Prabuddha Jivan 1968 Year 29 Ank 17 to 24 and Year 30 Ank 01 to 16

SR No.: 525953
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1968
Total Pages: 268
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 33 MB

Page 88

પ્રબુદ્ધ જીવન
તા, ૧-૫-૬૮
પ્રબુદ્ધ જીવન ૩૦મા વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે.
તંત્રી-નિવેદન પ્રબુદ્ધ જીવન આ અંકથી ૩૦મા વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે. શ્રી. નજર ઉપર આવે તે સુબોધભાઈને યાદ કરું. હિંદી લેખ નજર મુંબઈ જૈન યુવક સંઘની ૧૯૨૯માં સ્થાપના કરવામાં આવી ઉપર આવે તો નીરૂબહેનને યાદ કરૂં. અને તે બન્ને મારી અપેક્ષા ત્યારથી આજ સુધી સંઘની કાર્યવાહી સાથે એક યા બીજી સામયિક મુજબ અને સમયસર ગુજરાતી અનુવાદ મને પૂરા પાડતા રહ્યા પ્રવૃત્તિ મોટા ભાગે જોડાયેલી રહી છે. ઘણું ખરું આર્થિક કારણોને છે, અને તેમની અનુવાદકળાથી મને અને હું માનું છું કે, 'પ્રબુદ્ધ અંગે ૧૯૩૭ના મે માસથી આ પ્રવૃત્તિ બંધ કરવી પડેલી, પણ જીવન’ ના વાચકોને ખૂબ સંતાપ રહ્યો છે. આ માટે તે દંપતીને બે વર્ષ બાદ ૧૯૩૯ના મે માસથી પ્રબુદ્ધ જૈનના નામથી પાક્ષિક જેટલો આભાર માનું તેટલો ઓછો છે. આ જ આભારે મારે પત્રની પાછી શરૂઆત કરવામાં આવી હતી, જે આજ સુધી અખંડિત- ' શ્રી મેનાબહેન નરોત્તમદાસને માનવો રહ્યો. તે પણ મારું કામ પણે ચાલુ રહી છે. પ્રબુદ્ધ જૈન શરૂ કર્યું ત્યારથી કેટલાક સમય કરી આપવામાં હંમેશ એટલા જ તત્પર રહ્યા છે. અને સંઘના પ્રમુખ સંઘના મંત્રી સ્વ. મણિલાલ મોકમચંદ શાહ પ્રબુદ્ધ જૈનના તંત્રી શ્રી ચીમનભાઈને પણ અહિ મારે યાદ કરવા જ રહ્યા. તેમના તરફથી હતા. આમ છતાં પણ તેના સંપાદનકાર્યની જવાબદારી મારા શિરે અવારનવાર મળતી રાજકારણી આલેચને ‘પ્રબુદ્ધ જીવન’નું હતી. વર્ષો વ્યતીત થતાં મણિભાઈની તબિયત લથડવા લાગી એક મોટું આકર્ષણ બનેલ છે. તેઓ પ્રબુદ્ધ જીવન’ વિષે વધારે આત્મીઅને તા. ૧-૫-૫૧ થી ‘પ્રબુદ્ધ જૈનને હું રીતસરને તંત્રી થતા ચિctવતા થાય અને તેમની વિવિધલક્ષી જ્ઞાનસંપદાને લખાણા થશે. તા. ૧-૫-૫૩થી પ્રબુદ્ધ જૈનનું નામ બદલીને 'પ્રબુદ્ધ જીવન’ દ્વારા પ્રબુદ્ધ જીવનના વાચકોને વધારે લાભ આપતા રહે એવી મારી રાખવામાં આવ્યું, જે આજ સુધી કશે પણ ખાંચે પડયા સિવાય તેમ જ પ્રબુદ્ધ જીવનના વાચકોની અપેક્ષા છે. આ સ્થળે મારે પંડિત નિયમિત રીતે પ્રગટ થતું રહ્યું છે. પ્રારંભમાં આઠ પાનાની મર્યાદા દલસુખભાઈ માલવણિયાને પણ ઉલ્લેખ કરવો જ જોઈએ. ટોરેન્ટો
સ્વીકારવામાં આવી હતી, પણ સમય જતાં તે મર્યાદા વધારીને દશ કેનેડાથી નવી ચમકવાળા તેમના પત્રો નિયમિત રીતે આવતા રહ્યા છે પાનાંની સ્વીકારવામાં આવી છે, અને તેમાં પણ અવારનવાર બે પાનાં અને પ્રબુદ્ધ જીવનમાં પ્રગટ થતા રહ્યા છે. વધારવામાં આવે છે. ગયા વર્ષે ૨૪૦ પાનાંને બદલે ૨૫૮ પાનાંનું વાંચન
પ્રબુદ્ધ જીવન અંગે અંગત ઉલ્લેખ કરૂં તે પ્રબુદ્ધ જીવનના
સંપાદનકાર્યો મારા આજ સુધીના ઘડતર અને વિચારવિકાસમાં પૂરું પાડવામાં આવ્યું હતું. આ વર્ષે પણ એ જ રીતે છેલ્લા એક
ઘણો માટે ફાળો આપ્યો છે. પ્રબુદ્ધ જીવન મારા માટે આત્મસાથે પ્રબુદ્ધ જીવનનાં પાનાંને કુલ આંક ૨૫૮ સુધી પહોંચી ગયો છે. શિક્ષણની પ્રવૃત્તિ બની છે અને તે ન હોત તો આજે જે હું છું , પ્રબુદ્ધ જીવન ગંભીર કોટિનું પાક્ષિક પત્ર છે. તે કોઈ રાજ- તે ન હેત એમ મને લાગે છે. આ માટે મુંબઈ જૈન યુવક સંઘને કારણી પક્ષ કે સંપ્રદાયનું મુખપત્ર નથી. દેશમાં - સમાજમાં - બનતી
હું ઘણે માટે ઋણી છું. પ્રબુદ્ધ જીવનને ઘડવામાં–ખીલવવામાં ઘટનાઓ વિષે, વહેતા વિચારપ્રવાહ વિષે, માનવી જીવનની અનેક
સંઘની કાર્યવાહીએ કોઈ પણ પ્રકારની રોક સિવાય મને પૂરો
સાથ અને સહકાર આપ્યો છે. પ્રબુદ્ધ જીવનની ૨૯ વર્ષની લાંબી સમસ્યાઓ અંગે તટસ્થ માર્ગદર્શન આપવું એ લયપૂર્વક આ પત્રનું
કારકીર્દી દરમિયાન પ્રબુદ્ધ જીવનના કારણે સંઘની કાર્યવાહી સાથે સંપાદન કરવામાં આવે છે. આ પત્રમાં કોઈ જાહેરખબરને કદી પણ અથડામણમાં આવવું ન પડે એને હું એક અપુર્વ ધટના સ્થાન ન આપવું એ નીતિને પ્રારંભથી સ્વીકાર કરવામાં આવ્યું
લેખું છું. કાર્યવાહીએ મારામાં મૂકેલા આવા અપ્રતિમ વિશ્વાસ માટે
તેને કયા શબ્દોમાં આભાર માનું ? છે અને તેને આજ સુધી અમારો સંઘ વળગી રહ્યો છે. વળી આવી
પ્રબુદ્ધ જીવન અંગેની વિશાળ કલ્પના અને મારી મર્યાદિત ગંભીર કોટિના પત્રની ગ્રાહક સંખ્યા અતિ મર્યાદિત રહે એ તદ્દન
બનતી જતી કાર્યક્ષમતા - બે વચ્ચે - રહેલા અારથી હું સતત સ્વાભાવિક છે. આ કારણે આ પત્રની પ્રકાશને પ્રવૃત્તિ પાછળ સંઘને સભાન રહું છું અને તેથી તેને મારી શકિતને શકય તેટલો યેગા આશરે રૂ. ૫૦૦૦ ની દર વર્ષે ખેટ ખમવી પડે છે. રાભાગે આપવા છતાં પ્રબુદ્ધ જીવનમાં રહી જતી ઉણપ અંગે હું સતત સૌરાષ્ટ્ર ટ્રસ્ટ તરફથી સંઘને દર વર્ષે રૂ. ૧૫% ની મદદ મળે છે. અસંતોષ અનુભવું છું. તેમાં કેટલું બધું આપવું જોઈએ અને કેટલું જે ચાલુ ખાટમાં ઠીક પુરવણી કરે છે. આ ઉપરાંત સંઘ તરફથી ઓછું અપાય છે એ વિચાર ‘આ હું કરું છું' એવા કોઈ અભિઆશરે ૩૫ વર્ષથી પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા દર વર્ષે જવામાં માનને ટકવા દેતો નથી. માનવી જીવનને સ્પર્શતા અનેક વિપ આવે છે. તે વખતે એકઠું કરવામાં આવતું ભંડોળ આ ખેટને મારી પક્કડના અભાવે અસ્કૃષ્ટ રહી જાય છે. રાષ્ટ્રનું અર્થકારણ પહોંચી વળવામાં સંગીન રીતે મદદરૂપ બને છે. આમ છતાં પણ જે આજના જીવનમાં અતિ મહત્ત્વનો ભાગ ભજવે છે તેને લગતાં પત્રની ગ્રાહકસંખ્યા જેટલી વધે તેટલા પ્રમાણમાં પત્રમાં પ્રગટ લખાણો પ્રબુદ્ધ જીવનમાં ભાગ્યે જ જોવામાં આવે છે. લલિતકળાએ થતા વિચારોને વધારે ફેલાવો થાય અને સંઘની આર્થિક ચિન્તા પણ એટલી જ ઉપેક્ષિત રહી છે. વિજ્ઞાનને તે સ્પર્શ જ થતું નથી. પણ હળવી બને. એ માટે પ્રબુદ્ધ જીવનના ચાહકો-પ્રશંસકો-જેમની આ બધી પુરવણી તે જ થાય કે જે સમાનલક્ષી વિદ્યાસંપન્ન મિત્રો સંખ્યા મારા અભિપ્રાય પ્રમાણે નાની સુની નથી - તેમને. મારી ‘પ્રબુદ્ધ જીવન’ને આ રીતે સમૃદ્ધ બનાવવામાં સહકાર આપે. તે પ્રાર્થના છે કે સૌ કોઈ પોતાની શકિત અને લાગવગને વેગ આપીને મિત્રોને આ સહકાર માટે પ્રાર્થના છે. આ અમારી ગ્રાહકસંખ્યામાં વધારો કરવામાં બને તેટલાં મદદરૂપ થાય.
આદર્શપરાયણ પત્રકારત્વ માટે જરૂરી છે વ્યાપક અને વિપુલ પ્રબુદ્ધ જીવન એકસરખું ચાલી રહ્યું છે અને અમારી માન્યતા જાણકારી, સારાસાર વિવેક, અને ઊંડી સંવેદનશીલતા. એટલી જ પ્રમાણે વાચકોને ઠીક ઠીક સંતોષ આપી રહ્યું છે. તેના મૂળમાં માત્ર જરૂરી છે નિર્ભયતા, સત્યાભિમુખતા અને સંયમપૂર્ણ અભિવ્યકિત. મારી શકિતને પગ નહિ પણ અનેક મિત્રે - સાથીઓને-અનેક મારા પત્રકારત્વમાં આ તત્વે જેટલા પ્રમાણમાં હું સાકાર કરી શકે પ્રકારને સહકાર રહે છે. આ બધા મિત્રોનો નામનિદેશ ન કરૂં તેટલી મારી સફળતા; બાકી બધો વાણીવિલાસ. આ તાની સિદ્ધિ તે પણ અમુક વ્યકિતઓને મારે ઉલ્લેખ કરવો જ રહ્યો. સૌ પ્રથમ માટે આવશ્યક તાકાત અને ચેતના જાગૃતિ વિશ્વવ્યાપી અનન્ત મારે અમારા સંઘના મંત્રી શ્રી સુબોધભાઈ એમ. શાહ તથા તેમનાં ચૈતન્યના સ્ત્રોતમાંથી મને મળતી રહે એજ ઊંડા અત્તરની પ્રાર્થના ! પત્ની સૌ. નીરૂબહેનનો ઉલ્લેખ કરવો ઘટે. કોઈ પણ અંગ્રેજી લેખ
તંત્રી, “પ્રબુદ્ધ જીવન” આચાર્ય રજનીશજીના સાન્નિધ્યમાં સાધના શિબિર–શિબિરના દિવસે : શુક્ર, શનિ, રવિ, તા. ૩- ૪ - ૫ મે, સ્થળ: નવસર્જન સેસાયટી સ્કૂલ, નારગેળ, વાયા સંજાણ રેલ્વે સ્ટેશન, જિલ્લો વલસાડ,
જ્ઞાન સત્ર-તા. ૧૮- ૧૯-૨૦ મે, સ્થળ : કાશી વિશ્વનાથનું મંદિર, આમ્રકુંજ, જૂનાગઢ. સાજક: સેરઠ શિક્ષણ અને સંસ્કૃતિ સંઘ કાર્યાલય, ટેલિફોન: ૫૪૧, જૂને નાગરવાડે, જૂનાગઢ.