________________
તા. ૧૬-૨-૬૮ પ્રબુદ્ધ જીવન
૨૯ યમાં જોખમાતી જતી, છિન્નભિન્ન થઈ રહેલી રાષ્ટ્રીય એકતાને. અમે આજે પૂરેપૂરી સમજણપૂર્વક પ્રતિજ્ઞા લઈએ છીએ કે રાષ્ટ્રની બચાવવા માટે એકત્ર થવાની હાકલ કરી અને તે હાકલના પરિણામે એકતી અને પ્રતિષ્ઠાની અને તેની માલમિલકતની રક્ષા માટે અમે
અમારાથી બનતું સર્વ કાંઈ કરી. ” તા. ૧૧ મી ફેબ્રુઆરીના રોજ સવારના ભાગમાં હાઈસ્કૂલ તથા
- આ પ્રતિજ્ઞા અંગ્રેજીમાં, હિન્દીમાં અને મરાઠીમાં અનુક્રમે યુનિવર્સિટીના વિદ્યાર્થીઓ તેમ જ અધ્યાપકોનું કામદાર મેદાન ઉપરથી
લેવામાં આવી હતી. આ સરઘસની શ્રી ગજેન્દ્રગડકરે, આધ્યાપક એક સરઘસ કાઢયું, જે એન્ટોનિયો ડી સીલ્વા હાઈસ્કૂલના મેદાનમાં
વસન્ત બાપટે અને અધ્યાપક રામ જોષીએ આગેવાની લીધી હતી. એક સભાના આકારમાં ફેરવાઈ ગયું. આ સભામાં એકત્ર થયેલા
૨૧ ફેબ્રુઆરી : માતાજીની ૯૧મી વર્ષગાંઠ પ્રજાજનોને ઉદ્દેશીને ઉર્બોધન કરતાં શ્રી ગજેન્દ્રગડકરે જણાવ્યું
અરવિન્દ આશ્રમનાં અધિષ્ઠાત્રી જે “માતાજીના નામે કે, “આ આપણી રેલી-સંયુકત મિલન–શુદ્ધ રાષ્ટ્રીય હેતુ માટે ચાર્જ- ઓળખાય છે—સંબોધાય છે તેઓ ચાલુ ફેબ્રુ આરી માસની ૨૧મી વામાં આવેલ છે અને તેને કોઈ પણ રાજકીય પક્ષ, કાર્યક્રમ કે હેતુઓ
તારીખે પોતાના ૯૦ વર્ષનું આયુષ્ય પૂરું કરીને ૯૧માં વર્ષમાં સાથે લેશ માત્ર સંબંધ નથી. ભારે ખેદની વાત છે કે છેલ્લા
પ્રવેશ કરે છે તે પ્રસંગને અનુલક્ષીને માતાજીના પરમ ભકત એવાં કેટલાક મહિનાઓથી વિદ્યાર્થીઆલમ ભાષાકીય આન્દોલનનું ભેગ સૌ. સરલાબહેન સુમતિચંદ્ર શાહે નીચેને પરિપત્ર પ્રબુદ્ધ જીવનમાં બની રહ્યું છે. હિન્દી ભાષી અને બિનહિન્દી ભાષી પ્રદેશ વચ્ચે પ્રગટ કરવા માટે મોકલ્યો છે:રાજકારણી પૂર્વગ્રહો અને ઝનુનમાંથી પેદા થયેલ કરુણાજનક અથ
ભારતને આત્મા એક અને અવિભાજ્ય છે. ' ડામણે વિદ્યાર્થીઓના યુવાન અને લાગણીપ્રધાન માનસને વિહળ
આ દુનિયામાં ભારત પોતાના મિશન વિષે-ધર્મકાર્ય વિષેબનાવી મૂકયું છે. આપણી લોકશાહી માટે આ પરિસ્થિતિ એક ભારે
સભાન છે, સજાગ છે. આ ધર્મકાર્યની અભિવ્યકિત માટે બાહ્ય ગંભીર ભયસ્થાન રૂપ બની બેઠી છે.”
સાધનની તે રાહ જોઈ રહેલ છે.” આ શબ્દોમાં પેન્ડીચેરી આકાગઈ સામાન્ય ચૂંટણીને ઉલ્લેખ કરતાં તેમણે જણાવ્યું કે “આપ
મનાં અધિષ્ઠાત્રી માતાજી આ દુનિયામાં ભારતના વિશિષ્ઠ કાર્યની ણામાંના ઘણા ખરાએ એમ માન્યું હતું કે આપણા દેશમાં સ્થપાયેલ
ઘેષણા કરે છે. . ' લોકશાહીના ઈતિહાસમાં આ ચૂંટણી દ્વારા એક નવા આશાસ્પદ
ભારતના શ્રેષ્ટ દક્ષ શ્રી અરવિન્ટે જણાવ્યું છે તે મુજબ માતાજી અને સર્જનાત્મક યુગને પ્રારંભ થયો છે. એ ચૂંટણીના પરિણામે
દિવ્ય શકિતના અવતાર છે અને તેઓ એ પ્રકારની આધ્યાત્મિક કોંગ્રેસની એકહથ્થુ સત્તાને અન્ન આવ્યો હતો અને જુદા જુદા
અનુભૂતિ આપણામાં નિર્માણ કરવા માટે આપણી વચ્ચે ઉપસ્થિત રાજકીય પક્ષ સત્તા પર આવ્યા હતા. આમ છતાં છેલ્લા દશ
થયાં છે કે જેનું મહત્વ વિશ્વવ્યાપી છે અને જે સર્વ ધર્મો, મહિના દરમિયાન આપણે શું જોયું? જેને આપણે કેવળ લોકશાહી
માન્યતાઓ અને દેશના લોકો માટે અત્યન્ત આવશ્યક છે. વિરોધી અને નીતિ - વિવેકવિહોણા કહી શકીએ એવા ચાલી રહેલા
, “૧૯૬૮ના ફેબ્રુઆરી માસની ૨૧મી તારીખે માતાજી પોતાના પક્ષાન્તરો. એક પક્ષમાંથી નીકળી બીજા પક્ષમાં દાખલ થવું એ
જીવનનું ૯૦મું વર્ષ પૂરું કરે છે. તેમણે આપેલો આશાપ્રદ અને બાબત આજ તો ચાલુ રોજબરોજ બની રહેલી ઘટના બની
ચેતનાપ્રેરક સંદેશ વ્યથા-વ્યાકુળ-માનવજાતને અને ખાસ ગઈ છે. રાજકારણી સત્તા પાછળ પડાપડી અને સત્તાને ચીટકી
કરીને આ દેશના લોકોને—અને જ્યારે આ દેશ સર્વત્ર કલહ, કંકાસ રહેવાની ઘેલછાનાં આપણે શરમજનક પ્રદર્શને જોઈ રહ્યા છીએ.
અને અશાન્તિ વડે છિન્નભિન્ન થઈ રહ્યો છે એવા સમયે–પહોંચાડવા “આ ઉપરથી ચાર મુદ્દાઓ ઉપર પ્રતિજ્ઞાબદ્ધ થવા હું
માટે આ પ્રસંગને પૂરેપૂરો ઉપર કર ઘટે છે. આપને અનુરોધ કરું છું. એક છે દેશની એકતા. બીજો મુદો છે
“દેશના યુવાનને તેમણે નીચે મુજબ ખાસ સંદેશ આપ્યો છે:રાજકીય તેમ જ આર્થિક સમસ્યાઓ ઉકેલવા માટે તેમ જ લોકોની
“તમે કે જેઓ દેશની આશા છેએવા યુવાન બંધુએ, તમારા અગવડો અને મુશ્કેલીઓ વ્યકત કરવા માટે હસ્તગત કરવામાં આવતા વિષે સેવાતી અપેક્ષાઓને યોગ્ય બનવા માટે તૈયાર થાઓ!” સાધના વ્યાજબી ગેરવ્યાજબીપણાની યોગ્ય સમીક્ષા કરવાની
“તેમના આધ્યાત્મિક ઉપદેશ અને તેમના સંદેશની યોગ્ય કદર આવશ્યકતા. ત્રીજો મુદ્દો એ છે કે જાહેર મીલ્કતોને નાશ કરવો તે
કરવા અર્થે, તેનું ઉચિત મૂલ્યાંકન રજૂ કરવા માટે સમૂહ પ્રાર્થનાઓ, તદ્દન બુદ્ધિહીન અને અર્થહીન આચરણ છે. અને ચૂંથો એટલે કે
ધ્યાન આજન, પ્રવચન દ્વારા તેમ જ ઑલ ઈન્ડિયા રેડીઓ, છેલ્લો મુદ્દો એ છે કે પક્ષવાદી રાજકારણમાં વિદ્યાર્થીઓએ જરા
બી. બી. સી. ઈસ્ટર્ન સર્વીસ, તથા વૉઈસ ઑફ અમેરિકા ઉપરથી પણ સંડોવાવું ન ઘટે.
વાયુપ્રસારણ દ્વારા તેમ જ તેને લગતાં ખાસ લખાણો અને બીજી “અલબત્ત, મને પૂરો ખ્યાલ છે કે ઘણા વિદ્યાર્થીઓ મત
બાબતેની પ્રસિદ્ધિ દ્વારા આપણા દેશમાં તેમ જ દેશ બહાર પણ, દાર છે. તેમને રાજકારણી બાબતોમાં અમુક ચોક્કસ અભિપ્રાયો
પ્રસંગાનુરૂપ કાર્યક્રમો યોજવામાં આવ્યા છે. ધરાવવાને હક્ક છે અને હવે જોઈએ એ પણ મને સ્વીકાર્ય છે.
ફેબ્રુઆરી માસની ૨૮મી તારીખે “એવીલને પાયો નાંખઆમ હોવાથી યુનિવર્સિટીના કેન્દ્રમાં સર્વ પ્રકારની રાજકારણી ચર્ચા
વામાં આવનાર છે. આ પણ માતાજીના જન્મદિવસને લગતા મહેએ આવકારપાત્ર છે, કારણ કે તે દ્વારા ભવિષ્યના નાગરિક તરીકે જે
ત્સવનું એક અંગ છે. ચાલુ વર્ષની આ સૌથી મોટા મહત્ત્વની ઘટના જવાબદારીઓ અને કર્તવ્યોને વિદ્યાર્થીઓએ બજાવવાનાં છે તેને
હશે. આ એરોવીલ શું છે? તે શ્રી અરવિંદના સ્વપ્નને સાકાર લગતી તાલીમ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. આમ છતાં પણ હું ભાર મૂકીને જણાવું છું કે આપણા બંધારણમાં
કરવાનો પ્રયત્ન છે. તે નામ નીચે આન્તરરાષ્ટ્રીય સદ્ભાવના અને સૂચવાયેલી લેકશાહીને સંગત એવી જીવનપદ્ધતિને નક્કર પાયે
શુભેચ્છાને સ્થૂળ આકાર આપતું એવું એક નગરનિર્માણ વિચારાયું છે. ઉપર જણાવેલ ચાર મુદ્દાઓ અથવા સિદ્ધાન્તો ઉપર જ
તેનું યુનેસ્કોએ અનુમોદન કર્યું છે, સમર્થન કર્યું છે. “એરોવીલ'ની છે અને તેથી આજના સામુદાયિક મિલનની આયોજક “નેશનલ યુથ
તે કલ્પના માતાજીના દિવ્ય વ્યકિતત્વના પુરુષાર્થદ્વારા મૂર્ત-રૂપ એન્ડ સેલીડેરીટી કમિટી’ એ નક્કી કરેલ પ્રતિજ્ઞા અંગીકાર કરવા
ધારણ કરી રહેલ છે. આપ સર્વને હું અનુરોધ કરૂં છું. પ્રસ્તુત પ્રતિજ્ઞા આ મુજબ છે –
હાલા વાંચક, આ પ્રસંગના અનુસંધાનમાં તમારા પિતાના
સ્થાનમાં કે પ્રદેશમાં શ્રી અરવિંદ સેસાયટીની શાખાઓ દ્વારા કે ભારતનું પ્રજાતંત્ર, તેની એકતા અને એક રાષ્ટ્ર તરીકે તેની
તેના ઉપક્રમે સંચાલિત શિક્ષણસંસ્થાઓ દ્વારા ઉપર જણાવેલી જે પ્રતિષ્ઠા અમારા માટે અત્યંત પવિત્ર બાબત છે. રાષ્ટ્રની મિલ્કત કોઈ પ્રવૃત્તિઓ યોજવામાં આવે તેમાં ભાગ લેવા તમને અનુરોધ છે, એ અમારું ધન છે. રાષ્ટ્રીય મીલ્કતના નાશને અને અવિચારી નિમંત્રણ છે.” હિંસક કૃત્યોને અમે અન્ત:કરણથી વખોડી કાઢીએ છીએ અને તેથી
પરમાનંદ
1