________________
તા. ૧-૧૦-૧૮
પ્રબુદ્ધ જીવન
૧રપ
વધે. એથી વિશેષ સંયુકત સંસ્થાઓ ભારત જૈન મહામંડળ એવી ડે. ઉપાધ્યએ સાહિત્ય-પ્રકાશનની એક યોજના તૈયાર કરી છેજે એક સંસ્થા છે–મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ, સંયુકત જૈન વિદ્યાર્થીગૃહ ' ઘણા વિદ્વાનોને મોકલવામાં આવી છે અને તેમની સૂચનાઓ વગેરે ખાસ કરીને શિક્ષણ અને સેવાની સંસ્થા છે. ઊગતી પેઢીને માગી છે. પછી તે યોજનાને છેવટનું સ્વરૂપ આપશે. આ એક વિશાળ એ સંસ્કાર મળે અને સેવાની સંસ્થાઓમાં સમસ્ત જૈન સમાજ યોજના છે, જેની પાછળ લગભગ રૂપિયા પાંચ થી છ લાખ ખર્ચ સાથે મળી કામ કરે તો તેને પ્રભાવ પડે. દા. ત. બિહાર દુષ્કાળ થવા અંદાજ છે. તે ઉપરાંત ઉત્સવનાં બીજા કાર્યક્રમો પણ છે. આ રાહત સમયે મુંબઈમાં ભગવાન મહાવીર કલ્યાણકેન્દ્રની સ્થાપના બધા માટે ફંડ શરૂ કર્યું છે. અને તેમાં ઉદારતાથી પિતાને ફાળો. કરી અને બિહારમાં સુંદર કાર્ય થયું, જેમાં જૈન સમાજને ગૌરવ આપવા જૈન ભાઈઓ અને બહેનોને મારી આગ્રહભરી વિનંતિ થયું. તે કેન્દ્ર તરફથી હાલ ગુજરાતમાં રાહતકાર્ય થઈ રહ્યાં છે.
છે. હું આશા રાખું છું કે સમસ્ત જૈન સમાજ સાથે મળીને આ એકતાનું કહું છું ત્યારે ભારત જૈન મહામંડળની નીતિ વિશે
ભિવ્ય પ્રસંગ ઊજવશે. તેમાં જે ભાઈઓ અને બહેનોને કાંઈ સૂચના પણ બે શબ્દો કહું. મંડળ સમસ્ત જૈન સમાજ અને બધા સંપ્ર- કરવી હોય તે નિ:શંક કરી શકે છે. આ કાર્યમાં કોઈ મતાગ્રહ કે દાયોને પૂર્ણ સાથ અને સહકાર ઈચ્છે છે અને તેનું કાર્યક્ષેત્ર
સાંપ્રદાયિક ભાવ નહિ રહે. વર્તમાનપત્રોને પણ મારી વિનંતિ છે કે દેશભરમાં રહ્યું છે. સ્વાભાવિક છે કે કોઈ સંપ્રદાયને ખોટું લાગે અથવા આ કાર્યમાં પૂરો સાથ અને સહકાર આપે અને કોઈ શંકા - દુ:ખ થાય એવું કાર્ય મંડળ ન કરે. પણ તેને અર્થ એ નથી કે કુશંકા ન કરે. કાંઈ ખોટું થયું હોય કે અન્યાય થયો હોય ત્યાં મંડળ મૌન સેવે
જગતમાં આજે સર્વત્ર ભારે અશાંતિ અને સંઘર્ષ દેખાય છે. અથવા કોઈને પણ કરે. મૌન સેવે તે મંડળ નિપ્રાણ બનશે. અતિ દુનિયાના સીમાડા ભૂંસાઈ ગયા છે. દિશા અને કાળના અંતર લોપ નમ્રતાપૂર્વક પણ દઢતાથી સાચું માર્ગદર્શન મંડળે આપવું જ જોઈએ. થયા છે. ખરેખર વિશ્વબંધુત્વની ભાવનાને મૂર્તિમંત કરવાનો અવસર આ કાર્ય સફળતાથી પાર પાડવા મંડળમાં એવી વ્યકિતઓ જોઈએ
અને તક મળ્યાં છે. અને ત્યારે જ માનવીની મતિ મૂંઝાઈ ગઈ છે. કે જે સમસ્ત જૈન સમાજના હિતને વિચાર કરતી હોય. સાથે સાથે વિજ્ઞાને અદ્ભુત અને કલ્પનાતીત સાધન મનુષ્યને ચરણે ધર્યા એ એવી વ્યકિતઓ હોવી જોઈએ કે જેમનું પોતાના સમાજમાં
છે. ઈશ્વર સબુદ્ધિ સુઝાડે તો અઢળક ઉત્પાદન કરી શકાય અને
દુનિયામાં કોઈ માનવી ગરીબ કે નિરાધાર ન રહે. પણ દુર્ભાગ્યે વર્ચસ હોય અને જેના સહકારથી મંડળે કાર્ય કર્યું હોય તે તેને
બુદ્ધિના વિકાસ સાથે હૃદયની વિશાળતા અને ઉદારતા આવી નથી. સ્વીકાર થાય. તેથી સાચી એકતા કરવી હોય તે જૈન સમાજના
માણસની જીણી અને લેભ, ભૌતિક શકિત વધવા સાથે વધતાં રહ્યા બધા સંપ્રદાયના આગેવાનોએ અને કાર્યકર્તાઓએ મંડળમાં જોડાઈ, છે. જીવનમાં સંયમ ઘટ્યો છે અને કામગની લાલસા વધી છે. મંડળને સુદઢ બનાવવું જોઈએ.
માણસે પોતાનું જીવન જટિલ અને ઘેરાયેલું બનાવ્યું છે. આ ઇન્દ્ર'એકતાનું કહું છું ત્યારે એકતાના બાધક એવા એક તત્ત્વને
જાળમાંથી છૂટવાને માર્ગ તેણે જ શોધવાનો છે. માણસ ને જ પોતાને
- મિત્ર છે અને પિતાને શત્રુ છે. તેને આત્મા જાગૃત થયા વિના ઉલ્લેખ ન કરું તે મારું કહેવું અધુરું રહે. તે છે શ્વેતા
રહે જ નહિ. અંધકાર ઘેરો હોય ત્યારે ઉમાનાં કિરણ ફ ટે. મનુષ્યમ્બર મૂર્તિપૂજક સમાજના અને દિગમ્બર સમાજ વચ્ચે હૃદયની અંતરકરૂણા અને પ્રેમ અને મૈત્રીની ભાવનાનો જ છેવટે તીર્થો સંબંધેના સંઘર્ષને. આ વિષય નાજુક છે અને મારે વિજ્ય થાય છે. સત્ય તો એ જ છે કે: કાંઈ એવું કહેવું નથી કે જેથી ગેરસમજણ અથવા મતભેદ વધે.
મિત્તી મે સવભૂએસુ, વેરે મજૐ ન કેણઈI હું જે કાંઈ કહું છું તે અતિ નમ્રતાપૂર્વક અને ખૂબ વિચાર પછી
આપણા સૌના અંતરમાં આ ભાવના જાગૃત થાઓ એવી કહું છું. આ સંઘર્ષે ત્રણ ચાર વર્ષથી વધારે ઉગ્ર સ્વરૂપ લીધું મારી પ્રાર્થના છે–ફરીથી આપ સૌને અંત:કરણપૂર્વક આભાર માનું છું. છે, જે બહુ ખેદ અને દુ:ખનો વિષય છે. આ બાબતમાં જે
-
ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ રીતનો પ્રચાર અને પક્ષે થાય છે તેમાં જૈન સમાજની હાંસી
દિલ્હીમાં અહિંસા કોલેજની થનારી સ્થાપના થાય છે અને ધર્મની ગ્લાનિ થાય છે. બન્ને સંપ્રદાયની પવિત્ર ફરજ છે કે કોઈ પણ ભોગે સાથે મળીને આ સંઘર્ષના સુખદ અહિસા કૅલેજ સેસાયટીના પ્રમુખ , બલદ (કે. ૪૦, જંગપુરા અંત લાવે, અને ઝનૂની તત્ત્વોને દૂર રાખે. આ સંબંધે અંતરીક્ષજી એકસટેન્શન, નવી દિલ્હી-૧૪) તરફથી મળેલ પરિપત્ર જણાવે છે કે તીર્થ વિશે શેઠ કસ્તુરભાઈ લાલભાઈ તથા શ્રી લાલચંદ હીરાચંદ વચ્ચે દિલ્હી ખાતે વિશ્વ અહિંસા સંઘ તરફથી અહિંસા કૅલેજની સ્થાપના જે મંત્રણા ચાલે છે તેને હું આવકારું છું અને અંત:કરણપૂર્વક કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. આ અહિંસા કૉલેજને દિલ્હી આશા રાખું છું કે આ મંત્રાણા સફળ થશે અને તેવી જ રીતે યુનિવર્સિટી તરફથી માન્યતા મળી ચૂકી છે. શરૂઆતમાં બી. એ. પાસ બીજ તીર્થોના વિષયમાં પણ સમાધાન થશે. લાખનાં ખર્ચ કરવા,
કોર્સ સુધીના શિક્ષણની આ કોલેજમાં વ્યવસ્થા કરવામાં આવશે. રાકાર અને કોર્ટ - કચેરીમાં વર્ષો ગાળવા એ કઈ રીતે શોભાસ્પદ
આ કૅલેજના પ્રોજકોએ દિલ્હી યુનિવર્સિટીને ખાત્રી આપી છે કે નથી. તીર્થો ઉપર માલિકીની ભાવના હોય નહિ, ઉભયમાન્ય તીર્થોમાં
સંભવત: એક વર્ષના ગાળામાં બી. એસ. સી. સુધીના શિક્ષણની આ સંયુકત વહીવટ અને યથાવત સ્થિતિ જાળવવી અને બન્ને પક્ષની
કૅલેજમાં વ્યવસ્થા કરવામાં આવશે. એટલા જ ગાળામાં બી. એ.ના સંમતિ વિના મૂર્તિના સ્વરૂપમાં પૂજની વિધિમાં અથવા તીર્થમાં કાંઈ
કેટલાક વિષયોમાં ઓનર્સ કોર્સનું શિક્ષણ આપવાનો પણ પ્રબંધ ફેરફાર ન કરવો એવા કોઈ માર્ગે કાયમી સમાધાન શકય થાય
કરવામાં આવશે. આ કૅલેજ તરતમાં નું રાજેન્દ્ર રોડ ઉપર, શંકર એમ મને લાગે છે. આ માત્ર સૂચના જ છે, પણ આપણા
રોડ ઉપર આવેલા અહિંસા ભવનના મકાનમાં શરૂ કરવામાં આવશે. સમાજની એકતા માટે આ એક મેટું બાધક તાવ છે અને તેથી . દિલ્હીમાં સ્થપાયેલ વિશ્વ અહિંસા સંઘ જેના ઉપક્રમે આ ઉશ્કેરણીનું વાતાવરણ રહે છે. સાંપ્રદાયિક પક્ષોને પણ મારી વિનંતિ
અહિંસા કોલેજ ઊભી કરવામાં આવનાર છે તેને હેતુ આગળ છે કે આ વિશે લખતા પૂરો સંયમ જાળવે. અંતે સમાધાન જતાં અહિંસા યુનિવર્સિટી ઉભી કરવાનું છે. પ્રસનત પરિપત્ર કરવું જ પડવાનું છે અને તો પછી તેને વિષમ ન બનાવીએ. અહિંસાપ્રેમી જનતાને નીચે જણાવેલી રીતે આર્થિક મદદ આપવાનો - જૈન સમાજની એકતા અને ગૌરવને સાર્થક બનાવવાને ભવ્ય
અનુરોધ કરે છે : પ્રસંગ આપણી સમક્ષ આવી રહ્યો છે. તે છે ભગવાન મહાવીરનો ' રૂા. ૧૧૦૦૦ અથવા તેથી વધારે રકમ આપનાર અહિંસા ૨૫૦૦મે નિર્વાણ મહોત્સવ. મને જણાવતાં ઘણો આનંદ થાય છે કોલેજ સોસાયટીને અભિભાવક (પટ્રન) અને આજીવન સદસ્ય કે ભારત જૈન મહામંડળની પ્રેરણાથી આ મહોત્સવને ઉચિત રીતે લેખાશે. રૂા. ૬000 અથવા તેથી વધારે રકમ આપનાર વિશ્વ અહિંસા ઊજવવા માટે શેઠ કસ્તુરભાઈ લાલભાઈના પ્રમુખપદે સર્વ સંપ્ર- સંઘના સ્થાપક સભ્ય અને આજીવન સદસ્ય લેખાશે. ' દાયોની એક સમિતિ નિયુકત થઈ છે અને તે સમિતિએ કામ શરૂ રૂા. ૧૦૦% અથવા તેથી વધારે રકમ આપનાર આજીવન કરી દીધું છે. આ સમિતિની રચના હજી પૂરી નથી થઈ. અનેક - સદસ્ય લેખાશે. આગેવાન વ્યકિતઓ અને વિદ્વાનોના સહકાર માટે નિમંત્રણો આ કાર્યમાં સહકાર આપવા ઈચ્છતા ગૃહસ્થને ઉપર જણાવેલ મેલાયા છે અને સારો સહકાર મળી રહ્યો છે. સમિતિની સૂચનાથી ઠેકાણે ડૅ. ભૂલચંદજી સાથે પત્રવ્યવહાર કરવા પ્રાર્થના છે.