________________
૧૩૪
પ્રભુ જીવન
“નવી દુનિયામાં-૯’
☆
:
ઉના આવવાની તૈયારી થઈ એટલે દૈનિક છપએ'માં પાનાં ભરીને રમણીય સ્થળેનું—આખી દુનિયાનું વર્ણન શરૂ થયું. તે તે પ્રદેશના રમણીય સ્થળનાં ચિત્ર પણ છપાય, અને વિમાની કંપનીએએ પેતાની જાહેરખબરો શરૂ કરી. ચલુ વર્ષ દરમિયાન અહીં 'નિવાર્ય કારણ હાય તાજ લોકો રજા લેછે, અન્યથા ઉનાળામાં જ સૂર્યની મજા માણવા યાત્રાએ નીકળી પડે છે. આ દષ્ટિએ જ આ બધી છ'પ'એ'ની ધમાલ હતી. ઉનાળામાં લગભગ બધી ઍપિસોમાં વારફરતી બધા જ યાત્રાએ નીકળી પડતા હાય છે. હૅ'સ્પિટલમાં કર્યાં કરતી નર્સો અને ડૅકટરો પણ ઉનાળાની મેજ માણવાનું ચૂકતા નથી, અમારા વિભાગની સેક્રેટરી અને તેની સહાયક પણ યાત્રાએ જઈ આવી. મરે પણ આ રજાએમાં યાત્રાના કાર્યક્રમ હતે જ. ચાર મસની રજામાં બે મ'સજો માત્ર હાજર જ રહીએ – શહેરમાં ઉપસ્થિત રહીએ અને વિદ્યાર્થીને કાંઈ પૂછવું હેય તા પૂછી શકે, ચર્ચી શકે એવી સગવડ આપીએ તો યુનિવર્સિટી અતિરિકત વેતન આપે છે. કેટલીક યુનિવર્સિટીમાં ઉનાળાના વર્ગો જ લેવાય છે અને તે લેનારને તેના પગારથી પણ વધારે પગાર ઉનાળામાં મળે છે. ચાલુ પગાર ઉપરાંત આ પગાર છે.
મારે રજામાં બહાર જવાનું જ હતું, પણ એક વર્ષ વધારે રહે વ'નું હેઈ વીસા લેવા જરૂરી હતો, અને તે માટે ધાર્યા કરતાં વધારે સમય લાગ્યો. આ દેશમાં વિદેશીઓ રોગ લઈને આવે છે અને તેને વિસ્તાર કરે છે એવી સમન્ય ધારણા છે. એટલે વિદેશીની પૂરી ચકસણી કરે છે. સાઠ વર્ષ થવા આવ્યાં, પણ હજી મારી પૂરી શીરિક તપાસ મેં કદી કરવી ન હતી; પણ અહીંના દાકતર એ તો પૂરી તપાસ કરી અને રોગ શેાધી કાઢયા, ઈન્જેકશન આપ્યા અને પછી જ વીસા આપ્યા. આમાં મારા બે માસ ઉપરાંત ગયા. સ્વસ્થ મન અસ્વસ્થ પણ થયું અને રજાના પ્રારંભના બે મસ અહીં રહેવાનું મેં નક્કી કર્યું હતું તેના બદલે ત્રણ લગભગ ગયા. જુલાઈના છેલ્લા અઠવાડિયામાં જ યાત્રાએ નીકળી શકયા. ત્રણ માસમાં જે ગુમવ્યું હતું તે એક મસમાં પૂરું કરી દીધું અને પછે ટોરોન્ટો આવી ગયો.
ઉનાળામાં હડતાળા અને હડતાળાની ધમકીઓ શરૂ થઈ. તેમાં સર્વપ્રથમ નિશાળના શિક્ષકોએ ધમકી આપી. અહીંના શિક્ષકને ભારતની જેમ મજૂરથી પણ એ છે. એ પગાર નથી. પણ ચાર હજારથી શરૂ થઈ લગભગ ૧૩ હજાર ડૉલર જેટલા વાર્ષિક પગાર મળતા હાય છે. હડતાળની ધમકીને લીધે વાટાઘાટો ચાલી અને છેવટે પગારવધરો નક્કી થયો. પાંચ હજારથી સડા તેર હજાર સુધીના પગારની જાહેરખબર છાપમાં શરૂ થઈ અને શિક્ષકોની નવી ભરતી થઈ. આજેજ રેડિયે'માં સમચાર છે કે ન્યૂ યોર્કના શિક્ષકેએ હડતાળની ધમકી આપી છે. અહીંના પેટમેને એકલાકના ૭૫ સેન્ટના વધારો માગ્યો અને નહીં મળે તો હડતાળની ધમકી આપી. તે હડતાળ લગભગ પે'ણે! મા ચાલી, અને સમાધાન થયું. પેર્ટના મજૂરોની હડતાળ હજી ચાલુ જ છે. વચ્ચે બીયરના કારખાનાની હડતાળ શરૂ થઈ. તે વખતે કેનેડમાં એન્ટરિ પ્રાન્તમાં બીયરના દુષ્કાળ થયે. મેટરોમાં લોકો અમેરિકાની સરહદે જઈ પીવા લાગ્યા અને ખરીદી લઈ આવવા લાગ્યા. આ હડતાળા કાનૂની હતી. એટલે પ્રીમિયરે તેમાં કોઈ પણ જાતની દખલ દીધી નહિ અને વાટાઘાટોથી જ પતે તેવું વણલ લીધું. પણ આ બધી હડતાળાને પરિણમે સુપ્રીમ કોર્ટના જજને રિપેર્ટે કરી માર્ગ બતાવવાનું સોંપાયું. તેના રિપેર્ટ છાપ'માં છે: તેમણે લેબર ટ્રીબ્યુનલની સ્થાપનાની સૂચના કરી છે. અને યુનિયનને કયદામાં વ્યકિત ગણીને તે કેસ કરી શકે અગર તેના ઉપર કામ કરી શકાય તેવા કાયદામાં સુધારા સૂચવ્યો છે, આ બંને બાબતના લેબર યુનિયનો વિરોધ કરી રહ્યા છે.
ઉનાળાની રજાઓ શરૂ થઈ એટલે લાખો બાળકોને કોઈ પણ કાર્યક્રમમાં વ્યસ્ત રાખવા જોઈએ – એવી સૂચના થવા લાગી અને લૂનું ધુમ્રપન તેઓ ન કરી શકે તે માટે જે દુકાનમાંથી તે વેચાય છે તેના ઉપર પ્રતિબંધ મુકાય તે જરૂરી છે તેવી સૂચનાએ છપ્પામાં આવવા લાગી. આ ફ્લૂ - એટલે ગુંદરની બાટલી – ફ્લૂને બળીને બાળકો ધૂમ્રપાન કરી નશા કરે છે. આની સંખ્યા મૅટા પ્રમાણમાં છે અને તેથી ઘણું નુકસાન થાય છે. પણ નશા એવી ચીજ છે કે એકવાર લાગુ પડે પછી છે'ડાય નહિ. માબાપ ચોકલેટ માટે પૈસા આપે તેના ઉપયોગ આ શૂ-પાન કરવામાં બાળકો કરતા હેય છે.
રજાને'માં લે'કો પે'ત'ની મેટરેમાં જ ગેટે ભાગે ફરત' દ્વેષ છે. જેમ માણસને રહેવાની સગવડ હાર્ટલે!માં છે, તેમ મેટરોને
તા.૧૬-૧૦૬૮
✩
રહેવાની સગવડ (Motel) મેટલામાં હોય છે. હાઈવે ઉપર ઠેકઠેકાણે આવી મે'ટેલ'નાં પાટિયાં જડેલાં છે. કેનેડા અને અમેરિકા સ્ટેટ્સના હાઈવે એટલે આદર્શ રસ્તા છે. આપણે ત્યાં તે મેસીમમ સ્પીડનો નિયમ છે, પણ અહીં તે રસ્તા ઉપરના પ`ટિયાં મેકસીમમની જેમ મિનિમમ પણ જણાવે છે. હાઈવે ઉપર ૪૫ માઈલથી એછી સ્પીડ રખાય જ નહિ. ૭૦ મેકસીમમ હેય છે. પણ ઘણા લોકો તો ૯૦-૧૦૦ સુધી જતા હોય છે. આવી ભરે સ્પીડ હાઈ ત્રણ ચાર માઈલ પહેલા તો પાછા વળવાનું સંભવતું નથી. ઘણી વાર તો દશ માઈલ સુધી જ અનિવાર્ય જઈ પછી જ પછા વળવાનો માર્ગ મળે. રસ્તામાં કોઈ રસ્તા હાઈવેને મળતે હેય તે ત્રણ માઈલ પહેલાં જ તેની સૂચના અપઈ ગઈ હેય છે. પાટિયાં એટલા બધા વ્યવસ્થિત છે કે નકશે હાથમાં રાખી ક્રેઈને પણ પૂછ્યા વિના યાત્રી નિયત સ્થળે થઈ શકે છે. 'ઈવેને ફ્રેંસ કરતા રસ્તા ઍવર બ્રીજવાળા હે'ય છે. તેથી, વચ્ચે થે! ભવાની કેઈને જરૂર જ પડતી નથી. વળી અહીં ડાબી – જમણી બજુ લીંટી કરી સ્પષ્ટ બત'વી જા છે. આવનાર અને જનાર જે બાજુએ હાય તેથી બીજી બાજુમાં એળંગી શકતા નથી. જ્યાં એ ંગવાનું નિયત સ્થાન હાય ત્યાં જઈ પછી, જ દિશા બદલી શકાય છે. આપણે ત્યાં બે ચલાવવાનો નિયમ છે પણ અહીં જમણી બાજુએ છે, હાઈવે માત્ર રસ્તે' જ નથી પણ તેની બન્ને બાજુએ જો ઉંચાણવાળી જમીન હેય તે તેની સુંદરતાની વ્યવસ્થા પણ હાઈવેમાં છે. માત્ર રસ્તા ઉપર જ ફરીને મણસ પછે. આવે તો પણ તેને આનંદ મળે એવી સુંદરતા કેટલાક રસ્તાઓમાં કરી હોય છે. તેને ડ્રાઈવ–વે કહે છે. આવા ડ્રાઈવ–વે ૪૦ – ૫૦ માઈલના પણ હેય છે. ખાસ કરી જંગલા અને પહ'ડોની વચ્ચેથી આવા માર્ગો કયા હે'ય છે. યાત્રળુને પેટભરી સુંદરતાનું પાન કરવાની મેજ આ રસ્તાઓ પૂરી પડે છે. વચ્ચે પીકનીક માટેનાં સ્થાનો પણ આમાં હૅય છે. ત્યાં જઈ થેડું રોકાઈ ખાઈ – પી, મેજ માણી, લોકો સાંજે-રાત્રે ઘરે પાછા ફરી શકે છે.
સ્પીડ આ દેશની મેટી સમસ્યા છે. તેને મર્યાદામાં કેમ રાખવી તે મટેના પ્રયત્નો પેાલીસ કરે છે. ઠેકઠેકાણે પાટિયાં છે કે તમારી સ્પીડ રડારથી જોઈ શકાય છે માટે નિયમમાં રહો. કોઈ ઉલ્લંધન કરતું હાય તે! તેની પાછળ પોલીસ પડે છે અને તેને પકડી દંડ કરે છે. રડારની મદદથી પેાલીસ જોઈ શકે છે કે અમુક રસ્તા ઉપર અમુક નંબરની મેટર અમુક સ્પીડથી જઈ રહી છે. સવારે અને સાંજે રેડિયે'માં, રસ્તાએમાં કેવી ભીડ છે અને સામાન્ય રીતે કેટલી સ્પીડથી મેટરો જઈ રહી છે તેની સૂચનાઓ અપાય છે.
અહીંના વ્યવહાર ઉધારિયા છે. તમારી ને કરી વ્યવસ્થિત હાય તે તમે મેટર કે મકાન કે નાની મોટી વસ્તુ ઉધાર ખરીદી શકો છે. અને તેના હપ્તા બેંક મારફત વસૂલ કરવાની વ્યવસ્થા છે. પરિણામે સામાન્ય નાકરી કરતો માનવી પણ મેટર ધરાવે છે. ઘણી વાર પતિ—પત્ની બન્નેની જુદી મેટરો હોય છે. એટલે મેટરને પાર્ક કરવાની મૅટી સમસ્યા છે. શહેરના અમુક રસ્તા ઉપર તે મેટર ઊભી રાખી શકાય જ નહિ, અને પાર્કીંગના મીટરો લાગ્યા છે, જ્યાં ક્લાકના એછમાં ઓછા દશ સન્ટ નાખી મેટર ઊભી રાખી શકાય છે. ટાઈમ પૂરો થાય તે પહેલાં મેટર હટાવી ન હોય તો પેાલીસ તરત દંડ કરે છે. કેટલીક કંપનીએ પકીંગની વ્યવસ્થા કરવાના ધંધા કરે છે. અને મ્યુનિસિપ'લિટી પણ અન્ડર ગ્રાઉન્ડ અનેક માળના અને જમીન ઉપર અનેક માળના મકાને માત્ર પ'ર્કીગ મટે બાંધી ભ'હું ઉઘરાવે છે. મેટી દુકાનવાળા—સુપર માર્ક ટોમકે ટ સાથે જ વર્કિગની વ્યવસ્થા મફત કરે તે જ ગ્રાહક તેને ત્યાં જઈ શકે છે. એટલે પર્કીંગની વ્યવસ્થા તેમણે કરવી પડે છે. અનેકમાળી નિવાસસ્થાનમાં પણ ભોંયરામાં પાર્કીંગની વ્યવસ્થા હોય છે અને તેનું ભાડું પણ લેવાય છે. નાનું કે મેટું મકાન બાંધવું હાય ! તેમાં પાર્કીંગની ગાઠવણ હવે અનિવાર્ય બની ગઈ છે. ગેરેજ પણ માત્ર એક કારનું ન ચાલે, બે કરની સગવડ તેમાં કરવી જરૂરી છે. કારણ સામાન્ય રીતે પતિ-પત્ની બન્નેની મેટરો જુદી હેય છે. મેટ' કારખાનાને પણ તેના કાર્યકર્તાઓ માટે પાર્ટીગની વ્યવસ્થા વિચારવી પડે છે. પણ આ બધું અહીંના લોકોને સદી ગયું છે.
વીક ઍન્ડ ( શનિ - રવિ)ની રજામાં સામાન્ય રીતે એક પ્રાન્તમાં ૬૦ આસપાસ. એસ્માતે થતા જ હેય છે, જેમાં - મૃત્યુપ્રમાણ પણ સારું એવું હેય છે. જો વીક ઍન્ડ બેથી વધારે દિવસના હાય
3.
૧/