tUTe che te gaMgAne pravAha vahevA mAMDe che. ApaNe kuve karavAthI prema upalabdha thavAnuM nathI. ApaNe kahIe chIe ke jagata- khedIe chIe tyAM zuM karIe chIe? mAtra IMTa paththarone toDI
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabhu jIvana phADIne bahAra kADhIe chIe ane eka prakAranuM vekyuma - zUnya - pedA karIe chIe, pANI to aMdara che ja, pANI karyAMyathI lAvavuM paDatuM nathI ja. aMdara khAlIpaNuM pedA thavAthI pANI pragaTa thAya che. e ja pramANe manuSyanA manarUpI kuvAo to premathI chalAchala bharelA ja hoya che. mAtra emAMthI aha'bhAvane, huMpaNAne kADhavAnI jarUra che. ahaMbhAva haMmezA ApaNAthI UMcA sAthenA saMbaMdha joDe che, premamAM koI UMcuM nathI, koI moTuM aMtara nathI. ahaMkAra namavAmAM rAjI hotA nathI, prema ha MmezAM kazuMka ApIne AnaMdita thAya che, ane jo ApavAnuM banatuM nathI to udAsa thAya che. eka vAra samrATa milinda bhikSu nAlsene bolAvavA mANasa meAkalyo. bhikSue pelA mANasane kahyuM: "bhikSu nAlse jevA koI mANasa nathI, e te kevaLa kAmacalAu nAma che, tamArA rAjAne kahejo ke Avaze." sipAI gayo ne rAjAne bhikSue karelI vAta karI. rAjAne Azcarya thayuM. temaNe bhikSune levA potAnA kiMmatI ratha meAkalyo, bhikSu AvyA. samrATe jAte temanuM svAgata karatAM kahyuM: "bhikSu nAtye, ApanuM huM svAgata karuM chuM." svAgata koI rAjAne IrSA thAya tevuM bhavya hatuM. svAgata svIkAratAM bhikSu nAtyee kahyuM: huM bhikSu nAtsU nathI, chatAM ApanuM svAgata svIkAruM chuM." rAjA milinde pUchyuM "bhadata, Ama Apa kema kaho che? Apa bhikSu nAlse nathI te koNa che?" bhikSue rAjAne pUchyuM: "rAjA A ratha che ne?" rAjAe kahyuM: 'hA mahArAja', bhikSu - have ghoDAne choDI gho. rAjAe ghoDo cheADI naMkhAvyo, tene batAvIne bhikSue pUchyuM: dhoDo ratha che?" rAjA - "nA, bhadata, e to ghoDo che. e ratha kevI rIte hAI zake?" pachI bhikSue rathane daDo alaga karAvyo, ne pUchyuM: "A daMDo ratha che" rAjA - nA, te to daDo mAtra che. bhikSue rathanA paiDAM chUTA karAvyAM ne pachI pUchyuM: "A paiDAM ratha che?" rAjA--nAre, e tA paiMDAM kahevAya, ratha nahIM,' bhikSue pratyeka cIja chUTI karIne rAjAne pUchyuM ke A ratha che? rAjA kahetA gayA "nA re nA, e ratha nathI." chevaTe jamIna upara rathanuM nAmanizAna na rahyuM eTale temaNe rAjAne pUchyuM: "rAjA have ratha kayAM che?" samrATane e vAtanuM jJAna thayuM ke ratha to eka samUha hato. te "saunA saMgraha hato. Ama tame zodho che te tamArAmAM ja che--anaMta zakitaonI joDa tame ja che, 'huM' e samagranuM svarUpa che. eka eka aMga samApta thaI jAya pachI zUnya ja bAkI rahe che. eka mANase mAchalIo vecavAnI dukAna karI. tenA para pATIyuM mAryuM. Fresh Fish Sold Here-tAjI macchI ahIM maLe che. keTalAka loko AvyA ne tene salAha ApI: "mAchalI tA tAjI ja veMcAya ne, vAsI mAchalI te koI vecatuM haze. te pachI 'phUM za' phIza lakhavAnI zI jarUra che. ?" eTale pelA mANase pATiyA parathI Fresh' zabda bhUMsI nAkhyo. bIjA keTalAka AvyA. temaNe evI salAha ApI ke "mAchalI ahIM vecAya che. e te saune AvavAthI ja khAtrI thaI jAya. ta pachI Here zabda zA mATe rAkhavA joIe. ahIM nahIM to zuM bIje mAchalI vecAya che? A sAMbhaLI pelA mANase pATIyA parathI Here zabda paNa bhUMsI nAMkhyo. thoDA divasa pachI vaLI keTalAka gharAkoe kahyuM: Fish Sold e te behuduM vaMcAya che. macchI te vecavAnI ja hoya ne, kaI dAna ApavAnI theDI ja hoya. mATe Sold zabda binajarUrI che. eTale pelA dukAnadAre Sold zabda paNa pATIyA parathI bhUMsI nAMkhyo. 4 tA. 1-10-18 chevaTe tenA pATIyA para Fish zabda ja bAkI rahyo. thoDA divasa pachI vaLI keTalAka gharAkoe evI TIkA karI ke Fish-macchI - te tenI vAsa mAtrathI ane cheka dUrathI paNa khabara paDI jAya che, tene mATe ATaluM meTuM pATIyuM mAravAnI zI jarUra che. .Fish lakhavAnI ye jarUra nathI. AvI salAha parathI teNe Fish zabda paNa kADhI nAMkhyo. have rahyuM kevaLa korUM pATIyuM. thoDA divasa pachI eka gharAke kahyuM A nakAmuM pATiyuM zuM karavA TAMgyuM che. e utArI le te vadhu prakAza Ave. eTale e dukAnadAre pATiyuM paNa utArI lIdhuM. Ama chevaTe kazuM nA rahyuM. pATiyuM kADhI nAkhavAthI zUnya rahyuM. zUnyathI prema karanAra masta rahe che. zUnya hoya e ja zUnyane maLI zake che. zUnyane dIvAla nathI hotI. vyakita mATe jyAre peAtAnuM huMpada miTAve tyAre tenAmAM premanI gaMgA vahevA mAMDe che. eka vRkSanI nIce ramIkUdIne eka yuvake peAtAnI kizArAvasthA pasAra karI che. e yuvAna moTo thayo che. - vRkSa enI pratIkSAmAM becena che. karyAM gayo mAro sAthI ? paNa yuvaka pUche che ke have tArI pAse zuM che ke huM tArI pAse AvuM? mAre to have paisA joIe, dhaMdhA karavA mATe paisAnI jarUra che. tArI pAse paisA che? ahIM kAra eka prayojana che; prema niprayojana che. Purposeless che. ahaMkAra roke che, premamAM kazI rokaToka nathI. vRkSa pelA yuvakane potAnA phLA Ape che dhana kamAvA mATe; potAnI zAkhAo Ape che-makAna banAvavA mATe; potAnuM lAkaDuM Ape che-dUra dezAvara javA mATe naukA banAvavA mATe. samaye samaye pelA mANasane jenI paNa jarUra paDe che e Ape che, AnaMdita thaIne Ape che ane dhanyatAno anubhava kare che. jyAre manuSyamAM rahelA ahaMkAra AbhArane eka zabda paNa kahyA vinA potAnA svArthane mATe vRkSanA tamAma aMgeA - upAMgAne nAza karI nAMkhe che. ahaMkAra mAtra levAnI ja paribhASA jANe che, premamAtra ApavAnI ja bhASA samaje che. A vAtanI pratIti thAya te ja samajAya ke prema zuM che? huM pote muMjhavaNamAM hatA ke Aje huM ApanI samakSa prematattva viSe zuM bAlIza. paNa AthI vadhAre mAre kazuM kahevuM nathI. mArI AMkhAmAM agara Apane prema dekhAI jAya to mAruM kahevAnuM saphaLa thayuM che ema samajIza. premanuM koI zAstra nathI, siddhAMta nathI. jIvana eka evuM vRkSa bane e vRkSanI zAkhAprazAkhAo anaMta sudhI phelAI jAya ane jagatanI tamAma sRSTie vRkSanI chAyAmAM samAI jAya e ja prematattvanI anubhUti gaNAze. saMkalana tathA anuvAda karanAra subodhabhAI ema. zAha mULa hindI AcArya rajanIzajI prema ane kAma vize A. rajanIzajIe anyatra ma paNa kahyuM che : "navanIta' nA sapTembara mAsanA aMkamAM prema ja prabhu che." e mathALA nIce AcArya rajanIzajInuM eka vivecana pragaTa thayuM che, temAM prema ane kAma vaccenA virodha samajAvatAM te nIce mujaba jaNAve che: "prema kAma nathI. je kAmane prema mAnI le che te premathI vaMcita rahI jAya che. kAma premane AbhAsa ane bhrama che. te prakRtinuM saMmeAhana che. e saMmeAhananA yAMtrika mAdhyama dvArA prakRti saMtAneAtpAdanano potAnA vyApAra calAve che. premanuM jIvana enAthI bahu bhinna ane bahu UMce che. vastuta: prema jeTalA vikasita thAya che teTalA ja kAma vilIna thAya che. e zakita, je kAmamAM pragaTa thAya che tenuM parivartana premamAM thaI jAya che. prema e zakitanuM sarjanAtmaka urvIkaraNa che ane AthI prema jyAre pUrNa bane che tyAre kAmazUnyatA anAyAse phalita thAya che. premanA AvA jIvananuM nAma ja brahmacarya che. kAmathI jene mukata thavuM hoya teNe premanA vikArA karavA joIe. kAmanA damanathI koI mukata thatuM nathI, enAthI mukita kevaLa premamAM ja che."
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-68 prabuddha jIvana 119 AcArya rajanIzajInA vyAkhyAna aMge -=maLelAM be patra -- 1. sA. zazIbahenane patra muMbaI, tA. 31-8-68 - vaDIla mu. zrI paramAnaMdabhAI, jyArathI AcArya rajanIzajIne piyurSaNa vyAkhyAnamALAnI pUrNAhutI rU5) chelluM pravacana ApatAM sAMbhaLyA tyArathI ApanI sAthe khUba vAto karavAnuM mana thaI AvyuM che, chatAM samayanI kheMcane lIdhe te zakaya te nathI ja banavAnuM, mATe A patra lakhI rahI chuM. nirAMte vAMco. prathama to paryuSaNa mahAparvanI 9 divasanI jJAnagaMgotrImAM nahAvAnuM maLyuM te badala Apane tathA saMghanA sarva bhAI - bahenane hArdika AbhAra mAnuM chuM. mane sAce ja khUba UMDe AnaMda thayo che. eka ekathI caDIAtA prajJAvaMta bhAI - bahenone sAMbhaLI aMtare dhanyatA anubhavI che. e ja dhanyatAsabhara hRdaye bhagavAna mahAvIra caraNe prArthanA che ke AvAM sukRtye karavA prabhu Apane zatAyu banAve ke jethI vyAkhyAnamALA uttarottara pragati pAmI zake, sAcA jIvana sAdhako preraNA jhIlI zake. te divase pU. zrI rajanIzajIne prematatva para bolatAM sAMbhaLI huM khUba du:khI thaI chuM. mane te divase ghaNI becenI rahI. jo ke prathama vyAkhyAna eTaluM suMdara bhAvavAhI thayuM hatuM, chatAM AcAryazrInI vAtothI mana eTaluM kaMThita thaI gayuM ke pachI bIjI vAtomAMthI rasa cAlyo gayo. AjasudhI tenI asara gaI nathI mATe ja Apane lakhI haLavI thavA IcchuM chuM. AcAryazrI kahetA hatA ke "premanI gaMgotrI ja maithuna che.saMgamAM ja mANasa addha tanAM darzana karI zake che. paraMtu zAstrakAre kAmane gaMdo - malIna kahyo che. kAmane pakaDI rAkhyo che. te mukata nathI. vAstavamAM te kAma deva che. ane tenI dvArA mAnava samAdhinAM darzana karI zake che, tene dhyAnanI ekAgratA sAMpaDe che. AvuM to ghAzuM na game tevuM kahyuM. AkhuM vyAkhyAna A ja vAta para bhAra mUkIne thayuM. mane A khaTakayuM. je A ja satya hoya te pU. vinobAjI jevA naiSThika brahmacArInuM zuM? saMjoga vinA temane prematatva na ja lAdhe? jo prematatvanI gaMgotrI maithuna hoya te bhAI - bahenanA premasaMbaMdhanuM zuM? bApabeTInA premasaMbaMdhanuM zuM? mA - dIkarAne premasaMbaMdhanuM zuM? guruziSyAnA prema - saMbaMdhanuM zuM? mane to lAgyuM che ke premanuM udbhava sthAna zuddha hRdaya ja che. adveta prema to hRdaya siMhAsane bIrAje che. yugalenA prema - saMbaMdha pUratuM ApaNe maryAditapaNe kahI zakIe ke prema kAma mAraphata vikase che, sthira thAya che. te chatAM paNa je haiyAmAM premarUpI divela nathI hotuM te kAma eka bheganI ja prakriyA banI jAya che. jayAre prema e te samarpaNanI prakriyA che. samagra sRSTimAM je vyApakarUpe prematattva bharyuM bharyuM che tenI gaMgotrI to mAnavadilamAM samarpaNanI seja para birAje che, bhegamAM nahi ja. AcAryazrIne samajavA kaeNlejanAM aneka vidyArthI vidyArthInI tyAM AvyA hatA. te zuM samajaze? Aje to adha:patananA bhayaMkara vAyaro vAI rahyo che. naitika mUlya dhaTI rahyAM che. jIvanani. tuTI rahI che. tevA samayamAM AcAryazrInA A zabdo zuM asara nipajAvaze? mArI sAthe InTara sAyansamAM abhyAsa karatI mArI dIkarI hatI, te paNa AvuM sAMbhaLIne mane kahevA lAgI ke juo rajanIzajI zuM kahe che! tame kema beya - kenDa nI virUddha cho? meM ghera AvI tene vigate samajAvI tyAre teNe paNa kabulyuM ke te pachI AcAryazrIe kahevuM joItuM hatuM ke A vAta yugalanA prema saMbaMdha puratI kaMIka aMze sAcI kharI. bAkI samagra prematattvanI vAta ke je prema prabhunuM svarUpa che tene AvA maryAdita ekaThAmAM to na ja besADAya. ane te paNa kolejanAM kAcI uMmaranA chokarA - chokarI vacce to nahi ja. AjanA yugamAM te zrIyuta cImanalAlabhAInuM strIpuruSanA saMbaMdha aMgenuM vyAkhyAna hatuM tenA pracAranI jarUra che. - AcAryazrI game teTalA sAcA ane spaSTa vakatA hoya te paNa e vAta A rIte, AvI paryuSaNa vyAkhyAnamALA aMgenI sabhAmAM na ja bolAya. AmAMthI te naryo bhraSTAcAra ja nIpaje. Apa sau mArA vaDIla cho. Apane zuM lAgyuM te jaNAvavA vinaMtI. mArI koI bhUla thatI hoya te sudhAravA taiyAra chuM. meM zrI rajanIzajIne aneka veLA sAMbhaLyA che. mukata vicAro mATe huM tenAthI prabhAvita thaI chuM. temane mATe mArA aMtaramAM kazuM ja pUrvagraha nathI. phakata A vakhate ja ATalI badhI huM nArAja thaI chuM. pharI AvI khullI vAta nAdAna buddhinA bALako samakSa na ja kare tevI temane vinaMtI paNa karuM chuM. AzA che teozrI svIkAraze. nahi te mArI jevI aneka mAtAo temanAthI du:kha pAmaze. aneka anartho pedA thaze. divya prema to paramAtmAnuM milana karAve. ane te brahmacarya vinA haragIja saphaLa na thAya. saMyama e ja tenuM prathama sapAna che; bhoga nahi ja. mArA namra mate mane sUjhayuM te lakhyuM che. bhulacUka sudhAravA vinaMti. eja snehapUrvaka, zazIbahenanAM praNAma - 2. zrI zAMtilAla zAhane patra muMbaI, tA. 29-8-18 mu. paramAnaMdabhAI, sauthI pahelAM to Apane A varSanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA vakatAo tathA temanA vyAkhyAnonA viSayo AvA suMdara rAkhavA mATe aneka dhanyavAda. mane lAge che ke A varSe jevA vyAkhyAno thayA tevA AgaLanA varSomAM thayA nathI. AcArya rajanIzajIe prematatva upara je vyAkhyAna ApyuM te viSe mArA keTalAka vicAro jaNAvavAnI rajA lauM chuM. ApaNA je saMte mahAtmA thaI gayA tathA sanAtana dharmanA ApaNA mULabhUta siddhAMtane jaDamULathI ukheDI pheMkI devAnI vAta kare che te sAthe huM bilakula maLato thaI zakato nathI. De. koThArIe ApaNA dezamAM je eka AdhyAtmika havA che tenI sAthe ApaNA hRdayane Tune karavAnuM kahyuM tema ja japanI vAta karI. manane zAMta karavA gItAmAM bhagavAna zrIkRSNa paNa abhyAsa ane vairAgyanI vAta karI che. maharSi vyAse paNa bhagavAnanA nAmanA japano mahimA gAya che. yudhiSThira bhISmane pUche che ke kone japa karavAthI manuSya mukata thAya che? tenA javAbamAM bhIme cAra zloka vaDe kahayuM che ke devonA deva evA viSANu. bhagavAnanI hajAra nAmathI stuti kare che te sau du:khothI chuTe che. A badhAnI sAme rajanIzajI ja5ne popaTIyA jevo gaNAve che. bhIkha naiSThika brahmacArI hatA. tethI ja teo pitAmaha kahevAyA. brahmacarya pALavuM kaThaNa che paNa tethI ene Adarza kema na hoya? badhAM ja dharmomAM ahiMsA, satya, brahmacarya ane aparigraha vagere siddhAMte che enuM pAlana karavAne badale e badhAne pheMkI devAnuM kahevuM e mane te janatAne udhe raste doravA jevuM lAge che. gaye varSe paNa AcAryazrI evuM bolyA hatA ke derAsara javuM te dArUnA pIThAmAM javA barAbara che. koIpaNa vicAravAna mANasa AvuM kevI rIte bolI zake e ja mane to navAI lAge che. atyArane buddhijIvI varga AvuM badhuM sAMbhaLIne jarA khuza thAya che. dArUnA pIThAmAM janAra mANasa te pitAnA dhana ane svAthyane nAza kare che, jyAre maMdiramAM janAra mANasa to bhagavAnanA darzana karavAnI bhAvanAthI jAya che. hindu dharmamAM te cAra puruSArtha kahyA che. dharma, artha, kAma ane mokSa. arthanuM upArjana ane kAmano upabhoga dharmanI maryAdAmAM rahIne karavAno che. ane tethI ja tho puruSArtha siddha thAya che. kAmanA upabhogamAM saMyama te anivArya che ane te mATe ja gRhasthAzrama che. kAmanA upara saMyamanuM niyaMtraNa hovuM ja joIe ane temAMthI ja premano udbhava thaI zake evo mAro namra mata che. (patra TuMkAvyo che. li. zAMtilAla zAhanA vaMdana taMtrI neMdha : AmAMnA be patramAMthI sau. zazIbahenanA patra aMge kazuM lakhavAnuM prApta thatuM nathI, sivAya ke A bahenanA AvA dardabharyA saMvedanane samajavA ane dhyAnamAM levA AcArya rajanIzajIne prArthanA. bIjA patra lakhanAra zAntilAlabhAIne 'prabuddha jIvana'nA AgaLanA be aMkamAM pragaTa thayela zrI pUNimAbahena pakavAsAno lekha vAMcavA vicAravA vinaMti. saMbhava che ke temAMthI temanA praznane athavA te vivecanane javAba temane maLI rahe. vizeSamAM jaNAvavAnuM ke AcAryazrInA vyAkhyAnane lagatI A carcA huM vizeSa laMbAvavA Icchato nathI. paramAnaMda
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 prabuddha jIvana tA. 1-10-68 prakIrNa nedha ajAtazatru kuMdanamalajI phirodiyA raheze emAM koI zaka nathI. videha thayelI A mAnavavibhUtine ApaNAM anekAneka vandana he! lAMbI mAMdagI bAda pUnA khAte tA. 12-9-68 nA roja ahamadanagaravAsI zrI kuMdanamalajI phirodiyAnuM 83 varSanI ummare be lAkha rUpiyAne cAMdIne ratha: A te kevadharmaghelachA! avasAna thatAM pAtra ApaNA samAjane ja nahi paNa AkhA dezane tA. 14-9-68 nAM "jaina"mAM nIce mujabanA samAcAra pragaTa eka viziSTa koTinA mAnavaratnanI khoTa paDI che. thayA che : temano janma ahamadanagara khAte I. sa. 1885 mAM thayo hate. 1907mAM pUnAnI phargyusana kaeNlejamAMthI teo grejayueTa thayA hatA. "nipANI (mahArASTra)nA zrI caMdraprabhusvAmI jinAlayanA tyAra bAda ela. ela. bI. nI parIkSA pasAra karIne temaNe vakIlAta zrI saMghane sundara kArIgarIvALo bhavya cAMdIne rUA. be lAkhanI kIMmata ne ratha tA. 1-9-68 nA roja nA AgevAna udyogapati zarU karI hatI, paNa sAmAjika tema ja rAjakIya kSetre satata sevA ApatA rahevuM e ja temane mukhya vyavasAya banyA hatA. padmazrI devacaMdabhAI chaganalAla zAhe arpaNa karyo hato." ahamadanagara jillAmAM temanuM sthAna prathama paMkitanA rASTrasevaka A zeTha zrI devacaMdabhAI jaina zve. kaeNnpharansanA upapramukha tarIkenuM rahayuM hatuM. ahamadanagaranI eke eka vyakita jJAti ke dharmanA che. temane bhArata sarakAra taraphathI chellA svAtaMtryadinane lagatI mAnabhedabhAva vagara temane ekasarakhI rIte sanmAnatI hatI. 1936 mAM cAMdanI lahANI prasaMge kahevAya che te mujaba janasevAnAM aneka teo rASTrIya mahAsabhAnA umedavAra tarIke potAnA prAnta taraphathI cUMTA kAryo karavA badala 'padmazrI' no IlkAba ApavAmAM Avela ane Ine madhyastha dhArAsabhAmAM gayA hatA. pachI AvyuM kavITa InDiyAnuM te aMge thoDA mahinA pahelAM muMbaI khAte temanA mAnasanmAnanA AMdolana. tyAra bAda 1946nI sAlamAM teo muMbaInI dhArA aneka samAraMbha yojavAmAM AvelA. sabhAmAM cUMTAIne AvyA hatA ane spIkara tarIke temanI varaNI thaI A mAnyavara devacaMdabhAIe taiyAra karAvela upara jaNAvela hatI. A mahatvabharyA sthAna upara rahIne temaNe gauravapUrNa sevAo be lAkhanA rathane samarpaNa-prasaMga nipANI khAte tA. 1-9-68nA ApI hatI ane ucca praNAlikAonI sthApanA karI hatI." roja jaina zve. mU. kaeNnpharansanA pramukha zrI hIrAlAla ela. zAhanA teo gAMdhIjInA custa anuyAyI hatA ane varSojanA khAdI pramukhapaNA nIce meTI dhAmadhumathI ujavavAmAM Avyo hato ane dhArI hatA. ahamadanagara jillA koMgresa samitimAM temaja keMgresanA e prasaMge konpharansanAM anya upa - pramukha zrI dIpacaMdabhAI dareka kAryamAM temanuM sthAna prathama darajajAnuM rahyuM hatuM. gADuM atithivizeSa tarIke padhAryA hatA. janma sthAnakavAsI jaina hatA ane pitAnA A samA zeThazrI devacaMdabhAIe janasevAnAM aneka kAryo karyA che ane te pAchaLa potAnI saMpattine sArA pramANamAM sadupayoga karyo che janI paNa temaNe khUba sevA karI hatI. sthAnakavAsI jaina ema konpharansanA agiyAramAM madrAsa adhivezananuM temaNe pramukha jyAre ApaNane kahevAmAM Ave che tyAre ApaNA mana sthAna zobhAvyuM hatuM. temanA prayAsa ane parizramathI sthAnakavAsI upara temanA viSe evI chApa uThe che ke A zrImAna mahAzaya samayanI zramaNa saMghanI sthApanA thaI hatI. jarUriyAtonA pUrA jANakAra ane vivekasaMpanna gRhastha hovA joIe. - kundanamalajI temanA najIkanA vartuLamAM "bhAusAheba'nA nAmathI - have A ja mahAzaya jenenA varaghoDAne zobhAvavA mATe be oLakhAtA ane saMbodhatA hatA. temanA putra bhAI navalamala 1930-32 nI laData vakhate mArI sAthe nAsika jelamAM hatA tyArathI lAkha rUpiyAne cAMdane ratha taiyAra karAvI. sthAnika jaina saMdhane temanI ane temanA kuTuMba sAthe mAre saMbaMdha zarU thayo hato ane bheTa Ape che ema jayAre jANavAmAM Ave che tyAre temanA vizenI ApaNA mana upara uThelI Image-pratimA saheje khaMDita bhAusAheba muMbaI avAranavAra AvatA te daramiyAna temane maLavAnuM thAya che. Avo ratha banAvavA pAchaLa koI vivekapUrvakane bhakitabanatuM hatuM. prabuddha jIvana' teo bahu sadabhAvapUrvaka vAMcatA ane te aMge paNa kadi kadi amArI vacce patravyavahAra thato. cAreka varSa bhAva che ja nahi paNa potAnI zrImannAInuM AchakaluM - viveka vinAnuM - kevaLa pradarzana karavAnI - ane dharmanA nAme potAnA ahaMne pahelAM bhAI navalamala sAthe huM ahamadanagara gayA hatA ane bhAu-- tRpta karavAnI vRtti ja najare paDe che. sAheba sAthe meM traNa divasa gALyA hatA. vadhatI jatI vRddhAvasthAnA kAraNe pAchaLanA varSo daramiyAna temanI pravRttio ahamadanagara AjanI taraphanI bhIMsa ane akaLAmaNanA samayamAM koI pUratI sImita banI hatI, paNa sthAnika aneka saMsthAomAM teo paNa samajadAra mAnavIne prazna thAya ke AjanA jamAnAmAM A sakriya rasa letA hatA ane amuka saMsthAonI javAbadArI vahana cAMdIno ratha zuM? ane te pAchaLa Ave bephAma dravyavyaya zA mATe? karatA hatA. AvI be traNa saMsthAo jevA ane teo laI gayA mAnI laIe ke temane tyAM aDhaLaka saMpattine saMcaya thayuM che te hatA. ane deza tema ja jaina samAjanA aneka prazno aMge temanI paNa zuM te dharmanA nAma upara veDaphI nAkhavA mATe che? AjanA samaya sAthe lAMbI carcAvArtA thaI hatI. sAthe visaMvAdI evI temanI dharmaghelachA jaIne . mU. samAjanA A navadita AgevAna zeTha zrI devacaMdabhAIne mAro prazna che ke temaNe potAnA janmajAta saMpradAyanI khUba sevA karI hatI teo kayA jamAnAmAM vase che? ema chatAM temanA koI vicAravalaNamAM sAMpradAyikatA jovAmAM AvatI nahotI. teo eka bhadrapuruSa hatA. eka Adarza jaina dhArmika vadheDAo ane utsavo pAchaLa lAkho rUpiyAne dhUmADo kevo hoya tenuM temanA vicAra, vANI ane vartanamAM rahelI ekavAkayatA karanAra jaina samAjane paNa mAro anurodha che ke te pitAnI ane apurva saumyatA drArA madhura darzana thatuM hatuM. rASTrabhAvanAthI jAhojalAlInAM AvAM pradarzana karIne anya samAjomAM ane dRlita teo ArapAra raMgAyelA hatA. temanAmAM eka sthitaprajJanI vargomAM kevA pratikuLa pratyAghAta pedA kare che tenuM tene bhAna jhAMkhI thatI hatI. temanAmAM dilanI udAratA ane cittanI UMDI prasannatA hatI. gRhasthAzramane te varelA hovA chatAM temanuM jIvana che kharuM? ane A jAhojalAlI ane dhanasaMpatti jaina samAjanA eka saMta sAdhupuruSane hato. teo kharA arthamAM ajAtazatra hatA. uparanA bahu bahu to daza TakAne varelI che jyAre bAkIne nevuM TakA zArIrika kSamatA rahI tyAM sudhI teo dhArmika kriyAo sAthe sevAnA bhAga Avaka jAvakanA be cheDA bhegA karavAnI muMjhavaNa ane rUMdhAmaNamAM kAryomAM nimagna rahyA hatA. pAchaLanA mahinAo daramiyAna teo divaso pasAra kare che. vAstavikatAne temane koI khyAla che kharo? pakSaghAtanA bhoga banyA hatA. auSadhopacAra mATe pAchaLanI samaya- A ratha ane A ThAThamATha nIcenA varganA lokonI AMkhamAM mAM temane punAnI haispiTalamAM lAvavAmAM AvyA hatA ane tyAM ja kaNAnI mAphaka khUMce che ane AvA mAtabAra lokone to lUMTI temanI jIvanajyota bujhAI gaI hatI. levA joIe evI temanA dilamAM dhRNA ane vidveSanI lAgaNI temanI lAMbI jIvanakArakirdI jeTalI ujajavala teTalI ja pedA kare che tenuM temane bhAna che kharuM? ane jaina zve. mU. kaeNnphavizuddha hatI. teo potAnI pAchaLa samartha saMtAno mukI gayA che, ransanA A AgevAnone paNa prazna pUchavAnuM prApta thAya jemaNe paNa jIvananA judA judA kSetramAM saphaLatA ane nAmanA che ke A cAMdInA be lAkhanA rathanuM ane e dvArA parasparanuM meLavI che. bhAusAheba to gayA paNa jene jenA saMparkamAM teo abhinandana karavA sivAya bIjuM koI kArya temanA mATe bAkI rahyuM che AvyA che temanA mATe teo cirakALa mATe eka preraNAmUrti banI kharUM? kaeNnpharansane paNa A kevo vinipAta che!
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhu jIvana tA. 1-10-tz maMdiromAM maithuna zilpo aMge thoDI vadhAre mAhitI tA. 16-5-68nA 'prabuddha jIvana'mAM prAdhyApaka kezavalAla hIMmatalAla kAmadAranA "koNArka ane khajurAhonAM maithuna zilpA" e mathALA nIce pragaTa thayelA lekhamAM karavAmAM AvelAM mADherA ane jaina zilpAne lagatAM vidhAnAmAM rahelI kSati tarapha dhyAna kheMcatAM amadAvAdathI zrI cinubhAI bhAgIlAla paTavA tA. 31-8-68nA patramAM e matalabanuM jaNAve che ke, "mADherAnA sUryamaMdiranI dIvAlA para ... maithuna zilpA nathI e prakAranuM prAdhyApaka kAmadAranuM vidhAna barobara nathI; ulaTuM meDherA tenAM maithuna zilpA mATe jANItuM che ane tethI ame to moDherAnA maMdirano 'gujarAtanuM khajurAhA' tarIke ullekha karIe chIe ane bIjuM jaina zilpomAM AvuM kotarakAma jovAmAM AvatuM nathI e matalabanuM temanuM vidhAna paNa barobara nathI. hakIkate rANakapuranA ativikhyAta jaina maMdiramAM pagathiyAM caDatAM ane bAkInAM maMdiromAM paNa AvAM kotarakAma ThIka saMkhyAmAM jovAmAM Ave che." jagannAthapurI, koNArka ke khajurAhonAM maMdiro AvAM zilpothI ane jagannAthapurImAM te khAsa karIne ghaNA meTAM kadanAM zilpAthI bharelAM che, jyAre rANakapuramAM AvAM zilpA eTalAM badhAM AgaLa paDatAM ane koInuM paNa ekadama dhyAna kheMce e prakAranAM nathI - eTaluM meM A badhAM maMdiro jAte joyelAM hoIne huM umerI zakuM tema chuM. zatruMjyanI moTI TuMkamAM paNa khUNe khAMcare AvAM zilpA tarapha koI salATe mAruM dhyAna kheMcyAnuM smaraNa che. jaina maMdiromAM AvuM kayAMthI AvyuM haze tenA khulAse mane maLyo nathI, sivAya ke mane koI salAmitre jaNAveluM te mujaba maMdiro bAMdhanArA salATonA manamAM evA koI vahema hoya che ke maMdira hoya tyAM tenI upara koInI burI najara na paDe e hetuthI temAM koIka ThekANe AvuM gaMduM kotarakAma geAThavI devuM joIe. paramAnaMda zrI cImanabhAIe raoNlanA avataraNo ApyA che. temAMthI eka ja vastu phalita thAya che ke mAnavasvabhAva pramANe pati - patnImAM vaphAdArInI apekSA rahe e svAbhAvika che. chaTAcheDA saraLa banAvavA joIe, vaphAdArI nathI rahI zakatI te lagnajIvana vicchinna thAya che, A hakIkato mAtra che. temanA potAnA jIvananA anubhava uparathI temaNe A tAraNa kADhayuM che. paNa ethI karIne lagnajIvana ke enI samasyA viSe. temanA vicAra sarvathA badalAI gayA che ema mAnI levAnI jarUra nathI. traNa cAra divasa pahelAM ja temanI janmajyaMtI vakhate lIdhelI temanA jIvana viSenI DokayumenTarI TelIvIjhanamAM joI. temAM temane pUchavAmAM AvyuM hatuM ke tamArAM apriya thaI paDelAM lakhANo viSe tamAro mata badalavAnI tamane jarUra jaNAya che ke nahi? tenA uttaramAM temaNe jaNAvyuM che ke zA mATe badalavA? "navI duniyAmAM-8 '': eka spaSTIkaraNa samAje temAMnA ghaNA vicAro to Aje svIkArI ja lIdhA che. Aje (upara jaNAvela zrI dalasukhabhAInA patra upara zrI cImanalAla cakubhAI zAhe karelI AlocanA 'prabuddha jIvana'nA je aMkamAM pragaTa thaI che (tA. 16-7-68) tenI nakala temane maLI javA bAda spIkaraNa rUpe lakhAyelA zrI dalasukhabhAI taraphathI maLelA patra nIce pragaTa karavAmAM Ave che. taMtrI ) 121 lakhavuM paDe. lagnajIvanamAM saMyama e anivArya che ane te vinA lagnajIvana vicchinna thAya che emAM to be mRta che ja nahi. paNa mULa vAta to e che ke eka tarapha samAjamAM srIpuruSa bannenI samAnatAnuM dhAraNa vadhI rahyuM che. Arthika rIte strI gulAma rahe e have banavAnuM nathI, e mAtra ghara saMbhALI besI rahe e paNa banavAnuM nathI. badhI strIoe paraNavuM ja joIe e mAnyatA paNa have TakavAnI nathI. gharamAM mAtra puruSa ja pradhAna rahe, e paNa TakavAnuM nathI, ane mAtra puruSanI ja kamANI upara ghara TakI raheze e paNa banavAnuM nathI. - ane sarakAra have TapAlI mAraphata barthakaTrelanA sAdhano vaheMcavAnuM vicArI rahI che--A paristhitimAM lagnajIvananI samagra samasyA vicAra mAge che. temAM tenA samAdhAnamAM ApaNe pazcimanA mArga ja apanAvIe ke te mArge jaIe athavA javuM anivArya che ema nathI, paNa jo AMdhaLuM anukaraNa haze te e mArge gayA vinA chUTako paNa nathI - e samajI levuM joIe. ATalI ja AgAhI meM mArA lekhamAM karI che. te dharmasaMskaraNa karI te mArge lagnajIvananI samasyAno ukela paNa sUcavyo che. AthI saMyamano huM virodhI chuM agara saMyamane huM svIkAratA nathI ema mAnI levAnI jarUra nathI. tA. 1-7-68 nA 'prabuddha jIvana'mAM mudrita 'navI duniyAmAM-8' e lekha viSe zrI paramAnaMdabhAInI noMdha ane tyAra pachInA aMkamAM mArA lekha viSe zrI cImanabhAIe je UhApoha karyo che te vadhAvavA jevA ja che. zrI paramAnaMdabhAI ane mAro bannena sUra eka ja che ke ApaNe pazcimanuM AMdhaLuM anukaraNa karI rahyA chIe te tenA anusaMdhAnamAM pazcimamAM je thaI rahyuM che tethI paricita thaIe ane temAMthI bodha laI mArga kADhIe. mane lAge che ke A sUra pratye zrI cImanabhAIe gUrUM dhyAna ApyuM nathI, mArga to zrI vinobA bhAve ApaNane batAvI ja rahyA che. gAMdhIjIe batAvelA mArgathI paNa ApaNe aparicita nathI. paNa ApaNI sarakAra--eTale ApaNe tethI ulaTI dizAmAM ja cAlI rahyA chIe. Ama cAlavuM mane saMmata che ke pasaMda che ema nathI, ane mArI samaja pramANe paramAnaMdabhAIne paNa saMmata nahIM hoya, eTale mArI te mULa sUcanA e ja hatI ke ApaNe ApaNI saMskRtine anurUpa thAya e rIte samasyAnA ukelanA mArga kADhIe, vicArIe ane pazcimanA pravAhamAM taNAI na jaIe. e mArganI carcA e lekhamAM tenI maryAdA pramANe thaI zake tema na hatI, ane anivArya paNa nathI. te mATe to javuM ja je vicAro TakavA jevA nahi hoya te TakI raheema mAnavAnI mUrkhatA huM karato nathI. - AvA bhAvanuM temaNe kaheluM. tAtparya e che ke, ApaNA Adarza game te hoya, paNa samAja e Adarza pramANe cAle ja evI ApaNI apekSA hoya ta samAjamAM tadanurUpa vAtAvaraNa UbhuM karavuM joIe. Adarza eka dizAmAM hoya ane vAtAvaraNa bIjI ja dizAmAM laI jatuM hoya te Adarza mAtra Adarza ja rahe che, jIvana tene anulakSIne ghaDAtuM nathI. ApaNe pazcimanuM AMdhaLuM anukaraNa karI rahyA chIe e paNa hakIkata che. to pachI tenAM kaTu phaLa cAkhavA mATe paNa taiyAra rahevuM ja paDaze. A pratye AMkha - ADA kAna karavAthI cAlaze nahi. ApaNuM lagna ke kauTuMbika jIvana pazcima karatAM UMcuM hatuM ema mAnavA huM taiyAra nathI. Aje ApaNe lagnajIvanamAM eka patnIvratane je mahattva ApIe chIe te jainadharmamAM paNa anivAryarUpe gRhastho mATe svIkArAyuM nathI. gRhasthe levAnA vratAmAM Aje paNa hajI ApaNA dharmaguruo e bAbatamAM - tenA aticAromAM sudhArA sucavavAnI hIMmata dAkhavI zakayA nathI. mAtra ruDhipramANe cAlI rahyA che. ane A janmanI tapasyAnA phaLarUpe paralokamAM aneka devAMganAonI lAlaca ApI rahyA che. A che ApaNI lagnajIvananI vicAraNA, kharI vAta evI che ke ApaNe e samasyAno vicAra ja karatA nathI, dharmaguruo paNa e bAbatamAM UMDI vicAraNA karatA nathI. rUDha mAnyatAo ane kALakrame sthira thayela paraMparA pramANe cAlI rahyA chIe. Ama mUDhatAthI cAlIzuM te navI para'parA paNa nahi paDe. eTale jarUrI che ke mUDhatA cheADIne te samasyA viSe jAgRta thaIe ane samasyA UbhI thAya te pahelA te UbhI ja na thavA pAme tevA mArga pakaDIe, Ama banavuM me 'azakaya' kahyuM che paNa 'asaMbhava' to nathI kahyuM. azakayane saMbhava banAvavuM e ApaNA sAmarthyanI vAta che. paNa ApaNe sAmarthya batAvIe ja nahi to tA azaya azakaya ja raheze. tA. 17-968 dalasukha mAlavaNIyA.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhu vana mAnavajAta mATe zailInu jAheranAmu Shelley's manifesto for mankind : (lAMDana khAte pragaTa thatA 'peace news ' nAmanA tA. 22-12-67nA sAmayika mATe, 'krIsmasa'ne anulakSIne khAsa pasaMda karavAmAM Avela avataraNanA nIce anuvAda ApavAmAM Ave che. taMtrI) koI paNa mAnavIne guNavattA ane buddhimattA sivAya bIjI koI vastuonI mAlekInA kAraNe sanmAnita lekhAvAnA adhikAra nathI. mAnacAMdanI kiMmata koDInI che; sattA mAnavInA jIvanane duSita banAve che; kItinA parapeTA jevI kSaNajIvI che; ane dhana tenA mAlikane kalaMka rUpa che. koI paNa mAnavIne, pote bhAgavI zake te karatAM vadhAre vastueno kabajo rAkhavAnA adhikAra nathI. jyAre lAkhA mAnavIe bhUkhe TaLavaLatA hoya che tyAre je koI dhanavAna garIbane kAMI Ape te pUrNarUpanA anugraha nathI, paNa mAtra apUrNa AkArano adhikAra che. 23 AjanI duniyA IzvaranI kRpApAtra banelA je alpasaMkhya lekonI jANe ke IjArArUpa banI beThI che ane je loko svargane paNa A duniyAnI ja bIjI AvRtti samAna ka2e che temaNe peAtAnA A pUrvagrahanI punavicAraNA karavAnI jarUra che, je teo ema mAnatA hoya ke A temane peAtAnA dharmaguru taraphathI athavA te peAtAnI mAtAmahI taraphathI maLela che te tene teo InakAra kare, asvIkAra kare tenA karatAM bIjuM vadhAre rUDuM kAma hAI na zake. AjanI peDhI pachInI peDhIne baMdhanakartA banI na ja zake. gheADA loko anekane anulakSIne vacana ApI na ja zake. koI paNa mAnavIne, ISTa pariNAmanI AzAmAM aniSTa karavAnA koI hakka hoI na zake. naitika kSetre Expediencyne--upayogItA ke takavAdane avakAza hoI ja na zake. rAjakAraNa jyAre naitika siddhAMtA upara AdhArita hoya tyAre ja Adarayogya banI zake che. e ja rASTronI naitikatAnA sAcA mApadaMDa che. koI paNa mAnavIne potAnA bhAInI-svajananI prANahAni karavAnA adhikAra nathI. AvuM kRtya te eka amuka gaNaveza (dA. ta. lazkarI sipAInA) dhAraNa karIne kare che te kAraNe te vyAjabI TharI zakatuM nathI. ema karIne te te khUnane gunhA karavA uparAMta gulAmInI beIjajatImAM umero kare che. koInI amuka prakAranI mAnyatA e tenI avazatAnuM pariNAma hoya che. je kAMI anicchAe karavAmAM AvyuM hoya ke svIkAravAmAM AvyuM hoya te nathI prazaMsApAtra ke nathI doSapAtra. mAnavIne tenI amuka mAnyatAnA kAraNe vadhAre sAro ke kharAba mAnI levAnI jarUra nathI. mAnavI game te deza ke rASTranA hoya, tene koI eka sthaLe ke bIjA sthaLe eka sarakhA hakko yA adhikAro che. A che vizvanAgarika tarIkenA hakko yA adhikAro, mAnavInA durguNAne dabAvavA te ja mAtra dareka sarakAranuM kartavya athavA to upayogItA che. jo mAnavI Aje doSarahita banI jAya te, AvatI kAle tene evI mAgaNI karavAnA hakka raheze ke have pachIthI sarakArane ane tenI sAthe joDAyelAM aniSTone baMdha karavAmAM Ave khatama karavAmAM Ave. sarakArathI thatAM lAbhAmAM ane tene lagatI javAbadArIomAM sarva koIne sarakhA hissAnA adhikAra che. amuka abhiprAyo dharAvavA aMge koInuM paNa damana karavAmAM Ave te, te damanakRtya zAsakapakSe naryo julama ane zAsitapakSe ajJAnamUlaka gulAmI sUcave che. sarakArane mULamAM koI hakka ke adhikAra nathI; peAtAnA hakkone rakSaNa maLe e hetuthI ubhI karavAmAM AvelI e sarakAra aneka tA. 1-10-68 vyakitaonA pratinidhitvarUpa che. Ama hovAthI jyAM ludhI A vyakitaonI te sarakArane saMmati hoya tyAM sudhI ja te nyAyI che ane jyAM sudhI temanA kalyANamAM te pariName tyAM sudhI ja te upayogI che. hakko yA adhikAronI surakSA khAtara ja sarakAranI racanA karavAmAM AvI che. svAtaMtrya ane je kAMI kudarata Ape tenA samAnatAnA dhoraNe bhAgavaTo - A mAnavInA mULabhUta hakko che. je kAMI amuka karaNI mAnavI mATe phararUpa bane te AcarI batAvavAnA tenA mATe pUro avakAza hovA joIe. amuka karavuM joIe te pahelAM te mujaba karavAno tene pUro vikalpa prApta thavA joIe; he may, before he aught. dareka mAnavIne paraspara carcAvicAraNA aMge nibaMdha svAtaMtrya hovuM ghaTe. jema vIMchI potAnA DaMkhathI peAtAne ja mArI nAkhe tema asatyanA garbhamAM ja tenuM mRtyu raheluM che. mAnavIne peAtAnA vicAro vyakata karavAno ane tenI carcA karavAnA pUro hakka che, eTaluM ja nahi paNa, ema karavuM te tenI pharaja paNa che. satyanA AcaraNane DhIluM karavAnA koI kAnUnane adhikAra nathI. dareka prasaMge, dareka avasara upara, mANase sAcuM hAya te kahevuM ja joIe, kAraNa ke pharajanuM anupAlana kadi paNa gunhAhita banI na zake ane je gunhAhita na hoya te nukasAnakAraka paNa hAI na ja zake. mAnavIne tenI buddhi jema sUcave tema vicAravAne hakka che. mAnavI pAtAnI AgavI pratItipUrvaka AcaraNa kare te vadhAre IcchavAyogya che. tethI mukata manathI ciMtana karavuM te tenI viziSTa pharaja bane che. samAjanI vartamAna paristhitimAM, mAnavInA hakkonuM ullaMghana karanAra vyakita upara amuka dabANa lAvavAmAM Ave te ja mAnavInA hakkonuM rakSaNa thaI zake tema che. tethI A dabANanI mAtrA bane teTalI ochI hoya evI apekSA rAkhavAnA dabANano bhAga bananAra vyakitane adhikAra che. jo samajAvaTane badale sattA dvArA dabANa dvArA-tene amuka amala svIkArya banAvavAnA rAjya sarakAra taraphathI prayatna karavAmAM Ave te AmAM kAMIka peAlApaNa' che ema samajavuM. jyAre samajAvaTapUrvaka rAjyasattAne TakAvavAnuM zakya na rahe tyAre ja tene TakA vavA mATe chaLakapaTa ane damadATIne upayoga karavAnI sthiti sarajAya che. peAtAnA hakkonI surakSA karavA khAtara vyakitaonA pratinidhitvarUpa je sarakAra ubhI karavAmAM AvI hoya te sarakArane te vyakitaenA abhiprAyonuM rUMdhana karavAnI koI nirbaMdha sattA hAI na ja zake. dareka mAnavIne navarAza ane svataMtratA amuka aMze sulabha hovI ja joIe, kAraNa ke teNe amuka aMzamAM jJAnasaMpannatA prApta karavI te tenI pharaja che. A tene pharaja rUpa prApta thAya te pahelAM tene sahajarUpe prApta thAya e vadhAre IcchavAyogya che. mAnavI, tArA hakko ahIM jAhera karavAmAM AvyA che. to tuM tArA bhAvInI kadi paNa upekSA karatA nahi. tArA hakko, jenAthI tane sadguNa ane zANapaNa prApta thAya ane je drArA tane sukha ane svAtaMtryanI prApti thAya--evI tArI samRddhinA tuM vicAra karaje. A jAherAta evI vyakitae karI che ke je tArI viziSTa pratibhAne jANe che, kAraNa ke . nuM zuM prApta karI zake tema che tenA dhyAnaciMtanamAM ja tenuM dila gauravapUrvaka ekAgra rahe che. A hakko eNe jAhera karyAM che ke je tArA AjanA adha:patanathI ajJAta nathI, kAraNa ke tuM zuM che tenI dardake bharI pratIti te pratyeka kSaNe anubhavI rahela che. ('sarvodaya'nA jAnyuArInA aMkamAMthI sAbhAra uSkRta.) anuvAda : paramAnaMda
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha ana bhArata jaina mahAmaDaLanA adhyakSasthAnethI zrI cImanalAla cakubhAI zAhanuM vyAkhyAna (tA. 29 tathA 30mI sapTebaranA roja jodhapura khAte maLelA bhArata jaina mahAmaMDaLanA 40mA vArSika adhivezananA pramukhasthAnethI zrI cImanalAla cakubhAI zAhe Apela vyAkhyAna nIce ApavAmAM Ave che. taMtrI) tA. 1-10-68 baMdhuo ane bhaginIo, bhArata jaina mahAmaMDaLanA 40 mA adhivezananA pramukha tarIke Ape mArI pasaMdagI karI temAM mArI yogyatA karatAM ApanI mamatA vadhAre kAraNabhUta che. Apa sauno huM atyaMta RRNI chuM. bhArata jaina mahAmaMDaLa lagabhaga 75 varSathI ApaNA samAjanI sevA karI rahela che. ATalA lAMbA samaya daramiyAna AkhA dezamAMthI jaina samAjanI aneka vidvAna ane zakitazALI vyakitaoe maMDaLanI AgevAnI lIdhI che ane maMDaLanA kAryane saphaLa ane vegavAna banAvavAmAM phALo Apyo che. ghaNAM varSo sudhI zrI ciraMjIlAla baDajAtee eka niSThAthI varSAmAM maMDaLanuM saMcAlana karyuM. chellAM lagabhaga 20-22 varSathI bhAIthI riSabhadAsa rAMkA A javAbadArI saMbhALI rahyA che ane jaina jagatanuM saMpAdana karI rahyA che. keTalAMka varSothI maMDaLanuM mukhya kAryAlaya muMbaImAM hovAthI muMbaInA AgevAna bhAIonA maMDaLane sAtha ane sahakAra maLI rahyo che. zrI rAMkAjI potAnI saumya prakRtithI ane vinamra kAryapaddhatithI badhA phirakAAnA vicArazIla bhAIo ane kAryakartAone maMDaLanA kAryamAM rasa letA karI zakayA che. paNa je vizALa kAryakSetra maMDaLa samakSa paDayuM che te jotAM, maMDaLanA uddezane asarakAraka rIte, amalI banAvavA, bhAre puruSArtha ApaNe saue karavA paDaze e dekhItuM che. dezamAM sthaLe sthaLe saMkhyAbaMdha yuvAna, zikSita ane bhAvanAzIla bahena ane bhAIo samAjahitanAM kAryo karavA tatpara che. paNa nizcita kAryakrama athavA yogya mArgadarzananA abhAve temanI bhAvamUrtimaMta thatI nathI ane tethI temane svAbhAvika asaMtoSa rahe che. vastuta: dezabharamAM jaina samAjanI saMkhyAbaMdha saMsthA zikSaNa ane sAmAjika sevAnA tema ja sArvajanika lokakalyANanA kAryo suMdara rIte karI rahela che. AvA badhA utsAhI bhAIo ane bahenonA bhArata jaina mahAmaMDaLanI pravRttiomAM sAtha ane sahakAra meLavave te ApaNI pharaja che. nA bhArata jaina mahAmaMDaLano uddeza nIce pramANe che: - "sArAe jaina samAjamAM anekAnta daSTi phelAvavI, ApasamAM bhAIcArAnI bhAvanA utpanna karavI, ahiMsA, satya, ane parigraha-- parimANa vigere naitika guNA tathA jaina tattvonuM adhikAdhika pAlana thAya ane loko A mULa tattvone apanAve AvI rIte, saMsAramAM sukha-zAMtinuM vAtAvaraNa nirmANa thAya, jethI pratyeka vyakitane vikAsa mATe pUro avasara maLe." jaina dharma mukhyatve AcAradharma che. DaoN. rAdhAkRSNana kahe che: "It is essentially an ethical religion. The name Jainism indicates the predominantly ethical character of the system.... Jainism is opposed to all theories which do not emphasise ethical responsibility. The ethical interest in human freedom is the determining consideration.' A AcAradharmanAM pAyArUpe che: ahiMsA, aparigraha ane anekAnta. vartamAna yugamAM samasta jagatane A siddhAMto upara gaMbhIrapaNe vicAra karavAnI pharaja paDI che. pariNAme, A siddhAMto, je mAtra vyakitanA AdhyAtmika vikAsa mATenA guNA gaNAtA hatA, tene have sAmAjika racanAnA pAyAmAM puravAnI jarUra samajAI che. duniyAmAM hiMsAno dAvAnaLa phATI nIkaLyo che tyAre mAnavajAtane potAnA astitva mATe ahiMsAne apanAvavAnI 123 jarUriyAtanuM bhAna thaI rahyuM che. mAnavInI buddhie ane tenI lAbha ane sattAnI lAlasAe vijJAna dvArA saMhAralIlAnA tAMDavanI zakayatA UbhI karI che. te vinAzamAMthI bacavA jagatanA tattvacintako jIvananA AdhyAtmika ane naitika mUlyone ekamAtra upAya tarIke batAve che. gAMdhIjIe A darzana vIsamI sadInI zarUAtamAM ja karyuM ane ahiMsAne jIvananA sarva kSetramAM utArI, ahiMsaka samAjanI racanAno mArga batAvyo. DaoN. AlbarTa svAIljara, OMA, mArTina lyuthara kiMga ane anya vicArako te ja nirNaya para Ave che. vikhyAta patrakAra jemsa rasTana 'nyu yarka TAImsa'mAM thoDA divasa pahelAM ja Thc Politics of Violence upara lakhatAM jaNAve che: "Men are resorting to violence these days because, we are told, they have no peaceful and legal remedies for their grievances. It is a common complaint heard all the way from Chicago to Viet Nam and from Moscow to Sucz and Nigeria, but violence does not seem to be working either. The record of the past few years in fact is very bad indeed ''. ahiMsAnuM A vyApaka svarUpa daniyAnA ItihAsa mATe navuM che. jaina dharmanI ahiMsA mukhyatve nivRttizIla ane pApaviramaNa svarUpe vyakitagata meAkSanI sAdhanA tarIke rahI che. prema, karuNA ane maitrInI bhAvanA svarUpe samAjavyApI ahiMsA jIvananA sarva kSetrA--sAmAjika, rAjakIya, Arthika vi.--nA pAyA rUpe mAnava ItihAsa mATe navA prayoga che. ahiMsAnI bhAvanAnA A vikAsane samajIne tene jIvanavyApI banAvavAmAM, jainAe potAnA phALA ApavAnA che ane ahiMsA paramo dharma'nuM pUrNa svarUpa jagatane batAvavAnuM che. bIjo siddhAMta aparigrahane. parigraha parimANavrata jaina AcAradharmanuM mahattvanuM aMga che. svecchAe Acarela parigraha-parimANa vyakitanA AdhyAtmika vikAsanuM kAraNa bane che, eTaluM ja nahIM paNa samAjanI svasthatA ane samatulA jALave che ane asamAnatAnAM aniSTo aTakAve che. parigrahamAhu ane tRSNAthI utpanna thatAM sAmAjika aniSTonA anubhava duniyA karI rahI che. mUDIvAdanA pratyAghAta rUpe sAmyavAda ane samAjavAdano janma thayo; paNa tenI diSTa bhautika ane baLajabarI athavA jarUra paDe te hiMsaka sAdhanothI paNa bhautika saMpattinI asamAnatA dUra karavAnI rahI che. mUDIvAda ane samAjavAMdanI jIvanadRSTi eka ja che. ucca jIvanadhAraNane nAme jIvananI jarUriyAta vadhArI jIvanamAM sAdAIne badale samRddhi e banne Icche che. phaeNra eTalA ja che ke mUDIvAdamAM ghaNAne bhAge thADAne te lAbha maLe che. samAjavAda ke sAmyavAda badhAMne bane teTalA sarakhA lAbha ApavA Icche che. paNa temAM parigraha parimANa nathI. bhautika saMpattinI samAna vaheMcaNI che. asamAnatAnAM aniSTo - garIbAI, bekArI vi. - dUra karavA gAMdhIjIe sarvodaya athavA ahiMsaka samAjaracanAnA Adarza rajU karyo che, jemAM parigraha-parimANa che ane samAnatAnI bhAvanA che. sarvodayanA A Adarza jaina dharmanA aparigrahavratanI sAmAjika kSetre ane jIvanamAM vikAsanI navI bhUmikA batAve che. AvA svastha
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 prabhuddha jIvana samAja pachI mAtra dAna ke dayA upara AdhAra nathI rAkhato, paNa tenI racanA ja dharamULathI badalAya che. jaina dharma sAmya athavA samAnatAnA pAyA upara racAyaeNla che. sarva jIva samAna che. ucca- - nIcanA bheda, jJAti - jAtinA bheda, kALA - gArAnA bheda-AvA koI bhedane jaina dharmamAM sthAna nathI. jagatamAM mAnavatAnuM navuM sarjana thaI rahyuM che temAM jaina dharma ane jainee phALA ApavAnA che. duniyAnA samartha vicArako erIkoma ke sArokIna jevA A dizAmAM vicArI Reconstruction of HumanitynA Adarza raju kare che. trIjo siddhAMta che anekAntana, jaina darzananI A vizeSatA che ane anekAntamAM vicAranI ahiMsA che. matAgraha athavA durAgrahamAM hiMsA rahelI che. jIvanavyavahAramAM matAgraha saMgharSanuM mULa bane che. satya bahumukhI che. A hakIkata svIkAratAM aMtaranI udAratA ane anya mata--sahiSNutA pariName che. bhAratIya saMskRtinA ghaDatara ane vikAsamAM mukhyatve traNa pravAho rahyA che. vaidika, bauddha ane jaina. A traNemAM parasparane sArA pramANamAM asara thaI che. pariNAme tatvajJAnamAM matabheda rahyo che, te paNa AcAramAM bahudhA ekatA rahI che. chatAM temAM paNa jainadaSTi khAsa karIne AtmalakSI ane nivRttipradhAna rahI che. jainadarzananA jJAnanAM badhAM kSetrAmAM sAro phALA rahyo che. mAnasazAstra ( Psychology), jIvazAstra (Biology), nyAya ane nathavAda ((Logic and theory of knowledge) vigere viSayo para vipula jaina sAhitya che, paNa A badhuM sAhitya para MparAgata paribhASAmAM ja raju thatuM rahyuM che. vartamAna vicArapravAho sAthe tulanAtmaka dRSTie tenI vicAraNA thaI nathI. eka rIte kahIe te jaina vicAradhArAne vikAsa sadIothI sthagita thaI gayo che. te zramaNavarga ane paMDitonA abhyAsano viSaya rahyo che. jJAnanI daSTie dharma janasamudAyanA jIvanavyavahAramAM guMthAyA nathI, kriyAmAM ja rahyo che, tethI jANe ke jIvanavyavahAra ane dharma bhinna hoya evuM ApaNuM vartana rahyuM che. , jaina dharmanA zramaNavarga tenA tyAga ane tapazcaryAnAM kAraNe koI paNa bIjA dharmanA dharmaguruo karatAM vadhAre Adarane pAtra rahyo che. jaina samAja upara zramaNa varganA ghaNA prabhAva che, paNa temAM guNapUjA karatAM aMdhazraddhA ane vezapUjA vadhAre jaNAya che. zrAmaNa vargamAM vidrAna sAdhu-sAdhvIo che, paNa temanuM jJAna AgamA ane jaina sAhitya pUratuM mukhyatve sImita rahyuM che. vartamAna vicArapravAhAthI bahudhA teo aparicita che. tenAM kAraNe vartamAna jIvananI samasyAo, saMgharSo ane azAMtinA mULa ane tenA nirAkaraNanA upAyomAM zravaNavarga taraphathI dharmadaSTie mArgadarzana joIe tevuM maLI zake tema nathI. tethI para parAgata upadeza, jIvanavyApI banatA nathI ane jIvanavyavahAra ane dharma bhinna rahyA che. jaina samAja upara zramaNavarganA je moTo prabhAva che te jotAM ema thAya che ke, pUjya sAdhu - sAdhvIe vartamAna vicArapravAhothI paricita hoya ane temanA jJAnanA sImADA vistaratA rahetA eka evI meATI zakita pedA thAya ke je jaina samAja mATe ja nahi paNa deza ane duniyA mATe upakAraka nIvaDe. vartamAna samaye te dhvanivardhaka yaMtrano upayoga karavA ke nahi athavA moTA zaheromAM rahevuM hoya te temanI jIvanacaryAnI AcAravidhimAM thoDo paNa pheraphAra karavA ke nahi te upara vivAda rahe che. zramaNavarganI vartamAna paristhitinA asaMtoSanuM eka kAraNa dIkSArthInI yogyatAnA koI dhAraNano abhAva che. dIkSA ApatA pahelAM dIkSArthInA jJAnanI ke vairAgyabhAvanAnI koI tapAsa thatI nathI. hajI paNa bAladIkSAne anumodana apAya che. jene dharmaguru tarIke svIkAravA che temanI tA. 1-10-18 yogyatAnI ApaNane koI cintA nathI. temanA jJAnanI abhivRddhi ke cAritryanA ghaDatara ke rakSaNa mATe koI prabaMdha ke vyavasthAnI jarUriyAta ApaNe joI nathI. pariNAme kriyAkAMDatA athavA AcAranI zithilatA ane anuzAsananA abhAva rahyo che. AvI paristhitimAM kAMIka sudhAraNA karavA mATe, thoDA samaya pahelAM zeTha kasturabhAI lAlabhAIe eka samiti niyukta karI hatI. paNa zrAvakasaMghe ane zramaNa varganA sahakAranA abhAve te samiti temane visarjana karavI paDI. bIjA saMpradAyomAM paNa AvI ja dazA che. AvI paristhiti mATe mukhyatve zrAvako ane zrAvakasaMgho javAbadAra che. zrAvakasaMdhAmAM saMgaThThananI khAmI che ane keTalAka zrAvako, laukika pratiSThA mATe athavA anya kAraNAe amuka sAdhuethI doravAya che athavA temane Teko Ape che ane saMghabaLa kSINa thAya che. jaina samAja--saMkhyAbaMdha saMdhA, gaccha ane vADAomAM veravikhera che. ApaNe saue samAjahitamAM khUba jAgRta thavAnI jarUra che ane sAmUhika vicAra karI, yogya vyavasthA karavAnI jarUra che. saMkhyAnI dRSTie ApaNA dezamAM jaina samAja alpa hovA chatAM, koI kSetra evuM nathI ke jemAM jainone gaNanApAtra phALo na hAya. dezanI AjhAdInI laDatamAM ApaNA phALA alpa na hato. vyApAra - ughogAmAM keTalAya jaino mokhare che. anya vyavasAyAmAM ghaNA jaine AgaLa paDato bhAga laI rahyA che. sarakArI taMtramAM ApaNI saMkhyA ochI nathI. koI alaga pratinidhitva jainAe koI divasa mAgyuM nathI. chatAM mAtra guNavattAnA dheAraNe ja lAkataMtranI vividha saMsthAomAM vidnAna ane prabhAvazALI jainA pramANamAM sArI saMkhyAmAM sevA ApI rahyA che. zikSaNa, sAhitya, kaLA ane vijJAnanA kSetramAM ApaNA phALA ochA nathI. kharI rIte vividha kSetre ghaNA jainA agrasthAne che tenI ApaNane khabara paNa nathI. jaina samAjanI ekatAnA abhAve A badhAno ane samagrapaNe jaina samAjanA je prabhAva paDavA joIe te paDatA nathI. jaina samAjanI ekatA bhArata jaina mahAmaMDaLanA mukhya uddeza che. A u dezane anulakSIne maMDaLanI sthApanA thaI hatI ane A dizAmAM maMDaLanA prayatnA rahyA che. samaya palaTAtAM have ApaNe gaMbhIrapaNe ekatAne vicAra karIe chIe, paNa hajI saphaLatA maLI nathI, to tenAM kAraNeA vicAravAM joIe. sAMpradAyika meAha athavA mamattva eTaluM prabaLa hoya che ke ekatAnI vAta karIe tyAre paNa mAnasika bhAva judA rahe che. ane sAthe maLIne kAMI kArya karIe chIe tyAre paNa samasta jaina samAja karatAM potAnA saMpradAya daSTi samakSa vadhAre rahe che. A mamattva eTaluM sUkSma hoya che ke temAMthI bahu thADA sarvAMze mukata hAya che. ekatA eTale zuM te barAbara samajI laIe. badhA saMpradAyo vilIna thaI jaina samAja eka thAya evI koI kalpanA najIkanA bhaviSyamAM nathI. paraspara sahakAra ane Adara hoya, saMgharSa thavAnA prasaMge na Ave, athavA Ave te tenuM tAtkAlika sukhada nirAkaraNa thAya ane sAthe maLIne kAma karavAnA jeTalA bane teTalA vadhAre prasaMgo yojAya ane saMsthAo racAya e hetu ekatA che. A kArya saphaLa karavAmAM AgevAnonI ane kAryakartAonI javAbadArI vadhAre che. potAnA saMpradAyamAM ekatAnuM vAtAvaraNa sarjavuM joIe, eTaluM ja nahi paNa, peAtAnA saMpradAyanI bhUla thaI hoya te niDarapaNe potAnA saMpradAyane kahevAnI hiMmata dAkhavavI joIe. vizeSamAM, kAMIka udAratA ane bAMdhacheDa karavAnI vRtti joIe. munirAjonA sahakAra maLe to A kArya ghaNuM saraLa thAya. mAre mana sauthI agatyanI vastu e che ke badhAe sAthe maLIne kAma karavAnA jeTalA prasaMgo maLe te badhAne AvakAravA ane potAnA judo rAha na karavA. dA. ta. mahAvIra jayaMtI, kSamApanA dina ane evA samasta jaina samAjane lagatA jeTalA prasaMgeA maLe te badhAmAM, vizeSamAM anya saMpradAyonA mahattvanA prasaMgo hoya tyAre sarva saMpradAyanA AgevAno hAjara rahe to paNa baMdhubhAva r
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-18 prabuddha jIvana 1rapa vadhe. ethI vizeSa saMyukata saMsthAo bhArata jaina mahAmaMDaLa evI De. upAdhyae sAhitya-prakAzananI eka yojanA taiyAra karI cheje eka saMsthA che-muMbaI jaina yuvaka saMgha, saMyukata jaina vidyArthIgRha ' ghaNA vidvAnone mokalavAmAM AvI che ane temanI sUcanAo vagere khAsa karIne zikSaNa ane sevAnI saMsthA che. UgatI peDhIne mAgI che. pachI te yojanAne chevaTanuM svarUpa Apaze. A eka vizALa e saMskAra maLe ane sevAnI saMsthAomAM samasta jaina samAja yojanA che, jenI pAchaLa lagabhaga rUpiyA pAMca thI cha lAkha kharca sAthe maLI kAma kare to tene prabhAva paDe. dA. ta. bihAra duSkALa thavA aMdAja che. te uparAMta utsavanAM bIjA kAryakramo paNa che. A rAhata samaye muMbaImAM bhagavAna mahAvIra kalyANakendranI sthApanA badhA mATe phaMDa zarU karyuM che. ane temAM udAratAthI pitAne phALo. karI ane bihAramAM suMdara kArya thayuM, jemAM jaina samAjane gaurava ApavA jaina bhAIo ane bahenone mArI AgrahabharI vinaMti thayuM. te kendra taraphathI hAla gujarAtamAM rAhatakArya thaI rahyAM che. che. huM AzA rAkhuM chuM ke samasta jaina samAja sAthe maLIne A ekatAnuM kahuM chuM tyAre bhArata jaina mahAmaMDaLanI nIti vize bhivya prasaMga Ujavaze. temAM je bhAIo ane bahenone kAMI sUcanA paNa be zabdo kahuM. maMDaLa samasta jaina samAja ane badhA saMpra- karavI hoya te ni:zaMka karI zake che. A kAryamAM koI matAgraha ke dAyone pUrNa sAtha ane sahakAra Icche che ane tenuM kAryakSetra sAMpradAyika bhAva nahi rahe. vartamAnapatrone paNa mArI vinaMti che ke dezabharamAM rahyuM che. svAbhAvika che ke koI saMpradAyane khoTuM lAge athavA A kAryamAM pUro sAtha ane sahakAra Ape ane koI zaMkA - du:kha thAya evuM kArya maMDaLa na kare. paNa tene artha e nathI ke kuzaMkA na kare. kAMI khoTuM thayuM hoya ke anyAya thayo hoya tyAM maMDaLa mauna seve jagatamAM Aje sarvatra bhAre azAMti ane saMgharSa dekhAya che. athavA koIne paNa kare. mauna seve te maMDaLa niprANa banaze. ati duniyAnA sImADA bhUMsAI gayA che. dizA ane kALanA aMtara lopa namratApUrvaka paNa daDhatAthI sAcuM mArgadarzana maMDaLe ApavuM ja joIe. thayA che. kharekhara vizvabaMdhutvanI bhAvanAne mUrtimaMta karavAno avasara A kArya saphaLatAthI pAra pADavA maMDaLamAM evI vyakitao joIe ane taka maLyAM che. ane tyAre ja mAnavInI mati mUMjhAI gaI che. ke je samasta jaina samAjanA hitane vicAra karatI hoya. sAthe sAthe vijJAne adbhuta ane kalpanAtIta sAdhana manuSyane caraNe dharyA e evI vyakitao hovI joIe ke jemanuM potAnA samAjamAM che. Izvara sabuddhi sujhADe to aDhaLaka utpAdana karI zakAya ane duniyAmAM koI mAnavI garIba ke nirAdhAra na rahe. paNa durbhAgye varcasa hoya ane jenA sahakArathI maMDaLe kArya karyuM hoya te tene buddhinA vikAsa sAthe hRdayanI vizALatA ane udAratA AvI nathI. svIkAra thAya. tethI sAcI ekatA karavI hoya te jaina samAjanA mANasanI jINI ane lebha, bhautika zakita vadhavA sAthe vadhatAM rahyA badhA saMpradAyanA AgevAnoe ane kAryakartAoe maMDaLamAM joDAI, che. jIvanamAM saMyama ghaTyo che ane kAmaganI lAlasA vadhI che. maMDaLane sudaDha banAvavuM joIe. mANase potAnuM jIvana jaTila ane gherAyeluM banAvyuM che. A indra'ekatAnuM kahuM chuM tyAre ekatAnA bAdhaka evA eka tattvane jALamAMthI chUTavAne mArga teNe ja zodhavAno che. mANasa ne ja potAne - mitra che ane pitAne zatru che. tene AtmA jAgRta thayA vinA ullekha na karuM te mAruM kahevuM adhuruM rahe. te che zvetA rahe ja nahi. aMdhakAra ghero hoya tyAre umAnAM kiraNa pha Te. manuSyambara mUrtipUjaka samAjanA ane digambara samAja vacce hRdayanI aMtarakarUNA ane prema ane maitrInI bhAvanAno ja chevaTe tIrtho saMbaMdhenA saMgharSane. A viSaya nAjuka che ane mAre vijya thAya che. satya to e ja che ke: kAMI evuM kahevuM nathI ke jethI gerasamajaNa athavA matabheda vadhe. mittI me savabhUesu, vere majaOM na keNaII huM je kAMI kahuM chuM te ati namratApUrvaka ane khUba vicAra pachI ApaNA saunA aMtaramAM A bhAvanA jAgRta thAo evI kahuM chuM. A saMgharSe traNa cAra varSathI vadhAre ugra svarUpa lIdhuM mArI prArthanA che-pharIthI Apa saune aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnuM chuM. che, je bahu kheda ane du:khano viSaya che. A bAbatamAM je - cImanalAla cakubhAI zAha rItano pracAra ane pakSe thAya che temAM jaina samAjanI hAMsI dilhImAM ahiMsA kolejanI thanArI sthApanA thAya che ane dharmanI glAni thAya che. banne saMpradAyanI pavitra pharaja che ke koI paNa bhoge sAthe maLIne A saMgharSanA sukhada ahisA kaeNleja sesAyaTInA pramukha , balada (ke. 40, jaMgapurA aMta lAve, ane jhanUnI tattvone dUra rAkhe. A saMbaMdhe aMtarIkSajI ekasaTenzana, navI dilhI-14) taraphathI maLela paripatra jaNAve che ke tIrtha vize zeTha kasturabhAI lAlabhAI tathA zrI lAlacaMda hIrAcaMda vacce dilhI khAte vizva ahiMsA saMgha taraphathI ahiMsA kaeNlejanI sthApanA je maMtraNA cAle che tene huM AvakAruM chuM ane aMta:karaNapUrvaka karavAno nirNaya levAmAM Avyo che. A ahiMsA kaoNlejane dilhI AzA rAkhuM chuM ke A maMtrANA saphaLa thaze ane tevI ja rIte yunivarsiTI taraphathI mAnyatA maLI cUkI che. zarUAtamAM bI. e. pAsa bIja tIrthonA viSayamAM paNa samAdhAna thaze. lAkhanAM kharca karavA, korsa sudhInA zikSaNanI A kolejamAM vyavasthA karavAmAM Avaze. rAkAra ane korTa - kacerImAM varSo gALavA e kaI rIte zobhAspada A kaeNlejanA projakoe dilhI yunivarsiTIne khAtrI ApI che ke nathI. tIrtho upara mAlikInI bhAvanA hoya nahi, ubhayamAnya tIrthomAM saMbhavata: eka varSanA gALAmAM bI. esa. sI. sudhInA zikSaNanI A saMyukata vahIvaTa ane yathAvata sthiti jALavavI ane banne pakSanI kaeNlejamAM vyavasthA karavAmAM Avaze. eTalA ja gALAmAM bI. e.nA saMmati vinA mUrtinA svarUpamAM pUjanI vidhimAM athavA tIrthamAM kAMI keTalAka viSayomAM onarsa korsanuM zikSaNa ApavAno paNa prabaMdha pheraphAra na karavo evA koI mArge kAyamI samAdhAna zakaya thAya karavAmAM Avaze. A kaeNleja taratamAM nuM rAjendra roDa upara, zaMkara ema mane lAge che. A mAtra sUcanA ja che, paNa ApaNA roDa upara AvelA ahiMsA bhavananA makAnamAM zarU karavAmAM Avaze. samAjanI ekatA mATe A eka meTuM bAdhaka tAva che ane tethI . dilhImAM sthapAyela vizva ahiMsA saMgha jenA upakrame A uzkeraNInuM vAtAvaraNa rahe che. sAMpradAyika pakSone paNa mArI vinaMti ahiMsA koleja UbhI karavAmAM AvanAra che tene hetu AgaLa che ke A vize lakhatA pUro saMyama jALave. aMte samAdhAna jatAM ahiMsA yunivarsiTI ubhI karavAnuM che. prasanata paripatra karavuM ja paDavAnuM che ane to pachI tene viSama na banAvIe. ahiMsApremI janatAne nIce jaNAvelI rIte Arthika madada ApavAno - jaina samAjanI ekatA ane gauravane sArthaka banAvavAne bhavya anurodha kare che : prasaMga ApaNI samakSa AvI rahyo che. te che bhagavAna mahAvIrano ' rUA. 11000 athavA tethI vadhAre rakama ApanAra ahiMsA 2500me nirvANa mahotsava. mane jaNAvatAM ghaNo AnaMda thAya che koleja sosAyaTIne abhibhAvaka (paTrana) ane AjIvana sadasya ke bhArata jaina mahAmaMDaLanI preraNAthI A mahotsavane ucita rIte lekhAze. rUA. 6000 athavA tethI vadhAre rakama ApanAra vizva ahiMsA UjavavA mATe zeTha kasturabhAI lAlabhAInA pramukhapade sarva saMpra- saMghanA sthApaka sabhya ane AjIvana sadasya lekhAze. ' dAyonI eka samiti niyukata thaI che ane te samitie kAma zarU rUA. 100% athavA tethI vadhAre rakama ApanAra AjIvana karI dIdhuM che. A samitinI racanA hajI pUrI nathI thaI. aneka - sadasya lekhAze. AgevAna vyakitao ane vidvAnonA sahakAra mATe nimaMtraNo A kAryamAM sahakAra ApavA IcchatA gRhasthane upara jaNAvela melAyA che ane sAro sahakAra maLI rahyo che. samitinI sUcanAthI ThekANe DaeN. bhUlacaMdajI sAthe patravyavahAra karavA prArthanA che.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 prabuddha jIvana tA.1-10-18 | A - 999 oo uuv vnn { 9vvvvvvvvvvvvvvvv : uuvuuvuuvuuvuuvuuvuuvuuv v v dii diiv bhii diidii : oo vuuv v v paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna saMghanI vividha pravRttione thayeluM arthasiMcana zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha 100 manubhAI gulAbacaMda kApaDiyA 25 , gIragAma kemisTa IzvaralAla nArANajI zAha 3155 zrI joLImAM AvyA 25 , ramaNalAla lAlabhAI lAkaDAvALA 100 , popaTalAla hIrajI 501, rAmajI zAmajI virANI , harasI velajI deDhIA 100 , tArAbahena caMdulAla jhaverI , dhIrajalAla malakacaMda dozI 500 , kAmANI cerITI TrasTa 100 , rISabhadAsajI rAMkA , TekarasI bhulAbhAI vIrA 401 ' kezavalAla talakacaMdanI ke. , bhagavAnadAsa popaTalAla 25 , arUNa ke. munasIpha 301 , rasikalAla mohanalAla jhaverI cImanalAla cakubhAI zAha eka bhAI taraphathI mANekalAla haragoviMdadAsa racaMdulAla sAMkaLacaMda zAha 25 , kAMtilAla nathubhAI pArekha , gujarAtI keLavaNI maMDaLa, , praviNabhAI maMgaLadAsa zAha 25 , kezavalAla ema. zAha mATuMgA 51 , sunItAbahena zeTha. 22 , jI. cImanalAla bradharsa 251 ,, jaryotilAla ratanacaMda zAha lalItAbahena lAlabhAI nemacaMda nAthAlAla eka sadgRhastha 51 hIrAlAla eca. gAMdhI karazI hIrajI zAha 251 , cImanalAla pepara ka. khetasI mAlasI sAvalA , khImajI mADaNa bhujapurIyA rAjendra amRtalAla vijyAbahena durlabhajI parIkha madhurIbahena amRtalAla zAha , lakSmIkAnta cunIlAla hoDI51 eka sadagRhastha vAlA - khaMbhAta 201 ka vIzA prinTarI maMgaLajI jhaveracaMda mahetA kasturIbahena maizerI 201 , subodhabhAI ema. zAha narasI korasInI ku. 20 , bAbulAla kezavalAla , bAbubhAI gulAbacaMda zAha kamaLAbahena bhegIlAla hemacaMda vIrajI khenA lIlAladhare pAsu hiMmatalAla lADakacaMda vorA mULacaMdabhAI premajI eka saMgRhastha surajabahena manasukhalAla koThArI veNIbahena kApaDiyA 201 9. zAdIlAlajI jaina , mukatAbahena lAbhubhAI saMghavI kezavalAla na. zAha ramaNalAla caMdulAla 51 , nyAlacaMda jIvaNalAla mahetA - lAlabhAI mehanalAla zAha 15 , ramaNIkalAla vADIlAlanI kuAM, kezavajI lakhamazI deDhIo 201 , chaganalAla ladhubhAI sukhalAla manasukhalAla mahetA - amIcaMda je. zAha arajaNa eNnDa devajI khImajI , sudhAbahena arUNakumAra jhaverI 51 , tArAbahena cImanalAla zropha sArvajanika TrasTa - tarUNA vIpIna zAha praviNacaMdra hemacaMda amaracaMda jayAbahena pravINacaMdra zAha 200 , caMdulAla mehanalAla jhaverI dIpacaMda zrI. zAha 11 , DaeN. hasamukhalAla cImana151 , phattehacaMda lallubhAI zAha 51 , suMdaralAla DAhyAlAla , caMcaLabahena TI. jI. zAha, lAla kuhADIA 151 che araviMda mehanalAla cekasI amRtalAla jesIMgabhAI paTaNI 151 eka sagRhastha taraphathI zAMtilAla e. zAha mahendrakumAra zAMtilAla 150 , tArAcaMda dhanajI naMdalAla chaganalAla 102 , caMdrakAnta maNilAla zAha ramaNIkalAla maNilAla zAha A sevaMtIlAla khemacaMda 11, anubhAI amRtalAla jhaverI ( vyAkhyAnamALAne). hiMmatalAla 101 , maphatalAla bhIkhAcaMda zAha bhANajI ThAkarazI deDhIA jagajIvanadAsa talasANiyA 11 , zomajI neNazI dharoDa - punA, 101 , caMdulAla koThArI ratilAla cImanalAla koThArI jayaMtilAla esa. ojhA ke. pI. zAha ke. ema. divAnajI - amIcaMda khemacaMda zAha lIlAbahena zAha 11 , eka sadagRhastha taraphathI - eka sadgRhastha 50 , kAMtilAla bhAIcaMda zAha - , anubhAI amRtalAla jhaverI 101 - jayaMtilAla popaTalAla pI. ratilAlanI ke. - guNavaMtIbahena cInubhAI cekasI , gaNapatalAla maganalAla jhaverI 50 ,, hIrajI zIvajInI kAM., meghIbahena hIrAlAla zAha - sUryakAta vADIlAla zAha , caMpakalAla mULacaMda lAkhANI jayaMtilAla jagAbhAI zAha - TekarasI ke. zAha 11 , mULacaMda nAnAlAla nIrU enDa ku. narendra ke. zAha 11 , amRtalAla jIvarAja dezI vinodacaMdra je. zAha 101 , vADIlAla jeThAlAla zAha ramaNIkalAla prabhudAsa zAha 11 , kumudacaMdra cAMpazI cheDA eka bhAI taraphathI 25 , paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA meghajI khImajI 101 , lakhamazI neNasI che. ramaNalAla cI. zAha zAmajI vasanajI , Do. praviNabhAI vakIla mehanalAla Ara. parIkha jayantIlAla zAntIlAla zAha 101 ,, meghajI pI. zAha lavaNaprasAda zAha , IndumatIbahena munasIka menAbahena narottamadAsa caMdrakAnta nAgaradAsa - pIDI. zAha ,dIpacaMda lakSmIcaMda saMghavI cha maNibahena savacaMda kApaDiyA 11 , kasturacaMda DI. zAha hIrAbahena dIpacaMda saMghavI 25 , maNibahena zIvalAla umarazI kurapALa 101 sva. zrI aMbAlAla caturabhAI zAhanA, , jI. DI. daphatarI (pra. jIvanane , zAmajI canAbhAI smaraNArthe temanA kuTuMbIjane ramaNIkalAla jozI 10 , maMgaLAbahena desAI taraphathI jagajIvana pipaTalAla 59 , paracuraNa rakama dasathI nIcenI 101 zrI jayaMtilAla aMbAlAla zAha vIrajI verasI 101 , urmilAbahena jayaMtIlAla zAha 25 , neNazI ravajI 15,219 101 , nautamalAla dIpacaMda zAha - mahendralAla mohanalAla zAha 101 ,, vIsanajI narasI vorA ,, je. ke. zAha A uparAMta vAcanAlaya-pustakAlayane 101 ,, mohanalAla ke. zAha 25 ) mohanalAla nagInadAsa - rUA. 1,392nI rakama prApta thaI che tenI 100 , kAntAbahena jhaverI jarIvAlA yAdI AvatA aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. 100 , mahAsukhalAla bhAIcaMda 25 , suzIlAbahena koThArI maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha: mudraka ane prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzanuM sthaLaH 45-47, dhanajI sTrITa, muMba--3. mudraNasthAnaH dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMba1.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M H il vArSika lavAjama rUA. 7 prabuddha jena'nuM navasaMskaraNa varSa 30 : aMka 12 prabuddha jIvana + : 24 kat muMbaI, okaTobara 16, 1968, budhavAra zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradeza mATe ziliMga 15 chUTaka nakala 40 paisA taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA w thayuM tyAre na koI mane AbhAra - prakIrNa noMdha jyAre mahAmAnava sAmAnya mAnavInA stara para sarakI paDe che tyAre- tyAra bAda upara jaNAvela bhAratIya vidyAbhavana khAtenA paryuSaNa vyAkhyAnamALA pUrI thayA bAda lagabhabha eka mahinAne pitAnA vivAdAspada banelA vyAkhyAnane ullekha karatAM temaNe gALe muMbaI khAte AcArya rajanIzajInAM "kAma, dharma ane jIvana" upara jaNAvyuM ke, "e vyAkhyAna pUruM thayuM tyAre vyAkhyAnasabhAnA pAMca vyAkhyAno govALiyA TenkanA medAnamAM sAMjanA samaye geThivAyAM janArAomAMthI na keI mane dhanyavAda ApavA AvyuM ke na koI hatAM. AmAMthI varasAdanA kAraNe sAMjanuM eka vyAkhyAna rada karavuM mAre AbhAra mAnavA AvyuM. vyA yAna pUruM thavA sAthe e sapheda paDayuM hatuM, bAkInAM vyAkhyAnamAM, temaNe paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM pIvALAo bhaDakanA mAryA kayAM kayAM gAyaba thaI gayA hatA, je viSaya rajU karyo hate te kAma-vicArane ja vistArIne zrotA mane te mAtra keTalAka yuvake gherI va tA hatA ane mArA vyAkhyAna samudAyane te aMge marmasparzI samajaNa ApI hatI. A viSaya upara aMge potAnI prasannatA muktakaMThe 6 (kata karatA hatA." balavAnI preraNA temane paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA temanA vivaraNe prastuta vyAkhyAnamALAne huM mukhya Ayojaka hAIne uparanA pedA karelA pratikuLa pratyAghAtee ApI hatI ema temaNe jaNAvyuM AkSepane mAre khulAse karavo ja joIe ema mane pharajarUpe bhAse che. hatuM, ane e mATe te sabhAnA projakone temaNe khAsa AbhAra mAnya eka bAbata te e jaNAvavAnI ke AcArya rajanIzajInA koI paNa hato. upara jaNAvela cAra vyAkhyAne daramiyAna temaNe je vivecana vyAkhyAna aMge evI samajUtI rahI che ke temanA vyAkhyAna bAda karyuM hatuM te keTalAMka bhAIbahenene AvA nAjuka viSaya bahu UMDo kaze AbhAravidhi ke samApanavidhi tha na ja joIe, eTale ke, mArmika prakAza pADanAruM lAgyuM hatuM, te temAM karavAmAM AvelAM amuka temanuM vyAkhyAna pUruM thavA sAthe sabhA visarjana thavI joIe. Ayanika ane vicitra vidhAnanA kAraNe keTalAkane AghAta pamADa A samajUtI anusAra amArI IcchA hoya to paNa AbhArane nArUM banyuM hatuM. e je hoya te. ahIM temanAM te vyAkhyAnanI lagatI upacAravidhi ke upasaMhAra karavAnuM amArA mATe zakaya ja nahotuM. koI AlocanA karavAne Azaya nathI. ahIM te chellA divasanA temanA bAkI temanuM vyAkhyAna koIne gamyuM hoya ke na gamyuM hoya, ane vyAkhyAna daramiyAna paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA chellA divasanI sabhA saMbhava che ke potAne ahobhAva vyakata karavA temanI AsapAsanA aMge temaNe je kAMI chUTAchavAyA ullekha karelA mArA jANavAmAM ToLAne vIMdhIne amArAmAMthI koI temanI pAse gayuM na paNa che, AvyA-kAraNa ke te divase daramiyAna huM bhArata jaina mahAmaMDaLanA Ama chatAM sarva kAryakartAo zrotAonuM ToLuM vikherAI na jAya tyAM 40mA adhivezanamAM bhAga levA mATe jodhapura gayo hato ane temanAM sudhI pitAne sthAne svasthapaNe UbhelA ja hatA ane temanA A vyAkhyAnonA parama lAbhathI huM vaMcita rahyo hato-te vize thoDuMka yajamAna ane amArA saMghanA sabhya ane pratinidhi zrI ramaNalAla sI. vivecana ane khulAse karavAno A noMdhane Azaya che. zAha AcAryazrIne vyAkhyAnasabhAnA sthaLe jema laI AvyA hatA AcArya rajanIzajIe evI eka bahena ke je paraNelI che e ja rIte prazaMsakonA ToLAmAMthI temane chUTA karIne potAnA nivAsaane mAtA paNa che ane e kAraNe jene saMjoga ane "sekasa sthAne laI gayA hatA. ane bIje divase sAMje teo jabalapura sAthe gADha saMbaMdha rahyo cheAma chatAM paNa temanA vivAdAspada meIlamAM berIbaMdarathI vidAya thayA tyAre temanI dhRNAne pAtra banelA vyAkhyAnathI AghAta pAmelI che tevI bahenane ullekha karyo hate. pelA kamanasIba dhoLI TopIvALAomAMne eka evo huM mArI pharaja A uparAMta, koI taraphathI temane maLelA nanAmA patrane samajIne temane sTezane khAsa vaLAvavA gayo hato. mArA mitra zrI paNa temaNe ullekha karyo hato. e patramAM temanA jaNAvavA rAMdulAla mohanalAla jhaverI jeo vALI TopI pahere che teo paNa pramANe jo rajanIzajI AvAM vyAkhyAna ApavAnuM cAlu mArI sAthe hatA. rAkhaze to temane baMdUkanI goLIthI ThAra karavAnI patralekhake dhamakI Aja kAla sAmAnya lokonI vAte daramiMyAna aMtaramAM rahelI ApI hatI. A saMbaMdhamAM temaNe e matalabanuM jaNAvyuM hatuM ke dhUNI athavA te tiraskArane vyakata karatA zabdo- pelA keMgresavALo, "A patralekhaka bhAI A zrotA samudAyamAM hoya to tene mArI pelA sapheda TopIvALA, pelA khAdIdhArI, pelA pradhAne-AvA zabdo vinaMti ke huM AvI koI dhamakIthI jarA paNa bIta nathI, paNa teo ApaNA kAne avAranavAra athaDAya che, paNa jemane ApaNe eka mahAmAnava mane ATalI rodhI zahIdI na apAve ema IcchuM chuM. Izu khrista tarIke lekhIe chIe ane pUjIe chIe ane ApaNAmAMnA keTalAka A rIte zahIda thaI gayA. mahAtmA gAMdhI paNa A rIte zahIda thaI jemane eka santanA sthAne mUke che evA AcAryazrInA meDhethI paNa gayA hatA ane ethI e banne hatA tethI vadhAre moTA lekhAyA. dilamAM rahelI sugane dAkhavatA-"pelA sapheda TopIvALAe"-- teo te mahAtmA hatA. mAre evA koI mahAtmA thavuM nathI, A zabdo ApaNe sAMbhaLIe chIe tyAre ApaNA Azcaryane pAra paNa mAre te mahAmAnava banavuM che." heto nathI. asAmAnya khAtA mahAnubhAvo paNa jyAre sAmAnya
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 18 mAnavInA stara upara A rIte sarakI paDatA ApaNe joIe chIe tyAre teo ane ApaNe Akhare eka ja mATInA banelA chIe evuM kaThora bhAna ApaNane thaI Ave che ane ApaNA dilamAM jaDAyelI pratimA khaMDita thatI lAge che. bhArata jaina mahAmaMDaLanuM 40 muM adhivezana 75 varSa jeTaluM lAMbuM AyuSya dharAvatI saMsthA zrI bhArata jaina mahAmaMDaLanuM 40muM adhivezana gayA sapTembara mAsanI 29 tathA 30mI tArIkhe jodhapura mukAme maLI gayuM. ApaNa sarvane suvidita evA zrI cImanalAla cakubhAI zAha A adhivezananA pramukhasthAne hatA. samagra jaina samAjanuM ekIkaraNa e bhArata jaina mahAmaMDaLano mukhya uddeza che. e uddezanI siddhi sAthe joDAyelA ane jaina samAjanA antargata evA aneka prazno aMge pramukhasthAnethI apAyalA ane prabuddha jIvananA gatAMkamAM pragaTa karavAmAM AvelA zrI cImanabhAInA vyAkhyAnamAM vizada AleAcanA karavAmAM AvI che ane spaSTa mArgadarzana karAvavAmAM AvyuM che. pustRta adhivezanamAM pasAra karavAmAM AvelA prastAve! 'A ja aMkamAM anyatra ApavAmAM AvyA che. A prastAvA uparathI prastuta adhivezanamAM thayelI kAryavAhInA sAmAnya khyAla prabuddha jIvananA vAcakone AvI zake tema che. zrI cImanabhAI pramukha hatA, eTale khAsa AkarSAIne A adhivezanamAM bhAga levA ame keTalAka mitra jodhapura gayA hatA. muMbaIthI AvelI vyakitaomAM zAhu zreyAMsaprasAda jaina ane zeTha lAlacaMda hIrAcaMdanI upasthiti khAsa dhyAna kheMce tevI hatI. A uparAMta, zrI durlabhajI kezavajI khetANI; zeTha phulacaMda zAmajI, zrI gIjubhAI mahetA, zrI maNilAla vIracaMda, zrI khImacaMda ke. verA tathA zrI ramaramaNalAla sI. zAha--muMbaIthI AvyA hatA. zrI riSabhadAra rAMkA adhivezananA sUtradhAranA sthAne hatA. . bikAnerathI AvelA vidravarya zrI agaracaMda nahAyanI hAjarI temanI viziSTa vezabhUSAnA kAraNe khAsa dhyAna kheMcatI hatI. bhArata jaina mahAmaMDaLanA prANarUpa zrI ciraMjIlAla baDajAte pakSaghAtathI vikala banelA hAvA chatAM TheTha vardhAthI udepura thaIne ahiM AvyA hatA. bhArata jaina mahAmaMDaLa pratyenI temanI AvI niSThA. ane dhagaza joIne koIne paNa Azcarya thayA vinA na ja rahe. jodhapura zahera jaina vastInuM eka moTuM kendra che. sthAnakavAsI tema ja zvetAMbara mU. maLIne jodhapuramAM Azare 35 thI 40 hajAra jainAnI vastI hovAnuM mAnavAmAM Ave che. A vicAratAM adhivevezanamAM upasthita bhAIbahenonI 1000 thI 1500nI hAjarI nirAzAjanaka lekhAya. AvI alpasaMkhyA ema sUcave che ke jaina samAjamAM ekatAnA vicAranI pakaDa haju jaoNIe teTalI jAmI nathI. Ama chatAM jenI bhaviSya tarapha najara che tevA jainoe, vartamAnamAM najare paDatI ekatAviSayaka udAsInatAthI nirAza ke nirutsAha na banatAM ekatAnA vicArane AgaLa ne AgaLa dhapAvavAno ja rahe che. jaina samAjanA TakAva ane utkarSanA AdhAra A ekatA upara ja rahelA che. zrI cImanabhAInI kuzaLa kAryavAhIne lIdhe viSayavicAriNI samitinuM kArya aDhI-traNa kalAkamAM pUrU thayuM hatuM ane carcAvicAraNAne aMte nakkI karavAmAM AvatA prastAvo viSayavicAriNI samitimAM tema ja adhivezananI khullI .beThakamAM sarvAnumate pasAra karavAmAM AvyA hatA. prastAva upara karavAmAM AvelAM vivecane paNa parimita ane muddAsaranA hatA. prastAvA mATA bhAge adhivezananA divaseAmAM ja nakkI karavAmAM AvelA hoIne vadhAre paDatAM lAMbA ane sthaLe sthaLe punarukitathI dUSita banyAM hatAM. ema chatAM dareka TharAva pAchaLa rahela mukhya vicAra ekIkaraNanI daSTie upayogI ane mahattvanA hatA, bhArata jaina mahAmaMDaLanuM haju jaina samAja upara bahu ja tA. 14-1078 ochuM varcasa jAmeluM che. sAmAnya jenA pAtapeAtAnA saMpradAyanI bahAra bhAgye ja najara nAkhe che. akhila jaina samAjanI daSTie bahu ja ochI vyakitao vicAra karatI hoya che. A rIte vicAratAM bhArata jaina mahAmaMDaLanA adhivezanAmAM pasAra karavAmAM AvatA TharAvA Pious Resolutions-zubhabhAvanAlakSI prastAveA jevA banI rahe che. haju te pAchaLa koI Sanction--tena amala karavAnI pharaja pADatuM koI baLa - najare paDatuM nathI, anubhavAtuM nathI. A rIte vicAratAM bhagavAna mahAvIranA janmadivasanI chUTTIne lagatA TharAvamAM AgAmI mahAvIra jayantI sudhImAM kendrIya sarakAra tema ja rAjya sarakAro tevI chuTTInA svIkAra na kare to te aMge dezavyApI ahiMsaka tathA prabhAvazALI Andolana maMDaLa taraphathI upADavAnuM sUcana karavAmAM AvyuM che. A TharAva maMDaLanI ane tenA pramukhanI kAryakSamatAne paDakArarUpa che. e TharAvamAM je mAgaNI karavAmAM AvI che tenA mahAvIra jayantI sudhImAM bhArata sarakAra taraphathI svIkAra karavAmAM Ave te te jarUra ApaNa sarvane mATe AnaMda ane abhinaMdanano viSaya banaze. paNa e mujaba na thayuM- ane na thavAnA saMbhava mArI samajaNa mujaba vadhAre che-tevI paristhitimAM maMDaLanA pramukha kevuM mArgadarzana Ape che ane maMDaLa zuM kArya karI dekhADe che te jovAnuM rahe che. jainAnA ekIkaraNanA mArgamAM sauthI meATI ADakhIlI zvetAMbaro ane digaMbaronA ubhayamAnya tIrthone lagatA jhagaDAo che. A jhagaDAo ghaNI vAra ugra rUpa dhAraNa kare che ane temAMthI paraspara mArAmArIo paNa pedA thAya che. sarakArI korTomAM eka yA anya tIne lagatA jhaghaDAo laDAtA ja hoya che ane te pAchaLa zikata ane dhananI pArivanAnI khuvArI thayA ja kare che. jyAM sudhI ubhayamAnya tIrtho koI eka saMpradAyanAM nahi paNa banne saMpradAyanAM che ema mukata manathI svIkAravAmAM na Ave ane ubhayamAnya pUjAvidhi nirNIta karavAmAM na Ave tyAM sudhI A praznonA koI nikAla AvavAnA saMbhava nathI. A vicArane pUrA arthamAM svIkarAnArU ane A tIrthonA jhagaDAmAM amane koI rasa nathI ane ame e have cAlavAM devA mAgatA nathI-AAvI daDha pratijJA dharAvatA ane AvA jhagaDAnI sAme jehAda calAvatA yuvakonI ApaNane sauthI vadhAre jarUra che. AvuM baLa jyAM sudhI pedA nahi thAya tyAM sudhI ekatAnI dizAe ApaNe cAra DagalAM AgaLa bharIe ane koI navuM gharSaNa pedA thAya ane pAMca DagalA pAchA haThIe--AvI ApaNI dazA cAlyA karavAnI che. bhArata jaina mahAmaMDaLanA prastuta adhivezananA anusaMdhAnamAM tA. 29mI sapTembaranA roja digaMbara samAjanA jANItA kAryakartA bahena zrImatI kusumabahena meAtIcaMda zAhanA pramukhapaNA nIce jaina mahilA pariSada paNa bharavAmAM AvI hatI tenI ahIM noMdha le:mAM na Ave te A AlecanA adhUrI gaNAya. bIjI paNa eka bAbatano ullekha karavA ja joIe. adhivezananA pahelA divasanI rAtrInA maLelI beThakamAM jodhapuranivAsI zrI DI. ela, siMghavIe tathA sthAnika anya kAryakartAoe jodhapura jillAmAM pravartertI duSkALanI bhISaNa paristhiti aMge darda bharI rajuAta karI hatI ane ghAsa tathA pANInA abhAve maraNatola dazAmAM rIbAI rahelA hajAro pazuo--gAya DhAra vagerene lagatuM hRdayadrAvaka citra raja karyuM hatuM, Ane tenA javAbarUpe adhivezananA pramukha zrI cImanabhAIe muMbaImAM kArya karatAM bhagavAna mahAvIra kalyANa kendra taraphathI rAhatakArya mATe rUpiyA eka lAkhanI rakama mokalavAno prabaMdha karavAnI jAherAta karI hatI. A jAherAtathI sthAnika kAryakartAo suprabhAvita bane e svAbhAvika che. adhivezananA kAraNe amArA e be divaso aneka navA paricayo
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-17-68 prabhu karavAmAM ane aneka prakAranI carcAvArtAmAM khUba AnaMdapUrvaka pasAra thayA ane bhArata jaina mahAmaMDaLanA kArya viSe ane jaina ekatA viSe savizeSa niSThAvanta banIne ame muMbaI pAchA pharyA. sAmAnya chatAM asAmAnya jIvanapratibhA svargastha mitra bhAI paramAnaMda kAmadAranA avasAna aMge eka TUM kI noMdha tA. 16-9-68nA prabuddha jIvanamAM pragaTa thaI cUkI che. ema chatAM pUjya kedAranAthajI taraphathI tyAra bAda maLeluM lakhANa eTalA mATe pragaTa karavAmAM Ave che ke te lakhANa dvArA bhAI paramAnaMda kAmadAranA vyakitatvano ApaNane koI judo ja paricaya prApta thAya che, ane ApaNI vacce vasatI haratI pharatI sAmAnya dekhAtI vyakitanI jIvanapratibhA kevI asAmAnya hatI tenuM ApaNane Adarapreraka darzana thAya che. te lakhANa nIce mujaba che: "zrI paramAnaMdabhAI kAmadAranA avasAnanA thaDA divase bAda zrI paramAnaMdabhAI kApaDiyAe kAmadArabhAI vize DuM nakhI ApavA mane kahyuM, paraMtu te vakhate mArI prakRti sArI na hatI, huM bAlI zakatA na hatA, tethI zrI kAmadArabhAI viSe te vakhate mArAthI kaMI lakhAyuM nahi. emanA avasAnane ghaNA divase thaI gayA te paNa temanA javAthI mArA manamAM AvelI khinnatA haju paNa ochI thaI nathI tema ja emanA viSenI mArI kartavyaniSThA paNa maMda paDI nathI, AthI emanA viSe theDuM lakhavAno prayatna karuM chuM. 64 vyavahArazuddhinA mArge jIvanazuddhinAM mArAM pravacanonA eka prasaMge maNibhavanamAM mArI ane kAmadArabhAInI bheTa thaI, tyArathI emanA ane mArA paricayano AraMbha thayo. te pahelAM mArA pravacanamAM teo kyAreka AvatA haze, paraMtu amAro pratyakSa paricaya tyAM sudhI thayo nahato. te divase paNa eka vizeSa kAraNane laIne paricaya thayo hato. te divasanA pravacanamAM ApaNe ApaNA jIvanamAM vekane laIne ApaNuM dhana, parizrama ane samayanA keTalA durvyaya karIe chIe e viSe huM be!latA hatA. ApaNe paisA ane annanA keTalA durupayoga karIe chIe jyAre bIjI bAju keTalAya lekone parizrama karIne paNa pUratuM khAvAnuM maLatuM nathI. AvI sthitimAM bhejanAnA meTAmeTA samAraMbhamAM ane lagnakAryomAM paisA, anna ane samayane ApaNe bagADa karIe chIe. mAtra AvA samAraMbhA vakhate ja nahi, paraMtu anya prasaMgoe paNa ApaNe ApaNI zakitanA kevA durupayoga karIe chIe ane emAM meTAI mAnIe chIe vagere viSe huM kahetA hatA. mArA vaktavyanA pariNAmarUpa athavA evA ja prakAranA vicAro emanA manamAM prathamathI ja cAlatA haze e kAraNe paNa mArA pravacana pachI zrI kAmadArabhAI UbhA thaIne atyaMta kaLakaLathI keTalAka samaya bAlyA. e vakhatanA emanA zabdo parathI emanA mananI lAgaNI spaSTa dekhAI AvatI hatI. e sthitimAM emane bAlavuM hatuM te bAlI rahyA pachI aMtamAM emaNe kahyuM " AjathI AvA prakAranA khAnapAnanA samAraMbhAmAM huM kayAMya paNa anna grahaNa karIza nahi, eTaluM ja nahi paNa, ghara sivAya bIje karyAya--samAraMbhAnA prasaMgAe paNa-anna athavA koI paNa padArtha khAIza nahi." badhAMnI rAmakSa emaNe AvI pratijJA karI. A prasaMgane dasa varSathI vadhu kALa vyatIta thaI gayA. AmAM emane kharekhara dhanyatA ApavA jevI vAta e che ke emaNe peAtAnI pratijJA koInA dabANa ke saMkocane vaza na thatAM jIvananAM aMta sudhI pAra pADI. peAtAnA putranA lagnamAM paNa vevAIne tyAM teo jamavA na ja gayA. emanA A pratijJApAlana parathI ane e pAra pADavA mATe temanAmAM joItI sadaiva jAgRti, daDhatA, nirbhayapaNuM ane enI sAthe emanI vinayazIlatA vagere sadguNo parathI mane kAmadArabhAInA svabhAvanI khUba jANa thaI, ane pahelethI aMta paryaMta emanA viSe mArA manamAM Adara ane sadabhAva sadA vadhatAM gayAM. jIvana 3 129 "mArI prakRti jema jema kSINa thavA lAgI tema tema mAruM pravacaneAnuM kAma ochuM thavA lAgyuM. to paNa kAmadArabhAI dareka pravacanamAM upasthita rahetA. emanI jijJAsAvRtti aMta sudhI jAgRta hatI. jIvana unnata karavA mATe mArga temaja sAdhana prApta karavAnA prayatnamAM teo haMmeza rahetA, tethI AvA viSayonAM koInAM paNa vyAkhyAna sAMbhaLavAnI saMdhi e cheDatA nahi. emAMthI peAtAnI unna ttine sahAyaka evuM kaMIka meLavavAnA emanA hetu rahetA. emane peAtAnI unnati mATe tAlAvelI hatI. teo janme jaina hatA. temanuM vAMcana vizALa hatuM. koya mATe teo prayatnazIla hovAne kAraNe peAtAnA mULa dhArmika susaMskArone koIpaNa rIte bAdharUpa na thavA detAM petAnI unnatine sahAyaka evA mArga, sAdhana ke anubhavAtmaka vicAra samajI levAnI temanAmAM tamannA hatI. rAmajeluM AcaraNamAM mUkavA temanA prayatna rahetA. temanAmAM spaSTa~vakatApaNuM hatuM teTaluM nirgIpaNuM paNa hatuM. temanAmAM rahelA spaSTa vakatApaNAne upayoga satya dhyeya ane enA sAdhanane samajI levA mATe teo karatA hatA, samAjanI tema ja dezanI cAlu du:sthiti viSe emane khUba du;kha thatuM. AjanI du:sthitimAM zuddha vyavahAra calAvavA khUba kaThaNa che ema te svAnubhavathI jANatA hatA. zuddha vyavahAranAM pratibaMdhaka bAhya kAraNone ApaNe naSTa karI zakatA nathI enuM emane atyaMta du:kha lAgatuM. chatAM tevI sthitimAM paNa zakaya eTaluM zuddha AcaraNa karavAno emanA prayatna rahetA. peAtAnA A prayatna mATe baLa meLavavA teo dareka ThekANe vyAkhyAna - pravacana sAMbhaLavA jatA. kevaLa manoraMjana ke zAbdika jJAnanA saMgraha karavAnI temane IcchA na rahetI. daMbha temanAthI sahana thata nahi tema pratiSThA paNa temane priya na hatI. emanuM dhyeya emane prApta thayuM hatuM ke nahi tenI mane jANa nathI paraMtu te koyAthI hatA ane e mATe te satata prayatnazIla hatA evI mArI khAtrI che. emanA aMtima udgAro uparathI samajAya che ke temaNe zAMtipUrvaka IhalokanI vidAya lIdhI. "mArA jIvanamAM mane je thoDA niSThAvaMta sAdhaka maLyA, temAMnA zrI kAmadArabhAI eka hatA. AvA eka sajjana mitrano viyoga mane ane emanA bIjA mitrane khUba du:khada lAge che. ApaNI vaccethI emaNe haMmezanI vidAya lIdhI to paNa temanI pavitra smRti ApaNA sarve nAM hRdayamAM sadaiva jAgRta raheze. " zrI mAMdulAla sAMkaLacaMda zAhanA svargavAsa amArA muMbaI jaina yuvaka saMghanA varSojUnA sAthI ane saMghanI kAryavAhaka samitinA lAMbA samayanA sabhya zrI caMdulAla sAMkaLaracaMda zAhanuM 72 varSanI uMmare aThavADiyAnI mAMdagInA pariNAme sapTembara mAsanI trIjI tArIkhe nipajelA avasAnanI khabara pragaTa karatAM huM bahu UMDI khinnatA anubhavuM chuM. teo mULa amadAvAdanA, ane prAthamika ane mAdhyamika zikSaNa temaNe amadAvAdamAM prApta kareluM. kAlejanA abhyAsa temaNe muMbaI AvIne karyo ane 22 varSanI uMmare bI. e; tathA ela. ela. bI. nI parIkSA pasAra karI temaNe muMbaI khAte ja vakIlAtanA vyavasAyanI zarUAta karI, ane vacagALe suprima InDasTrIjhamAM daza varSa nokarI karavA sivAya, bAkInI AkhI jiMdagI temaNe vakIlAtanA vyavasAyamAM ja vyatIta karI. keTalAMka varSathI teo fI presane lagatA chApAMonA lIgala eDavAIjhara hatA. amArA saMghanI kAryavAhImAM teo UMDo rasa dharAvatA hatA ane saMgha dvArA yojAyalA paryaTaNAmAM bhAgye ja evuM paryATaNa hAya ke jemAM teo joDAyA na hoya. tenA uttama koTInA sajjana ane premALa mitra hatA. atyaMta vinamra ane zIlasaMpanna gRhastha hatA. koI kAmasara teo thoDA divasa pahelAM amadAvAda gayelA ane tyAM ja ekAeka pakSAghAtanA humalAnA pariNAme temanuM mRtyu nIpajyuM. potAnI pAchaLa patnI, 5 putrIo ane 3 putra ema baheALA parivAra mUkIne teo vidAya thayA che. eka svajanane gumAvyAnI khATa ame anubhavIe chIe. tepanA AtmAne zAzvata zAMti prApta thAo ema amArI prArthanA che. paramAnaMda
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 14-10-18 ( gItAsaMdeza , kurUkSetranA raNamedAnamAM, pAMDa ane kauranA sainyo maLe, bhagavAne, pahelAM te, hasatA hoya tema, arjunane kahayuM; "jene bhagavAna zrIkRSNa arjunane ratha sthApyo tyAre, arjune pitAnI zoka karavo na joIe tene tuM zoka kare che ane moTo paMDita hoya samIpe, laDavAne utsuka evA pitAnA svajane ane vaDilone tema DAhI DAhI vAta kahe che: prajJAvAdAMzca bhASase-paNa satya te joyA. gAMDIva dhanu, savyasAcI, kSatriyavIra arjuna, jeNe aneka yuddho jANato nathI." bhagavAna pachI arjunane deha ane AtmA bhinna che khelAM hatAM ane vijaya prApta karyA hatA, tene paNa A dazya te samajAve che, "AtmA marato nathI, mAratA nathI, paNa nathI, haNAte joI UMDo kheda thaze. ati dIna bhAve teNe bhagavAnane kahyuM: nathI. ajanma, avyaya, avinAzI, nitya, aja, amara, nizcaLa, "gAtro DhIlAM paDe mArAM, meDhAmAM zeSa upaje, acitya, avyakata, nivikAra che. jUnAM vastro tajIne manuSya navAM kaMpArI dehamAM uThe, rUvAMDAM thAya che khaDA. vastro dhAraNa kare, tema AtmA jIrNa zarIra tyajI daI navo anya gAMDIva hAthathI chuTe, vyApe dAha tvacA viSe, deha prApta kare che. AtmAne Avo zAzvata jANI, mRtyune zoka rahevAya nahi UbhA, jANe mAruM bhame mana" karavo na ghaTe. vaLI bIjI rIte vicArIe te. ' A te arjunanI zArIrika sthiti thaI. mAnasika sthiti zuM hatI? "jamyAnuM nizcaye mRtyu, mUAne janma nizcaye, "nathI huM Ichate jIta, nahIM rAjaya, nahIM sukhe , mATe je na TaLe temAM, tane zeka ghaTe nahi." rAja ke bhega ke jIvyuM, amAre kAmanuM kazuM? "paNa te zuM manuSyavadha karavAmAM pApa nathI?" A praznane na IcchuM haNavA A sau, bhale jAte haNAuM huM, javAba arjunane hajI maLyuM na hatuM. tethI, A tattvajJAnathI triloka rAjya kAje che, pRthvI kAraNa kema ? paNa tenA mananuM samAdhAna thayuM nahi. paNa te samajAve te pahelAM aho kevuM mahApApa, mAMDayuM AdaravA ame, bhagavAne pharIthI tene tenA kSAtradhanuM-svadharmanuM bhAna karAve che. ke rAjaya sukhanA bhe, nIka yA haNavA sagAM." A vyavahArika dharmanuM AcaraNa tenA mATe kartavya che ema samajAve Ama belI raNe pArtha, gaye besI rathAsane che. kSatrIyane mATe raNamAMthI bhAgI gayo evI apakItithI moTuM dhanuSya bANane choDI, zeka udvegathI bharyo. kalaMka zuM hoya? A dharmayuddhamAM tuM jItIza te pRthvInuM rAjya ApaNane thAya ke arjunane kharekhara vairAgya tha che. lebha maLaze ane mRtyu pAmIza te svarga maLaze. banne rIte lAbha che. chADI, pRthvInuM to zuM paNa trilokanuM rAjya paNa jatuM karavA te taiyAra haNAye pAmaze svarga, jIye bhagavaze mahI, thaze che. mahApApamAMthI bacavuM che ane bIjAne mAravA tenAM karatAM mATe, pArtha, khaDo thA tuM, yuddhArthe daDha nizcayI." pote haNAya temAM zreya mAne che. ApaNane lAge ke bhagavAna ene paNa A dharmayuddha che tenI ja arjunane khAtrI nathI. te - kaheze, "bahu sAruM bhAI, AthI vadhAre rUDuM zuM hoya?' te mAne che ke lAbha thakI A mahApApa karavA beThA chIe ane paNa bhagavAna jANatA hatA ke A sAco vairAgya nathI, paNa tethI vinAza ja sarjayo che. meha che. ane mehane dharmanuM svarUpa ApyuM che. bhagavAnane thayuM ke buddhinuM tattvajJAna ke vyavahArika kartavyanA upadezathI arjunanA . kadAca A kSaNika viSAda haze. tethI thoDAM vheNAM mArIza te tenuM mananuM samAdhAna thatuM nathI. tyAra pachI bhagavAne tene gamArga kSAtrateja jAgI uThaze. eTale bhagavAne kahyuM: batAve che ane te ja gItAne mukhya saMdeza che. A begamArgane , , "kayAMthI meha tane Ave, upaja vasame same, A gaya levAthI, bhagavAna kahe che, karmabaMdhana thatuM nathI ane A nahi je Aryane zobhe, svarga ne yaza ne hare, dharmanuM kicita pAlana paNa manuSyane mahAbhayamAMthI ugArI le mA nuM kAyara thA, pArtha, tane A ghaTatuM nathI; che. A jJAna maLyA pachI aMte arjuna draDhatAthI pukArI uThe che:, hAnA dubaLA bhAva, cheDI uTha, paraMtapa." "naSTo mAha: smRti labdhA, kariSya vana tava. ' arjuna jevA kSatrIyane bhagavAna uThIne kAyara, marda kahe sthiteDasmi, gatasaMdeha tva--sadAta mayADaputa." tethI vadhAre ghA zuM hoya? hAU karI, 'hRdayanI dutA choDI, "Ta meha, thayuM bhAna, tama zAnugaDe prabhe, uTha' paNa arjunanuM darda uDuM hatuM. teNe kahyuM: thaze zuM sthira niHzaMka, mAnIza tama zIkhate. "vinA haNIne gurue mahAtmA, bhikSA vaDe jIvavuM teya sAruM; arjunane meha TaLe che, zaMkAnuM samAdhAna thayuM che, sthirahaNI ame te guru artha vAMchuM, lohIbharyA mANazuM bhega ke. svastha thayuM che ane bhArgavAnanA kahevA pramANe vartavA taiyAra thayela che. svabhAva meTa muja rAMka bhAve, na dharma sUjhe tamane huM pUchuM; A yogamArga zuM che te have saMkSepamAM joIzuM. te pahelAM ' . badhA mane nizcita zreya jemAM, huM ziSya Avya, zaraNe tamAre.. - thoDuM prAstAvika kahI dauM. samRddhane zatru vinAnuM rAjaya, maLe jage ke sura lokamAM; A viAva ane manuSyajIvana gUDha rahasya che. manuSya vicAra te na dekhuM koI zaka TALe, mArI badhI Indriya tAvanAro." karato thaze tyArathI A rahasyane pAra pAmavA te prayatna karato . bhIkha mAgIne nirvAha kara bahetara che, paNa gurujanonI . rahyo che. aneka munio, saMto, ane tattvajJoe, anubhava hatyA karI, lehIthI kharaDAela artha ane kAmarUpI bhege mAre ane buddhithI, manuSya jIvananuM aMtima lakSya batAvyuM che. mANasa bhegavavA nathI. arjuna dharma-saMmUDhaceta: kirtavyamUDha thayo che. tenI zAzvata sukha ane zAMtinI jhaMkhanA karate ja rahyo che. A anAdi : buddhi bahera mArI gaI che. bhagavAnane kahe che, "nizcayapUrvaka mane anaMta saMsAranA paribhramaNamAMthI mukita meLavavAnI utkaTa bhAvanA : kaho mAruM koya zemAM che. tamAro ziSya chuM, tamAre zaraNe Avyo chuM. chatAM, jANe vadhu ne vadhu temAM te baMdhAto jAya che. koIe zAnamAM " mane mArga batAvo. mArI badhI Indriyane zekI letA A viSAdamAMthI mukita mAnI, koIe bhakitamAM, koIe karmakAMDamAM, to koIe huM chUTI zakato nathI. pRthvInuM niSkaTaka rAjya mane maLe, ke IndranuM saMsAratyAga ane saMnyAsamAM. A du:khapUrNa jagatamAM, sukha ane ' IndrAsana maLe te. paNa, mAro zoka TaLe tema nathI. ane pachI, huM zAMtinI AzA vyartha che ema paNa lAge. che. te laDavAne nathI" ema kahI mUMgo thaI besI gayo. .. . manuSyanA mATe sauthI mahAna prazna e che ke jIvana kevI
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10-18 prabuddha jIvana rIte jIvavuM jethI pote sukhI thAya ane pitAnI AsapAsanA karmaphaLane tyAga karIne. trIjA adhyAyamAM kahyuM che. bIjA badhA jIvo sukhI thAya. aMtaranI kharI muMjhavaNa e ja che ke karma na Adare tethI, niSkama thAya nA jana; kartavya zuM ane akartavya zuM? arjunanI paNa A ja muMjhavaNa hatI. na te kevaLa saMnyAse, meLave pUrNa siddhine. arjuna dha-saMgUDha-ceta: kiMkartavyamUDha thayo hato. jIvananuM aMtima rahe kSaNeya nA koI, kayAre karma karyA vinA; lakSya Atmadarzana kahe, mekSa kahe, IzvarUpa thavuM kaho, paNa e prakRtinA guNe sarve, avaze karma Acare. aMtima lakSyanI siddhi mATe sAcI sAdhanA zuM e manuSya mATe rekI karmendriya rAkhe, cittamAM smaratA rahe, mukhya prazna che. gItA, jIvana jIvavAnI A sarvocca kaLA batAve viSayone mahAmUDha, mithyAcAra gaNAya che. che. gItA AdhyAtmika nidAnagrantha che. ArogyanA nidAnagrantha vaLI kahyuM che: hoya che tema AdhyAtmano sarvotkRSTa nidAnagrantha gItA che. kame adhikArI , kayAre ya phaLane nahIM; gItAnI zarUAtamAM bhautika yuddhanI bhUmikA che. paNa A mA he karmaphaLa daSTi, mA he rAga akarmamAM. te eka nimitta che. kharuM yuddha je manuSyanA aMtaramAM pratikSaNa kare yoge rahI karma, temAM Asakitane tajI, cAlI rahyuM che, temAMthI zAzvata zAMti kema meLavavI e ja gItAne yazAyaza samA mAnI, samatA te ja yoga che. pratipAgha viSaya che. manuSyanI sad asad vRttio, tenI vAsa buddhiyogI ahIM choDe, pApa ne puya beu ke, nAo ane kAmanAo, tenAM aMtaramAM tumula yuddha jagAve che. mATe thA yugamAM yukata, karmo kauzalya yoga che. . saMsAranA badhA saMgharSanuM mULa manuSyanA rAgadveSa che. karma karavuM mANasanA kAbUnI vAta che. tenuM phaLa tenA hAthamAM gItA AcAradharma grantha che, paNa manusmRti peThe vidhi nathI. phaLa athavA pariNAma upara daSTi rAkhIne karma karanAra, karmamAM nine grantha nathI. eka vastu eka samaye kartavya hoya, je bIje Asakata thAya che, dhAryuM phaLa ke pariNAma na AvatAM nirAza thAya samaye akartavya thAya, eka vyakita mATe kartavya hoya, bIjI vyakita che. phaLa athavA pariNAma IzvaranA hAthanI vAta che ema mANasa mATe akartavya hoya, eka dezamAM kartavya hoya, bIjA dezamAM akartavya samaje tyAre niSphaLatAnI nirAzAne koI avakAza raheto nathI, hoya. bAhya AcaraNa AvI rIte deza-kALa pramANe palaTAtuM rahe, tethI eTaluM ja nahi paNa, aMtarane moTuM baLa maLe che. AvA samatAeka evI mAnyatA UbhI thaI che ke nItine koI niyama nathI pUrvakanA karmathI, AvA buddhigathI, mANasa pApa ane puNya ane vyakita svacchede vartI zake che. gItA batAve che ke bAhya bannethI para thAya che, karmabaMdhana karato nathI, mukata thAya che. Ane AcaraNa pAchaLa eka sanAtana niyama che je trikALasatya che ane artha ema nathI ke pariNAma viSe mANasa bedarakAra rahe. khUba cIvajene avalaMbIne mANasa samaye samaye pitAnuM kartavya nakakI karI TathI kAma kare, paNa Asakita na rAkhe. yaza-apayaza, jaya-parAjyamAM zake che, ane jene tyajIne bhavATavi bhaTakayA kare che. gItA samatA rAkhe. jIvanane mArgadarzaka bhUmi che. teNe eka jati ApI che, AvI samatA, A buddhiyoga kema prApta karavo? prathama jenA prakAze aMdhakAramaya dekhAtA A saMsAramAM mANasa potAno te Izvara uparanI akhUTa zraddhAthI, bhakitathI. bhakita vinAnuM jJAna mArga zodhI zake che. gItA mATe mekSa eTale saMsAratyAga ke abhimAna che, mithyA che, viphare che. vizvanI A gahana lIlAmAM, saMnyAsa nahi. eka mAnyatA evI che ke vyavahAra ane mekSidharma jenA raharayane huM pAra pAmI zakato nathI, jene huM pUruM samajI parasparavirodhI che. ekane prApta karavA bIjAne tyAga karavo zakatA nathI, temAM IzvaranuM dhAryuM thAya che, mAruM kAMI nahi; huM joIe. gItAne batAvyuM che ke mokSa ane sadvyavahAra vacce nimittAmAtra chuM evI namratA Ave, ane badhA ahaMkAra gaLI Ave koI virodha nathI. gItAe dharmane vyavahAramAM utAryo che. jAya tyAre anAsakita, nirbaLatA, nirahaMkAra Ave che. AvI zraddhA je dharma vyavahAramAM mArgadarzaka banI na zake te sAcA dharma jene hoya paNa AcaraNamAM pUrNapaNe mUkI na zake, paNa bhagavAna nathI athavA dharmanI khoTI samajaNa che. kahe che, nahi kalyANakRta kazcita durgati tAta gacchati-evA gItA jema smRtigrantha nathI, tema tattvajJAnane grantha paNa manuSyane A loke ke paraleke nAza thato nathI. kAraNa ke kakSAnunathI. upaniSado ane brahmasUtronuM temAM dohana che, paNa tattva mArge janAranI kadI durgati thatI nathI. mATe bhagavAne kahyuM - jJAnanuM yukitapUrvaka nirUpaNa temAM nathI. gItA dharmanuM eka mahAna je kare bhagave vA je, je homa, dAna je kare, kAvya che. temAM kAvyanI punarukita tathA atyukita paNa che. Acare tapane vA je, kara arpaNa te mane. gItAmAM keTaluMya evuM che ke je zarUAtamAM, kadAca lAMbA samaya sudhI, karmanA baMdhane khALa, DIza sukha-dukhadA, samajAya nahi, keTaluMka parasparavirodhI lAge. keTaluMka buddhigamya na saMnyAsa yogathI yukata, mane pAmIza mukata the. lAge. gItAne samajavA mATe zraddhA - Reverent Mind AvA bhakatane bhagavAnanuM AhAhana che ane kola che keaiMdhazraddhA nahi-sAcI zraddhAnI-jarUra rahe che. gItAne samajavA mana, bhakita mane arpa, mane pUja, ya'ne nama, * mATe rAjamArga te teNe kaheluM AcaraNamAM mUkavAno prayatna karavo mane ja pAmIza nizca, mAruM vacana te piya. e ja che. anubhave vadhu ane vadhu samajAtuM jAya. choDIne saghaLA dharmo, mAruM ja zaraNuM dhara, te have yogezvara zrIkRSNa batAvela yogamArga zuM che te huM tane sarva pApathI choDAvIza, naciMta thA. joIe, eka vAkayamAM kahevuM hoya te karmaphaLatyAga. gItAnuM A paNa AvI bhakita kahevAthI AvatI nathI. A bhakita madhyabiMdu che. gItAne samajavA mATe karmaphaLatyAga zuM che te samaja- eTale tevalApaNuM nahi, aMdhazraddhA nahi. A bhakita parama puru vAnI jarUra che. pArtha mAge che. "zISataNuM sAruM che. AvA bhakatanI buddhi ane * deha che tyAM sudhI karma che ja. karmathI koI chUTI zakatuM nathI. mana sthira, svastha, nirmaLa, hovA joIe. jenuM mana bhaTakyA kare karma mAtramAM doSa paNa che, karmabaMdhana che. te samasyA te e che ke che, jenI buddhi anizcita che, je Indriya sukhapabhegamAM raokarmathI chatuM nathI, te karmabaMdhanathI kema chuTavuM? gItAe kahyuM, pacce rahe che, je potAnA svArthathI aMdha che, je sadA jAgRta nathI, niSkAma karmathI, sarva karmo Izvarane arpaNa karIne, anAsakitathI. sAvaceta nathI, tene AvI bhakita athavA zraddhA prApta thatI nathI.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-10-18 nirmaLa arisAmAM ja sva27 pratibiMba paDe che. nirmaLa cittamAM ja karmaphaLano tyAga thAya tyAre, satya, ahiMsA, aparigraha Izvarane vAsa che. buddhine, prajJAne, cittane, sthira, svaccha kema ApoApa Ave. amuka pariNAma meLavavA mATe je vyakita karma karavuM? te mATe bhagavAna kahe che: kare che, te koI paNa sAdhanono upayoga karaze, asatya, hiMsA, mananI kAmanA sarve, choDIne, AtmAmAM ja che, paraNitahAni badhuM Acaraze. kAraNa ke tenuM lakSya amuka parirAhe saMtuSTa AtmArthI, te sthitaprajJa jANa. NAma ja che. paNa anAsakatabhAve, pravAhapatita karma AcaranAra, kAcabe, jema aMgene, tema je viSaye thakI, satya, ahiMsA, aparigraha ja Acare. ahiM sAdhya ane sAdhananI saMkele Indriye pUrNa, tenI prajJA thaI sthira. ekatA che. te vinA karmaphaLatyAga-anAsakita zakaya ja nathI. tevI paNa Indriyene viSamAMthI bhaTakatI rokavI saheluM nathI. vyakita mATe, Asakita upajAve athavA vadhAre rahevAM sarva karmo prayatnamAM rahe to ye, zANAye naranA hare, tyAjya bane che. Asakita baMdhana che, duHkhanuM mULa che. tethI AvA manane Indriya masta, vegathI vibhaNI. anAsakata karmayogI saMsAramAM, bahujanahitAya, lokakalyANanA nirAhArI zarIrInA, TaLe che viSaye chatAM, kAryomAM lAgela hoya te paNa, saMnyAsI che. pUro kamI hovA chatAM rasa rahI jatA temAM, te TaLe pekhatAM paraM (Izvara) pUro akarmI che. triguNAtmaka prakRti upara kAbU meLavavA te saheluM nathI. dareka bhagavAna zrIkRSNa gItAmAM bola A yugamArga che, . mANasa je prakRti laIne janmyA hoya che, te tene dhakakelatI rahe che. jeNe arjunano viSAda dUra karyo ane tenA sarva saMzayo chedyA : paNa jAgRta mANasa, AtmapurUSArthathI, potAnI prakRti upara kAbU A mArge jatAM. meLavI zake che. nehAti. kramanAzeDasti, pratyAye na vidyate, Atmaiva Atmano bandhuH Atmaiva Atmano ripuH| svalpaSyasya dhaza, trAyate mahata bhayAta, - IzvaranI kRpA anAyAse, acAnaka utaratI nathI. manuSyane AdaryuM vaNase nA ne, viddha nA upaje ahIM, puruSArtha hoya te ja Izvarane anugraha thAya che. svalpa A dharmane aMza, ugAre bhayathI mahA. te, karmaphaLamAM anAsakita mATe IndriyasaMyama, manonigraha, gItAne A saMdeza che. Acaraze te pAmaze. ritharaprajJA, dhyAna ane zraddhA-bhakita vigere badhAM tattvo jarUranAM che. janmASTamI tA. 16-8-68 cImanalAla cakubhAI zAha gItAmAM A badhAM viSayonuM nirUpaNa che. [ AkAzavANI prasArita thoDA vistAra sAthe bhArata jaina mahAmaMDaLanA 40mA adhivezanamAM pasAra karavAmAM AvelA prastAva gayA sapTembara mAsanI 29 tathA 30 mI nA roja jodhapura khAte kAryamAM pitAnuM yogadAna ApI zake. A uddezanI paripUrti mATe A jAyalA 40 mA vArSika adhivezanamAM be adhivezananA gALA dara- adhivezana jaina samAja samakSa nIcene kAryakrama prastuta kare che tathA miyAna jaina samAjanI divaMgata vizeSa vyakitaone zraddhAMjali arpaNa samAjane anurodha kare che ke A kAryakramane kAryarUpamAM pariNita kare:karavAnA prAsaMgika prastAva bAda nIce mujabanA prastAva pasAra 1. pitApitAnI dhArmika mAnyatA pratye AsthA rAkhavA sAthe karavAmAM AvyA hatA: anyanI sAMpradAyika mAnyatAone Adara kare. prastAva-1, 2. sAMpradAyika prazna saMbaMdhamAM virodhajanaka lekha, paripatra, - keTalAka samayathI samAcArapatromAM evA rAmAcAra maLatA pustako athavA anya prakAzana na kare. rahe che ke jaina maMdiromAMthI mUrtionI corI karAvavAmAM Ave che 3. samasta saMpradAyanA daSTikoNathI mahattvapUrNa tema ja ane e ja rIte prAcIna hastalikhita che paNa cerA Ine veca- nirvivAda evA utsava udAharaNA; mahAvIra jayaMtI, kSamApanA dina vAmAM Ave che. bhArata jaina mahAmaMDaLanuM A adhivezana A prakA- vagere paraspara maLIne Ujave. ranI durbhAgyapUrNa ghaTanAone bahu cintAnI daSTithI jue che. adhi- - 4. je samAja taraphathI cAlI rahelI zikSaNasaMsthAomAM vezanano e mata che ke mUtio tema ja graMthenI karavAmAM AvatI pratyeka saMpradAyanA vidhArthIne praveza ApavAmAM Ave, tathA racanAtmaka durbhAgyapUrNa ghaTanAothI dhArmika bhAvanAne ghaNe satta AghAta kArya karavAvALI sevAsaMsthAomAM paraspara maLIne sAmUhika rUpamAM pahoMce che, eTaluM ja nahi paNa, prAcIna kaLAne kadi na purAya evI kArya kare. kSati pahoMce che. Ane lIdhe bhArata jaina mahAmaMDaLanuM A adhi 5. sthAnika stara upara je vivAda hoya tene bane teTalI vezana bhArata sarakAra tathA rAjyasarakArone nivedana kare che ke tene zIghratAthI vATAghATadvArA patAve tema ja bhaviSyamAM koI evuM kArya jaina dharmIeAnI mUrti tathA kaLA ane sAhityane lagatI bahumUlya na kare jethI nave vivAda pedA thAya. vastuonI atyanta sAvadhAnIpUrvaka surakSAnI evI vyavasthA kare ke 6. viziSTa saMpradAya dvArA saMcAlita dharmazALA:nomAM anya jethI A prakAranI durghaTanAonI punarAvRtti thavA na pAme. saMpradAyanA yAtrIgenA nivAsa aMge rUkAvaTa karavAmAM na Ave. prastAva-2 prastAva-3 bhArata jainamahamaMDaLa pitAnI sthApanA thaI tyArathI jaina samA- bhArata jaina mahAmaMDaLanuM A adhivezana e bAbata upara jamAM antargata vividha saMpradAyo vacce bhAnubhAva tathA ekatAnA atyaMta kheda pragaTa kare che ke antima tIrthaMkara bhagavAna mahAvIranA nimaNane prayatna karatuM rahyuM che. mahAmaMDaLanA A adhivezanamAM zubha janmadivasane lagaDI rajAne kendrIya zAsane tathA keTalAMka ema jaNAvatAM prasantA anubhavAya che ke A prayatnomAM amuka rAjAne haju sudhI svIkAra karyo nathI, joke je samAja A pramANamAM mahAmaMDaLane saphaLatA prApta thaI che. mahAmaMDaLanI evI rAMbaMdhamAM varSothI nivedana karato rahyo che. A adhivezana A nyAyapUrNa mAnyatA che ke vartamAna yugamAM jaina samAjanA vibhinna saMpradAya mAgaNInuM punauccAraNa kare che, tathA kendrIya zAsanane joradAra zabdo vacce ekatAnI kaDI savizeSa majabUta thavI joIe ke jethI rASTranI - vaDe anurodha kare che ke mahAvIra jayantInA zubha dinanI sArvajanika eka mahattvapUrNa ekatAnA rUpamAM jaina samAjanI gaNanA thAya tathA chuTTInI vinAvilaMba jAherAta karavAmAM Ave. A adhivezana samAja paNa kAmaNasaMskRtine anurUpa prabhAvazALI rUpamAM rASTranirmANanA kAryakAriNI samitine Adeza Ape che ke jo kendrIya zAsana taraphathI mahattvapUrNa tema ja vagere paNa utsava udAharANA
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10-18 prabuddha jIvana 176 - thI dAnanI AgAmI mahAvIra jayanatI sudhImAM zubha dina aMge sArvajanika chuTTInI jAherAta karavA na Ave to A udezanI paripUrti mATe sakriya yojanA banAvIne samAjane mArgadarzana ApavAmAM Ave ane e yojanA anusAra dezavyApI ahiMsaka tathA prabhAvazALI delananI prAraMbha karavAmAM Ave. prastAva-4 (ka) bhArata jaina mahAmaMDaLanA A adhivezananA abhiprAya mujaba zvetAMbara tathA digaMbara mUrtipUjaka jaina samAja vacce tIrthonA prazna saMbaMdhamAM je vivAda cAlI rahyA che te atyaMta du:khada che. A prakAranA vivAda akhila jaina samAjanA saMgaThThananI daSTie hAnikAraka che. A vivAdanA kAraNe rarakArI nyAyAlayamAM kAryavAhI calAvyA karavI ane ekabIjAnI viruddhamAM pracAra karyA karo te zobhAspada nathI. A mahAmaMDaLa bane saMpradAyonA netA one, kAryakartAone tathA sabhyone nivedana kare che ke teo A vivAdanuM paraspara vicAra vinimaya dvArA samAdhAna karI le. mahAmaMDaLanuM A adhivezana evo vizvAsa Ape che ke jo A pavitra kArya mATe tenI sevAo Avazyaka haze to tevI sevA ApavA mATe te sadaiva taiyAra raheze. (kha) antarikSajI tIrtha aMge vetAMbara tathA digaMbara mUrtipUjaka jaina samAjamAM aMdara aMdara je matabheda cAlI rahyo che te matabhedanuM aMdara aMdara maLIne nirAkaraNa karavA mATe bane sAMpradAyanA mukhya AgevAna zeTha karaturabhAI lAlabhAI tathA zeTha lAlacaMda hIrAcaMda dozInI je nimaNuMka karavAmAM AvI che te nimaNuMkanuM A maMDaLa svAgata kare che ane maMDaLanuM A adhivezana jaina samAjane prArthanA kare che ke rakhe vATAghATonuM zubha pariNAma Ave te mATe anurUpa vAtAvaraNa nirmANa kare, jethI A mAmalAne vATAghATadvArA sukhada nikAla Ave ane e rIte bIjA tIrthonA jhagaDAo paNa aMdara aMdaranI vAtacIta dvArA patAvavAmAM Ave ane e rIte samAjamAM sauhArdanuM vAtAvaraNa pedA thavA pAme. prastAvanA ApaNA jainadharmIo mATe A moTA saubhAgyanI bAbata che ke - pAMca varSa bAda antima tIrthakara bhagavAna mahAvaranA nirvANa 2500muM nirvANa varSa AvI rahyAM che. A prasaMgane sarva jaino maLIne evA mahAna utsavanA rUpamAM ujave ke jethI bhagavAna mahAvIranA jIvana ane siddhAMtone saMsArane samyaka paricaya thAya. bhagavAna mahAvIrane 2500mo nirvANa mahotsava saphaLatApUrvaka UjavAya te hetuthI zeTha kasturabhAI lAlabhAInI adhyakSatA nIce sarva saMpradAyanA jenI eka samitinI sthApanA karavAmAM AvI che. saMpradAyanA netAone tathA kAryakartAone tema ja samasta jaina samAjane prArthanA karavAmAM Ave che ke A mahotsava svataMtrarUpe alaga alaga na UjavatAM A samitine samarthana tathA sahayoga Ape ke jethI A mahotsava khUba sarasa rIte UjavI zakAya. prastuta samitie A kArya mATe cha lAkha rUpiyA ekatra karavAne saMkalpa karyo che. A phALAmAM A kAryanuM mahattva samajIne sarve bhAI bahene svecchApUrvaka yogadAna Ape. bhaNAvana mahAvIranuM tattva vizvahitakArI che tethI AvA mahApuruSane 2500 nirvANa mahotsava ujavavAmAM A samitine sahakAra ApavA bhArata sarakArane paNa anurodha karavAmAM Ave che. * prastAva-6 paryuSaNa parva jaina dharmAvalaMbio mATe eka atyaMta pavitra dhArmika parva che jenuM paryAvasana saMvatsarimAM thAya che. eka ja dharmanA anuyAyIo keTalAka sAdhAraNa matabhedanA kAraNe judA judA divase paryuSaNa tema ja saMvatsari Ujave e koI paNa daSTithI ApaNA dharmane gauravapradAna karavAvALI vAta nathI. A saMmelana sarva saMpradAyanA jainAcAryone zraddhApUrvaka nivedana kare che ke je rIte paryuSaNa parva ane saMvatsari alaga alaga UjavavAmAM Ave che te vAMchanIya. nathI. Ama hovAthI sarva saMpradAyanA AcAryone vinaMti ke "jaina jagatanA mAdhyamArA Ane lagatAM ekIkaraNa ane tipitAne abhiprAya pragaTa karIne koI nizcaya upara AvavAne teo prayatna kare. A bAbatamAM keTalAka AcAryone pitAnA matane tyAga paNa karavo paDaze, paNa amArA abhiprAya mujaba ema karavuM te jaina darzanane sarvathA anukuLa haze, kAraNa ke anekAnta darzana koI paNa eka daSTikoNane pUrNa satya mAnIne cAlavAnuM ucita lekhanuM nathI. vaLI AvuM ekIkaraNa karavAthI jaina dharmanuM gaurava vadhaze, eTaluM ja nahi paNa, jemAM ekatAnI navI zakita pedA thaze, jenuM zubha pariNAma ja Avaze. ame sarva AcAryone, sAdhusamAjane tathA zrAvakazrAvikaene prArthanA karIe chIe ke teo tyAga ane udAratAne dRSTikoNa apanAvIne paryuSaNa tathA saMvatsarI eka ja divasee UjavavAne nizcaya karIne sahAyaka bane.' prastAva-7 (ka) bhArata jaina mahAmaMDaLanA A adhivezanane daDha mata che ke rASTranI sAmAjika, Arthika tathA naitika surakSA mATe pUrNa nazAbaMdhI dezamAM atyaMta Avazyaka che. A daSTikoNathI dezanA prAcIna dharmAcAryoe tema ja rASTrapitA mahAtmA gAMdhIe nazAbaMdhI upara atyAdhika bhAra mUkyo hata-jenA pariNAmarUpa dezanA saMvidhAnamAM rAjya sarakArone evo Adeza ApavAmAM AvyuM hatuM ke nazAniSedhanA kAryamAM pragati lAve. keTalIka rAjya sarakAroe A dizAmAM pagalAM bharyA che. Ama chatAM paNa adhivezanane e jANIne ati du:kha thAya che ke chellAM keTalAMka varSothI bhArata sarakAra tathA keTalIka rAjyasarakAro A dizAmAM vimukha thaI rahI che, eTale ke naza:niSedhanI nItine DhIlI karI dIdhI che. adhivezananA abhiprAya mujaba uparokata nIti sarva dapTike zI rASTranuM ahita karavAvALI che. Ama hovAthI A adhivezana bhArata sarakAra tema ja samasta rAjya sarakArone daDhatApUrvaka tathA joradAra zabdomAM ema nivedana kare che ke saMpUrNa deza upara nazAbaMdhI lAgu kare. (kha) bhArata jaina mahAmaMDaLanuM A adhivezana e jANIne prasannatA anubhave che ke rAjasthAnamAM nazAbaMdhIne prazna hAthamAM laIne keTalAka utsAhI kAryakartAoe satyAgraha karyo che ane aneka prakAranAM kaSTo sahana karyA che. A mATe A adhivezana e utsAhI baMdhuone abhinaMdana kare che. prastAva-8 . A saMmelana kheda sAthe anubhava kare che ke jenA anuyAyIomAM jaina darzananuM jJAna dinapratidina ochuM thatuM jAya che, jenA pariNAme bhAvanAvihIne karmakAMDanA pAlananI pravRtti vadhI rahI che, eTaluM ja nahi paNa, A karmakAMDanI sAthosAtha rUpiyA paisAnI leNadeNa ane samUhabhejanane saMbaMdha paNa joDI devAmAM Ave che. sthiti eTale sudhI bagaDI gaI che ke AjakAla adhikAMza strIo potapotAnA sagAsaMbaMdhIo pAsethI rUpiyA-paisA meLavavAnA tema ja samAjamAM varaghoDAo kADhavAnA pralobhanathI aThThAI vagere tapasyAo karavA lAgI che. A paristhiti dharmanA svarUpane vikRta kare che ane sujJajananI daSTimAM ApaNI pratiSThA ghaTADe che ane buddhimAna lokone tathAkathita dharmasthAne prati udAsIna banAve che. A saMmelana dhArmika tapasyAnI sAthe koI paNa prakAranuM pralobhana, bhejana tathA puraskAra vagere joDavAmAM Ave che, tene ghera virodha kare che ane pitAnA sadasyone anurodha kare che ke evA kAryomAM koI sahana na Ape. sAthesAthe AcAryo ane munione nivedana kare che ke A pravRttione rokavA mATe sakriya pagalAM bhare ane evI tapasyAonAM pacakhkhANa na Ape ke jenI pAchaLa koI pralobhana ke ADaMbara hoya. mULa hindI anuvAdaka: paramAnaMda
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 prabhu jIvana "navI duniyAmAM-9' : unA AvavAnI taiyArI thaI eTale dainika chapae'mAM pAnAM bharIne ramaNIya sthaLenuM--AkhI duniyAnuM varNana zarU thayuM. te te pradezanA ramaNIya sthaLanAM citra paNa chapAya, ane vimAnI kaMpanIee petAnI jAherakhabaro zarU karI. calu varSa daramiyAna ahIM 'nivArya kAraNa hAya tAja loko rajA leche, anyathA unALAmAM ja sUryanI majA mANavA yAtrAe nIkaLI paDe che. A daSTie ja A badhI cha'pa'e'nI dhamAla hatI. unALAmAM lagabhaga badhI eNpisomAM vArapharatI badhA ja yAtrAe nIkaLI paDatA hAya che. haeN'spiTalamAM karyAM karatI narso ane DaeNkaTaro paNa unALAnI meja mANavAnuM cUkatA nathI, amArA vibhAganI sekreTarI ane tenI sahAyaka paNa yAtrAe jaI AvI. mare paNa A rajAemAM yAtrAnA kAryakrama hate ja. cAra masanI rajAmAM be ma'sajo mAtra hAjara ja rahIe - zaheramAM upasthita rahIe ane vidyArthIne kAMI pUchavuM heya tA pUchI zake, carcI zake evI sagavaDa ApIe to yunivarsiTI atirikata vetana Ape che. keTalIka yunivarsiTImAM unALAnA vargo ja levAya che ane te lenArane tenA pagArathI paNa vadhAre pagAra unALAmAM maLe che. cAlu pagAra uparAMta A pagAra che. mAre rajAmAM bahAra javAnuM ja hatuM, paNa eka varSa vadhAre rahe va'nuM heI vIsA levA jarUrI hato, ane te mATe dhAryA karatAM vadhAre samaya lAgyo. A dezamAM videzIo roga laIne Ave che ane tene vistAra kare che evI samanya dhAraNA che. eTale videzInI pUrI cakasaNI kare che. sATha varSa thavA AvyAM, paNa hajI mArI pUrI zIrika tapAsa meM kadI karavI na hatI; paNa ahIMnA dAkatara e to pUrI tapAsa karI ane roga zeAdhI kADhayA, Injekazana ApyA ane pachI ja vIsA ApyA. AmAM mArA be mAsa uparAMta gayA. svastha mana asvastha paNa thayuM ane rajAnA prAraMbhanA be masa ahIM rahevAnuM meM nakkI karyuM hatuM tenA badale traNa lagabhaga gayA. julAInA chellA aThavADiyAmAM ja yAtrAe nIkaLI zakayA. traNa mAsamAM je gumavyuM hatuM te eka masamAM pUruM karI dIdhuM ane pache ToronTo AvI gayo. unALAmAM haDatALA ane haDatALAnI dhamakIo zarU thaI. temAM sarvaprathama nizALanA zikSakoe dhamakI ApI. ahIMnA zikSakane bhAratanI jema majUrathI paNa e che. e pagAra nathI. paNa cAra hajArathI zarU thaI lagabhaga 13 hajAra DaoNlara jeTalA vArSika pagAra maLatA hAya che. haDatALanI dhamakIne lIdhe vATAghATo cAlI ane chevaTe pagAravadharo nakkI thayo. pAMca hajArathI saDA tera hajAra sudhInA pagAranI jAherakhabara chApamAM zarU thaI ane zikSakonI navI bharatI thaI. Ajeja reDiye'mAM samacAra che ke nyU yorkanA zikSakee haDatALanI dhamakI ApI che. ahIMnA peTamene ekalAkanA 75 senTanA vadhAro mAgyo ane nahIM maLe to haDatALanI dhamakI ApI. te haDatALa lagabhaga pe'Ne! mA cAlI, ane samAdhAna thayuM. perTanA majUronI haDatALa hajI cAlu ja che. vacce bIyaranA kArakhAnAnI haDatALa zarU thaI. te vakhate keneDamAM enTari prAntamAM bIyaranA duSkALa thaye. meTaromAM loko amerikAnI sarahade jaI pIvA lAgyA ane kharIdI laI AvavA lAgyA. A haDatALA kAnUnI hatI. eTale prImiyare temAM koI paNa jAtanI dakhala dIdhI nahi ane vATAghATothI ja pate tevuM vaNala lIdhuM. paNa A badhI haDatALAne pariName suprIma korTanA jajane riperTe karI mArga batAvavAnuM soMpAyuM. tenA riperTa chApa'mAM che: temaNe lebara TrIbyunalanI sthApanAnI sUcanA karI che. ane yuniyanane kayadAmAM vyakita gaNIne te kesa karI zake agara tenA upara kAma karI zakAya tevA kAyadAmAM sudhArA sUcavyo che, A baMne bAbatanA lebara yuniyano virodha karI rahyA che. unALAnI rajAo zarU thaI eTale lAkho bALakone koI paNa kAryakramamAM vyasta rAkhavA joIe - evI sUcanA thavA lAgI ane lUnuM dhumrapana teo na karI zake te mATe je dukAnamAMthI te vecAya che tenA upara pratibaMdha mukAya te jarUrI che tevI sUcanAe chappAmAM AvavA lAgI. A phlU - eTale guMdaranI bATalI - phlUne baLIne bALako dhUmrapAna karI nazA kare che. AnI saMkhyA maeNTA pramANamAM che ane tethI ghaNuM nukasAna thAya che. paNa nazA evI cIja che ke ekavAra lAgu paDe pachI che'DAya nahi. mAbApa cokaleTa mATe paisA Ape tenA upayoga A zU-pAna karavAmAM bALako karatA heya che. rajAne'mAM le'ko pe'ta'nI meTaremAM ja geTe bhAge pharata' dveSa che. jema mANasane rahevAnI sagavaDa hArTale!mAM che, tema meTarone tA.16-1068 rahevAnI sagavaDa (Motel) meTalAmAM hoya che. hAIve upara ThekaThekANe AvI me'Tela'nAM pATiyAM jaDelAM che. keneDA ane amerikA sTeTsanA hAIve eTale Adarza rastA che. ApaNe tyAM te mesImama spIDano niyama che, paNa ahIM te rastA uparanA pa`TiyAM mekasImamanI jema minimama paNa jaNAve che. hAIve upara 45 mAIlathI echI spIDa rakhAya ja nahi. 70 mekasImama heya che. paNa ghaNA loko to 90-100 sudhI jatA hoya che. AvI bhare spIDa hAI traNa cAra mAIla pahelA to pAchA vaLavAnuM saMbhavatuM nathI. ghaNI vAra to daza mAIla sudhI ja anivArya jaI pachI ja pachA vaLavAno mArga maLe. rastAmAM koI rastA hAIvene maLate heya te traNa mAIla pahelAM ja tenI sUcanA apaI gaI heya che. pATiyAM eTalA badhA vyavasthita che ke nakaze hAthamAM rAkhI kreIne paNa pUchyA vinA yAtrI niyata sthaLe thaI zake che. 'Ivene phreMsa karatA rastA eNvara brIjavALA he'ya che. tethI, vacce the! bhavAnI keIne jarUra ja paDatI nathI. vaLI ahIM DAbI - jamaNI baju lIMTI karI spaSTa bata'vI jA che. AvanAra ane janAra je bAjue hAya tethI bIjI bAjumAM eLaMgI zakatA nathI. jyAM e MgavAnuM niyata sthAna hAya tyAM jaI pachI, ja dizA badalI zakAya che. ApaNe tyAM be calAvavAno niyama che paNa ahIM jamaNI bAjue che, hAIve mAtra raste' ja nathI paNa tenI banne bAjue jo uMcANavALI jamIna heya te tenI suMdaratAnI vyavasthA paNa hAIvemAM che. mAtra rastA upara ja pharIne maNasa pache. Ave to paNa tene AnaMda maLe evI suMdaratA keTalAka rastAomAM karI hoya che. tene DrAIva-ve kahe che. AvA DrAIva-ve 40 - 50 mAIlanA paNa heya che. khAsa karI jaMgalA ane paha'DonI vaccethI AvA mArgo kayA he'ya che. yAtraLune peTabharI suMdaratAnuM pAna karavAnI meja A rastAo pUrI paDe che. vacce pIkanIka mATenAM sthAno paNa AmAM haeNya che. tyAM jaI theDuM rokAI khAI - pI, meja mANI, loko sAMje-rAtre ghare pAchA pharI zake che. spIDa A dezanI meTI samasyA che. tene maryAdAmAM kema rAkhavI te maTenA prayatno peAlIsa kare che. ThekaThekANe pATiyAM che ke tamArI spIDa raDArathI joI zakAya che mATe niyamamAM raho. koI ullaMdhana karatuM hAya te! tenI pAchaLa polIsa paDe che ane tene pakaDI daMDa kare che. raDAranI madadathI peAlIsa joI zake che ke amuka rastA upara amuka naMbaranI meTara amuka spIDathI jaI rahI che. savAre ane sAMje reDiye'mAM, rastAemAM kevI bhIDa che ane sAmAnya rIte keTalI spIDathI meTaro jaI rahI che tenI sUcanAo apAya che. ahIMnA vyavahAra udhAriyA che. tamArI ne karI vyavasthita hAya te tame meTara ke makAna ke nAnI moTI vastu udhAra kharIdI zako che. ane tenA haptA beMka mAraphata vasUla karavAnI vyavasthA che. pariNAme sAmAnya nAkarI karato mAnavI paNa meTara dharAve che. ghaNI vAra pati--patnI bannenI judI meTaro hoya che. eTale meTarane pArka karavAnI maeNTI samasyA che. zaheranA amuka rastA upara te meTara UbhI rAkhI zakAya ja nahi, ane pArkIMganA mITaro lAgyA che, jyAM klAkanA echamAM ochA daza sanTa nAkhI meTara UbhI rAkhI zakAya che. TAIma pUro thAya te pahelAM meTara haTAvI na hoya to peAlIsa tarata daMDa kare che. keTalIka kaMpanIe pakIMganI vyavasthA karavAnA dhaMdhA kare che. ane myunisipa'liTI paNa anDara grAunDa aneka mALanA ane jamIna upara aneka mALanA makAne mAtra pa'rkIga maTe bAMdhI bha'huM ugharAve che. meTI dukAnavALA--supara mArka Tomake Ta sAthe ja varkiganI vyavasthA maphata kare te ja grAhaka tene tyAM jaI zake che. eTale parkIMganI vyavasthA temaNe karavI paDe che. anekamALI nivAsasthAnamAM paNa bhoMyarAmAM pArkIMganI vyavasthA hoya che ane tenuM bhADuM paNa levAya che. nAnuM ke meTuM makAna bAMdhavuM hAya ! temAM pArkIMganI gAThavaNa have anivArya banI gaI che. gereja paNa mAtra eka kAranuM na cAle, be karanI sagavaDa temAM karavI jarUrI che. kAraNa sAmAnya rIte pati-patnI bannenI meTaro judI heya che. meTa' kArakhAnAne paNa tenA kAryakartAo mATe pArTIganI vyavasthA vicAravI paDe che. paNa A badhuM ahIMnA lokone sadI gayuM che. vIka eNnDa ( zani - ravi)nI rajAmAM sAmAnya rIte eka prAntamAM 60 AsapAsa. esmAte thatA ja heya che, jemAM - mRtyupramANa paNa sAruM evuM heya che. jo vIka eNnDa bethI vadhAre divasanA hAya 3. 1/
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10-18 prabuddha jIvana to vaLI akasmAtanA mRtyunI saMkhyA 100 sudhI paNa pahoMce e sAmAnya hakIkata banI gaI hoya ema jaNAya che. pUrI takedArI rAkhyA chatAM A akasmAte sarvathA nivArI zakAyo nathI. kAraNa ghaNAM to moja mANavA ja nIkaLatA hoya che, ane temAM dArUnuM pAna behada thAya che tyAre akasmAta nivArI zakAtA nathI. keneDAnI sAmAnya cUMTaNI pUrI thaI gaI ane have amerikana sTeTsanA pramukhanI cUMTaNInI dhamAla cAlu che. A banne dezanI cUMTaNIe ramUjI che. ApaNI koMgresanA adhivezanamAM je kharca thAya che ane je durvyaya thAya che te te ahIMnA hisAbe pAzerAmAM pahelI pUNI jevo paNa nathI. parTInI miTiMgamAM lIDaranI cUMTaNI thavAnI hoya che. te mATe aneka umedavAre UbhA thAya che. ApaNI jema kulakImAM geLa bhAMgI mAtra eka ja UbhA rahe tevI paristhiti ahIM nathI. eTale judA judA prAntamAMthI AvanAra pratinidhione khuza karavA dareka umedavAra potAnA samarthakanI TaLI UbhI kare che. e ToLImAM puruSa ane strIo hoya che. temanA gaNaveza te umedavAra ja pUrA paDe che, ane pachI vajA -nagArA sAthe, nAca-gAna sAthe umedavArano pracAra zarU thAya che. huMTelane dhUma kharca, dArUne kharca, khAvAne khara - pIvAne khara - enI gaNatarI nathI. temanI pArTInAM kanvezana cAlatAM hoya che tenAM dazya TelivijhanamAM joIe chIe tyAre manavAla jotA hoIe evuM lAge che. koInuM nAma koI prastAvita kare, bhASaNamAM temanA nAmano ullekha Ave eTale samathakanI TeLI patAkAe pharakAve ane bUmAbUma karI mUke. thoDI vAra ema ja cAle, vakatI cUpa rahe - vaLI pAchA bhASaNa zarU thAya - Ama DhAlanagArA-vAjA-gaNa sAthe kanvenzana cAlatuM hoya che. naherUnI jema ahIM paNa pArTIlIDara cUMTaNI vakhate AkhA dezanI yAtrA kare che. ane A varSe. te keneDAmAM pArTIlIDara je rAMTAyA che. te misTara Ta Do - (have te prAIma minisTara) pracAramAM nIkaLyA tyAre temanA upara te sarvatra cuMbananI jhaDI ja varasI hatI. 49 varSanA Ta Do haju kuMvArA ja che ane navI peDhInA mAnatInA netA jaNAya che. eTale temanuM svAgata cuMbanathI ja sarvatra thatuM - ane chApAvALAe to TU DomeniyAne nAme ja lakhatA - ane virodhI pArTIvALA A babatanI nakala karavA gayA paNa temAM phAvyA nahi. ane TU Doe temanI pArTIne bhAre bahumatI apAvI. Tu De ahIMnA mAnItA netA che ane jyAre teo pracAra karavA nIkaLyA hatA tyAre temanA upara evA paNa AkSepa thayA ke te te sAmyavAdI vicAradhArA dharAve che.. paNa eTaluM to nakkI ke teo samAjavAda ane mUDIvAdamAM nahi paNa Just SocietymAM mAne che ane lokonI je Arthika samasyAo che, khAsa karI keneDAmAMnI mULavatI InDiyana ane eskIme - je garIba gaNAya che, tenA uddhAra mATe lAgaNI dharAve che. lokone rahevA mATe ghara pUratA pramANamAM nathI ahIMnA samAjanI daSTie) te meTI samasyA gaNAya che. lAkheka meNase bekAra che - - tene paNa bekArInI samasyA gaNe che. moMghavArI-khAdhAkhorAkImAM- vadhI rahI che te paNa samasyA che. arthanuM vitaraNa purA samAjamAM pigya rIte thatuM nathI tenA nivAraNanI paNa samasyA che. A badhA viSe netAe zuM karavA mAge che - tenI Telivijhana upara carcAe paNa - ge'ThavAI ane umedavAroe potapotAnA maMtavya rajU karyA. paraMtu teemAM kAMI bahu matabheda jaNAya nahi. eTale mAtra pArTInA pracAramAM je kharca vadhAre karI zake, je. pArTI vadhAre vyavasthita hoya, sAruM dezavyApI saMgaThThana dharAvatI hoya te ja sattA upara AvI zake evI sthiti keneDAmAM meM joI. amerikana sTeTTasamAM paNa DemokreTIka ane ripablikana bannenAM kanvezana thaI gayA. keneDAthI paNa meTA pramANamAM dhUma kharca ane pracAra e kanvenzanamAM hatuM. tyAMnI atyAranI samasyA - mukhya rUpe viyeTa nAmanI laDAI che. prajA kaMTALI che, paNa laDAI ekAeka baMdha , : karavAmAM paNa sarvathA ekamatI nathI. AthI pramukhanI cUMTaNImAM: ' bhAre rasAkasI cAlI rahI che. tA. 8-9-1968 dalasukha mAlavaNiyA . ame paNa pRthvInI parikammA karI! . . " "jyAM sudhI ApaNe zIkhavA mATe bahAra naLI jatA tyAM sudhI bIjA dezanI kazI ja kalpanA AvI zake nahi. paradezamAM , leko.. je mahenata kare che ane teo je rASTraprema dharAve che enI pAse ApaNe to kaMI ja nahi. tyAM mANasa rAte sukha ane savAre UThe tyAre nave camakAre laIne UThe che. TUMkamAM duniyA joIne eka navI daSTi prApta thAya che." ' '' - 3. bhaNazALInA pravacanamAMthI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame sapTembara mAsanI 23mI sAdhAraNa rIte DokaTaro, enjiniyaro, vijJAnazAstrIe pitAnA tArIkhe sAMjanA samaye dhI greIna, rAIsa enDa AIla sIDajha marara viSayamAM sArI nipuNatA dharAvatA hoya che, paNa pitAnA viSaya carsa esesIezananA hailamAM, muMbaInA jANItA erthopeDisTa bahAranI bAbate aMge temanAmAM bahu ochI samajaNa hovAnuM mAlUma ... (hADavaidya) DaeN. rasikalAla ema. bhaNazALI tAjetaramAM duniyA upa- paDe che. temanuM darzana ekAMgI hoya che. samagra darzana temanAmAM bhAgye ja 2nA keTalAka dezonA pravAsa dvArA ApaNI pRthvInI parikammAM karI jevA-anubhavavA maLe che. AjanA ApaNA vArtAlApakAramAM pAchA pharyA che te upara temano vArtAlApa goThavavAmAM Avyo hato. pitAnA viSaya uparAMta samagra jIvanane sparzatI daSTi paNa che praraMbha temane paricaya ApatAM meM jaNAvyuM ke "teo pAlanapuranA ane tethI ja temane ahIM bolAvavA huM AkarSAya chuM. vatanI che. Aje temanI 43 varSanI ummara che. teo ApaNa saune "teo temanAM patnI puSpAbahena sAthe ahIMthI gayA me mAsanI vizeSa jANItA Do. kIrtilAla bhaNazALInA nAnA bhAI thAya. muMbaI 17 mI tArIkhe yuropa tarapha ravAnA thayA hatA ane tyAMthI amekhAte ema.esa.nI DekaTarI DigrI prApta karIne teo vizeSa abhyAsa rikA jApAna thaIne ahIM julAI mAsanI 18 mI tArIkhe pAcho mATe 1953nI sAlamAM IMglAMDa gayA ane cAra varSa tyAM gALIne ane pharyA hatA. tyAra bAda temane maLavAnuM banatAM temanA pravAsanAM smaraNe paData'ne abhyAsa pUro karIne 1957 nI sAlamAM teo bhArata khAte ApaNA saMghanA sabhyone saMbhaLAvavA mATe nimaMtraNa ApavAno mane pAchA pharyA. te vakhate muMbaI khAte pAlanapuranA jaina samAja taraphathI vicAra Avyo. te mujaba apAyelA nimaMtraNano svIkAranA pariNAme temanuM jAhera sanmAna karavAmAM AveluM ane te prasaMge temane mane teo Aje ApaNI vacce upasthita thayA che. saMgha taraphathI temane pahelI vAra paricaya thayela. A prasaMge temane zuddha gujarAtImAM huM hArdika AvakAra ApuM chuM ane pitAnA pravAsanI kathA ApaNane saMbhaLAvavA temane huM vinaMti karuM chuM." " saraLa rIte bolatAM sAMbhaLIne temanA saMskArI vyakitatvanI mArA mana amArI kalpanA to temanuM prastuta viSaya upara. maubiMka upara khUba sArI chApa paDelI. tyAra pachI eka yA bIjA nimitte vyAkhyAna sAMbhaLavAnI ja hatI. paNa amArA vizeSa sadbhAgye teo ame paraspara maLatA rahyA chIe. teo orthopiDika sarjana che pitAnI sAthe projekaTara ane judAM judAM sthaLonI temaNe pote ja ane ke. I. ema. haispiTala tathA sara harakIzanadAsa hospiTala lIdhelI 100 lagabhaga slAIjha sAthe letA AvyA hatA. pariNAme sAthe temanuM attachment-joDANa che. ane jI. esa. meDikala temaNe pitAno vArtAlApa slAIjha dekhADavA sAthe saMkalita karyo kaeNlejamAM teo epiDikasanA prophesara che. temanA vizeSa ane hato ane te amArA mATe Visual InstrauctionmAM pariNamyo vizeSa paricayamAM AvatAM mane mAluma paDyuM che ke teo potAnI viSayanI te pUrA niSNAta che, paNa e uparAMta temanAmAM UMDI hato. pitAnA pravAsanA krama anusAra teo judAM judAM sthaLAnI saMskAritA che ane tAtvika bAbate aMge svataMtra cintana che. te svAIjha dekhADatA ane samajAvatA gayA ane ame temane sAMbha
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 prabuddha jIvana - tA. 16-10-18 LatA gayAM. A rIte ame temanI sAthe yuropamAM grIsa (ethensa), ITAlI (roma ane venIsa), svITjharlaeNnDa (barna, InTaralokana, yumarphI, ane jinivA), svIDana (sTokahoma)- A dezanI kalpanAmAM musApharI karIne ame amerikAmAM dAkhala thayA ane nyu yaoNrka, zigTana, besTana, ToronTo (keneDA), zIkAge, AvA sITI, lesa eMjalIsa, tathA sAnaphrAnsIsko ane DijhanIlenDa, lAsavegAsa, nAyAgarA, grAnDa kenIyana vagere jovAlAyaka sthaLanI mulAkAta laIne holulu (havAI) AvyA ane tyAMthI jApAnamAM TAkI, esAkA, To, ane nArAA cAra zaherene lagatAM dazya joyAM ane tyAMthI hoMgakaeNga, beMkoka ane siMgApora thaIne bhArata khAte sahIsalAmata pAchA AvI pahoMcyAM. . 'ahIM e jaNAvavuM jarUrI che ke De. bhaNazALI kuzaLa oNkTara hovA uparAMta eka ghaNA kuzaLa pheTogrAphara che ane tethI temanI chabIe ghaNI ja cekhI ane prastuta dane Abehuba rIte rajU karatI hatI. ' temane vArtAlApa paNa saraLa ane taLapadI bhASAmAM hatA. temAM belavAnI chaTA, vinedane jyAM tyAM chaTakAva ane mane raMjananI kaLA paNa hatI. temanA vaktavyane koI aupacArika baMdhana nahotuM, tethI temane vArtAlApa atyaMta rocaka ane rasALa banyo hato. A rIte ame temanI sAthe be kalAka pasAra karyA ane kalpanAsRSTimAM jANe ke svapnasRSTimAM-vihAra karatA hoIe evo AhAda anubhavyuM, ane duniyAnAM aneka zaheromAM ane adbhuta sthaLonAM temanI slAIDa dvArA pratyakSa darzana karyA. A vArtAlApanA samAcAra saMghanA sabhyane ghaNA meDA pahecyA hatA. te uparAMta vArtAlApanA divase ja cAlu vIjaLI ane mighagarjanA sAthe ThIka samaya sudhI varasAda paDate rahyo hato. A kAraNe jeo A prasaMge hAjara rahI zakayA nahotA temaNe keTaluM badhuM gumAvyuM ane ame hAjara rahelA thoDA mitro keTalo meTe AnaMda kamAyA te prakAranA mizrA saMvedanapUrvaka, vArtAlApa samApta thatAM, . ame chUTA paDayA hatA. vArtAlApanA aMte saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhe oNkaTara rasikalAla bhaNazALIne hArdika AbhAra mAnya hatuM ane je kAMI bharacaka avanavuM joyuM te vize temaNe UMDI dhanyatA vyakata karI hatI. " paramAnaMda - vijJAna ane dharma- 2 : A mathALAne pahele lekha-mUnAvALA zrI zAMtilAla zAhane16mI julAInA aMkamAM pragaTa karavAmAM AvyuM che. taMtrI) vijJAna ane dharma vacce, je vijJAna ane dharmanA amuka aMze svataMtra kSetre barAbara dhyAnamAM levAmAM Ave che, koI paNa athaDAmaNa pedA thavAno saMbhava na rahe. vijJAnanuM kArya kudaratanA rahasyane pragaTa karavAnuM ane tenA gUDha niyamane dhIne - pragaTa karIne-mAnavInA jIvana sAthe saMlagna karavAnuM che. dharmanuM kArya, vijJAnanI navI navI che ane tenA pariNAme UbhI thatI navI navI paristhitine lakSamAM rAkhIne vyakita ane samaSTinA saMbaMdhone samatala karatA rahevAnuM, banne vacce saMvAditA nirmANa karavAnuM ane ekamekane bAdhaka na hoya e rIte pratyekane utkarSa sAdhavAnuM che, ane te mATe ucita AcAra nirmANa karavAnuM che. vijJAna ane dharma vacce athaDAmaNa tyAre ja thAya che ke jyAre vijJAnalakSI keTalIka sAMpradAyika mAnyatAo vijJAnanI navI zodhonA saMdarbhamAM TakI zakavAne asama mAluma paDe che ane AvI paristhitimAM saMpradAyaparAyaNa mAnasa, kone svIkAravuM ane kone InakAra kara tenI dvidhAmAM paDe che. A bAbatamAM jene spaSTa darzana thayuM hoya che ke, "vijJAnalakSI evI koI cakkasa dhArmika mAnyatA sAthe bhalene koI dharmazAstrane ke sarvajJapraNIta lekhAtA AgamAne saMbaMdha hoya te paNa te te mAnyatAmAM raheluM tathya te te samaya pUratuM sImita che, te te samayamAM je kAMI vijJAnaviSayaka jANakArI pravartatI hoya tene raju kare che. AvI koI mAnyatA trikAlAbAdhita satya hoI na ja zake. Aje navI zodhanA navA prakAzamAM te mAnyatAmAM AropAyaluM tathya aMtadhya TharatuM hoya to tene te mujaba svIkAra karavo ja rahyo."-AvuM spaSTa darzana dharAvatI vyakita mATe vijJAna ane dharma vacce kazo virodha ke athaDAmaNa saMbhavIta ja nathI. dA. ta. pahelAnAM dharmazAstromAM je prakAranI vizvaracanAnuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che te AjanI bhUgoLa-khagoLanI zodhonA prakAzamAM TakI zake tema che ja nahi. te pachI te khoTI Tharela mAnyatAne sAcI puravAra karavAnA phAMphA mAravAne badale, te purANI mAnyatAne lagate Agraha vivekI vyakitae choDave ja rahyo. ApaNI pRthvI sapATa hovAnI jaina mAnyatAne Aje skUTanIka drArA-avakAzayAnedrArA levAyelI pRthavIne ni:zaMkapaNe gaLAkAra hovAnuM puravAra karatI chabIo jo beTI pADe che te pRthvInA 'AkAra aMge sevAyalI jenI kalpanAne ApaNe tilAMjali ja devI ghaTe. A navI vastusthitine ApaNe svIkAra karavo ja rahyo. - bIjuM chellAM so pacAsa varSanA gALA daramiyAna vimAne zodhAyAM, reDIye, ane Telivijhana AvyAM, kApyuTarsa AvyAM ane sAthe aNuboMba paNa zedhAyAM. A badhAnA pariNAme deza deza vacce, prajA prajA vaccenuM attara ekadama ghaTI gayuM che; dUranA lekhAtA, loko kevaLa paDozI jevA banI gayA che; duniyAmAM koI paNa khuNe banatI ghaTanA ApaNe TelIvIjhanadvArA joI zakIe chIe, koI paNa khuNethI prasarelI vAta ApaNe reDI dvArA sAMbhaLI zakIe chIe. bIjI bAjue mAnavInI saMhArazakita pArAvAra vadhI gaI che ane ANuzastra-saMpanna rAjya koI paNa kSaNe AkhI pRthvIne nAza karI zake che. Ama se pacAsa varSanA gALAmAM ApaNe eTalA badhA najIka AvyA chIe ane ekamekanAM hito eTalAM badhAM gADhapaNe saMkaLAyelAM che ke ekamekane alaga ane caDiyAtA utaratA lekhanArAM valaNane vaLagI rahevuM Aje ApaNane pAlave tema nathI. vaLI AgaLanA samayamAM nAnAM moTAM kAraNe nAnA nAnA samUho vacce athaDAmaNa UbhI thatI, yuddho thatAM ane thoDI mArAmArI bAda te yuddho zamI jatAM. e divasamAM mAnavInI saMhArazakita ati sImita hatI. Aje nAnI cInagArI lAgatAM moTe bhaDako pedA thAya che ane jAnamAlanI pAravinAnI nukasAnI thaI bese che. ane aNuzastrane kadi koI upayoga karI bese te vinAzane koI sImA rahetI nathI. Ama hovAthI Aje haLavA dile yuddhano koI vicAra karavAnuM zakaya ja nathI. A navI paristhitimAM mAnavI samAjanAM yugakSema kema jaLavAya ane mAnavIne vyakitagata utkarSabhautika ane AdhyAtmika kema sadhAya tenI sujha ApavAnuM-sAcI samajaNa ApavAnuM, sAcA mUlya raju karavAnuM kAma-AcAra nirmANa ane ghaDataranuM kAma-vijJAnanuM nahi paNa dharmanuM che. AvI rIte ApaNe je vijJAna ane dharmanAM kSetro vacceno bheda yathAsvarUpe grahaNa karIe te vijJAna ane dharma vacce koI athaDAmaNanekoI visaMvAdane avakAza ja na rahe. vijJAna jJAnalakSI che; dharmacAritralakSI, AcAralakSI che. jene aMza mAtra AvRtta che evI virATa rAttAna (That Which Exists) nA navA. navA aMzonuM anAvaraNa karavuM-bhautika jagatanAM rahasyo khullAM karavA ane tene mAnavI jIvanamAM upaga dekhADa-A kAma vijJAnanuM che. tene sadupayoga kema karo ane tenA durUpayogathI kema bacavuM, sAmAnyata: preyalakSI evA mAnavIne zreyalakSI mArganuM darzana karAvavuM, tadanurUpa AcAranuM nirmANa karavuM te kAma dharmanuM che. vijJAna sadA parivartanazIla che. jenI zodhanuM sthAna navI zodhI le che ane tenA pariNAme navI navI paristhirti nirmANa thAya che. mAnavInuM zreya e dharmanuM lakSa che, paNa A zretha-sAdhanAnA . prakAramAM dezakALanA pheraphAra mujaba parivartana thAya che. dharmanuM A sthAyI tema ja asthAyI svarUpa mAnavInA dhyAna upara lAvavuM ane te mujaba tenA AcaranuM -AcaraNanuM ghaDatara karavuM e kArya - samayajJa dharmadaSTAonuM che. te mujaba AcaraNa karavuM, jIvana sAdhanA karavI e kArya mAruM, tamArUM, sarva koInuM che. paramAnaMda mAyika: zrI muMbaI jena yuvaka saMdha: mudraka ane prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa: 5-47, dhanajI sTrITa, muMba--3. * " mudraNamyAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI-1.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha bhavana jIvana Regd. No. M H, 117 vArSika lavAjama rUA. 7 prabuddha jaina'tuM navasa MskaraNa varSa 30 : a 13 muMbaI, navembara 1, 1968, zukravAra paradeza mATe zaliMga 15 taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA strI-purUSa saMbadha ( paryuMSaNaparva vyAnamALAmAM ' srI - puruSa saMbaMdha ' evA viSaya paryuSaNamAM te hAya, ema ghaNAMne lAgatuM haze. tame hamaNAM ja bhaMvaramalajInA pravacanamAM jIvananAM mUlyAmAM, strI - puruSanA saMbaMdheAmAM Avela parivartanonA nirdeza sAMbhaLyA. strI - puruSa saMbaMdha samagra jIvanane AvarI le che--sparze che. AthI ghaNAM eka bIjAne sukhI kare che to ghaNA du:khI paNa kare che. mATe A viSayanuM sAcuM mUlyAMkana thavuM jarUrI che. A saMbaMdho paratve bAhya AcAronI nahIM paNa pAyAnI samajaNa keLavavAnI jarUra che. jIvanamAM cAra puruSArtha kahyA che - dharma, artha, kAma ane mokSa. AmAM kAma te strI - puruSa saMbaMdha (Sex Relation). paNa sex zabdamAM kAmanA pUro bhAva nathI Avato. sex zArIrika saMbaMdha mukhyatve darzAve che. jyAre kAma zabdamAM mAnasika bhAva paNa Ave che. eTale huM je kAMI kahIza te mAtra sexnA nahIM paNa kAmanA vyApaka arthamAM ja kahIza. aMgrejImAM AvI ja rIte dharmane mATe rIlIjIyana (Releigion) zabda vaparAya che. paNa dharmano bhAva 'rIlIjIyana' mAM Avato nathI, rIlIjIyanano artha kaMIka esTAblIzDa 'carca (established church) nA jevA thAya che, paNa dharmamAM vyApakatA che. kAmanA arthamAM maryAdA ne vyApa banne AvI jAya che. viSaya nAjuka che temaja dareka vyakitane gADha sparzatA hoI, te viSaye rUDhi, anubhava, ruci vigerene AdhAre darekane dRDha mAnyatAo baMdhAI hoya che. Aje duniyA eka thaI rahI che. temAM badhe ja bhAratIya saMskRtino AdhAra TAMkavA azakaya che, duniyAno pavana saune asara kare che. vicAra parivartana thayA ja kare che. eTale koI cokkasapaNe pUrvanuM ke pazcimanuM evuM alaga rahyuM nathI. A viSaya pasaMda karavAne nimitta che eka patra. dalasukhabhAI mAlaNiyA keneDAmAM rahe che. tyAMthI teo avAranavAra patro lakhe che te prabuddha jIvanamAM chapAya che. eka patramAM temaNe pazcimanA dezamAM strI - puruSa saMbaMdho aMge zuM cAlI rahyuM che te lakhyuM che. eTalethI ja te aTakayA nathI. temaNe te kahyuM che ke ApaNA dezamAM paNa AvI ja sthiti thanAra che. mATe sAvadha rahIe. meM tene TUMko javAba ' prabuddha jIvana 'mAM lakhyo che. ApaNA dezamAM paNa zuM evuM ja thavuM jarUrI che? pazcimanuM badhuM ja apanAvavAnI jarUra che? zrI muMbai jaina yuvaka saghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 40 paisA hA, e vAta sAcI che ke pAMca hajAra varSanI ApaNI saMskR tine koI paNa uthalAvI nahIM zake evI zakyatA have rahI nathI. enA najIkamAM ja cInanA dAkhalA che. kAjyUsanI saMskRti mAe 19 varSamAM ja ukheDI nAMkhI. temAMnI kuTuMba - bhAvanA ane sAmAjika vyavasthAmAM krAMti ANI, raziyAmAM paNa jyAre krAMti thaI tyAre te kevaLa Arthika krAMti nahotI. samULI krAMti hatI, temAM lagnavicchedanI, eTalI badhI chUTa ApI dIdhI hatI ke tenAM bhayaMkara pariNAma joIne pachI. leninane ja lagnavyavasthA sthira karavA prayatna karavA paDayo. Apela vyAkhyAnanI noMdha) . teNe " ajIThA glAsa " nA dAkhalA ApIne (drinking Water glass example) kahyuM ke eka jaNe pIdhelA pyAlAthI tame pANI pIe to te Arogyane keTaluM hAnikAraka che? Aje have raziyAmAM kaMIka sthiratA AvI che; kuTuMbabhAvanA AvI che. pazcimamAM hippI ne bITalsanA pavana phelAyo che. pariNAme prophayume! prakaraNa - jenI bhayaMkaratA DenIMga rIperTamAM AchI batAvI che, tevA aneka prakaraNA sarjAI rahyA che. ApaNe tyAM paNa evuM thaI rahyuM che ane ApaNe ni:sahAyapaNe joI rahyA chIe, tyAre e aMge vicArIe. mAruM mAnavuM che ke saMta puruSo ne dharmazAstrIonI strI - puruSa saMbaMdha viSe eka draSTi hoya che te AdhyAtmika draSTi che. paNa mAnavInA hRdayanuM UMDuM avagrAhana karanArA te kavie ja che. kAlIdAsa, TAgora, TolsToya, zekasapIyara, geTe vigerenI draSTie mAnavIne juo. strI - puruSa saMbaMdha kevA hovA joIe te samajavA mATe zreSTha sAhitya uttama sAdhana che. strI-puruSanA AkarSaNane tee tiraskAratA nathI, jyAre dharmazAsro tenA pratye tiraskAra keLavI manuSyane tenAthI vimukha karavA prayatna kare che. zakuMtalA, cAkheravAlI, ghare bAhire enAkarInA, meDama bAvarI vagere kRtie A vAtanI pratIti karAve che. kudarate sarjela AkarSaNa e eka elImenTala bAyela 1jIkala phekaTa (elemental biological fact) che. A vastu pAyA rUpa che. tenA upara UrminuM taMtra racAyeluM che. tenA upara AdhyAtmika taMtra Ave che. kudarate potAnA taMtu cAlu rAkhavA prajotpattinI prabaLa preraNA ApI che. paNa vyakitagata saMbaMdha e eka vastu che ane sAmAjika vyavasthA bIjI vastu che. eka nirjana araNyamAM be jaNAM game tema vartI zake, paNa samAjamAM rahevuM hoya to mana phAve tema na vartI zakAya. lagna saMsthA eka sozyala InsTITayuzana che. eTale strI-puruSa saMbaMdhanA pariNAme sAmAjika svAsthya, Arthika saMbaMdho, Arthika hakko vigere UbhA thAya che. eTalA mATe para strI ke para puruSa pratyenI draSTino nirNaya levA jarUrI bane che. zAstrakAro kahe che ke lagnajIvanano pAyo saMyama che. lagna eTale eka strI ne eka puruSa joDAyAM. temaNe saMyamanI pALa bAMdhI; bIjo vicAra, bIjI vastu cheADI dIdhI - choDI devAM joIe. lagna saMyamanuM mahAvrata che. parasparanI vaphAdArI teno pAyo che. eka patitva, eka patnItva, bahupatnItva ke patitva--badhAmAM karyAMka tA maryAdA che ja. hiMdu lagnaprathA kema ghaDAI? Aryo bhAratamAM AvyA ne uttaramAM vasyA. teonI sAthe strIo thoDI hatI. bhAratamAM anAryonI saMkhyA vadhu hatI. eTale peAtAnI saMkhyA vadhAravA temaNe bahupatnItvanI chUTa ApI. e ja pramANe anulAma, eTale ke Arya puruSa sAthe anArya strInA lagnasaMbaMdha mAnya rAkhyo; paNa pratilAma eTale ke Arya strI sAthe anArya puruSanA lagnasaMbaMdhanI manAI karI. AzIrvAdomAM paNa putravatI bhava, zataputravatI bhava vigere hatA. vidhavAvivAhanI chUTa hatI. jyAre Arya strIonI saMkhyA vadhI eTale te baMdha karI ane satInI prathA dAkhala karI. judAM zAstro ne ()
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 prabuddha jIvana AcAra-vicAre ghaDAyAM. brAhmaNanA jevI buddhimAna kema duniyAmAM - lAlaca paNa Ape che. ahIM sArI rIte vartaze te svargamAM bIjI koI nathI, je satata parivartanazIla che. bALalagnanI jarUra apsarA maLaze. hoya tyAre kahe che ke aSTavara ma rI ane lakhe che ke paNa Ama bhaya, dhRNA, lAlacanA AdhAre strI - puruSa saMbaMdho na rajasvalA putrInuM me jonAra bApa nake jAya che. strIone parAdhIna TakI zake. rAkhavI hoya tyAre te kahe che ke uttaH sonAkramaNi daivatam gAMdhIjIe A saMbaMdhone nirbhayatAnA ane samAnatAnA dhoraNe ane jayAre tene khuza karavI hoya tyAre te kahe che ke tra nAryastu lAvI krAMti karI. temaNe strIone dArUnA pIThA para cokI karatI, dUcantaH ramatte tatra devatA e ja brAhmaNa vaLI kahe che ke jelamAM jatI, puruSa sAthe kAma karatI karI. zrI svAtaMtrya Ama teNe jarUra hoya tyAre strIne thAbaDI gAMdhIjI pate manu ane AbhAnA khabhe hAtha mUkIne pharavA jatA. che, samAnatA ApI che ane jarUra hoya tyAre gauNa paNa banAvI che. te aMgenA lIkAnadAne temaNe gaNakArI nahotI. temaNe strI - puruSa paNa A badhI smRtio che. kevaLa AcAra vidhio che. te sthAyI saMbaMdhe aMge, brahmacarya aMge ghaNA prayogo karyA che. chellA page mATe nathI. draupadIne pAMca pati hatA, chatAM tene satI gaNavAmAM AvI pyArelAlanuM "dhI lAsTa phesa" ( The Last Phase ) vAMcI javuM. che. e draupadInI avadazA to jue? yudhiSThi, dhRtarASTra, bhISma ne gAMdhIjIe potAnA prayoganA aMte nakkI karyuM che ke, "sAce nI hAjarImAM dAsata ja mANasa raja. brahmacArI thavA puruSe vijAtIya AkarSaNa ja khatama karavuM joIe. svalA draupadInAM cIra kheMcI zake che? e mAnavInA adha:patanane napuMsaka thavuM joIe. ' kALa hato. chevaTe lekhake bhagavAnane vacce lAvIne draupadInI lAja mAnavInuM mana ati caMcaLa che. mana jo eka ja vicAra karyA bacAvI che. kare ke Aje mAre kaI strI sAthe pharavA javAnuM che, konI sAthe rahevAnuM che te te vAtathI ja tenuM mana bharAI jAya, vyagra thAya. tyAM paNa rAmAyaNamAM ApaNane judo ja Adarza jovA maLe che. pALa bAMdhavI ja paDaze.' rAma nirbaLa hatA?. laMkApavAdanA bhayathI temaNe sItAno tyAga koI paNa vyakita saMpUrNa nathI. darekamAM kaMI ne kaMI khAmI te karyo? sAMprata ItihAsamAM tenAthI viparIta daSTAMta jovA maLe che. Dayuka rahevAnI ja. mArI patnI karatAM ghaNI sArI strIo ghaNI maLaze. oNpha viMDasare merI sImsananA premane khAtara rAjyapATa jatAM karyA mArA pati karatAM ghaNA sArA puruSe paNa ghaNA haze. paNa ema vicAhatAM. rAme rAjadharma bajAvyo. Dayuke vyakitasukha joyuM. rIe to jIvana ja naSTa thAya. je saMbaMdha baMdhAya te nibhAva ja pati tarIkene dharma sAthe ke rAjA tarIkene dharma sA? A rahyo. jIvana pratyenI tamArI daSTi zuM che e ja mahattvane prazna che. saMgharSa Ave te jIvananI karuNatA che. hAM, anivArya hoya to lagnaviccheda thaI zake, paNa sInemAnA naTonI rAme sItAne tyAga karI tene anyAya karyo che? zuM temanA jema rejane ja te pAtra na ja badalAvI zakAya. hRdayamAM sItA pratye prema nahota? teo sItA vize zuM kahe che: Aje navA prazno UbhA thayA che. Working Girls (ophisamAM "tvaM jIvitaM tvamasi me hRdayaM dvitiiym|| kAma karatI chokarIo) ne prazna jue, badhAne leDI TAIpIsTa ke tvaM kaumudI nayanayo ra mRtaM hi aNge||" prAIveTa sekreTarI zA mATe joIe che? tenI pAchaLa vijAtIya che eTale rAmane sItA mATe prema nahote evuM nathI. heyuM kaThaNa AkarSaNa ja che. enA anAcAra ochA nathI. mANasa kaI dizAmAM karI temaNe rAjadharma bajAvyo. paNa yajJamAM sonAnI sItA to mUkI ja. jaI rahyo che? tevI ja rIte sItAne jyAre rAma taje che tyAre sItA ene vikaTorIyana yugamAM aneka jAtanAM sAmAjika baMdhana hatAM. thatA anyAya sAme phariyAda nathI karatI. te lakSamaNane eTaluM ja kahe che: te veLA lakhAyela "leDI cesTaralIjha lavara" (Lady Chesterly's Lover) vAMcavA paDApaDI thAya che. zA mATe? tArA rAjAne kaheje (kAraNa ke have sItAne tajavAthI tenA Aje mAnavIne caMcaLa banAve evA sAhityano upADa vadhyo rAma pati nathI rahyA) ke rAvaNa pAsethI agnimAM vizuddha thaIne huM che. AnuM kAraNa? - sarakIne Sane sex ordermAM AvI e tame AMkhe joyuM che e nathI mAnatA ne lekae karelI kahyuM tema "jIvananuM sekasualAIjhezana, ( Sexualisation ) thaI vAta kAne sAMbhaLI te mAne che? tamArA kuLane A zobhe che?" gayuM che." reDiye, philma, jAherAta badhAmAM ja strIonAM ughADAM aMga paNa pharI sItA manane vALe che ke mArAM ja gayA bhavanAM koI upAMgo darzAvI AkarSaNa pedA karAya che. eTale kevaLa uparanA niyamathI pApa mane naDI rahyA che temAM temane zo vAMka? A Arya nArInI A vRtti nahIM dabAya. vyakitae potAnI pALa bAMdhavI paDaze. udAtta bhAvanA che. bhale huM junavANI (Orthodox) gaNAuM ke pragatizIla AthI viparita draupadI bhIma, arjuna badhAne ja tataDAvI na kahevAuM, paNa mAre kahevuM joIe ke A badhuM khoTuM che. de che ke, "huM kaMI tamArI cIja - vastu nathI. milkata nathI. mane strI-puruSanI samAnatA e AjanI siddhi che. Aje vaDA pradhAna ke jugAramAM mUkavAne tamane zuM adhikAra che?" mahAna vaijJAnika game te pada para strI AvI zake che. jemake IndirAjI che. meDama kayurI hatAM. chatAM temane vahevAra kevo rahe e nirNaya jarUrI Ama banne prakAranI strIonA dAkhalA maLI Ave che. A che. pratyeka mAnavIne potAnA AgavA vicAro hoya che, je tenA Aje paristhiti badalAI gaI che. strI-puruSane najIka AvavAnA pitAnA anubhavathI ghaDAyelA hoya che. te ja jIvanane AvarI le che. ane samAgamanA prasaMgo vadhI gayA che. puruSane strIthI dura rAkhavA AjanA svacchaMdI jIvananuM kAraNa che DroIDa (Freud)nI zAstrakAra vidhiniSedhothI prayAsa kare che. strI -puruSa saMbaMdha bhaya para vicAradhArA. pazcimanA jIvanane pAyo A riddhAMta para ke mAnavInA racAyela hoya te vADa bAMdhavI paDe. bheda pADavA paDe. samAnatA jIvananuM preraNAbaLa (Sex) che. sekasuala mena Ijha dha hola na Ave. dharmanI vividha AjJAo strIthI puruSane aLago rahevA menane ( Sexual man is the whole man) tene sUcave che. siddhAMta ja A badhAnuM mULa che. paNa teNe te ( Sex ) nA vaLI te dhRNAne bhAva paNa lAve che, jema ke strI te asAdhAraNa (Abnormal) dAkhalAo ja joyA hatA. pahelA vizvayuddhanA hADamAMsanI putaLI che. nArI narakanI khANa che vigere. viSaya - bhUkhyAM sainikonAM jIvananI teNe cakAsaNI karI hatI.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-68 prabuddha jIvana 139 phroIDanA niyama mujaba mAnavInI cAra kriyAne AhAra, nidrA, bhaya ne maithunane niyaMtraNa na hovuM joIe. paNa vicArapUrvakanuM niyaMtraNa zakaya che. jarUranuM che. svacchedamAM vinAza che. kAlIdAsanuM zAkuMtala juo. temAM ya prathama daSTinA premanI vAta che. paNa aMte tyAga ane tapazcaryAthI thatA sAcA milananI gUMthaNI che. premathI UMcI koI cIja nathI. paNa e to jene sadbhAgya sAMpaDayuM tAjene sadabhAgya sAMpaDayu hoya tene ja sAco prema maLe. mananI caMcaLatAnuM sarasa varNana - bhartuharie karyuM che. yAm cintayAmi satatam mayi sAviraktA, sApyanadicchati janam sjno'nysktH| asmadkR te parituSyati ca kAcidanyA dhik taM ca tAM ca madanaM ca imAM ca mAm ca / / Ama teo badhAM eka bIjAne prema karatAM hatAM. chatAM badhAM rAMcaLa hatAM. A na cAle. eTale e saune aMte dhikkAre che. zeksapIyarane 'othele" juo, sAhityakAre praNaya trikoNamAM ja rAcatA hoya che, temaNe tenI paraMparA sarjI che. strI - puruSane prema e kevaLa vyakitagata prema nathI. te samagra jIvanane AvarI le che. lagnaviracheda ne vidhavAvivAha paNa koI vAra anivArya thaI paDe che. A AkhAye praznane jovAnI daSTi kevI che te samajI levuM joIe. ApaNe anya strIone puruSa sAthe vahevAra ke raheze? ApaNe ApaNA manane caMcaLa thavA daIzuM ke sthira buddhi thaIzuM? kAmavAsanAne ane caMcaLa manane uttejanAnI jarUra ja nathI. tene satata jAti ane aMkuzanI ja jarUra che. gItAmAM sthirabuddhinuM varNana ApyuM che. aMte TAgore zakuntalA ane kumAra saMbhavanA karela vivecanamAMthI be avataraNo ApI mAruM vaktavya pUruM karIza. A phakarAomAM bhAratIya daSTibindunuM hArda AvI jAya che ane te Aje paNa satya che. "ubhaya kAvyamAM kavie batAvyuM che ke, mehamaya hoI je akRtArtha che te ja maMgalamaya thaI kRtArtha bane che. temaNe dekhADayuM che ke je saundarya dharmathI saMyata che te ja dhruva che. ane premanuM zAnta, saMyata, kalyANarUpa ja zreSTha rUpa che. saMyamamAM ja saundaryanI kharI zebhA che. ucchukhalatAmAM tenI tarata vikRti thAya che. bhAratavarSanA purAtana kavie premane ja premanA antima gaurava tarIke svIkAryo nathI, kalyANa ja premanuM parama lakSya che e pokArIne kahyuM che. temane mate strI puruSano prema suMdara nathI, sthAyI nathI. jo te vaMdhya hoya, jo te potAmAM ja maryAdita thaI rahe, kalyANane janma na Ape, ane saMsAramAM, putraputrImAM, atithimAM ane paDapaDozImAM vividha saubhAgya rUpe vyApta na thaya." je premane koI baMdhana nathI, koI niyama nathI, je ekadama naranArI upara AkramaNa karI, saMyamadurganA tUTelA bUraja upara pitAnI vijayapatAkA pharakAve che. tenI zakitane kAlIdAse svIkAra karyo che. paraMtu tenI AgaLa praNipAta karatA nathI. temaNe batAvI ApyuM che ke je aMdha prema-saMjoga mANasane pitAnA kartavya viSe pramA banAve che, te bhartAnA zApathI khaMDita thAya che, pinA zApathI aMta rAya pAme che ane daivaroSathI bhasmasAta thaI jAya che. zakuntalAne jyAre Atithya dharma kaMI nahi, saghaLuM duSyata ja, ema thayuM tyAre tenA e premamAM kAMI mAMgalya na rahyuM. je unmatta prema priya jana sivAya bIjA sahune bhUlI jAya che, te samasta vizvanI nItine pitAthI pratikuLa karI nAkhe che. tethI ja te prema thoDA divasamAM ja asahanIya thaI paDe che. saghaLAnI sAme te pote paDe che. potAne bhAra upADI zakato nathI. je Atma-saMvRtta prema samasta vizvane anu- kULa che, je potAnI AsapAsanA nAnAM tema ja meTAM, pitAnAM tathA pArakAM koIne visarato nathI, je priyajanane kendra sthaLe rAkhI, vizva paridhimAM pitAnuM maMgala mAdhurya phelAve che tenA acalapaNA upara deva ke mAnava koI AghAta karatuM nathI. AghAta kare te paNa tethI te vicalita thato nathI. paraMtu je prema patinA tapovanamAM tapobhaMgarUpe, gRhasthane bAraNe saMsAradharmanA parAbhava rUpe Avirbhata thAya che te jhaMjhAvAtanI mAphaka anyane nAza kare che ja, paraMtu sAthe potAnA vinAzane paNa teDato Ave che." cImanalAla caku bhAI zAha sthAyI milana (lIMbaDIthI pragaTa thatA "abhiSeka'nA taMtrI zrI zAMtilAla ke. mahetA taraphathI navadaMpatIne mArgadarzana ane AzIrvacana ApavAnA hetuthI poMDIcerInA mAtAjI taraphathI I. sa. 1933 nI sAlamAM lakhAya ane dakSiNA'nA chellA joDiyA aMka 75-76 mAM prasiddha thayele patra maLyuM che, je A aMkamAM prasiddha thayelA zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA 'strI-puruSa saMbaMdha' uparanA pravacana sAthe joDatAM huM savizeSa AnaMda anubhavuM chuM. paramAnaMda) tenA lagna prasaMge kSanetamArAM zArIrika jIvanane joDavAM, tamArI skUla hitanI vastuone joDavI, jIvananI muzkelIo, parAjyo ane vijyano sAthe rahIne sAmane karavAne jIvanamAM sahacAra sAdhava - lagnane A ja pAyo che, paNa tame jANo ja che ke ATalI vastu pUratI nathI. lAgaNIomAM eka banavuM, eka ja sarakhA rasa levA ane eka ja sarakhA kalAmaya AnaMda mANavA, eka ja vastuo pratye eka samAna pratibhAvamAM eka sAthe spaMdana anubhavavuM, e ke anya dvArA ane anyane khAtara jIvana gALavuM - e sAruM che, e jarUranuM che paNa e pUratuM nathI. gahana lAgaNIomAM ekarUpa thaI rahevuM, tamArI paraspara mATe sneha, tamArI komaLa lAgaNIo jIvananA sarva AghAtemAM paNa evI ne evI ja rahe; thAka vinA, jJAnataMtuonA uzkerATa ane nirAzA vinA, sAthe rahevAmAM haMmezAM ane hareka prasaMge sukha anubhavavuM, atyaMta sukha enubhavuM; sarva saMyogomAM, pote bIjAnI hAjarImAM chIe, ArAma, zAMti, ane AnaMdamAM chIe ema anubhavavuM - e sAruM che, ghaNuM sAruM che, e anivArya che- paraMtu e pUratuM nathI. * saMvAdamayatA sthApIne ane anyonyanAM pUraka banI rahIne, tamArAM mAnasane, tamArA vicArone joDI levAM, tamArI bauddhika pravRttio ane zedhakhoLone ekabIjAe sAthe maLIne mANavI; eka zabdamAM, tamArI mAnasika pravRttionA pradezane eka vizALatA prApta karIne ekarUpa karI devA ane sAthe baMne jaNe eka samRddhi prApta karavI-e sAruM che, atyaMta jarUranuM che-paraMtu e pUratuM nathI. e sarvathI para, ApaNA svAnubhavanA cheka taLiye, madhyamAM ane Toca upara astitvanuM eka parama satya, eka zAzvata prakAza AvI rahela che, janma, deza, paristhiti, keLavaNI e badhAnA sarva saMyogathI svataMtra evAM, ApaNA AdhyAtmika vikAsanuM e mULa che, kAraNa che ane emanAM e svAmI che - e tattva ApaNA astitvane eka ceksa navI gati Ape che, ApaNA bhAvine nirNaya e tattva kare che. A tatvanI sabhAnatAmAM tamAre milana sAdhavAnuM che. abhIpsA ane ArahaNamAM eka thaI rahevuM, AdhyAtmika patha upara ekI sAthe DagalAM bharatAM AgaLa vadhavuM - eka sthAyI milananuM rahasya AvuM che. karI mAtAjI jAtInA mArca, 1933 ' ?
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 prabuddha jIvana tA. 1-11-68 5% vaLI pAchI pUjya kAkAsAheba ane mAMsAhAra re tA. 1-968 nA prabuddha jIvanamAM pUjya kAkAsAheba kAlelakarane 'bhISmanI ahiMsA' e mathALAne lekha ane te upara TIkATIpaNI-e badhuM pragaTa thaI cUkayuM che. temAM mAMsAhAra ane mAMsA- hArIo pratyenA kAkAsAhebanA Rju valaNa aMge ThIka pramANamAM carcA karavAmAM AvI che. vaLI pAchuM kaTobara mAsanI 18 mI tArIkhe amadAvAda khAte yojAyelA gujarAta vidyApIThanA 21 mA padavIdAna samAraMbha prasaMge apAyelA dIkSAMta pravacanamAM kAkAsAhebe karelAM amuka vidhAnoe navo uhApoha pedA karyo che. temanA e pravacanamAM AgaLa vadhatAM teo jaNAve che ke: ". paNa, have ApaNA dezanA tema ja bahAranA hindu-ahindu badhAne dAkhala thavAnuM mana thaI zake evuM navuM AzramajIvana ApaNe goThavavuM joIe. e dizAe kAma karavA jatAM paheluM pagaluM zuM hoya evA savAla mane pUchavAmAM AvyA. meM kahyuM, "huM pote zuddha nirAmiSAhArI chuM. pazupakSInuM mAMsa, mAchalAM ke IMDAM kazuM leta nathI, zarAba pI nathI, paNa badhAnA hAthanuM khAuM chuM. prANIone mArIne khAvAM e pApa samajuM chuM, chatAM huM jANuM chuM ke duniyAnA mANase moTe bhAge mAMsAhArI che. e badhAne pApI kahevA ke mAnavA huM taiyAra nathI, eTaluM ja nahi paNa, emane sAthe besADIne bhojana karavAmAM mane vAMdho nathI. mArI jevA zuddha zAkAhArI svajane jyAre paradeza jAya che tyAre mAMsAhArI lokonA gharamAM ane hoTelamAM rahe che, jame che ane chatAM mAMsAhara na karavAne pitAne Agraha jALavI zake che. svarAjyanI laDatanA divasemAM jyAre ApaNe briTiza rAjyanI jelanI divAlo bharI dIdhI hatI tyAre tyAM ApaNe bhegAM maLIne zAkAhArI ane mAMsAhArI bane raDAM sAthe ja calAvatA hatA. tyAre e ja anubhavane mAnya rAkhI ApaNe have pachInA ApaNA AkAmAM banne AhArane avakAza Apavo joIe. "be rasoDAM alaga, paNa jamavAnuM sAthe besIne' eTale sudhAro ApaNe dAkhala karyo ja chUTako. A jAtanI vyavasthA keTalAMye saMskArI sthAnoe cAlatI meM joI che. baMgALa taraphanA AzramemAM mAchalAM khAvAno rivAja prathamathI cAlato Avyo che. evo ja niyama have sarvatra mAnya thavo joIe. bhinnadharmI loko vacce aLagApaNuM have ApaNe sahana na ja karavuM joIe. 'dharmabhedane kAraNe badhI rIte jIvanabheda thAya ane te te dharmanI uNapa gaNavI joIe." kAkAsAheba kAlelakaranA pravacananA A muddAne anulakSIne vidyApIThanA kulapati tarIke pravacana karatAM mAnyavara merArajI desAIe jaNAvyuM ke"...bIjI vAta mAMsAhAra ane zAkAhArane apanAvavA vize emaNe kahI che. eTale ahIM paNa be raseDAM cAle ema thayuM. kAkAsAheba hamezAM krAMtikArI rahyA che. emAM te keLavaNInA ciMtanazIla rahyA che. vidyApIThanuM dhyeya satya ane ahiMsAthI vegaLu na hoya. eTale enAthI avirodhI evAM sAdhane ahIM vaparAvAM joIe. tethI jo mAMsAhArane vidyApIThamAM sthAna ApIe to te dhyeyathI viruddha che ema thayuM. je dhyeyane ApaNe varyA chIe, je daSTi ApaNe rAkhI che te barAbara che ema mAnatA hoIe to mAMsAhArInI sAthe jhaghaDe na karIe. paNa mAMsAhArane sthAna na ApIe. dharma ane mAMsAhAra eka nathI. ema karavAthI badhA dharmo eka nathI thavAnA. badhA dharmaene ahIM sarakhuM sthAna che. bApue Azrama calAvyA. tyAM paNa saMpUrNa zAkAhAra hato. eTale vidyApIThamAM kAkAsAhebanI sUcanA svIkArI zakAya nahi ema mane lAge che. chatAM vidyApITha maMDaLa Icche te..." Aje ApaNe evA vicitra samayamAM jIvI rahyA chIe ke ApaNA ananya Adarane pAtra banelA evA mahAnubhAvo taraphathI ApaNA attara marmane AghAta pahoMcADe evAM vidhAne ApaNA bhAge sAMbhaLavAnuM Ave che! eka bAjae AcArya rajanIzajI pitAnAM tAjetaramAM pravacanamAM "sekasa'nI pavitratAne biradAvI rahyA che ane saMbhogasukha samAdhisadaza hovAnuM jaNAvI rahyA che, te bIjI bAjue kAkAsAheba kAlelakara mAMsAhAra ane mAMsAhArIe pratye asAdhAraNa dAkSiNya dAkhavI rahyA che ane ApaNA AzramamAM mAMsAhAra dAkhala karavAnI himAyata karI rahyA che. vaicitra to e che ke jyAre eka Ajanma bALabrahmacArI che tyAre anya Ajanma nirAmiSAhArI che. ApaNI jADI buddhi ane rUDha vicArasaraNI A bAbatamAM A banne mahAnubhavane samajI zakatI nathI, svIkArI zakatI nathI. je dezamAM mAMsAhAra sarvasAdhAraNa che tyAM te A prazna Ubhe thatuM ja nathI. ApaNo deza ke jayAM nirAmiSAhArIo ane mAMsAhArIo sAthe sAthe athavA chUTAchavAyA vase che tyAM paNa A prazna Aja sudhI UbhA thaye nahote. bhale ApaNAmAM koI mAMsAhArI hoya te paNa, ApaNA cAlu AcAravicAramAM mAMsAhAranI apekSAe nirAmiSAhArane eka vadhAre unnata jIvanamUlya tarIke svIkAra thato rahyo hato ane tethI jyAM banne prakAranI AdatavALA lokonA sahabhejano prazna hoya tyAM nirAmiSAhArI lokonI lAgaNIno khyAla karIne badhAM mATe nirAmiSAhArI bhojananI ja vyavasthA jANe ke sahaja hoya e rIte AsudhI svIkArAtI AvI hatI. chellAM be cAra varSa bAda kare to keMgresanA adhivezana daramiyAna goThavavAmAM Avate sAmUhika bhejanaprabaMdha paNa nirAmiSaAhAranA ghoraNe ja karavAmAM AvatuM hatuM. cAlu mAMsa khAtA lokomAM dhArmika parvanA divase mAMsaparivAranI prathA Aje paNa ghaNA ThekANe pracalita che. badrIkedAranI yAtrAe gayela tyAre aneka ThekANe pUchatAM ema jANavAmAM AveluM ke A tIrthanI yAtrAe Avela yAtrika yAtrA daramiyAna mAMsAhAra na ja kare. kAkAsAheba baMgALanA keTalAka AzramamAM mAchalAM khavAtA hovAnuM jaNAve che. AmAM kAMI Azcarya pAmavAnuM kAraNa nathI. rAmakRSNa mizananA saMnyAsIone mAMsAhAratyAga pharajiyAta nathI e jANItuM che. khristI maThomAM mAMsa ane mane upayoga thAya ja che. paNa e uparathI gAMdhIniSThA jenA pAyAmAM rahelI che evI AkAmasaMsthAomAM paNa mAMsAhAra dAkhala karavAnI vAta karavI e gAMdhIniSThAne InakAra karavA barAbara che. A ja bAbata jaina vicArasaraNI upara AdhArita Azramene paNa lAgu paDe che. zuM tyAM paNa kAkAsAhebanA abhiprAya mujaba mAMsAhAra dAkhala kara e ucita gaNAze kharuM? bIje jyAM bhaya prakAranA AhArathI TevAyelA loko vase che tevA dezanI Azrama saMsthAone sarvasulabha banAvavA mATe te saMsthAmAM mAMsAhArane prabaMdha karavAnI jarUra che ema nathI, paNa ubhayamAnya ane sarvasAdhAraNa evA nirAmiSa AhArane svIkAra ja ISTa ane AdaraNIya che. mAMsAhAranI TevavALA mAMsAhAranI apekSA rAkhe e samajI zakAya tevuM che, paNa ApaNA jIvanamAM zAkAhAra eTalo badho vaNAyeluM che ke mAMsAhArIo bahu sahelAIthI zAkAhArathI TevAI zake che ane te khorAka teo purA rasathI mANI zake che. temane kadAca TevAtAM thoDo samaya muzkelI paDe, paNa jenA pAyAmAM nirAmiSa AhAranuM eka svataMtra mUlya raheluM che tevI saMsthAnA saMcAlakone mAMsAhAra dAkhala karavAnuM kahevuM te temanI samagra vicArasaraNInI avamAnanA karavA barAbara che. ApaNI Azrama saMsthAomAMnI koI cokkasa prakAranI dhArmika mAnyatA upara te koI cokkasa prakAranI vicArasaraNInA svIkAra upara ane temAMthI phalita thatA zista upara AdhArita hoya che. jema ke
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-18 prabuddha jIvana gAMdhIvicAra AdhArita AzramamAM khAdI ane reTiyAne Agraha hoya te jema svAbhAvika lAge che te ja rIte khAnapAnane lagatA amuka Agraho hoya temAM kazuM asvAbhAvika ke anucita che ema mAnavAne koI kAraNa nathI. A vicArasaraNI ane A zista jene svIkArya hoya te ja te saMsthAmAM joDAya. AvuM vaividhya prajAnA vaicArika vikAsa mATe Avazyaka che, ITa che. AmAM koIne TALo ke alagatAvAda che ja nahi. - kAkAsAhebanAM mAMsAhAra ane mAMsAhArIone lagatA avAranavAra sAMbhaLavAmAM AvatAM kathanamAM e pratye je asAdhAraNa- dAkSiNya jovAmAM Ave che te samajI zakAtuM nathI. nirAmiSa AhArIne pitAnI jIvanapaddhati aMge kaMIka lAgaNI, kAMI tIvra saMvedana hoya che, tene jIva muMgA pazuonI mAMsAhAra mATe karavAmAM AvatI katalanA kAraNe dubhAya che, ane tenI bAjumAM besIne dhRSTatApUrvaka kaI mAMsAhAra kare che te akaLAya che-A bAbata temanA dhyAnamAM AvatI ja nathI, paNa bIcArA mAMsAhArIone koI dubhavaze nahi, te kAMIka khUTuM kAma karI rahyo che tenuM aNasAre paNa tene bhAna thavA deze nahi, tene jarA paNa alagapaNuM lAgavA dezo nahi, tenI paDakhe hasatA moDhe besIne tame tamAro khorAka khAjo-AvI temanA vizenI temanI atyaMta komaLa banelI lAgaNI mAMsAhAra pratye temanAmAM pedA thayelI kuNApaNAnI-pakSapAtanI vRttine jANe ke chatI kare che, pragaTa kare che. ApaNe sarvadharmasamabhAvane jyAre AgaLa dharIe chIe tyAre te samabhAva pAchaLa aneka dharmonA astitvanI eTale ke dharmabhedanI kalpanA svIkRta ja che ane dharmabheda sAthe amuka aMze jIvana bheda rahevAne ja che, pachI te jIvanabheda karmakAMDane lagate hoya ke khAnapAnane lagatA AcAraniyamone lagate hoya. Ama je dharmabheda svIkArya hoya te jIvanabheda paNa svIkArya hovo ja joIe. vaLI A jIvanabheda TALavAnA vicAramAMthI sahajapaNe mAMsAhAra ja phalita thavAne, je AjasudhInI ApaNI samajaNa mujaba, kAkAsAhebane svIkArya nathI. vastuta: bheda athavA te vaividhyane svIkAravA chatAM paraspara samabhAvane sthApita karavo enuM nAma ja kharo sarvadharmasamabhAva che. mArA AdaraNIya mitra zrI jyantIlAla mAnakarane huM ghaNIvAra kahuM chuM ke jyantIbhAI, A nirAmiSaAhAranA DUbatA vahANane bacAvavAne ApaNe vyartha prayatna karI rahyA chIe. Ama chatAM paNa, te prayatna bhalene vyartha nIvaDe to paNa, e DUbatA vahANane ApaNI bAjunA prayatna jarUra thoDo lAMbo vakhata TakAvaze, kadAca bacAve paNa kharA-evI temanI ane mArI jevA anekanI zraddhA ane dharmakartavya karyAne saMtoSa che. kAkAsAheba te temanA adyatanavalaNa ane vidhAnathI nirAmiSa AhAranA DUbatA vahANane vadhAre jadithI DUbADI rahyA hoya evI vedanA ApaNuM dila anubhave che. jyAMthI meM aneka unata vicAronAM piyuSa pIdhAM che ane bhavya kalpanAonAM uzyane mANyAM che tevA Ama puruSa vize AvuM lakhavAnuM Ave tene huM mArI eka moTI kamanasIbI lekhuM chuM. paramAnaMda A bAbatamAM janmabhUmi zuM kahe che? tA. 20-10-68nA janmabhUmimAM " jIva jIvasya jIvanam' e mathALA nIce A ja viSaya upara agralekha hatA temAMthI nIceno bhAga udhRta karavAmAM Ave che: briTananA vikhyAta lekhaka ane vikhyAta vanaspatyAhArI jorja barnArDa zaoNne jyAre eka vakhata pUchavAmAM AvyuM ke tame mAMsa kema nathI khAtA? tyAre temaNe praznakartAne sAme savAla karyo hatuM ke, " mAMsa te badhu sarakhuM. tame mANasanuM mAMsa kema nathI khAtA? tamArA potAnA dIkarAnuM mAMsa kema nathI khAtA?" vakro kitanA saradAra samA zenI A pratipucchAmAM vakrokita alabatta che; e sAMbhaLanAra kadAca DaghAI paNa gayo haze, paNa emAM mAMsAhAra pratyene emane mUlagata abhigama paNa vyakata thAya che. evo koI abhigama keLavavAnuM kAma, vidyApITha jevI saMsthAe na kare? amane te lAge che ke vidyApIThanA kulapati zrI morArajIbhAIe AvA jakoI khyAlane kAraNe kAkAsAhebanA sUcanane virodha karyo haze. nirAmiSAhAra jIvananI eka zista che, keTalAkane mana e jIvananAM zAzvata mUlyamAMnuM eka che. AvI zista parANe pALavAnuM, AvAM zAzvata mUlyanI oLakha parANe karavAnuM koI kahetuM nathI. paranuM vidyApITha jevI saMsthAmAM jo koI AvIne rahe to evI zista pratye ene abhimukha karavAno prayatna thAya te jarUrI che. RSikezanA svAmI zivAnaMdajInA AzramamAM phrAMsa, holAMDa, dakSiNa AphrikA vagere dezanA mULa mAMsAhArI evA ghaNA kALA-gorA sAdhako rahe che. e badhA Amane taddana sAdo vanaspatyAhAra AnaMdathI Aroge che. vidyApIThanA vidyArthIo alabatta sAdhako nathI, para jIvanamAM UdhdhakaraNavAMchuo te teo hovA ja joIe, ane ame te mAnIe chIe ke nirAmiSAhAra e UrdhIkaraNanuM eka pagaluM ja che. mAMsAhAra ane rASTranAM bhAvAtmaka ekIkaraNano prazna kAkAsAhebe joDI dIdhuM emAM emanI tarkazakita gAthuM khAI gaI che ema amane lAge che." ApaNe kene dhanyavAda ApIza? A aMkamAM mAMsAhArane lagatAM pUjya kAkAsAheba kAlelakaranAM vidhAne aMge upara je noMdha ApavAmAM AvI che, tenA anusaMdhAnamAM ApaNA mAnyavara bujharga zrI maMgaLadAsa pakavAsA pote madhyapradezanA rAjyapAla hatA te divasone eka prasaMga keTalAya eka samaya pahelAM temaNe mane kaheluM te ahIM rajU karavo savizeSa ucita lAge che. te divaso daramiyAna ApaNA pahelA gavarnara-janarala laMDa mAunTabeTana emanA mahemAna tarIke amuka divase nAgapura AvavAnA che ema nakkI thayeluM. temanA AvavA pahelA laoNrDa mAunTabeTana nAgapura rokAya te daramiyAna temanA 'menunI-khAnapAnanI-vigate nakkI karavA temanA paricAraka maMgaLadAsabhAIne tyAM AvyA ane laoNrDa mAunTabeTana te mAMsAhArI hoIne temanA mATe te prakAranA AhAranI vyavasthA karavI paDaze ema temaNe jaNAvyuM. e divasemAM koI paNa prAnta yA pradezanA rAjyapAla nirAmipaAhArI hoya tene tyAM paNa raseDAM be prakAranAM cAlatAM hatAM. dA. ta. ApaNA mAnyavara mahodaya zrI kanaiyAlAla mANekalAla munazI uttara pradezanA gavarnara hatA tyAre teo pote nirAmiSaAhArI hovA chatAM temanA raDe A be prakAranI vyavasthA cAlatI hatI-svIkAravAmAM AvI hatI. paNa maMgaLadAsabhAIne tyAM to mAtra zAkAhArI vyavasthA dharAvatuM eka ja rasoDuM hatuM. Ama chatAM A te bhAratanA gavarnara janarala potAne tyAM AvI rahyA che to temanA mATe to apavAda kare ja joIe evo temanA paricArakone Agraha hate. maMgaLadAsabhAInA dilamAM mATI muMjhavaNa pedA thaI. temanAthI A vAta bane ja nahi. temaNe te vakhatanA nAyaba vaDA pradhAna saradAra vallabhAI paTelanI A bAbatamAM zuM karavuM te aMge salAha mAMgI. temaNe spaSTa zahAla ApI ke tamAre tyAM game teTale meTA mahemAna Ave tame je khAtA he te mahemAnane khavarAvo. tamArI cAluM paddhatimAM jarA paNa pheraphAra karavAnI jarUra nathI." ane banyuM paNa tema ja. lorDa mAunTabeTanane madyavaMcita nirAmiSAhArI paddhatinuM khANa ApavAmAM AvyuM ane temaNe te pUrA rasapUrvaka maryuM. ahIM prazna e thAya che ke A bAbata aMge ApaNe kone dhanyavAda ApavA ? paristhitine anukULa banIne cAlu AhArapaddhatimAM pheraphAra karanAra mahAnubhAva munazIne ke paristhitaiine sAmano karIne pitAnI AhAra ane AtithyanI paddhatine vaLagI rahevAne Agraha dharAvanAra eTalA ja mAnanIya zrI maMgaLadAsa pakavAsAne? paramAnaMda zrI mitra barAmiSAhArI. Ama chatAM
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 prabuddha jIvana tA. 1-11-18 che "aya cAMda chU5 na jAnA, jaba taka meM gIta gAuM!" che zrI muMbaI jena yuvaka saMghanI paryaTana-pravRtti hamaNAM lAMbA - temaNe to amArA mATe agAuthI ja ThaMDA pINAnI vyavasthA rAkhI samayathI maMda hatI. eTale jyAre vajezvarI paryaTanane nirNaya levAyo hatI- eTale, amane ahIM sakI dharatInAM mIThAM smaraNonI yAda AvI. tyAre dilamAM anero AnaMda vyApyo ane A divasanI AturatA- gaI ane vIrA yugalane A aNadhAryo Atithya satkAra prasthAnanuM pUrvaka rAha jotAM e divasa A suda 14 ne zanivAra jotajotAmAM maMgalacihana banI gaye. AvI paNa gaye. baporanA 3 vAge nizcita karelA sthaLethI nizcita thayelI basa UpaDI tyAre dhAMdhalIyA jIvanamAMthI mukata thayAnI garamIne ukaLATa zamate jatA hatA. basa mATuMgA pahoMcI lAgaNI thaI ane saunAM dilano eka ja paDa hatA - hAza. gaI. tyAMthI guNavaMtIbahena ane bALakone laIne basa tAkaMda pahoMcI. paNa jIvanamAM 'hAza' ema jaladI AvatI nathI. basa UpaDI tyAre A tAkaMda raziyAnuM nahi paNa sAyana sekelanuM tIkaMda epAriyama, garamI asAdhAraNa hatI. pAyadhunIthI upaDelI basa AperAhAusa, ahIM saMghanA mAjI pramukha zrI khImajIbhAI basanI rAha jotA ubhA paramAnaMdabhAIne, pUNimAbahenane ane sudhabhAI vigerene hatA. zrI khImajIbhAIne umaLakAthI basa-pravAsIoe AvakAryA. levA pahoMcI tyAM sudhImAM te 'hAza" ne badale trAsanI anubhUti ane basa vajezvarInA paMthe vicaravA mAMDI - thatI hatI. ... sAMja DhaLatI hatI. sUryanArAyaNa asta thavAnI taiyArImAM paraMtu kudaratane trAsa bahu lAMbe hote nathI. thoDI ja vAramAM hatA. thANA - bhavaDI thaIne basa have gIca nahi evA jaMgalamAM perAhAusathI upaDelI basa parela AvI pahoMcI, jyAM amAre pravezI gaI hatI - rasto kA hato eTale pravAsIe thoDA halALI, amArA karachI mitro zrI ane zrImatI vIrAne levAnA hatA. khAtA hatA. basanI baMne bAja nAnI moTI jhADIo-kavacita nAnAM * vajezvarI paryaTana maMDaLI vaja svarInA velajI devaNa cheDA Arogya bhavananI agAsImAM A suda 14 nI rAtre cAMdanImAM saMgItanI majalasa goThavAI hatI. te daNanA eka bhAganI A chabI che, jemAM DAbethI jamaNI bAju anukrame zrI khImajIbhAI bhujapurIA, zrI jeThAlAlabhAI (pAchaLa che te), zrI cImanalAla je. zAha, zrI paramAnaMdabhAI, be sahayAtrIo,zrI pUrNimAbahena pakavAsA tathA zrI vimaLAbahena maphatabhAI zAha beThelA che, ane sau saMgItanI jamAvaTamAM tallIna dekhAya che. A bane athavA traNe tasavIra saMghanA sabhya zrI karazIbhAI vIrAe lIdhI che.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramuddha jIvana tA. 1-11-68 nAnAM jharaNAM to kadIka nadI-nALA najare paDavA mAMDayA. AkAza svaccha hatuM. varasAdanI koI saMbhAvanA na hatI. eTale Aje rAtanI cAMdanI mANI zakAze evA vicAre ame AturatApUrvaka vajra zvarInI rAha jotA hatA. tyAM ja vajrAbAInAM maMdiranuM dhUmmaTa dekhAyuM - hA, A ja. vajra zvarI, bahu ja samayasara ame pahoMcyA. cheDA oneToriyamanAM mahetAjI zrI zAMtibhAI amArI rAha jotA daravAje ubhA hatA. ame saue sAmAna hAthamAM 'lIdho ane je hAla rIjharva karAvyo hato tyAM ame sAmAna sAthe mukAma karyo, ghaDiyALamAM sADA cha thayA hatA. ekAda klAkamAM jamavAnuM ApavAnuM hatuM. eTale amArA maMtrIe velAjamAM dave kAkAne maLavA gayA. A dave kAkA bolavAmAM ghaNA ja mIThAM - " jamavAnuM taiyAra ja che, AvA ardhA klAkamAM " ema kahyuM, eTale maMtrIo AnaMdamAM AvI utAre pAchA AvI saune thoDuM pharIne lAjamAM AvI javA kahyuM. ame badhAe sADA sAte dave laoNjamAM praveza karyA. lAjanuM pravezadrAra gAMdhIjInAM vardhA AzramanA khyAla Ape, paNa aMdara jatAM traNa pAyAnI khUrazIo - kATavALA patarAnuM TebaladhULathI bharelA pAtharaNAM - astavyasta vAsaNA - daridratAnuM darzana karAvatA hatA. manamAM thayuM kayAM ahIM AvI bharANAM - paNa cAlA ApaNe teA roTalAthI kAma che ke TapaTapathI - ema manane samajAvI peTapUjA karavA hAtha dhoyA tyAM amArA murabbI zrI jeThAbhAI bolI uThayA : " ubhA rahA, dave kAkAnAM raseADAmAM haju kazuM ja ThekANu nathI. eka paNa pUrI taiyAra nathI, badhA jamazeA zuM?" ame bhAre vimAsaNamAM paDayA. TapAla-patrothI pUrvataiyArI karI hovA chatAM A zuM dhabaDako ? ane tapAsa karatAM mAlUma paDayuM zAka taiyAra che, pUrInA lATanAM pIMDA taiyAra che, cAnuM pANI mUkAI gayuM che, phakata sahakAranI ja jarUra hatI. pachI ame to yuddhadhAraNe badhA kAme lAgI gayAM. jeThAbhAI cUlA pAse besI mahArAjane pUrI taLavAmAM madade lAgyA. nirubahena ane maMjubahena pUrI vaNavA lAgyA. bIjI bahenA lUA pADavA beThI, bahAra ame patarALA nAkhavAmAM ane pAtharaNA pAtharavAmAM rokAyA. ane paMdara miniTamAM 'saba salAmata ' jAhera thayuM...sau jamyA. garamA garama pUrI ane zAka. pAchaLathI cA. * * Aje caudaza hatI. zaradapUnamanI AgalI rAta eTale rArvatra zubhra yAtsyAnuM sAmrAjya vyApyuM hatuM. vAyumaMDaLamAM sthiratA hatI. amArI maMDaLI seneTorIyamanI agAzImAM paheoMcI gaI. paryaTananA eka uddeza hoya che ekamekanI najadIka AvavAnA - ekamekane oLakhavAnA. muMbaIthI ame ravAnA thayA ane basamAM hatA tyAM sudhI ghaNAMkharAM eka bIjAthI aparicita hatAM. thatuM hatuM A bALako - A thADA yuvAno - A baheno ane A murabbIo- badhA zuM majhA mANaze? AmAM ekvayanAM badhAM kyAM hatAM ? ... paNa A kuTuMbameLAMnAM ekaeka paMkhI AnaMdanA AkAzamAM uDDayana karavA maMDayAM, jyAM maMDaLInAgIta ane saMgItanA kAryakrama zarU thayo, sugama saMgItanI A beThakamAM ame pramukhasthAna zrImatI pUrNimAbahena pakavAsAne ApyuM. zrImatI pUrNimAbahena saMgItanA acchA jANakAra che, eTaluM ja nahi, temanAmAM ApaNe jJAna, bhakita ane karmano suMdara samanvaya thayelA lAge. zrImatI pUrNimAbahene bhajanathI zarUAta karI. tyArapachI bhajananA bhaMDAra jemanI pAse che evA murabbI bhujapuriyAe bhajana gAyuM - ane maMDaLI tAnamAM AvI gaI. ekAeka IndubhAInA AlApa Avyo. sulAcanAbahene sumadhura kaMThe gItane saMgItamaya banAvyuM. nIrUbahena, ramAbahena, guNavaMtIbahena ane jhAnA bahena paNa AmAM bhaLyAM - nAnI smitAe "camana ro rahA huM" chaTAthI gAyuM - ane pachI camane haLavI zAyarI rajU karI, camana rAtA nathI enI khAtarI karAvI - mUzAyaro kharekharo jAmyoaskhalita gItadhArA ane rAgarAgiNIo vahevA lAgI. tyAM AkAzamAM eka be vAdaLI AvI - amArA zrI subodhabhAInuM AkAzamAM dhyAna gayuM - ane turata ja temaNe kAnanabALAne yAda karI cAMdane uddezIne gAyuM - aya cAMda chUpa na jAnA, jaba taka maiM gIta gAuM... cAMdane amArI mastI gamatI hatI ke zuM-eNe subodhabhAI pAsethI bodha lIdho ke zuM - paNa cAMda vAdaLIo pAsethI khasI gayo. pachI AvI rAgarAgiNIe - bAgezvarI, mAlakoSa, jayajayavaMtI vigere. A sAMbhaLatAM jANe parama-AnaMda thato hato. samaya enuM kAma karatA hatA. bAra upara kAMTo pahoMcI gayo hato--sulocanAbahene bhairavI gAI ane beThaka pUrI karI. have jhAkaLa paDavI zarU thaI hatI. pathArImAM sUtA tyAre nidrAdevI turata ja prasanna thaI ane K 143 ame uThayA tyAre sArI prakRti sUryadevanAM satkAra mATe banI ThanIne taiyAra thaI gaI hatI. * ame uThayA, cAha - nAstA karyA tyAM amArI kamiTInAM sabhya zrI bAbubhAI emanI gADI--lADIvADI sAthe muMbaIthI AvI pahoMcyA. amArA AnaMdamAM vadhAyA thaye--ame gaNezapurI tarapha javA ravAnA thayAM. rastAmAM vajrAbAInAM maMdiramAM jaI darzana karyAM - gaNezapurImAM garamapANInAM kuMDo - vahetI nadI ane DA. koThAvALAnuM kalInIka ane vizeSe nityAnaMdajI mahArAjanI samAdhi bahu jANItAM che. amA rAmAMnAM keTalAka nadImAM nAhyA - keTalAka A DAkaTaranI kilanikamAM garama pANInI sagavaDavALA bAtharUmamAM nAhyA -- be traNa kalAka kAM jatA rahyA enI khabara na paDI. * pAchA basamAM. tyAM khabara paDI ke thoDeka dUra gaNezapurImAM nityAnaMdajInA ziSya mukatAnaMdajInA eka Azrama che, tyAM keTalIka saMnyAsI baheno paNa che. eTale amArA paramAnaMdabhAI ane pUrNimAbahenane rasa jAgyo. rastAmAM Azrama AvyA tyAre ghaDiyALamAM lagabhaga bAra thayA hatA, paraMtu Aje to dUdhapAka, pUrI jamAvAnAM che eTale jamavAnuM moDuM ja hoya - emAMya gaI kAlavALA davekAkAnI lAjamAM jamavAnuM hatuM ... eTale zAMtithI javuM ema samajI badhuM AzramamAM gayA. svAmI mukatAnaMdajI beThA hatA. emaNe amArI maMDaLInI pRcchA karI - kayAMthI Ave che, kevI rIte AvyA, kayAM utaryA che. vigerene vige2e - pachI te bhAjana mATe gayA ane ame jemane khAsa maLavA mAMgatA hatA te saMnyAsinIbahena AvI gayA. emanI pAsethI AzramanI - tathA dinacaryAnI keTalIka vigata meLavI. zrImatI jhavaeNrabahena vIrAne garamI ke bhUkha akaLAvatA na hatAM - temaNe AzrAma jovAnA prastAva mUkayo ane tyAMnA maMtrIe vizALa jagyAmAM vistarelA Azrama ane batAvyo. tyAMnA suMdara bagIcA - suMdara nivAsasthAnA - gauzALA - A badhuM joI manamAM ema thayuM ke jo kuTuMbanI ane saMsAranI kazI ja javAbadArI ane ciMtA na hoya to ahIM rahI A zAntinI sAdhanA karavA jevuM kharuM, Akhare ApaNe badhA paramAtmA - mekSa - nahi paNa zAMti ja zedhIe chIe. ahIM akhaMDa zAMti hatI. have ame bhojana mATe vekAkAnI lAjamAM pahoMcI gayA. murabbI jeThAbhAIe dUdhapAka banAvavAnI javAbadArI barAbara adA karI--savArathI ja laoNjamAM rahyA - dUdhapAka vastu ja evI che, emAM ya sAdhanA joIe, ane sAdhanAthI peAtAne saMtoSa to maLe ja paNa bIjA badhAne paNa keTalA saMtepa - keTalA AnaMda - keTalI tRpti maLe ! amArI tRpti ane saMtApanA yazabhAgI hatA zrI jeThAbhAI. bhAjana pachI thoDo ArAma, pachI cA ane muMbaI prati prayANa. A pahelA thoDIka tasvIro zrI vIrAbhAIe pADI - ' IsmAIla' ' IsmAIla ' (smile smile) ane badhAnA mukhAraviMda hasI paDayA - bAkI badhuM zrI vIrAbhAIe saMbhALI lIdhuM. tyAra bAda basamAM besavAnI ame taiyArI karI rahyAM hatAM evAmAM eka nAnuM sarakhuM cintAnuM vAdaLa caDhI AvyuM. amArI sAthenAM sau ramAbahena jhaverI bUma pADI UThayA ke mane maMkoDo karaDayo che ane jANe ke temane vIMchI karaDayo hoya ema badhAM camakI uThayAM, ane temanI tahenAtamAM ame rokAI gayAM. khImajIbhAIe temane penIsIlInane malama Apyo; anya mitre hejhelIna snA temanA DaMkha upara lagADayA; bIjAM eka bahena kuMDAmAMthI mATI usaraDIne laI AvyAM; ane anya sAthI dAkaTaranI tapAsa karavA doDayA. vaLI jhaverabahena temane vIMjhaNA DhALavA maMDayA ane bIjAM eka bahena prArthanA karavA lAgyAM. A badhI rANaka joIne ramAbahene jANe ke temane kazuM thayuM na hoya ema ekAeka hasI paDayAM ane ame paNa emane hasatAM joIne khUba ja hasI paDayAM. ane pachI basamAM besIne ame AgaLa cAlyAM ane vanavagaDo vaTAvatAM bhIMvaDI pahoMcyAM ane basamAMthI nIce UtaryAM ane joyuM to zrI bAbubhAInI embeseDara amArI AgaLa ja rAha jotI ubhI
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 prabuddha jIvana tA. 1-11-68 hatI. emanA taraphathI amane badhAne cavANuM ane cA-pANI maLyAM. yadyapi zuddha, kavi , bhIvaMDI - thANA cheDayuM ane amArI maMDaLInAM - motInAM vepArI mojIlA motIkAkA bolyA- "cImanabhAI - Aje pUnama nAkarIyaM, nAcaraNyam che, cAlone cembara AdIzvara dAdAnA darzana badhAne karAvIye - prAstAvika I0 sa0 1917-18 nI sAlanI A vAta che. huM mArA A te badhAne gamatI vAta nIkaLI -basa cembara levaDAvI-ratanA pitrAI bhAI murabbI metIcaMdabhAIne tyAM rahetA hatA ane ATha vAgyA hatA. bhagavAnanI AratInuM ghI bolAtuM hatuM. derA tAjetaramAM ela. ela. bI. nI parIkSA meM pasAra karelI. ane temanI saranI suMdara kArIgIrI. bhIMtanI aMdara vIjaLIthI cAlatI TreIna eTale ke metIcaMda enDa devIdAsanI peDhImAM selIsITara thavA ane anya ramakaDAM- bALakone khUba gamyAM. nAnapaNathI ja bALakone mATe meM ArTIkalsa sAIna karelA. e divase mAM ame mitroe derAsaramAM jatA karavA ane dharma pratye vALavA, jaina dharmane ItihAsa samajAvavo - daSTi paNa A dazyo pAchaLa hoya che ane te 'suhata samAja' nAmanuM eka mAMDaLa ubhuM karyuM hatuM ane tenA upakrame zrI motIcaMdabhAIne tyAM prazaMsanIya che ane anyAe anukaraNa karavA jevI che - derAsaranI ame avAranavAra vyAkhyAna sabhA athavA to carcAsabhAo goThavatA hatA. motIcaMdabhAI A amArI AsapAsa suMdara vAtAvaraNa paNa hoya che. uMcAM jhADo ropavAmAM AvyA che. tyAMnAM raMgaberaMgI puSpA manamAM vasI gayAM. enI suvAsa letAM ame pravRttimAM khUba rasa letA hatA. ane sAthIomAM mArA banevI hIrAbasamAM pAchA beThA- tyAre manamAM gIta gUMjatuM hatuM - lAla amRtalAla zAha, ravizaMkara rAvaLa, kaThalabhAI bhudaradAsa dhIre dhIre vistare che cAMdanI vakIla, ratilAla gIradharalAla kApaDiyA, mehanalAla dalIcaMda desAI rAtane pAgala kare che cAMdanI, vagere aneka mitro murabbIo hatA, jemAMnA huM ane ravizaMkara niMdamAM DubI cUkelA zaherane rAvaLa sivAya bAkInA lagabhaga badhA Aje videha thayA che. ame mugdha thaI joyA kare che cAMdanI vyAkhyAna ApavA mATe bahArathI paNa jANItA vidrAne ane sau potAne ghare pahoMcyA tyAre thAka lAgyuM hatuM, paNa AnaMda vicArakone mATe nimaMtraNa ApatA. svAmI AnaMda athavA mArA parama eTale badhe karyo hato ke pathArImAM paDatA ja mIThI UMgha AvI gaI. mitra sva. zivalAla pAnAcaMda zAha muMbaI AvI caDyA hoya to nAnuM paNa majhAnuM A paryaTana jIvananuM eka mIThuM smaraNa temane paNa amane lAbha maLato. banI gayuM. cImanalAla je. zAha eka divase ame upara jaNAvelA sUtra upara carcA goThavI hatI. murabbI metIcaMdabhAIe prastuta sUtranuM samarthana karyuM hatuM, meM tene virodha karyo hate; metIcaMdabhAIe tene javAba Apyo zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha hatA. e carcA pUrI thayA bAda e badhI carcA ane pratyeka vyava15219 1-1-68nA aMkamAM pragaTa thayelI rakame aa sthita rIte lakhI nAkhI hatI. A amArAM nivedane upara bhAI 250 zrI manubhAI amRtalAla zeTha gIrajAzaMkara umiyAzaMkara mahetA zivalAle eka vidvattApUrNa TIppaNa aMgrejImAM lakhI ApyuM hatuM ane 25 , viSNuprasAda desAI svAmI AnaMde paNa temanI lAkSaNika rIte A ja sUtra upara potAnA 11 che harilAla gulAbacaMda zAha vicAronuM TAMcaNa karI ApyuM hatuM. 11 nAnajI vrajalAla zAha A AkhI carcA e vakhate zrI jaina zvetAMbara kaoNnpharansa 1pa766 taraphathI cAlatA "kaeNnpharansa heralDa' mAM pragaTa karavAmAM AvI hatI. zrI ma. e. zAha sArvajanika A mAsikanA taMtrI sva. mehanalAla dalIcaMda desAI hatA. tyAra bAda e samagra lakhANa sva. vADIlAla retIcaMda zAhe temanA taraphathI vAcanAlaya ane pustakAlaya pragaTa thatA e divasenA "jaina hitecchu mAM puna: pragaTa karyuM hatuM 500 me. kAmANI cerITI TrasTa* ane te sAthe temanI potAnI AlocanA saMkalita karI hatI. 251 zrI cImanalAla je. zAha 151 , dhIrajalA morArajI ajamerA A badhuM Ama te visarAI gayA jevuM banI gayuM hatuM, paNa 101 , ema. kAMtilAlanI kAM. thoDA samaya pahelAM huM kalakattA gayuM hatuM ane mArA nimitte yojA101 , rAMdanabahena DAhyAbhAI zAha pelA eka sanmAna samAraMbha daramiyAna karelA mArA vakatavyamAM A 101 , jagajIvanadAsa sukhalAla ajamerA jUnI carcAnuM smaraNa thatA meM ullekha karyo hato ane e vakatavya 51 , lAbhazaMkara mahetA kAMtilAla ela. vorA prabuddha jIvanamAM pragaTa karavAmAM AveluM je vAMcIne mArA mitra ane mohanalAla nagInadAsa jharIvAlA sva. vADIlAla motIlAla zAhanA parama prazaMsaka zrI tribhuvana vIrajI25 ,, ramaNIkalAla jozI bhAI hemANIe je jena hitecchanI phAIlamAM uparanI carcA pragaTa 10 vallabhadAsa pha_lacaMda mahetA thayelI te phAIla temanI pAse hovAnuM mane jaNAvyuM. meM te phAIla 1392 maMgAvI ane e AkhI carcA vAMcI jatAM e divasenA aneka * A rakama zaratacUkathI yuvaka saMghane bheTa maLelI rakamanI smaraNo cittamAM jAgRta thayAM. yAdImAM chapAI che, paraMtu te rakama vAcanAlaya' ane pustakAlayane A janI carcAmAM carcAya viSaya AjanA samaya mATe eTalA maLelI hAI saMghamAM te na gaNatAM A yAdImAM gaNavAnI rahe che. maMtrIo ja prastuta che, ane e carcAne je punarUddhAra karavAmAM Ave to du:khada samAcAra, prabuddha jIvananA vAcakone e carcA Aje paNa eTalI ja rasaprada banaze ema lAgavAthI ane Ama chatAM e carcA ghaNI lAMbI che jaNAvatAM ati kheda thAya che ke zrI muMbaI jaina yuvaka tethI e sutronA samarthanamAM zrI motIcaMdabhAIe je kahyuM hatuM ane saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhanA pitAzrI jeThAlAlabhAInuM tA. 31mI okaTobaranA roja 72 varSanI umare avasAna. tenA virodhamAM meM je kahyuM hatuM eTale ja temane vibhAga prabuddha thayuM che, ane temanA svajano taraphathI temanAM cakSuonuM dAna jIvananA AgAmI aMkamAM kramaza: pragaTa karavAmAM AvanAra che. karavAmAM AvyuM che, kramaza: paramAnaMda 250 che. 8 8
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-18 prabuddha jIvana 145 = = navI duniyAmAM-10 | unALAnI rajAmAM ahIMnA nivAsIonI IcchA rahe che ke pachI te zakita te kayAMthI Ave? paNa kudaratI saundarya zuM game tyAM pharavA javuM. paricitamAMthI lagabhaga ghaNA pharavA ane kevuM hoya tene AbhAsa kAzmIramAM thayo hato ane nIkaLI paDayA. huM paNa pharavAne kAryakrama vicArato hate. ane nakkI pachI ahIM te puna: jAgrata thaze. rastAmAM jyAM jaMgalo karyuM hatuM ke ena-Arabara ane bAlTImera to A unALAmAM jaI kApI khetaro banAvyA hoya tyAM UMcA UMcA jhADa banne tarapha che. AvavuM. enaArabaramAM De. padmanAbha jenI saMskRta ane pAli- vacce vacce meTAM hemIlTana jevAM zahere paNa che. jema jema nAyAprAkRtanA prophesara che. ane bAlTImeramAM pU. paM. becaradAsanA putrI garAnI pAse pahoMcIe chIe tema tema sRSTisaundarya nirALuM ja thatuM lalitAnI putrI kalyANI tenA pati zrI dilIpabhAI sAthe rahe che. jAya che. pU. kAkAsAhebanuM nAyAgarAnuM varNana vAMcyuM che. paNa te anubhaeTale temane maLI levAne vicAra nakkI karyo. mizigana sTeTa yuni- vavAnA prasaMga A vakhate maLe. mAnavameLe eTale badhA jANe che ke varsiTInA De. dhIrendra zarmA amerikana erienTala kaeNnpharansamAM kudarata jovI ke mAnavInA vividha raMgI caherA - mahArA, temanI prasabarkalImAM maLyA hatA ane temaNe lAnsIMga AvavAnuM AmaMtraNa ApI natA ane ullAsa, ramatIyALa svabhAva, bALakonI nAca - kUda, dIdhuM ja hatuM. teo rajAmAM TeronTo gADI laIne pharavA AvyA. AnI vacce ja mana jholAM khAtuM hatuM. nAyagarAnA dhodhanI eka bAju acAnaka ja yunivarsiTI jato hatA ne rastAmAM temanA kuTuMba sAthe amerikana ane bIjI bAju keneDA che. ane ahIM e banne vacce teo maLI gayA, ane nAyAgarAne paidha javAne kAryakrama nakkI thayo.. moTI laDAI paNa thaI che. AvA kudaratI dhAmane kabajo meLavavA sadbhAgye e ja divasamAM zrI vallabharAma vaidyanA putra rAdhekAMta A prajAe laDe e e TANe svabhAvika hatuM. A kAMI mAtra dave paNa ahIM ja hatA. ame badhA De. zarmAnI meTaramAM nAyagarAne kudaratI dhAma ja nathI rahyuM, paNa A te vIjaLI utpAdananuM moTuM dhodha jovA nIkaLyA. ghaNAe mane salAha ApI che ke te dhodha mathaka che. ane tenA pANIthI te moTI nadIo bane che. te tene jovAnI kharI majA te jyAre ziyALAmAM barapha paDatA hoya che ane kabajo jhagaDAnuM kAraNa bane che. nAyAgarAne kAraNe ja enTAri prAMtamAM samagra sRSTi jyAre dhavalimAthI chavAI hoya che, tyAre ja che. paNa vIjaLI bahu sastI che ane tene ja kAraNe A pradezamAM audyogika ziyALAmAM te huM ahIM navo navo hato ane ahIM barapha joIne vikAsa vizeSa thayo che. ja gabharAI gayA hatA. saundaryapAna mATenA mananuM svAthya lAdhyuM ghadhanA avAjamAM mAnavameLAne avAja samAI jAya che. na hatuM. tethI jaI zakaze nahi. AvatA ziyALAmAM have te paNa pANIne mAre eTale sakhata hoya che ke nIcenI nadImAMthI huM vArA joI levAne vicAra che. UDe che ane dhUmasanI jema dhodhane te AvarI le che. sadbhAgye ziyALAmAM eka mAtra evaragrIna TrI sivAya badhI ja vana- sUraja devatAnI hAjarI hatI eTale meghadhanuSanI racanA AkAzamAM spatie baraphane kAraNe kAM te tethI DhaMkAI hoya che athavA te hUMThA thaI. sUraja ane vaidha jANe ke vividha raMgI phalanI mALA ekajevI thaI gaI hoya che. ziyALo jAya che ane vasaMtanI bahAra Ave bIjAne paherAvavA vyAkuLa hoya evuM dRzya hatuM. dhodhane najIkathI che tyAre hariyALI ane vividharaMgI phala jovAnI je majA che jovA mATe pahADamAM Tanala banAvI che. temAM javA mATe veza saja te nirALI ja che. TerenTomAM ja yunivarsiTI evadhu rastA upara paDe che. te paherI temAM javA taiyArI karanAra mAnavamedanI bhUtAvaLa tenI vacce ja phalonA kayArA che ane samagra rastA upara vividha- jevI dekhAya che. nAyagarA pAse skAIlana TAvara 520 phaTa UMcuM raMgI phUlanI hAramALA jeNe joI hoya che te vAraMvAra enI majA UbhuM karavAmAM AvyuM che. mathALe pharatuM resTorAM che. dukAna che. tenI mANavA jAya che. ToronTo te vaLI bagIcAnuM zahera che. tenI sAca- nIce hoTela ane bALakone AnaMda paDe tevuM ekajhIbIzana paNa vaNI pAchaLa ghaNA ja kharca thAya che. bagIcAomAM pha le, jhADo e ' temAM che. e TAvaramAM upara jaI AsapAsanI duniyA joI. haribadhuM te hoya ja, paNa ramatagamatanA medAne, taravAnA nAnA nAnA thALAM khetaro, bAga - bagIcA, ramakaDAM jevAM zahero, jharaNAM jevI nadIo svImIMga pula, resTorAM, sahelANIo mATe baraphamAM skIIMga karavAnI joI. nIce AvI tenA prekSakagRhamAM rapenIza nRtya thatuM hatuM te vyavasthA - ziyALAmAM te kudaratI barapha hoya paNa anya RtumAM mAryuM, ane sAMje ghare pAchA pharyA. hamaNAM ja jyAre nyU yaoNrka thaI paNa kRtrima baraphanI vyavasthA pacAseka ThekANe che,-taLAvamAM beTiMga, vimAnamAM pAchA ToronTo Avato hato tyAre vimAnamAMthI e pradezanuM pazu- pakSIonuM saMgrahAlaya ane vividha durlabha ane suMdara vRkSono rAtrInuM dazya joyuM. rAtre te mAtra vividharaMgI battIonI hAramALA saMgraha - e badhuM jovA maLe che. ToronTonagara e pahADI pradezamAM nagaranI racanA pramANe dekhAya che. paNa te joI ja rahIe tevuM che. tethI tenA bagIcAo sapATa medAnamAM nathI paNa UMcA-nIcA dRzya hatuM. nyu caeNrkanuM paNa rAtrInuM vimAnamAMthI dRzya joyuM te yAda pahADI pradezamAM tema ja taLAvane kinAre che. AthI muMbaImAM heMgIMga rahI jAya tevuM che. gArDanamAM pharatA hoIe tema game te bagIcAmAM anubhava thAya che. A unALAnI rajAmAM ja ahIMthI 40 mAIla dUranA sImakoToronTomAM te vaLI enTArio leka evaDuM moTuM che ke je khabara na lekanI kinArAnI majA paNa mANI. rAjakoTanA zrI koThArIkaTamba hoya te mArA jeve ajANe tene samadra ja mAnI che. tene sAthe ane amadAvAdanA zrI bhAratIbahena parIkhane kaTuMba sAthe bIje kinAre te dekhAte ja nathI. gayA hatA. be tarapha pahADI pradeza ane vacce e sarovara che. temAM TorenTothI nAyAgatane dhadha eMsI mAIla che. prathama ja beTIMga karavA loko Ave che. beTanI pAchaLa doraDuM bAMdhI pATiyA ToronTothI bahAra meTaranI A musApharI hatI. mAranA aMtamAM ane upara UbhA rahI meTarathI cAlatI beTa pAchaLa DhasaDAvAnI ramatanuM jyAre ahIM AvyA tyAre eNraMDomathI zahera sudhInI lagabhaga dRzya citramAM te joyuM hatuM, paNa ahIM tAdRza prathamavAra joyuM tyAre 20-22 mAIlanI musApharI hatI. paNa e rastAmAM te e divasamAM A prajAmAM vividha prakAranA sAhasanI khIlavaNI je thaI che te barapha ja barapha hate. eTale kuradatI anya saundaryane khyAla na Ave. mATe dhanyavAda sivAya bIjuM kAMI ja hatuM nahi. e joI ja rahyo. A vakhate te badhuM ja khulyuM hatuM, sadbhAgye AkAza paNa khulluM dRzya bhUlAya evuM nathI. A sImako leka kinAre ja ghaNaUMDuM che, hatuM. kudarata mANavA ane jANavAnI AMkha pU. kAkAsAhebe guja- tethI temAM taravAnI manAI hatI. paNa mAtra boTiMganI chUTa hatI. rAtIone ApI che. haju e AMkha mArAmAM ughaDI nathI, te eTale anya jalAzonI jema ahIM taravaiyA hatA nahIM, paNa taLA
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 prabuddha jIvana tA. 1-11-18 vanA kinAre kudaratanI godamAM besI beTIMga thaI rahyuM hoya te joI, khAIpI AnaMda karI rAtre pAchA pharyA. ToronTothI ena-ArabAranI musApharI basamAM karI. enaArabAramAM mizigana yunivarsiTI che. A nagara nAnuM paNa sehAmaNuM che. Ane mAtra vizvavidyAlaya nagara kahIe te paNa cAle. yunivasiTImAM 37,000 thI vadhAre vidyArthIo abhyAsa kare che. ghaNA kuTuMbI vidyArthIo hoya che. tethI temane sakuTuMba sAthe rahevAnI sagavaDa nartha kempasamAM karI che. te kempara paNa eka nAnA sabarba jevuM che. paNa pahADI pradezamAM vasAvela hoI ane navuM vasAvela hoI ghaNuM ja suMdara che. ena-ArabaramAM vikhyAta saMgItavidyAlaya che. te paNa A neI kempasamAM, traNa tarapha pahADa, sAme nAnuM evuM sarovara, evI ramaNIya jagyAe bAMdhyuM che. kudarata joIne na gAvuM hoya te paNa gAvAnuM mana thAya evuM suMdara vAtAvaraNa che. A uparAMta yunivasiTInA ejIniyariMga vagere vibhAganA saMzAdhanakhAtAnAM makAna paNa A pahADI pradezamAM UMcI-nIcI jagyAe bAMdhyA che. kharekhara vAtAvaraNa vidyAmaya che. nagaranI dhamAla nathI. DaeN. padmanAbhajIne tyAM gayo eTale A badhuM jovAnuM maLyuM. e ja divase mAM ahIM pepIrasa kaeNnpharansa hatI. tenA anusaMdhAnamAM junI hastapratonuM pradarzana gAThavyuM hatuM. pradarzanamAM pepIrasa para lakhAyelA pustakonAM pAnAM joyAM. jiMdagImAM A prathama ja vAra pepIrasanuM darzana karyuM hatuM. ApaNe tyAM tADapatra ke bhAjapatra para janAM pustako lakhAtAM, paNa te pahelA, paNa pepIrasa vaparAte, e nAmanA jhADanI chAlamAMthI pAnA banAvI te para lakhavAmAM AvatuM. pepIrasanA pAnA I0 pUrva trIjI sadI sudhInA jUnA paNa hatA. ane vaLI ThIMkarA upara lakhANa prathamathI cothI sadI sudhInuM paNa joyuM. 254 I. pUrvanA eka pAnAmAM gadheDuM khavAI gayAnI sUcanA nagarajanone ApavAmAM AvI che. ' vaLI, te I0 pUrva trIjIthI IsavInA prAraMbha sudhI lakhAyelA pAnAemAM makAna bAbata, sainikonA gaNaveza, sainikane apAyela AzA, koI sainika rajA vinA game haze tethI tene pRcchA ItyAdi sAmagrI hatI. koImAM sAhityakRti paNa lakhAyela hatI. vaLI moTe bhAga bAIbalanAM amuka prakaraNanI nakalavALA hatA. A joI enaArabara Avyo te sArthaka thayuM. ena - ArabaranI AsapAsa zrI padmanAbhanI meTaramAM 400500 mAIla pharyo. temAM 'bIca'darzana paNa karyuM. taLAva ke nadI ke samudranA kinAre jo nahAvAnI sagavaDa hoya te sahelANIo rajAnA divasamAM nIkaLI paDatA hoya che ane ujANI karatA hoya che. enaArabaramAM rahetA amuka bhAratIya vidyArthIoe tyAMthI 35 mAIla dara Avela kensIMgaTana lekanA bIca upara UjANI gAThavI hatI eTale padmanAbhanuM kuTuMba paNa temAM sAmela thayuM hatuM. moTA bhAganA vidyArthIo ahIM sakuTuMba paNa hoya che, tethI sau potapotAne gherathI phAve te banAvI lAvyA hatA, te saue bIcanI majA mANyA pachI sAthe maLI khAdhuM ane pachI sau potapotAnI meTaramAM rAtre ghare pahoMcyAM. bIcanAM dRzyanuM varNana jANI joIne nathI karate, ane e dRzya joI amane je vicAra AvyA te viSe paNa have lakhavA jevuM nathI. ToronTo, tA. 15-9-68. dalasukha mAlavaNiyA anaMtanA yAtrika ("On an Eternal Voyage " jene nIcenA lakhANamAM ullekha karavAmAM AvyuM che, e aMgrejI pustakamAM zrI vimalAbahena ThakAranA apUrva rUpAMtaranI vAta aMtahita paDI che. uparAMta kamI kRSNamUrti-kRSNajI sAthenA emanA AMtarakhyanI AtmIthatAnI sugaMdha emAM satata rasaLatI rahe che. A pustaka vAMcyuM tyAre mArA citta upara evI chApa UThI hatI ke jANe A nAnAzA pustakamAM maitrInI ekatAnuM kAvya AlekhAyuM che. eTalAmAM bhAI paramAnaMda kApaDiyAe e pustakano gujarAtI anuvAda karavAnuM sUcavyuM. emanA snehane vaza thaIne ene gujarAtI anuvAda karyo e sAruM ja thayuM. AbUmAM vimalAbahena sAthe cALIseka divasa sAthe rahevAnuM thayuM. e samaya daramiyAna e anuvAda pUro karyo ane emanI sAthe besIne mULa aMgrejI sAthe sarakhAvI javAnI paNa virala taka maLI. ethI meTo lAbha e thayo ke vimalAbahena gujarAtImAM A pustaka lakhe te kevuM lakhe e daSTie enuM racanA svarUpa baMdhAyuM. aMgrejI pustakane je gujarAtI anuvAda thayuM che. te anaMtane sathavAre' e nAme amadAvAdanI bAlagovida prakAzana saMsthA taraphathI navembaranI zarUAtamAM prasiddha thaze. "anaMtane sathavAre' e nAma paNa vimalAbahene ja ApIne enA rahasyane chatuM karyuM che. kisanasiMha cAvaDA) thoDA samaya pahelAM zrI vimalAtAI ThakAranuM nAnuMzuM pustaka "On an Eternal Voyage" - 'anaMtane sathavAre' vAMcavAnuM banyuM. pustaka vAMcyuM te pahelAM vimalAbahenanA gADha paricayamAM AvavAnuM banyuM hatuM. eTale emanAM bIjAM be pustako "Mutation of Mind " ane "From Heart to Heart" ne svAdhyAya paNa karyo. A traNe pustako vAMcyA pachI emanA mAnasapiMDanI samagratAne sAthe mukAbalo thaze. gujarAtamAM vimalAbahena, vinebAnA sAthI tarIke ane sarvodayanA tejasvI ane vicArazIla agraNI tarIke jANItAM che. chellA chellA gujarAtamAM lekazAhI upara emanAM je vyAkhyAne thayAM, juvAna peDhInI zakita buddhine barAbara nAthI, sAcI naheramAM nAkhavAnI pravRttirUpe je zibira thaI te uparathI emanI taMdurastI ane tasTatha pratibhAne paNa ApaNA lokone sAro paricaya thayuM che. hamaNAM thoDA mahinA pahelAM muMbaImAM ane amadAvAdamAM emanAM je apUrva pravacane thayAM hatAM temaNe mArA mAnasa upara eka UMDI mudrA UThAvI che. jIvananI kRtArthatA AnaMdanI gaMgotrI pAse pahoMcavAmAM ane tyAMthI AnaMdagaMgAnA nirmaLa vArine nIce utArI lAvI samagra jIvanamAM sicIne jidagInI hariyALIne ucheravAmAM rahelI che. A vAta ane vastune emaNe anubhUtinA navANamAMthI eTalI spaSTa rIte pragaTa karI hatI ke mArUM aMtara pratItinI sugaMdhathI gadgad thaI gayuM hatuM. emanA darzanamAM aMtaraniSThA, vizadatA ane vinamratA traNeyane triveNI saMgama hate. vimalAbahenane nikaTatAthI nirakhavAnuM ane AtmIyatAthI pAmavAnuM banyuM che. sarvodayanA sattvanuM ane tattvanuM emanuM Aklana jIvanarasanI samagratAthI rasAyeluM che e vidita che, chatAM sarvodayanAM pravRtti ane saMgaThanathI e svataMtra che e vAta have achatI nathI. e mukata ane maramI jIvanayAtrI che e vAtanI sugaMdha paNa emanAM AptajanamAM AvI che. chatAM emanA samagra jIvananI sarvatomukhI ejisvI pratibhAnI lIlA hajI ajANI che. emanA jIvananI sahajatA emanI sAmAnyatAmAM aMtahita thayelI che. eTale ja potAnI sAmAnyatAnA aizvaryane koI paNa bhoge khAvA e taiyAra thatAM nathI. "On an Eternal Voyage - anaMtane sathavAre " e nAnIzI pustikAmAM tathyanuM nivedana che. jIvananA prAcIna rUpanI vidAya ane navA rUpanA Agamanane saMketa che. ghaTanAonA anubaMdha pUratuM ja nirUpaNa che. anivArya hoya eTaluM ja varNana che. A svAbhAvikatAne kAraNe jIvananuM ejis ghaTanAonI vaccethI DokiyuM karyA kare che. prasaMgane Akho krama evI rIte goThavAya che ke te ja pitAnI goThaDI kahe che. ghaTanA aMzanI banI hoya, to paNa enI samagratA akhaMDa rahI che. e akhaMDitatAnuM lAvaNya e AkhA AtmanivedananI vizeSatA che. - tathyanA AlekhanamAM sanniSThA hovAthI, zailI ApameLe - baR 1
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-68 zIlavaMtI banI che. vedhakatA enI AnIpaja che. tathyane, kevaLa tathyane jovAnI pramANika taTasthatAnI hAjarIthI satyane pragaTa thavAmAM karyAMya lajjA nathI AvI. jIvanaghaTanAne, hakIkatanI maryAdAmAMthI UThAvIne, satyanA prasAdamAM mukata karavI e kavikarma che. A mukita punavidhAna nathI, jIvananA abhinava AvirbhAva che. eTale ja e pustakanI kathA be vyakitaonI sAdhAraNa mulAkAtanI vAta nathI rahetI, be jaNAM jyAM eka thAya che, te ekAntamAM janmelI maitrInI ekatAnuM kAvya banI rahe che. A kAvya be mAnavA vacce sarajAyuM hAvAthI, emAM koI ekanuM kartRtva nathI. eTale kayAMya ahaMtAnA daMza nathI. premano abhiSeka che. adhyAtma ane jIvana vimalAbahena mATe be judA padArtha nathI. eka ja satyanA be paryAya che. eka vinA bIjAnuM astitva nathI. evI rIte satya ane vijJAna paNa eka ja tathyanAM be pAsAM che. satyanI pAse vijJAnanI anirUddha cokkasAI che. eTale satyanA vaijJAnika Akalanane e A jIvananI zrAddhA kahe che. sahaja jIvananI lIlA hoya che. saMskRta jIvananI kalA hAya che. lIlA svayaMbhU AvirbhAva che. kalA buddhi ke prajJAnuM nirmANa che. sahaja jIvananI lIlAmAM nijAnaMdano parimala hoya che. saMskRta jIvananI kalAmAM jIvanano paritoSa hoya che, saMtRpti paNa tyAM AnaMdanA AbhAsa bane che, AnaMda pote nahIM. AnaMda e jIvananI samagratAno anugraha che. eTale AnaMdanI upasthiti e ja huMpadanuM visarjana: nijAnaMdanI e ja sahajatA ane e ja AtmaratinA vilAsa che. rasau vai sa: / rasinidha prabhumAM akhila jIvananuM Ataprota thavuM e ja kRtArthatA. e ja Arjava. A kRtArthatAnA prasAda jeneM maLe che te jIvana abhinaMdananuM adhikArI che. * AbU, phebru ArI, 1968 kisanasiMha cAvaDA * lekhakanA taratamAM ja prasiddha thanAra pustaka " tArAmaitraka " mAMthI. nUtana varSanA saMdarbhomAM prAthanA zivamastu sarvajagataH, parahitaniratA bhavantu bhUtagaNAH / doSAH prayAntu nAzaM sarvatra sukhIbhavantu lokAH // prabhu jIvana OM tatsat zrI nArAyaNa tU, puruSottama guru tU / siddha-buddha tU, skanda vinAyaka savitA pAvaka tU jJA maLyuM tU, caca rASita tU, rUtu-pitA prabhu tU|| rudra viSNu tU, rAma kRSNa tU, rahIma tAo tUM // vAsudeva go - vizvarUpa tU, cidAnanda hari tU / advitIya tU, akAla nirbhaya Atma-liMga ziva tU // IzAvAsyamidaM sarvam / vinobA A to Iza taNA AvAsa : tuM AmaMtrita atithi ene : nahi svAmI nahi dAsa ! e pIrase te khAvuM rasathI e Ape te leje : enA jatane tArAM gaNIne e rAkhe tema raheje : verA pratipaLa premanuM hAsa; akhaMDa cAle brahma-cicoDo: koI tANe, koI mANe; tuM navaro nava gUMje: vaheje bhUMsarI gajA pramANe : kAmamAM nAve kadIya kacAza ! tuM atharo nava thAje jAvA, nava re'je vaLI coMTI : sau vacce vaheMcIne khAje : rAmanI dIdhela roTI, sudhA sama samajI sahyArI chAza A to Iza taNo AvAsa ! 147 karasanadAsa mANeka satyaM zivaM sundaram saMsAre saghaLe bhale asat che, zuM satya che karyAMya nA? jayAM tyAM du:kha viSAda che| varasatAM, zuM bhadra dekhAya nA? che sarvatra kurUpa ne malinatA, sauMdarya zuM nA lase? re re jIvanamAM sadA nirakhiye satyaM zivaM muttvam // naTavara ma. dave nUtana varSa peAtAnAM Agamana sAthe ApaNe mATe zuM bheTa lAvyuM ane ze| saMdeza lAvyuM te viSe vicAratAM dhyAnamAM AvyuM ke bahu ja zubhazukanathI A varSanA prAraMbha thaI rahyo che. bheTa viSe vicAratA lAgyuM ke ApaNA pradhAnamaMtrI zrImatI IndirA gAMdhInAM traNa aThavADiyAnAM dUra dezanAM vistIrNa prayAsa daramyAna teo te te dezamAM rAjyakartAo, netAo ane nAgarikagaNa upara bhAratIya dRSTibiMdunA bahu sAro prabhAva pADI zakyAM che. temanAM vaktavyamAM teoe vizvazAMtinI ane paraspara sahayoganI utkaTa bhAvanAnAM darzana karyA, ekatA ane vizvabaMdhutvanuM mahatva nihALyuM ane sauthI mahattvanA sUra to e rahyo ke ApaNe sau ATaATalA vicAravaMta ane kalyANa-kAmanAvALA loko hovA chatAM trIjA vizvayuddha viSe eka nAnAze vicAra paNa kema UThI zake? ane AvI bhAvanAno vicAra jo badhAnAM manamAM uddbhava thAya to kharekhara yuddhanAM vicArane TALI zakavAnI saMbhAvanA che. ApaNAM dezanI jAgRta strIzakitanAM pratinidhi IndirAbahenanI AvI unmatta bhAvanAvALI vAtonI asara jarUra paDI che, ane eja emanI sUkSmatAnI sUcaka che. teo ApaNAM abhinaMdananAM adhikArI che. nobela prAIjha vijetA DaoN. khArAnAnI potAnI zodhamAM saphaLatA paNa navA varSanI suMdara bheTa che. have A varSanA zA saMdezo che te ApaNe jaoNIe. vizvanAM mahAna vaijJAnika AInasTAIna potAnI sUkSmabuddhi ane satata prayogathI jaDa padArthane eTamika enarjImAM paritita karI zakayA.A eka siddha thayelI vAta che. jo jaDa padArtha upara saMzodhana ane prayoga karavAthI enuM eka khAsa zakitamAM rUpAMtara karavAnuM saMbhavita banyuM (jeno bhalA ane burA beuM jAtanAM kAryomAM upayoga thaI zake che ane thaI rahyo che.) te AgaLa vicAratAM eka bIjI meTI saMbhAvanA paNa spaSTa dekhAya che ke, je "enarjI ' zakita jIvaMta che, ane pratyeka manuSyamAM paDI che, enuM paNa vizeSa prayogAdvArA saMskaraNa karIne eka mahAna zakitazALI enarjImAM rUpAMtara hAvuM zakya banI zake che. AvA vaijJAnika prayogo ApaNA dezamAM bhUtakALamAM saphaLatApUrvaka saMpanna thaI cUkelA che. eTale Ama thavuM sarvathA saMbhava che, avazya saMbhava che. kAraNake ahIM to cetanApara, jIvaMta cetanA para prayoga che. jaDa padArthamAM je pariNAma saMbhavita banyuM, tenAthI paNa adhika mAtrAmAM cetanApara siddha pariNAma AvavuM zakya che ane majAnI vAta to e che ke AvI siddhine upayoga mAtra vizvanAM klyANamAM ja hovA sabave che. AvA jIvananAM vaijJAnika loko ja vizvanuM kalyANa karI zake che. noMdha AvI jIvaMta caitanavaMta zakitao te gharagharamAM paDI che ane temAMthI ghaNAMnAM manamAM potAnuM jIvana yathArtharUpamAM saphaLa banAvI
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ (82 prabuddha 148 levAnI tIvra bhAvanA paNa paDI che. ravAmAM Ave ane AvA prayogonuM apekSita pariNAma kema na Ave? padArtha para prayoga karIne pariNAma siddha karavAmAM khUba sAdhanA ane leboreTarIjhanI jarUra paDe che, lAkho karoDo rUpiyAnA kharca thAya che, tyAre kaMIka meLavI zakAya che, jyAre cetanApara prayoga karIne apekSita pariNAma lAvavA mATe bahu ja gheADI sAdI vAtAnuM ja dhyAna rAkhavAnuM che. theADI niyamitatA, thoDuM anuzAsana, sAthe tIvra jijJAsA, ane dRDha pratijJAbaddha zakitao jo A prayogamAM bese tA pariNAma kema na Ave ? A to bhAvanuM vijJAna che. bhAvamAM utkRSTa ane baliSTa cetanA jAgRta karavAnI che. dharatIpara uccattama cetanAnA avataraNanAM udAharaNe te ApaNI sAme mejuda che. ApaNAmAM paNa AvuM avataraNa thavuM zakya che, sA TakA saMbhava che; A saMdezA jhIlavAnuM sAmarthya paNa ApaNAmAM kayAMka paDeluM ja che. tene DhUMDhI kADhIe, ane pratijJAbaddha thaIne kAme lAgIe. astu. pUrNimA pakavAsA A vAta para gaMbhIratArthI vicAsaMcAlana karavAmAM Ave te - saMta turkAjI ? (amarAvatI khAte tA. 11 mI oNkaTobare avasAna pAmelA saMta tukaDojI mahArAjanA saMkSipta paricaya ApatI tA. 20-10-18nA janmabhUmi - pravAsImAM pragaTa thayelI noMdha temAMthI nIce sAbhAra uddhRta karavAmAM Ave che. taMtrI ) saMta tukaDojI mahArAja saMtonI paraMparAmAM eka hatA. temaNe kaoNleja to zuM, hAIskUla paNa nahotI joI. teo gAmaDAmAM dharatInuM dhAvaNa dhAvIne UcharyA hatA ane A dezanI AdhyAtmika paraMparA vaDe poSAyA hatA. temanA manamAM A dezanI saMskRti pratye Adara hatA, sAcA arthamAM dharma pratye bhakita hatI, ane A dezanI bhUmi tathA prajA pratye Asakita hatI. A badhI bhAvanAone vyakata karavA temanI pAse udAtta vicAradhArA hatI, madhura vANI hatI ane saMgItamaya kaMTha hatA. jJAnadeva ane tukArAmanI yAda ApatA saMta tukaDojIe bulaMda ane madhura svare gAtAM gAtAM lAkahRdayamAM praveza karyA. bhagavAna ane dezanI bhakitanAM bhujanA teo evA bhAvapUrvaka gAtA hatA ke 1935 mAM jyAre gAMdhIjI pAse temaNe bhajana gAyuM tyAre gAMdhIjI bhUlI gayA ke e temane maunavAra che. temaNe saMta tukaDojIne vadhu bhajano gAvA kahI nAkhyuM! tA. 29mI eprila, 1909nA roja vidarbhamAM amarAvatI jillAnA cAvalI gAmamAM bhakitarasathI raMgAyelA kuTuMbamAM janmelA mANika ThAkura brahmadatta eka darajInA dIkaro hato. te madhura kaMThe bhajanA gAto tyAre gAmanA loko ekAgra banIne tene sAMbhaLyA karatAM. zALAnA cAthA dhAraNamAMthI ja teNe ghara choDIne saMta akaDojI mahArAjane guru karyA, paMDharapuramAM viThobA - rUkSmaNInAM darzana karyAM ane zivanI ArAdhanA karavA rAhaTekarInA jaMgalamAM jaIne vasyA. ahIM AdivAsIo para temanA ghaNA prabhAva paDayo. tapazcaryAthI temane jJAna lAdhyuM ane teo bhajana kIrtana karatA vidarbhamAM pharavA lAgyA. teo maMdiromAM mukAma kare ane bhikSAmAM TukaDo roTalo laIne peTa bharI le. AthI marAThImAM temanuM nAma saMta nukaDaoNjI mahArAja paDayuM. gAMdhIjIe varSAmAM sevAgrAmamAM Azrama sthApyo tyAre A be saMta nikaTanA saMsargamAM AvyA. gAMdhIjI pAsethI preraNA laIne saMta tukaDojI prajAnA AdhyAtmika jIvana sAthe Arthika ane sAmAjika jIvananI unnatti karavA tathA dezanI mukita karavA bhekha lIdhA, teo pote racelAM rASTrIya-AdhyAtmika bhajano gAtA jAya ane racanAtmaka kArya karatA jAya. 1942 nI laDatamAM aMgrejoe saMta tukaDojIne paNa jelamAM besADI dIdhA hatA ! na tA. 1-11-8 emanA anuyAyIo je bhUlI ja gayA che te sAmAjika ane dhArmika krAnti karavAnuM kAma saMta tukaDojIe ekale hAthe upADI lIdhuM. zrI gurudeva sevAmaMDaLanI Aje mahArASTramAM ane AsapAsanAM rAjyomAM 40,000 zAkhAo che! teo keLavaNIthI mAMDIne tabIbI sevA sudhI samAja-kalyANanI tamAma pravRttio kare che. saMta tukaDojI mahArAjanuM eka dhyeya hatuM. - dareka gAmane sahakArI svAzrayI ekama banAvavAnuM. saMta tukaDojI dharma ke saMpradAyanA vADAmAM purAI rahevA nahotA mAgatA. 1955mAM temaNe jApAnamAM bharAyelI sarva dharma pariSadamAM bhAga lIdhA hatA. prajAnI unnati mATe AdhyAtmika pravRtti sAthe rASTrIya pravRttine vaNI lenAra ane rASTrabhakitanAM bhajano gAnAra saMta tukaDojI rASTra saMta tukaDojI mahArAja tarIke prakhyAta thayA. AvA pavitra puruSa 59 varSanI vaye kaeNnsaranI bImArIthI avasAna pAmyA e paNa vidhinI kevI vakratA ! sAhama sadha samAcAra sva. caMdulAla sAMkaLacaMda viSe zAkaprastAva zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanAM upakrame, saMghanA varSo jUnA sabhya ane kArobArInAM sabhya zrI caMdulAla sAkaLacaMda zAhanAM avasAnanAM zAkamAM eka zokasabhA--budhavAra tA. 16-10-68 sAMjanA 6-30 vAge saMghanA kAryAlayamAM maLI hatI. svargasthane zrI cImanalAla cakubhAI, zrI paramAnaMdabhAI, zrI subodhabhAI, zrI cImanalAla je. zAha ane zrImatI lIlAvatIbahene aMjali ApI emanAM jIvananA umadA guNonA khyAla Apyo hato. A sabhAe UbhA thaI be miniTa mauna pALI, svargasthanA AtmAne zAMti prArthI nIce mujabanA TharAva pasAra karyo hato. "zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanAM varSo jUnA sabhya ane saMghanI kAryavAhaka samiti sAthe paNa ghaNA samayathI joDAyelA zrI caMdulAla zAkaLacaMda zAhanAM 72 varSanI uMmare - kaTobara mAsanI ceAthI tArIkhe nIpajelA avasAna badala saMdhanI A sabhA UMDA kheMdanI lAgaNI pradarzita kare che. teo vakIlAtanA vyavasAya karatA hatA ane saMghanI sarva pravRttiomAM teo UMDo rasa dharAvatA hatA. temanA avasAnathI saMghane eka sanniSTa kAryakartAnI jaldI na pUrAya evI khoTa paDI che. temanAM patnI samarathabahena ane kuTuMba parivAra pratye saMgha potAnI UMDI sahAnubhUti vyakata kare che ane temanAM pavitra AtmAne zAzvata zAMti Icche che. ,, sva.sAhanalAla dugaDa viSe zAkaprastAva kalakattA khAte jANItAM dAnavIra ane mAravADI jaina samAjanA AgevAna zrI sahanalAla dugaDanA avasAnanI A sabhAe sakheda noMdha lIdhI hatI ane temanAM AtmAnI zAMti mATe UbhA thaI be miniTa mauna pALyuM hatuM ane nIce mujabano zokaprastAva pasAra karyA hatA. "kaTobara mAsanI 13mI tArIkhe kalakattA khAte avasAna pAmelA udAracarita zrI sahanalAla dugaDanA mRtyunI A sabhA atyanta kheda sAthe noMdha le che. zrI sahanalAlajI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA eka zubhecchaka hatA. ApaNA dezamAM eka yA bIjA vyavasAyanuM avalaMbana laIne lAkho rUpiyA kamAtI aneka vyakita che, paNa temanA jevI udAratA ane dAnavRtti bhAgye ja koI vyakitamAM jovAmAM Ave che. jyAM jyAM temanuM mana TharatuM tevI aneka sAmAjika tema ja dhArmika pravRttio pAchaLa temanI dhanasaMpattino akhUTa pravAha vaheto rahyo hato ane aneka saMsthAo temanI dhanavarSAnA kAraNe navapallavita banatI rahI hatI. "A rIte temanA avasAnathI deza ane samAjane ghaNI moTI khoTa paDI che. teo ApaNI vaccethI gayA che, paNa temanI sakhAvAne kAraNe ApaNA mATe cirasmaraNIya banI gayA che. e sahRdaya AtmAne ApaNe zAzrvata zAMti IcchIe. " jelamAMthI chUTIne saMta nukaDojIe 1943 mAM gurudeva sevAmaMDaLanI sthApanA karI ane ajJAna, vahema, sAmAjika duSaNo, dharmanA nAme thato dharma vagereno aMta ANavAnI jhuMbeza upADI. gAMdhIjI je karavA mAgatA hatA ane gAMdhIjInI vidAya sAthe maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha mAlika : zrI muMbai jaina yuvaka saMdha : mudraka ane prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa : 45-47, dhanajI sTrITa, mukha-3. mudraNusthAna : dhI sTeTsa' pIpala presa, kATa, mukha--1.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M H, 117 vArSika lavAjama rUA. 7 prabuddha jIvana zrI muMbai jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 40 paisA prabuddha jaina'tu navasaMskaraNu varSa 30 : aMka 14 muMbaI, navembara 16, 1968, zanivAra paradeza mATe zaliMga 15 taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA > rAjakIya pravAhA : rASTrIya amerikAnA pramukhanI cUMTaNI amerikAnA 37 mA pramukha tarIke rIcArDa nIkasana alpa bahumatIthI cUMTAyA. 1960mAM keneDIe alpa bahumatIthI temane harAvyA hatA. ATha varSa pachI saphaLatA sAMpaDI. A cUMTaNI ghaNI rasAkasIbharI thaI. eka rIte hamphrI ane nikasana bemAMthI koNa cUMTAya che te bahu mahatvanI vAta na hatI. keTalAkane mate bemAMthI koInI pasaMdagI karavA jevuM na hatuM. bemAMthI koI umedavAra prajAnA hRdayane jIte tevA na hato. cUMTaNIpracAra ghaNI nIcI kakSAe Utaryo. pAMca karoDa DAlarano kharca thayo. hamphInuM palluM namAvavA chellI ghaDIe jaoNnasane uttara viyeTa nAma paranA bAmbamANe sadaMtara baMdha karyo. amerikAnA pramukhapade koNa vyakita che tenI asara duniyAnA rAjakAraNa upara paDe che. amerikAnI prajAnA AMtarika prazno jeTalA vikaTa che, teTalA ja videze sAthenA saMbaMdhonA prazno paNa jaTila che. viyeTanAmanA yuddhamAM amerikana prajA saMDovAI gaI che, tevI ja rIte raMgabhedanA prazna ane tene kAraNe uttejaka ane hiMsaka vAtAvaraNa paNa prajAne mUMjhave che. amerikana prajA duniyAnI cokI ane rakSaNa karavAnI vadhAre paDatI javAbadArI mAthe laIne beThI che; te sAthe keneDI ane jaoNnsananI habasIo pratyenI udAra nItithI pIchehaTha karavA IcchatI hoya tema lAge che. Isolat onalist and Conservative valaNa kAMIka jora pakaDatuM hoya tema lAge. Freedom karatAM Law and Order upara vadhAre bhAra apAya che. AvuM kAMIka mAnasa nIsananA vijayanuM kAraNa che. nikasana zuM karaze tenI aTakaLo karavAmAM duniyAnA deze| paDayA che. amerikAnA pramukhane ghaNI sattA che te sAthe tenA para ghaNAM aMkuza paNa che. amerikana baMdhAraNa Cheeks and CounterCheeksthI bharapUra che. nikasanano bhUtakALa tenI ujjavaLa kArakirdI mATe bahu zrAddhA pedA kare tevA nathI. paNa ATha varSanA gALAmAM tenAmAM paNa dhIratA AvI haze ane pramukhapadanI javAbadArI tene utAvaLAM pagalAM bharatAM aTakAvaze. kaoNMgresamAM DemokreTika pakSanI bahumati rahI che te paNa aMkuza che. ekaMdare amerikAnI prajAne ane duniyAne, AvA samaye, bhAvanAzIla, mAnavatAvAdI, zAMtipriya, ane prabhAvazALI netAnI jarUra che. tevA netA nikasana maLyo nathI ema kahevuM paDe. paNa duniyAmAM have evI vyakitao rahI che kayAM ? badhA ya emanA kAbUbahAranA ane jene teo pote paNa pUrA samajatA nathI evA dhasamasatA pravAhamAM ghasaDAtA rahyA che. cekoslAvekIyA paranuM raziyana AkramaNa cekoslAvekIyAnA sAmyavAdI pakSamAM chellA thoDA samayathI keTaluMka vicAraparivartana thatuM rahyuM hatuM, jene pariNAme sAmyavAdI vicAraNAnI lAkhaMDI pakaDamAMthI kAMIka svataMtra vicAranA avakAza pedA thayA hatA. vartamAnapatro uparanA aMkuzo ochA thatA hatA ane mukata vAtAvaraNa sarjAtuM hatuM. vizeSamAM, pazcimanA dezo sAthenA O ane AntararASTrIya saMbaMdho ane Arthika ane sAmAjika vyavahAra vadhatA jatA hatA. A parivartananA mukhya sUtradhAra sAmyavAdI pakSanA maMtrI Dubaceka hatA. sTAlInazAhInA avazeSo dUra thaI, yugoslAviyA peThe, ceMkoslAviyA paNa, raziyAthI svataMtra rIte potAnA vikAsanA mArga laI rahyuM hatuM. sTAlinanA avasAna pachI, dhruve evI havA pedA karI hatI ke raziyA udAra thatuM jAya che ane lokazAhI deze sAthe sahaastitva svIkAravA sAthe, bIjA sAmyavAdI dezane - khAsa karI pUrva yuropanAne - potAnA svataMtra mArge viksavAnI taka Apaze. jo ke haMgerImAM kuve ja bhayaMkara khUnarejI karI, mukitanI laDatane kacaDI nAkhI hatI. cekoslAvekiyAmAM je banyuM temAM raziyA pharIthI peAtAnA kharA svarUpamAM prakTa thayuM. raziyAe cekoslAvekiyA upara bhayanA mAryA AkramaNa karyuM ane peAtAnI AMtarika nirbaLatAnuM ja pradarzana karyuM. raziyA ane pUrva yuropanA sAmyavAdI deze vaccenuM aMtara vadhyuM. eka tarapha rUmAniyA, yugeAslAviyA, cekoslAviyA vigeredeze, ta bIjI tarapha raziyA ane tenAthI dabAyelA pelAMDa, pUrvajarmanI, haMgerI, balgeriyA vigere paNa verasA pekaTanA je deze A saMgharSamAM raziyA sAthe dekhItI rIte rahyA ne! paNa aMdarathI dhrUjyA ane yuropanA bIjA dezanA sAmyavAdI pakSoe raziyAnA A AkramaNane uMghADI rIte vakhoDI kADhayuM. paNa cekoslovekiyAnI kharekhara karuNa dazA thaI. prajA, raziyA sAme laDI levA kaTibaddha hatI, asahakAra--pratikAra paNa teNe karyA, pAtAnA netAone pUro Teko Apyo, paNa laData ApavA netAenI hiMmata na cAlI. bahAranI koI madada maLe ema nathI e joIne, namatuM jokhavAmAM temaNe DahApaNa mAnyuM. raziyA koI Puppet Government bIjA dezamAM ubhI kare che tema, UbhuM karI na zakayuM. paNa ceka netAoe, prajAnuM lohI reDavAne badale, raziyA sAthe samAdhAna karavAnuM yogya mAnyuM. bane teTalI Takkara jhIlI, paNa jema 30 varSa pahelAM hITalarane tAbe thavuM paDayuM hatuM, tema raziyAne namavuM paDayuM. amerikA ane pazcimanA bIjA dezae virodha jAhera karIne saMtoSa mAnyo. paNa ApaNI sarakAre nAmazIbharI rIte, raziyAne vakhADI kADhatA TharAvane paNa Teko na Apyo ane Condemn ane DeplorenA zabdachaLamAM paDI. haMgerI uparanA AkramaNa samaye naherue nirbaLatA batAvI hatI tevI ja nirbaLatA tenI putrIe batAvI, paNa je banyuM tethI, raziyAnA pAyA hacamacyA, tema yuropa ane duniyAnI rAjakIya havA badalAI gaI. madhyapUrva madhyapUrvanI paristhiti sphoTaka rahI che. IjharAIla ane IjIpta vacce paraspara humalA thatA rahyA che. zAnti jALavavAnA saMyukata rASTrasaMghanA prayAsa saphaLa thayA nathI. raziyAe pharIthI IjIptane meTA pramANamAM zastrasaraMjAma pUro pADayo che, tevI ja rIte amerikAe IjharAyalane. nAsara phrIthI yuddhanA paMthe che. Araba rAjyo
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 prabuddha jIvana tA. 16-11-18 chinnabhinna che paNa IjharAyalanA prazna upara, vAstavikatA athavA vizeSa rAjyamAM sattAsthAne AvavA saMbhava che. A zakayatA visArI, IjharAyalanI nAbUdI mATe badhA taiyAra hovAno dAvo kare che te kharuM, paNa A cAre rAjyamAM keMgresanA AMtarika matabheda ane che. Araba rAjya sAthe maitrI rAkhavA mATe ApaNI sarakAra paNa, sattAnI paDApaDI evAM ja rahyAM che. keMgresa sattAsthAne Avaze Araba rAjyanA geravAjabI valaNane vakhoDI zakatI nathI. game te te paNa hariyANAmAM banyuM tema, tenAM aMdaranA vikhavAdo keMgresane saMjogomAM, IjharAyalane janma thayo, paNa have tenI nAbUdI azakaya che jaMpIne rahevA nahi de. virodhapakSe ekatra thaI keMgresaane kAyamI ukela lAvavo ja joIe e dIvA jevI vAta Araba maMtrImaMDaLane pIMkhaze ane aMdaranA jhaghaDA keMgresane muMjhavaze. keMgresa rAjathI svIkAre nahi tyAM sudhI A carU saLagate rahevAne. nAsara sattAsthAne Ave te paNa, vyakitao te e ja che, jene pitAnI mahatvAkAMkSA pepavA ane badhA Araba rAjanI saradArI prajAe sAmAnya cUMTaNI vakhate jAkAro Apyo hato. keMgresamAM meLavavAnA prayatnamAM, deza ane duniyAnuM zuM thAya che ane potAnI vizvAsa pedA thAya evI navI vyakitao koI AvI nathI. prajAnI keTalI khAnAkharAbI thAya che, tenI paravA karato nathI. suejha e ja jUnA mukhaDAM jevAnAM che ane e ja rItarasamo rahevAnI che. nahera lAMbA samayathI baMdha che ane te kAraNe IjIptane tema ja ' keMgresanI je vyakitae sattAsthAne Avaze temAMnA keTalAka sAme bIjA dezone pArAvAra nukasAna thAya che. ' binajheMgresI sarakAroe karelAM tahomatanAmAM ane tapAsapaMce viyeTa nAma UbhAM che. hakIkatamAM keMgresane kAyApalaTa ane hRdayapalaTo na thAya saMyukata rASTrasaMgha ane duniyAnA ghaNAM dezoe AgrahapUrvaka ane ugatI peDhInI zakitazALI vyakitaone temAM yogya sthAna na vinaMti karavA chatAM, jonasane uttara viyeTa nAma upara je baoNmbamAre maLe tyAM sudhI, keMgresa pakSa rAjyataMtra lAMbA vakhate nabhAvI na baMdha na karyo, te pramukhapadanI cUMTaNI samaye hanDrIne saphaLatA apA- zake. janI peDhInA netAonI vaDIlazAhI hajI ochI thaI nathI. vavA karyuM. ema kahevAya che ke uttara viyeTanAma sAthe kAMIka khAnagI ane jUnA netAe jhaDapathI palaTAtA navA yuganI sAthe kadama samajUtI karIne baoNmbamAre baMdha karyo che. paNa uttAra viyeTanAmanI mIlAvI kAma karI zake eTalI temanI zakita athavA vRtti sarakAre AvI koI samajUtIne InkAra karyo che ane dakSiNa viyeTa- nathI. bIjA koI pakSanA abhAve keMgresa keTalAka samaya eka athavA nAmanI sarakAra paNa nAkhuza che. perIsamAM cAlatI zAMtimaMtraNAo vizeSa rAjyamAM sattAsthAne rahe, tepaNa lAMbe vakhata TakI zake AgaLa vadhaze evI AzA hajI phaLI nathI. duniyAnA ItihAsamAM tevI saMbhAvanA nathI. ' ' AvI bhayaMkara khUnarejIvALI laDAI thaI nathI. It is the ' bIjAM rAjyamAM binajheMgresa pakSe hajI jyAM sattAsthAne che, cruelest war in history. eka vAta siddha thAya che ke tyAM emanuM vartana zaramajanaka rahyuM che. madhyapradezamAM, govIMdanArAyaNa pArakI dharatI upara, tenI prajAnA sahakAra vinA athavA te tenI siMha ane gvAlIyaranA mahArANI ane bIjA rAjakIya pakSo, prajA IcchA virUddha, duniyAnuM samarthamAM samartha rAjya paNa, yuddha laDI na jANe temanI ramata mATe phaTabela hoya. tema vartI rahyA che. prajAmAM zake. amerikAne bombamAre baMdha karavo paDe te hakIkata uttara viyeTa- kAMI paNa khamIra hota te temane kayAranAM mArIne hAMkI kADhayo hota. nAma ane viyeTakoMgane vijya sUcave che. viyeTa nAma sAmyavAdI che koI rAjayamAM binakeMgresa pakSa sattAsthAne hoya tyAre, madhyastha ane koI dezane potAne yogya lAge tevI rAjya ane samAja- sarakAra ane rAjya sarakAranA saMbaMdho keTalA taMga thaI zake tene racanA karatAM bIjA deze aTakAvI zake nahi. cekoslovekiyAmAM raziyA- dAkhala keraLa pUro pADayo che. sarakArI karmacArIonI haDatALa samaye, e je karyuM evuM ja kAMIka, dakSiNa viyeTa nAmamAM amerikA karI rahyuM madhyastha sarakAranA Adeze ughADe choge teNe avagaNyA, eTaluM ja nahi che. raziyAe kahyuM ke sAmyavAdanI rakSA mATe (Defence of paNa, haDatALane Teko ApyA ane madhyastha sarakAranI milkatanuM rakSaNa Communism), bIjI prajAonA AMtarika vahIvaTamAM daramyAna- karavAnI paNa bedarakArI batAvI. A saMbaMdhe taMga thatA rahyA che. paNa gIrI karavAne tene adhikAra che. amerikA kahe che svataMtratAnI rakSA nAbudrIpAda jorathI kAma karI zakatA nathI, kAraNa ke tenuM potAnuM mATe (Defence of Freedom) viyeTa nAmamAM yuddha khelavAne sthAna Dagamage che. madhyastha sarakAra sakhta pagalAM letI nathI, kAraNa tene adhikAra che. amerikA kahe che ke dakSiNa viyeTa nAmanI ke te nAbudrIpAdane zahIda banAvavA mAgatI nathI. kAzmIramAM zekha abdullAe potAnI ramata cAlu rAkhI che. sarvasarakAra ane prajAnA AmaMtraNathI teo yuddha laDe che. raziyAe paNa pakSI pariSada karI temAM te nAkAmayAba nIvaDayA. jyaprakAza nArAyaNa, e ja kahyuM ke cekoslovekiyAnA netAonA AmaMtraNathI teNe lazkara je ATale samaya, zekha abdullAne Teko ApatA hatA, temaNe mokalyuM che. mahAsattAo nAnA rAjyanA rakSaNane bahAne tenuM bhakSaNa kare che. pitAne abhiprAya badalAvyo ane kAzmIranuM samAdhAna bhAratanA ' ' rASTrIya paristhiti baMdhAraNanA mALakhAmAM rahIne ja thAya ane tenI sAthe pAkistAnane zrImatI IndirA gAMdhI lagabhaga eka mAsa dakSiNa amerikAnA kAMI saMbaMdha nathI ema temaNe jAhera karyuM, je zekha abdullAne pasaMda na paDyuM. jyaprakAza nArAyaNa hajI AzA seve che ke zekha abdullA 13 deze pravAsa karI AvyA. A dezamAM bhArata vize ghaNuM temanI salAha svIkAraze. zekha abdullAne svataMtra kAzamIra joIe ajJAna che. tethI vaDA pradhAnane uDato pravAsa paNa bhArata vize chIe ane samasta kAzamIra rAjyane lekamata le che jemAM tyAMnI prajAne kAMIka khyAla Ape. temAM paNa ATalA moTA kAzmIra taLanI muslIma bahumatInA jora upara potAnI tarapheNamAM dezanA pradhAnapade eka strI che tenuM gaurava che. zrImati IndirA lokamata meLavI zake ema teo mAne che. jammu ane laDAkha je kadI bhAratathI chUTA paDavAnuM svIkAre nahi tene paNa zekha abdullA gAMdhImAM saMskAritA ane Dignity che tenI paNa chApa svataMtra nirNaya karavAnI taka ApavA IcchatA nathI. hakIkatamAM zekhapaDe. AvA aMgata saMbaMdhathI parasparanI samajaNa vadhe ane keTaleka nuM bahu varcasva hoya tema atyAre jaNAtuM nathI. darajaje Arthika ane vyApArI saMbaMdho paNa vikase. bAkI te A AsAmanA kakaDAno chevaTane ukela Avyo che, pahADI pradezane dezamAM rAjyamaMtranA palaTAo eTalI jhaDapathI thAya che ke rAjakIya vadhAre sattA ApIne mane eka Sub-Federation UbhuM daSTie bahu UMDI asara AvA prAvasanI thavA saMbhava nathI. karIne. A ukelanAM keTalAMka bhayasthAne che, paNa vartamAna saMjogomAM AvakArapAtra che. nAgAlenDane koyaDo hajI aNaukalyo che. cIna cAra rAjyamAM, TUMka samayamAM, vacagALAnI cUMTaNI AvI rahI ane pAkistAnanI ghUsaNakherI A pradezamAM sArA pramANamAM rahI che - pazcima baMgALa, bihAra, uttara pradeza ane paMjAba. ema kahe che, chatAM mAmalo kAbumAM che ema kahevAya. vAya che ke binajheMgresI taMtranA du:khada anubhava pachI A rAjya- Arthika sthitimAM thoDo sudhAre che. gayA varSanuM anna utpAdana mAM lokonuM valaNa keMgresa pratye vadhyuM che ane keMgresa, temAMnA eka ghaNuM sAruM thayuM che tenI asara, audyogika ane Arthika kSetre have
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-18 prabuddha jIvana -- - jaNAya che. paNa sudhAro thavo joIe tenA karatAM eTalA badhA ochA che ane A varSanI ane utpAdana sthiti eTalI sArI na hovAne kAraNe, A sudhAro lAMbe vakhata Takaze nahi ema jaNAya che. moMdhavArIne AMka vadhI rahyo che ane majUra ane nekariyAta varganI mAMgaNIo pUrI pADI zakAya tema nathI. je DI pUrI pADavAmAM Ave che tene bojo paNa eTalo bhAre thaI jAya che ke sarakAranI ke udyoganI, e bene sahana karavAnI zakita nathI. madhyastha sarakAranA karmacArIonI haDatALa sakhta hAthe dabAvI dIdhI che. paNa tethI asaMtoSa dura thayo nathI. moMghavArInA vadhatA AMka upara sarakAra kAbu meLavI zakI nathI. videzI sahAyanuM pramANa ghaNuM ochuM thaze ane vadhatI moMghavArIne kAraNe sarakArI janAomAM meTA kApa mUkavA paDaze, athavA moTA pAyA upara deficit finance karavuM paDe jethI moMghavArI vadhe. ' hakIkatamAM hIMmatapUrvaka peTe pATA bAMdhavAnuM prajA na svIkAre ane jIvanadhoraNa UMcuM lAvavAne nAme kharcA vadhatA ja rahe te A paristhitine pahoMcI vaLavuM muzkela che. paNa peTe pATA bAMdhavAnuM A kAma uparathI zarU thavuM joIe. moTI kaMpanIonA adhikArIone je pagAre ApavAmAM Ave che ane sarakAra te maMjura kare che te jotAM majUro athavA bIjA nekariyAta vargane ochuM levAnuM kahevuM te temanI hAMsI karavA barAbara che. kaMpanIonA adhikArIonA mAsika pagAra pAMca, cha hajAra, kayAMka 8-10 hajAra ane bIjA ghaNA lAbha - maTara, Free Furnished Residential Quarters, tabIbI kharca, bALakone zikSaNa vigere ApavAmAM Ave che, je lAbhe sahita mAsika rUpIyA 12, 15 ke 20 hajAra jevA thAya ane sarakAra te maMjUra kare te majUro ane nekariyAtane kayA moDhe ochuM levAnuM kahe? A sivAya bIjuM khAI jAya te juduM. pachI bhraSTAcAra vadhe nahi te bIjuM zuM thAya ? gavAmAM koMgresa mahAsamitinI beThaka govAmAM, koMgresa mahAsamitinI beThaka maLI, jemAM gAMdhIjayaMtInA varSathI, eTale ke 2-10-1969 thI 7 varSamAM, eTale atyArathI 8 varSamAM saMpUrNa dArUbAMdhI dAkhala karavAno TharAva thayo. dArUbaMdhI keMgresanI pAyAnI nIti che. 20 varSamAM tene pUro amala na karyo, balka tenA pratye upekSA karI, DhIlI karatA rahyA. have ATha varSa pachI jyAre tenI rAjakIya hastI haze ke nahi, tyAre dArUbaMdhIne amala karavAne nirNaya kare che. A TharAvamAM rahelA daMbha upara vivecana karavAnI jarUra nathI. e kharuM che ke mAtra kAyadAthI dArUbaMdhI saphaLa thAya nahi. e paNa kharuM che ke vartamAna paristhitimAM 1 - 2 varSamAM saMpUrNa dArUbaMdhI badhAM rAjyomAM dAkhala karI zakAya tema nathI. kAraNa ke 20 varSamAM tene mATe pramANika prayatna thayo nathI, eTaluM ja nahi paNa, tene niSphaLa banAvavAnA mArga lIdhA che. hakIkatamAM, dArUbaMdhIne saphaLa karavA, kAyado gauNa upAya che. lekamata jAgrata karavo, vAtAvaraNa anukaLa karavuM ane bIjI ghaNI pravRttio karavAnI rahe. paNa A badhuM dArUbaMdhImAM jene sAcI zraddhA hoya e ja karI zake. keMgresamAM e zraddhA rahI nathI; keMgresa pradhAnamAM e zraddhA nathI; dArUbaMdhIno jene amala karavo che te polIsa ke nyAyadhIzane e zraddhA nathI ane AkhI vastu eka upahAsarUpa banI gaI che, ane tethI jANe dArUbaMdhIne kAraNe ghaNAM aniSTa thatAM hoya evI paristhiti UbhI thaI che. vartamAnapatrone moTA bhAgane-khAsa karIne aMgrejI vartamAnapatrane AvuM vAtAvaraNa sarjavAmAM mATe phALo rahyo che. kAyadAthI mANasane naitika banAvI na zakAya evA upalakIyAM vidhAnothI prajAne zramamAM nAkhI che. alabatta, mAtra kAyadAthI naitika na banAvI zakAya, jo lokamatane pUro Teko na hoya te, paNa dareka kAyadA mATe A vidhAna lAgu paDe che. ' ' hakIkatamAM, dArUbaMdhImAM potAne zraddhA che evuM kahevAvALAoe paNa A dizAmAM prayatno karyA nathI. potAnI amuka prakAranI pratiSThA baMdhAI che eTale dArUbaMdhI thavI joIe ema kaho rAkhe che ane AvA TharAva karI AtmasaMtoSa le che. A kArya eTaluM bhagIratha che ke pitAne temAM zraddhA che evuM kahevAvALAe bIjuM badhuM kAma chADI daI, lokamata jAgRta karavA, jarUra paDe to dArUnA pIThAonI cAkI karI athavA satyAgraha karI, lokone dArUnA vyasanamAMthI choDAvavA pravRtti thavI joIe. paNa teo ema ja mAnI beThA che ke loko A vyasana choDavAnA nathI ane prayatna karavo mithyA che. cImanalAla cakubhAI zAha rAjasthAnamAM aThavADiyAnuM paribhramaNa jodhapura khAte maLanAra bhArata jaina mahAmaMDaLanA adhivezana nimitte sapTembara mAsanI 27 mI tArIkhanI sAMje ame cha mitrazrI durlabhajI khetANI, zrI khImacaMda vorA, zrI kulacaMda zAmajI, zrI maNibhAI vIracaMda, zrI gijubhAI mahetA ane huM-gujarAta melamAM muMbaIthI nIkaLyA. amadAvAda sTezane gADI badalIne dilhI melamAM jodhapuranA khAsa DabbAmAM beThA ane rAtre sADAATha vAge lagabhaga jodhapura pahoMcyA. muMbaIthI upaDayA te jodhapura sudhI vAta vidamAM ane jANe ke jyAMthI je maLyuM te khAvAmAM ame evA tallIna banI gayA ke TrenanI musApharIne samaya kayAM game tenI amane khabara na paDI. e vArtAvida evA nAda upara cAlyuM ke ame parasparane ummarabheda bhUlI gayA ane gaMbhIra - prauDha dekhAtA mitro paNa haLavI vAtenI rasALa bhUmikA upara sarI paDayA. dA. ta. aneka viSayanI carcAmAM ApaNe je cothuM aNuvrata che - paradArA viramaNa vrata- temAM paradArA kone kahevAya, temAM kuMvArI, cUkatA ane vidhavAne samAveza thAya ke nahi e muddo paNa amArI haLavI carcAne viSaya banI gayuM ane A viSaya upara amArAmAMnA bahulakSI prajJA dharAvatA ane bahoLo anubhava dharAvatA bhAI durlabhajIe bahu jhINavaTabharyuM vivaraNa karyuM ane amArI pramukha jijJAsAne savizeSa uddIpta karI. jodhapura rAjyanA musApharI baMgAlamAM ame utAro karyo. ahIM ramaNalAla sI. zAha amArI sAthe joDAyA hatA. jodhapuramAM ame be divasa rahyA te daramiyAna 29 tathA 30mI sapTembaranA roja-bharAyelA bhArata jaina mahAmaMDaLanA adhivezanane lagatAM jarUrI smaraNa te 15mI okaTobaranA "prabuddha jIvanamAM ApavAmAM aAvyA che. adhivezananA niyata samayamAM ame tyAM bAdazAhI rAjamahela ane maMDora ughAna joI AvyA. bIjA divase bAra sADAbAre adhivezananuM kAma pUruM thatAM bhejana bAda tyAM comAsu karatAM sthAnakavAsI munionAM darzane gayA, temAMnA eka hatA muni zImalajI mahArAja jee "madhukara" nA nAmathI lakhe che. temanA taraphathI 'aMtara kI oTa' nAmanA temanA lekhonA saMgrahanuM pustaka ane pratyekane bheTa maLyuM. A pustakanAM saMpAdikAnuM nAma hatuM kumArI kamalA jaina 'jI jI' ema. e. A bahena koNa che ema pUchatAM bAjumAM beThelA te bahenanA pitAne paricaya thaze. temanI sAthe vAtacita thatAM prabuddha jIvanane temaNe ullekha karyo ane pote cAlu vAMcatA hoIne te vize potAne sadbhAva vyakata karyo. prabuddha jIvana ahIM sudhI pahoMcyuM che te jANIne Azcarya thayuM ane citte thoDuMka abhimAna paNa anubhavyuM. tyAra bAda InkamaTekasa la prekaTIzanarsa esosiyezana taraphathI cImanabhAI aMge sanmAna saMmelana yojavAmAM AvyuM hatuM, e ja rIte tyAMnI vyApArI cembara taraphathI zrI koyAMsaprasAda jaina tathA zeTha lAlacaMda hIrAcaMda aMge ane sthAnika roTarI kalaba taraphathI zrI lAlacaMdabhAI aMge sanmAna saMmelana yojavAmAM AvyAM hatAM ane temAM nimaMtrita mahemAna tarIke ame bhAga lIdho hate. ahIMthI amArI maMDaLI vikharAvA lAgI. rAtrinA phulacaMdabhAI zrI riSabhadAsa rAMkA sAthe bikAnera gayA. ramaNalAla sI. zAha amadAvAdanI gADImAM vidAya thayA. savAranA durlabhajIbhAI ane maNibhAI muMbaI javA mATe jayapura pleInamAM gayA ane cImanabhAI sAthe ame (huM, khImacaMdabhAI ane gijubhAI) rANakapura javA upaDayA. Azare 40 mAIlanA antare pAlI thoDo samaya aTakIne tyAM vasatA munizrI hastImalajInAM darzana karyA. jodhapurathI rANakapura 115 mAIlanA antare AveluM che, tyAM pahelI okaTobara savAranA bhAgamAM 11 vAgyA lagabhaga ame pahoMcyA. cA-nAsto patAvIne rANakapuranA mukhya maMdiramAM ame darzanArthe dAkhala thayA.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 1para keTalAMka pagathiyA caDhIne AgaLa cAlatAM pravezadrA 2 AgaLa ja UMcenI chata upara korAyalAM nagna maithuna zilpo tarapha amAruM dhyAna kheMcAyuM. A bAbata huM jANato hovAthI, mane koI Azcarya na thayuM, paNa cImanabhAIe A joIne ghaNAM AghAta anubhavyo. rANakapura AvavAnuM A cothI vakhata banyuM hatuM ema chatAM aMdaranI racanA ane kotarakAma jotAM meM jANe ke eTalA ja AnaMda ane vismaya anubhavyAM. mukhya maMdira joyA bAda bahAra nIkaLatAM bhAjanazAMLAnI bAjue eka bIjAM jaina maMdira che. A maMdira mukhya maMdiranAM salAToe peAtAnI bhakitanA pratIkarUpe badhAveluM che ema kahevAya che. A maMdiramAM to cetarapha DhagalAbaMdha bibhatsa kotarakAma jevA maLe che. jaina maMdiramAM AvuM kotarakAma kema karyuM haze tenA haju koI saMtAkAraka khulAsA maLato nathI, baporanA thoDo ArAma karIne ahiMthI 90 mAIla lagabhaga dUra Avela udepura javA ame nIkaLyA. rastAmAM zrInAthajInuM tIrthadhAma ane ekaliMgajInuM maMdira AvyuM. A banne sthaLo meM pahelI ja vAra joyAM. zrInAthajInuM tIrthadhAma joIne bhAre nirAzA thaI. tyAM tIrthanuM koI pavitra zAnta vAtAvaraNa ja na lAge. zrInAthajInA darzana, tene lagatA samaya na hovAthI na thayAM. tenuM maMdira bahu nAnuM ane sAmAnya koTinuM lAgyuM. judA judA vakhatanAM darzana, zrInAthajIne karavAmAM AvatA jAtajAtanA zaNagAra ane temane dharavAmAM AvatA ane pAchaLathI vecavAmAM AvatA bhAtabhAtanA bhAga ane tyAMnA jANItA 'ThAra'A sivAya bIjI koI bAbata tyAM sAMbhaLavAmAM na AvI. ekaliMgajInuM maMdira joIne prasannatA anubhavI. zatruMjayanI nAnI sarakhI TuMka hoya evuM A maMdira lAgyuM. ekaliMgajI udepuranA rANAonA ISTadeva manAya che. sAMjanA sUryAsta bAda ame udepura pahoMcyA ane vizALa sarovaranA kinAre ThIka ThIka UMcANamAM Avela evI leIka vyu hoTelamAM ame utaryA. AvI ati kharacALa pazcimI DhabanI hoTelamAM utaravAnA mArA mATe ane khImacaMdabhAI mATe A pahelavahelA anubhava ha . hoTalamAMthI bhAre sundara daSya najare paDatuM hatuM. khAdhu pIdhuM ane khUba thAkelA hAvAthI rAtrI gADha nidrAmAM pasAra karI. savAranA nityakarma patAvI hoTelanA vizALa AMgaNAmAM thoDo samaya pharyA ane prAta: kALanI prasannatA anubhavI. tyAra bAda brekaphAsTa levA DAIniMga rUmamAM gayA. amArAmAMnA khImacaMdabhAI mATe A aMgrejI DhabanA brekaphAsTa kAMIka navA anubhava jevuM lAgyuM. eTale kAMI paNa letA - rakhene jaina AcAra viruddha nahi hoya - ema acakAtA dekhAyA. huM A bAbatanA sAva navA nizALiyo nahoto. bIjA be sAthIo to AthI sArI peThe TevAyelA hatA, pratyeka peya athavA khAdyapadArtha zuM che tenI samajaNa ApIne ame khImacaMdabhAInA saMkoca dUra karyo. A daramiyAna meM ane gijubhAIe pazcimI DhabanA brekaphAsTanI amuka cIjo ApaNA savAranA nAstAmAM dAkhala karavA jevI che ema khImacaMdabhAIne gaLe utAravA prayatna karyo, paNa temaNe ema jaNAvyuM ke " A badhuM karIne jIvananI jarUriyAta vadhAravI ane pazcimanI nakala karavI tenA badale ApaNA nAstA mATe dahIM ane bAjarInA roTalA zuM khATA che?" A rIte brekaphAsTa patAvyA bAda nAhyAdhAyA eTale sauthI pahelAM ahIMthI thoDe dura rANA pratApanuM smAraka hatuM te jovA gayA. ghoDA upara beThelI rANA pratApanI mUti jeI khUba rAjI thayA. e dezabhakatane ame bhAvabharyuM namana karyuM. tyAMthI keTalAka jaina bhAIo sAthe amuka sthaLe milana geAThavavAmAM AvyuM hatuM tyAM ame gayA ane cImanabhAIe bhArata jaina mahAmaMDaLanA uddezo ane tAje taramAM maLelA tenA adhivezanane lagatI keTalIka vAMte kahI. pachI bAjue AvelA eka digaMbara maMdiramAM gayA. tyAM vacce tIrthaMkaranI mukhya mUrti birAjamAna hatI, tenI eka bAjue bAhubalinI ArasanI UbhI mUti joI ane bIjI bAjue, sametizakhara tIrthaM jyAM che ane tenA jevA UThAva che tevA ArasamAM Abehuba tA. 16-11-68 upasAvelA AkAra joIne amane khUba AnaMda thayo. divAla upara paTanA AkAranA sametizakhara meM ghaNI vAra joyo che paNa AvA small scale upara Abehuba pahADano uThAva anyatra kadi joyA nathI. tyAMthI Aje gAMdhIyantInA divasa (oNkaTobara bIjI tArIkha) hAIne keTalAeka sarvodayavAdI mitroe eka nAnuM sarakhuM saMmelana ane cImanabhAInuM gAMdhIjI upara vyAkhyAna gAThavyuM hatuM. tyAM gayA ane te patAvIne ame cImanabhAInA mitra zrI sAnIne tyAM jamavA gayA. jamI paravArIne baporanA be vAgye amadAvAda tarapha ravAnA thayA. udepurathI amadAvAda vacce lagabhaga 158 mAIlanuM aMtara che. rastAmAM Azare 40 mAIlanA antare kezariyAjInuM tIrtha Ave che ane AgaLa keTaleka dUra jatAM zAmaLAjInuM maMdira Ave che. kezariyAjI huM dazabAra varSanA hatA tyAre huM mArA mAtapitA sAthe yAtrAe nIkaLelA te daramiyAna gayo hato, tenuM mane AchuM smaraNa hatuM, paNa vigatAno koI khyAla nahoto. udepurathI amadAvAda sudhInA rastAnA zarUAtanA aDadhAthI vadhAre bhAga aravallInI parvatamALa ane gADha jaMgalAmAMthI pasAra thAya che. tAjetaramAM varSA Rtu pUrI thayelI hoIne cAtarapha badhuM lIluMchama hatuM ane nadInALAMthI ramaNIya lAgatuM hatuM. TekarA TekarIone vaTAvAM sarpAkAre AgaLa ne AgaLa vaye jatA UMcA nIcA rastA upara amAro pravAsa mAIlAnA mAIlA sudhI cAlyA karyo. A anubhava mArA mATe anupama AnaMdano viSaya banyo. A rIte ame AgaLa vadhatAM vadhatAM kezariyAjInI bhAgALe AvI pahoMcyA. tyAMnA eka jaina gRhastha sAthe ame maMdiramAM praveza karyo ane keTalIeka vastuAne nahi joyelI joI ane nahi jANelI joI. jethI dilamAM bhAre viSAda thayo. A tIrtha digaMbara tathA zvetAMbaro ubhayane mAnya che ATalI narI vAstavikatAno svIkAra ane temAMthI pariNamavA joItA ukelanA abhAve banne samudAya vacce varSothI kevA kevA jhagaDAo cAlyA karyA che ane te pAchaLa keTaluM dhana ane zakitanA vyaya karavAmAM Avyo che ane varSothI te tIrthanA vahIvaTanA tatkAlIna sarakAre kevI rIte kabajo lIdho che - A badhuM joIne ane jANIne UMDI gamagInI anubhavI. Aje paNa A mAlekIhakkano jhaghaDo cAlyA kare che ane A tIrtha mAtra digaMbara yA zvetAMbaranuM nahi paNa samasta hindu komanuM che- evA muddAne AgaLa karIne sthAnika sarakAra paNa hAIkorTanI beMcanI sAme AvI rahela apIlamAM eka pakSakAra banI beThI che. A keTaluM badhuM du:khada che? tyAMthI AgaLa cAlatAM ane vanaupavana ane pahADI pradeza vaTAvatAM ame zAmaLiyAjI pahoMcyA. sAMjano samaya hato. amadAvAda pahoMcavAnI utAvaLa hatI ane ema chatAM zAmaLiyAjInA maMdiranAM darzana te karavA ja rahyAM. A maMdiramAM zAmaLiyAjInI bhavya mUrti bhAva prere evI che. maMdiranuM bAMdhakAma ane sthApatya jotAM jANe ke rANakapuranA maMdiranA nAno namUno na hoya evA AnaMda anubhavAya che. Aje te maMdirano punarUddhAra thaI rahyo che. gujarAtanuM kharekhara A darzanIya sthAna che. aMdhArU thavA AvyuM ane amadAvAda pahoMcyA. zAhIbAgamAM vasatA eka gRhasthane AgaLathI khabara ApI hatI te mujaba temane tyAM bhojana karyuM. cImanabhAI tathA gijubhAI tyAMthI pleInamAM muMbaI sIdhAvyA. khImacaMdabhAI gujarAta melamAM ravAnA thayA. huM te rAta ane pachInA divasa amadAvAdamAM rokAyA. divasa daramiyAna aneka mitrA svajanone maLyo. paMDita sukhalAlajI sAthe be kalAka gALyA. rAtrInA gujarAta melamAM ravAnA thaIne cAthI oNkTobaranI savAranA muMbaI pAchA AvI pahoMcyo. pachInA divase bapore huM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghadrArA yojAyalA vajezvarI paryaTaNamAM joDAyA, jenuM varNana pahelI navebaranA prabuddha jIvanamAM pragaTa karavAmAM AvyuM che. paramAnaMda
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-18 prabuddha jIvana 153 - AcArya rajanIzajI rASTrIya netAgIrInA paMthe! ; cAlyuM A che. emaNe hatyA che. gAMdhIjIe tarIke ( tAjetaramAM nArageLa khAte jayalI zibira daramiyAna janmabhUminA pratinidhi sAthe AcArya rajanIzajI sAthenI praznottarI tA. 10-11-68 nA 'janmabhUmi-pravAsI'mAMthI sAbhAra udhUta). prazna: AcAryazrI, tame A traNa divasanI zibira daramiyAna krAMti karavA mATe paradezI hUMDiyAmaNa, kAco mAla, yAMtrika zakita karuNA, maitrI, muditA ane upekSA e cAra viSayo para abhyAsa- vagere aneka sAdhane vipula pramANamAM joIe ane tenI ApaNe pUrNa pravacane karyA che ane A pravacana daramiyAna gItA, bAIbala, tyAM bhayaMkara achata che. A paristhitimAM dezanA daridramAM daridra purANa, kurAna upaniSado vagere jAtajAtanA dharmagranthane Azraya mANasane paNa carakhe calAvavAthI ke grAmodyogamAM rasa letA karavAthI. lIdho che ane UMDA tattvajJAnanI carcA paNa karI che. mAre e badhA rejI ane roTI apAvI zakAtI hoya temAM beTuM zuM che? praznonI carcA karavI nathI. mAre te raste cAlyA jatA sAmAnya uttara : sAdhananI achatanI vAta e eka moTuM tUta che. achata mANasanA mAnasa upara tamArA A zibira daramyAnanA pravacanane IcchAzakita (Will power) nI che. raziyAe jyAre krAMti kAraNe je chApa paDI che tenA pratyAghAta joIe che, jANavA che. karI tyAre jagatanA tamAma rASTro tene kacaDI nAkhavA mAMgatA hatA. A prazno bilakula dunyavI che te tamArA sanasanATI macAvanArAM tenI pAse paNa sAdhananI achata hatI ane cAre bAjuethI e vidhAnamAMthI ja janmyA che. duzmanothI gherAyeluM hatuM. ane chatAM teNe pacIsa varSamAM dezane sIne gaI kAlanI tamArI carcA daramiyAna tame eka evuM vidhAna palaTAvI nAkhyo hateA. karyuM hatuM ke carakho, khAdI, racanAtmaka kAryakrama vagere badhuM eka nUta prazna: paNa raziyAe to eka prakAranI saramukhatyArazAhI vAparI che. lokone daridranArAyaNa kahIne bahelAvavA ne temanI garIbI hatI. lokone cakkasa rIte kAmadhaMdhe karavAnI pharaja pADI hatI. ApaNe satata cAlu ja rahe tevA prayAsa karavA te eka sAmAjika kAvatarAne tyAM lokazAhImAM e badhuM kema thaI zake? che. TheTha mana mahArAjanA vakhatathI A cAlyuM AvyuM uttara: je lokazAhI dezanA vikAsamAM ADe AvatI hoya te che ne gAMdhIjIe paNa A ja karyuM che. gAMdhIjIe A dezanA AtmAne lokazAhIne khatama karavAnI jarUra che. ApaNI lokazAhI paNa dezanI haNI nAkhyo che. emaNe hatyArAnuM kAma karyuM che. tame gAMdhIjIne hatyArA vikAsane aTakAve che. to tenI jagAe evI vyavasthA thavI joIe tarIke saMbodhana karaze te koI tamArI ja hatyA karI nAkhaze tenI ke jethI dezane sIne pacIsa pacAsa varSamAM palaTAvI zakAya. temane khabara che? prazna: eTale tame saramukhatyArazAhInI tarapheNa karo cho? uttara: AvI hatyAthI DarIne huM kaMI satya chupAvavAne nathI. uttara: huM jarUra koI udAramatavAdI saramukhatyAra (benivAlanTa mArI hatyA thAya tene mane bhaya paNa nathI. hakIkatamAM te hatyA thAya DikaTeTara)ne pasaMda karuM ja, A deza AkhAne be cAra dAyakA mATe te sAruM. mAro ane gAMdhIjIne mukAbale thaI jaze. ekAda lazkarI chAvaNImAM pheravI nAkhavo joIe ne pratyeka mANasane prazna: nA, paNa tamArI hatyA thaI jaze to tame je kAma karavA pitAnI vadhumAM vadhu jarUriyAta maLI rahe teTalA pramANamAM utpAdana mAge che te aTakI jaze tenuM zuM? karavuM joIe. ApaNI prajA ALasu thaI gaI che. temanI pAse uttara: koI paNa eka mANasanA maravAthI koI kAma aTakatuM pharajiyAta kAma karAvavuM joIe. kAma karaneke upalakSa meM prajA ke nathI. khAsa karIne vicAronI prakriyA aTakatI nathI. Isu marI gayA, upara dabAva DAlanA hogI. gAMdhI marI gayA, buddha marI gayA, mahAvIra marI gayA paNa teo je prazna: A paristhiti tame zI rIte UbhI karavA mAge che? saMdeza ApI gayA che te phelAyA ja karyo che. kArla mAkarsa marI tamArI najaramAM atyAre koI AvA udAramatavAdI saramukhatyAra gayA pachI pacAsa varSe sAmyavAdane amala raziyAmAM thayo eTale thaI zake te mANasa dekhAya che kharo? keInA vyakitagata jIvana ke maraNa para kaI philasuphInA vikAsane uttara: A koI mANasa dekhAte te nathI ja, paNa e to AdhAra rahetuM nathI. ApameLe kAMtinA parIbaLathI dhakelAIne upara AvI jaze. mArI prazna: paNa tame gAMdhIjInI viruddha zA mATe che? gAMdhIjI IrachA gAmegAma, maholle maholle yuvAne ane yuvatIonAM saMgaThane daridranArAyaNane kharekhara je daridranArAyaNa tarIke pUjatA na hatA ne sthApavAnI che ne temanI mAraphata A prakAranI lazkarI zistane temanuM dAridraya cAlu ja rahe tema IcchatA hatA te AkSepa tame phelAvo karavAnI che. karavA mAMgo cho? prazna : paNa te te tame lagabhaga sAmyavAdI 'kamyuna' nI najIka uttara : bilakula nahi. huM gAMdhIjI upara evo AkSepa karate ja pahoMcI rahyA che: nathI paNa teo pAMca hajAra varSathI je philzaphI ApaNA mAnasa uttara : mane koI vAda sAme vAMdho nathI. dezane vicAra karate karI para ThokI besADavAmAM AvI che tene ja jANeajANe bhega banI cUke, dezanA lokone UMcA ANe tevo koI paNa raste-koI paNa vada gayA hatA. te vize mArA manamAM bilakula zaMkA nathI. virodha huM - mane maMjUra che. gAMdhIjIno ja nahi, vinebAjIne paNa karuM chuM. vizvamAM kayAMya prazna : AvI paristhiti UbhI karavA mATe je krAMtinI jarUra vijJAna vagara pragati zakaya ja nathI. ne A loko vimAna choDIne paDe che te anivArya rIte ahiMsaka ja hovI joIe ema tame mAno relagADImAM ne relagADI cheDIne belagADImAM javAnI vAto che ke pachI hiMsaka krAMti hoya te paNa tamane maMjUra che? kare che te lokone tyAga ane tapazcaryAnA mehamAM uttara: krAMti ahiMsaka hoya te sAruM paNa anivAryapaNe jo mUkIne pragatithI vaMcita rAkhe che. A vastuno huM virodhI hiMsaka krAMti karavA paDe to tenA sAma paNa mana vALA navA hiMsaka krAMti karavI paDe to tenI sAme paNa mane vAMdho nathI. ' chuM. vizvasamasta jyAre audyogika krAMti karI rahyuM che tyAre prazna aNabAbanI bAbatamAM tamArA zA AbhaprAya ! grAmadyoganI vAta karavI e bevakUphI che. eka AkhI prajA sAthenI uttara: A vize cekhavaTa karavAnI bAkI rahe che! Azubeba ne rASTra sAthenI chetarapiDI che. je rASTra tAMtrika rIte (TekanelaoNjIkalI) bhArate avazya banAvavA ja joIe. ApaNe gaI kAle cInanA AgaLa nahi vadhe te rASTra ane tenI prajAnuM adha:patana thavAnuM ja hAthe mAra khAdho ne pharI jo AvatI kAle cIna humale karaze te che ane thavAnuM ja che. " ApaNe mAra khAvAnA ja chIe. gaI kAle ApaNe pAkistAnane prazna : paNa tame kahe che teTalA meTA pramANamAM audyogika thoDuM kharuM karyuM tene Aje garva laIe chIe. paNa daza varSa
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 prabuddha jIvana tA. 16-11-68 pachI A ja pAkistAna ApaNane khekhara karI jAya to mane navAI AvatA ja rahe teTalA mATe asatya bolavAnuM huM kadI nahi svIkAruM." nahi lAge. ApaNe ArAba banAvIne laDAI jagAvavI joIe A tabakake naherunA hipnoTIjhama viSe vadhAre cekhavaTa karatAM tema huM nathI kahete paNa ApaNI sAme koI AMkha UMcI karavAnI temaNe jaNAvyuM hatuM ke eka vAra azruta paTavardhana mane maLyA hatA hiMmata kare te tene ApaNe aNuboMba batAvIne tenI jagyA para ja ne tyAre vAtacIta daramiyAna temaNe mane jaNAvyuM hatuM ke meM eka vAra coTele rAkhIe e jarUrI che, ne dezanA hitamAM che. je loko Aje paMDitajI rAAthe madrAsa rAjyanI musApharI karI hatI, ne te divase ahiMsAne nAme ke gAMdhIjInA nAme aNuboMbane virodha kare che te eka ja divasamAM temaNe trIsa jAhera sabhAmAM bhASaNa karyAM hatAM. loko dezanA drohIe che. zrI paTavardhane paMDitajIne pUchayuM ke tame ATalI badhI sabhAmAM prazna: tamArA eka pravacana daramiyAna paMDita naherune hiTalara bhASaNa karatAM karatAM thAkI jatA nathI? tyAre naherue emane javAba sAthe sarakhAvyA hatA ane ema kahyuM hatuM ke lAkho lokonA rasamu- vALyo hato ke nA, huM thAkato nathI eTaluM ja nahi paNa pratyeka dAyane hipnoTAIjha karavA mATe A netAe pitAnI vyAsapITho hamezAM sabhAne aMte meM jANe vahIskIne eka pega pIdho hoya tema mane UMcI rAkhatA hatA. tamArA A vidhAna sAthe huM sahamata thaI zakato naze caDhe che. eTale jema netAgIrInuM hipnoTIjhama hoya che tema nathI; kAraNa ke meM paMDitajInI pacIseka jAhera sabhAmAM hAjarI lokasamudAyamAMthI paNa eka prakAranuM hIpnoTIjhama pasAra thAya ApI che ke temane kayAreya lokone hIpnoTAIjha karavAnA prayAsa che. A ja hipnoTIjhamane kAraNe to koriyana yuddhamAM je amerikane karatA joyA nathI. ane vyAsapITha to UMcI rAkhavI ja paDe, kAraNa pakaDAyA hatA temane nava mahinA pachI jyAre choDavAmAM AvyA ke jyAM lAkha mANaso ekaThA thayA hoya tyAM vakatAnuM moTuM dekhI tyAre teo amerikAnI viruddha vAta karatA thaI gayA hatA. raziyAmAM zakAya teTalA mATe paNa vyAsapITha UMcI rAkhavAnuM jarUrI hoya che. je je mANasene hipnoTAIjha karavAmAM AvyA hatA temaNe badhAe tame paMDitajI upara hipnoTIjhamano AkSepa karI che te mAre gaLe thoDA divasanA hipnoTIjhama pachI tarata ja rAjakIya hatyAnA kAvatarAUtaratuM nathI. emAM pote saMDovAyA hovAnuM kabUla karyuM hatuM ne sahaja rIte uttara: paMDitajI jANIjoIne hipnoTAIjha karatA hatA, tema huM phAMsI para caDhI gayA hatA. kaheto nathI paNa netAoe netAgIrI TakAvI rAkhavI hoya te hIpno- pra: tame dezanI ke vizvanI dunyavI pragatimAM mAne che ke TIjhama vAparyA vagara chuTake ja nathI. netAgIrI ane hipnoTIjhama , AdhyAtmika pragatimAM mAne che? sAthe sAthe ja jAya che. uttara: koI paNa deza jyAM sudhI dunyavI pragati sAdhe nahi prazna: paNa to pachI tame tamArA pravacana daramiyAna tema ja tyAM sudhI AdhyAtmika pragati sAdhI zake ja nahi, maunanA prayoga daramiyAna je sUcana karo cho, te paNa mane te eka dunyavI pragati e ja AdhyAtmika pragatinuM prathama sapAna che. prakAranAM hipnoTIjhama jevAM ja lAge che tenuM zuM? tame mauna dara- lokonI badhI ja jarUriyAta saMtoSAya, prApta thAya pachI ja temane miyAna lekone raDavAne Adeza Ape che te mukhyatve bahene mephATa AdhyAtmika pragatimAM rasa pragaTe. raDe che, te hipnoTIjhama nahi to bIjuM zuM che? prazna: A deza-bhArata-ne UMce ANavA mATe zuM karavuM joIe? uttara: hA, te hipnoTIjhama ja che. paNa mAruM hipnoTIjhama uttara: sauthI pahelA te daridranArAyaNanuM tUta kADhI nAkhavuM lekonA bhalA mATe che. temanuM mana mukata thAya te mATe che. tyAre joIe te lokone mAnasika rIte udyoga tathA TekanolojI prati AgaLa anya netA temanI potAnI netAgIrI TakAvI rAkhavA mATe hipna- vadhAravA joIe. Ama karavA jatAM takalI ke carakhAne Aga lagATIjhamane upayoga kare che. - DavAnI jarUra paDe to te paNa lagADavI joIe, ne khAdInI TepInI prazna: hipnoTIjhamane prayoga je ATale sAdhya ane saraLa hoLI karavAnI jarUra paDe che te paNa karavI joIe. hoya te lAkha mANasa upara evo prayoga karIne tenI asara jovI prazna: paNa tame jo A ja rIte ne AkhuM ne AkhuM ja belyA tenA karatAM pAMca - pacIsa patrakArone bolAvIne temane ja zA karaze to te tamArA ghaNA anuyAyIo tamArI AjubAju UbhA mATe hipnoTAIjha nathI karavAmAM AvatA? ema thAya che temanI rahevAnuM pasaMda nahi ja kare, ne tame ekalA aTulA paDI jaze. mAraphata netAne saMdeze karaDe vAMcako samakSa bahu ja saraLatAthI uttara: e mATe mArI taiyArI che ja. leko mArI AjubAju pahoMcADI zakAya. UbhA rahe teTalA mATe vyavahAru banavAnuM ke apramANika banavAnuM : uttara: patrakArone hipnoTAIjha karavAnuM bahu muzkela hoya che. huM kadI nahi svIkAruM. jayAre AmasamudAyane hipnoTAIjha karavAnuM ghaNuM saraLa hoya che. prazna: tame buddha, mahAvIra, Izu, gAMdhI, naheru vagerenAM nAma paNa eka vakhata lAkho mANasone hipnoTAIjha thayelA patrakAra avAranavAra le che, paNa keInAthI khAsa vizeSa prabhAvita thayA jue ne te pachI patrakAro paNa saraLatAthI hipnoTAIjha thaI zake he tevuM koNa che? tame kone anusaro che? che. mArI pAchaLa hajAro mANasa phare che, eTale tamane paNa mane uttara: huM kaI paNa eka vyakitathI khAsa ke viziSTha rIte prabhAmaLavAnuM mana thayuM, paNa je mArI pAchaLa koI paNa mANase pharatA vita thayA ja nathI. huM to mane jyAMthI je satya ane sauMdarya maLyuM na hota to tame mArI pAse Avata kharA? tene pAmavAne prayAsa karuM chuM. pariNAme savAranI sabhAmAM meM buddhaprazna: paNa tame naheru - gAMdhI - vinobAjI kAma, dharma vize nI tarapheNamAM dalIla karI hoya te sAMjanI sabhAmAM meM temanI viruddhaje "bhayaMkara" ane visphoTaka vidhAne karye rAkhe che. tene pariNAme mAM paNa dalIla karI hoya evuM bane che. kayAreka meM kArla mAkarsane loko tamArI najIka AvavAne badale dUra nahi nAsI jAya? tamArA vakhANyA hoya te ghaNI vAra tene vakhoDayA paNa hoya. meM koInI anuyAyIonI saMkhyA ghaTI nahi jAya? 'kaMThI bAMdhI nathI. uttara: mArA je anuyAyIo mArA vicArone pacAvI zake tema prazna: dAna vizenA tamArA khyAla evA che ke jemane mesa na hoya teo vahelA ja mane choDI jAya, temAM emanuM ane mAruM meLavavo che te loko dAna kare che athavA te jemane zeSaNamAM rasa bannenuM hita che. khare TAMkaNe je loko dago de tenA karatAM pahelethI che te loka ja dAna Ape che. te tamArI saMsthA "jIvana jAgRti chUTA thaI jAya te vadhAre yogya gaNAze. bAkI satya te hamezAM kaDavuM ja kendra" ne je loko dAna Ape che ke ApaNe tenuM zuM? hoya che. ne te pacAvavuM bhAre muzkela hoya che. loko mArI pAse uttara: jIvana jAgRti kendrane dAna ApanArA mArI philasUphIne
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1168 samajIne dAna Ape che. te badhA dAna ApanArA svArthathI dAna Ape che tema paNa nathI. keTalAka pramANikapaNe ucca hetuthI paNa dAna ApatA haze. prabuddha jIvana prazna: AjakAla evuM bane che ke rAjakAraNamAM ke saMsthAomAM rasa levA mATe sArA mANase AgaLa Ave tevuM vAtAvaraNa nathI. ne pariNAme je khAlI jagyA (vekayuma) rahe che temAM luccA ghUsI jAya che tenuM zuM? uttara: luccAonuM chelluM AzrayasthAna rAjakAraNa che. jo sArA mANasA AgaLa nahi Ave te luccAe ghUsI ja javAnA. ApaNe A paristhiti aTakAvavI hAya tene sArA pramANika mANasane AgaLa UbhA rahevAmAM madada karavI ja joIe. tame jUone! dezanI AjhAdI pachI gAMdhIjI sarakAramAM joDAyA nahi tene pariNAme ajaba paribaLA sarakAramAM ghUsI gayAM ne Aje dezanI hAlata thaI che te tame joI rahyA che. prazna: gAMdhIjI bhale sarakAramAM na joDAyA paNa emaNe to emanA karatAM paNa sArA mANasanA hAthamAM naherujInA hAthamAM-rAjya soMpI dIdhuM hatuM. tenI sAme tame vAMdhA kema UThAvI zako? uttara : e barAbara che. tame naherune sArA mANasa kahyA te yogya karyuM che. naheru sArA hatA, paNa saMta na hatA. eTale emaNe rAjya rAjyanA Thagone bhegA karIne potAnI sattA majabUta karI hatI. gAMdhIjI je sarakAramAM hAta te tema na banyuM hota. to Aje jayaprakAza, krIpalANI, rAjAjI vagere kaoNMgresanI bahAra na hota. mahAtmAjI ane naherumAM te AsamAna jamInano phera che. mahAtmAjI satyamAM mAnatA hatA. naherujI rAjakAraNamAM ja jIvatA hatA. ne eTale ja emaNe rAjye rAjye luccAo ne guMDAone sattA pacAvI pADavAnI taka ApI hatI. have A guMDAone jo haTAvavA hoya to temanA karatAM meATA guMDAeka ja joIze. nAnA guMDAne hamezAM meTro guMDo ja haTAvI zake ne Ama ja cAlaze te mane dezanI bhayaMkara barabAdI dekhAI rahI che. prazna: A dezamAM samAjavAdanI sthApanA viSe tamAro zuM khyAla che? uttara; samAjavAda, jyaprakAza, nAMbudrIpAda ke leAhiyA lAvI zake tema huM mAnato nathI. e mATe te koI saMnyAsIe ja AgaLa AvavuM paDaze. prazna: kuTuMbaniyojana viSe tamAro zuM khyAla che? uttara: huM kuTuMbaniyojananI se| e se| TakA tarapheNamAM chuM paNa ApaNe tyAM je prayoga cAle che te dhiMtaga che. kuTuMbinayojana pharijayAta hAvuM joIe. ne be ke traNa bALakonI upara bALaka thAya te mAbApane gunegAra gaNIne cha mahinAnI jelanI sajA karavI joIe, te ja kuTuMbanayojana saphaLa thaze. prazna: jAtIya jJAna viSe tame zuM mAno che? uttara: mane ema lAge che ke jo bALakone tera - cauda varSanI uMmara sudhI taddana nagnadazAmAM ja rahevA devAmAM Ave to strI athavA puruSonA gupta bhAgA viSe je kutUhala chete dUra thAya. ne nadInALA ke vanaspatinI mAphaka ja strI ane puruSa eka bIjA pratye zvetA thaI jAya. ema thAya to atyAre je aneka jAtIya vikRtio dekhAI rahI che teno aMta Ave. prazna: khAdInI ATalI badhI TIkA karanArA tame pote te khAdI ja pahero cheA tenuM zuM? uttara: huM khAdI paheruM chuM te sAcuM che. paNa te Arthika praznanA nirAkaraNanA eka prayAsa tarIke nathI paherato. mane khAdInI kumAza game che eTale paheruM chuM. khAdIthI ApaNA Arthika prazna ukalI jaze ema huM bilakula mAnate nathI. 155 prakI noMdha acArya rajanIzajInuM pragaTa thaI raheluM vaicArika rUdra svarUpa gujarAtI bhASAbhASI janatAmAM AcArya rajanIzajIne suparicita banAvavAmAM 'prabuddha jIvana"nA Aja sudhImAM ghaNA mahattvanA phALo rahyo che. keTalAka loko 'prabuddha jIvana' drArA ja temane sau prathama oLakhAtA thayA che. Aja sudhInA temanAM pravacano kevaLa AtmadarzanalakSI rahyAM hatAM ane e dizAmAM svataMtra, maulika ane paraMparA-nirapekSa cintaka tarIke 'prabuddha jIvana' temane biradAvatuM rahyuM hatuM. oNgasTa mAsanA bIjA pakhavADiyA daramiyAna yojAyelI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI aMtima sabhAmAM apAyeluM temanuM vyAkhyAna kAmalakSI - sekasalakSI - banI gayuM ane e rIte temanA Aja sudhInAM pravacanonA jheka ekAeka badalAto lAgyo. parivartana aMge A navA jhoka aMge prabuddha jIvana'nA vAcakone vAkephagAra karavAnA hetuthI tA. 1-10-68nA 'prabuddha jIvanamAM' temanuM te vivAdAspada vyAkhyAna pragaTa karavAmAM AvyuM hatuM. tyAra bAda oNkaTobara mAsanI Akhara ane navembara mAsanI zarUAtamAM nAragALa khAte yojAyelI temanAM pravacaneAnI zibira daramiyAna goThavavAmAM AvelI patrakAra pariSadamAM dezanA vartamAna rAjakAraNa aMge ane tenA saMdarbhamAM gAMdhIjI, javAharalAla, vinobAjI viSe temaNe bhAre coMkAvanArA ane sAmAnya lokamAnasane AghAta pahoMcADanArAM vidhAno karyAM. A vidhAno jeTalAM vicitra ane vikaLa hatAM teTalI ja kaDhaMgI ane aicityanI sImAne koI koI ThekANe oLaMgI jatI temanI rajUAta hatI. A rajUAta tA. 10 mI navembaranA ' janmabhUmi - pravAsI ' mAM praznottaranA vyavasthita AkAramAM pragaTa karavAmAM AvI che ane te saMpUrNa AdhArabhUta che ane AcArya rajanIzajIe anumata karela che ane TeIpa rekarDa uparathI taiyAra karavAmAM AvI che ema tenA taMtrIe mane khAtrI ApI che. Ama A rajUAtane sArI prasiddhi maLelI hoIne tene 'prabuddha jIvana'mAM puna: prasiddhi apAya to te koIne vadhAre paDatuM lAge evA saMbhava che. Ama chatAM dainika patromAM Aje pragaTa thatI bAbato AvatI kAle hAtha uparathI sarI jAya che ane pariNAme tenuM mahattva visarAI jAya che, jyAre prabuddha jIvanamAM pragaTa thatI bAbatone pramANamAM vadhAre sthAyI rUpa maLe che. A uparAMta AcArya rajanIzajInI A rajUAta ThIka ThIka pramANamAM samIpagAmI tema ja dUragAmI pariNAme nipajAve tevA saMbhava che ane tethI'prabuddha jIvana'nA vAcakone prastuta rajUAta hastasulabha rahe e jarUrI che. Ama vicArIne tema ja AcArya rajanIzajInAM purogAmI svarUpe mAphaka temanuM A adyatana vaicArika rUdra svarUpa paNa prabuddha jIvanamAM rekarDa thavuM ja joIe ema samajIne, tene prabuddha jIvanamAM puna: prasiddhi ApavAnuM cita dhAryuM che. A rajUAta temAM rahelI vicitratAne, viSamatAne, adhUrI samajaNane tema ja ardhadagdhatAne svata: ja pragaTa karI rahI che. ane tethI te upara koI TIkA TIppaNInI ke jhINavaTabharI samAlocanAnI jarA paNa jarUra lAgatI nathI. Aja sudhI prabuddha jIvana'nuM valaNa vAcakone rajanIzajIne abhimukha banAvavAnuM rahyuM hatuM; Aje te valaNa temanA viSe ane temanI vicAraNAmAM rahelAM bhayasthAnA aMge cetavaNInI AMgaLI cIMdhavAmAM palaTAI rahyuM che. samayanA A te kevA vicitra paripAka che! AcArya rajanIzajInA pelA vivAdAspada vyAkhyAna aMge maLelAM thoDAMka carcApatro vize EE tA. 1-10-68 nA prabuddha jIvanamAM paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI chellI sabhAmAM AcArya rajanIzajIe ApeluM vivAdAspada baneluM vyAkhyAna ane te sAthe te uparanAM be carcApatro pragaTa karavA sAthe
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhu jIvana 156 te aMgenI taMtrI noMdhamAM jaNAvavAmAM AvyuM hatuM ke: " AcAryazrInA vyAkhyAnane lagatI A carcA huM vizeSa laMbAvavA IcchatA nathI." te uparathI keTalAka mitrAne ema lAgeluM ke A viSayane lagatA temanA vicArone pragaTa thavA devA ADe meM ayogya kAvaTa mUkI dIdhI che. AvI rUkAvaTa haMmezane mATe mUkavAno mAro Azaya nahoto. paNa e vakhate jo me e mujabanI rUkAvaTa mUkI na hota to jevI rIte amadAvAdamAM pragaTa thatA dainika patra "gujarAta samAcAre " e ja vyAkhyAna 16mI oNkaTobaranA aMkamAM pragaTa karyuM ane e viSaya aMge carcApatrAnI mAgaNI karI ane pariNAme tenI upara carcApatrano varasAda varasI rahyo che, je Aja sudhImAM cAra haphatomAM pragaTa karavA chatAM tenA haju cheDo Avyo nathI, evI rIte e divaseAmAM e aMge eTalI badhI garamI hatI ke prabuddha jIvana'nA be traNa aMko sudhI e carcApatro pragaTa karavA uparAMta bIjI sAmagrIne bahu ochA avakAza ApI zakAyA hota. have e vyAkhyAne pedA karelI garamI ghaTI gaI che ane lokonuM dhyAna AcArya rajanIzajInAM navA nivedana tarapha khUba kheMcAyuM che. A vastusthitinA saMdarbhamAM jaNAvavAnuM ke prastuta gALA daramiyAna ApaNAmAM vicAra prere evuM samadhAraNapUrvakanuM theADuMka patrasAhitya prApta thayuM che, je have pachI pragaTa karavAmAM Avaze ane te mujaba have pachI maLanArAM e kakSAnAM carcApatrane paNa 'prabuddha jIvana'mAM sthAna ApavAmAM Avaze. svargastha puNyacarita maMgaLadAsa pakavAsA Apa sarvane suparicita - ApaNA parama murabbI - zrI maMgaLadAsa pakavAsAnuM navembara mAsanI chaThThI tArIkhe rAtrinA muMbaI khAte sara harakisanadAsa haeNAspiTalamAM traNa divasanI mAMdagInA aMte 86 varSanI ummare avasAna thayuM. vRkSa uparathI paripakava phaLa bhUmizAyI bane e prakAranuM A mRtyu gaNAya ane have vadhAre AyuSya eTale vadhAre yAtanA bhAgavavAnI - evA vicAre A mRtyu sAthe ApaNA mananuM samAdhAna karI zakAya che ane mRtyunA AghAtane haLavA karI zakAya che. Ama chatAM A ummare paNa teo jIvanta hatA ane jyAre paNa temane maLavAnuM bane tyAre temane vArtAvinAda cAlato ja hoya. AvI. vyakatinA abhAva ApaNane khUba sAle ane dilamAM vyathA pedA kare e svAbhAvika che. maMgaLadAsakAkAnI jIvana--kArakirdI aneka ujajavaLa ghaTanAothI sabhara banI hatI. teo jIvananA aMta sudhI niSThAvAna koMgresI rahyA hatA ane kaoNMgresanA Adezane mAna ApIne temaNe aneka vAra jelavAsa svIkAryo hato. ApaNane AjhAdI prApta thayA bAda teo e vakhatanA 'senTrala provInsIjha 'nA 1947 thI 1952 sudhI rAjyapAla hatA. navembara 1949 thI petAnA pagAramAM temaNe svecchAe 15 TakAnA kApa svIkAryo hato. phebruArI 1953 thI 1955 sudhI teo muMbaInA rAjyapAlapade hatA. 1964 mAM teo thoDA samaya mATe mahArASTranA rAjyapAlapade hatA. 1959 nA eprilamAM teo mAIcAranA kAryavAhaka rAjyapAla banyA hatA. vacce thoDo vakhata sTeTa beMka oNpha InDiyAnA vAIsa ceramena hatA. mahArASTra rAjya skAuTa eNnDa gAIDjhanI pravRtti sAthe teo nikaTatAthI saMkaLAyalA hatA. khAdI ane grAmeAghoganA prakhara himAyatI hatA. utkRSTa koTinuM saujanya temanI vizeSatA hatI. prasannatA temanI prakRtine varelI hatI. sAdAI ane zIlasaMpannatA temanA jIvana sAthe vaNAyalI hatI, traNa peDhInuM pratinidhitva karatA evA - have virala banelA - agragaNya gujarAtIomAMnA teo eka hatA. temanA maMgaLa mRtyune ApaNe AvakArIe ane tA. 16-11 68 temanA rASTrasamarpita dIdhuM. jIvanamAMthI ApaNe preraNA ane baLa meLavIe! jaina samAjanA eka sanniSTha kAryakaranuM du:khada avasAna mULa maMdasaura (mALavA ) nA vatanI paNa ghaNAM varSothI muMbaImAM vasatA zrI mANekalAla DI. modInuM tA. 29-10-'68nA roja bAmbe hAspiTalamAM du:khada avasAna thayuM che. temaNe zrI jaina zve. mU. konpharansanA esisTanTa sekreTarInA pade rahI 35 varSa sudhI ekadhArI sevA ApI hatI. A gALA daramiyAna jaina mU. kaoNnpharansanI kAryavAhI sAthe joDAyalA aneka AgevAnone temanI ekAgra niSThAnA ane kAryakuzaLatAno temaNe susmaraNIya paricaya Apyo hato. e varSo daramiyAna huM paNa konpharansanI kAryavAhImAM sAro rasa dharAvato hata ane bhAga paNa leto hato ane e rIte mane temanA sArA paricayamAM AvavAnuM banyuM hatuM ane temanI UMDI samajaNa ane judI judI prakRtinA AgevAnA sAthe maLIne kAryane pAra pADavAnI nipuNatAthI huM paNa prabhAvita thayo hato. gheDAM varSo pahelAM muMbaImAM bharAyalA kaeNAnpharansanA adhivezana taraphathI temanA kAryanI kadara rUpe rU. 10,000nI thelI temane ApavAnA nirNaya karavAmAM Avyo hato. samaya jatAM ane konpharansanA taMtramAM palaTo AvatAM temAMthI temane chUTA thavuM paDayuM hatuM. chellA 25-30 varSathI teo zrI zakuntalA kAMtilAla IzvaralAla garlsa hAIskUlanA esisTanTa sekreTarI tarIke kAma karatA hatA. A kAmagIrI daramiyAna temanA upara mAMdagInA nAnA moTA ane kadI kadI jIvaleNa banI jAya evA traNacAra humalAo AvyA hatA. ane temAMthI tee ugarI javA pAmyA hatA. paNa chellA humalAmAM teo bacI na zakayA ane baheALA kauTuMbika parivArane mUkIne temaNe ApaNI vaccethI ciravidAya lIdhI. A rIte eka sAmAnya mAnavIe sAmAnya Arthika paristhiti vacce ekasarakhuM niSThAvAna jIvana pUruM kareluM hAIne pAchaLa rahelA kuTuMba parivAranA nibhAva eka cintAjanaka samasyA banI che. jaina zve. mU. samAjanA AgevAne A bAbatano vicAra karaze kharA? prazaMsanIya saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhanA pitA jeThAlAla DAmarazIbhAInuM tA. 31-10-'68 nA roja avasAna thayAnA ane te ja ghaDIe temanA cakSuonuM dAna thayAnA khabara prabudhdha jIvananA gatAMkamAM ApavAmAM AvyA che. A aMge temanA upara phAdhara vAlesa, muni saMtabAlajI vagere aneka mitrAnA AzvAsanapatra AvyA che, je mATe e sau mitrono teo AbhAra mAne che. AnA anusaMdhAnamAM savizeSa jaNAvavAnuM ke zrI cImanabhAI tathA temanA bhAIo taraphathI judI judI saMsthAone nAnI moTI rakamaeNAnAM dAna ApavAmAM AvyA che, jenA kula AMkaDo rUA. 10255 thAya che. A uparAMta temaNe rUA. 50,000nI rakama judI kADhI che, jenuM vyAja dara varSe zubha khAtAomAM vAparavAmAM Avaze. prasaMgane zobhe evA A dravyavitaraNa mATe te traNe bhAIone dhanyavAda ghaTe che. paramAnaMda. 16mI AkaTAbaranA prabuddha jIvana"nA eka aMge jAherAta A aMkanI mAMga dhAryA karatAM vadhAre nIkaLatAM sIlakamAM jeTalI nakalA rAkhavI joIe teTalI paNa rahI zakI nathI to te aMkanI nakala jemanI pAse hAya ane tenA jemane have koI upayoga na hoya tevA mitrane te aMkanI nakala amArA kAryAlayamAM (45-47, dhanajI sTrITa muMbaI - 3) pahoMcADavA prArthanA che. che. vyavasthApaka, prabuddha jIvana'
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-18 prabuddha jIvana 1pa Relaxation Physical and Mental zithilIkaraNa: zArIrika ane mAnasika (muMbaInA jANItA nisargopacAraka rDo. ema. ema. bhama- e garAe gata paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM ApelA vyAkhyAnanI noMdha) be ke traNa varSa pahelAM bhavanamAM A jagyAe ja zrI umAzaMkara joSIne sAMbhaLavAno lahAvo maLe. te vakhate teo zuM bolelA te badhuM te yAda nathI, paraMtu emaNe aMgrejI zabda discover ne sarasa rIte samajAvela. tais-cover DhAMkaNa khelavAnI jarUra che aMtma satya samajavA mATe-evuM kaMIka emaNe kahyuM hatuM. Aje huM tamArI samakSa e rIte ja bIjo eka aMgrejI zabda laI upasthita thayo chuM. ane e zabda che relax. ene vistArIne pachIthI vicAra karIzuM, paraMtu 1e-lax- pharI pharI pitAne DhIlA mUkavAne artha emAM samAyela che. AjanA jIvananI - zaherI jIvananI-pAyAnI jarUriyAta che zArIrika ane mAnasika svAsthayU mATe, zArIrika ane mAnasika RelaxationnI. zArIrika ane mAnasika rogo mATe Relaxation pAyAnI cikitsA paddhati (Therapy' che. tamane thaze ke A huM boluM chuM te atizayokita bharyuM che, paNa kharI rIte huM kahuM chuM te - hakIkata ja che. - 15 varSanA lAMbA saMzodhana pachI DAkaTarI vaijJAniko evA nirNaya para AvyA che ke ApaNA ghaNA ya zArIrika rogo pAchaLa mAnasika taNAva eka agatyanuM - kayAreka te eka mAtra - kAraNa hoya che. hajAre dardIonAM nirIkSaNa ane parIkSaNa pachI e lokoe aMdAjelA AMkaDA A pramANe che: garadana khabhAnA du:khAvAmAM 75 TakAmAM mAnasika taNAva eka mukhya kAraNa hatuM. - peTanA du:khAvAmAM 50 TakA; - tvacAnA rogamAM 30 TakA; - mAthAnA du:khAvAmAM 80 TakA; - kabajiyAtamAM 70 TakA; ane thAkanI phariyAdamAM 90 TakA dardIomAM mAnasika taNAva eka agatyanuM kAraNa jaNAyuM hatuM. A uparAMta damanA rogamAM, hadaya ane blaDa prezaranA rogamAM, vA- saMdhivAmAM tema ja zaradI saLekhamamAM paNa mAnasika taNAva eka kAraNa hoya che. kensara roga vizenA saMzodhanamAM paNa jaNAyuM che ke AnaMda, sukhI svabhAvavALI vyakita Ane kensara javalle ja thAya che. "Prevention " mAsike te A viSaya para eka lekhamALA lakhelI, jenuM zirSaka hatuM 'Happy People rarely get Cancer. ' mAnasika taNAva nAnA moTA aneka rogenAM mULamAM vartAte hoya te pachI Relaxation e taNAva dUra karavAnA upAya tarIke ApaNe jANavo jarUrI che. uparokata rogonA upacAramAM ja Relaxation jarUrI che ema nathI; aneka rogonA sAcA nidAna mATe paNa Relaxation Avazyaka che. jo dardI Relaxed na hoya, taNAvagrasta hoya te enuM blaDaprezara rIDIMga, enA nADInA ke hRdayanA dhabakArA - are ! ene X-Ray phoTo suddhAM -- zArIrika avyavasthAnuM sAcuM citra rajU na karI zake. (A bAbata vistArIne meM paricaya pustikA mATe lakhI che, je thoDA mahinAmAM prakAzita thaze.)' jema "ajJAnane bedha e jJAnanuM prathama caraNa che.."(rajanIza) te pramANe taNAvanI avasthA che evuM jJAna ane e taNAvane potAnAmAM anubhava thavo e Relaxation pAmavAnuM prathama pagathiyuM che. zarIramAM taNAva che e samajAI jAya te Relaxation pAmavuM saraLa thaI paDe che. pachI te ApaNe eka mikenIkanI jema kAma karavAnuM rahe che. koI paNa mazInanuM samArakAma karavuM hoya to tene pahelAM baMdha karavuM paDe che; mazIna cAlu hoya to samArakAma na thaI zake. te pramANe zarIramAM taNAva hoya to zarIranuM samArakAma paNa azakaya athavA agharUM che. zArIrika ane mAnasika roge dUra karavA pahelAM paNa zarIra ane manane zAMta karavAM jarUrI che, kAraNa e bane nyuTananA pelA siddhAMtanI jema varte che: "A moving object continues to be in motion till counteracted by some force to check its momentum." taNAvane counteract karato Force Relaxation 29. taNAva UbhuM kema thAya che? jJAnataMtunA saMdeza ke Adeza pramANe snAyu kAma na kare te taNAva Ubhe thAya che. dA. ta. krodhita mANasa krodha na pradarzita kare te enA snAyuo athavA avayavo sakhata thaI kAryakSamatA gumAvI de che. lAMbe gALe, AvI taNAvagrasta rahetI vyakitamAM peTanuM cAMduM, UMcuM blaDaprezara, hRdayanA bhAgamAM du:khAvo, naravala brekaDAuna vagere koI paNa bimArI lAgu paDI zake che. AvI bimArI sAIke - semATIka kahevAya che. (mAnasika udvegane kAraNe thatI zArIrika bimArIo) ane AjanA sudharelA kahevAtA jamAnAmAM khAsa karIne zaherI jIvanamAM ghaNAkharA roge mahad aMze sAIko - semATIka hoya che. khalIla jIbrAne kahyuM che tema ApaNe - jAgatA ke UMghatAdareka vakhate taNAvagrasta hoIe chIe. 'propheTa'mAM e kahe che You ! Restless in rest! - Relaxation eka upacAra tarIke Relaxation eka Therapy tarIke, eka upacAra paddhati tarIke kaI rIte phAyado pahoMcADe te viSe saMzodhana thayuM che. ethI jaNAyuM che ke ApaNe ArAma bhale karatAM hoIe, paraMtu te ArAmanI sthitimAM dhAre ke koIne mAravAno vicAra karIe-mAtra vicAra karIe tamAro yA mukkI mAravAno- te paNa ApaNA hAthane snayuo amuka aMze sakhata thAya che. IlekaTrIka yaMtro dvArA A taNAva noMdhAyo che. have je hAthanA snAyuone vicAra karI, ene Relax karavAmAM Ave, te mAravAne khyAla manamAMthI dUra thaI jAya che. ane jyAM sudhI mAra mAravAno vicAra magajamAMthI dUra rAkhI zakAya tyAM sudhI Relaxation cAlu rahe che. hAthanA snAyuomAM taNAva AvI zakatuM nathI. matalaba ke snAyuone Relax karavAthI mana Relax 2014 89. Somatc-Physchic Effect on Azeil o sAcI hakIkata che, jeTalI mana Relax karavAthI snAya/zarIra DhIluM karI zakAya. Psycho-Somatic Effect e eka hakIkata che. snAyuenA Relaxation dvArA mAnasika Relaxation pAmavAne bheda ukelAI gayAthI Relaxation Therapy mAM vaijJAniko ane DokaTarone vizvAsa beTho che. snAya | zarIrane DhIlA kema choDavA? koIpaNa ArAmadAyaka sthithimAM besI athavA sUIne taNAvanI hastInA pahelAM te anubhava karavo jarUrI che. pachI e taNAvagrasta avaye snAyuonI vicAra karatAM rahI - ene jotAM rahI - haLavA mAnasika sUcano dvArA taNAva dUra karI zakAya che. A hAtha mAro nathI, "mArA hAthamAMthI badhI zakita jatI rahI che,' 'mane UMgha AvatI lAge che,' evA khyAlathI taNAva dUra karI zakAya che. bIjA upAyo paNa che je madada karI zake. dA. ta. peTanA zvAsocchavAsa : eTale zvAsa letAM chAtI na vikase, paraMtu peTa vikase; ane zvAsa choDatAM peTa aMdara jAya, chAtI Immobile rahe. A jAtanuM enDomInala brIlIMga zarIranA badhA snAyuo mATe paNa vizeSata: peTanAM avayava mATe phAyadAkAraka che. mAnasika zithilIkaraNa ATaluM jANyA pachI tamane paNa lAgaze ke ApaNane ApaNA vividha prakAranAM roga, vyAdhio mATe jeTalI jarUra Medication nI che te karatAM vizeSa Meditation nI che. A bAbata cheDI vistArIne samajAvuM, kAraNa Meditation ane R laxation vacce ghaNuM sAmya
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 prabuddha jIvana tA16-11-68 che. Meditation mAM mana zAMta che; mauna che. Relaxation mAM paNa uMmaranAM mArAM badhAM dardIomAM mane jaNAyuM che ke "darekanA upamagaja zAMta che, mauva che athavA vicAre che te temanI gati dhImI cAramAM aMtima jarUriyAta jIvanamAM dhArmika daSTikoNa ANavAnI hatI. paDI gaI hoya che. Relaxation eTale DhIluM mUkavuM. R-Again; huM vizvAsa pUrvaka kahI zakuM chuM ke AmAMnA pratyeka dardInI mAMdagInA Lax_Loose; Lim-Languid. meM zarUAtamAM Discover mULamAM te tattvane abhAva hato je ekeeka yugamAM ekeeka jeTalo ja rasaprada zabda Relaxation che ema kahyuM che te ahIM dharma pitAnA anuyAyIone samajAvato Avyo che ane koIpaNa samajAze. Relaxation ne Re agatyanuM che. snAyu ke manane dardI sAcA arthamAM sAjo tha na hatA, jyAM sudhI teNe A tattva Lax DhIlA mUkavA e saheluM nathI. e pAchuM pAchuM (Re-Re) karatAM prApta karavA prayAsa na karyo hoya." ane eTale ja dareka samaju rahevuM paDe che, eTale ke Relaxation ne Re agatyanuM che. taNAva DaoNkaTara dareka nAnI moTI mAMdagImAM jANe che ke kaI jAtane roga na Ave e mATe sajAga - sabhAna rahevuM paDe che. je bIjA badhA dardIne thaye che te jovuM eTaluM agatyanuM nathI ke jeTaluM agatyanuM e Freedom ne lAgu paDe che te kahevata ahIM paNa lAgu pADI tapAsavuM jarUrI che ke kaI jAtanA dardIne roga thayo che. zakAya ke Vigilance is the price of Freedom. (aha: Freedom meM kahyuM ke ApaNane Medication nahi MeditationnI from tension e artha ghaTAvavo rahyo.) jarUra che. ane Meditation mAM ApaNe Relax thaIe chIe. mAnasika RelaxationnI amuka cAvIo che. ApaNI Relaxation eTale pakaDa chADavI te. Let Go. snAyuonAM taNAvane aMdara kaMIka che je haMmezA zAMta che. ene AtmA kahe ke bIjuM kAMI choDa; ane manamAM vicAronI paNa pakaDa chUTavI te Relaxation. nAma sAthe kAma nathI, paNa je sAce 'huM', "I'- Self' che ahIM Let Go baMne arthamAM vaparAyuM che. "jatuM karavuM" "javA devuM" e te zAMta che evuM anubhavIo kahI gayA che; ane ene anubhava eka artha ane "pakaDa cheDavI" e bIjo artha. pahele artha ApaNane paNa thaI zake che. A zarIra e ApaNI sAcI Self mAnasika daSTikoNathI karo ane bIjo artha zArIrika daSTikoNathI. nathI; mana paNa sAcI Self nathI, kAraNa e baMne Disturb bAIbale sauthI agatyanuM koI sUtra mAnavIne ApyuM hoya thaI zake che, zarIra sudharI, bagaDI zake che. mane sArAM -narasAM te te che Be still ane zAMta thavA mATe khAlI thavuM jarUrI che. vacce DolA khAI zake che. hRdaya je lAgaNIonuM, UmienuM, kendra Zen Buddhism ene Void athavA Vacume kahe che. che, tenuM paNa ema ja che. Positive ane Negative vacce . rajanIzajI ene 'kita honA' kahI varNave che. mahAvIra paNa Let go e paNa asthira rahetuM hoya che. paraMtu ApaNuM je sAcuM svarUpa che nI vAta kahI gayA che. 'tajavAmAM ja tejasvitA che', 'Apate haMmezA zAMta ane svastha che. kharuM kahIe te 'sva' kahevA jevuM vAmAM ja Atmoya che' evuM emaNe kahyuM che. khalIla jIbrAna kahe che: ApaNI pAse kaMI ja nathI, sivAya AtmA. sAcuM svarUpa te "You are suspended like scales between your sorrow AtmAnuM rUpa che; sAce "sva" bhAva te AtmAne bhAve che; sAcuM and your Joy. Only when you are empty, are you at svAzya te AtmAnuM sthirapaNuM che. ApaNI aMdara rahelA A sAcA 'sva'ne pahoMcI javAya to saMpUrNa zAMtino anubhava thAya paNa Ama rikata thavAya kaI rIte? still thavAya kaI rIte? che; badhAM Tensions chUTI jAya che. jema mahAsAgaranA uparanA, Let Go nI vRtti, tyAganI vRtti Ave kaI rIte? A badhuM bhAgamAM tophAnanI asara bhale thAya, ane mojAMe 50 thI 60 phaTa phakata Meditation thI ja zakaya che. Meditation thI badhuM ApameLe jeTalAM paNa uchaLe, paraMtu sAgarane taLiye 3-4 mAIla UMDe te cira chUTI jAya che; kazuM ya choDavA mATe prayatna karavo paDato nathI. zAMti chavAI hoya che, te pramANe bahArathI game teTale udde ga RelaxatiothI Meditation mAM Apa meLe nahIM paNa pahoMcAya, (vicAro ane lAgaNInA pravAhamAM taNAI jaI) -ApaNe paraMtu Meditation thI Relaxation mAM jarUra pahoMcI anubhavatA hoIe, paraMtu ApaNI sAcI Self te haMmezA zAMta javAya. che. koI ramaNa maharSi jevA zAMta, svastha, sthira thavuM saraLa che, svastha che. (sva mAM sthita che.) e zAMtiniketana ApaNI aMdara nathI, paraMtu evA thayA vinA A kaSTamaya jagatamAMthI mukita maLanAra vasyuM-che. vicAronI zRMkhalAo toDI zakAya--vicAronA Traffic ne nathI. ane jenuM badhuM chUTI jAya che tene te badhuM ya maLI rahe che. rokI zakAya-kaMI nahIM te dhIme pADI zakAya - te ApaNA sAcA je khAlI thAya che tenAmAM evuM kaMIka prakAze che ke je prakAzane zAMta svarUpane ApaNe oLakhI zakIe chIe. Meditation-e prakAza aneka aMdhakAramaya jIvanane rozana karI de che. A ja che, bIjuM kAMI nahIM; ane sAruM Relaxation paNa A ja che, bIjuM kaMI nahi. Relaxation nA UMDANamAM utaravAnI keTalI jarUra che ane mAnasika roganA davAe, vIjaLI, zastrakriyA vagerethI IlAjo e UMDANa kaI rIte pAmI zakAya enI thoDI jhAMkhI Aje tamane karavAmAM Ave che, paraMtu enAthI mAnasika svAsya pAmI zakAtuM karAvI zako houM te huM mArI jAtane dhanya mAnIza. A nathI. mAnasika svAsya prApta karavuM hoya, vartamAnanI temaja bAbata ghaNuM ya lakhAyuM ane kahevAyuM che, paraMtu koI tamAre badale bhaviSyanI mAnasika ciMtA ane vyAdhiono aMta ANave jema zvAsa laI zake nahi ke jIvI zake nahi, tema tamAre badale anya koI hoya, te emAM DokaTaro madadarUpa na thaI zake. emAM Relaxation karI zake nahi. A te Do It Yourself Job che. philasUpha, mahAtmAe madada karI zake che; bIjA koI nahIM. 2400 aMtamAM tamArA ciMtana mATe L. P. Yandc11nA zabdo TAMkI varSa pahelAM grIka philasUpha pleTe kahI gayA hatA ke zarIra ane mananA A pravacana baMdha karIza. julAI 1968 nA Mountain PathmAM Arogya mATe AtmAne nirogI rAkhavI jarUrI che. A vicArane zrI yoDela lakhe che - paDaghe Adhunika yuganA eka vikhyAta manovaijJAnika sva. DaoNkTara What a Difference Between Make' and 'Let'! kArla gastAva maMganA zabdomAM paDe che. daniyAbharanA khuNe khuNethI In ' Make ' the arrow can miss the target. In ' Lct * AvatA hajAro dardIonA anubhava pachI DaoN. yaMge emanA AkharI. target comes to meet the arrow. divasamAM kahyuM hatuM, "koI paNa apavAda sivAya 35 varSa uparanI De. ema. ema. bhamagarA mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha: mudraka ane prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLaH 5-47, dhanajI sTrITa, muMba--3. mudraNasthAnaH dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, mukha-1.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M H. 117 vArSika lavAjama rU. 7 T prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 39 : aMka 15 buddha jIvana muMbaI, DIsembara 1, 1968, ravIvAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradeza mATe ziliMga 15 chUTaka nakala 40 paisA - taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA prasanna jIvanasaMdhyA [ eka kuLavadhUe potAnA svargastha zvazurane ApelI bhAvabharI aMjali -- taMtrI.]. ' ughaDatA prabhAte AkAzamAM suramya raMgenI je zebhA pragaTe ghaNAM suMdara pAsAonuM avalokana karavAnuM saubhAgya mane maLyuM, che tevI ja balake ghaNIvAra tethI paNa vadhAre nayanamanahara ane manane jethI mArA jIvanaghaDataramAM paNa mahattvane sahayoga maLe. mArA prasannatAthI bharI detA raMgenI raMgoLIo saMdhyA samaye paNa jovA maLe diyaranA mRtyu pachI bIje ja divase kAunsila miTiMgamAM teoe che. kudaratamAM A niyama che ja, temAM kazo pharaka paDato nathI. te mAnava hojarI ApI. loko emane joIne AzcaryamAM paDI gayA. tyAre jIvanamAM paNa A niyamane kema lAgu na pADI zakAya? te vicAra ghaNIvAra temaNe kahyuM ke putramRtyuno prasaMga mAro aMgata hato, paNa A to Ave che. mAnavajIvananI prabhAta ane saMdhyA beha zAMta, ramya, madhura jAhera sevAnI mArI pharaja che. tenI vacce mAro aMgata prazna kema ane AlhAdaka kema na banAvI zakAya? jIvanaprabhAta te lagabhaga ADo AvI zake?" badhAnAM madhura, prasanna ane AnaMdita hoya che. bacapaNa nirdoSa chellA keTalAMka varSothI jAtajAtanAM oparezana emanAM zarIra AnaMda killalamAM vIte che. suMdara, nirdoSa, taMdurasta bALaka kila- para karavA paDelA ane jAtajAtanAM ragee zarIramAM ghara karyuM hatuM. kilATa kare, hase, rame, Adi enI pratyeka bAlasulabha ceSTAo pote te badhAne zAMta rAkhavA mATe teoe be rastAo apanAvyA hatA. paNa AnaMdamAM masta banIne mANe che, ane bIjAone paNa eTalo ja eka to satata kAryamagna rahevuM, ane bIjuM vinodavRtti vaDe- hAsya AnaMda Ave che. AnaMdamaya jIvanaprabhAta e ane majAkathI - manane haLavuM rAkhavuM. pitAnAM kudaratI bakSisa che. paraMtu jIvanasaMdhyAne eTalI ja ' khakhaDI gayelA ane rogothI bharapUra zarIra pratye AnaMdamaya ane raLiyAmaNI banAvavA mATe svayaM teoe bharapura anAsakita keLavI hatI, daDha manepuruSArtha sAdhavo paDe che ane te mATe jIvana baLathI ja zArIrika du:kha sahya banAvI zakayA madhyAnha ane DhaLatI sAMje satata jAgRti, hatA. ghaNIvAra majAkamAM teo kahetA ke "mArA badhapUrNa jAgRti, pratyeka vicAro ane karmomAM zarIramAM rahelA rogo sAthe huM vAta karuM chuM, jAgRti sevavI jarUrI bane che. to ja jIvana ane temane salAha ApuM chuM ke tame chAnAsaMdhyA, jIvanaprabhAta jeTalI umALI ane mAnA besI rahe. jo jarApaNa garabaDa karaze prasanna banAvI zakAya che. ane e rIte ane mane du:kha devAnuM karazo to huM marI jaIza, kudaratanAM raMge enI zobhA ane saMgIta joDe mArA zarIrane bALI mUkavAmAM Avaze, eTale mAnavajIvana pitAne tAla milAvI zake che, sAthe tame paNa baLI jaze. huM to pAcho pharI saMvAditA sAdhI zake che. AvI saMvAditA jeo janma laIza, paNa tame te sadAnAM baLI sAdhI zakayA che teo jIvanane jItI gayA che. jaze. mATe jo jIvatA rahevuM hoya te cUpa mArA pU. pitAtulya sasarAjI zrI maMgaLadAsa besI raho." emanI vinodavRttie ghaNIvAra pakavAsA AvA mahAnubhAvamAMnA eka hatA. rAjakAraNanA kaDavA vikhavAda TALavAmAM, tema ja temanAM nikaTanAM AtmIyajana tarIke amAre * zrI maMgaLadAsa pakavAsA ke saMsthAkIya ane pArivArika jhaghaDAonA ekalAne ja A anubhava nathI paraMtu taTastha daSTithI jonArA ukelamAM mahattvano bhAga bhajavyuM che. game tevA gaMbhIra ane saMga sau koIne spaSTa dekhAya tevuM prasanna emanuM jIvana hatuM. eka vAtAvaraNamAM teo saraLatAthI hAsyanuM mejuM phelAvIne vAtAvaraNane kulavadhU tarIke A gharamAM 30 varSa pahelAM meM pagalAM mAMDayAM. teoe haLavuM banAvI zakatA hatA, ane apekSita zAMti ane samAdhAna mane putravadhU tarIke ja nahIM paraMtu sAthe sAthe bIjA putra tarIke najIka ANavAmAM madadarUpa thatA hatA. teo haMmezA kahetA ke kAtaapanAvI lIdhI hatI. te vakhate tAjetaramAM ja mArA ekanAM eka ranuM kAma saheluM che, ekamAMthI be jaladI thaI zake che, paNa temanuM kAma diyaranuM yuvAnavaye acAnaka avasAna thayuM hatuM. tene kAraNe AghAta karIne tUTelAne joDavAnuM kAma karavuM temAM sAcI jIvanakalA samAyelI che. samatApUrvaka jIravavA teo kahetA ke "mArA eka putre teo begnesTeTa lejIsTreTIva kAunsilanAM pramukha hatA tyAre gharamAMthI vidAya lIdhI, ane bIjA putre gharamAM praveza karyo. sabhAgRhamAM nena - koMgresI lokonI bahumati hatI, te chatAM paramezvare mane kazI khoTa paDavA dIdhI nahIM." du:khamAM paNa adhyakSasthAne teone cUMTavA pAchaLa badhA pakSanI temanA pratyenI samAdhAna ane svayaM AzvAsana kema meLavI levuM tenI cAhanAM hatI) eTale avAranavAra kAryavAhImAM vikSepa karavAnuM kAma kalA teone avagata hatI. emanAM jIvananAM AvA bIjA ghaNAMoe niyamapUrvaka mAthe lIdhuM hoya tema lAgatuM. te chatAM tevA
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 160 tatvone mukitapUrvaka koIvAra vinAda-majAkapUrvaka, te koIvAra haLavA kaTAkSa karIne zistamAM rAkhatA hatA. eka prasaMganA ullekha karUM. ekavAra sabhAgrahamAM eka bhAIe peAtAnuMnuM vakatavya bIjAone cIDhavavA khAtara koMkaNImAM zarU karyuM. sabhAmAM "poInTa oNpha oNrDara'nA nAda uThyA ane dhAMdhala thaI gaI. badhAne samajAya tevI bhASAmAM bAlavA mATe Agraha thayo. pelAe te mukkI pachADIne jIda ja lIdhI ke mane AvaDe ane mane game te bhASAmAM bAlavAnA mArA adhikAra che. chevaTe adhyakSa vacce paDayA ane kahyuM ke "huM A bhAInAM pakSe chuM, ane teone bacAva karU chuM. teo potAnI bhASAmAM belavAne saMpUrNa svataMtra che, te adhikAra ApaNe kema chinavI zakIe? bhale pachI enA ekapaNa akSara ApaNe na samajI zakIe. paNa tethI zuM thayuM? temAM kazuM samajavA jevuM nahIM hoya tethI te teo koIne na samajAya tevI bhASAmAM bele che. ApaNe temAM vAMdhA na hovA joIe." pelA evA te bheAMTho paDI gayo ke tadRna besI gayA. bIje eka prasaMge eka vivAdI praznapara cArapAMca jaNAM sAthe bAlavA lAgyA. sabhAgRhe vAMdho lIdho ke eka pachI eka bAle tA samajAya. adhyakSe kahyuM ke "bhalene badhA sAthe ja bAlatA, vaheluM purU thaze. eka pachI eka bAlaze to ghaNA samaya thaze, ane AmAM khAsa samajavA jevuM nahIM hAya tethI te teo sAthe bAlI nAkhe che." pelA loko zaramAyA ane besI gayA. teo svayaM puruSArthathI ApabaLe ghaNI takalIpho ane garIbInA sAmanA karIne bhaNyA, sanmAnapUrvaka parIkSAo pAsa karI, ghaNAM pAritASiko prApta karyA, ane chevaTe emanAM selisITaranAM vyavasAyamAM mULa AgaLa AvyA. jIvananA madhyAnhe temanI dhIkatI prekaTIsa hatI, temanI dhaMdhAkIya kSamatA, pramANikatA, viveka ane siddhinI bahu khyAti hatI, eTale loko paNa vadhAre pramANamAM temanAM pratye AkarSAtA. temanAM hAthamAM yaza hatA. garIba ane sAdhAraNa sthitinA lokone teo kazuM lIdhA vagara kAyadAnI salAha AMpatA hatA. ane keTalAka prasaMgoe nAnAmoTA gharanAM TaMTA gharameLe ja patAvavAnI salAha ApatA, eTaluM ja nahIM paNa, temAM teone madada karatA hatA, Ama karavAmAM temanI phIno paisA bhale na maLe. paNa eka parivAramAM zAMti sthApavAmAM pete sahAyabhUta thayA tene apUrva AnaMda teone thatA hatA. khAdI grAmaghoga saMsthAne ekavAra meTo Tekasa bharavAnAM prasaMga Avyo. rakama bahu meTI hatI. lagabhaga 13 lAkhanI, ane kesa hArI gayA hatA. khU. saradAra sAhebe pU. kAkAne (maMgaLadAsa pakavAsA) A kesa cheka prIvIkAunsila sudhI pahoMcIne laDavA mATe sUcavyuM. te vakhate kAkA jelamAM hatA. teoe pU. bhUlAbhAI kAkA (desAI) jeo sAthe ja jelamAM hatA temanI salAha lIdhI. te teoe kahyuM ke "maMgaLabhAI, AmAM kaMI jItAya nahIM. A kesa laDavAnA vicAra absolutely absurd che." AvA meTA berIsTaranI AvI salAha maLI chatAM kAkAne thayuM ke A kesa ApaNe laDavA ja che ane khAdInAM rUA. 13 lAkha bacAvavA ja che. teo kesa laDayA ane jItI AvyA. rUA. 13 lAkha bacI gayA ane haMmeza mATe pelA TekasamAMthI mukita maLI gaI. te prasaMgathI pU. bApune kAkAnI kAyadA viSenI salAha mATe khUba ja mAna thayuM. ane avAranavAra jarUra paDaye temanI teo salAha levA lAgyA ane agatyanAM DokyumenTasa AdimAM paNa temane pUchavA lAgyA. zrI kasturabA TrasTa mATe meTI kIMmatanA sTempa mAravA paDe tema hatuM. te vakhate bIjA agragaNya 'baeNrisTaro, vakIlo ane kAyadA-niSNAtoe sTempanA paisAnI meDaTI rakama bacAvavA keTalAka mArgo sUcavyAM. ema kahIne ke Ato phaDanAM paisA che, te to game te rIte bacAvavA ja joIe. tyAre pU. bApue pU. kAkAne vardhA bAlAvyA ane badhI hakIkata kahIne emanI salAha mAgI. kAkAe kahyuM ke "bApu, tame 'to satyanA AgrahI ane vaLI pAchA mahAtmA gAMdhI, te jo UThIne bIjAnI salAhathI skempanA paisA bacAvavA mATe AvA viparIta mArgo levAnuM vicAraze te mAre zuM samajavuM, ane bIjA zuM samajaze?" bApu tarata ja samajI gayA, ane kahyuM ke, "basa mAre A ja javAba joItA hatA. ApaNAthI gheADA paisA bacAvavAnI lAlace sarakArane chetaravAnAM upAya na ja thaI zake." 1 temanI dakSatA ane kunehane lagatA nIcenA be prasaMge ahIM raju karuM te te asthAne nahi gaNAya. 1948 sudhI kAuMTagArDajhanI vizvapravRtti ApaNAM dezamAM traNa nAme cAlatI hatI. bAyaskAuTa, garbhagAIDa ane tA. 1-12 hiMdusthAna skAuTa traNe pravRttio paraspara sumeLavinA potapotAnI svataMtrarIte cAlatI hatI. AvI umadA vizvapravRtti ke jemAM paraspara maitrI, deza ane samAjasevAnAM saMskAranI bhAvanA bALakomAM bacapaNathI ja ropavAnAM kAryane mahattva hAya, te kAma karatA lokomAM ja jo paraspara sumeLa na heAya te pravRttine ghaNuM nukasAna pahoMce, tevA vicAra temane Avyo. ane traNe pravRttionuM ekIkaraNa karavAnA prayatna karyo. saphaLatA maLavI muzkela hatI, chatAM emanI dakSatA, kuneha, samAdhAnabharI valaNa ane pravRtti pratyenI niSThAnI Akhare asara thaI ane 1948mAM nAgapuranAM rAjabhavanamAM temanAM adhyakSasthAne A pravRttinAM dezabharanAM netAonI pariSada belAvavAmAM AvI. ghaNI carcA vicAraNA ane samajAvaTane aMte apekSita siddhi maLI, ane traNe saMsthAonuM ekIkaraNa thayuM, ane temAMthI bhArata skAuTa ane gAIDa nAmanI navI saMsthAnA janma thayo. A saMsthAnAM akhila bhAratIya nezanala kAunsilanAM adhyakSa tarIke temaNe ghaNAM varSasudhI mArgadarzana ApyuM ane saMsthAne eka nakkara bhUmikApara sthira karavAmAM tana, mana ane dhanathI pUro sahayoga Apyo. rAjyanI kakSAe sTeTa kAunsilanuM adhyakSapada paNa cheka hamaNAM sudhI teo saMbhALatA hatA. be ke 1947 - 48 mAM saradAra vallabhabhAI paTele dezI rajavADAonuM ekIkaraNa karavAno nirNaya karyo. nijhAmanuM rAjya bhAratabharamAM sauthI meTuM hatuM. saradAra kahe ke huM haidrAbAda na jAuM. nijhAma kahe ke huM dilhI na AvyuM. Akhare pU. kAkAe toDa kADhayo ke jaNAe nAgapuramAM maLavAnuM rAkhavuM kAraNa huM gavarnara tarIke garvamenTa oNpha InDiyAne pratinidhi chuM ane sAthe sAthe senTrala provInsIsa ane bihAranA gavarnara chuM eTale nijhAma bihAramAM hovAthI temane paNa gavarnara chuM. eTale beu mAre tyAM AvIne maLe to koIne kazA vAMdho nahIM Ave. nijhAma ane saradAra beu kabUla thayA. paNa A vAtanI haidrAbAdamAM cAlatI rajhAkAra pravRttinAM netA kAsima rajhavIne khabara paDI eTale te nijhAmanAM pelesa ADe rajhakAronI killebaMdI karI dIdhI. nijhAmane lagabhaga keda jevI sthitimAM mUkI dIdhA, temane A sthitimAMthI ugAravA mATe kAkAe eka helIkopTara ane bAhAza anubhavI ephIsara pAyalaTa zrI. jI. bI. sIMgane taiyAra rAkhyA hatA. teTalAmAM te bhAratanuM sainya ane TUMko haidrAbAda pahoMcI gayA ane nijhAmanAM mahela ADenI killebaMdI dara thaI.. A prasaMganI yAdagIrImAM nA, nijhAme pU. kAkAne mugala bAdazAha bahAdurazAha jhapharanAM putranI mugala embAjhavALI eka suMdara aitihAsika talavAra bheTa ApI che. je hajI amAre tyAM jALavI rAkhavAmAM AvI che. potAnAM jIvanamAM amuka siddhAMtane apanAvyA pachI tene game tevI muzkelImAM paNa temaNe kadI cheADayA nathI. 1930nI dAMDIkUca vakhate teo pU. bApunAM nAmathI ane kAmathI AkarSAyA, ane temane maLavA surata gayA. mitrae salAha ApI ke tame khAdInAM kapaDA paherIne jAo. tyAre teoe kahyuM ke "mArAthI evI chetarapIMDI na thaI zake. me' hajI khAdI apanAvI nathI. ane jo paherIne jAuM to e sAMtane chetaryA gaNAya." tyArabAda dAMDI paNa teo gayA. pU. bApue mIThuM uMcakayuM ane kAkAne kahyuM ke "maMgaLadAsa tame paNa mIThuM uMcako." tyAre kAkAe hiMmatathI kahyuM ke "A kAyadA teDavAnI vAta che ane hajI huM te kAyadAnAM dhaMdhAmAM chuM. eTale mIThuM uMcakavAnuM mArAthI na bane, paNa jyAre AmAM AvIza tyAre badhuM cheDIne AvI jaIza." A badhA prasaMgothI teo prabhAvita thayA ane mana sAthe saMkalpa karyo ke ApaNe A satyAgrahamAM joDAvuM che. paNa dhaMdhA cAlu rAkhIne nahIM. tene sadAne mATe tilAMjali ApIne ja A pavitra kAryamAM joDAvuM joIe, te vakhate teo dhaMdhAkIya siddhine sarvocca zikhare pahoMcyA hatA. e sthitimAM tyAMthI ekadama ba cheDI devuM e tyAga agharo hatA. gharanA vicAra, be bALako ane temanAM bhaviSyanA vicAra paNa karavAnA hatA. vaDIlA ane mitrAe Ama na karavAnI salAha ApI. paNa teo potAnAM saMkalpathI DagyA nahIM. ane dhaMdhA chaDIne temAM pharI na javAnI pratijJA sAthe satyAgrahamAM joDAyA. ane jelavAsa svIkAryA. jelamAMthI bahAra AvIne temanA dhaMdhAnAM ghaNAM pratiSThAbaddha sAthIdAro pAchA dhaMdhAmAM joDAI gayA, paraMtu teo pharI te tarapha na gayA. te chatAM emanuM kAyadA viSenuM jJAna ane salAha eTalA uttama manAtA ke ghaNI saMsthAonAM baMdhAraNA ane moTA moTA TrasTo
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-12-18 prabuddha jIvana 161 ghaDavAnuM sanmAnanIya kAma emane mAthe AvatuM, ane teo kALajI ane AnaMdapUrvaka te kAma karI ApatA hatA. teo rAjakAraNakSetranAM pi ane daSTA hatA. je je AgAhIe teo karatA te thoDA vakhata pachI sAcI paDatI jovAmAM AvI che. rASTrIya bhUmikAparanI keTalI ye saLagatI samasyAonA saraLa ukele teonI pAse hatA. paNa mAre kahevuM joIe ke tene ucita samaye upayoga na thayo. koI pralobhanothI teo kadi kheMcAyA nathI. je je sthAne temaNe zobhAvyAM che te sthAne mATe paNa temane khUba AgrahapUrvaka samajAvIne gaLe utarAvavuM paDeluM. 1947mAM je pahelA bhAratIya pAMca garvanara thayA temAMnA madhya pradezanA rAjyapAlapada mATe pU. saradAra vallabhabhAI paTelane kaeNla Avyo tyAre ame temanI pAse ja beThelA. tyAranI vAtacIta mane yAda che. - saradAra sAhebe temane kahyuM ke "maMgaLabhAI A sthAna tamAre levAnuM che, ane tyAMne vahIvaTa saMbhALI levuM paDaze." tyAre pU. kAkAe kaheluM ke "mane te Ave kaze anubhava nathI, tame bIja koI rananubhavIne lyo te sArU" paNa saradAre teNe kahyuM ke "pU. bApunI paNa AvI IcchA che, temanA kahevAthI ja meM kaeNla karyo che." tyAre kAkAe kahyuM ke "huM kAle ja dilhI AvuM chuM, jo bApu mAre gaLe A vAta utarAvI zake to ja huM AgaLa vicAra karIza." teo bIje divase dilahI gayA. bApU te vakhate harijana kolenImAM rahetA hatA. tyAM temanA rUmamAM praveza karyo ke bApue AvakAra ApatA kahyuM ke "Avo garvanara sAheba." eTale kAkA samajI gayA ke A DosA te nakkI ja karI beThA che eTale bIjI koI dalIla ke carcAne avakAza rahyo nathI. temanAM zirvAda laIne teo sAMje pAchA AvyA. madhyapradezanA rAjyapAlapada daramyAna ane muMbaI mAIsara rAjyanAM rAjyapAlapada daramyAna mukhya maMtrI tema ja anya maMtrIo sAthe temane sumeLa, aneka prasaMgoe levAtI temanI salAha e badhuM te sahune vidita che ja, minisTara minisTara vaccenAM manadu:khone TALIne teonAM mana eka karavAmAM ane rAjyone vahIvaTa kSamatApUrNa banAvavAmAM temane khUba sahayoga rahyo che. A uparAMta jyAM jyAM rAjyapAlapade temanI niyukita mATe temanI paravAnagI maMgAvavAmAM AvatI tyAre teo haMmezA kahetA ke buDhAne vAraMvAra A sthAna ApavAne badale bIjA ghaNA yogya loko che temane nIme to sAruM. paNa te te rAjanAM cIpha minisTarone Agraha kAkA mATe ja raheto eTale chevaTe emane svIkAra karavo paDato hato. temanA manamAM zAMti ane kalyANakAmanA sadA rahetI. eTale emanAM vicAra, vANI ane kAryomAM te sadA sAkAra thayA ja karatI hatI. anyatra kayAMya visaMvAditA dekhAya to tyAM baMbA (phAyara brigeDa)nuM kAma karavA teo pahoMcI jatA hatA. hiMdu-musalamAna hullaDo daramyAna teo ekalA muslima kSetromAM temanI masajIdamAM bhegA thayelA samUhane saMbodhavA pahoMcI jatA. zubhecchako temane Ama na karavA samajAvatA te teo kahetA ke jo mArA manamAM teo pratye kazo durbhAva nathI te teo mane nukasAna karI zake tema huM mAnatA nathI." janAba mahamada alI jINA paNa temanA sArA mitra hatA. pUjaya kAkAne potAnI sagI bahena na hatI eTale eka musalamAna ane eka pArasI mahilAne temaNe sagI bahenanI mAphaka apanAvI lIdhA hatA, te zrImatI kusuma sayANI ane zrI kasturabA sevAzrAma marolIvALA zrImatI mIbena pITITa sAthe te saMbaMdha suMdara rIte nibhAvI jANe. marolI Azrama joDe teno tenI zarUAtathI joDAyA hatA. te AzramanA nibhAva ane vikAsa mATe temaNe khUba sahayoga Apyo hato. tevI ja rIte bIjI aneka saMsthAonAM teo mAnanIya sahAyaka ane murabbI hatA. zakitadala ane bhoMsale miliTarI skUlanAM mahilAo mATenAM vInTara kempanAM teo janmadAtA hatA. dharmaprati paNa temane daDha anurAga hate. dharma eTale jIvananA pratyeka pAsAomAM utaravA mATenuM vijJAna tevo artha teo karatA , hatA. jelamAM raho rahyo pU. munazIkAkA ane bIjAo pAsethI gItA arthasahita zIkhelA. bAkI jagatanAM samasta darzane mATe emane khUba mAna hatuM ane jAte vedAMta, paDadarzane, kurAnezarIpha, bAIbala, buddhadarzana, jainadarzana Adino teone abhyAsa cAlyA karate hate. phArasI emanI aicchika bhASA hatI, eTale phArasInAM sAphI kavionI racanAo paNa teo rasathI vAMcatAM. ghaNIvAra huM pU. munizrI citrabhAnu mahArAjanAM ane pU. AcArya rajanIzajIna vyAkhyAne sAMbhaLavA temane laI jatI. tyAre pAchA AvIne paNa teo sAMbhaLelA vakatavya vize UMDuM ciMtana manana karatA, ane mArI sAthe carcA paNa karatA. aneka rIte e sAMbhaLelI vAtone buddhi ane samajanI sarANe caDhAvIne tene jIvanamAM kema utArI zakAya te vize vicAratA. AMkho baMdha karIne kalAko sudhI temanI priya 'grAnDa phAdhara cera-dAdAjInI khurazI-mAM besI rahetA ane dhyAnastha thavAnI khUba kozISa karatAM. ghaNIvAra teo mane kahetA ke mane A badhuM samajAya che kharUM, mArI buddhimAM paNa barAbara bese che, paraMtu aMdara utarAnuM nathI, pachI hasIne kahetA ke A kAma bahu vakhata pahelA sAdhI levAnI jarUra hatI. have jyAre jAgRti pragaTI tyAre zarIra ane mane sAtha ApavAnI nA pADe che. teo daDhapaNe mAnatA hatA ke rAjakAraNamAM paDelA lokomAM paNa jo yogavijJAna prati anurAga pragaTe, ane tenAM mahatvaviSenuM bhAna thAya to dezamAM uttama prakArane vahIvaTa zakaya bane. hamaNAM to paramezvaranI kRpAthI je koI sthirabuddhivALA pramANika sajajane bhUlecUke rAjakAraNamAM AvI jAya, ane teonAM zANapaNa, pramANikatA, sthiratA ane ni:svArthatA, sAthenI kuzAgra buddhine je lokone thoDA ghaNA lAbha maLI jAya te maLI jAya. bAkI te nakkara taLIyAvagaranAM loko pAsethI aMdhAdhUMdhI, avyavasthA, apramANikatA, dveSa, khurazI, sattA ane paisAnI kheMcAkheMca sivAya bIjI zuM AzA rAkhI zakAya? teo ajAtazatru hatA. koIne emanA vize duzmanAvaTa to zuM, paNa ekAda nabaLo vicAra karavAnuM paNa kazuM kAraNa na rahe. kAraNa ke sau mATe emaNe mAna ane mamatA keLavyA hatA. saunuM sadA kalyANa teo vAMcchatA hatA. hamaNAM keTalAka vakhatathI teo jUnA jUnA mitro ane sagAone bahu yAda karatA hatA. phanadvArA saunI sAthe vAta karatA, athavA te ghare bolAvIne maLatA. koI maLavA na AvI zake tema hoya te pote sAme cAlIne maLavA jatA. besatA varSane divase amArA bahoLA parivAranAM tema ja mitramaMDaLanAM loko moTI saMkhyAmAM praNAma karavA AvelA. temane saune maLIne teo bahu ja tRpta ane AnaMdita thayA hatA. hamaNAM chellA thoDA vakhatathI teo potAnAM aMtane najIkamAM joI zakatA hoya tema lAgatuM. teo kahetA ke mArA hAtha paga cAle che tyAM ja paramezvara mane uThAvI le te sArUM. mAre lAMbI bimArI na joIe, koInI sevA na joIe. hasatI ramato jema AvyA tema ja pAchA cAlyo jAuM to sAruM. temanA aMtaranI A IchA phaLI. tA. 5mI navembarane maMgaLavAre lohInI tapAsa karAvavA mATe gherathI hospiTalamAM gayA tyAre meTara sudhI teo cAlIne gayA, ane hospiTalamAM paNa meTarathI pitAnAM rUma sudhI cAlIne gayA. besavA mATe AvelI khurazIne pAchI kADhI hatI. cahA ane davA khATalAmAM sutA sutA nahIM paNa besIne pIvAne Agraha rAkhatA, lohImAM sAkara vadhI paDI hatI. eTale vAraMvAra 'kamA" bebhAnInA humalAo thatA hatA, tenI sAthe satata saMgrAma jArI rAkhIne aMta sudhI teo bhAnamAM rahyA hatA. jIvanasaMgrAmane vIra vaio zarIrathI hAryo hato. paNa manathI hAra teNe kabUlI nahotI. jIbhamAM kauvata nahotuM eTale IzArAthI samajAvIne prazna pUche, samaya pUche, ane zAMta thaIne suI jAya. tA. 6ThThIe rAtre dasa vAge rojanAM niyama pramANe saune maMgaLarAtri'-Good Night-nI zubhakAmanA karIne paDakhuM pheravIne sUtA. blaDaprezara ochuM ne ochuM thatuM jatuM hatuM. ane prANa jANe dhIme dhIme aMdara utarata jato hato. teo zAMtithI dhIme dhIme vidAya letA hatA. tene khyAlamAM hatuM ke, vidAya najIka che, chatAM koI jAtanI dekhItI pIDA, hAyavoya, taDaphaDATa ke mRtyune bhaya tyAM nahoto. hatI mAtra parama zAMti. 11-30 vAge temaNe IzAratathI samaya pUchayo, ane 11-40 vAge zAMtithI cira-niMdrAmAM poDhI gayo. AvuM zAMta ane prasanna mRtyu koI viralAone ja labhya bane che. pitAnA maMgaLa nAmane maMgaLamRtyumAM te caritArtha karI gayA. mane vizvAsa che ke temane mATe prabhunAM maMgaLadvAra khUllAM ja haze.' : : pUNimA pakavAsA
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11ra. prabuddha jIvana tA. 1-12-68 : 5: prakIrNa noMdha 5% zrI vimalAbahena ThakAranA samAcAra " karI che, ane AvI asAdhAraNa udAratA dAkhavanAra upara jaNAvela | amerikA-keliphorniyAmAM AvelA pAlo AlTathI tA. baMdhuone hArdika AbhAra mAnyo che. 14-10-68nA patramAM zrI vimalAbahena ThakAra jaNAve che te mujaba AvI udAra sakhAvata mATe prastuta banne mahAnubhAvo ApaNA yupathI teo e sthaLe AvyA tene be aThavADiyAM thayA che. mAIla sarvanA dhanyavAda ane anindananA adhikArI bane che. muMbaImAM jenAM nAmane eka juvAna camena je tyAM traNa varSathI AvIne vasya che tenA nimaMtraNathI teo tyAM AvyA che: e yuvAna tyAMnI sTena- . varSothI mULa nakhAyAM che tevA zrI mahAvIra jaina vidyAlaye amadAvAda, pharDa yunivarsiTInA nATaya vibhAgamAM kAma kare che. A yuvAne 25 vaDodarA, ANaMda, tathA pUnA-ema cAra kendramAM potAnI zAkhAo divasanA gALAmAM vimalAbahena mATe 21 pravacanasabhAo goThavI dharAvatAM eka mahAna vaTavRkSano AkAra dhAraNa karyo che. Aje e che. A uparAMta amuka aMgata mulAkAta paNa goThavavAmAM AvI saMsthA saurASTra tarapha pitAnI pravRttine vistAra che ane bhAvanagara che. Aja sudhImAM vimalAbahene nava jAhera sabhAne saMbodhI che. temAMnI keTalIka sAnakAnsIskomAM goThavavAmAM AvI hatI; keTalIka khAte potAnI zAkhA sthApavAno nirNaya kare che. A navI javAbadArI pAle AmAM ane keTalIka reDavUDa sITImAM tema ja anyatra paNa dhAraNa karavA mATe zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA kAryavAhako paNa goThavavAmAM AvI hatI. ApaNI prazaMsAnA pAtra bane che. ' temanA bIjAM eka yajamAna mIsIsa. ela. elDIja viSe 8aa zaMkararAva deva paNa kAkAsAhebanuM samarthana kare che! teo jaNAve che ke temaNe mArA upara khUba mamatA darzAvI hatI tA. 1-11-68 nA prabuddha jIvanamAM "vaLI pAchA pUjya ane sAnaphrAnsIsko rajAne sAnTAkrujhA AsapAsanA reDavUDamAM temaNe kAkAsAheba ane mAMsAhAra" nIce eka lekha pragaTa karavAmAM Avyo mane khUba pheravI hatI. tyAMnA purANA vRkSonI bhavyatA ane temAMthI hate. e lekhamAM ApaNA Azramo sarvajanasulabha bane e mATe cotarapha phelAtI khuzabethI huM khUba ja prabhAvita banI hatI. e prade temAM nirAmiSaAhArI raDA sAthe mAMsAhAra pakavatAM raDAM dAkhala zemAM vicaravAnuM himAlayamAM vicaravA samAna lAgatuM hatuM. tyAMnI karavA joIe e mujabanA kAkAsAhebe cheDA samaya upara pragaTa zAMti mArA samagra vyakitatvane ghaTTa rIte sparzatI hoya evI sukhada karelA abhiprAyanI AlocanA karavAmAM AvI hatI. anubhUti thaI rahI hatI ane e ja anubhava pesIphIka mahAsAgaranA tyAra bAda navembara mAsanI zarUAtamAM lakhAyela eka patramAM prathama darzane meM karyo hate. e mahAsAgaranuM ataLa UMDANa, upara zrI Ara. ke. zAha e matalabanuM jaNAve che ke mahArASTranA thANA jillAmAM AvelA AkAzane ananta vistAra, maMda maMda vahetI pavanalaharinI AvelA Azanapura gAmamAM kArya karatA "gaThaghara AzramamAM tA. 25 mI hRdayaMgama madhuratA, caMdranI vedhaka mRdutA, cetarapha uDatA paMkhIonuM oNkaTobarathI tA. 31 mI oNkTobara sudhI 'taNa zAMti senAnI adbhuta lAvaNya, - A sarva mane avarNanIyanA pradezamAM laI gayuM eka zibira javAmAM AvI hatI. e zibiramAM bhAga levA mATe hatuM! mArI vAcA stabdha banI gaI hatI; jeno vega vArI na zakAya zrI zaMkrarAva deva upasthita thayA hatA. temane eka bhAI taraphathI e premapravAha mArAmAM uchaLI rahyo hato; AMkhamAMthI AMsuo kAkAsAhebe AkAmamAM mAMsAhArI raDA khelavA saMbaMdhamAM pragaTa vahevA lAgyA hatA; na varNavI zakAya evA blissno-AnaMdane- karelA abhiprAya aMge Apa zuM dhAro che e prazna karavAmAM Avyo mane anubhava thayo hato." hato ane tenA javAbamAM temaNe kAkAsAhebanA abhiprAyanuM samaahiM teo Akhe navembara pasAra karaze. DisembaranA prAra rzana karyuM hatuM. tenA pratikAra rUpe prastuta patralekhake zaMkararAvajIne bhamAM jApAna javAnuM nakkI thayuM che. TokIyo, kyo ane sAkAthI aneka nimaMtraNe temane maLI cUkyA che. jApAna-bhArata maitrI pUchayuM ke jo Ama karavAmAM Avaze to jeo mAMsAhAramAM nathI maMDaLa Japan-ndia-Association-temanA mATe TekImAM mAnatA teno AvA AzramamAM AvavAnuM baMdha karI deze. tenA sabhAo goThavI rahela che. kRSNamUrtinA prazaMsako mAM ane javAbamAM zaMkararAvajIe jaNAvyuM ke bhale baMdha karI de. cAnA anuvedAnta senTara esAkAmAM A ja prakAranuM Ayojana karI rahela saMdhAnamAM patralekhaka pitAno pratyAghAta rajU karatAM jaNAve che ke che. jApAnamAM traNathI cAra aThavADiyAM teo gALaze. DisembaranI AkharamAM athavA te jAnyuArInI zarUAtamAM teo bhArata Ama karavAthI paNa jeo Aje AjhAmamAM nathI AvatA teo pAchA pharaze. AvavAnuM zarU karI deze ema mAnI levuM e barAbara che kharuM? ane zrI mahAvIra jaina vidyAlayane bhAvanagaramAM zAkhA khelavA mATe jeo mAMsAhAra maLe to ja AzramamAM AvavuM evo vicAra dharArU. 1,76,000nuM maLeluM dAna vatA haze te AvatI kAle madyapAnanI goThavaNa karavAnI paNa * jaNAvatAM bahu AnaMda thAya che ke muMbaInA rezamI kApaDanA mAMgaNI kema nahi kare ane strI sevananI paNa chUTa kema nahi mAge? vyApArI zrI lakSmIcaMda durlabhajI tathA jemanuM thoDA samaya pahelAM ane AjhAmane sarvajana sulabha banAvavA mATe Ama eka pachI meTaranA akasmAtamAM mRtyu thayuM che te zrI lakSmIcaMdabhAInA nAnA eka Agraha choDavAmAM Avaze te pachI A AzramamAM ane AjanI bhAI- sva. maNilala durlabhajInA putra zirISabhAIe zrI mahAvIra - hoTelamAM pharaka zuM rahevAne? jaina vidyAlayanA maMtrIo upara tA. 4-11-68nA patradrArA prastuta zibiramAM muMbaInA amuka sarvodaya kAryakartAo hAjara ema jaNAvyuM che ke jo zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA kAryavAhako rahyA hatA ane temane maLIne upara jaNAvela ghaTanAnA tathya viSe pUrI khAtrI karyA bAda uparanI noMdha meM lakhI che e ahIM jaNAvavuM saurASTramAM AvelA bhAvanagara khAte zrI mAlavIra jana vidyAlayanI jarUrI che. - zokhA khelavAne nirNaya kare to te zAkhAne "zrI mahAvIra jaina A badhI vicAraNAmAM ApaNA Azramene sarvajanasulabha vidyAlaya-zrI maNilAla durlabhajI ke vidyArthIgRha bhAvanagara" e mujabanuM nAma ApavAnI zarate te banne bhAIo zrI mahAvIra binAvavA meha e ja mane te pAyAnI bhUla lAge che. AjanI jaina vidyAlayane rU. 1,25,000nI rakama ApavA Icche che ane kaeNlejo jevI sArvajanika zikSaNasaMsthAo ane ApaNI kalpanAnA e makAnamAM je sabhAgRha karavAmAM Ave. tene "zrI lakSmIcaMda AkAme vacce taphAvata karavAnI jarUra che. kaeNlejo ane tene lagatI durlabhajI sabhAgRha" e mujabanuM nAma ApavAnI sarave e banne IMsTelamAM badhI komanA vidyArthIo joDAI zake e rIte tenA bhAI rUA. 51,000nI rakama.zrI mahAvIra : jaina vidyAlayane ApavA Icche che. A udAra darakhAstane tA. 23-11-68nA roja svarUpano vicAra karavAnuM hoya che. jyAre Azrama eka cokkasa maLelI saMsthAnI sAmAnya samitie sarvAnumate saharSa maMjara prakAranI vicArasaraNI upara AdhArita ane e vicArasaraNI ane
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA1-12-18 prabuddha jIvana temAMthI phalita thatI zista jene svIkArya hoya evAM bhAI - baheno ja temaNe pratikAra nahIM paNa prativAda karele, ane sAmenI pratikriyA temAM joDAI zake evA khyAla upara racAyelI eka saMsthA che. to jIvaleNa nIvaDI. je vicArasaraNImAM nirAmiSaAhAranuM athavA te maghatyAganuM - "khudA epha he" kahenArA paigaMbarasAheba paNa satyAgrahI ja koI cokkasa mahattva hoya te vicArasaraNI dharAvatA Azrama saMcA- hatA, jo ke teo bAdazAha banI zakayA. ane te ja rIte "saba bhUmi lakone te te Agraha choDI devAnuM kahevuM te temanI vicAraniSThAnuM-dharma- gopAla kI" - jamInanI mAlikI e Izvarane aparAdha che - niSThAnuM apamAna karavA barAbara che. A badhuM chatAM AvatI kAle e ja e vinabAne pukAra paNa satyAgraha che. AzramanA saMcAlakone mana nirAmiSaAhAranuM ke maghatyAganuM koI anne chevaTe huM kahIza ke "svara mAM janmasiddha dhAra mahattva na ja rahe te temane potAnA AzramamAM te prakAranI chUTachATo Ade" kahenArA lekamAnya TiLaka paNa satyAgrahI hatA. dAkhala karatAM koI aTakAve tema nathI. A te nirAmiSAhArI appA paTavardhananA praNAma upara mAMsAhAra lAdavA jevI koI prakriyA cAlI rahI hoya ema divya dAMpatya lAge che. sanmitra zrI cImanalAla je. zAha taraphathI thaDA samaya pahelAM satyAgraha eTale zuM zrI DoMgare mahArAjanI daSTAMta kathAomAMthI divya dAMpatyanA Adarzane 'prabuddha jIvananA AgaLanA aMkamAM grAmadAna e satyAgraha rajU karatI nIce mujabanI eka kathA maLI hatI : kahevAya ke nahi e praznanI carcA pragaTa thaI cUkI che. tenA anu- . "manu zatarUpA dIkarI devahutine laIne kardamanA AzramamAM saMdhAnamAM satyAgraha tattvanuM savizeSa vizleSaNa karatA tA. 16-11-68ne AvyA- kahyuM: "Apa lagnajIvana gALavA vicAro cho tethI eka patra zrI ampAsAheba paTavardhana taraphathI thaDA divase amArI putrI Apane eNpavA AvyA chIe." pahelAM maLe che je nIce mujaba che: kardame kahyuM : "vAta sAcI che, paraMtu huM vilAsa mATe nahi, bhAIzrI paramAnaMdabhAI,. kAmane nAza karavA mATe; kAmasukha mATe nahi paraMtu patnI sAthenA prabuddha jIvanamAM tame potAne abhiprAya batAvyo hato ke nitya satsaMga vaDe Atmasukha meLavavA mATe ja lagna karavA mAguM chuM. "vinobAjIne grAmadAnavicAra e satyAgraha kahI zakAya nahIM, mAre bhAga--patnI nahi, dharma-patnI joIe che. eka putranI kAraNa ke temAM julamanA pratikAra jevuM kazuM nathI." tenI prApti pachI amAro pati- patnI tarIke saMbaMdha virAma pAmaze sAme zrI siddharAja DhaDhAe batAvyuM ke "grAmadAnamAM bhale koIne ne, huM sanyAsa laIza. kAraNa, pati ja patnImAM putrarUpe janme che. pratikAra na hoya, paNa sAmI bAjathI pratikAra thavAno bhaya rahe ja mATe putravatI thayA pachI e mAtA jevI gaNAya. che." te parathI tame potAne mULa abhiprAya badalI mAnya karyuM ke "amAro saMbaMdha saMsAra bhegavavA mATe nahi, taravA mATe hA, grAmadAna e paNa satyAgraha che kharo." haze. saMsAra sAgaramAM nAvika ane nAvaDInI jema ekamekanA sahAre vicAronI A badhI Apa-le nI bAbatamAM mane paNa nave- tarIne sAme kinAre pahoMcavAnuM che. Apane A vicAraNA sarathI DuMka lakhI jaNAvavAnuM mana thAya che. anukULa che?" , ' "koI paNa satkArya te satyAgraha nathI " A tamArI mULa manu - zatarUpA vimAsaNamAM paDayAM, vAta taddana sAcI che, paNa satyAgrahamAM kAMIka pratikAra hoya-potAnI mahelamAM vasanArI rAjakumArI dIkarIne AvuM zuM game? bAjathI nahIM te sAmenI bAjathI-te ja te satyAgraha kahevAya ema paraMtu dIkarIe kahyuM : "emanI vicAraNA mane maMjUra che. AvA nathI : temAM jokhama kheDavAnI taiyArI hoya te basa. jema, kSAtra- tapasvInI sevA ja mAro uddhAra karaze. ne eNe zaNagAra choDI vRtti bIjA para prahAra karavAmAM nathI, te bIjAnA prahArane sAmane valkala paheryA... ", karavAmAM che. "gDhe jANAyana" yuddhamAMthI nAsI na javuM lagna pachI kardame te saMyama vadhAryo - patnI sAthe mana ane te kSAtra teja, na ke bIjAne bhagADavA; nirbhayatA na ke bhayaMkaratA. brahmacarya pALI bAra varSa sudhI tapa AdaryuM. harine mAraga che zUrAne nahi kAyaranuM kAma jone" emAM, bAra varSanuM tapa pUruM thayuM. patnIne saMyama ane sevA nihALI ke ravi bAbunA "ekalA cAlo re"mAM te ja bhAva che. kardame prasannatA anubhavI ne kahyuM : arthAta pratikArakatA nahI paNa nirbhayatA te satyAgrahano "meM Aja sudhI tArI lAgaNI ke IcchA jANavAne vicAra AtmA che. gAMdhIjI paNa satyAgrahI tarIke prahAdano ja dAkhalo paNa karyo nathI - paraMtu Aje te mAre tArI IcachAne anukaLa ApyA karatA. "nahiM jADuM re bAbA rAma nAma." satyane vaLagI thavuM che." rahevuM, te mATe Ave te saMkaTa jhIlavAnI taiyArI IcchA nahI-rAkhavI. huM bIjuM te zuM mAguM? mAro hAtha pakaDIne ahIM lAvyA te satyAgraha: upekSA, upahAsa, niMdA, parityAga (ekalA paDI javuM), che te prabhunA darabAramAM paNa pahoMcADajo." dAridra, ane khUna, motanI sajA ke upekSita mRtyu. . AvA divya dAMpatyane dvAre ja prabhu padhAre ema nathI lAgatuM? gulAmagirInI prathAnI sAme avAja uThAvanAra amerikAnA lagna pAchaLanI A jIvanadaSTi bhAratIya saMskRtinI bhavyatA nathI zuM?" vilyama laMDa gejhina e " libareTara - Liberator" nAmanuM sAptAhika calAvatA, tenA mukhapRSTha para lakheluM rahetuM: A suMdara kathAnA saMdarbhamAM temAM sUcavAyalA eka muddA viSe I shall be harsh as truth...I shall not prevaricate. kAMIka kahevAnuM prApta thAya che. temAM jaNAvyA mujaba patnI eka I shall not flinch and I shall be heard e satyAgrahane vAra putravAna thavA sAthe mAtA samAna gaNAya e vicAra athavA uttama namUno che. to kalpanA vadhAre paDatI ane kudaratanA saMketanI virodhI lAge che. ja saoNkreTisa, jIsasa , gelilie e badhA satyAgrahI hatA: paripakava lagnajIvananA pariNAme ekathI vizeSa bALakanI mAtA hutAtmA thayA mATe nahIM, paNa " parathama paheluM mastaka mUkI vaLIne thayelI patnI pratye mAtRbhAvathI jotAM thayuM - je bhAve gAMdhIjIne levuM nAma jo ne " A vRttithI cAlyA tethI pracalita satya (?) ne kasturabA pratye hate - e judI ja bAbata che. tArI vAgaNI . para karyo nathI.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 prabuddha jIvana ta, 1-12-18 samanvaya sUcana De. kAMtilAla zAha amadAvAdathI tA. 13-10-68nA patramAM jaNAve che ke: " AcArya rajanazIjInA vyAkhyAnanI carcA Apa laMbAvavA IcchatA nathI te yogya ja che. tathApi ApanI rajA hoya te zrImatI zazIbahena ane emanI jevAM prabuddhajIvananA vAcakone gItAnA zleka; avyakta dIni bhUtAni, vyakta madhyAnibhArata / avyakta nidhanAnyeva, tatra kA paridevanA / / nI yAda ApI enA anukaraNamAM kahyuM ke, AdimAM premarUpe je, madhyamAM kAma te bane, antamAMye rahe prema, cintA che karavI ghaTe? te zazIbahena ane AcArya rajanIzajI bannenA kathana vacce samanvaya siddha thaI na zake? Ama samanvayasulabha banate hoya te tenA jevuM bIjuM ekTa nahi, paNa AcAryazrInI vicArazreNI mujaba AdimAM kAma che ane temAMthI rAmane pragaTAvavAnuM athavA te kAmane rAmamAM parivartita karavAnuM teo kahe che. A rIte vicAratAM sUcita samanvaya sahajasiddha banI zakato nathI. . zrIkAnta dozInuM du:khada avasAna . zrI zrIkAnta dezI tA. 20mI naveMbaranA roja baporanA bhAgamAM kAlabAdevI reDa uparanA temanA davAkhAnethI meTaramAM pAchAM pharatAM sAyanamAM ramAvelA temanA ghara najIka AvatAM koI Traka sAthe athaDAyA. temane ke. I. ema. hospiTalamAM dAkhala karavAmAM AvyA ane aDadhA kalAkamAM temanuM 51 varSanI vaye avasAna thayuM. teo vyavasAye DAkaTara hovA uparAMta bahu jANItA sAmAjika kAryakara hatA, ane tethI A durghaTanAe temanA vizALa parivAra maMDaLamAM UMDI vyathAnI lAgaNI pedA karI che. samAjane eka sanniSTa kAryakartAnI kheTa paDI che. teo vaDhavANanA mULa vatanI. vidyArthI tarIkenI temanI kAra- kIrdi ujajavaLa hatI. 1942mAM pitAne meDikala kaeNlejane abhyAsa choDIne hiMda choDonI laDatamAM temaNe jhaMpalAvyuM hatuM ane bhUgarbha pravRtti sAthe teo saMkaLAyelA hatA. samAjavAdI vicArakoNIne teo varelA hatA. lIMbaDInI hIjaratamAM paNa temaNe pUro sAtha Apyo hatA. chellAM 20 varSathI teo mATuMgA, vaDAlA ane zivanA prajAjanone sevA ApI rahyA hatA. teo zIlAbahena nAmanI eka pArasI yuvatI sAthe keTalAMka varSathI lagna saMbaMdhathI joDAyA hatA ane aneka sAmAjika kAryomAM zIlAbahenane temane khUba ja sAtha hato. vaLI te bannee uttara tema ja dakSiNa bhAratane vistRta pravAsa kheDayuM hatuM. AjathI lagabhaga cha varSa pahelAM ame yamunottarI gaMgottarInI yAtrAe gayelAM tyAre te daMpatI gaMgottarI tathA yamunattarI patAvIne badrIkedAra tarapha jaI rahyA hatA ane amane dharAsu AgaLa maLyA hatA. keTalAka samayathI janamukita' nAmanuM mAsikaDe. zrIkAna calAvI rahyA hatA. te bannene huM paNa keTalAMka varSathI eLakhate hato ane te banne mATe mArA dilamAM UMDo prema ane sadbhAva hate. DaeN. zrIkAtane AvA akasmAtathI dehavilaya thatAM zIlAbahena kevI vedanA anubhavI rahyAM haze tenI kalpanA karavI muzkela che. zIlAbahena viSe mAruM dila UMDI sahAnubhUtithI drave che. temane A viyoga sahana karavAnI paramAtmA tAkAta Ape ane patinA sevA kAryane taMtu cAlu rAkhIne pitAnA avazeSa jIvanane sArthaka kare evI temanA vize ApaNA dilanI zubhecchA ane prArthanA ha! . paramAnaMda garIbAI (TAImsa opha InDiyA'nI eka nedhane AdhAre) amerikAnA eka moTAmAM moTA maMjUra saMghe karela tapAsanA pariNAma jANavA jevA che. yuniyane karela tapAsamAM je kuTumbanI vArSika Avaka rU. 30,000/- thI ochI hoya tene garIba gaNyA che. garIba eTalA mATe ke temanI ATalI AvakamAMthI jIvananI jarUriyAta pUrI meLavI zakatA nathI. A jIvananI " jarUriyAta" zuM che? pati - patnI darekane judI meTara joIe; darekane juduM snAnagRha (B_th Room) joIe; darekane juduM chApuM maLavuM joIe. vigere. A "mAruM - tAruM" zA mATe? mArI gADI, mAruM snAnagRha, mAruM chApuM, tArI gADI vigere? kAraNa, lagnajIvanamAM saMgharSa TALavA mATe, pariNIta jIvana TakAvavA mATe (To avoid domest c frict.on in order to ensure the survival of marriages ) Alat ziu zA mATe thAya? kAraNa ke dareka vyakita svataMtra che ane tenI svataMtratA , jALavavI joIe. AnA upara vivecananI jarUra che? jIvananI "jarUrIAta vadhAratA ja rahI che, to tene aMta nathI. Aje A ja cAlyuM che. pachI Arthika saMkaDAmaNa, mAnasika tANa, game te bhege paise meLavavAnI tRSNA ane tenA badhA viSacako, duniyAnA samRddha dezenI A "saMskRti" che. ApaNe paNa A ja karIzuM ke jIvanamAM saMyamane kAMI sthAna ApIzuM? -cImanalAla cakubhAI zAha "rASTrIya ekatA" Azva pradezanA udyogapradhAna zrI gurumUrtie jAhera karyuM ke sarakArI dareka khAtAne Adeza ApavAmAM Avyo che ke rAjyanI jarUriyAta mATe rAjyamAM ja utpanna thayela cIjavastuo kharIdavI (game te bhAve?) bIjA rAjyanI nahi. vizeSa Adeza Apyo che ke bIjA rAjyanI koI pedAza kharIdavI hoya to prathama paravAnagI levI. A hukama mAtra sarakArI khAtAone ja lAgu paDe che ema nahi, paNa sarakArI taMtranA bIjA khAtAo jevA ke hArsiMga borDa, IlekaTrIsiTI borDa vigerene paNa lAgu paDe che. bIjA rAjyomAM paNa AvuM thaI rahyuM che. keTalAka rAjyamAM jillA- jillA vacce paNa AvA aMkuza che. sau saune ja svArtha jue. enIjanI jhenabaMdhI te che ja. keTalAka rAjyamAM e paNa zarU thayuM che ke udyoga ane vyApAradhaMdhAmAM rAjyanA sthAnika mANase prathama sthAna ApavuM baMgALamAM baMgALIne, bihAramAM bihArIne. bIjA badhA videzI. baMdhAraNa mujaba Free trade between states - rAja vacce mukata vyApAra mULabhUta che. baMdhAraNa mujaba eka nAgarikatva one citizenship che. baMdhAraNa mujaba eka rAjyane vatanI bIjA koI paNa rAjyamAM vasavATa karI zake, vyApAra karI zake, milkata meLavI zake, AjIvikA mATe mukata rIte harIpharI zake che. bhASAvAdathI TukaDA karyA. have Arthika, sAmAjika kSetre zarU thayuM. A ja vyakitao rAjyanA mukhya pradhAne ane bIjAo-rASTrIya ekatA samitimAM ekatAnI vAta kare! cImanalAla cakubhAI zAha 16mI okaTobaranA "prabuddha jIvana" nA aMka aMge jAherAta A aMkanI mAMga dhAryA karatAM vadhAre nIkaLatAM sIlakamAM jeTalI nakalo rAkhavI joIe teTalI paNa rahI zakI nathI te te aMkanI nakala jemanI pAse hoya ane tene jemane have koI upaga na hoya tevA mitrane te aMkanI nakala amArA kAryAlayamAM 45-57, dhanajI sTrITa, muMbaI-3 e saranAme pahoMcADavA prArthanA che. vyavasthApaka, "prabuddha jIvana kj4173 , Colesterol Free
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-12-18 "be lAkha rUpiyAnA cAMdInA ratha' aMge tA. 1-10-68 nA prabuddha jIvanamAM pragaTa thayela 'be lAkha rUpiyAnA cAMdInA ratha ' e mathALA nIcenI noMdha aMge vyakitagata pratyAghAta rajU karatA nIce mujabanA traNa patra maLyA che:1. nepAnagarathI zrI kasturamala bAMThiyAno patra tA. 1-10-68 nA prabuddha jIvanamAM "be lAkha rUpiyAna cAMdInA ratha : A te kevI dharmadhelachA?" zirSaka noMdha aMge mArA abhinandana svIkAraze. pachInA 'jaina'mAM rathamAM beThelA e mahAzayanuM citra jovAmAM AvyuM hatuM. tyArathI te bAbata manamAM khaTakI rahI hatI. e saptAhanA jainamAM meM tenuM badhuM vivaraNa vAMcyuM. huM te evI apekSA rAkhuM chuM ke jeTaluM vadhAre ApaNA jaina bhAI dhanapradarzana kare ane ApaNA sAdhue Ane dharmaprabhAvanA lekhIne tenuM samarthana kare eTalI ja jaldIthI pharI vAra koI navA lAMkAzAha janma leze ane A ADaMbarI dharmane khatama karI deze. kharcALa yajJAnI samApti to bhagavAna mahAvIra ane buddhe karAvI, AjanA ADaMbarI dharmane samApta karavA mATe navA payagaMbara nirmANa thavA ja joIe. AvA dharma ja sAdhuone zithilAcArI banAvyA che." prabhu jIvana 2. punAthI zrI zAMtilAla sI. zAhanA patra ** " prabuddha jIvana" nA 1-10-68 nA aMkamAM ApazrIe "be lAkha rUpiyAnA cAMdInA ratha. Ate kevI dharmaghelachA ? ''( prakIrNa noMdha pRSTha 120) prasiddha karelA vicAra vAMcIne ghaNA ja AnaMda thayo. ApanA vicAra mATe hArdika abhinaMdana. Aje samAjamAM ApaNA AcArya AvAM kAryomAM lAkho rUpiyAnA kharca karavA mATe protsAhana Ape che; paNa zrAvako mATe kAMI paNa thatuM nathI. pU. nyAyavijayajI mahArAja sAheba kahe che e mujaba Aje " bhagavAna ane mAladAra ane bhakata bane kaMgAla-paNa bhakatA nahIM hoya te bhagavAnane koNa pUjaze? jyAM samAjane je jarUrI hAya tenuM dhana meTuM, mATe bharatAMmAM bharatu na karaze " AvA vicAro samAjanI AgaLa mUkavAvALA AcAryo have che kAM? dareka AcArya potAnuM mAna meLavavA mATe, nekArazI, upadhAna, zAMti snAtra, varaghADA vageremAM lAkho rUpiyAno kharca karavA mATe protsAhana Ape che. eka deharAsara na sacavAtuM hoya tyAM bIjuM deharAsara bAMdhavuM e dharma nathI paNa dharmanA droha che! ...... bharatAmAM bharatU na karazo. zrAvakonA AjIvikAnAM phAMphAM thayA hoya, temane khAvA na maLatuM hAya evA samayamAM navakArazI, varaghoDA, vageremAM kharca karavA vyartha che . parantu tattvanI carcA mATe, ItihAsanA saMzodhana mATe, sAhityanA pracAra mATe, keLavaNInA pracAra mATe ghaNuM ochuM thAya che. parantu A koI paNa samAjamAM kahetuM nathI. ApazrIe sArA zabdomAM samAja AgaLa A vicAro mUkayA - koIne paNa Dara rAkhyA vInA mUkayA e mATe ApanuM pharI vAra abhinaMdana karuM chuM. *: 3. muMbaInA zrI pannAlAla rasikalAla zAhane patra sva. AyAryazrI vijyavallabhasUrIzvarajInA ziSya pU. AcAryazrI. visamudrasurIzvarajI mahArAjanA ziSya munizrI anekAnta vijyajI mahArAje hAlamAM bIkAneramAM mauna sAdhanAthI ekAvana divasanA upavAsanI tapazcaryA pUrNa karI che. Ama te jaina samAjamAM lAMbA tapavAsanI tapazcaryA avAranavAra thatI hAvAthI Azcarya upaje nahIM, paraMtu AjanA yugamAM je vilakSaNa ane dIrghadaSTi vAparavAnI jarUra che e vAtanuM samarthana pU. munizrInA pAraNA praMsaMge karavAmAM AvyuM ethI jaina muni samudAya samakSa javalaMta udAharaNa ItihAsanA pAne lakhAyuM che. AjanI bhISaNa moMghavArImAM pIsAtA madhyamavarganA dabAyelA avAjano emAM paDaghA che - pratibiMba che. sAmAnya rIte tapazcaryAnA pAraNA nimitte ujamAtru bhapakApUrvaka karavAmAM Ave che. evI mahattA ApanArI bAbatane Thokare mArI AcAryazrIe pAraNAnA umaNAvidhi pAchaLa thanAra . sATha dravya - vyayane aTakAvI dIdhA, sAdAIthI pAraNA vidhi thayo eTaluM ja nahi paraMtu bhAvikonAM dravyavyaya karavAnA umaLakAne hajAranA 5 sanmArge vALavA gaurava levA jevI zrAvikAnA utkarSa vAparavAmAM Avaze. AcAryazrIe preraNA ApI. jaina samAje e bAbata che ke rUA. sATha hajAranI rakama DrAvaka mATe, sAdharmika baMdhuonI sahAya mATe eka bAju evuM sarasa kArya thayuM che, to bIjI bAjuM padmazrI devacaMdabhAI chaganalAla zeTha nipANIvALAe sthAnika jaina saMghane rUA. be lAkhanA cAMdIno ratha arpaNa karyo che. A bAbata eTalI du:khada che. konpharansa jevI saMsthAnA AgevAno emAM sAmela thayA e vyAjabI nathI. ApaNA kuTuMbamAM pUratA poSAka paheravA mATe nahIM hoya, to vaDIlo agara 'kamAu dIkarAe" pote mojazokha, bhapako, ane vastronA ThaThAro karaze ane potAnA baMdhuone dIna - dazAmAM rAkhaze kharA? evA javAba khacita nA ja che. e ja rIte jaina samAjanA 90 TakA bhAga mAMghavArImAM pIsAta hoya tyAre zrImaMtAInuM pradarzana karavAne badale vaDIla, kamAudIkarA ane meTAbhAI jevA A samAjanA zrImaMtA madhyamavarganA ane e dvArA samasta samAjanA utkarSa mATe AgaLa Ave e vyAjabI che ke cAMdInA ratha drArA potAnI zrIrmatAInuM pradarzana kare e vyAjabI che? tapazcaryAnA pAraNA dvArA AcAryazrIe pADelI navI praNAlikAne munisamudAya jaldI svIkAre e samayanI mAMga che. sAbhAra-svIkAra kavijInAM kathAratno: lekhaka: upAdhyAya zrI amaramuni; prakAzaka zrI. azoka kAntilAla korA, 48, govAliyA TeMka roDa, muMbaI - 26 kiMmata zR. 180. samudranA dvIpa: lekhaka: zrI kisanasiMha cAvaDA, prakAzaka: ravANI prakAzana gRha, TiLaka mArga, amadAvAda, kiMmata rUA. 5-00, antara kI ora: (hiMdI): prathama bhAga: pravacanasaMgraha munizrI mizImalajI ma. madhukara, saMpAdaka: zrImatI kamalA jaina - 'jIjI' ema. e.; prakAzaka: munizrI hajArImala smRti prakAzana, bIyAvara, rAjasthAna. kiMmata rU. 3. jaina daSTi: (hiMdI): lekhaka DaoN. IndracaMdra zAstrI; prakAzaka: upara mujaba kIMmata rUA. 1-00 khristIdharmasAra: lekhaka: zrI vinebA bhAve; prakAzaka: yajJaprakAzana, bhUmiputra, hujharAtapAgA, vaDodarA - 1, kiMmata rUA. 2100 AcArya kuLa: lekhaka: zrI vinobA bhAve; prakAzaka: upara mujaba kiMmata 0-50 paisA. jainIjhama (aMgrejI): lekhaka: zrI harabarTa vArana: saMpAdaka: zrI nagInadAsa je. zAha, prakAzaka: zrI vallabhasUri smArakanidhi pablIkezana, muMbaI, kiMmata rUA. 1-00 gAMdhI racanAtmaka kAryakrama upasamiti (rASTrIya zatAbdI samiti) TuMkaliyA bhavana, kuMdIgIrIkA bherU, jyapura - 3, rAjasthAna taraphathI maLelAM pustako: A Great Society of Small Communites: lekhaka: zrI sugata guptA; kiMmata rUA. 10-00 Freedom for the masses : lekhaka zrI manamohana caudharI; kiMmata 25 paisA. davA havAbArI : (hindI nATaka): lekhaka: zrI lalita sahagala, kiMmata rUA. 3-50. zAntilenA vattiya : (hiMdI) lekhaka: zrI nArAyaNa desAI: kiMmata -75 paisA. banatA rAjya: : zrI manameAhana caudharI kiMmata 25 paisA. uttarA : vArSika aMka 3 tathA 4, saMpAdaka : zrI zirISa mahetA. ThekANuM A aMkane chelle pAne,
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 prabuddha jIvana tA. 1-12-18 - --- : - navI duniyAmAM-11 - ja ke saMmati bhArata javuM e A ApaNA 75 milI. jApArIonAM mizIgana yunivarsiTI ghaNI ja meTI yunivarsiTI che te huM gayo che. te 150 varSa jUnI che. ena-Arabara zahera ane yunivarsiTI e bannene vikAsa uttarottara thato gayo che ane temAM bannene sahakAra che. tenuM 1967nuM vArSika bajeTa 175 milIcana TaeNlaranuM hatuM. sarakAra ane vyApArIonA sahakArathI saMzodhana pAchaLa 50 miliyana DaoNlara yunivarsiTIe kharca karyuM che. cAlu varSamAM ethI paNa vadhAre che. 30 hajAra vidyArthImAMthI 18642 vidyArthIne sahAyatA rUpe 13,191,039 DaoNlara 1967mAM apAyA hatA. yunivarsiTImAM adhyApako vagerenI saMkhyA 1967mAM 20121 hatI. AvI te anya paNa yunivarsiTIo amerikAmAM ane keneDAmAM aneka che. A dezanA vikAsamAM yunivarsionA saMzodhana khAtAne ghaNe ja meTo phALe che. sarakAra ane vyApArIo potAnI audyogika, sainika, vAtAvaraNa, hAIve, svAthya, Arthika, rAjanaitika-jevI aneka samasyAo mATe yunivarsiTIne grAnTa ApI saMzodhana karAve che. adhyApaka uparAMta mAtra aMzeAdhakone paNa yunivarsiTI roke che. AthI yunivarsiTI e dezanI unnatinuM mukhya kendrasthAna banI rahe che. IMglenDa ane amerikAmAM anya dezanA chAtro bhaNavA mATe adhika saMkhyAmAM AvatA hAI phInA dhoraNa have be prakAranA thavA lAgyA che. eka, dezanA ke te te prAntanA vidyArthI mATe ane bIjuM, bahAranA vidyArthI mATe. bahAranA vidyArthIne have ghaNI moTI phI bharavI paDaze. huM ena. ArabaramAM hatuM te ja divasamAM yunivarsiTInA adhyakSa taraphathI bajeTa bAbatane patra hatA. temAM nirdeza hato ke prAntika ane kendranI rarakAra cAhe che ke vidyArthIo pAsethI phI vadhAre levI. ane bajeTanI ghaTa te rIte pUrI karavI, AthI phI-vadhAre anivArya banaze, eTale ApaNA garIba dezamAMthI mAtra uttama vidyArthI ja ahIM Ave e jarUrI che. vidyArthI parIkSAmAM nabaLo jaNAya ke tarata ja yunivarsiTI taraphathI kahI devAmAM Ave che ke te anyatra jAya. cAlu varSamAM eka bahena jeo gujarAtamAMthI bhaNavA AvyA hatA, temane AvI sUcanA maLI gaI hatI. yunivarsiTImAM grejyueTa varga eTale ke M. A. nA vargomAM te "B' gradethI nIcenAne levAmAM AvatA ja nathI. ane parIkSAmAM tethI nabaLuM dekhAya te tarata ja viSaya badalavo paDe che, athavA yunivarsiTI choDavI paDe che. "B' grade eTale 65 TakA jevuM gaNAya. mizigana yunivarsiTI ane anya kArakhAnAmAM kAma karatA bhAratIonI saMkhyA ena-ArabaramAM ghaNI moTI che. paMdaramI oNgasTe temAMnA ghaNA svAtaMtrya dina UjavavA ane sAthe ujANI karavA bhegA thayA hatA. mane prAsaMgika kAMIka kahevA sUcavavAmAM AvyuM. meM te kahyuM ke deza svataMtratA thA che paNa udyamI buddhizALI prAmANika kAryakartAonI sakhata jarUra che. tame badhA jeo ahIM AvyA che-te koTinA che. eTale dezane tamArI jarUra che, te bhaNI-gaNIne vidvAna thaI ahIM ja na raheze ane dezamAM pAchA pharI dezanI unnattimAM tamAro sahakAra Apaze evI mArI Apa saune namra vinaMtI che- ema pravacana ApyuM. pAchaLathI te ja rAtre ane pachI leka uparanI ujANImAM temanI sAthe je carcA thaI tethI mane te utpAta paNa thayuM, glAni paNa thaI ane nirAzA paNa thaI. eka paNa vidyArthI ke anya evuM na maLyuM jemaNe pAchA javAnI taiyArI batAvI. kadAca haze, jarUra haze paNa mArI sAthe jemaNe jemaNe vAta karI temAMthI te koI na hatuM. UlaTuM mane salAha ApanArA maLyA che. tamAre pAchA ne javuM joIe. ane hajI sudhImAM mane mArA mitro ane pari- cita prophesaramAMthI koI paNa ema salAha ke saMmati ApanAra nathI maLyuM ke mAre pAchA bhArata javuM joIe. ApaNA dezanA yunivarsiTInA adhikArIo ane sarakArI oNphisare sAme temanuM hematanAmuM hatuM ke teone temanA pratye koI sahAnubhUti nathI. moTI moTI yojanAo emane AkarSavA mATe bane che paNa pariNAma bIjuM ja Ave che. amerikA jeTalo pagAra bhArata na ApI zake te temane maMjUra che paNa sAmAnya yunivasiTInA rIDarane maLatA pagAra to temane prAraMbhamAM maLavo joIe ne? mAbApanA keTalA hajAra rUpiyA kharcIne teo ahIM Ave che.ghaNA te udhAra karIne Ave che. ahIM AvI bhaNatA - bhaNatA kamAya che. te paNa bhAratanA sAmAnya pagAra karatA adhika hoya che. te bhaNI - gaNIne pAchA jaIe tyAre mAtra 250 ke 400 Ave temAM zuM vaLe? ahIM ArAma ane sukha - sagavaDo je prakAranI che - tevI tyAM na maLe e svAbhAvika che paNa sAmAnya sukha - sagavaDa ane AjanI moMghavArI jotA 500 nAM pagAra paNa prAraMbhamAM amane jo na maLe te pAchA AvavAnuM mana kema thAya? ghaNA dezabhakitathI taNAI pAchA gayA che paNa rakhaDIne ahIM pAchA AvyA che. eka phesare te pitAnI hakIkata kahI te to ApaNI yunivarsiTI ane sarakAra kevI nokarazAhI calAve che tene sAdara namUne che. bhAratanI yunivarsiTImAM teo rIDara hatA ane bhaNavA ahIM AvyA, traNa varSa pachI pAchA javAnuM hatuM. te temane maMjUra hatuM. paNa te traNa varSa daramiyAna pratyeka varSe maLatA pagAravadhAro paNa yunivarsiTI ApavA taiyAra na hatI. ahIMthI temanA ja eka amerikana prophesara bhArata AvyA hatA. ane temanI ja yunivarsiTImAM jAhera bhASaNamAM e rIDaranI sau samakSa prazaMsA karI hatI - chatAM yunivarsiTIe temanA traNa varSanA pagAravadhArAne maMjUra na karyo, Aje teo bhAratamAM eka varSane je pagAra maLe tethI paNa vadhAre eka mAsamAM amerikAmAM kamAya che. AvI paristhiti ApaNI yunivarsiTImAM hoya tyAM ahIMthI pAchA janAra : bhAgye ja nIkaLe. eka bahena je mAtra traNa cAra kalAka koInA bALakane sAcave temAM ja mAsika 400 rUpiyA saheje kamAI zake che, ane te kAma maLavuM bahu saheluM che te pati-patnI banne kamAtA hoya - pachI bhArata javAnuM zA mATe pasaMda kare ? - AvI badhI samasyAo jANavA maLI, eTale huM te ThaMDo ja thaI gayo. Ane javAba mArI pAse te hato nahiM. gAMdhIjInA jamAnAnA dezabhakatone paNa Aje eza - ArAma ane baMgalAnI jarUra che te jeno te badhuM ahIM bhagave che temane kayA moDhe pAchA javAno upadeza ApI zakAya ? dezabhakita jarUrI che paNa je paristhiti ApaNA netAoe UbhI karI che temAM dezabhakitane javALa osarI rahyo che. te juvALa pharI lAva hoya, to gAMdhIjInA jamAnAnI jema dezanetAoe ja pharI tyAga ane tapasyAnA pATha zIkhavA ane zIkhavavA paDaze. anyathA AMtararASTrIya bhAvanAnA pravAhamAM zuM deza ane zuM paradeza - evI vikRta bhAvanA saheje pracalita thaze. ahIMnA bhAratIo taraphathI prasiddha thatA Canadian India. Times-(198968)mAM vAMcyuM ke zrI morArajIbhAI pAse sauthI vadhAre saMkhyAmAM caparAsI che. A dezamAM caparAsI meM kayAMya joyA nathI, yunivarsiTImAM paNa nathI, amArA vibhAgamAM paNa nathI. aMgejoe ApelI bhAratIone A bheTa ApaNe pAchI vALavAne badale hadAnA mehamAM rAcIe chIe ane potAnA Tebala uparanA kAgaLIo paNa bAjunA TebalamAM devA hoya te caparAsInI jarUra svIkArIe chIe, A gulAmI mAnasa che, te javuM joIe. ahIM TeliphonathI ja badhuM patanuM hoya che ane je tethI na paDe tema hoya
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-12-68 , prabuddha jIvana 167. te mATe Izvare hAtha - paga ApyA che. bahAra ghaMTaDI hoya tethI kAma parAnA mULamAM - prastuta saMdarbhamAM kAma (Sex) vagere pratyenA cAle- paNa ApaNe te dAMTaDIne badale caparAsIne besArIe chIe, dhArmika valaNanA mULamAM -"dezakALa" nI maryAdAo Ape Apa A badhuM dharamULathI nahIM sudhArIe tyAM sudhI dezanuM kharUM svAtaMtrya joDAI jAya che ane dezakALa badalAyA pachI paNa te vaLagI rahe . sujJa samAjasudhAraka jaDa paraMparAone avazya teDaze. paraMtu nathI AvavAnuM, ane te AvyA vinA paradezamAM bhaNatA vidyA sAthe sAthe sAcI anubhUtio - je pratyeka dharmanA pAyArUpa hoya thana pAchA belAvavAnuM paNa zakaya rahevAnuM nathI. dezaprema ghaNAnA che- tene yogya rIte mUlavIne navuM baLa ke rUpa Apaze. mArI samaja manamAM meM joyuM che te mATe kAMIka karI chUTavAnI tamannA paNa dharAve pramANe dharmAcAryo, saMto ane nItizAstrIoe (prastuta saMdarbhamAM) che. paraMtu samasyA temanI samakSa vAstavika che, ahIM pAMca sAta varSa dezakALanI maryAdAmAM rahIne samAjanI unnata sevA karelI che ane hajue kare che-jo ke, Adhunika mAnasazAstra ane vijJAnanI gALyA pachI dezamAM pAchA pharavuM hoya te jIvananI sughaDatA je temaNe daSTie teo jaDa dekhAtA hoya che. ahIM anubhavI-mANI hoya che temAMnuM badhuM te kadAca na ja maLI - "saMyama' ane "kAmavRttinuM umUlana' zakyo nathI, paraMtu zake paNa sArI nokarInI paNa apekSA teo na rAkhe ema to na ja lakSya tarapha javAnAM sAdhane che. jIvananA 'lakSya" nI bAbatamAM bane, ane te paNa jyAre teo jue che ke temanA karatA ghaNI ja dharma dharma vacce ane judI judI vicArasaraNIo vacce bheda hoya ane rahe e svAbhAvika che. paraMtu 'vyakita' ane 'samAja' nA ochI lAyakAta vALA, jUnA jamAnAnI noTa upara nabhanArA ane dhAraNapaSaNa ane svastha vikAsa mATe nizcita ane spaSTa maryAnavuM kAMI ja na vAMcanArA paNa adhyApako temanA karatA moTo pagAra dAo (asAdhAraNa vyakitaone e game teTalI aNagamatI lAge meLavatA hoya che. te temane eka sAmAnya rIDarane maLatA pagAra paNa to paNa) sAmAnya mAnavI mATe Avazyaka hoya che. zA mATe prAraMbhamAM na ApavAmAM Ave? A paristhitimAM sudhAro pratyeka ITa ke aniTa (good ke evil) IzvaranI ja rahasyamaya nahIM thAya ane paradezamAMthI niSNAta thaI AvelA badhA ja cAlu zakitanuM sarjana ane pratIka hoya che. 'kAma' pApa nathI, 'prema' niyamathI upara jaIne samAvI levAno niSThApUrvaka prayatna ApaNI paNa pApa na hoI zake. paraMtu "kAma" ane sthaLa AsakitaonuM UrdhIkaraNa saMyama, vrata ke evI koIka tAlIma ke preraNA vinA zakaya yunivarsiTIo ane sarakAra nahIM kare tyAM sudhI A amUlu dhana che kharuM? "kAma" ane premane nAme khapatI vyakitagata AsakitaomAMthI ApaNuM nahIM bane, tene lAbha videzane maLaze ApaNe te vinA manuSya sahaja rIte UgarI zake kharo? manuSyanI sAmAnya saMskRti calAvI levuM paDaze ema mane lAge che. ane AMtarika utkrAMtine ItihAsa batAve che ke (asAdhAraNa apaToronTo, tA. 22-9-68. dalasukha mAlavaNiyA vAdone bAda karatAM ) manuSyanI adhogAmI vRttione saMyamane rajanIzajInAM saMkSobhajanaka vicAro paratve mAge preratA rahevuM jarUrI hoya che. jo ke, pApanI bhAvanA (Guilt sense) ane ati kaDaka niyamane svastha vikAsane poSaka nathI maLelAM carcApatra aMge balka te vikRtio pedA kare che e suvidita che. striI-puruSa saMbaMdha aMge pragaTa thayelA AcArya rajanIzajInA " viSayAnaMda " uttarottara sUkSma rUpamAM parivartita thaIne vicAroe ane aghatana rAjakAraNa aMge ane tenA saMdarbhamAM gAMdhIjI, Akhare "brahmAnaMda" mAM pahoMcI zake e vize zaMkA nathI. kramika javAharalAlajI, vinobAjI ane temanI pravRttio aMge praznottarInA vikAsanAM badhAM pagathiyAM badhAMne mATe Avazyaka che evo Agraha AkAramAM tAjetaramAM pragaTa thayelA AcArya rajanIzajInA vicAree barAbara nathI. paraMtu amuka valaNa "lakya' tarapha laI janArAM ane ApaNA prajAjanemAM asAdhAraNa saMkSebha ane ukaLATa pedA karyo tethI UlaTAM valaNa lakSyathI vimukha karanArAM hoya che evo anubhava che ane chellA mahinAnA sAmayikomAM DhagalAbaMdha carcApatrodvArA lagabhaga sArvatrika mAnyatA pAmela che, guDhavAdIo ane evA te saMbha ane ukaLATa pUratA pramANamAM pragaTa thayo che anya vAdamAM mAnanArAone kadAca apavAda rUpa gaNI zakAya. e hakIkata dhyAnamAM laIne prabuddha jIvanamAM have A carcA laMbA zrI rajanIzajInI vyakitagata bhUmikA game teTalI unnata vivI nahi ema tA. 18-11-68 nA roja maLelI muMbaI jaina yuvaka hoya te paNa temanA vakatavyane samagra dhvani AjakAlanA svarachAsaMghanI kAryavAhaka samitinI sabhAmAM vicAravAmAM AvyuM che tada- cAranA yugamAM yuvAna mAnasane vivekahIna 'mukatAcAra " mAM kheMcI nusAra Aja sudhImAM maLelAM carcApatranI prasiddhi mulatavI rAkha- jAya e Dara rahe che. vAmAM Ave che, je mATe te te patralekhakonI huM kSamA cAhuM chuM. gujarAta vidyApITha, Ama chatAM amadAvAdanI gujarAta vidyApITha saMcAlita vinaya- tA. 16-10-68. - kanubhAI jhI. desAI maMdiramAM ghaNAM varSothI eka zikSaka tarIke kAma karatAM zrI kanubhAI jhI. desAI taraphathI maLela tA. 16-168 ne patra, temAM rahelI viSama viSaya sUci nirUpaNanI vizadatAthI prabhAvita banIne ane vahelI take e patra huM prasanna jIvanasaMdhyA prabuddha jIvanamAM pragaTa karavA dhAruM chuM ema temane huM lakhI cUkele pUNimA pakavAsA 159 hoIne eka apavAda tarIke nIce prasiddha karuM chuM. A patra vivAda "prakIrNa noMdha: zrI vimalAbahena grastatAthI mukata che ema e patra vAMcanAra koI paNane lAgyA vinA hakAranA samAcAra, zrI mahAvIra paramAnaMda nahi rahe evI mArI khAtrI che. paramAnaMda jaina vidyAlayane bhAvanagaramAM zAkhA khelavA mATe rUA. prastuta patra 1,76,000 nuM maLeluM dAna, mAnyavara zrI paramAnaMdabhAI zrI zaMkararAva deva paNa koko * AcArya zrI rajanIzajInA vivAdAspada banela paryuSaNa sAhebanuM samarthana kare che, . vyAkhyAna aMge mAro tAtkAlika pratyAghAta Apane lakhI mokaluM 'satyAgraha' eTale zuM? divya chuM, Apa yogya karaze e apekSAe.' dAMpatya, De. zrIkAnta dozInuM AcAryazrInA sAhityanA athavA prastuta viSayanA vyApaka du:khada avasAna. ane UMDA zAstrIya abhyAsane mAro dAvo nathI. A viSaya aMgenI garIbAI, rASTrIya ekatA! cImanalAla cakubhAI zAha 164 mArI bhUmikA eka jijJAsu tathA sAmAnya koTinA vinamra be lAkha rUpiyAnA cAMdInA zreyArthInI ja che. ratha aMge traNa patro . . 165 dharmazAstroe, tathAkathita sAdhue ane saMtee manu- navI duniyAmAM - 11 dalasukha mAlavaNiyA 166 SyanA manane jherIluM ane prema-vimukha banAvI dIdhuM che e AcArya- rajanIzajInA vicAre zrIne AkSepa atizayokita bhareluM lAge che. jAhera vakatAo aMge carcApatra kanubhAI jhI, desAI 167 ane lekhake Adhunika mAnazAstra ane pitAnI vyakitagata anu- abhipApa nATikA: eka ' bhUtione AdhAre paraMparINa mAnyatAone ekAeka dhakko lagA- AlocanA: ' , , , paramAnaMda , ' ', 168 vavAmAM kaMIka gaurava ane AnaMda anubhave che. paraMtu pratyeka paraM- dharma ane vijJAna : DaeN. DI. esa. koThArI : ' , ' 169 pRSTha
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ = == > "abhizA5" nATikA: eka AlocanA - 168 prabuddha jIvana tA. 1-12-68 I - zrI jaina keLavaNI maMDaLadvArA saMcAlita zrImatI ratanabAI caritrane nATakanuM rUpa ApavuM hoya te tIrthakarane pATha bhajavavAnuM paNa kezavajI khetANI zrI ratnaciMtAmaNi sthAnakavAsI jaina hAIskUla koI pAtranA mAthe Ave che. A viSayamAM jaina samAjamAM kaMI kALathI (garlsa skUla)ne vArSika rasotsava tA. 10-11-68 nA roja savA- amuka sAMkaDA khyAle ghara karI rahelA hoIne jaina kathAone nATakamAM ranA bhAgamAM bhAratIya vidyAbhavanamAM ujavavAmAM Avyo hato. A utAravAnuM Aja sudhI zakya banyuM nahotuM. dhIme dhIme A vicAronuM rasotsavane manaraMjana kAryakrama traNa vibhAgamAM vaheMcAyeluM hatuM. sAMkaDApaNuM dUra thavA lAgyuM che ane jaina kathA vastune nATakyAM 1. bhArata lokanRtya, 2. ganazUTIMga, 3. abhizApa nATikA. utAravAnuM mahattva ane dharmapracAranI daSTie tenuM upayogIpaNuM A AkhA kAryakramanA mukhya Ayojaka prastuta hAIskUlanA maMtrI ane jaina samAjane samajavA lAgyuM che ane tethI A dizAnA sAhasa jena sthAnakavAsI samAjanA AgevAna zrI khImacaMda maganalAla vorA have zakaya banavA lAgyA che. thoDA samaya pahelAM jaina mahilA hatA. 'abhizApa' nATikA temaNe lakhelI hatI ane saMsthAnI vidyA samAje bhajavelA "zraddhAne sathavAre' e mathALAnA nATakamAM rAMdathinI - bALAoe te nATikA sArI rIte bhajavI batAvI hatI. rAjAnI jANItI jenakathAnuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM hatuM ane tenA chellA dazyamAM zuM jyanA mukhya maMdiranI AdIzvara bhagaA nATikAmAM jaina satImAM lekhAtI satI subhadrAnA vAnanI mukhya mUrtinuM mULa kada mujabanuM svarUpa darzAvatuM bhavya citra caritranuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM hatuM. satI subhadrAnI kathAne rajU karavAmAM AvyuM hatuM ane te sAme koIe vAMdho lIdho nahoto. bahu ochA loka-jaine paNa bahu ochA pramANamAM-jANe che.. 'abhizApa' nATikAmAM paNa je sAdhune tenA cAlu sAdhuveza tethI tene TUMkasAra ahIM ApavAmAM Ave te asthAne nahi gaNAya. mujaba rajU karavAmAM AvyA hatA ane te rIte mULa kathAne subhadrA caMpAnagarImAM vasatA jaina kuTuMbanI kanyA hatI. nATaka sAce AkAra ApavAmAM Avyo hato ane A bAbatane prekSakoe lekhakanA jaNAvavA mujaba bauddhadharmI kuTuMbane eka sudarzana nAme. pUrA bhAvathI AvakArI hatI. ApaNe A dizAmAM AgaLa vadhIe eka kumAra tenI sAthe premamAM paDaze ane A paradharmI kanyAne ane jaina tIrthakarone ane jaina mahApuruSone nATaka tema ja phIlma AvakAravAne Atura nahi evA kuTuMbanI te kuLavadhu banI ane dvArA rajU karatA thaIe ane e rIte jaina dharmanI jANakArI jagatamAM pariNAme subhadrA ane tenI sAsu tathA naNaMda vacce gharSaNa zarU thayuM. phelAvatA thaIe e aneka daSTie ISTa ane AvakArapAtra che. e gharSaNa cAlyA karatuM hatuM e daramiyAna eka samaye subhadrA rase ahIM eka bAbatanI noMdha karavI asthAne nahi gaNAya ke DAmAM rAI karatI hatI ane eka jaina muni bhIkSArthe tyAM AvI A nATakanA lekhaka eka zraddhAsaMpanna sthAnakavAsI jaina hatA cayA. subhadrA jue che te tene mAlUma paDe che ke e sAdhunI . AMkhamAM kANuM paDyuM che ane te kAraNe bahu vihavaLa che. subhadrA ane A nATakane rajU karatI saMsthA paNa sthAnakavAsI samAja saMcAApadadharma lekhIne te muninI AMkhamAMthI potAnI jIbha vaDe kANuM lita hatI ema chatAM sthAnakavAsI jaina muni mAphaka A nATakamAM kADhe che ane ema karatAM subhadrAnA kapALamAM karelA cAMdalAnuM kaMku rajU karavAmAM AvelA jaina muninA moDhe muhapatti bAMdhavAmAM AvI muninA kapALe coMTI jAya che jenI subhadrA ke munine kazI khabara hotI nathI. upara jaNAvyA mujaba sAdhunI AMkhanuM du:kha haLavuM nahotI. A joIne mane Azcarya thayuM, tema ja AnaMda paNa thayuM. karyA bAda sAdhune subhadrA AhAra paherAve che, sAdhu vidAya thAya prabuddha jIvanamAM thoDA samaya pahelAM A ja praznanI laMbANathI che ane subhadrA rAInA kAmamAM gUMthAI jAya che. dharabahAra nIkaLatA carcA karavAmAM AvI hatI ane jaina sAdhuo pitAnA maDhe je sAdhunA kapALamAM kaMkunA DAdha tarapha subhadrAnI sIsuM ane naNaMdanI najara muhapatti bAMdhe che tene koI artha nathI e vicAra prabuddha jIvananA jAya che ane aMdara AvIne subhadrA upara vyabhicAranuM kalaMka lagADe vAcakonA mana upara ThasAvavAno prayatna karavAmAM Avyo hato. e. che ane A bAbate jANIne tene pati paNa bharamAya che. Ama kalaMkita banelI subhadrA jANe ke tyakatA hoya evA bhAre kuTuMbamAM potAnA prayatnanI saphaLatAnuM mane A nATakamAM rajU karavAmAM Avela meDhe divase. zvasuragRhe pasAra kare che. muhapatti vinAnA jaina munine joIne darzana thayuM ane mArI vAta pativratA subhadrAnuM A kalaMka dUra karavA zAsanadevatA eka khImacaMdabhAI jevA nakkara sthAnakavAsIne paNa ATale sudhI pahoMcI camatkAranuM nirmANa kare che . sAdhAraNa rIte rAtrinA samaye baMdha kara- che - temaNe mArA vicArane ATale paNa svIkAra karyo che te kAraNe vAmAM AvatA caMpAnagarInA daravAjA eka divasa savAre keme karIne | meM temane TelIphena dvArA dhanyavAda ApIne AtmasaMtoSa anubhavyo. ughaDatA nathI ane ekAeka devavANI thAya che ke A daravAjA koI - A te thoDI vinedavArtA thaI. paNa A kathAnA saMdarbhamAM paNa baLa ke kaLathI khUlaze nahi, sivAya ke mana, vacana, ane kAyAthI eka bIjI bAbata tarapha prabuddha jIvananA vAcakonuM khAsa dhyAna pavitra evI koI pativratA satI kAcA sUtaranA tAMtaNe cAraNI kheMcavAnuM mana thAya che ane te bAbata e che ke e sarvatra suvidita bAMdhIne daravAjA najIkanA kUvAmAMthI pANI kADhIne te pANI je A che ke jaina sAdhune strIsparza sarvathA niSiddha che ane te eTale daravAjA upara chAMTe to ja A daravAjA khulaze." Ama karavuM sudhI ke nAnI bAlikAne paNa jo bhUlathI sparza thaI jAya che te lagabhaga azakya jevuM che e te sau koI samajI zake tevuM che. ema mATe paNa tene prAyazcita levAnuM hoya che. Ama chatAM satI subhadrAnI chatAM aneka strIoe prayatna karyA paNa te badhA prayatna niSphaLa gayA. prastuta kathAmAM subhadrA jaina muninI AMkhamAMthI pitAnI jIbha vaDe evAmAM satI subhadrA tyAM AvI caDhI. teNe A camatkAra caMpAnagarInA kaNuM kADhe che - A ghaTanAne subhadrApakSe ke sAdhupakSe jaina zAstrarAjA, karmacArIo ane virATa mAnavamedanI samakSa karI batAvyo kAroe jarA paNa doSita lekhI nathI, eTaluM ja nahi paNa, subhadrAne ane daravAjA khUlI gayA ane A rIte satI subhadrAnA mAthethI nirdoSa jAhera karavA mATe eka moTA camatkAranI jena zAstrakAroe kalaMkanuM nivAraNa thayuM ane nagarajanoe tenuM eka devI tarIke sanmAna kalpanA karI che. A ema sUcave che ke niyamanuM nirapavAda vidhAna karyuM, ane kuTuMbIjanoe paNa tene AtmIyajana tarIke apanAvI. karavA chatAM evo paNa temaNe eka prazna karyo che ke jene apavAda AvI eka jaina kathAne nATikAmAM saphaLatApUrvaka utAravA tarIke lekhIne sAdhupakSe strIsparzane Apadadharma tarIke svIkAryo mATe zrI khImacaMdabhAIne kharekhara dhanyavAda ghaTe che. A temane chaThTho che ane te sparzane nirdoSa sparza tarIke jAhera karyo che. A ghaTaprayatna che. jaina kathAone nATakamAM utAravAnA Aje ThIka ThIka nAmAM niyamane Agraha ane asAdhAraNa prasaMgamAM temAM chUTachATane prayatno thaI rahyA che ane temAM kAntilAla IzvaralAla jaina garlsa avakAza - e banne tattvono svIkAra che ane e rIte A kathA strIskUle ane muMbaInA jaina mahilA samAje sArI pahela karI che. puruSa saMbaMdha paratve jaina zAstrakAronI udAratAnI dyotaka bane che. jaina kathAomAM sAdhuo anivAryapaNe Ave ane je tIrthakaranA paramAnaMda
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-12-68 prabuddha jIvana nathI." dharma ane vijJAna : (gata paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna yunivarsiTI grAnTsa kevI rIte? Ama vicArate te roja Ave che ane sAme Ubhe rahI kamizananA ceramena rDo. DI. esa. koThArIe upara jaNAvela viSaya cAlyo jAya che. AthI Azcarya pAmI eka divasa sipAIe tene upara ApelA vyAkhyAnanI noMdha nIce pragaTa karavAmAM Ave che. taMtrI) pUchayuM, "bhAI, tuM Ama roja konI rAha jote UbhuM rahe che, mahArASTra - gujarAtamAM dharmonuM UMcuM sthAna che. ApaNuM sauthI tAruM kazuM khovAyuM che? huM temAM kAMI madada karI zake tema hoya te kahe." moTuM saubhAgya che ke ApaNe bhAratamAM janmyA chIe. bhAratathI bIjA AthI hiMmata ekaThI karI zrAvake tene samajAvIne badhI vAta karI. ghaNA deze vikasita ane dhanavAna che, paNa huM je kAMI thoDuM duniyAmAM te sAMbhaLI pele sipAI khaDakhaDATa hasyo. teNe kahyuM, "bhalA mANasa, pharyo chuM temAM bIjA deze joI mane lAgyuM che ke ApaNe deza garIba svapna para vizvAsa mUkI, ATalI takalIpha uThAvI nuM ahIM Avyo? ane du:khI hovA chatAM tenAthI moTo deza bIjo koI paNa nathI. ema te mane roja sapanuM Ave che ke ahIMthI baso mAIla dUra bhAratamAM janma ho e mAnavInI khuzakismatI che. eka gharamAM dharmapAlane dIkaro bhadrika nAme zrAvaka rahe che. tenA bhAratamAM mahAna jyoti jAgI. buddha, mahAvIra ane bIjA gharamAM culA nIce khajAne che. paNa huM kAMI eTalA mATe tyAM ja Si munioe je jyotinI jhalaka darzAvI che tevI bIje kayAMya nathI. tenI meTI sAbitIrUpa bhAratamAM ja gAMdhIjI, aravida ane rAma pelA zrAvakanuM nAma ja bhadrika hatuM. tenA bApanuM nAma dharmakRNe A jyoti kAyama rAkhI che. A dezanI havAmAM pavitratA, pAla hatuM. teNe pitAnA gharanI ja vAta sAMbhaLI. kaMI paNa vadhu sAdhanA, ne dharmanI jyoti che. ApaNe tene lAbha tyAre ja UThAvI bolyA vinA te ghera pAcho pharyo. teNe cUlA nIce khAdI joyuM te zakIe- jo ApaNe tene upayoga karIe. tene sipAInA svapna pramANene khajAne maLe. havAmAMthI tamAma dezanA vighu taraMge vahetAM ja rahetA hoya A dAMtane artha e che ke bhagavAnane prajAne ApaNI che, paNa reDiyeseTa vinA tene lAbha maLatuM nathI. te pramANe ApaNe pAse ja che. tene mATe koI bIjA dharmane sipAI vAta kahe te mAnIne ApaNA hRdayanA 'seTa'ne paNa 'Tayuna' karIe, paristhiti sAthe tame te karo tevI jarUra nathI. samarUpa banIe. dharmane bhraSTAcAra dUra karavA vijJAnanI jarUra che. tevI ja rIte ' AnI ghaNI rIta che. temAMnI saraLa rIta e che ke je AbAla pAzcAtya vijJAne paNa ApaNA dharmane phAyado uThAvavAne che. baMnenI vRddha sau koI karI zake. te che "japa karo." pachI te "' thI kare bhraSTatA dUra karavI che. dharmanI meTI dena AdhyAtmika jJAna che. ke navakAramaMtra' thI karo. A saraLa ane zakitazALI rIta che. temAMthI bhraSTAcAra dUra kare che. buddhamAMthI ApaNe mAnavIne japa vaDe ekAgratA sAdhavI, AdhyAtmika Adarza sAthe ekarUpa thavuM. budhdha' banAvyo che, cha varSa pahelAnI IglenDanI eka vAta che. ghaNAne evI zaMkA jAge che ke ApaNI "hRdayataMtrI ' Ama kharekhara e veLA vAtavAtamAM koI pramANa - "eNrITI '- batAvavuM hoya te 'Tayuna' karI zakAya? ApaNuM hRdayayaMtra bhakitanI laherane "Tayuna Da. sebelIsa insanuM nAma letAM tarata carcA samApta thatI, tenuM nAma karI zakaze? pramANabhUta hatuM. paNa jema jema vijJAne pragati karI tema tema * TheTha gItAkALathI AvI zaMkAo thayA ja kare che. gItA ane DansanuM nAma levuM e mUrkhatAmAM gaNAvA mAMDayuM. te eTale sudhI ke jainagraMthe eka ja vAta kahe che. gItAmAM arjuna prazna kare che ke Dance zabda mUrkhatAne paryAyavAcI banI gaye! huM yogasAdhanA karuM, paNa mana caMcaLa che te vaza kema thAya? eka jarmana dAkataranI eka copaDI hamaNAM jovA maLI. temAM kRNa tenA javAbamAM kahe che ke mana caMcaLa che, paNa vairAgya ane temaNe jaina tattvajJAnanI zaiDI vAta lakhI che. temAM lakhe che ke koI. eka vyakita mAMkaDavALe khATale laIne phare che. lokone kahe che: abhyAsathI manane sAdhI zakAya che, kAbUmAM rAkhI zakAya che. "A mAMkaDanA khATalA para suvAnuM zuM Apaze?" Ama mAMkaDanA abhyAsa, niyama ane saMyama tene mATe jarUrI che. A vairAgya poSaNa mATe jene paisA daI te mANasane mAMkaDanA khATalA para suvADI zuM che? bALapaNamAM amAre tyAM mAMgavAvALA Ave tyAre vaDIla dharma kare che! A adhUrI samajaNa dharmane viparyAsa che. - kahetA ke " A vairAgI koNa AvyA ? bahAra kADhe tene." Ama vairAgI pratyenI dhRNAthI vairAgya pratye paNa vitarAga jAmyo che. kharI rIte vairAgya eTale to think objectively and scientifically, vairAgIne pracalita artha 'bhikhArI ' banI gayo che. e rIte eka hetulakSI ane vaijJAnika ciMtana. nirbhIkatAthI hetulakSI vicAra karavo mahAna Adarza dhRNAspada thaI gayo che. vairAgIne kADhavA jatAM vairAgya ja te vairAgya. cAlI gayo che, jevI rIte Throwing away baby with ' A jagatane mATe prazna che: huM koNa chuM ? kayAMthI Avyo bath water. chuM? A praznanA ukelamAM keTalI madada kare che tenA para ja jJAnaAje badhe kara5 zana (bhraSTAcAra ) jovA maLe che. tenuM eka vijJAnane mULa sAra rahe che. tenuM manana eTale ja vairAgya. kAraNa ApaNI gulAmI paNa hatI, pazcimamAM vijJAne pragati sAdhI A eka jaTila prazna che. saMsAra zuM? huM koNa ? ApaNuM che, pUrvamAM dhameM pragati sAdhI che. pazcimamAM vijJAna bhraSTa thayuM che, te ApaNuM nathI. paNa A badhAne gabharATa vinA ja vicAra kare; pUrvamAM dharma bhraSTa thayuM che. Daraze nahIM, A mahAna praznano vicAra e ja vairAgya che. vijJAnanA bhraSTAcArane pariNAme vizvayuddho jAgyAM che. baMnene vijJAna kahe che ke Danse kahyuM hatuM ke bIjA koIe tenI paravA sudhAravA mATe dharma ane vijJAnanA samanvayanI jarUra che. karyA vinA satyanI zodhamAM lAgI jAo. vijJAna Ama kA vairA" ... eka dAkhalo joIe. eka zrAvakane sapanuM AvyuM ke tenA gya ja che. te ja vijJAnI saphaLa thAya je vairAgyane raste jAya. vaijJAgharathI 200 mAIla dUra eka rAjAnA mahelanA daravAjA AgaLa khedatAM nika Dhabe vicAravAthI ja vijJAna AgaLa vadhe. hetulakSI vicAraNAthI ja tene khajAne maLaze. eka be vAra teNe sapanAnI paravA na karI, paNa vaijJAnika pragati thaI che. jIvanamAM vairAgyane utAra e ja vAraMvAra ekanuM eka sapanuM AvyuM eTale teNe vicAryuM ke lAva, gAMdhItatva che, dharma che. Ama sAyansa paNa nAnA pAyA para dharmanI nasIba ajamAvuM. te aneka kaSTo veThI base mAIla dUranA pelA ArAdhanA che. mahela pAse gaye. paNa tenA daravAjA pAse jaIne juve te eka 2. pahelI jarUra che- sau koI pitAne "Tayuna' karavAnI kozIza pahelavAna paheredAra sipAI baMduka laIne Ubhe che. te khADo khode kare. tenI rIta japa che. japane mATe abhyAsa ane vairAgyanI jarUra
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) prabhu che. 'vairAgI 'zabdathI ghRNA eTalA mATe thAya che ke tenA sAcA artha vIsarAI gayo che. vairAgya eTale Persue logicallyvivekapUrNa sAdhanA. vijJAnI paNa theADo samaya vairAgI ja hoya che. vairAgyane jIvanamAM utAravA te dharma che. vijJAna te ja saphaLa thAya jo tenA upayoga karavAmAM Ave. te kevaLa zAstromAM rahe te vahema banne--jema dharmamAM bane che. dharmanA upayoga jo jIvanamAM hoya to ja dharma, hiM te pachI aMdhAdhA. vijJAnanA upayoga na karIe te ApaNe vaijJAnika nathI. tene mAtra yAda karyA karavAthI pachI nukasAna ja thAya. je dharmanA amala na karI zakIe te bhUlI javA sAro, evA dharmathI te UlaTuM nukazAna ja thAya. 170 vijJAnamAM paNa zAkhAprazAkhA hoya che, jema eka vRkSane zAkhAprazAkhA hoya che. dareka zAkhA alaga hAya che, paNa mULa tA eka ja che. jIvanarasa eka ja che. dharmanI pragati thAya to tethI zAkhAonI paNa pragati thaze ja. jainAmAM digaMbara, zvetAMbara, sthAnakavAsI, derAvAsI evA bhedo che. muslima dharmamAM paNa zAkhAo che. zAkhAo bhale thAya, paNa mULatattva eka ja rahevuM joIe. je manuSyamAM mAnavatA nathI te jaina, bauddha, khristI koI paNa dharmanA hAya enA kazA upayoga nathI. tema jaino te kharo jaina hoya tote kayA phirakAnA che te mahattvanuM nathI. je dharmathI tamAre jagatanA jhaghaDA dUra karavA che, je dharmanI nAnI jyotithI gAMdhIjI dvArA bhAratane AjhAdI malI tenI zAkhA prazAkhAo ApasamAM Ama laDaze ? zvetAmbara ke, digbara . te ja thaI zake je sAcA jaina che. manuSyatA ja na hoya ta| te jaina, musalamAna ke hindu dharmanA hoya te paNa te koI mahattvanuM nathI. ApaNe peAtAnA phAyadA mATe dharmane bhraSTa karyo che. dharmanAye ApaNe svArtha mATe upayoga karIe chIe. pAMca mahAvratA - satya, aparigraha, brahmacarya, ahiMsA ne asteya ja-laIe. badhA ekabIjAthI joDAyelA che. garIba janasamUhathI dUra rahenAra AvA vratI na rahI zake. zAkhA dharmanI jAgRti bhale thAya, mULamAM badhI eka ja che. jainI banavA mATe sau pahelAM manuSya banavA prayAsa karo. pachI paMthanA khyAla karo. manuSya banyA sivAya dhArmika vikAsa na thaI zake. koI dharmane samajAvavA bhASAnA sahAro levo paDe che. udAharaNa mATe vijJAnanA sahAro leve paDe che. AdhyAtmika staranI vAte samajAvavA bhautika staranA sahAro levA paDe che. eka ja vastune judA judA kavaramAM mUkavI paDe che. tenA rUpa jUjavAM che, paNa mULatattva eka ja che. je loko kavaranA bahArana raMga juve che ane aMdaranI bAbata nathI jotA te kavaranA raMga anusAra potAne judA ceko kare che. kavaranA raMgeA to saunI bhinnabhinna ruci anusAra hoya che. kavara phADIne aMdaranA patra vAMce, ema karatAM khabara paDaze ke badhAnI meTara te eka ja che: ahiMsA, abhyAsa ane vairAgya. ApaNe kevaLa kavaranA raMga parathI jhaghaDavAnuM cheDI temAMnI aMdaranI vAta joIe. badhAM eka ja che. sUkSma bhedabhAva tA che, paNa te ghaNI UMcI kakSAe. ApaNe te sAmAnya mAnavIe chIe. prasiddha aNuvaijJAnika nIlasa bAhara thaDA varSo agAu bhArata AvyA hatA - vizvavaijJAnika kaoNMgresamAM bhAga levA. muMbaI yunivarsiTIe temane khAsa mAnapadavI ApavAnuM TharAvyuM hatuM. temane kAryakrama TharAvelA ja hatA. padavIdAnanA divase temano elphinTAnI guphAo jovAnA progrAma hato. huM te niyata samaye zrI behara ane temanAM patnIne eliphanTA laI javA rAjabhavane gayA. paNa temaNe kahyuM ke AjanA badhA kAryakrama rada karavA paDaze. " meM pUchayuM : " kema, tabiyata barAbara nathI ? " temaNe kahyuM " nahIM, tabIyata te ghaNI sArI che. "to zuM vAMdhA che?" "sAMje padavIpradAna chene?" "paNa te agAu to ApaNe AvI jaIzuM." meM kahyuM. "te ThIka, paNa mane hamaNA khabara paDI ke padavIdAna veLA mAre daza miniTa bolavAnuM che. mAre zuM belavuM te aMge ekAMtamAM huM vicAra karavA mAguM chuM. huM to AbhA ja thaI gayo. jemaNe hajAro sabhAomAM pravacanA karyA haze te A jagaprasiddha vaijJAnikane dasa miniTanA pravacana () jIvana tA. 1-12-8 mATe vicAravuM paDe che. eliphanTAnA suMdara kAryakrama ane bIjo paNa rada karyo, patnIne nArAja karI, paNa temaNe tA daDhatAthI kahyuM, "huM to Aje kayAMya nahIM jAuM; ekalA besI vicArIza. ' pachI jANavA maLyuM ke jyAre teo pravacana ApavAnA hoya tyAre teo vicAra karI letA. eTale ja temanAM pravacano mananIya banI rahetAM. teo temanA vaijJAnika pravacanamAM haMmeza A eka dAkhalA detA : vijJAnanuM vahevAru phaLa te bomba, mazIna vagere che. paNa Spirit of Science to satyanI khAja ja che, jene Core of Science paNa kahe che. be sagA bhAI hatA. eka phillUpha ane bIjo vepArI, moTo phisUpha garIba hatA, jyAre nAnA vepArI zrImaMta hato. te garIba bhAInI dekharekha rAkhatA, ekavAra te vepArI bhAIne kAmaprasaMge bahAragAma, javAnuM thayuM. tene potAnA me|TA bhAInI ciMtA thaI. teNe beMkamAM eka lAkha rUpiyA mUkI moTA bhAIne kahyuM ke tamArI jarUriyAta mATe beMkamAM me" eka lAkha rUpiyA mUkayA che. eka varSa pachI e bhAI pAche. pharyo. joyuM to bhAInI hAlata vaNasI gaI hatI. tene du:kha thayuM. gusso paNa Avyo. teNe pUchyuM, "bhAI, tame AvI hAlata kema karI?tamArA mATe mUkelA lAkha rUpiyA tame nathI vAparyA?" "nA bhAI, tArA lAkha rUpiyA be kamAM ja che." nAnA bhAIe khIjAIne kahyuM, "tame jIvanamAM kazuM ya nahIM karI zako, me karoDo rUpiyAnI kamANI karI, kArakhAnAM karyAM, nAma kADhayuM ne tame kAMI ja na karyuM." pelA bhAIe javAba Apyo." e vAta barAbara che. have tuM mane eka ja javAba de. tuM kahe che ke huM karoDo rUpiyA kamAyA te huM koNa che? huM tenI ja zeAdhamAM chuM eTale ja bIjuM kaMI karI zakato nathI. " pelA vepArI bhAIe kahyuM, "te to huM paNa jANate nathI. "tA pachI tArA karoDo rUpiyA zuM kAmanA?" Ama keTalAka loko dhana kamAvAmAM lAgyA rahe che, paNa mULa . praznane' ukela nathI maLatA, vairAgya tarapha javA samaya nathI. satsaMgathI ApaNe ekabIjAnI hiMmata vadhArIe; niDaratAthI, hiMmatathI vicArIe. OM. DI. esa. koThArI uttarA tAjetaramAM pragaTa thayela cothA vArSika aMka: kiMmata rU. 3-00, lekhana sAmagrI lekha: muni citrabhAnu, AcArya rajanIzajI, phAdhara vAlesa, AnandazaMkara dhruva, rAmabhAI bakSI, amRtalAla yAjJika, rameza bhaTTa, mInu desAI, narasiMha mU. zAha. vArtA: muralI ThAkura, kundanikA kApaDiyA, varSA aDAlajA, manISA paTela, abhesiMha paramAra, sudhIra dalAla, IvA Dela, zazI zAha, bhAgavata bhaTTa, ma. me. jhaverI. ekAMkI : karasanadAsa mANeka, dhanasukhalAla mahetA kAvya : suMdaram, rAjendra zAha, makaraMda dave, sureza dalAla, harIndra dave, veNIbhAI purohita, gItA parIkha, lAbhazaMkara ThAkara, cInu modI, prANajIvana mahetA, sudhAMzu, ratilAla chAyA, ratubhAI desAI. umAza'kara vibhAga : madhusUdana kApaDiyA, rameza jAnI, bhoLAbhAI paTela. vArSika samIkSA : ravizaMkara mahetA (rAjakIya ), sI. ela. ghIvALA ( Arthika ), harina mahetA ( calacitra). prakAzaka : sAhityabhAratI, 8, navayuga sAsAyaTI, ena. esa. roDa naM. 4. vilepArale, pazcima- muMbaI - 56 (A. S.) mAlika : zrI mukha jaina yuvA saMdha H mudraka ane prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAzana sthaLa : 45-47, dhanajI sTrITa, mukha--3; mudraNusthAna : dhI sTeTsa pIpala presa, kATa, mukha-1
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M H. ll vArSika lavAjama rUA. 7 prabuddha jIvane prabuddha jainanuM navasaMskaraNa varSa 39 : aMka 16 muMbaI, DIsembara 16, 1968, semavAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradeza mATe ziliMga 15 chUTaka nakala 40 paisA taMtrIH paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA - ka prakIrNa neMdha surendranagara khAtenI AcArya rajanIzajI sAthenI praznottarI hate ema pAchaLanA anubhave puravAra karyuM che, ema chatAM e vakhatanA oNkaTobara mAsanI AkharamAM nArageLa mUkAme bharAyalI prava hindI cInI bhAI bhAI' e slogana lokasUtra-sAthe gAMdhIjIne cana zibira daramiyAna patrakAronI AcArya rajanIzajI sAthe thayelI koI nisabata ke saMbaMdha nathI. e slogana te gAMdhIjInI ciravidAya praznottarI (je tA. 16-11-68nA prabuddha jIvanamAM pragaTa karavAmAM pachInA javAharayuganuM che. A sloganane gAMdhIjI upara Aropa Avela che) mAM temaNe karelAM gAMdhI virodhI vidhAne e tarapha je kare e hakIkata virodhI che. ukaLATa pedA karyo te dhyAnamAM laIne navembara mAsanI AkharamAM Ama rajanIzajI satya ane hakIkatathI jANe ke dUra jaI rahyA surendranagara khAte yojAyelI pravacana sabhAo daramiyAna patrakArenI hoya ema lAge che, eTaluM ja nahi paNa, surendranagaranI AkhI mulAkAtamAM temaNe e matalabanuM jaNAvyuM che ke: 'gAMdhIjIthI mAro praznottarI hiMsAnI samarthaka banI che. sAmAjika kSetre satya ane koI virodha nathI, paNa gAMdhIvAda sAme mAro virodha che,' ane ahiMsAnI nava pratiSThA e gAMdhI yuganI - gAMdhIvAdanI - eka moTI ema jaNAvIne temaNe gAMdhIjI upara DAMka prazastI puSpa veryA che deNa che. sAdhana ane sAdhyanI ekavAkyatA tathA satyAgraha ane ane sAthesAthe jaNAvyuM che ke: "meM te Ama kahyuM hatuM, paNa asahakArane prayogAtmaka vicAra satya ane ahiMsAnA svIkAramAMthI keTalAka akhabAroe tene vikRta banAvIne galata DhaMgathI chApyuM philita thatAM tattva che, jyAre AcArya rajanIzajI A dizAe che." A saMbaMdhamAM jaNAvavAnuM ke emAM koI zaka nathI ke Ama ApaNane AgaLa laI javAne badale gAMdhI yuga pahelAnI vicAraNA jaNAvIne temaNe eka gulAMTa khAdhI che ane AgaLanuM beltha pheravI tarapha laI jaI rahyA che. jayAre ahiMsAnuM parama mUlya dhIme dhIme toLyuM che. A temanuM vartana je satya niDAnI temanI pAsethI ApaNe vizva svIkRta banI rahyuM che tyAre rajanIzajI hiMsAnI puna: pratiSThA apekSA rAkhIe te sAthe susaMgata nathI. jo teo gAMdhIjInA nahi karI rahyA che. kALane A ajaba mahimA che! surendranagaranI A phalazruti mane lAgI che. tyArabAda taratamAM ja paNa gAMdhIvAdanA virodhI hatA te teo nAragoLanI praznottarI daramiyAna ja A bheda spaSTa rIte rajU karI zakayA hatA. teo koI AcAryazrIe "bhArata aura merI ciMtA" e viSaya upara muMbaI zaheranI galIkuMcImAM vicaratA abUjha sAmAnya AdamI nahotA ke khAte cha vyAkhyAne ApyAM che. te divasemAM huM muMbaInI bahAra hovAthI jene AvA sUkama bhedanI sUjha sarakhI paNa na hoya. A uparAMta A vyAkhyAnomAM temaNe zuM kahyuM che ane kevAM kevAM vidhAna karyA che tenI mane khabara nathI. ane te vize huM kazuM lakhavAnI nAragoLa khAtenA javAbamAM spaSTa zabdomAM temaNe gAMdhI-nindA sthitimAM nathI. karI che ane Ama chatAM, pAchaLathI ema kahevuM ke keTalAka akha vastuta: A vakhate prabuddha jIvanamAM AcAryazrI viSe kazuM bAroe tene vikRta DhaMgathI chApyuM che te satyathI te vegaLuM che, paNa na lakhavuM evI mArI IrachA - lagabhaga nirNaya jevuM hatuM paNa eTaluM ja nahi paNa, potAnA depane TopalA chApAvALAo upara nAMkhavA barobara che. patrakAranA moDhAmAM AMgaLAM nAMkhIne tene besavAnI pharaja pADe - temanA surendranagaranA javAbamAM gAMdhIjInA anusaMdhAnamAM evAM vidhAne jayAre rajanIzajI Ama janatA upara varasAvI rahyA vAMdhA paDatAM kathano to pAravinAnAM che, paNa hakIkata virodhI be hoya tyAre, mUMgA rahevuM - mauna dhAraNa karavuM ane emanA paDakArane vidhAne ApaNuM ekadama dhyAna kheMce che. eka te bhAratanA bhAgalA kaze paNa pratikAra na karavo e svadharma virodhI lAgyuM ane tethI A noMdha lakhavAnI mane pharaja paDI che. karAvyAnI javAbadArI teo gAMdhIjInA zire oDhADe che, jyAre tA. 5-10-68nA prabuddha jIvanamAM pragaTa thayela sI. zazIbahenanA. e hakIkatarUpe jANItuM che ke gAMdhIjIe koI kALe bhAratanA bhAgalAnuM patra aMge spaSTatA samarthana karyuM ja nahotuM, teo prastuta bhAgalAnA satata virodhI rahyA hatA ane jyAre kaTokaTInI ghaDIe paMDita naherU ane saradAra murabbI sva. maMgaLadAsa pakavAsAnuM avasAna thayuM vallabhabhAI paTela lerDa mAunTabeTana pAse bhAratanA bhAgalAne e arasAmAM temanA nivAsasthAne pUrNimAbahenanA bhAI svIkAra karIne AvyA tyAre te sAMbhaLIne temaNe pAra vinAnuM du:kha kIrtikAnta zeThane maLavAnuM baneluM ane temanI sAthenI anubhavyuM hatuM paNa have tene virodha karavAno kaMI artha rahyo nathI vAtacIta daramiyAna tA. 1-1068nA "prabuddha jIvanamAM pragaTa ema vicArIne teo te viSe mauna rahyA hatA athavA to te kaDavo thayela zazIbahenanA patramAM temaNe avatarita karela AcArya daghUMTaDo gaLI gayA hatA. rajanIzajInAM amuka vidhAna mULa pravacananI Tepa rekarDa sAthe bIjuM " hindI cInI bhAI bhAI" ema kahevAmAM ApaNuM sarakhAvatAM maLatA AvatAM nathI ane temAM vaparAyela "maithuna" bheLapaNa ane cAu ena lAI viSene ApaNe ati vizvAsa zabda te rajanIzajIe vAparyo ja nathI ane e rIte rajanIzajIne
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 prabuddha jIvana tA. 16-1ra-68 temaNe bhAre anyAya karyo che ane te rajuAta rajanIzajInA vicAro aMge gerasamaja phelAve tevI che ane samAjanI daSTie temane halakA pADe tevI che ema temaNe mane jaNAveluM. meM temane uttaramAM jaNAveluM ke : " zazIbahene aMgata smaraNa uparathI potAnA patramAM rajanIzajInuM kathana utAreluM hoIne saMbhava che ke prastuta avataraNamAM koI zAbdika pheraphAra thayo hoya. Ama chatAM, zazIbahenanA lakhavAmAM ane mULa pravacana aMge mArA mana upara paDelI chApamAM koI khAsa pharaka nathI ema temano patra vAMcatAM - pharI pharIne vAMcatAM-mane lAgeluM ane tethI tene lagatI vigatonI cokkasAImAM utaravAnI mane jarUra lAgelI nahi. Ama chatAM paNa jo tame temanA mULa zabdo TeIpa rekarDa uparathI utArIne mokale che te aMge prabuddha jIvanamAM spaSTatA thaI zake." A uparathI temaNe Tepa rekarDa uparathI te pravacanane prastuta vibhAga laMbANathI utArIne mArI upara mokalyo che. A mATe temane huM khUba upakAra mAnuM chuM. A lAMbe utAro "prabuddha jIvanaMmAM pragaTa karavAnI mane jarUra lAgatI nathI. mAtra bannenAM vidhAnamAM kayAM pharaka Ave che te ApaNe tapAsIe. zazIbahena temanA patramAM jaNAve che ke, "premanI gaMgotrI ja maithuna che. saMgamAM ja mANasa addha tanAM darzana karI zake che. paraMtu zAstrakAre kAmane gaMde malIna kahyo che. kAmane pakaDI rAkhyo che. te mukata nathI. vAstavamAM te kAma deva che ane te dvArA mAnava samAdhinAM darzana karI zake che, tene dhyAnanI ekAgratA sAMpaDe che." e ja bAbata aMge rajanIzajIe ema jaNAvyuM che ke, "kaya ki jahaMse gaMgA pedA hogI mikI vaha seksa hai, vaha kAma hai, aura usake saba duzmana , sArI saMskRti, sAre dharma, sAre guru aura sAre mahAtmAone te gaMgotrI para hI caeNTa kara dI vahI roka diyA, hai kAma, jhahara hai kAma, aura hamane cA bhI nahi kAma kI u hI, seksa kI enarjI hI antata: prema meM parivatita hAtI aura rUpAntarita hatI hai." Ama banne vidhAnone sarakhAvatAM mAlUma paDe che ke zazIbahenanA lakhANamAM maithuna zabda vaparAyo che tenA sthAne rajanIzajInA kathanamAM kAma athavA seksa zabda vaparAyo che. A pharaka jarUra che ema chatAM bhAvArthamAM AthI bahu pharaka paDe che ema mane lAgatuM nathI. vaLI e jaNAvavuM asthAne nahi gaNAya ke rajanIzajIe pote ja potAnA pravacanamAM AgaLa vadhatAM jaNAvyuM che ke "aura jinhone meDITezana" kiyA, jina legone kAma ke saMbaMdha para aura maithuna para cittAna kyiA aura dhyAna kiyA unhe dikhAyI paDA ki kAma ke kSaName, maithuna ke kSaNameM, saMbhoga ke kSaNameM manake sAre vicAra rUka jAte hai aura yaha vicAronA rUka jAnA hI AnaMda kI varSA kA kAraNa hotA hai" - A nirUpaNamAM temaNe "maithuna " zabdane upayoga karyo ja che. Ama chatAM zazIbahenanuM nirUpaNa mULane joIe teTaluM vaphAdAra nathI e mAre kabUla karavuM ja joIe. ane A bAbatamAM pUrI cakkasAI nahi dAkhavavA badala eka patranA javAbadAra taMtrI tarIke dilagIrI paNa darzAvavI joIe. paNa sAthe sAthe mAre e paNa jaNAvavAnuM ja rahyuM ke rajanIzajIe paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI sabhAmAM tema ja tyAra bAda sapTembara mAsanI AkharamAM kAmalakSI - sekasalakSI - vyAkhyA karIne ane temAM paNa "saMbhoga" zabdane kazA paNa saMkoca vinA pUrI chUTathI upayoga karIne je navI pratiSThA prApta karI che te pratiSThAne, zazIbahenanA patramAM "maithuna' zabdano ullekha thavAthI tema ja temanI nirUpaNakSatithI lezamAtra hAni pahoMcI hoya ema mane lAgatuM nathI. paryuSaNa vyAkhyAnamALA bAda teo uttarottara vadhAre ne vadhAre UMDA pANImAM utaratA gayA che ane AdhyAtmane bAjue rAkhIne aneka anya viSayo paratve temaNe Atmastika ane rokAvanArAM vidhAnanI avanavI paraMparA nirmANa karI che. teo pratiSThA - apratiSThAthI para banyA che! paramAnaMda sarvadharma samabhAva 9 [ zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI yojAyelI gata paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM phAdhara vAlese ApeluM vyAkhyAna] paryuSaNa parva mAre mATe paNa parva che. huM teno lAbha lauM chuM ne kRtajJatAne bhAva anubhavuM chuM. A divase mAM nItidharmanI vAte karIe chIe. rojanuM kAma te juduM hoya che. ApaNe bhAgyazALI chIe ke AvI vAto pUrA dilathI karI zakIe chIe. khUbInI vAta e che ke e jamAnAmAM A viSayamAM ApaNe khullA dilathI bolI zakIe chIe. thoDAM varSo agAu A viSaya para balavAnuM hota to AjanA jeTalI svasthatAthI kadAca huM bolI zakyo na hota. vIsa varSa agAu khristI dharmanA pratinidhi tarIke huM A dezamAM AvyA hatA. mArI sAthe huM aneka kheTA khyAla ne pUrvagrahone ya lAvyo hato, paNa Aje vAtAvaraNa juduM che. AjanA jamAnAnI siddhine lAbha laIe. eka-bIjAnI vAta dilathI samajIne karIe. pahelAM ApaNe eka-bIjAthI judA hatA. ApaNe mAnatA ke ApaNe sAcA ne bIjA beTA. ApaNe zuddha ne bIjA azuddha, paNa eka-bIjAne maLIe tyAre mananA khyAlo badalAya che. lAge che ke teo vadhu siddhi dharAve che. te anubhavane saMparkane cIle apanAvIe, aMtara dUra karIe, ekabIjAnI najIka AvIe. dalIlane pAye AcaraNa tevuM joIe. vijJAna mATe prathama prameya kudarata pAse javuM joIe. nirIkSaNa karavuM joIe. pachI tene samIkaraNanA niyamo lAgu paDe che ke nahIM te jovuM. dharma e guphAmAM besI paMDite tarka kare e nathI. ethI te ApaNe dUra rahIe. eka-bIjAne saMparka-vahevAra joIe. e dharma joI huM dhanya thAuM. vaijJAnika ne paMDita pAse ApaNe evA samIkaraNo mAMgIe ke jene AcaraNa sAthe meLa bese. huM kaMIka jANatA hatA. paNa madrAsamAM eka adhyApakane oLakhate thayo. mane thayuM ke mArAthI e adhyApaka keTalA caDiyAtA che. pachI huM gujarAtamAM AvyuM. bhASA zIkhe. vAMcyuM, aneka kuTuMbamAM bhaLe. tyAre sRSTi ghaNI ja suMdara lAgI. pU. kAkA kAlelakarane maLavA gayokAkAe vivedamAM kahyuM : "tame mane narkamAM te nahIM nAMkhIne ?" meM kahyuM : "narkamAM jo koI jaze te te huM ja jaIza." mane lAgyuM ke mIrAMbAInAM ne narasiha mahetAnAM bhakitagIte keTalAM suMdara che. mArI prArthanAmAM UtAravA jevAM che. huM ghaNAM bhakitagItAnI ' paMkatio vaDe prArthanA karuM chuM. pati - ane aneka vyakitao sAthe saMparka thAya che tyAre aneka prazno vyakita pUchAya che. koI mane pUche che ke tame lagna kema nathI karatA ? mane mIrAMnA jIvanamAMthI javAba maLe che. huM kahuM chuM ke, "mere te gIradhara gopAla dUsarA na koI." A sIdhI vAta pUchanAranA dilamAM samajAI jAya che. mane paNa samAdhAna thAya che. huM haMmezA prANuM chuM ke, "prabhu prakaTa thAva mama prANe." prabhuprArthanA veLA huM prabhune kahuM chuM ke, "he prabhu ! mArA jIvanamAM tame prakaTa thAva, A tamAruM ja kAma che. bIjo anubhava e che ke dharmanI pratItithI jIvana samRddha banI zake. mane badhA dharmo pratye AdaramAna che. hiMdu sAdhu-saMtonA sAnidhyamAM ya huM prasannatA ne bhagavAnanuM sAnidhya anubhavuM chuM. te parathI pratIti thAya che ke temanA dilamAM bhagavAna che. anubhave jaNAya che ke, dilamAM sarakhe ja bhAva che. pahelAM judA judA lAge che. pachI te sarakhuM ja lAge che. mArI sAthe ghaNA uttama mANaso hatA. keTalAka Asitaka hatA, keTalAka nAstika hatA. mane
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-68 mUMjhavaNa thaI. mArI vAta bhagavAnanA saMdarbhamAM che. jIvananA artha mane bhagavAnamAMthI maLe che : jyAre A loko (bIjA) nAstika che. chatAM teo ya ghaNuM sAruM kAma kare che. to temane koNa preraNA Ape che? joyuM te teo vijJAna, gati ne samAjane khAtara kAma karI rahyA hatA. jyAre mArI bhUmikA bhagavAnanI hatI. Ama banne eka ja hatAM. temane mana bhagavAnanA paryAya vijJAna, gaNita ne samAja hatAM. eka-bIjAnI najIka AvatAM paribhASAne A phera samajAyo. prakhara tattvajJAnI pAla Tilice kahyuM che ke, "jIvanamAM je mANasa koI paNa kAma dila lagADIne kare tene nAstika na kahI zakAya." e kAma mATe preraNAzakita maLe ene nAstika na kahI zakAya. judI judI vigatomAM bheda che. mULamAM sAmya che. je juduM prabuddha jIvana che te bIjAnI pAsethI zIkhI zakIe chIe. koI mANasane AkhuM satya bhagavAne nathI ApyuM. satya anaMta che. ApaNe maryAdita chIe, eTale bIjA pAsethI ghaNuM zIkhI zakIe tema chIe. umAzaMkare ekavAra kahyuM hatuM ke 'zekasapiyare potAnA viSe kazuM nathI lakhyuM; paNa tenA vicAro teNe pAtra mAraphata kahyA che.' bhagavAna paNa mANasA dvArA ja bAle che. badhAnuM kahevuM sAthe laIe to ja anubhava maLe ke bhagavAnanuM jIvanadarzana kevuM che. judApaNuM dUra karI saune apanAvIe. badhAnuM sAMbhaLavAthI ja ApaNuM jIvana samRddha bane che. vijJAnanA vighArthI mATe koyaDo UbhA thAya che ke jUnA vicAro sAcA ke navA ? dharma vijJAnathI viruddha che ? emAM pArasI dharma vadhu AgaLa che. prA. dAvare sarvadharma parisaMvAdamAM kahyuM hatuM ke pArasI dharmanI vizeSatA e che ke te kudarata viSe ApaNe zuM mAnIe chIe te batAve che. kudarata e mAyA nahIM paNa nakkara vAstavikatA che. eTalA mATe te sUraja, dariyo, agnine pUje che. teo mAne che ke kudarata bhagavAnanuM sarjana che, eTale mAlika tenA gharamAM maLaze. kudaratamAM ja bhagavAna-dharma che. eTalA mATe ja pArasIone vijJAnamAM ne udyogamAM moTo phALA che. temanA dharma kahe che ke "kudaratanI pAse jAva ne tenI sevA le." ethI ja teo dezanI uttama sevA karI zakayA che. yuvAna lokone sAthe rAkhavA hoya te vijJAna sAthe kudarata tarapha jAva. dharmopadezaka ane vaijJAnika dareka dharmanuM tattva le. jIvana samRddha karI zake sarvadharma samabhAva. eTale badhA dharmone meALA karavAnI vAta nathI, bhAjanamAM jema judI judI vAnagI potAno svAda rAkhe che ane eka rasanuM nirmANa thAya che; evI ja rIte dareka dharma vicAre ke kevI rIte peAtAnA dharmane samarasa banAvavA--vadhAre lAkSaNika banAvavA. kAkA kAlelakare te sarvadharmasamabhAva mATe saMsthA kADhI che. tenA baMdhAraNamAM teoe lakhyuM che ke sarvadharmane ekasUtra banAvavAmAM mAnavIne lAbha nathI. mAnavajIvanane samRddha banAvavA judA judA sUra ne sUtra hAvAM joIe. mULa svarUpa sAcavI darekanI lAkSaNikatA rAkhavAnI hoya ane e rIte ekatA sAdhIe. jo badhAM pAtra ekanI eka ja vAta kare te nATakanA rasa ja na jAme. darekamAM judA judA bhAva ne saMvAda hoya to ja nATaka jAme. tema vicAro dareka dharmanA judA judA bhalene hoya, badhA saMvAditAthI ja samRddha thaze. dharmanI anubhUtinI sAkSI paNa hovI joIe. mAre sAkSI pUravAnI che. badhAonI kadara karI mArA dilanI vAta mUkavAnI che. koI jAtanA Agraha vinA Ama karIe te ja te yogya lekhAya. pracArakAryane tilAMjali ApavI joIe. kRtajJatAno bhAva vyakata karavA joIe. te ja eka dharma viSe jJAna maLI zake. yuvAno mATe keTalAka prasaMgo aMgenuM mAra eka pustaka hamaNAM prasiddha thayuM che. te pustaka joI mArA eka be khristi mitre kahyuM 3 173 "A pustaka lokonA hAthamAM javAnuM che. temAM tame khristi dharmanI koI vAta lakhI nathI ! keTalA badhA pracAra thatuM !" meM kahyuM : "A pustaka yuvAnA mATe che. temanA praznonA emAM ukela che. khristi dharmanA ullekha eTalA mATe temAM nathI. paNa prabhunA jJAnanuM eka vAkya temAM che." mane e pustaka joI eke kahyuM ke : "AthI A chekarAo nahIM sudhare. tamane nukasAna thaze. tame baMdhAI jaze. mAyAmAM baMdhAI jaze. tame mekSanuM kAma karo." meM kahyuM : "nA, bhAI, ApaNe dilanI vAta karIe tyAre mitrabhAva che. dharmanA vicAro Ave che. meM bhagavAnane kahyuM che ke bhagavAna huM kArya tamArA mATe upADuM chuM te tethI mArAM karma baMdhAya tenI dayA na khAze.paNa AthI jo koIne preraNA maLatI hoya te potAne bhega ApI bIjAnuM kArya kare enAthI dhanya zuM?" pachI meM pustakamAM umeryuM : "bIjA koIe paNa ema karyuM hatuM. emanI vAta duniyA jANe che. emanI preraNAthI huM jIvuM chuM. ATalA ullekha che. ATalI sAkSI mAre pUravAnI che, ATalA AbhAra mAnavAno che, ATalI kRtakRtyatA vyakata karavAnI che ke emanI (alabatta, Isu bhagavAnanI) preraNAthI huM jIvuM chuM. e sAkSInA dharma che. gaI 15mI ogasTanA ja eka prasaMga che. amArI kAlejamAM e divase rakatadAnano kAryakrama rAkhyo hato. ghaNA chekarAoe, keTalIka cheAkarIoe paNa, rakatadAna mATe nAme ApyAM hatAM. rakatadAna mATe AvelA yuvAna dAkataromAM keTalAka mArA vidyArthI paNa hatA. eTale meM ramUja karI, "pahelAM gaNitanA vargamAM huM tamAra leAhI letA hatA. have tame tenA badalA levA AvyA che ?" chekarIoe, temanI nabaLI tabiyata joI nA pADavA chatAM AgrahapUrvaka lohI ApyuM. dAkatare leAhInA upayoga aMge vAtacIta karI, meM... pUchyuM "dAkatara leAhI levAmAM bheda te nathI ne? khristi, brAhmaNa, harijananA lAhInA bheda rakhAte nathI ne ?" dAkatare kahyuM : "zarIra te judAM lAgatAM haze paNa lAhI sarakhuM ja che. lohI bATalImAM bharAyA pachI e mAtra leAhI ja rahe che, tene pachI koI jAtinAM lebala nathI rahetAM." rakatadAna karIe tyAre leAhI kone apAyuM te ApaNe jANatA nathI. lenArane paNa e vAtanI khabara nathI paDatI ke lohI koNe ApyuM che. AthI denArane abhimAna nathI. lenArane ziyALApaNa nathI. vaLI lohI ApavAthI nukasAna thatuM nathI. bIjAne phAyado thAya che. A to AnaMdanI vAta thaI. bIjI vastu te ApaNe khAIne ApIe chIe. AmAM khAyA vinA ja dAna karIe chIe. jema brahmA sarjana kare che tyAre pote kaMI khAyA vinA ja jIvana sarjana kare che. me' vidyArthIone ekaThA karI kahyuM : "jue mAnavIe vacce kevaLa lAhInI ja sagAI che. dharma, deza, bhASA bhale judI judI hoya; saunuM lohI to eka ja che. ema ja ApaNe sAthe rahIe tA ja deza taMdurasta rahe. "prA" ATaluM eka pUjArI, ekAdI tA. A maMdiramAM, rAkha ughADI bArI "bhAratamAM ATalA badhA dharma che; mATe javAbadArI ya che. je kaMI karavuM te ApaNA hAthamAM che. bIjAo sAthe saMparka jALavIe to ja samabhAva pedA thAya. A agatyanuM kAma che. nAnI vAta nathI." karasanadAsa mANekanuM eka bhajana che : pUjA game te rIte karo paNa bArI ughADI rAkhajo. jethI bIjAM maMdironI pUjAnA avAja paNa AvI zake. ethI tamArU jIvana paNa dhanya thaze. ApaNe ISTadevanI pUjA karIe. mananI bArI khullI rAkhIe. kai che. ApanA saMparkathI mArA jIvanamAM dhanyatA AvelI anubhavuM chuM. phAdhara vAlesa
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 prabhu vana AcAya zrI paramAnaMdabhAIne theTA samaya pahelAM meM kahyuM hatuM, ke AcArya rajanIza viSe temaNe have vizeSa lakhavuM nahi. ane prabuddha jIvanamAM koI temane lagatA carcApatra have pragaTa karavAM nahi. chatAM huM lakhavA beTho chuM. zrI paramAnaMdabhAIe AgrahapUrvaka mane lakhyuM che ke AcArya rajanIza hamaNAM keTalAka samayathI je vicAro darzAvI rahyA che ane je kAraNe ghaNAMne Azcarya ane keTalAkane AghAta thayA che te viSe mAre mArA vicAro jaNAvavA joIe. AcArya rajanIza hamaNAM je kAMI kahI rahyA che tethI mane Azcarya athavA AghAta kAMI thayela nathI. cha sAta varSa pahelAM temane meM prathama sAMbhaLyA tyAre huM jarApaNa prabhAvita thayA na hatA. temanA vicAro vizeSa samajavA huM temane zrI riSabhadAsa rAMkAne tyAM maLyA hatA ane keTalIka carcA karI hatI. tyAre temanA vakatRtva pAchaLa chUpAyelA vicAra-dAridrane meM joI lIdhuM. tyArathI zrI paramAnaMdabhAI ane anya mitrAne huM kahetA ja rahyo chuM ke AcArya rajanIzanuM mane lezamAtra AkarSaNa nathI. tyAra pachI temanAM keTalAMka vyAkhyAno me sAMbhaLyA ane mArA vicAro daDha thatA gayA. temanI zibiramAM mane laI javA mArA keTalAka nikaTanA mitrae prayatno karyA. mane temAM samayanA vyartha vyaya sivAya kAMI ja nahotuM lAgyuM. te pachI AcArya rajanIzanuM ghaNAM bhAIo ane bahenone ATaluM badhuM AkarSaNa kema rahyuM che? prathama kAraNa temanuM joradAra vakatRtva ane bhASA uparanuM adbhuta prabhutva, bIjuM temanA zArIrika dekhAva. AdhyAtmika saMta purUSa hoya tevA veza. trIjuM AtmA, dharma, meAkSa, AdhyAtmanI vAto. lokone AvI vAtonI bhUkha jAgI che. te viSe UMDANathI vicAra karavAnI zakita bahu thADAmAM hoya che, paNa vartamAna jIvananI viSamatAo ane mUMjhavaNone kAraNe AvI vAto sAMbhaLavI temane game che. tethI ja AvAM AdhyAtmika pravacano"mAM ToLe vaLI lAko jAya che. keTaluM samaje te judI vAta che. paNa AkarSaNanuM sauthI moTuM kAraNa coMkAvanArAM vidhAno karavAnI AcArya rajanIzanI rIta. sthApita dharmo, dharmagurUo, zAstro, maMdira-masjido, cAlu praNAlikAo-badhAMne jhaDIjhApaTIne vakhADI nAkhI, pote koI tadRna navA mArga batAvatA hoya tevuM vAtAvaraNa sarjavAnI kaLA. AvA vidhAnothI loko ema mAnatA thayA ke AdhyAtmika kSetre teo eka mahAna krAMtikArI vicAraka che. temanA upadezane sAra TUMkamAM kAMI AvA che : koInI jarUra nathI. badhA UMdhA mAge deravanAra che. badhA vicAro choDI do. manane khAlI karI nAkhe eTale AtmAnA prakAza thaI jaze. pravacanemAM vacce joDI kADhelI kahANIo ane TUcakA Ape prastuta, aprastuta badhA prakAranA. paNa adhyAtmanI vAto karatAM rahyAM tyAM sudhI A badhuM ThIka cAlyuM. lokono bhrama bhAMge tema na hatuM. paNa pachI arthakAraNa, rAjakAraNa, kAma, saMbhAga vagere viSayo levA mAMDayA. ane emanuM khar svarUpa dekhAyuM. temaNe gAMdhIjI ane vinobAjInI AkarI TIkAo karI tethI loko bhaDakayA. kharI rIte A paNa ApaNI maryAdita daSTi batAve che. gAMdhIjInI AvI ane AthI paNa AkarI TIkAo ghaNAMe karI che. paNa AcArya rajanIza AvI TIkA kare tethI lAko cAMkayA. kAraNa, eka "AdhyAtmika saMta" bIjA AdhyAtmika saMtanI AvI TIkAo karaze e ApaNI kalpanAmAM nahi. paNa ghaNAMne khabara na hatI ke eka Iconoclast-mUrtibhaMjaka thaIne ja AcArya rajanIze prasiddhi meLavI che. ApaNI sauthI priya mUrti--gAMdhIjInI toDavI temaNe zarU karI eTale vadhAre AghAta thayA. paNa temaNe tethI vadhAre jorathI hathADA mAravA zarU karyA. emanI e ja prakRti che. mane yAda che muMbaImAM AjhAda medAnamAM mahAvIrajayaMti hatI. AcArya rajanIza mukhya vakatA hatA. zarUAtamAM meM be zabdo kahyAM. me kahyuM, "bhagavAna mahAvIranA janma jagata kalyANa mATaeN hatA. temanuM jIvana jagata kalyANa mATe hatuM." pachI AcArya rajanIza bAlyA. zarUAta ja ema karI ke bhagavAna mahAvIranA janma jagata kalyANa mATe hatA, temanuM jIvana jagatakalyANa mATe hatuM, te bilakula (4 tA. 16-12-68 rajanIza juTThI vAta che. huM coMkI UThayo, bIjAo paNa. pachI temaNe kahyuM, bhagavAnanI sAdhanA mAtra AtmakalyANa mATe ja hatI. koI koInuM kalyANa karI zakatA nathI vigere vigere. AvA ekAMtika coMkAvanArA vidhAnA thoDA vakhata AkarSaNa kare. AcArya rajanIzanAM vyAkhyAnonI AvI ja zailI rahI che. AvAM vidhAne parasparavirodhI hoya che te thADA samajI zake che. paNa A badhI. AtmAnI vAta pAchaLa kharuM mAnasa have prakaTa thAya che. strI - puruSa saMbaMdha, kAma ane prema saMbaMdha, vigere aMge temaNe je vidhAna karyAM ane phroIDa-Freu!nA vicArone AvakAryAM te uparathI jaNAya che ke temanI vicAradhArAmAM saMyamane koI sthAna nathI. gAMdhIjInA vicArone temaNe joradAra virodha karyo, tethI koI AzcaryanuM kAraNa nathI. temaNe kahyuM ke, "mahAtmA gAMdhI yugapuruSa hatA. dharatI para kayAreka ja avataranArAmAMnA eka hatA. paNa emanuM jIvanaracanAnuM darzana vaijJAnika hatuM. Adima (prImiTiva) hatuM. jyAre mAkarsa dArUDiyo hato, nabaLA cAritryanA hatA, chatAM eNe je vAta karI che te sAcI hatI, vaijJAnika hatI." mAkarsanA vicAro sAcA mAne te vyakita gAMdhIjInA vicAronA virodha kare temAM Ayane zuM sthAna che? AcArya rajanIze gAMdhIjI viSe kahyuM te ghaNA sAmyavAdIoe kahyuM ja che. AcArya rajanIza DroIDa ane mAkarsanI vicArasaraNIne svIkAre che eTaluM ApaNe samajI laIe te temanuM kharUM svarUpa samajI jaIzuM. AcArya rajanIzane ahiMsA svIkArya nathI. hiMsAnA Azaro levAmAM temane vAMdho nathI eTaluM ja nahi, te jarUrI mAne che. AyArya rajanIzane lAkazAhI svIkArya nathI, temane saramukhatyArInI jarUriyAta lAge che. ApaNane Azcarya eTalA mATe thAya che ke AdhyAtmikatAnA aMcaLA ATalA vakhata jeNe paheyo hatA tevI vyakita pAsethI AvA sarvathA bhautikavAdI vicAronI ApaNe kalpanA nahotI karI. paNa mane lAge che AcArya rajanIzanA vicAro sAmyavAdI che eTaluM ja nahi, fuscist paNa che. nitzenA Superman--mahAmAnava thavAnI temanI mahatvAkAMkSA che. dezanI temane cintA thAya che ane eka mahAmAnava tarIke gAMdhIvAdathI dezane bacAvavA che. hITalaranI peThe hIpnoTIjhama karIne paNa lokone kAbUmAM levA ane pAtAno prabhAva jamAvavAmAM teo mAne che. AcArya rajanIzanA jema virodha thaze tema vadhAre jorathI teo zera macAvaze. temanI prakRtimAM A tattva che. SupermannuM A lakSaNa che. There is violence in his thought & speech. tethI ja, gAMdhI zatAbdi varSamAM AvA vaMToLa upADe to ja prasiddhi maLe. lokone AMjI nAkhe tevuM vakatRtva che, hITalaranuM hatuM. have kuzaLatAthI zarU karyuM che ke huM pote gAMdhInA nahi, paNa gAMdhIvAdano virodha karuM chuM. gAMdhIjIne saMta kahe che, paNa e to mAtra lokone bharamAvavAnI rIta che. gAMdhIjInI jIvanaSTinA koI aMza emanAmAM nathI. gAMdhIjInA jIvananA pAye sarvaprakAranA saMyama--vicAra, vANI, vartanano. AcArya rajanIzanI be-lagAma vANI temanA mAnasanuM pratibiMba che. gAMdhIjI dezane garIba rAkhavA IcchatA hatA, AcArya rajanIza dezane samRddha banAvavA Icche che. gAMdhIjI garIbAnA nahi paNa dhanavAnonA mitra hatA. gAMdhIjInA vicAronI A avaLI rajUAta che. gAMdhIjIe garIbAInuM nahi paNa aparigrahanuM gaurava karyuM che. AcArya rajanIzane aparigraha svIkArya nathI. gAMdhIjI saunA mitra hatA. AcArya rajanIza, sAmyavAdIo peThe, dhanavAnano, jarUra paDe to hiMsaka sAdhanAthI, nAza karI, garIbene dhanavAna banAvaze. je vyakitae dezanA karoDo mAnavIone nirbhaya banAvyA ane svamAnapUrvaka jIvatA zIkhavyuM teNe dezanA AtmA haNyo che evuM kathana vikRta mAnasamAMthI ja nipaje. AcArya rajanIza jevA vicAro dharAvatA keTalAka loko ApaNI vacce che, khAsa karIne AjanA viSama saMyogAmAM. evA lokone AcArya rajanIzanuM thoDo vakhata AkarSaNa raheze. 6-12-68. cImanalAla cakubhAI zAha
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ceAgI. zrI kRSNaprema [nIce je pustakanuM avalokana karavAmAM AvyuM che te pustaka zrI dilIkupamAra roya likhita 'yogI zrI kRSNaprema'huM paNa tAjetaramAM Adyanta vAMcI gayo chuM ane yogI zrI kRSNapremanAM amuka viziSTha valaNA ane vicAro sAthe anumati na anubhavatA hovA chatAM paNa temanA asAdhAraNa vyakitatvathI huM paNa atyaMta prabhAvita thayo chuM. vastuta: A pustakadrArA mAtra zrI kRSNapremanA ja paricaya thAya che ema nathI. te dvArA prastuta pustakanA lekhaka zrI dilIpakumAra royanA ane yAgI zrI araviMdanA paNa ApaNane jIvanta paricaya prApta thAya che. zrI kRSNapremanA patrAmAM ane temanA caritrane lagatAM prasaMgAmAM UMDI anubhUtinI jhalaka jovA maLe che ane tethI teo je kAMI kahe che temAM pratItinI sacoTatAno anubhava thAya che. koI paNa tatvajijJAsu mATe A pustakanuM vAMcana atyanta upakAraka nIvaDe tema che. paramAnaMda priya umAzaMkara, AvI rIta ajamAvAya che. pariNAme traNa vastu bane che. zrI araviMda ane zrI kRSNaprema vacce jIvanadaSTinuM keTaluM sAmya ke asAmya che te pragaTa thAya che. zrI araviMda ane zrI kRSNaprema bannenI vibhUtinuM Ajasa svataMtra citra upasAve che. bannenA AMtara aizvaryanI samagratA pAtapeAtAne svarUpe AvirbhAva pAme che ane Ama banne vaccenAM bheda ane abheda to pragaTa thAya che; paNa bannenI svataMtra ane AgavI ananya pratibhAno vilAsa paNa najare caDhayA vinA rahetA nathI. ane trIjI vastu e bane che. ke lekhakanI sAdhaka tarIkenI nirAdhAratA, nirbaLatA ane AtmadayAnuM citra emAMthI UThI Ave che. lekhakanI A mukita kaho to mukita ane rIta kahe te rIta, ene moTo lAbha vAcakane e maLe che ke ene banne vibhUtityaMta pratibhAnA mUlagata aikayanuM darzana thAya che ane banne vyakita tarIke alaga hovA chatAM ghaNAM aMtima jIvanasatyo para bannenI ujajavaLa daSTi kevI adbhuta zrAddhAzakita vaDe Thare che ane emAMthI jIvananI aMtima ekatAnA satyanuM vAcakane vizvAsavaMta darzana thAya che. tA. 16-12-k< Aje menI dasamI tArIkha ne zukravAra che. AjezrI kRSNapremanA sItteramA janmadivasa che. eTale Aje emanuM vizeSa snehasmaraNa thAya e svAbhAvika che. chellAM cAra pAMca divasathI eka rIte kahuM te emanI sAthe pharIthI jIvato houM evA anubhava thayo. zrI dilIpakumAra roye gopAladA viSe aMgrejImAM eka pustaka lakhyuM che : "yogI zrI kRSNaprema" e bhAratIya vidyAbhavana, muMbaI taraphathI pragaTa thayuM che. A pustakano ratnagarbha jevA bhAga che zrI kRSNapremanA patra. Ama te AkhuM pustaka traNa vibhAgamAM vaheMcAyeluM che. pahelA bhAgamAM zrI kRSNaprema ane zrI araviMda banne pAsethI zrI dilIpakumAra zuM pAmyA enA citrAtmaka ullekha apAyo che. A ullekha apAtAM apAtAM zrI kRSNaprema ane zrI araviMdanI aMtarachabIo paNa kheMcAI gaIche. bannenI pratibhA ane vibhUtimAM je bheda che ane chatAM banne vacce keTaluM mulagata sAmya che tenA ApameLe nirdeza thaI gayo che. bIjA bhAgamAM zrI kRSNaprema sAthenA dilIpakumAranA saMbaMdhana saMsmaraNAtmaka caritralekha che, je zrI kRSNapremanA avasAna pachI lakhAyo che. ane trIjA vibhAgamAM zrI kRSNapremanA patrA che. mukhyatve A patra dilIpakamAra uparanAM che. A pustakanA svAdhyAya chellA cAra pAMca divasathI cAlatA hatA, vacce vacce dhyAna paNa thatuM jatuM hatuM. zrI kRSNapremanI vANI saMbhaLAtI jatI hatI. aneka prasaMgeA jANe pharIthI jIvaMta thatA hatA, ane aneka smaraNonI yAtrA cAlatI hatI. emAM vacce vacce tamArUM smaraNa paNa thanuM rahetuM. eTale Aje ema thayuM ke AjanA smaraNIya divase e pustakanA mArA svAdhyAyamAM tamane bhAgIdAra banAvuM. tame zrI kRSNapremane maLyA che. emanI vANInA prasAda ane emanI pratibhAnuM ojasa tame najaronajara nihALyA che. emanI AMtaraniSThA, vinamratA ane vizadatAne tamane samAgama thayo che. eTale uparokata pustakanA trIjA vibhAgamAM je emanA patra apAyA che temAM tamane UMDo rasa paDaze. e patromAMthI zrI kRSNapremanI ojasavatI aMtarachabI upasI Ave che ane je anubhavamaMDita zrAddhAnA raNako saMbhaLAya che te tamArAthI chUpAM nahIM rahe. mahApurUSonI pratibhAne vilAsa ane svarUpe A pustakanA pahelA vibhAgamAM lekhakanI aai ane zaMkAzIlatA mukhya bhAga bhajave che: dAkhalA tarIke lekhakane potAnI aMtima zraddhA viSe zaMkA che. A saMdehanI vAta e prathama peAtAnA gurU zrI araviMdane jaNAve che. zrI araviMda je javAbA Ape che te javAbA dilIpakumAra zrI kRSNapremane mokale che ane e prazna upara vadhu vizadatA. ane vadhu UMDANa cAhe che. zrI kRSNapremana je uttara Ave che te pAchA zrI araviMdane mekalavAmAM Ave che. zrI araviMda pAchA javAba vALe che. emAMthI vaLI navA prazna ke navI samazyA janme che, ane tene viSe paNa lekhaka mAdhyama rahIne pAchA pahelI rIta ajamAve che ane zrI araviMda ane zrI kRSNapremanA patrA parasparane mAkalIne eka evI paristhiti UbhI kare che ke jANe zrI araviMda ane zrI kRSNapremamAM keTalI sahamati che. banne vacce jIvanadarzananI keTalI ekatA che tene jANe pote jANye ajANya nAga letA na hoya ! keTalIkavAra samarpaNa jevA mUlagata viSayamAM paNa ma potAnA aneka patromAM dilIpakumAranA saMdeha ane savAlAnA javAba ApatI vakhate athavA te dridhA ane samazyAonuM nirAkaraNa batAvatI vakhate zrI kRSNaprema eka vAta acUka rIte kahe che ke tamArA gurUnI saMmati meLavyA pachI ja tame mArI vAta, mAro ukela athavA mArUM mArgadarzana svIkArajo, emanI jANa ane sahamati vinA kazuM karazo nahIM. bIjI bAju zrI araviMda zrI kRSNapremane pazyanti vAkanI vibhUti kahe che. vAta athavA vastunA mULane pakaDavAnI ane samagratAnA prakAzamAM emane jovAnI zakitanA snehapUrvaka Adara kare che, eTaluM ja nahIM, dilIpakumArane premapUrvaka navI zrAddhAnuM AzvAsana Ape che. ahIM eka bIjI vAta paNa ApameLe banI jAya che. banne mahApurUSonI pratibhAnA vilAsa ane emanuM svarUpa keTalAM judAM che ane ene kAraNe bannenI daSTi, zailI, vedhakatA ane pragaTIkaraNanI zakitamAM keTalA phera paDI jAya che te paNa sahajabhAve chatAM spaSTa rIte varatAya che. AmAM koNa konAthI keTaluM caDhIyAtuM che e kahevAnA muddala Azaya nathI, paraMtu vyakita, mULagata rIte jIvana-brahmAMDa sAthe keTalI samagratAthI saMkaLAyelI che ane peAtAnA jIvanamAM e samagratA ane saMpUrNatAne keTalI mAtrAmAM dhAraNa karI che ane jIvananA aneka vividha kSetrAmAM kevI rIte nANIne ene pratiSThita karI che, enuM je apUrva citra UThe che te IzvarI lIlA ApaNane mugdha kare che. cAritrya-darzananI chabI bIjA bhAgamAM zrI dilIpakumAra zrI kRSNaprema sAthe kevI rIte paricayamAM AvyA, e samAgama ane saMparka kevI rIte vikAsa pAmyo, zrI kRSNapremanA gurU zrI yazedAmAnI sAthe kevA ane keTalo sahavAsasamAgama thayo, zrI kRSNapremanI ziSyA ane yaze|dAmAnI putrI metIrANI sAthenI oLakhANa ane prIti kevI rIte ucharyA e badhI vAta, banelA prasaMge dnArA ane prasaMgeApAta thayelI vAtacItane vaNI laIne eka AkhuM citra upasAvavAno emaNe prayatna karyo che. zrI dilIpakumAra kembrijamAM zrI kRSNapremanA samakAlIna hatA, paNa banne kembrijamAM maLyA nahotA. emanuM prathama milana lakhanaumAM
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 * kazu jIvana tA. 162-18 DaoN. cakravartine tyAM-jyAM zrI kRSNaprema rahetA hatA-tyAM thayuM. I. sa. 1923mAM zrI kRSNaprema che. ronAlDahenarI nikasana hatA. yunivarsiTImAM aMgrejI sAhitya ane bhASAnA adhyApaka hatA, tyAra pachI eo zrI yazodAmAM sAthe banArasa gayA. tyAMthI abheDA gayA ane Akhare tyAMthI miratalAmAM AvIne sthAyI nivAsa karyo. che. ronAlDa nikasane lakhanaumAMja yazadAmAne gurU banAvavAne aitihAsika nirNaya laI lIdho hato. e nirNayanA amala pachI ja teo banArasa gayA ane AlameDA AvI miratalAmAM 1928mAM saMnyAsa lIdhe ane zrI kRSNaprema banyA. I. sa. 1944mAM yazeAdAmAne dehavilaya thayuM. 1951mAM metIrANIe zIrIra choDayuM. zrI dilIpakumArane zrI kRSNaprema sAtheno saMbaMdha 1923mAM zarU thayuM. 1950nA navembaramAM teMo chellI vakhata zrI kRSNapremane maLyA. te varSo daramiyAna lakhanau, alhAbAda, kalakattA ane pAMDicerImAM bannenuM lagabhaga cha sAta vakhata milana thayuM. eka vakhata te yazodAmAnI upasthitimAM dilIpakumAra miratalAmAM AvIne rahI gayA. ATalA dhaniSTa saMbaMdha pachI vAMcaka je caritradarzananI, zrI kRSNapremanI aMtara-vibhUtinI ojasakathAnI ane lekhakanI pitAnI upara, pitAnI sAdhanA upara je eka samagratAnI mudrA UThI tenA citranI AzA-apekSA rAkhe te ahIM phaLibhUta nathI thatI. AvA AMtarasAmyabharyA saMbaMdhamAMthI te jIvananuM evuM ananya aizvarya upasavuM joIe ke jenAthI vAMcaka abhibhuta thAya. tene badale UMDANa ane tejavinAnA camatkAra ane camatkArika prasaMgo vaNIne pitAne ja kendramAM rAkhIne eka nisteja citranuM nirmANa thavA pAmyuM che. jayAre koI paNa lekhaka koIka vibhUti viSenI kathA kahete hoya tyAre pitAne bane tyAM sudhI, anivArya na hoya tyAM sudhI mahattva Apato nathI. paraMtu jyAre AvA caritrAlekhana vakhate lekhaka pitAne ja kendrastha rAkhIne pitAne ja mahimA gAyA kare che tyAre emAMthI aucityanuM sauMdarya adazya thaIne kaMIka kadarUpatA AvI jAya che; emAM aviveka lAge che. A bIjA vibhAganA saMsmaraNAtmaka caritrAlekhanamAM lekhakanI ahaMtA ane svakendriyatAe na bhajavavuM joIe e. bhAga bhajavyo che. eTale caritranA AlekhanamAM ejisa nathI AvI zakayuM. uparAMta zrI kRSNapremanI AMtaravibhUtinA aizvaryane lekhaka pakaDI ke pAmI zakayA paNa nathI. ene kAraNe sAmAnyatAnA AlekhanamAM rAcatI emanI zailI paNa pAMkhI ane pAMgaLI lAge che. ane emAMya camatkAranI vAta yazodAmAM ane zrI kRSNapremanA avasAna pachI pragaTa karavI emAM paNa anaupaciya lAge che. - AMtarasaMpadAnA sukhada darzana - trIjo vibhAga e A pustakane mAtabara ane aizvaryavaMta bhAga che. emAM zrI kRSNapremanA I.sa. 1927thI laIne 1965nA okaTobara sudhInA lagabhaga paMcotera nAnA meTA patrane saMgraha che. A patramAMthI 1950thI 1965 sudhInA mAtra caudeka kAgaLa che. bAkInA sATheka patro 1950 pahelAMnA che. zrI dilIpakumAre zrI araviMda AzrAma chADa ane pitAne svataMtra kAma "zrI harikRSNa maMdirane nAme pUnAmAM sthApyo, tyArabAda zrI kRSNaprema sAthe patro saMbaMdha paNa pAMkhe thayela dekhAya che eTaluM ja nahIM, e pAchaLanAM varSonA patravyavahAramAM, pahelAMnA patro jevI jIvaMta satyanA UMDANanI zedha, AMtarasaMgharSane sAmane, snehanI vyApaka uSmA paNa ochAM lAge che. zrI kRSNapremanA e pAchaLanA patro uparathI lAge che ke zrI dilIpakumAranI jIvana-jijJAsA ane satyanI zodhamAM paNa ane enI utkaTatAnI mAtrAmAM paNa kaMIka phera paDayo haze. A samagra patromAM zrI kRSNapremanI AMtarasaMpadAnAM sukhada darzana thAya che. AkhA pustakanuM jhaverAta A trIjA vibhAgamAM ekatra thayuM che. A patrane svAdhyAya karatAM karatAM UDe AnaMda te thAya che, paraMtu eka AMtarayAtrA karyAnI UMDI AtmasaMtRpti paNa thAya che. A patramAM jIvanane jIvate saMbhAra bhArobhAra bharyo hovAne kAraNe ane dareka vicAra, pratyeka bhAva ane saMvedanamAM anubhUtine raNako hovAne lIdhe patronI zailImAM sahajatAnuM amRta UtaryuM che. enI ramyatA, vedhakatA, pravAhitA, ane gauravagaMbhIratA ekadama vartAI Ave che. patronuM eka viziSTha lakSaNa che enI jIvanavyApakatA, darzananI samagratA ane pratItijanaka vidhAyakatA. pratyeka pragaTIkaraNa jANe aMtaraniSThAnA AtmavizvAsanA rasAyaNathI rasAyeluM lAge che.' emAM prabuddhinI ramaNA, prajJAnuM ojasa, bhAvasaMvedananuM UMDANa ane anubhUtinuM amRta varatAya che. Ane kAraNe patramAM kevaLa zabdo nathI bharyA, paNa zabdo dvArA AMtarajIvananuM rahasya chatuM karavAmAM AvyuM che. zabdone jyAre emanI mULabhUta zakita sameta, emanA AtmasauMdaryane akhaMDita rAkhIne, emanI sugaMdhane jIvatI rAkhIne vAparavAmAM Ave tyAre e kevA siddha camatkAra sarje che tene vAMcakane anubhava thAya che. kevaLa vyakitamAM vibhUti nathI bharI, zabdamAM paNa vibhUti aMtarNita che tene ahIM purAvA maLe che. ghaNAM zabdo ahIM navuM jIvana meLave che, nava janma pAmIne, navA saMdarbhamAM pratiSThita thaIne kRtArtha thAya che. aMgrejI bhASAne AtmA ahIM prakullita thaI UThe che, vAMcakane evI lAgaNI thAya che ke bhASA te mAdhyama che, sAcA sArathI heya, vidhAyaka jIvanadaSTA hoya ane zabdone pArakhuM sakhA hoya to game te bhASAmAM jIvananI samagratAne dhAraNa karIne pragaTa karavAnI zakita AvI jAya che. zabda ene eja, paNa e akavinA, kavinA ane mahAkavinA hAthamAM paDIne na anvaya ane navuM ejasa dhAraNa kare che. kavitAmuM sAdhanA jIvana * zrI araviMda pitAnA dilIpakumAranA eka patramAM zrI kRSNaprema viSe lakhatAM emane pazyanta vANInA sAdhaka kahe che. pazyaka zabdane ja e che. eTale enI samagratAnuM kalevara emanI daSTimAM samAI jAya che. zabdanA AtmAnuM teja, emanI AMkhamAM UtarIne hRdayamAM vasI jAya che. zabdanA svarUpane e pAme che. pathyakanI daSTie caDhIne zabda navajanma pAmIne, dhanya thAya che. AvI ja pazyanti vANInI lIlA A patro uparAMta, ApaNane emanA traNeya graMtha "dhI yoga epha bhagavadgItA" "dhI yoga epha kaThopaniSada" ane "mena: dhI mejhara opha ola thIMgamAM jovA maLe che. gItAnA zloka, kaThopaniSadanA maMtra ane trIjA graMthanAM dhyAnadarzane sAthe emanI vANI je sakhyanI zraddhAthI cAle che tenuM ApaNane Azcarya nathI thatuM, paNa sahaja AnaMda thAya che. zrI kRSNapremanA sAdhanA-jIvanane mahattvane samaya e I. sa. 1950 pachIne che. emano deha paDaye navembaranI 14, 1965mAM. A samaya daramiyAna emanA jIvanarUpAntaranAM je sImAcinho ropAyAM, parivartanane je parimala nipaja ane aMtarapurUSanA ojase je abhinava svarUpa dhAraNa karyuM e badhuM satyanI kavitAmuM ananya che. zrI kRSNapremanA gurU zrI yazodAmAnI saMnyAsa dIkSA zrI caitanya mahAprabhunI paraMparAmAM Ave che. e ja paraMparAmAM zrI kRSNaprema dIkSita che. yadAmAnA samayamAM miratelAnuM dhAma 'uttara vRndAvana' kahevAtuM. ahIMnA maMdiramAM rAdhAkRSNanAM svarUpanI pratiSThA che ane emanI sevApujA vRndAvananA rAdhAramaNa gesvAmIonA paraMparAgata vidhi pramANe thatI AvatI hatI. yazodAmAne dehavilaya pachI sAMpradAyika paraMparAne zrI kRSNapremanA sAdhanAkramamAM aMta Avyo. vaiSNava dharmanA saMkucita rUpamAM krAMtikAraka pheraphAro thayA. zrI kRSNapremane mukhya jhAka aMtarapatha para rahyo. emAMthI sAMpradAyika saMkucitatA haThI gaI, vaiSNava dharmanI sthiticustatatA kharI paDI, ane ene badale
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-68 prabuddha jIvana vizvarUpa udAratAnI pratiSThA thaI. zrI kRSNapremanA ziSyomAM hiMduo uparAMta krizciyana, musalamAna ane pArasIoe paNa praveza lIdhA. eTale emanI jIvanasAdhanAe samULI krAMti sarajI. aMtarapathanI sAdhanA e koI deza, dharma, jAti ke saMpradAyanI milakata nathI. adhyAtma e sarva dharmonuM gotra che ane pratyeka abhIpsa mAnava enA adhikArI che evuM anubhavadarzana sthapAyuM. zrI ronAlDa nikasanamAMthI dhIre dhIre ii kRSNapremanuM svarUpa pAmatA mANasa chellA paMdara varSomAM, keTalI jhaDapI gatithI jIvananA rasAyaNavettA, aMtarajIvananA maramI ane sahajapremano apUrva bhakata banI gayo e navajanmanI nirUpama lIlA chaTAnA jemaNe darzana karyA che, e jIvana AvirbhAvanA je sAkSI rahyA che teone emanA e svarUpana anubhava thayo che. Indriyagata jIvananA lokhaMDano kATa utArIne Atmagata jIvananuM suvarNa, premanA kevA adbhuta kimiyAthI A maramIe nIpajAvyuM e AkhI kathA rahasyamaya ane romAMcaka che. amUrtanA mUrtarUpa zrI dilIpakumAra roya zrI kRSNapremanuM chellA paMdara varSomAM thaeluM adbhuta samULuM rUpAntara sAkSAta karI zakayA hAta to emanA AvA prema tame karI (aneka viTaMbaNAo para vijaya meLavatA eka strInA javalaMta thayelI-aMgrejI kathAno anuvAda.) amerikAmAM AvelA mesecyuseTa rAjayanA vAldAma gAmamAM banelI A vAta che. samaya hato 1950nI zarUAtanA. nAnA evA gharamAM rahetI eDItha TeIlara, AjubAjunA rahevAsIomAM peAtAne khUba ja nasIbadAra gaNatI. peAtAnA sukha mATe sadA tenuM dila gaurava anubhavatuM. kArla sAthe tenA lagna thayAne trevIsa trevIsa varSa vItyA hovA chatAM, Aje paNa kAryanA AgamananA pagarava sAthe tAla milAvatA tenA aMtarane Urmi-dhabakAra evA ja tAjo, evA ja snehasabhara hatA. kAle paNa eka sAcA pati tarIkenA badhA ja prema patnIne Apyo hato. garvanmenTa geADAunamAM kArlI nokarI karatA hatA ane kAmasara jyAre jyAre tene bahAragAma javAnuM banatuM tyAre rAja patnIne patra lakhatA ane jyAM jAya tyAMthI kAMI ne kAMI nAnI sarakhI bheTa paNa tene mokalatA. 1950nA phebru ArImAM kArlane ekInAvA (jApAna)nA navA garvanmenTa goDAunamAM thADA mahinA mATe javuM paDayuM. sthaLa ghaNuM dUra hatuM ane baMnene lAMbA samaya judAM rahevAnuM hatuM. A gALA daramiyAna pati taraphathI eDIthane kAMI bheTa na maLI eTale teNe mAnyuM ke ghaNA samayathI peAtAnI mAlikInuM ghara hovAnA je manerathA baMnee sevyA hatA tene mATe kArla kadAca paisA bacAvatA haze. lAMbA vasamA divase pasAra karatI ekalavAI eDIza patinA AgamananI pratIkSA karI rahI. kArla patramAM jaNAvatA, 'have te! traNa aThavADiyAmAM ja AvIza, bIje mahine vaLI, "bIjo eka mahInA ja ane bIjo mahInA vItatAM vaLI, "be mahInA thoDuM vadhAre," ane Ama karatAM khAssuM eka varSa vItI gayuM. have to kArlanA patra AvatA paNa ochA thatA gayA ane bheTa-bakSisa paNa dhIme dhIme baMdha thaI gaI. eDIthane enI to koI jhaMkhanA nahotI, paNa TapAlakharcane pahoMcI vaLavA puratI kAMIka najIvI rakama maLe te sAruM ema tenA dilamAM thaI AvatuM. Ama keTalAka divasA vItyA bAda eka divasa kArbana patra Avyo: priya eDItha, mane lAge che ke have ApaNe kazI ja levAdevA nathI ema tane sIdhI rIte kahI devuM e vadhAre sAro mArga che............... ' eDItha zAntithI sAphA para besI gaI. kAle mekasIko patra lakhI chUTAcheDAnI paravAnagI meLavI laI eIko nAmanI jApAnI 177 caritrAlekhanamAM navuM teja, navuM UMDANa ane navuM sAmarthya AvI zakayuM hAta. zrI kRSNapremanA jIvananI vibhUtinuM ojasa kaMIka aMze A pustakamAM zrImatI gaTTu ImarasenanA AmukhamAM UtarI zakyuM che. ane enuM kAraNa zrImatI sena cheka zrI kRSNapremanA dehavilaya sudhI chellA pAMtrIsa varSathI emanA samAgamamAM rahyAM hatAM ane emanI mitratA ane emanA snehanA pAtra banI rahyA hatAM. zrI kRSNapremanA avasAna pachI eka mitre lakhyuM hatuM ke, "mAre mana zrI kRSNaprema amUrtanA mUrtarUpa hatA; samarpaNanuM dehadhArI svarUpa hatA" jemane emanA caraNamAM besavAnuM bhAgya maLyuM che teo A vacanane viveka nahIM mAne. peAtAnI anubhUti lekhe svIkAraze. AvA dehadhArI vibhUtizIla bhakata ane maramI mahApurUSa, A kaLiyuganA madhyAnha, ApaNI AMkha AgaLa, ane ApaNI dharatInI dhULamAM ja jIvI gayA e hakIkata mAnavane mATe AzA ane AsthA ApanArI banI raheze. li. kizanasiMhanA snehasmaraNa (lekhakanA zrI umAzaMkara joSI uparanA patra je tA. 23-6-68nA gujarAta samAcAramAM pragaTa thayela te sAbhAra uSkRta ) zakyA hAta kharA? patiprema dAkhavatI-23 julAI 1966nA rIDarsa DAyajesTamAM pragaTa nokaraDI sAthe lagna karI lIdhuM hatuM. navI patnI 19 varSanI hatI. jyAre eDItha 48 varSanI hatI. mAre jo vArtA lakhavAnI hota to to tene ghaTanApravAha A rIte ja kadAca AgaLa vaheta ke tyakatA patnI A prakAranA chUTAcheDA sAme jarura vAMdho UThAve, peAtAnA pati tathA je srIe tenA sukhI saMsArane barabAda karI nAkhyo tenA para verabhAva rAkhe, paNa huM koI vArtA lakhatA nathI. A te eka satya ghaTanAnuM varNana che. eDIthanA aMtaramAM kArla mATe jarA jeTalI paNa dhikkAranI lAgaNI na janmI. banavAjoga che ke teNe potAnA patine eTalI daDhatAthI cAhyo hato ke tema karavuM jANe tene mATe tadRna azakaya hatuM. AkhI vastusthitine te pAmI zakI. bicAro ekalavAyo AdamI ane ekabIjAnI satata saMparka. ajANI juvAna chekarInA geralAbha laI nIcuM jovA jevuM kAMI paNa bane e karatAM potAnI sAthe chUTAcheDA laI tenI sAthe lagna karI lIdhA e eka rIte te teNe ThIka ja karyuM kahevAya. Azcarya to eDIthane eka ja vAta mATe thayuM--kArla tene cAhatA baMdha thaI gayo hato! haze ! game tyAre paNa eka divasa tenA priyatama jarUra ghera pAchA Avaze; ane AzAnA A eka mAtra dorane zraddhAthI vaLagI eDItha jIvI rahI. patinA navA saMsAra sAthe peAtAne saMparkamAM rahevA devA mATe eDIthe kArlane lakhyuM. theDA rAmaya pachI eIkAne bALaka AvyAnA samAcAra AvyA. 1951mAM meriyAno janma thayo ane 1953mAM helana AvI. eDIthe khuzI thaI baMne chokarIe mATe bheTa meAkalI. peAtAne saMsAra sUnA thaI gayA hatA, chatAM paNa eDItha patra lakhavAnuM bhUlI nahIM. kArla pratyuttara Apato ke helanane dAMta AvatA hatA, eIkonuM aMgrejI sudharI rahyuM hatuM, kArbanuM vajana ghaTI gayuM hatuM vagere... eka divasa ciMtAjanaka samAcAra AvyA, kAryanI tabiyata lathaDI hatI. phephasAnuM kensara ene mRtyu bhaNI kheMcI rahyuM hatuM. chellA chellA patramAM te eDItha spaSTa joI zakI ke kArlane potAnA mATe te khAsa ciMtA nahotI thatI; paNa bhaviSyamAM be chekarIonuM ane eIkonuM zuM thaze tenI ciMtA rAtadivasa tene satAvatI. baMne chokarIone amerikAnI koI skUlamAM bhaNavA mokalavA kArla paisA bacAvavA ghaNI koziza karatA, paNa davAdArUno ja eTalA bhAre kharca thatA ke badhuM temAM ja taNAI jatuM, jIvananA aMtima divasemAM zuM karavAthI kArlanA jIvane zAnti rahe enA eDItha vicAra karI rahI. teNe kArbane lakhyuM ke eIkAne jo
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 prabuddha jIvana vAMdhA na hoya te pete baMne chekarIone vAllAmamAM rAkhI ucheraze! kArbanA mRtyu pachI keTalAka mahinA sudhI te eIkAe bALakone na meAlyA. nAnA bhUlakAM have te tenuM sarvasva hatAM chatAM, e bALakone pote nirAzA, nirdhanatA ane vyagratAmAM ApI paNa zuM zakavAnI hatI ? Akhare navembara 1956mAM teNe baMne chekarIone temanI 'vahAlI eDItha mAsI' pAse ravAnA karI dIdhI. 54 varSanI uMmare pahoMcyA pachI traNa varSanI ne pAMca varSanI chekarIonI mA banavAnuM eDIthane mATe thoDuM agharuM to hatuM. kArbanI hayAti daramiyAna thoDuM ghaNu aMgrejI bALako zIkhyA hatA te taddana bhUlAI gayuM hatuM. paNa eDItha baMne pAse pAchA jaladI jaladI aMgrejI zIkhI gayA. temanI AMkhamAM nave. camakAro Avyo ane caherA para svAsthayanI surakhI pragaTavA lAgI. chellA cha varSa pachI eDIthane paNa kAma parathI jaladI ghera pahoMcI javAnI jarura UbhI thaI. khAvAI gayelA sukhanI saurabha vaLI jIvanamAM phelAvA lAgI. bhAMgItUTI aMgrejImAM eIkonA patrA jyAre AvatA tyAre pAchI eDIthanA dilamAM udAsInatA chavAI jatI. "mAsI, bALako zuM kare che? raDatAM to nathI ne ? mane badhI hakIkata lakhajo...' pote je kaparA anubhavamAMthI pasAra thaI hatI te ekAkI jIvananI yAtanA eDItha samajI zake tema hatuM. chekarIonI mAne paNa beAlAvI levAnA teNe nizcaya karI lIdho, paraMtu eIko pAse jApAnanuM nAgarikatva hatuM ane paradezI kacerI pAsethI jaladI paravAnagI maLe tema nahAtuM; kAraNa ke amerikA janArA umedavAronuM lisTa ThIka ThIka lAMbu hatuM. temAM ene vAro to kayAreya Ave. A bAbatamAM kAMIka madada karavA eDIthe mane lakhyuM eTale me mArA chApAmAM AkhA ahevAla pragaTa karyo ane pachI tA lokoe bhAre sahAnubhUti batAvI ane sarakArane A mATe arajI karavI zaru karI dIdhI ane 1957nA ogasTamAM eIkone amerikA javAnI paravAnagI maLI gaI. nyuyorkanA AMtararASTrIya eraporTa para vimAna UtaryuM tyAre kSaNabhara eDIthanA manamAM bhayanI kaMpArI AvI gaI. tene potAnI ja jANe bIka lAgI. je strIe tenA kAryane chInavI lIdhA tenA pratye kayAMka tenA aMtaramAM ghRNAnI lAgaNI na udabhave! plenanA utArUomAM (upara jaNAvela sUtra aMge AjathI pacAsa varSa pahelAM yojAyelI eka carcAnA tA. 1-11-68nA prabuddha jIvanamAM je ullekha karavAmAM Avyo che tenA anusaMdhAnamAM prastuta sUtranuM samarthana karatAM sva. meAtIcaMda gauradharalAla kApaDiyAe karelI rajUAta nIce ApavAmAM Ave che. -taMtrI) A ati pracalita thayelA sUtrano artha spaSTa che. enA aMtaramAM rahela tattva para vicAraNA karavA yogya che, ane je e tattva para vicAra karatA nathI teo uparauparathI vastusvarUpanI kalpanA karI zuddhapaNA tarapha khyAla kheMcI jaI A ati vyavahAru sUtrane niSphaLa kare che. ApaNe A vastu para vicAraNA karavA mATe prathama manuSyo je kAryo kare che ane AcaraNa kare che te para najara nAkhI jaIe. ApaNe vastuvicAraNA karavA mATe e spaSTa karavAnI jarUra che ke upara jaNAvelI sUtrakriyA ane AcAra bannene lAgu paDe che. kriyAmAM dharmAnuSThAna athavA koIpaNa kAryanA samAveza thAya che. hindu dharmanI daSTie joIe te temAM homa, havana, pitRtarpaNa, saMdhyA, gAyatrI AdinA samAveza thAya che. jaina dharmanI daSTie emAM Avazyaka, pesaha, pUjA, prabhAvanA AdinA samAveza thAya che. musalamAnanI daSTie temAM namAja paDhavI vigere dharmakriyAnA samAveza thAya che. karaNIya zabdamAM AvI rIte sthUla kriyAno samAveza thAya che. tA. 16-12-68 chellI vyakita eka yuvatI hatI. evI ke pAtaLI ane nAjuka hatI ke pahelAM te eDIthe tene koI nAnI chokarI ja dhArI lIdhI. sIDInA kaTheDo pakaDI te tyAMne tyAM ja gabharAyelI manodazAmAM UbhI rahI gaI hatI. AcAramAM vartanano samAveza thAya che. cAritra - vartana - vartaNuka e sarvano samAveza mAttarIya zabdamAM thAya che. satyavacana, pramANika vyavahAra, saraLatA, kSamA, saujanya e sarva AcAranA viSaya che. "eIkA !" eDIthe dhImethI bAlAvI ane chekarI saDasaDATa sIDI UtarI eDIthane vaLagI paDI. potAnA AliMganamAM eIkAne snehanI uSmA ApatA eDIthanA manamAM eka vicAra jhabakI gayA. "kArla pAchA Ave e mATe meM prabhune ghaNI ghaNI prArthanA karI. Aje e kharekhara ghera Avyo che-be nAnAM nirdoSa bALako tathA teNe jene cAhI hatI te strInI pratikRtirUpe paramapitA ! A strIne cAhavAnuM paNa mane baLa Apa!' tA. ke. sAta varSa vahI gayA pachI A vAta sauthI pahelA Guide-postmAM pragaTa thayelI, Aje eDItha, eIko ane baMne chokarIo vAlllAmamAM sAthe ja rahe che. chekarIo baMne meTI thaI gaI che. meriyA skUlamAM bhaNe che ane helana, beleTanI beAsTana skUlamAM bhaNAve che. eDIthe 'mamatALu mA'nuM baMnenA hRdayamAM sthAna meLavI lIdhuM che, eIko have suMdara chaTAdAra aMgrejI bAlI zake che ane A varSe potAnA kuTuMbIone maLavAM jApAna javA vicAre che. eDItha lakhe che, "jene huM apAra prema karatI hatI te vyakitane ta vidhie mArI pAsethI chInavI lIdhI, paNa badalAmAM mane bIjI traNa vyakatio ApI! huM kudaratanA keTalo AbhAra mAnuM !" anuvAdaka : sau. zAradAbahena bAbubhAI zAha mULa aMgrejI: zrI boMba konsIDAIna caSi zuddha, lAkaviruddha, nAkaraNIya, nAcaraNIyam zrI maNilAla mAkamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya gAMdhI janmazatAbdI prasaMge navajIvana TrasTa taraphathI gAMdhIjInA jIvana prasaMgAne AvarI letA 6 daLadAra graMthA aMgrejImAM pragaTa thayA che ane A graMtha ApaNA pustakAlayanAM gAMdhI-vibhAgamAM vasAvavAmAM AvyA che. A suMdara pustakonA upayoga saMghanA sabhyo kare evI vinaMtI che. eka graMtha rUA. 15 DipojhITa mUkavAthI vAMcavA maLI zakaze. maMtrIo pratyeka manuSya je kAMI kArya kare che, vyavahAra calAve che, vartana kare che, bAle che ane vicAraNA kare che, temAM mukhya be tattva para khAsa dhyAna rAkhavAnuM che. eka tenA kArya, vyavahAra, vartana, bhASaNa ane vicAranI tenA peAtAnA AtmAne kevI ane keTalI asara thAya che ane bIjuM tenA kAryAdinI AjubAjunA saMbaMdhIone, komane, dezane ane manuSya jAtine athavA samasta prANIvargane kevI asara thAya che, dareka kriyA ane vartana tarapha AvI rIte Intrinsic eTale AMtarasvarUpane aMge ane Extrinsic eTale bAhya asarane aMge je hetuo upasthita thAya ane kArya tarapha preraNA kare te khAsa vicAravA yogya gaNI zakAya. A hakIkatane ApaNe jarA vadhAre spaSTa rIte vicArIe. A prANIne dAkhalA tarIke khATakInA dhaMdhA karavAnI athavA svataMtra rAjya amala sthApana karavAnI IcchA thaI te te kArya karavA yogya che ke nahi tene mATe teNe be prakAranA vicAra karavA joIe. AtmAnI utkrAnti karavAmAM tene kevI sthiti prApta thaze te vicAravuM joIe. pratyeka prANInI pharaja che ke A lokamAM dhanasaMpatti prApta karavA sAthe potAnA cetananI pragati thAya te mATe teNe vAraMvAra vicAraNA karavI joIe. khasUsa karIne teNe evuM koI kArya banI zake tyAM sudhI na karavuM joIe ke jethI enI Atmika pragati thatI aTakI jAya athavA ethI vadhAre vadhIne kahIe te khAsa karIne teNe evuM te koI paNa kArya na ja karavuM joIe ke jethI enI prazcAta gati thAya, apakrAnti thAya ane te AgaLa vadhato hato tene badale pAchaLa haThatA thAya. AthI koIpaNa vyApAranI potAnA AMtarajIvanane kevI asara thaze. tenA vicAra teNe khAsa karavA jaoNIe. jo mAtra te eTalA ja vicAra kare ke tenI
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-12-68 pharaja game te prakAre dhanaprApta karI duniyAdArInA vyavahAra calAvavAnI che te pachI te potA taraphanI ja pharaja bhUlI jAya che ane AtmAne bhAge AkhI sRSTinuM rAjya maLe te paNa te nakAmuM che. khATakIno vyApAra karatAM keTalA jIvana te nimitte vadha thaze, tethI keTalA jIvAnI utkrAnti aTakAvavAmAM pete nimittabhUta thaze ane evA tuccha padArthanI najIkamAM rahevAthI potAnI vAsanA keTalI milana thaze ane e sarvene pariNAme pote keTalA pAchaLa paDI jaze tene teNe vicAra karavA joIe. A AMtaraviSaya parane vicAra thayo. tevI ja rIte tevA vyApAra karatAM te vyApAranI asara janasamAja para athavA je zaheramAM pote vyApAra karato hoya tyAM keTalI thaze tenA vicAra karavA joIe. anya manuSyo tenA vyApAranI vastu kharIdIne peAtAnI unnati agaLa vadhAraze ke pAchaLa haTI jaze te vAtane teNe khAsa vicAra karavA yogya che. A bAhya asara para vicAraNA thaI. AvI rIte svataMtratAnA upadeza karanAra pote je bAbatane upadeza Ape che te bAbatanI asara peAtAnA cAritrane aMge kema thaze, pote haju niyaMtrita avasthAne yogya che ke niraMkuzapaNe pravatavAnA asAdhAraNa manobaLa - zakitayukata thayo che ane svataMtratA meLavavAnI AkAMkSAmAM svacchaMdatA vahArI leze ke nahi tenA nirNaya karI teNe AgaLa vadhavuM joIe. svataMtratAno upadeza karavA jatAM kadAca pote evA rAjyanA gunhAmAM AvI jAya ke jyAM javAthI AtmAnnattinAM dvAra ja baMdha thaI jAya ane pote sva ke para upara upakAra karI zake ja nahi, evI sthiti thAya te tevA saMyogAmAM zuM karavuM tenI vicAraNA AMtaravikAsane aMge prApta thAya che. evI ja rIte svataMtratAnA upadeza judA judA vikAsakramamAM rahelA prANI para kevI asara thaze, svataMtratAne pariNAme yogya baMdhanAne tADI madhyama utkrAntivALA prANIe kevI rIte nahi IcchavAyogya sthiti para utarI jaze ane sarvatra kevA aMdhakAra vyApaze e para vicAra karI lAbhAlAbhanI tulanA karavAnI bAhya asarane aMge jarUra raheze. AvI rIte ApaNe koI paNa aMgata ke sAmAjika kArya karatI vakhate tenI asara peAtAnA AtmAne kevI thaze ane anya jIvA para kevI thaze tenI barAbara tulanA karavI jarUranI che. game tevI rIte astavyastapaNe manamAM ThIka lAgyuM tevuM kAma karanArane ApaNe kaMI kahevAnuM nathI ane vivekavAna mANasAe evA avyavasthita athavA durAgrahI manuSyonA vartana para vicAra karavAnI tasdI levAnI jarUra paNa nathI. ApaNe hAla je vicAra karIe chIe te vyavahArU, sujJa, Tharela prakRtinA, DAhyA, dakSa ane kuzaLa manuSyane aMge karIe chIe. kAryane aMge Atmika ane bAhya asara para dhyAna rAkhavAnI jeTalI jarUra che teTalI ja jarUra amuka kArya aMgata che ke sAmAjika chete para lakSya rAkhavAnI jarUra che. peAtAnuM aMgata kAma hAya te mATe kadAca bahu vicAra na karyo hoya te te AkhI samAjane nukasAna bahu na kare, jo ke dareka kAryanI samAjane thoDI vadhatI te asara thAya che ja, paraMtu sAmAjika kAryamAM avyavasthA rAkhavAthI peAtAne nukasAna thAya, te uparAMta AkhI samAjane bahu hAni thAya che tethI tene mATe bahu ja cIvaTa rAkhavAnI jarUra rahe che. dAkhalA tarIke eka mI. gAkhale jevI vyakita dariyAkinAre pharavA javAno vicAra kare te tenI asara samAjane sIdhI ke ADakatarI rIte thAya che, eTale teTalA vakhata te zuddha havA meLave tethI sArI rIte AgaLa upara kAma karI zake teTalA pUratI sArI asara thAya che ane teTalA vakhata nakAmA kADhe teTalA pUratI hAni thAya che, paraMtu te bahu sAmAnya lAbha ke hAni che; paraMtu te ja mI. geAkhalene pharajiyAta keLavaNIno prazna AkhI samAjane aMge moTo prazna upasthita kare che ane tethI tevA praznanI 179 vicAraNA mATe bahu daDhapaNe, makkamapaNe, dharmadaSTithI ane saMyogA joIne vicAra karavA ghaTe che. kArya ane vartanane aMge A uparAMta lAbhAlAbhanA vicAra karavA paNa khAsa jarUrano che. dareka kAryamAM lAbha sAthe hAni rahelI hAya che. keTalIka vakhata lAbha vadhAre ane hAni ochI hoya che, keTalAkamAM karanArane lAbha vadhAre prApta thAya che ane sAmAne teTalI nukazAnI hoya che, keTalIkavAra anya manuSyomAM ghaNAne lAbha ane theADAne hAni thAya che, keTalAMka kAryathI ghaNI hAni thAya che athavA ghaNAne hAni thAya che. AthI sva ane parane aMge amuka kArya athavA vartanathI lAbha ane hAni keTalI thAya che tenA barAbara vicAra karI jenAthI vizeSa athavA pUrNa lAbha thAya ane najIvI athavA jUja hAni thAya athavA bilakula na thAya tevAM kArya athavA vartana hAtha dharavAM yogya gaNAya. amuka kArya karavuM ke nahi teno nirNaya karavA mATe sva ane parane aMge tenI keTalI asara thaze, kevI asara thaze ane tethI lAbhAlAbha keTalA thaze te para vicAra karavAnI jarUra ApaNane tethI sahaja prApta thAya che. A uparAMta peAtAnA koI kAryanI vartamAna ane bhaviSyamAM thavAnI asara para paNa barAbara vicAra karavA joIe. keTalAMka kAryo vartamAna TUMkI najarathI jovAmAM Ave te lAbha karanArA jaNAtA hoya, paNa te ja kAryo bhaviSya tarapha dIrdhadaSTi nAkhIne vicAravAmAM Ave te mahAhAni lAvanAra hoya, jema ke asatya bAlavAthI turatamAM moTo lAbha maLe tema hoya, paNa AgaLa jatAM pakaDAI jatAM jelamAM javuM paDe tema hoya e sarva vicAravuM joIe. samayanI vicAraNAmAM jAtanI ane paranI upara thatI asara paNa vicAravI joIe. dAkhalA tarIke amuka sudhArAnI bAbata para vicAratAM bhaviSyamAM ApaNA siddha baMdhAraNane keTalI kSati pahoMcADaze, lokone peAtAnA custa manamAMthI hacamacAvavAmAM AgaLa upara zuM asara thaze e paNa vicAravuM joIe. manuSyanI vicAraNA, jo ene tadRna svataMtra avasthAmAM cheDI dIdhA hoya, enA upara samAjanA aMkuza na heAya ane peAtAnI jAtane niraMkuza mAne to calAvI levA jevuM hoya te ghaNI vAra evI svArtha tarapha doravI laI janAra thatI jovAmAM Ave che ke evuM pariNAma upajAvavuM koIne pasaMda Ave nahi. paranA vicAramAM paNa svArtha bahudhA dazya thAya che. paNa parasaMbaMdhI vicAraNAnuM tattva ja je samULaguM dUra karavAmAM Ave to pachI A prANInA kAryamAM kAMI paNa rasa rahe nahi ke pasaMda karavA jevuM rahe nahi. ATalA uparathI upara jaNAvelI kiMvadantImAM ema kahevAmAM AvyuM che ke, jyAre tamAre amuka kArya karavuM heAya tyAre tamAre tene tamArI potAnI naja rathI zuddha che ke azuddha che, tamane peAtAne te karavuM priya lAge che ke apriya lAge che, tamArI potAnI jAta upara te hAla athavA bhaviSyamAM lAbha karanAra che - eTaluM vicArI je tamane tamArI jAta aMge priya ke hitakara ke lAbha karanAra lAge teTaluM karavA tarapha lalacAI jaze nahi paNa te leAkanA hitane vadhAranAra che ke nahi, lokone tethI lAbha thAya tevuM che ke nahi, ekaMdare samAjanI unnati vadhAranAra che ke nahi enA barAbara vicAra karaze. enI vicAraNAmAM paNa tamArI potAnI TUMkI dRSTinA cazmAethI doravAI na jatAM janasamAjanI dRSTithI jozo. lokone je kArya viruddha lAge tevuM hAya, jenI asara lokonA mAnavA pramANe kharAba thAya tevuM hAya te kArya karavuM nahi, tenuM AcaraNa karavuM nahi, tamAre kaI paNa kArya karavuM temAM kAM te svArtha hoya che ane kAM to paramArtha daSTi hoya che. jo tamArA svArtha khAtara amuka kArya leAkavirUddha hoya chatAM zuddha mAnI laIne cAlo ane pachI tamArA manane samajAvI daI te kArya karo to koI paNa rIte yogya nathI e to spaSTa samajAya tevuM che. paramArtha daSTie koI kArya athavA AcaraNa karo te lokonA vicArathI virUddha hAya ane tethI teone 9
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 prabuddha jIvana tA. 19-12-18 te pasaMda na hoya te pachI te karavAthI teone lAbha kevI rIte thAya? kevI rIte thAya te tarapha khAsa lakSya rAkhavAnI jarUra che. arasaparasa jemanA hita khAtara kArya karavAnuM che teo tene lAbha samaje nahi guMcanA savAla jema janasamAjane aMge prApta thAya che tema prANIne te lAbha karatAM hAni vadhAre ja thAya ema lAge che. ATalA pitAne aMge paNa prApta thAya che. bharatacakravartIne eka bAjuethI uparathI kArya ke AcaraNa karavAmAM keTalI bAbatanuM lakSya rAkhavuM joIe vadhAmaNI AvI ke AyudhAgAramAM cakraratna utpanna thayuM che. sAmAnya te ApanA dhyAna para AvyuM haze. niyama evo che ke cakravatani cakraratna utpanna thAya ke turata tenI have uparanA sUtrane aMge vadhAre vicAraNA karIe. keTalAka tene pUjA karavI joIe. enI sAthe ja bIjA samAcAra Avyo ke Adie artha kare che ke kArya game tevuM zuddha hoya, athavA vartana nAtha bhagavAnane kaivalyajJAna thayuM che ane teo nagaranI bahAra padhAryA game tevuM prazaMsanIya hoya, paNa lokone jo viruddha lAgatuM hoya te che. ahIM bharata mahArAjAne ciMtA thaI ke, prathama bhagavAnanI pUjA te karavuM nahi athavA AcaravuM nahi, A arthamAM zuddhatA kAryanI karavI ke prathama cakraratnanI pUjA karavI. bIjI kSaNe ja paramArtha ke AcaraNanI kevI rIte gaNavAnI che te para barAbara khyAla raheto daSTithI vicAra karatAM temane lAgyuM ke bhagavAna te kharekharA upakArI hoya ema jaNAtuM nathI. je bAhya ane AMtara daSThirane kArya zuddha che ane cakra te A bhavamAM ja lAbha ApanAra che. ahIM teo hoya te pachI lokone enI virUddha paDavAnuM athavA tene lekaviruddha paramArtha daSTi rAkhI surata nirNaya para AvI gayA ke bhagavAnanI gaNavAnuM kAMI kAraNa rahetuM nathI. evA savAlanI vicAraNAne aMge pUjA prathama karavI joIe. AtmadaSTimAM paNa sva taraphanI pharajane zuddhatva kayAM ane keTaluM che temAM kAMIka goTALe raheto hoya ema aMge AvA savAla upaje che ane tene nirNaya potAnA darya, sthiratA, jaNAya che. ekAMta zuddha hoya athavA je kAryamAM ghaNe lAbha zAMti, Adi manobaLane aMge thAya che. ane saheja hAni hoya te lokavirUddha gaNAya nahi ane loko evA | muni tapasyA karatA beThA che. bAjuethI haraNa cAlI jAya che. kAryanI bAbatamAM ulaTo abhiprAya Ape evuM saMbhave nahi. pachavADe zikArI hAthamAM dhanuSya laIne doDato AvI munine pUche che A sUtrane aMge ghaNI vakhata-relative duty-eTale be ke "haraNa A rastethI gayuM?" jo muni 'hA' kahe te haraNane nAza prApta AcaraNamAMthI kone Adara karavo e savAla upasthita thAya che, paMcendriyano vadha thAya che; jo nA kahe te pote asatya thAya che. AvA savAlanI vicAraNAmAM ghaNI gUMca UbhI thAya che ane bolavAnA gunhegAra thAya che. ahIM sva taraphanI pharaja ane para te vakhate svahitaparahita vigere dravya, kSetra kALa ane bhAvanA bahu taraphanI pharajane saMghaTTa thAya che. AvA savAlane nirNaya karavo paDe che. bArIka prazna upasthita thAya che. rAmacaMdrajIne manamAM khAtarI hatI, muddAnI vAta e che ke amuka hakIkatane zuddha tarIke mAnI ke sItA je parama pavitra pativratA ane pati tarapha ananya bhakita- te pramANe vartana karavAnI IcchA thAya che. temAM ja kAMIka geTALo vALI hatI ane pote tene barAbara anubhava karyo hato. bIjI tarapha hoya che. jo kharekharI rIte sva ane parane hita karanArI bAbata hoya lokone e saMbaMdhamAM vizeSa khAtarI thAya tevA prasaMge jANavAnI ke te tevI bAbatamAM lokaviruddha hoya ema banavuM ja asaMbhavita vicAravAnI taka maLI nahotI ane maLe te saMbhava paNa nahote. che. AthI samaya, paristhiti ane vastune vicAra sva ane anyane sAmAnya janaprakRti pramANe rAvaNanA bagIcAmAM rahI tenI prArtha- ' aMge barAbara karavo. nAne tiraskAra kare ane pAtivRnya jALavI rAkhe e prAkRtajana - kramaza: metIcaMda gIradharalAla kApaDiyA svabhAvane azakaya lAgatuM hatuM. viziSTa varga ema paNa vicArate mudraNazuddhi hatuM ke sItAmAM kadAca asAdhAraNa guNa hoya ane tethI temane rAma janmabhUminA mudraNAlayamAM kAmanuM khUba dabANa hovAnA kAraNe pitAnI pAse rAkhatA haze, paraMtu evA meTAne gherathI dAkhalo bese ane prabuddha jIvana vakhatasara chapAIne ravAnA thAya evA svAbhAvika te bhaviSyamAM janasamuhamAM meTjha goTALo thaI jAya. tethI teo paNa sItA pAse divya karAvavA IcchatA hatA. ahiM rAmarAMdrane AgrahanA kAraNe mudraNazuddhi aMge pUrI kALajI hovA chatAM nAnI svataraphanI pharaja, sItA taraphanI pharaja ane lekA taraphanI pharaja meTI chApakAmanI bhUla rahI jAya che. AvI bhUlo tarapha vakhatasara vacce je muzkelI UbhI thaI tene nirNaya temaNe jAnakInA tyAgamAM karyo. dhyAna kheMcAtAM mahattvanI bhUla sudhArI levA tarapha pachInA aMkamAM AvI rIte lokonI ArAdhanA karavAmAM jAnakIne tyAga karavAmAM amArA vAcakonuM ame dhyAna kheMcatA rahIe chIe. tA. 1-12-68 nA temane jarA paNa vyathA na thaI e rAmanuM atyaMta vairya batAve che. prabuddha jIvanamAM rahelI nIcenI traNa bhUla sudhArIne mULa lakhANa je upara uparathI vicAra karanAra hoya che ane varatunA zuddhatvapaNA vAMcavA amArI vAcakone vinaMtI che: upara eka ja khyAla karanAra hoya che teo rAmanA A kRtyamAM (1) sau. pUrNimAbahenanA lekhamAM 160 pAnA upara bIjI 'anyAya jue che. paraMtu jene vizALa daSTithI eka manuSya taraphanI kolamamAM 'bihAra' zabdanA sthAne 'birAra" eTale varADa prAnta ane samAja taraphanI pharajanI tulanA kare che teo rAmanA A kAryanI ema vAMcavuM. prazaMsA kare che. jAnakIne rAkhavI, saMgharavI e kAryamAM beTuM zuM hatuM, (2) 168 mAM pAnA upara abhizApa nATakanI AlecanAmAM e kArya tadana zuddha hatuM, rAmane tene jAti anubhava hato, chatAM bIjI kolamanA cheDe 'prazna' zabda Ave che tenA sthAne "prasaMga', ema vAMcavuM. teNe svadaSTithI te prazna tarapha na jotAM janasamAjanI vyavasthAne (3) 164mAM pAnAnA pahelA kolamanI zarUAtamAM "arthata aMge te savAla tapAsya ane joyuM ke loko rAjya tarapha zaMkAnI najarathI jue, rAjA tarapha bedilI batAve, rAjyamAM anyAya thAya lInI" nA sthAne 'marthatA vinI' ema vAMcavuM. che ema mAne ane evI rIte pate rAjaya kare ane pachI sItA taMtrI, prabuddha jIvana. sAthe pate upavanamAM ArAma kare, majA uDAve tene badale sItAne kAryavAhaka samitimAM be sabhyone umere tyAga karI loka khAtara AtmabhAga ropave temAM ja mahattA che. tA. 18-11-68nA roja maLelI saMghanI kAryavAhaka samitimAM hajAro varSa gayA pachI rAmarAjyanA ApaNe vakhANa karIe chIe te A lokadaSTine lIdhe ja che. nIcenA be sabhyone samitinA sabhya tarIke umeravAmAM AvyA che: ekAMta koI bAbatamAM pakaDavA jevI che ja nahi. sarva daSTi. (1) zrI madanalAla ThAkoralAla zAha (2) zrI TokarasI ke. zAha bindue lakSyamAM rAkhI vadhAre saMkhyAnuM vadhAre vakhata sudhI hita maMtrIo. mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha: mudraka ane prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, prakAmAna sthaLa:45-47, dhanajI sTrITa, muMba.... mudraNasthAnaH dhI sTeTsa pIpala presa, keTa, mukha-1.