Book Title: Agam 01 Ang 01 Acharanga Sutra Part 01
Author(s): Ramchandrasuri
Publisher: Sanmarg Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004825/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAcArasaMaL 'dhUtaidayayal'ii vyAkhyAno pravacanakAra pUjayapAda AcAryadeva zrImad 'vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA IES * saMpAdaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad 'vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja | Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkhyAna zA mATe? AcArAMga zA mATe? 'dhUnana zA mATe? dhyAyALa e ja TIkA che. TIkAkArasUtra upara TIkA 'kereaoo che (iiiNa peraTIkA kare. jo ahI besIeo zAstrI paMkAo ja vAMcavAolI hoya to gaoo upara besIne vAMcatA nathI AvaDatI. ? je agAjaLa roTalI, zeTalA baolivavAnA hoya tevo vINavuM, 'daLavuM, khAMDavuM, cUle caDAvavuM aoo zekavuM paDe. 'tamArI sAthe kAma paDayuM to tainoo paNa zekavA paDe. 'yAkhyAna tamo lAyaka banAvavA mATe che ho ? '(1mANa bathA pApa nI TIkA thAya to tame lAyaka baLo 'pheTIkA thayA haoli ? yAkhyAlae ja TIkA che. 'mArI e ja diAvanA che ke temane baghAne pagaloka '(tarapha jotA karavA. tamArI baMsthAnI dRSTi A loka, paralokathI khaseDI paranloka moNA tarapha vALavI aoo e mATe ja vyAkhyAna vAMDyuM che. emAM jo phaLIdid thAuM, to A AyAma 12 (1mANa 'hadayamAM soMsaruM utarI jAya. ApaNe AzAbhaMga 'vAMcavuM che, emAMya chachuM zU(1 oli1 adayayaol 'vAMcavuM che. eTale dhUo1o1. zUolor eTale 'namULamAMthI halAvI khaMkheravAolI phiyA. mULamAM pesIne je je doSonI saMducaolzeya, teoo paraMDI pakaDIne hasAvavAdI khaMkheravAnI kriyA , dhUoloLa thAya tyAM majabUtIAdamI Take. tamArA hAthe 'aolidikALathI je viSayakaSAyAdaoLA pAyA vAjabUKI karyA che, tene tamArA Na ja khodAvavALA che. mATe ja tadicinheMdaoLI vAta mAMDI, kAraNa e 'AyAyioLAthaoloLa zakyA baoo. - prakhara pravacanakAra pUjaya munirAja 1. zrI rAmavijayajI mahArAja Jain Education intoma. 2. Dersonal Use On Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapAda AcArya zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRtigraMthamALA-111 AcArAMgasUtranAM (dhUtAdhyayananAM) vyAkhyAno bhAga-1 pravacana-1 thI 20 saLaMga 1 thI 20 peja-1 thI 276, saLaMga 1 thI 276. : pravacanakAra : pUjya munirAja zrI zAmavijayajI mahArAja vyAkhyAnavAcaspati suvizALa gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA : saMpAdaka : pU. A. zrI vijaya kIrtiAsUrIzvarajI mahArAja : prakAzaka : janmA prakAzana Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra(dhUtAdhyayana)nAM vyAkhyAno ISBN-81-87163-27-5 : prakAzaka : saMparkasthAna - prAptisthAna sanmA) prArata Q. mU. tapa. jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona-pheksa: 5352072 Email : sanmargp@lcenet.net AkhA seTanuM mUlya : rU. 2000-00 nakala : 2000 prakAzana: vi. saM. 2057, I.sana-2001. muMbaI. --- ---- saMparkasthAna - prAptisthAna --kzanjha------ - : amadAvAda : sanmArza prakAzana kAryAlaya muMbaIH jI. esa. javelarsa enDa kuM. 3-A, pahele mALa, rAjAbahAdura baMsIlAla bilDIMga, operA hAusa, kara-18, gIragAma roDa, muMbaI-400004. phona : (0) 36 30 340 (B) 36 9 148 surataH vipula DAyamaMDa 205-206, AnaMda, bIje mALa, jadAkhADI, mahIdharapurA, surata-395003. phona : (O) 421205, (R) 220405 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je prakAzakIya saMghasanmArgadarzaka vyAkhyAtRcUDAmaNi suvizALa tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnAM jinAjJAnAM rahasyone sAva sahelA zabdomAM rajU karatAM pravacanone pustakAkAre prakAzita karavA mATe amoe pUjyapAdazrIjInA kALadharma bAda teozrIjInA puNya nAmane anusAra pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUrismRti graMthamALA gUMthavAnI zarUAta karI hatI. jemAM pAMceka varSamAM 108 bahuraMgI pravacana pustakonA seTa uparAMta anya paNa aneka daLadAra pustako prakAzita karavAno amane lAbha maLyo hato. zrI AcArAMgasUtra-dhUtAdhyayana aMgenAM pUjyapAdazrInAM pravacanonA pUrA seTane eka sAthe prakAzita karavAnI amArI yojanA cokkasa avarodhonA kAraNe pUrNa na thaI zakI teno amane kheda che. Ama chatAM Aje moDe moDe paNa e ardhA seTanuM prakAzana karavA amo samartha banyA chIe ane najIkanA bhaviSyamAM bAkInA ardhA seTanuM prakAzana karI zakIzuM eno amane varNanAtIta AnaMda che. zrI AcArAMgasUtra-dhUtAdhyayananAM A samasta pravacanonuM athathI iti saMpAdana paramatAraka parama gurudevazrIjInI tAraka AjJAthI teozrIjInA ziSyaratna vardhamAna taponidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna pravacana prabhAvaka pUjya AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjazrIe ati vyastatA vacce paNa samaya phALavI karI ApyuM che, te badala amo tazrIjInA RNI chIe. A AcArAMgasUtra-dhUtAdhyayananAM pAMcaso vyAkhyAno paikI A 1 thI 20 vyAkhyAno prathama bhAga rUpe prakAzita karAI rahyAM che. zrI AcArAMga sUtrano paricaya, pUjyapAdazrIjIe je paristhitimAM A pravacano karyo, teno citAra ane saMpAdana zailI aMge vigatavAra noMdha pUjya saMpAdakazrIjIe karelI hoI ame eno ullekha atre karatA nathI. amArAM dareka prakAzanonI jema prastuta prakAzanamAM anugraha vRSTi karanArA prazAMtamUrti suvizALa gacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjA tathA vardhamAna taponidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAja vagere sarva vaDIla pUjyonA caraNe vaMdanA samarpavApUrvaka bhAvimAM paNa amo AvA satsAhityanA prakAzanamAM nimittarUpa banIe evI kAmanA karIe chIe. - sanmArza prakAzana Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhara .... sabhA prakAzana dvArA Ayojita pUjyapAda AcAryazrI vijaya rAmacaMdrasUri smRtigraMthamALAnA upakrame prakAzita thatA AcArAMgasUtra(dhUtAdhyayana)nAM vyAkhyAno bhAga-1 pustaka prakAzanano lAbha lenAra liMbodrA nivAsI zAha mAnacaMda dIpacaMda parivAramAMthI vi. saM. 2014, mahA suda10nA zubha divase vatanabhUmi liMbodrAmAM siddhAMtamahodadhi karmasAhitya karNadhAra pU. AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjAnI punita nizrAmAM tathA teozrInA prabhAvaka paTTadhara vyAkhyAnavAcaspati pU. AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna namaskAra mahAmaMtrArAdhaka pU. AcAryadevazrI cazodevasUrIzvarajI mahArAja temaja pU. AcAryadevazrI trilocanasUrIzvarajI mahArAja Adi vizALasaMkhya sAdhusamudAyanI pAvana upasthitimAM paramatapasvI pU. AcAryadevazrI himAMzusUrIzvarajI mahArAjanA zubhAzIrvAdathI prazAMtamUrti pU. AcAryadevazrI nararatnasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna tarIke dIkSita thayela, pU. munirAjazrI vinayacaMdravijayajI mahArAjanA saMyama jIvananI anumodanArthe temaja tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA tathA paramapUjya gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjAnA anaMta upakAronI puNyasmRtimAM - zeThazrI maMgaladAsa mAnacaMda dIpacaMda parivAra: sva. zrI mAnacaMda dIughaMTa marevAra# mAvaMtA sabhyo : sva. zrI ratilAla mAnacaMda zrI maMgaladAsa mAnacaMda a. sI. AnaMdIbena maMgaladAsa zrI amRtalAla mAnacaMda ane supatro zrI sevaMtIlAla nAnacaMda zrI ramezacaMdra maMgaladAsa zrI bhogIlAla mAnacaMda zrI lAlabhAI maMgaladAsa tathA zrI surezacaMdra mAnacaMda zrI rAjendrakumAra maMgaladAsa Ape karelI vyutabhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttama kakSAnI zrutabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. li.janmArtha prakAzana Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I jya jya dAdA neminAtha zrI neminAtha bhagavAna-bhorola tIthI Jain Education InternationapIna : kada 2] [ | sonu_jANIta. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na IP Pelo - Plblco lih Jalpg [4 www.jainelibrary or b Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapAda munipravara zrI rAmavijayajI mahArAjamAMthI AkhyAna vAcaspati, suvizALa tapAgacchAdhipati, saMghasanmArgadarzaka pUjayapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjanelibrary.org Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMga sUtra-dhUtAghyayananAM vyAkhyAno e samayanI paristhiti: anaMta karuNAnidhAna caramatIrthapati zramaNa bhagavAnazrI mahAvIrasvAmI paramAtmAnuM sthApeluM A zrI jainazAsana e samaye eka ati vicitra kahI zakAya tevA saMkrAntikALamAMthI pasAra thaI rahyuM hatuM. e samaye hiMdustAnanI kahevAtI svarAjyanI caLavaLa cAlI rahI hatI. enA ja anusaMdhAnamAM asahakAranI hIlacAla paNa pUrajozamAM cAlu hatI. pUrA bhAratamAM gAMdhIvAda ghoDApUranI jema umaTI rahyo hato. enA pravAhamAM taNAI jainomAM gaNAto amuka sudhAraka varga 'sAdhuoe reMTIyo kAMtavo joIe ane sAdhvIjIoe hospiTalamAM jaI narsanuM kAma karavuM joIe' evuM bolato-vicArato thaI gayo hato. dharmanAM tAraka anuSThAnomAM karAtA dhanavyaya mATe 'dhanano dhUmADo' zabdano prayoga karI, te anuSThAnonI vagovaNI karAtI hatI, to bIjI ta2pha bhavanistAraka dharmakriyAone 'jaDakriyAkAMDa' mAM khapAvI enA upara kuThArAghAta karAto hato. dAnano pravAha badalI saghaLI ja zaktio emanA mAnelA svarAjanI caLavaLamAM ane adhyAtmabhAvano nAza karI bhautikavAdane poSanAra zikSaNa vagere pravRttiomAM vA52vI joIe evI vAta jorazorathI pracArAtI hatI. eka bAju 'bALadIkSA'no kAtila virodha cAlu thayo hato, to bIjI bAju 'vidhavAvivAha' cAlu karavAnA maraNIyA prayatno karAtA hatA. 'zAstro e jUnavANI che, AjathI 2400-2500 varSa jUnAM che, vartamAna pariprekSyamAM nakAmAM che, zAstrakArone navuM kazuM ya lakhatAM AvaDyuM nathI, mAkhI upara mAkhI karI che' jevI vAto karI aMte e zAstrone saLagAvI mUkavA sudhInI nimnakakSAnI vAto e vakhate jAhe2mAM nAmadhArI paMDito, lekhako ane vaktAo dvArA karAtI hatI. 'vItarAgane vaLI pUjAnI zI jarUra ? amane khAvA roTalo nahi ne patharAne lAkhono mugaTa ? ATalAM maMdiro basa thayAM, dharmasthAno khAlI paDyAM rahe che to samAja mATe, rASTra mATe eno upayoga karo' AvI vicAradhArAne vAcA apAtI hatI. 'jainoe Adhunika keLavaNI meLavavI joIe. e mATe skUlo, kaoNlejo, yunivarsiTIo, haoNsTelo, skolarazIpo cAlu karavI joIe. vijJAnanI zAkhAonuM zikSaNa meLavavuM ja joIe, hRkSarakaLA zIkhAze nahi to jaino bhUkhyA maraze, mATe vidyAlayo kholavAM joIe ane e mATe sAdhuoe upadeza Apavo e samayanI paristhiti : V Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joIe." AvI uktio berokaTokapaNe uccArAtI hatI. "jaino bhUkhyA che, tyAre lAkhonuM devadravya paDyuM rahyuM zuM kAmanuM ? eno sAmAjika kAryamAM upayoga thavo ja joIe. jJAnakhAtuM Adhunika skUla, koleja mATe vaparAvuM joIe. sAdhuone roTalo ne oTalo samAja Ape che, to sAdhunI pharaja che ke samAjanA roTalA-oTalAnI ciMtA kare, A jamAnAmAM dIkSA ane mokSanI vAto karavAno zuM matalaba che ? hamaNAM kyAM mokSa maLavAno che ? peTamAM kUvo ne varaghoDo juonI vAta karavAno zuM artha che ? pahelAM lokonI AMtaraDI ThAro, lokone paisA-nokarI-dhaMdho kema maLe teno prabaMdha karo, pachI dharmanI vAta karo', evA vANIpralApo paNa e samaye sarvasAmAnya gaNAtA. AvI to keTakeTalIye vAto-vicArothI pUro jaina samAja e vakhate khaLabhaLI UDyo hato. emAM jaina saMghanA kamanasIbe keTalAka nAmadhArI AcAryo ane sAdhuoe potAno sUra pUrAvyo hato. zAstrapaMktiono manabhAvana upayoga, adhUrA saMdarbho ane enA uTapaTAMga artho karI e tyAgI gaNAtAoe rAganI kAryavAhImAM sAtha-sahakAra Apyo. e mATe, dravya-kSetra-kALa-bhAvanI vAto ya lavAyI, samayadharmane oLakhonI AdarzavAdI rajUAto ya karAyI, paradezamAM vasanAra jainonA hitanI saune gamI jatI rUpALI vAto karI, sAdhuo mATe vAhana-vaparAza ane paradezagamananI chUTachATo levA-ApavA sudhInI hade e tyAgIoe (!) prayatna Adaryo hato. "AcAra gauNa che ApaNe to bhAvanA pUjArI !" AvI suphiyANI salAho paNa apAtI hatI. sudhArAvAdanA nAme AvI to keTalIye vAtoe jainasaMghamAM aMdhAdhUMdhI phelAvI hatI. evA kaparA samaye zrI vIra zAsananA sapUta ane saddharma saMrakSaka pUjyapAda AtmArAmanA rAma tarIkenI prasiddhine varelA pU. munirAjazrI rAmavijayajI mahArAje ekalapaMDe A dareke dareka vikRta vicAra-AcAra ane prarUpaNAmaya tophAna sAme vajanI chAtIe jhIMka jhIlI hatI ane eozrIe jinAjJA prerita prabaLa siMhanAda karIne asahya dhrujAro pedA karyo hato. jene laIne eka pracaMDa saMkSobha pedA thavA pAmyo. alpasattvavALAM haraNIyAMoe e siMhanAdathI DarI nAsabhAga karI hatI. jyAre sAva ni:sattva virodhIoe cAre tarapha hinakakSAnI kAgAroLa macAvI hatI. zAsanarakSA mATe sajja thayelA pakSe ane enI sAme zAsana nAza mATe udyata thayelA pakSe : baMnee sAmasAmo zastrasaraMjAma khaDo karyo hato. eka tarapha dhIratA, vIratA, gaMbhIratA, zAsana niSThA, zAstrano avihaDa vi e samayanI paristhiti Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema ane sarvajJa kathita siddhAMtonI rakSA mATe sarvasvanI kurabAnI karIne paNa caturvidha saMghanuM, jaina zAsananuM ane te dvArA pUrA vizvanA jIvamAtranuM hita karavAnI UMDI khevanA hatI. jyAre sAmA pakSe kAtila kaSAyo, kaTila kArasthAno, bhedI prapaMco, kUTanItio, zAstranirapekSatA ane svamatanA astitvanA ADe AvatI vyakti-pravRttine nAmazeSa karI devA sudhInI hIna ramato sahaja banI cUkI hatI. A badhI paristhiti khALavA mATe amadAvAda tathA suratanA AMgaNe jabaradasta zAsana surakSA karyA bAda muMbaInA jinAjJApremI saMghanI AgrahI vinaMtIne svIkArI, muMbaI padhArI - lAlabAga saMghanA AMgaNe vi. saM. 198580nI sAlamAM (I. sa. 1928-30) sakalAgama rahasyavedI pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya dAnasUrIzvarajI mahArAjA tathA teozrInA paTTadhararatna karmasAhitya sunipuNamati pUjyapAda paMnyAsa pravara zrImadda premavijayajI gaNivaryazrIjInI pAvana nizrAmAM prakhara pravaktA pUjyapAda munipravara zrImad rAmavijyajI mahArAja ke jene ApaNe vyAkhyAnavAcaspati pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA tarIke oLakhIe chIe teozrIe sudhArAvAda ane pApavRttine bALIne bhasmasAta karavA Aga jharatAM, adhyAtmavAdane poSavA ane AtmAne zAMta-zItaLa jaLamAM snAna karAvavA nirveda-saMveganI choLo uchALatAM vyAkhyAno karelAM. e samaya daramyAna aDhI-traNa varSanA gALAmAM teo zrImade zrI AcArAMga sUtranA chaThThA dhUta"adhyayanane anulakSIne Azare 500vyAkhyAno karyA hatAM. emAM avasara pAmI 'saMgha' nAma dharAvanAra zrI jinAjJAthI nirapekSa banelAM ToLAMonI ayogya kAryavAhIone ughADI pADI jinAjJAnusArI, tIrthakaravat pUjya evA zrIsaMghanuM vAstavika svarUpa darzAvavA mATe zrI naMdIsUtranAmanA mahAna AgamagraMthanA AdhAre 120 jeTalAM vyAkhyAno pharamAvelAM. A baMne graMtho paranAM vyAkhyAno mATe e vakhatanA sAkSaro lakhatA ke "maDadAMne ya UbhAM karI de evAM prabhAvazALI A pravacano che.' e vyAkhyAno mATe ATalI oLakha kAphI che. saMghasvarUpane darzAvatAM e vyAkhyAno paikInAM paccAsa vyAkhyAno pUrve jene pravacana kAryAlaya dvArA chapAI bahAra paDyAM hatAM. tyArabAda e ja viSayanA bIjAM sittera vyAkhyAno maLI AvatAM pUjyapAda pravacanakArazrIjInI tAraka e samayanI paristhiti : vii Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjJAthI saMpAdana karIne pustakAkAre taiyAra karyA hatAM. je jinavANI pracAraka TrasTa taraphathI chapAyAM hatAM. jyAre AcArAMganAM pAMcaso vyAkhyAno paikI ekaso cauda vyAkhyAno jene pravacana sAptAhikamAM zarUAtanA 1 thI 6 varSa daramyAna chapAyAM hatAM. e paikInAM 22 vyAkhyAno AcArAMga-dhUtAdhyayana' nAme pustakAkAre paNa chapAyAM hatAM. zAsanarasika bhavya jIvone vAMcatAM ja romAMca khaDAM karI de ane zAsana virodhIonA hAjA gagaDAvI de evAM A vyAkhyAno sAkSara kavi zrAddhavarya zrI bhIkhAbhAI chaganalAla zAhe potAnI vegavaMtI kalame kAgaLa para jhIlyAM hatAM. vartamAna ane bhAvino AjJAnusArI saMgha A vyAkhyAno mATe prastuta avataraNakArano upakAra paNa nahi ja bhUlI zake. zrI AcArAMgasUtra-dhUtAdhyayananAM je seMkaDo vyAkhyAno pUjyapAdazrIjIe ApelAM te paikI pustakAkAre mAtra 22 ane jaina pravacana sAptAhikamAM kramazaH 114 vyAkhyAno ja chapAyAM hatAM. bAkInAM vyAkhyAno amudrita sthitimAM hatAM. pUrvanA vyAkhyAno sAthe A vyAkhyAno taiyAra karI pustakAkAre prakAzita thAya to khUba lAbha thAya, evI ghaNA puNyAtmAonI icchA hatI. mArA hastaka cAlatuM saMghasvarUpa darzananA pravacanonuM saMpAdana kArya te vakhate pUrNaprAyaH thavA AveluM. enA cAra bhAga chapAI cUkyA hatA, jyAre chello bhAga mudraNAdhIna hato. e samaye pUjyapAdazrIjI pAse have kayuM kArya hAtha upara levuM ? e aMge vicAraNA, pRcchA karatAM pUjyapAda parama gurudevazrIjIe AcArAMga sUtra-dhUtAdhyayana upara karelAM vyAkhyAnonuM saMpAdana karavA mATenI AjJA karI. e sAla hatI - vi.saM. 2047nI ! pUjyapAdazrIjInI vidyamAnatAmAM ja eozrIjInI prasAdI samajI e kArya zarU karyuM. paraMtu e varSe ja pUjyapAdazrIjI apratIma samAdhi sAdhI mahApaMDita mRtyune varatAM A vyAkhyAnanA pustakono seTa pUjyapAdazrIjInA ja. varad hastakamalamAM sAdara arpaNa karavAnA manoratho manamAM ja vilAI gayA. tyArabAda paNa "zreyAMsi bahuvijJAni' nyAyathI cokkasa avarodhonA kAraNe A vyAkhyAno pustakAkAra dhAraNa karavAmAM vilaMba pAmyAM che. aMtarAyo tUTatAM Aje ardhA seTa rUpe e kArya saphaLatAne joI zakyuM che, eno ja AjanA tabakke atIva AnaMda che. parama gurudevanI kRpAprasAdI pANI bAkInA bhAgo paNa zIdhra prakAzita bane, jethI AtmakalyANanA lakSyapUrvakano svAdhyAya karavAnA abhilASIonI bhAvanA sAkAra bane ane e dvArA sau koI potAnuM AtmazreyaH sAdhe e ja eka zubhAbhilASA. viii e samayanI paristhiti : Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * saMpAdana zailI che - prastuta "AcArAMga sUtra-dhUtAdhyayananAM vyAkhyAnono seTa taiyAra karatI vakhate : - atre prakAzita karAtAM "AcArAMgasUtra-dhUtAdhyayana'nAM vyAkhyAno paikInAM 1 thI 114 vyAkhyAno jaina pravacana sAptAhika varSa-1 thI 7 sudhImAM prakAzita thayelAM che ane te pachInAM vyAkhyAno apragaTa hatAM, je hAlamAM jinavANI pAkSikamAM prakAzita karAI rahyAM che. - pUrvanAM vyAkhyAnone zirSako na hatAM, te viSayAnusAra navAM yojyAM che. - pUrve chapAyela temaja atre chapAtAM vyAkhyAnonA kramAMkomAM thoDo pheraphAra jovA maLaze. 'jaina pravacana" ane "jinavANI'mAM prakAzita vyAkhyAnone amuka sthaLe naMbara ApavAno cUkAI javAnA kAraNe e bhUlo sarjAI hatI, te sudhArIne A prakAzanamAM e krama vyavasthita karIne mUkAyo che. A samagra seTamAM aMdAje 15thI 16 pustako taiyAra thaze evI gaNatarI che. dareka bhAganI yojanA viSayAnurUpa karavAmAM AvI che. te te bhAgamAM kayo viSaya caryAyo che, te vigata te te bhAganI zarUAtamAM Apela purovacanamAM rajU karAI che. lagabhaga 60 varSa pUrve prakAzita thayela "AcArAMga sUtra-dhUtAdhyayana'bhA-1 pustakamAM "graMtha ane graMthakAra' nAme eka suvistRta prastAvanA mUkAyelI che; jemAM zrI AcArAMga sUtra, vartamAna jaina saMghanI visphoTaka paristhiti ane pU. pravacanakArazrIjInuM vyaktitva temaja temaNe karela apUrva zAsanarakSAno javalaMta citAra ApavAmAM Avyo che. te graMthanA kada vagere bAbatone vicArI te prastAvanAne A seTanA trIjA bhAgamAM ApI che. pUrva mudrita vyAkhyAnomAM je je sthaLe vAkyo ane vAkyAMzo tUTI gayA hatA, te ame hastalikhita vyAkhyAnanA mULa meTara sAthe meLavI sudhArI lIdhA che ane e dvArA vyAkhyAna dhArA akhaMDa rahe enI kALajI rAkhI che. hastalekhana karanAra mahAnubhAve cAlu vyAkhyAna lakhatI vakhate mULa graMthano pATha pUrNa na lakhatAM tyAM mAtra Adya zabda lakhI teTalI lITIo choDI saMpAdana zailI : ix | Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIdhela, teTalA pATho AcArAMga mULa temaja TIkAnI sAthe jarUrI bhAgano anuvAda karI mUkyA che. te ja rIta vyAkhyAna daramyAna pUjya pravacanakArazrIjIe Apela anya graMthonI sAkSI mATe paNa apanAvI che. navAM prakAzanamAM zirSako, peTA zirSako, padacchedo, bolDa TAIpomAM suvicAra ApavA vagere yojanA ame karI che. bhASAnI joDaNI vartamAna svIkRta paddhati mujabanI rAkhI che. pratyeka vyAkhyAna zarU thAya e pUrvanAM pRSThamAM e vyAkhyAnanA viSayane anurUpa zirSaka, e bhAgamAM Avela vyAkhyAnono kramAMka, aMgrejImAM saLaMga vyAkhyAnono kramAMka, viSayanirdeza, vyAkhyAna pravAhano tAga maLe e mATe eka peregrAphamAM vyAkhyAnAMtargata bAbato ane dRSTAMtonI rUparekhA, vyAkhyAnamAMthI uddhRta karela sArabhUta suvAkyo : A badhI ja mAhitI ApavAmAM AvI che. jethI pravacananA prathama pRSThanuM vAcana karatAM ja samagra vyAkhyAnanuM hArda hAthamAM AvI jAya ane vAcakone saMpUrNa pravacana vAMcavAnI IMtejArI jAge. pravacana pRSThanI uparanA bhAgamAM e e bhAganA vyAkhyAnanA kramAMko ane pRSTha kramAMko gujarAtImAM ApI, saLaMga bhAgonA saLaMga vyAkhyAnanA kramAMko temaja saLaMga pRSTha kramAMko aMgrejI AMkaDAmAM mUkyA che. A seTanA A sAthe chapAtA bhAgomAM - 1 thI 20 38 thI 50 71 thI 94 prathama bhAgamAM trIjA bhAgamAM pAMcamA bhAgamAM X bIjA bhAgamAM cothA bhAgamAM chaThThA bhAgamAM sAtamA bhAgamAM - 117 thI 135 vyAkhyAno pragaTa thaI rahyAM che. vi.saM. 1985nA cAturmAsamAM apAyelAM 135 vyAkhyAno bhAga 1thI 7mAM saMpAdita karI mUkAyAM che. vi.saM. 1986nA cAturmAsamAM apAyelAM bAkInAM vyAkhyAno bhAga 8thI 16 rUpe have pachI pragaTa karAze. saMpAdana zailI : - 21 thI 37 51 thI 70 95 thI 116 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArA saMyamajIvananA sarvasvasamAM saMghasanmArgadarzaka paramatAraka paramagurudeva tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA... pUjyapAda parama gurudevazrIjInA svargagamana bAda paNa teo zrImadbhI khoTane sAlavA na detA vAtsalyanI gaMgAmAM saMtRpta karatA gacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjA.. mArA bhavodadhitAraka paramatAraka gurudevazrIjInA vyAkhyAnomAMthI sAdhanA jIvananuM pAtheya prApta karanAra gurudeva vardhamAna taponidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjA... A dareka mahApuruSonI satata varSatI anugrahavarSAne jhIlI, AcArAMga sUtradhUtAdhyayananA A pravacana seTanuM saMpAdana karI zakyo chuM. A saMpUrNa seTa paikI prathama ATha bhAga A varSe sanmArga prakAzana dvArA prakAzita karAI rahyA che. pUjyonA e ja kRpAbaLe AgaLanA bhAgonuM paNa bhavyajanonA hitArthe sadya saMpAdana karI mArA mohanIya-jJAnAvaraNIyAdi karmono nAza karavA dvArA sva-para zreyane sAdhanAro banuM e ja eka maMgaLa kAmanA. A vizALa graMtharAzinA saMpAdana daramyAna kyAMya koI paNa udayabhAva sparyo hoya ke jene lIdhe paramatAraka zrI jinezvara devanI tAraka AjJA temaja karuNAnidhAna vyAkhyAnavAcaspati parama gurudevazrIjInA Azaya viruddha kazuM ya pragaTa thavA pAmyuM hoya, to te aMge trividha trividha micchA mi dukkaDaM. viddhakaryo e aMge mAruM dhyAna doraze to bhAvi prakAzanomAM e jarUra upayogI nIvaDaze. e ja, vyAkhyAnavAcaspati saMghasanmArgadarzaka suvizALa tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna vardhamAna taponidhi bhavodadhitAraka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjAno vineya AcArya vijaya kIrtiyazasUri saMpAdana zailI : Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | namotyu samaNassa bhagavao mahAvIrasya ! // anaMtalablinidhAna zrI guru gautamasvAmIne namaH | // guNasaMpansamRddha zrI guru sudharmasvAmIne namaH || | | paramArAdhyApAdapadhebhyaH suvizuddhakarUpakebhyaH zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarebhyaH namonamaH || aMgANe paDhamo AyAro ! - zrImad AcArAMgasUtrano bAhyAbhyatara paricaya A bharatakSetramAM A avasarpiNIkALanA carama tirthapati zramaNa bhagavAnazrI mahAvIra paramAtmAe AjathI 255ka varSo pUrve kevalya prApta karyuM. te pachInA bIjA ja divase zrI gautamasvAmI pramukha gaNadhara thavA yogya agiyAra brAhmaNa zreSThone sarvaviratinuM pradAna karyuM. A pachI tarata ja te agyAreya zramaNa zreSThoe patharva vikatAM ? evo traNa vAra prazna karyo. jenA uttaramAM parama prabhu mahAvIre '3pa vA, vikhepha vA, dhUH vA' - evI tripadInuM pradAna karyuM? A tripadI pAmIne te agyAreya zramaNa zreSThoe dvAdazAMgInI racanA karI, jenA upara prabhu vire mahora chApa mAratAM bhava vistAraka dharmazAsananI sthApanA thaI. A rIte paramatAraka gaNadhara bhagavaMtothI nivRta AcArAMgAdi AgamagraMthAtmaka mRtavAraso ApaNa sahune paNa maLyo che. e Agamano mULabhUta artha tIrthakarazrI mahAvIra deve kahyo che ane tenI sUtra rUpe racanA zrI gaNadharadevoe karI che. zrI gaNadharadevo sarvAkSara sannipAti hoI emano akSare akSara maMtratulya banI jAya che. mATe ja emanAM vAcano mATe vividha sthaLe "novisa ramato- arthAtu mohaviSane dUra karavA mATe zreSTha maMtra che" - evo ullekha jovA maLe che. zrI vIra paramAtmAnA dareka gaNadhara bhagavaMtoe dvAdazAMgI racI. paraMtu agiyAra paikI nava gaNadhara bhagavaMto prabhunI hAjarImAM ja mokSagAmI banyA. tethI temanA gaNo anya gaNomAM samAyA. anaMtalablinidhAna zrI gautamasvAmIjI mahArAjA pachI teozrIno gaNa paNa sudIrdhAyu paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmIjIne soMpAyo. tethI vartamAnamAM upalabdha dvAdazAMgIno vAraso zrI sudharmAsvAmIjIno che. A dvAdazAMgI nIce mujaba che : 1 - AcArAMga (AcAro) 2 - sUtrakRtAMga (sUyagaDo) 3 - sthAnAMga (ThANuM) 4 - samavAyAMga (samavAo) [ xii zrImad AcArAMga sUtrano bAhyAvyaMtara paricaya Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 - vyAkhyA prajJapti (vivAha paNI ) (bhagavatI sUtra) 6 - jJAtAdharmakathAMga taNAyA dhammakahAo) 7 - upAsaka dazAMga (vAsaMgadasAo) 8 - aMtakuzAMga (aMtagaDadasAo) 9 - anuttarapipAtika dazAMga (aNuttarovavAIya dasAo) 10 - praznavyAkaraNam (pahAvAgaraNAI) 11 - vipAkazrutam (vivAgasu) ane 12 - dRSTivAda (diDhivAo) A bAra paikI bAramuM aMga daSTivAda che; jemAM cauda pUrva uparAMta anya anya viSayono paNa samAveza hoya che, je vartamAnamAM viccheda pAmeluM che. jo ke racanAne anulakSIne pUrvonI racanA prathama karAya che, chatAM sthApanAnI apekSAe AcArAMga sauthI prathama racAya che. sarva tIrthakaronA zAsanano A ja krama hoya che. A AcArAMga sUtranA mukhya be vibhAga che; jene "zrutaskaMdha' kahevAmAM Ave che. emAMno pahelo zrutaskaMdha 'brahmacarya' nAmathI paNa oLakhAya che. jemAM nava peTA vibhAgo che, jene adhyayana kahevAmAM Ave che. jyAre bIjo zrutaskaMdha pAMca cUlikAno banelo che, jenuM upakArakAraka anya nAma "agra'paNa che. bIjA 'agra' zrutaskaMdhamAMnI pAMcamI cUlikA e ja "zrI nizItha sUtra che, je cUlikAne AcArAMga cUrNAkAra temaja TIkAkAranA samaya pUrvathI ja A aMgamAMthI pRthapha - jUdI karI svataMtra sUtra rUpe sthApela che. enuM apara nAma AcAra-prakalpa" paNa che. AcArAMga cUrNa ane TIkAmAM maLatA ullekhAnusAra bIjA grutaskaMdhanI vartamAna cAre cUlikA prathama zrutaskaMdhamAMthI ja uddhata karAyela che. jyAre zrI nizItha nAmanI paMcama cUlA to pratyAkhyAnapravAda nAmanA navamA pUrvamAMthI uddhata karAyela che, evo ullekha prApta thAya che. A AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanAM nava adhyayano che. jenAM nAmo - 1 - zastrapariNA, 2 - lokavijaya, 3 - zItoSNIya, 4 - samyakta, 5 - lokasAra, 6 - dhUta, 7 - mahAparijJA, 8 - vimokSa ane 9 - upadhAna zrata che. zrI samavAyAMga sUtrAdi keTalAka Agama graMthomAM maLatI A kramAvalImAM najIvo pheraphAra paNa jovA maLe che. pAMcamAM lokasAra adhyayananuM anya nAma enA prathama sUtrAnusAra "AvaMti" adhyayana paNa noMdhAyela maLe che. zrImad AcArAMga sUtrano bAhyAbhyatara paricaya xiii Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A nava paikI sAtamuM "mahApariNA" adhyayana vartamAnamAM vilupta thayela che. bIjA zrutaskaMdhanI pahelI temaja bIjI cUlikAmAM sAta-sAta adhyayano che. jyAre trIjI temaja cothI cUlikAmAM eka-eka adhyayana ema kula soLa adhyayana che. A rIte prathama zrutaskaMdhanAM vartamAnamAM maLatAM ATha adhyayano temaja bIjA zrutaskaMdhanAM soLa ema kula covIza adhyayano hAla maLe che. vadhumAM zrI nizItha sUtrano samAveza karatAM vartamAnamAM prApta adhyayanonI saMkhyA paccIsa thAya che. jyAre vilupti pAmela "mahAparijJA adhyayana ne sAthe gaNatAM kula adhyayana chavvIsa thAya che. A adhyayano paNa aneka peTA vibhAgomAM vaheMcAyelA che. jene paramopakArI zAstrakAra bhagavaMtoe uddezaka' - 'uddezo" nAmaka saMjJAthI oLakhAvela che. nIcenA koSTakane jotAM dareka adhyayananA keTakeTalA uddezAo che, teno khyAla AvI zakaze. (adhyayana ! udeza adhyayana | dizA | adhyayana | udzA ) 13 14 | 2 | 15 | 10 | 11 | 10 | 2 | 11 | 3 |17 thI 25 0 3 | kula-25 kula-85) pa | 3 A AcArAMga sUtranuM parimANa 18000 pada pramANa zAstramAM kahyuM che. A parimANa prathama zrutaskaMdhanI apekSAe gaNAya che. vartamAnamAM duHSamAkAlavaza emAM hAni thatAM hAla Azare-800 zloka pramANa ja mULa upalabdha che. evuM dIpikA TIkAnA aMte noMdhAyeluM che. saMpUrNa AcArAMganuM upalabdha zlokamAna Azare 2600 zloka pramANa gaNAyuM che. guNadoSano vAstavika viveka nahi karI zakavAne kAraNe AtmA viSayomAM mUrzita banyo che, mATe saMsAra paribhramaNanA bhayavALA AtmAoe AcAranI prApti karI AtmAne rakSavo joIe. A AcAra eTale bIjuM kAMI nahi paraMtu samyagdarzana, jJAna, cAritra, tapa ane vIryarUpa pAMca prakArano sAdhvAcAra samajavAno che. e samasta sAdhvAcAranI rakSA, pAlanA mATe ja A AcArAMga sUtra nirdezAyuM che. mATe ja emAM : xiv zrImad AcArAMga sUtrano bAhyAbhyatara paricaya Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelA adhyayanamAM bIjA adhyayanamAM trIjA adhyayanamAM cothA adhyayanamAM pAMcamA adhyayanamAM chaThThA adhyayanamAM sAtamA adhyayanamAM AThamA adhyayanamAM navamA adhyayanamAM dasamA adhyayanamAM agyAramA adhyayanamAM bAramA adhyayanamAM teramA adhyayanamAM caudamA adhyayanamAM paMdaramA adhyayanamAM soLamA adhyayanamAM sattaramA adhyayanamAM aDhAramA adhyayanamAM ogaNIsamA adhyayanamAM vIsamA adhyayanamAM ekavIsamA adhyayanamAM bAvIsamA adhyayanamAM tevIsamA adhyayanamAM covIsamA adhyayanamAM paccIsamA adhyayanamAM - SaDajIva nikAyanI yatanA - viSaya-kaSAyarUpa lokano vijaya - zItoSNAdi parISaha vijaya - nizcaLa samyakta - lokamAM sArabhUta saMyama ane tenI sAdhanA - svajana vagerenuM dhUnana-tyAga, niHsaMgatA - tapovidhi (upasarga-parISaha sahana) - vaiyAvacca (aMtima ArAdhanA) - strI tyAga (ATheya adhyayano prabhuzrI mahAvIra deve kaI rIte AcaryA che ? tenuM varNana) - vidhipUrvaka bhikSAgrahaNa - strI-pazu-paDaka-vivarjita zayyA (vasati) - IryAsamiti - bhASAzuddhi (bhASAsamiti) - vaaiSaNA (eSaNAsamiti) - pAtraSaNA (eSaNAsamiti) - avagraha zuddhi - sthAna - niSAdhikA (svAdhyAya bhUmi) - vyutsarga (pAriSThApanikA) - zabda - rUpa - parA kriyA (rAgadveSotpatti nimitta tyAga) - anyonya kriyA - paMcamahAvratanI daDhatA mATe bhAvanAnuM bhAvana - sarvasaMgathI vimukti zrImad AcArAMga sUtrano bAhyAbhyatara paricaya XV Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evI samagrapaNe sAdhvAcAranA paripAlana mATe upayogI bAbatonuM suMdaratama varNana karAyuM che. A AcArAMga sUtra upara vartamAnamAM caturdaza pUrvadhara maharSi pU. AcAryadeva zrI bhadrabAhusvAmIjI mahArAjA racita "niryukti" rUpa vyAkhyA maLe che. je 367 gAthA pramANavALI che. emAM viccheda pAmelA sAtamA mahAparijJA adhyayananI 18 niryukti gAthAo paNa upalabdha thAya che e vizeSa che. vikramanA bIjA saikAmAM pUjyapAda AcAryadeva zrI gaMdhahastIrivara racita A sUtranI gaMbhIra "vyAkhyA hovAnA paNa ullekho maLe che. je vyAkhyA kAlAMtare vinAza pAmI hatI. A graMtha upara parama gItArtha mahApuruSa pUjyazrI jinadAsagaNI mahattarazrIjIe racelI prAcIna cUrNa' paNa upalabdha che. je saMskRta mizra prAkRtamAM che. tyArabAda pUjyapAda AcAryavaryazrI zIlAMkasUrijI mahArAjAe racela bRhaTTIkA ApaNane maLe che, jenuM vartamAnamAM vizeSa paThana-pAThana thAya che. A TIkA vikramanA dasamA saikAnA prAraMbhamAM racAyelI hovAnA aitihAsika saMdarbho prApta thAya che. A ja pUjyapAda sUrIzvare zrI sUyagaDAMga nAmanA AgamanI vRtti paNa racelI maLe che. taduparAMta kharataragacchIya AcAryazrI jinahiMsasUrijI mahArAje racelI pradIpikA temaja aMcalagacchIya AcAryazrI mANijyazekhara sUrijI mahArAja dvArA racita dIpikA nAme laghu vyAkhyAo paNa maLe che. chelle "zrI lakSmIkallola' nAmanA vidvAna mahAtmAe racelI tattvAvamA nAmanI TIkAno ullekha paNa prApta thAya che. pUjya pravacanakAra paramatAraka gurudevazrIjIe AvA mahAna Agama graMtharatnanA chaThThA dhUtAdhyayanane avalaMbIne A pravacano karyA che. prAraMbhamAM maMgalAcaraNane avalaMbIne, te pachI "jayavIyarAya" sUtrane avalaMbIne ane te pachI eka eka adhyayananA sAmAnya paricayane avalaMbIne ane te pachI chaThThA adhyayananAM mULa sUtro ane tenA uparanI zrI zIlaMkAcAryajInI vRttine avalaMbIne A pravacano thayAM che. A pravacana vistAra ApaNA saunA bhavavistArano aMta karI, ApaNane anaMta sukhanA bhoktA banavAmAM nimitta bane e ja eka zubhAbhilASA. e ja li. - vijaya kIrtiyazasUri xvi zrImad AcArAMga sUtrano bAhyAbhyatara paricaya Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra-dhUtAdhyayananAM vyAkhyAno bhAga-1 prAstAvikam saMyamajIvananAM prAraMbhika varSomAM "munirAjazrI rAmavijayajI ma.'nA hulAmaNA nAme pUrA jaina-jainetara jagatamAM prasiddhine varelA saMghasanmArgadarzaka vyAkhyAnavAcaspati suvizALagacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe vi. saM. 1985-86mAM ApelA zrI AcArAMga sUtra-dhUtAdhyayanane avalaMbIne karelAM 500 vyAkhyAno paikI 1 thI 20 vyAkhyAno A prathama bhAga rUpe chapAyAM che. jemAM pahelAM pAMca vyAkhyAnomAM TIkAkAra maharSi pUjyapAda AcAryavarya zrI zIlAMkasUrIzvarajI mahArAjAe karela maMgalAcaraNa para vivecana rajU karAyuM che. jaina zAsananAM vividha guNaviziSTa vizeSaNonI tyAM carcA karAI che. pAMcamA vyAkhyAnathI TIkAno bIjo zloka carcavAno zarU karAyo che, sAthe paramAtmAnI vANInA sAcA pariNamana mATe jarUrI bAbatonuM dhyAna ApavA jayavIyarAya sUtranuM rahasyodghATana zarU karyuM che. je A bhAganI parisamApti sudhI dareka vyAkhyAnamAM kramazaH AgaLa vadhe che. emAM paNa dharmasAdhanAno pAyo bhavanirveda hoI sAtathI nava kramAMkanAM pravacanomAM mukhyatAe e viSayanAM pravacano karelAM che. chellA vIsamA pravacanathI zastraparikSA vivaraNa ane TIkAnI trIjI gAthAnuM vivecana zarU thAya che. A bhAgamAM prakAzita thatAM vyAkhyAnomAM zrI jaina zAsana, zAsananI aparivartanazIlatA, gurupadanI mahattA, samarpaNanI anivAryatA, AlaMbananI jarUrIyAta, dhyAnanA adhikArIo, muninI pharaja, AjJA zAsananI upayogitA, bALadIkSA, loka viruddhaccAono paramArtha temaja heya upAdeya aMgenI vivekadRSTi jevI aneka bAbato carcAI che. - saMpAdaka prAstAvikama xvii xvii Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta *: , AcArAMgasUtranAM (dhUtAdhyayananAM) vyAkhyAno bhAga pahelo pravacana kramadarzana std e -phara, 8 pravacana pravayana viSaya pRSTha ma saLaMga pRSTha krama ja karatA - ra - 2 kroka, homa A ja nA kAkAkA kAkarAka huMvlavi = A 91 91 us 103 103 118 118 with pharaja - ke, 1 -1 jyati zrI jaina zAsanam 2 -2 anupama zAsana 3 - 3 aparivartanazIla zAsana 4 -4 tIrathanI AzAtanA navi karIye 5-5 tIrthanI ArAdhanAno avasara ka -6 gauravavaMtu gurupada 7 - 7 bhavanirvedanuM mahattva 8 - 8 prArthanAno paramArtha 9 - 9 bhAvanAnuM mahattva 10 -10 zraddhA ane samarpaNa 11 -11 AlaMbananI AvazyakatA 12 -12 dhyAnanA adhikArInuM svarUpa 13-13 mauna na rahe chatAM muni 14 - 14 AjJA pArataMtranI AvazyakatA 15-15 bALadIkSA ane vajasvAmI 16 - 16 bhavobhava tuma caraNonI sevA 17- 17 loka viruddha ane loka virodha vacceno taphAvata 18-18 zIlano prabhAva ane sudarzana zeTha 19 - 19 sukha ane duHkhanI sAcI samaja 20 - 20 samAdhimaraNa 131 131 time ha 146 mA 146 159 179 159 ke 179. rIte 197 209 AmA : 209 che. inkata 214 229 214 229 247 260 247 260 xviii Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMbaI AghATa thaMbha sanmArga prakAzananA zubhakAryamAM AtmIyabhAve atyaMta mahattvano phALo ApI AdhArasthaMbha bananArA puNyavAnonI zubha nAmAvali 1. bhorolatIrtha nivAsI mahetA zAMtilAla harIlAla 2. hasamukhalAla cunilAla modI muMbaI 3. ramIlAbena mahendrabhAI cImanalAla zAha muMbaI 4. mANekalAla moholAla jhaverI muMbaI 5. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI svarUpacaMda maganalAla ha. vADIlAla surata 6. bhorolatIrtha nivAsI voharA jevatalAla svarUpacaMda amadAvAda 7. zAha premacaMda IzvaralAla muMbaI 8. zrImatI kaMcanabena sArAbhAI zAha ha. virendrabhAI (sAInTIphIka leba) amadAvAda 9. jhaverI kumArapALa bAlubhAI muMbaI 10. zAha joItAlAla TokaradAsa ha. zAha dinezabhAI je. muMbaI 11. zAha chabIladAsa sAkaLacaMda parivAra muMbaI 12. zAha bhAIlAla vardhIlAla (rAdhanapura) ha. zAha rAjubhAI bI. navasArI 13. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI maNIbahena manajIbhAI ha. caMpakabhAI surata 14. zAha dalapatabhAI kakalabhAI (pIlucAvALA) surata 15. saMghavI zAMtilAla vADIlAla 16. zAha bAbulAla maMgaLajI parivAra ubarI 17. zrImatI kaMcanabena kAMtilAla maNIlAla jhaverI pATaNa hastagiri pratiSThA smRti nimitte 18. pAlanapura nivAsI zAha zazIkAMta pUnamacaMda 19. zAha camanalAla cunIlAla dhAnerAvALA muMbaI 20. zAha maMgaLadAsa mAnacaMda liMbodrAvALA muMbaI 21. jhaverI jItubhAI jhaveracaMda muMbaI 22. zAha lAlacaMda chaganalAla parivAra piMDavADAvALA muMbaI 23. dhAnerA nivAsI zAha caMdanabena kanaiyAlAla ha. narezabhAI navasArI 24. suzIlAbena pratApabhAI dalAla pATaNa 25. sAlecchA ukacaMdajI jugarAjajI amadAvAda 23. zAha jayaMtilAla AtmArAma amadAvAda 27. zrImatI praviNAbena caMpakalAla gAMdhI muMbaI 28. zrImatI savitAbena maphatalAla vArIyA, hakIrtibhAI maphatalAla vArIyA muMbaI surata muMbaI xix Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahayogI sanmArga prakAzananA zubhakAryane potAnuM mAnI Agavo phALo ApI sahayogI bananArA puNyAtmAonI zubha nAmAvali. 1. hemacaMdabhAI motIcaMdabhAI jhaverI muMbaI 2. amulakhabhAI pUnamacaMdabhAI mahetA ha. kumArabhAI Ara. zAha surata 3. ramaNikabhAI revacaMdabhAI zAha dhAnerAvALA ha. araviMdabhAI Ara. zAha surata 4. saMghavI sohanarAjajI rUpAjI muMbaI 5. zrImatI nirmaLAbena hiMmatalAla dozI ha. zrI bharatabhAI hiMmatalAla dozI muMbaI 9. zrI kezavalAla dalapatalAla jhaverI zrI suMdaralAla dalapatabhAI jhaverI muMbaI 7. zrI maNIlAla nahAlacaMda zAha ha. ratilAla maNIlAla zAha muMbaI 8. sva. zAha mULacaMda dharmAjI tathA bhAMDotarA temanA dharmapatnI pArUlabahena mULacaMdajI parivAra 9. sva. bhIkhamacaMdajI sAkaLacaMdajI zAha ratanacaMda phulacaMda muMbaI 10. zAha pArUbahena mayAcaMda varaghAjI jetAvADA 11. zAha maNIlAla haragovanadAsa nesaDAvALA ha. praviNabhAI surata 12. zrImatI jayAbahena pAnAcaMda jhaverI ha. pAnAcaMda nAnubhAI jhaverI muMbaI 13. zrI dIpacaMda lallubhAI tAsavALA surata 14. zAha bAbulAla nAgaradAsa paTosaNa (u.gu.)vALA muMbaI 15. zAha amIcaMda khImacaMda parivAra ha. yogezabhAI tathA nikuMjabhAI muMbaI 19. zAha mANekalAla nAnacaMda muMbaI 17. zAha mayAcaMda mulakacaMda parivAra muMbaI 18. zAha babAbhAI DAhyAlAla rokANI (jUnA DIsAvALA) muMbaI 19. zrI cunIlAla mANekalAla daDIyA 20. vIracaMda punamacaMdajI dalAjI (bApalAvALA) muMbaI ha. tulasIbena, kasuMbIbena, samubena 21. a.sau. puSpAbena maphatalAla dalIcaMdajI zAha AlavADA 22. meghajI sAMgaNa caralA ha. mAlazI - khetazI meghajI caralA AdhoI-kaccha 23. sva. rasIkalAla cimanalAla jhaverI ha: abhayabhAI muMbaI 24. zAha maphatalAla jezIMgabhAI ha. bharatabhAI navasArI 25. vINAbena dhIrajalAla kapAsI muMbaI 23. zrImatI AzAbena kirITabhAI zAha muMbaI muMbaI XX Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1: jayati zrI jaina zAsanam maMgalAcaraNa : * nigraMtha dharma : * paheluM dAna mArgAnusArIpaNAnuM ke sarvaviratinuM ? * sarvavirati eTale zuM? * maMgalano eka artha : viSaya : maMgalAcaraNa - tIrthano mahimA - AcArAMga bhUmikA. prathama pravacanamAM pravacanakArazrIjIe pravacana mATe nirdhArita AcArAMga sUtranI TIkAnA maMgala upara vimarza karyo che. tAre te tIrtha. e tIrthanI stuti karatAM pUrve e tIrtha kevuM majAnuM che ? enI tArakatA kevI ? enA sthApaka koNa ? e tIrthakaromAM paNa tArakazakti kyAMthI AvI? nigraMtha dharmanuM mahatva, jinAjJA e ja parama AdhAra, jinAjJA mujaba cAlanAra ja sAco zraddhALu, AvA sAdhakane azraddhALu kahevA e paramatArakanI ja AzAtanA che - A ane AvI bIjI paNa prAsaMgika vAtono suMdara zailImAM atre ullekha karAyo che. sAthe "su- ku' aMge paNa nirUpama viveka rajU karAyo che. mulAkAtRta * vastusvarUpano viveka karAvyA vinA duniyAnA raMgarAgamAM athaDAvI mAre te jJAna paNa ajJAna. jinAjJA samajavAmAM kevaLa zabdagrAhI na banavuM joIe. * samasta dvAdazAMgIno sAra AcArAMga che. * tIrthakaro mATe paNa "ANAe dhamo, ApaNA mATe paNa "ANAe dho'. * tIrthakaroe karyuM te badhuM ja karaNIya nahi. emaNe kahyuM te ja karaNIya. * jinAjJAne ja eka AdhAra mAnavo e jarAya aMdhazraddhA nathI. * viSaya-kaSAya, mojamajA ane saMsAra pratye aruci e ja zAsananI ruci. * paheluM dAna sarvaviratinuM, e tAkAtanA abhAve ja dezavirati, mArgAnusArI Adi dharmo. * samyagdarzananuM svarUpa ja "sumAM che. badhuM "su" joIe. 'ku' Ave to goTALo. * pAMcame divase na saMbhaLAvIe eTale UtarI jAya e sAcI khumArI na kahevAya. 0 zAsananI prabhAvanA kare te zAsanano sevaka. jAtanI prabhAvanAmAM paDe te cUkI jAya. * saMsAramAM rahevA mAtrathI zAsana cAlyuM na jAya, emAM rAcavAthI jarUra cAlyuM jAya. 0 mokSasukhathI vaMcita rAkhI saMsAramAM phasAve te zAstra hoya to paNa apamaMgala ja che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 : yati zrI jaina zAsanam bhagavAna zrI jinezvaradevanA zAsanamAM dvAdazAMgI paikInuM pahelAmAM paheluM aMgasUtra, e A zrI AcArAMga che. zrI AcArAMga sUtra, e caraNakaraNAnuyoganuM pradhAna aMga che. e parama pavitra ane pradhAnatama aMgasUtranuM chaThuM adhyayana je 'dhUta" nAmanuM che, te vAMcavAnI ahIM icchA che.A vartamAna zrI AcArAMga sUtranA mULanA kahenAra, zramaNa bhagavAna zrI mahAvIradeva che : tenA racanAra, bhagavAna zrI mahAvIradevanA pAMcamA gaNadharadeva zrI sudharmAsvAmIjI che : tenI niyuktinA racayitA, zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIjI mahArAja che ane TIkAkAra, maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAja che. zarUAta karatAM maMgalAcaraNamAM TIkAkAra maharSi, sauthI prathama zrI tIrthanI stuti kare che : je tIrthanA yoge pote A badhuM pAmyA, teno mahimA gAya che. tIrthanuM svarUpa, zAstranirUpaNano hetu, temaja pahelAmAM, bIjAmAM, trIjAmAM, cothAmAM ane pAMcamAmAM,-e pAMca adhyayanomAM zuM zuM che tenI TUMkI rUparekhA dorI, pachI ApaNe chaThThA adhyayanamAM AgaLa cAlIzuM. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM AcAra vinA mukti nathI jJAna paNa AcAra hoya to phaLe. virati vinAnA jJAnane zAstrakAre bahu bhayaMkara upamA ApI che, e paNa prasaMge kahIzuM. je jJAnanI pUjA bhaNAvIne) tame hamaNAM prazaMsA karI. je jJAnanI utsAhapUrvaka pUjA bhaNAvI, je jJAnano ucca svare tame mahimA gAyo, te jJAna kayuM? je jJAna AtmAne virati tarapha dore te samyajJAna : bAkI je jJAna vastusvarUpano viveka karAvyA vinA duniyAnA raMgarAgamAM athaDAvI mAre, te jJAnane zAstrakAra maharSio samyajJAna tarIke oLakhAvatA nathI. je jJAnanuM ATaluM badhuM bahumAna karIe, tenAmAM eTaluM to kauvata jarUra hovuM joIe ke te ApaNA jIvanamAM palaTo kare, satya-asatya samajAve, ane durAgrahanuM hRdayamAM sthAna na rahevA de. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM koI vastu kheMcAkheMca karyo na pamAya. zrI jinezvaradevanI AjJA samajavAmAM kevaLa zabdagrAhI na banavuM joIe : dareka Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : - 1 : jayati zrI jaina zAsanam - 1 - vAtono athathI iti sudhI vicAra karI, pUrvApara bAdha na Ave tema vartavuM joIe. zrI AcArAMga vAMcanAra sUyagaDAMgane na bhUle : sUyagaDAMga vAMcanAra, AcArAMgane na bhUle : AcArAMga vAMcatI vakhate bhagavatIjIne na vIsare : ane bhagavatIjI vAMcatI vakhate AcArAMganI khabara na rAkhe,-e paNa na cAle, kAraNa ke eka ja hetuthI sarvanI racanA che. te sarvamAM paraspara virodhanI gaMdha paNa nathI. "AkhI dvAdazAMgIno sAra, AcAra che.'-ema niyuktikAra maharSi pharamAve che. zrI jinezvaradevanA zAsananuM maMgala paNa apUrva hoya : Aje to ApaNe maMgalAcaraNa karavAnuM che. koI paNa kalyANArthI AtmAne aMtarAya na thAyakoInuM paNa kalyANa na rokAya" mATe maMgala vihita che. upakArI mahAtmAonA upakAranI A balihArI ! ahIM kahevuM joIe ke jema vyavahAramAM paNa ghara vecIne varo karavAno niSedha che, tema ahIM paNa AtmAno nAza karI-AtmAnA guNo gumAvI, pArakA para upakAra karavA nIkaLanArA, te vastutaH upakArI nathI. deva-guru-dharma ane vaDIlanI bhaktinI vidhi che : paNa te zA mATe ? vastu pAmavA mATe ! kayA devanI sevA karavAnI ? sudevanI ! guru kayA joIe ? suguru ! dharma kayo sevavAno ? sudharma ! vaDIla kayA sevAya ? jenAmAM vaDIlapaNuM hoya te ! je gurumAM gurutA na hoya te guru na joIe, je dharmamAM dharmatva na hoya te dharma na joIe, ane jenAmAM vaDIlapaNuM na hoya te vaDIla paNa na joIe : kevo sarasa nyAya ! evo nyAya zrI jinezvaradevanA zAsanamAM na hoya, to bIje kayAM hoya ? durAgraha to A zAsanamAM pAlave ja nahi. devAdhidevanI stuti karatAM kalikALasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke amAre kevaLa nAma sAthe ja saMbaMdha nathI. "divA vidhyapUrvA, jo nino vA namastasma " nAmathI brahmA ho, viSNu ho, hara ho athavA jina ho, - sarvane amArA namaskAra che ! - A uttarArdhane pakaDI bhAgAbhAga na karatA pUrvArdhane paNa sAthe lejo : kAraNa ke pUrvArdhamAM ja e vastuno satya rahasyasphoTa che. prazna e che ke "konA nAma sAthe vAMdho nathI ?' uttaramAM te maharSi pharamAve che ke : - "avalInAkuranananA-tha: kSayakupatA vastra " Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 1 "saMsArarUpa bIjanA aMkuro pedA karanAra rAgAdi doSo jenA kSaya pAmI gayA hoya !" - arthAt saMsAravRddhi karanAra rAgAdi jenA naSTa thaI gayA hoya te nAmathI game te ho, tene amArA namaskAra che : amAre to arihaMta hovA joIe ! ema bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che. AthI e paNa samajI ja levuM joIe ke "dharmaguru, pitA, mAtA, baMdhu, vaDIla, vAlI, hitaiSI, e badhA "su" joIe : A badhA AtmAnA hitanI pahelI ciMtA karanArA joIe ! A badhuM avasare avasare svayameva Avaze. maMgalAcaraNa : TIkAkAra maharSi sauthI pahelAM maMgala kare che. maMgalAcaraNamAM tIrthanI stuti kare che ane te stutimAM "nayaMtitIrtha" A pramANe kahI tIrthanI jayanazIlatA varNave che. te varNavatAM te jayanazIla tIrthanI je je viziSTatAo che, tene varNavatAM lakhe che ke : "jayati samastavastuparyAya vicArApAstatIrthika, vihitaikaikatIrthanayavAdasamUhavazAtpratiSThitam / bahuvidhabhaGgisiddhasiddhAntavidhUnitamalamalImasaM,' tIrthamanAdinidhanagata manupama mAdinataM jineshvraiH||1||" A zlokamAM TIkAkAra maharSie tIrthanI jayanazIlatA batAvavA cha vizeSaNo ApyAM che : A vizeSaNo tIrthanI saghaLI mahattAne samajavA mATe sAdhanarUpa che. A vizeSaNo, ApaNe paccAnupUrvI kramathI varNavIzuM. upakArI mahAtmAe, tIrthanuM tAttvika svarUpa ATalAmAM samajAvI dIdhuM che. tIrthanuM A svarUpa jo aMtaramAM aMkAI jAya, to Ajano eka paNa prazna TakI zake tema nathI. badho ghoMghATa ApoApa zamI jAya. ziSTa puruSono AcAra che ke paheluM maMgala karavuM, ke jethI pariNAmanI zuddhi thAya ane pariNAmanI zuddhi thAya to karmano kSaya thAya tathA e dvArA AtmaguNo pragaTe, ke jethI iSTasiddhine sukhapUrvaka sAdhI zakAya. vAMcanAra pramAdI thaI, vakhate maMgala karavAnuM bhUlI jAya, te mATe TIkAkAra maharSi graMthanI AdimAM ja tamArA ne amArA bhalA mATe maMgala kare che. ApaNe kaMI kRtaghna nathI ke emanA upakArane na oLakhI zakIe ! emanA maMgalane to jeTaluM hRdayagata khIlavIe, teTaluM kalyANa che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 ----- 1 : jayati zrI jaina zAsanam - 1 -- - 5 pUrvAnupUrvI, paccAnupUrvI ane anAnupUrvIthI vastunuM varNana karI zakAya che. anAnupUrvIthI varNavavAmAM tAkAta ajaba joIe : kAraNa ke paraspara saMlagna hetuone UlaTapalaTa karavA paDe, temAM sAmarthya ghaNuM joIe ane sAMbhaLanArane paNa muzkelI paDe. pUrvAnupUrvI tathA pazcAnupUrvI saraLa che. pUrvAnupUrvImAM hetu kramasara goThavAyelA hoya che, agara goThavI zakAya che : paccAnupUrvImAM paNa ema hoI zake che. koI sthaLe pUrvAnupUrvI saraLa paDe, to koI sthaLe paccAnupUrvI saraLa paDe. A sthaLe ApaNe paccAnupUrvIthI artha karIe chIe. "ginenka Adina tIrtha nathati" zrI jinezvaradevothI zarUAtamAM namaskAra karAyeluM tIrtha jayavaMtu varte che.' zrI jinezvaradevo tIrthane zAthI name che? Aja sudhI ApaNe je vAta carcA che, te ja ahIMyAM samajI levAnI che. tIrthanA yoge ja tIrthaMkara thAya che. zrI tIrthaMkaradevanA AtmAne paNa tIrthanI ArAdhanA vinA cAlatuM nathI tethI ApaNe mATe paNa "thappo !" tIrthakara thayA vinA zrI tIrthakaro kevI rIte jIvyA tevI ja rIte jIvavAnI mAnyatAnA AgrahamAM dharma nahi. zrI jinezvaradevanA AtmAone paNa "mALA thamyo "- AjJAmAM dharma kabUla karavo paDyo hato. zrI tIrthaMkaradevanA bhavonI gaNanA paNa samyakatva pachI thAya che. samyakta kaho ke "mANa thaHo " kaho, e ekanuM eka ja che : bheda nathI. je tIrthanA yoge e tIrthakara banyA, tene namavuM e zrI tIrthaMkaradevono kalpa che. koI pUche ke "e to kRtakRtya thayA, pachI name zuM kAma ?' "tIrthanuM bahumAna sthApavA tathA te devAdhidevano tevo kalpa che mATe !" kalpamAM moTe bhAge prazna hovA na joIe. jJAnIe jyAM kalpano svIkAra karyo, tyAM prazna na hoya. jJAnI kahe che ke Agamasiddha vastumAM yukti karavI hoya, to te Agamane anusaratI ! zrI tIrthaMkaradeve tIrthaMkara-nAmakarmanI nikAcanA to tIrthakara thavA pUrvenA trIje mane karI paNa tIrthanI sthApanA kyAre karI? kevaLajJAna thayA bAda ! "kevaLajJAna pachI to udAsIna bhAva rahe che, nAmanI paNa icchA rahetI nathI, bhalAnI ke bhUMDAnI icchA nahi, to pachI tIrtha sthApya zAthI?'- "tIrthaMkara nAmakarmanA yoge tIrthakara nAmakarmanI bhAvanAnA yoge e AtmA eTalo badho upakAraparAyaNa banI jAya che ke kevaLajJAna thayA pachI e jharo svayameva vahe che: e karuNAsAgaramAM uttama jagata jhIle che ane aneka puNyavAna AtmA saMsArasAgara tare che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - zrI jinezvaradevone kevaLajJAna thayA bAda bhale icchA na hoya, to paNa upakAra thavAno ja : mATe e upakArI to kahevAya ja. koI kahe ke "upakAranI bhAvanA nathI, to upakArI zAthI ?" - "upakAranI bhAvanA khAtara to ghora tapazcaryA tapI, ghora upasarga zAMtipUrvaka sahI AtmAnI uttama prakAranI yogyatA keLavI ane duniyAmAM koI AtmAne na maLe tevA atizayo meLavyA." sarvanA sarva saMzayo ekIsAthe eka ja kSaNe chedAya,-evuM to jemanI sarva bhASAnugAminI vANImAM sAmarthya che ! A tAkAta sAmAnya kevaLImAM nathI hotI : jJAna-darzana samAna, paNa A badhA atizayo to zrI tIrthaMkaradevone ja ! bIjA sarvanA mokSanI bhAvanA utkaTa thAya, tyAre to tIrthaMkara-nAmakarma nikAcAya. "savi jIva kyuM zAsanarasI" e bhAvanAnA yoge tIrthaMkara-nAmakarmane AdhIna che : ane ethI evI pravRtti thAya ja. jeTalA jeTalA saMyama pAme, dezavirati pAme, samyakta pAme, dharma pAme, te badhAnA prApaka e upakArI ! mATe to stavAya che ke : NamotthuNaM xxx abhayadayANaM, cakkhudayANaM, maggadayANaM, saraNadayANaM, bohidayANaM, dhammadayANaM, dhammadesayANaM, dhammanAyagANaM, dhammasArahINaM. abhaya, cakSu, mArga, zaraNa, bodhi ane dharmanA ApanArA tathA dharmanA dezaka, nAyaka ane sArathine namaskAra ho !" A rIte anupama vastuonA dAtAranA upakAramAM zaMkA kare, te zrI jinezvaradevanA zAsanane pAmyo ja nathI. keTalAka kahe che ke "tIrthakara saMgha athavA tIrtha kema sthApe ?" zAstra kahe che ke "zrI tIrthakara nAmakarmanA yoge sthApe.' ane je tIrthakara nAmakarma jagatane tAravA mATe che, te tIrthamAM sthApanA cAranI karI : sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAnI. "tIrthamAM benI sthApanA na karatAM cAranI kema karI ?" - eno uttara e ja ke "A cAre rahevAnA hatA mATe : rAkhavA hatA mATe nahi ! sAdhupada badhA na pAmI zake, mATe ja pAchaLanA be rAkhyA hatA.' nirgatha dharma : sabhA : to to badho nigraMtha dharma thaI jAya ! alabatta, emAM pUchavuM zuM ? nigraMtha dharma ja che. tamArAmAM paNa jeTalI nigraMthatA agara tenI jeTalI rUci, teTalo ja dharma ! samajyanI prApti paNa Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- 1 : jayati zrI jaina zAsanam - 1 - - anAdinI graMthino bheda karyA pachI ja thAya che. zrI jinezvaradevanA zAsananA rahasyane parakho. evI eka cAvI lyo, ke jethI badhAM tALAM UghaDe. zrI jinezvaradevanI samagra dvAdazAMgIne bhaNelA, sAkSAt zrI jinezvaradevanI potAnI hayAtImAM paNa thoDA ! prabhunA cauda hajAra muniomAM caudapUrvI keTalA ? bIjA caudapUrvI paNa gaNadharadevonI tulanAmAM na Ave. ATaluM chatAM paNa 'dvAdazAMgI Azravane heya kahe ane saMvarane upAdeya kahe'-e cAvI to sarvee jANavI ja joIe ane te svayaM athavA to gItArtha gurudevonI nizrAthI jANe. "mArA zrI jinezvaradeva, zrI jinezvaradevanI AjJAmAM vicaratA pUjya munivaro ane zrI jinezvaradevanuM sarvanaya-sammata tathA pramANa-pratiSThita Agama, Azravane heya ja kahe ane saMvarane upAdeya ja kahe" A vAta samyagdaSTi AtmA niHzaMkapaNe mAne : "mArA jinezvaradeva, nigraMtha munio ane Agama, saMsArane asAra ja kahe, sArarUpa to kahe ja nahi : mArA jinezvaradeva saMsAramAM rahevAnuM kahe ja nahi : mArA te devAdhideva evI AjJA kare ja nahi, ke jethI mAro saMsAra vadhe? mArA te tAraNahAra na batAve tevI bhakti, na batAve tevo vinaya, na batAve tevI maryAdA ke na batAve tevI sevA, ke jenA yoge mAro saMsAra vadhe eTale ke huM saMsAramAM rakhaDuM !' - ATalI khAtarI to zrI jinezvaradevanA zAsanamAM janmelA ekeeka baccAne thavI ja joIe. A vAta jo tame tamArA mana sAthe barAbara vicArazo, to tarko badhA zamI jaze. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM janmelAone nirgathatA pratye, tyAga pratye, vairAgya pratye, saMyama pratye, ATalI aruci kema jaNAya che ? tamArAthI saMsAra chUTe nahi, e judI vAta che : chUTavuM bahu kaThina che, muzkela che, choDI na zako : paNa "choDavuM joIe'- ema mAnavAmAM vAMdho zo Ave che ? prabhunuM zAsana pAmIne zuM karavuM joIe ? zrI jinezvaradevanA zAsanane pAmyA enI viziSTatA zI ? kaI kAryavAhIthI jagata tamane jaina tarIke oLakhe? samagra AgamanuM jJAna thavuM, e ghaNuM ja kaThina che. samagra zrutanA jJAtA banavAnI vAta to dUra rahI, paNa je mahAtmAne 'ruSa' " tuSa' mAtra ATaluM yAda rAkhavAmAM ja muzkelI paDatI hatI, te paNa kevaLajJAna pAmyA : e A jainazAsana che. e kevaLajJAna zAthI pAmyA ? ethI ja ke "A ja tAraka che, e je kahe te ja pramANa, amAro AdhAra te zrI jinezvaradevanAM vacano ja !" Avo nizcaya hato. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - zrI jinezvaradevanI AjJAne ja eka AdhAra mAnavo temAM jarAya aMdhazraddhA nathI. aTavImAM eka dekhatAnI pAchaLa, eka pachI ekanuM kapaDuM pakaDI hajAro AMdhaLA cAle to ghera pahoMce : vAta eTalI ke jenA AdhAre cAle che, te puruSa dekhato-AMkhovALo joIe. koI kahe - "mUrkhAo ! kyAM jAo cho ?' to pelA kahe-"A dekhato laI jAya tyAM ApaNA zrI jinezvaradeva kevA ? saMpUrNa jJAnI. paramAtmA zrI jinezvaradevanA mArge cAlanArane aMdhazraddhALu kahe, te bhagavAna zrI mahAvIradevanI AzAtanA kare che. amArA zrI jinezvaradeve saMsAra khoTo kahyo ane jaNAvyuM ke te choDyA sivAya mukti nathI. e ja zrI jinezvaradeva jaNAve che ke hiMsA, jUTha, corI, vyabhicAra vagere pApa karazo to durgati pAmI ribAzo. pApathI narake jazo, puNyathI svarga ane pariNAme yogya sAmagrI pAmI, tenI ArAdhanA dvArA mokSe jazo. A badhuM zrI jinezvaradevanuM kaheluM mAnanArane aMdhazraddhALu kahenAra, kharekhara potAnA tArakanuM apamAna karanAra che. tevAnI sAthe vAta paNa zI karavI ? je bhagavAna zrI mahAvIradeva sudhI pahoMcatAM AMcako na khAya, te tamArA-amArA mATe zuM na kahe ? tamArA moDhe koI kahe, to kahevuM ke "bhAI ! tame to bahu puNyavAna ! eTale tamArA vinA bhagavAna zrI mahAvIradeva jevA mATe paNa yuddhA taddhA koNa kahe ? jJAnI mATeemanAM vacana mATe, Apa jeTaluM na bolo eTaluM ochuM !' AvAnI sAme yukti karavI, te paNa nakAmI. sarakAre kAyadA paNa mANasa mATe karyA : Dhora mATe nahi. Dhora to game tema cAle, game tema khAya-pIe, game tyAM viSTA-pezAba kare, phAve tene zIMgaDuM mAre, pUMchaDuM mAre, ene mATe koI sarakArane kahe ke kAyado karo !" to sarakAra paNa nA' kahe : ane uparathI kahe : "e to Dhora enA mATe kAyadA zA?" ema ja koI AdamI prabhunI AjJAnI darakAra karyA vinA kahe ke "ame to amArI marajI mujaba vartavAnA-amane phAvaze tema bolavAnA-amane jinAjJA ke AgamanI paravA nathI!" - tyAM zAstra zuM kare ? jene manuSyapaNAnI paravA nathI, manuSyapaNAnA guNone samajavA nathI, tyAM vAta zI ? anaMta puNyarAzi ekatrita thAya, tyAre muktine yogya jIvana amuka TAIme maLe. e jIvana bhogasukhamAM, mojamajAmAM, viSayavilAsamAM, duniyAnI laheramAMraMgarAgamAM gumAvI devuM e mANasAI che? kayuM manuSyapaNuM durlabha ? khAvApIvAmAM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1 : jayati zrI jaina zAsanam - 1 - mojamajAmAM-raMgarAgamAM pasAra thAya te ? nahi ja. manuSyapaNAnI durlabhatA to zrI jinezvaradevanA zAsananI prAptimAM ane sevAmAM che. zrI jainadarzanane pAmelo, anya paugalika vastuo khIlavavAno vicAra na karatAM, jenapaNuM khIlavavAnI ciMtA kare.viSaya-kaSAya, mojamajA ane saMsAra pratye aruci, e ja zrI jinezvaradevanA zAsananI ruci ! saghaLI azAMtinI jaDa saMsAranI rUcimAM che. e jaDane poSavI, khIlavavI ke karamAvI devI ? zAnA yoge jagatane muMjhavaNa thaI rahI che ? lAlasAnA yoge ke koI bIjAnA yoge ? A zrI jinezvaradevonA dharmane pAmelA zrImaMto temaja sAmAnya sthitivALAo paNa pUrve AnaMdathI jIvatA. paisA Ave to kahetA ke "puNyano udaya." jAya to kahetA ke "pApano udaya." je nItikAre badhIye vastu svIkArI, tene paNa Akhare kahevuM paDyuM ke game tevA saMyogomAM paNa nyAyathI na khase te dhIrA:'- dhIra kahevAya. A zAsanane pAmelAo, sAhebI Ave ke jAya tyAM madhyastha rahe, paNa malakAya ke muMjhAya nahi! UlaTuM kahe ke "badho pudgalano yoga che : zubha pudgala bAMdhyAM tenA yoge zubhodaya, azubha pudgala bAMdhyAM tenA yoge azubhodaya emAM huM rAcI jAuM to mAryo jAuM." aMdaranAM zubha pudgala bahAranAM zubha pudgalane kheMce : aMdaranAM azubha pugala bahAranAM azubha pudgalane kheMce : bahAranAM aMdara jAya ne dhamAla kare. A prasaMge AtmA taTastha na rahe-sAvadha na thaI jAya, to zuM thAya ?samaju AtmA to e beyane kaMI na kahe, paNa vicAre ke "A dhodha che. emAM na rAcuM, na phUduM ane emAMthI bacuM to ja karma bhAge." paudgalika padArthone uddezIne-"A lauM, ahIMthI lauM, tahIMthI lauM-e bhAvanA konI ? vastutaH zAsanathI bahAranAnI ! vagara kADhya e zAsanathI bahAra ja che ne ? jene tyAga-vairAgyanI ruci nathI, e to zAsanathI bahAra ja che. tIrthanA mahimAnI ahIM vAta cAle che. barAbara samajo, "je AtmAne zrI jinezvaradevanuM zAsana jacI jAya, te kevo thAya ? tenI mAnyatA kaI hoya ? te bole zuM ? cAle kema ? kahe zuM ?" e barAbara vicAro ! je tIrthane yoge pote tIrthapati banyA, tene zrI jinezvaradevo paNa namaskAra kare che. paheluM ghana mArgAnusArIpaNAnuM ke sarvaviratinuM? tIrthanI sthApanAmAM cAra kahyA : sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA. pAchaLanA be zA mATe ? rAkhavA hatA mATe nahi ! cAre joIe te mATe nahi ! paNa Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - badhA e bemAM AvI zake tema na hatA mATe ! relavemAM pharsTa klAsa ane sekaMDa klAsanA DabbA thoDA hoya che ane tharDa klAsanA DabbA vadhAre hoya che. pharsTa-sekaMDanuM bhADuM paNa ghaNuM hoya che. tharDa kalAsanA DabbA rAkhavA mATe nathI rAkhyA, paNa rAkhavA paDyA mATe rAkhyA che. badhA jo pahelA ane bIjA klAsanA DabbAmAM ja besanArA hota, to kaMpanI trIjo klAsa na rAkhata : paNa badhA tevA nathI hotA, tethI tevAo mATe tharDa klAsanA DabbA rAkhavA paDe che. tema bhagavAne paNa sAdhudharmanI sAthe gRhastha dharmanuM nirUpaNa karyuM te zA mATe ? eTalA ja mATe ke "saghaLA sAdhudharmano svIkAra karI zake tema nathI ane jeo sAdhudharmamAM na AvI zake, temane mATe gRhastha dharma che. A gokho ane bhaNo ! jainazAsananuM tattvajJAna ahIM che. "ame paNa hovA joIe" ema na mAnatA. jJAnI parama karUNAvALA hatA. AthI koI paNa AtmA dharmathI vaMcita na rahI jAya te mATe "A nahi to A' - "A nahi to A' ema batAvyuM : paNa mukhyatA to sAdhudharmanI ja ! sarva karmanA kSaya vinA mukti nathI. AraMbha-samAraMbha choDyA vinA chUTako nathI. paNa badhAthI e ekadama na bane te mATe, - "jenAthI je bane te karIne paNa mArgamAM Avo ! - e jJAnInI upakAraSTi! sarvavirati eTale zuM? mArgAnusArIpaNuM, samyakta, dezavirati, sarvavirati, sUtrakaraNa, arthakaraNa, tadubhayakaraNa ane pazcAdu viniyogakaraNa. AmAM sarvavirati madhyasthAne che : tethI pachIno krama to pUrvAnupUrvIe barAbara che. sUtrano abhyAsa, arthano abhyAsa, ubhayano abhyAsa ane pachI arthIne enuM dAna, - A to barAbara : paNa enI pahelAMnA kramamAM paDyAnupUrvI joIe, kAraNa ke sUtrakaraNa AdimAM to badhuM niravagha che, - tyAM sAvaghatA nathI : jyAre ahIM sAvaghatA beThI che. mATe pahelI sarvavirati devI, enI tAkAtanA abhAve dezavirati, enA sAmarthanA abhAve samyakta, ane enI paNa zakti na hoya to mArgAnusArIpaNuM. jo Ama na kare to prAyazcitta Ave. "mArgAnusArInA kramathI paNa pAme-A vAtano inkAra nathI: paNa denAra paheluM zuM che?, - e ja mahattvano prazna che. koI AtmAne zarUAtamAM dharmanI jijJAsA thAya, tyAre e uttama koTino hovA chatAM e vakhate dharma batAvanAra jevA guru maLe tevuM te pAme ! dharmajijJAsA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 1 : jayati zrI jaina zAsanam - 1 kyAreka thAya : kAyama nahi. e pedA thaI eTale pachI to jevo dAtAra ! enI pAse umadAmAM umadA cIja mUkI devI joIe. bhale e na le, to paNa ene e to jarUra thAya ke 'karavAnuM to Aja !' bhale pachI ochuM kare, paNa ochAmAM 4 kalyANa mAnI le to mAryo jAya. 11 samyagdarzananuM svarUpa ja 'su' : mAM che : deva paNa 'su' : guru paNa 'su' : dharma paNa 'su' : bApa paNa 'su'- 'ku' kaMI na joIe. mA, bApa, vaktA, zrotA, badhuM 'su' joIe : 'ku' Ave to goTALo. eTalA ja mATe kahyuM ke deva, guru, dharmanI parIkSA karI zira jhukAvajo, jhukAvyA pachI maratAM sudhI UMcuM na karazo, ane zakti mujaba nakkI na karo tyAM sudhI, jyAM tyAM jhukAvatAye nahi. te mitra, te saMbaMdhI, te mAtA, te pitA, te vAlI, ane te ja vaDIla sAcA, ke je prabhunI AjJAmAM hoya ! prabhunA mArge je joDe te duzmana paNa zi2tAja ane je prabhumArgathI khaseDe te snehIne paNa potAnA mAthA upara hoya toya khaseDI devAno. zrI tIrthaMkaradeve zrAvaka-zrAvikAnI sthApanA, badhA sAdhu-sAdhvI banI na zake mATe karI : joIe te mATe nahi ! duniyAmAM paNa tame mAMdAne kaho cho ke 'A na khavAya to A khA' - e ja rIte A anaMta dayALu paNa, duniyAno koI paNa jIva dharmathI vaMcita na rahe e ja icche. "A nahi to A,-paNa dharmamArge Ava !" mukhyatA to AnI ja - sarvaviratinI ja. kharI vastu nIDaratAthI, nirbhIkatAthI kahevI joIe. sAMbhaLanArAne khumArIno nazo caDe che, paNa khumArI cAra divasa saMbhaLAvAya tyAM sudhI rahe : pAMcame divase na saMbhaLAvIe eTale UtarI jAya : e sAcI khumArI na kahevAya. khumArI to jiMdagIbhara rahevI joIe. A jace to game tyAM jAo, paNa parAbhava nahi pAmo. zAsanano sevaka to 'zAsananI prabhAvanA' karanAro joIe : te 'potAnI prabhAvanA'mAM paDe to cUkI jAya. prabhunA zAsanamAM AvyA pachI saMyogavazAt saMsAramAM rahevuM paDe, e judI vAta che : paNa 'mAruM' ne 'huM'nuM vAyu thaI gayuM, to hRdayamAMthI jainazAsana cAlyuM jAya. saMsAramAM rahevA mAtrathI jenazAsana na cAlyuM jAya, paNa jo temAM rAcImAcIne, temAM ja sukha mAnI levAmAM Ave to cAlyuM paNa jAya. bhavAbhinaMdI AtmAo, AvA zAsanapremI AtmAone gAMDA vagere kahe, ethI muMjhAvAnuM nathI. teo gAMDA kahe emAM ja emanI bhavAbhinaMditA jaNAI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - Ave che. duniyAthI nokhA thavuM ane duniyAmAM DAhyA kahevarAvavuM, e kema bane ? bAkI teo jyAM che, tyAM rahevA chatAM potApaNuM barAbara sAcavavuM. ghaNA kahe che ke mukhyapaNe ogho batAvavo, e kema pAlave ? chatAM tame juo cho ke pAlave che. kAraNa, A odhAmAM jhINAmAM jhINA jaMtune bacAvavAno guNa che. bezaka, ene sAcavatAM AvaDavuM joIe. badhA sAdhu-sAdhvI na banI zake mATe zrAvaka-zrAvikA, ane eTalA mATe ja gRhasthadharmanuM nirUpaNa thayeluM che. A to hajI maMgala cAle che. maMgalano eka artha : maMgala zabdanA zAstromAM ghaNA artho che temAM A paNa eka artha che ke "mAM niyati mavati mastam' arthAtu-"mane potAne saMsArathI gALe, eTale ke AtmAne saMsArathI tAre te maMgala.' mokSasukhathI vaMcita rAkhI saMsAramAM phasAvI rAkhanAra, jo zAstra hoya to te paNa apamaMgala che ane te zAstranA vyAkhyAtA paNa apamaMgala che, tema ja tene sAMbhaLanArAo paNa apamaMgalArUpa bane che. saMsAramAMthI bahAra nIkaLavA mATe maMgala che. jema Apatti dUra karavA mATe duniyAmAM maMgala sevAya che, tema AtmAnI anaMtI Rddhine pragaTa karavA mATe A maMgala che. have e maMgala vize vizeSa kramazaH joIzuM. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : anupama zAsana * tIrtha jayavaMtu che : * Astika koNa caDe e Azcarya ke paDe e ? * guNaprAptino krama karyo ? 7 maMtrIzvara udayana : saMkhyAnI adhikatA kyAM hoya ? dharmadhvaMsa vakhate muni zuM kare ? viSaya : 'anupama' vizeSaNa dvArA tIrthanI stavanA. TIkAkAra kRta maMgalazlokanA AdhAre 'anupama' evA tA2katIrthanA mahimA aMge A vyAkhyAnamAM suMdara spaSTatA karavAmAM AvI che. duniyAmAM kyAMya jeno joTo jaDe nahi evuM viziSTa koTinuM jainatIrtha che. anya darzano sAthe enI tulanA karanAra amRta sAthe viSane sarakhAve che. lokathI taddana viparIta zAsana che, mATe ja te anupama che. A badhI vAto paNa Astikane jace mATe nAstikatAnAM mULiyAM prathama halAvavAM ja paDaze. dharma AtmasAkSIe ka2vAno, deva-guru sAkSI to che ja. sauthI UMcI vidhinuM paheluM kathana. pAlanazakti anurUpa. AvI ghaNI bAbato jaNAvatAM maMtrIzvara udayananA samAdhimRtyuno prasaMga varNavI aMte mAtra saMkhyAmAM na lobhAtAM satyanA gaveSaka banavAnuM ane dharmanAzAdi prasaMge kevI kevI kALajI karavAnI vagere vAto karI pravacana pUrNa karyuM che. suvAkyAtRta jenA yoge saMsArasAgaramAM DUbatA AtmAo tare, tenuM nAma tIrtha. zrI jinezvaradeve karyuM te ja nahi, paNa kahyuM te ApaNA mATe dharmarUpa che. cakravartI cakravartIpaNuM mUkI de ane bhikhArI bhikhArIpaNuM mUkI de eTale tIrthasevA mATe yogya ! * duniyAdArInI kAmanA tajI, kevaLa svaparanA kalyANanI sAdhanAmAM ja lIna thanAra AtmAne bhikhArI kahenArAo ja pote kharekharA bhikhArI che. ApaNI pUjA ke bhakti lAMcarUpa na ja hovI joIe. zAstra sauthI UMcI vidhi pahelI kahe. 2 * bezaka bhAva vinA dravyanI saphaLatA nahi, paNa dravya vinA prAyaH bhAva paNa nahi. bhAgo te ApIne lAkhkhone bhegA karanAra, te to bhATa ke bhavaiyA che. te jaina zAsanano upadezaka ja nathI. durjananuM e kAma che ke sajjano sAme kAdava uDADavo. satyano rAgI uttama kriyAonA lopa vakhate mUMgo na rahe. jo chatI zaktie mUMgo rahe, to pariNAme AstikatA cAlI jAya ane nAstikatA Ave. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : anupama zAsana tIrtha jayavaMtu che ? zrI AcArAMga sUtranA TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA maMgalAcaraNa karatAM, tIrthanI prazaMsA kare che. tIrthanI prazaMsA karatAM jaNAve che ke tIrtha sadAne mATe jayavaMta che. amuka kSetronI apekSAe sadAne mATe ane amuka kSetronI apekSAe amuka kALa mATe : paNa jyAre jyAre vartamAna hoya, tyAre tyAre jayavaMtuM ja hoya che. jenA yoge saMsArasAgaramAM DUbatA AtmAo tare, tenuM nAma tIrtha : e tIrthanI prazaMsA mATe A maharSi cha vizeSaNo Ape che, jene ApaNe pAnupUrvI kramathI varNavIe chIe. A tIrthanuM varNana paNa jo akhaMDapaNe samajAI jAya-je svarUpe che te svarUpe hRdayamAM UtarI jAya, to paNa AtmAno saMsAra parimita thaI jAya. tIrthanuM sevana, pAlana ane enI AjJAno amala to bahu kaThina che, paNa eka vAra enuM svarUpa jevuM che tevuM samajAI jAya,barAbara hRdayamAM ThasI jAya, to paNa kAma thaI jAya. je tIrthane zrI jinezvaradevo name, emAM kamI hoya ? na ja hoya. sAthe e paNa dhyAnamAM rAkhajo ke zrI jinezvaradevo name kone ? ane je tIrthane tIrthapati name, te tIrtha kevuM hoya? tIrthakarane, have e tIrtha dvArA potAne kAMI sAdhavAnuM nathI. tIrthaMkara thayA pachI tIrthanI je sthApanA, e to jagata mATe che : potA mATe nahi. je tIrtha dvArA pote tIrthaMkara padavI meLavI, te tIrthane teo name che. "MID thampo-AjJAmAM dharma' e to zrI jinezvaradevoe paNa svIkAryuM, mAnyuM ane ArAdhyuM tyAre ja e tIrthapati banyA. ApaNe Aja sudhI e javarNana karI gayA ke bhagavAna zrI mahAvIradeva kayAM kayAM anuSThAnonA yoge tIrthakara banyA? emanA jevA thaIzuM tyAre teoe karyuM tevuM karIzuM : paNa jyAM sudhI tevA na thaIe, tyAM sudhI je kriyA-bhAvanA ane pravRttinA yoge e tIrthapati banyA, te bhAvanA, kriyA ane pravRtti ApaNe khAsa sevavAnI che. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM rahenAra e mAnavuM joIze ke zrI jinezvaradeve Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 - 15 - 2 : anupama zAsana - 2 - karyuM te ja nahi, paNa kahyuM te ApaNA mATe dharmarUpa che. nAnA moDhe moTI vAto karAya nahi. keTalI badhI yogyatA keLavI ane kevI kevI ArAdhanA karI, tyAre tIrthakara banyA? e yogyatA, e baLa keLavyA pahelAM samAna kriyAnI vAto kare te pAchA paDe. ApaNe mATe to zrI jinezvaradevoe kahyuM te dharma ane tema karIe to temanA jevA thavAmAM paNa harakata Ave tema nathI. zrI jinezvaradevo dvArA zarUAtathI namAyeluM, mATe e tIrtha "anupama, 35mAtItam - 35mAhita" - jenI sarakhAmaNImAM bIjI koI paNa vastu maLI zake tema nathI tevuM. sabhA: 'towottaram' lokathI zreSTha, lokathI pradhAna. lokavyavahAra ane tIrthavyavahAra eka nahi thAya. anupama, eTale jenI upamA nahi. lokottara kahyuM tyAM loka sAthe sarakhuM zI rIte thAya ? lokanI sarakhAmaNImAM kema Ave ? loka mAge-iccha-kahe juduM, ane A kahe juduM. sabhA: 'ta parva tinim'. ema kahevAthI te asevya jevuM gaNAya. evo bhAsa karAvavAnI ceSTA na karo, kAraNa ke te jeTaluM kaThina che, teTaluM ja manohara che. ekavAra samajAyA bAda to te ghaNuM suMdara, manohara ane saheluM che. vepArIne vepAramAM takalIpha ochI che ? ghaNI ja. paNa vepAranA lAbhane samaje eTale badhI takalIpha kyAM jAya che ? UDI jAya che. zAthI ? lAbha mAnyo ane samajyo ke cha kalAka mahenata karuM, to garamAgarama rasoI maLe, khurazI Tebala maLe, sau zeThasAheba kahI salAma kare ! A badho pratApa kono ? vepArano. A pramANe mAnyA pachI jema takalIpha takalIpharUpe nathI lAgatI, tema ahIM jyAre "sevAthI anaMta sukha maLI jAyaema samajAI jAya, pachI takalIpha rahe kyAMthI ? paNa zraddhA besavI joIe. vastune tevA svarUpe oLakhavI joIe. A tIrtha vastu evI che ke moTAmAM moTo mANasa ane nAnAmAM nAnuM bALaka paNa ene evI zake ? cha khaMDano mAlika yakravatI ane lAkaDAnI bhArIo vecI peTa bharanAro kaThiyAro,-e beya sevI zake paNa e badhAmAM yogyatA joIe. yogyatA keTalI? cakravartI cakravartIpaNuM mUkI de ane bhikhArI bhikhArIpaNuM mUkI de eTalI ! Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - --- 16 sabhA dharmacakrIpaNAnI icchA to kharI ? alabatta, mUkIe chIe tenA karatAM zreSTha ane sAdhaka vastunI bhAvanA to kharI ja. cakravartI, cakravartIpaNAnI bhAvanA ane bhikhArI, bhikhArIpaNAnI bhAvanA mUkI de, eTale samajo ke jainazAsana hAthamAM AvyuM. kharo sukhI , ke je A tIrthane pAme. na ene bImArImAM du:kha ke na maratAMye duHkha. ApattinA kALe paNa ene duHkha nahi, kAraNa ke duHkha Ave tyAM paNa sukhanI kalpanA karI le. vAta e che ke Apattine e azubha karmano udaya mAne che ane e AvelA azubhanA udayane zAMtipUrvaka sahavAmAM te AtmAnuM zreya samaje che eTale e dRSTie to AtmA ApattimAMya saMpatti mAne che. vadhumAM paudgalika saMpattine, e bhayarUpa ane hAnirUpa samaje che. emAM lInatA na thaI jAya, eTaluM ja nahi paNa jaladI kema chUTe, e ja tenA manoratho hoya che. A zAsana Ave, eTale ene bahAranI zrImaMtAI, ThakurAI, sAhebI khaTake che, muMjhavanArI lAge che A badhuM atyAre vistArathI kahevAno vakhata nathI. jo ke evuM paNa kahenArA nIkaLyA che ke badhAne bhikhArI banAvavA beThA che ? paNa teoe samajavuM joIe ke bhikhArIpaNuM, e cIja judI che ane duniyAnI cIjanI icchAno abhAva, e judI cIja che. duniyAdArInI kAmanA tajI, kevaLa svaparanA kalyANanI sAdhanAmAM ja lIna thanAra AtmAne bhikhArI kahenArAo ja pote kharekharA bhikhArI che. jaina sAdhu eTale to duniyAnA ziratAja. gAmamAM ghara nahi, sImamAM khetara nahi, ane jene dunyavI koI vastunI spRhA paNa nahi ! mATe ja te zAsananI sevA sArI rIte karI zake. tIrthano prabhAva ja judo che, paNa hRdayamAM-haiyAmAM e sthita thavuM joIe. A tIrtha kevuM? 'anupama': paNa zabdanI sAmyatAne laIne bIjA koInI paNa AnI sAthe sarakhAmaNI karavAnI mahenata na karatA. AtmA, svarga, naraka -e to jainadarzana paNa mAne che ane itara darzano paNa mAne che : paNa e beyanI mAnyatAmAM Abha-jamIna jeTaluM aMtara che. A ja kAraNe kalikALasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke - "tvacchAsanasya sAmyaM ye, manyante zAsanAntaraiH / / vizeor tu pIyUSa, teSAM datta hatAtmanAm II" Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 2 : anupama zAsana - 2 'zAsanAttaranI sAthe, tArA zAsanane je AtmAo samAna mAne che, teo haNAI gayA che, kema ke viSanI sAthe amRtanI sarakhAmaNI kare che.' 'anupamam' - anupamano hetu zo ? anupama kema ? lokanI mAnyatAthI taddana viparItapaNuM nahi Ave, to anupamatA zI ? ahIM lokanI paudgalika icchAone poSaNa nathI : ahIM lokanA tevA tuccha manorathane sthAna nathI : ahIM lokavAsanAthI judAne sthAna che. Artta ane raudrathI choDAvI, dharma-zuklamAM joDanAruM A zAsana che. A lokanAM paudgalika sukhonI abhilASA, e Artta che ane tenA rakSaNanI bhAvanA, e raudra che. beyano abhAva eTale Artta-raudrano abhAva, tyAra pachI dharma dhyAna, te pachI zukladhyAna, pachI kevaLajJAna ane pachI mukti, - A zAsanano kAyado ! Artta-raudrane na choDavuM hoya, tene A zAsana sAthe meLa na khAya. 17 sabhA : Artta-raudra baMdha thAya eTale nArakI-tiryaMca baMdha thAya. paNa narakatiryaMcagatino vAstavika bhaya to lAgavo joIe ne ? tenA svarUpamAM paNa jene saMpUrNa zraddhA na hoya tenuM zuM ? Astika koNa ? parama upakArI zrI sarvajJadevoe varNavelA tiryaMca ane narakagatinA svarUpamAM ane te gatio pamADanAra kAraNomAM sAcI zraddhA jAmI jAya, to nAstikatAnA badhA vAyarA ApoApa UDI jAya. 'AtmA, puNya, pApa, paraloka vagere vagere che'-ema bolavA mAtrathI ja jo samyagaddaSTi thaI javAtuM hota, to to badhA evA thaI jAta, paNa tema nathI. puNya, pApa, svarga, narakano sAco khyAla thaI jAya, to to AtmA Dagale ane pagale pApathI kaMpato rahe. durgatinuM kAraNa pApa che, ema mAnyA pachI te pApamAM AnaMda mAne ke manAve ja kema ? pApanAM kAraNone upAdeya tarIke manAvanAra kadAca, AtmA Adine mAnavAnI zekhAI karato hoya to paNa, te mAtra nAmano ja Astika che : paraMtu vAstavika rIte te Astika nathI. AtmA, puNya, pApa, paraloka vagere vagere nathI, ema je kahI de tene to pahoMcAya ! tenAthI jagatane paNa bacAvI levAya ! bacavAnI bhAvanAvALA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 18 bacI zake ! paNa -che" kahI DokuM halAve ane kAryavAhI judI kare, tene koI rIte pahoMcAya kharuM? evAnI to vratAdika kriyA, e paNa zuddha kriyA nathI, paratu dAMbhika kriyA che : evA dAMbhika vratadhArIo mATe to nyAyavizArada nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI gaNivara lakhe che ke - "dambhena vratamAsthAya, yo vAJchati paraM padam / nonava samA saDasaH pAra vidhAri II" "je AtmA daMbhapUrvaka vratano svIkAra karIne parama padanI vAMchA rAkhe che, e kharekhara loDhAnI nAva upara caDIne sAgaranA kAMThe javAnI icchA vicAro ke loDhAnI nAvamAM besanAro samudranA pArane pahoMce ? sabhA sAgarane taLiye jAya ! na javuM hoya to paNa peluM loDhuM ja ene taLiye laI jAya. jenuM hRdaya Astika nathI, jene haiye pApano bhaya nathI, je AraMbha-samAraMbhanI vAtathI kaMpato nathI, je enAthI Agho raheto nathI, jagatane enAthI bacAvavA je prayatna karato nathI, je svaparanA AtmAne AraMbha-samAraMbhanA mArgothI rokato nathI, temaja UlaTo puSTi Ape che tene, Astika koNa kahe ? kadAca karmayoge pote chUTI na zakato hoya, paNa te kahe to ema ja ke "huM pAmara, ke jethI chUTI zakato nathI.' paNa UlaTo che ema kahe ke "AraMbha-samAraMbha vinA te cAle ?' to te Astika kyAMno ? bhale pachI moTAM borDa AstikatAnAM citarAve, paNa enAthI vaLe zuM? jarA AtmAne to pUcho ! zAstra kahe che ke dharma jema devasAkSIe, gurUsAkSIe, tema AtmasAkSIe paNa karavAno che. roja AtmAne pUcho ke hRdayamAM kaMI paNa AvyuM ke badhuM ja bahAra ? samajyanI tamane mAtrA to ApI, paNa enI khAtarI mATe roja AtmAne pUcho ke tAro abhyAsa saMsAra tarapha vadhu DhaLe che ke jJAnIe kahelA mArga tarapha ! jo jJAnInA kathana tarapha DhaLato hoya, to to mAnavuM ke kaMIka pAmyo ane saMsAra tarapha DhaLato hoya to AtmAne kahevuM ke hajI Thaga lAge che. zrI jinezvaradevane cAMllA vagere karIne phaLAdika mUkanArane, pArasalathI muktinagaramAM mokalI Apaze ema mAnavAnuM nathI. A to vItarAga ! na bhaktithI toSAyamAna thAya ke na niMdAthI ropAyamAna thAya ! bhakti karanAra potAnI meLe tare ane niMdA karanAra ApoApa Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- 2 : anupama zAsana - 2 - 19 DUbe so sonAM kRtyonuM ja phaLa pAme. ApaNI pUjA ke bhakti lAMcarUpa na ja hoya. ApaNA deva ane guru kAMI lAMca na le ! sAdhu vaMdanAne paNa mahAvihna mAne : AthI tamAre na karavI, ema nahi paNa, jyAre jyAre gRhastha vaMdanA kare, tyAre tyAre sAdhu vicAre ke A vaMdanA mane nahi paNa A saMyamane che. jene jagata vaMde tene mAre kaI rIte sevavuM joIe, e vicAre to to e AtmA sanmArgamAM Takyo rahe ane muMjhAya nahi : paNa jo te potAmAM ja badhuM mAnI le, to gabaDatAM vAra paNa lAge nahi. caDe e Azcarya ke paDe che ? satkAra ane sanmAna sahana karavAM bahu kaThina che. satkAra ane sanmAne to keTalAyanAM samyakta chInavI lIdhAM ! kadI rahyAM to nAma mAtra ! vAhavAhanI bhAvanAthI keTalAyanAM samyakta cAlyAM gayAM. tyAM TakavuM emAM ja kasoTI : badhAya tyAganuM pariNAma tyAM AvI UbhuM rahe, paNa gabharAzo mA ! caDatAM caDatAM paDI paNa javAya. paDI na javAya mATe sAvadha rahevuM. koI paDI gayA mATe te vastu khoTI nathI. caDe e Azcarya, caDIne sIdho pahoMce e Azcarya, paNa paDe emAM navAI zI ? cIkaNI jamInamAM to na lapase e ja Azcarya : lapase temAM Azcarya zuM ? mArga cakAya temAM navInatA nathI. paDanArane sAMbhaLIne mArga para gusso na kare. koI tamane kahe : "phalANA paDI gayA' to tame kahejo : "caDyA tyAre ne ! paNa pAmara ! tuM ne huM to caDaDyA paNa nathI." tamArAthI bane to paDanArane AzvAsana do. samajAvo ke "mahAnubhAva! ATaluM badhuM pAmIne A dazA ?' je kahe ke : "phalANo paDyo !" tene tame kaho ke "e to caDyo to hato, paNa tuM koNa ?' A badhI bhAvanA kyAre Ave ? hRdayamAM jyAre sAcI vastu joIe te rUpe pariNAma pAme to ! anupaman - tIrtha anupama zAthI? vinezvare. vinatam zrI jinezvaradevathI zarUAtamAM namAyeluM che, tethI. jinezvaradevothI zarUAtamAM namAyeluM zAthI ? je je joIe te te badhuM ja enAthI maLe che mATe ne ? mokSa paNa AnAthI ja maLe ane duniyAnAM svargAdika sukho paNa AnA yoge ja maLe. uparAMta duniyAnI sukha, saMpatti ane zAMti paNa A tIrthane AbhArI che : paraMtu duniyAnI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 kAryavAhI mATe enI sevA karavAnI nathI. ciMtAmaNi ATo mAganArane AToya Ape, paNa mAganArathI maMgAya zuM ? tamAre badhAne zuM joIe che ? sabhA : mokSa. javAba barAbara che, paNa vicArIne dejo. mokSanA arthIne saMsAra choDavAnI vAtathI duHkha na thavuM joIe, saMsAra choDanAra pratye hRdayanI bhakti jAgavI ja joIe ane mumukSu AtmA pratye dayA ciMtavanArA tarapha dayA AvavI joIe. vIsamI sadInA jamAnAmAM yatheccha mhAlI rahelAo, kharekhara mokSanA arthinI dRSTie to dayApAtra ja dekhAvA joIe. Asakti AdinA yoge bhale kadAca tyAgano svIkAra na karI zakAya, paNa tyAganI vRttimAM to vAMdho na ja Avavo joIe. 20 zrI kRSNa mahArAjA ane zrI zreNika mahArAjA bhale tyAgamArgano svIkAra na karI zakyA, paNa teonI vRtti tyAgamArga pratye kevI hatI ? zrI zreNika mahArAjA ke zrI kRSNa mahArAjAne to aviratino udaya che, ema prabhu jevAe kahyuM hatuM : paNa AjanA keTalAko, ke jeo viratine pAmavAnA zakya prayatno paNa nathI karatA, teo potAne aviratinA udayavALA chIe, ema kaI rIte kahevarAvI zake che ? ApaNo muddo e che ke aviratinA udayavALAo bhale tyAga na karI zake, paNa teonuM valaNa kayuM hoya ? zrI jinezvaradevanA zAsanamAM janmelo, jaina nAma dharAvanAro kadAca tyAgI na banI zake, paraMtu koI tyAgI thAya tyAre to tenI romarAjI vikasvara thAya ke nahi ? tyAga ene romaroma ramyo hoya : tyAganI sAme ane tyAgInI sAme enA hAtha bhegA thAya. vItarAgano bhakta vairAgyano vairI bane ? vairAgyano saMgI na hoya, e cAle : paNa verI bane e nibhAvAya ? zrI jinezvaradevanA zAsanamAM rahelo dAtAra na hoya te nabhe, paNa e kRpaNatAne vakhANe e kema nabhe ? kRpaNa, azIlavAna ane atapasvI nabhe, paNa e pratye bhAvanA kaI ? 'kyAre dAna dauM ? kyAre zIla pALuM ? kyAre tapa karuM ?' badhAya sarvavirati laI na zake, eTalA mATe to prabhune itara dharmo kahevA paDe che. sarvathA nigraMthatA AvyA vinA - mana, vacana, ane kAyAnA yogone rUMdhyA vinA - zailezIkaraNa karyA vinA mukti nathI, paNa koI kahe ke chaThTha guNaThANe rahelA mahAtmAoe paNa caudamA guNasthAnake rahelA paramarSionI mAphaka hAlavuM ja nahi, e bane ? e to caudamA guNasthAnake bane : chatAM paNa chaThThA guNasthAnake Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa - - 2 : anupama zAsana - 2 - - 21 rahelA evA te maharSio paNa icche to e ja bhAvanA e ja ke sarvathA ahiMsaka banuM, mana-vacana-kAyAne sarvathA rUMdhuM, kAraNa ke e sarvathA kAbUmAM na Ave tyAM sudhI mukti nathI. guNaprAptino krama kyo? sabhA mArgAnusArI, samyagdaSTi, dezavirati, sarvavirati, sUtrakaraNa, arthakaraNa, tadubhayakaraNa, viniyogakaraNa - A krama barAbara ? A krame paNa pamAya ane vagara krame paNa pamAya : ubhaya rIte pamAya. emAM kazI ja harakata nathI paNa Ama ja pamAya evuM to nathI ja. mArgAnusArIno pahelo guNa "nyAyasaMpanna:vibhava'. emAM nIti to kharI ja ne ? have dezavirati zrAvakanAM pAMca aNuvrata paikInA bIjA aNuvratamAM moTA asatyano tyAga che ane trIjAmAM moTI corIno tyAga che. moTuM asatya ane moTI corIno tyAga : bAkIno nahi. zAthI ? thaI jAya che ethI ! e nIti ke anIti ? e vrata lenAramAM mArgAnusArIpaNuM che kharuM ke nahi ? have koI ema kahe ke anItino aMza hoya tyAM sudhI dezavirati Ave ja nahi, to e cAle ? A kramano hetu e che ke duniyAmAM aneka prakAranA jIvo che : eka prakAranA ja nathI. paMdara prakAre siddhi kahI : emAM anya liMge paNa kahI. anya liMge kevaLI thAya, paNa kyAre ? vastu pamAya tyAre ! vastu pAmyA pachI - kevaLI thayA pachI, AyuSya bAkI hoya to kayA liMge rahe ? svaliMga ke anya lige ? anya liMgamAM kevaLI thavAno vastunA yoge saMbhava che. mATe koI kahe ke e liMga paNa pramANa, to cAle? zAstra sauthI UMcI vidhi pahelI kahe. tIrthaMkara thaIne muktimAM javuM e uttama, paNa evA keTalA ? bahu thoDA. jyAre guNa varNavavA bese tyAre UMcAmAM UMcI koTinA-zreSThamAM zreSTha varNave, ke jene pAmanArA thoDA ja hoya. zrI AnaMda ane zrI kAmadeva jevA zrAvako keTalA ? tathA zrI gautama bhagavAna jevA sAdhuo keTalA ? varNanamAM to kamI na ja rAkhe, paNa varNana karanAre badhA bhedo dhyAnamAM rAkhavA joIe. maMtrIzvara udayana : zrI udayana maMtrI chellI avasthAmAM yuddhamAM gayA che : zrI siddhagirinI yAtrA tathA uddhAranI abhilASA che. niyama che, abhigraha che ke uddhAra na thAya Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 2 tyAM sudhI ekAsaNuM karavuM. ema ja kare che. yuddhamAM jItyA to kharA, paraMtu zarIra paranA prahArothI pAchA vaLatAM emanA jIvananI chellI ghaDI AvI. vedanA sahana thatI nathI. aTavImAM che. emanA manamAM e vAta khaTake che : zrI siddhagirino uddhAra na karyo tathA A aMtima samaye nirdhAmaNA karAvanAra koI nathI. AMkhamAMthI AMsu AvyAM. pAsenA maMtrIoe emane pUchayuM : "maMtrIzvara ! kayA kAraNe Apane A prasaMge AMsu Ave che? Ape karavAnuM bahu karyuM che. temaja anyAya, anIti karI nathI. to AMsunuM prayojana zuM?' maMgIzvara udayana kahe che : mane be duHkha che : eka to zrI siddhagirino uddhAra na karyo-na thayo ane A vakhate niryAmaka koI nathI.' maMtrIo kahe che ke "maMtrIzvara ! ApanA dIkarAo ApanA vacanAnusAra zrI siddhagirino uddhAra jarUra karaze, paNa A aTavAmAM nirdhAmaka muni kyAMthI lAvavA ? chatAM ame tapAsa karIe chIe." maMtrIo samayasUcaka hatA. vicAryuM ke maMtrIzvaranA jIvananI chellI ghaDI che. munidarzana vinA-nirdhAmaNA vinA, maMtrIzvaranuM hRdaya sthira nahi thAya.' eka avaMTha eTale sIdho saraLa vaMTha, ke je jeTaluM zIkhavIe teTaluM barAbara bole tevo hato, tene sAmaMtoe kahyuM :- "tuM muninAM kapaDAM paherI le ane nIce joIne IryAsamiti pALato, hAthamAM mahapatti rAkhIne maMtrIzvara pAse Ava ane maMtrIzvara tane vaMdana kare eTale "dharmalAbha' kaheje. pachI saMbhaLAvaje - maMtrIzvara ! samAdhimAM raho, janme te mare : tame puNyavAna cho : duniyAmAM koI koInuM che nahi : AtmA ekalo che. pApano pazcAttApa karo !" ane maMtrIzvara paccakhANa mAge tyAre - 'abhigraha paccakhkhAI, annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhittiogAreNaM vosiraI-kaheje." matalaba ke maMtrIoe e vaMThane tamAma jarUrI pATha bhaNAvI dIdhA. A vakhate muninAM kapaDAM paheravA chatAM, vaMThanA hRdayamAM kAMI pariNAmazuddhi nathI-mAtra eka ja irAdo ke, huM hukamano tAbedAra : e kahe tema mAre karavAnuM : ane jo mArA nimitte maMtrIzvarane zAMti thatI hoya to mane vAMdho paNa zo ? maMtrIzvara pAse teo AvIne kahe che ke "maMtrIzvara ! ahobhAgya, bhAgyayoga phaLyo, mahAtmA maLyA !' maMtrIzvara udayana khuza thAya che ane vicAre che ke puNya Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 2 : anupama zAsana - 2 - - 23 jAgatuM che, kAraNa ke aTavImAM paNa muni maLyA. maMtrIzvara udayana te munine bhagavAna zrI gautama svAmIjInI mAphaka vaMde che ane yathAyogya nirdhAmaNA karI maMtrIzvara samAdhithI svargastha thAya che. have aniveSa dharanAra pelo vaMTha paNa vicAre che ke "je veSane, AkhI duniyAne mAnya evA zrI udayana maMtrIzvara jevA name, ane je veSane namavAmAM e mahAmAtya potAnI sadgati mAne, e veSa nahi choDuM-nahi mUkuM vAvagnIvaM bhavatu !' e vaMTha paNa jiMdagI paryata saMyamanuM pAlana karI svarge gayA. kaho, kaI yogyatA hatI ? AtmAnI yogyatA AvI gaI. navakAra AvaDato hato? IryAsamiti ke IriyAvahi jANatA hatA? kazuMye nahi : eka ja vAta ke "jene maMtrIzvara jevA name, te vastu jarUra kImatI, eTale e na choDAya." sabhA dravya vinA bhAva hoya ? bezaka, bhAva vinA dravyanI saphaLatA nahi, paNa dravya vinA prAyaH bhAva paNa nahi. jJAnI kahe che ke manazuddhi vinA kriyA (dravya) anuSThAna phaLatAM nathI e vAta sAcI, paNa dravyazuddhi vinA, bAhya AlaMbana vinA, bhAvazuddhi paNa prAyaH azakya che : anaMtI utsarpiNImAM - marUdevA mAtA jevuM dRSTAMta bane. zrImatI marudevA mAtAe prathama kazo ja dharma karyo nathI, paNa tyAM paNa e banyuM zAthI? UMcAmAM UMcA AlaMbanathI ! jo ke mana bahu caMcaLa che : chatAM paNa jJAnIo kahe che ke bhale e mana ThekANe na hoya, paraMtu ucca AlaMbano ene ThekANe lAvaze. jJAnIo bahAranAM upakaraNo bahu zuddha rAkhavAnuM kahe che eno hetu paNa e ja che. maMdiranI ATalI badhI zobhA rAkhavAmAM paNa e ja hetu pradhAna che ke jethI tyAM AtmA tanmaya bane. devatAo zrI tIrthaMkaradevanuM samavasaraNa kevuM suMdara race che ? dezanA to sAMbhaLe tyAre-pAme, paNa samavasaraNa evuM race ke kozo sudhI dUra rahenArAne paNa ema thAya ke jarUra, jovA to javuM. jovA jAya te besI paNa jAya pachI to prabhunA atizayo kAma karavAnA che. atizayo, pAse Ave ane kAmanA ! paNa pAse Ave tyAre ne ! pAse lAvavAnuM kAma bAhya sAmagrI bahu kare che. atizayonA yoge aneka AtmAo Ave ane Ave ene darzana karatAM ja bhAva jAge. parama tAraka zrI tIrthaMkaradevanI pAse AvyA pachI bhAgye ja pAmyA vinA jAya.pAkhaMDIo, abhavyo ke durbhavyo vagere vagere sivAyanA, kaMIka ne kaMIka pAmIne ja jAya. sAmAnya kevaLIne Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 24 kevaLajJAna kharuM, paNa zrI tIrthaMkaradevanI vAta judI : kevaLajJAna beyane samAna paNa zrI tIrthaMkaradevanI badhI sAmagrI ja judI. ochAmAM ochA eka karoDa devatA to te tArakanI sevAmAM rahe ja. prabhu pAse game tevA kaSAyovALo Ave te paNa prAyaH zAMta thaI jAya. A prabhuno atizaya ! jAtivaravALAM prANIo paNa tyAM mitra bane. prabhuvANIno madhura dhvani e chaMTakAva kare. vANI ekarUpI paNa pariNAme sarvarUpI. vANIno paNa kevo agAdha mahimA ! eka jAtanI bhASA bole, paNa sau potapotAnI bhASAmAM samaje. A badhuM kone ? zrI tIrthaMkaradevane ! saMsArasAgaramAM bhaTakanArAM prANIo mATe to bAhya AlaMbana ghaNuM mahattvanuM hoya che. ahIM A dharmasthAnamAM AvIne adharmI keTalA thAya ane kasAIkhAne jaI dharma keTalA thAya? jeTalA ahIM AvI dharmI thAya, teTalA tyAM jaI dharmI thAya ? dharmaprAptinuM sthAna kayuM ? A sArI jagyAmAM khoTuM ane khoTI jagyAmAM sAruM hoya ja nahi, kvacitu koI kAraNavazAtuM hoya to tenI gaNanA paNa nahi ! saMkhyAnI adhikatA kyAM hoya? sabhA ATaluM chatAM bhagavAnanA zrAvaka doDha lAkha ane gozALAnA agiyAra lAkha enuM kAraNa ? anAdikALanI vAsanA jIvonI sAthe che. Aje nATakamAM ghaNA bheLA thAya, paNa tattvajJAnanI vAtomAM keTalA thAya ? zAstra kahe che ke anAdinI duSTa vAsanA e kAraNa che. gozALAno mata kayo ? "vat va tat mavati je thavAnuM che te thAya che." game te khAvuM-pIvuM, bolavuM-cAlavuM, emAM vAMdho nahi : A kone na game ? ema kahevAmAM Ave ke upavAsa karo, paNa bhUkha lAge to khAI levAya : e upavAsa koNa na kare ? zrI jinezvaradevanA zAsananA upavAsa karanAra thoDA ane phaLAhAranA upavAsa karanArA ghaNA : enuM kAraNa ? lAlasA. gozALo jIvone gamatuM te Apato ane bhagavAna to gamatuM te choDavAnuM kahetA. tame ema kaho ke pUjA, sAmAyika thAya toye bhale, na thAya to paNa bhale : vyAkhyAna saMbhaLAya to paNa bhale, na saMbhaLAya to paNa bhale : to paNa jaina gaNAzo, to badhA jaina kahevaDAvavA Ave. paNa tame kaho ke jene kahevarAvavA pUjA to karavI paDe, eTale jhaTa kahe ke UbhA raho, vicAra karuM. jyAM duniyAnI cIjo choDavAnuM ja kahevAya, tyAM ochI saMkhyA hoya. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. - 2 : anupama zAsana - 2 25 prabhunI dezanAno atizaya evo ke dezanAnA samaye to sAMbhaLanArA nAcatA, pAkhaMDI paNa DolatA, paNa pAkhaMDIo bahAra jAya ke tarata UlaTuM ja karatA. ToLuM vadhAravuM hoya to to Aje vadhArAya. muktinA rasiyA banAvanArA ja kharA upadezaka che,-saMsAranA rasiyA banAvanAra kharA upadezaka nathI ! mAgo te ApIne lAkhkhone bhegA karanAra, te to bhATa ke bhavaiyA che. na gamatuM hoya te paNa kheMcAIne Ave, e prabhunI vANIno prabhAva che. jene saMsAra ja joIto hoya, teNe A zAsanamAMthI rAjInAmuM ApavuM joIe. bhale mukti game tyAre maLe : lAkhkho bhave-are anaMta bhave ! prabaLa prayatna karazuM tyAre muktie jaIzuM, mukti Aja ne Aja maLavAnI nathI, paNa dhyeya zuM? prabhunA zAsanamAM rahevAno dAvo karavo ane saMsArane sAro mAnavo ane manAvavo tathA rasapUrvaka saMsAramAM rahevuM, e bhayaMkara dAMbhikatA che. sabhA : karoDa devatA chatAM gozALo upasarga kema karI gayo ? jo ke prabhu mATe to e banAva AzcaryarUpa banyo che, chatAMya karmanA svarUpanI gama paDI jAya, to A prazna rahe nahi. subhUma cakravartInuM carmaratna pakaDanAra cosaTha hajAra devatAne, jyAre subhUmanuM AvI banyuM tyAre, eka sAthe vicAra thayo ke huM ekalo mUkI dau temAM zuM vAMdho ? A badhAne sAthe vicAra zAthI Avyo? subhUmanA karmayoge ! tIvra karmano udaya Ave, tyAre sAthe rahenArAonI buddhimAM vibhrama thAya. bhagavAna pAse jyAre gozALo Avyo, tyAre jo ke bhagavAne khude bolavAnI nA kahI hatI, chatAM sunakSatra ane sarvAnubhUti - e be muniothI na rahevAyuM : zuM emAM emaNe bhUla karI? e AjJAbhaMjaka? zAstra kahe che ke "nahi, emAM AjJAbhaMjanano irAdo nathI, prabhunI bhakti che. ane evI buddhi thaI enuM kAraNa paNa bhavitavyatA ja evI che, ane e rIte emanuM mRtyu sarajAyuM che. jJAnInI dRSTie je vastu niyata che, tyAM prazna na hoya ! koI pUche ke bhagavAna khuda koInuM bUruM nahotA icchatA, chatAM gozALA upasarga karavA kema Avyo ? bhAI ! durjananuM e kAma che ke sajajano sAme kAdava uDADavo. sajajanone yena kena prakAreNa saMtApavA, e durjanonuM kAma che. sAruM khoTuM jue to e durjana zAno? durjananuM kAma e ke na vicAre, na mAne e to lAkha pheMke, vAge eTalA kharA. azubha karmanA udaya vakhate jIvo sArAne sArA tarIke samajI zakatA nathI. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 28 dharmadhvaMsa vakhate muni zuM kare? : tIrthanI anupamatA samajavA mATe haju cAra vizeSaNo che temAMthI tamArIamArI pharajo samajAze. kevI samatA, zAMti,kSamA rakhAya ane zAsanarakSA mATe zA zA prayatno thAya-e badhuM A zlokamAMthI nIkaLavAnuM che. e ApaNe kramasara joIzuM. kalikAlasarvajJa, bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke - dharmase kriyAno, siddhAntAvitno pRSTanA pAna, vacce riNitam III" dharmanA nAza samaye, uttama kriyAno lopa thayo hoya ke thato hoya te vakhate ane svasiddhAMta eTale zrI jinezvaradeve prarUpelA siddhAMtanA arthano viplava thato hoya tyAre, tene rokavA mATe nahi puchAyelA evA paNa samartha AtmAe avazya bolavuM joIe." evA samaye banAvaTI ane nAzaka zAMtinA jApo na japAya. khoTI zAMti ane samatAnA pATha bhaNavAthI vastune gumAvI dezo. e pATha bhaNAvanArA koI hoya to te suguru nathI ! sanmArgano lopa thato hoya, tyAre zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA jevA paNa kahe che ke sAmarthyavAna AtmA puchAyA vagara paNa niSedha kare. "karaze te bharaze to tame zuM karazo ? AvA prasaMge gharanA khUNe besavA karatAM khapI javuM sAruM che. jJAnI kahe che ke satyano rAgI uttama kriyAonA lopa vakhate maMgo na rahe. jo chatI zaktie mUMgo rahe, to pariNAme AstikatA cAlI jAya ane nAstikatA Ave. tamAruM sAmarthya na hoya to koI bole, koI samartha jAge, koI unmArgIone roke-ema bhAvavuM joIe ane koI jAge tyAre khuza thavuM joIe. "evo koI jAge to sAruM- ema hRdayamAM vAraMvAra thayA karavuM joIe. sAco sanmArgaprema tyAM che. zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA guruvarya AcAryadeva zrImad devacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA paNa potAnI amuka azaktino pazcAttApa karI"kyAre koI prabhAvaka jAge ?" - evA manoratha karatA hatA. jene jene zAsananI anupamatA samajAya, tene tene evA manoratha thAya ja. tAraNahAra zAsananI anupamatA samajavA mATe vadhu have pachI. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 : aparivartanazIla zAsana * sAdhaka polA, mATe sAdhana paNa polAM ? * sahiSNutA ke kAyaratA? * bhAvanA, pariNAma, ane pravRtti : * viratine vaMdana : * tIrthane namavAno hetu! * bAlasaMskArano prabhAva : * atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAra : viSayaH zAsananA siddhAMta trikAlAbAdhita-zAzvata che - tIrthastavanA zAsana nirupama che paNa emAM kAraNa enA siddhAMtonI zAzvatatA e ja che. havA phare ane jema dhajA pharake tema jo A siddhAMto pharatA hota to e kyAranuMya pheMkAI gayuM hota. sAdhaka polA hoya to paNa sAdhanane polAM to na ja banAvAya. e pAkuM haze to avasare sAdhakane paNa sakSama banAvaze. AvA tIrthanI rakSA - unnati ane mahimA mATe to badhuM ja karI chUTAya. badhuM ja sadAya. A ja muddAnI AsapAsa jANe bhamarI detuM hoya tevuM majAnuM A pravacana tIrtha pratyenI zraddhAmAM jabarI bharatI lAvI de tevuM che. lakSmaNA sAdhvInuM prasiddha dRSTAMta uparAMta, zrIkRSNajIno dAkhalo ApI samyagdaSTi AtmAnI bhAvanA kavI hoya, munino adhikAra upadezano ke Adezano ? - tenuM asarakAraka varNana karyuM che. muvAkyAtRta: sAdhana poluM thaI jAya to to sAdhanA ja rahI jAya. >> vizvatAraka tIrthanI niMdA na sahAya. e asahiSNutAne durguNa kahenArA bicArA che, emane guNana khabara ja nathI. - kriyA, e evI cIja che ke tyAM bhalabhalAnI kasoTI thAya. , lAkho subhaTo vacce jhUjhavuM te bahAdurI karatAM, saMsAranA viSayonI sAme nirvikAra rahevuM, te sAcI bahAdurI che. ) pApa karo nahi karo to chupAvo nahi. nahi to maratAM sudhI e pApa DaMkhaze. sadgatine badale durgatie laI jaze. * zrI jinezvaranA munio upadeza kare paNa Adeza nahi. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3: aparivartanazIla zAsana sAdhaka polA, mATe sAdhana paNa polAM? TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrIzvarajI mahArAjA maMgalAcaraNamAM zrI tIrthanI prazaMsA kare che : prazaMsA karatAM pharamAve che ke "tIrtha gati-tIrtha haMmeza jayavaMtu varte che." tIrtha te kahevAya che, ke jenA yoge AtmAo A saMsArasAgara tarI jAya. e tIrtha paNa zrI jinezvaradevothI AdimAM namaskAra karAyeluM ! zAthI ?-e tIrthanA yoge e paNa tIrthapati banyA ethI ane eTalA mATe ja e anupama che. jagatamAM bIjI koI paNa ene baMdhabesatI upamA nathI. anupama zAthI ? 'nAnidhana tim anAdi ane anaMta che mATe !! jenI Adi nathI ane jeno aMta nathI, evuM A tIrtha che. zrI tIrthaMkaradevo paNa jevuM hoya tevuM ja kahe che : zrI gaNadharadevo paNa te ja kahe che : bIjuM kAMI navuM kahetA nathI. duniyAmAM je vastu nathI, te vastu zrI tIrthaMkaradevo kahetA nathI ane zrI gaNadharadevo ene racatA paNa nathI. mATe ja A tIrtha anAdi ane anaMta che. dhyAnamAM rAkhajo ke tIrthamAM kadI parivartana thatuM nathI : e zAzvata che. emAM kazo pheraphAra nahi. jo e pharI jAya to sArI duniyA pharI jAya. huM kahI gayo chuM ke sAdhaka DhIlA hoya to sAdhanA karatAM vAra lAge : eka bhave na kare to ghaNA bhave sAdhanA kare. sAdhaka jo bahu polo hoya to sAdhanA vinA rahI jAya, paNa jo sAdhana poluM thaI jAya to to sAdhanA ja rahI jAya mATe sAdhana to akhaMDita ja joIe. tIrtha, e sAdhana che : ApaNe badhA sAdhaka chIe. ApaNe polA hoIe eTalA mATe-ApaNA polANanI puSTi mATe, sAdhanane poluM karIe to zuM thAya ? Aje e ja moTI takarAra che. ame polA chIe mATe majabUtapaNe e tIrthane sevI zakatA nathI'-e bacAva cAle ? paNa "jevA ame polA chIe tevAM sAdhana paNa polAM thAo-ema kahevuM ke icchavuM te to na ja cAle. AjanA svacchaMdAcArIo kahe che ke "A jamAnAmAM A sAdhana kAma na Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- 3: aparivartanazIla zAsana - 3 - lAge'-to tevAo mATe to zAstra kahe che ke "evA jamAnAvAdIone zrI jainazAsanamAM sthAna paNa nathI. potAnI azaktino Aropa AmAM (sAdhanamAM) karavA mAge-sAdhanane ja zithila karavA mathe tevA, zAsanamAM hoya toye zuM ane na hoya toye zuM ? kadAca evA to bIjAne paNa nukasAna kare. kalyANArthI AtmAe to UlaTI evI prArthanA karavI joIe ke "tArI A kSudra sevAnA yoge evuM sAmarthya prApta thAo, ke jethI huM icchita sevA karI zakuM ?" paNa tene badale ema kahevAya ke "ame kamatAkAta chIe mATe sAdhana vadhu DhIlAM banAvo-te cAle ? mAno ke UMco mALa hoya, nisaraNI moTI hoya ane pagathiyAM caDavAnI tAkAta na hoya, to caDavAnI tAkAta meLavAya, ke na caDI zako mATe nisaraNInA nAzano prayatna karAya ? tema teone paNa sujJajanoe kahevuM paDe ke "tame jo kamabhAgI ho ane na caDI zako to kaMI nahi, paNa jeo caDI zake che teonAM sAdhanono nAza karavAno prayatna to na ja karatA. 'manaphinidhana tim'- vastu tarapha AMgaLI na cIMdhAya : jene zrI jinezvaradevo name tyAM ceDAM karo, e na cAle. "puruSavizvAse vavavazvAsa: e to nakkI che ne ? paththAnupUrvI krama A mATe lIdho che. yAda rAkho ke zrI jinezvaradeva jene name, jinezvaradevo mATe paNa jene namavAno kalpa niyata thayo, tyAM tamArI ane amArI e sattA nathI ke ADI AMkhe joIe. sevA na thAya to dUra rahI hAtha joDo, page lAgo, sevA karanArane vaMdana karo, paNa eka paNa akSara AnI sAme anucita bolavo, te potAnI jAta mATe bahu bhayaMkara che. evo paNa kALa hato ke AnI sAme AMkha kADhanArane jamIna upara UbhA rahevuM eya bhAre paDatuM, AnI sAme akSara bolanArane le-me thatI, ne dharmInI sAme virodhIne pagaluM mAMDatAM kaMpa thato ! Aje e paNa jamAno che ke AnI sAme AMkho kADhanAra ane yuddhatadvA bolanAra, chaDecoka marajImAM Ave tema pharI zake che. evo paNa jamAno kadI hoya, paNa tevAoe nathI ja bhUlavA jevuM ke A badhuM mAtra vartamAnamAM ja ! - bAkI tamArA jevA yathecchavAdIonuM bhaviSya to bhUMDuM ja nirmANa thaI cUkyuM che. dharmIonuM dharmI hRdaya zithila thAya tyAre tyAre Ama thAya : nahi to zAsananI sAme AMkha kADhanAranA, manoratha dharmInI samakSa kadI ja saphaLa nathI thaI zakatA. sahiSNutA ke kAyaratA ? dharmI strI-puruSoe to samajavuM joIe che ke "A tIrtha to duniyAnuM Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - tAraka : eno nAza karavA prayAsa kare enA mATe yAtA bole, e sahana na thAya e asahiSNutA nathI : vizvatAraka tIrthanA avarNavAdane na sahAya, e asahiSNutAne durguNa kahenArA bicArA che, pAmara che ke emane guNanI khabara ja nathI-guNane samajI zakatA nathI. guNa ane guNAbhAsane samyagdaSTi barAbara samaje : anumodanA tathA prazaMsAnA svarUpane samyagdaSTi barAbara jANe ! guNa ane guNAbhAsano khIcaDo e na kare, anumodanAnA yogane prazaMsApAtra yoga kahe-tyAM prazaMsA kare to, samyakta hoya eno irAdApUrvaka nAza karavAno prayatna karavA barAbara che tyAM samyakta TakI zake nahi. tyAM to je vastu jeTalI kImatI, te mujaba krama pramANe goThavAya.jhaverI pAse keTalIya jAtanAM motI Ave, jhaverI cava pramANe nokhAM kare, paNa badhuM bheLaseLa na kare. samyagdaSTi paNa dareka guNane tenA tenA yogya sthAnamAM mUke e viveka kare ke A guNa haiyAmAM ja rAkhavA jevo che ane A guNa jagatamAM phelAvavA jevo che. jenAmAM A viveka nathI ane jene e vivekanI paravA paNa nathI, tenAmAM vAstavika samyagdaSTipaNuM paNa nathI. apUrvakaraNanA yoge anAdi graMthino bheda thayo ane sabhyattvanI prApti thaI, eTale sarvaviratinI bhAvanA AvI : bhAvanA AvI paNa pariNAma na paNa thAya. duniyAmAM bhAvanA ane pariNAma sAmAnya daSTie lagabhaga sarakhAM dekhAya che, paNa temAM ghaNuM aMtara che. "bhAvanA, pariNAma ane pravRtti' e traNanA bheda samajo. ApaNe pravRttinA pUjArI ane pariNAma tathA bhAvanAnA prazaMsaka : bhAvanA ane pariNAmanI paNa pUjA na hoya ema nahi? paNa jevI pUjA pravRttinI hoya, tevI pUjA bhAvanA ke pariNAmanI na hoya. samyagdaSTimAM sarvaviratinI bhAvanA hoya, paNa pariNAma ane pravRtti na paNa hoya. pravRttimAM na Ave to vyavahAra naya kahe che ke vaMdana yogya nathI. nizcaya nayanI vAta to vaLI enAthIya ati kaThina che. nizcaya nayanuM to samyakta ja sAtame guNasthAnake hoya che. eka maharSie sAte nayano paraspara vAda karAvI, samAdhAna mATe bhagavAna zrI jinezvaradeva pAse mokalyo che. bhagavAne samAdhAna karyuM che ke e badhAya potapotAnI dRSTie vAjabI che, paNa jo badhAya AgrahamAM ja paDI gayA, to tamArAmAM sunayapaNuM rahevAnuM ja nathI : parasparanI apekSAne mAnya rAkhavAmAM Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 : aparivartanazIla zAsana 3 Ave, to ja nayamAM sunayapaNuM 2he che-anyathA te ja nayo durnaya yA nayAbhAsanI gaNanAmAM Ave che. 31 bhAvanA, pariNAma, ane pravRtti H bhAvanA, pariNAma ane pravRtti-e traNamAM moTuM aMtara che. vyavahAra naya pravRttine mukhya mAne che. pravRttinI upekSA karIne kevaLa pariNAma tathA bhAvanA hoya tyAM 'pariNAma ane bhAvanA to che ne' - ema mAnI pUjavA maMDI paDyA, to to duniyAnA daMbhIo paNa kaheze ke amArAmAM pariNAma ane bhAvanA che. eTale daMbhIo pUjAvAnA : eTalA mATe kahI gayo chuM ke viSayano virAga, kaSAyano tyAga ane guNano anurAga tathA e traNenI kriyAmAM apramattAvasthA je dharmamAM hoya athavA je kriyAthI Ave, te mokSa-sukhano upAya che. 31 viSayano virAga, kaSAyano tyAga ane guNano anurAga, - eTaluM kahIne aTakyA nahi : paNa e traNenI kriyAmAM apramatta hoya to, - ema jJAnIoe kahyuM che. ema na hoya to ghaNAya kahe ke 'huM viSayano virAgI, kaSAyano tyAgI, tathA guNono anurAgI :' paNa mAnavo zI rIte ? jenAmAM viSayano virAga pragaTe, tenAmAM viSayavirAganI kriyA na hoya ? te viSayomAM rAcImAcIne kema pravarte ? kaSAyonI maMdatA thAya tyAM kSamA Adi guNo na dekhAya ? guNono anurAga jAge, tyAM sad-asano viveka na rahe ? badhA kahe ke saMsAra khAro che, paNa pola kyAre pakaDAya ? jyAre tene choDavAnuM agara tenAthI DaratA DaratA rahevAnuM kahevAya tyAre ! kharAba mAnI tyAMthI khasavAnI vAta Ave, nirlepa banavAnI-virakta banavAnI vAta Ave, tyAM ja muzkelI UbhI thAya che. kriyA, e evI cIja che ke tyAM bhalabhalAnI kasoTI thAya che. bhAvanA, pariNAma ane pravRttine ekAkAra na karo. vidhAno pravRttine uddezIne che : vidhAno pravRttinAM ghotaka che : AtmA pravRttimAna bane, te mATe vidhAna che. je bhUmikAe jeTalI yogyatA hoya, teTalI ja kriyA kare ane teTalI ja jAherAta ApavI joIe. muni AcAre sarvavirati che, ane samyagdaSTi zrAvaka hRdayathI sarvaviratine icchanAro che : paNa tethI enAmAM sarvavirati AvI gaI che ema nahi, kiMtu enI bhAvanA sarvavirati tarapha DhaLelI che. jo ema na hoya to e zrAvaka Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 nathI ane samyagdaSTi nathI : mArgAnusArI AtmAne paNa saMsAra pratye bahumAna na hoya. sabhA : vicAre to sAdhu thayo ne ? - sAdhu thavAnI bhAvanAvALo - paNa ene sAdhu kahevAya nahi. ene bhAva jAge, ene manoratha thAya ke kyAre chUTuM, kyAre A pAmuM. jyAre jyAre chUTo thAya-pramAdamukta thAya tyAre e ja ciMtA kare. 32 samyagdaSTine jo koI sAdhu kahe, to e to ema ja kahe ke 'bhAI ! mArAmAM sAdhupaNuM kyAM che ? jyAre te Avaze tyAre ja huM mArA AtmAne pUrNa bhAgyazALI mAnIza.' paNa te ema na kahe ke 'huM hRdayathI muni chuM, mATe mane paNa muni tarIke vaMdanA ka2vAmAM harakata nahi.' viratine vaMdana : zrI kRSNa mahArAjAmAM kSAyika samyaktva hatuM : emaNe bhagavAna zrI neminAtha svAmInA aDhAra hajAra munine vAMghA che. badhAmAM kSAyika samyaktva hatuM ? nahi. paNa e kSAyika samyagdaSTi, eka paNa munine-nAnAmAM nAnA paNa munine vaMdana karyA vinA rahyA ? nahi ja : kAraNa ke samakita juduM che ane virati judI che, ema teo sArI rIte samajatA. kSAyopazamika samativALAne, huM kSAyika samakitavALo mATe na vAMduM, ema to nahi ne ? kSAyika samyaktva eTale javAno bhaya nathI : mithyAtvanA pudgalonA AvAgamanano bhaya nathI : AtmAne muMjhavaNa thavAno saMbhava nathI : bhayanuM kAraNa naSTa thayela che. kSayopazama samakitavALAne bhaya che, te kAraNe AtmAne muMjhavaNa thavAnoya saMbhava che ane te guNa cAlyA javAno bhaya paNa che ja, temaja ghaNAne vakhatovakhata cAlyuM paNa jAya che. paNa cAritramohanIyanA kSayopazamano je guNa munimAM che, te paNa kSAyika samyagdaSTimAM kyAM che ? A vastu zrI jinezvaradevano mArga, pravRtti vagere badhuM samaje tene samajAya. jene managamatI vAto ja karavI che tene A vastu nahi samajAya. managamatI vAto karanArane ahIM sthAna nathI ane evAnI zarama rAkhavAnuM kAma paNa upakArI puruSonuM nathI. upakArI puruSo potAnI jAta upara AvatA khoTA Aropono bacAva karavAnI bhAvanA ja nathI rAkhatA. teoe to potAnuM jIvana zrI jinezvaradevanI AjJAne-Agamane soMpeluM che, eTale te dararoja potAnA AtmAmAM e ja joyA kare ke bhUlecUke Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 - 3 : aparivartanazIla zAsana - 3 - 33 paNa potAthI AjJAviruddha vartI na javAya tevo samaya Ave te pahelAM teo potAnA prANono paNa parityAga karatAM na acakAya : paNa zAstrAnusArI pravRtti karatAM kadAca sArI duniyA sAme hoya, te chatAM paNa tenuM eka roma paNa pharakavuM na joIe. astu. kSAyika samakita javAno bhaya nathI, kSayopazama samakitavALAne e bhaya che. AthI kSAyika samakitavALo ema mAne ke mAruM samakita UMcuM che, mATe sAyika samakita jenAmAM na hoya evA saMyamadharane na vAMduM-to ? paNa kSAyika samyaktane dharanAra puNyAtmA ema mAne ja nahi : e to hRdayanA bahumAnapUrvaka saMyamadharanA caraNomAM jhUke. vAsudevanA samayamAM sArIye duniyAmAM zArIrika baLamAM emanA jeTaluM baLa,zrI tIrthaMkaradeva Adi sivAya-anya koInAmAM na hoya. zrI kRSNa mahArAjA bhagavAna zrI neminAtha svAmInA nAnAmAM nAnA sAdhune paNa vaMdana karatA ane vicAratA ke huM pAmara ane bahAdura che. je zrI kRSNa mahArAjA lAkho subhaTo vacce aDagapaNe nirbhayatAthI UbhA rahI zakatA, e kahetA ke lAkho subhaTo vacce jhUjhavuM te bahAdurI karatAM, saMsAranA viSayonI sAme nirvikAra rahevuM, te sAcI bahAdurI che : na tajI zakAya e tajavAmAM bahAdurI che. mAruM baLa paudgalika : emanuM baLa AtmAne ekAMta lAbhadAyI. ane mATe e tyAgI, vaMdanIya, pUjanIya ane sevanIya che. zrI kRSNa mahArAjAnA hRdayanI A bhAvanA. e mahAna bhAvanAnA yoge to te puNyavAnamAM sarvavirati romeromamAM vyApI rahI che. anuttaravimAnavAsI devonA kaSAyo keTalA kSINa ? eTalA badhA maMda ke jJAnIe emane vItarAgaprAyaH kahyA. tyAM jAya paNa koNa ? jemanuM AyuSya sAta lavanuM bAkI hoya te ! jo sAta lava vadhu AyuSya hota, to to kevaLa thAta. mATe to e devone 'lavasaramIyAkahyA. AvAne paNa guNaThANuM kayuM ? cothuM. ahIM emanA karatAM keTalAya gaNA kaSAyo hoya, ahIM evI vItarAgatA na hoya, chatAM pAMcamuM-chaThuM guNaThANuM paNa hoya. zAthI? virati mATe ! tIrthane namavAno hetu ! sabhA tIrthane namavAno hetu zo ? tIrthe choDAvyA mATe. anaMtA zrI tIrthaMkaradevoe enuM e ja kahyuM ane e ja Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 -- - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - tIrthanI sthApanA karI : toye chUTyA keTalA ? thoDA, ghaNA ja thoDA : eka nigodano anaMtamo bhAga, jyAre jyAre jinezvaradevane A prazna puchAya, tyAre tyAre A eka ja uttara ke eka nigodano anaMtamo bhAga muktie gayo. bIjo uttara nahi. mokSamArgane kahenArA anaMtA thaI gayA, toye hajI saMsAra jIvato ne jAgato rahyo, mATe gabharAvuM nahi. zAstra pApano niSedha kare, ethI kAMI pApanA rasiyAo ochA ja pApakarmo baMdha karavAnA che ? paNa zAstra to pApano niSedha ja karavAnuM pApane pApa ja kahevAnuM. aDhAre pApasthAnako duniyAmAMthI baMdha thAya, e kadI banyuM nathI banatuM nathI ane banaze paNa nahi. paNa tethI zAstra kAMI pApano niSedha na kare ? pApathI thatI durgati na batAve ? pApanA sahavAsIone zAstra tathA munio to e ja kahe ke pApathI durdazA thavAnI. zAstra tathA munio zuM sAmA AtmAne viSayamAM joDavAnI dayA ciMtave ? sabhA: e to jhera. bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke dharma bahu sUkSma dRSTie vicAravAno che. "viSayanI sAmagrI cAlI jAya che'-Ama kahI lokone temAM joDavA e dayA che? nahi ja. lakSmaNA sAdhvIe caTakayugalanI maithunakrIDA joIne vicAryuM ke "kevuM sukha! avedI jinane vedInA duHkhanI zI khabara ?' A vicAra AvatAnI sAthe ja vicAramAM parivartana thayuM. "huM bhUlI. jina avedI kharA, paNa vedanA svarUpathI kaMI ochA ja ajJAta che? vedano emane udaya nahi, paNa kAMI vedanuM svarUpa nathI jANatA ? A pApanuM prAyazcitta levuM joIe. jJAnI pAse prAyazcitta lIdhuM, tyAM paNa ema pUchyuM ke koI Avo vicAra kare to zuM prAyazcitta ?" potAnuM zalya kAryuM nahi. ghora tapazcaryA karI. zalyanA kAraNe saMsAra vadhAryo ane prAyazcittathI zuddhi na thaI. sabhA : jJAnI to zalya jANe ne ? barAbara badhuM jJAnI jANe ane kone zuM kahevuM, zuM ApavuM, zuM thavAnuM che, koNa taraze-DUbaze zAthI? A badhuM jANe!mATe emanI dRSTimAM hoya tema e varte tyAM prazna ja na hoya. astu. ATalo vicAra zrImatI lakSmaNA sAdhvIe karyo to A dazA. ATalAya vicArano jainazAsanamAM niSedha che. sAdhvIe prAyazcitta mATe tapa Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 : aparivartanazIla zAsana - 3 35 : karyuM toye zuddhi na thaI. pote prabhune potAnuM svarUpa na kahyuM. potAnuM hRdaya paNa potAne jhaMkhe. doSita bahAra kahe ke huM zuddha chuM : paNa hRdaya to tenuM paNa DaMkhe ja. pApa karo nahi karo to Ama chupAvo nahi : nahi to maratAM sudhI e pApa DaMkhaze-satine badale durgatie laI jaze. bahAra sAro kahevAto paNa aMdarano pApI tarI jAya, e kAyado ahIM nathI. duniyAnI chevaTanI hade pahoMce, e to pApane paNa puNya mAne : enA to nistAranI bArI ja rahetI nathI. te to pApane vAjabI kahe, vadhumAM ema paNa kahe ke : 'pApa karIe to ja rahevAya, pApa vinA cAle ja nahi, ane jo pApa karavAnI zAstra nA kahe to e zAstra na joIe.' AvAno nistAra kaI rIte thAya ? AjanA jamAnAnI takarAra to A che ne ? 35 bAlasaMskArano prabhAva : bALakane je mArge laI jaIe te mArge laI javAya. bALakane zAhukAra ke cora banAvavA, te vAlInA hAthamAM che. puNyavAna hoya to corano dIkaro paNa zAhukAra thAya ne pApodaye zAhukArano dIkaro paNa cora thAya : paNa e apavAda, bAkI moTA bhAge mAbApa laI jAya tyAM bALaka jAya. janmanA saMskAra paDe te maratAM sudhI bhAgye bhUMsAya. tIvra karmanA udaye phare, ke palaTo thAya te vAta judI. e to ATha varSanA bALakane paNa thAya : pacAsa varSanAne paNa thAya H eMsI varSanA buDhDhAne paNa thAya : cAlIsa ke trIsa varSanA juvAnane paNa thAya : eno pratibaMdha na hoI zake. bhIlanAM chokarAM janmathI jIvone mAratAM zIkhe : zrAvakanAM chokarAM janmathI kIDIne mAravAthIye kaMpe. A koNe zikhavADyuM ? zrAvakanA dIkarAne, koI paNa prANInA prANa levAnuM, koI paNa prANIne kApavAnuM ke du:khI karavAnuM mana thAya ? zrAvakanA dIkarAne to tyAM UlaTI ja thAya. bhUlathI page cagadAI jAya ane dekhAya to cakkara Ave. jainakulanA A janmanA saMskAra. e saMskAra bhUMsAI jAya tyAre to mAno ke pariNAme zrAvaka tarIke oLakhAtA paNa kasAI pedA thavAnA che. na mAnatA ke svacchaMdapaNe sevAyelI pravRtti AtmAne kaThora banAvyA vinA rahe ! Aja to pazcimamAM paNa ghoMghATa che ke, manuSyane manuSya rahevA devA hoya to hAlatAM cAlatAM prANIo upara takalIphanA prayogo na thavA joIe. e thAya to manuSyanuM haiyuM maTI hevAnanuM haiyuM thAya che. AthI ja kahuM chuM ke bhAvanA, pariNAma ane pravRttinA rUpakane samajo : bhAvanA e pariNAmanI pUrvAvasthA che. bhAvanA uttama koTinI thAya tyAre pariNAmanA aMkurA phUTe, ane enA yoge pravRtti thAya. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAra : koI vrata lIdhuM ke A cIja na khAvI. have e khAvAnI icchA thAya e atikrama. mAtra icchA, e atikrama. jyAM sudhI khAvA UThe nahi tyAM sudhI atikrama ane khAvA mATe UThe eTale vyatikrama. khAvAnI cIja hAthamAM le nahi, tyAM sudhI vyatikrama ane hAthamAM le e aticAra. jyAM sudhI mukhamAM jAya nahi, khAya nahi tyAM sudhI aticAra : jAya ane khAya eTale anAcAra. anAcAra thayo eTale vratabhaMga. atikrama, vyatikrama tathA aticAramAM vratabhaMga nahi : jo ke emAM mana AvyuM toye zAstra kahe che ke vratabhaMga nahi : vratabhaMga to anAcAre thAya. AvI ja rIte bhAvanA, pariNAma ane pravRtti. sAmAnya icchA, te bhAvanA : utkaTa icchA, te pariNAma : pariNAma thAya to prAyaH pravRtti thayA vinA rahe nahi. samyagdaSTine sarvaviratinI bhAvanA ja kahI. bhAvanAnA yoge sIdhA pravRttinA rUpakane pakaDI na lo. bhAvanAvALo, pravRttivALA jeTalI AjJA kakyAM pALe che ? zAstra kahe che ke pravRttivALAne je AjJA kahI te bhAvanAvALAne karAya, to te teno amala na karI zake. pariNAmamAM paNa pravRtti vinA e ja dazA : pravRtti pachI to lagAma che-aMkuza che. munivaro mATe munipaNAno veSa, e aMkuzanI garaja sAre che. nirlajja, naphphaTa ane jAtahIna nIvaDe tenI vAta javA do, paNa jAtavAnane to aMkuza ja che. hAthInA pagalAmAM badhAM pagalAM samAya. jiMdagInA sAmAyikanI vAtamAM be ghaDInuM sAmAyika to AvI ja jAya. be ghaDInuM sAmAyika paNa sAcuM kyAre ? jiMdagInA sAmAyikanI bhAvanA hoya to ! sAmAyika karanAra e ja icche ke kyAre te sudina Ave ke, mAvajIvita A sAmAyika karuM. puNiyA zrAvakanAM sAmAyika kImatI zAthI ? AtmA tanmaya banato mATe ! sAmAyika letI vakhate kaI bhAvanA ane pAratI vakhate kaI bhAvanA ? saMvatsarI pratikramaNa pUruM thAya ke tarata pAravAnI kevI lahera vahelA te pahelo. hA...za. patyuM : A kyAMthI nIkaLe che? kono pratApa ? je bhAvanA jIvanamAM otaprota thavI joIe, te thaI nathI mATe ne? vidhine vicAro. sAmAyika letI vakhate to Adeza mAgatAM "sAmAyika muhupatti paDIlehuM -ema kahevAya che. ane pAratI vakhate mAtra "muhapatti paDIleDuM ema kahevAya che : tenuM kAraNa vicAro to ghaNuM samajAI jAya. pAravAnA zabdothI AtmAne AnaMda na thAya. hRdayamAM to ema ja thavuM joIe ke A Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 3 : aparivartanazIla zAsana - 3 sAmAyikamAM ja parama AnaMda che. jiMdagI sudhI sAmAyikamAM rahevAya to kevuM sAruM ? paNa zuM karuM ke duniyAnA AraMbhasamAraMbhamAM phasAyelo chuM mATe rahevAtuM nathI. have jyAre te Adeza mAge ke : chAjAreLa saMvisada mAvan ! sAmAyijha pAruM ?- uttaramAM guru 'pAra.' ema kahe ? nahi, tyAre 'nahi ja.' ema kahe ? emeya nahi. guru to ema ja kahe ke : 'punavi jAyavyuM arthAt pharI paNa karavA yogya che' : paNa 'kara' ema na kahe : kAraNa guru jANe che ke e UThavAno che. AjJA kare toya bhAMge. AjJA paLAvanAre AjJA pALanArane e sthitimAM na mUkavA. jema bIDI pItA chokarAne joI maryAdA sAcavavA icchanAra bApa AMkha mIMcI le : jo jovAI jAya to chokaro pachI naphphaTa thaI jAya : maryAdA tUTI jAya. zrI jinezvaradevanA munio, upadeza kare paNa Adeza nahi ! 'karavA jevuM che'-A pramANenI AjJAnuM pAlana thAya. kadAca tAkAta hoya to zrAvaka pharIne paNa sAmAyika kare : tAkAta na hoya to 'yathAzakti' kahI, 'pharIne karavA jevuM che'-e vacanano svIkAra kare ke yathAzakti karIza. 'pharIne kara'-e Adeza kare to pharIne karanArA badhA AjJApAlaka lAvavA kyAMthI ? mATe vastu para prema jIvato-jAgato rahe e mATe upadeza kare, paNa Adeza na kare. pachI bIjA AdezamAM 'chAreLa saMsiha bhAvan ! sAmAyi pAruM' kahe AthI guru mahArAja paNa samaje ke have A pAravAno ja : eTale guru kahe ke : 'AyAro na mutto -AcAra mUkavA yogya nathI !': A kathanano zrAvaka 'ttavRtti' kahIne svIkAra kare. pachI 'sAmAnya vayanutto' bole. A pAravAnA sUtramAM paNa kevI umadA vastu bharI che ? pAratAM paNa e ja vAtane e vicAre che ke 'sAmAyika vratamAM yukta evo AtmA, jyAM sudhI mana niyamasahita hoya tyAM sudhI jeTalI vAra sAmAyika kare, teTalI vAra azubha karmano nAza kare, ane sAmAyika karatI vakhate zrAvaka sAdhunA jevo thAya che; A kAraNathI ghaNIvAra sAmAyika karavuM joIe. pachI mana, vacana ane kAyAnA, tathA avidhinA doSanI kSamA mAgI UThe : pAratAM pAratAM paNa sAmAyikanI A vicAraNA : sAmAyika letAM je bhAva, te ja pAratAM thAya, ke sAmAyika vAraMvAra karavuM joIe. AvuM anupama tIrtha te anAdi anaMta che. TIkAkAra maharSi e tIrthanI jayanazIlatAne kaI kaI rIte varNave che, te vadhu have pachI. 62 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 : tIrathanI AzAtanA navi karIye tIrtha jayavaMta zAthI ? * tIrtha haiye vasyuM che ? * prabhAvaka koNa banI zake ? * gulAma koNa ? * tIrathanI AzAtanA navi karIe : viSaya: tIrthanI tavanAmAM tIrthanAM anya viSaIna upayogatIrthanI AzAtanAnAM duSpariNAmo. enuM varjana. tIrthabhakti. aneka vizeSa bAbatothI nirupama baneluM jainazAsana hovAthI jagatano eka paNa khoTo vicAra enI samakSa TakI zake tema nathI. A dhruvapadanI AsapAsa guMjana karatuM A pravacana atyaMta rocaka banyuM che. haiye tIrthane vasAvyA vinA tIrtha-zAsananI bhakti thatI nathI. kumArapALa mahArAjAnI mUMjhavaNa ane zrI hemacaMdrAcAryajInI e mUMjhavaNamAMthI mukti meLavI ApavAnI kaLA ane dhIraja ema karatAM karatAM thayelI apUrva tIrthasevA. prabhAvakanuM sarjana. e mATe lokarItyAga vagere aneka mahattvapUrNa viSayo upara dhArAvAhika rIte prakAza pAtharyo che pravacanakArazrIjIe ! muLAkSAta * jyAM saMsAra che - tyAM zAMti, sukha ke AnaMda nathI. * sArI cIja paNa jo javAvALI hoya, to bahetara che ke na maLe. 0 lokarImAM paDelAne zAsanaprApti ane enuM pAlana azakya che. * sarvasva jAo, paNa AjJApAlana na jAo. * paraloka mAnatA ho to pApa na karo, thaI jAya to paNa tenA prazaMsaka to na ja bano. * kuTuMbamAM evo AdamI rAkho, ke je maratAM samAdhi samarpe ! 0 AtmAnA uddhAranI bAbatamAM bedarakAra na bano. vItarAganI AjJA, sevA ane emano kahelo tyAgamArga jenA hRdayamAM ja nathI, tenA jevo A jagatamAM bIjo koI gulAma nathI. * tyAjyanA akhatarA na hoya. tyAjyanA akhatarA karanArA to vIranA zAsananA svarUpathI ajJAta che. * anupama tIrtha pAmyA bAda na ArAdhAya to enA jevI kamanasIbI bIjI koI nathI, e nakkI mAnajo ! Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4H tIrathanI AzAtanA navi karIye tIrtha jayavaMtu zAthI? TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA tIrthanI prazaMsA karatAM pharamAve che ke tIrtha jayavaMta che : zAthI ? zrI jinezvaradevothI zarUAtamAM namaskAra karAyeluM evuM che ane ethI ja te anupama che. duniyAmAM A tIrthanI koI joDI nathI, kAraNa ke te "naniyana ti-anAdi ane anaMta che." koI paNa kALe A vizvamAM te tIrthano abhAva nathI hoto : kAraNa ke bharatakSetramAM amuka kALe maryAdA tIrthano abhAva hoya che, paNa mahAvidehakSetramAM to tIrthano kadI ja abhAva nathI hoto. vaLI "bahuvidhabhaGgi-siddhasiddhAnta-vidhUnitamalamalImasam" aneka prakAranI apekSAothI siddha evA siddhAMto dvArA pAparUpa maLane nAza karanAruM-A tIrtha che. arthAtu tIrthamAM evA siddha siddhAMto varte che, ke je siddhAMtomAM AtmA upara lAgelA evA karmarUpa malone dUra karavAnuM sAmarthya che ane tethI ja te tIrtha "vihitaikaikatIrthanayavAdasamUhavazAtpratiSThitam" 'vihita karAyelA eka eka tIrthanA nayavAdanA samUhanA vazathI pratiSThita thayela che." AthI ja vizvanA eka paNa suMdara vicArane A tIrthamAM sthAna nathI ema nathI : atuTa vizvamAM phelAyelA saghaLA suMdara vicAronI utpatti bhUmi, e A tIrtha che. ane e ja kAraNe "samasta-vastu-va-vicaRIVAstastarNam" "samasta vastuonA samasta paryAyonA vicArathI sarva tIrthikone apAsa karanAruM A tIrtha che.' A tIrthanI samakSa vizvano eka paNa asuMdara vicAra potAnuM astitva TakAvI zake tema nathI. AvI AvI aneka vizeSatAothI viziSTa baneluM tIrtha sadA sthAyI hoya, emAM Azcarya zuM che? AvA tIrthanI anupamatAmAM zaMkA paNa kayA vivekI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40. - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 40 ane vicakSaNane hoya ? zrI jinezvaradevothI namaskAra karAyelA tIrthamAM AvI viziSTatAo na hoya, to anyatra hoya paNa kyAM ? AvA tIrthanI jayanazIlatAmAM ja kalyANArthI AtmAono vijaya che. mATe ja TIkAkAra maharSi pharamAve che ke A tIrtha sadA mATe jayavaMtu che. parama upakArI zrI jinavijaya mahArAjA paNa bhagavAna zrI mahAvIradevanA stavanamAM kahe che ke : jenAgama vaktA ne zrotA, syAdvAda zucibodha che; kalikAle paNa prabhu tuja zAsana, varte che avirodha jI." ApaNe keTalA bhAgyazALI ke AvA tIrthane pAmI zakyA!AvA tIrthane pAmI tenI ArAdhanAmAM kacAza karIe, ApaNI saMsArarasikatA ema ne ema jALavya ja rAkhIe, to ApaNA jevA kamanasIba koNa ? bhAgyayoge AvA tIrthanI prApti thaI, ane pachI paNa jo ArAdhanAmAM enI sevAmAM-AjJApAlanamAM-eka eka siddhAMtonA samarthanamAM, ApaNI zakti tathA buddhino upayoga na karIe, to ApaNA jevA kamanasIba duniyAmAM bIjA koI paNa nahi. AvA siddhAMtonA pAlana mATe mahApuruSoe zuM zuM karyuM che, te jANo cho ? AvA siddhAMto batAvavA mATe zrI tIrthaMkaradevoe paNa takalIpha veThavAmAM jarA paNa kamI rAkhI nathI. saMyama lIdhuM tyArathI, kevaLajJAna thayuM nahi tyAM sudhI chaghasyakALamAM eka divasa paNa jamIna para beThA nahi ! A badhuM zA mATe ? tIrthanI sthApanA mATe ! tIrthanA sthApaka tIrthapatio. teo zA mATe tIrtha sthApe ? jagatanAM prANIo Adhi, vyAdhi ane upAdhirUpa A saMsAramAMthI chUTAM thAya te mATe ! saMsAra vadhAravA ke saMsAra khIlavavA ke saMsAranI mojamajA vadhAravA mATe tIrtha sthApanA nathI. jyAM saMsAra che-tyAM zAMti, sukha ke AnaMda nathI. ajJAnI AtmAne sukha, AnaMda ne zAMti dekhAtI hoya, to te paNa jhAMjhavAnAM nIra jevI che. e sukha, zAMti ne AnaMda, pariNAme anekagaNI azAMti, takalIphane duHkhanelaI AvanAra che. zAstra, saMsAramAM sukha nathI ema kahe che, teno Azaya A che nathI ema nahi, che, paNa e pariNAme duHkhane lAvanAruM che mATe nathI ja, - ema kahevuM sAruM ne ! eka divasa nAmanA ane bIjA ja divasathI jiMdagI sudhI bhIkha mAgavI paDatI hoya, to tevI nAmanAne koNa pasaMda kare ? Aje zeThanI vAhavAha thatI hoya ane kAle rAkha UDI jatI hoya, to Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 : tIrathanI AzAtanA navi karIye 4 e vAhavAhane koI mAne ? lakSmIno evo vyaya koI kare kharo, ke jethI bIjA divasathI ja bhIkha mAgavI paDe ? cAra divasa, ATha divasa, paMdara divasa; eka mahino,cha mahinA; varasa, be varasa, pAMca, pacAsa, so, hajAra varasa; lAkha, karoDa ke abaja varSa;-are pUrve sudhI ane devatAnA jIvanamAM palyopamo ane sAgaropamo sudhI bhale e badhuM hoya, paNa pachI zuM ? pariNAma zuM ? 41 jJAnIo kahe che ke devatAonuM sukha anupama che. paudgalika umadA sukhasAmagrInI kamI nathI. paNa jyAre cyavanano samaya Ave, tyAre cha mAsa pahelAM puSpamALA karamAya ane e jANe ke have AyuSya pUruM thavA AvyuM ! tyAre e cha mahinA eTalI vedanA bhogave ke pelA sAgaropamonAM sukha paNa bhulAI jAya ane cha mahinA zI rIte pasAra kare te to te jANe. jJAnI kahe che ke sArI cIja paNa jo javAvALI hoya, to bahetara che ke na maLe : jiMdagInA bhikhArIne bhIkha mAgavAmAMbhikhArIpaNuM bhogavavAmAM vAMdho nahi : zrImaMta banyA pachI, hajAronA hAthamAM ApyA pachI, hAtha dharavAnI dInatA sahevI, e bahu bhayaMkara che. mATe jJAnI kahe che ke saMsAramAM sukha che to nahi, paNa mAno ke hoya to paNa te kAramuM che : mATe emAM lIna na thAo : A lokamAM na muMjhAtA. paralokanI sArI rIte ciMtA karo. zeTha, zAhukAra ane lokonA pUjya paNa gaNAtA, jo A lokamAM taNAI gayA, to bhayaMkara pariNAmanI AgAhI taiyAra che. 41 A rajoharaNa-ogho ame paraloka mATe lIdho che. tamane batAvavAno te paNa eTalA mATe ja ! tilaka karanArA paNa dharmakriyA kare te paraloka mATe ja ! ane paralokamAM duHkhI na thAo eTalA mATe ja A badhI mahenata che. tamArI paralokanI jeTalI ciMtA amane che teTalI A lokanI ciMtA nathI : tamArI A lokanI ciMtA karavAno amane zrI jinezvaradevoe niSedha karyo che. je AtmAne paralokano khyAla Ave che, je samaje che ke badhI sAmagrI choDIne javuM che, je jANe che-mAne che ke paraloka jevI cIja che, e AtmAne to A lokanAM sukha sukha tarIke bhAsatAM ja nathI. ene to e sukhamAM muMjhavaNa thAya che. mATe ahIM kahI rahyA che ke A tIrtha prabhAvasaMpanna che, ghaNuM majenuM che, jevo mahimA gAyo tevuM che, jenA mahimAno pAra nathI, je tIrthanI AgaLa eka paNa ayogya vicAra TakI zakato nathI, ane koI suMdara vicAra emAM samAto nathI evuM Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 10 nathI, ayogya vicArane ahIM sthAna nathI, A tIrthanI duniyAmAM joDI nathI, ene sthApanArA paNa ene name che. kaho, kevuM ane keTaluM mahimAvaMtuM e ? e ApaNane maLyuM. tIrtha haiye vasyuM che? yoga to thayo, have zremanI vAta ! vyavahArathI maLyuM kahIe, bAkI jo A tIrtha romeroma pariNamI jAya to kAma thaI jAya. jeTalA jeTalA aMze ApaNAmAM zithilatA ke pAmaratA dekhAya, teTalA teTalA aMze AnA pariNAmano abhAva. A tIrtha pAmIne paNa, A lokamAM paDI jaI jo paralokane bhUlI javAya, to enA jevI kamanasIbI bIjI ekeya nathI. jeTalI Aje A lokanI ciMtA thAya che, teTalI ja paralokanI ciMtA thAya, to mAgo cho te badhuM maLI jAya. A lokanA paudgalika saMyogo gaLA sudhI vaLagelA che-AtmA emAM eTalo badho lIna banI gayo che ke, ene paraloka yAda nathI Avato paralokano khyAla paNa raheto nathI : paralokamAM zuM thaze tenuM bhAna paNa nathI rahetuM : enA ja yoge A badhI bhayaMkara viTaMbaNAo thaI rahI che. tIrthanAM je vakhate vakhANa karIe, tyAre chAtI upara hAtha mUkI pUchavuM joIe ane kahevuM joIe ke : "bhAI ! tIrtha pAmyo chuM? jo tuM tIrthane pAmyo hoya, to tane duniyAno ATalo raMga hoya ja nahi." kumArapALa mahArAje sittera varSanI vaye zrI siddhagirijIno saMgha kADhyo : paramazrAvaka e, e vaye banyA. prAyaH pacIsa varSanI vaye ekavAra siddharAjanI sabhAmAM, zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAno ekavAra yoga thayo hato e vakhate kumArapALa upara eTalI chApa paDI hatI ke A koI mahAtmA che. e vakhate sUrIzvarajIe kumArapALane eka guNa samarpaNa karyo hato ane te paranArIsahodarapaNAno ! copana varSe rAjagAdI maLI, pachI dhIme dhIme vastutattva pAmyA, emanuM samakita caLAvavA ghaNIye dhAMdhala macAvavAmAM AvI : pATaNanI prajAnI te vakhata e sthiti hatI ke eka divasa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI tarapha, to eka divasa sAmA pakSa tarapha ! hIMDoLAnI jema loko DolatA. koI kALe badhA loka samAna hoya evuM nathI : phakta siddhanA AtmAmAM ema che.paNa tevA thavA mATe to A badhuM choDI devuM paDaze. vAMdho mAtra tyAM che. pATaNanA loka te vakhate eka divasa zrI hemacaMdrasUrIzvarajInI jaya bolAvatA, to eka divasa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 - 4 tIrathanI AzAtanA navi karIye - 4 - 43 sAmA pakSanI jaya bolAvatA. zrI kumArapALa jevA paNa mUMjhAI jatA "rUTuM vuiM - A zuM ?" paNa eka vAsanA emanA hRdayamAM eTalI majabUta selI hatI ke "je zrI jinezvaradeve kahyuM te sAcuM : bIjuM nahi ja." A vAtanA suyoge, kadI e mUMjhAtA to paNa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI emane sthira banAvI zakatA. zrI hemacaMdrasUrIzvarajI to mAnatA hatA ke A sarva nATaka che, ramata che : bhoLAne bhamAvavAnI nIti che. zuM karIe ? sAmo pakSa kare to karyA vinA chUTako nathI. zrI hemacaMdrasUrIzvarajI A badhuM samajAvatA. mahArAjA kumArapALa A rIte divase divase makkama banatA gayA. gAdI maLyA pachI keTaloka vakhata to zrI hemacaMdrasUrijIne maLyA vinAno ja gayo ane maLyA pachI paNa A rIte keTaloka samaya gayo. sittera varSanI vaye zrI kumArapALa parama zrAvaka banyA. zAstra kahe che ke parama zrAvaka zI rIte banyA ? lokaherIne tajI to ! jo AtmA lokaherImAM paDI jAya, to zAsananI prApti ane enuM pAlana azakya thAya che. AvA suMdara mahimAvaMta tIrtha mATe ApaNe ApaNI jAtane paNa tevI banAvavI paDe. sArA sthAnamAM javuM hoya to vyavahAra kahe che ke ThIkaThIka thavuM paDe. zrImaMtane tyAM, ophisarane tyAM, rAjasabhAmAM javuM hoya to chAjatI rIte javuM joIe. kema salAma bharavI, kema UbhA rahevuM, kema besavuM, A badhuM jANavuM paDe, vAtacIta karavAmAM sAmAno prakRtisvabhAva jANavAnI kALajI rAkhavI paDe, rakhe cheDAI na jAya-rakhe mAna ApatAM apamAna na lAge ! tyAM A badhA vicAra karo cho : e tamane kAMI ApI devAno nathI toye A badhA vicAra karo cho ane tIrthamAM AvavA mATe kAMI vicAra nahi ? tamArA pUrvajone vAMco, sAMbhaLo, barAbara yogya rIte vicAro to mAlUma paDaze ke jainazAsanamAM AvavA icchanArA, jainazAsanane pAmelA tathA jainazAsanane sevavAnI icchAvALAnI vRtti ane pravRtti kevAM hoya ? kumArapALa mahArAjA kaMI janmanA jaina nahotA. zrI hemacaMdrasUrIzvarajInA sahavAsathI zrI kumArapALano AtmA raMgAI gayo. paNa pUrve to e mAMsAhArI hatA, kSatriya hatA, emanAmAM jaina saMskAra hatA ja nahi. evA paNa dharmI thayA pachI eka divasa ghebara khAvA beThA.khAtAM khAtAM kAMIka pUrvanI smRti thavAthI jhaTa Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 choDI dIdhuM. ghebara bhakSya che, khAvA yogya che, abhakSya nathI, chatAM khAtAM khAtAM kAMIka pUrvasmRti thavAthI jhaTa ApuM mUkyuM. zrI hemacaMdrasUrIzvarajI pAse jaIne pUchyuM ke 'mahArAja ! ghebara bhakSya ke abhakSya ?' 44 ' sUrIzvarajI kahe che ke 'kumArapALa ! tAre mATe abhakSya.' kumArapALa : 'khavAI gayuM, prAyazcitta Apo.' bhakSya cIja, khAvA yogya cIja, chatAM sUrIzvarajIe emane mATe abhakSya kahI ane evI umadA cIjane zrI kumArapALa choDI devA paNa taiyAra thayA. zrI jinezvaradevanA kahelA siddhAMtanA pAlanamAM vAMdho Ave evI to koI cIja na joIe : sarvasva jAo, paNa AjJApAlana na jAo. 44 kahevAya che ke zrI kumArapALa mahArAjAe gaNadharagotra bAMdhyuM. zreNika mahArAjA pahelA tIrthapati ane kumArapALa mahArAjA temanA gaNadhara thavAnA. A gaNadhara gotra kaI rIte bAMdhyuM, e nahi vicAro ? deva, guru ane Agama para keTalI badhI AsthA ? kaMTakezvarI devIe rAtre AvIne zrI kumArapALane kahyuM-nahi choDuM, mArI nAkhuM, paraMparAthI cAlyo Avato bhoga kema na Ape ? AkhuM rAjya, prajA, maMtrImaMDaLa, badhA nArAja hatA. zrI kumArapALe e sthitimAM paNa e devIne samajAvI ke 'zrI jinezvara jevA deva ane zrI hemacaMdrasUrijI sarakhA guru tathA temanA kRpAdharmane pAmelo huM, tArI A mAgaNIne tAbe nahi thAuM. jo tuM kuLadevIno hakka karatI hoya, to huM kahuM chuM ke mArA dharmamAM tuM sahAyaka thA : ema na banatuM hoya ne ethI UlaTI bhAvanA thatI hoya, to tAre je kAMI karavuM hoya te sarva karavAnI chUTa che, paNa huM zrI jinezvaradevanI AjJA AghI mUkIne eka kadama paNa nahi bharuM.' ApaNe kahIe ke tIrtha pAmyA, tIrtha para amane rAga : barAbara, paNa e rAga kayA khUNAmAM, kaI jagAe che, te nahi batAvo ? nahi vicAro ? be-pAMca lAkha rUpiyAnI khoTa jAya, jAtane duHkha thAya, tyAM tame badhuM karo : paNa prabhumArganI vAta Ave, prabhumArga viruddha thaI rahyuM hoya, tyAM pharaja bajAvavAnI vAta Ave tyAre haze-haze thAya, to samajavuM ke tIrtha hajI ahIM (haiye) nathI AvyuM : mAtra moDhe kahevAya che-haiye nathI. gharano eka karo paDI jAya, eka mANasa cAlyuM jAya, bAra mahinAmAM be Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 -- - 4 : tIrathanI AzAtanA navi karIye - 4 - 45 pAMca hajAranI khoTa Ave, teve vakhate ghaNAne rotA joyA che. vAraMvAra AMkhamAMthI AMsu nIkaLe ane kahe ke mahenata karyA chatAM cAlyuM gayuM. paNa dharma khAtara roto hoya tevo AdamI jo na maLe, to zuM kahevAya ? paNa zAsanane mATe AMsu sAranArA jagatamAM jIve che. nathI jIvatA, ema na mAnatA. jyAM sudhI zAsana jIve che, tyAM sudhI prabhunA zAsana mATe paNa AMsu sAranArA akhaMDapaNe jIvatA rahevAnA che. bhagavAna zrI mahAvIradeve kahyuM che ke pAMcamA ArAnA aMta sudhI zAsana javAnuM nathI, paNa muddo e che ke ema mAnIne tamAre ane amAre besI rahevAnuM nathI. prabhumArganI rakSA khAtara je kAMI karavuM ghaTe, te amAre ane tamAre paNa karI chUTavuM joIe. prabhAvaka koNa banI zake ? mahArAjA zrI kumArapALa devIne spaSTarUpe dhvanita karyuM ke "je karavuM hoya te kara, paNa mArA hRdayanI mAnyatA pheravavAnI tAkAta tArAmAM nathI'. vastu pAmelA e AtmAone A loka karatAM paralokanI darakAra keTalI badhI hatI? tame badhA paraloka, puSya, pApa, puNya-pApanA phaLa tarIke svarga, naraka mAno cho, mATe tamArI sAthe paralokanA uddezathI vAta karuM chuM. traNa khaMDanA svAmI zrIkRSNa mahArAjA jevAne zrI neminAtha svAmIe kahI dIdhuM ke te kAryavAhI evI bhUMDI karI che ke, tArA mATe e kAryavAhInA yoge eka vAra to narake gayA sivAya chUTako nathI. zreNika mahArAjAe eka evuM pApa karyuM ke te vakhate kliSTa adhyavasAyamAM ja narakanuM AyuSya bAMdhyuM, tyAra pachI kSAyika samayakta meLavyuM, bhagavAna zrI mahAvIradevanA bhakta banyA, arihaMtapadanI evI anupama ArAdhanA karI, ke jenA yoge tIrthaMkara-nAmakarma nikAcyuM to paNa narake gayA vinA to na ja cAlyuM. eka vakhate zikAre gayA hatA. garbhavatI haraNIne pote bANa mAryuM. garbhiNI haraNInuM peTa cirAyuM, garbha bahAra nIkaLyo ane banne taraphaDI taraphaDI mu. A vakhate zreNika mahArAjA kahe che ke mAruM bANa kevuM amogha che! keTalo parAkramI ane kalAkuzaLa ! eka bANe be jIvono nAza karI zakyo : kevo bahAdura ! zAstra kahe che, e bhAvanAnA yoge nikAcita narakA, bAMdhyuM ane pachI tIrthaMkara nAmakarma nikAgyA chatAMye narake javuM paDyuM. bhagavAna zrI mahAvIradeve kahyuM ke tAre narake gayA vinA chUTako nathI. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 3. pApa ane pAchI pApanI prazaMsA!enuM pariNAma zuM? jJAnI kahe che ke-paraloka mAnatA ho to pApa na karo, thaI jAya to paNa tenA prazaMsaka to na ja bano. pApa karyo javAM, pApanAM vakhANa karyuM javAM ane paralokane mAnanAro Astika chuM, ema kahevuM e bane? koI mANasa potAne bAdazAha kahevarAve to koI nA nathI pADatuM, paNa duniyA to tyAre ja mAne, ke jyAre tenAmAM bAdazAhI jue. pApa karanArA pApa kare, uparathI pAchAM vakhANa kare, ane paralokane mAnavAnuM kahe, e meLa kema maLe ? paralokane mAnanArA rAjIthI pApa kare ? prANAtipAta, mRSAvAda, corI, strIsaMga ane parigraha vagere rAjIthI kare, karAve ane anumode ? A sAruM karyuM, ema bahAra jaI bole ? are haiyAmAM paNa ema thAya ? A mATe pahelAM bahu kahevAyuM che. kuTuMbamAM uttama vicAranI hAramALA cAlavI joIe. jo tamArAthI na thAya to bahArano eka AdamI smaraNa karAvavA rAkho. kuTuMbamAM evo AdamI rAkho, ke je maratAM samAdhi samarpe ! ema nahi karo to to lakSmIvAna maraze tyAre tenAM kuTuMbIo to vIlamAM paDI jaze, ane garIba maraze to garIbanAM kuTuMbIo roze. maranAranI to hAlata burI ja thavAnI. zrImaMta mare tyAre badhA bhegA thaI zuM kare ? vIla karAve, sIla kare, kyAM mUkyuM e pUche-gAje, mAgI le, saMtADAya te saMtADe, cUlA taLe dATe. garIba mare tyAre have zuM thaze.-ema kahI pAchaLanA rovA mAMDe. maranAranI hAlata to bUrI che. tamArI ane mArI dRSTimAM bheda bahu che. dRSTi judI hoya tyAM sudhI dhAreluM pariNAma kadI Ave nahi. game te bhoge dRSTi eka thavI ja joIe. thavA mAMDI che ane thaI paNa che, paNa barAbara akhaMDapaNe thavI joIe ane tema thAya e icchuM chuM. zrI jinezvaradevanA zAsanane pAmanArA badhAne paraloka, puNya, pApa, sadgati, durgati mAnya hoya, tyAM dRSTimAM bheda kema hoya ? madamAM, nazAmAM, moTAImAM, huM ane mArApaNAmAM ghaNuM gumAvyuM. potAnI prabhAvanA icchanAro jainazAsanano sevaka nathI. "huM" ane "ame-e na bhulAya tyAM sudhI prabhunA zAsananI sAcI ane vAstavika prabhAvanA thaI zakatI nathI. zAstramAM ATha jAtanA prabhAvaka kahyA che te, "zAsanaprabhAvaka' - paNa jAtaprabhAvaka' nahi. potAnI zaktino upayoga te zAsana mATe karatA, mAtra jAta mATe nahi ! tame zAsana mATe karavA mAgo cho ke Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 : tIrathanI AzAtanA navi karIye 4 jAta mATe ? zAsana mATe karo cho ke jAta mATe ? jAta to eka divase saLagI javAnI che. lagAvavuM hoya to attara lagAvo, maDhavI hoya to sone maDho, rasanAmAM paDIne abhakSya khAI khAI bhale phulAI jAo, paNa e jAtanI eka divase rAkha ja thavAnI che, e na bhUlo. sabhA : bALI AvIe chIe ne ? are, bhAI ! e to bIjAnI ke tamArI ? cho to jJAnI : cho to samajadAra : bALanArA paNa khoparI AkhI na rahe tema vAMsaDethI phoDI bALavAnA. chAtI para baMdha bAMdhe ke 2khe UThI ghera na Ave. AgaLa hAMllIvALAne kahe ke tAre pAchuM na bhALavuM. badhuM Dhabasara ja kAma. chAtInA baMdha choDatI vakhate paNa chAtI para vajana mUkavAnuM. A jAtanI to dazA thavAnI che. chatAM enA mATe prapaMca karye jAo ane dharmanI darakAra na karo, to paraloka hRdayanA kayA khUNe vase che te to kaho ? huM kahuM chuM te kaDavuM lAgatuM haze ! bhale kaDavuM lAge, tame paraloka mAno, paralokanI vAtomAM hAjI hA bhaNo, ane jarAya amalamAM na jaNAya, e kema cAle ? tamane eno bhaya nathI lAgato ? AvA nirbhaya ? jJAnIe nirbhaya banavAnuM kahyuM che, te AvI jAtanA nahi ! nirbhaya evA bano, ke jemAMthI nirbhayatAnA AtmaguNo pragaTe. AjanI kahevAtI nirbhayatAe nagharoLa banAvyA che : pApanA bhIru maTADI dIdhA che. pApathI bhayavAna banavAnuM ke nirbhaya ? dharmano adhikArI koNa ? pApamAM rAcanAra ke pApathI bhIru ? 47 A pATa parathI pApanI puSTi thAya tevI eka paNa vAta kahevAnI hoya ja nahi. duniyAnI eka paNa kAryavAhIne puSTi maLe tevuM A pATa upara besanAra na icche. eka divasamAM nava nava vAra remi bhaMte !' bolanAra munivaro pApanI puSTi thAya, AraMbha-samAraMbha vadhe ane jagatanI arthakAmanI lAlasA majabUta thAya tevI vAta kare ja zAnA ? kharekhara, zrI jenazAsanamAM prabhAvaka te ja thaI zake che, ke jeo prabhunI AjJA mujaba aMgIkAra karelI pratijJAone vaLagI rahevAmAM koInI paNa zaramathI na aMjAya, sanmArganI rakSA mATe potAnA mAnApamAnanI darakAra na rAkhe ane prabhunA zAsananI sevAmAM ja potAnuM sarvasva samaje. 47 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - va8 gulAma koNa ? je dIkSAne anaMta zrI tIrthaMkaradevoe ane zrI gaNadharadevoe sevI, jenI sevAnA yoge anaMta AtmAo muktipadanA bhoktA thayA ane e parathI upakArI puruSoe paNa e ja pharamAvyuM ke dIkSA vinA AtmAne iSTa evA ekAMtika ane AtyaMtika sukhanI prApti ja nathI te dIkSA jo A AtmAne na jace to e kevI kamanasIbI gaNAya ?, e vicAro. AtmAnA uddhAranI bAbatamAM bedarakAra na bano. zuM be ghaDInI sAmAyika karanAra AtmAne jiMdagInA sAmAyikanI bhAvanA na hoya e bane ? jainazAsana duniyAno paraloka sudhAravA sarajAyeluM che A lokane niyamita karavA, paralokane sudhAravA-vizuddha karavA ja, A zAsananI sthApanA che : paNa anIti, prapaMca, jUTha, pApa, viSayavAsanA, AraMbha, samAraMbha vagere vadhAravA, khIlavavA ke anumodavA mATe zrI jainazAsananI sthApanA nathI. zrI jainazAsana sthApanArA paNa pahelAM kahyuM tema, sthApavA mATe saMyama lIdhA pachI kevaLajJAna na thayuM tyAM sudhI, jamIna para beThA nahi : UbhA ne UbhA, sUvAnI to vAta ja nahi. bhUmi upara to beThA ja nahi. kadI beThA to vIrAsane, utkaTAsane ke tevA ja ko Asane. zrI RSabhadeva svAmInI chabasthAvasthAmAM hajAra varSamAM AvI gayelI judI judI nidrAne bhegI karo, to eka ahorAtrinI ! bhagavAna zrI mahAvIradevanI chabasthAvasthAnAM sADAbAra varSamAM nidrA aMtarmuhUrtanI ! tapazcaryAmahinAnA, be mAsanA, cAra mAsanA, cha mAsanA upavAsa vagere ane pAraNe paNa eka ja vAra : jyAM gayA tyAM hAthamAM dAtAra nAkhe te laI le, vApare ne tyAMthI ja baMdha : te pAchI tapazcaryA zarU thAya. bhagavAna zrI mahAvIradevane e sADAbAra varSamAM pAraNAnA divasa traNaso ogaNapacAsa ja, pUruM varSa paNa nahi. chatrIsa kalAkano upavAsa karanAro zrAvaka, pAraNA vakhate pA kalAka moDuM thAya to tenA mukhamAMthI kayo zabda nIkaLe ? "sAruM thayuM ke pA kalAkanI tapazcaryA vadhI'-A bhAvanA joIe. tapazcaryA to paraloka mATe jeTalI upakArI che, teTalI A loka mATe paNa che : paNa A lokanA upakAra mATe mAre tamane tapasvI nathI banAvavA mATe bolato nathI. A loka mATe to tame badhuM karavA taiyAra cho. vedanI, DaoNkTaranI, gharanI, bajAranI, kevI gulAmImAM rahevuM paDe che te tame samajo cho ? phakta dharmanI, zAstranI gulAmI nathI gamatI. tame konA zeTha cho e to kaho ! Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 - 4 : tIrathanI AzAtanA navi karIye - 4 - 49 khokhAnA-jhUMpaDInA zeTha cho ? zeTha ho to tamane zAstrane namatAM zarama Ave ? tame tyAM gulAma cho, mATe ja AvI gulAmImAM zarama Ave che. huM khAtarIthI kahuM chuM ke tame duniyAdArInI gulAmI svIkAro cho, tyAM jhUko cho, mAtra traNa lokanA dhaNInI gulAmI nathI gamatI! kharekhara, zrI jinezvaradevanI, eTale ke paramatAraka zrI vItarAgadevanI AjJA, sevA ane zrI vItarAge upadezelo tyAgamArga jenA hadayamAM jo nathI, tenA jevo A jagatamAM bIjo koI gulAma nathI. are, tame jenI gulAmI karo cho, ane tame kaho cho ke huM tAro, paNa pelA nA kahe che : ke-ame tamArA nahi. kadI koI kahe ke amArA. toye zAne mATe gulAmI karo cho e to bolo ? svArtha mATe. huM to binaanubhavI ane tame badhA anubhavI, paNa zAnA? saMsArarUpa kedanA ke bIjAnA ? are kahone ke phaselA anubhavI AvA hoya ? anubhavanA arthanI to khabara nathI. viSa prANano nAza kare, e zAthI jANyuM ? khAI joIne jANyuM ke jANakAranA kahevAthI jANyuM ? te ja rIte sarvadarzI ziSTa puruSonA anubhave ahIM paNa tyAjya vastu tajAya. tyAjyanA akhatarA na hoyatyAjyanA akhatarA karanArA to viranA zAsananA svarUpathI ajJAta che. traNa lokanA nAthanI gulAmI nathI gamatI ane kSaNika vastunI gulAmI kema game che ? bajAramAM ke gharamAM zeTha cho ? zarIranA tame zeTha cho ne ? jo zarIranA zeTha hota, lakSmInA mAlika hota to AvA hota ? tyAM badhe tamArI zI sthiti che te vicAro. phakta dharmamAM ja tame akkaDa. A badhuM vicAro to to tarata ja A dharmadhvaja sAme najara jAya. A vicAro to zrI jinezvaradevanI AjJAne zira jhUkyA vinA na rahe. kharI vAta che ke paMcamakALa, huMDAvasarpiNI, ane kRSNapakSIyA jIva,-ene dharmadhvaja batAvavo, tyAM prema karAvavo, ane e Apavo e kAMI nAnAsUnA khela nathI ! tyAM kAMI mastaka name ? nATakanI parIo AgaLa mastaka name, sinemAmAM AvatA coraTAo ke uThAugIro sAme AMkha phADI phADI jovAya, cahAnA garamAgarama ghUMTaDA gaLe Utare, phakta zAstra tarapha AMkha karaDI rahe ! kharekhara, kevI bhayaMkara durdazA che ? paramopakArI zrI munisuMdarasUrIzvarajI mahArAjA to kahe che ke paMcamakALanA jIvo jevA cothA kALamAM nahotA. duniyAdArI mATe jIvI rahelAM prANIonI je udAratA, kSamA, zAMti, udyama, Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 prayatna, mahenata, gulAmI vagere duniyA mATe che, te jo zrI jinezvaradevanA zAsanamAM AvI jAya, to to Aje kAma thaI jAya. duniyAdArInAM mANasone gama khAtAM kevI sa2sa AvaDe che ! mAthe pAghaDI bhale, paNa tamArAthI moTo koI Ave ane kahe ke 'beso !' - to tarata ja nIcI muMDIe namI jAya. ne ahIM sAdhu kaMIka kahe to tarata ja bolI UThe ke : 'sAdhu amane kahe ? ame koNa ? jenTalamena.' paNa ahIM kaMI popAbAInuM rAjya nathI. karmasattA bhayaMkara che. mAno ke na mAno, saddaho ke na saddaho, paNa je divase e sattA udayamAM Avaze, te divase enA sakaMjAmAM pakaDAyA pachI iMcabhara casI zakAze nahi. saMbhaLAya che ke, paMcamajyorjahiMdustAnanA mAlika paNa karmasattAthI ribAya che : bahu mAMdA che : DaoNkTaro nADa pakaDI tapAsyA kare che : karmasattA kone choDe che ? kahevAnuM tAtparya e che ke duniyAnA mahAnamAM mahAna samrATane paNa karmanI sattA choDatI nathI. bAkI ApaNe ke jemane samasta vizvanuM ja kalyANa cAhavAnuM hoya, te to ema ja icche ke dardInI hAlata jaladI sudharo. Akhare jyAre AyuSya AvI raheze, tyAre koInuM kAMI cAle ema che ? UMdhe raste cAlanArAne kahevAya che ke marIne kayA kAkAne ghera javAnA ? koI ADatiyo bAtiyo che ? 'sAdhune gALo detAM, ane prabhunA zAsana sAme, siddhAMto sAme chaDecoka phiTakAra karatAM jeone zarama nathI AvatI, teone samajAvo ke pariNAme marI jazo ane pApanA udaye pITAzo, pIDAzo, saDI jazo, ane roma roma kIDA paDaze. zrI vIravijaya mahArAjA paNa zuM kahe che ? sAMbhaLo. tIrathanI AzAtanA navi karIe H 50 "tIrathanI AzAtanA navi karIe. AzAtanA karatAM thakAM dhanahANI, hAMre bhUkhyA na maLe anna-pANI; hAMre kAyA vaLI roge bharANI, hAMre A bhavamAM ema. - tIrathanI AzAtanA navi karIe." e badhuM vAMco. e lakhanAra tamAraH hitasvI hatA. duniyAnI sattA pUrepUrI 50 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA - 4 : tIrathanI AzAtanA navi karIye - 4 - - 11 zAnI na hovAthI tenI zikSAmAMthI hoziyArInA yoge yA banAvaTI purAvA vagerenA yoge kadAca bacI jazo, paNa karmasattA to kSaNekSaNanA mananA vegane paNa jANI sattAmAM dabAvaze ; trIjI miniTe kAnapaTTI pakaDI DhasaDI jaze : kAkA, mAmA ne phuA ke gADI, vADI ne lADI nahi bacAve. pAkhaMDInA raMgamAM na raMgAo, rAtA pILAmAM na mUMjhAo. duniyAnI vAyaDI vAtomAM vAyaDA na bano. aNasamajunA pralApane AdhIna na thaI jAo. anaMtajJAnInA vacana para vadhu vizvAsu bano. e mahAtmAo to tamArA ane amArA bhaviSyanA bhalA mATe-AtmAnA bhalA mATe rAjaRddhi tajI, tyAga svIkArIne A badhuM lakhI gayA : mahAmahenata karI lakhI gayA. taravAno rasto e mahAtmAo ApI gayA. ane tyAM kahevuM ke zAstrane AghAM mUko ema ? kayA zabdomAM kahuM to tamane asara thAya, ke jethI pariNAme tame pApathI baco ? jarA vadhu karaDA zabdo kahuM, to kahe che ke mahArAja ghaNuM kahe che, paNa bhAI ! A to bacAvanA rastA che. zAstramAM Ave che ke svArtha khAtara patie patnIne mArI ane patnIe patine mAryo, bApe dIkarAne mAryo ane dIkarAe bApane mAryA. evI saMbhAvanA hovA chatAM paNa tyAM vizvAsa mUkavAmAM vAMdho nahi ane A anaMtajJAnIonI AjJAmAM vizvAsa mUkavAmAM tamAruM zuM lUMTAI jAya che ?, e to kaho ! je tIrthane pAmyA cho te tIrtha-hiMsA, mRSA, corI, vyabhicAra, lobha, krodha, mAna, mAyA, prapaMca, irSA, kalaha, kajiyA vagere badhAM pApathI bacAvanAruM che : duHsahya pApathI bacAvanAruM che : bhUMDuM karanAranuMye bhaluM karavAnI salAha ApanAruM che : prANa levA AvanAranuMye hita ciMtavavAnI salAha ApanAruM che. AvuM anupama tIrtha pAmyA to cho, have na ArAdhAya to enA jevI kamanasIbI bIjI koI nathI, e nakkI mAnajo ! Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 : tIrthanI ArAdhanAno avasara * tIrthArAdhanAnI tAkAta keLavo ! AmAMthI phalita thAya che. 'naya vIyarAya' sUtranAM adbhuta rahasyo : dharmaguru zA mATe ? viSayaH tIrthanI ArAdhanAnI anivAryatA ane te mATeno suyogya samaya mAnavabhava ja che. 'jayavIya' sUtranAM rahasyonuM pragaTIkaraNa. maMgalAcaraNa zloka - 2 5 tIrthanI mahattAne pUrvanAM pravacano dvArA sthApita karyA bAda e ja anukramamAM AgaLa vadhI atre tIrtha kevuM anivArya ane ArAdhya che, vaLI enI ArAdhanA mATe suyogya mAnavabhava meLavyA bAda to e ArAdhanA kevI vegavaMtI banavI joIe vagere vAtonI suMdara chaNAvaTa karAI che. zAsanane samajavA zAsanapatine karAyela jayavIyarAya sUtrAMtargata prArthanAo upara prauDha zailImAM A vyAkhyAnathI kramazaH vivecanA prastuta thavA pAmI che je vIzamA pravacanamAM pUrNa thAya che. A saMpUrNa nirUpaNa atyaMta adbhuta che. nArada-vasurAjA ane parvatanI vArtAno paNa atre upayoga karAyo che. A pravacanamAM prAraMbhanA jayavIyarAya - jagagurupadanI vivecanA thaI che te AgaLa vIzamA pravacanamAM pUrNa thaze. suvAkAbhUta jema zakti chupAvavI nahi tema zaktithI AgaLa paNa javuM nahi. zakti chupAvIe to gunegAra banIe. amala na karIe to vaMcita rahIe ane zaktithI AgaLa vadhI jaIe to karI zakatA hoIe te paNa gumAvI besIe. 0 A AgamamAM evI tAkAta che ke covIse kalAka, are ! AkhI jiMdagI zAMtimAM rAkhe. mAtra vItarAga jyAM jayavaMtA varte che, tyAM mukti ane muktino mArga : jyAM te nathI tyAM mukti paNa nathI, ane muktino mArga paNa nathI. vItarAganA yoge ApaNe chIe, ApaNA yoge e nathI. * ahIM paNa zrI jinezvaradevanI AjJA mujaba apAtuM na lAge to UThIne cAlyA javuM. eka sekaMDa paNa thobhavuM nahi. ke khoTuM apAtuM hoya chatAM paNa sabhA zobhAvavA, mahattA khAtara ke bhaluM lagADavA khAtara besavuM, e buddhimattA nathI. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 : tIrthanI ArAdhanAno avasara tItharAdhanAnI tAkAta keLavo ! TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA tIrthano mahimA kahI AvyA. emAM ema pharamAvI gayA ke "tIrtha gati tIrtha jayavaMtuM varte che." zAthI ? enAmAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI ane eka paNa suyogya vicArano emAM tiraskAra nathI. e tIrthanA siddhAMto evA to siddha thayelA che, ke jenI sevAthI sevakanA saghaLA pAparUpa maLo dUra thaI zake ema che. eTalA ja mATe e zAzvata rahevAne sarajAyeluM che. jenI upamAmAM koI joDI nathI ane eTalA ja mATe saghaLA zrI jinezvarothI zarUAtamAM e namaskAra karAyeluM che. je tIrthane sAkSAtu jinezvaro name che, te tIrthanI ApaNane prApti thAya to e tIrthanI sevA mATe ApaNe jeTaluM zakya hoya teTaluM karavuM joIe. zAstra jema zakti gopavavAno niSedha karyo che, tema zaktinA atirekano paNa niSedha karyo che. jema zakti chupAvavI nahi tema zaktithI AgaLa paNa javuM nahi. zakti chupAvIe to gunegAra banIe, amala na karIe to vaMcita rahIe, ane zaktithI AgaLa vadhI jaIe to karI zakatA hoIe te paNa gumAvI besIe. atizaya musIbate maLI zake tevuM tIrtha pAmyA pachI, enI ArAdhanAmAM jiMdagIno jeTalo samaya vyatIta thAya teTalo karavo joIe. eka vAtanI sUcanA karavAnI che, ane te e che ke divase divase bahAranuM vAtAvaraNa bagaDatuM jAya che. bhAvanAmAM parivartana thatuM jAya che. jarA paNa zAMti gumAvavI, AkarA thavuM ke hRdayanI bhAvanAmAM ugratA karavI, e badhuM jokhamamAM che. leza paNa bolyA vinA ja zAMta rahI zakazo, zrI jinezvaradeve kahelo maunaguNa keLavI zakazo, zAsanane romaroma pariNamAvI zakazo, to ja tame tamAruM potAnuM kalyANa karI zakazo tathA sAmAnuM kalyANa paNa karI zakazo : nahi to sva ane paranuM bagaDavAno samaya AvI lAgaze. game te saMyogomAM jarA paNa ukaLATa lAvyA vinA, zAMtithI je kAMI A jJAnIe saMsAra taravA mATe ApaNane batAvyuM che tene sAMbhaLI, jIvanamAM jeTalA pramANamAM utArI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - zakAya teTalA pramANamAM utAravA, zakti mujaba prayatna karavo eTalI ja atyAre AvazyakatA che. A tIrthamAM rahenAre eka paNa ayogya vicArane sthAna nahi devuM. divasothI e vAta huM kahI rahyo chuM. samyagdaSTi AtmA te che, ke je aparAdhInuM paNa bhUMDuM na ciMtave. A bhAvanAne romaroma pariNAvavI joIze : kAraNa ke zrI jinezvaradevanA zAsanane pAmyA pachI, enI ArAdhanAmAM eTalAM badhAM vighno che ke e vinonI sAme je AtmA aDaga rahe-e vighnone jIte, te ja AtmA A tIrthane ArAdhI zake. jenAmAM A kauvata na hoya, te tIrthane hArI paNa jAya. A jiMdagImAM hArI jaI tIrtha gumAvI devAya, to anaMtA kALe maLela mAnavajiMdagI vyartha prAyaH banI jAya. ApaNo irAdo e che ke anaMtakALe maLela mAnavajiMdagI niSphaLa na jAya. ApaNA sAthIo, ApaNA paricayamAM AvanArAo, sahavAsamAM AvanArAo, ne ApaNA para vizvAsa rAkhanArAonI paNa mAnavajiMdagI nakAmI na cAlI jAya, e ja irAdo che. e irAdAnI saraLatA mATe ApaNAmAM jeTalI tAkAta hoya, te mujaba zrI jinezvaradevanA zAsanane ArAdhdha javAnuM che. have TIkAkAra maharSi A AcArazAstranA kahenAra paramarSino nAmanirdeza karavA sAthe, te kahevAno hetu ane potAnI AjJAdhInatA Adi darzAvavA pharamAve che ke : "AcArazAstraM suvinizcitaM yathA, jagAda vIro jagate hitAya yaH / tathaiva kiJcidvadataH sa eva me, punAtu dhImAn vinayArpitA giraH / / 1 / / " "je bhagavAna zrI mahAvIradeve suvinizcita AcArazAstrane jagatanA hita mATe je rIte pharamAvyuM, te ja rIte kaMIka kahetA evA mArI | vinayarpita vANIne te ja dhImAna bhagavAna pavitra karo.' AthI TIkAkAra maharSi potAnI keTalI AjJAdhInatA batAve che, e vicAro. kharekhara, AvI jAtanI AjJAdhInatA vinA kalyANa thatuM ja nathI. zrI jinazAsananA jJAtA ane rasika AtmAoe AjJAdhInatAne to mUrta svarUpa ja samapyuM che ane emAM ja te maharSionI bhavabhIrutA ane muktinI kAmanAnuM anupama darzana thAya che. "yathecchAcArIo mATe A zAsana nathI' - e AmAMthI dhvanita thAya che. potAnI mahattAmAM mAnanArA' paNa A zAsananA sArane pAmI zakatA nathI, e paNa AmAMthI phalita thAya che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaDa - 5 : tIrthanI ArAdhanAno avasara -- 5 - papa TIkAkAra maharSinA e kathana dvArA samajI zakAya tema che ke A zrI AcArAMgazAstranA kahenAra bhagavAna zrI mahAvIradeva che. emAM kahelA AcAro atizaya nizcita che. jenAthI jagatanuM bhaluM thAya evA e AcAra che. jagatanuM bhUMDuM thAya, jagatanuM koI paNa prANI duHkhI thAya, jagatanA koI paNa AtmAne kleza thAya, jagatanAM prANIo Adhi, vyAdhi ane upAdhinA phaMdamAM phase, te mATe A zAstra nathI. paNa saghaLAnuM bhaluM thAya, kalyANa thAya, sAruM thAya, A loka ane paralokamAM suMdara thAya, ahIM ke tahIM koI duHkhI na thAya ne sadAne mATe anaMta zAMtinA bhoktA thAya, mATe A AcArazAstranuM vidhAna che. e bhAvanAvALAe A AcArone amalamAM mUkavA mATe, anAdikALathI vaLagelI kuvAsanAone choDavI ja joIe. je vastu kalyANa mATe kahI, te vastu jo ApaNane khaTake, enA pAlana mATe ApaNo AtmA zUravIra na bane, to samajI rAkhavuM ghaTe ke e doSa, A zAstranA kahenAra bhagavAna zrI mahAvIradevano ke zrI gaNadharadevano ke TIkAkAra maharSi zIlAMkasUrijIno nathI, paNa e doSa ApaNI jAtano che. dareka AtmAe potAnA AtmAno, AtmAnI zaktino AtmAnI nirbaLatAno. AtmAmAM rahelA doSono bahu ja gaMbhIrapaNe vicAra karavAnI jarUra che ane to ja AcArAMga zAstra phaLe nahi to A AcAra eTalo badho kaThina, eTalo muzkelIthI banI zake evo, jIvanamAM utAravo eTalo to agavaDabharyo che ke pUratI makkamatA keLavyA vinA, AtmAne majabUta banAvyA vinA, A AcAra-A kathana-A zrI vIranI vANI hadayamAM Utare tema nathI. ApaNane badhAne e vANI hRdayamAM keTalA pramANamAM UtarI che ? e zrI vIranI vANInA sevana mATe-romaromamAM vANInA pariNamana mATe-enuM bane teTaluM saMrakSaNa karavA mATe, ApaNAmAM keTalA pramANamAM taiyArI AvI che, teno roja vicAra karavo joIze. A zrI jinavANInI ArAdhanAthI anaMtA AtmAo muktie gayA che, saMkhyAbaMdha AtmAo muktie jAya che, ane anaMtA AtmAo muktie jaze. je rIte ArAdhanA karIne te AtmAo muktimAM gayA, jAya che ane jaze, te rIta batAvavA paNa, samajavA paNa, samajAvavA paNa, jANe A samaya yogya na hoya evI jAtanA dekhAva vartamAnamAM thaI rahyA che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paka - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 56. je bhagavAna zrI mahAvIradeve kaheluM ane te tAraNahAranA mArge cAlatA munipuMgavoe yathAzakti AcareluM, te sAMbhaLavuM, vicAravuM ane batAvavuM,-emAM paNa moTI muzkelIo khaDI karavAmAM Ave che. e cIja, je AtmAne jIvanamAM utAratAM muzkela na paDI, je vastu je AtmAoe AnaMdapUrvaka hRdayamAM utArI, je vastune je AtmAoe amalamAM mUkI, je vaDe svAra kalyANa sAdhI jagatamAM dRSTAMtabhUta banyA, te cIjane vAMcavI, te cIjane jIvanamAM utAranAra mahApuruSonA jIvanane sAMbhaLavuM, emAMya muzkelI UbhI thAya e Azcaryajanaka nathI lAgatuM? AjJAno amala karavA nahi icchatA keTalAka kahe che ke "zrI tIrthaMkaradevoe karyuM te ja karavuM." paNa e kAyado nathI. te mahApuruSe karyuM te ja ApaNe na karI zakIe je rIte tIrthapatinA AtmAe paNa pUrvabhavomAM tIrthamArga ArAdhyo, te rIte nahi ArAdhI zakAya to mukti maLaze, evuM tamAruM ane mAruM aMtara sAkSI pUre che ? nA, aMtara to kahe che ke je rIte tIrthapatinA AtmAe ArAdhyuM te rIte ArAdhIe to ja mukti thAya. AthI ja kahevuM paDe che ke zrI jinezvaradevanI AjJArUpa Adarzane barAbara sanmukha rAkho ! bhagavAna zrI mahAvIradeve prarUpelA siddhAMtone AzA mUkI yathecchapaNe vartavuM ane sAdhu ke zrAvaka tarIke oLakhAvavAnI icchA rAkhavI, e vyartha che. sajjana samAja samakSa te icchA dAMbhikatArUpe ja oLakhAya che, emAM kazo ja zaka nathI. e AjJArUpa siddhAMtanA Adarzane Agho mUkIe, to ApaNAmAMthI ApaNApaNuM nAza pAme che ! Adarza sAme rAkhI upAsanA karavAnI to hajI tAkAta nathI. ApaNe A ArAdhanA mATenI tAkAtanI vAta karIe chIe, bIjI tAkAta mATe to vAta ja karavA mAgatA nathI. evI tAkAta ane meLavI, cha khaMDanI sAhebI aneka meLavI, samrATapaNuM meLavyuM ane khAlI hAthe cAlyA gayA. mATe e tAkAtanI jarUrata nathI. te tAkAta joIe che ke, jenA yoge A zAstrane akhaMDapaNe sevI zakIe. sevA bhale ApaNAthI thoDI thAya, bhale saghaLI AjJA jIvanamAM na utArI zakIe, paNa saghaLA AjJAnA Adarza to kAyama khAte sAme rahevA ja joIe. e Adarza badhI rIte sAcavavA taiyAra rahevuM joIe. taiyArI na hoya to kaye raste javuM, te atyAre moTo, bhayaMkara ane vikaTa prazna che. huM ekalo ja A vicAra karuM te thAya nahi. A AgamamAM evI tAkAta che ke covIse kalAka, are AkhI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vI - 5 : tIrthanI ArAdhanAno avasara - 5 - 57 jiMdagI zAMtimAM rAkhe : paNa viniyoga ,-tamane paNa AnA svAdanAM biMduo devAM enA aMgenA vicAra cAle che. tame tamArI karaNIno pharajano vicAra na karo, to sAmo AdamI ekalo vicAre tenuM pariNAma zuM ? A vicAra karavA badhuM bhUlI javuM paDaze. A zAstrane ja hRdayamAM sthApavuM paDaze. hRdayamAM so vastu bIjI ane eka A, to e na Take. so vastuno humalo A eka para ! emAM eka dabAya emAM navAI zI ? badhI vastu karatAM A kImatI che, e tamArA jigaramAM barAbara kotarAI javuM joIe ! to ja mArga sahelo thAya. mAtra "hAjI-hAjI' karo to mArga sahelo na thAya. "hAjI" tenuM nAma ke, A vAta ragerage pariNAma pAmavI joIe-jIvanamAM niyata thavI joIe. "jIvatAMye AnuM zaraNuM ane maratAMye AnuM zaraNuM - ema hRdayapUrvaka manAvuM joIe. nA vIrAya' sUtranAM adbhata rahasyo: dararoja naya vIyarAya'mAM prabhu pAse zAnI prArthanA karo cho ? A naya varIya' je zrAvaka roja bole che, te darekanA hRdayamAM e prArthanAsUtranuM rahasya ThasI jAya ane dareka jo e prArthanAsUtranA marmane samajI jAya, to A zAstra samajatAM-samajAvatAM ATalI badhI mahenata paDe ja nahi. paNa e sUtra dvArA karavAmAM AvatI prArthanA nathI samajAtI, vItarAga nathI oLakhAtA e samajAI nathI-e oLakhAyA nathI. jenI ATalI ATalI sevA karI tenuM svarUpa nathI oLakhAyuM, oLakhavAnI bhAvanA paNa tevI nathI jAgI. ethI ja ATalI badhI nirbaLatAe ghara karyuM che. e nirbaLatAe chAtI para moTI zilA goThavI che, ke je zilA uThAvavAnI atyAre tAkAta rahI nathI. eka naya vIrAya' dvArA karavAmAM AvatI prArthanA, jo barAbara vicArAya to zuM bAkI che ? naya vIrAya nATTa', he jagadguru vItarAga ! tuM jaya pAma!' je vItarAgane jagatanA guru mAnIe, te puNyapuruSanI AjJA sivAya bIje kema jaIe ? te tArakanI AjJA vinA jivAtA jIvanamAM AnaMda kema rahe ? enI AjJAnA eka eka zabda tamArA kALajAM korAvAM joIe. je vakhate "jaya vIyarAya' bolAya, tyAre jo e barAbara vicArAya-mananapUrvaka hRdayamAM vicArAya, hAtha UMcA rAkhI sAmI dRSTithI bolAya, to kharekhara AMkhamAMthI AMsu Tapake. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 - - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - -- 58 he vitarAga ! tuM jayavaMto rahe. tuM jayavaMto che, tyAM sudhI ja huM jIvato chuM. je divasathI tAro jaya gayo, tyArathI mAro kSaya. emano jaya javAno nathI : emano kSaya nathI. e to pahoMcI gayA, paNa enA zAsananI-enI AjJAnI jayavaMtI sthiti barAbara jIvatI rAkhavAnI pharaja ApaNI che. jo ApaNe jIvavuM hoya to ApaNI e anivArya pharaja che ja : je divasathI enI jaya baMdha thaI, te divasathI ApaNe jIvatAM chatAM na jIvatA jevA ja chIe. tame to roja kahI rahyA cho ke he jagadguru vItarAga ! jayavaMtA ho ! A kathanamAM bhAvanA to e ja ne ke tArA jaya vinA amAro jaya koI kALe thavAno nathI. trIsa akarmabhUmimAM, chappana aMtaradvIpamAM, manuSyonI kAyA moTI, baLa ghaNuM, AyuSya lAMbuM, kaSAyo thoDA, toya temanI mukti nathI thatI ane ahIM zarIra nAnuM, AyuSya nAnuM, ne kaSAyo ghaNA toya mukti thaI zake che. tyAM asi, masi, kRSi nathI toya mukti nahi, ahIM e traNe chatAM siddhipade jaI zakAya. AnuM kAraNa zuM ? mAtra vItarAga jyAM jayavaMtA varte che, tyAM mukti ane muktino mArga : jyAM te nathI tyAM mukti paNa nathI, ane muktino mArga paNa nathI ! trIsa akarmabhUmimAM ane chappana aMtaradvIpamAM manuSyo moTI kAyAvALA, ghaNA baLavALA, asaMkhyAta varSonA AyuSyavALA, kaSAyo maMda, jyAM asi, maNi, kRSino vyApAra nathI, tyAMthI bahu bahu jAya to devaloka jAya : jyAre A karmabhUmimAM asi, masi ne kRSinA vyApAra che, kaSAyo dhodhamAra cAle che, tyAMthI amuka kALe TheTha siddhipade paNa jaI zakAya che : ane Aje paNa muktimArgane ArAdhavAnI sAmagrI maLI zake che, enuM kAraNa zuM ? e ja ke jagadguru vItarAga jayavaMtA varte che. mATe bhAgyavAno ! jAta karatAM paNa vItarAganA jayane pahelo icchajo. enA jaya AgaLa, A jAtanI hiMmata kAMI na gaNajo. hRdayanA bhAvane samajI zako cho ne ? bajAramAMthI kApaDa levuM hoya to tenI parIkSAzakti tamArAmAM che, zAka tAjuM che ke vAsI che vagerenI parIkSA AvaDe che : duniyAdArInA padArtho kharIdavAnI AvaData che. e parIkSaka buddhi ane AvaData ahIM kAmamAM AvI jAya to kAma thaI jAya. eka divasa haDatALa paDe ane gAmamAM zAka-dUdha Adi khAdya padArtho na maLe to tame zuM kaho? amArAthI jIvAya nahi!to pachI AnA vinA-A zAstra Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 - 5 : tIrthanI ArAdhanAno avasara - 5 - 59 vinA-A AjJA vinA kema jivAya?nahi ja jivAya ! jIvavuM hoya to kharI cIja to A che : pelI badhI cIjo jemAM tamArI parIkSAzakti vagere che, te kAMI jIvADanArI nathI.bahu to khokhuM rahe tyAM sudhI khokhAne poSanArI che. koNa jANekhokhAne paNa poSaze ke nahi ? enI khAtarI zI ? jIvavA mATe to eka A ja cIja che. A vAta haiyAmAM aMkita thaI jAya, to naya vIyara' sUtramAM karavAmAM AvatI prArthanA sArthaka thAya. e 'jaya viyarAya mAM tame to bahu kahyuM. zrI vItarAga pAsenI tamArI mAgaNIno pAra nathI raheto. ya kahIne aTakyA nathI. bIjA padamAM tame tamArI bhAvanA vyakta karo cho : "doDa mai suda vmAvo prayavaM !" "he bhagavan! mane tArA prabhAvathI ho ! bhagavAnanA prabhAvathI zuM mAgo cho te kahezo ? have tame je zreNibaMdha mAgaNI karo cho te gaNAvuM ? e gaNAvavAnI vAra che. enI to Aje badhI paMcAta che. A badhuM konI AgaLa bolo cho ? zrI jinezvaradevanI AgaLa ! zrI jinezvaradeva e kAMI sAmAnya vyakti nathI. zuM zrI jinezvaradeva tamArA haiyAne na jANe ? A nAnIsUnI vyakti che ? AnAthI duniyAmAM bIjI kaI moTI vyakti che? tamAro rAjA to e ! manuSya dehano rAjA bhale bIjo hoya, paNa AtmAno rAjA to Aja ! A khokhA para bhale bIjI rAjasattA hoya, paNa AtmA para sattA konI ? e zrI vItarAgadevanI ! je divase enI sattAno aMkuza nIkaLI gayo, pachI rahyuM zuM ? jaya vIyarAya kevI umadA vastu che ! eka eka zabdanA marma samajAya, e padonI kiMmata hRdayamAM aMkAya ane e anaMtajJAnIe goThavelA zabdono mahimA hRdayamAM Utare, tathA eka eka zabdamAM rahelA anaMtA bhAvane saddahI zako to kAma thaI jAya. jene A gamatuM hoya tene mATe A vAta che. jene 'jaya viyarAya" na gamatA hoya, jene A prArthanA ja na gamatI hoya, tene mATe A vAta nathI. jenI AgaLa prArthanA thAya che, te sarvanuM sarvathA yogakSema karanAra che sarvasva e tArakanI pAse che. dharmaguru zA mATe? nArada, vasu ane parvata,-e traNenA guru upAdhyAye jyAre cAraNamuninA mukhamAMthI ema sAMbhaLyuM ke A traNa ziSyomAMthI be narakagAmI , tyAre e Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 upAdhyAya khinna thayA hatA. jeono huM pAThaka, jeo mArA vidyArthI, jeone huM bhaNAvuM, teo narake jAya ?' - A vicAre e khinna thayA ane pariNAme emane nirveda thayo. vasu e rAjaputra hato, parvata e khuda potAno putra hato ane nArada e RSiputra-siddhaputra hatA. cAraNamuninA zabdo sAMbhaLI upAdhyAya mUMjhAyA. munio khoTuM kahe nahi. "jene huM bhaNAvuM te narake jAya ?' - A vicAre hRdaya dravita thaI gayuM : ziSyonI parIkSA karI ane yogyanI pITha thAbaDI : ane enA pariNAme saMsAra tyajI tyAga svIkAryo. A uparathI vicAro ke tamAre mATe amane zuM lAgavuM joIe ? tame saMsAramAM, viSaya-kaSAyamAM, duniyAnA raMgarAgamAM lIna thAo tethI amane AnaMda thAya ? tamArI sadgatinI, tamArI muktinI amane bhAvanA hoya. tame saMsAramAM ravaDI maro, evI amArI bhAvanA na hoya. - have tamAre khullo ekarAra karavo paDaze ! tamAre jAhera karavuM paDaze ke dharmaguruonI jarUra tamane zA mATe che ? amuka mATe dharmagurunI jarUra che, ema khulluM jaNAvavuM paDaze. dharmaguru konA thavAya ? saMsAranA raMgarAgamAM lIna thavA mAge enA ? vicAra karajo, mAtA-pitA, snehI vagerene pUchI nakkI karajo ke dharmaguru zA mATe joIe ? sabhA : bhavanivRtti mATe. kahI do tethI saMtoSa na thAya. nizcayapUrvaka kaho. bIjI vAtono to tame nizcaya karI ja cUkyA cho. ghara zA mATe ? rahevA mATe ! dukAna ? bAra mAsanA roTalA mATe ! nokarI ? sukhethI jamavA mATe ! mUDI ? prasaMga nivAravA mATegRhasthAInI pojhIzana sAcavavA mATe, ne snehI vagerene ke potAne ApattimAM sahAya karanAra thAya te mATe ! tema "dharmaguru zA mATe ?' eno ekarAra-eno nizcaya karo. utAvaLa na karo. manana karA-ciMtavana karo. kahI rahyo chuM ke divase divase mithyAtvano vAyu, viSaya-kaSAyano vAyu, duniyAnA raMgarAgano vAyu vadhato jAya che-havA jherI banatI jAya che, mATe tamane evI auSadhinI jarUra che, ke jethI jherI davA asara na kare. tamane e jherI Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 - 5 : tIrthanI ArAdhanAno avasara - 5 - 91 asara thAya eno amane paNa AghAta thAya. tamane thatI jherI asaranuM duHkha amane jarUra thAya che. e duHkhano bojo moTo khaDo thAya che. amArI pAse AvanArAne sukhI karavAnI pharajano bojo amArA para moTo che. ema na mAnatA ke tamAre AdhAre vItarAgadeva ane nigraMtha guru tathA temano kahelo dharma jIve che. vItarAga emanI vItarAgatAnA pratApe jagatamAM jayavaMtA varte che : nigraMtho emanI nigraMthatAnA pratApe jagatamAM jayavaMtA varte che : Agama enI nirdoSatAnA pratApe jagatamAM jayavaMtu varte che ? dharma jagatanuM bhaluM karavAnA bhAvathI bharelo hoI jayavaMto varte che : koI tamArA-mArAthI jayavaMtA vartatA nathI. tame ane huM to enI sevA karIe to vijaya che, nahi to nahi. enA yoge ApaNe chIe ApaNA yoge e nathI. A vAta vicArazo, asthimajjA banAvazo, to dareka jagyAe jyAM jazo tyAM sAmAne vastu ThasAvI zakazo. sAmAne paNa jarUra ema thAya ke AnAmAM kAMIka che : "jarUra, mULa UMDAM che : AnI bhAvanA jhaLahaLe che. sAmAne AvuM dekhAya. tamArI vANI, vartAva, pravRtti jarUra zrI jinezvaradevanA anuyAyIne chAjatI ja dekhAvI joIe. zrI jinezvaradevanA anuyAyI eTale ke zrI jinezvaradevane sevanAra tarIke, nigraMthanA upAsaka tarIke, tamAre jagatamAM jarUra dekhAvuM joIe. tamane Aje dabAI gayelA jouM chuM. tame tamArA sthAna para sthira nathI. tamAruM hRdaya sthira rahetuM nathI. tame evA sthira bano ke sAmo jhUke ane kahe ke : nA, nA, AmAM kAMIka che. he bhagavan! tAro jaya ho !'-ema roja kaho cho ane pachI enI pAse je mAgaNI karo cho, te badhA mATe A mahenata che. DaoNkTara pAse je vAta rajU karI, enI pAse je lakhAvI lAvo, te ja kampAunDara Ape-DaoNkTare kaheluM ja apAya che. bApa, mA, baMdhu, sarvasva e vItarAga -te sivAyanuM badhuM ja bhUlI javuM joIe. eka eka pUrvapuruSane yAda karajo. phalANA tarI gayA, phalANA tarI gayA, paNa ema ne ema tarI gayA? tame ghaNuM sAMbhaLyuM, saMbhaLAvanAre paNa ghaNuM ghaNuM saMbhaLAvyuM. have to sAMbhaLelAno amala thavo joIe. vicAra karo, jo A cIja hRdayamAM AvI jAya to dhAryA kAma pasAra thAya. je tame mAgo cho, te ja jJAnIe AgamamAM lakhyuM che. tamArI mAgaNIo bahu che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 DaoNkTara pAse jAo to nADa batAvo, AkhuM zarIra batAvo, bhUMgaLuM mUke to mUkavA do, zarIra para TakorA mAre to mAravA do, UMdhA pherave to pheravAo, peTamAM hAtha ghAle to ghAlavA do, AMkho phADe to phADavA do, jIbha bahAra kaDhAve to kADho, moTo DaoNkTara jema kahe tema karo ane pachI tame kaho ke "DokTara sAheba ! mane mATe ema karo." ane e lakhI Ape te kaMpAunDarane ApavuM paDe. bATalo nAno ke moTo, je hoya te Ape. emAM kampAunDarano guno nahi. kesa kaDhAvI ciThThI lAvyA te mujaba apAya. ahIM paNa zrI jinezvaradevanI AjJA mujaba apAtuM na lAge to UThIne cAlyA javuM. eka sekaMDa paNa thobhavuM nahi. khoTuM apAtuM hoya chatAM paNa sabhA zobhAvavA, mahattA khAtara ke bhaluM lagADavA khAtara besavuM, e buddhimattA nathI. have tame zuM mAgyuM che, te juo : "bhavanivveo, maggANusAriA, iTThaphalasiddhi, logaviruddhaccAo, gurujaNapUA, paratthakaraNaMca, sudapurugoLo, tavyayakSeva, gAmavamave li" 11. bhavanirveda, 2. mArgAnusAritA, 3. iSTaphalasiddhi, 4. lokaviruddha kAryono tyAga, 5. gurujananI pUjA, u. parArthakaraNa, 7. zubhaguruno yoga,ane 8. A saMsAra paryata te zubhagurunA vacananI akhaMDa sevA.' tame ochuM mAgyuM che ? keTalo moTo khajAno mAgyo che ? sauthI prathama tame zuM mAgyuM ? bhavano nirveda ! kaho, A Agama dvArA e ja apAya che ke bIjuM ? kaho, e bhavanirveda kaI rIte apAya ? A vastune khUba vicAro. mAgaNI karavAmAM je "bhavanirveda mAgyo che, temAM kAMI pola to nathI ne ? samajapUrvaka mAgo cho ke ema ne ema ja ? samajapUrvaka mAgI AvyA ho to emanI ja AjJA mujaba-e ja bhavanirveda karAvavAnA prayatna thAya, emAM gabharAmaNa zI ? e bhavanirveda hRdayamAM ThasI jAya to vAta AgaLa cAle ne ! astu. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6H gauravavaMtu gurupada * tIrtha ciMtAmaNi tulya che tame koNa ? tamAruM zuM ?, zarIra ke AtmA? * je mAgo cho te ja maLe che ke bIjuM ? 0 sAcA hitaiSIo koNa ? * DaoNkTara ane kaMpAunDara viSayaH tIrthamahimAnA anusaMdhAnamAM tIrthapati mahimA-prabhAva. jayavIparAya padArthasphoTa. jayavIyarAya - jagagurupada varNana. tIrtha e tAraka che. e ApaNuM yogakSema kare che. icchita vastune Ape che. AvA zAsananI sevA karavA mATe AtmAe tatpara thavuM joIe. zarIrAdinI mamatA jAya to ja zAsana - AtmAnI mamatA jAge. tIrtha taraphathI sadUbhAvanA jIvatI rahe ane mRtyu thAya to kalyANa ane bhAvanA gaI to akalyANa. mATe bhAvanA prazasta joIe. e mATe ja jayavIyarAya sUtranAM padomAMthI paramArtha prApta karavAno. paramAtmA jagaguru kaI rIte ? guru kevA joIe ? hiteSI koNa banI zake ? AvA aneka vicArabiMduno vistAra A pravacanamAM karAyo che. aMte bhavanirvedana sAmAnya nirdeza karI pravacana pUrNa karAyuM che. muvAkyAtRtA * tIrtha pAmyA pachI emAM makkama TakavuM e kharuM sadbhAgya che. * zIra paranA mamatvane tame khaseDI nathI zakatA, tyAM sudhI AtmA pratyenA mamatvane kaI rIte jagADI zakAya ? * tame amArA para AdhAra rAkho ane jo ame tamane samatAthI sAcI zikhAmaNa na ApIe ne jarUra paDe to karaDA paNa na thaIe to ame gunegAra chIe. * je zAMti, samatA ane kSamA potAnuM ane pArakAnuM hita na kare, te zA kAmanI ? * "mArA" ne sArA banAvavA e saheluM nathI. vItarAganA hoya te ja "mArA'. vItarAganA maTI mArA' thavuM hoya to maherabAnI karI AghA rahejo ! emanA thavuM hoya to Avajo. * dAtAra nahi bano te zAsanamAM nabhaze, paNa jhUMTavI lenArA bano te nahi cAle. * dharmagurunI bhUmikA zAstra mAbApa karatAM UMcI kahI che. mAbApa game tevAM toye mohavaza ane svArthavaza : guru to nirmohI. e ja sAcI bhUlo batAvaze. * ApaNo nAto sago che, oramAna nathI. ame sagA guru ne tame sagA zrAvaka : ApaNA beyanA tAraka zrI jinezvaradeva ! Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6H gauravavaMtu gurupada tIrtha ciMtAmaNi tulya che ? TIkAkAra maharSi zrI zIlAMka sUrijI tIrthano prabhAva kahI gayA. ema kahI gayA ke - tIrtha haMmeza mATe jayavaMtu varte che. enI sAme game teTalA viplava jAge, hallAo thAya,cAhe tevA prayatno thAya, paraMtu e tIrtha je svarUpamAM che te svarUpamAM rahevAnuM che kAraNa ke emAM sarvastunA paryAyono evI rIte vicAra karavAmAM Avyo che ke temAM eka paNa duSTa vicArane sthAna ja maLyuM nathI. duniyAmAM vihita karAyelA eka eka vicArane A tIrthamAM pUrepUruM sthAna che. jema ayogya vicArane ahIM sthAna nathI, tema eka paNa suyogya vicArano abhAva paNa nathI. eka eka siddhAMtone evI rIte siddha karyA che ke tene sevanAramAM karmano maLa rahevA pAme ja nahi. mATe ja tIrtha zAzvatuM che. enI sAme koInA vinAzanA prayatno cAlI zake tema nathI. zAzvatuM che mATe ja anupama che ane anupama che mATe ja saghaLA zrI jinezvarothI zarUAtamAM namaskAra karAyeluM che. AvA tIrthanI prApti thavI, e jevuM tevuM sadbhAgya nathI. tIrtha pAmyA pachI paNa emAM makkama TakavuM, e kharuM sadbhAgya che. sadbhAgyanA yoge AvuM tIrtha maLyA pachI jo e tIrthanI ArAdhanA na thAya, joItI rIte pariNAma na pAme, to enA jevI bIjI eka paNa kamanasIbI nathI. jene ciMtAmaNi maLe, tene bhIkha mAgavAnuM kAyama rahe? jo kAyama rahe to kahevuM joIe ke te AdamI kamanasIba che, paNa ciMtAmaNi prabhAvahIna nathI. jema jene ciMtAmaNi maLe te AdamI bhAgyavAna hoya to bhIkha mAgato na rahe, tema A tIrtha pAme te paNa jo Ane pacAvI jANe to saMsAramAM rakhaDato na rahe. tIrtha maLe ane saMsAra khase ja nahi, e kaI rIte bane ? A tIrthano je jAtano mahimA che, te barAbara hRdayamAM kotarAI javo joIe. khAlI tIrthanI prazaMsA karyethI vaLe nahi. sAruM maLe tene sAcavavAnI jokhamadArI bahu moTI che. jene e maLI jAya te tenI jo rakSA karato nathI, to maLela vastunI kiMmata e samajI zakyo nathI ema ja kahevAya. tIrtha e yogakSema kare che. je vastu maLI nathI, tenI prApti karAvavI te Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Es - - H gauravavaMtu gurupada - 6 - yoga : prApta thaelI vastunuM saMrakSaNa karavuM te kSema. sArAmAM sArI cIja maLI, UMcAmAM UMcI vastu hAtha lAgI e moTAmAM moTuM sadbhAgya. maLelAne sAcavavAmAM ane sevavAmAM ja kharI kasoTI che. jene tIrtha maLe ene gharanI bahAranI, kuTuMbanI, parivAranI, duniyAnI ane tenI sAhebInI apekSA rahetI nathI : badhAthI e AtmA para hoya che : sarvathI potAne e para tarIke jue che : duniyAthI potAne nyAro samaje che : duniyAthI nyArA thavAmAM potAnuM zreya jue che : kema nyArA thavAya, enI kAryavAhI kare che : maLeluM akhaMDapaNe kema jaLavAI rahe, tenI tene haMmeza ciMtA hoya che. A badhuM hoya to to tIrtha maLyuM te saphaLa thAya. koI kahe "saMpUrNa ArAdhavAnI tAkAta Ave, zarUAtathI ja tevI tAkAta hoya, truTi zarUAtathI ja na thAya to ja ArAdhavuM :" to e bane ? zAstra kahe che ke bhAvanA jarUra evI hoya ke, saMpUrNa tAkAta kyAre Ave ane zarUAtathI jarA paNa truTI na thAya evI yogyatA kyAre Ave ! paNa koI kALe evuM banyuM nathI ke zarUAtathI ja saMpUrNa ArAdhanA thAya ane truTi na Ave. bhaNavA janAro pahelethI ja ema mAne ke ekavAra sAMbhaLavAthI yAda rahe to ja bhaNavuM, to te bhaNI zake? pacIsavAra kahe toye yAda na rahe, so vAra ghUMTe toye bhUle, nakkI karelAmAM e cUke, to paNa kahe ke bhulAya, cakAya, paNa udyama karIe to ekkAhoMziyAra thavAya. cAlatAM paNa ema ne ema zIkhyA hatA ? TicAIne, athaDAIne, pachaDAIne zIkhyA hatA. janmyA ke tarata to nahi ne ? bALakanA paga jamIna para goThavavAmAMye ghaNI muzkelI paDe che. cAlavAnI vAta to vegaLI che, paNa jamIna para paga TharAvavAmAM, are goThavavAmAM keTalI muzkelI ? cAlatAM zIkhatAMye pachaDATo khAvI paDe, DAcuM, nAka, DhIMcaNa, chuMdAI jAya : A badhuM banyuM to Aje kevA cAlI zako cho ! paDavAnI ke vAgavAnI bIke cAlyA ja na hota, hitaiSIoe tamane calAvavAnI taiyArI ja na karI hota, tamArI dayA khAdhI hota, to tame jIvata ke marI jAta ? hitaiSIo samaje che ke bhale paDe, bhale vAgI jAya, bhale raDI paDe, paNa mAre ene eka vAra jamIna para paga goThavIne cAlato to karavo che. cAlatAM zIkhavatAM paNa AMgaLI Ape ane vaLI kheMcI le : vaLI AMgaLI Ape ane kheMcI le. sabhA : badhAne anubhava che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 e anubhava ahIM tame bhUlI jAo cho, mATe yAda karAvuM chuM. have koI kahe ke 'AMgaLI choDI dIdhI te bALakane paTakavA, rovarAvavA :' - to te nyAya ke anyAya ? zarIranI sukhazAMti mATe je je sAdhanono upayoga karo cho, hitaiSIonI kriyAnA je artha karo cho, te artha ahIM karo to kadIye viparIta bhAvanA paNa nahi thAya. pUro vicAra karI, samajI, vastune sthira karI, makkama banAvo ke temAM parivartana na thAya. hita mATenA prayatnone vyavahAramAM yogya mAno cho : mAtA, pitA, kuTuMbIo, vaDIlo, bajAranA hitaiSIo je salAha Ape, zikhAmaNa mATe kaTu zabdo paNa kahe, ALasu cho ema kahe, kAnapaTTI paNa pakaDe, dhola paNa mAre, apamAna paNa kare, tame nAlAyaka cho ema paNa kahe, A badhAmAM tame tarata mAno cho : ane ahIM Avo tyAM badhI bhAvanA palaTAya zAthI ? zarIra para prema che te AtmA para prema nathI : mATe kahevuM joIe ke hajI AtmAne saMpUrNa oLakhyo nathI. 7 tame koNa ? tamAruM zuM ?,- zarIra ke AtmA ? zarIranI sevA lagabhaga covIse kalAka karo cho. AtmAnI sevAmAM ekabe kalAka kADho, temAMye zarIranI sevA pahelI. A kevI dazA ? A badhI vastu tamArA haiyAmAM praveza pAme te mATe A vAta che. zarIramAM ja sarvasva mAnyuM, zarIranI sAravAramAMthI ja paravAro nahi, tyAM zuM thAya ? tame badhAne khavarAvo, pIvarAvo, sAcavo, kuTuMbIonuM bhaluM karo, te tamArA potAnA zarIranI rakSA mATe ! emAMthI paravAro tyAre ahIM Avo ne ! zarIra paranA mamatvane tame khaseDI nathI zakatA, tyAM sudhI AtmA pratyenA mamatvane kaI rIte jagADI zakAya ? 66 sevA karavAnI che AtmAnI ane cAle che zarIranI : mUMjhavaNa ahIM che. ahIM ja matabheda thAya che. zarIra potAnuM ke AtmA potAno ?, emAMye zaMkAke e kaI rIte bane ? tamArA e zarIra paranA mamatva 52 kApa na mUkIe, tyAM sudhI bhagavAna zrI mahAvIradevanI AjJA haiyAmAM kaI rIte vase e batAvo ! je AdamI zarIrane pArakuM samajuM, te enI sevAmAM covIse kalAka samarpe ? A to kahe che ke bhagavAna zrI mahAvIradevano dharma saMbhaLAvo. te e kaMI muThThImAM pakaDI moMmAM mukAya evo che ? AgamamAMthI muThThI bharI khissAmAM nakhAya ema che ? muThThI anAja-banAja che ? rasabasa che ke pivaDAvAya ? dharma saMbhaLAya kaI rIte ane kyAre ? bhagavAna zrI mahAvIradevano dharma kaMI sAmAnya nathI. tyAM Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 : gauravavaMtu gurupada - 6 saMsArarasiko sthira na thaI zake : bhAgAbhAga ja thAya : doDAdoDI ane athaDAathaDI paNa thAya. samajyA ! hasavuM bhUlI jAva. hasIne bagADyuM. ema hasAya ja nahi. gaMbhIra bano. vicAra karo. hasIe kyAre ? ApaNuM akabaMdha hoya tyAre ! ghera lagnotsava hoya, maMDapa baMdhAyo hoya, ane eka bAju Aga lAge te vakhate AMsu Ave ke hasAya ? rotA nahi, mUMjhAtAya nahi, ne hasatA paNa nahi : gaMbhIra bano ! rovAnuM pAmarone : ApaNe rovAnuM nahi. ApaNe to bahu karavuM paDaze. mokSamArga ArAdhavo e kAMI nAnA chokarAnA khela nathI. ArAdhana karatAM karatAM khapI jaIe to du:kha ke AnaMda ? AnaMda hovo joIe. khapavAnA to chIe ja ne ! ghara-kuTuMba-mAruM karatAM maro e ThIka ke bhagavAna zrI mahAvIradevano mArga, enI AjJA, ene potAnuM karatAM mo e ThIka ? samAdhimaraNa kone ? AnuM ciMtavana karatAM karatAM mare tene ! AnA taraphanI sadbhAvanA jIvatI ne jAgatI rahe ane marI javAya to mUAe jIvatA : paNa jo bIjI bhAvanA ghara karI gaI to jIvatAMya mUelA jevA ja chIe. 67 gaI kAle 'jaya vIyarAya' saMbaMdhI kahyuM hatuM. jaya vIya2AyamAM tame je prArthanA karo cho je lakhAvI Avo cho, te ja apAya che. ame tamArA nathI, emanA chIe. A jIvananI badhI AbAdI, zAMti, e badhuM enAmAM rahIe to ! emanI AjJAmAM na rahIe to AbAdI dUra thAya. tame kaha game tema, paNa ame ochA mAnIe evA chIe ? amAre jIvavuM che ! jIvavuM che eTale zvAsanI darakAra che ema nahi : je zrI jinezvaradevane mAne tene kazAnI darakAra hotI nathI : ene azAMti ke mUMjhavaNa hotI ja nathI : ene to svaparano viveka hoya, ubhayanA hitanI bhAvanA hoya : ruce eNe mAnavuM, na ruce ene manAvavA Agraha nathI. asAdhya daradIone bhalabhalA DaoNkTaro ke dhanvaMtarI vaigho paNa sArA nathI karI zakatA. jJAnIo kahe che ke asAdhya daradInAM darada maTADavAnI paMcAtamAM paDatA ja nahi : mATe jene ruce tene kahuM chuM : na ruce tene kaMI kahevApaNuM hotuM nathI. vyavahA2mAM paNa mAbApa eka vAra, be vAra, pAMca vAra ke pacIsa vAra putrane samajAve ane na samaje to kahI de ke bhAI ! tuM tAruM phoDI le. tevI ja rIte jJAnIo kahe che ke 'asAdhya vyAdhino upAya nathI.' kAle 'jaya vIyarAya'mAM zI prArthanA karI gayA ? jaya vIyAyamAM je tyAM 65 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 65 bolo cho te sAcuM ke banAvaTI ? hRdayathI ke bahArathI che ? ThagavAnI kriyA ke AtmasAkSInI ? ahIM chaThTha dhUnana adhyayana vAMcavAnuM che. pahelAM bhUmikAzuddhinI jarUra che. jaya vIyarAya bolatI vakhate e traNa lokanA nAthane oLakhavA joIe. dhyAna para AvavuM joIe ke enI sevA jeTalI lAbha karanArI che, eTalI ja enI AzAtanA hAni karanArI che. sAcA hRdayathI thayelI sevA lAbha karanArI che. tyAM daMbha keLavAya to bhayaMkara hAlata bane che. maMdiramAM duniyAdArInI vAtacIta na thAya : hAMsI, mazkarI ane kajiyA vagere e pavitra sthAnamAM na thAya. je mAgo cho te ja maLe che ke bIjuM? jaya vIyarAya vItarAga pAse bolanAranI kaI dazA hoya? je bolo cho- je prArthanA karo cho, je roga kADhavA mATe je auSadha nirmANa karAyela che, te ja auSadha apAya che ke bIjuM ? ame kampAunDara enA-tamArA nahi. jene jace te ahIM Ave, na jace tene AvavA Agraha ke AmaMtraNa nathI. sabhA zobhAvavA ke bhaluM manAvavA AvavAnI jarUrata nathI. nAhaka samaya bagADavAnuM kAma zuM? mAgIe chIe te maLe tema che ane bIjuM maLe tema nathI, e khAtarI hoya to AvavuM. te na maLe to du:kha thavuM joIe. jhaverIo hIrA levA jAya ke patharA ? hIrA na maLe to patharA laIne Ave?nahi ja. potAnI mahenata niSphaLa gaI ema mAne.tema ahIM zuM na maLe to niSphaLatA mAno ? ahIM tame zuM kAma Avo ?, e nahi vicAro to tame ThagAzo. amAruM kAMI javAnuM nathI. tame zrI jinezvaradevane mAno cho evuM amane lAge che, emano Azraya mAgo cho evuM ame mAnIe chIe, ene laIne tame na pAmo tenuM duHkha thAya che ane dayAno jharo chUTe che. tamArA UMdhA vartAvathI dilagIrI thAya che. enA yoge kAMIka kaDavA zabda kahevAnI pharaja paDe che. ane e pharaja vAjabI che, evuM hajI sudhI to barAbara lAge che. tame amArA para AdhAra rAkho ane jo ame tamane samatAthI sAcI zikhAmaNa na ApIe ne jarUra paDe to karaDA paNa na thaIe to ame gunegAra banIe. hRdayamAM sAruM lAge to hA kahejo, paNa hA kaho to cetanavaMtI hA kahejo. zAMti, samatA ane kSamA zabanA jevI na joIe. sAcI zAMti joIe. je zAMti, samatA ane kSamA potAnuM ane pArakAnuM hita na kare, ahita kare, te zA kAmanI? je mAbApa chokarAne sadAcArI na banAve, te mAbApa che ke chokarAnA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 - 6H gauravavaMtu gurupada - 6drohI che ? dIkarAne suvADI mUke, calAve nahi, besADI rAkhe, sUI rahe ane sukhI thA, ema kahe e mAbApa ? mAbApa to te, ke je divasa jAya tema aMkuza vadhAryuM jAya. keDe besADavuM sAruM lAge, paNa amuka vakhata sudhI ! te samaya pachI bALaka keDe besavAno Agraha kare to mAre, rovaDAve. kahe ke mane keDe besADavuM game che, besanArane paNa game che, paNa besADI rAkhIe to zuM thAya ? mAbApa to te, ke je keDe besADavAnA samaye ja keDe besADe : jarA paNa keDe besADavAnI lAyakAta gaI ke utArI mUke : AMgaLI Ape, mUkI de, joyA kare ke rakhe paDe ! eno irAdo e ke bALaka cAlato bane. jo e mujaba na calAvAya to evI Teva paDe ke bALaka, bALaka rahI jAya ! amuka vaya sudhI bALakane ramatagamata karavA do, te paNa marajI mujaba to nahi ja! cappa hAthamAM le to khUMcavI lo ne ? rUe toye laI lo ne ? sabhA : anubhavasiddha che. e badho anubhava ahIM lAgu karo to kAma thAya.. game te saMyogomAM-game te paristhitimAM, ame zrI mahAvIradevano mArga chupAvavA mAgatA nathI. jIvIe tyAM sudhI, zvAsanI dhamaNa cAlatI hoya tyAM sudhI, ApaNe A praghoSa karavAno che. je ahIM mUMjhAyo te gabaDyo. zarIra jAya tenI hAni zI ? navuM maLe. A jAya to ? sarvasva jAya. kaMTakezvarI devIe zrI kumArapALa mahArAjAne trizuLa mAryuM ane zarIramAM koDha roga thayo : zarIra baLavA mAMDyuM : kumArapALane ema thayuM ke zarIranI ciMtA nathI paNa koDha rahI jAya ne mane koDhIA tarIke jagata jue, to duniyAmAM jainazAsananI niMdA thAya. loko kahe - "lyo, dharma pAmyA, phaLa kADhyuM !" mATe udAyana maMtrIne kahe che ke "atyAre ne atyAre citA khaDakAvI mane saLagAvI do !" udAyana maMtrI kahe che ke "rAjana ! jIvatA hazo to ghaNo dharma thaze. jIvavA khAtara devInuM mAno ane balidAna Apo." kumArapALa kahe che ke zarIranI rakSA mATe hiMsA karuM to kAle dayAno pracAra karIza enI zI khAtarI ? loko paNa kaheze ke ApanA zarIra khAtara to hiMsA karavA taiyAra thayA hatA ane pArake ghera zAnA DahApaNa karavA Avo cho ? zarIra to pharI paNa maLaze, paNa zrI mahAvIra jevA deva, zrI hemacaMdra sarakhA guru, ane dayAdharma pharI pharI nahi maLe. dharmanI sevAmAM zarIra jAya teno vAMdho nahi." udAyana paNa khuza thaI gayo ke dharma to AvA hojo. duniyAnA anubhavo Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 70. ahIM lAgu karo. bALakane cAlato karavA keTaluM karavuM paDe che ? atyAre bhale bALakane bhUMDuM lAge, paNa pariNAme krame krame e bALaka khAtA-pIto-bolato thaI jaze, eTale duniyA paNa kahe ke mAbApa sArAM ke bALakane Avo banAvyo. paNa mAbApa jo bALakane edI banAve to ? have kaho ke "jainadharmaguru tamane kevA banAvavA mathe to dharmaguru kahevAya ?" jaya vIyarAyamAM tame je mAgI Avo cho, te pAmI zako tevA banAve to ne !" guru "sagA" joIe che ke "oramAna ? "jaya vIyarAya ! - jaya !" zuM kAma ? tame jayavaMtA raho e mATe. enI jayamAM ApaNI jaya che mATe ne ? ApaNe kaMI gAMDA-bAMDA chIe ke jenI tenI jaya bolIe ? enI jayamAM ApaNI jaye na hota to jaya bolata ? e kevA che ? vItarAga. tamArA AtmAne pUcho ke e koNa che ? tuM kema Avyo che? ane zA mATe hAthe-page tilaka kare che ? rojagAra dhaMdho mUkI zrI vItarAga pAse AvavAnuM zuM kAraNa? e koNa che ane tuM emanI pAse kema Avyo ?" - e vicAra karavAmAM Ave to cakkara palaTAI jAya. e evI vyakti che ke jeNe sarvasva choDyuM, ghora upasarga-pariSaha sahyA, bhayaMkara takalIpha veThI AtmAnA karmamaLane dUra karyA, anaMta jJAna pedA karyuM, AkhA jagatane joyuM ne ApaNA bhalA mATe hatuM teTaluM batAvyuM ! mATe ene oLakhanAra AtmAnI dazA pharyA vinA rahe ja nahi. icchAmi khamAsamaNa'no denAra AjJA viruddha cAlatA bApano paNa na rahe. sUtranA jo eka eka zabda para vicAra karavAmAM Ave, zrI jinezvaradevanA zAsananA eka eka sUtranuM rahasya samajIne tenA eka eka padano jApa karavAmAM Ave, to AtmA jarUra siddhi pAmyA vinA rahI nahi : mAtra hRdayapUrvaka thavuM joIe. na thatuM hoya to gabharAzo nahi, prayatna karajo, paNa je kAMI karatA ho te mUkI na detA : tyAM javuM na choDatA. nahi to cho tevAya nahi rahe : jatA AvatA cho to ATalAye dhvani kAnamAM paDe che : Aje kaDavA lAge che te kAle mIThA lAgaze. velaNa ghAlIne paNa pAyelI davA kAma to kare. hRdayanA AnaMdathI pUrepUrI pIvAya to jaladI asara kare, roI roIne aradhI-paDadhI pIvAya to cAra divasa moDI asara kare, paNa asara to thAya. bALakanI chAtI para paga Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 : gauravavaMtu gurupada mUkI, moDhuM phADI velaNathI davA pAvAmAM bALakanI lAto, gALo, zrApa ne tiraskAra khAvAnI keTalI tAkAta keLavavI paDe che, e vAta mAtAne pUcho. mAtAno irAdo to e ja ke dIkaro jIvato rahe. evI rIte baLajabarIthI mAtAnA hAthe davA pavAyelAM bALako Aje nIrogI ane baLavAna thaIne phare che. je mAtA evI phIkara na kare te mAtA nahi : te mAtA kahevAtI hoya to te oramAna mAtA, paNa sagI mAtA nahi. ame sagA guru ke oramAna guru ? ame tamane pArakA nathI mAnatA : tame gALa do, hohA karo, dhAMdhala karo, toye ame to je devAnuM che te daIzuM ja. "mArA"ne sArA banAvavA e saheluM nathI, paNa mArAne sArA banAvavAnA prayatna to karuM ne ? mArA eTale vItarAganA ! je emanA na hoya te mArA nahi. emanA na hoya temane mArA karavA mAMgato nathI ! emanA maTI mArA thavuM hoya to maherabAnI karI AghA rahejo. emanA thavuM hoya to Avajo. emaNe badhuM choDI dIdhuM hatuM ne saMsArathI cAlI nIkaLyA hatA. tamAre paNa evA banavuM hoya to Avajo. je auSadha mAgI AvyA te levuM hoya to Avajo. enA maTIne Avo to eka paLa paNa meLa nahi maLe. jo tame hRdayamAM ene cAhatA ho-e je pade gayA te siddhipada meLavavAnI bhAvanA hoya, to to tamArI gALo, tiraskAra, dhAMdhalo sahIne paNa tamane huM A kahevAno, kahevAno, ne kahevAno ja ! sabhA : sapUta gALo de ? hamaNAM sapUta-kapUtanI vyAkhyA bAjue rAkho. hAla to gAMDA-ghelA badhAne ApaNA mAnI vAta karo. lAta mAranAra bALakane paNa mA soDamAM suvADe. mUtare toya bALakane khoLAmAM besADI khavaDAve. are, bhANAmAM mUtaranA chAMTA paDyA hoya toya mA gusse na thAya. mUta2ze mATe taLAImAM na suvADe ema ? taLAImAM ja suvADe, paNa bhoMya na suvADe. mAtA samaje che ke bALakamAMthI bALakapaNuM gayA pachI kahevApaNuM nahi rahe. mAbApanI paNa pharaja che ke kapUtane sapUta jevA banAvavA mahenata karavI. abhavi jevA lAge tyAre vAta judI, paNa anaMta jJAnI kahe che ke tame hRdayanA jJAtA nathI : vAta vAtamAM muMjhAtA nahi, karuNA bhAvanA jIvatI rAkhajo ane apakArI upara paNa upakAra karavAnA prayatna karye javA. game tema bole ne varte, paNa gabharAvuM nahi : pharaja bajAvyA vinA rahevuM nahi. game te saMyogamAM A karuNAmaya dhodha akhaMDapaNe cAlu rAkhavo che. marakIthI 71 71 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - q bacAya, pleganI bhayaMkara havAthI bacAya, paNa dharmathI viruddha jatI havAthI bacavuM kaThina che. e havA sparzI na jAya, enI kALajI rAkhavAnI khAsa jarUra che. game tevAne paNa potAnA banAvavAnI bhAvanA che. potAnAne sArA banAvavAnuM kAma mAruM paNa che. e banAvatAM gALa, zrApa, lAta, tiraskAra vagere khamavAnI dhIraja joIe. vAta eTalI ke sagapaNano saMbaMdha joIe. 72 duniyAmAM kahevata che ke bAlyakALamAM sagI mA marazo mA : oramAna mAnA panAre koI paDazo mA. oramAna mAnA panAre paDelA jIve te paNa maravAnI ALase. koI oramAna mA sArI paNa hoya, paNa te apavAda. oramAna mAnI nizrAe paDelAM chokarAMnAM moM para nUra nahi : ene koI pUche ke kema che ? kahe ke jema che tema che : mA gaI te kaMI vecAtI lavAya ! tame paNa sagI mAne vaza paDajo : oramAna mAne vaza na paDajo. sagI mA tamArA moM ke AMsu tarapha nahi jue, paNa bhalA tarapha joze. bALakanuM bhaluM karatAM bALaka UchaLeya kharuM, paNa mA samaje-hoya, bALaka che. samajadAra thaze, hAlato-cAlato thaze, bolato thaze, ThIkaThAka thaze, eTale ApoApa page mAthuM mUkato Avaze ane te vakhate jeTaluM kahIzuM teTaluM sAMbhaLaze. hajI to zrI jinezvaradevanA anuyAyIne zrI jinezvaradevanI oLakha karAvavAnuM cAle che. A evuM sthAna nathI ke peThA ne nIkaLyA : peThelAno bahAra nIkaLatAM paga na cAle. pesatAM josa baMdha Ave paNa nIkaLatAM paga na UpaDe. nIkaLatAM to AtmA ahIM hoya ne khokhuM tyAM jAya. paNa AtmAne je ghera mUkIne khokhAne ahIM lAve tenuM zuM thAya ? keTaluM parivartana ! evI dazA phe2vazo ne ? e phe2vavA mATe jarUrI prayatna karavA joIene ? 'jaya vIyarAya 'mAM pachI bIjA padamAM tame zuM kahyuM ? tamAro ane amAro saMbaMdha nikaTano che. mAbApa mArI khAvA-pIvAnI ane vepAra vagerenI ciMtA kare, tyAre ame tamArA mATe zuM karIe te kaho. ane tyAra pachI keTaluM badhuM mAgyuM ! A kahyA pachI bahAra ADA-avaLA cAlo to tamArI kiMmata nAza pAme che. sAcA hitaiSIo koNa ? 72 "hoka mAM suhaiM pakhAvo bhavavuM / " 'he bhagavan ! tArA prabhAvathI ho !' zuM ho ? mAgaNIno dhodha cAlyo ! paNa mAgatAM pahelAM haiyAne pUchyuM ke Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 6 H gauravavaMtu gurupada - 6 - 73. "sAcuM mAge che ke ThagavidyA kare che ? vItarAge to kahyuM-Avo ane AjJA pALo to siddhipada maLe na pALo to saMsAramAM rahI jAo ane AjJAne Thokare mAro to rakhaDI jAo. pALe te tarI jAya, na pALe te rahI jAya ane Thokara mAre tenuM zuM thAya, e jANo cho ? anaMtakALa saMsAramAM rakhaDavuM paDe ane dharmanI prApti durlabha thAya? na pALe to kAMI nahi, paNa AjJAne Thokara marAya ? dAtAra nahi bano te zAsanamAM nabhaze, paNa jhUMTavI lenArA bano te nahi cAle ! zrI jinezvaradevanI pUjA na kare te kahe ke lAcAra, nathI karI zakato, paNa ema kahe ke "karI karI have, pUjAmAM zuM paDyuM che ?' to kaI hada ? tamArAthI vaDIlonI-mAlikanI sevA na thAya to thAya tyAre karajo, puNyodaya jAge tyAre karajo, Avate bhave karajo, bhavAMtare karajo, paNa tenI sAme yatheccha pralApa na karatA. mahemAna ghera Ave ene na bolAvo te bhale, pATalA para besADI ghInI vADhI UMdhI DhoLI na jamADo te bhale, paNa apamAna na karo to e samajaze ke enI bhAvanA agara sthiti nathI, paNa apamAna karo to e enAthI na sahAya. mahemAnane Avato rAkhavo hoya to beso to kahevuM paDe. dhakko mAro to ghare pharI paga mUke ? sevA na thAya to bhavAMtare paNa karavAnI bhAvanA che ne ? ke AvA ja rahevuM che ? zrI jinezvaradevanuM zAsana zuM kahe che ? duniyAnI jeTalI cIjo che te tamArI nathI : tenI pAchaLa pAyamAla thaI jAo toye Apatti vakhate tamane e zAMti ApanArI nathI. je cIja zAMti ApanArI che, tyAM namatA thAo : sevAya to sevA-na sevAya to hAtha joDo, paNa viruddha banatA nahi. A vAta chellI hade zrI jinazAsane kahI. ATaluMye nahi karo to bhavAMtaramAM bahu bhayaMkara hAlata thavAnI. tame juo cho ke duHkhI ghaNA che. koIne khAvApIvAnuM maLatuM nathI, koIne evI dazA che ke sAme jovuM gamatuM nathI, ane tame badhA barAbara kuTuMba parivAravALA cho. tame AvA banyA tenuM kAraNa kaho ! pUrve karyuM che mATe ne? jenA yoge A maLyuM che, e maLelAmAM lIna thAo - evA lIna thAo ke mULane bhUlI jAo, to to dIkaro bApane bhUlI jAya evI vAta thaI. nAma kema AkhuM lakhAvo cho? bApa mare toya nAmAmAM bApanuM nAma lakhAvo cho ne ? A bApane na bhUlo ane sAcA bApane bhUlI jAo, e kyAMno nyAya ? Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - tamArI bhUlo batAvavAne mane kAraNa che. duniyAmAM badhA tamane sAruM kahenArA che. duniyA evI che ke gAMDAne paNa DAhyA kahe : manamAM samaje ke amArA bApanuM zuM jAya che ? enuM bagaDavAnuM che. tamane tamArI bhUla vINI batAvanAra koI nathI. mane vicAra thAya che ke evI bhUlomAM paDyA rahyA ane pelAonA kulAvyA phUlAI rahyA, to Akhare pola phUTavAnI che ane pIDA pAmavI paDaze. e vakhata na Ave mATe zodhI zodhIne huM bhUla batAvuM chuM. bhUla na batAvuM ane tamane dAnavIra, zUravIra, dharmavIra, kahyA karuM emAM tamAruM kalyANa che ? kahyA vinA tamane bhUlanI khabara paDe zI rIte ? bajAramAM paNa sAcA hitaiSIo koNa ? aNIne vakhate AvIne kahe ke bahu caDyA cho paNa bajAra joIne kAma karajo, tejImAM bharAI gayA cho paNa bajAra maMdI tarapha jAya che, DAhyAone pUchIne kAma karajo nahi to naLiyAM vecavAM paDaze ane AbarU lAkhanI te rAkhanI thavAnI. jene lAgaNI hoya te ja A badhuM kahe ne ? ame zuM kahIe ? lAla pILAmAM, duniyAnA raMgarAgamAM phasatA nahi : divaso bharAI rahyA che : taiyArIo thaI rahI che : bhIMta paDaze, vIjaLI paDaze, ulkApAta thaze. jvAlAmukhI phATaze, khapI jazo, patto nahi lAge : kyAM jazo tenuM ThekANuM nathI ! tame khAo-pIo, baMgalA-bagIcAmAM raho, moTo pheravo, nATakaceTaka juo, emAM amane duHkha thavAnuM kAMI kAraNa ? amane ema thAya che ke AmAM ne AmAM phasI gayA to bhayaMkara durdazA thaze. A badhuM ghara vicAravA kahuM chuM. manana karajo . ema lAge ke e badhuM bhayaMkara che, AtmAne malina karanAruM che to choDajo. tame raMgarAga bhUlo nahi ane tamane koI choDavAnuM batAve paNa nahi to thAya zuM? dharmagurunI bhUmikA zAstra mAbApa karatAM UMcI kahI che. mAbApa game tevAM toye mohavaza ane svArthavaza guru to nirmohI. e ja sAcI bhUlo batAvaze. jUThuM bolIne Avazo to kadAca mAbApa hAtha pheravaze, paNa dharmaguru nahi pherave : anIti ke anyAyathI pAMcaso kamAIne Ave to mAbApa eno svIkAra karI kadAca hoziyAra kaheze, guru nahi kahe : strI paraNo to mAbApa khuza thAya, guru, na thAya : pATale besI mAlapANI jamo to mAbApa khuza ja thAya, paNa guru to kahe bhoLA ! iMdriyomAM na phasAto : rasamAM lIna na thA : iMdriyonA rasamAM lIna thayo to badhuM gayuM pUrvanI kamAInuM phaLa cAlyuM ke pachI bhayaMkara dazA Ave che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 6 H gauravavaMtu gurupada - 6 - 75 raMgarAga, viSayakaSAya ane iMdriyo para jema bane tema vadhAre aMkuza mUka, ke jethI bhaviSyamAM rUDuM bane. tame game tema kaho, paNa jyAM sudhI mArI pAse AvavAnA, tyAM sudhI AvanArane A vastu kahyA vinA huM rahenAra nathI. irAdApUrvaka levA AvanArane huM na batAvuM to gunegAra kharo ne ! DaoNkTara ane kaMpAunDara : bhagavAna pAse tame zuM mAgI AvyA ? bhavaniOo. saMsAramAM AtmA eTalo lIna banyo che ke chaTakato nathI : he bhagavan! tArA prabhAve mane bhava pratye nirveda thAo ! tame jemAM rahyA cho, te pratye nirveda ne ? tame je saMsAramAM rahyA cho, te saMsAra kharAba che ke nahi ? kharAba che chatAM rahyA cho ema ne ? rahevAnI icchA nathI mATe ja evI prArthanA karIne ahIM Avo cho ne ? tame jene kharAba kaho, tene huM sAro kahuM to ogho lAje ke nahi ? A saMsAra tajavAnI bhAvanA lAvyA vinA chUTako nathI. bhavAMtare paNa lAvavAnI to che ja. nathI racatuM tene mATe paNa A kathana lAbhadAyI che : durgatimAM paNa nimitta pAmIne kadAca yAda karI zakazo ke sAdhu to ghaNuMye kahetA hatA ke "saMsAra choDopaNa na choDyo. zAstra kahe che ke svayaMbhUramaNa samudranA macyo tyAM rahelA bIjA zrI jinezvaradevanI mUrtinA AkAranA sabhyone joI samyakta pAme che. e samudramAM prAya: dareka AkAranA sabhyo hoya che. zrI jinezvaradevanI mUrtinA AkAranA sabhyo joI khyAla karatAM jAtismaraNanA yoge ema thAya ke AvA deva pAmIne paNa hArI gayA. tyAM samyakta pAmI devAdigatie jAya. tame UMcA-nIcA, vAMkAcUMkA, ADA-avaLA thAo, babaDo, paNa huM mArI A vAta karavAno ja. huM kampAunDara zrI jinezvaradevarUpa DaoNkTarano : mAruM kAma emanI lakhelI davA ApavAnuM : tame pahelI ja davA 'bhavanibeo" lakhAvI lAvyA : bhava kharAba che te dhyAna kheMcyuM : e DokTare kahyuM ke A davA do ane hAthe ja pAo. keTalAka daradI evA che ke ghera jaI davA DhoLI de. duniyAnA kampAunDara to pagAradAra,-e eTalI mahenata na kare. ame pagAradAra nathI. amAre to vATavuM, ghoLavuM, pAvuM, badhuMya ahIM. UlaTI karo to hAtha dharIe, paNa UlaTI ahIM karajo. keTalAkane UlaTI thAya ne keTalAka AMgaLAM ghAlIne UlaTI kare. ahIM UlaTI karazo to jhaTa davA maLaze. ahIM 'bhavaniao mATe AvyA cho. nirveda eTale saMsArane kArAgAra Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 76 samajavo te. kArAgAra eTale kedakhAnuM ! tame saMsArane kedakhAnuM samajo cho ? mudata nahi pAkI hoya mATe paDyA rahyA hazo ? mArA jevo tamArI siphArasa karI mudata kapAve to tame taiyAra cho ? tame eTaluM kaho ke tamArA vacana khAtara taiyAra chIe toye basa. keTalAka kedI paNa evA rIDhA hoya che ke bahAra kADhe toye nA kahe : ene to kedamAM ja majA Ave. tame evA to rIDhA nathI. mAgo cho barAbara paNa avasthA rIDhA jevI banI gaI che : khasavuM vasamuM lAge che. zrI jinezvaradeva AgaLa jaIe : ApaNane hInakoTinA mAnIe : kahIe ke e tAraka ane huM DUbelo, e zuddha ane huM malina, e karmarahita ane huM karmathI Avarita, enI hayAtImAM mArI hayAtI ane enA abhAvamAM mAro nAza. he vItarAga ! A svarUpe paNa niraMtara tuM jayavaMto rahe. bhagavanuM ! tArA pratApe mane saMsArano nirveda ho. saMsArane kArAgAra samajI nIkaLavA tAkAtavAna banuM, e mArI dazA kara. "bhavanibaeNo.' A dazA AvyA vinA AgaLano eka paNa guNa vAstavika rIte Ave tema nathI. mULa pAyo joIe ja. pAyA vinAno mahela Take ? pAyA vinAno mahela,-besanArane, rahenArane ane enI chAyAmAM UbhA rahenArane paNa bhayaMkara che. e lobha na karatA ke e rUpALo, raMgIlo, suMdara dekhAto, devavimAna jevo che. evA mahelamAM paNapAyA vagarano hoya to koI besavAnuM kahe to kahejo ke nA bhAI ! nahi besuM kyAre gabaDe enI zI khAtarI ? dharmaprAsAdano pAyo "bhavanibeo' joIe ne ? bhava kArAgAra na lAge tene A na jace. auSadha pAnArane jene bhava mITho lAgato hoya teno udhamAta to sahana karavo paDe. kahI gayo chuM ke tamArI pAse koI zrI jinezvaradevanA mArga viruddha bole to samajAvajo, nA mAne to navakAra dejo : ApaNAthI emanuM bUruM na ciMtavAya ane emanA bhegA DubAya paNa nahi ! jamIna evI che ke bhUle te lapase : kADhanAre sAvaceta rahevuM joIe : sAmAnuM kAMDuM pakaDavuM ne paga na khasavA devo : e paDe toye akkaDa rahI Ubho karavo : sUI jAya toye khasyA vinA Ubho karavo : UMcakIne laI javo : lAto khAvI paNa gabaDavuM nahi. sAmAnuM kalyANa karavuM, e nAnAM chokarAMnI ramata nathI. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- 6H gauravavaMtu gurupada - 6 mUMjhAyA vinA zrI jinezvaradevanA mArgamAM aDaga rahI, mArgane pracAravA, khIlavavA, enA vadhu ArAdhaka ane rakSaka banavA-banAvavA, kAryavAhI karavAnI jema amArI pharaja, tema tamArI paNa che. ApaNo nAto sago che, oramAna nathI. ame sagA guru ne tame sagA zrAvaka: ApaNA beyanA tAraka zrI jinezvara deva. jema dUdhamAM ghI tema AtmAmAM siddhipada che. mAkhaNa kADhavAnI goLImAM ravaiyo kyAre phare ? dUdhanuM dahIM kevuM lIsuM thAya tyAre ! ravaiyA kheMcanArA kevA hoya? majabUta, pasIne rebajheba thAya toya kheMcyuM ja jAya evA hoya. kheMcatAM evo ghoMghATa thAya ke UMghatA jAge. kheMcavAnI vAta to dUra che. hajI to goLImAM dUdha nAkhavAnI vAta che, tyAM to paMcAta che, poSaka dUdhanI sAthe nAzaka dUdha paNa hoya che. goLImAM to poSaka dUdha ja nakhAya. e dUdhane oLakhavA mATe yaMtro kADhavAM paDaze. astu. AgaLa zuM zuM Ave che, te have pachI. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 : bhavanirvedanuM mahattva zAsana ekavIsa hajAra varSa rahevAnuM che, paNa te zI rIte ? zrI 'kumArapALa caritra'no eka prasaMga : pahelAM bhavanirveda zA mATe ? zrI skaMdakasUri ane temanA pAMcaso ziSyo : ane Aje e vAta sAkSAt anubhavAya : kaDavuM paNa hitakArI hoya te ja apAya : 40 viSaya : tIrtha para mamatva taravAno mArga : jayavIyarAya padArtha vicAraNA heThaLa pahelI bhavanivvao'nI prArthanA para prakAza 7 trikAlAbAdhita jainazAsana upara mamatva e taravAno saraLa mArga che. e vAtane kumArapALa mahArAjAnA kaMTakezvarI devInA prasaMgathI varNavyA bAda jayavIya2AyamAM sauthI pahelI mAgaNI 'bhanirveda'nI kema ? eno viziSTa khulAso rajU karatuM A suMdara pravacana che. 'bhavanivyeo' mAganAranI bhAvanA ane puruSArtha paNa kevA hoya ? e mATe pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAjA pU. A. zrI bappabhaTTIsUrijI ma.no cha vigaI tyAga, ane pU. A. zrI skaMdasUrijI ma.nA pAMcaso ziSyono ghANImAM pilAI javAno hRdayadrAvaka prasaMga : A badhAne kAraNe A pravacana hRdayaMgama banyuM che. vAstavika koTinI bhAvadayA kone kahevAya enuM svarUpa ahIM sarasa rIte jANavA maLe che. suvAvAstRta je je kriyAo potAnA kalyANa mATe yojAyelI che, te badhI kriyAomAM potA sAthe pArakAnuM bhaluM niyata che. dharmI kahevarAvavuM game che, koI adharmI kahe e gamatuM nathI, paNa dharmI banavAno prayatna thato nathI. baLano upayoga uttamamAM uttama vastunA saMrakSaNa mATe thavo joIe ! mAsakSamaNane pAraNe mAsakSamaNa kare, paNa guru AjJAbhaMjaka hoya to te utkRSTathI anaMta saMsArI thAya. jJAnIo zarI2 pilAya tene bahu vajana nathI ApatA, AtmA na pilAvo joIe. 7 AtmAnA dayALu bano ke tarata bIjAnI vAstavika dayA Avaze. 70 saMsAranA jIvo upara upakAra karanAra paNa gALo tathA tiraskAra khamavAnI tAkAta keLave. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7H bhavanirvedanuM mahattva zAsana ekvIsa hajAra varSa rahevAnuM che, paNa te zI rIte? TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijIe maMgalAcaraNa karatAM, tIrthanI prazaMsA karIne ema batAvyuM ke A tIrtha sadAne mATe jayavaMta che ane amuka kSetramAM jyAM sudhI e rahevAnuM che tyAM sudhI jayavaMta ja rahevAnuM che : kAraNa ke enAmAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI, temaja eka paNa suyogya vicArano bahiSkAra paNa nathI. tenA siddhAMto aneka rIte evA siddha thayelA che ke tene sevanAro jarUra saMsArathI mukta thAya ja : mATe ja te tIrtha A vizvamAM zAzvata kALa sudhI rahevAnuM che. duniyAmAM enI sarakhAmaNImAM UbhuM rahI zake evuM koI tIrtha nathI ane mATe saghaLA zrI jinezvarothI zarUAtamAM namaskAra karAyeluM che. e tIrtha pAmelAoe potAnI jAtanA bhalA mATe, AtmAnA kalyANanI khAtara, ene akhaMDitapaNe sevavA-sAcavavA mATe, jeTalI zakti hoya teTalI vAparI nAkhavI joIe. A tIrthamAM potAnA bhalApaNAnI kriyAmAM sAmAnuM bhaluM paNa ekAMte samAyeluM che, emAM kazo zaka che ja nahi. eka eka vratano vicAra karo. ApaNe ahiMsaka banIe te eTalA ja mATe ke koIpaNa prANIne IjA na thAya : ApaNe mRSAvAdano tyAga eTalA mATe ja karIe ke koIne pIDA na thAya : koI cIja anumati vinA na levI, kAraNa ke laIe to sAmAne duHkha thAya. abrahmamAM to aneka jIvono saMhAra beThelo che, mATe eno tyAga na karIe to e saMhAranA bhAgIdAra thaIe : parigrahanA yoge aneka AtmAne takalIphamAM mUkavA paDe che te na mUkavA paDe, mATe parigrahano tyAga. je je kriyAo potAnA kalyANa mATe yojAelI che, te badhI kriyAomAM potA sAthe pArakAnuM bhaluM niyata che. sAmAne pApathI rokavAnA prayatnamAM paNa bhAvanA e ke e durgatie na jAya. jenazAsanamAM evI kaI kriyA che, ke jemAM potAnA bhalA sAthe pArakAnuM bhaluM na hoya ? paraMtu vAta e che ke vastu vastu tarIke jacavI joIe. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80. AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 jeNe vastunI suMdaratA jALavavI hoya, teNe kacaro na paDe tenI kALajI rAkhavI joIe. citrakAra citra doryA kare, paNa tenA para dhULa paDe to citra rada thAya, mATe bArI baMdha kare temAM vAMdho che ? enI bhAvanA citra malina na thAya e che. eka paNa ayogya vicArane zAsana na nibhAve, te zAsananI suMdaratA mATe jarUranuM kharuM ne ? koI kahe ke jIvanAra haze to jIvaze : AyuSya nahi hoya to jIvanAra nathI ema mAnI agnithI bacAva na kare, agninI citAmAM paDe, agninI vALA Ave toye khase nahi, agni bujhAvavAnA upAyo na kare, to e yogya che ? gharamAM rahelI milakatane pANIthI taNAtI, agnithI baLatI, ke corathI corAtI bacAvo ke nahi ? vizvAsaghAta karI koI laI na jAya tenI kALajI rAkho ke nahi ? sAcavavAnA prayatna karyA pachI jAya to kaho ke prayatna karyo paNa gayuM, teno upAya nahi. prayatna na karo ne jAya to duniyA tamane DAhyA kahe ke mUrkha ? zrI mahAvIradeve kahyuM ke zAsana ekavIsa hajAra varSa cAlavAnuM e nakkI : paNa sAthe e paNa kahyuM ke sAcavanAra yugapradhAna paNa 2004 thavAnA. e thaze ja mATe e raheze ja. peDhIne calAvanArA haze to peDhI raheze ne ? yaMtrathI cAlanArI cIjonI cAvI to pheravavI paDe ne ? koI kahe ke zAsana TakavAnuM che, mATe mahenata karavAnI jarUra nathI : te kyAM sudhI sAco che te vicAro. anaMtajJAnIoe je joyuM che te banavAnuM to che ja : emAM parivartana koI karI zake tema nathI paraMtu alpajJAnI AtmAonI pharaja che ke enI rakSA mATe ghaTato prayatna karavo joIe. jeo mahenata karavAnI zuM jarUra che ema kahe che, e sUcave che ke teone hajI vastunI mahattA ThasI nathI. je vastu mATe pUro prema hoya, te vastu mATe asadbhAvanA jAgatI nathI. zrI kumArapAla mahArAjAne maraNAMta kaSTamAM paNa e bhAvanA na thaI ke kyAM A dharma svIkAryo ke jethI durdazA thaI ! je vastu pratye sadbhAva hoya-prema hoyamamatva hoya, e vastunI rakSA mATe cAhe tevA saMkaTo Ave to paNa AtmA nArAja nathI banato. gRhasthAvAsamAM tamane ochI muzkelIo Ave che ? koI divasa kaMTALyA ? prema che : mAruM che, ema nakkI karyuM che. ghara calAvavAmAM ochI jokhamadArI nathI : judA judA mANaso sAthe kema bolavuM, cAlavuM, A badhuM tamAre zIkhavuM paDe che : paNa tyAM kaMTALo Ave che ? choDI dauM, ema Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 7 : bhavanirvedanuM mahattva - 7 - ( 81 bhAvanA thAya che ? 'rUa marIyam'-"A mAruM'-e aMkAI gayelI vAta che. kadAca choDavuM paDe to haiyAmAM ghaNI pIDA thAya. zarIramAM thoDo paNa pheraphAra thAya to ciMtA thAya ke zarIra bagaDyuM, sudhAravA prayatna ekadama karavo joIe. eTale mArApaNuM jyAM sudhI tamane zAsana pratye na Ave, tyAM sudhI tame AtmAne pUrNapaNe oLakhyo e mAnavAne jainazAsana nA pADe che. dharmI kahevarAvavuM game che, koI adharmI kahe e gamatuM nathI, paNa dharma banavAno prayatna thato nathI ! koI tamane juThThA kahe te khamAya nahi, tyAre tame sAcA ja cho? ema paNa nathI. sAcA cho nahi ne juThThA kahe te khamAtuM nathI, e kema cAle? sAcA banavA keTalo prayatna karavo joIe? dharma kahevarAvavuM saheluM che, ethI dharmI banavuM e keTalAya gaNuM kaThina che. pUrvapuruSoe aneka Apattio sahIne paNa A Agamane sAcavyuM te kaI bhAvanAe ? e badhA puSpanI zavyA upara sUI rahetA hatA ema ? emane AvelA samaya ApaNA upara AvyA hota to Aje zuM thAta ? ApaNI keTalI nirbaLatA che te juo. baLano upayoga uttamamAM uttama vastunA saMrakSaNa mATe thavo joIe ! baLavAna ke dhIra bane te zAne mATe ? koInuM bhUMDuM karavA, bagADavA ke kharAba karavA? nahi. zAsanamAM jeTalA baLiyA banyA te badhAe bIjAnuM bhaluM ja karyuM. ahIM baLa tathA bhAvanA judI jAtanAM joIe che. jeTalA pramANamAM hRdayamAM vastu utArI zakAya, teTalA pramANamAM bhAvanA jAgrata thAya. bhagavAne paNa kahyuM, gaNadharoe paNa kahyuM, ane AcAryoe paNa kahyuM ke zAsana jayavaMta che : paNa ene jayavaMtu rAkhavA ApaNe ApaNI zakti kharcavI paDaze ne ? ApaNe ja jayavaMtu rAkhI zakIe chIe, evuM abhimAna lAvavAnI jarUra nathI : paNa ApaNe kALajI to rAkhavI paDaze ne ? A mahAtmAoe lakheluM vAMco to khabara paDe ke keTalo zrama sevyo che, sAcA-khoTAnA viveka mATe keTalI mahenata lIdhI che ! samyakta ane mithyAtva, virati ane avirati, pramAda ane apramAda, satya ane asatya A badhAMnuM pRthakkaraNa karavA keTalI mahenata karI ! paNa e badhuM na karatAM, phAvaze te karaze ema mAnyuM hota to ? Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - tame duniyAnA pravINa banavA mATe jeTalo abhyAsa karyo che, teTaloya tIrthanA rakSaka banavA mATe karavo paDaze ne ? Aja sudhI to karyo dekhAto nathI. A mahApuruSone barAbara oLakhyA nathI ane teonI kAryavAhI jANavAnI darakAra paNa karatA nathI. zrI kumArapALa caritra'no eka prasaMga : koI kahe ke dharmanI vAtamAM bolavAnI zI jarUra ?-ema bolanAranI mati ThekANe nathI, ema mane lAge che. jAtanI rakSA karo, je vastu choDI javAnI te vastu pAchaLa gAMDA-ghelA thaIne pharo, javAnI vastu jAya te vakhate AMkhamAMthI pANI nIkaLe, zoka na zame, hRdayamAM duHkha thAya, DUmo bharAya, zokanAM cihno dhAraNa kare, khAvuM-pIvuM na bhAve, A badhuM thAya, ane dharma mATe kAMI nahi ! tyAM mArApaNuM che ane ahIM mArApaNuM nathI, to kalyANa kaI rIte thAya ? jo mokSasukha joItuM hoya ane ApattimAMthI chUTavuM hoya to A zAsana-A tIrtha para mArApaNuM pedA karyA vinA chUTako nathI. bhoga nahi ApavAthI eka rAtrie trizuLa batAvI devI kahe che : "mAna." tyAre kumArapALa kahe che : "tuM kuladevI cho mATe mAtA cho : mAtAnI pharaja che ke bALakane dharmarakSAmAM sahAya kare : mAtA prANInA ghAtane na icche. A kabUla rAkhatI hoya to bhale, chatAM haTha para AvI hoya ane tAruM dhAryuM karavuM hoya to tArI eka paNa hiMsaka vAtane huM mAnato nathI. sUjhe te kara.' kumArapALane rAjya priya hatuM, aDhAra dezanI mAlikI mUkI devA taiyAra na hatA, chatAM paNa A prasaMge e na AvyuM ke kyAM A dharma svIkAryo ? AvuM thAya to kaho ke haiyAmAM dharma Utaryo ja nathI. devIe kopAyamAna thaI trizUla mAryuM, koDha thayo, zarIramAM baLatarA thavA mAMDI, chatAM kumArapALane eka ja ciMtA thavA mAMDI ke "AthI dharmanI glAni thaze.' paNa "mane zuM thaze enI ciMtA na thaI. AthI temaNe vicAryuM ke "baLI maruM jethI loka jue nahi ane dharmane kalaMka lAge nahi.' gurudeva zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA samartha hatA. bacAva karyo. bacAva thatAM, rakSaNa thayuM, paNa muddo kumArapALanI manobhAvanAno che. koI kahe ke bananAra vastu banaze, nAhakanI mAthAkUTa zI? evA nizcayavAdI ho to khAvAnuM zuM kAma? zarIrane TakavuM hoya to Takaze. nAhakanA locA vALavA ane kADhavA e zuM kAma ? tyAM to barAbara vartavAnuM? ane ahIM je thavAnuM haze Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 7 : bhavanirvedanuM mahattva - 7 83 te thaze ! kharuM mamatva kyAM ? jene mAruM mAno e covIsa kalAka yAda paNa na Ave, tenA mATe vicAra paNa na thAya, manamAM kaMI thAya nahi, to e mAruM zAnuM? jyAM mAruM mAnyuM che te mATe to marI paDo cho, lohInuM pANI karo cho, takalIpha veTho cho, zarIranI darakAra paNa karatA nathI : eTaluM ja A tIrthane mAruM mAno ! tamAruM A nathI to konuM che ? zrI mahAvIradevanuM zAsana ApaNuM kharuM ke nahi ? amAre to e jAtanI mArApaNAnI sadbhAvanA pedA karavI che ke enA yoge jeTalI hoya teTalI badhIye ayogya vAsanAo ApoApa cAlI jAya. A tIrtha para mArApaNuM jAgaze te ghaDIe, sAmAnuM bhaluM karavAnI je bhAvanA ane sAcI dayA Avaze, te koI apUrva ja Avaze. tyAre to tIrtha romeroma pariNamaze. Ane AthuM mUkI kAMI nahi karI zakAya ane jo ema karyuM, to je che tene paNa gumAvI dezo. pahelAM bhavanirveda zA mATe ? 'naya vIyara' dvArA karelI mAgaNImAM prathama mAgyuM zuM? "maniamo" - A "bhavanivvao' zabda bolatAM saMsAramAM Asakta thayelA AtmAone zuM thavuM joIe? kharekhara, AMkhamAMthI AMsu AvavAM joIe ke hRdaya bharAI AvavuM joIe, ane A bhayaMkara pIDArUpa saMsArathI kaMpArI chUTavI joIe. daradathI ribAto daradI DaoNkTara pAse zuM bole che to tame jANo cho ne ? jANavA chatAM paNa jene AtmAnI ciMtA ja na hoya tenuM zuM ? dayA Ave che tethI bolyA vinA rahevAtuM nathI. tame ema ne ema cAlyA karo ane ame jo kalyANakArI salAha na ApIe, to dhArelI siddhi kema thAya ? tame paheluM mAgyuM zuM ? bhavano nirveda. roja emanI pAse zuM mAgo cho ? e ja. meM ghaNI vakhata kahyuM che ke jevA ho tevA bahAra Ava. nahi Avo toya bhagavAna to oLakhe che. ahIM daMbha na cAle. A jagyA judI che. tIrthasthAne baMdhAyela karma vajalepa samAna che. kapaTa prapaMca ahIM na calAvAya. manabero'bolatI vakhate e bhAvanA na hoya to A sarvajJa chetarAze nahi. A to sarvajJA che. darekanA vicAra jANe che. bhoLAne bhamAvavA jatA ho to ThIka, paNa zrI sarvajJadeva AgaLa ? tame ATalA badhA dimUDha, vicArazUnya kema banyA cho ? Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 --- vicAramaya bano. vicAranI dhUna covIse kalAka jIvatI jAgatI rAkho. tamane hitaiSI lAge tene pUcho ke amAruM sukha ane kalyANa kyAM ? Adhi, vyAdhi ane upAdhi na joItI hoya to kyAM javuM ? ane kaI kAryavAhI karavI joIe ? vicAravAnI tAkAta vinA, satyane samajavAnI tAkAta vinA, satyane satyanA AkAramAM mUkavAnI tAkAta vinA kyAM sudhI besI rahezo ? tame je cIja mAgI AvyA te to batAvIe ne ? ame to e devanA sevaka chIe, kAMI tamArA ochA ja chIe ! ame to je emaNe batAvI hoya te davA nAkhIe. ame to kaMpAunDara. koI kahe ke "kaDavI davA na nAkhazo'-to amArAthI pheraphAra thAya ? ame pheraphAra karIe ane navAjUnI bane to zuM thAya ? ame kahIe ke daradI roto hato mATe ApI, to kAma Ave ? jaya viyarAya e to prArthanAsUtra che. caityavaMdana to ghaNAye karo cho, paNa kiMci zuM ?, namutthaNe zuM ?, jAvaMti ceIyAI ane jAvaMta kevI sAhu zuM ?, e vagere kadI vicAryuM kharuM ? emAM tame prabhu pAse kaI jAtanI prArthanA karo cho eno kadI khyAla karyo ? e sutromAM sArI rIte prAthanA karI mAgI AvyA cho te to ApavuM paDaze : emAM nahi cAle. saMsAranI vAsanA DhIlIDhaba karavI hoya, tyAM kAcApocA zabdonuM kAma nathI. devAdAra pAse leNuM levA vepArI jAya, tyAM pahelAM to zeThasAheba, bhAIsAheba, maherabAna, vagere kahe, dADhImAM hAtha ghAle, banatuM badhuM kare, paNa jyAre jANe ke A kAMI sIdhuM mAne tema nathI, tyAre vepArI zuM kare ? te ghaDI vepArI eka eka zabda evo kADhe ke jANe tIra bhoMkAya ! pelo samaje ke zeThano pitto UkaLyo, have ApavuM paDaze. tyAM to lobhanI bhAvanA-eTale kharAba bhAvanA paNa Ave, paraMtu ahIM to kevaLa upakAranI ja bhAvanA-sAmAnA uttama prakAranA hitanI ja bhAvanA che, mATe je je zabdo nIkaLe te bhale kaDavA paNa hoya, chatAM temAM hitanA phuvArA ja hoya. - bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI vagere puNyapuruSoe paNa samaye satya kahetAM aNubhara saMkoca nathI rAkhyo. jevAne tevA tarIke barAbara oLakhAvyA che. e prasaMge to vikaTa sthiti hatI : Aje saMyamamAM kaMI tevI takalIpha nathI : e vakhatanI dRSTie AjanI sthiti saMyama mATe anukULa che. emane hatI te sthiti hota to ApaNe dhamAM raheta ke kema ?, te paNa zaMkAspada che. emanAM kAma Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 - - 7 : bhavanirvedanuM mahattva - 7 e ja kare. A bhavanirveda vagere zabdo emane je rIte haiye vasyA hatA, te rIte ApaNane vasavA joIe. bhavanivvao'-e tame sAcA dile mAgo cho ke enA sevaka kahevarAvavA pUratuM mAgo cho ? "bhavaniveo'no artha zo ?-ATaluM samajo to rasto sApha thaI jAya. huM to roja roja kahuM chuM ane sthaLe sthaLe dareka arthI AtmAne e ja kahevAnI icchA che. tamArI pahelI mAgaNI paNa e che : amane AjJA paNa pahelI e ja : eTale ke saMsAranI asAratA ane duHkhamayatA samajAvavAnI che, kAraNa ke bhavanibeo vagara AgaLanuM AvI zakatuM nathI. ane AjJA e che ke je Ave tene pahelo bhavanirveda jagADavo ! prArthanA samajI jAo. bhava kevo ? anAdithI AtmA sAthe joDAyelo : ajJAnI AtmAone prema paNa eno ane paricaya paNa eno ja! salAhakAra paNa saMsAranA rasiyA ane joDIdAra paNa tevA!tame saMsAramAM barAbara rahI zako enI saMbhALa lenArA paNa ghaNA!A sthitimAM bhavanirveda karavo tenA mATe saMyoga viparIta che ke anukULa? pratikULa che ne ? je sAthIo tamArA vagara majethI calAvI le te tamane sAruM lagADavA kahe che ke tamArA vinA nahi cAle. ane tame badhA bhoLA evA ke mAnI lo cho. e tamArA vagara eka divasa paNa bhUkhyA rahe evA nathI, chatAM e kahe ke tamArA vagara na cAle, to te paNa tame mAnI jAo. Aje zAsananuM zuM thaI rahyuM che, teno kAMI vicAra Ave che? ATalI jhUMpaDInI ciMtA, ane jagatanuM zreya karanAra zAsananI ciMtA ja nahi? jAtanI ciMtA karo eTalI to zAsananI karo ! dharmaprema kevo joIe ? duniyAnI vastu mATe khuvAra thaI rahyA cho. ane dharmamAM vAMdhA Ave che? zrI skaMdakasUri ane temanA pAMcaso ziSyo: kharekhara, kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA eka puNyapuruSanI bhAvanA lakhatAM pharamAve che ke : "tutro vALa pomaLe, pAvorarthamavo mAtmA pravartata datta ! ja punarthanoloH zA" "cAre puruSArthomAM puruSArthapaNuM tulya hovA chatAM khedanI vAta che ke AtmA pAparUpa artha ane kAma puruSArthanI sAdhanA mATe pravarte che, paNa dharma ane mokSarUpa puruSArthanI siddhi mATe pravRtti nathI karato." Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 86 ane Aje e vAta sAkSAt anubhavAya che. upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjAzrIe zrI sImaMdhara svAmIjIne vinaMtI dvArA ahIMnAM darda kahyAM ane kahI dIdhuM ke mAre to he nAtha ! tArA sivAya bIjo koI AdhAra nathI. ahIM to A hAlata che. na rahevAyuM eTale tyAM kahyuM. bhAvadayAnA aMkuro phUTe che tyAre dhodha dAkhyo raheto nathI : bahAra nIkaLe ja : nathI nIkaLato eTalI khAmI che. tAttvika dayA pragaTe tyAM bIjI dayAnuM rUpaka juduM thAya. e dayA judI jAtanI che. zrI bappabhaTTI jevA soLa varSanI uMmare caDatI javAnIe cha vigaI taje ane e joI guru prasanna thAya, e kaI dayA ? ema na thayuM ke A vayamAM cha vigaIno tyAga hoya ? paNa vAstavika prema hoya tyAM ja A dayA Ave. zrI kuMdakasUrivaranA pAMcaso ziSyo ghANImAM pilAyA. cAraso navANuM pilAI gayA. e AtmAone skaMdaka-sUrie evI koTinA banAvyA hatA ke AvA upasargomAM paNa aDaga rahe. upasarga paNa jevo tevo nahi : pIlavAnAM yaMtramAM pIsAvAnuM. tyAM paNa taiyAra. eka paNa nA nathI kaheto. zAstra kahe che ke mAsakhamaNane pAraNe mAsakhamaNa kare, paNa guraAjJAbhaMjaka hoya to te utkRSTathI anaMta saMsArI thAya. pAMcaso paikInA eka paNa "nA' nathI kahetA. yaMtramAM pilAya che. pilAvuM, e kAMI nAnIsUnI vAta che? pilAya, lohInA phuvArA phUTe, hADakAM tUTe, naso tUTe : skaMdakasUrIzvarajI paNa nirdhAmaNA karAve ane pilAnArA paNa guru sAme AMkha tathA kAna rAkhI hRdayapUrvaka kabUla kare ke kRpALu! Apa kaho cho te barAbara che. evI rIte cAraso navvANuMneya nirdhAmaNA karAvI, kSapakazreNie caDAvI, kevaLajJAna pamADI, muktie mokalyA. sabhA Ama pIlavAnuM kAraNa ? kAraNa jANavuM che, ema ne ? zrI kuMdakasUrIzvarajI jyAre kumArAvasthAmAM hatA tyAre temanA pitA jitazatru rAjAnI parISadamAM beThA hatA. jitazatru rAjAnA jamAI ke je kuMbhakAra kaTakanagaranA nareza hatA, temano pAlaka maMtrI paNa A parISadamAM beTho hato. vividha carcAomAMthI dharmacarcA nIkaLatAM e pAlaka maMtrIe jyAre nAstikatAnuM pratipAdana karyuM, tyAre dharmabuddhi evA zrI kuMdakakumArathI te sahI zakAyuM nahi ane tethI e ja parISadamAM nAstikatA ne AstikatAnuM varNana karI pAlaka maMtrInI badhI ja nAstika vANInuM temaNe khaMDana karyuM. dalIla ne Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -7 : bhavanirvedanuM mahatva - 7- yuktimAM nahi phAvatAM pAlaka maMtrI te ghaDIe to mauna thaI gayo, paNa enA haiyAmAM DaMkha rahyo. A vAtane keTaloka samaya pasAra thayA bAda zrI skaMdakakumAre vIsamA tIrthapati zrI munisuvrata svAmInI pAse pAMcaso rAjakumAra sAthe dIkSA aMgIkAra karI. siddhAMtAbhyAsathI teozrI gItArtha banyA ane ekavAra teoe potAnA saMsArI banevIne bodha pamADavA mATe kuMbhakAra kaTakanagara javAnI prabhu pAse AjJA mAgI. prabhue pharamAvyuM ke tyAM javAthI tArA sivAyanA badhA ja ArAdhaka bhAvane pAmaze." zrI skaMdakasUrIzvarajIe vicAryuM ke "bhale, mAre nimitte pAMcaso to ArAdhaka thaze !" ane AjJA laI vihAra karyo. jyAM kuMbhakAra kaTakanagara najadIka AvyA, tyAM pAlaka maMtrIne khabara paDI. potAnA nAstika matanuM khaMDana karI sabhAmAM mAnabhaMga kareluM e vAtano ene khyAla Avyo ne khUba roSa caDyo. pote rAjAne samajAvyo ke "A Apano sALo e sAdhu nathI paNa e veSamAM pAMcaso subhaTone chupAvIne ahIM tamAruM rAjya chInavI levA Avyo che." ane je kSetramAM zrI skaMdakasUrIzvarajI mahArAja birAjyA hatA, tyAM najadIkamAM chUpI rIte zastro daTAvI pachI rAjA samakSa kADhI batAvyAM. bicAro ajJAna rAjA A kAvatarAkhora maMtrInI jALamAM phasAyo ane eNe A pAMcaso eka munivarone jIvatA ne jAgatA ghANImAM palavAnA hukamamAM saMmati ApI dIdhI. durjano zuM nathI karatA ? asatyanuM maMDana thAya ane satyanuM khaMDana thAya teya emanAthI jIravAtuM nathI ! zrI skaMdakakumAre to loko adharma na pAmI jAya ane nAstikatAmAM phasAI na jAya mATe ja khaMDana karyuM hatuM ne ? khuda bhagavAna zrI munisuvrata svAmIe paNa emAM bhUla thaI ema kahyuM nathI. jagatane akalyANakara mArge jatuM bacAvavA mATe zaktizALI AtmAe prayatna karavo ja joIe. ema karavAmAM durjanothI gabharAye na cAle. mATe to kahuM chuM ke durgatie janArA AtmAone sAcA ane puNyazALI AtmAo sAthe jANe vera ja na hoya, evo anubhava teo atyAra sudhI karAvatA AvyA che, mATe Aje tevuM dekhAya temAM kAMI navAI nathI. sabhA : badhAne sAthe AvuM veThavuM paDyuM? veThavuM paDe. sAmudAyika karma hoya to ema paNa thAya. mATe to zAstrakAra kahe che ke pApathI baco. pApanA udaya samakALe paNa Ave. zrI skaMdakasUrIzvarajIe cAraso navANuMne kevaLajJAna pamADyuM, pAMcasomAM eka bAlamuni hatA. cAraso Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno navvANuMne niryAmaNA karAvanAra puNyapuruSane A bALamuni para moha thayo, enuM duHkha e joI na zakyA ane tethI skaMdakasUrijI pahelAM potAne pIlavAnuM kahe che. jJAnI kahe che ke AvA samartha jJAnI mohanA udayanA yoge bhUlyA. cAraso navvANuMnI niryAmaNA vakhate emane potAnI hAjarInI jarUra lAgI ane pAMcasomA bALamuni vakhate jarUra na lAgI, e moha hato paNa dayA nahi ! pAlaka to zrI skaMdakasUrijIne vadhu pIDA thAya e jovA icchato hato, eTale eNe mAnyuM nahi. gurue bALamuni sAmuM joyuM. bALamuni paNa sajja ja che. jainazAsananI dayA judI che. bALamuni paNa pilAI kevaLajJAna pAmI muktie gayA. pAMcasone kevaLajJAna pamADI mukti apAvanAra keTalA samartha jJAnI ane emano virAga kevo utkaTa haze ! koI kahe pilAtA kema joI zakAya ? paNa jJAnIo zarIra pilAya tene bahu vajana nathI ApatA, AtmA na pilAvo joIe. AtmAnI bhAvanAo na pharI jAya ene mATe ja prabaMdha thavo joIe. ahIM 'bhavanivreo'mAM paNa bhAvadayAnI ciMtA che, dravyadayAnI nathI. 'bhavanivreo' nahi thAya tyAM sudhI bhavarUpa ghANImAM pilAvAthI chUTavAnA nathI. AtmAnA dayALu bano ke tarata bIjAnI vAstavika dayA Avaze. zAsanasevA karavAnI zA mATe ? AtmAnI dayA mATe ! tA2ka A che e to khAtarI che ne ? AjJA para prIti dharo to AtmAnI dayA thAya. pAMcasone keTalo AjJAprema ! e mAnatA ke gurunI AjJAmAM ja kalyANa. 88 kaDavuM paNa hitakArI hoya te ja apAya H anaMtajJAnIne zuM e khabara nahotI ke tame badhA duniyAnA bhogamAM lIna thayelA cho mATe choDavuM kaThina paDaze ? emanAmAM dayA nahotI ? chatAM kema choDavAnuM kahyuM ? jANatA hatA ke kalyANa choDavAmAM ja che. vaida jANe che ke ukALo pItAM daradIne duHkha thAya che : pAnAra mAbApa paNa e jANe che ke chokarAthI zI rIte pIvAze ? gaMdha paNa levAtI nathI evo ukALo zI rIte pIvAya ? chatAM moDhuM pahoLuM karI, velaNa ghAlIne paNa pAya che ne ! baccAMne suvADIne mAtA, bALakanuM moM pahoLuM karI velaNathI davA pAtI vakhate bALakanI gALo, lAto, tiraskAra vagerene gaNatI nathI. kevI tAkAta keLavI che ! jenI mA jIvatI hoya te badhA mAne pUchajo. mA kaheze ke e lAto na khAdhI hota to Aje tuM A sthitimAM na hota ! mAne to e lAtamAM AnaMda Ave, mA to hase ke davA dIkarAne gaLe UtarI. lAtane na gaNe. saMsAranA jIvo upara upakAra 88 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 7 : bhavanirvedanuM mahattva - 7- 89 karanAra paNa gALo tathA tiraskAra khamavAnI tAkAta keLave. e evI gALo vagerenI darakAra na kare. jene amArA mAnIe, tene sudhAravA pUrato prayatna karavo joIe ke nahi ? chokarAnI lAto vagere khAvAnI tAkAta kema keLavavI te mA jANe. mAnA upakAranI avadhi nathI : mUtare toya chokarAne khoLAmAM le : bhANAmAM mUtaranA chAMTA paDe toya gusso na kare. e samaje che ke mUtaravAnI buddhie mUtaryuM nathI, paNa mutarAI gayuM che. mAne glAni na thAya. aNasamajune paNa mAtAe evA banAvyA ke juo tame badhA kevA DAhyA thaIne beThA cho ! A mAtAno pratApa. mAtAe to AvA banAvyA : amAre kevA banAvavA, e prazna bAkI rahe che. te vakhate to paga nAnA hatA te lAta nAnI mAratA : have moTA thayA eTale tevAonI lAto paNa bhayaMkara : paNa te lAto khAIne paNa jevA banAvavA hoya tevA banAvavA joIe ke nahi ? kevA banAvavA ? - eno uttara "maniago' A zabda Ape che. bhavanI bhayaMkaratA batAvavAmAM Ave te vakhate jene bhava mITho lAge te kUde, UchaLe, paNa tethI e batAvanArane gabharAye pAlave ? DarI ochuM ja javAya ! amAre tamane kevA banAvavA e nakkI karo. mAe to khAtAM-pItAM, UThatAMbesatAM, bolatAM-cAlatAM zIkhavyuM, amAre tamane zuM zIkhavavuM ?-e tame kahezo ne ? tamane zuM zIkhavIe to ame amAruM sthAna dipAvI zakIe ? sabhA : sAdhu bIjuM Ape to ? are bhAI ! tame nakkI thAo to sAdhu bIjuM ApI ja na zake : Ape to paNa pakaDI pADo ! davA levA vaidyane tyAM jAo, paNa na maTe to bIjo vaida karo ne ? pathArImAM suvADI rAkhe to e vaida kAmano nahi ne ? vepArI game tevo uThAugIra hoya, paNa grAhakane mAlUma paDe ke e uThAugIra che, to pelo kahe pAMca to A kahe bAra AnA : doDha rUpiye levuM hoya toya bAra AnA kahe. ene tyAMthI levuM hoya to paNa UThavAno DoLa kare, UThe : paNa pelo hAtha pakaDe. pelo vepArI ThekANe Ave tyAre ja paisA kADhe. grAhaka bhoTa thAya to vepArI benA bAra paNa le. tame nakkI karo ke "kevA banavuM ke jethI koI ThagI zake nahi." "haiyuM bALavA karatAM hAtha bALavA sArA' - e kahevata che. nokara zAka vAsI lAve ane kahe ke ApyuM tevuM lAvyo to zuM kaho ? tame kevA banavA mAgo cho ? ane tamAre dharmaguru zA mATe joIe ? - e nakkI karo. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 90 tame je mAgo cho, bhagavAna pAse je ekarAra karo cho, te banAvaTa che ke sAcuM che? te nakkI karajo. sAMbhaLanAra e prabhu sarvajJa che. tyAM kapaTa na karatA. duniyAnI sattA zabdajALamAM AvI jAya, paNa e deva na Ave. satyanA arthI banavuM hoya to bhoLavavAnI vAta bhUlI jAo. ahIM paNa jUThuM bole, te bahAra zuM na kare? je bolo te sAcuM bolajo. hiMsAthI ke jUThathI nathI jIvavuM. aDhAre pApasthAnakathI chUTA thazo, tyAre emanA bhegA thavA jogA thazo.emanI AjJA mujaba vartazo to mukti maLaze. AjJA mujaba muktie javuM che, emAM to zaMkA nathI.e mATe tamArI pahelI mAgaNI paNa "bhavanivvao'nI che ! ane amane pahelI AjJA paNa bhavanibeonI che, mATe e ja ame ApIe chIe. amArAthI e ja ApI zakAya. e vinAnuM bIjuM ApavuM e virAdhanA ! Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : prArthanAno paramArtha : * dharmakuzaLa banavA mATe karmakuzaLa banavAnI jarUra kharI ! * mAgaNInuM svarUpa samajo : * amArI-tamArI badhAnI bhAvanA eka ja : * jainazAsananI maitrIbhAvanA zuM che ? * bhASAsamitino bhaMga zemAM ? * prabhu zrI vIranuM daSTAMta vicAro ! * mAbApanI pharaja : viSaya : tIrthanA sevakanI pharaja darzAvyA bAda - jayavIrAya sUtramaMtargata *bhavanirdhvao' padanI vistRta chaNAvaTa. A pravacananI zarUAtamAM ja tIrthanI prApti thayA bAda enA saMrakSaNa mATenI pharaja konI, kevI, keTalI ane eNe kaI rIte nibhAvavI e aMge vizada mArgadarzana ApyA bAda "dharmajUrA banavA mATe karmazUrA banavuM ja joIe' - evo koI niyama nahi hovAnuM spaSTa karyuM che. tyAra bAda jayavIyarAya sUtramAM karela mAgaNIo paikI prathama mAgaNI bhavaniOonA svarUpa upara suMdara prakAza pADyo che, khoTA-sAcAno viveka batAvyo che, jainazAsananI maitrIbhAvanA samajAvI che ane bhASAsamitinI surakSA ane teno nAza paNa samajAvyo che. chevaTe zrI vIra vibhunI dIkSA bAdano prathama upasargano prasaMga, indranI vinaMti, prabhuno javAba vagerenA mAdhyame dharmanI daDhatA samajAvI che. muvAkyAtRta * dharmazUra banavA icchanAre karmacUra banavuM ja joIe, e kAyado zrI jinazAsanamAM nathI. * prayatna na karavA mAtrathI virAdhakapaNuM na Ave : durbhAva Ave to virAdhakapaNuM Ave. * prArthanAmAM bheda to pariNAme bheda thavAnA ane prApti pharI javAnI. * khoTAne khoTA tarIke nahi mAnanArA jo bhaNelA kahevAtA hoya, to paNa te bhaNelA nathI. "choDAya to sAruM' - e bhAvanA. ane choDuM' - e pariNAma. pariNAma thayA bAda kArya ! * zubha pariNAma durlabha che, mATe jhaTa amala karo. * jyAM dravyazuddhi UMcA prakAranI, tyAM bhAvanA paNa UMcA prakAranI thAya, * tamArI khAmI kahenAra maLe tyAre tamArA uddhAranI taiyArI thaI ema mAno ! * unmArge jatI janatAne je zabdothI rokAya te zabdo bolAya e ja bhASAsamiti ! * bIjAnuM bhUMDuM icchavuM to pahelAM tamAruM ja bhUMDuM thavAnuM. kadAca duniyAmAM jItyA toye AtmadaSTie hArelA ja cho. * pazcAttApanA agnimAM zithilatA baLIne khAkha thaI jaze ane zUravIratA ApoApa pedA thaze. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : prArthanAno paramArtha dharmakuzaLa banavA mATe karmakuzaLa banavAnI jarUra kharI ? TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA, zrIAcArAMga sUtranI AdimAM maMgaLAcaraNa karatAM pharamAvI gayA ke zAsana jayavaMtu varte che. tIrtha che tyAM sudhI haMmeza jayavaMtu che. eno kadI parAjaya thayo nathI, thato nathI ane thavAno paNa nathI. ekeeka yogya vicArane tyAM sthAna che ane ekeeka ayogya vicArano emAMthI bahiSkAra che. kharAba vicAra emAM eka paNa nathI ane koI paNa sAro vicAra emAM nathI ema paNa nathI. tenA siddhAMto aneka rIte evA siddha thayA che ke ene sevanAro jarUra saMsArathI mukta thAya ja. eTalA mATe ja e tIrtha sadAkALa rahevA mATe sarajAyeluM che : enI jagatamAM joDI paNa nathI : ane mATe ja sadhaLA zrI jinezvaroe zarUAtamAM ene namaskAra karela che. tIrthaMkaro paNa ene name che : kAraNa ke e anupama che, zAzvata che ane enA siddhAMto,sevanArAnA karmarUpa maLane dUra kare tevA che. temAM ekeeka yogya vicArane sthAna che, eka paNa ayogya vicArane tyAM sthAna nathI, eka paNa yogya vicAra tyAM nathI tema nathI. mATe ja e tIrtha haMmeza jayavaMtu che. mATe ja vakhatovakhata kahevAmAM Ave che ke tIrtha pAmyA bAda sAcavavAnI, enuM rakSaNa karavAnI jokhamadArI ghaNI moTI che. e pAmyA bAda AtmAnA AkhA jIvanano palaTo thavo joIe. A tIrthanA sevakanI pharaja che ke eka paNa ayogya vicArane TakavA na devo ane eka paNa yogya vicAranA svIkAramAM AnAkAnI na karavI. tIrtha sadaiva jayavaMtu che emAM to zaMkA nathI. bhale jayavaMtu che, chatAM tIrthano sevaka enI rakSA mATe prayatna kare, jo prayatna na kare to zAsana jIvate chate paNa tIrthano sevaka to rakSaka na ja kahevAya. A tIrthanA sevakanI pharaja kaI ? eka paNa ayogya vicArane potAmAM na AvavA de ane eka paNa suyogya vicArane javA na de. enA siddhAMtonA sevanamAM AtmAne DhIlo paDavA na de ke emAM asthiratA Ave evo vicAra thavA na de. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 8 : prArthanAno paramArtha - 8 - 93 zrI tIrthaMkaradevo kevaLajJAna pAmyA bAda paNa tIrthane mAne che, evA tIrthane je pAme te parama puNyavAna. ApaNe pAmyA mATe ApaNe paNa parama puNyavAna. parama puNyavAna kahevarAvyA pachI jokhamadArI ghaNI moTI che. adhikAra meLavyA pachI adhikAra sAcavavAnI jokhamadArI ochI nathI. tIrtha pAmyA ema kahIe ane sAcavavAnI jokhamadArI samajIe nahi, to tIrtha pAmyA te kAmanuM zuM ? ciMtAmaNi maLyA pachI bhIkha mAgavA jAya, to loka ene mUrmo ja kahe ne ? A tIrtha pAmyA bAda-A tIrthano mahimA hRdayamAM UtaryA bAda, AtmA ekeeka ayogya vicArathI hamezAM kaMpato rahe : jyAre ayogya vicArane sthAna ApavAnI bhAvanA thaI, ke tIrtha hArI javAya. eka paNa suMdara vicArane hRdayamAM sthAna ApavA prayatna na thAya, siddhAMtothI khasavAnI bhAvanA Ave ane tenA zAzvatapaNAmAM zaMkA thAya, to e tIrtha hArI javAya. zrI tIrthaMkaradevothI levAyelA ane jagatamAM jenI joDI nahi evA tIrthane pAmelA AtmAne e tIrthanA zAzvatapaNAmAM zaMkA hoya ja nahi. tenA siddhAMtomAM zaMkAnI bhAvanA paNa na hoya : evA AtmAne eka paNa suMdara vicAranA svIkAramAM AnAkAnI na hoya : ane eka paNa ayogya vicAra lAvavAnI mUrkhAI na hoya. A tIrtha pAmelA mATe ATalI badhI jokhamadArI che. astu. zrI AcArAMga zAstra, bhagavAna zrI mahAvIradeve sArAya jagatanA hita mATe kahela che. ApaNe e sUtranuM dhUta' nAmanuM chaThuM adhyanana vAMcavuM che, to te pahelAM ghaTatI taiyArI karavI joIe. dhUnana thAya tyAM to majabUta AdamI Take. tamArA hAthe anAdi kALathI je viSaya-kaSAyAdinA pAyA majabUta karyA che, tene tamArA hAthe ja khodAvavAnA che : tamAruM bAMdheluM tamAre khodavAnuM che : tyAM mArApaNuM rahI jAya to te na bane. sabhA : "ne sUra so dhane sUrA' no artha zo ? A vAta kahevAI gaI che. gaI kAle paNa kahevAI che. eno Azaya e che ke je AtmA karmamAM zUravIra hoya tene, kadAca suguruno yoga maLe ane dharma pAmI jAya, to jarUra e AtmA dharmamAM paNa kamAla kare. paNa dharmazUra banavA icchanAre karmazUra banavuM ja joIe, e kAyado zrI jinazAsanamAM nathI. eka AtmA ayogya kriyAmAM eTalo badho unmatta banI gayo che ke jenI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 ---- - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - sImA nahi ene koI maharSi maLI jAya, ane temanAM vacano tenAmAM pariNAma pAmI jAya, to e AdamI potAnA je baLano upayoga duniyAnA nAzamAM karI rahyo hato, te duniyAne tAravAmAM karI zake. baLa kAmamAM to AvavAnuM ja. mana-vacana-kAyAnA yoganA vegane, caudame guNaThANe pahoMcyA sivAya, saMpUrNapaNe rokI zakAya tema nathI. nadInA vegabaMdha vahyA AvatA pUrane koI rokavA prayatna kare to taNAI jAya. pANInA pUramAM e tAkAta che ke moTA pahADanA pahADane paNa bhedIne jagyA kare. nadInA pUrane rokavAno prayatna na karatAM, jo enI dizA pheravI pAMca-sAta ke daza nIko karI enA vegane badhe javA de, to nAza karanAra pUraneya svAdhIna banAvI de, emAM kazI ja zaMkA nathI. ahIM paNa te hada AvyA sivAya mana, vacana, ne kAyAnA baLane rokAya nahi, paNa AzravamArgamAMthI saMvaramArgamAM lavAya. suguruyoge e thAya, paNa e kAyado to nathI ja ke saMvaramArge AvatAM pahelAM AzravamArga keLavavo joIe. vyavahAramAM je buddhimAna che te ahIM Ave to mUoM bane, ema to nathI ne ? je buddhino upayoga tyAM kare che te ahIM kare : buddhi UMdhe mArge jatI hatI te sIdhe mArge jAya, to kAma thaI jAya. ahIM buddhi keLavanAre tyAM keLavIne AvavuM, e kAyado nathI. mAgaNInuM svarUpa samajo : jaya viyarAya' sAdhu tathA zrAvaka roja bole che. koI sAtavAra bole to koI traNavAra, to koI ekavAra. sAtavAra nahi, traNavAra nahi, paNa ekavAra to bolo chone ? konI pAse bolo cho ? prabhunI pAse. mUrti e zuM cIja che ? "jina paDimA jina sArikhI." eTale mUrti che zrI jinezvaradeva mAnIne sevIe chIe. jeo ema na mAne tene bAju para mUko. ahIMnI kriyA vajanadAra hovI joIe ke polI ? mUrtine zrI jinezvaradevarUpa mAno cho, mATe kriyA DhIlI-pocI na karo. duniyAno vyavahAra nibhAvavA vacananI je kiMmata che, te ahIM samajo. vacananI kiMmata tyAM karatAM ahIM keTalAya gaNI adhika AvavI joIe. vyavahAramAM vacanathI pharI jAo to tamane koI dhIre nahi ane bahu to tamAro A loka sIdho cAle nahi paNa ahIM bolIne pharI jAo to aneka bhava bagaDI jAya. zrI jinezvaradevanI AgaLa jeTaluM bolAya che, te bolatAM romarAjI vikasvara Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : prArthanAno paramArtha 8 : thavI joIe. badhA vicAranI chAyA AtmA para paDavI joIe. eka eka zabda hRdayane bhedIne nIkaLavo joIe H phonogrAphanI cUDI mAphaka nahi, paNa barAbara aMtarane sparzIne bahAra Avavo joIe. prabhunI AgaLa bIjuM bolo cho te hAla bAju rAkho - paNa jaya vIyarAyamAM tame je mAgaNI karo cho, te eTalI badhI moTI che ke jeno sumAra nathI. emAM che te auSadha ekavAra khAI lo to kAma thaI jAya. 95 sabhA : je vastunI mAgaNI karIe chIe, te meLavavA prayatna na karIe to virAdhakapaNuM kharuM ? 95 AnuM samAdhAna to karuM chuM, paNa e samAdhAnathI zithilatA na Ave tenI kALajI rAkhavAnI sUcanA karuM chuM. prayatna na karavA mAtrathI virAdhakapaNuM na Ave : durbhAva Ave to virAdhakapaNuM Ave. kamatAkAtanA yoge ke hRdayanI vizuddhinA abhAve, prayatna na karAya emAM virAdhanApaNuM Ave to to julama thaI jAya : paNa e paNa kharuM ke prayatnamAM bedarakArI karIe to e cheTuM ne cheTuM jAya ane jema cheTuM jAya tema Apatti Ave, mATe bedarakArI paNa na hovI joIe. sabhA : mAgaNI to moTI che, ane tAkAta na hoya to ? zrI jinezvaradevanA zAsanano kAyado che ke je cIja zrI gaNadharabhagavAna mAge te bALaka paNa mAge : meLave bhale zaktinA pramANe, paNa mAgaNI to eka ja ! mAgaNImAM bheda nahi : amalamAM bhale bheda hoya. : prabhunA zAsanamAM sarvavirati, dezavirati ane samyagdaSTi AtmA paNa rahI zake che. ekano sarva tyAga che, bIjAno thoDo tyAga che, ane trIjAno tyAga nathImAtra tyAganI bhAvanA ja che : paNa badhAyanuM dhyeya eka ja che. traNenI mAMgaNI eka ja. amalanI vAtamAM prazna saMbhavita. ahIM to mAnyatAnI vAta che. jeTalA daradI Ave temAM, koInuM darada cAra mahine maTe evuM hoya, koInuM cha mahine maTe tevuM hoya ne koInuM aThavADiye maTe tevuM hoya. e badhA manamAM samajatA hoya, paNa badhA DaoNkTarane kahe zuM ? jhaTa maTADo. bhale kSaya hoya, peTamAM bhayaMkara darda hoya, nahi jevo tAva hoya, paNa e badhAya kahe ke jhaTa maTADo. koIe ema kahyuM ke moDuM maTADo ? manamAM samaje ke darada moTuM che, cauda divase maTe evuM che, toya kahe ke cAra divase maTADo. DaoNkTara kahe ke utAvaLa na karo, A bIjAnuM darada cAra divase maTe tevuM che, paNa tamArA daradane vakhata lAgaze : toya daradI kahe ke 'enI pAse pAMca letA ho to Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 98 mArI pAsethI pacAsanI phI lo, paNa mane be divase maTADo.' bhale maTe game tyAre, paNa badhA daradIonI mAgaNI kaI ? mAgaNInuM vAstavika svarUpa haju samajAyuM nathI. vyavahAramAM juo ke eka mANasa peDhI para jaI kalAka besI Ave tyAM pacAsa hajAra kamAya ane bIjo cha kalAka bese toye mAMDa roTalA maLe, to paNa enI icchA kaI ? e ja ke mAre paNa moTara joIe : maLe ke nahi te vAta judI. prArthanAnA ne prAptinA bheda samajo. cothA ArAnA jIvo muktinI icchA kare ane pAMcamA ArAnA jIvo zAnI icchA kare ? sabhA : muktinI. kAraNa ? mukti ahIMthI atyAre maLe tema nathI. cothA ArAmAMye koI jIvane khuda jJAnIe kahyuM hoya ke mukti mATe pAMcapacAsa bhavanI vAra che, chatAMya te mAge to mukti ja ne ? magAya to e ja. devagati mAge to to Apatti vadhI jAya. mAgavAnI to mukti ja. bIjuM game te maLe toya mAgaNI to e ja. prArthanA to UMcI ja hoya. prArthanAmAM bheda to pariNAme bheda thavAnA ane prApti pharI javAnI. amArI-tamArI badhAnI bhAvanA eka ja bhAvanA, pariNAma ane pravRtti, A traNa bhinna vastuo che, e kahevAI gayuM che. caudame guNasthAnake pahoMcavA jogI pravRttinI tAkAta bilakula nathI. caudame guNaThANe pahoMcIe tevI dazAnAM tevAM pariNAma paNa nathI thatAM : savAre rAI pratikramaNa karanArAo zuM vicAre che ? bhagavAna zrI mahAvIradeve cha mahinAno tapa karyo. e tapa che UMco, paNa thAya tema nathI : tAkAta nathI : pariNAma paNa nathI : bhAvanA jarUra che. UtaratAM UtaratAM jyAM sudhI tAkAta nathI tyAM sudhI Ama kahe : cha mahinAno tapa karavAnI vAtamAMya bhAvanA to jarUra ke huM paNa e tapa kare : evo vakhata kyAre Ave : paNa tAkAta nathI ane pariNAma paNa tevAM thatAM nathI. pariNAma zaktine paNa AdhIna che. pariNAma prakAzamAM Ave te pravRtti. saMsAra choDavAnI vAtamAM bhAvanA che ke choDuM, paNa evAM pariNAma thatAM nathI. jo jJAna thAya to vyasanI samaje che ke vyasana kharAba che, bhayaMkara che, vyasananI sAmagrI na maLatAM behAla thAuM chuM, roja thAya che ke choDuM to sAruM, paNa choDuM evAM pariNAma thatAM nathI. chUTI jAya to sAruM e bhAvanA che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 97 - - 8 : prArthanAno paramArtha - 8 - khoTAne khoTA tarIke nahi mAnanArA jo bhaNelA kahevAtA hoya, to paNa te bhaNelA nathI, kAraNa ke temanuM jJAna te jJAna nathI paNa ajJAna che. choDAya to sAruM'-e bhAvanA ane choDuM-e pariNAma ! pariNAma thayA bAda kArya. pariNAma cAlyAM paNa jAya ? mATe zAstra kahe che ke zubha pariNAma Ave ke jhaTa kArya karo. zubha pariNAma durlabha che, mATe jhaTa amala karo. pApanA pariNAmamAM vicAra karyA vinA kadama paNa na bharo ane zubha pariNAmanA amalamAM vilaMba na karo. cothA guNaThANe paNa bhAvanA to UMcI bhagavAne saMghamAM gRhastha ane sAdhuno yoga sAthe kema rAkhyo ? rItinIti to nyArI che. tamAruM eka gAma-amAruM koI gAma nahi :tamAre ghara che-amAre te nathI :tamAre mAthe pAghaDI ne amAre te nahi ? tamArAmAM ane amArAmAM bheda to kharo ne? chatAM zAsananAM cAra aMgamAM tame paNa kharA ne? kAraNa ?-dhyeya, prArthanA, bhAvanA eka ja che mATe ! ame mokSa icchIe chIe ane tame bIjuM iccho cho ? ame ahiMsaka bhAvane icchIe chIe ane tame hiMsakabhAva iccho cho ? ame satyavAda icchIe chIe ane tame asatyavAda iccho cho ? ame acauryabhAvamAM ramIe chIe ane tame corI karavA iccho cho ? ame strIsaMgano tyAga icchIe chIe ane tame zuM teno saMsarga iccho cho ? ame nigraMthapaNAmAM mAnIe chIe ane tame parigrahapaNuM iccho cho ? nahi ja. ahIM atyAre mAtra icchAnI ja vAta cAle che. baMdhanane DhIlAM karavA mATe dhUnana karavAnuM che : mATe bhAvanAmAMvicAramAM khUba majabUta bano ! mohanA mahelanA pAyAne mULamAMthI halAvavAnA che : mohamAM phasI je kAryavAhI karo cho te kApavAnI che : mATe ApaNe prArthanAno vicAra karI rahyA chIe. jenI salAha levI hoya tenI salAha lo, jyAM vizvAsa hoya tyAM pUcho, ane samajo ke "suvuM - vartate ? sukha kyAM che?" amane paNa tame to ja mAno ke jyAM sudhI ame bhagavAna zrI mahAvIradevanA hoIe: e geraMTI che. amane ja mAnavA tame baMdhAyelA nathI. AjJAthI viruddha banelI vyakti pratyenA rAgane zrI jinezvaradevanA zAsanamAM mithyAtva kahela che. vyaktimAM rahelI sarvastuno rAga hoI zake. jyAM e vastu na dekhAya tyAM rAganI jarUra ja nathI, paraMtu tyAM to tyAga ja hoya. dhyeya eka na hoya to tamAro ane amAro yoga bane ? Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - jainazAsananI maitrIbhAvanA zuM che? nA vIrAya na ! tArI jayamAM amArI jya, mATe he jagadguru vItarAga ! tuM jayavaMta rahe. nAma, sthApanA, dravya ane bhAvathI tuM jyAM sudhI jayavaMto, tyAM sudhI amArI jaya. tamArA karatAM UMcA zarIravALA, traNa gAunA zarIravALA, asaMkhyAta varSonA AyuSyavALA, traNa palyopamanA AyuSyavALA manuSyo paNa akarmabhUmimAM che. chatAM teonI tyAMthI sIdhI mukti thatI nathI. enuM kAraNa tyAM vItarAga ane vItarAganuM zAsana nathI mATe ! jenI jayamAM ApaNI jaya rahelI hoya tenI ja ApaNe jaya bolAvIe : devanI, guranI, dharmanI ane bahu to zAsanadevanI jaya bolAvIe : paNa bIjAnI nahi. jaya viyarAya bolatAM ja hRdayamAM DUmo bharAvo joIe : paNa te kyAre bharAya ? vastu samajAya to ! calacitta thaI jAo cho tenuM kAraNa ? ciMtavana karatA nathI e ja. bAkI zrAvakanI karaNI paNa jJAnI puruSoe evI goThavI che-emAM eTalo badho samaya niyata karyo che ke jo tema karavAmAM Ave to AtmA saMsAranA koI paNa padArtha tarapha DhaLe nahi. paNa karaNI lagabhaga mUkI devAI che. trikALa jinapUjanamAM eka kALa ArAdho, temAM paNa adhUruM ! pUjAnAM upakaraNo paNa evAM anupama hovAM joIe ke je koI itara paNa jovA thaMbhe. pazcimanA loko Abu upara zuM jovA Ave che ? kotaraNI. paNa e jotAM jotAM kone mATe A kotaraNI karAI, e emanA hRdayamAM vAsa karI jAya che. bhAvazuddhi mATe dravyazuddhinI bahu jarUra che. divase divase sthiti vadhe tema upakaraNo uttama uttama rAkhavAM joIe. vicAro ke ahIM je manovRtti rahe che, te bajAramAM kema nathI rahetI ? sthAna pharyuM tethI ! ahIM dravyazaddhi che. koIne na thAya te vAta judI. jyAM dravyazuddhi UMcA prakAranI, tyAM bhAvanA paNa UMcA prakAranI thAya. mahArAjA kumArapALa madhyAhnakALanI pUjA dararoja "tribhuvanapAla vihAra' nAmanA maMdiramAM karatA. caturaMgI senA sAthe jatA. zrImAno temanI bhegA bhaLatA. emane paNa ema thAya ke mahArAjA kumArapALa jevA ATalo ATalo samaya kADhe, to ApaNe kema na kADhIe ? mahArAjA kumArapALa ThAThamAThapUrvaka aSTaprakArI pUjA karatA. zAstramAM vidhi che ke zrImaMta ThAThamAThathI upAzraya sAmAyika karavA Ave. RddhimAna Rddhi laIne Ave : sAhebI sAthe Ave ane Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : prArthanAno paramArtha - 8 jonArAne thAya ke zeTha paNa sAmAyikano vakhata kADhI sAmAyika karavA jAya che. batAvavA mATe kAMI nathI, paNa e kriyAthI itara AtmAne bhAvanA jAgrata thAya ke ATalI pravRttimAM paNa A zeTha sAmAyika bhUlatA nathI. aprazasta garva na AvI jAya tenI kALajI rAkhavI joIe. pArakAnuM bhaluM karatAM potAnuM UMdhuM na vaLe, e bahu sAcavavAnuM che. upadezake paNa kalyANanI kAmanAthI upadeza devo : koIne te na ruce ethI nArAja nahi thavuM : upadeza e anugraha sivAyanI bIjI buddhithI devAno nathI. khyAti, pUjA, prasiddhi mATe upadeza de to te dhULa upara lIMpaNa jevuM che. zrI jainazAsanamAM maitrIbhAvanAnuM svarUpa lakhatAM kahe che ke :"parahitavitA maitrI " 99 'pArakAnA hitanI ciMtA e maitrIbhAvanA che.' ame tamane upadeza ApIe ke A na khAvuM, A na pIvuM, te zAthI ? ame na khAIe ane tame kema khAo ? tethI e irSyAthI nahi, paNa kevaLa tamArA hitane ja mATe ! 99 bhASAsamitino bhaMga zemAM ? zAstrazravaNa durlabha che. tera kAThiyA tyAMye satAve che. gherathI vyAkhyAnanuM zravaNa karavA Ave : mAnIne ja Ave ke manuSyajanma maLyo che : devapUjA, guruvaMdana, vyAkhyAnazravaNa, e badhuM thAya teTaluM uttama che : paNa pelo moha tyAMye potAnA subhaTo mokale. moha vicAre ke bhAIbaMdha bhAvanAe caDyA che. prayatna evA karo ke tyAMthI chaTake. ALasa vagere kAThiyAne to dUra karyA, paNa chevaTe vyAkhyAnamAM pelo mAna kAThiyo AvIne Ubho rahe. kahetAM kahetAM muni kahe ke 'tame AvA.' tarata pelo mAna kAThiyo bhAIbaMdhane uzkere. tarata bole ke 'sAdhuno A AcAra ? ApaNane AvuM kahenAra e koNa ?' AvuM zAthI bolAya ? mAnathI ! dhannAjIe zAlibhadrane kAyara kahyA hatA. zAlibhadre ema na vicAryuM ke mane kAyara kema kahyo ? vicAryuM ke 'kAyara chuM mATe kAyara kahyo ane te paNa mArI kAyaratA dUra karavA mATe H mane kAyara karavA mATe nahi, paNa mArAmAM zUravIratA Ave mATe mane kAyara kahyo. emAM vAMdho zo ?' ahIM zuM ? mahArAja kahe che e badhuM kharuM,-paMca kahe te mAbApa, paMca paramezvara, paNa mArI khIlI to na ja khase ! 'mahArAja kahe te kharuM paNa'-paNa zuM e : Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 100 bolo ne ? paNano pAMcamaNiyo rAkho e na pAlave. huM kahuM chuM ke mIThA karatAM kaDavuM sAMbhaLavAnA vadhu rasiyA bano ! tamArI khAmI kahenAra maLe tyAre tamArA uddhAranI taiyArI thaI ema mAno ! tamane sArA to sau kaheze : jene tamArI garaja hoya te kadI tamane khoTA kahe ? mane koI khoDa na batAve to kaI tAkAta che ke khoDa juo ? koI divasa khoDano vicAra karo cho ? niyama karo ke khoDa jovI. khoDa jovIye nahi ne sAMbhaLavaye nahi, to kalyANa zI rIte thAya ? gAma javuM hoya to badhuM pUcho. gADI kayA TAime UpaDaze, kayA pATe Avaze, TikiTa kyAM maLe che, paisA keTalA-e badhuM nakkI karI : ane ahIM kaMI ja nahi ? gADI pAMca ne pAMce UpaDatI hoya toye tyAM TAima pahelAM jaIne beso. gADI TAimasara ja UpaDe. kadAca miniTa moDI thAya. vahelI to UpaDe ja nahi : evo majAno kAyado che toye vahelA jaI beso. tyAM sAmAnya paTAvALo kahe ke kema ahIM UbhA cho ? to tarata kahe ke bhAIzAba ! AghA UbhA rahIe ? samaje che ke daMDa thAya. ahIM jo sAdhu kahe ke A bhUla che, ThIka nathI, to na khamAya : sAdhu amane khoTA kahe ? emanI bhASA samiti kyAM gaI ? bhAgyazALI ! bhASAsamitino artha samajo. unmArge jatI janatAne je zabdothI rokAya te zabdo bolAya e ja bhASAsamiti : paNa unmArge jatA rokavA nahi ane mIThuM bolavuM, e to bhASAsamitino bhaMga che. chokaro sApane pakaDavA jAya tyAre mA kevI bUma mAre ? kAramI bUma mAre ke chokaruM bhaDakI jAya, paTakAya, hAtha maraDAya to maraDAvA de, paNa bALakane bacAve. e to samajo cho ne ? bacAvavAnI kriyAthI ApaNuM cAlyuM jAya ke rahe ? prabhu zrI vIranuM daSTAMta vicAze ! amArI dayA tame na khAo : tamArA zreyanI ciMtA karI tame AgaLa dhapo : game tevA prasaMge paNa gabharAo nahi. bhaya kono ane kone ? hiMsA karavI nathI, jUThuM bolavuM nathI, corI karavI nathI, strIsaMga karavo nathI, ane parigraha rAkhavo nathI, to pachI bhaya zAno ? bhaya to tene ke jene hiMsA karavI hoya, koIne mAravA hoya, UMdhuM-catuM bolavuM hoya, gallA gepa karavA hoya, koInA gharamAM ghUsavuM hoya ke mAruM tAruM karavuM hoya ! jene koInuM bhUMDuM karavuM nathI, eTaluM ja nahi paNa mAtra bhaluM ja karavuM che, tene bhaya zo ? bhaluM Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 - - 8 : prArthanAno paramArtha - 8 - 101 karavA jatAM paNa kadAca Apatti AvI paDe, to mAnavuM ke jarUra pUrve kAMI na karavAnuM karyuM haze ane tethI baMdhAyela karma udayamAM AvyuM haze. to tethI gabharAvAnuM zuM ? te karma khapyuM eTalo lAbha ja che. sudharma idra bhagavAna zrI mahAvIradevane vinaMtipUrvaka kahyuM hatuM ke chamakALamAM Apane bhayaMkara upasargo thavAnA che, to anumati Apo to ApanI sAthe rahuM." bhagavAne kahyuM ke "iMdra ! e kadI banyuM nathI, banatuM nathI ne banavAnuM paNa nathI ke tIrthakaro koInA baLathI kevaLajJAna upArje.' vAta paNa kharI che ke teo te potAnA baLathI ja jhUjhe. zrI tIrthaMkaradevo to saghaLA azubha karmanA udayane prasannatAthI bhogavI levAne sajja hoya che. ema na hoya to govALiyo emane upadrava karI jaI zake ? nahi ja, tema na bane. jenI AMkhanI bhrakuTI vAMkI thatAM iMdronAM siMhAsano kaMpe, ane saghaLAM bhuvano UthalapAthala karavAnI jemanAmAM tAkAta che, emane govALiyo upadrava karI jAya ? govALiyo kAnamAM khIlA ThokI jAya ? tiryaMco kutUhala karI jAya ? jemanI AMkhanAM popacAM UMcAM thAya, to sAme UbhA rahevAnI iMdronI paNa tAkAta nathI, - e paNa dhruje. jagatanA nAza ane rakSaNa beyanuM baLa emanAmAM che, paNa e AtmA eTalo pavitra ane karuNAmaya banyo che ke koIne herAna kare ja nahi. e to ema kahe che ke pUrve je kAryavAhI karI che, te badhIno badalo cUkavavAno che. badhuM baLa kevaLajJAna meLavavAmAM kharcavAnuM che, nahi to kevaLajJAna kyAM rastAmAM che ? sADA bAra varSamAM bhagavAnane keTalA upasargo ! paNa e to nizcaya hato ke baLa kevaLajJAna utpanna karavAmAM vAparavAnuM che : koIne trAsa karavAmAM nahi ! badhAnuM bhaluM karavAmAM baLa vAparavAnuM che-koInA bhUMDAmAM nahi ! - jo tame bIjAnuM bhUMDuM icchavuM to pahelAM tamAruM ja bhUMDuM thavAnuM. kadAca duniyAmAM jItyA toye AtmadaSTie hArelA ja cho. hRdayamAM koInA bhUMDAnI bhAvanA paNa na karo. sarva sukhI thAo e ja iccho. duzmano paNa sukhI thAo ema iccho. A vAta jAta mATe che ! bAkI satya ane kalyANakArI vastunI rakSA mATe to karavA yogya sarva karavAnuM. ApaNI samatA gAMDAnI samatA jevI nathI. jainazAsananI samatA, zAMti ane kSamAmAM e DahApaNa che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 mAbApanI pharaja : chokarAnA gunAne jo mAbApa hasI kADhe, to zAstra, duniyA tathA nItikAro kahe che ke e mAbApa chokarAnAM hitaiSI nathI : chokaro corI karIne Ave ane hAtha pherave, e mAbApa chokarAnAM hitaiSI nathI : sAcAM mAbApa to kahe ke jyAMthI lAvyo tyAM mUkI Ava, jenI cIja hoya tene pAchI ApI Ava, mAphI mAgI Ava, ane kahI Ava ke 'meM bhUlathI corI karI, paNa have nahi karuM : ema kahe to ja gharamAM pesa !' basa, ATaluM thAya to chokarAnI jiMdagI sudharI jAya. 102 mAbApa rUpiyAnI rUpiyAbhAra cIja khavarAve, paNa chokaro haTha le ke Apo to na Ape, rovA de. bALakane ema thavuM joIe ke mAbApa mArI khoTI haThane nahi ja poSe. prema hoya, paNa moha na hovo joIe. jo ke Ajano to prema paNa mohanA gharano che : prazaMsApAtra nathI. mAruM bALaka mokSamArge jAya ane pApamArgothI aTake, evuM kayAM ane keTalAM mAbApa icche che ? tamAro prema kevo che te jANuM chuM. khera ! paNa tyAMye anIti, jUTha, prapaMca tamArA bALakane zIkhavADo, agara tamAruM bALaka te tarapha jAya to darakAra na karo, to kaI koTinAM mAbApa kahevAo ? Arya deza, Arya kuLa, Arya jAti, ane paramAtmA zrI mahAvIradevanuM zAsana maLyuM che, e kaI rIte saphaLa thaI zake, te badhuM vicAro ane tene anusaratI kAryavAhI karo. astu. A jIvanamAM e nakkI karo ke zrI vItarAga ane vItarAganA mArganI jayamAM ja jaya. e prabhunA mArganI rakSA karatAM kAyA khapI jAya to paNa vAMdho nathI ! sabhA : tAkAta hoya to huMkAro devAya ne ! tamArI saraLatA mATe khuza thAuM chuM. kamatAkAta mATe pazcAttApa karo. pazcAttApanA agnimAM zithilatA baLIne khAkha thaI jaze ane zUravIratA ApoApa pedA thaze. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : bhAvanAnuM mahattva zubha vicArano amala zIghra thavo joIe : zAstramAM zrAvakone sAdhunAM mAbApa kahyAM che : * bhavanirveda Ave zI rIte ? * yugabAhu ane madanarekhA : 9 paralokanI tapAsa rAkhanArA UbhA karo ! azAMti ane duHkhanuM kAraNa zuM che ? lokaviruddha tyAganI pIThikA : viSaya : zubha bhAvanAno amala jhaTa karavo - jathavItharAya aMtargata bhavanivvao pada vicAraNA cAlu. gata vyAkhyAnamAM : zubha bhAvanAno amala jhaTa karavo kAraNa ke zubha bhAvanA ane pariNAma ghaNI muzkelIthI ja prApta thatAM hoya che - e vAtano sAmAnya nirdeza karelo te ja vAta vadhu vistRta chaNAvaTa pAmI atre pirasAI che. zubha bhAvane jhaTa AtmasAt karI amalI banAvavA mATe jayavIya2Aya sUtranA bhavanivyeo padanA AdhAre suMdara vicAraNAo prastuta karavAmAM AvI che. khaMdhaka munivaranI cAmaDI utAryAno prasaMga suMdara bhAvamAM jhilAve che. bhavanirveda lAvavAnA upAyo batAvatAM avasare yugabAhu ane madanarekhA temaja zAlibhadrakathAnA prasaMgono paNa upayoga karyo che. suvAkayAmRta 7 dareka upadezanI vAtane jo AtmA potAnI sAthe ghaTAve to jarU2 amala thAya. 7 dharma hRdayamAM vasyA pachI bIjI bhAvanAo to svayaM nAza pAmaze. zuddha pariNAma thavAM e muzkela ane thAya to TakavAM muzkela, mATe ja zuddha pariNAma thAya ke tarata ja pariNAmane anusaratI pravRtti karI devI. je AtmA pApane pApa tarIke mAne nahi, pApathI dhrUje nahi, pApa karyuM jAya ane jene pApano bhaya nahi, te AtmA mukta kaI rIte thAya ? 7 zrI jinezvaradevano saMyamamArga eTale AkhA jagatane mATe zAMtino payagAma ! sukhano dhorImArga ! duHkhanI jemAM saMbhAvanAya nahi ! avyAbAdha pada jene joItuM hoya te pote duniyA mATe avyAbAdha bane ! anItinI karelI kamANI to mArI nAkhanArI che. evI kamANInA yoge pATale besI miSTAnna khAvA karatAM jamIna para besI sukkA roTalA khAvA majAnA che. bhavathI bahAra nIkaLavAnI bhAvanA jAgaze, tyAre to manuSyalokamAM rahevA chatAM devatA kahevAzo. sAmAnuM kALuM karavAno vicAra Ave ke tarata potAnuM to bagaDe. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9H bhAvanAnuM mahattva zubha vicArano amala zIdhra thavo joIe : TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAja maMgalAcaraNamAM tIrthanI prazaMsA karatAM kahI gayA ke tIrtha haMmeza jayavaMtu varte che : kAraNa ke emAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI, temaja eka paNa sadvicArano bahiSkAra nathI. enA siddhAMto aneka apekSAe evI rIte siddha thayA che ke jenI sevAthI niyamAM AtmA nirmaLa thayA vinA rahe nahi ? mATe ja e zAzvata che ane tethI ja enI bIjI koI upamA nathI : e anupama che ane e ja hetune laIne saghaLA zrI tIrthapatiothI te namaskAra karAyeluM che. AvuM tIrtha pAmyA, e kAMI jevuM tevuM sadbhAgya nathI. e pAmyA bAda enuM pAlana kema adhika prakAre thaI zake, e ciMtA na thAya to na pAmelA karatAM pAmelA vadhu kamanasIba gaNAya. jJAnIe kahelI badhI vAtono vicAra AtmA sAthe ekAMte karavAno rahyo. dareka upadezanI vAtane jo AtmA potAnI sAthe ghaTAve, to jarUra amala thAya. kriyAo upayogahIna na hovI joIe, paNa jIvatI-jAgatI hovI joIe. zabdo bolAya tyAre iMdriyo ADI-avaLI hoya, moTuM kyAM hoya ane vacana kyAM jatAM hoya,-A sthitimAM vastu na pamAya. je prArthanAsUtra haMmezAM bolo, temAMnI vAto tamane yAda na hoya ? tame e vAtone vicAro nahi, manana karo nahi ane koI yAda karAve to UlaTo gusso thAya to zuM thAya ? mUrtine zrI jinezvaradeva kalpIne, haMmezAM e zrI jinezvaradeva samakSa bolIe, prArthanA karIe ane prArthelI vastunuM smaraNa paNa na hoya, eTaluM ja nahi paNa kadAca koI enuM smaraNa karAve toye kaMTALo Ave-haiye kAMI kAMI thavA mAMDe, enuM kAraNa zuM? vitarAga prabhunI mUrti sanmukha mukha ane netro sthapAya ane zabdezabda hRdayastha karI AjJA vicArAya, to e pramANe karanAra AdamI maMdiramAMthI Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : bhAvanAnuM mahattva 9 bahAra nIkaLe tyAre kevo hoya ? enA vicAra kevA hoya ? bhale pariNAma athavA pravRtti na hoya, paNa bhAvanA to joIe ne ? pravRtti paNa na hoya, pariNAma paNa na hoya ane bhAvanA paNa na hoya tyAre hoya zuM ? pravRtti ane pariNAma na hoya te nibhAvAya, paNa bhAvanA na hoya e kema nibhAvAya ? bhAvanA thAya tyAre AtmA ekAkAra thaI jAya. 105 uttama bhAvanAvALAthI pApakriyA thaI paNa jAya, paraMtu tyAM e rAcemAce nahi : e kriyAnI e prazaMsA to kare ja nahi : covIse kalAka hRdayamAM to DaMkhyA ja kare. gRhastha ane sAdhunI sthiti judI ja che, paNa je yoga che te bhAvanAne AbhArI che. pravRtti ane pariNAma to eka nahi, paNa bhAvanAe eka na hoya to meLa maLe zI rIte ? be alaga cIjane joDanAra koI cIja joIe ke nahi ? kAgaLa para TikiTa coDavI hoya toye guMdara joIe che ne ? tamane ane amane joDanAra bhAvanA ! te na hoya to tamAre ne amAre meLa maLe ? bhegA rahevAya ? tamAre amAre kAMI nAtajAtano ke levaDadevaDano saMbaMdha che ? bhAvanAnA yoge ApaNo saMyoga goThavAyo che. jo bhAvanA khasI jAya to koI paNa bhoge ApaNA beno yoga na pAlave. 105 prArthanAsUtramAM evI goThavaNI che ke tyAM prArthanA karI Avelo ahIM ekatAna thayA vinA rahe ja nahi, dharma hRdayamAM vasyA pachI-dharma hRdayamAM UtaryA pachI, bIjI bhAvanAo to svayaM nAza pAme. vAMdho e che ke vastuno bhAva je pramANamAM hRdayamAM Utaravo joIe te Utarato nathI. kahenArA kahe kharA ke 'dharma e ja zaraNa, dharma e ja AdhAra, dharma vinA jagatamAM bIjo AdhAra nathI' - paNa A badhuM prAyaH hoThe rahe che, paNa haiye nathI UtaratuM : enI ja A badhI viTaMbaNA che. dharma vinA koI sAmagrI maLe nahi, maLe to Take nahi, kadAca Take to te sukha ApatI nathI, mATe-'jIvatAMye zaraNa to dharma ja ane maratAMye zaraNa to dharma ja !' - e samajAya, e barAbara hRdayamAM ThasI jAya, to dharma sivAya bIje je prema baMdhAyo che, te badho prema dharma tarapha DhaLe ane ema bane to AtmAnI ucca dazA prApta thAya. zuddha pariNAma thavAM e muzkela ane thAya to TakavAM muzkela, mATe ja zuddha pariNAma thAya to tarata te pariNAmane anusaratI pravRtti karI devI. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 103 bahirAtmA tathA aMtarAtmAnA svarUpane samajyA vinA, paramAtmA zI rIte banI zakAya ? bahirAtma avasthA mUkavI nathI, aMtarAtmaavasthA prApta karavI nathI ane sIdhuM paramAtmA banavuM che te kema banAya ? paramAtmA banavA mATe to bahirAtmadazA mUkI, aMtarAtmadazA pragaTa karavI paDaze. AtmAnA guNono vicAra ja karavAmAM na Ave tyAM thAya zuM ? AtmAnA guNo kAMI bahArathI nathI lAvavAnA, paNa che tene pragaTa karavAnA che. e pragaTa karavAne badhAM zubha AlaMbano sevavAnAM che. aMtarAyabhUta vastuothI AghA rahevAnuM che. uttama AtmAone uttama pariNAma Ave te paNa kvacit ane te paNa caMcaLa : mATe uttama pariNAma Ave tyAM uttama pravRtti karavAmAM vilaMba karavo, e AtmakalyANakAMkSI AtmAne mATe ucita nathI. zAstramAM zrAvakone sAdhunAM mAbApa kahyAM che ? vastune vastugate jANIe ane samajIe, to bhAvanA jIvatI-jAgatI kema na rahevI joIe ? prArthanAsUtra (jaya viyarAya) bolatI vakhate AtmA ekatAna banavo joIe. zrI jinezvaradeva samakSa bolIe chIe,tyAM bolIne pharAya nahi eTaluM samajavuM joIe. prArthanAsUtra bolatI vakhate ATalI sAvacetI hoya to AtmA kevo ane keTalo suMdara banI zake e vicAro. mahApuruSone prANAMta upasargomAM paNa durbhAvanA nahotI AvatI tenuM kAraNa zuM, e vicAryuM che? A prArthanAnA bhAvathI te maharSidevo otaprota thayA hatA. rAjAnA mArAo jyAre zrI khaMdhaka munivaranI khAla (cAmaDI) utAravA AvyA, tyAre te munivara AnaMda pAmyA ane zuM vicAryuM te juo : munivara manamAMhI ANaMdyA, pariSaha Avyo jANI re; karma khapAvA avasara ehavo, pharI nahi Ave prANI re, aho. 1 e to valIya sakhAI maLIo, bhAI thakI bhalero re; prANI kAyarapaNuM pariharaje, jema na thAye bhAvaphero re. aho. ra" vicAro, A kevI suMdara vicAraNA che ? kaI jAtanI bhAvanA che ? upasarga karanArane paNa upakArI mAnavA, e jevI tevI dhIratA nathI ! vadhumAM e maharSi pharamAve che ke : Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 - - 9 : bhAvanAnuM mahatva - 7 -- - 107 "rAyasevakane munivara ema kahe, kaThina pharasa muja kAyA re; bAdhA rakhe tuma hAthe thAye, kaho tima rahIe bhAyA re. aho. 1" A jAtanI dhIratA kyAre Ave ? cetana ane jaDano viveka thAya tyAre ! A jAtanI dhIratAmAM jeTaluM baLa che, teTaluM jagatanI anya koI vastumAM nathI. jagatamAM sAco baLavAna ja te che ke je AvA prakAranI dhIratAne keLave. nakkI karavuM paDaze ke dharma zA mATe karavAno ? zarIrathI chUTavA mATe ke zarIranI sAthe vaLagI rahevA mATe ? saMsAranI sAhebI, e dharmanuM dhyeya che ke saMsArathI mukti e dharmanuM dhyeya che ? kharekhara, kharI vAta to e ja che ke A badhA mahAtmAo prArthanAmAMnA bhAvathI otaprota hatA. muddo prArthanAnI ekatAnatAno che. roja "jaya viyarAya" bolo ne mAgaNInI hAramALA goThavo, paNa vastu tarapha prema na hoya ke sadbhAvanA na hoya to e nabhe ? mAgaNI to DAhyA vANiyAnI jema karo cho. e zabdo zrI gaNadhara bhagavAne gUMthelA che ! kevI zAMtithI, vinayapUrvaka aMjali karIne mAgo cho ! tyAMthI bhAgIne pachI ahIM (guru pAse) Avo cho te zA mATe ? enA amala mATe ! amala na thAya to pazcAttApano agni cAlu rahevo joIe. je AtmA pApane pApa tarIke mAne nahi, pApathI pUje nahi, pApa karyo jAya ane jene pApano bhaya nahi, te AtmA mukta kaI rIte thAya ? vyavahAramAM tame je kAma karo cho, tenI tamane ciMtA nathI hotI ? tame AvA buddhizALI, lAkhono vahIvaTa karanArA, chatAM mane e thAya che ke e tamArI buddhino upayoga ahIM kema karatA nathI ? tyAM icchA che-ahIM icchA nathI ema che ?' "icchA nathI' ema kahevuM e bhAre paDe che : icchA che ema kahevAmAMya paMcAta lAge che : tyAre che zuM ? saMsArIpaNe to je samaye je kAma niyata thayAM hoya te TAimasara thaye jAya ! ane ahIM to ema kahevAya ke : "bane teTaluM karIe, thAya teTaluM karIe." ane tyAM to"A karavuM ja joIe, A karyA vinA to cAle ja nahi, chUTako ja nahi, vyavahAramAM rahIe ne karyA vinA cAle ? na karIe to pojhIzana na rahe, zAkha rahe nahi, AbarU rahe nahi.' - A badhuM tyAM, paNa ahIM to-bane teTaluM karIe, thAya teTaluM karIe.' - e ja ne ? peluM badhuM sAthe AvavAnuM haze kema ? sakjhAyamAM to bolo cho ke puNya ne pApa ja sAthe AvavAnuM. kema kharuM ne ? je vastu tamane ApavAno prayatna karavAmAM Ave che, je vastu tarapha Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 tamane AkarSita karavAmAM Ave che, je vastu tarapha tamAruM dhyAna kheMcavAmAM Ave che, temAM pheraphAra hoya to bolo ! 108 zAstramAM zrAvakone sAdhunAM mAbApa kahyAM che. zrAvakane mAbApa jevA paNa kahyA che ane sApa jevA paNa kahyA che. tame jo mAbApa bano to amAruM kAma thaI jAya. mAbApa banazo ? paNa jeone potAnA chokarAnAM mAbApa thatAM nathI AvaDatuM, te sAdhuonAM zI rIte thaze ? mahAvratadhArInAM mAbApa thavuM e saheluM che ? zrAvako mAbApa jevAM thAya to to sAdhuonI badhI ciMtA TaLI jAya : sAdhuonA saMyamanI ciMtA tamane pedA thAya-sAdhuonuM saMyama kema vadhe, kema Take, kema zuddha thAya, kema phelAya, enI ciMtA zrAvako ja kare to bAkI zuM rahe ? 108 vyavahA2mAM dIkaro sAro kema thAya, lAkhanA karoDa kema kare, moTaro kema pherave,-e badhI ciMtA mAbApane thAya che ne ? ema ja sAdhuonAM saMyama kema paLAya, kema vadhe, kema jagatamAM te saMyamano phelAvo thAya,-e ciMtA zrAvako kare emAM amane AnaMda ke duHkha ? mAgaNI karuM chu ke tame tevAM mAbApa bano. tame mAbApapaNuM mUkI dIdhuM enI A paMcAta che. tamane A vastu tamArI potAnI lAgavI joIe. zrI jinazvaradevano saMyamamArga eTale AkhA jagatane mATe zAMtino payagAma ! sukhano dhorI mArga !! duHkhanI jemAM saMbhAvanAya nahi ! A nAnIsUnI vAta che ? zrI jinezvaradevanuM saMyama jenA hAthamAM Ave te ahiMsaka bane, satyavAdI bane, koInI cIja uThAvavAnI bhAvanAthI mukta bane, enAmAMthI vyabhicAra, -durAcAra, -anAcAra, bhogavilAsa nIkaLI jAya, paisATakA-saMsAranA raMgarAganI mamatA chUTI jAya, enI ugratA zamatI jAya, akkaDatA dhImI paDatI jAya, mAyAjALa kapAtI jAya, lobha nAza pAmato jAya, prapaMca-irSyA vagere TakavA na pAme ane koInI para ALa mUkatAM AtmA kAramI rIte kaMpe. AtmA parano samyak prakArano kAbU eTale saMyama ! iMdriyo kAbUmAM Ave te saMyama ! vAsanA ane iMdriyo para kAbU mUkanAro AtmA jagatane trAsarUpa hoya ? vAsanA ane iMdriyo para kApa mUko ne zAsana sAthe otaprota thAo, to Dagale Dagale jinazAsananA phuvArA chUTe. vyAkhyAna-zravaNa paNa eTalA ja mATe ke AtmA nAnAmAM nAnA jaMtunI paNa hiMsA karatAM bacI jAya. avyAbAdha Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : bhAvanAnuM mahattva - 9 - - 109 pada jene joItuM hoya, te pote duniyA mATe avyAbAdha bane ! pote avyAbAdha bane te avyAbAdha pada meLave. jyAM vyAbAdhA (pIDA) nathI te sthAna-avyAbAdha pada : e jene joIe teNe kevA banavuM joIe ? enAthI koI paNa prANIne vyAbAdhA (pIDA) na thAya ! evA bane te tyAM jAya. AmAM azAMti hoya ? jagatanA jIvo iMdriyonI AdhInatAmAM eTalA majabUta banyA che ne e AdhInatAne eTalI keLavI che ke choDatAM gabharAmaNa thAya che. e saMbaMdha toDAvavo hoya to dhaDAko thAya. jenuM baMdhana majabUta teno kaDAko majabUta : kaDAko majabUta tema ghoMghATa majabUta. kaDAko bhayaMkara thAya to taNakhA paNa jhare : bAjumAM ghAsa hoya to saLage paNa : bAjumAM dArU ke ghAsaleTanA DabA hoya to zuM thAya ? anAdinAM baMdhano toDavAno prayatna cAle che. baMdhanamAM paDelAne ciMtA thaI paDI che ke baMdhana tUTe e ThIka nahi : tyAM mamatA lAgI che : enA ja badhA utpAta che. bhavanirveda Ave zI rIte ? ApaNe jayavIyarAyanI mAgaNImAM Avo. mAgaNInuM mULa kayuM ? "naya vIyara ! nA ha3mamaM tu mAvo mayavaM !' pachI zuM ? "bhavanibaeNo. paheluM ja e. kharekhara zrI vitarAganI pAse sAcA hRdayathI "bhavanibaeNo' mAgaNIrUpe kyAre bolAya ? pahelI Aja mAgaNI kayo AtmA karI zake ? bhava eTale zuM ? bhava eTale saMsAra : Adhi, vyAdhi ane upAdhino piMDa te saMsAra Adhi, vyAdhi ane upAdhinuM poTaluM te saMsAra : Adhi eTale mAnasika pIDA : vyAdhi eTale zArIrika pIDA : upAdhi eTale e beyanI mAtA ! A game ? Adhi-vyAdhi na joItI hoya to upAdhi choDavI paDe : upAdhi choDAya nahi to Adhi ane vyAdhi chUTe nahi ane tyAM sudhI saMsAra paNa chUTe nahi. AnAthI kaMTALyA ho to "bhavanibeo" sAcA hRdayathI magAyu. ghare, bajAramAM, sthaLa-sthaLe eka eka AdamI evo rAkho ke vakhatovakhata tamArA kAnamAM AvAM byugala phUMke. khAtAM pItAM, sUtAM, UThatAM, besatAM, haratAM, pharatAM, gammata karatAM, badhe kAnamAM A byugalo pheMkyA kare. ame to sAdhu : amArI pAse kalAka be kalAka Avo : emAMye tamArI dRSTi ghaDiyALa tarapha saheje tyAM dRSTi rahe. aMte tame koNa ? javAno nirNaya karIne AvelA AdamI. rahevAno nirNaya karIne thoDAka ja Avo cho ! ghaDiyALa tarapha dRSTi na Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 110. jAya te vAta judI, paNa dRSTi gaI ane kAMTAne jarA AgaLa gayA dIThA ke tamane ema thAya ke have baMdha thAya to ThIka. koThImAM anAja bharavuM hoya, to moTuM sIdhuM hoya to bharAya : vAMke moDhe bharAya ? tamAruM moDhuM ghaDiyALa tarapha : huM zuM karuM ? gharamAM, kuTuMbamAM, mitromAM, comera A saMskAra AvavA joIe. koI tamane pUche ke "zarIre kema che ?' to kahejo ke "jo ne bhAI ! zarIre ThIka na hota to nIkaLata zAnA ? pUchavAnuM to pUchato nathI ane bIjuM pUche che." paNa tamArA AjanA vyavahAro evA khoTA thayA che ke e vyavahAre bhIMta bhulAvI dIdhI. dIkaro bahArathI ghera Ave ke mAbApa pUche-kema bhAI ! zuM karI AvyA ? kaI rIte kamAI AvyA ? tame vakaro ghaNo karyo che, kamANI karI che te jANyuM, paNa kaI rIte te to kaho.' bApAjI DAhyA hoya to kahI de ke "anItithI karelI kamANI to mArI nAkhanArI che. evI kamANInA yoge pATale besI miSTAnna khAvA karatAM jamIna para besI sukkA roTalA khAvA majAnA che. amArA dIkarA thavuM hoya to hAtha joDIne kahIe chIe ke pApa na karo, anyAya-anIti na karo, jUTha prapaMcAdi na karo." AvI rIte A badhuM mA dIkarIne kahe, bApa dIkarAne kahe, bhAI bhAIne kahe, dIkaro mAbApane kahe, patnI patine kahe, ema paraspara ekabIjAne kahe to pariNAma keTaluM suMdara Ave ? tame ghaNA ghaNA sAdhuonA paricayamAM AvyA cho : tamane jAtano paNa anubhava che : tamArI jAtano anubhava paNa kahe che ke A badhAM baMdhana che! tyAre mane e vicAra thAya che ke sAdhuonA paricayanA phaLane, are tamArI jAtanA anubhavane paNa Thokara mArI tame taddana AvA bhAnabhUlA jevA kema banyA cho ? kema tevA banavA mAMDyuM che te samajAtuM nathI. zA mATe AvuM badhuM kahenArAM tamArA gharamAM mANaso na hoya ? evA saMskAra keLavo. yugabAhu taravAranA ghAthI mUcchita thayA, tyAre madanarekhA na maLyAM hota to zuM thAta ? yugabAhu ane madanarekhA : yugabAhunA moTA bhAI viSayavAsanAne AdhIna thayelA : nAnA bhAInI patnI para kudRSTi karI : nAnA bhAIne mAravAnI peravImAM paDelA : satInA ziyaLane lUMTavAnA irAdAvALA thayelA : ane e mahAsatI madanarekhA paNa bharayuvAnIe caDatI, duniyA jene viSayano saMyogakALa kahe che te avasthAvALI, rAjakuLamAM UcharelI, peTamAM garbha che, A saMyogomAM moTA bhAIe nAnA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 - 9 : bhAvanAnuM mahatva - 9 111 bhAIne mAravAnA irAdAthI taravAra mArI. madanarekhA potAnI jiMdagIne jokhamamAM jue che. jANe che ke patinA maraNa bAda zIla lUMTavAno baLAtkAra karavAno prayatna karaze. kaho, patinI avasthAmAM madanarekhAne zuM thAya ? paNa e zrAvikA hatI : zrI jinezvaradevano dharma ene jacelo hato : saMsAranA svarUpane e samajatI hatI : satIpaNAnI ene kiMmata hatI : patnInI pati pratyenI pharaja e jANatI hatI. pati ghAyala hato : yugabAhu atyAre kaSAyane AdhIna thayela hato : AMkho lAla hatI : nakkI moTA bhAIne mArI nAkhuM, e enI bhAvanA hatI : evA vakhate bIjI patnI hoya to zuM kahe ? "mAruM zuM thaze ?' to te vakhate paNa zuM thAya ? "A tamAro bhAI joyo ?' - ema kahe to gusso bevaDo thAya. e raudradhyAnanA pariNAme marIne kyAM jAya ? madanarekhA A badhuM jANe che. e kahe che ke "kSatriya cho ! kSatriyano dharma che ke marelAne mAre nahi. jenA para tame gusso karo cho, te to tenI pApabuddhie-enI pApakAryavAhIthI marelo ja che. marelA para gusso hoya ? sAcA kSatriya ho to kSamA Apo. kaho ke tAruM paNa kalyANa thAo. atyAra sudhI jiMdagImAM karelAM ekeeka pApanI AlocanA karo. samaya TUMko che : kALa AvI lAgyo che : bhAIne mAravAnA ke rAjyanA ADAavaLA vicAro tamane durgatimAM laI jaze. pApa karanAra to marelo paDyo che ene kSamA Apo. vIratA hoya to enuM paNa bhaluM iccho. bhAI pratyenA atyAra sudhI thayelA duSTa vicArone kADhI mUko : prAmANikapaNe bhAInuM bhaluM iccho enI paNa mAphI mAgo : arihaMta, siddha, sAdhu ane zrI jinezvaradeve kahelA dharmanuM zaraNa lo ane cAre AhArano tyAga karo." yugabAhu palaTAyo. ekadama palaTAyo. hAtha joDe che : hRdayathI name che : vicAre che ke AvI patnI na maLI hota to mArI dazA zuM thAta ? A mahAsatI madanarekhAe, bhayaMkara raudradhyAnamAM caDelA patine evo banAvI mUkyo ke e marIne pAMcamA devaloke gayo. paralokanI tapAsa rAkhanArA UbhA karo ! tamAre tyAM che koI evI strIo ? eka ahIM cheDo vALe ane eka tahIM cheDo vALe : AMkhamAM pANI lAvIne kahe ke "mAruM zuM thaze ?' pelo Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 ---- - 112 pathArImAM paDelo paNa emane ema na kahe ke "jIvatAM sudhI majUrI karI tamane pALyAM-poSyAM : have to japavA do !" vadhumAM maravA paDelo-pathArImAM paDelo, jo koI na rue to ema vicAre ke "mArA mATe koIne lAgatuM nathI. eTale pelAone na lAgatuM hoya toye lagADavAno DhoMga karavo paDe. pAchaLa ronArakUTanAra che, ema rotAM jue to maranArane paNa zAMti vaLe ! A kevI durdazA che e vicAro. maranAre kahI devuM joIe ke "jIvyA tyAM sudhI majUrI karI, have duniyAnI vAto choDI do : evuM saMbhaLAvo ke mane kaMI zubha bhAvanA jAge." huM tamane bhalAmaNa karuM chuM ke kuTuMbamAM AvAM mANaso yojo. strIone, bALakone AvAM banAvo, emanAmAM AvA saMskAra reDo. evI bhAvanA prera ke je jIvatAMye samAdhi Ape ane maratAMye samAdhi Ape. duniyAmAM ApatkALa paNa Ave : lAkhonI milakatanA svAmIne duHkhada avasthA bhogavavAno samaya paNa Ave : e vakhate paNa A saMskAra hoya to badhA kahe ke "hoya, pApano udaya che. samabhAve vedavo joIe.' AvA udgAra kADhanAra meLavo. sArI sthitimAM cetave ane kahe ke "A badhuM kaMI kAmanuM nathI.' kharAba vakhate samajAve ke "pApano udaya che." sAhebI vakhate samajAve ke "muMjhAvuM nahi.' jIvatAM vAraMvAra samajAve ke "ArAdhavAnuM ArAdho !" maratAM samajAve ke "muMjhAo mA." AvuM kahenAra joIe. e kyAre bane ? "bhavanivvao' nakkI thAya to ne ! bhava mane nathI gamato ? bhava ane tame, tyAM na game e bane ? bhava na game, tamane ? je divase bhava nahi game, te divase deva-guru pratye sAcI bhaktinA kuvArA chUTaze : bhavanI bahAra nIkaLavAnI bhAvanA jAgaze, tyAre to manuSyalokamAM rahevA chatAM devatA kahevAzo. daradI samajI jAya ke vaida pramANika che ane enI davA jarUra vyAdhi kADhanArI che, to pachI game tevA kaDavA ukALA potAnA hAthe pI jAya, gaTagaTAvI jAya. koI kahe ke "kaDavI che." toya kahe ke "jevI che tevI paNa roga kADhanArI che. mATe pIdhA vinA cAle nahi.' tamane paNa "bhavaniOo" nakkI thaze tyAre A vAta kaDavI nahi lAge. hRdayamAM je bIjuM bhUta bharANuM che, te kADhavA prayatna karavAno che. e vAsanA jAya to dhAryuM kAma thAya. kuTuMbane, snehIne evAM banAvo ke tamArA para cokI rAkhe, aMkuza rAkhe. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 - 9 : bhAvanAnuM mahattva - 9 - - 113 jaMgalI ghoDA para lagAma nAkhyA vinA savArI thAya ? jo savArI kare to e ghoDo svaparanAzaka che. savArIne lAyaka ghoDo kyAre bane ? moDhAmAM cokaThuM nAkho tyAre ! aMkuza Avyo. tamAre paNa aMkuza joIe. bajAramAM jUThuM bolo, anIti karo ke tarata tamArI strI tamane Thapako Ape. strIne evI keLavo. are. strIne evI banAvo ke tame koIne ThagIne AvatA ho, to gharamAM jatAM ja tamAro paga kaMpe. tamane ema thAya ke jo strIe A vAta jANI haze, to jarUra te ucita zabdomAM kahyA vinA rahenAra nathI. dharmInI vANI, bhAvanA, vicAro evA hoya ke pADozI para paNa e saMskAro paDe : pADozanA AtmAo paNa dharma pAme. zrI zAlibhadrajInA rabArInA bhavanI vAta vicAro. khIrane mATe zAlibhadra e che : zAlibhadranI mAtA rue che : enuM duHkha pADozIone thAya che. e kahe che ke "amArA sahavAsamAM tuM rue e kema bane ?' A to A lokanA duHkhanI vAta che : ApaNe to paralokanA duHkhano vicAra karavo che. A lokanuM to samajyA. kuTuMbamAM e sthiti UbhI karo ke je tamArA paralokanI tapAsa rAkhe. pagamAM kAMTo vAgyo hoya te kADhavA keTaluM thAya ? soya ghAle, na nIkaLe to hajAmane bolAve ane kaDhAve, kAMTo nIkaLyA pachI dAbIne lohI kADhI nAkhe ane pAka vagere na thAya te mATe paththarathI kUTe, garama goLanA capakA de, vagere. tame DAmaranI saDako para bUTa paherI pharanArA, eTale tamane kAMTAnI A badhI vAtanI khabara na paNa hoya, paNa gAmaDAvALA jANe. pUchI jojo zarIramAM peThelo kAMTo rahI jAya to zarIra saDAve paga pAke, zarIra saDe, kIDA paDe, vedanA bhogavI marI javuM paDe. A sADA traNa maNanA zarIramAM eka kAMTo ATaluM badhuM kare, tyAre A AtmAne hiMsA, jUTha, corI, vyabhicAra, vagere kAMTAo kAMI nahi kare ? zuM na kare ? A bhayaMkara kAMTAonI ciMtA ja nahi ? jarA tAva Ave ke vaidya ane DaoNkaTaranI doDAdoDa : mAbApa kUdAkUda karI mUke : A lAvo, te lAvo, sArAmAM sAro DaoNkTara lAvo. bIjI vAta nahi. ane dIkaro jo asatya Adi doSothI doSita thaIne Ave to zuM? samyagdaSTi banavuM che, nigraMthanA anuyAyI banavuM che, ane zrI vItarAganA pUjArI banavuM che, paNa ekeya vastune samyak prakAre vicAravI nathI, ane badhuM cAlatuM hoya tema cAlavA devuM che, e kaI rIte bane e kaho ! AtmAne hAni karanArAM bhayaMkara vyasano tarapha ATalA badhA bedarakAra kema cho ? chokarAM durvyasanI bane to mAbApa na Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 114 roke ? bhale, A lokamAM chokarAM khurazI para bese, paNa pachI ? paralokamAM marIne kyAM jaze tenI ciMtA nahi karavAnI kema ? chokarAoe bApane kahevuM joIe ke ghaNuM karyuM, have to AtmasAdhanA karo !" mAbApa paNa chokarAne kahe ke "ame to phasAyA, pApamagna banyA, paNa amAro anubhava e sUcave che ke e anubhavanA akhatarA na hoya.' je aTavImAM pote bhUlA paDyA, tyAM ja baccAMne dhakelavAM, e keTalo bhayaMkara julama che? keTalI bhayaMkara kharAbI che? azAMti ane duHkhanuM kAraNa zuM che? doSathI bacavuM che ane zAMti-sukha-AnaMda joIe che, te zI rIte maLaze ? ApaNe zAMti joIe to zAMtinuM pAlana karavuM paDe ne ! pArakAne duHkhI karavAnI bhAvanAthI sukhI thavAya ? koInuM moTuM kALuM karavA icchanAre hAthamAM kAdava lIdho, eTale sAmAnuM moTuM to kALuM thaze tyAre thaze, paNa te pahelAM potAnuM to mana ane hAtha banneya kALAM karavAM paDyAM,emAM to jarA paNa zaMkA nathI ja. sAmo hoziyAra hoya to TheTha sudhI sAme jue ane e vakhate moDhuM pheravI nAkhe to bacI paNa jAya ! to evo bevakUpha koNa hoya ke sAmAnuM moM kALuM karavA, kALuM thavAnuM nakkI nathI chatAM, potAnA haiyAne tathA hAthane kALA kare ? koInuM paNa kALuM karavAnI bhAvanA haiyAmAM na AvavI joIe. sAmAnuM kALuM to bhAgyane AdhIna, sAmo bhUle to thAya, paNa pahelAM potAnuM to kALuM thaI ja jAya. sAmAnuM kALuM karavAno vicAra Ave ke tarata potAnuM to bagaDe. jJAnI puruSoe bahu bahu zikhAmaNI dIdhI che. koI taraphathI kharAba zabda Ave to gusse na thAoH jo e kahe che te sAcuM hoya to tame sudhAro karo ane khoTuM hoya to enI kiMmata na Ako. manuSyapaNAnI bhAvanA nAza pAmI jAya tyAM jenatva Ave kayAMthI ? ane jainatva vinA dhUnana thAya zI rIte ? dhUnana thAya tyAre to badhuM hAle. sthira jagyAmAMye na TakI zakAya, to dharatIkaMpa thAya tyAM zuM thAya ? majAnA zAMta sthaLamAM paNa majabUta na rahI zakAya, to pAyAnAM mULiyAM hAle tyAM zuM thAya ? traNa lokanA nAthanI pAse je jAtanI mAgaNI karo cho, temAM ekatAna bano. e bhAvanA ane e saMskAra, gharamAM ane kuTuMbamAM phelAya to pApano ApoApa nAza thAya. Aje ja e pApa cAlI jAya. badhA ema ja kahe ke "jiMdagI nAnI che Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 - 9 : bhAvanAnuM mahatva - 9 - 115 mATe pApanI jarUra nathI thoDuM maLaze to thoDuM khAIzuM, lUkhuM maLaze to lUkhuM khAIzuM, paNa pApa nathI karavuM!" snehI, mAbApa, zeTha, nokara, badhA Ama kahe to AtmAkoI koI apavAdarUpa AtmAo bAda karatAM-avazya sudhare. jamatAM strI paNa e ja kahe ke "zA mATe pApa karo cho ? anIti na karo, prapaMca na karo, kALA-dhoLAM na karo, evI rIte mAre sADI tathA alaMkAra na joIe. pApamAM, prapaMcamAM paDI jiMdagI na bagADo, paNa jeTaluM maLe teTalAmAM saMtoSa mAnI prabhunA mArganI ArAdhanA karI AtmakalyANa sAdho !" vijaya zeTha ane vijayA zeThANI e daMpatIyugala kevuM puNyavAna ! puNyAnubaMdhI puNya hoya to evo suyoga maLe ne ! vijayazeThane kRSNa pakSamAM ziyaLa pALavuM evo niyama hato. bhavitavyatAnA yoge patnI paNa evI ja maLI ke jene zukla pakSamAM ziyaLa pALavuM, evo niyama hato. e beno saMyoga thayo : benAM lagna thayAM : vijayA jyAre taiyAra thaI, pati pAse gaI, tyAre vijaya zeTha kahe che ke mAre kRSNa pakSamAM zIla pALavuM' - evo niyama che ane tenA traNa divasa bAkI che. mATe mArA niyamamAM sahAyaka thA.' vijayA zeThANI vicAre che. "emane traNa divasano niyama che, ane pachI mAre paMdara divasa bAkI che.' pote khinna thAya che. vijaya zeTha khinnatAnuM kAraNa pUche che. kAraNa jANyA bAda khuzI thAya che. beya pavitra AtmA che. beya potAne dhanya mAnI kahe che-bhavatu. sonuM ane sugaMdha maLyuM : joItuM hatuM ne vaide kahyuM : bhAvanA hatI te phaLI : AmAM hAni zI ? amAre beyane sarvadA sarvathA brahmacarya ho. beyanA vicAra kyA ? viSaya kharAba che,-ema beya mAnatAM hatAM mATe to niyama lIdho hato ane evo ja suyoga maLyo eTale mAnyuM ke viSayathI bacyAM.' pachIthI e beue tyAM ja nirNaya karyo ke "akhaMDa brahmacArI rahevuM ane e vAtanI khabara mAtApitAne na ApavI : chatAM mane khabara paDe ke gharabAra choDI nIkaLI javuM !' beyanA AvI rItanA dareka vAtamAM puNyavicAro hoya e gharasaMsAra kevo cAle ! rAmAyaNamAM Ave che ke gAdI kone ApavI, eno rAjA dazarathane vicAra thaI paDyo hato. koI gAdI le nahi. Aje gAdI mATe zuM thAya ? are, gAdInI vAta javA done ! pAzera dUdha ochuMvatuM thAya toya mArAmArI ! zrI jinezvaradevanA tyAgamArganI chAyA nIce je puNyaAtmAo jIve, te sthAnamAM kleza hoya ja nahi. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - ( 116 zrI zAlibhadrajInI mAtA, jyAre pelo vepArI soLa ratnakaMbala lAvyo, tyAre kahe che ke mAre vahu batrIsa che : tarata batrIsa TukaDA karI ekeka TukaDo ApI de che. potAnuM zuM ? moTuM koNa ? sAsu ke vahu ? sArI cIja paheluM koNa vApare ? sAsu ke vahu ? paNa kahevAya che ke AjanI sAsu to ghI-dUdha paNa tALAmAM rAkhe : chokaro potAno, strI potAnA ja chokarAnI ane enAthI ghIdUdha tALAmAM ? pelI vahu paNa vicAre ke lAga AvavA do, hAthamAM Ave tyAre pIvAya nahi to DhoLI to nAkhuM ja. hAni thoDI : kajiyo ghaNo. A badhuM nathI ? zrI jinezvaradevanA zAsanano tyAga ane prabhumArgane anusaratI udAratA, prema, vAtsalya, vagere nAza pAmyuM tethI ! tame kaho cho-zAMti lAvo. kyAMthI lavAya ? jarA paNa udAratA na Ave, jarA paNa tyAga na rUce, to zAMti Ave kyAMthI ? azAMtinAM kAraNothI zAMti maLe ? sAsu ema kahe ke "dIkarAnI vahu pahelI' - to jhaTa pelI paNa page paDe ke "nA ! mAjI, tame pahelAM, huM pachI." AvaData joIe. mANasAI joIe. paNa A to badhI bhAvanA ja judI. zrI zAlibhadrajInI mAtA batrIsanI ATalI badhI ciMtA karatI hatI, to batrIse paNa enI maryAdAmAM keTalI rahetI ! kevaLa sAsu ja nahi, paNa mAtA tarIke mAnatI ane pUjatI. jyAre zrI zAlibhadra dIkSAnI rajA mAgI ane mAtAe hA kahI, tyAre batrIsamAMthI koInI tAkAta nahi ke vacce bole, samaje ke mAtA je kahe-kare te vAjabI ja hoya. thoDI udAratA keLavAya, thoDo sabhAva rAkhavAmAM Ave, to apavAda tarIke koI AtmA evo ayogya hoya tenI vAta judI, bAkI pariNAma ghaNuM ja suMdara Ave. zrI jinezvaradevanA mArgathI cheTA thavAya, tyAgane-udAratAne vegaLI karavAmAM Ave, eTale utpAta sivAya bIjuM zuM thAya? lokaviruddha tyAganI pIThikA : mATe ja "bhavanibeonI vAta karIe chIe. "he prabho ! ame tArA sevakapaNAne yogya hoIe, to tArA prabhAve amane bhava pratye nirveda thAo !'A mAgaNI barAbara hRdayamAM UtarI jAya, ise, to badhI paMcAta maTI jAya. saMsArano nirveda thAya eTale baMgalAo kArAgAra jevA lAge, alaMkAro bhArabhUta lAge ane bhoga roga jevA lAge : sAmAyika letAM AnaMda Ave, pAratAM AMsu Ave : vyAkhyAna sAMbhaLatAM prema thAya, UThatAM mUMjhavaNa thAya-paga na cAle. A mahAtmAoe tamArA mATe keTalI mahenata karI che ? kharAba thavAya to kharAba Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : bhAvanAnuM mahattva kAma thAya : ane tema hoya to durgatimAM javuM paDe ! A badhA mATe lAkhkho zloko-DhagalAbaMdha graMtho upakArI mahAtmAo lakhI gayA che ane e dvArA samajAve che ke A mArge na jatA. A vAta tamane koI kahe-samajAve, temAM AmaLo kema caDhe ? AmaLo eTale samajo cho ? dorI baLe paNa vaLa na mUke e dazAmAM na javAya emAM ja kalyANa che. buddhino sadupayoga karo. zrI jinezvaradevanA sAcA anuyAyI bano. zAMti joItI hoya to zAMtinA ApanAra bano. koInA bhUMDAnI bhAvanA na rAkho. pArakAnA bhalAnI bhAvanA rAkho. koInA bhalA mATe koI yogyane kAnapaTTI pakaDIne paNa samajAvavo paDe temAM gabharAo nahi. vahAlAmAM vahAlA dIkarAne enA bhalA mATe dhola mAravI paDe, to mAbApa koIne pUche nahi. evI dhola lagAvI de ke bALakane paNa thAya ke A mAbApa sAme ApaNI ayogya kAryavAhI cAlI zake tema nathI. ATaluM thAya to jainazAsanano sAco AnaMda Aja lUMTI zako. 117 - 9 117 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10: zraddhA ane samarpaNa 10 * niSkapaTa AtmasamarpaNa : * bhavanirveda prathama kema ? * dharma, e sAmAnya buddhithI para hoya ke kema? * "zuM devatAonuM vacana satya ke jinonuM?" * buddhivAdanuM sthAna keTaluM ? * muktinuM kAraNa kayuM liMga ? * sAdhanane sAdhana tarIke pichAno! viSaya : AtmasamarpaNa ja bhaktino pAyo. bhavanirveda vinA mukti mATe prayatna ja na thAya. A pravacanamAM pravacanakArazrIjIe zarUAtamAM ja bhagavAnanI bhakti mATe joItA AtmasamarpaNanI suMdara vAto karI bhavanirveda padanI vivecanAne AgaLa calAvI che. prabhuno prabhAva paNa kayAre patharAya ? jhIlanAramAM lAyakAta hoya to. e keLavavA mATe bhavanirveda sauthI zreSTha cIja che keLavavAnI. A vastu paNa mAdhyacya hoya to samajAya. e sUkSma buddhithI prApta thAya. sAmAnya buddhithI dharmane pArakhavA janAro thApa khAI jAya. taravAno mArga to eka sarvajJano tyAgamArga ja che - vagere viSayonI vivecanA karI prastuta pravacanavaheNa paripUrNa thAya che. muvAkyAtRta * kapaTarahitapaNe AtmA arjAya tyAM kharI bhakti che. jyAM kapaTa ane prapaMca hoya tyAM samarpaNa na ja hoya. saMsArano rAga e bhayaMkara roga che ane e rAganI prazaMsA ane puSTi karanArA tyAgIo, e vastutaH tyAgIo ja nathI. * dharma e sAmAnya buddhithI para vastu che. sAmAnya buddhimAM viziSTa jJAnanI nizrAnA yoge te dharma pratibiMbita thAya che. * dharmamAM marajI mujabanA pheraphAra karavA mATe buddhivAdano vAyaDo upayoga karavo, e to eka jAtanuM bhayaMkara mithyAtva che. * bAdhaka vastunA tyAga mATe ane sAdhaka vastunA svIkAra mATe, buddhivAdano jeTalo upayoga karavo hoya teTalo karavAnI zrI jinazAsanamAM chUTa che. * sarvajJanI nizrAe cAlanArA aMdhazraddhALu nathI, paNa jAgatI jyota che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : zraddhA ane samarpaNa niSkapaTa AtmasamarpaNa : TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA maMgalAcaraNa karatAM tIrthanI prazaMsAmAM pharamAvI gayA ke "A tIrtha jayavaMtu varte che." zAthI ? emAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI temaja eka paNa yogya vicArano abhAva nathI : enA siddhAMto aneka prakAre evI rIte siddha thayelA che ke tenA sevanathI AtmA jarU2 nirmaLa thaIne muktipadane pAme ja : mATe ja e zAzvata rahevA sarajAyeluM che : ane e ja kAraNe jagatamAM enI joDI nathI : ane ethI ja sarva tIrthapatio vaDe namaskAra karAyeluM che." AvA tIrthane pAmyA bAda, je jAtano AcAra emAM varNavAyo che, ene jIvanamAM utAravo joIe. te vinA kadI paNa kalyANa thaI zake tema nathI, mATe bIjA zlokamAM TIkAkAra maharSi pharamAve che ke suvinizcita zrI AcArasutrane bhagavAna zrI mahAvIradeve jagatanA kalyANa mATe kahyuM che." A zAstranuM chaThuM adhyayana vAMcavAnuM che. pahelAM enI pIThikA thaI rahI che. pachI pahelA adhyayanathI pAMcamA sudhI zuM zuM Ave che, te sAmAnyataH joI lIdhA pachI, chaThuM adhyayana zarU thaze. dhUnana karavAnI yogyatA lAvavA mATe ahIM prArthanAsUtra (jaya viyarAya)nI vicAraNA cAle che. dhUnana mULamAMthI karavAnuM che. anAdikALathI saMsAranAM je mULiyAM majabUta thayelAM che, tene mULamAMthI halAvavAnAM che. e dhUnana karavuM hoya to e pharaja che ke karanAre temaja karAvanAre eka dhyeya para makkama thavuM joIe. hamezAM zrI vItarAgadeva pAse tamArI ane amArI prArthanA kaI che ? ApaNe zuM icchIe chIe ? zuM mAgIe chIe? e mAgaNIne anusaratI bhAvanA thaI jAya, to dhUnanathI je kAryavAhI karavA mAgIe chIe, te bahu sahelI ane sukara thaI jAya : kaThinatA na rahe. anAdinI vAsanA para kApa mUkavo, ene varjavI, e nAnuMsUnuM kAma che ? dhUnana to kArya che : pravRtti che : pravRtti pahelAM bhAvanA to zuddha banAvavI ja joIe. bhAvanA, pariNAma ane pravRtti -e traNenA svarUpane dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che. prArthanA, e bhAvanArUpa che. prArthanA AtmA sAthe ekAkAra thavI joIe : to Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 120 ja AtmA zrI jinezvaradevanA mArgamAM Take, nahi to khasI jAya : caMcaLa thavAnAM sAdhano eTalAM badhAM che ke TakI zakAya nahi. vidhipUrvaka trikALapUjana, vagere vagere zrAvakapaNAnI karaNI kare to sAta vAra caityavaMdana thAya : hAla e vAtane bAju rAkho : paNa ekavAra to caityavaMdana thAya che ane temAM prArthanA bolAya che ne ! ekavAra bolavAmAM paNa bolanArano AtmA to ekatAna thavo joIe ne ? prArthanAsUtra (jaya viyarAya) to AkhA caityavaMdana bAda chelle Ave che. pahelAM IriyAvahi, caityavaMdana, aMkici, namutyurNa, jAvaMti, khamAsamaNa, jAvaMta-ke-visAhu, pachI stavana jemAM prabhunAM guNagAna ne potAnA doSa prakAze, tyAra bAda A prArthanAsUtra bole. A badhAmAM je vastuo yojAI che, te badhI evI to anupama che ke jo e bhAvanApUrvaka bolAya to prArthanAsUtra vakhate e AtmAnI dazA ekAkAra banI jAya. paNa e samaye bhaktinAM pUra vahevAM joIe. lokokti che ke caMdranAM darzanathI sAgaramAM kallola Ave : te ja rIte zrI jinacaMdranA darzanathI hRdayamAM bhaktisAgaranA uchALA AvavA joIe. e zrI jinezvaradevanI oLakhANa mATe namutthaNa (zakrastava)mAM eka eka vizeSaNa che, te vicArAya to AtmA samarpAI jAya. zastavamAM prabhunI oLakhANa ApavAmAM, svarUpa darzAvavAmAM, heta vagere batAvavAmAM kamI rAkhI nathI. A badhuM karyA pachI prArthanAsUtra Ave che. emAMnI mAgaNI samajo to AtmA bahu daDha banI jAya ane daDhatA Ave to gabaDI na javAya :dhUnana pace. A badhI sthiti prApta karavA A prArthanAsUtra para jeTalo thAya teTalo vicAra karavo jarUrI che, he bhagavan! tArA jayamAM amAro jaya che." eTale ke tArA abhAvamAM amArI durdazA che. tuM na maLe to amArI hAlata kaphoDI ! kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA to zrI vItarAgastotramAM tyAM sudhI kahe che ke : "yatrAlpenApi kAlena, tvadbhakteH phalamApyate / kalikAlaH sa eko'stu, kRtaM kRtayugAdibhiH / / 1 / / " he vItarAga ! je kALamAM thoDA paNa samayamAM tArI bhaktinuM phaLa meLavI zakAya che, te eka kalikALa ho? amAre kRtayugAdithI saryuM." A pramANe mAnanAra AtmA prArthanAmAM kevo ekAkAra thAya e vicAro. zrI AnaMdaghanajIe kahyuM ke : "citta prasanna re pUjanaphala kahyuM re, pUjA akhaMDita eha; kapaTarahita thaI AtamaarapaNA re, AnaMdaghana pada reha. I1." Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 121 - - 10 : zraddhA ane samarpaNa - 10 - kapaTarahitapaNe AtmA arjAya tyAM kharI bhakti che. jyAM kapaTa ane prapaMca hoya tyAM samarpaNa na ja hoya. samarpaNa thaze tyAre sAcI bhakti thaze ! e nakkI thavuM joIe ke "mAru saghaLuM sukha, zAMti, AbAdI vagere prabhunI AjJAnA pAlanamAM ja samAyela che.' bhavanirveda prathama kema ? "doDa mai suda jamAvo, mAd bhavanirve 'he bhagavan! tArA prabhAvathI mane ho ? tAro prabhAva mArAmAM paDI zakato hoya, tAro prabhAva jhIlavAnI mArAmAM lAyakAta AvI hoya, jo huM lAyaka banyo houM, to he bhagavan! tArA prabhAvathI mane bhavano nirveda thAo !' prabhAva to prabhumAM ghaNoye che, paNa sAmAnI e lAyakAta to joIe ne ! dAtAra to ghaNuMye de, paNa hAtha kANA hoya to? zrI jinezvaradeve to eTaluM badhuM dIdhuM che ane mUrtirUpe eTaluM badhuM de che ke evo dAtAra jagatamAM bIjo che koNa ? e to e ja de. lenAra yogya joIe : lenAramAM levAnI tAkAta joIe : laIne paNa pacAvavAnI zakti joIe. e na hoya to tyAM dAtArano doSa? pahelI ja mAgaNI : "bhavanibeo-bhavano nirveda ! pahelI mAgaNI majabUta thAya to AgaLanuM badhuM Ave, paNa pahelI mAgaNImAM ja pola hoya to ? "he bhagavan! A bhavamAM (saMsAramAM) AtmA eTalo badho rata banI gayo che ke enuM varNana thaI zake tema nathI. lAMbIcoDI vAto bhale karato houM, paNa he bhagavan! mAro AtmA bhavamAM evo lIna che ke eka paNa vAta vAstavikapaNe hRdayamAM UtaratI nathI." bhavanI AsaktimAM paDelo AtmA nirviNa eTale ke bhavanA nirveda vALo na thAya tyAM sudhI, e mokSa mATe prayatna karI nathI zakato. e vinA AgaLanI badhI vAto hRdayamAM UtarI zakatI nathI. A AtmA ja saMsArarUpa che ane e ja mokSarUpa paNa che. kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke : "ayamAtmaiva saMsAraH kaSAyendriyanirjitaH / tameva takanetA, mosamakunaSiUT: II" "A AtmA pote ja saMsAra che ane pote ja mokSa che. paMDita puruSo kahe che ke kaSAyo ane iMdriyothI jitAI gayelo AtmA saMsArarUpa che ane kaSAya tathA iMdriyo upara jIta meLavanAro AtmA mokSarUpa che.' Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 12 vAta paNa kharI che ke jyAM sudhI A AtmAne saMsAra para nirveda thayo nathI, tyAM sudhI mokSanI kriyAmAM, mokSanA anuSThAnamAM ene AnaMda kaI rIte Ave ? ghaNA loko kahe che ke "maMdira ane upAzrayanI kriyAmAM amane AnaMda nathI Avato. paNa AnaMda Ave kyAMthI ? saMsAra pratye nirvedabhAva hoya to ahIM AnaMda Ave ne ? zarIra susta hoya, moDhAmAM moLa chUTatI hoya, mAthuM duHkhatuM hoya, kaLatara thatI hoya ane pathArImAM paTakAyela hoya, te lagnotsava jue zI rIte ? varaghoDAnAM vAjAM vAge te sAMbhaLe toye akaLAya ane bolI jAya ke "mane japavA do : tame tamAre karatA ho te karo, paNa mane paDI rahevA do !" tema saMsAra pratye nirvedabhAva AvyA vinA, ahIM paNa ema ja kahe ke sAdhu to kahe ane jJAnI kahI gayA e badhI vAta kharI, paNa ApaNAthI thAya ?' ATalA ja kAraNa mATe pahelI mAgaNI e che ke he bhagavantAro prabhAva hoya, tAro prabhAva huM jhIlI zakato houM, tAro prabhAva mArA AtmAne sparzI zakato hoya, mArAmAM e yogyatA hoya, to he bhagavan! tArA prabhAvanI e huM mAguM chuM ke mane bhavano nirveda ho !" A sUtranA kahenAre ane racanAre dhyAna karI joyuM ke jyAM sudhI A vastu Ave nahi, tyAM sudhI mokSanuM sAcuM arthIpaNuM jAge nahi'. kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA paNa "zrI jaya viyarAya' nAmanA prArthanAsUtranuM vivaraNa karatAM lakhe che ke : "bA, nAti xxx mamaxxx tava prabhAvata, tava sAmarthyana, avin!xx x bhavanirvedaH / saMsAranirvedaH / na hi bhavAd nirviNNo mokSAya yatate, aniviNNasya tatpratibandhAnmokSe yatno'yatna eva nirjIvakriyAtulyatvAt / / " "he bhagavan! mane tArA prabhAvathI-tArA sAmarthyathI saMsAra pratye nirveda thAo : kAraNa ke saMsArathI nirvedane nahi pAmelo mokSa mATe yatna karato nathIH saMsArathI nirveda nahi pAmelA AtmAne saMsArano pratibaMdharAga hovAthI, teno mokSamAM je yatna che te nirjIva kriyAtulya hovAthI vastutaH ayatna ja che." samajAya che? "saMsAra upara nirveda na Ave tyAM sudhI mokSa mATe sAco prayatna ja nathI thato. saMsArano rAga e bhayaMkara roga che ane e rAganI prazaMsA ane puSTi karanArA tyAgIo, e vastutaH tyAgIo ja nathI.'-A vAta samajavAmAM have kazI paNa harakata Ave tema che? 'tyAgInA vezamAM rahIne dharmanA bahAne, emanI pAse dharma levA AvanArane, AraMbhasamAraMbhanA zikSaNa dvArA AtmanAzaka unmArge Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 - 10 : zraddhA ane samarpaNa - 10 - 123 caDAvanArA, e vastutaH tyAgI nathI.'-A vAta tamane A prArthanAsUtra samajAve che ! jema jema vicArazo, tema tema tamane A prArthanAsUtramAMthI ghaNuM maLaze. mithyAdaSTi avasthAnA apunabaMdhaka mArgAnusArIpaNAnA varNanamAM paNa, e vastu Ave che ke te AtmA paNa bhayaMkara saMsAra pratye bahumAnavALo na hoya ! samyagadRSTi AtmA to saMsAra pratye rucivALo na ja hoya, paNa samyaktane nahi pAmelA mArgAnusArI AtmAne paNa ema thayA kare ke : "jarUra saMsAra bhayaMkara che : vikaTa che : Dagale ne pagale bhayaMkaratA pratyakSa dekhAya che : mane satya dharmanI prApti kyAre thAya ?' mithyAtvamAM beThelo AtmA paNa uttama vicAromAM vadhato vadhato, eTalo badho madhyastha bane ke "zAstra gahana che ane mati to alpa che : zAstramAM ApaNI cAMca kheMce tema nathI : mATe ziSTa puruSo kahe e ja pramANa hoya !" A bhAvanAvALo-A vicAravALo, pachI ema na kahe ke "mane Ama lAge che ane mane tema lAge che. e to ema ja kahe ke "mArI mati kyAM ne A gahana zAstra kyAM ?" mati alpa che mATe zAstra samajavuM kaThina che tethI ziSTa puruSo kahe tene pramANa rAkhe che. mati alpa hovAthI zAstranI gahanatA na samajI zakAvAthI, matine AdhI mUkI ziSTa puruSonuM kaheluM pramANa kare : arthAt te mAne ke "jJAnInuM kahevuM buddhimAM UtaratuM nathI, mATe buddhi mujaba doDavuM kAma nahi lAge, paNa ziSTa mahAjano kahe te buddhimAM utAravA prayatna karavo paDaze." dharma, e sAmAnya buddhithI para hoya ke kema ? je vastu anaMtajJAnIoe kahI, te sAmAnya buddhithI sarva prakAre grAhya ? zrI tIrthaMkaradevo paNa kevaLajJAna thavA pUrve dharmatIrthanI sthApanA karatA nathI. kevaLajJAna pedA karI, anaMtI zakti meLavI, traNe jagatanA ane traNe kALanA saghaLA padArtho-saghaLA paryAyone ekI sAthe-ekI samaye joyA ane jANyA pachI, dharmatIrthanI sthApanA karI. have A dharma sAmAnya buddhithI sarva prakAre grAhya hoya te bane ? dharma, e sAmAnya buddhithI para vastu che : temAM samAI jAya tevo nathI. zrI iMdrabhUtijI, bhagavAna zrI mahAvIradeva pAse samavasaraNamAM AvyA : jyAMthI nIkaLyA tyAMthI to paripUrNa abhimAnanA yoge nIkaLyA hatA : emanA pAMcaso ziSyo uttama biradAvaLI bolatA hatA : ane e sAMbhaLIne zrI iMdrabhUtijI potAmAM je na hatuM te mAnIne cAlyA AvatA hatA : samavasaraNamAM beThelA bhagavAna zrI mahAvIradevane joyA ke tarata palaTo thayo : iMdrabhUti muMjhAyA : manamAM thayuM ke "huM dhAruM chuM tevI A vyakti nathI." aneka prakAranA Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 1 vicArone aMte teoe nirNata karyuM ke anya koI nathI, paNa sakaLa doSarahita ane sarvaguNasaMpanna evA chellA tIrthapati che." A rIte te mahApuruSe nirdhAra karI lIdho. basa, "arihaMta che.--evI khAtarI thaI ane pariNAme ziSyatva svIkAryuM; tema ja svIkAryuM che evuM svIkAryuM, ke te pachI kadI paNa sAme mastaka UMcuM nathI karyuM : sarvasva e tArakanA caraNe ja dharI dIdhuM ane e ja potAno eka Adarza banAvyo ke "tameva saMghe niTsa nihiM parpha" "te ja sAcuM ane zaMkA vinAnuM ke je zrI jinezvaradevoe pravechuM" te puNyapuruSoe potAnI buddhino upayoga zrI tIrthaMkaradevanA kathanane jhIlavAmAM ane guMthavAmAM karyo che. prabhunA kathana dvArA vastune vasturUpe samajI, te samajelI vastune ja zrIsaMgha mATe dvAdazAMgImAM gUMthI che. A vastune varNavatAM zrutakevaLI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIjI kahe che ke : "tava-niyama-nANarukkhaM, AruDho kevalI amiyanANI / to muyaI nANavuTTi, bhaviyajaNavibohaNaTThAe / / 1 / / taM budvimayeNa paDeNa, gaNaharA gihiuM niravasesaM / sthiramAsiyA, zaMti to pavana che rA" "tapa, niyama ane jJAnarUpa vRkSa upara ArUDha thaIne amitajJAnI zrI kevaLajJAnI bhagavAna, bhavya jIvonA bodha mATe jJAnarUpa puSponI vRSTine kare che ? tene saMpUrNa buddhimaya paTTa dvArA saMpUrNa grahaNa karIne, zrI gaNadharadevo te zrI tIrthaMkaradevanA kathanarUpa puSpone pravacana mATe gUMthe che." A rIte prabhunA kathanamAM ja svazreyaH mAnatA te maharSi, zrI jinezvaradevanI AjJA samakSa potAnI buddhine yatkiMcit ja samaje che. te paramarSinI buddhi evI ajaba hoya che ke jenA baLe "35tred vA, vipaDu vA, yuved vA-" A tripadI mAtrathI ja e aMtarmuhUrtamAM ja AkhI dvAdazAMgInI racanA karI zake che ! te chatAM prabhunI AjJA sAme te buddhino upayoga thato nathI. eka vakhata pote jene jene dIkSA Ape te darekane kevaLajJAna thavA chatAM potAne kevaLajJAna na thavAnA kAraNe khinna thayelA zrI bhagavAna gautamasvAmIjIne prabhu pUche che : "vi aiAM vaparannaa ninAnAm ?" "zuM devatAonuM vacana satya ke jinonuM ?' Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 - - 10 : zraddhA ane samarpaNa - 10 105 uttaramAM zrI gautamasvAmIjI mahArAjA kahe cheninAnAmU""zrI jinezvaradevonuM-" A sthiti ApaNA ziratAja bhagavAna zrI gautamasvAmIjInI zAsanapati zrI jinezvaradeva samakSa hatI. sarvajJa mAnyA pachI sAme thavAnI ke kutsita kutarko karI potAnuM buddhibaLa batAvavAnI dhRSTatA, kalyANakAmI AtmAonI hoI ja nathI zakatI. kevaLajJAna jevA amita ane anaMta jJAna dvArA jaNAtI saghaLI vastuo, zrI kevaLajJAnI bhagavAnothI paNa sarva prakAre vacanagocara nathI karAvI zakAtI, e vAta khAsa samajavA jevI che. pratyakSa anubhavathI samajI zakAtI vastu, vacana dvArA kaI rIte samajAvI zakAya ? - tamane ja koI pUche ke : "sAkara kevI ?' to tame kaho ke "mIThI." sAmo pharI pUche ke "kevI mIThI ?' to tame kaho ke "goLa jevI.' pUchanAra pUche ke ethI zuM samajAya ? barAbara samajAvo ke sAkara kevI !' to kahevuM ja paDe ke bhAI ! zuM samajAve ? moDhAmAM mUkI jo eTale samajAze ke sAkara AvI mIThI che." ane cAkhyA pachI anya pUchanAranI samakSa enI paNa e ja dazA ane e ja uttara ! AthI to vIravijayajI mahArAjA kahe che ke : vedhakatA vedhaka lahe, bIjA beThA vA khAya." buddhivAdanuM sthAna keTaluM ? dharma, e sAmAnya buddhithI para vastu che. AthI ema nathI mAnI levAnuM ke sAmAnya buddhivALAo dharma mATe lAyaka nathI : paNa eTaluM ja samajavAnuM che ke viziSTa jJAnIonI ke tevA jJAnI puruSonA kathananI nizrA vinA samajI zakAya tema nathI. sudharma e chadmastha buddhithI kalpI zakAya tevI vastu nathI. dharmane ArAdhavAnI bhAvanAvALAe nizrA to svIkAravI ja joIe. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM vihAra be prakAranA kahyA che : eka jJAnIno ane eka jJAnInI nizrAno : pahelo vihAra gItArthano,-jJAnIno : prabhunA mArgane jANanAra te gItArtha-samartha jJAnI. bIjo jJAnI na hoya to paNa, viziSTa jJAnInI nizrAe cAlatAM cAlatAM AtmA dharma pAmI zake che. mArI buddhi mujaba ja dharma niyata thavo joIe-ema nahi. je buddhimAM Uge Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 128 e ja dharma, to to kahevAya che ke-mujhe mudde gatimannA' muDe acche bhinnamati hoya che. AdamI eTalI mati : are kaho ne,AdamInA kalAka kSaNa, eTalI mati kSaNe kSaNe vicAranuM parivartana jo ema parivartana thAya, to to pachI "A ja dharma-ema nizcayapUrvaka nahi kahI zakAya : kAraNa ke je AtmAne, je samaye, je buddhi thAya, tene te dharma kahe ane jo tema thAya to to mithyAdarzanomAM je jAtano anartha thayo che, tevo anartha ahIM khUba Ubho thAya, AthI taddana spaSTa ja che ke sAmAnya buddhi kalpe te dharma hoI zakato nathI. viziSTa buddhinI nizrAnA svIkArathI, sAmAnya buddhivALAmAM paNa dharma UtarI zake che. je munipaNuM jJAnI munivaromAM hatuM, te ja munipaNuM mAsatuSa munimAM paNa hatuM, ke jemane-mAM rupa mA tuSa' eTalA akSaro paNa gokhatAM AvaDatA nahotA. je guru emane samajAvanAra hatA te pAchaLa rahI gayA ane mAsatuSa munine kevaLajJAna thayuM. je dharma, guru pAmyA hatA, te ja e pAmyA hatA. zAthI? nizrAthI. e kahetA ke "A kahe te mane pramANa." sAmAnya buddhimAM viziSTa jJAnInI nizrAnA yoge te dharma pratibiMbita thAya che. sAmAnya buddhivALo AtmA, potAnI ja buddhi mujaba dharma kalpavA mAge, to e dRSTie te dharmathI para bane, paNa viziSTa buddhinI nizrA svIkAre to hRdayamAM te dharma utArI zake. sarvazadevanA dharmamAM buddhino upayoga grAhaka tarIke thAya, nahi ke cikitsaka tarIke ! dharmamAM marajI mujabanA pheraphAra karavA mATe buddhivAdano vAyaDo upayoga karavo, e to eka jAtanuM bhayaMkara mithyAtva che. vastunI sAdhakatA ke bAdhakatAnA vicAra mATe buddhivAdano upayoga khuzIthI thaI zake : e mATe zrI jainazAsanamAM eka ratibhara paNa niSedha nathI : paNa e buddhivAda svacchaMdapaNAmAMthI janmelo na hovo joIe. bAdhaka vastunA tyAga mATe ane sAdhaka vastunA svIkAra mATe, buddhivAdano jeTalo upayoga karavo hoya teTalo karavAnI zrI jina-zAsanamAM chUTa che. vyavahAramAM paNa buddhino upayoga grAhaka banavA mATe thAya, paNa vepArIne thakavavA mATe, kaMTALo ApavA ke eno vepAra na cAle e sthiti karavA mATe nA thAya ! evA vartana mATe kaMTALIne vepArIne kahevuM paDe ke "jA bhAI, tArI ahIM jarUra nathI." keTalAya grAhaka evA paNa hoya che ke levuM na hoya paNa mAthuM phoDAvavA Ave. "A kADha, te kADha.-ema Dhagalo karAve ane pachI khoTI rIteAno bhAva ThIka nathI, A mAla ThIka nathI, AmAM A vAMdho ne AmAM A Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : zraddhA ane samarpaNa - 10 127 vAMdho.'-ema kahI cAlatA thAya. Ama na thavuM joIe. AvA grAhaka kAmanA nahi. tema ahIM paNa samajI levuM joIe. 127 sabhA : pArakI buddhie cAle te svataMtra ke parataMtra ? : jenI buddhie cAlIe e ajJAna hoya to to tyAM parataMtratA : paNa jo e sarvajJa hoya to tyAM svataMtratA : e to sAcA svataMtra thavAno mArga che. bajAramAM nAno vepArI, zarUAtano vepArI, moTA kuzaLa vepArInI salAha mujaba khuzIthI cAle. ema cAlavAmAM e lAbhano arthI potAne parataMtra na mAne. e to UlaTuM ema samaje che ke AnI salAhe cAlavAthI ja huM AgaLa upara svataMtra vepArI banI zakIza. vidyArthI zikSakanI AjJA mAnavAmAM parataMtratA mAne ane ema mAnIne AjJA na mAne, to e maratAM sudhI mUrkhA ne mUrkhA ja rahe ne ? zikSaka je kAMI kahe che te svataMtra banAvavA mATe. kAnapaTTI pakaDe, dhola mAre, soTI mAre, te bhaviSyamAM koInI paNa sahAya vinA potAnuM kAma rItasara karI zakAya tevI sthitimAM lAvavA mATe ! kakko ke ekaDo ghuMTAvavA mATe zikSaka AMkha kADhe, mAre, tema chatAM vidyArthI na mAne to hitaiSI zikSaka vidyArthInAM mAtApitAne paNa jaNAve che ke 'tamArA bALakane sudhAravA mATe tamAre paNa ghaNA prayatna karavAnI jarUra che.' A badhuM zA mATe ? eTalA ja mATe ke vidyArthInA bhalAnI zikSakanA hRdayamAM lAgaNI che. e parataMtratA svataMtratA mATe che. e ja svataMtratA che ema ja kaho ne. anaMtajJAnIe AjJA mujaba vartavAnuM vidhAna karyuM, teno hetu e ja ke 'A bicArA kadI paNa parataMtra na rahe ane sadAne mATe svataMtra bane.' muktinuM kAraNa kyuM liMga ? gRhIliMge kevaLajJAna pAmI eka samaye cAra jaNA mukti jAya ane anyaliMge daza jAya, enuM kAraNa zuM ? anyaliMgI anyaliMgamAM hovA chatAM paNa tyAgano anubhavI che : pelo tyAgathI Agho che H yAda rAkho ke anyaliMgamAM rahelAno tyAga prazaMsApAtra nathI. azakta AdamI lAkaDI laI dhIme dhIme cAle, te kalAka-be kalAke eka mAIla cAle ane pahelavAna eka kalAkanA paMdara mAIla cAle. have pelo azakta cAlanAro sIdhe mArge jato hoya ane pelo doDanAro pahelavAna UMdhe mArge jato hoya, chatAM paNa pahelavAnane sAme koI zuddha mArgadarzaka maLI jAya ane tene sIdhe mArge caDAvI de, to pelo azakta pUMThe rahI jAya ane pahelavAna AgaLa cAlyo jAya : kAraNa ke pahalevAne javAnI tAkAta to keLavI che : mAtra rastAnuM bhAna Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 nathI. bezaka, UMdhe mArge kharacAtI tAkAta sArI nathI : e tAkAta AtmAne hAni karanArI che : paNa ene koI sadguru maLI jAya ne sIdhe raste dore, to e evo doDe ke vahelo pahoMcI jAya : kAraNa ke tenI taiyArI che. A azakta pAse taiyArI nathI. gRhIliMgamAM rahelo moDhe kahe ke 'badhuM choDavAnuM che paNa zuM karIe ? vyavasthA thAya eTale choDI daIe. pelo to choDIne Avelo che. mAtra anyaliMgamAM che : ene to sIdhA mArganI jarUra che : ANe to hajI choDyuM paNa kyAM che ? A to kahe ke 'badhuM kharuM paNa saMsAranI jALa ja evI che. sUtaranuM gUMcavAyeluM kokaDuM Ukale nahi : kAtara ja mUkavI paDe : tIvra dRSTivALo paNa ukelI na zake : eka tAMto kADhe tyAM be bharAya : eka gAMTha DhIlI karavA jAya ke be majabUta thAya : ukelAya paNa nahi ane kAtara mUkatAMya jIva cAle nahi, e kokaDuM Ukale zI rIte ? ghaNAya rAjA-mahArAjA ane zeTha-zAhukAro jyAre nIkaLyA tyAre tatkSaNa nIkaLyA che. jJAnIne paNa koI kahe ke 'jaIne AvuM chuM'-to jJAnI paNa kahetA ke "mA DibaMdha haiM |"-bhAvanAe to caDyA che ema jJAnI paNa jANe che, paNa kahI de ke 'pratibaMdha na karatA.' jJAnIne sthitinI khabara che. jJAnI kahe che ke vyavasthA e jALa che ene ukelavAnI mAthAkUTamAM rokAo nahi. sAdhanane sAdhana tarIke pichAno ! : : saMsAranI viSama jALane bhedavA mATe ema ja kahevAya ke ene kApavAnuM karo. tame badhA buddhinA bhaMDAra ukelavAnuM kaho cho ! jJAnI paNa ukelavAnI nA kahe che, kApavAnuM kahe che. saMsAranI khUbI nyArI che H jema samaya jAya ne saMyoga vadhe, tema AtmAnI saMsAranI jALa vistare ane pachI e jALa vaLI dharmanuM rUpa letI jAya che. pelo ema mAne ke 'A karyuM. A patAvyuM ne nIkaLyo'-paNa e patAvavA jAya ne pahoLuM thatuM jAya : pachI pelo patAvaTane paNa dharma mAne, jALa e dharmanuM rUpa le. pachI to Duty - pharaja ! e pharajamAMthI paravAre tyAre Ave ne ? mATe zAstrakAre pahelI bhAvanA 'bhavanivvao' rAkhI. 128 sabhA : svaliMge eka samaye keTalA ? ekaso ATha. anyaliMge siddha thAya emAM anyaliMganI mahattA nathI ane gRhIliMge siddha thAya emAM gRhIliMganI mahattA nathI : paNa svaliMge siddha thAya emAM svaliMganI mahattA che. gRhIliMga ke anyaliMgamAM rahelAne kevaLajJAna thAya, paNa AyuSya bAkI hoya to te svaliMgamAM ja AvI jAya. mahattA svaliMganI che. gRhIliMga ke anyaliMga sAdhaka nathI ane kAraNa paNa nathI : tyAM rahyA koI sAdhI Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : zraddhA ane samarpaNa - 10 jAya e vAta judI che. svaliMgamAM siddha thAya tyAM svaliMga e kAraNa che. caMDakoziyo sarpa bhagavAnane ka2DIne jAtismaraNa jJAna pAmyo, mATe jAtismaraNanuM kAraNa bhagavAnane karaDavuM e che ? e to akasmAt thayuM. jemane karaDyo emanAmAM kauvata hatuM ne rudhira lAlane badale dhoLuM nIkaLyuM, mATe e jAtismaraNajJAna pAmyo. e na hota to na pAmata. kAraNane kAraNa mAnavAM : kAraNa na hoya tene kAraNa tarIke AlekhavAM : zAstramAM gRhIliMga tathA anyaliMgane mokSanAM kAraNa nathI kahyAM. vastusvarUpane jeTalA pramANamAM samajavuM joIe, teTalA pramANamAM samajavAnI jarUra che. na samajAya to AkhI vastu mA2I jAya. sabhA : vastu prApta thayA pachI liMgano Agraha zA mATe ? jhaverI paththaranA DhagalAmAMthI paNa hIro laI zake, paNa je jhaverI na hoya teNe to hIrA mATe jhaverIne ghera javuM paDe. enI tAkAta nathI ke patharAmAMthI hIro zodhI lAve.e to hIrAnA nAme patharA lAve. e tAkAta to jhaverInI AMkhamAM che. jhaverIne tyAM e ekalo na jAya : dalAlane sAthe laI jAya : dalAlane kaheze ke 'dalAlI khAje paNa mAla sAro ane cokhkho apAva.' eka AdamI hIrAnI kiMmata pAMca hajAra AMke ane bIjo pacIsa hajAra AMke :hAni ke lAbha nAnosUno nahi. eka naMgamAM zrImAna paNa banI jAya ane parIkSAmAM bhUle to pAghaDI paNa pharI jAya. ilAyacI kumAranaTaDI para mohI vAMsaDe caDI kevaLajJAna pAmyA. tamAre nATakaDI u52 moha pAmI vAMsaDe caDavuM ? kevaLajJAna nahi paNa kavaLajJAna paNa nahi rahe : hADakAMye bhAMgI jaze. koI pUche ke e naTI upara mohyA ane nAcatAM nAcatAM kevaLa thayuM, paNa huM kahuM chuM ke temanI pUrvanI ArAdhanA to juo ! bharata mahArAjA arIsAbhavanamAM kevaLajJAna pAmyA e vAta kare, paNa te puNyapuruSanI pUrvanI ArAdhanA ane A bhavanA dharmapremane tathA uttama vartanane yAda karavAmAM na Ave e kema cAle ? viparIta sthAne ane viparIta kA2Ne je kAMI kAma thayAM, te prAyaH pUrvanI ArAdhanAnA yoge ! mATe je sAdhana hoya tene ja sAdhana tarIke oLakho ! rAmAyaNamAM Avaze ke yuddhabhUmimAM ghaNAye saMyama pAmyA : tethI yuddhabhUmi e kaMI saMyamanuM kAraNa che ? kAraNa to hoya te ja kahevAya. kAraNane ane akAraNane oLakho. jenI AjJApramANe cAlavAthI bhaviSyamAM parataMtratA vadhatI hoya tyAM parataMtratA, paNa jenI AjJAthI bhaviSyamAM svataMtra - sadAnA svataMtra banAtuM hoya, tyAM vartamAnamAM parataMtratA hoya e paNa svataMtratA ja che. sarvajJanI nizrAe cAlanArA aMdhazraddhALu nathI, paNa jAgatI jyota 129 129 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 10 che.AgaLa koNa che? kevaLajJAnI!game tevI aMdhArI rAta hoya, paNa hAthamAM phAnasa hoya to? bezaka, phAnasa paNa AMdhaLAnA hAthamAM na hovuM joIe. jo AMdhaLAnA hAthamAM phAnasa hoya to AMgaLI pakaDanAra joIe. zAstra kahe che ke ajJAnI mATe jJAnInI nizrA joIe. AMdhaLAnA hAthamAMnuM phAnasa to UlaTuM ene vAge, mATe AMgaLI pakaDI doranAro joIe tema ajJAnI mATe jJAnInI nizrA to joIe ja. je svataMtratA mAgo cho, tene vicAro : yogya lAge tene pUcho : covIse kalAka vicAratAM zIkho. jIvana nAnuM che : karavAnuM ghaNuM che A jIvana niSphaLa gumAvyuM to enA jevI bIjI eke durdazA nathI.paralokamAno, puNya pApamAno,ane enI ciMtA nahi? zraddhA thayA pachI vicAraNA nahie kema cAle?bolavAnuM ane cAlavAnuM eka jasarakhuM.suMdara banAvavA mATe prayatno to cAlune cAlu rAkhavA joIe.dharmI tarIke tame vastu satya hovA chatAM nAhaka muMjhavaNa UbhI na karo. sAdhunA AcAra, vicAra ane pravRttino abhyAsa karavo ghaTe. abhyAsa na hoya to sAMbhaLyA pachI nirNaya karo. "bhavanibeo' pachI 'mArgAnusAritA !'- "mArgAnusAritA" vinA bhavanirveda' Take ? "mArgAnusAritA" paNa zA mATe ? iSTaphaLasiddhi : iSTa phaLanI siddhi mATe ! iSTa phaLa kayuM ? mokSathI avirodhI phaLa te. mokSa sAta rAjaloka UMce che. tyAM kyAre javAya ? badhAMye baMdhana vikherI nAkho tyAre ! kaho ne, dhUnana thAya tyAre ! dhUnana zAnuM ? svajanadhUnana, karmadhUnana, gAravatrika-dhUnana, zarIra ne upakaraNanI mUcchanuM dhUnana, ane satkAra-sanmAnadhUnana ! A badhAM dhUnana kare to kevaLajJAna pAmIne e ja bhavamAM mokSe jAya. AvA svataMtra thavA mATe zrI sarvajJadevanI AjJA mAnavI, e parataMtratA kahevAya ? svataMtratAnA arthane samajo. pachI- "novidhyAmo " zAstramAM je vAta bolAya tene samyapaNe vicAravI joIe. sAmAnya lokanI viruddhatAthI dharmano tyAga karIe, to to badhAne saMsAramAM pharajiyAta rahevuM paDe : koIthI muktimAM jaI zakAya nahi. je lokane bhava mITho lAge ane je viSayAsakti mATe sarva kAMI karavA taiyAra hoya, tenI dRSTie viruddha lAgatI cIjano chatI zaktie tyAga, e dharma nahi, paNa e to zrI jinezvara bhagavAnanI AjJAnuM khaMDana che. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : AlaMbananI AvazyakatA mArgAnusAritAnI jarUra zA mATe ? * bAhyaliMganI mahattA : ogho ane tilaka-e aMkuza che : 0 AlaMbanazuddhinI AvazyakatA : * have cAlo prArthanAsUtramAM AgaLa : viSaya : jayavIrAya sUvAMtargata - bIjI mArgAnusAritAnI mAgaNIno paramArtha. AlaMbananI anivAryatA. saAlaMbana tAre. asa6 DubADe. anAdikALathI AtmA sAthe vaLagI gayelI vastuonuM dhUnana-dhovANa samyapha prakAre thAya mATe prArthanAsUtramAM AvatI mAgaNIono vizeSa vicAra chellAM keTalAMka pravacanothI zarU karAyo hato te atre AgaLa cAle che. ahIM mArgAnusAritA aMge suMdara vAto karavAmAM AvI che. bhavanirveda vinA mArga na maLe, mArga na maLe to mArgamAM anusaraNa paNa na thAya. mArgAnusAritA e iSTaphaLaprAptinI pUrvabhUmikA che. pahelI be bAbato jenA jIvanamAM hoya te ja mokSathI avirodhI evA iSTaphaLanI yAcanAno adhikArI banI zake vagere bAbato aMge khUba ja spaSTatApUrvaka vivecana karavAmAM AvyuM che. samayAnusAra siMhane pakaDanArAonI kaLA ane jIvaNazeThanAM dRSTAMtono upayoga karAyo che. odho ane tilaka aMkuzanI garaja kaI rIte sAre che, AlaMbana, pratijJA, niyama, kriyA kevA upayogI che te vAta atre jovA jevI che. suvAkSAgRta 0 paramAMthI potApaNAnI buddhi kaDhAvI nAkhavA mATe ja prArthanAsUtra bolAya che. * asAra saMsArathI vimukha thavuM nahi, mArgAnusArI banavuM nahi ane iSTaphaLanI siddhinI mAgaNI karavI, te zI rIte phaLe ? * uttama AlaMbano, e bhAvazuddhinAM mukhya kAraNo che. * mana siMha karatAM paNa bUruM. kAyAnuM pAMjaruM vaja jevuM banAvI, emAM manane pUro. * manazuddhi vinA kriyAnI saphaLatA nathI paNa vacanazuddhi ane kAyazuddhi vinA manazuddhi paNa suzakya nathI banatI. jAtavAna, kuLavAna, bhavabhIru mATe odho e parama aMkuza che. * pariNAma kvacit Ave paNa kriyA roja joIe. 0 AlaMbana bagaDe to munipaNuM jatAM vAra na lAge. * zrAvaka ja saMtoSI thaI jAya, to tenA bhAlasthaLa upara nUranA ovArA UDe. * bAvIsa kalAkamAM AtmA jyAM jyAM paDato hoya, tyAM paDakAra karanAra A be kalAkanuM zravaNa che. * saMpUrNa jJAna na thAya tyAM sudhI jJAnIne paNa zraddhA vinA cAlatuM nathI. * kriyA, niyama, pratijJA, e paDatA AtmAne TekavanArAM che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : AlaMbananI AvazyakatA mArgAnusAritAnI jarUra zA mATe? TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjAe maMgalAcaraNa karatAM tIrthanI prazaMsA karI ane ema kahI gayA ke "A tIrtha jayavaMtu varte che, kAraNa ke emAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI ane emAM eka paNa savicArano bahiSkAra paNa nathI enA siddhAMto aneka apekSAe evI rIte siddha thayelA che ke enI sevA karanAro jarUra nirmaLa thaI muktipada pAmyA vinA rahe ja nahi : mATe ja e sadAkALa zAzvata rahevA sarajAyeluM che tathA ethI ja ene bIjI koI paNa upamA maLI zake ema nathI ane tethI ja e sarva tIrthakaradevothI zarUAtamAM namaskAra karAyeluM che." ATaluM kahyA bAda TIkAkAra maharSi bIjA zlokamAM kahe che ke "A AcArazAstra bhagavAna zrI vire jagatanA hita mATe kahyuM." koInA paNa nukasAna mATe nahi paNa prANImAtranuM bhaluM thAya e mATe, A zAstranI racanA zrI gaNadharadeve karI. emAM chaThuM adhyayana dhUta nAmanuM che. emAM dhUnana karavAnI vAta che. anAdikAlathI lAgelI saghaLI vastunuM dhUnana samyapha prakAre thaI zake te mATe prArthanAsUtra (jaya vaparAya)nI vAta cAlu che. A vastuo dhUnana karavA yogya che, e ThasyA pahelAM dhUnananI kriyA thAya to mUMjhavaNa thAya : je vastune potAnI mAnI che te cAlI jAya to jarUra duHkha thAya : paravastumAM svatvano Aropa che te na khase tyAM sudhI dhUnanamAM AnaMda na Ave; vastu che para, paNa mAnI che sva'-ethI ja e durdazA thaI che ke "paravastanI AbAdImAM ne nAzamAM A AtmA potAnI AbAdI ane nAza mAnI beTho che." pharaja che ke koI paNa rIte sauthI pahelAM paramAMthI potApaNAnI buddhi kaDhAvI nAkhavI joIe : mATe haMmeza prArthanAsUtra bolAya che ane emAM pahelI mAgaNI-"bhavanimbeo"nI che. e AvyA pachI to pAchaLanI vastuo kaThinatA vinA sahelAIthI Ave tevI che. nirvedano artha ja e ke "jenA jenA para rAga hoya te badhAM baMdhana che ane tenAthI kyAre chUTuM ? e baMdhano jyAre khasI jaze tyAre to kevaLajJAna thaze : Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 --- 11 : AlaMbananI AvazyakatA - 11 - 133 paNa khasI jAya e bhAvanA Ave toye kAma thaI jAya. mohanIya gayuM eTale badhAM baMdhana gayelAM ja che. mohanIya na jAya tyAM sudhI badhAMye phAMphAM. e kADhavA mATe A badhI mahenata. nirveda pachI saMveganuM pragaTIkaraNa. pradhAnatA bhale saMveganI ane saMvega karatAMya upazamanI hoya, paNa e pradhAnatAnI apekSAe ! zrI prArthanAstramAM paheluM-"bhavanivvaopachI "mArgAnusAritA' ane te pachI iSTaphaLanI siddhi' vagere. asAra saMsArathI vimukha thavuM nahi, mArgAnusArI banavuM nahi ane iSTaphaLanI siddhinI mAgaNI karavI, te zI rIte phaLe ? "gharanuM kAma mUkIne zeThanuM kAma paheluM karavuM paDe'-e bhAvanA na hoya to nokarImAM koNa rAkhe ? bhAvanA thayA bAda paNa rItasara kAma na kare to pagAra koNa Ape ? roja AvI prArthanA karAya, chatAM eno vicAra ja nahi, cAlatuM hoya ema cAlavA devuM, to "iSTaphaLasiddhi" thAya zI rIte ? Ama ne Ama ? roja enA e vItarAga : enA e tame : ane enuM e prArthanAsUtra : temaja enI e yAcanA : chatAM pariNAma kaMI nahi ! AnuM kAraNa zuM ? sabhA: gokhAI gayuM. gokhAI gayuM, UtarI nathI gayuM. jJAnI je kAMI sUtronI vAto gaMbhIrapaNe kahe che, temAM AkaLavikaLa kema thAo cho ? jJAnI kahe che ke badhuM mUko, levAnI vAta ja nahi, basa badhuM mUko. e kathanamAM arerATI kema thAya che ? ema thavuM joIe ke ame mUkI nathI zakatA, mATe preraka to AvA ja joIe. AvA preraka hoya to ja kalyANa thAya' AvI bhAvanA Ave to preraka pratye bahumAna ane sadbhAva thAya ane tema thAya to preraka kahe e vastunA amala mATe utsukatA thAya. utsukatA thayA pachI amala thatAM vAra na lAge. pariNAma ane pravRtti kyAre ? bhAvanA majabUta thAya tyAre ne ! bhAvanAnI majabUtI mATe A prayatna che. "bhavanirveda' thayA pachI paNa "mArgAnusArI' na thavAya, to "bhavanirveda' paNa khasI jAya : mATe "mArgAnusAritA'nI jarU2. jo mArgAnusAritA' na Ave to bhavano rAga AvI jAya ne te kaMI guNo vadhI paNa jAya. bAhmaliMganI mahattA : bhAvanI pradhAnatAnuM pratipAdana karatuM zrI jaina-zAsana dravyazuddhinI pradhAnatA jarA paNa ochI nathI AMkatuM. uttama AlaMbano, e bhAvazuddhinAM mukhya kAraNo che. cittazuddhi mATe vacanazuddhi tathA kAyazuddhinI AvazyakatA kaMI ochI nathI, Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 134 cittazuddhi vagara vacanazuddhi tathA kAyazuddhi vAstavika rIte phaLaze nahi e vAta kharI, paNa vacanazuddhi tathA kAyazuddhi, vinA e cittazuddhi-manaHzuddhi paNa prAya: thatI nathI. siMha jevuM zikArI jAnavara, je Ave tenA para tarApa mAre tevuM, manuSyanI gaMdha paNa sahana na kare tevuM, paNa pAMjarAmAM purAI jAya pachI kevuM bane che ? prANaghAtaka jAnavara dvArA kalAnA jANakAro AjIvikA calAve che : prANa poSe che : enI sAthe gela karI, khela karI nirvAha calAve che : zAthI? AvaDatathI. game tevuM krUra, bhayaMkara, kharAba TevamAM UchareluM, chatAM ekavAra koI paNa upAye pAMjarAmAM purAya to badhuM pharI jAya; ene pUravA mATe devadAranAM pATiyAMnuM pAMjaruM na cAle : vajanuM joIe. loDhAnA saLiyA paNa pAtaLA nahi paNa majabUta-na vaLe, na tUTe evA joIe. pAMjarAmAM ghUsyo eTale paMdara AnI baLa gayuM : zarUAtamAM bAraNuM baMdha thAya tyAre teno AkAra ane dekhAva joyo hoya to dekhanArane lAge ke zuMye karI nAMkhaze ! paNa kare zuM ? enA mATe to e pAMjarArUpa killo baMdhAI gayo. pAMca-sAta hAtha jamInamAM phAve teTalA AMTA mAryA kare. AMTA mAratAM mAratAM gusso enI meLe zame. enI lAlAza, enI ugratA, enI dhamAcakaDInA pariNAme, pote jAte emAM evo pachaDAya ke UThavAnI paNa tAkAta na rahe. AdamI dekhIne ghUrakato, AMkha lAla karato, te have AdamI sAme dina AMkhe jue. hoziyAra kArIgara ene kahe ke kUtarAnI jema kema paDyo che ? pharI lAlAza Ave, pharI ghume ane pharI pachaDAya : pharI kArIgara tiraskAra kare, godA mAre, saLiyA mAre, paNa pelo kare zuM ? jALI sudhI Ave ane pachaDAya : pariNAma e Ave ke AMgaLI UMcI na kare : dInapaNe AdamI sAme joyA kare. khAvAnuM keTaluM Ape ? marI na jAya eTalA pUratuM enI pAse kAma levA pUratuM. ene evo banAve ke jarUra paDye AdamI kahe ke : "bahAra Ava" to tarata bahAra Ave : ene gela karavAnuM kahe to chokarA sAthe gela kare : pote nIce paDyo rahe, chokarI potA upara caDI jAya ane pote eka nAnA bALakathI paNa hAryo ema dekhADe. siMha eka baccAthI hAre ? pAMjarAmAMthI bahAra kADhe tyArathI ja e dekhe tevI rIte bharelI pistola dharI rAkhe. siMha paNa samaje ke vAMko cAlyo to pistola taiyAra che. enA yoge e hiMsaka janAvara paNa bahAra ane aMdara AvavAnI ane javAnI tathA khela karavAnI ane gela karavAnI AjJA uThAve. zAthI? pAMjarAmAM purAyo ethI!enI icchAo upara kApa mukAyo ethI !! Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 - - 11 : AlaMbananI AvazyakatA - 11 - - 135 sabhA : AnuM nAma dravya. mana siMha karatAM paNa bUruM. kAyAnuM pAMjaruM vaja jevuM banAvI, emAM manane pUro : pachI bhale UMcuMnIcuM thAya paNa kare zuM? kAyA na mAne to mana zuM kare ? mana kahe ke "A khAvuM che'-paNa hAtha laIne moMmAM mUke to ne ! mana ema kahe ke "mAruM--paNa mAre koNa ? manane tiraskAra karavAnuM mana thAya, paNa jIbha hAle to ne ! manane ghaNuM ghaNuM jovAnuM mana thAya, paNa AMkhanuM popacuM hAle to ne ! manane vaza karavA mATe, ekavAra to vacana tathA kAyA para pUrato aMkuza rAkhavo paDaze. yadyapi zAstrakAre-"manazuddhi vagara kriyAnI saphaLatA nathI-A pramANe kahIne bhAvanAzuddhine UMcI koTimAM mUkI, paNa sAthe sAthe e paNa kahI dIdhuM ke "vacanazuddhi ane kAyazuddhi vinA manazuddhi paNa suzakya nathI banatI, mATe enI paNa pradhAnatA che." gRhastha liMgamAM bhAvanAzuddhi thaI, kSapakazreNi AvI, kevaLajJAna thayuM, kaMI kamI na hatI, chatAM zrI bharata mahArAjAne sudharmA iMdra kahe che ke : "bhagavan! A liMga aMgIkAra karo !'-zAthI ? dravyanI mahattA jIvatI ane jAgatI rAkhavA mATe ! dravyanA yoga vinA pAmanAra to koIka. koIkanA dRSTAMtane laIne dravyanI gaNatA thAya, to to duniyAno taravAno mArga lupta thaI jAya. munino veSa che : jJAnInI dRSTie enAmAM munipaNuM nathI ; chatAM e munine jonAra dharmAtmA, ke jene munipaNuM nathI ema khabara nathI, tyAM sudhI e veSane vaMdana na kare to samyaktane doSa lAge. have vicAro ke jJAnIe dravyanI, bAhya sAdhananI keTalI badhI mahattA AMkI che ! ogha ane tilaka-e aMkuza che : A ogho, e kevo majeno aMkuza che. nAnA jevA aMkuzathI paNa, hAthI jevA moTA jAnavarane calAvo tema cAle ane besADo tema bese. aMkuza moTo hovo joIe ema na kalpo. aMkuza e cIja evI che ke pelAne tAbAmAM rAkhe, ema ja ogho : e paNa jAtavAna mATe majeno, sArAmAM sAro aMkuza che. evuM majenuM sAdhana che ke game tevA duSTa pariNAmane aTakAve. jAtavAna, kuLavAna, bhavabhIru mATe to ogho e parama aMkuza che : ekAMte kalyANakara che : jene mAthe jAta nathI, kuLa nathI, jene bhavano Dara Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 136 nathI, te to A laIne rastA vacce nAce to paNa koNa roke ? A cIja uttama AtmA mATe evo aMkuza che ke Dagale pagale vicAra karAve ke Ama ja bolAya, Ama ja calAya, Ama ja uThAya, Ama ja besAya, Ama ja khavAya ane Ama ja pIvAya vagere ! e A ogho kahe che : emAMthI e dhvani nIkaLe che. dhvani eTale zabdo nathI nIkaLatA, paNa e badhuM yAda karAve che. tamArI pAse caravaLo te be ghaDI, cAra ghaDI ke cha ghaDI athavA to vadhumAM vadhu amuka niyata kALa sudhI hoya, paNa kapALamAM tilaka to prAyaH kAyama hoya ne ! tilakanI kiMmata hoya te dareka pApathI kaMpe : ene ema thAya ke "huM jaina, zrI jinezvaradevanI AjJAno pAlaka : zrI jinezvaradevanI AjJAne zire caDAvanAro !" e mANasa bajAramAM, gharamAM, dhaMdhedhApe kema varte ? kema bole ? ? enI kALajI kevI tIvra hoya ? tilaka to moTo aMkuza che : tilaka karanAro jUThuM bole tyAre sAmo kahe ke "AvaDuM moTuM tilaka karI jUThuM bolo cho ?" pelo paNa khoTuM na lagADe. e to ema mAne ke "tilakanA yoge vagara paisAnA cokIdAra maLe che.' tilaka karanArane vagara tilakavALo ema kahe ke "kapALe tilaka karo cho. moTuM dharmIpaNAnuM cihna karo cho ane adharma Acaro cho ?' pelo mAne ke "huM puNyavAna ! tilakanA yoge rakSaka maLyA.' pelAo kahe ke "ame to kazuM karatA nathI : pUjA nathI karatA, sAdhu pAse nathI jatA, dahere upAzraye nathI jatA, te game tema karIe, paNa tame babbe kalAka dore janArA, sAdhunAM pAsAM sevanArA, vyAkhyAna sAMbhaLanArA, te AvuM karo ?' e badhA Ama game te bhAvanAe bole, bhale niMdA mATe bole, paNa dharma to mAne ke "A amArA rakSaka che." evA vakhate A cihno, kriyA, bAhya AlaMbana, AtmAne bacAvavA majabUta sAdhanarUpa nIvaDe che. bhAvanA ane pariNAma kvacit Ave : Ave to TakatAM nathI : paNa kriyAnI jarUra kharI ke nahi ? telamaracAM vecanAra Akho divasa mahenata kare to sAMje ATha AnA kamAya, paNa jhaverIne tyAM roja vakhatovakhata grAhaka Ave tema nathI : eka-be Ave to paNa beDo pAra : paNa e jhaverI ema kahe ke "grAhaka Ave tyAre ja dukAna kholuM -to cAle ? dukAna roja khole to paNa be-pAMcadaza Ave ane Ave tyAre kAma thAya, paNa dukAna khullI hoya to Ave ne ! Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : AlaMbananI AvazyakatA 11 :: dukAna baMdha ja hoya to ? zAstra kahe che ke 'pariNAma kvacit Ave paNa kriyA roja joIe : jyAre barAbara pariNAma Avaze tyAre aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna thaze. A badhI taiyArI aMtarmuhUrta mATenI che. e aMtarmuhUrta Avaze tyAre AtmA karmanI sAmenA saMgrAmamAM sthira banI, vINI vINIne eka eka karmane dUra karaze : paNa aMtarmuhUrta lAvavA kAMIka to karavuM paDaze ne ? e aMtarmuhUrta mATe ja A rajoharaNa ane tilaka. jhaverIne tyAM AvanArA be, pAMca ke daza grAhaka game tyAre Ave, paNa dukAna kholavAnI kriyA to roja karavI paDe ne ? ema e aMtarmuhUrta lAvavuM hoya to A kriyAmAM magna rahevuM joIe ne ? A to kahe che ke 'dahere jaIe chIe paNa bhAvanA nathI AvatI. Aja gayA paNa bhAvanA na AvI !' paNa bhAvanA kAMI rastAmAM paDI che ke ema ne ema AvI jAya ? bhAvanA na Ave tyAM sudhI zrI jinezvaradevanI pAse jaI potAnI sthiti varNavo ane sadbhAvanAnI yAcanA karo. saMsAratAraka nirprantha gurudevo pAse jAo ane kaho ke 'bhAvanA kema AvatI nathI ? amArAmAM bhAvanA lAvo !' sAdhuo hitabuddhie je kAMI doSo batAve athavA doSone AvavAnI saMbhAvanA kalpI bacAvavA mATe je yogyarUpe kahe te ekavAra ema lAge ke ToNA mAre che, to paNa huM to kahuM chuM ke e je ToNA mAre te paNa khAo, to bhAvanAne AvyA vinA chUTako kacAM che ? prayatna to akhaMDa joIze. 137 bhAvanA ane pariNAma joItAM hoya, to AlaMbana-sAdhana-taravAnA mArgone hRdayanI icchAthI akhaMDapaNe sevo; sevyA vinA chUTako thavAno nathI : A vinA manaHzuddhi thAya ? AkAza ne pAtALamAM bhramaNa karanAruM mana aMkuza vinA ThekANe Ave ? na ja Ave ne ? 137 AlaMbanazuddhinI AvazyakatA : vyAkhyAnamAM zabdo nIkaLye jatA hoya, paNa tamAruM mana sthira na hoya to zuM thAya ? prArthanA mATe paNa kahyuM che ke 'badhI iMdriyo ekatAna joIe :' netro prabhunI mukhamudrA para lIna hoya : prabhu je dizAmAM hoya te sivAyanI traNe dizAnuM nirIkSaNa varjya hoya : paNa tamArI AMkha Take zAnI ? sAcI 'nisIhI' thAya, 'nisIhIpUrvaka' avAya, to to bahAranI cIjo AtmAne sparze paNa nahi. pUjana mATe gherathI prayANa karyuM ke game tevo prasaMga Ave toye e kriyAne nipaTAvyA sivAya, bIjI koI kriyA karavAno prayatna na karavo joIe. pUjA karavA nIkaLe tyAre mAbApa, bhAI, snehI badhAM samajI ja le ke - 'have sAMsArika kAma mATe bolAvAya nahi : bolAvIe to Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 138 paNa e sAMbhaLaze nahi." duniyAnAM saghaLAM pApono abhAva karavAnuM sAmarthya A veSamAM paNa che. AvI bhAvanAvALAne duniyAnAM sadhaLAM pApa tarapha tiraskAra svayameva jAge ene kahevAnI jarUra paDe nahi e samaje. e bhAvanAvALo samaje ke jyAM badhAM pApa choDavAnI - tajavAnI vAta Ave che, to thoDA pApathI - bane eTalAM pApathI mukta to thavuM ja joIe.' A bhAvanA to kudaratI Ave, lAvavI na paDe. bhAvanA tathA mana zuddhinI jarUra to bahu che, paNa enA karatAM jenAthI e manazuddhi thAya, bhAvanA thAya, enI pahelI jarUra che. AtmA roja kriyA kare ane pariNAma na bhALe, to aMdarathI AtmAne avAja thavo joIe ke "pariNAma kema nathI dekhAtuM ? - to tarata e AtmA e kriyAmAM vadhu ne vadhu joDAto jAya : tanmaya banato jAya. prasannacaMdra rAjarSi manathI paDyA, paNa e paDelAne bacAvyA koNe ? caDAvyA koNe ? bahAranA sAdhane ! munine mATe munipaNuM pAmyA pachI paNa zAstra AjJA karI ke "munie strI, paza, paMDaka varjita sthAnamAM rahevuM. zAthI ? vrata aMgIkAra karyo, sarvathA brahmacArI banyA, have e AjJAnI jarUra zI ? jarUra che munipaNAnI rakSA mATe ! jo AlaMbana zuddha na hoya-AlaMbana bagaDe to munipaNuM jatAM vAra na lAge. e to mINano goLo : agnino tApa na lAge tyAM sudhI kaThina rahe : ene narama na banAvavo hoya to agnithI dUra ne dUra rAkho. munie munipaNuM sAcavavuM hoya to ayogya AlaMbanathI dUra ne dUra rahevuM. mATe bhUmikAne yogya uttama AlaMbanarUpa kriyAo kadI paNa tajavI na joIe. zrI ratnazekharasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke : "pramAdyAvazyakatyAgAtrizcalaM dhyAnamAzrayet / yo'sau naivAgamaM jainaM vetti mithyAtvamohitaH / / 1 / / tasmAdAvazyakaiH kuryAt, prAptadoSanikRntanam / yAvannApnoti saddhyAna-mapramattaguNAzritam / / 2 / / " "je pramAdI AtmA Avazyaka kriyAono tyAga karI nizcala dhyAnano Azraya kare che, te mithyAtvathI mohita thayelo zrI jinezvaradevanA Agamane jANato nathI." "mATe jyAM sudhI sAtamA guNasthAnane AzrIne rahelA dhyAnanI prApti na thAya, tyAM sudhI (mokSanA arthI AtmAe,) Avazyako dvArA prApta doSono nAza karavo joIe." Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 - - 11 : AlaMbananI AvazyakatA - 11 - 139 vAta paNa kharI che ke AlaMbananI zuddhi vinA zuddha mArge Avelo evo AtmA kaI rIte zuddha mArgamAM TakI zake ? bahAranA AlaMbananI jarUrI zuddhi gaI, to bhAvanAno nAza thAya emAM Azcarya zuM? zuddha AlaMbana vinA bhAvanA eka divasa rahe, be divasa rahe, paNa kayAM sudhI rahevAnI ? kuLathI ahiMsaka jenano dIkaro, kasAInA lattAmAMthI nIkaLe to pahelIvAra UlaTI thAya, bIjI vAra cakkara Ave, trIjI vAra kamakamATI thAya, cothI vAra AMkho mIMcAya, paNa pachI AgaLa zuM thAya ? "haze, rojanuM thayuM. kyAM gayuM peluM badhuM ? AlaMbane AtmAne kaI koTimAM mUkyo ? zAstra kahe che ke eka vAra pApa karyuM to paraMparA cAlI : eka pApa so pApane karAve. "cIkaNI jamIna para paga khasyo ke AkhuM zarIra khase. "paga khasyo temAM zarIrane zuM?' - ema na kahetA. badho AdhAra paga upara che. paga khase mATe pagane ja vAge ema nahi, paNa paga chUMdAya, hAthe chUMdAya, zarIre ghUMdAya ne hADakAM AkhAMye bhAMgI jAya. sAruM AlaMbana gayuM ke AtmAne gabaDatAM vAra keTalI ? AlaMbanazuddhinI bahu AvazyakatA che. trikAla jinapUjana, ubhaya TaMka Avazyaka, niraMtara vyAkhyAnazravaNa, sAmAyika, pauSadha, dAna, zIla, tapa, bhAva, anuSThAnAdi sarva, ATalA badhA pramANamAM eka pachI eka yojAyAM, enuM kAraNa ja e ke AtmA zuddha AlaMbanamAM ramato rahe to mana jAya kyAM ? zrAvaka mATe bhAvanA kevI UMcI ! amuka samaya sivAyano Akho divasa dharmakriyAmAM gALanAro zrAvaka, thoDo samaya na cAlve vyAvahArika pravRtti kare : enI bhAvanA kevI rahe ? vyAvahArika pravRttimAM -lAcAra chuM, AnA vinA cAle tema nathI, kayAre chuTAya ?' A vicAramAM ramato AtmA zuddha rahI zake emAM Azcarya zuM che ? AjanI pravRtti to ekadama atizaya trAsajanaka che. dharmabhAvanA na TakatI hoya tenuM kAraNa AjanI pravRtti che. UMghatAMye Teliphona kAne dharavo paDe : ghaDIbharanI sthiratA nahi : hRdayamAM to baLatarA hoya : TeliphonathI bahAranI baLatarA ! AjanA vepArInuM, AjanI duniyAnA AdamInuM jIvana eTaluM badhuM kaluSita banI gayuM che ke ene vAta karavAnI phurasada nathI ! game tevA snehIne paNa e kahI de ke "jA, bhAI jA, mane phurasada nathI, herAna na kara, cAlyo jA.' Avo AdamI na gharano, na bahArano, na kuTuMbano, na derA upAzrayano, na samAjano ke na dharmano-kazAno nahi ! Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 -- - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 140 zrAvakanA vepAra nirALA hoya : bahu ja lukhkhA hovA joIe. e vAta muMjhavaNa karAve tevI che, paNa hoya e kahyA vinA cAle ? zrAvaka jo saMtoSI thaI jAya, to tenA bhAlasthaLa upara nUranA ovArA UDe. evo tejasvI bane ke sAmo namI paDe. Aje to zrImAno para teja kyAM che ? dhamAla ne dhamAla ! pAMca mAganAra ane daza lenAra ! tamArA duHkhano aMta nathI ! sukha zAmAM che, jyAM che, te kharekhara tamane samajAtuM nathI ! divase divase tamAruM jIvana sudhare che ke bagaDe che ? tame moTA, DAhyA, samajadAra thayA : kaho to kharA ke tamArI pravRtti kaI vadhI ane kaI ghaTI ? pUjya AcAryazrI hIrasUri mahArAjanA vakhatamAM pAlaNapuranA varNanamAM ema Ave che ke "roja maMdiramAM eka mUDo cokhA thatA. mUDo eTale pacAsa maNa. tyAMnA zeThiyAo pAlakhImAM besIne vyAkhyAne AvatA." dharmanI jAhojalAlI AnuM nAma ! jAhojalAlI vakhate dharmInI A bhAvanA, A vRtti, A kAryavAhI hatI. zrAvako kriyAcusta hatA. dharma mATe "phurasada nathI' - ema kahevAya ? A to comAsAmAMye vepAra ! tamAre mATe nivRttino samaya kyo te to kaho ! tame be kalAka paNa bheLA thAo, te paNa bheLA karanAramAM tAkAta hoya to ! ahIM tamane UMghavA dauM to kAle bhAgI jAo. sthiti e joIe ke be kalAka to tamArI jAte Avo : e be kalAka vinA tamane cena na paDe : game tema, bhale samaja na paDe, paNa sUtranA maMtrAkSarothI AtmAne pavitra karavAnI bhAvanAe Avo tyAre kAma thAya ! A be kalAkanI kiMmata samajo. bAvIsa kalAkanI pravRttimAM aTakAyata karanAra A be kalAka che : bAvIsa kalAkamAM AtmA jyAM jyAM paDato hoya, tyAM paDakAra karanAra A be kalAkanuM zravaNa che ? dharmazravaNanA be kalAka bahu jarUrI che : e be kalAka vinA jIvana lakhuM samajo : be kalAkamAM taraboLa bano to be kalAka bAvIsa kalAkanA pApane rokanAra bane : be kalAka jarUranA lAge to paNa kAma thAya ! bAhya AlaMbananI ati jarUra che. bhagavAna RSabhadevanI mUrti to ahIM paNa che ane zrI siddhagirijI upara paNa che : paNa e sthAna kevuM ? e AlaMbana kevuM ? e jagyAe caDavA mAMDe ke game tevA vicArano AdamI jo tenAmAM tathA prakAranI bhavyatA hoya, to te paNa tyAM to jarUra Dole : tyAMnuM vAtAvaraNa, paramANu, havA, sparzanA badhuM UMcI koTinuM che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 - 11 : AlaMbananI AvazyakatA - 11 - - 141 - sittera varSe kumArapALa mahArAjA parama zrAvaka banyA : siddhigirino saMgha kADhyo : pU. A. zrI hemacaMdrasUrijI ma. sAthe hatA : beyanI uMmara sittera varSanI hatI : lagabhaga sarakhI : cha mAsano pharaka haze : beyanuM AyuSya corAzI varSanuM : pU. A. ma. hemacaMdrasUrijI ma. to vihAra karatA ja hatA, kAraNa ke nAnapaNathI saMyamI hatA. jyAre saMgha nIkaLyo tyAre pU. A. zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe kumArapALane kahyuM, "rAjanuM! tuM TheTha sudhI cAlI zakaze ?' zrI kumArapALe kahyuM ke "bhagavan! huM bahu bhaTakyo chuM, ghaNuM sahana karyuM che, paNa e badhuM rAjyothe, saMsArArthe hoI nirarthaka gayuM : Aje zrI jinezvaradeva, Apa sarIkhA guru ane Avo uttama dharma maLyo che ane zrI siddhagirijInI yAtrAe jatAM cAluM nahi to mArA jevo kamanasIba koNa ? huM ApanI sAthe cAlIne yAtrA karIza !" kumArapALe pacIsa varSanI uMmarathI mAMDIne lagabhaga rAjya na maLyuM tyAM sudhI, siddharAjanA mArAonA bhayathI nAsabhAga karI che : kevI nAsabhAga ? jabarI! A AvyA, A AvyA,-ema ne ema nAsabhAgamAM e badhI uMmara gaI che : khAvAnuM, pIvAnuM, besavAnuM kaMI ja ThekANuM nahi ! A badhuM yAda karI karI kumArapALa mahArAjA kahe che : "Aja to cAlavuM e dharmArthe ane mokSArthe che. Apa jevA guru maLyA che pachI zuM ? ApanI sAthe cAlIne ja yAtrA karIza." sittera varSanI vaye kumArapALa mahArAjAe charI pALatAM yAtrA karI. rastAmAM AvatAM jhADane paNa puSpamALA caDAvatAM kahetA ke "zrI siddhagirijInI yAtrAe jatA, yAtrikane chAyA-vizrAMti ApanAra jhADo paNa yAtrAmAM sahAyaka che mATe pUjanIya che." are jamInane paNa namatA. evA mahApuruSo paNa bAhya AlaMbanane keTalAM majabUta banAvatA ? evA kumArapALa yathecchapaNe jhADa toDe, pattAM toDe, vanaspati para paga mUke ? je jagyAethI parama pavitra zrI siddhagirijI dRSTie Avyo, te jagyAe paDAva karI aDhAI mahotsava karyo. dhanya che A jagyAne ke ahIMthI amane zrI siddhagirijInAM darzana thayAM. are, bhagavAna jyAM jyAM bhikSAe gayA che, tyAM tyAM bhaktoe khUMpo baMdhAvyA che. mahArAjA kumArapALa paNa parama bhakta che. A zuM? AlaMbana. Aje paNa yuddhabhUmimAM koI sAmAnya AdamI jAya toye ene Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 142 zUravIratAnA chAMTA Ave che, to pavitra bhUmimAM pAvana thayA vinA kema rahe ? jJAnIe kahela bAhya AlaMbananI avagaNanA karanArA, AtmAnI avagaNana karanArA che. sabhA: bhAva vinAnI kriyA zAstra tuccha kahI che ne ? barAbara che. e to kahyuM ke "bhAva vinAnI kriyA vAstavika rIte niSphaLa kahevAya? paNa ekalA bhAvamAtrane japanAra ne AlaMbananI apekSA nahi karanArano bhAva Takaze ke kema ? sabhA : ajJAnamUlaka kriyA niSphaLa ne ! jJAnInI nizrA vagaranI ajJAnamUlaka kriyA vastutaH niSphaLa ! zAstra kahe che ke eka to jJAnI, svayaM jJAnI muktimAM jAya ane jJAnI na hoya te paNa jJAnInI nizrAe varte to muktimAM jAya. mAravADanI bhUmimAM pharavuM vikaTa che, paNa pelo bhIla mArga batAve te mujaba cAlanAra badhA ghare pahoMce. svayaM jJAnI nathI ane jJAnInI nizrA paNa nathI, enI kriyA ajJAnamUlaka ! koI mANasa bhale navakArano artha na jANe, paNa ema mAne ke "bhagavAne kahyuM che ane guru kahe che ke navakArano gaNanAro pAvana thAya, mATe e anupama che ?' AvuM hRdayamAM sthApI gaNavA mAMDe ke karma khasavA mAMDe ! namo arihaMtANuM -' zabdamAM je bhAva lAvavo joIto hato, te pelAe zraddhAmAMthI kADhyo ! ene e zraddhA che ke bhagavAna, guru, nigraMtho, tyAgIo badhA kahe che ke "navakAra jevuM maMgala eka paNa nathI." "saMsArathI mane je tAre te maMgala :" e artha samajIne je bhAvanA lAvavI joItI hatI, te mahApuruSanA vacana paranI zraddhAthI A lAve che. are saMpUrNa jJAna na thAya tyAM sudhI jJAnIne paNa zraddhA vinA cAlatuM nathI. amuka jAtanuM jJAna thayA vinA, AtmA paranA maLarUpa doSo dekhAtA nathI. kevaLajJAna vinA AtmA paNa dekhAto nathI. ghaNA kahe che ke "bhAva vinAnI kriyA nakAmI kahI !' paNa teo bhUlI jAya che ke te te kriyAmAM bhAvanAzuddhinuM dhyAna kheMcavA mATe ! ane tethI ja sAthe sAthe ja kahyuM ke "dravya vinA bhAva paNa nathI !" bhAvanuM kAraNa dravya. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva, - e cAra nikSepAonI vicAraNAmAM kahyuM ke bhAvanuM kAraNa dravya. paheluM kAraNa ke kArya ? zAstranA eka jagyAnA vAkyane kadI na pakaDAya. kAraNa vinA kArya bane ? Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 - 11 : AlaMbananI AvazyakatA - 11 - 143 "kAraNajoge kAraja nIpajejI, samAvijaya jinaAgama rIta re" "kAraNa joge ho kAraja nIpaje, emAM koI na vAda; paNa kAraNa viNa kAraja sAdhIe, e nija mata unmAda." are, duniyAnI paNa e rIta che. mATI vinA ghaDo thAya ? ghaDo joIe te mATI lAve ne ! ghaDo banyA pahelAM paNa mATI hoya, banatI vakhate paNa mATI hoya ane banyo eTale paNa mATI to kharI ja ne ? ghaDo mATImaya ke mATI bahAra ? ghaDo mATImaya na bane to ghaDArUpe rahe kyAMthI ? kAraNa vinA kAryotpatti na hoya. have e mATI paNa ghaTarUpa thAya kyAre ? jyAre enA aMge jarUrI mahenata thAya tyAre ne ? zAstra kahe che ke dravya AlaMbananA svIkAre enI bhAvanA paNa vAMjhaNI hoya che.' jIraNa zeThe bhAvanAthI kAma karyuM -ema kahI de che, paNa jIvaNazeThe zuM karyuM te jANavAnI darakAra nathI. bhagavAna cAra mahinAnI pratimAmAM hatA : jIraNazeTha te udyAnamAM jatA : vaMdana karatAM bhagavAnanA ekeeka aMganAM guNagAna karatA ane AvatI vakhate vinaMti karatA ke "bhagavAna ! Apa bhikSA mATe nIkaLo tyAre A raMkane pAvana karajo. bhagavAna bole paNa nahi, sAmuM paNa na jue, AMkhanuM popacuM paNa UMcuM na kare, chatAM jIraNazeTha roja jAya ane darzana kare : aMgeaMganA guNa gAya : hAtha AvA, paga AvA, mukha AvuM, vagere aMgonAM paNa guNagAna karIne pachI prArthanA kare ke "prabho ! bhikSA levA nIkaLo tyAre A raMkane pAvana karajo." A badhuM dravya kharuM ke nahi ? kahe che ke "abhinava zreSThIe dAna dIdhuM paNa bhAvanA nahotI to na phaLyuM ane jIraNazeThe dAna na dIdhuM paNa bhAvanAthI kAma thayuM !" ATaluM ja pakaDI rAkhe : paNa ene javAba ApanAra to kahI zake che ke "bhAI ! jIraNazeThanI hakIkata barAbara vAMca to kharo ! cAra cAra mahinA sudhInI e lAgeTa kriyAne kema bhUlI jAya che ?" raNazeThanI bhAvanA kevaLa vAMjhaNI hatI ke phaLavatI ? emanI bhAvanAmAM dravyanA phuvArA keTalA hatA ?-e jue nahi ane AlaMbanane dhakko mAre ! zuM khAlI bhAvanAthI ja kAma thAya ? bhAvanA jAge kyAre ? bhAvanA kare ke "munine dauM." ne muni Ave eTale bAraNAM baMdha kare to ? zAstra kahe che ke "je bhAvanA bhavanAzinI' te ja Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 14 bhAvanA bhAva vadhAranArI paNa bane che. ema kahIe ke "amArA bhAva sArA che. ne pachI game tema vartIe eno meLa maLe zI rIte ? tyAganA arthI ne rAganA sevaka e bane ? vItarAganA bhakta ane vairAgyanA vairI ema bane ? ema kahe ke "zrI jinezvaradeva, nirgastha guru ane emaNe kahyuM te dharma e kharuM, paNa mAro saMsAra pahelo !" A nATaka nahi to zuM ? ema mAnanArane saMsAra ja rahe ne ? abhinava zeThe dAna dIdhuM paNa pAmyo nahi : sonaiyA paDyA e ja pAmyo : kAraNa ke enI bhAvanA na hatI ane jIraNazeThanI bhAvanA evI hatI ke dAna na dIdhuM toye jo duMdubhI jarA moDI vAgI hota to kevaLajJAna pAmata ! A vAtathI bhAvanA sAbita thAya. A rIte che e vAta sAcI paNa bhAvanAne AgaLa karanAra, bhAvanA pragaTI kyAMthI e na vicAre e kema cAle ? zrI jIvaNazeTha prabhu je divase bhikSA mATe nIkaLyA te divase paNa pote AMgaNAmAM rAha joIne UbhA che. bhagavAna to nirIha che. "roja Ave che mATe ene tyAM jAuM,' e vicAra emane nathI. bhagavAna nIkaLyA : yogya lAgyuM tyAM gayA : jene tyAM gayA te bhAgyazALI evo ke aDadAdinuM dAna devarAvyuM. jIraNazeTha to bhAvanA bhAve che ke bhagavAna kayAre Ave ?" ahIM sonaiyAnI vRSTi thaI : devaduMdubhI vAgI : "aho dAna aho dAna"nI uddaghoSaNA vagere paMca divya pragaTa thayAM : tyAre jIraNazeThe jANyuM ke "bhagavAne dAna lIdhuM." zeThe to e vicAryuM ke "huM kevo hINabhAgya ke prabhu mAre tyAM na padhAryA. zAstra kahe che ke "enI bhAvanA evI UMcI hatI ke, duMdubhi thoDI moDI vAgI hota to kevaLajJAna thAta !" duMdubhithI jIraNazeThanI bhAvanA tUTI gaI : tyAM e vicAra kare che ke - "mAre aMtarAya haze ke, bhagavAna na AvyA." A bhAvanAne kriyA vagaranI kahevAya ? emanI bhAvanAnA nAme kriyAnI avagaNanA karanArA, emanI vAtane pUrI samajatAM paNa nathI ! zAstra kahe che-"samyakta vinAnI kriyA chAra upara lIMpaNa jevI." samyakta kyAre thAya? deva, guru ane dharmane samyapha prakAre mAne to. zrImAna haribhadrasUrijI mahArAjA kahe che ke kriyA, niyama, pratijJA, e paDatA AtmAne TekavanArA che." Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 - - 11 : AlaMbananI AvazyakatA - 11 - 145 enA amala vinA bhAvanA phaLIbhUta na thAya. bAhya AlaMbanazuddhinI ati AvazyakatA che. e bhAvanuM kAraNa che. pradhAna dravya te ja ke je bhAva utpanna kare. bhAva utpanna karanAra dravyanI upekSA kare tenI siddhi thaI nathI, thatI nathI ane thaze paNa nahi. have cAlo prArthanAsUtramAM AgaLa : prArthanAsUtramAM sauthI prathama mAgaNI "bhavanirvedanI che kAraNa ke bhavano nirveda thayA vinA mokSa mATe vAstavika yatna thato ja nathI. kalikALasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA spaSTapaNe kahe che ke "bhavathI nirveda nahi pAmelA AtmAno mokSa mATe je yatna che, te ayatna ja che-e ApaNe kAle joI gayA chIe. have e "bhavanirveda" TakAvI rAkhavA mATe "mArgAnusAritA ati jarUranI che. mArgAnusAritAnA vivaraNamAM zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke : mArgAnusAritA asadgrahavijayena tattvAnusAritA' asadgahanA vijaya dvArA tattvane anusaravuM, e ja kharI tattvonusAritA eTale ke mArgAnusAritA che.' asadgahanI hayAtImAM sAcI tattvonusAritA AvatI ja nathI. tattAnusAritA, e bhavanirvedane puSTa banAvanArI vastu che. jema jema tattvanusAritA vadhatI jAya, tema tema bhavanirveda paNa puSTa banato jAya che. "tattAnusAritA' pachI 'Ikalasiddhi'nI mAgaNI, ke jethI upAdeyane aMgIkAra karavAnI pravRtti nirvighnapaNe thaI zake. upAdeyane nirvighnapaNe aMgIkAra karavA mATe lokaviruddha'kAryono avazya tyAga thavo joIe. A rIte 'bhavano nirveda-mArgAnusAritA''ITaMkalasiddhi" ane "lokaviruddha kAryono tyAga'-e icchanAra AtmAne uttama kAryavAhI sAthe kadI paNa virodha hoya ? roja prabhunI samakSa agrapUjA karatAM sAthIo karI cAra gatino cheda, samyagdarzana, samyajJAna ane samyakyAritranI prApti ane te dvArA mokSanI mAgaNI karanArA AtmAone, prabhupraNIta anuSThAno tarapha virodha hoya e bane ja kema ? Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : dhyAnanA adhikArInuM svarUpa "zanuM prati zAThyam" e dharma nathI : dhyAnano adhikArI koNa ? 7 AtmAne na chetaro ! ADaMbarathI mukti nathI : svArtha e ja mahApApa : viSaya : bAhya kriyA karatAM paNa atyaMtara lakSya svarUpaprAptinuM ja hovuM joIe. e mATe dhyAnI AtmAmAM hovI joItI anivArya bAbatonuM varNana. 12 gata pravacanamAM niyama, kriyA, pratijJA, AlaMbana AtmonnatimAM kevAM anivArya che e vAta samajAvyA bAda atre mAtra bAhya kriyAo karyA karavI ane atyaMtara lakSya cUkI javAthI kevAM nukasAna thAya te vAta samajAvavA mATe nizcayanI zuddhi upara prakAza pAtharyo che. yogazAstrAdi graMthonA AdhAre dhyAna karavA mATe yogya AtmAmAM keTakeTalI bAbato hovI anivArya che - tenuM suMdara nirUpaNa karyuM che. mAtra kriyAo karye javI ane dharma-adhyAtma AvI gayo mAnI levuM e AtmAne ja ThagavA barAbara che, mATe evuM na karatAM kriyAo akabaMdha rAkhIne emAM joIto bhavanistA2ka bhAva bharavAnuM ja kAma karavuM joIe. e ja A pravacanano sAra che. suvAkyAtRta prArthanA kevaLa zAbdika na joIe. nItimAM dharmanI bhajanA (hoya kharI ke na paNa hoya) che, jyAre dharmamAM nIti niyamA (hoya ja) che. vitaMDAvAda karavo e to buddhino durupayoga che. sArI jiMdagI sudhI duniyAnAM pApa-vyavahAromAM racyopacyo rahe ane dharmakriyA vakhate nizcayanI vAta kare e to grathIlatA che. je AdamI hajAro AdamI samakSa bhUla karatAM nathI kaMpato, te AdamI ekAMtamAM bhUla nahi kare enI zI khAtarI ? je bhUmikAe je kriyAo hoya te choDavI joIe nahi. e kriyAothI dhIme dhIme AtmA caDato jAya che. pApathI bace che. AlaMbana barAbara laIe to parAkASThAe laI jAya. saMsAra e roga, mokSa, nIrogAvasthA : zrI jinezvaradeva kahelo dharma e auSadha ane artha - kAma e kupathya. AjanAM ghaNAM mAbApone e ciMtA che ke 'dharmanI vAtothI bALaka sAdhu thaI jaze !' paNa e ciMtA nathI thatI ke 'dharmanI prApti vinA uThAvagIra thaI jaze.' uThAvagIra thAya te sAro ke sAdhu thAya te sAro ? Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : dhyAnanA adhikArInuM svarUpa "zavaM prati zAnya" e dharma nathI : TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA, maMgalAcaraNa karatAM ema kahI gayA ke 'tIrtha jayavaMtu varte che, kAraNa ke enAmAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI temaja eka paNa suMdara vicArano bahiSkAra nathI : enA siddhAMto aneka rIte evI rIte siddha thayA che ke enI sevAthI, sevA karanAro jarU2 karmamaLathI rahita thaI muktie jAya ja : mATe e zAzvata kALa rahevA sarajAyeluM che, mATe ja duniyAmAM namaskAra karAyeluM che.' AvA tIrthanI prApti thaI e ahobhAgya, paNa jo eno vAstavika amala jIvanamAM na thAya to kAryasiddha thaI zake nahi. 'AcArane amalamAM utAravA mATe jo sAdhya nizcita thaI jAya, to AcArane jIvanamAM utAravAnuM bahu saraLa thAya.'-e vastu samajavA mATe prathama ApaNe prArthanAsUtra aMgIkAra karyuM che. tame ane ame, dareka zrI jinamUrti pAse da22oja prArthanAsUtra dvArA eka ja vastunI yAcanA karIe chIe : e yAcanAmAM bheda nathI. tamArI ane amArI pravRttimAM bhale bheda hoya, paNa dhyeya to eka ja che : mATe bannenI prArthanA zAstrakAre eka ja kahI che. e prArthanAmAM ApaNe je mAgI rahyA chIe tenuM nirIkSaNa karIe chIe, vItarAga pAse ApaNe zuM mAgIe chIe ? 'he vItarAga ! he bhagavana ! tuM jayavaMto 2he :' kAraNa ke tArI jayamAM amArI jaya che. emanI jayamAM ApaNI jaya na hoya to jaya bolAvIe nahi. emanI jayamAM ja ApaNA AtmAnI jIta che, ApaNA AtmAno udaya che. 'he bhagavan ! tArA prabhAvathI ho.' 'zuM ho ?' enI vicAraNA cAle che. e vicAraNAmAM jeTalI dRDhatA thaI jAya teTalo udaya nikaTa che. ema thAya to ja zrI jinezvaradeve kahelA AcAro hRdayamAM coMTe, jIvanamAM utAravAnI bhAvanA thAya, ane AcAramaya banavA mATe saghaLI zakti kharcAya. je mATe prArthanA thAya Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - -- 148 che te vastu nakkI karo. prArthanA kevaLa zAbdika na thavI joIe. ATalI lAMbI mAgaNI karanAranI dazA keTalI umadA joIe ? eka eka zabdamAM jJAnIe kahevAjoguM badhuM kahyuM. yAcanAmAM prathama ja "bhavanirveda-pachI ene saphaLa karavA "mArgAnusAritAenA phaLa tarIke IMDhaphaLasiddhi ane pachI "logaviruddhaccAo eTale lokaviruddhano tyAga. eka nItivAkya che ke "yapa zuddha noviruddha nArave nAvarIya " "jo ke zuddha hoya tathApi lokaviruddha hoya te AdaraNIya ane AcaraNIya nathI. A nItivAkya che. nItimAM dharmanI bhajanA che. dharmamAM nIti niyamo hoya che. dharma nItine bAdhita karI zake, paNa nIti zAstrane bAdhita karI zake nahi. 'zaTaeN prati zam ?' A nItivAkya che nIti kahe che ke "zaTha pratye zAkya vartana karavuM.' dharmazAstra ema vartavA "nA" kahe che : "e dharmInuM kAma nathI-ema spaSTa kahe che. eTale dharma che tyAM nIti to AvelI ja che. nItivAkyano dharmazAstrane bAdha na thAya tyAM sudhI svIkAra thAya. je zuddhanA sevanamAM svaparanuM kalyANa samAyuM hoya ane nahi sevavAmAM svaparanuM akalyANa samAyuM hoya te zuddhane, sAmAnya lokanI viruddhatA joI mUkI daIe, to jagatanuM ane ApaNuM kalyANa kaI rIte thAya ? je zuddhanA sevanamAM svaparanuM kalyANa niyata thayuM che ane jenA tyAgamAM svaparanuM ahita nakkI thayuM che, te zuddhanA sevanano tyAga zI rIte thAya ? zuddha nAmanuM na joIe : kahevA mAtranuM zuddha na joIe. sabhA: matabheda thAya to ? matabheda mATe buddhivAdanA prasaMge ThIka kahevAyuM che. samyagdaSTi AtmA potAnA buddhibhedane vajana nathI Apato. e samaje ke "ApaNe to chavastha chIe : buddhi nAnI : emAM bheda thavo nakkI : bheda thAya ja H jo ApaNe ApaNA buddhinA bhedane vaLagI rahIe, to zAstranuM satya mAryuM jAya.' buddhino upayoga zAstrane samajavA, hRdayastha karavA ane jagatamAM phelAvavA mATe che : vitaMDAvAda karavo e to buddhino durupayoga che. dhyAnano adhikArI koNa ? sabhA : nizcayadRSTi AvyA vinA bAhya kriyA zuM kAmanI ? Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 - - 12 : dhyAnanA adhikArInuM svarUpa - 12 - 149 bAhya kriyAo karatAM ekAMtamAM dhyAna karavuM zuM khoTuM ? nizcaya nayanuM avalaMbana mAtra dharmakriyA karavAnI vAtamAM ja ? mArI jiMdagI sudhI duniyAnA pApa-vyavahAromAM racyopacyo rahe ane dharmakriyA vakhate nizcayanI vAta karavI, e to grIlatA che. bAkI nizcayadaSTi hRdayamAM dharavAnI vAta che. mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjAe A aMge kahyuM che ke, "nizcayadaSTi manadhIjI, pALe je vyavahAra; puNyavaMta te prANiyAjI, leze bhavasamudrano pAra." kalikALasarvajJa pUjya AcArya zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA yogazAstramAM dhyAtAnuM dhyAna karanAranuM svarUpa varNavatAM pharamAve che ke : "amuJcan prANanAze'pi saMyamaikadhurINatAm / paramapyAtmavat pazyan, svasvarUpAparicyutaH / / 1 / / upatApamasamprAptaH, zItavAtAtapAdibhiH / pipAsuramarIkAri - yogAmRtarasAyanam / / 2 / / rAgAdibhiranAkrAntaM, krodhAdibhirakSitam / / AtmArAmaM manaH kurvanirlepaH sarvakarmasu / / 3 / / virataH kAmabhogebhyaH, svazarIre'pi ni:spRhaH / saMvegahadanirmagnaH, sarvatra samatAM zrayan / / 4 / / narendre vA daridre vA, tulyakalyANakAmanaH / amAtrakaruNApAtraM, bhavasaukhyaparAGmukhaH / / 5 / / sumeruriva niSkampaH, zazIvAnandadAyakaH / sagIra vanitA, sutA prazakti dA" * "buddhimAna dhyAtA te kahevAya che ke je prANonA nAzamAM paNa saMyamanI eka dhUrINatAne mUkanAra na hoya? * bIjA AtmAone paNa potAnA AtmAnI mAphaka jonAra hoya? 0 potAnA svarUpathI aparigjhata, eTale ke potAnA svarUpamAM sthita hoya? TADha, pavana ane taDakA AdithI khedane pAmanAra na hoya? ajarAmara banAvanAra yogarUpa amRta rasAyanano papAsu hoya? * manane rAgAdikathI anAkrAMta-nahi dabAyeluM, krodhAdikathI adUSita ane AtmabhAvamAM ramaNa karatuM karato, sarva kAryomAM nirlepa hoya ? Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 150 * kAmabhogothI virakta hoya? potAnA zarIra upara paNa spRhA vinAno hoya saMvegarUpa sarovaramAM nirmagna thayela hoya ane sarvatra samatAno Azraya karanAra hoya! nareMdra ke daridrane viSe tulya kalyANanI kAmanA karanAro hoyaH arthAtu-rAjA ke raMka, ubhayanuM samAnapaNe kalyANa icchanAra hoya? 0 sarva jIvo pratyenI karuNAnuM pAtra hoya? saMsAranAM sukhothI parAkSukha hoya? 0 upasargo ke parISadomAM sumerunI mAphaka niSpakaMpa hoya? * caMdramAnI mAphaka AnaMdano ApanAra ane pavananI mAphaka saMga vinAno hoya!" - Avo buddhizALI dhyAtA ja prazaMsAnuM pAtra bane che. AtmAne na chetaro ! A to saMyamanuM ThekANuM nahi, saMveganuM nAmanizAna nahi, saMsArasukhonI abhilASAono pAra nahi ane iMdriyonI adhInatA to evI ke na bhaNyAbhaDhyAno viveka, na tithi-atithino vicAra, ke nahi rAta-divasanuM bhAna ! zarIranI Asakti to eTalI badhI ke amuka vinA na cAle ane amuka vinA na cAle !! zAMti ane samatA evI ke deva, guru ane dharmanuM apamAna ThaMDe kaleje sahana thAya ane jAta upara Ave to eka paNa AkSepa sahana na thAya !!! Avo AtmA potAnA guNasthAnakane ucita evI kriyAonI avagaNanA karI, ekAMtamAM besI, dhyAna karavAnI vAta kare, e kevaLa ADaMbara athavA ajJAna sivAya bIjuM kazuM ja nathI. A ja kAraNe zrI ratnazekharasUrIzvarajI mahArAjAe Avazyakane nahi AcaratA pramAdIne mithyAtvamohita tarIke oLakhAvela che. apramattAvasthA che nahi, AhAra vinA ke zayana vinA cAlatuM nathI, bahAranAM badhAM AlaMbananI jarUra che ane mAtra Avazyaka Ave tyAM - "enA vagara cAle' - ema kahevuM e Take kema ? zarIra TakAvavA badhAM sAdhana joIe ane AtmAne TakAvavA sAdhana na joIe ? AnuM nAma matabheda nathI paNa matino viparyA che. A buddhibhedathI to pariNAme AtmA satyathI khasI jAya. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 - - 12 : dhyAnanA adhikArInuM svarUpa - 12 - 151 gADImAM janArAoe badhuM jANavuM to joIe ne ke A gADI kayA pATe Ave, kayAM jAya, kyAM badalAya. e jANavAnI darakAra na karatAM-huM to A ja gADImAM besIza'-evI jIda kare, to TikiTanA paisA nakAmA jAya ne athaDAI mare. AtmA je je bhUmikAe hoya te te bhUmikAnI kriyA ullaMghe nahi. hA, e bhAvanA rAkhe ke "kyAre evo vakhata Ave ke bAhya AlaMbana vinA paNa TakI zakuM." pariNAmanI zuddhi mATe yatna kare e ThIka che, paNa pariNAmanI zuddhimAM hetubhUta kriyAonuM varjana kare e kema nabhe ? je AdamI hajAro AdamI samakSa bhUla karatAM nathI kaMpato, te AdamI ekAMtamAM bhUla nahi kare enI zI khAtarI ? ATalA badhA manuSyo samakSa paNa potAnI marajI mujaba AMkha pheravanAra AdamI ekalo hoya tyAM zuM na kare ? zAstra eTalA mATe to kahyuM ke "munioe bhikSA mATe ekalA na javuM." je AdamI samaSTimAM na Dare, uttama saMyogomAM sthira na rahe, te AdamI ekAMte sthira rahevAnI vAto kare, te mane to ThIka nathI lAgatuM. jJAnIe samudAyanI kiMmata bahu AMkI che. samudAya samakSa grahaNa karelI vastu choDatAM vAra lAge : AtmA DiMkhe : A jANe che, te jANe che, badhA jANe che, e vicAre, pApavAsanA thAya to paNa AtmA pApakriyAthI bacI jAya ! AmAM-dharmanI bAbatamAM, daMbha-prapaMca karanAra, anyane ThagavA sAthe potAnA AtmAne Thage che : anya to kadAca na paNa ThagAya, paNa potAno AtmA to jarUra ja ThagAya : mATe daMbhAdikathI alaga rahevAmAM ja Atmazreya raheluM che. ekavAra tame kahyuM hatuM ke huM ekAMtamAM sthira rahI zakuM chuM. mAno ke bhoLI janatAe mAnyuM paNa tethI tamAruM zuM? ame kahIe ke "ame jagatapUjya': bhoLuM jagata mAne paNa jo pUjyatA na hoya to karma kAMI choDavAnuM che ? ADaMbarathI, cAlAkIthI, hoziyArIthI, evuM vartana karAya ke mugdha janatA badhuM mAne, pola cAlI paNa jAya, paNa te pachI zuM ? jJAnInA vacanane mAnanAro, karmanA svarUpane jANanAro, paralokAdine mAnanAro, AvA ADaMbarane zaraNe kadI na thAya : Avo ADaMbara kadI na seve. nIti to kahe che ke "ADaMbarathI pUjAvAya' - paNa dharma kahe che-"ADaMbara karazo to mAryA jazo." Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 -- - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 12 ADaMbarathI mukti nathI : sabhA : bAhyathI zuddha dekhAto paNa azuddha prarUpaka hoya to ? zAstrakAroe evAone to dunnArA: tarIke oLakhAvyA che. tevAonA kathanane sAMbhaLavA karatAM kAnamAM khIlA ThokavA sArA, kAraNa ke te sAMbhaLavAthI AtmAno dharma nAza pAme che. jenI prarUpaNA khoTI, tyAM vastutaH cAritrazuddhi paNa kema hoya ? hAM, ADaMbara to avazya hoya. sabhA : zraddhA to gaI, rahyuM zuM ? nATakiyApaNuM. je zuddha zAstrAnusArI cAritrane anusarato hoya, jeNe cAritrane samajI pote aMgIkAra karela hoya, jene zAstrAnusArI cAritra upara sadbhAva hoya, jenA yoge e ucca sthitie pahoMcyA hoya, enA mukhathI sUtraviruddhanA udgAra nIkaLe zAnA ? koI kahe ke "phalANo AdamI tamArA viruddha bole che, paNa che tamArA para prItivALo !! bhalA AdamI! prItivALo che ane viruddha bole che,e meLa maLe ? jene zrI jinezvaradeve kahelA mArga prati rAga hoya, je e mArgano pAlaka hoya, te mArganI viruddha bole ? koI cIja potAthI na paLAya e vAta judI che : zAstra kahe che ke badhAnI zakti sarakhI na hoya'-paNa ethI e siddha nathI thatuM ke "karaNIyane akaraNIya kahevuM :" tenI pharaja to e ja kahevAnI che ke : "karavA yogya to A." koI pUche ke : "tame kema nathI karatA ?' to kahe ke "huM pAmara chuM." paNa potAne samajadAra manAvavA chatAM paNa kare paNa nahi ane uparathI ema kahe ke "na karIe to paNa cAle'-e kema cAle ? zrI jinezvaradevanA zAsanamAM ADaMbaranI kiMmata kazIye nathI. ahIM nizcaya lAvIne Ubho rAkhe ane bahAra AraMbha-samAraMbha badhuM cAlu rAkhe, e zuM kahevAya ? Aje to evuM paNa cAlI paDyuM che ke "jJAnIe kahelI cIjane amalamAM mUkavA jeTalo varSollAsa hoto nathI ane tevA chIe ema batAvavAnI bhAvanA jAgI che. A ja kAraNe badhI mArAmArI che. huM kahuM chuM ke "tame jevA ho tevA oLakhAo. vyavahAramAM paNa e Teva pADo to e Teva ahIM Avaze." paNa A vastu jace to e Teva paDe ne ? tame vyavahAramAM snehI vagerene kaho cho ke "tArA vagara na cAle !" te vakhate AtmAne pUcho ke "e satya che ke asatya ?' jo asatya samajAya to tarata Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 - 12 : dhyAnanA adhikArInuM svarUpa - 12 - 153 ene kaho ke "tane kheMcavA boluM chuM, paNa tArA jevA koI na hoya to paNa cAle tema che." jUThuM eTaluM badhuM cAlyuM che ke "vastu pratye sadbhAva nathI jAgato." samyagdaSTi enuM nAma ke je barAbara satyano gaveSaka hoya. zreNika mahArAjAe, samyakta pAmavA pahelAM jyAre anAthI munine joyA, tyAre emane e muninI dayA AvI. "A vaya, A rUpa ane Avo saMyama ! nakkI A bicArAne A vayane yogya bhogasAmagrI nahi maLI hoya mATe bAvo banI gayo haze ! huM enI pAse jAuM, ene joItI sAmagrI pUrI pADuM !pote muninI pAse jaI kahe che ke "tamAre nAtha na hoya to huM nAtha thAuM, tamane bhogasukhanI badhI sAmagrI pUrI pADuM, paNa tame A vayamAM A jAtinuM kAyakaSTa na karo !" e vakhate anAthI munie saheja moM malakAvyuM. pote bolyA-"rAjan ! nAtha vinAno AdamI mAro nAtha zI rIte bane ? e vicAravA jevuM che." rAjA zreNika jhaTa coMkyo. guNa pAmavAnI yogyatA juo. zreNikane zuM zuM thAya che ? zreNikane lAgyuM ke "magadha dezano mAlika koI AdamIno nAtha thavA taiyAra thAya, tene Avo uttara ApanAra jarUra UMcI koTino-mArAthI keTalAya gaNI UMcI koTino hovo joIe. keTalI beparavAI !" viSayAdhIna, duniyAnA raMgarAgamAM mahAlanAro, duniyAnA raMgarAgano arthI Avo uttara ApI zake ? e to tarata paga pakaDe, paNa A to mahAtmA hatA : e to potAnA ane pArakA hRdayane tapAsavAnI tAkAtavALA hatA. Aja to viSayakaSAyamAM mahAlanAro paNa kahe ke "ame to ghera beThAM ja sAdhu chIe.' ene koI pUche ke "bhAI ! sAdhu che to ghera zuM kAma rahyo che ?" paNa ene e vicAra na Ave ke "mAtA ne vaMcyA, mArI mAtA vAMjhaNI, enA jevo nyAya thAya che.' mAtA vAMjhaNI to tuM kyAMthI ? ghera beThAM sAdhu ? meLa to meLavo. sAdhupaNuM AvyuM to ghara rahyuM zuM kAma ? vastuno vicAra ADaMbare bhulAvI dIdho che. zreNika mahArAje tyAM palaTo khAdho. emane thayuM ke "Avo uttara UMcI koTinA AtmA sivAya koNa Ape ?" zreNika rAjAnuM mastaka jhUkyuM. pote pUche che ke "huM anAtha kaI rIte ?' muni anAthI potAnI jIvanakathA kahe che : "rAjan ! na mAnato ke huM bhaTakato bhikhArI chuM : tArA jevA mAre bApa, kuTuMbaparivAra, sukhasAhebI, ane devAMganA jevI strI vagere badhuM hatuM : huM paNa mAnato ke AmAM majA che : A badhA mArA rakSaka che. paNa meM joyuM ke ApatkAlamAM emAMthI koIthI paNa mAruM rakSaNa na thayuM. mane dAhajvara thayo tyAre mA paNa rotI AMkhe dekhatI rahI, bApe paNa joyA karyuM, vaidyo paNa nADI pakaDI besI rahyA ane Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 154 devAMganA jevI strIo paNa khUNe UbhI UbhI rotI rahI. e vakhate mane lAgyuM ke A rakSaka, A rakSaka, e badhuM khoTuM che e vakhate meM nakkI karyuM ke AmAM rakSaka koI nathI, rakSaka dharma che. abhigraha karyo ke A vyAdhi zame ke tarata e dharmane zaraNe jAuM. vyAdhi zamyo eTale e badhuM mUkIne Avyo : nAtha vagarano hato te nAthavAna banyo. rAjanuM ! ATalA ja mATe huM tamane paNa kahuM chuM ke tame anAtha cho !" ane e ja vakhate zreNika paNa te vAtane kabUla kare che. A yogyatA ! zreNika mahArAjA jevA paNa samyakta pAmyA pachI trikALa jinapUjana vinA koI divasa rahyA nathI : eka paNa divasa zrI jinezvara bhagavAnanA samAcAra meLavyA vinA rahyA nathI : samAcAra lAvanArane eka paNa vakhata inAma ApyA vinA rahyA nathI : samAcAra maLe ke tarata siMhAsanathI UThI, pAMca-sAta kadama sanmukha jaI, vaMdana karyA vinA rahyA nathI : rAjagRhInA udyAnamAM bhagavAna AvyAnA samAcAra sAMbhaLyA ke tarata rAjasabhA baMdha karI dezanAmAM gayA vinA rahyA nathI ! e mAnatA ke rAjasabhA to kAyama che, paNa bhagavAna kadAcit Ave to gayA vinA rahevAya ? AMkho mIMcIne, paga para paga caDAvIne, dhyAnI banatAM emane nahotuM AvaDatuM ? are mahAnubhAva ! gaNadharadeva paNa niraMtara pratikramaNa kare : svayaM dvAdazAMgInA praNetA, cAra jJAna dhAraNa karanAra, chatAMye Avazyaka na choDe : ane AjanA amArA jevA Avazyaka choDe ane tamArA jevA gharamAM bese te cAle ? eno artha to e ke tevA paNa pUrvapuruSo karatAM ApaNo AtmA UMcI koTino mAnIe chIe ? vicAro to kharA ke AjanuM sattva keTaluM ? chAparAnuM naLiyuM khakhaDe, are hAle to chAtI dhaDake : jarA macchara bese te paNa na khamAya : ane sAtamA guNaThANAnA dhyAnanI vAto kare ! jJAnI puruSoe kevaLa upakAranI khAtara kahelAM anuSThAna choDI "soDajaMsoDa'no jApa karanArAone pUcho ke "soDa' zuM ?, e to kahe ! te huM, paramAtmA te huM, paNa kyAre ? mAMhIM rahelo kacaro kADhe tyAre ke ema ne ema? je rIte paramAtmAe kacaro kADhyo, te rIte kacaro kADhavo paDaze ke nahi ? mATe yAda rAkho ke ADaMbarathI jarAye mukti nathI. ADaMbara mUkIne karavA yogya hoya te avazya karo. svArtha e ja mahApApa : vyavahAramAM zrImAna thavA mATe zuM karavuM paDe? ema ne ema thavAya? pahelAM Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : dhyAnanA adhikArInuM svarUpa to nokarI paNa ka2vI paDe : kevI nokarI ? pacAsa rUpiyAnA pagAra pUratI ? nahi, zeTha jate divase bhAgIdAra banAve evI. evI nokarI karanAra pagAra tarapha na jue : zeThanA haiyAmAM pese tevI nokarI kare. pagAra pUratI nokarI karanAra mATe to zeThane eTaluM ja thAya ke 'kAma to kare che, vAMdho nathI :' paNa pagAra tarapha na jotAM badhuM kAma upADI lenAra mATe zeThane jarU2 ema thAya ke 'mArI gerahAjarImAM jarUra A mANasa kAma calAve tevo che.' cAra-cha mahine zeTha ja kahe ke 'bhAI ! tuM nokara nahi paNa AjathI tAro be AnI bhAga.' vaLI thoDA divasa pachI cAra AnI kare ane aradhoaradha bhAga paNa kare. AkhI peDhIno bojo soMpI de. pariNAma e Ave ke zeThanI sAme zeTha jevI peDhI kADhI zake tevo e bane : paNa Ama kare tone ? AMkho mIMcI besI rahe ne 'moDa'nI jema, te zrImAna e huM !-evuM dhyAna kare to zrImAna thAya ? 155 - 12 AjanA dhyAna karanArane khAtI vakhate garamAgarama rasoI joIe, tIkhAM tamatamatAM zAka joIe, traNa zera dUdha joIe ane emAM pAzera thI joIe ! ema kahe ke 'dUdhamAM ghI nAkhavAthI naso kUNI rahe tathA tethI Asana sAruM karI zakAya ane AvuM badhuM karI dhyAnI bane !! bhalA, e dhyAna cAMnAM ? tela coLAve, dUdhamAM thI pIe ane dhyAna kare emane dhyAnI kahe koNa ? zAstrakAroe dhyAtAnuM je svarUpa kahyuM che, te to ApaNe joI AvyA. e yogyatA vinA jo AvI rIte tela coLAvIne, garamAgarama rasoI jamIne, tathA dUdha ane ghI jhApaTIne dhyAnI thavAtuM hoya to koNa na thAya ? sarve thAya. je bhUmikAe je kriyAo hoya te choDavI joIe nahi. e kriyAothI dhIme dhIme AtmA caDato jAya che : pApathI bace che : zuddha mArgano gaveSaka bane che : zuddha mArganI prItivALo bane che. anuSThAnonuM AlaMbana nAnuMsUnuM nathI. AlaMbana barAbara laIe to parAkASThAe laI jAya. A vastu kevI che ? nAnIsUnI che ? navAne vAMcatA paNa mUMjhavaNa thAya tema che : artha karatAM akaLAmaNa thAya : cAra vAra vaMcAya to paNa bhulAya ! tyAre je mahApuruSo A lakhyuM ja gayA haze, teone vastu keTalI pariNamI haze te vicAro. vicArI vicArIne lakhavA bese to ATaluM badhuM lakhI zake ? vastu ja pariNamI gaI. bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe sADAtraNa karoDa zloka racyA. AyuSya corAzI varSanuM : amuka varSe dIkSA lIdhI thoDAM varSa to abhyAsamAM paNa gayAM haze ne ? siddharAja ane kumArapALane pratibodha karavAmAM paNa samaya gALatA : vyAkhyAna roja cAlu : carcAno pAra nahi : pAMca jAya ne daza Ave e 155 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 cAlu H A saMyogomAM sADA traNa karoDa zloka racyA, emane jJAna kevuM pariNAma pAmyuM haze ! evA paNa kahetA ke 'je bhUmikAe chIe tyAMnI kriyA choDAya nahi.' ubhaya kALa e paNa Avazyaka karatA : kriyA choDatA nahi. AtmakalyANanI kriyAnI vAta che : duniyAdArInI kriyAnI nahi. emAM to tame ekkA cho. e kriyAmAM to evA ekkA ke devane, gurune ane dharmane paNa bhUlI jAo. jAtane, svarUpane barAbara oLakho ane tevuM ja kaho ke jethI jagata ThagAya nahi, mUMjhAya nahi . sAco vepArI to kahI de ke 'ame be AnA khAvA beThA chIe mATe amArAthI sAvadha rahejo !' kevaLa dharma mATe nIti pALanArA to bahu thoDA che. AtmAnI ciMtA ja nahi ? : 157 AbarU jamAvavA mATe, peDhInI pITha majabUta karavA mATe athavA peDhI jAme to gharAkanI saMkhyA vadhe te mATe nIti paLAya,-ene zAstra dharmanI koTimAM na mUkI. pakSIne jALamAM phasAvavA anAja nakhAya e dAna kahevAya ? A badhuM kahuM te kaDaka lAge, paNa kaMI kahyA vinA chUTako che ? dharma mATe nIti pALanAra vepArI to kahI de ke 'ame jUThuM bolavA mAgatA nathI, chatAM ame vepArI, mATe tAre to mAnavuM ke vepArI jUThuM bolI paNa jAya, mATe sAvaceta rahI mAla kharIdavo.' ghaNIye vAra jovAyuM che ke ghaNAoe prathama nItithI vizvAsa jamAvI pachI ghaNAnuM kAsaLa kADhyuM che. theMNAno artha badhA na karatA. samaSTimAM doSa ghUse tene sAmAnya rUpe kahevAya. e doSa dUra thAya to suMdara. 'doSa nathI'-ema kaho, eTale ke jo tame doSarahita bano to to ghaNo AnaMda thAya. guNo bharyA hoya to AnaMda na thAya ? doSa batAvavo ene niMdA, kalaMka ke ALa caDAvavuM kahevAya ? tamArAmAM rahelA doSa amane khaTake che. e doSa nIkaLI jAya te mATe prayatna che. 156 lakSmI ane duniyAnI lAlasA bhalabhalA AdamInuM bhAna bhulAve che. ADaMbarathI vegaLA rahejo. kuTuMbarivArane kahI dejo ke 'amArI khAtara pApa na karatAM : ane amane tamAruM bhaluM karI nAkhanArA mAnatA ho to na mAnatA : ame je kAMI tamAruM bhaluM karIe chIe temAMye svArtha che.' strIne sArAM kapaDAM ane alaMkAra vagere lAvI Apo cho te enA bhalA mATe ? khUNe jaIne AtmAne pUchajo, eTale aMdarathI barAbara javAba maLaze. chokarAne garama dUdha pIvarAvo cho, garamAgarama rasoI khavarAvo cho, mojamajA Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 - 12 : dhyAnanA adhikArInuM svarUpa - 12- - 157 karAvo cho, te badhuM enA bhalA mATe ? tamArA hRdayamAM enuM sAcuM bhaluM vasI jaze tyAre badhI kriyA pharI jaze. tame je kAMI kaTuMbanI kAryavAhI karo cho, te upakAra mATe nahi-paNa svArtha mATe ! svArtha e ja mahApApa. saMbaMdhInuM bhaluM karavAnI bhAvanA thaze, tyAre to rUparaMga-DhaMga-vAtacIta badhuM pharI jaze. Aje nathI strI patinA AtmAnI ciMtA karatI ke nathI pati strInA AtmAnI ciMtA karato ! nathI mAbApa saMtAnanA AtmAnI ciMtA karatAM ke nathI saMtAna mAbApanA AtmAnI ciMtA karatAM ! badhAMye paraspara khokhAM (zarIra) paMpALe che. davAo paNa khokhAMnI thAya che : AtmAnI nahi. chokarAne tAva Ave to dhamAdhama thAya, paNa jUThuM bole to hoziyAra thayo ema kahevAya : are, evAM UThAM bhaNAve ke "A jamAnAmAM jUThuM na bolIe to peTa na bharAya." kalaMka badhuM jamAnA upara ! potAno dIkaro jUThuM bolIne Ave ane mAbApa rAjI thAya ? ene to ema thavuM joIe ke "amAruM saMtAna jUThuM bole enuM pariNAma zuM Avaze ? enI gati bagaDI jaze !" A badhuM artha-kAmanI vAsanAe thAya che. prayatna karyA pachI na thAya tyAM karmodaya kahevAya. sabhA : cAra saMjJAmAM Ave ne ? cAra saMjJA kaho ke soLa kaho, e badhuM artha-kAmanI vAsanAmAM AvI jAya. huM kahI gayo chuM ke "saMsAra e roga : mokSa nIrogAvasthA tathA zrI jinezvaradeve kahelo dharma e auSadha : ane artha-kAma e kapaththa!' kupathya parano prema na chUTe, kupaththasevana na maTe tyAM sudhI dharmaauSadhanuM sevana barAbara thAya nahi, saMsAraroga jAya nahi ane muktirUpI nIrogAvasthA pamAya nahi. zrI jinezvaradeva dhavaMtari vaidya che : e parama upakArIe saMsArI AtmAonI nADI parIkSA karI roga parakhyo che : zrI jinezvaradeva jevA tArakanA zAsanane pAmavA chatAM paNa, AjanAM ghaNAM mAbApone e ciMtA che ke "dharmanI vAtothI bALaka sAdhu thaI jaze!' paNa e ciMtA nathI thatI ke "dharmanI prApti vinA uThAugIra thaI jaze.' uThAugIra thAya te sAro ke sAdhu thAya te sAro ? chokarAne rAjagAdI maLe to sAruM ke sAdhupaNuM maLe to sAruM ? jevA cho tevA pragaTa thAo to AtmA DaMkhaze ane vairAgya nikaTa Avaze. mane to e thAya che ke zrI jinezvara jevA devA pAmyA, AvuM majenuM zAsana pAmyA, roja AvI umadA prArthanA karo cho, prArthanAmAM kevuM kevuMya mAgo cho ane Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 158 sAdhu roja upadeza de, chatAMye kALAnA dhoLA thAya tyAM sudhIye kaMI na thAya ? je pratyeka kriyAthI tyAga ane vairAgyanA jharA chUTe, tyAM maratAM sudhIye vairAgya na thAya e bane ? vItarAganA bhaktane vairAgyano saMbaMdha kema nahi ? A to jamatAM roTalI, zAka, ane caTaNI vageremAM gulatAna : pachI vepAramAM paNa pravINa : ane badhA viSayamAM lIna : emAMthI paravAre tyAre A vicAre ne ! cAra mahinA mATe paNa brahmacaryanuM sevana karavAnuM vrata keTalAe lIdhuM ? varSARtu ane tethI jIvotpatti vadhu, emAM vepArarojagAra keTalAe baMdha karyA ? bAre mAsa majUrI karavA ja janmyA cho ke zuM ? rUpiyAnI thelI ja paMpALavA jamyA cho ? tame janmyA cho zA mATe ? cAra mahinA brahmacarya nA paLAya ? jainanA dIkarAne parastrInI pratijJA na hoya ? AmAM to ogho nathI ne ? oghAnI vAtamAM to kahI zako ke "nathI levAto', paNa parastrIno tyAga na thAya ? cAra mahinA brahmacarya, parastrIno tyAga, A to sAmAnya che ne ? devapUjana, sAmAyika, pauSadha kAMIye nahi ? tyAre tamAre karavAnuM zuM ? dIkSAnI vAta to bAjumAM rahI, paNa A badhAmAM paNa nA ? kahI do ne ke "kAMI ja karavuM nathI !' jIvana para aMkuza nahi ne pApa-puNyano vicAra nahi : svachaMdI vartana ne unmArge cAlavuM ema ja ne ? ATha mahinA to AghA rahyA, paNa comAsAnA cAra mahinA to nivRtti-zAMti bhogavo ! vepAra rojagAra baMdha karI dharmamAM jIvana samarpo !pUjA, vyAkhyAna-zravaNa, sAmAyika, pauSadha, dAna, zIla, tapa, bhAvanAmAM AtmAne joDo ! traNa khaMDanA mAliko paNa comAsAnA cAra mahinA nagarInI bahAra nahi javAnA abhigraha letA : jinamaMdira sivAya bajAramAM paNa nahi javAnA niyamavALA e vakhate hatA. tamAre kaMI niyama che ? dIkSAmAM to kahe ke "nathI levAtI-paNa A vAtamAM zuM kahe ? "karavuM ja nathI'-ema kaho ne ! zrAvakano ekeeka dIkaro, dararoja niyamita zakti pramANe aSTaprakArI pUjA kare : ubhayakALa pratikramaNa kare : e to garIbathI paNa bane : na kare toye e vakhate kare zuM ? sAmAnya rIte moTe bhAge to savAre UMghe ne sAMje AthaDe e ja ne ? bIjA vakhata mATe to koI kahe ke "navarAza nathI'-paNa A TAimamAM zuM kahe ? nirAMte sAta vAge UThe, vahelA UThe to besI rahe ke gappAM mAre, paNa A na thAya enuM kAraNa ? vastu paratve rAga nathI e ja kAraNa ! mATe ja dhUnananI vAta karatAM pahelAM ApaNe prArthanAsUtranI vAta lIdhI. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13H mauna na rahe chatAM muni * muni mauna dhare te kevuM? * zAMti zAthI jaLavAI rahe ? * pUrvAcAryoe kevI rIte kAma karyuM che ? * mArgAnusAritA kayAre Ave ? * lokaviruddha kAryono tyAga : lokaviruddha kAryonI gaNanA : - gurujananI pUjA : viSayaH bhavanirvedano upasaMhAra karIne trIjI ISTa phaLasiddhi cothI lokaviddhano tyAga ane pAMcamI "gurujanapUjAnI prArthanA aMge uddabodhana. bhavanirveda vinAnI dharmakriyA paNa maDadAla. temAM prANa nahi e vAtanA anusaMdhAnamAM azubha pravRttine rokavA mATe bolavuM e ja kharuM mauna, e ja kharI zAMti. e vakhate mauna e to vratamahAvratanuM nAzaka che vagere bAbato atre AvarI levAI che. enI puSTi mATe "zrAvastI nagarImAM Avela gozALo jina che ke nahi' evI gautamasvAmIjInI pRcchA, vItarAgI evA paNa paramAtmAno spaSTa javAba, saMdasUrijIno prasaMga vagere dRSTAMto apAyAM che. pUrvAcAryonA balidAnathI ja mArga TakaLyo che. mATe ja mArgAnusAritA upalabdha che. e bAbata paNa kahI. aMte iSTaphaLa siddhi aMge thoDoka vimarza karI lokaviruddha kAryono tyAga ane gurujanapUjAnuM nirUpaNa karyuM che. muvAkyAtRd. * saMsArane kArAgAra samajI emAMthI nIkaLavAnI icchA te nirveda, te vinAnI kriyA paNa nirjIva jevI, jIvavALI nahi. * ajJAna athavA alpajJAna che, tyAM sudhI potAnI buddhi para cAlavAno Agraha, te vastutaH durAgraha che. * azubha pravRttine rokavA mATe to bolavuM e ja kharuM mauna. * sva-para rakSA thAya - bhaluM thAya, tyAM na bole te maunI nathI paNa mUrkha che. * tAraka vastuno nAza thato hoya, te vakhate chatI zaktie mauna rahevuM, enA jevo bIjo AtmaghAta paNa kayo che ? jo sajjana sajjanatA na choDe, to Akhare durjananA hAtha heThA paDyA vinA na rahe. * "jeTalAM saMvaranAM sthAna, teTalAM ja hInayuNiyAne mATe AzravanAM sthAna ane bhAgyavAnone to je AzravanAM sthAna te paNa saMvaranAM sthAna.' muni mauna bhaje, gRhastha ghara bhaje, to pachI A dharmane koNa bhaje ? * dharmanA arthI bano to guNo doDI doDIne tamArAmAM Avaze. * kharI gulAmI ja artha-kAmanI AsaktimAM che. * maitrIbhAvanAno artha e ke - 'prANImAtranuM bhaluM karavuM snehI svajananuM ja nahi, dumananuM paNa.' Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13H mauna na rahe chatAM muni muni mauna dhare te kevuM? TIkAkAra maharSi zrI zIlAMka sUrijI mahArAjA, maMgalAcaraNa karatAM tIrthanI stuti kare che ane emAM tIrthanI prazaMsA karatAM ema pharamAvI gayA ke "A tIrtha jayavaMtu varte che : kAraNa ke eka paNa ayogya vicArane emAM sthAna nathI ane eka paNa sadvicArano emAM InakAra nathI : enA siddhAMto aneka apekSAe evI rIte siddha thayA che ke ene suyogya rIte sevanAra AtmA, avazya karmamaLathI rahita thaI muktipada pAme che ane eTalA mATe ja e zAzvata che, jagatamAM enI koI joDI nathI ane saghaLA zrI jinezvaradevothI AdimAM namaskAra karAyeluM che ? A AcArazAstra bhagavAna zrI mahAvIradeve jagatanA hitane mATe kahyuM che." A AcAra batAvyA emAM kevaLa prANImAtranuM hita samAyeluM che : koI paNa prANInuM enAthI ahita nathI : e AcArone amalamAM utAravA ghaNI takalIpha veThavI paDe tema che, paNa AcArone amalamAM mUkyA vinA siddhi thaI zake tema nathI. ApaNe ahIM chaThuM "dhUta' nAmanuM adhyayana vAMcavuM che. e dhUnananI yogyatA Ave, te hetuthI prathama prArthanAsUtranI vicAraNA cAle che. haMmezAM je prArthanA karIe chIe-je mAgaNI karIe chIe, temAM je bhAvanA che te samajI zakIe, to vastu sahelAIthI prApta thaI zake. he bhagavAna ! tAro jaya ho, tArI jayamAM amArI jaya che, tArA prabhAvathI ho..-A rojanI prArthanA ! zuM ho ? bhavanirveda ! "jyAM sudhI bhavanirveda nathI, tyAM sudhI vAstavika rIte mokSamArgamAM prayatna karI zakAto nathI" mATe ja zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjA lakhe che ke "jyAM sudhI bhavanirveda nathI tyAM sudhI bhavano pratibaMdha kAyama rahe ane bhavano pratibaMdha kAyama rahe tyAM sudhI mokSamArga mATe karAto yatna te vastutaH mokSa mATeno yatna ja nathI.' sabhA : nirvedano paryAya zuM? Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1st -- 13 : mauna na rahe chatAM muni - 13 - 191 saMsArane kArAgAra samajI, emAMthI nIkaLavAnI icchA te nirveda. te vinAnI kriyA paNa nirjIva jevI : jIvavALI nahi. javuM che tyAM ane vaLagI rahevuM ahIM e bane kharuM ? joIe mukti ane bAjhavuM saMsArane e bane ! e pahelI mAgaNImAM gaMbhIra hetu che. bhavathI nirveda na thAya tyAM sudhI bhavathI chUTavAnI bhAvanA nathI, muktinI vAstavika bhAvanA jAgatI nathI ane e bhAvanA vagarano prayatna phaLe paNa kaI rIte ? pachI mArgAnusAritA : nirveda to thayo, paNa mArga sIdho hAthamAM na Ave to ? sanmArga konA hAthamAM Ave ? asadAgraha, kadAgraha, durAgraha-je kaho te badhA eka ja che. tene je jIte tenA hAthamAM sanmArga Ave. jyAM satya dekhAya tyAM jhUke : "huM mAnuM te sAcuM' "mArI buddhi kahe te pramANa'-"aMtarano avAja Ave te vAjavI-ema kahevuM ene na pAlave. saMsArInI eTale ke viSayakaSAyamAM DUbelAnI buddhi keTalI ? enI buddhi jAya kyAM sudhI ? ajJAna athavA alpajJAna che tyAM sudhI potAnI buddhi para cAlavAno Agraha, te vastutaH durAgraha che. chadmastha mAtra bhUlane pAtra che. tIrthapati paNa kevaLajJAna thayA pachI ja tIrtha sthApe che. mATe jeo emanA zAsanamAM che teoe to emaNe kahyuM te ja kahevAnuM. sabhAH zrutakevaLI paNa chadmastha gaNAya ne? kevaLajJAna utpanna na thAya tyAM sudhI badhAya chadmastha. zrutakevaLI dezanA devA bese tyAre sAmAne khyAla na Ave ke "A kevaLI nathI....paNa zAstra kahe che ke "emane paNa anupayoga sulabha che." upayoga mUke to khyAla Ave, paNa anupayoga sulabha che. cauda pUrvamAM e tAkAta hoya che ke dezanA detAM detAM zaMkA paDe to AhAraka zarIra banAvI, zrI tIrthaMkaradeva jyAM vicaratA hoya tyAM mokalI, emanI pAsethI praznano khulAso meLavI lAvIne uttara de : paNa koIne khabara sarakhIya na paDe ke Ama thayuM." "bhUla thAya ja'-e kAyado nahi : paNa chadmastha che tyAM sudhI bhUlano saMbhava to kharo. e badhAya zrI jinezvaradevoe kaheluM ja kahe. zrI jinezvaradeva pote to sarvajJa na thAya tyAM sudhI dezanA na de. pote tIrtha sthApanAra che, tethI te to sarvajJa thAya tyAM sudhI prAyaH mauna ja rahe ? Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 ----- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 182 ane zAsanamAM rahelAe to zrI jinezvaradevanuM kaheluM kahevAnuM che ke potAnA gharanuM kazuM ja kahevAnuM nathI eTale kevaLajJAna thayA vinA paNa dezanA de. sabhAH "munino artha mauna dhare te'-ema kharo ne ? e mauna ekendriyanuM nahi : pApakriyAmAM mIna rahevuM-pApamArganI pravRttimAM na bolavuM e mauna che ? azubha pravRttine rokavA mATe to bolavuM e ja kharuM mauna ! mUMgA rahevuM evuM mauna to ekendriya jIvone kAyamanuM che. maunano artha e ke pApakArI vacana na bole : svaparaghAtaka vacana na bole : sva-pararakSA thAya-bhaluM thAya, tyAM na bole te maunI nathI paNa mUrkha che. mauna rAkhe te muni e kharuM, paNa e mauna ekeMdriyanuM nahiH munipaNAne chAjatuM mauna. jema munivara zrI metArya mauna rahyA tema ! jo sAcuM bole to kaca pakSIno jIva jAya ane khoTuM bole to svaAtmA haNAya : mATe tyAM mauna vAjabI. dharmano ghAta thato hoya, AtmakalyANakArI kriyAno nAza thato hoya ane siddhAMtano lopa thato hoya, chatAMye mauna rAkhavuM, e munipaNAne chAjatuM nathI. A ja kAraNe kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe pharamAvyuM ke "dharmano dhvaMsa, kriyAno lopa ane potAnA siddhAMtano nAza thato hoya, to zaktimAne vagara pUchyuM paNa avazya bolavuM joIe.' ane vAta paNa kharI che "tAraka vastuno nAza thato hoya, te vakhate chatI zaktie mauna rahevuM, enA jevo bIjo AtmaghAta paNa kayo che ?' zAMti zAthI jaLavAI rahe? sabhA: paNa e bolavAthI azAMti thatI hoya to? dharma ane satya siddhAMtano lopa thayA pachI rahelI zAMti e zAMti che ? emAM to bhayaMkara azAMtinI citAo khaDakAyelI che. je kAMI zAMti dekhAya che, te A siddhAMtanI hayAtInA pratApe che. are, tyAM sudhI lakhyuM che ke "caMdrasUrya niyamita gati kare che temAM paNa dharmano ja prabhAva che !" durjanomAM evI tAkAta kema nathI AvatI ke badhA sajjanone kacaDI zake ! Ave kyAMthI ? sajjano pAse jIvato ane jAgato dharma beTho che : dharma hoya tyAM sudhI durjanonA e manoratho kadI ja na phaLe, kAraNa ke dharmano prabhAva kAMI jevo-tevo nathI. durjano to icche ke "jagata para sajjano joIe ja nahi, amAruM ja rAjya Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 : mauna na rahe chatAM muni - 13 joIe.' kema ke sajjano emane vAtavAtamAM ADakhIlIrUpa lAge che. sajjano jIve te durjanone khaTake, paNa ethI kaMI durjananA manoratha na ja phaLe ! ane na phaLe temAM paNa dharmano ja prabhAva. sajjano kaMI sAmano karavA ochA ja jAya che ? paNa dharmano prabhAva ja evI peravI kare che ke pelAnuM sIdhuM paNa UMdhuM thaI jAya, enI buddhimAM vibhrama thaI jAya, enI kAryavAhInuM cakkara khasI jAya ane enI yojanA UlaTapAlaTa thaI jAya. jo sajjana sajjanatA na choDe, to Akhare durjananA hAtha heThA paDyA vinA na rahe. apavAdanI vAta javA do. bahulatayA A vAta che. jo Ama na hoya to sajjanamAM sajjanapaNuM rahe ja nahi. 163 sajjanane jUThuM bolavuM nahi, prapaMca karavo nahi,--ema badhAye pratibaMdha : pelAne to badhIye bhAgoLa mokaLI. durjanane ATalI badhI chUTa, chatAM sajjana Apattine mAne nahi : ene karmodaya vinA Apatti Ave nahi : enuM kAraNa ? e yogya sthAne che mATe ! enAmAM e sadguNa che ke 'Apattine saMpatti mAnI zake che.' sajjana to ema mAne ke 'Apatti azubhanA udaya vinA Ave nahi ane e AvelI Apatti-azubhanA udayane laIne AvelI Apatti, sAvadha banIe to AtmAne vaLagelA ghaNA kacarAne laIne cAlI jAya.' : 173 dharmIne dharmanA pratApe to Apatti Ave ja nahi, paNa pUrve karela adharma kyAM jAya ? e kAraNe Apatti Ave to e mAne ke 'AvI suyogya avasthAmAM Apatti Ave e to anupama : ajJAnAvasthAmAM Apatti Avata to zAMtipUrvaka sahevAta nahi, mATe sAruM thayuM ke AvI suyogya sthitimAM Apatti AvI.' AvI mAnyatA hoya tyAM duHkha zuM ? A bhAvanAnA yoge to dharmanI khilavaTa thAya. dharma, dharmakriyA ane siddhAMtanA nAza pachI jo zAMti mAnatA ho to te khoTuM che : taddana aNasamaja che. sajjananuM hRdaya to tapAso ! tyAMnI zAMti juo to kharA !! jo hRdayamAM zAMti na hoya to mAnavuM ke 'A vastu pariNamI ja nathI.' bahAra to badhuM karavuM paDe : ugratA paNa lAvavI paDe : sAmAnA bhalA mATe moM para ugratAno dekhAva karavo paDe : paNa ethI hRdayane zuM ? e ja mATe upadezAya che ke 'pArakAnuM bhaluM karavA jatAM, potAnuM na bagaDe enI pUrI kALajI rAkhavAnI che.' hRdayamAM to malinatA na ja AvavI joIe. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 184 sabhA zAMti sthApanArA zAMtinI sthApanAno prayatna karatA hoya, paNa enAthI ja durjanone azAMti thatI hoya ane e kAraNe eo pAchA azAMtine phelAvatA hoya, to zAMti sthApanArAne paNa azAMtinA pracArano doSa lAge che ke nahi? jo ema doSa lAgato hoya to to julama thaI jAya. sudharmA iMdra bhagavAna zrI mahAvIradevanI prazaMsA karI ke "atyAre bharatakSetramAM eka mahAvIrano ja AtmA evo che, ke jene asaMkhyAta iMdro paNa dhyAnamAMthI calAyamAna karI zake ema nathI : e vIra che, dhIra che, makkama che, sthira che." vagere vagere bhagavAnanA guNonI prazaMsA karI. saMgama te sahI na zakyo. e kahe che ke "eka mAnavInI ATalI badhI prazaMsA ? manuSyarUpa kIDAne calAvavAnI tAkAta devonI nahi e bane ? e huM na sAMbhaLuM." e AvezanA pariNAme kaSAyathI vyApta banelA e saMgame, lagabhaga cha mahinA sudhI bhayaMkara upasargothI bhagavAnanI kadarthanA karI. A cha mahinA bhagavAnane thayelI takalIphanuM karma, iMdra mahArAjane lAge kharuM ? prazaMsA karatI vakhate emane e bhAvanA paNa hatI kharI ke "A prazaMsAthI saMgama jevo koI jAge ane bhagavAnane takalIpha Ape ?' nahi ja. zrI gautamasvAmI mahArAjA bhagavAnane pUche che ke "bhagavan! zrAvastI nagarImAM gozALo potAne "jina, jina' kaheto phare che-to zuM zrAvastImAM be jina che ?' "bhagavAna jANatA hatA ke "bolIza te sAMbhaLIne ene gusso Avaze, kaSAyathI dhamadhamato e ahIM Avaze, dhamAla karaze, bhayaMkara banI tejovezyAthI be muninA prANa paNa leze ane mane paNa tejovezyA mUkI cha mahinA sudhInI pIDAmAM utAraze." chatAM bhagavAna mauna na rahyA. bhagavAne kahyuM : "te jina nathI : e to mekhalIputra gozALo che." jo mauna rahe to sAmAnya loka ema mAne ke "emAM paNa kAMka che kharuM." AvI mAnyatAthI to hajAro loko e unmArge DhaLI jAya : bIjA unmArge na jAya te mATe je satya kahevAya te durjanane na jace ane tethI azAMti kare, te enA svabhAvane AdhIna che. zrI kuMdakasUrIzvara tathA temanA pAMcaso ziSyone pApAtmA pAlake ghANImAM pIlyA, emAM kAraNa to sUrIzvarajInuM satya kathana hatuM ne ? vairanuM kAraNa e ke pAlake eka vakhata nAstikatAnuM pratipAdana karyuM hatuM ane sUrIzvarajIe ethI hajAro jIvo unmArge na jAya mATe enuM khaMDana karyuM hatuM. e ja veranuM kAraNa ane e ja kAraNa mATe e pApAtmAe AvA pAMcasoeka munione ghANImAM ghAlI pIlyA. durjanonI nIcatAnI kAMI avadhi che ? Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 - 13 : mauna na rahe chatAM muni - 13 - 15 durjano zuM na kare ? pADozI dAna de, ene tyAM munio-mahAtmAo AvatA hoya, paNa bIjo pAseno kRpaNa hoya chatAM mane-kamane bolAvavA paDe, paNa e roja manamAM baLyA kare ke "A pApI ahIM kyAMthI AvI vasyo ?' manamAM gALo dIdhA kare : karma bAMdhyA kare : A badhAMnuM kAraNa pelo dAtAra kharo ke nahi ? ene karma lAge ? AvuM jo mAno to to koI muktie ja na jaI zake : zrI jinezvaradevo paNa muktie na jaI zake : te tArakanA paNa vairI hatA : te tArakane joIne paNa baLanArA, tiraskAra karanArA, gALo denArA ane ema karIne karma bAMdhanArA hatA : to jo e nimittanuM karma zrI jinezvaradevane lAgatuM hoya, to muktie zI rIte jAya ? sUrya badhAne AnaMda Ape paNa ghuvaDane zuM ? jo ema karma lAgatuM hoya, to to vItarAganI paNa mukti na thAya ane muktie gayelAne paNa pAchA AvavuM paDe. jene pakaDelI vastu choDavI nathI eno upAya che ? AbujInI koraNI joI ghaNAye AnaMda pAme che : itaro paNa AnaMda pAme che : chatAMya keTalAka evA paNa paDyA che ke e joIne saLagI mare che ! to jo dharmakriyA karatAM evuM pApa lAgatuM hoya, to dharmakriyA karavI ja kaThaNa thaI jAya. eka paNa sArI kriyA batAvo, ke jemAM cAMduM pADanArA duniyAmAM na hoya ! eka paNa uttama vyakti evI batAvo, ke jenI mazkarI ane niMdA karI karma bAMdhanArA duniyAmAM na hoya ! zAstra to kahe che ke "jeTalAM saMvaranAM sthAna, teTalAM ja hanapuNiyAne mATe AzravanAM sthAna ane bhAgyavAnane to je AzravanAM sthAna te paNa saMvaranAM sthAna.' karmakSayanI kriyAo paNa nibhaMgIone karmabaMdha karAvanArI paNa thAya : jo ema karma lAgI jAya, evI mAnyatA mAnIe to to apekSAe kajiyAnA utpAdaka tIrthanA sthApaka pote ja thAya. tIrtha na hota to bolavuM zuM kAma paData? paNa vastutaH teo parama upakArI che, kAraNa ke jagatane tAravAnI kalyANabuddhithI e paramAtmAe tIrtha pravartAvyuM che. e to hInabhAgyatA enI, ke je AvA anupama zAsanane pAmIne ajJAnavaza satya na samajatAM, emAM jhaghaDA pedA kare. pUrvAcAryoe kevI rIte kAma karyuM che? sabhA: tIrtha sthApyA pahelAM samudAya bhego hato ne ? evuM koI kALe na hoya. badhAnA vicAro ane kriyAo judI. A tArakoe Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 166 to tIrtha sthApIne e karyuM ke "dhamAcakaDI karanArAmAMthI thoDAkane ochA karyA : badhAye aDhAra pApasthAnake sahita hatA, emAMthI thoDAkane ethI rahita banAvyA : keTalAkane A aDhAre pApasthAnako sevavA yogya nathI evA vicAravALA banAvyA !" AthI ajJAnIo mithyAtva AdinA jore udhamAta kare ane enA yoge kajiyA UbhA thAya. sabhA : prabhunA atizayo paNa hadavALA che ne ? alabatta, bhagavAna vicaratA hoya tyAre savAso jojanamAM koIne pIDA na thAya : A atizaya che,paNa pote jyAM hatA tyAM rAjagRhImAM ja mRgAloDhIyAnI pIDA kevI bhayaMkara hatI ? nikAcita karma hatuM. sUrya sarvane prakAza Ape, paNa je jAta ja evI hoya, ke jene enA UgavAthI aMdhApo thAya, tyAM thAya zuM? apavAda badhe hoya. jo ema atizaya cAlato hota, to ekane paNa e bhagavAna mithyAdRSTi rahevA na deta. "sarve suvino bhavatu !-badhA sudhI thAo !'-A bhAvanAvALA bhagavAna evA udAra hatA ke badhAne mokSe pahoMcADyA pachI pote jAta. emanAM darzanathI hajAro AdamI dharma pAmatA hatA, samyakta pAmatA hatA : emanA gamanathI, emanA dekhAvathI, emanI kAryavAhIthI, emanA atizayathI, emanA mahimAthI saMkhyAbaMdha AtmAo dharma pAmatA hatA : emanI vANI sAMbhaLIne keTalAya AtmAo potAnuM kalyANa karatA hatA : bhagavAna to paripUrNa atizaya-saMpanna AtmA hatA, paNa pAkhaMDI to nakkI karIne ja Ave ke "kAMI chidra nIkaLe che?" bhagavAnanI vANImAMthI paNa chidra zodhavA AvanArA hatA. chidra zodhavA AvanAro sAruM to sAMbhaLato ja nathI. samaje che ke "sAruM sAMbhaLyuM ane jo ghUsyuM to buddhi pharI jAya !" eTale eno nirNaya ja e ke "sAruM choDI devuM ane khoTuM pakaDavuM !' e ja enuM dhyeya !! tame tamArI dRSTi evI banAvo ke satya Ave tyAM khoTuM mArApaNuM khasI jAya. sArA sArA vidvAno paNa muMjhAya che, enuM kAraNa e che ke "mArApaNuM jatuM nathI.' e ema mAne che ke "ame ghaNA vakhatathI mAnela te choDAya ?' paNa tame koNa ? alpa jJAnIne "sAcuM mAnavuM ane khoTuM choDavuM'-e uttama bhAvanA to hovI ja joIe. A rIte vastune samajo ! munie kAMI bolavuM ja nahi, evo kadAgraha na hoya. eTalA mATe to vacanaguptinI sAthe bhASAsamiti paNa rAkhavI paDI. bezaka, muni pApakAryamAM vaparAtI Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 : mauna na rahe chatAM muni - 13 vANIne roke, sAvadya vacana na bole, paNa jo lAbhakArI bhASA na bole, to vAgupti e vastutaH vAgagupti nathI. rakSaka rakSA nahi kare to bhakSaka karaze ? kalpI lyo ke 'dharmanA siddhAMtano viplava thAya te prasaMge muni mauna rahe ane tamane phurasada nahi !' tyAre Ano pAlaka ane rakSaka koNa ? muni mauna bhaje, gRhastha ghara bhaje, to pachI A dharmane bhaje koNa ? mATe to kahyuM ke 'game tevI samatAvALo, game tevo sthira, game tevo zAMta, game tevo tapasvI paNa, AvA vakhate-dharmadhvaMsa thato hoya, kriyAno lopa thato hoya, siddhAMtanA arthano viplava (nAza) thato hoya, te vakhate joyA na kare : koI na paNa pUche, to paNa niSedha kare. jarU2 e vakhate e bole ja. chatI zaktie ema na kare to virAdhaka dazA pAme ! 167 : pUrvAcAryoe jo Aje kahevAya che tevI zAMti pakaDI hota, to Aje A na hota. e vakhate to bahu viSamatA hatI, A kAla to eTalo suMdara che ke na ArAdhe tenuM kamabhAgya H A kALamAM bhagavAnanA siddhAMtano pracAra na kare te nirjAgI che H sthiti-saMyoga cAhe evA mAno, paNa siddhAMtanA pracAra mATe evA anukULa che ke na pUcho vAta. amuka samaye to A bahAra mUkavAmAM paNa takalIpha hatI. eka vakhate rAjyanI sthiti kaI hatI ? moMnA kAyadA hatA : prajAnI ane rastAnI, badhI sthiti vikaTa hatI. Aje to sAmAnI bhAvanA game tevI hoya, paNa kAyadAnI kalamano Teko na hoya, to enI badhI bhAvanA dhULamAM maLI jAya. e vakhate to jabAna e kAyado hato. 167 pUrve maMdiramAM ghaMTa vagADavA bhAre hatA : zikhara caDAvavAnuM bhayaMkara hatuM : mUrtio sAcavavI muzkela hatI : vastu bolAvI kaThina hatI : sAdhupaNuM ke sAdhvIpaNuM pALavuM, e paNa duSkara hatuM : chatAM e sthitimAM paNa mahApuruSoe satya vastune jIvaMta-vyApinI rAkhI che. ApaNe mATe to evA sukhano jamAno che ke atyAre na ArAdhAya to kahevuM joIe ke 'kamANI dhULa maLI gaI.' naLiyuM khakhaDavAthI bhaDakavA jeTalA sattvahIna banIe, to kahevuM joIe ke dharma mATe lAyaka ja nathI.' e vakhate to pUrI zaktivALo dharmI tarIke jIvI zakato ne Aje to thoDI zaktivALo paNa dhAre to dharmI tarIke jIvI zake che. sabhA : sAdhano anukULa che ? nahi, sAdhano anukULa che ema to nahi ja. ghaNAM sAdhano to bhayaMkara che, paNa ArAdhanAra dhAre to sAdhanono sadupayoga karI zake. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 sabhA : mAro paNa e ja Azaya che. sArI vAta. paNa Azayane anurUpa bolatA thAo ! zrI jinezvaradevanA mArgane pAmyA pachI, bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA to kahe che ke 'kalikALamAM janmelA ame, mULamAM khAmIvALA ame, huMDAvasarpiNI kALano doSa paNa amArA mAthe, evA nAtha vinAnA amane, he bhagavan ! jo A vastu na maLI hota, to amAruM zuM thAta ?' enI rakSA mATe kamI hoya ? e mahApuruSe A zAsananI sevA karavAmAM kazI ja kamI rAkhI nathI. A zAsananA dhuraMdhara sUripuraMdaro paNa AgamanI AjJAmAM ja potAnuM ane paranuM Atmazreya samajatA. AvA eka samartha jJAnI paNa potAnI mati upara madAra nahotA bAMdhatA ane jagatanA zreya mATe zAstrIya satyano josabhera pracAra karatA ! e pracAramAM azAMtinA pracAranI zaMkA karavI, e potAnI jAta upara zaMkA karavA barAbara che : ane vAta paNa kharI che ke 'jyAM zubha vastu hoya, zubha kathana hoya, sAmAnA hradayamAM utAravAnI uttama bhAvanA hoya, emAMthI azAMti nIkaLe kyAMthI ?' pAkhaMDI dharma nahotA pAmatA, emAM dezanAnI khAmI hatI ? 168 bhagavAna to atizayasaMpanna hatA : emanI vANImAM paNa atizaya hato ke pote bole eka bhASAmAM, paNa sau samaje potapotAnI bhASAmAM : tiryaMco tiryaMcanI bhASAmAM samaje H sau saunI bhASAmAM samaje.' samakALe sarvanA saMzaya chede. jAtivairavALAM prANIo paNa mitra jevAM bane. kaSAyathI dhamadhamatA Ave, te paNa tyAM AvIne zAMta banI jAya ! paNa jyAM sudhI eka vAra duSTa bhAvanA jAya nahi, tyAM sudhI pelI sArI vastunI chAyA tenA upara paDe nahi. mithyAtva e maLa che, jhera che : sArAmAM khoTAnI buddhi ne khoTAmAM sArAnI buddhi, e mithyAtva : mithyAtva e moTo maLa che, doSa che : AthI e doSane dUra karavA mATe ane jenAmAM te doSa na hoya tene te doSathI bacAvavA mATe, satyanuM eTale ke hitakara vastunuM prakAzana avazya karavuM ja joIe. hitakara vastu kahevAmAM pUrvAcAryoe kadI ja mona sevyuM nathI. jo evuM mona te paramarSioe sevyuM hota, to Aje ApaNI pAse ATaluM paNa na hota. mATe hitakara vastunA nAza vakhate to 'mona-mona'-ema karavuM te pAlave ja nahi. e vakhate mona, munine tathA munipaNAnA arthIne ghaTe nahi. mArgAnusAritA kyAre Ave ? asadAgraha athavA durAgraha taje eTale mArgAnusAritA Ave : mArgAnusArI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 - 13 : mauna na rahe chatAM muni - 13 - 179 te ke jeno mithyAtva-maLa nathI gayo, paNa mArga tarapha sadbhAva che. kahe ke zAstra gahana che ane mati to alpa che. mArgAnusArIpaNuM paNa bahu kaThina che : tenAmAM bhadrikapaNuM joIe : dharmazravaNa pratye pUrNa rUci hoya : evA AtmAmAM vinayAdi guNo to sahaja hoya : kAraNa ke arthIpaNA sAthe te guNo pratibaddha che. paisA kamAnArAmAM viveka keTalo che ? tenAmAM namratA, vinaya, zAMti, kSamA, salAma bharavAnI rIta, page paDavuM, paganI dhULa cATavAnI rIta, A badhuM AvI jAya che : e badhuM koNe zikhavADyuM ? sAro mahemAna Ave to enI pAchaLa pAchaLa pharavuM, e koNe zikhavADyuM? sAheba pAse kevI rIte javAya ?, kevI rIte UbhA rahevAya? e jANo cho ne ? e to nA jANatA ho to paNa jANI ja levuM paDe, kAraNa ke zero khoTo mAre to bAra vAgI jAya : tyAM pramAda jarAya na hoya : tyAM to vagara kahyuM satarka banI jAva : mATe ja kahuM chuM ke "dharmanA arthI bano to namratA, zAMti, laghutA, vinaya, viveka, bahumAna, badhAya guNo doDI doDIne tamArAmAM Avaze : levA nahi javA paDe. je guNo duniyAmAM keLavo cho, sAheba pAse je vinaya karo cho, e badhuM deva-guru pAse karo to kAma thaI jAya. paNa A to 'tyAM ADuM avaLuM na jovAya ane ahIM to yatheccha rIte vartAya." A dazA hoya tyAM zuM thAya ? Ajano bhaNelo oNphisamAM hoya to oNphisanuM cha kalAka kAma karI, sAheba pAse jAya tyAre kevo dhIme pagale jAya ? kAraNa ke bUTa paheravA ane avAja karavo nahi. sAheba kAmamAM hoya, UMcI AMkha na kare, tyAM sudhI sAme Ubho rahe : bolAya paNa nahi ane sAheba jue to joI jAya mATe ADuM-avaLuM paNa na jovAya : sahI karo ema paNa na kahevAya. kevI kaphoDI dazA ? UbhA ja rahevuM paDe : ene ema ja thAya ke "kyAre sAheba jue, kAgaLa hAthamAM le, sahI kare ane chUTuM ! A kAMI svataMtratA che ? jo artha-kAmamAM paDelA svataMtra rahI zakatA hota, to jJAnIne A batAvavuM na paData. kharI gulAmI ja artha-kAmanI AsaktimAM che. tyAM svataMtratA e to na bhUto na bhaviSyati." ApaNo muddo to e ja che ke "arthIpaNAthI badhuM Ave. nAnA zrImAnanuM ghara kAMI moTA zrImAna bharatA nathI, chatAM nAno zrImAna zehamAM zuM kAma dabAya che ? vakhate kAma paDe : mATe maherabAnI hoya to sAruM : e mATe Thapako Ape to paNa gama khAI gaLI jAya ! A artha-kAmanI lAlasA ke kaMI bIjuM ? Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 170 dharma pAmavA mATe paNa dharmanA arthIpaNAno guNa joIze. tyAM ja vAMdho che. barAbara arthIpaNuM AvI jAya pachI vAMdho nahi rahe. sabhA : vAMdhA kyAM ? vAMdhA batAvIza to bhAre paDaze ! pahelAM sAMdhA samajo, pachI vAMdhA batAvIza. darajI kapaDA para kAtara mUke che tyAre tame bUma nathI mAratA, kAraNa ke tyAM tamane sAMdhAnI kiMmata che ! tAko paherIne nIkaLo to koI gamAra kahe ane sIveluM paherIne nIkaLo to pojhIzana jaLavAya ema samajo cho. ahIM vAMdhA eka-be che ? gaNanA nathI. pahelAM sAMdhA samajAya mATe ja prArthanAsUtra lIdhuM che. ahIM be kalAka kahevAyeluM pA kalAka paNa kaTuMbane kahevAno abhigraha karo, tame pote enuM manana karo ane tyAM jaIne paNa emane kaho ke "Aje A AcAronuM varNana thayuM : e AcArone jIvanamAM utAravA joIe : jo na utArIe to manuSyabhava hArI jaIe. be kalAkamAM jo Avo pA kalAka paNa tamAro bhaLe, to juo ke kArataka suda pUnama sudhImAM keTaluM parivartana thAya che ! be kalAkane bAvIsa kalAka bhUMsI nAkhe che, paNa enuM maMDana pA kalAka karo to cothe divase camatkAra jaNAya. tamArAM bALako paNa kaheze ke "bApAjI ! A na thAya, rAte zuM kahetA hatA ? dUdha khAtara paNa A na thAya.' nokara paNa zeThane kahe ke "A hoya ?' e vakhate, jyAre sAMje kaTuMba bhegA beso, tyAre badhAe sAdharmika tarIke besavAnuM. dIkaro bApane paNa kahe : bApa dIkarAne paNa kahe : dabAvAnuM nahi. ATha divasa Ama vartazo to tamArA gharamAM cokIdAro jAgaze. badhe tamane TakorA mAranArA joIe. Ama karavuM che ke hAjiyo ja bhaNavo che ? Ama varte pachI je sthiti thAya, te vakhatanuM saghaLuM aneruM thaze : vastuno abhAva nahi rahe tyAre to ema thaze ke kyAre zubha dina Ave ane dIkSA lauM! kuTuMba paNa kaheze ke 'tame nIkaLo, ame occhava karIzuM." paNa tamane to bhaya ja tyAM che ne ? vAta zera karavI ja nahi, e tamAro nirNaya che. sAruM lAgatuM hoya to vAta ghera laI gayA vinA raho ? moTaramAM jatA ho ne sArI cIja bhALo ke tarata nokarane lAvavAnuM kaho. gharamAM pharnicara, Tebala, khurazI, gAdI, takiyA, hAMDI, jhummara badhuMya che, paNa zrI jinamaMdira che ? pauSadhazALA che ? sAmAyika AdinAM suMdara upakaraNo che ? saMyamanAM upakaraNo che ? che tyAMthIye nIkaLavA Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111. - 13 : mauna na rahe chatAM muni - 13 - 171 mAMDyA che. sAmAnya sthitivALA paNa zrI jinamaMdira to rAkhI zake. sonAnuM maMdira rAkhavuM evo kAyado nathI; nAno gokhalo paNa cAle : paNa jarUra hoya to ne ? kaho ne tevo prema nathI, tevuM arthIpaNuM nathI. potAnI buddhi mujaba ja nahi, paNa AgamanI AjJA mujaba cAlo !potAnI ja buddhi mujaba cAlavAno Agraha te kadAgraha che. A kadAgraha para vijaya meLavIe tyAre mArgAnusAritA-tattAnusAritA Ave. e pachI Ave che. "iSTaphaLa-siddhi' : "iSTaphalasiddhirabhimatArthaniSpatti aihalaukikI, yayopagRhItasya cittasvAsthyaM bhavati tasmAccopAdeyapravRttiH / " iSTaphaLa siddhi : A lokasaMbaMdhI abhimata padArthanI niSpatti, jenAthI upakRta banelAne cittanuM svAcya thAya che, ane tenAthI upAdeya evA mokSamArgamAM pravRtti thAya che." mArgAnusAritA pachI iSTaphaLa siddhi Ave che. kAraNa ke, tattvamArge eTale ke mokSamArge AgaLa vadhatAM AvatAM avarodhane dUra karI mArge AgaLa vadhavA mATe iSTaphaLa siddhi Avazyaka che. je koI tattvamArge cAle tene paramAtmAnA prabhAvathI, dharmanA prabhAvathI je kAMI ihalaukika sAmagrI maLe te iSTaphaLa svarUpa hoya, aniSTaphaLa svarUpa na hoya. iSTa phaLa ane aniSTaphaLa vaccenA taphAvatane samajo. vizuddha dharmanA prabhAve maLatI Ihalaukika sAmagrI te iSTaphaLa svarUpa hoya ane azuddha dharmanA prabhAve maLatI Ihalaukika sAmagrI te aniSTaphaLa svarUpa hoya che. iSTaphaLa svarUpe maLelI ihalaukika sAmagrI maLyA pachI ihalaukika sAmagrI pratye Asaktino janma thato nathI ane tattvamArgamAM eTale ke mokSamArgamA sahelAIthI AgaLa vadhI zakAya che. jyAre aniSTaphaLa svarUpa ihalaukika sAmagrI maLyA pachI te ihalaukika sAmagrI pratye Asakti, mamatA vagere janme che. ane tattvamArgathI, mokSamArgathI AtmA dUra pheMkAI jAya che ane chevaTe durgatimAM cAlyo jAya che. bhautika sukhone bhogavavAnI vRttithI prerAIne te mATe karAtuM dharmAnuSThAna azuddha bane che ane tenAthI aniSTaphaLanI siddhi thAya che. jyAre Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 1/2 AtmakalyANanI bhAvanAthI prerAIne karAtuM dharmAnuSThAna vizuddha bane che ane tenAthI iSTaphaLanI siddhi maLe che. jenA haiye bhavanirveda meLavavAnI ane tattvamArge AgaLa vadhavAnI prArthanA pragaTI che, tenA haiye bhautika sukhone bhogavI levA mATe, bhautika sAmagrI meLavavA mATe, dharmAnuSThAnano upayoga karavAno bhAva kyAreya jAgato nathI. tenA haiye to AtmakalyANa sAdhavAno ane te mATe dharmAnuSThAna ArAdhavAno bhAva jAge che, AvA jIvane AcarelA dharmanA prabhAve evI sAmagrI kyAreya iSTa nathI hotI ke maLelI te sAmagrI tene moha pedA kare ane tattvamArgathI - mokSamArgathI dUra kare, enuM eka ja lakSya hoya ke mane je paNa bhautika sAmagrI maLe te mokSamArganI sAdhanAmAM bAdhaka bane tevI na maLe paNa sahAyaka bane tevI ja maLe. enI AvI nirmaLa bhAvanAnA pariNAme ene je paNa Ihalaukika - bhautika sAmagrI maLe te mokSamArge AgaLa vadhavAmAM sahAyaka bane paNa bAdhaka na bane. eTale bhavanirveda ane mArgAnusAritA pAmavAnI bhAvanAvALA gRhasthanA manamAM paNa e bhAva hoya che ke, "ArAdhanAnI pravRtti mATe phaLa joIe te maLe : e paNa paraMparAe mukti maLe te mATe che : eTale ke saMyogo ho to tevA ho." kuTuMbanI jarUra nathI, maLe to sahAyaka maLo. devatA paNa kahe che ke manuSyaloka maLo to paNa dharma kuTuMba maLo.' devatA jANe che ke "sIdhuM muktipade javAya to sArI vAta, paNa e thavAnuM nathI : manuSyaloka to maLavAno che : to pachI dharmI kuTuMba maLo.' jema aTavImAM sAthInI jarUra che, paNa sAthI maLajo-lUMTAro na maLajo ! iSTaphaLasiddhi sAthI jevI che ane aniSTaphaLasiddhi e lUMTArA jevI che; A vAta barAbara yAda rahevI joIe. astu. have cAlo AgaLa - lokaviruddha kAryono tyAga : "novijyAgo" - AnuM vivaraNa karatAM kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA lakhe che ke : "lokaviruddhatyAgaH - sarvajananindAdilokaviruddhAnuSThAnavarjanam / " Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 - - 13 : mauna na rahe chatAM muni - 13 - 173 lokaviruddhano tyAga eTale "sarvajananiMdA' Adi lokaviruddha anuSThAnonuM varjana.' AthI samajI zakAze ke AjanA keTalAka "noviruddhanvAyo' A sUtrAkSarano upayoga, dharmakriyAo karanAranI sAme kare che, e koI paNa rIte vAjabI nathI : kAraNa ke moha ane ajJAnane AdhIna thayelA AtmAo, vAtavAtamAM dharmakAryone viruddha tarIke oLakhAve ane ethI jo dharmakAryono tyAga karI devAmAM Ave, to to dharma jevI cIja cothA ArAmAM paNa na TakI zake ! "dharma jevI vastu paNa ajJAnI ane mohAdhIna AtmAone adharmarUpa bhAse'-emAM kazuM ja Azcarya nathI. Aje dIkSA jevI parama tAraka vastu paNa ajJAna AtmAone kAramI thaI paDI che. ethI kalyANArthI AtmAo teno parityAga kare e kema bane ? Aje keTalAya AtmAone udyApana Adi dhArmika mahotsavo akArA lAgI rahyA che ane ethI emAM thatA lakSmIvyayane dhumADA tarIke teo taraphathI khullekhullI rIte oLakhAvAya che, AthI kaMI prabhuvacananA premIo ke jeo udyApana Adi dhArmika mahotsavone potAnA samyaktanI nirmaLatAmAM ane anyane bodhibIjanI prAptimAM kAraNa tarIke mAne che tathA te ja kAraNe temAM thatA lakSmIvyayane zAsanaprabhAvanAnA kAraNa tarIke samaje che, teo tenI ArAdhanA karatAM kema aTakI jAya ? A kAraNe to parama upakArI paramarSioe keTalAMka lokaviruddha kAryonI gaNanA karAvIne, ApaNane lokaviruddha kAryone samajavAnI saraLatA karI ApI che. lokaviruddha kAryonI gaNanA lokaviruddha kAryonI gaNanA karAvatAM te paramarSio pharamAve che ke : "savvassa ceva niMdA, visesao taha ya guNasamiddhANaM / ujudhammakaraNahasaNaM, rIDhA jaNapUyaNijjANaM // 1 // bahujanaviruddhasaMgo, desAcArassa laMghaNaM ceva / uvvaNabhogo a tahA, dANAiviyaDamaneu / / 2 / / sAhuvasaNammi toso, saisAmatthaMmi apaDiyAro a / " sarvajanonI niMdA-e lokaviruddha che ane temAM paNa guNasamRddha puruSonI niMdA, e vizeSa prakAre lokaviruddha che : saraLa AtmAonA dharmakAryanI hAMsI, janapUjanIya puruSonuM apamAna, bahujanaviruddhano saMsarga, dezAcAranuM ullaMghana, Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - utkaTa bhoga, dAnAdi karIne bIjA pAse gAvuM, sAdhupuruSonA vyasanamAM eTale ke ApattimAM toSa ane chatA sAmarthya teno apratikAra-A badhAM kAryo lokaviruddha kAryo gaNAya che." AvAM kAryonA sevananuM dharmI AtmAoe avazya varjana karavuM ja joIe. sarvajananI ane temAM paNa guNavAna puruSonI niMdA, e ghaNuM ja adhama kArya che : niMdaka AtmA, e ghaNo ja bhayaMkara AtmA che : niMdAnI TevavALo AtmA deva, guru ke dharmanI niMdA karatAM paNa acakAto nathI. saraLa AtmAnA dharmakAryanI hAMsI karavI, e paNa jevuM tevuM niMdanIya kArya nathI, kAraNa ke e hAMsInA pariNAme te AtmA dharmakAryathI pAcho paDe che ane enA pApano bhAgIdAra e hAMsI karanAra AtmA thAya che. hAMsI dvArA koI paNa AtmA dharmathI vimukha thAya, evo prayatna dharmI AtmAo mATe koI paNa prakAre yogya nathI. janapUjanIya puruSonuM apamAna karavAnI pravRtti paNa dharma AtmAo mATe zobhAmada nathI. bahujanathI viruddhano saMsarga, e paNa hitakara nathI. dezAcAranuM laMghana, e paNa lokaviruddha che. ulbaNa bhoga e paNa lokaviruddha che : ulbaNa bhoga eTale viSayonI atizaya Asakti, viSayonI tIvra AdhInatA : e AdhInatAnA yoge svaparano paNa viveka naSTa thaI jAya che : svamAM paNa maryAdAnuM ullaMghana thAya che. ene nathI rahetuM rAtridivasanuM bhAna ke nathI rahetA parvatithino khyAla. A comAsA jevA khAsa dharmakarmanA samayamAM paNa brahmacarya jevA uttama AcAranuM pAlana na thAya e zuM ? kharekhara, e tIvra viSayalAlasAnuM pariNAma che. lokaviruddha kAryathI bacavA icchanArAo, jo potAnI viSayAsakti upara paNa kApa mUke, toya sva ane paranuM ghaNuM ghaNuM hita sAdhI zake ! 'noviruddha dhyAno'-A sUtrAkSaranuM avalaMbana karanAre, potAnuM jIvana ghaNuM ja mArgAnusArI banAvavuM paDaze : ekeeka yatheccha vartana upara aMkuza mUkavo paDaze : enA nAme eka paNa dharmakriyAne gauNa ke zithila banAvavAnI vAhiyAta vAto karatAM ekadama aTakI javuM paDaze : paNa A badhuM vicAravuM che kone ? 'noviruddhavyo ' sUtrAkSaranA bhAvane samajanAra dAnAdi dharmakriyA karIne enI baDAI hAMkavAnuM kAma zI rIte kare ? te AtmAne sAdhujananI ApattimAM AnaMda kema Ave ? ane chate sAmarthya sAdhupuruSo upara AvI paDatI Apattino pratikAra karavAnuM kema cukAya ? A ekeeka lokaviruddha kAryano dharmIe avazya tyAga karavo joIe. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 - 13 : mauna na rahe chatAM muni - 13 - - - 175 he bhagavan! tArA prabhAvathI mane bhavano nirveda, mArgAnusAritA ane iSTaphalasiddhinI sAthe lokaviruddha kAryono tyAga paNa ho ! kaho kevI suMdara prArthanA che ? AvI suMdara prArthanA aharniza karanAra AtmAmAM keTalI pavitratA hovI joIe ? e vicAro. gurujananI pUjA prArthanAsUtramAM to viruddha vAgo'nI mAgaNI pachI "gurunanapUnAnI mAgaNI Ave che. "gurupUtra" gurujanasya pUjA / ucitapratipattirgurupUjA / guravazca yadyapi dharmAcAryA evocyante tathApIha mAtApitrAdayo'pi gRhyante / " gurujananI pUjA eTale ucita pratipatti jo ke guru tarIke dharmAcAryo ja kahevAya che, paNa A sthaLe mAtApitAdi gurujanonuM paNa grahaNa thAya che.' mokSano arthI AtmA, prArthanAsUtramAM uparanI mAMgaNIo sAthe gurujananI pUjAnI paNa mAgaNI karatAM kahe che ke "he bhagavanuM ! tArA prabhAvathI mane gurujananI pUjA paNa ho !" mAtA, pitA, kalAcArya Adi sarva gurujanonI ucita pratipatti karavAnI vRtti, dharmArthI AtmAmAM svAbhAvika rIte ja jAgrata thAya che. gurujanonI ucita pratipatti karavAmAM dharmAtmA kadI paNa zithila na hoya, paNa e bhUlavAnuM nathI ke pratipattimAM anucitapaNe nabhAvI levA mATe paNa dharmano arthI AtmA kadI ja taiyAra nathI hoto." ucita maryAdAonA laMghanamAM gurujananI gurutA paNa naSTa thaI jAya che. AthI e paNa samajI zakAya tevuM che ke "mAtApitAdie paNa potAmAM mAtApitAdipaNuM keLavavuM joIe.' mAtApitA te che ke jeo potAnA svArthanA bhoge paNa potAnA saMtAnanuM Atmahita prathama ciMtave ! saMtAnanA Atmahitane naSTa karanArAM mAtApitA potAmAM rahevA joItA mAtRtva ane pitRtva dharmano ghAta kare che, e khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevuM che. sAcA kalAcAryo paNa te che, ke jeo potAnA vidyArthInA AtmazreyanI ciMtA khAsa rAkhe : te vinA sAcuM kalAcAryapaNuM nathI AvatuM. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 176 vasurAjA, parvata ane nAradane mATe AkAzamAM jatA cAraNamuninA mukhathI jyAre "kSIrakadaMbaka' nAmanA pAThake sAMbhaLyuM ke temAMnA be narakagAmI ane eka svargagAmI che'-tyAre e pAThakane paNa ema thayuM ke huM jeno pAThaka-huM jeno bhaNAvanAra-huM jeno kalAcArya , te narake jAya ? kharekhara, A saMsAra asAra che. mAtA, pitA, vaDIla, baMdhu, kalAcArya,-e badhA AvA vicAranA joIe. jeNe jeNe guru banavuM hoya, tenA A vicAra joIe. are, nokara paNa svAmI mATe e ja vicAre. puNyabuddhi maMtrI potAnA rAjA mATe zuM vicAre che ? 'pagAra khAIne rAjyanI kAryavAhI to sau kare, paNa prabhunA zAsanane pAmela mArA jevo sevaka chatAM mAro svAmI unmArga-gamanathI durgatie jAya to mane kalaMka : yena kena mArA svAmIne dharma pamADavo joIe' zeThanI bhAvanA e joIe ke "mAro nokara paNa kema dharma pAme ! deva, guru, dharmane kema seve !' nokaranI bhAvanA paNa e joIe ke "mAro mAlika dharmarasika thaIne dharmane ArAdhe. nokare evI kALajI rAkhavI joIe. Aja to nokara kahe che ke "pacAsa rUpiyA laIza." zeTha kahe che ke "majUrI kara." kAma na hoya to paNa herAna karyA kare : zeThanuM bagaDe temAM nokaranA bApanuM kAMI na jAya, e AjanI bhAvanA. dharma javAthI badhuM gayuM. dere-upAzraye nahi janAra, vyAkhyAna nahi sAMbhaLanAra, evA nokara maLe to cauda kalAka kAma kare.'--evI icchAthI nokarI zodhazo to bhIkha maMgAvaze. AgaLa to nokaranI parIkSA thatI hatI. puchAtuM hatuM ke tuM koNa che ? kayA devane mAne che ? tArA deva-guru-dharmane barAbara mAne che ne ?" pelo kahe ke "devabene nathI mAnato-to tarata kahetA ke "ghera jA ! je devane nathI mAnato te mane zuM mAnavAno ?' e AdamI kapALamAM kALuM tilaka kayAre kare te kema samajAya ? zrAvakane tyAM AvelA itara nokaro, zrAvakanA AcAravALA banI jAya. ahIM to sAruM dekhAya tyAM zira jhUke : khoTuM dekhIe tyAM akkaDa rahIe : koI abhimAnI kahe enI darakAra nahi. sArAnA sevaka ane khoTAne khaseDavAnuM. tAkAta na hoya to pote enAthI AghA rahevuM. "A to sAruMye ThIka ne khoTuMye ThIka !" "ahIM paNa huM ne tahIM paNa huM "sAruMye mAruM ne khoTuMye mAruM !' syAdvAdanA nAme evA locA na vaLAya. sAruM te mAruM ne khoTuM te mAruM nahi ? sAruM tyAM huM ne khoTuM tyAM huM nahi, e gokhajo. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 13 : mauna na rahe chatAM muni 13 sabhA : khoTAnI to upekSA. upekSA kyAre ? khoTAne sAruM banAvavAnI-sudhA2vAnI tAkAta na hoya tyAre ! tAkAta hoya to prayatna karavAno. zakti kAragata na lAge tyAM upekSA kharI. maitrIbhAvanAno artha e ke 'prANImAtranuM bhaluM karavuM : snehI svajananuM ja nahi, duzmananuM paNa !" sadguNa-sadbhAvanA dekhAya tyAM pramoda : prazaMsA nahi paNa pramoda. prazaMsA cAre ? guNa pariNAme sAro hoya to ! guNa na hoya tyAM karuNA. sabhA : paraduHkhavinAzinI karuNA. 663 guNAbhAva te paNa du:kha che. karuNA be jAtanI : 1. dravyakaruNA ane 2. bhAvakaruNA. duHkhInAM duHkha dUra karavAnI bhAvanA te dravyakaruNA ane dharmahIna pratye-unmArge cAlanAra pratye-viSayakaSAyanA mArge athavA to pApanA mArge cAlanAra pratye dayA te bhAvakaruNA. ene sudhAravA mATe je zabda kahevAya te kahevA chatAM-prayatna karavA chatAM, asara na thAya tyAre upekSA : paNa prathamathI ja nahi. mAtApitAdi gurujana kharA, paNa game tevA toye thoDA ghaNA svArthamAM beThelA : bhaluM kare te paNa maryAdAmAM : mAbApa chokarAnuM sAruM icche, paNa tyAMye e bhAvanA to kharI ke 'e paNa amane pALato rahe.' - AvuM jotAM rahIne mAbApa bhaluM kare : mAbApa vagere sAruM batAve badhuM, paNa te maryAdAmAM. apavAda badhe hoya : niHspRha mAbApa paNa hoya : paNa te keTalAM ? AMgaLIne veDhe Ave eTalAM ! sabhA : je pALe te pitA ne ! hA ! paNa AtmAne pALe te ke mAtra zarIrane pALe te ? kayA pitAe putranA AtmapAlananI ciMtA karI ? sabhA : kRSNajI jevAe. barAbara; Akhare dAkhalo kayo levo paDyo ? tamAre paNa ahIM ja AvavuM paDyuM. AjanuM bALaka paNa svArtha sudhI ja 'bApAjI-mAjI' kare, bApAjI ramaNI lAvI Ape, ThIkaThAka thAya, pachI bApAjI jarA kahe to kahI de ke 'bApAjI ! bahu thayuM, have bahu bolazo to alaga rahIza. atyAra sudhI mAro svArtha Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 tamArAmAM hato. have huM jouM chuM ke, mAro svArtha tyAM badhu che' A sthiti paNa prAyaH mAbApa ja zIkhave che. nAnapaNamAM nizALe jAya tyAre gajavAmAM khAvAnuM Ape tyAre kahe ke khAnagImAM khAje ane pArakAmAM bhAga paDAvaje.' AthI 'mAruM mArA bApanuM ane tAruM-mAruM sahiyAruM.'-e kahevata che. pachI e moTo thAya tyAre bApAjIne paNa e ema ja kahe ke 'mArAmAMthI zAno ApuM ? tamArAmAM mAruM lAgevaLage, bAkI huM na ApuM.' saMskAra, keLavaNI, abhyAsa evA apAyAM enuM e pariNAma. prathamathI ja kahevAmAM AvyuM hoya ke 'A badhuM anitya che' ane - 'enA mamatvamAM paDanArA ribAya che' - vagere saMskAra pADyA hota, to e bALaka bhIkha mAgIne paNa sevA kare. A to mAne paNa kahI de ke 'mAjI ! tame gharaDAM thayAM, paNa tamane kahI dauM chuM ke 'tamAre ene (strIne) kaMI kahevuM-ka2vuM nahi.' mA kahe - 'mUrkhA ! janma meM Apyo : bhInAmAMthI sUkAmAM suvADanArI huM : tArI khAtara keTalIye cIjono tyAga meM karyo : ucheryo meM ane A bole che zuM ?' bALaka kahe - 'bahu thayuM, e lavarI rahevA do, chAnAMmAnAM besI raho !' (dIkSAnI) oghAnI vAta to dUra rahI, paNa saMsArane paNa sukhI banAvavo hoya to paNa, prabhunA mArgane samajo ane jIvanamAM bhavanirveda Adi bhAvone utAro ! - 178 178 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 : AjJA pArataMtryanI AvazyakatA nizrAnI AvazyakatA : jIvalokamAM sArabhUta zuM ? zubha zabdanuM rahasya : 0 kuMvyasanothI thaI rahelI kharAbI : bhImA zeThanuM dRSTAMta : viSaya : gahana AcArazAstra samajavA nizrAnI jarUra. jayavIyarAya sUtranI chaThThI 'parArthakaraNa'. sAtamI 'suhaguruorgA' ane AThamI 'tattvayaMNasevaNA' prArthanAne sUcavatAM padano vistarArtha. AcArane AcaryA vinA kalyANa nathI. AcAra samajavA AcArAMganI racanA ane tene samajavA gItArthagurunI nizrA anivArya che. mArgAnusAritA pAmyA bAda jIvalokamAM sArabhUta kahevAya te parArthaka2Na-paropakAra keLavavo jarUrI che : tyArabAda zubhaguruno yoga, emAM zubhano artha : ane zubhagurunI AjJAnI ArAdhanA. ATalA muddAne lakSamAM laI atre vizada vicAraNA karAI che. sAthe kuvyasanothI thaI rahelI barabAdInuM byAna karI dharmanA pariNAme kevo camatkAra sarjAya che te aMge bhImA kuMDalIyAnuM dRSTAMta sarasa rIte rajU karyuM che. chevaTe dharma e yogya AtmAne ja ApavA yogya che e vAta kadI pravacananI samApti sAdhI che. 14 suvAkayAmRta jyAM sudhI svayaM jJAtA na banI zakAya, tyAM sudhI nizrA to aMgIkAra karavI ja paDe. parArthe e jIvalokamAM sArabhUta che. svArtha e vizvamAM bhArabhUta che. sArApaNuM ne khoTApaNuM sAthe ne sAthe ja che : mATe 'su' - 'zubha' - 'zuddha' vagere vagere zabdo upara upakArI puruSo bhAra mUkyA vinA rahetA ja nathI. ApaNe badhuM ja 'su' joIe tema guru paNa 'su' ja joIe. bahu parigraha hoya te bahu sukhI ja hoya, ema kahI zakAya tema nathI ! sparzaneMdriyano viSaya ja nahi paraMtu pAMce iMdriyonA viSayanI lAlasA e kAma che. mukhavAsa mukhazuddhi mATe che, mukhamAM gaMdavADa karavA mATe nathI, bolavuM e zabda che : zabda e jJAnanuM kAraNa che : mATe azuddha mukhe na bolAya. nakkI karo ke bajAramAM to khavAya ja nahi. ane gharamAM paNa abhakSya to nahi ja ! 0 dRSTi na sudhare tyAM sudhI suMdara vastu pamAya nahi. jyAM puNyAtmAnAM smaraNa jAgatAM hoya, tyAM AtmA jarU2 pApavAsanAthI pAcho haThe. uttama AcAra vinA AtmAnI zuddhi nathI. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14: AjJA pAtaMtryanI AvazyaktA nizrAnI AvazyakatA TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA, maMgalAcaraNa karatAM pharamAvI gayA ke "A tIrtha jayavaMtu varte che kAraNa ke emAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI ane ekeya suMdara vicArano inakAra nathI : enA siddhAMto aneka apekSAe evI rIte siddha thayA che ke enuM hRdayapUrvaka sevana karanAra AtmA karmamaLathI zuddha banI muktipadane meLave ja : mATe ja e zAzvata che - koI kALe vasturUpe eno aMta thavAno nathI : duniyAmAM enI sAme TakI zake tevI koI vastu nathI, mATe ja saghaLA zrI tIrthaMkaradevothI zarUAtamAM namaskAra karAyeluM A tIrtha che." - bhagavAna zrI mahAvIradeve A AcArazAstra-A AcAro, jagatanA kalyANa mATe kahyA che. e AcAro jIvanamAM utAravA e saheluM kAma nathI. te mATe ekavAra zuddha bhAvanA, bhAvanAnI majabUtAI ane dhyeyanI nizcalatA to thavI ja joIe. eTalA mATe ja prArthanAsUtra (jaya viyarAya)nI vicAraNA cAle che. roja ne roja vItarAgadeva pAse je vastunI mAMgaNI karIe te vastu ane te vastunI prAptinI bhAvanA, e romeroma kema na pariNamavI joIe ? bhasavuM ane loTa phAkavo e be na bane : e to moMmAM Ave ane UDI jAya paNa upabhogamAM na Ave. bolavuM kAMI, hRdayamAM kAMI, vartavuM kAMI - e kema bane ? e saMbhavita che ke zaktinA abhAve vartanamAM phera paDe, paNa vicAra ane uccAramAM kema phera paDe ? kadI koI mRSAbhASaNa kare, paNa "mRSA bolavuM sAruMema kahe ane-"mRSA bolavuM joIe -ema mAne e kema cAle ? eka mANasa pApa kare, chatAM pApane pApa kahe tene pahoMcAya enAmAM sudhAro thavAno saMbhava paNa kharo paNa je pApa kare ane pApane pApa ja na kahe, ene to sudharavAnI koI bArI ja nathI. pApa kare te judI vastu che, paNa ene pApa mAne to ene sudhArI zakAya che : saMyoga maLe to emAM sudhAro thavAno saMbhava che : paNa pApa Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 - 14 : AzA pArAMcanI AvazyakatA - 14 - 181 kare, khoTuM kare, chatAM ene pApa ke khoTuM mAne nahi, kahe nahi ane bIjAnuM sAMbhaLe paNa nahi enuM zuM thAya ? tamArA ane amArA vartanamAM bheda paDe ? are, tamArAmAMye paraspara ekabIjAnA vartanamAM bheda paDe; paNa ApaNA badhAyanAM-bhAvanA, sAdhya ane dhyeya to eka ja? emAM bheda paDe e na cAleH bheda paDe to to dizA ja palaTAI jAya. jo dhyeya eka haze to vastu, Aja-kAle-varase are bhavAMtare paNa pamAze. vastu pratye sadbhAva to joIe ! je vastu roja mAgo cho, teno to jApa karavo joIe. prabhu pAse je bolo cho, te hRdayathI ke mAtra moMthI ? ahIM hAjI-hAjI karo emAM kAMI vaLe nahi. pariNAma lAvavuM hoya to to dharmane sarvasva samajavuM joIe. e nakkI karavuM paDaze ke "AtmAnA uddhAra mATe, svaparanA kalyANa mATe, dharma sivAya bIjo eka paNa AdhAra nathI-upAya nathI-zaraNa nathI, e saMskAra gharamAM, bajAramAM badhe phelAvavA paDaze ane e saMskAramAM potAnA AtmAne sthira karavo paDaze. be kalAka sArA ane bAvIza kalAka pAchA hatA e ne eka-to pariNAma zuM ? sthiti evI yojo ke jyAM jAo tyAM e saMskAra ja dekho : enA ja bhaNakAra ! to to vasta pAmavA vakhata Ave. mATe prathama prArthanAsUtra (jaya viyarAya) lIdhuM. temAM pahelI mAgaNI "bhavanirvedanI karI. enA vinA mArgAnusAritA Ave nahi ane mArgAnusArI banavA asadgahano vijaya karavo paDe. ajJAnI tathA alpajJAnI hovA chatAM, je potAnI buddhi mujaba cAlavAno Agraha kare te asadgaha kaho, kadAgraha kaho ke durAgraha kaho, e badhuM eka ja! ajJAnI tathA alpajJAnIe potAnI buddhi para bahu vajana na mUkavuM joIe. buddhino upayoga satyane samajavA karavo. potAnI buddhimAM Ave e ja kharuM, e AgrahathI to svayaM mare ane bIjAne mArI nAkhe. zAstranosatyano, jeTalo buddhithI thaI zake teTalo svIkAra kare ane jyAM buddhi svIkAra karavA asamartha bane, tyAM satyapremIe mAnavuM joIe ke buddhi alpa che ane zAstra to gahana che, - mATe samajAtuM nathI. sabhA : tyAM nizrA Ave. nizrAnI jarUra. ahIM ja vAMdho che. nizrAnI avagaNanA che ane te paNa kevaLa dharmamArgamAM Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 -- 182 ja! vyavahAramArgamAM to nahi ! tyAM to samaje che ke yogya rIte na vartAya to pUruM thavuM muzkela : vyavahAramArgamAM to badhAnI salAha le. koI kAyadAnI bArIkImAM AvI gayo, to tarata vakIla pAse jAya : kahe ke : "marI gayo, salAha Apo !-vakIla mAge te paisA Ape. zarIra narama thAya ke jhaTa vaidya ke DokTara pAse jAya. vyApAranI AphatamAM jhaTa kuzaLa vyApArI pAse doDI jAya. A badhI nizrA che ne ? tyAM nizrAmAM vAMdho nathI. vyavahAramAM hajIye nizrA jIvatI jAgatI che ane rahevAnI paNa ! paraMtu eka dharmamArgamAM ja AjanA potAnI jAtane svataMtra gaNAvatA lokone, jJAnI puruSonI nizrAmAM rahevuM pAlavatuM nathI : paNa jyAM sudhI svayaM jJAtA na banI zakAya, tyAM sudhI nizrA to aMgIkAra karavI ja paDe. vyavahAramAM badhe nizrA kabUla rakhAya che. nizrA vinA nAnAthI moTA thavAya ja nahi : nizrA hoya to ja nAnAthI moTA thavAya ane moTAmAMthI mAnavaMtA thavAya : ane nizrAthI ja sukhapUrvaka jIvI zakAya. ahiMsAnI vAto kare, paNa "jIva zuM ? - jIvanuM svarUpa kevuM ? - jIvanI dazA kaI ? jIvanI hiMsAthI thAya zuM ?' tema ja "bhAvaprANa kayA ?-dravyaprANa kyA ? AtmAno udaya ane asta zuM ? - ane kyAre thAya ?' - A badhuM pUcho to kahe ke - "jANato nathI" - "to bhAI ! ahiMsAnI vAta zAnI kare che?' A sthitimAM ahiMsAnI vAta Ave kaI rIte ? saMyamanI vAta kare paNa pUcho ke "saMyama kone kahevAya ? - asaMyama keTalA prakArano ? mane ruce te karuM, huM dhAruM te karuM, AmAM asaMyama kharo ke nahi ?' - A prazno paikInA eka paNa praznano sIdho uttara nahi Ape. "saMyamanI vAta karanAre asaMyama ane asaMyamanA hetuo jANavA to joIe ja ne ? nAnA mArgethI ghera janAre, kyAM khADA, kyAM TekarA, kyAM bhaya, - e jANavuM to joIe ne ? ahiMsA, saMyama ane tapa, e evI vastu che ke emAM kadI potAnI ja buddhi mujaba calAya nahi. ahiMsA, saMyama ane parUpa dharmanI ArAdhanA mATe to uttama jJAnI puruSonI nizrA aMgIkAra karavI ja joIe. mokSamArganI ArAdhanA mATe jJAnI puruSonI nizrAno svIkAra thAya, to pariNAma badhuM sIdhuM Ave. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 - 14 : AzA pArataMtryanI AvazyakatA - 14 --- 183 ajJAnI ke alpajJAnI AtmAe potAnI buddhi para madAra bAMdhavo na joIe. jo te potAnI ja buddhi upara madAra bAMdhe to te paDyA vinA rahe ja nahi. jainazAsana kahe che ke zrI jinezvaradevoe kahyuM te pramANa mAnavuM. azakti hoya to karanArane hAtha joDo, tAkAta Avaze tyAre ame paNa karIzuM, ema kaho : 'bhale ame thAya eTaluM karIe, paNa sAcuM to te ja ke je zrI jinezvaradevoe kahyuM che : emAM amArI buddhi tathA DahApaNa nakAmuM -ema kaho. jyAM sudhI asaghraha na jAya tyAM sudhI mArgAnusAritA na Ave. jyAM zikhAmaNa sAMbhaLavAnI yogyatA na ja hoya, tyAM pariNAma zuM Ave ? ahIM kAMI buddhino inakAra nathI. "buddhi hovI ja na joIe, buddhino upayoga karavo ja nahi, buddhinI khilavaTa ja na karavI'-ema kahevAnuM nathI. buddhinI to bahu ja jarUra che. bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke "dharma e dharmArthI AtmAoe sUkSma buddhipUrvaka vicAravA yogya che. ane che paNa tema ja. sAdhyanI siddhi mATe sAdhananuM AlaMbana levuM.'--emAM koIno ja inakAra na hoya : paNa buddhi upara madAra bAMdhI jJAnI puruSonI nizrAnI avagaNanA karavI, e koI paNa rIte hitakara nathI. jainazAstra to kahe che ke "vicAra paNa adhUrAne ja karavA paDe che. jyAM sudhI vicAra karavo paDe tyAM sudhI adhUrA ? mATe adhUrAe jarUra jJAnI puruSonI nizrAmAM rahevuM ja joIe.' jIvalokamAM sArabhUta zuM?? prathama bhavano nirveda : te pachI asadgahanA vijayapUrvaka tattvonusAritA ane pachI iSTaphaLanI siddhi : A mATe viruddha kAryono tyAga ane gurujanonI ucita pratipatti : A badhuM ApaNe vistArathI vicArI gayA. have jagatamAM manAtI uttama vastunI mAgaNI mATe paramopakArI paramarSio pharamAve che ke : parasthara " "parArthakaraNaM-sattvArthakaraNaM, jIvalokasAraM pauruSacihnametat / " prANImAtranuM bhaluM karavuM, e A jIvalokamAM sArabhUta che ane e puruSArthanuM cihna che.' kharekhara, parArtha e jIvalokamAM sArabhUta che : puruSArtha paNa tyAre ja dIpe Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 184 che ! svArtha e vizvamAM bhArabhUta che, tyAre paramArtha e sArabhUta vastu che. zAstrakAra maharSi kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA bhavanirveda, mArgAnusAritA, iSTaphaLasiddhi, lokaviruddhatyAga, gurujanapUjana ane parArthakaraNa'ne laukika saundarya tarIke oLakhAve che ? ane te pachI te AtmAne lokottara dharmanA adhikArI tarIke batAve che. vAta paNa kharI che ke bhavanirveda Adi AvyA pachI ja zubha guruno yoga phaLe che. mATe ja prArthanAsUtramAM uparanI vastuone prArtho pachI zubha gurunA yoganI prArthanA karavAmAM Ave che ane sAthe "zubha gurunA vacananI sevA, saMsAra rahe tyAM sudhI akhaMDita rahe evI paNa prArthanA karavAmAM Ave che. zubha zabdanuM rahasya: uparanI vastuo pAmyA pachI tenA TakAvano AdhAra ane tenI saphaLatAno AdhAra zubha gurunA yoga upara che. zubha guru ja uparanI vastuone TakAvavAnuM ane phaLadrupa karavAnuM sAmarthya dharAve che, emAM be mata na ja hoI zake. zubha guru vinA bhavanA nirvedane ane mArgAnusAritA Adi saNone bIjuM koNa TakAvI zake? koI ja nahi! AthI gurunI bAbatamAM ghaNA ja sAvadha rahevuM ghaTe. zubha gurunA yogamAM jarA paNa bheda na thavo joIe; emAM bheda thAya to pariNAma zuM? sTImara kANI thAya to baMdara Ave ke taLiyuM? guru kahyAthI badhuM AvI jatuM hatuM, to zubha guru kema lakhyuM ? kAraNa ke jeTalI sArI cIja tenI nakala nIkaLe che. asalanI nakala hoya ja. sAcA sikkAnA pracAranI sAthe niyamA khoTA sikkAno pracAra paNa hoya che ja. sArApaNuM ne khoTApaNuM sAthe ne sAthe ja che mATe "suzubha-azuddha' vagere vagere zabdo upara upakArI puruSo bhAra mUkyA vinA rahetA ja nathI. buddhi paNa "su" ne "ku' baMne hoya, paNa ApaNe to "su" joIe tema guru paNa "su" ja joIe. AthI ja "sadaguruno' ane 'tavyasevA'nuM vivaraNa karatAM, parama upakArI maharSi pharamAve che ke : "zubhaguruyogo-viziSTacAritrayuktAcAryasambandhaH, tathA tadvacanasevA-sadguruvacanasevanA, na jAtucidayamahitamupadizati, AbhavamAsaMsAramakhaNDA-sampUrNA / " zubha guruno yoga-eTale viziSTa cAritrayukta AcAryano saMbaMdha tathA sadgurunA vacananI sevanA, A saMsAra paryata akhaMDita eTale saMpUrNa ho!-kAraNa ke saguru kadI paNa ahitano upadeza kare nahi." Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 : AjJA pArataMtryanI AvazyakatA 14 viziSTa cAritravALA guruno yoga joIe : evA guruno yoga thayA bAda-'tantrayaLasevA-AmavamavaMDA !'-'sadgurunA vacananI sevanA akhaMDapaNe, A bhava paryaMta eTale A janma paryaMta nahi, paNa saMsAramAM jyAM sudhI rahuM tyAM sudhI paNa kharI !-'eka vakhata gurumAM zubhapaNAno nizcaya thaI jAya, pachI emanA vacanamAM zaMkA na thavI joIe : zubhapaNuM cAlyuM jAya to A mAgaNI na thAya. 185 sAco sikko bhale 2oja tijorImAM rahe, paNa emAM khoTo mAlUma paDyo to DAhyo mANasa te, ke je ene pheMkI de. hajAra sikkAmAM pAMca khoTA Ave to lobhavaza thaI samaju mANasa rAkhe nahi : navaso paMcANuM bhale thAya, paNa khoTA to turata pheMkI ja devAnA. kAraNa ke e jANe che ke, pakaDAyA to bAra vAgI jAya. khoTA sikkAonI kiMmata upajAvavAno prayatna sarakhoya te kare nahi : kAraNa ke koI vakhata kalaMkita thavAmAM e kAraNabhUta che. evo lobha DAhyA vepArIne na hoya. 185 'zubha gurunA vacananI akhaMDapaNe sevA A bhava paryaMta ho !'-enA vacananI sevAmAM gumAvavApaNuM che nahi : AtmAno ekAMte sudhAro ja che. A prArthanAmAM kAMI bAkI che ? A mujaba thaI jAya to 'bhavanivreo'thI mAMDI, 'tavyayaNasevaNA AbhavamakhaMDA'-sudhInI A badhI mAMgaNI jo barAbara bhAvanArUpe paNa sthira thaI jAya, to pachI AtmA gharamAM, khAvApIvAmAM, mojazokhamAM, raMgarAgamAM AnaMda na pAme. mAMgaNI vakhatanI vidhi, maryAdA kevI sarasa che ? maryAdA, mAMgaNI, mudrA, badhuM ja suMdara : koI pUche ke 'mAMgaNI bAda tamArA vicAramAM parivartana thayuM ? bhavanI pravRtti vadhI ke ghaTI ? prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha-are aDhAre pApasthAnakanI pravRtti vadhatI jAya che ke ghaTatI jAya che ? parigraha maLato nathI e judI vAta che, paNa aMtaraMgamAM vadhe che ke ghaTe che ? jiMdagI sudhI na maLe paNa bhAvanA kaI ? meLavavAnI ke choDavAnI ?'-AvA praznono zo uttara hoya e kadI vicAro cho ? maLavuM e saMyogAdhIna che-puNyodayAdhIna che ane jAya tyAM pApodaya che, paNa manovRtti zI joIe ? jAya ane Ave e puddagalano yoga che : enAthI ja AtmA sukhI ke duHkhI ema ja nathI : DhagalAbaMdha hoya to sukhI ane na hoya to du:khI, ema Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 -- -- 108 paNa nathI : bahu parigraha hoya te bahu sukhI ja hoya, ema kahI zakAya tema nathI ! mammaNa zeTha pAse lakSmIno pAra nahoto ane puNiyA zrAvaka pAse sADA bAra dokaDAthI adhika na hatI : mammaNa zeTha zrImaMtAImAM UMcI koTino, jyAre puNiyo zrAvaka nirdhanomAM UMcI koTino chatAM paNa e puNiyo zrAvaka trikAlajinapUjana, gurubhakti, dAna ane kAyama dharmakriyA karato sAmAyika akhaMDapaNe karato : tyAre mammaNa zeTha divase paNa majUrI, rAtre paNa majUrI ane varasAdanI jhaDIomAM pANImAM paDI lAkaDAM lAvato : tela ne coLA khAto ! pariNAme mammaNa sAtamIe gayo ane puNiyA zrAvakanI sArAmAM sArI nAmanA Aja sudhI cAlI Ave che. A vastu aharniza vicAravA jevI che ane prArthanAsUtra dvArA karAtI mAMgaNI jIvanamAM UtarI jAya, tevA prayatno paNa aviratapaNe karavAnI khAsa jarUra che kAraNa ke AtmAnuM vAstavika zreya emAM ja samAyuM che. kuvyasanothI thaI rahelI kharAbI : zAstra, mokSa sAdhya che, ema mAnyuM ane dharmane tenuM sAdhana che, ema mAnyuM duniyAe kAmane sAdhya mAnyo ane arthane tenuM sAdhana mAnyuM : kAmanI jaDa moLI na paDe, tyAM sudhI thAya zuM ? kAma eTale sparzendriyano viSaya ja nahi paraMtu pAMca iMdriyonA viSayanI lAlasA-e kAma che. emAMye rasanA bhayaMkara che : enA yoge badhIye iMdriyo bahekI UThe che : khAvAno zokha, e ja rasanAno artha ke bIjo ? e zokha evo bhayaMkara lAgyo che ke bhakSyAbhaDhyano paNa vicAra nahi. keTalAkane to dvidaLanI paNa khabara nahi hoya ! keTalAka to hajI pUche che ke "kaMdamULa kayAM kayAM kahevAya ?" bhakSyAbhakSyano vicAra lagabhaga nAza pAmyo che. vicAravAnI phurasada paNa hoya nahi tyAM zuM thAya ? jainazAsananI bhasyAbhaDhyanI vAta bahu judI che. Aje tAjI lAvelI cIjanA paNa varNa, gaMdha, rasa, sparzamAM jo pheraphAra thAya to te abhakSya che : jainazAstra ane abhakSyanI koTimAM mUke che. jainakuLamAM janmelAnI sthiti e jAtanI hovI joIe ke, bahAra ke gherakoI paNa sthaLe, abhakSya vastunuM bhakSaNa na kare ane bhakSya vastunA bhakSaNamAM paNa niyamita bane. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 -- - 14 : AzA pAratanI AvazyakatA - 14 -- - 187 Aje hoTelo ke jyAM A jAtano bhakSyAbhakSyano vicAra nathI, tyAM khAvuM e bhakSya ke abhakSya ? ethI zarIranI majabUtI vadhatI jAya che ema ? nahi ja. paNa eka jAtano AtmanAzaka zokha vaLagyo che. vAru, manuSya khAvuM keTalI vAra joIe ? keTalA kalAka khAvuM joIe ? rAtre, dahADe, savAre, bapore,-basa cAlu ja ema ? UMghavAnA samaya sivAya ghaNAnuM moTuM bhAgye ja baMdha rahetuM hoya : rahe e apavAda : ghaNA eTale badhA na samajatA. jenuM moTuM Akho divasa cAle te kaI koTino ? pUrve paNa mukhavAsa khAtA hatA, paNa te jame tyAM ja agara dIvAnakhAnAmAM ! paNa tyAMthI nipaTAvIne ja UThe : Akho divasa nahi. mukhavAsa mukhazuddhi mATe che, mukhamAM gaMdavADa karavA mATe nathI. khAtAM khAtAM bolavAthI to jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che'-ema zAstra kahe che. have moDhuM cAlu rAkhanArAnI dazA kaI ? A vAta huM karuM eTale jhaTa kahe ke "A jamAnAmAM cAle ?' bhAI ! tyAre AvI vAta kayA jamAnAmAM cAle ? bolavuM e zabda che : zabda e jJAnanuM kAraNa che : mATe azuddha mukhe na bolAya. paNa moTuM baMdha rahe to e niyama paLAya ne ? AjanI dazA e che ke jyAM jAya tyAM, moTuM khAlI thayuM ke je sAdhana maLyuM te laIne moMmAM nAMkhyuM. eka-eka AdamI daza-dazathI mAMDI prAyaH pacAsapacAsanI saMkhyA sudhInAM pAna khAya ! mane e thAya che ke "e khavAtAM zI rIte haze ? muMjhavaNa paNa na thAya ? A sthitithI eTale ke yatheccha bhakSaNathI buddhi, bagaDI. tame kaho cho ke "roga vadhyA, buddhi bagaDI :'-paNa ema na thAya to thAya zuM? AMkho mIMcIne je hoya te khAya, enI buddhino sadupayoga thAya zI rIte ? je peTamAM kacaro bharavAnuM ja kAma cAlu rAkhe, e vicAre kayA vakhate ? A badhI cIjo AtmAne pAgala banAve che. AthI to viSayavAsanA baLavattara bane che. AMkha ane kAna vagere evAM bane che ke na jovAnuM jue, na sAMbhaLavAnuM sAMbhaLe, na bolavAnuM bole : kazo khyAla ja na rahe. A dazAmAM akhaMDapaNe sadgurunA vacananI sevanA rahe kyAMthI ? e to akhaMDa na rahe paNa UlaTI khaMDakhaMDa thaI jAya. A sthiti sudharyA vinA sudhAro zI rIte thAya ? "AhAra tevo oDakAra'Ave emAM Azcarya zuM che ? AthI to anIti paNa vadhI. pacIsa-pacAsanA pagAramAM pAMca-daza cAnA pyAlA, Akho divasa pAna, bIDI-have to bIDI nahi paNa sigAreTa-joIe, pachI pUruM thAya zI rIte ? pachI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 ---- -- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 108 hAtha mAravAnuM mana thAya, saTTo paNa kare !Ave to ThIka-nahi to kone devA che? A badhuM koNe zIkhavyuM? pelI badhI kuTevoe ane kharAba vyasanoe ! maryAdita jIvana hoya to Ama bane ? be vAra bhojana levAtuM hoya-yogya cIjanuM bhojana be vAra karAya, to jIvanamAM ghaNo sudhAro thaI jAya. saTTo bahu bhayaMkara cIja che, paNa kahevAya nahi kema ? badhA ene AdhIna : saTTA karanAranAM pariNAma, bhAvanA ane dhUna kevI ? jarAye zAMti che ? covIse kalAka tejI-maMdInA vicAra. keTalA TakA vadhyA ane keTalA ghaTyA ? vadhe ke ghaTa kevI ? phevaranI ke anaphevaranI ? sthiti parAdhIna : tAra Ave enA para bhAva. A bhAvanAne laIne ArtanI sAthe raudradhyAna AvatAM paNa vAra nahi. jovAmAM Ave che ke paMdara paMdara varSanA chokarAo saTTo kare che. kahe ke "dAva mUkyo che, pAMca Ave ke daza jAya.' Ave to uDAve ane jAya to mAthuM pherave. AbarUno khyAla nahi. kAmanI sAmagrI-viSayanI bhAvanA vadhI gaI. A sthitimAM bhavanirvedanI bhAvanA zI rIte Ave ? e bhAvanA na Ave to jene AtmAne kharekhara mUMjhavaNa thavI joIe ane tenuM roja duHkha thavuM joIe. e duHkhanA zamana mATe zAMti ane saMtoSapUrvaka dharma barAbara ArAdhavo ja joIe. Aje bImArone DaoNkTara paNa garama pANI pAya che : zAstra to prathamathI ja kahe che, paNa mAnavuM che kone ? eka vAra khAvuM ene vaidaka paNa vakhANe che. tame keTalI vAra khAo cho ? viSayanA atisaMgathI kSaya thAya che, e to AjanA sudharelA gaNAtAone paNa kabUlyA vinA chUTako nathI A badhAM kuvyasanomAM je je phasAyA hoya, teoe ekadama ekIsAthe kAyama mATe baMdha na karI zakAya, to cAra mahinA mATe abhyAsa tarIke paNa tenuM sevana baMdha karavuM ja joIe. "ekathI adhika vakhata ane amuka gaNatarI sivAyanI vastu nahi khAvI ane brahmacaryanuM pAlana karavuM.-A rItanA niyamanuM pAlana karavA sAthe yogya aMkuza nIce rahevAmAM Ave, to ayogya vyasano ApoApa ghaTavA mAMDe : eka vArathI na nabhe to bethI adhika vAra nahi ane te paNa ghera ja ! jyAM-tyAM nahi. zrI jainazAsanano kAyado kevo majAno che ? muThasI paccakhkhANa kare to, divase jyAre jyAre vApare eTalo samaya kalAka-be kalAka khullA : bAkIno samaya bhojanathI virati : maratAM pahelAM cAre AhArano Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 - - 14 : AzA pAratanyanI AvazyakatA - 14 - 189 tyAga karavo joIe, paNa Aje to hArTa pheIlanAM darada, te kyAre cAra AhAra taje ? muThasI paccakhkhANa hoya tene UbhAM UbhAM ke sUtAM sUtAM marAya to paNa ciMtA zI ? jIvana evuM banAvo, abhyAsI evA bano ke jethI maraNanI bhIti ja na rahe. A to kahe che ke maraNa Avaze tyAre jozuM ! te vakhate zuM jozo ? cAra-cha mahinA sudhI evuM jIvana ghaDo ke cAra-cha mahine khabara paDe ke, dharma e eka ajaba vastu che. jIvana para ane iMdriyo para niyaMtraNa mUkI do, pachI juo ke kevuM suMdara thAya che ! nakkI karo ke bajAramAM to khavAya ja nahi ane gharamAM paNa abhakSya to nahi ja : bIje kadI khAvAno prasaMga Ave to khAvAne ayogya evI cIjanuM bhakSaNa to na ja karavuM. A thAya to viSayavAsanA, kAmanI tIvratA ApoApa zamI jaze. roga zamAvavA Aje lAMghaNo karAvavAmAM Ave che : tamArAthI mahinAnA upavAsa na thAya : are,-eka upavAsa paNa na thAya, to je thaI zake tema che te tapa to karo ! ekathI adhika vAra na khAvuM e paNa tapa che : bethI adhika vAra na khAvuM e paNa tapa che : trIjI vAra na khAvuM, bahAranI vastu na ja khAvI, vahAlAmAM vahAlI vastuno tyAga karo,-A badhA tapanA prakAra che. jema agnimAM tapAvavAthI sonuM zuddha thAya che, tema AtmAne parUpa agnimAM tapAvo, ke jethI karmamaLa baLI jaze ane AtmA zuddha banaze. DAhyA vaido to kahe ke "bhAI !mArI davA che to uttama ane tAro roga paNa meM parakhyo che, paNa kupathya choDAze to pachI roga maTaze. jo kupaththa na choDavuM hoya to maherabAnI karI mArI davA karato mA.' ahIM paNa Atmazuddhi mATe zrI jinezvaradevano dharma hRdayamAM utAravo haze, AtmAne dharmamAM tanmaya banAvavo haze, to A badhAM vyasano to choDavAM ja paDaze.ane kadAca ekadama chUTI zake tema na hoya, to te choDavA jevAM che-ema mAnI tene choDavA mATe prabaLa prayatno AdaravA paDaze. ayogya khAnapAnathI AtmA vikRta bane che ane pariNAme agamyagamana paNa vadhatuM jAya che ane emAMthI ja AjanA badhA viSama vicAro pedA thAya che, e Aja spaSTapaNe dekhAI rahyuM che. akhaMDa brahmacaryanI upAsanA karavAnI ja eka kAmanAvALA jena kula mAM, paranArI-sahodaratA to avazya hovI ja joIe, emAM zaMkA ja zI ? parastrInuM vyasana to jenakuLamAM hovuM ja na ghaTe. jenakuLane e to moTuM kalaMka lagADanAra che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190. AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 190 Aje dRSTi upara aMkuza nathI. nATaka, ceTaka, sinemA vagereno caDasa jabaro che. e paNa vikRta bhAvanAnuM eka moTuM kAraNa che. nATakane koI vairAgyanuM kAraNa kahetuM hoya to te bhramaNA che : emAM bahulatayA viSayavAsanAne poSanArI sAmagrI che. cAra kalAkamAM kadI cAra miniTa vairAgyanuM laTakuM hoya enI asara zI ? vItarAga-vItarAganI mUrti vairAgya na kare ane nATakiyo vairAgya kare ema ? vairAgya lAvavo hoya to vItarAgane juo ! e vitarAganI mUrtine barAbara nihALo !! sAdhuone, tyAgIone, saMyamane, saMyamanAM upakaraNone dhArI-dhArIne juo !!! evI vastuo daSTi sanmukha rAkho ke je jovAthI dRSTi sudhare. dRSTi na sudhare tyAM sudhI suMdara vastu pamAya nahi. ghaNA kALanI Teva che te jo ekadama na jAya to dhIme dhIme choDo. kahevA khAtara paNa A cAra-cha mahinA karI to juo, pachI ghaNuM ja majAnuM lAgaze. zIlavaMta AtmAonI stutine to Avazyaka kriyAmAM paNa sthAna che. savAranA pratikramaNamAM satA ane satIonAM nAma levAya che. jyAM puNyAtmAnAM smaraNa jAgatAM hoya, tyAM AtmA jarUra pApavAsanAthI pAcho haThe. bharasaranI sakjhAya bolo ane viSayavAsanA rahe ? e bolanAra parastrInI pAchaLa bhaTake ? pachI tithi, parva, dina ke rAta kAMI paNa na jue e kema bane ? jainakuLamAM janmelAne e vastu na zobhe! jaina jAtimAM nAno paNa doSa hoya to amane bahu khaTake. je jainomAM vanaspatinA bhakSaNamAM paNa viveka hoya, tithi Adie vanaspatino tyAga hoya, jene tyAga na hoya tene paNa tenA bhakSaNamAM viveka hoya. kaMdamULAdi to khavAya ja nahi, tyAM kharAba badI ghUsatI hoya to kahevI ja paDe : na kahevAya to nIkaLe kema ? bhayaMkara pariNAmavALI vastune dUra karAvavA ugratAthI paNa kahevuM paDe. AnaMdapUrvaka karelA abhakSyanA bhakSaNathI ane apeyanA pAnathI sArI eTale dharmanI buddhino nAza thAya che ? nahi to vItarAgano pUjArI arthakAmano ATalo lolupa hoya ? e kAma ane artha pAchaLa pAgala bane ? suMdara AcAra gayA eTale vicAra upara paNa kharAba asara thaI. nahi to jyAM choDavAnI ja vAta hoya, evA vItarAganA bhaktane artha-kAmanI bhAvanA bhayaMkara rIte satAve ? je vastunI mAMgaNI karo cho, ene jIvanamAM utAravA cAra mahinA to zuddha AcAra-vicAra rAkho ! brahmacaryanuM pAlana ane AraMbhAdi Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 - 14 : AzA pAratanyanI AvazyakatA - 14 --- 191 baMdha hoya to juo, kaI asara thAya che ! zAstra to kahe che ke comAsAmAM vepAra, rojagAra, AraMbha, samAraMbha, baMdha karI kevaLa dharmanI sAdhanAmAM lIna rahevuM." bhImA zeThanuM daSTAMta : maMtrIzvara udayananA putra vADmaTa zrI zatruMjayanA uddhAra mATe, zrI zatruMjayanI taLeTImAM AvAso sthApIne sainyanI sAthe rahyA che. pATaNanA maMtrIzvara-rAjA kumArapALanA maMtrIzvara, zatruMjayano uddhAra karavA jAya-e vAta kaMI chUpI rahe? gAmogAma samAcAra pahoMcI gayA. caityanA uddhAranI vAtane sAMbhaLIne ghaNA zeThiyAo, potAnI lakSmInA vyayathI puNyamAM bhAga levAnI icchAe AvI pahoMcyA. maMtrIzvara TIpa karavA nahotA nIkaLyA : pATaNanA maMtrIzvarane TIpanI jarUra paNa nahotI : paNa puNyakAryamAM phALo ApavAnA irAde gAmegAmanA zrImAno potAnI meLe AvI pahoMcyA, AjanI dazA vicAro ! koI sAmAnya mANasa uttama kArya mATe TIpa karavA Ave to kaI rItanuM vartana thAya che ? koI TIpa laIne Ave to khuzI thavuM joIe. koI ThekANe dharmasthAna baMdhAya che, enI tamane TIpanA bahAne khabara ApavA AvanArane to vadhAvavo joIe. e Ave emAM tamArI mahattA ke hAni ? zI bhAvanA thAya che te AtmAne pUcho ane zI karavI joIe te nakkI karo ! maMtrIzvara vAlmaTa uddhAra mATe jAya che, e sAMbhaLIne aneka zrImAno potAnI lakSmInA sadvyayathI puNyakAryamAM bhAga levAnI lisAthI vagara AmaMtraNa AvI pahoMcyA. teothI sevAtA maMtrIzvara potAnA paTamaMDapamAM sabhA bharIne beThA che. A vakhate "TImANakI gAmamAM vasanAra "bhIma' nAmanA kutapika, ke jenI pAse mAtra cha dramakanI mUDI che, teNe kaTakamAM ghI vecIne zuddha vyavahAra dvArA eka rUpiyo ane eka dramaka pedA karyo : eka rUpiyo ane sAta dramakanI mUDIvALA te mahAnubhAve, eka rUpiyAnAM puSpothI mananA AnaMdapUvaka zrI RSabhadeva bhagavAnanI pUjA karI. ane pAchA AvelA teNe kaTakanI aMdara bhamatAM paTamaMDapamAM Asana upara beThelA ane koTIzvara vyavahArIothI sevAtA maMtrIzvara vAlmaTane joyA. jovAnI abhilASAthI aMdara javAnI icchA chatAM paNa tene aMdara koNa javA de ? dvArapAlo dvArA dUra dhakelAtA evA paNa teNe maMtrIzvarane joyA ane vicAravA lAgyo ke : Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 192 "do! marcatA tolya-ma0 meDala H punaH | dvayorapyantaraM ratno-palayoriva hA mahat / / 1 / / etAdRzaM mahAtIrtha-mapyuddhartumayaM kSamaH / na thAnama, navInuM sadA rA" "AzcaryanI vAta che ke manuSyapaNAthI to AmanI ane mArI samAnatA che, paNa khedanI vAta che ke guNothI to A mahApuruSanI ane mArI vacce ratna ne paththaranI mAphaka moTuM aMtara che kAraNa ke A mahAnubhAva AvA prakAranA mahAtIrthano uddhAra karavA mATe samartha che ane huM mArI kAyA jeTaluM paNa navuM tIrtha karavAne samartha nathI." vicAro ! A mahAnubhAvanI bhAvanA keTalI uttama che? AjanA zaktisaMpanna Aje kaI bhAvanAmAM rame che ane A puNyavAna kaI bhAvanAmAM rame che, e khAsa vicAravA jevuM che. mahAna puNyodaya vinA AvI dazAmAM AvA vicAro AvavA, e ghaNuM ja muzkela che. A dazA prApta karavAmAM ja sAcuM Atmazreya che. uttama vicAromAM magna thayelA te mahAnubhAvane dvArapALoe gaLethI pakaDIne dUra karyo : e maMtrIzvare joyuM ane bolAvIne pUchyuM. te mahAnubhAve potAnI saghaLI hakIkata kahI : emAM te mahAnubhAve karelI zrI jinapUjAnI hakIkatane sAMbhaLIne, maMtrIzvare AnaMdamAM AvIne sabhA samakSa stuti karatAM kahyuM ke : ___ "dhanyastvaM nirdhano'pyevaM, yo jinendramapUjayat / gharmavanyuttvamasi che, tataH sAtvataH II aa" nirdhana evA paNa jeNe A pramANe zrI jineMdradevanI pUjA karI te tuM sAdharmikapaNAthI kharekhara mAro dharmabaMdhu che !" A pramANenI stuti karIne maMtrIzvare te mahAnubhAvane baLAtkAre potAnA ardhAsana upara besAryA. jyAM A prakAranI sAdharmika bhakti hoya ane A prakArano sAdharmika prema hoya, tyAM zuM kamI rahe ? A rItanA vyavahArathI e bhImA zeTha paNa vicAre che ke : "are ! jinahimA, ninAnIbhAvatam | vahaM ri-ziromarimAnita: " aho zrI jinezvaradevanA dharmano mahimA ane zrI jinezvaradevanI pUjAnuM kevuM lIlAyita (mAhAtma) che, ke jethI daridraziromaNi evo paNa huM A rItanuM mAna pAmyo." Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 - 14 : AzA pAratanyanI AvazyakatA - 14 - - 193 dharmInI ucita pratipattithI AtmA kevo dharmarasika bane che, e samajavA jevuM che. koI paNa dharmAtmAne jotAM dharmapremInuM hRdaya harSita banyA vinA rahevuM ja na joIe. zrI jinezvaradevanI bhakti karanAra tarapha sanmAna na Upaje, to bIjA konI tarapha Upaje ? have A ja vakhate sAdharmIo maMtrIzvara zrI vADmaTane kahe che ke : "prabhaviSNustvameko'pi, tIrthoddhAre'si dhIsakha ! / bandhUniva tathApyasmAn, puNye'smin yoktumarhasi / / 1 / / " he maMtrIzvara ! Apa ekalA paNa tIrthoddhAramAM samartha cho, to paNa baMdhuo jevA amane A puNyakAryamAM joDavAne yogya cho.' A pramANe kahIne teo sonaiyAnA DhagalAo devA lAgyA. kaho kevo dharmaprema ? kevI udAratA ? ane kevI rItabhAta ? puNyakAryamAM potAnI jAte vinaMti karIne ApavA javuM, e ochI udAratA che ? lakSmI uparanI mUccha UtaryA vinA AvI udAratA AvavI-e azakya prAyaH che. maMtrIzvare e puNyavAnonAM nAmo paNa vahImAM lakhavA mAMDyAM. A samaye mahAnubhAva bhIma, ke jenI pAse atyAre mAtra sAta kamakanI ja AkhI mUDI che, te vicAre che ke jo mArA paNa A sAta dramo tIrthoddhAranA puNyakAryamAM lAge, to kharekhara huM kRtArtha thAuM." paNa A vicArano amala karatAM tene ghaNo ja saMkoca thAya che : kAraNa ke kayAM sonaiyAnA DhagalA ane kayAM sAta dramaka ! dramaka, e te samayamAM cAlatuM nANuM che. sAtesAta dramukane samarpI devAnI bhAvanA, e ja ajaba che. | vicakSaNa maMtrIzvare joyuM ke "bhImA zeTha kaMIka ApavA icche che, paNa alpa hovAthI ApI zakatA nathI :" eTale tarata ja kahyuM ke : "he sAdharmika ! Apane paNa A tIrthanA uddhAramAM ApavAnI icchA hoya to Apo, kAraNa ke Avo samaya e mahApuNya maLI zake che." AthI khuza thayelA te puNyazALIe paNa potAnI pAsenA sAte dramakone paNa AnaMdapUrvaka ApI dIdhA. aucityanA jJAtA maMtrIzvare paNa sarvanI upara bhImA zeThanuM nAma lakhAvyuM. A joI saghaLA vyavahArIonA mukha upara zyAmatA chavAI gaI : ane tethI maMtrIzvare emane kahyuM ke : "kasmAdevaM kriyate ? anena gRhasarvasvaM dattaM, yuSmAbhistu zatAMzamAtramapina / yadi sarvasvaM dIyate, tadA bhavatAM sarvopari nAma syAt, iti mantrivacasA muditA lajjitAzca te / " Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194. - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 194 ""kayA kAraNathI Ama karavAmAM Ave che ?" ANe to gharanuM sarvasva ApI dIdhuM ane tamAro to somo hisso paNa nathI: jo tame paNa sarvasva ApatA ho, to ApanuM nAma sarvanI upara mUkavAmAM Ave !'A pramANenA maMtrInA vacanathI sarva khuza thayA ane potAnI ajJAnatAthI lajjA pAmyA." maMtrIzvaranI vicArazakti ane vastuno viveka karavAnI zakti, kevI ane keTalI anukaraNIya che-e upara khUba dhyAna ApavAnuM che. bhImA zeThanuM dAna jeTaluM prazaMsanIya che, teTalo ja maMtrIzvarano viveka prazaMsanIya che. A beya guNo khIlavavA jevA che. Aje A beya guNo AvI jAya to zI khoTa che ? badhuMya che. mAtra A udAratA ane vivekanI khAmI che. AvAM dRSTAMto sAMbhaLI jIvanamAM ghaNuM ghaNuM utAravAnuM che. pachI vADmaTa maMtrIe vicAryuM ke "bhImA zeThe ApI to dIdhuM paNa have zuM karaze ?' eTale paherAmaNI tarIke amuka ApavAno prayatna karyo : bhImA zeThe kahyuM ke "maMtrIzvara ! kANI koDI mATe koTi dravya koNa gumAve ?' - A pramANe kahIne bhImA zeTha patnIthI bhaya pAmatA ghera cAlyA gayA. gharanI sthiti to bajAramAMthI lAve tyAre rasoI thAya ema che. vaLI bhAgyazALI evA che ke ghera paNa kubhAryA che : paNa AjanI emanI puNyabhAvanAe badhuM pharI gayuM : ghera bhAryAmAM paNa parivartana thaI gayuM : kubhAryAnI subhAryA thaI gaI. ghera AvelA patine patnIe paNa priya vacanathI saMtoSa pamADyo ane pati pAsethI sarva vRttAMta sAMbhaLIne kahyuM ke "Ape tIrthamAM phALo Apyo e ghaNuM ja sAruM karyuM ane sArAmAM sAruM e karyuM ke maMtrIzvare ApeluM grahaNa na karyuM." A pachI gAyano khIlo nAkhavA mATe bhUmi khodatAM caru nIkaLyo. A joIne zeTha vicAre che ke "Aje mAro puNyodaya che ke jethI A kaLaza maLyo : ane e kAraNe A kaLaza paNa puNyakAryamAM devA yogya che'-ema vicArIne patnIne pUchyuM ane patnIe paNa temAM anumati ApI. kaho, kubhAryA paNa kevI subhAryA banI gaI ? jo ke e nIkaLelA, kaLazane laIne gayA te maMtrIzvare na lIdho ane deve paNa kIdhuM ke "tamArI bhaktithI tuSTamAna thaIne meM Apyo che, mATe bhogavo ane dharmanI prabhAvanA karo !"-e vAta judI che, paNa te bhImA zeThanI bhAvanA kevI ? dharmanA pariNAme sarva kAMI maLyuM : kubhAryA paNa subhAryA banI gaI. A dharmanuM pariNAma. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 - 14 : AjJA pAratanyanI AvazyakatA - 14 - 195 sAcA dharmanA rasiyA bano to duHkhI nahi thAo ! viSayavAsanA-lAlasAe badhuM, tamane dharmamAM rasa nathI enuM pariNAma che. hajI bAjI hAthamAM che : bhayaMkara Apatti Ave te pahelAM ceto ! nahi ceto ane cAlu che tevI ja pravRttimAM rahezo,dharma nahi karo-to je sukha che te paNa nahi rahe. dharma yogya AtmAo mATe che : A dazakAnuM parivartana juo ne ! dazakA pahelAMnI sthiti A ja che ? ghaNA kahe che ke "ame sukhI nathI' - paNa rADo pADyuM sukhI thavAya ? khAtara pADyuM ke koInuM jhUMTavI levAthI sukhI thavAtuM hota, to to coTTA badhAye sukhI thaI jAta. pApa ja jo sukhanuM kAraNa hota to to pApImAtrane tyAM bAdazAhI hota. tame jAte du:khI thayA cho : koIe du:khI karyA nathI. duHkhI thavAnI kAryavAhI hajI paNa cAlI rahI che. jJAnI puruSonA anubhavayukta vacanone hRdayamAM utAro. A zAstranI vANI sAcA anubhavIonI che : jagatanA saMpUrNa jJAtAnI A vANI che. tamane kharAba karanAra-viSayanI vAsanA, khoTo lobha, khoTAM vyasanovagere vagere che. anIti, jUTha, prapaMca vagerene sevatI vakhate kaMpArIye na thAya e kema nabhe ? anIti, jUTha ane prapaMca karanAro hoziyAra che ema na mAnatA. atyAre je kAMI dekhAtuM hoya, te e hoziyArIthI nathI paNa pUrvanA puNyathI che : e puNya paravAryA pachI to bhIkha mAMgatAM paNa peTa nahi bharAya. hAla A vAta ekadama nahi jace, paNa jacAvyA vinA chUTako nathI. duHkha- duHkha to karo cho, paNa duHkha AvyuM kyAMthI ? azubha bAMdhyuM hatuM tethI ne ? duHkhane paNa vedatAM zIkho ! vAta vAtamAM kahe ke "duHkha AvyuM zuM kAma ? dharma karavA chatAM duHkha Ave kema ?' paNa-"bhAI ! pApa karyuM hatuM zuM kAma ? pApa karo ane pApano natIjo na maLe e bane ? sukhI banavuM hoya to, dharma tathA dharma pratye sabhAvanA khIlavo." "bhavaniOo thI mAMDI 'tavyayaNaseveNA' - sudhInI mAgaNIne samajI jAva, to dharmane AvavAnAM dvAra khUlI jAya. pApane puNya na mAno. mojazokha, raMgarAga-e pApa che. pApane puNya mAnazo to veThavuM paDaze. A vastu (dharma) haze to paiso jaze toye prasannatA raheze. "AbhavamakhaMDA'-pachInA bhAgamAM to hada karI che. emAM to evI mAMgaNI che ke na pUcho vAta. tame roja bolo, moTethI bolo, paNa bahAra vartana enuM e ja e kema cAle ? A uparathI je bolo cho te choDI na detA. e bolo cho to Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 198. Aje ATaluMye sAMbhaLo cho. e bolavAnuM to jIvatuM-jAgatuM joIe. zaramanA zeraDA paDe che te e bolavAnA pratApe : mATe bolavAnuM choDatA nahi. bolavuM kAyama rAkho ne vastu samajo. kharuM dhUnana tyAre thaze ! dhUnana karavAne lAyaka thAo. zrI AcArAMga, e dvAdazAMgI paikInuM prathama aMgasUtra che. uttama AcAra vinA AtmAnI zuddhi nathI. ayogya pravRtti para aMkuza hoya nahi, tyAM sudhI AtmAne potAnA svarUpanI jhAMkhI thAya ja nahi. pahelo rasanA para kApa mUko, pachI badhI iMdriyo AdhIna thaze. tAva Ave eTale aMgopAMga DhIlAM thaI ja jAya. rasanAne khIlavanArI sAmagrI bahu vadhI paDI che. je hiMsAthI, zAstra kahe che ke "bhavAMtaramAM alpa AyuSya ane sarogAvasthA che'-te hiMsAthI Aje puSTi manAya che. e kadI bane ? chatAM manAya che : vartAya che : na karatA hoya te dhanyabhAgya : bace tene dhanyavAda : bahulatAnI A vAta che : bahulatAe e kAryavAhI thAya che : e rokAyA vinA-ene rokavAnA prayatna vinA, A vastu aMtaramAM UtaravI kaThina che. dharma jace kayAre ? yogyatA hoya to ! dharma paNa yogyane ja daI zakAya che. eka kavie kahyuM che ke : pazo rAtavyo, daze tAraze nane " "jevA tevA mANasane upadeza-e devA yogya nathI." gujarAtI bhASAmAM paNa kahyuM che ke - "mUrakhane jJAna kadI nava thAya, detAM potAnuM paNa jAya !" Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : bALadIkSA ane vajasvAmI 15 * saMsAra para nirveda lAvavAno upAya : * punarjanmane mAnanArA bAladIkSAmAM zaMkA kare? * samajAvAya nahi tethI dikSAne ayogya kahevAya ? * zrI vajasvAmIthI samajAyuM paNa bolAyuM nahi ? viSaya: nirveda lAvavAno upAyaH bALadIkSA aMge kAMIka gharmanI vAta karatAM pUrve rahI rahIne bhavanirvedanI vAta lAvavI paDe. bhavanirvedano pAyo jyAM sudhI majabUta na thAya tyAM sudhI AgaLano dharma imArata caNAya nahi. mATe atre zarUAtamAM e ja vAtanI jarA alaga dRSTikoNathI chaNAvaTa thaI che. tyAra bAda punarjanmane mAnanArA dare ke bALadIkSAnI upakAritAne nirvivAdapaNe mAnavI ja joIe. e tAraka anuSThAnanI sAme mAthuM UMcuM karI zakAya ja nahi vagere bAbato upara prakAza pAtharavA mATe bALadIkSita mahAprabhAvaka zrI vajasvAmIjIno kathAprasaMga avistarapaNe carcA che. chevaTe atimuktaka muninA vArtAlApanA mAdhyame paNa e ja vAtane puSTa karI che. | ed * bhava game ene dharma nahi game : dharma game ene bhava nahi game. * dharma e ghoLIne davAnI jema pivaDAvAto hota, to to paramAtmA badhAne pAta. * Akho manuSyabhava, e dharmanI mosama che. * sarvazanI sarvazatA para joIto vizvAsa pedA thaI jAya, to badhIye kuzaMkAo ApoApa naSTa thaI jAya. * jJAna ane jJAnanI nizrA, beya AtmAne tAre. ajJAna game teTaluM hoya, paNa samajavAnI buddhi hoya to badho upAya thAya. * puruSo pratye sabhAvanA hovI, e ja dharmaprAptino amogha upAya che. * tarka paNa buddhi ane yuktipUrvakanA hovA joIe. paNa yadrA-takA moM-mAthA vinAnA tarkono artha zo ? * vastunI yogyatA-ayogyatA tapAsIne pariNata thavuM joIe : to ja satyAsatyanI parIkSA thaI zake : anyathA parIkSakazakti AvI zakatI nathI. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : bALadIkSA ane vajasvAmI saMsAra para nirveda lAvavAno upAya: TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA, maMgalAcaraNa karatAM pharamAvI gayA ke "A zAsana jayavaMtu che, kAraNa ke emAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI tema ja eka paNa sadvicArano inakAra nathI : enA siddhAMto eTalI badhI apekSAthI evI rIte siddha thayelA che ke enI sevA karanArA AtmAo jarUra karmamaLathI rahita thaI, zuddha banI, muktipade pahoMcI jAya ane eTalA ja mATe e zAzvata che, enI jagatamAM joDI nathI ane saghaLA zrI jinezvaradevothI zarUAtamAM namaskAra karAyeluM A tIrtha jayavaMta che.' e zAsanamAM AcAranI mukhyatA che. e zAsananA AcAro jIvanamAM na Utare, tyAM sudhI AtmAnI siddhi thaI zakatI nathI. paNa e AcAra kaThina che : sahelA nathI. e AcArane jIvanamAM utAratAM muzkelI na naDe te mATe ane te pratyenI bhAvanA dRDha karavA tathA je vastunI jarUra che tene sthira karavA khAtara, tame ane ame, roja zrI vItarAgadeva pAse prArthanAsUtra (jaya viyarAya)mAM je mAgIe chIe, tenI vicAraNA karI rahyA chIe. ApaNe roja jenI mAMgaNI karIe chIe te samajAya-ApaNe mAgIe chIe te hRdayanuM hoya, to to A AcAra kaThina paDe tema nathI. sAdhu ke zrAvaka roja zrI jinamaMdire AvI prabhunuM pUjana, stuti, prazaMsA, guNagAna karI, chevaTe prArthanAsUtramAM je mAgaNI kare che, tene saheja pharIne ApaNe joI laIe. "navI nAguru !" "he vitarAga ! he jagadguru ! tuM jaya pAma." he vItarAga ! tArI jayamAM amArI jaya che, tuM vItarAga che mATe amArI jaya che-e bhAvanA che. zrI vitarAganI hayAtI AtmAne jAgrata karanArI che. ApaNA AtmaguNone khIlavanArI che. pachI - Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 - 15 : bALadIkSA ane vajasvAmI - 15 - 199 "anna dAmAvo maa !" he bhagavantArA prabhAvathI mane ho ?' je vastu tamArA AtmAnI jAgRti mATe roja mAgo cho - roja hAtha joDIne je mAgo cho, te haiyAmAM na hoya-enI bhAvanA paNa na hoya, to to e daMbha kahevAya ne ? je kahIe, te zaktinA abhAve kadAca ekadama amalamAM na mukAya te cAle, paNa bhAvanAmAM paNa na hoya, ema kema cAle ? tamArI mAgaNI nAnIsUnI che ? mAMgaNI kaThinamAM kaThina karI che. zAthI? enA vinA AtmAnuM kalyANa thaI zake tema nathI tethI ! "nidhyeyo bhavanirveda, saMsArathI nirveda. saMsAra e kArAgAra che, emAMthI chUTavAnI bhAvanA jAgrata thAya che. konI pAse mAgo cho ? bhagavAna pAse. "he bhagavanuM ! tArA prabhAvathI, tAro prabhAva amArA para paDato hoya to-tArA prabhAvane jhIlavA lAyaka ame banyA hoIe to, amane sauthI pahelAM bhavano nirveda thAo." enA vinA AgaLanI koI kAryavAhI sAbita thAya tema nathI, kAraNa ke "bhava game ene dharma nahi game ? dharma game ene bhava nahi game." zrI vItarAgadeva pAse roja bhavanirvedanI mAMgaNI karanArA hRdayamAM, saMsAra pratye bhAvanA kevA prakAranI hoya te vicAro ane jo eno amala paNa karatA thaI jAva to jhaTa saMsArano aMta Ave. A mAMgaNI kAMI eka divasanI nathI : rojanI che. e mAMgaNI phaLe ema iccho cho ke vAMjhaNI rahe tema iccho cho ? rojanI mAMgaNI paNa phaLe kayAre ? mAMgaNI karo, hAtha joDIne vinaMti karo, zabdo bolo, paNa vicAra ja na karo to kema phaLe ? mAMgaNI bAda bhAvanA karo, vicAra karo, to to dharma aMtarAtmAmAM vase : nahi to cheTe rahevAno. dharmI kahevarAvavA mAtrathI dharmI banAtuM hota, to to eka paNa adharmI na raheta. sabhA : bhava kArAgArarUpa na lAge tyAM zuM karavuM ? vAMdhA tyAM che ema kaho ne ! mULamAM ja vAMdhA. A ja kAraNathI dharmane aMtaramAM utAravo muzkela paDe che : ethI ja dharma nathI jacato. jJAnIe saMsAranI je asAratA ane je kArAgAratA, je je rUpe kahI che te te rUpe vicAro : Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 samajAya to mAno, nahi to bhagavAna zrI tIrthaMkaradeva paNa koInuM kAMDuM pakaDIne kalyANa karAvI zakatA nathI. yogya AtmAne to ema paNa thAya, paNa ayogyanuM kAMDuM pakaDye paNa zuM thAya ? khuda bhagavAna zrI mahAvIradeve zreNika mahArAjAne kAlasaukarika kasAI mATe kahyuM ke 'ene hiMsA karatAM rokavAnI tAkAta nathI.' bhagavAna asaMkhyAta iMdrothI pUjita hatA, ane eka eka iMdranA tAbAmAM aneka devatAo hatA : eka eka devatAnI e tAkAta hoya che ke bhuvanane UMdhuM-canuM karI nAkhe, chatAM bhagavAne kahyuM ke 'kAlaurikanI sthiti e che ke emAM sudhAro thAya ema nathI.' dharma e ghoLIne davAnI jema pivaDAvAto hota, to to e tAraka badhAne pAta. 200 punarjanmane mAnanArA bAladIkSAmAM zaMkA kare ? Akho manuSya bhava, e dharmanI mosama che : Akho manuSyabhava dharma mATe nirmita che. manuSyabhava, bhogasukha-raMgarAga-mojamajA mATe che ja nahi : nArakIo duHkhadAvAnaLathI saMtapta che, tiryaMco vivekavikala che ane devatAo viSayomAM prasakta che : tyAre manuSyone ja eka dharmasAmagrInI prApti che ane e ja kAraNe manuSyabhavanI durlabhatAnAM varNana che. jeo manuSyajIvanane paNa kevaLa bhogajIvana banAvI de che, teone mana A jIvananI kazI kiMmata ja nathI,-ema kahIe to cAlI zake. dharmanI sAmagrI viziSTa prakAranI hovAne lIdhe ja manuSyabhavanI mahattA che. evA mahattva bharelA manuSyabhavane pAmyA e parama puNyodaya che, paNa tenI saphaLatA kone mATe ? mojamajA karanArA mATe ? viSayavilAsa ane duniyAnA raMgarAgamAM lIna thAya tene mATe ? nahi ja, ene mATe to bhayaMkara che : kAraNa ke je manuSyabhava muktie laI jAya, te ja manuSyabhava sAtamIe paNa laI jAya che. jJAnIe manuSyabhavanI prazaMsA karI, tenuM kAraNa eka e ja che ke manuSyabhava dharmasAdhanAmAM parama upayogI che : chatAMye badhA jIvo dharmanI sAdhanAmAM jiMdagI sudhI rata rahe tevuM banatuM nathI, paNa evA AtmAo, paNa zrI jinezvaradevonA zAsanamAM thaI gayA che ke jeoe potAnA karoDo pUrvanA AyuSyamAMthI mAtra ATha ja varSane bAda karI, AkhI jiMdagI sarvaviratinI ArAdhanAmAM gujArI AtmakalyANa sAdhI lIdhuM. 200 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 - 15 : bALadIkSA ane vajasvAmI - 15 - 201 sabhA : karoDo pUrvanA AyuSya vakhate ATha varSano bALaka samaje zuM? je pUrvabhavanA saMskArane na mAne tene ja A prazna UThe : arthAtuparalokane na mAne tene ja A prazna UThe che : paNa je paraloka mAne che tene A prazna UThato ja nathI. koI pUche ke "eka jaNa zeThane tyAM kema janmyo ? bIjA sAmAnyane tyAM janmyA ne A sIdhA jhaTa jhaverIne tyAM kema pedA thayA ? A badhuM zAthI ? akasmAtathI ema ? keTalAye manuSya majUrI karI marI jAya che ne khAvAye maLatuM nathI ane tamane TAimasara, pATale besI, garamAgarama rasoI maLe che, AnuM kAraNa zuM ?' koI pUche ke "eka mAtAnA udarathI be sAthe pedA thAya, temAMthI eka vidvAna bane ane eka ThoTha rahe,enuM kAraNa zuM? mAbApa eka, bhaNAvanAra zikSaka eka ane saMyogo paNa eka ja sarakhA, chatAM eka hoziyAra thAya ane eka bUDathala ja rahe, enuM kAraNa zuM ?' je AtmAo paralokane na mAnatA hoya, je AtmAo pUrvanI kAryavAhIne na mAnatA hoya, teone to A badhAnA javAbamAM mauna ja thavuM paDe tema che. eka vyabhicArI ane eka sadAcArI : keTalAka evA che ke game tevA bhayaMkara prasaMge paNa duSpariNAma na thAya, hajAro strIo hoya chatAM AMkhanuM popacuM paNa UMcuM na thAya ane keTalAkanI najara kSaNe kSaNe bhaTakyA kare-enuM kAraNa ? nAnI uMmaranA paNa keTalAka evA uThAugIra bane che ke enI AgaLa pAghaDIvALA paNa dhULa phAke ! zAthI ? pUrvanA saMskAra ja manAya. tyAM e na puchAya ke "zuM samaje !' Aje e vAta paNa tame sAMbhaLo cho ke "eka pAMca varSanI chokarI keTalIya bhASA jANe che. kyAM bhaNavA gaI hatI ? jainazAsanamAM janmelA ke paralokane mAnanArAthI puchAya ja kema ke "e zuM samaje ?" atimuktaka kumAranI mAtAe kahyuM ke "tuM zuM samajyo ?' atimuktaka kahe che ke "mAtA ! samajyo te kahevAnI tAkAta nathI.' keTalIka vAta evI che ke "vacanathI kahI na zakAya, paNa hRdayathI samajAya ?' tamArI pAse evI ghaNI vAto che. evo paNa vyAdhi thAya che ke je daradIne paNa samajAya nahi. vaidya ke DaoNkaTa2 pUche ke "zuM thAya che ?" tyAre daradI kahe ke "kAMIka thAya che." vaida pUche ke "kAMIka, paNa zuM thAya che te to samajAva." daradI kahe ke kAMIka joIne samajo, paNa mArAthI rahevAtuM nathI. e vakhate koI kahe ke "tane Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 202 duHkha thatuM nathI-te cAle ? e kahe ke "bhAI ! duHkha to bahu ja thAya che, zabdomAM na kahevAya - nathI kahevAtuM paNa darada evuM thAya che ke mArAthI rahevAtuM nathI.' AvuM koNa kahe che ? are ! bhaNelAgaNelA hajArone salAha ApanArA paNa AvuM kahe che. are, hajAronA cikitsakane paNa evo prasaMga Ave ane ema kahe ke "mane paNa gama nathI paDatI, paNa kAMIka thAya che, e kharuM che." je AdamI hRdayanI samajaNa-hRdayanI bhAvanA batAvI na zake, te samajI nathI zakatA, evuM na mAnatA. Ajano kAyado paNa, sAta varSano bALaka guno karI zake che, e vAta kabUla rAkhe che. kharI vAta to e che ke "sarvajJanI sarvazatA para joIto vizvAsa pedA thaI jAya, to badhIye kuzaMkAo ApoApa naSTa thaI jAya.' keTalAMya mAbApa potAnI meLe kahe che ke "amAro chokaro che to nAno paNa evo hoziyAra che ke amArI buddhi paNa evuM kAma karI zakatI nathI. A to vyavahAranI vAta che hoM ! mAbApa kahe che ke "be vastu mUkuM temAMthI sArI ja le, khoTI na le.' tame A badhI tapAsa karo tyAre ne ? anubhavathI juo, tapAsa karo! nAnA bALakanI zakti kaI kaI che, te juo to hebatAI jAo ke "e pUrvanA saMskArane laIne Avelo che." zikSaka ghaNI mahenata kare, chatAM eka vidyArthI ThoTha rahe, eka vidyArthI vAMcI vAMcIne thAkI jAya toya na AvaDe, ane eka vidyArthI mAtra eka ja vAra sAMbhaLe, ghera AvIne jue paNa nahi, lesana paNa na kare, toye pahele naMbare pAsa thAya : eka jaNa ekaDo cha mahinA sudhI ghUMTe toye sIdho na kADhe ane eka jaNa eka dahADAmAM evo ghUMTe ke tarata motInA dANA jevo kADhe : zikSaka eka ja chatAM keTalAka to nApAsa thAya, varSovarSa nApAsa thAya ane bhaNavuM choDI daI ghera Ave, tyAre bApa paNa kahI de ke "ghera besa." kAraNa ? pUrvanA saMskAra. dalIlasara yuktisaMgata vAta karavI hoya tene pahoMcAya, paNa "uhuno to koI upAya nathI. samajAvAya nahi tethI dIkSAne ayogya kahevAya? sabhA : kALano bheda che, ema kahevAmAM Ave che. huM A kALanI vAta karuM chuM. e kALe to kevaLajJAnI, mana:paryavajJAnI, avadhijJAnI ane samartha kRtadharo paNa hatA. e kALanI vAta nathI karato. A kALamAM banatI vAta karuM chuM. A kALamAM je sAmagrI hoya teTalA pUratI vAta Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : bALadIkSA ane vajasvAmI - 15 : kahevAya che. kevaLajJAna ja levuM, gautamasvAmI jevA ja thavuM, ema nathI kaheto bhAvanA rAkhavI, paNa evA na thavAya to thaI zakAya teTalA sArA paNa na thavuM ema nathI. 203 sabhA : yogya pariNAma nAnI vayamAM Ave to tene keLavavAM to kharAM ne ? barAbara, ane mATe ja yogya pariNAma thayA pachI yogya sahavAsamAM ane yogya rItabhAtamAM rAkhavAnI AjJA zAstra karI che. dareke yogya pariNAma pachI yogya sahavAsamAM ja AvI javuM. saMskAra keLavavA che ne ! vyavahAramAM paNa hoziyAra thayo ke hoziyArInA kAmamAM joDI do cho : saheja AvaData thaI ke chokarAne dukAne besADAya che. bApAjI, kAkAjI zuM kare che te jue - e mATe ne ? bApAjI grAhaka sAme kema vAta kare che, dADhImAM kema hAtha ghAle che, mIThuM manAvI paisA kema paDAve che, kApaDa kema phADe che,-A badhuM pelo jue te mATe ne ! sabhA : bIjAne samajAvI zake nahi to ? bIjAne samajAvI zake te ja dIkSA le e kAyado nathI. pelA (saMsArIo) kahe ke 'kema ?' to A (dIkSita thanA2) eka ja vAta kahe ke 'mane A (saMsA2) nathI gamato ane A (dharma) game che.' vyavahAramAM paNa eka DaoNkTara thAya, eka vakIla thAya ane eka kApaDIo thAya : kAraNa ke tene tene te te thavuM game che. zAstra sAMbhaLavAthI uttama bhAvanA jAgI ane viveka thayo ke 'A ThIka nathI ane A ThIka che.' koI pUche ke 'zAthI ?' eno javAba e ja ke 'zAstra kahe che, jJAnI kahe che, mATe mane ema lAge che ane A game che.' koI pUche ke 'zAthI ?'- mahApuruSanA vacanathI.' chatAM pelo Agraha kare ke 'samajAva !' to kahe ke 'samajAvavAnI tAkAta keLavI zakyo nathI, paNa mane game che.' A rItanI makkamatA e ja yogyatA che. 203 yAda karo ke 'zrI vajasvAmIjIno mAmalo rAjadarabAramAM gayo, tyAM paNa nyAya kaI rIte karavAmAM Avyo ?' zrI vajasvAmIjI mATe nyAyazIla nRpatie e ja nyAya Apyo che ke 'A nAnA bALakanuM hRdaya jenA tarapha kheMcAya, tenA ta2pha tene javA devo'-ane e pramANe mAtAe aneka mohaka vastuothI lalacAvavA mAMDyo, chatAM te bALaka na lalacAyo ane gurue batAvelA rajoharaNane laIne nAcyo, ke tarata ja e bALaka gurune soMpAyo. jeTaluM jANIe eTaluM paNa barAbara na samajAvI zakAya, ema paNa bane Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 204 che : ane keTalAka samaje paNa nahi : chatAM badhA e to kahe ke "jJAnIe kahyuM ke e badhI kriyA kalyANa karanArI che : mATe karIe chIe." koI kahe samajyA vinA zuM kAma karo cho ?' tarata kahI zakAya ke "karato hato to ATalA paNa uttara ApI zakuM chuM ane jema jema samajAze tema tema vadhu uttara ApI zakIza : uttara apAya ke na apAya-paNa ethI kalyANa che, enI to amane pUrI khAtarI che ja !" keTalAka evA paNa hoya ke "jiMdagI sudhI bhAvathI kriyA kare ane samajI zake nahi." keTalAyane pAnAMo yAda hoya, paNa bolI na zake. DaoNkTaro paNa koI evA mUMgA hoya ke samaje badhuM, paNa daradIne AzvAsana ApI na zake. keTalAya evA hoya ke "bArIkI jANe badhI, paNa samajAvavAmAM locA vaLe.' ApaNe kahI gayA ke "jJAna ane jJAnInI nizrA, beya AtmAne tAre che.' chokarAne kahe ke "A kema thAya ?" to e kahe ke "bApAjI kahe che mATe !' aTavImAM cAlatA hajAra musApharane koI pUche ke "Ama kyAM jAo cho ?' "bhIla laI jAya tyAM.' pelo kahe ke "tame koI jANo cho ?" pelA kahe ke "nA bhAI ! ame nathI jANatA. paNa sArA mANase khAtarI ApI che ke A bhIla mArgano jANakAra che, mATe e laI jAya tema amAre cAlavAnuM : bhalene aTavImAM jaMgala, pahADo bhayaMkara hoya, paNa amane khAtarI che ke sahelAmAM sahele raste e amane ThekANe pahoMcADaze." chatAM pelo kahe ke "samajAvo. zI rIte pahoMcADaze ?' pelA hajAre jaNane kahevuM paDe ke "bhAI ! mAthAphoDa mUka, amane javA de : amane kazI khabara nathI, paNa badhuM e bhIla jANe che : nAhaka tArI sAthe mAthAphoDamAM rahIe to bhIla cAlyo jAya, sAthIo cAlyA jAya ane ame rakhaDI paDIe." are, vacce thoDo rasto evo paNa Ave ke, tyAM pelo bhIla kahe ke "jaladI cAlo, jeTalA vahelA nIkaLyA teTalA AbAda:" tyAre koI pUche ke "zA mATe ? bhaya kyAM che ?" bhIla kahe ke "hamaNAM bolyA vinA sIdhA cAlo, kAraNa ke atyAre bhayanI vAta karavAno vakhata nathI : vAta karavA rahIe to prANa jokhamamAM AvI jAya tema che." zrI vajasvAmIthI samajAyuM paNa bolAyuM nahi? zrI vajasvAmIne jAtismaraNamAM badhuM yAda AvyuM : aSTApada uparanI zrI gautamasvAmIjInI dezanA paNa yAda AvI : e aSTApada upara caDavAno prayatna Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : bALadIkSA ane vajasvAmI - 15 karatA tApaso, bhagavAna zrI gautamasvAmIjIne dekhavA mAtrathI pratibodha pAmyA. te tApasonI saMkhyA paMdarasonI hatI. paMdarasomAMnA pAMcaso upavAsane pAraNe upavAsa karatA hatA : bIjA pAMcaso chaThThane pAraNe chaThTha karatA hatA : ane trIjA pAMcaso aThThamane pAraNe aThThama karatA hatA. pAraNAmAM paNa sUkAM pAMdaDAM vagere khAtA hatA, chatAM paNa te zrI aSTApada girinA eka upavAsavALA eka, chaThThavALA be ane aThThamavALA traNathI adhika pagathiyAM caDI zakyA na hatA. teoe jyAre bhagavAna zrI gautamasvAmIjIne AvatA joyA, tyAre teone ema ja thayuM ke 'ame tapathI kRza thayA chatAMye caDI zakatA nathI, to A kema caDI zakaze ?' paNa bhagavAna zrI gautamasvAmIjI mahArAja to sUryanA kiraNanA avalaMbanathI caDI gayA. A joIne tarata paMdaraso tApasone ema thayuM ke 'jemanAmAM A tAkAta che, AvA je zaktisaMpanna che, temanI yogyatAmAM kaI khAmI hoya ? e ja amArA guru, e ja amAruM zaraNa.' have A paMdaraso kAMI paNa jANatA hatA ? nahi ja. bhagavAna zrI gautamasvAmIjI padhAryA, eTale paMdarasoye page paDyA ane kahyuM ke 'Apa ja guru.' bhagavAna zrI gautamasvAmIjI mahArAje kahyuM ke 'tamArA ane amArA guru mojUda che.' pelA tApaso kahe che ke 'tamArA paNa guru che ? e kevAka che ?' e kevAkanA varNanamAM mArganI prApti karAvI. bhagavAna zrI gautamasvAmIjInI labdhi joIne pAMcasone kevaLajJAna thayuM. pAMcasone rastAmAM kevaLajJAna thayuM ane pAMcasone samavasaraNamAM bhagavAnane joIne kevaLajJAna thayuM. bhagavAna zrI gautamasvAmIjIne je jJAna thayuM nathI, te e paMdarasone thayuM. paMdaraso zuM jANatA hatA te batAvo. kaMI ja nahi ! emaNe mahimA joyo ane ema thayuM ke 'AtmA zuddha hoya to ja A bane.' koI pUche ke 'tattva zuM ?' to kahe 'tattva guru jANe.' vastune vastu tarIke samajo - jANo to badhA vikalpo UDI jAya. pelA paMdaraso tApaso vikalpa kare ke 'A koI jAdugara, hipnoTisTa, mesmerijhamavALo ke iMdrajALiyo to nahi hoya !' to zuM thAya ? 205 ajJAna game teTaluM hoya, paNa samajavAnI buddhi hoya to badho upAya thAya. satpuruSo pratye sadbhAvanA hovI, e ja dharmaprAptino amogha upAya che. zrI vajasvAmIjI jANatA badhuM, paNa e vayamAM bhASA vagara bole zuM ? jJAnI kahe che ke 'tame anaMtA mAtapitAne mUkIne AvyA,-bhale icchAe ke 205 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 20 anicchAe-paNa anaMtAne rovaDAvIne AvyA, e vAta kharI ne ? jyAM jyAMthI AvyA, te badhA royelA ke nahi ? e badhAM AMsu bhegAM karIe to kyAMya mAya kharAM ? Ama ne Ama rakhaDazo to hajI anaMtAne rovaDAvazo ane tamAre paNa rovuM paDaze. hajI e icchA che ? anaMtAne rovaDAvavAnuM aTakatuM hoya, e khAtara A bhavamAM kadI eka-be jaNa ke thoDA bhAvamAM thoDA rue ethI zuM ? tamane mAtapitAnI bahu dayA, bahu bhakti AvatI hoya to ghaNAne na rovaDAvavA paDe evI kriyA karo. jamAno evo Ave che, sthiti evI kaphoDI thatI jAya che ke vastunuM jJAna nahi pAmo to dharmamAM rahevuM muzkela che. zrI jinezvaradevanuM zAsana maLavuM bahu durlabha che. e hAthathI gayuM to enA jevI kamanasIbI eka paNa nathI. tamAruM jIvana vyartha veDaphAI jaze. duniyAnI dalIlo, tarkone ADe na AvavA do. evA tarka karanArAne kahI do ke "bhAI ! hAtha joDIe tane : tuM jItyo ane ame hAryA : tuM vidvAna ane ame mUrkha : paNa tuM tAre mArge jA ane amane amArA mArge javA de." nAhaka tenI sAthe paMcAtamAM na paDazo. paramatAraka zrI dvAdazAMgIne pAmIne paNa anaMtA DULyA. kAraNa ? eka ja vAta pakaDe : evI pakaDe ke jethI mArga ja na pAme ane emAM ne emAM aTavAya. zarUAtano vidyArthI pUche ke : "mAstara ekaDo Ama kema ? - Ama kema nahIM ?' mAstara kahe - "meM jevo lakhyo tevo ghUMTa.' pelo kahe ke "nA, ema to nahi gheTuM, Ama nahi paNa Ama ja thAya." - AvAne mAstara paNa zuM kahe ? "Ama ekaDo kema thAya ?'--e kaMI prazna che? eno javAba zo ? hajI pUche ke "mAstara ! jarA Ama vALuM to ?' to to mAstara samajAve ke "bhAI ! Ama nahi paNa Ama vaLAya "-paNa uThAvIne ema ja kahe ke "huM to Ama ja ghUMTIza :" mAstara kahe ke "duniyA AkhI Ama ghUMTIne bhaNI che, te navo vidyArthI Avyo. chatAM pelo kahe ke "duniyA bhale bhaNI, paNa huM to Ama ja ghUMTavAno.' AvAne mATe mAstara ghera javA sivAya bIjuM kahe paNa zuM ? tarka paNa buddhi ane yuktipUrvakanA hovA joIe, paNa yadrA-talA moM-mAthA vinAnA tarkono artha zo ? zrI vajasvAmIne vairAgya to janmatAM ja thayo, paNa vAcA nathI : samajAvavAnI zakti nathI : karavuM zuM ? manamAM vicAre che ke "mA mohamAM na Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : bALadIkSA ane vajasvAmI - 15 paDe-bAlyakALanA mohamAM na phase, e mATe rasto kayo levo ?' rasto zodhyo : uuuuuM, uuuuuM, karavAno. emaNe mAnyuM ke 'roIza to prema ghaTaze :' sama che badhuM, paNa bole zI rIte ? e evA rue ke na pUcho vAta. mA evI akaLAya ke jeno pAra nahi : evuM e rue. koI pUche-'emaNe mAtAne duHkhI karI ne ?'-'nahi, duHkhI ka2vAnI bhAvanA kayAM hatI ?' zuM hatuM ? e je hatuM te e jANe. je je vAta Ave tenAM samAdhAna, dareka saMyogo, vastu ane yuktipUrvaka vicAro ! eka ja na pakaDI rAkho. ahIM ne ahIM ja UbhA rahevAno Agraha na rAkho. ghANIno baLada goLa phare, paNa ene goLa pheravavA mATe AMkhe pATA bAMdhavA paDe. ughADI AMkhe e nahi phare : cAle ja nahi. tyAre DAhyA mANaso ughADI AMkhe evuM kema phare, ke jethI tyAMno tyAM ja rahe ? pATA baMdhAI gayA hoya, te vAta judI. jo ahIM ne ahIM ja rahevAno Agraha karazo to prApti nahi thAya. jevo jIva tevo prAptino krama zAstrakAre kahyo che. koI upadezathI pAme, koI vagara upadezathI pAme ane koI vRkSAdi nimittonA yoge pAme ! 207 eka bImA2ne joIne pAMcane vairAgya Ave, pAMcane kaMpArI thAya, pAMcane UlaTI thAya, pAMcane gabharAmaNa thAya, pAMcane tAva Ave. pacIsa mANasamAM A rIte pAMcane juduM juduM thAya. A saMyoge jevA jevA jIva tevI tevI asara karI. 207 zrI zAlibhadrano jIva rabArI, e paNa royo, mA paNa roI, pADozI paNa royAM, rovuM badhAnuM juduM. khIra banI, mA bahAra gaI, mAsakhamaNanA tapasvI muni pAraNAnI bhikSA mATe gocarI nIkaLelA AvatA dekhyA, bhAvanA pharI, munine jovAthI e vakhate azubha karma khasyuM ane e puNyanA prAbhArano udaya thayo : munine joIne ene e thayuM ane keTalAka evA paNa hoya che ke munine joI apazukana mAnI, muMDIA mAnI, mAravA doDe : kAraNa ? jevI AtmAnI yogyatA ! magamAM paNa kAMgaDu hoya che. e evuM hoya ke 'lAkha maNa lAkaDAM baLe, varaso sudhI saLage, pANI baLI jAya, e kAMgaDuM baLIne rAkha thAya to bhale, paNa pAke nahi :' kAraNa ? yogyatAno abhAva. AthI vastunI yogyatA-ayogyatA tapAsIne pariNata thavuM joIe : to ja satyAsatyanI parIkSA thaI zake : anyathA parIkSakazakti AvI zakatI nathI. vicAro ke zrI atimukta munivaranI mAtAe kevI parIkSA karI ? eTaluM Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 208 pUchyuM ke "tuM zuM samajyo ?' zrI atimukta kahyuM ke "mAtA je samajyo te kahI zakato nathI. bhagavAna kahe che ke saMsAra pApa che !'-ATaluM sAMbhaLI mAtA kahe che ke "thoDali'-"tuM dhanya che ke ATalI nAnI vayamAM samajyo ane choDavAne sajja thayo." mAtAne ema thayuM ke rakhe mArA bALakanI bhAvanA pharI jAya, mATe have to ahIM rAkhavA karatAM tyAM rAkhavo sAro." AnuM nAma parIkSaka mAtA ! e puNyavatI mAtAe vicAryuM ke "bhagavAne saMsArane pAparUpa kahyo, e vAta mArA bALakane jacI ane huM kamatAkAta ke hajI sudhI tajI nathI zakatI." zrAvakanA kuLamAM janmelA paga taLe kacaDI Ave to bUma mArI UThe, koIne maratAM dekhe to dhruje, paNa e ja moTo thAya, lobhiyo thAya, anAjano vepArI thAya, e vakhate keTalAya jIvo paga nIce AvatA hoya, paNa naThora banI jAya; kAraNa ke pApano sahavAsa thayo ! atimuktakanI mAtAe nakkI karyuM ke have to tyAM mUkavAmAM ja bALakanuM kalyANa che." A mAtA parIkSaka ke aparIkSaka ? Aje tame jeTalo bojo kalyANArthI AtmA para nAkho cho, teTalo bojo vAlI ke vaDIla para nathI nAkhatA, e bhUla thAya che. pUrvanA pApodayathI durguNa Ave te vAta judI che, bAkI bALakamAM durguNa Ave, e guno mAtApitAno gaNAya. mAbApanA durguNa na AvavA devAnA prayatno hoya, te chatAM bALakamAM durguNa Ave to chokarAnA pUrvanA pApodayane manAya, paNa mAbApano tevo prayatna na hoya to pApodaya hovA chatAM paNa, e durguNo mATe mAbApa gunegAra che-javAbadAra che. yogyatAnA pramANamAM prApti ane e pramANamAM vartana : pariNAma, bhAvanA, vaya, sthiti ane saMyoganA pramANamAM parIkSA hoya ! ane ema varte to ja vAlI vAlIrUpa rahI zake che. ApaNo muddo kyAM hato ? e ja ke ATha varSano bALaka zuM samaje ?, A jAtanI zaMkA paralokanA mAnanArAne to na ja thAya. paraMtu A badhuM laghukama AtmAo ja samajI zake che. AcaravAnI vAta to te pachInI che. ATalA mATe ja ApaNe jaya viyarAyanI-prArthanAsUtramAMnI roja zrI vItarAgadeva pAse sAdhu ana zrAvaka dvArA karAtI mAMgaNIo saMbaMdhI vicArI rahyA chIe. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16H bhavobhava tuma caraNonI sevA 16 * jenI caraNasevA tenI AjJA mAnavAnI ke nahi ? viSaya : nivANAnuM svarUpa. "jayavIyAmAM karAtI mAgaNIo niyANuM kema nathI ? navamI bhavaibhave tuha calaNANuM sevAnI prArthanA. A TUMka pravacanamAM pUjyapAdazrIjIe dhUnana karavA mATe prathama je prArthanAsUtrano paramArtha samajavAnI jarUra che, temAM tadurvacana sevAnuM varNana karyA bAdanI mAgaNIo aMge sparza kare che. sauthI pahelAM, vitarAga zAsanamAM paulika AzA-AkAMkSA rAkhIne dharma karavAno batAvelo niSedha, niyANuM, eTale zuM ?' tenA prakAra Adi batAvyA bAda "bhavobhava paramAtmA caraNonI sevA maLo' vagere mAgaNIono samAveza niyANAmAM kema thato nathI vagere bAbato spaSTa karI che. emAM sauthI chelle aucityanA prazna aMge paNa khulAso karyo che. muvAkarSAgRta * dharmakriyAnA phaLa tarIke viSayAdikanI vAsanAthI paudgalika padArthanI mAMgaNI, niyANuM che, e | niyANuM dharmane dUSita karanAruM che. * "he deva ! tuM tuSTamAna thaIne' mane - A Apa ane te Apa" - e badhuM A zAsanamAM nathI. * jinezvaranI sevA mAMge emAM badhuM ja AvI jAya. e mAMgaNI niyANuM na bane paNa duniyAnI sAhebI mAge to niyANuM thaI jAya. * AjJAmAM matikalpanAno Aropa karavo te na cAle. * AjJAnA prema vinA je korI pUjA mAtrathI ja potAne zrI jinezvaradevano pUjArI kahevaDAvavA mAge che, te sAco pUjArI nathI paNa vastutaH DhoMgI che! * namaskAra yogyatA mujaba ja hoya. - samyagdaSTinI udAratAmAM sthAna sarvene hoya temaja duHkha buddhi koI paNa pratye na ja hoya, paNa pradAna to yogyatA mujaba ane yogya rIte ja hoya ! Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16H bhavobhava tuma caraNonI sevA jenI caraNasevA tenI AjJA mAnavAnI ke nahi? TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA, maMgalAcaraNa karatAM pharamAvI gayA ke "A zAsana jayavaMtu varte che, kAraNa ke emAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI, tema ja eka paNa sadvicArano inkAra nathI. enA siddhAMto aneka apekSAe evA siddha thayelA che ke tenI sevA karanArA AtmAo karmamaLathI rahita thaI muktipade jaI zake : eTalA ja mATe e zAzvata che ane mATe ja e anupama che : ane ethI ja saghaLA zrI jinezvaradevothI namaskAra karAyeluM che. evuM A tIrtha jayavaMtu varte che. e tIrthamAM AcAranI mukhyatA khAsa karIne mAnavAmAM Avela che. e AcAranuM saMpUrNa pAlana, dhUnana (tyAga) vinA thaI zakatuM nathI." e dhUnana thavAnI hade pahoMcavA athavA dhUnanane dhUnana tarIke samajI zakIe mATe vacamAM prArthanAsUtra lAvyA chIe. vItarAga pAse roja je prArthanA karIe, je vastunI roja yAcanA karIe, te barAbara samajAya-e bhAvanA hRdayamAM daDha thAya, to dhUnana karavuM saheluM thAya. e prArthanAsUtranI vicAraNAmAM "manabero"thI laIne "tadvayasevaUT" sudhI vicArI gayA. " sunon I zubha guruno yoga badhI vastune TakAvanAra che. e zubha guruno yoga maLe pachI "tavyayasevaUT' eTale ke e zubha gurunA vacananI sevanA, "mavamavaMDA" eTale ke A saMsAramAM rahuM tyAM sudhI akhaMDita ho ! ahIM sudhInI A prArthanAne aMge sAmAnya rIte kahevA joguM kahevAI gayuM kramasara A kAryavAhI karatA, akhaMDapaNe zubha gurunI sevA karavAnA yoga guNo pamAya, saMsAra chUTe ane A bhave ja mokSa maLe to to kAMI bAkI rahetuM nathI : badhA jIvo tadbhava muktigAmI na hoya, ene mATe bAkI rahe che. prArthanAnA yoge zubha guruno joga maLyo, akhaMDapaNe enA vacananI sevA thAya, kSapakazreNi Ave, kevaLajJAna thAya ane mukti maLI jAya to to kAMI bAkI rahetuM nathI, paNa na thAya to ? tyAM kahe che ke : Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 16 : bhavobhava tuma caraNonI sevA 16 - " vArijjai jai vi niyANa-baMdhaNaM vIyarAya tuhasamae / taha vi mama hujja sevA, bhave bhave tumha calaNANaM / / " he vItarAga ! jo ke tArA zAsanamAM niyANuM bAMdhavuM vAreluM che, (niyANAno niSedha che)-to paNa huM to niyANuM karuM chuM ke (mAguM chuM ke) tamArA caraNonI sevA mane bhave bhave hojo ! (maLajo.)' sUtrakAra keTalA badhA upakArI che e vicAro. bhavAMtaramAM amuka cIjanI mAMgaNI to karAve che, paNa loka bIjI jAtanI mAMgaNI karatA na thAya, mAMgaNInuM svarUpa samaje ne mAMgaNI niyANAnA rUpamAM na UtarI jAya, enI keTalI kALajI rAkhe che ? pahelAM ja kahI dIdhuM ke-'he vItarAga ! tArA zAsanamAM niyANuM ka2vAno niSedha che :' - dharmakriyAnA phaLa tarIke viSayAdikanI vAsanAthI paudgalika padArthanI mAMgaNI, enuM nAma niyANuM : e niyANuM dharmane dUSita karanAruM che. je vastunI prApti karavAnI che, te niyANA dvArA na thAya : paudgalika sukhanI abhilASA, icchA ane AzA-ene jJAnIe niyANAnI koTimAM mUkela che : e niyANAno zrI vItarAgadevanA zAsanamAM niSedha che - 'he deva ! tuM tuSTamAna thaIne - 'A Apa ane te Apa' - e badhuM A zAsanamAM nathI, e vAtane spaSTa kare che. 211 'he vItarAga ! tArA zAsanamAM niyANuM bAMdhavuM vAreluM che-(manA che)-toya huM niyANuM ka2vAno : paNa mAruM niyANuM, jene Apa niyANuM kaho cho tevuM nathI : Ape nA pADyA chatAM huM niyANuM karavAno temAM ApanI AjJAno bhaMga nahi paNa pAlana che H kAraNa ke huM je mAguM chuM teno ApanA AgamamAM niSedha karelo nathI : e mAMgaNI niyANArUpa ja nathI. he bhagavan ! huM mAguM chuM te,-dekhAvamAM niyANuM bhale ho-paNa vastutaH e niyANuM kahevAtuM nathI ! mATe jo ke niyANAno niSedha che, to paNa huM to mAMgaNI karuM chuM ke jyAM sudhI mAro saMsAra hoya-huM saMsAramAM rahuM, tyAM sudhI mane he nAtha ! tArA caraNanI sevA bhave bhave ho !' A mAMgaNImAM kAMI paudgalika abhilASA che ? nahi ja. e sevAprApti mATe uttama kuLa, uttama deza, uttama jAti ane uttama sAmagrI maLe eno inakAra nathI. mAMgaNI karatAM evI zIkho ke emAM badhuM AvI jAya, badhuM samAI jAya : mAMgaNI karatAMye na AvaDe, to enA jevI bIjI mUrkhatA kaI ? mAMgaNI evI karavI joIe ke jemAM badhuM AvI jAya. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 812 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - zrI jinezvaradevanI sevA mAMgI, emAM Arya deza, Arya jAti, Arya kuLaemAMye zrAvaka kuLa, e badhuM AvI jAya ke nahi? paNa dunyavI sAhebI mAge to niyANuM thaI jAya. zrI jinezvaradevanI caraNasevA mAgI eTale parokSataH badhuM AvI gayuM. sevA eTale zuM? sevA mAtra tilaka karavAthI nahi, paNa AjJA paNa bhegI ! tilaka kare ane AjJAthI Agho rahe to ? AjJAmAM matikalpanAno Aropa karavo te na cAle. caraNasevAmAM AjJAnI sevA to beThelI ja che. caraNasevA mAMganArane tenI AjJA mAnya hoya ke nahi ? jenI AjJA kalyANa karanArI hoya, te mAnya na karavAnuM kAraNa ? AjJA mAnavI na hoya to tenI pUjA zA mATe ? jenA vacana para-kathana para-hukama para, prema na hoya tenI sevA zuM kAma ? sevA karanArAne mana to AjJA pahelI ! badhuM pachI, AjJA paNa na jace to kahI devuM ke "bhagavAnanI AjJA pratye prema nathI ?' AjJAnA prema vinA je korI pUjA mAtrathI ja potAne zrI jinezvaradevano pUjArI kahevaDAvavA mAge che, te sAco pUjArI nathI paNa vastutaH DhoMgI che ! loka jANe ke "A to zrI jinezvaradevanI pUjA kare, eTale AjJAnuM keTaluMye pAlana karato haze :" paNa jyAre e pUjA karanAro AjJA na mAne, AjJAthI UlaTuM kare, to kahe ke "sevAnA nAme, duniyAne e Thage che :" jenA caraNanI sevA mAMgIe enI AjJA to roma roma haselI ja hoya ! e nizcaya ja hoya ke "zrI jinezvaradevanI AjJA to kevaLa kalyANane mATe ja che. A nizcaya thaI gayA pachI to matikalpanAno ApoApa nAza thAya : matikalpanAne sthAna maLe ja nahi. samyagdaSTi AtmA Dagale Dagale vicAra kare ke "AjJA viruddha to kAMI nathI thatuM ne ?' viruddha thatuM dekhAya to pastAya, bhUlanI mAphI mAge. paNa A badhuM bane kyAre ? AkhuM jIvana AjJAne samarpita thAya tyAre ne ! paNa jyAM "huM" ane "mAruM" hoya tyAM kAma cAle nahi. jyAM enI AjJA nahi-tyAM huM ane mAruM nahi ja. jyAre A sthiti Avaze, tyAre tamArAmAM anupama udAratA Avaze : udAratAmAM AkhI duniyA samAI jAya : chatAM temAM paNa maryAdA to kharI ja. samyagdaSTinI udAratAmAM aucityano bhaMga hoya ja nahi. Aje kahevAya che ke koIne paNa namaskAra karavA jeTalI udAratA zuM kAma na rAkhavI ?"-paNa evI udAratA samyagdaSTithI na ja sevI zakAya, kAraNa ke tethI ghaNA ja anartho thavAno saMbhava che ke yogyatA mujaba ja Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 16 : bhavobhava tuma caraNonI sevA - 16 namaskAra hoya. "cchAmi mAsamaLo" -jevA sUtrano sarvatra upayoga na ja thAya ane jo thAya to te sUtranI AzAtanA karavA barAbara che. 213 samyagdaSTinI udAratAmAM sthAna sarvene hoya tema ja duSTa buddhi koI paNa pratye na ja hoya, paNa pradAna to yogyatA mujaba ane yogya rIte ja hoya ! hRdaya vizALa hoya, saMkucitatA na hoya, paNa Aje je vizALatAnI vAto cAlI rahI che te nabhe nahi : kahevuM ke 'badhA bhAIo chIe, mitro chIe ane amane paraspara prema che : paNa eno artha ame badhAmAM bheLA chIe e na ja thavo joIe !' koInuM paNa bhUMDuM karavAnI bhAvanA nathI e vAta sAcI paNa eno artha e nathI ke sarvane salAma ja bharavI joIe ! sahavAsamAM AvanArane ema to lAgavuM ja joIe ke A ayogyanA pUjArI nathI ja : eka paNa ayogya vastune ahIM sthAna maLI zake tema nathI. ayogyane salAma bharavAthI to e vadhu ayogya bane che ane jenuM bhaluM karavA mAMgIe chIe tenuM ApaNA hAthe ja bUruM thAya. nokaranA bhalA mATe zeThe nokarane nokara tarIke ja sAcavavo joIe, nahi to kadAca nokarane durbuddhi jAge ane UlaTuM nokaranuM kharAba thAya. arthAt-zrI jinezvaradevanI AjJA jenA aMtaramAM UtarI jAya, tenAmAM paranA zreya mATe sarvasvano bhoga ApavAnI anupama udAratA hoya, paNa te udAratA evI to na ja hoya ke jethI potAnuM ane paranuM-ema ubhayanuM ahita thAya. mATe ja samyagdaSTi, dezavirati ke sarvavirati AtmA roja prabhune e ja prArthe che ke 'jyAM sudhI saMsAra 2he tyAM sudhI zubha gurunA yoga sAthe temanA vacananI saMpUrNa sevA maLo tema ja he bhagavan ! bhave bhave tArAM caraNanI sevA maLo !' Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 : lokaviruddha ane lokavirodha vacceno taphAvata 17 lokaviruddha ane lokavirodha vacceno taphAvata : * zrI rAmacaMdrajI ane sItAjInuM vRttAMta : lakSmaNa u52no zrI rAmacaMdrajIno moha : AlaMbana UMcAM lo ! viSaya : cothI prArthanA 'lokavirudghaccAo' pada vivecanA : bhavobhavamAM jinacaraNonI sevAnI mAgaNI bhakte bhagavAna pAse karI. temAM pravacanakArazrIjIe A pravacanamAM pAyo majabUta karavA lokaviruddha tyAganI vAtane samajAvI che. lokano virodha thAya eTalA mAtrathI dharmakriyA choDI na devAya. paraMtu ihaloka viruddha, paraloka viruddha ane ubhayaloka viruddhano tyAga jarU2 ka2vAno ahIM viruddhano artha 'bagADanAra' thAya che. A loka-paralokaubhayalokane bagADanAra kriyAno tyAga evo artha karavo. temAM rAmacaMdrajIe sItAjIno lokonI vAta sAMbhaLI jaMgalamAM karelo tyAga, chevaTe sItAjIno divya - dIkSAsvIkAra, lakSmaNajI u52no rAmacaMdrajIno moha, lava-kuzano dIkSAprasaMga vagere bAbatone sArI rIte AvarI levAI che. suvAkayAmRta lokaviruddha thatAM kAryone dharmAtmAe jema prANAMte paNa na sevavAM joIe, temaja loka je navo navo virodha kare tethI bhaya pAmIne dharmAtmAe prANAMte paNa karaNIya kAryono tyAga na ja karavo joIe. janatAnA bhalA mATe ayogyanI jANa ke pichANa karAvavI paDe, tyAM zAstra niMdA kahI nathI. peTabharA patrakAroe potAnA patrakAritvane lajAvyuM che. evA chApAMono pracAra, e samAjamAM zrAparUpa che. je kALamAM virodhIo baLavattara hoya tyAre nAnI saMkhyAmAM rahelA paNa dharmInuM baLa evuM hoya che ke pelAone pAchA javuM ja paDe. zAsana rahevAnuM tyAM sudhI rakSaka paNa jayavaMtA rahevAnA ja ! jo ema na cAle to to arAja katA thAya ! sajjano jIvI zake ja nahi !! eka sarvavirati le tyAre samyagdaSTi AtmAone ghera ghera vadhAmaNAM hoya. vairAgya thAya tyAre duniyAnuM aucitya, virakta AtmAne bAdha na kare. saMskAro evA keLavo, saMyogo evA meLavo, vArtAlApa evo karo ke uttama vicAro ane vairAgya sahaja thAya. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17: lokaviruddha ane lokavirodha vacceno taphAvata lokaviruddha ane lokavirodha vacceno taphAvata : TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA, maMgalAcaraNa karatAM pharamAvI gayA ke "A zAsana sadA jayavaMtu varte che, kAraNa ke emAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI tema ja emAM ekeeka yogya vicArano sadbhAva che : mATe ja e zAzvata che eno abhAva koI paNa kALe nathI bhale amuka kSetre thAya, te paNa bharata ane airAvata bemAM ja : mahAvidehamAM to sadAye zAsana che ja : tyAM to sadAye cotho Aro che : tyAM judA judA ArA nathI. tyAM koI kALa evo na Ave ke je kALamAM zAsana na hoya, mATe zAzvata che ane ethI ja anupama che : kAraNa ke enI joDImAM UbhI rahe evI koI cIja nathI : mATe ja te zarUAtamAM ja saghaLA zrI jinezvaradevothI namaskAra karAyeluM che : mATe ja A zAsana sadAya jayavaMtu varte che. e zAsanamAM-tIrthamAM AcAranI mukhyatA che." e AcAramAM ghaNI ghaNI kaThinatA che. enuM varNana karIe te pahelAM, ApaNe haMmezAM zrI jinezvaradeva pAse je bhAvanA vyakta karIe chIe, roja je vastunI mAMgaNI karIe chIe, te jo barAbara dRDha thaI jAya, to je AcAra jIvanamAM barAbara utAravA mAMgIe chIe, te sahelAIthI UtarI zake : mATe tame ane ame roja zrI vItarAga deva pAse je vastu mAMgIe chIe, tenI vicAraNA karI rahyA chIe. e mAMgaNI prArthanAsUtramAM (jaya viyarAyamAM) che, je ApaNe roja zrI vItarAgadeva pAse bolIe chIe. mAMgaNInI vastu gaNAvI gayA. prathama to bhavano nirveda : e TakAvI rAkhavA mATe mArgAnusAritA : e TakI rahe mATe iSTaphaLasiddhi : emAM koI jAtano vAMdho na Ave mATe logaviruddhaccAo eTale lokaviruddhano tyAga. niMdAdi lokaviruddha kAryono tyAga. niMdAdi kAryone zAstramAM lokaviruddha tarIke gaNAvavAmAM Avela che teno tyAga. "to viruddha kvAno-A sUtrapada kaI vastuno tyAga sUcave che, e barAbara vicAro. zAno tyAga che ?, e barAbara samajo. lokaviruddhano tyAga ane Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 218 lokavirodhano tyAga, e bemAM bheda paDe ke nahi ? kaMI bheda jaNAya che ? loka jeno virodha kare eno tyAga niyata thayelAM lokaviruddha kAryono tyAga ? AkhI vastu pharI jAya che. "lokaviruddha' ane "lokavirodha-e bemAM rahelA muddAnA bhedane samajo. loka jeno virodha kare, te kAryano tyAga nahi-paNa je kArya lokamAM viruddha hoya te kAryano tyAga che. zAstra kahe che ke dharmae lokaviruddha kAryono tyAga karavo joIe, paNa nahi ke sAmAnya loka jeno jeno virodha kare, te sarvano tyAga karavo. atyAre to ema manAya che ke game tevo loka jeno jeno virodha kare, teno tyAga karavo, paNa ema nathI kAraNa ke loka eka sthitivALo nathI. koI Ano virodha kare, to koI eno virodha kare. kSaNamAM Ano virodha, to kSaNamAM eno virodha. have e artha laIne jo tyAga karavAnuM kahe, to to koIpaNa AtmAne dharmamAM sthira karI zakAya ja nahi. artha e che ke lokaviruddha eTale samaju lokamAM je je kArya niMdya hoya teno tyAga. loka viruddha kAryo niyata thayelAM che ane e ApaNe joI paNa gayA chIe. jo e pramANe na hoya to pAMca AdamI Ano virodha kare ane pAMca AdamI eno virodha kare, to pariNAma zuM Ave ? jo ema lokavirodhano tyAga hoya, to bhagavAna zrI mahAvIradevane jema jina kahenArA hatA, tema viparIta kahenArA paNa emanI ja hayAtImAM paNa hatA ke nahi ? ane hatA to bhagavAnane choDI devA ? bhagavAnanI mUrtine jema mAnanArA paNa che, tema niMdanArA paNa che, to zuM jinamUrtinI pUjA choDI devI? lokaviruddhano tyAga, eno artha e nathI ke loka jeno jeno virodha kare, teno teno tyAga karavo !" jema lokaviruddha tyAjya gaNAya che, tema jo loka jeno jeno virodha kare te sarvano tyAga ema manAya, to to koI paNa AtmA A saMsAramAMthI muktine sAdhI zake ja nahi. pahelo bhavanirveda : ene TakAvavA mArgAnusAritA : ene TakAvavA iSTaphaLasiddhi ane ene bAdhA na bhAve eTalA mATe lokaviruddhano tyAga. sabhA : lokaviruddha eTale zuM? loka jeno virodha kare teno tyAga nahi, paNa lokaviruddhano tyAga. viruddha kAryo to niyata che. roja navAM navAM nakkI karavAnAM nathI. niyata thayela lokaviruddha kAryo dharmAtmA na Acare, paNa di Ugye loka uttama kAryomAM je navo navo virodha kare, tene tyAgavAno dharmAtmA vicAra. paNa na kare. gADariyA Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 - 17 lokaviruddha ane lokavirodha vacceno taphAvata - 17- 217 pravAhane AdhIna thavAnuM hoya ja nahi. viruddha ane virodhanA bhAvane tathA bhedane samajo. loka to phAve tyAM, phAve teno virodha kare. lokaviruddha thatAM kAryone dharmAtmAe jema prANAMte paNa na sevavAM joIe, tema ja loka je navo navo virodha kare tethI bhaya pAmIne dharmAtmAe prANAte paNa karaNIya kAryono tyAga na ja karavo joIe. zAstramAM sthaLe sthaLe lokaviruddha kAryonI gaNanA karavAmAM AvI che. dharmAtmA eno tyAga karavAnI pUrI kALajI kare ane teno tyAga karI potAnA dharmasAdhanAnA mArgane niSphaTaka banAve. sabhA: pApanI niMdA na kare ? doSane kADhavAno prayatna te vastutaH koInI niMdA ja nathI : bhale te svanI ke paranI hoya. janatAnA bhalA mATe eka ayogya AdamInI jANa ke pichANa karAvavI paDe, tyAM paNa zAstra niMdA nathI kahI. kudevathI bacAvavA-kudevanA pAzamAM koI na phasAya mATe kudevanuM varNana karavuM paDe temAM, tema ja kuguru ke kudharmanA pAzamAM koI na phasAya mATe tenuM dhyAna karavuM paDe te niMdA nathI. kAraNa ke e janatAnA bhalA mATe che. jagatanA bhalA mATe khoTAne khoTA tarIke batAvavuM te niMdA nathI : potAnA doSane doSa tarIke oLakhI kADhavAno prayatna te niMdA nathI : pArakAnA doSane doSa tarIke oLakhI, samaya Ave tyAre kahIne kaDhAvavA prayatna karavo, te kAMI niMdA nathI ! sabhA : chApAMomAM niMdA Ave che enuM zuM? peTabharA patrakAronI tame vAta ja na karo. tevA patrakAroe potAnA patrakAritvane lajAvyuM che. evAM chApAMono pracAra, e samAjamAM zrAparUpa che. jeone satyAsatya tapAsavAnI darakAra nathI, jeoe potAnA peTa mATe pApano bhaya tajyo che ane jeo kevaLa svArthanI sAdhanAmAM ja sajja che, teo taraphathI satya vastunA pracAranI AzA rAkhavI, e AkAzakusumanI AzA rAkhavA jevuM che. jyAM sudhI janatA potAno dharma na samajI jAya, tyAM sudhI pApAtmAo potAnI adhamAdhama vRttine poSavAmAM kadI ja pAchA paDe tema nathI, e vAta nizcita thaI cUkelI ja che. astu. Avo have prastuta viSaya upara. e vAta spaSTa ja che ke niMdAdika lokaviruddha kAryono tyAga karavAno, paNa ajJAna loka jeno jeno virodha kare eno tyAga nahi ! Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 1 zrI rAmacaMdrajI ane sItAjInuM vRttAMta : lokanA virodhathI muMjhAIne satyano tyAga karavAnuM pariNAma kevuM kharAba Ave che ane enAthI satyane keTalI hAni thAya che, e vastu zrI rAmAyaNamAM Avaze. chatAM A vAta TUMkAmAM A ja prasaMge kahI dauM. zrI sItAjInI sapatnIo, ke je irSyALu ane mAyAvI hatI, teoe zrI sItAjIne kahyuM ke "rAvaNa kevA rUpavALo hato te cItarIne batAvo." utta2mAM zrI sItAjIe kahyuM ke "meM rAvaNanuM sarva aMga joyuM nathI, mAtra tenA caraNo ja joyA che. tene huM zI rIte cItaruM ?" A sAMbhaLIne te mAyAvinI sapatnIoe kahuM ke "tenA caraNone paNa tame cItaro, kAraNa ke te jovAnI amane icchA che." AthI prakRtie karIne saraLa zrI sItAdevIe rAvaNanA caraNone AlekhyA. basa, have bIjuM joIe zuM ? dhArelI dhAraNAnI saphaLatA karavA mATe joItuM sAdhana maLI gayuM. svArthI ane prapaMcI AtmAonI dazA ja bhayaMkara hoya che. maLelA sAdhanano durupayoga karavAnI kaLAmAM kAMI te ochI Utare tema na hatI. sIdhI ja te vAta zrI rAmacaMdrajI pAse mUkI ane spaSTa zabdomAM bolI nAkhyuM ke"XXX rAvaLAva masatyaghA-vyasau sItA tava priyA / / na sItAsvahastalikhitaM rAvaNasya kramadvayam / pacaitannAtha ! nAnIhi, sItA tayeva nAthate ra||" 'haju sudhI paNa he nAtha ! ApanI priyA A sItA rAvaNanuM smaraNa kare che. sItAe potAnA ja haste AlekhelA caraNakrayane Apa juo ane jANo ke sItA te rAvaNane ja nAtha tarIke mAne che.' 218 A pachI te sapatnIoe pote upajAvI kADhelA doSane potAnI dAsIo dvArA lokamAM prakAzita karyo ane lokamAM aphavA cAlI. e aphavAthI buddhimAnonA hRdaya upara paNa asara thaI gaI ane TheTha zrI rAmacaMdrajI sudhI vinaMtI karavA AvyA : paNa rAjatejanI AgaLa bolavuM kaThina che. rAjatejathI kaMpatA teone abhaya ApI, zrI rAmacaMdrajIe teone hitakara vAta kahevAnI chUTa ApI. chUTa pAmIne te AgevAno paikInA eka mukhya AgevAne kahyuM ke 'he svAmin ! na kahevA lAyaka vAta paNa kahevI paDe che ke ATalA divasa sudhI rAvaNane tyAM rahelAM sItAjI dUSita kema na hoya ? je vAta yuktithI ghaTI zakatI hoya, te avazya mAnavI joIe : mATe rAjyane kalaMka na lAge te pramANe Ape karavuM Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 - 17 : lokaviruddha ane lokavirodha vacceno taphAvata - 17 - 219 joIe." e vakhate zrI rAmacaMdrajIe AvelA nagaranA AgevAnone yogya zabdomAM sAMtvana ApyuM ane zrI rAmacaMdra jevA rAjAe paNa nirNaya karyo ke sItAno tyAga karavo." juo-A loka ane lokano virodha zuM kAma kare che? A loka mAnelA virodhanA tyAgathI kayuM pariNAma Ave che te juo. zrI rAmacaMdrajIne tevA nirNaya upara AvelA joIne, zrI lakSmaNajI kahe che ke "lokanI vANIthI Apa sItAjIne na tajo, kAraNa ke mukhanA baMdha vinAno loka to marajI mujaba apavAdane bolanAra che. sArA rAjyamAM zAMtipUrvaka rahenAro loka paNa jo roja doSane grahaNa karavAmAM tatpara hoya, to te rAjAo mATe zikSA karavA yogya che ane tema nA hoya to upekSA karavA yogya to che ja." A pramANe zrI lakSmaNajIe kahevA chatAM paNa, zrI rAmacaMdrajI zrI sItAjIno tyAga karavAnA potAnA vicAro jyAre nathI pheravatA ane senApatine "sItAne araNyamAM tajI Avo'-AvI AjJA kare che, tyAre zrI lakSmaNajI rotAM rotAM pagamAM paDIne zrI rAmacaMdrajIne vinave che ke "mahAsatI sItAjIno A tyAga ucita nathI." A vinaMtinA uttaramAM zrI rAmacaMdrajI taraphathI javAba maLyo ke have tAre kAMI paNa bolavuM yogya nathI." AthI zrI lakSmaNajI zyAma mukhe rudana karatA potAnA sthAna upara cAlyA gayA. A pachI zrI rAmacaMdrajIe "kRtAMtavadana' nAmanA senApatine AjJA karI ke "sItAne zrI sametazikharajInI yAtrAno dohada che, mATe e bahAnAthI tene vanamAM laI jA.' - senApati to AjJAne AdhIna : enuM hRdaya kaMpe che, paNa kare zuM ? AjJAno anucara. sItAjIne tIrthayAtrAne bahAne rathamAM besADIne laI jAya che. durnimitto aneka thavA chatAM paNa zrI sItAjI zaMkArahitapaNe rathamAM besI, ghaNe dUra pahoMcI gayAM. eka bhayaMkara araNyamAM ratha AvI pahoMcyo. senApati paNa vicAramagna avasthAmAM Ubho rahyo, kAraNa ke zrI sItAjIne rathamAMthI utAre koNa ? senApatithI bolI paNa zakAtuM nathI. zuM kahe ? pote mUMjhAya che. anyAya thAya che, ema samaje che paNa rAmacaMdrajIne koNa kahI zake ? lakSmaNa jevAnuM na mAnyuM, e rAmacaMdrajIne koNa kahI zake ? pote Adhe Ubho rahIne rue che. e joIne sItAjI pUche che ke "bhAI ! che zuM ?" senApati kahe che-"devI ! rAmacaMdrajIno hukama che ke Apano ahIM tyAga karI Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 22 Avavo." A sAMbhaLI sItAjIne mUrchA Ave che : AghAta thAya che takalIpha ghaNI thAya che. pote garbhavatI che. pachI mUrchA vaLe che tyAre kahe che ke kevo anyAya ! parIkSA vinA daMDa ? he senApati ! tuM jaIne kaheje ke vagara parIkSAe daMDa devo, e tamArA jevA raghuvaMzamAM pedA thayelA vivekIne chAjatuM nathI : paNa doSa tamAro nathI, mArAM kukarmano che : paNa eka saMdezo tuM jarUra Apaje ke khala puruSonI vANIthI je ma mAro tyAga karyo. temAM mithyAdaSTinI vANIthI jinadharmano tyAga na karazo. basa ! senApati gayo ane A saMdezo kahyo ke tarata rAmacaMdrane mUrchA AvI : emane paNa ema lAgyuM ke "meM julama karyo ke khala lokanI vANIthI sItAno tyAga karyo." pachI zrI lakSmaNanA kahevAthI zrI rAmacaMdrajI jAte senApati ane khecaro sAthe gayA, paNa sItAjIno patto na lAgavAthI pAchA AvyA : eTale eno e loka zrI sItAjInA guNa gAvA lAgyo ane zrI rAmacaMdrajInI niMdA karavA lAgyo. bevakUpha loka to game tema bole, paNa mAnI levAya ? are mAno ke sItAjI tevAM hoya toye Ama tajAya ? garbhavatIne tajAya ? sabhA : duniyA doraMgI che. are doraMgI nahi, paNa vividharaMgI che : anekaraMgI che. puNyazAlinI zrI sItAdevIne to aTavImAM paNa sAdharmika maLyo ane laI gayo. tyAM temane be putro lava ane kuza nAme thayA. teoe pitA-kAkA sAthe yuddha karyuM. sItAjIe divya karyuM ane chevaTe dIkSA laI kalyANa sAdhyuM. ApaNe to A sthAne-lokanI dazA zI che ?' e ja jovAnuM che. je samaye mahAsatI zrI sItAdevIe divya karavAnI kabUlAta karI, te ja samaye lokoe udghoSaNApUrvaka niSedha karyo ane kahyuM ke "nizcayapUrvaka sItAdevI mahAsatI che." AnA uttaramAM zrI rAmacaMdrajIe spaSTa zabdomAM kahI dIdhuM ke "he loko ! tamArAmAM koI paNa jAtanI maryAdA kyAM che ? tame ne tame ja adUSita kaho ane tame ne tame ja kalaMkita kaho sAme kAMI bolo ane dUra kaMI bolo : tamAruM ThekANuM zuM? pharI paNa dUSita kahevAmAM tamane pratibaMdha zo che? mATe basa, sItA ! divya karo." divyanI kAryavAhI thaI gaI ane te joI zrI rAmacaMdrajI paNa kamakamI UThyA : ane aneka jAtanA vikalpo karavA lAgyA : kAraNa ke divyanI gati viSama hoya che. zrI rAmacaMdrajI to vicAra karatA ja rahyA ane Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 - 17 : lokaviruddha ane lokavirodha vacceno taphAvata - 17- 221 mahAsatI zrI sItAdevIe agninI dhakhadhakhatI khAImAM jhaMpalAvyuM. have A vakhate udyAnamAM eka munivarane kevaLajJAna thayuM hatuM, teno mahotsava karavA iMdra potAnA senApati tathA devatAo sAthe jatA hatA, tyAM devatAonI vinaMtithI A prasaMga jANIne tarata iMdra mahArAje, potAnA senApati devane zrImatI sItAdevIne sahAya karavAnuM pharamAvyuM. pote kahyuM ke "A beya dharmakAryo che : huM kevaLajJAnIno mahotsava karavA jAuM chuM ane tame sItAjInA zuddhiprasaMgane sAcavI lo." sItAjIe jevuM citAmAM paDatuM mUkyuM, ke tarata e khAI pANIthI bharAI gaI : aMdara suvarNakamaLa goThavAI gayuM : enA upara sItAjI beThAM : pANI to josabhera vahevA mAMDyuM : vidyAdharanAM siMhAsano pANImAM taravA lAgyAM. "he mahAsatI ! bacAvo, bacAvo !--ema vidyAdharo bolavA lAgyA : zrI sItAdevIe potAnA hastathI vahetA pANIne vALI lIdhuM. AthI zrIsItAdevInA zIlanI prazaMsA karanArA zrI nAradajI vagere AkAzamAM nAcavA lAgyA. devatAoe AkAzamAMthI zrI sItAdevInA zira upara puSpavRSTi karI ane loko paNa 'do zI no zI'-AvI UMcA svare udaghoSaNA karavA lAgyA. potAnI mAtAnA prabhAvane joIne AnaMda pAmelA "lavaNa" ane "aMkuza' nAmanA zrI sItAdevInA putro haMsanI mAphaka taratA potAnI mAtA pAse pahoMcI gayA ane zrI sItAdevIe mastaka sUMghIne potAnI pAse besAryA. pachI lakSmaNa Adie namaskAra karyA ane zrI rAmacaMdrajIe paNa hAtha joDavApUrvaka kSamApanA karI tathA potAnI sAthe vimAnamAM besavA ane ghera AvavA kahyuM : paNa zrI sItAdevIe to kahyuM ke AmAM koI anya lokono doSa nathI, kevaLa mArAM pUrvakarmono ja doSa che : kharekhara, huM A rIte duHkhane ApanArAM karmothI have nirveda pAmI chuM, mATe e karmono uccheda karanArI pravrajyAno svIkAra karIza." A pramANe kahIne mahAsatI zrI sItAdevIe potAnA mAthAnA vALa ukheDI zrI rAmacaMdrajIne samarpaNa karyA : zrI rAmacaMdrajI e joI mUchita thAya che : sItAjI sIdhAM cAlyAM jAya che : kevaLajJAnI pAse jaI vrata le che. rAmacaMdrajI to hajI mUcchita che. emanI AjJA levA paNa sItAjI na rahyAM. sItAjI AjJApAlaka hatAM ke nahi ? kadI AjJA toDI che ? paNa atyAre sIdhAM jaI vagara AjJAe paNa vrata le che. zrI rAmacaMdrajInI mUrchA vaLI gaI eTale sItAne na jovAthI pUchyuM ke Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 2 sItA kayAM gaI ?' koIe paNa uttara nahi ApavAthI rAmacaMdra kopAyamAna thayA : kahyuM "jAo ! jIvavAnI icchA hoya to kuMcita kezavALI sItAne paNa mane jaladI dekhADo ! mArI duHkhI avasthAmAM paNa A badhA udAsInapaNe UbhA che ?' ema kahIne roSamAM ne roSamAM badhAne mAravAnA ja eka irAdAthI dhanuSyane grahaNa karatA bhAIne zrI lakSmaNajIe kahyuM ke "he Arya ! A zuM karo cho ? kharekhara, A saghaLo loka Apano kiMkara che. doSathI bhaya pAmelA ane nyAyaniSTha evA Ape je sItAdevIno tyAga karyo hato, tema bhavathI bhaya pAmelA ane potAnA AtmakalyANarUpa svArthamAM ekatAna banelAM zrI sItAdevIe potAnA hAthe ja kezone ukheDI nAkhIne, vidhi mujaba udyAnamAM rahelA munivara pAse dIkSA aMgIkAra karI che ane udyAnamAM hamaNAM ja te munivarane kevaLajJAna utpanna thayuM che, teno mahotsava paNa avazya karavA yogya che ane vratadhara zrI sItAjI paNa tyAM ja che." A sAMbhaLI svastha banelA zrI rAmacaMdrajI paNa bolyA ke-"sArI vAta che ke sItAe kevaLajJAnI munivara pAse dIkSA aMgIkAra karI." Aje A rIte zAMta kare evo bhAI paNa kyAM che ? - have to enuM e loka tALI pADI kahevA lAgyuM ke "dhanya che sItAne !" divya karI rahyA pachIthI dareka vakhate loka sItAne vakhANavA lAgyuM. lokane zuM? jevo vAyaro vAya tevuM bole. ApaNo muddo e che ke lokanI dazA kaI ?" loka to vAta vAtamAM virodha kare. vAta sajjananI kahelI che ke durjananI-enI parIkSA lokane thoDI karavI che ? lokano svabhAva ja e che ke e to darekanI vAta phAve tema phelAve. gAMDA lokanA virodhathI mUMjhAI jaIne zrI sItAdevIno tyAga karavAthI, zrI rAmacaMdrajI jevA mahApuruSane paNa pazcAttApa karavo paDyo to pachI bIjAnuM zuM? mATe zAstrakAra maharSio lokaviruddha kAryono tyAga pharamAve che, paNa lokanA virodha mAtrathI gabharAI jaIne satya vastuno ke satya vastunI upAsanAno tyAga karavAnuM pharamAvatA nathI-e dharmanA ArAdhaka AtmAoe barAbara samajI levA jevuM che. sabhAH sItAjIne dIkSA ApI tyAre zrI rAmacaMdrajI vagere tyAM AvIne tophAna karata to? bhUlyA ! A vAta kadI bane ja nahi, paNa mAnI lo ke kadAca bane, to iMdra Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 -- 17 : lokaviruddha ane lokavirodha vacceno taphAvata - 17 - 223 badhAne pahocI vaLavA samartha hatA. je kALamAM virodhIo baLavattara hoya tyAre nAnI saMkhyAmAM rahelA paNa dharmanuM baLa evuM hoya che ke pelAone pAchA javuM ja paDe. zAsana jayavaMtu che. zAsana rahevAnuM tyAM sudhI rakSaka paNa jayavaMtA rahevAnA ja ! jo ema na cAle to to arAjakatA thAya ! sajjano jIvI zake ja nahi !! sAro kALa hoya tyAre sajjanane sahevuM na paDe : vagara satye sAdhya sAdhI zake e vAta kharI ! ane kharAba kALamAM veThavuM paDe paNa kAMI nAza na pAmI jAya. dareka kALe jevA jevA virodhI hatA, tevA tevA rakSaka hatA, hoya che : vartamAnamAM paNa che ane bhaviSyamAM paNa haze. eka sAco dharmAtmA, lAkhkho adharmamAM hIrAnI jema jhaLake che. adharmIne to paheluM hRdaya ja DaMkhe. cauda AnI baLa to tyAM ja nAza pAme. bAkInA be AnI baLa para dhamAcakaDI karyA kare, paNa dharmAtmAnI dRSTi e badhA baLane DhIluM kare. tame juo, jyAre tyAre dharmIonI dRSTi kaI hoya che ? "haze-"haze" evI dRSTi chatAM A zAsana kAyama ane virodhInI dhAMdhala ATalI ATalI chatAM tyAM nAsIpAsI ! kAraNa e che ke ahIM mULa sAcuM che. eka eka dharmInI suMdara jAgRti hoya to ghaNI ja sArI asara nipajAve. are, sudharmA iMdrane vacce AvavAnI jarUra ja na paDe : juo ne ! zrI rAmacaMdrajInA gussAne zrI lakSmaNajIe ja na vadhavA dIdho ! hAthamAM bANa levAne taiyAra thayA ke tarata ja zrI lakSmaNe AvIne zAMta karyA. A mahApuruSo puNyavAna evA ke emane salAha ApanArA sAthe ja hoya. zrI lakSmaNajIno AtmA to narakagAmI, viratino udaya paNa nahi, chatAM paNa vastu pratye sadbhAva keTalo ? kevA majAnA zabda bolI zrI rAmacaMdrajIne zAMta karyA ? e zabdo evI UMcI koTinA che ke game tevA kaSAyamAM caDelA AtmAne paNa zAMti ApyA vinA rahe nahi. zrI lakSmaNajI bolyA che ke : "he Arya ! A zobhe ? koI prabhuno mArga ArAdhe te sAme ApaNo virodha hoya? ApaNe saMsAramAM roLAtA hoIe to bhale roLAIe, paNa koI chUTatuM hoya tyAM virodha hoya ?' upakArI puruSoe to kahyuM che ke "eka sarvavirati le tyAre samagadaSTi AtmAone ghera ghera vadhAmaNAM hoya.' lakSmaNa uparano zrI rAmacaMdrajIno moha sabhA : lakSmaNa para rAmano moha kharo ne ? are, e moha to mahA bhayaMkara ! cha mahinA zrI lakSmaNajInuM zaba laI zrI Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 rAmacaMdrajI pharyA che. senApati ke je dIkSA laI devaloka gayo hato, enA pratibodhathI zrI rAmacaMdrajI bodha pAmyA che. lakSmaNa kevI rIte mRtyu pAmyA e jANo cho ? 224 iMdrasabhAmAM rAma ane lakSmaNanA snehanI vAtane sAMbhaLIne be devatAo kautukathI parIkSA karavA lakSmaNajInA makAna upara AvyA ane mAyAthI zrI lakSmaNajInA AkhA aMtaHpurane, zrI rAmacaMdrajI marI gayA hoya evI rIte rotuM batAvyuM. e rIte rotA aMtaHpurane joIne zrI lakSmaNajI bolyA ke : 'zuM mArA jIvitanA paNa jIvitarUpa mArA bhAI maraNa pAmyA ? hA ! chalaghAtI kRtAMte zuM karyuM ?'-A pramANe bolatAM zrI lakSmaNajInuM jIvita te vacananI sAthe ja nAza pAmyuM. zrI lakSmaNajIne marelA joIne devatAo paNa ghaNA ja khinna thayA ane potAnI khUba niMdA karatA, potAnA devalokamAM cAlyA gayA. 224 A bAju zrI lakSmaNajInuM aMtaHpura AkraMda karavA lAgyuM. A AkraMdane sAMbhaLI zrI rAmacaMdrajI AvyA ane bolyA ke : -'vagara jANye A apamaMgaLa zuM AraMbhyuM che ? huM paNa jIvuM chuM ane mAro bhAI paNa jIve che. bhAIne koI moTI vyAdhinI pIDA che. auSadhathI maTI jaze.'-ema kahI vaidhAdikane bolAvyA. saghaLA upAyo niSphaLa gayA. AthI AkhA kuTuMbamAM bhayaMkara AkraMda cAlyuM. sarvatra zoka chavAI gayo. rAmacaMdrajI paNa mUrcchita thayA. mUrchA vaLyA pachI vilApa karavA lAgyA. A samaye zrI rAmacaMdrajInA putro 'lavaNa' ne 'aMkuza' pitAjIne namaskAra karIne kahevA lAgyA ke : 'laghupitAnA (kAkA) mRtyuthI ame Aje saMsArathI ghaNA ja bhaya pAmyA chIe : sarvane mATe A mRtyu akasmAt Ave che : mATe manuSyoe mULathI ja paralokanI sAdhanA mATe tatpara thaIne rahevuM joIe : mATe amane dIkSA mATe anumati Apo, kAraNa ke have A laghupitA vinAnA gharamAM rahevuM e yogya nathI.' bhAgyazALI ! kaho, A samaya dIkSAnI anumati mAMgavA jevo tamane lAge che ? ahIMyAM aucitya ane anaucityanI carcA karanArAone bolavAnuM sthAna rahI zake che ? vairAgya, e evI vastu che ke tyAM sAMsArika vyavahArone vAstavika rIte sthAna nathI. ane Aje je vyavahAronI ciMtA che, te sUcave che ke virAgInA virAgamAM zithilatA che ane bIjAone vairAgyanI kiMmata nathI. anyathA A dazA hoya ja nahi. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 - 17 : lokaviruddha ane lokavirodha vacceno taphAvata - 17 225 A bAju zrI rAmacaMdrajI to bhayaMkara zokAvasthAmAM che. A avasthAmAM rajA Ape e paNa azakya jevuM che. AthI e banne puNyazALI ane parama virakta AtmAo "zrI lavaNa' ane "zrI aMkuza' mAtra ATaluM kahIne ja cAlatA thayA ane dIkSA aMgIkAra karI : gurue ApI paNa dIdhI, ArAdhI ane mokSe paNa gayA. zrI lakSmaNajInA mRtyunA ane AvI paristhitinA samAcAra AkhI ayodhyAmAM phelAI gayA che. A saMyogomAM paNa gurue dIkSA ApI dIdhI. A pachIthI rAmacaMdrajI paNa bhAInI vipattithI ane putronA viyogathI vAraMvAra mUccha pAmavA lAgyA ane mohathI bolavA lAgyA ke : "he bhAI ! zuM meM koI vakhate kaMI paNa tAruM apamAna karyuM che, ke jethI te A prakAranuM mauna aMgIkAra karyuM che ? tuM Avo thayo tyAre to he bhAI ! putroe paNa mAro tyAga karI dIdho.' A pachI aneka samajAvanArA samajAve, te chatAM paNa mohanA vazapaNAthI nahi samajatAM, zrI lakSmaNajInA zabane roja navarAve, dhovarAve, khoLAmAM besADe ne manAvatA hoya tema ceSTA kare. AvI rIte rAmacaMdrajI jevA paNa lakSmaNanA mohamAM ATalA ghelA thayA hatA ! A rIte karatAM teoe cha mAsa vitAvI dIdhA ane pariNAme potAnA senApati, je saMyama ArAdhI deva thayo hato, tenAthI bodha pAmyA ane anekanI sAthe saMyama aMgIkAra karyuM. zrI rAmacaMdrajI nIkaLyA ema jANI soLa hajAra mukuTabaddha rAjAo paNa saMyamadhara thayA. te vakhate sADatrIsa hajAra strIoe paNa saMyamano svIkAra karyo. parama saMyamadhara zrI rAmacaMdrajI eka vakhate koI aTavImAM rahelI guphAmAM rahyA hatA, tyAM dhyAnamagna thayelA te paramarSine avadhijJAna utpanna thayuM ane te dvArA zrI lakSmaNajIne narakamAM paDelA joyA ane ethI "dharmakarma vinAnuM lAMbu AyuSya paNa aMte narakane ApanAruM nIvaDyuM : kharekhara, karmano vipAka ja bhayaMkara cheema vicAryuM. te pachI pRthvItalane pAvana karatA te munivara koTizilA upara padhAryA. tyAM kSapakazreNI upara ArUDha thaI, kevaLajJAna pAmI, ane bhavya jIvone pratibodha pamADI muktipadane pAmyA. vairAgya thAya tyAre duniyAnuM aucitya, virakta AtmAne bAdha na kare. rAmAyaNa, e dIkSAnI khANa che- e huM jaNAvI cUkyo chuM. rAmAyaNamAM Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 -- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 26 AvatA rAjAmahArAjAomAM saMkhyAbaMdha saMyamadhara thayA che. zrI hanumAnajIne sUryAsta joIne vairAgya thayo che ane tarata ja dIkSA lIdhI che : temaja temanI sAthe saMkhyAbaMdha rAjAoe ane rANIoe saMyama aMgIkAra karyuM che. vicAro ke A rAjakuTuMbonI bhAvanA kevI haze ? sUrya to haMmezAM asta thAya che ja ne ? tamane te joI evA uttama vicAro Ave che ke jenA yoge vairAgya thAya ? AlaMbana UMcAM lo ! are, eka zaheramAM eka mANasanI strI saLagI gaI sakhata rIte dAjhI : te mANasa paNa te banAva joIne tharatharI UThyo : davA paNa kayAM copaDe ? cAmaDI evI baLI gaI hatI ke jotAM ja kaMpArI chUTe ane thoDA kalAkamAM e bAI maraNa pAmI. e AdamI roja vyAkhyAnamAM Avato hato. te divase bapore AvI badhI vAta kahI ane potAne bahu trAsa thayo che ema jaNAvyuM. "samaye hitakara sUcanA karavI joIe-e nyAye meM kahyuM ke : "bhAI ! saMsAranuM svarUpa ja evuM che ! AyuSya kSaNika che mATe cetavA jevuM che. eTale tarata e AdamI hasI paDyo ane kahevA lAgyo ke : "Apa to ApanI ja vAta karo cho, paNa e kAMI bane nahi; saMsAramAM ema to banyA ja kare che : ethI kAMI DarIe-barIe nahi." have A sthitimAM sUryAsta jovAthI zuM asara thAya ? e asara to puNyazALI puruSone ja thAya. saMskAro evA keLavo, saMyogo evA meLavo, vArtAlApa evo karo ke uttama vicAro ane vairAgya sahaja thAya. dharmagoSThi karo ane navarI vAtomAM na paDo, to uttama vicAro ane vairAgya kema na Ave ? nAnI zI jiMdagI ! emAM jo kharAba saMskAramAM paDI gayA ane jAgrata na thayA to pastAvuM paDaze. nAnAM bALako dIkSA le che enI dayA Ave che, paNa moTA nathI nIkaLatA tenuM zuM ? tamArI potAnI paNa dayA Ave che ke nahi ? moTAe nIkaLavuM nahi, nAnAne nIkaLavA devA nahi, e nyAya kyAMno ? vastuno virodha kaI rIte karavAmAM Ave che te samajAtuM nathI. duniyAnA vyavahAramAM paNa bALakane samajAvIne kAma levAya che. nizALe na jato hoya to paiso ApIne ke cIja ApIne paNa mokalavAmAM Ave che. e Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 - 17 : lokaviruddha ane lokavirodha vacceno taphAvata - 17 - 227 lAlaca ApIne bALakane nizALe mokalavuM, e tame sAruM mAno cho yA nahi ? kaho ne ke mAnIe ja chIe, kAraNa ke je sArI cIja che, te yuktithI ane je jAtanA prayatnathI devAya e prayatnathI devI e hitakara ja che. bALaka sArI vastuno je rIte rasiyo bane, te rIte AcaravAmAM kazI ja harakata nathI kAraNa ke bAlyAvasthA evI che ke ene jevI keLavavI hoya tevI keLavAya. vAru kaho, have dIkSA e cIja sArI che ke khoTI che ? skUlamAM besanArA chokarAo paNa naThora nathI hotA ? ghaNAye bajAromAM besanArA vepArIo ane dhaMdhA karanArAo bhIkha nathI mAMgatA ? chatAM e cAlu che. tyAM to tame bahu ekkA cho. koI navI peDhI kADhe ene koI nA kahe ? koI ema kahe ke "ghaNAMe devALAM kADhyAM mATe ghera beso !" ane kadAca koI tema kahe to paNa sAMbhaLanAro kahI de ke : "e bIjA, ame evA nahi : jo A peDhI, phalANI peDhI cAlu che ne ? ame paNa evA mazahUra chIe." tyAM badhA zAhukAranA dAkhalA le ane ahIM badhA paDelAnA, devALiyAnA dAkhalA de. A paDyA, te paDyA, e dAkhalA ja hAtha Ave. caDelAnA dAkhalA hAtha le to to vAMdho Ave. jJAnI kahe che ke dAkhalA caDelAnA lo ! paDelAne saMbhAro nahi.' paDelAnAM dRSTAMta levAM e to devALiyAnuM kAma ane caDelAnAM daSTAMta levAM te zAhukAranuM kAma. phalANe phUkyuM evuM zAhukAra na jue. e to jAta vecIne paNa AbarU rAkhe ane jene pAghaDI pheravavI hoya te to ema ja kahe ke "emAM navAI zI ? badhA ema ja kare che." ema vicArI jhaTa nAdArImAM nAma noMdhAve. ahIM to sArI cIja mAtra zuddha hRdayathI zuddha bhAvathI devAnI ane levAnI che. denAranI bhAvanA khoTI hoya to paNa lenAra to tarI ja jAya. guru ja pahelAM mokSe jAya ane ziSya pachI ja jAya, e kAyado ahIM nathI. ziSya pahelAM paNa jAya ane guru na paNa jAya : pAchaLa paNa rahI jAya : ane ziSya sAro hoya to gurune paNa kheMcIne laI jAya. ziSya prathama muktie jAya, e A zAsanamAM navuM nathI. A zAsana to ArAdhaka mATe che. je AtmA adhika ArAdhanA kare te prathama muktie jAya, ochI kare te pachIthI jAya ane virAdhanA kare te DUbI paNa jAya ! mATe dareka rIte janatAne ArAdhaka banAvavA prayatno cAlu ja rahevA joIe. A badhI dhUnananI taiyArI thAya che. halAvavuM paDaze. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 ajJAna vAtAvaraNathI duniyA DahoLAI rahI che. mATe sAvadhAnIthI joradAra prayatno cAlu rAkhavA ja joIe. susta ke bedarakAra rahevuM, e atyAranA samayamAM ghAtaka banavA jevuM che : mATe sahue potAnI zaktino saMpUrNa sadvyaya karavo ja joIe : ane e mATe ja ApaNI chellI mAgaNI e che ke 'A saMsArathI mukti na thAya tyAM sudhI : "tajJa vi mama dukhta sevA, mane mane tumha calALe / " 228 228 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 : zIlano prabhAva ane sudarzana zeTha ! 18 prAsaMgika : * sudarzananI khyAti : * aMgAramadakAcAryanuM dRSTAMta : : zrI sudarzana zeThanI nizcalatA : * sudarzana zeThanA pUrvabhavanuM vRttAMta : 1 zrI sudarzana zeTha ane mahAsatI manoramAnI nizcaLatA : * zrI sudarzana ane kapilA : * jaya viyarAyamAM ApaNe kayAM sudhI AvyA ? * sudarzana ane abhayA rANI : viSaya: bhavanirvedanuM mahattva daSTAMtanA AdhAre. aMgAramaIkAcArya tathA hoTha sudarzana jainazAsananI samagra sAdhanApaddhatinuM maMDANa bhavanirvedanA pAyA upara racAyeluM che mATe jyAre paNa avasara maLe tyAre jainAcAryo e pAyAne majabUta karavAno ja prayatna karatA hoya che. ahIM paNa pUrve kahevAyela 'bhavanirveda' eka navA ja rUparaMgamAM punaH prastuta thayo che. aMgAramadakAcAryamAM bhavanirvedano abhAva joI emanA ziSyo emano kevo tyAga kare che ane mahAsattvazALI zeThasudarzananA pUrvabhavanI aNasuNI ane cAlu bhavanI lokaprasiddha vArtAne paNa pravacanakArazrIjIe temanI adbhuta zailI dvArA pIrasI bhavanirvedane sarasa rIte samajAvyo che. jayavIyarAya sUtrArthathI vicAraNA aMtargata ja A pravacana AgaLa vadhyuM che. muvAkyAtRta * saMsAra para nirveda (kaMTALo) na thAya, tyAM sudhI AgaLanA eka paNa guNanI vAstavika prApti thaI zake tema nathI. dugaMdha jAya nahi tyAM sudhI sugaMdha na Ave. * AgamathI viruddha bolanAra hoya, to enA AcAranI paNa kiMmata nathI. * jeno yoge A badhuM maLyuM, teno inkAra kare to maLeluM paNa nakAmuM. * pAlanamAM zithilatA AvI hoya, paNa satyane satya tarIke kahenAro zAsanamAM sthAna pAmI zake che. * sanmArganI jijJAsAvALo to unmArganI dezanA sAMbhaLe paNa nahi. jyAM tyAMthI hIrA lAvavA, e kAma to jhaverInuM, badhAMnuM nahi ! * sUtro bolatAM arthajJAna hoya e anupama, eno inkAra nathI, paNa e na hoya toya mAtra zabdo e paNa maMtrAlaro che. uttama zabdonuM zravaNa paNa AtmAnA viSane utAranAra che. zarata eTalI ja ke "zraddhA nirmaLa joIe.' * je AtmAne A Akho saMsAra ja bhayaMkara nATakarUpa bhAsato hoya, tene kRtrima ane viSayavAsanAne uttejita karanAra nATaka-ceTaka tarapha rasa paNa kema jAge ? * khoTuM kahenArAno to upakAra mAno ! e to sAvadha rAkhe, cetave, bhale bhAvanA game te hoya. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18: zIlano prabhAva ane sudarzana zeTha ! TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA pharamAvI gayA ke "A zAsana jayavaMtu varte che, kAraNa ke AmAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI, tema ja eka paNa suMdara vicArano inakAra nathI : eka paNa suMdara vicAra emAM nathI ema nathI. enA siddhAMto badhI apekSAe evI rIte siddha thayelA che ke ene sevanAra karmamaLathI rahita thaI niyama muktipade jAya ja. ethI ja te zAzvata che, anupama che ne saghaLA zrI tIrthaMkaradevothI namaskAra karAyeluM che.' A tIrthamAM AcAra e mukhya vastu che. A tIrthanA AcArane jIvanamAM utAravA hoya to bhAvanA bahu ja majabUta joIe. e majabUtI mATe roja bolAtA prArthanAsUtra upara vicAraNA karI rahyA chIe, e prArthanAsUtra jo hRdayapUrvaka bolAya, to goThavaNa evI majAnI che ke jarUra bhAvanA majabUta thAya. prArthanAnI zarUAtamAM ja "bhavanirveda'nI mAMgaNI che. saMsAra para nirveda na thAya, tyAM sudhI AgaLanA eka paNa guNanI vAstavika prApti thaI zake tema nathI. durgadha jAya nahi tyAM sudhI sugaMdha na Ave ? durgadhanA paramANu nAkamAM mUkI pharanArane, gulAbanI sugaMdha na Ave emAM kAMI bagIcAno doSa che ? sugaMdhano khapa haze teNe durgadha kADhavI ja paDaze. e durgadhI evI rIte nIkaLavI joIe ke enuM smaraNa paNa na thAya. to pachI enI vAtacIta, upadeza vagere to hoya ja zAnAM ? prAsaMgika AcAranI kamI hoya to haju paNa nabhe : "saMvijJapAkSikane zAsanamAM sthAna che, enuM kAraNa zuM ? kAraNa e ja ke "te puNyAtmAmAM AcAranI nyUnatA che, paNa bhAva saMvegano che : e sAcAne khoTuM to na ja kahe.' saMyamane paripUrNapaNe nahi pALI zakanAra saMvijJa pAkSikanA vacanane jarUra paDe to ('jarUra paDe to'-e zabdo yAda rAkho) sAMbhaLavAnI chUTa, are pAsaththo ke jenAmAM saMyamanI zithilatA che, paNa vastu mArgane anusaratI kaheto hoya, to vakhate (vakhata Ave to, hoM !) enA vacanane sAMbhaLavAnI paNa chUTa che. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 - 18 : zIlano prabhAva ane sudarzana zeTha! - 18--- 231 sabhA : rUpiyA ApIne sAMbhaLatA ane saMbhaLAvatA mATe zuM ? eTalI hIna koTinI vAta huM nathI karato ane Ane mATe paNa kadAca : kadAca hoM ! khapa paDe to ! sAMbhaLyA vinA vastuno nAza thato hoya to sAMbhaLe. "kadAca-zabda barAbara yAda rAkhavAno che. pAsasthAne sAMbhaLavAnI chUTa dIdhI, enuM kAraNa zuM ? AcAramAM DhIlo kharo, paNa Aje eTale ke Agamane-zrI jinezvaradevanI AjJAne mAthe dharanAro-haiye rAkhanAro mATe ! e dezanA Ape to e ja Ape, paNa viruddha na Ape. tethI AcAramAM cAhe tevo pravINa hoya, paNa jo Ano (Agamano) anuyAyI na hoya, eTale ke AgamathI viruddha bolanAra hoya, to enA AcAranI paNa kiMmata nathI ? ene sAMbhaLavuM e paNa yogya nathI ! jenA yoge A badhuM maLyuM, teno inakAra kare to maLeluM paNa nakAmuM. sabhA : nihnava? je kaho te ! are nihnava to eka ja vacana utthApe ene kahetA : paNa saghaLuM utthApe tyAM zuM kahevuM ? A AcAra bahu kImatI che, mATe enA jijJAsune saMsAra uparathI nirveda to thavo ja joIe. durgadhanA paramANu evA nIkaLI javA joIe ke sugaMdhano paricaya thAya. bhavanI vAsanA na gaI hoya to bhava choDyo toya zuM ? bhavanI vAsanA gaI hoya te koI vakhata tIvra karmanA udayathI gabaDe to paNa vicAre ke huM bhUlyo ane bIjAne paNa kahe ke "huM bhUlyo chuM paraMtu sAco mArga to A ja che." bhavanirveda to dharmasAdhanAnI jaDa (mULa) che. AkhI duniyA saMsArane poSavA, calAvavA, khIlavavA, vakhANavA beThI che : emAM kadAca baso-pAMcaso jaNA vakhANe, na poSe, na khIlave to bagaDI zuM jAya? nAza zo thaI jAya ? vAta e che ke pelI (bhavanI) vAsanA evI ghUsI gaI che ke ekadama kADhavI muzkela thaI paDI che. mATe ja prArthanAnI zarUAtamAM bhavanirveda che. e na Ave tyAM sudhI AtmA samyaktamAM paNa TakI zakato nathI, to viratinI to vAta ja zI karavI ? mULa jAya tyAM zAkhAo kayAMthI hoya ? AthI ja ApaNe kahIe chIe ke "bhava upara nirvedabhAvanI jAgRti chatAM, karmanA udayathI kadAca pAlanamAM zithilatA AvI hoya, paNa satyane satya tarIke kahenAro zAsanamAM sthAna pAmI zake che paraMtu AgamathI viruddhabhASI to svapara ubhayano nAzaka che, mATe Agamavihita mArganA virodhIothI to dUra ja rahevuM joIe. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 2:2 aMgAramardikAcAryanuM daSTAMtaH kumArgano prarUpaka to suyoga maLe to kadAca bacI jAya, paNa ajJAnanA yoge unmArgagAmInI pAchaLa ja janArAonI zI dazA ? e to bhAre durAgrahI ja banI jAya che. teo to potAnI satya sAMbhaLavAnI zaktine paNa gumAvI bese che. unmArga kahenAra paNa sudhare to bhAgye ja, paNa yoga maLe to zakti che eTale kadAca saraLatA aMgIkAra kare to sudharI jAya, paNa pelA pAchaLa janArA to evA AgrahI banI jAya che ke "tuM jAya paNa ame na jaIe, kema ke AbarU jAya. AvA prasaMgo ghaNA banyA che. ekavAra nahi paNa anekavAra banyA che. sanmArganI jijJAsAvALo to unmArganI dezanA sAMbhaLe paNa nahi. jyAM tyAMthI hIrA lAvavA, e kAma to jhaverInuMH badhAnuM nahi ! tema chaye darzananAM zAstro vAMcavA-vicAravAnuM kAma to evI tAkAta dharAvanAranuM ! zaktihIno mATe to zAstra mithyASTinA paricayane paNa niSedhyo che, kAraNa ke zaktihIno to ajJAnanA yoge pote ja unmArge ghasaDAI jAya. tAkAtavALo to pahoMcelo hoya, eTale sAmAne potAnI dizAmAM lAve ? tyAre zaktihIna to sAmAnI dizAmAM doDyo jAya : eTale enI hAlata zI thAya ?, e vicAro. koro tyAga, tapa, saMyama enI kiMmata nathI. tAmalI tApase chaThThanA pAraNe chaThThano tapa sATha hajAra varSa sudhI karyo, paNa e tapanuM pariNAma zuM? e tapa na hatuM ema nahi, tapa to ugra hatuM, chatAM paNa zAstra e tapane ajJAna kaSTa tarIke oLakhAvyuM. abhavimAM saMyama keTaluM ? ghaNuM ja majAnuM ! jJAna dezauNA daza pUrvanuM : pAme to eTaluM pAme : dezanAzakti evI ajaba ke ene sAMbhaLIne saMkhyAbaMdha AtmAo saMyama laIne mokSe jAya, paNa potAne teno lAbha nahi ! sabhA ? ene kAMI lAbha nahi ? lAbha eTalo ke devaloka jAya : eTalA mATe ja e A badhuM kare. zrItIrthaMkaradevanI Rddhi jue, samavasaraNa jue, devatAone pratyakSa jue, eTale ene ema thAya ke "AvuM badhuM maLe, lokapUjA pamAya, devaloka maLe, sukhasAhyabI maLe, e mATe saMyama sevavuM !" ane pachI evI ja icchAne tRpta karavA mATe saMyama seve ane ugra tapa vagere kare : paNa zraddhA nahi. aMgAramadakAcArya nAmanA AcArya pAMcaso ziSyonA guru hatA : e abhavi hatA : e potAnA Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 - 18 : zIlano prabhAva ane sudarzana zeTha ! - 18 - 233 parivAra sAthe je nagara tarapha cAlyA AvatA hatA, te nagaramAM paNa eka AcArya hatA. emane svapna AvyuM ke "Aje pAMcaso haMsanA ToLA sAthe mAlika tarIke eka kAgaDo Ave che." svapnAnusAra nirNaya karyo ke "jarUra koI abhavi AtmA Ave che : pAMcaso jaNa bhavi, paNa nAyaka koI abhavi hovo joIe." e guru gItArtha hatA. emaNe bIjA sAdhuone jaNAvI dIdhuM ke "Aje AvanArA sAdhuo tamAma bhavya che, paNa AcArya avi che." pelA AvyA. emanA ziSyone paNa khAnagI rIte A gItArtha gurue jaNAvI dIdhuM ke : "tame jenI sevAmAM rahyA cho te AtmA yogya nathI : tame nahotA jANatA tyAM sudhI to tame lAbha uThAvI zakatA hatA, paNa have jANyA pachI tamAre tyAga karI devo joIe.' ziSyoe pUchyuM ke : "khAtarI zI ?' gItArtha gurue kahyuM ke : "tame rAtre UMghazo nahi, jAgatA rahejo ne je thAya te jojo.' AmaNe javA-AvavAnA amuka mArga para kolasAnI kAMkarI patharAvI, ke jeno avAja cuM cuM thAya. rAtre badhA sUtA. pelA pAMcaso sAdhuo jAge che. jene zaMkA mATe javuM paDe te sAdhuoe javA mAMDyuM, paNa jarA avAja thatAM pAchA pharyA ke rakhe jIva to na hoya ! koIthI na rahevAyuM te sAcavI sAcavIne gayA paNa te kaMpate hRdaye. rAtre pelA AcArya UThyA : cAlyA : avAja thayo. joyuM ke koI jAgatuM nathI. tarata bolI UThyA ke : "jJAnInAM jIvaDAM kevuM cuM cuM bole che !' paga sArI rIte mUkIne cAlavA lAgyA. have A ja guru, jyAre jIvadayAnuM nirUpaNa kare tyAre hRdaya pigaLAve tevuM kare. ziSyoe A joyuM, sAMbhaLyuM. savAre kahI dIdhuM ke "AjathI ame ApathI judA chIe." koI pUche ke "e saMyamI kharA ke nahi ?' zAstra kahe che ke "e saMyama, e virAga ane e tapanI kiMmata aMkAtI hota, to duniyAmAM niSparigrahI ghaNAye che : paraMtu e badhA kAMI pUjya nahi !' kapaDAM vagaranA kaMI thoDA phare che ? e saMyama, cAritra, tapa, virAga, badhuM dekhAvamAM-paNa ahIM (haiyAmAM, zraddhAmAM) kyAM ? e abhavi paNa eTalo lAbha zAthI karI zake ? AgamAnusArI kahe che mATe eTalo paNa upakAra karI zake. ane AgamathI UlaTuM kahenAra mATe to pUchavuM ja zuM ? e to Agho ja sAro. sudarzana zeThanA pUrvabhavanuM vRttAMta: zrI jinezvaradevanA anuyAyI mAtrane bhavano nirveda to hovo joIe ne? e saMsArane sAro ke yogya to na ja mAne. e mAnIe ke "saMsArane pUro Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 234 kArAgRha na samaje : jeTale aMze samakitanI nirmaLatA teTale aMze samaje :paNa saMsArane sAro to na ja mAne : saMsAramAM AnaMda to na ja mAne; e ema kahyuM ke "dekhAya to che AnaMda, paNa che Aphata : kAraNa ke pariNAme Aphata che." zrAvakanI khyAti kevI hovI joIe e vicAro ! sudarzana zeThanI khyAti kevI hatI ? zrAvakanI khyAti sarvatra kevI hoya ? jene A vastu jace ane zrAvaka banI jAya, tenI sarvatra khyAti kevI hoya ? ApaNo vyavahAra, AcAra ane pravRtti evAM ane eTalA suMdara ane zuddha hovAM joIe ke "game tevA janArane ema lAge ke A AtmA nirmaLa che, saMsArathI lagabhaga nirALA jevo che." atyAre to viSayAsaktithI UMco na Avato hoya, pAMca iMdriyonI AdhInatAmAMthI bahAra na nIkaLato hoya, emAMthI paravArato ja na hoya, te suMdara vicAra paNa zI rIte kare ? duniyAmAM paDelAne to mojamajA, raMga-rAga, Rddhi-siddhi, e badhAnA ja vicAra Ave. tyAM avAja kyAM thAya ? e avAjamAM A ghUse zI rIte ? bhavanivvao' vagere bole badhuM, paNa aMdara juduM. nahi to AvuM bolanArane chAyA sarakhI paNa na hoya ? pUro amala to na hoya, paNa chAyAe na hoya te kema cAle ? jo chAyA paNa na paDe to samajavuM ke "bahu ja adhama koTino AtmA che." zrI sudarzananA pUrvabhavamAM e kazuM na pAmyA ema kahIe to cAle. mAtra zraddhAnA yoge ja ATale UMce AvyA hatA. pUrvabhavamAM e eka zeThane tyAM paNa cAranAra hatA. eka vakhata aTavImAMthI pazu cArIne sAMje AvatA hatA, tyAre e aTavImAM eka munine kAyotsarga dhyAne UbhelA joyA. Rtu ziyALAnI hatI : ThaMDI eTalI badhI hatI ke jeno sumAra nahi. A pazu cAranArane e vicAra thayo ke "A muni AvI ThaMDImAM rAtri kaI rIte pasAra karaze ? koI pUjya mahAtmA che, dhanya che, emane page lAgIe.' AkhI rAta ene A ja ciMtA ane A ja udgAra thayA. savAre pharIthI aTavAmAM Avyo ane munivarane joyA : page lAgyo : munivara paNa 'namo rihaMtAI' kahI AkAzamAM UDI gayA. pelo pazu cAranAro to samajyo ke A "namo arihaMtANamAM tAkAta che : enAthI ja A muni AkAzamAM UDI gayA. e pazu cAranAro to have e jApa gogA kare. khAtApItAM, UThatA-besatAM, jyAM jAya tyAM e ja gokhe. enA zeThe pUchyuM ke "A tane koNe zIkhavyuM ?' zeThanA pUchavAthI teNe saghaLI hakIkata zeThane kahI. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 - -18 : zIlano prabhAva ane sudarzana zeTha! - 18--- 235 zeThe A vAta sAMbhaLIne tene kahyuM ke "he bhadra ! A vidyA ekalA AkAzagamanamAM ja hetubhUta nathI, paNa svarga ane mokSamAM paNa hetubhUta che. A bhuvanatrayamAM je koI suMdara vastu che, te AnAthI sukhapUrvaka maLI zake che. Ano mahimA aparimita che. bhAgyanA yoge ja tane A vastunI prApti thaI che, paraMtu A mahAmaMtra tAre azucipaNe na bolavo joIe." uttaramAM pazu cAranAra kahe che ke "mane to enuM vyasana paDyuM : enA vinA mAre na cAle : huM to kSaNa paNa bolyA vinA rahI zake tema nathI.' AthI khuza thayelA zeThe ene pUro navakAra zikhavADyo. pachI e to pUro navakAra jyAM hoya tyAM bolavA lAgyo. AthI tenI sudhA-tRSNA AdinI vedanA nAza pAmavA lAgI. ekavAra nadImAM pUra AvyuM. "namo arihaMtANaM' kahI-UDuM, ema dhArI UDyo : nadInA kinAre paDyo : khIlo vAgyo ane prANa cAlyA gayA : paNa e jApanA yoge zrI sudarzana thayo. evA UMcA kuLamAM pedA thayo ke jyAM sarvasva AvI maLe. paNa navakAranI zraddhAmAM sarvasva hatuM tyAre ne ! bhoLo jIva hato ane kazuM ja jJAna na hatuM, paNa zraddhA apUrva hatI. arthanA jJAna vagaranuM zrutajJAna paNa bhAre kAma kare che. vIMjhInA maMtrano artha pUcho joIe. vIMchInuM jhera utAranArane ke enA gurune paNa khabara na hoya. e to chu, chu kare, paNa vIMchI Utare to kharo ne ! arthajJAna che to anupama, eno inakAra nathI, paNa e na hoya toya mAtra zabdo e paNa maMtrAkSaro che. zuddha zraddhA hovI joIe. enI TIkA karanArA virAdhako che. uttama zabdonuM zravaNa paNa AtmAnA viSane utAranAra che. zarata eTalI ja ke "zraddhA nirmaLa joIe." zrI sudarzana ane kapilA : navakAranA pratApe e pazu cAranAro zrI sudarzana thayo. uttama kuLa ane dharmane yogya saghaLI sAmagrI maLI. "bhavanivvao' vagere mAMgaNI karanAranA AcAra, vicAra tathA pravRtti evI hovI joIe ke jethI duniyA upara UMcAmAM UMcI enI chApa paDe. zrI sudarzana zeThanA zIlano mahimA gavAya che. zIlanA dRSTAMtamAM emanuM dRSTAMta levAya che. zrI sudarzana kevaLa potAnAM mAtApitAne ja harSa ApanArA Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 238 na hatA, paNa sarva lokane harSa ApanArA hatA. je nagaramAM "zrI sudarzana' utpanna thayA hatA, te nagaramAM rAjAne priya ane vidyAnidhi "kapila" nAmano purohita hato. tene zrI sudarzananI sAthe kadI paNa nAza na pAme tevI gADha prIti thaI gaI hatI, ane tethI te purohita ghaNo kALa mahApuruSa zrI sudarzana zeThanI sAthe ja raheto. evA puNyazALI ane parama zIlasaMpanna evA zrI sudarzana zeTha upara paNa Apatti AvI hatI ane dhIrapaNe te Apattine te puNyapuruSe sahI lIdhI hatI. evA paNa puNyanidhi upara Apatti kema AvI, e khAsa jANavA jevI bInA che. je purohita prAyaH saghaLo samaya zrI sudarzana pAse gALe che, tenI kapilA nAmanI patnIe ekavAra te purohitane pUchyuM ke "nityakarmone paNa bhUlI jaI ATalo samaya kyAM besI raho cho ? uttaramAM kapile kahyuM ke "huM zrI sudarzananI pAse rahuM chuM.' kapilAe pUchyuM ke "e sudarzana koNa che ?' A praznanA uttaramAM kapila kahe che ke : "mama mitraM satAM dhurya, vizvakapriyadarzanam / sudarzanaM tri, tattvasi vizvana zA" sapuruSonA AgevAna ane vizvamAM eka che priyadarzana jenuM evA mArA mitra "sudarzanane jo tuM jANatI nathI, to tuM kAMI tattvane jANatI nathI." A pramANe sAMbhaLI kapilA kahe che ke "te sudarzanane have jaNAvo.' AthI tenI oLakhANa ApatAM purohita kahe che ke : sAvRjamavAsastha, nitina : sudhIra / 1 eSa rUpeNa paJceSuH, kAntyendustejasA raviH / gAmbhIryeNa mahAmbhodhiH, kSamayA munisattamaH / / 2 / / dAnaikacintAmANikya, guNamANikyarohaNaH / priyAlApasughAkuNDaM, vasudhAmukhamaNDanam / / 3 / / alaJca khalu yadvA'sya, nikhilAnaparAn guNAn / guNacUDAmaNe: zIlaM, yasya na skhalati kvacit / / 4 / / " Asudarzana, RSabhadAsa zreSThino buddhizALI putra che. te rUpe karIne kAmadeva che, kAMtie karIne caMdramA che, je karIne sUrya che, gAMbhIrya karIne mahAsAgara che, kSamAe karIne munisattama che, dAna devAmAM eka ciMtAmaNikya che, Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 - 18 : zIlano prabhAva ane sudarzana zeTha! - 18- - 237 guNorUpImANiyo mATe rohaNAcala parvata che,priya AlApo mATe sudhAkuMDa che ane pRthvInA mukhanuM khaMDana che athavA je guNa cUDAmaNinuM zIla koIpaNa sthaLavicalita nathI thatuM, evA puNyazALInA bIjA guNone kahevAthI saryuM." A pramANe guNavarNanane sAMbhaLI purohitanI patnI kapilA kAmavihvaLa thAya che. "AvA uttama guNane sAMbhaLavAthI vikAra jAge ?'-A prazna asthAne che, kAraNa ke e to AtmAnI yogyatA upara AdhAra rAkhe che. jevo AtmA! jenA guNo jagatane sanmArge doravAnuM kAma karatA, te ja guNoe kapilAne kAmavihvaLa banAvI dIdhI. kAmavihvaLa kapilA sudarzana upara anurAgiNI banI gaI. kapilA niraMtara eka sudarzananA saMgamanI ja ciMtA karyA kare che. ekavAra rAjAnI AjJAthI purohita bahAragAma gayo. A takano lAbha laI purohitanI strI sudarzanane tyAM jaI kahevA lAgI : "ApanA mitra bImAra che, Apane teDavA mane mokalI che, Apa nahi Avo to emanI bImArI vadhI jaze, mATe jarA Apa tyAM padhAro, bImArIne laIne e ahIM AvI zakyA nathI." saraLa svabhAvathI zrI sudarzana te ja vakhate kapilane ghera gayA, kAraNa ke temane kapaTanI khabara nahi. gharamAM pesatAM ja "mitra kyAM che ?'-ema zrI sudarzane pUchyuM. kapilAe uttaramAM kahyuM ke : "AgaLa cAlo, tamArA mitra sUtelA che.' kaMIka AgaLa jaIne zrI sudarzana bolyA ke "ahIM paNa kapila nathI : zuM te koI bIje sthaLe gayela che ?' uttaramAM kapilAe jaNAvyuM ke 'zarIranI asvasthatAthI te pavana vinAnA sthAnamAM rahelA che, mATe mULa kamarAmAM jAo ane mitrane juo." AthI saraLa AzayavALA zrI sudarzana te mULa kamarAmAM paNa peThA ane tyAM paNa potAnA mitrane na jovAthI pUchyuM ke "he kapile ! kapila kyAM che ?' A praznanA uttaramAM bAraNuM baMdha karIne kAmane uddIpana karanArI ceSTAo karatI kapilAe kahyuM ke "ahIMyAM kapila nathI, mATe kapilA sAthe ja AnaMda karo. Apane kapila ane kapilAmAM bheda zo che ?' zrI sudarzana pUche che ke : "kapilA sAthe mAre zuM AnaMda karavAno hoya ?" AnA uttaramAM kapilA kahe che ke "jyArathI tamArA mitre mArI pAse tamArA guNonuM varNana karyuM che, tyArathI kAmavara mane pIDA kare che, mATe he nAtha ! Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 238 tamane huM nAtha tarIke icchuM chuM ane vinavuM chuM ke kAmathI vihvaLa banelI mane Apa zAMta karo." A sAMbhaLI parama zIlasaMpanna zrI sudarzana vicAre che ke - "paDyA roDathasavisthA, kurvivivigherA vidhi mATe paNa durviciMtya evo A strIno prapaMca kevo? dhikkAra che strIone !' A pramANe vicArI te buddhizALIe apekSApUrvaka kahyuM ke "zUnAM pUmiH zig, pakoDAmapattei ! muvA puruSaveSA, malInAsi vazvitA | zA" he apaMDite! A vAta yuvAno mATe yukta che, paNa huM to napuMsaka chuM. phogaTa tuM mArA puruSavezathI vaMcita thaI che.' A sAMbhaLI ekadama virakta banI gayelI teNIe-"jA, jA'-ema kahIne bAraNuM ughADI nAkhyuM ane zrI sudarzana cAlI nIkaLyA. "huM napuMsaka chuM'-ema kahIne sudarzana chUTyA ane vAta paNa sAcI hatI, kAraNa ke sudarzana paranArI pratye tevA ja hatA. paranArI pratye temane kadI vikAranI vAsanA jAge ja nahi, evA te dRDha manobaLavALA hatA. A rIte chUTyA pachI-"thoDA ja prayatnathI huM narakanA dvAramAMthI chUTyo-ema vicAratA zrI sudarzana potAnA ghara prati pahoMcI gayA ane strIonA svarUpane vicAratA ane teonA tevA saMsargathI bacI javAne icchatA zrI sudarzana zeThe evo abhigraha karyo ke "rAta: paraMparada, vAsthama varileva: " "AjathI AraMbhIne have koI paNa vakhata ekalo huM pArakAnA gharamAM nahi jAuM.' vicAro ! zrAvakanI eTale ke zrI jinezvaradevanA zAsanamAM vartatA puNyazALI AtmAonI manobhAvanA kevI hoya che ? ayogya saMsargothI ane pApamaya AcArothI bacavA mATe teo keTalA ane kevA sAvadhAna hoya che ? te puNyazALI niraMtara dharmakarmamAM tatpara rahevA sAthe pApanI AcaraNAthI dUra rahe che, kAraNa ke emanAmAM zrI jinazAsananI rasikatA che. sudarzana ane abhayA rANI : eka vakhata iMdramahotsava hato. rAjA, purohita tathA sudarzana sAthe udyAnamAM Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 : zIlano prabhAva ane sudarzana zeTha ! 18 gayA. pAchaLa 'abhayA' rANI paNa kapilAnI sAthe udyAnamAM gaI. zrI sudarzananI bhAryA paNa potAnA cha putronI sAthe vAhanamAM besI udyAnamAM AvI. zrImatI mano2mA paNa mahAsatI hatI. zrImatI manoramAne joIne purohitanI patnI kapilAe abhayA rANIne pUchyuM ke 'A koNa che ?' rANIe jaNAvyuM ke 'A sudarzananI strI che.'-A sAMbhaLIne vismita thayelI kapilA kahe che ke tene putro kyAMthI ? kAraNa ke sudarzana to napuMsaka che.' rANIe kahyuM ke 'e vaLI zuM ? e koNe kahyuM ?'-purohitanI strIe badhI vAta jaNAvI eTale rANIe jaNAvyuM ke 'he mUDha ! jo ema ja che, to tuM jarU2 ThagAI gaI, kAraNa ke te parastrIone mATe napusaMka che, paNa potAnI strI mATe tevo nathI.' AthI vilakhI banelI kapilA irSyAthI kahe che ke : 'huM to mUDha hatI mATe ThagAI, paNa buddhizALI evI tuM adhika zuM karavAnI ?' abhimAnamAM AvelI abhayA kahe che ke 'jo huM rAgathI paththarane pakaDuM to acetana evo te paNa pIgaLI jAya, to pachI sacetana puruSanI vAta ja zI ?'-A sAMbhaLI vadhu irSyALu banelI kapilAe kahyuM ke 'he devI ! AvA prakAranA garvane dhAraNa na kara ane jo evo garva rAkhatI ja ho, to tuM sudarzanane svAdhIna kara !' abhayA rANI paNa ahaMkArapUrvaka bolI ke : 'he sakhI ! meM sudarzanane svAdhIna karyo ja ema mAna. catura 2maNIoe kaThora ane vanavAsI tapasvIone paNa ramADyA, to komaLa manavALA gRhasthanI zI vAta ? jo huM enI sAthe na 2muM to agnimAM pesuM.'-A prakAranI pratijJA karI abhayA paNa potAnA AvAse AvI. joI dazA ? 'benI vAto ane bhoga trIjAno !'-teno A eka ajoDa namUno che. purohitanI strInuM ke abhayA rANInuM sudarzane kAMI bagADyuM hatuM ? nahi ja. chatAM vAto e benI ane dhADa zrI sudarzana para ! 239 abhayAe A vAta potAnI 'paMDitA' nAmanI dhAvamAtA, ke je sarvavijJAnamAM paMDita hatI tene kahI jaNAvI. A sAMbhaLI te dhAvamAtA kahe che ke : " paNDitA'vocadAH putri ! na yuktaM mantritaM tvayA / ajJe'dyApi na jAnAsi, dhairyazaktiM mahAtmanAm / / 1 / / " 'hA putrI ! teM A yogya vicAra nathI karyo. he ajJAna ! tuM haju sudhI paNa mahAtmAonI dhairyazaktine jANatI nathI.' 239 A pramANe sAmAnya vAta kahIne sudarzananI vizeSatA batAvatAM te 'paMDitA' nAmanI dhAvamAtA kahe che ke : Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAna - 1 - "jinendramunizuzrUSA-niSkampIkRtamAnasaH / sudarzana: khalvasau tat - pratijJAM dhigimAM tava / / 1 / / anyo'pi zrAvako nityaM, paranArIsahodaraH / kimucyate punarasau, mahAsattvaziromaNiH / / 2 / / brahmacaryadhanA nityaM, guravo yasya sAdhavaH / kathaM kAryeta so'brahma, guruzIlAdyupAsakaH / / 3 / / sadA gurukulAsIno, dhyAnamaunAzritaH sadA / AnatumabhisartuM vA, sa kathaM nAma zakyate / / 4 / / daraM phaNiphaNAratna-grahaNAya pratizravaH / kadApi na punastasya, zIlollaGghanakarmaNe / / 5 / / " kharekhara, A sudarzana zrI jineMdra deva ane nigraMtha munivaronI zuzraSAthI niSkapahadayavALo che, te kAraNathI tArI A pratijJAne dhikkAra che bIjo paNa zrAvaka hameza paranArI-sahodara hoya che, to pachI mahAsattvazALI puruSomAM ziromaNi samAna A zrI sudarzana mATe to kahevuM ja zuM? haMmezAM brahmacarya' rUpa dhanathI dhanavALA banelA jenA guruo che, ane guru tathA zIlAdi dharmano je upAsaka che, tenI pAse abrahmacaryanuM sevana zI rIte karAvI zakAya ! je haMmezAM gurukuLamAM rahevAvALo che ane je sadA dhyAna ane maunano sevaka che, tene lAvavo ane ramADavoe kema zakya thAya? pharidharanI phaNA upara rahelA ratnane grahaNa karavAnI pratijJA karavI e sahelI che, paNa te sudarzananA zIlane khaMDita karavAnI pratijJA karavI e sahelI nathI." vicAro ke zrAvakonI ane temAM paNa zrI sudarzana zeThanI kevI anupama khyAti hatI ? zrAvako to paranArI-sahodara ja hoya. "zrI jinezvaradevanA ane nirjhantha gurunA sevakane anAcAramAM joDavo e azakya che-A jevI tevI khyAti gaNAya ? "brahmacArI gurUonA sevakone abrahmacarya tarapha kema karIne dorI zakAya ?'-AvA vicAro TheTha rAjyanA aMtaHpura sudhI pahoMcI jAya, e nAnIsUnI vAta nathI. zrI sudarzana mATe- phaNIdharanI phaNA upara rahelA ratnane levAnI pratijJA karavI e sahelI che, paNa tenA zIlane khaMDita karavAnI pratijJA karavI e sahelI nathI'-A vAta dhAvamAtA kevA jorapUrvaka kare che e samajAya che ? Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 - 18 : zIlano prabhAva ane sudarzana zeTha ! - 18 - 241 zrI sudarzana eTale niraMtara guruonI ja sevAmAM rahenAra ane jJAnIe batAvelI AtmakalyANanI kriyAomAM ja rata, eTale ene anAcAranA mArge ghasaDI javo, e koIpaNa rIte zakya nathI.-AvI khAtarI rANInI dhAvamAtA Ape, e zuM ochI vAta che ? pUrvanA azubhodayathI ke pApanI kAryavAhIthI bhale Apatti AvI, paNa emanI jAta mATe vizvAsa kevo e vicAro. kharekhara, dharmanuM jIvana dharmaparAyaNa ja hovuM joIe. enA jIvanamAM adhama pravRttione sthAna na ja hovuM ghaTe. enI ekeeka pravRtti AtmakalyANakara ja hovI joIe. pApathI te haMmezAM Darato rahevo joIe. viSayakaSAyane vadhAranArI pravRttiothI te dUra ja bhAganAro hovo joIe. iMdriyo upara teno viziSTa kAbU hovo joIe. enA jIvanamAM nATaka ne caTaka na hoya : nATaka ceTakanI ruci, e AtmAnI viSayAdhInatA sUcave che. je AtmAne A Akho saMsAra ja bhayaMkara nATakarUpa bhAsato hoya, tene kRtrima ane viSayavAsanAne uttejita karanAra nATaka-ceTaka tarapha rasa paNa kema jAge ? jo indriyonI AdhInatA nathI, to kaho ke paiso kharca, UMdha vecI, ujAgaro karI, nATaka-ceTaka zuM kAma jovAya che ? haiyAmAM ke gharamAM zuM kAma nATaka thAya che ? to pachI zuM jovA jAo cho e to kaho ! jarA AtmAne pUchajo. rAjA, rANI ane dhamAcakaDI : paDadAnA pATha to kaho ! evI rIte nATaka juo, rAtre cA pIo, AiskrIma khAo, ayogya AdamIono saMsarga thAya, keTalAka to evA AdamI Ave ke jenA zabdo sAMbhaLatAM paNa kaMTALo Ave, A nATaka zA mATe jovA jAo cho ? viSayAsaktine poSavA-raMgarUpane jovA, ema kaho ne ! tamArA mana UchaLe ane kaI dazA thAya e tamArA AtmAne pUchajo ! AjanA saMsargo, AjanuM vAtAvaraNa, AjanI duniyAnI havA,-e badhAMe tamane evA gheryA che ke, tamArA upara moTA aMkuzanI jarUra che. e badhAmAMthI tame mukta na thAo, tyAM sudhI A vastuno svAda na Ave. cAra mahinA zIla pALavAmAM tamane zo vAMdho che ? tamAro AtmA aneka rIte, aneka sthAne vecANa thaI gayo che. tamArI iMdriyo pAchaLa tamArI doDAdoDa che. tamArI lAlasAno aMta kyAM che? tamArI jAte tame vicAro ne ! dharmI tarIke pharavuM hoya to A dazA cAle ? tamane je kahuM chuM te barAbara Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 22 samajo. bahAranAne kaho ke ahIM zuM kahevAya che ! zrI sudarzana zeTha to ghaNA sArA hatA, paNa ApaNane zuM kAma lAge ? emanuM jIvana jANI, sAMbhaLI, ApaNe AcAramAM utArIe to kAma lAge ne ? sudarzananI khyAti : tame zrI sudarzana zeThanI khyAtino khUba vicAra karo ane tevI khyAti thAya tevA jIvanane jIvI jANo. zrI sudarzana zeThanA zIlanuM khaMDana karavAnI pratijJA karanAra rAjarANIne tenI dhAva mAtA dhikkAre che ane kahe che ke "te zrI jinezvaradevano ane nigraMtha guruono sevaka che, brahmacaryarUpa dhanathI dhanavAna banelA guruono ane zIlAdi dharmano upAsaka che, eTale potAnI pAse je bhogAdinI sAmagrI che, tene paNa tajavA icche che ane niraMtara gurukuLamAM rahenAra temaja sadA sakriyAomAM rata rahenAra che, eTale tene pApakriyAmAM kaI rIte joDI zakAya ?' vicAro ! have covIse kalAka tamArI pravRtti kaI ? artha-kAmanI pravRtti zrAvaka na chUTake kare, A vidhi che. tame na chUTake karo cho ? A dazAno vicAra karo to ArasImAM mukha juo ane jema dekhAya tema badhuM dekhAya. mukha para DAgha hoya to to koI kahe ke nAhyo nahi hoya, paNa ahIM AcAramAM DAgha hoya enuM zuM thAya ? e to bhayaMkara kalaMka kahevAya. khoTA kalaMkathI gabharAvuM nahi : koI khoTuM kalaMka de to gabharAvuM nahi paNa te kalaMka hovuM na ghaTe. durjanono svabhAva che ke sajjanone kalaMka Ape. sajjane vicAravuM ke "kalaMka che ?' hoya to kADhavuM. na hoya to kahevuM ke "jIvo karmAdhIna che, bhale bole. ApaNe khoTA hoIzuM to koInA sArA kahevAthI mukti maLaze nahi ane sArA hoIe to ciMtA paNa zI che ?' eka kavi kahe che ke "khoTuM kahenArAno to upakAra mAno ! e to sAvadha rAkhe, cetave, bhale enI bhAvanA game te hoya, paNa temAM ApaNane vAMdho zo ?' astu. dhAvamAtA pAsethI-"sudarzana gurukuLamAM kAyama rahenAro, bane eTalo samaya dharmAnuSThAnamAM gALanAro, trikALapUjana, guruvaMdana, vyAkhyAnazravaNa, vAraMvAra adhyayanAdi, dAna, zIla, tapa, bhAvanAdimAM nimagna, dhyAnamagna, maunamAM rahenAro, ene ahIM lAvavo ane rIjhavavo e bane kema ? phaNIdharanI phaNA Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 - 18 : zIlano prabhAva ane sudarzana zeTha ! - 18 - 243 paranuM ratna levAno prayatna zakya, paNa sudarzananuM zIla khaMDavAno prayatna zakya nathI. jo ke phaNIdharano maNi paNa zakya nathI, chatAM koI baLavAna dhAre to lAvI zake, paNa sudarzananA zIlane khaMDita karavAno prayatna kevaLa azakya che.A pramANe sAMbhaLI rANI to gAbharI banI gaI, paNa jo te kAma na thAya to agnimAM praveza karavAnI pratijJA che eTale thAya zuM ? eTale te "abhayA" dhAvamAtAne kahe che ke, "game tema thAya, paNa ekavAra tuM game te raste ene ahIM lAva, pachI huM joI laIza." dhAvamAtA aMte to ene AdhIna che ne ? eNe kahyuM ke "eka rasto che : parvatithie e pauSadha kare che ane rAtre koI paNa saMyoga vagaranA zUnya makAnamAM kAyotsarga dhyAne rahe che. e vakhate UMcakIne lavAya, paraMtu e kaMI samajAvIne ke bhoLavIne lavAya tema nathI." zrI sudarzana zeThanI nizcalatAH - sudarzana zeTha to parvatithie rAtre pauSadha karatA, paNa tame zuM karo ? zanivAra hoya to nATaka juo. te divase to navo khela, khAsa khela hoya ne! sudarzanane pakaDI javAnI yojanA racAya che, paNa tamane pakaDI javA paDe tema nathI. tame to doDyA jAo. patAsAMthIye tame to palaLI jAo. paisA khAtara kudeva, kuguru ke kudharmanI sevAmAM jatAMye vAra nahi : taiyAra. svArtha khAtara game tyAM javAmAM vAMdho nahi. artha-kAmanA rasiyAne ahIMthI khaseDatAM-dharmathI parAmukha karatAM vAra keTalI ? rAjAnI rANI tRSTamAna thAya to jatAM vAra lAge ? paNa zrI sudarzana zeThane enI kiMmata nahotI. cakravartInI rANI hoya to paNa zuM ? temane potAnA dharmanI kiMmata hatI. jyAre zrI sudarzana potAnI sAdhanAmAM lIna hatA, tyAre abhayAnA AgrahathI dhAvamAtA tene phasAvavAnI yojanAmAM hatI ! keTalAka divaso pachI kaumudI mahotsava Avyo ane te ja divase comAsI parva hatuM. rAjAe AkhA nagarane e utsava UjavavAnI AjJA karI, paNa zrI sudarzane anumati meLavI ane bhaktipUrvaka zrI jinezvaradevanI snAtra-vilepana Adi pUjA karI caitya paripATI karI ane rAtrie pauSadha aMgIkAra karI, nagaranA koI zUnya corA upara kAyotsargamAM rahyA. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 --- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 244 A vakhate paMDitAe abhayArANIne kahyuM ke "kadAca Aje tArA manoratha pUrA thAya to thAya, mATe Aje tuM paNa udyAnamAM jatI nahi !' rANI paNa mAthAnI pIDAnuM nimitta kADhIne udyAnamAM na gaI. keTaluM ane kevuM kapaTa racavuM paDe che ? rANI na gaI ane rAjA gayA. ahIM sudarzana paNa rAtre zUnya corAmAM kAusagga dhyAnamAM UbhA rahyA che. dhAvamAtAe kapaTaprabaMdha zarU karyo, kAraNa ke cokIdAra to hoya ne ! eTale pahelAM to judI judI mUrtio lAvavA ane laI javA mAMDI ane kahyuM ke rANIjI jaI zakyAM nathI, to teo ahI devatAnuM ArAdhana karaze." A rIte be-traNa vAra karyA pachI jyAre cokIdAronI upekSA joI, ke zrI sudarzanane vAhanamAM besADI ane vastrathI DhAMkIne lAvI rANInI pAse Ubho rAkhyo. rANIe dIna mukhe ghaNI ghaNI prArthanA karI, paraMtu zrI sudarzana to potAnA kAyotsargamAM nizcala ja rahyA. AthI pharIthI paNa rANIe samajAvyA ane zarIranI sAthe AliMganAdi karavA lAgI. te chatAM paNa A mahApuruSa jarA paNa calita na thayA ane abhigraha karyo ke "jo huM A upasargamAMthI chUTuM to ja kAyotsarga pAruM, nahi to mAre anazana che.' eTale ke bolavuM cAlavuM badhuM ja baMdha. A pachI rANIe jema jema kadarthanA karI, tema tema teo potAnA dhyAnamAM sthira thavA lAgyA. rANIe AkhI rAtri paryata thaI eTalI kadarthanA karI, paNa rANInuM kaMI vaLyuM nahi : chevaTe prabhAtakALa thavA Avyo : rANIe jyAre jANyuM ke "kaMI vaLe tema nathI ane hamaNAM rAjA paNa AvI pahoMcaze, mATe je navAjUnI karavI hoya te karI levI.' tarata potAnA hAthe potAnA zarIra upara nakhonA ghA karyA ane bUma mArI ke "A koI mArA upara baLAtkAra kare che." AthI saMbhrAnta thayelA dvArapALo doDI AvyA ane kAyotsargamAM rahelA zrI sudarzanane joyA ane vicAryuM ke : "asmitta sanmati pata" "A zrI sudarzana zeThamAM A saMbhavatuM nathI." zrI sudarzana zeTha ane mahAsatI manoramAnI niccaLatA : zrI sudarzana zeThanI kevI khyAti ! sevaka rANInA, chatAM paNa rANInuM mAnavA taiyAra nathI. rAjAnA dvArapALo paNa zrI sudarzanane kharAba mAnavA taiyAra na hatA. dvArapALoe potAnI pharajane adA karavA mATe rAjAne A Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 - - 18: zIlano prabhAva ane sudarzana zeTha! - 18-- 245 vAta jaNAvI. AthI rAjA paNa tyAM AvyA ane abhayAne pUchyuM : abhayA rANIe potAne phAvatI vAto karIne, zrI sudarzana zeTha upara baLAtkAra karavAno bhayaMkara Aropa mUkyo. zrI sudarzana zeThanI khyAtithI paricita rAjAe paNa - "asmi rUdaM samAvya" A mahApuruSamAM A na saMbhave." -ema mAnIne ghaNI vAra zrI sudarzana zeThane pUchyuM, paNa dayAthI zeTha kaMI bolyA nahi. AthI rAjA paNa zaMkita thayo ane mAnyuM ke "bolato nathI mATe doSita hovo joIe, ema saMbhave che.' tarata hukama karyo ke "AkhA nagaramAM AnA doSanI prasiddhi karI pApIne mArI nAkho !' AthI ArakSakoe tene upADyo ane ene mukha upara mazI copaDI gadheDe besADyo. chatra tarIke mAthe sUpaDuM dharyuM - vagere vagere karI nagaramAM udghoSaNA karI ke "AmAM rAjAno doSa nathI, paNa aMtaHpuramAM aparAdha karavAno A pApIno doSa che, mATe Ano vadha karavAmAM Ave che.' zrI sudarzana to mauna ja che. lokomAM paNa e ja hAhArava thayo ke - " puruM sarvathArthata-roda gavarIdaza " "A koIpaNa prakAre yogya nathI ane A puNyapuruSamAM AvuM saMbhavatuM nathI." A pachI ArakSaka puruSothI bhramaNA karAvAtA zrI sudarzana potAnA ghara AgaLa AvyA ane mahAsatI manoramAe potAnA patine joyA tathA vicAryuM ke "mArA pati sadAcArI che, doSa saMbhavita nathI, paNa mArA patine jarUra pUrvanA koI azubhano udaya Avyo." AthI te mahAsatIe paNa abhigraha karyo ke "potAnI Apatti na TaLe tyAM sudhI cAre AhArano tyAga ! anazana !ema karI kAyotsarga aMgIkAra karyo. pati upara patnIno kevo vizvAsa ? Avo vizvAsa paraspara kyAre jAme ? AcArazuddhi hoya to ne ? A bAjue ArakSaka puruSoe zrI sudarzana zeThane zULI upara caDAvyA. zULI paNa A mahAtmAnA prabhAvathI suvarNakamaLanA AsanapaNAne pAmI. zrI sudarzanano vadha karavA mATe tIkSNa talavAra calAvI, te paNa zIlazAlI te zreSThInA kaMThamAM puSpamAlA thaI gaI. A joIne cakita thaI gayelA ArakSakoe rAjAne vinaMti karI. rAjA paNa hAthiNI upara besIne zrI sudarzana zeTha pAse Avyo ane tene bheTI paDIne kahyuM ke "he zreSThinuM! tuM tArA prabhAvathI vinAza nathI pAmyo, bAkI meM pApIe to nAza karI ja nAkhyo hato. kharekhara, anAtha evA satparuSonA Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 24 nAtha tarIke dharma to jAgato ja hoya che. mAyApradhAna strInA vizvAsathI, tAro nAza karanAra mArAthI bIjo koI pApI nathI. paNa kharI rIte mArI pAse A pApa to teM ja karAvyuM che. te puruSa ! meM vAraMvAra pUchyuM chatAM paNa tuM te vakhate na bolyo." A pramANe kahetAM rAjAe hAthInI upara besADI, potAnA makAne laI jaI, snAna karAvI, caMdanathI vilepana karAvI ane vastra, alaMkAra Adi paherAvI, rAtrinI hakIkata pUchI ane zrI sudarzana zeThe satya hakIkata kahI. AthI rANI pratye krodha pAmelo rAjA, rANIno nAza karavA taiyAra thayo, paNa zrI sudarzana zeThe rAjAnA caraNamAM zira mUkI tema karatAM rAjAne aTakAvyo. A pachI nyAyazIla rAjAe zrI sudarzana zeThane hAthI upara besADI, moTI Rddhi sAthe nagaranI aMdara pheravIne potAne ghera mokalyA. rANIe gaLe phAMso khAI prANano tyAga karyo ane dhAvamAtA bhAgI gaI tathA manoramA satIe paNa kAyotsarga pAryo. ApaNo muddo e che ke "paramazIlasaMpanna zrI sudarzana zeThanI dharmavRtti ane khyAti kevI ? "jaya viyarAyamAM ApaNe kyAM sudhI AvyA? "manaao"thI AraMbhIne "tadvayasevA mavamag"-sudhInI prArthanAne barAbara samajanAro AtmA ane hRdayathI avicchinnapaNe evuM icchanAro AtmA pApathI kaMpyA vinA rahe ja nahi. pachI yAvatuM mukti na thAya tyAM sudhI mAgyuM ke "he vitarAga ! tArA zAsanamAM jo ke niyANAno niSedha che, to paNa mane bhavobhava tArA caraNanI sevA ho.... kAraNa ke e niyANuM kAMI pAparUpa nathI, paNa lAbharUpa che. A pachInI mAgaNI karatAM A prArthanAsUtramAM kahevAya "dukkhakkhao kammakkhao, samAhimaraNaM ca bohilAbho a| saMpannara mada , tuda nAda : pamarane " he nAtha ! Apane praNAma karavAthI mane-"duHkhono kSaya, karmono kSaya, samAdhimaraNa ane bodhino lAbha'-A cAra vastunI prApti ho.' Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19H sukha ane duHkhanI sAcI samaja 19 arthIpaNuM jAgrata karo ! * vRkSanA mULamAM jaLanuM siMcana karo ! * duHkha TALavAno upAya: * saMsAramAM sukhI koNa? * samyagdaSTi tyAganI teyArIvALo hoya ! * vaiyAvacca vakhate svAdhyAya na hoya ? * zubha-azubhano saMyogone AdhIna na bano ! * zubha ane azubha karmonI sattA kayAM sudhI ? viSayaH sukha ane duHkha aMrga lokamaMtavya zuM? jainazAsananI e aMgenI mAnyatA. dazanI arna agiyAramI prArthanA dukakhakhao - kampakambao padArthanI spaSTatA. sukha ane duHkha e jIvananI ghaTamALanA be maNakA che. sarva jagata sukhanuM kAmI che. duHkhanuM DhaSI paNa che. prayatna paNa sukha prAcarthe ane duHkha mutyarthe ja sauno che. chatAM sukha hAthatALI Ape che ane duHkha AliMgana kare che. kema ? enA kAraNono UMDANathI atre vicAra karyo che ane sukha-duHkha aMgenI bhramaNAne dUra karI e baMnenI vAstavika vyAkhyAo paNa prastuta karavAmAM AvI che. eTaluM ja nahi haMmeza mATe duHkhamukti ane sukhasaMpatti prApta thAya enA amuka upAyonuM nidarzana paNa karavAmAM AvyuM che. e mATe kumArapALa mahArAjAne jhera apAyAno prasaMga, paramAtmAvIra ane saMgamadeva, sasarAnI parIkSA karatI vivekI pUtravadhU ane sItAjIno devanA bhavamAM narake rahelA lakSmaNajInA uddhArano prayatna vagere daSTAMtono upayoga karyo che. muvAkyAtRta * arthI banAya to kahenAra pratye paNa prema jAge. * dharmIne mana dharma e ja dhana che. dharmanI tyAM ja dhanabuddhi hoya. * jeo viSayathI parAmukha che, tene to ahIM paNa mokSa che. * dharma icchAno lopa karavAnuM zIkhave che : icchA UDe ke ciMtA gaI. * mokSano arthI saMsAramAM paNa duHkhI nathI. ane saMsArano arthI saMsAramAM paNa sukhI nathI. * mokSane ja icche te dhama ! eno dhama sadA sukhI : mahelamAM, jhUMpaDImAM ane aTavImAM badheya sukhI. * samyagdaSTi tyAganI taiyArIvALo to hovo ja joIe. - prArthanAsUtra dvArA karavAmAM AvatI mAgaNI, mukti mATe che e bhUlavuM joIe nahi : emAM viSaya-kaSAya na ghUse eno khyAla rAkhavo. * jAgrata AtmA azubhanA udayane paNa niSphaLa kare che. * vastu (samyakta) pAmyA pachI udyamanI jarUra. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19H sukha ane duHkhanI sAcI samaja arthIpaNuM jAgrata karo !: TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA, maMgalAcaraNamAM pharamAvI gayA ke "A zAsana sadAne mATe jayavaMtu varte che, kAraNa ke emAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI temaja eka paNa suMdara vicArano inakAra nathI : enA siddhAMto aneka apekSAe ane yuktie evA siddha che ke ene sevanAra AtmA karmamaLathI rahita thaI jarUra muktipadane pAme ja ! eTalA mATe ja e zAzvata che, anupama che ane saghaLA zrI jinezvaradevothI AdimAM namaskAra karAyeluM che." A tIrthamAM AcAra e mukhya vastu che. AcAranI zuddhi vinA-UMcI koTinA AcAranA AlaMbana vinA, A tIrthamAM koI paNa AtmA mukti pAmyo nathI, pAmato nathI ane pAmavAno paNa nathI. enA AcAro eTalA badhA kaThina che ke bhavAbhinaMdI AtmAne to te sahelA lAge ja nahi. AthI ja haMmeza karAtI prArthanAne vicArI rahyA chIe. e prArthanAne lagatI bhAvanA hRdayamAM majabUta banAvavI joIe. jo e bane to AcAra bahu sahelA lAge ane AcAra sahelA lAge to AcAra amalamAM mUkavAnAM pariNAma paNa sahelAIthI thAya ane ema thAya to pravRttine AvatAM paNa vAra lAge nahi. - prArthanA karatI vakhate temaja ghera gayA bAda paNa jo te vicArAya, to bhAvanAmAM jarUra moTAmAM moTuM aMtara paDI jAya. e rIte bhAvanA zuddha thAya to AcAra mIThA lAge- sAMbhaLavAnI icchA thAya, saMbhaLAya, ruce, levAnI icchA thAya ane tevA suyogya avasaranI rAha paNa jovAya paNa e badhuM e bhAvanA daDha thAya ane arthapaNuM Ave to bane. arthI game tevA kaThina kAma paNa kare che. arthIpaNuM na hoya enI to vAta ja nathI. arthI banIe to A vastu kaThaNa lAge nahi. arthI banAya to kahenAra pratye paNa prema jAge, ApanAra pratye bahumAna thAya, koI paNa bhoge ApanAra pratye to bhakti jAge, hRdaya UchaLe, A vastu to vyavahArasiddha che. je cIjanI jarUra jaNAya te meLavavA keTalI mahenata karo cho ? jarUrI vastu meLavavA koI preraNA kare, salAha Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 : sukha ane duHkhanI sAcI samaja 19 Ape, sahAya kare, koI paNa bhoge meLavI Ape ane maLI jAya to kevo AnaMda thAya ! sAmAno keTalo upakAra mAno ? 249 koI pUche ke 'tame prArthanA zA mATe karo cho ? eka-be divasa nahi paNa roja zA mATe karo cho ? divasamAM sAta sAtavAra prArthanA karavAnuM vidhAna zuM kAma ?' eTalA ja mATe ke 'A prArthanA karI karIne arthIpaNuM pedA karavA' : arthIpaNuM pedA thaze to kAma pAra thaI jaze. arthIpaNuM AvyA pachI to pote tyAM jaze : koI salAha ApavA nahi Ave toye pote salAha levA jaze : koI zikhAmaNa ApavA nahi Ave toye jAte jaI-hAtha joDI-zikhAmaNa mAgaze, paNa e badhuMye arthIpaNuM Ave to. e arthIpaNuM pedA karavA mATe hRdaya dRDha ne nirmaLa banAvavuM joIe ane te paNa evuM ke prArthanA vakhate, bhAvanA na Ave to AMkhamAMthI pANI TapakavuM joIe. bhAvanA AvI gaI eTale emAM gaNAvelA guNonI prApti sahaja thaze. 249 vRkSanA mULamAM jaLanuM siMcana karo ! 'bhavanirveda'thI 'tavyayaNasevaNA AbhavamakhaMDA'-sudhI ApaNe vicArI gayA. have- 'he vItarAga ! tArA zAsanamAM niyANAnA baMdhanano niSedha che, paNa huM mAgaNI karuM chuM ke he nAtha ! jyAM sudhI huM saMsAramAM rahuM tyAM sudhI bhavobhava tArA caraNanI sevA ho !' tArA caraNanI sevAmAM takalIpha ke jokhama je kAMI hoya te bhale ho, paNa mane to tArA caraNanI sevA ja joIe : jIvananuM sarvasva mUkI devA vakhata Ave to bhale, paNa mAre to tArI caraNasevA joIe : bhale huM TUMka banuM, paNa mAre tArI ca2NasevA jarU2 joIe : tArI sevA maLI eTale huM TUMka chuM ja nahi. dharmIne mana dharma e ja dhana che. dharmInI tyAM ja dhanabuddhi hoya ane e ja AdamI dharmanuM saMrakSaNa karI zake. dharmamAM rahelI dhanabuddhi nAza pAme to dharmabhAvanA TakI zake nahi : e hoya to ja badhuM ! mULa hoya to choDa thAya, mULa vinA vRkSa na thAya. choDa, DALAM, pAMkhaDAM ane vRkSa vagere mULane AdhAre : temaja ahIM paNa. kaho A badhAnuM mULa zuM ? tame sukhI cho, sAmagrIvALA cho enuM mULa zuM ? dharma. vyavahAramAM koI daridrI rahe to tame zuM kaho ? puNya paravArI gayuM. dharma jAya to dazA kevI thAya ? jenA yoge A badhuM che, te sAcavavA mahenata ke A badhuM maLyuM che te sAcavavA ? mALIne pUcho ke 'pANI cAM reDe ? UMce choDavA Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 250 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - para reDe mULamAM ? AkhuM vRkSa lIluMchama rahe te zAthI ? mULamAM pANI reDAya ethI ke upara reDAya ethI ? mULamAM e guNa che ke jarUra mujaba badhe pANI pahoMce : mULamAMthI lIluM rahI bahAra lIluM rAkhe. jo bahAra ja pANI reDAya, to mULa sukAya, eTale pariNAme badhuM ja sukAya. ahIM paNa A badhuM (A badhI sAmagrI) sAcavavuM haze to paNa sevA to dharmanI ja karavI paDaze. bagIcAno mALI vanarAjIne TakAvavA, khIlavavA mULamAM pANI sIMce, temaja sukhanA arthIe bahAranI sAmagrImAM na rAcatAM mULa rUpa dharmamAM ja rAcavuM-nAcavuM joIe. ema thAya to A badhuM to jIvanaparyata, are muktipade jAva tyAM sudhI banyuM rahe. - zrI tIrthaMkaradevoe e dharmamULane evuM sIMcyuM ke devatAo pAse ne pAse. dharmamULane evuM sIMcIne AvyA ke garbhamAM AvatAM ja-janmatAM ja devatAo hAja2. e janma, e dIkSA le, emane kevaLajJAna thAya ane nirvANa pAme, e badhA prasaMgonI ciMtA deveMdrane. emane calAvavA-halAvavAnI, emanA zarIranI badhI ciMtA deveMdro rAkhe. emanuM mULa evuM majabUta ke cIja icchavI na paDe, mAgavI na paDe, manoratha karavA na paDe, iDyA pahelAM to sAme AvI hAjara thAya. Aja to kahe che ke "mAthAphoDa karavA chatAM paNa maLatuM nathI. mane zI rIte ? mULa saDeluM- dharmamAM kacAza-ArAdhanA karI nathI, to maLe kyAMthI ? mukti to maLe tyAre kharI, paNa tyAM sudhIye sukhI thavuM che ke duHkhI ? javuM to che parama sukhanA sthAnamAM ne ? tyAM javAya tyAre tyAM to parama sukha che ja, paNa jo dharmamULane sIMcAya to ahIM paNa bAdazAhI. vastu evI sIMco ke beya ThekANe AnaMda Ave. tene saMtoSa che, jeo viSayathI parAkSukha che, tene to ahIM paNa mokSa che. duHkha TALavAno upAya H duHkha kone ? para vastune potAnI mAne tene ! joIe te na maLe ane potAnuM mAneluM jAya tyAre tene duHkha thAya. joIe te na maLe, adhUruM maLe, viparIta maLe, athavA potAnuM mAneluM jAya, bagaDe, tyAM du:kha. je mAruM mAne ja nahi ene duHkha zuM ? dharma, icchAno lopa karavAnuM zIkhave che. icchA UDe ke ciMtA gaI ? pachI to lakSmI Ave to Avo, jAya to jAo ! Ave toya bhaleH jAya toye bhale ! A bhAvanAvALAne ciMtA ke duHkha na thAya. A bhAvanA na thAya to mAno ke dharma barAbara samajAyo nathI : dharma, dharmarUpe pariNAma pAmela nathI. vahAlAmAM vahAlo paNa koI jAya, to paNa ema ja kahe ke mAre paNa Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 - 19 : sukha ane duHkhanI sAcI samaja - 19 - 251 javAnuM che'- paraMtu zoka na kare. sAmagrI Ave tyAre kahe ke "puNyano yoga, mUko ThekANe, banato sadupayoga karo. vacamAMthI UpaDe to kahe ke "puNyamAM khAmI hatI tethI gaI, bhale gaI, upAdhi TaLI, sAcavavAnI ciMtA maTI." "kyAre meLavuM ane kyAM mUkuM ?' e vicAra karanAranI hAlata chate paise, chatI sAmagrIe, chate parivAre duHkhI ja che. citAnI sagaDI kAyama khAte saLagatI ja che. A duHkha kama che ? sukhI rahevAnI rIta dharma zIkhave che. dharmamULane khUba sIMco H evuM sIMco ke sAmagrI H lakSmI vagere Ave toya unmAda na thAya, ane jAya toya duHkha na thAya : Ave toya enI namratA, laghutA, Dhabachaba e ja ane jAya toye enI prasannatA e ja. evuM mana kAbUmAM kyAre Ave ? vastutattva hRdayamAM jaze tyAre. e AdamI potApaNAne bhUle nahi. roja potAnA doSa jue : doSa kADhavAnI koziSa kare : dharma poSAya ane doSa kaDhAya, to duHkha thAya zI rIte ? mokSano artha saMsAramAM paNa duHkhI nathI ane saMsArano arthI saMsAramAM paNa sukhI nathI. "bhave bhave tArA caraNanI sevA ho'-A bhAvanA ghaNI ja UMcI che. zrI vitarAganI sevAno mahimA ane tAkAta ajaba che. e sevAnA pratApe A saghaLuM paNa maLe ja. mAtra sevA karatAM AvaDavuM joIe. hAthamAM ciMtAmaNi chatAM bhIkha mAganArA ghaNAve che, kAraNa ke ciMtAmaNine oLakhe nahi, oLakhe to ArAdhatAM AvaDe nahi ane e AvaDe to mAgavuM zI rIte enI khabara ja na hoya. sevA karatAM AvaDe to to vAMdho ja nahi. dharmI duHkhI hoya ja nahi. dharmI koNa ? mokSane ja icche te : saMsArane icche te nahi ! ne dharma sadA sukhI : mahelamAM, jhUMpaDImAM ane aTavImAM badheya sukhI. zrI kumArapALa mahArAjAne aMte jhera apAyuM. emanA bhaMDAramAM eka buTTI hatI ke jethI jhera dUra thAya. bhaMDArIne lAvavA kahyuM. kAvatarAkhoroe prathamathI ja na maLe tevI vyavasthA karI hatI. bhaMDArIe kahyuM ke "mahArAja ! buTTI maLe tema nathI." zrI kumArapALa mahArAjAe kahyuM : "ciMtA nahi, hota to upayoga karata, nathI to muMjhavaNa nathI, maravA paNa taiyAra chIe, kema ke arihaMtane ArAdhyA che, gurune sevyA che ane dharma pALyo che !" koInuM Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 252 ---- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 252 bhUMDuM ichyuM nathI, eTale zuM thaze enI ciMtA teone zAnI hoya ? buTTI hota to upayoga karata. na maLI ethI paNa nArAja na thayA. UlaTA sAvadha thaIne rAmacaMdra munIzvaranI hAjarImAM aMtima ArAdhanA karI ane paraloka sudhAryo. AvI tAkAta kyAre Avaze ? mAgaNI to e che ke "tArA caraNanI sevA bhave bhave hojo." e sevA ja evI che ke duHkha na thAya. "duHkha na thAya'-eno artha e nathI ke duHkhanA prasaMgo ja na Ave, paNa duHkhanA prasaMgone te du:kharUpa mAne nahi. navakAra gaNanAro duHkhI na hoya, eno bhAva A che. bAMdhela karma udayamAM na Ave ke nikAcita karmo bhogavavAM na paDe ema nahi, paNa e samaye ciMtave ke "azubhodaya che ? sAruM thayuM ke A sthitimAM Avo udaya Avyo, ke jethI huM sArI rIte bhogavI zakIza : devuM ghaTayuM ethI AtmA halako thaze, eTale UMce javAze ane UMce javAnI to bhAvanA gaLA sudhI (saMpUrNa) bharelI ja che.' saMsAramAM sukhI koNa? "suvAvo " eTale duHkhano kSaya. zrI tIrthaMkaradevane paNa upasarga Ave ke nahi ? bhagavAna zrI mahAvIradevane pArAvAra pIDA thaI che : sADA bAra varSamAM duniyAe mAnI lIdhelI zAMtino eka paNa divasa nahi ema kahIe to cAle. kaThina saMyama, dhyAnamagna avasthA, ghora tapazcaryA ane temAM AvA upasargonI paraMparAne sahavI ! emanA jevAne karmanA udaye aneka upasarga Ave, to ApaNA jevA sAmAnyane Ave emAM navAI zI ? evA bhayaMkara upasargonA prasaMge paNa e tArake duHkha mAnyuM ? nahi ja. saMgama nAmano deva lagabhaga cha mahinA sudhI pIDA karI jyAre pAcho jAya che. tyAre bhagavAna zuM vicAre che ? e ja ke "saMsArane tAravAnI bhAvanAvALA amArA saMsargamAM AvIne paNa, A pApAtmA saMsAramAM rakhaDI jaze." e je pIDA daI gayo eno pAra nathI : paNa A duHkha daI gayo, ema emaNe mAnya kharuM ? "e to mAruM duHkha laI gayo, enA nimitte to AtmA halako thayoe ja bhAvanA AvI. zrI jinezvaradevanI sevA karanAranI bhAvanA A hoya. zrI jinezvaradevanA anuyAyI, vastu mAtra upara zAMta citte vicAra karIne varte. te AtmAne lakSmI Ave to mada na thAya ane jAya to kahe ke "javA do, Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 : sukha ane duHkhanI sAcI samaja 19 eno javAno svabhAva che, sAcavavAnI paMcAta ochI !' AvuM mAno to ? manAya che ? AvuM na manAya tyAM sudhI dharma rUpI mULa sIMcAya nahi ane ema na thAya tyAM sudhI saMsAramAM sukhI thavAya nahi. 253 saMsAramAM sukhI te, ke je mokSane icche. kAM to mokSanA AtmAo sukhI ane kAM to mokSe javAnI icchAvALA sukhI. te sivAya AkhuM jagata duHkhI. saMsArane na icche ne mokSane icche te sAco dharmI ! 253 samyagdaSTi AtmAmAM samaja na hoya ema nahi : samaje badhuM ja : duHkhane du:kha tarIke ane sukhane sukha tarIke mAne, samaje, jue, jANe, anubhave, paNa mUMjhAya nahi. jo e na jANe to to ajJAnatA : e vastune vastusvarUpe oLakhe to kharo ja. muni hIrAne tathA patharAne beyane oLakhe ane upekSA paNa beyanI kare. gRhastha upekSA patharAnI kare paNa hIrAnI kema na kare ? to kahe hajI te hIrAnI asAratA samajI zakyo nathI ane asAratA samajI zakyo che to mamatA tajI zakyo nathI. muni hIrAnI asAratA samajyA, paNa hIrAmAM lAkhanI kiMmata che, e to samaje ja che. ema ja duHkhane duHkha na mAne : du:kha tarIke na anubhave : paNa kahe ke 'e duHkhanA pariNAme sukha che mATe e duHkha e duHkha ja nathI, kiMtu sukhanuM sAdhana che.' paudgalika bhAvamAM lIna rahevAthI du:kha nahi jAya. du:kha Ave to paNa na lepAuM ke jethI ArAdhI zakuM. mAganAra AtmaguNanA artho joIe. e na hoya to kaMI ne badale kaMI mAgI le. Akho krama vicAro. muni bhikSAe jAya to paNa buddhi e ke 'maLe to saMyamapuSTi : na maLe to tapovRddhi. 'ene game te cIja mUMjhave nahi. lukhkhuM, sukkuM, copaDyuM ke miSTAnna je maLe te badhAno upayoga saMyamapuSTi mATe. mAgaNI e che ke 'saMyoga ribAve evA na hoya to saheja ArAdhI zakuM.' dhyeya to muktinuM ja. nisaraNI majAnI paNa pagathiyuM cUke to kaTheDo, sAMkaLa, badhuM hoya chatAMya paDe. zrI jinezvaradevanI sevA mAganArane duHkha sahana karavAnI zakti vadhe. eno artha e ja ke duHkhane duHkha na mAne : duHkhane duHkha mAne to zaktihIna thaI jAya. yuddhamAM e kAyado ke sAmethI dhasAro game tevo Avato hoya, paNa sainike to senApatinA vAvaTAne ja jovo. bhale dhasAro Ave, paNa vAvaTo kahe ke 'sAme jAo'-to sAme javAnuM. sAmethI AvatA dhA ke hathiyAro kAMI jovAnuM Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 nahi. senApatinA orDara (hukama) mujaba vartavAnuM. jema cakaraDuM pheMke tema dhase to vijaya meLave, paNa jo 'o bApare'-ema thayuM to hathiyAra hAthamAM 2he. duzmanano dhasAro joIne bhUlyo-levAyo to baLavAna paNa hAryo. ApakALa vakhate, AtmAne Apad hAni nathI karatI, e nakkI thavuM joIe. e vakhate AtmA majabUta rahe to AtmAne Apad hAni na kare. ApattimAM levAI na javAya, te dhyAnamAM rAkhavuM joIe. samyagdaSTi tyAganI taiyArIvALo hoya ! : samyagdaSTi AtmA kadAca mohanI tIvratAnA yoge tyAga karI zakato na hoya, to paNa te tyAganI taiyArIvALo to hovo ja joIe. avasare tene tyAga karatAM mUMjhavaNa na thavI joIe. A u52 eka vyAvahArika dRSTAMta khAsa yAda rAkhavA jevuM che : "eka vakhata eka strIe potAnA sasarAne, jamIna para paDelA telane laI zarIre tathA joDA upara ghasatAM joyA. putravadhU ghaNI ja vicakSaNa hatI, paNa navI hovAnA kA2Ne sasarAnA guNonI ene khabara na hatI. AthI teNIe vicAryuM ke 'dhULavALuM tela zarIre ghase che : A kRpaNatA kevI ? kRpaNatA e mahAdoSa che ane jo e doSa mArA sasarAmAM hoya to kharAba.' paraMtu eNe ema paNa sAthe ja vicAryuM ke 'khAtarI karavI joIe ke A te kRpaNatA che ke kevaLa karakasara ja che ?' 254 eka vAra prasaMge teNI ekadama cIsa pADI pathArImAM paDI ane bUmAbUma karavA maMDI paDI. badhA bhegA thayA ane pUchavA lAgyA ke 'zuM thAya che ?' 'peTamAM du:khe che.' AvanArAe pUchyuM ke 'kevuM ?' vahu : 'na rahevAya evuM.' sasaro ghe2 Avyo : vahu to bUmAbUma mAre che. sasarA pUche che ke 'zuM thAya che ?' AnA utta2mAM to teNIe bUmAbUma karIne kahyuM ke 'mAruM peTa du:khe che, mArAthI rahevAtuM nathI.' sasaro pUche che ke 'pahelAM AvuM koI vakhata thayuM hatuM ke AjejaA thayuM ?' vahue kahyuM ke 'mArA bApane tyAM eka vakhata AvuM thayuM hatuM.' Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 -- 19: sukha ane duHkhanI sAcI samaja - 19 - - 255 sasaro : 'tyAre kaI rIte maDhyuM hatuM ? kaMI upAya ?' vahu : 'upAya to che, paNa ahIM e upAya kayAMthI thAya ? mArA bApane tyAM to eka upAyathI tarata macyuM hatuM.' sasaro : "kahe to kharI, thAya na thAyanI zI khabara paDI ?' vahu : "thAya ema dekhAtuM nathI tyAM zuM kahuM ?' sasaro : 'tuM kahe te pachI e jovAnuM ke thAya che ke nahi ?" vahu : "sAcAM motIne lasoTI mane khavaDAvyAM hatAM. ethI peTamAM duHkhatuM maDhyuM hatuM.' sasarAe tarata tijorI ughADI. sAcAM motI kADhyAM ane vATavAne patharo hAthamAM lIdho : jyAM vATavA jAya che ke tarata vahunuM peTa duHkhatuM maTI gayuM. vahu : "pitAjI ! kSamA karo, have mAruM peTa nathI duHkhatuM.' sasaro : "beTA ! tuM kahe ke teM A zuM karyuM ?' vahu te divase jamIna para paDelA dhULavALA telane zarIre copaDatAM joI, meM Apane kRpaNa mAnelA ane enI parIkSA mATe A karyuM hatuM. mane mArI bhUla samajAI. Aje samajAyuM ke mArA sasarA kRpaNa nathI, paNa vastunA rakSaka che : vastune kumArge javA de evA nathI, paNa jarUra paDe tyAre game tevI cIjane jatI karavA taiyAra che." samyagdaSTi AtmA paNa kadAca Ama choDavAne taiyAra na hoya, te chatAM paNa jo dharmanA rakSaNa mATe choDavAno prasaMga Ave, to sarvasva choDavA mATe sajja hovo ja joIe. vaiyAvacca vakhate svAdhyAya na hoya : zaheramAM marakI phelAI hoya, tyAre tyAM saMyamIne comAsAmAM paNa vihAra karavAnI chUTa che kAraNa ke cepI rogonA prabhAve sopakramI AyuSya tUTI paNa jAya, mATe saMyamanA saMrakSaNa mATe muni comAsAmAM paNa vihAra karI zake. paNa zarIra saMyamane badale asaMyamamAM jatuM hoya, to muni te zarIrano tyAga karatAM paNa na acakAya. muni bImAra paDe te vakhate, madhapUDAnI AgaLa jema mAkhIo bhegI thAya, tema saMyamadhara badhA munio te saMyamInI sevA-bhakti kare. e sevA Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 ----- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 256 zarIranI ke saMyamanI ? saMyamanI ! saMyamanuM sAdhana zarIra. te ApattimAM paDe mATe enI sevA munio kare. e vakhate-vaiyAvaccanI vakhate, koI muni ema kahe ke huM to svAdhyAya karuM chuM' to e svAdhyAya nathI paNa saMyamanI avagaNanA che. A sevA zA mATe ? saMyama prati adhika prema jAge te mATe ! saMyamI AtmAne jyAre Apatti hoya, tyAre jo svAdhyAya AdinA bahAne bIjA muni, ApattimAM paDelA munivaranI rakSA na kare, to mAnavuM ke "ene saMyamanI kiMmata nathI.' | munithI tapa na bane to AhAra bhale kare, paNa vastuno svAda thato hoya to to na ja kare. AhAranA abhAve zubha dhyAnamAM TakavAnI tAkAta nathI, paNa svAdathI to iMdriyo levAtI jAya. iMdriyo levAtI jatI hoya e to koI vakhata mArI nAkhe. "dukkhakkhao kammakkhao" - ApaNe A mAgIe chIe, zrI vItarAga pAse ! mATe e nakkI karo ke e mAgaNI vItarAga thavA mATe che. sAmagrI evI maLe ke jethI vItarAga thavAya, tyAM bIjI bhAvanA Ave ? na ja AvavI joIe. caraNasevA bhavobhava zAne mATe mAgI ? duHkhakSaya mATe ! A duHkhalaya kayAre thAya ? karmano kSaya thAya tyAre ! zubha karmano udaya zubha saMyogone tathA azubha karmano udaya azubha saMyogo utpanna kare. paNa AtmA sAvadha hoya to vAMdho na Ave. AdhIna na thavuM, e to AtmAnI sattAnI vAta che. udayanuM kAma to saMyogo utpanna karavAnuM, paNa AtmA AdhIna na thAya to karma kare zuM ? jo karma kare e ja thatuM hoya, pUrepUrI sattA karmanI ja hoya, to AtmA muktie jAya ja kyAMthI ? koIne muktie javA de ja nahi. AtmAne ramADyA ja kare. je AtmA zubha tathA azubha saMyogone AdhIna na thAya, te ja karmakSaya karI zake ane mukti meLavI zake. zubha-azubha saMyogone AdhIna na bano ! prArthanAsUtra dvArA karavAmAM AvatI mAgaNI, mukti mATe che-e bhUlavuM joIe nahi ? emAM viSaya-kaSAya na ghUse eno khyAla rAkhavo. AkhuM citra, citrakAre mahenata karIne cha mahine sArAmAM sAruM taiyAra karyuM hoya, paNa koI jarA kAjaLanA chAMTA nAkhe to zuM thAya ? kalaMkita thAya : pacAsa hajAranI kiMmatanuM hoya toye nakAmuM thAya : kiMmata rada thAya. pelo kahe ke "meM karyuM zuM ?" Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 - 19: sukha ane duHkhanI sAcI samaja - 19 - 257 citrakAra kahe ke "bhAI ! te evuM karyuM ke mArI badhI ja mahenata pANImAM gaI." ema AtmakalyANa karanAro uttamamAM uttama mAgaNIo karyA pachI ke karatI vakhate viSaya-kaSAyanI vAsanAone poSe evI ekAda mAgaNI paNa jo thaI jAya to karelI mAgaNIo paNa kalaMkita thaI jAya. koIne sudhAravA sahelA ke bagADavA ? koIne caDAvavA sahelA ke pADavA ? sanmArge laI javA sahelA ke unmArge laI javA sahelA ? uttama jIvo paNa kharAba nimittathI khasI jAya, to sAmAnya jIvonI vAta zI ? maMgaLa kriyAmAM maMgaLanI jarUra che, paNa apamaMgaLanI kriyAmAM nahi. kAraNa ke te kriyA ja apamaMgaLarUpa che. tema badho gUMcavADa ja sAcAmAM che. khoTAno to AtmA anAdi kALathI abhyAsI che : are, abhyAsa te evo ke vAta vAtamAM jUThuM bole ane ene bhAna paNa na hoya ke "huM jUThuM bolyo', kAraNa ke Teva paDI gaI. sabhA : A tarapha evI Teva pADe to ? pADe to ne ! pADyA pachI ja sahelAI thAya ne ? ahIM AvyA pachI sahelAI thAya e vAta sAcI ! uttama saMskAra paDyA pachI to AtmA evo banaze ke "Apatti sahevAnuM paNa apUrva baLa Avaze : pariNAme te satya khAtara ApattinI paNa darakAra nahi kare." muni mokSanI sAdhanA mATe prANanI Apatti paNa sahe. have e du:khanA kSaya mATe karmano kSaya karyA vinA chUTako ja nathI. karma mAtra na joIe : zubha tathA azubha banne na joIe paNa azubha AvatAM ho to e na Avo, enuM nAma ja puNyAnubaMdhI puNya, puNyAnubaMdhI puNyavALo AtmA paNa enAthI maLelA bhogane mAne to heya ja ! tyAga karavA lAyaka ja ! puNyAnubaMdhI puNyathI maLatA bhogo AtmAne phasAve nahi, mATe AtmA jAgrata thavo joIe. jAgrata AtmA azubhanA udayane paNa niSphaLa kare che. zrI rAvaNa ane zrI lakSmaNa narakamAM paNa yuddha karatA hatAM : pUrvanuM vaira sAthe laIne AvyA hatA : paNa sItAjIno jIva je bAramA devalokano iMdra che - acyatedra che, te tyAM AvIne kahe che ke "hajI A dazA ?' tarata te jAgrata thayA. samyagdaSTi AtmA narakamAM vedanA vede, enAthI bUma paNa paDAI jAya, cIso paNa paDAI jAya, paNa samatAthI sahe. zAthI ? AtmA jAgrata thayo ethI ! zubha ane azubha saMyogone AdhIna na thavAnuM kAma Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 258 AtmAnuM che. AtmA ane AdhIna na thAya, to e beya saMyogo vAMjhiyA (niSphaLa) banI jAya. zubha ane azubha rmonI sattA kyAM sudhI ? puNyayoge ekane zubha saMyogo paNa aneka maLI jAya ane pApanA yoge ekane azubha saMyogo paNa aneka maLI jAya : paNa e beya te te saMyogone choDe to muktie jAya ! zubhavALo zubhane choDe to muktie jAya azubhavALo azubhane choDe to muktie jAya ! zubha ane azubha karmanI sattA kyAM sudhI ? AtmA UMghato hoya tyAM sudhI. jAge eTale jarAye nahi. AtmA karmAdhIna thaI pravRtti karyo jAya to bagaDe, paNa ema kahe ke "zubhane AvavuM hoya to paNa bhale Avo : azubhane AvavuM hoya to paNa bhale Avo paNa bemAMthI ekenA phaMdamAM huM nahi AvuM?' to beyane sIdhuM ne saTa cAlyA javuM paDe. AtmA paranuM pudgalanuM AvaraNa khasI jAya tyAre vAstavika svarUpa pragaTe ane te pachI te AtmA saMsAramAM rahe ja nahi, kAraNa ke karmamAtra jAya eTale lokAgre (mokSa) ja jAya. kAdavathI lepAyelI ane kAMkarAthI bharelI tuMbaDI hoya, sAgarane taLiye paDI hoya, paNa kAMkarA nIkaLI jAya ne kAdava dhovAI jAya, to e tuMbaDI sIdhI upara-jaLanI sapATIe Ave. ethI UMce jAya ? nA, tAkAta nathI ! tAkAta to che, paNa sAdhana nathI. tema AtmA pudgalanA saMgathI rahita thAya eTale lokAgre jAya, upara nahi. upara AkAza to che, paNa aloka che. temAM dharmAstikAyAdikano abhAva che. dharmAstikAya vinA jIva gati karI zake nahi. gamanAgamana karavAnA svabhAvavALA jIvana ane pudgalane gamanamAM sahAyarUpa thAya, te dharmAstikAya ane sthitimAM sahAyarUpa thAya te adharmAstikAya. jJAnIe joyuM ke lokamAM be vastu che : jenA yoge jIvo tathA pudgalo gamana tathA sthiti karI zake che, e dharmAstikAya tathA adharmAstikAya-banne arUpI dravyo che. je AtmA jaDathI eTalo badho dabAI gayo che, ke jethI jaDa ramADe tema rame che. jaDamAM paNa anaMtI zakti che. AtmAnA anaMta dharmo pudgalanA yoge dabAI gayA che. nigodamAM joIe to caitanya keTaluM? akSaranA anaMtamA bhAga jeTaluM ! tyAM vedanA paNa avyakta. nigodamAMthI bhavitavyatAnA yoge bahAra Ave, yathApravRttikaraNanA yoge graMthideza nikaTa Ave, varSollAsa thAya ane apUrvakaraNa Ave Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 : sukha ane duHkhanI sAcI samaja - 19 to te apUrvakaraNathI graMthibheda anivRttikaraNAdika kare ane samyaktva pAme tyAre AtmAnA svarUpanI jhAMkhI thAya ! vastu pAmyA pachI udyamanI jarUra. 259 AtmA ane jaDa alaga che mATe jaDathI bacavuM : jaDathI chUTavAnA ja prayatna karavAnA, ke jethI muktipade pahoMcAya. jaDathI dabAyelA AtmAne, jaDathI alaga karavAnA prayatna karavA joIe. AtmAne vaLagelAM jaDarUpa karmono kSaya tyAre ja thAya, ke jyAre tenA yoge upasthita thayela zubha ane azubhanA saMyogane AtmA AdhIna na thAya. 259 saMpUrNapaNe AtmAthI karmano saMyoga kSINa na thAya ane A saMsAramAM janma ane maraNa karavAM ja paDe, to samAdhithI maraNa ane jyAM ho tyAM bodhino lAbha thAo, ke jethI mAro AtmA pariNAme muktipadane sAdhI zake ane te siddha na thAya tyAM sudhI A saMsAramAM paNa mArA AtmAne duniyAnAM du:kho ane karmono saMyoga satAve nahi. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 : samAdhimaraNa 20 * samAdhimaraNa ane bodhilAbha : * sAcuM samajAya to dhAryuM kAma thAya : * upakAra paNa yogyano ja thaI zake che : * zrI mRgAvatIjI mAphaka pharaja bajAvavI * pUrvAcAryonI apUrva laghutA: joIe : jagatane aMdha banAvanAra moharAjAno - mAtApitA ane saMtAnanI paraspara pharaja zI ? mahAmaMtra : * jainapaNAnA saMskAra jAgrata karo! viSaya : bAramI ane teramI prArthanA samAdhimaraNa - bahilAbho' padano bhAvArtha - maMgalAcaramano bIjo zloka. zAstraparijJA vivaraNa rU. jayavIyarAya sUtranirdiSTa tera mAgaNIo paikInI chellI baMne mAgaNIo aMge A pravacana vivecanA rajU kare che. samyagdarzananI khUbI e che ke saMsAranA hetuneya mohetu banAve. mATe ja enI mahattA. AgaLa vadhIne maMgaLAcaraNanA bIjA zlokanA mAdhyame upakAra kono thaI zake vagerenuM ane zastraparijJAvivaraNanA nirdezanA zlokanA AdhAre pUrvAcAryonI laghutAnuM suMdara vyAna rajU karyuM che. "huM huM'ne A zAsanamAM sthAna nathI e to mohano maMtra che ahIM to vAte vAte pUjyone zreya ApI vinayanuM sevana karavAnuM che. to ja kalyANa thaI zake. e vAtane ja spaSTa karatAM mRgAvatIjI ane caMdanabALAjIno vArtAlApa ane enAthI bannene thayela lAbha paNa varNavyo che. pAMcamA pravacanathI zarU thato "jayavIyarAya padArtha prakAza' A pravacanamAM pUrNa thayo che ane have maMgalAcaraNanA zlokAdhAre vivecanA AgaLa vadhaze. esaad * satyane zAzvata rahevAno haka che. * anAdi kALathI jeno saMga karyo tene tajIe to ja AcAra jIvanamAM Utare. * asaMskArI ane phaLa vinAnI buddhi kAmanI nathI. * yogyatAne khIlavavA mATe zrI tIrthaMkaradeva apUrva nimitta che. 0 AtmA upakArane yogya na hoya to, upakArInI bhAvanA game tevI hoya to paNa kAMI thAya nahi! * kevaLa AgaLathI ja zeya (jANI zakAya) evA padArtho, hetu (tarka)thI jaNAvavA mAge te paNa mithyASTi. 0 zrI jinezvaradevanA zAsanamAM matikalpanAne sthAna nathI. * jJAnI vinIta joIe ! - eTale ke aSTakarmanA layamAM prayatnazIla joIe. * jene potAnA AtmAnuM bhAna nathI, potAnA AtmAnI dayA nathI, potAnA hitAhitanI khabara nathI, te jJAnI ja nathI. * samyagdaSTine pharaja bajAvatAM bIjAne lAbha thAya ke na thAya, paNa potAne to avazya lAbha thAya ja. * pharaja samajyA vinA veThanI jema kAma kare, e kAMI pharajanuM pAlana nathI. * duHkhI na thAya e hetue thatuM dabANa, e dabANa ja nathI. * samyagdaSTi "hAjIyo' na bane. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 : samAdhimaraNa samAdhimaraNa ane bodhilAbha: TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA, maMgalAcaraNa karatAM pharamAvI gayA ke "A tIrtha haMmezane mATe jayavaMtu varte che, kAraNa ke emAM eka paNa ayogya vicArane sthAna nathI ane eka paNa suMdara vicArano inakAra nathI : enA siddhAMto aneka bhaMgIthI evI rIte siddha thayA che ke tene sevanAra AtmA karmabaLathI rahita thaI jarUra muktapade pahoMce : mATe ja e zAzvata che, kema ke satyane zAzvata rahevAno hakka che ethI ja e anupama che ane saghaLA zrI jinezvaradevothI zarUAtamAM namaskAra karAyeluM che. A tIrthamAM AcAra, e mukhya vastu che.' e AcArane jIvanamAM utAravA mATe ApaNAmAM bhAvanA bahu sthira hovI joIe jo bhAvanA sthira na hoya, to A AcAra jIvanamAM utAravA bahu kaThina che. anAdi kALathI jeno saMga karyo tene tajIe to ja AcAra jIvanamAM Utare ene tajyA vinA UtarI zake tema nathI. mATe ApaNe prArthanAsUtra jaya viyarAya vicArIe chIe. prArthanAsUtramAM jenI mAgaNI karIe chIe, tenI bhAvanA daDha banAvavI joIe : e bhAvanAmAM evA tanmaya banavuM joIe ke pariNAmanI dhArA pragaTe ke jethI saheje pravRtti AvIne UbhI rahe : AcAra saheje Ave. bhavanirveda, e pahelI mAgaNI : e paNa Take kyAre ? mArgAnusAritA vagere badhA pAchaLanA : bhavanirveda pachI Ave : kiMtu bhavanirveda paNa Take kayAre ? sadgurunA vacananI sevA akhaMDapaNe Take to ! e sevA hoya to ja badhI vastu Take. bhavanirveda e pAyo che : vacanasevA e sAdhana che. bhavanirveda vinA vacanasevAno bhAva paNa na thAya. sadgurunI akhaMDita vacanasevA mAgyA pachI, prArthanAsUtramAM e mAgaNI che ke "he bhagavantArA zAsanamAM niyANAnA baMdhanano to niSedha che, to paNa huM niyANuM karuM chuM ke jyAM sudhI saMsAramAM rahuM, tyAM sudhI bhave bhave mane tArA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29ra - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 22 caraNanI sevA ho !" zrI jinezvaradevanI caraNasevA maLe, eTale bIjA badhA guNo to sahaja che. tyAra pachInI chevaTanI mAgaNI duHkhano kSaya : enA mATe karmano kSaya : ane jyAM sudhI maravAnuM che tyAM sudhI samAdhimaraNa, tathA jyAM jAuM tyAM bodhilAbha ! samAdhimaraNa kone thAya ? jevo AtmA tevuM maraNa. zAstra muninA maraNane "paMDita maraNa " kahe che, zrAvakanA maraNane "bAla paMDita maraNa' kahe che, ane bIjAnA maraNane "bAla maraNa' kahe che. paMDitAI kaI ? jeTalA pramANamAM pApathI virAma pAmyA hoya te. je vastu AtmAne muMjhavatI hatI, tenA saMgathI sarvathA muni khasyA, mATe emanuM maraNa-te "paMDita maraNa :' dezavirati zrAvaka aMze khasyA, mATe emanuM maraNa te "aMze paMDita maraNa' tathA bAkInA "aMze bAla maraNa !" ane bIjA badhA saMsAranA saMgamAM beThA che, mATe emanuM bAla maraNa !" ApaNo muddo e che ke "paMDitAI zuM cIja che e samajo." korI buddhi e zuSka buddhi che : buddhi saMskArI ane phaLavatI joIe ? asaMskArI ane phaLa vagaranI buddhi kAmanI nathI. jeTalI cIjo AtmAne ghAtaka che, te badhAthI AtmAe alaga thavAnuM che. buddhinA upayoganI tyAM jarUra che. alaga thavuM paDe emAM kiMmata nathI, paNa AtmA svayaM alaga thAya emAM kiMmata che. samyagdaSTi AtmA paNa dhAre to "samAdhimaraNa' sAdhI zake che : kAraNa ke te e badhI vastune tajavA yogya to mAne che. samAdhimaraNa zA mATe ? eTalA ja mATe ke bhale A jiMdagImAM to mamatva na chUTyuM, paNa paraMparA sAthe na Ave : mohanI AdhInatAnA yoge AtmA jiMdagI sudhI to tyAga na karI zakyo ane lepAyo, paNa jatI vakhate to e lepa choDavo che ke sAthe laI javo che ? badhI sAmagrI to ahIM rahevAnI che : to enA yoge nirarthaka lepa sAthe Ave evI mUrkhAI koNa kare ? mahenata karavA chatAMya e cIjo jo sAthe nahi Ave, to vaLI pAchaLanA pApanI bhAgIdArI kAyama rAkhavAnI murkhatA koNa kare ? paNa e kyAre bane ? e heya che-enA saMsargathI ahita che, evI buddhi thAya to ne ! tyAre mAgaNI e ke "jyAM sudhI saMsAramAM rahuM, tyAM sudhI bhave bhave tArA caraNanI sevA : ene mATe duHkhalaya, karmakSaya-saMpUrNa karmakSaya na thAya tyAM sudhI je vAraMvAra maraNa thAya te samAdhiyukta thAo ane jyAM jAuM Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283. - 20 : samAdhimaraNa - 20 - tyAM bodhino lAbha thAo !! jyAM jaIe tyAM je sAmagrI maLe tenA sadupayoganI buddhi thAya te bodhilAbha : bodhilAbha, saMsAranA hetuneya mokSano hetu banAve che : saMsAranA hetune paNa tyAMthI khaseDI mokSanA hetumAM yoje che ? koI kriyA sAdhatAM saMsArano hetu naDato haze to tene ulaTAvI hAnikara nahi thavA de : mATe bodhilAbha ho. bodhilAbha vinAnI Aryadeza, AryakuLa, AryajAti-vagere sAmagrI nakAmI ! zuM e vinA e kAma paNa Ape ? e badhI sAmagrI phaLa kayAre ? bodhilAbha hoya tyAre ! bodhilAbha jaladI maLe, emAM tanmaya thavAya, zrI jinezvaradevanA vacanamAM otaprota thavAya, to to maLelI badhI sAmagrI saphaLa ! zrI jinezvaradevanA vacana upara prIti thavA pahelAM paNa pApanI bhIrutA AvavI joIe. pApano bhaya na hoya to zrI jinezvaradevanAM vacana game ja nahi. jene pApano bhaya nathI, jene bhavano Dara nathI ane jene saMsAranA raMgarAga tarapha aruci nathI, tene zrI jinezvaradevanI vANI na game. zrI jinezvaradevanI vANI to kyAre game ? jyAre bhavanI aruci thAya tyAre ! zrI jinezvaradevanuM vacana badhAne rucatuM hota, to to pachI joIe zuM ? zrI jinezvaradevanA vacana upara ruci keLavavA mATe to A badhA prayatna che. upakAra paNa yogyano ja thaI zake che? have zrI AcArAMgasUtranA maMgalAcaraNanA bIjA zlokane laIe chIe. "AcArazAstraM savinizcitaM yathA, jagAda vIro jagate hitAya yH| tathaiva kiJcidvagdataH sa eva me, punAtu dhImAn vinayArpitA giraH / / 1 / / je bhagavAna zrI mahAvIradeve suvinizcita AcArazAstrane jagatanA hita mATe je rIte pharamAvyuM, te ja rIte kaMIka kahetA evA mArI vinayArpita (vinayathI arpita thayelI) vANIne te ja dhImAna bhagavAna pavitra karo." bhagavAna zrI mahAvIradeve jagatanA hitanI khAtara, jarAya zaMkAne sthAna na maLe tevA A AcArazAstrane kahyuM che. jagatanA hitanI khAtara-prANImAtranA bhalAnI khAtara kahyuM che. ArAdhaka buddhine dharanAra koI paNa prANI evo nathI, ke jenuM A AcArazAstrathI hita na thAya kAraNa ke A AcAra evo uttama che ke, je je ArAdhaka buddhithI seve, tene tene pavitra banAve ane te sevanAranA Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 264 sahavAsIone paNa pavitra banAve : A AcArane saMpUrNapaNe jIvanamAM utAranAra taraphathI prANImAtrane abhayadAna maLe : A AcArane saMpUrNapaNe aMgIkAra karanAra taraphathI-eTale sarvaviratithI prANImAtrane abhayadAna maLe : e pavitra AtmA taraphathI ekendriyo paNa nirbhaya bane : ekendriya jIvo mATe paNa evI kALajI che ke bhale enuM bhaluM ApaNe na karI zakIe, paNa ApaNAthI te jIvone pIDA to na ja thAya, kema ke bhalAno AdhAra to sAmAnI yogyatA upara che. emAM bhaluM karanAranuM ekalAnuM cAlatuM nathI. zrI tIrthaMkaradeva jevA upakArI paNa, sAMbhaLavAnI tAkAta vagaranA asaMjJI para, temaja durbhavI ke abhavI upara zo upakAra karI zake ? bhaluM karavAnI bhAvanA to UMcAmAM UMcI, paNa sAmAmAM yogyatA hoya to bhaluM karI zakAya. akImatI cIjane kArIgara kImatI banAve, paNa cIjamAM yogyatA to hovI joIe ne ? lAkaDAnI gAMTha lAvIne kArIgara pAse mUke, to kArIgaranAM hathiyAra paNa bhAMgI jAya : tyAM kArIgara zuM kare ? sAmo AtmA upakArane yogya hoya to upakArI upakAra karI zake. "sarveSAM zumaM bhavatuM' - "sarvanuM zubha thAo !- bhAvanAmAM to A hoya, paNa e bhAvanAno amala ayogya upara kadI thayo nathI, thato nathI ane thavAno paNa nathI. jo ema amala thato hota, to zrI tIrthaMkaradeva koIne choDIne jAta ja nahi. badhAne muktie pahoMcADavA ja e to icchatA hatA, paNa emaNe joyuM ke upakAra to amuka upara ja thAya : yogyatAnA pramANamAM ja thAya. "gaNadhara agiyArane ja kema banAvyA ? bIjAne kema nahi ? uttara e ja ke "anyamAM tevI yogyatA nahotI. "amukane muni banAvyA, amukane kema nahi ?' ahIM paNa e ja uttara ke yogyatA nahotI. e kharuM ke yogyatAne khIlavavA mATe zrI tIrthaMkaradeva apUrva nimitta che evuM nimitta duniyAbharamAM bIjuM eka paNa nathI : jeTalAM nimitto che, tene sevavAM joIe ane te dvArA e yogyatA keLavavI joIe. zrI tIrthaMkaradeva kAMI hAthohAtha kevaLajJAna ApatA nathI. eTalA mATe to kahevAya che ke "kevaLajJAna utpanna thayuM, pragaTa thayuM." -paNa "koIe ApyuM -ema nathI kahevAtuM : aupacArika bhASAthI "ApyuM'-ema paNa kahI zakAya. kevaLajJAna AtmAmAM che, paNa jaDa karmanA saMsargathI dabAyeluM che ane tene karmanA saMsargathI Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 - 20 : samAdhimaraNa - 20 - 205 rahita thaI pragaTa karavAnuM che : tethI tene mATe yogya nimittonI ghaNI ja AvazyakatA che, mATe uttama nimitto sevavAM ja joIe ane yogyatA keLavavI joIe. nokara mahenata kare to zeTha pagAra Ape, mahenata vinA pagAra na Ape, chatAM jema nokara zeThane "dAtA' kahe e upacAra che, tema jJAnInA nimitte kevaLajJAna maLe-tenA dAtA jJAnIne kahevAya emAM vAMdho nahi, paNa e aupacArika bhASA. vastutaH to guNo che te ja pragaTa karavAnA che. te pragaTa karavA mATe jeTalAM nimitto ane sAdhano je rIte sevavAM joIe, te rIte na sevAya to te pragaTa na thAya. svAbhAvika zveta vastra jo malina thayuM hoya, to tenA uparano mela jo thoDo hoya to ekalA pANIthI jAya, adhika lAgyo hoya to sAbuthI jAya ane ethI paNa adhika lAgyo hoya to khAramAM bAphavAthI jAya. koI ema kahe-"AtmAnA guNo AtmAmAM che, to pachI bAhya AlaMbananI jarUra zI ?'-- to e AtmA samyagdarzanathI khasI jAya che. mATe je sAdhanothI kacaro bharAyo hoya, tenAM pratipakSI sAdhano dvArA kacaro na kaDhAya to AtmA malina rahe ane e malinatA vadhe. ApaNo muddo e che ke AtmA upakArane yogya na hoya to, upakArInI bhAvanA game tevI hoya to paNa kAMI thAya nahi ! paraMtu jeno upakAra na thaI zake tenuM paNa "bhaMDuM thAo'-ema to bhAvanAmAMye na hovuM joIe. pUrvAcAryonI apUrva laghutAH TIkAkAra maharSi kahe che ke prANImAtranA bhalA mATe A AcArazAstrane bhagavAna zrI mahAvIradeve jevI rIte kahyuM, tevI ja rIte kiMcit huM kahuM chuM. mULa A zAstra kahyuM koNe ? bhagavAne. emaNe kahyuM keTaluM badhuM? pArAvAra. mAtra traNa padathI dvAdazAMgI racavAnI zakti dharAvanArA gaNadharadevo paNa prabhunA kathanane jhilAya teTaluM jhIle che. zrI gaNadharadevonuM sAmarthya keTaluM ? e AtmAo pUrve evI ArAdhanA karIne Avela hoya che - evo jJAnano khajAno sAthe laIne Avela hoya che ane emano AtmA evo nirmaLa banI gayo hoya che ke mAtra traNa pada uparathI ja eka aMtarmuhUrtamAM eo zrI dvAdazAMgI race che. prabhunA agiyAra gaNadharoe e mujaba zrI dvAdazAMgInI racanA karI che. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 233 sabhA : brAhmaNamAMthI AvelA ne? hA, bhaNelA ghaNuM hatA : mAtra khAmI cAvInI hatI! jJAnanI dizA palaTAI gaI : traNa padamAM vastumAtranuM svarUpa jANI lIdhuM : pUrvanI sAmagrInA yoge evA taiyAra hatA ke A traNa pada sAMbhaLe ne badhAM dvAra UghaDI jAya. bhagavAna 'upanne vA, vime vA, yuve vA'-A traNa pada kahe, e uparathI zrI gaNadharadevo aMtarmuhUrtamAM dvAdazAMgI race. saMpUrNa vivecana karavAnI tAkAta to cauda pUrvanI paNa nathI hotI. zrI gaNadhara bhagavAnanuM jJAna atizAyI hoya che. TIkAkAra maharSi kahe che ke mAre kahevAnuM to e ja, paNa huM kAMI badhuMya kahI zakuM ? nA. kaheluM te tyAMnuM, paNa jeTaluM kahyuM teTaluM kahevAnI mArI tAkAta nathIpaNa je kAMIka kahuM chuM te mAruM nathI kAraNa ke mArAmAM je AvyuM che te tyAMthI AvyuM che. vAta paNa kharI che ke havADAmAM pANI Ave kyAMthI ?' kahevuM ja paDe ke "kUvAmAMthI.' havADo ema kahe ke huM pANInuM ghara--te kAMI cAle ? kUvAne baMdha karo ane pachI havADAmAM juo, eTale mAlUma paDI jaze ke "pANI havADAmAMnuM che ke kUvAmAMnuM ?" AthI ja TIkAkAra maharSi pharamAve che ke huM kahuM chuM te mAruM nathI paNa prabhunuM kahevuM che eTaluM ja nahi paNa prabhue kahelAmAMthI paNa kiMcit mAtra ja che !" kaho keTalI laghutA ? mahApuruSomAM A ja sadgaNa hato. A sadguNathI ja jainazAsananI teo sevA karI zakyA che. dareka mahApuruSe pUrvapuruSone ja bhaLAvyuM : potAnuM umeraNa jarA paNa na karyuM. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM doDhaDAhyA na khape ? DAhyA khape bahu DAhyA na hoya te paNa khape : paNa doDhaDAhyA to na ja khape, kAraNa ke e to mArI ja pADe. DAhyo to hoya tevuM ja kahe, na samaje to hoya te sAcavI rAkhe, paNa pelo to DahoLavAnuM ja kAma kare : eTale e na pAlave. jainazAsananI suMdaratA jaLavAI rahI che tenuM kAraNa upara kahI AvyA te sadgaNa ja che. pUrvanA mahApuruSo to kahetA ke "kyAM e mahApuruSo ane kyAM ame ? zrI jinezvaradevo to rAgadveSarahita ! e zA mATe jUThuM kahe ? na samajAya to amArI matinI maMdatA ane e matinI maMdatAnA yoge na samajAya, mATe e khoTuM-ema kahevAno amane adhikAra nathI ja ! AvI bhAvanAvALA AtmA sAMbhaLe, vicAre, manana kare ane pachI bIjAne Ape. pUrvAcAryoe AvI suMdaratA na rAkhI hota, to A Takata nahi. jo ke gayuM ghaNuM, paNa rahyuM te to e upakArI puruSoe evuM sAcavyuM che ke na pUcho vAta ! buddhibheda paDyo tyAM Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 - 20 : samAdhimaraNa - 20 - 277 DahoLyuM nahi, paNa tattva tu venano vitti', 'tattva teo jANe-kevaLI mahArAja jANe-ema kahI tyAM bhaLAvyuM. kaho, keTalA nirabhimAnI ? emAM evuM abhimAna-rahitapaNuM hovuM ja joIe, nahi to kevaLajJAnathI jovAyelI vastune chaba0o DahoLe te kayAM sudhI cAle ? kevaLa AgamathI ja ya evA padArtho, hetuthI jaNAvavA mAge te paNa mithyASTi. keTalAya padArthomAM ke jyAM yukti na cAle, tyAM yukti karavAnuM DahApaNa na karAya. zrI TIkAkAra maharSi kahe che ke je kAMI kahevAya che te te ja kahevAya che ke je bhagavAna zrI mahAvIradeve kaheluM che. TIkAkAra maharSi vadhumAM kahe che ke bhagavAna zrI mahAvIradeve kaheluM kahuM chuM, mATe mArI vANIne bhagavAna pote ja pAvana karo !' AthI spaSTa ja che ke zrI jinezvaradevanA zAsanamAM matikalpanAne sthAna nathI. matino upayoga padArthone samajavA mATe che, paNa ApaNI matikalpanAmAM goThavAyelA padArtho emAM sAMkaLavAnA nathI. jaina gaNAtA saghaLAya A bhAvanAvALA thaI jAya, to kevo AnaMda Ave ? vastune jANavA mATe buddhino upayoga karavAmAM vAMdho nathI : vastune samajavA mATe-nizcita karavA mATe buddhino upayoga thAya, paNa zAstrane UlaTuM-sulaTuM karavA mATe na ja thAya. AgaLa cAlatAM TIkAkAra maharSi pharamAve che ke "zastraparijJAvivaraNamatibahugahanaM ca gandhahastikRtam / tasmAt sukhabodhArthaM, gRhNAmyahamaJjasA sAram / / 1 / / " zrI gaMdhahastijIe kareluM "zastra parikSA vivaraNa' atizaya gaMbhIra che: temAMthI huM sukhapUrvaka bodha thAya te mATe yogya rIte sAra grahaNa karuM chuM.' kevI ane keTalI laghutA ! A laghutA AvavI sahelI nathI. zAstranA vacanamAM-siddhAMtanA vacanamAM, A laghutA lAvyA vinA chUTako nathI. ahIM paNa jo 'mahaM-ahaM' AvyuM to to pachI khalAsa ja ! jagatane aMdha banAvanAra moharAjAno mahAmaMtraH mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI gaNivara pharamAve che ke "gaI mati matroDa, modI lAvyavRt " "kharekhara, "gaI ane "ma-A moharAjAno maMtrajagatane aMdha banAvanAra che.' A mohamaMtramAM jagatane aMdha karavAnI apUrva tAkAta che. AkhuM vizva Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - - 288 emAM muMjhAyeluM che. e moha jo ahIM ghUse, to pariNAma ghaNuM ja bhayaMkara Ave. upakArI gaNAto jJAnI jo vinIta na bane, to apakArI jeTaluM bhUMDuM karI zake, tethI paNa adhika jo te UMdhe mArge jAya to bUruM kare. mUrkha to jema bhaluM na karI zake, tema bahu bUruM, paNa na karI zake. paNa DAhyo, bhaNelo-gaNelo, vAMko thAya to to gajaba kare. mATe zAstrakAra maharSio kahe che ke "jJAnI vinIta joIe !'-eTale ke aSTakarmanA kSayamAM prayatnazIla joIe. jene potAnA AtmAne lAgatAM karmabaMdhanono bhaya nathI, tene jJAnI koNa kahe ? jene potAnA AtmAnuM bhAna nathI, potAnA AtmAnI dayA nathI, potAnA hitAhitanI khabara nathI, te jJAnI ja nathI. jenI prAptithI rAgAdi doSa vadhe te jJAna ja nathI : jJAnI to "aha" ane "mama'thI vegaLo thato jAya. sabhAH huM zAsanano ane mAruM zAsana-ema kahevAya ke nahi ? e jarUra kahevAya. "aha" ane "mama bhAvanI vAta te paugalika bhAvanI che ane ahIM paugalika bhAvano ja niSedha cAle che. AtmIya bhAvano vAMdho nathI. "bhavamAM ane mokSamAM samAna sthitie dazA to ghaNI dUra che : e dazA na Ave tyAM sudhI to prazasta vastuo taraphanuM mArApaNuM akhaMDita ja hovuM joIe. samyagdaSTi AtmAmAM to mArApaNuM asthimajjAvatuM hoya, emAM jarA paNa zaMkA nahi. e sarvatra bhaLe nahi, enAmAM khoTuM hAjiyApaNuM hoya ja nahi. te badhe "hAjI-hAjI' karanAra bane ja nahi ane evA hAphiyAonI sajjana samAjamAM eka phUTI koDI jeTalI paNa kiMmata nathI-e vAta nakkI che. khoTI "hAjI' karanAro pote to haNAya che ane bIjAne paNa haNe che. khoTI hAjI karanAra bhale manathI mAne ke "mane khurazI maLI, mane mAna maLyuM'-paNa badhA ene manamAM to oLakhe ke "A hAjiyA che, paNa vizvAsapAtra nathI.' samyagdarzana, evI vastu che ke je dareka vastunuM vastu tarIke bhAna karAve ! tyAM khoTuM hAjiyApaNuM hoya ja nahi. sAcuM samajAya to dhAryuM kAma thAya : samyagdarzana, AtmaguNanAzaka duzmanane duzamana tarIke oLakhAve enI pAse rahevA jevuM nathI-evuM sAcuM bhAna karAve : samyajJAna duzmananuM svarUpa spaSTapaNe samajAve che ane samyakyAritra duzmanathI dUra khaseDe ! samyagdarzana, samyajJAna ane samacAritra-e traNe mokSano mArga che ! paulika bhAva, Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 : samAdhimaraNa - 20 0:0 e AtmAno duzmana che,-enI jhAMkhI samyagdarzana karAve H jJAna, jJAnanuM tathA jJAnI puruSonI nizrAnuM svarUpa spaSTa samajAve : ane cAritra, duzmanane jhApaTIne dUra kADhe. A rIte traNeya, AtmA sAthe vaLagela AThe karmano kSaya karI muktipade pahoMcADe. 269 samyagdarzana, duniyAnI sArI ke narasI saghaLI viSayakaSAyane vadhAranArI sAmagrIne kharAba tarIke oLakhAve, eTale samyagdaSTi AtmAne to baMgalA paNa kedakhAnAM lAge. samyagdaSTi AtmA duniyAnA snehI-saMbaMdhI sAthe bole, cAle, varte, paNa haiyAmAM-'e amArAM nahi ane huM emano nahi'-AvI buddhi AvI ja jAya : A buddhi AvyA vinA rahe ja nahi. dekhatA AdamIne dIvo saLagyA pachI khADo ke Tekaro na dekhAya e bane ? samyagdarzana AtmAne hAni karanArI vastunuM niHzaMka bhAna karAve : AthI samyagdaSTi AtmAne duniyAnA saghaLA padArtho tarapha aruci thAya ! samyagdaSTi AtmA svaparanuM bhaluM karI zake che, kAraNa ke eno viveka umadA hoya che. 269 eka rAjAno subuddhi maMtrI hato. te vicAra kare che ke 'pagAra khAIne rAjakArobA2 vagere kAmakAja to badhA kare emAM navAI nathI : paNa huM samyagdaSTi sevaka chatAM mAro mAlika mithyASTi rahI jAya to mane kalaMka lAge.' rAjAnI maMtrI pratyenI ane maMtrInI rAjA pratyenI, saMtAnanI mAbApa pratyenI ane mAbApanI saMtAna pratyenI tathA patinI patnI pratyenI ane patnInI pati pratyenI sAcI pha2ja zI che ?-te barAbara samajo. sAcI pharaja koNa samajI zake ? AtmA samyagdaSTi bane te, parasparanI vAstavika pha2ja jo samajAI jAya, to dhAryuM kAma thaI jAya. zrI mRgAvatIjI mAphaka pharaja bajAvavI joIe : samyagdaSTi AtmA potAnA Azrita pratyenI, vaDIla pratyenI ane pUjya pratyenI badhI pharaja vicAre. bhagavAna zrI mahAvIradevanA zAsanamAM pahelAM ja sAdhvI zrImatI caMdanabAlAjIe potAnI ziSyA zrImatI mRgAvatIjIne eka vakhata Thapako dIdho. zrImatI mRgAvatIjIe buddhipUrvaka guno karyo na hato, paNa e vAta kharI ke anupayogathI paNa gunA jevuM banI gayuM e dRSTie guno gaNAya. guno hato nahi, guno karyo hato nahi, gunAnI buddhi paNa na hatI, Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 sthAna paNa guno thAya tevuM nahotuM, khuda bhagavAna samavasaraNamAM vidyamAna hatA tyAM vikAra to saMbhave nahi, are vikAra hoya to paNa jAya, chatAM AcAra to hoya te ja ghaTe : mATe e gunAno upAlaMbha devAmAM Avyo. 270 zrImatI caMdanabAlAjI guruNI che ane zrImatI mRgAvatIjI ziSyA che. sUrya-caMdra mULa vimAne prabhune vAMdavA AvyA, e prasaMganI A vAta che. zrImatI caMdanabAlAjIe zrI mRgAvatIjIne Thapako dIdho. e Thapako eTalA pUrato hato ke pharIne Avo pramAda na thAya. zrImatI caMdanabAlA to be zabda kahevA jogA kahI nidrAgrasta thaI gayAM, kema ke emanA manamAM bIjuM kaMI hatuM ja nahi : paNa mRgAvatIjIne ema lAgyuM ke 'guruNI gusse thayAM, mArI sAthe bolatAM nathI, huM ziSyA, mArI pharaja kaI ?' juo, pharajano vicAra samajo. 'guruNIne kaSAyamAM joDavAnI mArI pharaja hoya ?' mArI khAtara guruNIjInI A dazA ? guruNIjIne mAre temanA saMyamamAM sahAyaka yA sevaka banavuM ke AvI rIte kaSAya utpanna karAvavo ? basa, jyAM sudhI guruNIjI bole nahi, tyAM sudhI emanA pagamAMthI mAre mAthuM UMcakavuM nahi. pagamAM mAthuM mUkI kSamApanA karavA mAMDI. evI kSamApanA karI ke kSapakazreNie caDI kevaLajJAna pAmyAM. A pharaja ane pharaja bajAvavAnuM A pariNAma. samyagdaSTine pharaja bajAvatAM bIjAne lAbha thAya ke na thAya, paNa potAne to avazya thAya ja. sAmo AtmA paNa jo suyogya hoya to sAmAne paNa jarUra lAbha thAya ja. A to sAme paNa zrImatI caMdanabAlAjI che, eTale pachI pUchavAnuM ja zuM ? zrI mRgAvatIjI guruNInA caraNakamalamAM ja sthira che. eTalAmAM ja guruNIjI ta2pha AvatA kRSNa sarpane joyo : te sarpa zrI caMdanabAlAjInA hAthe DasI na jAya, mATe hAtha UMcakIne saMthArAmAM mUkyo, ke tarata ja zrI caMdanabAlAjI jAgI gayAM ane pUchyuM-"kema mAro hAtha UMcakyo ?" uttaramAM zrI mRgAvatIjIe sarpa hovAnuM jaNAvyuM. zrI caMdanabAlAjI : 'AvI aMdhArI rAtrimAM sarpa joyo zI rIte ?' 270 zrI mRgAvatIjI : 'ApanI kRpAthI.' juo, keTalI maryAdA ! kevaLajJAna thayuM che, chatAM paNa e vAta kahetAM nathI, ane UlaTuM kahe che ke 'ApanI kRpAthI !' kevI suMdara maryAdA che ! zrI caMdanabAlAjI : 'zuM jJAna thayuM ?' Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 20 : samAdhimaraNa - 20 zrI mRgAvatIjI : 'ema ja.' zrI caMdanabAlAjI : 'kayuM jJAna ? pratipAti ke apratipAti ?' zrI mRgAvatIjI : 'apratipAti.' tarata zrImatI caMdanabAlAjI UbhAM thaI jAya che ane kevaLInI AzAtanA karI te badala kSamA mAge che : ane kSamApanAmAMthI bhAvanAe caDatAM kSapakazreNinA yoge kevaLajJAna upArje che. pharajanuM svarUpa samajo, udvegane zamAvavAnI pharaja bajAvI to kevo lAbha thayo ? AnuM nAma pha2ja ! samyagdaSTi AtmA, Azrita, vaDIla ane pUjya pratyenI pharaja samajIne te mujaba varte. pharaja samajyA vinA veThanI jema kAma kare, e kAMI pharajanuM pAlana nathI. 271 mAtApitA ane saMtAnanI paraspara pharaja zI ? : samyagdaSTi eTale sAcI daSTivALo ke doSa vinAnI dRSTivALo ! khoTAthI Agho rahenAra ane sAcAnI najIka javAno prayatna karanAra : tathA khoTAnA pheMdAmAM phasAyo hoya-khoTAnI jALamAM jakaDAyo hoya, to paNa tyAMthI nIkaLavAnI bhAvanA rAkhanAra e samyagdaSTi ! are kaho ne, gharamAM raheto hoya chatAM icchA to choDavAnI ja. A bhAvanA vinA samyaktvanI sthiti TakI zakatI nathI : samyaktva sthira banatuM nathI : ane zuddha paNa thatuM nathI. A bhAvanA vinA samyaktvano vAstavika anubhava thato nathI. heya ane upAdeyanI bhAvanAmAM joItI lInatA-ekatAnatA thaI jAya, to paudgalika pravRtti ekadama ochI thavA mAMDe. duniyAnA padArtho pratye thatI dRSTi jo ahIM thAya, to tarata kAma thaI jAya. vyavahAramAM paNa anubhava thAya che ke duniyAmAM je vastune potAnI mAnI, tenA poSaka ane sahAyaka pratye bhAva judo ane te vastu pratye vAMkI najare jonAra pratye bhAva judo ! A koNe karAvyo ? koIe kahyuM hatuM ? tamane mAlUma paDe ke 'koI paisA laI javA AvavAno che'to tarata polIsane khabara Apo. A koNe samajAvyuM ? kaho ne ke 'paisAnA mohe samajAvyuM.' e dRSTi ahIM thAya to kAMI bAkI rahe ? mAtApitA, mitra, vaDIla, Azrita-badhA pratyenI pharajane samajI samyagdaSTi te te mujaba varte ! bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke - Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 --- 22 "sati cAsminnasau dhanyaH, samyagdarzanasaMyutaH / tattvajhAnapUrvItmA, te ja mota | zA" samyagdarzananI prApti thayA pachI, A AtmA dhanya bane che ane tattvazraddhAthI jeno AtmA pavitra thayo che evo samyagdarzanavALo AtmA bhavasAgaramAM ramato nathI." tIvra aMtarAyanA udayathI na nIkaLI zakAya to samyagdaSTi AtmA saMsAramAM vase, paNa saMsAramAM rame to nahi ja e AtmAne saMsAramAM lahera na Ave : saMtoSa na thAya : raMgAya nahi ! ramavA ane rahevAno bheda samajo. kedamAM kedI rahe kharA, paNa hRdayathI AnaMda pAme kharA ? nahi ja, UlaTA chUTavAnA dADA gaNe. kaho, tame zAnA gaNo cho ? Aje bALaka abhakSya khAya, kaMdamULa khAya, nATaka-ceTaka-sinemA jue, jUThuM bole, dagalabAjI kare, hoTalamAM jAya, sigAreTa phUMke, A badhA mATe ghaNAM mAbApane darakAra nathI. kamAtAM zIkhyo eTale kahe ke "hoziyAra.' vicAro evA badalAI gayA che ke "jyAM lakSya apAvuM joIe tyAM bilakula apAtuM nathI. koI kahe ke "tAro bALaka Ama kahe che." to kahI de ke "bALaka che.' are, bhalA AdamI ! jenAthI eno A loka ane paraloka bagaDe ane tAruM bALaka saMsAramAM rakhaDe, enI tane ciMtA nathI ane tuM mAbApa ? A kaI jAtanuM mAbApapaNuM ? e mAbApane jainazAsana sAcAM mAbApa tarIke zI rIte lekhe ? vyavahArathI janmadAtA ane zarIranA pAlaka tarIke mAbApa kahevAya, paNa hitaiSI tarIke mAbApamAM bhAvanA kaI hovI joIe ? bALaka jUThuM bole, corI kare, TaMTophisAda kare ane enI darakAra na kare e mAbApa ? mAstara chokaro rame che ke bhaNe che enI darakAra na kare ane khurazI para beTho havA khAya, e mAstara e khurazI upara kyAM sudhI Take ? bahu Take to bAra mahinA : parIkSaka Ave ane pariNAma kharAba dekhe ke tarata Disamisa kare. tyAM to Disamisa karanAra che, paNa AvAM mANasane Disamisa koNa kare ? AjanAM mAbApa upara koIno aMkuza che ke nahi ? je aMkuza che tene to mAnavo nathI tyAM zuM thAya ? zAstra kahe che ke sAcI svataMtratA zuM che te samajo. dabANa mUkavuM tyAM duHkhI karavAno Azaya nathI. duHkhI na thAya e hetue thatuM dabANa, e dabANa ja nathI. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 : samAdhimaraNa - 20 kupathyane khAtA daradIthI kupathya saMtADavuM paDe agara prasaMge daradIne bAMdhI paNa rAkhavo paDe, to te daradIne herAna karyo kahevAya ? nahi ja. koI pUche ke 'kema bAMdhyo che ?' tarata hitaiSI kahe ke 'bhAI ! daradI evo che ke doDI doDIne kupaththa khAya che, mATe enA bhalA mATe bAMdhyo che.' pharaja samajAtI nathI enuM ja A duSTa pariNAma che. 273 daradI rue chatAM kupathya na Ape e mAbApa ghAtakI kahevAya ? daradInAM AMsu khAtara kupathya khavarAve to e mAbApane kevAM kahevAya ? kaho ne, tame to mAbApa cho ! mAbApa mAbApapaNuM bhUle ane saMtAna saMtAnapaNuM bhUle to pariNAma zuM Ave ? A badhuM zAthI ? samyaktva zithila thavA mAMDyuM mATe : svaparano viveka bhulAvA lAgyo ethI : jainapaNAnA saMskAra DhIlA paDI gayA mATe : jainapaNuM AvI jAya to A dazA hoya ? jainanA covIse kalAka khyAla kevA hoya ? jAte jaina kharA, paNa bhAvanA kaI ? sAcA dIkarA to vicAre ke 'amArA jevA dIkarA ane mAbApa viSayakaSAyamAM lIna rahe ane dharma na ArAdhe to ame dIkarA zAnA ? eo dharma kare evI yojanA amAre karI ApavI joIe.' ane sAcAM hitaiSI mAbApa paNa vicAre ke 'amArA dIkarA viSayakaSAyamAM lIna rahe, zrI jinezvaradevanA anuyAyI na bane, gurune ke Agamane mAne nahi, vyAkhyAna sAMbhaLe nahi ane dharmArAdhana kare nahi to amane kalaMka !' 273 paNa kaho ke Aje zI dazA che ? koI kahe ke 'tamAro dIkaro pUjA karavA jAya che ?' to tarata kahe ke 'kyAMthI jAya ? bApaDo lezana karyA kare che.' vAra, pUjA e lezana nahi ? e phurasadanI ramata haze kema ? are, koI divasa navarAza hoya ne pUjA karavA ke sAdhu pAse Ave, toya koI koI mAbApa to kahe ke "pUjA karaje, sAdhu pAse jaje, paNa raMgAto nA :' raMge koNa ? mAbApa ja Ama kahe tyAM raMgAya kacAMthI ? hA, enuM bhAgya hoya ane eka ja vAra mUrtinAM darzanathI ke sAdhunA sahavAsathI e pAmI jAya te vAta judI, paNa mAbApe zuM karyuM ? mAbApe to kahevuM joIe ke 'zrI jinezvaradevanA pUjana vinA, saMyoga hoya to sAdhunAM darzana-samAgama vinA, ne niraMtara bhagavAnanI vANInA zravaNa vinA rahevAya nahi !' A saMskAro bAlyakALamAM mAbApa nAkhe, to e bALaka jo tyAgI Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 - 214 thAya to zAsanadIpaka thAya ane gharamAM rahe toye kuLadIpaka thAya : paNa A saMskAra na nAkhyA ane marajI mujaba cAlavA dIdhA, to ahIM (sAdhupaNAmAM) to na Ave, paNa yAda rAkhajo ke ADo gayo to tamane paNa sukhe jaMpIne besavA nahi de. dharmasaMskAra vinAnAM saMtAno taraphathI mAbApane keTalI takalIpha veThavI paDe che, te jarA tapAsa karajo, pUchajo ! bhayaMkara duHkhI thAya che ane chevaTe kaMTALIne ema bole che ke "ame chatA dIkare vAMjhiyA jevAM chIe." A to tamArA anubhavanI vAta che ne ? are, koI bolatuM hoya to mAbApa kahI de ke "hamaNAM na bolazo, Avaze to benI cAra gALa deze : e to be vakhata khAIne bahAra gayo sAro. zuM karIe ? mahine pacIsa-pacAsa lAve che ane ame khAIe chIe." bahAragAma hoya to kahe ke "mahine pacIsa mokale che. bAkI enuM nAma devA jevuM nathI. deva, guru ane dharmane paNa mAnato nathI.' je deva, guru, dharmane na mAne te mAbApane kevAMka mAne ? hA, kAgaLamAM zirachatra-tIrthasvarUpa, badhuM lakhe, kAraNa ke A kALanI e kAramI sabhyatA che. vIsamI sadInI sabhyatA, pojhizana ane mArmika vAjALa-e badhAM eTalAM bhayaMkara che ke emAMthI bacyA te bhAgyavAna : emAM phasyA enA bhoga ! salAma nIce jhUkI jhUkIne kare, paNa haiyAmAM to pANIdAra kAtara ! tamArAM saMtAnone sevA karanArAM banAvavAM hoya, to tame emane zrI jinezvaradevanAM tathA nigraMtha gurudevonAM pUjArI banAvo : AgamanAM zraddhALu banAvo : ane dharmAnuSThAnanI prItivALAM banAvo ! tame ema kaho ke "bhUkhyA raho, ame paNa bhUkhyA rahIzuM, paNa tame AtmahitanAzaka anIti na karo. gADI-moTaranI jarUra nathI. zrI jinezvaradevanA anuyAyI bano. kAcuM koruM khAI calAvAya te nabhe, paNa dharmanA virodhI bano te sahana na thAya." zrAvakano dIkaro rAte khAvA mAge, rAte pAna cAve, haoNTalamAM jAya, bIDIsigAreTa phUMke, e kevI bhayaMkara vAta che ? ahIM AvavAnI bAbatamAM kahe ke TAima nathI'-paNa nATakamAM javAno TAima maLe : hoTalamAM javAno TAima maLe. A badhuM zAthI ? mAbApa pharaja cUkyAM mATe ! zrAvakanA dIkarAthI to rAtre pANI paNa na pIvAya. Aje covihAra karanArA keTalA ? jainapaNAnA saMskAra jAgrata karo ! - zrI sudarzana zeThanI vAta ane emanI khyAti sAMbhaLI zira to halAvyAM, paNa zrAvaka tarIke tamArI kaI khyAti ? paranArIsahodarapaNuM zrAvakane na Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 -- 20 : samAdhimaraNa - 20 - - 275 hoya? hoya ja. zrI jinezvaradevano pUjArI, nigraMtha gurudevano bhakta, jainadharmano anuyAyI-emAM anAcArano doSa hoya ? e paranArIsahodara na hoya ! emAM abhakSmabhakSaNano doSa hoya ? vicAra karo ke vartana zAM che ? juo ThAma ThAma ke A zAthI ? samyagdaSTipaNAnA saMskAra gayA-pharaja bhulAI ethI ! pahelAM gharamAM jinamaMdira hatAM, savAre dareka UThIne prabhunA darzana kare ja : ghera pauSadhazALA hatI : sAmagrI badhI taiyAra. darekane kriyA karavAnI ja ! mAbApo, vaDIlo kahe ke "paheluM e, pachI bIjuM badhuM ! evI preraNA kare. saMskAra nAza pAmyA ethI A badhuM thayuM. rAtre pAna cAve, haoNTalamAM jAya, phAve tema varte ane kahevAya paNa nahi ? tyAre badhuM khAo-pIo ema kahevuM? ochAmAM ochI savAre navakArazI ane sAMje covihAra paNa na bane ? jainakuLamAM na chAjatA AcAro baMdha thAya ane chAjatA AcAronuM pAlana thAya, to badhA ja anAcAro baMdha thaI jAya. AMkho ughADIne jarA zrAvakakuLomAM juo ke Aje zuM zuM thAya che ? jainazAsanathI viparIta vastuonA pariNAmano abhyAsa karo, to doSo hastAmalakavatuM dekhAya. munIma game tevo hoya, paNa jyAre jamA-udhAramAM goTALo kare, potAnA nAme rakamonI bheLaseLa kare, to tarata zeTha bolAvIne kahI de ke "bhAI ! tuM munIma hoziyAra, paNa mAre have khapa nathI : kAlathI peDhI para AvIza nahi !' chokaro paNa loko pAsethI rUpiyA lAvI devuM karato hoya, to mAbApa noTisa chapAve che ke "ene dhIrazo nahi.' to jainakaLathI viruddha AcaraNa karatA chokarAo upara mAbApa noTisa kADhe ke nahi ? matalaba, duniyAnA vyavahAranI garaja che, paNa dharmanI garaja nathI. garaja nathI, ema tamane kahevAya ? tamArA doSa sAMbhaLIne tame sahiSNu na bano to hAlata zI thAya ? saMvatsarI pratikramaNamAM paNa sAdhune phIkara rAkhavI paDe ke kyAre vahelA uThADAya, kAraNa ke aMdhAruM thAya to to gajaba kare. koI sAro mANasa bicAro jo evAnI pAse phasAya, to enI to bUrI ja dazA thAya. enuM kAraNa kriyAno rAga nathI. "micchAmi dukkaDa'-Ave eTale khoTo ghoghATa macAve : ramatiyALa svabhAva, rastAmAM paNa chatrI ulALatA cAlavAnI Teva, pAnanI picakArI mAravAnI Adata, cAre tarapha jovAnI khAsiyata,-e AdamIne Aje aNojo paDyo ! upavAsa karyo eTale DhIlo to thayo hoya, emAM traNa kalAka sudhInA pratikramaNamAM zAMtithI besAya kema ? nakkI karIne ja Ave ke "sAMbhaLavuM-pharavuM nahi, TIkhaLa karavuM." keTalAka Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 1 taraphathI to kaTAsaNAnI paNa te divase ja zodha thAya : phATalAM, tUTalAM, melAM laIne Ave. lUgaDAMnA kaTakAnI muhapatti banAvI de. caravalA to keTalAyanI pAse hoya ja nahi ane keTalAyanI pAse hoya to evA hoya ke puMje to UlaTI jIvone hAni thAya. dharmI AgevAnonI pharaja che ke AvI sAmagrI pUrI pADavI ane sAmAe sAcavavI ke udheI na khAya. mAbApa kahe ke 'zuM karIe ? chokaro mahine pacAsa lAve che, DigrIdhara che. chaT nonsansa bolatAM AvaDe che'-ATaluM vicArI kaMI na kahe, e chokarAnAM hiteSI keTalA pramANamAM ? jainakuLamAM jo doSa pratye Ama bedarakArI hoya, to duniyAmAM enA jevo du:khano viSaya eka paNa nathI. je jainakuLamAM UMcAmAM UMcA saMskAra joIe tyAM A dazA ? 'tamArAmAM ayogya vartana che ke abhakSyabhakSaNa cAle che'-ema kahetAM amane AnaMda thAya ema ? tamArAmAMthI samyagdarzana ane tene chAjatI pravRtti jAya, e jANIne to amane kheda ja thAya. ame kahIe te zAnA mATe ? kevaLa hitanI khAtara ja. 276 kadI saMtAnane kahyuM che ke 'bhAI, tuM A dhare Avyo ane A sAhebI vagere che te badhuM pUrvanuM puNya che tenA yoge che. jo tuM dharmaviruddha vartanamAM paDI gayo, to tArA yoge ame paNa bhIkha mAgavAnA !' jeTalI tAkAta hoya teTalI ajamAvI tamArAM saMtAnone sudhAro : na sudhArI zako to ema kaho ke mAbApa thavAne ame lAyaka nathI. pUrvanA samayamAM ekasAthe hajAro saMyamI banatA, ekasAthe hajAro dezavirati banatA, tathA ekasAthe hajAro samyagdaSTi paNa banatA, are ekasAthe hajArone kevaLajJAna thatuM ane ekasAthe hajAro lAkho, karoDo mokSe paNa jatA. zAthI ? saMskAra sArA ke jethI nimitta maLe ke tarata svIkAra kare ane beDo pAra ! Aja to nimittane paNa lAta mAravA taiyAra : zAthI ? saMskAra gayA tethI ! samyagdaSTi 'hAjiyo' na bane : jevuM kahevuM ghaTe tevuM hitane mATe kahe; madhura paNa kahe ane kaThora paNa kahe. dRSTi eka ja ke 'sAmAnA AtmAnuM kalyANa thAya.' zrI AcArAMgasUtra (dhRtAdhyayana)nAM vyAkhyAno prathama bhAga samApta Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'parama zAsana prabhAvaka vyAkhyAna vAcaspati suvizALa gacchAdhipati ' pU. AcAryadeva zrImadvijayA 'rAmacaMdrasurIzvarajI mahArAjA 'vikaalolI 1953nI sAlanA phAgaNa vada cothaLA zadi vArte dahevANaari onolA samaratha aoo uill choTAlAlanA lADakavAyA siQadoliAre 1969nA (poSa suda 13 dion oidyAtIrthamAM dIkSA laI pUjaya va.zrI.rAmavijayajI ma. baLI pU.A.zI.vi. premasUrIzvarajI mahArAjasiA prathama ziSya banyA, e ja varSe phA. suda 2 nA vaDodarAmAM paDIdokSAko pANI jJAoldhyALo prazaol zANaolatoli utArotara thaDadi kAryo karyA. pUjaya gurUvaryonA mathe 1987oll kA.va. 3 sAMbafari onNapaMnyAsapade tathA vyAkhyAmAM vAcaspati pade, 1991nA ve.suda14 zAhapuramAM upAdhyAyapade aoo 1992nA hai.ru. 6 muMbaI lAlabAgamAM anhAlosaNa sAthe AcAryapade sthapAyelA pUjayazrIe jaion zANaolonI apratima pradilloiA karI, suvizALa chaoli AMdhrapati tarIke pUjayazI saphaLa jaiol saMgha apUrva yogakSema karatAM karatAM 04chaoli (a.va. 14 oil diouse amadAvAdamAM samadyapUrvaka kALaaloo pAmyA. ad[hpUrva aMtima yAtrA sAthe a.va.00) + zA.sa.1 nA divase sAbaramatInA tIre eanoto pArthiva deha paMthad[1mAM vilIna thayo. jayAM 'oiinNAthIel (dicNAma 2mAraka pUjayazrInI yazogAthALo gAI rahyuM che. zAradehe to teozI ApaNI sAthe nathI paNa akSaradehe teozrIjI 'vizALa sAhitya Aje paNa sau koIoo [komALo 15013 tam zahathIMghI rahyuM che. 'vaMdana ho e divyavibhUtine saMsArika dhaDatara : ratanabA dIkSAdAtA : pU.mu.zrI. maMgaLavi.ma.sA. gurUdeva na : pU.A.zrI. vi.prema.su.ma.sA. 'jIvana dhaDatara : pU.A.zrI.vi.dAnasU.ma.sA. Ura mo ) luni Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya AcArya zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRti graMthamALA (111) hailli IT pradaielo| Tuley Graphics (022) 3880208 ISBN 8 ISBN - 81 - 87163 - 27 - 5.