Prabuddha Jivan 1968 Year 29 Ank 17 to 24 and Year 30 Ank 01 to 16

SR No.: 525953
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1968
Total Pages: 268
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 33 MB

Page 241

તા. ૧૬-૧૧-૧૮
પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૫૩
-
આચાર્ય રજનીશજી રાષ્ટ્રીય નેતાગીરીના પંથે! ;
ચાલ્યું આ
છે. એમણે હત્યા છે. ગાંધીજીએ
તરીકે
( તાજેતરમાં નારગેળ ખાતે જયલી શિબિર દરમિયાન જન્મભૂમિના પ્રતિનિધિ સાથે આચાર્ય રજનીશજી સાથેની પ્રશ્નોત્તરી તા. ૧૦-૧૧-૬૮ ના ‘જન્મભૂમિ-પ્રવાસી'માંથી સાભાર ઉધૂત).
પ્રશ્ન: આચાર્યશ્રી, તમે આ ત્રણ દિવસની શિબિર દરમિયાન ક્રાંતિ કરવા માટે પરદેશી હૂંડિયામણ, કાચો માલ, યાંત્રિક શકિત કરુણા, મૈત્રી, મુદિતા અને ઉપેક્ષા એ ચાર વિષયો પર અભ્યાસ- વગેરે અનેક સાધને વિપુલ પ્રમાણમાં જોઈએ અને તેની આપણે પૂર્ણ પ્રવચને કર્યા છે અને આ પ્રવચન દરમિયાન ગીતા, બાઈબલ, ત્યાં ભયંકર અછત છે. આ પરિસ્થિતિમાં દેશના દરિદ્રમાં દરિદ્ર પુરાણ, કુરાન ઉપનિષદો વગેરે જાતજાતના ધર્મગ્રન્થને આશ્રય માણસને પણ ચરખે ચલાવવાથી કે ગ્રામોદ્યોગમાં રસ લેતા કરવાથી. લીધો છે અને ઊંડા તત્ત્વજ્ઞાનની ચર્ચા પણ કરી છે. મારે એ બધા રેજી અને રોટી અપાવી શકાતી હોય તેમાં બેટું શું છે? પ્રશ્નોની ચર્ચા કરવી નથી. મારે તે રસ્તે ચાલ્યા જતા સામાન્ય ઉત્તર : સાધનની અછતની વાત એ એક મોટું તૂત છે. અછત માણસના માનસ ઉપર તમારા આ શિબિર દરમ્યાનના પ્રવચનને ઈચ્છાશકિત (Will power) ની છે. રશિયાએ જ્યારે ક્રાંતિ કારણે જે છાપ પડી છે તેના પ્રત્યાઘાત જોઈએ છે, જાણવા છે. કરી ત્યારે જગતના તમામ રાષ્ટ્રો તેને કચડી નાખવા માંગતા હતા. આ પ્રશ્નો બિલકુલ દુન્યવી છે તે તમારા સનસનાટી મચાવનારાં તેની પાસે પણ સાધનની અછત હતી અને ચારે બાજુએથી એ વિધાનમાંથી જ જન્મ્યા છે.
દુશ્મનોથી ઘેરાયેલું હતું. અને છતાં તેણે પચીસ વર્ષમાં દેશને સીને ગઈ કાલની તમારી ચર્ચા દરમિયાન તમે એક એવું વિધાન પલટાવી નાખ્યો હતેા. કર્યું હતું કે ચરખો, ખાદી, રચનાત્મક કાર્યક્રમ વગેરે બધું એક નૂત પ્રશ્ન: પણ રશિયાએ તો એક પ્રકારની સરમુખત્યારશાહી વાપરી છે. લોકોને દરિદ્રનારાયણ કહીને બહેલાવવા ને તેમની ગરીબી હતી. લોકોને ચક્કસ રીતે કામધંધે કરવાની ફરજ પાડી હતી. આપણે સતત ચાલુ જ રહે તેવા પ્રયાસ કરવા તે એક સામાજિક કાવતરાને ત્યાં લોકશાહીમાં એ બધું કેમ થઈ શકે?
છે. ઠેઠ મન મહારાજના વખતથી આ ચાલ્યું આવ્યું ઉત્તર: જે લોકશાહી દેશના વિકાસમાં આડે આવતી હોય તે છે ને ગાંધીજીએ પણ આ જ કર્યું છે. ગાંધીજીએ આ દેશના આત્માને લોકશાહીને ખતમ કરવાની જરૂર છે. આપણી લોકશાહી પણ દેશની હણી નાખ્યો છે. એમણે હત્યારાનું કામ કર્યું છે. તમે ગાંધીજીને હત્યારા વિકાસને અટકાવે છે. તો તેની જગાએ એવી વ્યવસ્થા થવી જોઈએ તરીકે સંબોધન કરશે તે કોઈ તમારી જ હત્યા કરી નાખશે તેની કે જેથી દેશને સીને પચીસ પચાસ વર્ષમાં પલટાવી શકાય. તેમને ખબર છે?
પ્રશ્ન: એટલે તમે સરમુખત્યારશાહીની તરફેણ કરો છો? ઉત્તર: આવી હત્યાથી ડરીને હું કંઈ સત્ય છુપાવવાને નથી. ઉત્તર: હું જરૂર કોઈ ઉદારમતવાદી સરમુખત્યાર (બેનિવાલન્ટ મારી હત્યા થાય તેને મને ભય પણ નથી. હકીકતમાં તે હત્યા થાય ડિકટેટર)ને પસંદ કરું જ, આ દેશ આખાને બે ચાર દાયકા માટે તે સારું. મારો અને ગાંધીજીને મુકાબલે થઈ જશે.
એકાદ લશ્કરી છાવણીમાં ફેરવી નાખવો જોઈએ ને પ્રત્યેક માણસને પ્રશ્ન: ના, પણ તમારી હત્યા થઈ જશે તો તમે જે કામ કરવા પિતાની વધુમાં વધુ જરૂરિયાત મળી રહે તેટલા પ્રમાણમાં ઉત્પાદન માગે છે તે અટકી જશે તેનું શું?
કરવું જોઈએ. આપણી પ્રજા આળસુ થઈ ગઈ છે. તેમની પાસે ઉત્તર: કોઈ પણ એક માણસના મરવાથી કોઈ કામ અટકતું
ફરજિયાત કામ કરાવવું જોઈએ. કામ કરનેકે ઉપલક્ષ મેં પ્રજા કે નથી. ખાસ કરીને વિચારોની પ્રક્રિયા અટકતી નથી. ઈસુ મરી ગયા, ઉપર દબાવ ડાલના હોગી. ગાંધી મરી ગયા, બુદ્ધ મરી ગયા, મહાવીર મરી ગયા પણ તેઓ જે પ્રશ્ન: આ પરિસ્થિતિ તમે શી રીતે ઊભી કરવા માગે છે? સંદેશ આપી ગયા છે તે ફેલાયા જ કર્યો છે. કાર્લ માકર્સ મરી તમારી નજરમાં અત્યારે કોઈ આવા ઉદારમતવાદી સરમુખત્યાર ગયા પછી પચાસ વર્ષે સામ્યવાદને અમલ રશિયામાં થયો એટલે થઈ શકે તે માણસ દેખાય છે ખરો? કેઈના વ્યકિતગત જીવન કે મરણ પર કઈ ફિલસુફીના વિકાસને ઉત્તર: આ કોઈ માણસ દેખાતે તે નથી જ, પણ એ તો આધાર રહેતું નથી.
આપમેળે કાંતિના પરીબળથી ધકેલાઈને ઉપર આવી જશે. મારી પ્રશ્ન: પણ તમે ગાંધીજીની વિરુદ્ધ શા માટે છે? ગાંધીજી ઈરછા ગામેગામ, મહોલ્લે મહોલ્લે યુવાને અને યુવતીઓનાં સંગઠને દરિદ્રનારાયણને ખરેખર જે દરિદ્રનારાયણ તરીકે પૂજતા ન હતા ને સ્થાપવાની છે ને તેમની મારફત આ પ્રકારની લશ્કરી શિસ્તને તેમનું દારિદ્રય ચાલુ જ રહે તેમ ઈચ્છતા હતા તે આક્ષેપ તમે ફેલાવો કરવાની છે. કરવા માંગો છો?
પ્રશ્ન : પણ તે તે તમે લગભગ સામ્યવાદી ‘કમ્યુન’ ની નજીક ઉત્તર : બિલકુલ નહિ. હું ગાંધીજી ઉપર એવો આક્ષેપ કરતે જ પહોંચી રહ્યા છે: નથી પણ તેઓ પાંચ હજાર વર્ષથી જે ફિલ્શફી આપણા માનસ ઉત્તર : મને કોઈ વાદ સામે વાંધો નથી. દેશને વિચાર કરતે કરી પર ઠોકી બેસાડવામાં આવી છે તેને જ જાણેઅજાણે ભેગ બની ચૂકે, દેશના લોકોને ઊંચા આણે તેવો કોઈ પણ રસ્તે-કોઈ પણ વદ ગયા હતા. તે વિશે મારા મનમાં બિલકુલ શંકા નથી. વિરોધ હું - મને મંજૂર છે. ગાંધીજીનો જ નહિ, વિનેબાજીને પણ કરું છું. વિશ્વમાં કયાંય
પ્રશ્ન : આવી પરિસ્થિતિ ઊભી કરવા માટે જે ક્રાંતિની જરૂર વિજ્ઞાન વગર પ્રગતિ શકય જ નથી. ને આ લોકો વિમાન છોડીને
પડે છે તે અનિવાર્ય રીતે અહિંસક જ હોવી જોઈએ એમ તમે માનો રેલગાડીમાં ને રેલગાડી છેડીને બેલગાડીમાં જવાની વાતો
છે કે પછી હિંસક ક્રાંતિ હોય તે પણ તમને મંજૂર છે? કરે છે તે લોકોને ત્યાગ અને તપશ્ચર્યાના મેહમાં
ઉત્તર: ક્રાંતિ અહિંસક હોય તે સારું પણ અનિવાર્યપણે જો મૂકીને પ્રગતિથી વંચિત રાખે છે. આ વસ્તુનો હું વિરોધી હિંસક ક્રાંતિ કરવા પડે તો તેના સામ પણ મન વાળા નવા
હિંસક ક્રાંતિ કરવી પડે તો તેની સામે પણ મને વાંધો નથી. ' છું. વિશ્વસમસ્ત જ્યારે ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ કરી રહ્યું છે ત્યારે પ્રશ્ન અણબાબની બાબતમાં તમારા શા આભપ્રાય ! ગ્રામદ્યોગની વાત કરવી એ બેવકૂફી છે. એક આખી પ્રજા સાથેની
ઉત્તર: આ વિશે ચેખવટ કરવાની બાકી રહે છે! આશુબેબ ને રાષ્ટ્ર સાથેની છેતરપિડી છે. જે રાષ્ટ્ર તાંત્રિક રીતે (ટેકનેલૉજીકલી)
ભારતે અવશ્ય બનાવવા જ જોઈએ. આપણે ગઈ કાલે ચીનના આગળ નહિ વધે તે રાષ્ટ્ર અને તેની પ્રજાનું અધ:પતન થવાનું જ
હાથે માર ખાધો ને ફરી જો આવતી કાલે ચીન હુમલે કરશે તે છે અને થવાનું જ છે.
" આપણે માર ખાવાના જ છીએ. ગઈ કાલે આપણે પાકિસ્તાનને પ્રશ્ન : પણ તમે કહે છે તેટલા મેટા પ્રમાણમાં ઔદ્યોગિક થોડું ખરું કર્યું તેને આજે ગર્વ લઈએ છીએ. પણ દશ વર્ષ