Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIneA sacamadhama [ zrIsUtrakRtAMgane chAyAnuvAda ] saMpAdaka ApAladAsa jIvAbhAI paTela
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI puMjAbhAI jaina graMthamALA 1. sunipAta e suprasiha bauddha graMthane gujarAtI anuvAda 2. bhagavAna buddhanA pacAsa dharmasaMvAda majhimanikAya' nA prathama 50 saMvAdo 3. bhagavAna mahAvIranI dharmakathAo "nAyAdhammakahAsura"ne gujarAtI anuvAda che, bhagavAna mahAvIranA daza upAsake uvAsagadasAsurane gujarAtI anuvAda , jenadaSTie bahAcaryavicAra eka svataMtra nibaMdha che. sanmati prakaraNa mULa, gujarAtI anuvAda, TippaNuM i. 7. jinAgamakathAsaMgraha prAkRta vyAkaraNa, keza, TippaNa sAthe 8. zrImadanI jIvanayAtrA zrImad rAjacaMdranI jIvanakathA 9. zrIrAjacaMdranAM vicArIne temanAM lakhANamAMthI viSayavAra tAravelA utArA. 0-20 prAptisthAna navajIvana kAryAlaya amadAvAda ane muMbaI ()
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI pUMjAbhAI jainagraMthamAlA-10 mahAvIrasvAmIne saMyamadharma [jaina Agama sUtrakRtAMgane chAyAnuvAda ] saMpAdaka gopAladAsa jIvAbhAI paTela 'bujhijatti tiuhijjA bandhaNaM parijANiyA' jIvanA badhananuM kAraNa jANI, tene dUra karavuM. sUtra prAptisthAna - navajIvana kAryAlaya amadAvAda ane muMbaI (2)
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakaH gopAladAsa jIvAbhAI paTela, maMtrI, jaina sAhitya prakAzana maMDaLa, amadAvAda vajana eka vizva yuvaka: bAlubhAI maganalAla desAI, maNi mudraNAlaya, kAlupura, amadAvAda ne kAra kiMmata eka rUpiye
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana A grantha prasiddha jaina Agama sUtrakRtAMganA chAyAnuvAda che. eTale ke, mULa granthanI pUrepUrI chAyA prAmANikapaNe sadharAya e diSTa rAkhI, mULa graMthanA viSayAnu svata Mtra zailIthI AmAM saMpAdana karavAmAM AvyuM che. A zailI grahaNa karavAnuM sUjhyuM te| A vicArathI ke mULa grantha nahi nahi teya 2000 upara varasanA jUnA gaNAya. tenI zailI -- pustakaracanA tathA viSayanirUpaNuM vagere -- sau rIte te jamAnAne yAgya hoya. Aje e ja zailIneA grantha : - A lokapriya thAya. A mALAnA pradhAna uddeza tA A ApaNA jUnA amUlya vArasAne Aje samAjagata karavAne hAI, zailIbheda karavA ja ghaTe. e parathI A anuvAdanuM svarUpa sUjhayuM. e svarUpa lekapriya, sakaLa che ke kema e abhyAsIgaNa jaNAve evI vinaMtI che.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ A zailI anusaratAM graMthasaMkSepa ApoApa ja thAya. e dekhItuM che. jUnI saMvAdazailImAM vastu upara bhAra devA tenuM anekarUpe punarAvartana karAtuM jovAmAM Ave che. e vastune cheda uDADavAnuM te saheje ja sUjhe. e eka saMkSepaka pheraphAra te anuvAdamAM che ja. uparAMta, cAlu prakaraNanuM vastu kamabaddha thaIne je rajU thAya, te AjanA vAcakane vadhAre phAve. ethI karIne anuvAdamAM phakarA pADavAnI goThavaNa svIkArI che. ane ema karatAM dalIlane kramabaddha karavA mULanA lokone upara nIce karavA paDyA che. abhyAsInI anukULatAne vicAra karIne, phakarAne aMte mULamAMnA sthAnane nirdeza karela che. phakarA pADavA uparAMta prakaraNomAM paNa viSayanI rajUAtanI daSTie sthAnAMtara, saMkSepa vagere thaI zakata. paNa e pheraphAra eTale badhe Avazyaka na jaNavAthI ane bane tyAM sudhI mULane racanAkramAdine vaLagI rahevAnA irAdAthI te nathI karyuM. kyAMka prakaraNane nAmaphera karyo che eTaluM ja. AvI jAtanA pheraphAro jyAM karyA che, tyAM nIce noMdhamAM e batAvavAno niyama rAkhe che. mULa graMthamAM vidyamAna aitihAsika, sAmAjika, dhArmika vagere badhI hakIkata tathA sAmagrIne emanI chAyArUpe A granthamAM pUruM sthAna ApeluM ja che e vAta jaNAvavAnI bhAgye jarUra hoya. sUtrakRtAMgane moTe bhAga padyAtmaka che. eTale temAMthI subhASita jevA ke aneka maLI Ave tema che. temAMthI
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalAka cUMTI kADhI, mULa prAkRtamAM gujarAtI bhAvA sahita pustakane aMte ApyA che. te uparathI mULanI bhASA temaja zailIne kAMIka khyAla vAcakane AvI zakaze. graMthamAMnA vastune samAvavAnI dRSTie temaja jainaAgama grA ane temanA itihAsanA kAMIka khyAla ajaina vAcakane paNa maLI rahe te dRSTithI zarUAtamAM vistRta upAdghAta joDavo che, temAM ApelI mAhitI badhA muddAonI AbatamAM zvetAMbara ke digaMbara emAMthI koI eka ja paraMparAne anusaratI nahi mAlUma paDe. sAmAnya rIte Adhunika vidvAna ane paraparAnI vigato bheLavIne je sAmAnya khAkhu upajAve che, tene anusaravAnA temAM prayatna karyAM che. bhagavAna mahAvIranA kAlaniyanI khAkhatamAM sAmAnya rIte jainapara'parA je samaya svIkAre che, te ja svIkArelA che. paraMtu tene aMge keTalAka vakhatathI udbhavelI carcA vAcakanA khyAla bahAra na rahe te mATe, te viSe vadhu pustakane aMte pUrtimAM jaNAveluM che. abhyAsIne upayogI thAya te dRSTithI graMthanA viSayeAnI ane vizeSanAmeAnI sUci paNa sAthe joDelI che. A anuvAda tathA TippA vagere taiyAra karavAmAM 5. becaradAsajInA purAtattva 'mAM prasiddha thayelA 'sUtrakRtAMga' viSenA lekhAnI temaja prA. jeAkhInA anuvAdanI je madada lIdhelI che, tenI ahIM noMdha levI ghaTe che. tathA, jyAre jyAre muzkelI ke zaMkA paDI, tyAre tyAre 5. sukhalAlajIe kAmanuM khANu hovA chatAM sadbhAvathI tarata ja je madada ApI, te mATe temanA pazu ahIM AbhAra mAnavA ghaTe che. cha
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAryazrI AnaMdazaMkarabhAIe nAdurasta tabiyata tathA aneka kAmanA bejAonI uparavaTa thaIne je prastAvanA lakhI ApI che, te badala temane AbhAra mAnavAmAM vAcakavarga paNa sAmela thaze evI khAtarI che. - saMpAdaka
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA A grantha jaina AgamanA eka prAcIna granthasUtrakRtAMga - "chAyAnuvAda" che. darpaNamAM paDatI "chAyA? te mULanuM sarvaze pratibimba hoya che, paNa A "chAyA" eTale paDachAyaH mAtra AkRtinuM darzana. te vAcaka AgaLa mUkavAmAM anuvAdakartAno eka stutya uddeza e che ke, AvA prAcIna granthanA je bhAgamAM AjakAlanA jamAnAne rasa nathI ane je jANavAthI khAsa lAbha thavAne paNa saMbhava nathI, tevA bhAga cheDI daI mAtra je bhAga atyAranA vAcakane rasa upajAve, jJAna Ape, ane lAbha kare, tevA bhAga ja rajU karavA. A anuvAdapaddhati paM. sukhalAlajIe "tatvArthAdhigamasUtra' nA anuvAdamAM svIkArI hatI, ane e ja atre cAlu rAkhavAmAM anuvAdake bahu DahApaNa vAparyuM che ane gUjarAtanA sarva vAcakonI - jainenI temaja jainetaranI - sArI sevA bajAvI che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrakRtAMga" e jaina Agamane eka prAcIna temaja bahu mUlyavAna grantha che. emAM "navA dIkSA pAmelA zramaNone saMyamamAM sthira karavA mATe ane teonI malina matine zuddha karavA mATe jaina siddhAntonuM varNana karavAmAM AvyuM che, eTaluM ja nahi paNa, vartamAna samayanA vAcakane, jene ApaNuM dezanI prAcIna buddhi saMpatti jANavA utsukatA hoya, tene jaina sAthe jainetara "bIjA vAdIonA siddhAMta jANavAnuM paNa maLe che. temaja kaI bhAIne bhautika jIvanamAMthI AdhyAtmika jIvanamAM UMce caDhavA IcchA hoya, tene jaina-jainetara evA zudra bhedanI pAra virAjatA "jIvaajIva, loka-alaka, puNya-pApa, Asava-saMvara, nirjarA, badha ane mokSa" e padArthonuM vivecana sAhATyakArI thAya che. mane A hamezAM Azcarya lAgyA karyuM che, ane je kaI bhAI ApaNuM prAcIna dharmagranthanuM niSpakSapAta ane tattvagrAhiNI dRSTithI avalokana karaze tene e Azcarya lAgyA vinA raheze nahi, ke jaina, bauddha ane brAhmaNa yAne vaidika dharmanA anuyAyIo vacce ATalo vireAdha zo ? kahevAtA traNa dharma te vastutaH eka ja dharmanI traNa zAkhAo che. eonAM tattvajJAnanAM darzanamAM virodha hoya emAM Azcarya nathI. kAraNake, tatva evo vizALa padArtha che ke AMdhaLAnA hAthI peThe dareka jijJAsu enuM apUrNa svarUpa grahaNa kare ane eza ( part) ne kRtna (whole) mAnI laI, paraspara ajJAnathI laDhI paDe e svAbhAvika che. paNa A jAtane virodha te te te dharmanAM avAntara darzanamAM a
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAM nathI ? naitika siddhAntamAM ane AdhyAtmika unnati. saMpAdana karavAnA AcAramAM traNe dharmamAM tattvataH eTalI ekatA che ke, teonA paraspara virAdha samajhI zakAtA nathI. " vAcakanI kSamA yAcIne huM ene mhArA potAnA eka vAkyanuM smaraNa ApavA dhRSTatA karuM chuM ke -- jaina ' thayA vinA 'brAhmaNa ' thavAtuM nathI, ane 'brAhmaNa' thayA vinA ' jaina " thavAtuM nathI. tAtparya ke jaina dharmanuM tattva indriyAne ane manovRttione jItavAmAM che; ane brAhmaNu dharmanuM tattva vizvanI vizALatA AtmAmAM utAravAmAM che. tA have, kahe ke indriyAne ane maneAvRttine tyA vinA AtmAmAM vizALatA zI rIte Ave? ane AtmAne vizALa karyAM vinA indriyAne ane vRttione zI rIte jitAya? A kAraNathI ja A granthamAM 'brAhmaNa' zabdanA kharA arthamAM ane 'brAhmaNa'nI UMcI bhAvanAnuM smaraNa karAvatA zabdomAM mahAvIra svAmIne 'mitimAna bhrAhmaNa mahAvIra ' (pR. 121, 128 ) kahyA che, ane 'jagatanA satya vicAra karanArA 'emAM zramaNa ane brAhmaNa gaNAvyA che (pR. 176). te ja pramANe uttarAdhyayana vagere aneka pratiSThita jaina granthAmAM ' brAhmaNa 'nI prazaMsA karI che ane kharA brAhmaNu kANu e samajhAvyuM che. bezaka, e prazaMsA kharA ' brAhmaNa ' nI ja che, paNa kharA jaina' thayA vinA kayA jainane vamAna brAhmaNanI niMdA karavAnA adhikAra che? ane e ja pramANe, kharA 'brAhmaNa ' thayA vinA vartamAna jainanI niMdA karavAne paNa dareka brAhmaNane adhikAra nathI. ane brAhmaNu kharA brAhmaNu thaze, ane jaina kharA jaina thaze, pachI nindAnA , " 11
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ avakAza ja kyAM rahyo ? ubhayanI, brAhmaNanI temaja jainonI, baMnenA graMthe ekaThA karI emAMthI AdhyAtmika ucca jIvanane upayogI thatA AcAravicAra jIvanamAM utAravAnI pharaja che. prAcIna bhAratanA tattvajJAnanA abhyAsIne sUtrakRtAMgamAM noMdhelA vividha jainetara siddhAnta jANavA jevA ane rasa upajAve evA che. evI ja noMdha bauddha dharmanA brahmajAlasuttamAM paNa maLe che. paNa e siddhAntonA samayane prazna tattvajJAnanA itihAsakArane mUMjhave evo che. bauddha tripiTake ane khAsa karIne tadantargata brahmAlasutta I. sa. pU. 200 varSa pahelAM mUkI zakAya ema nathI ema enI bhASAnA svarUpa uparathI siddha thAya che. jaina Agamana sarvathI prAcInamAM prAcIna grantha, je mahAvIra svAmIthI paNa pUrvenA mAnavAmAM Ave che, e "pUrva' nAmathI prasiddha che. ane te, pachInI "dvAdaza aMga" nAmanI granthAvalimAM bAramuM aMga je "daSTivAda' kahevAtuM, temAM dAkhala karavAmAM AvyAM hatAM; paraMtu kALabaLe bAramuM aMga AkhuM lupta thayuM ane te sAthe pUrve paNa gayAM! e dRSTivAda ane pUrve hayAta hota, te emAM jainetara daSTinI bahu hakIkata ApaNane maLata, ane e pustake mahAvIra svAmInI pahelAMnA hevAthI, e daSTionA samayanA praznane paNa kAMIka aMze nirNaya thaI zakata. paraMtu upara kahyuM tema e naSTa thavAthI sUtrakRtAMga vagere je aMge hayAta che, emAMthI je purAvA maLe te upara ApaNe adhAra rAkhavo paDe ema che. sUtrakRtAMga bIjA - aMgenI peThe sudharmAsvAmI, jemano janma I.sa. pUrve 607 bamAM thayelo manAya che, emaNe mahAvIra svAmInA nirvANa pAmyA
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI, pitAnA ziSya jabusvAmIne kahyuM. ane I. sa. pUrve pahelA zatakamAM pATaliputramAM maLelA saMghe jaina AgamanA saMrakSaNane bhAre prayatna karI, Agama amuka rUpamAM sthira karyA. te pachI keTaleka kALe, I. sa. 454 mAM, devaddhigaNinA pramukhapade valabhIpuramAM jaina saMdha maLe eNe Agamane vyavasthita ane patrArUDha karyA. A rIte, ApaNe hAla je rUpamAM e grantha joIe chIe e rUpamAM jaina Agama mahAvIra svAmI pachI lagabhaga eka hajAra varSa pachI che. ochIvattI A sthiti prAcIna bauddha ane brAhmaNa granthanI paNa che. paNuM je zraddhA ane mAnathI prAcIna grantha - ane te paNa dharmanA prAcIna grantha -- ApaNu prajA sAcave che, te dhyAnamAM letAM, upalabdha grantha enA zabdAMzamAM bhale kAMIka bhinna che, paNa enA arthozamAM te e lagabhaga yathApUrva rakSita haze ema mAnavuM apramANa nathI. A rIte sUtrakRtAMga prAcIna daSTionA svarUpa upara bahu prakAza pADe che ane ene bauddha brahmajAlasuttamAM karelA nirUpaNathI svataMtra puSTi maLe che. e daSTionuM A pustakanA upadyAtamAM sAruM spaSTIkaraNa thaeluM che. eTale e saMbadhI piSTapeSaNa karavAnI jarUra nathI. tathApi eka vastu umeruM. emAM ullekhAyelA vada purANa siddhAntanAM vikRta rUpa jaNAya che, ane e vikRtarUpe zrI mahAvIrasvAmInA samayamAM e lokamAM pracalita haze ema anumAna karavuM paDe che. tema, mULa rUpamAM paNa e sarva vAda anekAnta jena daSTie apUrNa satya che e dhyAnamAM rAkhavAnuM che. ane sahuthI mhoTI vAta lakSamAM, rAkhavAnI che te e ke, atre karelA jena upadeza pramANe
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ "bAkI jJAnamAtrane sAra A ja che ke, kaI paNa jIvanI hiMsA na karavI. prANIonuM sthAvara hevuM ke jaMgama e amuka cekasa kAraNone lIdhe hoya che. bAkI badhAM ja chavabhAve samAna che. temAMya jaMgama prANIo viSe to A spaSTa samajAya evuM che. eTale, potAnI jema keIne duHkha nathI gamatuM. mATe koInI hiMsA na karavI. ahiMsAne siddhAMta te A ja che. mATe mumukSae cAlavAmAM, sUvA besavAmAM tathA khAvApIvAmAM satata jAgRtibhera saMyamI ne nirAsata rahevuM tathA bhAna, krodha, mAyA ne lebha tajavAM. A pramANe samyapha AcAravALA thaI, tathA karmo AtmAne na lepe e sAru ahiMsA, satyAdi pAMca mahAvratarUpI saMvara (eTale ke chatra) dvArA surakSita banavuM; ane ema karI, karmabaMdhananA A lekamAM pavitra bhikSue pUrNatA prApta karatA sudhI rahevuM." (pR. 78-91). - amadAvAda zrAvaNa zukla 15 semavAra AnadazaMkara bApubhAI dhruva 14
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA * * * * nivedana . prastAvanA prastAvanA * upoddaghAta * * khaMDa le 1. judA judA vAde . 2. karmanAza . 3. judAM judAM viDyo 4. strIprasaMga . * 5. pApanuM phaLa . 6. bhagavAna mahAvIra . 7. adharmIonuM varNana . 8. sAcuM vIratva * * 9. dharma vize . 10. samAdhi . . 11. mokSamArga * * . * 105 . 108 114 * 118 121 . 126 129 * * . * *
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. judA judA vAdIe 13, keTalIka sApha sApha vAtA 14. zAstrajJAna kevI rIte prApta karavuM ? 5. upasa'hAra 6. gAthA 1. puMDiraka ra. tera kriyAsthAne . 3. AhAravicAra 4. taniyama 5. keTalIka sadAcAradhAtaka mAnyatAo . 6. AIka kumAra 7. nAla'dAnA eka prasaga . subhASitA sUci kRti khaMDa 2jo * 16 # 24 139 142 146 150 155 174 202 sara 217 221 231 241 251 257.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ upaghAta je graMthane chAyAnuvAda A pustakamAM rajU karavAmAM AvyA che, te graMtha jaina dharmagraMthomAM sauthI prAcIna gaNAtA bAra aMga" graMthamAM mahattvanuM bIjuM sthAna bhegave che. bauddha dharmagraMthono samUha jema tripiTaka nAmathI oLakhAya che, tema jaina dharmagraMtha "gaNipiTaka" kahevAya che. 'gaNuM" eTale sAdhuone gaNa athavA samUhane nAyaka - AcArya ane AcArya pAse rahetI jJAnanI peTI te piTaka." A sUtrakRtAMga graMthamAM ja (2-1-11) jaNAvyuM cha / 'imaM samaNANaM nigganthANa duvAlasaGgaM gaNipiDaga; taM jahA savAro, lUco vAva rivAjo" "jaina zramaNa nigraMthanuM AcArAMga, sUtrakRtAMgathI mAMDIne daSTivAda sudhInA 12 aMga graMtharUpI gaNipiTaka che." * te bAre aMga graMthonAM nAma tathA viSayanA TUMka varNana mATe juo upaghAtane ane pariziSTa 1.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma te aMga graMthomAM varNavela siddhAMtabhAga jaina dharmanA 24mA tIrthaMkara zrI mahAvIra bhagavAne upadezelo bhale hoya; paraMtu e graMthe pite mULI te bhagavAna mahAvIranA 11 paTTaziSyo jeo "gaNadhara' kahevAtA, temAMnA pAMcamA sudharma svAmIe racyA che ema kahI zakAya. kAraNa ke tevI paraMparA hovA uparAMta, te graMthanI racanA ja evA prakAranI che ke jANe sudharmasvAmIne temanA ziSya jaMbusvAmIe prazna pULyo hoya ane tenA javAbamAM sudharmasvAmI te te aMga ke temAMnA adhyayanane viSaya kahI saMbhaLAvatA hoya. paraMtu je agiyAra aMgagraMtha atyAre upalabdha che, temanuM atyAranuM svarUpa kyAre kevI rIte niyata thayuM tathA jaina paraMparAmAM te aMgagraMthanA racayitA " gaNAtA zrI sudharmasvAmInuM zuM sthAna hatuM e vagere bAbato samajavA mATe ApaNe prathama jaina saMgha viSe DIka etihAsika mAhitI meLavI levI paDaze. mahAvIra bhagavAne pitAnA jIvanakALa daramiyAna ja, pitAnA cauda hajAra zramaNa (sAdhu) anuyAyIone vyavasthita temaja niyaMtrita karavA judA judA gaNe - samUhe - mAM vaheMcI nAkhI, pitAnAM 11 paTTaziSyonA niyamana heThaLa goThavI dIdhA hatA. te agiyAra ziSyo te kAraNathI "gaNadhara" kahevAtA. te agiyAramAM gautama dubhUti mahAvIranA mukhya ziSya hatA ? 1. temane viSe vizeSa hakIkata mATe juo A graMtha khaMDa 2, acca0 7 ne aMte TippaNa naM. 1.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ udaghAta mahAvIra bhagavAnanA nirvANa pachI gautama bAra varSe kevaLajJAnI tarIke jIvyA (I. sa. pUrve 515); paraMtu kevaLajJAnIne saMghavyavasthA vagere kAryo karavAnAM hoya nahi eTale te kAma pAMcamA gaNadhara sudharma svAmI upara AvI paDayuM. kAraNake temanA sivAya bIja gaNadhare mahAvIranI pahelAM ja nirvANa pAmI gayA hatA. sudharma svAmIne janma I. sa. pU. 607mAM eTale ke gautamane janma je varSamAM thayo hato te ja varSamAM nAlaMdA najIka AvelA kollAkamAM thayo hato. temanA pitAnuM nAma dhammilla tathA mAtAnuM nAma bhakilA hatuM sudharmA vedapAraMgata heI seMkaDe ziSyanA adhyApaka hatA. eka vakhata apApA nagarImAM somila nAmanA eka dhanAlya brAhmaNe yajJa karyo, temAM teNe gautama, sudharmA vagere te vakhatanA agiyAra suprasiddha brAhmaNone yajJakarmamAM kuzaLa jANI neryA. e arasAmAM bhagavAna mahAvIra te jagAe pharatA pharatA AvI caDyA. temane AvelA jANI manuSyasamudAya yajJa cheDI temanI pAse javA lAgyo. eTale ciDAIne gautama vAdavivAdamAM mahAvIrane harAvavA temanI pAse gayA. AkhyAyikA evI che ke te agiyAre vipro tattvajJAnAdimAM kuzaLa chatAM darekanA manamAM eka eka zaMkA hatI. paraMtu pitAnuM mahattva ghaTavAne bhaye teo ekabIjAne pUchI tenuM nivAraNa karI zaktA nahotA. te darekanI zaMkAne bhagavAna mahAvIre nirAsa karyo eTale te agiyAre jaNa pitAnA ziSyo sAthe mahAvIranA paMthamAM bhaLyA. prathamathI ja teo prajJAvAna tathA vicakSaNa te hatA ja
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma eTale pitAnA hadayamAMthI mithyAdarzanarUpI zailya" dUra thatAM teo jhaTa samyaphajJAna ane cAritra prApta karI zakayA. saMghanI vyavasthAnuM kAma saMbhALatAM saMbhALatAM sudharmA svAmIne 92 varSanI uMmare kevaLajJAna prApta thayuM. eTale temaNe saMghanuM kAma pitAnA ziSya jaMbusvAmIne sepyuM. tyArabAda te kevaLajJAnI tarIke ATha varSa jIvyA ane 100 varSanI uMmare I. sa. pU. pa07mAM eTale ke mahAvIranA nirvANa pachI 20 varSe nirvANa pAmyA. jaMbusvAmIne janma rAjagRha nagaramAM tyAMnA prasiddha zeTha RSabhadattanAM patnI dhAriNIne peTe thayo hato. te nAnapaNathI ja catura hAI potAnAM mAtApitAne atyaMta lADakA hatA. ane mAtapitA paNa pitAnI sarva riddhisiddhithI temane ucheratAM hatAM. te soLa varSanA thayA tyAre eka vakhata sudharmasvAmI pharatA pharatA te gAmamAM AvI caDyA. jaMbusvAmI paNa bIjAonI sAthe temane upadeza sAMbhaLavA gayA. te sAMbhaLatAM ja potAnA pUrvasaMskAro jAgRta thaI AvavAthI te saMsAra pratye tIvra vairAgya pAmyA ane jaladI mAtapitA pAse AvI pravajyA levAnI rajA mAgavA lAgyA. paraMtu mAtapitA tevI rajA kema karIne Ape? aMte mAtAe jaNAvyuM ke, tane paraNela jevAne mAre ghaNo jUne temaja utkaTa maratha che. te pUrNa karIne pachI bhale tArI khuzI hoya te tuM pravajyA leje. jaMbusvAmI mAtapitAnI yukti samajatA hatA chatAM tema karavA kabUla thayA. jaMbusvAmIne vivAha saMbaMdha tyAra pUrve rAjagRhane ja keTalAka prasiddha zreSThIonI ATha kanyAo
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ upeddhAta sAthe thaI gayeleA hatA. te leAkA have dhasaMkaTamAM AvI paDyA. kAraNa te badhA jANatA hatA ke jaMbukumAra lagna pachI tarata ja avazya pratrajyA levAne che. paraMtu te kanyAee bhArapUrvaka peAtAnAM mApatAne jaNAvyuM ke, tame eka vAra manathI te amane jaMbukumArane ja ApI cUkyAM che eTale have ame khIjA kAI sAthe lagna karanAra nathI; temaja lagna pachI mukumAra je mAga leze te amAre paNa thaze. pachI dhAmadhUmathI temanI sAthe ja mukumAranuM lagna thayuM, gharanAM badhAM mANasA meADI rAta sudhI utsavamAM thAkI jaI dhAra nidrAmAM paDyAM hatAM te vakhate avasara joI jayapurinavAsI vidhyarAyane putra tathA cAravidyAmAM niSNAta evA prabhava te gharamAM dAkhala thayA. te vakhate ja bu jAgatA hatA, tenI sAthe prabhavane vArtAlApa thayA. vAtacIta daramiyAna prabhave jANyuM ke A badhe vaibhava tathA peAtAnI taruNa navADhA patnIone cheADIne jaMbu khIje divase ja saMnyAsI thaI javAnA che, tyAre tene dhaNuM Azcaya thayuM ane jaMbune tenuM kAraNa pUchavA lAgyA. kAraNa jANyA pachI tene paNa vairAgya AvyA ane teNe paNa jajIsvAmI sAthe dIkSA lIdhI. A pusvAmInA praznAnA javAthyamAM sudhama svAmIe khAre aMgeA kahyAM che. tathA mahAvIranA mULa upadezane vaNI lIdhA che. evI paraMparA che. paraMtu ApaNe hajI AgaLa cAlIe. ja khusvAmIne saMdhanI vyavasthA karatAM karatAM kevaLajJAna te kAma potAnA mukhya ziSya tyAra bAda te kevaLajJAnI tarIke 44 prApta thayuM eTale temaNe anelA prabhavane soMpyuM.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyamadhama varSa jIvyA ane 80 varSanI uMmare I. sa. pU. 463mAM eTale mahAvIra pachI 64 varSe nirvANa pAmyA. jaMbusvAmI A yuganA chellA kevaLajJAnI ke kevaLI kahevAya che. kAraNa ke jaina mAnyatA pramANe mahAvIrasvAmInA nirvANa pachI je duHSamA nAmane 21000 varSa pahoMcanAre yuga beThe che, temAM A kSetre kaI kevaLajJAna ke mekSa prApta karI zake tema nathI. mahA prayatna paNa manuSya ucca devagati ja prApta karI zake ane tyAMthI pachI eka yA vadhu janme bhale mekSa pAme. tethI jaMbusvAmI pachInA saMghapatio zrutakevaLI ja kahevAyA. kAraNa ke temane mRta eTale zAstra mAraphate tonuM paripUrNa jJAna hatuM. mahAvIra pachI sAtamA saMghapati saMbhUtivijyanA mRtyu bAda temanA gurubhAI bhadrabAhu saMdhapati banyA. te chellA zrutakevaLI hatA ema kahI zakAya. temanA samayamAM eTale ke I. sa. pU. 310mAM azokane pitAmaha caMdragupta maurya rAjagAdIe AvyuM te arasAmAM, magadha dezamAM bAra varSa moTo dukALa paDyo. AvA kAramAM dukALane vakhatamAM loko para asahya bejo nAkhyA vinA ATalo moTo bhikSusaMgha jIvananirvAha karI zakaze nahi temaja saMghanA sakhata nIniyamonuM pAlana asaMbhavita thaI paDaze ema lAgavAthI, bhadrabAhu pitAnA keTalAka vizvAsu ane dharmaniSTha anuyAyIo, ke jemanI saMkhyA 12000 kahevAya che, temane laIne dakSiNamAM karNATaka tarapha cAlyA gayA. bAkI rahelAonA nAyaka saMbhUtivijayanA ziSya sthUlabhadra banyA.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodghAta * dukALanA vakhatanI atavyasta sthitimAM para parAthI cAlyuM AvatuM zrutajJAna dhaNuM hinnabhinna tathA lupta thaI gayA jevI dazAmAM AvyuM hatuM. tene samULagA lepa thaI jatA aTakAvavA bAkI rahelA magadhanA jainAe pATalIputramAM (Azare I.sa, pUrve 300 nA gALAmAM) zAstragraMthA ekatrita karavA sadha ekaThA karyo. te vakhate agiyAra aMga graMthA ekatrita thaI zakyA. paraMtu jemAM jaina dharmAMne! prAcIna upadeza sacavAI rahelA manAtA hatA, te 14 ' pUrva' graMthAvALu khAramuM aMga dRSTivAda lupta thai gayeluM mAlUma paDayuM. mAtra bhadrabAhu te ja caude pUrvanuM jJAna hatuM. sthUlabhadra mAtra daza pUryoM ja yathA jANatA hatA. eTale sthUlabhadranA vakhatathI pachInA saMdhapati 'daza pUrvI ' kahevAyA. evA sAta ' daza pUrvI ' thayA. tyAra pachI te! te daza pUrvanuM jJAna paNa dhIme dhIme lupta thatuM gayuM ane atyAre mAtra 11 aMgAnuM ja jJAna bAkI rahyuM che. ( A ' pUrva ' graMthA viSe thADA vicAra karI levA jarUrane che, vizeSAvazyakamAM kahyuM che ke, "caude pUrvamAM ane tethI te pUrvenA jenA eka bhAgamAM samAveza thatA hatA evA dRSTivAda' nAmanA AramAM aMgamAM badhA siddhAMteA samAyelA che. ( sarvakSya vAcakSya avatAra: paraMtu ochI buddhivALA sAmAnya manuSyA tathA strI vagerethI te samajI zakAya tema na heAvAthI, temane vistArIne a'ga graMtha racavAmAM AvyA che." prabhAvakacaritrakAra prabhAcadrasUri tA jaNAve che ke, 'te pU graMthA saMskRtamAM racAyelA hatA tathA 1. A pachIne nAnA akSaravALA bhAga carcAtmaka hAI, tene paDatA mUkIne paNa AgaLa cAlI zakAya.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma ati prakhara buddhivALA vaDe ja samajI zakAya tema hovAthI dhIre dhIre ucchinna thaI gayA. tethI hAlamAM sudhama svAmIe racelI ekAdazAMgI cAle che. jo ke A uparathI ema nathI mAnavAnuM ke mahAvIra bhagavAna saMskRtamAM upadeza ApatA haze. kAraNa, samavAyAMgamAM jaNAvyuM che ke, "bhagavAna ardhamAgadhI bhASA dvArA dharmane kahe che." have savAla e thAya che ke, mULa ane svataMtra kahI zakAya evA pUva graMtho bAramA aMgamAM zA mATe ane kayAre samAvI devAmAM AvyA, temaja atyAranA aMga graMthomAM dvAdazADagI-- bAra aMge - evo co ullekha maLato hovA chatAM, tathA cothA aMgamAM tathA naMdI sUtramAM bAramA aMganA viSayonuM varNana paNa vistArathI ApavAmAM AvyuM hovA chatAM, tathA pachInA samayanI TIkAomAM paNa pUrva graMthomAMthI utArAo ApavAmAM AvyA hovA chatAM, bhadrabAhunA samaya jeTalA jUnA samayamAM ja e bAmuM aMga lupta thaI gayuM evI paraMparA zAthI UbhI thaI ? paraMparAmAM paNa cauda pUrvo ekasAmaTAM lupta thaI gayAM manAtAM nathI. bhadrabAhu pachI daza pUrvI rahyAM hatAM ane pachI paNa te eka eka karatAM ochAM thaI gayAM ema mAnavAmAM Ave che. eTaluM to zuM, paNa mahAvIrasvAmI pachI 1000 varSo bAda eTale ke devagiNie pharI valabhIne saMdha bhege karI aMga graMthe ekaThA karyA, tyAre paNa eka pUrva bAkI raheluM gaNavAmAM Ave che. cAlI AvatI jaina paraMparAmAM AvI keTalIka zaMkAo UThavAthI ghaNA vidvAne evI kalpanA kare che ke, "pUrva graMze" e jaina dharmanA mULa prAcIna graMtha haze. mahAvIra pahelAM jainadharma hato e to pArzvanAthanI aitihAsikatAthI ja siddha thaI zake che. paraMtu te graMthanA siddhAMta tathA bhASA pachInA samayamAM nirapagI athavA te adhUrAM mAluma paDyAM haze eTale cAluM lokabhASAmAM navA aMgagraMtho kaMIka vistArathI racavAmAM AvyA haze. dhIme dhIme
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodghAta aMgagraMthAneA ja pracAra vadhavAthI pUgraMthA bhulAvA lAgyA haze eTale temanA khAkI rahelA bhAge 12mA dRSTivAda aMgamAM ekatrita karI levAmAM AvyA haze. paraMtu te ja kAraNe te khAramuM aMga paNa pachI bhulAvA lAgyuM haraze. dukALa pUrA thatAM dakSiNamAM gayelA sAdhue pAchA AvyA. te vakhate temane mAlUma paDayuM ke, uttaramAM rahelA sAdhuee zveta vastro paheravAnuM zarU karI dIdhuM hatuM. temaja bIjI bAbatAmAM paNa temanuM jIvana dharmAMnA kaDaka niyamonI ISTae kaIka zithila mAlUma paDayuM. dakSiNamAM gayelAe e teA nagna rahevAne mULa kaDaka niyama ja cAlu rAkhyA hatA. uttaranA saMghe vastro paheravAnu zA mATe zarU karyuM tenAM kAraNA batAvavAM azakya che, paraMtu eTaluM teA nakakI ja ke, mahAvIranI pahelAMnA jaina tIrthoMkara pArzvanAthanA anuyAyIe vasro paheratA hatA, ane mahAvIre ja vastro na paheravAne niyama dAkhala karyA hatA, eTale tyArathI ja vastra paheravA na paheravA bAbatamAM matabheda jevuM te jainasaMdhamAM cAlatuM ja hAvuM joi e. ane temAM dukALanI vikaTa paristhitie kAMika kAraNe umerI ApyAM haze. game tema hA paNa, te vakhata pUratA te aMte sadhe zvetAMbara ane digaMbara ema be bhAgamAM vaheMcAi na jatAM, sthUlabhadranA netRtva heThaLa ja ekaThA rahyA. ema kahevAya che ke bhadrabAhu ja AkhA satra sthUlabhadrane soMpI tapazcaryAM karavA tepAlamAM cAlyA gayA. jayAre bIjI paraMparA evI paNa che ke bhadrabAhunuM avasAna dakSiNamAM caMdragiri upara thayuM hatuM. ha paraMtu uttaranA ane dakSiNanA saMdhAmAM vastra paheravA na paheravAnA matabheda karatAM mukhya matabheda teA uttaranA sadhe
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne sa dhamadhamI bhadrabAhunI gerahAjarImAM bhegA karelA Agama graMthanI bAbatamAM paDyo. dakSiNanA saMghe e graMthane pramANabhUta mAnavAnI nA pADI ane jAhera karyuM ke, mULa graMthe to samULa naSTa thaI gayA che. AvI mukhya bAbatamAM matabheda paDe e saMghanI ekatA mATe bahu hAnikAraka hatuM. eTale chevaTe chellA dazapUvI vajIsvAmInA ziSya vajusenanA samayamAM (I. sa. pUrve 79 ke 82 mAM ) eTale ke mahAvIra svAmI pachI lagabhaga 609 varSe te be saMdhe tAMbara ane digaMbara nAmathI haMmezane mATe chUTA paDI gayA. 1 vakhata jatAM pATalIputranA saMghe ekatrita karelA graMtha paNa dhIme dhIme luptaprAya thatA cAlyA. eTale te grene pharI navesarathI niyata svarUpa ApavAnI AvazyakatA UbhI thaI. te pramANe cheka I. sa. 454mAM devaddhigaNinA pramukhapade valabhIpuramAM saMdha pharI ekaTho thayo ane teNe jaina dharmagraMtha nirNata karavAne vyavasthita prayatna karyo. - tyAra pachI te nizcita svarUpe badhA graMthe lipibaddha thaI gayA. te svarUpamAM ja te atyAra sudhI cAlyA Ave che. 1. te be paM ivacce e uparAMta mahAvIranA jIvananI keTalIka hakIkato viSe paNa matabheda che: jemake mahAvIrane garbha brAhmaNanA peTamAMthI trizalAne peTamAM lAvavAmAM nahoto Avyo vagere. temanA matabhedanA mukhya muddA pAMca kahevAya che : (1) tIrthaMkaranI pratImAM nagnAvasthAmAM, AbhUSaNa vinAnI tathA nIce DhALelI AMkho vALI joIe. (2) strIo mekSa na pAmI zake. (3) mahAvIre lagna nahotuM karyuM. (4) kevaLajJAna prApta thayA pachI kevaLajJAnI sthUla AhAra na kare. (5) sAdhuo vastra na pahere.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAghAta 10 te vakhate agiyAra aMgeA uparAMta pachInA AcAryoe lakhelA khIjA siddhAMtaprathAne paNa AgamanuM pada ApIne svIkArI levAmAM AvyA ane te pramANe zvetAMbarA 45 graMthAne potAnA Agama graMthai! mAne che. . ( jIe upeAAtane aMte pariziSTa 1 ) A Agamagra MthAmAMthI 'aMga' prathA sauthI prAcIna che. jo ke atyAre je svarUpamAM te gra Mthe! mA Ave che te svarUpa te upara jaNAvyA pramANe, I. sa. 454 jeTalA pachInA kALamAM niyata thayuM che, eTale te graMthAmAM pachInA samayanA ghaNA vicAra| temaja prakSipta bhAge umerAyA haze. paraMtu temanI bhASA temaja temAM AvatA khInna aitihAsika ullekho uparathI vidvAne temane i. sa. pUrve 300nA arasAmAM te mUke ja che, ane te samaya pATalIputranA sa Agama graMtho ekaThA karyAM te samayane lagatA che, te samaya sudhI paNa mahAvIranA upadezA kAMIka niIta svarUpamAM cAlyA AvatA hovA joI e. nahi tA temane vyavasthita rIte bhegA karavA prazna ja na UbhA thAya. ane zvetAMbare temaja digabara aMte bhadrabAhu sudhInA AcAryaMta zrutakevaLI mAne ja che. eTale e prathAmAM ghaNuM prAcIna che ema mAnavAmAM kAMI ja vAMdhe nathI. uparAMta ziSyAnI paraMparA dvArA prAcIna dharmAMprathAne smRtine baLe ja aNIzuddha sAcavI rAkhavAnI praNAli hiMdustAnamAM jUnA kALathI cAlatI AvelI ja che. I.sa. pUrve bIjA saikAnA jaina zilAlekhA uparathI siddha thAya che ke, jaitA lekhanakaLAne upayAga bahu jUnA vakhatathI karatA AvyA che. eTale Isa, nA pAMcamA saikA jeTalA pachInA samayamAM valabhIpuramAM
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma bhegA maLelA saMghe ekaThA karelA graMtha tarapha te kAraNe ja azraddhAnI najare jovAnI jarUra nathI. have ApaNe sUtrakRtAMga upara AvIe. mULasUtra' gaNAtA uttarAdhyayanamAM sUtrakRtAMga viSe tevIsA sUke ... ne mikSNa jaya vira che tra arajI naM . 31-16 che "je bhikSu sUtrakRtAMgasUtranA tevIsa adhyayane jANe che tathA te pramANe prayatnapUrvaka AcaraNa kare che, te saMsAranA paribhramaNamAMthI mukta thAya che." samavAya sUtramAM tathA naMdIsUtramAM sUtrakRtAMganAM viSayaprajananuM A pramANe varNana karyuM che - navA dIkSA pAmelA zramaNone saMyamamAM sthira karavA mATe ane teonI malina matine zuddha karavA mATe sUtrakRtAMga ' (1) "sUtrakRtAMga" zabdane artha batAvatAM niyuktikAra bhadrabAhu kahe che : soUNa jiNavaramanaM gaNahArI kAu takkhaovasamaM / akSavALA ca kUttamiLe tevA sUyagas w 18 jinezvara tIrthakara bhagavAna mahAvIranA siddhAMta sAMbhaLIne temanA paTTaziSya gaNadharee potAnA jJAnano pratibaMdha karanArAM karmane kSaya tathA upazama karIne zubha adhyavasAcathI A sUtra racyuM, mATe tene sUtrakRta kahevAmAM Ave che.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 upodaghAta sUtramAM jena siddhAMtanuM varNana karavAmAM AvyuM che. uparAMta bIjA vAdIonA siddhAMto temaja jIvaajIva, lekaalaka, puNya pApa, AtrivasaMvara, nirjarA, baMdha ane mekSa padArthanuM paNa varNana karyuM che . . ." zrImad rAjacaMdra tenA viSayane pitAnI prAsAdika bhASAmAM TUMkamAM A pramANe varNavI batAve che: A karmarUpI je kaleza chavane prApta thayo che te kema tUTe ? e prazna udabhava karI, "bodha pAmavAthI tUTe' evuM e sUtrakRtAMganuM prathama vAkya che .. . te baMdhana zuM ane zuM jANavAthI te tUTe e bIjo prazna tyAM. saMbhave che ane, te baMdhana varasvAmIe kevA prakAranuM kahyuM che' e vAkyathI e prazna mUkyo che. arthAta . . . praznamAM te (vIrasvAmI) zabda mUkI graMthakAra ema kahe che ke, AtmasvarUpa evA zrI vIrasvAmInuM kaheluM tamane kahIzuM. kemake AtmasvarUpa prApta karavA IcchanArane mATe AtmasvarUpa puruSa ja atyaMta vizvAsa karavA lAyaka che. te baMdhananuM svarUpa tyAra pachI graMthakAra kahe che, te pharIpharI vicAravA cogya che . . . A je samAdhimArga che te AtmAnA nizcaya vinA ghaTe nahi. ane jagatavAsI jIve ajJAnI upadezathI jIvanuM svarUpa anyathA jANI, kalyANanuM svarUpa anyathA jANI, anyathAne yathArtha paNe nizcaya karyo che. te nizcayane bhaMga thayA vinA, te nizcayamAM saMdeha paDyA vinA, ame je anubhavya (1) mULamAMnAM jAti, vacana, pratyaya vagere badalyAM che. anu.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIra svAmIne saMyamadhama che e samAdhimArga, te temane saMbhaLAvyo zI rIte phaLIbhUta thaze evuM jANI graMthakAra kahe che : Avo mArgane tyAga karI keTalAka zramaNabrAhmaNa ajANapaNe, vagara vicAryuM. anyathA prakAre mArga kahe che . . . te anyathA prakAra pachI graMthakAra nivedana kare che . . . tyAra pachI . . . yathArtha abhiprAyane bodha karI, "yathArtha mArga vinA chUTake nathI, garbhapaNuM TaLe nahi, janma TaLe nahi, maraNa TaLe nahi, duHkha TaLe nahi,' evo vizeSa upadezarUpa Agraha karI ... anukrame . .. upazama kalyANa - AtmAthe baLe che. te lakSamAM rAkhI vAMcana zravaNa ghaTe che." Ama eka bAju sUtrakRtAgamAM mokSArtha pratipAdita karyo che ane bIjI bAju te bAbatamAM bIjA vAdIo pitapotAnI bhinna bhinna mati -ruci anusAra je vAda bAMdhe che tenuM varNana karyuM che. na mekSArtha nirUpatA graMthamAM ATalA badhA vAdIone meLo - samavasaraNa'- zA mATe ekaThA karI noMo haze tevo prazna kadAca atyAre ApaNane UbhuM thAya. paraMtu mahAvIra svAmInA jamAnA tarapha saheja daSTi karIe ane te vakhate vicAra ane AcAranI arAjakatAe je ghamasANa macAvI mUkyuM hatuM te joIe, te tarata dekhAI Avaze ke mahAvIra svAmIne mukhya prayatna ja te arAjakatA ane tene pariNAme vyApelI ghera hiMsAmAMthI tatvajJAna, dharma ane samAjane bacAvI levAno hate. sAmAnya rIte jaina temaja bauddha dharmone hiMdudharma sAmenA baLavArUpe varNavavAmAM Ave che. paraMtu te vAta sAcI nathI. temaNe koInI sAme baMDa uThAvyuM nathI; hA, cAre bAju
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 udaghAta comAsAnI vanaspatinI peThe phUTI nIkaLelA aneka vAda sAme humale karI, temaNe temane uccheda karI nAkhe che kharA. alabatta, temanA te sapATAmAMthI brAhmaNadharmanAMya keTalAMka aniSTa aMge bacI gayAM nathI, paraMtu te aMgeno virodha brAhmaNadharmamAM ja ocho nathI thayo. yajJono virodha upaniSadee ja kayAM nathI karyo ? vedone aparA vidyA kahenAra upaniSada ja che ne ? paraMtu e badhI carcAmAM UtaravA karatAM ApaNe te vakhatanA TUMka itihAsa tarapha ja vaLIe. vedakALa cheDone ApaNe upaniSadakALamAM praveza karIe chIe ke tarata ApaNane eka moTAmAM meTe phera e mAlUma paDe che ke, mANasanI zodhanuM keMdra, bAhya jagata ane tenA niyaMtA maTIne AMtara jagata ane tene preraka banyuM che. bIjA zabdomAM kahIe to, "kayA devane hari vaDe pUjIe," e praznane badale, "kAnAM preyI A AMkha, kAna, mana vagere De che e prazna mukhya banyo che. paraMtu A benI vacce A brAhmaNayuga ane AraNyakayuga AvI jAya che. nirmaLa bhakti ane ullAsathI paripUrNa vedakALa pachI yajJayAga ane temanA jaTila vidhiomAM paryApta thate brAhmaNayuga zI rIte AvyA te viSe mAtra kapanAo ja karavAnI rahe che. ema te, trasvedanAM sukanI sAthe sAthe atharvavedanAM mAraNa, jAraNa, kAmaNuM ane uccATana kayAMthI AvyAM e paNa e ja prazna che. vidvAne evI kalpanA kare che ke vedamAM Ane bIjI
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma jAtio sAthe thayelA virodhanA je ullekha ThekaThekANe maLI Ave che. te uparathI evuM sUcita thAya che ke, bIjI jAtio sAthenA saMsarga ane tene kAraNe UbhI thayelI paristhitinuM e pariNAma hovuM joIe. brAhmaNagraMthamAM sarvatra ApaNane eka ja vastu tIvratA ane sacoTatA sAthe vAraMvAra rajU thatI mAlUma paDe che ane te e ke, asuronA yajJa, asuronA vidhio ane asuronI kriyAone badale devanA yajJo, devonA vidhio ane devenI kriyAo sthApavI. te asure bIjA keI nahi paNa AryonA jevA ja "prajApatinA pu' ke jeo AnI pahelAM AryAvarta mAM AvIne vaselA haze, te ja hevI joIe evI vidvAno kalpanA kare che. te asuranI melI vidyAo ane teTalI ja melI kriyAoe Arya prajAnA moTA bhAgane AkarSavAnI zarUAta karI haze. te vakhate brAhmaNayuganA netAone tevA ja paraMtu koIke zuddha sAdhane, kAMIka zuddha bhAvanAo ane kAMIke zuddha uddezo vALA vidhio pracalita karI, Arya prajAnI saMsargajanita adhogati rokavA prayatna karavo paDyo haze. Ama karavA jatAM temane pitAnuM sAruM evuM ghaNuM choDavuM paDayuM haze ane halakuM ghaNuM svIkAravuM paDayuM haze athavA navuM UbhuM karavuM paDyuM haze. tathA sAthe sAthe samAjanI vyaktionI ghaNuM prakAranI svataMtratA niyaMtrita karI devI paDI haze. A sivAya bIjI koI kalpanAthI e yuganI jaTilatAne ukela maLI zakatA nathI, eka AkhI prajA svecchAthI evA jaTila vidhio ane kriyAkAMDane ja sarvasva mAnI temAM baMdhAI jAya tathA amuka khAsa varga pravartAvelA jaTila ane gUDha kriyAkAMDone ja anusaravAmAM potAnI ItikartavyatA mAnI besI, tethI bahAra,
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 upadudhAta bIjuM jovA vicAravAnuM ja choDI de evI vastusthiti UbhI thavA mATe te parajAtisaMgharSaNane ke saMsargane vikaTa kALa kalpavo ja joIe. paraMtu e badhuM jyAM sudhI AkhI prajA kaI kaTokaTInI sthitimAMthI pasAra thatI hoya tyAM sudhI ja cAle. jema jema navI vastusthiti sahaja banatI jAya ane prajA te mujaba goThavAI jAya, tema tema manuSyajIvananA svabhAvika prazno pitAne javAba bamaNA jorathI mAgavA mAMDe ja. ane samAjadhurINee TharAvela samAjadharmanA zraddhAyukta pAlanamAM ja manuSyajIvananI itika vyatA dekhAtI baMdha thAya. pariNAme AraNyaka yugamAM leke yajJa ane samAjane (athavA te baMnene ekatrita karanAra eka zabda "agni" ne) choDI ekAMta jaMgalamAM jaI upAsanA ane tapasyAnuM jIvana gALavA jatA mAlUma paDe che. e badhuM brAhmaNa yuganA karmakAMDamAMthI svAbhAvika rIte nIkaLI AvatuM hoya ema lAgatuM nathI. jyAM sudhI mANasane pracalita vidhAnamAM azraddhA pedA na thAya, athavA temanAthI sadhAtA lakSyathI kRtakRtyatA prApta thatI na lAge, tyAM sudhI mANasa agnihotra choDI araNyamAM na jAya. ane eka vAra ema banavA mAMDayuM eTale pachI, cAra Azrama vagerenI vyavasthAthI te vastusthitine amuka aMze svIkArI laI, tenI gati thoDA vakhata bhale dhImI karI zakAya, paraMtu aMte adhUrA TharelA yajJavidhio UDI gayA vinA na rahe. pariNAme, upaniSadakALamAM ApaNane A yajJavidhio ane "putramaya' tathA vittamaya jIvanane cekho virodha
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma thate dekhAya che. yajJavidhio "adaDha hoDIo" kare che ane veda "aparA vidyA" banI jAya che, ane "putra vagere A lekanuM amAre zuM kAma che, amAre te amaraleka joIe che, " evI bUma cAre bAju UThe che. upaniSadayuganI mukhya zodha evuM kAMIka jANavAnI che ke, je jANavAthI badhuM jaNAI jAya. na vijJAte sarva vijJAta mati (muM. 1. 1. 3). te vakhatanA jijJAsuo pUche che ke, evI kaI vastu che ke "jemAMthI A badhuM utpanna thAya che, jene AdhAre TakI rahe che tathA jemAM pAchuM samAI jAya che. " ( cho. 3. 14. 1) temane evuM pada joIe che ke je "pAparahita, janArahita, mRtyurahita, zaMkarahita, sudhArahita, tRSArahita, satyakAma tathA satyasaMkalpa, heya, ane jene jANavAthI sarva loko ane sarva kAme prApta thAya,' (cho. a. 8. naM. 7. 12-15) jene jANavAthI zokamAtrane tarI javAya ( cha. a. 7. kha. 1. 3) upaniSadamAM ApaNe pAne pAne strI ane puruSa, rAjA ane raMka, brAhmaNa ane zudra ema badhAMne e jJAna prApta karavA eka ThekANethI bIje ThekANe ke eka jJAnI pAsethI bIjA jJAnI pAse deDatAM joIe chIe. kaI ekAda tattvanA sAkSAtkAra mATe ke ekAda mUMjhavaNanA ukela mATe guru kahe te pramANe pacIsa pacIsa varSa tapazcaryA karavI, ke tenA gharamAM tenAM badhAM sAmAnya kAma karatA rahevuM, ane tene aMte paNa badhI muzkelIone aMta na AvatAM guru pAse pharI bIjA pacIsa varSanI tapazcaryA pAmavI - evA aneka dAkhalAo
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdughAta ApaNane upaniSadomAM maLe che. naciketA jevA kumAre paNa mRtyunA mukhamAM UbhA UbhAya e ja praznano niveDe lAvavAnI IMtejArI dAkhavI rahyA hoya che. pariNAme, "te mULatattva zuM che e praznanA seMkaDe bhinna bhinna javA upaniSadomAM ApaNane maLe che. keIe te zodha bhautika kSetromAM calAvI hoya che, to keIe mAnasika kSetramAM. paraMtu aMte sarvane "amRta joIe chIe ane te badhI zodha te kaseTIe kasAya che. tethI koI ekAda tatva zodhI kADhI aTakI paDanAre zodhaka pitAnuM tattva haju adhUruM che evuM lAgatAM, bIjA jANakAra pAse vinA ADaMbare, namratAthI ane zraddhAthI daDI jAya che. upaniSadakALamAM thayelI e judI judI che ane nirNanuM vaividhya jenAM navAI pAmI javAya che. keTalAka pANane jagatanuM mULakAraNa mAne che (bRha. pa. pa. 1); keTalAka vAyune (chAM 4. 3. 1- 2); keTalAka AkAzane (chAM. 1. 9, 1); keTalAka prANane (chAM. 4. 3. 3); keTalAka asatane (te. 2. 1); keTalAka mRtyune (bu. 1. 2 1 - 2); keTalAka aMDane (cho. 3. 19. 1-3); keTalAka satane (cho. 6. 2. 1 -- 4); keTalAka prajApatine (pra. 1. 3 - 13): keTalAka AtmAne (ba. 1. 4 1 - 4); keTalAka amUrta puruSane (muM. 2. 1, 2 - 8); te keTalAka Izvarane (ve. 3. 2) sarvanuM kAraNa mAne che. mAnasika kSetramAM paNa temaNe judA judA muddAo uThAvelA ApaNe joIe chIe. maraNa bAda manuSyanuM zuM
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 mahAvIrasvAmIno sayamadhama agatyanuM sthAna hAya che tene paNa zarIrane calAvanAra thAya che te prazne paNa temanuM dhyAna khecyuM che, eTaluM ja naMha paNa te jJAnane ja sarvazreSTha jJAna mAnavAmAM AvyuM che (chAM. pa. 31. 4); kaTha (1. 1. 20 - 29). svaptAvasthA ane suSupti avasthAnI carcA paNa teTaluM ja bhAgave che. jIvanuM sthAna zarIramAM kyAM vicAra thayo che ( hai, 1. 6. 1 - 2 ). kANa che temaja iMdriyeA kAnA upara AdhAra rAkhe che tenI paNa carcA che (maiM. 2. 3 -4), jIvAtmAnuM kada keTaluM che .te viSe paNa carcA che ( bRha. pa, 6. 1; kaTha. 2. 2. 12; chAM. pa. 18. 1 ). AtmAnI jAgrata, svapta ane suSupta uparAMta ceAthI tuyyavasthAnuM paNa varSoMna che. ane aMte, AtmAmAM samagra vizva samAyuM che, AtmA e ja samagra jagatanuM mULa temaja adhiSThAna che ane tenA sivAya khIjAM kAMI nathI evA mAyAvAda paNa upasthita karavAmAM Avyo che. punarjanmanA siddhAMtanI paN sArI carcA thayelI che, ane devayAna, pitRyAna vagere mArgo temaja punarjanma prApta na thAya tevI mukta sthitinuM varNana ane tene prApta karavAnA upAye paNa carcAyA che. karmonA niyama paNa nizcita svarUpamAM ApaNane mAlUma paDe che. temaja mukti mATe samAjamAM rahI karma karyAM karavAM ke badhuM iMDI vanamAM jaI adhyAtmayeAgaparAyaNa ja rahevuM tenI paNa carcA che. ( bRha. 4. 4. 22; Iza. 2 ). sAruM' ke narasuM karavuM athavA na karavuM e manuSyanA hAthanI vAta che ( ka. 2 - 1; mukti. 2. 5- 6: gRha, 4. 4. 5) ke prANI teA avaza che ( kau, 3 -- 9) e prazna paNa carcAyA che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ * udhAta Ama vividha rIte manuSyajIvanane lagatA aMtima prazno cheDAvA zarU thavA, ane te praznonuM nirAkaraNa jUnAM zAstro ke vidhiomAM zodhavAne badale svaprayane AtmaciMtana ane adhyAtmagathI khoLavAnuM che e bhAva pedA thavo, e tattvajJAnanI daSTie atyaMta Avazyaka hovA chatAM, temAM tattvajJAna temaja AcAra baMnene mATe bhAre jokhame rahelAM che e saheje samajI zakAya tevuM che. kAraNa ke yajJakAMDanA vidhionI bAbatamAM te je phaLa mATe te karavAmAM AvatA, te phaLa je aihika hoya te tenI prApti ke aprAptirUpI pratyakSa purAvo najara sAme rahete. eTale game tevI uTAMga kalpanA te bAbatamAM na cAlI zake. te ja pramANe zraddhAthI amuka prAcIna graMthane ja anusaravAnuM hoya, tyAM je ke te kaI pratyakSa purAvo maLa zakya na hoya, te paNa, te graMthe potAnA jevA mANasothI saikAothI tapAsatA AvyA che evuM samAdhAna rahetuM. paraMtu AtmajJAna evI vastu che ke, tene e kAI khAsa bAhya purAvo na maLI zake. kAraNa jJAnIo pote ja tene mana ane vANIthI para TharAve che. eTale amuka mANase sAcuM jJAna prApta karyuM che ke nahi tenI kasoTI sAmAnya mANasa mATe eTalI ja rahetI ke, te mANasa saMnyAsI che, AtmaciMtanane Avazyaka evA kaThora tapazcaryA karato Avyo che tathA tenA puSkaLa anuyAyIo che. eTale pariNAme, game tevA binajavAbadAra ke dhUrta leke mATe game tevA siddhAMta ane game tevA paze sthApavAno mArga khullo thaI
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma gayo. tamAre cheka chellI keTIne sukhavAda ja upadeza hoya, te paNa tame saMnyAsI thAo ane zarUAtamAM amuka AkarI tapazcaryAo karI batAve eTale anuyAyIo AvI ja maLavAnA, ane eka vAra pratiSThita thayA pachI anuyAyIoe zraddhApUrvaka ApelA kAmabhAge svIkAravAmAM athavA te jAte ja temane tema karavAnuM kahevAmAM vAMdho nahi. kAraNa jJAnIne pApapuNyano lepa lAge nahi ! UlaTuM aMdara prajavaLatA jJAnane pratyakSa purAvo ja e kahevAya ke, game tevA bhautika padArtho ane viSaya bhogavavA chatAM tamArA jJAnane bAdha Avato nathI ! upaniSadomAM potAmAM ja chevaTanA bhAgamAM (tA. 1) AvA vividha bhrAmaka vAdonI noMdha levAI che ane kaThopaniSada vageree tevA vAdIo ane temanA anuyAyIonI AMdhaLA vaDe gherAtA AMdhaLAo" kahIne sakhata jhATakaNI kADhI che. paraMtu te bUma have kazI kAma AvI zake tema hatI nahi. je thavAnuM hatuM te thaI cUkayuM hatuM. durbhAgye, e samayanA e badhA vAdenA koI khAsa agatyanA ke svataMtra graMtha atyAre upalabdha nathI. mAtra tatkAlIna sAhityamAM virodhadaSTie je chUTAchavAyA ullekho maLI Ave che, te uparathI ja ApaNane temane viSe mAhitI maLe che. temanI upara upalaka daSTi nAkhI janArane paNa jaNAyA vinA nahi rahe ke, je haMmezA mATe lupta thayuM che, te dhArmika temaja sAmAjika itihAsakArane mATe keTaluM agatyanuM hatuM. kAraNa ke
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 upaghAta upaniSade ane jaina tathA bauddha dharmanA udayanA vacagALAmAM je samaya gayo che tenI kalpanA uparathI ja ApaNe mahAvIra bhagavAna temaja buddha bhagavAnanI sevAnI sAcI kiMmata AMkI zakIe tema chIe. vicAra ane AcAranI e avyavasthA ane arAjakatAmAMthI vyavasthA ane dhairyanAM to nirmANa karavAM e keTaluM agatyanuM ane agharuM kAma hatuM, tathA te kAma saphaLatAthI pAra pADIne te baMne mahApuruSoe Arya prajAne keTalI AbhArI karI che, tene khyAla ApaNe tyAre ja bAMdhI zakIe. e samayanI mAhitI ApaNane mukhyatve karIne nIcenAM sthaLoe maLe che? (1) sUtrakRtAMga, AcArAMga, bhagavatI sUtra ane naMdI sUtra jevA jaina Agama graMthe. teomAM ThekaThekANe kriyAvAda, akriyAvAda, ajJAnavAda ane vinayavAda, e cAra mathALAM heThaLa (180 + 84 + 67 + 33) 363 judA judA vAde athavA darzane te samayamAM hatAM evA ullekha maLe che. (2) teTaluM ja samakAlIna temaja tenAthI takta svataMtra evuM bIjuM sthaLa te bauddha graMthe che. jemake dIghanikAyanA brahmajAla sUtramAM buddha bhagavAnanA samayamAM 6ra abauddha vAda pracalita hatA ema jaNAvavAmAM AvyuM che. temanI vigate ane temanA pravartakemAMthI ghaNAnAM nAma jaina graMthamAMthI maLI AvatI mAhitIne ghaNI vAra maLatAM Ave che. je ke jaina ane bauddha gaNanAomAM te vAdenI saMkhyA je rIte
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvA nA sacamadhama gaNAvavAmAM AvI che te uparathI cAkhkhu mAlUma paDI Ave che ke, te saMkhyA potAnA siddhAMtothI viruddha keTalA prakAranA vAdA hAI zake ema gaNIne guNAkArathI upajAvI kADhelI che. paraMtu te uparathI te gaNanAnA badhA vAdene anaitihAsika mAnavAnI jarUra nathI. kAraNa ke bane gaNanAeAmAM amuka vA ane vAdIenAM nAma badhI vigatamAM maLatAM Ave che, eTale temane te aitihAsika mAnavAM joI e. (3) jaina ane bauddha gaNunAone TekA Ape evI keTalIka mAhitI zvetAzvatara upaniSada ( 1. 2. 6. 1); maitrAyaNI upaniSada ( 6. 14; 6. 20; 7. <); mAMDUkaya kArikA ( 1. 7. 9; 2. 20. 8) vagere brAhmaNa graMthAmAM maLI Ave che. A graMthamAM kAla, svabhAva, niti, yadacchA, mahAbhUtA, puruSa, Izvara vagerene mULatattva mAnanArA vAdanuM varNana ke khaMDana che. uparAMta SaSTitaMtra nAmanA sAMkhya graMthanA viSayAnuM varNana paMcarAtrAnI ahiM jnma sahitAmAM maLI Ave che. temAM sAMkhyathI bhinna evAM 32 tatreA eTale ke pramANe H 24 damaiAnu varNana che. te A brahmataMtra, puruSata Mtra, zaktita tra, niyatita Mtra, kAlata Mtra, 3 guNatatrA, akSarataMtra, prANataMtra, kartRtaMtra, sAmi (!) tatra, 4 jJAnataMtra, pakriyAtrA, 1 mAtrAtrA, 5 bhUtatA. e traNe prakAranAM sthaLeAmAM varNavelA judA judA vAdamAMthI kAlavAda atharvaveda (19. 53, 4) jeTale! jAte che. ane tenuM vistRta varNana mahAbhArata ( zAMtipa223 ( 2
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAghAta 225) vagere graMthAmAM maLI Ave che. zvetAzvatara 'upaniSadamAM ( 1. 2. 4; 6. 14. 16 ) tenuM khaMDana kareluM che. uparAMta pachInA jAtakaprathAmAM ( naM. 245), azvadhAnA saudarAnaH kAvyamAM ( 16, 17 ) tathA sAMkhyasUtramAM ( 1. 12 ) tenuM khaMDana che. paraMtu mahAvIra temaja mudde te vAdaneA nAma daI te ullekha karyo nathI, ke kha Dana karyu" nathI. zIlAMkAcArye AcArAMgasUtranI TIkAmAM zvaravAda, AtmavAda, niyativAda, svabhAvavAda ane yadacchAvAdanI sAthe kAlavAdane akriyAvAdamAM samAvI dIdhA che; kAraNa te vAda paNa aMdha - meAkSa, sukhaduHkha vagerenuM kAraNa kAlane ja mAnatA hAI eka prakAranA akriyAvAda ja che. akriyAvAda eTale karmanI javAbadArI temaja phaLamAM na mAnanArA vAda. < zvaravAda, AtmavAda, puruSavAda vagere vAdA upaniSade mAM suprasiddha che. te vAte akriyAvAdamAM samAvavAnuM kAraNa e lAge che ke, kauzI. 3-9 vageremAM AvelA C sAdhu Aracata, eSa asAdhu kArayati, Izvara mANasa pAse sArAM karmAM karAve che, tathA kheATAM karAve che' vagere siddhAMtA, temaja AtmA niSkriya che, tene pApapuNyane lepa thatA nathI vagere siddhAMtA chellI hade laI javAmAM Ave, teA akriyAvAda ja AvIne UbhA rahe che. sAMkhya siddhAMtamAM paNa prakRtine ja badhI kriyAnuM mULa mAnelI che ane puruSane nirguNa tathA nilepa mAtelA che; eTale tenI vikRtimAMthI paNa akriyAvAda prApta thAya che.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAsIno sayamadhamAM paMcamahAbhUtamAM ja paraleAkamAM na mAnanArA bhUtavAdIe dekhItA akriyAvAdI che. ra mAnanArA tA AtmA ke ja svabhAva, niyati ane yadacchAvAdIonuM paNa temaja che. akriyAvAdIo uparAMta mahAvIra bhagavAna kriyAvAdI, ajJAnavAdI ane vinayavAdIne ullekha kare che. jaina temaja bauddho ane kriyAvAdIe ja che para Mtu teemAM kriyAnI bAbatamAM ja amuka matabheda che. tenuM tathA vinayavAdInuM varNana AgaLa yAgya sthaLe kareluM che. ajJAnavAdIonA siddhAMtanuM varNana saMjaya elaTrIputtanA vanamAM AvI jAya che eTale have jaina temaja bauddha graMthamAM moTe bhAge samakAlIna evA je keTalAka prasiddha vAdIone ullekha maLe che, temanuM ja varNana ahIM utArIe. kAraNa ke mAtra vAdanA ullekha karatAM aitihAsika vyakti rUpe prasiddha vAdInI hakIkata vadhu prAmANika gaNAya. 5 bhagavAna mahAvIra ane yuddha bAda karatAM nIcenA pAMca AcAryo te samaye atyaMta prasiddha hatA. temanAM nAma A pramANe che (1) pUraNu kassapa ( pUrNa kAzyapa ) (2) padha kaccAyana ( kaMku kAtyAyana ) (3) ajita kaisakambalI ( ajita kezaka balI ) (4) mali geAsAla ( marina gozAla ) (5) saMjaya elagnIputta.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra7. upaghAta baddha graMthamAM temanA siddhAMtanuM je varNana maLe che te ahIM utAravAmAM AvyuM che. sUtrakRtAMgamAM nAma dIdhA vinA temanA ja siddhAMtone ulekha thayela che e vAcaka tarata joI zakaze. 1. pUraNakamsapa: teno siddhAMta A pramANe varNavavAmAM Avyo che: koIe kAMI karyuM hoya athavA karAvyuM hoya, kApyuM hoya athavA kapAvyuM hoya, trAsa Ape hoya athavA apAvyo hoya, pote zAka karyo hoya, pitAne trAsa thaye hoya athavA bIjAne apAvyo hoya, pote bI hoya athavA bIjAne bIvarAvyo hoya, prANIne vadha karyo hoya corI karI hoya, ghara phADayuM hoya, dhADa pADI hoya, ekAda gharamAMthI kAMI ceryuM hoya athavA vATamAM lUMTa karI hoya athavA vyabhicAra karyo hoya, ke jUThuM bolyo hoya, te paNa tene pApa lAgatuM nathI. tIkSNa dhAravALA zastrathI je kaI pRthvI upara mAMsanI eka hAra athavA Dhagale kare, te temAM muddala pApa nathI. gaMgA nadInA dakSiNa tIra upara jaI kaI mArAmArI kare, kApe athavA kapAve ke trAsa Ape athavA apAve to paNa temAM muddala pApa lAgatuM nathI. athavA gaMgA nadInA uttara kinArA upara jaI koI dAna de athavA devarAve, yajJa kare athavA karAve, te tethI jarA paNa puNya thatuM nathI. dAna, dharma, saMyama, satya bhASaNa e badhAthI kAMI ja puNya thatuM nathI. emAM jarA paNa puNya nathI." 1 A temaja have pachI mUkelA bIjA vAdIonA siddhAMtonA utArA adhyApaka dharmAnaMda kasuMbInA purAtattva pu. 2 mAM prasiddha thayelA lekhamAMthI lIdhA che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma pUraNa karUpa I. sa. pUrve pa7ra mAM maraNa pAmyo ema kahevAya che. eTale te amuka aMze buddhane samakAlIna ja kahevAya. sAmaggAphala sutta ( dIdhanikAya) mAM tenA vAdane akriyAvAda kahevAmAM Avyo che. sUtrakRtAMga 1. 1. 1. 13 mAM tenA vAda jevo ja vAda Ave che. TIkAkAra tene akAraka vAda kahe che. AtmA potAnA mULa svarUpe niSkriya che, tathA pApapuNyathI para che evA upaniSadanA vAdane aMtima hade laI javAmAM Ave, to A ja vAda AvIne Ubho rahe. bauddha sAhityamAM pUraNa kasapane "acelaka" eTale nagna tapasvI tathA meTA ziSyavRMdanA nAyaka ane dezabharamAM prasiddha evA tIrthakara tarIke varNavavAmAM Avyo che. 2. paphadha kaccAyana : tene siddhAMta A pramANe varNavavAmAM AvyuM che: A jagata sAta padArthonuM baneluM che ane te padArthone kaI paNa kAraNathI vinAza nathI. te sAta padArtho koIe karelA ke karAvelA, athavA nirmANa karelA ke karAvelA nathI; teo vaMdhya, kUTastha ane staMbha jevA acala che. te hAlatA nathI, badalAtA nathI, eka bIjAne trAsadAyaka thatA nathI ke eka bIjAnuM sukha ke duHkha athavA bane utpanna karI zakatA nathI. te sAta padArtho nIce mujaba che : pRthvI, Apa, teja, vAyu, sukha, du:kha ane jIva. A sAtane mAranAra, marAvanAra, sAMbhaLanAra, kahenAra, jANanAra athavA varNana karanAra keI paNa nathI. je tINa zastra vaDe koInuM DokuM kApe che, te keInuM paNa jIvita haraNa karato nathI. mAtra A sAta padArthonI vacalI jagAmAM zastroe praveza karyo eTaluM ja."
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadyAta pakudha kAyana paNa buddhane kaMIka aMze samakAlIna hato. praznopaniSadamAM kabadhI kAtyAyano ullekha che. kabadhI ane kakuda e baMne zabdo eka ja zArIrika beDanA vAcaka che. buddhiSa jaNAve che ke, te ThaMDu pANI kadI naheAte pIte, garama pANI ja pIta; temaja tenA anuyAyIo paNa tapasvI jIvana gALanArA hatA. enA vAdane zAzvatavAda athavA anaWvAda kahevAmAM Ave che. sUtrakRtAMga 1. 1. 1. 15 - 6 mAM varNavelA vAdane veNImAdhava baruA ? pakudha uccAyananA vAda tarIke jaNAve che. jo ke temAM AtmA sAthe cha padArtha mAnanAra vAdInuM varNana che. upaniSadonA, "AtmAne mArI zakAto nathI, chedI zakAto nathI" (kauzI. 3. 8; kaTha. 1. 2. 18 - 25) e siddhAMtane jarAka AgaLa laI jaIe, eTale A vAda ja AvIne ubho rahe che. 3. achata kesakabA ene siddhAMta nAstika, cArvAka ke lokAtika matane ja maLato Ave che. A vAda dareka kALamAM koIne koI svarUpe astitvamAM hoya ja che. e vAdane bhUtavAda paNa kahI zakAya. jagatanA mULa kAraNa tarIke jaDa bhUta ane temanI jaDa zakitao sivAya bIjuM kAMI na svIkAravuM e bhUtavAdanuM mukhya lakSaNa hoya che. eka sAmAnya valaNamAMthI vyavasthita darzananuM svarUpa letAM A vAdane vAra na lAge. kauTilya te pitAnA arthazAstramAM lokAyata darzanane eka svataMtra darzana tarIke sthAna Ape che. je samaye koI be tattvo nAnAmAM nAnI ekAda vAta viSe 1. prIbuddhisTIka InDiyana philosepha, pA. 281 - 6.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 mahAvIra svAmIne saMyamadharma paNa ekamata na thaI zakatA hoya, teve samaye nakAmI tAtvika carcAomAMthI pAchA pharI, pratyakSa dekhAtA padArthomAM sAmAnya buddhi samajI zake tevI rIte bhautika jIvana jIvavAne upadeza ApanAra tIrthakaranuM sthAna pAme ja. achatane siddhAMta A pramANe hatoH dAna, yajJa, hema vagere kAMI paNa nathI. sArA khoTA karmanuM phaLa athavA pariNAma paNa nathI. A leka, paraleka mAtApitA ke devo nArakIo vagere pAralaukika nio paNa nathI. A leka ane paralokane jANI ane barAbara oLakhI, bIjAne zIkhavanArA, sarvajJa ane sAce mArge ja janArA zramaNa ke brAhmaNe A jagatamAM nathI. manuSya cAra bhUtano banelo che. jyAre te mare che tyAre tenAmAMthI pRthvI dhAtu pRthvImAM, A dhAtu pANamAM, teje dhAtu tejamAM ane vAyudhAtu vAyumAM jaI maLe che ane Indriyo AkAzamAM jAya che. marelA mANasane cAra puruSe ThAThaDImAM nAkhI, rastAmAM tenA guNa gAtA gAtA smazAnamAM laI jAya che. tyAM bhUkharA raMganAM hADakAM paDI rahe che ane teNe karelA yajJa, hAma ane Ahutio rAkhaDIrUpe bAkI rahe che! dAna, (hema nI A bevakUphI mUrkha mANasoe zodhI kADhI che. je koI AstikavAdanuM pratipAdana kare che, tenuM kaheluM taddana khoTuM ane nakAmI baDabaDa che. DAhyA ane mUrkha baMnene zarIra juduM paDyA pachI uccheda ane vinAza thAya che. maraNa pachI temanuM kAMI bacatuM nathI." 1. barAbara AvA ja zabdo sUtrakRtAMga 2. 9 mAM Ave che. 2. sUtrakRtAMga 1. 1. 11 - 2 mAM AvA ja zabdo che.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ upaghAta 31 achata vALano banAvelo kAmaLe ja eDhato tethI te kezakuMbalI kahevAtuM. bauddha graMthomAM tenA vAdane ucachedavAda kahyo che. 4, makhali sAla : A eka te samayanI dhyAna kheMce tevI vyakti che. te AjIvika saMpradAyano trIjo ane chelle tIrthakara kahevAya che. virodhIoe tenuM je rIte varNana karyuM che, te rIte jotAM te mANasa zI rIte pitAne paMtha phelAvI zakyo e ja navAI lAge che. kAraNa ke tenA siddhAMta pramANe mANasamAM sAruM athavA beTuM kAMI ja karavAnuM baLa, vIrya, puruSakAra ke parAkrama ja nathI. upAsakadazAsUtramAM te gosAlanA anuyAyI eka kuMbhArane bhagavAna mahAvIre mAtra eTalI ja dalIla karIne samajAvI dIdhuM che ke, je mANasamAM kazuM ja karavAnuM baLa, vIrya ItyAdi na hoya, to koI mANasa AvI A tArAM vAsaNa corI jAya ke bhAgI nAkhe athavA A tArI priya strI sAthe vyabhicAra kare, to tAre tenI sAthe jhaghaDavA na besavuM. kAraNa tAre mane mANasamAM corI karavAnuM, vyabhicAra karavAnuM... ke kAMI paNa karavAnuM baLa ja nathI! ane chatAM azoka rAjAnA zilAlekhamAM traNa vakhata AjIvika saMpradAyano mAnapUrNa ullekha karavAmAM AvyA che tathA tenA pautra dazarathe temane mATe rahevAnI guphAo bheTa ApI che. virodhIo paNa eTaluM te kabUla kare che ke, te lake acelaka (nagnAvasthAmAM rahenArA ) tapasvIo hatA; sarva vastuomAM jIva rahyo che mATe temane IjA na thAya evI rIte cAlavuM ema mAnatA; tathA sAmAnya
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 mahAvIrasvAmIne sacamadhama rIte bhikSA mAgavA jatAM kUtaruM sAmuM UbhuM hoya ke mAkhA abhaNatI hAya, te temanA hissAmAMthI bhAga pADanArA na banavA khAtara, bhikSA lIdhA vinA cAlyA jatA. majijhanikAyamAM jaNAvyuM che ke, 'AjIvika leAkeA kadI khIjAte| hukama mAnI svamAnabhaMga thavA detA nathI, temaja peAtAne mATe taiyAra karelA khArAka svIkAratA nathI. lekA khAvA beThA haiAya tyAMthI athavA dukALanA vakhatamAM bhegA karelA annamAMthI te bhikSA mAgatA nahi tathA te mAchalI, mAMsa ke mAdaka padArtho khAtA nahi.'uparAMta jaina paraparAmAMthI paNa eTaluM te ApaNe cokkasa jANI zakIe chIe ke, pArzvanAthanA saMpradAyanA sAdhuonI AcArazithilatAthI khinna thaI mahAvIra geAsAla sAthe cha varSa rahyA hatA, tathA-geAsAle mahAvIranI pahelAM be varSe jinapada prApta karyu hatuM. mahAvIranA ane geAsAlanA siddhAMtAmAM keTalIka bAbatamAM dhaNuM sAmya che. te uparathI kANu kAnI pAse zIkheluM te bAbata vividha aTakaLe cAlyAM kare che. jainaparaparA je AgrahathI gAmAlane mahAvIrane ziSya TharAvavA prayatna kare che. te uparathI mahAvIrane ja geAsAlanA ziSya tarIke Adhunika vidyAne rAve che ! bauddhagraMtheAmAM geAsAlane siddhAMta A pramANe varNavyA che : 1. te sAmya nIcenI khAkhatAmAM che : (1) nirjIva rRkhAtA jaDa padArthomAM paNa jIva rahelA che evI kalpanA (2) prANImAtranA (liMga) zarIranA raMga pramANe bhUrA, pILeA vagere cha bheda (3) kadAca hAya, kadAca na hAya, kadAca hAya temaja t paNa hAya, evA traNa rAzivALA vAkyaprayAga.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ udaghAta prANuonI apavitratAnuM kAMI paNa kAraNa nathI; kAMI hetu sivAya ke kAraNa sivAya ja prANI apavitra thAya che. prANIonI zuddhatAmAM paNa kAMI hetu nathI, ke koI paNa kAraNa nathI. hetu sivAya, temaja kAraNa sivAya ja prANI zuddha thAya che. pitAnA ke bIjAnA sAmarthyathI kAMI paNa thatuM nathI. bala nathI, vIrya nathI; puruSanI zakti athavA parAkramamAM paNa kAMI nathI. sarve sarasarve prANI, sarve jIva avaza, durbala, ane nirvIrya che. teo nasIba, jAtivaiziSTa ane svabhAva anusAra badalAya che. ane cha mAMthI koI paNa jAtimAM rahIne sarva duHkhane upabhoga kare che. . . . "84 lAkha mahAkalpanA pherAmAM gayA pachI DAhyA ane gAMDA baMnenA duHkhano nAza thAya che. A zIla, vrata, tapa athavA brahmacaryathI aparipakava karmone padma karI nAkhIza athavA "paripakava thayelAM karmonAM phaLa bhogavIne nahi jevAM karI nAkhIza" evuM je kaMI kahe, te te banavAnuM nathI. 1. "padArthonI vividhatAnuM kAraNa niyati, sagati ane bhAva che. 2. khATakI, pAradhI vagere lokono kRSNa jAtimAM samAveza thAya che. bhikSa vagere karmavAdI lokone nIla jAtimAM, eka vastra rAkhanAra nirone lohita jAtimAM, sapheda vastra paheranArA acelaka AjIvika zrAvakono haridra jAtimAM ane naMda vaccha, kisa, saMkicca ane makhaligosAla (AjIvika saMpradAyanA mukhya AcAryo) ne parama zukla jAtimAM. jaineno lezyAone siddhAMta A sAthe sarakhAvavA je che. teo paNa guNakarma anusAra mane kRttinA AvA raMgabheda pADe che. 3. evI jaina mAnyatAne A virodha che. kriyAvAdI gaNAtA buddha paNa A mAnyatAne prabaLa virodha (majhimanikAya, cULadukha - khabdha suttamAM) karyo che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34. mahAvIrasvAmIne saMyama dharma A saMsAranAM sukhaduHkha parimita, pAlIthI mApI zakAya e rIte TharAvelAM (niyata) che. ane te kamIjAstI athavA vattAochAM karAvI zakAya tema nathI. je pramANe sUtarane daDe pheMkatA te UkalI rahe tyAM sudhI ja jAya, tema DAhyA ane mUrkhanA duHkhano (saMsAranA) pherAmAM gayA pachI ja nAza thaze." bauddhagraMthomAM enA siddhAMtane saMsArazuddhivAda kahyo che. te hAthamAM "maskara' eTale daMDa dhAraNa karatA hovAthI (ekadaMDI) mazkarI gosAla kahevAya che. tenuM sAla nAma paDavAnuM kAraNa ema batAvavAmAM Ave che ke, te gauzALAmAM janmyA hatA. gesala mahAvIrano samakAlIna hatuM temaja te baMne cha varSa sAthe rahyA hatA; e uparathI jaina sUtromAM tenA viSe vadhu mAhitI maLavI joIe ema saheje lAgyA vinA na rahe. te pramANe bhagavatIsUtra, upAsakadazA, sUtrakRtAMga vageremAM gesalanA vistRta ke TUMkA ulleba maLe paNa che. paraMtu te badhe ThekANe tene cAritryabhraSTa temaja mahAvIrane eka vakhatane ziSya TharAvavA eTalA badhA prayatna karelA mAlUma paDe che ke, dekhItI rIte ja te ullekha upara bahu AdhAra na rAkhavAnuM mana thaI jAya che. virodhIonA ullekho uparathI niSpakSapAta daSTie gesAnA siddhAMtane zakya teTalI sArI rIte rajU karavAno prayatna veNImAdhava baruAe pitAnA pustakamAM karyo che. 1. prIbuddhisTIka iDiyana philosephI pA. 29-318.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ udaghAta 5 5. saMjaya belaTrIpura : saMjaya buddhane samakAlIna nahato. te paNa parivrAjaka hiI tIrthaMkara tarIke prasiddha hato. buddhanA mukhya ziSyo sAripura ane mogalAna prathama saMjayanA anuyAyIo hatA ema jaNAvavAmAM Ave che. saMjayanA upadezanuM valaNa vikSepavAdI ke ajJAnavAdInuM hatuM. te kaheto ka, ""zuM paraloka che ?' ema mane pUchavAmAM Ave to, paraleka che' ema mane lAge che, paraleka che" ema huM kahIza. paraMtu mane ema paNa nathI lAgatuM ane tema paNa nathI lAgatuM. A baMnethI bhinna evuM paNa nathI lAgatuM. nathI' ema paNa kAMI lAgatuM nathI ane "nathI ema nathI ema paNa lAgatuM nathI. e ja pramANe aupapAtika prANIo sArAM ane khATAM karmonuM phaLa tathA tathAgata maraNa pachI rahe che ke nahi e bAbatanuM paNa samajavuM. " sUtrakRtAMgamAM ajJAnavAdInuM varNana 1. 6. 27; 1. 12 1- 2; 2. 2. 76 mAM Ave che. A ajJAnavAda manuSyone indriyAtIta vastuonI vyartha carcAomAMthI pAchI manuSyajIvanane lagatI sIdhI vAtamAM ThekANe lAvavA ghaNo upayogI thaI paDe. buddha paNa pitAne evA aMtima praznonI bAbatomAM koI pUche tyAre kahetA ke, "te viSe huM kAMI kahI zakuM tema chuM ema meM kadI keI ne kahyuM nathI. tamane jagatamAM duHkha dekhAtuM hoya ane temAMthI nIkaLavAno mArga joItuM hoya, te mArI pAse 1. garbhavAsa pAmyA vinA ja paralokamAM janmanAra deva nAraki vagere.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma Avo. bANa vAgyuM hoya tyAre temAM pIMchAM keTalAM che athavA te kayA pakSInAM che evI nakAmI ciMtAmAM paDanAra mUrkha che. kharI jarUra bANa vAgyuM che te jANavAnI ane tene kADhI nAkhavAnI che!" sabaLa lekonA hAthamAM eka upayogI sAdhananI garaja sArI zake te e vAda, paraMtu, nirbaLa, thAkelA athavA sukhezI lokonA hAthamAM eka vinAzaka sAdhana thaI paDe. kAraNa tenA AzarA heThaLa, manuSyajIvananA aMtima praznonI TekaNI buTTI karI, nityaprApta aihika jIvanamAM tathA tenAM sukhamAM ja magna rahevAnI sagavaDa game tene maLI jAya. ane kAMika tevuM ja pariNAma te jamAnAmAM AvavA paNa lAgyuM hatuM. eka vAra evuM banyuM, eTale pharI tattvajijJAsA ane AcArane temane yogya sthAne sthApI ApavAM e ghaNuM muzkela banI jAya. tema karatA pahelAM, prathama lekonA hAthamAM AvI paDeluM te hathiyAra ja nakAmuM karI nAkhavuM joIe. te kAma mahAvIre syAdvAdathI pAra pADayuM. saMjaya kaheto ke, koI paNa vastu viSe "te che " ema paNa na kahI zakAya ke "te nathI' ema paNa na kahI zakAya. ke "te che ane nathI" ema paNa na kahI zakAya. mahAvIra bhagavAne jaNAvyuM, alabata, dareka vastu anaMta dharmI yukta hovAthI, tenA koI paNa amuka dharma upara bhAra mUkI, tene viSe nirapekSa kathana karavA jaIe, te tenAthI viruddha evuM kathana paNa e rIte amuka dRSTibiMduthI karI zakAya; ane ema thatAM ajJAnavAda AvIne Ubho rahe. paraMtu ema karavuM e ja khoTuM che. anaMta dharmo yukta vastu mATe, amuka dharmanI apekSAe
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodaghAta 37 syAH "ema paNa hoI zake" evuM ja kathana saMbhavI zake. amuka daSTibiMduthI eTale ke amuka dharmanI, kALanI ke kSetranI apekSAe kaI vastune ApaNe che (Asti) ema paNa kahI zakIe. te ja pramANe anya dharmanI, kSetranI ke kALanI apekSAe te "nathI' (catrAta) ema paNa kahI zakIe. tathA vividha dRSTibiMduo upara anukrame bhAra mUkI, te "che ane "nathI" (sthAti, cADyAti) ema paNa kahI zakIe. paraMtu te baMne virodhI prayogane krama vinA eka ja sAthe koI paNa vastunI bAbatamAM samajavA jaIe, te te vastu avaktavya (Avavatavya) banI jAya. kAraNa bane virodhI dharmo eka sAthe eka vastumAM ciMtavI ka kahI zakAtA nathI. Ama e cAre prakArene vaLI eka bIjA sAthe bheLavatAM, bIjA nIcenA traNa prakAre nIkaLI Ave. jemake amuka daSTibiMduthI vastune "che" ema paNa kahI zakAya ane pAchI avaktavya paNa kahI zakAya (cAtrAhita cATavavataca); tathA, te ja pramANe judAM judAM daSTibiMduthI te "che, te "nathI" ane te "avaktavya" che ema paNa kahI zakAya. (cArita, cAnAsti, sthAvata ).1 leke vastunA amuka dharmo upara ja bhAra mUkavA jAya che ane bIjA dharmo upara durlakSa karI. ekAMtika kathana karavA jAya che, tethI vividha virodhamAM sapaDAI chevaTe ajJAnavAda upara AvIne UbhA rahe che. paraMtu tema na karatAM, 1. jekebI A viSe TIkA karatAM jaNAve che ke, je keI virodhI vAdIne cUpa karavo na hoya, to keIpaNa tattvavicAraka AvI sAmAnya vAta ATalA ADaMbarathI rajU karavAnI jarUra dekhI zake kharA?
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma je vastune aneka dharmo yukata svIkArI laI, tene viSe aneka sApekSa kathane thaI zake ema svIkArI laIe, te vastu paNa kAyama rahe ane ApaNe vyavahAra paNa cAle. jemake, AtmA badhA pheraphAramAM kAyama rahe che mATe te phUTastha nitya che ema ja kahevuM e jema beTuM che, tema AtmA je pheraphAra rUpe dekhAya che te kSaNika paryAyo ja sAcA che ane te pheraphAra pAchaLa nitya kAyama rahenArI AtmA jevI vastu che ja nahi ema kahevuM e paNa cheTuM che. ane Ama nitya AtmA. paNa nathI, tathA kSaNika paNa nathI ema dekhI, AtmA jevI vastu ja che ke nahIM ema kazuM kahI zakAya tema nathI ema mAnI levuM, e paNa khoTuM che. tene badale dareka vastu dravya ane paryAya ubhayAtmaka che, tethI dravyarUpe nitya che ane paryAya rUpe anitya che ema mAnIe, to vastu paNa kAyama rahe ane ApaNe vyavahAra paNa kAyama rahe." 6. vinayavAdaH A vAdane artha samajavAmAM ghaNI samaphera thatI jovAmAM Ave che. vinaya eTale cAra viSayaka vidhAna. jaina "vinayavAda jevo ja bauddha zabda "sIlabataparAmAsa" che. dhammasaMgaNImAM A vAdane varNavatAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke, "A leke mAtra AcAranA amuka niyama pALavAthI ja zIlazuddhi thAya che ema mAne che." buddha kahe che ke, "azikSita loke mane keTalIka tuccha ane binaagatyanI vastuo mATe vakhANe che. jemake teo kahe che ke, gautama prANavadha ane jIvahiMsAne tyAga karanAra hoI, keI Ape teTaluM ja le che . . . ItyAdi. paraMtu AvI pUla bAbate karatAM bIjI vadhu mahattvanI, sUkSma ane gahana
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ udaghAta 39 vastuo mATe kharI rIte tathAgatane vakhANavo joIe.' ugnehamAna kahe ke, kAyAthI kAMI pApa na kare, vANIthI koIne pIDA thAya tevA zabdo na bele, manamAM kAMI pApavRtti na rAkhe ane sadAcArI hoya, te te mANasa saMpannakuzala eTale ke "karavAnuM badhuM karI cUkele" kahevAya." tyAre buddha kahyuM ke, je ema hoya te tarata avatareluM bALaka badhA nItiniyamo pALanAra, sadAcArI, kRtakRtya, saMpannakuzala ane anupama zramaNa kare. kAraNa tene zarIranuM khAsa bhAna hetuM nathI ke jethI te kAyika pApa kare. tene bhASA ja nathI hatI eTale vAcika pApa paNa te kyAMthI kare che ane tene mana paNa nathI hotuM eTale malina vRtti paNa kyAMthI rAkhe? keTalAka leke AcAra upara ja bhAra mUkI, AcAranuM mULa je jJAna, tenA tarapha durlakSa karatA. temane virodha karIne budde jaNAvyuM che ke, mAtra pApakRtya na karanAra mANasa dhArmika na kahI zakAya. te kahetA ke, cetanA varAmi kamma. yAjJavalkaye paNa kahyuM che ke, je saMkalpa tevuM karma." kaI paNa karmane karma tyAre ja kahevAya ke, jyAre te manuSyanA saMkalpamAMthI nIpajyuM hoya, tenI pAchaLa amuka hetu hoya, ane te amuka nizcita lakSya siddha karatuM heya. te jamAnAmAM smRtikAe AcAranA amuka vidhionA pAlana upara ja bhAra mUkavA mAMDyo haze tathA leko paNa te vidhionA pAlanane dharmasarvasva mAnI, te AcAranA hetu ane lakSya tarapha bedarakAra banyA haze, eTale mahAvIra vagerene temanI sAme virodha karavo paDyo haze. tatvArtharAjavArtikamAM vinayavAdIonAM je nAma ApyAM che, temAM smRtikAre jevAM
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 mahAvIrasvAmInA sacamayama nAme ja ApaNane mukhyatve jaNAI Ave che. . jemake : vasiSTha, pArAAra, jAturmANa, vAmIki, rohiM, satyadatta, vyAsa, zailAputra, aupamanyava, caMdradatta, ayasphUrNa ityAdi. 6 A badhA vAdAnA ane vAdIone paricaya ahIM sudhI karatA AvelA vAcakane eTalu lAgyA vinA te| nahi rahe ke, je jamAnAmAM AvI dhRSTa kalpanA ane eTalA ja dhRSTa AcArA zakya banyAM haze, te jamAnA, bIjuM kAMI nahi tA tAttvika siddhAMtAnI bAbatamAM bahu utsuka hAvA joI e. eka pachI eka vAdIe peAtapeAtAnA vAdA ane anuyAyIonAM jhUMDa laIne, gAma bahAra udyAnamAM AvIne paDAva nAkhatA hoya ane potapotAnA vAdAnA upadezathI ane AcArathI edhaDaka pracAra karatA hoya, te vastusthiti zakya banavAne eTaluM to kabUla rAkhavuM ja joIe ke, AmaprajA e bAbatamAM kAMI paNa sAMbhaLavAne, jANavAne ka AcaravAne utsuka tA hatI ja. te vakhatanA badhA ja vAdIe lokabhASAmAM ja potapeAtAnA siddhAMtA kahetA mAlUma paDe che tenA artha paNa e ja che. tattvajJAna amuka va ke zAstronI ja milakata gaNAtuM hoya, tyAM AvuM na bane. te vakhatanuM badhuM tattvajJAna AmaprajA mATe che, tathA AmaprajAne uddezIne kheAlAyeluM che. te vakhatanI edhapati paNa evI ja anurUpa heAtI. sUtrakRtAMgamAM jIvahiMsAnI karapINatA batAvavA ApaNA tattvajJa, adhA beThA haiAya che tyAM baLatA aMgArAnI bharelI leADhAnI kaDhAI lAvIne dhare che ane darekane te kaDhAI khullA hAtha vaDe pakaDavAnuM kahe che. badhA dAjhavAnI
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 upodaghAta ke tene hAthamAM levAnI nA pADe che. tyAre te temane kahI batAve che ke, "vAha! jema tamane duHkha apriya che ane tame du:khathI bacavA cAhe che, tema bIjA prANIone paNa duHkha apriya che ane teo paNa tenAthI bacavA cAhe che. mATe have je jANI joIne jIvahiMsA karaze, te janmajanma anaMta duHkha pAmaze !" brAhmaNuyugamAM je jJAna yajJanA purahitomAM ja chAnuM rahyuM hatuM tathA upaniSadakALamAM je araNyavAsI muni ane tenA seMkaDe ziSyomAMthI koI lAyaka adhikArI pUratuM ja niyata rahyuM hatuM, te tattvajJAna have AmaprajAmAM ghasaDAI AvyuM che. ane tenA phAyadA temaja geraphAyadA have ApaNe spaSTa joI zakIe chIe. amuka amuka niyata maryAdAomAM ja suMdara lAgate game tevo meTe siddhAMta paNa have sAmAnya janasamudAya AgaLa khullAmAM tapAsAya che. pariNAme, sAmAnya buddhi tene je artha samajI zake ane svIkArI zake te ja arthamAM te siddhAMta rUDha thAya che ane tethI game tevA sArA siddhAMta paNa temanI chellI hade laI javAtA ApaNe joI zakIe chIe. bIjI bAjuthI ADabarI chatAM catura vAdIo paNa lekene vadhAre gUMcavavAmAM ocho phALo nathI ApI rahyA. bolavAmAM amuka prakAranI cAlAkI ane dhRSTatA, tathA AcAramAM te jamAnAmAM jJAnInAM lakSaNa tarIke svIkRta thayelAM kaThera tapazcaryA ane bAhya saMnyAsa potAnA jIvanamAM eka vAra dekhADI batAve, eTale tIrthakara tarIke svIkArAtAM kAMI bhAre muzkelI naDe nahi; ane eka vAra tIrthakara tarIke pratiSThA maLI, eTale
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAsIne sacamadhama pachI tenA game tevA adhUrA ke viparIta siddhAMtA paNa vedavAkya ja Thare. ane te leke jANI joIne ja tema karatA hatA ema paNa nahotuM. sUtrakRtAMgamAM ja ( 2 - 1 ) e vAta bhArapUrvaka taiAMdhI che ke, prathama te te leAkAnA manamAM evA nizcaya hAya che ke, ApaNe zramaNa thaI hiMsAdithI virata yazuM tathA anaMta sukhanA mArga prApta karIzuM. paraMtu pachI sAce mAga jhaTa na maLavAthI tathA aMtaramAMthI bhautika sukhAnI lAlasA dUra thaI na hovAthI, te leAkeA A pAra ka pele pAra paheAMcavAne male adhavaca ja kAmabheAgAmAM DUbI jAya che. ' AthI ja uttama paNa gajA uparAMtanAM dhyeye game tevA binaadhikArI AgaLa rajU na karavAnI kALajI rAkhavAne tathA tetrAM dhyeye| amuka adhikArI varga ke puruSomAM ja maryAdita karavAnA prayatna vAravAra pratihAsamAM thate ApaNane mAlUma paDe che. paraMtu, paristhitimAM pheraphAro thatAM thatAM te maryAdA teDavAne prasaga AvIne UbhA rahe che. te vakhate sAmA pratyAdhAta thaI, amuka varga pUratI maryAdita thayelI te mUDI . AkhA samudAyane vaheMcI nAkhavAmAM Ave che; ane eka vAra te prajA gAMDI banI - peAtAnA vijayanA utsAhamAM AMdhaLI banI te dhyeye! pAchaLa doDavA lAge che. ApaNe je yuganI vAta karI rahyA chIe, temAM paNa tevuM ja kaMIka thatuM ApaNane mAlUma paDe che. tethI ja AkhI prajAne utsAhamAM AvI jaI, atI driya dhyeyeA pALa, tyAgA karIne tathA TheramAM The - - game teTalA asaMbhavita lAgatA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodudhAta saMyamo ane tapasyAone paNa na gaNakArIne, deDatI ApaNe joIe chIe. paraMtu AkhI prajA evAM e pAchaLa lAMbe vakhata deDI zake nahIM. pariNAme ApaNe TUMka samayamAM ja vividha vikRtio pedA thatI spaSTa dekhI zakIe chIe. dhIme dhIme te bharatIne ThekANe oTa ja AvatI ApaNe dekhIe chIe. ane tethI, eka vAra jeTalA jorathI prajA te iMdriyAtIta e pAchaLa deDI hatI, teTalA ja jethI te pAchI bhUla bhautika dhyeya ane aihika jIvanane ja rajU karatA siddhAMtone vaLagatI dekhAya che. pariNAme tevA bhautika vade uparAMta prajAnA unmArge thayelA prabaLa prayatnane aMte AvelI niSphaLatA ane hatAzatAnA sUcaka niyativAda ane ajJAnavAda paNa temanA skUlamAM dhUlamAM svarUpe pracAramAM AvatA ApaNane dekhAya che. eka vAra prajA Ama thAkIne tathA hatAza banIne puruSArthahInatA tathA badhA ja prakAranA praznonI bAbatamAM AMkha mIMcavA tarapha ja vaLI, eTale tene pharI saceta tathA puruSArthayukta karavAnuM kAma keTaluM muzkela banI jAya te saheje samajAya evuM che. Ama te samayane prazna dividha banI jAya che. eka bAju, mUMjhAyelA tathA thAkelA lake ajJAnavAda svIkArI, aihika sukhamAM ja mUDha thaI beThA che temanAmAM pharI sAcI tattvajijJAsA jAgRta karavAnI che tathA temane saMyamadharmamAM sthApita karavAnA che. bIjI bAju, je moTA bhAga haju te deDa avaLe mArge cAlu rAkhI rahyo che, tene yogya dizA ApavAnI che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIra svAmIne saMyama dharma evA kaTokaTInA samayamAM je mahApuruSoe jIvanabharanA puruSArthathI prajAnuM te kAma bajAvI ApyuM, temAMne bhagavAna mahAvIra eka hatA. mahAvIrane samakAlIna sAhityamAM "nigraMtha nAtapura" eTale ke, " jJAta nAmanA rAjavaMzamAM janmele nigraMtha tapasvI" e nAmathI oLakhavAmAM Ave che. ghaNI vAra temane kAzyapa ke vaizAlIya paNa kahevAmAM Ave che. vardhamAna e temanuM mAtapitAe ApeluM mULa nAma hatuM ane mahAvIra, vIra, jina, ahaMta vagere nAmo temane temanA prabaLa puruSArtha ane vijayane lIdhe maLyAM hatAM. temane kAzyapa nAma temanA gotrane lIdhe maLeluM che ane vaizAlIya nAma pite vaizAli nagarInA hevAthI maLeluM che. vaizAlinuM rAjya te vakhate ATha nAnAM nAnAM kSatriyakuLanuM eka samUhataMtra hatuM. te darekanA mukhiyAe bhegA maLI, tene rAjakArabhAra calAvatA, ane potAmAMthI ekane rAjA tarIke cUMTI kADhatA. jJAta vaMza e ATha kuLamAMne eka hato. mahAvIranA pitA siddhArtha jJAtalokanA te vakhate agraNI hatA ane temanuM lagna te vakhatanA vaizAlinA rAjAnI putro trizalAdevI sAthe thayuM hatuM. mahAvIrane janma I. sa. pu 599 mAM caitra suda 13 ne divase thayo hate. atyAre paTaNathI najIka AvelA barAra gAmane vaizAlinuM avazeSa mAnavAmAM Ave che. temane garbhavAsa thatAM kuTuMbanI saMpatti, yaza, kIti vagere vadhatAM cAlyAM eTale temanuM -nAma vardhamAna pADavAmAM AvyuM hatuM.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ upaghAta yogya vaye te mazodA nAmanI kSatriyakumArIne paraNyA, ane temane priyadarzanA nAmanI putrI janmI. digaMbare mahAvIrasvAmInA lagnanI vAta nathI ravIkAratA. temanI mAnyatA pramANe nAnapaNathI ja te vairAgyavAna hatA ane ATha varSanI vaye te jaina zrAvakanAM bAra vate temaNe svIkAryA hatAM. zvetAMbare jaNAve che ke, pitAnAmAM tIvra vairAgya hovA chatAM, mAtApitAnA jIvanakALa daramyAna saMnyAsa na levAnA saMkalpane kAraNe temaNe 30 varSa bAda saMnyAsa lIdhe. digaMbaro paNa 30 me varSe temaNe dIkSA lIdhI e bAbatamAM ekamata che. paraMtu teo jaNAve che ke, mahAvIre mAtApitAnA jIvanakALa daramyAna ja saMsAratyAga karyo hato. jJAtavaMzI kSatriyo tyArathI 250 varSa pUrve thaI gayelA pArzvanAthanA saMpradAyanA anuyAyIo hatA. * (1) pAMca aNuvrata: hiMsA, jUTha, caurya, maithuna ane parigrahane tyAga. (2) traNa guNavrata: pravRttinI dizAmAM maryAdita karavI, upagaparibheganA pramANane niyamita karavuM tathA nirarthaka pAkiyAne tyAga kara. (3) cAra zikSAtratA : amuka kALa paryata sthira thaI dhyAnamAM besavA rUpI sAmAyika vrata, pravRttionA kSetrane maryAdita karavA rUpI dezAvakAzika vrata, AThama, caudaza, pUnama ane amAvAsyAne divase upavAsa karI sAdhujIvana gALavArUpI piSadha vrata; ane zramaNa nigraMthane joItI vastuo pUrI pADavA rUpI atithi-- saMvibhAga bata. 6 mahAvIranI pUrve.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 mahAvIrasvAmIne saMyamadhama vaizAlimAM kSatriyo je vibhAgamAM rahetA hatA, te kuMDagrAmanI bAjunA udyAnamAM ja te paMthanA sAdhuone utAre hate. eTale svAbhAvika rIte mahAvIre zarUAtamAM te paMthane ja AcAra ravIkAryo haze. pArzvanAthanA anuyAyIo vastro paheratA eTale mahAvIra paNa zarUAtamAM vastra paheratA haze. paraMtu pachIthI te saMpradAyanA sAdhuonI AcArazithilatAthI kaMTALI athavA vadhu ugra tapazcaryA karavA temaNe vastrane ane temanA saMsargano tyAga karyo ane ekalI ja kaThora saMyamadharma AcaratA vicaravA lAgyA. eTalI hakIkta ApaNe judI judI daMtakathAomAMthI tAravI zakIe chIe. digaMbaro ema mAne che ke, dIkSAne samaye ja temaNe tamAma vane tyAga karyo hato. tyAra bAda temane AjIvika saMpradAyanA gosAla sAthe bheTo thaye ane te bane cha varSa sudhI sAthe rahyA. pachI kAMI matabhedane kAraNe te baMne chUTA paDI gayA. comAsAnA cAra mahinA bAda karatAM te eka jagAethI bIjI jagAe ema vicaryA karatA. gAmaDAmAM kadI eka rAtathI vadhAre nahetA rahetA ane zaheramAM pAMca rAtathI vadhu nahotA rahetA. eka ThekANe paDI rahetA sAdhu mATe kevAM pralobhano UbhAM thAya che tene temane pArzvanAthanA sAdhuonA jIvana uparathI khyAla AvI gayo hato. eTale e bAbatamAM te bahu sAvaceta hatA. sUtrakRtAMgamAM paNa sAdhune jyAM jyAM upadeza Ape che, tyAM tyAM aMte A zabdo Ave ja che ke, "Ama karatA karatA teNe mokSa thatA sudhI vicaravuM."
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadaghAta bAra varSa A pramANe bhikSuvanamAM, tapazcaryAmAM ane AtmaciMtanamAM gALyA bAda, 13me varSe eka divasa pArasanAthanI TekarIo pAsenA bhaka grAmamAM temaNe utAro karyo hato. tyAM eka jUnA maMdiranI AsapAsa khetara AveluM hatuM ane temAM thaIne juvAlikA nAmanI nadI vahetI hatI. baporano samaya hato ane mahAvIra eka zAlavRkSanI chAyAmAM dhyAnamagna thaI beThA hatA. temane aDhI divasanA upavAsa thayA hatA. te vakhate acAnaka je paDado temanAmAM AvaraNa UbhuM karI rahyo hatuM, te sarI jatAM temane kevaLajJAna prApta thayuM ane temanI dIrgha tapathaiyA saphaLa thaI temanAM jJAna, darzana ane cAritryane rUMdhanArAM karmonA cheka chelalA aMzano paNa nAza thaI gayo ane te mukta banyA. bAkInuM jIvana temaNe saphaLatAthI upadeza karavAmAM ane avaLe mArge caDelA ke mohanidrAmAM paDelA janasamudAyane jagADavAmAM ke sanmArge vALavAmAM gALyuM. Ama karatAM vicaratAM vicaratAM hara mA varSe I. sa. pUrve pa27mAM, eTale ke buddhithI 50 varSa pahelAM, te pAvApurImAM nirvANa pAmyA. jeno pitAnA dharmane 24 tIrthakare mAne che. mahAvIra e covIsamA ane pArzvanAtha e tevIsamA. pArzvanAtha I. sa. pUrve 817mAM banArasanA IvAkuvaMzanA rAjA azvasenane tyAM janmyA hatA evI paraMparA che. temaNe paNa 30me varSe saMsAratyAga karyo hato ane 83 divasanAM kaThera tapa ane dhyAna pachI kevaLajJAna prApta karyuM hatuM. tyArabAda 70 varSa sudhI temaNe upadeza Apo
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMcamadhama hatA ane ghaNAM manuSyone pitAnA paMthamAM ApyAM hatAM. temane dharma cAturyAmasaMvara kahevAya che. kAraNa, temanA dharmamAM ahiMsA, satya, asteya ane aparigraha e cAra ja te svIkAravAmAM AvyAM hatAM, ane brahmacarya vratano aparigraha vageremAM samAveza karI levAmAM Avyo hato. paraMtu temanA mRtyu pachI, mahAvIranA samaya sudhImAM, te saMpradAyanA sAdhuomAM tene kAraNe bhraSTatA dAkhala thaI cUkI hatI. tethI mahAvIre brahmacaryane pAMcamA vrata tarIke dAkhala karyuM ane pratikramaNa vidhi eTale guru AgaLa deSanI kabUlAta karI tenuM prAyazcitta svIkAravAno vidhi sthApita karyo. Ama mahAvIre ne paMtha sthAe ema kahevAne badale pArzvanAthane dharmane saMskAra karyo ema kahevuM ja ucita che. ane jaina paraMparA paNa mahAvIrane pArzvanAthanI hAramAM ja 24 mA tIrthakara tarIke mUkI e vastu spaSTa kare che. jaina paraMparA RSabhadevane jaina dharmanA Adi tIrthakara mAne che. eTaluM te nakkI ke mahAvIra ane pArzvanAthanI pahelAM paNa jaina dharma keI svarUpamAM haze ja. mahAvIra ane pArzvanAtha e bane aitihAsika vyaktio hatI te viSe pUratAM pramANa maLe che. bIjA bAvIsa tIrthakaramAMthI gaSabhadeva, ajitanAtha ane ariSTanemi e traNanAM nAma yajurvedamAM Ave che. temaja bhAgavata purANamAM, RSabhadeva jaina dharmanA saMsthApaka hatA e ullekha maLe che. paraMtu jaina paraMparA pArzvanAthanI pahelAMnA 24mA tIrthaMkara neminAthane ja pArzvanAthanA nirvANa pahelAM 83,750 varSa pUrve nirvANuM pAmelA kahIne, aitihAsika kAlamaryAdAnuM ullaMghana karI jAya che.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ che upodaghAta have ApaNe bhagavAna mahAvIranA mukhya siddhAMta tarapha pAchA vaLIe. mahAvIra pitAnA vAdane kriyAvAda kahe che, ane tene bIjAonA akriyAvAda, ajJAnavAda ke vinayavAdathI judo pADe che. te kahe che: "mANasa je Ama duHkhI thAya che, zoka pAme che, khUre che, piTAya che, pIDAya che, ane paritApa pAme che, te badhuM tenA pitAnA karelAnuM phaLa che. duHkha pitAnuM kareluM thAya che. bIjAnuM kareluM thatuM nathI. temaja mekSa paNa jJAna ane tadanusAra cAritryathI prApta thAya che. A vividha prANIo je saMsAranI aMdara vividha pravRtti karI rahyAM che, te zAzvata che. prANIo pitapotAnAM karmonuM phaLa pUrepUruM bhogavI rahe tyAM sudhI te zAzvata saMsAramAM vAraMvAra janma pAmyA kare che . . . A janmamaraNanuM cakra viSama che ane kAma krodha vagere viSayamAM khUMpI gayelA che temAMthI sahelAIthI chUTI zakatA nathI. AvA jagatamAM, prANImAtranA cakSurUpa sarvajJa saMtapuruSe ja, jagatanuM ane karmanuM satya svarUpa jANuMne, te cakrane aMta lAve che. teo nAnA ke moTA prANone pitAnA jevA gaNe che ane prayatnapUrvaka temane saheja paNa IjA thavA detA nathI. tevA jagatanA tirUpa mahAtmAnI samIpamAM rahIne dharmanuM svarUpa jANavuM. te mahApuruSe jagatane, jInI gati-agatine, janma-maraNane temaja prANIonA paralokamAM thatA janmane jANe che, tyAM jIvane bhegavavAM paDatAM dukhe jANe che; karma kevI rIte AtmAmAM dAkhala thAya che temaja tene kevI rIte rokI zakAya che te jANe che; TUMkamAM, duHkha temaja tene nAza, ubhayane jANe che."
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma kriyAvAdanuM kAMIka AvuM varNana sUtrakRtAMga 1. 12 mAM AveluM che. teTalA uparathI ApaNe temanA vAdane kAMIka khyAla bAMdhI zakIe chIe. temAM jIva ane jagatanI zAzvatatA jaNAvI che; tathA, " jIva karmo karI zake tevo svataMtra che, ane bIjA keInuM kAMI karAvyuM thatuM nathI,' te vastu svIkArI che. uparAMta temAM, baMdha satya ane vAstavika hovA chatAM, AtyaMtika mekSanI zakyatA paNa svIkArI che. e TUMka varNanamAMthI ApaNe jene tatvajJAnamAM svIkArAyelAM to saheje tAravI zakIe. te sAte to kriyAvAdane sthApita karavA tathA tene anukULa evA svarUpamAM ja darzAvelAM che, e A uparathI tarata dekhAI Ave che. prathama te kriyAnI zakyatA mATe te kriyAno karanAra (1) cetana jIva joIe ane te kriyAnA kSetrarUpa jagata athavA (2) ajIva tattva joIe. te jIva nirguNa, niSkriya nathI, tema kSaNika paNa nathI. paraMtu nitya hovA chatA vividha kriyAo karIne pApI, puNyazALI, sukhI, duHkhI vagere avasthAe pAmI zake tevo che. jIva nitya hovA chatAM pariNamI zI rIte hoI zake evI nyAyazAstranI dalIlane ahIM avakAza nathI. kriyAvAda sthApavo hoya te chava nitya paNa hovo joIe ane pariNAma paNa hovo joIe, ajIva tatva paNa jIvanAM karma bhogavAI rahe tyAM sudhI TakI rahe tevuM eTale ke jIvanI peThe nitya mAnavuM joIe. te baMnene koNe saryAM e prazna Ubho karavAnI jarUra nathI. kAraNa, te pachI badhI kriyAono AdhAra temane sRjanAra Izvara banI jAya, ane baMdhamekSa tenI kRpA akRpAnuM pariNAma banI jAya, tathA kriyAvAda sthApita na thaI zake. eTale te baMnenA kAraNu tarIke Izvarane mAnIne pAcho tene svayaMbhU mAnava, tenA karatAM jIva ajIva tane ja svayaMbhU mAnI levAmAM zuM vAMdho che ?
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ upaghAta jIva ane ajIva e be 0 svIkAthI eleka baMnenAthI zakya banatI kriyAne kAraNe jIva karmayukta banavAne. jaina mAnyatAmAM karma e bhautika rajakaNa jevI vastu che. ane zubha azubha dareka prakAranI kriyA vakhate te sUkSma karajakaNe AtmAmAM dAkhala thAya che ane telavALA zarIra upara dhULa cATe tema tene ceTe che. e karma rajakaNethI jIvAtmAnuM mULa zuddha svarUpa malina - thayeluM che. bIjA zabdomAM, te karma rajakaNo AtmAnA zuddha svarUpane Avare che, ane tene kAraNe jIva vividha vAsanAo ane apUrNatAovALo bane che. Ama vividha kriyAo dvArA karmane AtmAmAM "Asrava thata hovAthI trIjuM tattva te "Asava." Asava e jIva ajIva jevo padArtha na hovA chatAM tene tava kahevAnuM kAraNa e che ke, ahIM tattvane artha "mokSaprAptimAM upayogI evuM ya " evo levAmAM Avyo che. "Asrava nI vAstavikatA svIkAre eTale baMdhanI vAstavikatA paNa svIkAravI ja joIe. eTale baMdha" e zuM tatva. paraMtu prabaLa puruSArthathI karmarAjane AvatI rokI zakAya ane samULagI naSTa paNa karI zakAya. eTale "saMvara" ane "nirjarA" e pAMcamuM tathA 6 huM tattva thayAM. ane karmarAja naSTa thatAM AtmA tenA baMdhanamAMthI mukta thAya, eTale sAtamuM "mekSa tatva paNa AvIne UbhuM rahyuM. vAcaka joI zakaze ke A tonI AkhI saMkalanA tathA temanuM svarUpa nyAyazAstranI AvazyakatA anusAra nahi, paraMtu mokSArthe puruSArthanI zakyatA batAvavA athavA kriyAvAdanI AvazyakatA anusAra kalpavAmAM AvyAM che. je jamAnAmAM tattvajJAnanA siddhAMta sUkSmamAM sUkSma svarUpe
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyamadhamI varcavAmAM AvatA hatA te jamAnAmAM ATalA sIdhA saraLa, siddhAMta laIne hAjara thavuM, e bhAre bahAdurInI vAta che. sAce ja jaina to e jamAnAmAM gAMdhIjInA reMTiyA jevAM lAgatAM haze. ane chatAM vyApaka yaMtrayuganA vIsamI sadInA jamAnAmAM e sIdhA sAdA reMTiyAne prajA samakSa dharanAra mahApuruSanI hiMmata vakhANavI ke tenI pAchaLa raheluM satya vakhANavuM? mahAvIra bhagavAne je siddhAMta prajA AgaLa rajU karyA. temAM kAMI ja navIna nahotuM. e siddhAMte tyAra Agamaca judA judA vAdamAM jude jude svarUpe svIkAravAmAM AvelA ja hatA. upaniSadomAM temane ekeeka siddhAMta AvI gayelo batAvI zakAya tema che. chatAM, agatyanI vastune bIjI binaagatyanI athavA to aMtima avasthAnI tathA. viralA ja anubhavI zake tevI vastuo sAthe bheLavI devAthI prajAne je buddhibhraMza thatuM hatuM, te joI laI Avazyaka vastuo ja prajA AgaLa mUkavAnI vicakSaNatA ane kuzaLatA batAvanAre, navuM nathI karyuM ema paNa kema kahI zakAya ? ane navuM che ke na ho, paNa temaNe je karyuM te keTaluM agatyanuM hatuM te viSe te be mata hoI zake ja nahi. te mahA-vIranA prabaLa puruSArthathI seMkaDothI gaNAtA vAdIonAM ane hajAranI saMkhyAmAM gaNAtA temanA anuyAyIonAM nAma paNa atyAre haMmezane mATe bhAratavarSanA itihAsamAMthI lupta thaI gayAM che. paraMtu mahAvIra bhagavAnane upara jaNAvelA akriyAvAdIo, ajJAnavAdIo ke vinayavAdIo sAthe ja yuddha karavAnuM
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ upaghAta nahetuM. te jamAnAmAM kriyAvAdI kahI zakAya tevA vAdIe paNa pitAnI kAMIka zithilatA athavA pramAdane kAraNe lekIne temanI adhogatimAM ochI madada karI rahyA nahotA. e vAta te badhA ja kabUla karI zake che, kaI paNa kriyAnA sArA narasA paNAne AdhAre tenA bAhya pariNAma karatAM tenI pAchaLa rahelA hetuo upara vadhAre rahelo che. DUbatA mANasane bacAvavA keAI pUramAM jhaMpalAve; te bhale aMte tene bacAvI na zake, paraMtu tethI karIne tinA prayatnanI kiMmata kAMI ochI thaI zake nahi. paraMtu jyAre mAnasika hetuonI zuddhatAnA bahAnA heThaLa zArIrika kriyAo tarapha durlakSa karavAmAM Ave, athavA te apratyakSa rIte paNa jANI joIne pApakriyA ja karavAmAM Ave, tyAre e siddhAMtane paDato mUkI, bAhya kriyAne paNa teTalI ja agatyanI gaNI tenA upara bhAra mUke paDe. atyAre jaina lokonI jaMtuo na maravA devA mATenI vadhAre paDatI kALajI joI temanI ochI ThekaDI nathI karavAmAM AvatI. te vakhate paNa samakAlIna bauddho vageree temanI ochI ThekaDI nathI karI. ajANatAM thatI hiMsAnI kSamyatA kadAca ApaNe svIkArI zakIe. paNa kaI hiMsAne ajANatAM thayelI gaNavI tene viSe ekamata thavAya kharuM? ane teno durupayoga karavA IcchanArAne e siddhAMta heThaLa UMTanA UMTa cAlyAM jAya tevA daravAja na maLI Ave ? sUtrakRtAMgamAM je varNana maLe che, te uparathI cokhkhuM dekhAI Ave che ke, te vakhate bhikSue acUka te pramANe karavA ja lAgyA hatA. eTale bhagavAna mahAvIre ThekaDInuM jokhama
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 mahAvIrasvAmIno sayamayama vahArI laIne paN, zArIrika kriyAnI zuddhiazuddhi upara paNa vAcika ane mAnasika kriyA jeTalA ja bhAra mUkayo ane pramAda athavA durupayoganAM bAraNAM huMmezane mATe adha karI dIdhAM. * eka dAkhalA basa thaze. te vakhate bhikSusa dhAne gRhasthI bhAjana mATe nimaMtraNa ApatA. bauddha bhikSue tevAM nima traNA svIkAratA. te vakhate mAMsAhAra tA pracalita hatA ja.1 eTale gRhasthA bhikSuenA satkAra mATe sUtrakRtAMganI bhASAmAM, * sthULa ane puSTa dheTA mArI, tenA mAMsane mIThuM nAkhI, telamAM taLI, pIpara bhabharAvI ' taiyAra karatA ane te mAMsane sArI peThe AMsatA chatA, ame pApathI lepAtA nathI' evuM te bhikSue mAnatA. atyAre paNa tibheTa, brahmadeza vageredezAmAM ahiMsaka bauddho bajAramAM vecAtuM mAMsa kharIdI, pAte ahiMsaka rahevAne satASa prApta kare che. kAraNa ke bakaruM kaMI temaNe peAtAne hAthe mAryuM nathI ! 1. AcArAMga sUtramAM temaja dazavaikAlika sUtramAM jaina bhikSune kahevAmAM AvyuM che ke, teNe bahu hADakAMvALuM mAMsa koI Ape te na levuM, paNu ApanArane kahevuM' ke bhAI, tAre ApavuM' hAya te mAtra mAMsa Apa, hADakAM na Apa. Ama mAMsabhikSAne svIkAra jaina bhikSue paNa karatA. paraMtu muddo e hatA ke, vanaspatyAhAra zu ke mAMsAhAra zuM anemAM sarakhI ja hiMsA rahelI che. eTale sAdhue te peAtAne mATe kazuM khAvAnuM ja taiyAra na karavuM ke na. karAvavuM. paraMtu gRhasthIe potAne mATe je kAMI taiyAra karyuM nAkhI devAnuM -- jaI ne mAgI lAvavu hAya, temAMthI vadhyu dhaTayu' ane sacamapUrvaka dehanirvAhAthe tene khAI levuM. ddy -
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodaghAta bhagavAna mahAvIre e vastune toDa eka ja sapATe kADhyo; ane tenuM nimaMtraNa svIkAravAnI paddhati baMdha karIne. pite game te ThekANe acAnaka jaIne UbhA rahevuM ane gRhastha pitAne mATe je kAMI taiyAra kyuM hoya, temAMthI vadhyuMghaTavuM athavA te ApI zake tema hoya te meLavIne pitAne nirvAha calAva. jainabhikSue pANI paNa sIdhuM jaLAzayamAMthI letA nahi. paraMtu bIjA koIe vAsaNa vagere devAmAM vAparyuM hoya tevuM mareluM - nirjIva thayeluM - pANI vAparatA. "ThaMDuM pANI na vAparavuM ? tene artha e ja ke jIvatuM pANI na pIvuM, mareluM pIvuM. marelAne artha sAmAnya rIte ukALeluM - garama kareluM - e karavAmAM Ave che. A kriyAvAdIo sAthenI carcA sUtrakRtAMgamAM Thera Thera AvelI che. ane tenA vividha javAba jude jude sthaLe ApelA che. paraMtu cheka chevaTe, mahAvIra bhagavAna eka sIdhe javAba ApI de che; ane te e ke, khAsa vrata - niyama - laIne je je pApa ke hiMsAno tyAga manuSya nathI karyo, te te pApa ke hiMsAne mATe manuSya javAbadAra che ja. vanaspati vagere jIvomAM pApapuNyane vicAra karavAnI zakti nathI ema kahevAmAM Ave che, te ja pramANe keTalAka mUDha manuSyamAM svapnAmAM paDelA mANasa jeTalA paNa hoMsa hotA nathI; chatAM teo paNa temanAM badhAM karmo mATe javAbadAra che. anya kriyAvAdIonI zithilatAnA upAya tarIke ja mahAvIrabhagavAnane sAmI ATalI hade tIvratA batAvavI paDI haze, ane tethI ja
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmInA sacamadhama ahiMsAmAM aneka dharmAM mAnatA hAvA chatAM, ekalA jaina dharmamAM ja pravRttinuM kSetra ghaTADatA javAnuM, musApharInI dizA niyatrita karavAnuM, temaja upabhogapabhAganI vastuo niyata karavAnuM - evAM vratA mAlUma paDe che. - 10 aMtamAM A anuvAda viSe be khela kahevAnI jarUra cheH A anuvAda karavAmAM pre. jekeAkhInA anuvAda temaja paDita . khecaradAse 'purAtattva'traimAsikamAM lakhelA lekhAne ghaNA upayAga karyAM che, tenI atre nAMdha levI Avazyaka che, chatAM ghaNI jagyAe yAgya lAgatA judA arthA paNa karyAM che; paraMtu te sabaLa lAgatAM pramANAne AdhAre ja karyo che. ceAgya sthaLAe teAMdha tathA TippaNe paNa ApyAM che. te vAcakane upayAgI thaI paDaze evI AzA che. A sUtranAM anya gUjarAtI bhASAMtare thayAM jANumAM nathI. sUtrakRtAMganI TIkAnA saLaMga anuvAda pAMca bhAgamAM bahAra paDayo che, paraMtu te sUtrakRtAMgasUtraneA anuvAda nathI. jUnI TIkAomAM TIkAkAra sUtrane saLaMga a kadI nathI ApatA paraMtu amuka amuka zabdo upara vivecana kare che. upara jaNAvelA anuvAdamAM TIkAnA artha pramANe sUtranI nIce zabdA paNu ApyA hota, teA vAcakavargIne te pustaka kAMIka upayAgI thaI paData. TIkAnA anuvAda vagere viSe ahIM kazuM kahevAnI AvazyakatA nathI. zarUAtamAM ja jaNAvyuM hatuM tema, sUtrakRtAMgamAM mekSAnI sAthe sAthe ja paravAdIonA vAdInuM khaMDanamaMDana
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ upaghAta che. paraMtu tethI tenuM vAcana arasika bane tevuM nathI. A upaghAtamAM paravAdIone gheDe ghaNo paricaya meLavI lIdhA pachI to te carcA vaLI vadhu rasika thaI paDavAno saMbhava che. mahAvIra bhagavAnanA sAcA aNunI kiMmata to tethI ja AMkI zakAya tema che te upara jaNAvI AvyA chIe. sanmatitarkanA kartAe to pitAnA pustakane aMte jinavacanane praNAma karatAM e vastune jinavacananI viziSTatArUpe jaNAvI che. paravAdIonI jALamAMthI prajAne bacAvI, tathA temanA siddhAMtane samanvaya batAvI, jina siddhAMta lekanI ane te vAdIonI potAnI ochI sevA nathI bajAvI. eTale ApaNe paNa sanmatikAranA - zabdomAM ja bhaktibhAve jina siddhAMtane ApaNA praNAma nivedita karI, A prastAvanA pUrI karIe. bhaI micchAdasaNasamUhamaiyassa amayasArassa / jiNavayaNassa bhagavao saMviggasuhAhigammassa // sanmati 66 . -~-mithyAdarzananA samuharUpa, amRta ApanAra ane mumukSuo vaDe anAyAse samajI zakAya evA pUjya jinavacananuM bhadra ho !
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 zvetAMbaranA 45 Agama graMtha 11 "aMga prathA (1) AcArAMga sUtra (AyArAMga): sAdhuonA AcAra viSe. (2) sUtrakRtAMga sUtra (sUyagaDAMga): A graMtha pote ja. (3) sthAnAMga sUtra (ThANaga): jaina dharmanAM mULatanI gaNanA ane vyAkhyA. (4) samavAyADaga sUtraH + (5) vyAkhyAprajJasvaMga (viyAhapatti)H saMvAda ane kathAo dvArA dharmajJAnane upadeza. (6) jJAtAdharmakathAga (nAyAdhammakahAo) : kathAo ane udAharaNa dvArA dhamane upadeza. *(7) upAsakadazAMga (uvAsagadasAo): jaina dharmanA 10 upAsakanAM jIvana. * A sUtrane anuvAda A graMthAvalImAM prasiddha thayelo che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodaghAta (8) aMtakRdazAMga (aMtagaDadasAo): karmakSaya karanAra daza sAdhuonI kathA. (9) anuttaraupapAtika dazAMga (anuttaravavAIyadasAo): sarvocca svarga pAmelA daza AcAryonI kathA. (10) praznavyAkaraNaga (panhAvAgaraNaI): dharmanA vidhiniSedha. (11) vipAkasUtrAMga (vivAgasUyama) : karmaphaLanA bhega viSenI kathAo. bAramuM "aMga' daSTivAda (diSTivAa) je lupta thaI gayeluM kahevAya che, tenA viSayanuM varNana bIjA graMthamAM maLI Ave che. te A pramANe che. tenA nIce pramANe pAMca vibhAga kahevAmAM Ave che: () parikrama : digaMbarone mate temAM caMdra, sUrya, jabudvIpa vagere dIpe ane sAgaro tathA jIva ajIva vagere tonuM varNana che. () sUtra : temAM sAcuM ane jJAna dekhADanAra sUve che. () anuga H temAM dhArmika mahApuruSonI kathAo che. () pUrvagata : A vibhAgamAM pahelAM jaNAvelAM 14 pUrvene samAveza thAya che. te darekanA viSayo anukrame nIce pramANe che : dravyanI utpatti, sthiti ane laya; mULatattva ane dravya; dravyanI, mahApuruSonI ane devonI zakti; nirNayanA sAta prakAra ane nyAyanAM sAta pramANa vaDe vastusthitino nirNaya: satya ane mithyA jJAna; satya ane asatya vacana; AtmAne svabhAva; karma, karmakSaya; vidyA zI rIte prApta karAya; 63
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma zalAkA puruSonI jIvanakathA; auSadha; saMgIta, vAva Adi kalAo ane dharmakriyAoloka, dharmakriyA ane gaNita. (4) cUlikA : te TIkA jevI che. digaMbarane mate temAM jaLa thaMbhAvavAnI, temAMthI pAra nIkaLavAnI, agnine khAvAnI, maMtrasAdhanAthI dUra deza jaI zakavAnI, camatkAro karavAnI, siMha, hAthI vagerenuM rUpa dhAraNa karavAnI, vanaspati ane dhAtunAM rUpa badalavAnI ane AkAzamAM UDavAnI vagere judI judI siddhio meLavavAnI vidyAonuM varNana che. 12 upAMgo ' (1) aupapAtika (ovavAya) : mahAvIranAM darzane keNika rAjA gayela tenuM ane devalokamAM janma kema pAmI zakAya tenuM varNana. (2) rAjaprazrIya (rAyapaNuI jaja) : pArzvanAthanA anuyAyI kezie, pradeza rAjAne jainadharmamAM Aryo; pachI te sUryAbha nAmano deva thayo ane teNe mahAvIranuM sanmAna karyuM tenI kathA. (3) jIvAbhigama : jagatanuM ane temAM vasatA jIvonuM varNana. (4) prajJApanA (pannavaNuM) : jIvanAM rUpa, guNa vagere aneka bAbatonuM varNana. (5) sUrya prApti (sUriyapatti)H sUrya ane grahanakSatranuM varNana.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodaghAta (6) jakhkhadIpa prApti (jabudIvapatti)H jaMbuddIpanuM ane prAcIna rAjAonuM varNana. (9) caMdraprajJapti (candapannatti) : caMdra ane grahanakSatronuM varNana. (2) nirayAvalIH je daza kumAre oramAna bhAI rAjA kuNika sAthe maLI, pitAnA dAdA vaizAlInA rAjA ceTaka sAthe yuddhamAM UtaryA, mAryA gayA, ane narakamAM UpajyA, tenuM varNana. kalpAvartAsikA (kapAvadaMsiAo): e ja rAjAnA putre sAdhu thayA ane vividha svargamAM gayA, tenuM varNana. (10) puSpikAH (puSkiAo): je devoe mahAvIranI pUjA karI temanA pUrvajanmanI kathAo. (11) puSpacUlikA (puSkaliA): uparanA jevI ja kathAo. (12) vRSNidazAH (vahidasAo): tIrthaMkara ariSTanemie vRSNivaMzanA daza rAjAone jaina dharmamAM ApyA enI kathA. 10 prakIrNa (1) catu zaraNa (caraNa) : prArthanA ane prAyazcitta viSe. AturapratyAkhyAna (AurapaccakakhAna): jJAnIonA aMta samayanA prayatna.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma (3) bhaktaparijJA ( bharapariNuM ): uparanA viSayane lagatA vidhi. saMstAraka (saMthAraga): mRtyunI icchAe jJAnIo je kuzAsana upara sUtA tenuM varNana. (5) taMduvaitAlikA ( taMduveyAliyA): zarIravidyA, garbhavidyA I. candradhyaka (candAvijajhaya)H guruziSyanA guNe, prayatno ityAdi. (7) devendrastava (vindathava)H svarganA rAjAonI gaNanA. (8) gaNividyA (gaNivijajA): phalita, jyotiSa ityAdi. (9) mahApratyAkhyAna (mahApaccakakhAna) : prAyazcitta ityAdi. (10) vIrastava (vIrathava)H mahAvIranI nAmAvalI. 6 chedasUtro (1) nizItha (nisIha) : sAdhuonA dharmo ane dezanAM prAyazcitte. (2) mahAnizItha (mahAnisIha) : pApa tathA prAyazcitta. vyavahAra vavahAra): zAsananA vidhi. (4) AcAradazAH (AyArasAo) : AcAranA vidhi. A graMthane navame adhyAya bhadrabAhu dazAzrutaskaMdha racita "kalpasUtra che. temAM tIrthakaranAM jIvanacaritre, sAdhuonA AcAra viSayaka niyamo tathA saMpradAyanAM nAmanuM varNana che. athavA
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadyAta (5) bRhatkalpasUtraH sAdhuo ane sAdhvIo mATenA vidhi. (6) paMcakalpa (paMcaka5): upara pramANe. keTalAka jitakalpane chaThuM chedasUtra kahe che. 2 sUtro (1) naMdIsUtra: jJAnanA pAMca prakAranuM varNana. (2) anugadvArasUtra (anugadAra) vidyAsarvasvanuM varNana. 4 mUlasUtra (1) uttarAdhyayana (uttarajajhayana): siddhAMta upara kathAo daSTAto, upamAo, saMvAda ane upadeze. Avazyaka ( Avasmaya ): dinacaryAne Avazyaka vidhio ItyAdi. (3) dazavaikAlika (dazayAliya)H sAdhujIvananA niyame. (4) pippaniryukti (piMDanijajutti ): sAdhuoe dAna svIkAravAnA vidhi. keTalAka tene ghaniryukti paNa kahe che. A 45 uparAMta bIjA ra0 prakIrNa, 12 niryukti ane bIjA keTalAka graMtho umerIne ekaMdare 84 dharmagraMthanI gaNanA paNa karavAmAM Ave che.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma vetAMbaramAM paNa sthAnakavAsI saMpradAyavALA daza prakIrNo tathA chaThThA chedasUtrane ane piMDaniyuktine pramANabhUta nathI mAnatA. temanA dharmagraMthanI saMkhyA e hisAbe 32 che. 1. e saMpradAya mUrtipUjAnA virodhamAMthI udbhavelo. I. sa. 1474 nA arasAmAM amadAvAdanA lekazAhe pratImApUjanano virodha karyo. ane tyAra bAda temanA paMthanA phAMTA tarIke sthAnakavAsI ke DhiyA saMpradAya UbhuM thayuM. lokAzAha to vyavahArasUtrane paNa AgamagraMtha tarIke nahetA svIkAratA.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 digaMbaronI mAnyatA pramANe Agama graMthA je prAcIna graMthe! lupta thaI gayA che, temane sthAne digambarAe keTalAka arvAcIna graMthAne pramANabhUta siddhAMtaprathA tarIke svIkAryAM che. temanA cAra vargo che : (1) itihAsa, (2) vizvavyAkhyAna, (3) tattvajJAna, (4) nIti. A cAra vargane digambare cAra veda kahe che. e badhA graMthA I. sa. 900 pUrva racAyelA che, te graMthA nIce pramANe cheH (1) itihAsa (prathamAnuyAga) : visenanuM padmapurANa (I. sa. 650) janasenanuM harivaMzapurANu ane AdipurANa (783); guNabhadranu uttarapurANa (879). (2) vizvavyAkhyAna ( karaNAnuyAga ) : sUrya prapti, candraprApti, jayadhavala.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 mahAvIrasvAmIne sacamadhama (3) tattvajJAna (dravyAnuyoga) : kundakundane pravacanasAra, samayasAra, niyamasAra, paoNMcAstikAya; umAsvAtInuM tattvArthAdhigamasUtra ane samantabhadra (600), pUjyapAda (700), akala'ka (750), vidyAnanda (800) vageree enA upara lakhelI TIkAo; samantabhadranI AptamImAMsA (600) ane akalaMka, vidyAnaMda vageree enA upara lakhelI TIkAo. (4) nIti (caraNAnuyAga) : deurane mUtrAcAra ane trivaoNcAra; samantabhadraneA ratnakaraNDazrAvakAcAra (600).
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyamadharma khaMDa 1 le
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 1 luM judA judA vAda jIvanA baMdhananuM kAraNa jANa, tene dUra karavuM joIe." e parathI jaMbusvAmIe zrIsudharmasvAmIne pUchayuM : mahArAja ! mahAvIra bhagavAne baMdhana kene kahyuM che ? ane zuM jANavAthI te TaLe ?" [1] zrIsudharmAe uttara ApeH - he AyuSyamAna ! jyAM sudhI mANasa jaDacetanI vastuomAM theDIghaNuM paNa parigraha 1. mULa: savita ane vattA jaina mAnyatA pramANe, pRthvI, pANuM, agni, vAyu vagere jaDa dekhAtA padArtho paNa chavayukta to che ja; paraMtu teomAM citta na hevAthI, puruSArtha sAdhavAnI zakti nathI.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyamama buddhivALA hoya che, ke bIjAnA parigrahamAM anumativALe che, tyAM sudhI te duHkhamAMthI chUTI zakatuM nathI. jyAM sudhI te jAte prANunI hiMsA kare che, ke bIjA pAse karAve che, ke karanAra keIne anumati Ape che, tyAM sudhI tenuM vera vacce jAya che, arthAt tene zAMti nathI hotI. potAnA kuLamAM ke sagAMsaMbaMdhImAM mehamamatAvALo manuSya, chevaTe chetarAIne nAza pAme che; kemake, dhana vagere padArtho ke sagAMsaMbaMdhI sAcuM rakSaNa karI zakatAM nathI. Ama jANIne, buddhimAna manuSyo potAnA jIvananuM sAcuM mahattva vicArI, AvAM karmabaMdhananAM kAraNothI dUra rahe che. ri-5] paraMtu A sAdhane na gaNakArI, keTalAka zramaNa ne brAhmaNa pitAnA matamatAMtarane vaLagI rahe che ne kAmabhogamAM rAvyA kare che. keTalAka mAne che ke, "A jagatamAM je che te pRthvI, pANI, teja, vAyu ne AkAza e pAMca bhUte mAtra che. cho je dehI ke jIva, te A pAMcamAMthI ja nIpaje che. eTale e pAMca nAza pAme tenI sAthe dehI jIvane paNa aMta Ave che. 3 [ -8] bIjA 1. eTale ke Asakta. juo tattvArthasUtra 7. 12 : mUcha pariSa: "padArthomAM Asakti, tenuM nAma parigraha." 2. bauddha graMthonI peThe ahIM paNa zramajIbrAhmaNa e bhege zabda, " judA judA paMthanA pracAraka " evA sAmAnya arthamAM ja vaparAye che. 3. mULamAM A matanuM kAMI nAma nathI. bIjA khaMDamAM (2. 1. 10.) A matane mULamAM "paMcamahAbhUtika" tarIke ullekhyo che. niyuktikAra bhadrabAhue (I. sa. pU. 297) A vibhAgane "paMcamahAbhUta" no kahyo che ane TIkAkAra zIlAMkadeve (I. sa. 876) Ane cArvAka mata kahyo che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ judA judA vAda keTalAka maMdabuddhi Asakta leka ema jaNAve che, "dhaDe, ThIkaruM, ITa Adipe eka ja mATI anekarUpa dekhAya che; ema ja A viva eka AtmarUpa hovA chatAM, pazu, pakSI, vanavRkSAdirUpe aneka dekhAya che. ane emanuM kahyuM mAnI cAlanArAo, pApa karI karIne duHkhemAM savA kare che. [9-10] vaLI keTalAka evuM mAnanArA che ke, "AtmA ke jIva je kAMI che, te A pratyeka zarIra ja che. eTale maryA pachI jJAnI ke ajJAnI kahevAtA keI nathI rahetA; punarjanma che ja nahi; ke nathI puNya pApa ke paraloka. zarIranAzanI sAthe zarIrI jIvane paNa nAza thAya che." [11-12] ane keTalAka bIjA te dhRSTatApUrvaka kahe che ke, " karavA karAvavA vagerenI kriyAo AtmA nathI karato - e to akartA che !"3 [13]. A pramANe kahenAra loke A vaividhyapUrNa jagatanI sAcI samaja pachI zI rIte meLavI zake 24 pravRttionA 1. mULamAM A matanuM nAma nathI. niyuktikAre A vibhAgane ekAtmaka" kahyo che. TIkAkAre Ane ekAtma-advaitavAda kahyo che. 2. mULamAM A vAdanuM kazuM nAma nathI. paraMtu niryuktikAra temaja TIkAkAra baMne A vAdane 'ta navataravA kahe che A vAdanuM vadhu varNana 2. 1. 9 mAM Ave che. ane tyAM tene mULamAM ja te nAme ullekhelo che. AnI ane cArvAkamatanI vacceno taphAvata mATe juo prakaraNane aMte TippaNa 1. 3. niyuktikAra A matane "akArakavAda" kahe che. TIkAkAre Ane "sAMkhya kahyo che. mULamAM tenuM nAma nathI. 4. kAraNa ke, cAkamata anusAra pApapuNyanAM phaLa janmajanmAMtaramAM bhogavanAra koI AtmA ja na hoya, athavA ekAtmavAdInA kahyA pramANe eka AtmA sivAya bIjuM kAMI
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 mahAvIrasvAsIne samadhama emAMnA kIDA jevA e amedha leAkA vadhAre ne vadhAre aMdhArAmAM khUcce jAya che. [14] vaLI khInna keTalAka kahuM. keTalAka kahe che, 'cha tattvA che : pAMca AtmA. ane te badhAM zAzvata che. thatA nathI. ane je vastu asat che e utpanna ja kyAMthI thAya ? Ama badhA padArtho sathA nitya che.'1 [1pa-16] ane keTalAka deDhaDAvA mUrkhA kahe che, kSaNe kSaNe UpajatA te nAza pAmatA rUpAdi pAMca skaMdhAra sivAya bIjo eka (AtmA jevA) padA che ja nahi 6 nathI; pachI e hetuvALA che ke hetu vinAnA che, badhAMthI bhinna che ke ekarUpa che, evA kazI jAtaneya vAda ja ze! ? pRthvI, pANI, teja ane vAyu - A cAra 'dhAtuenuM'OM rUpa (eTale ke zarIra, temaja A saMsAra) baneluM che. '3 [17-18] ja na heAca, tathA sAMkhyavAdInA kahyA pramANe AtmA pApa ke puNya karatA ja na hoya, teA kAI sukhI ane koI du:khI evA beTTavALuM A jagata zI rIte ghaTI zake ? bhrama-vAde tane mahAbhUta ne ekene nAza 1. mULamAM A vAdanuM nAma nathI. niyuktikAra Ane AtmavAdI kahe che. TIkAkAra tene zaivAdhikArI (vaizeSika) ke sAMkhya mata hAvAnuM jaNAve che. 2. jIe prakaraNane aMte TippaNa naM. 2. " 3. dhAraNA kare che, pASe che, mATe te tattvA dhAtu ' kahevAya che. 4. mULamAM A matanuM nAma nathI. niyuktikAra e baMne zlAkamAM varNavelA vAdane 'aphalavAda' evuM eka ja nAma Ape che. TIkAkAra 17mA zleAkanA vAdane auddha ane 18mA 'auvizeSa 'tarIke ullekhe che. zrlAkanA vAne
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 judA judA vAde ane vaLI, A badhA ja vAdIo pratijJA kare che ke, gRhastha, vAnaprastha ke saMnyAsI, je keAI amArA siddhAMtanuM zaraNa leze, te sarva duHkhomAMthI chUTaze." [19]. huM tane kahuM chuM ke, A badhA vAdIone nathI khabara sAcA jJAnanI, ke nathI bhAna sAcA dharmanuM. pariNAme teo A saMsArasAgara nathI tarI zakatA; ane jarA-maraNavyAdhi-pUrNa A saMsAracakramAM AMTA khAtA duHkha bhogavyA ja kare che. jJAtaputra jinezvara mahAvIre kahyuM che ke, te badhA leke sArInarasI eniomAM bhamatA aneka vAra janmaze ne maraze. [20-21] vaLI keTalAka jANavA jevA mithyAvAdo tane kahuM. keTalAka daivamAM mAnanArA niyativAdIo kahe che : "jIvo che, temane sukhaduHkhane anubhava thAya che, tathA chevaTe te sthAnabhraSTa thaI nAza pAme che. A te badhA ravIkAraze. have je sukhaduHkhAdi che, te koI jIvanAM jAte karyA thatAM nathI. e te devAniyata che." ane AvI vAta karI, te potAne paMDita mAnI bIjIya aneka duSTa kalpanAo doDAve che; ne te mujaba unmArge AcaraNa karI karIne, duHkhamAMthI chUTI zakatA ja nathI. e ghamaMDI lakane eTaluM jJAna nathI ke, sukhaduHkhamAM to daiva temaja puruSArtha beu kAraNo saMkaLAyelAM hoya che. [1-5 - A badhA lekenI dazA konA jevI che? zikArInA bhayathI bhAgatuM haraNa jema abhaya sthAnamAM bhaya pAme che, ne bhayavALAMmAM nIDara rahe che, tathA jyAM jALa hoya tyAM
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha4 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma tene kadI javAne ke tenI nIcethI sarI javAne badale, tene dekhyA vinA temAM paDatuM ja nAkhe che, ane ema pitAnA ja ajJAne karIne phasAya che, temaja A mithyAvAdI mUrkha lokenuM che. sAcA dharmazAnathI teo gabharAIne bhAge che, ne jyAM bhayasthAna che, evI anekavidha pravRttio, temAM nirbhaya vicare che. pravRttionAM preranArAM lebha, mAna, mAyA ne krodhano tyAga karIne mANasa karmabaMdhathI chUTI zake. paraMtu A mUDha vAdIe pelA mRganI peThe, e ja nathI jANutA ane A saMsArajALamAM phasAI vAraMvAra janma ne mare che. [6-13] keTalAka brAhmaNe ne zramaNe vaLI evA che ke, te ema ja mAnI beThA che ke, "jJAna te amArI pAse ja che, bIjA te bicArA kAMI nathI jANatA.' paraMtu emanuM jJAna eTale zuM ? paraMparAthI UtarI AvelI tattvanI vAta te pipaTanI peThe bole che e ja. enA para pachI e ajJAnI leke te deDAve che. paNa tethI te kAMI jJAna maLatuM haze ? ane pote ja jyAM evA apaMga che, tyAM teo bIjAne te zuM ja ApI zakavAnA hatA ? Ama AMdhaLAnuM gADuM kuTAyA kare che. nathI teo bIjA pAsethI sAcuM jJAna letA, ke nathI ghamaMDamAM pitAnuM ja jJAna pUruM mAnI hAMkya rAkhavAnuM cheDatA. potAnAM kalpanA - sonI prazaMsA ne pArakAnAM vacananI niMdA e leke choDatA ja nathI. pariNAme pAMjarAnA pakSI peThe teo baMdhAyelA ja rahe che. [14-23] 1. mULa : sarvAsa racurajharSa, dhUma, cappattira !
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ judA judA vAda A uparAMta eka jUnA jamAnAthI cAlatA kriyAvAdana viSe jANavA jevuM che. karmabaMdhana viSe sAcuM jJAna nahi batAvanAra evA e vAdane anusarIne keTalAya leke saMsAramAM phasAtA rahyA che. A vAdamAM ema kahyuM che ke, "je mANasa IrAde chatAM zarIrathI hiMsA nathI karato, tathA je ajANamAM hiMsA kare che, teone karmano sparza lAge che khare, paraMtu tenuM pUrepUruM pApa nathI lAgatuM. jyAMthI pApa pUrepUruM lAge tevAM sthAna traNa che : jAte IrAdApUrvaka karavAthI, bIjA pAse karAvavAthI ke bIjAnA karelAne anumati devAthI. paraMtu e traNa rIte hadaya je pApamukta hoya, te jarUra nirvANa maLe." [24-27] ane e vAdamAM eka daSTAMta ApyuM che ke, "koI gRhastha pitA dukALamAM bhUkhano mAryo putramAMsa khAte hoya, ne kaI bhikSu temAMthI bhikSA laIne khAya, te tene karmane lepa na lAge." [28] kahuM chuM ke, A vAda ajJAna che. manathI paNa je deSa kare che, tene nirdoSa na mAnI zakAya. kAraNa ke, te saMyamamAM kAryo che. paraMtu bhogAsakta leka uparanI vAta mAnI pApamAM paDyA kare che. A badhA mithyAvAdIo kenA jevA che ? kANI heDImAM besI koI janmAMdha prANI 1. "kriyA che," ane "kriyAnuM phaLa che " evuM mAnanAra vAdI te kriyAvAdI kahevAya. e rIte te jene pote paNa kriyAvAdI ja che. paraMtu kriyAvAdIomAM paNa bauddho jevA keTalAka mAtra mAnasika hetu upara ja bhAra mUkanArA hoI, ajANatAM thatAM kRtyo mATe bedarakArI ke bejavAbadArI dAkhavatA. tethI temano ahIM virodha karyo che. AnI ja vadhu carcA 2. 4 ane 2. 6 mAM che,
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma pAra karavA cAhe, enA jevI emanI dazA che ane thAya che. evA anArya zramaNa saMsAramAM cAka khAyA ja kare che. [28-32] ane pelA daSTAMta viSe to zuM ja kahevuM ? keAI zraddhALu gRhastha bhikSu mATe banAveluM bhojana, bhalene te hajAra hAthamAM thaIne maLe, paNa je te niSiddha hoya, te te khAnArane doSa lAge ja. paraMtu keTalAka zramaNo A vAta nathI svIkAratA; duniyAmAM kyAM jokhama che enuM emane bhAna nathI; ne vartamAna sukhanI lAlasAnA mAryA teo AmAM paDe che. pachI, bharatI kALe taNAI AvI, oTamAM jamIna para rahI jatA mAchallAnI peThe temane vinAza thAya che. [1-4] vaLI bIjA prakAranA keTalAka mUrkha vAdIo viSe kahuM chuM te sAMbhaLa. koI kahe che, deve A jagata racyuM che, ne keAI kahe che ke brahmAe. kaI vaLI ema jaNAve che ke, jaDacetanathI bharapUra tathA sukhadu:khavALuM A jagata Izvare ghaDavuM che; ane koI kahe che, "nA, e to prakRtinuM kArya che, koI maharSie vaLI ema kahyuM che ke, svayaMbhU AtmAmAMthI A jagatanI utpatti che; jyAre bIjuM eka kathana che ke, mRtyue potAnI mAyAzaktithI A azAzvata jagata racyuM che. keTalAka zramaNo ne brAhmaNe kahe che, " A jagata IMDAmAMthI upajelA prajApatinuM raceluM che. 2 [ pa - 7] (1) bahadAraNyakepaniSada 1. 2. 1 - 2. (2) zatapatha 11. 1. 6 - 1.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ judA judA vAde 77. sAcuM rahasya na samajanArA A vAdIe mithyAbhASI che. temane sAcI utpattinI khabara ja nathI. ema jANe ke, A saMsAra sArAM mAThAM karmonuM phaLa che. paNa e sAcuM kAraNa na jANanArA pelA badhA vAdIo, temAMthI UgaravAne mArga te pachI kayAMthI ja jANe? [8-10] eka bIjA mithyAvAda viSe vaLI kahuM. keTalAka kahe che, "zuddha pANI jema malina thaI zake, ema ja prayatna karIne zuddha niSpApa banelo saMyamI muni paNa pAcho pApayukta malina thAya. te pachI brahmacaryAdi prayatnanuM zuM phaLa rahyuM? ane badhA vAdIe pitApitAnA vAdanuM gaurava to gAya ja ne ! "1 vaLI keTalAka siddhio ( aNimA, garimAdi ) nuM gaurava karatA kahe che, " juo, ame te amArA siddhibaLe karIne samAdhimAM, ne aoga thaI yatheccha A jagatamAM mANIe chIe. "ra [11-15] pitapotAnA siddhAMtanI AvI AvI samaje rAkhIne, temAM ja DUkhyA rahenArA A badhA asaMyamI loke, saMsAranA A anAdi cakramAM gothAM khAtA kalpa sudhI adhama asure banI avataraze [16] rAgadveSAdithI jitAyelA A badhA vAdIo pitAne paMDita mAne che, ane tyAgI saMnyAsI banyA chatAM 1. dAkhalA tarIke makakhali gozAlanuM evuM kahevuM hatuM ke, "prANIo kAraNe sivAya apavitra thAya che ane kAraNu zivAya zuddha thAya che; ane zuddha thaIne pAchAM emanI meLe apavitra thAya che.... " 2. TIkAkAranA kathA pramANe zaivo ane ekadaMDIo.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIra svAmIne saMyama dharma sAMsArika upadeza ja ApyA kare che. evA e maMdabuddhi puruSo tamAruM zuM dhaLI zakavAnA hatA ? eTale, samaju vidvAna bhikSue emanI seAbatamAM na phasAtAM, nirabhimAna, nirAsakta thaI, rAgadezAtIta e madhyama mArga laIne, munijIvana gALavuM. evuM kahenArA loka paNa paDyA che ke, parigrahI tathA pravRttimaya hovA chatAM mukta thaI zakAya. A na mAnatAM bhikSue to aparigrahI ane nivRttimayanuM zaraNuM levuM. vidvAna bhikSue bIjAne mATe taiyAra karela AhAra ane khuzIthI je ApavAmAM Ave te, rAjI thaIne bhikSAmAM levo. rAgadveSarahita thaI, koIne tiraskAra na karavo. kevA kevA lakavAdo pracalita hoya che ! jemake, loka anaMta che, nitya che, zAzvata che, aparimita che, ItyAdi. viparIta buddhimAMthI UpajelA ke gatAnugatika cAlelA A ane AvA badhA lekavAda bhikSue sAvadhAna rahIne jANavA. [1-7] bAkI jJAnamAtrane sAra te A ja che ke, koI paNa jIvanI hiMsA na karavI. prANuonuM sthAvara hevuM ke 1. A jagata anaMta che ke sAMta che kALanI apekSAe) tathA aparimANa che (dezanI apekSAe) e praznonI bAbatamAM koI paNa eka cheDe pakaDavAnI jarUra nathI; paraMtu, apekSAe baMne daSTine samanvaya kara evuM ahIM vivakSita che. juo khaMDa 2, adhya. pa, le. 1. 3 tathA tenA upara nodha. bauddha graMthomAM AvA vAdene lokaciMtA zabdathI oLakhavAmAM AvyA che. juo daghanikAya - brahmajA lasu. TIkAkAra A uparAMta lokavAdonA bIjA dAkhalA A pramANe Ape che : "aputranI gati na thAya," "kUtarAM yakSa che," "gAyathI maranAra ke gAyane mAranAranI gati nathI ityAdi. *
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ judA judA vAdo jaMgama. e amuka cekasa kAraNAne lIdhe hAya che, bAkI badhAM ja jIvabhAve samAna che. temAMya jagama prANIe viSe te A spaSTa samajAya evuM che. eTale, peAtAnI jema kAIne du:kha nathI gamatuM, mATe kAInI hiMsA na karavI. ahiMsAne siddhAMta te A ja che. mATe mumukSue cAlavAmAM, sUvA mesavAmAM tathA khAvApIvAmAM satata jAgRtibhera saMyamI ne nirAsakta rahevuM tathA mAna, krodha mAyA te leAbha tajavAM.2 A pramANe samyak AcAravALA thaI, tathA kampa AtmAne na lepe e sAru ahiMsA, satyAdi pAMca mahAtratA rUpI saMvara4 ( eTale ke chatra ) dvArA surakSita banavuM; ane ema karI kamabaMdhananA AlekamAM pavitra bhikSue pUrNatA prApta karatA sudhI rahevuM. [8-13] Ama kahI zrIsudha`svAmI theAbhyA. 1. jaina paribhASAmAM sthAvaraja'gama joDakAne mATe trasaMsthAvara evA prayAga che. krma eTale trAsa thatAM nAsI jaI zake tevA jagama. 2. mULa zabdo harSa, vana, bUma, madhyazya ( AkhA sasAramAM badhAmAM rahelA ). jIA 1. 1. 2 - 12; 1. 2. 3 29. 3. mULa : samita, eTale ke 'samiti'e yukta amuka pAMca vivekayukta samyak pravRttione jaina paribhASAmAM samiti kahe che. (sam-samyak rIte cAlavuM te.) jIo prakaraNane aMte TippaNa ta. 3. 4. jIe prakaraNane aMte TippaNa naM. 4. *
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma TipaNe TippaNuM na 0 1 H AgaLa AvI gayelo [7-4] cArvAka mata jene bIjA khaMDamAM (2. 1. 10.) mULamAM ja paMcamahAbhUtika vAda tarIke oLakhAvyA che - temAM ane tajajIvatacharIravAdamAM phera ATalo ja dekhAya che ke, tajIvatacharIravAda zarIrane ja AtmA mAne che, jyAre paMcamahAbhUtavAdI zarIrAkAre bhegAM thayelAM paMcamahAbhUtamAMthI juduM cetana tatva utpanna thAya che, tathA te zarIranI badhI cetana kriyAo kare karAve che, ema mAne che. jo ke, te cetanano paNa zarIranA nAzanI sAthe nAza thAya che ja. TippaNa . 2: bauddho AtmA jevI sthAyI, avinAzI vastu nathI mAnatA. paraMtu kSaNe kSaNe badalAtA pAMca skaMdho mAne che. te pAMca kaMdhe A pramANe: (1) pRthvI, pANI, teja ane vAyu e cAra mahAbhUto te rUpaskaMdha (2) sukhakAraka, duHkhakAraka ane upekSAyukta e traNa prakAranI vedanAo te vedanAtkaMdha (3) eka ja jaDa sRSTinA banelA mUrta amUrta ema sarva padArthonuM je zakti vaDe ApaNane ghaDe, gAma evuM bhinna bhinna svarUpa lAge che, te saMjJAsakadha (4) premAdi kuzaLa, veSAdi akuzaLa ane amuka prakAranI abhiruci, AvaData vagere avyAkRta saMskAro te saMskAraskaMdha (5) cakSu, zrotra, ghANa, jiddA, kAya ane mane e cha vijJAne te vijJAna skaMdha. TippaNu naM3 : pAMca samitio A pramANe che : (1) Isamiti: kaI jaMtune IjA na thAya tema kALajI pUrvaka cAlavuM. (2) bhASAsamiti: satya, hitakara, parimata ane saMdeha vinAnuM bolavuM. (3) eSaNA samiti : jIvanayAtrAmAM Avazyaka evAM nirdoSa sAdhana meLavavA sAvadhAnatAthI pravRtti karavI. (4) AdAnanikSepasamitiH vastumAtrane joI tapAsI kALajIthI levI mUkavI. (5) utsarga samiti: anupayogI vastu jatu vinAne sthaLe jaI tapAsI nAkhavI.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ judA judA vAdo 1 viSNu naM0 4: saMvaranA mULa artha jaina pibhASAmAM, 'karmAMne AtmAmAM dAkhala thatAM rokavAM evA thAya che. kaMdhananI jaina kalpanA evI che ke, zubha azubha pravRttio vakhate karaja AtmA tarapha kheMcAya che ane tyAM telavALA zarIra upara dhULa cATe tema cATI jAya che. karmo AtmAmAM dAkhala thAya tene Asrava kahe che. ane te Asravane zakavA tenuM nAma savara. upara jaNAvelI samitirUpa samyak pravRttithI, tathA samajapUrvaka mana vANI ane kAcAne unmArge thI kavArUpI gupti (rakSaNa) thI, kSamA, mAdava, zauca, satya, saMyama, tapa, tyAga, aparigraha ane brahmacarya rUpa dhathI, jIvanazuddhimAM upayAgI thAya tevA tAttvika ciMtanathI (anuprekSA), dharma mArgamAM TakI rahevA aneka khaMdhane khaMkherI nAkhavA samabhAvapUrvaka AcarelI titikSAthI (pariSaha), tathA Atmika zuddha dazAmAM sthira thavAnA prayatnarUpa cAritrathI savarasiddha thAya che. jIA tattvArtha sUtra a. 9, sUtra 2.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 2 phanAza 1 zrIsudha svAmI pachI kahevA lAgyA : manuSyajanma maLavA durlabha che, ane eka vAra gayelI paLa pAchI pharatI nathI. mRtyu te khAlya, yAvana ka jarA e kAI paNa avasthAmAM game tyAre AvIne UbhuM rahe che. mATe tame badhA sAcuM jJAna prApta karavA veLAsara prayatna kare ! (1) mULa: vaiyAruica / tenA be artha thAya. vairicha temaja vaitADhIya / A adhyayana vaitAlika chaMdamAM che eTale vaitAjIya atha paNa ese; temaja vi. vilDrana 'kamanA nAza' e A adhyayananA viSaya che, eTale vaidi arthAM paNa bese.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmanAza manuSya jIvana daramyAna kAmajogomAM temaja strIputrAdinA snehamAM aTavAI rahe che. tathA pitAne temaja pitAnAM saMbaMdhIone mATe aneka sArAnarasAM karmo karyA kare che. paraMtu deva gAMdharva sarvane AyuSya pUruM thaye, na gamatuM hovA chatAM, pitAnA priya saMjogo ane saMbaMdha cheDIne avazya javuM paDe che; tathA pitapotAnAM karmanAM phaLa jAte ekalA bhogavavA paDe che. te vakhate rAjyavaibhava, dhanasaMpatti, zAstrajJAna, dharmajJAna, brAhmaNapaNuM ke bhikSupaNuM koIne pitAnAM pApakarmanAM phaLamAMthI bacAvI zakatAM nathI. mATe, vakhata che tyAM sudhI, e zudra tathA duHkharUpa kAmagathI nivRtta thaI sAcuM jJAna prApta karavAno prayatna kare. jethI, karmo temaja karmonA hetuono nAza karI, tame A du:khacakramAMthI mukta thaI zake. [1-7] A aMtavAna jIvita daramyAna mUDha manu ja jagatanA kAmomAM mUrNita rahe. samaju puruSe te jhaTapaTa temAMthI virata thaI, parAkrama ane puruSArthapUrvaka nirvANaprAptino mArga hAtha karavAno prayatna karavo joIe. [10,12] paraMtu, e karmanAzane mArga ghaNo sukSma tathA durgama che. ghaNaya manuSyo te jJAna prApta karavAne IrAde saMnyAsI thaI, bhikSAcarcA svIkAre che, nagnAvasthA svIkAre che, tathA mahinA mahinAne AMtare khAvArUpI kaThora tapazcaryAo kare che. paraMtu pitAnI AMtara kAmanAo nirmULa na karI zakatA hovAthI, teo karmacakramAMthI mukta thavAne badale, temAM ne temAM raheMsAyA kare che. manuSya prathama jJAnI puruSanuM zaraNa svIkArI, temanI pAsethI gya mArga jANe, temaNe batAvelA mArge prayatnapUrvaka tathA yogayukta
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyamadhama banI, AgaLa vadhavuM. sAmAnya mArga upara cAlavAmAM ja keTalI AMTIghUMTI jANavAnI hoya che ? te pachI, A karmanAzanA durgama mArge jatAM gothAM na khAI javAya te mATe, prathama e mArganA bhemiyA puruSanuM zaraNa svIkAravuM joIe. vaLI sAmAnya jIvanavyahAramAM jema aneka muzkelIo sahana karavAnI hoya che, tema jene AtmAnuM hita sAdhavuM che, tene e mArge jatAM keTalIya muzkelIone vIratA pUrvaka sAmano karavAnuM hoya che. e badhAthI gabharAI gaye kema cAle ? teNe to, chANAM thApelI dIvAla jema chANa ukhADI nAkhavAthI pAtaLI thaI jAya, tema pitAnAM zarIra mananAM paDa vratasaMyamAdithI UkhaDI javAthI, te baMnene kRza thaI jatAM jevAnAM che. e badhuM kAMI saheluM nathI. je sAce vairAgyavAna tathA tIvra mumukSu che, saMta puruSoe zAstramAM batAvela mArgane je anusare che, tathA je kahera tapasvI che, te ja dhULathI chavAyelI paMkhiNInI peThe pitAnAM karma khaMkherI nAkhI zake che. bIjuM koI nahIM. [8-9, 11, 13-15]. sAcuM jJAna prApta karavA sAMsArika saMbaMdha cheDIne cAlI nIkaLelA bhikSune, sauthI prathama pitAnA pUrva saMbaMdhIo pratyenI mamatA dUra karavI paDe che. koI vakhata bhikSA mAgavA te pitAne ghera AvI caDe che, tyAre te badhAM tene sAmaTAM gherI laI vinaMtio, kAkalUdIo ane rudana vagerethI samajAvavA lAge che. vRddha mAtapitA vagere tene karagaratAM kahe che ke, "amane Ama asahAya cheDI javAne badale amAruM bharaNapoSaNa kara. e tArI saiAthI pahelI pharaja
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ kanAza che. tene jatI karIne tuM zuM puNya pApta karI zakIza ? vaLI tee tene eka ja vazarakSaka putra utpanna thatA sudhI ja gharamAM rahevAnuM kahIne samajAve che; tathA bIjI paNa ghaNI lAlace atAve che. kAI vAra baLajabarI paNa vApare che. chatAM jene chAMveta upara mamatA nathI, evA bhane te kAMI karI zakatAM nathI. paraMtu sagAMsaMbaMdhImAM mamatAvALA asaMyamI bhikSue te vakhate meAha pAmI jAya che, ane ghera pAchA karI, dhRSTatApUrvaka bamaNA vegathI pApakarmo karavAM zarU kare che ! mATe buddhimAna bhikSue prathama pAtAmAM rahelI e mAyAmamatA dUra karavAnA prayatna kave. A mahAmAmAM parAkramI puruSe ja a Mta sudhI sthira rahI zake che. [16-22] sagAMsa''dhImAM mamatA jevuM ja A mAmAM bIjAM moTuM vighna te ahaMkAra che. ghaNA bhikSue gAtra vagerene kAraNe abhimAna kare che tathA khIjAne tiraskAra kare che, paraMtu sAce muni te peAtAnI muktAvasthAne paNa ga nathI karatA. tema, kharA cakravartI rAjA, saMnyAsI thayelA peAtAnA eka vakhatanA dAsAnudAsanuM paNa vinA sakAse yathAyeAgya sanmAna kare che, ahaMkArapUrvaka khIjAnA tiraskAra karavA, e pAparUpa che. mATe mumukSue, kazI vAtanuM abhimAna karyA sivAya, apramatta rIte, sAdhu puruSoe batAvela sa yamadhama mAM samAna vRttithI aNIzuddha rahevuM; 1. jaina meAkSasAdhana ' saMcama' athavA ' sayadhama 'ene! prayoga ghaNA Ave che. saMyamapradhAna hAvAthI, tene mATe
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 mahAvIrasvAmIne saMyamadhama tathA dUrane vicAra karI, zarUAtamAM game teTalI muzkelIo AvI paDe tepaNuM, pitAnA mArgamAM aDaga rahIne vicaravuM. A prakAre je satat saMyamadharmanuM saMpUrNa pAlana karI zake che, tathA sarva prakAranI Asakti dUra thavAthI jenI prajJA saravara jevI nirmaLa banI che, te muni dharmane tathA pravRttione aMta pAmI zake che ane jagatanA padArthomAM mamatvavALA ane potAnI kAmanAo tRpta na thavAthI zeka karatA anya saMsArIone upadeza vaDe mArga batAvI zake che. saMsAranA sarva prANene sukhaduHkhanI bAbatamAM potAnI samAna jANI, sarva prakAranI hiMsAthI virata thayelo te muni, aMtakALa pUrve ja jJAna prApta karI kRtakRtya thAya che. mATe jagatanA padArthone A lokamAM temaja paralokamAM paNa duHkha ApanAra tathA kSaNabhaMgura jANa, gharano tyAga karI bahAra cAlyA Ave. padArthomAM tIvra Asakita tathA jagatanAM vaMdanapUjana, e kAMTo bahu sUkSma che tathA mahAkaTe kADhI zakAya tevuM che. mATe buddhizALI puruSe jagatanA saMsargane tyAga karI, ekalA thaI javuM ane manavANune aMkuzamAM rAkhI, samAdhi ane tapamAM parAkramI banavuM. [1-12] paraMtu, ema sarva saMbaMdhone tyAga karI, ekalA pharavuM ghaNuM muzkela che. ekalA vicaranAra bhikSune nirjana sthAnomAM ke zUnya gharamAM nivAsa karavAnuM hoya che. tyAM jamIna UMcInIcI hoya, DAMsamacchara hoya temaja sApa vagere bhayaMkara prANIone paNa vAsa hoya. chatAM, teNe tethI gabharAIne, bAraNAM baMdha karI ke ghAsa pAtharI, rasto na kADho. kAraNa teNe te bhalene jItavAnA ja che. to ja te evI nirjana jagAomAM
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamanAza zAMtithI, ekAgratApUrvaka sthira thaIne dhyAnAdi karI zake athavA sUryAsta vakhate jyAM hoya tyAM utAre karavAnA yatidharmanuM pAlana karI zake. jyAM sudhI te ekAMtamAM nirbhayatAthI rahI zakato nathI, tyAM sudhI te vasatImAM ke sobatamAM rahevA prayatna kare che. ane sAdhu mATe saMga jevI jokhamakAraka eke vastu nathI. bIjI badhI rIte mANasa ucca cAritrya ane saMyamane pALa hAya, chatAM je te saMgadeSane tyAga na kare, te te tathAgata banyo hoya to paNa samAdhithI zruta thaI jAya. kAraNa, saMga e kajiyAnuM, AsaktinuM tathA pUrve bhagavelA bhogenI skRtinuM kAraNa che. mATe buddhizALI bhikSue saMsArIonA saMsargathI dUra rahevuM, tathA jIvitane kSaNabhaMgura jeI sarva prakAranuM pramAda dUra karI, mehamAyAthI rahita thaI, svacchede anusaravuM cheDI daI zItaSNa vagere dro sahana karI laI jJAnI puruSoe batAvelA dharmane ja anusaro. [13-22] vadhAre zuM kahevuM ? kuzaLa dUtakAra jema beTA dAva cheDI daI sArAmAM sAro dAva ja le che, tema tame paNa strIsaMgAdi grAmadharmo tathA bhogavelA viSayanI kAmanA karavAnuM mUkI daI, jagatane tAranArA saMtapuruSoe upadezelA sarvottama dharmamArgane ja anusaravA mAMDe. jeo manane dUSita karanArA viSayamAM DUbelA nathI, teo ja saMta puruSanA mArgane anusaravA zaktimAna thAya che. mATe tame mananA mahane dUra karI, mAyA, lobha, mAna, krodha, pramAda ke 1. mULa : kali, vetA ane dvApara nAmanA pAsA. kRtane pAso ja zreSTha kahevAya che.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAsanA samadhama zithilatAne tyAga karI, temaja nakAmI vAtacIta, padmapUrNa ke vAtaDahApaNuM vagere niratha ka pravRttiomAM vakhata khAvAnuM cheADI, potAnA kalyANamAM tatpara thAe!, dharmArtha sAdhavAnI utkaMThA vALA anA ane tapa vageremAM prabaLa puruSA dAkhave. mana vacana ane kAyA upara jeNe kAbU meLavyA nathI, tene mATe AtmakalyANa saMdhAvuM saheluM nathI. 9 maharSi jJAtaputra1 vageree vA uparanI karuNAthI, jagatanuM saMpUrNa tattva jANI, je parama dha'mA`ra upadezya che, te adbhuta che, mATe sadgurunI AjJAnusAra te mArgo vaDe A saMsArarUpI mahAna pravAhanA aMta lAveA. [22~32] 3 e ja viSayane AgaLa calAvatA sudha svAmI kahevA lAgyAH kAmeAne rAgarUpa samajI, je strIothI abhibhUta nathI thatA, temanI gaNanA mukta puruSo sAthe thAya che. je kAmabhAgane jItI zake che, te ja temanAthI para vastune prApta karI zake che. paraMtu kAI vIralA manuSyA ja tema karI zake che. bAkI, bIjA manuSyA tA kAmabhogAmAM Asakta ane mUDha banI jAya che. eTaluM ja nahi, UlaTAM temAM bahAdurI mAne che. te mAtra vartamAnakALa ja dekhI 1. jJAta nAmanA rAjavaMzamAM utpanna thayela mahAvIra svAmI. 2. mULa : samAdhi / jaina graMthamAM samAdhi rAkhyuM yoganA rUDha amAM nathI vaparAte, paNa samyak bApIyata mokSa prati AtmA cena eTale ke, je je sAdhana vyavasthita thAya, te badhAM sAdhananA amAM vaparAya che. vaDe AtmA meAkSa pratye
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmanAza zake che ane kahe che ke, paleka kANu joI AvyuM che? tevAM manuSyane game teTaluM samajA paNa teo pitAnAM viSayasukhe cheDI zakatAM ja nathI. nabaLA baLadane game teTale mAre mUDe, paNa te AgaLa cAlavAne badale UlaTo gaLiyo thaIne besI paDe che. tenA jevI dazA viSayarasa cAkhelA manuSyanI che. viSaya mAM lezamAtra sukha nathI tathA te kSaNabhaMgura che, ema jANavA chatAM, tathA AyuSya paNa tevuM ja hovA chatAM, teo chevaTa sudhI temane vaLagI rahe che. ane aMte, te bhogane kAraNe karelAM hiMsAdi aneka pApakarmonAM phaLa bhogavavA, temane hIna AsurI gatine pAmavuM paDe che. te vakhate teo pastAya che ane vilApa kare che. AvAM manuSyo dayA khAvA jevAM che. kAraNa, teo jJAnIoe upadezelA mokSamArgane jANatAM nathI; temaja saMsAranuM satya svarUpa pratyakSa karI, jeNe temAMthI chUTavAne mArga batAvyA che, tevA muninA vacana upara paNa temane zraddhA nathI. anaMta vAsanAothI gherAyelA te aMdha manuSyo pitAnI athavA pitAnA jevI bIjAnI aMdhatAne ja jIvanabhara anusaryA karI, pharI pharI moha pAmyA kare che ane saMsAracakramAM bhaTakyA kare che. [2-12] mATe, vivekI puruSe gRhasthAzrama daramyAna paNa, pitAnI cogyatAnusAra ahiMsAdi vrata pALavA prayatna karo. ane jene mahApurue kahelA upadezane sAMbhaLI, satya mArga upara zraddhA janmI che, teNe te pravajyA laI satyaprApti arthe ja sarva bhAve prayatnazIla banavuM tathA temAM sthira thavuM. teNe te rAgadeSAdino tyAga karI, mana vacana ane kAyAne saMyamamAM rAkhI, niraMtara paramArthaprAptimAM ja maMDayA rahevuM.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 mahAvIrasvAmIne sacamadhama kAraNa, mUrkha manuSya ja sAMsArika padAthAM ane saMbadhIone potAnuM zaraNu mAnI, temAM baMdhAI rahe che. te jANatA nathI ke, aMte te te badhAMne cheADI ekalA ja javAnuM che tathA peAtAnAM karmonAM viSama pariNAmA bhAgavatA, du:khathI pIDAI haMmezAM A yAnicakramAM bhaTakavu paDavAnuM che. pAtAnAM kAM bhAgavyA vinA kAryanA chUTakA ja nathI ane darekane tenAM karmo anusAra ja dazA prApta thAya che. mATe jAgRta thAo ! vartamAnakALa e ja ekamAtra taka che ane medhaprApti sulabha nathI. mATe AtmakalyANa sAru tIvratAthI kamara kase. traNe kALanA sa MtapuruSA bhArapUrvaka e ja vastu kahetA AvyA che tathA vizAlA nagarInA rahevAsI jJAtaputra bhagavAna mahAvIre paNa e ja kahyuM che. sa` prakAre. hiMsAdi pApakarmothI rahita thA, AtmAnA kalyANamAM tatpara banA, ane phaLanI kAmanA rAkhyA vinA sayamadharmAMmAM pUrNatA prApta karI. e ja mAge anaMta puruSa siddhi pAmyA che ane khIjA paNa pAmaze. [13-22] ema kahI zrIsudhAM ceAbhyA, 1. mana, vANI ane kAyAthI; tathA karavAthI, karAvavAthI ke anumati ApavAthI. 2. jIe prakaraNane aMte ppiNa na'1.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ " karmanAza TippaNe Ti5Na na 1 : A adhyayanano upadeza RSabhadeve potAnA 90 putrone Apyo hato ema TIkAkAra jaNAve che. RSabhadeva so pune rAjya vahecI ApI, sAdhu thayA hatA. temAMthI bhArate cakravatI thavA potAnA badhA bhAIone pitAne tAbe thavA jaNAvyuM. tyAre 98 bhAIe pitAnI salAha levA gayA. te vakhate RSabhadeve temane sAMsArika kAmanAothI para vastune upadeza ApI, temane saMsArathI vimukha karyA. eTale te saMnyAsI thayA. 99 mA bhAI bAhubalie bharatanuM kaheNa svIkAryuM nahIM ane tene harAvyuM. paraMtu pachI te paNa bIjA bhAIone peThe saMnyAsI thayA, eTale bharata pUrNa cakavatI tha.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 3 ju judAM judAM vighnA 1 zrIsudha svAmI AgaLa kahevA lAgyA H ghaNA leAka AvezamAM AvI jaI, prathamathI kazI muzkelIonA vicAra karyA vinA, bhikSujIvana svIkArI ese che. pachI, jyAre eka pachI eka muzkelIe AvatI naya che, tyAre teo hatAza thaI jAya che tathA DhIlA thaI besI paDe che. ghaNA bhikSue! hemaMtanI TADha ke grISmanA tApa dekhI gabharAI jAya che; jyAre keTalAka bhikSA mAgavA jatAM khinna thaI jAya che. zerIomAM karaDakaNA kUtarA temane joI karaDavA deADe che tathA ghaNA asaMskArI leAkeA temane game tevA zabdo saMbhaLAvI temane tiraskAra kare che. teo kahe che keH "kAma karavuM paDe eTale sAdhu thayA !" vaLI khIjAe temane, 'nAgaDA, bhikhArA, adhama, mUDiyA, khasiyA, gaMdA, ke apazukaniyA ' kahIne gALeA bhAMDe che.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ judAM judAM vidane 93. te vakhate nabaLA manane bhikSu DhIlo thaI jAya che. vaLI jyAre DAMsamacchara karaDe che, ane ghAsanI aNIo kheMce che, tyAre tene potAnA bhikSujIvananI sArthakatA viSe ja zaMkA Ave cheH "kadAca paraloka jevuM kAMI ja na hoya ane maraNa e ja badhAno aMta hoya to !" bIjA keTalAka, vALa, TUMpAvavA paDatA hovAthI trAsI jAya che athavA brahmacarya pALI na zakAvAthI hArI jAya che. vaLI koI vAra bhikSu pharatAM pharatAM sarahadanA bhAgamAM jaI caDe che, te tyAMnA loke tene jAsusa ke gera samajI pakaDe che ane mAre che. te vakhate, gussAmAM patine cheDI cAlI nIkaLelI strInI peThe te ghara yAda kare che ! A badhAM vidhro alabatta bahu kaThera che tathA du:saha che, chatAM temanAthI gabharAI pAchA bhAgavAne badale, dhIrajathI temane sahana karatAM zIkhavuM joIe. vaLI pitAnA nAjuka nehasaMbaMdhe teDatAM paNa navA bhikSane ochI muzkelI nathI paDatI. tene bhikSA mAgavA Avelo dekhI, sagAMsaMbaMdhIo tene gherI laI vilApa karavA mAMDe che ke : "he tAta ! ame tane ucherI mATe karyo, have tuM amAruM bharaNapoSaNa kara. tema karavAne badale tuM amAre tyAga kema kare che ? vRddha mAtApitAnuM bharaNapoSaNa karavuM e te AcAra che. tene tyAga karavAthI tene dharma zI rIte prApta thaze? tArA vaDIlo mIThI jIbhanA che, tArA putro haju bALaka che, tArI strI paNa juvAna che. rakhe te avaLe mArge caDI jAya ! mATe
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyamadhamI he tAta ! tuM ghera pAcho cAla. tAre have kAMI kAma nahIM karavuM paDe. ame badhA tane madada karIzuM. tAruM devuM ame vaheMcI lIdhuM che ane vepAradhaMdhA mATe tAre pharI paisA joItA haze te paNa ame ApIzuM. mATe eka vAra tuM pAcho cAla. pachI tane na phAve te bhale pAcho cAlyo jaje. ema karavAthI tArA zramaNapaNane vAMdhe nahIM Ave." A badhuM sAMbhaLI, snehIonA dustara snehabaMdhamAM baMdhAyelo nabaLA manane mANasa ghara tarapha deDavA mAMDe che. ane tenAM saMbaMdhIo paNa, eka vAra te hAthamAM Avyo eTale tene cAre bAjuthI bhegavilAsamAM jakaDI laI, paLa vAra vIle mUkatAM nathI. A uparAMta bIjA paNa ghaNAM pralobhane che. koI pavitra jIvana gALanArA uttama sAdhune jotAM ja rAjAo, amAtya tathA brAhmaNakSatriyo tene vIMTaLAI vaLe che ane satkArapUrvaka tene pitAne tyAM nimaMtraNa Ape che. teo kahe che, "he maharSi ! amAre A rathavAhana, strI, alaMkAra, zamyA vagere sarva padArtho ApanA ja che. Apa kRpA karI temane svIkAra karo, jethI amAruM kalyANa thAya. amAre tyAM padhAravAthI ApanA vratane bhaMga nahIM thAya. te uparAMta, have Ape ghaNuM tapazcaryA karI che. have AvA padArthone svIkAra karavAthI Apane doSa nahi lAge. " AvuM sAMbhaLI, parANe bhikSu jIvana gALatA tathA tapazcaryAthI kaMTALelA nabaLA leke, DhaLAva caDatA gharaDA baLadanI peThe, adhavaca besI paDe che ane kAmabhogothI bhAI saMsAra tarapha pAchA phare che.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ judAM judAM vidane vaLI keTalAka bhikSuo pahelethI ja AtamavizvAsa vinAnA hoya che. strIo vagerethI ke garama pANI pIvA vagerenA kaDaka niyamathI piote kayAre hArI jaze, tene bhare emane nathI hoto. teo prathamathI ja, tevo prasaMga Ave tyAre AjIvikAmAM vAMdho na Ave te mATe, vaidaka, jyotiSa vagere gujarAnanAM sAdhana zodhI rAkhe che. AvA mANasethI kAMI ja thaI zakatuM nathI. kAraNa, muzkelI Ave tyAre tenI sAme jhUjhavAne badale, teo pahelethI zodhI rAkhelAM bacAvanAM sAdhanone Azare laI besI jAya che. mumukSue te prANa hAthamAM laI niHzaMkatAthI aDagapaNe pitAnA mArgamAM AgaLa vadhavuM joIe. [17] bhikSune vaLI bhinna bhinna AcAravicAravALA paratIthikAnA AkSepono paNa sAmano karavAno hoya che. te vakhate potAnA mArgamAM dRDha nizcaya vinAne bhikSu gabharAI jAya che athavA zaMkita banI jAya che. paratIthi ke dveSathI tene utArI pADavA, tenA AcAravicAra viSe game tevA AkSepa kare che. te vakhate buddhizALI bhikSue gabharAyA vinA, cittane svastha rAkhI, aneka guNethI yukata evI yukitasaMgata vANIthI temane radiyo Apo. keTalAka paratIrthika, jaina bhikSuo sAme evo AkSepa kare che ke, "tame leke pitAnA saMdhane kaI bhikSu mAMda paDe tyAre, tene mATe bhikSA mAgI lAvI tene khavarAve che. eTale tame ekabIjAmAM AsaktivALA tathA 1. bIjA tIrtha -dhamamArga-ne anusaranAra, paravAdI. ene sa dhane sAve che. eTale tene mATe ja
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka mahAvIrasvAmInA sacamadhama ekakhIjAne parAdhIna cheA.' te vakhate temane javAba ApaveA ke, 'tame teA tethI paNa bhUDU' karA che. kemake, teve vakhate tame gRhasthI pAse mAMdA mANasane uddezIne bhojana taiyAra karAvI maMgAveA che ane temanAM ja vAsaNAmAM ArAgA che ! Ama peAtAne mATe khAsa taiyAra kareluM' niSiddha anna khAvuM sAruM ke potAnA sAthIe sAthIe gRharathe pAsethI vadhyuTayu mAgI ANeluM nirdoSa bhAjana khAvuM sAruM ? ' teone Ama saceTa diyA maLe che, tyAre tee AgaLa kheAlI zakatA. nathI. pachI tee gALAgALI karavA lAge che. paNa DAhyA bhikSue svastha rahI, sAmemAM vAdI tapI na jAya te rIte tene zAMtithI ceAgya javAba Apave. [8-19] 4 bIjA keTalAka patIrzikA evA AkSepa kare che ke, " bIja dhAnya vagere khAvAmAM temaja iMDu pANI pIvAmAM eve te zA vAMdhe che, ke tame temane tyAga kare che ? videhane rAjA nima temaja rAmagupta vagere khIja-dhAnyAdi padArtho khAtA he|vA chatAM siddhi pAmyA hatA. temaja bAhuka tathA nArAyaNa RSi ThaMDuM pANI pItA hatA ane asita, devila, dvaipAyana ane pArAzara vagere tA ra ThaMDu pANI, khIja dhAnya uparAMta lIleAtarI vagerene upayAga karatA hatA chatAM mukti 1. jaina AcAramAM garama karI nirjIva kareluM tathA bIjAe peAtAnA upayAgamAM lIdheluM pANI vAparavAnA ja vidhi che; temaja UgavAnI zakti hajI jemanI nAza nathI pAmI tevAM dhAnya vagere padArthAnuM bhikSAtra grahaNa karavAnA niSedha che. sAmAnya rIte traNa varSa bAda khIjanI utpAdaka zakti nAza pAmI jAya che ema manAya che. 2. juo prakaraNane a Mte TippaNu naM: 1.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ judAM judAM vidane pAmyA hatA. te pachI e badhA padArthone tyAga karI, tame zA mATe duHkha veTho cho?" [1-5 te ja pramANe bIjA keTalAka e AkSepa kare che ke, "sukha vaLI duHkhakara sAdhanethI prApta thatuM haze ? to pachI tame loko AtyaMtika sukhanI prApti mATe AvAM duHkhakara kaThera sAdhane zA mATe Acare che ? A te tamAre kevoka avaLA mArga che?" [6-7] temanA jevA ja bIjA vaLI kahe che, "strIo sAthe kAmaga bhegavavAmAM zo doSa che ke tame tene tyAga kare cho ? temAM koIne pIDA nathI thatI ke kAMI pApa coTatuM nathI; paNa beune zAMti thAya che." [8-12] paraMtu mahAkAmI nAstika puruSonA AvA zabdo sAMbhaLI, DAhyA bhikSue DAmADoLa thaI jaI potAnA sAdhanamArga viSe azraddhALu na banI javuM. jagatamAM vividha mAnyatAvALA tathA vividha AcAravALA puruSo pitAne zramaNa kahevaDAvatA phare che. temanA AvA lobhAvanArA ke AkSepa karanArA zabdo sAMbhaLIne gUMcavAI na javuM. mAtra vartamAna sukhamAM ja rAcatA te mUrkha leke jANatA nathI ke, AyuSya ane juvAnI te kSaNabhaMgura che. aMtakALe te leke jarUra pastAya che. mATe buddhizALI puruSe te, vakhata che tyAM sudhI, prabaLa puruSArthathI vaitaraNa jevA e dustara kAmabhogomAMthI nIkaLI jaI saMta puruSoe upadezelA mArga anusAra saMsArapravAhathI mukta thavAno prayatna karo. jeo kAmabhogane tathA pUjana satkAranI kAmanAne tyAga karI zakayA che, teo ja
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIra svAmIne saMyama dharma A mokSamArgamAM sthita thaI zakyA che, e yAda rAkhavu. [13-17) AvAM AvAM AMtara bAhya aneka vi ane pralobhane mumukSunA mArgamAM AvI paDe che. te badhAne prathamathI samajI lenAra bhikSu, te badhAM acAnaka AvI paDe tyAre gabharAto nathI. bAkI, ghaNA kAcA bhikSuo, e badhAM vine dekhyAM nathI hatAM tyAM sudhI, pitAne mahA zUra mAnyA kare che, paNa pachI, prathama vizna ja besI paDe che, - kRSNane joyA nahotA tyAM sudhI zizupALa pitAnI bahAdurIne garva karato hato tema. paraMtu jeo A badhAM vidanene prathamathI jANI laI prasaMga Avye temanI sAme prANAMta sudhI mUke che, teo ja parAkramI nAvikenI peThe A saMsArarUpI dustara samudrane aMte tarI jAya che. [18] ATaluM kahI zrIsudharmasvAmI thobhyA.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ judAM judAM vidane TippaNa Ti5Na naM. 1 : nami rAjA ane iMdrane saMvAda utarAvyayanasUtra a. 9 mAM Ave che. tyAM namine rAjarSi kahelA che; tathA videha dezanA rAjA hevAthI te vaidehI paNa kahevAya che, ema TIkAkAre tyAM jaNAvyuM che. damAM nami RSine iMdra sahAya karyAno ullekha che. (maMDaLa 6. sU. 20, saM. 6). mahAbhAratamAM anuzAsana parvane 14 mA adhyAyamAM "nimi" nAmanA "tapedhanane ullekha che. bhAgavata 913mAM iphavAkuvaMzIya nimi'nuM vRttAMta che. tene tyAM videha, janaka, ane mithila paNa kahyo che. rAmaguptane TIkAkAra rAjarSi kahe che. jekobI te rAma hevAno tarka kare che. bAhukano ullekha mahAbhArata (vana. 73) mAM naLanA bIjA nAma tarIke Ave che. nArAyaNane TIkAkAra maharSi kahe che. vikramorvazIyamAM temano ullekha che. asita ane devala e be nAmo mahAbhAratamAM tathA gItAmAM eka sAthe Ave che. ( Adi. 53-8; sabhA. 4-16; 11-24; zAMti. 26-5281-1; gItA a. 10-13.) devala smRtimAM maharSi tarIke temanuM ekalAnuM nAma paNa Ave che. asita devala e eka ja nAma hoya e saMbhava che. vyAsamuninuM bIjuM prasiddha nAma te dvaipAyana. mahAbhArata Adi. 64mAM temanI utpattinuM varNana Ave che. pArAzaranI hakIkata mahAbhArata Adi. 194mAM vigatavAra Ave che.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 4 thuM sIprasaMge zrIsudharmasvAmI AgaLa kahevA lAgyA : mAtApitA vagere kuTuMbIone tathA kAmabhogono tyAga karI, pitAnA kalyANa mATe tatpara banI, nirjana sthAnamAM ja rahevAno saMkalpa karanAra bhikSune, bhikSA tathA upadezAdi prasaMge sArInarasI aneka strIonA prasaMgamAM AvavAnuM thAya che. te vakhate, pramAdathI athavA te pitAmAM rahelI vAsanAne kAraNe, te prasaMga vadhavA denAra bhikSunuM zIdhra adhaHpatana thAya che. kAraNa, ghaNuM duzcaritra strIo te vakhate juvAna suMdara bhikSane lebhAvavA aneka prayatna kare che. teo game te miSe tenI lagolaga AvIne bese che tathA pitAnAM suMdara vastro temaja aMgapratyaMga tarapha tenuM dhyAna kheMcavA prayatna kare che. [1-3] teo suMdara vastrAlaMkArathI
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ sIprasa ga sajja thaI, tenI pAse AvIne kahe che, huM bhikSu ! huM saMsArathI virata thaI gaI chuM, mATe mane dharmopadeza Ape. [25] tyArabAda, sutAra jema rathanA paiDAne dhIme dhIme geALa banAve che, tema te strIe, te jANe nahIM tevI rIte, tene leAbhAvatI jAya che. pachI, pAzamAM baMdhAyelA mRganI peThe, te game teTalA prayatna kare paNa temanAmAMthI chUTI zakatA nathI. [9] pariNAme, agni pAse mUkelA lAkhanA ghaDA jema ogaLI jaI nAza pAme che, tema temanA sahavAsathI te vidvAna bhikSu peAtAnAM samAdhi yAgathI bhraSTa thaI, nAza pAme che. [16-26] viSamizrita dUdha pInAranI jema aMte te bhikSu ghaNA pastAya che. mATe prathamathI ja bhikSue strIe sAthenA prasa`ganA tyAga karavA. bhale te putrI hAya, putravadhU hAya, prauDhA hAya ke nAnI kumArI hAya, tApaNu teNe tene saMsa` na karavA. tathA kAI paN kAraNe temanA nikaTa prasaMgamAM avAya tevI rIte, temanA eraDAomAM ke gharAmAM ekalA na javuM. [9-13] kAraNa, saMga karI cUkelA tathA strIcaritranA anubhavI buddhizALI puruSA paNa strIone saMsaga rAkhavAthI thADA ja vakhatamAM bhraSTa thaI, durAcArIonI kATInA banI jAya che. [12, 20] pachI tA hAthapaga kApA, cAmaDI ane mAMsa utaraDI nAkhA, jIvatA agnimAM zekA, zarIra chedI chedIne upara tejAba chAMTA, kAna ane nAka kApI nAkhA, ke DAku uDAvI de, paNa teo temane saMga cheADI zakatA nathI. tee parastrIsaMga karanArane thatI badhI sajAe sAMbhaLavA chatAM, tathA kAma
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10ra mahAvIra svAmIne saMyamadhamI zAstromAM kuTila strIonA hAvabhAva, tathA temanuM mAyAvIpaNuM jANavA chatAM, ane havethI nahIM karIe evA saMkalpa karavA chatAM, e apakarma karyA ja kare che. [21-24] tevA bhikSu bahArathI to sadAcaraNanI ane mekSamArganI vAte bamaNA jorathI karyA kare che. kAraNa, durAcaraNInuM jora jIbhamAM hoya che ! chatAM, temanuM sAcuM svarUpa aMte pragaTa thayA vinA rahetuM nathI. te vakhate te sAcI vAta kabUla karavAne badale UlaTA pitAnI nirdoSatAnAM baNagAM phUMke che, ane "evuM mahIna karma te huM karuM ?" ema kahI, uparathI galane batAve che. koI vAra ughADe choka pakaDAI jAya, te te kahe che, "huM kAMI pApa nahoto karato, te te mAtra mArA khoLAmAM sUI rahI hatI!" Ama e mUrkha mANasa AbarU sAcavavA jUThuM belI, bevaDuM pApa kare che. mATe prathamathI ja strIonA nikaTa prasaMgamAM AvavuM nahIM, e prathama buddhilakSaNa che. [17-19, 28-29]. eka vAra tevA prasaMgamAM AvI, kaI strInA premamAM paDanyA pachI tevA bhogeccha bhikSuonI zI dazA thAya che tenA namUnA tarIke, bhilunA gRhasaMsAranuM varNana huM kahuM chuM te tame sAMbhaLo. ane e badhuM kaMI kalpita nathI paNa strIomAM phasAyelA ghaNA bhikSuoe kharekhara kareluM che ! jyAM sudhI bhikSu pitAnA vazamAM AvyA nathI hotA, tyAM sudhI te strI tene atyaMta sneha darzAvatI kahe che, he bhikSu, huM tamArI priyatamA hovA chatAM, huM saMsArI hovAne kAraNe ja tame mArI sAthe sahavAsa na karI zakatA ho, to
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIprasaMga 103 huM mArA keza TUMpAvI nAkhI sAdhvI banavA taiyAra chuM. paraMtu mane mUkIne kyAMya cAlyA na jazo. paNa pachI, jyAre te bhikSu barAbara pitAne vaza thAya che, tyAre te strI tene tiraskAra karavA mAMDe che. tathA pitAnAM sArAnarasAM badhAM kAma tenI pAse karAvavA lAge che. tene navuM bhikSAnna bhAve nahIM, eTale te zAka rAMdhavA tapelI, zAka, tathA baLataNanI vyavasthA karavAnuM tene kahe che. pitAnAM eMThAM vAsaNa paNa tenI pAse ja maMjAvarAve che tathA pagacaMpI paNa karAve che. tene mATe gaMdha, rajoyaNuM vagere padArtho, annavastra tathA (vALa TUMpAvavAnuM sahana na thatuM hovAthI) hajAmanI jogavAI paNa tene ja karavI paDe che. [16] A te sAdhvI banelI strI sAthenA gRhasaMsAranI vAta thaI. paNa je te bhikSu gRhasthI strI sAthe ja baMdhAI jAya che, te te pachI tene mATe lAvavAnI vastuone pAra nathI rahe. savAramAM ja dAMta sApha karavAnuM maMjana, nAhavA mATe lodhacUrNa tathA AmaLAM, mee ghasavAnuM tela, The lagADavAnuM naMdIcUrNa, aMbeDe paheravA ledhakusuma, nAkanA vALa TUMpavAno cIpiya, vALa oLavAne kAMsake, veNuM bAMdhavAnI UnanI dorI, tilaka karavAnI aMjananI saLI tathA kaMku, ane kAjaLa; pachI paheravAnAM vastro ane AbhUSaNa; tyAra bAda khAvApIvAnI tathA tenAM sAdhanAnI jogavAI : ghaDe, tapelI, zAkapAna, anAja, sUpaDuM, khAMDaNiyo vagere; ane khAdhA bAda joItAM sepArI tathA taMbaLa. te uparAMta chatrI, mejaDiye, sIvavAnA soyaderA, kapaDAM dhovA mATe kuMDI tathA khAra ane kapaDAMno raMga jhAMkho thAya eTale temane avAranavAra raMgAvavAnI vyavasthA paNa karavAnI. saMgIta
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma mATe vINA vagere vAgha tathA varSAkALa Ave tyAre ghara, anAja, navI dorIovALo khATale tathA kAdavamAM paga na paDe mATe paheravAnI pAvaDiyo vagere paNa kharAM ja ! [7-15] ema karatAM karatAM te garbhiNI thAya, eTale to tenA dehane pAra na rahe. te badhA paNa teNe nAke dama Ave teya pUrA karavAnA. pachI jyAre daMpatIjIvananA phaLarUpa putra utpanna thAya, tyAre to te bhikSumAM ane bhAra vahenAra UMTamAM kaze taphAvata ja raheto nathI. tenI strI vAraMvAra tene tiraskAra karI, chokarAne ramADavAnuM tathA saMbhALavAnuM kahyA kare che, tathA koI vAra gusse thaI tene pheMkI devAnuM paNa kahe che. rAtre paNa tene UMghamAMthI UThIne putrane hAlaraDAM gAI UMghADavo paDe che; ane zarama AvatI hoya chatAM, strIne khuza karavA, tenAM kapaDAM dhovAM paDe che. [15-17 Ama, bhegone mATe strIone vaza banelA ghaNA bhikSuoe kareluM che. mATe DAhyA puruSa strIonI zarUAtanI lebhAvanArI vinaMtio tarapha lakSa ApI, temane paricaya ke sahavAsa na vadhAravo. strI sAthenA kAmabhAge e hiMsAparigrahAdi sarva mahApApanAM kAraNa che, ema jJAnI puruSoe kahyuM che. e bhogo bhayarUpa che ane kalyANuthI vimukha karanArA che. mATe, nirmaLa cittavALA buddhimAna bhikSue te AtmA sivAyanA sarva para padArthonI kAmanAno tyAga karI, mana vacana ane kAyAthI sarva sparze sahana karatA karatA, mekSa pAmatA sudhI, vIrabhagavAne banAvelA mArgane anusaravuM. [18-22] Ama kahI, zrIsudharmasvAmI thobhyA.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 5 pApanuM phaLa meM sudharmAe eka vAra maharSi kevalI mahAvIrane pUchyuM hatuM: "he muni ! ajJAnIonI narakamAM zI dazA thAya che ? tyAM kevA prakAranAM duHkha hoya che? huM e jANatA nathI, to te mane kaho." [1] eTale tIvrabuddhi kAzyape javAba Ape, "sAMbhaLa, duSkarmIe dIna banIne kevAM apAra duHkhe bhagave che, te huM kahuM chuM. potAnA jIvane arthe pApakarmo karanArA maMdabuddhi dUra leke; pitAnA sukhane kAraNe prANuonI chaDecoka hiMsA karanArA; temane vividha rIte ribAvanArA; cerI karanArA; jarA paNa saMyamadharma nahi rAkhanArA ne dhRSTatApUrvaka niraMtara prANu vadha karyo janArA; -- AvA AvA duSkarmI ajJAnI leke narakagAmI bane che. [2-5] hiMsA na paNa gaNavA agAmI
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma " tyAMnA naraka-de "mAre, kApe, care, bALA " evI garjanAo karatA hoya che. bicArA narakagAmIo, A sAMbhaLatAM bhayathI bebAkaLA banI, kayAMka nAsavA cAhe che; paNa temane mAya maLato nathI, ane avaza banI tyAMnA tApathI dAjhatA ne cIso pADatA, tyAM ja lAMbA kALa sudhI baLyA kare che. [6-7] he vatsa! asahya duHkhakAraka evI narakanI vaitaraNuM nadI viSe te sAMbhaLyuM che? annAnI dhAra jevA kArI nIravALI e nadI pAra karavA A narakagAmIone tyAMnA dUto bhAlA ne bANe bheMkI bhoMkIne dhakele che; ane kyAMka rAhata meLavavA vacce bhe, te temane zULa ne trizULathI pAchA gedAve che. [8-9] ane A vaitaraNI jevAM du:khadariyAnAM te aneka sthAne tyAM paDelAM che. dugandha, tApa, agni, aMdhakAra ane anekavidha zastrAne mAra - AvAM naryA ribAvavAnAM ja sAdhanathI bharapUra evAM e sthAne mAM A jIvone ribAvyA ja karavAmAM Ave che. keI nagaranI katala cAlatI hoya tema, tyAMthI satata atizaya duHkhI cIsa saMbhaLAyA ja kare che. naraka-deva pApIone temanAM karyAM pApa yAda daI daIne mAryo jAya che. ane bicArA jIvone e mAra ane e trAsasAmagrImAM niraMtara jAte ne ekalA ja saDavuM paDe che; koI temane tyAM bacAvI paNa zakatuM nathI. aneka pApe ekaThAM 1. mULamAM A devo mATe parama adhArmika, asAdhukarma, rakama, vagere zabdo che.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApanuM phaLa karanArA e anAryone, pitAnI badhI ISTa ane priya vastuothI vikhUTA paDI, AvAM atyaMta durgadhayukta, bhIDathI sabaDatAM, cItarI caDe evAM ne mAMsaparuthI asahya evAM narakasthAnamAM lAMbo kALa kADhavo paDe che. ane pUrvanA vairI heya ema, pilA naraka-de krodha karI karIne emanAM zarIra para zastrAstrano mAro calAvye jAya che. he AyuSyamAna ! evuM vikarALa trAsasthAna A naraka che. pUrve jevuM karyuM hoya, tevuM paralokamAM sAthe Ave che. pApIone bhAga AvAM narakamAM saDavAnuM hoya che. he AyuSmAna ! buddhimAna manuSya A jANIna, samasta vizvamAM koInI hiMsA nahi kare; paNa saMsArane vaza na thatAM, sarva prakAre parigrahabuddhi cheDIne, sAcA siddhAMtanuM zaraNa laI, parama bodhane pAmaze. pazu, pakSI, deva, manuSya badhAM A karmaphaLanA cakramAM rahelAM che, e jANIne, matimAna manuSya, maraNa paryata saMyamadharma AcaravAno bodha levo." Ama kahI, zrIsudharmasvAmI thebhyA.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 6 huM bhagavAna mahAvIra bhagavAna mahAvIra viSe vadhu jANavAnA prasaMga joI jaMbusvAmI pUchavA lAgyA : he bhagavan ! asaMkhya jIvAne hitakara evA dhama upadezanAra mahAvIrasvAmIe kANu hatA tathA kevA hatA te jANavAnI mArI peThe bIjA ghaNAeAne icchA che. mATe tame je rIte sAMbhaLyuM hoya ke jANyuM hoya, te pramANe amane kahI saMbhaLAvA zrIsudha svAmI kahevA lAgyA : te mahApuruSa sarvodezI hatA, kevaLajJAnI hatA, kAMI paNa dUSaNa vinAnA hatA, dhRtimAna tathA sthira cittavALA hatA. te badhI graMthIone pAra karI gayelA hAI, temane have pharI janma nathI. te dharabAranA tyAga 1. juo prakaraNane aMte TippaN naM. 1.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra 109 karanArA sanyAsI tathA sUryanI peThe anuttama tapa karanArA tapasvI hatA. [1-6] prajJAnamAM te akSaya sAgara jevA hatA; agAdhatA ane svacchatAmAM mahAsAgara jevA hatA; tejamAM devAdhipati IMdra jevA hatA, tathA sahana karavAmAM pRthvI jevA hatA. te anubhavI hatA; kuzaLa hatA; tIvra buddhimAna hatA; krodha, mAna, mAyA ane lAbha vagere dASAthI rahita hatA; mukta hatA; paripUrNa parAkramI hatA; tathA parva temAM uttama sudaCna ( meru )nI jema, tathA AnaMdanA dhAmarUpa devabhUminI jema, aneka guNIyukta hatA. [7-14] laMbAIvALA pava tAmAM niSadha parvatanI peThe,ra gherAvavALA pa tAmAM rucakanI peThe, vRkSomAM supa devAnA krIDAsthAna zAmati vRkSanI peThe, vartAmAM naMdanavananI peThe, zabdomAM meghagarjanAnI peThe, tArAomAM caMdranI peThe, sugaMdhI padArthAMmAM caMdananI peThe, sAgarAmAM svayaMbhUramaNu mahAsAgaranI peThe, nAgAmAM dharaNendranI peThe, rasAmAM zeraDInA rasanI peThe, hAthIomAM airAvatanI peThe, jAnavAmAM siMhanI peThe, nadImAM gaMgA ane pakSIomAM garuDanI peThe,4 cAddAomAM kRSNanIpa peThe, puSpAmAM. kamaLanI peThe, 1. juo prakaraNane aMte TippaNu na. 2 1 - 3. niSadha ane rucakra e mane ja buddhIpanI pAra AvelA manAtA paurANika patA che, 4. mULamAM che jenA (!) 2 -- . garuDa veNudeva che. veNu eTale viSNu deva jekAkhI. 5. mULamAM : ' vizvaksena, '
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma kSatriyomAM daMtavakranI peThe, dAnomAM abhayadAnanI peThe, satya vacanAmAM pArakAne pIDA na upajAvanAra vacananI peThe, tapamAM brahmacaryanI peThe, vadhu jIvanArAomAM lavasatama devonI peThe. sabhAomAM sudharmAnI 3 sabhAnI peThe, tathA sarva dharmomAM nirvANanI peThe, te jJAtaputra mahAmuni mahAvIra sarva muniomAM tathA sarva manuSyomAM jJAna, zIla ane tapanI bAbatamAM sarvottama hatA. [15,18-24] A loka tathA paralokanA sarva kAmagono tyAga karI, duHkhakSaya karavAnA hetuthI temaNe ati duSkara tapa AcaryuM hatuM; ane strIbhaga, rAtrojana tathA tamAma bhoga padArthono hamezAM tyAga karyo hato. pachI sarvottama zukala dhyAna prApta karI, te mahAmuni parama siddhine pAmyA hatA. temanA samayamAM pracalita kriyAvAdI, akriyAvAdI, vainayika ane ajJAnavAdIone sarva virodhI vAde jANavA chatAM, temaNe jIvanaparyata pitAne yogya lAgate saMyamadharma Acaryo hato. tathA sarva padArthonuM svarUpa jANune, leke nA kalyANa arthe hitakara e te dharma, dIpakanI peThe pragaTa karyo hato. tejasvI agninI jema te dharma sarva karmone nAza karanAra che. [15-19; 26-28] 1. mahAbhArata, sabhAparva, a. 32. le. 3 mAM emanuM varNana che. 2. "lava" eTale muhUrtane 17 me bhAga. A deva viSe ema kahevAya che ke, teo mAtra sAta lava vadhAre che te siddha thaI jAya. 3. juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 3. 4. juo prakaraNane aMte TippaNuM naM. 4.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra 112 zuddha yuktithI saMsthApita te dharmane tame paNa zraddApUrvaka tathA pramAdarahitapaNe anusare. te dharmane kharAbara samajI zraddhApUrvaka anusaranArA, kAMte sa pUrNa siddhi prApta kare che, athavA devAnA adhipati iMdra jevuM uttama pada pAme che. [29] TippaNA mati, zruta, jJAnendriyA TippaNu na. 1: jJAna pAMca prakAranAM che : avidha, mana:paryAMva ane kevala. matijJAna eTale pAMca ane mana vaDe thatuM jJAna. zrutajJAna eTale zAsra ke A vacana sAMbhaLavAthI thatuM jJAna. avadhijJAna eTale iMdriyA ke mananI sahAya vinA ja, AtmAnI yAgyatAnA baLathI thatuM samagra lAkanAM rUpI, mUrta drabyAnuM jJAna. mana:paryavajJAna eTale sAmA mANasanA mananAM ciMtanAnuM jJAna. kevaLajJAna eTale sa vastu ane bhAvAnuM sapUrNa pratyakSa jJAna. prathamanAM cAra jJAna game teTalAM zuddha heya tA paNu, cetanAzaktinA apUrNa vikAsarUpa hovAthI, eka paNa vastunA samagra bhAve jAvAne asamartha che. kevaLajJAna cetanAzaktinA sapUrNa vikAsa vakhate, sava AvaraNa dUra thayA bAda pragaTe che. TippaNuM na. 22 jaina mAnyatAmAM menu varNa na mATe bhAge hiMdu mAnyatA jevuM che. te eka lAkha yAjana UMcA che, jemAMthI hajAra cAjana jamInanI aMdara che, tene pRthvI, seAnuM ane vaiya e traNanA traNa kAMDa - majalA che, tenA upara bhadrazAla, naMdana, saumanasa ane pAMDuka ema cAra vana che. tenA raMgasAnAne che; tenI AsapAsa sUrvI phare che; ane tenA upara mahendro Ana krIDA kare che. TippaNu naM.3: devAnI cAra jAti che. (1) asurakumAra, nAgakumAra, supa kumAra vagere 10 prakAranA devA bhavanapati kahevAya che. (ra) kinnara, gAMdhava, yakSa, bhUta, pizAca vagere ATha prakAranA deve
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma vyaMtara kahevAya che. (3) sUrya, caMdra, graha, nakSatra, tArA e pAMca prakAranA deva jyotiSka kahevAya che. (4) vaimAnika denA be prakAra che : 1. kalpamAM rahenArA ane 2. kalpAtIta. saudharma, aizAna, sAnakumAra, mAhendra ema kalpanA bAra vibhAga che. e bAra kalpanI upara kalpAtIta denAM nava raiveyaka ane (vijaya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddha e pAMca anuttara vimAno che. temanI upara mukta jIvonuM siddhakSetra ja che. ka 24mAM je lavasattama devAnI vAta che, te pAMca anuttara (ke anuttaramAMthI pAMcamA) vimAnamAM rahenArA devanI vAta che. temanuM AyuSya saMsArI jIvomAM sauthI vadhAre (33 sAgaropama varSa) che. e ja zlokamAM sudharmAnI sabhAnI vAta che. te kalpapapanna vaimAnikemAMnA pahelA svarga saudharmakalpanA zaka nAmanA idranI sabhAnI vAta che. TippaNa na4: Arta, raudra, dharma ane sula evA yAnanA cAra bheda che. temAMthI prathama be saMsAranAM kAraNa hoI he che. apriya vastu ke du:khanA viga mATe tathA priya vastune prApta karavA mATe satata ciMtA karyA karavI te ArtadhyAna, ane hiMsA, asatya, cerI ane viSayarakSaNa i. mATe satat ciMtA te raudradhyAna. jJAnIoe zI AjJA karI che, doSa kayA che, temAMthI kema chuTAya vagere dhArmika bAbatone vicAra karavAmAM manoga Apo te dharmadhyAna. zukladhyAna e vadhu sUkSma che : AkhA jagatanA bhinna bhinna viSayomAM asthirapaNe bhaTaktA manane koI paNa eka viSaya upara lAvI sthira karavAmAM Ave, ane pachI eka viSaya upara sthiratA AvatAM chevaTe mana paNa taddana zAMta-nikhUkaMpa thaI jAya, ane zarIranI zvAsocchAsa jevI sUkSma kriyAo paNa aTakI jaI, AtmapradezanuM sarvathA akaMpapaNuM pragaTe, te vakhate sarva Aso, ane baMdhano niSedha thaI, sarva karmo kSINa thAya che ane jJAnanAM badhAM AvaraNe vilaya pAmI, sarvajJapaNuM pragaTe che.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 7 muM adharmIonuM varNana zrI sudharmasvAmI kahevA lAgyA : keTalAka leke gRhasaMsArano tyAga karI, saMnyAsI thaI agni saLagAvyA kare che ane mAne che ke, te (yajJAdikathI ke dhUNI tApyA karavA)thI mekSa maLaze. paraMtu tethI te teo ane karIne mAtra bhayaMkara hiMsA ja raLe che. emane bhAna nathI ke, aMDaja, jarAyuja, svedaja ane rasaja vagere jaMgama prANanI peThe pRthvI, pANuM, agni ane vAyu tathA tRNa, vRkSa ane bIja vageremAM paNa svataMtra jIvo che. eTale, agni saLagAvatAM azcinA, pRthvInA, tathA bIjA AjubAju UDatA dhANuM ja nAza pAme che. chANa vageremAM tathA lAkaDAMmAM rahetA jIvo paNa agni saLagAvatAM nAza pAme che. Ama, te mUDha manue potAnA sukha khAtara, aneka jIvane nAza karI, pApakarma bAMdhI, mukta thavAne badale saMsArane ja 1. juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 1.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma pAme che; ane judI judI yoniomAM sthAvara ke jaMgamarUpe janmI, pitAnAM duSkarmonuM phaLa bhogavatAM, (pote je rIte anya jIvone nAza karyo hoya te rIte, ke bIjI rIte) vinAza pAmyA kare che. [1-8] vaLI te lekenI mUDhatAne paNa zuM kahevuM? savArasAMja agni saLagAvavAthI ke dhUNI tApavAthI je mekSa maLatuM heya, te luhAra vagerene te pAkA siddha kahevA joIe ! [18] vaLI keTalAka mUDha leke ema kahe ke che ke, mIThAne tyAga karavAthI mokSa prApta thAya che. te lake mIThuM te choDe che; paNa madha, mAMsa ane lasaNa te ArogyA ja kare che ! jemanI buddhi Ama cheka maMda banI gaI che, tevA te leke mekSane badale tethI UlaTI ja gati pitAne mATe taiyAra kare che. [12-13] vaLI bIjA keTalAka ema mAne che ke, ThaMDA pANIthI (savArasAMja nAhavAdhovAthI) mokSa prApta thAya che. savArasAMja pANImAM nAhyA karavAthI je mokSa prApta thatuM hoya, to pANumAM rahenAra mAchalAM vagere jaLacara prANIone to mokSa tarata ja prApta thaI jAya ! pANIthI je pApakarmo jovAI jatAM hoya, to puNyakarmo paNa sAthe dhevAI na jAya vAra! Ama e lokenA siddhAMte vagara vicAryuM upajAvelA che. te pramANe siddhi maLe ja nahi; UlaTuM te ajJAnIo vividha prakAre agni, pANI vagere jIvonI hiMsA karIne, saMsArane ja pAmyA kare che. potAnA sukhane khAtara bIjAnI hiMsA karanAre mukata kyAMthI thAya? mATe buddhimAna manuSya te 1. mULaH AhArasaMpanjanana - "AhAramAM rasa (saMpatti) lAvanAra
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ adharmIonuM varNana sthAvarajaMgama sarva prANuonI hiMsAthI sarva prakAre virata thavuM tathA bIjAM paNa vividha pApakarmothI potAnA AtmAnuM rakSaNa karavuM. kAraNa, dareka pApa karanArAne aMte raDavuM paDe che tathA ribAvuM paDe che. [14-20] A te vidharmI lokonI vAta paNa thaI, paraMtu saddharma rUpI mArga pAmelA jaina bhikSuomAMnA paNa keTalAka, amuka bAhya AcAranuM pAlana karI, pachI bIjI rIte anAcAra kare che. teo paNa adharmIo ja che. jemake, keTalAka bhikSuo kaMda, bIja vagere sajIva AhArane tyAga kare che, tathA jIva vinAnuM tathA bIjAe potAnA upayoga mATe taiyAra kareluM nirdoSa annapANuM prApta karavAne vyavahAra pALe che; paraMtu pachI te nirdoSa bhikSAne paNa saMdhare kare che; athavA jyAM svAdavALI bhikSA maLatI hoya, tevA ghara tarapha utsAhathI doDe che; athavA udara bharavAnI lAlasAthI dharmopadeza Ape che; athavA annane kAraNe pitAnI ke bIjAnI prazaMsA kare che; athavA anyanI khuzAmada kare che. nIvAranA lolupa DukkaranI peThe annalAlupa te bhikSuo, bheDA ja vakhatamAM AcArabhraSTa, kuzIla tathA dANA vinAnAM photarAM jevA niHsAra thaI, vinAza pAme che. sAcA bhikSue te oLakhANa na hoya teve ThekANe jaI bhikSA meLavavA prayatna kare, temaja pitAnI tapazcaryAne kAraNe pUjanasatkAranI AkAMkSA na rAkhavI. munine AhAra saMyamanA nirvAhAthe ja hoya. te ja pramANe nirdoSa pANIne paNa jIvavA pUrato ja upayoga karavAne heya. kAraNa, game teTaluM nirdoSa hoya te paNa, pANImAtranA upayogamAM karmabaMdhana raheluM ja che. chatAM, keTalAya jaina bhikSuo AcAra pramANe, bIjAe upayogamAM lIdheluM, garama kareluM, nirjIva
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma tathA nirdoSa pANI mAgI lAvI, pachI zarIranI tathA kapaDAMnI TApaTIpa arthe nAhavAdhevAmAM tene vApare che. evA bhikSuo sAcA bhikSupaNAthI kyAMya dUra che. buddhimAna bhikSu te pitAmAMthI sarva pApa dUra thaI saMyamadharmamAM pUrNatA prApta thAya e arthe ja zarIra dhAraNa karatuM hoya che. teNe sarva saMge tathA sarva prakAranA kAmonI Asakitano tyAga karyo hoya che, te sarva jIvone abhayadAna denAre tathA nirmaLa aMta:karaNavALA hoya che; pitAmAM rahelI sarva pApavRttio sAme, te saMgrAmane khare khUjhanArA vIranI peThe sUjhatuM hoya che, tathA pitAnuM paripUrNa parAkrama dAkhavate hoya che. temAM te badhI taraphathI (AMtarabAhya zatruo vaDe) pATiyAnI peThe bhale chelAI jAya, ke meta paNa AvIne UbhuM rahe; paNa, eka vAra karmone khaMkherI nAkhyA pachI, dharI bhAgelA gADAnI peThe, pharI te saMsAra tarapha DagaluM bhArate nathI. [21-30] Ama kahI, zrIsudharmAsvAmI thebhyA.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ adharmIonuM varNana TipaNe Ti5Na naM. 1: A sUtramAM aneka jagAe jaNAvyuM che ke, pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati e badhAmAM mAnava jevuM caitanya che. temane lagatI bIjI mAhitI jaina graMthomAM A pramANe hoya che : te badhAM AhAra kare che, zvAsocchAsa le che, ane te badhAne ApaNI peThe AyuSyamaryAdA hoya che. e badhA ekedriya jIvo che. eTale ke, teo mAtra eka sparza IdriyathI ja pitAno vyavahAra calAve che. te badhAmAM AhAra, nidrA, bhaya, maithuna ane parigrahasaMjJA che, krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAre kaSAyo che; teo spAikiya dvArA rAka meLave che; te badhAM jyAre maraNa pAme che. tyAre pitAnI e pAMca yonimAMnI koI eka yonimAM AvavAnI ke be, traNa, cAra ane pAMca idrivALA jenI nimAM AvavAnI paNu yogyatA dharAve che. mAtra agni ane vAyunA jIvo manuSyanI cinimAM AvavAnI yogyatA dharAvatA nathI.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 8 su sAcu vIratva zrIja musvAmI pUche cheH ' " huM bhagavana ! vIratA e prakAranI kahevAya che. temAM dharmavIranuM vIratva zAmAM raheluM che, tathA tenuM vana zI rIte karavAmAM AvyuM che, te amane kaheA." [1] zrIsudha svAmI kahevA lAgyA : he AyuSman ! tAruM' kahevuM barAbara che. leAkeAmAM te viSe be pakSa paDelA dekhAya che. keTalAka kane vI kahe che, jyAre keTalAka sunnatI munie akate vI kahe che. pramAda e krama che ane apramAda e akama che. je je pravRtti pramAyukta che, eTale ke satya dharma'thI vimukha che, te badhI pravRttie kamarUpa che, tethI tyAjya che. je je pravRttie pramAdarahita eTale saddhama anusAra che, te akama che, ane te karavA yAgya che. jemake, prANIonA nAza mATe zastravidyA zIkhavAmAM, ke kAmabhogA mATe mAyAdi AcaravAmAM, ke saMyamarahitapaNe
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAvana ane have zANA : hAI heya che sAcuM vIratva 119 verabhAvayukta banI, mana vacana ane kAyAthI A loka ke paralokane lagatAM karmo karavAmAM - TUMkamAM, jethI AtmAnuM ahita thAya, evI rAgadveSayukata pravRttiomAM - dAkhaveluM vIya athavA parAkrama, saMsAra prApta karAvanAra karma (baMdhana)nuM kAraNarUpa heI, heya che. [1-9] have zANuM lekonuM akarmavIrya kahuM chuM, te sAMbhaLa. buddhimAna puruSa samaje che ke, jema jema mANasa vadhAre ne vadhAre pApakarma karyuM jAya che, tema tema cittanI azubhatA vadhatI jAya che, ane manuSya vadhAre ne vadhAre veremAM baMdhAto jaI aMte du:khane ja bhAgI thAya che. uparAMta, svagadisthAne paNa nitya rahenArAM nathI; tathA sagAMsaMbaMdhI ane mitro sAthe sahavAsa paNa anitya che. tethI, samaju loka badhI mamatAne tyAga karI, sarva zubhadharmayukata ane zreSTha puruSae kahelA tathA mukti mArge laI janArA Arya dharmanuM zaraNa laI pApakarmarUpI kAMTAne mULamAMthI kheMcI kADhavA dharma anusAra prabaLa puruSArtha kare che. kAraNa, pitAnA kalyANane je koI upAya jaNAvAmAM Ave, te buddhizALI manuSya jIvana daramyAna tarata ja zIkhI le che. [9-15] te buddhizALI manuSya, svabuddhithI ke bIjA pAsethI dharmanuM rahasya samajI laI temAM pUrNabhAve prayatnazIla thavA, gharabArane tyAga karI cAlI nIkaLe che. kAca jema pitAnAM aMge pitAnA zarIramAM sameTI le che, tema te sarva pApavRttione, tathA hAthapaga vagere karmendri ane pAMce jJAnendriyo sahita manane ane temanA doSane potAmAM sameTI le che; sarva prakAranI sukhazIlatAne tyAga kare che; ane kAmanAothI upazAMta thaI, Asakti vinAno banI,
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyamadhama mokSamArgamAM ja prabaLa puruSArtha Adare che. A vIratva dharmavIranuM che. [15-18] te prANanI hiMsA karato nathI; cerI karato nathI; vizvAsaghAta karatA nathI; jUThuM belato nathI; dharmanuM ullaMdhana manavANIthI Icchato nathI; tathA jitendriya thaI AtmAnuM sarva prakAre rakSaNa karatA vicare che. te thoDuM khAya che, thoDuM pIve che, tathA DuM bele che, te kSamAyukA ane nirAtura banI sadA prayatnazIla rahe che, tathA sarva prakAranI pApavRttione tyAga karI, titikSAne paramadharma samajI, dhyAnayoga Acarato mekSa paryata vicare che. [19-21; 25-6] Ama, jJAnI temaja ajJAnI baMne samAna vIratva dAkhavatA hovA chatAM, adhUrA jJAnavALAnuM ke cheka ja abodhanuM game teTaluM parAkrama hoya to paNa te azuddha che tathA karmabaMdhananuM kAraNa che; paraMtu jJAna ane badhayukata puruSanuM parAkrama zuddha che ane tenuM kAMI phaLa tene bhogavavuM paDatuM nathI. cogya mArge kareluM tapa paNa je kIrtinI icchAthI karAyuM hoya, te te paNa zuddha nathI. paraMtu je tapa bIjA jANatA nathI, te ja kharuM tapa che. [22-24] Ama kahI, zrIsudharmasvAmI thobhyA.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 9 muM dharma viSe jaMbusvAmI pUche che? "he bhagavana! matimAna brAhmaNa mahAvIre karyo dharma kahyuM che? te amane kRpA karI kahe. jethI, te jANIne ame temAM prayatnavAna thaIe." zrIsudharmasvAmI kahe che : jinezvare bedhale jinene te sIdhe yathArtha mArga huM tamane kahI saMbhaLAvuM chuM. te tame sAMbhaLe. te dharma jANavAne ane AcaravAno adhikAra kone che te huM prathama tamane kahuM. je puruSa pitAmAM viveka pragaTavAthI jagatanA padArtho ane bhAvo pratye vairAgyayukata banyuM che, tathA je manuSya AsakitapUrvaka karAtI vividha pravRttiothI baMdhAtuM
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1rara mahAvIrasvAmIne saMyama dharma vera tathA puSTa thatA kAmo ane temanuM duHkharUpI phaLa jANa che, te A mArgane adhikArI che. te jANe che ke, mANasa je je padArtho mATe vividha pravRttio kare che, te badhA padArtho mRtyu bAda sagAMsaMbaMdhIonA ja hAthamAM jAya che ane tene pitAne te pitAnAM karmonuM phaLa ja bhegavavAnuM rahe che. te vakhate, jemane mATe te badhI pravRttio karI hatI, te badhAM - mAtapitA, bhAI, patnI, putro tathA putravadhU - rakSaNa karavA AvatAM nathI. A vicAra karI, te mamatA ane huMpaNuM tajI daI, jinabhagavAne kahelA parama mArganuM zaraNa svIkAre che. manuSyanA viveka ane vairAgyanI sAcI parIkSA e che ke, prApta thayelA kAmo pratye paNa AkarSaNa na thAya. A viveka ane vairAgya utpanna thayA pachI, adhikArI manuSya dhanasaMpatti, putro, sagAMsaMbaMdhI, mamatA ane zoka tajI, tathA saMsArathI nirapekSa thaI, saMnyAsI bane. [1-7, 32] pachI te mumukSu suMdara prajJAvALA, saMpUrNa tapasvI, parAkramI, AtmajJAnanA vAMchuka, dhRtimAna tathA jiteMdriya evA gurunuM zaraNu zodhe. kAraNake, jJAnaprakAza prApta karavA gRhasaMsArano tyAga karanArA uttama puruSo ja mumukSu jananuM parama zaraNa che. teo sarva baMdhanothI mukta hoI, jIvitanI temaja viSayanI AkAMkSA vinAnA tathA sarva prakAranI pApI pravRttiothI rahita hoya che. evA saddagurunuM zaraNa svIkArIne, teNe nigraMtha mahAmuni mahAvIre upadezelA mArgamAM puruSArtha Adara. [32-34] pRthvI, (pANI, ) agni ane vAyu; tRNa, vRkSa ane
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma vize 123. bIja; aMDaja, pitaja, jarAyuja, rasaja, daja, tathA uphrijaja ema chanA cha vargo che. temane jANI, vidvAna puruSe mana vANuM ane kAyAthI temanI hiMsAne temaja pitAnA sukha khAtara temanA parigrahano tyAga karavo. te ja pramANe teNe jUTha, maithuna ane corIne paNa mahata, pApa samajI cheDavAM. mAyA, lobha, krodha, ane mAna paNa jagatamAM karmabaMdhananAM kAraNe che ema jANI, temane paNa tyAga kare. [8-11] teNe zarIranA sarva saMskAro - jevA ke bastIkarma, virecana, vamana, aMjana, gaMdha, mAlya, snAna, dataprakSAlana (dAtaNa), devuM, raMgavuM vagere - ne temane saMyamanA virodhI gaNI, tyAga karavo. te badhA parigraha tathA kAmavAsanAnA kAraNarUpa che. te ja pramANe teNe pagarakhAM, chatrI, mAM, palaMga, cAmara vagereno tyAga karavo. ane nirjIva tathA sApha karelA nirdoSa pANIthI paNa aMge vagere na dhovAM. [12-3; 18-9]. (1) baccAM rUpe ja pedA thanArAM hAthI vagere. (2) erathI vIMTaLAIne janmatAM gAya, manuSya ItyAdi. (3) dahIM, A vageremAM thatA. (4) parasevAthI thatAM ja, mAMkaDa, ityAdi. (5) sAmAnya rIte Ano artha jamIna pheDIne nIkaLatI vanaspati evo thAya. paNa TIkAkAra ahIM tene artha "kAMI keDIne bahAra nIkaLatAM deDakAM vagere" e le che. (5) A cAre mATe mULamAM anukrame A zabdo che : patrikuna vakatA pamADe che mATe. magana : badhA vaDe bhajAya che mATe thaiew: AtmAne verAna khetara je banAve che mATe. kadAca : mANasa mAtI UThe che mATe. (6) jue prakaraNa 11 ne aMte TippaNa naM. 1.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma AhAranI bAbatamAM teNe pUrNa saMyama svIkAravo. pitAne udezIne gRhastha taiyAra kareluM, kharIdeluM, UchInuM ANeluM, ke pote jyAM raheto hoya tyAM gRhastha laI Avyo hoya tevuM, ke te badhAnA aMzevALuM bhikSAnna teNe na svIkAravuM. teNe mAdaka AhArano sarvathA tyAga kare. tathA jenAthI mAtra jIvita TakI rahe, teTaluM ja annapAna mAgI lAvavuM. vadhAre mAgI lAvI, bIjAne ApI devuM paDe tema na karavuM. [14-5, 23] cAritravAna bhikSue kaI ne saMga na karavo. kAraNa, temAM sukhanA vezamAM jokhama rahelAM che. mATe vidvAne tenAthI cetatA rahevuM. teNe saMsArIo sAthe maMtraNa, temanI kriyAonI prazaMsA, temanI sAMsArika gUMcavaNamAM salAha, temanA gharamAM besIne ke, temanA vAsaNamAM bhojana ke pAna, temanAM kapaDAM paheravAM, temanA gharamAM besI temanA khabara samAcAranI pUchaparacha, temanA taraphathI yaza, kIti, prazaMsA ane vaMdana pUjananI kAmanA, temanA gharamAM khAsa kAMI kAraNa vinA sUI javuM, gAmanAM chokarAMnI ramatamAM bhaLavuM, ane maryAdA mUkIne hasavuM--e badhAMne tyAga kare. kAraNa, temAMthI aneka anarthonI paraMparA janme che. [16-9; 20-2; 28-9] teNe nakAmI chatAM anarthakAraka pravRtti saheja paNa karavI nahI. jemake, jugAra ramatAM na zIkhavuM, kalahakaMkAsa na karavA, ke pUrve karelI krIDAonuM smaraNa na karavuM. teNe belavAmAM paNa dharmathI niSiddha evuM kAMi belivuM nahIM; tathA bolavA bese tyAre belyA ja na karavuM. bIjanA marmasthAnane AghAta pahoMce tevuM belavAnI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama viSe 125 chA na karavI, ke bIjA chetarAya tevuM na besavuM. teNe pUrato vicAra karIne ja belavAnI Teva pADavI. teNe badhI sAcI ane adhI DI evI trIjI keTInI vANuM tajavI, temaja bIjAnI gupta vAta kahI na devI. teNe koIne bolyA-"elyA" kahIne na bolAva, ke yAra" sta' kahIne ke gotranuM nAma daIne na belAva. tuM-tAM karavuM e ziSTa nathI; mATe tema te kadI ja na karavuM.. 17; 21; 25-7] A pramANe nirarthaka pravRttimAM paDyA vinA, temaja suMdara padArthonI utsukatA rAkhyA vinA, prayatnazIla rahI, pramAda karyA vinA vicaravuM ane tema karatAM je kAMI dukha Ave, te sahana karavAM. koI mAre te gusse na thavuM ke kaI gALo bhAMDe te tapI na javuM. paraMtu, prasanna manathI badhuM sahana karI laI zAMti rAkhavI. [30-1] Ama kahI, zrIsudharmasvAmI thebhyA. 1. vANunI cAra keTIo A pramANe che : (1) satya. (2) asatya. (3) satya-asatya. (4) na satya-na sI .
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 10 muM samAdhi zrI sudharmasvAmI AgaLa kahevA lAgyA : huM je mokSamArga tamane kahI saMbhaLAvuM chuM, te mArga matimAna mahAvIre dharmane sAkSAtkAra karyA bAda upadezele che. te mArga sIdhe temaja amegha che. tene svIkAra karanArA bhikSue cittanI sarva prakAranI caMcaLatA dUra karI, tathA sarva saMkalpathI rahita banI, koI paNa bhUtaprANIne duHkhanuM kAraNa banyA vinA vicaravuM. eka vakhata saMnyAsa lIdhA pachI teNe dIna tathA khinna na banI javuM. jeo bhegenI bAbatamAM dIna vRttivALA hoya che, teo pApakarSa karyA ja kare che. tethI jinAe cittanI atyaMta svasthatA ane ekAgratA prApta karavAnuM upadezya che. mATe manuSya jAgrata rahevuM, ekAgra rahevuM tathA vivekavicAramAM prItivALA thaI sthira cittavALA banavuM. [1-3; 6-7] juo te kharA ! strIomAM Asakta thayelA judA judA prANe ane saravo duHkhathI pIDita thaI keTale
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhi 127 paritApa pAme che ! strIomAM vizeSa prasaMga rAkhanArA ajJAnI pApakarmAMnA cakramAM phasAya che. te pAte hiMsAthI pApakarmo kare che. eTaluM ja nahi, paNa khIjA pAseya karAve che. te annAnI bhikSu pachI dhanasapattinA saMcaya karavA lAge che tathA kAmanAthI utpanna thatAM verAmAM khUpatA jaI, pApakaryuM ekaThu karye jAya che. pariNAme, maraNa bAda te dustara narakane pAme che. mATe buddhimAna bhikSue dharmAMne sArI rIte samajI, sarva taraphathI niHsaMga thaI, kayAMya Asakta thayA vinA vicaravuM ane sa prakAranI lAlasAnA tyAga karI, tathA samasta jagata pratye samabhAvayukta dRSTi rAkhI, koI nuM priya ke apriya karavAnI kAmanA na rAkhavI. [4-5; 7-10] 3 teNe niSiddha annanI kadI icchA na karavI. tathA tema karanAranI seAbata paNa na karavI, potAnA aMtaranA vikAsa icchanAra te bhikSue kazAnI apekSA rAkhyA vinA, tathA jarA paNuM khinna thayA vinA, bAhya zarIrane ghasAI javA devuM, paNa jIvitanI kAmanA karI pApakarmI na karavuM. teNe peAtAnI ekalI asahAya dazAne vicAra vAravAra karyo karaveA. e bhAvanAmAM ja mukti rahelI che. e mukti kaI mithyA vastu nathI. paNa sarvottama vastu che. paraMtu te game tenAthI prApta karI zakAtI nathI. strIsa bhAgathI nivRtta thayelA, aparigrahI, tathA nAnA moTA viSayAmAMthI ane asatya, cau' vagere pApAmAMthI peAtAnuM rakSaNa karanArA bhikSu ja mekSanA kAraNarUpa samAdhi niHsazaya prApta kare che. mATe bhikSue prIti ane aprIti upara viya meLavI, tRNu, ThaMDI, garamI, Daza vagere zArIrika kaSTothI
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 mahAvIra svAmIne saMcamadharma gabharAyA vinA, mana vANuM ane kAyAne (pApakRtyethI) surakSita rAkhI, samAdhiyukta thavuM; tathA te prakAre nirmaLa cittavRttivALA thaIne, prasaMga paDaye pite Acarele te uttama dharma bIjAne bhalI prakAre samajAvatA vicaravuM. [11-15] jagatamAM keTalAya judI judI mAnyatAvALA loko phare che. temAMnA ghaNA niSkriya AtmAnI temaja kriyAvAda ke akriyAvAdanI vAto kare che ane mokSane upadeza Ape che. paraMtu teo vimuktinA kAraNarUpa saddharmane jANatA nathI. teo ajarAmara hoya tema, ajJAna ane mUDhatApUrvaka, pApathI jarA paNa banyA vinA, sagAMsaMbaMdhIo ane dhanAdinI mamatAmAM baMdhAyelA rahe che, tathA rAtadivasa bIjAnAM zarIrane duHkha thAya tevI pravRttio asaMyamIpaNe karyA kare che. paraMtu, buddhimAna manuSya to saddadharmane samajI, vananAM nAnAM prANIo siMhathI dUra rahe tema, pApathI dUra rahevuM. kAraNa badhI pApapravRttiomAM hiMsA anivArya che. ane hiMsAmAMthI vera bAMdhanArAM ane mahA bhayavALAM pApa acUka baMdhAya che. pariNAme, manuSyanI duHkhamAMthI mukti thatI nathI. mATe bhikSue te jIvitanI ke maraNanI paravA karyA vinA kazA phaLanI AkAMkSA rAkhyA vinA, tathA zarIranI paNa mamatA choDI daI, matimAna brAhmaNa mahAvIre upadezelA mArgane niSkapaTatAthI anusarI, e pApacakrarUpI dustara saMsArane tarI javA prayatna karavo. [16-24] Ama kahI, zrIsudharmasvAmI thebhyA. 1. "pavitra ane jJAnI puruSa' evA arthamAM.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 11 muM mekSamArga zrIjaMbusvAmI pUchavA lAgyA : he mahAmuni ! sarva duHkhomAMthI mukti apAvanAra evo, mahAvIra bhagavAne upadezelo uttama mArga tame je rIte jANe che te rIte amane kahI saMbhaLAvo. zrIsudharmasvAmI kahevA lAgyA : kAzyapa RSie upadezelA te mahAvikaTa mArga meM je pramANe sAMbhaLyo che, te pramANe tamane yathAkrame huM kahI saMbhaLAvuM chuM. tene anusarIne atyAra Agamaca ghaNAya leke, vepArIo jema dustara samudrane tarI jAya che, tema A apAra saMsArane tarI gayA che ane bhaviSyamAM paNa taraze. [2-6] pRthvI, pANI, agni, vAyu, dhAnAM bIjo sahita tRNa ane vRkSo; ane hAlI cAlI zake tevAM prANIo - ema chAnA cha vargo che. e cha vargo ja eka
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 mahAvIra svAmIne saMyamadhama bIjA pratye hiMsA parigrahAdithI karmabaMdhananA nimitta bane che. buddhimAna mANase pitAnA dAkhalA uparathI, anukULa taka vaDe vicAra karo ke, mArI peThe kaI prANIne duHkha gamatuM nathI, mATe mAre koInI hiMsA na karavI joIe. jJAnInA jJAnane sAra paNa eTalo ja che ke, te keInI hiMsA karatuM nathI. ahiMsAno siddhAMta paNa e ja che, tathA tene ja zAMti ke nirvANa paNa kahe che. [7-11]. paraMtu jyAM sudhI manuSyamAMthI sarva prakAranA doSo dUra thayA nathI, tyAM sudhI te mana vANI ane kAyAthI saMpUrNa ahiMsA pALI zakavAno nathI. mATe mahAprajJAvALA buddhizALI manuSya jiteMdriya thaI, viSayabhogathI nivRtta thavuM ane saMyamAdimAM parAkramI banI vicaravuM. teNe ati mAna, mAyA, krodha ane lebhathI dUra rahevuM. TUMkamAM, teNe sarva sArAM karma AcaravAM ane pApakarmo tyAgavAM. teNe tapAcaraNamAM parAkramI banI, nirvANane nakSatromAM caMdramAnI peThe zreSTha mAnI, tene sAdhavAmAM puruSArtha thavuM. jema A jagata sarva bhUtaprANIonuM AdhArasthAna che, tema je buddho thaI gayA che ane haju thavAnA che, temanuM nirvANa e ja AdhArasthAna che. mATe teNe IdriyonuM damana karI, te nirvANane ja prApta karavA prayatnazIla thavuM. [12, 336, 22] mahAprajJAvALA te buddhizALI puruSe vidhi pramANe je kAMI bhikSA maLe, tenA vaDe nirvAha kare ane niSiddha annane tyAga kare. prANIonI hiMsA karIne ke potAne uddezIne taiyAra karavAmAM AvyuM hoya tevuM annapAna teNe 1. juo prakaraNane aMte TippaNa na. 1.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ sekSamAga 13 na svIkAravuM, tevA annanA aMzavALu` ke jarA sarakhI za'kAvALuM bhikSAnta paNa teNe na svIkAravuM, kAI hiMsA karatuM hoya, tene teNe kAI paNa prakAre anumati na ApavI. gAma ke nagaramAM vicaratAM tevA ghaNA prasaMgo tenA upara AvI paDe che. jemake, gAmamAM ghaNA leY=A dAna puNyane nimitte ( mAMsAdi yukta ) bhojana taiyAra kare che, have je bhikSu tenI prazaMsA kare, teA tevA kAryane uttejana maLe ane pariNAme vadhu prANIvadha thAya, ane jo tenA pratiSedha kare, teA kAryanA peTa upara paga mUkayA jevuM thAya. mATe te emAMthI eka paNa prakAre kAMI kahyA vinA, teNe peAtAnI kriyAnuM damana karatA vicaravuM. [13-21] Ama, je bhikSu peAtAnA AtmAnuM (pApapravRttithI ) rakSaNa karavAmAM tatpara hAya, sadA iMdriyanigrahI hAya, saMsArabhramarUpI pravAhane jeNe pAtApUratA huMmezane mATe aTakAvI dIdhA hoya, tathA je sathA pAparahita hoya, tevA bhikSu ja zuddha, paripUrNa ane anuttama dharmone upadezI zake, tevA bhikSu ja sa`sArapravAhamAM taNAtAM ane karmA vaDe ribAtAM prANIone jagatanI pratiSThArUpa nirvANudrIpa batAvI zake. [23-4] A vastu na jANanArA tathA pAte ajJAnI hAvA chatAM peAtAne jJAnI mAnatA ane leAkeAne te pramANe jaNAvatA puruSa! samAdhi prApta karI zakatA nathI. tee game tevuM niSiddha annapAna svIkAre che ane pachI dhyAna dharavA ese che. paNa e mithyA mAnyatAvALA anArya zramaNAnuM dhyAna bagalA jevAM jaLacara prANIonA jevuM viSayaprAptinuM ja hAI, kaluSita ane adhama hAya che. te binaanubhavI lekA
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 mahAvIrasvAmInA sacamadhama samAdhi prApta karI zakatA nathI. zuddha mArgonuM ullaMdhana karI, unmArge vaLelA te lekA du:kha ane vinAzanA ja bhAgI thAya che. chidrovALA nAvamAM esI pAra javAnI icchA karatA janmAMdha mANasanI peThe, teo adhavacce ja saMsArapravAhanA mukhya bhAgamAM sapaDAIne nAza pAme che, [2531] paraMtu kAzyape upadezelA A dharmanuM zaraNa laine matimAna bhikSu saMsArarUpI mahAdhAra pravAhane tarI jAya che. peAtAnA AtmAnuM rakSaNa karatA, nAnAM moTAM vidyothI merunI jema apita rahetA, tathA maraNanI rAha jotA te AnaMdathI vicare che. [32, 37-8] Ama kahI, zrIsudha svAmI thAbhyA.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSamArga TipaNe TippaNa naM1 : sUtrakRtAMgamAM TheraThera evuM vAkya Ave che ke : "bhagavAne pRthvI Adi jIvonA cha vargone karmabaMdhananAM nimitta kahyA che. " punarAvartana dUra karavAnA irAdAthI, e vAkaya anuvAdamAM TUMkAvyuM che ke paDatuM mUkyuM che. paraMtu A eka ThekANe nIcenI noMdha karatA javAnI jarUra che. te, e vAkya pAchaLa rahelA pApa viSenA jaina siddhAMtanI. e siddhAMta evo lAge che ke, dareka prakAranA pApakarmathI ApaNe koI ne koI prANI pratye droha ke hiMsA karIe chIe. tethI ema kahI zakAya ke, dareka pApakarma koI ne koI prANa pratye hoya che. bIjA zabdomAM, judAM judAM prANIo dareka pApakarmamAM nimittarUpe hoya che. tethI ja jaina dharma ahiMsArUpI eka ja vratamAM badhAM pApakarmone tyAga samAvI le che. kAraNa ke, tamAma prakAranAM pApakarmane tyAga karyA vinA saMpUrNa ahiMsaka thavAya ja nahi. eTale jaina daSTie ahiMsA ja saMpUrNa dharma che - eka ja dharma che. eTale A tathA pahelAMnA prakaraNamAM saMpUrNa samAdhi, mokSamArga ke dharma kahI batAvavAnuM kahI, sUtrakAra mAtra ahiMsA ja rajU kare che.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIsudha`svAmI kahevA lAgyA : he AyuSman ! have huM leAkAmAM pracalita evA aneka vA viSe kahuM chuM, te sAMbhaLa. te vAdane, nIcenA cAra vibhAgamAM mukhyatve vaheMcI zakAya, jemake : (1) kriyAvAda (2) akriyAvAda (3) vinayavAda (4) ajJAnavAda.* [1] ( temAMnA ajJAnavAdIo kahe che ke, paraleAka, sva, naraka ane sArAMkhATAM karmonuM phaLa vagere bAbate! viSe ApaNe kAMI jANI zakIe tema nathI. te vastue che ema paNa kahI zakAtuM nathI, ke nathI ema paNa kahI adhyayana 12 mu judA judA vAdIA * A badhA vAde ane vAdIo viSenA ullekho mAtra AvAM jaina AgamA temaja samakAlIna bauddha graMtheAmAMthI ja maLI zake tema heAvAthI, ahIM zabdaza: anuvAda ApavAmAM AvyeA che. umerelA vadhArAnA bhAgane kauMsamAM mUkyA che. bauddha vagere gAmAM maLI AvatuM AvI ja jAtanA vAde viSenuM varNana upAdhdhAtamAM Apelu che. ------
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ judA judA vAdIe 135 zakAtuM nathI. athavA te baMnethI bhinna evuM paNa kAMI kahI zakAtuM nathI. Ama,) A ajJAnavAdIo dalIle karavAmAM kuzaLa hovA chatAM, asaMbaddha belanArA che. teo pote ja zaMkAne pAra pAmyA nathI hotA. teo pote ajJAna hoI ajJAna lekene khoTuM khoTuM samajAve che. [2] (vinayavAdIo AcAranI keTalIka tuccha ane binaagatyanI vastuone ja sarvasva mAnI, temAM vyApacyA rahe che. te sivAya bIjuM kAMI teo dekhI zakatA ja nathI.) Ama satyane asatya samajanArA ane asAdhune sAdhu kahenArA e vinayavAdIo, koI pUche eTale pitAne siddhAMta acUka kahevA lAge che. [3] (akriyAvAdIo te kriyAmAM ke tenA phaLamAM ja nathI mAnatA. temanAmAMnA keTalAka AtmAne niSkriya mAne che. keTalAka AtmAmAM ja mAnatA nathI, jyAre bIjA keTalAka jagatane ja mAyArU5 mAne che athavA Izvara, niyati ke kAla vagerene badhI kriyAo mATe javAbadAra mAnI, prANI kAMI karatuM nathI athavA karI zake tema nathI, ema mAne che.) Ama, karma ane temanAM bhaviSyamAM thanArA phaLathI DaranArA akriyAvAdIo "kriyA ja nathI " ema kahe che. pite ja jaNAvelA tattvamAM pite cokasa na hovAthI, teo ema kahe che ke, "A vastu Ama amane dekhAya che." kaI kaMI pUche te teo kazuM cokasa kahI zakatA nathI; paNa "A be pakSavALuM che,' "A eka pakSavALuM che' ema kahyA kare che. ane karma che iki. kare che (ame karatA nathI) ema kahe che. abUja
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmInA sacamadhama kA akriyAvAdI juduM juduM. ( dhaNuM ) kahe che. teone mate AkhuM jagata vadhya ane niyata che.1 temanA pramANe te sUrya Ugate vadhate nathI ke ghaTatA nathI, vAtA nathI ! AMkhA vinAne chatAM kazuM dekhI zakatA nathI, tema rUMdhAI gayelI buddhivALA A kriyAvAdIe kriyA heAvA chatAM tene dekhatA nathI, [4-8] bAkI, jyotiSazAstra, svapnazAstra, sAmudrikazAstra, zukanazAstra, utpAtanuM zAstra tathA AThe aMgeAvALu nimittazAstra bhaNIne ghaNAya leke bhaviSyamAM thanAra kriyA ke phaLa jANI ja zake che ne ? jo kriyA ke tenuM bhaviSyamAM thanAruM phaLa hAya ja nahIM, te Ama kema bane ? jo ke, akriyAvAdIe te ema ja kahevAnA ke, te zAstronuM paNa badhuM kyAM . sAcuM paDe che ? tee pote te zAstro zIkhyA ja nathI heAtA, chatAM temane jADAM kahevAmAM temane kazA vAMdhA AvavAne nahi ! [9-10] paraMtu jagatane satya viyAra karanArA zramaNA ane brAhmaNe! ema ja kahe che ke, duHkha potAnuM ja kareluM thAya che, khIjAnuM kareluM nahIM, temaja mekSapaNu jJAna ane te pramANenAM AcaraNathI prApta thAya che. [11] prajAne je leAkA AvA hitakara upadeza Ape che, te ja A jagatanA cakSurUpa nAyA che. temaNe A saMsArane paNa zAzvata kahyo che temAM rAkSase, devA, surA gAMdharvAthI mAMDIne AkAzagAmI ke pRthvI upara rahenArA 133 nathI ke AthamatA nathI, caMdramA nadIe vahetI AMdhaLe! jema nathI ke pavana dIvA hevA 1. eTale ke niyata thayelA uparAMta navu' kazuM A jagatamAM thaI zake tema nathI; tathA je kaI thAya che, tenuM kazuM phaLa nathI.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ judA judA vAdIe pAtapAtAnAM karmo anusAra, sukhaduHkha te cakramAMthI phAmabhAgeAmAM tathA badhA jIvAne, bhogavatA janmamaraNane pAmyA karavuM paDe che. mahAkaSTa chUTI zakAya che. viSayeA Asakata evAM ajJAna prANIe temAM vAraMvAra kare che. kAraNa, karmothI karmono kSaya thaI kAI viralA buddhizALI puruSe ja akarmothI karI, te cakranA aMta lAvI zake che. [12-15 137 bIjA paNa jene te cakramAMthI chUTavuM hoya, teNe tevA jagatanA jyotirUpa tathA dharmanA sAkSAtkAra karI tene pragaTa karanArA mahAtmAenI samIpa ha MmezAM rahevuM. kAraNa, tee ja potAnI jAtane, temaja jagatane, javAnI gatine temaja agatine, janmane temaja 1 maraNane, zAzrvatane temaja azAzvatane tathA manuSyanA para janmane jANe che. te kama AtmAmAM kevI rIte dAkhala thAya che, ane tene rIte rekI zakAya che, te jANe che. tathA temaja karmInA nAzane paNa jANe che, kevI karmAMnA phaLane te jagatanu sapaDAyA ja zake nahi. kA kSaya ' 1. ' jIvAnI gita ' eTale jIvA pAtAnAM karmone kAraNe kyAM jAya che ane janma pAme che te. ' vAnI agati ' eTale kacakramAMthI puruSArtha vaDe mukta thayelA jIvA kaI sthiti pAmavAthI pharI A saMsAramAM pAchA nathI AvatA te. TUMkamAM, gati ane ati eTale 'dha ane meAkSa kahI zakAya. 2. mULa Asrava | jIe pA. 81, Ti. 4. 3. mULa : savara. e pA. 81, TippaNa na0 4. 4. mULa : nirjarA. AtmA sAthe baMdhAyelA kamane e prakAre nArA thAya che. eka tA te karmAMnu phaLa bhAgavAI javAthI, ane khInuM ucita tapa vagerenA maLathI,
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13na mahAvIrasvAmInA samayama atIta, vamAna ane anAgata svarUpa yathArtha jANatA hAI, te ja A jagatanA netA che. temanA netA kAI nathI.. [16, 19-21] teo nAnA ke meTA badhA prANAne ane sarve jagatane potAnA jevuM gaNe che. teo jAte kAInI hiMsA karatA nathI ke khInna pAse karAvatA nathI. savakALa jite driya rahI ane meAkSamAga mAM tatpara banI, tee vIrapada pAmyA hoya che. A mahA gahana sa`sAramAM tee ja mAtra jAgatA hAya che. temane zabda, rUpa, rasa, gaMdha vagere viSayAmAM Asakti ke dveSa heAtA nathI, temaja vitanI ke maraNanI paNa kAmanA hotI nathI, saMyamathI surakSita evA te puruSo, peAtAnI meLe ke bIjA pAsethI satya jANI, A saMsAramAMthI mukta thayA hAya che. tee ja kriyAvAdane upadeza ApavAne temaja bIjAne saMsArasamudramAMthI bacAvavAne zaktimAna thAya che, [17-8; 21-2] Ama kahI, zrIsudha`svAmI theAbhyA.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 13 muM keTalIka sApha sApha vAto ? zrI sudhasvAmI belyA : have huM tamane manuSyanA vividha prakAranA svabhAva veSe keTalIka spaSTa vAta kahI saMbhALavuM chuM. rAtrIdivasa prayatnazIla evA tathAgata pAsethI saddharma jANavA chatAM, keTalAka adhama bhikSuo upadezavAmAM AvelA samAdhimArgane sevatA nathI; UlaTA, upadeza ApanArane ja game tevI vANuM saMbhaLAve che; athavA sAce artha sAMbhaLyA chatAM teno potAnI marajI mujaba artha kare che ane paramArthane chupAve che; athavA pitAne zaMkA hoya to bIjA jANakAra pAsethI khulAse meLavavAne badale) jUThuM kahe che ane Acare che. tevA mAyApUrNa durjane anaMta vinAza pAme che, ema tame jANe. [14] vaLI keTalAka abhimAnI puruSe, pitAmAM sAcI zakti na hovA chatAM, khoTI baDAI kare che ane sAmA mANasane 1. badrIya e adhyayananuM mULa nAma che.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma pitAnA paDachAyA jevo tuccha gaNe che, athavA saMnyAsI bhikSuka thaIne paNa pitAnA brAhmaNa, kSatriya, ugra ke licchavIra kuLano garva kare che. tevA manuSya saMnyAsI chatAM gRhasthInuM AcaraNa karanArA kahevAya. teone mukti prApta thavI azakaya che. kAraNake, dIrghakALa sevelA jJAna ane cAritra sivAya jAti ke kuLa koIne bacAvI zakatAM nathI. [8-11] bhalene kaI bhikSu bhASA upara kAbUvALe heya ke pratibhAvAna paMDita tathA gADha prajJAvALA vicAraka hoya, to paNa, te je pitAnI buddhi ke vibhUtine kAraNe madamasta thaI, bIjAne tiraskAra kare, te te prajJAvAna hovA chatAM samAdhi prApta karI zake nahi. mATe bhikSue prajJAmada. tamada, getramada tathA cothe dhanamada e cAra mada na karavA. je evA mada nathI karate, te ja paMDita che ane uttama sattvavALo che. gAtra vagerethI para thayelA maharSie ja gotra vinAnI parama gatine pAme che. [13-16] je bhikSu sarvasvano tyAga karIne tathA lUkhAsukA maLe tevA AhAra upara jIvanAro hovA chatAM, mAnapriya ane stutinI kAmanAvALA hoya che, tene e saMnyAsa tenI AjIvikA ja che. te bhikSu jJAna pAmyA vinA ja pharI pharI A saMsArane pAme che. [12] 1. Avazyaka sUtramAM, je kSatriya ArakSaka (rakhevALa) ane ugra daMDa dhAraNa karanArA hatA, te ugra kahevAtA hatA, ema jaNAvyuM che. 2. eka prasiddha kSatriya vaMzanuM nAma che. tenA viSe savistara, vana mATe juo purAtattva, putra 1, pA. 125.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ - keTalIka sApha sApha vAte 141 keTalAka bhikSuo kajiyAkhora, kalahapriya tathA tIkhA ane krodhI hoya che. teo jhaghaDAomAMthI kadI zAMti pAmI zakatA nathI. bhikSue to gurunI AjJAnusAra vartanArA, lajjAzIla, potAnA kAmamAM ja najara rAkhanArA, niSkapaTa, madhura temaja DuM bolanArA, puruSAthI, jAtavAna, saraLa AcaraNavALA, tathA zAMta hovuM joIe. dharmamAM sthira thavA IcchanAra, tiraskAravA yogya ke pApajanaka pravRttiothI dUra ja rahe. [5-7, 19] zAMtidAyI kAMtivALA tathA dharmanuM rahasya samajanArA bhikSue, gAma ke nagaramAM dAkhala thayA bAda, annapAnano lobha rAkhyA vinA, rati arati dUra karIne, tathA saMdhamAM hoya ke ekale hoya to paNa kaThera saMyamamAM sthira rahIne, pitAnI AkharanI ekalI asahAya dazAnI bhAvanA karatA karatA vicaravuM. teNe pitAnI meLe (zAstramAMthI) samajIne ke guru pAsethI sAMbhaLIne, prajAne hitakara dharma upadezo. paraMtu, keIno bhAva tarkathI jANyA vinA, game tevA zudra ane azraddhALu manuSyane upadeza na Apo. sAmA mANasanAM karma ane chaMda samajIne, tene duSTa svabhAva dUra karavAno prayatna karavo. kAraNa, leka bhayAnaka viSamAM gADhapaNe kheMcAI gayelA hoya che. teNe pUjana ke prazaMsAnI icchI na rAkhavI ke keAInuM priya ke apriya karavAnI kAmanA na karavI. e pramANe sarva anarthone tyAga karI, manathI paNa AkuLa ke gusse thayA vinA, sarva prANIo pratye hiMsAne tyAga karI, jIvita ke maraNanI kAmanAthI rahita thaI, teNe saMsAracakramAMthI mukta thatA sudhI vicaravuM. [18, 20-23] Ama kahI, zrIsudharmasvAmI thobhyA. .
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 14 muM jJAna kevI rIte prApta karavuM? zrIsudharmasvAmI belyA : he vatsa, zAstranuM jJAna kema prApta karavuM te have tane kahuM. zAstrajJAna prApta karavA IcchanArAe kAmabhoganI Asakita tyAgIne, prayatnapUrvaka brahmacaryanuM sevana karavuM tathA gurunI AjJAnuM pAlana karatA rahI, pramAdarahita banIne cAritranI zikSA prApta karavI. [1] samAdhinA mULa kAraNarUpa gurunA sahavAsanI ziSya * haMmezAM IcchA rAkhavI. kAraNa ke gurunA sahavAsa vinA saMsArano aMta lAvI zakAtuM nathI. mumukSu tathA buddhizALI ziSya te sahavAsanI bahAra na nIkaLavuM. kAraNake, pAMkhe barAbara AvyA vinA mALAnI bahAra UDavA prayatna karatAM paMkhInAM baccAMne jema Dhaka pakSIo upADI jAya che, tema dharmanI bAbatamAM daDha na thayelA zikhAune, gara ke saMdhamAMthI vikhUTo pADyA bAda te ApaNA kAbUmAM Avaze" ema mAnatA aneka hInadharmIo harI jAya che. [2-4]
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna kevI rIte prApta karavuM? 143 pitAne kaThera zabdo kahevAmAM Ave to paNa, ziSya guru pratye dveSayukta na thavuM. paraMtu, nidrA ke pramAda sevyA vinA, game tema karI potAnA saMzaya TALavA. nAne, moTA, tenI uparanI keTIna ke samAna uMmarane je koI tene zikhavADato hoya, tene teNe sthiratAthI AdarapUrvaka sAMbhaLo. eTaluM to zuM, paNa piote bhUla karato hoya tyAre gharanuM halakuM kAma karanArI paniyArI dAsI ke sAmAnya gRhastha paNa tene sudhAre, te gusse thayA vinA te kahe te pramANe karavuM. kAraNa ke, vanamAM mArga na jANanArane mArga jANanAra rastA batAve, te temAM tenuM ja zreya che, tema teNe paNa samajavuM. dharmanI bAbatamAM paripakava na thayela zikhAu zarUAtamAM dharmane jANI zakato nathI. paNa jina bhagavAnanA upadezathI samajaNa AvyA bAda, sUryodaya thaye jema AMkha vaDe rasta dekhI zakAya che, tema te dharmane jANI zake che. [6-13] gurane yogya samaye ziSya pitAnI zaMkAe pUchavI tathA te je mArga kahI batAve, te kevalI puruSano mArga che ema jANIne hRdayamAM sthApavo. e mArgamAM sArI rIte sthira thayelA ane pitAnuM ane bIjAnuM (pApa tathA hiMsAthI) rakSaNa karanArA guruo pAse ja zaMkAsaMzayanuM yogya samAdhAna maLI zake che. evA trilokadarzI loko ja evI rIte dharma kahI zake che ke, jethI ziSya pharI bhUlamAM paDato nathI. sthAna, zayana, Asana ane parAkramanI bAbatamAM yogya AcaraNavALA tathA zubhAzubhamAM vivekavALA gurue paNa, zikhavatI vakhate dareka vastu khulAsAthI alaga alaga samajAvavI [15-65] tevA guru pAsethI potAnuM Icchita jJAna zIkhanAre ziSya ja pratibhAvAna tathA kuzaLa bane che. tevo ziSya zuddha
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIra svAmIne saMyama dharma mArga pAmIne, mekSanI IcchAyukta thaI, sarva sthAvarajaMgamAM prANIo pratye apramAdI tathA manamAM paNa buddhirahita bane che, tathA tapa ane mauna AcarI, mokSa pAme che. [1] guru pAsethI dharmane barAbara samajIne, tenuM rahasya pAmyA bAda, tathA tene paripUrNa rIte samajAvI zake tevA thaIne ziSya bIjAne upadeza ApavA javuM; tathA sArAkhoTAne viveka karI, gurue kahelAnI maryAdA na oLaMgAya e rIte upadeza Apavo. e mokSamArga kevI rIte upadezo e je jANe che, tevA zraddhALune hAthe siddhAMtane AMca AvatI nathI. [24-25). je satyane cerata nathI ke chupAvata nathI, alpa arthavALI vastune ADaMbarathI maTI karatuM nathI, tathA sUtra ke tenA arthanI banAvaTa karato nathI, te mANasa siddhAMtano sAco rakSaka che. guru pratye bhakitavALe te ziSya, gurunA kahelAne vicAra karIne, sAMbhaLelI vastu barAbara kahI saMbhaLAve che. [26,23] je zAstrone zuddha rIte samaje che, je tapasvI che, je dharmane vigatavAra jANe che, jenuM kahevuM prAmANika che, je kuzaLa che tathA vivekayukta che, te mokSamArga upadezavAne yogya che. dharmane saMpUrNapaNe sAkSAtkAra karIne jeo upadeza Ape che, te buddha puruSo saMsArane aMta karAvI zake che. pitAnI temaja bIjAnI mukti sAdhanAre teo jugajUnA praznone niDe ApI zake che. [27, 18] jJAnI puruSa jJAnanA badalAmAM mAnaAbarUnI ke AjIvikAnI kAmanA na kare. te satyane chupAve nahIM ke tene lepa kare nahIM; anarthakAraka dharma nA upadeze; beTA
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna kevI rIte prApta karavuM? 145 siddhAMtanI paNa tucchakArapUrvaka ThekaDI na kare; sAcuM paNa karkaza na bole tathA pitAnI baDAI na kare. pitAne amuka bAbatamAM zaMkA na hoya chatAM te bAbatamAM paNa te durAgrahI na thAya ane svAsvAdanuM anusaraNa kare. prajJAvAna puruSe samatApUrvaka dareka bAbatamAM "A amuka daSTie Ama paNa che ane amuka dRSTie Ama paNa che" ema bevaDI vANI bolavI. [19-22] pite upadezeluM ziSya kadAca UMdhuM samaje, topaNa tene zAMtithI ane karkaza bhASA vAparyA vinA te vastu pharI samajAvavI, paraMtu kadI apazabdathI tene tiraskAra na karavo. [23] Ama kahI, zrIsudharmasvAmI thobhyA. 1. mULa : vibhajyavAda. syAdvAdanA artha mATe uddaghAtamAM saMjayabelIputtavALe vibhAga juo.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 15 muM upasaMhAra zrIsudharma svAmI belyA: he Ayumana ! atyAra sudhI meM tane bhagavAna mahAvIre prabaMdhelA saMyamadhama viSe kahyuM. sArAMze have kahuM chuM ke: bhagavAna mahAvIra atIta, vartamAna tathA bhaviSyane jANe che. kAraNake, temaNe satya darzana (ane jJAna) mAM aMtarAyaka karmono aMta Ape che. saMzayane aMta lAvanAra te bhagavAne A anupama dharma kahelo che. tevA upadezaka TheraThera nathI thatA. temaNe dareka bAbata upara yathArtha 1mULa : namayam "camaka vALuM. "zRMkhalAyamaka alaMkAramAM dareka glaeNkano ke caraNano chello akSara e pachInA zloka ke caraNane pahele akSara bane che. niryuktikAre A adhyayananuM bIjuM nAma AdAnIyasaMkaliyA (zRMkhalA) sUcavyuM che. temAM paNa A khalA camaka nAmanuM ja sUcana che." - jekebI.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra upadeza Apelo che. kemake, teo sadA satyathI saMpanna he haMmezAM bhUtaprANIo pratye maitrIyukta hatA. [1-3] bhUtaprANIone deSa na kare e ja saMyamI puruSono sAce dharma che. buddhimAna puruSo A jagatamAM rahelA pApane jANa, temAMthI chUTA thaI jAya che. kAraNa, karmanuM yathArtha svarUpa samajI je navuM karma karatA nathI, tene navuM karmabaMdhana paNa prApta thatuM nathI. bAra bhAvanAo rUpI gathI vizuddha thayelA aMta:karaNavALe te saMyamI puruSa nAvanI peThe sAme kinAre pahoMcI jaI, sarva duHkhethI mukta thAya che. [4-7] manuSyajanmarUpI A avasara anupama che. manuSyajanmathI yuta thanArane pachI samyam jJAna thavuM durlabha che, temaja dharmanuM rahasya pAmI zake tevI cittavRtti paNa durlabha che. manuSyalakamAM ApaNe dharmanI ArAdhanA mATe ja manuSya thayA chIe. lekattara dharmanuM anusaraNa karanAra kAMti kRtakRtya thaI jAya che, athavA uttama gatine pAme che. mATe manuSyadeha prApta karI, karmone nAza thAya evuM parAkrama pragaTAvI, IdrinA pravAhone rokI, vikArarahita thavA prayatno karo. kAraNake, tyAM sudhI dharmamArgamAM AcaraNa asaMbhavita che. strIo ane tevA bIjA kAmabhogo Dukakarane phAMsAmAM sapaDAvanAranI nIvAra jevA che. jeo strIone sevatA nathI, teo A saMsAramAM mukta (jevA) che. viSaye chAno aMta lAvanAra puruSa manuSyanA cakSurUpa che. mATe e "aMta pAmavAne ja prayatnazIla thAo. 2, juo prakaraNane aMte TippaNuM naM. 1.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma juone, astrAno paNa aMta" (dhAra) ja kAma Ave che ane piMDuM paNa aMta (nemi) upara ja phare che. buddhimAna manuSya vastuonA "aMta 1 seve che, tethI ja saMsArano paNa aMta lAvI zake che. [13, 15-8, 22] Ama jeNe pUrve bAMdheluM karma khaMkherI nAkhyuM che, ane navuM thavA dIdhuM nathI, te mahA vIra pachI janmato nathI ke marato nathI. vAyu jema vALAne oLaMgI jAya che, tema te jagatanA mane rama kAmagone oLaMgI jAya che tene have kaze saMkalpa rahyo nathI temaja jIvita ke maraNanI paNa kAmanA rahI nathI. te have jagatanA cakSurUpa bane che. pitAnAM pUrvakarmone lIdhe te have mokSamArga upadeze che. te upadeza bhinna bhinna prANIo pramANe bhinna bhinna hoya che. tene jagatanA pUjana satkAranI darakAra hotI nathI. je manuSya zuddha, paripUrNa ane sarvottama dharmano upadeza Apato hoya ane pite paNa te dharmane sthAnarUpa banyuM hoya, te prajJAvAna tathAgatane have bIjA janmanI vAta kevI ? [8, 10-1, 19-20 te uttama sthAna kAzyape kahI batAvyuM che. tene prApta karIne nizciMta thayelA keTalAya buddhizALI leke parama zAMti pAmyA che. sarva sAdhu puruSone saMmata e te mokSamArga karmarUpI zalyane ukheDI nAkhe che. e durbodha mArgano aMta pragaTa karanArA mukta puruSo pUrve thaI gayA che ane bIjA paNa tevA suMdara AcaraNavALA haju thaze. [21, 24-25] (1) jemake gAmane "aMte eTale ke gAma bahAra rahevuM; khorAkano "saMta" eTale jIvananirvAha pUrato lUkhopA barAka. te ja pramANe icchAonA aMta vagerenuM samajavuM.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra Ti5Ne Tippalsa naM. 1 : 1. "badhuM anitya che " evuM ciMtana te anityabhAvanA. 2. "duHkha-maraNamAMthI keI bacAvI zake tema nathI " evuM ciMtana te azaraNabhAvanA. 3. "aneka yoniovALe A saMsAra stara che " evuM ciMtana te saMsArabhAvanA. 4. karmonuM phaLa ekalAne ja bhogavavuM paDavAnuM che " evuM ciMtana te ekatvabhAvanA. 5. "zarIrathI AtmA anya che athavA dareka AtmA svataMtra che, koI koInuM nathI" evuM ciMtana te anyatvabhAvanA. 6. "A deha apavitra che " evuM ciMtana te azucibhAvanA. 7. "ApaNuM pravRttio mAraphate karma ApaNumAM dAkhala thAya che " evuM ciMtana te AsravabhAvanA. 8. "tene zubha pravRttiothI aTakAvI zakAya che" evuM ciMtana te saMvarabhAvane. 9. "tene tapa saMcama AdithI dUra karI zakAya che" evuM ciMtana te nirjarAbhAvanA. 10. "deva manuSya sarva gatiomAM sukha nathI, sukha mAtra A saMsAranI Toca upara AvelA siddhakamAM che, jyAM AtmA pitAnA mULa zuddha svarUpe birAje che' evuM ciMtana te lekabhAvanA. 11. "saMsAramAM AtmAne samyaga jJAnanI prApti thavI durlabha che " evuM ciMtana te bedhArlabhabhAvanA. 12. "dharmanA upadezaka ane zuddha zAstranA bodhaka gura ane ene upadeza durlabha che" evuM ciMtana te dharmadulabhabhAvanA.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 16 mu gAthA zrIsudha svAmI AgaLa kahevA lAgyA : A pramANe je iMdriyanigrahI heAya,mumukSu hAya, tathA zarIra upara mamatA vinAnA hAya, te ja brAhmaNa kahevAya, zramaNa kahevAya, bhikSu kahevAya ke nigraMtha kahevAya. te brAhmaNa eTalA mATe kahevAya ke, te rAgadveSa, kalaha, khATI ni dA, cugalI, kuthalI, saMyamamAM ati, 1. A AkhuM adhyayana gadyamAM hAI, tenuM bAhya rUpa ke viSaya emAMthI eke tenA nAmane anurUpa nathI. niruktikAra tenuM A nAma sAthe che evuM TharAvavA be traNa khulAsA Ape che, te traNamAMthI, * AgalAM paMdara adhyayanAnA upadeza AmAM gAthIkRta eTale ke ekatrita karelA che. mATe tenuM nAma gAthA che,' e khulAsA vajUdALA kahI zakAya. A A 16mA adhyayananA nAma sUtramAM (31-13) sALamA adhyayananuM nAma gAthA che) kahyo che. uparathI ja uttarAdhyayana prathama khaMDane vathApodarA ('jenA
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayamAM rati, kuDakapaTa ane jUTha vagere sarva pApakarmothI virata thaye heya che; mithyA mAnyatAo rUpI kAMTA vinAne hoya che; samyak pravRttivALo hoya che; haMmezAM yatnavAna hoya che; pitAnA kalyANamAM tatpara hoya che; kadI gusse thatuM nathI tathA abhimAna karatuM nathI. [1] te zramaNa eTalA mATe kahevAya che, te vighothI hArI jato nathI, tathA sarva prakAranI AkAMkSAo vinAne hoya che. vaLI te parigraha, hiMsA, jUTha, maithuna, krodha, mAna, mAyA, lebha, rAga tathA TreSarUpI pApanAM mULa kAraNa, ke jemanA vaDe pApakarma baMdhAya che tathA je AtmAne deSita kare che, te sarvathI pahelethI ja virata thayela hoya che. [2] te bhiluM eTalA mATe kahevAya che, te abhimAna vinAne hoya che, namra hoya che tathA gurunI AjJAnuM pAlana karanAro hoya che. te vividha prakAranAM kaSTo ane vighothI dabAI jatuM nathI. adhyAtmayogathI teNe potAnuM aMtaHkaraNa zuddha kareluM hoya che. te prayatnazIla hoya che, sthira cittavALo hoya che ane pArakAe ApelA bhejanathI maryAdAmAM rahIne jIvananirvAha karato hoya che. [3] te nigraMtha eTalA mATe kahevAya ke, te ekalo heya che, ekane jANanAra hoya che, jAgeluM hoya che, 1. rAgadveSarahita athavA saMnyAsI. 2. TIkAkAra evo artha ghaTAve che ke : te AtmAne eka (koInI sahAya vinAne tathA ekalo ja pitAnAM karmaphaLa bhogavanAra) jANe che. athavA te "eka eTale zreSTha evA mokSa athavA dharmane jANe che,
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra mahAvIrasvAmIne saMyama dharma pApakarmonA pravAhone rokanAro hoya che, susaMyata heya che, samyak pravRtivALo hoya che, samabhAvayukta hoya che, Atmatattva samajanAre hoya che, vidvAna hoya che, idrinI viSayo taraphanI pravRtti tathA anukULa pratikULa viSa tarapha rAgadveSa - ema baMne prakAranA pravAhane rokanAre hoya che, pUjAsatkAra ane lAbhanI IcchA vinAno hoya che, dharmAthI hoya che, dharmasa hoya che, melaparAyaNa hoya che tathA samatApUrvaka vartanAre hoya che. (bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke, "A badhuM meM kahyuM che tevuM ja tame jANe. kAraNa huM bhayamAMthI rakSaNa karanAra (sarva) chuM."1. - Ama kahI, zrIsudharmasvAmI bhA. 1. A zabdo konA gaNavA te saheje gUcave tevo prazna che. TIkAkAra A zabdo sudharma svAmInA ja gaNuM, A artha kare che: "kAraNa, bhayamAMthI rakSaNa karanAra (mahAvIra bhagavAne jema kahyuM che) ema huM kahuM chuM. " dareka adhyayanane aMte ema huM kahuM chuM" evA zabdo hoya che. te A vAkya sAthe joDI devAthI te artha thAya paNa kharo.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyamadharma khaMDa 2 je
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 1 luM puMDarIka zrI sudharmasvAmI busvAmI vagerene uddezIne bolyA : eka vakhata bhagavAna mahAvIre eka abuta rUpaka kaheluM te tame sAMbhaLoH eka ghaNuM pANI tathA kAdavavALI, dhoLAM kamaLathI bharelI, jovAlAyaka, ramaNIya tathA manahara puSkariNI hatI. temAM ahIMtahIM cArebAju moTI saMkhyAmAM kamaLomAM zreSTha evAM zveta kamaLo UgyAM hatAM. te puSkariNIne barAbara madhyabhAgamAM te sarva zveta kamaLomAM paNa zreSTha evuM eka moTuM zveta kamaLa UgyuM hatuM. te yogya sthaLe UgeluM hoI UMcuM, tejasvI, raMga, gaMdha, rasa ane komaLatAthI bhareluM tathA jovAlAyaka, ramaNIya ane mane hara hatuM. [1] have, pUrva dizAmAMthI eka puruSa te puSkariNI tarapha * AvI caDyo. teNe kinArA upara UbhA UbhA peluM meTuM kamaLa joyuM. tene joIne te kahevA lAge : "huM eka
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma jANakAra, kALa, paMDita, vivekI, buddhimAna, pAkI umarano, mAge rahenAra, tathA mArga temaja mArganI AMTIghUMTI jANanAre mANasa chuM. mATe huM kamaLamAM zreSTha evA A zveta kamaLane laI AvuM.' Ama vicArI te mANasa puSkariNImAM Utaryo. paNa te jema jema puSkariNImAM UtaravA lAge, tema tema pANI ane kAdava vadhatAM cAlyAM. Ama te kinArAthI ghaNe dUra nIkaLI gayo, paNa takamaLa sudhI pahoMcI zakyo nahIM. pachI te te na pAcho AvI zake tema rahyuM, ke na sAme pAra nIkaLI zake tema rahyuM. Ama puSkariNInI adhavaca ja te prathama puruSa kAdavamAM kaLI gaye. [2] pachI dakSiNa dizAmAMthI eka bIjo puruSa AvyuM. teNe piluM kamaLa temaja tene levA jatAM adhavaca kaLI gayele pele puruSa je. pachI tenA karatAM pitAne vadhu jANakAra ane anubhavI mAnI, te puruSa paNa te kamaLa levA aMdara Utaryo ane prathama puruSanI mAphaka ja adhavaca kaLI gayo. [3]. te ja pramANe pazcima dizAmAMthI AvelA trIjA punI ane uttara dizAmAMthI AvelA cothA puruSanI paNa vale thaI. [4-5] tyArabAda rAgadveSathI rahita, (saMsArane) sAme pAra pahoMcavAnI kAmanAvALA, jANakAra, kuzaLa...e keAI eka bhikSu ekAda dizAmAMthI ke khUNAmAMthI tyAM AvI caDyo. teNe te kamaLane tathA kaLI gayelA pilA cAre puruSone joyA.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ puMDarIka 157 te samajI gayo ke A leka pitAne jANakAra tathA kuzaLa mAnI, A kamaLa levA jatAM taLAvanA kAdavamAM kaLI gayA che. paraMtu A kamaLa e rIte levA na javuM joIe. ema vicArI, teNe kinArA upara UbhA UbhA ja bUma pADI : "he zveta kamaLa ! ahIM UDI Ava.' eTale peluM zveta kamaLa UDIne tenI pAse AvI paDayuM ! [6] bhagavAna mahAvIre kahelI A kathAnuM tAtparya koI sAdhu ke sAdhvI na samajI zakavAthI, temaNe pite ja tenuM rahasya A pramANe kahI saMbhaLAvyuM: A rUpakamAM puSkariNI e saMsAra che, tenuM pANI te karmo ane kAdava te kAmabhoge. cheta kamaLo. te janasamudAya, ane zreSTha kamaLa te rAjA. judA judA vAdIo (matapracArake) te pilA cAra puruSapelo bhikSu te bIje kAI nahi paNa saddharma. kinAro eTale saMdha. bhikSue pADelI bUma te dharmopadeza ane kamaLanuM UDI AvavuM te nirvANa prApti. eTale ke saddharma sivAya bIjuM koI saMsAramAMthI nirvANa apAvI na zake. je badhA vAdIo pite ja karmo ane kAmagomAM baMdhAyelA hoya che, te bIjAne nirvANa apAvatA pahelAM pite ja saMsAramAM DUbI mare che. [7-8] - A saMsAramAM judI judI dizAomAM sarvatra aneka manuSya potapotAnAM karma anusAra UMcanIca jAti ke getramAM ochIvattI vibhUti sAthe jamyAM hoya che. te badhAMmAM sauthI vadhAre rUpa, guNa, baLa ane vaibhavayukta e eka rAjA hoya che. te pitAnI prajAnuM AMtara bAhya sarva zatruothI rakSaNa
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 mahAvIra svAmIne saMyama dharma karI, prajAnuM badhI rIte pAlana karate hoya che. tenI sukhyAti -sAMbhaLI, judA judA paMthanA zramaNabrAhmaNo, tene ApaNA matamAM lAvIzuM te tenI samasta prajA paNa ApaNuM matamAM Avaze ane pachI ApaNane sukhasAmagrInI maNuM nahi rahe ema mAnI, tene pitAnA paMthamAM lAvavA tenI pAse jAya che ane tene jaIne kahe che ke, ame amuka dharma sArI rIte samajAvI tathA zIkhavI zakIe tema chIe. amAre te dharma A pramANe che : paganA taLiyAthI UMce, mAthAnA vALanA mULiyAthI nIce, tathA AjubAju cAmaDInI sapATI sudhInuM je zarIra e ja jIva che. zarIra TakI rahe che tyAM sudhI te TakI rahe che ane zarIra maraNuM pAmatAM tene paNa nAza thAya che. pachI tene bALI nAkhavA leke laI jAya che. agnithI te zarIra baLI jAya che tyAre bhUkharA raMganAM hADakAMo paDI rahe che. phakta 1. mULamAM rAjAnA varNanamAM vAparelAM nIcenAM keTalAMka vizeSaNa jevA jevAM chemAtApitAthI sArI rIte janmele ane UchareluM hoya che. bIjAo mATe maryAdA nakkI karanAra tathA pite maryAdAnuM dhAraNa karanAra hoya che; bIjAnuM kSema karanAra tathA dhAraNa karanAra hoya che; janapadane pitA, purohita, setu ane ketu hoya che; dhana meLavavAmAM ane teno prayoga karavAmAM kuzaLa, baLavAna, dubaLono rakSaka tathA virodhIo ane zatruone nimULa karanAro heya che. teNe dukALa, mahAmArI tathA bIjA rogonA bhayathI prajAne mukta karI hoya che. te rAjAnI pariSada paNa bhogavaMzIya, aikvAkuvaMzIya, jJAtRvaMzIya, kauravavaMzIya, licchavIvaMzIya, ugravaMzIya, kSatriya tathA brAhmaNe amAtyo ane senApationI banelI hoya che. "
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ puDarIka 159 gAmamAM kre tenA khATalA ane tene UMcakanArA cAra jaNA che. mATe zarIrathI jIva jIMdo nathI. je leAkA ema kahe che ke, jIva judo che ane zarIra juduM che, teone pUche te kharA, ke bhalA, e jIva lAMkhe! che, TUMkA che, trikALu che, ceArasa che, rAtA che, pILA che, sugaMdhI che, dugaMdhI che, kaDavA che, tIkhA che, barachaTa che, suMvALA che, bhAre che ke halakA che...? jema kAI puruSa talavArane myAnamAMthI judI kheMcI kADhIne batAvI zake che, tema AtmAne zarIramAMthI bhude kADhIne kAI batAvI zakatuM nathI; athavA jema talamAMthI tela kADhIne batAvI zakAya che, ke dahImAMthI mAkhaNa kADhIne batAvI zakAya che tema jIvane kAI zarIramAMthI judA kADhIne batAvI zakatuM nathI. mATe hai bhAIe ! A zarIra che tyAM sudhI ja jIva che. paraleAka araleAka kAMI nathI. kAraNa, maryA pachI tyAM janAra ja kAI nathI. mATe zarIra che tyAM sudhI bALA, rAMdho, lUMTa, jhUTA -- phAve sukhI thAo. mArA, khAde, che, - tema Ama keTalAka vicArI leAkeA pratrajyA laI peAte kalpI kADhelA dhama upadeza che. te kriyA-akriyA, sukRtaduSkRta, kalyANa-pApa, sAdhu-asAdhu, siddhi--asiddhi, naraka ke na-naraka evuM kAMI mAnatA nathI. tee vividha pravRitti karo, -- paNa WA 1. mULamAM e uparAMta khInna nIcenA dAkhalA paNa che : muMjamAMthI saLI, mAMsamAMthI hADakuM, hAthamAMthI AmaLuM, zeraDImAMthI rasa, ane aNuimAMthI agni. 2. kAraNa, maraNa pachI paNa AtmA kAyama rahetA hAya ane pApapuNyanuM phaLa bhogavavuM paDatuM hoya, tA ja e badhA zabdono kAMI ke atha hAI zake.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma dvArA vividha kAmage sevyAM kare che. temanAmAM zraddhA rAkhanArA leke paNa temane kahe che : vAha ! ghaNuM sAruM kahyuM, ghaNuM sAcuM kahyuM. he zramaNa, he brAhmaNa, he Ayumana ! ame khAnapAna, mukhavAsa, mIThAI, vastra, pAtra, kabaLa ane rajeyaNAthI ApanuM pUjana karIe chIe ! Ama keTalAya (sukhopabhoga tathA) pUjana satkAranI lAlace e mArga tarapha vaLI jAya che ane pachI bIjAne paNa lalacAve che. zarUAtamAM to teo pApakarmane tyAga karavAne arthe gharabAra, putra, pazu tyAgI, bhikSuka zramaNa banyA hoya che. paraMtu pite kAmanAothI para na banyA hovAthI, jAte pApakarmo kare che ane bIjA pAse karAve che. evA strI vagere kAmagomAM Asakta, laMpaTa tathA lubdha puruSo pitAnI jAtane paNa mukta karI zakatA nathI ke bIjAne paNa mukta karI zakatA nathI. gRhasaMsAra choDavA chatAM, Arya mArgane na pAmelA teo, nathI A tarapha AvI zakatA ke nathI sAme pAra jaI zakatA; paraMtu vacce ja kAmabhogamAM kheMcI jAya che. Ama, "je zarIra che te ja jIva che " evuM mAnanArA tajajIvata7rIravAdI " nuM varNana pUruM thayuM. [9] have paMcamahAbhUtamAM mAnanArA bIjA puruSanuM varNana kahevAmAM Ave che. te paNa rAjA pAse AvIne kahe che : he rAjana ! A lokamAM pAMca mahAbhUto ja che. temanA vaDe ghAsanA taNakhalA sudhInI badhI vastuo ame ghaTAvI zakIe chIe. pAMca mahAbhUta te A pramANe pRthvI, pANa, teja, vAyu ane AkAza. temanA ekaThA maLavAthI A badhA padArtho banyA che. paNa temane pitAne keIe
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ purIka 131 nimyo nathI. teme anAdi ane avinAzI che. tegmA kAryo utpanna kare che paNa temAM temane puraeNhitanI jarUra paDatI nathI. teo svataMtra che. zarIrAkAre ekaThAM thayelAM A pAMcamAMthI chUTTo AtmA utpanna thAya che ane zarIra nAza thaye pAche! nAza pAmI jAya che. je vastu prathamathI asat hAya che, tenI utpatti thatI nathI. ane sat hoya che tene nAza thate nathI. badhAM prANIe, badhA padArtho ane AkhuM jagata e paMca mahAbhUtAnuM ja baneluM che, ane e paca mahAbhUto ja taNakhalA sarakhI paNa leAkapravRttinuM mukha-- sAdhana che. mATe mANasa kaI kharIde--kharIdAve, ho NAve, rAMdhe ra dhAve, are khuda mANasane kharIdIne tenuM mAMsa raMdhAve, tApaNuM temAM kAMI ASa nathI. Ama A laikA paNa kriyA--akriyA, sukRta-duSkRta, kalyANapApa yAdi kAMI mAnatA na heAvAthI, vividha pravRtta dvArA vividha kAmabAgA bhogavyAM kare che, te paNa nathI A tarapha AvI zakatA, ke nathI sAme pAra jaI zakatA; paraMtu vacce ja kAmabhogAmAM kheMcI jAya che. Ama paMca mahAbhUtamAM mAnanArA bIjA puruSanuM varNana pUruM thayuM. [10] have izvarane sanuM kAraNa mAnanArA trIjo puruSa Ave che. te kahe che : jagatanA adhA padArthonuM Ade paNa zvara che, aMta paNa Izvara che. temane Izvare banAvyA che. tee -------- ' 1. mULamAM zarUAta Izvara ' thI karI, pachI khadhe ThekANe puruSa' zabda vAparyo che, ane upasaMhAra pA| ' IdharakAraki' zabdathI karyo che. TIkAkAre A vAdIne IzvarakAraNika tathA Atmavivata vAdI - advaitavAdI - paNa kahyo che. A atima a ghaDAvavA mATe 'puruSa'nA a AtmA ' samajavA joIe. "
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11ra mahAvIra svAmIne saMyama dharma IzvaramAMthI utpanna thayA che; teo Izvara vaDe prakAzita thayA che; sarva prakAre IzvaramAM rahelA che ane Izvarane AzrIne varte che. jema gUmaDuM tathA becenI zarIramAM utpanna thAya che, zarIramAM rahe che ane zarIrane AzrIne varte che, tema 1 zramanigraMthoe upadezelAM, racelAM ane pracAramAM ANelAM bAra aMgArUpI gApiTaka mithyA che, kharAM nathI, temaja yathArtha nathI. paraMtu amAre A siddhAMta sAce che, tathA yathArtha che. Ama badhuM ja IvadhIna mAnanArA teo kriyA-akriyA, sukRta-duSkata vagere kAMI mAnatA nathI. eTale pachI vividha pravRttio dvArA vividha kAmage ja bhogavyAM kare che. pitAnI AvI avaLa samaja teo bIjAomAM paNa UbhI kare che ane sarvatra phelAve che. teo paNa, pakSI pAMjarAmAMthI chUTI na zake tema, pitAnI avaLI samajathI utpanna thatA karmo ane duHkhomAMthI chUTI zakatA nathI. ane A pAra ke pele pAra pahoMcavAne badale 1. mULamAM tevA ja bIjA dAkhalA paNa ApyA che : kIDIne rAphaDe ane mATI, vRkSa ane jamIna, talAvaDI ane jamIna, pANIne samudAya ane pANI pANIno parapeTe ane pANuM. 2. juo upaghAta, zarUAtane bhAga. . . 3. teo jIvanI sava zubhAzubha kriyAnuM kAraNa Izvarane ja mAne che, ane jIvane karmanI sarva javAbadArImAMthI mukta kare che : ajJo janturanIzaH syAdAtmanaH sukhaduHkhayA : / Izvaraprerito gacchet svarga vA zvabhrameva vA // eSa hyeva sAdhu kama kArayati taM yamebhyo lokebhya unninISata, eSa u evAsAdhu karbha kArayati taM yamo ninISata / / zI. rU.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ puMDarIka adhavaca ja kAmagomAM khUMpI jAya che. Ama Izvarane sarvanuM kAraNa mAnanArA trIjA puruSanuM varNana pUruM [11] have niyatine sarvanuM kAraNa mAnanAre cUMtho puruSa Ave che. te kahe che : A jagatamAM be prakAranA mANaso hoya che. eka kriyAne mAne che ane bIjA akriyAmAM mAne che. teo baMne eka ja samAna vastunuM kAraNa bhinna bhinna samajatA hoya che. temAM je mUrkha hoya che, te AvuM kAraNa samaje che: " huM duHkhI thAuM chuM, zoka pAmuM chuM, mUruM chuM, piTAu chuM ane paritApa pAmuM chuM... e badhuM mArAM karelAMnuM phaLa che. te ja pramANe bIjo koI paNa jyAre duHkhI thAya che ane zoka pAme che, tyAre te paNa tenAM karelAMnuM phaLa che." te mUrkha mANasa pitAnA athavA bIjAnA duHkhanuM kAraNa Ama samaje che. paraMtu buddhizALI manuSya tenuM kAraNa A pramANe samaje che : " huM je duHkha zoka ke paritApa vagere pAmuM chuM, te badhuM mArAM karelAMnuM phaLa nathI. te ja pramANe bIje paNa jyAre duHkha zokAdi pAme che, tyAre te badhuM tenAM karelAMnuM phaLa hotuM nathI; e badhuM niyati - banavAkALa - pramANe banyA kare che. A badhA je sthAvara-jaMgama prANa che, te niyatine kAraNe ja zarIrasaMbaMdha pAme che tathA bAlya-yauvana temaja kANApaNuM, laMgaDApaNuM, roga, zoka vagere avasthAe bhogave che; tathA te ja pramANe niyatine kAraNe ja zarIrathI pAchA vikhUTA paDe che. A badhuM niyatithI thayeluM che ema mAnI, teo kriyA-akriyA sukRta-duSkata vagere kAMI mAnatA nathI. ane thI, vividha pravRttio dvArA vividha kAmabhAge bhagavyAM
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIno saMyama dharma kare che. Ama te anAryo eke pAra pahoMcavAne badale adhavaca ja kAmabhogamAM DUbI mare che. Ama niyatine sarvanuM kAraNa mAnanArA cothA puruSanuM varNana pUruM thayuM. Ama judI judI buddhi, ruci tathA prakRtivALA te leka gharabAra cheDIne paNa A mArgane na pAmI, adhavaca ja kAma bhAgomAM khUMpI jAya che. [2] paraMtu jagatamAM keTalAka vicakSaNa puruSo evA hoya che ke, jeo vivicArathI jagatanA padArtho ane bhogonuM svarUpa samajI le che. teo jue che ke, loke khetara, ghara, dhana, saMpatti, maNimANeka vagere padArtho tathA zabda, sparza, rUpa, rasa ane gaMdha vagere viSayone ane kAmabhogone pitAnA mAne che ane potAne temanA mAne che. paraMtu kharuM jotAM te padArthone pitAnA kahI zakAya nahIM. kAraNake, jyAre roga, zoka vagere pote nahi IcchelA, pitAne nahIM gamatA. tathA duHkhapUrNa prasaMge Ave tyAre kaI pitAne kAmabhogone kahevA jAya ke, "he kAmabhoge ! A duHkhapUrNa vyAdhi vagere tame laI le, kAraNa ke huM ghaNe duHkhI thAuM chuM,' te jagatanA tamAma kAmabhogo tenuM te du:kha ke vyAdhi laI zakavAnA nathI. vaLI, koI vakhata mANasane potAne ja temane choDIne cAlyA javuM paDe che, to koI veLA te kAmogA ja tene choDIne cAlyA jAya che. mATe vAstavika rIte, te priyamAM priya lAgatA kAmaga paNa ApaNuM nathI ane ApaNe temanA nathI. to pachI temanAmAM zA mATe ATalI badhI mamatA rAkhavI ? Ama vicArI, teo temano tyAga kare che.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ puMDarIka 165 vaLI uparanA padArtho to bahiraga che. paNa nIcenI vastuo to tethI paNa vadhu nikaTanI gaNAya che. jemake mAtA, pitA, strI, bahena, putra, putrI, pautra, putravadhUo mitro, kuTuMbIo, tathA oLakhItAo. mANasa ema mAne che ke, te badhA potAnA saMbaMdhIo che ane pote paNa temane che. paraMtu, jyAre regavyAdhi vagere duHkha AvI paDe che, tyAre bIjAnuM duHkha bIje laI zakatA nathI ane bIjAnuM kareluM bIje jogavI zakatuM nathI. mANasa ekalA ja janme che ekalo ja mare che ane ekalo ja bIjI eniomAM jAya che. darekanA rAgadeSa tathA darekanuM jJAna, ciMtana ane vedanA svataMtra hoya che. vaLI keI vakhata mANasane ja temane choDI cAlyA javuM paDe che, to kaI vakhata te saMbaMdhIo ja tene choDI cAlyA jAya che. mATe vAstavika rIte, te nikaTa gaNAtA saMbaMdhIo paNa ApaNAthI bhinna che ane ApaNe temanAthI bhinna chIe. te pachI temanI aMdara zA mATe mamatA rAkhavI? Ama vicArI, teo temane tyAga vaLI nIcenI vastuo sagAMsaMbaMdhIothI paNa vadhu nikaTanI gaNAya che. jemake, "mArA paga, mArA hAtha, mArA sAthaLa, mAruM peTa, mAruM zIla, mAruM baLa, mAre varNa, mArI kAMti" vagere. manuSyo te badhAMne pitAnAM ja gaNI temanA pratye mamatA kare che. paraMtu umara jatAM te badhAM, ApaNane na gamatuM hoya chatAM, jIrNa thaI jAya che; majabUta sAMdhAo DhIlA paDI jAya che; keza dhoLA thaI jAya che; ane game teTalA suMdara varNa tathA avayavovALuM
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 mahAvIrasvAmIne saMcamadhama tathA vividha AhArAdithI piluM zarIra paNa vakhata jatAM choDI devA jevuM dhuNAjanaka thaI jAya che. AvuM joIe te vicakSaNa puruSe te badhA padArthonI Asakita choDI, bhikSAcaryA grahaNa kare che. keTalAka potAnAM sagAMsaMbaMdhI temaja mAlamilakata choDIne bhikSAcaryA grahaNa kare che, to bIjA keTalAka jemane potAnAM sagAMsaMbaMdhI ke milakata nathI hotAM, teo temanI AkAMkSA choDIne bhikSAcaryA grahaNa kare che. [13] . pachI saddagurunuM zaraNa svIkArI, saddharmanuM jJAna pAmele te bhikSu joI zake che ke, A jagata sthAvara ane jaMgama e be prakAre vibhakata thayeluM che. temAM pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane hAlatAM cAlatAM (trIsa) prANIo ema cha prakAranA jIvonA vargo potapotAnAM karma anusAra AvI rahyA che. e cha vargo ja ekabIjAmAM AsaktithI, parigrahathI tathA pariNAme thatAM hiMsAdithI karmabaMdhananAM nimitta bane che. paraMtu, jema mane kaI lAkaDI vagerethI mAre athavA pITe athavA koI mAro tiraskAra kare ka bIjI rIte mane ribAve athavA mArI nAkhe - are mAtra mArA vALa ukhADe, te paNa mane duHkha thAya che, temaja badhA jIvone paNa thAya che. mATe, koI paNa jIvanI hiMsA na karavI, temaja koI paNa prANIne mAravuM nahIM, ribAvavuM nahIM, baLAtkArathI tenI pAse kAma karAvavuM nahIM ke te IcchAthI tene pALavuM nahIM. je koI arihaMta bhagavAna thaI gayA che. hAlamAM che ke bhaviSyamAM thaze, te badhA (1) juo pAna 133 upara TippaNa naM. 1.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ purIka 137 Ama ja kahe che tathA Ama ja upadeze che. e dharma dhruva che, nitya che tathA zAzvata che ane samagra lAkanuM svarUpa jANIne, anubhavI tItha kareAe kahelA che. AvuM jANI, te bhikSu ahiMsAdhanuM saMpUrNa pAlana karavAnI icchAthI, hiMsA, parigraha vagere pAMca mahApApAthI virata thAya che. te sthAvara ke jaMgama kAi prANInI traNe prakAre hiMsA karato nathI temaja ja ke cetana kAmabhAgAnA padArthone traNe prakAre parigraha karatu nathI. te zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane spardhA vagere viSayAnI mUrchAneda parityAga kare che tathA krodha, mAna, mAyA, leAla, rAgadveSa, kalaha, niMdA, cADIcugalI vagerene paNa tyAga kare che, te saMyamamAM aprItivALA nathI thatA tathA asaMyamamAM prItivALA nathI te!. te mAyAvIpaNe asatya nathI khelatA : tathA mithyA siddhAMtAmAM mAnyatA nathI rAkhatA. TUMkAmAM, te bhikSu saMsAra prApta karAvanArAM sameTAM moTAM pApasthAnothI traNe prakAre nivRtta temaja virata thAya che. te jANe che ke, jagatamAM sAmAnya rIte gRhasthIe temaja keTalAka zramaNabrAhmaNeA hiMsAparigrahAdi yukta hoya che. te traNe prakAre prANIonI hiMsAthI temaja kAmabhogonA jaDa ke cetana padArthAnA parigrahathI nivRtta thayA nathI hotA, paraMtu mAre te ahiMsaka ane aparigrahI thavuM che. chatAM, mAre mAruM sanyAsIjIvana te te hiMsAparigrahAdi yukta gRhasthA vagerene AdhAre ja gALavAnuM che. kAraNa teo pahelAM paNa hiMsA vagerethI rahita ke 1. mana vANI kAyAthI; athavA, jAte karavI, khIjA pAse karAvavI tathA kAI karatuM hoya tene anumati ApavI e traNa prakAre.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 mahAvIrasvAmIne saMyamadhama saMyamI nahAtA ane atyAre paNa tevA ja che. Ama vicArI, te bhikSu mAtra zarIrayAtrA pUratuM ja temane AdhAra svIkArI, pitAnA mArgamAM prayatnazIla thAya che. bhikSu jIvanamAM AhArazuddhi ja mukhya vastu hovAthI, te bAbatamAM te ghaNe kALajIpUrvaka varte che.1 gRhasthoe pitA mATe taiyAra karelAmAMthI vadhyuMghaTayuM mAgI lAvIne ja te potAno nirvAha kare che. te jANe che ke, gRhasthone tyAM potAne mATe, ke pitAnAM mATe anna taiyAra karavAnI ke saMgharI rAkhavAnI pravRtti hoya che. evuM bIjAe potAne mATe taiyAra kareluM ane temAMthI vadheluM, ApanAranA, lenAranA ane levAnA e traNa prakAranA pothI rahita, pavitra, nijIva, hiMsAnA saMbhava vinAnuM, bhikSA mAgIne ANeluM, sAdhu jANune ApeluM tathA mAdhukarInI rIte thoDuM thoDuM ghaNuM jagAethI prApta thayeluM bhojana ja tene mATe grAhya hoya che. tevuM bhojana paNa te bhUkhanA khAsa prayojanathI, pramANasara, dharIne UMjavA tela joIe ke gumaDA upara lepa karavo joIe evI bhAvanAthI, saMyamane nirvAha thAya teTalA pUratuM, tathA sApa jema daramAM pese che tema (meMmAM svAda mATe pheravyA vinA) khAya che. khAvAne samaye khAya che, pIvAne samaye pIve che, tathA bIjI paNa paheravA sUvAnI tamAma kriyAo te bhikSu yogya samaye ja kare che. vaLI te bhikSu prathamathI evI IcchA nathI rAkhato ke, meM je kAMI joyuM che, sAMbhaLyuM che, ciMtavyuM che ke jANyuM che 1. juo prakaraNane aMte TippaNa na. 1. 2. piotAnI nAtajAtane ke sage ke saMpradAyane jANIne nahIM.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ puMDarIka tenAthI, athavA meM vidhipUrvaka AcarelAM tapa, niyama ke brahmacaryathI, ke saMyamanA nirvAhapUratuM ja jIvana gALavArUpI dharmathI huM A deha cheDIne, sarva kAma ane bhege jene svAdhIna che evo deva thAuM, ke sarva prakAranAM aniSTothI rahita siddha thAuM, ke A lokamAM janma pAmuM ke na pAmuM. maryAdAnA bhAnavALe te bhikSu pharato pharate jyAM gayA hoya che, tyAM dharmopadeza svAbhAvika rIte kare che. ane pravajyA levA taiyAra hoya ke na hoya te paNa sAMbhaLavAnI icchAvALA badhAne zAMti, virati, nirvANa, zauca, RjutA, mRdutA, laghutA, tathA sarva jIvanI, prANanI, bhUtanI ane savonI ahiMsArUpI dharma kahI saMbhaLAve che. te bhikSu anna mATe, pAna mATe, vastra mATe, raheThANa mATe, pathArI mATe ke bIjA vividha kAmo mATe dharmopadeza nathI Apata, paNa potAnA pUrva karmone kAraNe ja glAni pAmyA vinA Ape che. evA guNavAna bhikSu pAse dharma sAMbhaLIne tathA samajIne, parAkramI puruSa prayatnapUrvaka te dharmamAM pravRtta thAya che; tathA tema karIne sarva zubha sAdhanasaMpattithI yukta thAya che, sarva pApasthAnothI nivRtta thAya che, virata thAya che, tathA saMpUrNa siddhi prApta kare che. Ama, dharmamAtranA prajanavALe, dharmavi, tathA parAyaNa kaI bhikSu ja pavomAM zreSTha evA te zveta 1. A cAre zabdo samAnArtha che. paraMtu bheda batAvavA TIkAkAro nIcenA artha Ape che : be iMdriya, traNa iMdriya ane cAra idriyavALA te prANa : vRkSa vagere te bhUta : pAMce IdriyavALA te jIvaH pRthvI, pANI, vAyu ane agninA che te satva.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMcamadhama kamaLane pAmI zake che athavA nathI paNa pAmate ! karmasaMga tathA saMsAranuM svarUpa jANanAre, uparAMta, samyaka pravRttivALo, pitAnA kalyANa mAM tatpara, tathA jiteMdriya. te bhikSu zramaNa, brAhmaNa, kSAMta, dAMta, gupta, mukta, RSi, muni, kRti, vidvAna, bhikSu, rukSa, mumukSu ane caraNakaraNane pAra jANanAra kahevAya che. [14-15] Ama kahI, zrI sudharmasvAmI thobhyA. 1. azubha pravRttiothI pitAnuM rakSaNa karanAre. 2. kaThora saMyama pALanAra. 3. paMcamahAvata te caraNa ane temanI rakSArthe je samiti gupti vagere te karaNa.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ TippaNa TippaNu naM. 1: bhikSue annapAna gara rAvavAna ( gaveSaNA ), svIkAravAmAM ( grahaNaiSaNA ), ane bhAgavavAmAM (paribhAgaiSaNA ) kALajI rAkhavAnI che. bhikSAtranI gaveSaNAmAM teNe dAtA (gRhasthane) mukhyatve lagatA 16 udgamadASA ane lenAra (sAdhu)ne lagatA 16 utpAdana dekhA TALavAnA che. te ja pramANe grahaNeSaNAmAM AtA ane grAhaka banene lagatA daza dodhA TALavAnA che. cAra rAkhe bhikSA bhagavatI vakhatanA che, te bhikSune peAtAne ja lagatA che. 16 udgamadA :--(1) AdhArmika je anna graha ( khadhA saMpradAyanA ) sAdhuone uddezIne karyu. hAya te. (2 uddezika : sAdhu AvI paheAMce tyAre tene uddezIne anAvI ApavAmAM Ave ( ke gALa dhI vagerethI "sa"skRta karavAmAM Ave) te. (3 pUtika : AdhAmika vagerenA azAthI samizrita. (4) mizrakama : thoDAka peAtAne nimitte ane thADeAka sAdhune nimitte ema pahelethI bhegA AhAra rAMdhavA te. (5) sthApanAka : sAdhu Avaze cAre ApIzuM' ema karI rAkhI mUkele. (6) prAkRtika : dhArI rAkhelI upahArarUpe ApelI bhikSA. [ ] (7) praduSkaraNa : aMdhArAma prakAza karIne munine lAvI ApelI. (9) krIta: sAdhu mATe kharIdelI. (9) prAmitya : udhAra lAvIne ApelI. (10) parAvRtta: peAtAne tyAMnuM halakA prakAranuM pADozIne badalAmAM ApI tenI pAsethI sAru lAvIne ApavuM te. (11) abhyAdbhuta : pAtAne gherathI ke bIje gAma sAdhune mukAme lAvIne ApeluM. (12) ubhinna ; chANa vagerethI kADha kAThImAM lIMpIne baMdha kareluM 'evuM ukhADIne kADhI ApeluM, (13 mAlAta : mALa vagere UMcI jagAethI nisaraNI vagerethI utAra ApeluM. (14) Acchedya: nabaLA pAsethI ke nAkara pAsethI jhUMTavIne ApeluM. (15) anisRSTa : be traNa jaNAnA sahiyArAmAMthI eka jaNa khInane pUchyA vinA Ape te. (16) adhyavapUra: raMdhAtA AhArama sAdhune dekhI vadhAre umere te.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 mahAvIrasvAmIne saMcamadhama 16 utpAdana -(1) dhAtrIkama AhAra meLavavA gRhasthanA chokarAne dAInI mAphaka ramADe. (2) dUtakarma sagAMvahAlAMnA samAcAra lAvI Ape. (3) nimitta: sukhaduHkha, lAbha, nukasAna vagere bhaviSya bhAkhe. (4) AjIvika: pote dAna ApanAranAM jJAtikuLane che ema kahe. (5) vanapaka: gRhasthanI ke tene ISTanI bhATAI kare, pitAnuM du:kha rahe che. (1) cikitsA: vaiduM kare. (7) krodhapiDa : zApa vagerenI dhamakI Ape. (8) mAnapiMDa: meM tAre tyAMthI bhikSA meLavavAnI hoDa bakI che vagere kahe. (9) mAyApiTha: veSapalaTe vagere chetarapiMDI kare. (10) lobhapiMDa: rasayukta bhojana meLavavA rakhaDe. (11) saMstavapiMDa: AhAra letA pahelAM ane pachI gRhasthanI stuti kare. (12) vidyApiMDa: vidyA vaDe meLave. (13) maMtrapiMDa: maMtrajApathI meLave. (14) cUrNayoga: vazIkaraNa vagerenAM cUrNa ApIne ke zIkhavIne meLave. (15) gapiMDa: adazya thavA i. mATenAM aMjana vagere yogo batAvIne meLave. (16) mUlakarma: madhA, mUlA vagere nakSatronI zAMti sAru mULa vagerethI snAna I. anuSThAna batAvIne meLave. grahaNaSaNAnA 10 de: (1) zaMkita: dAtAne AhAra ApatAM (sadoSa nirdoSanI) zaMkA hoya. (2) prakSita : udaka vagere sacitta padArthothI kharaDAyele. (3) nikSipta: sacitta padArtho upara ke temanI vacce mUkelo. (4) pihitaH AhAra pate acitta hoya paNa sacitta padArthothI AcchAdita hoya (athavA tethI UlaTuM paNa). (5) saMhRta: moTA vAsaNamAMthI bIjA vAsaNamAM kADhIne Apelo (athavA, vAsaNamAMthI utarAM vagere na ApavA jevuM, sacitta pRthvI vagere upara ekaThuM karI, te vAsaNu vaDe Apelo). (6) dAyaka: agya avasthAnA dAtA pAsethI lIdhelo AhAra. (7) unmizrita : sacittathI mizrita. (8) apariNata: haju barAbara na raMdhAyeluM ke be puruSanuM sahiyAruM hoI eka bIjAnI marajI viruddha sAdhune ApeluM. (9) lipta : dahIM dUdha vagere dravya ke jenAthI hAtha ke vAsaNu kharaDAya ane jethI pachI hAtha vagere devArUpI pazcAt karma karavuM paDe te.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ puMDarIka 173 thI A se. 10. chadita : ApatAM ApatAM DhaLAtuM hoya tevuM le. nIcenA cAra parigeSaNAnA de che : 1. saMyojanA : dUdha, khAMDa, ghI vagere bheLavIne svAdu karIne khAya. 2. apramANa : jeTalo AhAra levAnI vidhi hoya tenAthI vadhAre pramANamAM khAya. 3. iMgali-dhUma : sAro AhAra ApanAranI stuti ke kharAba ApanAranI niMdA karIne khAya. 4. akAraNa : zAstramAM kahevA prasaMge bahAra svAda anna khAya.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 2 ju tera kriyAsthAnA zrIsudha svAmI AgaLa kahevA lAgyA : he AyuSman ! bhagavAna mahAvIra pAsethI meM kriyAsthAnA eTale ke kaba dhananAM sthAne viSe sAMbhaLeleA upadeza tane yathAkrame kahI batAvuM chuM. temAM mukhyatve dhama ane adhama e . e sthAnanuM vivaraNa che. te emAM dharmanuM sthAna upazamayukta hAya che ane amanu tethI UlaTu' hAya che, prANIo sAmAnya rIte bIjA' prANIo 13 prakAre pApakama kare che, tene kAraNe temane thAya che. tethI te dareka prakArane kriyAsthAna kahe che. sthAne A pramANe che : a` ' (1) aDapratyayika -- eTale ke, kAMIka prayeAjanane kAraNe karelA pApa ( daMDa ) te lIdhe prApta thatuM ( pratye nIcenA baMdhana te 13 1. mULamAM cAre gati pAmelAM prANInAM nAma che : nArika, pazupakSI, manuSya ane deva.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ tera kiyAsthAne 175 kriyAsthAna. jemake, koI puruSa pitAne mATe ke pitAnAM mATe sthAvarajaMgama prANanI hiMsA kare ke karAve to te arthadaMDa pratyayika3 kriyAsthAna kahevAya. (2) anarthadaMDa pratyayika - eTale ke kAI paNa projana vinA karelA pApane lIdhe prApta thatuM kriyAsthAna. jemake, keI avivekI mUrkha manuSya kAMI prayajana vinA ja 1. sAmAnya rIte sUtramAM Ane badale mAtApitA, bhAI, bahena, patnI, putra, putrI, putravadhU vagere kuTuMbIo, anya saMbaMdhIo, nokaracAkara, oLakhItAo tathA mitro vagerenI gaNatarI karAvI hoya che. anuvAdamAM te badhA mATe "potAnAM" eTale ja zabda vAparavAmAM AvyuM che. te badhAM uparAMta ahIM "ghara, nAga, bhUta ane cakSa" eTalAM vadhAre che. 2. sAmAnya rIte traNa prakAro lakhelA hoya che : jAte karavI, bIjA pAse karAvavI ane koI karato hoya tene anumati ApavI. anuvAdamAM havethI karavuM karAvavuM " e be prakAre ja rAkhIzuM. 3. "pratyacika" eTale "ne kAraNe utpanna thatuM 4. mULamAM prayojananA dAkhalA nIce pramANe che : prANIonA zarIra, cAmaDI, mAMsa, lehI, hadaya, pitta, vasA, pachAM, pUchaDI, vALa, sIMgaDA, dAMta, dRSTA, nakha, snAyu, hADakAM, hADakAMnI majjA vagere mATe; athavA temaNe mane IjA karI hatI, kare che, ke karaze evA khyAlathI; athavA potAnA putra ke pazu vagerenA pASANuM mATe; athavA potAnAM ghara meTAM karavA mATe; athavA zramaNabrAhmaNonA nirvAha mATe; ke potAnA kAMI prajana mATe.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma sthAvarajaMgama prANone haNe ke ribAve to te anarthadaMDapratyayika kriyAsthAna kahevAya. (3) hiMsAdaDapratyayika -eTale ke, prANanI hiMsArUpI pApane kAraNe prApta thatuM kriyAsthAna. jemake, koI puruSa, "amuka prANIe ke manuSya mane, mArAne ke bIja koIne IjA karI hatI, kare che, ke karaze" ema mAnI, sthAvarajaMgama prANonI hiMsA kare, te te hiMsAdaMDa pratyayika kiyAsthAna kahevAya. (4) akaramAdaMDapratyayika - eTale ke, ajANatA thayelA pApane kAraNe prApta thatuM kriyAsthAna. jemake, keI puruSa mRga vagere jAnavarone mArIne AjIvikA calAvate heya; te mANasa keIka prANIne mRga mAnI, tene mAravA bANa cheDe, ane ajANatAM koI bIjA ja prANIne vIMdhI nAkhe, 1. mULamAM sthAvara prANanA nAma nIce pramANe che : IDa, jaMtuga, paraga, mekha, tRNa, kuza, kaccha vagere tRNo ane vanaspatio. 2. mULamAM tenA dAkhalA nIce pramANe ApyA che . jyAM haMmezAM pANI rahetuM hoya, dhare hoya, nIcANavALI jagyA hoya ke jhaDathI DhaMkAyelI aMdhArI jagA hoya - eTale ke, jyAM jIvajatu hovAno saMbhava vizeSa karIne heya, tyAM ghAsanA DhagalA karIne Aga lagADe; athavA jyAM AjubAju vRkSa, khAI, ke vananA kilAe jevuM hoya, parvata hoya ke parvatanI AjubAju kilA jevuM heya - eTale ke, jyAMthI prANIo jhaTa bahAra nAsI jaI zake tema na hoya, tyAM Aga lagADe. 3. mULamAM temanAM nAma nIce pramANe che : tetara, baTere, cakalo, lAvarI, kabUtaravAM ke. kapila
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tera kviAsthAne 177 athavA koI mANasa dhAnyanA khetaramAMthI nakAmuM ghAsa nIMdavA jAya ane ajANatAM mULa dhAnyanA choDane ja kApI nAkhe, to te akasmAdaMDa pratyAyika kriyAsthAna kahevAya. (5) daSTivaryA daMDa pratyayika - eTale ke, najaracUkathI thayelA pApane kAraNe prApta thatuM kriyAsthAna. jemake, kaI puruSa sagAMvahAlAM sAthe kaI gAma ke nagaramAM rahete heya. teve vakhate acAnaka te gAma ke nagaramAM kAMIka dareDa paDe. te vakhate, cora na hoya tene cora mAnI te puruSa mArI nAkhe, to te dRSTiviparyAsaDapratyayika kriyasthAna kahevAya. (6) mRSAvAdapratyayika - eTale ke, jUThuM bolavArUpI pApane kAraNe prApta thatuM kriyAsthAna. jemake, koI mANasa pitAne mATe ke pitAnAM mATe jUTha bole ke belAve, te te mRSAvAdapratyayika kriyAsthAna kahevAya. (7) adattAdAnapratyAyika - eTale ke, corI karavArUpI pApane kAraNe prApta thatuM kriyAsthAna. jemake, koI 1. mULamAM dhAnyanAM nAmo A pramANe che :- zALI, DAMgara, kodarA, kAMga, baMTI, rAla. 2. mULamAM nakAmA ghAsanAM nAme A pramANe che :-zyAmAka, taNaga, mukuMdaka, vIhizita, kAleSaka. 3. mULamAM te uparAMta nIcenAM nAma paNa che :-beTa (nadI ke pahADane Azare vaseluM nAnuM gAma); kharvaTa (parvatathI vIMTaLAyeluM gAma); maMDaLa (jenI cAre bAju yojana sudhI bIjuM gAma na hoya tevuM gAma); droNamukha (nadI ke dariyAkinAre jyAM bharatI AvatI heya, tyAM vaseluM gAma); paTTaN (ratnanI khANavALuM gAma); Azrama (tApasanuM sthAna); saMniveza (vepArI kAphalA ke lakarane utAre) nigama (vepArI vANiyAonuM mathaka)tathA rAjadhAnI.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIra svAmIne saMyama dharma mANasa pitAne mATe ke pitAnAM mATe corI kare ke karAve, te te adattAdAnapratyayika kriyAsthAna kahevAya. (8) adhyAtmapayika -- eTale ke, phedhAdi dUSita manavRttiorUpI pApane kAraNe prApta thatuM kriyAsthAna. jemake, koI mANasa krodha, mAna, mAyA ke lebha e cAramAMthI koI ekAda ke e cAre duSTa manovRttio yukta banI, koIe dUbhavyA na hovA chatAM, hIna, dIna, dveSayukta, khinna tathA asvastha banI, zokasAgaramAM DUbI jaI, hatheLI upara mAthuM TekavI, ciMtAmagna thaI beThe beThe duSTa vicAra karyA kare, to te adhyAtmapatyayika kriyAsthAna kahevAya. (9) mAnapratyayika - eTale ke, mAna-ahaMkArarUpI pApane kAraNe prApta thatuM kriyAsthAna. jemake, koI puruSa pitAnAM jAti, kuLa, baLa, rUpa, tapa, jJAna, lAbha, aizvarya ke, prajJA vagerene kAraNe madamatta thaI, bIjAnI avahelA ke tiraskAra kare, ane pitAnI baDAI kare, te te mAnapratyayika kriyAsthAna kahevAya. te manuSya ghaNo dUra, akkaDa, capaLa ane abhimAnI hoya che. te maryA bAda eka enimAMthI bIjI yonimAM tathA eka narakamAMthI bIjA narakamAM bhaTakyA kare che. (10) mitradoSapratyayika eTale ke, sagAMsaMbaMdhIo pratye vinAkAraNa ke hadabahAra kUratArUpI pApane kAraNe prApta thatuM kriyAsthAna. koI mANasa potAnAM mAtapitA, bhAIbahena, bhAryA, putra-putrI ane putravadhU vagere sAthe raheto hoya; te temanA nAnA sarakhA vAMka mATe paNa temane game tevI kAramI sajA kare : jemake, temane ThaMDA pANImAM DaboLe ke temanA upara garama garama pANI reDe
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ tara kriyAsthAnA 17 ke temane agnithI DAme ke temane tetara ke dAraDA vagerethI mArI mArI temanAM paDakhAM cIrI nAkhe ke lAkaDI vagere sAdhanathI temane prahAra kare. tevA mANasa gharamAM hoya che tyAM sudhI badhAM mANase trAselAM rahe che ane te bahAra jAya che tyAre rAjI thAya che. te jarA jarAmAM tapI jAya che, game tevI sajA kare che ane sAmAnI pITha sudhInuM mAMsa baLI jAya tevAM tAtAM veNa mitradoSapratyayika kriyAsthAna kahevAya. khele che. A (11) mAyApratyayika0 eTale ke, mAyA-chaLakapaTarUpI pApane kAraNe pra!sa thatu. kriyAsthAna, keTalAka lokA mAyAvI tathA mAbAja hAya che. teonAM kazAM kAma sIdhAM hAtAM nathI. teo haMmezAM khIjAne bheALavavAnI dAnatavALA hAya che; temanI pravRtti gRDha ane chUpI hoya che. te aMdarathI tu1 hAvA chatAM, bahArathI bhArekhamapaNAnA DALa kare che. tee A hAvA chatAM anAya leAkAnI bhASAemAM (gupta saMketothI ) khele che, pUchayu hoya tenAthI jIdu' kahe che, tathA kahevAnuM hAya tenAthI UlaTuM kahI batAve che. tevA mAyAvI mAsAnuM citta kadI nirmALa nathI hatu. te potAnA doSa kabUla karatA nathI; pharIthI tema na karavAnA nizcaya paNa karatA nathI; petAnAM mRtya taraph niMdA ke jugupsA paNa batAvatA nathI; ke yathAyeAgya tapakamathI tenuM prAyazcitta paNa karatA nathI. tevA mANasone A lekamAM kAI vizvAsa karatuM nathI ane paraleAkamAM paNa tee naraka vagere hIna gati vAra vAra pAme che. A mAyApratyayika kriyAsthAna kahevAya. 1. mULamAM ' ghuvaDanA pIMchA jevA tuccha,
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 mahAvIrasvAmIne saMyamadharma (12) lebhapratyaciMka - eTale ke, kAmabhAge vagere viSayomAM AsaktirUpI pApane kAraNe prApta thatuM kriyAsthAna. keTalAka (tApasa athavA sAdhuo) araNyamAM, AzramamAM ke gAma bahAra rahe che, ane koI kAMI gupta kriyAo ke sAdhanAo kare che. paraMtu teo khAsa saMyama nathI hotA ke sarve bhUtaprANIo(nI kAmanA ke hiMsA)thI khAsa virata paNa thayA nathI hotA. teo strI vagere kAmabhAgomAM Asakta tathA mUrNita heya che. teo potAne viSe game tevI sAcI jUThI vAta bIjAone jaNAve che. jemake : bIjAne mAravA paNa amane na mAravA; bIjane hukama kara paNa amane na karavo; bIjAne gune thatAM pakaDavA paNa amane na pakaDavA; bIjAne na karavI paNa amane na karavI; bIjAne prANadaMDa de, paNa amane na de." e loko e pramANe thoDe athavA vadhAre vakhata kAma bhoge bhogavI, niyata samaye mRtyu pAmI, asure ane pAtakIonAM sthAna pAme che; ane temAMthI chUTIne paNa vAraMvAra janmathI mUMgAbaherA, AMdhaLA ke mAtra mUgA thaIne janme che. A lebhapratyadhika kriyasthAna kahevAya.' 1. A kriyAsthAnanI vyAkhyA temaja daSTAMta bIjAM kiyAsthAnanI peThe prAsaMgika nathI. lobhano artha paNa "kAmabhegonI Asakti' evo viratRta karyo che tathA dAkhalo paNa sAmAnya gRhasthIne na letAM, amuka AraNyakano lIdhe che. A A phakare pachI paNa bIjA prasaMgomAM paraMtu A ja zabdomAM be vakhata Ave che. eTale, rAjA ke nagaranAM varNanonA amUka niyata phakarA ke je AkhA aMgasAhityamAM prasaMga AvatAM eka ja zabdomAM vAparavAmAM Ave che, temanA jevo ja A paNa hoya ane tenI vigatone prAsaMgika varNana sAthe bahu nisabata na paNa hoya.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ tera kiyAsthAne 181 A bAre kriyAsthAne mumukSu zramaNabrAhmaNe sArI rIte samajI laIne tyAgavAM. kAraNake, te badhAM adharmanAM sthAnarUpa che. he vatsa, have teramuM pathika kriyAsthAna tane kahuM. pathika eTale ke, zuddha sAdhujIvana (IryApathI gALatA muni vaDe paNa ajANatAM avazya thatI keTalIka svAbhAvika kriyArUpI pApa. AtmabhAvamAM sthira rahevA mATe sarva prakAranI mana-vANa-kAyAnI pravRttio sAvadhAnatApUrvaka karanAra tathA iMdriyo vagerene vazamAM rAkhI, sarva prakAranA doSathI pitAnuM rakSaNa karanAra saMyamI muni vaDe paNa, pAMpaNanA hAlavAcAlavA jevI sUkSma kriyAo thaI jAya che. temanAthI tene karma baMdhAya che. paraMtu te karma prathama kSaNamAM baMdhAya che ane AtmAnA saMbaMdhamAM Ave che, bIjI kSaNe tenuM phaLa anubhavAI jAya che ane trIjI kSaNe te nAza pAmI jAya che. pachI teTalA pUrata te bhikSu kamarahita thaI jAya che. paraMtu te kriyA sthAna dharmanA sthAnarUpa che ane tethI avazya sevavA yogya che. bhUtakALamAM arihaMto ane bhagavatee tene upadezeluM che tathA seveluM che. vartamAnamAM paNa upadeze che tathA seve che, ane bhaviSyamAM paNa upadezaze tathA sevaze. 1. mULamAM e sAdhujIvananI vigatomAM samiti, gupti vagerenuM varNana kareluM che. 2. "pravRttimAtrathI AtmAmAM karmane praveza thavAnAM dvAra khUlI jAya che e vAta kharI. paraMtu je te pravRtti kedha, lobha Adi kaSApUrvaka thaI hoya, te ja karma AtmA sAthe ceTI jaI sthiti prApta kare che. nahIM te sUkI bhIMta upara lAgelA lAkaDAnA goLAnI mAphaka tarata ja chUTI jAya che."
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmInA sacamadhama A tere kriyAsthAne je aritA ane bhagavatA pUrva thaI gayA che, je atyAre che ane je viSyamAM thavAnA che, te badhAe kahI batAvyAM che tathA upadezyAM che, vamAnamAM paNa upadeze che ane bhaviSyamAM paNa upadezaze. keTalAka leAkA maMtra, taMtra, jAraNa, mAraNa, lakSaNa, jyAtiSa, vagere judI judI melI vidyAethI judI judI siddhio meLave che. e badhI vidyAe teo khAnapAna, vastra, gharabAra vagere upabhAgasAgagrI meLavavA mATe temaja khIjA paNa vividha kAmabhogo bhogavavA mATe yAje che. evI melI vidyA sevatA te anAryo khATe mArge caDI, pariNAme. maraNane samaya AvatAM mRtyu pAmI, pAtakIenAM sthAnAmAM janme che, ane tyAMthI mUMgA, baherA ke AMdhaLA thaIne janme che. asure ane chUTIne pAchA 182 keTalAka leAkeA kASThanA anugAmI sevaka ke cAkara thaI, (tenAmAM vizvAsa utpanna karI, lAga o ) tene mArI ke tenuM khUna karI, tenuM dhana vagere paDAvI laI, peAtAne ke potAnAM mATe AhAra vagere bhAgasAmagrI prApta kare che. keTalAka leAkeA vATapADu banI, musAphrezane mArI lUMTIne, ke cAra thaI, kAInA gharamAM khAtara pADIne, ke khIsAMkAtaru anIne peAtAne ke peAtAnAM mATe AhAra vagere bhAgasAmagrI prApta kare che. keTalAka leAkeA bharavADa banI, dheTAMne ke khIjA prANIne mArI kApIne AhAra vagere bhAgasAmagrI prApta kare che; te khIjA, khATakI banI, pADA ke bIjA prANIne mArI kApIne, 1. jIe prakaraNane aMte Tippu na, 1.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ tera phiyAsthAne athavA jALa pAtharanAro vAgharI banI, haraNa vagere prANIne mArI kApIne, athavA paMkhI pakaDanAra vyAdha banI, paMkhI vagerene mArI kApIne, athavA mAchI banI, mAchalAM vagerene mArI kApIne, athavA gAyo vagere pALanAre govALa banI, gAye vagerene mArI kApIne, athavA gAya kApanAre khATakI banI, gAya ke bIjA keI prANune mArI kApIne, athavA zikArI kUtarAM pALanAre banI, te kUtarAne ke bIjA prANIne mArI kApIne, athavA zikArI kUtarAM pALanArane madadagAra banI, tene ja athavA bIjA prANIone mArI kApIne - pitAne ke pitAnA mATe AhAra vagere bhegasAmagrI meLave che. Ama e badhAM mahApApakarmo vaDe teo pitAnI adhogati kare che. vaLI keTalAka leke mijalasamAM beThA hoya che, tyAre kAMI kAraNa vinA ja UbhA thaIne kahe che ke : " juo huM pelA paMkhane mAruM chuM'. ema kahI, keI tetara, baTe, lAva, kabUtara ke kapiMjalane ke bIjA koI prANIne mAre che. vaLI keTalAka loke khaLAnI vaheMcaNImAM ke dArUnI vaheMcaNImAM vAMdho paDavAthI, ke tevA kAMI kAraNathI ciDAI jaI sAmA gRhasthanAM ke tenA putranAM anAjathI bharelAM khetara jAte ke bIjA pAse saLagAvI mukAve che; athavA temanAM UMTa, gAya, gheDA, gadheDAM vagere pazuonA jAdha vagere avayavo jAte ke bIjA pAse kapAvI nakhAve che; athavA temanAM jAnavaranA tabelAo ke vADAo, kAMTA jhAMkharAMthI bharI kADhI, jAte ke bIjA pAse saLagAvI mukAve che; athavA 1. TIkAkAra ahIM "kaI gAya ADI avaLI cAle te tene mAre kare" e artha sUcave che.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 mahAvIra svAmIne saMyamadharma temanAM kuMDaLa maNi, motI vagere kImatI vastuo jAte ke bIjA pAse lUMTAve che; athavA temane ghera AvelA zramaNabrAhmaNonAM chatra, daMDa, pAtra vagere jAte ke bIjA pAse paDAvI levarAve che. ema karI, teo mahApApakarmothI pitAnI adhogati kare che. vaLI bIjA keTalAka kAMI kAraNa vinA ja te badhuM kare che ane ema karI potAnI ardhagati kare che. keTalAka mANase kaI zramaNa ke brAhmaNane Avela dekhI, kAMti tene capaTI vagADI cAlyA javAnuM kahe che, athavA tene kaThera vacana saMbhaLAve che. bhikSAkALe AvelA tene kAMI ApavAne badale, teo kahI saMbhaLAve che ke, majUrI karavI paDatI hoya ke kuTuMbane bhAra UMcakI zakAtuM na hoya ke ALasu, halakI varNana ke nakAme mANasa heya, te zramaNa thaIne Ama rakhaDe che. tevA nAstika loko A jIvanane - A pApI jIvanane - vakhANe che. temane paralokanI kAMI paDI nathI hotI. teo potAnA sukhane kAraNe bIjAone game tevAM duHkha de che, ane jarA paNa pAchuM vaLIne jotA nathI. teo meTI meTI pravRttio ane hiMsA vagere pApakarmothI manuSya jIvananA uttama kAmo bhogave che. khAna, pAna, vastra, zayana vagere badhuM temane vakhatasara joIe che. nAhI dhoI balikarma karI, kautaka, maMgaLa tathA prAyazcittathI paravArI, mAthuM oLI, kaMThamALa, kaMdare, hAra 1. utAra; najara vagere lAgI hoya te mATe. 2. senuM, dahIM, sarasava vagere mAMgaLika vastuo savAranA paheramAM jevI sparzavI vagere. 3. rAtre kuravapnAdi AvyAM heya tathA savAramAM UThatAM apazuka thayA hoya, temanuM nivAraNuM.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ tera phiyAsthAne mAMsuvarNAdithI peAtAne * zaNagArI, te mAthe mALAovALA mugaTa dhAraNa kare che. temanuM zarIra Dha avayavAvALu hoya che, temaNe navAM kakaDatAM kapaDAM paheryAM hAya che tathA aMge caMdananA lepa karyo hoya che. pachI meTI, suzobhita tathA killAo vagerethI surakSita havelIomAM meTAM suzobhita siMhAsana upara esI, suMdara strIe ane 'dAsadAsIethI vI'TaLAI, AkhI rAta saLagatA dIvAenA ajavALAmAM, nRtya, gIta tathA vINAvAjiMtrAnA joragArathI tathA kuzaLatApUrvaka karAtA madhura avAjo vacce tee uttama evA mAnuSI kAmabhoge bhAgavatA vihare che. tathA dra teo eka jaNane hukama kare teTalAmAM te cAra pAMca mANase vagara kahye doDI Ave che ane kahevA lAge che, huM devAne priya! kaho. ame zuM karIe?' temane dekhIne anA puruSocivave che : "are! A mAsa deva che. tene devA paNa pUje che. te devAne paNa jivADanArA che ane bIjA paNa keTalAya tene AdhAre jIve che !' paraMtu temane dekhIne Aya. puruSo citave che : 'A atizaya krUra karmomAM pravRtta thayelA mUDha, asakhya pApakamAM vaDe jIvI rahyo che tathA asaMkhya pApakamAM bAMdhI rahyI dakSiNAyanamAM kRSNapakSamAM maraze tathA narake jaze. janmamAM paNa tene jJAna dubha thaze. che. te jarUra pachInA 3 195 keTalAya keTalAya bhikSu, keTalAya gRhasthA, tathA tRSNAvura saMsArIo e sukhA ane e aizcaryanI kAmanA karyAM kare che. paraMtu e adharmasthAna anArya che, azud che, haMmezAM apUrNa rahenAruM che, anyAye upara pratiSThita
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma thayeluM che, saMyamarahita che, mekSamArgathI viruddha che, sarva duHkhono kSaya karavAnA mArgathI viruddha che. atyaMta mithyA che, tathA ayogya che. have huM dharmarUpI dvitIya sthAnanuM vivaraNa karuM chuM te sAMbhaLo. A jagatamAM sarvatra keTalAya manuSyo pitA potAnAM karmo anusAra vividha kuLomAM vividha aizvarya sahita jamyA hoya che. temane nAnAM moTAM ghara, tathA khetara ane thoDA athavA vadhAre nokaracAkara hoya che. tevI sthitimAM janma pAmIne paNa keTalAka te badhA padArthone du:kharUpa joI, sAcI tathA kAyamanI zAMti prApta karavAne arthe bhikSAcaryA grahaNa kare che; saguru pAsethI mahApuruSoe kahelo dharma jANI, temAM prayatnapUrvaka pravRtta thAya che; ane sarva pApasthAnethI nivRtta thaI tathA sarva zubha sAdhanasaMpatti prApta karI, saMpUrNa siddhi prApta kare che. A dharmasthAna Arya che, zuddha che. . . mekSa mArgane anukULa che tathA sarva duHkhone kSaya karavAnA mArgarUpa hoI atyaMta cogya che. he vatsa, keTalAka leke bAhyataH dharmasthAnamAM lAgatA chatAM adharmasthAna sevatA evA mizrasthAnI hoya che. teo tApasa athavA sAdhuo banI, araNyamAM, AzramamAM ke gAma bahAra rahI, kAMI ne kAMI gupta kriyAo ke sAdhanAo kare che. paraMtu teo khAsa saMyamI nathI hotA ke sarve
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ tera kiyAsthAne bhUtaprANIonI kAmanA ke hiMsAthI khAsa virata paNa thayA nathI letA. strI vagere kApabhegamAM mUDha evA e leke che athavA vadhAre vakhata te kAmaga bhegavI, niyata samaye mRtyu pAmI, asure ane pAtakIonAM sthAna pAme che, ane temAMthI chUTIne paNa vAraMvAra janmathI mUMgA, baherA ke AMdhaLA ke mUMgA thaIne jame che. [adharmarUpI prathama sthAnanuM pharI varNana kare che ] A jagatamAM keTalAka leke maTI IcchAovALA, meTI pravRttiovALA, meTA parigrahavALA, adhArmika, adharmaparAyaNa, adharmane anumodana ApanArA, adharmane upadeza ApanArA, moTe bhAge adharmathI ja jIvanArA, tathA adharmayukta zIla ane AcAravALA hoya che. te leke saMsAramAM rahI, adharma vaDe ja AjIvikA calAvatA vacare che. - temanA hAtha prANIonA lehIthI kharaDAyelA rahe che. teo caMDa, rudra tathA sAhasika hoya che. teo kuDakapaTathI bharapUra, duSTa cAritra ane vratavALA, tathA mahA kaSTa rIjhavI zakAya evA asAdhu hoya che. teo sarva prakAranI hiMsAthI mAMDIne sarva prakAranA parigraha sudhInA tathA krodhathI mAMDIne mithyA mAnyatAo sudhInAM sarva prakAranAM pApakarmomAM lAgelA hoya che. teo sarva 1. pAMca mahApApa. 2. juo pAnuM 167.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 mahAvIrasvAmIne saMyamadharma, prakAranAM snAna, mana, gaMdha, vilepana, mAlya, alaMkAra tathA zabda, sparza, rUpa, rasa ane gaMdha vagere viSayomAM phasyA rahe che. teo sarva prakAranAM yAnavAhana, tathA zayanaAsana vagere sukha sAmagrIo bhegavavA-vadhAravAmAMthI paravAratA nathI. teone jIvanabhara kharIdavA-vecavAmAMthI mAsa-aradho mAse karI tolavAmAMthI, ke rUpiyA vagerenA vepAra-dhaMdhAmAMthI phurasada hotI nathI. teo jIvanabhara cAMdI, sonuM, dhana, dhAnya, maNi, metI, zaMkhazilA paravALAM vagereno meha choDatA nathI. teo jIvanabhara sarva prakAranAM boTAM tolakATalAM vAparavAthI aTakatA nathI. Ama, teo jIvanabhara sarva prakAranI pravRttio ane hiMsAthI, sarva - prakAranA karavA-karAvavAthI, rAMdhavA-raMdhAvavAthI, khAMDavAkuTAvavAthI, tarjana-tADanathI, tathA bIjane vadhabaMdhanAdi kaleza ApavAthI virata thatA nathI. teo jIvanabhara bIjAM paNa je kAMI tevA prakAranAM doSayukta, jJAnanuM AvaraNa karanArAM, baMdhananAM kAraNarUpa, bIjAne paritApa ApanArAM tathA anAryo vaDe sevAmAM karyo che, temanAthI paNa virata thatA nathI. Ama pitAnA sukha mATe ja jIvana bhogavatA teo vinAkAraNa cekhA, dALa, tala, maga vagere vanaspatiprANanI 1. mULamAM temanAM nAma A pramANe che : gADAM, ratha, gADI, myAne, DALI, be ghoDAnI gADI, pAlakhI vagere. 2. mULamAM: kalama, ( khA) masUra, tala, maga, aDada, vAla, kulathI, cekhA, kALA caNA - ATalAM nAma che. pitAnuM jIvana vaDe kAMIka dharma siddha karatA hatA, to te te badhuM khAIne temanI hiMsA karelI sArthaka thAta - e abhiprAya che.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ tera kiyAsthAne 189 tathA te ja pramANe paMkhI, pazu ke bIjAM peTe cAlatAM prANIonI hiMsA kare che. pitAno bAhya parivAra jevA ke, nokaracAkara, dAsadAsI, beDUta ke Azrito vagere - tenA pratye teo atyaMta krUra tathA kaThorapaNe varte che. temano nAne sarakho aparAdha thatAM teo temane jAte kAramI zikSA kare che, tathA bhayaMkara kamote marAvI nAkhe che. te ja pramANe pitAne AMtarika parivAra jevA ke, mAtApitA, bhAIbahena, bhAryA, putra, putrI, putravadhU vagere --- temane paNa thoDe ghaNe aparAdha thatAM te jAte kaThora zikSA kare che. A pramANe teo badhAne du:kha, zeka 1. mULamAM paMkhIo mATe : tetara, bataka, lAvaka, kabUtara ane kapiMjalanAM nAme che. pazuo mATe : mRga pADe ane bhUMDanAM nAme che. peTe cAlanArAM mATe : gAhA, kAcabA ane sApa vagere - eTalAM nAme che. 2. mULa : bhAge kheDanAra. 3. mULamAM tenA prakAre A pramANe varNavyA che : daMDa karavo, vALa ukhADAvI naMkhAvavA, tiraskAra karo, mAra mAra, bAMdhI rAkhavA, heDabeDImAM nAkhavA, hAthapaga chedAvI nAMkhavA, liMga vagere aMgo pAvI nAkhavAM, paDakhAM bhagAvI nAMkhavAM, Akhe pheDI nAkhavI, dAMta toDI pADavA, nAgA karavA, jIbha kheMcI kADhavI, UMdhA laTakAvavA, jamIna upara ghasaDAvavA, ghumAvavA, zULIe caDAvavA, bAlA mAravA, ghA upara khAre chAMTo, vAhana pAchaLa bAMdhI kheMcAvavA, siMhane ke baLadane pUMchaDe baMdhAvavA, baLatA agnimAM nAMkhavA, kAgaDA-gIdha pAse phaDAvI naMkhAvavA, bhUkhe tarase mAravA, jIvanakeda karavI, cAbakhA marAvavA vagere.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma ane paritApa Ape che. tathA tema karatAM jIvanabhara jarA paNa viramatA nathI. A pramANe, strI vagere kAmagomAM Asakta tathA mUrNita evA te leke thoDo AvA vadhu samaya te kAmabhoge bhagavI, aneka verabaMdhane ane pApakarmo bhegAM karI, AyuSya pUruM thayuM, paththara ke loDhAno goLa jema pANIne taLiye jaIne bese, tema pRthvItaLa vaTAvI, nIce AvelAM narakane taLiye jaIne bese che. te naraka aMdhakAra, rudhira, paru vagerethI bharelAM, gaMdAM, asahya durgadhavALAM tathA dukhe tarI zakAya tevA azubha ane bhayaMkara hoya che. tyAM temane UMdha, smRti, rati, dhati ke matithI rahita thaI, apAra vedanAo satata bhogavavI paDe che. parvata uparanuM jhADa kApI nAkhatAM jema nIce khAImAM gabaDI paDe, tema teo eka yonimAMthI bIjI enimAM, ane eka narakamAMthI bIjA narakamAM lAMbA kALa sudhI apAra duHkha bhogavatA bhaTakyA kare che. ane tyAMthI chUTIne paNa teo jhaTa vivekajJAna prApta karI zakatA nathI. [ have dharmarUpI bIjuM sthAna pharI TUMkAmAM kahe che: ] ahIM jagatamAM keTalAka leke meTI icchAo, AraMbhe tathA parigraha vinAnA, dhArmika, dharmiSTa tathA dharmapUrvaka AjIvikA calAvanArA hoya che. teo sarva prakAranI hiMsA vagere jJAnane AvaraNa karanArAM, bIjAne paritApa ApanArAM tathA baMdhananAM kAraNarUpa pApakarmothI jIvanabhara virata thayelA hoya che. gharane tyAga karI cAlI nIkaLelA te bhagavaMta sAdhuo cAlavAmAM bAlavAmAM vageremAM sAvadhAnIthI tathA kaI
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ tera kiyAsthAne 191 prANune kaleza na thAya tevI rIte vartana karanArA hoya che. teo kedha, mAna, mAyA ane lobha vinAnA, zAMta, meharahita, graMthIrahita, zokarahita tathA amUchita hoya che. teo kAMsAnA vAsaNanI peThe nirlepa, zaMkhanI peThe nirmala, jIvanI peThe sarvatra gamana karanArA, AkAzanI peThe avalaMbana vinAnA, vAyunI peThe baMdhana vinAnA, zaradaRtunA pANInI piThe nirmaLa hRdayavALA, kamaLanA pAnanI peThe nirlepa, kAcabAnI mAphaka iMdriyonuM rakSaNa karanArA, paMkhInI mAphaka chUTA, geMDAnA zIMgaDAnI peThe ekAkI, bhAraMDapakSInI peThe sadA jAgrata, hAthInI mAphaka zaktizALI, baLadanI mAphaka baLavAna, siMhanI peThe dudhaI, maMdara parvatanI paThe nikaMpa, sAgara jevA gaMbhIra, caMdra jevI saumya kAMtivALA, sUrya jevA tejasvI, kaMcananI peThe dedIpyamAna, pRthvInI piThe sarve sparzI sahana karanArA, tathA ghI homelA agninI peThe tapanA tejathI javalaMta hoya che. A bhagavaMtane pazu, paMkhI, nivAsasthAna ke vastrAdi sAdhanasAmagrI - e cAra prakAranA aMtarAmAMthI eke prakArano aMtarAya pitAne je dizAmAM javuM hoya tyAM javAmAM bAdhA karato nathI. teo nirmaLa, ahaMkArarahita 1. kAMsAnA vAsaNane pANuM cATatuM nathI. 2. A pakSIne be Doka ane traNa paga hoya che ema kahevAya che. te je saheja paNa pramAda kare, to avazya marI jAya. kAraNake, pitAne ja be mukha che e bhUlI jaI, je baMne mukha eka bIjAnA menuM jhuMTAvavA prayatna kare to te nAza pAme. athavA tene be zarIra vacce traNa paga jevuM thayuM, eTale cAlavAmAM saheja goTALe kare te gabaDI paDI nAza pAme.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ hara mahAvIrasvAmIne sacamadhama tathA alpa parigrahavALA hArTa, sayama ane tapathI AtmAne vAsita karatA game te dizAmAM vicare che. te bhagavaMtA phakta sayamanA nirvAha mATe Avazyaka hAya te pramANe, ceAthI TaMke, haThThI Take, AmI Take, dazamI Take ema cha mahinA sudhIne AMtare rahIne paNa khAya che ane te paNa vidhipuraHsara, nirdoSa anna bhikSAthI meLavIne ja khAya che. te sthira Asane besI dhyAna dhare che; bhikSunI pratimAe rUpI bhAre tapura Are che. tee vAyesavAmAM paNa niyamavALA heAya che. teone zarIranI mamatA hotI nathI, tathA tee keza, dADhI, mU, rAma, nakha vagerenA temaja zarIranA tamAma saMskArAthI rahita thaIne vicare che. tee vastra paNa paheratA nathI, khaja khaNutA nathI ke bhrU'katA nathI. A prakAranI nirdoSa tathA puruSAyukta carcA pramANe cAlatAM cAlatAM bahu varSo sudhI zramaNupaNuM pALIne jyAre zarIra !ga tathA vRddhAvasthA vagere vividha sa'kaTAthI gherAI jAya, tyAre athavA ema ne ema paNa te khAvApIvAnuM cheADI de che, tathA jene mATe pote nagnAvasthA svIkArI hatI, muMDana karAvyuM hatuM, snAna tathA krutaprakSAlana tyAgyu hatuM, chatra tathA pagarakhAM tyAgyAM hatAM, bhUmizayyA ke pATiyA upara paDI rahevAnuM, kabUla karyuM hatuM, vALa cUTAvyA hatA,, brahmacarya pALyuM hatuM, pArakAne ghera bhikSA mAgI hatI, ane. 3 1. jIA prakaraNane aMte TippaNu naM. 2, 2. jue prakaraNane aMte TippaNu na. 3. 3. juo pAna 196 uparanI noMdha.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ tera kriyArathAne 193 . te paNa maLe ke na maLe tenI darakAra karI naheAtI, mAnApamAna, avahelA, niMdA, avajJA, tiraskAra, tarjana tathA tADana sahana karyAM hatAM, tathA vividha anukULapratikULa iMdriyasparzI sahana karyA hatA te vastune cittamAM ArAdhe che. tyAra bAda, jyAre temanA chevaTanA zvAseAphsa cAlatA hAya che, tyAre teo anaMta, sarvottama, vyAghAtahita, AvaraNa vinAnuM, saMpUrNa tathA paripUrNa evuM uttama 'kevaLa ' jJAnadarzana prApta kare che, tathA siddha buddha ane mukta thaI, parinirvANa pAme che, ane sa duHkhAte aMta lAve che. keTalAka bhagava tAnuM e eka ja helluM zarIra hAya che. jyAre, bIjA keTalAka pUrvakarmAne lIdhe divya Rddhi, zruti, rUpa, varNa, gaMdha, sparza, deha, AkRti, teja, prakAza, parAkrama, yaza, baLa, prabhAva tA sukhavALI devata pAme che. te gati ane sthiti kalyANayukta hAya che. viSyamAM paNa tee bhadra avasthAne ja pAmavAnA hAya che. A sthAna AAya che, zuddha che tathA sarvAM du:khAnA kSaya karavAnA mArUpa che. : tathA [have mizra nAmanA tRtIya sthAnanuM varSoMna kahe che ] ahI keTalAka leAkeA alpa parigrahavALA, dharmiSTha, calAvanArA hAya che. te prasanna karI zakAya tevA prakAranI hiMsAthI virata hiMsAthI janmabhara virata thayA hAtA nathI. icchA, Arbha tathA dharma pUrve ka AjIvikA suzIla, sunnatI tathA sahelAIthI sajjana heAya che. thayA hoya che, paNa amuka te amuka prakAranI te ja pramANe 13
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma teo tevAM bIjAM paNa je kAI deSayukta karmo che, temAMnAM keTalAMkathI virata thayelA hoya che ane keTalAMkathI virata thayelA hotA nathI. jemake, keTalAka zrama pAsake jIva ane ajIva ta saMbaMdhI samajavALA hoya che, pApa ane puNyano bheda jANatA hoya che, karmo kema karIne AtmAmAM dAkhala thAya che (ADhava) ane temane kema karIne AvatAM rokI zakAya (saMvara), temanAM phaLa kevAM hoya che, temane kema karIne nAza karI zakAya che (nirjarA ), kriyA kene kahevAya, tenuM adhikaraNa zuM che, baMdha kone kahevAya tathA mokSa kone kahevAya - e badhuM jANatA hoya che. bIjI koInI madada na hovA chatAM paNa deva, asura, rAkSasa ke kinara vagere paNa temane te siddhAMtamAMthI calita karI zakatA nathI. temane jaina siddhAMtamAM zaMkA, kAMkSA ane vicikitsA rahyAM hatAM nathI. teoe jaina siddhAMtano artha jANIpUchIne nizcita karelo hoya che. temane te siddhAMtamAM, hADakAM ane majajA jevo prema ane anurAga hoya che. temane khAtarI hoya che ke, "A jenA siddhAMta ja artha tathA paramArtharUpa che, ane bIjA badhA anartharUpa che." tema gharanA AMgaLA haMmezAM UMcA rAkhelA hoya che. temanAM kamADa haMmezAM abhyAgato mATe 1. eTale ke zramaNanA upAsako. jeo gRhasaMsAra tyAgI, zramaNuM thavA taiyAra nathI, paraMtu potAnAthI bane teTalAM zramaNanAM vrata pALe che tevA gRhastho. 2.' mananI DAmADoLa sthiti te zaMkA; ghaDIkamAM eka mAnyatA dhAraNa karavI ane ghaDIkamAM bIjI dhAraNa karavI te kakSA; ane vrata niyamanuM phaLa maLaze ke nahIM e saMzaya te vicikitsA.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ tera kviAsthAne 15 khullAM hoya che. temanAmAM pArakAnA gharamAM ke aMtaHpuramAM pesavAnI kAmanA hetI nathI. teo caudaza, AThama, amAvAsyA tathA pUnama upara paripUrNa poSadhavrata vidhisara pALe che. nigraMtha zramaNane teo nirdoSa ane svIkAravA yogya khAna-pAna, me-mukhavAsa, vastra-pAtra, kaMbaLa, rajoyaNuM, osaDasaDa, besavA-sUvAnAM pATiyAM, zayyA ane raheThANa vagere pUrAM pADe che. Ama, teo ghaNuM zIlavata, guNavata, viramaNavrata, pratyAkhyAnavata", piSadhapavAsa vagere tapakarmo dvArA AtmAne vAsita karatA vihare che. A prakAranI caryA pramANe lAMbo vakhata anusaratAM anusaratAM jyAre te zramaNopAsakanuM zarIra roga, vRddhAvasthA 1. e vratane divase zrAvaka upavAsa kare che, snAnavilepana vagere zArIrika saMskArano tyAga kare che, dAbha ke kASThanI pathArIe rahIne tathA vIrAsana vagere Asane besI dharmanuM ciMtana kare che, ane niMdya pravRttiono tyAga kare che. mULa : 3pavAtha (35 ) temAM upAsanA ane upavAsano bhAva spaSTa che. eTalA vakhata pUrato te sAdhujIvana tathA tenAM vrata pALe che. 2. eTale ke sthUla hiMsA, sthUla asatya, sthUla caurya, skUla abrahmacarya ane sthUla aparigrahane tyAga. * 3. eTale ke nIcenAM traNa ke dareka dizAmAM amuka ja pradeza sudhI javAnA niyamarUpI diggata; upaga paribhAga (nI vastuonI saMkhyA prakAra vagere) parimANu (nakkI tathA saMkucita karavArUpI) vrata; tathA keInuM azubha tAkavuM bIjane hiMsAmAM utAravA athavA hiMsAyukta dravyone vepAra tyAgavArUpI anarthadaMDatyAgavata. 4. eTale ke, amuka yiA ke pravRttithI viramavAnuM vrata. 5. eTale ke, amuka jAtanA tyAgano niyama. *
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma vagere vividha saMkaTothI gherAI jAya che, tyAre athavA emane ema paNa te khAvApIvAnuM choDI de che tathA pote karelAM pApakarmo gurUne nivedita karI, temanuM prAyazcitta svIkArI, samAdhiyukta thAya che, tathA AyuSya pUruM thaye maraNa pAmI, mahAkaddhivALA tathA mahAdyutivALA devalokamAMnA koI eka devalekamAM janma pAme che. A sthAna Arya che, zuddha che, saMzuddha che tathA sarva duHkhone kSaya karavAnA mArgarUpa che. Ama mizra nAmanA trIjA sthAnanuM vivaraNa thayuM. je manuSya pApathI virata nathI thatuM, te bALaka jevo mUDha che; ane je thAya che, te paMDita che, je amuka bAbatamAM thAya che ane amuka bAbatamAM nathI thato, te bAla tathA paMDita bane che. je sthAnamAM badhI bAbatone viSe avirati che, te sthAna hiMsAnuM che tathA tyAgavA lAyaka che. ane je sthAnamAM badhI bAbatomAM virati che, te sthAna ahiMsAnuM che tathA svIkAravA egya che. tathA jyAM amuka bAbatamAM virati ane amuka bAbatomAM avirata bane che, te sthAna hiMsA ahiMsA baMnenuM che. (chatAM) te Arya che, saMzuddha che tathA sarvaduHkhane kSaya karavAnA mArgarUpa che. 1. A pramANe kALa, uMmara ke upasarga (vizno)ne kAraNe saMcamadharma pALavo azakya thaI jAya, tyAre athavA emane ema paNa annapAnane tyAga karI, mRtyu paryata sRti ane samAdhiyukta rahevuM tene "mAraNAMtika saMkhanA " kahe che.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ tera yiAsthAne ' [ have upasaMhArarUpe AkhA adhyayanane sAra tAravavAnA hetuthI eka AkhyAyikA kahe che: ] - kriyAvAdI, akriyAvAdI, ajJAnavAdI ane vinayavAdI ema judA judA vAdIonI saMkhyA 363 kahevAya che badhA lekene teo parinirvANa ane mekSane upadeza ApatA vicAre che. teo pitApitAnI prajJA, chaMda, zIla, daSTi, ruci, pravRtti ane saMkalpa anusAra judA judA dharmamArgo sthApIne temano pracAra kare che. eka vakhata te badhA vAdIe eka moTuM kuMDALuM vaLIne eka ThekANe beThA hatA. te vakhate eka mANasa baLatA aMgArAthI bharelI eka loDhAnI kaDhAI pUrepUrI bharIne, leDhAnI sAMDasI vaDe pakaDI, jyAM te badhA beThA hatA tyAM Avyo ane kahevA lAgyo : "he matavAdIe ! tame badhA potapotAnA dharmamArgonA saMsthApake che, ane parinirvANu tathA mokSano upadeza ApatA vicaro che. tame A baLatA aMgArAthI bharelI kaDhAI eka muddata sudhI khullA hAthamAM pakaDI rAkho !" Ama kahI, te mANasa te baLatA aMgArAthI bharelI kaDhAI darekanA hAthamAM mUkavA gaye. paraMtu teo pitapotAnA hAtha pAchA kheMcI levA lAgyA. eTale te mANase temane pUchayuM, "he dharmasaMsthApaka ! tame tamArA hAtha pAchA kema kheMcI le che ? hAtha na dAjhe te mATe? ane dAjhe to zuM thaI jAya ? duHkha ? duHkha thAya te mATe tame tamArA hAtha pAchA kheMcI le che ema ne ?
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma te e ja gaja ane mApathI bIjAonI bAbatamAM paNa vicAra kare e ja dharmavicAra kahI zakAya ke nahi ? basa, tyAre ApaNane have mApavAne gaja, pramANu ane dharmavicAra maLI gayAM! eTale je zramaNabrAhmaNe ema kahe che tathA upadeza che ke, badhAM bhUta prANone mAravAM joIe, temanI pAse baLAtkAre kAma karAvavuM joIe ke temane ribAvavAM joIe, te badhA bhaviSyamAM paNa e ja rIte chedabheda tathA janma-jara-maraNa pAmaze ane aneka yuniomAM bhaTakatA bhaTakatA bhavaprapaMcanA kakaLATa bhagavaze. temane mAtRmaraNa, pitRmaraNa, bhrAtRmaraNa tathA e ja pramANe bhAryA, putra, putrI tathA putravadhUnAM maraNanuM duHkha bhogavavuM paDaze tathA dAridya, daurbhAgya, apriyaprApti ane priyaviyoga vagere bahu prakAranAM duHkha-daurmanasya bhogavavA paDaze. temane siddhi ke badha prApta thavAM azakya thaze, tathA teo sarvaduHkhone aMta lAvI zakaze nahIM. paraMtu je zramaNa brAhmaNe ahiMsAdharma upadeze che, teo A badhAM duHkho nahIM pAme tathA teo siddhi ane bedha pAmI, sarva duHkhane aMta lAvI zakaze." prathamanAM bAra kriyAsthAnemAM vartanArA jIvone siddhi, buddhi ane mukti prApta thavI muzkela che. paraMtu teramuM kriyAsthAna sevanArA siddhi, buddhi ane mukti pAmI, sarva duHkhone aMta lAvI zake che. tethI AtmAne IcchanArA, AtmAnuM kalyANa karavAmAM tatpara, AtmA upara anukaMpAvALA, tathA AtmAne A kArAgRhamAMthI cheDAvavA parAkrama ane pravRttivALA manuSya potAnA AtmAne e bAra kriyAsthAnamAMthI bacAve. Ama kahI, zrIsudharmasvAmI thobhyA.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ tera kriyAthAnA TippaNA A TippaNlR naM0 1 : mULamAM te melI vidyAonuM varNana pramANe che : pRthvI uparanA upadrave, vAMdarAnuM hasavu` vagere vicitra upAtA, svapna, aMtirakSamAM banatA banAve, zarIranAM aMgAnuM pharakavuM, kAgaDA vagerenuM elavu, rAMkha cakra vagere lakSaNA tathA tala masA vagere cihno uparathI bhaviSya bhAkhavAnI vidyA; strI, puruSa, gheADA, hAthI, gAya, khaLada, gheTuM, bakaruM, phUMkaDA, tItara, varkaMga ( bataka ?) lAvaka vagerenAM lakSaNAnI vidyA; cakra, chatra, daMDa, talavAra, maNi tathA ratnanAM lakSaNAnI vidyA; kAI ne sukhI banAvavAnI, koI ne du:khI khanAvavAnI, strIne garbha vatI manAvavAnI, kAIne mUDha banAvavAnI, koImAM kutti utpanna karavAnI, iMdrajALanI tathA judI judI vastuothI judA judA heAma karavAnI vidyA; dhanuvidyA vagere kSatriya vidyA; caMdra, sUrya, zukra, bRhaspati vagere graheAnI gati, ulkApAta, dizAe saLagavI, haraNa ziyALa vagere pazuonuM dAna, kAgaDAonuM maMDaLa AMdhI UDavuM, dhULa, vALa, mAMsa rudhiranI vRSTi thavI vagere uparathI zubhAzubha phaLa kahI batAvavAnI vidyA; jApa vagerethI kAI ne nukasAna karavAnI athavA te nukasAna pAchuM kheMcI levAnI vaitALI ane ardhavaitALI vidyA; lAkIne UMdhamAM nAkhavAnI, tALAM ughADI nAkhavAnI, tathA caMDALa, zakhara, draviDa, kaliMga, gauDa ane gAMdhAra (leAkAnI ?) vidyAe; kAI ne nIce pADI nAkhavAnI, kAIne UbhA karavAnI, UDavAnI, kAIne sthira karI devAnI, koIne coTADI devAnI, kAIne mAMA pADavAnI, ke mAMdAne sAjo karavAnI, dUra cAlyA javAnI, aMtardhAna thavAnI ( ane pAchA hatA thavAnI ) vidyAe. TippaNuM naM0 2 : mULamAM bhikSukAnA niyame nIce pramANe che : gRhasthe hAMDalImAMthI kADhI, peAtAne mATe bIjA vAsaNamAM pIrasyuM hAya, temAMthI ja ApeluM khAya; athavA gRhasthe peAtAne mATe kADhI lIdhA khAda vadhArAnuM pAchuM nAkhyuM hAya, te ja khAya; athavA te e prakAranuM ja vArApharatI lAvIne khAya; athavA taddana sastuM ane nIrasa 199
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 mahAvIrasvAsInA sacamadhama evu' anna meLavIne ja khAya; athavA gRhasthe khAtAM vadhelu hAca tevuM ja meLavIne khAya; athavA lUkhuM anna athavA gheADu gheDu... ghaNe ThekANethI lAvIne khAya; ApeluM ja khAya; athavA taddana svaccha hAthe athavA peAtAne bhikSAmAM je anna maLatuM heAya tenAthI eThA hAthe ApeluM ja khAya; (nirdoSa che ke sadoSa) ema pAte najare joyelI vastunI ja bhikSA le : athavA (svAdRiSTa che ke sAmAnya e jANavA khAtara) najare joyA vinAnI ja vastunI bhikSA le; te ja pramANe pUchIne ApeluM ja le; athavA pUchyA vinA ja Apelu le; athavA mAgIne meLaveluM ja khAya ke mAgyA vinA (bAraNe rahevA mAtrathI) meLaveluM ja khAya; ajJAta rahIne ja bhikSA meLave; najIkamAMthI ja meLave; amuka sakhyAnI vastuo ja meLave; amuka pramANamAM ja meLave; svAda vinAnuM ja meLave, ke kharAba svAdavALuM ja meLave; AsAma jevI vastu ja meLave; pahelA e paheAra vItyA pachI ja khAya; dUdha-dhI jevA cIkaTa padArtho ke madyamAMsa na khAya; tathA bahu teja padArtho na khAya. jaI ne UbhA TippaNuM na 3 : bhikSunI khAra pratimAe: 1lI eka mAsa sudhI karavAnI. temAM anna ane pANInI eka vRtti levAnI. (kRtti eTale dAtA gRhastha annapANI ApatA hoya tyAre tenI eka ja dhAramAM jeklu Ave teTaluM... A pramANe khIjI, trIjI, ceAthI, pAMcamI, chaThThI ane sAtamI pratimAmAM muddatamAM eka eka mAsa vadhe ane vRttinI saMkhyAmAM paNa eka ekano vadhAro thAya. AThamI pratimA sAta rAtri ane divasa pALavAnI. temAM pANI pIdhA vinA ekAMtarA upavAsa karavAnA, pAraNAmAM mAtra AsAma pIvAnuM, gAmanI bahAra rahevAnuM, cattA ke paDakhe sUvAnu, ane ubhaDaka besavAnuM, 9 mI pratimAnI muddata paNa teTalI ja che, temAM upara jaNAvyA uparAMta ubhaDaka rahevAnuM ane vAMka lAkaDAnI peThe mAthu, keDa ane paga ja jamInane aDe tema sUvAnuM. 10 mI pratimAnI muddata paNa teTalI ja. temAM paNa 8mI pratimAmAM jaNAvelI vastue uparAMta meLavIne ja khAya; athavA eMDA hAthe ApeluM ja khAya;
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ tera phiyAsthAne besavAmAM godohAsana ane virAsana ane saMkecAIne besavuM - eTalAM umerAya. 11 mI pratimA eka rAta ane eka divasanI. temAM pANI vinA be upavAsa (cha TaMka) karavAnA, ane gAmanI bahAra hAtha laMbAvIne rahevAnuM. 12 mI pratimA eka rAtrinI. temAM traNa upavAsa (ATha TaMka) karavAnA, nadI vagerene kAMThe bhekhaDa upara besavAnuM, ane AMkhe nahi paTapaTAvavAnI.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 3 juM AhAravicAra [ zrIsudharmasvAmI bolyA : nirdoSa AhAra kene kahevAya te viSe meM bhagavAna mahAvIra pAsethI sAMbhaLelo upadeza have kahI saMbhaLAvuM ? ] keTalAka cho pitAnAM karmothI prerAIne tathA pitAnAM karmothI kheMcAIne, vividha padArthonI nirUpa pRthvImAM vanaspatirUpe pitAnA bIja tathA utpattisthAna pramANe utpanna thAya che. vanaspatinAM bIje cAra prakAranAM hoya che. jemake : Toca upara thatAM (tADa, AMbo, DAMgara vagerene); kaMdarUpI (Adu vagere); parvarUpI (zeraDI vagerenI pirAImAM thatI AMkhe vagere); skaMdha-DALI-rUpI (megarA vagerenI). (1) te vanaspatio pRthvImAM vRkSarUpe utpanna thaI, pRthvIne rasa kheMce che. teo te pRthvI zarIra uparAMta yii che. ane bIjAM paNa pANI, teja, vAyu ane vanaspati zarIranuM bhakSaNa kare che. Ama teo aneka sthAvarajaMgama
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhAravicAra 203 prANonAM zarIrane prANarahita karI, temano vinAza kare che. pachI pote pUrve bhakSaNa karelAM temaja atyAre paNa tvacAthI bhakSaNa karAtAM te zarIrane teo pacAvI, pitArUpa karI de che. Ama te vRkSo pRthvImAM utpanna thaI pRthvIne AdhAre rahe che tathA vadhe che. te vRkSanAM bIjAM paNa (mULa, zAkhA, DALI, pAMdaDAM, phUla vagere) vividha varNa, gaMdha, rasa, sparza tathA AkRtivALAM ane vividha prakAranAM zArIrika paramANuonAM banelAM aMge hoya che. te badhA (paNa) svataMtra che, ane pitapotAnAM karmone kAraNe te rUpe utpanna thayA che, ema (bhagavAna tIrthakare) amane kahyuM che. (2) keTalAka vanaspatijIvo upara jaNAvelAM pRthvIyonIya vRkSamAM vRkSarUpe utpanna thAya che. tathA temane rasa cUsI tathA bIjAM paNa pANuM, teja, vAyu ane vanaspatizarIranuM bhakSaNa karI, temane AdhAre rahe che tathA vadhe che. (3) te ja pramANe keTalAka vanaspati che te vRkSayanIya vRkSamAM vRkSarUpe utpanna thAya che tathA temane rasa cUsI. . . temane AdhAre rahe che tathA vadhe che. (4) vaLI keTalAka jIvo te vRkSanIya vRkSomAM mULarUpe, kaMdarUpe, thaDarUpe, tvacArUpe, DALIrUpe, kuMpaLarUpe, pAMdaDAMrUpe, phaLarUpe tathA bIjarUpe utpanna thAya che, tathA temane rasa cUsI. . . temane AdhAre rahe che tathA vadhe che. je keTalAka vRkSomAM vRkSavallI tarIke utpanna thAya che. temanI bAbatamAM paNa upara pramANe cAre AlApake 1. upara pramANe bAkInuM umerI levuM. 2. juo prakaraNane aMte TippaNu naM. 1.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 ghaTAvI levA. tathA te ja auSadhae ane hariyALI mATe samajavA. mahAvIrasvAmIno sacamadhama pramANe pRthvImAM thatAM tRNe, paNa cAre AlApa te ja pramANe pRthvImAM utpanna thatAM Aya, vAya, kAya, kUhaNa, kaMduka, unveNiya, nivrehaNiya, saccha, chattaga tathA vAsANiya vagere tRNA viSe samajavuM. paraMtu ( te tRNeAmAMthI khIjAM Aya, vAya, kAya vagere utpanna thatAM nathI. mATe ) temanI bAbatamAM pahelA ja AlApAka ghaTAvavA. bAkInAM traNa nahIM. keTalAka vanaspatijIvA pRthvIne badale pANImAM vRkSa, vRkSavallI, tRNu, auSidha ane hariyALI rUpe utpanna thAya che. te darekane mATe paNa upara pramANe cAre AlApakA samajI levA. paraMtu, udaga, avaga, paga, sevAla, kala'thuga, haDa, serga, kacchabhANiya, utpala, padma, kumuda, nalina, subhaga, seAgadhiya, puMDarIka, mahApuMDarIke, zatapatra, sahasrapatra kahyAra, kAkanada, araviMda, tAmarasa, bIsa, mAla, puSkara, puSkaralacchI tathA bhagavagere pANImAM utpanna thanAra vanaspatie evI che ke, temane khInna traNa AlApakA ghaTI zakatA nathI. vaLI keTalAka vA e pRthvI tathA pANImAM utpanna thatI vanaspatiemAM jaMgama prANa tarIke rahe che ane temanA rasa vagere khAIne jIve che tathA vadhe che. 1. TIkAkAra jaNAve che ke, temanA artha temane jANanArAe pAsethI samajI levA. 2. kau`samAM mUkelA atha TIkAkAranA che.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhAravicAra OM have manuSyA viSe : manuSyeAmAM keTalAka ka bhUmimAM pedA thanArA hAya che, keTalAka akarmabhUmimAM pedA thanAra hAya che, keTalAka aMtarIpAmAM pedA thanArA hoya che, keTalAka Aya tarIke pedA thanArA hoya che ane keTalAka mleccha tarIke pedA thanArA hoya che.1 temanI utpatti A pramANe thAya che H *strI ane puruSane, pUrNAMkathI prApta thayelI yAnimAM, saMbhogecchApUrvaka saMyeAga thAya che. tyAM te eka bIjAnA rase ekaThA kare che. te rasAmAM judA judA vA strIrUpe, jIvA puruSarUpe ke napuMsakarUpe pAtapAtAnA bIja ane avakAza anusAra utpanna thAya che. te chA prathama mAtAnuM raja pitAnu vI ke te baMne maLIne thayelI gaMdI vastu khAya che. tyArabAda garbha moTA thatAM, mAtA je vividha rasAvALA AhAra khAya che, tenu sattva peAtAnA eka bhAga ( nALa ) vATe khAya che. janma thayA bAda, te jIvA bALaka hAya che tyAM sudhI mAtAnuM dUdha dhAve che tathA ghI cATe chaeN. pachI dhIme dhIme meTA thaI, bhAta, aDada tathA khIjA sthAvarajagama prANAne khAya che. 1. jue prakaraNane aMte Tippa na. 2. 2. puruSanuM khIja vadhAre hoya, te puruSa thAya; strInuM bIja vadhAre hoya, te strI thAya ane baMnenuM samAna hoya te napuMsaka * e mAnyatAnA ullekha che. thAya 25. 3. gasthAnanI jamaNI bAjImAM puruSa thAya, DAmImAM strI ane madhyamAM napuMsaka -- e mAnyatA pramANe.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 mahAvIrasvAmIne saMcamadharma te ja pramANe pAMca iMdriyavALAM jaLacara prANIo jevAM ke, maccha, zuM zuMmAra vagere mATe samajavuM. mAtra, teo nAnAM heya che tyAM sudhI (mAtAnA dUdhane badale) pANIne rasa khAya che; pachI moTAM thayAM bAda vanaspati tathA bIjA sthAvarajaMgama prANe khAya che. te ja pramANe cAra pagavALAM, jamIna upara cAlanArAM, pAMca indriyavALAM prANuo jevAM ke, eka kharIvALAM, be kharIvALAM, sonInI eraNa jevA pagavALAM (hAthI, geMDo vagere) tathA naheravALAM (siMha, vAgha vagere) prANIonuM samajavuM. mAtra teo nAnAM hoya che tyAM sudhI mAtAnuM dUdha pIe che. pachI moTAM thaI vanaspati tathA bIjA sthAvarajaMgama prANo khAya che. te ja pramANe peTe cAlanArAM pAMca IdriyavALAM sApa, ajagara, AzAlika, maherama vagere prANIonuM samajavuM. teomAMnAM keTalAMka IMDAM mUke che, tathA keTalAMka baccAMne janma Ape che. teo nAnAM hoya che tyAM sudhI vAyuno AhAra kare che. pachI moTAM thaI, vanaspati tathA bIjA sthAvarajaMgama prANe khAya che. te ja pramANe bhujAvaDe jamIna upara cAlanArAM, pAMca divALAM prANIo jevAM ke, che, neLiyA, ziheLI, kAcaMDa, salla, sarava, khara, ghoLI, vistaMbhara, uMdara, kALa, palAI biDAlI, jeha ane caupAI vagerenuM paNa samajavuM. te ja pramANe AkAzamAM UDanArAM pAMca iMdrivALAM paMkhIo jevAM ke, carmamaya pAMkhavALAM (cAmAcIDiyAM
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhAravicAra vagere), lemamaya pAMkhavALAM (sArasa vagere), peTI jevI pAMkhavALAM ane vistRta rahenArI pAMkhavALAM paMkhIonuM samajavuM. mAtra te jIvo nAnA hoya che tyAM sudhI mAtAnA zarIrano rasa khAya che, . keTalAka vividha prakAranAM sthAvarajaMgama prANIonAM cetana ke acetana zarIrane Azraye (jU, lIkha, mAMkaNa, kIDa vagere thaIne) janme che. te jIvo te vividha prakAranA sthAvarajaMgama prANano rasa khAIne jIve che. e ja pramANe viSTA vagere gaMdI cIjomAM tathA prANIonI cAmaDI upara utpanna thatAM (cimeDI vagere) jaMtuonuM paNa samajavuM. (1) jagatamAM keTalAka jIvo pitAnAM karmone kAraNe jaMgama ke sthAvara prANIonAM cetana ke acetana zarIramAM [ pANurUpe utpanna thAya che]. te [pANI zarIra] vAyu vaDe utpanna thayuM hoya che, vAyu vaDe goThavAyuM hoya che tathA vAyu vaDe saMcAlita thayuM hoya che. vAyu upara jAya tyAre te upara " jAya che, nIce jAya tyAre nIce jAya che tathA tIracha jAya tyAre te tIrachuM jAya che. tenA prakAre A pramANe che : esa, hima, dhummasa, karA, jhAkaLa, ane varasAda. te jI pote jemAM utpanna thayA che, te sthAvarajaMgama prANano rasa khAya che. 1. A chellI be jAte A dvIpamAM nathI ema TIkAkAra
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAsInA sacamadhama (2) vaLI keTalAka [ pANIzarIrI jIve ] uparanAM pANImAM pANI tarIke utpanna thAya che; ane te pANInA te rasa khAIne jIve che. 208 (3) tathA te ja pramANe khIjA keTalAka jIve e chevaTanAM pANImAM pAchA pANI tarIke utpanna thAya che, ane teneA rasa khAIne jIve che. (4) tathA keTalAka jIve e chevaTanAM pANIzarIramAM jaMgama ve tarIke utpanna thAya che ane te pANIne rasa khAIne jIve che. te ja pramANe agnizarIravALA javAnuM, vAyuArIra vALA vAnuM ane pRthvIzarIravALA jIvAnuM samajI levuM. pRthvIzarIAnA vividha namUnA tarIke nIcenI gAthAre samajavI : mATI, kAMkarA, retI, paththara, zilA, ane khanIja mIThuM; lATuM, kalAI, tAMbuM, sIsuM, rUpuM, sAnuM ane hIrA // 1 // haratALa, hiMgaLAka, mana:zila, pArA, susmA, pravAla, abarakhanAM paDa, abarakhI retI ane maNinA prakAraH // 2 // gomeda, rucaka, aMka, sphaTika, leAhitAkSa; marakata, masAragalla, bhujamAcaka, iMdranIla (vagere.) // 3 4 caMdana, geruka, huMsaga, pulaka, saugaMdhika; caMdraprabha, vaiDU, jalakAMta ane sUryakAMta // 4 // Ama vividha prakAranI utpatti sthiti ane vRddhivALAM badhAM bhUtaprANIe vividha zarIra|mAM utpanna thai 1. juo prakaraNane ate TippaNu naM. 3, 2. A gAthA uttarAdhyayanamAM paNa (36, 74-77) che..
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhAravicAra 209 vividha zarIzane AhAra kare che (ane te te prANAnI satata hiMsA karyAM ja kare che). Ama pote bAMdhelAM karmA dvArA kerAI, te kamone kAraNe tathA te karmo anusAra, tee pharI pharI judI judI gati, sthiti ane parivartana pAmyAM kare che. eTale, mAtra AhAranI bAbatamAM ja ATaluM badhuM karma baMdhana jANIne, AhAranI khAkhatamAM sAvadhAna thAe ane potAnA kalyANumAM tatpara rahI, samyak pravRtivALA banI, haMmezAM (eka cakramAMthI mukti meLavavA mATe) puruSA karo. Ama kahI, zrIsudhasvAmI thALyA. TippaNA sukhalAlajI A vRkSazreNI viSe tr viSNu naM. 1 : paMDita A pramANe khulAse jaNAve che : je eka vRkSa dekhAya ke manAya che, te vastuta: manuSyasarIranI peThe eka zarIra nathI, paNa zarIrarAzi che. eka zarIramAM ochAmAM ek eka jIva tA hoya ja. mIja e svAtIya zarIranuM upAdAna che. pRthvInA rasa Adine AhAra tarIke laI, prathama khIja aMkurita thAya che. te phaNagA sIdhI rIte pRthvImAMthI AhAra letA heAvAthI, pRthvIyeAnika che. e gAmAMthI AhAra meMLavI, tAzrita bIjA zarIrA vRkSarUpe baMdhAya che. ema uparAupara cAle che. trIjI kATa sIdhI rIte pRthvImAMthI ke pRthvIyeAnika zarIramAMthI AhAra na letAM, mAtra vRkSazarIramAMthI AhAra le che. mULa, patra Adi je vibhAge kathA che, te svataMtra zarIra ja che,
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 mahAvIrasvAmIne saMcamadhama ke, trIjI keTI pachI ene vRkSonika vRkSa kahyAM che, chatAM e mULa, patra vagere, vanaspatinI jAti pramANe prathama keTI pRthvonika vRkSa ane bIjI keTI pRthvIyonika vRkSonika vRkSane paNa saMbhave. vanamAM mAtra krama che. saMbhava to yathAdazana ghaTe. cAra keTIe varNavI, eka gaNAtA vRkSa zarIra paratve nibheda kevo kevo hoya te sUcavyuM che. Aya, vAya e kaI evI vanaspati che, jenAM zarIro mAtra pRthvImAMthI ja AhAra le che. ane pRthvI saMbhUta zarIramAMthI AhAra meLavI pachI tenA upara bIjo zarIra baMdhAtAM nathI." TippaNa naM ra : jaina mAnyatA pramANe Urdhvaka, alaka ane madhyaloka ema lokanA traNa bhAga che. UrvalokamAM devo rahe che ane alokamAM nArakio rahe che. madhyalokamAM je aneka dvIpa ane samudro che, temAM ApaNe jemAM rahIe chIe te) jaMbudvIpamAM, ghAtakIkhaMDa dvIpamAM ane puSkaradvIpamAM ardhA bhAgamAM - ema aDhI dvIpamAM ja mANasanI vastI che. tathA jaMbudvIpanI AsapAsa je lavaNasamudra che, temAM AvelA 56 aMtaradvIpamAM paNa manuSyanI vastI che. aDhI kapamAM paNa sarvatra vastI nathI, paNa temAM gaNavelAM amuka pAMtrIsa kSetromAM vastI che. have te pAMtrIsa kSetre ane pa6 aMtaradvIpamAMthI jemAM mokSa mArgane jANanArA ane tene upadeza karanAra tIrthaMkara pedA thaI zake che, tevI kamabhUmie amuka paMdara ja che. bAkInAM 20 kSetre ane aMtaradvIpa akarma bhUmi che. karmabhUmimAM ja muktine vegya cAritrane saMbhava che. manuSyamAM paNa Arya ane sveccha evA be vibhAga che. te vibhAgo amuka dezamAM, jAtimAM tathA kuLamAM utpanna thavuM, amuka karma ane zilpathI AjIvikA calAvavI ane amuka bhASA bolavI e kAraNothI pADavAmAM AvelA che. aMtaradvIpamAM rahenAra manuSya jhADanAM phaLa khAIne jIve che, nirvAha mATe bIjuM kAMI kRSi Adi karma ke zilpa karatA nathI,
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhAravicAra 211 tathA temanAM zarIra paNa vicitra kada ane AkAranAM hoya che ema kahevAya che. keTalAkane lAMbA kAna ane eka ja paga hoya che. eTale e dvIpa vAstavika karatAM paurANika kalpanAne lagatA kahI zakAya. dipeNa naM. 3 : "medhomAM jema udakakAya che, tema badhAM ja trasasthAvaranAM zarIramAM udakakAya che. jaLa zarIranI niSpattimAM ane tenA dhAraNusaMcAlanamAM mukhya bhAga vAta che. udakakAya utpanna thaye, pachI emAMthI AhAra meLavI, uttarottara navanava udakakAnI sRSTi thAya che. sAmAnya rIte AdithI aMta sudhI kaI paNa zarIramAM udaka eka ja che ema dekhAya che ke manAya che. te sthaLe ema na mAnatAM, pUrva pUrva udakakAcamAMthI uttarottara udakazarIre vRkSazarIranI peThe pedA thatAM jAya che, madhya vibhAga na dekhAvAthI sajAtIya hAI eka samAya che, ema mAnavuM." - paMDita sukhalAlajI.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 4 thuM vrataniyama zrIsudharmasvAmI bolyA : he AyuSmana ! (mahAvIra) bhagavAne kahI saMbhaLAvelI eka agatyanI carcA have huM tane kahI batAvuM chuM, te tuM dhyAnapUrvaka sAMbhaLa. A jagatamAM keTalAka leke evA hoya che ke, jemanAmAM vicArazakti ke vivekazakti jAgrata thaI na hovAthI, teo jIvanabhara kaI paNa vastu niyamapUrvaka tyAgavAmAM samajatA ja nathI. temane amuka kAma sAruM ke amuka kAma cheTuM evI samaja ja hotI nathI. teo taddana mUDha tathA naryA UMghatA mANasa jevA hoya che. temanI mana, vANI ane kAyAnI eke kriyA vicArapUrvaka thayelI hotI nathI. ane tethI teo aneka mithyA mAnyatAo ane pravRttiomAM DUbelA rahI, jIvanabhara nakarAM pApakarma karyA kare 1. mULaH pratyAhyAna : koI paNa vastu niyamapUrvaka tyAgavI te.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 213 vataniyama che. TUMkamAM, teomAM svapnamAM paDelA mANasa jeTalA paNa hoMsa hotA nathI. chatAM teo je je karmo kare che, tenuM baMdhana to teone lAge che ja." AcArya ATaluM bolyA eTale tarata sAme vAdI AvI temane kahevA lAgyo : jenuM pApakarma karavAnA IrAdAvALuM mana heya, vANI na hoya, ke kAyA na hoya, tathA amuka kAma hiMsA che tathA pApa che ema jANyA vinA ja je hiMsAdi karato hoya, jenAmAM sAcA khoTAnI kazI samaja na hoya, tathA je potAnI mana, vANI ane kAyAnI saghaLI kriyAo vicArapUrvaka karato na hoya, TUMkamAM, tame kahe che tema, jenAmAM svapnamAM paDelA mANasa jeTalA paNa hoMsa na hoya - te mANasa pApakarma kare che, tathA tenuM tene baMdhana thAya che ema kema karIne kahevAya ? javAbamAM AcArye kahyuM : meM kahyuM che te ja sAcuM che. kAraNa ke, je mANasa pRthvIthI mAMDI jaMgama. sudhInA ye vargo pratye IrAdApUrvaka vrataniyamathI pApakarma rokato nathI ke tyAgato nathI, te manuSya te jIvo pratye satat pApakarma karyA ja kare che. udAharaNa tarIke: keI khUnI puruSa koInA gharamAM pesavAnI tathA tene mArI nAkhavAnI taka zodhata, rAtadivasa, sUtAM jAgatAM tenA ja vicAra karyA karato hoya; te te zuM pelA mANasa pratye deSita nathI ? pachI bhalene te pote 1. mULamAM: 'hiMsAthI mAMDIne parigraha sudhInAM ane krodhathI mAMDIne mithyA mAnyatArUpI zalya sudhInAM - ema che. vigatavAra varNana mATe juo pAna 167.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra14 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma pApakarma karI rahyo che ema na samajato hoya. te ja pramANe mUDha ane avivekI puruSa paNa, pite na jANatA hovA chatAM rAtadivasa, sUtAM jAgatAM badhAM bhUta prANIo pratye doSita che. eTale pele vAdI javAbamAM kahevA lAgyo : tamAruM kahevuM barAbara nathI. jagatamAM ghaNA prANa vagere to evA che ke, jemane ApaNe AkhI uMmara daramyAna kadI joyA nathI, sAMbhaLyA nathI, svIkAryA nathI ke jANyA nathI. te pachI te dareka pratye (pApakarma niyamapUrvaka tyAguM nathI teTalA mATe) rAtadivasa, sUtAjAgatAM mANasa doSita bane che ema kema karIne kahevAya? te ja pramANe, je mANasa pote zuM kare che te jANato ja nathI, te mANasa paNa pApakAma kare che ema kema kahevAya ? AcAryo tenA javAbamAM jaNAvyuM keI mANasa pRthvIthI mAMDIne jaMgama prANa sudhInA ye varganI bAbatamAM e niyama kare ke, "mAtra pRthvIvaganA jIvothI ja mAruM kAma calAvIza.' to te mANasa pRthvIvarganA jIvo pratye ja deSita che. paraMtu bAkInA badhA vargo pratye nirdoSa che. paraMtu je mANasa e chayemAMthI koI paNa varga pratye kazI maryAdA ke niyama karatuM nathI, tathA e dhye prakAranA cha vaDe pitAnuM kAma calAve che, te mANasa te che varganA jIvo pratye deSita kharI ke nahi? - A te manuSya prANIne dAkhala thaye. tene te pAMce Idi sahita samartha karaNe tathA tarkavicAra karI zakAya tevI saMjJAzakti che. paraMtu pRthvIvargathI mAMDIne vanaspativarga sudhInA prANa tevI saMjJAzakti vinAnA che. te ja pramANe
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ vataniyama ra15 keTalAka hAlI cAlI zake tevA che paNa evA che ke, jemanAmAM kAMI karavA mATe, karAvavA mATe ke bIje karato hoya tene anumati ApavA mATe jarAya tarkazakti, saMjJAzakti, prajJAzakti ke mana ane vANInI zakita nathI. te badhA mUDha prANa paNa, koI paNa jIvavarga pratye hiMsAdi pApakarmathI niyamapUrvaka virata thatA na hovAthI, badhA ja prANo pratye sarakhA doSita che. ane tenuM kAraNa e che ke, badhI yonionAM prANIo eka janmamAM saMjJAvALAM heIne, pite karelAM karmone kAraNe ja bIjA janmamAM asaMsI thaIne jamyAM hoya che. tathA asaMsI thaIne paNa pAchAM pharIthI saMjJI thAya che. eTale saMjJAvALA hovuM ke na hovuM e pote karelAM karmonuM ja phaLa hoya che. tethI karIne, asaMsI avasthAmAM je kAMI pApakarmo thAya, tenI javAbadArI paNa temanI pitAnI ja che. mATe saMjJI ke asaMzI je kaI jIve che, te badhA jyAM sudhI niyamapUrvaka pApakarma dUra karatA nathI, tyAM sudhI te badhAM pApakarmanI bAbatamAM deSita che ja. ane tyAM sudhI temane asaMyata, avirata, kriyAyukata, tathA hiMsaka kahevA joIe. ane bhagavAna mahAvIre temane tevA kahyA ja che. eTale pele vAdI pUchavA lAgyo : to pachI zuM karavAthI prANI saMyata, virata ke pApakarma tyAganAra thayo kahevAya ? javAbamAM AcArye kahyuM : jema mane koI mAre che ke paDe che tyAre duHkha thAya che, tema bIjA badhA jIvone paNa thAya che ema samajI, temane duHkha devAmAMthI niyamapUrvaka virata thavuM joIe. jyAM sudhI manuSya vividha pApakarmo
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 mahAvIrasvAmIne saMyamadhama kare che, tyAM sudhI te kaIne koI jIvanI hiMsA karyA ja kare che. mATe sarva pApakarmothI virata thaI, prANImAtranI hiMsA ane droha karatA aTakavuM e ja saMpUrNa dharma che. tathA e ja dharma dhruva che, nitya che, zAzvata che, tathA lokonuM svarUpa saMpUrNapaNe samajIne sarvajJoe upadezele che. te pramANe vartanAre je bhikSu badhAM pApothI virata thAya che, te saMyata, virata, kriyArahita tathA paMDita kahevAya che. ATaluM kahI, zrIsudharmasvAmI thobhyA.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 5 muM keTalIka sadAcAraghAtaka mAnyatAo zrIsudharmasvAmI bolyA : brahmacarya svIkArI, nirvANumArgane anusaravA prayatna karanArA buddhizALI bhikSue nIcenI sadAcAraghAtaka mAnyatAo na dharAvavI. jemake, padAthone anAdi jANune ke anaMta jANIne, te zAzvata che ke azAzvata che e eke pakSa na dhAre. kAraNake, e baMnemAMthI koI paNa pakSa svIkArIe, te vyavahAra ke puruSArtha ghaTI zakatuM nathI. mATe e baMne pakSone anAcArarUpa gaNavA. [1-3] te ja pramANe, bhaviSyamAM koI tIrthakara thavAnA nathI ane badhA jIvo baMdhanayukta ja rahevAnA che ema paNa na 1. zAzvata eTale eka rUpe ja haMmezAM rahenAra. jemake, AtmA DuMmezAM baddha ja raheze ema mAnIe to mokSa mATe puruSArtha na ghaTe. che tene badalAyA karanAra mAnIe, tepaNa mukta thayA pachI pAcho baddha thAya, eTale paNa puruSArtha na ghaTe.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma kahevuM, ke tIrthakara haMmeza thayA ja karavAnA che ema paNa na kahevuM; nAnA jaMtune ke moTA prANane baMnene mAravAnuM pApa sarakhuM che ema paNa na kahevuM, temaja nathI ema paNa na kahevuM; jeo pitAne udezIne taiyAra thayelo AhAra khAya che teo karmathI lepAya che ema paNa na kahevuM, ke nathI lepatA ema paNa na kahevuM tathA pUla, sama tathA kArpaNa vagere zarIramAM ja (badhI pravRttionuM) sAmarthya raheluM che ema paNa na kahevuM, ke te zarIramAM kazuM karavAnuM sAmarthya ja nathI ema paNa na kahevuM. kAraNake, e baMnemAMthI koI paNa pakSa svIkArIe, te vyavahAra ke puruSArtha ghaTI zakatA nathI. 4i-11] have, nIcenI vastuo che ja ema mAnavuM joIe. kAraNake, tema na mAnIe te vyavahAra ke puruSArtha ghaTI na zake. jemake, loka tathA aloka nathI ema nizcaya na kare. paraMtu loka tathA aloka che e nizcaya kare; jIva temaja ajIva dravyo nathI evo nizcaya na karavo, paraMtu jIva temaja ajIva che e nizcaya kare. te ja pramANe dharma-adhama, baMdha-mokSa, puNya-pApa, karmonuM 1. juo prakaraNane aMte TippaNa naM. 1 2. AmA cetana che ane zarIra jaDa che. paraMtu tethI ema mAnavAnI jarUra nathI ke e baMne vacce koI prakArano saMbaMdha nathI. je jaDa hevAthI zarIra akriya che ema mAnIe, to mAtra AtmA zarIra vinA kAMI karI zake nahi; ane zarIramAM ja kriyA mAnIe ane AtmAne nirlipta ane phUTastha mAnIe, te cetana jIva pitAnI kriyAo mATe javAbadAra gaNAya nahIM. 3. juo prakaraNane aMte TippaNa . 2.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalIka sadAcAradhAtaka mAnyatAo 219 upAdAna ane nirodha, karmonuM phaLa ane temane nAza, kriyA-akriyA, krodha-mAna, mAyA-lebha, rAga-dveSa, cAra gativALo saMsAra, deva devI, siddhi-siddhi, siddha thayelAnuM khAsa sthAna, sAdhu-asAdhu, tathA kalyANa ane pApa che evo nizcaya kare, paraMtu nathI e nizcaya na kare. kalyANuM ke pApa e bemAMthI ekane ja svIkAravAthI vyavahAra ke puruSArtha ghaTI zakatAM nathI. je zramaNa ane avivekI paMDite te bemAMthI ekane ja svIkAre che. teo karmathI thatuM baMdhana jANatA nathI. [12-29] badhuM akSaya che, ke badhuM du:kharUpa che, tathA prANane vadha karavuM joIe ke na karavo joIe evI vANI na bolavI; amuka bhikSuo sadAcArI che ane amuka mithyAcArI che e abhiprAya na bAMdha; dAna dakSiNa maLe che ke nathI maLatI evuM bolyA na karavuM. paraMtu buddhizALI manuSya pitAnI zAMtino mArga vadhatuM jAya tenI kALajI rAkhavI. [30-32] jina bhagavAne upadezelA A abhiprAyo mujaba AcaraNa karata saMyamI puruSa mokSa prApta thatA sudhI vicare. [3] Ama kahI, zrI sudharmasvAmI thobhyA. 1. lokanI Toca upara AvelI siddhazilA. karmonA bhArathI dabAyele AtmA A saMsAramAM bhramaNa karI rahyo che. paraMtu karmone bhAra dUra thatAM te pitAnI svAbhAvika UrdhvagatithI UMce cAlyo jAya che ane lokanI Toce jaI pahoMce che. tyAMthI AgaLa gati sthiti sahAyaka ta na hovAthI te upara jaI zakato nathI.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma TippaNe TippaNa naM. 1: jene pAMca zarIramAM mAne che. 1. audArika - eTale ke bAhya sthUla zarIra. 2. kAmaNa - eTale ke prANanAM vividha kammarUpI zarIra. 3. tejasa - eTale ke sthUla zarIramAM pAcanakriyA vagere karanAra zarIra. 4. AhAraka - eTale ke eka prakAranuM sUma zarIra ke je amuka viziSTa cho potAne saMzaya paDe tyAre kevaLI bhagavAna jyAM hoya tyAM javA mATe dhAraNa kare che. pa. vaikriya - eTale ke yogasiddhithI prApta thatuM, nAnuM moTuM karI zakAya tevuM zarIra. TippaNa naM ra : vizvanA je bhAgamAM dharma-adharmarUpI gati-sthitimAM sahAyaka to vyApelAM hovAthI gati-rithati vagere saMbhavI zake che, te bhAga loka kahevAya che. paraMtu tyAra pachIno je bhAga jemAM te to na hovAthI gati-sthiti saMbhavI zakatI nathI, te aloka kahevAya che. "anaMta AkAzamAM loka ane aloka evA bhAga pADavAnuM kAraNa e dekhAya che ke, je padArthonI gati-sthiti amuka niyata kSetramAM ja maryAdita ne karavAmAM Ave, to drA pitAnI sahaja gatizIlatAnA kAraNathI anaMta AkAzamAM kyAMya paNa cAlI jAya; ane tema bane te te te evA pRthaka thaI jAya, ke emanuM pharIthI maLavuM ke niyata sRSTirUpe najara AvI paDavuM muzkela banI jAya." - paM. sukhalAlajI.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 6 huM AkakumAra saMsAranA sUkSma snehapAzamAMthI pitAnI jAtane prabaLatAthI mukta karI, mahAvIra bhagavAna pAse javA nIkaLelA AdrakumArane rastAmAM vividha matAnuyAyIone. bheTa thAya che. teo mahAvIra ane tenA siddhAMto upara, vividha AkSepo kare che, ane potAnI mAnyatAo tene kahI saMbhaLAve che. Adraka pitAnA javAbethI te badhAne pahoMcI vaLe che. prathama AjIvikasaMpradAyane tIrthakara gozAlakI tene saMbodhe che. gezAlaka he Adraka ! A mahAvIre pUrve zuM karyuM che te sAMbhaLa. prathama te ekAMtamAM ekale vicaranAra zramaNa hatuM. have te 1. gopAlaka viSenuM varNana upodaghAtamAMthI (pAna 31) joI levuM. AdrakakumAranI kathA A prakaraNane aMte TippaNamAM ApI che.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ rarara mahAvIrasvAmIne saMyamadhama aneka bhikSuone ekaThA karI, dharmopadeza ApavA nIkaLe che. Ama, te asthira mANase pitAnI AjIvikA UbhI karI che. tenuM atyAranuM AcaraNa tenI prathamanA AcaraNathI viruddha che. [1-3] Adraka pUrve, atyAre ke bhaviSyamAM temanuM ekalApaNuM kAyama che. saMsAranuM saMpUrNa svarUpa samajI, sthAvarajaMgama prANIonA kalyANa mATe hajAronI vacce dharmopadeza karanAra, ekAMta ja sAdhI rahyo hoya che. kAraNa ke, tenI AMtara vRtti samAna ja hoya che. je kAI zramaNa pite kSAMta, dAMta, jikiya, tathA vANInA guNadoSa jANanAro hoya, te dharmopadeza ApavA mAtrathI tene kaze doSa lAgato nathI. je bhikSu mahAvrata, aNavate, karma dAkhala thavAnAM pAMca dvAre temaja temane dAkhala thatAM aTakAvanAra saMvarera tathA virati vagere zramaNadharmone jANIne, karmanA lezathI paNa dUra rahe che, tene huM zramaNa kahuM chuM. [4-6] gozAlaka amArA siddhAMta pramANe ThaMDuM pANI pIvAmAM, bIja vagere dhAnya khAvAmAM, pitAne mATe taiyAra karelo AhAra khAvAmAM temaja strIo jogavavAmAM ekalA vicaranAra tapasvIne pApa lAgatuM nathI. [7] 1. mULa : Asrava. juo pA. 81 Ti. 4. pAMca Avo te hiMsA, asatya, abrahmacarya, caurya ane parigraha. 2. juo pA. 81 Tiva 4.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 ArdrakakumAra Aka bhikSuone mAtra jo ema hoya, teA gRhasthIone paNa zramaNA ja kahevA joI e. kAraNake tee! paNa e badhuM kare ja che ! bIjadhAnya khAnArA ane DuM pANI pInArA ThaMDu AvikAne athe ja bhikSu thayelA sauMsArane! tyAga karavA chatAM e lesa'sArane aMta lAvI zakavAnA nathI ema huM mAnuM chuM [8-10] gaNavA joie. 223 gAzAlaka Ama kahIne te tuM badhA ja vAdIenA sarakhA tiraskAra kare che! A ka badhA vAdIe potAnA matane vakhANe che ane sAmAne tiraskAra karIne peAtAne mata kahI batAve che. teo kahe che ke, tattva amArI pAse ja che, bIjA kAI pAse nathI. paraMtu, huM to mAtra khoTI mAnyatAnA ja tiraskAra karuM chuM, kAI mANasane karatA nathI. jaina nigraMthe! bIjA vAdIeAnI paiThe kAInA rUpa vagerenI ThekaDI karIne peAtAne mata ane upadezatA nathI. je sayamI kAI paNa jaMgama prANIne rakhe IjA thAya evI zaMkAthI atyaMta sAvadhAnatApUrvaka varte che, te koInA tiraskAra kevI rIte karI zake ? [11-14] mA sthAvara zAlaka dhazALAomAM ke udyAnagRhamAM ghaNA catura tathA nAnA meoTA tArkika atArkika leAkA haze ema mAnI, tamArA
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 mahAvIrasvAmIne saMyamadhama zramaNa tyAM rahevA jato nathI. tene bIka lAge che ke, kadAca te badhA medhAvI, zikSita, buddhimAna tathA sUtro ane temanA arthane nirNaya jANanArA bhikSuo kAMIka prazno pUche, to ze. javAba daIe! [1pa-16] Arthika prayojana vinA ke vicAra karyA vinA te koI paNa karate nathI; rAjA vagerenI jabaradastIthI paNa nahiM. te mANasa bhayathI kazuM ja zAno kare ? tevAM sthaLoe zraddhAthI bhraSTa thayelA anArya loko ghaNA hoya che evI zaMkAthI te tyAM jato nathI. ane chatAM, projana anusAra, te buddhimAna zramaNa AryapuruSonA praznone javAba Ape che ja. [17-18] gazAlaka kaI vepArI lAbhanI IcchAthI pitAne mAla pAtharI moTuM ToLuM jamAve, tevo A tamAre jJAtaputra che evuM mane te lAge che ! [ 18 ] Arthika vANiyAe te prANuonA samUhanI hiMsA kare che, mamatApUrvaka parigraha rAkhe che tathA sagAMvahAlAMnI Asakti cheDatA nathI. dhananI kAmanAvALA, strIbhogAmAM DUbelA ane kAmarasamAM laMpaTa te anAryo, AjIvikAne mATe dUra dUra vicare che. teo pitAnA vepArane arthe ToLuM jamAve che. paraMtu temano lAbha te cAra gativALo anaMta saMsAra che. kAraNa AraktinuM phaLa haMmezAM duHkha ja hoya che. vaLI temane sadA lAbha ja thAya che ema paNa nathI. tathA te kAyama TakI
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArdakakumAra 225 rahenAra paNa hoto nathI. teonA vepAramAM te saphaLatA ane niSphaLatA baMne rahelAM che. jyAre, A rakSaNahAra ane jJAnI zramaNa to e lAbha sAdhe che, ke jene Adi che paNa aMta nathI. evA e ahiMsaka, sarva jIvo upara anukaMpAvALA, dharmamAM sthita ane karmono viveka pragaTa karanAra bhagavAnane tame pitAnuM akalyANa sAdhanArA vANiyAo. sAthe sarakhAve che, te tamArA ajJAnane anurUpa ja che! navuM karma na karavuM ane abuddhine tyAga karI, jUnuM karma khaMkherI nAkhavuM" evo upadeza e rakSaNahAra bhagavAna Ape che. ene ja brahmavata kahevAmAM Ave che. e lAbhanI icchAvALe te zramaNa che e vAta huM kabUla karuM chuM ! [20-25] baddha khoLanA piMDAne mANasa jANuM, kaI bhAlAthI vIMdhI nAkhe ane tene agni upara zeke, athavA kumAra jANIne tuMbaDAne te pramANe kare, to paNa tene amAre mane prANavadhanuM pApa lAge. paraMtu bALano piMDe mAnI koI zrAvaka mANasane bhAlAthI vIMdhI agni upara zeke, athavA tuMbaDuM mAnI koI kumArane tema kare, te amAre te tene prANavadhanuM pApa na lAge, ane tenA vaDe buddhonuM pAraNuM thAya. vaLI, je haMmezAM be hajAra snAtaka bhikSuone jamADe, te puNyane mahArAzi bhegA karI, maryA bAda arUpadhAtu nAmanA. svargamAM mahAprabhAvazALI deva thAya. [26-29] Arthika Ama prANanI ughADe choka hiMsA karavI, e susaMyamI purUSone chAjatuM nathI. jeo evo upadeza Ape che, ane
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ rara6 mahAvIrasvAmIne saMyamadharma jeo te sAMbhaLe che, te baMnene te ajJAna ane akalyANa prApta karAve che. jene saMyama ane pramAdanA tyAgapUrvaka ahiMsAdharma pALo che, tathA je sthAvarajaMgama prANonuM svarUpa samaje che, te tame kahe che tevuM kadI kahe ke kare khare? vaLI tame kahe che tevuM A duniyAmAM bane che paNa kyAM ? khaLanA piMDAne koI puruSa mAnI le evuM kayAMya banyuM che ? je evuM kahe che, te ja che ane anArya che. [30-32] vaLI, manamAM sAcI vAta samajatA hovA chatAM bahArathI bIjo bhAva dhAraNa karavo, e saMyamI lekenuM lakSaNa che ? sthULa ane puSTa gheTAne mArI, tene kApI, tenA mAMsane mIThuM nAkhI, telamAM taLI, pIpara bhabharAvIne tamArA bhojana mATe taiyAra karavAmAM Ave che. pachI te mAMsane nirAMte ArogatA chatAM, " ame pApathI lepAtA nathI " evuM tame belo che. e tamArI rasalaMpaTatA ane duSTa svabhAva ja vyakta kare che. je koI tevuM mAMsa khAya, te ajANatAM khAte hoya te paNa tene pApa lAge che. chatAM, "ame jANIne khAtA nathI mATe amane doSa lAgato nathI," evuM bolavuM e naryuM jAka nathI te bIjuM zuM che? sarva jIvo upara anukaMpAvALA mahAmuni jJAtaputra te deSita AhAra tyAga karavAnI IcchAthI, pitAne udezIne taiyAra karela AhAra ja svIkAratA nathI. kAraNake, tevA AhAramAM deSanI zaMkA hoya che ja. jemane bhUtaprANIone saheja paNa IjA thAya evI pravRtti nathI karavI, teone e pramAda karavo kema pAlave ? saMyamI puruSanuM dharmapAlana evuM sUkSma hoya che. [35, 37-42]
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdrakakumAra 27 vaLI, je haMmezAM babbe hajAra snAtaka bhikSuone jamADe che, tene bhAre asaMyamI kahevuM joIe. lehIthI kharaDAyelA hAthavALo te puruSa A lekamAM ja tiraskArane pAtra che. tene paralokamAM uttama gati zAnI hoya ? [36] . je vANIthI pApane uttejana maLe che, te vANI kadI na balavI. tevI tattva vinAnI vANI guNothI rahita che. temAMya dIkSita kahevAtA bhikSue che tevuM kadI na bolavuM. [33] paraMtu tame leke te vastunA rahasyano pAra pAmI gayA che ! ane prANuonA karmanuM phaLa paNa tame vicArI lIdhuM che! pUrva samudrathI pazcima samudra sudhInuM AkhuM vizva tamane hatheLImAM ja dekhAya che ! [34] vedavAdI dvIja je haMmezAM be hajAra snAtaka brAhmaNone jamADe che, te puNyano rAzi prApta karI deva bane che, evuM vedavAkya che. [43] Adraka bilADInI peThe ghera ghera khAvAnI kAmanAthI bhaTakanArA be hajAra snAtakane je jamADe, te narakavAsI thaI phADI khAvA tApI rahelAM prANIothI bharelA narakane pAme che; devalokane nahIM, dayAdharmano tyAga karI, hiMsAdharma svIkAranAre manuSya zIla vinAnA eka paNa brAhmaNane jamADe, te te eka narakamAMthI bIjA narakamAM bhaTakyA kare che. tene devagati kema karIne heya ? [44-45]. vedAMtI ApaNe baMne eka ja - samAna - dharmane anusarIe chIe, pUrve anusaryA chIe ane bhaviSyamAM paNa anusarIzuM.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 229 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma ApaNuM baMnenA dharmamAM AcArapradhAna zIla tathA jJAnane Avazyaka kahyAM che. punarjanmanI bAbatamAM paNa ApaNane matabheda nathI. [46]. paraMtu, ame eka, avyakta, lekavyApI, sanAtana, akSaya ane avyaya AtmAne mAnIe chIe. te badhAM ja bhUtane vyApI rahyo che - jema caMdra tArAone. [47] Arthika je ema ja hoya to pachI brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane prakhya, temaja kIDA, paMkhI ane sApa tathA mANasa ane deva evA bheda ja na rahe! temaja (judAM judAM sukhaduHkha anubhavatAM) teo A saMsAramAM rakhaDe paNa kema karIne ? saMpUrNa evA kevaLa jJAnathI lokanuM svarUpa pite jANyA vinA jeo bIjAne dharma upadeze che, teo potAne ane bIjAne baMnene nAza kare che. saMpUrNa jJAnathI lekanuM svarUpa samajIne tathA pUrNajJAnathI samAdhiyukta banIne je saMpUrNa dharma upadeze che, te pote paNa tare che ane bIjAne paNa tAre che. Ama tucchakAravAlAyaka jJAnavALA vedAMtIone ane saMpUrNa jJAna, darzana tathA cAritravALA jinene ApasamajathI sarakhA kahIne he AyuSmana ! tuM pitAnI ja viparItatA pragaTa kare che. [47-51] hastItApasa eka varSamAM eka mahAgajane mArIne, bAkInA jIvo upara anukaMpAne lIdhe ame eka varSa gujarAna calAvIe chIe. [ para ] 1. mULa : puruSa
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdrakumAra 29 Adraka eka varSamAM eka prANI mAre che mATe kAMI tame doSamAMthI nivRtta thayelA gaNAo nahIM; pachI bhale tame bAkInA jIvono vadha na karatA ho. potAne nimite eka paNa prANIne vadha karanArA tamArAmAM ane gRhasthIomAM ceDe ja taphAvata rahe che. tamArA je AtmAnuM ahita karanAre manuSya kevalajJAnI thaI zake nahIM. [53-54] AvI AvI svakalpita mAnyatAne anusaravAne badale, je mANase jJAnInI AjJA anusAra parama mokSamArgamAM mana vANI ane kAyAthI sthita thaI, potAnA AtmAnuM SothI rakSaNa karyuM che, tathA tema karIne samudra jevA A bhavasamudrane taravA mATe jeNe sarva sAmagrI prApta karI che, te puruSa bhale bIjAne dharmopadeza Ape. [55] ema kahI, zrIsudharmasvAmI thobhyA.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma TipaNe TippaNuM naM. 1H TIkAmAM Ardaka kumAranI vistRta jIvanasthA ApelI che. tene sArAMza A pramANe che : magadhadezamAM vasaMtapura gAmamAM sAmAyika nAmane gRhastha raheto hato. krame krame saMsArathI virAga pAmI te pitAnI strI sAthe dharmaghoSa AcArya pAse dIkSA laI sAdhu tha. eka vakhata sAdhvI banelI potAnI strIne joI tene meha utpanna thayo. e vAtanI jANa tenI strIne thatAM, pitAne kAraNe potAne pati vratabhaMga thaze ema mAnI, te strIe khAvApIvAnuM choDI prANatyAga karyo. pelA sAdhue paNuM e banAvathI khinna thaI, e ja rIte prANatyAga karyo. bIje janma pilI sAthvI vasaMtapuramAM eka zeThanI putrI tarIke janmI ane pele sAdhu AkapuranA rAjAno putra ArdakakumAra thaye. eka vAra te kumAre potAnA pitAne potAnA maMtrI dvArA zreNikarAjAne amUlya bheTa mokalato . eTale kutuhalavazAt teNe paNa te rAjAnA putra mATe pitA taraphathI kaMIka bheTa mokalI. tethI khuza thaI, zreNika rAjAnA putra abhayakumAre badalAmAM AdinAthanI suvarNapratimA Adrakane mokalAvI. tene dekhatAM A kanA pUrva saMskAro jAgrata thaI AvyA ane te saMsAra choDI cAlato thaye. pharato pharato te eka vAra vasaMtapuramAM pelA zeThanA ja bagIcAmAM dhyAna dhara beTho hato. tyAM te zeThanI putrIe tene joyo. te potAnI sakhIo sAthe bAlakrIDA karatI hatI. ramatamAM potAne varanI pasaMdagI karavAnI AvatAM teNe te sAdhune paga pakaDI potAnA pati tarIke pasaMda karyo. vakhata jatAM te kanyA umaralAyaka thaI. tyAre tene pitA tene mATe varanI tapAsa karavA lAge. eTale te kanyAe tene pote nAnapaNamAM ramata daramyAna karelI pasaMdagInI vAta karI; ane jaNAvyuM ke, have huM bIjA koIne mArA pati tarIke svIkArIza nahi. pitAe tene ghaNuM ghaNuM samajAvI
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdrakakumAra 31 paNa teNe mAnyuM nahIM. aMte tenA pitAe kahyuM ke, sAdhu to saMsAratyAgI hoya che; te lagna karI keAInI sAthe gRhasaMsAra mAMDe nahIM. temaja te sAdhu koNa hato, kacAne hato te paNa tuM jANatI nathI. tyAre kanyAe kahyuM ke, huM temanA paga barAbara oLakhuM chuM. chevaTe tenA pitAe tene sAdhu saMnyAsIone bhikSAdAna ApavAmAM pitAnuM jIvana vyatIta karavAnI salAha ApI. eka divasa pele sAdhu ja tyAM bhikSA levA AvI caDyo. tene pelI kanyAe tarata oLakhI kADhyo. kanyAnI badhI vAta sAMbhaLI, prasanna thaI, teNe tenI sAthe lagna karyuM ane eka putra thatA sudhI gRhasthI tarIke tenI sAthe rahevAnuM kabUla karyuM. kALAnukrame tene putra thaze ane te bolI cAlI zake teTalI uMmarano thatAM teNe saMsAra tyAgIne pharI sAdhu thavAne pitAne jUno nizcaya jAhera karyo. eTale pelI catura strI tarata reMTiyo kAMtavA beThI. tenA putre tene tema karatI joIne pUchayuM ke, mA tuM zuM kare che ? tyAre teNe kahyuM ke, tArA pitA ApaNane anAtha choDI cAlyA jAya che, ane tuM hajI kamAI zake teTalI uMmarano che nahi, eTale "aniMdya tathA strI janane ucita evA A udyamathI tAruM huM bharaNapoSaNa karIza. A sAMbhaLI pitAne priya eve te bALaka kAcA sUtaranuM kokaDuM laI, potAnA pitA beThA hatA tyAM gayo ane temanI AsapAsa te kAcA sUtaranA tAra vIMTato kahevA lAgyuM ke, have tame zI rIte javAnA cho ? pitAe bALake dIdhelA AMTA gaNI joyA to te bAra thayA, eTale teNe bAra varSa gRharathI tarIke rahevAnuM kabUla karyuM. bAra varSa purA thatAM te pharI pravrA laI cAlI nIkaLe. rastAmAM jagalamAM zikarAjanA mANasee eka no hAtha pakaDIne bAMdhyo hato. te A sAdhune dekhatAM ja badhA baMdha toDI nAkhI chUTa thaI gayo. A joI, rAjAe navAI pAmI Adrakane tenuM kAraNa pUchayuM. eTale Ardake javAba Ape ke, gharamAM kAcA sUtaranA tAMtaNAthI baMdhAyele huM chUTo thaIne nIkaLI zake che, eTale mane dekhI A hAthI tenA baLavAna pAze teDI zake che. kAraNa ke, sUma snehataMtuo ja toDavA duSkara che.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 7 mu nAlaMdAne eka prasaMga zrI sudharmasvAmI belyA : pUrve rAjagRhara nAme nagaranI bahAra IzAna khUNAmAM nAlaMdA nAmane vAsara hatuM. temAM seMkaDe bhavano AvelAM hatAM. temAM lepa nAmano eka saMpattimAna gRhastha rahe hato. te lepa zramaNano anuyAyI hato. tenI nAlaMdAvAsamAM IzAnakhUNA tarapha "zeSadravyA"3 nAmanI eka manahara udakazALA hatI. tenA IzAnakhUNAmAM 1. jaina ane bauddhonuM dhArmika tIrtha. tyAM buddha temaja mahAvIra aneka vAra cAturmAsa karIne rahelA. tenuM atyAranuM nAma rAjagira che. te bihAraprAMtamAM bihArathI lagabhaga 13-14 mAIla dakSiNe AveluM che. 2. vANiriyA : nagara bahAra vaselI vastI. 3. mukhya makAna bAMdhatAM vadhelA sAmAnathI bAMdhelI. 4. snAnagRha,
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAlaMdAne eka prasaMga hastiyAma nAmanuM upavana hatuM. temAM AvelA ekAda makAnamAM bhagavAna gautama rahetA hatA. te upavanamAM temanA uparAMta bhagavAna pArzvanA anuyAyI, nigraMtha, medAya gotrano udaka peDhAlaputra paNa rahete hate. eka vakhata te gautama pAse AvI kahevA lAgyuM : he AyuSmAna gautama ! kumAraputra nAmanA zramaNanigraMtha ke jeo tamArA matane anusare che, teo vata-niyama levA AvelA gRhastha pAse evo niyama levarAve che ke, "bIjAnI jabaradastI bAda karatAM, badhuM na thaI zakatuM hoya to huM paNa karavAnI bhAvanAthI (mAtra) hAlatAM cAlatAM prANuonI hiMsA huM nahi karuM." paraMtu badhAM prANIo vArApharatI sthAvarajaMgama evI yoniomAM bhamyA ja karatAM hoya che. koI vAra sthAvara prANI bIjA janmamAM jaMgama thaIne janme che, ke jaMgama prANI sthAvara thaIne jame che. eTale koI prANI mAtra sthAvara nathI ke 1. juo prakaraNane aMte TippaNa na. 1. 2. bhagavAna mahAvIra pahelAMnA 23mA jaina tIrthakara. pachIthI e baMnenA anuyAyIo ekatrita thaI gayA hatA. 3. mULamAM A zabdo che: "pelA gRhastha potAnA pakaDAyelA cha putro (choDAvavAnuM azakya lAgyuM tyAre teo)mAMthI ekane choDAvyo e bhAvanAthI." tenI AvI kathA cheH eka gRhasthanA cha putro eka vAra rAjAnA aparAdhamAM AvI jatAM teNe te ne vadha karavAnI AjJA karI. te gRhastha rAjA pAse temane mAphI ApavAnI ghaNI vinati karI. paraMtu rAjAe mAnyuM nahi. pachI teNe anukrame chamAMthI pAMcane, cArane, traNane, bene ane chevaTe vaza rahe teTalA pUrato ekane bacAvavAnI AjIjI karI. eTale rAjAe eka putrane jIvato rahevA dIdhe.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 mahAvIrasvAmInA sa'camadhama mAtra jaMgama nathI. tethI uparanI pratijJAvALA gRhastha sthAvara prANInI hiMsA karavAnI peAtAne chUTa mAnI jyAre temanI hiMsA kare che, tyAre te potAnI pratijJAne bhaga kare che. kAraNa ke, A janmamAM sthAvara tarIke janmelA prANI AgalA janmanA jagama prANA ja che. mATe huM kahuM chuM tema niyama levarAve te kaze| deSa na Ave. jemake : khIjAtI jabaradastI bAda karatAM, .. . thADuM paNa karavAnI bhAvanAthI huM cAre jaMgama tarIke utpanna thayelAM prANIonI hiMsA nahIM karuM' A pramANe niyama le, te te khare| niyama lIdhA kahevAya. ane . e pramANe niyama levarAve te ja kharA niyama levarAvyA paNa kahevAya. eTale bhagavAna gautame tene kahyuM : he AyuSman ! mane tAruM kahevuM maMjUra nathI. kAraNa ke, tAruM kahevuM yathArtha nathI, paraMtu mAtra khAne nAhaka mUMjhavaNamAM nAkhanAruM che. temaja tuM pelA leAkeA upara je pratijJAbhaMganuM ALa mUke che, te paNa khATuM che. kAraNa ke, prANA eka kATImAMthI khIjI kATImAM jAya che e vAta sAcI; paraMtu jee A janmamAM jagama tarIke utpanna thayA hoya che, temane ja pelI pratijJA lAgu paDe che. tame jene 'atyAre jaMgama tarIke utpanna thayelAM ' kaheA che, temane ja ame jaMgama prANIo'kahIe chIe. eTale e aMte vAkayAne a samAna che. to pachI hai AyuSman ! tuM zA mATe temAMnA ekane sAcu kahe che ane khIjAne khoTuM kahe che ? tArA e bheda nyAyya nathI. jaMgama prANIe temane kahevAya ke jemane ja gama prANIe banavA mATenAM karyAM phUla ApavA lAgyAM hAya.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAlaMdAne eka prasaMga 275, ane e kAraNe temane tevAM nAmakarma prApta thayAM hoya. te ja pramANe sthAvara prANIonuM paNa samajavuM. pachI bhagavAna gautame pitAnA maMtavyanuM udAharaNa ApatAM kahyuM ke, keTalAka manuSya e niyama le ke, jemaNe muMDa thaIne gharabAra choDI pravajyA lIdhI haze, temanI ame maratA sudhI hiMsA nahi karIe." temaNe gRhasthIonI hiMsA na karavAne niyama lIdhe nathI. have dhAre ke koI zramaNa pravajyA lIdhA bAda cAra pAMca ke vadhu varasa cAre bAju rakhaDI thAkIne pAcho pharI gRhasthI thAya. have uparano niyama lenAra mANasa te gRhastha thayelA zramaNane mArI nAkhe, te tene zramaNane nA mAravAne niyama tUTayo kahevAya ? nahi ja. te ja pramANe jeNe mAtra jaMgama prANonI hiMsA choDI dIdhI hoya te A janmamAM sthAvara banelA prANonI hiMsA kare, te tethI tenA niyamane bhaMga na ja thAya.1 pachI udake bhagavAna gautamane bIjo prazna pUche : he AyuSmAna gautama! e kaI vakhata Ave che, jyAre badhAM ja jaMgama prANuo sthAvara kATImAM ja utpanna thayAM hoya ane tethI jaMgama prANIonI hiMsA na karavA IchanAra zramaNopAsakane tevuM vrata levApaNuM athavA koInI hiMsA karavApaNuM ja na rahe? 1. A uparAMta muLamAM prathama gRhastha heI hiMsaka, tathA pachI saMnyAsI thaI ahiMsaka banelA ane pAchA pharI gRhastha thaI hiMsaka banelA gRhasthano dAkhalo che, tathA dIkSA laI jaina zramaNa banelA bhikSu sAthe jema khAI zakAya ane pAcho pharI te gRhasthI thAya tyAre na khAI zakAya evo dAkhala paNa che.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahyA hoya amApAsa vagati athavA pAka 236 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma bhagavAna gautame javAba Apyo : nA. amAre mane tevuM kadI banI zake nahIM. kAraNa, badhAM ja prANuonI mati, gati ane kRti ekasAthe evI hIna thaI jAya ke jethI te badhAM sthAvara prANIo tarIke ja janma, evuM banavuM saMbhavita nathI. kAraNuM, dareka samaye judI judI zakti ane puruSArthavALA prANa pitapatAne mATe bhinna bhinna gati taiyAra karI rahyA hoya che. jemake keTalAka pravajyA levAnI zakti vinAnA zramaNopAsake piSadha, aNuvrata vagere niyamothI pitAne mATe zubha evI devagati athavA suMdara kuLavALI manuSyagati taiyAra kare che, jyAre bIjA keTalAka moTI irachAo, pravRttio ane parigrahavALA adhArmika puruSa potAne mATe narakAdi durgati taiyAra karI rahyA hoya che. vaLI bIjA keTalAka alpa IcachA, pravRtti ane parigrahavALA dhArmika puruSe devagati athavA manuSyagati taiyAra kare che; jyAre bIjA keTalAka araNyamAM, AzramamAM ke gAma bahAra rahenArA tathA guNa kriyA ane sAdhanA karyA karanArA tApasa vagere saMyama ane virati na svIkArI tathA kAmabhAgomAM Asakta ane mUchita rahI, potAne mATe asure ane pAtakIonAM sthAnamAM janmavArUpI tathA tyAMthI chUTIne paNa aMdha, badhira ke mUka tarIke janmavArUpI durgati taiyAra kare che. vaLI keTalAka zramaNopAsake ke jemanAthI piSadhavrata ke mAraNAMtika saMkhanAra vrata vagere AkarAM vate pALI zakAya ema hotuM nathI, teo potAnI pravRttinA sthAnanI 1. juo pAna 1lpa uparanI nedha. 2. juo pAna 196 uparanI noMdha.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAlaMdAne eka prasaMga 237 maryAdA ghaTADatA javArUpI sAmAyika dezAvakAzika vrata le che. Ama teo te maryAdA bahAranAM badhAM prANIonI hiMsAno tyAga kare che. ane maryAdAnI aMdara paNa jaMgama prANuonI hiMsA na karavAnuM vrata le che. teo maryA bAda te maryAdAmAM ja je jaMgama prANIo hoya che, temAM pharI janma pAme che, athavA te maryAdAmAMnA sthAvara prANamAM janma pAme che, athavA te maryAdA bahAranA sthAvarajaMgama prANAmAM janma pAme che. vaLI te maryAdAmAMnA sthAvarajaMgama prANa paNa pitAnuM AyuSya pUruM thaye te maryAdAmAMnA ja jaMgama prANa tarIke janme che, athavA te maryAdAmAMnA sthAvara prANa tarIke ja janme che, athavA te maryAdA bahAranA sthAvara ke jaMgama prANa tarIke janme che. te ja pramANe te maryAdA bahAranA je jaMgama ke sthAvara prANI hoya che, te paNa AyuSya pUruM thaye te maryAdAmAMnA jaMgama prANa tarIke janme che, ke te maryAdAmAMnA sthAvara prANa tarIke janme che, ke te maryAdA bahAranA sthAvara ke jaMgama prANa tarIke janme che. Ama, jyAM judA judA prANe potapotAnAM judAM judAM karmo anusAra judI judI gati pAmyA ja kare che, tyAM koI vakhata evuM kema karIne bane ke jyAre badhA ja eka samAna ja gati pAmyA hoya? vaLI judAM judAM prANIo judA judA AyuSyavALAM paNa hoya che. eTale teo jude jude samaye maraNa pAmI judI judI gati prApta kare che. eTale evuM paNa kadI na bane ke badhAM prANIo eka sAthe ja maraNa pAmI, eka sarakhI gati prApta kare ke jethI koIne vrata, levApaNuM ke hiMsA karavApaNuM ja na rahe..
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyama dharma Ama udakanA svabhAvane anukULa lAMbo lAMbo javAba ApI pachI bhagavAna gautama tene salAharUpe kahevA lAgyA ke, he AyuSmAna udaka, je manuSya, pApakarma tyAgavAne arthe jJAnadarzanacAritra prApta karIne paNa bIjA koI zramaNabrAhmaNanI khoTI niMdA kare che, te bhalene pitAne temane mitra mAnate hoya, paNa pitAne paraloka bagADe che. tyArabAda paDhAlaputra udaka, bhagavAna gautamane namaskAra vagere Adara karyA vinA ja pAche pitAne ThekANe cAlavA mAMDyo. eTale gautame tene pharIthI kahyuM, he AyuSyanuM ! kaI ziSTa zramaNa ke brAhmaNa pAse dharmayukta eka paNa Arya suvAkya sAMbhaLavAnuM ke zIkhavAnuM maLavAthI ApaNane ApaNI buddhithI vicAratAM ema lAge ke, Aje AmaNe mane uttama gakSemanA sthAne pahoMcADyo, to te mANase pelA zramaNabrAhmaNane Adara karavo joIe, pUjyabuddhithI tene namaskAra karavA joIe, tenuM saMmAna karavuM joIe, tathA kalyANakArI maMgaLamaya devatAnI jema athavA devamaMdiranI jema tenI upAsanA karavI joIe. eTale peDhAlaputra udake bhagavAna gautamane kahyuM : AvA zabdo pUrve meM kadI jANyA nahatA ke sAMbhaLyA nahotA, tathA keIe mane kahyA nahotA. tethI huM te pramANe varyo nathI. paNa he bhagavAna, have e zabdo sAMbhaLIne mane te zabda upara zraddhA, vizvAsa tathA rUci prApta thaI che. ane huM kabUla karuM chuM ke, tamAruM kahevuM barAbara che.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAladAnA eka prasaMga 232 eTale bhagavAna gautame tene kahyuM : huM A ! e zabdo upara zraddhA, vizvAsa ane ruci kara. kAraNa, ame je kahyuM che te barAbara che. pachI peDhAlaputra udake bhagavAna gautamane kahyuM : he bhagavan ! tamArI pAse huM cAra vratavALA dhama mAMthI nIkaLI, pAMca mahAvratavALA tathA pratikramaNavidhivALAre dhama mAM AvavA icchuM chuM. tyAre bhagavAna gautame tene kahyuM: tane jema sukha thAya tema kara. eTale peDhAlaputra uke bhagavAna mahAvIra pAse pAMcamahAvratavALA ane pratikramaNavidhivALA dharma svIkAryAM. Ama kahI, zrIsudha`svAmI the|bhyA. 1. jIA prakaraNane aMte TippaNa naM. 2. 2. jue prakaraNane aMte TippaNa na, 3,
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 mahAvIra svAmIne saMcamadhama TippaNe TippaNa naM0 1: gautama idrabhUti e mahAvIranA mukhya ziSya. hatA tathA temanA agiyAra gaNadharomAMnA eka hatA. te pUrvAzramamAM brAhmaNa hatA. temanA pitAnuM nAma vasubhUti ane mAtAnuM nAma pRthivI hatuM. te I. sa. pU. 607 mAM rAjagRha najIka gombara gAmamAM janmyA hatA. te pite vedavid adhyApaka hatA ane temanuM ziSyavRMda moTuM hatuM. te mahAvIranA anuyAyI kevI rIte thayA tenuM varNana A graMthanA. upaghAtanI zarUAtamAM ApeluM che. paraMtu eka vAra jaina thayA bAda temano mahAvIra svAmI pratye anurAga sauthI utkaTa hato. te anurAga ja temane aMtima kevaLajJAna prApta thavAmAM ADe AvatA hato. AthI bhagavAna mahAvIre temane potAnAthI dUra ekalA tapazcaryA karavA mokalI dIdhA. je rIte temane kevaLajJAna prApta thayuM, te divase ja bhagavAna mahAvIra nirvANa pAmyA. eTale guruziSya pharI bhegA thaI zakyA nahI. A sUtramAM ja temane bhagavAna tarIke ullekhyA che, e uparathI saMghamAM temanuM sthAna keTaluM UMcuM haze te dekhAI Ave che. TippaNa naM. 2H pAzvanAthane dhama cAturyAmika kahevAte. kAraNa ke, temanA siddhAMtamAM, brahmacarya vratane parigraha vratamAM ja samAveza karI levAmAM Avelo hovAthI, ahiMsA, satya, acaurya ane aparigraha e cAra ja cA hatA. paraMtu vakhata jatAM dhIme dhIme sAdhuo dhITa thatA gayA ane brahmacaryano vrata tarIke spaSTa ulekha na hovAthI tenuM pAlana karavAnI agatya kabUla na karavA lAgyA. eTale bhagavAna mahAvIre, temanAthI judA paDI, brahmacaryane pAMcamA mahAvrata tarIke juduM pADyuM. juo utarAdhyayana 23-26. Ti5Na naM. 3 : pite rAja karelAM karmo ja tapAsI javA tathA karelA pApakarmane kheda karI, guru AgaLa kabUla karI, pharI tene na karavAnA nizcaya sAthe prAyazcitta svIkAravAnA vidhine pratikramaNavidhi kahe che.
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrakRtAMgamAMnAM subhASito khaMDa 1 cittamantamacittaM vA, parigijha kisAmayi / annaM vA aNujANAi, evaM dukkhA Na muccai / jyAM sudhI mANasa (kAminIkAMcana vagere) sacitta ke acitta padArthomAM AsaktivALo che, tyAM sudhI te duHkhamAMthI mukta thato nathI. (1-1-2) sayaM tivAyae pANe, aduvA'nnehiM ghAyae / haNantaM vA'NujANAi, veraM var3ai appaNo // jyAM sudhI mANasa pitAnA sukha mATe) bIjA prANanI hiMsA karyA kare che, tyAM sudhI te pitAnuM vera vadhAryo kare che. (1-1-3) 1, mULamAM : " athavA bIjAo tema karatA hoya tene anumati Ape che " eTaluM vadhAre che. - 2. ahIM paNa mULamAM: " jAte kare, bIjA pAse karAve ke koI karato hoya tene anumati Ape" eTaluM vadhAre che.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 mahAvIrasvAmInA sacamadhama eyaM khu nANiNo sAraM, jana hiMsai kiMcaNa | ahiMsAsamayaM caiva etAvantaM viyANiyA || " jJAnInA jJAnane sAra e che ke, te kAInI hiMsA karatA nathI. haMsAne siddhAMta paNa eTale ja che. (1-4-10) saMbujjhaha kiM na bujhaha ! saMbohI khalu peca dulahA / No hUvaNamaMti rAio, no sulabhaM puNarAvi jIviyaM // jAge ! tame samajatA kema nathI? mRtyu bAda jJAna prApta thavuM durlabha che. vItI gayelI rAtrI AvatI nathI ane manuSyajanma pharI maLavA nathI. (2-1-1) jamiNaM jagatI puDho jagA, kammehiM luppaMti pANiNo / sayameva kaDehiM gAi, No tassa mucejjapuyaM // jagatamAM prANIe potAnAM kamerethI ja duHkhI thAya che, ane sArImAThI dazA prApta kare che. kareluM ka mULa dIdhA vinA kadI alaga thatuM nathI. (2-1-4) pAchI sahelA je yAvi bahussue siyA, dhammiya mAhaNa bhikkhue siyA / abhigUmakaDehiM mucchie, tivaM te kammehiM kiccati // mANasa bhalene bahu zAstro bhaNelA hAya, dhArmika hoya, brAhmaNa hAya ke bhinnu hrAya, paraMtu jo tenAM karmAM sArAM na hAya, to te du:khI thavAnA ja. (2-1-7) 1 ' 1. mULa : * asadAcaraNamAM mUti heya.'
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASita 243 jai vi ya NigaNe kise bare, jai vi ya bhuMjiya maasmNtso| je iha mAyAi mijai, AgaMtA ganbhAya paMtaso // koI bhale nagnAvasthAmAM vicare, ke mahinAne aMte eka vAra ja khAya; paNa je te mAyAyukta hoya, te te vAraMvAra garbhavAsa pAmavAno. (2-1-9) purisorama pAvakammuNA, paliyantaM maNuyANa jIviyaM / sannA iha kAmamucchiyA, mohaM janti narA asaMvuDA / / he manuSya ! pApakarmathI nivRtta thA. mANasanuM jIvita alpa che. jagatanA padArthomAM Asakta ane kAmagomAM mUchita evA asaMyamI leke moha pAmyA ja kare che. (2-1-10) Na ya saMkhayamAhu jIviyaM, taha vi ya bAlajaNo pagabbhaI / bAle pApehi mijaI, iti saMkhAya muNI Na majaI / / jIvita pharI sAMdhI zakAya tevuM nathI ema DAhyA puruSa vAraMvAra kahe che, chatAM mUDha manuSya pRSTatApUrvaka pApamAM magna rahyA kare che. e joI muni pramAda na kare. (2-2-21) bhahayaM paligova jANiyA, jA vi ya vaMdaNapUyaNA ihN| suhume salle duruddhare, viumaMtA payahija saMthavaM // A jagatanAM vaMdanapUjanane' kAdavanA khADA jevAM jANavAM. e kAMTe bahu sUkSma che, tathA mahA muzkelIo kADhI zakAya tevo che. mATe vidvAne tenI sarasA na javuM. (2-2-11)
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 mahAvIrasvAmIne saMyamadhama aggaM vaNiehi AhiyaM, dhArentI rAiNiyA ihaM / evaM paramA mahavyayA, akkhAyA u sarAibhoyaNA // dUra dezAvarathI vepArIoe ANelAM ratna rAjAo ja dhAraNa karI zake che. tema rAtrIjanatyAga sAthenAM A mahAvrata paNa kaI vIralA ja dhAraNa karI zake che. (2-3-3) vAheNa jahA va vicchae, abale hoi gavaM pacoie / se antaso appathAmae, nAivahe abale visIyai / / evaM kAmesaNaM viU, aja sue payaheja saMthavaM / kAmI kAme Na kAmae, laddhe vA vi aladdha kaNhuI / / nabaLA baLadane teno hAMkaDu game teTalo mArI jhUDIne hatuM ke, paNa te UlaTo gaLiyo banato jAya che, ane chevaTe bhAra kheMcavAne badale thAkIne besI paDe che. tevI sthiti viSayarasa cAkhelA mANasanI che. paraMtu te viSaya che. Aje ke kAle choDIne cAlyA javAnA che ema vicArI, kAmI puruSe prApta thayelA ke koIka kAraNathI prApta na thayelA kAmanI vAsanA cheDI devI. (2-3-5, 6) mA paccha asAdhutA bhave, accehI aNusAsa appagaM / ahiyaM ca asAhu soyaI, se thaNaI paridevaI bahuM // aMte pastAvuM nA paDe mATe atyArathI ja AtmAne bhogemAMthI chUTo karI samajAvo. kAmI puruSa aMte ghaNe pastAya che ane vilApa kare che. (2-3-7) iNameva khaNaM viyANiyA, No sulabhaM bohiM ca AhiyaM / evaM sahie'hipAsae, Aha jiNe iNameva sesagA / /
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASito 245 vartamAna kALa e ja ekamAtra taka che ! ane bodhaprApti sulabha che nahIM. ema samajI, pitAnA kalyANamAM tatpara thAo ! atyAranA jino paNa ema ja kahe che, bhaviSyanA paNa ema ja kaheze. (2-3-19) jehiM kAle parikvantaM, na pacchA paritaHpae / te dhIrA bandhaNummukkA, nAvakaMkhanti jIviyaM // jeo yogya samaye parAkrama kare che, teo ja pAchaLathI pastAtA nathI. te dhIra puruSo baMdhanothI unmukta heI, jIvitamAM Asakti vinAnA hoya che. (3-4-15) jehiM nArINa saMjogA, pUyaNA piTuo kayA / savvameyaM nirAkicA, te ThiyA susamAhie // jeo kAmabhege ane pUjanasatkArane tyAgI zakyA che, teoe badhuM ja tyAkhyuM che. tevA leke ja mokSamArgamAM sthita thaI zakayA che. (3-4-17) udageNa je siddhimudAharanti, sAyaM ca pAyaM udagaM phusantA / udagassa phAseNa siyA ya siddhI, sijhisu pANA bahave dagaMsi // savArasAMja nAhavAthI ja je mekSa maLato hoya, to pANImAM rahenArA keTalAya jI mukta thaI jAya. (3-14) udayaM jaI kammamalaM harejA, evaM suhaM icchAmittameva / aMdhaM va NeyAramaNussarittA, pANANi cevaM viNihanti mandA // pANI je pApakarmo dhoI nAkhatuM hoya, te puNyakarmone paNa dhoI nAkheeTale temane siddhAMta manorathamAtra che. AMdhaLA netAne anusaranArAnI peThe te mUDha lake nirarthaka jIvahiMsA karyA kare che. (7-16)
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 mahAvIrasvAmIne saMyamadhama bhArassa jAA muNi bhuJjaejA, kaMkheja pAvassa vivega bhikkhU / dukveNa puDhe dhuyamAiejjA, saMgAmasIse va paraM damejjA // munie AhAra saMyamanA nirvAhAthe ja grahaNa kare; pitAmAMthI sarva pApa dUra thAya ema icchavuM tathA duHkha AvI paDe to saMyamanuM zaraNa laI, saMgrAmane mokhare jhajhUmato hoya tema AMtara zatrune dabAve. (7-19) pamAyaM kammamAhaMsu, appamAyaM tahAvaraM / tabbhAvAdesao vA vi, bAlaM paNDiyameva vA // pramAda e karma che ane apramAda e akarma che. te be hoya ke na hoya te uparathI mANasa paMDita ke mUrkha kahevAya che. (8-3) jaM kiMcudakkama jANe, Aukhemassa appaNo / tasseba antarA vippaM, sikkhaM sikkheja paNDie // pitAnA jIvananA kalyANano je koI upAya jANavAmAM Ave, te buddhizALI manuSya jIvana daramyAna tarata ja zIkhI le. (8-15) suyaM me idamegesiM, eyaM vIrassa vIriyaM / sAtAgAravaNihue, uvasante nihe care // buddhimAna puru pAsethI meM sAMbhaLyuM che ke, sukhazIlatAno tyAga karI, kAmanAone zAMta karavI tathA nirIha thavuM e ja vIranuM vIratva che. (8-18) je yAbuddhA mahAbhAgA, vIrA asamattadaMsiNo / asuddhaM tesiM parakantaM, saphalaM hoi savvaso //
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASita 27 je vastunuM tattva samajyA nathI, tevA miyAdaSTivALA puruSa lekAmAM pUjya gaNAtA hoya temaja dharmAcaraNamAM mahA vIra jevA hoya, te paNa teone badhe puruSArtha azuddha che ane tenAthI temane baMdhana ja thAya che. (8-22) je ya buddhA mahAbhAgA vIrA sammattadaMsiNo / suddhaM tesiM parakvantaM, aphalaM hoi savvaso // paraMtu je puruSo vastunuM tattva samajyA che, tevA jJAnI puruSonuM dharmAcaraNa zuddha che ane tene lIdhe teo baMdhAtA nathI. (8-23) tesi pi na tavo suddho, nikkhantA je mahAkulA / jaM nevanne viyAganti, na silogaM pavejjae / moTA kuLamAM utpanna thayelA hoIne jeoe saMnyAsa lIdhe hoya, ane jeo mahA tapasvI hoya, tevAonuM tapa paNa je kAMtinI IcchAthI thayeluM hoya te te zuddha nathI. je tapa bIjA jANatA nathI, te ja kharuM tapa che. pitAnI prazaMsA kadI na karavI. (8-24) appapiNDAsi pANAsi, appaM bhAseja subbae / khante'bhinivvuDe dante, vItagiddhI sayA jae / suMdara vrata dhAraNa karanArA puruSe thoDuM khAvuM, DuM pIvuM ane thoDuM bolavuM; tathA kSamAyukta, nirAtura, jiteMdriya ane kAmanArahita thaI, sadA prayatnazIla rahevuM. (8-25) laddhe kAme Na patthejA, vivege evamAhie / AyariyAI sikvejjA, buddhANaM antie sayA //
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 mahAvIra svAmIne saMyamadhama * prApta thayelA kAmagomAM paNa IcchA na thavI enuM nAma viveka. pitAnA AcAra haMmezAM DAhyA puruSo pAsethI zIkhavA. (9-32) sussUsamANo uvAsejA, suppannaM sutavassiyaM / vIrA je attapannesI, dhiimantA jiindiyA / mumukSue prajJAyukta, tapasvI, puruSAtha, AtmajJAnanA vAMchuka, dhRtimAna tathA jiteMdriya gurUne haMmezAM suzraSApUrvaka sevavA. (8-33) agiddhe sadaphAsesu Arambhesu aNissie / savvaM taM samayAtItaM, jameyaM laviyaM bahu / / zabdAdi viSayomAM alubdha rahe ane niMdita karmo na kare (e ja mukhya dharmacaraNa che.) bAkI badhuM je laMbANathI kahyuM che, te siddhAMta bahAranuM che. (9-35) je Ayao parao vA vi NaccA, alamappaNo honti alaM paresiM / taM joibhUtaM ca sayAvasejjA, je pAukujjA aNuvIi dhammaM // pitAnI aMdara temaja bahAra - ema baMne rIte satyane jANIne jeo potAne temaja bIjAne tAravAne samartha che, tevA jagatanA tirUpa tathA dharmane sAkSAtkAra karI tene pragaTa karanAra (mahAtmA) nI sobatamAM haMmeza rahevuM. (12-19) NikiMcaNe bhikkhu sullUhajIvI, je gAravaM hoi silogakAmI / AjIvameyaM tu abujhamANo, puNopuNo vippariyAsuventi //
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitA 29 svasvane! tyAga karIne lUkhAsUkA AhAra upara jIvanArA banIne paNa je garviSTha tathA stutinI kAmanAvALA hoya che, tene saMnyAsa e tenI AvikA che. jJAna pAmyA vinA te karI karI saMsAramAM bhaTakaze. (13-12) evaM Na se hoi samAhipatte, je pannavaM bhikkhu viukka sejjA / ahavA vi je lAhamayAvalitte, annaM jaNaM khiMsai bAlapane || je mANasa peAtAnI prajJAne kAraNe ke bIjI kAI vibhUtine kAraNe madamatta thaI bIjAneA tiraskAra kare che, te samAdhi prApta karI zakatA nathI. (13-14) ganthaM vihAya iha sikkhamANo, uTThAya subambhacaraM vasejjA / ovAyakArI vinayaM susikkhe, je cheya se vippamAyaM na kujjA // zAstra zIkhavA icchanArAe kAmabhogezane tyAga karI, prayatnapUrvaka brahmacaryaMnuM sevana karavuM tathA gurunI AjJAnuM pAlana karatA karatA cAritranI zikSA prApta karavI. catura ziSye pramAda na karavA. (14-1) saMkhAi dhammaM ca viyAgaranti, buddhA hu te antakarA bhavanti / te pAragA doha vi moyaNAe, saMsodhiyaM paNhamudAharanti // dharmanA sAkSAtkAra karIne je jJAnIe teo ja sazayanA aMta lAvI zake che. bIjAnI ema baMnenI mukti sAdhanArA te puchAtA praznone niveDA ApI zake che. (14-18) antANi dhIrA sevanti, teNa antakarA iha | iha mANussara ThANe, dhammamArAhiuM parA // upadeza Ape che, peAtAnI temaja jamAnAethI
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 mahAvIrasvAmIne saMcamadhama buddhimAna puruSo (vasatuonA) aMta seve che mATe ja saMsArane aMta lAvI zake che. manuSyalokamAM ApaNe dharmanI ArAdhanA mATe ja manuSya thayA chIe. (15-15) dhammaM kahantassa u jasthi doso, khantassa dantassa jiindiyassa / bhAsAya dose ya vivajagatsa, guNe ya bhAsAya Nisevagassa // dharma kahevAmAtrathI doSa lAgatuM nathI, jo te kahenAra kSAMta hoya, dAMta hoya, jiteMdriya hoya, vANInA doSa tyAganAre heya ane vANInA guNe sevanAra hoya. (naM. 2, 6-5) vAyAbhiyogeNa jamAvahejA, No tArisaM vAyamudAharejjA / aTThANameyaM kyaNaM guNANaM, No dikkhie bUya surAlameyaM // je vANI bolavAthI pApane uttejana maLe, te vANI kadI na belavI. dIkSita bhikSue guNothI rahita tathA tatha vinAnuM kAMI na bolavuM. (khaM0 2, 6-33) buddhassa ANAe imaM samAhiM, assiM suThiccA tiviheNaM taaii| tariuM samudaM va mahAbhavoghaM, AyANavaM dhammamudAhareJjA // jJAnInI AjJAnusAra mokSamArgamAM mana vANI ane kAyA - ema traNe prakAre sthita thaI, je pitAnI indriyonuM rakSaNa kare che tathA samudra jevA A saMsArane taravA mATe jenI pAse sarva sAmagrI che, te puruSa bhale bIjAne dharmopadeza Ape. (naM. 2, 6-55)
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekama 118,137 akrama bhUmi 205,210 akArakavAda 28,71 akriyAvAda 23,25,28,49,128, 134; -vAdI 26,para 110,135-6,197 agni -jIva 113, 117, 169 ( jIe cha varga ); -te upayoga 113-4; -zarIra 208 ajIvatattva 50-1,218 ajJAnavAda 23, 37, 43,49,134; -vAdI 26,35,para,110, 134-5,197 aNuvrata 45 advaitavAda 71; -vAdI 161 adharma-tattva 218,220; -sthAna 174,181,185,187 adhamI o 113-6,122,139 ane daMDa 88,124,195 anuprekSA 81 alavAda hara abhimAna 85,151 (ahaMkAra) arUpadhAtu 225 alAka 218,220 avidhajJAna 111 asanI jIva 214-5 sUci asita 96,99 ahaMkAra 178 (ju mada) ahi`sA 79,160,133,67,226 (jIe hiMsA) aMga prathA 1,7-8,10,11,58, 162 aDa 19,76 a'tAdvIpa 205,210 aMtarAya -cAra 191 AcArAMga 1,58 (juo gaNapaTaka) AjIvika 31-3,46,221 AtmaSaSTavAdI 72 AtmavAdI 25 Atmavivata vAdI 161 AtmA 19,25,71,72,76,80, 161,228 ArdrakumAra 221-31 A 205,210 Asrava 51,81,137,149,222 AhAravicAra 202-9 (bhikSA) ivAkuvaMzIya 99 (akSvAku0) ircApatha 181 iMdra 99,109 Izvara 19,24,50,76,161-3 IzvaravAda 25 ugra -kuLa 140; -vazIya 158 udakakAya 221 (jue pANIzarIra)
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma udaka peDhAlaputra 233-40 * kriyAvAda 23,49,50,51,75,28, upadeza 138,141,144,148,169 134,138; -vAdI 33,53, 222,228,229 55,110,197 upabhegaparibhogaparimANavrata 15 yiAsthAna 174-98 RSabhadeva 48,91 krodha 74,79,123,167,178 40 ekadaMDI 77 gaNadhara 1,12,240 - ekAtmavAda 71 gaNipiTaka 1,162 ekedriya jIva 117,169 garuDa 109 ekvAkuvaMzIya 158 (izvAku0) garva (juo abhimAna) kama 51, 90, 122, 147, 157, gItA 90 181; -nAza 82-90,137; guNavrata 45,15 -baMdhana 70,74,123,130 gupti 81 147, 166, 213; -bhUmi guruziSya 142-5 205, 210; -rajakaNa pa1 gozAlaka 221-4 juo makakhalikaSAya (juo kedha, mAna, mAyA i) gesAla kAmaga 88,97,104,116,126, gosAla 32,34,46 (juo 142,147, 148,157, gozAlaka) 160,164,187,190 gautama 2-3, 233-40 kAmazAstra 102 caraNakaraNa 170 kAmaNa zarIra 218,220 cAturyAma 48,239,240 kAcapa 44,105,129 I. cAritra 81,239 kAMkSA 194 cArvAka 29;-mata 70,71,80 kAMsAnuM vAsaNa 191 cha varga (kAya) 123,129,133, kumAraputra 233 166,181,213,214 kRSNa 98,109 janaka 99 kevaLajJAna 4,5,47,111,193; jaMbudvipa 109,210 -jJAnI 3,5,6,10,108 jabusvAmI 4-6 kautaka 184 jIva 50-1,70,71,73,137,158, kauravavaMzIca 158 162,169,218; -nuM baMdhana 69
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtaputra 44,73,88 40 jJAtavaza 44,45 jJAtRvaMzIya 158 jyAtiSazAstra 136 jyAtiSI deva 111 TIkAkAra (jIe zIlAMkadeva) ThaMDu pANI 55,96,124,222 tajIvataskarIHvAda 71,80; - vAdI 160 tapa 83,84,86,88,120,144, 191 tejazarIra 202 da'tavaH 110 digdata 195 dRSTivAda 1,7,9,59 (jIe gaNipiTaka) deva 76,111 devila 96,99 dezAvakAzika vrata 237 dvaipAyana 96,99 dharaNendra 109 dharma 73,74,81,86,87,1215, 133, 141,244,147,157, 169, 186, 228; -tattva 218,220; -dhyAna 112; -vicAra 198; 181,186,190 sthAna 174, dhAtu 72 dhAnya (jI khIjadhAnya) sUci 53 dhyAna 112,20,132,192 nagnAvasthA 192 nima 96, 99 naraka 105-7,134,159; -deva 106, 107 naLa 99 nArAyaNa 96,99 nAlaMdA 3,232 nimi 99 (jIe nima) nimittazAstra 136 niyati 24,33,163-4; -tatra 24: -vAda 25,43; -vAdI 26,73 nigraMtha 44,50,11,162 nirjarA 51,137,194 niryuktikAra (jI) bhadrabAhu) niSadha 109 paratIthikA 95-7 (jIe vAdI) paralAka 71,89,93,134 parigraha 69-70,104,123 40. pariSaha 81,86 paMcamahAbhUta 26,70,72,160, 161; -yAdI 80 paMcamahAbhUtika 70,80 pANI --jIva 113,117,160 (jIe cha vaga); -nA upayAga 115, 123 (jIe ThaMDuM pANI) -zarIra 202,207-8 (bruA udakakAya) pArAzara 40,96,99
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma pArzvanAtha 89,32,45-8,233, bhAvanAo 147, 149 240, bhikSA pa4,78,95-6,115,124, puruSa 24,16,228; -vAda 25 127,130-1,168,192,226; puMDarIka 155-70,204 -nA niyama 171, 199 pUjanasatkAra 86,94,97,140, bhikSu 151,170; -bhajana 225-6 bhUta 169; -vAda 29; -vAdI ra6 pRthvI -jIva 113,117,169(juo bhegavaMzIya 158 cha varga); -zarIra 202,208 makakhaligosAla 26,31,33,34, piSadha 45,15,236 - 77 (juo gozAlaka) prakRti 25,76 prajApati 19,76 matijJAna 111 pratikramaNavidhi 279, 240 mada -cAra 140 (ju abhimAna) madhyamamAga 78 pratimA -bAra 192, 200-1 mana:paryavajJAna 111 pratyAkhyAnavrata 195 pramAda 87-8,122 manuSyajanma 82,147 mamatA 70,128 I0 prANuM 169 prAyazcitta 184 (pratikramaNuvidhi) mazkarI gosAla (juo sAla) mahAvIra 2, 3, 8,9,14,31,32, bAhuka 9699 34, 36, 44-55, 108-10, bIjadhAnya 96,113,123,129, 146,156,157,221-2 I. maMgaLa 184 bauddha 26,53,72,75,80,225 brahmabhajana 227 mAna 74,79,123,167,178 40 brahmagata 225 (juo abhimAna) brahmA 75 mAyA 74,79,123,167,179 I. brAhmaNa 128,150,170 mAyAzakti 76 bhadrabAhu 6,8,9,11,12,70 I. mAraNAMtika saMkhanA 196,236 bhaya 86 mithila 99 bharata 91 mithyAdarzana 151,167,186 I0 bhAraMDa pakSI 191 mizrasthAna 186,193 222
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUci 255 mIThuM 114 vinayavAda 23,38,49,134; -vAdI mRtyu 19,76 26,39,52,135,17, meru 109,111 vibhajyavAda 145 mokSamArga 1ra6,129-33,144 i. vimAnavAsI deva 111 zleSTha 205,210 vizAlA 90 rAjagRha 4,232 viSayAsakti 89,127 40 rAmagupta 96,99 vizvasena 109 2caka 109 vIratva 118-20 lavasattama 110 vIrya 118 licchavI -kula140; -vaMzIya 158 veNudeva 109 lIlotarI 96 vedavAdI 227 lepa 232 vedAMtI 227 loka 218, 220 vaitaraNI 97,106 lokavAda 78 vaidehI 9 lobha 94,79,23,167,180 I. vaiyika 110 vanaspati 117,188,202-3, 214 vaizeSika 72 vANiyA 224 vyAsa 40,99 vANI -nA prakAra 125 vrata (bAra) 45,84 I. vAda judAjudA) 69-79 vrataniyama 15,212-6 vAdI (judAjudA)128,131,134- zarIra (pAMca) 218,220 7,157-64,17,213-5,23 zarIrasaMskAra 123,12 (juo jue vAda, adhama, pANune upayoga) paratIthike, zramaNubrAhmaNa) zaMkA 194 vAyu -jIva113,117,169 (juo zAstrajJAna 142-5 cha varga);-zarIra 202,208 zikSAtrata 45 vidana 84-8,92-8 I0 zizupALa 98 vicikitsA 194 ziSya (juo guruziSya) videha 96,99 zIlAMkadeva (TIkAkAra)70,71 I. vidyAo -melI 182,199 zIlatrata 195
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra56 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma zukanazAstra 136 sAmudrikazAstra 136 zukladhyAna 110,112 sAMkhya 2425,1,72 zaiva 77 siddhazIlA 219 zivAdhikArI 72. siddhi 77 zramaNa 151,170,222 40 sudarzana 109 zramaNabrAhmaNa 70,74,15,167, sudharmasvAmI 2-5 198 i. (jue vAdI) sudharmA (deva)110,112 zramaNopAsaka 194 suparNa deva 109 sagAMsaMbaMdhI 70,83,84-5,94, sUtrakRtAMga 12-14 122,165,175,178,189 skaMdha 72,80 satya 169 strIo 88,5,97,100-4,126sazuru-sasaMga 78,83,84,122, 7,147,18,190,222 137,142,166,186 samAdhi 77,86,8788,101,12- sthAvarajaMgama prANIo 78,115. 8,132,133,139,696 233 samiti 79,80 snAtaka 225,227 saMga 87,116,124 syAdvAda 36-8,145 saMjaya belIpura 35,145 svapnazAstra 136 saMjJIjI 214-5 svayaMbhU 76 saMnyAsa 84,85,89,122,166, svayaMbhUramaNa 109 186,189 hastItApasa 229 saMcama 105, 17,167; -dharma 85 hastIyAma 233 110,116,141 hiMsA 70,75,78,113,114, saMvara pa1,81,37,194,222 128,30,133, 16,175, sAmAyika 45 (1-2-2-17,20) 176,213,215-6
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrti u50 pA 44-7: A pustakanA upAddhAtamAM (pA. 44 tathA 47) jaNAvyuM che ke bhagavAna mahAvIranA janma I. sa. pU. 599 mAM thayA hatA ane te I. sa. pU. para7 mAM eTle ke buddhI 50 varSa pahelAM nirvANa pAmyA hatA. sAmAnya rIte atyAra sudhI jainapara parAmAM e ja samaya svIkArAte AvyA che ane arvAcIna vijJAnAnAM pustakAmAM paNa mATe bhAge svIkArAya che. paraMtu thoDA samaya thayAM, te bAbatamAM eka agatyanI carcA rArU thaI che. tene kAMI chevaTanA niNaeNya AvI gayA che ema te na ja kahevAya, paNa te carcA kacA muddAo upara cAle che tenA kAMIka khyAla ApavA sAru, te carcAvALo eka lekhamAlAnA TUMka sAra ahIM ApyA che.1 prakhyAta jaina lekhaka merutuge vi. sa. 1761 eTale ke i. sa. 1304 mAM ' prabaMdhaci'tAmiNa ' graMtha racyA ane be varSa mAda 'vicArazreNI 'graMtha racyA. temAM temaNe vIra savata ane vikrama saMvatanI gaNatarI jaNAvatAM nIcenA arthanA zloko TAMkyA che: je rAtre a Mt tI "kara mahAvIra nirvANa pAmyA, te rAtre avantInA rAjA pAlakanA rAjyAbhiSeka thayeA. pAlaka rAjyanAM 60 varSa ane naMdna ( rAja ) nAM 155; 108 mauryAMnAM ane puSyamitranAM 30; balamitra ane bhAnumitranAM 60, tathA nabhAvAhananAM 40; gabhilanAM 13 varSa ane rAkanAM 4,' 1. mULa mATe jIe iDiyana enTIkavarI ' varSa 1914, :
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 mahAvIrasvAmIne saMyama dharma e zlokomAM A pramANe mahAvIranA nirvANa ane vikramanA rAjyArohaNa vacce 470 varSa vItyAM ema jaNAvyuM che. vikrama saMvata I. sa. pU. pa7 thI zarU thato gaNIe te e hisAbe mahAvIra I. sa. pU. pa27 mAM nirvANa pAmyA hatA ema Thare. ane jaina paraMparA pitAnI tamAma gaNatarIomAM e samaya ja svIkAre che. eka vAta to nakkI ja, ke e zloke vikrama saMvata evuM nAma svIkAratA hovAthI te AThamAM navamA sikA jeTalA arvAcIna che. kAraNake tyAra pahelAM vikrama saMvata evuM nAma jANatuM nahotuM. have, e samaye bIjI aitihAsika gaNatarIo sAthe baMdhabesato Ave che ke nahi te tapAsIe. bauddha graMthomAM "nigaMThanAtapura" ("nigraMtha jJAtaputra" eTale ke jJAta nAmanA rAjavaMzamAM janmele nigraMtha) nA je saMkhyAbaMdha ule be maLe che, te bhagavAna mahAvIrane lagatA che e to have ni:zaMka sAbita thaI cUdhyuM che. e ja graMtha uparathI e paNa jaNAI Ave che ke, buddha ane mahAvIra baMne samakAlIna heI, eka ja samaye upadeza karatA hatA. bhagavAna buddha I. sa. pU. 477 nI AsapAsa nirvANa pAmyA hatA e vastu aneka aitihAsika pramANethI nizcita thayA jevI che. have, je mahAvIra I. sa. pU. para7 mAM nirvANa pAmyA hoya, to te vakhate buddha 30 varSanA ja hoya. (kAraNa ke nirvANa vakhate te 80 varSanA hatA.) ane budde 36 mA varSa pahelAM dharmopadeza ja zarU karyo nahote, eTale ene eka samaye ja upadeza karatA hatA e bInA ghaTI zake nahi. vaLI, baMne ajAtazatru rAjAnA samaya daramyAna hayAta hatA e vAta baMne saMpradAyanA dharmagraMtho uparathI nizcita thaI zake che. paraMtu ajAtazatru buddhanA mRtyu pUrve 8 varSa pahelAM ja rAjA thayo hato: eTale mahAvIra je I. sa. pU. para7 mAM nirvANa pAmyA hoya, to te vakhate ajAtazatra rAjA ja banyuM na hoya.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 259 Ama buddhanA kAlanirNaya sAthe jaina paraMparAne ghaNo virodha Ave che. eTale bemAMthI eka kAlanirNayane khoTo gaNavo joIe. paraMtu buddhanA kAlanirNayane bIjA aitihAsika pramANe sArA je Teke che, eTale tene be gaNI zakAya tema nathI. paraMtu A jagAe hemacaMdra jevA prasiddha jaina lekhaka ja upara jaNAvelI janaparaMparAmAM amuka sudhAro sUcave che. ApaNe upara merUtuMge TAMkelA lokamAM jaI AvyA che, temAM mauryavaMza eTale ke caMdragupta mahAvIranA nirvANa pachI 215 varSe gAdIe AvyuM ema jaNAvyuM che. paraMtu hemacaMdra potAnA sthavirAvalIcarita" (pariziSTa parvana) mAM jaNAve che ke, "mahAvIranA nirvANa pachI 155 varSe caMdragupta rAjA thaye." ApaNe hemacaMdrane e sudhAro kabUla rAkhIe, to mahAvIranA nirvANakALa ane vikrama saMvata vacce 215-265ne badale 155+255 eTale ke 10 varSa gayAM hatAM ema Thare, eTale ke mahAvIra I. sa. pU. 467mAM nirvANa pAmyA hatA ema nakkI thAya. mahAvaMzamAM jaNAvyA pramANe ajAtazatru buddhanA nirvANa (I. sa. pU. 477) pahelAM 8 varSe (I. sa. 485mAM) gAdIe AvyuM hatuM. ane gAdIe AvyA pachI tenuM paheluM ja kArya kezalanA vRddha rAjA sAthe laDAI hatuM. have bhagavatIsUtramAM jaNAvyA pramANe gozAla e yuddha pachI tarata ja zrAvastImAM maraNa pAmyo hato. ane mahAvIra gozAlanA mRtyu pachI 16 varSa jIvyA hatA. eTale paNa mahAvIrane nirvANasamaya I. sa. pUrve 468-67 jeTalo AvIne Ubho rahe. alabatta, hemacaMdranI gaNatarI pramANe caMdraguptanuM rAjyArohaNa I. sa. pU. 312mAM thayuM hatuM ema kare. bIjA pramANe pramANe te samaya tenAthI 10-12 varSa pahelAM huM joIe. paraMtu saMbhava che ke, mahAvIra pachI 155 varSe caMdraguptanuM rAjyArohaNa thavAne badale te vakhate caMdraguptanA rAjya daramyAnanI jainone lagatI koI mahA agatyanI bInA ja banI hoya. ane ApaNe jANIe paNa chIe
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmIne saMyamadhama ke, caMdramanA rAjya daramyAna 13 varSane kAraNe dukALa paDyo hato ane te prasaMge jainomAM zvetAMbara digabaranA jhaghaDAnuM mULa naMkhAyuM hatuM. caMdragupta rAjA thayo te arasAmAM jainasaMgha saMbhUtivijayanA netRtva heThaLa hato. paraMtu saMbhUtivijaya A arasAmAM eTale ke vIra pachI 156 varSe maraNa pAmyA. eTale temanI pachI temanA gurubhAI bhadrabhAhu saMdhanA netA banyA.* dukALane vakhatamAM bhadrabAhu keTalAka anuyAyIone laI dakSiNamAM cAlyA gayA. dukALa pUro thatAM te badhA pAchA AvyA tyAre temaNe joyuM to magadhavALA sAdhuoe AcAramAM ghaNuM chUTachATa mUkI hatI. te temane pasaMda paDayuM nahi. bhadrabAhu pachI tapa karavAne nepAlamAM cAlyA gayA. ane Agama graMthe bhegA karavA maLelI samitimAM temaNe bhAga lIdhe nahi. dakSiNamAMthI pAchA AvelA sAdhuoe magadhavALAoe ekatrita karelA graM maMjUra rAkhyA nahi. Ama temanI vacce tIvra matabhedanuM mULa nakhAyuM. eTale saMbhUtivijayane ja akhaMDa jainasaMdhanA chellA AcArya mAnavA joIe. ane te kAraNe ja temanA mRtyunI ghaTanAne jaina itihAsamAM agatyanI mAnIne caMdraguptanA rAjyArohaNa sAthe joDI devAmAM AvI hoya ema bane. paraMtu mahAvIrano nirvANa samaya I. sa. pU. 467mAM mAnavAne bIjAM paNa kAraNo che. hemacaMdra sudhdhAM samagra jainaparaMparA bhadrabAhunuM mRtyu vAra pachI 170 varSe thayeluM mAne che. have je mahAvIranA nirvANanuM varSa I. sa. pU. 5ra7 laIe, te bhadrabAhanuM mRtyu I. sa. pU. 357mAM mAnavuM joIe. jenaparaMparA bhadrabAhune * te tathA temanI pachI AcAryapade AvanAra, saMbhUtivijayanA ziSya sthUlabhadra bane, 14 pUrva graMtho jANatA hatA. paNa sthUlabhadra chellAM cAra pUrva keI ne zIkhavI zake tema nahotuM. tethI digaMbare bhadrabAhune chellA kRtakevalI mAne che, jyAre zvetAMbare sthUlabhadrane mAne che.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUti 261 caMdraguptanA rAjyakALa sAthe nikaTa saMbaMdha mAne che. paraMtu caMdraguptane rAjyakALa I. sa. pU. 323-299nI vacce ja mUkI zakAya tema che. eTale e be vAte baMdha besatI AvatI nathI. have je I. sa. pU. 467 ne nirvANanuM varSa svIkArIe, te bhadrabAhunuM mRtyu I. sa. pU. 297mAM Thare - je caMdraguptanA rAjyakALa daramyAna AvIne UbhuM rahe. ahIM eka agatyanI dalIlane radiyo ApavAnuM rahe che. dIghanikAya (3-117) ane majhimanikAya (2- 243) mAM jaNAvyuM che ke, buddha zAna sAmagAmamAM hatA tyAre temane khabara manyA ke nAtaputra pAvAmAM maraNa pAmyo che ane tene saMgha phATaphUTathI chinnabhinna thaI javAnI aNI upara Avyo che. A ullekha pramANe te mahAvIra buddha pahelAM nirvANa pAmyA hovA joIe ane ApaNI gaNanA pramANe te buddha (I. sa. pU. 477)nI pachI mahAvIra (I. sa. pU. 467) nirvANa pAmavA joIe. paNa upara jaNAvelA ullekhe upara nIcenAM be kAraNothI vajUda mUkavA jevuM nathI. eka te e ke, e ullekhamAM mahAvIranA mRtyusthAna tarIke je pAvA jaNAvyuM che, te kasinAranI najIka zAnA dezamAM AveluM pAvA che. jyAre, jaina mahAvIranA mRtyusthAna tarIke je pAvA jaNAve che, te te bihAramAM giriyathI 3 mAIla dUra AveluM pAvApurI gAma che. uparAMta mahAvIranA mRtyu samaye jainasaMgha chinnabhinna thavAnI aNu upara AvyuM hatuM e kazo ja ullekha jaina graMthomAM maLato nathI. jainagraMze sAmAnya rIte potAnA saMdhamAM paDelI phATaphUTa chupAvavAne badale tenI kALajIpUrvaka noMdha letA mAluma paDe che. eTale nikAyanA lekhakoe bahu pachInA samayamAM judI judI sAMbhaLelI vAtano bhaLate ja chabaraDo vo hoya ema banI zake. bIjuM kAraNa e ke, bauddhagraMthomAM buddha sAthe rAjA biMbisAranuM -nAma vadhAre Ave che, jyAre, jainagraMthomAM mahAvIra sAthe biMbisAranA putra kuNika (ajAtazatru ) nuM nAma vadhu Ave che. uparAMta bauddhamAM
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 mahAvIrasvAmIne saMcamadhama magadhanI jUnI rAjadhAnI rAjagRha prAdhAnya bhogave che, jyAre jaina graMthamAM kuNikanI navI rAjadhAnI caMpA mukhya sthAna le che. e vastu ajAtazatrunA rAjyanA aMtabhAgane vadhu sUcita kare che, ke je vakhate buddha hayAta na hoya paNa mahAvIra hayAta hoya. pA. 167, lI. 5-13: e phakarAmAM tathA anya sthaLe (5-150-1; 187) je aDhAra pApakarmo athavA pApasthAnane ullekha che, te anukrame nIce pramANe che; sAmAnya rIte temane artha paNa nIce jaNAvyA pramANe ja levAya che : 1. hiMsA 2. jUTha 3. corI 4. abrahmacarya pa. parigraha 6. kedha 7. mAna 8. mAyA (kapaTa) 9. lobha 10. rAga 11. leSa 12. kaleza (kalaha) 13. abhyAkhyAna (kheTA AkSepa) 14. pazunya (cugalI karavI) 15. rati-arati (AnaMdathI matta thavuM ane zekathI khinna thaI javuM) 16. paraparivAda (bIjAnI niMdA) 18. mithyAdazanazalya. (kudeva, guru, ane kudharmane sAcA mAnI sevA) pA. 191 lI. 17: ahIM jaNAvela aMDaja, pitaja, uggaha ane pagUha e cAra pratibaMdhone badale kalpasUtramAM nIcenA cAra jaNAvyA che: anukULa ke pratikULa dravya (sacitta strI che ke acitta AbhUSaNa i0) saMbaMdhI, kSetra saMbaMdhI, kALa saMbaMdhI ane (krodha, mAna, rAga, dveSa Adi) bhAva saMbaMdhI. pA. 240, lI. 12 i: gautamanA kevaLajJAnanI hakIkata A pramANe che : pitA pratyene gautamane rAga dUra karavA bhagavAna mahAvIre temane potAnA nirvANanI rAtrIne Agale divase najIkanA gAmamAM devazarmA brAhmaNane upadeza ApavA mokalI dIdhA. pachI pAchalI rAte bhagavAna nirvANa pAmyA. pAchA pharatAM te samAcAra jANe gautama mahAzomAM magna thaI gayA ane te daramyAna temane te rAte ja kevaLajJAna prApta thayuM.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhi pU. lI. azuddha 3 20 kuzaLa chatAM kuzaLa hovA chatAM ane jaMbune ane te jaMbune 4 40 pATalIputra pATaliputra 33 20 kisa, saMkicca : kisasaMkicca 37 15 paNa kahI zakAya - pachI umere: (sthApti, cAvavya): amuka daSTibiMduthI vastune "nathI" ema paNa kahI zakAya ane pAchI avaktavya kahI zakAya 146 3 rada kare. 173 2 vagerethI ApeluM che. e nodha: pA. 44-7, 167, 191 ane 240 mATe upara pUrti jue.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________