Page Text
________________
૧૧૦
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૯-૧૮ કામ એ જ સત્ય અને અહિંસાનું પાલન છે. આને લગતા આચરણમાં દઢતા” અથવા તે “સત્યની તાકાત,” “Truth forceઆ
જ્યારે અવરોધ ઊભું કરવામાં આવે ત્યારે તેને હઠાવવો એ જ સંબંધમાં જે સૌથી પહેલું કામ કરવાનું છે તે છે અન્યાયયુકત પરિસત્યાગ્રહ છે. હું “આગ્રહ’ને બદલે ‘નિષ્ટ’ શબ્દ વધારે પસંદ કરીશ. સ્થિતિનું પૃથક્કરણ કરવું, તેના મૂળમાં જઈને તેને વિચાર કરવો, હવે વિનોબાજી જે માર્ગ ઉપર ચાલી રહ્યા છે તેમાં આગળ વધવામાં અને વાંધા પડતા મુદ્દાઓ સ્પષ્ટ રીતે રજૂ કરવા. આમ પરિસ્થિતિનું કોઈ અવરોધ પેદા થયો છે કે નહિ તેને લગતે નિર્ણય લેવાને વિશ્લેષણ કરતાં કોઈ કેન્દ્રીભૂત મુદ્દા ઉપર તમારું ધ્યાન કેન્દ્રિત અધિકાર વિનોબાજી જેવી વ્યકિત પૂરતો તેમને જ સેંપી દે એ થવાનો સંભવ છે. તેમાંથી પરિસ્થિતિગત અનિષ્ટ તમારી સામે અધિક સત્યનિા લેખાશે. અવરોધ ઉભો થયો છે કે ઉભે થયે નક્કર આકારમાં ઉપસ્થિત થવાનું જેને તમારે સામને કરવો હતો, પણ તેને હટાવવાની તેમણે કોશિષ કરી નહિ એવી આપણી જોઈએ એમ તમને સચેટપણે ભાસવાનું અને એમ થતાં તમે પ્રતિસમજણ હોય તો પણ આ બાબત સાથે જ્યાં સુધી વિનાબાજીને કારની માગે ગતિમાન થવાના. સંબંધ છે ત્યાં સુધી તે બાબત એમની ઉપર છોડી દેવી એ જ યોગ્ય - સત્યાગ્રહ એટલે સત્યનું ઊંડી સમજણપૂર્વકનું દર્શન અને લેખાશે. અહીં આથી વધારે લખવું જરૂરી નથી, ગ્ય નથી. મેં
તેનું અહિંસક રીતે સમર્થન.” તમને કહ્યું છે તે મુજબ સમય મળે તે આ વિષય ઉપર સ્વતંત્ર -
પૂરક નેધ તેમ જ સવિસ્તર લખવા ઈચ્છું છું.
ઉપર આપેલ ત્રણ પત્રોને સમગ્રપણે વિચાર કરતાં અને મારું સ્વાશ્ય ઠીક છે અને કામ પણ ચાલી રહ્યાં છે. આશા તેમાં પણ ખાસ કરીને ભાઈ સિદ્ધરાજ ઢટ્ટાને પત્ર વાંચતાં-વિચારતાંરાખું છું કે તમે આનંદમાં હશે.
શંકરરાવ મને લાગે છે કે “ગ્રામદાન એ સત્યાગ્રહ નથી” એ પ્રકારને મારો ૩૪ શ્રી સિદ્ધરાજ ઠઠ્ઠાનો પત્ર
અભિપ્રાય મારે બદલવો જ જોઈએ. અલબત્ત, ગ્રામદાન સ્વત:
કોઈ પ્રતિકારમાંથી ફલિત થતું નથી, આમ છતાં પણ, વર્તમાન
પટણા, તા. ૨૬-૮-૬૮. પ્રિય શી પરમાનંદભાઈ,
સમાજવ્યવસ્થાને ગ્રામદાન પ્રતિકારરૂપ છે, એટલું જ નહિ પણ, ૧૬ મી ઑગસ્ટના પ્રબુદ્ધ જીવન’ના મુખપૃષ્ટ ઉપર સત્યા
જાહેર કરાયેલા કઈ પણ, ગ્રામદાનને નક્કર રૂપ અપાતાં પહેલાં, ગ્રહના વિષયમાં આપની નોંધ મેં જોઈ. આપ દરેક બાબતના ઊંડા- પ્રસ્તુત ગ્રામદાનને નિષ્ફળ બનાવવાના પ્રયત્ન ઉભા થવાના જ ણમાં અને દરેક વિચારની સૂક્ષ્મતામાં ઉતરે છે એ જોઈને આનંદ અને આવા પ્રયત્નોને ગ્રામદાન – સમર્થકોએ પ્રતિકાર કરવો જ થાય છે.
પડવાને. આ રીતે વિચારતાં, ગ્રામદાનના ગર્ભમાં પ્રતિકારનું એટલે કે ગ્રામદાન એક પ્રકારને સત્યાગ્રહ છે એ મુજબના શંકરરાવ- સત્યાગ્રહનું તત્ત્વ રહેલું જ છે એમ મારે કબૂલ કરવું જ રહ્યું. પરમાનંદ જીના વિચાર અંગે અસહમતી પ્રગટ કરવા સાથે આપ જણાવો છે કે શરદ-પૂનમ નિમિત્તે, ચાદશની ચાદની માણવા “ગ્રામદાન જરૂર અતિ મહત્ત્વનું લોકકલ્યાણકારી સ્થિતિ પરિવર્તન
સંઘના સભ્યોનું વજેશ્વરી–પર્યટન છે, આમ છતાં પણ, ગ્રામદાન સર્વસંમતિ અથવા તે લગભગ
- ઘણા લાંબા સમયના ગાળા બાદ સંઘના સભ્યો તેમ જ એમનાં સર્વસંમતિદ્વારા જાહેર કરવામાં આવે છે એને લીધે ગ્રામદાનના
કુટુંબીજનો માટે શનિવાર તા. ૫-૧૦૬૮ના રોજ એક આનંદનિર્ણયમાં નથી કોઈ પ્રકારનો પ્રતિકારને અવકાશ, અથવા તો નથી
પર્યટન વજેશ્વરી ખાતે યોજવામાં આવ્યું છે, જેની વિગત પિતાની ઉપર તફ્લક્ષી કોઈ પ્રકારના કષ્ટને નિમંત્રણ. આમ હોવાથી
નીચે પ્રમાણે છે. ગ્રામદાન પણ સત્યાગ્રહ છે–આ વિચાર મને સંમત નથી.”
બસ, શનિવાર તા. ૫-૧૦૬૮ બપોરના બે વાગ્યે પાયધૂનીથી - ગ્રામદાન ગામના ઓછામાં અછા. ૭૫ ટકા જનસંખ્યાની
ઊપડી ઓપેરા હાઉસ, જેકબ સર્કલ, દાદર, માટુંગા થઈ રાત્રે સ્વીકૃતિના પરિણામે થઈ શકે છે, અથવા તો જો આપણે ગ્રામદાનને જ
વજેશ્વરી પહોંચશે. બીજે દિવસે રવિવારે સાંજના ત્યાંથી નીકળી ધ્યાનમાં રાખીએ તો તેમાં ‘પ્રતિકાર’ની આવશ્યકતા કે અવકાશ રાત્રે મુંબઈ પાછી ફરશે. ઓછામાં ઓછા છે આમ કહેવું બરોબર છે, આમ છતાં પણ, ગામની - આ પર્યટનમાં જોડાનાર માટે વ્યકિતદીઠ રૂા. ૨૦ ચાર્જ રાખવામાં બહારની દુનિયાના સંદર્ભમાં તેમ જ ગ્રામસ્વરાજ્યનો વિચાર આજની આવેલ છે, અને બાર વર્ષ સુધીનાં બાળકો માટે રૂા. ૧૫ ચાર્જ રાખપ્રચલિત સમાજવ્યવસ્થા તેમ પ્રવાહને પ્રતિકુળ છે – આ બાબત
વામાં આવેલ છે. પર્યટનમાં જોડાનાર સભ્ય પિતા પૂરતું બેડીંગ અને ધ્યાનમાં લેતાં, એ પણ આપના ધ્યાન ઉપર જરૂર આવશે કે જેમાં
ટોર્ચલાઈટ તથા પાણી પીવાને ગ્લાસ સાથે લાવવા જરૂરી છે.
આ માટે પૈસા ભરી નામ નોંધાવની છેલ્લી તારીખ તા. ૩૦-૯-૬૮ . આપ કહો છો એ અર્થમાં પણ ગ્રામદાન કરવું તે સત્યાગ્રહ જ
છે. આ તારીખ પછી જગ્યા હશે તે જ લેવામાં આવશે. વધુ છે; કારણ કે તેમાં પ્રચલિત સમાજવ્યવસ્થાને પ્રતિકાર પણ છે
માહિતી માટે કાર્યાલયને સંપર્ક સાધવા વિનંતિ છે. તેમ જ તેના પરિણામે કષ્ટ પેદા થવાની સંભાવના પણ છે. કેટલાયે
પૃથ્વીની પરિકમ્મા વિષે વાર્તાલાપ ગ્રામદાની ગામડાંની જનતાને બહારની વ્યવસ્થા, શાસનતંત્ર, તેમ જ અધિકારીઓ અને શાહુકાર વગેરે તરફથી કટ ભેગવવા
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના ઉપક્રમે તા. ૨૩ મી સપ્ટેમ્બર
સોમવારના રોજ સાંજના ૬-૩૦ વાગ્યે ધી ગ્રેન રાઈસ એન્ડ ઓઈલ પડેલ છે, આ હકીકત છે.
સીડેઝ મરચન્ટસ એસોસિએશનના સભાગૃહમાં (મસજીદ બંદર રોડ, - આ ઉપરાંત તાજેતરમાં અંગ્રેજી સાપ્તાહિક “પીસ-ન્યૂસ” ના
બેંક ઓફ બરોડાની સામે) દુનિયા ઉપરના અનેક દેશના પ્રવાર તા. ૧૬-૮-૬૮ ના અંકમાં પ્રગટ થયેલ એક લેખ હું વાંચી રહ્યો
દ્વારા પૃથ્વીની પરિકમ્મા કરીને થોડા સમય પહેલાં પાછા ફરેલા હતા, જેમાં લેખકે ગાંધીજીના વિચારોના આધાર રૂપ સત્યા
મુંબઈના જાણીતા ઓર્થોપેડીસ્ટ (હાડવૈદ્ય) 3. રસિકલાલ એમ. ગ્રહનું બહુ જ સરળ અને મારા ખ્યાલ મુજબ સરસ વિવેચન કર્યું
ભણશાળી પાતાના પ્રવાસ વિષે જાહેર વાર્તાલાપ આપશે. આ વાર્તાછે. સંબંધિત અંશ (મૂળ અંગ્રેજીમાં) આ સાથે બીડું છું. કદાચ લાપમાં ભાગ લેવા સંઘના સભ્યને પ્રાર્થના છે. આપના ચિન્તનમાં ઉપયોગી થાય.
આપને સિદ્ધરાજ ઠ્ઠા અંગ્રેજી અવતરણને
પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા દરમિયાન સંઘને મળેલી ભેટની અનુવાદ
- રકમની નામાવલી સ્થળસંકોચને કારણે આ અંકમાં પ્રગટ થઈ આપ કદાચ જાણે છે કે ગાંધીજીએ પોતાની કાર્યપદ્ધતિને શકી નથી, તે આવતા અંકમાં પ્રગટ કરવામાં આવશે. “સત્યાગ્રહ’ નામ આપ્યું હતું. આ શબ્દનો અર્થ છે “સત્ય અંગે
મંત્રીઓ, મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ
| SR No. | 525953 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 1968 Year 29 Ank 17 to 24 and Year 30 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Parmanand Kunvarji Kapadia |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 268 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 33 MB |