Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ versant PEUR@@ B/20 AikI preraka vadhuIlaDI-A zrI jinayasAgara sUri A zrI hemacandrasAgara sUri For Personal & Private Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10) 12) 7) Ication International 1) 11) 4) c) For Personal & Private Use Only wald X 3)
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 2016. sAgarajI ma.sA. nA. jIvana sapharanA mAilasTona citra-paricaya 1) virATa... aoDa... adabhuta... vyaktitvano mahAsAgara eTale pU.AgamoddhAraka AnaMdasAgarasUri ma.sA. 2) madhyapradezanA zailanA semaliyA ane paMceDanA narezane pratibodhatA pU.sAgarajI ma. 3) pUjyazrInA AzIrvAdathI AMkhano aMdhApo, dUra thayo, koDha roga nAbUda thayo. 4) saMvata 194panA potAnA kuMvara hemacaMdrane viratinA paMtha mATe AzIrvAda ApatA. yamunAmAtA. 5) 6-6 mahinAnI sAta sAta Agama vAcanAdAtA pU.A. AnaMdasAgara sU.ma. 6) saMvata 1945nI phA.su. 3 nI pujA jhaverasAgarajI ma. pAse dIkSAnI vinaMtI karatA zrI zaMkarabhAi tathA zrI hemacaMdrakumAra. 7) saM. 1963 suratamAM prathamavAranA cAturmAsamAM AgamonI rakSA mATe citavana karatA pU. AnaMdasAgarajI ma. 8) pU. AnaMdasAgarajI mahArAjane AgamoddhAraka banavAnA AzIrvAda ApatA pU.jhaverasAgarajI ma. 9) saM. 1981mAM pU. sAgarajI ma.nI maMtrasAdhanA baLe ajImagaMjanA nagarazeThano putra. sarpadaMzathI mukta banyo. 10) madhvamohana mAlaviyAjIne zAstronA rahasyo samajAvatA pUjya sAgarajI mahArAja. 11) bhArata dezanA vikAsa mATe udhoga nahIM paNa udhama jarUrI che emathI gAMdhIjIne samajAvatA pU.sAgarajI mahArAja. 12) zrI hemacaMdrakumArane svapnamAM viratimALa paherAvatI zAsanadevI. 13) muMbai-lAlabAgamAM zikharajI tIrtha para baMdhAtA baMgalA sAme pratikAra karatA tathA saM. 1983mAM kezarIyAjI tIrtha para 20 varSe dhvajA pharakAvatA pU. sAgarajI ma. 14) pU. sAgarajI ma.nI pAlakhI surata zaheranI madhyamAM virAma pAmI tyAM ja agnisaMskAra thayo ne dedIpyamAna gurumaMdira 14 ArAdhanA ke namra sUcana isa grantha ke abhyAsa kA kArya pUrNa hote hI niyata samayAvadhi meM zIghra vApasa karane kI kRpA kareM. jisase anya vAcakagaNa isakA upayoga kara sakeM. banyuM. For Personal & Private Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Personal & Private Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zI jigirirIjI javI lAgaNI vyakivANa [g AMO RadhA ja je girirAja rAtrI je uneInI zItaLa chANaal 0 vAgapuricA thAyanAnI yojanA saphaLatAno vArtha, Jaily Faureano Internationa l e dila thI 8
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ vardhamAna jaina Agama maMdira (pAlitANA) Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only -
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ M jinAmAM caNA - preraka - Agama vizArada panyAsapravara pUjya gurUdeva zrI abhayasAgarajI ma.nA kRpApAtra tathA pU.A. zrI azokasAgarasUri ma. nA ziSya baMdhu-belaDI pU.A. zrI jinacandrasAgarasUrIzvarajI ma.sA. pU.A. zrI hemacandrasAgarasUrIzvarajI ma. ma.sA. * prakAzaka zrI ArAmoddhAraka pratiSThAna lain Eduale e Use
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzana : saM. 2057 * prathama AvRtti prati H 2000 * mUlya rUA. 108/ * prApti sthAna * zrI ArAmoddhAraka pratiSThAna bipInabhAi esa. zAha vANIyAvADa, mu. chANI, jI. vaDodarA. zailu enTaraprAijha 2,24, zAmazeTha sTrITa, trIje mALe, rUma naM. 19, chApI cAla, muMbai-400 002. rAkezabhAi Ara. zAha e-103, sukti phaleTasa, sonala cAra rastA, gurUkula roDa, amadAvAda. phona : 748 9091 mahezabhAi ema. mAraphatIyA 402, hirAmoti epArTa., meina roDa, nANAvaTa, surata. phona : 419 385 sumeru-navakAra-tIrtha po. miyAgAma, tA. karajaNa, jI. vaDodarA. - jaina AryatIrtha ayodhyApuram po. navAgAma, tA. valabhIpura, jI. bhAvanagara mudraka : rAjula ArTasa, muMbaI-400 077. phona : pa14 9863, 511 0056 For Personal & Private Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNa; eka jAjaramAna jIvanayAtrAne. himAlayanA kailAsa zikharane sara karavA Akhe AkhI jIdaMgI lAgI jAya. A zikharane sara kare te mahApuruSa. satata ane sakhata parizrama ane ciMtananA sahAre sahAre mahApuruSo uMcAie caDatAM AvatAM AkramaNo] upadravo khALe che. A je uMcAine sara karatAM, zikhara para paga mUkatAM jIMdagInI jIdaMgI vItI jAya e udgha yAtrAnuM varNana zuM sahelAithI thai jAya ema ! nahi ja, ane bhale kaparuM ? hoya karyA vaMgara rahevAya paNa kema ? jIvana yAtrAnI varNana-yAtrA paNa eka kaparuM caDANa. che mArA jevA kAyara manuja nuM kAma nahi chatAM paNa kalamanA laDakhaDAtAM kadame A nAnI zI varNana-yAtrA. je uMcAi najare caDI teTalI hAza thaze...hoMza maLaze. kyAreka kalama ane kALaju aTakI paDe eka ja kAraNosara, AmAM kyAMka kacAza che. ochAsa che. khera ! kacAsa rAkhavI e ja mArI draridratA che. AvI mahAyAtrAnA yAtrIono ApaNe tyAM koi toTo nathI. AvI mahAyAtrIonI paramparAnA pUjya puruSa eTale ja pU. AgamoddhAraka AcArya devazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma. AvA saghaLAya pUjyo taraphano AdarabhAva saMskAranuM ane jIvananuM agatyanuM aMga.... Aje zabdo paNa doDI Ave stuti mATe, Adara kAje...pArakAne vakhoDavA jAtane vakhANavA veDaphAyelA zabdo e to zabda bhrama, pArakAne vakhANavA jAtane vakhoDavA vaparAyelA zabdo e to zabda brahma. bhrama taraphathI brahma taraphanuM prayANa eja ApaNo Adara. AdaranI AdarathI zarUAta. itihAsamAM eka navuM pRSTha umerAyuM sahune sadA-smaraNIya rUpe, sadA AdaraNIya rUpe, sadA pUjanIya rUpe... eka sAgarajI hatAM... e sAgarajI zAsananA thayAM hatAM. www.galicirayong
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanano ane mAru zAsana'no nAda jIvanabhara hRdayanA khalamAM cUMTAyo, jIvananI nhAmAM gUMjyo... zAsanane eka jJAna saMpanna-AcAra samRddha mahAtmA maLyAM mahAtmAno prabhAva-pratibhAprazaMsA cotarapha pUranI jema pharI vaLI sAgarajI ma. eka mANasa na hatA eka saMsthA na hatI paNa saMsthAono samUha hato emA koi mIna mekha nathI. emanI eka eka kSaNa yugomAM vistarI hatI-vilasI hatI. sAgarajI ma. udAtta bhAvanAo ane ucca AcArono samuccaya che. Agama mahA-pradezanA sImADe ubho eka zastra sainika che. tatva-sAhityanA advitIya sarjaka che. jaina-zAsananI imAratano mobha che...mobho cho... AdarzonuM kendrasthAna che. samartha zAstrakAra che. zudhdha vyAkhyAnakAra che. sAgarajI ma. mAtra vartamAna kALanA nathI. emanA jIvanamAM bhUtakALanI bhavyatA pratibiMbAya che. emanA jIvanathI bhAvikALanI mahattA aMdAjAya che. | emaNe tIrthakaranI vANIne, AtmamAtranA e hitamanTone uccAravAno...japavAno... Agama paMthe cAlI ApaNe vikAsa krama nakkI karavAno, comera zAsanano vijaya vAvaTo pharakAvavAno. eka sAdhu tarIkeno, AcArya tarIkeno hakka sidhdha karyo keTalAya vilakSaNa-viziSTa-vaijJAnika Agama-padArtho vidvAna vargamAM phelAvyAM e koinAthI ajANa nathI. jaina zAsananA parama-pravacana manTone peDhI-darapeDhI mATe mUrtimaMta karyA. "jinabiMba jinAgama bhaviyaNa AdhArA." A paMkita ane jina-pravacananA samanvaya gAtAM Agama-maMdiro Ajeya sAgarajI ma. nI kRpAnA sAkSI che. zramaNa saMsthAnA saMyama dehamAM saMyama ane sidhdhAntanA joma pUryA. zrAvaka samudAyane samajadArI-vaphAdarIthI-javAbadArIthI vIryavaMta karyo. samAja zAsana ane sidhdhAntanuM eka paNa pAsuM emanAthI aspRzya For Personal & Private Use Only www.jameliorary.org
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI rahyuM. vinaya-viveka ane vikrama ahiMsA-saMyama ane tapa AjJA-Adara ane AcAra satya-samAdhAna ane samAdhi zradhdhA-sneha ane samarpaNa sidhdhAnta samAcAri ane saMskRti mAtra bhAvanA thaine nathI rahyAM paNa jIvanamAM purA utaryA Ama jotAM sAgarajI ma. eka alaukika AdhyAtmika vibhUti hatI evI anubhUti thayA vinA rahe nahi... A vibhUti 50 varSa pahelAM samAdhinA mahAmArge potAnA jIvananI saMpUrNa saphaLatAno sAkSAtkAra karAvI gai... zAsanane ja nahi Arya-saMskRtine paNa eka mahAsidhdhi maLI zAsananA sAgarajI suratanA sAgarajI-AgamanA sAgarajInA nAme. je AkhA dezamAM vicarI... emanA janamathI kapaDavaMja jAjaramAna banyuM... emanA vicaraNathI keTalAya pradezo pUjya thayAM. emanA padArpaNathI pAlitANAnI pAvanatAmAM-prasidhdhimAM vega maLyo. emanA mahAmRtyuthI surata eka samAdhi tIrtha banyuM. Apa caraNe hradayanA bhAvathI nAnI-zI stuti aMjali rUpe mUkI ama sahune kRtArtha thayAno bhAsa thayo... eka ja prArthanA ApazrI lakhIne lakhI A mastaka DhALI. -huM ApanAM jevo na thAuM to kAMi nahi. Apano to thAuM -sAgarajI na thAuM to kAMi nahi sAgarajIno to thAuM -Agamano pAragAmI na thAuM to kAMi nahi Agamano paricayagAmI to thAuM. ApanI varNana-yAtrAmAM ghaNA Daga mAMDI zakAya paNa vadhu lakhavAnuM mArUM gaju nahiM-bheju'ya nahi. vaMdanA ApanI samasta yAtrAnA caraNane.. A nAno so graMtha ApanI yAtrAne samarpaNa... je ApanA kRpA prasAdane ja AbhArI che... "iti apUrNam' Hembrary.org
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ KICINS 'agama ariso jovAtAM re ! lola hAthamAM bedAga assala ArasI hovA chatAM. potAnuM mukha ArasanA lIssA pattharamAM jovAnI ceSTA kare ene kevo kahevo ? * mukhanuM pratibiMba jeTaluM ArasI apanAvI zake teTaluM to Arasa haragIja na apanAvI zake. ATalI spaSTa vAta hovA chatAM keTalAka ArasInA badale Arasa pasaMda karatAM hoya che. emAM lAbhanI koi zakyatA nahi nukazAnano pAra nahi ! | ArasImAM pratibiMba jovAthI dAga, asvacchatA, mela dUra karI caherAne bedAga-susvaccha ane nirmala banAvI zakAya che. jyAre A zakti Arasa pAse nahi hovAthI e sAcuM pratibiMba batAvI zakato nathI ulaTAnuM bIjutrIju batAvI insAnane bhramaNAmAM nAMkhI de che. ane bhrAnta vyakti kyAre paNa satya-mArgane pAmI zakato nathI...ulajhAyA ja kare...murajhAyA ja kare. duniyAnA takhtA para AgamanI ArasI paNa che ane ArasanA TukaDA jevA bIjA graMtho paNa che...! e graMthone jotAM ema lAgI Ave ke jIvanI zivagati hAthavagI che...thoDA ja prayatna pahoMcI javAze...paNa hakIkatamAM e bhramamAtra hoya che emAM vAstavikatAnA darzana durlabha hoya che...vAstavikatAnA darzana karavA jyAre AgamanI ArasI tarapha draSTi nAkhIe tyAre zubhavIra vijayajInI paMkita kAne athaDAyA vinA rahetI nathI ke "Agama Ariso jovato re ! lola dUra dIThuM che zivapura ThANa...jo..." ane tyAre AtmAnA jomamAM vega vaLage che...ke oha ! zivapura ema kaMi "sastu bhADuM ne siddhapuranI yAtrA' nathI. hajI ghaNI DaDamajhala kApavAnI che. uTho...besI rahevAno A samaya nathI...Ave TANe mahAnizIthanI For Personal & Private Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ (FICIHS paMkita sAda de che. ujjamaha mA visIyaha taratama jogo imo dullaho ! AgamanI A ArasI para kyAreka saMjoganA viparIta samIrathI ajJAnanI dhULa caDhI jAya che. tyAre ene saMvAranAro koi baMko beTho thato ja hoya chellI traNa sadImAM evo baMko najare caDhato hoya to eka mAtra che...AgamoddhAraka pUjya AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma. / ghaNuM jAjvalyamAna prakAzyamAna ane preraka eozrInuM jIva-kavana che. AthIsto teozrInA kALadharmane pacAsa varSa pUrNa thatAM muMbai, surata amadAvAda, pAlitANAmAM pUjyazrInA jIvana-kAryane anulakSI vividha Ayojano thavA pAmyA... ghaNA badhA Ayojano thayA ane janAkarSaka ghaNI badhI pravRttio thavA pAmI jemAM pU. Agama dvArakazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma. no gaganagirI jyanAda anavarata guMjato rahyo. paraMtu A nimittane lai pAlitANAmAM camakelA Ayojano kaMika navI ja bhAta pADI gayA. vartamAna kALamAM sarvAdhika pU. sAdhu-sAdhvIjInI saMkhyA gharAvanAra virATa sAgara samudAyanA gacchAdhipatizrI sUryodayasAgarasUrIzvarajI ma.nA sAnnidhyamAM pU. sAgarajI ma. nA janma divasa nimitta tridivasIya Ayojana sunizcita thayuM. che tanusAra aSADha vada 13 nA roja 45 AgamanI atibhavya rathayAtrA nIkaLI emAM 45 Agamone bagIomAM padharAvI. AgamamaMdiranA vizALa paTAMgaNamAM padharAvavAmAM AvyA. A rathayAtrAmAM pAlitANAmAM birAjamAna tamAma pUjyazrI (sattara sUridevAdi) padhAryA. aSADha vadI 14 nA divase 45 AgamonI aSTaprakArI pUjAnuM Ayojana khUba ja rasALa rahyuM. ane aSADha vadI amAsanA roja guNAnuvAda sabhAmAM pUjya gacchAdhipati zrI For Personal & Private Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ (FICING sUryodayasAgarasUri ma.nA sumadhurakaMThe maMgalAcaraNa bAda padhArelA pUjya adhyAtmayogI AcAryadeva zrImadvijaya kalApUrNasUrI ma. Adi tamAma pUjyazrIoe pUjya sAgarajI ma. nA jIvana-viSe suNyA-aNasuNyA aneka prasaMgo ane guNo para pravacana AdaryA...sabhAmAM janatAno dhasAro eTalo badho ke vizALa paTAMgaNa sAMkaDuM paDyuM. traNa kalAka cAlelI sabhAno samaya ocho paDavAthI bapore pharI sabhA rAkhavI paDI eno paNa samaya ocho paDatAM bIje divase savAre paNa guNAnuvAda sabhA AyojavI paDI.' Ama A tridivasIya Ayojana to pUrNatAne varyuM paraMtu kharekharuM Ayojana to bhAdaravA vada 1 thI zaru thayuM hatuM. pUjya sAgarajI ma. AgamonA vAstavamAM uddhAraka hovAthI AgamanI jANakArI maLe tevuM kaMika thavuM joie. A vicAra AvatAM eka suMdara yojanA ghaDAi. ke paMdara divasamAM 45 Agamano saMkSipta paricaya karAvavAmAM Ave ane e paNa pAlitANAmAM birAjamAna tamAma pUjyazrIonA varada mukhe ! A mATe pannArupA dharmazALAmAM etihAsika ane bhavyatA bharapura comAsuM karAvanAra jhaverI pravINacaMdra ratanacaMdra rAjA parivAranA himAMzubhAie pAlitANAmAM birAjamAna tamAma pUjyazrIone niyata karelA divase niyata karelA AgamanI saMkSipta paricaya vAcanAdAna karavA vinaMti karI.. ane A comAsAnI sauthI moTI upalabdhi hatI sarvasamudAyo vaccenI ekAtmatA. ethI lagabhaga tamAma pUjyazrIoe saharSa saMmati-pradAna karyuM. paricayavAcanAnuM sthaLa zrI pannArupA dharmazALA hatI AthI enA vizALa pravacana holane pUjya vaDilabaMdhu A. zrI jinacandrasAgarasUrijI tathA muni zrI pUrNacandrasAgarajInA mArgadarzana anusAra zaNagAravAmAM Avyo hato. mukhya pATa para kamalAkAra siMhAsana vacce paMcadhAtumaya paMcamagaNadhara zrI sudharmAsvAminI pratimA birAjamAna karavAmAM AvI hatI. barAbara enI TORS -Vee Use om janelibrary.org
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ (FICINS nIce jeozrInI smRtinimitta A Ayojana thayuM hatuM evA pUjya parama AgamoddhAraka sUrIzvarajI ma. nuM telacitra sthApita karAyuM hatuM. enI DAbI-jamaNI bAjU zaNagArelI sIDIo upara pavitra 45 Agama padharAvAmAM AvyA. ane e maMDapanA uparanA bhAge 45 Agamono paricaya | ApanArA 3 phuTa X rI phuTanA 4pa citro rajU karavAmAM AvelA. DAbI bAjU siddhagirirAja zrI AdinAtha prabhunI pratikRti tathA jamaNI bAjU AgamavizArada paMnyAsapravara pUjya gurudeva zrI abhayasAgarajI ma. nI pratikRti lagAvavAmAM AvI hatI. - A Agama-paricaya-vAcanA bahumAna ane AdarabhAva pUrvaka thAya e mATe evI rIta ajamAvI hatI ke Aje je Agamano paricaya ApavAmAM Ave e vahorAvavAnI uchAmaNI AgaLA divase bolAvavAmAM AvatI. uchAmaNI bolanAra bhAgyazALI AgalA divase sAMje e Agamane vAjate gAjate potAne tyAM lai jatAM...sAthe AvanAra bhAgyazALIone prabhAvanA karatAM. vaLI rAtrijago karatAM tyAM paNa prabhAvanA karatAM. kyAMka to Agamane padharAvavAnI jagyAne eTalI sarasa zaNagAravAmAM AvatI khAsa e mATe darzana karavA ArAdhakono samudAya ubharAto. bIje divase savAre vaLI vAjate gAjate maMDapamAM AvatA ane sonA-rUpAnI mudrA caDhAvI sonA rupAnA phUlathI vadhAvI pUjya gurudevazrIne Agama vahorAvatAM. pachI iriyAvahI karI te AgamanI ArAdhanA mATe kAusagga karavAmAM Avato bAda 'pavayaNa zruta siddhAMtathI' duho traNa vAra bolI traNa khamAsamaNA devAtAM. te pachI guruvandana thatuM bAda je Agamano paricaya thavAno hoya te AgamanA mUla sUtrano thoDo aMza pU. AcAryadeva zrI navaratnasAgarasUri ma. pharamAvatA e pachI e AgamanI bhUmikA ane paricaya ApanAra pUjyazrIno paricaya karAvavAnuM saubhAgya mane sopaDeluM ne te pachI paricaya vAcanA zarU thatI...vacamAM jyAre paNa samaya maLato tyAre comAsuM karavA AvelI bAlikAo 'jinAgama zaraNaM mama" nI dhUna macAvatI Akho janasamudAya e dhUnamAM sAthe For Personal & Private Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ KICINS bhaLI jato tyAre vAtAvaraNa ghaNuM ja AhlAdaka lAgatuM hatuM. bhAdaravA vada 1 thI A vAcanAno zubhAraMbha evI adbhuta chaTAthI thayo ke aneka pUjya sUridevo ane pacAsathI vadhu pUjya zramaNabhagavaMto tathA 500 thI vadhu pUjya zramaNI bhagavatIjIo padhAratAM ahIMnA vAtsalyamaya vAtAvaraNamAM tapAgaccha-acalagaccha-traNa thoya-cAra thoya-ekatithi ke betithinA koipaNa jAtanA bheda visarAi gayA hatAM ! zrAvaka-zrAvikAnI saMkhyA paNa eTalI badhI vadhI gai ke pannArupA dharmazALAno vizALa hola saMkIrNa paDyo. rAjA parivAre enI sAthe bIjo maMDapa baMdhAvI zravaNa suvidhAne akhaMDa rAkhI hatI. pavitra evA Agama-zravaNanuM pavitra kArya evI ja pavitra maryAdAnusAra thavuM joie evI preraNA thatAM dareka vAcanAnuM zravaNa bhAio ane bahenoe mAthuM DhAMkIne ja karyuM hatuM. rAjA parivAra taraphathI A mATe spezyala TopInI vyavasthA paNa karavAmAM AvI hatI. khuda himAMzubhAi rAjAe AkhI vAcanA pAghaDI, khesa-dhotiyAmAM pUrvakAlIna mahardhika zreSThInI adAmAM zravaNa karIne AkarSaka AlaMbana puruM pADyuM hatuM. eka eka divasa vItato gayo ane zrotAonI bhIDa vadhatI cAlI...mAtra zrAvaNa ja nahi cAre bAjU vAcanAmAM AvatA padArtho noTaDAuna paNa thatAM cAlyA...eka eka Agama-upara zrotAo ApharIna pokAratA gayA ke, oha ! ApaNane maLelA Agamo AvA adbhuta che...ATalA badhA viSayonI AmAM chaNAvaTa che ? vAha ! prabhuvIranI sarvajJatA keTalI badhI yathArtha bhAse che. vizvano evo eka viSaya nahi hoya jemAM jinazAsane mAtra DokiyuM ja nahi paNa avagAhaNa na karyuM hoya ! kharekhara dhanya A kSaNo. dhanya amArA ahobhAgya ! dhanya A AyojananuM nimitta bananArA svargIya For Personal & Private Use Only www.jaimembrary.org
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ KICINS sUrideva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma. ane dhanya A Ayojana karanArA pUjyazrIo...have vAcanAnA chellA divaso cAlI rahyA hatAM... sahunA manamAM kheda varatAto hato ke kyAM maLaze AvA pharIthI divaso ! divaso bhale nA maLe paNa A divasanuM saMbhAraNuM ane A vAcanAne vAgoLavAno avasara to maLe to ya ghaNuM sAruM...ane eka yojanA prastuta karavAmAM AvI ke A sattara divasamAM je 45 AgamonI vAcanA thai enA khAsa muddAonuM eka pustaka prakAzita thAya...aMdAjita kharcano esTImenTa kADhI jAhera karavAmAM AvyuM ke 108 rUpiyAmAM eka pustaka. jenI jeTalI bhAvanA hoya te bolo. ane sau prathama rAjA parivAre sArAmAM sArI udAratA dAkhavI emanI pAchaLa anya bhAvikoe paNa utsAhathI audArya dAkhavyuM ane kalpanAtIta saMkhyAmAM pustako lakhAyA... have mahattvanI vAta e banI ke A yojanA bahu pAchaLathI sUjhI ethI koie paNa pustaka prakAzananA lakSyathI to vAcanA utArelI ja nahi...eTale chelle e jAherAta karavAmAM AvI ke je pUjyazrIe vAcanA pharamAvI teo svayaM potAnA taraphathI potAnI vAcanAnuM lakhANa mokalI Ape...A lakhANa meLavavAmAM khUba ja vilaMba thavA pAmyo chatAM khedanI vAta e che ke dareka pUjyazrIonA lakhANa prApta thai zakyA nathI. je pUjyazrIoe lakhANa ApyuM e to akSarazaH e ja rIte mudrita karAvyuM che paraMtu jeozrInuM lakhANa upalabdha nathI thai zakayuM e mATe amAre ghaNI mahenata levI paDI che. jyAMthI jyAMthI upalabdha thai zake tyAMthI tyAMthI lakhANa meLavavA koziSa karI emAM mArA praziSya zrI AgamacandrasAgarajInI noMdha, pUjya AgamoddhArakazrInA samudAyavartinI sAdhvI zrI vidvatAzrIjI ma., sAdhvI zrI zIlavarSAzrIjI ma. tathA pUjya AcAryadeva zrI kalApUrNasUri ma. nA samudAyavartinI sAdhvI zrI dinamaNizrIjI ma., sAdhvI zrI cittaprasannAzrIjI ma. nI vAcanA-noMdha amane ghaNI madadagAra rahI. e badala uparokta pAMceya puNyAtmAono hArdika-AbhAra... For Personal & Private Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ (FICING keTalIka vAcanAonA avataraNa bilakula ja maLI zakyA nathI tyAM meM ja saMkSiptamAM muddAo avatarita karI A pustakamAM prastuta karyA che. ahIM evI apekSA bilakula sthAna nahi pAmI zake ke Agamono paricaya vistArathI maLe ! kemake be kalAkamAM traNeka Agamono paricaya karAvavAnI sthiti hatI. eTale emAM jeTaluM zakya banyuM eTaluM ja prakAzita karavA baDabhAgI banI zakyA chIe... Agama-vAcanAnA A pustakanA ulajhanabharyA prakAzana kAryamAM AtmIya suvineya muni zrI virAmacandrasAgarajInI sUjha-bUjha ane kuneha te sivAya suvineya-pravaro muni zrI meghacandrasAgarajI, muni zrI apUrvacandrasAgarajI, muni zrI pAcandrasAgarajI, muni zrI AnaMdacandrasAgarajI Adino sahayoga ghaNo sahakArI banyo che. enI noMdhacUka asahanIya che. pustaka-prakAzanamAM audArya dAkhavanArA bhAgyazALIo ane enI vyavasthAmAM sahayogI suzrAvaka zrI bharatabhAi goregAma muMbaivALA tathA mudraNakAryamAM kaMTALo lAvyA sivAya prasannavadane vAraMvAranA sUcano anusAra kAma karI ApanAra rAjulaArTasanA mAlika kIrtibhAino sahayoga paNa visArI zakAya evo nathI. pustaka-prakAzanamAM atheti javAbadArImAM jinAjJA-viruddha kei paNa kArya thavA pAmyuM hoya te badala micchAmi-dukkaDam... hemacandrasAgara For Personal & Private Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ khA/mano AdaE ja ApaNo khAdhA ''mAna'nAyare tenuM'' : zAstrakAra mahArAjA sUcavI gayA ke saMsAramAM je je mato pApa-puNya ane mokSane mAnanArA che, te tamAma mato traNa tattvomAM to samAna ja mAnyatA dharAve che. te kyA traNa tattvo ? deva, guru ane dharma, koi paNa Astika matavALAo deva, guru ke dharma e traNa tattvone mAnavAmAM AnAkAnI karatAM nathI. ene aMge nakAratA nathI arthAtu 'te traNane na mAnavA' tevo koipaNa Astikano avAja nathI. vastusthiti jo Ama che to pachI bheda kyA paDe che ? to samajo ke svarUpamAM. hari 'deva mAnavA' te vAtamAM dareka Astikadarzanano eka mata che. guru mATe paNa tema ja ane dharma mATe paNa tema ja. potAne adharmI kahevaDAvavA koi taiyAra nathI. paraMtu te dareka potAne je deva, guru ane dharmane mAnavAvALA tarIke oLakhAve che te mAtra nAmathI ja, svarUpathI nahi. kAraNa ke koi paramezvaranuM kevuM svarUpa mAne che ane koi kevuM ! AcArya mahArAja zrIharibhadrasUrijI kahe che ke 'vaDutvAtparIkSAvatAra:' arthAt ghaNAM hoya tyAM parIkSAno prasaMga che. devadattane jo eka ja chokaro hoya to moTA-nAnAno vibhAga kyAMthI hoya ? ema ja deva paNa jo eka ja hota to parIkSAno avakAza na hota. paNa mata bahu tethI te deva bahu che ane tethI deva bAbata parIkSAno avakAza che. che A parIkSA kevI rIte karavI ? jainetaro bhotika saMbaMdhe dhana-strI-mAla vigere Ape che tethI deva mAne che. jeno AtmAne avicala pada pamADavAnuM sAdhana jeoe amalamAM mUkyuM ane batAvyuM, tene aMge deva mAne che. gRhIliMge anyaliMga For Personal & Pryale Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa siddha thanArA hoya che, chatAM tIrthaMkara mahArAja gharamAM kema bhAvanA bhAvIne siddha thatA nathI ? (aa bhUtakALa, vartamAnakALe ke bhaviSyakALa tIrthakaro gRhI ke anyaliMge siddha thatA nathI. kAraNa ke je mArga temaNe dekhADavo che te mArgano potAne amala karavo che. jo teo gRhIliMga rahe to sAdhu mArganuM draSTAMta bIjAne puruM pADI zake nahi. para AcArya mahArAja zrI haribhadrasUrijI jaNAve che ke upasarga tyAgAdi karIne paNa jo karmano ja kSaya karavAno che to jenA AtmAmAM ghaNI zakti che evA tIrthakaro gRhavAse rahIne paNa karmono mAtra bhAvanAthI kSaya karI de chatAM teo cAritra kema le che ? tyAre samajo ke-tIrthakaro potAne mATe dIkSA letA nathI, tyAga karatA nathI, jagatane mATe dIkSA le che, tyAga kare che. huM jagatane A mArge doruM e pUrvanI utkaTa bhAvanAnA baLe emane cAritra levuM ja paDe. AthI ja dareka tIrthakarane pAMca kalyANaka nakkI. jo tIrthakaro gRhI ke anyaliMge kevaLajJAnane pAme, to dIkSA kalyANaka kyAM rahyuM ? tyAre kaho ke jagatane kevalajJAna prApta karavAno rasto batAvavA mATe, jagatane kevaLajJAna-prAptinA paMthe pravartAvavAne mATe bhagavaMtane cAritra levuM paDe. AcArya mahArAja zrI haribhadrasUrijI mahArAje e mATe ja kahevuM paDyuM ke i vratanA vibhAga tarIke tIrthapatione upasthApanIya Adi hoya ja nahi. tyAre tIrthakarone vratone mATe kema ? zAsananI pravRtti mATe upasthApanIyanuM jinazAsanamAM niyamitapaNuM hovAthI tIrthaMkaro sAmAyika uccare che, tenI sAthe ja vato hoya che mATe ja zAstrakAra 'vratAni vidhivat0' kahe che. jagatane zamasukha ApavAne mATe pravRtti che. tethI ja tIrthakaro tyAga kare che. A rIte dharmamAM paNa che. anya darzanIone bhotika sAdhanone sudhAranAro dharma mAnavAno ane jainone AtmIya sAdhanane sudhAranAro dharma mAnavAno. koipaNa matavALAne paramezvara vartamAnamAM pratyakSa nathI. krizciyanoe isune dekhyo nathI, boddhoe buddhane dekhyo nathI, muslimoe mahaMmadane dekhyo nathI, vaiSNavoe viSNune dekhyo nathI. tyAre samajo ke teo potAnA zAstrane AdhAre ja potapotAnA devane mAne che. AthI nakkI thayuM ke devane oLakhavAnI jaDa jo koI hoya to te zAstro. mahAvIra sarvajJa thayA. indroe pUjya vigere ApaNe dekhyuM ? nahi. tyAre e badhuM zene AdhAre mAnIe chIe ? zAstrane AdhAre. tevI ja rIte AvuM ane Ama AcAra pALe te guru kahyA, te vAta mAnyA sivAya koi gurumAM te gurutAnuM svarUpa dekhyuM ? tevI ja rIte ame dharma karyo, ema kahyuM paNa te dekhyo ? nahi. tyAre zAthI mAnyuM ? tyAre kaho ke te darekane mAnavA koi paNa AdhAra hoya to te zAstra ja che. mATe ja zAstrakAra ahiM kahe che ke 'mAnamAyare tenuM'. paNa dhyAnamAM rAkhajo ke prajA karatAM jAsuso ghaNI ja vaphAdArI dekhADe. For Personal & Private Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNa prajAne pakaDAi javAno bhaya nathI, jAsusane pakaDAi javAno bhaya che. | mohanI AdhInatAmAM gUMcavAyelo manuSya, jyAM pogalika icchAvALo hoya tyAM eTalo badho 'te nahi maLe to ?' evo bhaya dharAve che. e eTalo badho paugalika padArthone meLavavA taiyAra rahe. paNa ethI AtmAne mATe zuM ? to mATe kahyuM ke-attane phiyavasthiLo- manuSya, AtmAnA hitanI buddhivALo hovo joie. je sAdhune AtmAnA hitanI icchAe Agamano Adara karavo che tene to daheruM pAse hoya chatAM jo varasAda varasato hoya to ciMtave ke bhagavAnanI AjJA nathI, AthI dere na jAya. tyAre kaho, darzana karavA ja joie kharuM ne ? jAya tyAre to ArAdhaka, paNa na jAya to paNa ArAdhake kharo ne ? zAthI ? zAstranA AdhAre varte che tethI. AgamanuM AlaMbana AgaLa karIne tIrthakara ke gurunI kAraNavazAt sevA na kare to paNa te deva ane gurune mAnanAro ja che. paNa kyAre ? Agamane AgaLa karIne. Agama 'nA' kahe tyAre na Acare. Agama 'nA' na kahetuM hoya tyAM to deva guru ane dharmane Acare ja. deva, guru ane dharmamAM bahumAnanI manamAM zreSThatA na hoya to te kAmanuM nathI. Agamano Adara karavAvALo ja kharekhara te tatvatrayIne sevavAvALo gaNAya. Do A vAta dhyAnamAM lezo tyAre samajAze ke- 'e 3||g pE hatA ?' vastu yathArtha che. A AtmAne doranAra koNa ? Agama. 'na hRti no niHIFTno' jo jinAgama na hota to amAruM zuM thAta ? AthI spaSTa che ke-deva ane gurunI tAtvika vANI. oLakhANa ApanAra Agama ja che. dharmane paNa teja oLakhAve. AvI AgamanI mahattA samajazo tyAre khyAlamAM Avaze ke tIrthakara mahArAjAoe sthApelA gaNadhara bhagavaMtoe karela dvAdazAMgInI racanA vakhate devatAe vAsakSepa karyo te paNa AgamanI mahattAne aMgeja. te vakhate sAmAnya kevalIo paNa gaNadhara bhagavaMtanI pAchaLa bese. kema ? AzAtanA nahi ? nahi ja. kAraNa ke kevalajJAna karatAM Agama utkRSTa che. kevalImAM rahela kevalajJAnanA AdhAre koi svarUpa ApaNAthI jANI zakAtuM nathI. kevalI paNa bole tyAre ja tattvatrayInuM svarUpa jaNAya ne ? kevalInA kevalajJAnathI chavasthone tattvatrayInuM svarUpa jaNAya ? nahIM ja. paNa A vAta khyAlamAM lezuM tyAre samajAze ke zAstrakAra, badhA jJAnomAM zrutajJAnanI mahattA kema jaNAve che ? zAsananI apekSAe. kevalajJAna karatAM upakAranI draSTie zrutajJAnanI mahattA che. jema jaMgalamAM hIrA karatAM loTI pANInI mahattA che kAraNa ke tyAM jIvane TakAvanAra hIro nathI paNa pANI che. kevalajJAna hIrA jevuM, chatAM zAsanane TakAvavA to zrutajJAna ja, pANInI loTInuM kAma kare che. ethI ja ki sAmAnya kevalIo gaNadhara bhagavaMtanI pAchaLa bese che. zrutajJAnanI AvI mahattA che. eTale ja zAstrakArane kahevuM paDyuM ke- 'hA manANI' ityAdi AthI ja je For Personal & Private Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaviko Agamane ArAdhe che te deva, guru ane dharmane ArAdhavAvALA ja che. je bhavikonuM AgamanAM vacano upara lakSa che, te bhavika tevI pravRttimAM na hoya to paNa zubhapravRttinuM ja phaLa meLave che. tIrthaMkara mahArAja zrI caturvidha saMghane zene aMge namaskAra kare che ? dvAdazAMgIzrutano AdhAra saMgha che mATe namaskAra kare che. tIrthapravRtti konI gaNAi ? dvAdazAMgI racAi tenI. mahAvIradevane 2 juvAlukAne kinAre kevaLajJAna thayuM tyArathI tIrtha pravRtti gaNAi ? nahi. kema ? zrutajJAna ane zrutavAno abhAva hato. tIrthano cheDo paNa kyAre ? zrutajJAnanA aMtamAM, zAsananI Adi, madhya ane aMta zrutajJAna sAthe ja saMkaLAyela che. AvA tAraka Agamane aMge Adara na hoya to mULa vastune samajyA nathI ema kahevuM paDe. A bAre mahinAnA badhA parvomAM koipaNa parva darzananAmathI ke cAritranAmathI che ? nahi. jyAre jJAnanA nAmathI 'jJAnapaMcamI' che. jJAnapaMcamI je jJAna aMge ArAdhAya che te jJAnane avadhi, mana:paryava ke kevalajJAna sAthe saMbaMdha nathI, zrutajJAna sAthe ja saMbaMdha che. 3 aticAramAM jJAnanA aticAra ATha. aticAramAM zuM ? te aticAro mati-avadhi-manaH paryavanA aticAra AlovavA mATe che ? nA. vinayanuM nirupaNa paNa kone mATe ? e zrutane mATe ja ne ? upadhAna paNa kone mATe ? zruta ArAdhanA mATe ja ne ? vyaMjana, artha, tadubhaya e paNa zrutane ja mATe ne ? chatAM bolo cho zuM ? 'jJAnAcAra !" kema ? tamAre to 'zrutAcAra" kahevuM joie ! kema te pramANe bolatA nathI ? eTalo ja mATe ke jJAna e ja zrata ane zruta e ja jJAna levAnuM che. mati vigere jJAno to temAM upalakSaNathI samajavAnAM che. chematijJAna, samyakatra thatI vakhate ajJAnarupa hoya ane sabhyatva thayA pachI zuddha thatuM hoya tevuM nathI, avadhi Adi paNa ema ja, tyAre evuM to eka zruta ja ! ke je samyakatva pUrve azuddha hoya, ane samyakatva pachI zuddha thAya. - 'sacavarzanazuddha' Adi kahela che, tyAM paNa 'jJAnAvAra' kahela che, ane te jJAnAcAramAM paNa mati-avadhi-manaH paryava ke kevalajJAnamAMnuM eke ya jaya nahi. phakta zrutajJAna ja levAnuM che. ( zAsananI Adi, madhya ane aMte paNa rahenAruM hoya to te zrutajJAna ja che. mATe jeo AtmAnA hitane icchanArA hoya teoe Agama tarapha ja Adara karavAnA jarUra, jeo e pramANe samajI Agamano Adara karaze te kalyANa maMgalikanI mALA pAmIne uttarottara mokSa-sukhane pAmaze. sarva manamAnya[0 || - pUjya AgamoddhAraka AcArya mahArAjazrIe saM. 2002 vaizAkha sudi 11 zanivAre AgamoddhAraka saMsthAnA sthApana prasaMge - AgamanI mahattA viSe Apela vidvattApUrNa pravacana For Personal & Private Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ / zrI vardhamAna jaina tAmrapatra Agama maMdira gopIpurA, surata. Saddles rational Persian Use We l ary.org
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAMgama vAkala praNavIya vanaspatikAra apakAya. tiupAya masakAya A AcArAMga sUtramAM jIvanazuddhinA starane UMcuM lAvavA mATeno mArga batAvyo che. te mATe khAsa jarUrI che dareka jIvo sAthe AtmIyabhAva Ubho karavo to ane te mATe che prakAranA jIvonI jayaNA karavA dvArA AcAranI zuddhi zI rIte karavI ? tenI samajUti A sUtra Ape che. A Agama upara Aje 40,529 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. For Personal & Private Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNavAna guruvaranI guNa-gAna-gaMgA TI saM. 2056 aSADha vadI OTii nA roja / (pU. sAgarajI ma. nI 50mI puNyatithi nimitta). pAlitANA svAdhyAya maMdiranA prAMgaNamAM jyAre aneka pUjyazrIoe guru-guNa-gAnanI gaMgA vahAvI... Agama-maMdira prAMgaNa aSADha vada-30 31-7-2000, somavAra pU.A. zrI sAgarAnaMdasUrijInA guNAnuvAda pUjya A. zrI suryodayasAgarasUrijI : game teTalI gALo ke pattharano varasAda varase paNa pU. sAgarajInI a dhIratA ane vIratA gajabanI. emanuM rUMvADuMya na pharake. zaMkhezvaramAM abhaya( sAgarajInI dIkSA vakhate ame najare joyuM. oTalA para svasthatApUrvaka beThelA e pUjyazrI Aje paNa mane yAda Ave che. AcArya pada pachI paNa teo potAnA mATe AcArya AnaMdasAgarasUrijI hotA lakhatA. koraNamAM kahetAH vyavahAra khAtara AcAryapadavI levI paDI, paNa kharekhara mArAmAM pAtratA nathI. mAtra be ja Agama maMdiramAM (pAlItANAsurata) AcArya AnaMdasAgara ema lakheluM che. e paNa bhAvinA itihAsakAro bhUla na kare mATe. o pU. sAgarajI mAM sAgara jeTalA guNo hatA. bolanAra ghaNA che, samaya sImita che, mATe mAruM vaktavya ahIM ja purNa karuM chuM. - pUjya A. jagavallabhasUrijI nA ziSya pU. munizrI darzanavallabhavijayajI: Aga lagI AkAzameM, jara-jara paDe aMgAra | yaha zAsana na hotA agara, jala maratA saMsAra || sAgarane camacIthI na ulecI zakAya. pU. sAgarajInA guNAnuvAda karanAra huM koNa ? na joyA che, na jANyA che, paNa emanI kRtie emane International Fum Personal & Private Use Only www.jainelibrary
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ amara banAvyA che. teo bhale vidyamAna nathI paNa teonI pratikRti ane kRti vidyamAna che. AgamanI suMdara paraMparA calAvanAra pUjyazrI hatA. jenA vinA jIvavAnI gama na paDe te Agama che. pratikRti suMdara paraMparA calAvanAra pUjyazrI hatA. jenA vinA jIvavAnI gama na paDe te Agama che. pratikRti kadAca vilIna thai jaze, paNa Agama maMdira rUpI A kRti kyAM jaze? emanA guNagAna karIne uThI jaie te karatAM ekAda guNa grahaNa karIe, ame Agamano abhyAsa karIe, tame zravaNa karo te sAcI bhAvAMjali kahevAze. .pU. bAla munizrI AgamasAgarajI: sAre loga jAnate haiM ki yaha tasvIra kinakI hai ? (thoDuMka bolatAM aTakI gayA, to paNa loko khuza thai gayA.) pU. AcArya yazovijayajI pU. sAgarajI jJAnano samudra hatA ja, dhyAnano paNa samudra hatA. darzanano lAbha nathI maLyo, paNa tasvIramAM dhyAnastha mudrA jotAM jhUkI gayelo. varUpa ramaNatAnI anubhUti dekhAi. dazavaikAlikano eka zloka che : NANamegagga citto a Thioa ThAvai prN| suyANi ahijjittA, rao sua-samAhia || jJAnane varupa-ramaNatAmAM badalavAnuM kArya temaNe karI batAvyuM. TImavarka mATe virATa kArya kahevAya tevuM kArya ekalA hAthe zI rIte karI zakyA haze ? lAge che : dhyAnanI pRSTha bhUmi para prabhunA jJAnane avatarita karyuM hatuM. dhyAna vinA prabhunuM jJAna jhIlI nathI zakAtuM. jJAnavimalasUrijIe AnaMdaghanajI para stabaka lakhavAnuM nakkI karyuM, paNa lAgyuM vivecanA jAmatI nathI. tarata ja samajAyuM: AnaMdaghanajInI prasAdI ? dhyAna vinA nahi samajAya. suratamAM sUrajamaMDana pArzvanAthanuM cha mahinA dhyAna karyuM. For Personal & Private Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ prArthanA karIH prabhu ! tuM mane baLa Apa. pachI emaNe kalama calAvI. Aje paNa e Tabo vidyamAna che. | Ane kahevAya jJAna mATenI pRSThabhUmikArUpa dhyAna ! che llA samaye 15-15 divasa sudhI dhyAnAvasthAmAM rahelA, te to khyAla che, paNa emanuM AkhuM jIvana dhyAnamaya hatuM eno khyAla che ? Aje to jJAna-dhyAnanI paraMparA vilIna banavA AvI che. pU. jJAnavimalasUrijI kahe che : vIMjhe che zuddha muja cetanA..." mahAvidehamAM bhale jai na zakAya, paNa videha avasthA pAmIne ahIM ja ApaNI aMdara mahAvideha pragaTa karI zakAya. bhaktinagarI e ja puMDarIkiNInagarI. mAro sAhibo Atmadeva te ja sImaMdharasvAmI che. AvuM pUjya sAgarajIe prekTIkala banAveluM. roja jJAna-dhyAnamAM DUbIne ja emane sAcI aMjali ApI zakAya. pU. dhuraMdharavijayajI ma. pU. kalApUrNasUrijInA pratinidhi tarIke pUjya gaNi zrI pUrNacandravijayajI tathA pUjya gaNi zrI municandravijayajI banne pAMca-pAMca miniTa bolaze. - pU. gaNizrI pUrNacandravijayajI : maMtra-mUrti-Agama e utkRSTa sAdhanA paddhati che. maMtra-mUrti-Agama dvArA prabhunuM bhAvamilana karI zakIe. (pU.A. zrI kalApUrNasUrIzvarajI ma. padhAratAM vaktavya adhUruM rahyuM.) pUjya AcArya zrI vijayakalApUrNasUrijI H *zAsananAyaka bhagavAna mahAvIradevanA anugrahathI tIrthanI sthApanA thai che tyArathI gaNadharothI laIne Aja sudhI paraMparA maLI che, temAMnA ekeka mahApuruSone yAda karatAM ApaNe pavitra banI zakIe. bhagavAnanI jema gurune yAda karavAthI paNa pavitra banI zakAya. zAstra kahe che : 'guru-vahuHIo moglo !' Hon International sonal & Private Use One
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanamAM guru bahumAna jAge e ja mokSa. ATha karmono kSaya thaine mokSa thaze, tyAre tyAranI vAta. e pahelA Avo mokSa pragaTAvavAno che. gurune bhagavAna tarIke jovAnA che. bhagavAnane oLakhAvanAra bhagavAnathI paNa caDI jAya. guru na hota to bhagavAna kyAMthI jANI zakAta ? | guru bahumAnathI mokSa zI rIte ? mokSa to karmakSayathI thAya ? karmakSayathI thato mokSa guru-bahumAnathI ja maLaze mATe ja guru bahumAnane ja mokSa kahyo che. ATalI vAta jANyA pachI guru pratye apAra bahumAna utpanna thavuM joie. guru-bhaktinA prabhAvathI ApaNo AtmA bhagavAna sAthe joDAi jAya che. //// je bhagavAna pratimAmAM che, te ja bhagavAna gurumAM paNa che. na hoya ema bane ja zI rIte ? munirAjanA mAnasamAM haMsanI jema siddho ramI rahyA hoya che. | siddho siddhazilAmAM bhale rahyA, paNa muni jyAre dhyAna dhare tyAre temanA hRdayamAM padhAre ja.. 0 hamaNAM Agama-maMdiranA darzana karatAM pU. sAgarajInA darzana nathI thatA ? hRdayamAM Agamo kotarAi jAya pachI divAla para kotaravAnI zI jarUra ? ema tamane thatuM haze, paNa je AgamanA sparzathI loDhA jevo mAro AtmA suvarNa jevo banyo tenuM darzana bIjA paNa zA mATe na kare ? Agamo kotarAvavA pAchaLa pUjyazrInI AvI bhAvanA hatI.. * kalikAlamAM be ja bhagavAna che. jinAgama : bolatA bhagavAna. jinamUrti H mauna bhagavAna. Agama para jeTalo Adara vadhaze te pramANamAM bhagavAna maLaze. je Agamone TakAvavA ApaNA pUrvAcAryoe prANo paNa ApavA taiyArI darzAvelI emane keTalA dhanyavAda ApIe ? | jesalameramAM tADapatrIo zA mATe ekaThI thayelI che ? koinA humalA tyAM jaldI na AvI pahoMce mATe. or Pers Use.On
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ e rIte AgamonI surakSA mATe pU. sAgarajIe A AgamamaMdira banAvyuM. jIvana Agamamaya banAvIne jIvIe e ja pU. sAgarajI ma. ne sAcI aMjali ApI ne kahevAze. e mahApurUSonA viSayamAM jeTaluM kahIe { teTaluM ochuM che. emaNe kapaDavaMja-pATaNa vagere sthaLoe be-cAra vAra Agama vAcanAo goThavelI, temAM amArA pU. kanakasUrijIe paNa lAbha lIdhelo. A AgamamAM bhagavAna che ema samajAya to svAdhyAya karatAM paNa bhagavAna yAda Ave. bhagavAna judA che ja nahi, paNa bhaktanI bhUlanA kAraNe bhagavAna judA lAge che. Agama pATha karIzuM to cokkasa pU. sAgarajIno AtmA prasanna banaze. * pU. paM. bhadraMkara vi. ma. nA praziSya dhuraMdharavijayajI : jIvaMtA jaga jasa nahi, jasa viNa kA jIvaMta ? je jasa lei AtamA, ravi pahelA Ugata.'' -zrIpALa-rAsa, pUtaLInA mukhe upA. yazovijayajI jIvatAM ja nahi, tenuM koi mUlya nathI. yaza hoya che tenuM nAma sUryodayathI pahelA gavAya che. pU. sAgarajI mahArAje vRddhone samajAvI-samajAvIne hastalikhita pratomAM sacavAyelA Agamo hatA, tene bahAra kADhyA. A moTo upakAra che emano. zAsanamAM Agama sthira-surakSita rahe evA hetuthI traNa tabakke moTA parivartana thAya che. 1) vIra saM. 980mAM devarkiMgaNie valabhIpuramAM zramaNa saMmelana karI Agamo granthastha karyA. 2) vikramanI navamI-dasamI sadImAM zIlAMkAcArya ane kapaDavaMjamAM svargavAsI thayelA AcAryazrI abhayadevasUrijIe Agamo para TIkAo lakhI. zAsanadevIthI saMketa prApta thayelo duruha Agamo para TIkA lakho. Son International sonal & Private Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanadevIe surijIne ni:zaMka banAvavA oDhaNI ApIne kaheluM sauthI pahelI prata A oDhaNI (ratnajaDita) thI vIMTajo. enA paisAmAMthI prato lakhAvajo. | e oDhaNIne ghaNA paisAthI te vakhatanA gurjara rAjAe kharIdelI, ne tenI rakamathI e prato lakhAyelI. 3) trIjo tabakko : 100 varSa pahelA hastalipi jANavAnI paraMparA lupta prAyaH thai. paisA khAtara hasta-prato vaheMcAvA lAgI. eka prasaMga tamane kahuM : suratamAM eka mANasa gUDhako (hastaprata) veMcavA Avyo. pelAe 35 hajAra rUpiyA mAMgyA. pU. sAgarajIe kahyuM : "33 hajAra apAvI zakuM.'' pelAe kahyuM : "huM jouM.' pachI be kalAka pachI bolAvyo ne kahyuM : 35 hajAramAM Apa. pelAe kahyuM "eka aMgreja 36 ApIne lai gayo.' A rIte eTalA grantho bahAra gayA ke na pUcho vAta. eTale pU. sAgarajI mahArAje Agama-surakSAnA nirNayane vegavaMta banAvyo. e TAimamAM khUba ja virodha thayoH Agama chapAvAya nahi. Agama sAdhu sivAya koithI jovAya ja nahi. jeno virodha thAya e ja sarva svIkRta thAya. virodha na thAya tene baLa ja na maLe. virodhathI ja baLa pUruM paDe che. ekalA hAthe saTIka 45 Agamo chapAvyA. bIjA paNa ghaNA grantho chapAvyA. emanI prastAvanA mULa grantha karatAM paNa kaThaNa hoya. khAlI prastAvanA lakhatAM paNa keTalI vAra lAgI haze ? badhI prastAvanAonA saMgraharUpe eka alaga pustaka paNa chapAyuM che. abhayadevasUrijInA gAmamAM ja janmelA A sUrijIe TIkA to na lakhI, paNa prastAvanA paNa adbhuta che. emanA vyAkhyAna paNa adbhuta hatA. | amArA pU. mukticandrasUrijI kahetA : sutrane pahoLuM karavuM hoya to pU. rAmacanadrasUrijInA vyAkhyAna, UMDuM karavuM hoya to pU. sAgarajInA vyAkhyAna vAMcavA joie. For Personal & Private Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo to teozrIne kaMThastha hatA. emanA vyAkhyAna to Agama tattvono | khajAno hato. haju vyAkhyAna-sAhitya aprakAzita paNa ghaNuM che. teozrI nAnakaDI jIMdagImAM badhuM pUruM karIne gayA. TIma hovA chatAM ApaNe te kAma karI zakatA nathI. - pU.paM. bhadraMkara vi.ma. nuM sAhitya vAMcuM to thAyaH A zailI konI ? pU. rAmacandrasUrinI to che ja nahi. pU. bhuvanabhAnusUrijI to nAnA hatA. to A pradAna konuM? | mArA gurudeva pU.paM. bhadraMkaravijayajI ma. kahetAH huM ATha varSano hato tyAre moTA bApA (bhogIbhAie) pATaNamAM 1973mAM pU. sAgarajIne vAcanAo mATe 3 varSa rAkhelA. ATha varSano huM, roja tyAM beTho raheto. teo lekhana-vAMcanamAM rakata rahetA. jJAnanI jhaLahaLatI jyota lAgatI. | nizcita pU. sAgarajInI pAse beThA hatA tethI ja temanI asara emanA sAhityamAM jhIlAyelI che. o bhUrAbhAi paMDita (sarasvatI pustaka bhaMDAravALA) kahetAH zAsananA cAra staMbha thayA1) maMdira-jIrNoddhAra karanAra pU. nemisUrijI. 2) Agama-jIrNoddhAra karanAra pU. sAgarajI ma. 3) dIkSA-jIrNoddhAra karanAra pU. premasUrijI, pU. rAmacanadrasUrijI. 4) zrAvaka-jIrNoddhAra karanAra pU. vallabhasUrijI. A cAra zAsana staMbhoe bahu ja kAma karyuM che. pAchaLanA vArasadAro mAtra saMbhALe eTalI ja apekSA nathI, ene AgaLa paNa vadhAre. hemacanadrasAgarasUrijInA AcAryapada vakhate meM lakhyuM H je paraMparAmAM tame Avo cho, te mujaba 45 Agamone dhAraNa karIne bhAvAcArya banajo, evI apekSA rAkhuM chuM. AgamanA vArasadArone kahevA mAMguM chuM : jema abhayasAgarajIe sAcavyuM tema sAcavajo. mational Podarsonal Private li se only www.janelibrary.org
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva puruSo pratye amArI prArthanA ke ame AgamonA vadhu gUDha artho kADhI zakIe. pU. gaNivarya zrI mahodayasAgarajI thoDIvAra pahelA nAnA mahArAje ATalI 'sabhAmAM udabodhana karyuM tethI sAnaMda Azcarya thAya. ahIM bIjA paNa bALa munio che. A eka kALa evo hato ke bALa munione dIkSA hotI ApI zakAtI. evo kAyado paNa pasAra thavAno hato. te kALamAM Ano pracaMDa virodha karanArA A. pU. sAgarajI ane pU. rAmacanadrasUrijI mahApuruSo hatA ne te saphaLa paNa banyo. amArA pU. gurudeva ghaNIvAra nAma letA, temAM be nAma mukhya hatA: pU. sAgarajI ane pU. rAmacanadrasUrijI. emanA prabhAvathI ja A bAla munione ApaNe joi zakIe chIe. "vidvAna to nathI paNa vidhavA sAdhvIjIo maLaze." ema pU. guNasAgarasUrijI cAturmAsa mATe vinaMti karavA AvatA zrAvakone kahetA. 20 varSa pahelA pratijJApUrvaka 45 AgamonuM adhyayana cAlu hatuM, tyAre amArA pU. gurudeva kahetA: Aje Agamo maLe che, temAM mukhya upakAra pU. sAgarajI mahArAjano che. AjanA zubha divase saMkalpa karIe : 45 AgamonuM ekavAra to jarUra vAMcana karIzuM. zrAvakavarga saMkalpa kare : zravaNa karavAno. bALakone dhArmika vidyApIThomAM bhaNAvavAno. | Aje digambara samAjamAM zrAvako jovA maLe, paNa zvetAmbaramAM zrAvako vidvAna na jovA maLe. vidvAna zrAvako mATenA AgamomAM vizeSaNo Ave che H saMddhaThThA Adi | gurukuLa, zrAvikAzrama, mahesANA saMsthA vagere ghaNA vidyAdhAmo che. emane uttejana ApIzuM to ja pU. sAgarajI mahArAjane sAcI aMjali ApI gaNAze. chellA 15-15 divasa sudhI dhyAna-dazAmAM rahevuM keTaluM agharuM kahevAya ? jJA| |saMpAyA' - paMcasUtra For Personal & Private Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALanA prabhAve dhyAna-sAdhanA viluptaprAyaH thai gai che. dareka kriyA dhyAnamaya hovA chatAM tene te rIte karI zakatA nathI. AthI anya zibiromAM jai jaina-zAsanathI vimukha thai jatA jaino jovA maLe che. tevI dhyAnapaddhati mUkaze to ghaNo AnaMda thaze. pU. zrI hemacandrasAgarasUrijI : ''gurvAdhIndra guptattva ya, saMyame supratiSThitam / matAM lakSanuM sUrya, viputo jJAnavaimavaH / / '' savAla cheH mahAna koNa ? mahApuruSa banavAnA aramAna badhAnA hoya paNa koNa mahApuruSa banI zake ? A zlokamAM 4 vAta che H kahI zakAya. ahIM dhyAnamArgI pU. kalApUrNasUrijI, pU. yazovijayasUrijI jevA jo 10-15 divasa sudhI cAle 1) guru-AdhInatA. 2) sattvazIlatA. 111 3) saMyamamAM custatA. 4) vipula jJAnavaibhava. pU. sAgarajImAM A cAreya hatA. eTalA mATe ja teozrI mahApuruSa International potAnA gurudeva pU. jhaverasAgarajIno saMyoga mAtra 9 mahinA ja, chatAM guru-sevAnA mAdhyame je kRpA prApta karI te adbhuta hatI. kALadharma vakhate pU. jhaverasAgarajIno hAtha temanA mastaka para hato. ne kaheluMH beTA ! AgamonuM dhyAna rAkhaje. sattvazIlatA, emanI ghaTanAomAM jovA maLe che. cAritramAM keTalA custa hatA ? keTalAya abhigraho dharatA, je pUrNa na thai zake tevA hatA. to paNa te abhigraho pUrNa thayA. vipula jJAnavaibhavanuM varNana to sAMbhaLI ja lIdhuM che. e mahApuruSanA guNAnuvAdathI ApaNe guNAnurAgI banIe, e abhyarthanA. avataraNa...kahe kalApUrNasUri-3 For Personal & Private Use Only www.jainelibrary
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastuta punita prakAzanamAM prazasya pravayana-rasiko !!! * zrI pravINacaMda ratanacaMda rAjA parivAra* zrI maphatalAla dharamacaMda jogANI * zrImatI kamaLAbena zAntilAla muththA * zrI satISabhAi amRtalAla vorA-muMbai * zrI bAlacaMdabhAi dhanajI bhAi-amadAvAda * zrImatI bhAratIbena vasaMtalAla zAha * zrI kaMcanalAla gabharUcaMda cANasmAvAlA * zrI cImanalAla kezavalAla-vaDodarA - zrImatI tArAbena pravINacaMdra zAha-bhAyakhalA-muMbai * zrI rAjakAraNa rIkhavacaMda dozI-surata * zrI dAmajIbhAi rAghavajI gaDA-muMbai-borIvalI , zrI hIrIbena kezavalAla ratnatrayI TrasTa * zrI goviMdabhAi depArazA-muMbai - zrImatI kusumabena caMdulAla bagaDIyA * zrI manISabhAi zAha * zrImatI rasIlAbena pravINacaMdra zAha * pU.sA. zrI udayAzrIjI ma. (paMjAba)nI preraNAthI-pAnAcaMda vrajalAla peDhI * zrI hAthIrAma jeThAlAla zahA-muMbai * zrI maMgaLadAsa mAdhavalAla zAha * sumanabena bAbulAla zAha * pU.sA. zrI aruNaprabhAzrIjI ma. nI preraNAthI-eka sagRhastha * zrI narendrabhAi malabArI For Personal & Private Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ch 4. - 31 AgamanI keDIbo viSayanI pAnA naM. zrI AcArAMga sUtra zrI sUyagaDAMga sUtra zrI sthAnAMga sUtra zrI samavAyAMga sUtra para zrI bhagavatIjI sUtra......................... 24 zrI jJAtadharma kathA .. zrI upAsakadazAMga sUtra zrI aMtakRtadazAMga sUtra zrI anutaropapAtika dazAMga sUtra.......... 37 zrI praznavyAkaraNa sUtra zrI vipAka sUtra zrI aupapAtika sUtra zrI rAjaprazrIya sUtra zrI jIvAbhigama sUtra zrI pannavaNA sUtra ... zrI sUryaprajJapti sUtra zrI jaMbUDhIpa prajJapti zrI caMdraprajJapti sUtra... zrI nirayAvalikA sUtra zrI kalpAvataMsikA sUtra . 48 che - 54 s j Jan Education International For Personal Private Use Only www.janelibrary.org
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 10. zrI puSpikA sUtra.... 78 zrI puSpacUlikA sUtra zrI vinadazAMga sUtra 11. zrI causaraNa pannA . zrI AurapaccakakhANa pannA zrI mahApaccakakhANa pannA zrI bhaktiparijJA pannA zrI taMdulavecArika pannA 12. zrI pannA sUtra..................... 95 zrI gacchAcAra payannA zrI ganividyA payannA zrI devendrastuta "yanI raka zrI saMstAraka payannA zrI maraNa-samAdhi payannA 13. zrI nizItha sUtra . - zrI mahAnizitha sUtra zrI jitakalpa sUtra zrI bRhakalpa sUtra.... 123 zrI dazAzrutaskaMdha sUtra zrI Avazyaka sUtra .. zrI dazavaikAlika sUtra zrI uttarAdhyayana sUtra . 154 zrI piMDaniryukti sUtra ...... .. 163 18. zrI naMdisUtra ....... 169 zrI anuyogadvAra sUtra 19. zrI 45 Agama sArAMza mAhitI ......... 180 116 For Personal & Private Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( zrI bAlArAMga sUtra-zrI sUyagaDAMga sUtra) pU. A. zrI yazovijayasUrijI bhUmikA : A. zrI hemacaMdrasAgarasUrijI Agama jyotirdhara, Agama samrATa, AgamoddhAraka pUjya AnaMdasAgarasUri ma. nI 50 mI svargagamana varSe teozrIne sAcI zraddhAMjalI ApavA mATe ApaNe 45 AgamanI paricaya vAcanAnuM Ayojana karela che, lagabhaga sattara divasa sudhI A silasilo cAlaze roja alaga alaga samudAyanA alaga alaga pUjyazrIo padhAraze ane koka divase 1 Agama kyAreka be kyAreka traNa to kyAreka pAMca Agamono paricaya zravaNa karavAnuM sadbhAgya maLaze, samayasara AvI javA dhyAnamAM lezo ane Adara, baDamAva bahumAna maryAdAnusAra zravaNa karazo to A maMtratulya zabdo tamArA jIvanamAM gajabanAka parivartana lAvI zakaze. Agamo pratye ApaNA pUrvajoe kevo Adara, kevo satkAra kevuM bahumAna ane kevI kurabAnI ApI che eno itihAsa achato nathI. cAlo, ApaNe paNa e kakSAe pahoMcavAno AyAsa karIe. pratyeka AgamonA nAmo zabdo maMtrAkSara tulya che. je zAstra sAMbhaLavuM che tenA pratye badhyAna Adara sadabhAva na hoya to asara paNa na thAya... mATe khUba ja bahumAnapUrvaka...Adara... premathI AgamanuM zravaNa karavuM. asalanA vakhatamAM bhAratamAM vANiyA hoya ke AdivAsI hoya ke game te komanA hoya paNa mAthu khulluM rAkhe ja nahi. A ApaNI saMskRti hatI. tame koi mullA pAse jAva to mAthuM DhAMkyA vinA kurAna paDhe je nahi. zIkhanI pAse jAva to A graMtharAjanA darzana paNa mAthuM DhAMkyA vinA na kare. aDhAra komamAM tamArI - guNanI gaMgotrI-Agama For Personal & Private Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAti uMcAmAM uMcI kahevAya. ane parama pavitra AgamanuM zravaNa karavAnuM che. to mAthuM DhAMkyA vinA rahevAya ja kema ? paTanAmAM ApaNA daherAsaranI najIkamAM gurUdvAra che. ame kotaraNI javA gayA. gurUdvAramAM praveza karavo hoya to paga dhovA paDe ane mastaka DhAMkavuM paDe. to pachI mahAna evA Agama pratye ApaNo abhigama kevo hovo joie ? muMbaithI eka siMdhIbhAi upAzrayamAM AvyA... gajavAmAMthI rUmAla kADhI teno TopI jevo AkAra karI mAthA upara DhAMkyo... Aja jaNAve che ke eka siMdhIbhAi mATe paNa dharmasthAnanuM keTaluM mahattva che..! ughADA mAthe kyAM sthAnamAM javAya ? smazAnamAM to ApaNe A pavitra maMgala sthAnane zuM amaMgala karaze ? 1444 graMthanA racayitA sUripuraMdara pa.pU.A. haribhadrasUri ma.nA mukhamAMthI nIkaLelA A zabdo ! kattha amhArisA prANI, dUsamA dosadUsiyA hA aNAhA kahaM haMtA jai na haMtA jiNAgamo. duSamakALanA doSathI dUSita evA amArA jevA anAthI durbhAgI AtmAnuM zuM thAta ! jo A jinezvara bhagavAnanA Agamo prApta na thayA hota to..! jo pU. haribhadrasUri ma.sA. Avo sadabhAva ahobhAva rAkhe che. to ApaNA paNa romaromamAM kevuM bahumAna.. ahobhAva... uchaLavo joie ? pUjyazrInI A rItanI preraNAthI vAcanAnA kAryakrama sudhI dareka zrotAoe sApho TopI ke sADI dvArA mAthuM DhAMkeluM rAkhavAno viveka jALavelo. 45 AgamanI zarumAM agiyAra AgamomAM sarvaprathama aMga che. AcArAMga zarUnA A Agama upara Ama to pU. yazovijayasUri ma. paricayavAcanA pharamAvAnA che paNa samayanI alpatAnA kAraNe teozrI padhAre te pUrve mukhya mukhya muddA para huM thoDuM vivecana jaNAvI dauM chuM. 45 AgamamAM zarUnA agiyAra aMgamAM prathama aMga che zrI AcArAMgasUtra. AmAM khAsa karIne AcAranI mahattA darzAvI che. jinazAsana vicAronuM paNa ugama bindu AcAra mAne che. vyavahAra mAtra vicArathI nahi AcArathI cAle che. evI mahattA jaNAvavA ja sau prathama AcArAMga sUtra mUkyuM che. A AcArAMganA be zrutaskaMdha che. prathama zrutaskaMdhanA nava adhyayana che. jha bIjA zrutaskaMdhanA ATha adhyayana che. arihaMtano akSara deha-Agama For Personal & Private Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama zrutaskaMdhanA ATha adhyayanamAM prathama zastraparijJA nAmanuM adhyayana che. ahIM zastra eTale hiMsAnuM sAdhana ane parijJA eTale eno bodha jJAna hiMsAnA sAdhanano bodha thAya ane evA sAdhanothI virAma pamAya mATe prathama adhyayananuM A nAma che. AmAM bIjI paNa ghaNI jAtajAtanI vigato che. e ApaNe saMkSepamAM joizuM. * duniyAmAM dizAonI gaNatarI meruparvatanI nIce samabhUtalA nAmanI pRthvInA kendramAM ATha rucaka pradezo AvelA che tyAMthI samasta vizvanI dizAonuM gaNita thAya che te dizAonA nAma, svarupa ane AkAra AdinuM varNana AmAM che. jaMbUdvIpamAM badhAyane mATe eka ja niyama ke meruparvata utaramAM Ave ane lavaNa samudra dakSiNamAM Ave. * A sAthe aDhAra prakAranI AtmAne lagatI bhAvadizA paNa samajAvI che. * cha prakAranA jIvanI rakSAmAM ja munipaNuM rakSAeluM che bIjA adhyayananuM nAma lokavijaya * kapAyone jItavAthI zuM phAyado thAya enuM varNana AmAM che. * ATha mahAvargAnuM svarUpa kevuM che e paNa jaNAvyuM che enI sAthe ATha karmanA svarUpano sphoTa paNa darzAvyo che. manane bagADanAra binajarUrI vicAro che ema jaNAvI evA vicArothI phAraMga thavAnI preraNA karI che. * prabhunI AjJAmAM na rahenAra AtmA A bhava to bagADe che parabhavane paNa pAyamAla banAve che. bhAnabhUlIne bhogo bhogavatAM AtmAne jyAre rogo kenaDe che tyAre ene koi bacAvI zakatuM nathI e vAta brahmadatta cakravartInA udAharaNathI spaSTa karI che. sAdhue AhAra kevI rIte karavo enI vidhi batAvI che. * kAma kAmI ane niSkAmInA svarUpanuM suMdara darzana karAvyuM che * sAdhu eTale je saMsArathI kaMTALalo ane karmane chedanAro hoya. trIjuM adhyayana zItoSNa pariSada adhyayananuM nAma che zItoSaNa pariSadAdhyayana ! A nAma rAkhavA 4 gAdharono AdhAra-Agama For Personal & Private Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAchaLanuM prayojana e ke zIta eTale anukULa ane uSNa eTale pratikULa evA baMne prasaMgamAM kevI zubha bhAvanA bhAvavI ? enuM varNana AmAM ka2vAmAM AvyuM che. * zubha nimittanI zubha asara ane azubha nimittanI azubha asara AtmAne thAya che. rAmacandrajInI sAme sItAjIe acyutendranA bhavamAM kevA kevA anukULa (zIta) upasargo karyA chatAM rAma kevA samatAstha rahyA e vAta jaNAvI che. * ilAcIe sAme tarUNa strI chatAM muninI vimukhatA dekhI vairAgya pAmI gayA. mahAbala muninI sAme kanakavatI taraphathI ane gajasukumALa sAme somila brAhmaNa taraphathI pratikULa upasarga chatAM kevA samatAvAn rahyA ? e jaNAvyuM che. muni sadA jAgatAM e kevI rIte ? enuM bayAna che. * muninI vividha lAkSaNikatAo jaNAvI che. * cothuM adhyayana samyakatva samyakatvanA nikSepA batAvyA emAM vIrA zUrasenanuM dRSTAMta jaNAvyuM che. AhAramAM anAsakti rAkhe te ja sAdhu, sAdhu gADariyA pravAhanI jema varte nahi ! * kevalI ane zrutakevalInuM vacana samAna hoya che. pAMcamuM adhyayana lokasAra * * garbhAvAsamAM thatI jIvanI bhayaMkara avasthAnu varNana sAthe verAgya preraNA karI che. * zarIranI kSaNabhaMguratA kevI che ? enuM nidarzana karAvyuM che. avyakta eTale agItArtha nirdoSa vihAra na karI zake. * na bhaNI zakanAre uNodarI tapa karavo joie. ATha prakAranI gaNisaMpata kayI kayI ? e jaNAvyuM che. chaThThA adhyayananuM nAma dhUtAdhyayana * dravyadhuta - bhAvadhUtanuM varNana zarUmAM che. * upasarga - sahana ka2nA2nA karma khape te bhAvadhUta kahevAya. traNane upadeza ApI zakAya. je samusthita = sAvadhAna hoya adaMDa = manAdi traNadaMDathI rahita hoya saMdhano zaMkhanAda-Amama For Personal & Private Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAhita = prAjJa hoya. * nArakInA du:khonuM abhUta varNana che. * kuTumba vilApa kare chatAM dIkSA lai zakAya tenA tarko jaNAvyAM che. * niMdAnA pApathI dUra rahevA preraNA. * dharma kevI rIte kahevo ? enI vidhi jaNAvI che. sAtamuM mahAparijJA adhyayana viccheda pAmyuM che (viccheda karavAmAM AvyuM che) AThamuM vimokSa adhyayana * AnuM bIjuM nAma vimohAdhyayana paNa che * vahAsanAdi maraNanA prakAra batAvyA che. * AhAra ocho zI rIte karavo ? enI tarakIba batAvI che. * AdhAkarmI AhAra na levAnI preraNA che. * pariSahathI bhAMgI paDelA munine utsAhita karavAnI preraNA karI che. * savastra ane nirvastra munino AcAra jaNAvyo che. muni aNasaNa kevI rIte kare te vakhate AvatI Apattione zI rIte bata kare ? enI jANakArI che. navamuM upadhAna adhyayana AmAM khAsa mahAvIra prabhunI dinacaryA batAvI che. bIjo zrutaskaMdha AnuM bIjuM nAma "AcArAMga' paNa che. prathama piDaeNSaNA nAmanuM adhyayana * sAdhue bhikSA levA mATe kevA kulamAM javuM te jaNAvyuM che. * bhikSAmAM zaMkhaDI nAmanA doSanI bhayAnakatA. * mahemAna tarIke AvelA sAdhu sAthe kevo vyavahAra karavo ? che * gocarInI maryAdA batAvI che. maulikatAno mahAnAda-Agama For Personal & Private Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ * AhAra vadhu AvI jAya to zuM karavuM ? e batAvyuM che. * kevI ane kayI gocarI paravavI ? e jaNAvyuM che. adhyayana bIjuM zaaiSaNA * kevA makAnamAM sAdhu rahI zake ? adhyayana trIjuM iryAdhyayana * vihAranI maryAdA kevI ? * nadI kevI rIte oLaMgAya ? * nAvamAM kevI rIte besAya ? * nadI ke nAvamAM upadrava Ave tyAre zuM karavuM ? Adi vigato savistAra samajAvI che. adhyayana cothuM bhASA. * vacananA soLa bheda batAvyA che. * bhASAnA cAra prakAra jaNAvyA che. * sAdhuno vacana vyavahAra kevo hoya e darzAvyuM che. adhyayana pAMca vaaiSaNA * vastra kevI rIte meLavavuM ? * kevI rIte vAparavuM ? * kevI rIte dhovuM ? * kevI rIte sUkAvavuM ? e jaNAvyuM che. * vastra paheravAnI paNa vidhi jaNAvI che. adhyayana cha pAraiSaNA. * pAtra kevA kevA ? * pAtramAM AhAra kevI rIte levo ? * adhyayana sAta avagraha pratimAdhyAna * avagraha mAMgavAnI vidhi * mahemAna sAdhunI vidhi munihaMsanuM mAnasara-Agama For Personal & Private Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana AThamuM saptakaka * svAdhyAya zI rIte karavo ? * aMDila kyAM javuM ?ane chelle saptasaptatikA nAmanI cUlikAmAM mahAvIra prabhunuM jIvana caritra darzAvyuM che. A rIte AcArAMga sUtranI saMkSipta paricaya vAcanA thai have ApaNe joizuM sUtrakRtAMga sUtrano paricaya. zrI sUyagaDAMga sUtra AnA paNa be zrutaskaMdha che. prathama zrutaskaMdhanA soLa adhyayana che ane bIjA zrutaskaMdhanA sAta adhyayana che. prathama zrutaskaMdha samaya nAmanuM prathama adhyayana * AmAM zarUmAM nikSepAnuM varNana che. * nAstikamata ke je dharma mokSa, puNya, pApa, svarga, naraka kazuM ja mAnato nathI tevA matanuM tarka dalIlathI khaMDana karavAmAM AvyuM che. anyadarzanIonI jagatanI utpati izvara thakI mAnavAnI vAtanuM khaMDana karavAmAM AvyuM che ane karmanI dArzanikatAnI anivAryatA jaNAvI che. karma mAno to ja jIvana ane jagatanI gatividhimAM saMgatatA saMbhavI zake anyathA nahi ! anyadarzanamAM jaNAvela vAkya 'putrarA tirnAsti'nuM AmAM tarkathI khaMDana karavAmAM AvyuM che. vaitAliya nAmanuM bIjuM adhyayana * AmAM vairAgyanuM varNana kareluM hovAthI AnuM nAma letAliya rAkhela che. * athavA vaitAliya nAmanA chaMdamAM AnA zloko hovAthI vetAliya adhyayana nAma rAkhela che. * ahIM vetAliya chaMda eTalA mATe ke sUranI paNa asara hoya che. jevuM varNana karavuM hoya tevA sUramAM chaMda gAvAthI tevI asara ubhI thAya che. AthIsto paramAtmA ujha mAlakoSa rAgamAM dezanA deto hoya che ne ? satyano Aditya-Agama For Personal & Private Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ * vaLI prabhu RSabhadeve 98 putrone ApelA upadezanuM varNana paNa AmAM che. upasarga parijJA nAmanuM trIjuM adhyayana * upasargamAM vairya kevI rIte rAkhavuM ? enI preraNA karavAmAM AvI che. * zizupAlanI kathA jaNAvavAmAM AvI che. * sAdhunI niMdA karanAra narake ravAnA thAya che. strI parijJA nAmanuM cothuM adhyayana AmAM strIthI dareka rIte dUra rahevAnI vAta jaNAvI che. enI puSTi mATe suMdara udAharaNa paNa ApavAmAM AvyuM che. narakavibhakti nAmaka pAMcamuM adhyayana Arya kone kahevAya anArya kone kahevAya enI vigata jaNAvI che. sAta narakamAM zarUnI traNa narakamAM paramAdhAmI dvArA vedanA trAsa hoya ethI AgaLanI cAra narakamAM kSetrakRta vedanA hoya. vIrastuti nAmaka chaThu adhyayana * vividha rIte vIraprabhunI stavanA karavAmAM AvI che. kuzIla paribhASita nAmaka sAtamuM adhyayana. * yajJAdinI pravRttimAM mokSa mAne te kuzIla. * samyagadarzana e ja kharo mokSamArga che. vIrya nAmaka AThamuM adhyayana AmAM jinazAsanI ArAdhanA karavA parAkrama phoravavA AkarSaka preraNA karavAmAM AvI che. bAlavIrya ajJAnIne hoya ethI mokSa na maLe paMDitavarya jJAnI ne hoya ethI mokSa maLe. baMne prakAranA vIrya = parAkramanI samaja ApI che. dharmasAra nAmaka navamuM adhyayana munie vairAgya viveka guNo dhAravApUrvaka gurusevA karavI joie. : : sahajatAnuM jharaNuM-Amama For Personal & Private Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakAmI kAyika pravRttimAM rasa na rAkhavo joie. pArzvastha munino saMparka na karavo. adhyayana dazamuM samAdhistara samAdhi kone kahevAya ? enA keTalA bheda ? samAdhivALo AtmA kevo hoya AdinuM varNana che. adhyayana agiyAramuM mokSa mokSanuM varNana che. mokSamArganI vyAkhyA che. adhyayana bAramuM samavasaraNa samavasaraNanuM varNana sAthe pAkhaMDIonuM varNana ane khaMDana che. zUnyavAdanuM nirAkaraNa karavAmAM AvyuM che. sUryanI zAstrIya siddhi batAvI che. ane chae darzananuM saMkSepamAM varNana che. adhyayana teramuM yathAtathya AmAM dharmanuM yathArtha svarUpa varNana hovAthI A nAma rAkhyuM che. pArzvastha pAsattho muni kone kahevAya enuM varNana. bhagavAna mahAvIranA saMsArapakSI jamAi jamAlinuM varNana che. adhyayana caudamuM graMtha grahaNa zikSA ! Asevana zikSAnuM varNana che. samAdhinI cAhanA rAkhanAre gurunizrA kadApi na choDavI enuM varNana che. upadeza denAra kevo hoya enuM varNana che. adhyayana paMdaramuM AdAnIya strI paricayathI dUra rahevA preraNA ApI che. mokSa pAmavAnI lAyakAta mAtra manuSyanI ja evuM mAne te jaina bIjA badhA devAdino paNa mokSa mAne che. sUkSmatAno sUraja-Amama = For Personal & Private Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana soLamuM gAthA muni kevo hoya ? enA guNo kevA ? enuM varNana che. sAco brAhmaNa kone kahevAya ? e paNa jaNAvyuM che. A rIte prathama zrutaskaMdha joyo have bIjo zrutaskaMdha. adhyayana prathama puMDarika uttama manuSya koNe kahevAya ? parikarma Adi daza prakAranA gaNita kayA? e jaNAvyuM che. puMDarikano bhAva e zubhabhAva ane kaMDarikano bhAva e azubhabhAva kahevAya. jagatane banAvanAra izvara che evI mAnyatAnuM khaMDaNa karavAmAM AvyuM che. niyatine ja sarvasva mAnanAra matanuM khaMDana che. bIjuM adhyayana kriyAsthAna drakriyAnuM mahattva ane svarUpa varNana tera kriyAnA sthAna kayA kayA ? e batAvyuM che narakamAM koNa jAya enuM jJAna che. adhyayana traNa AhAraparijJA AhAranuM varNana. nirdoSa - AhAra kone kahevo ? enI vyAkhyA batAvI che jIvotpati kyAM kyAM thAya ? enI vigata che. adhyayana cAra pratyAkhyAna jinadharma zAzvata che e siddha karI batAvyuM che sAco sAdhu kevo ? e paNa jaNAvyuM che. adhyayana pAMca anAcArazruta AnuM bIjuM nAma aNagArazruta paNa che. je abahuzruta hoya arthAt na bhaNelo hoya ene khUba virAdhanA lAge e jaNAvyuM che. adhyayana chaDuM Adya AmAM Arda kumAranuM varNana che. . vicArono vikAsa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdrakumArano gozALA sAthe, tridaMDI sAthe eno haritatApaso sAthe kevo vAda. saMvAda thayo enuM varNana karavAmAM AvyuM che. AdrakumAranA pUrvabhavanI kathanI paNa Ama rajU thayelI che. adhyayana sAta nAlaMdIya AmAM gautama svAmI ane udakazramaNa vacce kevI praznottarI thayelI enuM biyAna che. A rIte AcArAMga ane sUtrakatAMga sUtranI saMkSipta paricaya vAcanA joi... GALAXACACACACACA A viSe pU.A.zrI yazovijayasUrijI vizeSa prakAza pAtharaze ene paNa ApaNe mANIe. jenAthI datavaizikanuM bhaktiyoganA ugAtA pUjya padma vijaya mahArAjanI mahAmahima zrI. pArzvanAtha prabhunAM caraNomAM peza thayelI stavanAnI A paMkti huM raTato hato - "Aza dharIne huM paNa Avyo, nija kara pITha thapeTIe." stavanAnI paMkti hoThathI saratI hatI ane AMkhomAMthI azrubindu jharatA hatA. vedanAnI tIvra saNaka bhItara upaDelI prabhu ! padmavijayajI mahArAja tamArA moTA bhakta eTale tame tamAro pAvana sparza emane Apo... amane kema nahi ? pAMca minITa pachI, pavitra AcArAMga sUtra mArA hAthamAM hatuM. je pRSTha khUlyuM ane je sUtra sAme dekhAyuM, e vAMcatAM ja astitva raNajhaNI UDyuM. "vAha ! prabhue potAno zabda hAtha mArI pITha para pasavAryo hato ne !' sUtra A hatuM aUITINa je sophA , mAIIIT ne viphAI|| gad te nA rotu '(keTalAka sAdhako AjJAdharma svIkAryA pachI paNa anAjJAmAM udyamazIla hoya che. keTalAka sAdhako AjJApAlanamAM hatotsAha hoya che. paraMtu tane AvuM na ho ! (tane AvuM na ho !) prabhu mane kahI rahyA hatA ke bIjA sAdhako bhale anAjJAmAM udyamazIla hoya athavA AjJAmAM hatotsAha hoya, tuM evo nathI. kAraNa ke tuM mAro prItipAtra che. prabhunA A zabdo. A mITho, madhuro prabhuno sparza... romAMca pUrA zarIre. AMkhe hatI azrudhArA. sUradAsa yAda AvelA nizi dina barasata nene hamAre.' AMkhonA bAkAzamAM -* - vicAromAM viveka-Agama For Personal & Private Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAre mahinA comAsuM ! "sadA rAhata barasA Rtu hama para mIThI tamAya ! astitvanI pITha para prabhuno komaLa hAtha ja pharyo che ema nathI. kyAreka emanI mIThI tamArA papA khAdhI che ! hA, tamAca paNa mIThI hoya che te to temanI camacamatI gAla para jhIlI tyAre ja samajAyuM. sandarbha AcArAMga sUtrano ja hato. tuM jo guptibAhya che to mArI AjJA bAhya che. ghajI javAyuM. prabhunI AjJA bahAra ! mIrAM yAda Ave "rAnI, rUThe nagarI rAkhe, prabhu rUThe kaI jANA ?' sAdhanAno TUMkAmAM TUMko mArga prabhunI sAdhanA ijhIesTa (saraLatamAM), zorTeTa (TUMkAmAM paNa TUMkI) ane svITesTa (madhuratamA) che. A saMdarbhe, pAvana AcArAMga granthanuM eka nAnakaDuM sUtra yAda Ave che. nAri paMDiv (he paMDita ! tuM kSaNa ne jANa) prabhu jANe ke kahevA mAge che ke tuM tArI eka kSaNane apramAdathI, udAsInatAthI bharI kADha. ApaNI sAdhanA keTalI to saMkSipta prabhue karI ApI. mAtra eka kSaNa to tamArI sAme che. bhUtakALanI kSaNo gai. bhaviSyakALanI kSaNo to khUlaze tyAre atyAre mAtra eka kSaNa che, jene sAdhake udAsIna bhAva vaDe bharavI che. vartamAna yoga Aja to artha che muniparaMparAmAM vaparAtA vartamAna yoga' zabdano. eka munirAja vahorIne upAzraye AvyA. gocarIne teo jyAre vaheMcI rahyA che. gurudevanI AjJA pUrvaka, tyAre bahArathI koi zrAvaka vinaMtI kare che gurudeva ! mAre tyAM padhAro ! mane lAbha maLyo nathI. e vakhate gocarI vaheMcanAra munirAjane lAge che ke kadAca gocarI khUTI zake che. paNa khUTe tyAre ane gurudevanI AjJA maLe pachI jai zakAya, eTale teo kahe che "vartamAna yoga' huM AvuM chuM' evuM vacana paNa nahi, nahi AvuM evuM vidhAna paNa nahi, mAtra ATaluM ja vartamAna yoga. mane saMbaMdha mAtra vartamAna kSaNa joDe che. keTalI sarasa A sAdhanA ! nadI uttaraNanI vidhi (virAdhanA karatAM mRtyu zreyaskara che) nI dazavaikAlika sUtre darzAvela vinAzano vinAza-Agama For Personal & Private Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidhi para muni cAle che tyAre...? keTalo to AnaMda hoya che. Dagale, Dagale niravadhi AnaMda. nirapekSatA pAchaLa che ne ! jIvananI paNa apekSAnI pAra che prabhuno muni. nadI uttaraNAnAM sUtrone A sandarbhamAM joie. moTI nadI nAva vinA pAra thai zake tema nathI ane sAmI bAju eka ja kSetramAM vadhu samaya rahevAya nahi, tethI nAva dvArA paNa muni nadIne utarI sAmI bAju jAya. koi bhAvuka hRdayavALo nAvika munirAjane kAMThe ubhela joi dUra rahelI potAnI nAvane muni pAse lAve to muni temAM na bese. ghaNI badhI vidhio tyAM darzAvI che, je vAMcatAM hRdaya ahobhAvathI chalakAi uThe kevI anupama sAdhanA amane maLI che ! naukAmAM beThA pachI evuM paNa bane ke nAva bhaMvaramAM sapaDAya, hAlaka Dolaka thAya ane nAstiko beThA hoya ane koi kahI de ke A mUDiyAne kAraNe ja A takalIpha paDI rahI che ene ja ucakIne pheMkI daie... mUni A zabdo sAMbhaLe. paNa bhItara koi pratikriyA na hoya. sAkSIbhAvanI Toca para teo che. kadAca evuM paNa bane ke koie AvuM kahyA pachI bIjAo prativAda kare ke nA, AvuM to thAya nahi. saMtane pIDA to kema pahoMcADAya ? A sAMbhaLe toya saheje rati na thAya. ke na rAga dveSa koi pratye thAya. ema lAge ke munine ucakIne pheMkI devA badhA sammata thai gayA che. to muni kahe ke huM mArI jAte ja nadImAM jato rahIza... kevI vicAraNA ! loko mArA zarIrane pheMke to pANInA jIvonI kevI kilAmaNA thAya ! dhIre dhIre potAnA zarIrane nadImAM pravAhita thavA de muni. nadIno pravAha, e pachI jema lai jAya tema zarIrane lai javA de, na hAtha halAve, na paga.. nadI kAMThe phaMkaze zarIrane to kAMThe ane dariyAmAM lai jaze to dariyAmAM. zarIra pratyenI kevI nirapekSa dazA ! vAMcatAM AMkhomAMthI ghasArAbaMdha AMsU vahI jAya "prabhu ! AvI nirapekSadazAnI AMzika jhalaka paNa amane kyAre maLaze ? kayA ... re..? prabhuno A pAvana sparza... prabhunI vAtsalyamayI vANIno sparza... astitva romAMcita thai uThe. eka sUtra che , 23 nave, na tu more, tu mAre, A virodhano virodha-Agama *** For Personal & Private Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ na rahetu bira(A hiMsA Adi) ja gAMTha che, eja ajJAna (moha) che, e ja mRtyu che ane e ja naraka che) mane A sUtra kayA layamAM maLyuM tenI vAta karuM. eka citra mArI baMdha AMkhonI sAme jhabUkI uThyuM. mA pANI bharavA gai che. nAnakaDo dIkaro gharamAM che. peTa vaDe cAlI zakatuM bALaka abodha, bhoLuM zizu ne gharamAM nIkaLyo sApa. bhoLI AMkhomAM acaraja bharAyuM. kALuM kALuM, suMvALuM suMvALuM A zuM che ? pakaDavA mATe e bAju dhIme dhIme jAya... e ja vakhate mA pANI bharI pAchI phare. sApa ane bALaka vacce thoDAka phITanuM ja aMtara. mA dhrujI uThI. zuM thaze ? ane e vakhate eNInA hRdayamAM kevuM lAgaNIonuM tophAna uThe. mArA lAla ! tAre tyAM javAnuM nathI. nahi, nahi, nahi... A ja laya mane samajAyo A sUtramAM... manamAM saheja durbhAva uThe koinA pratye to tarata A sUtra yAda AvI jAya, are, A hiMsA to gAMTha che, moha che, mRtyu che ane naraka che. nahi, mArA lAla ! tAre A mArge javAnuM nathI. sUtrakRtAMga sUtra sUtra kRtAMga sUtrano prAraMbha sAdhakano majhAnA praznathI thAya che HiE vaMghanuM nIro ? vi vA nA tilakUda prabhue bandhana kone kahyuM che ? ane zuM jANIne A bandhana toDI zakAya ? bhItara paDadhAya evo prazna che prabhu mahAvIra kone bandhana kahe che ? sAdhaka, A prazna dvArA, sAdhanAnA praveza dvAra ne cIMdhe che. potAnI buddhi paranI saMpUrNa anAsthA pachI ja zraddhAno pradeza zarU thAya che. ane zraddhA ja to sAdhanAnuM praveza dvAra che ne najare joyeluM khoTuM hoi zake.. ahIM peTA savAla thai zake ke sAdhanAnA prAraMbha mATe zraddhAnI kevI saghanatA jarUrI manAya. javAba meLavavA ApaNe thoDIka sadIo pAchaLa jaie. mahAmuni sthUlabhadrajI guphAmAM adhyayana karavA gayA che. yahAjI Adi sAta sAdhvIjI bhagavatIo gurudevane pUche che, vandanA karyA pachI ke, gurudeva ! bhAi mahArAja sAheba kyAM che ? AyArano AdhAra-Agama For Personal & Private Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurudeve kahyuM pelI guphAmAM teo abhyAsa kare che... yakSA Adi sAdhvIjIo tyAM gayAM. sthUlabhadrajIne temanA Agamanano khyAla AvatAM siMhanuM rUpa dhAraNa karI beThA. potAnI vidyAno bahenono khyAla Ave te mATe. sAdhvIjIo AvyAM. siMha ne joi pAchA pharyA. gurudevane kahyuM, "gurudeva ! tyAM to siMha che. mahArAjazrInuM zuM thayuM ? bhaya hato ke kyAMka siMhe... gurudeva jJAnathI joyuM. sthUlabhadra mULa rUpamAM AvI gayA hatA. temaNe kahyuM jAva, sthUlabhadra tamane tyAM ja maLaze. be minITa pahelAM najare joyuM che ke guphAmAM koi khUNo khAMcaro nathI. nAnakaDI guphA che. ne emAM siMha ja che. paraMtu gurudevazrInAM vacano paranI atAga zraddhA... najare joyeluM khoTuM hoi zake. gurudeva kahe te sAcuM ja hoya.. sAte sAdhvIjIo cAlI nIkaLI.. pagamAM saheja paNa jhijhaka nathI. caherA para Acho so avizvAsa nathI... AvI zraddhA sAdhanAnuM praveza dvAra bane. AvI zraddhA sAdhanAne doDAvI zake. nAno so prazna. moTuM dhammara valoNuM. ne e maMthanamAMthI nIkaLatuM zraddhAnuM amRta.. stutya prayAsa pUjyapAda, svanAmadhanya, gItArtha pravara, bahuzruta AcArya bhagavaMta zrImad sAgarAnanda sUrIzvarajI mahArAjAnI cira vidAyanI ardhazatAbdI ujavaNInA eka bhAga rUpe A Agama paricaya vAcanA zreNino stutya prayAsa thayo. jemAM mane be pavitra grantho para thoDuMka bolavAnuM maLyuM. jo ke, A grantho to che samudra jJAnano. nyUrane kahyuM che tema mAro A prayAsa samudrane kAMThe chIpalA vINavA jevo ja hato. parantu mArI AgaLanA ne have pachI bolanAra gItArtha AcArya bhagavaMtonI vAcanAo dvArA ApaNA mahAna vyuta vArasAno ApaNe thoDoka paricaya ane prasAda pAmIzuM ane dhanya banIzuM. Ayojakone ane preraka vidvAna suhRdaya AcAryazrI jinacandrasAgarasUri mahArAja ane AcArya zrI hemacandrasAgarasUri mahArAjane pUjyapAda sAgarajI mahArAjAnAM caraNomAM vinamra bhAvAMjali rUpe A vAcanAzreNino vicAra te badala teone sAdhuvAda. Akhare, AkhuM jIvana jemaNe pavitra Agama granthonA saMpAdana AdimAM vItAvyuM te mahApuruSane ApaNe bIjI kai aMjali ApI paNa zakIe ? uccArano upahAra-Agama For Personal & Private Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sthAnAMga sUtra-zrI samavAyAMga sUtra Aje ApaNe trIjo divasa gaikAla sudhImAM ApaNe pAMca Agamono saMkSipta paricaya sAMbhaLyo. have mArA bhAge be Agamo AvyA che. zrI sthAnAMga sUtra ane zrI samavAyAMga sUtra. eno saMkSipta paricaya Apo joie. A AgamamAM eka zruta skaMdha, 10 adhyayana, 1pa uddezA...che. A AgamanI niryukti - bhASya-cUrNi upalabdha nathI...zrI abhayadevasUrijIe vi.saM. 1120mAM 14,250 zloka pramANe TIkA racI te upalabdha che. .. trI samayasuMdara gaNinA ziSya zrI harSanaMdana ane zrI sumati kallola mahArAje vi. saM. 1750mAM TIkA upara TIkAnI racanA karI... 16 pU. munizrI pUrNacandrasAgarajI 1lA adhyayanamAM 1 padArthanI vigata ema vadhatA-vadhatA 10 sudhIno krama budhdhino vikAsa karAvanAra tathA cittane sthira kare...che. 3ju aMga 7000 zloka pramANa hatuM. 3ju-4thu aMga bhagavAthI jaghanya gItArtha paNuM prApta thAya. nizitha sUtra bhaNavAthI madhyama gItArthapaNuM prApta thAya. hayAta sarve sUtra bhaNavAthI utkRSTa gItArthapaNuM prApta thAya. 1 lu adhyayana nAma - eka sthAnaka AtmA-puNya-pApa vi. padArthonuM svarUpa anumAna vigere pramANathI sAbita karyuM..che meLe gayA - AtmA eka che...A kahevAmAM sUtrakArano Azaya spaSTa karyo che... AtmApaNuM (Atmattva) sarakhu che. Atma pradezanI saMkhyAmAM lagAre judAza nathI. zravaNanuM upavana-Agama For Personal & Private Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ dareka AtmA sukha ne cAhe che duHkhathI kaMTALe che. jIva ekalo janme che ekalo mare che. karmano abAdhAkALa pUrNa thatAM karmaphala ekalo bhogave che. A rIte strI-putra vigere vibhAvomAM mamatAbhAvane dhAraNa karanAra AtmAne parabhAvathI nija svabhAvamAM sthira ka2vA ne gAyA sUtra banAvyuM. A sAMbhaLIne koi jIva ekAtmavAdane vyAjabI na mAne mATe...te dareka jIva svakRta karma phalone judA-judA bhogave che. bIjA jIvanA karmano saMbaMdha bIjA sAthe nathI... AvA aneka muddAthI AtmA eka che...ane AtmA aneka che te sidhdha karI batAvyuM che. Anu nAma syAdvAda zailI che. tenu vistRta varNana karela che. 2 juM adhyayana uddezA-4 jIva ajIva AdinA 2-2 bhedo tathA 2 padArthane jaNAvanArA 36 AlAvA che. jJAnanA 2 bhedathI mAMDIne kAlikAdi sUtranA 2 bheda sudhInA 23 AlAvA che.. 25 kriyAmAM be be bhedonuM varNana che. cAritranA 2 bheda tathA pRthvI AdinA babbe bheda jaNAvanAra 28 AlAvA che. trasa sthAvaramAM bhavyatva abhavyatvanI ghaTanA jaNAvI che. dIkSAthI mAMDI saMlekhahiMda sudhInI jANakArI ApI che. urvotpannAdi jIvo ahiM tathA bIje pApa karma bhogave che tenuM varNana...jaNAvyuM che. zabdotpattinA kAraNo, saMghAtAdi bhede pudagalanAM vicAra, pratimAjIonuM svarUpa tathA bharata-erAvatAdi kSetranuM ane kUTa zAlmalI vRkSanuM tathA garUDAdi devonuM nirupaNa karyuM.. che. 28 nakSatro ane 88 grahonI mAhitI...batAvI che. traiveyakanA devonA zarIranuM pramANa 2 hAthanuM che vigere...jaNAvyuM che. samayathI mAMDIne utsarpiNI tathA gAmathI mAMDIne rAjadhAnI sudhInA padArthanuM svarUpa jaNAvanAra 47 AlAvA che.. 17 dhyeyanI dharA-khamama For Personal & Private Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma zravaNAdimAM ra jAtano kSayopazama, jJAnavaraNIyanA deza ane sarvathI ema 2 bheda..jaNAvyA che. mohanIya-AyuSya-nAma-gotranA 2-2 bhedo jaNAvyA che. kevalInI ArAdhanA, tIrthakaranA vargo, draSTivAdanA 4thA bhedarUpa 35 pUrvanI vastu...bIjA devalokanI devIo vigerenuM varNana che... 3ju adhyayana uddezA-4 nAmAdi 9 padArthonuM svarUpa yogAdinA 3 bheda...alpAyu, dIrdhAyu-azubha dIdhAryu-zubha dIrdhAyunA kAraNo. tArAnuM hAlavuM-vijaLI ane meghanA zabdo varNavI lokamAM aMdhakAra-udyotadevAntakAra-daivika udyota-saMnipAtanA 3-3 kAraNo tathA devane AvavAnA 3 kAraNo...jaNAvyA che. arihaMtAdinA vaMzonI jANakArI dIdhI che. aparAdhanI AlocanA karanAra jIvone lAbha ane nahi karanArane alAbhanuM varNana. sUtra-arthane dhAraNa karanAra-AcAryadinA lakSaNo...alpavRSTi ane mahAvRSTinA kAraNo. devone AvavAnA ane nahi AvavAnA kAraNo. devone icchavAlAyaka 3 padArtha, avanakAla udyotanA kAraNo. deve karelA vaikriya vimAnanuM svarupa kathAdinA 33 bhedo batAvI bhakti-zravaNa vi. kamasara phala batAvyuM che...pratimApanna sAdhu ma. ne lAyaka upAzrayanuM varNana...saMthAro kevI rIte karavo tenI vigata. kAla-samaya vigerenA 3-3 bheda. zrAvakane mahAnirjarAnA 3 kAraNo...maraNanA 3 bhedanuM varNana. raiveyakanA pAthaDAnuM svarupa suMdara banAveluM che.. 4 thuM adhyayana uddezA-4 krodhAdi saMlInanuM svarupa-vikathA-dharmakathAnuM varNana, atizaya jJAnane utpanna thavAnA tathA nahi thavAnA kAraNo...aMta:kriyAnA 4 bheda, bhikSunA 4 bhAMgA, durgatinA tathA sugatinA 4-4 kAraNo, aghAti 4 karmono udayasattA vigere...draSTibhASA-zravaNa-smRtinA 4-4 bheda hAsyanA 4 kAraNo, puruSa tathA strInI caubhaMgI che, meruvananI abhiSeka zilAnI pahoLAi, naMdIzvaradvIpanuM varNana...draSTAMta sahita ja krodhanuM svarUpa, zrAvakane AzvAsananA 4 kAraNo, zrI vIra prabhunA zrAvakanI dhyAnano dhvaja-Agama : : For Personal & Private Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ vigato, devone ahiM AvavAnA ane nahi AvavAnA cAra-cAra kAraNo... du :kha zavyAnuM tathA sukha zavyAnuM varNana, traNa lokamAM aMdhakAra ane udyotanuM kAraNa...tIrthakara prabhunA cAra kalyANake traNe bhuvanamAM udyota ane nirvANa kalyANake aMdhakAra thavAnI vigato. 12: parisarpa vigereno AhAra budhdhinI upamAe puruSonI caubhaMgI, megha ane karaMDIyAnI upamAe AcAryanuM svarupa kahyuM che...sAdhu zrAvakanI budhdhinuM svarupa, tiryaMca ane manuSyanI gati-Agati-AraMbha anAraMbha-saMyama-asaMyamanuM svarUpa kahI samyagU draSTi kriyA varNavI. nArakIpaNuM prApta karavAnA mahAraMbhAdi 4-4 kAraNo...sanat kumArAdi devalokanuM varNana-vi. padArthonuM nirUpaNa karela che. adhyayana pamuM uddezA-3 5 mahAvrata-pa aNuvratanuM varNana kareluM che...prANAtipAtAdinA viramaNAdithI sugati prApta thAya che...avadhidarzananI utpatti viramaNAdithI sugati prApta thAya che. avadhidarzananI utpatti ane vinAzanA kAraNo jaNAvyA che. thAkanI darakAra karyA vagara vaiyAvacca karavAthI mahAnirjarA thAya che. izAnaindra-zukranI atyaMtara parSadAnA deva-devIonI sthitinuM varNana che...jJAna ane ajJAnanA 5.5. bhedo tathA kevalInA 4 anuttara padArthonuM varNana kareluM che. zrI padmaprabhusvAmI vigere tIrthakaronA vanAdi kalyANakonAM nakSatra vigere spaSTa kaheluM che...bhaya vigere khAsa kAraNa na hoya to munio 1 mahinAmAM gaMgA vigere pAMca vizALa nadIo na utaravI bhayAdi kAraNa na hoya to paryuSaNa pahelA vihAra na karavo...durlabhabodhi ane sulabhabodhipaNAnA pa.5 kAraNo batAvyA che. nirgathI grahaNanA kAraNo tathA AcArya-upAdhyAyanA atizayonuM varNanaarihaMta vigere RdhdhivALA mahApuruSonuM varNana, pAMca astikAya ane pAMca gatinuM varNana.. acalakanA prazastapaNAnA kAraNo tathA pAMca samiti ane saMsArInA bhedo..ekendriyanI gati-Agati saMvatsaranA pAMca bhedo. svAdhyAya ane paccakakhANanI 5 zudhdhi, sUtravAMcananA tathA zikSaNAnA kAraNo, pachI Azrava AdinuM pratikramaNa kevI rIte karavuM te jaNAvyuM...saudharma-izAna-devalokanAM vimAnonA va tathA ucAi jaNAvI che... pudgala baMdha kevI rIte thAya te bInA kahI che...gaMgA vigere nadIonI vigata jaNAvI che... adhyayana chaThuM gaNane dhAraNa karatAM thakAM 6 guNa, saMsArInA bheda-gati A gati zrAvakano zradhdhAota-Agama * *** For Personal & Private Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ temaja agrabIja vigere jaNAvI jIvonA 6 bheda jaNAvyA che. prAyazcitanA 6 bhedonuM varNana karela che...cha ArA tathA devakuru uttarakurunA manuSyonI uMcAi (3 gAunI kAyA) AyuSya (3 palyopama) 6 saMghayaNa 6 saMsthAnanuM vistRta varNana che. hita ane ahitanA kAraNo tathA cha dizAe jIvAdinI gati-A gati, AhAra levAnA 6 kAraNo ane nahi levAnA cha kAraNo...jaNAvyA che. jema ke 1. sudhA sahana na thAya tyAre..2. vaiyAvacca karavA mATe...3. iryAsamitinuM pAlana karavA mATe..4. saMyamanuM pAlana karavA mATe...5. dravya-prANa TakAvavA mATe ...6. saMkalpa-vikalpa dUra karI zubha vicAra karavA mATe.. A ja kAraNathI bhojana niSedha che...1. tAva Adi roga thAya tyAre...2. rAjA-svajana-deva-manuSya-tiryaMce karela upasarga sahana karavA...3. zIyalanuM pAlana karavA...4 varSA-dhummasa ane jIvonA upadrava vakhate jIva rakSA mATe. 5. tapa karavA..6. atte samaye zarIra choDavA mATe...Ama A kAraNo piMDaniryukti tathA piMDavizuddhi Adi graMthomAM paNa batAvela che. cha Rtu ane kSayatithi tathA vRdhdhi tithi kai-kai che te kahyuM che...bAhya tathA atyaMtara tapanA bhedonuM varNana...saMyamanA 6 vidhi sthAna batAvyA che. zrI vIra prabhuno dIkSA tathA mokSano samaya jaNAvyo che...tathA sidhdhano virahakAla kahyo che... audAyikabhAvanI vAta karI ane kRtikA-AzleSAnA tArAo temaja 6 pradezavALA skaMdho vigere padArthonuM spaSTa varNana karyuM che... adhyayana sAtamuM naigamAdi 7 nayonu svarupa, jaMbudvIpa ghAtakIkhaMDa-pUrva pazcima-puSkarAI kSetranuM varNana. cakrInA 7 ekendrIya ratno ane 7 paMcendriya ratno...1 senApati 2. gRhapati 3. purohIta 4. hasti-kuMjara 5. azva 6. vardhika 7. strIratnanuM 1. cakraratna 2. chatra 3. carma 4. maNi pa. kAkINI 6. khaDaga 7. daMDa. duSama-suSamAnA cinho...AyuSyano ghaTADo 7 upakrama 1. rAga-bhaya-sneha 2. doraDuM-agni-bhUkha 3. ati AhAra 4. vedanA 5. jhera 6. vijaLI paDavAthI 7. zvAsanI rukAvaTa, brahmadattacakrInA zarIranuM pramANa, AyuSya ane gatinuM varNana karela 1 zramano thatota-Agama For Personal & Private Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIsUtrakRtAMgasUtrama A sUtrakRtAMga sUtramAM jagatanA gaddarzana tathA vividha darzanonI apUrNatA jaNAvI syAdvAda siddhAMtano sthApanA karI che. sAdhu AcAronuM, narakanA duHkhonuM varNana che. A AgamanA adhyayanathI draDha zraddhAvALA thavAya che. mUlasUtra 2100 zloka pramANa che. kula 41750 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. For Personal & Private Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIgaNAMga satramA - - 5 - 5 - te che ne ke ma ma | - - ma ma ma ma ma ma ma ma ) A ThANAMga sUtramAM jagatanA bhinna-bhinna padArthonuM vargIkaraNa 1 thI 10 sudhInI saMkhyAmAM karyuM che. Atmatatvane oLakhavA upayogI-anupayogI padArthonuM vivaraNa karI kutUhala vRttinuM zamana thayA pachI tatvajJAnanI bhumikA sthira thAya che. siddhAMta A Agama sacoTa rIte samajAve che. mUlasutra 3700 zloka pramANa. kula 42054 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. For Personal & Private Use Only cation International
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ che...ane zrI mallinAthanI kathA paNa jaNAvI che. sanatakumAra-mahendra-brahma devalokanI sthiti jaNAvI che. adhyayana AThamuM karmanI ATha prakRti, aparAdhane nahI AlovavAnA tathA AlovavAnA ATha kAraNo, saMvara asaMvara, sparzIlokanI sthitinuM varNana, samiti varNana, AlocanA dAyaka ane grAhakanA guNo batAvyA che...madanA 8 bhedanuM varNana...chadhastha jANe nahI ane kevalI jANe tevI 8 vigata... zrI vIra prabhuthI dIkSA pAmela rAjAnI yAdi sidhdhanA guNa-kRSNanI 8 agra mahISIonI vigata jaNAvI che. naraka gati vigerethI sidhdhazIlA sudhInI gatinA 8 bheda, gaMgAdi dvIpanuM pramANa-laMbAi, kAkINI ratnanuM pramANa, dIrgha vaitADhayanI tamistrAdi guphAnuM varNana, ghAtakI vRkSanI uMcAi, tiskRlokamAM utpanna deva ane tenA indronA musApharInA devalokI vAhano jaNAvyA...saMsArI jIvonA 8 bheda, sidhdhazilAnI madhyabhAganI pahobAi 8 yojana vigere, kevalI samudyatanuM svarUpa, ATha pradezIyA pudagalonI vAta jaNAvI che, puruSaveda yazakirtInI ane uccagotranI jaghanya sthiti jaNAvI che. navamuM adhyayana AcArAMganA pahelA zrutaskaMdhanA 9 brahmacarya adhyayano kahyA...brahmacaryanI 9 guptinuM varNana, jIvAdi navatattvata, rogotpattinA 9 kAraNo ane darzanAvaraNIyanA 9 bhedo jaNAvyAM che...4 vAsudevanA pitA-navanidhinuM svarUpa 9 puNyanA bhedo, 4 lokAMtika temaja 4 greviyakanA pAthaDAnA nAma, AyuSyanA pariNAma upara vivecana che. zrI pArzvaprabhunI uMcAi, zrI vIra prabhunA tIrthanA 4 bhAvI tIrthakaranA jIvonA nAmA, kRSNa-vAsudeva tathA zreNika mahArAjAnuM caritra vimalavAhana kulakaranI uMcAi, avasarpiNInA AraMbhanuM ane zrI RSabhadevanA tIrthanuM AMtarU vigere jaNAvyuM che. " dakSanuM adhyayana pudgalane hAlavAnA kAraNo. krodhotpatti, saMyama-asaMyama, saMvara-asaMvaramAnanA 10-10 kAraNo jaNAvI samAdhinA-asamAdhinA 10 bheda kahyA che...bharata cakrInI rAjadhAnIo tathA bharata cakrI sAthe dIkSA lenAra rAjAo...daza dizA ane go tIrthanuM pramANa pAtAla kaLazanI uMcAi-pahoLAi ane ThIkarInuM pramANa, temaja nAnA pAtAlakaLazanI uMcAi-pahoLAi, anuyoganA 10 bhedonuM varNana, icchAmi - maunanuM mahAphaLa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ cchAdika 10 prakAre sAmAcArI, nisarga samyakatvanA 10 bheda, bhAvi utsarpiNInA kulakaro ane pUrva pazcimanA kulakaro tathA 1ra devalokanA 10 indronA musApharInA vAhanonA nAma..saMsArI jIvanA 10 bheda, bAlapaNuM vigere jIvanI 10 dazA batAvI che. A AgamanITIkA zrI ajIta siMhanA ziSya zrI yazodevanI sahAyathI racI che. ane enuM saMzodhana droNAcAryae karyuM che... zrI samavAyAMga sUtrA A rIte sthAnAMgasUtranI saMkSepamAM samajUti ApI. bahu ja saMkSepamAM paricaya karAvyo che. eno vyavasthita paricaya ApavA mATe to bahu ja samaya joie jenI ApaNI pAse achata che. ane have Ave che samavAyAMga sUtrano paricaya. Ane paNa bahu ja saMkSepamAM samajavuM paDaze kemake samayanI maryAdA che ane tamArA sahunA caherA upara paNa utAvaLathI puru thAya evI icchAonI rekhAo vaMcAi rahI che. A cothuM Agama che. enuM nAma samavAyAMga che. samavAyano artha samudAya paNa thAya che. A AgamamAM ekathI mAMDIne sAgaropama sudhInI virATa saMkhyAmAM rahelA padArthonuM varNana hovAthI AnuM nAma samavAya che. ane A agiyAra aMgo paikI cothuM aMgasUtra hovAthI samavAyAMga sUtra nAma apAyuM che. A AgamamAM ghaNI ghaNI bAbatonuM varNana karavAmAM AvyuM che. e badhu varNana karavA besIe to comAsAnA cAra mahinA ochA paDe. saMkSepamAM varNana karavA mATe paNa ApaNI pAse samaya nathI eTale A AgamamAM khAsa khAsa mahatvapUrNa je bAbamo che. ene ApaNe jovAnI koziSa karIe. devonuM jeTalA sAgaropamanuM AyuSya hoya eTalA hajAra varSe AhAra le ane eTalA pakhavADie zvAsa le. ogaNIza tIrthakara paramAtmA evA che jeoe rAjya svIkAra karI-bhogavI saMyama jIvana svIkAryuM che. trevIsa tIrthaMkara paramAtmA evA che. jeone savAranA pahore kevaLajJAnanI prApti thai hatI. trevIsa tIrthaMkara paramAtmA evA hatAM jeone pUrvabhavamAM agiyAra aMganuM jJAna hatuM. AdinAtha prabhuno naMbara AnAthI alaga hato. vANInuM mUlya-Agama ja DIjIvIDI DAnsa For Personal & Private Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ indro 63 hovA chatAM ahIM batrIzaindra batAvyA che. kemake vyaMtarendranA 32 indrone indra tarIke gaNyA nathI. jyAre tIrthaMkara paramAtmA nirvANa pAme tyAre tIrthaMkara prabhunA mukhamAM rahelI dADhA indra mahArAjA laI letA hoya che. pachI ene sudharma devalokamAM sudharma nAmanI sabhAmAM mANikya nAmano staMbha hoya che. tenI vacamAM vaja-ranninA banelA dAbhaDAmAM rAkhatA hoya che ane pUjatA hoya che. ahIM eka jANavA jevI vAta mUkI che. ane e dvArA siddha thaI zake ema che ke parvatithinI kSayavRddhi na thAya. e kevI rIte ? e joie. ahIM jaNAvyuM che ke eka yugamAM 62 pUnama ane amAvasyA Ave. have eka yugamAM pAMca varSa hoya. eka varSanA bAra mahinA eTale bAra paMcA sAiTha thAya to sAiTha pUnama AvavI joie paraMtu jaina dharmanA prAcIna gaNita mujaba eka yugamAM be vAra Dabala mahinA Ave. eTale bAsaTha punama thAya e vAta barAbara paraMtu jaina dharmanA jyotiSka saMbaMdhI gaNita paMcAMgamAM chellA pAMcamA varSanA aSADha mahinAnI pUnamano laya Ave che. to ekaSaTha pUnama thavI joie chatAM bAsaTha jaNAvI che. Ano matalaba e thayo ke gaNitapaMcAMgamAM bhale pUnamano kSaya Ave paraMtu ArAdhanA paMcAMgamAM pUnamano kSaya svIkArya banyo nathI e jaNAve che ke parvatithino kSaya-na thAya. yugalika kALanA akhta thaelA sAta kulakara, temanA patnI, covIza tIrthakara prabhu, tathA temanA mAtA-pitA, tIrthakara prabhunI zibikAnuM nAma, 24 tIrthakara prabhune prathama bhikSA ApanAra, bhikSA samaya bhikSAno padArtha, caityavRkSa prathama ziSya, prathama ziSyA AdinA nAma ApavAmAM AvyA che. te pachI bAra cakravartInA nAma, temanA mAtA-pitA nAma, temanA strIratnonA nAma, ApavAmAM AvyA che. tenI AgaLa nava baLadeva, nava vAsudeva nava prativAsudeva AdinA paNa nAma batAvavAmAM AvyA che. ane e pachI e ja rIte arthAt upara je jaNAvI te ja vigato airAvata-kSetre anulakSIne ApavAmAM AvI che. A rIte zrI samavAyAMga sUtranI saMkSepamAM paricaya joyo... - bhAvanAnI bhUmi-Agama For Personal & Private Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ > zrI bhagavatIjI sUga pUjyapAda AcArya zrI kalApUrNa sUrijI avataraNa - gaNi mukti) municandravijaya | sarvanA hita mATe bhagavAne tIrthasthApanA karI. bhagavAna puSkarAvarta meghanI jema varasyA che. Aje paNa teno prabhAva anubhavI zakAya che. bhagavAnano che, tema bhagavAnanI 35 guNayuta vANIno paNa atizaya che. puSkarAvarta megha pachI 21 vakhata dharatI para pAka thayA kare, tema bhagavAnanI vANIthI ra1 hajAra varSa sudhI zAsana cAlyA karaze. paraMparAe e vANIno pravAha cAlyA ja karaze. * prabhunA anugrahano A jIvaMta dAkhalo che. e vinA A bhUmi para AvuM vAtAvaraNa na sarjAya, sAmUhika anuSThAna na thai zake. . uttama bhAvanA jAge te mujaba vikAsa thAya. AvuM vAtAvaraNa dareka saMgha, samudAyamAM kAyama thai jAya to vikAsa kyAM dUra che ? * pU. AgamoddhAraka zrI sAgarajI ma. nI vAcanAmAM amArA pU. AcArya bhagavaMta meghasUrijI. pU. kanakasUrijI vageree lAbha lIdhelo che. e vakhate pUjya AgamoddhArakazrInA vAcanA aneka pUjyoe sAMbhaLI to Aje aneka samudAyonA gItArtho vAcanA ApI zake che. * zrutano uddhAra mAtra vAcanAthI nahi thAya, jIvanamAM Agamo utAravAthI thaze. ke bhagavatI sUtra para 20-30 miniTamAM mArA jevAnI bolavAnI kyAM zakti che ? chatAM Agama paranI bhakti bolavA prere che. Agama eTale prANa ! jIvana ! enA AdhAre ja ApaNuM bhAva jIvana A sarvajJatAnI sidhdhi-Agama For Personal & Private Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ TakeluM che ne Takaze. bhagavatI eTale dravyAnuyogano khajAno ! jo ke Ama to AmAM cAre ya anuyogo che paNa mukhya dravyAnuyoga che. A AkaragraMtha che. jenA vakhANa khuda gaNadharoe karelA che, maMgalAcaraNa paNa temaNe karyuM namo suasta namo A maMgaLa zI rIte ? paMca parameSThi to che nahi. zrutajJAna zrutajJAnIne choDIne kyAMya nathI rahetuM. temano namaskAra maMgaLa ja gaNAya. kharekhara to jinAgama ane jina eka ja rUpe che. "jinapratimA jina sArikhI' ema bolIe chIe, paNa jina pratimA sAkSAt jina lAge che ? mane paNa haju evo bhAva nathI lAgato. mUrti ja zA mATe ? bhagavAnanuM nAma paNa bhagavAna che. mUrti paNa bhagavAna hoya to Agama to sutarAM bhagavAna gaNAya. Agama na hota to mukti mArga zI rIte cAlata? mAtra saMketa izArAthI na cAlata. bhASAthI ja spaSTa bodha thAya. A bhagavatImAM 41 zataka che. jIvanabhara ciMtana manana karIe to jIvananA badhA prazno hala thai jAya. 20 varSa pahelA pU. mAnatuMgasUrijI pAse vAcanA lIdhelI. te pahelA beDAmAM pU.paM. bhadrakara vi.ma. pAsethI lai vyAkhyAnamAM bolato. goyamA" zabda para sonAmahoro mUkanArA bhAviko paNa ApaNA zAsanamAM thayelA che. - amane samajAvI samajAvIne Agama mATe bAdhAo ApavAmAM AvelI. pU. hemacandrasAgara sUrijI : have Apa Apo. pUjyazrI : eTalA mATe to Avyo chuM. ahIM (bhagavatImAM) mAtra gautamasvAmI ja nahi, jayaMtI jevI zrAvie paNa prazno karelA che.. praznakartA gautamasvAmI kevA? prathama porasImAM sUtra, bIjImAM martharUdhyAmAM koThAmAM rahenArA. artha eTale niyukti, cUrNi, bhASya vagere badhAno abhyarma eTale adhyayane "akSINa' paNa kahyuM che. kAraNa ke eTalA artha nIkaLe ke je dI re jUha. akSINa eTale akhUTa ! i2-bAgama For Personal & Private Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna para jeTalo Adara bahumAna vadhaze teTalA AgamonA rahasyo samajAze. pU. jinacandrasAgara sUrijIe saune gavaDAvyuM jima jima arihA sevIe re, tima tima pragaTe jJAna saluNA. pUjyazrI deva gurunI bhaktithI jJAna pragaTaze. huM pote bhaNelo nathI. mArAthI vadhu bhaNelA ahIM che. bhaktinA prabhAvathI je artha re tethI mane paNa AnaMda Ave. dhyAna vakhate artho sphare. bhagavAnane pUchavA javuM na paDe. bhagavAna pote AvIne kahI jAya, evo anubhava thAya. mIrAMne kRSNa dUra nathI. bhaktane bhagavAna dUra nathI. bhagavAna dUra che evI bhramaNA toDavI ja rahI. kadAca koi sUtrano viziSTa artha skUrI jAya to bhagavAnano prabhAva mAnajo, potAno nahi. [no mAviSTa kahI brAhI lIpIne namaskAra karavAmAM Avyo che. pUjya hemacandrasAgarasUrijI : brAhmI lipine namaskAra kema ? pUjyazrI zrutajJAnanA ekeka prakAra pratye Adara che. brAhmI lipimAM dravyazruta che. dravya vinA bhAvazruta nahi pragaTe. lipi akSararUpa che. na pharati akSaram ! tIrthakara Ave ne jAya, paNa akSaro to rahe ja. bhAvazruta jeTaluM ja dravyakRtanuM bahumAna karavAnuM che. jJAnanI mukhyatA hoya tyAre cAritra ane dhyAna emAM ja anusUta che, ema samajavuM. e jJAna jJa ane pratyAkhyAna parijJA rUpa samajavuM. bhacAumAM bhagavatInuM vAMcana cAlatuM tyAre huM eka sthaLe jarA camakelo. kAraNa ke temAM lakheluM jIvAstikAya anaMtapradeza che. paNa pachI khyAla Avyo A to anaMta jIvonI vAta che. Avo ja anaMtA hoya to pradezo to anaMtA hoya ja ne ? bhagavatInA pAThamAM AveluM dravyAtmAmAM sarva jIvo AvI gayA. dravyAtmA rUpe ApaNe sau eka chIe. ApaNe bIjAne bhinna mAnIe chIe, paNa jIvAstikAya kahe che vikhavAdanuM avasAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNe sau eka chIe. jIvAstikAyanA bIjA badhA (pudagalAstikAya vagere) Adi sevako che. kartutvAdi zakti jIva sivAya bIje kyAM che ? jIvAstikAyano zabdArtha jIva = jIvo asti = pradezo. kAya = samUha. ahIM vidvAno ghaNA che. huM kAMi na Ape to mAro kAna pakaDe. dravya, kSetra, kALa, bhAva ane guNathI jIvAstikAya pAMca prakAre che. * dravyathI jIvAstikAya anaMta jIva dravyarUpa che. temAM badhA ja jIvo AvI gayA. (thoDo bhale kaMTALo Ave, paNa A jANavA jevuM che.) kSetrathI lokavyApI kALathI anAdi anaMta, nitya zAzvata. koi kALa nathI jyAre jIvAstikAya na hoya. A badhA dravyo sahAyaka bane che. kadAca eka mAtra ApaNe sahAyaka nathI banatA. A vizvamAM astitva TakAvavuM hoya to bIjAne sahAyaka banavuM ja paDaze. e vinA astitva rahe ja nahi. samajIne sahAyatA karIe to lAbha che nahi to vizva vyavasthA pramANe anicchAe paNa sahAyatA karavI ja paDaze. bhAvathI jIvAstikAya avarNa, agaMdhAdi. pudagalAstikAya sivAya sau arUpI che. jIva asaMkhyapradezI, paNa jIvAstikAya anaMta pradezI. kAraNa ke jIvo anaMta che. sarva jIvono saMgraha jIvAstikAya che. jIvo anaMta hoya to pradezo to anaMta hoya ja. eno artha e thayo ke pradezothI ApaNe eka chIe. jIvAstikAyamAMthI eka jIvane bAda karIe to jIvAstikAya kahevAya ? gautamasvAmInA praznanA javAbamAM bhagavAna kahe che nA, na kahevAya. eka pradeza paNa bakAta rAkhIe to paNa jIvAstikAya na kahevAya. bhagavAna paNa A jIvAstikAyamAM sAthe che ne kahe che he jIva! tuM mArA jevo ja che. eka jIva ja nahi, jIvanA eka pradezane paNa satAvIe to e ApaNI ja satAmaNI banI raheze. ApaNA zarIranA eka aMgUThAne paNa pIDA Apo to e tamArI ja che, bIjA koinI nahi. - satyanuM adhiSThAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe ja AcArAMgamAM kahyuM 'saccaMsi nAma tumeva jaM haMtavaMti maMnnasi' jene mAre che te tuM ja che, ema sAcuM mAnaje. A to mAtra namUno batAvyo che, vizeSa tamAre jANavuM hoya to bhagavatIno pATha cAle ja che. pAThamAM AvI jajo. A bhagavatImAM jainetara saMnyAsIo paNa bhagavAnane prazna pUchavA Ave che. pachI ni:zaMka banIne dIkSita bane che. jayaMti zrAvikAe pUchelA praznanA uttaramAM bhagavAna kahe che dharma jAgatA bhalA adharmI ughatA bhalA. ApaNe sUtA bhalA ke jAgatA ? A ja rIte dharmI baLavAna bhalA adharmI nirbaLa bhalA. adharmI pAse baLa hoya to bIjAnA ja nahi, potAnA paNa vinAzanuM kAraNa bane. A bhagavatImAM tuMgIyA nagarInA zrAvakonuM vartana vagere kahIne karavAmAM AvyuM che. 45 Agamo sAMbhaLavAno to zrAvakane paNa adhikAra che. mATe ja zrAvako kahevAyA che. ahIM beThelA bAla munio vagere Agama kaMThastha karavAnI pratijJA leze to AnaMda thaze. bAkInI badhI vAto hemacandrasAgarasUrijI karaze. pUjya hemacandrasAgara sUrijI : nAdurasta tabIyata hovA chatAM pUjyazrIe poNo kalAka tattva pIrasyuM. pUjyazrI pAkA vepArI che. pUjyazrI pharamAve che sAdhu sAdhvIjIoe eka varSa daramyAna Avazyaka athavA dazavaikAlikanI badhI ja TIkAo vagere vAMcavuM. huM pahelA hAtha joDuM. mArI sAthe bIjA keTalA hAtha joDaze ? pUjyazrIe je pharamAvyuM te ghaNAne nahi paNa saMbhaLAyuM hoya tethI teno sAra pUjya dhuraMdhara vijayajI pharamAvaze. pUjya munirAjazrI dhuraMdhara vijayajI : pUjyazrInI vAtane thoDI yAda karI laie. Ama paNa sAMbhaLyA pachI zAstramAM dhAraNAnI vAta che ja. bhagavAnanI ja AnaMdanuM anuSThAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANIne puSkarAvartanI upamA ApI. puSkarAvartamAM evo guNa che ke ekavAra varasyA pachI 21 varSa sudhI pAka thayA ja kare. bhagavAna 30 varSa bolyA tenA 10thI 11 hajAra divasa thAya. tenA prabhAve ja bhagavAnanuM zAsana 21 hajAra varSa sudhI cAlaze. ApaNe badhA khetI karIe chIe, paNa hRdayanI jamInamAM dharmano pAka thAya che te bhagavAnanI vANIrUpa puSkarAvartano prabhAva che. ApaNA bolavAnA kAraNe thAya che, evo ApaNo bhrama che, te AthI tuTI jAya che. guru pAsethI sAMbhaLeluM ja bhItaranuM pragaTa karAve che. ApaNe tyAM zruta zabda che vedone 'zruti' kahyA che. sAMbhaLavAthI ja kAnanI yonimAM zabdo paDavAthI AdhyAtmikatAno janma thAya. sAMbhaLelAnuM ja mahattva che. bALako paNa sAMbhaLIne ja bhASA zIkhe che. bhagavAna bolyA tenI ja AkRti ubhI thai te brAhmI. bhairavI rAga gAva to bhairavI, vAgIzvarIthI sarasvatInI mUrti retImAM dorAi jAya, ema tajajJo kahe che. 'namo mukhrasta / ' zruta eTale sAMbhaLeluM. mAtra vAMceluM nahi. mULa zabda che brahma. brahma eTale paramAtmA emanAthI bolAyeluM te brAhmI. brAhmI bhagavAnano akSara deha che. je avinAzI che. zruta bIjane namaskAra pachI brAhmI lipIne paNa ahIM namaskAra thayo che. bhagavatIno ATalo mahimA kema ? AmAM caturvidha saMghanA tamAmane prazna karavAnuM sthAna maLyuM che. mukhya gautama svAmI che, tema jayaMti zrAvikA vagere bIjA paNa che. jayaMti, zatAnIka rAjAnI sagI bena hatI. bhaktomAM sulasA AgaLa hatI tema jijJAsAmAM jayaMtI AgaLa hatI. te para 'jayaMtI caryA' grantha abhayadevasUriye banAvelo che, te sAdhvIo paNa aNuvijJAnanA siddhAMto paNa bhagavatImAMthI zodhAyA che. je pragaTa paNa amArA sumerapuranA cAturmAsamAM eka zrAvikA kahetAM. mArAM sAsu abhaNa. paNa 45 AgamonA bola temane kaMThastha hatA. paramatatvanuM pratiSThAna-Agama vAMcI zake. thayA che. 29 For Personal & Private Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasuMdarajIe chapAvelA thokaDA (pahelA thokaDAonI hastaprato hatI) tene moDhe hatA. mAtra sAMbhaLIne kaMThastha kareluM. munio zrutadhara kahevAya to zrotAo zrutidhara kahevAya. ekAgra hoya to ja AvuM thai zake. bhagavatIne jayakuMjara gaMdhahastInI upamA ApI che. pU. labdhisUrijIe gaMdhahastI vagerenA vizeSaNomAM ja 4 mahinA pUrA karI dIdhelA. gaMdhahastI pAse bIjA hAthI na Take tema bhagavatI pAse bIjA vighno na Take. A maMgaLa che mATe ja vAraMvAra bhagavatI vaMcAtu rahetuM. judA hovAno anubhava ka2vo e ja moha che. jIvAstikAya kahe che ApaNe eka chIe. loka svarUpa bhAvanA paNa A ja che. hindustAnanA badhA nAgariko bhAratIya tarIke eka tema jIvatva rUpe ApaNe badhA eka. kahe che. gujarAtI vagere tarIke alaga, tema bheda nayaMthI jIva bhinna paNa gaNAya. tame deharUpa cho, tema vizvarUpa paNa cho. tenI saMvedanA karo, ema bhagavAna 'arUpI' eTalA mATe kahevAya ke pahelA rUpa ja dekhAya. zabdAdi pachIthI saMbhaLAya. dA.ta. vIjaLIno prakAza pahelA dekhAya garjanA pachI saMbhaLAya. dharma eTale paropakAra. je bIjAne upayogI nathI banato te dharmI nathI. dharmI baLavAna samRddha sArA. pApI nirbaLa - daridra sArA. vyAkhyAnamAM mALA gaNo te na cAle, UMdho to haju cAle. kemake UMghamAM Ave jhokhA ! e dvArA ya amane jhUko to kharA.. (hasAhasa) UMghatI vakhate kama se kama amArA zabdo to kAnamAM paDaze. mALA gaNavAmAM te tamArA kAna ja baMdha thai jAya che. e na cAle. A rIte bhagavatInI sUtrano bahu saMkSipta paricaya thayo. svanuM sthAna-Agama QA For Personal & Private Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jJAtadharmakathA zrI upAsakaMdazAMga sUtra zrI aMtakRddazAMga sUtra pU. A. zrI municandrasUri zrI jJAtAdharmakathA chaThThuM aMga che. A aMganuM parimANa pAMca lAkha choMtera hajAra pada pramANa hovAnuM zvetAMbara mAnya AgamomAM jaNAveluM che. AcArAMganiyukti (gAthA 11), naMdIsUtra uparanI hAribhadrIvRtti (pR. 76), naMdIsUtra uparanI cUrNi (pR. 62), samavAyAMga sUtranI zrI abhayadevasUrIyA vRtti (pR. 108) AdimAM AcArAMgasUtranuM padapramANa 18000 padanuM ane AgaLanA aMgonuM begaNuM parimANa hovAnuM jaNAvyuM che. eTale bIjA aMganA 36000, trIjAnA 72000, cothAnA 144000, pAMcamAnA 288000 ane chaThThAnA jJAtAdharmakathAMganA pa76000 thAya te barAbara che. digaMbara mAnya graMtho dhavalA, jayadhavalA, gommadasAra, aMgapaNatti vageremAM papa6000 jaNAvyA che ne lipidoSa hoya ke zaratacUka hoya tema jaNAya che. navyakarmagraMthonA racayitA A.zrI. devendrasUri ma.sA. e pahelA karmagraMthanI 7mI gAthAnI TIkAmAM jaNAvyuM che ke - pada eTale arthasamApti. paraMtu AcArAMga vagere graMthonA 18000 vagere pada jaNAvyA che te padanuM parimANa keTaluM te jaNAvanAra koi AmnAya paraMparA amArI pAse nathI. digaMbara jainonA mAnyagraMtha jayadhavalA vageremAM vagere padanA 3 prakAra batAvyA che. 1 ATha akSaranuM pramANa pada, 2 arthabodha thAya te artha pada, ane 16 abaja, 34 karoDa, 83 lAkha, sAta hajAra 888 akSaranuM madhyama pada bane che. sarvane mAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ A aMganA prathama zrutaskaMdhanuM nAma jJAtA ane bIjA zrutaskaMdhanuM nAma dharmakathA che. ane A be zrutaskaMdhonA nAmano AdhAre prastuta aMganuM nAma jJAtAdharmakathA paDyuM jaNAya che. pahelA zrutaskaMdhamAM 1 abaja 21 karoDa ane bIjA grutaskaMdhamAM 1 abaja 25 karoDa kathA hovAno nirdeza maLe che. vartamAnamAM A graMtha 5450 zlokapramANa maLe che. TIkAnuM pramANa 3800 zloka pramANa che. siMdhumAMthI biMdu ApaNA nasIbe bacyuM hoya tema atyAre bIjA zrutaskaMdhomAM anukrame 19 ane 206 adhyayano maLe che. A aMganuM gadya rocaka ane varNanAtmaka che. kAdaMbarI ane vAsudevahiMDI jevuM. prathama adhyayananuM nAma utsapti che. meghakumAre pUrvabhavamAM hAthInA bhAvamAM sasalAnI rakSArthe paga uMco karyo eTale A adhyayananuM nAma ukSipta che. jAtismaraNajJAna thatAM ja meghakumArane AMcako lAge che. huM kevo dehabhAvamAM Asakta ke saMthArAmAM muni bhagavaMtonI caraNaraja khaTakI ! have A dehabhAvamAMthI jaldI mukta thavuM che. e ja kSaNe kahyuM ! prabho ! have kyAreya A zarIranI ciMtA karIza nahIM. AMkha sivAya koi paNa aMgamAM game te thAya, zalyAdi pesI jAya huM paravA nahIM karuM. suMdara sAdhanA karI muni anuttaramAM deva thayA. ' bIjuM adhyayana saMghATaka nAmanuM che. A adhyayananI kathA ghaNI rocaka che. eno upanaya to adabhuta che. kathA A pramANe che. rAjagRhI nagarImAM dhanya zeTha rahe che. saMpattinI kamInA nathI paNa khoLAno khUMdanAra nathI. saMtAna prApti mATe patthara eTalA deva karyA... varSo pachI bhadrA zeThANIe putrane janma Apyo. nAma rAkhyuM devadina. lADakoDamAM ucharatA devadine eka divasa paMthaka nAmano nokara nagaramAM lai gayo. tahevArano divasa hovAthI badhAM banI ThanIne AvelA. devaditrane ekanA bALa mitro joDe goSThI karato joI paMthaka enA mitra joDe vAte vaLagyo. evAmAM devadina AgaLa jato rahyo. koi nirjana rastA uparathI pasAra thatAM devaditrane joi vijaya nAmanA coranI dAnata bagaDI. devaditranuM apaharaNa karyuM. dAgInA vagere, lai lIdhA. mArIne zaba kuvAmAM phekI dIdhuM. divadinna na dekhAtAM paMthaka ho hA karI. zeTha zeThANI doDI AvyA. sainikAe saghana tapAsa AdarI. jo kIkI vibhAvano parAbhava-Agama . For Personal & Private Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ bALakanuM zaba maLyuM. corInA mAla sAthe cora pakaDAyo. jelamAM pUryo. zeTha zeThANIne ghaNo AghAta lAgyo. thoDA samaya bAda dhanya zeTha koi gunAmAM pakaDAtAM emane kedanI sajA thai. vijayacoranI sAthe ja eka ja beDImAM zeThane bAMdhavAmAM AvyA. laghunIti vaDInItimAM bannene eka bIjAno sahakAra jarUrI hato. zeThanA gharethI TIphIna AvyuM. emAM miSTAnna pharasANa vagere joi vijayacoranuM mana lalacAyuM. eNe thoDuM ApavA kahyuM. paNa zeTha kahe tuM to mArA putrano khUnI che. vadhe to kUtarAne nAMkhI dauM paNa tane na Apu... paNa zeThane saMDAsa javAnI tarata icchA thai. cora kahe meM to lukhkha sukuM khAdhuM che. mAre saMDAsa nathI javuM. zeThane javAnI utAvaLa hatI. e karagaravA mAMDyA. cora kahe AvatIkAlathI tamArA TIphInamAM mAro aDadho bhAga kabUla karo. zeThe na chUTake kabUla karyo. zeThANIne khabara paDI ke aDadho bhAga putranA khUnIne zeTha Ape che e nArAja thai gayA. zeTha kedamAMthI chUTyA. badhA abhinaMdana ApavA lAgyA. zeThANI bolatA paNa nathI. zeThe jyAre paristhiti samajAvI tyAre zAMta thayA. A kathAno upanaya A pramANe che. zeTha te jIva, cora te zarIra. jIva zarIra joDe baMdhAyelo che. parAdhIna che. enA sahakAra vinA ArAdhanA sAdhanA zakya nathI mATe e duzmana tulya hovA chatAM ene AhArAdi ApavA paDe. paNa zarIrane tAju mAjune tagaDuM banAvavA bhojana karavAnuM nathI A vAta dareka sAdhake satata khyAlamAM rAkhavAnI umAsvAti bhagavaMte prazamaratimAM kahyuM che ke A bAbatamAM 18 mA suSamAM adhyayanamAM mArmika vAta karI che. DAku banelA cilAtI putra potAnA pAlaka zeThanA ghare dhADa pADI suSamAnuM apaharaNa kare che. zeTha ane emanA putro jaMgalamAM pIcho kare che. suSamAne khabhe upADI bhAgavuM azakya lAgatAM enuM mAthuM kApI cilAtIputra bhAgI chUTe che. zokavihyala zeTha putro sAthe putrInuM dhaDa lai pAchA pharatAM jaMgalamAM bhUlA paDe che. ghora jaMgalamAM bhojana vinA cAlI zakAya tevuM nathI... zeTha kahe huM gharaDo chuM mane mArIne tame jIvana bacAvo. chevaTe suSamAnA mRtaka dvArA jIvana bacAvyuM. ahIM putrInA ke bahenanA mRtakanuM mAMsa khAvAnuM koine na game paraMtu vikaTa paristhitimAM Apada mAge. A pagaluM lIdhuM che. mAtra jIva bacAvavAno uddeza che. majA bilakula nathI. pArAvAra duHkha che. tema aneka jIvonI hiMsAthI ja teyAra thatuM bhojana zarIra TakAvavA anivArya hovAthI sAdhu bhojana kare. paraMtu svabhAvano ArvibhAva-Agama kara For Personal & Private Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIbhano svAda poSavAnI ke bIjI koi bAbata emAM na ja hovI joie. A rIte jJAtAdharmakathAMgamAM judI judI ghaNI kathAo dvArA suMda2 bodha maLe che. cAra anuyogamAM A aMga kathAnuyoga vibhAgamAM Ave che. sAtamuM aMga upAsakadasA che. bhagavAna mahAvIraprabhunA dasa zrAvakonuM AmAM varNana che. upAsakonI dazA avasthAnuM varNana che, e arthamAM paNa ane 10 nA arthamAM dasA zabda lai zakAya. sAmAnya rIte AgamomAM mahadaMze sAdhu jIvananA AcAronuM varNana maLe che tyAre upAsakadasAMgamAM zrAvakajIvanano paricaya che. eTale A Agama zrAvakonA mATe bahu ja mahattvanuM che. AnaMda vagere zrAvako prabhu pAse jAya che ane zrAvakonA 12 vrato samyag darzana sAthe uccare che enuM vizada varNana A aMgamAM che. 12 vrato ane aticAronuM suMda2 varNana ahIM jovA maLe che. AnaMda vagere zrAvako dhanADhya hatA. e vakhatanI pracalita paddhati mujaba AnaMda zrAvaka 4 kroDa sonAmahora dhaMdhAmAM, 4 kroDa nidhi tarIke, 4 kroDa kharca mATe. = 10 hajAra gAyo vALA cAra gokula, hajAra gADAM, 8 vahANa vagerenI maryAdA rAkhe che. eka vAra gaNadhara bhagavAna gautama svAmijI jyAre vANijya grAmamAM chaThThanA pAraNe vahoravA padhAryA tyAre AnaMda zrAvakane avadhijJAna thayAnuM sAMbhaLI AnaMdanA ghare jAya che. tapa karavAnA kAraNe AnaMdanuM zarIra kRza thai gayuM che. uThI zakato nathI. gautama svAmijIne vaMdana kare che. ane avadhijJAna dvArA upara saudharma devaloka, nIce loluka narakAvAsa sudhI joi zake che vagera avadhijJAnanI avidha jaNAvI. gautamasvAmijI kahe AnaMda ! zrAvakanuM avadhijJAna ATalI vistRta maryAdAnuM na hoi zake. tame mithyAduSkRta Apo. AnaMda kahe gaNadhara bhagavaMta ! jinazAsanamAM sAcAnuM micchAmi dukkaDaM ApavAnuM hoya ke khoTAnuM ? gautamasvAmijI A saMzayanuM nivAraNa karavA prabhunA caraNomAM pahoMcyA, prabhu kahe gautama ! AnaMda sAcuM kahe che. tamAre mithyA duSkRta ApavAnuM che. gautamasvAmijI tarata pahoMcyA AnaMda pAse. micchAmi dukkaDaM ApyuM. prabhunA paTTa ziSya paNa potAnI bhUlanI kSamApanA kazI AnA-kAnI ke saMkalpa vikalpa karyA vinA karatA hoya tyAre ApaNe ApaNI bhUlane kadI paNa chAvaravAno prayatna na karavo joie. eka ciMtake kahyuM che ke - koi paNa mANasa mATe sahuthI agharA zabdo che 'mArI bhUla thai gai.' paNa, jinazAsanane pAmelA mATe vizvano vicAra-Amama 34 For Personal & Private Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI vAta na hovI joie. chadmastha chIe. bhUla thai zake. paNa, micchAmi dukkaDa ApavAmAM vAra na lagADIe. AnaMda zrAvaka potAnA jayaSTha putrane svajanonI hAjarImAM badhI javAbadArI soMpI pote vyavahAra vepAramAMthI nivRtta banI dharma ArAdhanAmAM vizeSa paNa joDAyA che. AjanA zrAvakoe paNa nivRtti vahelI take meLavavI joie. moTA bhAganA zrAvakone dharmapatnIo anukULa maLe che. paNa, mahAzataka nAmanA zrAvakajInI revatI nAmanI patnI AmAM apavAda che. e bhoga vilAsa ane moja majAnI Asakta che. zrAvakajI pauSadha laine bese te eNIthI sahana na thatAM dArUnA nazAmAM cakacUra banI tophAna macAve che tyAre zrAvakajIthI bolAi jAya che tAruM mota sAtamA divase che. ane tuM narakamAM javAnI che... savAre prabhu mahAvIre kahyuM - mahAzataka, satya paNa apriya na bolAya. revatIne teM je kahyuM tenuM micchAmi dukkaDuM Apa. mahAzatake prabhu AjJA tahatti karI svIkArI. A prasaMga haMmezA yAda rAkhavA jevo che. cora ne paNa cora kahevAnI jinazAsanamAM nA che. satya paNa kaDavuM na hovuM joie, koine ahitakara na hovuM joie. mATe khAtarI karIne pachI ja bolavuM. AThamuM aMga aMtagaDadasA che. AThe karmono aMta karI aMtakRta kevalI banelA puNyapuruSonA nAmo A aMgamAM che. TuMku jIvana aNasaNa karI mokSe gayA che. gajasukumALa jevA keTalAka anyatra aMtakRta kevalI thayelA mahApuruSonA paNa ahIM varNana che. aMtakatanI vyAkhyA navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUri mahArAjAe tatrIttaH bhavAntaH to vidito te attatA: bhavano aMta kare te aMtakRta. prAraMbhamAM gautama nAmanA aMtakRta bhagavaMtanuM varNana che. teo yadukuLanA aMdhakavRSNi - dhAriNInA putra hatA. ATha kanyA sAthe lagna thayelA. zrI neminAtha prabhunI dezanA sAMbhaLI vairAgI banI dIkSA lIdhI. bhikSunI bAra pratimA vahana karI. guNaratnasaMvatsara tapa karyo. A tapamAM pahelA mahine cothabhaktanA pAraNe cotha bhakta, bIjA mahine chaThThanA pAraNe chaThTha...ema soLamAM mahine soLabhattA sudhI caDavAnuM hoya che. divase sUryAbhimukha, rAtre ukaDuAsane rahevAnuM hoya che. teo zatruMjaya tIrtha para mAlikI saMlekhanA aNasaNa karI mokSe padhAryA. devakInA cha putronI paNa ahIM rocaka kathA che. jarA saMghanI putrI jIvayazA potAnA saMsArI diyara munine nazAmAM parezAna kare che. muni kahe che ke devakInA lagna prasaMge A dhamAla cAle che teno sAtamo garbha tArA pati kaMsano vadha karaze. A vicAravuM vizva-Agama ***** For Personal & Private Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI kaMse vasudeva devakIne najara keda rAkhyA. enA cha putro marelA janmyA. sAtamA kRSNane vRMdAvana lai javAyAnI vAta jANItI che. vAstavamAM bhaddIlapuranA nAga zreSThinInA zrAvikA sulasAne mRtaputro janmatA. devakInA putro ane mRta putronI adalA badalI deva dvArA thAya che cha putro zrI nemanAtha prabhu pAse dIkSA le che. prabhunI sAthe dvArikA padhAre che. jogAnujoga babbenA saMghATamAM anukrame chae munio devakInA tyAM vahoravA padhAryA. chaenA caherA ekadama samAna hovAthI devakIne lAgyuM ke enA e ja munirAjo mArga bhUlavAnA kAraNe ke anyatra gocarI na maLavAthI padhAryA che. paNa munirAjone pUchyuM tyAre khabara paDI ke - chae sagA bhAio che. ane paramAtmA zrI nemanAtha bhagavAne jyAre jaNAvyuM ke A chae devakInA putro che tyAre devakIne AnaMda thayo. sAthe aphasosa thayo ke sAta putromAMthI ekane paNa dhavaDAvavA, 2mADavA vagerenI mArI bhAvanA pUrNa na thai zakI. kRSNamahArAjAe devatAnI ArAdhanA karI ane AThamA putra vairAgI thayA. muni banyA. somilasasarAe kheranA aMgArA mAthe mukyA ane gajasukumAla aMtakRta kevalI banyA. cha putro devakInA zatruMjaya para sAdhanA karI mokSe padhAryA. AvA aneka aneka puNyAtmAonA nAma jIvana kavana aMtakRtadasAMga graMthamAM Ave che. 36 mArganI upAsanA-Amama For Personal & Private Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ , zrI samavAyAMga sUtrama A samavAyAMgasUtramAM 1 thI 100 sudhInI saMkhyAmAM vastunuM nirupaNa karI kroDA kroDI sudhInI saMkhyAvALA padArthono nirdeza karyo che. chevaTe samasta dvAdazAMgI (sarva Agamo) no saMkSipta paricaya, tIrthaMkaro, cakravartI vAsudeva-baladevaprativAsudeva vigere dhaNI vastuono saMgraha che. mUla sutra 1667 zloka pramANa. kula 5442 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 4 For Personal & Private Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAbhagavatIjIsatrama A bhagavatI sUtramAM gautama svAmIjIe prabhune puchela 36000 prasnonA suMdara samAdhAno che. anya gaNadhara-zrAvaka zrAvikA ane keTalAka ajaino dvArA pUchAyela praznottara paNa che. A AgamamAM aneka viSayonuM viziSTa zailIthI. gaMbhIra varNana che. guramukhe sAMbhaLavA jevuM che. mUlasutra 15752 zloka pramANe kula 57442 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. For Personal & Private Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 9. ataraupapAtika dazAMgaNa je 2. praznavyAkarasUtra 3. vipAkasUtra . pU. muni virAgaraja sAgarajI e bALaka para zuM gujaratI haze je kAle to kapaDAM dhovAnA dhokAthI zerImAM ramato hato, Aje ene inTaranezanala oDIyansa vacce inTaranezanala pIca ane sTeDIyamamAM mUkI devAmAM Ave to jevo anubhava thAya evo ja anubhava mane Aje thAya che. tamArA jevA Agama vAcanAo sAMbhaLIne beselA prabudhdha zrotAo vacce AgamanI inTaranezanala pIca para ramavAnuM thAya che. te chatAM paNa "laDathaDatuM paNa gaja bacu re gAje gayavara sAthe re." uktithI moTA moTA AcAryonI vAcanAo pachI mAro naMbara lAgyo che. pU.A. zrI mAnatuMgasUrizvarajI ma.nI jema kRtavatAM parihAsa dhAma tvadbhaktireva mukharIkurute balAn mAm'. basa AcAryazrIjInuM eTaluM ja kahevuM che. zrutavAnonI vacce ApaNo upahAsa hasI thAya e sahana thAya paNa zradhdhAvAno vacce ApaNI mazkarI thAya e kema sAMkhI levAya mATe ja to ApaNA dareka pUrva prAjJa puruSo harahaMmeza Agama tarapha Adara darzAvyA kare che. prabhu AgamanA Azaka ane upAsaka sUripuraMdarazrI haribhadrAcAryanuM prasidhdha vacana ''sAre vIrA netaniSi sAkara sAdhu seve". ApaNA AtmAno itihAsa aMdhakArabharyo AghAtabharyo che. paramAtmA mahAvIranA zudhdha cetanya parama karUNAno, parama kevalyano mahAsAgara laherAvyo ApaNI bahirmukhI cetanAne antarmukhI banAvI ApaNe AnaMdamukhI ane prakAzamukhI banyAM ApaNo itihAsa AnaMda tarapha ane prakAza tarapha vaLyo. e AnaMda ane prakAza jemAM jhIlAyo eja prabhunA Agama rUpe Aje paNa hAjarA hajUra che. prabhu mahAvIra svAmie antarmukhI AtmAnaMdiono saMgha sthApyo enuM nAma che. zramaNa pradhAna kakakara bira upAsanAno mArga-Agama : For Personal & Private Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturvidha saMgha che. " di nivAgyeTiM viUTI titye' saMgha jo nigraMtha sAdhu zramaNa pradhAna che to sAdhu aMga Agama pradhAna che... nigraMthano paMtha ja graMthano che. 'susa maM parijha miDu' A Agama graMtho ja sAdhunI sAdhutA AtmamukhatA TakAvI zake che. pU. umAsvAtijI spaSTa pharamAve che. "no saMparka hita: sApu:"" je lokanA prajAnA saMparka na rahe te sAdhu.. sAdhu harahaMmeza harapaLa loka saMparka nahi zloka saMparkamAM ja hoya. prabhu AgamanA saMparkamAM ja hoya. Agama kahevAya kone enA uttaramAM ratnAkarAvatArikAno javAba che. "mAtA saMvedana mAmaH" jyAre satya eka zudhdha hRdayamAM pragaTe che te sUtra che. ane sUtra pAchuM jyAre jIvane hRdayane/jIvanane sparze che. utare che tyAre sUtra sparza kahevAya che. A vAtano ullekha uttarAdhyayanI bIjA adhyayananI vRttimAM pU. zAntisUrizvarajI ma. kare che. sUtra ane sUtra sparza ApaNA hRdayamAM arihaMta prabhunI kRpAthI ja maLaze.. jema jema arihA sevIe re. tima tima pragaTe jJAna saluNA." jyAre Agama jJAna pragaTe che tyAre AgamanA be dharmo najaramAM Ave che. pahelo dharma che. darpaNa, dharma bIjo dharma che dIpa dharma 1) darpaNa dharma - jema darpaNanI sAme je Ave teno paricaya thAya che. "Agama ariso jovatAM re lAla" Agama darpaNamAM nono natya paTTimo'' AkhA lokano paricaya thAya che. paricaya thatAM ja sAdhanAnI duniyAmAM paga mAMDavAnI taka ubhI thAya che. "svabhAva sukha magnasya jagattatvAvalokinaH kartutvaM nAnyabhAvAnAM sAkSItvamavaziSyate' paraMbrahmamAM otaprota thavAnuM che. jenI sAthe mAre levA devA nathI tenI sAthe mAre mAtra sAkSIbhAva draSTAbhAva ja rAkhavAno che. Agamano darpaNa dharma ApaNane jagatanuM darzana karAve ane AtmAnuM sparzana karAve. prabhunA Agamo darpaNa dharma pachI aTakI nathI jatAM jIvanamAM Agamano sparza thatAM khUTatI kaDI purI karI Ape che. satata AgamanA saMparka rahevuM joie. dIpathI ma dIpa pragaTe tema AgamanI eka eka paMktino upADa anaMta guNono ughADa & 38 akSaranI ArAdhanA-bAgama For Personal & Private Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI Ape che.. rIpo parattvamasi nAtha ! nA praza'' prabhune prabhunA zAsanane dIpakanI upamA Thera Thera ApI che. eka sUtrathI ja ApaNA guNonA dIpa jhaLahaLI uThe che. iriyAvahiyA sUtra sakala jIvarAzi pratye maitrI bhAvano dIpa pragaTAve che. tasyauttarI sUtra prAyazcitano pradIpa peTAve che. uttarAdhyayana sUtramAM pharamAvyuM che.. 'vakavIsahiM mane gappA jiM nakhaTTa cauvIsatyehiM appA daMsaNa visohiM jaNai" logassa sUtra bolatAnI sAthe ja darzana mohanIyano kSayopazama thAya ane vizudhdhino dIpa pragaTe.. Agama sUtrano darpaNa dharma paricaya karAve che. to dIpa dharma parivartana karAve che. sUtranA be dharma che to, sUtra sparza mATe sUtra lenAranA be dharma hoya che. 1) naya dharma 2) vinaya dharma. paramAtmAnuM eka eka vacana nayayukta nayathI bolAyeluM hoya che. prayojana vaza hetu kAraNane lai je nayathI vacana bolAyu hoya teja nayathI svIkAravAnuM. bIjA nayone gauNa rAkhavAnA.. | nayathI svIkAravAnuM paNa sAthe sAthe vinaya sAthe svIkAravAnuM... naya eTale... vastunA padArthanA koi eka aMzano guNa paryAyano svIkAra to sAthe sAthe bIjA aMzono virodha paNa nahi. "taritarasa gapratiniH niyA''. vinaya eTale vyaktinA, vibhUtinA eka eka guNano svIkAra/satkAra karavo te. sUtranA ane sUtra sparzanA dharmo to joyA paNa sUtra kahevAya kone ? puSyamAMthI ahaMnuM visarjana thAya eTale suvAsa pragaTe... vAdaLamAMthI ahaMnuM visarjana thAya eTale varasAda varase.. jIvanamAMthI ahaMnuM visarjana thAya to sAdhanA pragaTe.. zabdamAMthI ahaMnuM visarjana thAya tyAre sUtra pragaTe... pachI sUtramAM arthanI mahArthonI paraMparA sarajAya che. dayAno daravAjo-Agama For Personal & Private Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ sidhdhasena divAkarajIe sUtronI ghaNI vyAkhyA ApI che. emAM kahyuM che.. asmin zete sUtra rAziH iti sUtram sUtrakAra anaMta artha rAzine sUtramAM pUre che. gautamasvAmi sudharmAsvAmIjI vi. gaNadharo pUrvadharo sUtrakAra che. to sUtramAM pUrAyelA arthone bahAra lAve te vRttikAra pU. zIlAMkAcArya haribhadrasUri ma. abhayadevasUri vi. ApaNA AgamomAM Avato bahu prasidhdha sUtra zabda 'mAusaMte''nA mArmika artho vRttikAroe karyA che.. 1) AyuSkatA - AyuSyavALA jenuM AyuSya vadhAre hoya te paraMparA lAMbI calAvI zake mATe sto guru gautamasvAmie potAnI paraMparAne pU. sudharmasvAmine sthApIne gayA. eka ja kAraNa teozrInuM AyuSya vadhAre hatuM. AgamanI vRttimAM "parArthanRtya prastanApuracaMtA'' Asakti vinA mAtra parArtha paropakAranI vRttithI 50 varSa vALo paNa AyuSyamAnuM kahevAya. ApaNA gaNadharo Agamadharo A arthamAM paNa AyuSyamAn hatA.. AusaMteNano bIjo mahattvano artha karyo che. "AmRzatA jijJAsApUrvaka paramAtmA sAthe savinaya tattvono Amarza parAmarza karyo che. AthI teozrI pAse ajJAna nathI. "AvasatA" paramAtmAnA caraNamAM gurukulavAsamAM vasatA. guruthI maLe te ja jJAna AgamanI sAcI rIte prApta karavAmAM meLavavAmAM gurukulavAsa mahattvanuM aMga che. gurukulavAsa ApaNA pUrvajonA ahaMkAra vinAnI sthitinuM darzana/Adarza pUro pADe che. yogazatakamAM pU. sUripurandara haribhadrasUri ma. gurukulavAsane yatino/sAdhuno mUla guNa tarIke biradAvyo che. pharamAvyo che. gaNadharazrI gautamasvAmi pAse sudharmAravAmijI pAse.. parArtha vRttithI Asakti na hatI.. tattvanA parAmarzathI ajJAna na hatuM.. guru kulavAsathI ahaMkAra na hato.. AvA AgamanA eka eka adhyayano ApaNane adhyAtma tarapha dorI jAya che. ApaNe sahuM Agama vAcanA paricaya vAcanA karavA ekaThAM thayA chIe... paricaya vAcanA eTale "uddeza vAcanA'' gura: sAmAnya midhAthI vacana'' gurudevanI sAmAnya padArthanuM darzana mAtra karAvanArI vAcanA.. damano daravAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka Agamano paricaya pUro pUro karatAM aMdagI ochI paDe.. Aje traNa AgamomAM AvatAM adhyayananonI paricaya vAcanA karIzuM. adhyayano matalaba ApaNAM zAstromAM karyo che. ''saMkaleza rahitaM manaH adhyAtma tatra Adhikayena AtmanaH nayanaM 3Syayana'' phleza rahita mana te bhavapAra" ApaNA AtmAne saMkalakaSAya vinAnuM banAve. te adhyayana.. ApaNe Aje traNeya Agamone adhyAtmanA saMdarbhamAM sparzamAM/saMparkathI jovAnA che. adhyAtmano artha ja pU. yazovijayajI ma. yogavizikAmAM karI rahyo che.. "tyAdri jarma nIvAra tattvavaMtane dhyAtmi''. ApaNA cintanamAM maitrI pramoda karuNA mAdhyasthanI vibhAvanA maLatI nathI tyAM sudhI ciMtana adhyAtma banatuM nathI. tenA vinA dhyAna saMbhavatuM nathI vinA dhyAna... mokSa kadApi kyAreya maLato nathI. "cintA bhAvanA pUrvako sthiro adhyavasAyaH dhyAna" cintana bhAvanA sAthenI sthira pariLati/adhyavasAya dhyAna AjanA Agamo ApaNA AtmAne khUba saraLatAthI sarasatAthI bhAvanA ane dhyAnamAM lai jAya che.. " AgamonI AMgaLI pakaDI adhyAtmanA bagIcAmAM laTAra mAravAnI che.. 1. anuttaropapAtika dazAMga sUtra mULa pramANa 192 zloka 100 zloka pramANa vRtti che. TIkA che. traNa varga che. 1 vargamAM 10 adhyayana che. 2 vargamAM 13 adhyayana che. trIjA vargamAM 10 adhyayana che. kuLa maLIne 33 adhyayananuM Agama che. A AgamamAM anuttara vimAnamAM utpanna thayelA mahAtmAonuM varNana che.. anuttara vimAna sidhdhizIlAnI najadIkamAM ja che. tyAM javA mATe paNa zudhdha sAdhanA joie.. A Agama ApaNA AtmAne 1ra bhAvanAomAMthI nirjarA bhAvanAnA pradezamAM lai jAya che. ane sukRtanI anumodanAmAM majabUta karI ApaNA AtmAne sAdhanAne yogya banAve che. paMcasUtranI vRtti prAraMbhamAM ja jaNAvyuM che. ApaNA ane abhavinA AtmAe anaMtIvAra dravya cAritra sAdhu veSa svIkAryo enI khAtarI zuM ? to javAba - ayaryAnI rIta-Agama For Personal & Private Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ape che. ApaNe anaMtIvAra nava grevayakamAM jai AvyAM chIe dravyacAritra vinA nava grevayakamAM jai zakAtuM nathI. dravya cAritramAM akAma nirjarA che. akAma nirjarA devalokamAM lai jAya paNa nava raivayakathI vadhu nahi... jo anuttaramAM javuM hoya to sakAma nirjarA joize ja. anuttaravimAnamAM gayAM pachI gaNatarInA bhavomAM mokSa hAthavago thai jAya che. A AgamamAM sakAma nirjarAnA mokSalakSI nirjarAnA prabhAvathI zubha baMdha karI anuttaramAM utpanna thayelA zreNika putronuM varNana che. dhAraNInA 7 putro celaNAno eka ane naMdAno eka putra (abhayakumAra) zreNikanA 10 putro anuttaramAM gayAM tyAMthI mahAvidehamAM mAnava thai, muni thai mokSe padhAraze. pachInA 13 adhyayanamAM zreNikanA putro adhyAtma pachI vRtti saMkSaya karI AgaLa vadhI savArthasidhdha vimAnamAM padhAryA hatA. duniyAnuM sarvazreSTha padagalika sukha savArthasidhdhamAM hoya che. paNa zudhdha samyaktatva dhArI AtmA hovAthI emAM jarAya Asakti nathI hotI. guNasaMpatti jema jema vadhe tema tema bAhya vaibhava ApoApa vadhato jAya. paramAtmA arihaMta AnuM zreSThamAM zreSTha dAkhalo udAharaNa purU pADe che. paramAtmA jevuM aizvarya ane saundarya koinuM paNa nathI hatuM chatAM sadA enAthI teo nirALA rahe che. trIjA varganA 10 adhyayanomAM ApaNe habakakhAi jaie. ane magaja bahera mArI jAya tevuM varNana karyuM che. dhannA aNagAra sunakSatra RSidAsa pellaka rAmaputra caMdra pRSTha peDhALaputra poTTilanI utkRSTa saMyama sAdhanAno citAra rajU karyo che.. dhannA aNagAre sAdhanA AraMbhI ane mAtra 9 mahinAnA TUMkA gALAmAM ATalI utkRSTa tapa sAdhanA karI. cAle to hADa khakhaDe kAusagna kare tyAre temano hAtha che ke jhADanI DALI e kaLavuM kaparu thai paDatuM. aMte vipulAcala pavarta para eka mahinAnuM aNasaNa karI savArthasidhdhamAM sidhAvyAM, prabhu vIranA samavasaraNamAM mahArAjA zreNika prazna pUche bhagavan! ApanA zramaNa gaNamAM uttamamAM uttama zramaNa koNa ? uttaramAM prabhue pharamAvyuM kAkaMdi nagarIno dhaNI mAtA bhadrAno putra dhannA aNagAra dhanya che. utkRSTa che A varganA adhyayano dIzA nirdeza AMgaLI ciMdhaNuM kare che. tuM tArI zaktinuM kendrIkaraNa kara. eka jagyA ekaThI kara to agamya akaladhya sidhdhi maLaze... sAtho sAtha prabhuvIra khuda pote dhannAjInI prazaMsA karI avaguNamAM rAcatAM AtmAone sukRta anumodanAno ajoDa Adarza ujha puro pADe che. je - brahmacaryAnI rIta-Agama For Personal & Private Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhannAjI vigerenuM jIvana caritra sAdhuo mATenuM mahAna sUtra : kuvavuM mahAna"no sUtra sparza sUcave che. jyAM sudhI deha eja duHkha che. e vAta samajAya nahi tyAM sudhI dehane du:kha apAya nahi dehAdhyAsa tUTe nahi. praznavyAkaraNa have prazna vyAkaraNAMga sUtrano TUMka paricaya... jema zabdonuM vyAkaraNa che tema AmAM praznonuM vyAkaraNa che. jemAM praznonuM spaSTIkaraNa che. Agamo jIvanane ajavALavAnuM mAMjavAnuM kAma kare che. zarIracaryA AhAracaryA dinacaryA AtmacaryAnuM varNana ApaNA Agamoe sUkSmatAthI vizadatAthI karyuM che. ethI vadhIne ApaNA pUrvajoe nyAya nIti pramANe arthacaryA kevI rIte karavI te paNa jaNAvyuM che. 108 prazna 108 aprazna 108 praznApraznano ullekha che. je kALa krame bhUsAto rahyo che. ema Ano paNa mahattvano bhAga bhUMsAi gayo che. A AgamamAM bhavanapati devo sAthe vArtAlApa karavAnI padhdhati hatI DAyareka DAyalIMga thatuM hatuM. atyAre to tame vadhu bhAgyazALI cho. tamArI AMgaLI para chae Rtuo rame che. bahAra unALo hoya to tamArA phleTamAM zIyALo. bahAra zIyALo hoya to tame hITarathI unALe ramatA ho cho. bAtharUmamAM bAremAsa zAvarathI comAsuM... jyAre pahelAM to vAtAnukulita rUma cakravartIne ja maLatAM. tamArA bApadAdAo paMkho hAthathI nAMkhatA tame Aje vIcaona karIne masta.. A AgamanA 10 adhyayano be bhAgamAM vaheMcAyelA che. pahelAM pAMca adhyayano hiMsAdi pAMca AzravonuM varNana che. bIjA pAMca adhyayanamAM ahiMsAdi pAMca saMvaranuM varNana che. Agama sUtromAM sAdhune AzrayIne sAdhune lagatI vAto karavAmAM AvI che. saMgha zramaNa pradhAna che. zramaNa Agama pradhAna che sAdhu pAse AgamonI cAvI hoya che. zrAvaka saMgha mATe ja to sAdhunA caraNomAM besI vAcanAo sAMbhaLavAnI hoya che. bAra bhAvanAomAMthI Azrava bhAvanA ane saMvara bhAvanAne A Agama prabaLa vega Ape che. koi marelu jAnavara paDyuM hoya mAthuM phADI nAMkhe tevI durgadha AvatI hoya to ApaNe nAka baMdha karI daie. kaDavI davA hoya to ApaNuM moTuM baMdha thai jAya. kharAba avAja Ave to kAna baMdha thai jAya. kharAba citra Ave to AMkha baMdha thai jAya. ciMtanano cintAmaNI-Agama che. For Personal & Private Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNI A durgadha pratye jugupsAne lIdhe je dvArathI kANAthI durgadha praveze che te baMdha karI daIe chIe. A dravya saMvara.. * paNa sAdhu mATe uttarAdhyayanamAM bIjA adhyayanamAM sAdhu mATe jugupsI zabda vAparyo che. durguNane AvatA rokavA te bhAva saMvara... durguNa pratye jaguptA ubhI thaze ne saMvara thavA mAMDaze. prANAtipAta mRSAvAda vigere varNana A jaina zAsanamAM che tevuM jagatanA eke darzanamAM nathI. hiMsAnuM svarUpa kAraNa phala vigere zAsana sivAya kyAMya nathI. jenA puNya smaraNamAM A Agama vAcanA che. to pU. sAgarajI ma. marajIvA banI A badhI vAtonuM saMzodhana karyuM che. ApaNA sudhI pahoMcADI che. hiMsAnI vyAkhyA zuM ? ''prAyoti prAcaparopaur hiMsA''. paramAtmAnA mArgathI bhaTakavuM e pApa che. mArgamAM aTakavuM e pramAda che. sAdhu jo upayoga pUrvaka daMDAsanathI cAle chatAM jIvanI kilAmaNA ke virAdhanA thAya to virAdhanA na gaNAya kAraNa pramattayoga na hato. mATe ja vidhi jayaNAthI pUjA thAya to mAtra svarUpa hiMsA, sAdhune nadI utaravAnI chUTa che. pahelA mahAvratano apavAda zAstranI gavAhI che. ariNIkAputrAcArya hoDImAM beThAM vairI deve bhAlAthI vIMdhyA lohanI dhArA samudramAM paDe che. apakAyanA jIvanI hiMsA thAya che. chatAM tyAM pramAda nathI pastAvo che. mATe hiMsA na hatI tethI ja kevaLajJAna pragaTyuM. cothA mahAvratamAM koi ja apavAda nathI. juThuM bolanAra 13 prakAranA vyaktionuM varNana A Agama graMthamAM che. nAsika puNyanuM phala na mAnanAra - iMDA ane brahmAthI jagatnI utpatti khoTo AkSepa karanAra kanyAdi bAbatamAM jUThuM bolanAra anartha daMDano upadeza denAra vi. jenA vagara tame jIvI zako chatAM teno upayoga karo to anartha daMDa. TI.vI. Teliphona komyuTara vi. anartha daMDanA sAdhana che. pachInA adhyayanamAM adattAdAnanuM phaLa cori vigerenuM svarUpanuM varNana karyuM che. have brahmacarya vrata. eka vyavahArathI brahmacarya ane eka nizcayathI brahmacarya. umAsvAtijI ma. tatvArthanA bhASyamAM pharamAve che... jJAnanI vRdhdhi mATe kaSAyanA kSaya mATe vratanA pAlana mATe "gurukula yAminI nisaraNI-Agama For Personal & Private Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAso brahmacarya'' gurunI AjJA eja brahmacarya. nizcayathI AtmAmAM ramaNatA e brahmacarya. zarIranI TApaTIpa na karavI zabda Adi viSayomAM ramavuM nahi khuza na thavuM... abrahmanA kAraNe kevA yudhdho thayAM te nimitta banelI strIonA dAkhalA ApyA che. sItA, dropadI, rukamiNI, padmAvatI, tArA, kecanA, rohaNI vi. abrahmathI bhava bhramaNa vadhe che. AzravanA adhyayana pachI saMvaranA adhyayanomAM... ahiMsAnA nAmo tenuM svarUpa ahiMsAnA pAlanathI kevI Rdhdhi sidhdhi maLe che tenuM varNana che. paramAtmAnA orA sakalano Avo prabhAva che. paramAtmAnA samavasaraNamAM mora piMchA phelAve ne sApa tenI nIce AvIne bese. kevo veratyAga. to paramAtmAnI Atma zaktino prabhAva kevo acinta paramAtmAnI skUla-mekro ane sUkSma/mAikro banne eka sAthe sakriya hoya che. ahiMsA nAma karuNA pUjA ane dayA paNa che. adattadAnanuM varNana che. vismRti e moTo doSa gaNAvyo che. je jAge che tenuM zruta jAge che. je uMghe che enuM zruta uMghe che. brahmacaryano prabhAva ane varNana tathA 30 nAmo pharamAvyAM che. parigraha mahAvrata adhyayanamAM sAdhu chatra vigere na rAkhe jemAM tamArI Asaktie tamArA mATe parigraha sAdhu pote paNa potAno nathI paramAtmAno che. saMnidhi "niyate navI kRti saMnidhi'' jeno saMgraha durgatimAM pheMkI de te saMnidhi sAdhu lepa tela vigere paNa na rAkhe... A adhyayanamAM upadhidAtAnuM varNana karyuM che. tame upAzrayamAM Avo je laine Avo te badhu na levAya tame lepaTopa komyuTara laine Avo to na levAya. koNa lAve che kevuM lAve che te jovuM paDe.... A yuga mAhitI jJAnano che. mahImA gAnano nahi. jyAre Agama jJAna AtmAne saMyamamAM masta banAve che. "navI sayA saMna'' jJAnanuM nizcaya kArya AnaMda che. jANavuM ane jANAvavuM eto vyavahAra kArya che. Agama jJAnanA nizcaya kArya tarapha lai jAya che. saundarya zabdamAM utare to kAvya bane ni-Agama For Personal & Private Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNa zabdamAM utare to stuti bane satya zabdamAM utare to sUtra bane... have evuM ja saMsAranA sukha duHkhanA satyane rajU karatAM vipAka sUtranI sUtranI uddeza vAcanA zarU karIe... vipAkasUtra : jeTalI ArAdhanA teTalo AnaMda/sukha jeTalI virAdhanA teTalo AghAta/duHkha. ApaNI bahirmukhatAthI-saMsAra-2tithI cIkaNA karma baMdhAya che. prazna vyAkaraNa sUtra AzravabhAvanA ane saMvarabhAvanA saMpanna jJAna Ape che. to vipAka sUtra sAMbhaLI saMsAra tarapha nirveda na jAge ane mokSa tarapha saMvega na thAyato bodhi durlabha thavAya... bhAvanAthI vadhI A sUtra dhyAna tarapha paNa lai jAya che... dharmadhyAnanA bhedamAM vipAkavicaya dharmadhyAna Ave che. pahelAM 10 adhyayanamAM duHkha vipAkanuM varNana che. gautamasvAmI gurU bhagavaMta vahoravA padhAre che. eka AMdhaLo dekhAya che. gurU gautama prabhu vIrane pUche ce bhagavan ! me eka jAti aMdhane joyo enuM kAraNa zuM ? sAdhu jarAka paNa kaMi thAyane gurU caraNomAM pahoMcI jAya. prabhu mRgAputranI mAMDIne vAta kare che. tyAra bAda durgaMdha mAratA bhoMyarAmAM gautamasvAmijI jAya che. jotAM arerATa thai jAya. punaH prabhu pAse Ave che. prabhu pUrvabhava saMbhaLAve che... pUrvabhavamAM nArakI hato tenA pUrvabhavamAM gAmano rANo hato 500 gAmano adhipati loko para karaverA ane atyAcAra gujAryA tyAM 250 varSanuM AyuSya pALIrIbAi rIbAi marI nakamAM gayo tyAMthI hAla mRgAputranI yAtanA bhogave che. 46 devadatta adhyayanamAM siMhasenane 500 rANI che. zyAmA mAnItI bAkInI 499 to aLakhAmaNI che. te darekanI mAtAne zyAmA ane jamAi siMhasena para irSyAdveSa che. A vAta zyAmAe jANI ene siMhasenane kAnamAM phUMka mArI koka prasaMge 499 rANIne eka sAthe saLagAvI mUkI. pachI A siMhasenanA hAla kevA che ? jIvanuM abhedyajJAna-Amama For Personal & Private Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelI naraka durgati rajI naraka durgati Ama sAta naraka durgati pAmIne nigodamAM jaze. anaMtakALa bhamI dharma maLaze aMtarmukha thaze pachI udhdhAra thaze ! puruSadattanAmano brAhmaNa AThama caudaze cAra brAhmaNanI hatyA comAsInA 16 hatyA, yudhdha cAlatuM hoya to 108 brAhmaNonI hatyAnuM krUra duSkArya karatAM enA hAla paNa AvAja thayA che. A daze adhyayanomAM atyAcAra-anAcAra-Asakti-mAMsAhAra jevA pApothI maLelA du:khanI yAtanAonuM AbehUba varNana karyuM che. paramAtmAnA Agamo patana batAve che to utthAna paNa batAve che. pachInA 10 adhyayanamAM sukha-vipAka jaNAvatAM 10 adhyayano pharamAvyAM che...dAna-zIla-tapa-bhAva Adi dharmothI maLatAM sukhanA dAkhalA purAM pADyAM che. zubha-dharmathI manuSya-pahelo devaloka manuSya bIjo devaloka chevaTe anuttaramAM padhArI mahAvidehamAM dehadhArI saMyamadhArI-pALI mokSamAM sidhAvaze. prazra vyAkaraNa ane vipAkasUtrano saMbaMdha paNa anupama che. du:kha maLavuM eto phaLa che. sukha maLavuM eto phaLa che...paNa sukha ane duHkhanuM svarUpa zuM ? kaSa-cheda-tApa-kasoTImAM pasAra thAya te sAcu-sonuM sonAnuM svarUpa tolAnA 500 rU. maLavA te sonAnuM phaLa che...AnaMda e phaLa che... basa ema saMvara e sukhanuM svarUpa. Azrava e du:khanuM svarUpa yAtanA e phaLa che. Agama sAMbhaLyA pachI prabhu arihaMta pratye AgamadharonA caraNomAM pU. sAgarajI ma. nA caraNomAM dila jhUkI jAya che.... jagatamAM mRta arihaMtanA prabhAvathI ja che... naye suyA jamavA-naMdI sUtra pharamAve che. kalikAla sarvajJa zrI.....zruta gaMgA himAcalam ane pU. padmavijayajI ma. zrata dAyaka jinarAja dhyAvo jima anupama jJAna pAvo...AvA agAdha-abAdha jJAna-tejamAM ApaNuM levAnuM gajuM keTaluM. basa, eja kahevuM che... lakhalakha tArAteja tame to vahAlathI varasAvyuM ema uMbaranA TamaTama-dIvaDA-vATe thoDuM ja vasAvyuM. . maitrIno mUlAdhA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bIpapAtika sUtra zrI rAjaprazrIya sUtra zrI jIvAbhigama sUtra pU.A. zrI vijaya siMhasenasUrijI ma. bhAdaravA vada ekamathI vANIno prAraMbha thayo. Aje eka tabakko pUro karI bIjA tabakkAmAM praveza karI rahyA chIe. gaikAla sudhInI vAcanAmAM agiyAra aMgano paricaya meLavyo. have bAra upAMgano paricaya zaruM thAya che. atyAra sudhImAMnuM magajamAM keTaluM utaryuM ? pinTane gaNita na AvaDe. prophesara dararoja bhaNAvavA Ave. eka mahino thayo. pappAne thayuM ke pinTane keTaluM AvaDe che ? lAva, puchuM, pappAe pUchyuM 1ra + 8 keTalo thAya ? pinTee kahyuM ke 18. pappAe pinTane kheMcIne tamatamato eka tamAco gAla upara ThokI dIdho. eTalAmAM TIcara AvyA. zeTha dhuMA phaMA thai gayA. TIcarane kahyuM A zuM? TIcara kahe zeTha ! ciMtA na karo, amArI gADI pragati para che. adhyayana kArya vikAsa para cAlI rahyuM che. pitA kahe zuM kapALa pragati para che ? eka eka mahino thayo ane hajI pi 12 + 8 = 18 ja kahe che zuM Ane pragati kaho cho. TIcara ThAvakAithI kahe - huM Avyo tyAre 1ra + 8 = 14 bolato hato. Aje 16 kahe che. amArI gADI pragati para che. dhIre dhIre ra0 thaze. bolo, pragati kharI ne ? pahelethI badhA AgamonA nAmo moDhe kahezone ? dvAdazAMgI - 12muM aMga to viccheda pAmyuM che. bolo ! atyAra sudhImAM keTalA Agama thayA? cauda ! zI rIte ? 11 aMga + 3 chedasUtra nizItha mahAnizItha # ja pramodanI pahela-Agama For Personal & Private Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ jitavyavahAra = 14 thayA. have AgaLa sAMbhaLIe pU. siMhasenasUri ma. nA varada mukhe. zrI uvavAi sUtra jina bhojana bhUmi vANIno vistAra, prabhu artha prakAza racanA gaNadhara sAra, so Agama suNatAM chedI je gaticAra, jinavacana vakhANI lIje bhavano pAra. AgamanA cha vibhAga - 1) aMga, 2) upAMga, 3) chedasUtra, 4) pannA, 5) mUlasUtra, 6) prakIrNaka (anuyoga dvArA ane naMdisUtra). jema zarIramAM hAtha mastaka Adi aMgo ane AMgaLI vagere upAMgo hoya che tema zrI gaNadharAdi pUjya puruSoe zrI jina pravacana rUpa (zarIra) dehanA zrI AcArAMga sUtra vagere bAra aMgo ane te bAre aMgonA zrI aupapAtika sUtra vagere 1ra upAMgo kahyA che. upAMgo aMgonA svarUpane vistAre che. spaSTa rIte (saraLa paddhatie samajAve che mATe ja kahyuM che. "maMAI spaSTa voghavighAyana upani" 12 aMganA 12 upAMgo : aMga upAMga aMga upAMga 1) zrI AcArAMga sUtra - zrI opapAtika sUtra 2) zrI sUtrakRtAMga sUtra - zrI rAjapraznIyasUtra 3) zrI ThANAMga sUtra - zrI jIvAbhigama sUtra 4) zrI samavAyAMga sUtra - zrI pannavaNA sUtra pa) zrI bhagavatI sUtra - zrI sUryaprajJapti sUtra 6) zrI jJAtAdharmakathAMga sUtra - zrI jaMbUdIpa prajJapti sUtra 7) zrI upAsaka dazAMga sUtra zrI caMdra prajJapti sUtra 8) zrI aMtakRtadazAMga sUtra - zrI nirayAvalikA sUtra 9) zrI anuttaropapAtika sUtra zrI kalyAvasaMsikA sUtra 10) zrI pravyAkaraNa sUtra - zrI puSyikA sUtra 11) zrI vipAka sUtra - zrI puSpacUlikA sUtra 12) zrI daSTivAda sUtra - zrI vAlbidazA sUtra bAra upAMgo paikI cothA upAMga sUtranI racanA zrI zyAmAcArya mahArAje karela. bAkInA upAMgonI racanA karanAra mahApuruSonA nAma maLatA nathI. zrI opapAtika sUtra - A sUtranA mULagraMthanuM pramANa 1167 zloka pramANa jaNAvyuM che. AnI upara navAMgI TIkAkAra zrI abhayadeva sUrIzvarajI mahArAje zuM karuNAnI DeDI-Agama For Personal & Private Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahuja saraLa 3125 zloka pramANa TIkA racI che. upapAta zabdanA be artha - 1) deva-nAraka jIvono janma 2) mokSamAM javuM. upapAtane lakSyamAM rAkhIne jemAM padArthonuM svarUpa karyuM che te zrI aupapAtikasUtra kahevAya jemAM 1) zreNika mahArAjanuM varNana. 2) prabhuvIranI stuti tathA varNana - prabhuno parivAra 3) zrI mahAvIra prabhune zrI gautamasvAmIe vinayAdi vidhi sAcavI pUchelA prazno. 4) aMbaDa parivrAjakano adhikAra - 700 ziSyo lAMbI aTavImAM pAsanuM pANI khUTI gayuM. bIjuM pANI na maLyuM. anazana svIkAra karyuM prabhuvIranI sAkSIe sarvavirati dharma uccaravo, bahma devaloke 10 sAgaropamanA AyuSyavALuM devapaNuM pAmavuM. aMbaDa parivrAjakanI vaikriya labdhinAM prabhAva jaNAvIne prabhue gautamasvAmIne kahyuM ke te A bhavamAM dIkSA lai zakaze nahi - ghaNA varSo zrAvakapaNuM pALIne brahmadevaloka 10 sAgaropama AyuSyavALuM devapaNuM anubhavIne mahAvidehamAM uttamakuLamAM janma daDhapratijJa nAma dhAraNa karI bharayuvAnImAM paNa kAmathI virakata thaze. vairAgyathI dIkSA lai ArAdhIne kevaLajJAna pAmI chelle mAsika anazana karI aMte sidhdhipada pAmaze. AcArya upAdhyAyanA avarNavAda (niMdA) vagere AzAtanA karanAra jIvo kilbiSika devapaNuM pAme che. jenuM utkRSTa AyuSya 13 sAgaropama hoya che. prabhu vIranA parivAranuM AyuSya :1) sidhdhArtha rAjA - 87 varSa 2) trizalAdevI - pa8 varSa 3) naMdivardhana - 98 varSa 4) sudarzanA dhena - 85 varSa 5) priyadarzanA putrI - 85 varSa 6) RSabhadatta brAhmaNa100 varSa 7) devAnaMdA brAhmaNI - 105 varSa 8) supArtharAjA - 90 varSa 9) prabhuvIra72 varSa. A upAMganuM jJAna dharAvanAra munio ja dvAdazAMgInuM kharuM rahasya samajI zake che. kAraNa ke aMga sUtromAM jyAM jyAM nagarI, rAjA, vanakhaMDa, yakSanuM caitya, prabhunuM smaraNa, dezanA vagerenuM varNana Ave che tyAM tyAM te te bInA saMpUrNa rIte samajavA mATe "jahA ujavAie" padathI opapAtika sUtranI bhalAmaNa karI che. rAyaparoNIya suttA A sUtranA mULa graMthanuM pramANa 2079 zloka kahyA che bIjA graMthomAM mAdhyasthano mArma-Agama For Personal & Private Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra1ra0 zloko che. A sUtra upara zrI malayagiri mahArAje 3700 zloka pramANa TIkA racI che. te bahu saraLa ane spaSTa (samajAya tevI) che. A zrI sUtra kRtAMga sUtra nAmanA bIjA aMganuM upAMga sUtra che. je upAMgamAM rAjAnA praznonI sAthe saMbaMdha dharAve che te rAjaprakrIya nAma che, upAMga sUtra kahevAya che jemAM AmalakalpA nagarI vagerenuM, zveta nAmanA rAjA, dhAriNI rANI, sUryAbhadeva ane tenI smRdhdhinuM varNana, 3ra prakAranA nATakonuM svarUpa ne aMte kuTAgAranuM dRSTAMta, saudharmAvimAna tenI pIThikA ane upapAta vagere pAMca sabhAo te deve karelI jinapUjA vagere bIjA vistArathI pradeza rAjAnuM jIvana jaNAvatA tenuM AstikapaNuM ane mahAvideha mokSe javuM vagere vistArathI jaNAvela che. A upAMgamAM 85 sUtro che. pradeza rAjAnI bodhadAyaka bInA varNavI che. pradezI rAjA ane kezI gaNadharano saMvAda zrI kezIgaNadhara bha. e zrI pArzvanAtha bha. mukhya gaNadhara bha. nathI. paraMtu teonA ziSya ke praziSya che eTale trIjI ke cothI pATe Ave che. ema aitihAsika graMthomAM kahyuM che. pradeza rAjAe kezIgaNadhara bha. ne pUchela daza prazno ane tenA sacoTa uttaro sAMbhaLI satyAgrAhI ane saraLa hovAthI rAjA Astika banyo. kAmabhogamAM Asakta sUryakAMtA rANI rAjAne mAravAno upAya ciMtavavA lAgI. putrane kahevuM. putranuM mauna chaLa dvArA bhojanamAM viSa asahya vedanA rANInuM kAma che ema jANavA chatAM tenA upara kopa na karyo. svayameva pauSadhAgAramAM jai saMthArA upara pUrvAbhimukha besI zakastava manamAM bhaNI manamAM potAnA dharmAcAryane saMbhArI jAvajIva sudhI sarva pApasthAnone vosirAvI samAdhimAM kALadharma pAmI saudharma devalokamAM suryAbha vimAnane viSe cAra palyopamanA AyuSyavALo mahAdghika deva Ama mA 36 divasa sudhI zrAvaka dharmanI ArAdhanA karavAthI sADA bAra lAkha yojanAnA vistAranA vimAnane viSe pradeza rAjA uttama devapaNuM pAmyo. avadhijJAne potAnA samyakatvanA kAraNabhUta pUrvabhavanI bIjA ahIM vIra prabhunI pAse nATaka karI svasthAne gayo. devAyu pUrNa karI hAdi pAmI dIkSA lai mokSe jaze. zrIjIvAbhigama sUtra A sUtra trIjA zrI sthAnAMga sUtranuM A zrI jIvAbhigama sUtra upAMga che. A sUtranuM jIvAbhigama sUtra nAma prasiddha che kAraNa ke ahIM jIvanuM atra ArAdhanA dar, che ke pahA ur abhayano sAgara-Agama For Personal & Private Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarUpa ghaNuM vistArIne kaheluM che temaja ajIvanA bheda prabhedonuM paNa varNana karyuM che tethI te "jIvAjIvAbhigama'' nAmathI paNa oLakhAya che A rIte tenA banne nAmo ghaTI zake A sUtranI vizeSatA e che ke ahIM praznottara rUpe padArthonI prarUpaNA karI che. e ja pramANe zrI prajJApanA (pakSavaNA) sUtra nAmanA cothA upAMgamAM paNa praznottara rUpe padArthonI prarUpaNA karI che. A sUtramAM sUryAbhadevanI jema ahIM vijayadevanI hakIkata vistArathI kahI che bAkInA bhAgamAM jIva ajIvanI hakIkata jaNAvI che zrI naMdisUtra ane sUtramAM A sUtrane utkAlika sUtromAM gaNyuM che tathA Ane zarUAtamAM adhyayana tarIke kahyuM che ane chevaTe sUtra tarIke paNa jaNAvyu che ahIM dravyAnuyoganI bInA kahI che. zrI sthavIra bhagavaMte pahelAM TUMkamAM ajIvanA bheda prabhedAdinuM varNana karyuM che te pachI vividha prakAranA jIvonA vicAro vistArathI varNavyAM che ahIM chaThThA sUtramAM sidhdha ane saMsArI ema be bhedonuM svarUpa kahIne sAtamA sUtramAM mukta eTale sidhdha bhagavaMtonuM varNana karyuM che. AThamA sUtramAM anukrame nava pratipattio (adhyayana vibhAga) jaNAvI che. temAM jIvanA be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava ane daza bhedonuM varNana kramasa2 karyuM che. jIvonuM ane ajIvonuM svarUpa vistArathI jANavAnuM A upAMga sUtra apUrva sAdhana che. vAdivetAla zrI zAMtisUri mahArAja vagere mahApuruSoe zrI jIvavicArAdi prakaraNa vagerenI racanA karI hatI te A trIjA upAMga vagerenA AdhAre ja karI che zrI sthAnAMga sUtramAM TUMkamAM kahela jIvAdinI bInA ahIM vistArathI kahI che mATe ja A sUtra trIjA aMganuM upAMga sUtra che. jema bIjA AgamomAM zataka, uddeza vagere tathA adhyayana, prakAza vagere jaNAvyA che tema ahIM sUtrakAre jIvonuM svarUpa jaNAvatA 9 vibhAga pADyA che. te darekanuM ''pratipatti'' nAma jaNAvyuM che. pahelI pratipati :- jemAM saMsArI jIvonA sthAvara ane trasa A be bhedonuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. bIjI pratipatti :- jemAM strI, puruSa, napuMsaka A rIte traNa bhedonuM svarUpa vistArathI varNana samajAvyuM che. trIjI pratipatti :- jemAM nAraka, tiryaMca, manuSya ane deva e saMsArI jIvonA 4 bhedonuM svarUpa vistArathI varNavyuM che. para adhyAtmano pUrNa adhyAya-Agama For Personal & Private Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothI pratipati :- jemAM ekendriyAdi saMsArI jIvonA 5 bhedonuM vistArathI samajAvyAM che. pAMcamI pratipati :- pRthvIkAyAdi 6 bhedonuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. chaThThI pratipati :- naraka, tiryaMca, tiryaMca strI, manuSya, manuSyanI strIo, devo, devIo e rIte 7 bhedo vistArathI samajAvyA che. sAtamI pratipati :- saMsArI jIvonA 8 bhedonuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che prathama samayanA nArako, aprathama samayanA nArako te pramANe manuSyo, tiryaMco ane devo. AThamI pratipatti :- jemAM pAMca sthAvara, traNa vikasendriya ane paMcendriya e rIte 9 bhedo vistArathI kahyA che. navamI pratipatti :- prathama samayanA ekendriyo, a prathama samayanA ekendriyo te rIte be indriyAdinA 2-2, bhedo gaNatA kula 10 bhedonuM svatRpa chelle sidhdhAdinI svarUpa jaNAvyuM che. A upAMgasUtranA mULagraMthanuM pramANa 4700 zloko kahyA che. A sUtranI upara yAkinI mahattarAsunu 1444 graMthonA racayitA zrI haribhadrasUri mahArAje 1500 zloka pramANa cUrNinA AdhAre 1192 zloko pramANe "pradezavRtti" nAmanI TIkA banAvI hatI. jemAM phakta sUtranA kaThina padonI ja TIkA racI hoya te "pradezavRtti" kahevAya. te prAyaH chapAi nathI. tenA AdhAre ja zrI malayagiri mahArAje 1400 zloka pramANa moTI TIkA banAvI che ema temanA ''zAha mUna TAra' vagere vacanothI jaNAya che. Coup anekAntathI krAnti-Agama . For Personal & Private Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI pannavaNA sUtra zrI sUryaprajJapti sUtra pU.A. zrI pradyumnavimalasUrijI Aje mAre mATe pannavaNAjI sUtra upara bolavAno vAro Avyo che paNa huM to keTalo badho abhaNa chuM. ahIM vidyamAna vidvAnuM ane jJAnI gurudevonI sAme AvA Agama upara bolavAnuM mAruM gajuM nahi chatAM pUjya baMdhubelaDI AcAryazrIno Agraha thayo ane mitra-baMdhutAnA nAte huM nA kahI zakyo nahi...mane kazuM AvaDatuM nathI chatAM thoDuM ghaNuM je kaMI boluM chuM bhUla-cUka badala pahelethI ja micchAmi dukkaDam ApI dauM chuM. A pannavaNA sUtra e samavAyAMga sUtranuM upAMga che. agiyAra aMgomAM bhagavatIjI sUtra ghaNuM moTuM che tema bAra upAMgomAM A pannavaNAsUtra ghaNuM moTuM che. A sUtra upara zrI haribhadrasUrijI, zrI malayagirijI Adi mahApuruSonI suMdara TIkAo racAi che ane zrI kulamaMDaNagirijIe avacUrI racI che. A mahAAgamamAM 36 vibhAgo che. ene pada kahevAya che enA nAma A mujaba che. prajJApanA pada saMjJA pada prayoga pada karmaprakRti pada pazyattA pada sthAna pada yoni pada lezyA pada kramabaMdha pada saMjJA pada alpabahurva pada bhASA pada kAyasthiti pada karmaveda pada saMyama pada sthiti pada zarIra pada samyakatva pada karmavedabaMdha pada avadhi pada paryAya pada pariNAma pada aMtakriyA pada karmaprakRti veda pravicAraNA pada vyutkrAMti pada kaSAya pada avagAhana pada AhAra pada vedanA pada ucchavAsa pada indriya pada kriyA pada upayoga pada samudyata pada syAdavAdathI saMvAda-Agama For Personal & Private Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ A chatrIza padomAM eTaluM badhuM varNana che jo ene vyavasthita samajavAmAM Ave to lagabhaga jinazAsananA mukhya badhA ja viSayono bodha thaI jAya. chatAM saMkSepamAM jIva ane ajIvanuM vizeSa varNana che. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya A pAMceya sthAvarakAyanA jIvonuM lakSaNa jaNAvyuM che. vikasendriya jIvonI sthitinuM varNana paNa che. nAraka, tiryaMca, manuSya ane deva ema cAre ya paMcendriyanuM varNana paNa jANavA jevuM che. dArika, vaikriya, AhAraka, tejasa, kArmaNa Adi pAMca zarIranI bAtamI samajAvavAmAM AvI che. parihAra vizuddhi nAmanA cAritranuM pAlana sAdhuo kevI rIte kare enI jANakArI dIdhI che. ane jinazAsananI mahattvanI dena je karma siddhAntanI prarUpaNa enuM paNa suMdara avagAhana karAvyuM che. strIonA mokSanuM pratipAdana bahu sAruM karyuM che. ethI digaMbaronI mAnyatA ke strIo mole na jai zake e vAtane raddIo Apyo che. A sivAya ghaNuM badhuM varNana AmAM che. noMdha : pU. pradyumnavimalasUri mahArAje potAnA vaktavyamAM zrotAjanone sAMbhaLatA jarA ya kaMTALo na Ave ane satata rilekasa ane phresa rahe e mATe ramUjI TucakAo DhagalAbaMdha rajU karyA hatAM paraMtu ahIM ene goNatA ApavAno prayAsa karyo che. sUryaprajJapti : A Agamano adhikAra caMdraprajJaptine maLato ja che. mATe enuM vivaraNa AvatIkAle caMdraprajJaptimAM sAMbhaLI levA bhalAmaNa. draSTino dizApalaTo-Agama For Personal & Private Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jaMbuDhIpa prajJapti ApaNI aDhAra divasa lagabhaga cAlelI Agama paricaya vAcanAmAM tamAma Agamono paricaya alaga alaga pUjyoe suMdara rIte karAvyo emAM kAraNasara A Agama jenuM nAma jaMbudrIpa prajJapti che. no paricaya rahI javA pAmyo che.. kAmake Agama paricaya vAcanAnA divaso vahI gayA bAda AsonI zAzvatI oLInA asajjAyanA divaso AvyA ane e pachI bIjA eTalA badhA Ayojano thatAM rahyAM jethI A Agamane nyAya ApavAno cAnsa ja na maLyo. paraMtu Aje game tema karI samaya kADhyo ane saMkSepamAM paricaya ApavAnuM goThavyuM che. agiyAra aMgamAM chaThThuM je jJAtAdharmakathA nAmanuM aMga che enuM ja A upAMga che. AmAM cha vakSaskAra che. vakSaskAra eTale vibhAga AnA chaThThA vakSaskAramAM savizeSa varNana jaMbudrIpanuM hovAthI jaMbudrIpa prajJapti nAma rAkhavAmAM AvyuM che. A Agama upara cha pUjyoe TIkA banAvI che e cha pUjyazrIonA nAma A mujaba che. pU. A. zrI hemacaMdrasAgarasUrijI 1) pUjya malayagiri ma. 2) pUjya hIravijayasUrijI ma. 3) pUjya mahopAdhyAya dharmasAgarajI ma. 4) pUjya puNyasAgarajI ma. (5) pUjya brahmarSi ma. 6) pUjya zAMticandra gaNIjI . 56 chaThThA pUjyazrInI TIkA suvistRta hovAthI moTI che enuM nAma prameyaratnamaMjUSA che. A Agamane te ja bhaNI zake jeno dIkSAparyAya kama se kama daza varSano hoya. cAra prakAranA anuyogamAM A Agama gaNitAnuyogamAM gaNI zakAya. sRSTinuM zudhdhadarzana-Agama For Personal & Private Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnA prathama vakSaskAramAM paramAtmA mahAvIra prabhunA jIvana caritranuM varNana che. bIjA vakSaskAramAM yugalika kALamAM janma dhAraNa karatAM yugalIyAonuM varNana che teo alpakaSAyI hoya che ane marIne niyamA devagatimAM janArA hoya che. e pachI bhagavAna AdinAthanuM varNana batAvyuM che. ane cotho Aro, pAMcamo Aro ane chaThTho Aro kevo ? e kALamAM dravya kSetra kALa bhAva kevA ? AdinuM varNana che. palyopama eTale zuM enA keTalA prakAra ? enuM pramANa zuM ? eja rIte sAgaropama eTale zuM ? enA keTalA prakAra ? enuM pramANa zuM ? enuM varNana batAvavAmAM AvyuM che. jaina gaNitanI vistRta samajaNa ApavAmAM AvI che. trIjA vakSaskAramAM bharata kSetranA madhya khaMDanI madhyamAM AvelI ayodhyAnagaranuM varNana karyuM che. duniyAmAM zreSTha AkAra tarIke gaNAtA aSTa maMgalanuM svarUpa jaNAvyuM che. mahArAjA bharate aTTama karyo e vAta paNa AmAM che. bharata mahArAjAe digvijaya kevI rIte karyo ? enI cakravartIya Rddhi keTalI enuM savistAra bayAna che. A kSetranA adhiSThAyaka devanuM nAma bharata hovAthI kSetranuM nAma paNa bharatakSetra rahyuM che. cothA vakSaskAramAM jaMbUdvIpamAM bhaugolika svarUpa batAvyuM che. jaMbUdvIpa keTalo ? emAM kSetro keTalA ? pahADa keTalA ? nadIo keTalI ? enA mApa vigere keTalA ? enuM varNana che. pAMcamAM vakSaskAramAM arihaMta paramAtmAnA janma kalyANakanuM varNana che. te vakhate chappana dikyumArikAono kevo vyavahAra kevo utsAha ane janmakalyANakane ujavavAnI kevI rIta bhAta ? enuM svarUpa batAvyuM che. ane te vakhate indra mahArAjAonA sihAsano kevI rIte kaMpe che ? baLadanA rUpane dhAraNa karavuM Adi vigatone spaSTa karI che. ApaNe jo snAtrapUjAdi mahotsava AyojIe chIe enuM mULa A pAMcamo vakSaskAra che. chaThThA vakSaskAramAM jaMbUdIpanI kinAre AvelA ane lavaNa samudranA kinAre AvelA carama pradezanuM varNana karyuM che. keTaluM bArIka varNana che A ? pradeza eTale keTalI jhINI vastu... eka iMca X eka iMcanI jeTalI jagyAmAM to asaMkhya pradeza AvI jAya AvA bArIka | pradezanuM varNana jaNAvyuM che. :: A arihaMtanuM ArAdhana-Agama For Personal & Private Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ A sivAya paNa jaMbudrIpanA kSetramAM AvelI aneka vastuono paricaya karAvyo che. sAtamA chellA vakSaskAramAM divasa rAta kevI rIte thAya che jaMbudrIpamAM be sUrya ane be candra meruparvatane parikkamA ApI rahyA che. ane Ama mAnIe to ja divasa rAtanI vyavasthA ghaTI zake. ApaNA ane amerikAnA divasa rAtane vacce daza kalAkanuM AMtarUM kevI rIte ghaTe che. enuM nirAkaraNa A mAnyatAne anusarIe to ja siddha thai zake. ane ziyALAmAM rAta moTI divasa nAnA ane unALAmAM divasa moTo ane rAta nAnI kayI rIte thAya e paNa uparokta mAnyatAthI ja ghaTI zake che. Ama atyAranA vyavahAramAM 27 graho manAya che. paNa jainadharma 88 graho mAne che. jyotiSkanA pAMce ya tattvo tArA nakSatra graha sUrya candra e uttarottara eka ekathI caDhIyAtA che arthAt moTA che ane samRddhimAM paNa vRddhiMgata che. A badhA ja vimAno che. kaMi pRthvI jevA graho nathI. paNa hi2A pannA motI ane vividha rAtronA banelA e badhA vimAno che. amerikAe epolo candra para mokalI dhADa mAryAno dAvo karyo paNa e dAvo keTalo pokaLa ane AkhI duniyAne kevo ullu banAvavAnA dhaMdhA jevo che e have siddha ka2vAnI jarUrata nathI... e ja rIte pRthvI goLa che phare che Adi bAbato digmUDha karanArI che. A bAbata amArA paramatA2ka pUjya gurudevazrI (abhayasAgarajI ma.) e aneka saMzodhano dvArA sAbita karI ApI che. A viSe sAhitya paNa puSkaLa prakAzita thai cUkyu che. (A viSe ahIM aneka prayogo, ghaTanAo ene tarko paNa batAvavAmAM AvI hatI) A sivAya A AgamamAM devonA nAmanuM zAzvatapaNuM jaNAvyuM che. ekathI mAMDIne zIrSaprAhelikA sudhInA gaNitanuM varNana paNa jaNAvyuM che. RRSabhadevaprabhu pUrvanA paMda2 kulagaranuM varNana batAvyuM che. devalokamAM jyAM paramAtmAnI dADhA rAkhavAmAM Ave che tyAM devatAo kevI maryAdAnuM pAlana kare che e jaNAvyuM che. cakravartI tamisrA guphAmAM kAkiNI ratnathI potAno paricaya kevI rIte Alekha e bInA paNa prastuta karI che. A rIte sAta vibhAgamAM anekavidha bAbato jaNAvIne jinazAsananI mahattA prastuta ka2I che. 58 AmAM paramAtmAnI AjJA, Azaya virUddha jaNAvyuM hoya te badala micchAmi dukkaDam. aspaspas zAsananuM zAsana-Amama For Personal & Private Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcandra prajJaptisUtra-zrInirayAvalikAsutra kalpAvataMsikA sUtra pU. munizrI jitaratnasAgarajI 'rAjahaMsa' triloka prakAza bhagavAna mahAvIradeva ne sAr3he bAraha varSa kI kaThora sAdhanA kara kevalajJAna prakaTa kiyA, jinake roma roma meM prANI mAtra ke kalyANa kI karuNa bhAvanA kA nirjhara sadA pravAhita thA / aise paramAtmA mahAvIradeva ne vaizAkha sudI 10 kI sandhyA meM RjuvAlikA nadI ke taTa para devoM dvArA viracita samavasaraNa meM sthAnApanna ho, dezanA dI / mahAvIradeva ne sarvaprathama sarvavirati dharma kA upadeza diyA / kyoMki ve jagatoddhAra kI bhAvanA se abhibhAvita the / sAtha hI unhoMne anabhava kiyA ki prANI mAtra ke uddhAra hetu jaina zAsana kI sthApanA karanA Avazyaka hai / zAsana kA saMcAlana tabhI ThIka cala sakatA hai, jaba usakI bAgaDora sarva-saMga tyAgI zramaNa varga ke hAtha meM ho | sAdhu munirAja ke abhAva meM jinazAsana kA saMcAlana asambhava hai / ataH trilokaguru mahAvIra deva ne sarvaprathama sarvavirati kA hI upadeza kiyA / parantu ukta parSadA meM sarvavirati grahaNa karane kI icchA kisI ne pradarzita nahIM kI / vAstava meM yaha kAla kA hI prabhAva thA / vaise tIrthaMkara paramAtmAoM kI dezanA kabhI niSphala nahIM jAtI / parantu anaMta utsarpiNI aura anaMta avasarpiNI kAla ke vyatIta hone ke uparAnta dasa AzcaryakAraka ghaTanAe~ ghaTita hotI haiM / unhIM ghaTanAoM meM se yaha eka thI / svayaM kI prathama dezanA niSphala gaI isakA ahasAsa mahAvIradeva ko bhI thA | magara kalpa yAne AcAra kA pAlana svayaM * bhagavAna ko bhI karanA hotA hai / ataH ise apanA kalpa jAnakara zrI sUmanI zakti-Agama MMAMMAR For Personal & Private Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIrasvAmI ne vahA~ sva-alpa samaya dezanA dii| dUsare dina sabere yAne vaizAkha sudI 11 ko mahAvIradeva kA Agamana apApApurI (pAvApurI) nagara meM huA / devoM ne mahasena vana meM tIna gaDhavAle evaM azoka vRkSAdi tIrthaMkara sampadA se yukta samavasaraNa kI racanA kI / phalataH bhagavAna ne suvarNa siMhAsana para ArUDha ho, punaH dezanA pharamAI / prastuta pariSada meM indrabhUti Adi gyAraha brAhmaNa bandhu upasthita the, jo yajJa karavAne ke lie apApApurI Aye hue the / ve paramAtmA se vAda vivAda karane hetu vahA~ upasthita the / paramAtmA kI bAhya samRddhi dekha , kSaNArdha meM hI unakA garva dUra ho gayA / prabhu vIra ne unakI vividha zaMkA kuzaMkAoM kA nirAkaraNa kiyA / phalasvarUpa gyAraha brAhmaNa baMdhuoM ne saiMkar3oM ziSyoM ke sAtha prabhu caraNoM meM Atma samarpaNa kara saMyama jIvana svIkAra kiyA / tatpazcAt prabhujI ne una gyAraha vidvAna brAhmaNa ziSyoM ko gaNadhara pada se alaMkRta kiyA / gaNadhara devoM ne bhagavanta se prazna kiyA - ''bhayavaM ki tattaM ?'' pratyuttara meM mahAvIradeva ne sumadhura vANI meM kahA - "uppannei vA, vigamei vA, dhuvei vA'' ' pariNAma svarUpa kevala antara muhUrta kI alpAvadhi meM hI gaNadhara devoM ne dvAdazAMgI kI racanA kI / usI dvAdazAMgI kA dUsarA nAma Agama hai / zakti sampanna gaNadhara mahApuruSoneM tIrthaMkara prabhu kI ekAnta hitakArI AtmasvarUpavAhinI vANI ko sUtra rUpa meM gUMthakara ziSya-praziSyoM ke lie grahaNa-dhAraNa-upadezAdi karane meM sugamatA kI / prAcIna kAla se hI Agama zAstroM ko saMbhAlane kA mahad kArya mahApuruSoM dvArA samaya samaya para hotA rahA hai / una dinoM zAstra lekhana kI kalA se koI avagata nahIM thA aura nA hI kisI ne isakA prayojana samajhA thA / kyoMki mukhAgra Agama anamola bheMTa svarUpa ziSyoM ko prApta hote rahate the aura mahApuruSoM kI smaraNa zakti asIma adabhuta thI / ve athAha samudra jaisI dvAdazAMgI Agama ko apane mana mastiSka meM dhAraNa kara mUlasUtra ke sAtha isakA navanIta prAyaH navAgaMtka ziSyoM ko pAna karAte rahate the / . bhaviSya ke viSamakAla ko dRSTigocara kara tathA prabhu kI vANI - sUkSmatAmAM zakita-Agama For Personal & Private Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpa Agama sAhitya kahIM naSTa na ho jAya aura bhaviSya meM bhI prabhu kI vANI kA mUla svarUpa logoM ko nirbAdha rUpa se prApta hotA rahe isa Azaya se usakA yathocita aba maiM saMrakSaNa-saMzodhana karate hue samaya samaya para yogya upAya karate rahe / pariNAmasvarUpa DhAI hajAra varSoM se bhI adhika samaya vyatIta hone ke bAda bhI Aja hama unakI mUla vANI kA rasAsvAda karane ke lie bhAgyazAlI bane haiM | Aja bhale hI prAcInakAla kI taraha sAgara pramANa vANI nahIM ho, kiMtu gAgara jitanI to avazya hI hai| pUrvAcAryoM ne anupama prayatnoM ke mAdhyama se avicchinna sAhitya ke mUla ko parilakSita kara Agama graMtho kI jo anUThI sevA kI hai, vaha avismaraNIya hai / itanA hI nahIM balki hamAre lie atyanta upakAraka bhI hai / kahA jAtA hai ki ''viSama kAle jina bimba jinAgama bhaviyaNa ku AdhArA'' viSamakAla meM bhavya prANiyoM kA yadi koI AdhAra hai to vaha hai jinezvara kI pratimA aura jinezvara kI vANI rUpa Agama ! ataH hama una mahApuruSoM kA upakAra kadApi nahIM bhUla sakate / mahAvIradeva ke zAsana meM vaizAkha sudi 11 ke zubha dina bhagavaMta se tripadI prApta kara indrabhUti Adi gaNadhara devoM ne Agama sAhitya kA sRjana kiyA / tadanusAra gyAraha gaNadharoM ne bhagavAna mahAvIra kI mUla vANI ko jaise jaise samajhA, avagata kara AtmasAta kiyA aura usI rUpa meM alaga alaga Agama ke rUpa meM unakA sRjana kiyA / Arambha meM pratyeka gaNadhara kA ziSya samudAya apane gurudeva dvArA racita AgamoM ko hI mukhodgata karatA thA | paraMtu samaya ke sAtha eka eka kara sabhI gaNadharadeva svargastha ho gaye aura una sabakA ziSya parivAra gaNadhara sudharmAsvAmI ke ziSya parivAra meM vilIna ho gayA / phalasvarUpa vartamAna meM pracalita Agama sAhitya sudharmAsvAmIjI kI paramparA kA hI hai | prathama Agama vAcanA bhagavAna mahAvIra kI pATa paramparA meM pA~cave zrutakevalI zrI bhadrabAhusvAmIjI mahArAja sAhaba ke samaya meM viSama kAlabala ke kAraNa bhayaMkara akAla par3A / lagAtAra bAraha varSa taka avarSaNa, Atapa aura binA anna pAnI ke loga trAhitrAhi pukAra uThe / gaucarI kI parezAnI ke kAraNa muni saMgha apanI apanI anukUlatAnusAra bhinna bhinna pradezoM meM vihAra karane lage | unameM se aneka munivara sukha-suvidhA ko dhyAna meM rakha samudra kinAre ke pradeza arthAt udAratAno udghoSa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhArata ke pUrva aura IzAnya bhAga meM vihAra kara gaye / vahA~ bar3I bar3I nadiyA~ hone se akAla aura avarSaNa kA prabhAva kama thA / parantu vahA~ rAjya krAnti kI havA pUrajora se cala rahI thii| isa tarapha vIra saMvat 115 ke lagabhaga naMda vaMza ko samApta kara maurya vaMza kA udaya huA thA / parivartana ke kAraNa deza meM sarvatra vaicArika A~dhI vyApta thI / asaMtoSa, vaira, arAjakatA kA sarvatra bolabAlA thA / zAMti aura sthiratA ke darzana kahI dRSTigocara nahIM ho rahe the | jaina muniyoM ke vihAra keMdra rUpa magadhadeza kI rAjadhAnI paTanA aura paMjAba ke bIca to bhISaNa paristhiti thI / ataH saMgaThita jaina muni saMgha idhara udhara bikhara gayA thA / pariNAmasvarUpa AgamoM kA adhyayana manana evam ciMtana prAyaH banda ho gayA thA / ThIka vaise hI kaI Agamadhara jJAnI mahApuruSa svarga sidhAra gaye the aura jo zeSa bace the, unakA jJAna bhI zIrNa hone kI sthiti meM thA / pariNAmasvarUpa bhagavAna mahAvIra se pracalita kaNThastha mukhapATha paramparA para bAraha varSIya akAla kI avadhikA bhayaMkara AghAta huA | prApta paristhiti se nipaTane hetu vIra nirmANa saMvat 160 ke lagabhaga pATalIputra meM pUjya AcArya zrI sthulIbhadrasUrIzvarajI mahArAja ke sAnnidhya meM sarvaprathama zramaNasaMgha ekatrita huA / vahA~ upasthita munizreSThoM meM se jinheM jo bhI yAda thA vaha gItArtha muniyoM ko sunAyA aura gItArthoM kI salAhAnusAra usI sthAna para gyAraha aMgoM kI saMkalanA vyavasthita rUpa se sampanna kI gaI / isa taraha mahAvIra bhagavAna kI mUla vANI ko AcArya zrI sthUlIbhadrasvAmI ke netRtva meM zramaNa saMgha ne abhayadAna pradAna kiyA aura naSTa ho rahe AgamoM ko punaH jIvita rakhane kA pahalI bAra prayAsa kiyA gayA / yahI Age jAkara prathama vAcanA khlaaii| dUsarI Agama vAcanA kAlAntara se jina kalpa ke abhyAsI zrI AryamahAgirijI mahArAja sAhaba ke gurubhrAtA zrI AryasuhastisUrijI mahArAja sAhaba ke netRtva meM tathA unake dvArA pratibodhita samrATa sampratine vIra nirvANa saMvat 160 meM jinAgama ko surakSita rakhane hetu pATalIputra meM sampanna prathama Agama vAcanA ko maddenajara rakha, munivaroM ke asaMga jIvana, sadaiva sAmUhika na rahane se AgamoM ko mukhapATha rakhane meM AnevAle vividha avarodha aura rUkAvaToM ko parilakSita armaxmaa hAsAnaanodhodha-mAma For Personal & Private Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara tathA jinavANI ko mukhapATha rakhanevAle munivaroM kI dina ba dina ghaTatI saMkhyA anubhava kara AcArya zrI AryasuhastisUrijI mahArAja sAhaba se namra nivedana kiyA ___ prabhu ...! Apa samartha haiM / ataH jinAgamoM ko surakSita rakhane hetu pATalIputra meM zramaNa saMgha ko punaH ekatrita kara dUsarI Agama vAcanA kA Ayojana kareMge to jaina zAsana para bar3A upakAra hogA / '' tadanusAra samrATa samprati kI vinaMti ko mAnya kara AcArya zrI AryasuhastisUri ne pATalIputra meM zramaNasaMgha ko ekatrita kara dUsarI Agama vAcanA sampanna kI / samrATa samprati ke mana meM jaina dharma ke prati tIvra anurAga hone se unhoMne prabhu vANI kI mahattA phailAne ke uddezya se Agama vAcanA karavAI / sAtha hI dUra-sudUra ke pradezoM se vihAra karate zramaNa samudAya ke lie AgamoM ke adhyayana kI samucita vyavasthA kI , itanA hI nahIM balki use sugama aura sarala banAne ke saphala prayAsa bhI kie| alabatta , dUsarI vAcanA kA sahI samaya (kAlakhaNDa) upalabdha nahIM hai | kiMtu dUsarI vAcanA ke preraka aura netA AcArya zrI AryasuhastisUrijI mahArAja sAhaba kA janma vIra nirvANa saMvat 191 meM huA thA / Apane vIra saMvat 215 meM dIkSA grahaNa kI thI aura vIra saMvat 245 meM Apa yuga pradhAna pada se alaMkRta hue the / ApakA svargavAsa vIra saMvat 291 meM huA / ataH aisI mAnyatA hai ki dUsarI vAcanA vIra nirvANa saMvat 245 se 291 ke bIca kisI samaya sampanna huyI hogI / tIsarI Agama vAcanA / samrATa samprati ke svargavAsa pazcAt alpAvadhi meM hI rAjya krAnti huI / mauryavaMzI rAjAoM ke senApati puSpamitra ne rAjadroha kara pATalIputra (Aja kA paTanA zahara) kI rAjagAdI hathiyA lI aura usane svayaM ko rAjA ghoSita kara diyA / puSpamitra eka dharmAMdha rAjA thA / usane apane kAryakAla meM jaina evaM bauddha zramaNoM kA sArvajanika rUpa se ziraccheda karavA kara bhayaMkara amAnuSika atyAcAra kie the| jaina muniyoM ke lie prANa bacAnA bhI muzkila ho gayA / pariNAmasvarUpa jaina muniyoM ne magadha kA parityAga kara kaliMga deza kI ora vihAra kiyA / una dinoM kaliMga deza meM mahAmeghavAhana khAravela kA rAjya thA / vaha jaina rAjA thA / ataH jaina zramaNoM ne kaliMga deza meM zaraNa grahaNa kI / . udAratAnI dhUrA-Agama che For Personal & Private Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApAtkAla meM anekoM jina maMdira evaM AgamoM ke paThana-pAThana kI vyavasthA ko pracaMDa AghAta lagA | sArI vyavasthA astavyasta ho gaI / kyoMki jaina muniyoM kA keMdra sthAna pATalIputra thA aura vahA~ kA zAsana eka aise dharmAMdha vyakti ke hAtha meM thA, jo jaina dharma dveSTA ho , krUra aura atyAcArI thA / eka sAmAnya senApati magadha jaise pavitra deza meM dharmAMdhatA ke kAraNa utpAta macA, niSkAraNa nara-saMhAra kara khUna kI nadiyA~ bahAye, yaha kaliMgAdhipati samrATa bhikkharAya khAravela ko yogya na lagA | usane tatkSaNa magadhadeza kI rAjadhAnI pATalIputra para car3hAI kI / ghamAsAna yuddha huA / samrATa khAravela ke sAmane puSpamitra adhika samaya taka Tika na pAyA / samrATa ne use parAjita kara magadhadeza se bhagA diyA / kaliMga deza meM Ane ke bAda muniyoM kA niyamita abhyAsa aura paThana pAThana evaM Agama adhyayana pravRtti ... paripATI asta vyasta ho jAne kI sthiti meM mahAmeghavAhana samrATa khAravelane tatkAlIna samartha AgamaprajJa AcAryadeva zrI susthitasUrijI evaM AcAryadeva zrI supratibaddhasUrijI mahArAja sAhaba se Agama vAcanA pradAna kara ekAdaza aMgoM kA saMkalana saMzodhana karane kA sAnurodha kiyA / AcAryadeva ne samrATa khAravela ke anurodha ko svIkAra kara zaQjayAvatAra tIrtha svarUpa kumAragiri para bRhad zramaNa sammelana Ayojita kara tIsarI Agama vAcanA krvaayii| prastuta vAcanA meM gyAraha aMga aura dasa pUrva ke pAThoM ko vyavasthita kiyA gayA / AcArya zrI balissahasUrijI ne isI vAcanA ke samaya 'vidyApravAda" nAmaka pUrva meM se 'aMgavidyA' Adi zAstroM kA uddhAra kiyA thA / tatkAlIna muni sammelana meM jina kalpa kI tulanA karane vAle AcArya zrI mahAgiri ke ziSya praziSya AcArya zrI balissahasUrijI , devAcArya AcArya zrI dharmasena Adi 200 zramaNa vRMda, AcArya zrI susthitasUrijI vagaire sthavira kalpI 300 zramaNa, AryA pAiNI Adi 300 sAdhviyA~, sIvaMda cUrNaka selaga Adi 700 zrAvaka tathA pUrNamittA Adi 700 zrAvikAe~ upasthita thI / yaha vAcanA saMvat 300 se 330 ke lagabhaga hone kI sambhAvanA hai / cauthI Agama vAcanA / antima dasa pUrvadhara maharSi AryavajrasvAmI ne apane aMtima tRptijdx-mAgama 8888888888888889098888888 For Personal & Private Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaya meM paTTadhara AcArya zrI vajrasenasUri se kahA thA -"mere svargavAsa ke bAda bhayaMkara akAla hogA / parantu jisa dina tumheM eka lAkha suvarNamudrA kImatavAlI bhAta kI hAMDI kA dAna prApta ho usake dUsare dina sukAla hogA / '' ___ AryavajrasvAmI ke kathanAnusAra vIra nirvANa saMvat 580 meM sarvatra akAla par3A / avarSaNa se utpanna bhISaNa paristhiti kI cepaTa meM pUrA uttara bhArata A gayA thA / phalataH bahuta sAre gaNa kula aura vAcaka vaMza kAla kavalita ho gaye / punaH Agama kI amUlya dharohara ko surakSita rakhane kI samasyA khar3I ho gaI / zramaNoM kI saMkhyA atyAlapa ho gayI thI / una dinoM saMgha meM vAcanAcArya the AcArya zrI naMdilasUrijI, yugapradhAna AcArya the AryarakSitasUrijI tathA gaNAcArya the AcArya zrI vajrasenasUrijI mahArAja sAhaba / vIra nirvANa saMvat 580 ke bhISaNa akAla ne aneka jJAnI aura mahAsamartha mahApuruSoM ko grasa liyA thA / sarvatra nirAzA kA vAtAvaraNa vyApta thA | yugapradhAna AcAryazrI AryarakSitasUrijI mahArAja sAhaba kI ciMtA kA pArAvAra na thA / ve udvigna ho, ciMtana meM kho gaye, "uph...! vItarAga kI vANI rUpa Agama sAhitya sambhAlane aura surakSita rakhane meM hama asamartha ho rahe haiM / yaha vidhi kI viDambanA nahIM to aura kyA hai ...? AgamoM ke saMrakSaNa hetu prAcIna kAla meM tIna vAcanAe~ huI haiM / jinAgama ke saMkalana hetu athaka prayAsa hone ke anantara bhI jinAgama sampUrNa rUpa se saMrakSita nahIM ho pA rahe haiM / niHsaMdeha usameM kAla bala kA hI prabhAva hai / jinAgama meM dravya, caraNakaraNa, gaNita aura dharmakathA rUpI cAra anuyogoM kA samAveza haiM | jabaki aise gahana aura gambhIra artha ko bhalI bhAMti AtmasAta kara sakeM aise mahAmedhAvI zramaNa bhI to nagaNya hI haiM / isa taraha zrI AryarakSitasUrijI ne jinAgama kI virAsata ko surakSita rakhane kA gambhIra vicAra kara samakAlIna anya prabhAvaka AcArya bhagavanta kI anumati se , saMpUrNa Agama sAhitya kA cAra bhAgoM meM vargIkaraNa kiyA / phalasvarUpa alpa buddhivAle zramaNa ko bhI viSaya anusaMdhAna ke anusAra mukhapATha rakhane meM adhikAdhika suvidhA ho skeN| parama zraddheya AryarakSitasUrijI mahArAja sAhaba ne Agama sAhitya ko nimnAMkita cAra bhAgoM meM vibhAjita kiyA thA / 1. dravyAnuyoga - dRSTivAda (bArahavA~ aMga) saMvaranuM sarovara-Agama che For Personal & Private Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. caraNakaraNAnuyoga - gyAraha aMga, cheda sUtra, mahAkalpa upAMga aura mUlasUtra 3. gaNitAnuyoga - sUrya prajJapti, candra prajJapti 4. uttarAdhyayana dharmakathAnuyoga - RSi bhASita, cauthI Agama vAcanA vIra nirvANa saMvat 512 ke karIba dazapuranagara (Aja kA mandasaura, ma. pra. ) meM sollAsa sampanna huI / pAMcavI Agama vAcanA vIra nirvANa saMvat 830 se 840 ke bIca pAMcavI Agama vAcanA vibhinna do sthAno para alaga alaga do AcAryoM ke sAnnidhya meM sampanna huI / una dinoM saurASTra meM jaina dharma aura bauddha dharma ke bIca bhISaNa saMgharSa cala rahA thA / jaba ki madhya bhArata meM huNa aura gupta paraspara bhayaMkara yuddha khela rahe the / zramaNa saMgha bhI rASTrIya ApAtakAla meM bhasma rahA thA / zrutadharoM kI saMkhyA atyadhika kama ho gaI / Agama sAhitya naSTa hone kI kagAra para A pahu~cA thA / aisI viSama paristhiti meM uttarApatha ke zramaNa bhagavantoM ko AcArya zrI skaMdilAcArya evam dakSiNApatha ke zramaNoM ko skaMdilAcArya ke samakAlIna nAgendravaMzIya zrI himavaMtakSamAzramaNa ke ziSya zrI nAgArjunasUrijI ke netRtva meM saMgaThita kiyA gayA aura tadanusAra uttarApatha ke zramaNa bhagavanta kramazaH mathurA nagarI meM tathA dakSiNApatha ke muni bhagavanta vallabhIpura meM ekatrita hue / vahA~ AgamoM ko saMkalita dubArA kiyA gayA / phira bhI Agama vAcanA sambandhita eka prazna aMta kara anuttarita hI rahA aura vaha yaha ki eka hI samaya do sthAnoM para Agama vAcanA kyoM dI gaI ? prAcInakAla kI taraha sabhI munivaroM kI eka bRhat Agama vAcanA kA Ayojana kyoM nahIM kiyA gayA ? kAraNa spaSTa hai / bhAratavarSa meM una dinoM saba jagaha arAjakatA vyApta thI / phalataH munivaroM ke vihAra kSetra aura pada yAtrAoM meM anekavidha bAdhAe~ utpanna ho gayI thI / pratyeka rAjya yuddha ke karAla kAla kA sAmanA kara rahA thA / ataH sampUrNa sAdhu samudAya kA kisI eka sthAna para ekatrita honA prAyaH asaMbhava hI thA / ThIka vaise hI prastuta vAcanAoM ke lie sambaMdhita AcAryadeva kI sammati avazya le lI gaI thI / 66 uparokta prastAva hI isa bAta kI sAkSya hai ki rASTra kI tatkAlIna sthiti kitanI bhayaMkara hogI... ? Azravano parAbhava-Agama For Personal & Private Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ phalasvarUpa pAMcavI Agama vAcanA do nAma se prasiddha huI / uttarApatha ke muniyoM dvArA skaMdilAcAryajI ke netRtva meM mathurA meM saMpanna 'mAthurI vAcanA' tathA dakSiNApatha ke muniyoM kI saurASTra ke vallabhIpura meM nAgArjunasUrijI ke sAnnidhya meM sampanna 'vallabhI vAcanA' / zrI skaMdilAcArya mathurA ke nivAsI the / ve jainadharmIya brAhmaNa jAti ke the / unakI mAtA kA nAma rUparekhA thA / unakA pUrvavartI nAma somaratha thA / unhoMne AryavajrasvAmI aura Aryaratha kI paramparA meM kAzyapa gotravAle sthavira AryasiMha ke upadeza se vairAgya vAsita ho , Aryadharma ke pAsa dIkSA aMgIkAra kI thI / Apa brahmadIpikA zAkhA ke AcArya zrI siMhasUri nAmaka vAcanAcArya ke pAsa Agama tathA pUrva kA jJAna prApta kara vAcaka pada se alaMkRta hue the / yugapradhAna yaMtra ke anusAra unake vAcanAcArya kA samaya vIra nirvANa saMvat 826 kA hai | vallabhIpura meM vAcanA kA netRtva karanevAle suripurandara nAgArjunasUrijI mahArAja kA janma vIra nirvANa saMvat 793 meM huA thA / vIra nirvANa saMvat 807 meM Apane vairAgya vAsita hokara dIkSA grahaNa kI thI / vIra nirvANa saMvata 826 meM Apa yugapradhAna pada para ArUDha hue tathA vIra nirvANa saMvat 904 meM 111 varSa kI dIrghAyu meM ApakA svargavAsa huA / uparokta donoM vAcanAcAryoM kA svapna kAla kI bhISaNatA ke kAraNa sAkAra nahIM huA / kyoMki aMta taka donoM eka jagaha para ekatrita nahIM ho pAye / kiMtu unakI bhAvanA ko vAcanAcAryoM ke uttarAdhikArI dvaya ziSyoM ne avazya sAkAra kiyA / chaThI vAcanA ___vAcakavaMza ke vAcanAcArya AcArya skandilasUrijI mahArAja ne mathurA meM vAcanA dI thI / unake ziSyaratna AcArya zrI devagiNi zramAzramaNa ne tathA vallabhIpura ke vAcanAcArya zrI nAgArjunasUrijI ke ziSya AcArya zrI kAlakasUrijI ne milakara apane gurudeva kI bhAvanA pUrNa karane tathA donoM sthAnoM para svIkRta vAcanAoM ke pAThoM ko eka karane hetu vallabhIpura meM punaH chaThI Agama vAcanA kI / prastuta vAcanA ke lie AcArya zrI devagiNi kSamAzramaNa tathA AcArya zrI kAlakasUrijI mahArAja ke zatrujaya mahAtIrtha ke adhiSThAyakadeva kapardi yakSa kI sakriya sahAyatA lekara... AcAryoM kI upasthiti meM sAnanda sampanna karAI thii| nirjarAnuM nirjara-Agama HINDI For Personal & Private Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAcanA ke daurAna AcArya dvaya ne paraspara gahana vicAra kara tathA sabhI AcAryoM ke mata matAntara se avagata ho, bhAvI gati kA anumAna lagA kara samagra Agama sAhitya ko pustakArohana karavAne ke rUpa meM yaha vAcanA sampanna krvaaii| sarva prathama isI vAcanA meM jaina Agama sAhitya ko graMtha rUpa meM Alekhita kara sadA ke lie amara banA diyA / usa samaya pUrA sAhitya 24 Agama graMthoM ke rUpa meM vibhAjita kara saMkalita kiyA gayA / yaha koI vIra nirvANa saMvata 980 ke samaya meM sampanna haI / AcArya zrI devadigaNi kSamAzramaNa ne AcArya zrI lohityasarijI ma. ke caraNoM meM dIkSA grahaNa kI / unhoMne guru sAnnidhya meM adhyayana kara gaNi pada prApta kiyA aura upakezagacchIya AcArya zrI devagupta sUrijI mahArAja sAhaba ke pAsa eka pUrva artha se' tathA 'dUsarA pUrva sUtra se' kA jJAna saMpAdana kara kSamAzramaNa kA pada prApta kiyA thA / devadigaNi kSamAzramaNa kA svargavAsa vIra nirvANa saMvata 1000 meM zrI zatrujayagiri para huA / unake svargavAsa ke kucha hI samaya bAda antima pUrvadhara yugapradhAna AcArya zrI satyamitra kA bhI svargavAsa ho gayA / isI kAraNavaza jaina paramparA meM vIra nirvANa saMvat 1000 ke kAlakhaNDa se pUrva jJAna kA viccheda mAnA jAtA hai | naMdisUtra kI therAvali se aisA pratIta hotA hai ki AcArya zrI devagiNi kSamAzramaNa paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmI ke anantara paccIsaveM vAcanAcArya the / AcArya zrI nAgArjunasUrijI kI paTTa paramparA meM honevAle tathA chaThI vAcanA meM AcArya zrI devagiNi kSamAzramaNa ke sahAyaka pUjya AcArya zrI kAlakasUrijI ma.sA. cothe kAlakAcArya the | unakA yugapradhAna kAla vIra nirvANa saMvat 943 se 994 kA mAnA jAtA hai / inhIM AcAryadeva ne vIra nirvANa saMvat 993 meM AnaMdapura meM rAjA dhruvasena kI rAjasabhA meM unake putra ke zoka nivAraNa hetu zrI saMgha samakSa zrI kalpasUtra par3hakara zravaNa karavAyA thA / tabhI se kalpasUtra zravaNa kI paramparA Aja taka nirbAdha rUpa se cala rahI hai | ApakI pATa para dvitIya udaya ke AThave yugapradhAna evam antima pUrvadhara bhI satyamitrasUrijI mahArAja hae / ve antima pUrvadhara hone ke sAtha vAcakavaMza ke antima vAcanAcArya bhI the / inake bAda vAcakavaMza lagabhaga samApta hI ho gayA / bhagavAna mahAvIra deva ke zAsana meM unakI vANI rUpa jinAgama sAhitya ko surakSita rakhane hetu prAcIna kAla meM kula chaha AgamavAcanAe~ vairanA vaLAmaNA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ ST zrIcantakathA zrItetalI putrakathA zrIkRSNa bAjAtAdharmakathAMgasUtramA cyAputrakathA dvaNI kathA zrIsUryanArAyaNa kathA zrI meghakumAra kathA zrIdraupadIkathA zrImallinAthakathA nyaseTha kathA zrI vijayacoraka zrI sItA kathA zrI janarAmAyaNakatha duNiyAra kathA zrIzailakarAjarSi kathA zrIpuMDarika-kaMDarika kathA zrIkumAra pAlakathA pIrAvaNa kathA zrI mAkaMdIputrakathA A jJAtAdharmakathAMgasUtra rUpaka draSTAMto tathA mahApuruSonA jIvana caritrathI samRddha che. pUrve A AgamamAM be abaja chetAlIsa karoDa pacAsalAkha kathA-upakathAo hatI e vAta noMdhAyelI che. Aje mAtra 19 kathAo upalabdha che. bAlA jIvone dharma pratye anurAgavALA thavA mATe kathAnuyogano uttama graMtha che. mUlasUtra pa400 zloka pramANa kula 9200 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. For Personal & Private Use Only .
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAupAsakadazAMgasUtra 'atithisaMvibhAgavrata -pauSadha vrata kI prANAtipAta viramaNavrata 1 suSAvAdaviramaNavrata sAmAyikavrata s* adattAdAna viramaNavrata, bramhacaryavrata desAvagAsikavrata - parigraha parimANavrata, anarthadaMDaviramaNavrata bhaugopabhogaviramaNavrata diziparimANa vrata A upAsakadazAMga sUtramAM bhagavAna zrI mahAvIra prabhunA. bAravratadhArI mukhya daza zrAvaka saMbaMdhI rocaka saMkSipta varNana che. jemA Adarza zrAvaka jIvanano bodha thAya che. gozAlAno niyativAda temaja gozAlAe paramAtmAne ApelI mahAmAyaNa, mahAgopa, mahAsArthavAha, mahAdharmaka ane mahAniyamikanI yathArtha upamAonuM varNana che. mUla 812 zloka pramANa. kula 1612 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. For Personal & Private Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIaMtakatadazAMgasUtrama A aMtakRtadazAMga sUtramAM aMtakRta kevalIonuM varNana Ave. ja che. "aMta samaye kevalajJAna pAmI aMta muhartamAM mokSe gayA hoya tene aMtakRta kevalI kahevAya che. dvArikA nagarInAM varNanathI A AgamanI zarUAta thAya che. dvaipAyana dvArA dvArikAno nAza, arjuna mAlI, caimuttA, zatruMjayano adhikAra jaNAvyo che. zreNika rAjAnI 23 rANIonI tapazcaryAnu suMdara varNana che. mUla-850 zloka pramANa. kula 1250 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. For Personal & Private Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAtaro vAhavA garIba anuttarovavAidazAMga sUtramAM zuddha cAritranuM pAlana karIne anuttara deva vimAne gayelA ekAvatArI 33 uttama AtmAonA jIvana caritra che. khuda mahAvIra prabhue jemanI prasaMzA karI hatI te dhannA-kAkaMdInI kaThora tapasyAnuM romAMcaka varNana paNa che. je tapazcaryAthI teonuM zarIra hADapiMjara jevuM banI gayuM hatuM. mUla 192 zloka pramANa. kula 292 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. For Personal & Private Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ huI / phira bhI kitanA hI zrutajJAna naSTa ho gayA / jinAgama kA laharAtA sindhu mAtra bindu meM samAhita hokara raha gayA / uparokta chaha Agama vAcanAe~ bhI bhagavAna mahAvIra deva ke nirvANa ke pazcAt lagabhaga 1000 varSa meM sampanna huI / usake bAda ke 1541 varSa kA jaina zAsana kA itihAsa ajJAta hai aura Agama vAcanAoM kA itihAsa kahIM bhI upalabdha nahIM hotA / phira bhI jina zAsana ratnagarbhA jo ThaharA ! ataH samaya para kisI na kisI mahA Agamadhara kI use bheMTa avazya prApta huI hai / vartamAna yuga meM jaina zAsana ke mahA vidvAna dharmadhurandhara sUrizekhara zrI AnaMdasAgarasUrizvarajI mahArAja sAhaba ne varSoM purAne zramaNasaMgha ke Adya kartavya rUpa Agama rakSA ke prazna ko punaH naye sire se upasthita kara jaina jagata ko jaina zAsana kI vAstavikatA kA ahasAsa karavAkara kuMbhakarNIya nidrA se jagAyA aura use apane kartavya ke prati sajaga kiyA / jinake roma roma meM jinAgama uddhAra kI bhAvanA basI thI aise AnaMdasAgarasUrijI mahArAja ne sUryapurI (surata) meM apane pravacana meM kahA - ''bhAgyazAliyoM..! prAcIna kAla meM bAraha varSIya bhayaMkara akAla, vibhinna rAjya krAntiyA~ tathA dharmAMdhatA ke kAraNa utpanna atyAcAra ke jvAlAmukhI se Agama sAhitya ko surakSita rakhane hetu tatkAlIna yugapradhAna AcArya bhagavantoM ne bhagIratha parizrama kiye the / sAtha hI prAcIna kAla meM chaha Agama vAcanAe~ kara mahAvIra deva kI divya vANI ko mUla svarUpa meM surakSita rakhA hai / paraMtu vartamAnakAla meM briTiza zAsana hai / na kahIM akAla hai nA hI koI upadrava grasta hai / ThIka vaise hI dharmAndhatA ke kahIM darzana bhI nahIM hote / phira bhI jaina zAsana aura agragaNya zramaNasaMgha meM aMgulI ke poroMpara gina sakeM itane bhI Agama abhyAsI vidvAna muni nahIM hai aura jo haiM ve bhI apane uttarAdhikAyoM ko virAsata rUpa meM jinAgama de sakeM aisI sthiti meM nahIM hai / kAraNa bIca ke saMgharSamaya samaya ke daurAna gambhIra kAraNoM se Agama granthoM meM paThana pAThana kI paddhati hI naSTa prAyaH ho gayI thI / sAtha hI yogya pariNata zramaNoM ke hAtha Agama grantha nahIM lagane kI paristhiti, graMtha bhaMDAroM ke kathita ThekedAroM kI anudAratA, bhISaNa akAla yA phira pAzcimAtya saMskAra yA zikSaNa ke kAraNa janatA meM phailI vaicArika krAnti ke kAraNa se Agama granthoM ko niHsaMdeha atyanta hAni pahu~cI hai| ina sArI paristhitiyoM kI vikarAlatA kA sUkSmAvalokana karane ke On uparAMta maiM isa nirNaya para AyA hU~ ki yogya zramaNoM ko Agama X68) vAtsalyanA vAmaNA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ sulabhatA se prApta ho sakeM isa hetu unheM mudrita karavAnA hI zreyaskara mArga haiN|'' tadanusAra Agama uddhAra kI ApazrI kI bAta svIkAra kara surata saMgha ne pUjyazrI ko sampUrNa sahayoga dene kA vacana diyA aura vigat 1541 varSa ke pradIrghAvadhi pazcAt zraddheya AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA. ne punaH kamara kasI aura Agama uddhAra ke bhagIratha kArya meM laga gaye / una dinoM Agama zAstra tADapatra yA bhojapatra para aMkita the / varSoM bIta jAne ke kAraNa tADapatra sar3a gala gaye the, kahIM jIrNa ho gaye the to kahIM akSara hI lupta ho gae the / aisI vikaTa sthiti meM ina mahApuruSane khuda hI presa kApI taiyAra kara prUpha sudhArane se lagAkara sabhI prakAra kI sampUrNa jimmedArI svayaM vahana kara Agama zAstroM ko presa meM mudrita karavAyA / itanA hI nahIM zramaNasaMgha meM jinAgama adhyayana, manana aura ciMtana kI rUci paidA ho, isake lie ApazrIne Agama vAcanAe~ denA Arambha kiyA / apane jIvana kAla meM sAmudAyika rupase sAta sthAnoM para ApazrI ne Agama vAcanAe~ binA kisI bhedabhAva ke sabhI gaccha samudAya ke zramaNavarga kI upasthiti meM dI / sarvaprathama vIra nirvANa saMvat 2441 aura vikrama saMvat 1971 meM pATaNa kI dharatI para pUjyazrI ne zrI dazavaikAlika sUtra tathA bhagavatI sUtra meM AtI SaT triziMkAoM kI vAcanA dii| ' vIra nirvANa saMvat 2442 aura vikrama saMvat 1972 meM kapaDavaMja zahara meM zrI lalita vistarA grantha , anuyogadvAra sUtra pUrvArdha, Avazyaka sUtra bhAga 1, yogadRSTi samuccaya, uttarAdhyayana sUtra bhAga 1 Adi pA~ca granthoM para Apane Agama vAcanA pradAna kI / isI varSa pUjyazrI ne ahamadAbAda zahara meM zrI vizeSAvazyaka sUtra 8/4, aura zrI sthAnAMga sUtra pUrvArdha kI Agama vAcanA dI / vIra nirvANa saMvat 2443, vikrama saMvat 1973 meM surata zahara meM zrI vizeSAvazyaka sUtra , zrI sthAnAMga sUtra 1/2, zrI aupapAtika sUtra , zrI uttarAdhyayana sUtra bhAga 2 tathA zrI AcArAMga sUtra kI Agama vAcanA pradAna kI / punaH isI varSa surata zahara meM zrI Avazyaka sUtra bhAga 3, zrI AcArAMga sUtra, zrI anuyogadvAra sUtra - 3 pUrvArdha para bhI Apane vAcanA pradAna kI / vIra nirvANa saMvat 2446, vikrama saMvat 1976 meM mahAtIrtha zrI zatrujaya kI talahaTI meM zrI ogha niyukti, zrI piMDa niyukti, zrI sampurn samAnI sama-mAgama For Personal & Private Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAcArI grantha, zrI bhagavatI sUtra ke 2 zataka tathA zrI prajJApanA sUtra ke 33 padoM kI vAcanA pradAna kI / vIra nirvANa saMvat 2447 vikrama saMvat 1977 meM pUjyazrI ne ratalAma (madhyapradeza) meM zrI bhagavatI sUtra ke 33 zatakoM, zrI prajJApanA sUtra ke 3 padoM tathA zrI samavAyAMga sUtra kI Agama vAcanA pradAna kI / pUjyazrIne sirpha pAMca varSa kI avadhi meM kaThora parizrama uThAkara sthAnIya saMgho ke Agraha para chaha sthAnoM para sAta vizAla Agama vAcanAe~ pradAna kI, jisameM kula 26 Agama- graMthoM kI lagabhaga 2,37,300 zloka pramANa kI vAcanA huI / __ bhagavAna zrI mahAvIra deva ke nirvANa ke 980 varSa ke bAda zrI devagiNi kSamAzramaNa ne chaThI Agama vAcanA dI thI / tatpazcAt 1541 varSa bAda isa viSamakAla meM Agama sAhitya ko surakSita rakhane tathA zramaNa saMgha ke jJAna kI vRddhi hetu AgamoM kA mudraNa tathA vAcanA pradAna kara bhavya prANiyoM para anaMta upakAra karane vAle AgamoddhAraka sUrizekhara pUjya AcAryadeva zrI AnaMdasUrIzvarajI mahArAja ko koTi koTi sAdara vaMdanaM / AdhAra grantha 1. haribhadrasUrijI kRta upadezapada 2. sthUlabhadra kathA 3. hemacandrasUrijI kRta pariziSTaparva 4. zrI himavaMtasthavirAvalI 5. zrI naMdisUtra kI therAvalI 6. Avazyaka niyukti Adi anya grantha 7. suryapura ke AgamoddhAraka gurumandira ke citrapaTTa 8. jaina paramparA kA itihAsa sUrya prajJapti aura candra prajJapti kA paricaya jaina AgamoM meM abhI pistAlIsa Agama vidyAmAna hai / unameM 11 aMga sUtra hai 12 upAMgasUtra haiM 10 payannA sUtra haiM 6 chedasUtra haiM 4 mUlasUtra hai evaM 2 __naMdI aura anuyoga sUtra milAkara 45 Agama hote haiN| jo 12 upAMga hai unake antaragata hamAre ye tIna Agama - saMskRtinI paramakRti-Agama &00000088058888888888888888888803 For Personal & Private Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUryaprajJapti , candraprajJapti aura nirayAvalikA sUtra Ate haiM jinakA maiM Apako paricaya karavAne ke lie Aja yahA~ upasthita huA hU~ / - sUryaprajJapti kA prAkRta nAma sUra pannati aura candraprajJapti kA prAkRta nAma caMdapannati hai| sUraprajJapti sUtra paMcamAMga vivAhapannati bhagavatIjI kA upAMga hai evaM candraprajJapti saptamAMga upAsakadazAMga sUtra kA upAMga mAnA gayA hai / yU~ agara dekhA jAya to donoM upAMga meM sAmyatA hai / phira bhI donoM upAMga alaga alaga aMga sUtra se nirmita hue haiM kAraNa ki sabhI prakAra kI sAmyatA hone ke bAda bhI sUrya candra kI gati, indroM ke vimAna, samRddhi Adi padArthoM meM antara haiM / ina upAMga sUtroM ko kAlikazruta mAnA gayA hai / kAlika zruta yAne kAlagrahaNa lekara yogodvavahana karane ke dvArA paDhe jAte hoM / tathA jina sUtroM ko kAla ke samaya meM na par3he jAte ho ve kAlikazruta kahalAte haiM / / ina donoM sUtroM ke vibhAga ko prAbhRta kahA gayA hai / prAbhRta yAne sampUrNa sUtra kA kucha vibhAga / udAharaNa ke taura para sUryaprajJapti ke 20 prAbhRta hai / isameM prathama prAbhRta ke bhI 8 prAbhRta prAbhRta haiM yAne peTA vibhAga haiM / ___ ina donoM sUtroM meM jyotiSkacakra yAne khagolavidyA viSayaka jAnakAriyA~ upalabdha hai / sUrya aura candra kI gati yAne paribhramaNa se sambandhita viSaya para adhika prakAza DAlA gayA hai / ina sUtroM kI niyukti zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmI ne kI thI kintu durbhAgya hamArA ki kAlavala se vaha kAlakavalita ho gaI / ataH pUjya TIkAkAra zrI malayagirijI ma.sA. ne mUlasUtroM para se hI ina sUtroM kI TIkA banAI hai jo ki Aja paryaMta vidyamAna hai / ina upAMgoM ke prathama prAbhRta meM TIkAkAra mahApuruSa ne bhagavAna mahAvIradeva, zrutakevalI evaM jina pravacana ko namaskAra kiyA hai / evaM niyukti ke viccheda ho jAne se mUla sUtroM kI hI vyAkhyA karane kA ullekha kiyA hai / yU~ agara dekhA jAya to ina sUtroM kI TIkA bhI bahuta jyAdA vistRta nahIM hai / yahI kAraNa haiM ki ina TIkAoM meM TIkAkAra pUjya malayagirijI mahArAjA ne vistRta vivecanA ke lie opapAtika sUtra dekhane kA astivano Adara-Agama 20585364 For Personal & Private Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirdeza kiyA hai / ina donoM upAMga ke raciyatA kauna mahApuruSa the ? yaha prazna Aja taka anuttarita hai / kintu ina sUtroM kI racanA zailI se pratIta hotA hai ki ve koI mahAna vidvAna pUrvadharoM dvArA hI nirmita hue haiM / vaise aise bhI mAnA gayA hai ki jina AgamoM ke raciyatAoM ke nAma upalabdha na hoM ve sabhI racanAeM gaNadhara bhagavantoM ke dvArA racita hai / ve Agama gaNadharakRta haiM / ye donoM sUtra praznottara paddhati se banAe gae haiM / mukhyatayA praznakartA gaNadharadeva gautamasvAmI haiM aura pratyuttara pradAtA zramaNa bhagavAna mahAvIra haiM / sUrya candra prajJapti meM kisa tithi ko kitane nakSatra haiM ? dina, rAta, mAsa, saMvatsara evaM inake parva Adi viSayoM ko bakhubI samajhAyA gayA hai / pakSa 1 jambU dvIpa meM 2 sUrya candra, lavaNa samudra meM 4 sUrya candra, ghAtakI khaNDa meM 12 sUrya candra, kAlodadhi samudra meM 42 sUrya candra evaM puSkarArdha dvIpa meM 72 sUrya candra haiM / isa taraha manuSya kSetra meM 132 sUrya candra haiM / ye sabhI samazreNI se meru parvata kI pradakSiNA dete hue ghUmate haiM / yahI kAraNa hai ki snAtrapUjA meM bhI pUjya vIra vijayajI ma. ne bhI kahA -candra kI paMkti 66-66 ravi zreNI nara loke / ina sUtroM meM tAre, sUrya, candra, nakSatra aura gRha kI gati kA varNana bhI prApta hote haiM / isameM sabase manda gati candra kI hai / candra se kucha teja sUrya calatA hai / sUrya se teja raphtAra graha kI hai / graha se teja gati nakSatroM kI hai evaM sabase teja raphtAra tAroM kI hai, kintu samRddhi meM sabase adhika samRddhavAna candra ko batAyA hai evaM sabase hInasamRddhi tAroM kI darzAI gaI hai / samabhUtalA pRthvI se 790 yojana para tAroM ke vimAna hai 800 yojana para sUrya, 880 yojana para candra mA~ 884 yojana para nakSatra evaM 900 yojana para graha ke vimAna ghUmate rahate haiM / Apane ghUmatI huI hoTala to dekhI hogI kintu ghUmate phirate ghara dekhane kA kAma nahIM par3A hogA / hamAre zAstra - kAra bhagavantoM ne hameM ghUmate phirate ghara banAe haiM / ye sabhI candra sUryAdi ke ghUmate vimAna na sirpha vimAna hI haiM balki jyotiSka devoM ke nivAsa sthAna bhI haiM ina vimAnoM meM asaMkhya naya-vinayano samanvaya-Amama 73 For Personal & Private Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ devI devatAoM ke ghara bhI haiM / ye sabhI vimAna ardhagolAkAra haiM kintu phira bhI hameM sampUrNa gola dikhAI dete haiM | kAraNa spaSTa hai ki hamArI AMkhoM kI leMsa hI kucha aisI hai ki vaha dUra kI sabhI vastuoM ko gola dekhatI hai | ina sabhI jyotiSa cakroM meM sUrya aura candra ko indra mAnA gayA hai / 64 indroM kI gaNanA meM jyotiSka ke do indroM kA samAveza haiM ve yahI sUrya aura candra nAmaka indra hai | sUrya candra ke bhramaNa se hI dina rAta , tithiyA~ banatI hai / kintu DhAI dvIpa ke bAhara sUrya candra, graha, nakSatra aura tAre sabhI sthira haiM ataH vahA~ dina rAta kI vyavasthA nahIM hai / manuSyaloka meM sUrya aura candra kA antara nizcita nahIM hai kintu manuSya kSetra ke bAhara inakA antara 50000 yojana niyata hai | candra zItala evaM sUrya uSNa lagate haiM kintu ye na to zItala haiM na uSNa / balki samazItoSNa haiM | vAstava meM sUrya-candra kA udaya yA asta nahIM hotA hai / ye sadA kAla prakAza dete rahate haiM parantu ye jahA~ jina kSetroM meM dikhAI par3ate haiM vahA~ udaya aura na dikhAI dene kI sthiti meM asta mAnane kA vyavahAra hai / ___ candra ke vimAna ke nIce sphaTikaratnamaya mRga-hirana kA nizAna hai / ataH jaba pUnama kA cA~da solaha kalA se khilA ho taba usameM hirana dikhAI detA hai / hamAre yahA~ dUja ke cA~da ke darzana karane kA rivAja hai / usakA kAraNa candra meM zAzvata jinezvara kA jinAlaya jahA~ hai utanA hI hissA dUja ko dRzyamAna hotA hai ataH hama loga zAzvata prabhu ko namaskAra kara lete haiM / pUnama aura amAvasyA kA kAraNa rAhu kA vimAna hai / rAhu hamezA candra se cAra aMgula nIce calatA hai kintu usakI gati kucha aisI hai ki vaha dhIre dhIre candra ke Age Ate jAtA hai | kRSNa pakSa meM vaha jaise jaise candra ke Age AtA hai taba candra DhaMka jAtA hai / amAvasyA ka dina rAhu kA vimAna sampUrNatayA candra ke sAmane AjAne se candra Dhaka jAtA hai evaM dikhAI na par3ane para hama amAvasyA mAna lete haiM evaM zukla pakSa meM punaH vaha apane sthAna para AtA hai evaM candra thor3A thor3A dikhAI detA hai evaM rAha sampUrNa apane sthAna para A jAne OM para candra sampUrNa dikhAI dene kI sthiti meM pUnama ho jAtI hai| zaMsayano vyaya-Agama For Personal & Private Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ yU~ dekhA jAya to candra se rAha bahuta choTA hai ataH vaha sampUrNa candra ke Age Ane kI sthiti meM bhI candra ko DhaMka nahIM sakatA / kintu sphaTika kI zIlA para yadi hama kAlI zyAhI kA eka bindu bhI DAleMge to vaha sampUrNa zilA zyAma dikhAI degI / rAhu kA vimAna bhI kAlA hai ataH sphaTikamaya candra bar3A hone para bhI kAlArAhu usase zyAma ho jAne para nahIM dikhAI detA hai / ityAdi kaI bAtoM ko praznottara paddhati se ina sUtroM meM samajhAne kA prayAsa kiyA gayA hai / sAtha sAtha ina upAMgo meM anyadarzanIyoM kI sUrya candrAdi ke lie kyA kyA mAnyatAe~ hai unakA pakSa evaM satya batA kara carcA kI gaI hai | anya darzanIyoM ke anusAra sUrya candrAdi kI gati kI bhinna bhinna mAnyatAoM kA bhI nirdeza kiyA gayA hai / isa para tAttvika, tArkika evaM mArmika carcA kara satya kA nirupaNa kiyA gayA hai| nirayAvalikA sUtra ApakoM nirayAvAlikA sUtra kA paricaya karAne jA rahA hU~ | isa sUtra kA nAma nirayAvalikA hai isakA kAraNa yaha hai ki isa sUtra meM naraka meM jAne vAle jIvoM kI zreNI kA varNana hai isalie isakA nAma nirayAvalikA zrutaskandha hai| niraya yAne naraka meM jAne vAle jIvoM kI zreNI jisameM varNita ho vaha nirayAvAlikA sUtra / vastutaH isake pAMca varga haiM aura mAtra prathama varga meM hI naraka meM jAne vAle jIvoM kI kahAniyoM kA varNana hai zeSa cAra varga meM to svarga meM jAne vAle jIvoM kI kahAniyA~ aura unake gata janmoM kA varNana kiyA gayA hai, kintu yaha nAma prathama varga ko lakSya banAkara hI rakhA gayA hai | vaise bhI AThaveM sUtra antagaDha dazAMga kA upAMga kA nAma kalpikA hai | yahI kalpikA yAne nirayAvalikA hai / kyoMki anya cAra varga bhI anya antima cAra sUtroM ke svatantra upAMga hai ! ata: yaha nAma isalie bhI ThIka hai ki kalpikA sUtra meM zreNikarAjA ke kAlakumArAdi vaizAlI ke ceTaka rAjA ke sAtha yuddha meM marakara naraka meM gae haiM, unakA adhikAra hai / isa nirayAvAlikA prathama varga kalpikA ke dasa adhyayana haiM / inake pratyeka adhyayana meM zreNika rAjA ke kAlakumArAdi eka eka rAjakumAra zailInuM zikSa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA jIvana caritra hai / ina kumAroM ke nAma inakI mAtA kAlI Adi zreNika rAjA kI dasa rAniyoM para se hI rakhe gaye the aura yahI kAraNa hai ki dasoM adhyayana ke nAma bhI ina kumAroM ke nAma para hI rakhe gae haiM / isa sUtra meM bhI praznottara paddhati apanAI gaI hai | mAtra pharka itanA hai ki praznakartA kevalI jambUsvAmI jI mahArAjA hai aura uttara pradAtA Arya sudharmAsvAmIjI mahArAjA haiM jo ki bhagavAna mahAvIra ke paMcama gaNadhara haiM | . isa sUtra ke prArambha meM kahA hai ki paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmI rAjagRhI nagarI ke guNazIla nAmaka yakSa ke caitya yAne bagIce meM zIlApaTTa para birAjamAna the tathA zreNikAdi rAjA prajA vahA~ dharmopadeza zravaNa ke lie Ae the / dezanAnta meM antima kevalI jambUsvAmI ne pUchA - he svAmI zramaNa bhagavAna mahAvIra ne nirayAvAlikA ke prathama varga ke dasa adhyayanoM ke artha kyA pharamAe haiM ? isa prazna ke uttara se isa kalpikA nirayAvalikA sUtra kA prArambha hotA hai | bhagavAna sudharmA ne prathama varga ke prathama adhyayana kA vistAra se varNana karate hue pharamAyA - campA nAma kI nagarI thI vahA~, zreNika kA putra koNika rAjA rAjya karatA thA / rAjA koNika kI rAnI kA nAma padmAvatI thA / rAnI padmAvatI ne eka bAra usake pati koNika se sage bhAi halla vihalla ke pAsa secanaka hAthI evaM aThThAraha sera kA hAra dekhakara apane pati se una donoM vastuoM kI yAcanA kI / paTTarAnI padmAvatI ke Agraha se koNika rAjA ne apane laghubandhu halla vihalla se hAthI va hAra mAMge / kintu donoM bhAIyoM ne kahA - 'hameM pitAjI evaM mAtAjI ne ye donoM vastu dI hai ataH hama tumheM nahIM deMge / ' donoM bhAIyoM ne usa rAtri ko socA - koNika rAjA hai aura vaha sattA ke bala para hama se hAthI aura hAra china legA / ataH donoM bhAI usa rAtri ko vaizAlI nagarI cale gae / vahA~ unake mAtAmaha ceTaka rAjA rAjya karate the / una donoM bhAIyoM ne ceTaka rAjA kI zaraNa svIkAra kara sArI vigata se ceTaka rAjA ko vAkepha kiyA / isa bAta kA patA jaba magadhanareza koNika ko calA to vaha bar3A krodhita ho uThA / usane rAjadUta bhejakara ceDA mahArAjA se apane aamanamaAR yAjseuqa-mAgama BARSAMAMMI88885 For Personal & Private Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ rnAi bhAI, hArthI aura hAra sapi darna hetu kahA | kintu ceDA mahArAjA ne spaSTa kahA, 'jaisA tU merI beTI celanA kA putra hai vaise hI halla vihalla bhI merI usI beTI ke putra hone ke nAte tuma tInoM mere lie samAna ho / ve merI zaraNa meM Ae haiM / ataH maiM apane prANa ke bhoga bhI halla vihalla ko nahIM sopaMgA / ' isa para se koNika rAjA ne vaizAlI nagarI para AkramaNa kiyA / mahAbhayaMkara ratha muzala yuddha prArambha huA / usameM ceDA mahArAjA ke eka eka bANa-tIra se koNika rAjA ke kAlakumAra Adi dasa bhAI dasa dina meM usa yuddha meM mAre gae / usa samaya zramaNa bhagavAna mahAvIra sadeha magadhadeza meM vicaraNa kara rahe the / kAlakumAra kI mAtA kAlI rAnI ne bhagavAna mahAvIra se pUchA, 'bhagavanta ! maiM apane putra kAlakumAra ko jIvita dekhuMgI yA nahIM ?" bhagavAna ne pratyuttara dete hue kahA - 'kAlakumAra yuddha meM ceDA mahArAjA ke hAtha mArA gayA hai| zokamagna rAnI apane mahala para calI gaI taba prathama gaNadharadeva gautama ne prabhu se pUchA - vaha kAlakumAra marakara kahA~ gayA ? __ bhagavAna bole - 'kAlakumAra marakara cothI paMkaprabhA nArakI ke hemAbha narakAvAsa meM paidA huA hai / vahA~ usakI Ayu dasa sAgaropama kI hai / ' ityAdi vivaraNa vistAra se tathA koNika rAjA ke janma se lekara zreNika rAjA ke mRtyu taka kA itihAsa bhI vistAra se isa kalpikA nirayAvAlikA sUtra meM batAyA gayA hai| anya nau adhyayana saMkSipta meM kAlakumAra ke bhAIyoM ke nAma se hai / eka samAna bAta hone se prathama adhyayana se samajhane kI bhalAmana bhI kI hai | kalpAvataMsikA sUtra yaha Agama kAphI saMkSepa meM hai / isameM khAsa karake zreNika mahArAjA ke daza pautra (putra ke putra) padmakumAra, mahApadmakumAra Adi bhagavAn mahAvIra ke pAsa jAkara dezanA sunakara vairAgya se vAsita hue / aura dasoM hI pautra samAdhi mRtyu prApta karake devaloka meM gae / vahAM se mahAvideha kSetra meM janma dhArana OM karake mokSa prApta kareMgeM / ye sArI bAteM, rasaprada DhaMga se isa Agama meM PO batAI gaI hai| huM bhakatanuM samarpaNa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'zrI pupikA sUtra zrI puSpavRlikA sUtra zrI vanidazAMga sUtra pU. muni zrI naracandrasAgarajI mAlava pradezamAM vihAra karatAM hatAM tyAM roDa para eka sUcanA borDanI pAchaLa cokathI lakhelo A zera hato. '' mane vAre nitana, manana ta yuvA TUm , magara cuke najara, to khAka meM milA dUMgI !! A paMkita koi Traka, basa, ke gADI DrAyavarane kahI rahI che. mAro vyavasthita | . upayoga kara tane tArI maMjila batAvI daiza paNa jo lakSya cUkyo to bAra vagADI daiza. ApaNane paNa mAnavajIvana rUpI evI ja gADI maLI che. jabbara tAkAta A gADImAM che. e ApaNA lakSyane siddha karI ApavA samartha che paNa jo lakSya cUkyA to maryA... e lakSya batAvavAnuM kAma ApaNane jinAgamo karI rahyA che. ApaNI zRMkhalAmAM Aje vaLI traNa upAMgono paricaya meLavavAno che. | suvineya muni zrI nayacandra sAgarajInA mukhethI sAMbhaLIe... paramAtmA pUrvanA trIjA bhavamAM tIrthakara nAmakarmanuM upArjana kare che. enA phaLa svarUpe chellA bhavamAM caturvidha saMghanI sthApanA kare che. AyuSyano kSaya karI mokSe jAya che. tyAre be vastu choDIne jAya che. eka AkAra, bIjo akSara. AkAra paramAtmAnA biMbamAM pariNAma pAme che. akSara paramAtmAnA AgamamAM pariNAma pAme che. AkAranuM sarjana karavA zilpI hoya che. ane temAM prANapratiSThA jJAnInI samajaNa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ karanAra saMyamaniSTha cAritravAna AcArya bhagavaMta hoya che. rojI meLavavA zilpI biMbanuM sarjana kare che. ane temAM AcArya bhagavaMta prANa pratiSThA kare che. jyAre AgamanuM sarjana gaNadhara bhagavaMta kare che. tripadI pAmIne aMtarmuhUrtamAM gaNadhara bhagavaMta dvAdazAMgI race che. gaNadhara bhagavaMte sarjana karela dvAdazAMgImAM prANapratiSThA kare che. tIrthakara bhagavaMta A apekSAe jinabiMba karatA jinAgamanuM mahattva vadhI jAya che. pU. haribhadrasUri ma. pUrve - paramAtmAnA jinAlayamAM praveza na karuM evA nirdhAravALA hatA. paraMtu hAthI pAgala che. bacavAno upAya nathI. tyAre parANe paNa jinamaMdiramAM praveza kare che. tyAM jinapratimAnA rajI. mAdhyame jinezvaraprabhunI krura mazkarI kare che ke kevuM hRSTapuSTa zarIra che. kazI tapasyA ke tyAga karyo nathI lAgato...paNa pAchaLathI A ja pU. haribhadrasUri ma.nA aMtima zabdo che - jo A jinAgama na maLyuM hota to amArA jevAnuM zuM thAta ?' kevI vikaTa paristhitimAMthI, bhayaMkara paristhitimAMthI ApaNA sudhI Agama AvyA che. to te surakSita karavAne, tene samajavuM e ApaNI parama pharaja che. pU. haribhadrasUri ma.sA. nA udgAra hatA ke "jo jina-Agama na hota to zuM thAta ?" evA ja udagAra prAjJAcakSu paMDita sukhalAlajInuM hatuM." jo sAgarajI ma.sA. na hota to zuM thAta !" cha cha vAcanA thai te paramAtmAnA nirvANakALathI 1000 varSamAM thai. pachI 1500 varSamAM AgamavAcanA thai tevo prAyaH ullekha maLato nathI. pa.pU. sAgarajI mahArAje potAnI jIMdagImAM sAta Agama vAcanA ApI ane emAM 233200 (be lAkha tetrIsa hajAra baso) AgamanA zlokanI vAcanA ApI. ApaNAmAM AgamanI cetanA pragaTAvI. "jo pUjya sAgarajI ma.sA. na hota to AgamanuM kheDANa ekapaNa phirakAmAM na hota'' AvuM thAnakavAsI paNa bole che. AvuM terApaMthI paNa bole che. pahelA pustako prato meLavavAmAM keTalI takalIpha kaThinAI hatI. pU. sAgarajI mahArAjane vyAkaraNa bhaNavuM che. paNa pustaka prata maLatI nathI. vihAra karatA jAya jyAM khabara paDe ke bhaMDAra che. tyAM prata meLavavA prayatna kare. 6 mahinA to prata meLavatA thayA. ane tyAre paNa zrAvake kahyuM, ke tame pahelA aDadhI vAMco pachI aDadhI prata maLaze.' pU. sAgarajI mahArAje AvI vikaTa paristhitimAMthI paNa pasAra thai Agamano uddhAra karyo. AgamanI vAcanA ApI. Agamane vahetu karyuM. - yogInuM AyarANa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' emanI ja puNya smRtimAM A Ayojana pUjya gurUdevazrIe karyuM...emAM AjanA traNa upAMgo che 1) puSyikA 2) puSpagulikA 3) vaniMdazAMga. Agama zabdanI zAstramAM Thera Thera judI judI vyAkhyA karelI che tIrthaMkara bhagavaMte prakAzita karyuM che ane gaNadhara bhagavaMte gUMcyuM. te Agama che. AptapuruSa tIrthakare je prakADyuM che tenA para ahobhAva Adara sanmAna thAya te rIte alaga alaga vyAkhyA karI che. jenA dvArA ApaNA potAnuM Atmatattva samajAya te Agama. Agama dvArA ApaNA potAno paricaya karavAno che. AtmAnuM jJAna jenA dvArA thAya che tenuM nAma Agama. AgamaddhArA - jIvatattva navatattva cAra anuyoga badhu ja jANo paNa potAnA AtmAne na jANe tenuM zuM ? AgamanA badhA padArtho para daSTi nAMkhe, paNa potAnA para, AtmA para dRSTi na thAya to badhuM vyartha che. kubhAra badhA gadheDAne gaNe paNa pote je gadheDo para beTho che tene ja gaNavAnuM bhUlI jAya che tenA lIdhe ghaNI garabaDa ubhI thAya che. 14 rAjalokanA padArthonuM jJAna meLave che. paNa potAnA AtmAne bhUlI jAya evA sADAnava pUrva bhaNelAne zAstrakAroe abhavya mithyAtvI kahI dIdhA che. jenAthI ApaNA potAno paricaya - svabhAvadazAno paricaya thAya. svabhAvadazAne meLavavAno prayatna thAya te Agama kahevAya. ApaNA pakakhI sUtramAM zrata AgamanuM varNana karyA pachI kahe che,A Agamano svIkAra kevI rIte karavAno ? tIrthakara je bhAvathI AgamatattvonI prarUpaNA karI che. te ja bhAvathI zradhdhA, ruci, pAlana, anupAlana karavAnuM che. ema e sUtramAM kahyuM che.... sADAnava pUrva bhaNelo paNa bAhya che. jyAre mAtra AtmAne jANanAro, mAtra aSTa pravacana mAtAne jANanAro zAstranI aMdara che. jenA dvArA AtmA samajAya, AtmAnuM kalyANa thAya, te Agama kahevAya. koino paricaya traNa rIte thAya. kai nAta ? kai jAta ? kayo svabhAva ? nAta, jAta jANyA pachI teno svabhAva jaNAya. nAta - jAta ane bhAta ema A rItanI tripadIthI padArthano vastutaH bAMdha ka, thAya. vIDIjha 14 pUrvanuM apUrva parva-Agama For Personal & Private Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamanA be bheda che. 1) aMga praviSTa 2) aMga bAhya aMgapraviSTa - je gaNadhara bhagavaMte banAveluM hoya. traNa mAtRkApada uppaDavA, vigamedavA, dhuveivA - A traNa padanA mAdhyame jenuM sarjana thAya. sarva tIrthakaranA zAsanamAM je nizcayarUpe thAya che. tenuM nAma dhruva. anaMtA tIrthakara darekanA zAsanamAM dvAdazAMgI thAya ja. je mAtRkApadamAMthI utpanna thayeluM hoya, je dhruva hoya, je gaNadhara bhagavaMtoe banAveluM hoya te aMga praviSTa kahevAya. aMgabAhya - mAtRkApadanI sAthe jeno anaMtara saMbaMdha na hoya. vyAkaraNanA niyamothI banAveluM hoya, je thavIraze banAveluM hoya te aMgabAhya kahevAya. badhu gaNadhara bhagavaMtoe banAveluM aMga praviSTha na kahevAya. mAtra mAtRkApadamAMthI tarata ja utpanna dvAdazAMgIrUpa zruta aMga praviSTa che. tathA gaNadhara bhagavaMta pachInA sthaviroe - je saMyamamAM sthira thayelA che teoe raceluM zruta badhu ja aMgabAhya hoya. aMgabAhyanA be bheda che 1) kAlika 2) utkAlika naMdIsUtramAM zabda mUkyo che. je sUtra adhyayanamAM kAlAdi AcAranuM pAlana karavuM paDe che. tene kAlika sUtra kahevAya. vizeSa AvazyakamAM - kAla eTale divasa rAtri. rAtrino pahelo ane chello prahara ane divasano pahelo ane chello prahara - A cAra praharamAM je bhaNI zakAya ane kAlagrahaNa levA pUrvaka bhaNI zakAya te kAlika kahevAya. kAlika sUtra cAra prahara ja bhaNI zakAya che. mATe kAlagrahaNa cAra ja lai zakAya. sAdhvIjI mahArAja rAtrinA be kAlagrahaNa na lai zake. naMdIsUtramAM vyAkhyA A pramANe che. aho rAtrimAM cAra kAlAvelA che. te saMdhikALa kahevAya. saMdhikALanI be ghaDI choDIne bhaNAya te utkAlika mUtra kahevAya. . bApanI mUDI sauthI vadhAre ApaNe zvetAMbaroe sAcavI che. digaMbaro kahe ke ame paNa jaina chIe. paNa prabhunI vANI Agamo temanI pAse nathI. sthAnakavAsI - terApaMthI 3ra AgamAM mAne che. devardhvigaNinA samayamAM 84 Agamo hatA. ApaNI pAse 45 Agama che. pUjya gurUdeva zrI abhayasAgarajI ma. je jaNAvela ke Ama gaNatarImAM ahaMthI vistAra-Agama For Personal & Private Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 pannA che. chatAM chuTAchavAyA 30 payajJA maLe che. A traNa Agamo (upAMga) - aMgabAhya che. utkAlika che. dharmakathAnuyoga che. A bAhya paricaya che. 1) puSpikA - praznavyAkaraNa aMganuM A upAMga che. temAM 10 adhyayana che. pU. caMdrasUri ma.nI TIkA hAla upalabdha che. sUrya - caMdra, bahuputrikA, balibhadra, maNibhadra anAdata Adi 10 adhyayano che te te devonuM varNana Ave che. zukra adhyayanamAM zukranuM varNana Ave che. caMdra adhyayanamAM caMdranuM varNana Ave che. puSmita = khIlavuM, sukhI thavuM... je puSpita che je khIlelo che. je sukhI che. gRhavAsano tyAga karI, saMyamabhAva svIkArI puSpita = sukhI thAya che. e sukhanI prApti thavA chatAM duHkhI thAya che. tyAM saMyama choDavAnA pariNAma jAge che. tyAre pharI saMyama svIkArI sukhI thAya che. mAtra saMyamajIvanamAM ja sukha che. mAtra saMyamane svIkAravAthI ja ApaNo AtmA suvAsita = sugaMdhita thAya che. gRhastha jIvanamAM du:kha che. satata Azrava kleza kaMkAsa che. tyAM AtmA duHkhI thAya che. paMcasUtramAM kahyuM che ke A saMsAra duHkhasvarUpa che. du:khaphalaka che ane duHkhanA anubaMdhavALo che. vigere varNana A graMthamAM che. paheluM adhyayana - paramAtmA rAjagRhImAM padhAre che. dezanA Ape che. sUryAbhadeve AvI nATaka karyA. tema caMdra paNa nATaka karyA. nRtya karyA. caMdra vidAya thAya che. gautama pUche che - A zuM thayuM ? caMdranI ATalI Rddhi kema ATalA devakumAro ? kyAMthI AvIne kyAM gayA ? tyAre bhagavAna dhaTAdAra zAkhAnI vAta kare che. te vakhate rAjA moTA makAno banAvatA. zAkhAo banAvI hoya. badhA nagaranI bahAra jAya. mojamajA AnaMda pramoda karatAM hoya.. eTalAmAM vRSTi thAya che. ane bhayabhIta thai dhaTAdAra zAkhAmAM pahoMcI jAya che. te rIte caMdra paNa vikarvaNA karI potAnA sthAnamAM pahoMcI jAya che. prazna - he bhagavAna ! caMdranI ATalI prasiddhi kema ? paramAtmA - koSTaga nAmanA vaNike - dezanA sAMbhaLI vairAgya pAme che. saMyamane grahaNa kare che. 11 aMgano abhyAsa karI caMdrAvataMsaka nAmanA jyotiSa vimAnamAM utpanna thAya che. saMyama pALavAnA kAraNe Rddhi maLI. ahaMno vistAra-Agama For Personal & Private Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna - to AgaLano bhava kayo ? ahIMthI cyavIne mahAvidehamAM kSetramAM saMyamanI sAdhanA karI siddhipadane pAmaze. 2) sUrya - vaMdana karavA Ave che. nATaka kare.. baMnenuM jIvana lagabhaga sarakhuM che. vArANasI nagarImAM somila nAmano brAhmaNa cAra vedamAM pravINa che. pArzvanAtha pAse pratibodhita pAmI zrAvaka dharma aMgIkAra kare che. bhagavAna Adi tyAMthI vicArI gayA. "67 bolanI sajjayamAM" kahyuM che ke mithyAtvIno paricaya na karavo. zrAvakane paramAtmAno paricaya na rahyo. eTale samyakta oLaMgI mithyAtva AvyuM eka rAtre suto che. vicAra Ave che A bhavamAM mArI ATalI saMpatti ! ATalo badho abhyAsa AvatA bhava mATe mAre kaMika karavuM joie ? pachI savAre nagaranI bahAra jAya che. tyAM tApasa dikSAno svIkAra kare che. chaThThanA pAraNe chaThTha kare. sUrya sAme A tApanA le. disivAla cakra nAmano tapa kare che. chaTTa pUro thAya - pAraNAno samaya pUro thAya. eka dizAmAM jAya tyAM jalano chaTakAva kare. bIjA divase bIjI dizAmAM... vaLI tRNa Adino jIvaghAtaka AraMbha samAraMbha kare. vacamAM khAi Ave to khAimAM paDI javuM. paNa zarIrane bacAvavuM nahi. AvA ugra abhigraho karI mithyA tapo kare che. cAra cAra vAra to deva AvI tene pratibodha kera che. chevaTe zrAvaka jIvananI chevaTe dikSA svIkAre che. vividha tapa kare che. zukradevamAM jAya che. AvatA bhavamAM mahAvidehamAM janma leze. tyAM saMyamanuM grahaNa karaze. mokSanI prApti karaze. 4) cothuM adhyayana - bahuputrikAne saMtAna nathI. upAzrayamAM bALakane navaDAve, gIta gAya, nAca kare hiMcakA nAkhe, vastra paherAve, bALaka meLavavAnI vAsanA pradIpta thAya tevI pravRti kare che. gurU mahArAja kahe chatAM nathI samajatI. kAla karI bahuputriko devI tarIke utpanna thAya che. tyAMthI evI brAhmaNakulamAM strI rUpe janma thAya che. 16 varSa sudhI 16 joDakAno janma thAya che. tenAthI trAsI chevaTe saMyama le che. vairAgya pAme che. chevaTe mahAvidehamAM jaze - tyAM saMyamanuM grahaNa karI mokSamAM jaze. ApaNe A kathAo dvArA paNa chevaTe AtmA sAthe joDAi doSono tyAga karavAno che. tenuM ja nAma dharmakathAnuyoga che. kathA sAMbhaLI doSono dUra karavA ane guNanI prApti karavI. te ja ApaNuM lakSya hovuM ghaTe. gurunI preraNA-ArAma ka For Personal & Private Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSpacUlikA - moTIzAMtimAM je DrI, zrI, dhRti mati Adi deza devInA nAma Ave che te devIonA pUrvabhavanA varNana Ave che. te te devInA nAmathI te te adhyayana che. A daza devIoe pUrvabhavamAM pArzvanAtha bhagavAna pAse saMyama lIdhuM hatuM. zrIdevI jyAre vIra bhagavaMta pAse nATaka kare che tyAre gautamasvAmI paramAtmAne pRcchA kare che ane tyAre vIraprabhu javAba Ape che. jitazatru rAjA hato tenI putrI. moTI uMmare lagna na thayu. eTale saMyama svIkAre che. zarIranI zuzruSAnI icchA thAya che. zuzruSA kare che. gurU bhagavaMta ghaNu samajAve che chatAM mAnatA nathI. durgaMchAthI satata zuzruSA kare che. AlocanA vagara kALa kare che. saMyamanA prabhAve zrIdevI tarIke utpanna thAya che. mokSa apAve tevuM utkRSTa saMyama chatAM dugaMchAnA kAraNe mokSa na pAmI zakI.. svachaMdatAthI paramAtmAnI viruddha anAcAra thai gayo. to mokSa aTakI gayo. chevaTe AtmAnI sAdhanA karI. mahAvidehamAMthI mokSe jaze. A jIvana prApta thayA pachI be kartavyo jJAnI bhagavaMte mUkyA. 1) jAtajAtanA kusaMskAro laine AvyA. tene sApha ka2vAnA. 2) bhaviSyane ujjavaLa banAvavA zubha saMskAra prApta thAya tevA loko vacce rahevA dvArA "zubha''nI jamAvaTa kema thAya te mATe prayatna karavA. cAritramAM zubha saMskAronI jamAvaTa hoya to tenAthI devalokamAM Asakti thatI nathI. 3) vAidazAMga - upAMga tene kahevAya ke jemAM aMgano amuka viSaya lai teno vistAra karelo hoya. bAramuM aMga dRSTivAda che. teno viccheda thayo che. paNa tenuM upAMga vahizAMga Aje paNa ApaNI pAse hAjara che. bhale bAramuM aMga nathI. bAramuM paNa upAMga hAjara che. 12 adhyayana che. vAstavika nAma naMdIsUtranI cUrNimAM aMdhaka vaeidazAMga che A nAmamAMthI aMdhaka zabdano lopa thayo che. pUrvapadano kadAca lopa thayo hoya to paNa uttarapadathI paNa nAma cAlI zake tethI aMdhakavahidazAMga nAma hovA chatAM vaNNidazAMga nAmathI cAlI zake. 84 1 adhyayanamAM vahnivaMzamAM utpanna thayelA baLadevanA 12 putro tenA pUrvabhavanuM temAM varNana Ave che. mATe ja tenuM nAma varNAidazAMga che. ziSyanI dhAraNA-khamama For Personal & Private Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ mApraznavyAkaraNAMgasUtrana nadAdAna vi. haramanavrata kAtipAta hi.. vaMthAmaha haramana vat trarvathA prANA, hamana savethAkRhe ( 9) ) S (5 varasana% savaMthAri, uthA mathuna 8 T prazna vyAkaraNa sUtramAM hiMsA-jUhU-corI-maithuna-parigraha e pAMca mahApAponuM varNana tathA tenA tyAgarUpa pAMca mahAvratonuM svarUpa jaNAveluM che. pUrvakAlamAM maMtra-taMtra-vidyA atizayonI aneka vAto tathA bhavanapati Adi devo sAthe vAta karavAnI tathA bhuta-bhAvine jANavAnI mAMtrika padhdhatio A AgamamAM hatI. mUla-1300 zloka pramANa. kula 13,400 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 10 For Personal & Private Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvipAkAMgasUtram puNyakarmano vipAka pApakamaeNnAM vipAka zrIvipAkAMga sutramAM ajJAna avasthAmAM hiMsA Adi bhayaMkara pAponA phala (vipAka) rUpe parabhavamAM kAramI pIDA anubhavanArA daza mahApApI jIvo ane dharmanI uttama ArAdhanAthI parabhavamAM suMdara sukha anubhavanArA daza dharmI jIvonAM caritranuM varNana che. mRgA putra (loDhIyo) ane mahAmuni subAhunA prasaMgo adbhuta che. mUla 1250 zloka pramANa. kula 2150 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 11 For Personal & Private Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIuvavAIsUtrama. zrI uvavAi sUtra AcAroga sUtranuM upAMga che. deva-nArakInA upapAta janma, mokSa-mana vigere mukhya viSaya che. zreNika mahArAjAnI prabhune vAMdavA javAnI apUrva taiyArI, zreNika rAjAe kareluM vIra prabhunuM sAmaiyuM, aMbaDa tApasanA jIvanaprasaMgo tenA sAtaso doSyo, kevalI samuddhAta tathA mokSanuM romAMcaka varNana A AgamamAM che. mUla 1167 zloka pramANa. kula 4292 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. ( 12 For Personal & Private Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI rAyapaseNI sUtrama zrI rAyapaseNI e sUtra kRtAMga sUtranuM upAMga che. jemAM pradezI rAjAe karela jIvanI zodha-parIkSA kezI gaNadhara dvArA dharmabodha, temanuM samAdhi-mRtyu, sUryAbhadeva tarIke utpatti, samavasaraNamAM karelA 32 nATako, bhagavaMtane pUchelA nAstIkavAdanA guDha 6 praznonuM tArkika nirAkaraNa A AgamamAM che. siddhAyatanI 108 jina pratimAnuM varNana paNa che. mUla 2120 zloka pramANa. kula 5820 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 13 ja For Personal & Private Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAMvalinaTanA. TL ) ; zrI jIvAbhigamasUtra e sthAnAMga sUtranuM upAMga che. praznottara zailImAM jIva-ajIva aDhI dvIpa-narakAvAsa-devavimAnA saMbaMdhI vizada vivecana che. vijayadeve karelI jina pujAnuM vistRta varNana A AgamamAM che. aSTaprakArI jinapUjAno adhikAra bahuja rasaprada che. mUla 4700 zloka pramANa. kula 25192 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 14 For Personal & Private Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrA pannavaNAsanama. nirjarA 8baMdha savara Azraya pApa 3puNya 2ajIva 1jIva zrI pannavaNA sUtra e samavAyAMga sUtranuM upAMga che. prasnottara zailInA A "graMthane laghu bhagavatI sUtra" paNa kahe che. jaina darzananA tAtvika padArthono saMkSipta vizvakoSa samAna che. AmAM navatatvanI prarUpaNA che. cha lazyAnuM svarUpa karmagraMtha sayaMma samuddhAta jevI mahatvanI bAbato samajAvI che. A upAMga sauthI moTuM che. ratnano khajAno che. mUla 7787 zloka pramANa. kula 26585 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 15 For Personal & Private Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUrapannati sUtrama. zrI sUrapannati e bhagavatI sUtranA upAMga rUpe che. jemA khagoLa vidyAnI mahatvanI bAbato bharapUra che. sUrya-caMdranakSatro-graha AdinI gatinA varNana sAthe divasa-rAtahatuo vigerenuM varNana che. khagoLa saMbaMdhI khUbaja jhINavaTabharyA cokkasa gaNita sUtro che. mUla 2293 zloka pramANa. kula 11796 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 16 For Personal & Private Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjaMbUtIpapannati sUtrama irAArA Y4thAA kor3A koDI sAgaropana 4200 varSa nyUna ko ko. sA. saSama pasariyA-64 auThI sAgaropama 2rAArA saba ma subhama saM.ka.64 di. ArAvAMA ko.sAgarodhama 21000 va ARpasalizA pasaliyA garopama pavAMArA saMsalI pAlana zarIramagAu ksaliTara 1lA ArA za.500 ghaDa koDA koDI sAgarI salyo- Ayu1palyo liAhAra kADa gAUzarIra suSama pramANa jopama Ayuraya jahArasadi/3 jora pramANa zarAra.3gAu nAyu3palyogama li duSama 21000 varSa 6AArA duSama O. Se ((( RarelniP016 hara dila avasaropaMDI C er zrI jaMbudvIpa prajJapti e jJAtAdharmakathAMganuM upAMga che. A Agama mukhyatve bhugoLa viSayaka che. kAlacakranuM cha ArAnuM svarUpa bahuja suMdara rIte jaNAvyuM che. uparAMta jaMbUdvIpanA zAzvata padArtho, navanidhi, meruparvata upara tIrthakaranA abhiSeka, kuladharanuM svarUpa tathA zrI kaSabhadeva ane bharata mahArAjAnuM paNa prAsaMgika varNana che. mUla zloka 4456, kula 5746 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 17 For Personal & Private Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ nemanAtha bhagavaMta padhAryA che. kRSNa mahArAja vaMdana mATe Ave che. temanI dezanA sAMbhaLavA mATe kRSNanA bhAi baLadevano putra niSedha te paNa dezanA sAMbhaLI zrAvaka jIvanano svIkAra kare che. nemanAthanA gaNadhara varadatta prazna pUche che - niSedhane zarIranI rUpa kAMti saMpatti zAthI maLI che ? nemanAtha bhagavAna pUrvabhavanuM varNana kare che. pUrvabhavanuM varNana ThATha mATha sAthe siddhArtha bahuzruta AcArya bhagavaMta pAse vaMdana karavA Ave che. vairAgya pAmI dIkSA le che. 11 aMgano abhyAsa karI 4pa varSa saMyama vALI kAla karI pAMcamAM brahmadevalokamAM utpanna thAya che. tyAMthI revatInI kukSimAM niSedha tarIke janma pAmyo che. dIkSA leze ke nahi ? javAbamAM bhagavAna kahe che - A dIkSA leze. bhagavAna nemanAtha pAse dIkSA le che. 42 varSanA saMyama paryAya pALI kAla kare che. pharI varadatta prazna kare che - A niSedha kAla karI kyAM gayA? bhagavAna - kahe sarvArthasiddhamAM gayA. tyAM 33 sAgaropamanuM AyuSya che tyAMthI avI mahAvidehamAM utpanna thaze. unnata nagaramAM rAjakumAra thaze. bodha pAmI - aNagAra thaze. kevaLajJAna pAmI paramapada prApta karI Atma svarUpanI prApti karaze. dareka pUrvabhavamAM saMyama svIkArI devalokamAM utpanna thai AvyA che. mahAvidehamAM janma - saMyamanuM grahaNa karI mokSamAM jaze. sukha; cAritra dharmanA pariNAmamAM ja che. tyAgamAM ja che. bhogamAM nathI. gggs khaMtI thananAmAma aMtaranI phUraNA-Agama ja For Personal & Private Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI causarA payannA zrI upaccakkhANa payajJA zrI mahApaccakhANA payannA zrI bhaktaparijJA payannA zrI naMdulavaicArika payannA pU. gaNizrI pUrNacandra vijayajI caramatIrthAdhipati paramakRpAlu mahAmahimazAlI zramaNa bhagavAna mahAvIranI divya karuNAnI pAvana varSA A jagatamAM sarvatra thai rahI che, aneka bhavonI sAdhanAnA paripAka rUpe e karuNAno visphoTa prabhu mahAvIranA rUpamAM naMdanaRRSinA bhavamAM 180645 mAsakSamaNanI varlDa rekArDa samAna viziSTa tapazcaryA pUrvaka vIsasthAnakanI ArAdhanA sAthe pragaTa thayo.. prabhu Aje sAkSAt vidyamAna nathI, paNa temanI mUrti ane temanI vANI svarUpa AgamanuM Aje paNa sAkSAt astitva che. jenA prabhAve prabhuno divya saMsparza Aje paNa anubhavAya che. himAlaya samAna prabhu mahAvIramAMthI khaLakhaLa vahelI zrutagaMgA ApaNane paNa saMprApta thai che, te ApaNuM parama saubhAgya che. kevaLajJAna rUpa vRkSa para ArohaNa karIne prabhue je vANIrUpI manohara puNyonI varSA karI, tene bIjabudhdhi samAna gaNadhara bhagavaMtoe potAnI budhdhinA paTamAM jhIlI lIdhI, ane vividha vacana phUlonA saMyogathI bAra mALA banAvI, je dvAdazAMgI svarUpe prasiddha pAmI, jeno amuka bhAga Aje kalikAlamAM paNa ApaNane bhAgyayoge prApta thayo che. pUjyapAda sUripuraMda2 1444 granthanA praNetA AcArya haribhadrasUri kahe che. kattha amhArisA pANI dusamAdosa dUsiyA / hA aNAhA kahaM huM to, bajai na huMto jiNAgamo // 86 je duSama kALanA doSathI prabhAvita evA amArA jevA anAtha pAmara prANIonI kevI kaphoDI hAlata thAta, jo amane A jinAgamone AdhAra kaSAyane aMta-Amama For Personal & Private Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ AlaMbana prApta na thayuM hota to...! Agamano Adara karavo, tenI bhakti ane pUjA karavI, te AtmArthI vyaktinuM pramukha kartavya che kahyuM che. AgamaM AyaraMteNaM attaNo hiya kaMkhiNA / titthanAho guru dhammo sanco te bahumanniyA / / Agamano Adara hitakAMkSI AtmAe avazya karavo joie, tema karavAthI tIrthaMkara paramAtmA, guru, dharma vagere sarvano Adara bahumAna thai ja gayo tema mAnavuM.. prabhu mahAvIra svAmInA nirvANa pazcAta kALanA vahI jatA akhalita pravAhamAM prabhunA zAsana upara ghaNA badhA AkramaNo, AghAto ane pratyAghAtonA sarjana thayA. bAra bAra varSanA bhayaMkara duSkALo phelAyA, pariNAma svarUpa tatkAlIna sAdhuonI budhdhimAM paNa maMdatA AvavA lAgI.. aneka Agama pAThonuM vismaraNa thavA lAgyuM, tethI tatkAlIna paristhitine lakSyamAM laine te samayanA dIrghadraSTA AcAryoe zramaNa saMmelananuM saMyojana karyuM. AcArya skaMdile mathurAnagarImAM tathA AcArya nAgArjune vallabhIpurImAM zramaNonI samakSa vAcanAonuM saMkalana karyuM. jemAM munione jeTaluM yAda hatuM, te sarva pAThonuM vyavasthita saMkalana thayuM, A banne vAcanAo kramazaH mAthurI vAcanA tathA vallabhI vAcanA tarIke prasiddhine pAmI.... pazcAta devardhigaNi kSamAzramaNe Agamone sarvaprathama kAgaLa upara pustakAruDha karyA. samayanI badalAtI paristhitimAM jaina sAdhuoe Agama zAstrone TakAvavA mATe ghaNI kammara kasI. evo paNa samaya Avyo, jyAre jaina zramaNonI vikaTa rAjyasthitimAM mastakonA DhagalA paNa thavA mAMDyA... evo paNa samaya Avyo, jyAre jaina zAstronI hajAronI saMkhyAmAM vinAzalIlA paNa sarjAi.. AcArya haribhadrasUri, AcArya hemacandrasUri AcArya vAdidevasUri, mahopAdhyAya yazovijayajI jevA hajAro zratadhara puruSoe paNa vizALa jaina sAhityanuM sarjana karyuM, jemAM AgamonI vAtone paNa viziSTa rIte gUMthavAmAM AvI. je Agamo ane zAstro upara jaina zAsananA samagra baMdhAraNano pAyo racAyelo che, te AgamonI mahAna paraMparA ane vArasAne sajIvana rAkhavo ane AgaLa dhapAvavo te Aje paNa ApaNA saunuM eka pavitra kartavya che yogya sAdhu 45 Agama vAMcI zake che, jyAre zrAvaka paNa gurUmukhe 39 Agama sAMbhaLI zake che. vartamAna kAlamAM je mahApuruSe Agamono mahAnuM udhdhAra karyo, te AgAmodhdhArakazrIno mahAna upakAra jaina saMgha kadApi na bhUlI zake, ane ke avyayano bAdhAra-bAgama For Personal & Private Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ temanA Aje vArasadAro paNa A vArasAne sArI rIte TakAvI rAkhe tevuM ApaNe icchIe. kharekhara A Agamaparicama vAcanAnI zreNi sidhdhAcalanA pavitra dhAmamAM Ayojita thai che. te vAstavamAM eka mahAna kArya thayuM che, te mATe pUjya AcAryazrI hemacandrasAgara sUrijI Adi sAdhuvAdane yogya che. prastutamAM mAre tamArI samakSa pAMca payatrAno saMkSipta paricaya ApavAno che, payannAnA saMdarbhamAM eka vAta kahI dauM ke prabhu mahAvIranA jeTalA paNa ziSyo hatA, te tamAma eka eka pannAnI racanA karelI che. prabhunA ziSyonI saMkhyA 14 hajAranI hatI, to te pramANe payagrAonI saMkhyA paNa 14 hajAranI jANavI... paNa vartamAna kALamAM ApaNane mAtra daza ja payajJAo upalabdha thAya che. have ApaNe kramaza: joie pannAnI amuka vAtone causaraNapayannA racayitA - prabhu vIranA ziSya zrI vIrabhadragaNi zloka saMkhyA - 63 viSaya - catuH zaraNagamana, duSkRta gaI ane sukRta anumodanA... granthanA prAraMbhamAM cha AvazyakanA arthAdhikAranuM nirdezana karela che. 1) sAmAyikanA prathama AvazyakamAM sAvadya yogano tyAga karI niravagha yoganI sAdhanA che, tethI sAmAyikathI cAritrAcAranI nirmalatA thAya che. krodhane kSamAmAM mAnane namratAmAM, mAyAne saraLatAmAM tathA lobhane saMtoSamAM palaTAvavAnI sAdhanA sAmAyika che. kahyuM che ke sAmAyikamAM samatA | sAmyabhAvano mahAna lAbha che ja, paNa AnuSaMgika phalarUpe ra9para8pa95 thI adhika palyopamanuM devAyuSya paNa baMdhAya che, eka sAmAyikanA mAdhyamathI eka lAkha khAMDI sonAmohara (320 tolA sonAthI adhika)nA dAnathI paNa vadhu lAbha saMprApta thAya che, jo e sAmAyika bhAvapUrNa hoya to ! (2) caturvizati stava nAmanA AvazyakathI samyagadarzana guNa yAne darzanAcAranI nirmaLatA thAya che. caturvizati stava logassa sUtranA mAdhyamathI prabhunAmanuM saMkIrtana thAya che, prabhunI bhAvapUrNa hArdika bhakti thAya che, tethI Arogya bodhilAbha ane samAdhinI saMprApti thAya che. che . (3) vaMdana - AvazyakathI jJAnAdi guNo nirmaLa bane che, AthI gurubhaktino zradhdhAmAM pairya-Agama For Personal & Private Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakarSa prApta thAya che, vaMdanamAM paMcAMga praNipAta barAbara thavuM joie. zrI kRSNa vAsudeve prabhu nemanAthanA 18 hajAra sAdhuone vaMdana karyuM hatuM, jethI temanA sAtamI narakanA baMdhAyela AyuSyakarmanA daLiyAne 3jI narakamAM parIvartita thai gayA hatA. prabhu mahAvIre gautama svAmInA vaMdana saMbaMdhita praznanA javAbamAM jaNAvyuM ke, vaMdanathI uccagotra, saubhAgya nAmakarma, lokapriyatA vagerenuM saMpAdana thAya che, aSTa karmanI azubha karma prakRti sthiti, pradeza ane rasa anubhAga baMdhamAM ghaTADo vaMdananA bhAvanA tAratamya pramANe thAya che. tame loko pAlItANAmAM birAjamAna ApaNA vizALa samudAyanA keTalA sAdhuone roja vaMdana karo ? vicArajo. (4) pratikramaNa - AvazyakathI ArAdhanA karatA lAgelA tathA vratAdimAM lAgela aticAronI zuddhi thAya che. pratikramaNa e bhUlonuM prakSAlana che, AtmazudhdhinuM mahAna kArya che. bhUla thai javI AsAna che, paNa bhUlane sudhAravI te mahAnatA che, je bhUlamAM mazagula che, jene bhUla zUla jevI nahIM, paNa phUla jevI lAge che, tenuM jIvana dhUla che. paNa jene bhUla phUla jevI DaMkhe che, tenA jIvananuM AmUlacUla parivartana thai jAya che. kahyuM che, jo kabhI bhUla na kare use bhagavAna kahate hai, jo bhUla karake bhUla jAya use nAdAna kahate hai, jo bhUla karake kucha zIkha jAye use insAna kahate hai ja bhUla karake muskurAye use zaitAna kahate mATe pratikramaNa Avazyaka bhUlonI doSonI zudhdhi mATe pratidina karavA lAyaka che. (5) kAussagna- AvazyakathI pratikramaNa dvArA bAkI rahela aticAronI zuddhi thAya che. kAyotsarga e karmakSayanuM mukhya kAraNa che, tethI Atmavizudhdhi jabbara thAya che ane caMcaLatA marIne citta ekAgra bane che. (6) pratyAkhyAna - AvazyakathI tapAcAranI zuddhi thAya che. paccakhANathI AtmabaLa keLavAya che, saMjJAonuM zoSaNa thAya che, Atma svabhAvanuM poSaNa thAya che, AhArAdimAM bhaTakatuM mana sahaja rIte aTakI jAya che, jethI Atma svarUpa tarapha pragati thAya che. ane cha e AvazyakanA pAlanathI vIryAcAranI zuddhi thAya che. Ama jaNAvIne eNnthakAre A payatrAne kuzalAnubaMdhI adhyayana evuM bIjuM nAma paNa ApyuM che. cAra zaraNa A meLA mAM dhAraNA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ je bhavI AtmA arihaMta, sidhdha, sAdhu ane dharmanuM zaraNa svIkAra kare che, te dhanya che. Aja sudhI anAdikALamAM AtmAe anaMtA zaraNa svIkAryA, paNa koi padArtha ke vyakti sAcuM zaraNa ApavA samartha na banyuM, mATe dunyavI vizvathI udAsIna banIne arihaMtAdinuM zaraNa svIkAra karavuM te ja hitAvaha che. bALaka gAdImAM nahi, paNa godamAM vadhu salAmata che, tema AtmA saMsAranA suvALAM padArthomAM nahi, paNa arihaMtanI godamAM ja vadhu salAmata che, je e godamAM nathI raheto tene Akhare nigodanA zaraNe javuM paDe che. mULathI baMdhAela vRkSa salAmata che, mammInI AMgaLIthI baMdhAyela bALaka salAmata che, dorIthI baMdhAyela pataMga salAmata che, vADathI baMdhAyela anAja salAmata che, kinArAthI baMdhAyela nadI salAmata che, tijorIthI baMdhAyela paisA salAmata che, sAMkaLathI baMdhAyela hAthI salAmata che, tema arihaMtAdinA zaraNe baMdhAyela AtmA salAmata che. A bhayAnaka bhISaNa bhavajaMgalamAM bhaTakatA pAmara anAtha ane azaraNa AtmAne A cAra sivAya bIjuM koNa bacAvanAra che. A vAtanA marmane samajIne AtmArthI e pratikSaNa zaraNa svIkAranI prakriyAne AtmasAt banAvavI joie. duSkRta gaha. jIvanamAM thayela hiMsA Adi 18 pApo arihaMtAdinI AzAtanA mAtA pitA mitra Adi pratye ayogya vartana, dharma virUdhdha kathana vagere je je paNa nAnA moTA pApo thayA hoya, karAvyA hoya ke tenI anumodanA karI hoya te badhAyanI niMdA ane gaI karavI joie. paNa..moTI samasyA e che ke, mANasane prAyaH potAnA doSa dekhAtA nathI. duSkRta gartAmAM sva pAponI hAramALA dekhAya janma janmAMtaronA pAponI gaha thAya to tenuM jora ghaTI jAya. sva-prazaMsA ane paranidA A be khataranAka doSa che. ghaNI vakhata ju jIvIka anupretAnuM anusaMdhAna-Agama che For Personal & Private Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyakti svayaM sAmI vyaktinA keTalAka guNo gAine paNa pachI tenI niMdA karato hoya che. mAnava kahe che. "are ! sAgara ! tuM to keTalo gaMbhIra che, tArAmAM to keTalA ratno ane sonuM bhareluM che, paNa...paNa... tuM khAro che te sAruM nathI." pelA cAMdane kahe che, jotuM keTalo saumya zItala ane prakAzavAna che, paNa tArAmAM kalaMka che, te na hota to keTaluM sAruM thAta ?" pelA gulAbane paNa kahe che, "tuM keTalo manohara vikasita ane sugaMdhI che ? paNa tArI AsapAsa keTalA kAMTA che te jarAya ThIka nathI." pelI koyalane paNa kahyuM, "tAro kaMTha keTalo madhura che, paNa tuM keTalI kALI che ? tyAre sAgara, cAMda, gulAba, koyala vagere badhAe kahyuM ke, mAnava ! tuM paNa keTalo mahAna che, paNa jo tArAmAM doSadaSTi na hota to keTaluM sArU thAta ? kalikAla sarvajJa hemacandrAcArye vItarAga stotranA 16mAM prakAzamAM duSkRtagartA karI che. mArA gupta pApone dhikkAra thAo. kumArapALa mahArAjAe saMskRta bhASAmAM dvAtrizikA banAvI che, jemAM hRdayanA tArane jhaNajhaNAvI de, tevI duSkRtagartA bharelI che. sukRta anumodanA 17mAM prakAzamAM sukRta anumodanA ane zaraNAgati che. sukRtanI to amuka kSaNa hoya che paNa anumodanA to jIvanabhara thai zake che. prabhu pratiSThAnI kSaNa to nAnI che, paNa caDAvA ATalA moTA kema thAya ? kAraNa tenI anumodanA lAMbI cAle che, jIvananA aMtima kSaNa sudhI paNa. pU. paMnyAsajI bhadraMkaravijayajI e lakhyuM che, karaNa biMdu che, anumodana siMdhu che. tame paryuSaNamAM svayaM aThThAi keTalI karI zakazo ? mAtra eka ja...paNa anumodanA hajAro lAkho aThThAinI karI zako cho. Aje seMkaDo chapAtI patrikAo vAMcIne hRdayathI sAcI anumodanA karo.. to ghare beThAM beThAM paNa teno lAbha uThAvI zako cho. jIvanamAM pote karelA sukRtonI anumodanA paNa paripUrNa karavI joie. arihaMta siddha Adi parameSThio devAtmAo, zrAvako, samyagadaSTio, zrI mArgAnusArI vagere dareka AtmAnA saguNo ane sukRtonI yathAyogya anumodanA avazya karavI joie. vAyanAnI vizALatA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnAthI azubha karma zubhamAM badalAi jAya che. azubha karmonA anubaMdho tUTI jAya che. . paMcasUtramAM paNa Ano ja adhikAra che, A pannAne anusaratuM che. pUjya A. kanakasUri ma. paMcasUtra pratidina traNavAra gaNatAM hatA. sAMbhaLuM che ke pU.A. premasUri ma. paNa roja navavAra paMcasUtra gaNatAM hatA. zaraNa gaha anumodanAthI viziSTa puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya che, ane ghaNA karmonI nirjarA thAya che. AthI tathAbhavyatvano paripAka thAya che, mAnavajanmanI sukRtanA thAya che, mATe traNa kAla A sAdhanA avazya karavI joie, jethI muktinuM sukha samIpamAM AvIne rahe che. AurapaccakakhANa payannA kartA - vIrabhadragaNi zloka saMkhyA - 70 cAtura eTale roga thI pIDAyela AtmAne parabhavanI ArAdhanAnA avasare karAvavA yogya pratyAkhyAnanI vAta A pannAmAM batAvela che. sarvaviratinA jIvananA mRtyune paMDitamaraNa dezaviratinA jIvananA mRtyune bAlapaMDitamaraNa tathA aviratimaya jIvananA mRtyune bAlamaraNa kahevAya che. A sUtranuM udgama sthAna bhagavatI sUtranA 13mAM zatakano sAtamo uddezo che. jemAM maraNanA aneka bhedonuM varNana che. AraMbhAdinA paccakhANa karavA... sarva jIvo pratye samabhAva. koi sAthe vera-jhera nahi. dhanAdiAzAono sarvathA tyAga. AhArasaMkhyA gaurava, kaSAya mamatA Adino tyAga sarva jIvo sAthe kSamApanA. vagere kahIne sAgAra pratyAkhyAna kare che. saMthArAporasimAM AvatI gAthAonuM paribhAvana karIne mUlottara guNonI AlocanA nirmaLa bhAve karavI, je rIte bALaka saraLa banIne badhI vAta kahI de, te rIte AlocanA guru samakSa karavI joie. evA paNa zAstramAM dAkhalA che ke AlocanA karavA jai rahelAne kevalajJAna thai gayela che. janma jIvana pachI maraNa svAbhAvika che. je legyAmAM maraNa thAya che, tevI ja legyAmAM bIjA bhavamAM utpanna pRcchanAnI padhdhati-Agama For Personal & Private Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ thavuM paDe che, jevo bhAva tevo bhava ane jevI mati tevI ja gati jIvane maLe che. AkhuM varSa barAbara bhaNanAro vidyArthI paNa jo parIkSAmAM pIche haTha thai jAya to nApAsa thai jAya che, tenuM varSa bagaDI jAya che, tema mRtyu paNa ApaNA jIvananI aMtima parIkSA che, temAM jo Fail thaI gayA to badhuM ja nakAmuM samajavuM. mATe ja prabhu pAse samAdhimaraNanI prArthanA karo cho ne ? mahApaccakakhANa pannA kartA vIrabhadragaNi ahIM paNa AurapaccakhANa pannAnI vAtone saMkSepamAM jaNAvI che. ahIM vizeSa rUpe sarvaviratidhara muni bhagavaMtonI aMta samayanI ArAdhanAnI vidhi jaNAvI che. prAraMbhamAM tIrthakara ne vaMdana karIne samyakatva pApanuM paccakhANa, duSkata niMdA, karemibhaMte sutra ne uccarAvavuM, upadhi Adi tyAga rAga dveSa tyAga, sarva jIva kSamApanA, 18 pApa niMdA, ekatva samatva bhAvanAnI vibhAvanA batAvI che. - khamavuM ane khamAvavuM e jinazAsananI zAzvatI maryAdA che, ArAdhanAno sAra che. chelle hitazikSA ApatA kahyuM che ke, pApa karavuM duSkara nathI, kAraNa ke anAdi kAlanA nIca saMskAro che, tethI rAgAdi pApone AtmA seve che... paNa duSkara kArya karyuM che ? gurU mahArAjanA pAse nirmaLa bhAvathI sva doSo jaNAvIne gurUnA kathana pramANe prAyazcittAdi karIne AtmAne nirmaLa banAvavo te duSkara kArya che. AvuM karanAra kharekhara dhanyavAdane pAtra che. nizItha cUrNimAM paNa kahyuM che, taM na dukkara, jaM paDisevijjA , te dukkara, je samma mAloijajo." anAdikALamAM anaMtIvAra jIva bAla maraNathI maraNa pAmela che, mAtApitAdi nA saMbaMdho paNa anaMtA thayA, paNa jIva ekalo karma bAMdhe che ane ekalo karma phaLa bhogave che, mATe samabhAve rahevuM. tIvra vedanA samaye narakagatinI vedanA vicAravI he jIva narakanI pIDA AgaLa A vedanA zuM visAtamAM che ? kaMi nathI, mATe tuM muMjhAyA vagara sAmyabhAvathI sahana karaje. che parArvatanAno patha-Agama For Personal & Private Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktaparijJA payannA kartA - virabhadra gaNi mRtyu samaye cAre AhAra nA paccakhANa karAve che, enuM varNana vistArathI A pannAmAM che. traNa prakAre anazanano ullekha che. 1. pAdapopagamana, 2. iMgitImaraNa 3. bhaktaparijJA pAdapogamana - maraNamAM vRkSanI jema biskula halana calana vagara eka ja jagyAe paDyA rahevAnuM hoya che, A anazana mAtra prathama saMghayaNI karI zake, cAre AhArano sarvathA tyAga hoya che, anazanapUrvaka sarva jIvo sAthe kSamApanA vigere karavAnuM hoya che tathA parvatanI guphAmAM nirjIva zudhdhibhUmimAM sUi javAnuM hoya che, temAM AMkhanI pAMpaNa paNa nahIM halAvavAnI. A anazanano 14 pUrva sAthe viracheda thayela che. iMgita maraNa - iMgitI eTale ceSTA. AmAM keTalAka ceSTAonI chUTa che, cAre AhArano sarvathA tyAga che, taDakAmAMthI chAMyaDAmAM ane chAMyaDAmAMthI taDakAmAM maryAdita bhUmi sudhI javAnI chUTa che, bIjA pAse sevA na levAya. tathA nirjana guphAmAM A anazana karavAnuM hoya che. bhaktaparijJA - A anazanamAM cAra athavA traNa AhArano tyAga hoya che, bIjAnI sevA lai zakAya, gacchamAM rahevAnuM, komaLa saMthArA para sUi zakAya, paDakhA pheravI zakAya vagere utkRSTathI A anazanamAM nirdhAmaNA karAvanAra 48 hoi zake che. taMdulavaicArika pannA pa86 gAthA gadya ane padya banne saMmizra che. taMdula eTalo cokhA..tenI 460 karoDa tathA 80 lAkhanI saMkhyA jaNAvIne vairAgyano upadeza Apela che. prAcIna samartha pratibhAzAlI mahApuruSe banAvela grantha che. anya granthamAM na maLI zake tevuM azuci bhAvanAnuM varNana vistArathI batAvyuM che. pAchalA bhavanuM AyuSya pUrNa karI jIva mAtAnA garbhamAM kai rIte audArika zarIra kramapUrvaka banAve ? kaI rIte AhAra kahe ? te AhAranuM kaI rIte pariNamana thAya? yoninuM svarUpa zuM ? garbhamAM jIva kayA svarUpe rahe che ? janmakAle jIva zarIranA kayA bhAgathI bahAra nIkaLe che ? janma pazcAta kayA krame moTo thAya pI che, vagerenuM vaijJAnika varNana khUba ja suMdaratAthI ane jhINavaTathI samajAvela che. anuprekSAno avasara-Agama For Personal & Private Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ payannA-sUtra pU. muni zrI AnandacandrasAgarajI * gacchAcAra payannA * ganividyA (gaNivijjA) payannA * devendrastuti (devindatyui) payannA * saMstAraka payannA * maraNa-samAdhi payannA 'svaprApta dharmasthAnasya parasminnapi yathopAyaM sampAdakatvam' viniyoga yogaviMzikA sUtra kI TIkA meM mahopAdhyAya pUjya yazovijayajI ma. viniyoga kI sundara paribhASA | vyAkhyA batalAte haiM / ve kahate haiM 'jisa dharmasiddhi ko hamane hAsila kI hai | prApta kI hai use auroM taka pahu~cAnA , use dUsaroM meM bAMTanA hI viniyoga hai| itihAsa sAkSI hai ki sarvazreSTha kakSA kA viniyoga kiyA hai tAraka paramAtmA zrI vIra prabhu ne / Aja se 2556 sAla pahale vaizAkha suda 10 ke dina prabhu ne kaivalya kI siddhi prApta kI aura vaizAkha suda 11 ke dina viniyoga kA vidhivat zubhAraMbha kiyA / zuruAta meM prabhu vIra ne maMtra svarUpa tIna hI zabda (uppanneivA , vigameivA , dhuveivA) pradAna kie / patA nahIM isa viniyoga meM aisA na jAne kauna sA karizmA yA jAdU thA ki zabda pradAna ke bAda 'aMrtamuhUrta-mAtra' meM (48 miniTa se bhI kama samaya meM) dvAdazAMgI rupa vizAlakAya 'jJAna sAgara' gaNadhara bhagavaMta ke mAnasa meM laharA gayA / sirpha 15 dina meM 45 AgamoM kI paricaya vAcanA / ' isa Ayojana kI buniyAda bhI viniyoga hI hai | vajaha yaha hai ki 'AgamoddhAraka pUjya AcArya deveza zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma. ke svarga gamana kA yaha ardha zatAbdI varSa cala rahA hai / isa ardhazatAbdi varSa ko lekara parama pUjya paramopakArI gurudeva zrI hemacaMdrasAgarasUrijI ma.sA. ke aMtara meM eka tamannA kabhI dharmakathAnuM dhAma-Agama For Personal & Private Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ se jAga rahI thI ki pU. AgamoddhAraka zrI ne hameM jo Agama virAsata | Agama khajAnA pradAna kiyA hai usakA jyAdA nahIM to AMzika / rezebhara viniyoga to zraddhAluoM meM avazya hI kiyA jAe / yadi pAlItANA padhAre suvizAla caturvidha saMgha ne isa prasAdI kA kSaNabhara ke lie bhI madhura AsvAda kara liyA to yaha ardhazatAbdI varSa sArthaka ho jaaegaa| pU. gurudevazrI kI tamannA ko AyojakoM ne mUrta rupa diyA / dekhate hI dekhate bhAdaravA sudI 1 ke zubha dina parama pUjya suvizAla gacchAdhipati sUryodaya sAgarasUrIzvarajI ma. kI sannidhi meM isa kAryakrama kA zubhAraMbha huA | aura abhI taka hamane 31 AgamoM kA paricaya kiyA hai / kala pUjya vidvAna munizrI pUrNacaMdravijayajI ma. ke muravAravinda se 5 payannA sUtroM kA paricaya prApta kiyA / Aja zeSa 5 payannA sUtroM kA paricaya karavAne kI javAbadArI mujhe dI gaI hai| daraasala meM, zrutavAn zramaNa-zramaNI bhagavaMta aura zraddhAvAna zrAvakazrAvikA ke bIca meM 'AgamoM kA paricaya'' karAne kI merI koI haisiyata hai hI nahIM, lekina gurudeva zrI kI AjJA meM saMpUrNa AsthA hone ke kAraNa Apa logoM ke bIca upasthita huuN| 'choTe muMha bar3I bAta' karane meM galatiyAM hone kI pUrI guMjAIza hai lekina ummIda hai ki ziSTa aura zAlIna sabhA mujhe sneha ke sAtha svIkAra karegI / astu, payannA ko hama hamArI sIdhI sAdI bhASA meM Personal Notes (parsanala noTsa) kaha sakate haiM | tAraka paramAtmA mahAvIra prabhu ke 14000 ziSyoM ke 14000 payannA pUrva kAla meM the / vartamAna meM muzkila se 25-27 payannA upalabdha haiN| unameM se 10 payannA jI kA samAveza 45 AgamoM meM kiyA gayA hai | Aja jo payannA hameM samajhanA hai unake nAma isa prakAra haiM - (6) saMstAraka payannA (7) gacchAcAra payannA (8) gaNivijjA payannA (9) deviMdatthuI payannA (10) maraNa samAdhi payannA. samajhane meM saralatA ho isa uddezya se thor3A sA krama parivartana kiyA haiM saMstAraka payannA jo sabase pahale hai use hama kramAMka 9 para maraNa samAdhi payannA ke pahale samajheMge / kyoMki saMstAraka evaM maraNa samAdhi donoM hI 2. payannA kI viSaya vastu lagabhaga eka hI haiM | dhyAnano dhruvatAro-Agama For Personal & Private Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ gacchAcAra payannA kisI cintaka ne eka choTI magara bahuta vajanadAra bAta kahI hai ki yadi Apake pAsa sirpha do hI rupae hoM, to Apa una do rupayoM meM se eka rupae kI roTI kharIdiegA aura eka rupae kI acchI pustaka | kyoMki pahale eka rupae kI kharIdI gaI roTI Apako jIvana degI aura dUsare eka rupae kI kharIdI gaI acchI sI pustaka Apako jIvana jIne kI kalA degI / isa choTI sI bAta kA marma yahI hai ki paristhiti cAhe jo ho para jIvana jitanA kImatI hai utanI hI kImatI hai jIvana jIne kI kalA / adhyAtma kSetra meM bhI yahI bAta lAga hotI hai ki saMyamajIvana jitanA anamola hai utanI hI yA yUM kahe ki usase bhI jyAdA anamola hai saMyama jIvana jIne kI kalA | zrI gacchAcAra payannA' meM sAdhu jIvana jIne kI kalA sikhAI gaI hai | sAtha hI sugaccha, kugaccha ke lakSaNa, gacchanAyaka (AcArya) ke lakSaNa tathA gacchavAsI sAdhu-sAdhvI ke lakSaNoM kA pUrI sajAgatA ke sAtha vizleSaNa kiyA hai.... jo saMkSepa meM isa prakAra haiM . 'jisa gaccha meM gurudeva (AcAryazrI) apane ziSyoM meM , zramaNa saMskAroM kA zikSaNa AtmIyatApUrvaka kare vaha sugaccha kahalAtA hai / ' sugaccha nirmANa kI sabase prAthamika zarta hai - zramaNa saMskAroM kI tAlIma | zikSaNa / aise susaMskAra jo ziSyoM kI sAdhutA ko pallavita aura vikasita kara sake / samAcArI, paramparA, siddhAnta, sva-para Agama kA gahana On abhyAsa hI ina saMskAroM kI nIMva hai | 8888888888883338 yamano yama-Agama 8888888888888888888888888888883 3333333338888888888888 For Personal & Private Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka bAta aura bhI vicAraNIya hai ki saMskAroM kA zikSaNa pUrNa AtmIyatA ke sAtha diyA jAe / anyathA zikSaNa to dukAnadAra bhI apane naukara ko detA hai, lekina vaha zikSaNa upayogitA ke AdhAra para hotA hai yadi naukara kI upayogitA aMza bhara bhI kamI A jAe to dukAnadAra use 'naukarI se dUra kara detA hai, lekina yahAM aisA nahIM hai / graMtha meM kahA gayA ki gurudeva apane ziSya ko putra kI taraha mAnakara bar3e vAtsalya ke sAtha jJAna / saMskAra dAna kareM / yahI bAta uttarAdhyayana sUtra meM bhI kahI gaI hai, "sIsseNa putteNa samaM vibhattA' ( ziSya ko putra kI taraha (mAnakara ) saMskaraNa kreN| aisA karane se guru ke jJAna kA anubaMdha bar3hatA hai aura ziSya meM jJAna ke sAtha samarpaNa kI bhI vRddhi hotI hai / 'jisa gaccha meM pRcchanA pratipRcchanA' barakarAra ho, use sugaccha kahate haiM / 'gurudeva' ko sirpha zikSaNa hI nahIM denA hai isake sAtha sAtha pRcchanApratipRcchanA sarala bhASA meM kaheM to saMvAditA ke lie yogya vAtAvaraNa bhI taiyAra karanA hogA / hama sabhI acchI taraha jAnate haiM ki DaoNkTara bhI eka bAra davAI dene ke bAda hara pezenTa / marIja se dina meM do bAra (rAuMDa para) milane ke lie AtA hai / vaha isIlie ki jo davAI marIja ko dI gaI hai vaha barAbara asara dikhA rahI hai ki niSprabhAvI ho rahI hai / usI taraha gurudeva bhI zikSaNa dene ke bAda ziSya ko tarAze ki yaha zikSaNa ziSya ke anurUpa hai yA nahIM ? kahIM aisA to nahIM ho rahA hai ki bhaya ke kAraNa ziSya apanI samasyA batA nahIM pA rahA hai ? kula milAkara hara hAlata meM gurudeva ziSya ke sAtha 'saMvAditA' sthApita kare / saMvAditA ke abhAva meM ziSya meM ghuTana aura ghabarAhaTa bar3hane kI pUrI saMbhAvanA hai kaI bAra to bar3I bar3I galataphahamiyAM ziSya aura gurudeva ke bIca ho jAtI hai aura natIjA yaha AtA hai ki jIvana meM tanAva, TakarAva aura bikharAva bhI A jAte haiM / isalie sugaccha meM 'pRcchanA pratipRcchanA' anivArya tattva hai / 'jisa gaccha meM AcArya zrI apane ziSyoM ke upara binA hicakicAhaTa ke tAr3anA bhI kara sake, use sugaccha kahate haiM / ' ziSya yadi koI bhUla kare to guru kA kartavya hai ki kisI bhI taraha ziSya kI bhUla ko sudhAre / yadi pucakArane, DarAne, dhamakAne se bhI ziSya meM sudhAra nahIM dikhAI to phira mana ko phaulAdI banAkara bhI ziSya ko phaTakAre tAr3anA kare / isI bAta ko 'bRhat kalpa bhASya meM isa prakAra kahA gayA hai / yoganuM vijJAna-Agama 88 For Personal & Private Use Only -
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ || jIhAe vi lihanto, Natthi sAraNA jattha / daMDeNa vi tADanto, sA asthi sAraNA jattha / / tAr3aNA (phaTakAra), kA eka atimahatvapUrNa phAyadA yaha hai ki vaha na sirpha hamAre zarIra taka prabhAva batAtI hai balki usa kI asara hamAre mana aura aMtarmana (anakAMsiyasa mAinDa) taka par3atI hai phalataH hama nIMda meM bhI aparAdha nahIM kara pAte / hamArA sUkSma mana bhI aparAdha ko samarthana denA baMda kara detA hai / isalie maukA Ane para gurudeva apane ziSya ko tAr3anA bhI avazya kara sakate haiM / yadi gurudeva aisA na kareM to ve gaMbhIra aparAdhI haiM aisA graMtha kA kathana hai / jisa gaccha meM ziSya guru kI upAsanA karate hoM vaha sugaccha kahalAtA hai | ___ dhyAna dIjie, saMyama sAdhanA eka sarala ghaTanA hai jabaki garu upAsanA virala ghaTanA / aisA isalie ki 'saMyama sAdhanA' mana ke anusAra kI jA sakatI hai lekina guru upAsanA meM mana ko darakinAra / eka tarapha kara denA hotA hai / guru upAsanA meM sirpha AjJA hI sarvasva hotI hai jabaki saMyama-sAdhanA meM mana kA varcasva hotA hai / isIlie muzkila hai guru-upAsanA / para hAM... eka bAta yaha bhI hai ki muzkila kAmoM ko karane se mahAn lAbha bhI upalabdha hote haiM | (1) guru upAsanA se,jJAna prApti - paJcAzakajI meM pUjya AcAryadeva zrImAn haribhadrasUrijI ma. kA AzvAsana hai-'guru pArataMte nANaM' arthAt gurukulavAsa meM hI jJAna prApti hai / ' Apa kaheMge ki aisA koI niyama nahIM hai ki jJAna ko pAne ke lie guru sAnnidhya hI Avazyaka hai / ho sakatA hai ApakI bAta satya ho, lekina pAI bhara | AMzika, kyoMki 'guru bina' mAhitI jJAna pAyA jA sakatA hai anubhUti jJAna nahIM pAyA jA sakatA | guru bina jJAna kI vizAlatA (braoNDanesa) pAI jA sakatI hai lekina jJAna kI gahanatA (DIpanesa) nahIM pAI jA sakatI / (2) guru upAsanA se prabhu prApti bhI - jI.. hAM guru upAsanA se sirpha jJAna hI nahIM bhagavAn bhI prApta kie jA sakate haiM | svayaM zrImad haribhadrasUrijI ma. SoDazaka jI meM kahate haiM -'gurupArataMtryaMca-tadbahumAnAt sadAzayAnugataM paramaguruH prApteH bIjam' gurukulavAsa-gurubahumAna hI paramaguru kI prApti kA bIja hai| isa vAkya se guru upAsanA kI mahattA aura bhI bar3ha jAtI hai / cittanI svasthatA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyoMki isameM guru upAsanA ko paramaguru prApti kA bIja kahA gayA hai / bIja matalaba upAdAna | jaise agara bIja nahIM hai to vRkSa nahIM uga sakatA / agara dUdha nahIM hai to ghI nahIM mila sakatA / vaise guru upAsanA nahIM hai to prabhu nahIM mila sakate / prabhu ko pAne kA mUlamArga hai guru / isIlie kisI ciMtaka ne kahA hai, 'vadhu kA hAtha vara ke hAtha meM thamA de use gaura mahArAja kahate haiM aura ziSya kA hAtha prabhu ke hAtha meM thamA de use guru mahArAja kahate haiM / aise aura bhI kaI lAbhoM se bharapUra bahuAyAmI guru upAsanA ko, sugacchavAsiyoM dvArA avazya apanAnA caahie| granthakAra kA izArA 'gurudeva kI nigraha-kRpA prApta karane se hai / ' kRpA do prakAra kI hotI hai : 1) anugraha kRpA aura (2) bhigraha-kRpA | gurudeva jaba ziSya ke upara prasanna hokara AzIrvarSA karate haiM taba kahA jAtA hai ki ziSya ne anugraha kRpA hAsila kI / aura jaba gurudeva ziSya para nArAja hokara kaThora-vANI kI varSA karate haiM taba ziSya yadi unheM sammAna ke sAtha svIkAra kara letA hai to kahA jAtA hai ki ziSya ne 'nigraha-kRpA prApta kI / nigraha kRpA...anamola hai / jo ise prApta karatA hai UrjA se bhara jAtA hai / yaha UrjA ziSya kA to vikAsa karatI hI hai auroM kA bhI kalyANa karatI hai / nigraha kRpA kA sazakta udAharaNa hai caMDarudrAcAryajI ke ziSyaratna | jo apane gurudeva ko kaMdhe para uThAkara asamatola / Ubar3a-khAbar3a rAste para cala rahe the / aMdherA thA, isalie gurudeva ko takalIpha ho rahI thI unhoneM ziSya ko na sirpha phaTakArA balki pratAr3ita bhI kiyA / lekina, ziSya ne haMsate-muMha se unakI-pratAr3anA ko sahana kiyA / phalataH unheM nigraha-kRpA prApta huii| isa nigraha-kRpA kI zakti se ziSya ne bhI kevalajJAna pAyA aura gurudeva ko bhI kevalajJAna prApta karavAyA / isI taraha mRgAvatIjI ne bhI caMdanabAlAjI kI nigraha-kRpA prApta kI thii| tAtparya itanA hI hai ki, yadi sugacchavAsI munirAja gurudeva ke kaTukcana phaTakAra ko bhI khuzI se sUneM, to ve ati UrjasvI bana sakate haiN| jisa gaccha meM guru-ziSya niyamita AlocanA leM, use sugaccha kahate haiM | 'AlocanA' ke mAdhyama se zAstrakAra bhagavAn kA nirdeza hai' jIvana meM saccAI apanAne kA / dharma kI zuruAta hI tabhI hotI hai jaba hama 'satya kA svIkAra karate haiN| ' phalezano phALa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcaMdapaNNatti sUtramA 516 322 42pa 88 paraNya 948 16) 1600 (6 +41. 9. 09 zrI caMdraprajJapti e upAzaka dazAMga sUtranuM upAMga che. jaina khagoLa saMbaMdhI gaNitAnuyogathI bharapura graMtha che...caMdranI gati, mAMDalA, zukala kRSNa pakSamAM caMdranI vRddhinahAni thavAnA kAraNo tathA nakSatranuM varNana che. vartamAna kAle je candradeva che te pUrvajanmamAM koNa hatAM...kevI rIte A padavI pAmyo vigere rasIka bAbatonuM prAsaMgika varNana che. mUla 2200 zloka. kula 11700 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 18 For Personal & Private Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI nirayAvalimatrama zrI nirayAvalikA e aMtakRta dazAMga sUtranuM upAMga che. nI A AgamamAM koNika mahArAjae ceDA mahArAjAnI sAme karela bhISaNa saMgrAmanuM varNana che jemA 80 karoDa janasaMkhyAnI khuvArI thai hatI. lagabhaga badhA naraka gatimAM gayA tethI A AgamanuM nAma naraka-AvalI-zreNI paDavuM che. bIjuM nAma kalpikA che. 19 For Personal & Private Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIkappavaDaMsiyA sUtrama zrI kaSpavaDaMsiyA sUtra anuttaraupapAtika dazAMganuM upAMga. che. temAM zreNika mahArAjAnA kAla Adi 10 putro ane padma-mahApadma Adi 10 rAjakumAra pautroe paramAtmA pAse dIkSA lai judA-judA devalokamAM gayA tyAMthI mokSe jaze...temanA tapa-tyAga saMyamanI sAdhanA vistArathI jaNAvAi che. S0 For Personal & Private Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI pipphayA satrama R (EE) A pudhdhikA AgamazrI prazna vyAkaraNa sUtranA upAMga. tarIke che. paramAtmA zrI vIra prabhune 10 deva-devIo adbhuta samRddhi sAthe puSpaka vimAnamAM besI vaMdanArthe Ave che. temanA pUrvabhava bhagavAna zrI vIraprabhu gautamasvAmIne jaNAve che. vadhumAM sUrya- caMdra-zukra-bahuputrikA devI-pUrNabhadramANibhadra-datta-zIla AdinI romAMcaka kahAnI ApelI che. 21 For Personal & Private Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizItha sUtra evaM bRhatkalpabhASya meM kahA gayA hai ki, 'navi kiMci aNunnAMya, paDisiddhaM vA jigavarindehiM / esA tesiM ANA, kajje sacceNa hoatvaM / / ' artha : 'prabhu kI isake atirikta na koI AjJA hai na koI niSedha / unakI AzA rahI hai pratyeka kArya meM satyavAdI banie / kArya meM satyavAdI banane kA artha yaha huA ki jIvana meM dambha ko vidA karanA / dambha kA matalaba hotA hai hama jo | jaise nahIM hai vaha / vaise banane yA dikhAne kI kuceSTA / jise sarala bhASA meM dikhAvA-ADaMbara yA DhoMga kaha sakate haiM / hamArI kAryazailI dambhapUrNa nahIM honI cAhie balki sahaja honA cAhie / lekina dambha kA tyAga bhI gaMbhIra cunautI hai | svayaM mahopAdhyAya yazovijayajI ma. adhyAtma-sAra nAmaka graMtha meM pharamAte haiM: 'sutyajaM rasa lAmpaTyaM, sutyajaM dehabhUSaNaM / sutyajA kAma bhogAdyAH dastyajaM dambhasevanaM / / arthaH rasalAlasAoM ko ghor3anA AsAna hai, alaMkAroM ko chor3anA bhI sarala hai are kAmabhoMgo ko chor3anA bhI sarala hai kintu muzkila hai dambha kA tyAga karanA / ___ AlocanA | prAyazcitta se dambha to dUra hotA hai sAtha-sAtha jIvana meM saralatA bhI avatarita hotI hai | ___ jaba taka hama sarala nahIM ho jAte , mokSamArga ke najadIka nahIM A pAte | lalita-vistarA graMtha kI paMkti hai: / / cetaso avakragamanaM mokSamArgaH / / artha : citta kA vakra, dhumAvadAra, kapaTapUrNa na honA hI mokSamArga hai / AlocanA se hamArI vakratA pighalatI jAtI hai | aura tabhI to sahI artho meM zramaNa banA jAtA hai| zrI dazavaikAlika sUtra meM sundara-paMkti hai : niggaMthA ujjudaMsiNo / sAdhu bhagavaMta hamezA sarala hote hai | ataeva , guru ziSya donoM ko anivAryataH AlocanA lenI cAhie / jisa gaccha meM glAnAdi munioM kI sevA kI jAtI hai, use sugaccha kahate hai| nizItha sUtra : meM kahA gayA hai ki khile hue phUloM kI khuzbu upazamanI upAsanA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAne ke...lie jisa taraha bha~vare Atura hote haiM usI taraha sAdhu bhI glAna Adi muniyoM kI sevA ke lie sadaiva tatpara hote haiM | sevA bhI bahuphaladAyI hai / saMsAra kA eka (Rule) niyama hai ki Give and Take dIjie aura lIjie | usI taraha jaina zAsana kA bhI eka niyama hai Limited give & Unlimited take (thor3A dIjie aura bharapUra pAie) sevA se sevA to milatI hai sAtha hI aura bhI kaI nae guNoM kA vikAsa hotA hai / zAstra meM kahA gayA hai - 'vaiyAvacce karemANe samaNe niggaMthe mahAnijjare mahApajjavasANe havai' vaiyAvacca karane vAle zramaNa munirAja mahAnirjarA ko prApta karate haiM | zrI uttarAdhyayana meM to munirAja ko yahAM taka bharosA vizvAsa dilAyA gayA hai ki vaiyAvacceNa titthayara nAmagottaM jaNayai' vaiyAvacca se tIrthaMkara nAmakarma kI upalabdhi hotI hai | isalie mahAphaladAyI vaiyAvacca guNa ko bhI sugacchavAsiyoM ko nissaMdeha apanAnA cAhie / ___ 'jisa gaccha meM munigaNa kuzIla sAdhuoM kA , gRhasthoM kA saMga bhI nahIM karate, vaha sugaccha kahalAtA hai / ' saMsAra ke lubhAvane manabhAvana sukhoM ko chor3ane kA ghora puruSArtha karake jaba sAdhaka saMyama jIvana grahaNa karatA hai taba usakA yaha ghora puruSArtha kahIM nirarthaka na ho jAe, isakI sAvadhAnI rakhanA behada jarurI hai / aura ye tabhI saMbhava hai jabaki kuzIla sAdhuoM tathA gRhasthoM kI saMgata chUTe kyoMki inakA saMga hamezA muni ko antarmukha banane se rokatA hai | jaise dUdha meM yadi eka bUMda nIMbU gira jAe aura sAre dUdha kA jAyakA kirakirA ho jAtA hai vaise hI ye kusaMga sAdhutA kI laya ko chinna bhinna kara DAlatA hai aura chinna bhinna sAdhutA kitane duSpariNAma lAtI hai, isakA bayAna karanA bhI muzkila hai| isalie bhI gacchAcAra payannA meM hameM lAkha rupae kI salAha dI gaI hai, ki kusaMga kA tyAga kro| jisa gaccha meM nirdoSa gocarI, pAnI kA upayoga ho, vaha 888883000 6 upadhAnanuM udyAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ sugaccha kahalAtA hai' prastuta grantha meM gocarI vAparane ke 6 kAraNa batAe gae haiM - (1) yadi kSudhA parezAna kara rahI ho (2) vaiyAvacca meM rukAvaTa A rahI ho (3) IryAsamiti ke pAlana meM bAdhA A rahI ho (4) saMyama sAdhanA duSkara bana rahI ho (5) prANa tyAga kI sthiti A paDI ho...(6) dharmacintA meM rukAvaTa A rahI ho / yadi 6 kAraNa meM se eka bhI kAraNa upalabdha na ho, to gocarI lene kI koI AvazyakatA nahIM hai | aisA kahakara graMthakAra gocarI aura pAnI saMpUrNa rupa se nirdoSa hI vAparane kA Agraha karate haiM / anIti kA dhana jaise gRhasthoM ke gharoM kI zAnti ko lIla jAtA hai vaise hI doSita gocarI pAnI 'gaccha-zAnti' ko bhaMga kara detI hai | - isake alAvA kucha aura bhI sugaccha ke lakSaNa atyaMta saMkSepa meM isa prakAra haiM - * sugacchavAsI muni kraya vikraya kare nahIM, karAve nahIM tathA anumodanA bhI na kareM / * vanaspati, kacce pAnI, sacitta vastu ko chue taka nahIM / * bahumUlya dhAtue~ rakhe to nahIM, para sparza bhI na kare | ajJAnI yA vakra buddhi vAle jIva kitanI bhI majAka-haMsI kare para unapara gussA na kare / gRhasthoM jaisI bhASA kA upayoga sarvathA varjita kare / kAraNavazAt yadi sAdhvIjI ma. ko kisIse bAtacIta bhI karanA par3e to mahattarA sAdhvI ma. ke pIche rahakara bAta kareM / bAtacIta atyaMta mRdu-maMda svara meM kareM (vizeSa kara sAdhvIjI ma.) * zarIra kI zobhA sajAvaTa bilkula na kareM / * asaMyama poSaka raMgIna vastroM kA paridhAna na kareM / * zArIrika durbalatA ke kAraNa yadi AcAra' meM zithilatA ho jAe to kSamya hai lekina prarupaNA meM zithilatA kabhI na lAe~ / prarupaNA hamezA suvizuddha hI kareM / ina lakSaNoM se viparIta AcaraNa kugaccha tathA kusAdhu ko iMgita karatA hai| nizcayanuM nidhAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNivijA gaNi = muni samUha ke nAyaka arthAt AcArya bhagavaMta aura vijjA = vidyA. AcArya bhagavanta kI vidyA / yahAM gaNi vidyA se tAtparya hai jyotiSa vidyA / isa Agama meM jyotiSa ke bAre meM bharapUra jAnakAriyAM dI gaI hai / yahAM eka bAta dhyAna dene yogya hai ki duniyA ke tamAma rASTroM, dharmo aura saMskRtiyoM ne jyotiSa ko apanAyA hai | cAhe ijipta ho, jarmanI ho , yA phrAMsa ho yA anya koI bhI deza ho / jyotiSa se koI bhI achUtA nahIM hai / hamAre mahApuruSoM ne bhI kArya kI saphalatA meM jyotiSa kI aham bhUmikA ko mAnya kiyA hai / svayaM vidvAna AcAryadeva haribhadrasUrijI ma. yogazataka nAmaka graMtha meM likhate haiM ki 'jaba bhI koI guNasthAnaka | vrata svIkAra karanA ho taba, zubha dravya , zubha kSetra zubha kAla evam zubhabhAva avazya dekhanA cAhie | prastuta Agama bhI meM jyotiSa ke nau aMgo para vivecana kiyA gayA hai . (1) divasa (2) tithi (3) nakSatra (4) karaNa (5) graha divasa (6) muhUrta (7) zaguna/zakuna (8) lagna (9) nimitta / inakA upayoga AcArya bhagavanta 'loca , dIkSA, yoga-praveza, sUtra kI anujJA Adi meM karate haiN| Aie inameM se kucha gaharAI se samajheM (1) sabase pahale tithi aura usakA phala More huM vyahavAranuM vidhAna-mAgama 38888888888888 For Personal & Private Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekam = lAbha rahita bIja/dUja = vipatti kAraka tIja = artha siddhi , lakSya siddhi cautha = ayogya paMcamI = vijaya dAtrI navamI = ayogya dazamI =vihAra (prayANa) ke lie zubha ekAdazI = Arogya ke lie kalyANakArI dvAdazI = ayogya trayodazI = mitra ko vaza karanevAlI caturdazI = ayogya pUrNimA = ayogya chaTha = ayogya saptamI = guNa vRddhi meM sahAyaka aSTamI = ayogya ekam , tIja, paMcamI, chaTha, aSTamI , dazamI, ekAdazI, dvAdazI aura pUrNimA ye tithiyAM dIkSA pradAna ke lie suyogya hai / ekam , bIja, dUja, chaTha, saptamI, ekAdazI, dvAdazI, ye tithiyAM vrata svIkArane ke lie uttama batAI gaI hai / pAMcamI, dazamI, pUrNimA ye tithiyAM anazana karane ke lie zreSTha haiM | (2) nakSatra aura unake kArya phala nakSatra kI kula saMkhyA 27 haiM evaM ina nakSatroM kA cayana tAroM ke AdhAra para kiyA jAtA hai| * hasta, abhijit, puSya ina nakSatroM meM nae kArya kI zuruAta kI jA sakatI hai / anurAdhA-revatI-citrA, mRgazIrSa ina nakSatroM meM bAla evaM vRddha muniyoM ke lie upakaraNoM kA saMgraha kiyA jA sakatA hai aura gocarI jAne ke lie bhI ye nakSatra uttama haiN| ArdrA, jyeSTa, AzleSa aura mUla ye nakSatra pratimA vahana karane meM tathA upasarga sahana karane meM atyaMta hitakArI hai / * maghA/-bharaNI-pUrvA-phAlgunI, pUrvASADhA, pUrvAbhAdrapadA, ina nakSatroM meM yadi bAhya aura abhyaMtara tapa kie jAeM to bharapUra saphalatA mila sakatI hai | nirdoSatAnuM nizAna-Agama 8888888888888888888888888888883333333333. For Personal & Private Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) karaNa evaM usake kAryaphala * prAyaH bAraha ghaNTe pramANa kA eka karaNa hotA hai | * bava nAmaka karaNa meM vrata-sthApanA , sUtra-anujJA Adi karanA cAhie / * zakuni, viSTi nAmaka karaNa meM anazana karanA kalyANakArI haiM / (5) vAra evaM unake kAryaphala * guruvAra, zukravAra evaM somavAra ina vAroM meM ziSya ko dIkSA-dAna, padavIpradAna, vrata-grahaNa Adi kArya karavAe jA sakate haiM / (8) zaguna | zakuna * yadi gamana karate samaya 'khilA huA phula dikhAI de to svAdhyAya jJAnArjana ke lie uttamottama samaya jAnanA cAhie * yadi AkAza meM acAnaka bAdaloM kI gar3agar3AhaTa sunAI de to mokSa sAdhanA, Atma ramaNatA ke lie prayatna karanA hitAvaha hai | yadi tiryanca pazu/prANiyoM kI AvAja sunAI de, to prasthAna karanA sukhadAyI hai | / pUre graMtha eka bAta spaSTa rupa se phalita hotI hai ki AcArya bhagavaMta apanI isa jyotiSa vidyA kA upayoga sarvathA niravadya kAryo ke lie hI kareM / kisI bhI sAvadha kArya meM kataI na kareM / pUjyatAne prema-Agama For Personal & Private Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ la devendra stuti __ (devindatthuI) isa payannA kA nAma 'devindatthuI' hai / jisakA artha hai 'devendro ke dvArA prabhu kI gaI stuti' isa payannA kI zuruAta meM zrAvaka-zrAvikA kA sundara vArtAlApa haiN| cAturmAsa kA samaya thA / zrAvikA ke sAtha zrAvaka ne caityavaMdana kiyA / caityavaMdana stavanA ke daurAna zrAvaka ne stavanA kI ki jina arihaMta paramAtmA kI 32 indroM ne pUjA kI hai aise mahAvIra deva ko maiM bhAvapUrvaka namaskAra karatA ha~ / caityavaMdana pUrNa haA / zrAvikA ne apanI jijJAsA pragaTa karate hue pUchA ki he svAminAtha ! aisA to kaI bAra sunA hai ki 64 indroM ne tIrthaMkara prabhu kI bhakti/arcanA kI lekina 32 indroM ne pUjA kI , aisA to Aja pahalI bAra sunA | taba , zrAvakajI ne samAdhAna kiyA ki ina battIsa indroM meM vyaMtara nikAya ke indroM kA samAveza nahIM kiyA hai isalie 64 indroM ke bajAe 32 indroM ne prabhu kI stuti kI aisA kahA / ___zrAvikA ko punaH jijJAsA jAgI.. zrAvakajI ne punaH samAdhAna kiyA / phira jijJAsA...phira samAdhAnaM aisA karate karate isa vizAla graMtha kI racanA ho gaI / prastuta Agama meM mukhya ina viSayoM ko samajhAyA gayA hai* bhavanapati devoM, indroM ke svarUpa Adi kA varNana * vyaMtara devoM, indroM ke svarupa Adi kA varNana jyotiSa devoM, indroM ke svarupa kA varNana - pUjyatAnI parAkASThA-Agama ENTRANS For Personal & Private Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ * vaimAnika devoM, tathA indroM kA varNana * siddhazilA kA varNana * siddha AtmA ke sukha kA varNana * arihaMta kI samRddhi kA varNana bhavanapati adhikAra * bhavanapati devoM kA nivAsa sthAna hamArI pRthvI se lagabhaga 1 lAkha 78 hajAra yojana nIce kI ora sthita hai| * bhavanoM meM rahane kI vajaha se ye deva bhavanapati kahalAte haiM / , . * inakA svabhAva baccoM kI taraha tUphAnI , caMcala aura kutUhalapUrNa hotA hai / * inake bhavanoM kI kula saMkhyA 7 lAkha 72 hajAra hai| ina devoM ke indroM kI saMkhyA 20 hai / * bhavanapati devoM ke mastaka para mukuTa hotA hai evaM mukuTa ke upara siMha, hAthI, ghor3A Adi pazu cinha avazya aMkita hote haiM / bhavanapati devoM ke bhavana 'bar3e bar3e nagaroM meM hote haiM | nagara vajraratna ke bane hote haiM / nagara-dvAra suvarNa ke bane hote haiM | nagara ke dvAroM para vizAlakAya suvarNa ghaMTa hote haiM | jaba koI Akasmika / vizeSa kArya A par3atA hai / to ghaMTanAda dvArA sarvatra khabara paha~cAI jAtI hai | bhavanapati devatAoM kA jaghanya AyuSya = 10,000 varSa hai | evaM utkRSTa Ayu maryAdA = 1 sAgaropama se adhika haiM | zarIra pramANa = 7 hAtha hai| 'vyaMtara adhikAra' inakA nivAsa sthAna hamArI pRthvI se nIce kI ora 100 yojana ke antarAla ke bAda AraMbha hotA hai / * vyaMtara devoM kA svabhAva navayuvakoM kI taraha uddhRta svacchaMda hotA hai | * ina devoM ko rahane ke lie asaMkhya nagara haiM | * inake gharo meM maNi-sona ratna Adi bahumUlya dhAtu kI zayyAeM hotI hai | . ina devatAoM ke 32 samRddhimAna indra hote haiM / amaanaana celai BcAq-mAma For Personal & Private Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ * vyaMtara devoM kA jaghanya AyuSya * utkRSTa AyuSya 1 palyopama hai / = * deha kA pramANa = 7 hAtha hai / = 'jyotiSa adhikAra' * inakA nivAsa sthAna hamArI pRthvI se Upara kI ora lagabhaga 790 yojana upara hai / 10,000 varSa hai / * ye devatA svabhAva se bhadra evaM zAnta hote haiM / * inake vimAna AbhAyukta, atyaMta camakIle tathA rozanIdAra hote haiM / * inakA jaghanya AyuSya palyopama kA AThavAM bhAga jitanA tathA utkRSTa AyuSya 1 palyopama se kucha adhika hotA hai / * inakI deha kA pramANa 7 hAtha kA hotA hai / * utkRSTa AyuSya jaghanya AyuSya 109 = 1 palyopama se kucha adhika. * inakA nivAsa sthAna.. * vaimAnika devoM ke tIna prakAra hote haiM - 1 palyopama kA AThavAM bhAga. = vaimAnika adhikAra (a) vaimAnika (ba) graiveyaka (sa) anuttara * vaimAnika devoM ke kula 84 lAkha 97 hajAra 23 vimAna haiM / jo atyaMta jAjvalyamAna, dedIpyamAna ratnoM ke bane hue haiM / * vaimAnika devoM ke kula 12 indra hote haiM / * vaimAnika devoM kA jaghanya AyuSya 10 hajAra varSa tathA utkRSTa AyuSya 33 sAgaropama hotA hai / * inake zarIra kI U~cAI 7 hAtha se 1 hAtha taka ho sakatI hai / * 9 graiveyaka evaM 5 anuttara meM vahI jIva jA sakatA hai jisane apane pUrva bhava meM saMyama / dIkSA svIkAra kI ho / 'devatA' ke saMbaMdha meM kucha anya rasaprada jAnakAriyAM anuttaravAsI devatA, jinakA AyuSya 33 sAgaropama jitanA hotA hai unheM 33 hajAra sAla meM eka bAra bhojana karane kI icchA hotI hai / apavAdyano Azaro-Amama For Personal & Private Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA sAmAnya kisma ke devatA jinakA AyuSya 10,000 varSa hotA hai unheM ekAntara (ekadina chor3akara) hI bhojana karane kI icchA hai / sarvottama kakSA ke anuttaravAsI deva lagabhaga 1 varSa sAr3he cAra mahIne meM eka bAra sAMsa lete haiM / sAmAnya kisma ke devatA 7 stoka meM eka bAra sAMsa lete haiM | devatAoM kA zarIra atyaMta sundara, majabUta hotA hai / zvAsa khuzbU se bharapUra hotI hai / A~khoM kI palakeM kabhI jhapakatI nahIM hai / zarIra meM bAla haDDI mAMsa rudhira (khUna) Adi nahIM hote evaM devatA hamezA jamIna se cAra aMgulI upara hI calate haiN| * devatA sabhI kalAoM meM kuzala hote haiM tathA eka samaya meM aneka rupa banA sakate haiN| devatAoM se devendroM kI zakti | samRddhi | sukhasaMpannatA kaI gunA jyAdA, viziSTa koTi kI hotI hai / 'indra dvArA prabhu kI stuti kyoM ? apAra Rddhi aura vaibhava ke svAmI indra mahArAjA bhI tAraka arihaMta paramAtmA ko isalie namaskAra karate haiM ki kyoMki prabhu ke pAsa indroM se bhI adbhuta aizvarya hai / isake bAvajUda prabhu saMpUrNa nirAsakta haiM / jabaki hama logoM ke pAsa sAmAnya, alpa jIvI samRddhi hai... aura, Asakti kA to kahanA hI kyA ? 'siddhAtmA tathA siddhazilA kA varNana' anuttaravAsI devatA ke vimAnoM se 12 yojana upara siddhazilA hai / siddhazilA kA vistAra 45 lAkha yojana hai / isakA varNa dUdha tathA barapha ke samAna atyaMta ujjavala hai / vahAM para birAjita siddhAtmA kI utkRSTa avagAhanA (333 dhanuSya tathA jaghanya avagAhanA prAya: 1 hAtha 8 aMgula haiM) siddha sukha zabdoM meM avarNanIya, kalpanAtIta siddha bhagavaMta kA sukha hai / prastuta Agama meM kahA gayA hai ki tamAma devoM ke tInoM kAla (vartamAna, bhUta, bhaviSya) ke vaibhava / aizvarya ko ikaTThA kara diyA jAe to bhI 'siddha mahArAja' ra ke sukha ke anaMtaveM bhAga jitanA sukha nahIM ho sakatA / che itihAsanI imArata-Agama For Personal & Private Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadiyoM purAnI ghaTanA hai / kuNAla nAma kA nagara thA / vahAM vaizramaNa nAma kA rAjA rAjya kiyA karatA thA / usakA eka mahAmaMtrI thA riSTha / jo svabhAva se hI mithyAmati thA / saMstAraka payannA eka bAra - 'RSabhasena' nAmaka jainAcArya bhagavanta kA nagara meM dhUmadhAma praveza huA / AcAryazrI kA ziSya parivAra vizAla thA / AcAryazrI ke sAtha upAdhyAyajI bhI the jinakA nAma thA 'siMhasena' mahArAja / 119 riSTha maMtrI ko AcArya bhagavaMta tathA upAdhyAya bhagavaMta khUba khaTakate the / AkhirakAra eka dina riSTa maMtrI ne AcArya zrI ke sAtha vAda vivAda karane kI ghoSaNA kii| AcAryazrI ne bhI ye " mahattvapUrNa javAbadArI" upAdhyAyajI ko sauNpii| vAda vivAda huA / upAdhyAyajI ne maMtrIzvara ko karArI zikasta dI / sarvatra upAdhyAya jI kI prazaMsA huii| natIjA yaha huA ki maMtrI ke ahaMkAra ko jabaradasta Thesa pahu~cI / vaha AgababUlA ho uThA / Aveza aura Akroza meM Akara usane dhyAna magna upAdhyAyajI ke vastroM ko burI taraha jalA diyA / vastra to jale zarIra bhI jalane lagA / lekina Azcarya kI bAta yaha hai ki upAdhyAyajI samatA nahIM jalI | ve jarA bhI vicalita nahIM hue aura prasanna mukhamudrA meM saMsAra se vidA lI / sadgati ko prApta kI / - 'aise kaI sAre rasaprada/rocaka prasaMgoM se bharapUra hai saMstAraka payannA / isameM hamAre jIvana ke sabase mahattvapUrNa pahalU mRtyu kI samajhAIza dI yogano himAlaya-Amama For Personal & Private Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaI hai| isa payannAjI kA ekamAtra surIlA saMdeza hai . 'samAdhimaya mRtyu kI prApti' / samAdhi kA tAtparya hai samatA, saMtulana, Aveza rahita avasthA / aura maraNa kA matalaba hotA hai viyoga | judAI, AtmA kA prANoM ke sAtha viyoga honA (jIva vicAra gAthA 50-tehiM saha vippaogo jIvAnaM bhannae maraNa) viyoga ko jarA gaharAI se samajheM - viyoga yAni vidAI | judAI | alaga ho jAnA yA cale jAnA / 'cale jAnA' isa duniyA kA kabhI na badalane vAlA , aTala dastUra | siddhAnta hai / kyA hama nahIM dekhate... subaha ko jagamagAne vAlA sUraja bhI zAma hote hote calA jAtA hai / ... phUloM kI vaha tAjagI dene vAlI muskAna bhI sAMjha Dhalate Dhalate calI jAtI hai, bikhara jAtI hai / cAhe bAloM kI kAlimA ho yA cehare kI lAlimA ho athavA cAhe vRkSoM kI harItimA ho sabhI ko dera... sabera cale jAnA hotA hai| puNyavAnoM ! Apako aura hamako sabhI ko yahAM se eka na eka dina jAnA hI hai / aura jaba jAnA taya / nizcita hI hai to phira jAne kI taiyArI bhI rakhanA hI par3egI / saMstAraka payannA meM hameM yahI sikhAyA gayA hai ki hama 'saMsAra se kaise vidAI leM ?' grantha meM batAyA hai ki sAdhaka apanI mRtyu ko nikaTa jAnakara apane jIvana vyavahAra ko sameTane kA prayatna kareM / jitanA ho sake utanA paricitoM se parAGamukha hokara antarmukha bane. 'samAdhi-maraNa' svIkArane kI saMkSipta prakriyA kucha aisI ho sakatI haiM . (1) mamatva visarjana - sAdhaka, sthAna, svajana, ziSyagaNa, bahamUlya yA mUlyahIna kisI bhI prakAra kI vastu ke upara jo mamatA / rAga dazA zeSa hai, use pUrI taraha se zUnya/alpa kara deM / (2) bhedavijJAna - deha aura AtmA bhinna hai, deha vinAzI hai, AtmA avinAzI hai isa bhAva ko pUrNataH Atma sAkSAt kareM tAki vicalita hone ke saiMkar3oM nimitta Ae bhI | A jAe to bhI sAdhaka avicala hI banA rahe / (3) kSamApanA - kisI bhI jIva ke prati koI mAmUlI sA aparAdha bhI yadi ho gayA ho to usase aMtaramana se kSamA mAMge aura yadi kisI ne hameM vizvanuM darzana-Agama 206652800 For Personal & Private Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ parezAna kiyA ho, to use bhI kSamA pradAna kare | 'kSamApanA' karane se mahattvapUrNa lAbha yaha hotA hai ki jIvamAtra kI zubhakAmanAeM duAeM hameM milatI hai, phalataH hama jisa sAdhanA ko siddha karane jA rahe haiM usa sAdhanA meM hameM ye kAmanAe~ utsAha/joza pradAna karatI hai| (4) pratyAkhyAna - pratyAkhyAna se tAtparya hai yathAzakti cAroM AhAra kA tyAga / zAyada 'saMthArA' svIkAra karane kI prakriyA kA sabase kaThina | durjaya kArya yahI haiM / binA AhAra kie 'dharmaruci' aura dharmArAdhanA meM sthira rahanA prabala kasauTI hai / lekina jise 'AtmAnaMda dazA' kA hI AsvAda lenA hai vaha to imtihAna kasauTI meM kAmayAba hotA hI hai / (5) dharma zravaNa - sabase antima caraNa meM hai dharmazravaNa | sadaguru ke zrImukha se sune gae dharmazloka/dharmavANI maMtratulya hai / ye maMtra sAdhaka ke bhItara jAkara zraddhA ko dRDha banAne kA Thosa kArya karate haiM | isa prakAra vidhipUrvaka, sadaguru sAnnidhya meM kiyA gayA saMthArA bhagIratha karma nirjarA meM sahAyaka hotA hai | jo samyak | acchI taraha te tAre vaha saMthArA hai / yaha saMthArA sAdhaka ko tIna bhava meM zAzvata-sukhI banAne kI gAraMTI detA hai / JuN AAJANATATANAMANA WWVVAVAVAVAYA 209568988888888888888 vairAgyanuM vaTavRkSa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ garaNa samAdhi (payannA) pichale payannA jI (saMstAraka payannA) kA viSaya thA 'samAdhi maraNa' aura Azcarya kI bAta hai ki isa payannAjI kA viSaya bhI hai 'samAdhi maraNa' / 'hajAra hajAra' dhanyavAda hamAre jJAnI janoM ko / jinhoMne hamAre jIvana kI to cintA kI hI hai para maraNa kI bhI paravAha kI hai | zrI gacchAcAra payannA meM hameM jIne kI kalA sikhAI aura aMtima do payannA meM marane kA aMdAja samajhAyA / apekSA se kahA jA sakatA hai ki jiMdagI ko samajhanA tathA jInA AsAna hai lekina muzkila hai mRtyu ko samajhanA-parakhanA-apanAnA / kyoMki mRtyu kI eka sabase bar3I khAsiyata hai 'Akasmika AkramaNa' (imarajeMsI eTeka) / mauta kahIM bhI kabhI bhI aura kisI ko bhI Akara ke uThA le jAtI hai / isIlie kisI ciMtaka ne mRtyu kA paricaya kucha yUM karavAyA hai | 'na gAtI hai na gunagunAtI hai / mauta jaba bhI AtI hai cupake se calI AtI hai' bar3I khAmoza hai mRtyu | isalie 'vidvadvarya' 1444 graMtha ke praNetA AcArya zrI haribhadrasUrIzvarajI ma. kA pharamAna hai 'nityaM avaloka-nIyo mRtyuH' maraNa kA smaraNa nitya karo / kabhI mata bhUlo ki mRtyu nahIM aaegii| gaananmar mAha-mAha-mAha-mAgama 806966666666 For Personal & Private Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'maraNa samAdhi' meM samAdhi maraNa prApta karane kI prakriyA ati sUkSmatA ke sAtha nirupita kiyA hai / mRtyu saMbaMdhI lagabhaga sabhI viSayoM kA isa graMtha meM samAveza kiyA hai / 667 gAthA ke isa vizAla Agama meM jIvana kI pustaka kA aMtima adhyAya yAni mRtyu ko kaise sajAyA, saMvArA aura nikhArA jAe. isa bAta ko khUba saphAI ke sAtha nimna tathyoM ke AdhAra para prastuta kiyA hai - * bAla maraNa kyoM heya tathA paMDita maraNa kyoM upAdeya ? * ArAdhanA ke bhinna bhinna prakAra / * 5 saMkliSTa bhAvanA kA tyAga / . zalyoddhAra * ArAdhanA-ArAdhaka-anArAdhaka parikarma se AlocanA Adi kA svarupa evaM AlocanA kI 14 prakAra kI vidhiyAM * saMlekhanA kI vidhi / sAnnidhyadAtA sUrirAja ke sadaguNa . kaSAya pramAda Adi abhyaMtara zatruoM kA AtmasamarpaNa * jJAna-darzana-cAritra kI mahimA tathA udyama ke lie preraNA * anazana kA lakSaNa * pAMDavoM Adi ke preraNAspada tathA rasaprada udAharaNa | * abhyudyata maraNa kA svarupa * anitya Adi bhAvanA * mokSa kA sundara svarupa * dhyAna anta meM batAyA gayA hai ki yaha 'maraNa samAdhi payannAjI 'mRtyu vizuddhi, maraNa samAdhi, saMlekhanA zruta, bhakta parijJA, Atura pratyAkhyAna, maraNa vibhakti, maraNa samAdhi aura ArAdhanA prakIrNaka ina ATha zruta meM se racita jinAjJA viruddha athavA AgamakAra pUjyoM ke Azaya viruddha kucha bhI kahA gayA ho, to micchAmi dukkaDaM / marma dharonomAdhAra-mAgama For Personal & Private Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'zrI nizItha sUtra zrI mahAnizItha sUtra zrI jitakalpa sUsa pU. A. zrI hemacandrasAgarasUri have je Agamono paricaya zaru thAya che ane cheda sUtra kahevAya che. enI saMkhyA che che. A sUtro game tevAne ApI zakAtA nathI...eTalA gaMbhIra ane artha sabhara che. 1. nizItha sUtra :jANe maMtrAkSara na hoya... ema bahumAnapUrvaka sAMbhaLavuM... mULa graMtha - 950 gAthA. bhadrabAhu niryukti - 7000 gAthA pramANa. AnA upara kula ra9000 zloka pramANamAM sAhitya Aje paNa upalabdha che. 9muM pratyAkhyAna pravAda pUrva teno A aMza che. emAM jJAnAcArAdi pAMce AcAramAM doSa lAgyA hoya to tenuM prAyazcita kai rIte Ave ? tenuM varNana che. AthI AnuM bIjuM nAma AcAra prakalpa che. prasiddha nAma nizItha sUtra che. AvuM nAma kema che ? nizItha = rAtri, rAtrinA kAlagrahaNalevApUrvaka gurU ma.sA. kAnamAM Ape che. bIjAne na sAMbhaLAya tema. rAtrie saMbhaLAvatuM sUtra che. mATe nizItha nAma che. A bahu gaMbhIra sUtra che. game tene na ApI zakAya. jJAnIe killebaMdhI karI che. ghaNI badhI zarato Condition lakhelI che. bhUlecUke A sUtra moTethI. uMce svare apAya to ghaNA vipno.. saMkaTo thAya che. mATe kAnamAM maMda svare apAya che. jo bhUlecUke UMcA svare AvA sUtro apAya to kevA apAyo | anartho sarje e mATe udAharaNa mAchImAranuM dRSTAMta ApyuM che. eka AcArya bhagavaMta navAvADanA - pAlanapUrvaka... zuddha rIte AcAranuM pAlana thAya tevI jagyA pasaMda karI rAtre saMdhano zaMkhanAda-Agama For Personal & Private Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ rokAyA. eka ziSyane Agama bhaNAvavAnuM haze. AsapAsa koi nathI ema mAnI ziSyane kAnamAM sUtra artha kahyA. temAM samUrchAima paMcendriya mAchalA kema utpanna thAya..? tenI vAto Ave che. bAjumAM mAchImAranuM makAna che. mAchImAra jAgI jAya che. divAle kAna mAMDI badhu sAMbhaLe che. phalANI vanaspati phalANu cUrNa bhegA karI pANImAM nAMkho to aneka mAchalA utpanna thAya. gurU ma. e vizvAsamAM che koI sAMbhaLatuM nathI. bIje divase mAchImAra cUrNa lAvyo. ghaNA mAchalA utpanna karyA. vagara mahenate vagara prayatna ATalI badhI mAchalIo utpanna thai. rojano dhaMdho cAlu thayo. sastA bhAve vece che dhaMdho dhIkato cAle che. lakhapati bane che. pharI A.bha. padhAre che. eja gharamAM utare che. mAchImAra ma.sA. ne oLakhI jAya che. AvA A.bha. nI kRpAthI ATaluM badhuM dhana maLyuM che saMpattimAMthI hIrA.. mANekano thALa bharI kRtajJabhAve bheTazuM dhare che. A.bha. pUche che zuM vAta che ?' mAchImAra kahe che, "ApazrIno to mArA para jabaradasta upakAra che. tame pahelA AvelA. tyAre ziSyanA kAnamAM sUtro sAMbhaLAvatA hatA. e meM sAMbhaLI ApanI kRpAthI meM eTalI badhI mAchalIo meM pedA karI ke hamaNAM gAmamAM saMpattimAna huM chuM. A.bha. jema sAMbhaLe che. tema rUMvADA khaDA thai jAya che. kAMTAnI jema khUMce che. mArAthI eka gaMbhIra bhUla thai gai. eka sUtra meM viparIta rIte (maMda svare nahi) kahyuM. have zuM karavuM ? have A dhaMdho baMdha to kare nahi. baMdha thAya nahi to mArA nimitte keTalA mAchalAno saMhAra thAyakhUba viMcAra karyo. AcArya bhagavaMte na chUTake baLatA hRdaye bIjI vAta karI. AmAM tane zuM maLyuM? mArI pAse to evI vidyA che ke suvarNa puruSa pedA thAya. baMdha oraDAmAM tAre ATalA dravyo... ATalA cUrNo pANImAM nAMkhavAnA eTale suvarNa puruSa taiyAra thai jaze. tAre koi kAma ke dhaMdho karavAnI jarUra na paDe. mAchImAre bIjA divase prayoga karyo. oraDo baMdha karyo. pANI ane cUrNAmAMthI vAdha utpanna thayo. mAchImArane khatama karyo. aMtarmuhUte vAdha vilIna thai gayo. jo dhaMdho na choDe to potAnA dIkarAne dhaMdho zIkhave to keTalA badhA paMcendriyanI hiMsAnI paraMparA thAya mATe A upAya karyo. A chedasUtra kahevAya che. A bhaNAvavA mATe yogyatA pAtratA jovAmAM Ave che. sUtra lenAra karatAM denArane mahAdoSa thAya che. AvA sUtro paripakvatA vagara na apAya. utsarga mArga=cAlu mArga-mULa mArga tene TakAvavA mATe apavAda mArganuM sevana karavuM paDe. apavAda mArganA prasaMga vakhate apavAda mArganuM sevana na kare to paNa virAdhaka che. ame caturvidha saMgha vacce pratijJA karIe chIe ke sUkSma ke bAdara, trasa ke ama maulikatAno mahAnAda-Agama For Personal & Private Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAvara koi paNa jIvanI hiMsA nahi karIe. paNa have evo prasaMga Ave ke nadI utaravI ja paDe to zuM karavuM ? jayaNApUrvaka nadI utare. 9 pAye gate vivyA , pAye thane vidhvI A pATha dvArA nadI utaravI paDe. utsargamArganI surakSA khAtara apavAdamArganuM sevana karavuM paDe.. te varNana AmAM karyuM che. - traNa prakAranA AtmA che 1) pariNata haLuM karma, laghu karmI, izArAmAM samajI jAya. tene ja A zAstra ApI zakAya. 2. atipariNata- game tevA saMjogomAM paNa apavAda mArganuM sevana na ja kare. A jIvane zAstra ApI zakAya nahi. tathA 3) apariNata- ne paNa zAstra ApI zakAya nahi. mAtra gAMbhIryaguNavALAne ja zAstra ApI zakAya. vaLI AmAM cakravartInA zItagRhanuM varNana che. cakravartI pAse evA oraDA makAna che ke jemAM vaizAkha mahinAnI garamImAM tApa na lAge. ziyALAmAM temAM garamATo rahe. comAsAnA bhejavALA vAtAvaraNanI paNa asara na rahe. zItagRhamAM koi bhejanI zArirIka takalIpha na thAya. ghoDAne kAMTo vAge to tene kevI rIte kADhavo? tenI jANakArI vidyA batAvI che. ghoDAne kAMTo vAge to amuka prakAranI mATI lagADAya badhe mATI sukAi jAya paNa kAMTAnI jagyAe na sUkAya ethI kAMTAnI jagyAno khyAla Ave, kAMTA sahelAithI kADhI zakAya. e rIte ziSyanA kharekharA zalyane dUra karavA zuM karavuM ? e jaNAvavA ghoDAnuM A dRSTAMta jaNAve che. saMvatsarI kyAre karavI ? pahelA pAMcamanI saMvatsarI hatI. kAlikAcArya thavAnA.. cothanI saMvatsarI karavAnA.. vaLI saMvatsarI keTalAmAM divase karavI ? A badhI vAto AmAM che. traNa prakAranA gItArtha (WvIra) batAvyA che. 1. paryAya sthavara :- 20 varSano dIkSAparyAya jeno hoya te. 2. vaya sthavara :- bhale dIkSA moDI lIdhI hoya paNa jenI umara 70 varSanI che. jenI pAse anubhavano nicoDa che. 3. jJAna sthavara :- 1) jaghanya 2) madhyama 3) utkRSTa 1) jaghanya :- ThANAMga ane samavAyAMga sUtra jeNe arthasAthe prApta karyuM che te. kIDI kIka muvihaMsanuM mAnasara-Ama For Personal & Private Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2) madhyama :- nIzIthasUtra gurU ma, nA caraNomAM yogodavahanapUrvaka prApta karyuM che. 3) utkRSTa :- te te kAlanuM samasta zrutajJAna jeNe prApta karyuM che. prAyazcita koNa ApI zake ? te batAvyuM che. AlocanA ane prAyazcita baMnemAM zuM pharaka che ? potAnA dvArA je doSanuM sevana thayuM hoya tene barAbara cAre bAjuthI joi guru ma. pAse pragaTa kare te AlocanA. tenA badale guru ma. tapa kAyotsarga svAdhyAya Adi Ape te prAyazcita. | game te prAyazcita na ApI zake. juvAna sAdhu pAse cothA vratanuM prAyazcita na lai zakAya. tamArA pApanI abhivyakti sAmenI vyakti paripakva na hoya to tenA cAritra mohanIyanA udayanuM kAraNa banI jAya. tamAruM pApa vAMcatA tene vAsanA pedA thAya. koi vyaktithI pApa thai gayuM che. zarama lajjAthI kahI zakatI nathI. gItArthane khabara paDI jAya ke ANe pApa karyuM che paNa ekarAra karatA zarama Ave che. to gItArtha tenI pAse samajAvI pApa pragaTa karAve che. pApa thai gayA bAda jeTalI moDI AloyaNa..moDu prAyazcita karIe to pApano guNAkAra thato jAya.. jeTaluM vaheluM prAyazcita laie teTalo pApano bhAgAkAra thato jAya. mATe pApanuM Alocana tatkALa gurU ma. pAse vyakta karavuM joie... tenI hitazikSA A graMthamAM che. - pApa karavuM e duSkara nathI. anAdikALathI Akhu jagata nimittathI bhareluM che. mATe pApa thavuM duSkara nathI. samyagU vidhipUrvaka pragaTa karavuM te ja duSkara che. prabhu vIranI parSadAmAM A ekarAranI vAta prAyazcitanuM varNana sAMbhaLI eka bAI ubhI thai. raDatI raDatI kAkalUdIbharI vinaMtI kare che. meM bhayaMkara pApo karyo che. mArA mAthAmAM jeTalA vALo che. teTalA pati meM karyA che. tenuM prAyazcita Apo. 12 parSadAnI vacce uMcA kuLanI vyakti paramAtmA pAse prAyazcita mAMge che. paramAtmA kahe che te je jAherAta karI.... pApano ekarAra karyo te ja prAyazcita che. mAtra mi. . kahI de. pApa keTaluM moTuM..? ane prAyazcita keTaluM nAnuM...? tyAM bhAgAkAra koNe karyA ? niMdA.... gaI.. ekarAre... AvI ghaNI ghaNI vAtonuM varNana nizItha sUtramAM che. mahAnizItha sUtra - mahA= madhya. A sUtra madhyarAtrie ja satyano Aditya-Agama che For Personal & Private Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziSyane ApI zakAya. tenuM nAma mahAnizItha che. dareka AgamanA joga karavAnA che. temAM sauthI kaThina joga mahAnizIthanA che. tenI sAdhanA kaThina che. tapazcaryA kaThina che. ane kAyakleza paNa kaThina che. upadhAna tapanI ArAdhanA paNa mahAnizIthavALA ja karAvI zake. sUtranuM uccAraNa.. vidhi mahAnizIthavALA ja karAvI zake... A sUtranI keTalI garimA ane gaurava haze ke jyAre A sUtrano viccheda thaze tyAre coda rAjalokamAM aMdhAruM thaze. tIrthakaranA cAra kalyANaka vakhate cauda rAjalokamAM ajavALuM thAya che. paNa nirvANa kalyANaka vakhate baporano samaya hoya to paNa kSaNa bhara aMdhAruM thAya che. tema pAMcamo Aro pUrNa thaze tyAre bhAre aMdhAruM thaze. kalkirAjA thaze. sAdhune gocarI ane TekSa bharavo paDaze tyAre A sUtrano viracheda thaze. 48 kalAka AkAzamAM vAdaLA na hoya to paNa sUryanA darzana na thAya... AnAthI kalpanA karo ke A mahAnizItha keTaluM gauravavaMtu haze ? AnA ATha adhyayano che. 1. zalyoraNa adhyayana :- AlocanA, niMdA, gaha kone kahevAya..? kevI rIte dUra karavI..? jyAre gurU ma. prazAMta hoya, upazAMta hoya, ApaNA tarapha lakSya hoya, ApaNI vAta sAMbhaLavA taiyAra hoya, tyAre AlocanA vyakta karavI. 2. karmavipAka vyAkaraNa :- bhASAne spaSTa vyAkaraNa dvArA karAya che. AmAM karma vipAkonuM varNana che. karma kevI rIte dUra thAya tenuM spaSTIkaraNa che. 3. kuzIla adhyayana :- suzIlanA saMsargathI ApaNA AtmAnI urdhvagati thAya che. ane kuzIlanA saMsargathI ApaNA AtmAnI adhogati thAya che. ApaNe saMparka kono karavo ? tenuM varNana AmAM che. namaskAra mahAmaMtranuM paNa varNana AmAM Ave che. navakAra e sAmAnya nAma che. namaskAra mahAmaMtra A saiddhAMtika nAma che. zrI paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha sacUlika" A Agamika nAma che. navakAra e mAtra zrutaskaMgha nathI. paNa mahAzrutaskaMgha che. navakAra mATe upadhAna karavAnuM, keTalA divasano ? kayo tapa karavAno..? AnuM varNana AmAM che. zrAvaka mATe dravyastava ane bhAvastava A baMne prakAranI pUjA che. je bhAvane pedA kare te dravya kahevAya. jemAM dravyanI jarUra nathI. mAtra paramAtmAnI bhakti che. te bhAva kahevAya. zrAvakane baMneno adhikAra che. sAdhu mATe mAtra bhAvano adhikAra che. sAdhu vicAra kare ke huM aSTaprakArI pUjA karuM ? to nA pADI che. zrAvaka potAnI saMpatti DIjha kharcA merUparvata jeTaluM daherAsara banAve tenA dvArA je puNya prApta kare tenA jo eka ja sahajatAnuM jharaNuM-Agama For Personal & Private Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatA odho levAthI vadhAre puNya pedA thAya..! siddha bhagavaMto kevA sukhamAM mahAle che tenuM varNana che. 4) navanIta sAra :- "gacchAcAra pannA" A adhyayanano ja eka bhAga che. pAMcamA ArAnA cheDe je ghaTanA che. te jaNAveluM che. pAMcamA ArAnA cheDe saMgha rahevAno temAM keTalA kyAM zrAvaka ? kyAM zrAvikA..? tenuM varNana che. 2004 yugapradhAna thavAnA che. 2000 yugapradhAna lAyopathamika samyakatvanA dhaNI thaze. kSAyopathamika samyak eTale jemAM up down thavAya. cAra yugapradhAna kSAyika samyakatvanA dhaNI thaze. A samyakatva AveluM jAya nahi. dazavaikAlika sUtra keTaluM mahattvapUrNa che. tenuM varNana AmAM che. pAMcamA ArAnA cheDA sudhI A sUtra raheze. - AjathI 23 covIzI pahelA 24mA tIrthaMkaranA vakhatamAM 499 ziSyo. potAnI manapasaMda rIte svachaMdapaNe vartatA hatA. AthI temaNe gurune choDI dIdhA. aMdaro aMdara jhaghaDI durgatimAM gayA. AnuM paNa varNana che. dvAdazAMgInuM varNana paNa che. aMgAramardaka AcAryanuM varNana che. anaMta covIzI pahelA thayelA kamalaprabhAcArya utsutra prarUpaNA karavA dvArA, jarA sarakhI bhUlathI, bAMdhelA tIrthakara nAmakarmanA daliyA vikherI anaMtasaMsAra temaNe vadhAryo. tIrthakara nAmakarmanA bhegA karelA daliyAnA nAza karyo. 700 varSanuM temanuM AyuSya hatuM. vyaMtara.. vAsudevanI patnI aneka tiryaMcanA bhavo... anaMto saMsAra bhamI mahAvidehamAM jai mokSe jaze. AlocanAnA cAra prakAra AmAM batAvavAmAM AvyA che. lakSmaNA, rUkamaNi, aSADhAcArya, naMdiSeNa (dararojane 10ne pratibodha karatA).. vigerenuM varNana AmAM che. sAdhu sAdhvInI niMdA jugupsA karo to bhayaMkara pApa baMdhAya che. ukALeluM pANI vAparyuM mATe mane koDha thayo. mATe bhagavAne ukALeluM pANI pIvAnuM kahyuM te barAbara nathI.' AvuM kahevAthI. AvuM vicAravAthI anaMtA bhavo sAdhvInA vadhyA. du:kha trAso sahana karyA. mATe sAdhu jeTalA AcAramAM custa teTaluM vadhAre mastaka namAvo. paNa jugupsA kyAreya paNa karavI nahi. pote je rIte pApa karyuM hoya te rIte ja rajU karavAnuM emAM lakSmaNA sAdhvInuM udAharaNa che. be cUlikA che. temAM pahelI cUlIkAmAM prAyazcita levAthI zuM lAbha za thAya ? te jaNAvyuM che. - sUkSmatAno sUraja-Agama For Personal & Private Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjImAM - goviMda brAhmaNa...suSeNanuM varNana che. sthAnakavAsI mahAnizIthane nathI mAnatA. emAM paramAtmAnI pUjAnuM vistArathI varNana che. pahelI jaLapUjA ja kema ? tenuM vistArathI varNana che. parvatithie vizeSa vizeSa ArAdhanA karavI joie vigere vAto AmAM che. jitakalpa sUtra : pAMca prakAranA vyavahArathI ApaNuM zAsana cAle che. 1) Agama 2) zrata 3) AjJA 4) dhAraNA 5) jItavyavahAra. 1) 14 pUrvI, 10 pUrvI, 9 pUrvI, kevalI. temano vyavahAra te AgamavyavahAra. temano kalpa..maryAdA judI.. 2) zrata vyavahAra - aMga ke tenA sivAyano vyavahAra jenA dvArA cAle che. 3) prAyazcita levuM hoya ApavuM hoya...emAM saMketo karelA hoya che. A saMketo ne samajI tenA dvArA mahApuruSo cAle.. te AjJA vyavahAra. 4) potAne je saMketo maLyA che. je prAyazcita maLyA che te dhArI rAkhavA te dhAraNA vyavahAra. 5) tat tat kAlIna samagra gItArtha AcAryoe je vyavasthA nirdiSTa karI tenAthI viparIta jovA maLe to paNa AcArya bhagavaMtano nirNaya ja svIkAra karavo... gItArtho virodha vagara nakkI kare te Agama karatAM paNa mahAna che. bRhatkalpabhASa, paMcakalyabhASya, piMDaniyukti, vyavahAra kalpabhASya tenI gAthAo paNa AmAM che. zrAddhajitakalpa - zrAvake kevI rIte vartavuM ? tenuM varNana che. yatijatakalpa - sAdhue kevI rIte vartavuM ? tenuM varNana che. AcAryanI ATha prakAranI saMpadAnuM varNana temAM che. AcArya rAjA tulya che... tenuM varNana che. vidyA ane maMtra bemAM zuM pharaka ? vidyA upara adhiSThAyaka devInuM varcasva. maMtra upara adhiSThAyaka devanuM varcasva hoya che. prAyazcitanA 10 prakAranuM varNana che. kula 105 gAthA che. pArAMcit prAyazcita bhadrabAhusvAmI sudhI hatuM evo ullekha maLe che. siddhasena sUrie ra606 gAthAmAM varNana karyuM che. vicArono vikAsa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bRhat kelpa sUtra , zrI dazAzrutaskaMdha sUtra pU. munizrI dhuraMdharavijayajI ma. Aje Aso suda 14 vAcanA zreNIno cheDo najIkamAM che. khUba suMdara rIte pravAha cAlyo. pANImAM mIna pyAsI... pANImAM rahenArI mAchalI e kyAreya paNa tarasI hoi zake ? hAya hoya to ene tarasa lAge te vakhate moTuM na khole ane baMdha ja rAkhe to ? pANImAM rahevA chatAM tarasI rahe... ApaNe kevA ? : thoDo samaya che. sAvadha thai bIjA pravRtti gauNa karI A Agama vAcanA suNIe. anaMta upakArI paramAtmAe sarvanA hita mATe zAsana sthApyuM. potAnuM hita to trIjA bhavamAM ja siddha thai gayuM hatuM. paNa temane thayuM ke je mane maLyuM che te parama upAdeya che. mane maLyuM te keTaluM adabhUta che ! keTaluM saraLa che ! mAtra ajJAnanA kAraNe jIvo pAmatA nathI. mATe sarala mokSamArga jJAnamArga batAvuM che jethI saraLa rIte sarva duHkhamAMthI chUTakAro pAme - mukti pAme. A tamannAthI tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM. tIrthakaranA nAmakarmanA vipAkodaye ApaNA mATe sarjAyeluM A tIrtha che. cAhe bhagavAna RSabhadeva hoya.. cAhe bhagavAna mahAvIra hoya. ApaNe paramasukhane prApta karI zakIe te mATe ja paramAtmA bolyA che. mRtadharo gaNadhara bhagavaMtoe sUtra bhASya cUrNi niryukti TIkA vigeremAM samayAnusAra gUMthI lIdhuM che. te ja mArga ApaNA pI. sudhI Avyo che. vicAromAM viveka-Agama For Personal & Private Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa dvAdazAMgI, AcArAMgathI lokabiMdusAramAM 1ra aMga sudhIno mArga banAvelo che. AcArAMgamAM utsarga mArganuM nirUpaNa che. paNa utsarga mArge cAlavAnuM badhAnuM sAmarthya hotuM nathI. AcArAMga parathI cheda sUtranI uddhAraNa karI che. bRhat kalpa - pa.pU. bhagavAna bhadrabAhuvAmInI racanA che. jeTaluM kevaLajJAnI jANe teTaluM ja 14 pUrvadhara jANe... paDato kALa.. viSama paristhiti kALa vadhune vadhu bagaDato javAno.. saMghayaNa buddhi dhRti ghaTatI javAnI chatAM badhA prabhunuM zAsana pAmI zake. sAdhI zake tevo mArga chedasUtramAM batAvyo. cheda nAma kema ApyuM ? cheda eTale prAyazcita daMDa sajA sUtra. kai sthitimAM kai rIte varte to gunegAra thAya ane kai rIte na varte to gunegAra na thAya ? A vAta batAvI che. DokTarathI oparezanamAM dardI marI jAya to kesa na thAya. paNa ramatA ramatA zastra vAge ane marI jAya to kesa thAya. A zastranuM vAgavuM e Akasmika che ke jANI joine ? A badhI vicAraNA thayA pachI daMDa thAya. thayelI bhUlanA kAraNe munino paryAya kApavAmAM Ave, traNa cAra mahinA ochA karavAmAM Ave, sInIyorITI ochI karAya, A AkhI vidhi jemAM che te chedasUtra kahevAya. AmAM eTalI badhI gaMbhIra vAto che ke aparipakva sAdhu sAdhvI sAme mUkI na zakAya. nAnI uMmaranA sAdhu sAdhvI hoya.. bALadikSita hoya teone jyAM sudhI bagalamAM vALa... dADhI.. mUcha na uge tyAM sudhI A graMtha na bhaNAvAya. eka zeThane tyAM sAdhu ma. gocarI vahoravA gayA. tyAM chikAmAM kaMdamULa joyuM. sAdhu mahArAje kahyuM, zeTha, tamArA gharamAM A zobhe nahi, savAra sAMja sAdhu sAdhvInA pagalA thAya. mATe A sAthe ja nahi. zeTha kahe, "hAjI, have ApanI najaramAM kyAreya A vastu nahi Ave. sAdhu bhagavaMta vicAre che ke zeTha saraLa che. tarata ja svIkArI lIdhuM. be cAra divasa pachI sAdhu bhagavaMta padhAryA. zIkA tarapha najara rAkhI. to khAlIkhama hatuM. ame paNa polIsa to kharA ne ? eTalAmAM nAno pappa doDato Avyo, ane kahe ke, tamArA gayA pachI pappA mammIne vasyAM ke A cIja ahIM rAkhI ja kema ? have pelA aMdaranA bhaMDAramAM rAkhI do !" vinAzano vinAza-Agama For Personal & Private Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAcA ghaDAmAM pANI na Take. tema aparipakavamAM, bALakamAM rahasya na Take.. pU.sAgarajI ma.sA. AgamanA zratadhara, AgamanI badhI paMkti badhuM ja kaMThastha. pU. premasUri ma. kahe chokarA dhyAna rAkhajo... jeTaluM sAruM karazo teno yaza maLaze to jeTaluM khoTuM karazo teTaluM bhArarUpa paNa thaze. pU.A. ma.sA. jo aticAra nathI lagADayo. paNa tame badhA zikhyo aticAra lagADo teno chaThTho chaThTho bhAga mane lAge to mAruM zuM thaze ? je kAMi ziSya kharAba kare teno chaThTho bhAga gurUne Ave. dIkSA ApanAra dikSA ApIne chUTI zakatA nathI. zubha mArga batAvavo paDe. bRhatakalpamAM AcArya upAdhyAya gaNInI pravartinI vigere AcAra mArgathI | mAhitIthI jo AcAramArga samyagU na batAve ane durgatimAM jAya to tenuM prAyazcita gurUne Ave A lakhela che. tamane mArga batADanAra sakSama pAse jajo. vRSabha rathane kheMce tema tamAro bhAra upADI amAre mokSamAM lai javAnA che. 35000 zloka pramANa TIkA, teTalI cUrNi, teTaluM bhASya che AnI vAto kevI rIte karAya.. ? kevI viSama paristhiti hatI 100 varSa pehalA ! 1856mAM duSkALa jemAM 1 lAkha amadAvAdamAM... 1ra lAkha baMgALamAM maryA... e kALamAM keTalI viSama paristhiti ! roDa na hatA.. samAcAra pahoMcADavAnA sAdhano na hatA.... rastAmAM na to koi mANaso maLe. na to koI rasto batAvanAra hoya. munionA paNa AvA kaparA vikAro. koi rastA batAvanAra na hoya to kyAMnA kyAM pahoMcI jAya ! pahelA to be deza vacce sImA hoya.. ghora jaMgala hatA... kAraNa ke rastA thAya to jaldI AkramaNa thAya. jyAM rela jAya tyAM aMgreja jAya. jeTalI sagavaDa vadhaze. duzmananA AvavAnA dvArA khullA kare.. jeTalI sagavaDa vadhAre teTalI bhayaMkara yAtanA bhogavavAnI che. lAkho pazuM tene nibhAvavA paNa jaMgala joie. iMdhana mATe paNa ghora jaMgalo joie. surakSA mATe paNa ghora jaMgalo joie. AvA jaMgalomAMthI pasAra thavAnuM hoya tyAre A. bha. kai rIte jAya ? AcArya ma.sA. sArthavAhane pUchI Ave. "amAre AvavuM che. tame amane sAcavI zakazo ? " to have sArthavAha sAthe kai rIte vAta karavI ? badhuM ja A sUtramAM zIkhavyuM che. vaLI AcArya bhagavaMta sArthavAhane kahe ke bhayaMkara jaMgala hoya, amArI sAthe vRddha sAdhu hoya, nAnA bALaka sAdhu hoya, thAkI jAya, pariNAmathI bhraSTa na thAya to aTavI pAra karAvavAmAM tamAruM gADuM maLaze ? virodhano virodha-Agama For Personal & Private Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre sArthavAha kahe,"tamane pUrepUrA pAra karAvIzuM." evI khAtarI maLe pachI sAthe jAya. sAdhu gADAmAM bese ja nahi. paNa apavAda mArge tevI koi paristhiti sarjAya to bese... sAdhu ughADA page ja cAle paNa te kALamAM rAjakumAra rAjakumArI rANIo zreSThiputro... zreSThIputrI atyaMta sukumAra zarIravALA dIkSA letA. temane prabhunA zAsana para durbhAva na thAya tethI pagamAM bAMdhavAnA acitta cAmaDA upadhimAM letA. gItArtha eka hoya tenI nizrAmAM hajAro vicarI zake. agItArthanuM ToLuM nakAmuM. vaidya bhaNelo- hoziyAra hoya dekhADavo paNa hoya paNa prekTIla na jANato hoya to.. davA na karAvAya. tema agItArthanI nizrAmAM sAdhu sAdhvIthI rahevAya ja nahi. gItArtha hoya te graMthamAM batAvela apavAdonuM sevana karI zake. Akhu zAsana AgamonA AdhAre, zrutanA AdhAre ja cAle. mRtadhara puruSa na hoya to Agama na cAlI zake. pahelA pustako na hatA. gurU bole ziSya sAMbhaLe ane pAku kare. kAlika sUtro te tenA samaye ja bhaNAya. uttarAdhyayana chedasUtro badhA kAlikasUtro chellAM ane pahelA praharamAM ja bhaNI zakAya. pahelA ghaDiyALa to hatA ja nahi. eTale sAdhu nakSatra tArAnI ghaDIne jANatA hoya.. eka muni kALane pakaDe. bIjo muni morapIMchInuM daMDAsana pherave. pUMje tenAthI sApa vIMchI badhA bhAgI jAya. AvA mora pIMchAmAM guNa che. tamArA hisAba vinAnA vyApAra cAle. A zruta TakAvavuM e amAro paramadharma che. tenA mATe badhA apavAdonuM sevana karI zakAya. have kRtadhara che. bhayaMkara aTavImAM phasAi gayA.ghora aTavImAM koi vastu na maLe. mANasa na maLe. AjubAju koi che nahi. to emanuM jIvana kevI rIte TakAve ? bRhatkalpanuM prathama sUtra che ke muni koipaNa jADa upara phala-phUla toDI kApI khAya dhAra-bAmama joDI javI hatI sarakAraka For Personal & Private Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAke nahi. A sUtra paheluM kema mUkyuM ? to pahelAnA kALamAM sAdhu saMnyAsI pAse koi vyakti khAlI hAthe na jAya. dezanAmAM 363 pAMkhaDIo hatA ghaNA phirakAo hatA. dareka jaNa sAdhu pAse khAlI hAthe na Ave. phala phUla laine Ave. temanA caraNomAM mUke. A satkArano prakAra che jaina munine jANanArA ochA hatA. bhAratIya rivAja pramANe devatA, atithi, saMnyAsI pAse jAya temanA caraNomAM puSpAdikanuM arpaNa kare. mATe sAdhuthI te khavAya ja nahi. levAya ja nahi. have e kai paristhitimAM kayA saMjogomAM khape ? A badhu kramasara A graMthamAM lakheluM che. vagaDAmAM zratadhura che. tenA prANajAya ema hoya to, zrata paNa cAlyuM jAya. to tenA mATe keTalAka apavAdanA vidhAno karyA che. ghora jaMgalamAM vihAra mAtra sAdhuo ja che. acAnaka nadI kinAre cAlatA AgaLa sAdhvIno saMghATTaka che. sAdhvI pANImAM paDI che. bIjI sAdhvIo tene kADhI zake tema nathI. sAdhvI DUbIne khatama thAya ema che to zuM tene DUbIne maravA devI ? gItArtha muni jo te sAdhvInA bApA muni saMghADAmAM hoya to tene kADhavA kahe.. ema na hoya to pote kADhe. pahelA utsarga Ama na ja karAya pachI apavAda A paristhitimAM Ama karAya. vigere vigere vidhAno kare. (1) koi bodhithI bhraSTa na thAya. (2) zrutano nAza na thAya. e be mukhya vAta che. te mATe badhA apavAdonuM sevana karavAnuM. zreNike ekavAra sAdhune aMdara pUrI aMdara vezyA mokalI. ane bahArathI bAraNuM baMdha karyuM... vezyAnA nakharA viSe to kahevAnuM ja zuM ? have zuM ? mahArAja bagaDyA vinAnA bahAra nIkaLyA evuM to koi mAne ja nahi. ekalamallapratimAdhArI hoya to paNa rajakaraNa pAtrA ane jhoLI ATaluM to jinakalpI sAdhune paNa hoya ja. have zreNika tApasIno bhakta hato jaina sAdhunI avahelanA thAya te mATe teNe AvuM SaDayaMtra racyuM. have sAdhue te vakhate dIvAmAM upakaraNo bALI nAMkhI. AkhA zarIra para rAkha copaDI dIdhI. savAre zreNike bAraNuM kholyuM to aMdarathI "bha..ma...bha..ma" bolatA bAvAjI nIkaLyA. A pramANe lokonI vacce jaina sAdhunI ijjata bacI. ane tApasonI avahelanA thai. zAsananI apabhrAjanA thAya. tyAre tene rokavA mATe chellAmAM chello upAya paNa sAdhu ajamAvI zake. ukyArano upahAra-Agama For Personal & Private Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ - sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikA AvA hoya ? AvuM jo ApaNA vartanathI koi mAne to doSa lAge. prabhunuM zAsana calAvavA.. bodhine TakAvavA munie keTaluM udAra thavAnuM? eka samudAyanA muni eka ThekANe che. bIjA samudAyanA muni bIje ThekANe che. have saMvibhAgI muni Ave to kai rIte vartavuM ? asaMvibhAga muni sAthe kai rIte vartavuM? (gocarI pANIno tenA mATenuM moTuM cepTara che. vyavahAra cAluM hoya te saMvibhAgI kahevAya. gocarI pANIno vyavahAra cAluM na hoya te asaMvibhAgI kahevAya) maitrI ane karUNA upara AkhuM zAsana che. muni munine joine khuza khuza thAya. jo muni munine joine khuza na thAya to bIjA kone joine khuza thAya ? bhaktone joine khuza thAya teno mokSamArga tUTI jAya. bhAMge te bhakta. muni munine joine khuzI na thAya to samakIta rahe nahi. samakIta vinA saMyama na rahe. sAdhune joine atiprasanna thAya. "mathae vaMdAmi' kahe. A rAjIpAnI nizAnI che. padhAro kahe.. AvakAra Ape. asaMvibhAgI sAdhu hoya to paNa jyAM sudhI emanI gocarI pANI na pate tyAM sudhI potAnI gocarI pANI na vApare. asaMvibhAgI pAsethI paNa levAnI nA pADI che. devAnI nA nathI pADI. "lo... A pANI lo.. A gocarI" je maLyuM che te vaheMcIne khAvAnuM. bAMTake khAnA vaikuM ThameM jAnA vaheMcIne khAvuM ke jethI mokSamAM javAya. bAla (temano agni teja hoya), glAna hoya. asahiSNu hoya temanA mATe sidhdhAMta judA hoya. temanI vAta judI hoya. janaralI sazakta munio pahelA AvelA mahemAnonI bhakti kare." tamArI gocarI laI AvIe ?" lAvIne ApavAmAM mithyAtva lAgatuM ja nathI. prabhuno veza che. ne ! tamArA gharamAM mahemAna na saMbhALo to ijjata vadhe ke ghaTe ? pahelA sAdhu gAmamAM rahe to jaMgalamAM gocarI jAya. sAdhu jaMgalamAM rahe to gAmamAM gocarI jAya. game tyAre vihAra karIne bIjA mahemAna sAdhu bhagavaMto Ave tyAre temanA mATe AjubAjunA gharo khAlI ja rAkhe. bhaktonA gharo khullAM ja rAkhe.. mahemAna sAdhune sArA sArA ghare lai jAya. pote lukhA roTalA.. chAza vApare. AmAM jo ekavAra cuke to paheluM prAyazcita. bIjI vAra cuke to bIju prAyazcita. trIjIvAra cuke to trIju zravaNanuM upavana-Agama For Personal & Private Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAyazcita... AThamI vAra cUke to pArAMcita prAyazcita Ave. zAsanamAMthI bahAra kADhe. mahemAna sAdhu Ave tyAre ATalI badhI javAbadArI muni upara che. duniyA nathI jANatI ke A sAdhumAM ocho AcAra che ke A sAdhumAM vadhAre AcAra che ? te to mAtra eTaluM ja mAne che ke eka sAdhu bIjA sAdhune cAhato nathI. AthI ja arasaparasa maLavAthI keTalo harSa thavo joie. anAdikALathI kuTuMbanA dAyarA bAMdhIne bhaTakAyA. dAyarA toDIe to mokSa thAya. AcAramAM maryAdA pALavAnI. paNa premamAM maryAdA nathI pALavAnI. AvakAra satkAramAM maryAdA nathI pALavAnI. itara munine joine eTalA badhA rAjI.. rAjI... rAjI.. thai javAnuM ke pelAne ema thAya.. jonArane ema thAya ke na koi bhAino saMbaMdha.. na koi bahenano saMbaMdha... koi kerAlA to koi baMgalA dezanA.. cArebAjunA sAdhu bhagavaMto a..hA...hA..hA.. chatAM keTalo prema ! balihArI jAuM A zAsana upara ! pahelA to bALa sAdhu hoya vRdhdha sAdhu tene uMcake mAthe vahAlathI hAtha pherave joine gaLagaLA thai jaie... moTA gacchAdhipati hoya to paNa navA sAdhu Ave tyAre sAta ATha DagalA levA javuM ja joIe. jaDatI le te zrAvaka na kahevAya. polIsa kahevAya. tame zrAvako tarata ja pUcho keTalA ThANA ? kyAM samudAyanA ? saMyama jIvanamAM eka bIjAnI sahAyathI nabaLA paNa sabaLA banI javAya. sAdhu sAdhvI zrAvaka ane zrAvikA.... eka bIjAnI sahAyathI ja saMyama paLAya. darzanAcAranA ATha aticAramAM pahelA cAra nissakia. aticAra e paga che.. ane pachInA cAra "uvavha.." e mAthu peTa che. paga kapAya to jIvI zakIe. paNa mAthuM peTa kapAya to jIvI na zakAya. eka sAdhvIne jIbhathI taNakhaluM kADhavAnuM sAmarthya che. taNakhaluM krame karIne nIkaLI na zake. to sAdhvI kADhI zake. jyAM prema nathI. tyAM zAsana nathI bhAga che. tyAM bhAgya nathI. bhAgya tyAM ja che. jyAM bhAgalA nathI. miyAjIne pUchyuM, kema cho ? miyAjI kahe terA cale to mArI de ! tame rAjI kyAre ? samagra saMghamAM saMpa. vAtsalya ane prema hoya. vibhAga e to vyavasthA che. - paNa tethI tUTI na paDo. jema gharamAM oraDA, dezamAM rAjya, nagara, gAma, dhyeyanI dharA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ phaLIyA karavA paDe. ema samAcArI mATe samudAya judA pADavA pADe. vItarAganuM zAsana premanA pAyA para ja che. bodhinuM bIja paNa premanA pAyA para ja che. cha e chedasUtrano sAra - abodhi thAya tevuM karAya ja nahi. chellAmAM chellA apavAdanuM sevana karIne paNa munipaNuM TakAvavuM. kAlikAcArya sAdhu veza gopavI... varSo sudhI rahyA. yuddha karyuM rAjAne khatama karyo. pAchA A. bhagavaMtano saMghamAM praveza thayo. eka sAdhvInA zIlanA nimitte, bhAvimAM samagra sAdhvInA zIlanI rakSA mATe, bhaviSyamAM rAjAo sAdhvInA rUpa joine apaharaNa karavAnI hiMmata na karI zake, te mATe kAlikAcArye veza mUkyo. chatAM na to pada gayu na to sAdhupaNuM gayuM. koinI paNa zakti eLe na javI joie. koinI game tevI bhUla thAya chatAM pharIthI temane sthira karavA sUtro che guNonI rakSA mATe, guNone vadhAravA mATe A sUtro che. 1) Agama vyavahAra - 9 pUrvadhara sudhI. 2) zrata vyavahAra 3) AjJA vyavahAra. 4) dhAraNA vyavahAra - zrata lakhAtuM na hatuM jeTalI dhAraNA te rIte vyavahAra karavAno. 5) jItavyavahAra - amArI paraMparA zuM che ? te jovAnuM ? gItArthoe svIkArelo vyavahAra te pramANe vartavAnuM. dazAzrutaskaMdha sUtra : 20 asamAdhinA sthAno, ra1 sabala sthAno, 33 AzAtanA deva devInI AzAtanA - A badhI vAto che. gaNi koNa thai zako ? mATe koNa AvI zake ? paryuSaNa kevI rIte karavA ? mohanIyanA keTalA sthAno ? A badhAnuM varNana che. zratagharano nAza na thAya. bodhino nAza na thAya. te rIte bAla glAna Adine sAcavavA jaMgalamAM tenA nirvAha kevI rIte karavo ? AvI badhI paristhitimAM apariNata munine khabara na paDe. te rIte apavAdamArganuM sevana karavAnuM batAvyuM che. pahelA to je Ave tene mUMDI nAMkhe.. kapaDA paherAvI de.. pANI nAMkhe Take to pAko ghaDo samajI rAkhe. pANI na Take to kAco ghaDo samajI paraThave. kula-gaNa saMgha - A traNa korTa che. - Ama aneka prakAranI vAto A graMthomAM batAvI che. dhyAnano dhvaja-Agama For Personal & Private Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ & zrI Avazyaka sUtra zrI dazavaikAlika sUtra paramakRpALu, Asatre upakArI, carama tIrthapati, bhagavAna mahAvIra svAmine vai. su. 10 vA divase sAyaMkALe RRjuvAlikA nadInA kinAre. godohikA Asane zukladhyAnanA be pAyAmAMthI pasAra thai dhyAnAntarikAmAM sthita hatA tyAre kevaLajJAna kevaLadarzananI prApti thai. pU. muni zrI bhAgyezavijayajI prabhunI sADAbAra varSanI sAdhanAnI siddhi prApta thai. te sAthe ja prabhu audayikabhAva ane kSAyikabhAvanI Toca para birAjita thayA. tIrthaMka2 karmano udaya e audayikabhAvanI Toca che. tIrthaMkara nAma karmathI ekasTrIma koi puNyaprakRti nathI. ne kevaLajJAna e kSAyikabhAvanI Toca che.. bhautikatAnI Toca tIrthaMkaranAma che to AdhyAtmikatAnI Toca kevaLajJAna che. banneno kevo samanvaya ! (syAdvAdanI caritArthatA) 131 racanA te te nAmakarma sADAbAra varSanI sAdhanAmAM azabdanA svAmI banelA prabhue siddhi pachI zabda jagatamAM praveza karyo. prabhunI karuNA zabdarUpe pravAhita thai.. gaNadhara bhagavaMtone tripadInuM dAna karyuM.. ne bIja budhdhinA dhAraka gaNadhara bhagavaMtoe temAMthI dvAdazAMgInI racanA karI. tripadInA 14 akSa2mAMthI 14 pUrvanuM sarjana karyuM... jinezvara bhagavaMto arthathI ja prakAze ane sUtro gaNadhara bhagavaMto gUMthe temAM kramazaH jinanAma karma tathA gaNadhara nAma karmano udaya kAraNabhUta che. jinAgama jinabiMba kathaMcita abheda che. pUjya amRtavijayajI ma. prabhuvIranA stavanamAM kahe che 'jinakevaLI pUravaghara virahe phAisama paMcama kALa' tehanuM jhera zrAvakano zradhdhAstrota-Ama For Personal & Private Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivAraNa maNisama tuja Agama tuja biMbajI . kalikAla phAisama, A samayamAM tAraka tattvo che jinabiMba jinAgama ahIM kahela beno bheda kathaMcita abheda paNa che. jinabiMba kevaLajJAnI jinAgama kevaLajJAna guNa guNIno kathaMvit abheda prabhu zAsanane mAnya che.. A jinAgama svarUpe dvAdazAMgI eja pravacana che. pravacana zabdanI vyAkhyA che, prazaste vacanaM = pravacanaM, pradhAnaM vacanaM = pravacanaM, Ado vacanaM = pravacanaM.. A pravacana eja mArga che... pravacana aneka paryAyavAcI nAmomAM eka mArga nAma che. mArga zabdanI vyAkhyA AvazyakamAM suMda2 batAvI che. mukhyate zodhyate anena AtmA rUti mArga : jenA (pravacana-dvAdazAMgI) dvArA AtmA zuddha karAya te mArga arthAt jenA dvArA AtmAno sAkSAtkAra karI zakAya, jenA dvArA AtmAno anubhava karI zakAya, jenA dvArA AtmA supratiSThita karI zakAya te mArga che. te pravacana che te dvAdazAMgI che teja Agama che. vAMcavA kema ? ATaluM mahattva che jinAgamanuM mATe to ahIM AgamanI paricaya vAcanAno upakrama yojAyo che. zAstramAM kahyuM che AgamanI vAcanA pAMca kAraNothI karAya.. paMcahi ThANehiM suaM vAajjA 1) saMggahaDhDhAe - ziSyoe zrutasaMpanna banAvavA mATe 2) uvaggahaDhDhAe - AhAra, vasati, pAtrAdi upakAraNo ka2vAnI yogyatA ziSyoe prApta karAvavA mATe. 3) nijjaDhAe - svaparakarmanI nirjarA mATe 4) suyapajjAvanIeA - zrutanI puSTi karavA mATe, avismRta rahe te mATe. 5) avocchittIe - paThana pAThananI paraMparA avicchinna rahe te mATe.. 132 A pAMca kAraNothI thatI Agama vAcanA vartamAna kALe ati ati ati zramaNAno zrutastrota-Amama For Personal & Private Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI pupphacUliyA sUtrama dhati zrI puSpacUlikA sUtra e vipAkasUtranuM upAMga che. zrI zrI dhRti Adi 10 devIonI pUrvabhava sahita kathAnako che. zrI devI pUrvabhavamAM bhutA nAmanI strI hatI. tene zrI pArzvanAtha bhagavAne nigraMtha pravacanamAM zraddhA karAvI hatI. AdinuM suMdara vivaraNa che. 20. For Personal & Private Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvahinadazA sUtram zrI vakveidazA sUtra e draSTivAdanA upAMga tarIke che. temAM aMdhakavRSNi vaMzanA ane vAsudeva. zrI kRSNanA vaDIla baMdhu baLadevanA niSadha vigere 12 putro akhaMDa brahmacArI banI prabhu nemanAtha pAse dIkSA svIkArI sarvArtha siddha vimAnamAM gayA te tyAMthI mahAvideha kSetra mokSe jaze vigere hakIkata suMdara zabdomAM jaNAvI che. 23 For Personal & Private Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcausaraNa payannA sUtram A payannAmAM ArAdhaka bhAvane vadhAravA arihaMta-sidhdhasAdhu ane dharma e cAra zaraNanI mahatA, duSkatanI gartA, sukRtanI anumodanA khUba mArmika rIte jaNAvI che. cauda svapananA nAmollekha che. A sUtra citta prasannatAnI cAvI che. trikAla pAThathI camatkArika lAbha thAya che. sUtranuM bIjuM nAma kuzalAnubaMdhi che. mUla 63 zloka pramANe. kula 880 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 24 For Personal & Private Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ vADaFpavarAparanA paMDita paMDitaraNa "ghahitanaBUT" 'bAla paMDita maraNa" A pannAmAM aMtima samaye karavA lAyaka ArAdhanAnuM svarUpa bAlamaraNa, paMDitamaraNa-bAla paMDita maraNa, paMDitapaMDita maraNanuM svarUpa khUbaja spaSTatAthI vicArAi che. AvA prakAranA dudhyani jaNAvI roga avasthAmAM zAnAM paccakhANa karavA, zuM vosirAvavuM kai bhAvanAo bhAvavI. vigere samajAvyuM che. mUla 80 zloka. kula 500 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. For Personal & Private Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka che. pUjyapAda sAgarajI ma.no ApaNA para ananya upakAra che Agamone saMzodhita karI saraLatAthI prApya bane te rIte zrI saMgha samakSa mUkavAnuM kArya teozrIe ekale hAthe ati parizrama laine karyuM che. adabhuta kArya teozrIe karyuM che. ne teozrInI paraMparAmAM pUjyapAda saMgItasamrATa A.bha. zrI jinacaMdrasAgarasUrijI ma. tathA pUjyapAda pravacana prabhAvaka A.bha.zrI hemacaMdrasAgara sUrijI ma.sA. paNa A paraMparAne jIvaMta rAkhavA stutya prayAsa A rIte Agama paricaya vAcanA dvArA karyo che. mUlasUtra - 45 AgamanI aMga, upAMga, Adi saMjJAo paikI mUlasUtra saMjJA 4 sUtrane ApavAmAM AvI che. 1) dazavaikAlika 2) Avazyaka 3) ozaniyukti 4) uttarAdhyayana. zAsananI utpatti sthiti ne saMrakSaNamAM pAyAsama cAritrane je majabUta kare che, je zrutajJAnanA sAcA adhikArI banavAnI yogyatAnuM ghaDatara kare che evA saMyamI jIvananA AdhAra sthaMbha jevA je sUtrA che tene mUlasUtra kahevAya che. vRkSano AdhAra mUla tema dIkSitone saMyamamAM TakavA sAttvikatA prApta karavA jJAna vairAgya kriyAmArganA nirdezaka sUtro te mUlasUtro. zrI Avazyaka sUtra : mUla 135 zloka pramANa niyukti, bhASya, cUrNi,vRttio vagere sAhitya 2, 37, 143 zloka pramANa 84000 zloka pramANanI TIkA pU.A.bha. zrI harIbhadrasUrijI ma.sA. banAvelI je hAla upalabdha nathI paNa rara000 zloka pramANa vizeSAvazyaka bhASya nAme oLakhAto graMtha jenA bhASyanA kartA che. pUjyapAda zrI jinabhadragaNijI mahArAja ane tenA para vRttinA racayitA che pUjyapAda maladhAragacchIya A.bha. zrI hemacaMdrasUrijI ma.sA. te sivAya anekAneka vRttio A graMtha para che. zrI Avazyaka sUtranAM 1 zrutaskaMdha cha adhyayana che. paryAyavAcI nAmo. 1) Avazyaka - divasa/rAtrie avazya karavA yogya. maunanuM mahAphaLa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2) avazyakaraNIya- mumukSu AtmAne pApathI mukta thavA niyamita AcaravA lAyaka. 3) dhruva - sAmAyikAdi zAzvata che. arthathI anAdi anaMta che. 4) nigraha - jenAthI indriyono tathA kaSAyAdi bhAvanI vizuddhi thAya che. 5) vizudhdha - je AtmAne karmamalathI zudhdha banAve che. 6) adhyayana paka - jene cha adhyayana che. 7) varga - jenAthI rAga dveSano parihAra thAya che. 8) nyAya - je iSTa arthane sidhdha karI Ape che. 9) ArAdhanA - jenAthI ArAdhanA thAya che. 10) mArca - je mokSanagaramAM pahoMcADe che. guNothI AtmAne suvAsita karavo te AvazyakonI paribhASA che. AvazyakasUtranI racanA prathama divase thai prathama divase zrI saMghamAM tenI ArAdhanA cAlu thai che. cha Avazyaka 1) sAmAyika 2) caturvizati stavana, 3) vaMdana 4) pratikramaNa 5) kAussagga 6) paccakhkhANa sAmAnya rIte krama batAvavAmAM traNa cIja jovAya che. 1) uttarottara mahattva batAvavA mATe jemake bAhya abhyara 1ra prakArano tapa 2) prAptikrama - darzana jJAna cAritra zama saMvega nirveda anukaMpA Astiya pakSAnupUrvIthI prAptikrama che. 3) mukhyatAkrama - cha AvazyakamAM sAmAyika sauthI mukhya che. mATe pahelAM bAkInA pAMca enI ja puSTi mATe che. sAmAyika sAdhya che ne bAkInA pAMca sAdhana che... paMcAcAranI zudhdhi ja AvazyakathI 1) sAmAyikathI samatAguNanI prApti ane cAritracAranI ArAdhanA zuddhi thAya che. 2) caturvizatistavathI samyakTarzanaguNanI prApti ane darzanAcAranI ArAdhanA zuddhi thAya che. 3) vaMdanathI vinayaguNanI prApti ane jJAnAdinI vizuddhi thAya che. vANInuM mUlya-Agama For Personal & Private Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4) pratikramaNathI jJAnAcArAdinI zuddhi thAya che. 5) kAusaggathI - jJAnAcArAdinI vizeSa zuddhi thAya che. 6) paccakakhANathI saMvara nirjarAnI prApti tathA tapAcAranI ArAdhanA thAya che. cha e AvazyakamAM vIryollAsa phoravavAthI vIryAyAranI zuddhi thAya che.. sAmAyika Avazyaka mobAila siddhazIlA eTale sAmAyika. vibhAvathI svabhAvadazAmAM lai jatuM anuSThAta te sAmayika. prazamaratithI Atmarati tarapha uDANa karAvatuM anuSThAna te sAmAyika. kaDavAzamAMthI madhura piraNAma pragaTAvatuM anukaraNa te sAmAyika. AtmAne paramAtmA banAvatuM anuSThAna te sAmAyika. 14 rAjalokanA jIvone abhayadAna apAvatuM anuSThAna te sAmAyika mArga ane maMjhila sAmAyika. sama=jJAna darzana cAritra teno lAbha e ja sAmAyika. eka majhAnI vAta..pUjyapAda umAsthAtijI ma. tatvArthasUtramAM kahe che 'sacavarzana jJAna pAritrANi mokSamArga' a. / sU. 1 sa.da., sa.jJA., sa. cAritra e mokSamArge che ane ApaNA AtmAnuM svarUpa paNa darzana jJAna cAritra che. darzana jJAna cAritranI ArAdhanAthI meLavavAnAM paNa darzana jJAna cAritra ja che.. eTale mArga ane maMjhila eka ja che. kevuM lokottara zAsananuM tattvajJAna che.. duniyAmAM kyAMya mArga ane maMjhila eka ja jovA nahIM maLe... mArga judo ane maMjhila jUdI. zAsanamAM mArga maMjhila eka che. paNa taphAvata mAtra eTalo ja che ke jyAM sudhI darzana jJAna cAritra kSaryopazama bhAvanA che tyAM sudhI te mArga che ane kSAyikabhAvanA jyAre thAya tyAre te maMjhila che.. (audayikabhAva - vinAzI che. kSayopazamabhAva - vikAsI che (apekSAe) kSAyikabhAva - avinAzI che.) 135 bhAvanAnI bhUmi-Amama For Personal & Private Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ane eTale ja sAmAyika sAdhya paNa che ne sAdhana paNa che. sAmAyikanA prakAra 1) samyakatva sAmAyika, 2) zrata sAmAyika, 3) cAritra sAmAyika - dezavirati sAmAyika sarvavirati sAmAyika. A sAmAyika varNanamAM AvazyakamAM ghaNuM badhuM varNana che. anaMtAnubaMdhI kaSAya samyakatva sAmAyika ne aTakAve che. a pratyAkhyAna kaSAya dezavirati sAmAyikane aTakAve che. pratyAkhyAna kaSAya sarvavirati sAmAyikane aTakAve che. A traNa kaSAyo mUlathI te te guNane rokatA hovAthI mUla chedya kahevAya che jyAre saMjavalana kaSAyano udaya mULathI koi guNane nathI rokato paNa vratomAM aticAra lagAvavAnuM kAma kare che, tathA cAritranI prakarSatA rUpa yathA khyAta cAritrane rokavAnuM paNa kAma kare che. koTikA udAharaNa samyakatva sAmAyikanA lAbha ne jaNAvavA mATe ghaNA badhA daSTAMto Avazyaka sUtramAM che. temAM eka kITIkA gamananA udAharaNathI paNa samajAvyuM che. 1) kIDInuM svAbhAvika bhUmi upara cAlavuM. 2) kIDInuM jhADa upara caDavuM. 3) kIDIne pAMkha hovAthI uDe. 4) kIDInuM vRkSanA mULa pAse besI rahevuM. 5) kIDInuM vRkSanA mULathI pAchA pharavuM. A pAMca avasthA kIDInA gamananA saMdarbhamAM che... samyakatva prAptinA saMdarbhamAM jIvanI A pAMca avasthA jaNAvAi che. 1) svAbhAvika cAlavuM te AtmAnuM yathApravRtti karaNa karavuM te che. 2) jhADa upara caDhavuM te AtmA apUrvakaraNa karavuM te che, 3) pAMkha hoya te uDavuM te AtmAnuM anivRtti karaNa karavA barAbara che, jemAM AtmA samyakatva pradezamAM uDANa kare che. sarvajJatAnI sidhdhi-Agama For Personal & Private Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4) mULa pAse besI rahevuM te graMthidezapAse AtmAnuM besI rahevuM te che. 5) vRkSathI pAchA pharavuM te pharI pAchA mithyAtvanAM karmabaMdhamAM javuM te. zrata sAmAyika zrutajJAnamAM upayoga e zruta sAmAyika che. samyak zradhdhAmAM upayoga e samyakatva sAmAyika che. tema... abhavya ne A zruta sAmAyikano lAbha maLe che. bIjI sAmAyikano nahIMdezavirati sAmAyika dezaviratinA pariNAmamAM ekAgra upayoga e dezavirati sAmAyika che. sarvavirati sAmAyika sarvavirati pariNAmamAM ekAgra upayoga e sarvavirati sAmAyika che. AnA 8 nAmo AvazyakamAM che. 1) sAmAyika - madhyasthabhAva ke prazamabhAvanI prApti thavI te. 2) sAmAyika - maitrIbhAvapUrvaka sarvajIvo tarapha vartana te sAmAyika 3) samyaguvAda - rAga dveSa rahita madhyasthabhAve kathana te. 4) samAsa - saMsAramAMthI bahAra kADhe che athavA samatAnuM je sthAna.. 5) saMkSepa - artha mahAna akSara alpa te saMkSepa. 6) anavadya - pAparahita anuSThAna. 7) parijJA - pApanA tyAga mATe heya upAdeyanuM jJAna prApta karavuM te. 8) pratyAkhyAna - tyAjya vastunuM guru sAkSIe tenAthI dUra thavAnuM kathana te pratyAkhyAna. sAmAyika e aSTAMgayoganAM AThamo aMga samAdhi svarUpa che sAmAyika e vyakta samAdhi che. A che Avazyaka sUtranA pahelA sAmAyika adhyayana azru hatAM ja caMdanAjInI cakSumAM.. A sAmAyika adhyayano sAmAyikanA varNananI aMtargata namaskAra niryukti tathA bhagavAna RSabhadevanuM jIvana caritra tathA bhagavAna mahAvIrasvAminuM jIvanacaritra vistArathI varNavyuM che. ka AnaMdano sAgara-Agama For Personal & Private Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAnanA jIvanacaritra sAthe saMbaMdhita caMdanAjInA prasaMgamAM azrunI ghaTanAne ahIM e rIte varNavAI che ke prabhu bhagavAna mahAvIra jyAre gocarI mATe abhigrahathI thaine padhAryA tyAre caMdanAnI AMkhamAM AMsU hatA ja... caMdanA tyAre potAnA pUrva svarUpane vicArI bhItarathI raDI rahI hatI ne prabhu eja samaye padhAryA che, tyAre caMdanAe kahyuM, prabhu ! A aDada, Apa vahoro ! ne prabhue dravya kSetra kAla bhAvathI potAno abhigraha pUrNa thayo che tema jANI hAtha pasAryA che ne aThaDadanA bAkulAthI pAraNuM karyuM che. A rIte prabhu ekaja vAra caMdanAne tyAM padhAryA che ne tyAre caMdanAjInI AMkhamAM AMsU hatA ja. prabhuvIranA jIvana caritramAM gaNadharavAda nihnavavAda vagerenuM varNana paNa suMdara rIte karela che. samyaga dvAdazAMgIno sAra sAmAyika che. pratikramaNa karyA pachI bolAtuM karemibhaMte sUtra e prathama sAmAyika Avazyaka che. caturvizatistava Avazyaka 24 jinanI stuti.. je logassa sUtradvArA karavAmAM Ave che. ' sAmAyikamAM sAvadya yoganI virati batAvI che. to ahIM A viratine jaNAvanArA tevA upadezakane vaMdana karavAmAM Ave che. athavA sAmAyikathI jo karmakSaya thAya che to bhaktithI paNa karmakSaya ja thAya che kahyuM che ke mAre navarApa vinaMtI pulveriyaM vam | A Avazyaka dvArA prabhubhakatinI puSTi karI che. stava zabdanA nikSepamAM dravyastava ane bhAvastavanI carcA karIne sAdhune dravyastava heya che to zrAvakane dravyastava upAdeya che te vAta jaNAvI che. udyotakara zabdanI vyAkhyAmAM prabhu sUryathI paNa vadhu prakAzI kai rIte te jaNAvatAM suMdara padArtha spaSTa karyo che ke prabhu paNa prakAzita kare che kevaLajJAna dvArA 24 tIrthakara paramAtmAnA nAmollekha dvArA te te paramAtmAnA A nAmanI pAchaLa zuM rahasya che te paNa jaNAvyuM che 'vihuyarayamalA'nI vyAkhyAmAM - raja ane mala zabdane traNarIte vyAkhyAyita * karyo che. vIDIjhIka vikhavAdanuM avasAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhyamAna karma e raja ane pUrvabaddha karma e mala, iryApatha raja ane nikAcita mala. iryApatha - raja ane sAMparAyika mala. 'tInjayarA me pasIyaMtu prabhu to prasAda varSAveja che, jhIlavA ApaNI sajjatA joie. sUrya to prakAze ja che jovA AMkhanI rozanI joie. AvI ghaNI badhI vizeSatAo A AvazyakamAM paNa che. paMcAcAranA kAussagna pachI bolAtuM logassa sUtra e caturvizati stava Avazyaka 3) vandana Avazyaka vandyate stUyate anena prazasta manovAkkAya vIlena iti vandanam prazAnta mana vacana kAyAnA samUhathI je stuti karAya te vandana che. vandanathI karmakSaya thAya che. vaMdanA pApanikaMdanA munirAjakuM sadA morI vaMdanA re. vaMdananA dRSTAMta zItalAcArya vagerenA dRSTAMto che. ne temAM zrIkRSNajIe karela 18000 sAdhune vaMdana ane te dvArA temaNe prApta karela kSAyika samyakdarzana tathA tIrthakara nAmakarma tathA 7mI narakanA karmanA daLiyAne ukelIne 3jI nAraka sudhI javAya teTalA karyA tenuM varNana che. - vaMdana kone karAya ne kone na karAyanI vistRta carcA che. - vaMdana kyAre karAya kyAre na karAya ne keTalI vAra karAya enI carcA che. - vaMdananI 25 zuddhi jALavavAnI vAta paNa jANavA maLe che. - guruva6mApo moravo jevA zAstra vacano vaMdana Avazyaka tarapha vadhu ahobhAva pedA karAve che. - trIjA AvazyakanI zarUAta muhapattinA paDilehaNAthI thAya che ne vAMdaNAe paripUrNa thAya che A trIjuM Avazyaka.. (4) pratikramaNa Avazyaka satyanuM adhiSThAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ - AtmAne pratikULa jeTaluM cAlyA teTaluM pAchuM pharavuM te pratikramaNa - svasthAnathI parasthAnamAM pramAdane vaza gayA tenAthI pAchA pharavuM te pratikramaNa - kSAyopathamika bhAvamAMthI audayikabhAvamAM gayA temAMthI pAchA pharavuM te pratikramaNa -zubhayogomAMthI azubhayogomAM gayA tenAthI pAchA pharavuM te pratikramaNa. 4 pratikramaNa : - mithyAtvathI pAchA pharavA rUpa pratikramaNa. - asaMyamathI pAchA pharavA rUpa pratikramaNa. - kaSAyathI pAchA pharavArUpa pratikramaNa. - aprazasta yogathI pAchA pharavAnuM phaLa pratikramaNa. bIjA 7 prakAranA pratikramaNa 1) devasika 2) rAtrika 3) pAkSika 4) cAturmAsika 5) sAMvatsarika 6) itvara pratikramaNa 7) yAvaskathika pratikramaNa. itara pratikramaNa - pAriSThApanikA samaye karAya che. yAvatruthika pratikramaNa - vratAdimAM lAgelA aticAronI zuddhi mATe karAtI AlocanA te. pratikramaNa karavAnAM cAra kAraNo : paDisidhdhANaM karaNe, kiccANa makaraNeya paDikkamaNaM, asaddahaNeya ya taNI, vivarIya parvaUITgeya... 1) pratiSedha kRtyo karavA, 2) vihita kRtyone na karavA, 3) kevali prarUpitamAM azradhdhA karavI, 4) padArthane viparIta kahevA... A cAra kAraNonA sevane pratikramaNa karAya che. vAMdaNA pachI devasie AlouthI AnI zarUAta thAya che. ne Ayariya uvajjAe sudhI te cAle che. pratikramaNa AvazyakanI TIkAnAM pUjyapAda haribhadrasUri mahArAje dhyAnazataka nAmano graMtha tathA pAriSThApanikA cUrNi ityAdi utArI dIdhA che... Age baDho duniyAnuM sUtra che. AnaMdanuM anuSThAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIche haTho jinazAsananA pratikramaNanuM sUtra che.. 5) kAyotsarga kAyAno tyAga keTalAka apavAda ne choDIne zarIrano tyAga karavo te kAyotsarga sthAna mana dhyAna sivAya anya sarvakriyAo (AgAra choDIne)no amuka samaya sudhI tyAga karavo te kAyotsarga che. bhagavAna mahAvIra svAmI sADAbAra varSanI sAdhanAmAM moTo bhAga kAussagnamAM ja rahyA hatA. eTale kAyotsarganuM mahattva to prabhue ja caritArtha karIne batAvI dIdhuM che. karmakSayanuM viziSTa sAdhana che ne bAratapamAM chellA atyaMtara tapamAM tenuM sthAna che. te ja batAve che ke keTaluM mahattvanuM Avazyaka che. 8 hetuthI thato kAussagyA pApakSamaNa, vaMdana, pUjana, satkAra, sanmAna, bodhilAbha, mokSa ane zAsana devatAnA smaraNa mATe. cha padomAM pAMca kalyANaka ghaTanA vaMdaNavattiyAe - jinapratimA Adine vaMdana nimitte kAussagna... vaMdana... yavana kalyANakanI ArAdhanAnI apekSAe. prabhu jyAre mAtAjInA garbhamAM padhAre che. tyAre indra mahArAjA siMhAsana choDI vaMdana kare che. AvA samaye vaMdananI kriyAnI pradhAnatA rahe. mATe vaMdanamAM avana kalyANaka.. pUaNavattiyAe - prabhujInI pUjA...cosaThaindro tathA asaMkhya devo maLI prabhujIno je janmotsava ujave che. te pUjA te pUjAthI janmakalyaNa. sakkAra samANa variyAe satkAra ane sanmAna satkAra zreSTha vastra, AbhUSaNothI alaMkRta karavA. sanmAna - stuti dvArA stavanA karavI. A banne prabhujI jyAre dIkSArthe prayANa kare che tyAre devendro tathA narendro paramatatvanuM pratiSThAna-Agama che For Personal & Private Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahu kare che. mATe apekSAe banne pado dvArA dIkSA kalyANaka. bodhilAbhavatiAe - bodhi no artha jinadharmanI prApti thAya, paNa ahIM apekSAe bodhithI jJAnane ne temAM kevaLajJAna laie to A pada dvArA kevaLajJAna kalyANaka ghaTAvI zakAya. nirvassaggavattie nirupasarga avasthA eTale je mokSa tethI A pada dvArA nirvANa kalyANaka A rIte arihaMta ceiANe je kAusagnanuM sUtra che temAM AvatA cha pado dvArA paMcakalyANakanI ArAdhanA mATe paNa kAussagna karuM chuM tema arthaghaTana bhAvI zakAya pAMcamuM tattva sAthe karAto kAussagna zradhdhA mevA, dhRti, dhAraNA, anuprekSA ne A badhA vadhatA pariNAmavALA.. A pAMca sAthe uparanA 8 nimittathI kAussaga iSTa phaLanI siddhi avazya karI Ape che. kAussagnanA be prakAra1) abhibhava kAyotsarga 2) ceSTA kAyotsarga. Avazyaka sUtramAM A be prakAranA kAusagga batAvyA che. 1) abhibhava kAyotsarga - traNa vyAkhyA 1) upasarga samaye je karAya te (nivAraNArtha) 2) upasarga sahana karavA che tevA bhAvathI je kAussagnamAM rahevAya te. 3) karmazatrune dUra karavA karAyate dropadI karela kAussagga upasarganuM nivAraNa ityAdi zAstra prasiddha aneka udAharaNo che. 2) ceSTA kAussagga - gamaNAgamaNa pachI vihAra pachI, devasika, rAtrika, pAkSika, cAturmAsika, sAMvatsarika, pratikramaNamAM thatA kAussaga.. pramANa jaghanyathI 8 zvAsocchavAs (navakAra) ne utkRSTathI 1008 zvAsocchavAsa pramANa.. (40 logassa + (navakAra)) svanuM sthAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ayariya uvanjhAya" pachI chaThThA AvazyakathI mRhapattinI pahelA sudhI A AvazyakanI ArAdhanA che. kAyotsarganuM phaLa 1) deha jIbhazudhdhi - zleSmAdithI thatI jaDatAno nAza, 2) matijADayazuddhi - budhdhinI jaDatAno nAza, 3) sukha duHkha titikSA - sukha duHkhane samabhAvathI sahana karavAnI zakti prApta thAya che 4) anuprekSA - anityAdi bhAvanAono abhyAsa vRdhdhi pAme che. 5) dhyAna - dhyAnano abhyAsa sahaja banI jAya che. pUjyapAda caudapUrvadhara zrI bhadrabAhuvAmi mahArAjAe Avazyaka niryuktimAM A pramANe kahyuM che. paccakhkhANa cAra AhAranA tyAganuM maryAdApUrvaka kathana karavuM te.. pApathI viramavuM aTakavuM e paccakhANa che paccakakhANa virati che. samyakatva ane zrAvaka vratanA pratijJAnA pATho, aMtima maraNa saMbaMdhI saMlekhanA ane enA aticAra, vividha pratyAkhyAnanA pATha, navakArathI upavAsa sudhInA paccakakhANanI carcA, AgAronI carcA. bhavacaritra, abhigraha, vigai paccakhANa A badhAnuM vistArathI varNana che tathA paccakakhANanI zudhdhinI vAta paNa jANavI che. 1) zradhdhAzudhdhi 2) jJAnazudhdhi 3) vinayazudhdhi 4) anubhASaNazudhdhi pa) anupAlana zudhdhi 6) bhAvazudhdhi. A rIte Avazyaka sUtra joyuM have dazavaikAli sUtra tarapha AgaLa vadhIe. zrI dazavaikAlika sUtra (mUlasUtra) mULa zloka 835 niyukti, cUrtIi bhASa, vRtti Adi 32148 zloka pramANa sAhitya. paramakRpALu paramAtmA bhagavAna mahAvIra svAminA nirvANagamana pachI sarvane mAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 80 varSe A sUtranI racanA thai che. prabhuvIranI cothI pATe AvelA pUjyapAda caturdaza pUrvadhara zrI zayyabhavasUrijI mahArAjAe jyAre pravajyA grahaNa karI tyAre teozrInI dharmapatnI garbhavatI hatI.. teNIe eka putrano janma Apyo. jenuM nAma manaka ApavAmAM AvyuM. vairAgyavAsita manake nAnI uMmaramAM pU. zaabhavasUrijI ma. (pitAjI ma.) pAse dIkSA aMgIkAra karI. pUjyazrIe manakamuninA mAtra chamAsanA AyuSyane potAnA jJAnathI jANI lIdhuM. alpa samAjamAM A muni kai rIte mRta sAgarano pAra pAmaze ? ne jJAna vinA tenAM muni jIvanano AnaMda te kai rIte mANaze ? AthI upakAra budhdhine teozrIe caudapUrvamAMthI sArabhUta avataraNa karI A dazavaikAlika sUtranI racanA karI. 1-2-3 adhyayana pratyAkhyAna pUrvamAMthI 4thuM AtmapravAda pUrvamAMthI paNuM karma pravAda pUrvamAMthI 6thuM pratyAkhyAna pUrvamAMthI 7muM satyapravAda pUrvamAMthI 8-9-10 pratyAkhyAna pUrvamAMthI uddhata karela che. pAchaLanI be cUlikA - zrI yakSA sAdhvIjI ma. (pU. sthUlibhadrajInI bahena) je paramakRpALu zrI sImaMdhara bhagavAna pAse zrIyakanA mRtyu saMbaMdhamAM pUchavA gayela hatA teo prabhujI pAsethI je lAvyA temAMthI A dazavaikAlikanI 2 cUlikA tarIke prasthApita karIne be cUlikA AcArAMgamAM prasthApita karI. A rIte dazavaikAlika daza adhyayana ane be cUlikAthI yukta hovAthI tathA vikALaveLAe banAvela hovAthI tenuM nAma dazavaikAlika sUtra rakhAyuM che. digaMbara paraMparAmAM dazavaikAlika sUtrano ullekha dhavalA, jayadhavalA, tatvArtha rAjavArtika vageremAM che. tyAM tenA kartA alaga batAvyA che. paNa dazavaikAlika nAmanuM sUtra to batAvela che... mAnuM dhAvaNa dazavaikAlika sUtra saMyamIya jIvana mATe mAnuM dhAvaNa che.. saMyamIya jIvananuM vibhAvano parAbhava-Agama For Personal & Private Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ poSaNa dhAraNa saMrakSaNa saMvardhana saMzodhana ityAdi mATe AlaMbanabhUta A sUtra che... saMyamamArganI skUlathI sUkSma vAto A sUtramAM che. A sUtranA yogoddhahana nUtana dIkSitone pahelA karAvavAmAM Ave che. saMyama jIvananuM ghaDatara AnAthI thAya che. paheluM adhyayana - vUma pumbikA - A adhyayanamAM dharmano mahimA, dharmanuM svarUpa, dharmanuM phaLa, ityAdi saMkSiptamAM jaNAvela che. pAchaLanA zlokomAM sAdhu jIvananI mAdhurI vRtti aMge prakAza pAtharyo che. jema bhramara puSpo parathI rasa cUse paNa puSyane pIDA na thAya, tevI rIte sAdhu gocarI mATe jAya. gharegharethI thoDI thoDI gocarI le jethI koine kilAmaNA na thAya.. A adhyayanamAM sAdhaka jIvananA be suMdara vizeSaNa che. samaNA, muttA zramaNa - sahanazIla to e zramaNa e apekSAe ahIM sahanazIlatAnA guNanI pahelA AvazyakatA batAvI che. sAdhakanA jIvanamAM jo sahanazIlatA na hoya to sAdhanAmAM TakI na zakAya.. game tevI paristhiti Ave sAdhaka tene hasatA, hasatA sahe ne bIjuM vizeSaNa che muttA mukta hoya anAsakta hoya, apratibadhdha hoya..." pratibadhdhatA sahanazIlatAnI belensane gumAvI de che. pratibadhdhatAmAM AvatA vyAkulatA AvI jAya che. mATe sahanazIlatAne ubhAratuM A vizeSaNa che muktitva anAsaktatva.. zrAmaNyapUrvika adhyayana - ra - pUjyapAda zrI zayyabhavasUrijI mahArAjA A bIjA adhyayanamAM keTalo masta upADa kare che. 66 3Maa sAmai... tAre zramaNya pALavuM che ? kai rIte zramaNyane tuM pAmIza? ne pachI evI lAkaDI mArI che.. 'no vA na nivArame' - jo tuM icchAone vArato nathI to ? icchA eja saMsAra AjJA eja mokSa.. svabhAvano ArvibhAva-Agama For Personal & Private Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ rathanemine rAjImatI Aja icchAnA nivAraNanI vAta samajAve che. rAjImatI ane rathanemi vacceno rocaka saMvAda che. vairAgyapreraka che... padArthono tyAga e vyavahAra mArga che. to icchAono tyAga e nizcaya mArga che.. padArthanA tyAgathI paNa icchAnA tyAga sudhI ja pahoMcavAnuM che. A badhA padArtho A adhyayanamAM sarasa rIte samajAvI icchA eja duHkhanuM mULa che.. anaMta icchAone khoLe besIne ApaNe anaMta saMsAra ubho karyo che. have icchAnA saMkSiptikaraNamAM saMsAranuM saMkSiptIkaraNa che ane icchAnA vilInI karaNamAM saMsAranuM vilInIkaraNa che. A adhyayanano sAra che icchAne chedo. kSullakAcAra kathA - 3. AcAra prathama dharma che. AcAra para jinazAsana ubhuM che. pahelAnA jamAnAmAM cakravartI, baladeva, vAsudeva, mAMDalika, rAjA, mahArAjA, dhanADhaya ke maMtrI maLe to pahelA pUchatAM ke - 'kahaM bhe AyAro goyaMro' tamAro AcAra zuM che ? pahelA samAja AcAra pradhAna hato Aje arthapradhAna che moTe bhAge.. je anuSThAna mokSe lai jAya te AcAra, je ahiMsAdi vyavahAra mArgane puSTa kare te AcAra, jJAnAcArAdi pAMcane je anukULa te AcAra. kSullakAcAra kathA nAmanA A adhyayanamAM para (bAvana) anAcAro batAvavAmAM AvyA che. je anAcAro saMyamamArgathI dUra laI jAya che. tenAthI dUra rahI sAdhu AcAramAM sthira thavA para bhAra mUkyo che A adhyayanamAM - sadAcAramAM sthita evA sAdhunA suMdara vizeSaNo pahelI ja gAthAmAM che. saMyane suHi 3ppA : je saMyamamAM susthita che. vipnamukkANa - vipramukta je hoya. padArthathI dUra, vyaktithI dUra, zarIrathI dUra, ahaMthI dUra evo sAdhu, tANa - svaparano tAraka hoya nigraMthANuM - je upakaraNomAM paNa mUccha rahita hoya tevo sAdhu A che vizvano vicAra-Agama For Personal & Private Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAcArathI dUra rahe.. A adhyayanamAM A vAto gUMthAi che.. SaDu jIvanikAya adhyayana - 4 chakAya...puDhavI apa, tela, vAu, vanaspati, ane trasa.. A chaemAM jIvatvanI siddhi A adhyayanamAM che ane tenA bheda prabhedonI vAto paNa che.. jaina darzana ahIM ghaNA darzanathI juduM paDe che. cha kAyanA jIvonI rakSAno daDha saMkalpa sAdhu jIvanano prANa che. ane eTale saMyamIya jIvananI vyAkhyA karatAM suMdara vAta jaNAvI che ahIM, kiM nAma sAdhutve ? ziSyanA | jijJAsunA A praznanA uttaramAM guruno javAba che. SSnIvanivAyarneTa para matve sAdhutvam sAdhutva e zuM che ? cha kAyanA jIvo parano sneha pariNAma e sAdhutva che. jIvapremano madhura pariNAma e sAdhutva che... sAmAyika madhura pariNAma svarUpa che. dIkSAjIvana eTale premano saMkoca nathI paraMtu premanA vartuLano vistAra che. je prema mArA tArAmAM badhdha thaine azudhdha thayo hato tene vizALatA samarpa badhA jIvo mArA... badhA jIvo sAtheno maitrIbhAva sthApita karyo che te sAdhu che.. guNavirAdhikA hiMsA jyAre jIvo sAthe maitrIbhAva thai jAya pachI te jIvane koipaNa prakAre pIDA thAya te kema game ? komaLatA eTalI hade sparzI jAya ke jIva virAdhanA joi ja na zake. hiMsA ne prazna vyAkaraNa sUtramAM guNa virAdhikA kahI che keTalI suMdara samaja eka ja zabda dvArA graMthakArazrI ahIM ApI rahyA che.. guNa virAdhikA = guNanI virAdhanA karavAnI A hiMsA che. komaLatA guNanI virAdhanA darzana, jJAna, caritra guNanI virAdhanA karavAnI hiMsA che. eTale artha to e nIkaLyo koinI paNa hiMsA dvArA ApaNI potAnI hiMsA thAya che. mATe ja ahIM sarvajIvonA dravyaprANo tathA bhAvaprANonI rakSA karavAnI suMdara bhalAmaNa karI che. dravya hiMsA kAraka bAhya zastro che ghaNA badhA....paNa bhAvathI chakAya jIvonI hiMsA tatva che te te jIvo pratyeno duSTabhAva tathA asaMyama... pramAda.. A adhyayanamAM cha kAyanI rakSA sAthe pAMca mahAvratanI pratijJA tathA chaThThA vicAranuM vizva-Agama For Personal & Private Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtri bhojana viramaNa vratanI pratijJAnA sUtro che. Atmika vikAsa krama chelle AtmAno vikAsa krama che A adhyayanamAM... 1) jIva/ajIvanuM jJAna. 2) gationuM jJAna. 3) puNya pApa baMdha mokSa jANe. 4) bhogathI nivRtta thAya. 5) nivRtta thavA saMyogano tyAga kare. 6) tyAga karavA pravrajyAnuM grahaNa kare. 7) pravrajyA Ave eTale saMvaradharmanI ArAdhanA. 8) saMvara pachI nirjarA cAlu kare. 9) pachI lapaka zreNi mAMDe. 10) kevaLajJAna prApti. 11) yoga nirodha avasthA. 12) zailezI karaNa. 13) sarvakarmakSaya. 14) siddhazIlAmAM zAzvatakAlIna sthiti. ghaNuM badhuM che A adhyayanamAM ne eTale ja A adhyayana bhaNAvIne / samajAvIne vaDIdIkSA apAya che. 4 adhyayananA yogodvahana thAya pachI vaDIdIkSA apAya che. piMDeSaNa adhyayana - 5 anAdikAlanI abhyasta dazA AhAra grahaNa karavAnI.. saMyamIya jIvanano svIkAra to thayo paNa zarIranA dharma tarIke rahela AhAra grahaNa kai rIte karavo tenI vidhi, temAM lAgatA doSo vagerenuM jJAna jemAMthI thAya te che piMDeSaNA adhyayana.. AhAra lIdhA sivAya cAle tema nathI to nirdoSa AhAra kaI rIte zodhavo ne kaI rIte grahaNa karavo tenI vAta A adhyayanamAM che. 42 prakAranA doSo gocarI grahaNa karavAnA saMdarbhamAM che. ane pAMca doSo gocarI vAparavAnA kALanA saMdarbhamAM mArganI upAsanA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImahApa mahApratyakhyAnapayannAsUtra A payannAmAM sAdhuoe aMta samaye karavA lAyaka ArAdhanAnuM khAsa varNana che. duSkatonI niMdA-mAyAno tyAga-paMDita maraNanI abhilASA ane prasaMzA, paugalika AhArathI thatI atRpti pAMca mahAvratonuM pAlana ane ArAdhanAnuM varNana che. mUla 176 zloka pramANa che. 26 For Personal & Private Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbhaktaparijApayannAsUtram A bhakta parijJA sUtramAM cAre AhArano tyAga karI aNasaNa mATenI pUrNa taiyArI jaNAvI che. paMDita maraNanA traNa prakAra 1) bhakta parijJA 2) iMginI 3 pAdapopagamanA che. bhakta parijJA maraNa 1) suvicAra 2) avicAra e be prakAranuM che. AmAM cANakyanA samAdhi maraNanuM varNana che. For Personal & Private Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI taMdulaveyAbhiyavayantAsUtram prasUti gRha A payannAmAM graMtha vairAgya rasanA bhaMDAra che. manuSyapaNAnA 100 varSanA AyuSyamAM 4,60,80,00,000 cokhAnA dANAno AhAra thAya che. te ja rIte bIjI vastuono AhAra thAya che chatAM tRpti na thAya. garbhAvasthA, janmanI vedanA, AyunI 10 dazA vigerenuM varNana che. taMdula=bhAta khAvAnA saMkhyAnA vicArathI A graMthanuM nAma paDeluM che. mUla 500 zloka che. pU. vimalavijaya gaNInI TIkA paNa che. For Personal & Private Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ ((( zrI gaNivijjA payannA sUtram ----- pomad zrI gaNivijjA payannAmAM jyotiSa saMbaMdhI prAthamika mAhitIonuM varNana che. divasa, tithi, graha, muhUrta, zukana, lagna, horA, nimitta vigerenuM varNana che. gaNi, AcAryane pratiSThA, dIkSA, tapasyA, upadhAna AdinAM jarUrI muhUrta zuddhino adhikAra AmAM varNavyo che. 29 For Personal & Private Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ grahaNa karatI vakhate 4ra doSathI rahita gocarI grahaNa karavAnI ane vAparatI vakhate mAMDalInA pAMca doSo na lAgI jAya tenI kALajI karavAnI mArmika sUcanA A adhyayanamAM che. gocarI vAparavAnA chaprakArano 1) sudhAvedanIya karmanA kAraNe ra) vaiyAvacca mATe 3) iryAsamiti va. nA pAlana mATe 4) saMyama pAlana mATe 5) prANa (jIvana) TakAvavA mATe 6) dharmakathA karavA mATe aMtima zlokomAM mudhAdAyI ne mudhAjIvI mudhAdAyI - koi paNa jAtanI pratiphaLanI apekSA vinA ApanAra. mudhAjIvI - anAsakta bhAve saMyama jIvanAra banne sugatinA bhAgI bane che. ApanAra ane lenAra kevA hoya jinazAsanamAM tenI mahAmayI vAta AmAMthI ghoSita thaI rahI che. mahAcAra kathA adhyayana -6 * A adhyayanamAM saMyamIya jIvanamAM lAgatI 18 prakAranI virAdhanAthI bacavA mATe vistArathI varNana che. cha vratanI virAdhanA - 6 cha kAyanI virAdhanA - 6 akathyanuM sevana - 1 gRhasthanAM pAtrano upayoga - 1 palaMgano upayoga - 1 gRhasthanA Asanano upayoga - 1 snAna karavuM te - 1 vibhUSA karavI te - 1 A 18 virAdhanA :::: kAkA upAsanAno mArga-Agama For Personal & Private Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha vratanI virAdhanAmAM cha sthAna.. 1) hiMsAsthAna azAtA, 2) mRSAvAda sthAna - mRSAthI jJAnAvaraNIya vagere ghAtikarmono baMdha thAya che. azubha, nIca gotra, ekendriya, jevA karmabaMdha thAya che tathA paMcendriyamAM jAya toya jIbhanA rogo thAya, anAdeya, apayaza, duHsvara, durbhAgya karmano baMdha thAya che. mRSA bolavAthI bhavAMtaramAM jinavacanano vizvAsa dravyathI paNa thato nathI. 3) adattAdAna sthAna - jenAthI daridratA, durbhAgya Adi Ave che. A janmamAM paNa satata mANasane bhaya rahe che. koinuM lIdhuM che ne koika Avaze to.. 4) abrahma sthAna - vinaya, vaiyAvacca, gurukulavAsa Adi brahmacaryanAM sthAna che jyAre tenAthI avinItatA, svacchaMdatA ityAdi abrahmanA sthAna che. 5) parigraha sthAna - saMnidhi vagere rAkhavI, vastra pAtra 5ra mUrchA rAkhavI. te na thAya to aparigraha vrata sAcuM bane. vastrAdi, saMyama ane maryAdAnA dhAraNa mATe che... vratonA pAlana mATe mukhya be guNo joie 1) sattva 2) saMyamano rAga.. A be jenAmAM che tenAmAM vrato vagerenI pAlanA adbhUta rahe che Take che ne divase divase utsAha vadhato jAya che. nidrAno pakSapAta 70 koDAkoDI sAgaropamanI sthitino baMdha karAve che tema AcArAMgamAM kahyuM che. mane koie uThADavo nahIM Avo nidrAno pakSapAta kyAreka deva guru dharma para paNa dveSa pedA karAvI zake che... mATe nidrAnuM bahumAna sAdhu na kare.. gihi saMthavaM nakujjA, kujjA sAhuhiM saMthavaM. gRhasthano saMsarga na karavo. sAdhuthI saMsarga ka2vo.. AvI AcAra viSayaka ghaNI vAto A adhyayanamAM che.... ane chelle mahattvanuM sUcana che.. jAi saddhAo nikakhato, pariyAyaThANamuttamaM tameva aNupAllijanna, guNe Ayariya sammao ...61 je zradhdhAthI he muni ! tuM nIkaLyo che.. te ja zradhdhAne akhaMDita rAkhaje, vRddhiMgata karajo... vAkyazudhdhi adhyayana 7 - 150 ' mauna e muninuM lakSaNa che. chatAM prasaMge bolavuM paDe to vacananI akSaranI ArAdhanA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ zudhdhi kaI rIte jALavavI tenI vAta vacananA prakAra vagere batAvI vistArathI A adhyayanamAM jaNAvI che... laukikamAM jema be varSanA bAbAne bolatA zIkhavavuM paDe tema lokottara zAsanamAM 70 varSanA bujharganeya bolatA zIvuM paDe.. je svapara hita sAdhI Ape te satya, je svapara ahita sAdhI Ape te asatya A che satya-asatyanI ekadama TUMkI ne mIThI vyAkhyA. jenAthI maitrIbhAva pragaTe, guNAnurAgitA pragaTe, karuNA pragaTe, deva guru dharma pratye bahumAna pragaTe, potAnA doSo pratye jugupsA pragaTe te nizcayathI satyabhASA che. svarUpe satya chatAM durbhAvathI bolAya ke sAMbhaLanArane karmabaMdhanA kAraNabhUta rAga dveSAdi vadhe, pUjyo pratye anAdara thAya, viSaya kaSAya puSTa thAya te asatyabhASA che. bIjA ghaNA jANavA/AcaravA yogya padArtho A adhyayanamAM che. AcAra praNidhi - 8 AcAramAM ekAgratA, AcAramAM samAdhi. AcAramAM indriyo ane mananuM sthApana AcAramAM daDha adhyavasAya A che AcAra prasidhi.. AcAra viSayaka ghaNI vAto che AmAM.. gocarI ke pANI mATe gayela muni bhagavaMta kai rIte ubhA rahe... kaI rIte bole, kai rIte jIve tenuM mArmika varNana che. jayaNApUrvaka rahe, jarurata pUratuM bole, jarurathI vadhu AMkha uMcI na kare. nidaM ca na bahu majijA.. nidrAnuM bahumAna na kare. na Ave to akaLAya nahIM vadhu Ave to malakAya nahIM Aja to bahu sarasa uMdha AvI gai AvuM vAkya sAdhu na bole. vinaya samAdhi adhyayana - 9 sAdhu jIvanano sAco zaNagAra vinaya che.. vinaya dharmanuM mULa che.. dravyavinaya DIjha - netara, suvarNa jevI vastuo ke je name che. dayAno daravAjo-Agama For Personal & Private Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvavinaya - pAMca prakAre che. 1) lokopacAra vinaya - aucitya karavuM, hAtha joDavA, Asana ApavuM, atithione satkAravA te... 2) artha vinaya - dhana meLavavA rAjA zeThane namavuM te.. 3) kAma vinaya - kAmI vAsanAne vaza thai namavuM te. 4) bhaya vinaya - bhayathI vyaktino vinaya karavo te. 5) mokSa vinaya - mokSa mATe vinaya karavo te mokSa vinaya ja upAdeya che. A mokSa vinayanA pAMca prakAro che - darzana vinaya - prabhu bhASitane sAcuM mAnavuM te. jJAna vinaya - AtmAne upakAraka jJAna bhaNavuM te. cAritra vinaya - kriyArUpa cAritramAM prayatna karavo te. tapo vinaya - tapane AcaravAmAM daDha nizcayI thAvuM te. upacAra vinaya - traNe yogane ucita mArge joDavA te. guru vagereno vinaya karavo.. vinayathI samAdhi. vinaya vAtsalya tarapha laI jAya che. viveka vairAgya tarapha lai jAya che. jenA kaSAyo pradipta thAya te vinaya gumAve. jenA viSayo pradipta thAya te viveka gumAve. jamAli vinayathI gayA. aSADhabhUti vivekathI gayA. sabhikSu adhyayana - 10 A adhyayananuM dhruvapada che.. je sabhikhu Avo te mAro sAdhu che.. basa Avo.. Avo. temAM sAdhu jIvananI vizeSatAo jaNAvI che. je samiti guptimAM rata rahe te mAro sAdhu, je pAMca mahAvratamAM lIna rahe te mAro sAdhu, damano daravAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ je sukha duHkhamAM samabhAvI rahe te mAro sAdhu, je dehAdhyAsa tyAge te mAro sAdhu.. AvI ghaNI mahatvanI vAto A adhyayanamAM kahevAmAM AvI che. rativAkyA cUlikA saMyamanI jALavaNI karavAnI gaMbhIra sUcanAo AmAM che.. he muni ! te lIdhela saMyama jIvana keTaluM garimApada che. tuM sAvadha raheje. saMsAra nimittothI bharelo che. Dagale pagale pralobhano che tArI jAtane tuM A badhAthI bacAvaje.. badhAthI dUra raheje. AvI zikhAmaNo sAdhu ne A cUlikAmAM ApavAmAM AvI che. vivikata carcA cUlikA deha ane AtmAne vivikata karI jovA (judA karI jovA.. mAtra jovA ja nahIM paNa deha bhinna AtmAnabhUti karavI te vAta jaNAvI che. zarIranAM dharmo ane AtmAnAM dharmo judA karI jIve ane mANe te A cUlikAno sAra che.. cAre bAjuthI padArthonA artha jANakArI mAhitI jenA vaDe prApta thAya te Agama kahevAya. 45 Agama = 3 samantI cite. annacaryAnI rIta-Agama For Personal & Private Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana sUtra"" pU.paM. zrI vajasenavijayajI ma. viSamakALe jinabiMba jina Agama bhaviyaNaku AdhArA' A avasarpiNI kALamAM trIjI ArAnA aMte tIrthaMkara paramAtmAo utpanna thaine zAsananI sthApanA kare che ane bhagavAna arthathI je dezanA Ape che tene gaNadharo sUtramAM gUMthe che. te Agama tarIke prasiddha thAya che... A Agama graMthomAM prathama graMtha uttarAdhyayana che. prabhu mahAvIradeve aMtima samaye koie paNa nahi pUchelA praznonAM je uttaro AvyA. te uttaronA saMgraharUpa A uttarAdhyayana sUtra che. ema A sUtranI keTalIka TIkA vigeremAM kahyuM che. A sUtranAM mULa zloka 2000 che ane 36 adhyayana che. bhadrabAhusvAmIjInI niryukti che tathA vAdivetAla zrI zAMtisUrIjI mahArAje moTI TIkA lakhI che. atyAre paNa A sUtra upara pU. nemicaMdrasUri, pU. zAMticaMdrasUrI, pU. bhAva vi.ma., pU. lakSmIvallabha gaNi nI TIkA maLI Ave che. kula 116708 zloka pramANa sAhitya A Agama upara upalabdha che. bhadrabAhasvAmIe niyuktinI cothI gAthAmAM kahyuM che ke A sUtranA 36 adhyayanomAMnA keTalAka adhyayanonI utpati thai che. keTalAka adhyayano jinabhASita che. keTalAMka adhyayano pratyeka budhAdinA saMvAdAdirUpa che. A sUtramAM 1643 zloko sivAyano thoDo bhAga gadya paNa che. zrI dazavaikAlika sUtranI racanA thayA pahelAMnA samayamAM ziSyone AcArAMga sUtra bhaNAvyA pachI A sUtra bhaNAvAtuM. A rIte AcArAMga pachI bhaNAvavA lAyaka je adhyayano te uttarAdhyayana kahevAya. A vAta vyavahAra bhASyAdimAM kahyuM che. - brahmacaryanI rIta-Agama huM For Personal & Private Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazavaikAlikanI racanA thai te pachI ziSyone anukrame Avazyaka sUtra, dazavaikAlika sUtra, uttarAdhyayana sUtra ane AcArAMgasUtra bhaNAvAya che. zrI uttarAdhyayana sUtranA yogodvahana karIne vinayAdi guNone dhAraNa karanAra ziSyo vidhipUrvaka bhaNavAthI nize bhavya kahevAya che. ema niryuktikArAdi mahApuruSo kahe che. A sUtra caturvidha saMghane bahu ja upakAra karanAra che. tenAM 36 adhyayanomAM jaNAvelI vividha bAbato bhavya jIvone nija guNa ramaNatAnA mArge prayANa karAve che. pudgala ramaNatA ghaTADe che. AtmAnA kharA zatruone oLakhAvI temanAthI sAvadhAna banAve che. hitazikSAo Ape che. durgatinA bhayaMkara du:khone denArA doSono tyAga karo. ane parama Adarza jIvanarUpa sAdhu dharmane parama ullAsathI ArAdhIne bhava samudrane pAra pAmo. have 36 adhyayanamAM AvatI bAbatono TuMka paricaya ApuM chuM. 1) vinaya adhyayana gAthA : 48 saMjogAvippamukkassa aNagArassa bhikhkhuNo / viNayaM pAukarissAmi, aNupuTviM suNeha me / / vinaya - dharmanuM mULa 48 gAthAmAM vinIta avinItanuM svarUpa batAvyuM che guNa doSa ne jaNAvavA azvanuM dRSTAMta tathA kulavAlka muninuM draSTAMta jamAvyuM che. viSaya kaSAyathI mukta ja vinaya karI zake. caMdarudrAcAryanA ziSyanuM dRSTAMta darzAvyuM che. vaMdana e vinayanuM pAlana karavAmAM thayela bhUlanuM pratikramaNa karavuM joie. 2) pariSaha adhyayana gAthA : 46 A adhyayanamAM parisahInuM svarUpa jaNAvela che. jJAna meLavavA vinaya jarUrI tema cAritra pALavAmAM pariSadone samatApUrvaka sahana karavA jarUrI che. sAdhaka AtmAe kevI rIte sahiSNu banavuM joie te rara pariNahonA dRSTAMta sahita vivaraNa karIne jaNAvyuM che. sahana kare te sAdhu sahanazIlatAthI sAdhu sAdhutAne pragaTa karI zake teno prakAza A adhyayanamAM karela che. 3) caturaMgIya adhyayana : 20 kowsI DI DIka ciMtAno vinAmaNI-Agama For Personal & Private Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ cattAri paramaMgANi dullahANiha jaMtuNo / mANusattaM sui sadhdhA saMjamammi a vIriaM / / cAra aMganI mahattA 1) manuSya 2) zravaNa 3) zradhdhA 4) AcaraNa, manuSya bhavanI durlabhatA upara collaka vigere daza daSTAMta che. zradhdhAthI bhraSTa thayela ATha nicvonI kathA che. 4) pramAda apramAda : 13 appANurakhkhIva care'ppamato krodhAdi choDIne viSayakaSAyamAM Asakta na thavuM. jethI ApaNo AtmA durgAmI na bane te mATe satata jAgrata apramata rahevAno upadeza ahIM Apela che. mana vacana kAyAnuM cekiMga satata rAkhavuM. 5) maraNa vibhakti : 3ra bAlANaM akAmaMtu maraNaM asai bhave / paMDiANaM sakAmaMtu ukkoseNaM saiM bhave / / ahIM akAma maraNa - sakAma maraNanuM varNana karela che. paMDitamaraNa indriyavijetA cAritravAnane hoya Abhava mIThA to parabhava koNe dIThA" evuM mAnanArA bAlamaraNane pAme che. kSullaka nirgathIya adhyayana : 18 sammikhaM paMDio tamhA, pAsajAi pahe bahu / appaNA saccamesijja , mitiM bhUasu kappao / / sAdhu, saMsArI kuTuMba moha baMdhananuM kAraNa che ema samajI potAnA AtmAne saMyamamAM sthira kare ane jagatamAtranA jIvo pratye maitrI bhAvane dhAraNa kare. 7) aurabhrIya : 30 rasagRdhdhithI thatAM kaSTonuM varNana batAvyuM che e mATe urabhra, kAkiNI, AmraphaLa, vyavahAra vyApAra, samudra A pAMca daSTAMta jaNAvyA che. 8) kapilIya : 20 rasaRdhdhino tyAga nirlobhIne thai zake che. tethI AThamAM adhyayanamAM nirlobhatA batAve che. emAM kapilamuninuM dRSTAMta che. * yAminI nisaraNI-Agama For Personal & Private Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9) nemipravajyA : 6ra ekatvabhAvanAthI vairAgI bananArA nami rAjarSinA vairAgyanI parIkSA karavA mATe brAhmaNanA rUpe indra mahArAjA AvIne je prazno pUchayA ane tenA javAba ApyA tenuM varNana A adhyayanamAM che. nami, karakuMDu, dvimukha, nagati A cAra pratyeka budhdhanA saMkSiptamAM jIvana darzana paNa che. 10) tUma patraka H 37 zarIranI nazvaratA ane AyuSyanI kSaNa bhaMguratA batAvIne parama kRpALu paramAtmAe parama vinayI gautama svAmInA bahANe "samaye goyama mA pamAyae" vAkya dvArA ArAdhaka AtmAone pramAda na karo te kahI rahyA che. pIpaLAnA pAnanuM dRSTAMta batAvyuM che. prAraMbhamAM vRkSanA pAMdaDA dvArA upadeza Apela che. tethI drumapatra adhyayana nAma ApyuM che. 11) bahuzruta pUjA : 32 upadeza vivekIne ApI zakAya che. ane viveka bahuzrutanI sevAthI prApta thAya che. ahIM vinaya avinaya kevI rIte maLe tenA kAraNa batAvyA che. bahuzrutanA 8 lakSaNo ane abahuzrutanA 14 lakSaNa tathA bahuzrutanI 15 upamAo batAvela che. 8 lakSaNa : 1) niraMtara na hase ra) dAMta na kADhe 3) koinI gupta vAtane na kahe 4) zIlavAna pa) zIlamAM aticAra na lagADe. 6) rasalaMpaTa na hoya 7) atikrodhI na hoya 8) satyavratI hoya. 12) tapasamRddhi (harIkezIya) H 47 harikezI muni rAjIo, upanyo kula caMDAla, paNa nitya surasevA kare, cAritra guNa asarAla ahIM harikezI muninA cAritranuM varNana karela che. jAtimadathI harikezI cAMDAla thayAM chatAM dIkSA laine tapanI samRddhithI sAdhI gayAM. halakI jAtinAM kAraNe brAhmaNoe khUba herAna karavA chatAM samabhAva rAkhIne badhAne dharma pamADyo. 13) citrasaMbhUtIya : 35 jaDathI bheda jJAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbhUtie brahmadatta cakravartInA AgalA bhavamAM suMdara bhogonuM saMyamanA phaLarUpe niyANuM karyuM. te mATe citra munie vAryA chatAM na varyA. to cakravarti thayAM toya sAtamI narake gayA. 14) iSakArIya : 53 pUrvabhavamAM eka ja vimAna nalinI gulmamAM sAthe vasanArA isukAra rAjA rANI purohita ane tenI patnI tathA be putro (purohitanA) manuSyabhavamAM bhegA thayA. vairAgI banelA baMne putro jyAre saMyamanI rajA mAge che tyAre te pitA ane putrono je saMvAda thayo, pati patnIno, rAjA rANIno je saMvAda thayo te ahIM batAvela che. A saMvAda mohanIyano kSayopazama karAve tevo che. cha e dIkSA lai sagatine pAmyA. 15) sabhikSu adhyayana : 16 Adarza sAdhunA guNo, pAMca samiti traNa gupti pUrvakanuM nispRha jIvananI vigato ahIM batAvI che. 16) brahmacarya gupti adhyayana AlAvA 13 gAthA : 17 brahmacarya e sAdhutAno prANa che. A adhyayanamAM brahmacaryanI samAdhinA daza sthAno batAvyA che. 17) pApazramaNIya : 21 je sAdhu pApasthAnakonuM pAlana kare te pApazramaNa kahevAya che. te pApa bAbatanI hakIkata AmAM AvatI hovAthI A adhyayananuM nAma pApazramaNIya rAkhela che. 18) saMyatIya adhyayana : 54 zikAranA zokhIna saMjaya rAjA - eka vakhata mRgono zikAra karavA gayo tyAM - kesara udyAnamAM svAdhyAyalIna sAdhunAM darzana - vinayathI vaMdana - zikAranI kSamA - muni mauna - rAjA bhayabhIta pharI muni pAse kSamAyAcanA - dhyAna nivRtta thai komaLa vacanothI dharmalAbha ApI saMsAranA svarUpane samajAvyuM - dezanAthI vairAgI banI rAjAe gardabhAli muni pAse saMyama grahaNa karyuM. gItArtha banI ekAkI vihAra karatAM bIjA rAjarSino bheTo thayo tAttvika carcA ahIM te carcA batAvI che. bIjA rAjAo tathA cakravartIonAM dRSTAMta che ke jemaNe vizALa rAjyono tyAga u karI saMyama lai sadgatine sAdhI. jIvanuM abhedazAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19) mRgAputrIya : 99 sugrIva nagara - balabhadra rAjA - mRgAvatI rANI - eno putra je mRgAputra nAmathI prasidhdha bharayuvAnImAM munine joi jAtismaraNa pAmI vairAgI banyo. mAtA pitA pAse saMmati mAMge che tyAre je coMTadAra dalilo saMvAda thayA te ahIM batAvela che. 20) mahAnirranthIya adhyayana : 60 A adhyayanamAM zreNika mahArAjAne samyaktvanI prApti kevI rIte thAya che te anAthI muninA dRSTAMta dvArA jaNAvavAmAM Avela che. tathA kuzIlIyAnA mArgane tyajIne mahAnirprathanA mArge cAlavAno upadeza Apelo che. 21) samudrapAlIya : 24 A adhyayanamAM samudrapAlanAM dRSTAMta vaDe ekAMta carcAnuM varNana ka2vAmAM Avela che. pAlita nAmano zrAvaka teno putra samudramAM nAvanI aMda2 janma thavAthI samudrapAla nAma rAkhyuM. yuvAna vaye rUpiNI nAmanI kanyA sAthe lagna eka vakhata vadhya sthAne lai javAtA corane joi karmanI bhayaMkaratA vicAratAM vairAgya pAmI dIkSA lIdhI niraticAra cAritra pAlana karI sadgati sAdhI A vAta ahIM che. 22) 2thanemIya adhyayana 49 A adhyayanamAM rathaneminA dRSTAMta vaDe cAritramAM dhRti rAkhavAno upadeze Apyo che. pahelAM nemanAtha bhagavAnanuM caritra che. dIkSA kevaLajJAna rAjImati tathA rathanemi AdinI dIkSAnI vAta pachI eka vakhata varasAdamAM rAjImati bhIMjANA guphAmAM gayo tyAM kAusagga dhyAne rathanemi paNa rahyA hatA rAjImati anajAna hatI. tyAM rathanemine vikAra thayo tyAre rAjImati pakhaMde jaliaM joiM, 2) dhiratyu tejaso kAmI 3) ahaM ca bhogarAyassa 4) jai taM kAhisI bhAvaM 5) tIse so vayaNaM socyA... AvA zloka dvArA kaDaka hitazIkSA Ape che. rAjImatImAM satitvanI jhAMkhI dekhI rathanemi pratibodha pAmI saMyamamAM sthira thai kevaLajJAna pAmI mokSamAM jAya che. rAjImati paNa mokSamAM jAya che. A vAta ahIM vistArathI batAvela che. 23) zrI kezI gautamIya : 89 bhagavAna pArzvanAthanA sAdhu kezIkumAre zrI gotamasvAmIne vinayathI prazno pUchayA ane te vakhate baMne mahAtmAo vacce thayela saMyamIone upayogI tAtvika vArtAlApa ahIM Apela che. vArtAlApane aMte kezIkumAra munie gautamasvAmI pAse pAMca mahAvratavALo dharma svIkAryo. 159 maitrIno mUlAdhAra-Agama For Personal & Private Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24) pravacana mAtR adhyayana : 30 A adhyayanamAM 5 samiti 3 guptirUpa aSTa pravacana mAtAnuM svarUpa samajAvavAmAM AvyuM che. teno upayoga ane tenuM pAlana karavAthI maLatuM phaLa e sarva hakIkata vistArathI samajAvela che. 25) yajJIya adhyayana : 44 A adhyayanamAM jayaghoSa ane vijayaghoSanI kathA dvArA brahmacaryanA guNa batAvyA che. jayaghoSa, vijayaghoSa baMne bhAI brAhmaNa hatAM jayaghoSa vairAgya pAmI mahAmuni banyA. potAno bhAi vijayaghoSa je yajJa karAve che tene pratibodha ka2vA vANA2sI AvyA. bhAine brAhmaNanuM svarUpa samajAve che. sAdhu, muni, tApasa, kSatriya, vaizya, kSudra vagere kone kahevAya. tenAM lakSaNo spaSTa samajAvI pratibodha pamADI dIkSA ApI baMne bhAi suMdara ArAdhanA karI sidhdhigatine pAmyA. A vAta ahIM batAvela che. 26) sAmAcArI adhyayana : 23 A adhyayanamAM sAdhunI dazavidha samAcArI teno artha tathA sthAno batAvI samAcArInuM varNana karyuM che. rAtri ane divasanI ATha porasImAM kai porasIe kayu kAma karavuM te jaNAvIne paDilehaNanA doSo jaNAvyA che. svAdhyAya kAyotsarga pratikramaNanI vidhi savistara jaNAvI che. sAdhu kayA cha kAraNe bhIkSA levA na jAya te batAvela che. 1) jvarAdi vyAdhimAM 2) divyAdi upasargamAM 3) brahmacaryanI guptine sahana ka2vA mATe 4) varSAdi RtumAM jIvonI rakSA mATe 5) upavAsAdi tapamAM 6) AyuSyanI samAptimAM zarIra tyAga mATe anazana karatI vakhate. 27) khaluMkIya adhyayana : 17 A adhyayanamAM garga nAmanA AcAryanI kathAmAM gaLIyA baLadanAM dRSTAMta dvArA avinIta ziSyanA lakSaNa batAvyA che. gaLIyA baLadane gADImAM joDI paragAma nikaLela musApha2 baLadane mArakUTa ka2vA chatAM chevaTe pote ja kheda pAme che. tema avinIta ziSyone vAraMvAra zikSA ApavA chatAM te vinIta thatA nathI. ulaTA asamAdhinuM kAraNa thAya che. tethI avinIta ziSyone choDIne anyatra jai AtmakArya sAdhavuM e ja uttama upAya che. ema vicArI gargamuni avinIta ziSyono tyAga karI anyatra jai saMyama mArgamAM vicaravA lAgyA. 160 pramodanI pahela-Amama For Personal & Private Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28) mokSamArgagati adhyayana : 36 A adhyayanamAM mokSamArganAM jJAna darzana cAritra tapa A cAra kAraNo batAvyA che. dravya guNa ane paryAya tathA tenA lakSaNo navatatvonuM svarUpa samakitanA bheda, ane tenuM mahAbhya. darzanAcaraNanAM 8 prakAra cAritranA pAMca prakAra. tapanA 12 prakAra A badhI bAbatonuM varNana A adhyayanamAM karela che. ra9) samyakta parAkrama adhyayana AlAvA : 76 A adhyayanamAM saMvega, nirveda, dharmazradhdhA Adi 96 tAro batAvyA che. ziSya saMvegeNa bhaMte ! jIvo kiM jaNayai ? prabhu saMvegeNa aNuttaraM dAmmazradhdhaM MUTya. 35UJttarArU dhammasaddhAre saMvera helvemAra che. A rIte 76 viSa yone khUba tAttvika rIte varNavyA che. 30) tapomArgagati adhyayana : 37 tapa vinA karma rahita banI zakAtuM nathI. karma rahita banavA Azrava rahIta thavuM joie. A vAta taLAvanA dRSTAMtathI samajAvela che. taLAvamAMthI pANI kADhI nAkhavuM hoya to pahelAM temAM pANI AvatA vArone baMdha karavA joie. pachI aMdaranA pANIne bahAra kADhavA upAya karavA joie. tema jIvarUpI taLAva - pANI rUpI karma khapAvavA mATe pahelAM mahAvratAdi vaDe hiMsAdi dvArone rokavA ane pachI tapa vaDe aMdara rahelA karmone khapAvI zakAya che. A vAta 12 prakAranA tapane batAvI ahIM kahyuM che 31) caraNavidhi adhyayana : 21 A adhyayanamAM saMyamamAM pravRtti, asaMyamamAM nivRtti mATeno upadeza Apela che. temAM rAga dveSa 35 pApano tyAga. 3 daMDa, 3 gArava, 3 zalyano tyAga cAra kaSAya, 4 saMjJA, 4 vikathAno tyAga. 5 mahAvratonuM pAlana 5 indrIyonA viSayano tyAga. che vezyAnuM svarUpa, cha kAyanI rakSA. sAtabhaya ane ATha madano tyAga, nava brahmacarya guptinuM pAlana. daza prakAranA sAdhu dharmanuM pAlana. 33 AzAtanAnA tyAganuM varNana karavAmAM Avela che. upAdeyanuM grahaNa heyano tyAga te mATe | upadeza Apela che. ane te rIte vartanAra jIva mokSa pAme tema kahyuM che. 32) pramAda sthAna : 111 A adhyayanamAM avirati, kaSAya vagere pramAdanA sthAno tajavA lAyaka che karuNAnI keDI-Agama For Personal & Private Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane jJAna, darzana ane cAritra AdaravA lAyaka che. teno upAya sarvAdikanI sevA, svAdhyAya, eSaNIya AhAra, Adino vistArathI upadeza Apyo che. emAM kAmabhogonuM dArUNa pariNAma batAvIne pAMca indrIyonA viSayonuM vizada varNana che. chelle sarva pramAda sthAnothI saMyamIone dUra rahevAnuM jaNAvyuM che. 33) karma prakRti adhyayana : 25 A adhyayanamAM 8 karmonuM svarUpa batAvI. te darekanI uttara prakRti bhedasahita varNavI che. ane pachI karmanA pradezo kSetra, kALa, bhAva vistArathI varNavyA che. 34) vezyA adhyayana : 61 A adhyayanamAM 6 lezyAonAM varNana, rasa, gaMdha, sparza, pariNAma, lakSaNa, sthAna, sthiti, gati, ane AyuSya batAvyA che. temAM cAre gatinA jIvone AzrayIne vezyAnI sthiti vistArathI jaNAvI che. 35) aNagAramArgagati H 21 A adhyayanamAM sAdhunA guNo batAvyA che. temAM pAMca mahAvratonuM pAlana, kevA sthAnamAM rahevuM kyAM na rahevuM, zudhdha bhikSAcaryAthI jIvana nirvAha karavuM, saMyama pAlana mATe ja bhojana karavuM, vaMdana satkAra sanmAnanI icchA na karavI ane mRtyu samaye saMlekhanA karI mamatva vinAno sAdhu bane. A badhI vAto ahIM kahI che. 36) jIvAjIva vibhakti adhyayana : ra66 dravya kSetra kALa ane bhAvanA mAdhyamathI ajIvatatvanI prarUpaNA karavAmAM AvI che jIva tattvanI vistArathI prarUpaNAM karI upadeza Apyo che ke munie A svarUpa jANI saMyamane viSe rati karavI, suMdara cAritra pAlana pUrvaka chevaTe saMlekhanA karavI. pachI kaMdarpa, abhiyogya, kilbiSa, moha, ane asura A pAMca azubha bhAvanAno tyAga karavAnuM kahyuM che VYVVVVVV mAdhyasthano mArma-Agama For Personal & Private Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ | piMDaniyukita sUtra pU. paM. zrI hemaprabhavijayajI ma. caramatIrthapati, karUNAsAgara, devAdhideva, mahAvIra svAmI, bhagavAne jagatanA jIvonAM kalyANa mATe zAsananI sthApanA karI sthApanA traNa tattvo dvArA karI. 3. tattva upaivA - vigameivA - dhuveivA dvAdazAMgI AmAMthI ja pragaTI eno vistAra - 45 Agama 11 aMga - AcArAMga Adi 12 upAMga - opapAtika Adi 10 payagrA - caMdAvijjA Adi 6 cheda - kalpa vyavahAra Adi 4 mULa - Avazyaka Adi 2 prakIrdi - naMdI; anuyoga paramAtmAe kevaLajJAna dvArA jagatanA jIvonI karUNa sthiti joie. emanA kalyANa mATe samyaka darzane jJAna cAritrano mArga batAvyo darzana jJAna pAmavA chatAM cAritranA pAlana vinA mukti nathI. pUjyapAda umAsvAti mahArAje paNa kahyuM che. darzana jJAna cAritrae mokSamArga che. cAritra vinA mukti nathI cAritranuM pAlana mAnava ja karI zake. cAritranI sAdhanA mATe nirdoSa AhAra mukhya kAraNa che. abhayano sAgara-Agama che ahI AvI javA For Personal & Private Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ anna tevuM mana evo nyAya che. paramAtmAe nirdoSa AhAra mATe keTalI suMdara paddhati darzAvI che ? dazavaikAlikamAM e mATe jaNAve che aho jiNehiM asAvajjA, vitti sAhUNa desiA / mukkhasAhaNa heussa, sAhU dehassa dhAraNA // - navamA pratyAkhyAna pravAda nAmanA pUrvamAMthI zayaMbhava sUri - dazavaikAlikamAM pAMcamuM adhyayana che. temAMthI bhadrabAhusUri 671 gAthAnI piMDa niryukti racI. pAMcamA ArAnA cheDA sudhI sAdhu dharma raheze - tyAM sudhI Agama raheze. sAdhune gocarInI lAyakAta AnA abhyAsa pachI ja maLe che. pU. malayagirijI mahArAje saMskRtamAM 7000 zloka TIkA piMDa niryukti rUpa, jinavallabha gaNie piMDavizudhdhi, 103 laghuTIkA, yazodevasUri e. 800 gAthA pramANa, zrI caMdasUrie TIkA 4400 gAthA pramANa, udaya siMha sUrie dIpIkA 703 gAthA pramANa racI che. 42 doSa vibhAjanA AhAra pANInA 42 doSa varjavA tathA AhAra karatAM mAMDalInA pAMca doSa varjavA.. prathama udgamanA eTale AhAra upajavAnA saMbaMdhanA 16 udgama doSa - gRhasthanA kAraNe sAdhunA kAraNe 16 utpAdanA doSa gRhastha ane sAdhunA 10 gaveSaNA doSa mAMDalInA 5 grAseSaNA doSa 1. AdhAkarmI : 164 2. audezika : potA mATe banAvIne ATaluM mahArAja mATe judu kADhe. pUrve taiyAra karela lADu vi. ne goLa dhRtAdithI svAdiSTa kare. vaLI abhakSya na khape mATe paNa judu banAve. gulAba jAMbu kothamIra mevo. paMjAbI zAka panIra breDathI yukta hoya te na khape mATe thoDuM judu rAkhe... 3. pUtikarma :- zudhdha AhAramAM AdhAkarmIthI mizrita karavuM te. adhyAtmano pUrNa adhyAya-Agama sAdhu mATe ja banAve. sarvadarzanIo athavA sarvaliMgIo (munio) ne uddezIne karavuM... te AdhAkarmI. For Personal & Private Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. mizra doSa : 5. sthApanA doSa H- potAne mATe banAvyuM hoya te sAdhune ApavA mATe eka bAju rAkhI mUke te sthApanA doSa. 6. prAkRtikA doSa :- vivAhAdikane vilaMba chatAM sAdhune ApavA mATe lAbha levA mATe vahelA moDA vivAha vi. karavA te pAhuDI doSa.. 7. prAduSkaraNa doSa : 8. krIta doSa : 9. prAmitya doSa : 10. parAvartita doSa H rAMdhatI vakhate potAne mATe tathA sAdhu AvyA che mATe prathamathI ja kalpIne vadhu banAvavuM te mizra doSa... 11. abhyAhata doSa H sAmuM lAvIne ApavuM te abhyAhata doSa. 12. udbhinna doSa :- kuMDalAdikamAMthI dhI. vi. kADhavA mATe tenA mukha parathI mATI vi. dU2 ka2vI. kabATa Adi ughADIne ApavuM te ubhinna doSa. 13. mAlApahRta doSa :- upalI bhUmi mALiyAthI sIkethI ke bhoMyarAmAMthI laine sAdhune ApavuM te mAlApahata doSa.. aMdhakAramAM rahelI vastu dIvA AdikathI zodhIne lAvavI. prakAza karIne vahorAvavuM... te prAduSkaraNa doSa. sAdhune mATe kiMmata ApIne kharIda karavuM te... krIta doSa. sAdhune mATe udhAre annAdikane lAvIne ApavuM te prAmityika doSa. potAnI vastu bIjA sAthe adalA badalI karIne ApavuM te parAvartita. 14. Arachedya doSa H- rAjA Adi jorAjabarIthI koinI pAsethI AMcakI jhUMTavI laine Ape te. 15. anisRSTa doSa :-AkhI maMDaLIe nahi dIdheluM paNa temAMno eka jaNa mAlikanI rajA vagara Ape te anAsRSTa doSa. utpAdanA 16 doSa 1. dhAtrI doSa : 16. adhyavapUraka doSa :- sAdhunuM AvavuM sAMbhaLIne potAne mATe karAtI rasavatImAM vadhAro.. umero kare... rAMdhatAmAM umero kare te. 165 sAdhunA kAraNe utpanna thAya te... gRhasthanA bALakane dUdha pAvuM. navarAvavuM, ramADavuM, zaNagAravuM vi. karma ka2vAthI dhAtrI doSa. anekAntathI krAnti-Amama For Personal & Private Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. dUtI doSa : : 3. nimitta doSa : 4. AjIvikA doSa : 5. vanIpaka doSa : 9. mAyA doSa : - 10. lobha doSa : 6. cikitsA doSa :- bhikSA prApti mATe auSadhAdika batAvavA davA ApavI vi. thI 'cikitsA piMDa' doSa lAge. 7. krodha doSa : 8. mAna doSa : 11. saMstava doSa : 12. vidyA doSa : 13. maMtra doSa : 166 dUtanI peThe saMdezo lai javAthI sAdhune 'hUtIpiMDa' doSa lAge. traNe kALanA bhUta bhAvi vartamAnanA lAbhA lAbha jIvita mRtyu Adi nimitta kahevAthI nimitta piMDa lAge. tenAthI anartha thAya. draSTAMta - ghoDInA peTamAM vachero, pati patni muni pAMca hatyA. bhikSA mATe potAnA kuLa jAti karma zilpa AdikanA vakhANa ka2vAthI AjIva piMDa doSa lAge. gRhasthanI sAthe dInapaNuM, bhikhArI jevI dInatA jaNAvIne bhikSA levAthI 'vanIpaka piMDa' doSa lAge. gRhasthane DarAvI, zrApa daine AhAra grahaNa karavAthI, krodha kare ke bhikSA devI che ke nahi ! te krodha piMDa doSa. sAdhuonI pAse pratijJA kare ke huM to labdhimAn amuka gherathI sAro AhAra lAvI ApuM. ema kahI gRhasthane viMDabanA karI AhAra grahaNa kare mAna karIne kahe jA... jA... nahi ApuM to laine rahIza mAnapiMDa doSa. bhikSA mATe judA judA veSa tathA bhASA badalavAthI AhAra lete mAyApiMDa do| sArUM......sArUM meLavavA mATe atilobhathI bhikSA levA mATe ghaNuM ja bhaTake.. te lobhapiMDa doSa. pahelA gRhasthanA mAbApanI pachI sAsu sasarAnI prazaMsApUrvaka temanI sAthe potAno paricaya jaNAvavAthI - vakhANa karIne AhAra le pUrva pazcAt 'saMstavapiMDa' doSa lAge. bhikSA mATe vidyA maMtra netrAMjana Adi cUrNa tathA pAdalepAdi yogano upayoga karavAthI 'vidyAdi piMDa' nAme cAre doSa lAge. maMtranA prayogathI bhikSA le te. syAdavAdathI saMvAda-Amama For Personal & Private Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14. cUrNa doSa :- cUrNanA prayogathI bhikSA le te. 15. yoga doSa :- yoganA prayogathI bhikSA le te. 16. mUlakarma piMDa :- bhikSA mATe garbhanuM staMbhana garbhanuM dhAraNa - prasava rakSAbaMdhanAdi -vazIkaraNa vi. pote kare karAve to "mULakarma piMDa' nAme doSa lAge. eSaNAnA - 10 doSa sAdhu ane gRhasthathI utpanna thAya te... 1. zakti doSa : AdhA karmAdika doSanI zaMkA sahita je piMDa grahaNa karavo te zakti doSa. 2. praSi doSa : sacitta ke acitta evA madhu Adi niMdanIya padArthonA saMghaTTAvALo eTale ke sacitta thI kharaDAyelI - pANIthI hAtha dhue. AhAra ApyA pachI hAtha dhue. te prakSita doSa. 3. nikSipta doSaH cha kAyanI - sacittanI madhyamAM sthApana kareluM je anna pANI sacitta upara mUkeluM hoya te levuM te nikSipta doSa" draSTAMta - cUlA upara mUkeluM levuM. phrIjamAM mukeluM levuM te. DAinIMga Tebara para kAcuM pANI phaLa vi... paDyuM hoya ne vahoravuM. 4. pihita doSa : sacitta phaLAdithI DhaMkAyeluM je annAdi grahaNa karavuM te pihita doSa. 5. saMhatadoSa : sacitta ke acitta devAnA pAtramAM rahelA padArthane bIjA pAtramAM nAkhIne te vAsaNathI sAdhune ApavuM te "saMta doSa" eTale ke vahorAvavA mATe bIjuM vAsaNa - camaco vi. bagADIne ApavuM. 6. dAyaka doSa : 40 prakAranA vyakti pAsethI utsarga mArge na le, bALaka, vRdhdha, napuMsaka, dhujano, AMdhaLo, madonmatta, hAtha paga vinAno, beDI vALo, pAdukA vALo, khAMsI vALo, rAMdhatI, daLatI, khAMDatI, bALakane dhavarAvatI, dArUDIyo, bhUta vaLagADa, garbhavatI, valoNuM karatI, kAMtatI, piMjatI, sekatI, vi.vi. cha kAyanA virAdhaka vyakti pAsethI AhAra levo te dAyaka doSa. 7. unmizra doSa devA lAyaka vastune sacitta anAja AdikamAM mizra karIne ApavuM te ummizra doSa. sacitta acitta mizra bheLaseLa karIne ApavuM te. 8. apariNata doSa : acitta paNAne pAmyA vinAnuM ApavuM te... kAcuM pAkuM ApavuM te apariNIta doSa.. draSTAMta kAkaDI vi. nA kAcA zAka.. draSTino dizApalaTo-Agama For Personal & Private Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 9. lipta doSa : dahIM dUdha khIra vi. dravyothI vAsaNa tathA hAtha lepAya. kharaDAya te lipta doSa. 10. chardita doSa H ghI khIra vi.nA chAMTA paDe tema vahorAvavuM... mAMDalInA doSa - grAseSaNAnA doSa 1. saMyojanA : rasanA lobhathI puDalA vi.mAM ghI khAMDa vi. nAMkhIne vAparavuM, be bheguM karIne vAparavuM AdithI Asakti vadhe. 2. pramANa doSa : saMyama mana vacana kAyAnA yogane bAdha na Ave teTalo AhAra karavo. uparAMta kare to pramANAtirikatatA doSa lAge. 28 koLIyA - strIne 32 koLIyA purUSane hoya. atizaya na vApare. 3. aMgAra doSa : rAgathI vakhANa karato vApare, svAdiSTa annane athavA AhAra ApanArane vakhANato thako bhojana kare. vApare te rAgarUpI agnithI cAritra rUpa caMdananA kASTone bALIne kolasArUpa kare che. te aMgAra daSa. draSTAMta a..hA..hA.. zuM TesTI AiTama che ? khamaNa to pocA rU jevA che. A benanA gharanI badhI vastu vaparAya tevI hoya che...vi... 4. dhumra doSa : annanI ke tenA denAranI niMdA karato AhAra kare te cAritra rUpa citrazALAne kALI kare che tethI te dhuma doSa.. draSTAMta - A to Ama ja vahorAve.. bahu udAratA nahi... athavA to AmanA gharanI vastumAM ThekANA ja na hoya ghA to mIThuM na hoya.. yA to maracuM na hoya.. vi.vi... 5. kAraNa doSa : sAdhu cha kAraNa upasthita thAya to ja vApare.. 1. sudhA vedanIyano udaya thavAthI 4. zubhadhyAna mATe 2. vaiyAvacca mATe 5. prANane TakAvavA mATe 3. saMyama pAlana mATe 6. irSA samitinuM pAlana mATe piMDanI vizudhdhi. piMDanI vizudhdhithI cAritranI zuddhi.. cAritranI zudhdhithI AtmAno mokSa... - sRSTinuM zudhdhadarzana-Agama For Personal & Private Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ oghaniryukti sUtra hemacandrasAgarasUrijI have ApaNe mUlasUtramAM jeno naMbara che evA oghaniyukti sUtrano paricaya joie. zrI Avazyaka sUtramAM che evuM varNana AmAM che. khAsa karIne sAdhu-sAdhvInI samAcArInuM varNana che. saMyamarUpI vRkSane TakAvavA mUlasvarUpa samAcArInuM varNana hovAthI A mUlasUtra kahevAya che. saMyama jIvananA prANasvarUpa caraNasittarI ane tene sahAyaka evI karaNa sitarInuM suMdara varNana karavAmAM AvyuM che. cAra anuyogamAM AnuM sthAna traNeya anuyoganuM lakSya evA caraNakaraNAnuM yogamAM Ave che. kAraNa pedA thatAM sAdhue nadI kevI rIte utaravI enI vidhi batAvI che. sAdhu lokaherImAM kheMcAya nahi paNa potAnA AcAramAM sthira rahe. e mATe jayaNAnuM khAsa pAlana karavuM joie. glAna (bimAra) sAdhunI sevA e mATe vaidane bolavavAnI vidhi ane zrAvaka pAsethI davA meLavavAnI vidhi jaNAvI che. comAsAmAM vihAra karavAthI lAgatAM doSonuM varNana jaNAvyuM che. agItArtha sAdhue gItArthanI nizrAmAM ja rahevuM joie e vAta para bhAra mUkyo che. mahemAna sAdhu sAthe kevI rIte vartavuM ? e jaNAvyuM che. vihAramAM AgaLa-pAchaLanA sAdhunuM dhyAna rAkhavuM. e mATe dAMDAthI rastA para nizAna banAvavuM jethI pAchaLanA sAdhu bhaTakI na paDe. sAdhue kyAM rahevuM ? kevI rIte rahevuM ? e batAvyuM che. kevali-sarvajJa paNa paDilehaNanI vidhi sAcave. teo je vastramAM jIvajaMtu hoya enuM ja paDilehaNa kare jyAre chabastha tamAma vastranuM paDilehaNa kare ja ! kAraNa sivAya sAdhu divase nidrA le to prAyazcita Ave. paDilehaNa karatA bole to cha kAyanI virAdhanAnuM pApa lAge. anuprekSAno avasara-Agama For Personal & Private Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadhinuM ane pAtrAnuM tathA muhapatinuM paDilehaNa kevI rIte karavuM ? enI vidhi jaNAvI che. comAsAnA sivAyanA kALamAM gucchA avazya bAMdhavA ja joie. kApa kevA pANIthI kevI rIte kADhavo ? pAtarAne kevI rIte raMgavA ? enA raMga kevI rIte meLavavA ? enI zI vidhi Adi jaNAvyuM che. gocarI gayezaNA ane emAM lAgatAM doSonuM varNana che. A viSayamAM zrI vajAsvAmI, dharmaruci aNagAra, vAnarajUtha ane mAchalInuM udAharaNa ApyuM che. AhAra levAnI ane nahi levAnA cha cha kAraNo darzAvyA che. joganA samayamAM kALagrahaNa kevI rIte levA ? A bahu mahatvanI prakriyA che. sAthe bahu ja kaThina ane agharI kriyAo che. e to je kALagrahaNa levAnI vidhi karatAM hoya ene khabara paDe. sAdhue keTalI upadhi rAkhavI ? kevI rAkhavI ? enI spaSTatA karI che. naMdipAtra kevuM hovuM joie ? eno zo upayoga enuM nAma nadi kema Adi jaNAvyuM che. kayI RtumAM sAdhue keTalA pallAM rAkhavA ? e jaNAvyuM che. upakaraNanI vyAkhyA batAvI che ke je AtmAne upakAra karavAmAM sahayogI bane te upakaraNa kahevAya. prAyazcita levA para bhAra mUkyo che. bimAra vaidya jema bIjA vaidyane jaNAvI davA lai Arogya meLave tema AcArya paNa bIjA yogya AcAryanI pAse prAyazcita lai zuddha thAya e jaNAvyuM che. nUtana muni savAre uThe pachI cheka rAtre sUi jAya te daramyAna kevI rItanI dinacaryA Adare enI vAta prastuta karI che. Ama sAmAnyathI sAdhunI badhI bAbatonuM varNana A sUtramAM hovAthI AnuM nAma oghaniryukti' rAkhavAmAM AvyuM che. s er dharmakathAnuMdhAma-Agama | -Agama For Personal & Private Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI naMdisUtra zrI anuyogadvAra sUtra pU. munirAjazrI dhuraMdharavijayajI Aje ApaNe mahattvanA be Agama upara vicAra karavo che. Agama zabda mAtra ApaNe tyAM ja vaparAya che eno matalaba che 3=samantIta =cate rUti gAma:. eTale ke cAre bAjuthI padArthonI jANakArI jenA dvArA thAya te Agama ! atyAre ApaNI pAse 45 Agama che. A 45 AgamanuM mAtra smaraNa jJAnAvaraNIya ane mohanIya karmanuM uccheda karanAruM bane che. paricchidyate ganena rUti HIT . anaMta upakArI tIrthaMkara paramAtmAe tIrthakara nAmakarmanA vipAkodayathI dharmatIrthanI sthApanA karI. gaNadhara bhagavaMtoe gUMthI. zrutadharoe dhAraNa karI. sthira karI. ziSyane viniyoga karatA karatA ApaNA sudhI zrutano thoDo aMza pahocADyo. prabhue kahyuM teno ja A aMza che. paNa duSkALamAM duSkALo paDatA rahyA. sUryAsta thAya. aMdhAru thAya. pharI pAcho thoDo prakAza thAya. ApaNA AgamomAM paNa AvuM ja banyuM che. 14 pUrvadharanA kALamAM.... pU. bhadrabAhusvAmijInA kALamAM paNa duSkALa paDato rahyo. ghaNA munio gocarInA abhAve kALa karI gayA. ghaNA munio svAdhyAya karI na zakyA. pahelA lakhavAmAM AvatuM na hatuM. mRtadhara sAMbhaLI ne yAda rAkhatA. zrutaM mRta sAMbhaLyuM yAda rakhAtuM hatuM. Aja sudhI AvI paraMparA cAlI che. apAtra vyaktinA hAthamAM na jAya mATe tene lakhatAM na hatA hiMdustAnamAM ghaNA graMtho RtithI cAlyA AvyA che. kerAlAmAM mukhapADhI brAhmaNo graMtho vAraMvAra sAMbhaLI moMDhe rAkhatA. pyArelAla nAmanA eka bhAie 25 mahAbhArata jeTalA graMtho kaMThastha karyA hatA tathA sADA 75. A sADatrIsa lAkha jeTalA zloko tene moDhe hatA. arihaMtanuM ArAdhana-Agama For Personal & Private Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ - smRtidhara brAhmaNonI ApaNe tyAM paraMparA hatI. sADatrIsa lAkha zloka koi Tepa na karI zakyA. TepanI sagavaDa na hatI. lakhI na zakayA zratadhara munio mATe doSo gauNa ane svAdhyAya mukhya hoya che. zratanuM saMrakSaNa ane bodhinI surakSA mATe ApaNI AkhI AcArasaMhitA che A benI rakSA mATe badhA ja apavAdo sevI zakIe. AvuM bRhatakalpa chedasUtramAM kahyuM che. pU. bhadrabAhusvAmInA samayamAM pahelI Agama vAcanA thai. sthUlibhadrajIe mULathI 14 pUrva ane arthathI 10 pUrva meLavyA. pUrva vajasvAmI sudhI cAlyA. yugapradhAna munino prabhAva tIrthakara jevo ja hoya che. emanA prabhAvathI aDhI yojana sudhI mArI marakI vigereno nAza thAya che. duSkALamAM Aryavanasena ane AryarakSita be dhRtadhara vajasvAmInA vArAmAM AvI paDelA duSkALamAM bacyA. A munio dhIme dhIme sADAnava pUrva.. pachI nava pUrva ema zruta viccheda pAmatuM gayuM. e ApaNane zruta bacAvI ApyuM. emanI yAdamAM vayarI zAkhA rAkhI che. nAgArjunanI vAcanA mathurAmAM thai. devardhvigaNikSamAzramaNanI nizrAmAM vallabhIpuramAM vAcanA thai. te samaye je upalabdha sUtro hatA teno paricaya naMdIsUtramAM mUkI dIdho. tyAM sudhI zruta smRtimAM hatuM. graMthamAM na hatuM. jethI apAtrane rahasyo na maLe. gurUdvArA supAtrane badhu ja batAvI zakAya. tyAra pachI graMthAruDha thayuM. je rIte lakhAyeluM te ja rIte ApaNA sudhI AvyuM che. devarkiMgaNI sudhI koi kuLa dharmanI maryAdAo baMdhAyelI hatI nahi. koinA gharamAM zruta mUkI na zakAya. ghara kAle dharma badalI nAMkhe to...! zrutane rAkhavuM kyAM ? duSkALamAM ghaNA graMtho viccheda thayA.. vanavAsa gacchamAM caityavAsa zarU thayo gRhasthanA hAthamAM na jAya ane zrutanI rakSA thAya te mATe zruta maMdiramAM rAkhavAnI zarUAta thai. ajenonA Azramane maTha kahevAya. zaiva maTha. tema jainonA Azramane paNa maTha kahevAya. tene jaina maTha kahevAya. temAM pAsatthA sAdhu rahe. je sAdhu upAzrayamAM sthira rahe te pAsavvA kahevAya ane te upAzrayamAM rahelA zrutane sAcave.. pAMcamI chaThThI sadIthI upAzrayamAM rahelA kRtane sAcavavAnuM cAluM thayuM. gujarAta mAravADa A badhA pradezo AcAryoe zrutanI rakSA mATe kavara karyA. jo rAjAone barAbara sAcavIe nahi to zratanI rakSA thAya nahi. AthI zAsananuM zAsana-Agama For Personal & Private Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU.A. bappabhaTTasUri ma.sA. rAjAnA mana khAtara hAthInA hoddA para beThA. bahArathI vaibhavI dekhAya paNa aMdarathI tyAgI hatA. bAhya AcAramAM zithilatA bhale AvI. paNa aMdarathI vairAgya evo ja jhaLahaLato hato. hAthInA hoddA para savArI karanAra bappabhaTTasUri aMdaranA jIvanamAM cha vigainA tyAgI hatA. atyaMtara sAdhutva, niSparigrahatva, brahmacaryatva evuM ja sAcavyuM. AvA AcAryonA saMgha saMcAlananA kAraNe avicchinna Agamo maLyA. pote sevelA zithila AcArane kAraNe zAstramAM paNa emaNe pheraphAra nathI karyo. A pramANe AvA AcAryo ane yatiothI surakSita zratathI ApaNane A Agamo maLyA che. naMdisUtra - vallabhIpuramAM vAcanA thai. te devavAcaka vaDe naMdIsUtramAM saMgrahita thai che. naMdI eTale maMgaLa. naMdIno artha jJAna paNa thAya . jJAna ApaNane haMmezA AnaMdamAM rAkhI zake. koipaNa uttamavidhi hoya.. dIkSAnA vidhi tyAre naMdI sUtra saMbhaLAve. upadhAnamAM pradakSiNA dai. navakAra gaNIe te naMdividhi kahevAya. AkhA naMdIsUtramAM mAhitI ApI che. ane anuyogamAM te kai rIte samajAvavuM ? tenI paddhati ApI che. naMdI eTale poThiyo paNa thAya. naMdI eTale maMgala vAjIM. naMdI eTale moTuM pAtra. naMdI eTale jJAna...mAtra jJAna ja evI cIja che ke je ApaNane AnaMdamAM rAkhI zake.. jJAnI kyAreya paNa potAnA svabhAvanI lInatA gumAvatA nathI. naMdImAM pAMca jJAnanI samajaNa ApavAmAM AvI che. jJAna be prakAranuM che. 1) parokSa 2) pratyakSa 1) je jJAna iMdriyo vaDe thAya te parokSa jJAna kahevAya. 1) matijJAna 2) zrutajJAna 2) je jJAna indriyo vinA sAkSAt AtmAthI thAya te pratyakSajJAna kahevAya.te traNa che. 1) avadhijJAna 2) manaH paryavajJAna 3) kevaLajJAna. avadhijJAna - avadhidarzananuM joDaluM che. tema kevaLajJAna kevaLadarzananuM paNa joDaluM ja che. kAraNa ke jovuM ane jANavuM sAthe ja cAle. avadhi eTale sImA maryAdAvALuM jJAna maryAdAmAM rahelA rUpI padArthanuM sAkSAt AtmAthI jJAna karavuM te avadhijJAna kahevAya. te avadhijJAnanA pratipAti apratipAdita hAyamAna vardhamAna ema aneka bhedo che. duniyAnA 6 TukaDA che. TukaDAnA TukaDA karyA ja karo. to keTalA thAya ? virATa evA jJAnanA ghaNA vibhAgo che. hiMdustAnanA rAjya keTalA ? rAjyanA jillA keTalA ? jillAnA gAmaDA keTalA..? jema AgaLa jAva tema vadhAre vibhAga paDe. tema matijJAnanA paNa ghaNA vibhAgo che. Sii joDIka sUkSmanI zakita-Agama For Personal & Private Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyakSanuM varNana nAnuM che ane parokSanuM varNana moTuM che. AthI naMdIsUtramAM prathama pratyakSanuM varNana karyu. pachI parokSanuM varNana karyu che. rasoimAM roTalI chelle hoya kAraNa ke tenA mATe palojaNa ghaNI ka2vI paDe. - pratyakSa - 1) avadhijJAna - Ama 6 bheda che. paNa tenA paNa peTA bheda aneka che. jemake niraMtara. kramasarabadhu dekhAya. sAMtara, kramasara badhu na dekhAya. vacamAM vacamAM na dekhAya. AlaMbana - AlaMbana hoya vastu hoya to dekhAya. nirAlaMbana - vastu na hoya to paNa dekhAya. vaLI avadhinA be prakAra 1) bhavapratyayika - deva nAraka 2) labdhipratyayika manuSya tiryaMca. ghaNAne bhIta AdinuM AvaraNa hoya to paNa dekhAya. jANe Film nI jema pratyakSa joto hoya tema dekhAya. pITa2 hakosa - koipaNa vastunA aMzathI ja jue... athavA te vyaktinI koi paNa vastunA ekamAtra aMzane ja aDe.. ane tenI nADI khulI jAya. tene te vyakti vastu viSe samagra jJAna thai jAya. A pITa2 ha2kosane prAyaH sAlaMbana avadhijJAna hovuM joie...(alabat mati-zruta paNa hoi zake). manaH paryavajJAna - aDhI dvIpamAM rahelA saMjJI paMcendriyanA manogatabhAvone jANavA. saMyamIne ja utpanna thAya. tenA be bheda 1) Rjumati 2) vipulamati.. kevaLajJAnanA be prakAra che 1) bhavastha 2) abhavastha pratyakSanA varNana pachI parokSanuM varNana Ave che. mithyAddaSTinuM jJAna te matiajJAna zrutaajJAna kahevAya. samyakdaSTanuM jJAna te matijJAna zrutajJAna kahevAya. matijJAnA peTAbhedo aneka che. vyaMjanAvagraha, arthavigraha, ihA, apAya, dhAraNA. matijJAna - tenA be bheda che. 1) zrutanizrita 2) azrutanizrita azrutanizritanA cAra bheda 1) autpAtikI 2) vainayikI 3) kArmikI 4) pAriNAmikI. 1) autpAtikI buddhimAM zAstramAM rohakanI vArtA Ave che. ujjainI pAse naTonuM gAma che. tyA bharata nAme naTa che. je rohakanA pitA che. tene bIjIvAranI vahu che. navI ''mA'' chokarAne barAbara sAcavatI nathI. chokaro da22oja skule sUkSmatAmAM zakita-Agama 172 eka For Personal & Private Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya. paNa haMmezA sAvakI "mA" thI sAvaceta rahe che. sAvakI "mA" ne moMDhA para kahI de - mArA bApA mArA mATe tene laine AvyA che. pachI mane na sAcave te na cAle-tenI navI mA nAnI che. papha pAvaDara zaNagAra sajavAmAM samaya jAya. eTale nAnA chokarAne sAcavavA samaya na maLe. * ekavAra pUnama rAtrI - rohaka navI "mA" ne kahe ke jo tuM mane barAbara sAcave nahi to huM paNa tane batAvI daiza. mA kahe jA have zuM karI levAno hato ? eTale pUnamanI rAtrIe rohaka tenA pitAne kahe che ke juo juo.. e varaMDo oLaMgIne koi jatu rahyuM. Ama pitAnA kAnamAM phUMka mArI. ekavAra vahema jIvanamAM Ave eTale saMbaMdhamAM ochAza AvI jAya. be bhAibaMdhanI dostI toDAvavI hoya to kAnamAM phUMka mAro. dostI tUTI jAya. A bAju pitA "navI mA" nI upekSA kare che. navI mA ne khyAla AvI gayo ke A badhA rohakanA kArastAna che. rohaka "navI mA" ne kahe meM tane kahyuM hatuM ne ke tuM mane barAbara sAcava ? chevaTe "navI mA" pAse barAbara dhyAna rAkhavAnuM sAcavavAnI celeMja lIdhI. bIjI pUname rAtre rohaka doDatA doDatA potAno paDachAyo ja batAvatA pitAne kahe juo juo pelo puruSa cAlyo. pitA hasavA mAMDyA. A to tAro ja paDachAyo che rohaka kahe, pelI pUname paNa A ja paDachAyo joyo hato. Aja paDachAyAne bhAgatA joyo hato. ane pitAnA manamAMthI vahema nIkaLI gayo. ane "navI mA" sAthe yathAvat pharI pitAno vyavahAra cAlu thayo. nAno chokaro nAvA dhovAnuM badhu kare. paNa jamavAnuM pappA joDe ja. mammI kadAca mane mArI nAMkhe to. pappAne thoDI mArI nAMkhe ? eTale pappA khAya te ja khAya. rohaka eka vAra ujeNI nagarImAM Ave che. tyAM nadInA kinAre retImAM AkhI ujeNI nagarI citarelI che. nagarazeTha senApati rAjamahela Akhu nagara badhu ja ekajheTa Abehuba citare che. eTalAmAM rAjA tyAMthI pasAra thAya che. eTale rohake kahyuM, are, rAjakumAra, A mArge na jAo. tame jotAM nathI. A rAjadarabAra che. rAjAe nIce utarIne joyu to ujeNI nagarIne citarelI joine chaka thai jAya che. rAjAne 499 maMtrI che. paNa 499mAM koi mukhya maMtrI na hato. AkhI navakAravALI hoya paNa merU na hoyato ? rAjA rohakane pUche che te pahelA kokavAra A nagarI joi che ? rohake - nA, pahelI vAra ja joi che. rAjA rohakanI vRddhi upara ovArI jAya che. rAjAe tenuM nAma saranAmuM Adi lai lIdhu. ekavAra rAjAe rohakanA gAmavAsIone kahyuM - tamArI pazcimanuM vana udAratAno udghoSa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvamAM pheravI nAMkho. nahitara gAma uDADI nAMkhIza. rohakanA pitA ane bIjA badhA ciMtAmAM ! rohake upAya batAvyo - gAmaDAmAM kAcA gharo hatA. tene ukheDI vananI pelI bAju gAma vasAvo. eTale vana pUrvamAM AvI jaze. vaLI ekavAra rAjAe kaheDAvyuM ke tamArI kUinuM mIThuM pANI amAre vAparavuM che mATe tamArI phUine tAtkAlika ahIM mokalo rAjAnI AjJA thai Akhu gAma ciMtAtura. banI gayuM have zuM karavuM? eTalAmAM rohake A koyaDo ukelyo. teNe rAjAne eka ciThThI lakhI - ke amArI gAmaDAnI kUi ghaNI zaramALa che. tamAro kUvo levA mokalo to paraNAvIne mokalIe. abhayakumAranI kUvAmAMthI vIMTI kADhavI. A paNa otpAtikI buddhi che. je vAto zAstromAM na lakhI hoya paNa potAnI buddhithI upajelo javAba Ape. te tyAtinI vRhi kahevAya. nAnA sAdhune koke prazna karyo. tame sarvajJanA putro cho to A nagaramAM keTalA kAgaDA che ? nAnA sAdhue javAba Apyo - 66636. tame gaNI lo. vadhAre nIkaLe to ema samajjo ke mahemAna kAgaDA bIjethI AvyA che ochA nIkaLe to ema samajajo ke ahIMthI bahAra gayA haze. ekavAra prazna karyo ke hAthInuM vajana keTaluM ? have hAthInuM vajana kevI rIte karavuM ? eka nAvamAM hAthI besADyo. hAthI ne lIdhe nAva jeTalI DUbI. teTalI nizAnI karI. pachI nAvamAM patharA bharyA. pelI nizAnI sudhI nAva DUbe teTalA patharA bharyA. ane pachI patharAnuM vajana karI lIdhuM. ATaluM hAthInuM vajana thayuM. A otpAtika buddhi kahevAya. kAgaDo kema viSTA cUthe ? jale viSNu thale viSNu - zAstramAM jaNAvyuM che te jovA A paNa otpAtika buddhinA daSTAMto che. vaina kI buddhi - be ziSya - baMne jyotiSa jJAna jANe. eka vAra eka DozIe pUchyuM, mAro beTo paradezathI kyAre Avaze ? te ja vakhate DozInA mAthethI ghaDo phUTI gayo. eka ziSya javAba Apyo - tAro dIkaro marI gayo che. bIjo ziSya kahe - dIkaro ghare rAha joto haze. DozImAM ghare gayA. udAsInatAno dhodha-Agama juES: . For Personal & Private Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane kharekhara tyAM teno putra rAha joto hato. prathama ziSya hato - teNe ghaTa phUTyo mATe DozIno putra paNa phUTyo. mATe dIka2o marI jaze. ema bhAvI bhAkhyuM bIjo ziSya hato teNe ghaDo phUTayo. dharatImAM maLI gayo. ghaDo dharatIno chokaro ane te dharatImAM maLI gayo. mATe DozIne dIkaro maLI jaze ema bhaviSya bhAMkhyuM. kArmikI - kAma karatA karatA buddhi upaje. eka kApaDiyo vepAra karatA kapaDuM keTalA mITara che ? khyAla AvI jAya. beno - traNa ghaDA mAthe chatAM lahera karatI tALI pADatI cAle. darajIne tamane keTaluM kapaDuM joize ?... khyAla AvI jAya. rAjAbhoja - gAMgu telI sAtamA majalethI telanI dhAra kare to paNa loTAnI madhyamAM paDe. uparathI soya pheMke nIce doro laine ubho hoya to paNa parovAi jAya. kuzaLa citrakAra vyaktine mAtra joine ja sIdhe sIdhu tenuM AbehUba citra dorI zake. pAriNAmIkI - ekavAra rAjAnA rAjamAM yuvAnIo vadhI gayA. badhA juvAnIAoe nakkI karyu ke kyAMya have DosA to na ja joie. ekavAra badhA juvAnIyA pharavA jAya che. rastAmAM tarasyA thayA. pANI maLatuM nathI. zuM karavuM ? have eka pitRbhakta choka2o chupAvIne bApAne lai Avelo. khulaTAmAM bApAne lai gayelo. teNe DosAne pUchyuM pANI kyAMthI maLaze ? DosAe kahyuM - A gadheDo che. e jyAM jaze. tyAM pAchaLa javuM. tyAMthI pANI maLI jaze. ekavAra vararAjAnI jAna jatI hatI. jAnamAM badhA juvAnIyA hatA. koi gharaDAne lIdhA na hatA. have sAmApakSanAe zarata mUkI ke pahelA A amArA gAmanA taLAvane ghIthI bharI nAMkho. pachI ja sAmaiyuM karIe. badhA juvAnIyA mUMjhavaNamAM mUkAi gayA. eTalAmAM pelApitRbhakta yuvAna je tenA pitAne chupAvIne lAvyo hato temaNe A mUMjhavaNane dUra karI. DosAe kaheDAvyuM ke pahelA taLAvanuM pANI khAlI karo. pachI ghI thI bharI daie. A koThA sUjha kahevAya. A azrutanizrita matijJAnanA cAra bheda che. muni vAcaka che. zrAvaka sAMbhaLe A benI joDIthI zruta Take. 175 zrutajJAna 84 Agamo che. paNa hAla 45 ja maLe che. aMgabAhya.. aMgapraviSTa ... vigere tenA 14 bhedo che. uttarAdhyayana sUtrano eka eka udAratAnI dhUrA-Amama - For Personal & Private Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zloka maMtrAlara che. eka eka adhyayanane eka eka adhiSThAyaka indra che. Akhu uttarAdhyayana kaMThastha karo to dararoja svAdhyAya karo to trIje ke sAtame bhave mokSa thAya. utthAna zratane munibhagavaMta bole to tyAre tenA krodhathI Akhu nagara ja uThe. AkhuM nagara astavyasta thai jAya. ane pharI jo samutthAna zrata ne bhaNe to badhu zAMta lai jAya. badhuM ja vyavasthita thaI jAya. A che zrutanI pracaMDa tAkAta...! AcArAMganA 18000 pada . eka eka padamAM eka kroDa zloka che. AgaLa AgaLanA aMgomAM Dabala Dabala pado che. anuyogadvAra - naMdIsUtra dvArA maMgalika thayuM. have sUtrano artha sAthe yoga karavAmAM Ave tene anuyoga kahevAya. sUtrano artha sAthe yoga kevI rIte karavo ? tenA mATe aneka dhAro ApelA che. Avazyaka zrutaskaMdha zabda che. Ano artha zuM thAya ? kai rIte karavo ? Avazyaka - ahIM avazya karavA yogya Avazyaka che. ahIM Avazyaka zabdamAM A" che. A eTale samasta prakAre jIvane jJAna darzana guNone vaza kare te Avazyaka athavA Avazyaka zabdanI saMskRta chAyA AvAcaka thAya. jemAM guNo rahe te AvAsaka. kahevAya. je kriyA AtmAne jJAnAdi guNothI vAsita kare te AvAsaka. athavA vastra sugaMdha dhUpa AdinI peThe je AtmAne guNo vaDe AcchAdita karI zobhAve te AvAsaka. koipaNa vastunA ochAmAM ochA cAra nikSepA hoya. 1) nAma 2) sthApanA 3) dravya 4) bhAva. koi chokarAnuM nAma Avazyaka rAkhyuM hoya to te nAma Avazyaka kahevAya. sthApanA Avazyaka - AvazyakanI kriyA karanAranuM citra hoya. dravyAvazyaka - 1) AgamathI ane 2) no AgamathI ema be bheda che temAM no Agama traNa bheda 1) jJazarIra 2) bhavyazarIra 3) tadavyatirikta 1) jJazarIra - jene "AvazyakanuM" jJAna prApta karyuM che. tevA sAdhuno mRtadeha te dravyathI noAgamathI jJazarIra Avazyaka kahevAya. 2) bhavya zarIra - hAla "Avazyaka'nuM jJAna prApta karyuM nathI. paNa bhaviSyamAM je "Avazyaka'nuM jJAna prApta karavAnA che tene dravyathI noAgamathI bhavya zarIra kahevAya. 3) tathyatirikta - tadgatirikta dravyAvazyakanA traNa bheda che 1) laukika ja 2) kukAvacanika 3) lokottara. tRpitAnuM teja-Agama For Personal & Private Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1) laukika - sAmAnyathI manuSyo prabhAta thatA snAna karavuM, dAtaNa karavuM, zarIra para telanuM mAliza karavuM, kAMsakI vaDe vALa oLavA rUpa vigere dravyAvazyaka kare che. A lokika Avazyaka kahevAya. 2) kukAvacanika - je pAkhaMDIjano cAmuMDA vigere devatAnA sthAnomAM phUlo vaDe pUjA karavI, dhUpapUjA karavI, vilepanAdi Avazyaka kAryo kare che. te kamAvajanika Avazyaka kahevAya. 3) lokottara - je sAdhuonA guNarahita che. kevala vezamAtra dhAraNa karI, sAdhu jevA gaNAtA, pagale pagale aneka asaMyama sthAnanuM sevana karanArA munio je savAra sAMja pratikramaNAdi avazya kAryo kare che te loko dravyAvazyaka kahevAya. bhAvavazyaka - be bheda che 1) AgamathI 2) no AgamathI 1) AgamathI - Avazyaka arthanA upayogarUpa pariNAma te AgamathI bhAva Avazyaka che. ane "no' zabdathI jJAnano dezathI niSedha che. no zabda mizravAcI che. jJAna kriyA ubhayano pariNAma samajAvo. 2) noAgamathI - noAgamathI bhAva Avazyaka 1) lokika 2) lokottara 3) kukAvacanika ema traNa prakAre che. 1) laukika - divasanA pUrva bhAgamAM mahAbhArata vAMcavuM. ane pAchalA bhAgamAM rAmAyaNa Adi vAMcavuM te. 2) lokottara - upayogapUrvaka Avazyaka zravaNa karavuM Avazyaka arthamAM pariNAmayukta thaine, savAra sAMja pratikramaNa Adi avazya karavA yogya kriyAo kare te lokottara bhAva Avazyaka che. (3) kumAracanika - maMtra pAThAdi pUrva yajJamAM aMjali homAdi karavA te kupravacanika bhAva Avazyaka che. Ama AvazyakanA alaga alaga dRSTikoNathI artho samajAvyA. paraMtu have ahIM kono adhikAra che ? to ahIM bIjA koI Avazyaka levA nahi. mAtra muktinA hetuthI je Avazyaka kare teno ja ahIM adhikAra che. lokottara bhAva Avazyaka e kharekhara mokSasukhanI prAptimAM kAraNabhUta hovAthI lokottara bhAva Avazyaka ja zreSTha che. Ama anuyoga sUtramAM "Avazyaka" zabdanI vAta karavI hoya to AkhA mamama jo vIDIDI - saMvaranuM sarovara-Agama For Personal & Private Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatamAM "Avazyaka" zabda jeTalI rIte vaparAto hoya te badhAnuM alaga alaga dvArA dvArA varNana karI. teno bodha karAvI pachI chelle kahe ke ahIM ApaNane kayA "Avazyaka"nuM prayojana che ? e ja pramANe zruta zabda - zrata eTale sAMbhaLeluM thAya. suya zabdano artha gruta thAya che ane suya zabdanI saMskRta chAyA sUtra thAya. Ama suya pada zruta ane sUtra baMnenA arthanuM bodhaka che sUtra eTale gUMthAyeluM" thAya. sUtra eTale sUtara artha paNa thAya. rezamanuM sUtara vigere ghaNA prakAranuM sUtara Ave. vaLI te pAMca prakAranuM che. 1) aMDaja ra) vaDaja 3) kITa 4). vALaja 5) valkala. emAM vaLI kITajanA paNa pAMca prakAra che. koi khAvAnI cIja hoya tyAM kIDA lALa mUke temAM tAMtaNAnI jALa hoya. temAMthI sUtara banAve te cInAi sUtra kahevAya. Ama "suya' zabdanA jeTalA artha hoya tenuM varNana kare ane pachI chelle ahIM kono adhikAra che ? to paramAtmAe kahelA "zruta" no ja adhikAra che. eja levAnuM e pramANe jaNAve. skaMdha - e ja rIte aMdha zabda. skaMdha zabda paNa aneka rIte vaparAya che. paramANunA samUhane pudagalaskaMdha kaherAya. hAthI ghoDA pAyadaLa talavAra AdinA samUharUpa senAne paNa skaMdha kahevAya. skaMdha eTale sAMdho paNa kahevAya. A rIte skaMdha zabdanuM aneka rIte varNana karIne pachI chelle jaNAve ahIM to "zrutano je samUha" te ja skaMdha zabdathI iSTa che. have anuyoganA mULa cAra vAra che. 1) upakrama 2) nikSepa 3) anugama 4) naya. 1) upakrama - upakramanA paNa alaga alaga artha thAya che. upakrama eTale samIpamAM lAvavuM. A kAryano upakrama karavAno to ahIM upakramano "AraMbha" artha thaze. AnA AyuSyano upakrama thayo. ahIM upakramano artha "nAza thavuM" thAya. vaLI te upakrama 1) nAma 2) sthApanA 3) dravya 4) kSetra 5) kALa 6) bhAvathI 6 prakAre che. vaLI temAM AgamathI no AgamathI aneka peTAbhedo che. tame sUtra bolo paNa upayoga nathI. to te AgamathI kahevAya. vigere vigere... upakramanA 6 bhedo che. 1) AnupUrvI 2) nAma 3) pramANa 4) vaktavyatA Azravano parAbhava-Agama ! For Personal & Private Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5) arvAdhikAra 6) samavatAra. 2) nikSepa - nikSepanA traNa bhedo che. 1) odhaniSpanna 2) nAmaniSpanna 3) sUtra AlApaka niSpanna. (3) anugama - anugamanA be bheda che 1) sUtra anugama 2) niyukti anugama valI niyukti anugAmanA traNa peTAbheda. 1) nikSepa niyukti ra) upodyAta niyukti 3) sUtrasparzika niyukti. 4) naya - chelle graMthamAM nayanI carcA Ave che. naya sAta che 1) nagama 2) saMgraha 3) vyavahAra 4) RjusUtra pa) zabda 6) samabhirUDha 7) evaMbhUta naya. evaMbhUta naya indra zabdano je artha thAya. tadanurUpa kriyA karato hoya tene ja iMdra kahevAya. mauna hoya tyAre ja muni kahevAya - A evaMbhUtanayanI dRSTi che. ApaNe tyAM jJAna ane kriyAnuM yuddha cAle che. chelle jJAnamaya ane kriyAnayanI vAta Ave che. jJAna - jANe badhu paNa kare kaMi nahi. kriyAvAdI - kare badhu paNa jANe kaMi nahi. pAMgaLo ane AMdhaLo - jJAnI pAMgaLo che. kriyAvALo AMdhaLo che. jemAM eka jaMgalamAM bhaDabhaDatI Aga lAgI che. AMdhaLo ane pAMgaLo baMne jaMgalane pAra karavA asamartha che. paNa bane bhegA thaI pAMgaLo AMdhaLAnA khabhA para besI gayo. aTavIne pAra karI gayA. tema mAtra jJAnathI ke mAtra kriyAthI saMsArarUpI aTavIne pAra na karAya. paraMtu jJAna ane kriyAnA subhala samanvayathI sArI rIte A saMsAra rUpI bhayaMkara aTavIne pAra karI mokSanI prApti sukara bane che. nirjarAnuM nirjara-Agama - For Personal & Private Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ (45. Agama sArAMza-mAhitI pa.pU. paMnyAsa gurUdeva zrI abhayasAgarajI ma.sA. paramatAraka navakAra niSTha gItArtha mUrdhanya Agama vizArada paMnyAsapravara pUjya gurUdeva zrI abhayasAgarajI ma.sA. dvArA 45 AgamonuM avagAhana thayuM. emAM dareke dareka AgamanI je mAhitI upalabdha thai enuM svahastAkSaramAM Alekhana kareluM e mAhitI ahIM vizeSa upayogI lAgavAthI e AkhInI AkhI noMdha ahIM rajU karavAmAM Ave che. ' 11. aMga sUtronI mAhitI zrI AcArAMga sUtra 1 aMgasUtra H 1/11 A AgamamAM jIvanazudhdhinuM tattva khUba suMdara rIte samajAvyuM che. pAvIra: prathama gharma:nuM jIvana sUtra apanAvavAnI saphaLa tarakIbo A AgamamAM jaNAvI che. jIvananuM stara UMcuM lAvavA mATe sarva bhUtAtmabhAva para khUba bhAra Apyo che. cha jIvanikAyanI jayaNA ane AcAra zudhdhinuM vizada vivecana A AgamamAM che paricaya : A AgamanA be zrutaskaMdha che. prathama zrutaskaMdhamAM nava adhyayano che. bIjA zrutaskaMdhamAM soLa adhyayano che. A Agama upara nIce mujabanuM sAhitya maLe che. vairanA vaLAmaNA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcaMdAvijja payannAsUtram T A payajJAmAM rAdhAvedhanuM varNana che. rAdhAvedhanI sAdhanAnI jema sthira citte ArAdhanAnuM lakSa rAkhI sarvapravRtti karI adhvasAya sthira karavA ane maraNa sudhAravuM evA svarUpanA upadeza che. mUla 200 zloka pramANa che. khAsa kaMThastha karavA lAyaka che. 30 For Personal & Private Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI devendra stava payannA sUtram devanedrastava...payannAmAM bannIza indroone karelI paramAtmAnI stavanAnuM varNana suMdara rIte che. uparAMta 32 indronA sthAna, AyuSya, zarIra, agramahiSIo, riddhisiddhi prarAkrama vigerenuM varNana che. sUrya-caMdra-graha-nakSatrasiddhazilA svarUpa siddhonI avagAhanA sukha AdinuM paNa varNana che. mUla zloka 375. 31 For Personal & Private Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ maraNasamAdhipayannAsUtrama A payannAmAM samAdhi-asamAdhi maraNano vistRta vicAra karI maraNa sudhAravAnI Adarza paddhatio tathA mananI caMcalatA, kaSAyanI ugratA, vAsanAnI prabaLatA rokavAnA. amuka upAyo. ane ArAdhaka puNyAtmAonA aneka daSTAMtano samAveza che. mUla zloka 837. kA 32 e For Personal & Private Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI saMthAra payannA sUtram kare , te A payannAmAM chellA saMthArAnuM mArmika varNana che. aMtima samaye kSamApanAnI Adarza vidhi...AvA paMDita maraNanA baLe prApta thatI AtmaRddhinI prApti...dravya ane bhAva saMthArAnuM svarUpa...tathA viSama sthitimAM paNa paMDita maraNanI ArAdhanA karanAra mahApuruSonA caritra jaNAvyA che. 33. For Personal & Pdvate Use Only
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ zloka niryukti-450 cUnA-8300 TIkA-12000 dIpikA-8000 dIpikA-9225 paricaya : 37975 zloka pramANa mULasUtra + 2554 zloka pramANa kula-40529 zloka pramANa aMga sUtra 2/11 zrI sUtra kRtAMga sUtra -2 A AgamamAM jagatanA bhinna bhinna dArzanikonA vicAro saMkalita karI tenI apUrNatA jaNAvavA sAthe tAtvika dRSTithI padArthanA nirUpaNanI vizada carcA samIkSAnI dRSTithI karI che. nIcenA vicAronI samIkSA karI che - paMca mahAbhUtavAda ekAnta vAda tajjIva tacharIvAda akAraNavAda AtmavAda 181 adhyayano che. niryukti - cUrNi A AgamamAM be zrutaskaMdha che. prathama zrutaskaMdhamAM 16 ane bIjA zrutaskaMdhamAM 7 A AgamamAM 82 gadyAtmaka sUtro ane 732 padyo che. A AgamanuM pramANa 2100 zlokanuM hAla maLe che. A AgamanuM nIce mujabanuM sAhitya upalabdha che. - zloka kartA zrI bhadrabAhusvAmIjI pUrvAcArya zrI zIlaMkAcArya zrI jinadevagaNi zrI jinahemacAryajI 265 0022 paMca skaMdhavAda (baudhdhadarzana) niyativAda TIkA - 12850 * jagadutpattivAda lokavAda kriyAvAda Adi kartA zrI bhadrabAhusvAmI pUrvAcArya zrI zIlaMkAcArya vAtsalyanA vadhamaNA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIpikA - 6600 zrI harSakulagaNi samyakatva dIpikA - 10000 zrI sAdhuraMgajI kula - ra9,615 zloka pramANa aMgasUtra 3/11 zrI sthAnAMga sUtra - 3 A AgamamAM viveka budhdhinuM baMdhAraNa vyavasthita rAkhavA mATe jagatanA bhinna bhinna padArthonuM vargIkaraNa 1 thI 10 sudhInI saMkhyAmAM karavAmAM AvyuM che. jethI jijJAsune eka Atma tattvane oLakhavA mATe upayogI-anupayogI padArthonuM spaSTa bhAna thai jAya. kutUhalavRttinuM zamana thayA pachI tattvajJAnanI bhUmikA sthira thAya che. A vAta AgamanA ciMtana mananathI pratita thai zake che. paricaya : A AgamanA 10 vibhAga che pratyeka vibhAgane sthAna kahevAya che. keTalAkamAM udezako paNa che. A AgamamAM kula sUtro 783 che. jenI zloka saMkhyA 3700nI che. A Agama upara niyukti, cUrNi ke bhASya hAlamAM upalabdha nathI. phakta nIcenI TIkAo upalabdha che. bRhad vRtti 14250 zloka pU.A. abhayadevasUrIzvarajI bRhad vRtti 13604 zloka pU. sumati kallola dIpikA 10500 zloka nAgarSi 38354 zloka pramANa mULasUtra 3700 zloka pramANa kula 42054 zloka pramANa aMgasUtra 4/11 zrI samavAyAMga sUtra - 4 A AgamamAM jagatanA vividha nAnA moTA padArthono 1 thI 100 sudhInI saMkhyAno viziSTa paricaya AtmalakSI dRSTithI Apyo che. pachI 150, 200 ema 500 sudhI pachI 600, 700 ema 1100 sudhI, pachI 2000, 3000 ema 10000 sudhInA vividha padArtho darzAvyA che. tyAra bAda eka lAkha, be lAkha, ema daza lAkha sudhI pachI eka karoDa, Akhare eka DEA koTAkoTI sAgaropama sudhInA padArthono vyavasthita nirdeza che. samAjanI samaja-Agama For Personal & Private Use Only
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ chevaTe AkhI dvAdazAMgI (samasta Agamo)no saMkSipta paricaya che. paricaya : A AgamamAM 160 sUtra che. AnuM graMtha pramANa 1667 zlokanuM che. A Agama upara niyukti, cUrNi ke bhASya nathI. zloka kartA bRhavRtti 3575 zrI abhayadeva sUrIzvarajI mULasUtra + 1667 kula pa242 zloka pramANa sAhitya aMgasUtra pa/11 zrI bhagavatI sUtra - 5 A AgamamAM jagatanA bhinna bhinna padArthonuM viziSTa zailIthI pRththakaraNa, vivecana, bhAMgA Adi rUpe varNana che. prathama gaNadhara bhagavaMta zrI gautamasvAmIjI mahArAje pUchelA 36000 praznonA suMdara samAdhAnonuM saMkalana A AgamamAM che. te sivAya agnibhUti, vAyubhUti maMDitaputra, mAkaMdIputra, rohaka, jayaMtI zrAvikA ane keTalAka ajaina vyaktioe paNa vividha prazno pUchyA che. paricaya : A AgamanA 41 vibhAgo che. jene "zataka' kahevAya che. tenA peTA vibhAga uddezaka' kahevAya che. tevA 10000 uddezako che. A AgamanuM mULa 157para zloka pramANa che. zloka brahavRtti 18616 A abhayadeva sUrijI cUrNimA 3114 avacUrNi ra800 dvitIya zatakavRtti 3750 A. malayagIrIjI laghuvRtti 12920 dAnazekharajI mahArAja bIjaka 490 harSakulagaNi 41690 zloka pramANa mULasUtra + 157para zloka pramANa kula 57442 zloka pramANa kartA saMskRtinI paramakRti-Agama For Personal & Private Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgasUtra - 6/11 zrI jJAtAdharmakathA - 6 - A AgamamAM mahApuruSonA jIvananI satya ghaTanAo ane aupadezika kathAnakono vipula saMgraha che. jethI bAlajIvo dharmaprati anurAgavALA thAya. prAcInakALamAM A Agama mATe evI vAta noMdhAyela che ke prathama zrutaskaMdhanA chellA nava adhyayana paikI darekamAM 500 AkhyAyikA, dareka AkhyAyikAmAM 500 upaAkhyAo, dareka upaAkhyAyikAmAM 500 AkhyAyikopAkhyAyikAo che. A rIte 9 X pa00 X 500 x 500 = 1,21, 50,00,000 (eka abaja ekavIza karoDa pacAsa lAkha kathAo) A rIte bIjA zrutaskaMdhanA dareka vargamAM 500 AkhyAyikA, dareka AkhyAyikAmAM 500 upAkhyAyikAo, dareka upAkhyAyikAmAM pa00 AkhyAyiko pAkhyAyikAo eTale ke 1,rapa,00,00,000 (eka abaja paccIsa karoDa kathAo) hatI. Aje A badhI upalabdha nathI. paricaya : A AgamamAM be vibhAga che. prathama vibhAgamAM keTalAka rUpaka kalpita dRSTAMtothI sanmArga darzAvyo che. bIjA vibhAgamAM mahApuruSonA jIvana caritro che. A AgamanA rocaka dRSTAMto bALa jIvanane dharma mArgamAM sthira karanAra che. TIkA - 3800 zloka pU. abhayadeva sUrijI mULa sUtra 5400 zloka pramANa 9200 zloka pramANa aMgasUtra 7/11 zrI upAsaka dazA sUtra - 7 A AgamamAM prabhu mahAvIra paramAtmAnA zAsanane gRhastha jIvanamAM aneka upAdhio vacce gherAyelI sthitimAM paNa jIvanamAM utAranAra puNyAtmA svanAmadhanya daza mahAzrAvakonA jIvana saMbaMdhI rocaka saMkSipta varNana che. A AgamamAM prAsaMgika gopAlaka'no niyativAda tema ja gozAlake prabhu mahAvIrane ApelI mahAbrAhmaNa, mahAgopa, mahAsArthavAha, mahAdharmakathI ane mahAniryAcakanI yathArtha upamAonuM varNana Adi paNa suMdara rIte varNaveluM che. paricaya : A AgamamAM10 adhyayana che. kula 59 sUtro che. astitvano Adara-Agama For Personal & Private Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ kula AnuM pramANa 812 zlokanuM che. AnA upara 800 zlokanI TIkA che. 161ra zloka pramANa A AgamamAM zrAvakonA jIvanane unnata banAvanAra Adarzana jIvanasUtronuM rocaka varNana pU.A. abhayadevasUri mahArAje TIkAmAM karyuM che. aMgasUtra 8/11 zrI aMtakRdazA sUtra - 8 A AgamamAM prabhu zAsanane pAmI saMsArano aMta karI kevaLajJAna pAmI turta ja (aMtarmuhUrtamAM) mokSe gayA hoya tevA mahAnuM puNyAtmA ArAdhaka munionA Adarza jIvana caritro che. AmAM mukhyatve varNavAela vigato ja dvArikAnuM varNana dvArikAno nAza zrI kRSNa vAsudevanA + arjunamAlIno adhikAra parivAranI saMkhyA amuttA muninuM varNana - zatruMjayagiri (sidhdhagiri) no ullekha mahArAja zreNikanI ra3 rANIonI dIkSA, tapasyA AdinuM suMdara varNana che.. paricaya : A AgamamAM 10 varga ane tenA peTA vibhAgarUpa 92 uddeza che. AnuM pramANa 850 zlokanuM che. AnI TIkA - 400 zlokanI che. 1250 zloka pramANa A sUtranI TIkA pU.A. abhayadevasUrIzvarajI mahArAje banAvI che. aMgasUtra 9/11 zrI anuttaraupapAtikadazA sUtra - 9 A AgamamAM dharmanI ArAdhanA viziSTa prabhAve jagatanA sarvottama devalokanA sukho anuttara vimAnamAM utpanna thai meLavanAra mahAtmAonA jIvana caritro che. mukhyatve varNavelI bAbato naya-vinayano samanvaya-Agama For Personal & Private Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjA zreNikanI paTTarANI - mahAtapasvI dhannA kAkaMdI mahAmuninI dhAriNInA 7 putro kaThora tapasyAnuM romAMcaka varNana callaNA mahArANInA be putro - prakRSTa puNyazALI mahApuruSonA romAMcaka jIvana prasaMgo * naMdA rANInA putranuM mahAtmaya - zrI abhayakumAranI saMyama sAdhanA paricaya : AgamanuM pramANa 192 zlokanuM che. laghuTIkA 100 zlokanI che. kula 292 zloka pramANa navAMgI TIkAkAra pU.A. abhayadevasUrIjIe A Agama para saMkSipta TIkA banAvI che. aMgasUtra 10/11 zrI prazna vyAkaraNa sUtra - 10 A AgamamAM hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha pAMca mahApAponuM savistAra varNana tathA tenA sarvathA tyAgarUpa mahAvratonuM svarUpa hAlamAM maLe che. prAcIna kALamAM A AgamamAM aneka vidyA maMtra ane atizayonI vAto hatI. bhavanapati Adi nikAyanA devo sAthe vAta karavAnI paddhati che. hAlamAM aMguThAnA nakhamAM karAtI hAjarAtanI jema bhUta bhAvine jANavAnI mAMtrika paddhatio A AgamamAM hatI. paricaya : A AgamamAM mukhyatve be vibhAga che. pratyekamAM pAMca peTA vibhAga che. eTale kula 10 adhyayana che. TIkA 4600 zloka pU.A.zrI abhayadevasUrIjI 7500 zloka pU. zrI navimalagaNI 1ra100 zloka pramANa mULa zloka + 1300 kula 13400 zloka pramANa TIkA zaMsayano vyaya-Agama For Personal & Private Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgasUtra 11/11 zrI vipAkasUtra 11 A AgamamAM ajJAnAvasthAmAM bAMdhelA azubha karmono bhayaMkara vipAka ane zubha pravRttiothI bAMdhelA zubha karmonA sukhada vipAkanuM suMda2 varNana che. jagaprasidhdha te te vyaktionA sacoTa dAkhalA ApI A baMne vAtanuM samarthana A AgamamAM karyuM che. A AgamamAM mRgAputra (loDhiyo) ane mahAmuni subAhunA Adarza jIvana prasaMgo adabhUta che. paricaya : A AgamamAM be vibhAga che. darekanA peTA vibhAga rUpe 10-10 adhyayano che. kula 20 adhyayano che. TIkA mULa zloka kula upAMga sUtra 1/12 - 900 1250 2150 zloka pramANa pU.A. abhayadevasUrIjIe A Agama para suMdara TIkA lakhI che. 12 upAMga sUtronI mAhitI zrI aupapAtika sUtra 12 A Agama zrI AcArAMga sUtra ''asthi me mAyA havApa' sUtranI vyAkhyArUpa 187 upAMga che. A AgamamAM nIce mujabanI mahattvanI bAbato che. tethI A Agamano mukhya viSaya deva nArakagatimAM janma ane mokSagamananA arthavALA upapAtano che. prAsaMgika nIcenI bAbato paNa che kevalI samuddAtanuM suMdara svarUpa mokSanuM romAMcaka varNana Adi paricaya : zloka pramANa * ajAtazatru mahArAja zreNikanI prabhu mahAvIrane vAMdavA mATe apUrva taiyArI prabhu mahAvIranA zarIranuM (samasta AMgopAMgonA varNana sAthe) adabhuta varNana * akhaMDa tApasa AdinA jIvana prasaMgo A AgamamAM 43 sUtro ane 225 padyo che. 1 thI 37 sudhInA zailInuM zilpa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtro pUrvArdha rUpe oLakhAya che, bAkI uttarArdha kahevAya che. pUrvArdhanuM nAma samavasaraNa TIkA zloka 3125 pU.A.zrI abhayadevasUrIjI mULa zloka + 1167 zloka pramANa 4292 zloka pramANa upAMga sUtra 2/12 zrI rAjapramnIya sUtra - 13 zrI sUtrakRtAMga sUtra (zrI. 1 adhya. 1ra)mAM jaNAvela A kriyAvAdane anulakSIne A AgamanI saMkalanA che. tethI sUtrakRtAMganuM upAMga che. AmAM mukhyatve sUriyAbhadeva ane pradezIrAjAnI vigatavAra rasika hakIkata che. - prAsaMgika nIcenI bAbato paNa che. * devatAi 32 nATakonuM suMdara paricayAtmaka varNana * prAcIna vividha saMgIta vAdyonA prakAronuM varNana * saMgItazAstra, nATyazAstrAdinI suMdara mAhitI * nAstikavAdanA gUDha praznonuM tArkika nirAkaraNa * sidhAyatananI 108 jInapratimAnuM varNana Adi paricaya : A AtmAmAM 85 sUtra che. be vibhAga (samajavA pUratA) che. prathama vibhAga sUriyAbha caritra (cariya), bIjo pradezI caritra (cariya) che. TIkA 3700 zloka ra120 zloka kula pa820 zloka pramANa A sUtranI TIkAmAM pU.A.zrI malayagirisUri mahArAje prAsaMgika jAtajAtanA utsavo, cAturmAsa dharma, cAra prakAranI parSadA ane cAra prakAranA vyavahAra AdinuM suMdara varNana karyuM che. upAMga sUtra 3/12 zrI jIvA jIvAbhigama sUtra - 14 A Agama sthAnAMga sUtranuM upAMga che. AmAM mukhyatve jIva ajIva saMbaMdhI vizad vivecana che. A AgamanI zailI praznottara rUpe che. zarUAtamAM ajIva jaDa padArthanI vigatavAra mAhitI ApI che. kalyANanuM kalpavRkSa-Agama For Personal & Private Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI rathI 10 sudhI jIvanA vividha bhedo jaNAvyA che. prAsaMgika rIte dvIpa samudrono adhikAra vijayadevano adhikAra khUba ja rasaprada che. paricaya : cUrNi vRtti laghuvRtti laghuvRtti A AgamamAM 9 pratipattio (vibhAgo) che. kula 212 sUtra che. zrI pUrvAcArya zrI malayagiri mahArAja mULa zloka paricaya : 1500 zloka 16000 zloka 1692 zloka 1800 zloka 189 20492 + 4700 25192 upAMga sUtra 4/12 zrI prajJApanA sUtra 15 A Agama zrI samavAyAMga sUtranuM upAMga che. praznottara zailImAM che. A Agamane laghu bhagavatI sUtra kahe che. AmAM dravyAnuyoga ane tAtvika bAbatonI jhINavaTathI vicAraNA karela che. jaina darzananA tAtvika padArthono saMkSipta vizvakoSa jevuM A Agama che. AnA 36 vibhAga che. jemAM karmagraMtha, paramANuvAda, bhASA, zarIra, saMyama ane samuddAta Adi mahattvanI bAbato ghaNI che. khAsa karIne bhUgoLa ane nRvaMzavidyAno mahattvanI bAbato sarasa rIte varNavelI che. vRtti laghuvRtti tRtIyapada saMgrahaNI tRtIyapada avasUri A AgamamAM 349 sUtro che. zrI pU.A. haribhadrasUrijI zrI pU.A. devasUrijI ma. zloka pramANa sAhitya che. mULa zloko kula - 14500 zloka pU.A. malayigira mahArAja 3728 zloka pU.A. haribhadrasUri mahArAja 150 zloka pU.A. abhayadevasUri mahArAja 430 zloka pU.A. kulamaMDana gaNi 18808 + 1187 zloka pramANa sAhitya 26595 zloka pramANa sAhitya bhaktanuM samarpaNa-Amama For Personal & Private Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ A Agama tAtvika dRSTie khUba ja mahattvanuM che. A AgamanI vyavasthita saMkalanA yugapradhAna A. zrI guNAkarasUri ma.nA ziSya AryazyAmAcArye (kAlakAcArya) karela che. upAMga sUtra pa/1ra zrI sUryaprajJapti sUtra - 16 A Agama zrI bhagavatI sUtranA upAMga tarIke che. A Agama 20 prAbhUta (peTA vibhAgomAM vaheMcAyela che. temAM khagoLa vidyAnI mahattvanI bAbato bharapUra che. caMdra, graha, nakSatra AdinI gatinA varNananI sAthe mukhyatve sUryanI gati, uttarAyaNa, dakSiNAyaNa, Adine viSe khUba ja jhINavaTa bharyA cokkasa gaNita sUtro che. prAsaMgikamAM nIcenI bAbato mahattvanI che. - sUryanI gati * caMdranI UMcAi - sUryanI prakAza vyavasthA * caMdrano nakSatra sAthe saMbaMdha - sUryAvAraka pudagalo - 88 grahonA nAma * sUryanI saMkhyA - jaMbUdvIpa nakSatra, grahanI saMkhyA * sUryanI UMcAi * pauruSI chAyAnuM mApa * caMdra kaLAnI hAni vRddhi paricaya : 9500 zloka pramANa mULa zloka + 2296 zloka pramANa 11796 zloka pramANa AnA upara zrI bhadrabAhu svAmIjI kRta niyukti hatI paraMtu hAla upalabdha nathI. pU.A. malayagirisUrIjIe TIkAnI zarUAtamAM prabhu mahAvIra svAmInA aMgopAMganuM suMdara varNana karyuM che. upAMga sUtra 6/12 zrI jaMbudvIpa prajJapti sUtra - 17 zrI jJAtA dharmakathAnA upAMga tarIke A Agama che. mukhyatve A jaina bhUgoLano graMtha che. prAsaMgika nIcenI bAbato che. * zrI RSabhadevanuM caritra zrI tIrthakaronA janmAbhiSeka * zrI bharata cakravartInuM caritra * 15 kula karo vRtti + + + + + '4' ' ' ' ' najau-bAgama For Personal & Private Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUrNi - kAlacakranuM svarUpa - jaMbUdvIpanA zAzvata padArtho Adi - navanidhinuM svarUpa paricaya : 1879 zloka 18000 zloka zrI zAMticaMdra vAcakanI 183para zloka upA. dharmasAgarajI ma. 13275 zloka kharataragacchIya puNyasAgarajI ma. 1500 zloka brahmazrI gaNI pa3006 zloka mULa zloka + 44pa6 kula 57,46ra zloka pramANa A Agama upara pU.A. malayagiri mahArAjanI TIkA hatI paraMtu Aje upalabdha nathI. upAMga sUtra 7/1ra zrI caMdraprajJapti sUtra - 18 A Agama zrI upAsaka dazA sUtranuM upAMga che. jaina khagoLa saMbaMdhInuM varNana che. A AgamamAM vartamAna kALe je caMdra che te pUrva janmamAM koNa hato ? zuM karyuM? kevI rIte A padavI pAmyo ? vagere rasika bAbatonuM paNa prAsaMgika varNana che. paricaya : TIkA 9500 zloka pU.A. malayagirIjI mahArAja mULa zloka + ra000 kula 11700 zloka pramANa upAMga sUtra 8/12 zrI nirIyAvalikA sUtra - 19 A Agama zrI aMtakRdazA sUtranuM upAMga che. temAM mahArAjA zreNikanI kAlI, sukAlI Adi 10 rANIonA kAla, sukAla Adi 10 putrone potAnA pakSamAM lai mahArAjA koNika ceDA mahArAjAnI sAme karela bhISaNa saMgrAmanuM vizada S A varNana che. jemAM 90 karoDa janasaMkhyAnI khuvArI thai. lagabhaga badhA a yogInuM Ayara-Ama For Personal & Private Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakagatimAM gayA. A varNana uparathI A AgamanuM nAma narakanI AvalI paDayuM che. A AgamanuM bIjuM nAma kalpikA paNa che. upAMga sUtra 9/12 zrI kalpAvataMsikA sUtra 20 A Agama anuttaropapAtika dazAnuM upAMga che. mahArAjA zreNikanI kAla Adi 10 putro (jeonuM varNana niriyAvalikA AgamamAM che.) nA padma, mahApadma Adi 10 rAjakumAroe prabhu mahAvIranA caraNomAM tyAga, tapa ane saMyamanI sAdhanA ka2I devalokamAM gayA Adi vigato vistArathI A AgamamAM jaNAvAi che. upAMga sUtra 10/12 zrI puSpikAsUtra - 21 A Agama zrI prazna vyAkaraNa sUtranA upAMga tarIke che temAM caMdra svayaM vizAla parivAra ane adabhUta samRdhdhi sAthe prabhu mahAvIradeva bhagavaMtane vaMdanArthe AvyAnI hakIkata, 32 nATaka karyAnI tema ja tenA pUrva bhavanI vAta jaNAvI che. vadhumAM sUrya, zukra, bahuputrikA devI Adi nava vyaktionI romAMcaka pUrva janmanI kahANI sAthe mAhitI ApI che. 192 = -- upAMga sUtra 11/12 zrI puSpacUlikA sUtra - 22 A Agama zrI vipAka sUtranuM upAMga che. temAM Atma kalyANanA mArge svacchaMda rIte cAlanAranI kevI dUrdazA thAya che teno khUba suMda2 citAra batAvyo che. A viSayane lagatI zrI, hrI, dhRti Adi 10 devIonA pUrva janmanI rocaka kahANI mArmika rIte varNavI che. temaja A 10e devIo pUrvajanmamAM prabhu pArzvanAtha nI ziSyAo hatI. saMyamamAM zIthila banIne kevI rIte kartavyabhraSTa banI vagere hakIkata vyavasthita rIte varNavI che. upAMga sUtra 12/12 zrI vRSNidazA sUtra - 23 A Agama zrI dRSTivAdanA upAMga tarIke che. temAM vRSNivaMzanA ane vasudeva kRSNanA viDalabaMdhu baLadevanA niSadha vagere 12 putroe akhaMDa brahmacArI banI prabhu neminAtha pAse dIkSA svIkArI sarvArthasiddhi nAme zreSTha devalokamAMzI rIte upajyA ? vagere hakIkata suMdara zabdomAM jaNAvI che. 8 thI 12 upAMgono saMkSipta paricaya 1. nirayAvalikA 10 2. kalyAvartalikA :: zreNI adhyayano che. 10 adhyayano che. For Personal & Private Use Only 14 pUrvanuM apUrva parva-Agama
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayano che. adhyayano che. adhyayano che. 3. puSpikA 10 4. puSpacUlikA 10 pa. vRSTiAdazA 12 kula adhyayano para TIkA zloka 700 mULa zloka + 1109 kula 1809 zloka pramANanuM sAhitya kula '10 prakIrNakonI mAhitI prakIka 1/10 zrI catudazaraNa prakIrNaka - 24 A prakIrNakamAM ArAdhaka bhAvane vadhAravA cAra zaraNanI mahattA, pApagraha ane sukRtanI anumodanA khUba mArmika rIte jaNAvI che. prAsaMgika cha AvazyakonuM saMkSipta svarUpa ane phaLa tema ja 14 svapnanA nAmanI paNa vAta vicArAi che. avacUrI 800 zrI aMcala-bhuvanatuMgasUrijI mULa zloka + 80 zloka pramANa prakIrNaka 2/20 zrI cAtura pratyAkhyAna prakIrNaka - 25 roga zayyAe paDelAne aMta samayanI ArAdhanAne lagatI mArmika bAbatonA vivecana sAthe paMDita maraNanI hakIkata khUba ja spaSTatAthI vicArAi che. prAsaMgita 63 prakAranA durgAna, bAla maraNanI aniSTatA vairAgya saMvega bhAvanI viziSTatA, ArAdhanAnI mArmikatA Adi bAbato paNa che. TIkA ' 420 zloka zrI aMcala bhuvanatuMgasUrijI mULa zloka + 80 kula 500 zloka pramANa prakIka 3/10 zrI mahApratyAkhyAna prakIrNaka - 26 AmAM duzcaritranI niMdA, mAyAno tyAga, paMDita maraNanI abhilASAprazaMsA, pogalika AhAranI atRpti pAMca mahAvratonuM pAlana Adi 187 bAbato jaNAvI che. A ahaMthI vistAra-Agama For Personal & Private Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zloka 176 prakIrNaka 4/10 zrI bhaktaparijJA prakIrNaka - 27 AmAM cAra AhArano tyAga karI anazana mATenI pUrva taiyArI jaNAvI che. sAthe bhaktaparijJAnA prakAro anazana mATenI yogyatA AdinuM vivecana che. AmAM prasaMge cANakyamaMtrInI samAdhipUrvaka aMtima ArAdhanA ane subaMdhue karela durdazAnuM samabhAve sahana AdinI vAta suMdara rIte rajU karI che. mULa zloka 215 AnA para pU.A. guNaratnasUri ma. nI avacUrI che. ' prakIrNaka 5/10 zrI naMdula vaicArika prakIrNaka - 28 AmAM vairAgyabhAvane daDha karanArI ghaNI bAbato vicArAi che. garbhAvasthA, AyuSyanI 10 dazA, 100 varSanA AyumAM keTaluM khAvA pIvA chatAM tRpti na thAya teno AMkaDo, saMghayaNa saMsthAnanuM svarUpa zarIra ane strInA sAhajIka azucibhAvanuM romAMcaka varNana Adi bAbato che. mULa zloka 500 pU. vijayavimalagaNInI TIkA paNa che. ' prakIrNaka 6/10 zrI saMskAraka prakIrNaka - 29 AmAM chello saMthArAnuM mArmika varNana che. aMtima ArAdhanA kSamApanAnI Adarza vidhi sAthe AvI uttama ArAdhanAnA baLe prApta thatA paMDitamaraNanI mahattA darzAvI saMkhyAbaMdha mahApuruSonA dAkhalA TAMkyA che. jeo e ke khUba ja viSama sthitimAM paNa paMDitamaraNa ArAdheluM. TIkA 110 aMcala A. bhuvanatuMgasUri mULa zloka + 155 kula ra65 zloka pramANa prakIrNaka 7/10 zrI gacchAcAra prakIrNaka - 30 AmAM suvihita sAdhuonI paraMparA jALavanAra gacchanI Adarza maryAdAonuM varNana che. gurukuLavAsanI mahattA darzAvavA sAthe svacchaMdavAdane rokavA para bhAra jo mUkela che. arTano vistAra-Agama For Personal & Private Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRtti pa850 zloka avacUri 1560 zloka avacUri 1600 zloka harSakula gaNInI avacUri 400 zloka 941) mULa zloka + 175 kula 9585 zloka pramANa mAhitI prakIrNaka 8/10 zrI gaNividyA prakIrNaka - 31 AmAM jyotiSa saMbaMdhI prAthamika mAhitIonuM varNana che. gaNI eTale AcAryane pratiSThA, dIkSA, tapasyA, udyApana AdimAM jarUrI muhUrta zudhdhino adhikAra AmAM varNavyo che. mULa zloka 105 prakIrNaka 9/10 zrI devendrastava prakIrNaka - 32 AmAM 32 indronuM varNana che. sAthe nakSatrano caMdra sAthe saMbaMdha sidhdhi svarUpa, sidhdhonI avagAhanA temanA nirUpama sukha AdinuM paNa varNana che. mULa zloka 375 prakIrNaka 10/10 zrI maraNasamAdhi prakIrNaka - 33 AmAM maraNa sudhAravA mATenI Adarza padhdhatio tathA mananI caMcalatA kaSAyanI ugratA, vAsanAnI prabaLatA rokavAnA acUka upAyo ane ArAdhaka aneka puNyAtmAonA dRSTAMto che. mULa zloka 837 | 6 cheda sUtronI mAhitI chedasUtra 1/6 zrI nizItha sUtra - 34 A Agama navamAM pUrvamAMthI saMkalita thayuM che. zrI AcArAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhamAM 16 adhyayana pachI cAra cUlikA pachI pAMcamI cUlikArUpa A 8) Agama che. gurunI preraNA-Athama For Personal & Private Use Only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ A AgamamAM paMcAcAranA vigatavAra varNana sAthe saMyama mArga cAlanArAne lAgatA doSonuM nirAkaraNa karavA mATe jarUrI vyavasthA taMtranuM mArmika svarUpa che. tethI ja Ane svataMtra Agama mAnyuM che. nizIthaH madhyarAtrine vakhate yogya adhikArI ziSyone khAnagImAM je Agama bhaNAvAya evuM mahattvapUrNa Agama che. chedasUtra 2/6 zrI dazAzruta skaMdha - 35 A AgamanuM bIjuM nAma "AcAra dazA" paNa che. A AgamamAM nIce mujaba varNana che. * 20 asamAdhi sthAna 11 zrAvakonI pratimAo ka 11 zabala doSa * * 1ra sAdhunI pratimAo (cAritrane malina karanArI) + 30 mahAmohanIya karma bAMdhavAnA cIjonuM varNana kAraNo 33 gurunI AzAtanA 9 niyANA Adi ka 8 AcAryanI saMpadA A uparAMta prabhu mahAvIra bhagavaMtanuM jIvana caritra che. A sUtranuM AThamuM adhyayana zrI kalpasUtra bArasAsUtra che. je prativarSa dhAmadhUmathI paryuSaNa parvamAM vaMcAya che. chedasUtra 3/6 zrI bRhakalpa - 36 A Agama pratyAkhyAna pravAda nAmanA pUrvamAMthI pU. bhadrabAhuvAmIjI ma. saMkalita kareluM che. AmAM sAdhunA mULa guNa ane uttaraguNone lagatA prAyazcito no adhikAra che. mukhyatve sAdhu sAdhvInA AcArane lagatuM A Agama che. chabasthatAnA kAraNe thatA ke lAgatA doSonuM zodhana karavA mATeno vyavasthita vicAraNA A Agama pUrI pADe che. paricaya : A AgamamAM cha uddezA che. niryukti 6rapa zloka pU.A. bhadrabAhusvAmI laghubhASya 7600 zloka zrI saMghadAsagaNIkRta bRhada bhASya 12000 zloka vizeSa cUrNi11000 zloka ziSyanI dhAraNA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAdazAbhUtaskaMdhasUtrama A dazAzrutaskaMdhamAM asamAdhita 20 sthAna vigere 10 adhyayano che. jemA 8muM paryuSaNA kalpa nAmanuM adhyayana eja kalpasUtra che. je dara varSe caturvidha saMgha samakSa dhAmadhumathI vaMcAya che. A AgamamAM 20 asamAdhi sthAna, 21 zabala doSa, gurUnI 33 AzAtanA, sAdhu, zrAvakanI paDimA, 9 niyANa Adi ghaNI vigato che. mUla 2000 zloka pramANa. ja 34 For Personal & Private Use Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbRhatakalpa sUtrama zrI bRhatkalpasUtramAM sAdhu-sAdhvInA mUlaguNa, uttara guNone lagatA prAyazcitano adhikAra che utsarga tathA apavAdanuM bINavaTa bharyuM varNana che. vihAra vigeremAM nahIM utaravA Adi prasaMge kai rIte AcaraNA karavI temA chadmasthanA anupayoga kAraNe lagatA doSonuM zodhana jaNAvela che. pratyAkhyAna pravAda nAmanA pUrvamAMthI saMkalita thayela che. mUla 473 zloko pramANa. kula 91698 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 35 Edydation International For Personal & Private Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vyavahArasU hArasUtrama zrIvyavahAra sUtrama. zrI vyavahAra sUtra e daMDanIti zAstra che. pramAdAdi kAraNathI puNyAtmAone lAgatA doSone nivAraNanI prakriyA jaNAvI. che. AlocanA sAMbhaLanAra, karanAra banne kevA hovA joie, AlocanA ke vA bhAvathI karavI, kone keTaluM prAyazcita...kone padavI ApavI...kyA Agamokone bhaNAvavA, pAMca vyavahAra vigere nirUpaNa che. mUla 373 zloka pramANa. kula pa2773 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 36 For Personal & Private Use Only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjItakalpasUtramA sUjhama zrI jItakalpa zrI jItakalpa gaMbhIra graMtha che. sAdhu jIvanamAM...lAgelA. aticAro, anAcAronA daza ane ogaNIza prakAranA prAyazcitonuM vidhAna karyuM che. A gaMbhIra graMtha che. pIDha gItArtha bhagavaMtoja A graMthanA adhikArI gaNAya che. mUla 225 zloka che. 39 Jale Educ a tional al Bivate Use Only
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUrNi moTI TIkA 16000 zloka 4ra600 zloka jemAM 4600 zloka pU.A. malayagiri ma. racita bAkI pU.A. kSemakIrtisUri racita 1400 zloka 91225 zloka pramANa laghu TIkA mULa zloka + 473 91698 zloka pramANa mAhitI SLA ' chedasUtra 4/6 zrI vyavahAra sUtra - 37 A Agama daMDanIti zAsananI jema ArAdhaka puNyAtmAone pramAdAdi kAraNathI lAgatA doSonA nivAraNanI (te te jIvonI yogyatAne lakSamAM rAkhI halakI bhAre) mArmika prakriyA yathAyogya jaNAvI che. saMyamI jIvananI sAramayatAnA yathArtha varNana sAthe prAsaMgika nIcenI bAbato varNavI che. gaNanAyakanA guNo chepAMca vyavahAra cha padavInI yogyatA ke AcArya ziSyanA cAra cAra prakAro A pravRttinI maryAdA ja sthavira ziSyanI traNa traNa bhUmikAo paricaya : bhASya 6400 zloka 12000 zloka vRtti 34000 zloka avasUri para400 zloka mULa zloka + 373 zloka para773 zloka pramANa mAhitI cUrNi cheda sUtra 5/6 zrI paMcakalpa bhASya (jitakalpa)-38 A graMthanuM mULa vi.saM. 161ra sudhI upalabdha hatuM pachI viccheda thai gayuM ema manAya che. AmAM jIvanazudhdhi mATe tIrthakara bhagavaMtoe je pAMca A aMtaranI phUraNA-Agama For Personal & Private Use Only
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga - jAtanA vyavahAro nirdezyA che tenuM suMdara varNana che. AtmazudhdhinA mArmika upAyo A AgamamAM jaNAvyA che. paricaya : A AgamanuM mULa 1133 gAthAnuM che. Aje upalabdha nathI. 3185 zloka pU. saMghadAsagaNI cUrNi - + 3275 zloka kula 6460 zloka pramANa mAhitI chedasUtra 6/6 zrI mahAvIzItha sUtra - 39 A Agama saMyamI jIvatanI vizudhdhi para khUba ja bhAra mUke che. saralatA AcAra zudhdhi, bhUlo sudhAravAnI tatparatA, vairAgyabhAva ane AjJAdhInatA Adi bAbato para Agama khUba ja bhAra mUke che. nIcenI bAbato prAsaMgika rIte varNavI che. ka dravyastava bhAvastavanuM ja gurukuLa vAsanuM mahattva yathArtha svarUpa * upadhAnanuM svarUpa tathA mahattA ja gacchanuM svarUpa namaskAra mahAmaMtranuM adabhUta che prAyazcitonuM mArmika svarUpa varNana AlocanA vidhi Adi paricaya : A AgamanA ATha vibhAga che jemAM prathamanA 6 adhyayana kahevAya che. bAkInA be cUlikA kahevAya che. kula 83 uddezAo che. A AgamanuM mULa 4548 zlokanuM che. zrI mahAnizItha sUtranI prAcInakALamAM traNa vAcanAo hatI. laghuvAcanA 3500 zlokanI madhyama vAcanA 4200 zlokanI bRhad vAcanA 4548 zlokanI hAlamAM bRhad vAcanA ja upalabdha che. A Agama upara cUrNiI bhASya ke TIkA kaMi upalabdha nathI. kaSAyane aMta-Agama For Personal & Private Use Only
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. mUlasUtro mUlasUtro 1/4 zrI Avazyaka sUtra - 40 A Agama Atmonnati mATe khUba ja upayogI padArthothI bharapUra che. sAdhu zrAvakane roja avazya karavA lAyaka che. cha kartavyonuM vigatavAra varNana che. prAsaMgika rIte pApapravRttiono parihAra, doSonI zudhdhi prAyazcita Adi bAbato paNa khUba ja vyavasthita rIte A AgamamAM jaNAvAi che. paricaya : avasUri 7885 zloka jJAnasAgarasUrijI ma. Tippana 6440 zloka maladhArI hemacaMdrasUrijI ma. vizeSAvazyaka vRtti ra8000 maladhArI hemacaMdrasUrijI ma. vizeSAvazyaka vRtti 9000 malayagiri mahArAja dIpIkA 11750 mANikyazekhara gaNi jIrNavRtti 14000 pUrvAcArya 237008 mULa zloka + 135 kula 237143 mULa sUtra 2/4 zrI dazavaikAlika sUtra - 41 A Agama saMkSipta rIte sAdhucaryAne jaNAvanAra che. vairAgya saMyamamAM sthira thavA mATe A Agama khUba ja mahattva dharAve che. cauda pUrvadhArI zrI zayaMbhava svAmIjIe potAnA saMsArI putra manakane dIkSA ApyA pachI cha mahinAnI TUMkI avadhinuM Ayu jANIne tenI ArAdhanAnI zudhdhi mATe caudapUrvamAMthIMgAthAo bhegI karI A AgamanI saMkalanA karI. A AgamamAM nIcenI bAbato che. - mAdhukarI vRtti gocarI carcAnA niyamo e sAdhue na karavA lAyaka zramaNanA uttama guNo para (bAvana) bAbato jIvanikAya ane mahAvratonuM guru pratye bahumAnanI keLavaNI svarUpa avyayano AdhAra-Agama For Personal & Private Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ * AtmonnatinA sopAna ja cAra jAtanI samAdhi ka bhASAzuddhi Adarza zramaNapaNuM Adi A AgamanA daza adhyayano paikI cothu adhyayana AtmapravAha nAmanA sAtanA pUrvamAMthI pAMcamuM adhyayana karma pravAha nAmanA AThamA pUrvamAMthI sAtamuM adhyayana satyapravAha nAmanA chaThThA pUrvamAMthI bAkInA 1-2-3-6 8-9-10 adhyayano pratyAkhyAna pravAha nAmanA navamA pUrvamAMthI saMkalita karavAmAM Avyo che. paricaya : A AgamamAM 10 adhyayano che ane be cUlikAo che. ' AnA para upalabdha sAhitya nIce mujaba che zloka kartA niryukti papa0 pU. bhadrabAhusvAmI bhASya gAthA 63 pU. pUrvAcArya bRhadavRtti 7000 pU.A. haribhadrasUri ma. cUrNi 7000 zrI jinadAsagaNi cUrNi 5000 zrI agAsyasiMha gaNi 7000 zrI tilakAcArya laghuvRtti ra600 pU.A. sumatisUrijI laghuvRtti ra100 aMcalagacchIya zrI vinayahaMsa gaNI avacUri zrI zAMtideva gaNi mULa zloka vRtti 835 mUlasUtra 3/4 zrI uttarAdhyayana sUtra - 42 A AgamamAM prabhu mahAvIranI aMtima dezanAnA subhASito, mArmika upadeza AdinuM saMkalana che. mukhya bAbato nIce mujaba che vinayaguNanI mahattA 10 prakAranI samAcArI ke 22 pariSahonuM svarUpa mokSamArganuM nirUpaNa zradhdhAmAM dhairya-Agama For Personal & Private Use Only
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ * dharmanA sAdhanonI durlabhatA * pramAda svarUpa * maraNanA bheda brahmacarya * pApazramaNanI rUparekhA * sAcuM brAhmaNatva * sAdhu jIvanano niSkarSa paricaya : upalabdha che. A AgamamAM 36 adhyayano che. mULa 2000 zlokanuM nIce mujaba sAhitya niryukti cUrNi TIkA TIkA vRtti vRtti vRtti dIpikA 201 dIpikA dIpikApAn avasUri avasUri avasUri kathAo kathAo mULa kula zloka 600 58 50 16000 14000 1425 14000 8265 8500 10707 114 3600 6116 9210 2350 1255 * saMvega Adi mahattavanA 73 cIjo * tapanuM varNana * karmanuM svarUpa * lezyA * jIva ajIvanuM svarUpa Adi 114708 + 2000 116708 zloka jinadAsagaNi pU.A. nemacaMdrasUrijI pU. bhAvavijayagaNIjI pU. kamala saMyamopAdhyAya pU. aMcalagacchIya kIrtivallabha gaNI pU. aMcalagacchIya udayasAgaragaNI zloka pU. ajItadevasUrijI pU. jJAnasAgarasUri ma. padmasAgaraNIjI puNyanaMdana muni medhA mAM dhAraNA-khama For Personal & Private Use Only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla sUtra 4/4 (a) zrI oghaniryukti - 43 (a) A Agama zrI Avazyaka niryuktinI 665mI gAthAnA vivecanarUpe jIvonA hitArthe pU.A.zrI bhadrAbAsvAmIjIe zrI pratyAkhyAnapravAda nAmanA navamAM pUrvamAMthI saMkalita karyuM che. odha = saMkSepathI sAdhunA jIvanane lagatI tamAma nAnI moTI bAbatonuM varNana Adarza zramaNa carcArUpe varNana A AgamamAM che. A AgamamAM mukhyatve paDilehaNA piMDa, upadhinuM nirUpaNa, anAyatanano tyAga, pratisevanA, AlocanA ane vizudhdhi Adi bAbatonuM vivecana che. prAsaMgika caraNasittarI, karaNasittarI, sAdhu jIvanamAM apavAdika jayaNAo ane sAdhuonI jIvana padhdhati AdinuM varNana sAruM che. paricaya : zloka kartA bhASya 3000 pUrvAcArya kRta TIkA 3825 cUrNi vRtti 7500 pU.A. malayagiri mahArAja pa700 pU. mANijyazekhara gaNi avacUri 3200 pU. jJAnasAgarasUri udhdhAra 111 23336 mULa zloka + 1355 kula 24691 zloka pramANa sAhitya dIpIkA mUlasUtra 4/4 (ba) zrI piMDaniryukti sUtra - 43 A Agama mukhyatve sAdhuone gocarInA zudhdhino spaSTa khyAla Ape che. A dazavaikAlikanA pAMcamA adhyayananA vivecanarUpa Agama che. jhINavaTathI A Agamano abhyAsa dareka sAdhu sAdhvIne upayogI hoi AnI gaNanA AgamamAM svataMtra thai che. AnI saMkalanA pU. bhadrabAhusvAmIjIe karI che. . anuprekSAnuM anusaMdhAna-Agama For Personal & Private Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nizItha sUtrama. zrI nizItha sUtramAM sAdhunA AcAronuM varNana che. prAyazcitA ane sAmAcArI viSayaka vAtono bhaMDAra che. pramAdAdithI unmArga gayelA sAdhune te sanmArge lAve che. A AgamanuM bIjuM nAma AcAra prakalpa che. nizItha-madhyarAtrie adhikArI ziSyane khAnagImAM bhaNAvAya tevuM mahatvapUrNa Agama che. mUla-850 zloka che. 38 For Personal & Private Use Only www.jainelibrary
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadAnIrItharaNana. zrI mahAnizItha sUtramAM vardhamAna vidyA tathA navakAramaMtrano mahimA...upadhAnanuM svarUpa ane vividha tapanuM varNana che. gacchanuM svarUpa, gurukulavAsanuM mahatva, prAyazcitonuM mArmika svarUpa, brahmacarya vrata bhaMgathI keTalA duHkha paDe che, te jaNAvI karma siddhAMta siddha karyo che. saMyamI jIvananI vizudhdhi para khUbaja bhAra mUkyo che. mUla 4548 zloka pramANa che. 39 For Personal & Private Use Only
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAAvazyakasUtrama Avazyaka sUtramAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAo dararoja avazya karavA yogya cha Avazyaka-sAmAyAki, jinastava, vaMdana, pratikramaNa, kAusaga, paccakkANanuM vigatavAra varNana che, AtmonnatinA upayogI padArthothI bharapUra che, prAsaMgika rIte paNa aneka bAbato A AgamamAM jaNAvI che. mUla 135 zloka. kula 237143 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. For Personal & Private Use Only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdazavaikAlikasUtramA pU.A. zayyabhava sUri ma. potAnA putra manakamuninuM Ayu alpa jANI moha pUrvamAMthI vairAgya rasathI bharapUra gAthAo, daza adhyayana rUpI ghaDAomAM saMgrahita karI jenA pAnathI zramaNa saMyama bhAvamAM sahaja rIte sthira thai zake che, manakamuninA kAladharma pachI zrI saMghanI vinaMtithI AcArya ma. e Agama yathAvata rAkhyuM. - mUla 835 zloka pramANa kula. 32148 boka pramANa sAhitya upalabdha che. ja 41 Ideea e national For Personal & Private Use Only
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAuttarAdhyayanasatrama. - paramAtmA mahAvIra prabhue jyAre A pRthvI parathI vidAya levAno samaya thayo tyAre aMtima hitazikSA rUpe, mahatvanI vAto satata soLa praharanI dezanA vaDe jaNAvI teno saMgraha che, A dezanAmAM navamallI ane navalacchI rAjAo upasthita na hatA. vairAgya, munivaronA ucca AcAro, jIva, ajIva, karmaprakRti lezyA vigerenuM varNana Apela che. mUla 2000 zloka pramANa, kula 1,16,708 zloka pramANa sAhitya na upalabdha che. S daird Education International For persdorp TATA Dell, dIka
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI piDaniyukti sUtrama. ' zrI piMDaniryukti AgamamAM mukhyatve gocarInI zuddhino spaSTa khyAla che. saMyama sAdhanA mATe zarIra jarUrI che, zarIra TakAvavA mATe piMDa, gocarI jarUrI che, A mATe sAdhu gocarI jAya tyAre ugama-utpAdana eSaNAnA doSo rahita AhAra lAvI grAseSaNA doSo TALavAnuM suMdara nirUpaNa karyuM che. mUla 835 zloka. kula 17,773 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 43 For Personal & Private Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nandi satrama parama maMgalarUpa A AgamamAM matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, manaH paryavajJAna-kevalajJAna e pAMca jJAnanuM vigatavAranuM varNana che, dvAdazAMgInuM saMkSipta varNana khUbaja sundara che, aneka upamAo pUrvaka zrI saMghanuM varNana, tIrthakara, gaNadharanA nAmo, sthavironA TUMkA caritro jaNAvelA che. mUla - 700 zloka. kula 16477 zloka pramANa sAhitya upalabdha che. 44 For Personal & Private Use Only
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAanuyogadArasUtrama zrIanuyogadvArasutrama | | | anuyoga dvAra sUtra e sarva AgamonI mAsTara cAvI rUpa che. A AgamanA abhyAsathI Agamone samajavAnI paddhati maLe che, kemake padArthonA nirupaNanI vyavasthita saMkalanA svarUpa zailI eja A AgamanI AgavI viziSTatA che. prAsaMgika keTalIka mahatvanI mAhitIo para prakAza pADayo che. mula 2000 zloka, kula 13165 zloka sAhitya upalabdha che. 45 For Personal & Private Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ paricaya : kartA bhASya vRtti laghuvRtti laghuvRtti avacUri pU. malayagiri mahArAja pU. vIrAcArya mahArAja zloka 46 7000 3100 4000 ra83ra 16938 + 835 17773 pU. mANikyazekhara gaNi mULa zloka kula zloka pramANa sAhitya zrI naMdIsUtra - 44 A Agama saghaLA AgamonI vyAkhyA prAraMbhe maMgalAcaraNa rUpe pAMca jJAnanA svarUpane jaNAvanAra maMgaLarUpa che. pAMcajJAnanuM vigatavAra varNana AmAM che. sAthe zrutajJAnanA codabhedonuM ane dvAdazAMgInuM saMkSipta varNana khUba ja suMdara che. A sUtra saghaLA AgamomAM zrI navakAra maMtranI mAphaka sarvazreSTha maMgaLarUpa gaNAya che. paricaya : cUrNi zloka 1500 zrI jinadAsagaNI laghuvRtti 2300 pU.A. haribhadrasUrijI bUvRtti 7732 pU. malayagiri mahArAja viSamapada paryAya 3300 A. zrI caMdrasUrI mahArAja avasUrI 1605 16437 mULa zloka + 700 17137 zloka pramANa sAhitya kula zrI anuyogadvAra sUtra - 45 A Agama jaina AgamonI vyAkhyA karavAnI AgavI zailI para prakAza pAtharanAra che. padArthonA nirUpaNanI vyavasthita saMkalanAnI zailI AgamanI * vAyanAnI vizALatA-Agama For Personal & Private Use Only WWW.jainelibrary.org
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgavI vizeSatA che. prAsaMgika palyopama, sAgaropama svarUpa, gaNitanA zAstrIya vyAvahArika prakAro vyAkaraNa, kAvya, saMgIta AdinI paNa keTalIka mAhitIo che. jenAgamone samajavA mATe praveza dvAra samuM A Agama che. paricaya : zloka kartA ziSya hitA TIkA 3000 pU. haribhadrasUrijI pa900 rara65 11165 mULa zloka + ra000 53165 zloka pramANa sAhitI vRtti cUrNi 'jaina pAribhASika zabdonI samajaNa Agama tIrthakara kevaLajJAnI sarvajJa vItarAga prabhunI maulikavANI zruta skaMdha koipaNa Agamano peTA vibhAga : adhyayana zrutaskaMdhano peTA vibhAga udeza adhyayanano peTA vibhAga sUtra uddezano peTA vibhAga niryukti Agamo upara 14 pUrvadhArI samartha dhRtadhara AcAryanI prAkRta bhASAmAM zloka badhdha vyAkhyA jemAM zabdanA vyutpatti arthanI pradhAnatA hoya che. cUrNiI AgamonA gurugamathI cAlyA AvatA arthonuM saMkalana bhASya vRdhdha puruSoe jALavI rAkhela Agamika paraMparAnuM saMkalana TIkA samartha jJAnI gItArtha bhagavaMte karela vyAkhyA chedasUtra atyaMta gaMbhIra ane gUDha arthavALA Agamo zrI tIrthakara prabhunI vANInA jharaNArUpa 45 Agamo uparAMta bhavyajIvone anusarI keTalAka svataMtra AgamonI noMdha 1. paryuSaNa kalpasUtra mULa 1216 thI 2. paryuSaNa kalpasUtra niyukti 95 pU. vinayacaMdragaNI pUchavAnI padhdhati-Agama For Personal & Private Use Only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4108 3. paryuSaNa kalpasUtra niyukti 158 pU. vinayacaMdragaNI 4. paryuSaNa kalpasUtra TippaNa 640 pU. pRthvIcaMdragaNI pa. paryuSaNa kalpasUtra TIkA 3041 pU. jInaprabhAcArya | (saMdeha viSaudhi) 6. paryuSaNa kalpasUtra kiraNAvali 4814 pU. upA. dharmasAgarajI ma. 7. paryuSaNa kalpasUtra subodhikA TIkA 6000 pU. upA. vinayavijayajI 8. paryuSaNa kalpa kalpalatA 7700 pU. upA. samayasuMdarajI 9. paryuSaNa kalpasUtra kalpamaMjurI 6000 pU. ratnasAgarajI ma. 10.paryuSaNa kalpasUtra pradIpIkA 3300 pU. saMghavijayajI ma. 11.paryuSaNa kalpasUtramukalikA pU. lakSmIvallabha ma. 12. paryuSaNa kalpasUtra mULa dIpIkA 3pa3ra pU. jayavijayajI 13. paryuSaNa kalpasUtra laghuTIkA 1000 14. paryuSaNa kalpasUtra avasUri 2085 pU. udayasAgarajI 15. paryuSaNa kalpasUtra leza 700 16. paryuSaNa kalpasUtra rara00 17. paryuSaNa kalpAMtara vAcya rapa00 pU. kulamaMDanagaNI 18. paryuSaNa kalpAMtara vAcya 1800 pU. somasuMdarAcArya 19. paryuSaNa kalpAMtara vAcya 1900 20. paryuSaNa kalpAMtara vAcya ra1.paryuSaNa kalpA samarthana 1000 22 paryuSaNa kalpA carcApatra (2) jitakalpa mULa zloka : 13) 1000 zrI sidhdhasena gaNI Tippanaka 11ra) zrI caMdrAcArya 1800 zrI tilakAcArya vivaraNa pa43 bhASya 3125 sAra 41ra1 pU. merUtuMgAcArya 1500 pa135 cUrNi vRtti pArvatanAno patha-Agama For Personal & Private Use Only
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhura-gaNI (3) yatijitakalpa mULa zloka 500 vRtti + 5700 kula 6200 (4) zrAdhdhajita kalpa mULa zloka 300 ra647 (5) laghuzrAdhdha jitakalpa mULa zloka vRtti + 115 vRtti A. somatilakasUri 36 1pa1 vRtti 150 (6) pAkSika sUtra mULa zloka 3pa0 2700 yazodevagaNIjI avacari 700 cUrNi 400 viSamapada paryAya maMjarI zrI akalaMkadeva (7) khAmaNAsUtra - mULa zloka 15 avacUrI + 80 kula (8) zrAdhdha pratikramaNa sUtra -65 (9) zrI RSibhASita - 815 (10) zrI saMsakta niyukti 80 kula 89991 zloka pramANa svataMtra Agamo che. A sivAya mUla AvazyakanI vyAkhyAtA keTalAka graMtho nIce mujaba 95 anuprekSAno avasara-Agama che For Personal & Private Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ che SaDvidhAvazyaka sUtra vRtti zloka 1550 pU. misAdhu. vRtti 2720 pU.A. devendrasUri ma. 6644 SaDAvazyaka vRtti artha dIpikA SaDAvazyaka avasUri DAvazyaka vidhi DAvazyaka laghuvRtti lalitavistarA lalitavistarATippaNa caityavaMdanA vRtti caityavaMdanA vRtti caityavaMdanA mahAbhASya caityavaMdanA bhASyavRtti caityavaMdanA vicAragAthA caityavaMdanA kalaka caityavaMdanA vRtti caityavaMdanA TippaNa sUtra vRtti caityavaMdanAdi sUtra bhASatraya saMghAcAra vRtti saMghAcAra avasUri saMghAcAra avasUri saMghAcAra bhASya gAthA pagha saMghAcAra cUrNi saMghAcAra vivaraNa bRhad caityavaMdana saTIka zrI hemacaMdrAcArya caitya sAdhu vaMdana zrAdhdha prati 2000 2375 3000 1270 1800 482 7000 1207 922 4400 965 175 9750 1027 425 108 178 840 500 sAdhu zrAdhdha prati pada paryAya maMjarI avacUrNi 150 pU.A. ratnazekharasUri ma. aMcalagacchIya matisAgara kulaprabhAcArya pU.A. haribhadrasUri ma. pU.A. municaMdrasUri ma. pU.A. haribhadrasUri ma. kharatara tarUNaprabhAcArya vAdivetAla zAMtisUri ma. kharatara jInadattAcArya jInakuzalasUri ma. labdhinidhAna pU. devendrasUri ma. pU. devendrasUri ma. pU. somasuMdarasUri ma. zrI pArzvacaMdra gaNi zrI saubhAgya muni zrI ratnaprabhAcArya zrI pArzvasUrijI zrI yazodeva dharmakathAnuM dhAma-Agama For Personal & Private Use Only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI yazodeva zrI yazodeva zrI tilakAcArya zrI tilakAcArya zrI jinaprabhAcArya zrI pArzva devagaNi ra00 caityavaMdana avacUrNi 840 vaMdana avacUrNi 720 caityavaMdana vaMdana pratyAvRtti 550 caitya vaMdanAdi vRtti (kula pradIpa) 2458 sAdhu zrAdhdha prati. cetya. guru. 800 vaMdanAvacUrI sAdhu prativRtti ra96 sAdhu prativRtti pa48 sAdhu prativRtti 612 sAdhu prativRtti carcApatra pa135 zrAvaka prativRtti 60 zrAvaka prativRtticUrNi 4590 zrAvaka prativRtti 1658 zrAvaka pratilaghuvRtti zrAvaka pratilaghuvRtti papa7 zrAdhdha sAmAyika pratisUtra 365 vyAkhyA prakaraNa prativRtti 718 avacUri 1620 pratikrama vidhi prati saMgrahaNI pratyAkhyAna svarUpa pratyAkhyAna vRtti papa0 pratyAkhyAna cUrNi 400 pratyAkhyAna vicArAmRta 280 pratyAkhyAna sthAnavivaraNa 700 paMca parameSThi prAkRti gAthA ra50 304743 zrI vijayasiMha zrI caMdrAcArya zrI tilakAcArya zrI pArthasUrijI zrI jInadevapAdhyAya zrI jinaharSagaNi zrI kulamaMDanagaNi zrI jayacaMdragaNi 940 115 400 zrI yazodevasUri zrI zAlisUri zrI jayacaMdramaNi zrI matisAgarajI ma. zloka pramANa sAhitya dhyAnano dhruvatAro-Agama For Personal & Private Use Only
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Personal & Private Use Only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 * hells olduring 0 zrI.dAvIra jaina ArAdhanA ke * Miram, fib// miAgAmanI prAcIna jAhojalAlInI Ababela pokAratA cAra cAra prAcIna jinAlayonuM saMgama sthAna eTale ja suratathI vaDodarA hAi 2 karajaNa pAse AkAra lai rahelu aitihAsIka tIrtha zrI sumerU navakAra tIrtha bahArathI tame jozo to tamane 135 phuTa uMco merUparvata dekhAze paraMtu aMdara tame nIhALazo sauthI nIcenA prathama tabakkAmAM basothI be hajAra varSa prAcIna jina pratimAjIo, jemA vacce mulanAyaka tarIkena camatkArIka ane manovAMchIta puraka zrI vAsupUjya svAmI, DAbIbAju muLanAyaka rUpe zrI manamohana saMbhavanAtha bhagavAna, jamaNe bAjunA rUpe zrI saMbhavanAtha prabhu ane anya prabhAvaka jinabiMbonI zreNI / upara bIjA tabakkAmAM tame pravezaso mo totvasAhULa nAmanA khaMDamAM tamane sAdhupadano Adarza maLaze, upara trIjA tabakakAmAM praveza maLaze namo uvAcALa khaMDamAM ahIM tamane upAdhyAyapada caritArtha thatuM dekhAze. uparanA cothA mALe praveza maLaze namo AyariyANaM ahIM darzana deze AcAranI suvAsa, uparanA pAMcamAM mALe pravezazo tyAM mo siddhALa kakSamAM siddha bhagavaMtonA darzana maLaze. 9 cheka uparanA chaThThA mALe pravezazo tyAM mo arihaMtA nAmanA zikhara upara aSTa prAtihArya yukta zrI arihaMta paramAtmAnI karUNA ama sumerU navakAratIrtha pAse vizAla bhumi che. pU. baMdhubelaDI pU.A, zrI jinacandrasAgarasUri ma.sA. tathA pU.A. zrI hemacaMdrasAgarasUri preraNA ane mArgadarzana dvArA tathA khaMtIlA TrasTIo dvArA temaja udAra dila zeTha zrI kizorabhAi bhImajIbhAi saMghavInA sahakAra Ayojana saMpAdita thai rahyA che jemA upAzraya suvidhA yukta be dharmazALA, vizAla bhojanazALA, suMdara kAryAlaya Adi to sajja thai na sAme ubhA che ane bhaviSyamAM amArA sapanA che gurUkula vRdhdhAzrama AdI. A tIrthamAM ApazrInI lakSmIno sadupayoga vAstavamAM lekhAze * diyAni AgamavizAda pa pUjya gurUdevazrI maiM preraka baMdha la pUjya A. de. zrInira pUjya A. de. zrI mara
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dhAryatIrtha-ayodhyApuram iLyAsapravara mayasAgarajI ma. darzaka ndrasAgarasUrijI, ndrisAgarasUrijI ]]]]]]]]t]]\TLDI+]Inhj**;\PETIRED]be)*)JsJkJbERTIST amadAvAda-pAlitANA hAivene aDIne vallabhIpura pAse AveluM A tIrtha vikAsanI haraNaphALa bharI rahyuM che. A tIrthanA mUlanAyaka zrI AdinAtha dAda padmAsanA mudrAmAM ane 23 phUTanI UMcAimAM birAjamAna thaze. A sivAya bIjA paNa sAta arihaMta paramAtmA birAjamAna thaze. A mATe jinAlaya paNa atibhavya nirmita thai rahyuM che. atyAre calita jinamaMdira saMpUrNa suvidhApUrNa dharmazALA, traNe TaMka phrI. opha cArja bhojanazALA, suMdara upAzraya, zrI navakAra maMdira, taiyAra che. anya yojanAo tIvra-gatithI AgaLa vadhI rahI che. For Personal & Private Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA ma... #aa = tAtmA tarapha.. gAma - rAmana karAvo te sArAsa... zAstrono kaMI toTo nathI ne graMthono koI pAra nathI. sAhi tyAnI to tAja saratA sarakI 2hI che paraMtu e saratAnuM maMtavya zuM? uchALA laI 2helo kSAtmAno jAnaMda - sArA, ke tAtmAnI adhogata nAtarenAruM haeNa ?. gharamAtmA e sudIrghakALa sudhI dezana) kaMsAlI... ne dAnAno khaMtatotrajvA sAra no ja che madhyAmAM nAiiha' tAtmAne naNa, tAtmAne naja, tAtmAne oLakha. 7 kvAra AtmAne toLavyA pachI jhAyaTI rAti; tApaNuM gatavya AtmA ja banaze. ro , no chakhavo jautmAne...? ne mATenuM mAdhyama che jhAjhama''. ekavAra nAmanA alAha aladhimAM DUbakI mArI.. tenA 1 tala ane na tA) tala para patharA e lA camakatA 27- sAM vabhavane nihALyA pachI mApaNA aMtarano ekatAro jarUra bolI uThaze... 'nA rAma Serving JinShasan $TAra 102731 gyanmandir@kobatirth.org For Personal & Private Use Only